otwarte klatki biuletyn 1/2013

32
12 zwycięstw roku 2012 /s.4/ VEGGIE PRIDE /s.9/ Cena futra /s.12/ ZAKAZ W HOLANDII I JEGO KONSEKWENCJE DLA POLSKI /s.15/ Jedne kochasz, inne zjadasz /s.18/ DRASTYCZNE CZY SŁODKIE? /s.22/ Wywiad z Olegiem Ozerowem (269 life) /s.27/ #1 BIULETYN

Upload: otwarte-klatki

Post on 20-Mar-2016

237 views

Category:

Documents


3 download

DESCRIPTION

Biuletyn Stowarzyszenia Otwarte Klatki

TRANSCRIPT

Page 1: Otwarte Klatki Biuletyn 1/2013

12 zwycięstw roku 2012 s4 VEGGIE PRIDE s9 Cena futra s12 ZAKAZ W HOLANDII I JEGO

KONSEKWENCJE DLA POLSKI s15 Jedne kochasz inne zjadasz s18 DRASTYCZNE CZY SŁODKIE s22

Wywiad z Olegiem Ozerowem (269 life) s27

1BIULETYN

Biuletyn Otwartych Kla-tek ma na celu przede wszystkim analizę dzia-

łań Stowarzyszenia ale także innych grup i organizacji ktoacutere uważamy za wyjątkowo war-tościowe i warte przedstawie-nia Biuletyn będzie roacutewnież platformą służącą do wymiany wiedzy na temat skutecznej walki o prawa zwierząt Zamie-rzamy pisać o tym jak najbar-dziej efektywnie przekonywać do praw zwierząt i jak najle-piej używać dostępnych nam metod i środkoacutew aby osiągnąć nasze cele

Zapraszamy do komento-wania i przesyłania swoich opi-nii Przede wszystkim jednak zachęcamy do kontaktu z nami każdą osobę ktoacutera ma bezpo-średni dostęp do materiałoacutew pokazujących realia życia zwie-rząt w przemysłowej hodowli laboratoriach i tych ktoacutere są wykorzystywane w rozrywce Koniecznie skontaktuj się

z nami jeśli posiadasz tego typu zdjęcia czy filmy lub też masz możliwość ich nagrania

Jednym z naszych pierw-szych sukcesoacutew po tym jak kampania antyfutrzarska na-brała rozpędu było odebranie lisa z fermy w Karskach pod Ostrowem Wielkopolskim Lis miał na skutek stanu zapal-nego tak powiększone dziąsła że przyjmowanie pokarmu było dla niego coraz trudniejsze Stan ten był wynikiem zanie-dbania ze strony właściciela ndash na tej fermie opieka wetery-naryjna nie była przewidziana W wyniku wspoacutelnej interwencji Otwartych Klatek i Ekostraży właściciel fermy zgodził się dobrowolnie zrzec lisa

Z niecierpliwością czeka-liśmy na wyniki badań i opi-nię weterynarza Niestety na początku roku okazało się że zmiany u lisa są zbyt daleko posunięte aby można mu był jeszcze pomoacutec

Ekostraż musiała pod-jąć decyzję o uśpieniu lisa ze względoacutew humanitarnych

Pierwszy numer Biuletynu Otwartych Klatek dedykujemy właśnie temu lisowi

Był tylko jednym z kilkuset tysięcy przedstawicieli swojego gatunku ktoacutere co roku zabija się w Polsce na futro jednak dla nas stał się lisem wyjątkowym

Stał się symbolem tego że nasza aktywność ma realny wpływ na zwierzęta ktoacutere dziś są przetrzymywane w klatkach i że jesteśmy w stanie wpływać na to jak będzie wyglądała ich rzeczywistość jutro Będziemy o nim pamiętać walcząc o ko-niec przemysłu futrzarskiego w Polsce a także o koniec wy-korzystywania zwierząt w każdy inny sposoacuteb

WSTĘPNIAK DROGIE czytelniczki DRODZY czytelnicy

Jeśli kampania będzie rozwijać się w takim tempie to w ciągu powiedzmy 5 lat 269 stanie sięszeroko rozpoznawalnym symbolem sprzeciwu wobec zagładyzwierząt lub ich holokaustu jak powiedzieliby moi izraelscyprzyjaciele

OLEG OZEROW S27

wwwfacebookcomotwarteklatki Stowarzyszenie Otwarte Klatki ul Fredry 53A 61-701 Poznańkontaktotwarteklatkipl

Paweł RawickiStowarzyszenie Otwarte Klatki

Przemoc wobec zwierząt odbywa się z reguły w ukryciu schowana za

grubymi murami i drutem pod napięciem Niekiedy w mediach pojawiały się obrazy z miejsc w ktoacuterych to się dzie-je ferm przemysłowych rzeźni laboratorioacutew cyrkoacutew ogrodoacutew zoologicznych czy hodowli

Za każdym razem ludzie wrażliwi reagowali złością smutkiem i poczuciem bezrad-ności

Stowarzyszenie Otwarte Klatki powstało po to żeby te uczucia zamienić w wolę dzia-łania Chcemy uczynić mury ferm i rzeźni przezroczystymi ndash

żeby nikt nie moacutegł powiedzieć że nie wiedział nie zdawał sobie sprawy został oszukany Chcemy by te obrazy zagościły na stałe w społecznej świado-mości tak by decyzje podejmo-wane przez ludzi były rzeczywi-ście świadome Naszym celem jest przeciwdziałanie okrucień-stwu wobec zwierząt i budowa społeczeństwa w ktoacuterym zwie-rzęta są traktowane z należytym wspoacutełczuciem i szacunkiem

Nie mamy złudzeń że zmia-ny nadejdą z dnia na dzień Są jednak możliwe choć na pewno nie przyjdą same

Wymagają informowania na temat prawdziwych warun-

koacutew tzw bdquoprodukcji zwierzęcejrdquo szczegoacutelnie poprzez publiko-wanie materiałoacutew ze śledztw na fermach przemysłowych i prowadzenie kampanii opar-tych o te materiały

Wymagają wywierania pre-sji na organy ustawodawcze jako że to one mogą ndash poprzez zmianę prawa ndash skutecznie położyć kres cierpieniu zwie-rząt Wymagają promowania weganizmu jako sprzeciwu wobec wykorzystywania zwie-rząt Wierzymy też że to roacuteżno-rodność taktyk doprowadzi nas do celu

To wszystko nie uda się jednak bez Twojej pomocy

Zachęcamy jednak przede wszystkim do członkostwa wspierającego w naszym Stowarzyszeniu (wwwotwar-teklatkiplwstap) Pozwoli Ci to być na bieżąco ze wszystkimi

wydarzeniami oraz uzyskiwać najbardziej aktualne infor-macje Przyczynisz się też do budowania silnego środowiska ktoacuteremu los zwierząt nie jest obojętny Razem możemy dzia-

łać skutecznie i osiągać realne zmianyHistoria dzieje się teraz Możemy dopisać swoacutej rozdział

MISJA

Możesz nas wesprzeć finansowo poprzez przelew na nasze konto Działanie Stowarzyszenia opiera się obecnie głoacutewnie na prywatnych środkach członkoacutew i członkiń dlatego każda kwota

jest ważna i mile widziana81 2030 0045 1110 0000 0257 1960

Stowarzyszenie Otwarte Klatkiul Fredry 53A 61-701 Poznań

Tytuł przelewu DAROWIZNA

12 zwycięstw ROKU2012Interwencje zakazy protesty ndash jakkolwiek by

na to nie spojrzeć rok 2012 obfitował w wy-darzenia na rzecz praw zwierząt I choć nie

wszystkie z zorganizowanych akcji zakoń-czyły się oczekiwanym sukcesem porusza

fakt że na ulice wychodzi coraz większa ilość zaangażowanych osoacuteb co dobrze wroacuteży na przyszłość ruchu Poniżej w porządku chro-nologicznym przedstawiamy najważniejszych 12 zwycięstw roku 2012

IRLANDIA ZAKAZUJE MASOWEJ HODOWLI SZCZENIAKOacuteW

Rok 2012 rozpoczął się dość obiecująco po tym jak w styczniu ustanowiono w Irlandii całkowity zakaz ho-dowli szczeniakoacutew na tzw bdquofermach przemysłowych

Fermy te w zasadzie niczym nie roacuteżniły się od innych ferm dla zwierząt gospodarskich ndash stłoczone szczenięta trzymano w ciasnych klatkach natomiast suki powyżej 4-miesiąca życia zdolne do rozpłodu zapładniano ciąża po ciąży bo jak to zwykle bywa na fermach przemysło-wych zysk jest o wiele ważniejszy niż bdquodobrostanrdquo zwierząt

Z racji tego iż hodowle były bardzo popularne Irlan-dię nazywano bdquoEuropejską Fabryką Szczeniakoacutewrdquo Całe szczęście wraz ze zmianą Ustawy o Hodowli Psoacutew ktoacutera weszła w życie z dniem 1012012 wszyscy hodow-cy muszą zarejestrować się w związku kynologicznym i spełniać ścisłe standardy hodowli w ktoacuterych zwierząt nie wolno trzymać w brudnych i małych klatkach należy im zapewnić miejsce do spania oraz odpowiednią dawkę ruchu I co najważniejsze suki można szczenić tylko raz do roku Miejmy tylko nadzieję że przepisy ustawy będą dokładnie przestrzegane i kontrolowane przez lokalne władze i obowiązkowe inspekcje weterynaryjne

1

2TYSIĄCE KUR URATOWANYCH Z FERMY JAJEK

Akcja ta została nazwana największą interwencją na fermie przemysłowej w historii stanu Kalifornia Na przełomie lutego i marca aktywiści z Animal Place Farm Sanctuary i Harvest Home uratowali ponad 44 tys kur z fermy jajek w Turlock po tym jak właściciele po prostu porzucili gospodarstwo w ktoacuterym znajdowało się ponad 50 tys kur O tym fakcie władze zostały zawiadomione dopiero po kilku tygodniach wskutek czego prawie 20 tys zwierząt umarło z głodu kilka tysięcy wpadło do gnojowicy znajdującej się pod klatkami a pozostałe 25 tys zwierząt trzeba było poddać eutanazji

Po akcji przeprowadzonej przez wymienione wyżej organizacje Animal Legal Defense Fund (ALDF) i firma prawnicza Schiff Hardin pozwały właścicieli fermy oskarżając ich o haniebne zaniedbania i szczegoacutelne okrucieństwo wobec zwierząt

Mimo tego iż farmerzy zażądali umorzenia postępowania 5 grudnia sąd odrzucił ich wniosek i wznowił postępowanie

4 otwarteklatkipl

tłum Monika GawlikPRZETŁUMACZONE NA PODSTAWIE WPISU Z BLOGA STRIKING AT THE ROOTS

4 JAPONIA PRZEDWCZEŚNIE ZA-KOŃCZYŁA POŁOWY WIELORYBOacuteW

Każdy z nas jest fanem opowiadań w ktoacute-rych to zły przegrywa Dlatego pewnie każdemu spodoba się historia japońskich rybakoacutew ktoacuterzy już w marcu zakończyli połowy wieloryboacutew nie osiągając nawet 13 zaplanowanego połowu Jak podaje Japońska Agencja ds Rybołoacutewstwa w tegorocznych połowach złowiono jedynie 266 płetwali karłowatych i jednego finwala (po płetwalu błękitnym to drugi co do wielkości waleń ndash przyp red) co nie stanowi nawet 13 zaplanowanego na 900 sztuk połowu Ofi-cjalne stanowisko Agencji tłumaczące tak niski wynik obarcza winą nie tylko złe warunki pogo-dowe lecz także akcje sabotażowe aktywistoacutew z grupy Sea Shepherds ktoacuterzy oskarżani są min o zrzucanie bdquośmierdzących bombrdquo na pokłady kutroacutew czy używanie lin w celu splą-tania śmigieł rybackich Grupa Sea Shepherds została oskarżona o akcje sabotażowe także przez Japoński Instytut Badań nad Walenia-mi (ICR) ktoacutery co roku odławia znaczną liczbę osobnikoacutew do celoacutew bdquonaukowychrdquo Ciekawe jak Sea Shepherds ktoacuterzy właśnie rozpoczynają nową kampanię ustosunkują się do oficjalne-go sądowego zakazu atakowania bdquobiednychrdquo japońskich rybakoacutew

PANAMA ZAKAZUJE WALK BY-KOacuteW I INNYCH BRUTALNYCH SPOR-TOacuteW

15 marca Panamskie Zgromadzenie Naro-dowe przegłosowało bezprecedensową usta-wę o całkowitym zakazie jakichkolwiek walk bykoacutew zaczynając od hiszpańskiej corridy a kończąc na bdquobezkrwawychrdquo walkach w stylu portugalskim Pomimo tego że w Panamie nigdy nie odbywały się walki bykoacutew to usta-wa ta ma charakter zapobiegawczy przed napływem corridy z państw sąsiednich w ktoacuterych także traci ona na popularności Nowa ustawa podpisana przez prezyden-ta Ricarda Martinelli w listopadzie zabrania także walk psoacutew pogoni chartoacutew za zającem czy wyścigoacutew chartoacutew Co więcej znajdujące się w niej regulacje dotyczące zwierząt cyr-kowych są tak ścisłe że najprawdopodobniej doprowadzą do całkowitego wycofania wy-korzystywania zwierząt w cyrkach Niestety ustawa nie obejmuje zakazu wyścigoacutew kon-nych i walk kogutoacutew

3

5 WŁOSCY AKTYWIŚCI UWALNIAJĄ 30 BEAGLI Z GREEN HILL

Kiedy już włoscy aktywiści zabierają się do roboty to konkretnie Historia kwietniowe-go uwolnienia 30 szczeniakoacutew beagle hodo-wanych do wiwisekcji jest tylko malutką czę-ścią akcji ktoacutera według nas jest największym osiągnięciem ruchu proanimalistycznego w 2012 Historia ta rozpoczyna w paździer-niku 2011 r kiedy to pięciu aktywistoacutew z grupy Fermare Green Hill wdarło się na dach budynku Green Hill największej eu-ropejskiej zwierzętarni w ktoacuterej hodowano psy do celoacutew doświadczalnych Do klientoacutew Green Hill zaliczały się laboratoria uniwersy-teckie kompanie farmaceutyczne oraz znie-sławiony angielski instytut Huntingdon Life Sciences Po tej głośnej akcji we Włoszech nastąpiła wrzawa oraz społeczne zniesma-

czenie tematem wiwisekcji Z każdym dniem przybywało przeciwnikoacutew tej okropnej meto-dy badawczej dzięki czemu wywarto presję na rząd aby ten zmienił prawo zakazując przeprowadzania wiwisekcji na kotach psach i naczelnych Dzięki pospolitemu ruszeniu w kwietniu 2012 udało się zgromadzić prawie tysiąc osoacuteb na demonstracji przed budyn-kiem Green Hill To właśnie na tej demon-stracji kilkadziesiąt osoacuteb wtargnęło na teren zwierzętarni i uwolniło sukę z 12 szczenia-

5 otwarteklatkipl

7

BLOKADA NAJWIĘKSZEJ FERMY JAJEK W NOWEJ ZELANDII

Po tym jak śledztwo przeprowa-dzone na fermach ukazało że wła-ściwie brak jest jakichkolwiek roacuteżnic pomiędzy zachwalaną hodowlą w systemie klatek wzbogaconych a istniejącym systemem klatek kon-wencjonalnych aktywiści z New Zealand Open Rescue i Koalicji na Rzecz Zakazu Chowu Przemysłowego spędzili kilka miesięcy na planowaniu protestu przeciwko największemu producentowi jaj w Nowej Zelandii ndash firmie Mainland Poultry

Efektem działań była akcja w ktoacuterej troacutejka aktywistoacutew podwiesiła się na metalowych stelażach ustawio-nych przed wjazdem do siedziby firmy blokując jej wjazd przez co Mainland Poultry zmuszone było do czasowego zaprzestania dystrybucji jajek

bdquoTego dnia ryzykowaliśmy wła-snym życiem ale dzięki temu Main-land Poultry jest świadome do czego jesteśmy zdolni Akcja ta była swo-istego rodzaju ostrzeżeniem nie tylko dla Mainland Poultry lecz dla całego przemysłurdquo ndash powiedziała Deirdre Sims jedna z aktywistek biorących udział w czerwcowej akcji

KALIFORNIA WPROWADZIŁA ZAKAZ SPRZEDAŻY FOIE GRAS

Potrzeba było aż siedem lat by wprowadzić w życie ustawę z 2004 r zakazującą sprzedaży jakichkolwiek produktoacutew pochodzących z przymu-sowego tuczu ptakoacutew

Z dniem 1 lipca 2012 w stanie Kalifornia jednym spośroacuted 51 stanoacutew USA zaczął obowiązywać cał-kowity zakaz sprzedaży foie gras W zamierzeniu 75 letni okres od przegłosowania ustawy do wprowa-dzenia zakazu miał dać rolnikom czas na wymyśle-nie mniej okrutnych metod uzyskiwania stłuszczo-nych ptasich wątroacuteb Bez zaskoczenia ndash nie udało się wymyślić takiej metody Lauren Ornelas jedna z aktywistek walczących o zakaz w bardzo ciekawy sposoacuteb opisała na swoim blogu w jaki sposoacuteb uda-ło się osiągnąć to zwycięstwo

6

kami Zdjęcia z tych wydarzeń szczegoacutelnie jedno na ktoacuterym szczeniak przekazywany jest z rąk do rąk nad drutem kolczastym obiegły cały świat i stały się symbolem walki o wyzwolenie zwierząt Dalsza historia przedstawia się następująco oproacutecz postę-powania karnego dotyczącego naruszenia mienia Green Hill ruszyło roacutewnoległe śledz-two sprawdzające warunki hodowli psoacutew Ku zdziwieniu wszystkich okazało się że właściciel zwierzętarni firma Marshall Farm z USA nie tylko łamała przepisy dotyczące hodowli psoacutew ale także manipulowała dany-mi W związku z tym rząd nakazał czasowe zamknięcie placoacutewki na okres prowadzenia dalszego śledztwa a wszystkie psy zostały umieszczone w domach tymczasowych Jak informują jednak aktywiści z Femare Gre-

en Hill wszyscy bdquotymczasowirdquo opiekunowie psiakoacutew nie mają najmniejszego zamiaru oddawać psoacutew firmie Marshall Farm w razie umorzenia śledztwa

Grupa Fermare Green Hill mdash po zmianie nazwy na Animal Amnesty mdash obecnie przy-gotowuje się do kampanii przeciwko firmie Harlan Sprague Dawley ktoacutera hoduje na cele wiwisekcyjne nie tylko beagle lecz także marmozety koty kroacuteliki świnki morskie szczury myszy myszoskoczki i chomiki W swojej ofercie posiada ona także zwierzęta hybrydowe mutanty i osobniki transgenicz-ne Mamy jednak nadzieje że tak jak w przy-padku kampanii przeciwko Green Hill wspoacuteł-praca aktywistoacutew ze zwykłymi mieszkańcami Włoch przyniesie kolejne sukcesy i uratuje wiele tysięcy stworzeń

6

NIEDŹWIADEK BEN ZNAJDUJE DOŻYWOTNI DOM

Przez sześć nieszczęsnych lat niedź-wiedź Ben przebywał w ciasnym jało-wym kojcu przydrożnego zoo w Poacutełnoc-nej Karolinie

Sześć lat chodził po betonie nadgry-zał metalowe pręty ogrodzenia i przeby-wał w brudnym kojcu Na szczęście po latach ciągania po sądach i składania pozwoacutew przez organizacje takie jak ALDF i PETA w sierpniu 2012 roku sędzia po-zwolił na dożywotnie umieszczenie Bena w kalifornijskim sanktuarium dla zwierząt prowadzonym przez organizację PAWS (Performing Animal Welfare Society)

Dziś Ben może cieszyć się dużym zielonym wybiegiem na ktoacuterym spędza praktycznie całe dnie ma do dyspozycji także stawek w ktoacuterym schładza się w upały

Zainteresowani mogą tutaj obejrzeć kroacutetką historię uwolnienia niedźwiadka

ADIDAS REZYGNUJE Z UŻYWANIA KANGURZEJ SKOacuteRY

Marka ta jest rozpoznawana na całym świecie ich buty są noszone przez sportowcoacutew od 1920 r a dzięki innowacyjności i świetnemu designo-wi dziś Adidas jest jedną z największych marek odzieżowo-obuwniczych na świecie Przez długie lata Adidas wykorzystywał skoacuterę z kanguroacutew do produkcji roacuteżnych modeli korkoacutew piłkarskich przez co dotował największą komercyjną rzeź dzikich zwierząt na świecie jak o polowaniach na kangury moacutewi organizacja Animals Australia

Po latach prowadzenia kampanii przez organi-zacje takie jak Viva czy Viva USA Adidas ogłosił we wrześniu że wycofuje użycie kangurzej skoacutery do produkcji obuwia

HISTORIA WOŁOacuteW BILLA I LOU NA PIERWSZYCH STRONACH GAZET

Pomimo że tak jakbyśmy sobie tego życzyli wiadomość ta nie kończy się happy-endem histo-ria wołoacutew Billa i Lou ktoacutere przez dziesięć lat były wykorzystywane do badań naukowych w Vermon-trsquos Green Mountain College (GMC) przyczyniła się w Stanach do gorącej debaty na temat wykorzy-stywania i hodowli zwierząt do celoacutew naukowych i konsumenckich

Cała historia przedstawia się następująco ndash Bill i Lou są hodowane do celoacutew naukowych w GMC Następnie jeden z wołoacutew ndash Lou doznaje kontuzji nogi tak poważnej że nie może być dłużej wyko-rzystywany do celoacutew badawczych Co decyduje GMC Para zwierząt powinna zostać zabita celem spożycia przez studentoacutew Gdy wiadomość ta dostała się do medioacutew opinia publiczna zawrzała I pomimo że liczne sanktuaria dla zwierząt min VINE zabiegały o możliwość opieki nad parą wy-służonych zwierząt GMC w listopadzie zdecydował się na eutanazję Lou Jednak dzięki presji wywartej przed media i społeczeństwo GMC zobowiązał się do dożywotniej opieki nad drugim wołem ndash Billem ktoacutery został umieszczony na fermie należącej do uczelni

Jakkolwiek kontrowersyjne wydaje się nagła-śnianie sprawy jedynie dwoacutejki zwierząt a przy-zwalanie na uboacutej milionoacutew pozostałych zwierząt gospodarskich historia Billa i Lou przyczyniła się do jakże istotnej i długo oczekiwanej dyskusji na temat postrzegania i wykorzystywania zwierząt jako zwykłych surowcoacutew

8 9

10

KOSTARYKA ZAKAZUJE MYŚLISTWA JAKO FORMY SPORTU Po jednomyślnym i ostatecznym głosowaniu w grudniu ubiegłego roku parlament Kostaryki

jako pierwszy w całej Ameryce Południowej wprowadził w życie ustawę całkowicie zakazującą uprawiania myślistwa dla sportu Dzięki temu osoby ktoacutere przyłapie się podczas polowania mogą podlegać karze do czterech miesięcy pozbawienia wolności lub $3000 grzywny

Kostaryka jako jeden z niewielu krajoacutew na świecie w ktoacuterym zachowała się bioroacuteżnorodność gatunkoacutew jest wielką atrakcją dla myśliwych ktoacuterzy przyjeżdżają na łowy w poszukiwaniu egzo-tycznych kotoacutew kolorowych papug i innych zwierząt atrakcyjnych dla przemysłu zoologicznego Dlatego też wprowadzony zakaz daje szansę na utrzymanie roacuteżnorodności gatunkoacutew i odrodzenie się prawdziwej turystyki

Warto także wspomnieć że przegłosowana ustawa weszła w życie tylko dzięki determinacji aktywistoacutew ktoacuterzy dwa lata temu zebrali na petycji domagającej się zakazu myślistwa prawie 177 tysięcy podpisoacutew a następnie przedłożyli parlamentowi obywatelski projekt ustawy Brawa

HOLENDERSKI SENAT PRZEGŁOSOWAŁ ZAKAZ HODOWLI NOREK NA FUTRA

W dekadę po tym jak Holandia urosła na trzecią na świecie zaraz po Danii i Chinach potęgę w produkcji futer z norek z rocznym wynikiem na poziomie 6 milionoacutew skoacuter pod koniec roku holen-derski senat przegłosował zakaz hodowli norek dla futer

Kilka miesięcy wcześniej Minister Rolnictwa wystosował ankietę do obywateli Holandii Okazało się że aż 93 Holendroacutew i Holenderek jest przeciwko zabijaniu zwierząt na futra Na zamknięcie swoich ferm hodowcy norek mają czas do 2024 roku

Holenderski przemysł futrzarski obecnie składa się ze 170 ferm norek na ktoacuterych zwierzęta trzymane są zazwyczaj w jałowych metalowych klatkach długości ludzkiego przedramienia W naturalnych warunkach norki zasiedlają najczęściej doliny rzeczne a ich potrzeby terytorialne szacuje się na ok 800 ha Poprzez stres wywołany hodowlą w ciasnych często stłoczonych klat-kach norki przejawiają objawy stereotypii i kanibalizmu Holandia wprowadziła zakaz hodowli lisoacutew

na futra już w 1995 roku w dwa lata poacuteźniej wprowadziła zakaz hodowli szynszyli na futra

Zakaz hodowli norek oznacza że za 12 lat holenderski przemysł futrzar-ski będzie tylko wstydliwym wspo-mnieniem a ludzie z niedowierzaniem będą kręcić głowami i zastanawiać się

Jak mogliśmy to robić zwierzętom

Tą dobrą informacją kończymy nasze zestawienie Wydawać by się mogło że rok 2012 był dość przychyl-nym rokiem dla aktywistoacutew jednak my życzymy sobie i Wam żeby nad-chodzący 2013 obfitował w jeszcze więcej akcji dążących do wyzwolenia zwierząt

11

12

8 otwarteklatkipl

GenevAnimaliste oraz LausAnimaliste organizują pierwszą Międzynarodową Veggie Pride ktoacutera odbędzie się

18 maja 2013 r w Genewie (Szwajcaria) Będzie to weekend (16-20 maja) pełen atrakcji takich jak wykłady koncerty spotkania oraz happeningi przed WHO i ONZ i wręczenie petycji przeciw wegefobii

Pierwsze lokalne Veggie Pride miały miejsce we Francji na początku lat 2000 jako odpowiedź na ataki i dyskryminację ktoacutere musieli znosić francuscy wegetarianie i weganie

Wyszli oni na ulice po to aby pokazać że istnieją i że oczekują poważnego traktowania ponieważ cierpienie i śmierć miliardoacutew zwierząt

jest sprawą poważną i polityczną Powstało też wtedy pojęcie wegefobii czyli tego z czym pew-nie każdy z nas miał do czynienia w postaci ata-koacutew głupich komentarzy wyśmiewania się itd Ważne jest żeby nazywać rzeczy takimi jakie są i na tego typu ataki odpowiedzieć że jest to wegefobia staje się to wtedy kwestią polityczną a nie prywatną Dlaczego ważne jest żeby było nas jak najwięcej na Veggie Pride

Ponieważ jest to jedyna taka okazja by pokazać

międzynarodowym instytucjom takimi jak WHO czy ONZ że jest nas

dużo

PIERWSZA Międzynarodowa VEGGIE PRIDE

9 otwarteklatkipl

Jola Cora

Dobrusia Karbowiak

ANIMAL IMPACT Secrets Proven to Achieve Results and Move the World to jedna z najnowszych pozycji poruszających tematykę strategii działania na rzecz zwierząt Autorka Caryn Ginsberg jest osobą łączącą w sobie zainteresowanie problematyką zwierząt oraz wiedzę z dziedziny marketingu To połączenie zdarza się wśroacuted aktywistoacutew niezwykle rzadko więc na pewno warto sięgnąć po książkę ktoacutera podpowiada nam jak myśleć o prowadzeniu kampanii aby jej skuteczność była możliwie najwyższa

Ginsberg tłumacząc swoacutej sposoacuteb patrzenia na aktywizm podaje jednocześnie mnoacutestwo przykładoacutew działań i kampanii ktoacutere odniosły sukces Przykłady te dotyczą zaroacutewno promowania adopcji czy stery-lizacji jak i walki z hodowlami przemysłowymi albo promowania diety wegańskiej więc praktycznie każda osoba lub organizacja działająca w ramach ruchu praw zwierząt znajdzie jakieś inspiracje dla swoich działań Można się zgadzać lub nie zgadzać z autorką albo poszcze-goacutelnymi akcjami i organizacjami zaprezentowanymi w książce ale na pewno warto przeczytać i wszystko solidnie przemyśleć

wwwanimal-impactcom

Ze względoacutew osobistych jest to je-dyna taka okazja by zwiedzić Genewę (bardzo drogie miasto) taniej ponieważ komitet Veggie Pride zapewnia moż-liwie najtańsze noclegi a wegańskie wyżywienie za bdquoco łaskardquo

Nie wspominając już o radości spędzenia czasu z weganami z całe-go świata oraz chodzenia na wykłady koncerty itp

Rezerwujmy sobie czasurlop już teraz

Strona ogoacutelna o Veggie Pride httpwwwveggieprideorgen

Strona (w budowie) o tegorocznej Veggie Pride httpwwwveggiepridech

Petycja przeciw wegefobii (zachęcamy do podpisania) ktoacutera będzie wręczona podczas Veggie Pride httpwwwavaazorgenpetitionRespect_of_the_rights_of_vegans_and_vegeterians

Wydarzenie na Facebooku httpwwwfacebookcomevents126216770855732

Grupa na Facebooku dot wyjazdu z Polski do Genewy na Veggie Pride dodawajcie siebie jeśli chcecie w niej być httpwwwfacebookcomgroups308055985967799

10 otwarteklatkipl

Agata Wilkowska

ETYKA A TO CO JEMY ndash Peter Singer Jim MasonNakładem wydawnictwa Czarna Owca ukazała się kolejna już książ-

ka autorstwa Petera Singera - australijskiego etyka znanego dzięki pozycji bdquoWyzwolenie zwierzątrdquo praktycznie wszystkim aktywistom i aktywistkom prozwierzęcym Jego nowa książka adresowana jest przede wszystkim do ludzi ktoacuterzy w supermarketach wybierają kuszące produkty jednocześnie nie zastanawiając się nad ich pochodzeniem składem czy wartością odżywczą

Peter Singer wraz z Jimem Masonem prawnikiem specjalizującym się w prawach ludzi i zwierząt odsłaniają przed czytelnikami prawdę ukrytą za ładnymi etykietkami Książka jest doskonałą odpowiedzią na niezwykle ważne pytanie jak kupować i jeść etycznie Autorzy poruszyli w niej tematy związane z przemysłową hodowlą zwierząt i weganizmem ale zwroacutecili uwa-gę także na kwestię żywności Fair Trade i organicznej

Pozycję polecamy przede wszystkim osobom ktoacuterym wciąż jeszcze nie udało się zrezygnować z mięsa i innych produktoacutew odzwierzęcych Jednak aktywiści i aktywistki roacutewnież powinni się z nią zapoznać aby odświeżyć swoją wiedzą i zdobyć wiele nowych argumentoacutew na rzecz weganizmu

wyd Czarna Owca Warszawa 2012HENRY ONE MANS WAY

Film ten jest wciąż aktualny mimo że nakręcono go już prawie 20 lat temu Co więcej można go polecić wszystkim aktywistom i aktywistkom bez względu na obszar działań Henry Spira (1927-1998) był działaczem związkoacutew zawodowych zaangażowanym w ruchu na rzecz praw obywa-telskich W latach 70 po poznaniu Petera Singera zaczął skupiać się na obronie zwierząt Dzięki temu że potrafił trzeźwo ocenić sytuację i wy-znaczyć realne cele osiągał sukcesy Reprezentowany przez niego model aktywizmu powinien stanowić inspirację dla każdego i każdej z nas

Spira przekonał do swoich działań wielu dziennikarzy i naukowcoacutew co w znaczącym stopniu wpłynęło na zmianę oblicza wielu amerykańskich koncernoacutew takich jak Revlon i Avon Firmy te dzięki jego działaniu zdecydowały się na finansowanie badań nad alter-natywami dla testowania kosmetykoacutew na zwierzętach Poprzez liczne protesty Spira do-prowadził roacutewnież do tego że Muzeum Historii Naturalnej w Nowym Jorku zrezygnowało z eksperymentoacutew na kotach Jeśli widział szanse na zwycięstwo potrafił dla osiągnięcia celu wystąpić nawet przeciwko Ministerstwu Rolnictwa Film o nim można więc śmiało potraktować jako warsztat z wystąpień publicznych czy przeprowadzania kampanii

reż John Swindells 1997 (do pobrania z wwwalterkinoorg)

PROJEKT VEGAN BUDDYPortal społecznościowy bdquoWegański przyjacielrdquo skupia wegan i weganki z całej Polski ktoacuterzy służą poradami i odpowiedzią na wszelkie pytania dotyczące weganizmu Ideą serwisu jest prosta umożliwić ludziom ktoacuterzy chcą przejść na weganizm poznanie osoacuteb ktoacutere po prostu im w tym pomogą Osoby z doświadczeniem to kopalnie wiedzy więc jeżeli nie wiecie jak i z czego zrobić pyszne wegańskie ciasto gdzie znaleźć nieskoacuterzane buty czy jak przyrządzić bigos żeby oszukać mięsożernych znajomych od razu kontaktujcie się z nimi Weganie i weganki roacutewnież mogą wykazać się aktywnością i zarejestrować się w serwisie dzięki czemu osoby szukające pomocy szybko znajdą odpowiednią osobę ze swojego miasta Całe zadanie polega na tym aby odpowiadać na pytania zaoferować wsparcie i pokazać innym jakie to wszystko jest proste Jeżeli obie strony wykażą dobre chęci można umoacutewić się na wspoacutelne zakupy czy gotowanie obiadu

wwwveganbuddypl

11 otwarteklatkipl

Joanna Stiller

Joanna Stiller

Stereotypia apatia choro-by oczu i uszu rany ciała ndash na każdej spośroacuted 52

ferm objętych śledztwem wy-stąpiło co najmniej jedno z tych zjawisk

Materiały ze śledztw na fermach zwierząt hodowanych na futra były w ostatnich latach wielokrotnie publikowane w roacuteżnych krajach szczegoacutelnie w tych będących potentata-mi na światowych rynkach skoacuter jak Dania czy Finlandia Wszystkie śledztwa wykaza-ły że problem zapewnienia zwierzętom odpowiednich warunkoacutew na fermach przemy-słowych jest poważny a jego konsekwencjami są min liczne okaleczenia zwierząt oraz zmiany behawioralne

W latach 2011-2012 podob-ne śledztwo zostało przepro-wadzone na fermach na terenie całej Polski Stowarzyszenie Otwarte Klatki otrzymało od anonimowego źroacutedła mate-riały filmowe i fotograficzne dokumentujące rzeczywiste warunki hodowli i chowu zwie-rząt Śledztwo objęło 52 fermy mięsożernych zwierząt futerko-wych (lisy norki jenoty)

Warto wspomnieć że w 2011 r NIK przeprowadziła kontrolę 23 ferm futrzarskich w Wielkopolsce skupiając się jednak na zbadaniu skuteczno-ści egzekwowania przepisoacutew ochrony środowiska budow-lanych oraz weterynaryjnych Wyniki kontroli wskazują na wysoki stopień nieprawidło-wości i uchybień w stosunku

do obowiązujących przepisoacutew Niezwykle istotny jest wniosek dotyczący Inspekcji Weteryna-ryjnych ktoacutere według raportu w dużej mierze przeprowadzają kontrolę ferm oraz dokumentu-ją je w sposoacuteb nierzetelny oraz zawężają zakres kontroli

Poza tym na terenie wszyst-kich ferm przynajmniej raz do roku powinna zostać przepro-wadzona kontrola weterynaryj-na przez odpowiednią jednost-kę Powiatowego Inspektoratu Weterynaryjnego Wszelkie nieprawidłowości i problemy zostały zatem zaobserwowane na fermach ktoacutere takiej kontroli zostały poddane

Śledztwo ktoacuterego wyniki opublikowało Stowarzyszenie Otwarte Klatki koncentruje się na warunkach bytowania zwie-

rzeczywistość polskich ferm futrzarskichCENA FUTRA

12 otwarteklatkipl

rząt z uwzględnieniem zaroacutewno stanu psychofizycznego zwie-rząt jak i warunkoacutew w jakich są hodowane i chowane

Powszechnym zjawiskiem występującym na fermach objętych śledztwem i udoku-mentowanym w materiałach jest stereotypia Polega ona na mechanicznym wykonywaniu i sukcesywnym powtarzaniu zachowań niekiedy roacutewnież aktoacutew autoagresji jak np wyry-wanie futra Zwierzęta biegają od jednego końca klatki do drugiego zataczają koła albo proacutebują przegryźć pręty klatki Przyczyną takiego zachowania jest fakt że mięsożerne zwie-rzęta hodowane na futra nie zaliczają się do kategorii zwie-rząt w pełni udomowionych są one tym samym nieprzystoso-wane do życia w klatce

Brak także jakichkolwiek elementoacutew ktoacutere mogłyby urozmaicić życie zwierząt Warto roacutewnież dodać że w nie-ktoacuterych miejscach klatki były większe od wymaganych a mimo to nie udało się uniknąć tego typu problemoacutew

Kolejnym powszechnym zjawiskiem zaobserwowanym na przemysłowych fermach zwierząt hodowanych na futra są objawy apatii Mogą one wynikać przynajmniej z kilku powodoacutew należy jednak po-dejrzewać że w dużej mierze są podobnie jak stereotypia wynikiem bytowania w klatkach i związanych z tym zmian w behawiorze zwierząt Apa-tyczne zwierzęta kulą się na tyłach klatek są osowiałe nie reagują na bodźce i nie wyka-zują żadnych oznak zaintere-sowania Dotyczy to zaroacutewno młodych jak i starych zwierząt choć z wiekiem zachowanie to znacznie się nasila

Innym zauważalnym na fer-mach problemem są choroby oczu oraz jamy ustnej Zaob-serwowano iż oproacutecz zwięk-szonej podatności na kontakt z patogenami ktoacutera wynika z przemysłowej formy chowu duże zagęszczenie zwierząt wyraźnie koreluje z występo-waniem wszelkiego rodzaju ran oraz innych problemoacutew zdro-wotnych Są one konsekwencją zaroacutewno przebywania w klatce jak i przebywania wespoacuteł z in-nymi osobnikami na zbyt małej przestrzeni

Choć przypadki agresji zostały zarejestrowane na stosunkowo niewielkiej licz-bie ferm objętych śledztwem można przypuszczać że zja-wisko to jest powszechnie występujące Terytorialność mięsożernych zwierząt hodo-wanych na futra w warunkach fermowych jest jednym z głoacutew-

nych czynnikoacutew powodujących występowanie aktoacutew agresji pomiędzy nimi Do typowych ran zadawanych przez inne zwierzęta należą w szczegoacutel-

ności ugryzienia głowy okolic karku i tułowia rany łap i ogona

Roacutewnież stan sanitarny ferm pozostawia wiele do życzenia Udokumentowano przypadki nieusunięcia zwłok padniętych zwierząt z klatek roacutewnież takich w ktoacuterych prze-bywają inne zwierzęta co może stanowić poważne zagrożenie epidemiologiczne Dodatkowo zaobserwowano i udokumen-towano przypadek kanibalizmu czyli zjadania zwłok padłego zwierzęcia przez inne zwierzęta w klatce Ponadto występu-ją częste zabrudzenie klatek kawałkami sierści resztkami karmy czy innymi zanieczysz-czeniami Warunki sanitarne na terenie oraz w okolicach fermy także często nie są prawidłowe Najpowszechniejszym proble-mem jest duża ilość odchodoacutew zgromadzona pod klatkami

Poza aspektem epidemio-logicznym wpływają one na zwiększenie odoroacutew Poza te-renem fermy kilkakrotnie zaob-serwowano i udokumentowano

13 otwarteklatkipl

oskoacuterowane tuszki zwierząt zgromadzone nieopodal płotu

Należy pamiętać że otrzy-mane materiały nie zawsze pokazują wszystkie problemy występujące na danej fermie Można więc przypuszczać że statystyki podane w raporcie to wartości minimalne i prawdo-podobnie przy dłuższej i bar-dziej dokładnej kontroli byłyby wyższe

W związku z powyższymi faktami nasuwa się wniosek iż w hodowli przemysłowej nie da się zapewnić odpowiednich warunkoacutew do bytowania zwierząt i sama w sobie tego typu hodowla jest zaprzeczeniem ich dobrostanu

Jedynym skutecznym rozwiązaniem jest całkowity zakaz hodowli zwierząt na futra

W związku z wynikami śledztwa Fundacja Viva Polska działająca w ramach Kolacji na rzecz Zakazu Hodowli Zwierząt na Futra w Polsce skierowała do prokuratury zawiadomienia o łamaniu prawa dotyczące

trzech miejsc na ktoacuterych zaob-serwowano największe zanie-dbania

Kilka dni po publikacji ra-portu w listopadzie 2012 r Ekostraż oraz Otwarte Klatki przeprowadziły wspoacutelnie inter-wencję na fermie pod Ostro-wem Wielkopolskim Jeden z trzymanych tam lisoacutew miał ogromne narośla w jamie ustnej i został odebrany wła-ścicielowi oraz przewieziony do Wrocławia gdzie poddano go leczeniu Zdaniem pracowni-koacutew Powiatowego Inspektoratu Weterynarii w Ostrowie Wiel-kopolskim ktoacutery kontrolował tę fermę zaledwie dwa tygodnie wcześniej w dniu interwencji bdquokondycja wszystkich zwierząt na fermie była bardzo dobra Odebrany lis nigdy nie był le-czony przez właściciela a w ujawnionym podczas in-

terwencji stanie znajdował się przynajmniej od kwietnia 2012 r Pomimo udzielenia facho-wej opieki nie udało się ocalić mu życia Zmiany okazały się na tyle rozległe że skazywały go na ciągłe cierpienie a ich chirurgiczne usunięcie było niemożliwe

Pełen tekst raportu dostępny jest na stronie wwwotwarteklatkipl

Bibliografia NIK Delegatura w Poznaniu bdquoIn-

formacja o wynikach kontroli spra-wowania nadzoru przez inspekcje państwowe nad funkcjonowaniem ferm zwierząt futerkowych w woje-woacutedztwie wielkopolskimrdquo

Raport Stowarzysenia Otwarte Klatki - bdquoCena Futra - rzeczywistość polskich ferm futrzarskichrdquo

Kiedy przygotowywaliśmy publikację materiałoacutew ze śledztwa zupełnie nie wiedzieliśmy czego się spodziewać Oczywiście padły oskarżenia że to oszustwo że flash aparatu bardziej szko-dzi zwierzętom w klatkach niż samo życie na fermie Jednak w reakcjach ludzi dominowały gratulacje za dobrze wykonaną pracę i szczera wściekłość na to co robi w Polsce przemysł fu-

trzarski Wiedzieliśmy już że obraliśmy właściwy kurs i że warto iść tą drogą Nabraliśmy pewności że właśnie upublicznie-nie prawdziwego obrazu hodowli zwierząt na futro jest tym czego przemysł futrzarski boi się najbardziej Tak samo jest w przypadku każdego innego przemysłu opartego na wyzysku zwierząt

14 otwarteklatkipl

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

15 otwarteklatkipl

Całkiem niedawno byli-śmy świadkami histo-rycznego wręcz wy-

darzenia Parlament Holandii przegłosował zakaz hodowli zwierząt na futra z 12-letnim okresem przejściowym Nie jest to pierwszy kraj ktoacutery wprowa-dził taki zakaz ndash jednak w przypadku Holandii sytuacja jest wyjątkowa przede wszyst-kim dlatego że nigdy wcześniej zakaz nie objął przemysłu ktoacutery był tak silny Statystyki z ubiegłego roku pokazują że Holandia jest w ścisłej świato-wej czołoacutewce jeśli chodzi o produkcję skoacuter z norek

Organizacja Bont voor Dieren (Futro dla Zwierząt) powstała w 1986 roku i wtedy mniej więcej rozpoczęły się pierwsze starania Holendroacutew o wprowadzenie zakazu ho-dowli zwierząt na futro Po raz ostatni do mobilizacji w spra-wie zakazu doszło w roku 2006 W październiku tamtego roku SP (Partia Socjalistyczna) oraz Partij van de Arbeid (Partia Pracy) zaproponowały ustawę zakazującą takiej hodowli Od tamtego momentu ruch prozwierzęcy zaczął skupiać się na lobbowaniu w parlamencie Aby uzyskać większość konieczną do wprowadzenia zakazu trzeba było przekonać kilka partii do głosowania za nim W ocenie Femke Zandberg członkini

Bont Voor Dieren dużą rolę odegrały roacutewnież śledztwa na fermach hodujących zwierzęta na futro

Jeden obraz wart jest tysiąca słoacutew W 2008 roku nagrano więc materiał na kilku fermach norek i filmy te zostały pokazane politykom Nagrań używaliśmy także w trakcie kampanii

Hodowcy nie przyglądali się tym działaniom bezczynnie Wydali miliony euro na reklamy w telewizji i prasie Na szczę-

ście ta kampania nie przyniosła im sympatii społecznej ktoacuterej się z pewnością spodziewali Dyskusja zaczęła skupiać się na sytuacji materialnej po-szczegoacutelnych właścicieli ferm

Po okresie lobbowania większość parlamentarna głosująca za zakazem składała się z następujących partii SP (Partia Socjalistyczna) Partij van de Arbeid (socjal-demokra-ci) Partij voor de Dieren (Par-tia dla Zwierząt) GroenLinks (Zieloni partia lewicowa) D66 (demokraci) i Partij voor de Vrijheid (Partia Wolności pra-wica) Partie ktoacutere głosowały przeciwko zakazowi to VVD (partia liberalna) Liberals CDA (chadecja) ChristenUnie i SGP (obie są partiami religijnymi)

Zandberg zauważa roacutewnież

i jego konsekwencje dla Polski

Zakaz w Holandii

że bdquofuter na ulicach jest więcej niż kiedykolwiek wcześniej Z drugiej strony rośnie też ilość ludzi ktoacuterzy zdecydo-wanie występują przeciwko futromrdquo Bont voor Dieren nie zaprzestało więc protestoacutew przeciwko futrom tylko dlatego że przemysł został zdelegalizo-wany Teraz środek ciężkości przenioacutesł się na zachowania konsumentoacutew Organizacja wspoacutełpracuje z projektantami mody i markami aby wspoacutelnie zmieniać podejście ludzi do mody Efektem tej wspoacutełpracy jest min prezentacja bdquoSusta-inable Storiesrdquo przedstawiona w trakcie Amsterdamskiego Tygodnia Mody Prezentacja dotyczyła praw zwierząt oraz dwoacutech marek ktoacutere bardzo po-ważnie podchodzą do tematu niewykorzystywania surowcoacutew odzwierzęcych oraz ekologii Ecological Textiles i Honest By

Zdaniem Zandberg jeśli chodzi o sprawy dotyczące zwierząt Holandia zdecydowa-nie podąża w dobrym kierunku bdquoCoraz więcej uwagi poświęca się dobrostanowi zwierząt i ich prawom Coraz więcej ludzi zdaje sobie sprawę z tych rze-czy W 2012 roku Holendrzy po raz pierwszy zjedli mniej mię-sa ale więcej za nie zapłacili Mamy też Partij voor de Dieren (Partię dla Zwierząt) ktoacutera in-spiruje roacuteżne działania na rzecz zwierzątrdquo

Co ten zakaz oznacza dla Polski

Już teraz Polska jest atrak-cyjnym krajem dla zagranicz-nych inwestoroacutew Głoacutewną zaletą są niskie koszty prowa-dzenie fermy niższe płace dla pracownikoacutew mniej restrykcyj-

ne prawo i stosunkowo nieduży sprzeciw okolicznych miesz-kańcoacutew i społeczności Do-datkowo całość produkcji jest sprzedawana do zagranicznych domoacutew aukcyjnych co w obli-czu niższych kosztoacutew generuje dodatkowy zysk Należy zatem podejrzewać że zakaz hodowli zwierząt na futra w Holandii i wynikający z niego dwunasto-letni okres przejściowy będzie oznaczał znaczny wzrost liczby inwestycji z holenderskim kapi-tałem w Polsce

W jaki sposoacuteb zagranicz-ne firmy działają w krajach o bardziej sprzyjających warun-kach inwestycyjnych pokazuje przykład amerykańskiej firmy Smithfield Foods ktoacutera w 1999 roku przejęła firmę Animex SA jednego z największych produ-centoacutew mięsa w Polsce

W 2003 roku Inspekcja Ochrony Środowiska wraz z Państwową Inspekcją Sani-tarną Inspekcją Weterynaryjną i Nadzorem Budowlanym prze-prowadziła kontrolę na 14 fermach trzody chlewnej należących do koncernu Pod-czas kontroli stwierdzono iż bdquokierownictwa wszystkich

14 kontrolowanych ferm na-leżących do amerykańskiego koncernu Smithfield Foods dopuściło do naruszenia prze-pisoacutew ochrony środowiska oraz przepisoacutew prawa budowlanego jak też wymagań wynikających z przepisoacutew sanitarnych i wete-rynaryjnychrdquo

Stwierdzone naruszenia to między innymi brak pozwoleń na wyprowadzanie gazoacutew i pły-noacutew do powietrza zanieczysz-czanie środowiska gnojowicą brak wymaganych szczepień u pracownikoacutew czy wręcz nie-zarejestrowanie prowadzenia działalności u Powiatowego Lekarza Weterynariirdquo

W 2005 roku brytyjska organizacja Compassion in World Farming przeprowadziła śledztwo na dwoacutech fermach świń w Polsce należących do Smithfield Foods

Film pokazuje bardzo złe warunki w ktoacuterych zwierzęta są hodowane Tak więc okazało

16 otwarteklatkipl

17 otwarteklatkipl

się że po raz kolejny kontrole nie były w pełni skuteczneObecnie w Polsce istnieje przy-najmniej kilka ferm norek z kapitałem holenderskim Ferma w Żdżarach została w zeszłym roku ukarana za zatruwanie pobliskiego strumy-ka ściekami przemysłowymi I choć mandat został przyjęty to nieznaczna kwota 500 zł powinna być dla właściciela holenderskiej firmy Futrex je-dynie potwierdzeniem tego że w Polsce przepisy dla tego typu działalności są dużo bardziej korzystne niż w innych krajach Kolejna ferma w Radachowie w wojewoacutedztwie lubuskim na-leżąca do holenderskiej spoacutełki Farm Equipment International przez pracownikoacutew była oskar-żana o łamanie ich praw Cho-dzi między innymi o brak dostę-pu do wody pitnej urągające

warunki noclegowe dla pra-cownikoacutew czy ich zastrasza-nie Mieszkańcy miejscowości Karsko w wojewoacutedztwie za-chodniopomorskim oskarżają Farm Equipment International że należąca do spoacutełki ferma przyczynia się do znacznego obniżenia jakości życia jak roacutewnież stwarza zagrożenie dla okolicznej fauny W ostatnim czasie spoacutełka zapowiedzia-ła plan powiększenia obsady fermy do 140 tysięcy zwierząt

Jeśli lokalne władze miałyby na to przystać ferma będzie jedną z największych jeśli nie naj-większą fermą norek w Polsce

Bowiem bdquoholenderski stylrdquo to duże fermy na ktoacuterych hodowanych jest kilkadziesiąt tysięcy zwierząt Fermy są szczelnie otoczone wysokimi murami ogrodzeniami z siatki stalowej drutami pod napię-ciem

Wyposażone są w szczelny system monitoringu i innych zabezpieczeń elektronicznych nad ktoacuterymi dodatkowo dy-żurują pracownicy ochrony Zakaz prowadzenia hodowli zwierząt na futra w Holandii oznacza że w Polsce tego typu ponurych miejsc może zacząć przybywać

Może chociaż nie musi Nie tylko mieszkańcy Karska prote-stują przeciwko budowie

i rozbudowie ferm norek w swojej okolicy Protesty trwają między innymi w takich miejscowościach jak Krąpiel Sobieszczany-Kolonia Bu-dzieszwice Mięcierzyn Jarząb-ki czy Wola Skorzęcka Jest to jedynie kilka miejsc na mapie Polski w ktoacuterych mieszkańcy domagają się godnych warun-koacutew życia i realnego wpływu na to co dzieje się w ich gminach Bo to właśnie mieszkańcoacutew i gmin (oraz

przede wszystkim zwierząt na fermach) dotyczą tego typu inwestycje Znaczenie tych protestoacutew jest kluczowe z tego powodu iż niedopusz-czenie do powstania fermy oznacza że nie powstaje pro-blem z ktoacuterym poacuteźniej trzeba się zmagać Roacutewnocześnie protesty stwarzają nieprzyjazny klimat w ktoacuterym inwestorzy nie czują się bezkarni gdyż wiedzą że ich działania są monitoro-wane i spotykają się ze sprzeciwem

Dotychczasowe doświad-czenia pokazują jednak że mimo protestoacutew przynajmniej część ferm powstanie co przy prawdopodobnym masowym exodusie holenderskich ho-dowcoacutew na wschoacuted oznacza mimo wszystko kolejne miliony zwierząt zabijane na terenie Polski I choć rola protestoacutew jest nie do przecenienia naj-istotniejsze wydaje się obecnie wstąpienie w ślady Holendroacutew i zainicjowanie poważnej i me-rytorycznej dyskusji na temat wprowadzenia zakazu hodowli zwierząt na futra w Polsce

Rządy krajoacutew takich jak Wielka Brytania i Austria doszły już do wniosku że najskuteczniejszym sposobem zapobiegania cierpieniu zwierząt jest niedopuszczanie do niego Parlament Słowenii głosował w tej sprawie pod koniec stycznia Kiedy ta sprawa znajdzie się w polskim Sejmie zależy roacutewnież od nas

Tym artykułem rozpoczynamy cykl ktoacuterego celem jest przedstawienie w perspektywie psychologii relacji między człowiekiem a innymi zwierzętami1 w kontekście ich eksplo-atacji oraz omoacutewienie technik z zakresu psychologii wpływu społecznego przydatnych

osobom działającym na rzecz zmian w społeczeństwie

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

Praktycznie każdy zajmu-jący się kwestią ochrony praw zwierząt w pewnym momencie przeżywał wielką frustrację spowodowaną niespoacutejnością ludzkiego zachowania Z jednej strony większość z nas uznaje zdolność zwierząt do odczuwa-nia boacutelu Według badań CBOS--u z 2006 roku aż 82 osoacuteb deklaruje przekonanie o tym że wszystkie zwierzęta odczuwają boacutel tak samo jak ludzie Potępienie krzywdzenia zwierząt jest obecnie normą społeczną choć zauważalne są roacuteżnice między mieszkańcami wsi ktoacuterzy będąc grupą trud-niącą się w eksploatacji zwie-rząt niejako z konieczności

przejawiają mniejsze dla nich wspoacutełczucie a mieszkańcami miast Roacutewnież pewne roacuteżnice w deklarowanym podejściu do zwierząt są widoczne pomię-dzy mężczyznami a kobietami co ma związek z kulturową symboliką mięsa i koncepcją męskości Dominujący wspoacuteł-cześnie stosunek do zwierząt wyraża się roacutewnież istnieniem takich dokumentoacutew jak Świa-towa Deklaracja Praw Zwierząt przedłożona w UNESCO w 1997r oraz nasza Ustawa o ochronie praw zwierząt Oba teksty zaczy-nają się pięknymi słowami ktoacutere mogłoby się wydawać powinny nieść za sobą realną poprawę w naszym stosunku do zwierząt

Według analiz Stevena Pinkera poziom przemocy na świecie stale spada Żyjemy prawdopodobnie w najspokoj-niejszych czasach jakie do tej pory miały miejsce W XVI wieku popularną w Pary-żu rozrywką było palenie kotoacutew Wiszące na sznurku zwierzę ku uciesze gapioacutew było powoli opuszczane w płomienie Dziś trudno sobie wyobrazić by w Europie społeczeństwo przy-zwoliło na tego typu publiczne torturowanie zwierząt Mimo tej ogromnej zmiany ktoacutera dotyczy nie tylko zwierząt ale roacutewnież kobiet dzieci ludzi o innym pochodzeniu etnicz-nym innej orientacji płciowej

JEDNE KOCHASZ INNE ZJADASZczyli jak działa dysonans poznawczy

18 otwarteklatkipl

Mikołaj Szulczewski

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

19 otwarteklatkipl

itp nadal nasz świat jest pełen przemocy i ze względu na wzrost populacji oraz uprzemy-słowienie rolnictwa a co za tym idzie wzrost konsumpcji pro-duktoacutew odzwierzęcych praw-dopodobnie ilość cierpienia zadawanego przez ludzi innym gatunkom jest nieporoacutewnywal-nie większa niż w przeszłości

Właśnie ta niezgodność pomiędzy tym jak ludzie traktu-ją zwierzęta a tym jaką troskę i sympatię względem nich deklarują jest częstym źroacutedłem konsternacji wśroacuted aktywistoacutew prozwierzęcych czy po prostu wegan w kontaktach z osoba-mi jedzącymi produkty odzwierzęce

Aby lepiej zrozumieć jak to jest możliwe żeby naraz kochać zwierzęta i produkty odzwierzęce odwołam się do koncepcji człowieka w psy-chologii społecznej Ten dział psychologii zajmuje się poszu-kiwaniem czynnikoacutew wpływają-cych na nas z zewnątrz takich jak inni ludzie czy kultura nie przywiązując wagi do tego co poszczegoacutelnych ludzi od siebie roacuteżni W związku z tym psycho-logia społeczna w ogromnej mierze opiera się na ekspery-mentach w ktoacuterych modyfikuje się ludzkie poglądy czy zacho-

wania za pomocą manipulowa-nia zewnętrznymi zmiennymi Tego typu badania dają dość spektakularne rezultaty ktoacutere w dużym stopniu zaprzeczają archaicznej koncepcji człowieka jako zwierzęcia racjonalnego

Elliot Aronson jedna z naj-ważniejszych postaci w kroacutetkiej historii psychologii społecznej napisał w kontekście koncep-cji zwanej teorią dysonansu poznawczego że teoria ta bdquonie przedstawia człowieka jako istotę racjonalną lecz raczej skłonną do racjonalizacjirdquo Racjonalizacja to uzasadnianie własnych czynoacutew pozornie lo-gicznymi i racjonalnymi argu-mentami w celu między innymi zmniejszenia poczucia winy i wzmocnienia samoakceptacji Intelektualna akrobatyka jaką potrafi przejawiać wiele osoacuteb w konfrontacji z faktem że konsumpcja pokarmoacutew od-zwierzęcych powoduje cierpie-nie i śmierć wielu zwierząt wy-jątkowo pasuje do tej definicji

Jako pierwszy użycie teorii dysonansu poznawczego w celu wyjaśnienia niespoacutejno-ści w zachowaniu i poglądach ludzi względem zwierząt za-proponował prof Scott Plous Jego opublikowany w 1993 roku artykuł pt bdquoPsychologicz-

ne mechanizmy w eksploatacji zwierzątrdquo stanowi obecnie do-datek do podręcznika na temat uprzedzeń i dyskryminacji

Dysonans poznawczy to teoria opracowana w latach 50-tych przez amerykańskiego psychologa społecznego Leona Festingera Zakłada ona istnie-nie silnej potrzeby wewnętrznej spoacutejności szczegoacutelnie pomiędzy poglądami i zachowaniem Gdy występuje niezgodność między dwoma elementami poznaw-czymi np tym co robię a tym co uważam że powinienem robić konieczne staje się zredu-kowanie owego dysonansu

Uważa się że dysonans poznawczy wywołuje napięcie ktoacuterego chęć zredukowania staje się motywacją do np zmiany poglądoacutew czy zmiany zachowania

Typowym przykładem przywoływanym w celu zo-brazowania jak działa dyso-nans poznawczy jest palenie papierosoacutew Wszyscy obecnie wiedzą że jest ono szkodliwe dla zdrowia Niewielu ludzi jest w stanie palić z pełną świado-mością jego konsekwencji dla zdrowia Stąd średnio wśroacuted palaczy występuje przekonanie o niższej szkodliwości palenia niż wśroacuted osoacuteb niepalących usłyszeć też można od nich wiele anegdot o palącej babci żyjącej do 90-ego roku życia czy inne proacuteby bagatelizowania szkodliwości palenia

Modelowym przykładem dysonansu poznawczego jest roacutewnież kwestia konsumpcji pokarmoacutew odzwierzęcych

Ludzie nie lubią krzywdzić zwierząt a jednocześnie lubią jeść mięso Zadawanie cierpie-nia zwierzętom jest powszech-nie uważane za niemoralne a większość z nas uważa siebie za dobrych ludzi i nie zamierza przestać tak o sobie myśleć nawet w obliczu faktoacutew na temat konsekwencji własnych decyzji konsumenckich Mo-tywacja do obrony wizji siebie jako osoby dobrej i moralnej jest bardzo silna

Ta niespoacutejność nazywana jest w psychologii społecznej bdquoparadoksem mięsardquo

Co można zrobić w sytu-acji dysonansu poznawczego tego typu Przede wszystkim można zrezygnować z jedze-nia produktoacutew odzwierzęcych Niestety zmiana zachowania zazwyczaj przychodzi ludziom trudniej niż zmiana poglądoacutew Wiąże się z tym większy dy-sonans i tym bardziej spek-takularne metody jego reduk-cji ktoacutere coraz intensywniej zmniejszają możliwość racjo-nalnego myślenia

Prof Scott Plous wymienił kilka przykładowych sposoboacutew w jakie ludzie radzą sobie z tą wewnętrzną niespoacutejnością unikanie tematu uznanie że eksploatacja zwierząt jest niezbędna do przetrwania np bdquomusimy jeść białko zwierzę-cerdquo umniejszanie kwestii za pomocą poczucia humoru np bdquorośliny też czująrdquo negowanie tego że zwierzęta odczuwają boacutel tak samo jak ludzie (co jest zdaniem Plousa najczęstszym mechanizmem) Oczywiście lista metod radzenia sobie

z dysonansem poznawczym związanym z eksploatacją zwierząt nie ogranicza się do wymienionych powyżej W cią-gu ostatnich kilku lat pojawiła się seria badań eksperymen-talnych omawiających ostatni z wymienionych przez Plousa mechanizm Badania te zosta-ną omoacutewione w następnym numerze biuletynu

Scott Plous wyroacuteżnił kilka kwestii dotyczących naszej kul-tury ktoacutere pomagają ludziom unikać doświadczania dyso-nansu poznawczego Przede wszystkim finalny produkt z ktoacuterym obcuje konsument zostaje na kilka roacuteżnych spo-soboacutew oddzielony od żywego zwierzęcia To oddzielenie

sprawia że w codziennym ży-ciu nie musi się konfrontować z niewygodną prawdą na temat pochodzenia kupowanych przez niego produktoacutew

Eufemizmy stosowane w myślistwie (np krew ndash farba pioacutero ndash ptak) są dobrym przy-kładem użycia języka ktoacutery ma moc maskowania tego co się naprawdę dzieje Język od zawsze był doskonałym mo-ralnym narzędziem obronnym służącym zmniejszaniu wyrzu-toacutew sumienia Stosowanie eu-femizmoacutew pomaga złagodzić brutalny sposoacuteb w jaki traktuje się zwierzęta W rzeźniach nie zabija się zwierząt tylko ubija krowy są żywcem wołowym a potem tylko tuszami Finalny

20 otwarteklatkipl

produkt rzadko kiedy nazywa się tak samo jak zwierzę ktoacutere-go ciała jest częścią Ludzie nie jedzą kroacutew tylko wołowinę Ta subtelna roacuteżnica w kategory-zacji pomaga oddalić od świa-domości fakt że ten produkt to fragment czyjegoś ciała

Kolejnym elementem jest sam wygląd produktoacutew od-zwierzęcych W naszej kulturze unika się eksponowania w skle-pach elementoacutew ciała ktoacutere są skojarzone z osobowością jak np twarz oczy czy moacutezg Są one roacutewnież rzadko jedzo-ne Cytując za prof Plousem czasopismo branży mięsnej bdquopoznać klienta z wiedzą że ten kawałek baraniny ktoacutery wła-śnie kupił był częścią anatomii jednego z tych pięknych ma-łych stworzeń ktoacutere widzimy hasające po polach wiosną jest prawdopodobnie najpew-niejszym sposobem uczynienia z niego wegetarianinardquo

Dodatkowo ważne jest to by przemysł mięsny był niewi-doczny dla przeciętnych ludzi Oddalony od miasta trudno do-stępny tak by jak najmniej ludzi miało pojęcie o tym co właści-wie się za tymi murami dzieje

Dzięki temu wiedza na te-mat praktyk stosowanych w hodowli zwierząt jest w spo-łeczeństwie minimalna Mało kto wie o kastrowaniu żywcem odbieraniu cieląt od matek kojcach porodowych ciasnych klatkach Większość ludzi ma bardzo nikłe pojęcie na temat pochodzenia produktoacutew od-zwierzęcych co pozwala im

uniknąć niewygodnej sytuacji konfrontacji z faktami na temat warunkoacutew i sposobu traktowa-nia zwierząt w rolnictwie

Plous zwroacutecił roacutewnież uwa-gę na rolę socjalizacji w kształ-towaniu się naszych postaw wobec produktoacutew odzwierzę-cych Oddzielanie od wiedzy na ten temat ma swoje początki we wczesnym dzieciństwie

Zabawki przedstawiające szczęśliwe zwierzęta gospodarskie na farmie książeczki w ktoacuterych zwierzęta opowiadają o tym co bdquodająrdquo ludziom i jak bardzo są szczęśliwe specjalne kolorowe opakowania produktoacutew mięsnych mające zachęcić dzieci do ich jedzenia ndash wszystko to przyczynia się do stworzenia nieprawdziwych przekonań na temat tego jak traktowane są zwierzęta

Oczywiście dzieci pytają roacutewnież rodzicoacutew o pochodze-nie produktoacutew odzwierzęcych a odpowiedzi nie mogą prze-cież zniechęcać do jedzenia w związku z czym ciężko ocze-kiwać szczerego dosadnego

wyjaśnień ze strony rodzicoacutew Sytuacja ta prowadzi u dzieci do całkowitego zniekształcenia obrazu losu zwierząt

W badaniu przeprowadzo-nym przez Plousa w ktoacuterym uczniowie szkoły podstawowej szacowali jak często zwierzęta czują się nieszczęśliwe zwie-rzęta dzikie uznano za naj-bardziej nieszczęśliwe drugie miejsce zajęły zwierzęta domo-we a najszczęśliwsze według dzieci są zwierzęta gospodar-skie Badanie było przeprowa-dzone 20 lat temu w USA w związku z tym trudno stwier-dzić czy jego wyniki można odnieść do Polski Mimo tego pokazują one doskonale jak bardzo wypaczony może być obraz hodowli zwierząt wśroacuted dzieci

Wszystkie wymienione powyżej elementy sprawiają że większości osoacuteb udaje się w codziennym życiu unikać stanu dysonansu poznawcze-go Gdy natomiast dojdzie już do sytuacji konfrontacji z fakta-mi ludzki umysł ma niezwykłą zdolność generowania ogrom-nej ilości często absurdalnych argumentoacutew

Warto wtedy pamiętać że to czego swoimi argumentami w tym momencie broni dana osoba to w dużym stopniu jej przekonanie o tym że jest do-bra i moralna

Pozytywny obraz własnej osoby jest dla człowieka bar-dzo ważny więc motywacja do jego utrzymania jest roacutewnież bardzo duża

W następnym numerze omoacutewione zostaną opublikowane w ciągu ostatnich 3 lat badania nad jednym z mechanizmoacutew redukcji dysonan-su poznawczego w kontekście jedzenia zwierząt - dehumanizacji

Eksperymenty te wykorzystywały techniki używane do badania relacji międzygrupowych w związku z czym dotykają kwestii podobień-stwa dyskryminacji zwierząt i innych dyskrymi-nowanych grup

21 otwarteklatkipl

Poniższy artykuł pochodzi z bloga Striking at the Roots ktoacuterego twoacuterca

Mark Hawthorne od wielu lat zajmuje się aktywizmem na rzecz zwierząt

Nawet po dziesięciu latach to zdjęcie wciąż staje mi przed oczami Byłem wtedy jeszcze świeżo upieczonym wegani-nem starającym się znaleźć sposoacuteb na wcielenie mojej nowo odkrytej pasji w czyn

Otrzymałem maila od Humane Society International doty-czącego corocznej rzezi fok w Kanadzie Do wiadomości dołączono wstrząsające zdję-cie zakrwawionych ciał dzie-siątek świeżo oskoacuterowanych fok rozrzuconych bez ładu na lodzie Na dole zdjęcia widać fokę ktoacuterej udało się uniknąć rzezi Obserwuje tę przerażają-cą scenę Zastanawiałem się O czym myśli Czy szuka swo-jej matki Przyjacioacuteł Odpowie-

dzi na pytanie co tu się wyda-rzyło ndash i dlaczego

Kilka lat poacuteźniej gdy pisa-łem i moacutewiłem o wpływie dra-stycznych obrazoacutew na wypale-nie aktywistoacutew i aktywistek to właśnie to zdjęcie stawało mi przed oczami i nie pozwala-ło zasnąć

To nie jest tak że tego typu obrazy nie powinny być wyko-rzystywane przez aktywistoacutew i aktywistki praw zwierząt ndash wręcz przeciwnie Zdjęcia i na-

22 otwarteklatkipl

DRASTYCZNE CZY SŁODKIE

wpływ materiałoacutew graficznych na działanie aktywistoacutew i aktywistek praw zwierząt

tłum Paweł Brzeziński

23 otwarteklatkipl

grania z ferm przemysłowych ubojni polowań laboratorioacutew wiwisekcyjnych ferm futrzar-skich i innych tego rodzaju miejsc ilustrują przemocowy stosunek społeczeństwa do zwierząt Są ważnym świa-dectwem naszej niechlubnej historii Lecz ruch praw zwie-rząt się rozwija ndash podobnie jak technologia i media społeczne ndash a wraz z rozwojem pojawia się dyskusja jak w możliwie najlepszy sposoacuteb kształtować przekaz do społeczeństwa W tej dyskusji ważnym zagad-nieniem jest wykorzystywanie potencjalnie odpychających obrazoacutew Kiedy i w jaki sposoacuteb powinniśmy wykorzystywać drastyczne zdjęcia i nagrania proacutebując wpłynąć na zachowa-nia konsumenckie

Udowodniono że stoso-wanie strategii odstraszania w kampaniach antynikotynowych ndash na przykład umieszczanie na opakowaniach papiero-soacutew zdjęć chorych płuc ndash jest skuteczniejsze w odwodzeniu ludzi od palenia niż jakiekolwiek ostrzeżenie Ministra Zdrowia

Zdjęcia a filmy

W październiku 2012 r opu-blikowano wyniki dwoacutech badań dotyczących wykorzystywania zdjęć i nagrań w kampaniach informacyjnych Podczas jed-nego z nich przeprowadzonego dzięki finansowemu wsparciu organizacji FARM (Farm Animal Rights Movement) badanym osobom pokazywano trzy roacuteżne zdjęcia jedno o niskim stopniu drastyczności (martwa świnia na brudnej podłodze ubojni) jedno o średnim po-ziomie drastyczności (martwa świnia na zakrwawionej pod-łodze ubojni) i jedno o wyso-

kim poziomie drastyczności (martwa świnia z poderżniętym gardłem na zakrwawionej pod-łodze ubojni) Następnie zmie-rzono oddziaływanie każdego zdjęcia i jego wpływ na stosu-nek osoacuteb badanych do praw zwierząt według bdquoskali praw zwierząt Wuenschardquo wysoki wynik wskazuje na pozytywny a niski na negatywny stosunek do praw zwierząt Na blogu FARM wyjaśniono bdquonajbardziej skuteczne okazało się zdjęcie o niskim poziomie drastyczno-ści to o średnim poziomie było mniej skuteczne o wysokim poziomie zaś najmniej choć statystycznie nie miało to żad-nego znaczenia Oznacza to że chociaż zdjęcia te w roacuteżnym stopniu wpływały na postrze-ganie praw zwierząt istnieje 15 prawdopodobieństwo że udałoby osiągnąć się taki sam wynik nawet wtedy jeśli wpływ zdjęć byłby zerowyrdquo

Drugie badanie zostało przeprowadzone przez Huma-ne Research Council (HRC) na zlecenie VegFund W ramach tego badania proszono osoby w wieku od 15 do 23 lat by obejrzały informacyjny materiał filmowy i wypełniły kwestiona-riusz Zgodnie z popularnym modelem paid-per-view każdy uczestnik i uczestniczka otrzy-mała jednego dolara za obej-rzenie każdego z poniższych filmoacutew

Farm to Fridge(autorstwa Mercy For Animals) drastyczny film skupiający się na aspekcie etycznymwzbudzaniu wspoacutełczucia w ktoacuterym wykorzystano materiał filmowy zawierający sceny okrucieństwa wobec zwierząt na fermach przemysłowych Wykorzystany

materiał pochodzi przede wszystkim ze śledztw

Maxines Dash for Freedom (autorstwa Farm Sanctuary) film skupiający się na aspekcie etycznymwzbudzaniu wspoacutełczucia opowiadający historię krowy ktoacutera uciekła przed ubojem i została uratowana A Life Connected (autorstwa Nonviolence United) film skupiający się na przekonaniu konsumentoacutew do zastanowienia się nad wpływem ferm przemysłowych na zwierzęta środowisko naturalne i zdrowie ludzi Geico Couple (autorstwa Physicians Commitee for Responsible Medicine) film skupiający się na aspekcie zdrowotnym opowiadający historię pary ktoacutera przeszła na weganizm i z powodzeniem zrzuciła kilka kilogramoacutew

Po obejrzeniu każdego z filmoacutew przedstawiono oso-bom uczestniczącym w ba-daniu listę pytań na temat tego czego się dowiedziały czy chciałyby uzyskać wię-cej informacji na temat diety wegetariańskiej i wegańskiej jak kształtuje się ich obecne spożycie mięsa nabiału i jajek jak roacutewnież czy rozważają ograniczenie spożycia produk-toacutew pochodzenia zwierzęcego W przeciwieństwie do badania przeprowadzonego z finan-sową pomocą FARM badanie HRC wykazało że na uczestni-koacutew i uczestniczki najmocniej oddziaływały drastyczne obra-zy Po obejrzeniu przerażająco

1

2

3

4

dosłownego Farm to Fridge 36 osoacuteb biorących udział w badaniu stwierdziło że rozważa ograniczenie spoży-cia produktoacutew odzwierzęcych ndash średnio o 7 więcej niż w przypadku pozostałych mniej drastycznych filmoacutew I to biorąc pod uwagę że średnio osoby te były w stanie obejrzeć jedynie 78 filmu Mercy For Animals

Poleje się krew

W oparciu o te wyniki łatwo dojść do wniosku że w przy-padku zdjęć skuteczniejsze są łagodniejsze obrazy natomiast drastyczne sceny lepiej spraw-dzają się w filmach Niestety nie jest to takie proste

bdquoUważam że metodologia badań FARM nie jest najlepsza jeśli chodzi o zadawane pyta-nia i wybrane obrazyrdquo moacutewi założyciel Mercy For Animals Nathan Runkle W trakcie bada-nia zmierzono między innymi stosunek do praw zwierząt nie zapytano jednak o to czy ob-razy wpłynęły na podejście do chowu i hodowli zwierząt lub czy skłoniły do zmiany przy-zwyczajeń ndash jak na przykład do przejścia na weganizm bdquoW badaniu HRC ten czynnik został ujętyrdquo moacutewi Nathan bdquoUwzględniono w nim zmianę zachowań badanych osoacuteb a przecież o to właśnie cho-

dzi aktywistom i aktywistkom praw zwierząt Trudno bę-dzie znaleźć kogokolwiek kto stwierdziłby że chce oglądać drastyczne obrazy ale już po obejrzeniu to właśnie te osoby częściej zmieniają swoje przy-zwyczajeniardquo Nathan stwier-dza że wykorzystywanie dra-stycznych obrazoacutew kojarzy mu się z wyborami prezydenckimi bdquoWyborcy twierdzą że są zmę-czeni i zniechęceni negatywny-mi spotami Mimo tego rok w rok politycy z nich korzysta-ją ndash bo są skutecznerdquo Choć Nathan przyznaje że obrazy wykorzystane w pierwszym ba-daniu są poruszające uważa że niekoniecznie przedstawiają one okrucieństwo bdquoNa wszyst-kich trzech zdjęciach zwierzę jest już martwerdquo stwierdza bdquoMoim zdaniem nie obrazują one drastycznego okrucień-stwa dlatego że zwierzę na nich jest już martwe i niezdolne do odczuwania boacutelu Tak więc można by dyskutować czy to co w tym badaniu zostało uznane za bdquodrastycznerdquo rzeczy-wiście takie jestrdquo Bez względu na wszelkie badania aktywiści i aktywistki praw zwierząt zga-dzają się że drastyczne obra-zy są skuteczne bdquoNajchętniej wykorzystuję drastyczne filmy podczas akcji informacyjnych przeprowadzanych w systemie paid-per-view (osoba otrzymuje małą kwotę pieniężną za obejrzenie filmu) lub w szkołach ndash o ile oczywi-ście uda się namoacutewić nauczy-cielakę do pokazania Farm to Fridgrdquo moacutewi Chris Van Breen Wpływ jaki wyświetlany film miał na widownię ocenia między innymi po poacuteźniejszych komentarzach bdquoLudzie skar-żyli się że powinienem był ich ostrzec i że nigdy nie będą już

w stanie zjeść mięsa Że gdy-by wiedzieli co to za film to na pewno by go nie obejrzelirdquo Podobne komentarze słyszał podczas rozdawania ulotek z drastycznymi zdjęciami Jedna z osoacuteb powiedziała mu bdquoNie powinieneś rozdawać tych ulotek Dostałam tę ulotkę w zeszłym tygodniu i od tego czasu nie tknęłam mięsa Na jego widok zrobiło mi się niedo-brzerdquo Hm jak dla mnie wyglą-da to na strategię prowadzącą do celu

bdquoByłam wegetarianką przez wiele lat ale dopiero gdy zoba-czyłam nagrania z ferm prze-mysłowych zdecydowałam się przejść na weganizmrdquo moacutewi Jasmin Singer wspoacutełzałoży-cielka (wraz z Marian Sullivan) organizacji Our Hen House bdquoTak więc jak najbardziej uwa-żam że w wielu wypadkach drastyczne obrazy mogą być skuteczne Jednak paradoksal-nie nie wydaje mi się by za-wsze taka forma trafiała do ludzirdquo

Gdzieś pośrodku

bdquoStaram się być gdzieś pomiędzyrdquo pisze Doris Lin na swojej stronie o prawach zwie-rząt w portalu Aboutcom

Myślę że najbardziej drastycznym zdjęciem jakie dotychczas opublikowałam było to ćwiartowanego w Japonii wieloryba Sądzę że za pomocą drastycznych zdjęć można przekazać coś czego nie da się ująć

24 otwarteklatkipl

w słowa ale korzystając z nich byłabym ostrożna Wieloryb jest słabo oświetlony a zdjęcie zostało zrobione z pewnej odległości co odejmuje mu drastyczności

Z sondy umieszczonej na jej stronie wynika że czytelnicy i czytelniczki zgadzają się na wykorzystywanie przez ruch prozwierzęcy drastycznych ob-razoacutew ndash o ile będą one wyko-rzystywane z głową

bdquoSądzę że zaroacutewno jed-ne jak i drugie są skutecznerdquo moacutewi Jo-Anne McArthur ktoacute-rej zdjęcia wykorzystywanych i uratowanych zwierząt potra-fią być zaroacutewno przerażające jak i piękne bdquoWszystko zależy od odbiorcy Jedna osoba po zobaczeniu drastycznych ob-razoacutew postanowi wprowadzić zmiany w swoim życiu druga po prostu odwroacuteci wzrok Roacuteż-ne obrazy trafiają do roacuteżnych osoacuteb w związku z tym potrze-

ba roacuteżnych taktyk by doprowa-dzić do zmian ndash tego uczy nas roacutewnież historia innych ruchoacutew społecznych Drastyczne ob-razy do jednych osoacuteb przema-wiają do innych nierdquo zauważa McArthur bdquoDlatego też powinny być wykorzystywane przez ruch prozwierzęcy tak samo jak mniej drastyczne obrazy i informacje opracowania na-ukowe sanktuaria dla zwierząt pisanie listoacutew demonstracje rozdawanie ulotekrdquo Poda-je przykład bdquoDo przejścia na weganizm skłoniły mnie trud-ne i drastyczne obrazy Tim Pachirat autor Every Twelve Seconds pracował przez sześć miesięcy w ubojni i nie zrezy-gnował z jedzenia mięsa Zde-cydował się na ten krok dopiero po spotkaniu jednej z uratowa-nych kroacutew w sanktuarium w Woodstockrdquo

Jasmin dostrzega tu pewną prawidłowość

Osobiście nie wydaje mi się by statystyczny jedzący mięso Kowalski

kliknął na drastyczny obraz by zobaczyć więcej ndash lecz wyniki tych badań pokazują że się mylę Chodzi o to że tak naprawdę wcale się nie mylę lecz autorzy i autorki badań także mają rację Bo pokazywanie zdjęć bdquomilusich mięciutkich kotkoacutewrdquo jak roacutewnież zdjęć tego rodzaju z ferm przemysłowych też jest skuteczne nieprawdaż Myślę że w tym wypadku najważniejsze jest przesłanie ktoacutere rzecz jasna powinno być jak najbardziej wyraziste i strategicznie dopasowane

Podobnego zdania jest roacutewnież Karin Davis założyciel-ka United Poultry Concerns bdquoObecnie Internet pełen jest obrazoacutew cierpienia zwierząt za ktoacutere winę ponosi człowiekrdquo moacutewi bdquoJednak jeśli tym obra-zom nie będzie towarzyszyło pełne pasji przesłanie ndash nieko-niecznie w tym samym miej-scu raczej w postaci posługi-wania się etycznym językiem i tworzenia etycznych kontek-stoacutew ndash wydaje mi się że więk-szość ludzi może stwierdzić że to okropne lecz nie dostrzec że roacutewnież oni są za to odpo-wiedzialni i mogą to zmienić Myślę też że obrazy cierpią-cych i poniewieranych zwierząt należy zestawiać z obrazami

25 otwarteklatkipl

tych samych zwierząt żyjących szczęśliwie ndash obrazoacutew ktoacutere nie tylko są ładne lecz roacutewnież pełne ekspresji budzą emocje i poruszająrdquo

Roacutewnież w tym punkcie Karen i Jasmin się zgadzają bdquoCzasamirdquo moacutewi Jasmin bdquoto właśnie obrazy szczęśliwych zwierząt bardziej przemawia-ją do ludzi jako że ndash tak było w moim przypadku ndash osoba je oglądająca stwierdza JAK MOGĄ IM TO ZABIERAĆ Dla mnie najbardziej przejmujący jest na przykład widok kurcza-koacutew z sanktuarium VINE w stanie Vermont ktoacutere nawet podczas najsroższej zimy wolą spać na drzewachrdquo (Przyro-da stoi w rażącej opozycji do brudu ferm przemysłowych na ktoacuterych rocznie miliardy kur-czakoacutew i kur są chowane i więzione dla ich ciał i jajek)

Oproacutecz pokazywania cier-pienia zwierząt szczegoacutelnie

istotne jest przedstawianie ich jako jednostek przeciwstawia-nie się koncepcji zwierząt jako towaru moacutewi lauren Ornelas założycielka Food Empower-ment Project bdquoJeśli będziemy pokazywać tylko ich cierpienie nie pokażemy że mogą one wieść też normalne życie Weź-my na przykład kość słoniową Jeśli będziesz pokazywać jedy-nie martwe słonie z odpiłowa-nymi kłami to i tak przemoacutewi to do ludzi bo chyba każdya widziała obraz słonia stąpają-cego po sawannie Większość ludzi jest w stanie znacznie lepiej wyobrazić sobie słonia w jego środowisku natural-nym niż na przykład kurczakardquo lauren ktoacutera roacutewnież niejedno-krotnie korzystała z porusza-jących materiałoacutew ze śledztw uważa że drastyczne obrazy odgrywają istotną rolę w po-kazywaniu ludziom w jakich warunkach chowane są tzw

zwierzęta gospodarskie bdquoNie-mniej jednak czasami obawiam się że skupianie się na scenach szczegoacutelnie okrutnych ndash nawet jeśli wiemy że to codzienność ndash może bardziej zaszkodzić niż pomoacutecrdquo

Jej zdaniem lepiej jest położyć nacisk na przedstawia-nie obrazoacutew niezaprzeczalnie okrutnych takich jak na przy-kład przetrzymywanie zwierząt w niewoli lub okaleczanie ich (przypalanie dzioboacutew obcina-nie ogonoacutew i rogoacutew)

Wciąż czekamy na ostatnie słowo na temat wykorzystywa-nia obrazoacutew choć przypusz-czalnie nigdy ono nie padnie Możemy liczyć na dalsze dys-kusje i badania ktoacutere pozwolą ruchowi udoskonalić swoje metody i przekaz Jednak na chwilę obecną przygnębiające obrazy przede wszystkim ze śledztw zdają się brać goacuterę Nathan dodaje

Tak jak moacutewiłem wcześniej żaden konsument czy konsumentka nie powie ci że chce oglądać drastyczne obrazy Jednak niezaprzeczalnym faktem jest to że skutecznie przyczyniają się one do zmiany postaw i zachowań Drastyczne obrazy obok ktoacuterych ciężko przejść obojętnie i ktoacuterych nie da się zapomnieć stwarzają emocjonalną więź z tematem i dają początek dyskusjom na temat etyki A to właśnie te rzeczy wpływają na decyzje konsumenckie

27 otwarteklatkipl

Byłeś jednym z akty-wistoacutew ktoacuterzy w akcie solidarności wypalili sobie na ciele numer 269 Skąd pomysł na taką akcjęPomysł zrodził się wiele

lat temu w głowie Saszy On mieszka w Tel-Awiwie jeszcze jako dziecko przenioacutesł się tam z Mołdawii W temacie praw zwierząt Sasza działa już od 15 lat (może troszkę mniej) Taką

akcję wymyślił już bardzo daw-no temu ale na początku sam pomyślał że taki pomysł to jednak za dużo Kilka lat poacuteźniej opowiedział o swoim pomyśle innym izraelskim aktywistom

Wywiad z OLEGIEM OZEROWEM jednym z uczestnikoacutew akcji wypalania liczby 269

2 października 2012 w Światowym Dniu Zwierząt Hodowlanych na Placu Rabina Yitskhaka w Tel-Awiwie aktywiści ruchu

praw zwierząt przeprowadzili akcję solidarno-ściową mająca na celu ukazać głęboką empa-tię w stosunku do zwierząt zniewalanych i wykorzystywanych przez gatunek ludzki

Troacutejka aktywistoacutew w tym jeden ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji wypaliła sobie na skoacuterze numer bdquo269 Znakowanie poprzez wypalanie piętna rozgrzanym metalem jest po-wszechną praktyką stosowaną wobec niewin-nych zwierząt będących ofiarami eksploatacji dokonywanej przez ludzi na całym świecie Ta demonstracja miała za zadanie skierować naszą empatię w stronę obecnie najbardziej uciskanej grupy żywych istot ktoacutere mogą

odczuwać boacutel i cierpienie ndash w stronę zwierząt hodowlanych

A dlaczego właśnie bdquo269 bdquo269 to sym-boliczny ale naprawdę istniejący cielak ktoacutery urodził się na izraelskiej fermie mlecznej Jego życie zostanie zakończone w chwilę po tym gdy się zaczęło Poprzez wypalenie sobie tego numeru na własnych ciałach aktywiści poka-zali swoją solidarność z ofiarami ferm przemy-słowych i zapewnili wieczną pamięć sprawie o ktoacuterą walczą

Aktywistą ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji był Oleg Ozerow wieloletni działacz na rzecz praw zwierząt ktoacutery w poniższym wywiadzie opowiada o samej akcji reakcjach ludzi grani-cach poświęcenia oraz wielu innych ciekawych i ważnych kwestiach

pytania Olga Plesińska tłumaczenie i redakcja Marlena Kropidłowska

ale ich reakcja była na tyle negatywna że znoacutew odłożył go na kiedy indziej Ostatecznie rok poacuteźniej Sasza jeszcze raz przedstawił zarys akcji tym ra-zem wąskiemu kręgowi znajo-mych-aktywistoacutew i tym razem spotkał się ze wsparciem i entuzjazmem

Jak to się stało że znala-złeś się w Tel-AviviePonad 2 lata temu pozna-

łem izraelskiego aktywistę Przez cały ten czas utrzymy-waliśmy kontakt od czasu do czasu wymienialiśmy wia-domości na Facebooku czy rozmawialiśmy na Skypie Dodatkowo wraz z innymi ak-tywistami w Rosji wspieraliśmy izraelską kampanię przeciwko cieszącej się bardzo złą sławą fermie Mazor gdzie hodowano małpy ktoacutere potem wysyłano do laboratorioacutew żeby przepro-wadzać na nich badania

I kiedy Sasza przedstawił swoacutej pomysł znajomym wynik-nęła taka sytuacja że ze wzglę-doacutew bezpieczeństwa (w Izraelu łatwo można zniszczyć swoją karierę zawodową biorąc udział w podobnych wydarzeniach) w danym momencie poza Sa-szą w akcji moacutegł wziąć udział tylko jeszcze jeden człowiek Ten człowiek też kiedyś przyje-chał ze swoją rodziną z Rosji Przy okazji ciekawostką jest że pomimo tego że akcja była izraelska to jej uczestnikami byli ludzi mający w mniejszym lub w większym stopniu korze-nie w Związku Radzieckim

Znoacutew odbiegam od tematu Okazało się że w Izraelu nie da się znaleźć trzech osoacuteb do przeprowadzenia takiej akcji a minimalna liczba uczest-nikoacutew to właśnie troje - tak zdecydowali aktywiści bo

mniej uczestnikoacutew wyglądało-by naprawdę niezbyt dobrze Więc ten aktywista ktoacuterego poznałem dwa lata temu zapy-tał mnie czy chciałbym wziąć udział w takiej akcji

Czy od razu się zgodziłeśPrzyznaję że chwilę się

zastanawiałem Po prostu żeby pod wpływem impulsu nie na-pisać bdquoTak tak tylko pozwolić informacji powoli przeniknąć do moacutezgu Przez ten moment nie zastanawiałem się nawet zbyt dużo nad tym co robić a bardziej nad tym że ruch nie jest w stanie znaleźć w całym kraju nawet troacutejki do udziału w takiej akcji że tak nie może być W stosunku do siebie gdybym odmoacutewił odebrałbym to jako osobisty wstyd akty-wisty Przecież to też wymaga pewnego rodzaju poświęcenia ndash przyznać się że u ciebie w kraju do tego w takim w ktoacute-rym jest wielu wegan brakuje jednego () człowieka do prze-prowadzenia w pełni legalnej akcji Coacuteż przynajmniej wtedy tak myślałem że to w pełni legalna akcja Dopiero kilka dni przed dowiedziałem się że

zgodnie z izraelskim prawem nie wolno wykonywać celo-wych oparzeń na skoacuterze nawet w specjalnych salonach a co dopiero w przestrzeni publicznej

Co na to Twoi bliscy Na początku powiedzia-

łem o tym tylko kilku osobom ponieważ izraelscy aktywiści poprosili żeby informację prze-kazywać tylko tym rosyjskim aktywistom ktoacuterym w 100 ufam i ktoacuterzy mogą być gotowi przyjechać do Izraela i zrobić to samo Takich nie udało się zna-leźć z roacuteżnych względoacutew (ko-muś nie dali wolnego w pracy u kogoś nie było paszportu żona nie pozwoliła itd) Krew-nym nic nie moacutewiłem Jednak kiedy dowiedzieli się o akcji i obejrzeli wideo to zaczęło się Wszyscy dzwonili sto razy i analizowali co ze mną nie tak W rezultacie analiz powstały dwie głoacutewne wersji tego co się stało i tak albo 1) zwariowałem albo 2) musi chodzić o jakieś narkotyki

Jak Izraelki i Izraelczycy odebrali tą akcję Moacute-

28 otwarteklatkipl

wienie w Izraelu o holo-kauście to coś naprawdę mocnegoW tym temacie mogę opo-

wiedzieć dość interesującą hi-storię Jeden z naszych bdquowypa-laczy także aktywista z długim stażem kiedyś brał udział w pewnej akcji w Tel-Awiwie Podczas tamtej akcji stał z plakatem ktoacutery roacutewnież przy-roacutewnywał sytuację zwierząt do Holokaustu Podszedł do niego turysta i zaczął się oburzać na takie poroacutewnanie moacutewić że jest to niewłaściwe Wtedy aktywista odpowiedział Ty turysta będziesz moacutewił mnie Żydowi i obywatelowi Izraela ktoacutery ma w rodzinie ocalałych z Holokaustu co jest właściwe a co niewłaściwe

Głośno było o Was w mediachMedia głoacutewnego nurtu

w ogoacutele nie wykazały zainte-resowania akcją Inną kwe-stią jest to że akcja wywołała niebywałe poruszenie wśroacuted wegan i obrońcoacutew praw zwie-rząt Na chwilę obecną kam-panię 269 wspiera 20 krajoacutew Niedawno w Chorwacji miała miejsce akcja tatuowania liczby 269 a w Argentynie zrobiono w zasadzie dokładnie to samo co w Tel-Awiwie Myślę że to przełom zwłaszcza biorąc pod uwagę to że obecnie kampania ma na celu stworzenie między-narodowego symbolu protestu i oporu ale nie działającego w ukryciu tak jak ALF Działania mają być legalne i jawne ale roacutewnie bezkompromisowe

Na dzień dzisiejszy symboliczny tatuaż z liczbą 269 wykonało już ponad sto osoacuteb

a to przecież dopiero początek

W akcji wzięli udział sami faceci - to przypadek Nie było chętnych kobiet Czy może to była akcja dla bdquotwardzielirdquoNa jednym ze zdjęć na stro-

nie kampanii możesz zobaczyć dziewczynę ktoacutera naśladując nas wyraziła swoacutej sprzeciw Ona nawiasem moacutewiąc była prawdziwą bohaterką Skręciła z drutu kolczastego ten symbo-liczny numer rozżarzyła każdą cyfrę i przyłożyła ten rozgrzany drut do ręki i przycisnęła twar-dym przedmiotem I tak trzy razy Mało kto zdobyłby się na coś takiego Ja na przykład nie dałbym rady zrobić tego stopniowo Oczywiście wszy-scy bardzo chcieli żeby w akcji wzięła udział dziewczyna tak żeby całość nie wydawała się zbytnio hardcoreowa Nie-stety na tamtą chwilę żadnej nie udało się znaleźć [W stale trwających akcjach solidarno-ściowych tatuowaniawypa-lania sobie bdquo269 bierze udział wiele kobiet - OK]

Ci ktoacuterzy wypalali nu-mer na waszych ciałach nie bali się was skrzyw-dzić Trudno było znaleźć chętnych Jak układają się wasze stosunki już po wszystkim Wszyscy oni to obrońcy

praw zwierząt z długim sta-żem Aby im nie zaszkodzić nie będę się o nich rozpisywał powiem tylko że znalezienie ich w gronie wolontariuszy nie było trudne Oczywiście bali się że mogą nam zrobić większą krzywdę niż planowaliśmy i bardzo chcieli żeby wszystko poszło w miarę gładko

W związku z tym ćwiczyliśmy przebieg akcji na dachu domu gdzie zebraliśmy wszystkie niezbędne narzędzia Każdego wieczoru przez cztery kolejne dni Po kilka razy od początku do końca Następnie przy po-mocy lin spuściliśmy z dachu wszystkie sprzęty Po-tem sami zjechaliśmy z dachu i zaczęliśmy przymocowywać wszystko do dachu samocho-du Trzeba było widzieć miny przechodnioacutew w tamtym mo-mencie Wszystko to działo się w miejscu gdzie mieszkają głoacutewnie Erytrejczycy i Sudań-czycy czyli ludzie względnie dalecy od takich kwestii I nagle widzą zagrodę z drutu kolcza-stego załadowywaną na dach samochodu i trzech ludzi ktoacute-rzy mają w uszach przywieszki z numerem 269 takie jak u kroacutew i jeden z tych ludzi (ja) jeszcze trzyma czarne spoden-ki dwoma palcami żeby nie ubrudzić się świeżą farbą ktoacuterą trzeba była zamazać firmowe znaczki

Nasze relacje ze wszystkimi osobami ktoacutere wzięły udział w akcji stały się oczywiście bliższe Ale nie na poziomie częstszej komunikacji ndash po prostu czuję że gdzieś tam da-leko są ludzie z ktoacuterymi prze-żyłem bardzo ważne dla mnie dni uczucia ktoacutere są z tym związane trudno opisać można powiedzieć że jest to uczucie wypełniającego ciepła Już na zawsze będę związany z tymi ludźmi niewidzialnymi więzami I nie tylko z nimi W pierwszej kolejności ze zwierzętami

Wypuściliście naprawdę mocny i kontrowersyjny materiał Ale czy samo-okaleczanie się jest bdquowe-gańskierdquo W sensie sza-

29 otwarteklatkipl

nujemy innych staramy się działać na ich rzecz pomagać Po to by to ro-bić wielu z nas dba o dobrą kondycję zaroacutewno fizyczną jak i intelektualną Szanu-jemy ciała zwierząt ich nietykalność Nietykalność i autonomię innych ludzi A wy ranicie swoje ciała Rozumiem intencjęhellip Ale czy tędy drogaJa uważam że tak Akcja

nie jest jeszcze wystarczają-co ekstremalna skoro sprawa dotyczy mordowania ponad 150 miliardoacutew istnień rocznie Ja moacutegłbym zedrzeć z siebie skoacuterę gdybym miał pewność że takie coś pozwoli zatrzymać to szaleństwo Niestety tak by się nie stało Właśnie teraz w pełni to rozumiemy Jak powiedział Sasza bdquoWięcej nie można było zrobić Ludzie w większości nawet zbytnio się nie przerazili odkryciem praw-dy Chociaż kilkoma osobami jedzącymi mięso nawet tu w Rosji ta akcja wstrząsnę-ła Na zasadzie szoku - w ten dzień w ktoacutery obejrzeli wideo nie mogli zjeść mięsa na obiad Nie wiem na ile można ocenić takie zwycięstwo Ale podkreślę jeszcze raz to dopiero początek

Co się tyczy weganizmu i cielesności - weganizm często jest sprowadzany do jedzenia Pokazaliście dość spektakularnie że jest to o wiele więcej Że weganizm jest aktem solidarności Roacutewnież cielesnej Jakkolwiek patetycznie to nie brzmi ndash połączyliście się ze zwie-rzętami w części ich boacutelu Jak czujesz siebie po tym doświadczeniu Bliższy

zwierzętom Bardziej zaangażowany Nie uwierzysz ale takie

samo pytanie zadałem Laza-rosowi Gorelikowi ojcu Zohara trzeciemu aktywiście ktoacutery zro-bił sobie znamię A Lazaros zrobił sobie tatuaż w ramach izraelskiej akcji

Zadałem to pytanie bo sam poczułem że stałem się bliższy zwierzętom że moacutej los stał się bliższy ich losowi przecież my wszyscy jesteśmy bezimiennymi stworzeniami z numerami porządkowymi wypalonymi na naszych ciałach

I zwierzęta nie mogą liczyć na nikogo więcej niż na swoich braci obrońcoacutew praw zwierząt Oznacza to że oproacutecz bliskości poczułem jeszcze coś ważniej-szego pewnego rodzaju po-trzebę wzięcia jeszcze większej odpowiedzialności za swoje działania i aktywizm Zrozu-miałem ze muszę robić więcej i wahać się mniej Zrozumia-łem ze strach i wątpliwości nie pomogą kiedy toczy się taka poważna i istotna walka

Tu bym chciała wroacutecić do boacutelu czy warto było go doświadczyć Czym ten boacutel jest dla Ciebie Jaki jest dla Ciebie jego sym-boliczny głębszy wymiarWszystko co robiłem dla

zwierząt uważam za warte doświadczenia Absolutnie wszystko Teraz w Rosji zaczy-na się prawdziwa wojna z mordercami psoacutew ktoacuterych

30 otwarteklatkipl

jest kilkuset w całym kraju A aktywistoacutew ktoacuterzy są gotowi realnie działać w tym temacie (także legalnymi metodami) można policzyć na palcach Właśnie dzisiaj ogłoszono że hycle donoszą na policję na obrońcoacutew praw zwierząt w tym na mnie Czym by się to nie skończyło to jestem pewien że warto to robić

Nie pamiętam o boacutelu ale każdego dnia patrzę na znamię i ono przypomina mi dzień za dniem ze moje osobiste i domowe życie to niepotrzebna krzątanina Staram się na nią tracić coraz mniej i mniej cza-su Planuję zrezygnować z pracy w biurze tak by w pełni moacutec się poświęcić obronie praw zwierząt Jeśli to wszyst-ko brzmi zbyt patetycznie ndash wybaczcie I nie proacutebuję tu z siebie robić żadnego bohate-ra w żadnym wypadku Prze-ciwnie wydaje mi się że nie udało mi się osiągnąć przesad-nie dużo w ciągu tych moich

30 lat życia Oczywiście tak jak wspominałem wcześniej symboliczne znaczenie bdquo269rdquo jest bardzo duże Jeśli kampa-nia będzie rozwijać się w takim tempie to w ciągu powiedzmy 5 lat bdquo269rdquo stanie się szeroko rozpoznawalnym symbolem sprzeciwu wobec zagłady zwierząt lub ich holokaustu jak powiedzieliby moi izraelscy przyjaciele Ludzie będą wi-dzieć te cyfry i będą wiedzieć ze człowiek ktoacutery je nosi ndash nie-ważne czy na koszulce czy jako tatuaż czy znamię jest radykalnie nastawiony przeciw-ko temu co się dzieje

Na koniec ndash warto było to zrobićNiedawno rozmawialiśmy

z Saszą na ten temat Roz-mawialiśmy w kontekście zachęcenia ludzi w Rosji do akcji tatuowania się 18 grudnia Moacutewiłem że istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo ze nie znajdziemy w Rosji ludzi

ktoacuterzy będą chcieli zrobić coś takiego i zapytałem Saszę czy może ja powinienem dodatko-wo zrobić jeszcze tatuaż żeby w ten sposoacuteb i Rosja wsparła dalej akcję I Sasza odpowie-dział bdquoOleg wiesz że jeśli to by zależało od nas to dawno już byśmy pokryli swoje ciała piętnami i tatuażami od głowy do piętrdquo Ale nam są niezbędni nowi ludzie w kampanii Innymi słowy powtarzanie akcji nie ma większego sensu Żeby roz-winąć kampanię konieczne są nowe radykalne działania i ja z przyjemnością wezmę w nich udział Przy okazji mogę wspomnieć że w ramach mię-dzynarodowej tatu-akcji tatuaż 269 wykonało 4 Rosjan i 2 Białorusinoacutew

To znaczy że sytuacja nie jest beznadziejna i z pewnością uda nam się zwyciężyć Musimy zwyciężyć

31 otwarteklatkipl

Kiedy jest mi źle myślę o tym jak źle jest bezsilnym bezbronnym zwierzętom w tych potwornych gułagach rozpaczy To nadaje perspektywę mojemu boacutelowi Pamiętam roacutewnież o tym że ja znalazłem się tu z wyboru Zwierzęta nie

Zachęcam aktywistoacutew aby dbali o swoje zdrowie Trzymajcie się blisko swoich rodzin i ludzi ktoacuterych kochacie Bądźcie dla siebie dobrzy Miejcie poczucie humoru Ostatnio trochę medytowałem i bardzo mi to pomogło Polecam roacutewnież by pić duże ilości wody regularne ćwiczyć uprawiać chociaż jeden sport słuchać muzyki dużo czytać i choć raz dziennie wybuchnąć radosnym śmiechem

Stres pojawi się na pewno Życie aktywistoacutew jest bardziej intensywne wrażliwe i czujne niż życie wielu innych osoacuteb Z definicji jest więc nieustannie podatne na wszechobecną przemoc Gdybym jednak miał wybrać jedno z dwojga to wolałbym się spalić wiodąc autentyczne życie pełne wspoacutełczucia niż powoli rdzewieć prowadząc życie pełne przemocy i pozbawione refleksji Nie ma powodoacutew żeby czegokolwiek żałować

Nie ma odwrotu

PHILIPP WOLLEN na temat aktywizmu

Page 2: Otwarte Klatki Biuletyn 1/2013

Biuletyn Otwartych Kla-tek ma na celu przede wszystkim analizę dzia-

łań Stowarzyszenia ale także innych grup i organizacji ktoacutere uważamy za wyjątkowo war-tościowe i warte przedstawie-nia Biuletyn będzie roacutewnież platformą służącą do wymiany wiedzy na temat skutecznej walki o prawa zwierząt Zamie-rzamy pisać o tym jak najbar-dziej efektywnie przekonywać do praw zwierząt i jak najle-piej używać dostępnych nam metod i środkoacutew aby osiągnąć nasze cele

Zapraszamy do komento-wania i przesyłania swoich opi-nii Przede wszystkim jednak zachęcamy do kontaktu z nami każdą osobę ktoacutera ma bezpo-średni dostęp do materiałoacutew pokazujących realia życia zwie-rząt w przemysłowej hodowli laboratoriach i tych ktoacutere są wykorzystywane w rozrywce Koniecznie skontaktuj się

z nami jeśli posiadasz tego typu zdjęcia czy filmy lub też masz możliwość ich nagrania

Jednym z naszych pierw-szych sukcesoacutew po tym jak kampania antyfutrzarska na-brała rozpędu było odebranie lisa z fermy w Karskach pod Ostrowem Wielkopolskim Lis miał na skutek stanu zapal-nego tak powiększone dziąsła że przyjmowanie pokarmu było dla niego coraz trudniejsze Stan ten był wynikiem zanie-dbania ze strony właściciela ndash na tej fermie opieka wetery-naryjna nie była przewidziana W wyniku wspoacutelnej interwencji Otwartych Klatek i Ekostraży właściciel fermy zgodził się dobrowolnie zrzec lisa

Z niecierpliwością czeka-liśmy na wyniki badań i opi-nię weterynarza Niestety na początku roku okazało się że zmiany u lisa są zbyt daleko posunięte aby można mu był jeszcze pomoacutec

Ekostraż musiała pod-jąć decyzję o uśpieniu lisa ze względoacutew humanitarnych

Pierwszy numer Biuletynu Otwartych Klatek dedykujemy właśnie temu lisowi

Był tylko jednym z kilkuset tysięcy przedstawicieli swojego gatunku ktoacutere co roku zabija się w Polsce na futro jednak dla nas stał się lisem wyjątkowym

Stał się symbolem tego że nasza aktywność ma realny wpływ na zwierzęta ktoacutere dziś są przetrzymywane w klatkach i że jesteśmy w stanie wpływać na to jak będzie wyglądała ich rzeczywistość jutro Będziemy o nim pamiętać walcząc o ko-niec przemysłu futrzarskiego w Polsce a także o koniec wy-korzystywania zwierząt w każdy inny sposoacuteb

WSTĘPNIAK DROGIE czytelniczki DRODZY czytelnicy

Jeśli kampania będzie rozwijać się w takim tempie to w ciągu powiedzmy 5 lat 269 stanie sięszeroko rozpoznawalnym symbolem sprzeciwu wobec zagładyzwierząt lub ich holokaustu jak powiedzieliby moi izraelscyprzyjaciele

OLEG OZEROW S27

wwwfacebookcomotwarteklatki Stowarzyszenie Otwarte Klatki ul Fredry 53A 61-701 Poznańkontaktotwarteklatkipl

Paweł RawickiStowarzyszenie Otwarte Klatki

Przemoc wobec zwierząt odbywa się z reguły w ukryciu schowana za

grubymi murami i drutem pod napięciem Niekiedy w mediach pojawiały się obrazy z miejsc w ktoacuterych to się dzie-je ferm przemysłowych rzeźni laboratorioacutew cyrkoacutew ogrodoacutew zoologicznych czy hodowli

Za każdym razem ludzie wrażliwi reagowali złością smutkiem i poczuciem bezrad-ności

Stowarzyszenie Otwarte Klatki powstało po to żeby te uczucia zamienić w wolę dzia-łania Chcemy uczynić mury ferm i rzeźni przezroczystymi ndash

żeby nikt nie moacutegł powiedzieć że nie wiedział nie zdawał sobie sprawy został oszukany Chcemy by te obrazy zagościły na stałe w społecznej świado-mości tak by decyzje podejmo-wane przez ludzi były rzeczywi-ście świadome Naszym celem jest przeciwdziałanie okrucień-stwu wobec zwierząt i budowa społeczeństwa w ktoacuterym zwie-rzęta są traktowane z należytym wspoacutełczuciem i szacunkiem

Nie mamy złudzeń że zmia-ny nadejdą z dnia na dzień Są jednak możliwe choć na pewno nie przyjdą same

Wymagają informowania na temat prawdziwych warun-

koacutew tzw bdquoprodukcji zwierzęcejrdquo szczegoacutelnie poprzez publiko-wanie materiałoacutew ze śledztw na fermach przemysłowych i prowadzenie kampanii opar-tych o te materiały

Wymagają wywierania pre-sji na organy ustawodawcze jako że to one mogą ndash poprzez zmianę prawa ndash skutecznie położyć kres cierpieniu zwie-rząt Wymagają promowania weganizmu jako sprzeciwu wobec wykorzystywania zwie-rząt Wierzymy też że to roacuteżno-rodność taktyk doprowadzi nas do celu

To wszystko nie uda się jednak bez Twojej pomocy

Zachęcamy jednak przede wszystkim do członkostwa wspierającego w naszym Stowarzyszeniu (wwwotwar-teklatkiplwstap) Pozwoli Ci to być na bieżąco ze wszystkimi

wydarzeniami oraz uzyskiwać najbardziej aktualne infor-macje Przyczynisz się też do budowania silnego środowiska ktoacuteremu los zwierząt nie jest obojętny Razem możemy dzia-

łać skutecznie i osiągać realne zmianyHistoria dzieje się teraz Możemy dopisać swoacutej rozdział

MISJA

Możesz nas wesprzeć finansowo poprzez przelew na nasze konto Działanie Stowarzyszenia opiera się obecnie głoacutewnie na prywatnych środkach członkoacutew i członkiń dlatego każda kwota

jest ważna i mile widziana81 2030 0045 1110 0000 0257 1960

Stowarzyszenie Otwarte Klatkiul Fredry 53A 61-701 Poznań

Tytuł przelewu DAROWIZNA

12 zwycięstw ROKU2012Interwencje zakazy protesty ndash jakkolwiek by

na to nie spojrzeć rok 2012 obfitował w wy-darzenia na rzecz praw zwierząt I choć nie

wszystkie z zorganizowanych akcji zakoń-czyły się oczekiwanym sukcesem porusza

fakt że na ulice wychodzi coraz większa ilość zaangażowanych osoacuteb co dobrze wroacuteży na przyszłość ruchu Poniżej w porządku chro-nologicznym przedstawiamy najważniejszych 12 zwycięstw roku 2012

IRLANDIA ZAKAZUJE MASOWEJ HODOWLI SZCZENIAKOacuteW

Rok 2012 rozpoczął się dość obiecująco po tym jak w styczniu ustanowiono w Irlandii całkowity zakaz ho-dowli szczeniakoacutew na tzw bdquofermach przemysłowych

Fermy te w zasadzie niczym nie roacuteżniły się od innych ferm dla zwierząt gospodarskich ndash stłoczone szczenięta trzymano w ciasnych klatkach natomiast suki powyżej 4-miesiąca życia zdolne do rozpłodu zapładniano ciąża po ciąży bo jak to zwykle bywa na fermach przemysło-wych zysk jest o wiele ważniejszy niż bdquodobrostanrdquo zwierząt

Z racji tego iż hodowle były bardzo popularne Irlan-dię nazywano bdquoEuropejską Fabryką Szczeniakoacutewrdquo Całe szczęście wraz ze zmianą Ustawy o Hodowli Psoacutew ktoacutera weszła w życie z dniem 1012012 wszyscy hodow-cy muszą zarejestrować się w związku kynologicznym i spełniać ścisłe standardy hodowli w ktoacuterych zwierząt nie wolno trzymać w brudnych i małych klatkach należy im zapewnić miejsce do spania oraz odpowiednią dawkę ruchu I co najważniejsze suki można szczenić tylko raz do roku Miejmy tylko nadzieję że przepisy ustawy będą dokładnie przestrzegane i kontrolowane przez lokalne władze i obowiązkowe inspekcje weterynaryjne

1

2TYSIĄCE KUR URATOWANYCH Z FERMY JAJEK

Akcja ta została nazwana największą interwencją na fermie przemysłowej w historii stanu Kalifornia Na przełomie lutego i marca aktywiści z Animal Place Farm Sanctuary i Harvest Home uratowali ponad 44 tys kur z fermy jajek w Turlock po tym jak właściciele po prostu porzucili gospodarstwo w ktoacuterym znajdowało się ponad 50 tys kur O tym fakcie władze zostały zawiadomione dopiero po kilku tygodniach wskutek czego prawie 20 tys zwierząt umarło z głodu kilka tysięcy wpadło do gnojowicy znajdującej się pod klatkami a pozostałe 25 tys zwierząt trzeba było poddać eutanazji

Po akcji przeprowadzonej przez wymienione wyżej organizacje Animal Legal Defense Fund (ALDF) i firma prawnicza Schiff Hardin pozwały właścicieli fermy oskarżając ich o haniebne zaniedbania i szczegoacutelne okrucieństwo wobec zwierząt

Mimo tego iż farmerzy zażądali umorzenia postępowania 5 grudnia sąd odrzucił ich wniosek i wznowił postępowanie

4 otwarteklatkipl

tłum Monika GawlikPRZETŁUMACZONE NA PODSTAWIE WPISU Z BLOGA STRIKING AT THE ROOTS

4 JAPONIA PRZEDWCZEŚNIE ZA-KOŃCZYŁA POŁOWY WIELORYBOacuteW

Każdy z nas jest fanem opowiadań w ktoacute-rych to zły przegrywa Dlatego pewnie każdemu spodoba się historia japońskich rybakoacutew ktoacuterzy już w marcu zakończyli połowy wieloryboacutew nie osiągając nawet 13 zaplanowanego połowu Jak podaje Japońska Agencja ds Rybołoacutewstwa w tegorocznych połowach złowiono jedynie 266 płetwali karłowatych i jednego finwala (po płetwalu błękitnym to drugi co do wielkości waleń ndash przyp red) co nie stanowi nawet 13 zaplanowanego na 900 sztuk połowu Ofi-cjalne stanowisko Agencji tłumaczące tak niski wynik obarcza winą nie tylko złe warunki pogo-dowe lecz także akcje sabotażowe aktywistoacutew z grupy Sea Shepherds ktoacuterzy oskarżani są min o zrzucanie bdquośmierdzących bombrdquo na pokłady kutroacutew czy używanie lin w celu splą-tania śmigieł rybackich Grupa Sea Shepherds została oskarżona o akcje sabotażowe także przez Japoński Instytut Badań nad Walenia-mi (ICR) ktoacutery co roku odławia znaczną liczbę osobnikoacutew do celoacutew bdquonaukowychrdquo Ciekawe jak Sea Shepherds ktoacuterzy właśnie rozpoczynają nową kampanię ustosunkują się do oficjalne-go sądowego zakazu atakowania bdquobiednychrdquo japońskich rybakoacutew

PANAMA ZAKAZUJE WALK BY-KOacuteW I INNYCH BRUTALNYCH SPOR-TOacuteW

15 marca Panamskie Zgromadzenie Naro-dowe przegłosowało bezprecedensową usta-wę o całkowitym zakazie jakichkolwiek walk bykoacutew zaczynając od hiszpańskiej corridy a kończąc na bdquobezkrwawychrdquo walkach w stylu portugalskim Pomimo tego że w Panamie nigdy nie odbywały się walki bykoacutew to usta-wa ta ma charakter zapobiegawczy przed napływem corridy z państw sąsiednich w ktoacuterych także traci ona na popularności Nowa ustawa podpisana przez prezyden-ta Ricarda Martinelli w listopadzie zabrania także walk psoacutew pogoni chartoacutew za zającem czy wyścigoacutew chartoacutew Co więcej znajdujące się w niej regulacje dotyczące zwierząt cyr-kowych są tak ścisłe że najprawdopodobniej doprowadzą do całkowitego wycofania wy-korzystywania zwierząt w cyrkach Niestety ustawa nie obejmuje zakazu wyścigoacutew kon-nych i walk kogutoacutew

3

5 WŁOSCY AKTYWIŚCI UWALNIAJĄ 30 BEAGLI Z GREEN HILL

Kiedy już włoscy aktywiści zabierają się do roboty to konkretnie Historia kwietniowe-go uwolnienia 30 szczeniakoacutew beagle hodo-wanych do wiwisekcji jest tylko malutką czę-ścią akcji ktoacutera według nas jest największym osiągnięciem ruchu proanimalistycznego w 2012 Historia ta rozpoczyna w paździer-niku 2011 r kiedy to pięciu aktywistoacutew z grupy Fermare Green Hill wdarło się na dach budynku Green Hill największej eu-ropejskiej zwierzętarni w ktoacuterej hodowano psy do celoacutew doświadczalnych Do klientoacutew Green Hill zaliczały się laboratoria uniwersy-teckie kompanie farmaceutyczne oraz znie-sławiony angielski instytut Huntingdon Life Sciences Po tej głośnej akcji we Włoszech nastąpiła wrzawa oraz społeczne zniesma-

czenie tematem wiwisekcji Z każdym dniem przybywało przeciwnikoacutew tej okropnej meto-dy badawczej dzięki czemu wywarto presję na rząd aby ten zmienił prawo zakazując przeprowadzania wiwisekcji na kotach psach i naczelnych Dzięki pospolitemu ruszeniu w kwietniu 2012 udało się zgromadzić prawie tysiąc osoacuteb na demonstracji przed budyn-kiem Green Hill To właśnie na tej demon-stracji kilkadziesiąt osoacuteb wtargnęło na teren zwierzętarni i uwolniło sukę z 12 szczenia-

5 otwarteklatkipl

7

BLOKADA NAJWIĘKSZEJ FERMY JAJEK W NOWEJ ZELANDII

Po tym jak śledztwo przeprowa-dzone na fermach ukazało że wła-ściwie brak jest jakichkolwiek roacuteżnic pomiędzy zachwalaną hodowlą w systemie klatek wzbogaconych a istniejącym systemem klatek kon-wencjonalnych aktywiści z New Zealand Open Rescue i Koalicji na Rzecz Zakazu Chowu Przemysłowego spędzili kilka miesięcy na planowaniu protestu przeciwko największemu producentowi jaj w Nowej Zelandii ndash firmie Mainland Poultry

Efektem działań była akcja w ktoacuterej troacutejka aktywistoacutew podwiesiła się na metalowych stelażach ustawio-nych przed wjazdem do siedziby firmy blokując jej wjazd przez co Mainland Poultry zmuszone było do czasowego zaprzestania dystrybucji jajek

bdquoTego dnia ryzykowaliśmy wła-snym życiem ale dzięki temu Main-land Poultry jest świadome do czego jesteśmy zdolni Akcja ta była swo-istego rodzaju ostrzeżeniem nie tylko dla Mainland Poultry lecz dla całego przemysłurdquo ndash powiedziała Deirdre Sims jedna z aktywistek biorących udział w czerwcowej akcji

KALIFORNIA WPROWADZIŁA ZAKAZ SPRZEDAŻY FOIE GRAS

Potrzeba było aż siedem lat by wprowadzić w życie ustawę z 2004 r zakazującą sprzedaży jakichkolwiek produktoacutew pochodzących z przymu-sowego tuczu ptakoacutew

Z dniem 1 lipca 2012 w stanie Kalifornia jednym spośroacuted 51 stanoacutew USA zaczął obowiązywać cał-kowity zakaz sprzedaży foie gras W zamierzeniu 75 letni okres od przegłosowania ustawy do wprowa-dzenia zakazu miał dać rolnikom czas na wymyśle-nie mniej okrutnych metod uzyskiwania stłuszczo-nych ptasich wątroacuteb Bez zaskoczenia ndash nie udało się wymyślić takiej metody Lauren Ornelas jedna z aktywistek walczących o zakaz w bardzo ciekawy sposoacuteb opisała na swoim blogu w jaki sposoacuteb uda-ło się osiągnąć to zwycięstwo

6

kami Zdjęcia z tych wydarzeń szczegoacutelnie jedno na ktoacuterym szczeniak przekazywany jest z rąk do rąk nad drutem kolczastym obiegły cały świat i stały się symbolem walki o wyzwolenie zwierząt Dalsza historia przedstawia się następująco oproacutecz postę-powania karnego dotyczącego naruszenia mienia Green Hill ruszyło roacutewnoległe śledz-two sprawdzające warunki hodowli psoacutew Ku zdziwieniu wszystkich okazało się że właściciel zwierzętarni firma Marshall Farm z USA nie tylko łamała przepisy dotyczące hodowli psoacutew ale także manipulowała dany-mi W związku z tym rząd nakazał czasowe zamknięcie placoacutewki na okres prowadzenia dalszego śledztwa a wszystkie psy zostały umieszczone w domach tymczasowych Jak informują jednak aktywiści z Femare Gre-

en Hill wszyscy bdquotymczasowirdquo opiekunowie psiakoacutew nie mają najmniejszego zamiaru oddawać psoacutew firmie Marshall Farm w razie umorzenia śledztwa

Grupa Fermare Green Hill mdash po zmianie nazwy na Animal Amnesty mdash obecnie przy-gotowuje się do kampanii przeciwko firmie Harlan Sprague Dawley ktoacutera hoduje na cele wiwisekcyjne nie tylko beagle lecz także marmozety koty kroacuteliki świnki morskie szczury myszy myszoskoczki i chomiki W swojej ofercie posiada ona także zwierzęta hybrydowe mutanty i osobniki transgenicz-ne Mamy jednak nadzieje że tak jak w przy-padku kampanii przeciwko Green Hill wspoacuteł-praca aktywistoacutew ze zwykłymi mieszkańcami Włoch przyniesie kolejne sukcesy i uratuje wiele tysięcy stworzeń

6

NIEDŹWIADEK BEN ZNAJDUJE DOŻYWOTNI DOM

Przez sześć nieszczęsnych lat niedź-wiedź Ben przebywał w ciasnym jało-wym kojcu przydrożnego zoo w Poacutełnoc-nej Karolinie

Sześć lat chodził po betonie nadgry-zał metalowe pręty ogrodzenia i przeby-wał w brudnym kojcu Na szczęście po latach ciągania po sądach i składania pozwoacutew przez organizacje takie jak ALDF i PETA w sierpniu 2012 roku sędzia po-zwolił na dożywotnie umieszczenie Bena w kalifornijskim sanktuarium dla zwierząt prowadzonym przez organizację PAWS (Performing Animal Welfare Society)

Dziś Ben może cieszyć się dużym zielonym wybiegiem na ktoacuterym spędza praktycznie całe dnie ma do dyspozycji także stawek w ktoacuterym schładza się w upały

Zainteresowani mogą tutaj obejrzeć kroacutetką historię uwolnienia niedźwiadka

ADIDAS REZYGNUJE Z UŻYWANIA KANGURZEJ SKOacuteRY

Marka ta jest rozpoznawana na całym świecie ich buty są noszone przez sportowcoacutew od 1920 r a dzięki innowacyjności i świetnemu designo-wi dziś Adidas jest jedną z największych marek odzieżowo-obuwniczych na świecie Przez długie lata Adidas wykorzystywał skoacuterę z kanguroacutew do produkcji roacuteżnych modeli korkoacutew piłkarskich przez co dotował największą komercyjną rzeź dzikich zwierząt na świecie jak o polowaniach na kangury moacutewi organizacja Animals Australia

Po latach prowadzenia kampanii przez organi-zacje takie jak Viva czy Viva USA Adidas ogłosił we wrześniu że wycofuje użycie kangurzej skoacutery do produkcji obuwia

HISTORIA WOŁOacuteW BILLA I LOU NA PIERWSZYCH STRONACH GAZET

Pomimo że tak jakbyśmy sobie tego życzyli wiadomość ta nie kończy się happy-endem histo-ria wołoacutew Billa i Lou ktoacutere przez dziesięć lat były wykorzystywane do badań naukowych w Vermon-trsquos Green Mountain College (GMC) przyczyniła się w Stanach do gorącej debaty na temat wykorzy-stywania i hodowli zwierząt do celoacutew naukowych i konsumenckich

Cała historia przedstawia się następująco ndash Bill i Lou są hodowane do celoacutew naukowych w GMC Następnie jeden z wołoacutew ndash Lou doznaje kontuzji nogi tak poważnej że nie może być dłużej wyko-rzystywany do celoacutew badawczych Co decyduje GMC Para zwierząt powinna zostać zabita celem spożycia przez studentoacutew Gdy wiadomość ta dostała się do medioacutew opinia publiczna zawrzała I pomimo że liczne sanktuaria dla zwierząt min VINE zabiegały o możliwość opieki nad parą wy-służonych zwierząt GMC w listopadzie zdecydował się na eutanazję Lou Jednak dzięki presji wywartej przed media i społeczeństwo GMC zobowiązał się do dożywotniej opieki nad drugim wołem ndash Billem ktoacutery został umieszczony na fermie należącej do uczelni

Jakkolwiek kontrowersyjne wydaje się nagła-śnianie sprawy jedynie dwoacutejki zwierząt a przy-zwalanie na uboacutej milionoacutew pozostałych zwierząt gospodarskich historia Billa i Lou przyczyniła się do jakże istotnej i długo oczekiwanej dyskusji na temat postrzegania i wykorzystywania zwierząt jako zwykłych surowcoacutew

8 9

10

KOSTARYKA ZAKAZUJE MYŚLISTWA JAKO FORMY SPORTU Po jednomyślnym i ostatecznym głosowaniu w grudniu ubiegłego roku parlament Kostaryki

jako pierwszy w całej Ameryce Południowej wprowadził w życie ustawę całkowicie zakazującą uprawiania myślistwa dla sportu Dzięki temu osoby ktoacutere przyłapie się podczas polowania mogą podlegać karze do czterech miesięcy pozbawienia wolności lub $3000 grzywny

Kostaryka jako jeden z niewielu krajoacutew na świecie w ktoacuterym zachowała się bioroacuteżnorodność gatunkoacutew jest wielką atrakcją dla myśliwych ktoacuterzy przyjeżdżają na łowy w poszukiwaniu egzo-tycznych kotoacutew kolorowych papug i innych zwierząt atrakcyjnych dla przemysłu zoologicznego Dlatego też wprowadzony zakaz daje szansę na utrzymanie roacuteżnorodności gatunkoacutew i odrodzenie się prawdziwej turystyki

Warto także wspomnieć że przegłosowana ustawa weszła w życie tylko dzięki determinacji aktywistoacutew ktoacuterzy dwa lata temu zebrali na petycji domagającej się zakazu myślistwa prawie 177 tysięcy podpisoacutew a następnie przedłożyli parlamentowi obywatelski projekt ustawy Brawa

HOLENDERSKI SENAT PRZEGŁOSOWAŁ ZAKAZ HODOWLI NOREK NA FUTRA

W dekadę po tym jak Holandia urosła na trzecią na świecie zaraz po Danii i Chinach potęgę w produkcji futer z norek z rocznym wynikiem na poziomie 6 milionoacutew skoacuter pod koniec roku holen-derski senat przegłosował zakaz hodowli norek dla futer

Kilka miesięcy wcześniej Minister Rolnictwa wystosował ankietę do obywateli Holandii Okazało się że aż 93 Holendroacutew i Holenderek jest przeciwko zabijaniu zwierząt na futra Na zamknięcie swoich ferm hodowcy norek mają czas do 2024 roku

Holenderski przemysł futrzarski obecnie składa się ze 170 ferm norek na ktoacuterych zwierzęta trzymane są zazwyczaj w jałowych metalowych klatkach długości ludzkiego przedramienia W naturalnych warunkach norki zasiedlają najczęściej doliny rzeczne a ich potrzeby terytorialne szacuje się na ok 800 ha Poprzez stres wywołany hodowlą w ciasnych często stłoczonych klat-kach norki przejawiają objawy stereotypii i kanibalizmu Holandia wprowadziła zakaz hodowli lisoacutew

na futra już w 1995 roku w dwa lata poacuteźniej wprowadziła zakaz hodowli szynszyli na futra

Zakaz hodowli norek oznacza że za 12 lat holenderski przemysł futrzar-ski będzie tylko wstydliwym wspo-mnieniem a ludzie z niedowierzaniem będą kręcić głowami i zastanawiać się

Jak mogliśmy to robić zwierzętom

Tą dobrą informacją kończymy nasze zestawienie Wydawać by się mogło że rok 2012 był dość przychyl-nym rokiem dla aktywistoacutew jednak my życzymy sobie i Wam żeby nad-chodzący 2013 obfitował w jeszcze więcej akcji dążących do wyzwolenia zwierząt

11

12

8 otwarteklatkipl

GenevAnimaliste oraz LausAnimaliste organizują pierwszą Międzynarodową Veggie Pride ktoacutera odbędzie się

18 maja 2013 r w Genewie (Szwajcaria) Będzie to weekend (16-20 maja) pełen atrakcji takich jak wykłady koncerty spotkania oraz happeningi przed WHO i ONZ i wręczenie petycji przeciw wegefobii

Pierwsze lokalne Veggie Pride miały miejsce we Francji na początku lat 2000 jako odpowiedź na ataki i dyskryminację ktoacutere musieli znosić francuscy wegetarianie i weganie

Wyszli oni na ulice po to aby pokazać że istnieją i że oczekują poważnego traktowania ponieważ cierpienie i śmierć miliardoacutew zwierząt

jest sprawą poważną i polityczną Powstało też wtedy pojęcie wegefobii czyli tego z czym pew-nie każdy z nas miał do czynienia w postaci ata-koacutew głupich komentarzy wyśmiewania się itd Ważne jest żeby nazywać rzeczy takimi jakie są i na tego typu ataki odpowiedzieć że jest to wegefobia staje się to wtedy kwestią polityczną a nie prywatną Dlaczego ważne jest żeby było nas jak najwięcej na Veggie Pride

Ponieważ jest to jedyna taka okazja by pokazać

międzynarodowym instytucjom takimi jak WHO czy ONZ że jest nas

dużo

PIERWSZA Międzynarodowa VEGGIE PRIDE

9 otwarteklatkipl

Jola Cora

Dobrusia Karbowiak

ANIMAL IMPACT Secrets Proven to Achieve Results and Move the World to jedna z najnowszych pozycji poruszających tematykę strategii działania na rzecz zwierząt Autorka Caryn Ginsberg jest osobą łączącą w sobie zainteresowanie problematyką zwierząt oraz wiedzę z dziedziny marketingu To połączenie zdarza się wśroacuted aktywistoacutew niezwykle rzadko więc na pewno warto sięgnąć po książkę ktoacutera podpowiada nam jak myśleć o prowadzeniu kampanii aby jej skuteczność była możliwie najwyższa

Ginsberg tłumacząc swoacutej sposoacuteb patrzenia na aktywizm podaje jednocześnie mnoacutestwo przykładoacutew działań i kampanii ktoacutere odniosły sukces Przykłady te dotyczą zaroacutewno promowania adopcji czy stery-lizacji jak i walki z hodowlami przemysłowymi albo promowania diety wegańskiej więc praktycznie każda osoba lub organizacja działająca w ramach ruchu praw zwierząt znajdzie jakieś inspiracje dla swoich działań Można się zgadzać lub nie zgadzać z autorką albo poszcze-goacutelnymi akcjami i organizacjami zaprezentowanymi w książce ale na pewno warto przeczytać i wszystko solidnie przemyśleć

wwwanimal-impactcom

Ze względoacutew osobistych jest to je-dyna taka okazja by zwiedzić Genewę (bardzo drogie miasto) taniej ponieważ komitet Veggie Pride zapewnia moż-liwie najtańsze noclegi a wegańskie wyżywienie za bdquoco łaskardquo

Nie wspominając już o radości spędzenia czasu z weganami z całe-go świata oraz chodzenia na wykłady koncerty itp

Rezerwujmy sobie czasurlop już teraz

Strona ogoacutelna o Veggie Pride httpwwwveggieprideorgen

Strona (w budowie) o tegorocznej Veggie Pride httpwwwveggiepridech

Petycja przeciw wegefobii (zachęcamy do podpisania) ktoacutera będzie wręczona podczas Veggie Pride httpwwwavaazorgenpetitionRespect_of_the_rights_of_vegans_and_vegeterians

Wydarzenie na Facebooku httpwwwfacebookcomevents126216770855732

Grupa na Facebooku dot wyjazdu z Polski do Genewy na Veggie Pride dodawajcie siebie jeśli chcecie w niej być httpwwwfacebookcomgroups308055985967799

10 otwarteklatkipl

Agata Wilkowska

ETYKA A TO CO JEMY ndash Peter Singer Jim MasonNakładem wydawnictwa Czarna Owca ukazała się kolejna już książ-

ka autorstwa Petera Singera - australijskiego etyka znanego dzięki pozycji bdquoWyzwolenie zwierzątrdquo praktycznie wszystkim aktywistom i aktywistkom prozwierzęcym Jego nowa książka adresowana jest przede wszystkim do ludzi ktoacuterzy w supermarketach wybierają kuszące produkty jednocześnie nie zastanawiając się nad ich pochodzeniem składem czy wartością odżywczą

Peter Singer wraz z Jimem Masonem prawnikiem specjalizującym się w prawach ludzi i zwierząt odsłaniają przed czytelnikami prawdę ukrytą za ładnymi etykietkami Książka jest doskonałą odpowiedzią na niezwykle ważne pytanie jak kupować i jeść etycznie Autorzy poruszyli w niej tematy związane z przemysłową hodowlą zwierząt i weganizmem ale zwroacutecili uwa-gę także na kwestię żywności Fair Trade i organicznej

Pozycję polecamy przede wszystkim osobom ktoacuterym wciąż jeszcze nie udało się zrezygnować z mięsa i innych produktoacutew odzwierzęcych Jednak aktywiści i aktywistki roacutewnież powinni się z nią zapoznać aby odświeżyć swoją wiedzą i zdobyć wiele nowych argumentoacutew na rzecz weganizmu

wyd Czarna Owca Warszawa 2012HENRY ONE MANS WAY

Film ten jest wciąż aktualny mimo że nakręcono go już prawie 20 lat temu Co więcej można go polecić wszystkim aktywistom i aktywistkom bez względu na obszar działań Henry Spira (1927-1998) był działaczem związkoacutew zawodowych zaangażowanym w ruchu na rzecz praw obywa-telskich W latach 70 po poznaniu Petera Singera zaczął skupiać się na obronie zwierząt Dzięki temu że potrafił trzeźwo ocenić sytuację i wy-znaczyć realne cele osiągał sukcesy Reprezentowany przez niego model aktywizmu powinien stanowić inspirację dla każdego i każdej z nas

Spira przekonał do swoich działań wielu dziennikarzy i naukowcoacutew co w znaczącym stopniu wpłynęło na zmianę oblicza wielu amerykańskich koncernoacutew takich jak Revlon i Avon Firmy te dzięki jego działaniu zdecydowały się na finansowanie badań nad alter-natywami dla testowania kosmetykoacutew na zwierzętach Poprzez liczne protesty Spira do-prowadził roacutewnież do tego że Muzeum Historii Naturalnej w Nowym Jorku zrezygnowało z eksperymentoacutew na kotach Jeśli widział szanse na zwycięstwo potrafił dla osiągnięcia celu wystąpić nawet przeciwko Ministerstwu Rolnictwa Film o nim można więc śmiało potraktować jako warsztat z wystąpień publicznych czy przeprowadzania kampanii

reż John Swindells 1997 (do pobrania z wwwalterkinoorg)

PROJEKT VEGAN BUDDYPortal społecznościowy bdquoWegański przyjacielrdquo skupia wegan i weganki z całej Polski ktoacuterzy służą poradami i odpowiedzią na wszelkie pytania dotyczące weganizmu Ideą serwisu jest prosta umożliwić ludziom ktoacuterzy chcą przejść na weganizm poznanie osoacuteb ktoacutere po prostu im w tym pomogą Osoby z doświadczeniem to kopalnie wiedzy więc jeżeli nie wiecie jak i z czego zrobić pyszne wegańskie ciasto gdzie znaleźć nieskoacuterzane buty czy jak przyrządzić bigos żeby oszukać mięsożernych znajomych od razu kontaktujcie się z nimi Weganie i weganki roacutewnież mogą wykazać się aktywnością i zarejestrować się w serwisie dzięki czemu osoby szukające pomocy szybko znajdą odpowiednią osobę ze swojego miasta Całe zadanie polega na tym aby odpowiadać na pytania zaoferować wsparcie i pokazać innym jakie to wszystko jest proste Jeżeli obie strony wykażą dobre chęci można umoacutewić się na wspoacutelne zakupy czy gotowanie obiadu

wwwveganbuddypl

11 otwarteklatkipl

Joanna Stiller

Joanna Stiller

Stereotypia apatia choro-by oczu i uszu rany ciała ndash na każdej spośroacuted 52

ferm objętych śledztwem wy-stąpiło co najmniej jedno z tych zjawisk

Materiały ze śledztw na fermach zwierząt hodowanych na futra były w ostatnich latach wielokrotnie publikowane w roacuteżnych krajach szczegoacutelnie w tych będących potentata-mi na światowych rynkach skoacuter jak Dania czy Finlandia Wszystkie śledztwa wykaza-ły że problem zapewnienia zwierzętom odpowiednich warunkoacutew na fermach przemy-słowych jest poważny a jego konsekwencjami są min liczne okaleczenia zwierząt oraz zmiany behawioralne

W latach 2011-2012 podob-ne śledztwo zostało przepro-wadzone na fermach na terenie całej Polski Stowarzyszenie Otwarte Klatki otrzymało od anonimowego źroacutedła mate-riały filmowe i fotograficzne dokumentujące rzeczywiste warunki hodowli i chowu zwie-rząt Śledztwo objęło 52 fermy mięsożernych zwierząt futerko-wych (lisy norki jenoty)

Warto wspomnieć że w 2011 r NIK przeprowadziła kontrolę 23 ferm futrzarskich w Wielkopolsce skupiając się jednak na zbadaniu skuteczno-ści egzekwowania przepisoacutew ochrony środowiska budow-lanych oraz weterynaryjnych Wyniki kontroli wskazują na wysoki stopień nieprawidło-wości i uchybień w stosunku

do obowiązujących przepisoacutew Niezwykle istotny jest wniosek dotyczący Inspekcji Weteryna-ryjnych ktoacutere według raportu w dużej mierze przeprowadzają kontrolę ferm oraz dokumentu-ją je w sposoacuteb nierzetelny oraz zawężają zakres kontroli

Poza tym na terenie wszyst-kich ferm przynajmniej raz do roku powinna zostać przepro-wadzona kontrola weterynaryj-na przez odpowiednią jednost-kę Powiatowego Inspektoratu Weterynaryjnego Wszelkie nieprawidłowości i problemy zostały zatem zaobserwowane na fermach ktoacutere takiej kontroli zostały poddane

Śledztwo ktoacuterego wyniki opublikowało Stowarzyszenie Otwarte Klatki koncentruje się na warunkach bytowania zwie-

rzeczywistość polskich ferm futrzarskichCENA FUTRA

12 otwarteklatkipl

rząt z uwzględnieniem zaroacutewno stanu psychofizycznego zwie-rząt jak i warunkoacutew w jakich są hodowane i chowane

Powszechnym zjawiskiem występującym na fermach objętych śledztwem i udoku-mentowanym w materiałach jest stereotypia Polega ona na mechanicznym wykonywaniu i sukcesywnym powtarzaniu zachowań niekiedy roacutewnież aktoacutew autoagresji jak np wyry-wanie futra Zwierzęta biegają od jednego końca klatki do drugiego zataczają koła albo proacutebują przegryźć pręty klatki Przyczyną takiego zachowania jest fakt że mięsożerne zwie-rzęta hodowane na futra nie zaliczają się do kategorii zwie-rząt w pełni udomowionych są one tym samym nieprzystoso-wane do życia w klatce

Brak także jakichkolwiek elementoacutew ktoacutere mogłyby urozmaicić życie zwierząt Warto roacutewnież dodać że w nie-ktoacuterych miejscach klatki były większe od wymaganych a mimo to nie udało się uniknąć tego typu problemoacutew

Kolejnym powszechnym zjawiskiem zaobserwowanym na przemysłowych fermach zwierząt hodowanych na futra są objawy apatii Mogą one wynikać przynajmniej z kilku powodoacutew należy jednak po-dejrzewać że w dużej mierze są podobnie jak stereotypia wynikiem bytowania w klatkach i związanych z tym zmian w behawiorze zwierząt Apa-tyczne zwierzęta kulą się na tyłach klatek są osowiałe nie reagują na bodźce i nie wyka-zują żadnych oznak zaintere-sowania Dotyczy to zaroacutewno młodych jak i starych zwierząt choć z wiekiem zachowanie to znacznie się nasila

Innym zauważalnym na fer-mach problemem są choroby oczu oraz jamy ustnej Zaob-serwowano iż oproacutecz zwięk-szonej podatności na kontakt z patogenami ktoacutera wynika z przemysłowej formy chowu duże zagęszczenie zwierząt wyraźnie koreluje z występo-waniem wszelkiego rodzaju ran oraz innych problemoacutew zdro-wotnych Są one konsekwencją zaroacutewno przebywania w klatce jak i przebywania wespoacuteł z in-nymi osobnikami na zbyt małej przestrzeni

Choć przypadki agresji zostały zarejestrowane na stosunkowo niewielkiej licz-bie ferm objętych śledztwem można przypuszczać że zja-wisko to jest powszechnie występujące Terytorialność mięsożernych zwierząt hodo-wanych na futra w warunkach fermowych jest jednym z głoacutew-

nych czynnikoacutew powodujących występowanie aktoacutew agresji pomiędzy nimi Do typowych ran zadawanych przez inne zwierzęta należą w szczegoacutel-

ności ugryzienia głowy okolic karku i tułowia rany łap i ogona

Roacutewnież stan sanitarny ferm pozostawia wiele do życzenia Udokumentowano przypadki nieusunięcia zwłok padniętych zwierząt z klatek roacutewnież takich w ktoacuterych prze-bywają inne zwierzęta co może stanowić poważne zagrożenie epidemiologiczne Dodatkowo zaobserwowano i udokumen-towano przypadek kanibalizmu czyli zjadania zwłok padłego zwierzęcia przez inne zwierzęta w klatce Ponadto występu-ją częste zabrudzenie klatek kawałkami sierści resztkami karmy czy innymi zanieczysz-czeniami Warunki sanitarne na terenie oraz w okolicach fermy także często nie są prawidłowe Najpowszechniejszym proble-mem jest duża ilość odchodoacutew zgromadzona pod klatkami

Poza aspektem epidemio-logicznym wpływają one na zwiększenie odoroacutew Poza te-renem fermy kilkakrotnie zaob-serwowano i udokumentowano

13 otwarteklatkipl

oskoacuterowane tuszki zwierząt zgromadzone nieopodal płotu

Należy pamiętać że otrzy-mane materiały nie zawsze pokazują wszystkie problemy występujące na danej fermie Można więc przypuszczać że statystyki podane w raporcie to wartości minimalne i prawdo-podobnie przy dłuższej i bar-dziej dokładnej kontroli byłyby wyższe

W związku z powyższymi faktami nasuwa się wniosek iż w hodowli przemysłowej nie da się zapewnić odpowiednich warunkoacutew do bytowania zwierząt i sama w sobie tego typu hodowla jest zaprzeczeniem ich dobrostanu

Jedynym skutecznym rozwiązaniem jest całkowity zakaz hodowli zwierząt na futra

W związku z wynikami śledztwa Fundacja Viva Polska działająca w ramach Kolacji na rzecz Zakazu Hodowli Zwierząt na Futra w Polsce skierowała do prokuratury zawiadomienia o łamaniu prawa dotyczące

trzech miejsc na ktoacuterych zaob-serwowano największe zanie-dbania

Kilka dni po publikacji ra-portu w listopadzie 2012 r Ekostraż oraz Otwarte Klatki przeprowadziły wspoacutelnie inter-wencję na fermie pod Ostro-wem Wielkopolskim Jeden z trzymanych tam lisoacutew miał ogromne narośla w jamie ustnej i został odebrany wła-ścicielowi oraz przewieziony do Wrocławia gdzie poddano go leczeniu Zdaniem pracowni-koacutew Powiatowego Inspektoratu Weterynarii w Ostrowie Wiel-kopolskim ktoacutery kontrolował tę fermę zaledwie dwa tygodnie wcześniej w dniu interwencji bdquokondycja wszystkich zwierząt na fermie była bardzo dobra Odebrany lis nigdy nie był le-czony przez właściciela a w ujawnionym podczas in-

terwencji stanie znajdował się przynajmniej od kwietnia 2012 r Pomimo udzielenia facho-wej opieki nie udało się ocalić mu życia Zmiany okazały się na tyle rozległe że skazywały go na ciągłe cierpienie a ich chirurgiczne usunięcie było niemożliwe

Pełen tekst raportu dostępny jest na stronie wwwotwarteklatkipl

Bibliografia NIK Delegatura w Poznaniu bdquoIn-

formacja o wynikach kontroli spra-wowania nadzoru przez inspekcje państwowe nad funkcjonowaniem ferm zwierząt futerkowych w woje-woacutedztwie wielkopolskimrdquo

Raport Stowarzysenia Otwarte Klatki - bdquoCena Futra - rzeczywistość polskich ferm futrzarskichrdquo

Kiedy przygotowywaliśmy publikację materiałoacutew ze śledztwa zupełnie nie wiedzieliśmy czego się spodziewać Oczywiście padły oskarżenia że to oszustwo że flash aparatu bardziej szko-dzi zwierzętom w klatkach niż samo życie na fermie Jednak w reakcjach ludzi dominowały gratulacje za dobrze wykonaną pracę i szczera wściekłość na to co robi w Polsce przemysł fu-

trzarski Wiedzieliśmy już że obraliśmy właściwy kurs i że warto iść tą drogą Nabraliśmy pewności że właśnie upublicznie-nie prawdziwego obrazu hodowli zwierząt na futro jest tym czego przemysł futrzarski boi się najbardziej Tak samo jest w przypadku każdego innego przemysłu opartego na wyzysku zwierząt

14 otwarteklatkipl

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

15 otwarteklatkipl

Całkiem niedawno byli-śmy świadkami histo-rycznego wręcz wy-

darzenia Parlament Holandii przegłosował zakaz hodowli zwierząt na futra z 12-letnim okresem przejściowym Nie jest to pierwszy kraj ktoacutery wprowa-dził taki zakaz ndash jednak w przypadku Holandii sytuacja jest wyjątkowa przede wszyst-kim dlatego że nigdy wcześniej zakaz nie objął przemysłu ktoacutery był tak silny Statystyki z ubiegłego roku pokazują że Holandia jest w ścisłej świato-wej czołoacutewce jeśli chodzi o produkcję skoacuter z norek

Organizacja Bont voor Dieren (Futro dla Zwierząt) powstała w 1986 roku i wtedy mniej więcej rozpoczęły się pierwsze starania Holendroacutew o wprowadzenie zakazu ho-dowli zwierząt na futro Po raz ostatni do mobilizacji w spra-wie zakazu doszło w roku 2006 W październiku tamtego roku SP (Partia Socjalistyczna) oraz Partij van de Arbeid (Partia Pracy) zaproponowały ustawę zakazującą takiej hodowli Od tamtego momentu ruch prozwierzęcy zaczął skupiać się na lobbowaniu w parlamencie Aby uzyskać większość konieczną do wprowadzenia zakazu trzeba było przekonać kilka partii do głosowania za nim W ocenie Femke Zandberg członkini

Bont Voor Dieren dużą rolę odegrały roacutewnież śledztwa na fermach hodujących zwierzęta na futro

Jeden obraz wart jest tysiąca słoacutew W 2008 roku nagrano więc materiał na kilku fermach norek i filmy te zostały pokazane politykom Nagrań używaliśmy także w trakcie kampanii

Hodowcy nie przyglądali się tym działaniom bezczynnie Wydali miliony euro na reklamy w telewizji i prasie Na szczę-

ście ta kampania nie przyniosła im sympatii społecznej ktoacuterej się z pewnością spodziewali Dyskusja zaczęła skupiać się na sytuacji materialnej po-szczegoacutelnych właścicieli ferm

Po okresie lobbowania większość parlamentarna głosująca za zakazem składała się z następujących partii SP (Partia Socjalistyczna) Partij van de Arbeid (socjal-demokra-ci) Partij voor de Dieren (Par-tia dla Zwierząt) GroenLinks (Zieloni partia lewicowa) D66 (demokraci) i Partij voor de Vrijheid (Partia Wolności pra-wica) Partie ktoacutere głosowały przeciwko zakazowi to VVD (partia liberalna) Liberals CDA (chadecja) ChristenUnie i SGP (obie są partiami religijnymi)

Zandberg zauważa roacutewnież

i jego konsekwencje dla Polski

Zakaz w Holandii

że bdquofuter na ulicach jest więcej niż kiedykolwiek wcześniej Z drugiej strony rośnie też ilość ludzi ktoacuterzy zdecydo-wanie występują przeciwko futromrdquo Bont voor Dieren nie zaprzestało więc protestoacutew przeciwko futrom tylko dlatego że przemysł został zdelegalizo-wany Teraz środek ciężkości przenioacutesł się na zachowania konsumentoacutew Organizacja wspoacutełpracuje z projektantami mody i markami aby wspoacutelnie zmieniać podejście ludzi do mody Efektem tej wspoacutełpracy jest min prezentacja bdquoSusta-inable Storiesrdquo przedstawiona w trakcie Amsterdamskiego Tygodnia Mody Prezentacja dotyczyła praw zwierząt oraz dwoacutech marek ktoacutere bardzo po-ważnie podchodzą do tematu niewykorzystywania surowcoacutew odzwierzęcych oraz ekologii Ecological Textiles i Honest By

Zdaniem Zandberg jeśli chodzi o sprawy dotyczące zwierząt Holandia zdecydowa-nie podąża w dobrym kierunku bdquoCoraz więcej uwagi poświęca się dobrostanowi zwierząt i ich prawom Coraz więcej ludzi zdaje sobie sprawę z tych rze-czy W 2012 roku Holendrzy po raz pierwszy zjedli mniej mię-sa ale więcej za nie zapłacili Mamy też Partij voor de Dieren (Partię dla Zwierząt) ktoacutera in-spiruje roacuteżne działania na rzecz zwierzątrdquo

Co ten zakaz oznacza dla Polski

Już teraz Polska jest atrak-cyjnym krajem dla zagranicz-nych inwestoroacutew Głoacutewną zaletą są niskie koszty prowa-dzenie fermy niższe płace dla pracownikoacutew mniej restrykcyj-

ne prawo i stosunkowo nieduży sprzeciw okolicznych miesz-kańcoacutew i społeczności Do-datkowo całość produkcji jest sprzedawana do zagranicznych domoacutew aukcyjnych co w obli-czu niższych kosztoacutew generuje dodatkowy zysk Należy zatem podejrzewać że zakaz hodowli zwierząt na futra w Holandii i wynikający z niego dwunasto-letni okres przejściowy będzie oznaczał znaczny wzrost liczby inwestycji z holenderskim kapi-tałem w Polsce

W jaki sposoacuteb zagranicz-ne firmy działają w krajach o bardziej sprzyjających warun-kach inwestycyjnych pokazuje przykład amerykańskiej firmy Smithfield Foods ktoacutera w 1999 roku przejęła firmę Animex SA jednego z największych produ-centoacutew mięsa w Polsce

W 2003 roku Inspekcja Ochrony Środowiska wraz z Państwową Inspekcją Sani-tarną Inspekcją Weterynaryjną i Nadzorem Budowlanym prze-prowadziła kontrolę na 14 fermach trzody chlewnej należących do koncernu Pod-czas kontroli stwierdzono iż bdquokierownictwa wszystkich

14 kontrolowanych ferm na-leżących do amerykańskiego koncernu Smithfield Foods dopuściło do naruszenia prze-pisoacutew ochrony środowiska oraz przepisoacutew prawa budowlanego jak też wymagań wynikających z przepisoacutew sanitarnych i wete-rynaryjnychrdquo

Stwierdzone naruszenia to między innymi brak pozwoleń na wyprowadzanie gazoacutew i pły-noacutew do powietrza zanieczysz-czanie środowiska gnojowicą brak wymaganych szczepień u pracownikoacutew czy wręcz nie-zarejestrowanie prowadzenia działalności u Powiatowego Lekarza Weterynariirdquo

W 2005 roku brytyjska organizacja Compassion in World Farming przeprowadziła śledztwo na dwoacutech fermach świń w Polsce należących do Smithfield Foods

Film pokazuje bardzo złe warunki w ktoacuterych zwierzęta są hodowane Tak więc okazało

16 otwarteklatkipl

17 otwarteklatkipl

się że po raz kolejny kontrole nie były w pełni skuteczneObecnie w Polsce istnieje przy-najmniej kilka ferm norek z kapitałem holenderskim Ferma w Żdżarach została w zeszłym roku ukarana za zatruwanie pobliskiego strumy-ka ściekami przemysłowymi I choć mandat został przyjęty to nieznaczna kwota 500 zł powinna być dla właściciela holenderskiej firmy Futrex je-dynie potwierdzeniem tego że w Polsce przepisy dla tego typu działalności są dużo bardziej korzystne niż w innych krajach Kolejna ferma w Radachowie w wojewoacutedztwie lubuskim na-leżąca do holenderskiej spoacutełki Farm Equipment International przez pracownikoacutew była oskar-żana o łamanie ich praw Cho-dzi między innymi o brak dostę-pu do wody pitnej urągające

warunki noclegowe dla pra-cownikoacutew czy ich zastrasza-nie Mieszkańcy miejscowości Karsko w wojewoacutedztwie za-chodniopomorskim oskarżają Farm Equipment International że należąca do spoacutełki ferma przyczynia się do znacznego obniżenia jakości życia jak roacutewnież stwarza zagrożenie dla okolicznej fauny W ostatnim czasie spoacutełka zapowiedzia-ła plan powiększenia obsady fermy do 140 tysięcy zwierząt

Jeśli lokalne władze miałyby na to przystać ferma będzie jedną z największych jeśli nie naj-większą fermą norek w Polsce

Bowiem bdquoholenderski stylrdquo to duże fermy na ktoacuterych hodowanych jest kilkadziesiąt tysięcy zwierząt Fermy są szczelnie otoczone wysokimi murami ogrodzeniami z siatki stalowej drutami pod napię-ciem

Wyposażone są w szczelny system monitoringu i innych zabezpieczeń elektronicznych nad ktoacuterymi dodatkowo dy-żurują pracownicy ochrony Zakaz prowadzenia hodowli zwierząt na futra w Holandii oznacza że w Polsce tego typu ponurych miejsc może zacząć przybywać

Może chociaż nie musi Nie tylko mieszkańcy Karska prote-stują przeciwko budowie

i rozbudowie ferm norek w swojej okolicy Protesty trwają między innymi w takich miejscowościach jak Krąpiel Sobieszczany-Kolonia Bu-dzieszwice Mięcierzyn Jarząb-ki czy Wola Skorzęcka Jest to jedynie kilka miejsc na mapie Polski w ktoacuterych mieszkańcy domagają się godnych warun-koacutew życia i realnego wpływu na to co dzieje się w ich gminach Bo to właśnie mieszkańcoacutew i gmin (oraz

przede wszystkim zwierząt na fermach) dotyczą tego typu inwestycje Znaczenie tych protestoacutew jest kluczowe z tego powodu iż niedopusz-czenie do powstania fermy oznacza że nie powstaje pro-blem z ktoacuterym poacuteźniej trzeba się zmagać Roacutewnocześnie protesty stwarzają nieprzyjazny klimat w ktoacuterym inwestorzy nie czują się bezkarni gdyż wiedzą że ich działania są monitoro-wane i spotykają się ze sprzeciwem

Dotychczasowe doświad-czenia pokazują jednak że mimo protestoacutew przynajmniej część ferm powstanie co przy prawdopodobnym masowym exodusie holenderskich ho-dowcoacutew na wschoacuted oznacza mimo wszystko kolejne miliony zwierząt zabijane na terenie Polski I choć rola protestoacutew jest nie do przecenienia naj-istotniejsze wydaje się obecnie wstąpienie w ślady Holendroacutew i zainicjowanie poważnej i me-rytorycznej dyskusji na temat wprowadzenia zakazu hodowli zwierząt na futra w Polsce

Rządy krajoacutew takich jak Wielka Brytania i Austria doszły już do wniosku że najskuteczniejszym sposobem zapobiegania cierpieniu zwierząt jest niedopuszczanie do niego Parlament Słowenii głosował w tej sprawie pod koniec stycznia Kiedy ta sprawa znajdzie się w polskim Sejmie zależy roacutewnież od nas

Tym artykułem rozpoczynamy cykl ktoacuterego celem jest przedstawienie w perspektywie psychologii relacji między człowiekiem a innymi zwierzętami1 w kontekście ich eksplo-atacji oraz omoacutewienie technik z zakresu psychologii wpływu społecznego przydatnych

osobom działającym na rzecz zmian w społeczeństwie

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

Praktycznie każdy zajmu-jący się kwestią ochrony praw zwierząt w pewnym momencie przeżywał wielką frustrację spowodowaną niespoacutejnością ludzkiego zachowania Z jednej strony większość z nas uznaje zdolność zwierząt do odczuwa-nia boacutelu Według badań CBOS--u z 2006 roku aż 82 osoacuteb deklaruje przekonanie o tym że wszystkie zwierzęta odczuwają boacutel tak samo jak ludzie Potępienie krzywdzenia zwierząt jest obecnie normą społeczną choć zauważalne są roacuteżnice między mieszkańcami wsi ktoacuterzy będąc grupą trud-niącą się w eksploatacji zwie-rząt niejako z konieczności

przejawiają mniejsze dla nich wspoacutełczucie a mieszkańcami miast Roacutewnież pewne roacuteżnice w deklarowanym podejściu do zwierząt są widoczne pomię-dzy mężczyznami a kobietami co ma związek z kulturową symboliką mięsa i koncepcją męskości Dominujący wspoacuteł-cześnie stosunek do zwierząt wyraża się roacutewnież istnieniem takich dokumentoacutew jak Świa-towa Deklaracja Praw Zwierząt przedłożona w UNESCO w 1997r oraz nasza Ustawa o ochronie praw zwierząt Oba teksty zaczy-nają się pięknymi słowami ktoacutere mogłoby się wydawać powinny nieść za sobą realną poprawę w naszym stosunku do zwierząt

Według analiz Stevena Pinkera poziom przemocy na świecie stale spada Żyjemy prawdopodobnie w najspokoj-niejszych czasach jakie do tej pory miały miejsce W XVI wieku popularną w Pary-żu rozrywką było palenie kotoacutew Wiszące na sznurku zwierzę ku uciesze gapioacutew było powoli opuszczane w płomienie Dziś trudno sobie wyobrazić by w Europie społeczeństwo przy-zwoliło na tego typu publiczne torturowanie zwierząt Mimo tej ogromnej zmiany ktoacutera dotyczy nie tylko zwierząt ale roacutewnież kobiet dzieci ludzi o innym pochodzeniu etnicz-nym innej orientacji płciowej

JEDNE KOCHASZ INNE ZJADASZczyli jak działa dysonans poznawczy

18 otwarteklatkipl

Mikołaj Szulczewski

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

19 otwarteklatkipl

itp nadal nasz świat jest pełen przemocy i ze względu na wzrost populacji oraz uprzemy-słowienie rolnictwa a co za tym idzie wzrost konsumpcji pro-duktoacutew odzwierzęcych praw-dopodobnie ilość cierpienia zadawanego przez ludzi innym gatunkom jest nieporoacutewnywal-nie większa niż w przeszłości

Właśnie ta niezgodność pomiędzy tym jak ludzie traktu-ją zwierzęta a tym jaką troskę i sympatię względem nich deklarują jest częstym źroacutedłem konsternacji wśroacuted aktywistoacutew prozwierzęcych czy po prostu wegan w kontaktach z osoba-mi jedzącymi produkty odzwierzęce

Aby lepiej zrozumieć jak to jest możliwe żeby naraz kochać zwierzęta i produkty odzwierzęce odwołam się do koncepcji człowieka w psy-chologii społecznej Ten dział psychologii zajmuje się poszu-kiwaniem czynnikoacutew wpływają-cych na nas z zewnątrz takich jak inni ludzie czy kultura nie przywiązując wagi do tego co poszczegoacutelnych ludzi od siebie roacuteżni W związku z tym psycho-logia społeczna w ogromnej mierze opiera się na ekspery-mentach w ktoacuterych modyfikuje się ludzkie poglądy czy zacho-

wania za pomocą manipulowa-nia zewnętrznymi zmiennymi Tego typu badania dają dość spektakularne rezultaty ktoacutere w dużym stopniu zaprzeczają archaicznej koncepcji człowieka jako zwierzęcia racjonalnego

Elliot Aronson jedna z naj-ważniejszych postaci w kroacutetkiej historii psychologii społecznej napisał w kontekście koncep-cji zwanej teorią dysonansu poznawczego że teoria ta bdquonie przedstawia człowieka jako istotę racjonalną lecz raczej skłonną do racjonalizacjirdquo Racjonalizacja to uzasadnianie własnych czynoacutew pozornie lo-gicznymi i racjonalnymi argu-mentami w celu między innymi zmniejszenia poczucia winy i wzmocnienia samoakceptacji Intelektualna akrobatyka jaką potrafi przejawiać wiele osoacuteb w konfrontacji z faktem że konsumpcja pokarmoacutew od-zwierzęcych powoduje cierpie-nie i śmierć wielu zwierząt wy-jątkowo pasuje do tej definicji

Jako pierwszy użycie teorii dysonansu poznawczego w celu wyjaśnienia niespoacutejno-ści w zachowaniu i poglądach ludzi względem zwierząt za-proponował prof Scott Plous Jego opublikowany w 1993 roku artykuł pt bdquoPsychologicz-

ne mechanizmy w eksploatacji zwierzątrdquo stanowi obecnie do-datek do podręcznika na temat uprzedzeń i dyskryminacji

Dysonans poznawczy to teoria opracowana w latach 50-tych przez amerykańskiego psychologa społecznego Leona Festingera Zakłada ona istnie-nie silnej potrzeby wewnętrznej spoacutejności szczegoacutelnie pomiędzy poglądami i zachowaniem Gdy występuje niezgodność między dwoma elementami poznaw-czymi np tym co robię a tym co uważam że powinienem robić konieczne staje się zredu-kowanie owego dysonansu

Uważa się że dysonans poznawczy wywołuje napięcie ktoacuterego chęć zredukowania staje się motywacją do np zmiany poglądoacutew czy zmiany zachowania

Typowym przykładem przywoływanym w celu zo-brazowania jak działa dyso-nans poznawczy jest palenie papierosoacutew Wszyscy obecnie wiedzą że jest ono szkodliwe dla zdrowia Niewielu ludzi jest w stanie palić z pełną świado-mością jego konsekwencji dla zdrowia Stąd średnio wśroacuted palaczy występuje przekonanie o niższej szkodliwości palenia niż wśroacuted osoacuteb niepalących usłyszeć też można od nich wiele anegdot o palącej babci żyjącej do 90-ego roku życia czy inne proacuteby bagatelizowania szkodliwości palenia

Modelowym przykładem dysonansu poznawczego jest roacutewnież kwestia konsumpcji pokarmoacutew odzwierzęcych

Ludzie nie lubią krzywdzić zwierząt a jednocześnie lubią jeść mięso Zadawanie cierpie-nia zwierzętom jest powszech-nie uważane za niemoralne a większość z nas uważa siebie za dobrych ludzi i nie zamierza przestać tak o sobie myśleć nawet w obliczu faktoacutew na temat konsekwencji własnych decyzji konsumenckich Mo-tywacja do obrony wizji siebie jako osoby dobrej i moralnej jest bardzo silna

Ta niespoacutejność nazywana jest w psychologii społecznej bdquoparadoksem mięsardquo

Co można zrobić w sytu-acji dysonansu poznawczego tego typu Przede wszystkim można zrezygnować z jedze-nia produktoacutew odzwierzęcych Niestety zmiana zachowania zazwyczaj przychodzi ludziom trudniej niż zmiana poglądoacutew Wiąże się z tym większy dy-sonans i tym bardziej spek-takularne metody jego reduk-cji ktoacutere coraz intensywniej zmniejszają możliwość racjo-nalnego myślenia

Prof Scott Plous wymienił kilka przykładowych sposoboacutew w jakie ludzie radzą sobie z tą wewnętrzną niespoacutejnością unikanie tematu uznanie że eksploatacja zwierząt jest niezbędna do przetrwania np bdquomusimy jeść białko zwierzę-cerdquo umniejszanie kwestii za pomocą poczucia humoru np bdquorośliny też czująrdquo negowanie tego że zwierzęta odczuwają boacutel tak samo jak ludzie (co jest zdaniem Plousa najczęstszym mechanizmem) Oczywiście lista metod radzenia sobie

z dysonansem poznawczym związanym z eksploatacją zwierząt nie ogranicza się do wymienionych powyżej W cią-gu ostatnich kilku lat pojawiła się seria badań eksperymen-talnych omawiających ostatni z wymienionych przez Plousa mechanizm Badania te zosta-ną omoacutewione w następnym numerze biuletynu

Scott Plous wyroacuteżnił kilka kwestii dotyczących naszej kul-tury ktoacutere pomagają ludziom unikać doświadczania dyso-nansu poznawczego Przede wszystkim finalny produkt z ktoacuterym obcuje konsument zostaje na kilka roacuteżnych spo-soboacutew oddzielony od żywego zwierzęcia To oddzielenie

sprawia że w codziennym ży-ciu nie musi się konfrontować z niewygodną prawdą na temat pochodzenia kupowanych przez niego produktoacutew

Eufemizmy stosowane w myślistwie (np krew ndash farba pioacutero ndash ptak) są dobrym przy-kładem użycia języka ktoacutery ma moc maskowania tego co się naprawdę dzieje Język od zawsze był doskonałym mo-ralnym narzędziem obronnym służącym zmniejszaniu wyrzu-toacutew sumienia Stosowanie eu-femizmoacutew pomaga złagodzić brutalny sposoacuteb w jaki traktuje się zwierzęta W rzeźniach nie zabija się zwierząt tylko ubija krowy są żywcem wołowym a potem tylko tuszami Finalny

20 otwarteklatkipl

produkt rzadko kiedy nazywa się tak samo jak zwierzę ktoacutere-go ciała jest częścią Ludzie nie jedzą kroacutew tylko wołowinę Ta subtelna roacuteżnica w kategory-zacji pomaga oddalić od świa-domości fakt że ten produkt to fragment czyjegoś ciała

Kolejnym elementem jest sam wygląd produktoacutew od-zwierzęcych W naszej kulturze unika się eksponowania w skle-pach elementoacutew ciała ktoacutere są skojarzone z osobowością jak np twarz oczy czy moacutezg Są one roacutewnież rzadko jedzo-ne Cytując za prof Plousem czasopismo branży mięsnej bdquopoznać klienta z wiedzą że ten kawałek baraniny ktoacutery wła-śnie kupił był częścią anatomii jednego z tych pięknych ma-łych stworzeń ktoacutere widzimy hasające po polach wiosną jest prawdopodobnie najpew-niejszym sposobem uczynienia z niego wegetarianinardquo

Dodatkowo ważne jest to by przemysł mięsny był niewi-doczny dla przeciętnych ludzi Oddalony od miasta trudno do-stępny tak by jak najmniej ludzi miało pojęcie o tym co właści-wie się za tymi murami dzieje

Dzięki temu wiedza na te-mat praktyk stosowanych w hodowli zwierząt jest w spo-łeczeństwie minimalna Mało kto wie o kastrowaniu żywcem odbieraniu cieląt od matek kojcach porodowych ciasnych klatkach Większość ludzi ma bardzo nikłe pojęcie na temat pochodzenia produktoacutew od-zwierzęcych co pozwala im

uniknąć niewygodnej sytuacji konfrontacji z faktami na temat warunkoacutew i sposobu traktowa-nia zwierząt w rolnictwie

Plous zwroacutecił roacutewnież uwa-gę na rolę socjalizacji w kształ-towaniu się naszych postaw wobec produktoacutew odzwierzę-cych Oddzielanie od wiedzy na ten temat ma swoje początki we wczesnym dzieciństwie

Zabawki przedstawiające szczęśliwe zwierzęta gospodarskie na farmie książeczki w ktoacuterych zwierzęta opowiadają o tym co bdquodająrdquo ludziom i jak bardzo są szczęśliwe specjalne kolorowe opakowania produktoacutew mięsnych mające zachęcić dzieci do ich jedzenia ndash wszystko to przyczynia się do stworzenia nieprawdziwych przekonań na temat tego jak traktowane są zwierzęta

Oczywiście dzieci pytają roacutewnież rodzicoacutew o pochodze-nie produktoacutew odzwierzęcych a odpowiedzi nie mogą prze-cież zniechęcać do jedzenia w związku z czym ciężko ocze-kiwać szczerego dosadnego

wyjaśnień ze strony rodzicoacutew Sytuacja ta prowadzi u dzieci do całkowitego zniekształcenia obrazu losu zwierząt

W badaniu przeprowadzo-nym przez Plousa w ktoacuterym uczniowie szkoły podstawowej szacowali jak często zwierzęta czują się nieszczęśliwe zwie-rzęta dzikie uznano za naj-bardziej nieszczęśliwe drugie miejsce zajęły zwierzęta domo-we a najszczęśliwsze według dzieci są zwierzęta gospodar-skie Badanie było przeprowa-dzone 20 lat temu w USA w związku z tym trudno stwier-dzić czy jego wyniki można odnieść do Polski Mimo tego pokazują one doskonale jak bardzo wypaczony może być obraz hodowli zwierząt wśroacuted dzieci

Wszystkie wymienione powyżej elementy sprawiają że większości osoacuteb udaje się w codziennym życiu unikać stanu dysonansu poznawcze-go Gdy natomiast dojdzie już do sytuacji konfrontacji z fakta-mi ludzki umysł ma niezwykłą zdolność generowania ogrom-nej ilości często absurdalnych argumentoacutew

Warto wtedy pamiętać że to czego swoimi argumentami w tym momencie broni dana osoba to w dużym stopniu jej przekonanie o tym że jest do-bra i moralna

Pozytywny obraz własnej osoby jest dla człowieka bar-dzo ważny więc motywacja do jego utrzymania jest roacutewnież bardzo duża

W następnym numerze omoacutewione zostaną opublikowane w ciągu ostatnich 3 lat badania nad jednym z mechanizmoacutew redukcji dysonan-su poznawczego w kontekście jedzenia zwierząt - dehumanizacji

Eksperymenty te wykorzystywały techniki używane do badania relacji międzygrupowych w związku z czym dotykają kwestii podobień-stwa dyskryminacji zwierząt i innych dyskrymi-nowanych grup

21 otwarteklatkipl

Poniższy artykuł pochodzi z bloga Striking at the Roots ktoacuterego twoacuterca

Mark Hawthorne od wielu lat zajmuje się aktywizmem na rzecz zwierząt

Nawet po dziesięciu latach to zdjęcie wciąż staje mi przed oczami Byłem wtedy jeszcze świeżo upieczonym wegani-nem starającym się znaleźć sposoacuteb na wcielenie mojej nowo odkrytej pasji w czyn

Otrzymałem maila od Humane Society International doty-czącego corocznej rzezi fok w Kanadzie Do wiadomości dołączono wstrząsające zdję-cie zakrwawionych ciał dzie-siątek świeżo oskoacuterowanych fok rozrzuconych bez ładu na lodzie Na dole zdjęcia widać fokę ktoacuterej udało się uniknąć rzezi Obserwuje tę przerażają-cą scenę Zastanawiałem się O czym myśli Czy szuka swo-jej matki Przyjacioacuteł Odpowie-

dzi na pytanie co tu się wyda-rzyło ndash i dlaczego

Kilka lat poacuteźniej gdy pisa-łem i moacutewiłem o wpływie dra-stycznych obrazoacutew na wypale-nie aktywistoacutew i aktywistek to właśnie to zdjęcie stawało mi przed oczami i nie pozwala-ło zasnąć

To nie jest tak że tego typu obrazy nie powinny być wyko-rzystywane przez aktywistoacutew i aktywistki praw zwierząt ndash wręcz przeciwnie Zdjęcia i na-

22 otwarteklatkipl

DRASTYCZNE CZY SŁODKIE

wpływ materiałoacutew graficznych na działanie aktywistoacutew i aktywistek praw zwierząt

tłum Paweł Brzeziński

23 otwarteklatkipl

grania z ferm przemysłowych ubojni polowań laboratorioacutew wiwisekcyjnych ferm futrzar-skich i innych tego rodzaju miejsc ilustrują przemocowy stosunek społeczeństwa do zwierząt Są ważnym świa-dectwem naszej niechlubnej historii Lecz ruch praw zwie-rząt się rozwija ndash podobnie jak technologia i media społeczne ndash a wraz z rozwojem pojawia się dyskusja jak w możliwie najlepszy sposoacuteb kształtować przekaz do społeczeństwa W tej dyskusji ważnym zagad-nieniem jest wykorzystywanie potencjalnie odpychających obrazoacutew Kiedy i w jaki sposoacuteb powinniśmy wykorzystywać drastyczne zdjęcia i nagrania proacutebując wpłynąć na zachowa-nia konsumenckie

Udowodniono że stoso-wanie strategii odstraszania w kampaniach antynikotynowych ndash na przykład umieszczanie na opakowaniach papiero-soacutew zdjęć chorych płuc ndash jest skuteczniejsze w odwodzeniu ludzi od palenia niż jakiekolwiek ostrzeżenie Ministra Zdrowia

Zdjęcia a filmy

W październiku 2012 r opu-blikowano wyniki dwoacutech badań dotyczących wykorzystywania zdjęć i nagrań w kampaniach informacyjnych Podczas jed-nego z nich przeprowadzonego dzięki finansowemu wsparciu organizacji FARM (Farm Animal Rights Movement) badanym osobom pokazywano trzy roacuteżne zdjęcia jedno o niskim stopniu drastyczności (martwa świnia na brudnej podłodze ubojni) jedno o średnim po-ziomie drastyczności (martwa świnia na zakrwawionej pod-łodze ubojni) i jedno o wyso-

kim poziomie drastyczności (martwa świnia z poderżniętym gardłem na zakrwawionej pod-łodze ubojni) Następnie zmie-rzono oddziaływanie każdego zdjęcia i jego wpływ na stosu-nek osoacuteb badanych do praw zwierząt według bdquoskali praw zwierząt Wuenschardquo wysoki wynik wskazuje na pozytywny a niski na negatywny stosunek do praw zwierząt Na blogu FARM wyjaśniono bdquonajbardziej skuteczne okazało się zdjęcie o niskim poziomie drastyczno-ści to o średnim poziomie było mniej skuteczne o wysokim poziomie zaś najmniej choć statystycznie nie miało to żad-nego znaczenia Oznacza to że chociaż zdjęcia te w roacuteżnym stopniu wpływały na postrze-ganie praw zwierząt istnieje 15 prawdopodobieństwo że udałoby osiągnąć się taki sam wynik nawet wtedy jeśli wpływ zdjęć byłby zerowyrdquo

Drugie badanie zostało przeprowadzone przez Huma-ne Research Council (HRC) na zlecenie VegFund W ramach tego badania proszono osoby w wieku od 15 do 23 lat by obejrzały informacyjny materiał filmowy i wypełniły kwestiona-riusz Zgodnie z popularnym modelem paid-per-view każdy uczestnik i uczestniczka otrzy-mała jednego dolara za obej-rzenie każdego z poniższych filmoacutew

Farm to Fridge(autorstwa Mercy For Animals) drastyczny film skupiający się na aspekcie etycznymwzbudzaniu wspoacutełczucia w ktoacuterym wykorzystano materiał filmowy zawierający sceny okrucieństwa wobec zwierząt na fermach przemysłowych Wykorzystany

materiał pochodzi przede wszystkim ze śledztw

Maxines Dash for Freedom (autorstwa Farm Sanctuary) film skupiający się na aspekcie etycznymwzbudzaniu wspoacutełczucia opowiadający historię krowy ktoacutera uciekła przed ubojem i została uratowana A Life Connected (autorstwa Nonviolence United) film skupiający się na przekonaniu konsumentoacutew do zastanowienia się nad wpływem ferm przemysłowych na zwierzęta środowisko naturalne i zdrowie ludzi Geico Couple (autorstwa Physicians Commitee for Responsible Medicine) film skupiający się na aspekcie zdrowotnym opowiadający historię pary ktoacutera przeszła na weganizm i z powodzeniem zrzuciła kilka kilogramoacutew

Po obejrzeniu każdego z filmoacutew przedstawiono oso-bom uczestniczącym w ba-daniu listę pytań na temat tego czego się dowiedziały czy chciałyby uzyskać wię-cej informacji na temat diety wegetariańskiej i wegańskiej jak kształtuje się ich obecne spożycie mięsa nabiału i jajek jak roacutewnież czy rozważają ograniczenie spożycia produk-toacutew pochodzenia zwierzęcego W przeciwieństwie do badania przeprowadzonego z finan-sową pomocą FARM badanie HRC wykazało że na uczestni-koacutew i uczestniczki najmocniej oddziaływały drastyczne obra-zy Po obejrzeniu przerażająco

1

2

3

4

dosłownego Farm to Fridge 36 osoacuteb biorących udział w badaniu stwierdziło że rozważa ograniczenie spoży-cia produktoacutew odzwierzęcych ndash średnio o 7 więcej niż w przypadku pozostałych mniej drastycznych filmoacutew I to biorąc pod uwagę że średnio osoby te były w stanie obejrzeć jedynie 78 filmu Mercy For Animals

Poleje się krew

W oparciu o te wyniki łatwo dojść do wniosku że w przy-padku zdjęć skuteczniejsze są łagodniejsze obrazy natomiast drastyczne sceny lepiej spraw-dzają się w filmach Niestety nie jest to takie proste

bdquoUważam że metodologia badań FARM nie jest najlepsza jeśli chodzi o zadawane pyta-nia i wybrane obrazyrdquo moacutewi założyciel Mercy For Animals Nathan Runkle W trakcie bada-nia zmierzono między innymi stosunek do praw zwierząt nie zapytano jednak o to czy ob-razy wpłynęły na podejście do chowu i hodowli zwierząt lub czy skłoniły do zmiany przy-zwyczajeń ndash jak na przykład do przejścia na weganizm bdquoW badaniu HRC ten czynnik został ujętyrdquo moacutewi Nathan bdquoUwzględniono w nim zmianę zachowań badanych osoacuteb a przecież o to właśnie cho-

dzi aktywistom i aktywistkom praw zwierząt Trudno bę-dzie znaleźć kogokolwiek kto stwierdziłby że chce oglądać drastyczne obrazy ale już po obejrzeniu to właśnie te osoby częściej zmieniają swoje przy-zwyczajeniardquo Nathan stwier-dza że wykorzystywanie dra-stycznych obrazoacutew kojarzy mu się z wyborami prezydenckimi bdquoWyborcy twierdzą że są zmę-czeni i zniechęceni negatywny-mi spotami Mimo tego rok w rok politycy z nich korzysta-ją ndash bo są skutecznerdquo Choć Nathan przyznaje że obrazy wykorzystane w pierwszym ba-daniu są poruszające uważa że niekoniecznie przedstawiają one okrucieństwo bdquoNa wszyst-kich trzech zdjęciach zwierzę jest już martwerdquo stwierdza bdquoMoim zdaniem nie obrazują one drastycznego okrucień-stwa dlatego że zwierzę na nich jest już martwe i niezdolne do odczuwania boacutelu Tak więc można by dyskutować czy to co w tym badaniu zostało uznane za bdquodrastycznerdquo rzeczy-wiście takie jestrdquo Bez względu na wszelkie badania aktywiści i aktywistki praw zwierząt zga-dzają się że drastyczne obra-zy są skuteczne bdquoNajchętniej wykorzystuję drastyczne filmy podczas akcji informacyjnych przeprowadzanych w systemie paid-per-view (osoba otrzymuje małą kwotę pieniężną za obejrzenie filmu) lub w szkołach ndash o ile oczywi-ście uda się namoacutewić nauczy-cielakę do pokazania Farm to Fridgrdquo moacutewi Chris Van Breen Wpływ jaki wyświetlany film miał na widownię ocenia między innymi po poacuteźniejszych komentarzach bdquoLudzie skar-żyli się że powinienem był ich ostrzec i że nigdy nie będą już

w stanie zjeść mięsa Że gdy-by wiedzieli co to za film to na pewno by go nie obejrzelirdquo Podobne komentarze słyszał podczas rozdawania ulotek z drastycznymi zdjęciami Jedna z osoacuteb powiedziała mu bdquoNie powinieneś rozdawać tych ulotek Dostałam tę ulotkę w zeszłym tygodniu i od tego czasu nie tknęłam mięsa Na jego widok zrobiło mi się niedo-brzerdquo Hm jak dla mnie wyglą-da to na strategię prowadzącą do celu

bdquoByłam wegetarianką przez wiele lat ale dopiero gdy zoba-czyłam nagrania z ferm prze-mysłowych zdecydowałam się przejść na weganizmrdquo moacutewi Jasmin Singer wspoacutełzałoży-cielka (wraz z Marian Sullivan) organizacji Our Hen House bdquoTak więc jak najbardziej uwa-żam że w wielu wypadkach drastyczne obrazy mogą być skuteczne Jednak paradoksal-nie nie wydaje mi się by za-wsze taka forma trafiała do ludzirdquo

Gdzieś pośrodku

bdquoStaram się być gdzieś pomiędzyrdquo pisze Doris Lin na swojej stronie o prawach zwie-rząt w portalu Aboutcom

Myślę że najbardziej drastycznym zdjęciem jakie dotychczas opublikowałam było to ćwiartowanego w Japonii wieloryba Sądzę że za pomocą drastycznych zdjęć można przekazać coś czego nie da się ująć

24 otwarteklatkipl

w słowa ale korzystając z nich byłabym ostrożna Wieloryb jest słabo oświetlony a zdjęcie zostało zrobione z pewnej odległości co odejmuje mu drastyczności

Z sondy umieszczonej na jej stronie wynika że czytelnicy i czytelniczki zgadzają się na wykorzystywanie przez ruch prozwierzęcy drastycznych ob-razoacutew ndash o ile będą one wyko-rzystywane z głową

bdquoSądzę że zaroacutewno jed-ne jak i drugie są skutecznerdquo moacutewi Jo-Anne McArthur ktoacute-rej zdjęcia wykorzystywanych i uratowanych zwierząt potra-fią być zaroacutewno przerażające jak i piękne bdquoWszystko zależy od odbiorcy Jedna osoba po zobaczeniu drastycznych ob-razoacutew postanowi wprowadzić zmiany w swoim życiu druga po prostu odwroacuteci wzrok Roacuteż-ne obrazy trafiają do roacuteżnych osoacuteb w związku z tym potrze-

ba roacuteżnych taktyk by doprowa-dzić do zmian ndash tego uczy nas roacutewnież historia innych ruchoacutew społecznych Drastyczne ob-razy do jednych osoacuteb przema-wiają do innych nierdquo zauważa McArthur bdquoDlatego też powinny być wykorzystywane przez ruch prozwierzęcy tak samo jak mniej drastyczne obrazy i informacje opracowania na-ukowe sanktuaria dla zwierząt pisanie listoacutew demonstracje rozdawanie ulotekrdquo Poda-je przykład bdquoDo przejścia na weganizm skłoniły mnie trud-ne i drastyczne obrazy Tim Pachirat autor Every Twelve Seconds pracował przez sześć miesięcy w ubojni i nie zrezy-gnował z jedzenia mięsa Zde-cydował się na ten krok dopiero po spotkaniu jednej z uratowa-nych kroacutew w sanktuarium w Woodstockrdquo

Jasmin dostrzega tu pewną prawidłowość

Osobiście nie wydaje mi się by statystyczny jedzący mięso Kowalski

kliknął na drastyczny obraz by zobaczyć więcej ndash lecz wyniki tych badań pokazują że się mylę Chodzi o to że tak naprawdę wcale się nie mylę lecz autorzy i autorki badań także mają rację Bo pokazywanie zdjęć bdquomilusich mięciutkich kotkoacutewrdquo jak roacutewnież zdjęć tego rodzaju z ferm przemysłowych też jest skuteczne nieprawdaż Myślę że w tym wypadku najważniejsze jest przesłanie ktoacutere rzecz jasna powinno być jak najbardziej wyraziste i strategicznie dopasowane

Podobnego zdania jest roacutewnież Karin Davis założyciel-ka United Poultry Concerns bdquoObecnie Internet pełen jest obrazoacutew cierpienia zwierząt za ktoacutere winę ponosi człowiekrdquo moacutewi bdquoJednak jeśli tym obra-zom nie będzie towarzyszyło pełne pasji przesłanie ndash nieko-niecznie w tym samym miej-scu raczej w postaci posługi-wania się etycznym językiem i tworzenia etycznych kontek-stoacutew ndash wydaje mi się że więk-szość ludzi może stwierdzić że to okropne lecz nie dostrzec że roacutewnież oni są za to odpo-wiedzialni i mogą to zmienić Myślę też że obrazy cierpią-cych i poniewieranych zwierząt należy zestawiać z obrazami

25 otwarteklatkipl

tych samych zwierząt żyjących szczęśliwie ndash obrazoacutew ktoacutere nie tylko są ładne lecz roacutewnież pełne ekspresji budzą emocje i poruszająrdquo

Roacutewnież w tym punkcie Karen i Jasmin się zgadzają bdquoCzasamirdquo moacutewi Jasmin bdquoto właśnie obrazy szczęśliwych zwierząt bardziej przemawia-ją do ludzi jako że ndash tak było w moim przypadku ndash osoba je oglądająca stwierdza JAK MOGĄ IM TO ZABIERAĆ Dla mnie najbardziej przejmujący jest na przykład widok kurcza-koacutew z sanktuarium VINE w stanie Vermont ktoacutere nawet podczas najsroższej zimy wolą spać na drzewachrdquo (Przyro-da stoi w rażącej opozycji do brudu ferm przemysłowych na ktoacuterych rocznie miliardy kur-czakoacutew i kur są chowane i więzione dla ich ciał i jajek)

Oproacutecz pokazywania cier-pienia zwierząt szczegoacutelnie

istotne jest przedstawianie ich jako jednostek przeciwstawia-nie się koncepcji zwierząt jako towaru moacutewi lauren Ornelas założycielka Food Empower-ment Project bdquoJeśli będziemy pokazywać tylko ich cierpienie nie pokażemy że mogą one wieść też normalne życie Weź-my na przykład kość słoniową Jeśli będziesz pokazywać jedy-nie martwe słonie z odpiłowa-nymi kłami to i tak przemoacutewi to do ludzi bo chyba każdya widziała obraz słonia stąpają-cego po sawannie Większość ludzi jest w stanie znacznie lepiej wyobrazić sobie słonia w jego środowisku natural-nym niż na przykład kurczakardquo lauren ktoacutera roacutewnież niejedno-krotnie korzystała z porusza-jących materiałoacutew ze śledztw uważa że drastyczne obrazy odgrywają istotną rolę w po-kazywaniu ludziom w jakich warunkach chowane są tzw

zwierzęta gospodarskie bdquoNie-mniej jednak czasami obawiam się że skupianie się na scenach szczegoacutelnie okrutnych ndash nawet jeśli wiemy że to codzienność ndash może bardziej zaszkodzić niż pomoacutecrdquo

Jej zdaniem lepiej jest położyć nacisk na przedstawia-nie obrazoacutew niezaprzeczalnie okrutnych takich jak na przy-kład przetrzymywanie zwierząt w niewoli lub okaleczanie ich (przypalanie dzioboacutew obcina-nie ogonoacutew i rogoacutew)

Wciąż czekamy na ostatnie słowo na temat wykorzystywa-nia obrazoacutew choć przypusz-czalnie nigdy ono nie padnie Możemy liczyć na dalsze dys-kusje i badania ktoacutere pozwolą ruchowi udoskonalić swoje metody i przekaz Jednak na chwilę obecną przygnębiające obrazy przede wszystkim ze śledztw zdają się brać goacuterę Nathan dodaje

Tak jak moacutewiłem wcześniej żaden konsument czy konsumentka nie powie ci że chce oglądać drastyczne obrazy Jednak niezaprzeczalnym faktem jest to że skutecznie przyczyniają się one do zmiany postaw i zachowań Drastyczne obrazy obok ktoacuterych ciężko przejść obojętnie i ktoacuterych nie da się zapomnieć stwarzają emocjonalną więź z tematem i dają początek dyskusjom na temat etyki A to właśnie te rzeczy wpływają na decyzje konsumenckie

27 otwarteklatkipl

Byłeś jednym z akty-wistoacutew ktoacuterzy w akcie solidarności wypalili sobie na ciele numer 269 Skąd pomysł na taką akcjęPomysł zrodził się wiele

lat temu w głowie Saszy On mieszka w Tel-Awiwie jeszcze jako dziecko przenioacutesł się tam z Mołdawii W temacie praw zwierząt Sasza działa już od 15 lat (może troszkę mniej) Taką

akcję wymyślił już bardzo daw-no temu ale na początku sam pomyślał że taki pomysł to jednak za dużo Kilka lat poacuteźniej opowiedział o swoim pomyśle innym izraelskim aktywistom

Wywiad z OLEGIEM OZEROWEM jednym z uczestnikoacutew akcji wypalania liczby 269

2 października 2012 w Światowym Dniu Zwierząt Hodowlanych na Placu Rabina Yitskhaka w Tel-Awiwie aktywiści ruchu

praw zwierząt przeprowadzili akcję solidarno-ściową mająca na celu ukazać głęboką empa-tię w stosunku do zwierząt zniewalanych i wykorzystywanych przez gatunek ludzki

Troacutejka aktywistoacutew w tym jeden ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji wypaliła sobie na skoacuterze numer bdquo269 Znakowanie poprzez wypalanie piętna rozgrzanym metalem jest po-wszechną praktyką stosowaną wobec niewin-nych zwierząt będących ofiarami eksploatacji dokonywanej przez ludzi na całym świecie Ta demonstracja miała za zadanie skierować naszą empatię w stronę obecnie najbardziej uciskanej grupy żywych istot ktoacutere mogą

odczuwać boacutel i cierpienie ndash w stronę zwierząt hodowlanych

A dlaczego właśnie bdquo269 bdquo269 to sym-boliczny ale naprawdę istniejący cielak ktoacutery urodził się na izraelskiej fermie mlecznej Jego życie zostanie zakończone w chwilę po tym gdy się zaczęło Poprzez wypalenie sobie tego numeru na własnych ciałach aktywiści poka-zali swoją solidarność z ofiarami ferm przemy-słowych i zapewnili wieczną pamięć sprawie o ktoacuterą walczą

Aktywistą ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji był Oleg Ozerow wieloletni działacz na rzecz praw zwierząt ktoacutery w poniższym wywiadzie opowiada o samej akcji reakcjach ludzi grani-cach poświęcenia oraz wielu innych ciekawych i ważnych kwestiach

pytania Olga Plesińska tłumaczenie i redakcja Marlena Kropidłowska

ale ich reakcja była na tyle negatywna że znoacutew odłożył go na kiedy indziej Ostatecznie rok poacuteźniej Sasza jeszcze raz przedstawił zarys akcji tym ra-zem wąskiemu kręgowi znajo-mych-aktywistoacutew i tym razem spotkał się ze wsparciem i entuzjazmem

Jak to się stało że znala-złeś się w Tel-AviviePonad 2 lata temu pozna-

łem izraelskiego aktywistę Przez cały ten czas utrzymy-waliśmy kontakt od czasu do czasu wymienialiśmy wia-domości na Facebooku czy rozmawialiśmy na Skypie Dodatkowo wraz z innymi ak-tywistami w Rosji wspieraliśmy izraelską kampanię przeciwko cieszącej się bardzo złą sławą fermie Mazor gdzie hodowano małpy ktoacutere potem wysyłano do laboratorioacutew żeby przepro-wadzać na nich badania

I kiedy Sasza przedstawił swoacutej pomysł znajomym wynik-nęła taka sytuacja że ze wzglę-doacutew bezpieczeństwa (w Izraelu łatwo można zniszczyć swoją karierę zawodową biorąc udział w podobnych wydarzeniach) w danym momencie poza Sa-szą w akcji moacutegł wziąć udział tylko jeszcze jeden człowiek Ten człowiek też kiedyś przyje-chał ze swoją rodziną z Rosji Przy okazji ciekawostką jest że pomimo tego że akcja była izraelska to jej uczestnikami byli ludzi mający w mniejszym lub w większym stopniu korze-nie w Związku Radzieckim

Znoacutew odbiegam od tematu Okazało się że w Izraelu nie da się znaleźć trzech osoacuteb do przeprowadzenia takiej akcji a minimalna liczba uczest-nikoacutew to właśnie troje - tak zdecydowali aktywiści bo

mniej uczestnikoacutew wyglądało-by naprawdę niezbyt dobrze Więc ten aktywista ktoacuterego poznałem dwa lata temu zapy-tał mnie czy chciałbym wziąć udział w takiej akcji

Czy od razu się zgodziłeśPrzyznaję że chwilę się

zastanawiałem Po prostu żeby pod wpływem impulsu nie na-pisać bdquoTak tak tylko pozwolić informacji powoli przeniknąć do moacutezgu Przez ten moment nie zastanawiałem się nawet zbyt dużo nad tym co robić a bardziej nad tym że ruch nie jest w stanie znaleźć w całym kraju nawet troacutejki do udziału w takiej akcji że tak nie może być W stosunku do siebie gdybym odmoacutewił odebrałbym to jako osobisty wstyd akty-wisty Przecież to też wymaga pewnego rodzaju poświęcenia ndash przyznać się że u ciebie w kraju do tego w takim w ktoacute-rym jest wielu wegan brakuje jednego () człowieka do prze-prowadzenia w pełni legalnej akcji Coacuteż przynajmniej wtedy tak myślałem że to w pełni legalna akcja Dopiero kilka dni przed dowiedziałem się że

zgodnie z izraelskim prawem nie wolno wykonywać celo-wych oparzeń na skoacuterze nawet w specjalnych salonach a co dopiero w przestrzeni publicznej

Co na to Twoi bliscy Na początku powiedzia-

łem o tym tylko kilku osobom ponieważ izraelscy aktywiści poprosili żeby informację prze-kazywać tylko tym rosyjskim aktywistom ktoacuterym w 100 ufam i ktoacuterzy mogą być gotowi przyjechać do Izraela i zrobić to samo Takich nie udało się zna-leźć z roacuteżnych względoacutew (ko-muś nie dali wolnego w pracy u kogoś nie było paszportu żona nie pozwoliła itd) Krew-nym nic nie moacutewiłem Jednak kiedy dowiedzieli się o akcji i obejrzeli wideo to zaczęło się Wszyscy dzwonili sto razy i analizowali co ze mną nie tak W rezultacie analiz powstały dwie głoacutewne wersji tego co się stało i tak albo 1) zwariowałem albo 2) musi chodzić o jakieś narkotyki

Jak Izraelki i Izraelczycy odebrali tą akcję Moacute-

28 otwarteklatkipl

wienie w Izraelu o holo-kauście to coś naprawdę mocnegoW tym temacie mogę opo-

wiedzieć dość interesującą hi-storię Jeden z naszych bdquowypa-laczy także aktywista z długim stażem kiedyś brał udział w pewnej akcji w Tel-Awiwie Podczas tamtej akcji stał z plakatem ktoacutery roacutewnież przy-roacutewnywał sytuację zwierząt do Holokaustu Podszedł do niego turysta i zaczął się oburzać na takie poroacutewnanie moacutewić że jest to niewłaściwe Wtedy aktywista odpowiedział Ty turysta będziesz moacutewił mnie Żydowi i obywatelowi Izraela ktoacutery ma w rodzinie ocalałych z Holokaustu co jest właściwe a co niewłaściwe

Głośno było o Was w mediachMedia głoacutewnego nurtu

w ogoacutele nie wykazały zainte-resowania akcją Inną kwe-stią jest to że akcja wywołała niebywałe poruszenie wśroacuted wegan i obrońcoacutew praw zwie-rząt Na chwilę obecną kam-panię 269 wspiera 20 krajoacutew Niedawno w Chorwacji miała miejsce akcja tatuowania liczby 269 a w Argentynie zrobiono w zasadzie dokładnie to samo co w Tel-Awiwie Myślę że to przełom zwłaszcza biorąc pod uwagę to że obecnie kampania ma na celu stworzenie między-narodowego symbolu protestu i oporu ale nie działającego w ukryciu tak jak ALF Działania mają być legalne i jawne ale roacutewnie bezkompromisowe

Na dzień dzisiejszy symboliczny tatuaż z liczbą 269 wykonało już ponad sto osoacuteb

a to przecież dopiero początek

W akcji wzięli udział sami faceci - to przypadek Nie było chętnych kobiet Czy może to była akcja dla bdquotwardzielirdquoNa jednym ze zdjęć na stro-

nie kampanii możesz zobaczyć dziewczynę ktoacutera naśladując nas wyraziła swoacutej sprzeciw Ona nawiasem moacutewiąc była prawdziwą bohaterką Skręciła z drutu kolczastego ten symbo-liczny numer rozżarzyła każdą cyfrę i przyłożyła ten rozgrzany drut do ręki i przycisnęła twar-dym przedmiotem I tak trzy razy Mało kto zdobyłby się na coś takiego Ja na przykład nie dałbym rady zrobić tego stopniowo Oczywiście wszy-scy bardzo chcieli żeby w akcji wzięła udział dziewczyna tak żeby całość nie wydawała się zbytnio hardcoreowa Nie-stety na tamtą chwilę żadnej nie udało się znaleźć [W stale trwających akcjach solidarno-ściowych tatuowaniawypa-lania sobie bdquo269 bierze udział wiele kobiet - OK]

Ci ktoacuterzy wypalali nu-mer na waszych ciałach nie bali się was skrzyw-dzić Trudno było znaleźć chętnych Jak układają się wasze stosunki już po wszystkim Wszyscy oni to obrońcy

praw zwierząt z długim sta-żem Aby im nie zaszkodzić nie będę się o nich rozpisywał powiem tylko że znalezienie ich w gronie wolontariuszy nie było trudne Oczywiście bali się że mogą nam zrobić większą krzywdę niż planowaliśmy i bardzo chcieli żeby wszystko poszło w miarę gładko

W związku z tym ćwiczyliśmy przebieg akcji na dachu domu gdzie zebraliśmy wszystkie niezbędne narzędzia Każdego wieczoru przez cztery kolejne dni Po kilka razy od początku do końca Następnie przy po-mocy lin spuściliśmy z dachu wszystkie sprzęty Po-tem sami zjechaliśmy z dachu i zaczęliśmy przymocowywać wszystko do dachu samocho-du Trzeba było widzieć miny przechodnioacutew w tamtym mo-mencie Wszystko to działo się w miejscu gdzie mieszkają głoacutewnie Erytrejczycy i Sudań-czycy czyli ludzie względnie dalecy od takich kwestii I nagle widzą zagrodę z drutu kolcza-stego załadowywaną na dach samochodu i trzech ludzi ktoacute-rzy mają w uszach przywieszki z numerem 269 takie jak u kroacutew i jeden z tych ludzi (ja) jeszcze trzyma czarne spoden-ki dwoma palcami żeby nie ubrudzić się świeżą farbą ktoacuterą trzeba była zamazać firmowe znaczki

Nasze relacje ze wszystkimi osobami ktoacutere wzięły udział w akcji stały się oczywiście bliższe Ale nie na poziomie częstszej komunikacji ndash po prostu czuję że gdzieś tam da-leko są ludzie z ktoacuterymi prze-żyłem bardzo ważne dla mnie dni uczucia ktoacutere są z tym związane trudno opisać można powiedzieć że jest to uczucie wypełniającego ciepła Już na zawsze będę związany z tymi ludźmi niewidzialnymi więzami I nie tylko z nimi W pierwszej kolejności ze zwierzętami

Wypuściliście naprawdę mocny i kontrowersyjny materiał Ale czy samo-okaleczanie się jest bdquowe-gańskierdquo W sensie sza-

29 otwarteklatkipl

nujemy innych staramy się działać na ich rzecz pomagać Po to by to ro-bić wielu z nas dba o dobrą kondycję zaroacutewno fizyczną jak i intelektualną Szanu-jemy ciała zwierząt ich nietykalność Nietykalność i autonomię innych ludzi A wy ranicie swoje ciała Rozumiem intencjęhellip Ale czy tędy drogaJa uważam że tak Akcja

nie jest jeszcze wystarczają-co ekstremalna skoro sprawa dotyczy mordowania ponad 150 miliardoacutew istnień rocznie Ja moacutegłbym zedrzeć z siebie skoacuterę gdybym miał pewność że takie coś pozwoli zatrzymać to szaleństwo Niestety tak by się nie stało Właśnie teraz w pełni to rozumiemy Jak powiedział Sasza bdquoWięcej nie można było zrobić Ludzie w większości nawet zbytnio się nie przerazili odkryciem praw-dy Chociaż kilkoma osobami jedzącymi mięso nawet tu w Rosji ta akcja wstrząsnę-ła Na zasadzie szoku - w ten dzień w ktoacutery obejrzeli wideo nie mogli zjeść mięsa na obiad Nie wiem na ile można ocenić takie zwycięstwo Ale podkreślę jeszcze raz to dopiero początek

Co się tyczy weganizmu i cielesności - weganizm często jest sprowadzany do jedzenia Pokazaliście dość spektakularnie że jest to o wiele więcej Że weganizm jest aktem solidarności Roacutewnież cielesnej Jakkolwiek patetycznie to nie brzmi ndash połączyliście się ze zwie-rzętami w części ich boacutelu Jak czujesz siebie po tym doświadczeniu Bliższy

zwierzętom Bardziej zaangażowany Nie uwierzysz ale takie

samo pytanie zadałem Laza-rosowi Gorelikowi ojcu Zohara trzeciemu aktywiście ktoacutery zro-bił sobie znamię A Lazaros zrobił sobie tatuaż w ramach izraelskiej akcji

Zadałem to pytanie bo sam poczułem że stałem się bliższy zwierzętom że moacutej los stał się bliższy ich losowi przecież my wszyscy jesteśmy bezimiennymi stworzeniami z numerami porządkowymi wypalonymi na naszych ciałach

I zwierzęta nie mogą liczyć na nikogo więcej niż na swoich braci obrońcoacutew praw zwierząt Oznacza to że oproacutecz bliskości poczułem jeszcze coś ważniej-szego pewnego rodzaju po-trzebę wzięcia jeszcze większej odpowiedzialności za swoje działania i aktywizm Zrozu-miałem ze muszę robić więcej i wahać się mniej Zrozumia-łem ze strach i wątpliwości nie pomogą kiedy toczy się taka poważna i istotna walka

Tu bym chciała wroacutecić do boacutelu czy warto było go doświadczyć Czym ten boacutel jest dla Ciebie Jaki jest dla Ciebie jego sym-boliczny głębszy wymiarWszystko co robiłem dla

zwierząt uważam za warte doświadczenia Absolutnie wszystko Teraz w Rosji zaczy-na się prawdziwa wojna z mordercami psoacutew ktoacuterych

30 otwarteklatkipl

jest kilkuset w całym kraju A aktywistoacutew ktoacuterzy są gotowi realnie działać w tym temacie (także legalnymi metodami) można policzyć na palcach Właśnie dzisiaj ogłoszono że hycle donoszą na policję na obrońcoacutew praw zwierząt w tym na mnie Czym by się to nie skończyło to jestem pewien że warto to robić

Nie pamiętam o boacutelu ale każdego dnia patrzę na znamię i ono przypomina mi dzień za dniem ze moje osobiste i domowe życie to niepotrzebna krzątanina Staram się na nią tracić coraz mniej i mniej cza-su Planuję zrezygnować z pracy w biurze tak by w pełni moacutec się poświęcić obronie praw zwierząt Jeśli to wszyst-ko brzmi zbyt patetycznie ndash wybaczcie I nie proacutebuję tu z siebie robić żadnego bohate-ra w żadnym wypadku Prze-ciwnie wydaje mi się że nie udało mi się osiągnąć przesad-nie dużo w ciągu tych moich

30 lat życia Oczywiście tak jak wspominałem wcześniej symboliczne znaczenie bdquo269rdquo jest bardzo duże Jeśli kampa-nia będzie rozwijać się w takim tempie to w ciągu powiedzmy 5 lat bdquo269rdquo stanie się szeroko rozpoznawalnym symbolem sprzeciwu wobec zagłady zwierząt lub ich holokaustu jak powiedzieliby moi izraelscy przyjaciele Ludzie będą wi-dzieć te cyfry i będą wiedzieć ze człowiek ktoacutery je nosi ndash nie-ważne czy na koszulce czy jako tatuaż czy znamię jest radykalnie nastawiony przeciw-ko temu co się dzieje

Na koniec ndash warto było to zrobićNiedawno rozmawialiśmy

z Saszą na ten temat Roz-mawialiśmy w kontekście zachęcenia ludzi w Rosji do akcji tatuowania się 18 grudnia Moacutewiłem że istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo ze nie znajdziemy w Rosji ludzi

ktoacuterzy będą chcieli zrobić coś takiego i zapytałem Saszę czy może ja powinienem dodatko-wo zrobić jeszcze tatuaż żeby w ten sposoacuteb i Rosja wsparła dalej akcję I Sasza odpowie-dział bdquoOleg wiesz że jeśli to by zależało od nas to dawno już byśmy pokryli swoje ciała piętnami i tatuażami od głowy do piętrdquo Ale nam są niezbędni nowi ludzie w kampanii Innymi słowy powtarzanie akcji nie ma większego sensu Żeby roz-winąć kampanię konieczne są nowe radykalne działania i ja z przyjemnością wezmę w nich udział Przy okazji mogę wspomnieć że w ramach mię-dzynarodowej tatu-akcji tatuaż 269 wykonało 4 Rosjan i 2 Białorusinoacutew

To znaczy że sytuacja nie jest beznadziejna i z pewnością uda nam się zwyciężyć Musimy zwyciężyć

31 otwarteklatkipl

Kiedy jest mi źle myślę o tym jak źle jest bezsilnym bezbronnym zwierzętom w tych potwornych gułagach rozpaczy To nadaje perspektywę mojemu boacutelowi Pamiętam roacutewnież o tym że ja znalazłem się tu z wyboru Zwierzęta nie

Zachęcam aktywistoacutew aby dbali o swoje zdrowie Trzymajcie się blisko swoich rodzin i ludzi ktoacuterych kochacie Bądźcie dla siebie dobrzy Miejcie poczucie humoru Ostatnio trochę medytowałem i bardzo mi to pomogło Polecam roacutewnież by pić duże ilości wody regularne ćwiczyć uprawiać chociaż jeden sport słuchać muzyki dużo czytać i choć raz dziennie wybuchnąć radosnym śmiechem

Stres pojawi się na pewno Życie aktywistoacutew jest bardziej intensywne wrażliwe i czujne niż życie wielu innych osoacuteb Z definicji jest więc nieustannie podatne na wszechobecną przemoc Gdybym jednak miał wybrać jedno z dwojga to wolałbym się spalić wiodąc autentyczne życie pełne wspoacutełczucia niż powoli rdzewieć prowadząc życie pełne przemocy i pozbawione refleksji Nie ma powodoacutew żeby czegokolwiek żałować

Nie ma odwrotu

PHILIPP WOLLEN na temat aktywizmu

Page 3: Otwarte Klatki Biuletyn 1/2013

Przemoc wobec zwierząt odbywa się z reguły w ukryciu schowana za

grubymi murami i drutem pod napięciem Niekiedy w mediach pojawiały się obrazy z miejsc w ktoacuterych to się dzie-je ferm przemysłowych rzeźni laboratorioacutew cyrkoacutew ogrodoacutew zoologicznych czy hodowli

Za każdym razem ludzie wrażliwi reagowali złością smutkiem i poczuciem bezrad-ności

Stowarzyszenie Otwarte Klatki powstało po to żeby te uczucia zamienić w wolę dzia-łania Chcemy uczynić mury ferm i rzeźni przezroczystymi ndash

żeby nikt nie moacutegł powiedzieć że nie wiedział nie zdawał sobie sprawy został oszukany Chcemy by te obrazy zagościły na stałe w społecznej świado-mości tak by decyzje podejmo-wane przez ludzi były rzeczywi-ście świadome Naszym celem jest przeciwdziałanie okrucień-stwu wobec zwierząt i budowa społeczeństwa w ktoacuterym zwie-rzęta są traktowane z należytym wspoacutełczuciem i szacunkiem

Nie mamy złudzeń że zmia-ny nadejdą z dnia na dzień Są jednak możliwe choć na pewno nie przyjdą same

Wymagają informowania na temat prawdziwych warun-

koacutew tzw bdquoprodukcji zwierzęcejrdquo szczegoacutelnie poprzez publiko-wanie materiałoacutew ze śledztw na fermach przemysłowych i prowadzenie kampanii opar-tych o te materiały

Wymagają wywierania pre-sji na organy ustawodawcze jako że to one mogą ndash poprzez zmianę prawa ndash skutecznie położyć kres cierpieniu zwie-rząt Wymagają promowania weganizmu jako sprzeciwu wobec wykorzystywania zwie-rząt Wierzymy też że to roacuteżno-rodność taktyk doprowadzi nas do celu

To wszystko nie uda się jednak bez Twojej pomocy

Zachęcamy jednak przede wszystkim do członkostwa wspierającego w naszym Stowarzyszeniu (wwwotwar-teklatkiplwstap) Pozwoli Ci to być na bieżąco ze wszystkimi

wydarzeniami oraz uzyskiwać najbardziej aktualne infor-macje Przyczynisz się też do budowania silnego środowiska ktoacuteremu los zwierząt nie jest obojętny Razem możemy dzia-

łać skutecznie i osiągać realne zmianyHistoria dzieje się teraz Możemy dopisać swoacutej rozdział

MISJA

Możesz nas wesprzeć finansowo poprzez przelew na nasze konto Działanie Stowarzyszenia opiera się obecnie głoacutewnie na prywatnych środkach członkoacutew i członkiń dlatego każda kwota

jest ważna i mile widziana81 2030 0045 1110 0000 0257 1960

Stowarzyszenie Otwarte Klatkiul Fredry 53A 61-701 Poznań

Tytuł przelewu DAROWIZNA

12 zwycięstw ROKU2012Interwencje zakazy protesty ndash jakkolwiek by

na to nie spojrzeć rok 2012 obfitował w wy-darzenia na rzecz praw zwierząt I choć nie

wszystkie z zorganizowanych akcji zakoń-czyły się oczekiwanym sukcesem porusza

fakt że na ulice wychodzi coraz większa ilość zaangażowanych osoacuteb co dobrze wroacuteży na przyszłość ruchu Poniżej w porządku chro-nologicznym przedstawiamy najważniejszych 12 zwycięstw roku 2012

IRLANDIA ZAKAZUJE MASOWEJ HODOWLI SZCZENIAKOacuteW

Rok 2012 rozpoczął się dość obiecująco po tym jak w styczniu ustanowiono w Irlandii całkowity zakaz ho-dowli szczeniakoacutew na tzw bdquofermach przemysłowych

Fermy te w zasadzie niczym nie roacuteżniły się od innych ferm dla zwierząt gospodarskich ndash stłoczone szczenięta trzymano w ciasnych klatkach natomiast suki powyżej 4-miesiąca życia zdolne do rozpłodu zapładniano ciąża po ciąży bo jak to zwykle bywa na fermach przemysło-wych zysk jest o wiele ważniejszy niż bdquodobrostanrdquo zwierząt

Z racji tego iż hodowle były bardzo popularne Irlan-dię nazywano bdquoEuropejską Fabryką Szczeniakoacutewrdquo Całe szczęście wraz ze zmianą Ustawy o Hodowli Psoacutew ktoacutera weszła w życie z dniem 1012012 wszyscy hodow-cy muszą zarejestrować się w związku kynologicznym i spełniać ścisłe standardy hodowli w ktoacuterych zwierząt nie wolno trzymać w brudnych i małych klatkach należy im zapewnić miejsce do spania oraz odpowiednią dawkę ruchu I co najważniejsze suki można szczenić tylko raz do roku Miejmy tylko nadzieję że przepisy ustawy będą dokładnie przestrzegane i kontrolowane przez lokalne władze i obowiązkowe inspekcje weterynaryjne

1

2TYSIĄCE KUR URATOWANYCH Z FERMY JAJEK

Akcja ta została nazwana największą interwencją na fermie przemysłowej w historii stanu Kalifornia Na przełomie lutego i marca aktywiści z Animal Place Farm Sanctuary i Harvest Home uratowali ponad 44 tys kur z fermy jajek w Turlock po tym jak właściciele po prostu porzucili gospodarstwo w ktoacuterym znajdowało się ponad 50 tys kur O tym fakcie władze zostały zawiadomione dopiero po kilku tygodniach wskutek czego prawie 20 tys zwierząt umarło z głodu kilka tysięcy wpadło do gnojowicy znajdującej się pod klatkami a pozostałe 25 tys zwierząt trzeba było poddać eutanazji

Po akcji przeprowadzonej przez wymienione wyżej organizacje Animal Legal Defense Fund (ALDF) i firma prawnicza Schiff Hardin pozwały właścicieli fermy oskarżając ich o haniebne zaniedbania i szczegoacutelne okrucieństwo wobec zwierząt

Mimo tego iż farmerzy zażądali umorzenia postępowania 5 grudnia sąd odrzucił ich wniosek i wznowił postępowanie

4 otwarteklatkipl

tłum Monika GawlikPRZETŁUMACZONE NA PODSTAWIE WPISU Z BLOGA STRIKING AT THE ROOTS

4 JAPONIA PRZEDWCZEŚNIE ZA-KOŃCZYŁA POŁOWY WIELORYBOacuteW

Każdy z nas jest fanem opowiadań w ktoacute-rych to zły przegrywa Dlatego pewnie każdemu spodoba się historia japońskich rybakoacutew ktoacuterzy już w marcu zakończyli połowy wieloryboacutew nie osiągając nawet 13 zaplanowanego połowu Jak podaje Japońska Agencja ds Rybołoacutewstwa w tegorocznych połowach złowiono jedynie 266 płetwali karłowatych i jednego finwala (po płetwalu błękitnym to drugi co do wielkości waleń ndash przyp red) co nie stanowi nawet 13 zaplanowanego na 900 sztuk połowu Ofi-cjalne stanowisko Agencji tłumaczące tak niski wynik obarcza winą nie tylko złe warunki pogo-dowe lecz także akcje sabotażowe aktywistoacutew z grupy Sea Shepherds ktoacuterzy oskarżani są min o zrzucanie bdquośmierdzących bombrdquo na pokłady kutroacutew czy używanie lin w celu splą-tania śmigieł rybackich Grupa Sea Shepherds została oskarżona o akcje sabotażowe także przez Japoński Instytut Badań nad Walenia-mi (ICR) ktoacutery co roku odławia znaczną liczbę osobnikoacutew do celoacutew bdquonaukowychrdquo Ciekawe jak Sea Shepherds ktoacuterzy właśnie rozpoczynają nową kampanię ustosunkują się do oficjalne-go sądowego zakazu atakowania bdquobiednychrdquo japońskich rybakoacutew

PANAMA ZAKAZUJE WALK BY-KOacuteW I INNYCH BRUTALNYCH SPOR-TOacuteW

15 marca Panamskie Zgromadzenie Naro-dowe przegłosowało bezprecedensową usta-wę o całkowitym zakazie jakichkolwiek walk bykoacutew zaczynając od hiszpańskiej corridy a kończąc na bdquobezkrwawychrdquo walkach w stylu portugalskim Pomimo tego że w Panamie nigdy nie odbywały się walki bykoacutew to usta-wa ta ma charakter zapobiegawczy przed napływem corridy z państw sąsiednich w ktoacuterych także traci ona na popularności Nowa ustawa podpisana przez prezyden-ta Ricarda Martinelli w listopadzie zabrania także walk psoacutew pogoni chartoacutew za zającem czy wyścigoacutew chartoacutew Co więcej znajdujące się w niej regulacje dotyczące zwierząt cyr-kowych są tak ścisłe że najprawdopodobniej doprowadzą do całkowitego wycofania wy-korzystywania zwierząt w cyrkach Niestety ustawa nie obejmuje zakazu wyścigoacutew kon-nych i walk kogutoacutew

3

5 WŁOSCY AKTYWIŚCI UWALNIAJĄ 30 BEAGLI Z GREEN HILL

Kiedy już włoscy aktywiści zabierają się do roboty to konkretnie Historia kwietniowe-go uwolnienia 30 szczeniakoacutew beagle hodo-wanych do wiwisekcji jest tylko malutką czę-ścią akcji ktoacutera według nas jest największym osiągnięciem ruchu proanimalistycznego w 2012 Historia ta rozpoczyna w paździer-niku 2011 r kiedy to pięciu aktywistoacutew z grupy Fermare Green Hill wdarło się na dach budynku Green Hill największej eu-ropejskiej zwierzętarni w ktoacuterej hodowano psy do celoacutew doświadczalnych Do klientoacutew Green Hill zaliczały się laboratoria uniwersy-teckie kompanie farmaceutyczne oraz znie-sławiony angielski instytut Huntingdon Life Sciences Po tej głośnej akcji we Włoszech nastąpiła wrzawa oraz społeczne zniesma-

czenie tematem wiwisekcji Z każdym dniem przybywało przeciwnikoacutew tej okropnej meto-dy badawczej dzięki czemu wywarto presję na rząd aby ten zmienił prawo zakazując przeprowadzania wiwisekcji na kotach psach i naczelnych Dzięki pospolitemu ruszeniu w kwietniu 2012 udało się zgromadzić prawie tysiąc osoacuteb na demonstracji przed budyn-kiem Green Hill To właśnie na tej demon-stracji kilkadziesiąt osoacuteb wtargnęło na teren zwierzętarni i uwolniło sukę z 12 szczenia-

5 otwarteklatkipl

7

BLOKADA NAJWIĘKSZEJ FERMY JAJEK W NOWEJ ZELANDII

Po tym jak śledztwo przeprowa-dzone na fermach ukazało że wła-ściwie brak jest jakichkolwiek roacuteżnic pomiędzy zachwalaną hodowlą w systemie klatek wzbogaconych a istniejącym systemem klatek kon-wencjonalnych aktywiści z New Zealand Open Rescue i Koalicji na Rzecz Zakazu Chowu Przemysłowego spędzili kilka miesięcy na planowaniu protestu przeciwko największemu producentowi jaj w Nowej Zelandii ndash firmie Mainland Poultry

Efektem działań była akcja w ktoacuterej troacutejka aktywistoacutew podwiesiła się na metalowych stelażach ustawio-nych przed wjazdem do siedziby firmy blokując jej wjazd przez co Mainland Poultry zmuszone było do czasowego zaprzestania dystrybucji jajek

bdquoTego dnia ryzykowaliśmy wła-snym życiem ale dzięki temu Main-land Poultry jest świadome do czego jesteśmy zdolni Akcja ta była swo-istego rodzaju ostrzeżeniem nie tylko dla Mainland Poultry lecz dla całego przemysłurdquo ndash powiedziała Deirdre Sims jedna z aktywistek biorących udział w czerwcowej akcji

KALIFORNIA WPROWADZIŁA ZAKAZ SPRZEDAŻY FOIE GRAS

Potrzeba było aż siedem lat by wprowadzić w życie ustawę z 2004 r zakazującą sprzedaży jakichkolwiek produktoacutew pochodzących z przymu-sowego tuczu ptakoacutew

Z dniem 1 lipca 2012 w stanie Kalifornia jednym spośroacuted 51 stanoacutew USA zaczął obowiązywać cał-kowity zakaz sprzedaży foie gras W zamierzeniu 75 letni okres od przegłosowania ustawy do wprowa-dzenia zakazu miał dać rolnikom czas na wymyśle-nie mniej okrutnych metod uzyskiwania stłuszczo-nych ptasich wątroacuteb Bez zaskoczenia ndash nie udało się wymyślić takiej metody Lauren Ornelas jedna z aktywistek walczących o zakaz w bardzo ciekawy sposoacuteb opisała na swoim blogu w jaki sposoacuteb uda-ło się osiągnąć to zwycięstwo

6

kami Zdjęcia z tych wydarzeń szczegoacutelnie jedno na ktoacuterym szczeniak przekazywany jest z rąk do rąk nad drutem kolczastym obiegły cały świat i stały się symbolem walki o wyzwolenie zwierząt Dalsza historia przedstawia się następująco oproacutecz postę-powania karnego dotyczącego naruszenia mienia Green Hill ruszyło roacutewnoległe śledz-two sprawdzające warunki hodowli psoacutew Ku zdziwieniu wszystkich okazało się że właściciel zwierzętarni firma Marshall Farm z USA nie tylko łamała przepisy dotyczące hodowli psoacutew ale także manipulowała dany-mi W związku z tym rząd nakazał czasowe zamknięcie placoacutewki na okres prowadzenia dalszego śledztwa a wszystkie psy zostały umieszczone w domach tymczasowych Jak informują jednak aktywiści z Femare Gre-

en Hill wszyscy bdquotymczasowirdquo opiekunowie psiakoacutew nie mają najmniejszego zamiaru oddawać psoacutew firmie Marshall Farm w razie umorzenia śledztwa

Grupa Fermare Green Hill mdash po zmianie nazwy na Animal Amnesty mdash obecnie przy-gotowuje się do kampanii przeciwko firmie Harlan Sprague Dawley ktoacutera hoduje na cele wiwisekcyjne nie tylko beagle lecz także marmozety koty kroacuteliki świnki morskie szczury myszy myszoskoczki i chomiki W swojej ofercie posiada ona także zwierzęta hybrydowe mutanty i osobniki transgenicz-ne Mamy jednak nadzieje że tak jak w przy-padku kampanii przeciwko Green Hill wspoacuteł-praca aktywistoacutew ze zwykłymi mieszkańcami Włoch przyniesie kolejne sukcesy i uratuje wiele tysięcy stworzeń

6

NIEDŹWIADEK BEN ZNAJDUJE DOŻYWOTNI DOM

Przez sześć nieszczęsnych lat niedź-wiedź Ben przebywał w ciasnym jało-wym kojcu przydrożnego zoo w Poacutełnoc-nej Karolinie

Sześć lat chodził po betonie nadgry-zał metalowe pręty ogrodzenia i przeby-wał w brudnym kojcu Na szczęście po latach ciągania po sądach i składania pozwoacutew przez organizacje takie jak ALDF i PETA w sierpniu 2012 roku sędzia po-zwolił na dożywotnie umieszczenie Bena w kalifornijskim sanktuarium dla zwierząt prowadzonym przez organizację PAWS (Performing Animal Welfare Society)

Dziś Ben może cieszyć się dużym zielonym wybiegiem na ktoacuterym spędza praktycznie całe dnie ma do dyspozycji także stawek w ktoacuterym schładza się w upały

Zainteresowani mogą tutaj obejrzeć kroacutetką historię uwolnienia niedźwiadka

ADIDAS REZYGNUJE Z UŻYWANIA KANGURZEJ SKOacuteRY

Marka ta jest rozpoznawana na całym świecie ich buty są noszone przez sportowcoacutew od 1920 r a dzięki innowacyjności i świetnemu designo-wi dziś Adidas jest jedną z największych marek odzieżowo-obuwniczych na świecie Przez długie lata Adidas wykorzystywał skoacuterę z kanguroacutew do produkcji roacuteżnych modeli korkoacutew piłkarskich przez co dotował największą komercyjną rzeź dzikich zwierząt na świecie jak o polowaniach na kangury moacutewi organizacja Animals Australia

Po latach prowadzenia kampanii przez organi-zacje takie jak Viva czy Viva USA Adidas ogłosił we wrześniu że wycofuje użycie kangurzej skoacutery do produkcji obuwia

HISTORIA WOŁOacuteW BILLA I LOU NA PIERWSZYCH STRONACH GAZET

Pomimo że tak jakbyśmy sobie tego życzyli wiadomość ta nie kończy się happy-endem histo-ria wołoacutew Billa i Lou ktoacutere przez dziesięć lat były wykorzystywane do badań naukowych w Vermon-trsquos Green Mountain College (GMC) przyczyniła się w Stanach do gorącej debaty na temat wykorzy-stywania i hodowli zwierząt do celoacutew naukowych i konsumenckich

Cała historia przedstawia się następująco ndash Bill i Lou są hodowane do celoacutew naukowych w GMC Następnie jeden z wołoacutew ndash Lou doznaje kontuzji nogi tak poważnej że nie może być dłużej wyko-rzystywany do celoacutew badawczych Co decyduje GMC Para zwierząt powinna zostać zabita celem spożycia przez studentoacutew Gdy wiadomość ta dostała się do medioacutew opinia publiczna zawrzała I pomimo że liczne sanktuaria dla zwierząt min VINE zabiegały o możliwość opieki nad parą wy-służonych zwierząt GMC w listopadzie zdecydował się na eutanazję Lou Jednak dzięki presji wywartej przed media i społeczeństwo GMC zobowiązał się do dożywotniej opieki nad drugim wołem ndash Billem ktoacutery został umieszczony na fermie należącej do uczelni

Jakkolwiek kontrowersyjne wydaje się nagła-śnianie sprawy jedynie dwoacutejki zwierząt a przy-zwalanie na uboacutej milionoacutew pozostałych zwierząt gospodarskich historia Billa i Lou przyczyniła się do jakże istotnej i długo oczekiwanej dyskusji na temat postrzegania i wykorzystywania zwierząt jako zwykłych surowcoacutew

8 9

10

KOSTARYKA ZAKAZUJE MYŚLISTWA JAKO FORMY SPORTU Po jednomyślnym i ostatecznym głosowaniu w grudniu ubiegłego roku parlament Kostaryki

jako pierwszy w całej Ameryce Południowej wprowadził w życie ustawę całkowicie zakazującą uprawiania myślistwa dla sportu Dzięki temu osoby ktoacutere przyłapie się podczas polowania mogą podlegać karze do czterech miesięcy pozbawienia wolności lub $3000 grzywny

Kostaryka jako jeden z niewielu krajoacutew na świecie w ktoacuterym zachowała się bioroacuteżnorodność gatunkoacutew jest wielką atrakcją dla myśliwych ktoacuterzy przyjeżdżają na łowy w poszukiwaniu egzo-tycznych kotoacutew kolorowych papug i innych zwierząt atrakcyjnych dla przemysłu zoologicznego Dlatego też wprowadzony zakaz daje szansę na utrzymanie roacuteżnorodności gatunkoacutew i odrodzenie się prawdziwej turystyki

Warto także wspomnieć że przegłosowana ustawa weszła w życie tylko dzięki determinacji aktywistoacutew ktoacuterzy dwa lata temu zebrali na petycji domagającej się zakazu myślistwa prawie 177 tysięcy podpisoacutew a następnie przedłożyli parlamentowi obywatelski projekt ustawy Brawa

HOLENDERSKI SENAT PRZEGŁOSOWAŁ ZAKAZ HODOWLI NOREK NA FUTRA

W dekadę po tym jak Holandia urosła na trzecią na świecie zaraz po Danii i Chinach potęgę w produkcji futer z norek z rocznym wynikiem na poziomie 6 milionoacutew skoacuter pod koniec roku holen-derski senat przegłosował zakaz hodowli norek dla futer

Kilka miesięcy wcześniej Minister Rolnictwa wystosował ankietę do obywateli Holandii Okazało się że aż 93 Holendroacutew i Holenderek jest przeciwko zabijaniu zwierząt na futra Na zamknięcie swoich ferm hodowcy norek mają czas do 2024 roku

Holenderski przemysł futrzarski obecnie składa się ze 170 ferm norek na ktoacuterych zwierzęta trzymane są zazwyczaj w jałowych metalowych klatkach długości ludzkiego przedramienia W naturalnych warunkach norki zasiedlają najczęściej doliny rzeczne a ich potrzeby terytorialne szacuje się na ok 800 ha Poprzez stres wywołany hodowlą w ciasnych często stłoczonych klat-kach norki przejawiają objawy stereotypii i kanibalizmu Holandia wprowadziła zakaz hodowli lisoacutew

na futra już w 1995 roku w dwa lata poacuteźniej wprowadziła zakaz hodowli szynszyli na futra

Zakaz hodowli norek oznacza że za 12 lat holenderski przemysł futrzar-ski będzie tylko wstydliwym wspo-mnieniem a ludzie z niedowierzaniem będą kręcić głowami i zastanawiać się

Jak mogliśmy to robić zwierzętom

Tą dobrą informacją kończymy nasze zestawienie Wydawać by się mogło że rok 2012 był dość przychyl-nym rokiem dla aktywistoacutew jednak my życzymy sobie i Wam żeby nad-chodzący 2013 obfitował w jeszcze więcej akcji dążących do wyzwolenia zwierząt

11

12

8 otwarteklatkipl

GenevAnimaliste oraz LausAnimaliste organizują pierwszą Międzynarodową Veggie Pride ktoacutera odbędzie się

18 maja 2013 r w Genewie (Szwajcaria) Będzie to weekend (16-20 maja) pełen atrakcji takich jak wykłady koncerty spotkania oraz happeningi przed WHO i ONZ i wręczenie petycji przeciw wegefobii

Pierwsze lokalne Veggie Pride miały miejsce we Francji na początku lat 2000 jako odpowiedź na ataki i dyskryminację ktoacutere musieli znosić francuscy wegetarianie i weganie

Wyszli oni na ulice po to aby pokazać że istnieją i że oczekują poważnego traktowania ponieważ cierpienie i śmierć miliardoacutew zwierząt

jest sprawą poważną i polityczną Powstało też wtedy pojęcie wegefobii czyli tego z czym pew-nie każdy z nas miał do czynienia w postaci ata-koacutew głupich komentarzy wyśmiewania się itd Ważne jest żeby nazywać rzeczy takimi jakie są i na tego typu ataki odpowiedzieć że jest to wegefobia staje się to wtedy kwestią polityczną a nie prywatną Dlaczego ważne jest żeby było nas jak najwięcej na Veggie Pride

Ponieważ jest to jedyna taka okazja by pokazać

międzynarodowym instytucjom takimi jak WHO czy ONZ że jest nas

dużo

PIERWSZA Międzynarodowa VEGGIE PRIDE

9 otwarteklatkipl

Jola Cora

Dobrusia Karbowiak

ANIMAL IMPACT Secrets Proven to Achieve Results and Move the World to jedna z najnowszych pozycji poruszających tematykę strategii działania na rzecz zwierząt Autorka Caryn Ginsberg jest osobą łączącą w sobie zainteresowanie problematyką zwierząt oraz wiedzę z dziedziny marketingu To połączenie zdarza się wśroacuted aktywistoacutew niezwykle rzadko więc na pewno warto sięgnąć po książkę ktoacutera podpowiada nam jak myśleć o prowadzeniu kampanii aby jej skuteczność była możliwie najwyższa

Ginsberg tłumacząc swoacutej sposoacuteb patrzenia na aktywizm podaje jednocześnie mnoacutestwo przykładoacutew działań i kampanii ktoacutere odniosły sukces Przykłady te dotyczą zaroacutewno promowania adopcji czy stery-lizacji jak i walki z hodowlami przemysłowymi albo promowania diety wegańskiej więc praktycznie każda osoba lub organizacja działająca w ramach ruchu praw zwierząt znajdzie jakieś inspiracje dla swoich działań Można się zgadzać lub nie zgadzać z autorką albo poszcze-goacutelnymi akcjami i organizacjami zaprezentowanymi w książce ale na pewno warto przeczytać i wszystko solidnie przemyśleć

wwwanimal-impactcom

Ze względoacutew osobistych jest to je-dyna taka okazja by zwiedzić Genewę (bardzo drogie miasto) taniej ponieważ komitet Veggie Pride zapewnia moż-liwie najtańsze noclegi a wegańskie wyżywienie za bdquoco łaskardquo

Nie wspominając już o radości spędzenia czasu z weganami z całe-go świata oraz chodzenia na wykłady koncerty itp

Rezerwujmy sobie czasurlop już teraz

Strona ogoacutelna o Veggie Pride httpwwwveggieprideorgen

Strona (w budowie) o tegorocznej Veggie Pride httpwwwveggiepridech

Petycja przeciw wegefobii (zachęcamy do podpisania) ktoacutera będzie wręczona podczas Veggie Pride httpwwwavaazorgenpetitionRespect_of_the_rights_of_vegans_and_vegeterians

Wydarzenie na Facebooku httpwwwfacebookcomevents126216770855732

Grupa na Facebooku dot wyjazdu z Polski do Genewy na Veggie Pride dodawajcie siebie jeśli chcecie w niej być httpwwwfacebookcomgroups308055985967799

10 otwarteklatkipl

Agata Wilkowska

ETYKA A TO CO JEMY ndash Peter Singer Jim MasonNakładem wydawnictwa Czarna Owca ukazała się kolejna już książ-

ka autorstwa Petera Singera - australijskiego etyka znanego dzięki pozycji bdquoWyzwolenie zwierzątrdquo praktycznie wszystkim aktywistom i aktywistkom prozwierzęcym Jego nowa książka adresowana jest przede wszystkim do ludzi ktoacuterzy w supermarketach wybierają kuszące produkty jednocześnie nie zastanawiając się nad ich pochodzeniem składem czy wartością odżywczą

Peter Singer wraz z Jimem Masonem prawnikiem specjalizującym się w prawach ludzi i zwierząt odsłaniają przed czytelnikami prawdę ukrytą za ładnymi etykietkami Książka jest doskonałą odpowiedzią na niezwykle ważne pytanie jak kupować i jeść etycznie Autorzy poruszyli w niej tematy związane z przemysłową hodowlą zwierząt i weganizmem ale zwroacutecili uwa-gę także na kwestię żywności Fair Trade i organicznej

Pozycję polecamy przede wszystkim osobom ktoacuterym wciąż jeszcze nie udało się zrezygnować z mięsa i innych produktoacutew odzwierzęcych Jednak aktywiści i aktywistki roacutewnież powinni się z nią zapoznać aby odświeżyć swoją wiedzą i zdobyć wiele nowych argumentoacutew na rzecz weganizmu

wyd Czarna Owca Warszawa 2012HENRY ONE MANS WAY

Film ten jest wciąż aktualny mimo że nakręcono go już prawie 20 lat temu Co więcej można go polecić wszystkim aktywistom i aktywistkom bez względu na obszar działań Henry Spira (1927-1998) był działaczem związkoacutew zawodowych zaangażowanym w ruchu na rzecz praw obywa-telskich W latach 70 po poznaniu Petera Singera zaczął skupiać się na obronie zwierząt Dzięki temu że potrafił trzeźwo ocenić sytuację i wy-znaczyć realne cele osiągał sukcesy Reprezentowany przez niego model aktywizmu powinien stanowić inspirację dla każdego i każdej z nas

Spira przekonał do swoich działań wielu dziennikarzy i naukowcoacutew co w znaczącym stopniu wpłynęło na zmianę oblicza wielu amerykańskich koncernoacutew takich jak Revlon i Avon Firmy te dzięki jego działaniu zdecydowały się na finansowanie badań nad alter-natywami dla testowania kosmetykoacutew na zwierzętach Poprzez liczne protesty Spira do-prowadził roacutewnież do tego że Muzeum Historii Naturalnej w Nowym Jorku zrezygnowało z eksperymentoacutew na kotach Jeśli widział szanse na zwycięstwo potrafił dla osiągnięcia celu wystąpić nawet przeciwko Ministerstwu Rolnictwa Film o nim można więc śmiało potraktować jako warsztat z wystąpień publicznych czy przeprowadzania kampanii

reż John Swindells 1997 (do pobrania z wwwalterkinoorg)

PROJEKT VEGAN BUDDYPortal społecznościowy bdquoWegański przyjacielrdquo skupia wegan i weganki z całej Polski ktoacuterzy służą poradami i odpowiedzią na wszelkie pytania dotyczące weganizmu Ideą serwisu jest prosta umożliwić ludziom ktoacuterzy chcą przejść na weganizm poznanie osoacuteb ktoacutere po prostu im w tym pomogą Osoby z doświadczeniem to kopalnie wiedzy więc jeżeli nie wiecie jak i z czego zrobić pyszne wegańskie ciasto gdzie znaleźć nieskoacuterzane buty czy jak przyrządzić bigos żeby oszukać mięsożernych znajomych od razu kontaktujcie się z nimi Weganie i weganki roacutewnież mogą wykazać się aktywnością i zarejestrować się w serwisie dzięki czemu osoby szukające pomocy szybko znajdą odpowiednią osobę ze swojego miasta Całe zadanie polega na tym aby odpowiadać na pytania zaoferować wsparcie i pokazać innym jakie to wszystko jest proste Jeżeli obie strony wykażą dobre chęci można umoacutewić się na wspoacutelne zakupy czy gotowanie obiadu

wwwveganbuddypl

11 otwarteklatkipl

Joanna Stiller

Joanna Stiller

Stereotypia apatia choro-by oczu i uszu rany ciała ndash na każdej spośroacuted 52

ferm objętych śledztwem wy-stąpiło co najmniej jedno z tych zjawisk

Materiały ze śledztw na fermach zwierząt hodowanych na futra były w ostatnich latach wielokrotnie publikowane w roacuteżnych krajach szczegoacutelnie w tych będących potentata-mi na światowych rynkach skoacuter jak Dania czy Finlandia Wszystkie śledztwa wykaza-ły że problem zapewnienia zwierzętom odpowiednich warunkoacutew na fermach przemy-słowych jest poważny a jego konsekwencjami są min liczne okaleczenia zwierząt oraz zmiany behawioralne

W latach 2011-2012 podob-ne śledztwo zostało przepro-wadzone na fermach na terenie całej Polski Stowarzyszenie Otwarte Klatki otrzymało od anonimowego źroacutedła mate-riały filmowe i fotograficzne dokumentujące rzeczywiste warunki hodowli i chowu zwie-rząt Śledztwo objęło 52 fermy mięsożernych zwierząt futerko-wych (lisy norki jenoty)

Warto wspomnieć że w 2011 r NIK przeprowadziła kontrolę 23 ferm futrzarskich w Wielkopolsce skupiając się jednak na zbadaniu skuteczno-ści egzekwowania przepisoacutew ochrony środowiska budow-lanych oraz weterynaryjnych Wyniki kontroli wskazują na wysoki stopień nieprawidło-wości i uchybień w stosunku

do obowiązujących przepisoacutew Niezwykle istotny jest wniosek dotyczący Inspekcji Weteryna-ryjnych ktoacutere według raportu w dużej mierze przeprowadzają kontrolę ferm oraz dokumentu-ją je w sposoacuteb nierzetelny oraz zawężają zakres kontroli

Poza tym na terenie wszyst-kich ferm przynajmniej raz do roku powinna zostać przepro-wadzona kontrola weterynaryj-na przez odpowiednią jednost-kę Powiatowego Inspektoratu Weterynaryjnego Wszelkie nieprawidłowości i problemy zostały zatem zaobserwowane na fermach ktoacutere takiej kontroli zostały poddane

Śledztwo ktoacuterego wyniki opublikowało Stowarzyszenie Otwarte Klatki koncentruje się na warunkach bytowania zwie-

rzeczywistość polskich ferm futrzarskichCENA FUTRA

12 otwarteklatkipl

rząt z uwzględnieniem zaroacutewno stanu psychofizycznego zwie-rząt jak i warunkoacutew w jakich są hodowane i chowane

Powszechnym zjawiskiem występującym na fermach objętych śledztwem i udoku-mentowanym w materiałach jest stereotypia Polega ona na mechanicznym wykonywaniu i sukcesywnym powtarzaniu zachowań niekiedy roacutewnież aktoacutew autoagresji jak np wyry-wanie futra Zwierzęta biegają od jednego końca klatki do drugiego zataczają koła albo proacutebują przegryźć pręty klatki Przyczyną takiego zachowania jest fakt że mięsożerne zwie-rzęta hodowane na futra nie zaliczają się do kategorii zwie-rząt w pełni udomowionych są one tym samym nieprzystoso-wane do życia w klatce

Brak także jakichkolwiek elementoacutew ktoacutere mogłyby urozmaicić życie zwierząt Warto roacutewnież dodać że w nie-ktoacuterych miejscach klatki były większe od wymaganych a mimo to nie udało się uniknąć tego typu problemoacutew

Kolejnym powszechnym zjawiskiem zaobserwowanym na przemysłowych fermach zwierząt hodowanych na futra są objawy apatii Mogą one wynikać przynajmniej z kilku powodoacutew należy jednak po-dejrzewać że w dużej mierze są podobnie jak stereotypia wynikiem bytowania w klatkach i związanych z tym zmian w behawiorze zwierząt Apa-tyczne zwierzęta kulą się na tyłach klatek są osowiałe nie reagują na bodźce i nie wyka-zują żadnych oznak zaintere-sowania Dotyczy to zaroacutewno młodych jak i starych zwierząt choć z wiekiem zachowanie to znacznie się nasila

Innym zauważalnym na fer-mach problemem są choroby oczu oraz jamy ustnej Zaob-serwowano iż oproacutecz zwięk-szonej podatności na kontakt z patogenami ktoacutera wynika z przemysłowej formy chowu duże zagęszczenie zwierząt wyraźnie koreluje z występo-waniem wszelkiego rodzaju ran oraz innych problemoacutew zdro-wotnych Są one konsekwencją zaroacutewno przebywania w klatce jak i przebywania wespoacuteł z in-nymi osobnikami na zbyt małej przestrzeni

Choć przypadki agresji zostały zarejestrowane na stosunkowo niewielkiej licz-bie ferm objętych śledztwem można przypuszczać że zja-wisko to jest powszechnie występujące Terytorialność mięsożernych zwierząt hodo-wanych na futra w warunkach fermowych jest jednym z głoacutew-

nych czynnikoacutew powodujących występowanie aktoacutew agresji pomiędzy nimi Do typowych ran zadawanych przez inne zwierzęta należą w szczegoacutel-

ności ugryzienia głowy okolic karku i tułowia rany łap i ogona

Roacutewnież stan sanitarny ferm pozostawia wiele do życzenia Udokumentowano przypadki nieusunięcia zwłok padniętych zwierząt z klatek roacutewnież takich w ktoacuterych prze-bywają inne zwierzęta co może stanowić poważne zagrożenie epidemiologiczne Dodatkowo zaobserwowano i udokumen-towano przypadek kanibalizmu czyli zjadania zwłok padłego zwierzęcia przez inne zwierzęta w klatce Ponadto występu-ją częste zabrudzenie klatek kawałkami sierści resztkami karmy czy innymi zanieczysz-czeniami Warunki sanitarne na terenie oraz w okolicach fermy także często nie są prawidłowe Najpowszechniejszym proble-mem jest duża ilość odchodoacutew zgromadzona pod klatkami

Poza aspektem epidemio-logicznym wpływają one na zwiększenie odoroacutew Poza te-renem fermy kilkakrotnie zaob-serwowano i udokumentowano

13 otwarteklatkipl

oskoacuterowane tuszki zwierząt zgromadzone nieopodal płotu

Należy pamiętać że otrzy-mane materiały nie zawsze pokazują wszystkie problemy występujące na danej fermie Można więc przypuszczać że statystyki podane w raporcie to wartości minimalne i prawdo-podobnie przy dłuższej i bar-dziej dokładnej kontroli byłyby wyższe

W związku z powyższymi faktami nasuwa się wniosek iż w hodowli przemysłowej nie da się zapewnić odpowiednich warunkoacutew do bytowania zwierząt i sama w sobie tego typu hodowla jest zaprzeczeniem ich dobrostanu

Jedynym skutecznym rozwiązaniem jest całkowity zakaz hodowli zwierząt na futra

W związku z wynikami śledztwa Fundacja Viva Polska działająca w ramach Kolacji na rzecz Zakazu Hodowli Zwierząt na Futra w Polsce skierowała do prokuratury zawiadomienia o łamaniu prawa dotyczące

trzech miejsc na ktoacuterych zaob-serwowano największe zanie-dbania

Kilka dni po publikacji ra-portu w listopadzie 2012 r Ekostraż oraz Otwarte Klatki przeprowadziły wspoacutelnie inter-wencję na fermie pod Ostro-wem Wielkopolskim Jeden z trzymanych tam lisoacutew miał ogromne narośla w jamie ustnej i został odebrany wła-ścicielowi oraz przewieziony do Wrocławia gdzie poddano go leczeniu Zdaniem pracowni-koacutew Powiatowego Inspektoratu Weterynarii w Ostrowie Wiel-kopolskim ktoacutery kontrolował tę fermę zaledwie dwa tygodnie wcześniej w dniu interwencji bdquokondycja wszystkich zwierząt na fermie była bardzo dobra Odebrany lis nigdy nie był le-czony przez właściciela a w ujawnionym podczas in-

terwencji stanie znajdował się przynajmniej od kwietnia 2012 r Pomimo udzielenia facho-wej opieki nie udało się ocalić mu życia Zmiany okazały się na tyle rozległe że skazywały go na ciągłe cierpienie a ich chirurgiczne usunięcie było niemożliwe

Pełen tekst raportu dostępny jest na stronie wwwotwarteklatkipl

Bibliografia NIK Delegatura w Poznaniu bdquoIn-

formacja o wynikach kontroli spra-wowania nadzoru przez inspekcje państwowe nad funkcjonowaniem ferm zwierząt futerkowych w woje-woacutedztwie wielkopolskimrdquo

Raport Stowarzysenia Otwarte Klatki - bdquoCena Futra - rzeczywistość polskich ferm futrzarskichrdquo

Kiedy przygotowywaliśmy publikację materiałoacutew ze śledztwa zupełnie nie wiedzieliśmy czego się spodziewać Oczywiście padły oskarżenia że to oszustwo że flash aparatu bardziej szko-dzi zwierzętom w klatkach niż samo życie na fermie Jednak w reakcjach ludzi dominowały gratulacje za dobrze wykonaną pracę i szczera wściekłość na to co robi w Polsce przemysł fu-

trzarski Wiedzieliśmy już że obraliśmy właściwy kurs i że warto iść tą drogą Nabraliśmy pewności że właśnie upublicznie-nie prawdziwego obrazu hodowli zwierząt na futro jest tym czego przemysł futrzarski boi się najbardziej Tak samo jest w przypadku każdego innego przemysłu opartego na wyzysku zwierząt

14 otwarteklatkipl

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

15 otwarteklatkipl

Całkiem niedawno byli-śmy świadkami histo-rycznego wręcz wy-

darzenia Parlament Holandii przegłosował zakaz hodowli zwierząt na futra z 12-letnim okresem przejściowym Nie jest to pierwszy kraj ktoacutery wprowa-dził taki zakaz ndash jednak w przypadku Holandii sytuacja jest wyjątkowa przede wszyst-kim dlatego że nigdy wcześniej zakaz nie objął przemysłu ktoacutery był tak silny Statystyki z ubiegłego roku pokazują że Holandia jest w ścisłej świato-wej czołoacutewce jeśli chodzi o produkcję skoacuter z norek

Organizacja Bont voor Dieren (Futro dla Zwierząt) powstała w 1986 roku i wtedy mniej więcej rozpoczęły się pierwsze starania Holendroacutew o wprowadzenie zakazu ho-dowli zwierząt na futro Po raz ostatni do mobilizacji w spra-wie zakazu doszło w roku 2006 W październiku tamtego roku SP (Partia Socjalistyczna) oraz Partij van de Arbeid (Partia Pracy) zaproponowały ustawę zakazującą takiej hodowli Od tamtego momentu ruch prozwierzęcy zaczął skupiać się na lobbowaniu w parlamencie Aby uzyskać większość konieczną do wprowadzenia zakazu trzeba było przekonać kilka partii do głosowania za nim W ocenie Femke Zandberg członkini

Bont Voor Dieren dużą rolę odegrały roacutewnież śledztwa na fermach hodujących zwierzęta na futro

Jeden obraz wart jest tysiąca słoacutew W 2008 roku nagrano więc materiał na kilku fermach norek i filmy te zostały pokazane politykom Nagrań używaliśmy także w trakcie kampanii

Hodowcy nie przyglądali się tym działaniom bezczynnie Wydali miliony euro na reklamy w telewizji i prasie Na szczę-

ście ta kampania nie przyniosła im sympatii społecznej ktoacuterej się z pewnością spodziewali Dyskusja zaczęła skupiać się na sytuacji materialnej po-szczegoacutelnych właścicieli ferm

Po okresie lobbowania większość parlamentarna głosująca za zakazem składała się z następujących partii SP (Partia Socjalistyczna) Partij van de Arbeid (socjal-demokra-ci) Partij voor de Dieren (Par-tia dla Zwierząt) GroenLinks (Zieloni partia lewicowa) D66 (demokraci) i Partij voor de Vrijheid (Partia Wolności pra-wica) Partie ktoacutere głosowały przeciwko zakazowi to VVD (partia liberalna) Liberals CDA (chadecja) ChristenUnie i SGP (obie są partiami religijnymi)

Zandberg zauważa roacutewnież

i jego konsekwencje dla Polski

Zakaz w Holandii

że bdquofuter na ulicach jest więcej niż kiedykolwiek wcześniej Z drugiej strony rośnie też ilość ludzi ktoacuterzy zdecydo-wanie występują przeciwko futromrdquo Bont voor Dieren nie zaprzestało więc protestoacutew przeciwko futrom tylko dlatego że przemysł został zdelegalizo-wany Teraz środek ciężkości przenioacutesł się na zachowania konsumentoacutew Organizacja wspoacutełpracuje z projektantami mody i markami aby wspoacutelnie zmieniać podejście ludzi do mody Efektem tej wspoacutełpracy jest min prezentacja bdquoSusta-inable Storiesrdquo przedstawiona w trakcie Amsterdamskiego Tygodnia Mody Prezentacja dotyczyła praw zwierząt oraz dwoacutech marek ktoacutere bardzo po-ważnie podchodzą do tematu niewykorzystywania surowcoacutew odzwierzęcych oraz ekologii Ecological Textiles i Honest By

Zdaniem Zandberg jeśli chodzi o sprawy dotyczące zwierząt Holandia zdecydowa-nie podąża w dobrym kierunku bdquoCoraz więcej uwagi poświęca się dobrostanowi zwierząt i ich prawom Coraz więcej ludzi zdaje sobie sprawę z tych rze-czy W 2012 roku Holendrzy po raz pierwszy zjedli mniej mię-sa ale więcej za nie zapłacili Mamy też Partij voor de Dieren (Partię dla Zwierząt) ktoacutera in-spiruje roacuteżne działania na rzecz zwierzątrdquo

Co ten zakaz oznacza dla Polski

Już teraz Polska jest atrak-cyjnym krajem dla zagranicz-nych inwestoroacutew Głoacutewną zaletą są niskie koszty prowa-dzenie fermy niższe płace dla pracownikoacutew mniej restrykcyj-

ne prawo i stosunkowo nieduży sprzeciw okolicznych miesz-kańcoacutew i społeczności Do-datkowo całość produkcji jest sprzedawana do zagranicznych domoacutew aukcyjnych co w obli-czu niższych kosztoacutew generuje dodatkowy zysk Należy zatem podejrzewać że zakaz hodowli zwierząt na futra w Holandii i wynikający z niego dwunasto-letni okres przejściowy będzie oznaczał znaczny wzrost liczby inwestycji z holenderskim kapi-tałem w Polsce

W jaki sposoacuteb zagranicz-ne firmy działają w krajach o bardziej sprzyjających warun-kach inwestycyjnych pokazuje przykład amerykańskiej firmy Smithfield Foods ktoacutera w 1999 roku przejęła firmę Animex SA jednego z największych produ-centoacutew mięsa w Polsce

W 2003 roku Inspekcja Ochrony Środowiska wraz z Państwową Inspekcją Sani-tarną Inspekcją Weterynaryjną i Nadzorem Budowlanym prze-prowadziła kontrolę na 14 fermach trzody chlewnej należących do koncernu Pod-czas kontroli stwierdzono iż bdquokierownictwa wszystkich

14 kontrolowanych ferm na-leżących do amerykańskiego koncernu Smithfield Foods dopuściło do naruszenia prze-pisoacutew ochrony środowiska oraz przepisoacutew prawa budowlanego jak też wymagań wynikających z przepisoacutew sanitarnych i wete-rynaryjnychrdquo

Stwierdzone naruszenia to między innymi brak pozwoleń na wyprowadzanie gazoacutew i pły-noacutew do powietrza zanieczysz-czanie środowiska gnojowicą brak wymaganych szczepień u pracownikoacutew czy wręcz nie-zarejestrowanie prowadzenia działalności u Powiatowego Lekarza Weterynariirdquo

W 2005 roku brytyjska organizacja Compassion in World Farming przeprowadziła śledztwo na dwoacutech fermach świń w Polsce należących do Smithfield Foods

Film pokazuje bardzo złe warunki w ktoacuterych zwierzęta są hodowane Tak więc okazało

16 otwarteklatkipl

17 otwarteklatkipl

się że po raz kolejny kontrole nie były w pełni skuteczneObecnie w Polsce istnieje przy-najmniej kilka ferm norek z kapitałem holenderskim Ferma w Żdżarach została w zeszłym roku ukarana za zatruwanie pobliskiego strumy-ka ściekami przemysłowymi I choć mandat został przyjęty to nieznaczna kwota 500 zł powinna być dla właściciela holenderskiej firmy Futrex je-dynie potwierdzeniem tego że w Polsce przepisy dla tego typu działalności są dużo bardziej korzystne niż w innych krajach Kolejna ferma w Radachowie w wojewoacutedztwie lubuskim na-leżąca do holenderskiej spoacutełki Farm Equipment International przez pracownikoacutew była oskar-żana o łamanie ich praw Cho-dzi między innymi o brak dostę-pu do wody pitnej urągające

warunki noclegowe dla pra-cownikoacutew czy ich zastrasza-nie Mieszkańcy miejscowości Karsko w wojewoacutedztwie za-chodniopomorskim oskarżają Farm Equipment International że należąca do spoacutełki ferma przyczynia się do znacznego obniżenia jakości życia jak roacutewnież stwarza zagrożenie dla okolicznej fauny W ostatnim czasie spoacutełka zapowiedzia-ła plan powiększenia obsady fermy do 140 tysięcy zwierząt

Jeśli lokalne władze miałyby na to przystać ferma będzie jedną z największych jeśli nie naj-większą fermą norek w Polsce

Bowiem bdquoholenderski stylrdquo to duże fermy na ktoacuterych hodowanych jest kilkadziesiąt tysięcy zwierząt Fermy są szczelnie otoczone wysokimi murami ogrodzeniami z siatki stalowej drutami pod napię-ciem

Wyposażone są w szczelny system monitoringu i innych zabezpieczeń elektronicznych nad ktoacuterymi dodatkowo dy-żurują pracownicy ochrony Zakaz prowadzenia hodowli zwierząt na futra w Holandii oznacza że w Polsce tego typu ponurych miejsc może zacząć przybywać

Może chociaż nie musi Nie tylko mieszkańcy Karska prote-stują przeciwko budowie

i rozbudowie ferm norek w swojej okolicy Protesty trwają między innymi w takich miejscowościach jak Krąpiel Sobieszczany-Kolonia Bu-dzieszwice Mięcierzyn Jarząb-ki czy Wola Skorzęcka Jest to jedynie kilka miejsc na mapie Polski w ktoacuterych mieszkańcy domagają się godnych warun-koacutew życia i realnego wpływu na to co dzieje się w ich gminach Bo to właśnie mieszkańcoacutew i gmin (oraz

przede wszystkim zwierząt na fermach) dotyczą tego typu inwestycje Znaczenie tych protestoacutew jest kluczowe z tego powodu iż niedopusz-czenie do powstania fermy oznacza że nie powstaje pro-blem z ktoacuterym poacuteźniej trzeba się zmagać Roacutewnocześnie protesty stwarzają nieprzyjazny klimat w ktoacuterym inwestorzy nie czują się bezkarni gdyż wiedzą że ich działania są monitoro-wane i spotykają się ze sprzeciwem

Dotychczasowe doświad-czenia pokazują jednak że mimo protestoacutew przynajmniej część ferm powstanie co przy prawdopodobnym masowym exodusie holenderskich ho-dowcoacutew na wschoacuted oznacza mimo wszystko kolejne miliony zwierząt zabijane na terenie Polski I choć rola protestoacutew jest nie do przecenienia naj-istotniejsze wydaje się obecnie wstąpienie w ślady Holendroacutew i zainicjowanie poważnej i me-rytorycznej dyskusji na temat wprowadzenia zakazu hodowli zwierząt na futra w Polsce

Rządy krajoacutew takich jak Wielka Brytania i Austria doszły już do wniosku że najskuteczniejszym sposobem zapobiegania cierpieniu zwierząt jest niedopuszczanie do niego Parlament Słowenii głosował w tej sprawie pod koniec stycznia Kiedy ta sprawa znajdzie się w polskim Sejmie zależy roacutewnież od nas

Tym artykułem rozpoczynamy cykl ktoacuterego celem jest przedstawienie w perspektywie psychologii relacji między człowiekiem a innymi zwierzętami1 w kontekście ich eksplo-atacji oraz omoacutewienie technik z zakresu psychologii wpływu społecznego przydatnych

osobom działającym na rzecz zmian w społeczeństwie

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

Praktycznie każdy zajmu-jący się kwestią ochrony praw zwierząt w pewnym momencie przeżywał wielką frustrację spowodowaną niespoacutejnością ludzkiego zachowania Z jednej strony większość z nas uznaje zdolność zwierząt do odczuwa-nia boacutelu Według badań CBOS--u z 2006 roku aż 82 osoacuteb deklaruje przekonanie o tym że wszystkie zwierzęta odczuwają boacutel tak samo jak ludzie Potępienie krzywdzenia zwierząt jest obecnie normą społeczną choć zauważalne są roacuteżnice między mieszkańcami wsi ktoacuterzy będąc grupą trud-niącą się w eksploatacji zwie-rząt niejako z konieczności

przejawiają mniejsze dla nich wspoacutełczucie a mieszkańcami miast Roacutewnież pewne roacuteżnice w deklarowanym podejściu do zwierząt są widoczne pomię-dzy mężczyznami a kobietami co ma związek z kulturową symboliką mięsa i koncepcją męskości Dominujący wspoacuteł-cześnie stosunek do zwierząt wyraża się roacutewnież istnieniem takich dokumentoacutew jak Świa-towa Deklaracja Praw Zwierząt przedłożona w UNESCO w 1997r oraz nasza Ustawa o ochronie praw zwierząt Oba teksty zaczy-nają się pięknymi słowami ktoacutere mogłoby się wydawać powinny nieść za sobą realną poprawę w naszym stosunku do zwierząt

Według analiz Stevena Pinkera poziom przemocy na świecie stale spada Żyjemy prawdopodobnie w najspokoj-niejszych czasach jakie do tej pory miały miejsce W XVI wieku popularną w Pary-żu rozrywką było palenie kotoacutew Wiszące na sznurku zwierzę ku uciesze gapioacutew było powoli opuszczane w płomienie Dziś trudno sobie wyobrazić by w Europie społeczeństwo przy-zwoliło na tego typu publiczne torturowanie zwierząt Mimo tej ogromnej zmiany ktoacutera dotyczy nie tylko zwierząt ale roacutewnież kobiet dzieci ludzi o innym pochodzeniu etnicz-nym innej orientacji płciowej

JEDNE KOCHASZ INNE ZJADASZczyli jak działa dysonans poznawczy

18 otwarteklatkipl

Mikołaj Szulczewski

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

19 otwarteklatkipl

itp nadal nasz świat jest pełen przemocy i ze względu na wzrost populacji oraz uprzemy-słowienie rolnictwa a co za tym idzie wzrost konsumpcji pro-duktoacutew odzwierzęcych praw-dopodobnie ilość cierpienia zadawanego przez ludzi innym gatunkom jest nieporoacutewnywal-nie większa niż w przeszłości

Właśnie ta niezgodność pomiędzy tym jak ludzie traktu-ją zwierzęta a tym jaką troskę i sympatię względem nich deklarują jest częstym źroacutedłem konsternacji wśroacuted aktywistoacutew prozwierzęcych czy po prostu wegan w kontaktach z osoba-mi jedzącymi produkty odzwierzęce

Aby lepiej zrozumieć jak to jest możliwe żeby naraz kochać zwierzęta i produkty odzwierzęce odwołam się do koncepcji człowieka w psy-chologii społecznej Ten dział psychologii zajmuje się poszu-kiwaniem czynnikoacutew wpływają-cych na nas z zewnątrz takich jak inni ludzie czy kultura nie przywiązując wagi do tego co poszczegoacutelnych ludzi od siebie roacuteżni W związku z tym psycho-logia społeczna w ogromnej mierze opiera się na ekspery-mentach w ktoacuterych modyfikuje się ludzkie poglądy czy zacho-

wania za pomocą manipulowa-nia zewnętrznymi zmiennymi Tego typu badania dają dość spektakularne rezultaty ktoacutere w dużym stopniu zaprzeczają archaicznej koncepcji człowieka jako zwierzęcia racjonalnego

Elliot Aronson jedna z naj-ważniejszych postaci w kroacutetkiej historii psychologii społecznej napisał w kontekście koncep-cji zwanej teorią dysonansu poznawczego że teoria ta bdquonie przedstawia człowieka jako istotę racjonalną lecz raczej skłonną do racjonalizacjirdquo Racjonalizacja to uzasadnianie własnych czynoacutew pozornie lo-gicznymi i racjonalnymi argu-mentami w celu między innymi zmniejszenia poczucia winy i wzmocnienia samoakceptacji Intelektualna akrobatyka jaką potrafi przejawiać wiele osoacuteb w konfrontacji z faktem że konsumpcja pokarmoacutew od-zwierzęcych powoduje cierpie-nie i śmierć wielu zwierząt wy-jątkowo pasuje do tej definicji

Jako pierwszy użycie teorii dysonansu poznawczego w celu wyjaśnienia niespoacutejno-ści w zachowaniu i poglądach ludzi względem zwierząt za-proponował prof Scott Plous Jego opublikowany w 1993 roku artykuł pt bdquoPsychologicz-

ne mechanizmy w eksploatacji zwierzątrdquo stanowi obecnie do-datek do podręcznika na temat uprzedzeń i dyskryminacji

Dysonans poznawczy to teoria opracowana w latach 50-tych przez amerykańskiego psychologa społecznego Leona Festingera Zakłada ona istnie-nie silnej potrzeby wewnętrznej spoacutejności szczegoacutelnie pomiędzy poglądami i zachowaniem Gdy występuje niezgodność między dwoma elementami poznaw-czymi np tym co robię a tym co uważam że powinienem robić konieczne staje się zredu-kowanie owego dysonansu

Uważa się że dysonans poznawczy wywołuje napięcie ktoacuterego chęć zredukowania staje się motywacją do np zmiany poglądoacutew czy zmiany zachowania

Typowym przykładem przywoływanym w celu zo-brazowania jak działa dyso-nans poznawczy jest palenie papierosoacutew Wszyscy obecnie wiedzą że jest ono szkodliwe dla zdrowia Niewielu ludzi jest w stanie palić z pełną świado-mością jego konsekwencji dla zdrowia Stąd średnio wśroacuted palaczy występuje przekonanie o niższej szkodliwości palenia niż wśroacuted osoacuteb niepalących usłyszeć też można od nich wiele anegdot o palącej babci żyjącej do 90-ego roku życia czy inne proacuteby bagatelizowania szkodliwości palenia

Modelowym przykładem dysonansu poznawczego jest roacutewnież kwestia konsumpcji pokarmoacutew odzwierzęcych

Ludzie nie lubią krzywdzić zwierząt a jednocześnie lubią jeść mięso Zadawanie cierpie-nia zwierzętom jest powszech-nie uważane za niemoralne a większość z nas uważa siebie za dobrych ludzi i nie zamierza przestać tak o sobie myśleć nawet w obliczu faktoacutew na temat konsekwencji własnych decyzji konsumenckich Mo-tywacja do obrony wizji siebie jako osoby dobrej i moralnej jest bardzo silna

Ta niespoacutejność nazywana jest w psychologii społecznej bdquoparadoksem mięsardquo

Co można zrobić w sytu-acji dysonansu poznawczego tego typu Przede wszystkim można zrezygnować z jedze-nia produktoacutew odzwierzęcych Niestety zmiana zachowania zazwyczaj przychodzi ludziom trudniej niż zmiana poglądoacutew Wiąże się z tym większy dy-sonans i tym bardziej spek-takularne metody jego reduk-cji ktoacutere coraz intensywniej zmniejszają możliwość racjo-nalnego myślenia

Prof Scott Plous wymienił kilka przykładowych sposoboacutew w jakie ludzie radzą sobie z tą wewnętrzną niespoacutejnością unikanie tematu uznanie że eksploatacja zwierząt jest niezbędna do przetrwania np bdquomusimy jeść białko zwierzę-cerdquo umniejszanie kwestii za pomocą poczucia humoru np bdquorośliny też czująrdquo negowanie tego że zwierzęta odczuwają boacutel tak samo jak ludzie (co jest zdaniem Plousa najczęstszym mechanizmem) Oczywiście lista metod radzenia sobie

z dysonansem poznawczym związanym z eksploatacją zwierząt nie ogranicza się do wymienionych powyżej W cią-gu ostatnich kilku lat pojawiła się seria badań eksperymen-talnych omawiających ostatni z wymienionych przez Plousa mechanizm Badania te zosta-ną omoacutewione w następnym numerze biuletynu

Scott Plous wyroacuteżnił kilka kwestii dotyczących naszej kul-tury ktoacutere pomagają ludziom unikać doświadczania dyso-nansu poznawczego Przede wszystkim finalny produkt z ktoacuterym obcuje konsument zostaje na kilka roacuteżnych spo-soboacutew oddzielony od żywego zwierzęcia To oddzielenie

sprawia że w codziennym ży-ciu nie musi się konfrontować z niewygodną prawdą na temat pochodzenia kupowanych przez niego produktoacutew

Eufemizmy stosowane w myślistwie (np krew ndash farba pioacutero ndash ptak) są dobrym przy-kładem użycia języka ktoacutery ma moc maskowania tego co się naprawdę dzieje Język od zawsze był doskonałym mo-ralnym narzędziem obronnym służącym zmniejszaniu wyrzu-toacutew sumienia Stosowanie eu-femizmoacutew pomaga złagodzić brutalny sposoacuteb w jaki traktuje się zwierzęta W rzeźniach nie zabija się zwierząt tylko ubija krowy są żywcem wołowym a potem tylko tuszami Finalny

20 otwarteklatkipl

produkt rzadko kiedy nazywa się tak samo jak zwierzę ktoacutere-go ciała jest częścią Ludzie nie jedzą kroacutew tylko wołowinę Ta subtelna roacuteżnica w kategory-zacji pomaga oddalić od świa-domości fakt że ten produkt to fragment czyjegoś ciała

Kolejnym elementem jest sam wygląd produktoacutew od-zwierzęcych W naszej kulturze unika się eksponowania w skle-pach elementoacutew ciała ktoacutere są skojarzone z osobowością jak np twarz oczy czy moacutezg Są one roacutewnież rzadko jedzo-ne Cytując za prof Plousem czasopismo branży mięsnej bdquopoznać klienta z wiedzą że ten kawałek baraniny ktoacutery wła-śnie kupił był częścią anatomii jednego z tych pięknych ma-łych stworzeń ktoacutere widzimy hasające po polach wiosną jest prawdopodobnie najpew-niejszym sposobem uczynienia z niego wegetarianinardquo

Dodatkowo ważne jest to by przemysł mięsny był niewi-doczny dla przeciętnych ludzi Oddalony od miasta trudno do-stępny tak by jak najmniej ludzi miało pojęcie o tym co właści-wie się za tymi murami dzieje

Dzięki temu wiedza na te-mat praktyk stosowanych w hodowli zwierząt jest w spo-łeczeństwie minimalna Mało kto wie o kastrowaniu żywcem odbieraniu cieląt od matek kojcach porodowych ciasnych klatkach Większość ludzi ma bardzo nikłe pojęcie na temat pochodzenia produktoacutew od-zwierzęcych co pozwala im

uniknąć niewygodnej sytuacji konfrontacji z faktami na temat warunkoacutew i sposobu traktowa-nia zwierząt w rolnictwie

Plous zwroacutecił roacutewnież uwa-gę na rolę socjalizacji w kształ-towaniu się naszych postaw wobec produktoacutew odzwierzę-cych Oddzielanie od wiedzy na ten temat ma swoje początki we wczesnym dzieciństwie

Zabawki przedstawiające szczęśliwe zwierzęta gospodarskie na farmie książeczki w ktoacuterych zwierzęta opowiadają o tym co bdquodająrdquo ludziom i jak bardzo są szczęśliwe specjalne kolorowe opakowania produktoacutew mięsnych mające zachęcić dzieci do ich jedzenia ndash wszystko to przyczynia się do stworzenia nieprawdziwych przekonań na temat tego jak traktowane są zwierzęta

Oczywiście dzieci pytają roacutewnież rodzicoacutew o pochodze-nie produktoacutew odzwierzęcych a odpowiedzi nie mogą prze-cież zniechęcać do jedzenia w związku z czym ciężko ocze-kiwać szczerego dosadnego

wyjaśnień ze strony rodzicoacutew Sytuacja ta prowadzi u dzieci do całkowitego zniekształcenia obrazu losu zwierząt

W badaniu przeprowadzo-nym przez Plousa w ktoacuterym uczniowie szkoły podstawowej szacowali jak często zwierzęta czują się nieszczęśliwe zwie-rzęta dzikie uznano za naj-bardziej nieszczęśliwe drugie miejsce zajęły zwierzęta domo-we a najszczęśliwsze według dzieci są zwierzęta gospodar-skie Badanie było przeprowa-dzone 20 lat temu w USA w związku z tym trudno stwier-dzić czy jego wyniki można odnieść do Polski Mimo tego pokazują one doskonale jak bardzo wypaczony może być obraz hodowli zwierząt wśroacuted dzieci

Wszystkie wymienione powyżej elementy sprawiają że większości osoacuteb udaje się w codziennym życiu unikać stanu dysonansu poznawcze-go Gdy natomiast dojdzie już do sytuacji konfrontacji z fakta-mi ludzki umysł ma niezwykłą zdolność generowania ogrom-nej ilości często absurdalnych argumentoacutew

Warto wtedy pamiętać że to czego swoimi argumentami w tym momencie broni dana osoba to w dużym stopniu jej przekonanie o tym że jest do-bra i moralna

Pozytywny obraz własnej osoby jest dla człowieka bar-dzo ważny więc motywacja do jego utrzymania jest roacutewnież bardzo duża

W następnym numerze omoacutewione zostaną opublikowane w ciągu ostatnich 3 lat badania nad jednym z mechanizmoacutew redukcji dysonan-su poznawczego w kontekście jedzenia zwierząt - dehumanizacji

Eksperymenty te wykorzystywały techniki używane do badania relacji międzygrupowych w związku z czym dotykają kwestii podobień-stwa dyskryminacji zwierząt i innych dyskrymi-nowanych grup

21 otwarteklatkipl

Poniższy artykuł pochodzi z bloga Striking at the Roots ktoacuterego twoacuterca

Mark Hawthorne od wielu lat zajmuje się aktywizmem na rzecz zwierząt

Nawet po dziesięciu latach to zdjęcie wciąż staje mi przed oczami Byłem wtedy jeszcze świeżo upieczonym wegani-nem starającym się znaleźć sposoacuteb na wcielenie mojej nowo odkrytej pasji w czyn

Otrzymałem maila od Humane Society International doty-czącego corocznej rzezi fok w Kanadzie Do wiadomości dołączono wstrząsające zdję-cie zakrwawionych ciał dzie-siątek świeżo oskoacuterowanych fok rozrzuconych bez ładu na lodzie Na dole zdjęcia widać fokę ktoacuterej udało się uniknąć rzezi Obserwuje tę przerażają-cą scenę Zastanawiałem się O czym myśli Czy szuka swo-jej matki Przyjacioacuteł Odpowie-

dzi na pytanie co tu się wyda-rzyło ndash i dlaczego

Kilka lat poacuteźniej gdy pisa-łem i moacutewiłem o wpływie dra-stycznych obrazoacutew na wypale-nie aktywistoacutew i aktywistek to właśnie to zdjęcie stawało mi przed oczami i nie pozwala-ło zasnąć

To nie jest tak że tego typu obrazy nie powinny być wyko-rzystywane przez aktywistoacutew i aktywistki praw zwierząt ndash wręcz przeciwnie Zdjęcia i na-

22 otwarteklatkipl

DRASTYCZNE CZY SŁODKIE

wpływ materiałoacutew graficznych na działanie aktywistoacutew i aktywistek praw zwierząt

tłum Paweł Brzeziński

23 otwarteklatkipl

grania z ferm przemysłowych ubojni polowań laboratorioacutew wiwisekcyjnych ferm futrzar-skich i innych tego rodzaju miejsc ilustrują przemocowy stosunek społeczeństwa do zwierząt Są ważnym świa-dectwem naszej niechlubnej historii Lecz ruch praw zwie-rząt się rozwija ndash podobnie jak technologia i media społeczne ndash a wraz z rozwojem pojawia się dyskusja jak w możliwie najlepszy sposoacuteb kształtować przekaz do społeczeństwa W tej dyskusji ważnym zagad-nieniem jest wykorzystywanie potencjalnie odpychających obrazoacutew Kiedy i w jaki sposoacuteb powinniśmy wykorzystywać drastyczne zdjęcia i nagrania proacutebując wpłynąć na zachowa-nia konsumenckie

Udowodniono że stoso-wanie strategii odstraszania w kampaniach antynikotynowych ndash na przykład umieszczanie na opakowaniach papiero-soacutew zdjęć chorych płuc ndash jest skuteczniejsze w odwodzeniu ludzi od palenia niż jakiekolwiek ostrzeżenie Ministra Zdrowia

Zdjęcia a filmy

W październiku 2012 r opu-blikowano wyniki dwoacutech badań dotyczących wykorzystywania zdjęć i nagrań w kampaniach informacyjnych Podczas jed-nego z nich przeprowadzonego dzięki finansowemu wsparciu organizacji FARM (Farm Animal Rights Movement) badanym osobom pokazywano trzy roacuteżne zdjęcia jedno o niskim stopniu drastyczności (martwa świnia na brudnej podłodze ubojni) jedno o średnim po-ziomie drastyczności (martwa świnia na zakrwawionej pod-łodze ubojni) i jedno o wyso-

kim poziomie drastyczności (martwa świnia z poderżniętym gardłem na zakrwawionej pod-łodze ubojni) Następnie zmie-rzono oddziaływanie każdego zdjęcia i jego wpływ na stosu-nek osoacuteb badanych do praw zwierząt według bdquoskali praw zwierząt Wuenschardquo wysoki wynik wskazuje na pozytywny a niski na negatywny stosunek do praw zwierząt Na blogu FARM wyjaśniono bdquonajbardziej skuteczne okazało się zdjęcie o niskim poziomie drastyczno-ści to o średnim poziomie było mniej skuteczne o wysokim poziomie zaś najmniej choć statystycznie nie miało to żad-nego znaczenia Oznacza to że chociaż zdjęcia te w roacuteżnym stopniu wpływały na postrze-ganie praw zwierząt istnieje 15 prawdopodobieństwo że udałoby osiągnąć się taki sam wynik nawet wtedy jeśli wpływ zdjęć byłby zerowyrdquo

Drugie badanie zostało przeprowadzone przez Huma-ne Research Council (HRC) na zlecenie VegFund W ramach tego badania proszono osoby w wieku od 15 do 23 lat by obejrzały informacyjny materiał filmowy i wypełniły kwestiona-riusz Zgodnie z popularnym modelem paid-per-view każdy uczestnik i uczestniczka otrzy-mała jednego dolara za obej-rzenie każdego z poniższych filmoacutew

Farm to Fridge(autorstwa Mercy For Animals) drastyczny film skupiający się na aspekcie etycznymwzbudzaniu wspoacutełczucia w ktoacuterym wykorzystano materiał filmowy zawierający sceny okrucieństwa wobec zwierząt na fermach przemysłowych Wykorzystany

materiał pochodzi przede wszystkim ze śledztw

Maxines Dash for Freedom (autorstwa Farm Sanctuary) film skupiający się na aspekcie etycznymwzbudzaniu wspoacutełczucia opowiadający historię krowy ktoacutera uciekła przed ubojem i została uratowana A Life Connected (autorstwa Nonviolence United) film skupiający się na przekonaniu konsumentoacutew do zastanowienia się nad wpływem ferm przemysłowych na zwierzęta środowisko naturalne i zdrowie ludzi Geico Couple (autorstwa Physicians Commitee for Responsible Medicine) film skupiający się na aspekcie zdrowotnym opowiadający historię pary ktoacutera przeszła na weganizm i z powodzeniem zrzuciła kilka kilogramoacutew

Po obejrzeniu każdego z filmoacutew przedstawiono oso-bom uczestniczącym w ba-daniu listę pytań na temat tego czego się dowiedziały czy chciałyby uzyskać wię-cej informacji na temat diety wegetariańskiej i wegańskiej jak kształtuje się ich obecne spożycie mięsa nabiału i jajek jak roacutewnież czy rozważają ograniczenie spożycia produk-toacutew pochodzenia zwierzęcego W przeciwieństwie do badania przeprowadzonego z finan-sową pomocą FARM badanie HRC wykazało że na uczestni-koacutew i uczestniczki najmocniej oddziaływały drastyczne obra-zy Po obejrzeniu przerażająco

1

2

3

4

dosłownego Farm to Fridge 36 osoacuteb biorących udział w badaniu stwierdziło że rozważa ograniczenie spoży-cia produktoacutew odzwierzęcych ndash średnio o 7 więcej niż w przypadku pozostałych mniej drastycznych filmoacutew I to biorąc pod uwagę że średnio osoby te były w stanie obejrzeć jedynie 78 filmu Mercy For Animals

Poleje się krew

W oparciu o te wyniki łatwo dojść do wniosku że w przy-padku zdjęć skuteczniejsze są łagodniejsze obrazy natomiast drastyczne sceny lepiej spraw-dzają się w filmach Niestety nie jest to takie proste

bdquoUważam że metodologia badań FARM nie jest najlepsza jeśli chodzi o zadawane pyta-nia i wybrane obrazyrdquo moacutewi założyciel Mercy For Animals Nathan Runkle W trakcie bada-nia zmierzono między innymi stosunek do praw zwierząt nie zapytano jednak o to czy ob-razy wpłynęły na podejście do chowu i hodowli zwierząt lub czy skłoniły do zmiany przy-zwyczajeń ndash jak na przykład do przejścia na weganizm bdquoW badaniu HRC ten czynnik został ujętyrdquo moacutewi Nathan bdquoUwzględniono w nim zmianę zachowań badanych osoacuteb a przecież o to właśnie cho-

dzi aktywistom i aktywistkom praw zwierząt Trudno bę-dzie znaleźć kogokolwiek kto stwierdziłby że chce oglądać drastyczne obrazy ale już po obejrzeniu to właśnie te osoby częściej zmieniają swoje przy-zwyczajeniardquo Nathan stwier-dza że wykorzystywanie dra-stycznych obrazoacutew kojarzy mu się z wyborami prezydenckimi bdquoWyborcy twierdzą że są zmę-czeni i zniechęceni negatywny-mi spotami Mimo tego rok w rok politycy z nich korzysta-ją ndash bo są skutecznerdquo Choć Nathan przyznaje że obrazy wykorzystane w pierwszym ba-daniu są poruszające uważa że niekoniecznie przedstawiają one okrucieństwo bdquoNa wszyst-kich trzech zdjęciach zwierzę jest już martwerdquo stwierdza bdquoMoim zdaniem nie obrazują one drastycznego okrucień-stwa dlatego że zwierzę na nich jest już martwe i niezdolne do odczuwania boacutelu Tak więc można by dyskutować czy to co w tym badaniu zostało uznane za bdquodrastycznerdquo rzeczy-wiście takie jestrdquo Bez względu na wszelkie badania aktywiści i aktywistki praw zwierząt zga-dzają się że drastyczne obra-zy są skuteczne bdquoNajchętniej wykorzystuję drastyczne filmy podczas akcji informacyjnych przeprowadzanych w systemie paid-per-view (osoba otrzymuje małą kwotę pieniężną za obejrzenie filmu) lub w szkołach ndash o ile oczywi-ście uda się namoacutewić nauczy-cielakę do pokazania Farm to Fridgrdquo moacutewi Chris Van Breen Wpływ jaki wyświetlany film miał na widownię ocenia między innymi po poacuteźniejszych komentarzach bdquoLudzie skar-żyli się że powinienem był ich ostrzec i że nigdy nie będą już

w stanie zjeść mięsa Że gdy-by wiedzieli co to za film to na pewno by go nie obejrzelirdquo Podobne komentarze słyszał podczas rozdawania ulotek z drastycznymi zdjęciami Jedna z osoacuteb powiedziała mu bdquoNie powinieneś rozdawać tych ulotek Dostałam tę ulotkę w zeszłym tygodniu i od tego czasu nie tknęłam mięsa Na jego widok zrobiło mi się niedo-brzerdquo Hm jak dla mnie wyglą-da to na strategię prowadzącą do celu

bdquoByłam wegetarianką przez wiele lat ale dopiero gdy zoba-czyłam nagrania z ferm prze-mysłowych zdecydowałam się przejść na weganizmrdquo moacutewi Jasmin Singer wspoacutełzałoży-cielka (wraz z Marian Sullivan) organizacji Our Hen House bdquoTak więc jak najbardziej uwa-żam że w wielu wypadkach drastyczne obrazy mogą być skuteczne Jednak paradoksal-nie nie wydaje mi się by za-wsze taka forma trafiała do ludzirdquo

Gdzieś pośrodku

bdquoStaram się być gdzieś pomiędzyrdquo pisze Doris Lin na swojej stronie o prawach zwie-rząt w portalu Aboutcom

Myślę że najbardziej drastycznym zdjęciem jakie dotychczas opublikowałam było to ćwiartowanego w Japonii wieloryba Sądzę że za pomocą drastycznych zdjęć można przekazać coś czego nie da się ująć

24 otwarteklatkipl

w słowa ale korzystając z nich byłabym ostrożna Wieloryb jest słabo oświetlony a zdjęcie zostało zrobione z pewnej odległości co odejmuje mu drastyczności

Z sondy umieszczonej na jej stronie wynika że czytelnicy i czytelniczki zgadzają się na wykorzystywanie przez ruch prozwierzęcy drastycznych ob-razoacutew ndash o ile będą one wyko-rzystywane z głową

bdquoSądzę że zaroacutewno jed-ne jak i drugie są skutecznerdquo moacutewi Jo-Anne McArthur ktoacute-rej zdjęcia wykorzystywanych i uratowanych zwierząt potra-fią być zaroacutewno przerażające jak i piękne bdquoWszystko zależy od odbiorcy Jedna osoba po zobaczeniu drastycznych ob-razoacutew postanowi wprowadzić zmiany w swoim życiu druga po prostu odwroacuteci wzrok Roacuteż-ne obrazy trafiają do roacuteżnych osoacuteb w związku z tym potrze-

ba roacuteżnych taktyk by doprowa-dzić do zmian ndash tego uczy nas roacutewnież historia innych ruchoacutew społecznych Drastyczne ob-razy do jednych osoacuteb przema-wiają do innych nierdquo zauważa McArthur bdquoDlatego też powinny być wykorzystywane przez ruch prozwierzęcy tak samo jak mniej drastyczne obrazy i informacje opracowania na-ukowe sanktuaria dla zwierząt pisanie listoacutew demonstracje rozdawanie ulotekrdquo Poda-je przykład bdquoDo przejścia na weganizm skłoniły mnie trud-ne i drastyczne obrazy Tim Pachirat autor Every Twelve Seconds pracował przez sześć miesięcy w ubojni i nie zrezy-gnował z jedzenia mięsa Zde-cydował się na ten krok dopiero po spotkaniu jednej z uratowa-nych kroacutew w sanktuarium w Woodstockrdquo

Jasmin dostrzega tu pewną prawidłowość

Osobiście nie wydaje mi się by statystyczny jedzący mięso Kowalski

kliknął na drastyczny obraz by zobaczyć więcej ndash lecz wyniki tych badań pokazują że się mylę Chodzi o to że tak naprawdę wcale się nie mylę lecz autorzy i autorki badań także mają rację Bo pokazywanie zdjęć bdquomilusich mięciutkich kotkoacutewrdquo jak roacutewnież zdjęć tego rodzaju z ferm przemysłowych też jest skuteczne nieprawdaż Myślę że w tym wypadku najważniejsze jest przesłanie ktoacutere rzecz jasna powinno być jak najbardziej wyraziste i strategicznie dopasowane

Podobnego zdania jest roacutewnież Karin Davis założyciel-ka United Poultry Concerns bdquoObecnie Internet pełen jest obrazoacutew cierpienia zwierząt za ktoacutere winę ponosi człowiekrdquo moacutewi bdquoJednak jeśli tym obra-zom nie będzie towarzyszyło pełne pasji przesłanie ndash nieko-niecznie w tym samym miej-scu raczej w postaci posługi-wania się etycznym językiem i tworzenia etycznych kontek-stoacutew ndash wydaje mi się że więk-szość ludzi może stwierdzić że to okropne lecz nie dostrzec że roacutewnież oni są za to odpo-wiedzialni i mogą to zmienić Myślę też że obrazy cierpią-cych i poniewieranych zwierząt należy zestawiać z obrazami

25 otwarteklatkipl

tych samych zwierząt żyjących szczęśliwie ndash obrazoacutew ktoacutere nie tylko są ładne lecz roacutewnież pełne ekspresji budzą emocje i poruszająrdquo

Roacutewnież w tym punkcie Karen i Jasmin się zgadzają bdquoCzasamirdquo moacutewi Jasmin bdquoto właśnie obrazy szczęśliwych zwierząt bardziej przemawia-ją do ludzi jako że ndash tak było w moim przypadku ndash osoba je oglądająca stwierdza JAK MOGĄ IM TO ZABIERAĆ Dla mnie najbardziej przejmujący jest na przykład widok kurcza-koacutew z sanktuarium VINE w stanie Vermont ktoacutere nawet podczas najsroższej zimy wolą spać na drzewachrdquo (Przyro-da stoi w rażącej opozycji do brudu ferm przemysłowych na ktoacuterych rocznie miliardy kur-czakoacutew i kur są chowane i więzione dla ich ciał i jajek)

Oproacutecz pokazywania cier-pienia zwierząt szczegoacutelnie

istotne jest przedstawianie ich jako jednostek przeciwstawia-nie się koncepcji zwierząt jako towaru moacutewi lauren Ornelas założycielka Food Empower-ment Project bdquoJeśli będziemy pokazywać tylko ich cierpienie nie pokażemy że mogą one wieść też normalne życie Weź-my na przykład kość słoniową Jeśli będziesz pokazywać jedy-nie martwe słonie z odpiłowa-nymi kłami to i tak przemoacutewi to do ludzi bo chyba każdya widziała obraz słonia stąpają-cego po sawannie Większość ludzi jest w stanie znacznie lepiej wyobrazić sobie słonia w jego środowisku natural-nym niż na przykład kurczakardquo lauren ktoacutera roacutewnież niejedno-krotnie korzystała z porusza-jących materiałoacutew ze śledztw uważa że drastyczne obrazy odgrywają istotną rolę w po-kazywaniu ludziom w jakich warunkach chowane są tzw

zwierzęta gospodarskie bdquoNie-mniej jednak czasami obawiam się że skupianie się na scenach szczegoacutelnie okrutnych ndash nawet jeśli wiemy że to codzienność ndash może bardziej zaszkodzić niż pomoacutecrdquo

Jej zdaniem lepiej jest położyć nacisk na przedstawia-nie obrazoacutew niezaprzeczalnie okrutnych takich jak na przy-kład przetrzymywanie zwierząt w niewoli lub okaleczanie ich (przypalanie dzioboacutew obcina-nie ogonoacutew i rogoacutew)

Wciąż czekamy na ostatnie słowo na temat wykorzystywa-nia obrazoacutew choć przypusz-czalnie nigdy ono nie padnie Możemy liczyć na dalsze dys-kusje i badania ktoacutere pozwolą ruchowi udoskonalić swoje metody i przekaz Jednak na chwilę obecną przygnębiające obrazy przede wszystkim ze śledztw zdają się brać goacuterę Nathan dodaje

Tak jak moacutewiłem wcześniej żaden konsument czy konsumentka nie powie ci że chce oglądać drastyczne obrazy Jednak niezaprzeczalnym faktem jest to że skutecznie przyczyniają się one do zmiany postaw i zachowań Drastyczne obrazy obok ktoacuterych ciężko przejść obojętnie i ktoacuterych nie da się zapomnieć stwarzają emocjonalną więź z tematem i dają początek dyskusjom na temat etyki A to właśnie te rzeczy wpływają na decyzje konsumenckie

27 otwarteklatkipl

Byłeś jednym z akty-wistoacutew ktoacuterzy w akcie solidarności wypalili sobie na ciele numer 269 Skąd pomysł na taką akcjęPomysł zrodził się wiele

lat temu w głowie Saszy On mieszka w Tel-Awiwie jeszcze jako dziecko przenioacutesł się tam z Mołdawii W temacie praw zwierząt Sasza działa już od 15 lat (może troszkę mniej) Taką

akcję wymyślił już bardzo daw-no temu ale na początku sam pomyślał że taki pomysł to jednak za dużo Kilka lat poacuteźniej opowiedział o swoim pomyśle innym izraelskim aktywistom

Wywiad z OLEGIEM OZEROWEM jednym z uczestnikoacutew akcji wypalania liczby 269

2 października 2012 w Światowym Dniu Zwierząt Hodowlanych na Placu Rabina Yitskhaka w Tel-Awiwie aktywiści ruchu

praw zwierząt przeprowadzili akcję solidarno-ściową mająca na celu ukazać głęboką empa-tię w stosunku do zwierząt zniewalanych i wykorzystywanych przez gatunek ludzki

Troacutejka aktywistoacutew w tym jeden ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji wypaliła sobie na skoacuterze numer bdquo269 Znakowanie poprzez wypalanie piętna rozgrzanym metalem jest po-wszechną praktyką stosowaną wobec niewin-nych zwierząt będących ofiarami eksploatacji dokonywanej przez ludzi na całym świecie Ta demonstracja miała za zadanie skierować naszą empatię w stronę obecnie najbardziej uciskanej grupy żywych istot ktoacutere mogą

odczuwać boacutel i cierpienie ndash w stronę zwierząt hodowlanych

A dlaczego właśnie bdquo269 bdquo269 to sym-boliczny ale naprawdę istniejący cielak ktoacutery urodził się na izraelskiej fermie mlecznej Jego życie zostanie zakończone w chwilę po tym gdy się zaczęło Poprzez wypalenie sobie tego numeru na własnych ciałach aktywiści poka-zali swoją solidarność z ofiarami ferm przemy-słowych i zapewnili wieczną pamięć sprawie o ktoacuterą walczą

Aktywistą ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji był Oleg Ozerow wieloletni działacz na rzecz praw zwierząt ktoacutery w poniższym wywiadzie opowiada o samej akcji reakcjach ludzi grani-cach poświęcenia oraz wielu innych ciekawych i ważnych kwestiach

pytania Olga Plesińska tłumaczenie i redakcja Marlena Kropidłowska

ale ich reakcja była na tyle negatywna że znoacutew odłożył go na kiedy indziej Ostatecznie rok poacuteźniej Sasza jeszcze raz przedstawił zarys akcji tym ra-zem wąskiemu kręgowi znajo-mych-aktywistoacutew i tym razem spotkał się ze wsparciem i entuzjazmem

Jak to się stało że znala-złeś się w Tel-AviviePonad 2 lata temu pozna-

łem izraelskiego aktywistę Przez cały ten czas utrzymy-waliśmy kontakt od czasu do czasu wymienialiśmy wia-domości na Facebooku czy rozmawialiśmy na Skypie Dodatkowo wraz z innymi ak-tywistami w Rosji wspieraliśmy izraelską kampanię przeciwko cieszącej się bardzo złą sławą fermie Mazor gdzie hodowano małpy ktoacutere potem wysyłano do laboratorioacutew żeby przepro-wadzać na nich badania

I kiedy Sasza przedstawił swoacutej pomysł znajomym wynik-nęła taka sytuacja że ze wzglę-doacutew bezpieczeństwa (w Izraelu łatwo można zniszczyć swoją karierę zawodową biorąc udział w podobnych wydarzeniach) w danym momencie poza Sa-szą w akcji moacutegł wziąć udział tylko jeszcze jeden człowiek Ten człowiek też kiedyś przyje-chał ze swoją rodziną z Rosji Przy okazji ciekawostką jest że pomimo tego że akcja była izraelska to jej uczestnikami byli ludzi mający w mniejszym lub w większym stopniu korze-nie w Związku Radzieckim

Znoacutew odbiegam od tematu Okazało się że w Izraelu nie da się znaleźć trzech osoacuteb do przeprowadzenia takiej akcji a minimalna liczba uczest-nikoacutew to właśnie troje - tak zdecydowali aktywiści bo

mniej uczestnikoacutew wyglądało-by naprawdę niezbyt dobrze Więc ten aktywista ktoacuterego poznałem dwa lata temu zapy-tał mnie czy chciałbym wziąć udział w takiej akcji

Czy od razu się zgodziłeśPrzyznaję że chwilę się

zastanawiałem Po prostu żeby pod wpływem impulsu nie na-pisać bdquoTak tak tylko pozwolić informacji powoli przeniknąć do moacutezgu Przez ten moment nie zastanawiałem się nawet zbyt dużo nad tym co robić a bardziej nad tym że ruch nie jest w stanie znaleźć w całym kraju nawet troacutejki do udziału w takiej akcji że tak nie może być W stosunku do siebie gdybym odmoacutewił odebrałbym to jako osobisty wstyd akty-wisty Przecież to też wymaga pewnego rodzaju poświęcenia ndash przyznać się że u ciebie w kraju do tego w takim w ktoacute-rym jest wielu wegan brakuje jednego () człowieka do prze-prowadzenia w pełni legalnej akcji Coacuteż przynajmniej wtedy tak myślałem że to w pełni legalna akcja Dopiero kilka dni przed dowiedziałem się że

zgodnie z izraelskim prawem nie wolno wykonywać celo-wych oparzeń na skoacuterze nawet w specjalnych salonach a co dopiero w przestrzeni publicznej

Co na to Twoi bliscy Na początku powiedzia-

łem o tym tylko kilku osobom ponieważ izraelscy aktywiści poprosili żeby informację prze-kazywać tylko tym rosyjskim aktywistom ktoacuterym w 100 ufam i ktoacuterzy mogą być gotowi przyjechać do Izraela i zrobić to samo Takich nie udało się zna-leźć z roacuteżnych względoacutew (ko-muś nie dali wolnego w pracy u kogoś nie było paszportu żona nie pozwoliła itd) Krew-nym nic nie moacutewiłem Jednak kiedy dowiedzieli się o akcji i obejrzeli wideo to zaczęło się Wszyscy dzwonili sto razy i analizowali co ze mną nie tak W rezultacie analiz powstały dwie głoacutewne wersji tego co się stało i tak albo 1) zwariowałem albo 2) musi chodzić o jakieś narkotyki

Jak Izraelki i Izraelczycy odebrali tą akcję Moacute-

28 otwarteklatkipl

wienie w Izraelu o holo-kauście to coś naprawdę mocnegoW tym temacie mogę opo-

wiedzieć dość interesującą hi-storię Jeden z naszych bdquowypa-laczy także aktywista z długim stażem kiedyś brał udział w pewnej akcji w Tel-Awiwie Podczas tamtej akcji stał z plakatem ktoacutery roacutewnież przy-roacutewnywał sytuację zwierząt do Holokaustu Podszedł do niego turysta i zaczął się oburzać na takie poroacutewnanie moacutewić że jest to niewłaściwe Wtedy aktywista odpowiedział Ty turysta będziesz moacutewił mnie Żydowi i obywatelowi Izraela ktoacutery ma w rodzinie ocalałych z Holokaustu co jest właściwe a co niewłaściwe

Głośno było o Was w mediachMedia głoacutewnego nurtu

w ogoacutele nie wykazały zainte-resowania akcją Inną kwe-stią jest to że akcja wywołała niebywałe poruszenie wśroacuted wegan i obrońcoacutew praw zwie-rząt Na chwilę obecną kam-panię 269 wspiera 20 krajoacutew Niedawno w Chorwacji miała miejsce akcja tatuowania liczby 269 a w Argentynie zrobiono w zasadzie dokładnie to samo co w Tel-Awiwie Myślę że to przełom zwłaszcza biorąc pod uwagę to że obecnie kampania ma na celu stworzenie między-narodowego symbolu protestu i oporu ale nie działającego w ukryciu tak jak ALF Działania mają być legalne i jawne ale roacutewnie bezkompromisowe

Na dzień dzisiejszy symboliczny tatuaż z liczbą 269 wykonało już ponad sto osoacuteb

a to przecież dopiero początek

W akcji wzięli udział sami faceci - to przypadek Nie było chętnych kobiet Czy może to była akcja dla bdquotwardzielirdquoNa jednym ze zdjęć na stro-

nie kampanii możesz zobaczyć dziewczynę ktoacutera naśladując nas wyraziła swoacutej sprzeciw Ona nawiasem moacutewiąc była prawdziwą bohaterką Skręciła z drutu kolczastego ten symbo-liczny numer rozżarzyła każdą cyfrę i przyłożyła ten rozgrzany drut do ręki i przycisnęła twar-dym przedmiotem I tak trzy razy Mało kto zdobyłby się na coś takiego Ja na przykład nie dałbym rady zrobić tego stopniowo Oczywiście wszy-scy bardzo chcieli żeby w akcji wzięła udział dziewczyna tak żeby całość nie wydawała się zbytnio hardcoreowa Nie-stety na tamtą chwilę żadnej nie udało się znaleźć [W stale trwających akcjach solidarno-ściowych tatuowaniawypa-lania sobie bdquo269 bierze udział wiele kobiet - OK]

Ci ktoacuterzy wypalali nu-mer na waszych ciałach nie bali się was skrzyw-dzić Trudno było znaleźć chętnych Jak układają się wasze stosunki już po wszystkim Wszyscy oni to obrońcy

praw zwierząt z długim sta-żem Aby im nie zaszkodzić nie będę się o nich rozpisywał powiem tylko że znalezienie ich w gronie wolontariuszy nie było trudne Oczywiście bali się że mogą nam zrobić większą krzywdę niż planowaliśmy i bardzo chcieli żeby wszystko poszło w miarę gładko

W związku z tym ćwiczyliśmy przebieg akcji na dachu domu gdzie zebraliśmy wszystkie niezbędne narzędzia Każdego wieczoru przez cztery kolejne dni Po kilka razy od początku do końca Następnie przy po-mocy lin spuściliśmy z dachu wszystkie sprzęty Po-tem sami zjechaliśmy z dachu i zaczęliśmy przymocowywać wszystko do dachu samocho-du Trzeba było widzieć miny przechodnioacutew w tamtym mo-mencie Wszystko to działo się w miejscu gdzie mieszkają głoacutewnie Erytrejczycy i Sudań-czycy czyli ludzie względnie dalecy od takich kwestii I nagle widzą zagrodę z drutu kolcza-stego załadowywaną na dach samochodu i trzech ludzi ktoacute-rzy mają w uszach przywieszki z numerem 269 takie jak u kroacutew i jeden z tych ludzi (ja) jeszcze trzyma czarne spoden-ki dwoma palcami żeby nie ubrudzić się świeżą farbą ktoacuterą trzeba była zamazać firmowe znaczki

Nasze relacje ze wszystkimi osobami ktoacutere wzięły udział w akcji stały się oczywiście bliższe Ale nie na poziomie częstszej komunikacji ndash po prostu czuję że gdzieś tam da-leko są ludzie z ktoacuterymi prze-żyłem bardzo ważne dla mnie dni uczucia ktoacutere są z tym związane trudno opisać można powiedzieć że jest to uczucie wypełniającego ciepła Już na zawsze będę związany z tymi ludźmi niewidzialnymi więzami I nie tylko z nimi W pierwszej kolejności ze zwierzętami

Wypuściliście naprawdę mocny i kontrowersyjny materiał Ale czy samo-okaleczanie się jest bdquowe-gańskierdquo W sensie sza-

29 otwarteklatkipl

nujemy innych staramy się działać na ich rzecz pomagać Po to by to ro-bić wielu z nas dba o dobrą kondycję zaroacutewno fizyczną jak i intelektualną Szanu-jemy ciała zwierząt ich nietykalność Nietykalność i autonomię innych ludzi A wy ranicie swoje ciała Rozumiem intencjęhellip Ale czy tędy drogaJa uważam że tak Akcja

nie jest jeszcze wystarczają-co ekstremalna skoro sprawa dotyczy mordowania ponad 150 miliardoacutew istnień rocznie Ja moacutegłbym zedrzeć z siebie skoacuterę gdybym miał pewność że takie coś pozwoli zatrzymać to szaleństwo Niestety tak by się nie stało Właśnie teraz w pełni to rozumiemy Jak powiedział Sasza bdquoWięcej nie można było zrobić Ludzie w większości nawet zbytnio się nie przerazili odkryciem praw-dy Chociaż kilkoma osobami jedzącymi mięso nawet tu w Rosji ta akcja wstrząsnę-ła Na zasadzie szoku - w ten dzień w ktoacutery obejrzeli wideo nie mogli zjeść mięsa na obiad Nie wiem na ile można ocenić takie zwycięstwo Ale podkreślę jeszcze raz to dopiero początek

Co się tyczy weganizmu i cielesności - weganizm często jest sprowadzany do jedzenia Pokazaliście dość spektakularnie że jest to o wiele więcej Że weganizm jest aktem solidarności Roacutewnież cielesnej Jakkolwiek patetycznie to nie brzmi ndash połączyliście się ze zwie-rzętami w części ich boacutelu Jak czujesz siebie po tym doświadczeniu Bliższy

zwierzętom Bardziej zaangażowany Nie uwierzysz ale takie

samo pytanie zadałem Laza-rosowi Gorelikowi ojcu Zohara trzeciemu aktywiście ktoacutery zro-bił sobie znamię A Lazaros zrobił sobie tatuaż w ramach izraelskiej akcji

Zadałem to pytanie bo sam poczułem że stałem się bliższy zwierzętom że moacutej los stał się bliższy ich losowi przecież my wszyscy jesteśmy bezimiennymi stworzeniami z numerami porządkowymi wypalonymi na naszych ciałach

I zwierzęta nie mogą liczyć na nikogo więcej niż na swoich braci obrońcoacutew praw zwierząt Oznacza to że oproacutecz bliskości poczułem jeszcze coś ważniej-szego pewnego rodzaju po-trzebę wzięcia jeszcze większej odpowiedzialności za swoje działania i aktywizm Zrozu-miałem ze muszę robić więcej i wahać się mniej Zrozumia-łem ze strach i wątpliwości nie pomogą kiedy toczy się taka poważna i istotna walka

Tu bym chciała wroacutecić do boacutelu czy warto było go doświadczyć Czym ten boacutel jest dla Ciebie Jaki jest dla Ciebie jego sym-boliczny głębszy wymiarWszystko co robiłem dla

zwierząt uważam za warte doświadczenia Absolutnie wszystko Teraz w Rosji zaczy-na się prawdziwa wojna z mordercami psoacutew ktoacuterych

30 otwarteklatkipl

jest kilkuset w całym kraju A aktywistoacutew ktoacuterzy są gotowi realnie działać w tym temacie (także legalnymi metodami) można policzyć na palcach Właśnie dzisiaj ogłoszono że hycle donoszą na policję na obrońcoacutew praw zwierząt w tym na mnie Czym by się to nie skończyło to jestem pewien że warto to robić

Nie pamiętam o boacutelu ale każdego dnia patrzę na znamię i ono przypomina mi dzień za dniem ze moje osobiste i domowe życie to niepotrzebna krzątanina Staram się na nią tracić coraz mniej i mniej cza-su Planuję zrezygnować z pracy w biurze tak by w pełni moacutec się poświęcić obronie praw zwierząt Jeśli to wszyst-ko brzmi zbyt patetycznie ndash wybaczcie I nie proacutebuję tu z siebie robić żadnego bohate-ra w żadnym wypadku Prze-ciwnie wydaje mi się że nie udało mi się osiągnąć przesad-nie dużo w ciągu tych moich

30 lat życia Oczywiście tak jak wspominałem wcześniej symboliczne znaczenie bdquo269rdquo jest bardzo duże Jeśli kampa-nia będzie rozwijać się w takim tempie to w ciągu powiedzmy 5 lat bdquo269rdquo stanie się szeroko rozpoznawalnym symbolem sprzeciwu wobec zagłady zwierząt lub ich holokaustu jak powiedzieliby moi izraelscy przyjaciele Ludzie będą wi-dzieć te cyfry i będą wiedzieć ze człowiek ktoacutery je nosi ndash nie-ważne czy na koszulce czy jako tatuaż czy znamię jest radykalnie nastawiony przeciw-ko temu co się dzieje

Na koniec ndash warto było to zrobićNiedawno rozmawialiśmy

z Saszą na ten temat Roz-mawialiśmy w kontekście zachęcenia ludzi w Rosji do akcji tatuowania się 18 grudnia Moacutewiłem że istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo ze nie znajdziemy w Rosji ludzi

ktoacuterzy będą chcieli zrobić coś takiego i zapytałem Saszę czy może ja powinienem dodatko-wo zrobić jeszcze tatuaż żeby w ten sposoacuteb i Rosja wsparła dalej akcję I Sasza odpowie-dział bdquoOleg wiesz że jeśli to by zależało od nas to dawno już byśmy pokryli swoje ciała piętnami i tatuażami od głowy do piętrdquo Ale nam są niezbędni nowi ludzie w kampanii Innymi słowy powtarzanie akcji nie ma większego sensu Żeby roz-winąć kampanię konieczne są nowe radykalne działania i ja z przyjemnością wezmę w nich udział Przy okazji mogę wspomnieć że w ramach mię-dzynarodowej tatu-akcji tatuaż 269 wykonało 4 Rosjan i 2 Białorusinoacutew

To znaczy że sytuacja nie jest beznadziejna i z pewnością uda nam się zwyciężyć Musimy zwyciężyć

31 otwarteklatkipl

Kiedy jest mi źle myślę o tym jak źle jest bezsilnym bezbronnym zwierzętom w tych potwornych gułagach rozpaczy To nadaje perspektywę mojemu boacutelowi Pamiętam roacutewnież o tym że ja znalazłem się tu z wyboru Zwierzęta nie

Zachęcam aktywistoacutew aby dbali o swoje zdrowie Trzymajcie się blisko swoich rodzin i ludzi ktoacuterych kochacie Bądźcie dla siebie dobrzy Miejcie poczucie humoru Ostatnio trochę medytowałem i bardzo mi to pomogło Polecam roacutewnież by pić duże ilości wody regularne ćwiczyć uprawiać chociaż jeden sport słuchać muzyki dużo czytać i choć raz dziennie wybuchnąć radosnym śmiechem

Stres pojawi się na pewno Życie aktywistoacutew jest bardziej intensywne wrażliwe i czujne niż życie wielu innych osoacuteb Z definicji jest więc nieustannie podatne na wszechobecną przemoc Gdybym jednak miał wybrać jedno z dwojga to wolałbym się spalić wiodąc autentyczne życie pełne wspoacutełczucia niż powoli rdzewieć prowadząc życie pełne przemocy i pozbawione refleksji Nie ma powodoacutew żeby czegokolwiek żałować

Nie ma odwrotu

PHILIPP WOLLEN na temat aktywizmu

Page 4: Otwarte Klatki Biuletyn 1/2013

12 zwycięstw ROKU2012Interwencje zakazy protesty ndash jakkolwiek by

na to nie spojrzeć rok 2012 obfitował w wy-darzenia na rzecz praw zwierząt I choć nie

wszystkie z zorganizowanych akcji zakoń-czyły się oczekiwanym sukcesem porusza

fakt że na ulice wychodzi coraz większa ilość zaangażowanych osoacuteb co dobrze wroacuteży na przyszłość ruchu Poniżej w porządku chro-nologicznym przedstawiamy najważniejszych 12 zwycięstw roku 2012

IRLANDIA ZAKAZUJE MASOWEJ HODOWLI SZCZENIAKOacuteW

Rok 2012 rozpoczął się dość obiecująco po tym jak w styczniu ustanowiono w Irlandii całkowity zakaz ho-dowli szczeniakoacutew na tzw bdquofermach przemysłowych

Fermy te w zasadzie niczym nie roacuteżniły się od innych ferm dla zwierząt gospodarskich ndash stłoczone szczenięta trzymano w ciasnych klatkach natomiast suki powyżej 4-miesiąca życia zdolne do rozpłodu zapładniano ciąża po ciąży bo jak to zwykle bywa na fermach przemysło-wych zysk jest o wiele ważniejszy niż bdquodobrostanrdquo zwierząt

Z racji tego iż hodowle były bardzo popularne Irlan-dię nazywano bdquoEuropejską Fabryką Szczeniakoacutewrdquo Całe szczęście wraz ze zmianą Ustawy o Hodowli Psoacutew ktoacutera weszła w życie z dniem 1012012 wszyscy hodow-cy muszą zarejestrować się w związku kynologicznym i spełniać ścisłe standardy hodowli w ktoacuterych zwierząt nie wolno trzymać w brudnych i małych klatkach należy im zapewnić miejsce do spania oraz odpowiednią dawkę ruchu I co najważniejsze suki można szczenić tylko raz do roku Miejmy tylko nadzieję że przepisy ustawy będą dokładnie przestrzegane i kontrolowane przez lokalne władze i obowiązkowe inspekcje weterynaryjne

1

2TYSIĄCE KUR URATOWANYCH Z FERMY JAJEK

Akcja ta została nazwana największą interwencją na fermie przemysłowej w historii stanu Kalifornia Na przełomie lutego i marca aktywiści z Animal Place Farm Sanctuary i Harvest Home uratowali ponad 44 tys kur z fermy jajek w Turlock po tym jak właściciele po prostu porzucili gospodarstwo w ktoacuterym znajdowało się ponad 50 tys kur O tym fakcie władze zostały zawiadomione dopiero po kilku tygodniach wskutek czego prawie 20 tys zwierząt umarło z głodu kilka tysięcy wpadło do gnojowicy znajdującej się pod klatkami a pozostałe 25 tys zwierząt trzeba było poddać eutanazji

Po akcji przeprowadzonej przez wymienione wyżej organizacje Animal Legal Defense Fund (ALDF) i firma prawnicza Schiff Hardin pozwały właścicieli fermy oskarżając ich o haniebne zaniedbania i szczegoacutelne okrucieństwo wobec zwierząt

Mimo tego iż farmerzy zażądali umorzenia postępowania 5 grudnia sąd odrzucił ich wniosek i wznowił postępowanie

4 otwarteklatkipl

tłum Monika GawlikPRZETŁUMACZONE NA PODSTAWIE WPISU Z BLOGA STRIKING AT THE ROOTS

4 JAPONIA PRZEDWCZEŚNIE ZA-KOŃCZYŁA POŁOWY WIELORYBOacuteW

Każdy z nas jest fanem opowiadań w ktoacute-rych to zły przegrywa Dlatego pewnie każdemu spodoba się historia japońskich rybakoacutew ktoacuterzy już w marcu zakończyli połowy wieloryboacutew nie osiągając nawet 13 zaplanowanego połowu Jak podaje Japońska Agencja ds Rybołoacutewstwa w tegorocznych połowach złowiono jedynie 266 płetwali karłowatych i jednego finwala (po płetwalu błękitnym to drugi co do wielkości waleń ndash przyp red) co nie stanowi nawet 13 zaplanowanego na 900 sztuk połowu Ofi-cjalne stanowisko Agencji tłumaczące tak niski wynik obarcza winą nie tylko złe warunki pogo-dowe lecz także akcje sabotażowe aktywistoacutew z grupy Sea Shepherds ktoacuterzy oskarżani są min o zrzucanie bdquośmierdzących bombrdquo na pokłady kutroacutew czy używanie lin w celu splą-tania śmigieł rybackich Grupa Sea Shepherds została oskarżona o akcje sabotażowe także przez Japoński Instytut Badań nad Walenia-mi (ICR) ktoacutery co roku odławia znaczną liczbę osobnikoacutew do celoacutew bdquonaukowychrdquo Ciekawe jak Sea Shepherds ktoacuterzy właśnie rozpoczynają nową kampanię ustosunkują się do oficjalne-go sądowego zakazu atakowania bdquobiednychrdquo japońskich rybakoacutew

PANAMA ZAKAZUJE WALK BY-KOacuteW I INNYCH BRUTALNYCH SPOR-TOacuteW

15 marca Panamskie Zgromadzenie Naro-dowe przegłosowało bezprecedensową usta-wę o całkowitym zakazie jakichkolwiek walk bykoacutew zaczynając od hiszpańskiej corridy a kończąc na bdquobezkrwawychrdquo walkach w stylu portugalskim Pomimo tego że w Panamie nigdy nie odbywały się walki bykoacutew to usta-wa ta ma charakter zapobiegawczy przed napływem corridy z państw sąsiednich w ktoacuterych także traci ona na popularności Nowa ustawa podpisana przez prezyden-ta Ricarda Martinelli w listopadzie zabrania także walk psoacutew pogoni chartoacutew za zającem czy wyścigoacutew chartoacutew Co więcej znajdujące się w niej regulacje dotyczące zwierząt cyr-kowych są tak ścisłe że najprawdopodobniej doprowadzą do całkowitego wycofania wy-korzystywania zwierząt w cyrkach Niestety ustawa nie obejmuje zakazu wyścigoacutew kon-nych i walk kogutoacutew

3

5 WŁOSCY AKTYWIŚCI UWALNIAJĄ 30 BEAGLI Z GREEN HILL

Kiedy już włoscy aktywiści zabierają się do roboty to konkretnie Historia kwietniowe-go uwolnienia 30 szczeniakoacutew beagle hodo-wanych do wiwisekcji jest tylko malutką czę-ścią akcji ktoacutera według nas jest największym osiągnięciem ruchu proanimalistycznego w 2012 Historia ta rozpoczyna w paździer-niku 2011 r kiedy to pięciu aktywistoacutew z grupy Fermare Green Hill wdarło się na dach budynku Green Hill największej eu-ropejskiej zwierzętarni w ktoacuterej hodowano psy do celoacutew doświadczalnych Do klientoacutew Green Hill zaliczały się laboratoria uniwersy-teckie kompanie farmaceutyczne oraz znie-sławiony angielski instytut Huntingdon Life Sciences Po tej głośnej akcji we Włoszech nastąpiła wrzawa oraz społeczne zniesma-

czenie tematem wiwisekcji Z każdym dniem przybywało przeciwnikoacutew tej okropnej meto-dy badawczej dzięki czemu wywarto presję na rząd aby ten zmienił prawo zakazując przeprowadzania wiwisekcji na kotach psach i naczelnych Dzięki pospolitemu ruszeniu w kwietniu 2012 udało się zgromadzić prawie tysiąc osoacuteb na demonstracji przed budyn-kiem Green Hill To właśnie na tej demon-stracji kilkadziesiąt osoacuteb wtargnęło na teren zwierzętarni i uwolniło sukę z 12 szczenia-

5 otwarteklatkipl

7

BLOKADA NAJWIĘKSZEJ FERMY JAJEK W NOWEJ ZELANDII

Po tym jak śledztwo przeprowa-dzone na fermach ukazało że wła-ściwie brak jest jakichkolwiek roacuteżnic pomiędzy zachwalaną hodowlą w systemie klatek wzbogaconych a istniejącym systemem klatek kon-wencjonalnych aktywiści z New Zealand Open Rescue i Koalicji na Rzecz Zakazu Chowu Przemysłowego spędzili kilka miesięcy na planowaniu protestu przeciwko największemu producentowi jaj w Nowej Zelandii ndash firmie Mainland Poultry

Efektem działań była akcja w ktoacuterej troacutejka aktywistoacutew podwiesiła się na metalowych stelażach ustawio-nych przed wjazdem do siedziby firmy blokując jej wjazd przez co Mainland Poultry zmuszone było do czasowego zaprzestania dystrybucji jajek

bdquoTego dnia ryzykowaliśmy wła-snym życiem ale dzięki temu Main-land Poultry jest świadome do czego jesteśmy zdolni Akcja ta była swo-istego rodzaju ostrzeżeniem nie tylko dla Mainland Poultry lecz dla całego przemysłurdquo ndash powiedziała Deirdre Sims jedna z aktywistek biorących udział w czerwcowej akcji

KALIFORNIA WPROWADZIŁA ZAKAZ SPRZEDAŻY FOIE GRAS

Potrzeba było aż siedem lat by wprowadzić w życie ustawę z 2004 r zakazującą sprzedaży jakichkolwiek produktoacutew pochodzących z przymu-sowego tuczu ptakoacutew

Z dniem 1 lipca 2012 w stanie Kalifornia jednym spośroacuted 51 stanoacutew USA zaczął obowiązywać cał-kowity zakaz sprzedaży foie gras W zamierzeniu 75 letni okres od przegłosowania ustawy do wprowa-dzenia zakazu miał dać rolnikom czas na wymyśle-nie mniej okrutnych metod uzyskiwania stłuszczo-nych ptasich wątroacuteb Bez zaskoczenia ndash nie udało się wymyślić takiej metody Lauren Ornelas jedna z aktywistek walczących o zakaz w bardzo ciekawy sposoacuteb opisała na swoim blogu w jaki sposoacuteb uda-ło się osiągnąć to zwycięstwo

6

kami Zdjęcia z tych wydarzeń szczegoacutelnie jedno na ktoacuterym szczeniak przekazywany jest z rąk do rąk nad drutem kolczastym obiegły cały świat i stały się symbolem walki o wyzwolenie zwierząt Dalsza historia przedstawia się następująco oproacutecz postę-powania karnego dotyczącego naruszenia mienia Green Hill ruszyło roacutewnoległe śledz-two sprawdzające warunki hodowli psoacutew Ku zdziwieniu wszystkich okazało się że właściciel zwierzętarni firma Marshall Farm z USA nie tylko łamała przepisy dotyczące hodowli psoacutew ale także manipulowała dany-mi W związku z tym rząd nakazał czasowe zamknięcie placoacutewki na okres prowadzenia dalszego śledztwa a wszystkie psy zostały umieszczone w domach tymczasowych Jak informują jednak aktywiści z Femare Gre-

en Hill wszyscy bdquotymczasowirdquo opiekunowie psiakoacutew nie mają najmniejszego zamiaru oddawać psoacutew firmie Marshall Farm w razie umorzenia śledztwa

Grupa Fermare Green Hill mdash po zmianie nazwy na Animal Amnesty mdash obecnie przy-gotowuje się do kampanii przeciwko firmie Harlan Sprague Dawley ktoacutera hoduje na cele wiwisekcyjne nie tylko beagle lecz także marmozety koty kroacuteliki świnki morskie szczury myszy myszoskoczki i chomiki W swojej ofercie posiada ona także zwierzęta hybrydowe mutanty i osobniki transgenicz-ne Mamy jednak nadzieje że tak jak w przy-padku kampanii przeciwko Green Hill wspoacuteł-praca aktywistoacutew ze zwykłymi mieszkańcami Włoch przyniesie kolejne sukcesy i uratuje wiele tysięcy stworzeń

6

NIEDŹWIADEK BEN ZNAJDUJE DOŻYWOTNI DOM

Przez sześć nieszczęsnych lat niedź-wiedź Ben przebywał w ciasnym jało-wym kojcu przydrożnego zoo w Poacutełnoc-nej Karolinie

Sześć lat chodził po betonie nadgry-zał metalowe pręty ogrodzenia i przeby-wał w brudnym kojcu Na szczęście po latach ciągania po sądach i składania pozwoacutew przez organizacje takie jak ALDF i PETA w sierpniu 2012 roku sędzia po-zwolił na dożywotnie umieszczenie Bena w kalifornijskim sanktuarium dla zwierząt prowadzonym przez organizację PAWS (Performing Animal Welfare Society)

Dziś Ben może cieszyć się dużym zielonym wybiegiem na ktoacuterym spędza praktycznie całe dnie ma do dyspozycji także stawek w ktoacuterym schładza się w upały

Zainteresowani mogą tutaj obejrzeć kroacutetką historię uwolnienia niedźwiadka

ADIDAS REZYGNUJE Z UŻYWANIA KANGURZEJ SKOacuteRY

Marka ta jest rozpoznawana na całym świecie ich buty są noszone przez sportowcoacutew od 1920 r a dzięki innowacyjności i świetnemu designo-wi dziś Adidas jest jedną z największych marek odzieżowo-obuwniczych na świecie Przez długie lata Adidas wykorzystywał skoacuterę z kanguroacutew do produkcji roacuteżnych modeli korkoacutew piłkarskich przez co dotował największą komercyjną rzeź dzikich zwierząt na świecie jak o polowaniach na kangury moacutewi organizacja Animals Australia

Po latach prowadzenia kampanii przez organi-zacje takie jak Viva czy Viva USA Adidas ogłosił we wrześniu że wycofuje użycie kangurzej skoacutery do produkcji obuwia

HISTORIA WOŁOacuteW BILLA I LOU NA PIERWSZYCH STRONACH GAZET

Pomimo że tak jakbyśmy sobie tego życzyli wiadomość ta nie kończy się happy-endem histo-ria wołoacutew Billa i Lou ktoacutere przez dziesięć lat były wykorzystywane do badań naukowych w Vermon-trsquos Green Mountain College (GMC) przyczyniła się w Stanach do gorącej debaty na temat wykorzy-stywania i hodowli zwierząt do celoacutew naukowych i konsumenckich

Cała historia przedstawia się następująco ndash Bill i Lou są hodowane do celoacutew naukowych w GMC Następnie jeden z wołoacutew ndash Lou doznaje kontuzji nogi tak poważnej że nie może być dłużej wyko-rzystywany do celoacutew badawczych Co decyduje GMC Para zwierząt powinna zostać zabita celem spożycia przez studentoacutew Gdy wiadomość ta dostała się do medioacutew opinia publiczna zawrzała I pomimo że liczne sanktuaria dla zwierząt min VINE zabiegały o możliwość opieki nad parą wy-służonych zwierząt GMC w listopadzie zdecydował się na eutanazję Lou Jednak dzięki presji wywartej przed media i społeczeństwo GMC zobowiązał się do dożywotniej opieki nad drugim wołem ndash Billem ktoacutery został umieszczony na fermie należącej do uczelni

Jakkolwiek kontrowersyjne wydaje się nagła-śnianie sprawy jedynie dwoacutejki zwierząt a przy-zwalanie na uboacutej milionoacutew pozostałych zwierząt gospodarskich historia Billa i Lou przyczyniła się do jakże istotnej i długo oczekiwanej dyskusji na temat postrzegania i wykorzystywania zwierząt jako zwykłych surowcoacutew

8 9

10

KOSTARYKA ZAKAZUJE MYŚLISTWA JAKO FORMY SPORTU Po jednomyślnym i ostatecznym głosowaniu w grudniu ubiegłego roku parlament Kostaryki

jako pierwszy w całej Ameryce Południowej wprowadził w życie ustawę całkowicie zakazującą uprawiania myślistwa dla sportu Dzięki temu osoby ktoacutere przyłapie się podczas polowania mogą podlegać karze do czterech miesięcy pozbawienia wolności lub $3000 grzywny

Kostaryka jako jeden z niewielu krajoacutew na świecie w ktoacuterym zachowała się bioroacuteżnorodność gatunkoacutew jest wielką atrakcją dla myśliwych ktoacuterzy przyjeżdżają na łowy w poszukiwaniu egzo-tycznych kotoacutew kolorowych papug i innych zwierząt atrakcyjnych dla przemysłu zoologicznego Dlatego też wprowadzony zakaz daje szansę na utrzymanie roacuteżnorodności gatunkoacutew i odrodzenie się prawdziwej turystyki

Warto także wspomnieć że przegłosowana ustawa weszła w życie tylko dzięki determinacji aktywistoacutew ktoacuterzy dwa lata temu zebrali na petycji domagającej się zakazu myślistwa prawie 177 tysięcy podpisoacutew a następnie przedłożyli parlamentowi obywatelski projekt ustawy Brawa

HOLENDERSKI SENAT PRZEGŁOSOWAŁ ZAKAZ HODOWLI NOREK NA FUTRA

W dekadę po tym jak Holandia urosła na trzecią na świecie zaraz po Danii i Chinach potęgę w produkcji futer z norek z rocznym wynikiem na poziomie 6 milionoacutew skoacuter pod koniec roku holen-derski senat przegłosował zakaz hodowli norek dla futer

Kilka miesięcy wcześniej Minister Rolnictwa wystosował ankietę do obywateli Holandii Okazało się że aż 93 Holendroacutew i Holenderek jest przeciwko zabijaniu zwierząt na futra Na zamknięcie swoich ferm hodowcy norek mają czas do 2024 roku

Holenderski przemysł futrzarski obecnie składa się ze 170 ferm norek na ktoacuterych zwierzęta trzymane są zazwyczaj w jałowych metalowych klatkach długości ludzkiego przedramienia W naturalnych warunkach norki zasiedlają najczęściej doliny rzeczne a ich potrzeby terytorialne szacuje się na ok 800 ha Poprzez stres wywołany hodowlą w ciasnych często stłoczonych klat-kach norki przejawiają objawy stereotypii i kanibalizmu Holandia wprowadziła zakaz hodowli lisoacutew

na futra już w 1995 roku w dwa lata poacuteźniej wprowadziła zakaz hodowli szynszyli na futra

Zakaz hodowli norek oznacza że za 12 lat holenderski przemysł futrzar-ski będzie tylko wstydliwym wspo-mnieniem a ludzie z niedowierzaniem będą kręcić głowami i zastanawiać się

Jak mogliśmy to robić zwierzętom

Tą dobrą informacją kończymy nasze zestawienie Wydawać by się mogło że rok 2012 był dość przychyl-nym rokiem dla aktywistoacutew jednak my życzymy sobie i Wam żeby nad-chodzący 2013 obfitował w jeszcze więcej akcji dążących do wyzwolenia zwierząt

11

12

8 otwarteklatkipl

GenevAnimaliste oraz LausAnimaliste organizują pierwszą Międzynarodową Veggie Pride ktoacutera odbędzie się

18 maja 2013 r w Genewie (Szwajcaria) Będzie to weekend (16-20 maja) pełen atrakcji takich jak wykłady koncerty spotkania oraz happeningi przed WHO i ONZ i wręczenie petycji przeciw wegefobii

Pierwsze lokalne Veggie Pride miały miejsce we Francji na początku lat 2000 jako odpowiedź na ataki i dyskryminację ktoacutere musieli znosić francuscy wegetarianie i weganie

Wyszli oni na ulice po to aby pokazać że istnieją i że oczekują poważnego traktowania ponieważ cierpienie i śmierć miliardoacutew zwierząt

jest sprawą poważną i polityczną Powstało też wtedy pojęcie wegefobii czyli tego z czym pew-nie każdy z nas miał do czynienia w postaci ata-koacutew głupich komentarzy wyśmiewania się itd Ważne jest żeby nazywać rzeczy takimi jakie są i na tego typu ataki odpowiedzieć że jest to wegefobia staje się to wtedy kwestią polityczną a nie prywatną Dlaczego ważne jest żeby było nas jak najwięcej na Veggie Pride

Ponieważ jest to jedyna taka okazja by pokazać

międzynarodowym instytucjom takimi jak WHO czy ONZ że jest nas

dużo

PIERWSZA Międzynarodowa VEGGIE PRIDE

9 otwarteklatkipl

Jola Cora

Dobrusia Karbowiak

ANIMAL IMPACT Secrets Proven to Achieve Results and Move the World to jedna z najnowszych pozycji poruszających tematykę strategii działania na rzecz zwierząt Autorka Caryn Ginsberg jest osobą łączącą w sobie zainteresowanie problematyką zwierząt oraz wiedzę z dziedziny marketingu To połączenie zdarza się wśroacuted aktywistoacutew niezwykle rzadko więc na pewno warto sięgnąć po książkę ktoacutera podpowiada nam jak myśleć o prowadzeniu kampanii aby jej skuteczność była możliwie najwyższa

Ginsberg tłumacząc swoacutej sposoacuteb patrzenia na aktywizm podaje jednocześnie mnoacutestwo przykładoacutew działań i kampanii ktoacutere odniosły sukces Przykłady te dotyczą zaroacutewno promowania adopcji czy stery-lizacji jak i walki z hodowlami przemysłowymi albo promowania diety wegańskiej więc praktycznie każda osoba lub organizacja działająca w ramach ruchu praw zwierząt znajdzie jakieś inspiracje dla swoich działań Można się zgadzać lub nie zgadzać z autorką albo poszcze-goacutelnymi akcjami i organizacjami zaprezentowanymi w książce ale na pewno warto przeczytać i wszystko solidnie przemyśleć

wwwanimal-impactcom

Ze względoacutew osobistych jest to je-dyna taka okazja by zwiedzić Genewę (bardzo drogie miasto) taniej ponieważ komitet Veggie Pride zapewnia moż-liwie najtańsze noclegi a wegańskie wyżywienie za bdquoco łaskardquo

Nie wspominając już o radości spędzenia czasu z weganami z całe-go świata oraz chodzenia na wykłady koncerty itp

Rezerwujmy sobie czasurlop już teraz

Strona ogoacutelna o Veggie Pride httpwwwveggieprideorgen

Strona (w budowie) o tegorocznej Veggie Pride httpwwwveggiepridech

Petycja przeciw wegefobii (zachęcamy do podpisania) ktoacutera będzie wręczona podczas Veggie Pride httpwwwavaazorgenpetitionRespect_of_the_rights_of_vegans_and_vegeterians

Wydarzenie na Facebooku httpwwwfacebookcomevents126216770855732

Grupa na Facebooku dot wyjazdu z Polski do Genewy na Veggie Pride dodawajcie siebie jeśli chcecie w niej być httpwwwfacebookcomgroups308055985967799

10 otwarteklatkipl

Agata Wilkowska

ETYKA A TO CO JEMY ndash Peter Singer Jim MasonNakładem wydawnictwa Czarna Owca ukazała się kolejna już książ-

ka autorstwa Petera Singera - australijskiego etyka znanego dzięki pozycji bdquoWyzwolenie zwierzątrdquo praktycznie wszystkim aktywistom i aktywistkom prozwierzęcym Jego nowa książka adresowana jest przede wszystkim do ludzi ktoacuterzy w supermarketach wybierają kuszące produkty jednocześnie nie zastanawiając się nad ich pochodzeniem składem czy wartością odżywczą

Peter Singer wraz z Jimem Masonem prawnikiem specjalizującym się w prawach ludzi i zwierząt odsłaniają przed czytelnikami prawdę ukrytą za ładnymi etykietkami Książka jest doskonałą odpowiedzią na niezwykle ważne pytanie jak kupować i jeść etycznie Autorzy poruszyli w niej tematy związane z przemysłową hodowlą zwierząt i weganizmem ale zwroacutecili uwa-gę także na kwestię żywności Fair Trade i organicznej

Pozycję polecamy przede wszystkim osobom ktoacuterym wciąż jeszcze nie udało się zrezygnować z mięsa i innych produktoacutew odzwierzęcych Jednak aktywiści i aktywistki roacutewnież powinni się z nią zapoznać aby odświeżyć swoją wiedzą i zdobyć wiele nowych argumentoacutew na rzecz weganizmu

wyd Czarna Owca Warszawa 2012HENRY ONE MANS WAY

Film ten jest wciąż aktualny mimo że nakręcono go już prawie 20 lat temu Co więcej można go polecić wszystkim aktywistom i aktywistkom bez względu na obszar działań Henry Spira (1927-1998) był działaczem związkoacutew zawodowych zaangażowanym w ruchu na rzecz praw obywa-telskich W latach 70 po poznaniu Petera Singera zaczął skupiać się na obronie zwierząt Dzięki temu że potrafił trzeźwo ocenić sytuację i wy-znaczyć realne cele osiągał sukcesy Reprezentowany przez niego model aktywizmu powinien stanowić inspirację dla każdego i każdej z nas

Spira przekonał do swoich działań wielu dziennikarzy i naukowcoacutew co w znaczącym stopniu wpłynęło na zmianę oblicza wielu amerykańskich koncernoacutew takich jak Revlon i Avon Firmy te dzięki jego działaniu zdecydowały się na finansowanie badań nad alter-natywami dla testowania kosmetykoacutew na zwierzętach Poprzez liczne protesty Spira do-prowadził roacutewnież do tego że Muzeum Historii Naturalnej w Nowym Jorku zrezygnowało z eksperymentoacutew na kotach Jeśli widział szanse na zwycięstwo potrafił dla osiągnięcia celu wystąpić nawet przeciwko Ministerstwu Rolnictwa Film o nim można więc śmiało potraktować jako warsztat z wystąpień publicznych czy przeprowadzania kampanii

reż John Swindells 1997 (do pobrania z wwwalterkinoorg)

PROJEKT VEGAN BUDDYPortal społecznościowy bdquoWegański przyjacielrdquo skupia wegan i weganki z całej Polski ktoacuterzy służą poradami i odpowiedzią na wszelkie pytania dotyczące weganizmu Ideą serwisu jest prosta umożliwić ludziom ktoacuterzy chcą przejść na weganizm poznanie osoacuteb ktoacutere po prostu im w tym pomogą Osoby z doświadczeniem to kopalnie wiedzy więc jeżeli nie wiecie jak i z czego zrobić pyszne wegańskie ciasto gdzie znaleźć nieskoacuterzane buty czy jak przyrządzić bigos żeby oszukać mięsożernych znajomych od razu kontaktujcie się z nimi Weganie i weganki roacutewnież mogą wykazać się aktywnością i zarejestrować się w serwisie dzięki czemu osoby szukające pomocy szybko znajdą odpowiednią osobę ze swojego miasta Całe zadanie polega na tym aby odpowiadać na pytania zaoferować wsparcie i pokazać innym jakie to wszystko jest proste Jeżeli obie strony wykażą dobre chęci można umoacutewić się na wspoacutelne zakupy czy gotowanie obiadu

wwwveganbuddypl

11 otwarteklatkipl

Joanna Stiller

Joanna Stiller

Stereotypia apatia choro-by oczu i uszu rany ciała ndash na każdej spośroacuted 52

ferm objętych śledztwem wy-stąpiło co najmniej jedno z tych zjawisk

Materiały ze śledztw na fermach zwierząt hodowanych na futra były w ostatnich latach wielokrotnie publikowane w roacuteżnych krajach szczegoacutelnie w tych będących potentata-mi na światowych rynkach skoacuter jak Dania czy Finlandia Wszystkie śledztwa wykaza-ły że problem zapewnienia zwierzętom odpowiednich warunkoacutew na fermach przemy-słowych jest poważny a jego konsekwencjami są min liczne okaleczenia zwierząt oraz zmiany behawioralne

W latach 2011-2012 podob-ne śledztwo zostało przepro-wadzone na fermach na terenie całej Polski Stowarzyszenie Otwarte Klatki otrzymało od anonimowego źroacutedła mate-riały filmowe i fotograficzne dokumentujące rzeczywiste warunki hodowli i chowu zwie-rząt Śledztwo objęło 52 fermy mięsożernych zwierząt futerko-wych (lisy norki jenoty)

Warto wspomnieć że w 2011 r NIK przeprowadziła kontrolę 23 ferm futrzarskich w Wielkopolsce skupiając się jednak na zbadaniu skuteczno-ści egzekwowania przepisoacutew ochrony środowiska budow-lanych oraz weterynaryjnych Wyniki kontroli wskazują na wysoki stopień nieprawidło-wości i uchybień w stosunku

do obowiązujących przepisoacutew Niezwykle istotny jest wniosek dotyczący Inspekcji Weteryna-ryjnych ktoacutere według raportu w dużej mierze przeprowadzają kontrolę ferm oraz dokumentu-ją je w sposoacuteb nierzetelny oraz zawężają zakres kontroli

Poza tym na terenie wszyst-kich ferm przynajmniej raz do roku powinna zostać przepro-wadzona kontrola weterynaryj-na przez odpowiednią jednost-kę Powiatowego Inspektoratu Weterynaryjnego Wszelkie nieprawidłowości i problemy zostały zatem zaobserwowane na fermach ktoacutere takiej kontroli zostały poddane

Śledztwo ktoacuterego wyniki opublikowało Stowarzyszenie Otwarte Klatki koncentruje się na warunkach bytowania zwie-

rzeczywistość polskich ferm futrzarskichCENA FUTRA

12 otwarteklatkipl

rząt z uwzględnieniem zaroacutewno stanu psychofizycznego zwie-rząt jak i warunkoacutew w jakich są hodowane i chowane

Powszechnym zjawiskiem występującym na fermach objętych śledztwem i udoku-mentowanym w materiałach jest stereotypia Polega ona na mechanicznym wykonywaniu i sukcesywnym powtarzaniu zachowań niekiedy roacutewnież aktoacutew autoagresji jak np wyry-wanie futra Zwierzęta biegają od jednego końca klatki do drugiego zataczają koła albo proacutebują przegryźć pręty klatki Przyczyną takiego zachowania jest fakt że mięsożerne zwie-rzęta hodowane na futra nie zaliczają się do kategorii zwie-rząt w pełni udomowionych są one tym samym nieprzystoso-wane do życia w klatce

Brak także jakichkolwiek elementoacutew ktoacutere mogłyby urozmaicić życie zwierząt Warto roacutewnież dodać że w nie-ktoacuterych miejscach klatki były większe od wymaganych a mimo to nie udało się uniknąć tego typu problemoacutew

Kolejnym powszechnym zjawiskiem zaobserwowanym na przemysłowych fermach zwierząt hodowanych na futra są objawy apatii Mogą one wynikać przynajmniej z kilku powodoacutew należy jednak po-dejrzewać że w dużej mierze są podobnie jak stereotypia wynikiem bytowania w klatkach i związanych z tym zmian w behawiorze zwierząt Apa-tyczne zwierzęta kulą się na tyłach klatek są osowiałe nie reagują na bodźce i nie wyka-zują żadnych oznak zaintere-sowania Dotyczy to zaroacutewno młodych jak i starych zwierząt choć z wiekiem zachowanie to znacznie się nasila

Innym zauważalnym na fer-mach problemem są choroby oczu oraz jamy ustnej Zaob-serwowano iż oproacutecz zwięk-szonej podatności na kontakt z patogenami ktoacutera wynika z przemysłowej formy chowu duże zagęszczenie zwierząt wyraźnie koreluje z występo-waniem wszelkiego rodzaju ran oraz innych problemoacutew zdro-wotnych Są one konsekwencją zaroacutewno przebywania w klatce jak i przebywania wespoacuteł z in-nymi osobnikami na zbyt małej przestrzeni

Choć przypadki agresji zostały zarejestrowane na stosunkowo niewielkiej licz-bie ferm objętych śledztwem można przypuszczać że zja-wisko to jest powszechnie występujące Terytorialność mięsożernych zwierząt hodo-wanych na futra w warunkach fermowych jest jednym z głoacutew-

nych czynnikoacutew powodujących występowanie aktoacutew agresji pomiędzy nimi Do typowych ran zadawanych przez inne zwierzęta należą w szczegoacutel-

ności ugryzienia głowy okolic karku i tułowia rany łap i ogona

Roacutewnież stan sanitarny ferm pozostawia wiele do życzenia Udokumentowano przypadki nieusunięcia zwłok padniętych zwierząt z klatek roacutewnież takich w ktoacuterych prze-bywają inne zwierzęta co może stanowić poważne zagrożenie epidemiologiczne Dodatkowo zaobserwowano i udokumen-towano przypadek kanibalizmu czyli zjadania zwłok padłego zwierzęcia przez inne zwierzęta w klatce Ponadto występu-ją częste zabrudzenie klatek kawałkami sierści resztkami karmy czy innymi zanieczysz-czeniami Warunki sanitarne na terenie oraz w okolicach fermy także często nie są prawidłowe Najpowszechniejszym proble-mem jest duża ilość odchodoacutew zgromadzona pod klatkami

Poza aspektem epidemio-logicznym wpływają one na zwiększenie odoroacutew Poza te-renem fermy kilkakrotnie zaob-serwowano i udokumentowano

13 otwarteklatkipl

oskoacuterowane tuszki zwierząt zgromadzone nieopodal płotu

Należy pamiętać że otrzy-mane materiały nie zawsze pokazują wszystkie problemy występujące na danej fermie Można więc przypuszczać że statystyki podane w raporcie to wartości minimalne i prawdo-podobnie przy dłuższej i bar-dziej dokładnej kontroli byłyby wyższe

W związku z powyższymi faktami nasuwa się wniosek iż w hodowli przemysłowej nie da się zapewnić odpowiednich warunkoacutew do bytowania zwierząt i sama w sobie tego typu hodowla jest zaprzeczeniem ich dobrostanu

Jedynym skutecznym rozwiązaniem jest całkowity zakaz hodowli zwierząt na futra

W związku z wynikami śledztwa Fundacja Viva Polska działająca w ramach Kolacji na rzecz Zakazu Hodowli Zwierząt na Futra w Polsce skierowała do prokuratury zawiadomienia o łamaniu prawa dotyczące

trzech miejsc na ktoacuterych zaob-serwowano największe zanie-dbania

Kilka dni po publikacji ra-portu w listopadzie 2012 r Ekostraż oraz Otwarte Klatki przeprowadziły wspoacutelnie inter-wencję na fermie pod Ostro-wem Wielkopolskim Jeden z trzymanych tam lisoacutew miał ogromne narośla w jamie ustnej i został odebrany wła-ścicielowi oraz przewieziony do Wrocławia gdzie poddano go leczeniu Zdaniem pracowni-koacutew Powiatowego Inspektoratu Weterynarii w Ostrowie Wiel-kopolskim ktoacutery kontrolował tę fermę zaledwie dwa tygodnie wcześniej w dniu interwencji bdquokondycja wszystkich zwierząt na fermie była bardzo dobra Odebrany lis nigdy nie był le-czony przez właściciela a w ujawnionym podczas in-

terwencji stanie znajdował się przynajmniej od kwietnia 2012 r Pomimo udzielenia facho-wej opieki nie udało się ocalić mu życia Zmiany okazały się na tyle rozległe że skazywały go na ciągłe cierpienie a ich chirurgiczne usunięcie było niemożliwe

Pełen tekst raportu dostępny jest na stronie wwwotwarteklatkipl

Bibliografia NIK Delegatura w Poznaniu bdquoIn-

formacja o wynikach kontroli spra-wowania nadzoru przez inspekcje państwowe nad funkcjonowaniem ferm zwierząt futerkowych w woje-woacutedztwie wielkopolskimrdquo

Raport Stowarzysenia Otwarte Klatki - bdquoCena Futra - rzeczywistość polskich ferm futrzarskichrdquo

Kiedy przygotowywaliśmy publikację materiałoacutew ze śledztwa zupełnie nie wiedzieliśmy czego się spodziewać Oczywiście padły oskarżenia że to oszustwo że flash aparatu bardziej szko-dzi zwierzętom w klatkach niż samo życie na fermie Jednak w reakcjach ludzi dominowały gratulacje za dobrze wykonaną pracę i szczera wściekłość na to co robi w Polsce przemysł fu-

trzarski Wiedzieliśmy już że obraliśmy właściwy kurs i że warto iść tą drogą Nabraliśmy pewności że właśnie upublicznie-nie prawdziwego obrazu hodowli zwierząt na futro jest tym czego przemysł futrzarski boi się najbardziej Tak samo jest w przypadku każdego innego przemysłu opartego na wyzysku zwierząt

14 otwarteklatkipl

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

15 otwarteklatkipl

Całkiem niedawno byli-śmy świadkami histo-rycznego wręcz wy-

darzenia Parlament Holandii przegłosował zakaz hodowli zwierząt na futra z 12-letnim okresem przejściowym Nie jest to pierwszy kraj ktoacutery wprowa-dził taki zakaz ndash jednak w przypadku Holandii sytuacja jest wyjątkowa przede wszyst-kim dlatego że nigdy wcześniej zakaz nie objął przemysłu ktoacutery był tak silny Statystyki z ubiegłego roku pokazują że Holandia jest w ścisłej świato-wej czołoacutewce jeśli chodzi o produkcję skoacuter z norek

Organizacja Bont voor Dieren (Futro dla Zwierząt) powstała w 1986 roku i wtedy mniej więcej rozpoczęły się pierwsze starania Holendroacutew o wprowadzenie zakazu ho-dowli zwierząt na futro Po raz ostatni do mobilizacji w spra-wie zakazu doszło w roku 2006 W październiku tamtego roku SP (Partia Socjalistyczna) oraz Partij van de Arbeid (Partia Pracy) zaproponowały ustawę zakazującą takiej hodowli Od tamtego momentu ruch prozwierzęcy zaczął skupiać się na lobbowaniu w parlamencie Aby uzyskać większość konieczną do wprowadzenia zakazu trzeba było przekonać kilka partii do głosowania za nim W ocenie Femke Zandberg członkini

Bont Voor Dieren dużą rolę odegrały roacutewnież śledztwa na fermach hodujących zwierzęta na futro

Jeden obraz wart jest tysiąca słoacutew W 2008 roku nagrano więc materiał na kilku fermach norek i filmy te zostały pokazane politykom Nagrań używaliśmy także w trakcie kampanii

Hodowcy nie przyglądali się tym działaniom bezczynnie Wydali miliony euro na reklamy w telewizji i prasie Na szczę-

ście ta kampania nie przyniosła im sympatii społecznej ktoacuterej się z pewnością spodziewali Dyskusja zaczęła skupiać się na sytuacji materialnej po-szczegoacutelnych właścicieli ferm

Po okresie lobbowania większość parlamentarna głosująca za zakazem składała się z następujących partii SP (Partia Socjalistyczna) Partij van de Arbeid (socjal-demokra-ci) Partij voor de Dieren (Par-tia dla Zwierząt) GroenLinks (Zieloni partia lewicowa) D66 (demokraci) i Partij voor de Vrijheid (Partia Wolności pra-wica) Partie ktoacutere głosowały przeciwko zakazowi to VVD (partia liberalna) Liberals CDA (chadecja) ChristenUnie i SGP (obie są partiami religijnymi)

Zandberg zauważa roacutewnież

i jego konsekwencje dla Polski

Zakaz w Holandii

że bdquofuter na ulicach jest więcej niż kiedykolwiek wcześniej Z drugiej strony rośnie też ilość ludzi ktoacuterzy zdecydo-wanie występują przeciwko futromrdquo Bont voor Dieren nie zaprzestało więc protestoacutew przeciwko futrom tylko dlatego że przemysł został zdelegalizo-wany Teraz środek ciężkości przenioacutesł się na zachowania konsumentoacutew Organizacja wspoacutełpracuje z projektantami mody i markami aby wspoacutelnie zmieniać podejście ludzi do mody Efektem tej wspoacutełpracy jest min prezentacja bdquoSusta-inable Storiesrdquo przedstawiona w trakcie Amsterdamskiego Tygodnia Mody Prezentacja dotyczyła praw zwierząt oraz dwoacutech marek ktoacutere bardzo po-ważnie podchodzą do tematu niewykorzystywania surowcoacutew odzwierzęcych oraz ekologii Ecological Textiles i Honest By

Zdaniem Zandberg jeśli chodzi o sprawy dotyczące zwierząt Holandia zdecydowa-nie podąża w dobrym kierunku bdquoCoraz więcej uwagi poświęca się dobrostanowi zwierząt i ich prawom Coraz więcej ludzi zdaje sobie sprawę z tych rze-czy W 2012 roku Holendrzy po raz pierwszy zjedli mniej mię-sa ale więcej za nie zapłacili Mamy też Partij voor de Dieren (Partię dla Zwierząt) ktoacutera in-spiruje roacuteżne działania na rzecz zwierzątrdquo

Co ten zakaz oznacza dla Polski

Już teraz Polska jest atrak-cyjnym krajem dla zagranicz-nych inwestoroacutew Głoacutewną zaletą są niskie koszty prowa-dzenie fermy niższe płace dla pracownikoacutew mniej restrykcyj-

ne prawo i stosunkowo nieduży sprzeciw okolicznych miesz-kańcoacutew i społeczności Do-datkowo całość produkcji jest sprzedawana do zagranicznych domoacutew aukcyjnych co w obli-czu niższych kosztoacutew generuje dodatkowy zysk Należy zatem podejrzewać że zakaz hodowli zwierząt na futra w Holandii i wynikający z niego dwunasto-letni okres przejściowy będzie oznaczał znaczny wzrost liczby inwestycji z holenderskim kapi-tałem w Polsce

W jaki sposoacuteb zagranicz-ne firmy działają w krajach o bardziej sprzyjających warun-kach inwestycyjnych pokazuje przykład amerykańskiej firmy Smithfield Foods ktoacutera w 1999 roku przejęła firmę Animex SA jednego z największych produ-centoacutew mięsa w Polsce

W 2003 roku Inspekcja Ochrony Środowiska wraz z Państwową Inspekcją Sani-tarną Inspekcją Weterynaryjną i Nadzorem Budowlanym prze-prowadziła kontrolę na 14 fermach trzody chlewnej należących do koncernu Pod-czas kontroli stwierdzono iż bdquokierownictwa wszystkich

14 kontrolowanych ferm na-leżących do amerykańskiego koncernu Smithfield Foods dopuściło do naruszenia prze-pisoacutew ochrony środowiska oraz przepisoacutew prawa budowlanego jak też wymagań wynikających z przepisoacutew sanitarnych i wete-rynaryjnychrdquo

Stwierdzone naruszenia to między innymi brak pozwoleń na wyprowadzanie gazoacutew i pły-noacutew do powietrza zanieczysz-czanie środowiska gnojowicą brak wymaganych szczepień u pracownikoacutew czy wręcz nie-zarejestrowanie prowadzenia działalności u Powiatowego Lekarza Weterynariirdquo

W 2005 roku brytyjska organizacja Compassion in World Farming przeprowadziła śledztwo na dwoacutech fermach świń w Polsce należących do Smithfield Foods

Film pokazuje bardzo złe warunki w ktoacuterych zwierzęta są hodowane Tak więc okazało

16 otwarteklatkipl

17 otwarteklatkipl

się że po raz kolejny kontrole nie były w pełni skuteczneObecnie w Polsce istnieje przy-najmniej kilka ferm norek z kapitałem holenderskim Ferma w Żdżarach została w zeszłym roku ukarana za zatruwanie pobliskiego strumy-ka ściekami przemysłowymi I choć mandat został przyjęty to nieznaczna kwota 500 zł powinna być dla właściciela holenderskiej firmy Futrex je-dynie potwierdzeniem tego że w Polsce przepisy dla tego typu działalności są dużo bardziej korzystne niż w innych krajach Kolejna ferma w Radachowie w wojewoacutedztwie lubuskim na-leżąca do holenderskiej spoacutełki Farm Equipment International przez pracownikoacutew była oskar-żana o łamanie ich praw Cho-dzi między innymi o brak dostę-pu do wody pitnej urągające

warunki noclegowe dla pra-cownikoacutew czy ich zastrasza-nie Mieszkańcy miejscowości Karsko w wojewoacutedztwie za-chodniopomorskim oskarżają Farm Equipment International że należąca do spoacutełki ferma przyczynia się do znacznego obniżenia jakości życia jak roacutewnież stwarza zagrożenie dla okolicznej fauny W ostatnim czasie spoacutełka zapowiedzia-ła plan powiększenia obsady fermy do 140 tysięcy zwierząt

Jeśli lokalne władze miałyby na to przystać ferma będzie jedną z największych jeśli nie naj-większą fermą norek w Polsce

Bowiem bdquoholenderski stylrdquo to duże fermy na ktoacuterych hodowanych jest kilkadziesiąt tysięcy zwierząt Fermy są szczelnie otoczone wysokimi murami ogrodzeniami z siatki stalowej drutami pod napię-ciem

Wyposażone są w szczelny system monitoringu i innych zabezpieczeń elektronicznych nad ktoacuterymi dodatkowo dy-żurują pracownicy ochrony Zakaz prowadzenia hodowli zwierząt na futra w Holandii oznacza że w Polsce tego typu ponurych miejsc może zacząć przybywać

Może chociaż nie musi Nie tylko mieszkańcy Karska prote-stują przeciwko budowie

i rozbudowie ferm norek w swojej okolicy Protesty trwają między innymi w takich miejscowościach jak Krąpiel Sobieszczany-Kolonia Bu-dzieszwice Mięcierzyn Jarząb-ki czy Wola Skorzęcka Jest to jedynie kilka miejsc na mapie Polski w ktoacuterych mieszkańcy domagają się godnych warun-koacutew życia i realnego wpływu na to co dzieje się w ich gminach Bo to właśnie mieszkańcoacutew i gmin (oraz

przede wszystkim zwierząt na fermach) dotyczą tego typu inwestycje Znaczenie tych protestoacutew jest kluczowe z tego powodu iż niedopusz-czenie do powstania fermy oznacza że nie powstaje pro-blem z ktoacuterym poacuteźniej trzeba się zmagać Roacutewnocześnie protesty stwarzają nieprzyjazny klimat w ktoacuterym inwestorzy nie czują się bezkarni gdyż wiedzą że ich działania są monitoro-wane i spotykają się ze sprzeciwem

Dotychczasowe doświad-czenia pokazują jednak że mimo protestoacutew przynajmniej część ferm powstanie co przy prawdopodobnym masowym exodusie holenderskich ho-dowcoacutew na wschoacuted oznacza mimo wszystko kolejne miliony zwierząt zabijane na terenie Polski I choć rola protestoacutew jest nie do przecenienia naj-istotniejsze wydaje się obecnie wstąpienie w ślady Holendroacutew i zainicjowanie poważnej i me-rytorycznej dyskusji na temat wprowadzenia zakazu hodowli zwierząt na futra w Polsce

Rządy krajoacutew takich jak Wielka Brytania i Austria doszły już do wniosku że najskuteczniejszym sposobem zapobiegania cierpieniu zwierząt jest niedopuszczanie do niego Parlament Słowenii głosował w tej sprawie pod koniec stycznia Kiedy ta sprawa znajdzie się w polskim Sejmie zależy roacutewnież od nas

Tym artykułem rozpoczynamy cykl ktoacuterego celem jest przedstawienie w perspektywie psychologii relacji między człowiekiem a innymi zwierzętami1 w kontekście ich eksplo-atacji oraz omoacutewienie technik z zakresu psychologii wpływu społecznego przydatnych

osobom działającym na rzecz zmian w społeczeństwie

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

Praktycznie każdy zajmu-jący się kwestią ochrony praw zwierząt w pewnym momencie przeżywał wielką frustrację spowodowaną niespoacutejnością ludzkiego zachowania Z jednej strony większość z nas uznaje zdolność zwierząt do odczuwa-nia boacutelu Według badań CBOS--u z 2006 roku aż 82 osoacuteb deklaruje przekonanie o tym że wszystkie zwierzęta odczuwają boacutel tak samo jak ludzie Potępienie krzywdzenia zwierząt jest obecnie normą społeczną choć zauważalne są roacuteżnice między mieszkańcami wsi ktoacuterzy będąc grupą trud-niącą się w eksploatacji zwie-rząt niejako z konieczności

przejawiają mniejsze dla nich wspoacutełczucie a mieszkańcami miast Roacutewnież pewne roacuteżnice w deklarowanym podejściu do zwierząt są widoczne pomię-dzy mężczyznami a kobietami co ma związek z kulturową symboliką mięsa i koncepcją męskości Dominujący wspoacuteł-cześnie stosunek do zwierząt wyraża się roacutewnież istnieniem takich dokumentoacutew jak Świa-towa Deklaracja Praw Zwierząt przedłożona w UNESCO w 1997r oraz nasza Ustawa o ochronie praw zwierząt Oba teksty zaczy-nają się pięknymi słowami ktoacutere mogłoby się wydawać powinny nieść za sobą realną poprawę w naszym stosunku do zwierząt

Według analiz Stevena Pinkera poziom przemocy na świecie stale spada Żyjemy prawdopodobnie w najspokoj-niejszych czasach jakie do tej pory miały miejsce W XVI wieku popularną w Pary-żu rozrywką było palenie kotoacutew Wiszące na sznurku zwierzę ku uciesze gapioacutew było powoli opuszczane w płomienie Dziś trudno sobie wyobrazić by w Europie społeczeństwo przy-zwoliło na tego typu publiczne torturowanie zwierząt Mimo tej ogromnej zmiany ktoacutera dotyczy nie tylko zwierząt ale roacutewnież kobiet dzieci ludzi o innym pochodzeniu etnicz-nym innej orientacji płciowej

JEDNE KOCHASZ INNE ZJADASZczyli jak działa dysonans poznawczy

18 otwarteklatkipl

Mikołaj Szulczewski

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

19 otwarteklatkipl

itp nadal nasz świat jest pełen przemocy i ze względu na wzrost populacji oraz uprzemy-słowienie rolnictwa a co za tym idzie wzrost konsumpcji pro-duktoacutew odzwierzęcych praw-dopodobnie ilość cierpienia zadawanego przez ludzi innym gatunkom jest nieporoacutewnywal-nie większa niż w przeszłości

Właśnie ta niezgodność pomiędzy tym jak ludzie traktu-ją zwierzęta a tym jaką troskę i sympatię względem nich deklarują jest częstym źroacutedłem konsternacji wśroacuted aktywistoacutew prozwierzęcych czy po prostu wegan w kontaktach z osoba-mi jedzącymi produkty odzwierzęce

Aby lepiej zrozumieć jak to jest możliwe żeby naraz kochać zwierzęta i produkty odzwierzęce odwołam się do koncepcji człowieka w psy-chologii społecznej Ten dział psychologii zajmuje się poszu-kiwaniem czynnikoacutew wpływają-cych na nas z zewnątrz takich jak inni ludzie czy kultura nie przywiązując wagi do tego co poszczegoacutelnych ludzi od siebie roacuteżni W związku z tym psycho-logia społeczna w ogromnej mierze opiera się na ekspery-mentach w ktoacuterych modyfikuje się ludzkie poglądy czy zacho-

wania za pomocą manipulowa-nia zewnętrznymi zmiennymi Tego typu badania dają dość spektakularne rezultaty ktoacutere w dużym stopniu zaprzeczają archaicznej koncepcji człowieka jako zwierzęcia racjonalnego

Elliot Aronson jedna z naj-ważniejszych postaci w kroacutetkiej historii psychologii społecznej napisał w kontekście koncep-cji zwanej teorią dysonansu poznawczego że teoria ta bdquonie przedstawia człowieka jako istotę racjonalną lecz raczej skłonną do racjonalizacjirdquo Racjonalizacja to uzasadnianie własnych czynoacutew pozornie lo-gicznymi i racjonalnymi argu-mentami w celu między innymi zmniejszenia poczucia winy i wzmocnienia samoakceptacji Intelektualna akrobatyka jaką potrafi przejawiać wiele osoacuteb w konfrontacji z faktem że konsumpcja pokarmoacutew od-zwierzęcych powoduje cierpie-nie i śmierć wielu zwierząt wy-jątkowo pasuje do tej definicji

Jako pierwszy użycie teorii dysonansu poznawczego w celu wyjaśnienia niespoacutejno-ści w zachowaniu i poglądach ludzi względem zwierząt za-proponował prof Scott Plous Jego opublikowany w 1993 roku artykuł pt bdquoPsychologicz-

ne mechanizmy w eksploatacji zwierzątrdquo stanowi obecnie do-datek do podręcznika na temat uprzedzeń i dyskryminacji

Dysonans poznawczy to teoria opracowana w latach 50-tych przez amerykańskiego psychologa społecznego Leona Festingera Zakłada ona istnie-nie silnej potrzeby wewnętrznej spoacutejności szczegoacutelnie pomiędzy poglądami i zachowaniem Gdy występuje niezgodność między dwoma elementami poznaw-czymi np tym co robię a tym co uważam że powinienem robić konieczne staje się zredu-kowanie owego dysonansu

Uważa się że dysonans poznawczy wywołuje napięcie ktoacuterego chęć zredukowania staje się motywacją do np zmiany poglądoacutew czy zmiany zachowania

Typowym przykładem przywoływanym w celu zo-brazowania jak działa dyso-nans poznawczy jest palenie papierosoacutew Wszyscy obecnie wiedzą że jest ono szkodliwe dla zdrowia Niewielu ludzi jest w stanie palić z pełną świado-mością jego konsekwencji dla zdrowia Stąd średnio wśroacuted palaczy występuje przekonanie o niższej szkodliwości palenia niż wśroacuted osoacuteb niepalących usłyszeć też można od nich wiele anegdot o palącej babci żyjącej do 90-ego roku życia czy inne proacuteby bagatelizowania szkodliwości palenia

Modelowym przykładem dysonansu poznawczego jest roacutewnież kwestia konsumpcji pokarmoacutew odzwierzęcych

Ludzie nie lubią krzywdzić zwierząt a jednocześnie lubią jeść mięso Zadawanie cierpie-nia zwierzętom jest powszech-nie uważane za niemoralne a większość z nas uważa siebie za dobrych ludzi i nie zamierza przestać tak o sobie myśleć nawet w obliczu faktoacutew na temat konsekwencji własnych decyzji konsumenckich Mo-tywacja do obrony wizji siebie jako osoby dobrej i moralnej jest bardzo silna

Ta niespoacutejność nazywana jest w psychologii społecznej bdquoparadoksem mięsardquo

Co można zrobić w sytu-acji dysonansu poznawczego tego typu Przede wszystkim można zrezygnować z jedze-nia produktoacutew odzwierzęcych Niestety zmiana zachowania zazwyczaj przychodzi ludziom trudniej niż zmiana poglądoacutew Wiąże się z tym większy dy-sonans i tym bardziej spek-takularne metody jego reduk-cji ktoacutere coraz intensywniej zmniejszają możliwość racjo-nalnego myślenia

Prof Scott Plous wymienił kilka przykładowych sposoboacutew w jakie ludzie radzą sobie z tą wewnętrzną niespoacutejnością unikanie tematu uznanie że eksploatacja zwierząt jest niezbędna do przetrwania np bdquomusimy jeść białko zwierzę-cerdquo umniejszanie kwestii za pomocą poczucia humoru np bdquorośliny też czująrdquo negowanie tego że zwierzęta odczuwają boacutel tak samo jak ludzie (co jest zdaniem Plousa najczęstszym mechanizmem) Oczywiście lista metod radzenia sobie

z dysonansem poznawczym związanym z eksploatacją zwierząt nie ogranicza się do wymienionych powyżej W cią-gu ostatnich kilku lat pojawiła się seria badań eksperymen-talnych omawiających ostatni z wymienionych przez Plousa mechanizm Badania te zosta-ną omoacutewione w następnym numerze biuletynu

Scott Plous wyroacuteżnił kilka kwestii dotyczących naszej kul-tury ktoacutere pomagają ludziom unikać doświadczania dyso-nansu poznawczego Przede wszystkim finalny produkt z ktoacuterym obcuje konsument zostaje na kilka roacuteżnych spo-soboacutew oddzielony od żywego zwierzęcia To oddzielenie

sprawia że w codziennym ży-ciu nie musi się konfrontować z niewygodną prawdą na temat pochodzenia kupowanych przez niego produktoacutew

Eufemizmy stosowane w myślistwie (np krew ndash farba pioacutero ndash ptak) są dobrym przy-kładem użycia języka ktoacutery ma moc maskowania tego co się naprawdę dzieje Język od zawsze był doskonałym mo-ralnym narzędziem obronnym służącym zmniejszaniu wyrzu-toacutew sumienia Stosowanie eu-femizmoacutew pomaga złagodzić brutalny sposoacuteb w jaki traktuje się zwierzęta W rzeźniach nie zabija się zwierząt tylko ubija krowy są żywcem wołowym a potem tylko tuszami Finalny

20 otwarteklatkipl

produkt rzadko kiedy nazywa się tak samo jak zwierzę ktoacutere-go ciała jest częścią Ludzie nie jedzą kroacutew tylko wołowinę Ta subtelna roacuteżnica w kategory-zacji pomaga oddalić od świa-domości fakt że ten produkt to fragment czyjegoś ciała

Kolejnym elementem jest sam wygląd produktoacutew od-zwierzęcych W naszej kulturze unika się eksponowania w skle-pach elementoacutew ciała ktoacutere są skojarzone z osobowością jak np twarz oczy czy moacutezg Są one roacutewnież rzadko jedzo-ne Cytując za prof Plousem czasopismo branży mięsnej bdquopoznać klienta z wiedzą że ten kawałek baraniny ktoacutery wła-śnie kupił był częścią anatomii jednego z tych pięknych ma-łych stworzeń ktoacutere widzimy hasające po polach wiosną jest prawdopodobnie najpew-niejszym sposobem uczynienia z niego wegetarianinardquo

Dodatkowo ważne jest to by przemysł mięsny był niewi-doczny dla przeciętnych ludzi Oddalony od miasta trudno do-stępny tak by jak najmniej ludzi miało pojęcie o tym co właści-wie się za tymi murami dzieje

Dzięki temu wiedza na te-mat praktyk stosowanych w hodowli zwierząt jest w spo-łeczeństwie minimalna Mało kto wie o kastrowaniu żywcem odbieraniu cieląt od matek kojcach porodowych ciasnych klatkach Większość ludzi ma bardzo nikłe pojęcie na temat pochodzenia produktoacutew od-zwierzęcych co pozwala im

uniknąć niewygodnej sytuacji konfrontacji z faktami na temat warunkoacutew i sposobu traktowa-nia zwierząt w rolnictwie

Plous zwroacutecił roacutewnież uwa-gę na rolę socjalizacji w kształ-towaniu się naszych postaw wobec produktoacutew odzwierzę-cych Oddzielanie od wiedzy na ten temat ma swoje początki we wczesnym dzieciństwie

Zabawki przedstawiające szczęśliwe zwierzęta gospodarskie na farmie książeczki w ktoacuterych zwierzęta opowiadają o tym co bdquodająrdquo ludziom i jak bardzo są szczęśliwe specjalne kolorowe opakowania produktoacutew mięsnych mające zachęcić dzieci do ich jedzenia ndash wszystko to przyczynia się do stworzenia nieprawdziwych przekonań na temat tego jak traktowane są zwierzęta

Oczywiście dzieci pytają roacutewnież rodzicoacutew o pochodze-nie produktoacutew odzwierzęcych a odpowiedzi nie mogą prze-cież zniechęcać do jedzenia w związku z czym ciężko ocze-kiwać szczerego dosadnego

wyjaśnień ze strony rodzicoacutew Sytuacja ta prowadzi u dzieci do całkowitego zniekształcenia obrazu losu zwierząt

W badaniu przeprowadzo-nym przez Plousa w ktoacuterym uczniowie szkoły podstawowej szacowali jak często zwierzęta czują się nieszczęśliwe zwie-rzęta dzikie uznano za naj-bardziej nieszczęśliwe drugie miejsce zajęły zwierzęta domo-we a najszczęśliwsze według dzieci są zwierzęta gospodar-skie Badanie było przeprowa-dzone 20 lat temu w USA w związku z tym trudno stwier-dzić czy jego wyniki można odnieść do Polski Mimo tego pokazują one doskonale jak bardzo wypaczony może być obraz hodowli zwierząt wśroacuted dzieci

Wszystkie wymienione powyżej elementy sprawiają że większości osoacuteb udaje się w codziennym życiu unikać stanu dysonansu poznawcze-go Gdy natomiast dojdzie już do sytuacji konfrontacji z fakta-mi ludzki umysł ma niezwykłą zdolność generowania ogrom-nej ilości często absurdalnych argumentoacutew

Warto wtedy pamiętać że to czego swoimi argumentami w tym momencie broni dana osoba to w dużym stopniu jej przekonanie o tym że jest do-bra i moralna

Pozytywny obraz własnej osoby jest dla człowieka bar-dzo ważny więc motywacja do jego utrzymania jest roacutewnież bardzo duża

W następnym numerze omoacutewione zostaną opublikowane w ciągu ostatnich 3 lat badania nad jednym z mechanizmoacutew redukcji dysonan-su poznawczego w kontekście jedzenia zwierząt - dehumanizacji

Eksperymenty te wykorzystywały techniki używane do badania relacji międzygrupowych w związku z czym dotykają kwestii podobień-stwa dyskryminacji zwierząt i innych dyskrymi-nowanych grup

21 otwarteklatkipl

Poniższy artykuł pochodzi z bloga Striking at the Roots ktoacuterego twoacuterca

Mark Hawthorne od wielu lat zajmuje się aktywizmem na rzecz zwierząt

Nawet po dziesięciu latach to zdjęcie wciąż staje mi przed oczami Byłem wtedy jeszcze świeżo upieczonym wegani-nem starającym się znaleźć sposoacuteb na wcielenie mojej nowo odkrytej pasji w czyn

Otrzymałem maila od Humane Society International doty-czącego corocznej rzezi fok w Kanadzie Do wiadomości dołączono wstrząsające zdję-cie zakrwawionych ciał dzie-siątek świeżo oskoacuterowanych fok rozrzuconych bez ładu na lodzie Na dole zdjęcia widać fokę ktoacuterej udało się uniknąć rzezi Obserwuje tę przerażają-cą scenę Zastanawiałem się O czym myśli Czy szuka swo-jej matki Przyjacioacuteł Odpowie-

dzi na pytanie co tu się wyda-rzyło ndash i dlaczego

Kilka lat poacuteźniej gdy pisa-łem i moacutewiłem o wpływie dra-stycznych obrazoacutew na wypale-nie aktywistoacutew i aktywistek to właśnie to zdjęcie stawało mi przed oczami i nie pozwala-ło zasnąć

To nie jest tak że tego typu obrazy nie powinny być wyko-rzystywane przez aktywistoacutew i aktywistki praw zwierząt ndash wręcz przeciwnie Zdjęcia i na-

22 otwarteklatkipl

DRASTYCZNE CZY SŁODKIE

wpływ materiałoacutew graficznych na działanie aktywistoacutew i aktywistek praw zwierząt

tłum Paweł Brzeziński

23 otwarteklatkipl

grania z ferm przemysłowych ubojni polowań laboratorioacutew wiwisekcyjnych ferm futrzar-skich i innych tego rodzaju miejsc ilustrują przemocowy stosunek społeczeństwa do zwierząt Są ważnym świa-dectwem naszej niechlubnej historii Lecz ruch praw zwie-rząt się rozwija ndash podobnie jak technologia i media społeczne ndash a wraz z rozwojem pojawia się dyskusja jak w możliwie najlepszy sposoacuteb kształtować przekaz do społeczeństwa W tej dyskusji ważnym zagad-nieniem jest wykorzystywanie potencjalnie odpychających obrazoacutew Kiedy i w jaki sposoacuteb powinniśmy wykorzystywać drastyczne zdjęcia i nagrania proacutebując wpłynąć na zachowa-nia konsumenckie

Udowodniono że stoso-wanie strategii odstraszania w kampaniach antynikotynowych ndash na przykład umieszczanie na opakowaniach papiero-soacutew zdjęć chorych płuc ndash jest skuteczniejsze w odwodzeniu ludzi od palenia niż jakiekolwiek ostrzeżenie Ministra Zdrowia

Zdjęcia a filmy

W październiku 2012 r opu-blikowano wyniki dwoacutech badań dotyczących wykorzystywania zdjęć i nagrań w kampaniach informacyjnych Podczas jed-nego z nich przeprowadzonego dzięki finansowemu wsparciu organizacji FARM (Farm Animal Rights Movement) badanym osobom pokazywano trzy roacuteżne zdjęcia jedno o niskim stopniu drastyczności (martwa świnia na brudnej podłodze ubojni) jedno o średnim po-ziomie drastyczności (martwa świnia na zakrwawionej pod-łodze ubojni) i jedno o wyso-

kim poziomie drastyczności (martwa świnia z poderżniętym gardłem na zakrwawionej pod-łodze ubojni) Następnie zmie-rzono oddziaływanie każdego zdjęcia i jego wpływ na stosu-nek osoacuteb badanych do praw zwierząt według bdquoskali praw zwierząt Wuenschardquo wysoki wynik wskazuje na pozytywny a niski na negatywny stosunek do praw zwierząt Na blogu FARM wyjaśniono bdquonajbardziej skuteczne okazało się zdjęcie o niskim poziomie drastyczno-ści to o średnim poziomie było mniej skuteczne o wysokim poziomie zaś najmniej choć statystycznie nie miało to żad-nego znaczenia Oznacza to że chociaż zdjęcia te w roacuteżnym stopniu wpływały na postrze-ganie praw zwierząt istnieje 15 prawdopodobieństwo że udałoby osiągnąć się taki sam wynik nawet wtedy jeśli wpływ zdjęć byłby zerowyrdquo

Drugie badanie zostało przeprowadzone przez Huma-ne Research Council (HRC) na zlecenie VegFund W ramach tego badania proszono osoby w wieku od 15 do 23 lat by obejrzały informacyjny materiał filmowy i wypełniły kwestiona-riusz Zgodnie z popularnym modelem paid-per-view każdy uczestnik i uczestniczka otrzy-mała jednego dolara za obej-rzenie każdego z poniższych filmoacutew

Farm to Fridge(autorstwa Mercy For Animals) drastyczny film skupiający się na aspekcie etycznymwzbudzaniu wspoacutełczucia w ktoacuterym wykorzystano materiał filmowy zawierający sceny okrucieństwa wobec zwierząt na fermach przemysłowych Wykorzystany

materiał pochodzi przede wszystkim ze śledztw

Maxines Dash for Freedom (autorstwa Farm Sanctuary) film skupiający się na aspekcie etycznymwzbudzaniu wspoacutełczucia opowiadający historię krowy ktoacutera uciekła przed ubojem i została uratowana A Life Connected (autorstwa Nonviolence United) film skupiający się na przekonaniu konsumentoacutew do zastanowienia się nad wpływem ferm przemysłowych na zwierzęta środowisko naturalne i zdrowie ludzi Geico Couple (autorstwa Physicians Commitee for Responsible Medicine) film skupiający się na aspekcie zdrowotnym opowiadający historię pary ktoacutera przeszła na weganizm i z powodzeniem zrzuciła kilka kilogramoacutew

Po obejrzeniu każdego z filmoacutew przedstawiono oso-bom uczestniczącym w ba-daniu listę pytań na temat tego czego się dowiedziały czy chciałyby uzyskać wię-cej informacji na temat diety wegetariańskiej i wegańskiej jak kształtuje się ich obecne spożycie mięsa nabiału i jajek jak roacutewnież czy rozważają ograniczenie spożycia produk-toacutew pochodzenia zwierzęcego W przeciwieństwie do badania przeprowadzonego z finan-sową pomocą FARM badanie HRC wykazało że na uczestni-koacutew i uczestniczki najmocniej oddziaływały drastyczne obra-zy Po obejrzeniu przerażająco

1

2

3

4

dosłownego Farm to Fridge 36 osoacuteb biorących udział w badaniu stwierdziło że rozważa ograniczenie spoży-cia produktoacutew odzwierzęcych ndash średnio o 7 więcej niż w przypadku pozostałych mniej drastycznych filmoacutew I to biorąc pod uwagę że średnio osoby te były w stanie obejrzeć jedynie 78 filmu Mercy For Animals

Poleje się krew

W oparciu o te wyniki łatwo dojść do wniosku że w przy-padku zdjęć skuteczniejsze są łagodniejsze obrazy natomiast drastyczne sceny lepiej spraw-dzają się w filmach Niestety nie jest to takie proste

bdquoUważam że metodologia badań FARM nie jest najlepsza jeśli chodzi o zadawane pyta-nia i wybrane obrazyrdquo moacutewi założyciel Mercy For Animals Nathan Runkle W trakcie bada-nia zmierzono między innymi stosunek do praw zwierząt nie zapytano jednak o to czy ob-razy wpłynęły na podejście do chowu i hodowli zwierząt lub czy skłoniły do zmiany przy-zwyczajeń ndash jak na przykład do przejścia na weganizm bdquoW badaniu HRC ten czynnik został ujętyrdquo moacutewi Nathan bdquoUwzględniono w nim zmianę zachowań badanych osoacuteb a przecież o to właśnie cho-

dzi aktywistom i aktywistkom praw zwierząt Trudno bę-dzie znaleźć kogokolwiek kto stwierdziłby że chce oglądać drastyczne obrazy ale już po obejrzeniu to właśnie te osoby częściej zmieniają swoje przy-zwyczajeniardquo Nathan stwier-dza że wykorzystywanie dra-stycznych obrazoacutew kojarzy mu się z wyborami prezydenckimi bdquoWyborcy twierdzą że są zmę-czeni i zniechęceni negatywny-mi spotami Mimo tego rok w rok politycy z nich korzysta-ją ndash bo są skutecznerdquo Choć Nathan przyznaje że obrazy wykorzystane w pierwszym ba-daniu są poruszające uważa że niekoniecznie przedstawiają one okrucieństwo bdquoNa wszyst-kich trzech zdjęciach zwierzę jest już martwerdquo stwierdza bdquoMoim zdaniem nie obrazują one drastycznego okrucień-stwa dlatego że zwierzę na nich jest już martwe i niezdolne do odczuwania boacutelu Tak więc można by dyskutować czy to co w tym badaniu zostało uznane za bdquodrastycznerdquo rzeczy-wiście takie jestrdquo Bez względu na wszelkie badania aktywiści i aktywistki praw zwierząt zga-dzają się że drastyczne obra-zy są skuteczne bdquoNajchętniej wykorzystuję drastyczne filmy podczas akcji informacyjnych przeprowadzanych w systemie paid-per-view (osoba otrzymuje małą kwotę pieniężną za obejrzenie filmu) lub w szkołach ndash o ile oczywi-ście uda się namoacutewić nauczy-cielakę do pokazania Farm to Fridgrdquo moacutewi Chris Van Breen Wpływ jaki wyświetlany film miał na widownię ocenia między innymi po poacuteźniejszych komentarzach bdquoLudzie skar-żyli się że powinienem był ich ostrzec i że nigdy nie będą już

w stanie zjeść mięsa Że gdy-by wiedzieli co to za film to na pewno by go nie obejrzelirdquo Podobne komentarze słyszał podczas rozdawania ulotek z drastycznymi zdjęciami Jedna z osoacuteb powiedziała mu bdquoNie powinieneś rozdawać tych ulotek Dostałam tę ulotkę w zeszłym tygodniu i od tego czasu nie tknęłam mięsa Na jego widok zrobiło mi się niedo-brzerdquo Hm jak dla mnie wyglą-da to na strategię prowadzącą do celu

bdquoByłam wegetarianką przez wiele lat ale dopiero gdy zoba-czyłam nagrania z ferm prze-mysłowych zdecydowałam się przejść na weganizmrdquo moacutewi Jasmin Singer wspoacutełzałoży-cielka (wraz z Marian Sullivan) organizacji Our Hen House bdquoTak więc jak najbardziej uwa-żam że w wielu wypadkach drastyczne obrazy mogą być skuteczne Jednak paradoksal-nie nie wydaje mi się by za-wsze taka forma trafiała do ludzirdquo

Gdzieś pośrodku

bdquoStaram się być gdzieś pomiędzyrdquo pisze Doris Lin na swojej stronie o prawach zwie-rząt w portalu Aboutcom

Myślę że najbardziej drastycznym zdjęciem jakie dotychczas opublikowałam było to ćwiartowanego w Japonii wieloryba Sądzę że za pomocą drastycznych zdjęć można przekazać coś czego nie da się ująć

24 otwarteklatkipl

w słowa ale korzystając z nich byłabym ostrożna Wieloryb jest słabo oświetlony a zdjęcie zostało zrobione z pewnej odległości co odejmuje mu drastyczności

Z sondy umieszczonej na jej stronie wynika że czytelnicy i czytelniczki zgadzają się na wykorzystywanie przez ruch prozwierzęcy drastycznych ob-razoacutew ndash o ile będą one wyko-rzystywane z głową

bdquoSądzę że zaroacutewno jed-ne jak i drugie są skutecznerdquo moacutewi Jo-Anne McArthur ktoacute-rej zdjęcia wykorzystywanych i uratowanych zwierząt potra-fią być zaroacutewno przerażające jak i piękne bdquoWszystko zależy od odbiorcy Jedna osoba po zobaczeniu drastycznych ob-razoacutew postanowi wprowadzić zmiany w swoim życiu druga po prostu odwroacuteci wzrok Roacuteż-ne obrazy trafiają do roacuteżnych osoacuteb w związku z tym potrze-

ba roacuteżnych taktyk by doprowa-dzić do zmian ndash tego uczy nas roacutewnież historia innych ruchoacutew społecznych Drastyczne ob-razy do jednych osoacuteb przema-wiają do innych nierdquo zauważa McArthur bdquoDlatego też powinny być wykorzystywane przez ruch prozwierzęcy tak samo jak mniej drastyczne obrazy i informacje opracowania na-ukowe sanktuaria dla zwierząt pisanie listoacutew demonstracje rozdawanie ulotekrdquo Poda-je przykład bdquoDo przejścia na weganizm skłoniły mnie trud-ne i drastyczne obrazy Tim Pachirat autor Every Twelve Seconds pracował przez sześć miesięcy w ubojni i nie zrezy-gnował z jedzenia mięsa Zde-cydował się na ten krok dopiero po spotkaniu jednej z uratowa-nych kroacutew w sanktuarium w Woodstockrdquo

Jasmin dostrzega tu pewną prawidłowość

Osobiście nie wydaje mi się by statystyczny jedzący mięso Kowalski

kliknął na drastyczny obraz by zobaczyć więcej ndash lecz wyniki tych badań pokazują że się mylę Chodzi o to że tak naprawdę wcale się nie mylę lecz autorzy i autorki badań także mają rację Bo pokazywanie zdjęć bdquomilusich mięciutkich kotkoacutewrdquo jak roacutewnież zdjęć tego rodzaju z ferm przemysłowych też jest skuteczne nieprawdaż Myślę że w tym wypadku najważniejsze jest przesłanie ktoacutere rzecz jasna powinno być jak najbardziej wyraziste i strategicznie dopasowane

Podobnego zdania jest roacutewnież Karin Davis założyciel-ka United Poultry Concerns bdquoObecnie Internet pełen jest obrazoacutew cierpienia zwierząt za ktoacutere winę ponosi człowiekrdquo moacutewi bdquoJednak jeśli tym obra-zom nie będzie towarzyszyło pełne pasji przesłanie ndash nieko-niecznie w tym samym miej-scu raczej w postaci posługi-wania się etycznym językiem i tworzenia etycznych kontek-stoacutew ndash wydaje mi się że więk-szość ludzi może stwierdzić że to okropne lecz nie dostrzec że roacutewnież oni są za to odpo-wiedzialni i mogą to zmienić Myślę też że obrazy cierpią-cych i poniewieranych zwierząt należy zestawiać z obrazami

25 otwarteklatkipl

tych samych zwierząt żyjących szczęśliwie ndash obrazoacutew ktoacutere nie tylko są ładne lecz roacutewnież pełne ekspresji budzą emocje i poruszająrdquo

Roacutewnież w tym punkcie Karen i Jasmin się zgadzają bdquoCzasamirdquo moacutewi Jasmin bdquoto właśnie obrazy szczęśliwych zwierząt bardziej przemawia-ją do ludzi jako że ndash tak było w moim przypadku ndash osoba je oglądająca stwierdza JAK MOGĄ IM TO ZABIERAĆ Dla mnie najbardziej przejmujący jest na przykład widok kurcza-koacutew z sanktuarium VINE w stanie Vermont ktoacutere nawet podczas najsroższej zimy wolą spać na drzewachrdquo (Przyro-da stoi w rażącej opozycji do brudu ferm przemysłowych na ktoacuterych rocznie miliardy kur-czakoacutew i kur są chowane i więzione dla ich ciał i jajek)

Oproacutecz pokazywania cier-pienia zwierząt szczegoacutelnie

istotne jest przedstawianie ich jako jednostek przeciwstawia-nie się koncepcji zwierząt jako towaru moacutewi lauren Ornelas założycielka Food Empower-ment Project bdquoJeśli będziemy pokazywać tylko ich cierpienie nie pokażemy że mogą one wieść też normalne życie Weź-my na przykład kość słoniową Jeśli będziesz pokazywać jedy-nie martwe słonie z odpiłowa-nymi kłami to i tak przemoacutewi to do ludzi bo chyba każdya widziała obraz słonia stąpają-cego po sawannie Większość ludzi jest w stanie znacznie lepiej wyobrazić sobie słonia w jego środowisku natural-nym niż na przykład kurczakardquo lauren ktoacutera roacutewnież niejedno-krotnie korzystała z porusza-jących materiałoacutew ze śledztw uważa że drastyczne obrazy odgrywają istotną rolę w po-kazywaniu ludziom w jakich warunkach chowane są tzw

zwierzęta gospodarskie bdquoNie-mniej jednak czasami obawiam się że skupianie się na scenach szczegoacutelnie okrutnych ndash nawet jeśli wiemy że to codzienność ndash może bardziej zaszkodzić niż pomoacutecrdquo

Jej zdaniem lepiej jest położyć nacisk na przedstawia-nie obrazoacutew niezaprzeczalnie okrutnych takich jak na przy-kład przetrzymywanie zwierząt w niewoli lub okaleczanie ich (przypalanie dzioboacutew obcina-nie ogonoacutew i rogoacutew)

Wciąż czekamy na ostatnie słowo na temat wykorzystywa-nia obrazoacutew choć przypusz-czalnie nigdy ono nie padnie Możemy liczyć na dalsze dys-kusje i badania ktoacutere pozwolą ruchowi udoskonalić swoje metody i przekaz Jednak na chwilę obecną przygnębiające obrazy przede wszystkim ze śledztw zdają się brać goacuterę Nathan dodaje

Tak jak moacutewiłem wcześniej żaden konsument czy konsumentka nie powie ci że chce oglądać drastyczne obrazy Jednak niezaprzeczalnym faktem jest to że skutecznie przyczyniają się one do zmiany postaw i zachowań Drastyczne obrazy obok ktoacuterych ciężko przejść obojętnie i ktoacuterych nie da się zapomnieć stwarzają emocjonalną więź z tematem i dają początek dyskusjom na temat etyki A to właśnie te rzeczy wpływają na decyzje konsumenckie

27 otwarteklatkipl

Byłeś jednym z akty-wistoacutew ktoacuterzy w akcie solidarności wypalili sobie na ciele numer 269 Skąd pomysł na taką akcjęPomysł zrodził się wiele

lat temu w głowie Saszy On mieszka w Tel-Awiwie jeszcze jako dziecko przenioacutesł się tam z Mołdawii W temacie praw zwierząt Sasza działa już od 15 lat (może troszkę mniej) Taką

akcję wymyślił już bardzo daw-no temu ale na początku sam pomyślał że taki pomysł to jednak za dużo Kilka lat poacuteźniej opowiedział o swoim pomyśle innym izraelskim aktywistom

Wywiad z OLEGIEM OZEROWEM jednym z uczestnikoacutew akcji wypalania liczby 269

2 października 2012 w Światowym Dniu Zwierząt Hodowlanych na Placu Rabina Yitskhaka w Tel-Awiwie aktywiści ruchu

praw zwierząt przeprowadzili akcję solidarno-ściową mająca na celu ukazać głęboką empa-tię w stosunku do zwierząt zniewalanych i wykorzystywanych przez gatunek ludzki

Troacutejka aktywistoacutew w tym jeden ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji wypaliła sobie na skoacuterze numer bdquo269 Znakowanie poprzez wypalanie piętna rozgrzanym metalem jest po-wszechną praktyką stosowaną wobec niewin-nych zwierząt będących ofiarami eksploatacji dokonywanej przez ludzi na całym świecie Ta demonstracja miała za zadanie skierować naszą empatię w stronę obecnie najbardziej uciskanej grupy żywych istot ktoacutere mogą

odczuwać boacutel i cierpienie ndash w stronę zwierząt hodowlanych

A dlaczego właśnie bdquo269 bdquo269 to sym-boliczny ale naprawdę istniejący cielak ktoacutery urodził się na izraelskiej fermie mlecznej Jego życie zostanie zakończone w chwilę po tym gdy się zaczęło Poprzez wypalenie sobie tego numeru na własnych ciałach aktywiści poka-zali swoją solidarność z ofiarami ferm przemy-słowych i zapewnili wieczną pamięć sprawie o ktoacuterą walczą

Aktywistą ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji był Oleg Ozerow wieloletni działacz na rzecz praw zwierząt ktoacutery w poniższym wywiadzie opowiada o samej akcji reakcjach ludzi grani-cach poświęcenia oraz wielu innych ciekawych i ważnych kwestiach

pytania Olga Plesińska tłumaczenie i redakcja Marlena Kropidłowska

ale ich reakcja była na tyle negatywna że znoacutew odłożył go na kiedy indziej Ostatecznie rok poacuteźniej Sasza jeszcze raz przedstawił zarys akcji tym ra-zem wąskiemu kręgowi znajo-mych-aktywistoacutew i tym razem spotkał się ze wsparciem i entuzjazmem

Jak to się stało że znala-złeś się w Tel-AviviePonad 2 lata temu pozna-

łem izraelskiego aktywistę Przez cały ten czas utrzymy-waliśmy kontakt od czasu do czasu wymienialiśmy wia-domości na Facebooku czy rozmawialiśmy na Skypie Dodatkowo wraz z innymi ak-tywistami w Rosji wspieraliśmy izraelską kampanię przeciwko cieszącej się bardzo złą sławą fermie Mazor gdzie hodowano małpy ktoacutere potem wysyłano do laboratorioacutew żeby przepro-wadzać na nich badania

I kiedy Sasza przedstawił swoacutej pomysł znajomym wynik-nęła taka sytuacja że ze wzglę-doacutew bezpieczeństwa (w Izraelu łatwo można zniszczyć swoją karierę zawodową biorąc udział w podobnych wydarzeniach) w danym momencie poza Sa-szą w akcji moacutegł wziąć udział tylko jeszcze jeden człowiek Ten człowiek też kiedyś przyje-chał ze swoją rodziną z Rosji Przy okazji ciekawostką jest że pomimo tego że akcja była izraelska to jej uczestnikami byli ludzi mający w mniejszym lub w większym stopniu korze-nie w Związku Radzieckim

Znoacutew odbiegam od tematu Okazało się że w Izraelu nie da się znaleźć trzech osoacuteb do przeprowadzenia takiej akcji a minimalna liczba uczest-nikoacutew to właśnie troje - tak zdecydowali aktywiści bo

mniej uczestnikoacutew wyglądało-by naprawdę niezbyt dobrze Więc ten aktywista ktoacuterego poznałem dwa lata temu zapy-tał mnie czy chciałbym wziąć udział w takiej akcji

Czy od razu się zgodziłeśPrzyznaję że chwilę się

zastanawiałem Po prostu żeby pod wpływem impulsu nie na-pisać bdquoTak tak tylko pozwolić informacji powoli przeniknąć do moacutezgu Przez ten moment nie zastanawiałem się nawet zbyt dużo nad tym co robić a bardziej nad tym że ruch nie jest w stanie znaleźć w całym kraju nawet troacutejki do udziału w takiej akcji że tak nie może być W stosunku do siebie gdybym odmoacutewił odebrałbym to jako osobisty wstyd akty-wisty Przecież to też wymaga pewnego rodzaju poświęcenia ndash przyznać się że u ciebie w kraju do tego w takim w ktoacute-rym jest wielu wegan brakuje jednego () człowieka do prze-prowadzenia w pełni legalnej akcji Coacuteż przynajmniej wtedy tak myślałem że to w pełni legalna akcja Dopiero kilka dni przed dowiedziałem się że

zgodnie z izraelskim prawem nie wolno wykonywać celo-wych oparzeń na skoacuterze nawet w specjalnych salonach a co dopiero w przestrzeni publicznej

Co na to Twoi bliscy Na początku powiedzia-

łem o tym tylko kilku osobom ponieważ izraelscy aktywiści poprosili żeby informację prze-kazywać tylko tym rosyjskim aktywistom ktoacuterym w 100 ufam i ktoacuterzy mogą być gotowi przyjechać do Izraela i zrobić to samo Takich nie udało się zna-leźć z roacuteżnych względoacutew (ko-muś nie dali wolnego w pracy u kogoś nie było paszportu żona nie pozwoliła itd) Krew-nym nic nie moacutewiłem Jednak kiedy dowiedzieli się o akcji i obejrzeli wideo to zaczęło się Wszyscy dzwonili sto razy i analizowali co ze mną nie tak W rezultacie analiz powstały dwie głoacutewne wersji tego co się stało i tak albo 1) zwariowałem albo 2) musi chodzić o jakieś narkotyki

Jak Izraelki i Izraelczycy odebrali tą akcję Moacute-

28 otwarteklatkipl

wienie w Izraelu o holo-kauście to coś naprawdę mocnegoW tym temacie mogę opo-

wiedzieć dość interesującą hi-storię Jeden z naszych bdquowypa-laczy także aktywista z długim stażem kiedyś brał udział w pewnej akcji w Tel-Awiwie Podczas tamtej akcji stał z plakatem ktoacutery roacutewnież przy-roacutewnywał sytuację zwierząt do Holokaustu Podszedł do niego turysta i zaczął się oburzać na takie poroacutewnanie moacutewić że jest to niewłaściwe Wtedy aktywista odpowiedział Ty turysta będziesz moacutewił mnie Żydowi i obywatelowi Izraela ktoacutery ma w rodzinie ocalałych z Holokaustu co jest właściwe a co niewłaściwe

Głośno było o Was w mediachMedia głoacutewnego nurtu

w ogoacutele nie wykazały zainte-resowania akcją Inną kwe-stią jest to że akcja wywołała niebywałe poruszenie wśroacuted wegan i obrońcoacutew praw zwie-rząt Na chwilę obecną kam-panię 269 wspiera 20 krajoacutew Niedawno w Chorwacji miała miejsce akcja tatuowania liczby 269 a w Argentynie zrobiono w zasadzie dokładnie to samo co w Tel-Awiwie Myślę że to przełom zwłaszcza biorąc pod uwagę to że obecnie kampania ma na celu stworzenie między-narodowego symbolu protestu i oporu ale nie działającego w ukryciu tak jak ALF Działania mają być legalne i jawne ale roacutewnie bezkompromisowe

Na dzień dzisiejszy symboliczny tatuaż z liczbą 269 wykonało już ponad sto osoacuteb

a to przecież dopiero początek

W akcji wzięli udział sami faceci - to przypadek Nie było chętnych kobiet Czy może to była akcja dla bdquotwardzielirdquoNa jednym ze zdjęć na stro-

nie kampanii możesz zobaczyć dziewczynę ktoacutera naśladując nas wyraziła swoacutej sprzeciw Ona nawiasem moacutewiąc była prawdziwą bohaterką Skręciła z drutu kolczastego ten symbo-liczny numer rozżarzyła każdą cyfrę i przyłożyła ten rozgrzany drut do ręki i przycisnęła twar-dym przedmiotem I tak trzy razy Mało kto zdobyłby się na coś takiego Ja na przykład nie dałbym rady zrobić tego stopniowo Oczywiście wszy-scy bardzo chcieli żeby w akcji wzięła udział dziewczyna tak żeby całość nie wydawała się zbytnio hardcoreowa Nie-stety na tamtą chwilę żadnej nie udało się znaleźć [W stale trwających akcjach solidarno-ściowych tatuowaniawypa-lania sobie bdquo269 bierze udział wiele kobiet - OK]

Ci ktoacuterzy wypalali nu-mer na waszych ciałach nie bali się was skrzyw-dzić Trudno było znaleźć chętnych Jak układają się wasze stosunki już po wszystkim Wszyscy oni to obrońcy

praw zwierząt z długim sta-żem Aby im nie zaszkodzić nie będę się o nich rozpisywał powiem tylko że znalezienie ich w gronie wolontariuszy nie było trudne Oczywiście bali się że mogą nam zrobić większą krzywdę niż planowaliśmy i bardzo chcieli żeby wszystko poszło w miarę gładko

W związku z tym ćwiczyliśmy przebieg akcji na dachu domu gdzie zebraliśmy wszystkie niezbędne narzędzia Każdego wieczoru przez cztery kolejne dni Po kilka razy od początku do końca Następnie przy po-mocy lin spuściliśmy z dachu wszystkie sprzęty Po-tem sami zjechaliśmy z dachu i zaczęliśmy przymocowywać wszystko do dachu samocho-du Trzeba było widzieć miny przechodnioacutew w tamtym mo-mencie Wszystko to działo się w miejscu gdzie mieszkają głoacutewnie Erytrejczycy i Sudań-czycy czyli ludzie względnie dalecy od takich kwestii I nagle widzą zagrodę z drutu kolcza-stego załadowywaną na dach samochodu i trzech ludzi ktoacute-rzy mają w uszach przywieszki z numerem 269 takie jak u kroacutew i jeden z tych ludzi (ja) jeszcze trzyma czarne spoden-ki dwoma palcami żeby nie ubrudzić się świeżą farbą ktoacuterą trzeba była zamazać firmowe znaczki

Nasze relacje ze wszystkimi osobami ktoacutere wzięły udział w akcji stały się oczywiście bliższe Ale nie na poziomie częstszej komunikacji ndash po prostu czuję że gdzieś tam da-leko są ludzie z ktoacuterymi prze-żyłem bardzo ważne dla mnie dni uczucia ktoacutere są z tym związane trudno opisać można powiedzieć że jest to uczucie wypełniającego ciepła Już na zawsze będę związany z tymi ludźmi niewidzialnymi więzami I nie tylko z nimi W pierwszej kolejności ze zwierzętami

Wypuściliście naprawdę mocny i kontrowersyjny materiał Ale czy samo-okaleczanie się jest bdquowe-gańskierdquo W sensie sza-

29 otwarteklatkipl

nujemy innych staramy się działać na ich rzecz pomagać Po to by to ro-bić wielu z nas dba o dobrą kondycję zaroacutewno fizyczną jak i intelektualną Szanu-jemy ciała zwierząt ich nietykalność Nietykalność i autonomię innych ludzi A wy ranicie swoje ciała Rozumiem intencjęhellip Ale czy tędy drogaJa uważam że tak Akcja

nie jest jeszcze wystarczają-co ekstremalna skoro sprawa dotyczy mordowania ponad 150 miliardoacutew istnień rocznie Ja moacutegłbym zedrzeć z siebie skoacuterę gdybym miał pewność że takie coś pozwoli zatrzymać to szaleństwo Niestety tak by się nie stało Właśnie teraz w pełni to rozumiemy Jak powiedział Sasza bdquoWięcej nie można było zrobić Ludzie w większości nawet zbytnio się nie przerazili odkryciem praw-dy Chociaż kilkoma osobami jedzącymi mięso nawet tu w Rosji ta akcja wstrząsnę-ła Na zasadzie szoku - w ten dzień w ktoacutery obejrzeli wideo nie mogli zjeść mięsa na obiad Nie wiem na ile można ocenić takie zwycięstwo Ale podkreślę jeszcze raz to dopiero początek

Co się tyczy weganizmu i cielesności - weganizm często jest sprowadzany do jedzenia Pokazaliście dość spektakularnie że jest to o wiele więcej Że weganizm jest aktem solidarności Roacutewnież cielesnej Jakkolwiek patetycznie to nie brzmi ndash połączyliście się ze zwie-rzętami w części ich boacutelu Jak czujesz siebie po tym doświadczeniu Bliższy

zwierzętom Bardziej zaangażowany Nie uwierzysz ale takie

samo pytanie zadałem Laza-rosowi Gorelikowi ojcu Zohara trzeciemu aktywiście ktoacutery zro-bił sobie znamię A Lazaros zrobił sobie tatuaż w ramach izraelskiej akcji

Zadałem to pytanie bo sam poczułem że stałem się bliższy zwierzętom że moacutej los stał się bliższy ich losowi przecież my wszyscy jesteśmy bezimiennymi stworzeniami z numerami porządkowymi wypalonymi na naszych ciałach

I zwierzęta nie mogą liczyć na nikogo więcej niż na swoich braci obrońcoacutew praw zwierząt Oznacza to że oproacutecz bliskości poczułem jeszcze coś ważniej-szego pewnego rodzaju po-trzebę wzięcia jeszcze większej odpowiedzialności za swoje działania i aktywizm Zrozu-miałem ze muszę robić więcej i wahać się mniej Zrozumia-łem ze strach i wątpliwości nie pomogą kiedy toczy się taka poważna i istotna walka

Tu bym chciała wroacutecić do boacutelu czy warto było go doświadczyć Czym ten boacutel jest dla Ciebie Jaki jest dla Ciebie jego sym-boliczny głębszy wymiarWszystko co robiłem dla

zwierząt uważam za warte doświadczenia Absolutnie wszystko Teraz w Rosji zaczy-na się prawdziwa wojna z mordercami psoacutew ktoacuterych

30 otwarteklatkipl

jest kilkuset w całym kraju A aktywistoacutew ktoacuterzy są gotowi realnie działać w tym temacie (także legalnymi metodami) można policzyć na palcach Właśnie dzisiaj ogłoszono że hycle donoszą na policję na obrońcoacutew praw zwierząt w tym na mnie Czym by się to nie skończyło to jestem pewien że warto to robić

Nie pamiętam o boacutelu ale każdego dnia patrzę na znamię i ono przypomina mi dzień za dniem ze moje osobiste i domowe życie to niepotrzebna krzątanina Staram się na nią tracić coraz mniej i mniej cza-su Planuję zrezygnować z pracy w biurze tak by w pełni moacutec się poświęcić obronie praw zwierząt Jeśli to wszyst-ko brzmi zbyt patetycznie ndash wybaczcie I nie proacutebuję tu z siebie robić żadnego bohate-ra w żadnym wypadku Prze-ciwnie wydaje mi się że nie udało mi się osiągnąć przesad-nie dużo w ciągu tych moich

30 lat życia Oczywiście tak jak wspominałem wcześniej symboliczne znaczenie bdquo269rdquo jest bardzo duże Jeśli kampa-nia będzie rozwijać się w takim tempie to w ciągu powiedzmy 5 lat bdquo269rdquo stanie się szeroko rozpoznawalnym symbolem sprzeciwu wobec zagłady zwierząt lub ich holokaustu jak powiedzieliby moi izraelscy przyjaciele Ludzie będą wi-dzieć te cyfry i będą wiedzieć ze człowiek ktoacutery je nosi ndash nie-ważne czy na koszulce czy jako tatuaż czy znamię jest radykalnie nastawiony przeciw-ko temu co się dzieje

Na koniec ndash warto było to zrobićNiedawno rozmawialiśmy

z Saszą na ten temat Roz-mawialiśmy w kontekście zachęcenia ludzi w Rosji do akcji tatuowania się 18 grudnia Moacutewiłem że istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo ze nie znajdziemy w Rosji ludzi

ktoacuterzy będą chcieli zrobić coś takiego i zapytałem Saszę czy może ja powinienem dodatko-wo zrobić jeszcze tatuaż żeby w ten sposoacuteb i Rosja wsparła dalej akcję I Sasza odpowie-dział bdquoOleg wiesz że jeśli to by zależało od nas to dawno już byśmy pokryli swoje ciała piętnami i tatuażami od głowy do piętrdquo Ale nam są niezbędni nowi ludzie w kampanii Innymi słowy powtarzanie akcji nie ma większego sensu Żeby roz-winąć kampanię konieczne są nowe radykalne działania i ja z przyjemnością wezmę w nich udział Przy okazji mogę wspomnieć że w ramach mię-dzynarodowej tatu-akcji tatuaż 269 wykonało 4 Rosjan i 2 Białorusinoacutew

To znaczy że sytuacja nie jest beznadziejna i z pewnością uda nam się zwyciężyć Musimy zwyciężyć

31 otwarteklatkipl

Kiedy jest mi źle myślę o tym jak źle jest bezsilnym bezbronnym zwierzętom w tych potwornych gułagach rozpaczy To nadaje perspektywę mojemu boacutelowi Pamiętam roacutewnież o tym że ja znalazłem się tu z wyboru Zwierzęta nie

Zachęcam aktywistoacutew aby dbali o swoje zdrowie Trzymajcie się blisko swoich rodzin i ludzi ktoacuterych kochacie Bądźcie dla siebie dobrzy Miejcie poczucie humoru Ostatnio trochę medytowałem i bardzo mi to pomogło Polecam roacutewnież by pić duże ilości wody regularne ćwiczyć uprawiać chociaż jeden sport słuchać muzyki dużo czytać i choć raz dziennie wybuchnąć radosnym śmiechem

Stres pojawi się na pewno Życie aktywistoacutew jest bardziej intensywne wrażliwe i czujne niż życie wielu innych osoacuteb Z definicji jest więc nieustannie podatne na wszechobecną przemoc Gdybym jednak miał wybrać jedno z dwojga to wolałbym się spalić wiodąc autentyczne życie pełne wspoacutełczucia niż powoli rdzewieć prowadząc życie pełne przemocy i pozbawione refleksji Nie ma powodoacutew żeby czegokolwiek żałować

Nie ma odwrotu

PHILIPP WOLLEN na temat aktywizmu

Page 5: Otwarte Klatki Biuletyn 1/2013

4 JAPONIA PRZEDWCZEŚNIE ZA-KOŃCZYŁA POŁOWY WIELORYBOacuteW

Każdy z nas jest fanem opowiadań w ktoacute-rych to zły przegrywa Dlatego pewnie każdemu spodoba się historia japońskich rybakoacutew ktoacuterzy już w marcu zakończyli połowy wieloryboacutew nie osiągając nawet 13 zaplanowanego połowu Jak podaje Japońska Agencja ds Rybołoacutewstwa w tegorocznych połowach złowiono jedynie 266 płetwali karłowatych i jednego finwala (po płetwalu błękitnym to drugi co do wielkości waleń ndash przyp red) co nie stanowi nawet 13 zaplanowanego na 900 sztuk połowu Ofi-cjalne stanowisko Agencji tłumaczące tak niski wynik obarcza winą nie tylko złe warunki pogo-dowe lecz także akcje sabotażowe aktywistoacutew z grupy Sea Shepherds ktoacuterzy oskarżani są min o zrzucanie bdquośmierdzących bombrdquo na pokłady kutroacutew czy używanie lin w celu splą-tania śmigieł rybackich Grupa Sea Shepherds została oskarżona o akcje sabotażowe także przez Japoński Instytut Badań nad Walenia-mi (ICR) ktoacutery co roku odławia znaczną liczbę osobnikoacutew do celoacutew bdquonaukowychrdquo Ciekawe jak Sea Shepherds ktoacuterzy właśnie rozpoczynają nową kampanię ustosunkują się do oficjalne-go sądowego zakazu atakowania bdquobiednychrdquo japońskich rybakoacutew

PANAMA ZAKAZUJE WALK BY-KOacuteW I INNYCH BRUTALNYCH SPOR-TOacuteW

15 marca Panamskie Zgromadzenie Naro-dowe przegłosowało bezprecedensową usta-wę o całkowitym zakazie jakichkolwiek walk bykoacutew zaczynając od hiszpańskiej corridy a kończąc na bdquobezkrwawychrdquo walkach w stylu portugalskim Pomimo tego że w Panamie nigdy nie odbywały się walki bykoacutew to usta-wa ta ma charakter zapobiegawczy przed napływem corridy z państw sąsiednich w ktoacuterych także traci ona na popularności Nowa ustawa podpisana przez prezyden-ta Ricarda Martinelli w listopadzie zabrania także walk psoacutew pogoni chartoacutew za zającem czy wyścigoacutew chartoacutew Co więcej znajdujące się w niej regulacje dotyczące zwierząt cyr-kowych są tak ścisłe że najprawdopodobniej doprowadzą do całkowitego wycofania wy-korzystywania zwierząt w cyrkach Niestety ustawa nie obejmuje zakazu wyścigoacutew kon-nych i walk kogutoacutew

3

5 WŁOSCY AKTYWIŚCI UWALNIAJĄ 30 BEAGLI Z GREEN HILL

Kiedy już włoscy aktywiści zabierają się do roboty to konkretnie Historia kwietniowe-go uwolnienia 30 szczeniakoacutew beagle hodo-wanych do wiwisekcji jest tylko malutką czę-ścią akcji ktoacutera według nas jest największym osiągnięciem ruchu proanimalistycznego w 2012 Historia ta rozpoczyna w paździer-niku 2011 r kiedy to pięciu aktywistoacutew z grupy Fermare Green Hill wdarło się na dach budynku Green Hill największej eu-ropejskiej zwierzętarni w ktoacuterej hodowano psy do celoacutew doświadczalnych Do klientoacutew Green Hill zaliczały się laboratoria uniwersy-teckie kompanie farmaceutyczne oraz znie-sławiony angielski instytut Huntingdon Life Sciences Po tej głośnej akcji we Włoszech nastąpiła wrzawa oraz społeczne zniesma-

czenie tematem wiwisekcji Z każdym dniem przybywało przeciwnikoacutew tej okropnej meto-dy badawczej dzięki czemu wywarto presję na rząd aby ten zmienił prawo zakazując przeprowadzania wiwisekcji na kotach psach i naczelnych Dzięki pospolitemu ruszeniu w kwietniu 2012 udało się zgromadzić prawie tysiąc osoacuteb na demonstracji przed budyn-kiem Green Hill To właśnie na tej demon-stracji kilkadziesiąt osoacuteb wtargnęło na teren zwierzętarni i uwolniło sukę z 12 szczenia-

5 otwarteklatkipl

7

BLOKADA NAJWIĘKSZEJ FERMY JAJEK W NOWEJ ZELANDII

Po tym jak śledztwo przeprowa-dzone na fermach ukazało że wła-ściwie brak jest jakichkolwiek roacuteżnic pomiędzy zachwalaną hodowlą w systemie klatek wzbogaconych a istniejącym systemem klatek kon-wencjonalnych aktywiści z New Zealand Open Rescue i Koalicji na Rzecz Zakazu Chowu Przemysłowego spędzili kilka miesięcy na planowaniu protestu przeciwko największemu producentowi jaj w Nowej Zelandii ndash firmie Mainland Poultry

Efektem działań była akcja w ktoacuterej troacutejka aktywistoacutew podwiesiła się na metalowych stelażach ustawio-nych przed wjazdem do siedziby firmy blokując jej wjazd przez co Mainland Poultry zmuszone było do czasowego zaprzestania dystrybucji jajek

bdquoTego dnia ryzykowaliśmy wła-snym życiem ale dzięki temu Main-land Poultry jest świadome do czego jesteśmy zdolni Akcja ta była swo-istego rodzaju ostrzeżeniem nie tylko dla Mainland Poultry lecz dla całego przemysłurdquo ndash powiedziała Deirdre Sims jedna z aktywistek biorących udział w czerwcowej akcji

KALIFORNIA WPROWADZIŁA ZAKAZ SPRZEDAŻY FOIE GRAS

Potrzeba było aż siedem lat by wprowadzić w życie ustawę z 2004 r zakazującą sprzedaży jakichkolwiek produktoacutew pochodzących z przymu-sowego tuczu ptakoacutew

Z dniem 1 lipca 2012 w stanie Kalifornia jednym spośroacuted 51 stanoacutew USA zaczął obowiązywać cał-kowity zakaz sprzedaży foie gras W zamierzeniu 75 letni okres od przegłosowania ustawy do wprowa-dzenia zakazu miał dać rolnikom czas na wymyśle-nie mniej okrutnych metod uzyskiwania stłuszczo-nych ptasich wątroacuteb Bez zaskoczenia ndash nie udało się wymyślić takiej metody Lauren Ornelas jedna z aktywistek walczących o zakaz w bardzo ciekawy sposoacuteb opisała na swoim blogu w jaki sposoacuteb uda-ło się osiągnąć to zwycięstwo

6

kami Zdjęcia z tych wydarzeń szczegoacutelnie jedno na ktoacuterym szczeniak przekazywany jest z rąk do rąk nad drutem kolczastym obiegły cały świat i stały się symbolem walki o wyzwolenie zwierząt Dalsza historia przedstawia się następująco oproacutecz postę-powania karnego dotyczącego naruszenia mienia Green Hill ruszyło roacutewnoległe śledz-two sprawdzające warunki hodowli psoacutew Ku zdziwieniu wszystkich okazało się że właściciel zwierzętarni firma Marshall Farm z USA nie tylko łamała przepisy dotyczące hodowli psoacutew ale także manipulowała dany-mi W związku z tym rząd nakazał czasowe zamknięcie placoacutewki na okres prowadzenia dalszego śledztwa a wszystkie psy zostały umieszczone w domach tymczasowych Jak informują jednak aktywiści z Femare Gre-

en Hill wszyscy bdquotymczasowirdquo opiekunowie psiakoacutew nie mają najmniejszego zamiaru oddawać psoacutew firmie Marshall Farm w razie umorzenia śledztwa

Grupa Fermare Green Hill mdash po zmianie nazwy na Animal Amnesty mdash obecnie przy-gotowuje się do kampanii przeciwko firmie Harlan Sprague Dawley ktoacutera hoduje na cele wiwisekcyjne nie tylko beagle lecz także marmozety koty kroacuteliki świnki morskie szczury myszy myszoskoczki i chomiki W swojej ofercie posiada ona także zwierzęta hybrydowe mutanty i osobniki transgenicz-ne Mamy jednak nadzieje że tak jak w przy-padku kampanii przeciwko Green Hill wspoacuteł-praca aktywistoacutew ze zwykłymi mieszkańcami Włoch przyniesie kolejne sukcesy i uratuje wiele tysięcy stworzeń

6

NIEDŹWIADEK BEN ZNAJDUJE DOŻYWOTNI DOM

Przez sześć nieszczęsnych lat niedź-wiedź Ben przebywał w ciasnym jało-wym kojcu przydrożnego zoo w Poacutełnoc-nej Karolinie

Sześć lat chodził po betonie nadgry-zał metalowe pręty ogrodzenia i przeby-wał w brudnym kojcu Na szczęście po latach ciągania po sądach i składania pozwoacutew przez organizacje takie jak ALDF i PETA w sierpniu 2012 roku sędzia po-zwolił na dożywotnie umieszczenie Bena w kalifornijskim sanktuarium dla zwierząt prowadzonym przez organizację PAWS (Performing Animal Welfare Society)

Dziś Ben może cieszyć się dużym zielonym wybiegiem na ktoacuterym spędza praktycznie całe dnie ma do dyspozycji także stawek w ktoacuterym schładza się w upały

Zainteresowani mogą tutaj obejrzeć kroacutetką historię uwolnienia niedźwiadka

ADIDAS REZYGNUJE Z UŻYWANIA KANGURZEJ SKOacuteRY

Marka ta jest rozpoznawana na całym świecie ich buty są noszone przez sportowcoacutew od 1920 r a dzięki innowacyjności i świetnemu designo-wi dziś Adidas jest jedną z największych marek odzieżowo-obuwniczych na świecie Przez długie lata Adidas wykorzystywał skoacuterę z kanguroacutew do produkcji roacuteżnych modeli korkoacutew piłkarskich przez co dotował największą komercyjną rzeź dzikich zwierząt na świecie jak o polowaniach na kangury moacutewi organizacja Animals Australia

Po latach prowadzenia kampanii przez organi-zacje takie jak Viva czy Viva USA Adidas ogłosił we wrześniu że wycofuje użycie kangurzej skoacutery do produkcji obuwia

HISTORIA WOŁOacuteW BILLA I LOU NA PIERWSZYCH STRONACH GAZET

Pomimo że tak jakbyśmy sobie tego życzyli wiadomość ta nie kończy się happy-endem histo-ria wołoacutew Billa i Lou ktoacutere przez dziesięć lat były wykorzystywane do badań naukowych w Vermon-trsquos Green Mountain College (GMC) przyczyniła się w Stanach do gorącej debaty na temat wykorzy-stywania i hodowli zwierząt do celoacutew naukowych i konsumenckich

Cała historia przedstawia się następująco ndash Bill i Lou są hodowane do celoacutew naukowych w GMC Następnie jeden z wołoacutew ndash Lou doznaje kontuzji nogi tak poważnej że nie może być dłużej wyko-rzystywany do celoacutew badawczych Co decyduje GMC Para zwierząt powinna zostać zabita celem spożycia przez studentoacutew Gdy wiadomość ta dostała się do medioacutew opinia publiczna zawrzała I pomimo że liczne sanktuaria dla zwierząt min VINE zabiegały o możliwość opieki nad parą wy-służonych zwierząt GMC w listopadzie zdecydował się na eutanazję Lou Jednak dzięki presji wywartej przed media i społeczeństwo GMC zobowiązał się do dożywotniej opieki nad drugim wołem ndash Billem ktoacutery został umieszczony na fermie należącej do uczelni

Jakkolwiek kontrowersyjne wydaje się nagła-śnianie sprawy jedynie dwoacutejki zwierząt a przy-zwalanie na uboacutej milionoacutew pozostałych zwierząt gospodarskich historia Billa i Lou przyczyniła się do jakże istotnej i długo oczekiwanej dyskusji na temat postrzegania i wykorzystywania zwierząt jako zwykłych surowcoacutew

8 9

10

KOSTARYKA ZAKAZUJE MYŚLISTWA JAKO FORMY SPORTU Po jednomyślnym i ostatecznym głosowaniu w grudniu ubiegłego roku parlament Kostaryki

jako pierwszy w całej Ameryce Południowej wprowadził w życie ustawę całkowicie zakazującą uprawiania myślistwa dla sportu Dzięki temu osoby ktoacutere przyłapie się podczas polowania mogą podlegać karze do czterech miesięcy pozbawienia wolności lub $3000 grzywny

Kostaryka jako jeden z niewielu krajoacutew na świecie w ktoacuterym zachowała się bioroacuteżnorodność gatunkoacutew jest wielką atrakcją dla myśliwych ktoacuterzy przyjeżdżają na łowy w poszukiwaniu egzo-tycznych kotoacutew kolorowych papug i innych zwierząt atrakcyjnych dla przemysłu zoologicznego Dlatego też wprowadzony zakaz daje szansę na utrzymanie roacuteżnorodności gatunkoacutew i odrodzenie się prawdziwej turystyki

Warto także wspomnieć że przegłosowana ustawa weszła w życie tylko dzięki determinacji aktywistoacutew ktoacuterzy dwa lata temu zebrali na petycji domagającej się zakazu myślistwa prawie 177 tysięcy podpisoacutew a następnie przedłożyli parlamentowi obywatelski projekt ustawy Brawa

HOLENDERSKI SENAT PRZEGŁOSOWAŁ ZAKAZ HODOWLI NOREK NA FUTRA

W dekadę po tym jak Holandia urosła na trzecią na świecie zaraz po Danii i Chinach potęgę w produkcji futer z norek z rocznym wynikiem na poziomie 6 milionoacutew skoacuter pod koniec roku holen-derski senat przegłosował zakaz hodowli norek dla futer

Kilka miesięcy wcześniej Minister Rolnictwa wystosował ankietę do obywateli Holandii Okazało się że aż 93 Holendroacutew i Holenderek jest przeciwko zabijaniu zwierząt na futra Na zamknięcie swoich ferm hodowcy norek mają czas do 2024 roku

Holenderski przemysł futrzarski obecnie składa się ze 170 ferm norek na ktoacuterych zwierzęta trzymane są zazwyczaj w jałowych metalowych klatkach długości ludzkiego przedramienia W naturalnych warunkach norki zasiedlają najczęściej doliny rzeczne a ich potrzeby terytorialne szacuje się na ok 800 ha Poprzez stres wywołany hodowlą w ciasnych często stłoczonych klat-kach norki przejawiają objawy stereotypii i kanibalizmu Holandia wprowadziła zakaz hodowli lisoacutew

na futra już w 1995 roku w dwa lata poacuteźniej wprowadziła zakaz hodowli szynszyli na futra

Zakaz hodowli norek oznacza że za 12 lat holenderski przemysł futrzar-ski będzie tylko wstydliwym wspo-mnieniem a ludzie z niedowierzaniem będą kręcić głowami i zastanawiać się

Jak mogliśmy to robić zwierzętom

Tą dobrą informacją kończymy nasze zestawienie Wydawać by się mogło że rok 2012 był dość przychyl-nym rokiem dla aktywistoacutew jednak my życzymy sobie i Wam żeby nad-chodzący 2013 obfitował w jeszcze więcej akcji dążących do wyzwolenia zwierząt

11

12

8 otwarteklatkipl

GenevAnimaliste oraz LausAnimaliste organizują pierwszą Międzynarodową Veggie Pride ktoacutera odbędzie się

18 maja 2013 r w Genewie (Szwajcaria) Będzie to weekend (16-20 maja) pełen atrakcji takich jak wykłady koncerty spotkania oraz happeningi przed WHO i ONZ i wręczenie petycji przeciw wegefobii

Pierwsze lokalne Veggie Pride miały miejsce we Francji na początku lat 2000 jako odpowiedź na ataki i dyskryminację ktoacutere musieli znosić francuscy wegetarianie i weganie

Wyszli oni na ulice po to aby pokazać że istnieją i że oczekują poważnego traktowania ponieważ cierpienie i śmierć miliardoacutew zwierząt

jest sprawą poważną i polityczną Powstało też wtedy pojęcie wegefobii czyli tego z czym pew-nie każdy z nas miał do czynienia w postaci ata-koacutew głupich komentarzy wyśmiewania się itd Ważne jest żeby nazywać rzeczy takimi jakie są i na tego typu ataki odpowiedzieć że jest to wegefobia staje się to wtedy kwestią polityczną a nie prywatną Dlaczego ważne jest żeby było nas jak najwięcej na Veggie Pride

Ponieważ jest to jedyna taka okazja by pokazać

międzynarodowym instytucjom takimi jak WHO czy ONZ że jest nas

dużo

PIERWSZA Międzynarodowa VEGGIE PRIDE

9 otwarteklatkipl

Jola Cora

Dobrusia Karbowiak

ANIMAL IMPACT Secrets Proven to Achieve Results and Move the World to jedna z najnowszych pozycji poruszających tematykę strategii działania na rzecz zwierząt Autorka Caryn Ginsberg jest osobą łączącą w sobie zainteresowanie problematyką zwierząt oraz wiedzę z dziedziny marketingu To połączenie zdarza się wśroacuted aktywistoacutew niezwykle rzadko więc na pewno warto sięgnąć po książkę ktoacutera podpowiada nam jak myśleć o prowadzeniu kampanii aby jej skuteczność była możliwie najwyższa

Ginsberg tłumacząc swoacutej sposoacuteb patrzenia na aktywizm podaje jednocześnie mnoacutestwo przykładoacutew działań i kampanii ktoacutere odniosły sukces Przykłady te dotyczą zaroacutewno promowania adopcji czy stery-lizacji jak i walki z hodowlami przemysłowymi albo promowania diety wegańskiej więc praktycznie każda osoba lub organizacja działająca w ramach ruchu praw zwierząt znajdzie jakieś inspiracje dla swoich działań Można się zgadzać lub nie zgadzać z autorką albo poszcze-goacutelnymi akcjami i organizacjami zaprezentowanymi w książce ale na pewno warto przeczytać i wszystko solidnie przemyśleć

wwwanimal-impactcom

Ze względoacutew osobistych jest to je-dyna taka okazja by zwiedzić Genewę (bardzo drogie miasto) taniej ponieważ komitet Veggie Pride zapewnia moż-liwie najtańsze noclegi a wegańskie wyżywienie za bdquoco łaskardquo

Nie wspominając już o radości spędzenia czasu z weganami z całe-go świata oraz chodzenia na wykłady koncerty itp

Rezerwujmy sobie czasurlop już teraz

Strona ogoacutelna o Veggie Pride httpwwwveggieprideorgen

Strona (w budowie) o tegorocznej Veggie Pride httpwwwveggiepridech

Petycja przeciw wegefobii (zachęcamy do podpisania) ktoacutera będzie wręczona podczas Veggie Pride httpwwwavaazorgenpetitionRespect_of_the_rights_of_vegans_and_vegeterians

Wydarzenie na Facebooku httpwwwfacebookcomevents126216770855732

Grupa na Facebooku dot wyjazdu z Polski do Genewy na Veggie Pride dodawajcie siebie jeśli chcecie w niej być httpwwwfacebookcomgroups308055985967799

10 otwarteklatkipl

Agata Wilkowska

ETYKA A TO CO JEMY ndash Peter Singer Jim MasonNakładem wydawnictwa Czarna Owca ukazała się kolejna już książ-

ka autorstwa Petera Singera - australijskiego etyka znanego dzięki pozycji bdquoWyzwolenie zwierzątrdquo praktycznie wszystkim aktywistom i aktywistkom prozwierzęcym Jego nowa książka adresowana jest przede wszystkim do ludzi ktoacuterzy w supermarketach wybierają kuszące produkty jednocześnie nie zastanawiając się nad ich pochodzeniem składem czy wartością odżywczą

Peter Singer wraz z Jimem Masonem prawnikiem specjalizującym się w prawach ludzi i zwierząt odsłaniają przed czytelnikami prawdę ukrytą za ładnymi etykietkami Książka jest doskonałą odpowiedzią na niezwykle ważne pytanie jak kupować i jeść etycznie Autorzy poruszyli w niej tematy związane z przemysłową hodowlą zwierząt i weganizmem ale zwroacutecili uwa-gę także na kwestię żywności Fair Trade i organicznej

Pozycję polecamy przede wszystkim osobom ktoacuterym wciąż jeszcze nie udało się zrezygnować z mięsa i innych produktoacutew odzwierzęcych Jednak aktywiści i aktywistki roacutewnież powinni się z nią zapoznać aby odświeżyć swoją wiedzą i zdobyć wiele nowych argumentoacutew na rzecz weganizmu

wyd Czarna Owca Warszawa 2012HENRY ONE MANS WAY

Film ten jest wciąż aktualny mimo że nakręcono go już prawie 20 lat temu Co więcej można go polecić wszystkim aktywistom i aktywistkom bez względu na obszar działań Henry Spira (1927-1998) był działaczem związkoacutew zawodowych zaangażowanym w ruchu na rzecz praw obywa-telskich W latach 70 po poznaniu Petera Singera zaczął skupiać się na obronie zwierząt Dzięki temu że potrafił trzeźwo ocenić sytuację i wy-znaczyć realne cele osiągał sukcesy Reprezentowany przez niego model aktywizmu powinien stanowić inspirację dla każdego i każdej z nas

Spira przekonał do swoich działań wielu dziennikarzy i naukowcoacutew co w znaczącym stopniu wpłynęło na zmianę oblicza wielu amerykańskich koncernoacutew takich jak Revlon i Avon Firmy te dzięki jego działaniu zdecydowały się na finansowanie badań nad alter-natywami dla testowania kosmetykoacutew na zwierzętach Poprzez liczne protesty Spira do-prowadził roacutewnież do tego że Muzeum Historii Naturalnej w Nowym Jorku zrezygnowało z eksperymentoacutew na kotach Jeśli widział szanse na zwycięstwo potrafił dla osiągnięcia celu wystąpić nawet przeciwko Ministerstwu Rolnictwa Film o nim można więc śmiało potraktować jako warsztat z wystąpień publicznych czy przeprowadzania kampanii

reż John Swindells 1997 (do pobrania z wwwalterkinoorg)

PROJEKT VEGAN BUDDYPortal społecznościowy bdquoWegański przyjacielrdquo skupia wegan i weganki z całej Polski ktoacuterzy służą poradami i odpowiedzią na wszelkie pytania dotyczące weganizmu Ideą serwisu jest prosta umożliwić ludziom ktoacuterzy chcą przejść na weganizm poznanie osoacuteb ktoacutere po prostu im w tym pomogą Osoby z doświadczeniem to kopalnie wiedzy więc jeżeli nie wiecie jak i z czego zrobić pyszne wegańskie ciasto gdzie znaleźć nieskoacuterzane buty czy jak przyrządzić bigos żeby oszukać mięsożernych znajomych od razu kontaktujcie się z nimi Weganie i weganki roacutewnież mogą wykazać się aktywnością i zarejestrować się w serwisie dzięki czemu osoby szukające pomocy szybko znajdą odpowiednią osobę ze swojego miasta Całe zadanie polega na tym aby odpowiadać na pytania zaoferować wsparcie i pokazać innym jakie to wszystko jest proste Jeżeli obie strony wykażą dobre chęci można umoacutewić się na wspoacutelne zakupy czy gotowanie obiadu

wwwveganbuddypl

11 otwarteklatkipl

Joanna Stiller

Joanna Stiller

Stereotypia apatia choro-by oczu i uszu rany ciała ndash na każdej spośroacuted 52

ferm objętych śledztwem wy-stąpiło co najmniej jedno z tych zjawisk

Materiały ze śledztw na fermach zwierząt hodowanych na futra były w ostatnich latach wielokrotnie publikowane w roacuteżnych krajach szczegoacutelnie w tych będących potentata-mi na światowych rynkach skoacuter jak Dania czy Finlandia Wszystkie śledztwa wykaza-ły że problem zapewnienia zwierzętom odpowiednich warunkoacutew na fermach przemy-słowych jest poważny a jego konsekwencjami są min liczne okaleczenia zwierząt oraz zmiany behawioralne

W latach 2011-2012 podob-ne śledztwo zostało przepro-wadzone na fermach na terenie całej Polski Stowarzyszenie Otwarte Klatki otrzymało od anonimowego źroacutedła mate-riały filmowe i fotograficzne dokumentujące rzeczywiste warunki hodowli i chowu zwie-rząt Śledztwo objęło 52 fermy mięsożernych zwierząt futerko-wych (lisy norki jenoty)

Warto wspomnieć że w 2011 r NIK przeprowadziła kontrolę 23 ferm futrzarskich w Wielkopolsce skupiając się jednak na zbadaniu skuteczno-ści egzekwowania przepisoacutew ochrony środowiska budow-lanych oraz weterynaryjnych Wyniki kontroli wskazują na wysoki stopień nieprawidło-wości i uchybień w stosunku

do obowiązujących przepisoacutew Niezwykle istotny jest wniosek dotyczący Inspekcji Weteryna-ryjnych ktoacutere według raportu w dużej mierze przeprowadzają kontrolę ferm oraz dokumentu-ją je w sposoacuteb nierzetelny oraz zawężają zakres kontroli

Poza tym na terenie wszyst-kich ferm przynajmniej raz do roku powinna zostać przepro-wadzona kontrola weterynaryj-na przez odpowiednią jednost-kę Powiatowego Inspektoratu Weterynaryjnego Wszelkie nieprawidłowości i problemy zostały zatem zaobserwowane na fermach ktoacutere takiej kontroli zostały poddane

Śledztwo ktoacuterego wyniki opublikowało Stowarzyszenie Otwarte Klatki koncentruje się na warunkach bytowania zwie-

rzeczywistość polskich ferm futrzarskichCENA FUTRA

12 otwarteklatkipl

rząt z uwzględnieniem zaroacutewno stanu psychofizycznego zwie-rząt jak i warunkoacutew w jakich są hodowane i chowane

Powszechnym zjawiskiem występującym na fermach objętych śledztwem i udoku-mentowanym w materiałach jest stereotypia Polega ona na mechanicznym wykonywaniu i sukcesywnym powtarzaniu zachowań niekiedy roacutewnież aktoacutew autoagresji jak np wyry-wanie futra Zwierzęta biegają od jednego końca klatki do drugiego zataczają koła albo proacutebują przegryźć pręty klatki Przyczyną takiego zachowania jest fakt że mięsożerne zwie-rzęta hodowane na futra nie zaliczają się do kategorii zwie-rząt w pełni udomowionych są one tym samym nieprzystoso-wane do życia w klatce

Brak także jakichkolwiek elementoacutew ktoacutere mogłyby urozmaicić życie zwierząt Warto roacutewnież dodać że w nie-ktoacuterych miejscach klatki były większe od wymaganych a mimo to nie udało się uniknąć tego typu problemoacutew

Kolejnym powszechnym zjawiskiem zaobserwowanym na przemysłowych fermach zwierząt hodowanych na futra są objawy apatii Mogą one wynikać przynajmniej z kilku powodoacutew należy jednak po-dejrzewać że w dużej mierze są podobnie jak stereotypia wynikiem bytowania w klatkach i związanych z tym zmian w behawiorze zwierząt Apa-tyczne zwierzęta kulą się na tyłach klatek są osowiałe nie reagują na bodźce i nie wyka-zują żadnych oznak zaintere-sowania Dotyczy to zaroacutewno młodych jak i starych zwierząt choć z wiekiem zachowanie to znacznie się nasila

Innym zauważalnym na fer-mach problemem są choroby oczu oraz jamy ustnej Zaob-serwowano iż oproacutecz zwięk-szonej podatności na kontakt z patogenami ktoacutera wynika z przemysłowej formy chowu duże zagęszczenie zwierząt wyraźnie koreluje z występo-waniem wszelkiego rodzaju ran oraz innych problemoacutew zdro-wotnych Są one konsekwencją zaroacutewno przebywania w klatce jak i przebywania wespoacuteł z in-nymi osobnikami na zbyt małej przestrzeni

Choć przypadki agresji zostały zarejestrowane na stosunkowo niewielkiej licz-bie ferm objętych śledztwem można przypuszczać że zja-wisko to jest powszechnie występujące Terytorialność mięsożernych zwierząt hodo-wanych na futra w warunkach fermowych jest jednym z głoacutew-

nych czynnikoacutew powodujących występowanie aktoacutew agresji pomiędzy nimi Do typowych ran zadawanych przez inne zwierzęta należą w szczegoacutel-

ności ugryzienia głowy okolic karku i tułowia rany łap i ogona

Roacutewnież stan sanitarny ferm pozostawia wiele do życzenia Udokumentowano przypadki nieusunięcia zwłok padniętych zwierząt z klatek roacutewnież takich w ktoacuterych prze-bywają inne zwierzęta co może stanowić poważne zagrożenie epidemiologiczne Dodatkowo zaobserwowano i udokumen-towano przypadek kanibalizmu czyli zjadania zwłok padłego zwierzęcia przez inne zwierzęta w klatce Ponadto występu-ją częste zabrudzenie klatek kawałkami sierści resztkami karmy czy innymi zanieczysz-czeniami Warunki sanitarne na terenie oraz w okolicach fermy także często nie są prawidłowe Najpowszechniejszym proble-mem jest duża ilość odchodoacutew zgromadzona pod klatkami

Poza aspektem epidemio-logicznym wpływają one na zwiększenie odoroacutew Poza te-renem fermy kilkakrotnie zaob-serwowano i udokumentowano

13 otwarteklatkipl

oskoacuterowane tuszki zwierząt zgromadzone nieopodal płotu

Należy pamiętać że otrzy-mane materiały nie zawsze pokazują wszystkie problemy występujące na danej fermie Można więc przypuszczać że statystyki podane w raporcie to wartości minimalne i prawdo-podobnie przy dłuższej i bar-dziej dokładnej kontroli byłyby wyższe

W związku z powyższymi faktami nasuwa się wniosek iż w hodowli przemysłowej nie da się zapewnić odpowiednich warunkoacutew do bytowania zwierząt i sama w sobie tego typu hodowla jest zaprzeczeniem ich dobrostanu

Jedynym skutecznym rozwiązaniem jest całkowity zakaz hodowli zwierząt na futra

W związku z wynikami śledztwa Fundacja Viva Polska działająca w ramach Kolacji na rzecz Zakazu Hodowli Zwierząt na Futra w Polsce skierowała do prokuratury zawiadomienia o łamaniu prawa dotyczące

trzech miejsc na ktoacuterych zaob-serwowano największe zanie-dbania

Kilka dni po publikacji ra-portu w listopadzie 2012 r Ekostraż oraz Otwarte Klatki przeprowadziły wspoacutelnie inter-wencję na fermie pod Ostro-wem Wielkopolskim Jeden z trzymanych tam lisoacutew miał ogromne narośla w jamie ustnej i został odebrany wła-ścicielowi oraz przewieziony do Wrocławia gdzie poddano go leczeniu Zdaniem pracowni-koacutew Powiatowego Inspektoratu Weterynarii w Ostrowie Wiel-kopolskim ktoacutery kontrolował tę fermę zaledwie dwa tygodnie wcześniej w dniu interwencji bdquokondycja wszystkich zwierząt na fermie była bardzo dobra Odebrany lis nigdy nie był le-czony przez właściciela a w ujawnionym podczas in-

terwencji stanie znajdował się przynajmniej od kwietnia 2012 r Pomimo udzielenia facho-wej opieki nie udało się ocalić mu życia Zmiany okazały się na tyle rozległe że skazywały go na ciągłe cierpienie a ich chirurgiczne usunięcie było niemożliwe

Pełen tekst raportu dostępny jest na stronie wwwotwarteklatkipl

Bibliografia NIK Delegatura w Poznaniu bdquoIn-

formacja o wynikach kontroli spra-wowania nadzoru przez inspekcje państwowe nad funkcjonowaniem ferm zwierząt futerkowych w woje-woacutedztwie wielkopolskimrdquo

Raport Stowarzysenia Otwarte Klatki - bdquoCena Futra - rzeczywistość polskich ferm futrzarskichrdquo

Kiedy przygotowywaliśmy publikację materiałoacutew ze śledztwa zupełnie nie wiedzieliśmy czego się spodziewać Oczywiście padły oskarżenia że to oszustwo że flash aparatu bardziej szko-dzi zwierzętom w klatkach niż samo życie na fermie Jednak w reakcjach ludzi dominowały gratulacje za dobrze wykonaną pracę i szczera wściekłość na to co robi w Polsce przemysł fu-

trzarski Wiedzieliśmy już że obraliśmy właściwy kurs i że warto iść tą drogą Nabraliśmy pewności że właśnie upublicznie-nie prawdziwego obrazu hodowli zwierząt na futro jest tym czego przemysł futrzarski boi się najbardziej Tak samo jest w przypadku każdego innego przemysłu opartego na wyzysku zwierząt

14 otwarteklatkipl

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

15 otwarteklatkipl

Całkiem niedawno byli-śmy świadkami histo-rycznego wręcz wy-

darzenia Parlament Holandii przegłosował zakaz hodowli zwierząt na futra z 12-letnim okresem przejściowym Nie jest to pierwszy kraj ktoacutery wprowa-dził taki zakaz ndash jednak w przypadku Holandii sytuacja jest wyjątkowa przede wszyst-kim dlatego że nigdy wcześniej zakaz nie objął przemysłu ktoacutery był tak silny Statystyki z ubiegłego roku pokazują że Holandia jest w ścisłej świato-wej czołoacutewce jeśli chodzi o produkcję skoacuter z norek

Organizacja Bont voor Dieren (Futro dla Zwierząt) powstała w 1986 roku i wtedy mniej więcej rozpoczęły się pierwsze starania Holendroacutew o wprowadzenie zakazu ho-dowli zwierząt na futro Po raz ostatni do mobilizacji w spra-wie zakazu doszło w roku 2006 W październiku tamtego roku SP (Partia Socjalistyczna) oraz Partij van de Arbeid (Partia Pracy) zaproponowały ustawę zakazującą takiej hodowli Od tamtego momentu ruch prozwierzęcy zaczął skupiać się na lobbowaniu w parlamencie Aby uzyskać większość konieczną do wprowadzenia zakazu trzeba było przekonać kilka partii do głosowania za nim W ocenie Femke Zandberg członkini

Bont Voor Dieren dużą rolę odegrały roacutewnież śledztwa na fermach hodujących zwierzęta na futro

Jeden obraz wart jest tysiąca słoacutew W 2008 roku nagrano więc materiał na kilku fermach norek i filmy te zostały pokazane politykom Nagrań używaliśmy także w trakcie kampanii

Hodowcy nie przyglądali się tym działaniom bezczynnie Wydali miliony euro na reklamy w telewizji i prasie Na szczę-

ście ta kampania nie przyniosła im sympatii społecznej ktoacuterej się z pewnością spodziewali Dyskusja zaczęła skupiać się na sytuacji materialnej po-szczegoacutelnych właścicieli ferm

Po okresie lobbowania większość parlamentarna głosująca za zakazem składała się z następujących partii SP (Partia Socjalistyczna) Partij van de Arbeid (socjal-demokra-ci) Partij voor de Dieren (Par-tia dla Zwierząt) GroenLinks (Zieloni partia lewicowa) D66 (demokraci) i Partij voor de Vrijheid (Partia Wolności pra-wica) Partie ktoacutere głosowały przeciwko zakazowi to VVD (partia liberalna) Liberals CDA (chadecja) ChristenUnie i SGP (obie są partiami religijnymi)

Zandberg zauważa roacutewnież

i jego konsekwencje dla Polski

Zakaz w Holandii

że bdquofuter na ulicach jest więcej niż kiedykolwiek wcześniej Z drugiej strony rośnie też ilość ludzi ktoacuterzy zdecydo-wanie występują przeciwko futromrdquo Bont voor Dieren nie zaprzestało więc protestoacutew przeciwko futrom tylko dlatego że przemysł został zdelegalizo-wany Teraz środek ciężkości przenioacutesł się na zachowania konsumentoacutew Organizacja wspoacutełpracuje z projektantami mody i markami aby wspoacutelnie zmieniać podejście ludzi do mody Efektem tej wspoacutełpracy jest min prezentacja bdquoSusta-inable Storiesrdquo przedstawiona w trakcie Amsterdamskiego Tygodnia Mody Prezentacja dotyczyła praw zwierząt oraz dwoacutech marek ktoacutere bardzo po-ważnie podchodzą do tematu niewykorzystywania surowcoacutew odzwierzęcych oraz ekologii Ecological Textiles i Honest By

Zdaniem Zandberg jeśli chodzi o sprawy dotyczące zwierząt Holandia zdecydowa-nie podąża w dobrym kierunku bdquoCoraz więcej uwagi poświęca się dobrostanowi zwierząt i ich prawom Coraz więcej ludzi zdaje sobie sprawę z tych rze-czy W 2012 roku Holendrzy po raz pierwszy zjedli mniej mię-sa ale więcej za nie zapłacili Mamy też Partij voor de Dieren (Partię dla Zwierząt) ktoacutera in-spiruje roacuteżne działania na rzecz zwierzątrdquo

Co ten zakaz oznacza dla Polski

Już teraz Polska jest atrak-cyjnym krajem dla zagranicz-nych inwestoroacutew Głoacutewną zaletą są niskie koszty prowa-dzenie fermy niższe płace dla pracownikoacutew mniej restrykcyj-

ne prawo i stosunkowo nieduży sprzeciw okolicznych miesz-kańcoacutew i społeczności Do-datkowo całość produkcji jest sprzedawana do zagranicznych domoacutew aukcyjnych co w obli-czu niższych kosztoacutew generuje dodatkowy zysk Należy zatem podejrzewać że zakaz hodowli zwierząt na futra w Holandii i wynikający z niego dwunasto-letni okres przejściowy będzie oznaczał znaczny wzrost liczby inwestycji z holenderskim kapi-tałem w Polsce

W jaki sposoacuteb zagranicz-ne firmy działają w krajach o bardziej sprzyjających warun-kach inwestycyjnych pokazuje przykład amerykańskiej firmy Smithfield Foods ktoacutera w 1999 roku przejęła firmę Animex SA jednego z największych produ-centoacutew mięsa w Polsce

W 2003 roku Inspekcja Ochrony Środowiska wraz z Państwową Inspekcją Sani-tarną Inspekcją Weterynaryjną i Nadzorem Budowlanym prze-prowadziła kontrolę na 14 fermach trzody chlewnej należących do koncernu Pod-czas kontroli stwierdzono iż bdquokierownictwa wszystkich

14 kontrolowanych ferm na-leżących do amerykańskiego koncernu Smithfield Foods dopuściło do naruszenia prze-pisoacutew ochrony środowiska oraz przepisoacutew prawa budowlanego jak też wymagań wynikających z przepisoacutew sanitarnych i wete-rynaryjnychrdquo

Stwierdzone naruszenia to między innymi brak pozwoleń na wyprowadzanie gazoacutew i pły-noacutew do powietrza zanieczysz-czanie środowiska gnojowicą brak wymaganych szczepień u pracownikoacutew czy wręcz nie-zarejestrowanie prowadzenia działalności u Powiatowego Lekarza Weterynariirdquo

W 2005 roku brytyjska organizacja Compassion in World Farming przeprowadziła śledztwo na dwoacutech fermach świń w Polsce należących do Smithfield Foods

Film pokazuje bardzo złe warunki w ktoacuterych zwierzęta są hodowane Tak więc okazało

16 otwarteklatkipl

17 otwarteklatkipl

się że po raz kolejny kontrole nie były w pełni skuteczneObecnie w Polsce istnieje przy-najmniej kilka ferm norek z kapitałem holenderskim Ferma w Żdżarach została w zeszłym roku ukarana za zatruwanie pobliskiego strumy-ka ściekami przemysłowymi I choć mandat został przyjęty to nieznaczna kwota 500 zł powinna być dla właściciela holenderskiej firmy Futrex je-dynie potwierdzeniem tego że w Polsce przepisy dla tego typu działalności są dużo bardziej korzystne niż w innych krajach Kolejna ferma w Radachowie w wojewoacutedztwie lubuskim na-leżąca do holenderskiej spoacutełki Farm Equipment International przez pracownikoacutew była oskar-żana o łamanie ich praw Cho-dzi między innymi o brak dostę-pu do wody pitnej urągające

warunki noclegowe dla pra-cownikoacutew czy ich zastrasza-nie Mieszkańcy miejscowości Karsko w wojewoacutedztwie za-chodniopomorskim oskarżają Farm Equipment International że należąca do spoacutełki ferma przyczynia się do znacznego obniżenia jakości życia jak roacutewnież stwarza zagrożenie dla okolicznej fauny W ostatnim czasie spoacutełka zapowiedzia-ła plan powiększenia obsady fermy do 140 tysięcy zwierząt

Jeśli lokalne władze miałyby na to przystać ferma będzie jedną z największych jeśli nie naj-większą fermą norek w Polsce

Bowiem bdquoholenderski stylrdquo to duże fermy na ktoacuterych hodowanych jest kilkadziesiąt tysięcy zwierząt Fermy są szczelnie otoczone wysokimi murami ogrodzeniami z siatki stalowej drutami pod napię-ciem

Wyposażone są w szczelny system monitoringu i innych zabezpieczeń elektronicznych nad ktoacuterymi dodatkowo dy-żurują pracownicy ochrony Zakaz prowadzenia hodowli zwierząt na futra w Holandii oznacza że w Polsce tego typu ponurych miejsc może zacząć przybywać

Może chociaż nie musi Nie tylko mieszkańcy Karska prote-stują przeciwko budowie

i rozbudowie ferm norek w swojej okolicy Protesty trwają między innymi w takich miejscowościach jak Krąpiel Sobieszczany-Kolonia Bu-dzieszwice Mięcierzyn Jarząb-ki czy Wola Skorzęcka Jest to jedynie kilka miejsc na mapie Polski w ktoacuterych mieszkańcy domagają się godnych warun-koacutew życia i realnego wpływu na to co dzieje się w ich gminach Bo to właśnie mieszkańcoacutew i gmin (oraz

przede wszystkim zwierząt na fermach) dotyczą tego typu inwestycje Znaczenie tych protestoacutew jest kluczowe z tego powodu iż niedopusz-czenie do powstania fermy oznacza że nie powstaje pro-blem z ktoacuterym poacuteźniej trzeba się zmagać Roacutewnocześnie protesty stwarzają nieprzyjazny klimat w ktoacuterym inwestorzy nie czują się bezkarni gdyż wiedzą że ich działania są monitoro-wane i spotykają się ze sprzeciwem

Dotychczasowe doświad-czenia pokazują jednak że mimo protestoacutew przynajmniej część ferm powstanie co przy prawdopodobnym masowym exodusie holenderskich ho-dowcoacutew na wschoacuted oznacza mimo wszystko kolejne miliony zwierząt zabijane na terenie Polski I choć rola protestoacutew jest nie do przecenienia naj-istotniejsze wydaje się obecnie wstąpienie w ślady Holendroacutew i zainicjowanie poważnej i me-rytorycznej dyskusji na temat wprowadzenia zakazu hodowli zwierząt na futra w Polsce

Rządy krajoacutew takich jak Wielka Brytania i Austria doszły już do wniosku że najskuteczniejszym sposobem zapobiegania cierpieniu zwierząt jest niedopuszczanie do niego Parlament Słowenii głosował w tej sprawie pod koniec stycznia Kiedy ta sprawa znajdzie się w polskim Sejmie zależy roacutewnież od nas

Tym artykułem rozpoczynamy cykl ktoacuterego celem jest przedstawienie w perspektywie psychologii relacji między człowiekiem a innymi zwierzętami1 w kontekście ich eksplo-atacji oraz omoacutewienie technik z zakresu psychologii wpływu społecznego przydatnych

osobom działającym na rzecz zmian w społeczeństwie

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

Praktycznie każdy zajmu-jący się kwestią ochrony praw zwierząt w pewnym momencie przeżywał wielką frustrację spowodowaną niespoacutejnością ludzkiego zachowania Z jednej strony większość z nas uznaje zdolność zwierząt do odczuwa-nia boacutelu Według badań CBOS--u z 2006 roku aż 82 osoacuteb deklaruje przekonanie o tym że wszystkie zwierzęta odczuwają boacutel tak samo jak ludzie Potępienie krzywdzenia zwierząt jest obecnie normą społeczną choć zauważalne są roacuteżnice między mieszkańcami wsi ktoacuterzy będąc grupą trud-niącą się w eksploatacji zwie-rząt niejako z konieczności

przejawiają mniejsze dla nich wspoacutełczucie a mieszkańcami miast Roacutewnież pewne roacuteżnice w deklarowanym podejściu do zwierząt są widoczne pomię-dzy mężczyznami a kobietami co ma związek z kulturową symboliką mięsa i koncepcją męskości Dominujący wspoacuteł-cześnie stosunek do zwierząt wyraża się roacutewnież istnieniem takich dokumentoacutew jak Świa-towa Deklaracja Praw Zwierząt przedłożona w UNESCO w 1997r oraz nasza Ustawa o ochronie praw zwierząt Oba teksty zaczy-nają się pięknymi słowami ktoacutere mogłoby się wydawać powinny nieść za sobą realną poprawę w naszym stosunku do zwierząt

Według analiz Stevena Pinkera poziom przemocy na świecie stale spada Żyjemy prawdopodobnie w najspokoj-niejszych czasach jakie do tej pory miały miejsce W XVI wieku popularną w Pary-żu rozrywką było palenie kotoacutew Wiszące na sznurku zwierzę ku uciesze gapioacutew było powoli opuszczane w płomienie Dziś trudno sobie wyobrazić by w Europie społeczeństwo przy-zwoliło na tego typu publiczne torturowanie zwierząt Mimo tej ogromnej zmiany ktoacutera dotyczy nie tylko zwierząt ale roacutewnież kobiet dzieci ludzi o innym pochodzeniu etnicz-nym innej orientacji płciowej

JEDNE KOCHASZ INNE ZJADASZczyli jak działa dysonans poznawczy

18 otwarteklatkipl

Mikołaj Szulczewski

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

19 otwarteklatkipl

itp nadal nasz świat jest pełen przemocy i ze względu na wzrost populacji oraz uprzemy-słowienie rolnictwa a co za tym idzie wzrost konsumpcji pro-duktoacutew odzwierzęcych praw-dopodobnie ilość cierpienia zadawanego przez ludzi innym gatunkom jest nieporoacutewnywal-nie większa niż w przeszłości

Właśnie ta niezgodność pomiędzy tym jak ludzie traktu-ją zwierzęta a tym jaką troskę i sympatię względem nich deklarują jest częstym źroacutedłem konsternacji wśroacuted aktywistoacutew prozwierzęcych czy po prostu wegan w kontaktach z osoba-mi jedzącymi produkty odzwierzęce

Aby lepiej zrozumieć jak to jest możliwe żeby naraz kochać zwierzęta i produkty odzwierzęce odwołam się do koncepcji człowieka w psy-chologii społecznej Ten dział psychologii zajmuje się poszu-kiwaniem czynnikoacutew wpływają-cych na nas z zewnątrz takich jak inni ludzie czy kultura nie przywiązując wagi do tego co poszczegoacutelnych ludzi od siebie roacuteżni W związku z tym psycho-logia społeczna w ogromnej mierze opiera się na ekspery-mentach w ktoacuterych modyfikuje się ludzkie poglądy czy zacho-

wania za pomocą manipulowa-nia zewnętrznymi zmiennymi Tego typu badania dają dość spektakularne rezultaty ktoacutere w dużym stopniu zaprzeczają archaicznej koncepcji człowieka jako zwierzęcia racjonalnego

Elliot Aronson jedna z naj-ważniejszych postaci w kroacutetkiej historii psychologii społecznej napisał w kontekście koncep-cji zwanej teorią dysonansu poznawczego że teoria ta bdquonie przedstawia człowieka jako istotę racjonalną lecz raczej skłonną do racjonalizacjirdquo Racjonalizacja to uzasadnianie własnych czynoacutew pozornie lo-gicznymi i racjonalnymi argu-mentami w celu między innymi zmniejszenia poczucia winy i wzmocnienia samoakceptacji Intelektualna akrobatyka jaką potrafi przejawiać wiele osoacuteb w konfrontacji z faktem że konsumpcja pokarmoacutew od-zwierzęcych powoduje cierpie-nie i śmierć wielu zwierząt wy-jątkowo pasuje do tej definicji

Jako pierwszy użycie teorii dysonansu poznawczego w celu wyjaśnienia niespoacutejno-ści w zachowaniu i poglądach ludzi względem zwierząt za-proponował prof Scott Plous Jego opublikowany w 1993 roku artykuł pt bdquoPsychologicz-

ne mechanizmy w eksploatacji zwierzątrdquo stanowi obecnie do-datek do podręcznika na temat uprzedzeń i dyskryminacji

Dysonans poznawczy to teoria opracowana w latach 50-tych przez amerykańskiego psychologa społecznego Leona Festingera Zakłada ona istnie-nie silnej potrzeby wewnętrznej spoacutejności szczegoacutelnie pomiędzy poglądami i zachowaniem Gdy występuje niezgodność między dwoma elementami poznaw-czymi np tym co robię a tym co uważam że powinienem robić konieczne staje się zredu-kowanie owego dysonansu

Uważa się że dysonans poznawczy wywołuje napięcie ktoacuterego chęć zredukowania staje się motywacją do np zmiany poglądoacutew czy zmiany zachowania

Typowym przykładem przywoływanym w celu zo-brazowania jak działa dyso-nans poznawczy jest palenie papierosoacutew Wszyscy obecnie wiedzą że jest ono szkodliwe dla zdrowia Niewielu ludzi jest w stanie palić z pełną świado-mością jego konsekwencji dla zdrowia Stąd średnio wśroacuted palaczy występuje przekonanie o niższej szkodliwości palenia niż wśroacuted osoacuteb niepalących usłyszeć też można od nich wiele anegdot o palącej babci żyjącej do 90-ego roku życia czy inne proacuteby bagatelizowania szkodliwości palenia

Modelowym przykładem dysonansu poznawczego jest roacutewnież kwestia konsumpcji pokarmoacutew odzwierzęcych

Ludzie nie lubią krzywdzić zwierząt a jednocześnie lubią jeść mięso Zadawanie cierpie-nia zwierzętom jest powszech-nie uważane za niemoralne a większość z nas uważa siebie za dobrych ludzi i nie zamierza przestać tak o sobie myśleć nawet w obliczu faktoacutew na temat konsekwencji własnych decyzji konsumenckich Mo-tywacja do obrony wizji siebie jako osoby dobrej i moralnej jest bardzo silna

Ta niespoacutejność nazywana jest w psychologii społecznej bdquoparadoksem mięsardquo

Co można zrobić w sytu-acji dysonansu poznawczego tego typu Przede wszystkim można zrezygnować z jedze-nia produktoacutew odzwierzęcych Niestety zmiana zachowania zazwyczaj przychodzi ludziom trudniej niż zmiana poglądoacutew Wiąże się z tym większy dy-sonans i tym bardziej spek-takularne metody jego reduk-cji ktoacutere coraz intensywniej zmniejszają możliwość racjo-nalnego myślenia

Prof Scott Plous wymienił kilka przykładowych sposoboacutew w jakie ludzie radzą sobie z tą wewnętrzną niespoacutejnością unikanie tematu uznanie że eksploatacja zwierząt jest niezbędna do przetrwania np bdquomusimy jeść białko zwierzę-cerdquo umniejszanie kwestii za pomocą poczucia humoru np bdquorośliny też czująrdquo negowanie tego że zwierzęta odczuwają boacutel tak samo jak ludzie (co jest zdaniem Plousa najczęstszym mechanizmem) Oczywiście lista metod radzenia sobie

z dysonansem poznawczym związanym z eksploatacją zwierząt nie ogranicza się do wymienionych powyżej W cią-gu ostatnich kilku lat pojawiła się seria badań eksperymen-talnych omawiających ostatni z wymienionych przez Plousa mechanizm Badania te zosta-ną omoacutewione w następnym numerze biuletynu

Scott Plous wyroacuteżnił kilka kwestii dotyczących naszej kul-tury ktoacutere pomagają ludziom unikać doświadczania dyso-nansu poznawczego Przede wszystkim finalny produkt z ktoacuterym obcuje konsument zostaje na kilka roacuteżnych spo-soboacutew oddzielony od żywego zwierzęcia To oddzielenie

sprawia że w codziennym ży-ciu nie musi się konfrontować z niewygodną prawdą na temat pochodzenia kupowanych przez niego produktoacutew

Eufemizmy stosowane w myślistwie (np krew ndash farba pioacutero ndash ptak) są dobrym przy-kładem użycia języka ktoacutery ma moc maskowania tego co się naprawdę dzieje Język od zawsze był doskonałym mo-ralnym narzędziem obronnym służącym zmniejszaniu wyrzu-toacutew sumienia Stosowanie eu-femizmoacutew pomaga złagodzić brutalny sposoacuteb w jaki traktuje się zwierzęta W rzeźniach nie zabija się zwierząt tylko ubija krowy są żywcem wołowym a potem tylko tuszami Finalny

20 otwarteklatkipl

produkt rzadko kiedy nazywa się tak samo jak zwierzę ktoacutere-go ciała jest częścią Ludzie nie jedzą kroacutew tylko wołowinę Ta subtelna roacuteżnica w kategory-zacji pomaga oddalić od świa-domości fakt że ten produkt to fragment czyjegoś ciała

Kolejnym elementem jest sam wygląd produktoacutew od-zwierzęcych W naszej kulturze unika się eksponowania w skle-pach elementoacutew ciała ktoacutere są skojarzone z osobowością jak np twarz oczy czy moacutezg Są one roacutewnież rzadko jedzo-ne Cytując za prof Plousem czasopismo branży mięsnej bdquopoznać klienta z wiedzą że ten kawałek baraniny ktoacutery wła-śnie kupił był częścią anatomii jednego z tych pięknych ma-łych stworzeń ktoacutere widzimy hasające po polach wiosną jest prawdopodobnie najpew-niejszym sposobem uczynienia z niego wegetarianinardquo

Dodatkowo ważne jest to by przemysł mięsny był niewi-doczny dla przeciętnych ludzi Oddalony od miasta trudno do-stępny tak by jak najmniej ludzi miało pojęcie o tym co właści-wie się za tymi murami dzieje

Dzięki temu wiedza na te-mat praktyk stosowanych w hodowli zwierząt jest w spo-łeczeństwie minimalna Mało kto wie o kastrowaniu żywcem odbieraniu cieląt od matek kojcach porodowych ciasnych klatkach Większość ludzi ma bardzo nikłe pojęcie na temat pochodzenia produktoacutew od-zwierzęcych co pozwala im

uniknąć niewygodnej sytuacji konfrontacji z faktami na temat warunkoacutew i sposobu traktowa-nia zwierząt w rolnictwie

Plous zwroacutecił roacutewnież uwa-gę na rolę socjalizacji w kształ-towaniu się naszych postaw wobec produktoacutew odzwierzę-cych Oddzielanie od wiedzy na ten temat ma swoje początki we wczesnym dzieciństwie

Zabawki przedstawiające szczęśliwe zwierzęta gospodarskie na farmie książeczki w ktoacuterych zwierzęta opowiadają o tym co bdquodająrdquo ludziom i jak bardzo są szczęśliwe specjalne kolorowe opakowania produktoacutew mięsnych mające zachęcić dzieci do ich jedzenia ndash wszystko to przyczynia się do stworzenia nieprawdziwych przekonań na temat tego jak traktowane są zwierzęta

Oczywiście dzieci pytają roacutewnież rodzicoacutew o pochodze-nie produktoacutew odzwierzęcych a odpowiedzi nie mogą prze-cież zniechęcać do jedzenia w związku z czym ciężko ocze-kiwać szczerego dosadnego

wyjaśnień ze strony rodzicoacutew Sytuacja ta prowadzi u dzieci do całkowitego zniekształcenia obrazu losu zwierząt

W badaniu przeprowadzo-nym przez Plousa w ktoacuterym uczniowie szkoły podstawowej szacowali jak często zwierzęta czują się nieszczęśliwe zwie-rzęta dzikie uznano za naj-bardziej nieszczęśliwe drugie miejsce zajęły zwierzęta domo-we a najszczęśliwsze według dzieci są zwierzęta gospodar-skie Badanie było przeprowa-dzone 20 lat temu w USA w związku z tym trudno stwier-dzić czy jego wyniki można odnieść do Polski Mimo tego pokazują one doskonale jak bardzo wypaczony może być obraz hodowli zwierząt wśroacuted dzieci

Wszystkie wymienione powyżej elementy sprawiają że większości osoacuteb udaje się w codziennym życiu unikać stanu dysonansu poznawcze-go Gdy natomiast dojdzie już do sytuacji konfrontacji z fakta-mi ludzki umysł ma niezwykłą zdolność generowania ogrom-nej ilości często absurdalnych argumentoacutew

Warto wtedy pamiętać że to czego swoimi argumentami w tym momencie broni dana osoba to w dużym stopniu jej przekonanie o tym że jest do-bra i moralna

Pozytywny obraz własnej osoby jest dla człowieka bar-dzo ważny więc motywacja do jego utrzymania jest roacutewnież bardzo duża

W następnym numerze omoacutewione zostaną opublikowane w ciągu ostatnich 3 lat badania nad jednym z mechanizmoacutew redukcji dysonan-su poznawczego w kontekście jedzenia zwierząt - dehumanizacji

Eksperymenty te wykorzystywały techniki używane do badania relacji międzygrupowych w związku z czym dotykają kwestii podobień-stwa dyskryminacji zwierząt i innych dyskrymi-nowanych grup

21 otwarteklatkipl

Poniższy artykuł pochodzi z bloga Striking at the Roots ktoacuterego twoacuterca

Mark Hawthorne od wielu lat zajmuje się aktywizmem na rzecz zwierząt

Nawet po dziesięciu latach to zdjęcie wciąż staje mi przed oczami Byłem wtedy jeszcze świeżo upieczonym wegani-nem starającym się znaleźć sposoacuteb na wcielenie mojej nowo odkrytej pasji w czyn

Otrzymałem maila od Humane Society International doty-czącego corocznej rzezi fok w Kanadzie Do wiadomości dołączono wstrząsające zdję-cie zakrwawionych ciał dzie-siątek świeżo oskoacuterowanych fok rozrzuconych bez ładu na lodzie Na dole zdjęcia widać fokę ktoacuterej udało się uniknąć rzezi Obserwuje tę przerażają-cą scenę Zastanawiałem się O czym myśli Czy szuka swo-jej matki Przyjacioacuteł Odpowie-

dzi na pytanie co tu się wyda-rzyło ndash i dlaczego

Kilka lat poacuteźniej gdy pisa-łem i moacutewiłem o wpływie dra-stycznych obrazoacutew na wypale-nie aktywistoacutew i aktywistek to właśnie to zdjęcie stawało mi przed oczami i nie pozwala-ło zasnąć

To nie jest tak że tego typu obrazy nie powinny być wyko-rzystywane przez aktywistoacutew i aktywistki praw zwierząt ndash wręcz przeciwnie Zdjęcia i na-

22 otwarteklatkipl

DRASTYCZNE CZY SŁODKIE

wpływ materiałoacutew graficznych na działanie aktywistoacutew i aktywistek praw zwierząt

tłum Paweł Brzeziński

23 otwarteklatkipl

grania z ferm przemysłowych ubojni polowań laboratorioacutew wiwisekcyjnych ferm futrzar-skich i innych tego rodzaju miejsc ilustrują przemocowy stosunek społeczeństwa do zwierząt Są ważnym świa-dectwem naszej niechlubnej historii Lecz ruch praw zwie-rząt się rozwija ndash podobnie jak technologia i media społeczne ndash a wraz z rozwojem pojawia się dyskusja jak w możliwie najlepszy sposoacuteb kształtować przekaz do społeczeństwa W tej dyskusji ważnym zagad-nieniem jest wykorzystywanie potencjalnie odpychających obrazoacutew Kiedy i w jaki sposoacuteb powinniśmy wykorzystywać drastyczne zdjęcia i nagrania proacutebując wpłynąć na zachowa-nia konsumenckie

Udowodniono że stoso-wanie strategii odstraszania w kampaniach antynikotynowych ndash na przykład umieszczanie na opakowaniach papiero-soacutew zdjęć chorych płuc ndash jest skuteczniejsze w odwodzeniu ludzi od palenia niż jakiekolwiek ostrzeżenie Ministra Zdrowia

Zdjęcia a filmy

W październiku 2012 r opu-blikowano wyniki dwoacutech badań dotyczących wykorzystywania zdjęć i nagrań w kampaniach informacyjnych Podczas jed-nego z nich przeprowadzonego dzięki finansowemu wsparciu organizacji FARM (Farm Animal Rights Movement) badanym osobom pokazywano trzy roacuteżne zdjęcia jedno o niskim stopniu drastyczności (martwa świnia na brudnej podłodze ubojni) jedno o średnim po-ziomie drastyczności (martwa świnia na zakrwawionej pod-łodze ubojni) i jedno o wyso-

kim poziomie drastyczności (martwa świnia z poderżniętym gardłem na zakrwawionej pod-łodze ubojni) Następnie zmie-rzono oddziaływanie każdego zdjęcia i jego wpływ na stosu-nek osoacuteb badanych do praw zwierząt według bdquoskali praw zwierząt Wuenschardquo wysoki wynik wskazuje na pozytywny a niski na negatywny stosunek do praw zwierząt Na blogu FARM wyjaśniono bdquonajbardziej skuteczne okazało się zdjęcie o niskim poziomie drastyczno-ści to o średnim poziomie było mniej skuteczne o wysokim poziomie zaś najmniej choć statystycznie nie miało to żad-nego znaczenia Oznacza to że chociaż zdjęcia te w roacuteżnym stopniu wpływały na postrze-ganie praw zwierząt istnieje 15 prawdopodobieństwo że udałoby osiągnąć się taki sam wynik nawet wtedy jeśli wpływ zdjęć byłby zerowyrdquo

Drugie badanie zostało przeprowadzone przez Huma-ne Research Council (HRC) na zlecenie VegFund W ramach tego badania proszono osoby w wieku od 15 do 23 lat by obejrzały informacyjny materiał filmowy i wypełniły kwestiona-riusz Zgodnie z popularnym modelem paid-per-view każdy uczestnik i uczestniczka otrzy-mała jednego dolara za obej-rzenie każdego z poniższych filmoacutew

Farm to Fridge(autorstwa Mercy For Animals) drastyczny film skupiający się na aspekcie etycznymwzbudzaniu wspoacutełczucia w ktoacuterym wykorzystano materiał filmowy zawierający sceny okrucieństwa wobec zwierząt na fermach przemysłowych Wykorzystany

materiał pochodzi przede wszystkim ze śledztw

Maxines Dash for Freedom (autorstwa Farm Sanctuary) film skupiający się na aspekcie etycznymwzbudzaniu wspoacutełczucia opowiadający historię krowy ktoacutera uciekła przed ubojem i została uratowana A Life Connected (autorstwa Nonviolence United) film skupiający się na przekonaniu konsumentoacutew do zastanowienia się nad wpływem ferm przemysłowych na zwierzęta środowisko naturalne i zdrowie ludzi Geico Couple (autorstwa Physicians Commitee for Responsible Medicine) film skupiający się na aspekcie zdrowotnym opowiadający historię pary ktoacutera przeszła na weganizm i z powodzeniem zrzuciła kilka kilogramoacutew

Po obejrzeniu każdego z filmoacutew przedstawiono oso-bom uczestniczącym w ba-daniu listę pytań na temat tego czego się dowiedziały czy chciałyby uzyskać wię-cej informacji na temat diety wegetariańskiej i wegańskiej jak kształtuje się ich obecne spożycie mięsa nabiału i jajek jak roacutewnież czy rozważają ograniczenie spożycia produk-toacutew pochodzenia zwierzęcego W przeciwieństwie do badania przeprowadzonego z finan-sową pomocą FARM badanie HRC wykazało że na uczestni-koacutew i uczestniczki najmocniej oddziaływały drastyczne obra-zy Po obejrzeniu przerażająco

1

2

3

4

dosłownego Farm to Fridge 36 osoacuteb biorących udział w badaniu stwierdziło że rozważa ograniczenie spoży-cia produktoacutew odzwierzęcych ndash średnio o 7 więcej niż w przypadku pozostałych mniej drastycznych filmoacutew I to biorąc pod uwagę że średnio osoby te były w stanie obejrzeć jedynie 78 filmu Mercy For Animals

Poleje się krew

W oparciu o te wyniki łatwo dojść do wniosku że w przy-padku zdjęć skuteczniejsze są łagodniejsze obrazy natomiast drastyczne sceny lepiej spraw-dzają się w filmach Niestety nie jest to takie proste

bdquoUważam że metodologia badań FARM nie jest najlepsza jeśli chodzi o zadawane pyta-nia i wybrane obrazyrdquo moacutewi założyciel Mercy For Animals Nathan Runkle W trakcie bada-nia zmierzono między innymi stosunek do praw zwierząt nie zapytano jednak o to czy ob-razy wpłynęły na podejście do chowu i hodowli zwierząt lub czy skłoniły do zmiany przy-zwyczajeń ndash jak na przykład do przejścia na weganizm bdquoW badaniu HRC ten czynnik został ujętyrdquo moacutewi Nathan bdquoUwzględniono w nim zmianę zachowań badanych osoacuteb a przecież o to właśnie cho-

dzi aktywistom i aktywistkom praw zwierząt Trudno bę-dzie znaleźć kogokolwiek kto stwierdziłby że chce oglądać drastyczne obrazy ale już po obejrzeniu to właśnie te osoby częściej zmieniają swoje przy-zwyczajeniardquo Nathan stwier-dza że wykorzystywanie dra-stycznych obrazoacutew kojarzy mu się z wyborami prezydenckimi bdquoWyborcy twierdzą że są zmę-czeni i zniechęceni negatywny-mi spotami Mimo tego rok w rok politycy z nich korzysta-ją ndash bo są skutecznerdquo Choć Nathan przyznaje że obrazy wykorzystane w pierwszym ba-daniu są poruszające uważa że niekoniecznie przedstawiają one okrucieństwo bdquoNa wszyst-kich trzech zdjęciach zwierzę jest już martwerdquo stwierdza bdquoMoim zdaniem nie obrazują one drastycznego okrucień-stwa dlatego że zwierzę na nich jest już martwe i niezdolne do odczuwania boacutelu Tak więc można by dyskutować czy to co w tym badaniu zostało uznane za bdquodrastycznerdquo rzeczy-wiście takie jestrdquo Bez względu na wszelkie badania aktywiści i aktywistki praw zwierząt zga-dzają się że drastyczne obra-zy są skuteczne bdquoNajchętniej wykorzystuję drastyczne filmy podczas akcji informacyjnych przeprowadzanych w systemie paid-per-view (osoba otrzymuje małą kwotę pieniężną za obejrzenie filmu) lub w szkołach ndash o ile oczywi-ście uda się namoacutewić nauczy-cielakę do pokazania Farm to Fridgrdquo moacutewi Chris Van Breen Wpływ jaki wyświetlany film miał na widownię ocenia między innymi po poacuteźniejszych komentarzach bdquoLudzie skar-żyli się że powinienem był ich ostrzec i że nigdy nie będą już

w stanie zjeść mięsa Że gdy-by wiedzieli co to za film to na pewno by go nie obejrzelirdquo Podobne komentarze słyszał podczas rozdawania ulotek z drastycznymi zdjęciami Jedna z osoacuteb powiedziała mu bdquoNie powinieneś rozdawać tych ulotek Dostałam tę ulotkę w zeszłym tygodniu i od tego czasu nie tknęłam mięsa Na jego widok zrobiło mi się niedo-brzerdquo Hm jak dla mnie wyglą-da to na strategię prowadzącą do celu

bdquoByłam wegetarianką przez wiele lat ale dopiero gdy zoba-czyłam nagrania z ferm prze-mysłowych zdecydowałam się przejść na weganizmrdquo moacutewi Jasmin Singer wspoacutełzałoży-cielka (wraz z Marian Sullivan) organizacji Our Hen House bdquoTak więc jak najbardziej uwa-żam że w wielu wypadkach drastyczne obrazy mogą być skuteczne Jednak paradoksal-nie nie wydaje mi się by za-wsze taka forma trafiała do ludzirdquo

Gdzieś pośrodku

bdquoStaram się być gdzieś pomiędzyrdquo pisze Doris Lin na swojej stronie o prawach zwie-rząt w portalu Aboutcom

Myślę że najbardziej drastycznym zdjęciem jakie dotychczas opublikowałam było to ćwiartowanego w Japonii wieloryba Sądzę że za pomocą drastycznych zdjęć można przekazać coś czego nie da się ująć

24 otwarteklatkipl

w słowa ale korzystając z nich byłabym ostrożna Wieloryb jest słabo oświetlony a zdjęcie zostało zrobione z pewnej odległości co odejmuje mu drastyczności

Z sondy umieszczonej na jej stronie wynika że czytelnicy i czytelniczki zgadzają się na wykorzystywanie przez ruch prozwierzęcy drastycznych ob-razoacutew ndash o ile będą one wyko-rzystywane z głową

bdquoSądzę że zaroacutewno jed-ne jak i drugie są skutecznerdquo moacutewi Jo-Anne McArthur ktoacute-rej zdjęcia wykorzystywanych i uratowanych zwierząt potra-fią być zaroacutewno przerażające jak i piękne bdquoWszystko zależy od odbiorcy Jedna osoba po zobaczeniu drastycznych ob-razoacutew postanowi wprowadzić zmiany w swoim życiu druga po prostu odwroacuteci wzrok Roacuteż-ne obrazy trafiają do roacuteżnych osoacuteb w związku z tym potrze-

ba roacuteżnych taktyk by doprowa-dzić do zmian ndash tego uczy nas roacutewnież historia innych ruchoacutew społecznych Drastyczne ob-razy do jednych osoacuteb przema-wiają do innych nierdquo zauważa McArthur bdquoDlatego też powinny być wykorzystywane przez ruch prozwierzęcy tak samo jak mniej drastyczne obrazy i informacje opracowania na-ukowe sanktuaria dla zwierząt pisanie listoacutew demonstracje rozdawanie ulotekrdquo Poda-je przykład bdquoDo przejścia na weganizm skłoniły mnie trud-ne i drastyczne obrazy Tim Pachirat autor Every Twelve Seconds pracował przez sześć miesięcy w ubojni i nie zrezy-gnował z jedzenia mięsa Zde-cydował się na ten krok dopiero po spotkaniu jednej z uratowa-nych kroacutew w sanktuarium w Woodstockrdquo

Jasmin dostrzega tu pewną prawidłowość

Osobiście nie wydaje mi się by statystyczny jedzący mięso Kowalski

kliknął na drastyczny obraz by zobaczyć więcej ndash lecz wyniki tych badań pokazują że się mylę Chodzi o to że tak naprawdę wcale się nie mylę lecz autorzy i autorki badań także mają rację Bo pokazywanie zdjęć bdquomilusich mięciutkich kotkoacutewrdquo jak roacutewnież zdjęć tego rodzaju z ferm przemysłowych też jest skuteczne nieprawdaż Myślę że w tym wypadku najważniejsze jest przesłanie ktoacutere rzecz jasna powinno być jak najbardziej wyraziste i strategicznie dopasowane

Podobnego zdania jest roacutewnież Karin Davis założyciel-ka United Poultry Concerns bdquoObecnie Internet pełen jest obrazoacutew cierpienia zwierząt za ktoacutere winę ponosi człowiekrdquo moacutewi bdquoJednak jeśli tym obra-zom nie będzie towarzyszyło pełne pasji przesłanie ndash nieko-niecznie w tym samym miej-scu raczej w postaci posługi-wania się etycznym językiem i tworzenia etycznych kontek-stoacutew ndash wydaje mi się że więk-szość ludzi może stwierdzić że to okropne lecz nie dostrzec że roacutewnież oni są za to odpo-wiedzialni i mogą to zmienić Myślę też że obrazy cierpią-cych i poniewieranych zwierząt należy zestawiać z obrazami

25 otwarteklatkipl

tych samych zwierząt żyjących szczęśliwie ndash obrazoacutew ktoacutere nie tylko są ładne lecz roacutewnież pełne ekspresji budzą emocje i poruszająrdquo

Roacutewnież w tym punkcie Karen i Jasmin się zgadzają bdquoCzasamirdquo moacutewi Jasmin bdquoto właśnie obrazy szczęśliwych zwierząt bardziej przemawia-ją do ludzi jako że ndash tak było w moim przypadku ndash osoba je oglądająca stwierdza JAK MOGĄ IM TO ZABIERAĆ Dla mnie najbardziej przejmujący jest na przykład widok kurcza-koacutew z sanktuarium VINE w stanie Vermont ktoacutere nawet podczas najsroższej zimy wolą spać na drzewachrdquo (Przyro-da stoi w rażącej opozycji do brudu ferm przemysłowych na ktoacuterych rocznie miliardy kur-czakoacutew i kur są chowane i więzione dla ich ciał i jajek)

Oproacutecz pokazywania cier-pienia zwierząt szczegoacutelnie

istotne jest przedstawianie ich jako jednostek przeciwstawia-nie się koncepcji zwierząt jako towaru moacutewi lauren Ornelas założycielka Food Empower-ment Project bdquoJeśli będziemy pokazywać tylko ich cierpienie nie pokażemy że mogą one wieść też normalne życie Weź-my na przykład kość słoniową Jeśli będziesz pokazywać jedy-nie martwe słonie z odpiłowa-nymi kłami to i tak przemoacutewi to do ludzi bo chyba każdya widziała obraz słonia stąpają-cego po sawannie Większość ludzi jest w stanie znacznie lepiej wyobrazić sobie słonia w jego środowisku natural-nym niż na przykład kurczakardquo lauren ktoacutera roacutewnież niejedno-krotnie korzystała z porusza-jących materiałoacutew ze śledztw uważa że drastyczne obrazy odgrywają istotną rolę w po-kazywaniu ludziom w jakich warunkach chowane są tzw

zwierzęta gospodarskie bdquoNie-mniej jednak czasami obawiam się że skupianie się na scenach szczegoacutelnie okrutnych ndash nawet jeśli wiemy że to codzienność ndash może bardziej zaszkodzić niż pomoacutecrdquo

Jej zdaniem lepiej jest położyć nacisk na przedstawia-nie obrazoacutew niezaprzeczalnie okrutnych takich jak na przy-kład przetrzymywanie zwierząt w niewoli lub okaleczanie ich (przypalanie dzioboacutew obcina-nie ogonoacutew i rogoacutew)

Wciąż czekamy na ostatnie słowo na temat wykorzystywa-nia obrazoacutew choć przypusz-czalnie nigdy ono nie padnie Możemy liczyć na dalsze dys-kusje i badania ktoacutere pozwolą ruchowi udoskonalić swoje metody i przekaz Jednak na chwilę obecną przygnębiające obrazy przede wszystkim ze śledztw zdają się brać goacuterę Nathan dodaje

Tak jak moacutewiłem wcześniej żaden konsument czy konsumentka nie powie ci że chce oglądać drastyczne obrazy Jednak niezaprzeczalnym faktem jest to że skutecznie przyczyniają się one do zmiany postaw i zachowań Drastyczne obrazy obok ktoacuterych ciężko przejść obojętnie i ktoacuterych nie da się zapomnieć stwarzają emocjonalną więź z tematem i dają początek dyskusjom na temat etyki A to właśnie te rzeczy wpływają na decyzje konsumenckie

27 otwarteklatkipl

Byłeś jednym z akty-wistoacutew ktoacuterzy w akcie solidarności wypalili sobie na ciele numer 269 Skąd pomysł na taką akcjęPomysł zrodził się wiele

lat temu w głowie Saszy On mieszka w Tel-Awiwie jeszcze jako dziecko przenioacutesł się tam z Mołdawii W temacie praw zwierząt Sasza działa już od 15 lat (może troszkę mniej) Taką

akcję wymyślił już bardzo daw-no temu ale na początku sam pomyślał że taki pomysł to jednak za dużo Kilka lat poacuteźniej opowiedział o swoim pomyśle innym izraelskim aktywistom

Wywiad z OLEGIEM OZEROWEM jednym z uczestnikoacutew akcji wypalania liczby 269

2 października 2012 w Światowym Dniu Zwierząt Hodowlanych na Placu Rabina Yitskhaka w Tel-Awiwie aktywiści ruchu

praw zwierząt przeprowadzili akcję solidarno-ściową mająca na celu ukazać głęboką empa-tię w stosunku do zwierząt zniewalanych i wykorzystywanych przez gatunek ludzki

Troacutejka aktywistoacutew w tym jeden ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji wypaliła sobie na skoacuterze numer bdquo269 Znakowanie poprzez wypalanie piętna rozgrzanym metalem jest po-wszechną praktyką stosowaną wobec niewin-nych zwierząt będących ofiarami eksploatacji dokonywanej przez ludzi na całym świecie Ta demonstracja miała za zadanie skierować naszą empatię w stronę obecnie najbardziej uciskanej grupy żywych istot ktoacutere mogą

odczuwać boacutel i cierpienie ndash w stronę zwierząt hodowlanych

A dlaczego właśnie bdquo269 bdquo269 to sym-boliczny ale naprawdę istniejący cielak ktoacutery urodził się na izraelskiej fermie mlecznej Jego życie zostanie zakończone w chwilę po tym gdy się zaczęło Poprzez wypalenie sobie tego numeru na własnych ciałach aktywiści poka-zali swoją solidarność z ofiarami ferm przemy-słowych i zapewnili wieczną pamięć sprawie o ktoacuterą walczą

Aktywistą ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji był Oleg Ozerow wieloletni działacz na rzecz praw zwierząt ktoacutery w poniższym wywiadzie opowiada o samej akcji reakcjach ludzi grani-cach poświęcenia oraz wielu innych ciekawych i ważnych kwestiach

pytania Olga Plesińska tłumaczenie i redakcja Marlena Kropidłowska

ale ich reakcja była na tyle negatywna że znoacutew odłożył go na kiedy indziej Ostatecznie rok poacuteźniej Sasza jeszcze raz przedstawił zarys akcji tym ra-zem wąskiemu kręgowi znajo-mych-aktywistoacutew i tym razem spotkał się ze wsparciem i entuzjazmem

Jak to się stało że znala-złeś się w Tel-AviviePonad 2 lata temu pozna-

łem izraelskiego aktywistę Przez cały ten czas utrzymy-waliśmy kontakt od czasu do czasu wymienialiśmy wia-domości na Facebooku czy rozmawialiśmy na Skypie Dodatkowo wraz z innymi ak-tywistami w Rosji wspieraliśmy izraelską kampanię przeciwko cieszącej się bardzo złą sławą fermie Mazor gdzie hodowano małpy ktoacutere potem wysyłano do laboratorioacutew żeby przepro-wadzać na nich badania

I kiedy Sasza przedstawił swoacutej pomysł znajomym wynik-nęła taka sytuacja że ze wzglę-doacutew bezpieczeństwa (w Izraelu łatwo można zniszczyć swoją karierę zawodową biorąc udział w podobnych wydarzeniach) w danym momencie poza Sa-szą w akcji moacutegł wziąć udział tylko jeszcze jeden człowiek Ten człowiek też kiedyś przyje-chał ze swoją rodziną z Rosji Przy okazji ciekawostką jest że pomimo tego że akcja była izraelska to jej uczestnikami byli ludzi mający w mniejszym lub w większym stopniu korze-nie w Związku Radzieckim

Znoacutew odbiegam od tematu Okazało się że w Izraelu nie da się znaleźć trzech osoacuteb do przeprowadzenia takiej akcji a minimalna liczba uczest-nikoacutew to właśnie troje - tak zdecydowali aktywiści bo

mniej uczestnikoacutew wyglądało-by naprawdę niezbyt dobrze Więc ten aktywista ktoacuterego poznałem dwa lata temu zapy-tał mnie czy chciałbym wziąć udział w takiej akcji

Czy od razu się zgodziłeśPrzyznaję że chwilę się

zastanawiałem Po prostu żeby pod wpływem impulsu nie na-pisać bdquoTak tak tylko pozwolić informacji powoli przeniknąć do moacutezgu Przez ten moment nie zastanawiałem się nawet zbyt dużo nad tym co robić a bardziej nad tym że ruch nie jest w stanie znaleźć w całym kraju nawet troacutejki do udziału w takiej akcji że tak nie może być W stosunku do siebie gdybym odmoacutewił odebrałbym to jako osobisty wstyd akty-wisty Przecież to też wymaga pewnego rodzaju poświęcenia ndash przyznać się że u ciebie w kraju do tego w takim w ktoacute-rym jest wielu wegan brakuje jednego () człowieka do prze-prowadzenia w pełni legalnej akcji Coacuteż przynajmniej wtedy tak myślałem że to w pełni legalna akcja Dopiero kilka dni przed dowiedziałem się że

zgodnie z izraelskim prawem nie wolno wykonywać celo-wych oparzeń na skoacuterze nawet w specjalnych salonach a co dopiero w przestrzeni publicznej

Co na to Twoi bliscy Na początku powiedzia-

łem o tym tylko kilku osobom ponieważ izraelscy aktywiści poprosili żeby informację prze-kazywać tylko tym rosyjskim aktywistom ktoacuterym w 100 ufam i ktoacuterzy mogą być gotowi przyjechać do Izraela i zrobić to samo Takich nie udało się zna-leźć z roacuteżnych względoacutew (ko-muś nie dali wolnego w pracy u kogoś nie było paszportu żona nie pozwoliła itd) Krew-nym nic nie moacutewiłem Jednak kiedy dowiedzieli się o akcji i obejrzeli wideo to zaczęło się Wszyscy dzwonili sto razy i analizowali co ze mną nie tak W rezultacie analiz powstały dwie głoacutewne wersji tego co się stało i tak albo 1) zwariowałem albo 2) musi chodzić o jakieś narkotyki

Jak Izraelki i Izraelczycy odebrali tą akcję Moacute-

28 otwarteklatkipl

wienie w Izraelu o holo-kauście to coś naprawdę mocnegoW tym temacie mogę opo-

wiedzieć dość interesującą hi-storię Jeden z naszych bdquowypa-laczy także aktywista z długim stażem kiedyś brał udział w pewnej akcji w Tel-Awiwie Podczas tamtej akcji stał z plakatem ktoacutery roacutewnież przy-roacutewnywał sytuację zwierząt do Holokaustu Podszedł do niego turysta i zaczął się oburzać na takie poroacutewnanie moacutewić że jest to niewłaściwe Wtedy aktywista odpowiedział Ty turysta będziesz moacutewił mnie Żydowi i obywatelowi Izraela ktoacutery ma w rodzinie ocalałych z Holokaustu co jest właściwe a co niewłaściwe

Głośno było o Was w mediachMedia głoacutewnego nurtu

w ogoacutele nie wykazały zainte-resowania akcją Inną kwe-stią jest to że akcja wywołała niebywałe poruszenie wśroacuted wegan i obrońcoacutew praw zwie-rząt Na chwilę obecną kam-panię 269 wspiera 20 krajoacutew Niedawno w Chorwacji miała miejsce akcja tatuowania liczby 269 a w Argentynie zrobiono w zasadzie dokładnie to samo co w Tel-Awiwie Myślę że to przełom zwłaszcza biorąc pod uwagę to że obecnie kampania ma na celu stworzenie między-narodowego symbolu protestu i oporu ale nie działającego w ukryciu tak jak ALF Działania mają być legalne i jawne ale roacutewnie bezkompromisowe

Na dzień dzisiejszy symboliczny tatuaż z liczbą 269 wykonało już ponad sto osoacuteb

a to przecież dopiero początek

W akcji wzięli udział sami faceci - to przypadek Nie było chętnych kobiet Czy może to była akcja dla bdquotwardzielirdquoNa jednym ze zdjęć na stro-

nie kampanii możesz zobaczyć dziewczynę ktoacutera naśladując nas wyraziła swoacutej sprzeciw Ona nawiasem moacutewiąc była prawdziwą bohaterką Skręciła z drutu kolczastego ten symbo-liczny numer rozżarzyła każdą cyfrę i przyłożyła ten rozgrzany drut do ręki i przycisnęła twar-dym przedmiotem I tak trzy razy Mało kto zdobyłby się na coś takiego Ja na przykład nie dałbym rady zrobić tego stopniowo Oczywiście wszy-scy bardzo chcieli żeby w akcji wzięła udział dziewczyna tak żeby całość nie wydawała się zbytnio hardcoreowa Nie-stety na tamtą chwilę żadnej nie udało się znaleźć [W stale trwających akcjach solidarno-ściowych tatuowaniawypa-lania sobie bdquo269 bierze udział wiele kobiet - OK]

Ci ktoacuterzy wypalali nu-mer na waszych ciałach nie bali się was skrzyw-dzić Trudno było znaleźć chętnych Jak układają się wasze stosunki już po wszystkim Wszyscy oni to obrońcy

praw zwierząt z długim sta-żem Aby im nie zaszkodzić nie będę się o nich rozpisywał powiem tylko że znalezienie ich w gronie wolontariuszy nie było trudne Oczywiście bali się że mogą nam zrobić większą krzywdę niż planowaliśmy i bardzo chcieli żeby wszystko poszło w miarę gładko

W związku z tym ćwiczyliśmy przebieg akcji na dachu domu gdzie zebraliśmy wszystkie niezbędne narzędzia Każdego wieczoru przez cztery kolejne dni Po kilka razy od początku do końca Następnie przy po-mocy lin spuściliśmy z dachu wszystkie sprzęty Po-tem sami zjechaliśmy z dachu i zaczęliśmy przymocowywać wszystko do dachu samocho-du Trzeba było widzieć miny przechodnioacutew w tamtym mo-mencie Wszystko to działo się w miejscu gdzie mieszkają głoacutewnie Erytrejczycy i Sudań-czycy czyli ludzie względnie dalecy od takich kwestii I nagle widzą zagrodę z drutu kolcza-stego załadowywaną na dach samochodu i trzech ludzi ktoacute-rzy mają w uszach przywieszki z numerem 269 takie jak u kroacutew i jeden z tych ludzi (ja) jeszcze trzyma czarne spoden-ki dwoma palcami żeby nie ubrudzić się świeżą farbą ktoacuterą trzeba była zamazać firmowe znaczki

Nasze relacje ze wszystkimi osobami ktoacutere wzięły udział w akcji stały się oczywiście bliższe Ale nie na poziomie częstszej komunikacji ndash po prostu czuję że gdzieś tam da-leko są ludzie z ktoacuterymi prze-żyłem bardzo ważne dla mnie dni uczucia ktoacutere są z tym związane trudno opisać można powiedzieć że jest to uczucie wypełniającego ciepła Już na zawsze będę związany z tymi ludźmi niewidzialnymi więzami I nie tylko z nimi W pierwszej kolejności ze zwierzętami

Wypuściliście naprawdę mocny i kontrowersyjny materiał Ale czy samo-okaleczanie się jest bdquowe-gańskierdquo W sensie sza-

29 otwarteklatkipl

nujemy innych staramy się działać na ich rzecz pomagać Po to by to ro-bić wielu z nas dba o dobrą kondycję zaroacutewno fizyczną jak i intelektualną Szanu-jemy ciała zwierząt ich nietykalność Nietykalność i autonomię innych ludzi A wy ranicie swoje ciała Rozumiem intencjęhellip Ale czy tędy drogaJa uważam że tak Akcja

nie jest jeszcze wystarczają-co ekstremalna skoro sprawa dotyczy mordowania ponad 150 miliardoacutew istnień rocznie Ja moacutegłbym zedrzeć z siebie skoacuterę gdybym miał pewność że takie coś pozwoli zatrzymać to szaleństwo Niestety tak by się nie stało Właśnie teraz w pełni to rozumiemy Jak powiedział Sasza bdquoWięcej nie można było zrobić Ludzie w większości nawet zbytnio się nie przerazili odkryciem praw-dy Chociaż kilkoma osobami jedzącymi mięso nawet tu w Rosji ta akcja wstrząsnę-ła Na zasadzie szoku - w ten dzień w ktoacutery obejrzeli wideo nie mogli zjeść mięsa na obiad Nie wiem na ile można ocenić takie zwycięstwo Ale podkreślę jeszcze raz to dopiero początek

Co się tyczy weganizmu i cielesności - weganizm często jest sprowadzany do jedzenia Pokazaliście dość spektakularnie że jest to o wiele więcej Że weganizm jest aktem solidarności Roacutewnież cielesnej Jakkolwiek patetycznie to nie brzmi ndash połączyliście się ze zwie-rzętami w części ich boacutelu Jak czujesz siebie po tym doświadczeniu Bliższy

zwierzętom Bardziej zaangażowany Nie uwierzysz ale takie

samo pytanie zadałem Laza-rosowi Gorelikowi ojcu Zohara trzeciemu aktywiście ktoacutery zro-bił sobie znamię A Lazaros zrobił sobie tatuaż w ramach izraelskiej akcji

Zadałem to pytanie bo sam poczułem że stałem się bliższy zwierzętom że moacutej los stał się bliższy ich losowi przecież my wszyscy jesteśmy bezimiennymi stworzeniami z numerami porządkowymi wypalonymi na naszych ciałach

I zwierzęta nie mogą liczyć na nikogo więcej niż na swoich braci obrońcoacutew praw zwierząt Oznacza to że oproacutecz bliskości poczułem jeszcze coś ważniej-szego pewnego rodzaju po-trzebę wzięcia jeszcze większej odpowiedzialności za swoje działania i aktywizm Zrozu-miałem ze muszę robić więcej i wahać się mniej Zrozumia-łem ze strach i wątpliwości nie pomogą kiedy toczy się taka poważna i istotna walka

Tu bym chciała wroacutecić do boacutelu czy warto było go doświadczyć Czym ten boacutel jest dla Ciebie Jaki jest dla Ciebie jego sym-boliczny głębszy wymiarWszystko co robiłem dla

zwierząt uważam za warte doświadczenia Absolutnie wszystko Teraz w Rosji zaczy-na się prawdziwa wojna z mordercami psoacutew ktoacuterych

30 otwarteklatkipl

jest kilkuset w całym kraju A aktywistoacutew ktoacuterzy są gotowi realnie działać w tym temacie (także legalnymi metodami) można policzyć na palcach Właśnie dzisiaj ogłoszono że hycle donoszą na policję na obrońcoacutew praw zwierząt w tym na mnie Czym by się to nie skończyło to jestem pewien że warto to robić

Nie pamiętam o boacutelu ale każdego dnia patrzę na znamię i ono przypomina mi dzień za dniem ze moje osobiste i domowe życie to niepotrzebna krzątanina Staram się na nią tracić coraz mniej i mniej cza-su Planuję zrezygnować z pracy w biurze tak by w pełni moacutec się poświęcić obronie praw zwierząt Jeśli to wszyst-ko brzmi zbyt patetycznie ndash wybaczcie I nie proacutebuję tu z siebie robić żadnego bohate-ra w żadnym wypadku Prze-ciwnie wydaje mi się że nie udało mi się osiągnąć przesad-nie dużo w ciągu tych moich

30 lat życia Oczywiście tak jak wspominałem wcześniej symboliczne znaczenie bdquo269rdquo jest bardzo duże Jeśli kampa-nia będzie rozwijać się w takim tempie to w ciągu powiedzmy 5 lat bdquo269rdquo stanie się szeroko rozpoznawalnym symbolem sprzeciwu wobec zagłady zwierząt lub ich holokaustu jak powiedzieliby moi izraelscy przyjaciele Ludzie będą wi-dzieć te cyfry i będą wiedzieć ze człowiek ktoacutery je nosi ndash nie-ważne czy na koszulce czy jako tatuaż czy znamię jest radykalnie nastawiony przeciw-ko temu co się dzieje

Na koniec ndash warto było to zrobićNiedawno rozmawialiśmy

z Saszą na ten temat Roz-mawialiśmy w kontekście zachęcenia ludzi w Rosji do akcji tatuowania się 18 grudnia Moacutewiłem że istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo ze nie znajdziemy w Rosji ludzi

ktoacuterzy będą chcieli zrobić coś takiego i zapytałem Saszę czy może ja powinienem dodatko-wo zrobić jeszcze tatuaż żeby w ten sposoacuteb i Rosja wsparła dalej akcję I Sasza odpowie-dział bdquoOleg wiesz że jeśli to by zależało od nas to dawno już byśmy pokryli swoje ciała piętnami i tatuażami od głowy do piętrdquo Ale nam są niezbędni nowi ludzie w kampanii Innymi słowy powtarzanie akcji nie ma większego sensu Żeby roz-winąć kampanię konieczne są nowe radykalne działania i ja z przyjemnością wezmę w nich udział Przy okazji mogę wspomnieć że w ramach mię-dzynarodowej tatu-akcji tatuaż 269 wykonało 4 Rosjan i 2 Białorusinoacutew

To znaczy że sytuacja nie jest beznadziejna i z pewnością uda nam się zwyciężyć Musimy zwyciężyć

31 otwarteklatkipl

Kiedy jest mi źle myślę o tym jak źle jest bezsilnym bezbronnym zwierzętom w tych potwornych gułagach rozpaczy To nadaje perspektywę mojemu boacutelowi Pamiętam roacutewnież o tym że ja znalazłem się tu z wyboru Zwierzęta nie

Zachęcam aktywistoacutew aby dbali o swoje zdrowie Trzymajcie się blisko swoich rodzin i ludzi ktoacuterych kochacie Bądźcie dla siebie dobrzy Miejcie poczucie humoru Ostatnio trochę medytowałem i bardzo mi to pomogło Polecam roacutewnież by pić duże ilości wody regularne ćwiczyć uprawiać chociaż jeden sport słuchać muzyki dużo czytać i choć raz dziennie wybuchnąć radosnym śmiechem

Stres pojawi się na pewno Życie aktywistoacutew jest bardziej intensywne wrażliwe i czujne niż życie wielu innych osoacuteb Z definicji jest więc nieustannie podatne na wszechobecną przemoc Gdybym jednak miał wybrać jedno z dwojga to wolałbym się spalić wiodąc autentyczne życie pełne wspoacutełczucia niż powoli rdzewieć prowadząc życie pełne przemocy i pozbawione refleksji Nie ma powodoacutew żeby czegokolwiek żałować

Nie ma odwrotu

PHILIPP WOLLEN na temat aktywizmu

Page 6: Otwarte Klatki Biuletyn 1/2013

7

BLOKADA NAJWIĘKSZEJ FERMY JAJEK W NOWEJ ZELANDII

Po tym jak śledztwo przeprowa-dzone na fermach ukazało że wła-ściwie brak jest jakichkolwiek roacuteżnic pomiędzy zachwalaną hodowlą w systemie klatek wzbogaconych a istniejącym systemem klatek kon-wencjonalnych aktywiści z New Zealand Open Rescue i Koalicji na Rzecz Zakazu Chowu Przemysłowego spędzili kilka miesięcy na planowaniu protestu przeciwko największemu producentowi jaj w Nowej Zelandii ndash firmie Mainland Poultry

Efektem działań była akcja w ktoacuterej troacutejka aktywistoacutew podwiesiła się na metalowych stelażach ustawio-nych przed wjazdem do siedziby firmy blokując jej wjazd przez co Mainland Poultry zmuszone było do czasowego zaprzestania dystrybucji jajek

bdquoTego dnia ryzykowaliśmy wła-snym życiem ale dzięki temu Main-land Poultry jest świadome do czego jesteśmy zdolni Akcja ta była swo-istego rodzaju ostrzeżeniem nie tylko dla Mainland Poultry lecz dla całego przemysłurdquo ndash powiedziała Deirdre Sims jedna z aktywistek biorących udział w czerwcowej akcji

KALIFORNIA WPROWADZIŁA ZAKAZ SPRZEDAŻY FOIE GRAS

Potrzeba było aż siedem lat by wprowadzić w życie ustawę z 2004 r zakazującą sprzedaży jakichkolwiek produktoacutew pochodzących z przymu-sowego tuczu ptakoacutew

Z dniem 1 lipca 2012 w stanie Kalifornia jednym spośroacuted 51 stanoacutew USA zaczął obowiązywać cał-kowity zakaz sprzedaży foie gras W zamierzeniu 75 letni okres od przegłosowania ustawy do wprowa-dzenia zakazu miał dać rolnikom czas na wymyśle-nie mniej okrutnych metod uzyskiwania stłuszczo-nych ptasich wątroacuteb Bez zaskoczenia ndash nie udało się wymyślić takiej metody Lauren Ornelas jedna z aktywistek walczących o zakaz w bardzo ciekawy sposoacuteb opisała na swoim blogu w jaki sposoacuteb uda-ło się osiągnąć to zwycięstwo

6

kami Zdjęcia z tych wydarzeń szczegoacutelnie jedno na ktoacuterym szczeniak przekazywany jest z rąk do rąk nad drutem kolczastym obiegły cały świat i stały się symbolem walki o wyzwolenie zwierząt Dalsza historia przedstawia się następująco oproacutecz postę-powania karnego dotyczącego naruszenia mienia Green Hill ruszyło roacutewnoległe śledz-two sprawdzające warunki hodowli psoacutew Ku zdziwieniu wszystkich okazało się że właściciel zwierzętarni firma Marshall Farm z USA nie tylko łamała przepisy dotyczące hodowli psoacutew ale także manipulowała dany-mi W związku z tym rząd nakazał czasowe zamknięcie placoacutewki na okres prowadzenia dalszego śledztwa a wszystkie psy zostały umieszczone w domach tymczasowych Jak informują jednak aktywiści z Femare Gre-

en Hill wszyscy bdquotymczasowirdquo opiekunowie psiakoacutew nie mają najmniejszego zamiaru oddawać psoacutew firmie Marshall Farm w razie umorzenia śledztwa

Grupa Fermare Green Hill mdash po zmianie nazwy na Animal Amnesty mdash obecnie przy-gotowuje się do kampanii przeciwko firmie Harlan Sprague Dawley ktoacutera hoduje na cele wiwisekcyjne nie tylko beagle lecz także marmozety koty kroacuteliki świnki morskie szczury myszy myszoskoczki i chomiki W swojej ofercie posiada ona także zwierzęta hybrydowe mutanty i osobniki transgenicz-ne Mamy jednak nadzieje że tak jak w przy-padku kampanii przeciwko Green Hill wspoacuteł-praca aktywistoacutew ze zwykłymi mieszkańcami Włoch przyniesie kolejne sukcesy i uratuje wiele tysięcy stworzeń

6

NIEDŹWIADEK BEN ZNAJDUJE DOŻYWOTNI DOM

Przez sześć nieszczęsnych lat niedź-wiedź Ben przebywał w ciasnym jało-wym kojcu przydrożnego zoo w Poacutełnoc-nej Karolinie

Sześć lat chodził po betonie nadgry-zał metalowe pręty ogrodzenia i przeby-wał w brudnym kojcu Na szczęście po latach ciągania po sądach i składania pozwoacutew przez organizacje takie jak ALDF i PETA w sierpniu 2012 roku sędzia po-zwolił na dożywotnie umieszczenie Bena w kalifornijskim sanktuarium dla zwierząt prowadzonym przez organizację PAWS (Performing Animal Welfare Society)

Dziś Ben może cieszyć się dużym zielonym wybiegiem na ktoacuterym spędza praktycznie całe dnie ma do dyspozycji także stawek w ktoacuterym schładza się w upały

Zainteresowani mogą tutaj obejrzeć kroacutetką historię uwolnienia niedźwiadka

ADIDAS REZYGNUJE Z UŻYWANIA KANGURZEJ SKOacuteRY

Marka ta jest rozpoznawana na całym świecie ich buty są noszone przez sportowcoacutew od 1920 r a dzięki innowacyjności i świetnemu designo-wi dziś Adidas jest jedną z największych marek odzieżowo-obuwniczych na świecie Przez długie lata Adidas wykorzystywał skoacuterę z kanguroacutew do produkcji roacuteżnych modeli korkoacutew piłkarskich przez co dotował największą komercyjną rzeź dzikich zwierząt na świecie jak o polowaniach na kangury moacutewi organizacja Animals Australia

Po latach prowadzenia kampanii przez organi-zacje takie jak Viva czy Viva USA Adidas ogłosił we wrześniu że wycofuje użycie kangurzej skoacutery do produkcji obuwia

HISTORIA WOŁOacuteW BILLA I LOU NA PIERWSZYCH STRONACH GAZET

Pomimo że tak jakbyśmy sobie tego życzyli wiadomość ta nie kończy się happy-endem histo-ria wołoacutew Billa i Lou ktoacutere przez dziesięć lat były wykorzystywane do badań naukowych w Vermon-trsquos Green Mountain College (GMC) przyczyniła się w Stanach do gorącej debaty na temat wykorzy-stywania i hodowli zwierząt do celoacutew naukowych i konsumenckich

Cała historia przedstawia się następująco ndash Bill i Lou są hodowane do celoacutew naukowych w GMC Następnie jeden z wołoacutew ndash Lou doznaje kontuzji nogi tak poważnej że nie może być dłużej wyko-rzystywany do celoacutew badawczych Co decyduje GMC Para zwierząt powinna zostać zabita celem spożycia przez studentoacutew Gdy wiadomość ta dostała się do medioacutew opinia publiczna zawrzała I pomimo że liczne sanktuaria dla zwierząt min VINE zabiegały o możliwość opieki nad parą wy-służonych zwierząt GMC w listopadzie zdecydował się na eutanazję Lou Jednak dzięki presji wywartej przed media i społeczeństwo GMC zobowiązał się do dożywotniej opieki nad drugim wołem ndash Billem ktoacutery został umieszczony na fermie należącej do uczelni

Jakkolwiek kontrowersyjne wydaje się nagła-śnianie sprawy jedynie dwoacutejki zwierząt a przy-zwalanie na uboacutej milionoacutew pozostałych zwierząt gospodarskich historia Billa i Lou przyczyniła się do jakże istotnej i długo oczekiwanej dyskusji na temat postrzegania i wykorzystywania zwierząt jako zwykłych surowcoacutew

8 9

10

KOSTARYKA ZAKAZUJE MYŚLISTWA JAKO FORMY SPORTU Po jednomyślnym i ostatecznym głosowaniu w grudniu ubiegłego roku parlament Kostaryki

jako pierwszy w całej Ameryce Południowej wprowadził w życie ustawę całkowicie zakazującą uprawiania myślistwa dla sportu Dzięki temu osoby ktoacutere przyłapie się podczas polowania mogą podlegać karze do czterech miesięcy pozbawienia wolności lub $3000 grzywny

Kostaryka jako jeden z niewielu krajoacutew na świecie w ktoacuterym zachowała się bioroacuteżnorodność gatunkoacutew jest wielką atrakcją dla myśliwych ktoacuterzy przyjeżdżają na łowy w poszukiwaniu egzo-tycznych kotoacutew kolorowych papug i innych zwierząt atrakcyjnych dla przemysłu zoologicznego Dlatego też wprowadzony zakaz daje szansę na utrzymanie roacuteżnorodności gatunkoacutew i odrodzenie się prawdziwej turystyki

Warto także wspomnieć że przegłosowana ustawa weszła w życie tylko dzięki determinacji aktywistoacutew ktoacuterzy dwa lata temu zebrali na petycji domagającej się zakazu myślistwa prawie 177 tysięcy podpisoacutew a następnie przedłożyli parlamentowi obywatelski projekt ustawy Brawa

HOLENDERSKI SENAT PRZEGŁOSOWAŁ ZAKAZ HODOWLI NOREK NA FUTRA

W dekadę po tym jak Holandia urosła na trzecią na świecie zaraz po Danii i Chinach potęgę w produkcji futer z norek z rocznym wynikiem na poziomie 6 milionoacutew skoacuter pod koniec roku holen-derski senat przegłosował zakaz hodowli norek dla futer

Kilka miesięcy wcześniej Minister Rolnictwa wystosował ankietę do obywateli Holandii Okazało się że aż 93 Holendroacutew i Holenderek jest przeciwko zabijaniu zwierząt na futra Na zamknięcie swoich ferm hodowcy norek mają czas do 2024 roku

Holenderski przemysł futrzarski obecnie składa się ze 170 ferm norek na ktoacuterych zwierzęta trzymane są zazwyczaj w jałowych metalowych klatkach długości ludzkiego przedramienia W naturalnych warunkach norki zasiedlają najczęściej doliny rzeczne a ich potrzeby terytorialne szacuje się na ok 800 ha Poprzez stres wywołany hodowlą w ciasnych często stłoczonych klat-kach norki przejawiają objawy stereotypii i kanibalizmu Holandia wprowadziła zakaz hodowli lisoacutew

na futra już w 1995 roku w dwa lata poacuteźniej wprowadziła zakaz hodowli szynszyli na futra

Zakaz hodowli norek oznacza że za 12 lat holenderski przemysł futrzar-ski będzie tylko wstydliwym wspo-mnieniem a ludzie z niedowierzaniem będą kręcić głowami i zastanawiać się

Jak mogliśmy to robić zwierzętom

Tą dobrą informacją kończymy nasze zestawienie Wydawać by się mogło że rok 2012 był dość przychyl-nym rokiem dla aktywistoacutew jednak my życzymy sobie i Wam żeby nad-chodzący 2013 obfitował w jeszcze więcej akcji dążących do wyzwolenia zwierząt

11

12

8 otwarteklatkipl

GenevAnimaliste oraz LausAnimaliste organizują pierwszą Międzynarodową Veggie Pride ktoacutera odbędzie się

18 maja 2013 r w Genewie (Szwajcaria) Będzie to weekend (16-20 maja) pełen atrakcji takich jak wykłady koncerty spotkania oraz happeningi przed WHO i ONZ i wręczenie petycji przeciw wegefobii

Pierwsze lokalne Veggie Pride miały miejsce we Francji na początku lat 2000 jako odpowiedź na ataki i dyskryminację ktoacutere musieli znosić francuscy wegetarianie i weganie

Wyszli oni na ulice po to aby pokazać że istnieją i że oczekują poważnego traktowania ponieważ cierpienie i śmierć miliardoacutew zwierząt

jest sprawą poważną i polityczną Powstało też wtedy pojęcie wegefobii czyli tego z czym pew-nie każdy z nas miał do czynienia w postaci ata-koacutew głupich komentarzy wyśmiewania się itd Ważne jest żeby nazywać rzeczy takimi jakie są i na tego typu ataki odpowiedzieć że jest to wegefobia staje się to wtedy kwestią polityczną a nie prywatną Dlaczego ważne jest żeby było nas jak najwięcej na Veggie Pride

Ponieważ jest to jedyna taka okazja by pokazać

międzynarodowym instytucjom takimi jak WHO czy ONZ że jest nas

dużo

PIERWSZA Międzynarodowa VEGGIE PRIDE

9 otwarteklatkipl

Jola Cora

Dobrusia Karbowiak

ANIMAL IMPACT Secrets Proven to Achieve Results and Move the World to jedna z najnowszych pozycji poruszających tematykę strategii działania na rzecz zwierząt Autorka Caryn Ginsberg jest osobą łączącą w sobie zainteresowanie problematyką zwierząt oraz wiedzę z dziedziny marketingu To połączenie zdarza się wśroacuted aktywistoacutew niezwykle rzadko więc na pewno warto sięgnąć po książkę ktoacutera podpowiada nam jak myśleć o prowadzeniu kampanii aby jej skuteczność była możliwie najwyższa

Ginsberg tłumacząc swoacutej sposoacuteb patrzenia na aktywizm podaje jednocześnie mnoacutestwo przykładoacutew działań i kampanii ktoacutere odniosły sukces Przykłady te dotyczą zaroacutewno promowania adopcji czy stery-lizacji jak i walki z hodowlami przemysłowymi albo promowania diety wegańskiej więc praktycznie każda osoba lub organizacja działająca w ramach ruchu praw zwierząt znajdzie jakieś inspiracje dla swoich działań Można się zgadzać lub nie zgadzać z autorką albo poszcze-goacutelnymi akcjami i organizacjami zaprezentowanymi w książce ale na pewno warto przeczytać i wszystko solidnie przemyśleć

wwwanimal-impactcom

Ze względoacutew osobistych jest to je-dyna taka okazja by zwiedzić Genewę (bardzo drogie miasto) taniej ponieważ komitet Veggie Pride zapewnia moż-liwie najtańsze noclegi a wegańskie wyżywienie za bdquoco łaskardquo

Nie wspominając już o radości spędzenia czasu z weganami z całe-go świata oraz chodzenia na wykłady koncerty itp

Rezerwujmy sobie czasurlop już teraz

Strona ogoacutelna o Veggie Pride httpwwwveggieprideorgen

Strona (w budowie) o tegorocznej Veggie Pride httpwwwveggiepridech

Petycja przeciw wegefobii (zachęcamy do podpisania) ktoacutera będzie wręczona podczas Veggie Pride httpwwwavaazorgenpetitionRespect_of_the_rights_of_vegans_and_vegeterians

Wydarzenie na Facebooku httpwwwfacebookcomevents126216770855732

Grupa na Facebooku dot wyjazdu z Polski do Genewy na Veggie Pride dodawajcie siebie jeśli chcecie w niej być httpwwwfacebookcomgroups308055985967799

10 otwarteklatkipl

Agata Wilkowska

ETYKA A TO CO JEMY ndash Peter Singer Jim MasonNakładem wydawnictwa Czarna Owca ukazała się kolejna już książ-

ka autorstwa Petera Singera - australijskiego etyka znanego dzięki pozycji bdquoWyzwolenie zwierzątrdquo praktycznie wszystkim aktywistom i aktywistkom prozwierzęcym Jego nowa książka adresowana jest przede wszystkim do ludzi ktoacuterzy w supermarketach wybierają kuszące produkty jednocześnie nie zastanawiając się nad ich pochodzeniem składem czy wartością odżywczą

Peter Singer wraz z Jimem Masonem prawnikiem specjalizującym się w prawach ludzi i zwierząt odsłaniają przed czytelnikami prawdę ukrytą za ładnymi etykietkami Książka jest doskonałą odpowiedzią na niezwykle ważne pytanie jak kupować i jeść etycznie Autorzy poruszyli w niej tematy związane z przemysłową hodowlą zwierząt i weganizmem ale zwroacutecili uwa-gę także na kwestię żywności Fair Trade i organicznej

Pozycję polecamy przede wszystkim osobom ktoacuterym wciąż jeszcze nie udało się zrezygnować z mięsa i innych produktoacutew odzwierzęcych Jednak aktywiści i aktywistki roacutewnież powinni się z nią zapoznać aby odświeżyć swoją wiedzą i zdobyć wiele nowych argumentoacutew na rzecz weganizmu

wyd Czarna Owca Warszawa 2012HENRY ONE MANS WAY

Film ten jest wciąż aktualny mimo że nakręcono go już prawie 20 lat temu Co więcej można go polecić wszystkim aktywistom i aktywistkom bez względu na obszar działań Henry Spira (1927-1998) był działaczem związkoacutew zawodowych zaangażowanym w ruchu na rzecz praw obywa-telskich W latach 70 po poznaniu Petera Singera zaczął skupiać się na obronie zwierząt Dzięki temu że potrafił trzeźwo ocenić sytuację i wy-znaczyć realne cele osiągał sukcesy Reprezentowany przez niego model aktywizmu powinien stanowić inspirację dla każdego i każdej z nas

Spira przekonał do swoich działań wielu dziennikarzy i naukowcoacutew co w znaczącym stopniu wpłynęło na zmianę oblicza wielu amerykańskich koncernoacutew takich jak Revlon i Avon Firmy te dzięki jego działaniu zdecydowały się na finansowanie badań nad alter-natywami dla testowania kosmetykoacutew na zwierzętach Poprzez liczne protesty Spira do-prowadził roacutewnież do tego że Muzeum Historii Naturalnej w Nowym Jorku zrezygnowało z eksperymentoacutew na kotach Jeśli widział szanse na zwycięstwo potrafił dla osiągnięcia celu wystąpić nawet przeciwko Ministerstwu Rolnictwa Film o nim można więc śmiało potraktować jako warsztat z wystąpień publicznych czy przeprowadzania kampanii

reż John Swindells 1997 (do pobrania z wwwalterkinoorg)

PROJEKT VEGAN BUDDYPortal społecznościowy bdquoWegański przyjacielrdquo skupia wegan i weganki z całej Polski ktoacuterzy służą poradami i odpowiedzią na wszelkie pytania dotyczące weganizmu Ideą serwisu jest prosta umożliwić ludziom ktoacuterzy chcą przejść na weganizm poznanie osoacuteb ktoacutere po prostu im w tym pomogą Osoby z doświadczeniem to kopalnie wiedzy więc jeżeli nie wiecie jak i z czego zrobić pyszne wegańskie ciasto gdzie znaleźć nieskoacuterzane buty czy jak przyrządzić bigos żeby oszukać mięsożernych znajomych od razu kontaktujcie się z nimi Weganie i weganki roacutewnież mogą wykazać się aktywnością i zarejestrować się w serwisie dzięki czemu osoby szukające pomocy szybko znajdą odpowiednią osobę ze swojego miasta Całe zadanie polega na tym aby odpowiadać na pytania zaoferować wsparcie i pokazać innym jakie to wszystko jest proste Jeżeli obie strony wykażą dobre chęci można umoacutewić się na wspoacutelne zakupy czy gotowanie obiadu

wwwveganbuddypl

11 otwarteklatkipl

Joanna Stiller

Joanna Stiller

Stereotypia apatia choro-by oczu i uszu rany ciała ndash na każdej spośroacuted 52

ferm objętych śledztwem wy-stąpiło co najmniej jedno z tych zjawisk

Materiały ze śledztw na fermach zwierząt hodowanych na futra były w ostatnich latach wielokrotnie publikowane w roacuteżnych krajach szczegoacutelnie w tych będących potentata-mi na światowych rynkach skoacuter jak Dania czy Finlandia Wszystkie śledztwa wykaza-ły że problem zapewnienia zwierzętom odpowiednich warunkoacutew na fermach przemy-słowych jest poważny a jego konsekwencjami są min liczne okaleczenia zwierząt oraz zmiany behawioralne

W latach 2011-2012 podob-ne śledztwo zostało przepro-wadzone na fermach na terenie całej Polski Stowarzyszenie Otwarte Klatki otrzymało od anonimowego źroacutedła mate-riały filmowe i fotograficzne dokumentujące rzeczywiste warunki hodowli i chowu zwie-rząt Śledztwo objęło 52 fermy mięsożernych zwierząt futerko-wych (lisy norki jenoty)

Warto wspomnieć że w 2011 r NIK przeprowadziła kontrolę 23 ferm futrzarskich w Wielkopolsce skupiając się jednak na zbadaniu skuteczno-ści egzekwowania przepisoacutew ochrony środowiska budow-lanych oraz weterynaryjnych Wyniki kontroli wskazują na wysoki stopień nieprawidło-wości i uchybień w stosunku

do obowiązujących przepisoacutew Niezwykle istotny jest wniosek dotyczący Inspekcji Weteryna-ryjnych ktoacutere według raportu w dużej mierze przeprowadzają kontrolę ferm oraz dokumentu-ją je w sposoacuteb nierzetelny oraz zawężają zakres kontroli

Poza tym na terenie wszyst-kich ferm przynajmniej raz do roku powinna zostać przepro-wadzona kontrola weterynaryj-na przez odpowiednią jednost-kę Powiatowego Inspektoratu Weterynaryjnego Wszelkie nieprawidłowości i problemy zostały zatem zaobserwowane na fermach ktoacutere takiej kontroli zostały poddane

Śledztwo ktoacuterego wyniki opublikowało Stowarzyszenie Otwarte Klatki koncentruje się na warunkach bytowania zwie-

rzeczywistość polskich ferm futrzarskichCENA FUTRA

12 otwarteklatkipl

rząt z uwzględnieniem zaroacutewno stanu psychofizycznego zwie-rząt jak i warunkoacutew w jakich są hodowane i chowane

Powszechnym zjawiskiem występującym na fermach objętych śledztwem i udoku-mentowanym w materiałach jest stereotypia Polega ona na mechanicznym wykonywaniu i sukcesywnym powtarzaniu zachowań niekiedy roacutewnież aktoacutew autoagresji jak np wyry-wanie futra Zwierzęta biegają od jednego końca klatki do drugiego zataczają koła albo proacutebują przegryźć pręty klatki Przyczyną takiego zachowania jest fakt że mięsożerne zwie-rzęta hodowane na futra nie zaliczają się do kategorii zwie-rząt w pełni udomowionych są one tym samym nieprzystoso-wane do życia w klatce

Brak także jakichkolwiek elementoacutew ktoacutere mogłyby urozmaicić życie zwierząt Warto roacutewnież dodać że w nie-ktoacuterych miejscach klatki były większe od wymaganych a mimo to nie udało się uniknąć tego typu problemoacutew

Kolejnym powszechnym zjawiskiem zaobserwowanym na przemysłowych fermach zwierząt hodowanych na futra są objawy apatii Mogą one wynikać przynajmniej z kilku powodoacutew należy jednak po-dejrzewać że w dużej mierze są podobnie jak stereotypia wynikiem bytowania w klatkach i związanych z tym zmian w behawiorze zwierząt Apa-tyczne zwierzęta kulą się na tyłach klatek są osowiałe nie reagują na bodźce i nie wyka-zują żadnych oznak zaintere-sowania Dotyczy to zaroacutewno młodych jak i starych zwierząt choć z wiekiem zachowanie to znacznie się nasila

Innym zauważalnym na fer-mach problemem są choroby oczu oraz jamy ustnej Zaob-serwowano iż oproacutecz zwięk-szonej podatności na kontakt z patogenami ktoacutera wynika z przemysłowej formy chowu duże zagęszczenie zwierząt wyraźnie koreluje z występo-waniem wszelkiego rodzaju ran oraz innych problemoacutew zdro-wotnych Są one konsekwencją zaroacutewno przebywania w klatce jak i przebywania wespoacuteł z in-nymi osobnikami na zbyt małej przestrzeni

Choć przypadki agresji zostały zarejestrowane na stosunkowo niewielkiej licz-bie ferm objętych śledztwem można przypuszczać że zja-wisko to jest powszechnie występujące Terytorialność mięsożernych zwierząt hodo-wanych na futra w warunkach fermowych jest jednym z głoacutew-

nych czynnikoacutew powodujących występowanie aktoacutew agresji pomiędzy nimi Do typowych ran zadawanych przez inne zwierzęta należą w szczegoacutel-

ności ugryzienia głowy okolic karku i tułowia rany łap i ogona

Roacutewnież stan sanitarny ferm pozostawia wiele do życzenia Udokumentowano przypadki nieusunięcia zwłok padniętych zwierząt z klatek roacutewnież takich w ktoacuterych prze-bywają inne zwierzęta co może stanowić poważne zagrożenie epidemiologiczne Dodatkowo zaobserwowano i udokumen-towano przypadek kanibalizmu czyli zjadania zwłok padłego zwierzęcia przez inne zwierzęta w klatce Ponadto występu-ją częste zabrudzenie klatek kawałkami sierści resztkami karmy czy innymi zanieczysz-czeniami Warunki sanitarne na terenie oraz w okolicach fermy także często nie są prawidłowe Najpowszechniejszym proble-mem jest duża ilość odchodoacutew zgromadzona pod klatkami

Poza aspektem epidemio-logicznym wpływają one na zwiększenie odoroacutew Poza te-renem fermy kilkakrotnie zaob-serwowano i udokumentowano

13 otwarteklatkipl

oskoacuterowane tuszki zwierząt zgromadzone nieopodal płotu

Należy pamiętać że otrzy-mane materiały nie zawsze pokazują wszystkie problemy występujące na danej fermie Można więc przypuszczać że statystyki podane w raporcie to wartości minimalne i prawdo-podobnie przy dłuższej i bar-dziej dokładnej kontroli byłyby wyższe

W związku z powyższymi faktami nasuwa się wniosek iż w hodowli przemysłowej nie da się zapewnić odpowiednich warunkoacutew do bytowania zwierząt i sama w sobie tego typu hodowla jest zaprzeczeniem ich dobrostanu

Jedynym skutecznym rozwiązaniem jest całkowity zakaz hodowli zwierząt na futra

W związku z wynikami śledztwa Fundacja Viva Polska działająca w ramach Kolacji na rzecz Zakazu Hodowli Zwierząt na Futra w Polsce skierowała do prokuratury zawiadomienia o łamaniu prawa dotyczące

trzech miejsc na ktoacuterych zaob-serwowano największe zanie-dbania

Kilka dni po publikacji ra-portu w listopadzie 2012 r Ekostraż oraz Otwarte Klatki przeprowadziły wspoacutelnie inter-wencję na fermie pod Ostro-wem Wielkopolskim Jeden z trzymanych tam lisoacutew miał ogromne narośla w jamie ustnej i został odebrany wła-ścicielowi oraz przewieziony do Wrocławia gdzie poddano go leczeniu Zdaniem pracowni-koacutew Powiatowego Inspektoratu Weterynarii w Ostrowie Wiel-kopolskim ktoacutery kontrolował tę fermę zaledwie dwa tygodnie wcześniej w dniu interwencji bdquokondycja wszystkich zwierząt na fermie była bardzo dobra Odebrany lis nigdy nie był le-czony przez właściciela a w ujawnionym podczas in-

terwencji stanie znajdował się przynajmniej od kwietnia 2012 r Pomimo udzielenia facho-wej opieki nie udało się ocalić mu życia Zmiany okazały się na tyle rozległe że skazywały go na ciągłe cierpienie a ich chirurgiczne usunięcie było niemożliwe

Pełen tekst raportu dostępny jest na stronie wwwotwarteklatkipl

Bibliografia NIK Delegatura w Poznaniu bdquoIn-

formacja o wynikach kontroli spra-wowania nadzoru przez inspekcje państwowe nad funkcjonowaniem ferm zwierząt futerkowych w woje-woacutedztwie wielkopolskimrdquo

Raport Stowarzysenia Otwarte Klatki - bdquoCena Futra - rzeczywistość polskich ferm futrzarskichrdquo

Kiedy przygotowywaliśmy publikację materiałoacutew ze śledztwa zupełnie nie wiedzieliśmy czego się spodziewać Oczywiście padły oskarżenia że to oszustwo że flash aparatu bardziej szko-dzi zwierzętom w klatkach niż samo życie na fermie Jednak w reakcjach ludzi dominowały gratulacje za dobrze wykonaną pracę i szczera wściekłość na to co robi w Polsce przemysł fu-

trzarski Wiedzieliśmy już że obraliśmy właściwy kurs i że warto iść tą drogą Nabraliśmy pewności że właśnie upublicznie-nie prawdziwego obrazu hodowli zwierząt na futro jest tym czego przemysł futrzarski boi się najbardziej Tak samo jest w przypadku każdego innego przemysłu opartego na wyzysku zwierząt

14 otwarteklatkipl

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

15 otwarteklatkipl

Całkiem niedawno byli-śmy świadkami histo-rycznego wręcz wy-

darzenia Parlament Holandii przegłosował zakaz hodowli zwierząt na futra z 12-letnim okresem przejściowym Nie jest to pierwszy kraj ktoacutery wprowa-dził taki zakaz ndash jednak w przypadku Holandii sytuacja jest wyjątkowa przede wszyst-kim dlatego że nigdy wcześniej zakaz nie objął przemysłu ktoacutery był tak silny Statystyki z ubiegłego roku pokazują że Holandia jest w ścisłej świato-wej czołoacutewce jeśli chodzi o produkcję skoacuter z norek

Organizacja Bont voor Dieren (Futro dla Zwierząt) powstała w 1986 roku i wtedy mniej więcej rozpoczęły się pierwsze starania Holendroacutew o wprowadzenie zakazu ho-dowli zwierząt na futro Po raz ostatni do mobilizacji w spra-wie zakazu doszło w roku 2006 W październiku tamtego roku SP (Partia Socjalistyczna) oraz Partij van de Arbeid (Partia Pracy) zaproponowały ustawę zakazującą takiej hodowli Od tamtego momentu ruch prozwierzęcy zaczął skupiać się na lobbowaniu w parlamencie Aby uzyskać większość konieczną do wprowadzenia zakazu trzeba było przekonać kilka partii do głosowania za nim W ocenie Femke Zandberg członkini

Bont Voor Dieren dużą rolę odegrały roacutewnież śledztwa na fermach hodujących zwierzęta na futro

Jeden obraz wart jest tysiąca słoacutew W 2008 roku nagrano więc materiał na kilku fermach norek i filmy te zostały pokazane politykom Nagrań używaliśmy także w trakcie kampanii

Hodowcy nie przyglądali się tym działaniom bezczynnie Wydali miliony euro na reklamy w telewizji i prasie Na szczę-

ście ta kampania nie przyniosła im sympatii społecznej ktoacuterej się z pewnością spodziewali Dyskusja zaczęła skupiać się na sytuacji materialnej po-szczegoacutelnych właścicieli ferm

Po okresie lobbowania większość parlamentarna głosująca za zakazem składała się z następujących partii SP (Partia Socjalistyczna) Partij van de Arbeid (socjal-demokra-ci) Partij voor de Dieren (Par-tia dla Zwierząt) GroenLinks (Zieloni partia lewicowa) D66 (demokraci) i Partij voor de Vrijheid (Partia Wolności pra-wica) Partie ktoacutere głosowały przeciwko zakazowi to VVD (partia liberalna) Liberals CDA (chadecja) ChristenUnie i SGP (obie są partiami religijnymi)

Zandberg zauważa roacutewnież

i jego konsekwencje dla Polski

Zakaz w Holandii

że bdquofuter na ulicach jest więcej niż kiedykolwiek wcześniej Z drugiej strony rośnie też ilość ludzi ktoacuterzy zdecydo-wanie występują przeciwko futromrdquo Bont voor Dieren nie zaprzestało więc protestoacutew przeciwko futrom tylko dlatego że przemysł został zdelegalizo-wany Teraz środek ciężkości przenioacutesł się na zachowania konsumentoacutew Organizacja wspoacutełpracuje z projektantami mody i markami aby wspoacutelnie zmieniać podejście ludzi do mody Efektem tej wspoacutełpracy jest min prezentacja bdquoSusta-inable Storiesrdquo przedstawiona w trakcie Amsterdamskiego Tygodnia Mody Prezentacja dotyczyła praw zwierząt oraz dwoacutech marek ktoacutere bardzo po-ważnie podchodzą do tematu niewykorzystywania surowcoacutew odzwierzęcych oraz ekologii Ecological Textiles i Honest By

Zdaniem Zandberg jeśli chodzi o sprawy dotyczące zwierząt Holandia zdecydowa-nie podąża w dobrym kierunku bdquoCoraz więcej uwagi poświęca się dobrostanowi zwierząt i ich prawom Coraz więcej ludzi zdaje sobie sprawę z tych rze-czy W 2012 roku Holendrzy po raz pierwszy zjedli mniej mię-sa ale więcej za nie zapłacili Mamy też Partij voor de Dieren (Partię dla Zwierząt) ktoacutera in-spiruje roacuteżne działania na rzecz zwierzątrdquo

Co ten zakaz oznacza dla Polski

Już teraz Polska jest atrak-cyjnym krajem dla zagranicz-nych inwestoroacutew Głoacutewną zaletą są niskie koszty prowa-dzenie fermy niższe płace dla pracownikoacutew mniej restrykcyj-

ne prawo i stosunkowo nieduży sprzeciw okolicznych miesz-kańcoacutew i społeczności Do-datkowo całość produkcji jest sprzedawana do zagranicznych domoacutew aukcyjnych co w obli-czu niższych kosztoacutew generuje dodatkowy zysk Należy zatem podejrzewać że zakaz hodowli zwierząt na futra w Holandii i wynikający z niego dwunasto-letni okres przejściowy będzie oznaczał znaczny wzrost liczby inwestycji z holenderskim kapi-tałem w Polsce

W jaki sposoacuteb zagranicz-ne firmy działają w krajach o bardziej sprzyjających warun-kach inwestycyjnych pokazuje przykład amerykańskiej firmy Smithfield Foods ktoacutera w 1999 roku przejęła firmę Animex SA jednego z największych produ-centoacutew mięsa w Polsce

W 2003 roku Inspekcja Ochrony Środowiska wraz z Państwową Inspekcją Sani-tarną Inspekcją Weterynaryjną i Nadzorem Budowlanym prze-prowadziła kontrolę na 14 fermach trzody chlewnej należących do koncernu Pod-czas kontroli stwierdzono iż bdquokierownictwa wszystkich

14 kontrolowanych ferm na-leżących do amerykańskiego koncernu Smithfield Foods dopuściło do naruszenia prze-pisoacutew ochrony środowiska oraz przepisoacutew prawa budowlanego jak też wymagań wynikających z przepisoacutew sanitarnych i wete-rynaryjnychrdquo

Stwierdzone naruszenia to między innymi brak pozwoleń na wyprowadzanie gazoacutew i pły-noacutew do powietrza zanieczysz-czanie środowiska gnojowicą brak wymaganych szczepień u pracownikoacutew czy wręcz nie-zarejestrowanie prowadzenia działalności u Powiatowego Lekarza Weterynariirdquo

W 2005 roku brytyjska organizacja Compassion in World Farming przeprowadziła śledztwo na dwoacutech fermach świń w Polsce należących do Smithfield Foods

Film pokazuje bardzo złe warunki w ktoacuterych zwierzęta są hodowane Tak więc okazało

16 otwarteklatkipl

17 otwarteklatkipl

się że po raz kolejny kontrole nie były w pełni skuteczneObecnie w Polsce istnieje przy-najmniej kilka ferm norek z kapitałem holenderskim Ferma w Żdżarach została w zeszłym roku ukarana za zatruwanie pobliskiego strumy-ka ściekami przemysłowymi I choć mandat został przyjęty to nieznaczna kwota 500 zł powinna być dla właściciela holenderskiej firmy Futrex je-dynie potwierdzeniem tego że w Polsce przepisy dla tego typu działalności są dużo bardziej korzystne niż w innych krajach Kolejna ferma w Radachowie w wojewoacutedztwie lubuskim na-leżąca do holenderskiej spoacutełki Farm Equipment International przez pracownikoacutew była oskar-żana o łamanie ich praw Cho-dzi między innymi o brak dostę-pu do wody pitnej urągające

warunki noclegowe dla pra-cownikoacutew czy ich zastrasza-nie Mieszkańcy miejscowości Karsko w wojewoacutedztwie za-chodniopomorskim oskarżają Farm Equipment International że należąca do spoacutełki ferma przyczynia się do znacznego obniżenia jakości życia jak roacutewnież stwarza zagrożenie dla okolicznej fauny W ostatnim czasie spoacutełka zapowiedzia-ła plan powiększenia obsady fermy do 140 tysięcy zwierząt

Jeśli lokalne władze miałyby na to przystać ferma będzie jedną z największych jeśli nie naj-większą fermą norek w Polsce

Bowiem bdquoholenderski stylrdquo to duże fermy na ktoacuterych hodowanych jest kilkadziesiąt tysięcy zwierząt Fermy są szczelnie otoczone wysokimi murami ogrodzeniami z siatki stalowej drutami pod napię-ciem

Wyposażone są w szczelny system monitoringu i innych zabezpieczeń elektronicznych nad ktoacuterymi dodatkowo dy-żurują pracownicy ochrony Zakaz prowadzenia hodowli zwierząt na futra w Holandii oznacza że w Polsce tego typu ponurych miejsc może zacząć przybywać

Może chociaż nie musi Nie tylko mieszkańcy Karska prote-stują przeciwko budowie

i rozbudowie ferm norek w swojej okolicy Protesty trwają między innymi w takich miejscowościach jak Krąpiel Sobieszczany-Kolonia Bu-dzieszwice Mięcierzyn Jarząb-ki czy Wola Skorzęcka Jest to jedynie kilka miejsc na mapie Polski w ktoacuterych mieszkańcy domagają się godnych warun-koacutew życia i realnego wpływu na to co dzieje się w ich gminach Bo to właśnie mieszkańcoacutew i gmin (oraz

przede wszystkim zwierząt na fermach) dotyczą tego typu inwestycje Znaczenie tych protestoacutew jest kluczowe z tego powodu iż niedopusz-czenie do powstania fermy oznacza że nie powstaje pro-blem z ktoacuterym poacuteźniej trzeba się zmagać Roacutewnocześnie protesty stwarzają nieprzyjazny klimat w ktoacuterym inwestorzy nie czują się bezkarni gdyż wiedzą że ich działania są monitoro-wane i spotykają się ze sprzeciwem

Dotychczasowe doświad-czenia pokazują jednak że mimo protestoacutew przynajmniej część ferm powstanie co przy prawdopodobnym masowym exodusie holenderskich ho-dowcoacutew na wschoacuted oznacza mimo wszystko kolejne miliony zwierząt zabijane na terenie Polski I choć rola protestoacutew jest nie do przecenienia naj-istotniejsze wydaje się obecnie wstąpienie w ślady Holendroacutew i zainicjowanie poważnej i me-rytorycznej dyskusji na temat wprowadzenia zakazu hodowli zwierząt na futra w Polsce

Rządy krajoacutew takich jak Wielka Brytania i Austria doszły już do wniosku że najskuteczniejszym sposobem zapobiegania cierpieniu zwierząt jest niedopuszczanie do niego Parlament Słowenii głosował w tej sprawie pod koniec stycznia Kiedy ta sprawa znajdzie się w polskim Sejmie zależy roacutewnież od nas

Tym artykułem rozpoczynamy cykl ktoacuterego celem jest przedstawienie w perspektywie psychologii relacji między człowiekiem a innymi zwierzętami1 w kontekście ich eksplo-atacji oraz omoacutewienie technik z zakresu psychologii wpływu społecznego przydatnych

osobom działającym na rzecz zmian w społeczeństwie

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

Praktycznie każdy zajmu-jący się kwestią ochrony praw zwierząt w pewnym momencie przeżywał wielką frustrację spowodowaną niespoacutejnością ludzkiego zachowania Z jednej strony większość z nas uznaje zdolność zwierząt do odczuwa-nia boacutelu Według badań CBOS--u z 2006 roku aż 82 osoacuteb deklaruje przekonanie o tym że wszystkie zwierzęta odczuwają boacutel tak samo jak ludzie Potępienie krzywdzenia zwierząt jest obecnie normą społeczną choć zauważalne są roacuteżnice między mieszkańcami wsi ktoacuterzy będąc grupą trud-niącą się w eksploatacji zwie-rząt niejako z konieczności

przejawiają mniejsze dla nich wspoacutełczucie a mieszkańcami miast Roacutewnież pewne roacuteżnice w deklarowanym podejściu do zwierząt są widoczne pomię-dzy mężczyznami a kobietami co ma związek z kulturową symboliką mięsa i koncepcją męskości Dominujący wspoacuteł-cześnie stosunek do zwierząt wyraża się roacutewnież istnieniem takich dokumentoacutew jak Świa-towa Deklaracja Praw Zwierząt przedłożona w UNESCO w 1997r oraz nasza Ustawa o ochronie praw zwierząt Oba teksty zaczy-nają się pięknymi słowami ktoacutere mogłoby się wydawać powinny nieść za sobą realną poprawę w naszym stosunku do zwierząt

Według analiz Stevena Pinkera poziom przemocy na świecie stale spada Żyjemy prawdopodobnie w najspokoj-niejszych czasach jakie do tej pory miały miejsce W XVI wieku popularną w Pary-żu rozrywką było palenie kotoacutew Wiszące na sznurku zwierzę ku uciesze gapioacutew było powoli opuszczane w płomienie Dziś trudno sobie wyobrazić by w Europie społeczeństwo przy-zwoliło na tego typu publiczne torturowanie zwierząt Mimo tej ogromnej zmiany ktoacutera dotyczy nie tylko zwierząt ale roacutewnież kobiet dzieci ludzi o innym pochodzeniu etnicz-nym innej orientacji płciowej

JEDNE KOCHASZ INNE ZJADASZczyli jak działa dysonans poznawczy

18 otwarteklatkipl

Mikołaj Szulczewski

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

19 otwarteklatkipl

itp nadal nasz świat jest pełen przemocy i ze względu na wzrost populacji oraz uprzemy-słowienie rolnictwa a co za tym idzie wzrost konsumpcji pro-duktoacutew odzwierzęcych praw-dopodobnie ilość cierpienia zadawanego przez ludzi innym gatunkom jest nieporoacutewnywal-nie większa niż w przeszłości

Właśnie ta niezgodność pomiędzy tym jak ludzie traktu-ją zwierzęta a tym jaką troskę i sympatię względem nich deklarują jest częstym źroacutedłem konsternacji wśroacuted aktywistoacutew prozwierzęcych czy po prostu wegan w kontaktach z osoba-mi jedzącymi produkty odzwierzęce

Aby lepiej zrozumieć jak to jest możliwe żeby naraz kochać zwierzęta i produkty odzwierzęce odwołam się do koncepcji człowieka w psy-chologii społecznej Ten dział psychologii zajmuje się poszu-kiwaniem czynnikoacutew wpływają-cych na nas z zewnątrz takich jak inni ludzie czy kultura nie przywiązując wagi do tego co poszczegoacutelnych ludzi od siebie roacuteżni W związku z tym psycho-logia społeczna w ogromnej mierze opiera się na ekspery-mentach w ktoacuterych modyfikuje się ludzkie poglądy czy zacho-

wania za pomocą manipulowa-nia zewnętrznymi zmiennymi Tego typu badania dają dość spektakularne rezultaty ktoacutere w dużym stopniu zaprzeczają archaicznej koncepcji człowieka jako zwierzęcia racjonalnego

Elliot Aronson jedna z naj-ważniejszych postaci w kroacutetkiej historii psychologii społecznej napisał w kontekście koncep-cji zwanej teorią dysonansu poznawczego że teoria ta bdquonie przedstawia człowieka jako istotę racjonalną lecz raczej skłonną do racjonalizacjirdquo Racjonalizacja to uzasadnianie własnych czynoacutew pozornie lo-gicznymi i racjonalnymi argu-mentami w celu między innymi zmniejszenia poczucia winy i wzmocnienia samoakceptacji Intelektualna akrobatyka jaką potrafi przejawiać wiele osoacuteb w konfrontacji z faktem że konsumpcja pokarmoacutew od-zwierzęcych powoduje cierpie-nie i śmierć wielu zwierząt wy-jątkowo pasuje do tej definicji

Jako pierwszy użycie teorii dysonansu poznawczego w celu wyjaśnienia niespoacutejno-ści w zachowaniu i poglądach ludzi względem zwierząt za-proponował prof Scott Plous Jego opublikowany w 1993 roku artykuł pt bdquoPsychologicz-

ne mechanizmy w eksploatacji zwierzątrdquo stanowi obecnie do-datek do podręcznika na temat uprzedzeń i dyskryminacji

Dysonans poznawczy to teoria opracowana w latach 50-tych przez amerykańskiego psychologa społecznego Leona Festingera Zakłada ona istnie-nie silnej potrzeby wewnętrznej spoacutejności szczegoacutelnie pomiędzy poglądami i zachowaniem Gdy występuje niezgodność między dwoma elementami poznaw-czymi np tym co robię a tym co uważam że powinienem robić konieczne staje się zredu-kowanie owego dysonansu

Uważa się że dysonans poznawczy wywołuje napięcie ktoacuterego chęć zredukowania staje się motywacją do np zmiany poglądoacutew czy zmiany zachowania

Typowym przykładem przywoływanym w celu zo-brazowania jak działa dyso-nans poznawczy jest palenie papierosoacutew Wszyscy obecnie wiedzą że jest ono szkodliwe dla zdrowia Niewielu ludzi jest w stanie palić z pełną świado-mością jego konsekwencji dla zdrowia Stąd średnio wśroacuted palaczy występuje przekonanie o niższej szkodliwości palenia niż wśroacuted osoacuteb niepalących usłyszeć też można od nich wiele anegdot o palącej babci żyjącej do 90-ego roku życia czy inne proacuteby bagatelizowania szkodliwości palenia

Modelowym przykładem dysonansu poznawczego jest roacutewnież kwestia konsumpcji pokarmoacutew odzwierzęcych

Ludzie nie lubią krzywdzić zwierząt a jednocześnie lubią jeść mięso Zadawanie cierpie-nia zwierzętom jest powszech-nie uważane za niemoralne a większość z nas uważa siebie za dobrych ludzi i nie zamierza przestać tak o sobie myśleć nawet w obliczu faktoacutew na temat konsekwencji własnych decyzji konsumenckich Mo-tywacja do obrony wizji siebie jako osoby dobrej i moralnej jest bardzo silna

Ta niespoacutejność nazywana jest w psychologii społecznej bdquoparadoksem mięsardquo

Co można zrobić w sytu-acji dysonansu poznawczego tego typu Przede wszystkim można zrezygnować z jedze-nia produktoacutew odzwierzęcych Niestety zmiana zachowania zazwyczaj przychodzi ludziom trudniej niż zmiana poglądoacutew Wiąże się z tym większy dy-sonans i tym bardziej spek-takularne metody jego reduk-cji ktoacutere coraz intensywniej zmniejszają możliwość racjo-nalnego myślenia

Prof Scott Plous wymienił kilka przykładowych sposoboacutew w jakie ludzie radzą sobie z tą wewnętrzną niespoacutejnością unikanie tematu uznanie że eksploatacja zwierząt jest niezbędna do przetrwania np bdquomusimy jeść białko zwierzę-cerdquo umniejszanie kwestii za pomocą poczucia humoru np bdquorośliny też czująrdquo negowanie tego że zwierzęta odczuwają boacutel tak samo jak ludzie (co jest zdaniem Plousa najczęstszym mechanizmem) Oczywiście lista metod radzenia sobie

z dysonansem poznawczym związanym z eksploatacją zwierząt nie ogranicza się do wymienionych powyżej W cią-gu ostatnich kilku lat pojawiła się seria badań eksperymen-talnych omawiających ostatni z wymienionych przez Plousa mechanizm Badania te zosta-ną omoacutewione w następnym numerze biuletynu

Scott Plous wyroacuteżnił kilka kwestii dotyczących naszej kul-tury ktoacutere pomagają ludziom unikać doświadczania dyso-nansu poznawczego Przede wszystkim finalny produkt z ktoacuterym obcuje konsument zostaje na kilka roacuteżnych spo-soboacutew oddzielony od żywego zwierzęcia To oddzielenie

sprawia że w codziennym ży-ciu nie musi się konfrontować z niewygodną prawdą na temat pochodzenia kupowanych przez niego produktoacutew

Eufemizmy stosowane w myślistwie (np krew ndash farba pioacutero ndash ptak) są dobrym przy-kładem użycia języka ktoacutery ma moc maskowania tego co się naprawdę dzieje Język od zawsze był doskonałym mo-ralnym narzędziem obronnym służącym zmniejszaniu wyrzu-toacutew sumienia Stosowanie eu-femizmoacutew pomaga złagodzić brutalny sposoacuteb w jaki traktuje się zwierzęta W rzeźniach nie zabija się zwierząt tylko ubija krowy są żywcem wołowym a potem tylko tuszami Finalny

20 otwarteklatkipl

produkt rzadko kiedy nazywa się tak samo jak zwierzę ktoacutere-go ciała jest częścią Ludzie nie jedzą kroacutew tylko wołowinę Ta subtelna roacuteżnica w kategory-zacji pomaga oddalić od świa-domości fakt że ten produkt to fragment czyjegoś ciała

Kolejnym elementem jest sam wygląd produktoacutew od-zwierzęcych W naszej kulturze unika się eksponowania w skle-pach elementoacutew ciała ktoacutere są skojarzone z osobowością jak np twarz oczy czy moacutezg Są one roacutewnież rzadko jedzo-ne Cytując za prof Plousem czasopismo branży mięsnej bdquopoznać klienta z wiedzą że ten kawałek baraniny ktoacutery wła-śnie kupił był częścią anatomii jednego z tych pięknych ma-łych stworzeń ktoacutere widzimy hasające po polach wiosną jest prawdopodobnie najpew-niejszym sposobem uczynienia z niego wegetarianinardquo

Dodatkowo ważne jest to by przemysł mięsny był niewi-doczny dla przeciętnych ludzi Oddalony od miasta trudno do-stępny tak by jak najmniej ludzi miało pojęcie o tym co właści-wie się za tymi murami dzieje

Dzięki temu wiedza na te-mat praktyk stosowanych w hodowli zwierząt jest w spo-łeczeństwie minimalna Mało kto wie o kastrowaniu żywcem odbieraniu cieląt od matek kojcach porodowych ciasnych klatkach Większość ludzi ma bardzo nikłe pojęcie na temat pochodzenia produktoacutew od-zwierzęcych co pozwala im

uniknąć niewygodnej sytuacji konfrontacji z faktami na temat warunkoacutew i sposobu traktowa-nia zwierząt w rolnictwie

Plous zwroacutecił roacutewnież uwa-gę na rolę socjalizacji w kształ-towaniu się naszych postaw wobec produktoacutew odzwierzę-cych Oddzielanie od wiedzy na ten temat ma swoje początki we wczesnym dzieciństwie

Zabawki przedstawiające szczęśliwe zwierzęta gospodarskie na farmie książeczki w ktoacuterych zwierzęta opowiadają o tym co bdquodająrdquo ludziom i jak bardzo są szczęśliwe specjalne kolorowe opakowania produktoacutew mięsnych mające zachęcić dzieci do ich jedzenia ndash wszystko to przyczynia się do stworzenia nieprawdziwych przekonań na temat tego jak traktowane są zwierzęta

Oczywiście dzieci pytają roacutewnież rodzicoacutew o pochodze-nie produktoacutew odzwierzęcych a odpowiedzi nie mogą prze-cież zniechęcać do jedzenia w związku z czym ciężko ocze-kiwać szczerego dosadnego

wyjaśnień ze strony rodzicoacutew Sytuacja ta prowadzi u dzieci do całkowitego zniekształcenia obrazu losu zwierząt

W badaniu przeprowadzo-nym przez Plousa w ktoacuterym uczniowie szkoły podstawowej szacowali jak często zwierzęta czują się nieszczęśliwe zwie-rzęta dzikie uznano za naj-bardziej nieszczęśliwe drugie miejsce zajęły zwierzęta domo-we a najszczęśliwsze według dzieci są zwierzęta gospodar-skie Badanie było przeprowa-dzone 20 lat temu w USA w związku z tym trudno stwier-dzić czy jego wyniki można odnieść do Polski Mimo tego pokazują one doskonale jak bardzo wypaczony może być obraz hodowli zwierząt wśroacuted dzieci

Wszystkie wymienione powyżej elementy sprawiają że większości osoacuteb udaje się w codziennym życiu unikać stanu dysonansu poznawcze-go Gdy natomiast dojdzie już do sytuacji konfrontacji z fakta-mi ludzki umysł ma niezwykłą zdolność generowania ogrom-nej ilości często absurdalnych argumentoacutew

Warto wtedy pamiętać że to czego swoimi argumentami w tym momencie broni dana osoba to w dużym stopniu jej przekonanie o tym że jest do-bra i moralna

Pozytywny obraz własnej osoby jest dla człowieka bar-dzo ważny więc motywacja do jego utrzymania jest roacutewnież bardzo duża

W następnym numerze omoacutewione zostaną opublikowane w ciągu ostatnich 3 lat badania nad jednym z mechanizmoacutew redukcji dysonan-su poznawczego w kontekście jedzenia zwierząt - dehumanizacji

Eksperymenty te wykorzystywały techniki używane do badania relacji międzygrupowych w związku z czym dotykają kwestii podobień-stwa dyskryminacji zwierząt i innych dyskrymi-nowanych grup

21 otwarteklatkipl

Poniższy artykuł pochodzi z bloga Striking at the Roots ktoacuterego twoacuterca

Mark Hawthorne od wielu lat zajmuje się aktywizmem na rzecz zwierząt

Nawet po dziesięciu latach to zdjęcie wciąż staje mi przed oczami Byłem wtedy jeszcze świeżo upieczonym wegani-nem starającym się znaleźć sposoacuteb na wcielenie mojej nowo odkrytej pasji w czyn

Otrzymałem maila od Humane Society International doty-czącego corocznej rzezi fok w Kanadzie Do wiadomości dołączono wstrząsające zdję-cie zakrwawionych ciał dzie-siątek świeżo oskoacuterowanych fok rozrzuconych bez ładu na lodzie Na dole zdjęcia widać fokę ktoacuterej udało się uniknąć rzezi Obserwuje tę przerażają-cą scenę Zastanawiałem się O czym myśli Czy szuka swo-jej matki Przyjacioacuteł Odpowie-

dzi na pytanie co tu się wyda-rzyło ndash i dlaczego

Kilka lat poacuteźniej gdy pisa-łem i moacutewiłem o wpływie dra-stycznych obrazoacutew na wypale-nie aktywistoacutew i aktywistek to właśnie to zdjęcie stawało mi przed oczami i nie pozwala-ło zasnąć

To nie jest tak że tego typu obrazy nie powinny być wyko-rzystywane przez aktywistoacutew i aktywistki praw zwierząt ndash wręcz przeciwnie Zdjęcia i na-

22 otwarteklatkipl

DRASTYCZNE CZY SŁODKIE

wpływ materiałoacutew graficznych na działanie aktywistoacutew i aktywistek praw zwierząt

tłum Paweł Brzeziński

23 otwarteklatkipl

grania z ferm przemysłowych ubojni polowań laboratorioacutew wiwisekcyjnych ferm futrzar-skich i innych tego rodzaju miejsc ilustrują przemocowy stosunek społeczeństwa do zwierząt Są ważnym świa-dectwem naszej niechlubnej historii Lecz ruch praw zwie-rząt się rozwija ndash podobnie jak technologia i media społeczne ndash a wraz z rozwojem pojawia się dyskusja jak w możliwie najlepszy sposoacuteb kształtować przekaz do społeczeństwa W tej dyskusji ważnym zagad-nieniem jest wykorzystywanie potencjalnie odpychających obrazoacutew Kiedy i w jaki sposoacuteb powinniśmy wykorzystywać drastyczne zdjęcia i nagrania proacutebując wpłynąć na zachowa-nia konsumenckie

Udowodniono że stoso-wanie strategii odstraszania w kampaniach antynikotynowych ndash na przykład umieszczanie na opakowaniach papiero-soacutew zdjęć chorych płuc ndash jest skuteczniejsze w odwodzeniu ludzi od palenia niż jakiekolwiek ostrzeżenie Ministra Zdrowia

Zdjęcia a filmy

W październiku 2012 r opu-blikowano wyniki dwoacutech badań dotyczących wykorzystywania zdjęć i nagrań w kampaniach informacyjnych Podczas jed-nego z nich przeprowadzonego dzięki finansowemu wsparciu organizacji FARM (Farm Animal Rights Movement) badanym osobom pokazywano trzy roacuteżne zdjęcia jedno o niskim stopniu drastyczności (martwa świnia na brudnej podłodze ubojni) jedno o średnim po-ziomie drastyczności (martwa świnia na zakrwawionej pod-łodze ubojni) i jedno o wyso-

kim poziomie drastyczności (martwa świnia z poderżniętym gardłem na zakrwawionej pod-łodze ubojni) Następnie zmie-rzono oddziaływanie każdego zdjęcia i jego wpływ na stosu-nek osoacuteb badanych do praw zwierząt według bdquoskali praw zwierząt Wuenschardquo wysoki wynik wskazuje na pozytywny a niski na negatywny stosunek do praw zwierząt Na blogu FARM wyjaśniono bdquonajbardziej skuteczne okazało się zdjęcie o niskim poziomie drastyczno-ści to o średnim poziomie było mniej skuteczne o wysokim poziomie zaś najmniej choć statystycznie nie miało to żad-nego znaczenia Oznacza to że chociaż zdjęcia te w roacuteżnym stopniu wpływały na postrze-ganie praw zwierząt istnieje 15 prawdopodobieństwo że udałoby osiągnąć się taki sam wynik nawet wtedy jeśli wpływ zdjęć byłby zerowyrdquo

Drugie badanie zostało przeprowadzone przez Huma-ne Research Council (HRC) na zlecenie VegFund W ramach tego badania proszono osoby w wieku od 15 do 23 lat by obejrzały informacyjny materiał filmowy i wypełniły kwestiona-riusz Zgodnie z popularnym modelem paid-per-view każdy uczestnik i uczestniczka otrzy-mała jednego dolara za obej-rzenie każdego z poniższych filmoacutew

Farm to Fridge(autorstwa Mercy For Animals) drastyczny film skupiający się na aspekcie etycznymwzbudzaniu wspoacutełczucia w ktoacuterym wykorzystano materiał filmowy zawierający sceny okrucieństwa wobec zwierząt na fermach przemysłowych Wykorzystany

materiał pochodzi przede wszystkim ze śledztw

Maxines Dash for Freedom (autorstwa Farm Sanctuary) film skupiający się na aspekcie etycznymwzbudzaniu wspoacutełczucia opowiadający historię krowy ktoacutera uciekła przed ubojem i została uratowana A Life Connected (autorstwa Nonviolence United) film skupiający się na przekonaniu konsumentoacutew do zastanowienia się nad wpływem ferm przemysłowych na zwierzęta środowisko naturalne i zdrowie ludzi Geico Couple (autorstwa Physicians Commitee for Responsible Medicine) film skupiający się na aspekcie zdrowotnym opowiadający historię pary ktoacutera przeszła na weganizm i z powodzeniem zrzuciła kilka kilogramoacutew

Po obejrzeniu każdego z filmoacutew przedstawiono oso-bom uczestniczącym w ba-daniu listę pytań na temat tego czego się dowiedziały czy chciałyby uzyskać wię-cej informacji na temat diety wegetariańskiej i wegańskiej jak kształtuje się ich obecne spożycie mięsa nabiału i jajek jak roacutewnież czy rozważają ograniczenie spożycia produk-toacutew pochodzenia zwierzęcego W przeciwieństwie do badania przeprowadzonego z finan-sową pomocą FARM badanie HRC wykazało że na uczestni-koacutew i uczestniczki najmocniej oddziaływały drastyczne obra-zy Po obejrzeniu przerażająco

1

2

3

4

dosłownego Farm to Fridge 36 osoacuteb biorących udział w badaniu stwierdziło że rozważa ograniczenie spoży-cia produktoacutew odzwierzęcych ndash średnio o 7 więcej niż w przypadku pozostałych mniej drastycznych filmoacutew I to biorąc pod uwagę że średnio osoby te były w stanie obejrzeć jedynie 78 filmu Mercy For Animals

Poleje się krew

W oparciu o te wyniki łatwo dojść do wniosku że w przy-padku zdjęć skuteczniejsze są łagodniejsze obrazy natomiast drastyczne sceny lepiej spraw-dzają się w filmach Niestety nie jest to takie proste

bdquoUważam że metodologia badań FARM nie jest najlepsza jeśli chodzi o zadawane pyta-nia i wybrane obrazyrdquo moacutewi założyciel Mercy For Animals Nathan Runkle W trakcie bada-nia zmierzono między innymi stosunek do praw zwierząt nie zapytano jednak o to czy ob-razy wpłynęły na podejście do chowu i hodowli zwierząt lub czy skłoniły do zmiany przy-zwyczajeń ndash jak na przykład do przejścia na weganizm bdquoW badaniu HRC ten czynnik został ujętyrdquo moacutewi Nathan bdquoUwzględniono w nim zmianę zachowań badanych osoacuteb a przecież o to właśnie cho-

dzi aktywistom i aktywistkom praw zwierząt Trudno bę-dzie znaleźć kogokolwiek kto stwierdziłby że chce oglądać drastyczne obrazy ale już po obejrzeniu to właśnie te osoby częściej zmieniają swoje przy-zwyczajeniardquo Nathan stwier-dza że wykorzystywanie dra-stycznych obrazoacutew kojarzy mu się z wyborami prezydenckimi bdquoWyborcy twierdzą że są zmę-czeni i zniechęceni negatywny-mi spotami Mimo tego rok w rok politycy z nich korzysta-ją ndash bo są skutecznerdquo Choć Nathan przyznaje że obrazy wykorzystane w pierwszym ba-daniu są poruszające uważa że niekoniecznie przedstawiają one okrucieństwo bdquoNa wszyst-kich trzech zdjęciach zwierzę jest już martwerdquo stwierdza bdquoMoim zdaniem nie obrazują one drastycznego okrucień-stwa dlatego że zwierzę na nich jest już martwe i niezdolne do odczuwania boacutelu Tak więc można by dyskutować czy to co w tym badaniu zostało uznane za bdquodrastycznerdquo rzeczy-wiście takie jestrdquo Bez względu na wszelkie badania aktywiści i aktywistki praw zwierząt zga-dzają się że drastyczne obra-zy są skuteczne bdquoNajchętniej wykorzystuję drastyczne filmy podczas akcji informacyjnych przeprowadzanych w systemie paid-per-view (osoba otrzymuje małą kwotę pieniężną za obejrzenie filmu) lub w szkołach ndash o ile oczywi-ście uda się namoacutewić nauczy-cielakę do pokazania Farm to Fridgrdquo moacutewi Chris Van Breen Wpływ jaki wyświetlany film miał na widownię ocenia między innymi po poacuteźniejszych komentarzach bdquoLudzie skar-żyli się że powinienem był ich ostrzec i że nigdy nie będą już

w stanie zjeść mięsa Że gdy-by wiedzieli co to za film to na pewno by go nie obejrzelirdquo Podobne komentarze słyszał podczas rozdawania ulotek z drastycznymi zdjęciami Jedna z osoacuteb powiedziała mu bdquoNie powinieneś rozdawać tych ulotek Dostałam tę ulotkę w zeszłym tygodniu i od tego czasu nie tknęłam mięsa Na jego widok zrobiło mi się niedo-brzerdquo Hm jak dla mnie wyglą-da to na strategię prowadzącą do celu

bdquoByłam wegetarianką przez wiele lat ale dopiero gdy zoba-czyłam nagrania z ferm prze-mysłowych zdecydowałam się przejść na weganizmrdquo moacutewi Jasmin Singer wspoacutełzałoży-cielka (wraz z Marian Sullivan) organizacji Our Hen House bdquoTak więc jak najbardziej uwa-żam że w wielu wypadkach drastyczne obrazy mogą być skuteczne Jednak paradoksal-nie nie wydaje mi się by za-wsze taka forma trafiała do ludzirdquo

Gdzieś pośrodku

bdquoStaram się być gdzieś pomiędzyrdquo pisze Doris Lin na swojej stronie o prawach zwie-rząt w portalu Aboutcom

Myślę że najbardziej drastycznym zdjęciem jakie dotychczas opublikowałam było to ćwiartowanego w Japonii wieloryba Sądzę że za pomocą drastycznych zdjęć można przekazać coś czego nie da się ująć

24 otwarteklatkipl

w słowa ale korzystając z nich byłabym ostrożna Wieloryb jest słabo oświetlony a zdjęcie zostało zrobione z pewnej odległości co odejmuje mu drastyczności

Z sondy umieszczonej na jej stronie wynika że czytelnicy i czytelniczki zgadzają się na wykorzystywanie przez ruch prozwierzęcy drastycznych ob-razoacutew ndash o ile będą one wyko-rzystywane z głową

bdquoSądzę że zaroacutewno jed-ne jak i drugie są skutecznerdquo moacutewi Jo-Anne McArthur ktoacute-rej zdjęcia wykorzystywanych i uratowanych zwierząt potra-fią być zaroacutewno przerażające jak i piękne bdquoWszystko zależy od odbiorcy Jedna osoba po zobaczeniu drastycznych ob-razoacutew postanowi wprowadzić zmiany w swoim życiu druga po prostu odwroacuteci wzrok Roacuteż-ne obrazy trafiają do roacuteżnych osoacuteb w związku z tym potrze-

ba roacuteżnych taktyk by doprowa-dzić do zmian ndash tego uczy nas roacutewnież historia innych ruchoacutew społecznych Drastyczne ob-razy do jednych osoacuteb przema-wiają do innych nierdquo zauważa McArthur bdquoDlatego też powinny być wykorzystywane przez ruch prozwierzęcy tak samo jak mniej drastyczne obrazy i informacje opracowania na-ukowe sanktuaria dla zwierząt pisanie listoacutew demonstracje rozdawanie ulotekrdquo Poda-je przykład bdquoDo przejścia na weganizm skłoniły mnie trud-ne i drastyczne obrazy Tim Pachirat autor Every Twelve Seconds pracował przez sześć miesięcy w ubojni i nie zrezy-gnował z jedzenia mięsa Zde-cydował się na ten krok dopiero po spotkaniu jednej z uratowa-nych kroacutew w sanktuarium w Woodstockrdquo

Jasmin dostrzega tu pewną prawidłowość

Osobiście nie wydaje mi się by statystyczny jedzący mięso Kowalski

kliknął na drastyczny obraz by zobaczyć więcej ndash lecz wyniki tych badań pokazują że się mylę Chodzi o to że tak naprawdę wcale się nie mylę lecz autorzy i autorki badań także mają rację Bo pokazywanie zdjęć bdquomilusich mięciutkich kotkoacutewrdquo jak roacutewnież zdjęć tego rodzaju z ferm przemysłowych też jest skuteczne nieprawdaż Myślę że w tym wypadku najważniejsze jest przesłanie ktoacutere rzecz jasna powinno być jak najbardziej wyraziste i strategicznie dopasowane

Podobnego zdania jest roacutewnież Karin Davis założyciel-ka United Poultry Concerns bdquoObecnie Internet pełen jest obrazoacutew cierpienia zwierząt za ktoacutere winę ponosi człowiekrdquo moacutewi bdquoJednak jeśli tym obra-zom nie będzie towarzyszyło pełne pasji przesłanie ndash nieko-niecznie w tym samym miej-scu raczej w postaci posługi-wania się etycznym językiem i tworzenia etycznych kontek-stoacutew ndash wydaje mi się że więk-szość ludzi może stwierdzić że to okropne lecz nie dostrzec że roacutewnież oni są za to odpo-wiedzialni i mogą to zmienić Myślę też że obrazy cierpią-cych i poniewieranych zwierząt należy zestawiać z obrazami

25 otwarteklatkipl

tych samych zwierząt żyjących szczęśliwie ndash obrazoacutew ktoacutere nie tylko są ładne lecz roacutewnież pełne ekspresji budzą emocje i poruszająrdquo

Roacutewnież w tym punkcie Karen i Jasmin się zgadzają bdquoCzasamirdquo moacutewi Jasmin bdquoto właśnie obrazy szczęśliwych zwierząt bardziej przemawia-ją do ludzi jako że ndash tak było w moim przypadku ndash osoba je oglądająca stwierdza JAK MOGĄ IM TO ZABIERAĆ Dla mnie najbardziej przejmujący jest na przykład widok kurcza-koacutew z sanktuarium VINE w stanie Vermont ktoacutere nawet podczas najsroższej zimy wolą spać na drzewachrdquo (Przyro-da stoi w rażącej opozycji do brudu ferm przemysłowych na ktoacuterych rocznie miliardy kur-czakoacutew i kur są chowane i więzione dla ich ciał i jajek)

Oproacutecz pokazywania cier-pienia zwierząt szczegoacutelnie

istotne jest przedstawianie ich jako jednostek przeciwstawia-nie się koncepcji zwierząt jako towaru moacutewi lauren Ornelas założycielka Food Empower-ment Project bdquoJeśli będziemy pokazywać tylko ich cierpienie nie pokażemy że mogą one wieść też normalne życie Weź-my na przykład kość słoniową Jeśli będziesz pokazywać jedy-nie martwe słonie z odpiłowa-nymi kłami to i tak przemoacutewi to do ludzi bo chyba każdya widziała obraz słonia stąpają-cego po sawannie Większość ludzi jest w stanie znacznie lepiej wyobrazić sobie słonia w jego środowisku natural-nym niż na przykład kurczakardquo lauren ktoacutera roacutewnież niejedno-krotnie korzystała z porusza-jących materiałoacutew ze śledztw uważa że drastyczne obrazy odgrywają istotną rolę w po-kazywaniu ludziom w jakich warunkach chowane są tzw

zwierzęta gospodarskie bdquoNie-mniej jednak czasami obawiam się że skupianie się na scenach szczegoacutelnie okrutnych ndash nawet jeśli wiemy że to codzienność ndash może bardziej zaszkodzić niż pomoacutecrdquo

Jej zdaniem lepiej jest położyć nacisk na przedstawia-nie obrazoacutew niezaprzeczalnie okrutnych takich jak na przy-kład przetrzymywanie zwierząt w niewoli lub okaleczanie ich (przypalanie dzioboacutew obcina-nie ogonoacutew i rogoacutew)

Wciąż czekamy na ostatnie słowo na temat wykorzystywa-nia obrazoacutew choć przypusz-czalnie nigdy ono nie padnie Możemy liczyć na dalsze dys-kusje i badania ktoacutere pozwolą ruchowi udoskonalić swoje metody i przekaz Jednak na chwilę obecną przygnębiające obrazy przede wszystkim ze śledztw zdają się brać goacuterę Nathan dodaje

Tak jak moacutewiłem wcześniej żaden konsument czy konsumentka nie powie ci że chce oglądać drastyczne obrazy Jednak niezaprzeczalnym faktem jest to że skutecznie przyczyniają się one do zmiany postaw i zachowań Drastyczne obrazy obok ktoacuterych ciężko przejść obojętnie i ktoacuterych nie da się zapomnieć stwarzają emocjonalną więź z tematem i dają początek dyskusjom na temat etyki A to właśnie te rzeczy wpływają na decyzje konsumenckie

27 otwarteklatkipl

Byłeś jednym z akty-wistoacutew ktoacuterzy w akcie solidarności wypalili sobie na ciele numer 269 Skąd pomysł na taką akcjęPomysł zrodził się wiele

lat temu w głowie Saszy On mieszka w Tel-Awiwie jeszcze jako dziecko przenioacutesł się tam z Mołdawii W temacie praw zwierząt Sasza działa już od 15 lat (może troszkę mniej) Taką

akcję wymyślił już bardzo daw-no temu ale na początku sam pomyślał że taki pomysł to jednak za dużo Kilka lat poacuteźniej opowiedział o swoim pomyśle innym izraelskim aktywistom

Wywiad z OLEGIEM OZEROWEM jednym z uczestnikoacutew akcji wypalania liczby 269

2 października 2012 w Światowym Dniu Zwierząt Hodowlanych na Placu Rabina Yitskhaka w Tel-Awiwie aktywiści ruchu

praw zwierząt przeprowadzili akcję solidarno-ściową mająca na celu ukazać głęboką empa-tię w stosunku do zwierząt zniewalanych i wykorzystywanych przez gatunek ludzki

Troacutejka aktywistoacutew w tym jeden ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji wypaliła sobie na skoacuterze numer bdquo269 Znakowanie poprzez wypalanie piętna rozgrzanym metalem jest po-wszechną praktyką stosowaną wobec niewin-nych zwierząt będących ofiarami eksploatacji dokonywanej przez ludzi na całym świecie Ta demonstracja miała za zadanie skierować naszą empatię w stronę obecnie najbardziej uciskanej grupy żywych istot ktoacutere mogą

odczuwać boacutel i cierpienie ndash w stronę zwierząt hodowlanych

A dlaczego właśnie bdquo269 bdquo269 to sym-boliczny ale naprawdę istniejący cielak ktoacutery urodził się na izraelskiej fermie mlecznej Jego życie zostanie zakończone w chwilę po tym gdy się zaczęło Poprzez wypalenie sobie tego numeru na własnych ciałach aktywiści poka-zali swoją solidarność z ofiarami ferm przemy-słowych i zapewnili wieczną pamięć sprawie o ktoacuterą walczą

Aktywistą ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji był Oleg Ozerow wieloletni działacz na rzecz praw zwierząt ktoacutery w poniższym wywiadzie opowiada o samej akcji reakcjach ludzi grani-cach poświęcenia oraz wielu innych ciekawych i ważnych kwestiach

pytania Olga Plesińska tłumaczenie i redakcja Marlena Kropidłowska

ale ich reakcja była na tyle negatywna że znoacutew odłożył go na kiedy indziej Ostatecznie rok poacuteźniej Sasza jeszcze raz przedstawił zarys akcji tym ra-zem wąskiemu kręgowi znajo-mych-aktywistoacutew i tym razem spotkał się ze wsparciem i entuzjazmem

Jak to się stało że znala-złeś się w Tel-AviviePonad 2 lata temu pozna-

łem izraelskiego aktywistę Przez cały ten czas utrzymy-waliśmy kontakt od czasu do czasu wymienialiśmy wia-domości na Facebooku czy rozmawialiśmy na Skypie Dodatkowo wraz z innymi ak-tywistami w Rosji wspieraliśmy izraelską kampanię przeciwko cieszącej się bardzo złą sławą fermie Mazor gdzie hodowano małpy ktoacutere potem wysyłano do laboratorioacutew żeby przepro-wadzać na nich badania

I kiedy Sasza przedstawił swoacutej pomysł znajomym wynik-nęła taka sytuacja że ze wzglę-doacutew bezpieczeństwa (w Izraelu łatwo można zniszczyć swoją karierę zawodową biorąc udział w podobnych wydarzeniach) w danym momencie poza Sa-szą w akcji moacutegł wziąć udział tylko jeszcze jeden człowiek Ten człowiek też kiedyś przyje-chał ze swoją rodziną z Rosji Przy okazji ciekawostką jest że pomimo tego że akcja była izraelska to jej uczestnikami byli ludzi mający w mniejszym lub w większym stopniu korze-nie w Związku Radzieckim

Znoacutew odbiegam od tematu Okazało się że w Izraelu nie da się znaleźć trzech osoacuteb do przeprowadzenia takiej akcji a minimalna liczba uczest-nikoacutew to właśnie troje - tak zdecydowali aktywiści bo

mniej uczestnikoacutew wyglądało-by naprawdę niezbyt dobrze Więc ten aktywista ktoacuterego poznałem dwa lata temu zapy-tał mnie czy chciałbym wziąć udział w takiej akcji

Czy od razu się zgodziłeśPrzyznaję że chwilę się

zastanawiałem Po prostu żeby pod wpływem impulsu nie na-pisać bdquoTak tak tylko pozwolić informacji powoli przeniknąć do moacutezgu Przez ten moment nie zastanawiałem się nawet zbyt dużo nad tym co robić a bardziej nad tym że ruch nie jest w stanie znaleźć w całym kraju nawet troacutejki do udziału w takiej akcji że tak nie może być W stosunku do siebie gdybym odmoacutewił odebrałbym to jako osobisty wstyd akty-wisty Przecież to też wymaga pewnego rodzaju poświęcenia ndash przyznać się że u ciebie w kraju do tego w takim w ktoacute-rym jest wielu wegan brakuje jednego () człowieka do prze-prowadzenia w pełni legalnej akcji Coacuteż przynajmniej wtedy tak myślałem że to w pełni legalna akcja Dopiero kilka dni przed dowiedziałem się że

zgodnie z izraelskim prawem nie wolno wykonywać celo-wych oparzeń na skoacuterze nawet w specjalnych salonach a co dopiero w przestrzeni publicznej

Co na to Twoi bliscy Na początku powiedzia-

łem o tym tylko kilku osobom ponieważ izraelscy aktywiści poprosili żeby informację prze-kazywać tylko tym rosyjskim aktywistom ktoacuterym w 100 ufam i ktoacuterzy mogą być gotowi przyjechać do Izraela i zrobić to samo Takich nie udało się zna-leźć z roacuteżnych względoacutew (ko-muś nie dali wolnego w pracy u kogoś nie było paszportu żona nie pozwoliła itd) Krew-nym nic nie moacutewiłem Jednak kiedy dowiedzieli się o akcji i obejrzeli wideo to zaczęło się Wszyscy dzwonili sto razy i analizowali co ze mną nie tak W rezultacie analiz powstały dwie głoacutewne wersji tego co się stało i tak albo 1) zwariowałem albo 2) musi chodzić o jakieś narkotyki

Jak Izraelki i Izraelczycy odebrali tą akcję Moacute-

28 otwarteklatkipl

wienie w Izraelu o holo-kauście to coś naprawdę mocnegoW tym temacie mogę opo-

wiedzieć dość interesującą hi-storię Jeden z naszych bdquowypa-laczy także aktywista z długim stażem kiedyś brał udział w pewnej akcji w Tel-Awiwie Podczas tamtej akcji stał z plakatem ktoacutery roacutewnież przy-roacutewnywał sytuację zwierząt do Holokaustu Podszedł do niego turysta i zaczął się oburzać na takie poroacutewnanie moacutewić że jest to niewłaściwe Wtedy aktywista odpowiedział Ty turysta będziesz moacutewił mnie Żydowi i obywatelowi Izraela ktoacutery ma w rodzinie ocalałych z Holokaustu co jest właściwe a co niewłaściwe

Głośno było o Was w mediachMedia głoacutewnego nurtu

w ogoacutele nie wykazały zainte-resowania akcją Inną kwe-stią jest to że akcja wywołała niebywałe poruszenie wśroacuted wegan i obrońcoacutew praw zwie-rząt Na chwilę obecną kam-panię 269 wspiera 20 krajoacutew Niedawno w Chorwacji miała miejsce akcja tatuowania liczby 269 a w Argentynie zrobiono w zasadzie dokładnie to samo co w Tel-Awiwie Myślę że to przełom zwłaszcza biorąc pod uwagę to że obecnie kampania ma na celu stworzenie między-narodowego symbolu protestu i oporu ale nie działającego w ukryciu tak jak ALF Działania mają być legalne i jawne ale roacutewnie bezkompromisowe

Na dzień dzisiejszy symboliczny tatuaż z liczbą 269 wykonało już ponad sto osoacuteb

a to przecież dopiero początek

W akcji wzięli udział sami faceci - to przypadek Nie było chętnych kobiet Czy może to była akcja dla bdquotwardzielirdquoNa jednym ze zdjęć na stro-

nie kampanii możesz zobaczyć dziewczynę ktoacutera naśladując nas wyraziła swoacutej sprzeciw Ona nawiasem moacutewiąc była prawdziwą bohaterką Skręciła z drutu kolczastego ten symbo-liczny numer rozżarzyła każdą cyfrę i przyłożyła ten rozgrzany drut do ręki i przycisnęła twar-dym przedmiotem I tak trzy razy Mało kto zdobyłby się na coś takiego Ja na przykład nie dałbym rady zrobić tego stopniowo Oczywiście wszy-scy bardzo chcieli żeby w akcji wzięła udział dziewczyna tak żeby całość nie wydawała się zbytnio hardcoreowa Nie-stety na tamtą chwilę żadnej nie udało się znaleźć [W stale trwających akcjach solidarno-ściowych tatuowaniawypa-lania sobie bdquo269 bierze udział wiele kobiet - OK]

Ci ktoacuterzy wypalali nu-mer na waszych ciałach nie bali się was skrzyw-dzić Trudno było znaleźć chętnych Jak układają się wasze stosunki już po wszystkim Wszyscy oni to obrońcy

praw zwierząt z długim sta-żem Aby im nie zaszkodzić nie będę się o nich rozpisywał powiem tylko że znalezienie ich w gronie wolontariuszy nie było trudne Oczywiście bali się że mogą nam zrobić większą krzywdę niż planowaliśmy i bardzo chcieli żeby wszystko poszło w miarę gładko

W związku z tym ćwiczyliśmy przebieg akcji na dachu domu gdzie zebraliśmy wszystkie niezbędne narzędzia Każdego wieczoru przez cztery kolejne dni Po kilka razy od początku do końca Następnie przy po-mocy lin spuściliśmy z dachu wszystkie sprzęty Po-tem sami zjechaliśmy z dachu i zaczęliśmy przymocowywać wszystko do dachu samocho-du Trzeba było widzieć miny przechodnioacutew w tamtym mo-mencie Wszystko to działo się w miejscu gdzie mieszkają głoacutewnie Erytrejczycy i Sudań-czycy czyli ludzie względnie dalecy od takich kwestii I nagle widzą zagrodę z drutu kolcza-stego załadowywaną na dach samochodu i trzech ludzi ktoacute-rzy mają w uszach przywieszki z numerem 269 takie jak u kroacutew i jeden z tych ludzi (ja) jeszcze trzyma czarne spoden-ki dwoma palcami żeby nie ubrudzić się świeżą farbą ktoacuterą trzeba była zamazać firmowe znaczki

Nasze relacje ze wszystkimi osobami ktoacutere wzięły udział w akcji stały się oczywiście bliższe Ale nie na poziomie częstszej komunikacji ndash po prostu czuję że gdzieś tam da-leko są ludzie z ktoacuterymi prze-żyłem bardzo ważne dla mnie dni uczucia ktoacutere są z tym związane trudno opisać można powiedzieć że jest to uczucie wypełniającego ciepła Już na zawsze będę związany z tymi ludźmi niewidzialnymi więzami I nie tylko z nimi W pierwszej kolejności ze zwierzętami

Wypuściliście naprawdę mocny i kontrowersyjny materiał Ale czy samo-okaleczanie się jest bdquowe-gańskierdquo W sensie sza-

29 otwarteklatkipl

nujemy innych staramy się działać na ich rzecz pomagać Po to by to ro-bić wielu z nas dba o dobrą kondycję zaroacutewno fizyczną jak i intelektualną Szanu-jemy ciała zwierząt ich nietykalność Nietykalność i autonomię innych ludzi A wy ranicie swoje ciała Rozumiem intencjęhellip Ale czy tędy drogaJa uważam że tak Akcja

nie jest jeszcze wystarczają-co ekstremalna skoro sprawa dotyczy mordowania ponad 150 miliardoacutew istnień rocznie Ja moacutegłbym zedrzeć z siebie skoacuterę gdybym miał pewność że takie coś pozwoli zatrzymać to szaleństwo Niestety tak by się nie stało Właśnie teraz w pełni to rozumiemy Jak powiedział Sasza bdquoWięcej nie można było zrobić Ludzie w większości nawet zbytnio się nie przerazili odkryciem praw-dy Chociaż kilkoma osobami jedzącymi mięso nawet tu w Rosji ta akcja wstrząsnę-ła Na zasadzie szoku - w ten dzień w ktoacutery obejrzeli wideo nie mogli zjeść mięsa na obiad Nie wiem na ile można ocenić takie zwycięstwo Ale podkreślę jeszcze raz to dopiero początek

Co się tyczy weganizmu i cielesności - weganizm często jest sprowadzany do jedzenia Pokazaliście dość spektakularnie że jest to o wiele więcej Że weganizm jest aktem solidarności Roacutewnież cielesnej Jakkolwiek patetycznie to nie brzmi ndash połączyliście się ze zwie-rzętami w części ich boacutelu Jak czujesz siebie po tym doświadczeniu Bliższy

zwierzętom Bardziej zaangażowany Nie uwierzysz ale takie

samo pytanie zadałem Laza-rosowi Gorelikowi ojcu Zohara trzeciemu aktywiście ktoacutery zro-bił sobie znamię A Lazaros zrobił sobie tatuaż w ramach izraelskiej akcji

Zadałem to pytanie bo sam poczułem że stałem się bliższy zwierzętom że moacutej los stał się bliższy ich losowi przecież my wszyscy jesteśmy bezimiennymi stworzeniami z numerami porządkowymi wypalonymi na naszych ciałach

I zwierzęta nie mogą liczyć na nikogo więcej niż na swoich braci obrońcoacutew praw zwierząt Oznacza to że oproacutecz bliskości poczułem jeszcze coś ważniej-szego pewnego rodzaju po-trzebę wzięcia jeszcze większej odpowiedzialności za swoje działania i aktywizm Zrozu-miałem ze muszę robić więcej i wahać się mniej Zrozumia-łem ze strach i wątpliwości nie pomogą kiedy toczy się taka poważna i istotna walka

Tu bym chciała wroacutecić do boacutelu czy warto było go doświadczyć Czym ten boacutel jest dla Ciebie Jaki jest dla Ciebie jego sym-boliczny głębszy wymiarWszystko co robiłem dla

zwierząt uważam za warte doświadczenia Absolutnie wszystko Teraz w Rosji zaczy-na się prawdziwa wojna z mordercami psoacutew ktoacuterych

30 otwarteklatkipl

jest kilkuset w całym kraju A aktywistoacutew ktoacuterzy są gotowi realnie działać w tym temacie (także legalnymi metodami) można policzyć na palcach Właśnie dzisiaj ogłoszono że hycle donoszą na policję na obrońcoacutew praw zwierząt w tym na mnie Czym by się to nie skończyło to jestem pewien że warto to robić

Nie pamiętam o boacutelu ale każdego dnia patrzę na znamię i ono przypomina mi dzień za dniem ze moje osobiste i domowe życie to niepotrzebna krzątanina Staram się na nią tracić coraz mniej i mniej cza-su Planuję zrezygnować z pracy w biurze tak by w pełni moacutec się poświęcić obronie praw zwierząt Jeśli to wszyst-ko brzmi zbyt patetycznie ndash wybaczcie I nie proacutebuję tu z siebie robić żadnego bohate-ra w żadnym wypadku Prze-ciwnie wydaje mi się że nie udało mi się osiągnąć przesad-nie dużo w ciągu tych moich

30 lat życia Oczywiście tak jak wspominałem wcześniej symboliczne znaczenie bdquo269rdquo jest bardzo duże Jeśli kampa-nia będzie rozwijać się w takim tempie to w ciągu powiedzmy 5 lat bdquo269rdquo stanie się szeroko rozpoznawalnym symbolem sprzeciwu wobec zagłady zwierząt lub ich holokaustu jak powiedzieliby moi izraelscy przyjaciele Ludzie będą wi-dzieć te cyfry i będą wiedzieć ze człowiek ktoacutery je nosi ndash nie-ważne czy na koszulce czy jako tatuaż czy znamię jest radykalnie nastawiony przeciw-ko temu co się dzieje

Na koniec ndash warto było to zrobićNiedawno rozmawialiśmy

z Saszą na ten temat Roz-mawialiśmy w kontekście zachęcenia ludzi w Rosji do akcji tatuowania się 18 grudnia Moacutewiłem że istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo ze nie znajdziemy w Rosji ludzi

ktoacuterzy będą chcieli zrobić coś takiego i zapytałem Saszę czy może ja powinienem dodatko-wo zrobić jeszcze tatuaż żeby w ten sposoacuteb i Rosja wsparła dalej akcję I Sasza odpowie-dział bdquoOleg wiesz że jeśli to by zależało od nas to dawno już byśmy pokryli swoje ciała piętnami i tatuażami od głowy do piętrdquo Ale nam są niezbędni nowi ludzie w kampanii Innymi słowy powtarzanie akcji nie ma większego sensu Żeby roz-winąć kampanię konieczne są nowe radykalne działania i ja z przyjemnością wezmę w nich udział Przy okazji mogę wspomnieć że w ramach mię-dzynarodowej tatu-akcji tatuaż 269 wykonało 4 Rosjan i 2 Białorusinoacutew

To znaczy że sytuacja nie jest beznadziejna i z pewnością uda nam się zwyciężyć Musimy zwyciężyć

31 otwarteklatkipl

Kiedy jest mi źle myślę o tym jak źle jest bezsilnym bezbronnym zwierzętom w tych potwornych gułagach rozpaczy To nadaje perspektywę mojemu boacutelowi Pamiętam roacutewnież o tym że ja znalazłem się tu z wyboru Zwierzęta nie

Zachęcam aktywistoacutew aby dbali o swoje zdrowie Trzymajcie się blisko swoich rodzin i ludzi ktoacuterych kochacie Bądźcie dla siebie dobrzy Miejcie poczucie humoru Ostatnio trochę medytowałem i bardzo mi to pomogło Polecam roacutewnież by pić duże ilości wody regularne ćwiczyć uprawiać chociaż jeden sport słuchać muzyki dużo czytać i choć raz dziennie wybuchnąć radosnym śmiechem

Stres pojawi się na pewno Życie aktywistoacutew jest bardziej intensywne wrażliwe i czujne niż życie wielu innych osoacuteb Z definicji jest więc nieustannie podatne na wszechobecną przemoc Gdybym jednak miał wybrać jedno z dwojga to wolałbym się spalić wiodąc autentyczne życie pełne wspoacutełczucia niż powoli rdzewieć prowadząc życie pełne przemocy i pozbawione refleksji Nie ma powodoacutew żeby czegokolwiek żałować

Nie ma odwrotu

PHILIPP WOLLEN na temat aktywizmu

Page 7: Otwarte Klatki Biuletyn 1/2013

NIEDŹWIADEK BEN ZNAJDUJE DOŻYWOTNI DOM

Przez sześć nieszczęsnych lat niedź-wiedź Ben przebywał w ciasnym jało-wym kojcu przydrożnego zoo w Poacutełnoc-nej Karolinie

Sześć lat chodził po betonie nadgry-zał metalowe pręty ogrodzenia i przeby-wał w brudnym kojcu Na szczęście po latach ciągania po sądach i składania pozwoacutew przez organizacje takie jak ALDF i PETA w sierpniu 2012 roku sędzia po-zwolił na dożywotnie umieszczenie Bena w kalifornijskim sanktuarium dla zwierząt prowadzonym przez organizację PAWS (Performing Animal Welfare Society)

Dziś Ben może cieszyć się dużym zielonym wybiegiem na ktoacuterym spędza praktycznie całe dnie ma do dyspozycji także stawek w ktoacuterym schładza się w upały

Zainteresowani mogą tutaj obejrzeć kroacutetką historię uwolnienia niedźwiadka

ADIDAS REZYGNUJE Z UŻYWANIA KANGURZEJ SKOacuteRY

Marka ta jest rozpoznawana na całym świecie ich buty są noszone przez sportowcoacutew od 1920 r a dzięki innowacyjności i świetnemu designo-wi dziś Adidas jest jedną z największych marek odzieżowo-obuwniczych na świecie Przez długie lata Adidas wykorzystywał skoacuterę z kanguroacutew do produkcji roacuteżnych modeli korkoacutew piłkarskich przez co dotował największą komercyjną rzeź dzikich zwierząt na świecie jak o polowaniach na kangury moacutewi organizacja Animals Australia

Po latach prowadzenia kampanii przez organi-zacje takie jak Viva czy Viva USA Adidas ogłosił we wrześniu że wycofuje użycie kangurzej skoacutery do produkcji obuwia

HISTORIA WOŁOacuteW BILLA I LOU NA PIERWSZYCH STRONACH GAZET

Pomimo że tak jakbyśmy sobie tego życzyli wiadomość ta nie kończy się happy-endem histo-ria wołoacutew Billa i Lou ktoacutere przez dziesięć lat były wykorzystywane do badań naukowych w Vermon-trsquos Green Mountain College (GMC) przyczyniła się w Stanach do gorącej debaty na temat wykorzy-stywania i hodowli zwierząt do celoacutew naukowych i konsumenckich

Cała historia przedstawia się następująco ndash Bill i Lou są hodowane do celoacutew naukowych w GMC Następnie jeden z wołoacutew ndash Lou doznaje kontuzji nogi tak poważnej że nie może być dłużej wyko-rzystywany do celoacutew badawczych Co decyduje GMC Para zwierząt powinna zostać zabita celem spożycia przez studentoacutew Gdy wiadomość ta dostała się do medioacutew opinia publiczna zawrzała I pomimo że liczne sanktuaria dla zwierząt min VINE zabiegały o możliwość opieki nad parą wy-służonych zwierząt GMC w listopadzie zdecydował się na eutanazję Lou Jednak dzięki presji wywartej przed media i społeczeństwo GMC zobowiązał się do dożywotniej opieki nad drugim wołem ndash Billem ktoacutery został umieszczony na fermie należącej do uczelni

Jakkolwiek kontrowersyjne wydaje się nagła-śnianie sprawy jedynie dwoacutejki zwierząt a przy-zwalanie na uboacutej milionoacutew pozostałych zwierząt gospodarskich historia Billa i Lou przyczyniła się do jakże istotnej i długo oczekiwanej dyskusji na temat postrzegania i wykorzystywania zwierząt jako zwykłych surowcoacutew

8 9

10

KOSTARYKA ZAKAZUJE MYŚLISTWA JAKO FORMY SPORTU Po jednomyślnym i ostatecznym głosowaniu w grudniu ubiegłego roku parlament Kostaryki

jako pierwszy w całej Ameryce Południowej wprowadził w życie ustawę całkowicie zakazującą uprawiania myślistwa dla sportu Dzięki temu osoby ktoacutere przyłapie się podczas polowania mogą podlegać karze do czterech miesięcy pozbawienia wolności lub $3000 grzywny

Kostaryka jako jeden z niewielu krajoacutew na świecie w ktoacuterym zachowała się bioroacuteżnorodność gatunkoacutew jest wielką atrakcją dla myśliwych ktoacuterzy przyjeżdżają na łowy w poszukiwaniu egzo-tycznych kotoacutew kolorowych papug i innych zwierząt atrakcyjnych dla przemysłu zoologicznego Dlatego też wprowadzony zakaz daje szansę na utrzymanie roacuteżnorodności gatunkoacutew i odrodzenie się prawdziwej turystyki

Warto także wspomnieć że przegłosowana ustawa weszła w życie tylko dzięki determinacji aktywistoacutew ktoacuterzy dwa lata temu zebrali na petycji domagającej się zakazu myślistwa prawie 177 tysięcy podpisoacutew a następnie przedłożyli parlamentowi obywatelski projekt ustawy Brawa

HOLENDERSKI SENAT PRZEGŁOSOWAŁ ZAKAZ HODOWLI NOREK NA FUTRA

W dekadę po tym jak Holandia urosła na trzecią na świecie zaraz po Danii i Chinach potęgę w produkcji futer z norek z rocznym wynikiem na poziomie 6 milionoacutew skoacuter pod koniec roku holen-derski senat przegłosował zakaz hodowli norek dla futer

Kilka miesięcy wcześniej Minister Rolnictwa wystosował ankietę do obywateli Holandii Okazało się że aż 93 Holendroacutew i Holenderek jest przeciwko zabijaniu zwierząt na futra Na zamknięcie swoich ferm hodowcy norek mają czas do 2024 roku

Holenderski przemysł futrzarski obecnie składa się ze 170 ferm norek na ktoacuterych zwierzęta trzymane są zazwyczaj w jałowych metalowych klatkach długości ludzkiego przedramienia W naturalnych warunkach norki zasiedlają najczęściej doliny rzeczne a ich potrzeby terytorialne szacuje się na ok 800 ha Poprzez stres wywołany hodowlą w ciasnych często stłoczonych klat-kach norki przejawiają objawy stereotypii i kanibalizmu Holandia wprowadziła zakaz hodowli lisoacutew

na futra już w 1995 roku w dwa lata poacuteźniej wprowadziła zakaz hodowli szynszyli na futra

Zakaz hodowli norek oznacza że za 12 lat holenderski przemysł futrzar-ski będzie tylko wstydliwym wspo-mnieniem a ludzie z niedowierzaniem będą kręcić głowami i zastanawiać się

Jak mogliśmy to robić zwierzętom

Tą dobrą informacją kończymy nasze zestawienie Wydawać by się mogło że rok 2012 był dość przychyl-nym rokiem dla aktywistoacutew jednak my życzymy sobie i Wam żeby nad-chodzący 2013 obfitował w jeszcze więcej akcji dążących do wyzwolenia zwierząt

11

12

8 otwarteklatkipl

GenevAnimaliste oraz LausAnimaliste organizują pierwszą Międzynarodową Veggie Pride ktoacutera odbędzie się

18 maja 2013 r w Genewie (Szwajcaria) Będzie to weekend (16-20 maja) pełen atrakcji takich jak wykłady koncerty spotkania oraz happeningi przed WHO i ONZ i wręczenie petycji przeciw wegefobii

Pierwsze lokalne Veggie Pride miały miejsce we Francji na początku lat 2000 jako odpowiedź na ataki i dyskryminację ktoacutere musieli znosić francuscy wegetarianie i weganie

Wyszli oni na ulice po to aby pokazać że istnieją i że oczekują poważnego traktowania ponieważ cierpienie i śmierć miliardoacutew zwierząt

jest sprawą poważną i polityczną Powstało też wtedy pojęcie wegefobii czyli tego z czym pew-nie każdy z nas miał do czynienia w postaci ata-koacutew głupich komentarzy wyśmiewania się itd Ważne jest żeby nazywać rzeczy takimi jakie są i na tego typu ataki odpowiedzieć że jest to wegefobia staje się to wtedy kwestią polityczną a nie prywatną Dlaczego ważne jest żeby było nas jak najwięcej na Veggie Pride

Ponieważ jest to jedyna taka okazja by pokazać

międzynarodowym instytucjom takimi jak WHO czy ONZ że jest nas

dużo

PIERWSZA Międzynarodowa VEGGIE PRIDE

9 otwarteklatkipl

Jola Cora

Dobrusia Karbowiak

ANIMAL IMPACT Secrets Proven to Achieve Results and Move the World to jedna z najnowszych pozycji poruszających tematykę strategii działania na rzecz zwierząt Autorka Caryn Ginsberg jest osobą łączącą w sobie zainteresowanie problematyką zwierząt oraz wiedzę z dziedziny marketingu To połączenie zdarza się wśroacuted aktywistoacutew niezwykle rzadko więc na pewno warto sięgnąć po książkę ktoacutera podpowiada nam jak myśleć o prowadzeniu kampanii aby jej skuteczność była możliwie najwyższa

Ginsberg tłumacząc swoacutej sposoacuteb patrzenia na aktywizm podaje jednocześnie mnoacutestwo przykładoacutew działań i kampanii ktoacutere odniosły sukces Przykłady te dotyczą zaroacutewno promowania adopcji czy stery-lizacji jak i walki z hodowlami przemysłowymi albo promowania diety wegańskiej więc praktycznie każda osoba lub organizacja działająca w ramach ruchu praw zwierząt znajdzie jakieś inspiracje dla swoich działań Można się zgadzać lub nie zgadzać z autorką albo poszcze-goacutelnymi akcjami i organizacjami zaprezentowanymi w książce ale na pewno warto przeczytać i wszystko solidnie przemyśleć

wwwanimal-impactcom

Ze względoacutew osobistych jest to je-dyna taka okazja by zwiedzić Genewę (bardzo drogie miasto) taniej ponieważ komitet Veggie Pride zapewnia moż-liwie najtańsze noclegi a wegańskie wyżywienie za bdquoco łaskardquo

Nie wspominając już o radości spędzenia czasu z weganami z całe-go świata oraz chodzenia na wykłady koncerty itp

Rezerwujmy sobie czasurlop już teraz

Strona ogoacutelna o Veggie Pride httpwwwveggieprideorgen

Strona (w budowie) o tegorocznej Veggie Pride httpwwwveggiepridech

Petycja przeciw wegefobii (zachęcamy do podpisania) ktoacutera będzie wręczona podczas Veggie Pride httpwwwavaazorgenpetitionRespect_of_the_rights_of_vegans_and_vegeterians

Wydarzenie na Facebooku httpwwwfacebookcomevents126216770855732

Grupa na Facebooku dot wyjazdu z Polski do Genewy na Veggie Pride dodawajcie siebie jeśli chcecie w niej być httpwwwfacebookcomgroups308055985967799

10 otwarteklatkipl

Agata Wilkowska

ETYKA A TO CO JEMY ndash Peter Singer Jim MasonNakładem wydawnictwa Czarna Owca ukazała się kolejna już książ-

ka autorstwa Petera Singera - australijskiego etyka znanego dzięki pozycji bdquoWyzwolenie zwierzątrdquo praktycznie wszystkim aktywistom i aktywistkom prozwierzęcym Jego nowa książka adresowana jest przede wszystkim do ludzi ktoacuterzy w supermarketach wybierają kuszące produkty jednocześnie nie zastanawiając się nad ich pochodzeniem składem czy wartością odżywczą

Peter Singer wraz z Jimem Masonem prawnikiem specjalizującym się w prawach ludzi i zwierząt odsłaniają przed czytelnikami prawdę ukrytą za ładnymi etykietkami Książka jest doskonałą odpowiedzią na niezwykle ważne pytanie jak kupować i jeść etycznie Autorzy poruszyli w niej tematy związane z przemysłową hodowlą zwierząt i weganizmem ale zwroacutecili uwa-gę także na kwestię żywności Fair Trade i organicznej

Pozycję polecamy przede wszystkim osobom ktoacuterym wciąż jeszcze nie udało się zrezygnować z mięsa i innych produktoacutew odzwierzęcych Jednak aktywiści i aktywistki roacutewnież powinni się z nią zapoznać aby odświeżyć swoją wiedzą i zdobyć wiele nowych argumentoacutew na rzecz weganizmu

wyd Czarna Owca Warszawa 2012HENRY ONE MANS WAY

Film ten jest wciąż aktualny mimo że nakręcono go już prawie 20 lat temu Co więcej można go polecić wszystkim aktywistom i aktywistkom bez względu na obszar działań Henry Spira (1927-1998) był działaczem związkoacutew zawodowych zaangażowanym w ruchu na rzecz praw obywa-telskich W latach 70 po poznaniu Petera Singera zaczął skupiać się na obronie zwierząt Dzięki temu że potrafił trzeźwo ocenić sytuację i wy-znaczyć realne cele osiągał sukcesy Reprezentowany przez niego model aktywizmu powinien stanowić inspirację dla każdego i każdej z nas

Spira przekonał do swoich działań wielu dziennikarzy i naukowcoacutew co w znaczącym stopniu wpłynęło na zmianę oblicza wielu amerykańskich koncernoacutew takich jak Revlon i Avon Firmy te dzięki jego działaniu zdecydowały się na finansowanie badań nad alter-natywami dla testowania kosmetykoacutew na zwierzętach Poprzez liczne protesty Spira do-prowadził roacutewnież do tego że Muzeum Historii Naturalnej w Nowym Jorku zrezygnowało z eksperymentoacutew na kotach Jeśli widział szanse na zwycięstwo potrafił dla osiągnięcia celu wystąpić nawet przeciwko Ministerstwu Rolnictwa Film o nim można więc śmiało potraktować jako warsztat z wystąpień publicznych czy przeprowadzania kampanii

reż John Swindells 1997 (do pobrania z wwwalterkinoorg)

PROJEKT VEGAN BUDDYPortal społecznościowy bdquoWegański przyjacielrdquo skupia wegan i weganki z całej Polski ktoacuterzy służą poradami i odpowiedzią na wszelkie pytania dotyczące weganizmu Ideą serwisu jest prosta umożliwić ludziom ktoacuterzy chcą przejść na weganizm poznanie osoacuteb ktoacutere po prostu im w tym pomogą Osoby z doświadczeniem to kopalnie wiedzy więc jeżeli nie wiecie jak i z czego zrobić pyszne wegańskie ciasto gdzie znaleźć nieskoacuterzane buty czy jak przyrządzić bigos żeby oszukać mięsożernych znajomych od razu kontaktujcie się z nimi Weganie i weganki roacutewnież mogą wykazać się aktywnością i zarejestrować się w serwisie dzięki czemu osoby szukające pomocy szybko znajdą odpowiednią osobę ze swojego miasta Całe zadanie polega na tym aby odpowiadać na pytania zaoferować wsparcie i pokazać innym jakie to wszystko jest proste Jeżeli obie strony wykażą dobre chęci można umoacutewić się na wspoacutelne zakupy czy gotowanie obiadu

wwwveganbuddypl

11 otwarteklatkipl

Joanna Stiller

Joanna Stiller

Stereotypia apatia choro-by oczu i uszu rany ciała ndash na każdej spośroacuted 52

ferm objętych śledztwem wy-stąpiło co najmniej jedno z tych zjawisk

Materiały ze śledztw na fermach zwierząt hodowanych na futra były w ostatnich latach wielokrotnie publikowane w roacuteżnych krajach szczegoacutelnie w tych będących potentata-mi na światowych rynkach skoacuter jak Dania czy Finlandia Wszystkie śledztwa wykaza-ły że problem zapewnienia zwierzętom odpowiednich warunkoacutew na fermach przemy-słowych jest poważny a jego konsekwencjami są min liczne okaleczenia zwierząt oraz zmiany behawioralne

W latach 2011-2012 podob-ne śledztwo zostało przepro-wadzone na fermach na terenie całej Polski Stowarzyszenie Otwarte Klatki otrzymało od anonimowego źroacutedła mate-riały filmowe i fotograficzne dokumentujące rzeczywiste warunki hodowli i chowu zwie-rząt Śledztwo objęło 52 fermy mięsożernych zwierząt futerko-wych (lisy norki jenoty)

Warto wspomnieć że w 2011 r NIK przeprowadziła kontrolę 23 ferm futrzarskich w Wielkopolsce skupiając się jednak na zbadaniu skuteczno-ści egzekwowania przepisoacutew ochrony środowiska budow-lanych oraz weterynaryjnych Wyniki kontroli wskazują na wysoki stopień nieprawidło-wości i uchybień w stosunku

do obowiązujących przepisoacutew Niezwykle istotny jest wniosek dotyczący Inspekcji Weteryna-ryjnych ktoacutere według raportu w dużej mierze przeprowadzają kontrolę ferm oraz dokumentu-ją je w sposoacuteb nierzetelny oraz zawężają zakres kontroli

Poza tym na terenie wszyst-kich ferm przynajmniej raz do roku powinna zostać przepro-wadzona kontrola weterynaryj-na przez odpowiednią jednost-kę Powiatowego Inspektoratu Weterynaryjnego Wszelkie nieprawidłowości i problemy zostały zatem zaobserwowane na fermach ktoacutere takiej kontroli zostały poddane

Śledztwo ktoacuterego wyniki opublikowało Stowarzyszenie Otwarte Klatki koncentruje się na warunkach bytowania zwie-

rzeczywistość polskich ferm futrzarskichCENA FUTRA

12 otwarteklatkipl

rząt z uwzględnieniem zaroacutewno stanu psychofizycznego zwie-rząt jak i warunkoacutew w jakich są hodowane i chowane

Powszechnym zjawiskiem występującym na fermach objętych śledztwem i udoku-mentowanym w materiałach jest stereotypia Polega ona na mechanicznym wykonywaniu i sukcesywnym powtarzaniu zachowań niekiedy roacutewnież aktoacutew autoagresji jak np wyry-wanie futra Zwierzęta biegają od jednego końca klatki do drugiego zataczają koła albo proacutebują przegryźć pręty klatki Przyczyną takiego zachowania jest fakt że mięsożerne zwie-rzęta hodowane na futra nie zaliczają się do kategorii zwie-rząt w pełni udomowionych są one tym samym nieprzystoso-wane do życia w klatce

Brak także jakichkolwiek elementoacutew ktoacutere mogłyby urozmaicić życie zwierząt Warto roacutewnież dodać że w nie-ktoacuterych miejscach klatki były większe od wymaganych a mimo to nie udało się uniknąć tego typu problemoacutew

Kolejnym powszechnym zjawiskiem zaobserwowanym na przemysłowych fermach zwierząt hodowanych na futra są objawy apatii Mogą one wynikać przynajmniej z kilku powodoacutew należy jednak po-dejrzewać że w dużej mierze są podobnie jak stereotypia wynikiem bytowania w klatkach i związanych z tym zmian w behawiorze zwierząt Apa-tyczne zwierzęta kulą się na tyłach klatek są osowiałe nie reagują na bodźce i nie wyka-zują żadnych oznak zaintere-sowania Dotyczy to zaroacutewno młodych jak i starych zwierząt choć z wiekiem zachowanie to znacznie się nasila

Innym zauważalnym na fer-mach problemem są choroby oczu oraz jamy ustnej Zaob-serwowano iż oproacutecz zwięk-szonej podatności na kontakt z patogenami ktoacutera wynika z przemysłowej formy chowu duże zagęszczenie zwierząt wyraźnie koreluje z występo-waniem wszelkiego rodzaju ran oraz innych problemoacutew zdro-wotnych Są one konsekwencją zaroacutewno przebywania w klatce jak i przebywania wespoacuteł z in-nymi osobnikami na zbyt małej przestrzeni

Choć przypadki agresji zostały zarejestrowane na stosunkowo niewielkiej licz-bie ferm objętych śledztwem można przypuszczać że zja-wisko to jest powszechnie występujące Terytorialność mięsożernych zwierząt hodo-wanych na futra w warunkach fermowych jest jednym z głoacutew-

nych czynnikoacutew powodujących występowanie aktoacutew agresji pomiędzy nimi Do typowych ran zadawanych przez inne zwierzęta należą w szczegoacutel-

ności ugryzienia głowy okolic karku i tułowia rany łap i ogona

Roacutewnież stan sanitarny ferm pozostawia wiele do życzenia Udokumentowano przypadki nieusunięcia zwłok padniętych zwierząt z klatek roacutewnież takich w ktoacuterych prze-bywają inne zwierzęta co może stanowić poważne zagrożenie epidemiologiczne Dodatkowo zaobserwowano i udokumen-towano przypadek kanibalizmu czyli zjadania zwłok padłego zwierzęcia przez inne zwierzęta w klatce Ponadto występu-ją częste zabrudzenie klatek kawałkami sierści resztkami karmy czy innymi zanieczysz-czeniami Warunki sanitarne na terenie oraz w okolicach fermy także często nie są prawidłowe Najpowszechniejszym proble-mem jest duża ilość odchodoacutew zgromadzona pod klatkami

Poza aspektem epidemio-logicznym wpływają one na zwiększenie odoroacutew Poza te-renem fermy kilkakrotnie zaob-serwowano i udokumentowano

13 otwarteklatkipl

oskoacuterowane tuszki zwierząt zgromadzone nieopodal płotu

Należy pamiętać że otrzy-mane materiały nie zawsze pokazują wszystkie problemy występujące na danej fermie Można więc przypuszczać że statystyki podane w raporcie to wartości minimalne i prawdo-podobnie przy dłuższej i bar-dziej dokładnej kontroli byłyby wyższe

W związku z powyższymi faktami nasuwa się wniosek iż w hodowli przemysłowej nie da się zapewnić odpowiednich warunkoacutew do bytowania zwierząt i sama w sobie tego typu hodowla jest zaprzeczeniem ich dobrostanu

Jedynym skutecznym rozwiązaniem jest całkowity zakaz hodowli zwierząt na futra

W związku z wynikami śledztwa Fundacja Viva Polska działająca w ramach Kolacji na rzecz Zakazu Hodowli Zwierząt na Futra w Polsce skierowała do prokuratury zawiadomienia o łamaniu prawa dotyczące

trzech miejsc na ktoacuterych zaob-serwowano największe zanie-dbania

Kilka dni po publikacji ra-portu w listopadzie 2012 r Ekostraż oraz Otwarte Klatki przeprowadziły wspoacutelnie inter-wencję na fermie pod Ostro-wem Wielkopolskim Jeden z trzymanych tam lisoacutew miał ogromne narośla w jamie ustnej i został odebrany wła-ścicielowi oraz przewieziony do Wrocławia gdzie poddano go leczeniu Zdaniem pracowni-koacutew Powiatowego Inspektoratu Weterynarii w Ostrowie Wiel-kopolskim ktoacutery kontrolował tę fermę zaledwie dwa tygodnie wcześniej w dniu interwencji bdquokondycja wszystkich zwierząt na fermie była bardzo dobra Odebrany lis nigdy nie był le-czony przez właściciela a w ujawnionym podczas in-

terwencji stanie znajdował się przynajmniej od kwietnia 2012 r Pomimo udzielenia facho-wej opieki nie udało się ocalić mu życia Zmiany okazały się na tyle rozległe że skazywały go na ciągłe cierpienie a ich chirurgiczne usunięcie było niemożliwe

Pełen tekst raportu dostępny jest na stronie wwwotwarteklatkipl

Bibliografia NIK Delegatura w Poznaniu bdquoIn-

formacja o wynikach kontroli spra-wowania nadzoru przez inspekcje państwowe nad funkcjonowaniem ferm zwierząt futerkowych w woje-woacutedztwie wielkopolskimrdquo

Raport Stowarzysenia Otwarte Klatki - bdquoCena Futra - rzeczywistość polskich ferm futrzarskichrdquo

Kiedy przygotowywaliśmy publikację materiałoacutew ze śledztwa zupełnie nie wiedzieliśmy czego się spodziewać Oczywiście padły oskarżenia że to oszustwo że flash aparatu bardziej szko-dzi zwierzętom w klatkach niż samo życie na fermie Jednak w reakcjach ludzi dominowały gratulacje za dobrze wykonaną pracę i szczera wściekłość na to co robi w Polsce przemysł fu-

trzarski Wiedzieliśmy już że obraliśmy właściwy kurs i że warto iść tą drogą Nabraliśmy pewności że właśnie upublicznie-nie prawdziwego obrazu hodowli zwierząt na futro jest tym czego przemysł futrzarski boi się najbardziej Tak samo jest w przypadku każdego innego przemysłu opartego na wyzysku zwierząt

14 otwarteklatkipl

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

15 otwarteklatkipl

Całkiem niedawno byli-śmy świadkami histo-rycznego wręcz wy-

darzenia Parlament Holandii przegłosował zakaz hodowli zwierząt na futra z 12-letnim okresem przejściowym Nie jest to pierwszy kraj ktoacutery wprowa-dził taki zakaz ndash jednak w przypadku Holandii sytuacja jest wyjątkowa przede wszyst-kim dlatego że nigdy wcześniej zakaz nie objął przemysłu ktoacutery był tak silny Statystyki z ubiegłego roku pokazują że Holandia jest w ścisłej świato-wej czołoacutewce jeśli chodzi o produkcję skoacuter z norek

Organizacja Bont voor Dieren (Futro dla Zwierząt) powstała w 1986 roku i wtedy mniej więcej rozpoczęły się pierwsze starania Holendroacutew o wprowadzenie zakazu ho-dowli zwierząt na futro Po raz ostatni do mobilizacji w spra-wie zakazu doszło w roku 2006 W październiku tamtego roku SP (Partia Socjalistyczna) oraz Partij van de Arbeid (Partia Pracy) zaproponowały ustawę zakazującą takiej hodowli Od tamtego momentu ruch prozwierzęcy zaczął skupiać się na lobbowaniu w parlamencie Aby uzyskać większość konieczną do wprowadzenia zakazu trzeba było przekonać kilka partii do głosowania za nim W ocenie Femke Zandberg członkini

Bont Voor Dieren dużą rolę odegrały roacutewnież śledztwa na fermach hodujących zwierzęta na futro

Jeden obraz wart jest tysiąca słoacutew W 2008 roku nagrano więc materiał na kilku fermach norek i filmy te zostały pokazane politykom Nagrań używaliśmy także w trakcie kampanii

Hodowcy nie przyglądali się tym działaniom bezczynnie Wydali miliony euro na reklamy w telewizji i prasie Na szczę-

ście ta kampania nie przyniosła im sympatii społecznej ktoacuterej się z pewnością spodziewali Dyskusja zaczęła skupiać się na sytuacji materialnej po-szczegoacutelnych właścicieli ferm

Po okresie lobbowania większość parlamentarna głosująca za zakazem składała się z następujących partii SP (Partia Socjalistyczna) Partij van de Arbeid (socjal-demokra-ci) Partij voor de Dieren (Par-tia dla Zwierząt) GroenLinks (Zieloni partia lewicowa) D66 (demokraci) i Partij voor de Vrijheid (Partia Wolności pra-wica) Partie ktoacutere głosowały przeciwko zakazowi to VVD (partia liberalna) Liberals CDA (chadecja) ChristenUnie i SGP (obie są partiami religijnymi)

Zandberg zauważa roacutewnież

i jego konsekwencje dla Polski

Zakaz w Holandii

że bdquofuter na ulicach jest więcej niż kiedykolwiek wcześniej Z drugiej strony rośnie też ilość ludzi ktoacuterzy zdecydo-wanie występują przeciwko futromrdquo Bont voor Dieren nie zaprzestało więc protestoacutew przeciwko futrom tylko dlatego że przemysł został zdelegalizo-wany Teraz środek ciężkości przenioacutesł się na zachowania konsumentoacutew Organizacja wspoacutełpracuje z projektantami mody i markami aby wspoacutelnie zmieniać podejście ludzi do mody Efektem tej wspoacutełpracy jest min prezentacja bdquoSusta-inable Storiesrdquo przedstawiona w trakcie Amsterdamskiego Tygodnia Mody Prezentacja dotyczyła praw zwierząt oraz dwoacutech marek ktoacutere bardzo po-ważnie podchodzą do tematu niewykorzystywania surowcoacutew odzwierzęcych oraz ekologii Ecological Textiles i Honest By

Zdaniem Zandberg jeśli chodzi o sprawy dotyczące zwierząt Holandia zdecydowa-nie podąża w dobrym kierunku bdquoCoraz więcej uwagi poświęca się dobrostanowi zwierząt i ich prawom Coraz więcej ludzi zdaje sobie sprawę z tych rze-czy W 2012 roku Holendrzy po raz pierwszy zjedli mniej mię-sa ale więcej za nie zapłacili Mamy też Partij voor de Dieren (Partię dla Zwierząt) ktoacutera in-spiruje roacuteżne działania na rzecz zwierzątrdquo

Co ten zakaz oznacza dla Polski

Już teraz Polska jest atrak-cyjnym krajem dla zagranicz-nych inwestoroacutew Głoacutewną zaletą są niskie koszty prowa-dzenie fermy niższe płace dla pracownikoacutew mniej restrykcyj-

ne prawo i stosunkowo nieduży sprzeciw okolicznych miesz-kańcoacutew i społeczności Do-datkowo całość produkcji jest sprzedawana do zagranicznych domoacutew aukcyjnych co w obli-czu niższych kosztoacutew generuje dodatkowy zysk Należy zatem podejrzewać że zakaz hodowli zwierząt na futra w Holandii i wynikający z niego dwunasto-letni okres przejściowy będzie oznaczał znaczny wzrost liczby inwestycji z holenderskim kapi-tałem w Polsce

W jaki sposoacuteb zagranicz-ne firmy działają w krajach o bardziej sprzyjających warun-kach inwestycyjnych pokazuje przykład amerykańskiej firmy Smithfield Foods ktoacutera w 1999 roku przejęła firmę Animex SA jednego z największych produ-centoacutew mięsa w Polsce

W 2003 roku Inspekcja Ochrony Środowiska wraz z Państwową Inspekcją Sani-tarną Inspekcją Weterynaryjną i Nadzorem Budowlanym prze-prowadziła kontrolę na 14 fermach trzody chlewnej należących do koncernu Pod-czas kontroli stwierdzono iż bdquokierownictwa wszystkich

14 kontrolowanych ferm na-leżących do amerykańskiego koncernu Smithfield Foods dopuściło do naruszenia prze-pisoacutew ochrony środowiska oraz przepisoacutew prawa budowlanego jak też wymagań wynikających z przepisoacutew sanitarnych i wete-rynaryjnychrdquo

Stwierdzone naruszenia to między innymi brak pozwoleń na wyprowadzanie gazoacutew i pły-noacutew do powietrza zanieczysz-czanie środowiska gnojowicą brak wymaganych szczepień u pracownikoacutew czy wręcz nie-zarejestrowanie prowadzenia działalności u Powiatowego Lekarza Weterynariirdquo

W 2005 roku brytyjska organizacja Compassion in World Farming przeprowadziła śledztwo na dwoacutech fermach świń w Polsce należących do Smithfield Foods

Film pokazuje bardzo złe warunki w ktoacuterych zwierzęta są hodowane Tak więc okazało

16 otwarteklatkipl

17 otwarteklatkipl

się że po raz kolejny kontrole nie były w pełni skuteczneObecnie w Polsce istnieje przy-najmniej kilka ferm norek z kapitałem holenderskim Ferma w Żdżarach została w zeszłym roku ukarana za zatruwanie pobliskiego strumy-ka ściekami przemysłowymi I choć mandat został przyjęty to nieznaczna kwota 500 zł powinna być dla właściciela holenderskiej firmy Futrex je-dynie potwierdzeniem tego że w Polsce przepisy dla tego typu działalności są dużo bardziej korzystne niż w innych krajach Kolejna ferma w Radachowie w wojewoacutedztwie lubuskim na-leżąca do holenderskiej spoacutełki Farm Equipment International przez pracownikoacutew była oskar-żana o łamanie ich praw Cho-dzi między innymi o brak dostę-pu do wody pitnej urągające

warunki noclegowe dla pra-cownikoacutew czy ich zastrasza-nie Mieszkańcy miejscowości Karsko w wojewoacutedztwie za-chodniopomorskim oskarżają Farm Equipment International że należąca do spoacutełki ferma przyczynia się do znacznego obniżenia jakości życia jak roacutewnież stwarza zagrożenie dla okolicznej fauny W ostatnim czasie spoacutełka zapowiedzia-ła plan powiększenia obsady fermy do 140 tysięcy zwierząt

Jeśli lokalne władze miałyby na to przystać ferma będzie jedną z największych jeśli nie naj-większą fermą norek w Polsce

Bowiem bdquoholenderski stylrdquo to duże fermy na ktoacuterych hodowanych jest kilkadziesiąt tysięcy zwierząt Fermy są szczelnie otoczone wysokimi murami ogrodzeniami z siatki stalowej drutami pod napię-ciem

Wyposażone są w szczelny system monitoringu i innych zabezpieczeń elektronicznych nad ktoacuterymi dodatkowo dy-żurują pracownicy ochrony Zakaz prowadzenia hodowli zwierząt na futra w Holandii oznacza że w Polsce tego typu ponurych miejsc może zacząć przybywać

Może chociaż nie musi Nie tylko mieszkańcy Karska prote-stują przeciwko budowie

i rozbudowie ferm norek w swojej okolicy Protesty trwają między innymi w takich miejscowościach jak Krąpiel Sobieszczany-Kolonia Bu-dzieszwice Mięcierzyn Jarząb-ki czy Wola Skorzęcka Jest to jedynie kilka miejsc na mapie Polski w ktoacuterych mieszkańcy domagają się godnych warun-koacutew życia i realnego wpływu na to co dzieje się w ich gminach Bo to właśnie mieszkańcoacutew i gmin (oraz

przede wszystkim zwierząt na fermach) dotyczą tego typu inwestycje Znaczenie tych protestoacutew jest kluczowe z tego powodu iż niedopusz-czenie do powstania fermy oznacza że nie powstaje pro-blem z ktoacuterym poacuteźniej trzeba się zmagać Roacutewnocześnie protesty stwarzają nieprzyjazny klimat w ktoacuterym inwestorzy nie czują się bezkarni gdyż wiedzą że ich działania są monitoro-wane i spotykają się ze sprzeciwem

Dotychczasowe doświad-czenia pokazują jednak że mimo protestoacutew przynajmniej część ferm powstanie co przy prawdopodobnym masowym exodusie holenderskich ho-dowcoacutew na wschoacuted oznacza mimo wszystko kolejne miliony zwierząt zabijane na terenie Polski I choć rola protestoacutew jest nie do przecenienia naj-istotniejsze wydaje się obecnie wstąpienie w ślady Holendroacutew i zainicjowanie poważnej i me-rytorycznej dyskusji na temat wprowadzenia zakazu hodowli zwierząt na futra w Polsce

Rządy krajoacutew takich jak Wielka Brytania i Austria doszły już do wniosku że najskuteczniejszym sposobem zapobiegania cierpieniu zwierząt jest niedopuszczanie do niego Parlament Słowenii głosował w tej sprawie pod koniec stycznia Kiedy ta sprawa znajdzie się w polskim Sejmie zależy roacutewnież od nas

Tym artykułem rozpoczynamy cykl ktoacuterego celem jest przedstawienie w perspektywie psychologii relacji między człowiekiem a innymi zwierzętami1 w kontekście ich eksplo-atacji oraz omoacutewienie technik z zakresu psychologii wpływu społecznego przydatnych

osobom działającym na rzecz zmian w społeczeństwie

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

Praktycznie każdy zajmu-jący się kwestią ochrony praw zwierząt w pewnym momencie przeżywał wielką frustrację spowodowaną niespoacutejnością ludzkiego zachowania Z jednej strony większość z nas uznaje zdolność zwierząt do odczuwa-nia boacutelu Według badań CBOS--u z 2006 roku aż 82 osoacuteb deklaruje przekonanie o tym że wszystkie zwierzęta odczuwają boacutel tak samo jak ludzie Potępienie krzywdzenia zwierząt jest obecnie normą społeczną choć zauważalne są roacuteżnice między mieszkańcami wsi ktoacuterzy będąc grupą trud-niącą się w eksploatacji zwie-rząt niejako z konieczności

przejawiają mniejsze dla nich wspoacutełczucie a mieszkańcami miast Roacutewnież pewne roacuteżnice w deklarowanym podejściu do zwierząt są widoczne pomię-dzy mężczyznami a kobietami co ma związek z kulturową symboliką mięsa i koncepcją męskości Dominujący wspoacuteł-cześnie stosunek do zwierząt wyraża się roacutewnież istnieniem takich dokumentoacutew jak Świa-towa Deklaracja Praw Zwierząt przedłożona w UNESCO w 1997r oraz nasza Ustawa o ochronie praw zwierząt Oba teksty zaczy-nają się pięknymi słowami ktoacutere mogłoby się wydawać powinny nieść za sobą realną poprawę w naszym stosunku do zwierząt

Według analiz Stevena Pinkera poziom przemocy na świecie stale spada Żyjemy prawdopodobnie w najspokoj-niejszych czasach jakie do tej pory miały miejsce W XVI wieku popularną w Pary-żu rozrywką było palenie kotoacutew Wiszące na sznurku zwierzę ku uciesze gapioacutew było powoli opuszczane w płomienie Dziś trudno sobie wyobrazić by w Europie społeczeństwo przy-zwoliło na tego typu publiczne torturowanie zwierząt Mimo tej ogromnej zmiany ktoacutera dotyczy nie tylko zwierząt ale roacutewnież kobiet dzieci ludzi o innym pochodzeniu etnicz-nym innej orientacji płciowej

JEDNE KOCHASZ INNE ZJADASZczyli jak działa dysonans poznawczy

18 otwarteklatkipl

Mikołaj Szulczewski

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

19 otwarteklatkipl

itp nadal nasz świat jest pełen przemocy i ze względu na wzrost populacji oraz uprzemy-słowienie rolnictwa a co za tym idzie wzrost konsumpcji pro-duktoacutew odzwierzęcych praw-dopodobnie ilość cierpienia zadawanego przez ludzi innym gatunkom jest nieporoacutewnywal-nie większa niż w przeszłości

Właśnie ta niezgodność pomiędzy tym jak ludzie traktu-ją zwierzęta a tym jaką troskę i sympatię względem nich deklarują jest częstym źroacutedłem konsternacji wśroacuted aktywistoacutew prozwierzęcych czy po prostu wegan w kontaktach z osoba-mi jedzącymi produkty odzwierzęce

Aby lepiej zrozumieć jak to jest możliwe żeby naraz kochać zwierzęta i produkty odzwierzęce odwołam się do koncepcji człowieka w psy-chologii społecznej Ten dział psychologii zajmuje się poszu-kiwaniem czynnikoacutew wpływają-cych na nas z zewnątrz takich jak inni ludzie czy kultura nie przywiązując wagi do tego co poszczegoacutelnych ludzi od siebie roacuteżni W związku z tym psycho-logia społeczna w ogromnej mierze opiera się na ekspery-mentach w ktoacuterych modyfikuje się ludzkie poglądy czy zacho-

wania za pomocą manipulowa-nia zewnętrznymi zmiennymi Tego typu badania dają dość spektakularne rezultaty ktoacutere w dużym stopniu zaprzeczają archaicznej koncepcji człowieka jako zwierzęcia racjonalnego

Elliot Aronson jedna z naj-ważniejszych postaci w kroacutetkiej historii psychologii społecznej napisał w kontekście koncep-cji zwanej teorią dysonansu poznawczego że teoria ta bdquonie przedstawia człowieka jako istotę racjonalną lecz raczej skłonną do racjonalizacjirdquo Racjonalizacja to uzasadnianie własnych czynoacutew pozornie lo-gicznymi i racjonalnymi argu-mentami w celu między innymi zmniejszenia poczucia winy i wzmocnienia samoakceptacji Intelektualna akrobatyka jaką potrafi przejawiać wiele osoacuteb w konfrontacji z faktem że konsumpcja pokarmoacutew od-zwierzęcych powoduje cierpie-nie i śmierć wielu zwierząt wy-jątkowo pasuje do tej definicji

Jako pierwszy użycie teorii dysonansu poznawczego w celu wyjaśnienia niespoacutejno-ści w zachowaniu i poglądach ludzi względem zwierząt za-proponował prof Scott Plous Jego opublikowany w 1993 roku artykuł pt bdquoPsychologicz-

ne mechanizmy w eksploatacji zwierzątrdquo stanowi obecnie do-datek do podręcznika na temat uprzedzeń i dyskryminacji

Dysonans poznawczy to teoria opracowana w latach 50-tych przez amerykańskiego psychologa społecznego Leona Festingera Zakłada ona istnie-nie silnej potrzeby wewnętrznej spoacutejności szczegoacutelnie pomiędzy poglądami i zachowaniem Gdy występuje niezgodność między dwoma elementami poznaw-czymi np tym co robię a tym co uważam że powinienem robić konieczne staje się zredu-kowanie owego dysonansu

Uważa się że dysonans poznawczy wywołuje napięcie ktoacuterego chęć zredukowania staje się motywacją do np zmiany poglądoacutew czy zmiany zachowania

Typowym przykładem przywoływanym w celu zo-brazowania jak działa dyso-nans poznawczy jest palenie papierosoacutew Wszyscy obecnie wiedzą że jest ono szkodliwe dla zdrowia Niewielu ludzi jest w stanie palić z pełną świado-mością jego konsekwencji dla zdrowia Stąd średnio wśroacuted palaczy występuje przekonanie o niższej szkodliwości palenia niż wśroacuted osoacuteb niepalących usłyszeć też można od nich wiele anegdot o palącej babci żyjącej do 90-ego roku życia czy inne proacuteby bagatelizowania szkodliwości palenia

Modelowym przykładem dysonansu poznawczego jest roacutewnież kwestia konsumpcji pokarmoacutew odzwierzęcych

Ludzie nie lubią krzywdzić zwierząt a jednocześnie lubią jeść mięso Zadawanie cierpie-nia zwierzętom jest powszech-nie uważane za niemoralne a większość z nas uważa siebie za dobrych ludzi i nie zamierza przestać tak o sobie myśleć nawet w obliczu faktoacutew na temat konsekwencji własnych decyzji konsumenckich Mo-tywacja do obrony wizji siebie jako osoby dobrej i moralnej jest bardzo silna

Ta niespoacutejność nazywana jest w psychologii społecznej bdquoparadoksem mięsardquo

Co można zrobić w sytu-acji dysonansu poznawczego tego typu Przede wszystkim można zrezygnować z jedze-nia produktoacutew odzwierzęcych Niestety zmiana zachowania zazwyczaj przychodzi ludziom trudniej niż zmiana poglądoacutew Wiąże się z tym większy dy-sonans i tym bardziej spek-takularne metody jego reduk-cji ktoacutere coraz intensywniej zmniejszają możliwość racjo-nalnego myślenia

Prof Scott Plous wymienił kilka przykładowych sposoboacutew w jakie ludzie radzą sobie z tą wewnętrzną niespoacutejnością unikanie tematu uznanie że eksploatacja zwierząt jest niezbędna do przetrwania np bdquomusimy jeść białko zwierzę-cerdquo umniejszanie kwestii za pomocą poczucia humoru np bdquorośliny też czująrdquo negowanie tego że zwierzęta odczuwają boacutel tak samo jak ludzie (co jest zdaniem Plousa najczęstszym mechanizmem) Oczywiście lista metod radzenia sobie

z dysonansem poznawczym związanym z eksploatacją zwierząt nie ogranicza się do wymienionych powyżej W cią-gu ostatnich kilku lat pojawiła się seria badań eksperymen-talnych omawiających ostatni z wymienionych przez Plousa mechanizm Badania te zosta-ną omoacutewione w następnym numerze biuletynu

Scott Plous wyroacuteżnił kilka kwestii dotyczących naszej kul-tury ktoacutere pomagają ludziom unikać doświadczania dyso-nansu poznawczego Przede wszystkim finalny produkt z ktoacuterym obcuje konsument zostaje na kilka roacuteżnych spo-soboacutew oddzielony od żywego zwierzęcia To oddzielenie

sprawia że w codziennym ży-ciu nie musi się konfrontować z niewygodną prawdą na temat pochodzenia kupowanych przez niego produktoacutew

Eufemizmy stosowane w myślistwie (np krew ndash farba pioacutero ndash ptak) są dobrym przy-kładem użycia języka ktoacutery ma moc maskowania tego co się naprawdę dzieje Język od zawsze był doskonałym mo-ralnym narzędziem obronnym służącym zmniejszaniu wyrzu-toacutew sumienia Stosowanie eu-femizmoacutew pomaga złagodzić brutalny sposoacuteb w jaki traktuje się zwierzęta W rzeźniach nie zabija się zwierząt tylko ubija krowy są żywcem wołowym a potem tylko tuszami Finalny

20 otwarteklatkipl

produkt rzadko kiedy nazywa się tak samo jak zwierzę ktoacutere-go ciała jest częścią Ludzie nie jedzą kroacutew tylko wołowinę Ta subtelna roacuteżnica w kategory-zacji pomaga oddalić od świa-domości fakt że ten produkt to fragment czyjegoś ciała

Kolejnym elementem jest sam wygląd produktoacutew od-zwierzęcych W naszej kulturze unika się eksponowania w skle-pach elementoacutew ciała ktoacutere są skojarzone z osobowością jak np twarz oczy czy moacutezg Są one roacutewnież rzadko jedzo-ne Cytując za prof Plousem czasopismo branży mięsnej bdquopoznać klienta z wiedzą że ten kawałek baraniny ktoacutery wła-śnie kupił był częścią anatomii jednego z tych pięknych ma-łych stworzeń ktoacutere widzimy hasające po polach wiosną jest prawdopodobnie najpew-niejszym sposobem uczynienia z niego wegetarianinardquo

Dodatkowo ważne jest to by przemysł mięsny był niewi-doczny dla przeciętnych ludzi Oddalony od miasta trudno do-stępny tak by jak najmniej ludzi miało pojęcie o tym co właści-wie się za tymi murami dzieje

Dzięki temu wiedza na te-mat praktyk stosowanych w hodowli zwierząt jest w spo-łeczeństwie minimalna Mało kto wie o kastrowaniu żywcem odbieraniu cieląt od matek kojcach porodowych ciasnych klatkach Większość ludzi ma bardzo nikłe pojęcie na temat pochodzenia produktoacutew od-zwierzęcych co pozwala im

uniknąć niewygodnej sytuacji konfrontacji z faktami na temat warunkoacutew i sposobu traktowa-nia zwierząt w rolnictwie

Plous zwroacutecił roacutewnież uwa-gę na rolę socjalizacji w kształ-towaniu się naszych postaw wobec produktoacutew odzwierzę-cych Oddzielanie od wiedzy na ten temat ma swoje początki we wczesnym dzieciństwie

Zabawki przedstawiające szczęśliwe zwierzęta gospodarskie na farmie książeczki w ktoacuterych zwierzęta opowiadają o tym co bdquodająrdquo ludziom i jak bardzo są szczęśliwe specjalne kolorowe opakowania produktoacutew mięsnych mające zachęcić dzieci do ich jedzenia ndash wszystko to przyczynia się do stworzenia nieprawdziwych przekonań na temat tego jak traktowane są zwierzęta

Oczywiście dzieci pytają roacutewnież rodzicoacutew o pochodze-nie produktoacutew odzwierzęcych a odpowiedzi nie mogą prze-cież zniechęcać do jedzenia w związku z czym ciężko ocze-kiwać szczerego dosadnego

wyjaśnień ze strony rodzicoacutew Sytuacja ta prowadzi u dzieci do całkowitego zniekształcenia obrazu losu zwierząt

W badaniu przeprowadzo-nym przez Plousa w ktoacuterym uczniowie szkoły podstawowej szacowali jak często zwierzęta czują się nieszczęśliwe zwie-rzęta dzikie uznano za naj-bardziej nieszczęśliwe drugie miejsce zajęły zwierzęta domo-we a najszczęśliwsze według dzieci są zwierzęta gospodar-skie Badanie było przeprowa-dzone 20 lat temu w USA w związku z tym trudno stwier-dzić czy jego wyniki można odnieść do Polski Mimo tego pokazują one doskonale jak bardzo wypaczony może być obraz hodowli zwierząt wśroacuted dzieci

Wszystkie wymienione powyżej elementy sprawiają że większości osoacuteb udaje się w codziennym życiu unikać stanu dysonansu poznawcze-go Gdy natomiast dojdzie już do sytuacji konfrontacji z fakta-mi ludzki umysł ma niezwykłą zdolność generowania ogrom-nej ilości często absurdalnych argumentoacutew

Warto wtedy pamiętać że to czego swoimi argumentami w tym momencie broni dana osoba to w dużym stopniu jej przekonanie o tym że jest do-bra i moralna

Pozytywny obraz własnej osoby jest dla człowieka bar-dzo ważny więc motywacja do jego utrzymania jest roacutewnież bardzo duża

W następnym numerze omoacutewione zostaną opublikowane w ciągu ostatnich 3 lat badania nad jednym z mechanizmoacutew redukcji dysonan-su poznawczego w kontekście jedzenia zwierząt - dehumanizacji

Eksperymenty te wykorzystywały techniki używane do badania relacji międzygrupowych w związku z czym dotykają kwestii podobień-stwa dyskryminacji zwierząt i innych dyskrymi-nowanych grup

21 otwarteklatkipl

Poniższy artykuł pochodzi z bloga Striking at the Roots ktoacuterego twoacuterca

Mark Hawthorne od wielu lat zajmuje się aktywizmem na rzecz zwierząt

Nawet po dziesięciu latach to zdjęcie wciąż staje mi przed oczami Byłem wtedy jeszcze świeżo upieczonym wegani-nem starającym się znaleźć sposoacuteb na wcielenie mojej nowo odkrytej pasji w czyn

Otrzymałem maila od Humane Society International doty-czącego corocznej rzezi fok w Kanadzie Do wiadomości dołączono wstrząsające zdję-cie zakrwawionych ciał dzie-siątek świeżo oskoacuterowanych fok rozrzuconych bez ładu na lodzie Na dole zdjęcia widać fokę ktoacuterej udało się uniknąć rzezi Obserwuje tę przerażają-cą scenę Zastanawiałem się O czym myśli Czy szuka swo-jej matki Przyjacioacuteł Odpowie-

dzi na pytanie co tu się wyda-rzyło ndash i dlaczego

Kilka lat poacuteźniej gdy pisa-łem i moacutewiłem o wpływie dra-stycznych obrazoacutew na wypale-nie aktywistoacutew i aktywistek to właśnie to zdjęcie stawało mi przed oczami i nie pozwala-ło zasnąć

To nie jest tak że tego typu obrazy nie powinny być wyko-rzystywane przez aktywistoacutew i aktywistki praw zwierząt ndash wręcz przeciwnie Zdjęcia i na-

22 otwarteklatkipl

DRASTYCZNE CZY SŁODKIE

wpływ materiałoacutew graficznych na działanie aktywistoacutew i aktywistek praw zwierząt

tłum Paweł Brzeziński

23 otwarteklatkipl

grania z ferm przemysłowych ubojni polowań laboratorioacutew wiwisekcyjnych ferm futrzar-skich i innych tego rodzaju miejsc ilustrują przemocowy stosunek społeczeństwa do zwierząt Są ważnym świa-dectwem naszej niechlubnej historii Lecz ruch praw zwie-rząt się rozwija ndash podobnie jak technologia i media społeczne ndash a wraz z rozwojem pojawia się dyskusja jak w możliwie najlepszy sposoacuteb kształtować przekaz do społeczeństwa W tej dyskusji ważnym zagad-nieniem jest wykorzystywanie potencjalnie odpychających obrazoacutew Kiedy i w jaki sposoacuteb powinniśmy wykorzystywać drastyczne zdjęcia i nagrania proacutebując wpłynąć na zachowa-nia konsumenckie

Udowodniono że stoso-wanie strategii odstraszania w kampaniach antynikotynowych ndash na przykład umieszczanie na opakowaniach papiero-soacutew zdjęć chorych płuc ndash jest skuteczniejsze w odwodzeniu ludzi od palenia niż jakiekolwiek ostrzeżenie Ministra Zdrowia

Zdjęcia a filmy

W październiku 2012 r opu-blikowano wyniki dwoacutech badań dotyczących wykorzystywania zdjęć i nagrań w kampaniach informacyjnych Podczas jed-nego z nich przeprowadzonego dzięki finansowemu wsparciu organizacji FARM (Farm Animal Rights Movement) badanym osobom pokazywano trzy roacuteżne zdjęcia jedno o niskim stopniu drastyczności (martwa świnia na brudnej podłodze ubojni) jedno o średnim po-ziomie drastyczności (martwa świnia na zakrwawionej pod-łodze ubojni) i jedno o wyso-

kim poziomie drastyczności (martwa świnia z poderżniętym gardłem na zakrwawionej pod-łodze ubojni) Następnie zmie-rzono oddziaływanie każdego zdjęcia i jego wpływ na stosu-nek osoacuteb badanych do praw zwierząt według bdquoskali praw zwierząt Wuenschardquo wysoki wynik wskazuje na pozytywny a niski na negatywny stosunek do praw zwierząt Na blogu FARM wyjaśniono bdquonajbardziej skuteczne okazało się zdjęcie o niskim poziomie drastyczno-ści to o średnim poziomie było mniej skuteczne o wysokim poziomie zaś najmniej choć statystycznie nie miało to żad-nego znaczenia Oznacza to że chociaż zdjęcia te w roacuteżnym stopniu wpływały na postrze-ganie praw zwierząt istnieje 15 prawdopodobieństwo że udałoby osiągnąć się taki sam wynik nawet wtedy jeśli wpływ zdjęć byłby zerowyrdquo

Drugie badanie zostało przeprowadzone przez Huma-ne Research Council (HRC) na zlecenie VegFund W ramach tego badania proszono osoby w wieku od 15 do 23 lat by obejrzały informacyjny materiał filmowy i wypełniły kwestiona-riusz Zgodnie z popularnym modelem paid-per-view każdy uczestnik i uczestniczka otrzy-mała jednego dolara za obej-rzenie każdego z poniższych filmoacutew

Farm to Fridge(autorstwa Mercy For Animals) drastyczny film skupiający się na aspekcie etycznymwzbudzaniu wspoacutełczucia w ktoacuterym wykorzystano materiał filmowy zawierający sceny okrucieństwa wobec zwierząt na fermach przemysłowych Wykorzystany

materiał pochodzi przede wszystkim ze śledztw

Maxines Dash for Freedom (autorstwa Farm Sanctuary) film skupiający się na aspekcie etycznymwzbudzaniu wspoacutełczucia opowiadający historię krowy ktoacutera uciekła przed ubojem i została uratowana A Life Connected (autorstwa Nonviolence United) film skupiający się na przekonaniu konsumentoacutew do zastanowienia się nad wpływem ferm przemysłowych na zwierzęta środowisko naturalne i zdrowie ludzi Geico Couple (autorstwa Physicians Commitee for Responsible Medicine) film skupiający się na aspekcie zdrowotnym opowiadający historię pary ktoacutera przeszła na weganizm i z powodzeniem zrzuciła kilka kilogramoacutew

Po obejrzeniu każdego z filmoacutew przedstawiono oso-bom uczestniczącym w ba-daniu listę pytań na temat tego czego się dowiedziały czy chciałyby uzyskać wię-cej informacji na temat diety wegetariańskiej i wegańskiej jak kształtuje się ich obecne spożycie mięsa nabiału i jajek jak roacutewnież czy rozważają ograniczenie spożycia produk-toacutew pochodzenia zwierzęcego W przeciwieństwie do badania przeprowadzonego z finan-sową pomocą FARM badanie HRC wykazało że na uczestni-koacutew i uczestniczki najmocniej oddziaływały drastyczne obra-zy Po obejrzeniu przerażająco

1

2

3

4

dosłownego Farm to Fridge 36 osoacuteb biorących udział w badaniu stwierdziło że rozważa ograniczenie spoży-cia produktoacutew odzwierzęcych ndash średnio o 7 więcej niż w przypadku pozostałych mniej drastycznych filmoacutew I to biorąc pod uwagę że średnio osoby te były w stanie obejrzeć jedynie 78 filmu Mercy For Animals

Poleje się krew

W oparciu o te wyniki łatwo dojść do wniosku że w przy-padku zdjęć skuteczniejsze są łagodniejsze obrazy natomiast drastyczne sceny lepiej spraw-dzają się w filmach Niestety nie jest to takie proste

bdquoUważam że metodologia badań FARM nie jest najlepsza jeśli chodzi o zadawane pyta-nia i wybrane obrazyrdquo moacutewi założyciel Mercy For Animals Nathan Runkle W trakcie bada-nia zmierzono między innymi stosunek do praw zwierząt nie zapytano jednak o to czy ob-razy wpłynęły na podejście do chowu i hodowli zwierząt lub czy skłoniły do zmiany przy-zwyczajeń ndash jak na przykład do przejścia na weganizm bdquoW badaniu HRC ten czynnik został ujętyrdquo moacutewi Nathan bdquoUwzględniono w nim zmianę zachowań badanych osoacuteb a przecież o to właśnie cho-

dzi aktywistom i aktywistkom praw zwierząt Trudno bę-dzie znaleźć kogokolwiek kto stwierdziłby że chce oglądać drastyczne obrazy ale już po obejrzeniu to właśnie te osoby częściej zmieniają swoje przy-zwyczajeniardquo Nathan stwier-dza że wykorzystywanie dra-stycznych obrazoacutew kojarzy mu się z wyborami prezydenckimi bdquoWyborcy twierdzą że są zmę-czeni i zniechęceni negatywny-mi spotami Mimo tego rok w rok politycy z nich korzysta-ją ndash bo są skutecznerdquo Choć Nathan przyznaje że obrazy wykorzystane w pierwszym ba-daniu są poruszające uważa że niekoniecznie przedstawiają one okrucieństwo bdquoNa wszyst-kich trzech zdjęciach zwierzę jest już martwerdquo stwierdza bdquoMoim zdaniem nie obrazują one drastycznego okrucień-stwa dlatego że zwierzę na nich jest już martwe i niezdolne do odczuwania boacutelu Tak więc można by dyskutować czy to co w tym badaniu zostało uznane za bdquodrastycznerdquo rzeczy-wiście takie jestrdquo Bez względu na wszelkie badania aktywiści i aktywistki praw zwierząt zga-dzają się że drastyczne obra-zy są skuteczne bdquoNajchętniej wykorzystuję drastyczne filmy podczas akcji informacyjnych przeprowadzanych w systemie paid-per-view (osoba otrzymuje małą kwotę pieniężną za obejrzenie filmu) lub w szkołach ndash o ile oczywi-ście uda się namoacutewić nauczy-cielakę do pokazania Farm to Fridgrdquo moacutewi Chris Van Breen Wpływ jaki wyświetlany film miał na widownię ocenia między innymi po poacuteźniejszych komentarzach bdquoLudzie skar-żyli się że powinienem był ich ostrzec i że nigdy nie będą już

w stanie zjeść mięsa Że gdy-by wiedzieli co to za film to na pewno by go nie obejrzelirdquo Podobne komentarze słyszał podczas rozdawania ulotek z drastycznymi zdjęciami Jedna z osoacuteb powiedziała mu bdquoNie powinieneś rozdawać tych ulotek Dostałam tę ulotkę w zeszłym tygodniu i od tego czasu nie tknęłam mięsa Na jego widok zrobiło mi się niedo-brzerdquo Hm jak dla mnie wyglą-da to na strategię prowadzącą do celu

bdquoByłam wegetarianką przez wiele lat ale dopiero gdy zoba-czyłam nagrania z ferm prze-mysłowych zdecydowałam się przejść na weganizmrdquo moacutewi Jasmin Singer wspoacutełzałoży-cielka (wraz z Marian Sullivan) organizacji Our Hen House bdquoTak więc jak najbardziej uwa-żam że w wielu wypadkach drastyczne obrazy mogą być skuteczne Jednak paradoksal-nie nie wydaje mi się by za-wsze taka forma trafiała do ludzirdquo

Gdzieś pośrodku

bdquoStaram się być gdzieś pomiędzyrdquo pisze Doris Lin na swojej stronie o prawach zwie-rząt w portalu Aboutcom

Myślę że najbardziej drastycznym zdjęciem jakie dotychczas opublikowałam było to ćwiartowanego w Japonii wieloryba Sądzę że za pomocą drastycznych zdjęć można przekazać coś czego nie da się ująć

24 otwarteklatkipl

w słowa ale korzystając z nich byłabym ostrożna Wieloryb jest słabo oświetlony a zdjęcie zostało zrobione z pewnej odległości co odejmuje mu drastyczności

Z sondy umieszczonej na jej stronie wynika że czytelnicy i czytelniczki zgadzają się na wykorzystywanie przez ruch prozwierzęcy drastycznych ob-razoacutew ndash o ile będą one wyko-rzystywane z głową

bdquoSądzę że zaroacutewno jed-ne jak i drugie są skutecznerdquo moacutewi Jo-Anne McArthur ktoacute-rej zdjęcia wykorzystywanych i uratowanych zwierząt potra-fią być zaroacutewno przerażające jak i piękne bdquoWszystko zależy od odbiorcy Jedna osoba po zobaczeniu drastycznych ob-razoacutew postanowi wprowadzić zmiany w swoim życiu druga po prostu odwroacuteci wzrok Roacuteż-ne obrazy trafiają do roacuteżnych osoacuteb w związku z tym potrze-

ba roacuteżnych taktyk by doprowa-dzić do zmian ndash tego uczy nas roacutewnież historia innych ruchoacutew społecznych Drastyczne ob-razy do jednych osoacuteb przema-wiają do innych nierdquo zauważa McArthur bdquoDlatego też powinny być wykorzystywane przez ruch prozwierzęcy tak samo jak mniej drastyczne obrazy i informacje opracowania na-ukowe sanktuaria dla zwierząt pisanie listoacutew demonstracje rozdawanie ulotekrdquo Poda-je przykład bdquoDo przejścia na weganizm skłoniły mnie trud-ne i drastyczne obrazy Tim Pachirat autor Every Twelve Seconds pracował przez sześć miesięcy w ubojni i nie zrezy-gnował z jedzenia mięsa Zde-cydował się na ten krok dopiero po spotkaniu jednej z uratowa-nych kroacutew w sanktuarium w Woodstockrdquo

Jasmin dostrzega tu pewną prawidłowość

Osobiście nie wydaje mi się by statystyczny jedzący mięso Kowalski

kliknął na drastyczny obraz by zobaczyć więcej ndash lecz wyniki tych badań pokazują że się mylę Chodzi o to że tak naprawdę wcale się nie mylę lecz autorzy i autorki badań także mają rację Bo pokazywanie zdjęć bdquomilusich mięciutkich kotkoacutewrdquo jak roacutewnież zdjęć tego rodzaju z ferm przemysłowych też jest skuteczne nieprawdaż Myślę że w tym wypadku najważniejsze jest przesłanie ktoacutere rzecz jasna powinno być jak najbardziej wyraziste i strategicznie dopasowane

Podobnego zdania jest roacutewnież Karin Davis założyciel-ka United Poultry Concerns bdquoObecnie Internet pełen jest obrazoacutew cierpienia zwierząt za ktoacutere winę ponosi człowiekrdquo moacutewi bdquoJednak jeśli tym obra-zom nie będzie towarzyszyło pełne pasji przesłanie ndash nieko-niecznie w tym samym miej-scu raczej w postaci posługi-wania się etycznym językiem i tworzenia etycznych kontek-stoacutew ndash wydaje mi się że więk-szość ludzi może stwierdzić że to okropne lecz nie dostrzec że roacutewnież oni są za to odpo-wiedzialni i mogą to zmienić Myślę też że obrazy cierpią-cych i poniewieranych zwierząt należy zestawiać z obrazami

25 otwarteklatkipl

tych samych zwierząt żyjących szczęśliwie ndash obrazoacutew ktoacutere nie tylko są ładne lecz roacutewnież pełne ekspresji budzą emocje i poruszająrdquo

Roacutewnież w tym punkcie Karen i Jasmin się zgadzają bdquoCzasamirdquo moacutewi Jasmin bdquoto właśnie obrazy szczęśliwych zwierząt bardziej przemawia-ją do ludzi jako że ndash tak było w moim przypadku ndash osoba je oglądająca stwierdza JAK MOGĄ IM TO ZABIERAĆ Dla mnie najbardziej przejmujący jest na przykład widok kurcza-koacutew z sanktuarium VINE w stanie Vermont ktoacutere nawet podczas najsroższej zimy wolą spać na drzewachrdquo (Przyro-da stoi w rażącej opozycji do brudu ferm przemysłowych na ktoacuterych rocznie miliardy kur-czakoacutew i kur są chowane i więzione dla ich ciał i jajek)

Oproacutecz pokazywania cier-pienia zwierząt szczegoacutelnie

istotne jest przedstawianie ich jako jednostek przeciwstawia-nie się koncepcji zwierząt jako towaru moacutewi lauren Ornelas założycielka Food Empower-ment Project bdquoJeśli będziemy pokazywać tylko ich cierpienie nie pokażemy że mogą one wieść też normalne życie Weź-my na przykład kość słoniową Jeśli będziesz pokazywać jedy-nie martwe słonie z odpiłowa-nymi kłami to i tak przemoacutewi to do ludzi bo chyba każdya widziała obraz słonia stąpają-cego po sawannie Większość ludzi jest w stanie znacznie lepiej wyobrazić sobie słonia w jego środowisku natural-nym niż na przykład kurczakardquo lauren ktoacutera roacutewnież niejedno-krotnie korzystała z porusza-jących materiałoacutew ze śledztw uważa że drastyczne obrazy odgrywają istotną rolę w po-kazywaniu ludziom w jakich warunkach chowane są tzw

zwierzęta gospodarskie bdquoNie-mniej jednak czasami obawiam się że skupianie się na scenach szczegoacutelnie okrutnych ndash nawet jeśli wiemy że to codzienność ndash może bardziej zaszkodzić niż pomoacutecrdquo

Jej zdaniem lepiej jest położyć nacisk na przedstawia-nie obrazoacutew niezaprzeczalnie okrutnych takich jak na przy-kład przetrzymywanie zwierząt w niewoli lub okaleczanie ich (przypalanie dzioboacutew obcina-nie ogonoacutew i rogoacutew)

Wciąż czekamy na ostatnie słowo na temat wykorzystywa-nia obrazoacutew choć przypusz-czalnie nigdy ono nie padnie Możemy liczyć na dalsze dys-kusje i badania ktoacutere pozwolą ruchowi udoskonalić swoje metody i przekaz Jednak na chwilę obecną przygnębiające obrazy przede wszystkim ze śledztw zdają się brać goacuterę Nathan dodaje

Tak jak moacutewiłem wcześniej żaden konsument czy konsumentka nie powie ci że chce oglądać drastyczne obrazy Jednak niezaprzeczalnym faktem jest to że skutecznie przyczyniają się one do zmiany postaw i zachowań Drastyczne obrazy obok ktoacuterych ciężko przejść obojętnie i ktoacuterych nie da się zapomnieć stwarzają emocjonalną więź z tematem i dają początek dyskusjom na temat etyki A to właśnie te rzeczy wpływają na decyzje konsumenckie

27 otwarteklatkipl

Byłeś jednym z akty-wistoacutew ktoacuterzy w akcie solidarności wypalili sobie na ciele numer 269 Skąd pomysł na taką akcjęPomysł zrodził się wiele

lat temu w głowie Saszy On mieszka w Tel-Awiwie jeszcze jako dziecko przenioacutesł się tam z Mołdawii W temacie praw zwierząt Sasza działa już od 15 lat (może troszkę mniej) Taką

akcję wymyślił już bardzo daw-no temu ale na początku sam pomyślał że taki pomysł to jednak za dużo Kilka lat poacuteźniej opowiedział o swoim pomyśle innym izraelskim aktywistom

Wywiad z OLEGIEM OZEROWEM jednym z uczestnikoacutew akcji wypalania liczby 269

2 października 2012 w Światowym Dniu Zwierząt Hodowlanych na Placu Rabina Yitskhaka w Tel-Awiwie aktywiści ruchu

praw zwierząt przeprowadzili akcję solidarno-ściową mająca na celu ukazać głęboką empa-tię w stosunku do zwierząt zniewalanych i wykorzystywanych przez gatunek ludzki

Troacutejka aktywistoacutew w tym jeden ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji wypaliła sobie na skoacuterze numer bdquo269 Znakowanie poprzez wypalanie piętna rozgrzanym metalem jest po-wszechną praktyką stosowaną wobec niewin-nych zwierząt będących ofiarami eksploatacji dokonywanej przez ludzi na całym świecie Ta demonstracja miała za zadanie skierować naszą empatię w stronę obecnie najbardziej uciskanej grupy żywych istot ktoacutere mogą

odczuwać boacutel i cierpienie ndash w stronę zwierząt hodowlanych

A dlaczego właśnie bdquo269 bdquo269 to sym-boliczny ale naprawdę istniejący cielak ktoacutery urodził się na izraelskiej fermie mlecznej Jego życie zostanie zakończone w chwilę po tym gdy się zaczęło Poprzez wypalenie sobie tego numeru na własnych ciałach aktywiści poka-zali swoją solidarność z ofiarami ferm przemy-słowych i zapewnili wieczną pamięć sprawie o ktoacuterą walczą

Aktywistą ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji był Oleg Ozerow wieloletni działacz na rzecz praw zwierząt ktoacutery w poniższym wywiadzie opowiada o samej akcji reakcjach ludzi grani-cach poświęcenia oraz wielu innych ciekawych i ważnych kwestiach

pytania Olga Plesińska tłumaczenie i redakcja Marlena Kropidłowska

ale ich reakcja była na tyle negatywna że znoacutew odłożył go na kiedy indziej Ostatecznie rok poacuteźniej Sasza jeszcze raz przedstawił zarys akcji tym ra-zem wąskiemu kręgowi znajo-mych-aktywistoacutew i tym razem spotkał się ze wsparciem i entuzjazmem

Jak to się stało że znala-złeś się w Tel-AviviePonad 2 lata temu pozna-

łem izraelskiego aktywistę Przez cały ten czas utrzymy-waliśmy kontakt od czasu do czasu wymienialiśmy wia-domości na Facebooku czy rozmawialiśmy na Skypie Dodatkowo wraz z innymi ak-tywistami w Rosji wspieraliśmy izraelską kampanię przeciwko cieszącej się bardzo złą sławą fermie Mazor gdzie hodowano małpy ktoacutere potem wysyłano do laboratorioacutew żeby przepro-wadzać na nich badania

I kiedy Sasza przedstawił swoacutej pomysł znajomym wynik-nęła taka sytuacja że ze wzglę-doacutew bezpieczeństwa (w Izraelu łatwo można zniszczyć swoją karierę zawodową biorąc udział w podobnych wydarzeniach) w danym momencie poza Sa-szą w akcji moacutegł wziąć udział tylko jeszcze jeden człowiek Ten człowiek też kiedyś przyje-chał ze swoją rodziną z Rosji Przy okazji ciekawostką jest że pomimo tego że akcja była izraelska to jej uczestnikami byli ludzi mający w mniejszym lub w większym stopniu korze-nie w Związku Radzieckim

Znoacutew odbiegam od tematu Okazało się że w Izraelu nie da się znaleźć trzech osoacuteb do przeprowadzenia takiej akcji a minimalna liczba uczest-nikoacutew to właśnie troje - tak zdecydowali aktywiści bo

mniej uczestnikoacutew wyglądało-by naprawdę niezbyt dobrze Więc ten aktywista ktoacuterego poznałem dwa lata temu zapy-tał mnie czy chciałbym wziąć udział w takiej akcji

Czy od razu się zgodziłeśPrzyznaję że chwilę się

zastanawiałem Po prostu żeby pod wpływem impulsu nie na-pisać bdquoTak tak tylko pozwolić informacji powoli przeniknąć do moacutezgu Przez ten moment nie zastanawiałem się nawet zbyt dużo nad tym co robić a bardziej nad tym że ruch nie jest w stanie znaleźć w całym kraju nawet troacutejki do udziału w takiej akcji że tak nie może być W stosunku do siebie gdybym odmoacutewił odebrałbym to jako osobisty wstyd akty-wisty Przecież to też wymaga pewnego rodzaju poświęcenia ndash przyznać się że u ciebie w kraju do tego w takim w ktoacute-rym jest wielu wegan brakuje jednego () człowieka do prze-prowadzenia w pełni legalnej akcji Coacuteż przynajmniej wtedy tak myślałem że to w pełni legalna akcja Dopiero kilka dni przed dowiedziałem się że

zgodnie z izraelskim prawem nie wolno wykonywać celo-wych oparzeń na skoacuterze nawet w specjalnych salonach a co dopiero w przestrzeni publicznej

Co na to Twoi bliscy Na początku powiedzia-

łem o tym tylko kilku osobom ponieważ izraelscy aktywiści poprosili żeby informację prze-kazywać tylko tym rosyjskim aktywistom ktoacuterym w 100 ufam i ktoacuterzy mogą być gotowi przyjechać do Izraela i zrobić to samo Takich nie udało się zna-leźć z roacuteżnych względoacutew (ko-muś nie dali wolnego w pracy u kogoś nie było paszportu żona nie pozwoliła itd) Krew-nym nic nie moacutewiłem Jednak kiedy dowiedzieli się o akcji i obejrzeli wideo to zaczęło się Wszyscy dzwonili sto razy i analizowali co ze mną nie tak W rezultacie analiz powstały dwie głoacutewne wersji tego co się stało i tak albo 1) zwariowałem albo 2) musi chodzić o jakieś narkotyki

Jak Izraelki i Izraelczycy odebrali tą akcję Moacute-

28 otwarteklatkipl

wienie w Izraelu o holo-kauście to coś naprawdę mocnegoW tym temacie mogę opo-

wiedzieć dość interesującą hi-storię Jeden z naszych bdquowypa-laczy także aktywista z długim stażem kiedyś brał udział w pewnej akcji w Tel-Awiwie Podczas tamtej akcji stał z plakatem ktoacutery roacutewnież przy-roacutewnywał sytuację zwierząt do Holokaustu Podszedł do niego turysta i zaczął się oburzać na takie poroacutewnanie moacutewić że jest to niewłaściwe Wtedy aktywista odpowiedział Ty turysta będziesz moacutewił mnie Żydowi i obywatelowi Izraela ktoacutery ma w rodzinie ocalałych z Holokaustu co jest właściwe a co niewłaściwe

Głośno było o Was w mediachMedia głoacutewnego nurtu

w ogoacutele nie wykazały zainte-resowania akcją Inną kwe-stią jest to że akcja wywołała niebywałe poruszenie wśroacuted wegan i obrońcoacutew praw zwie-rząt Na chwilę obecną kam-panię 269 wspiera 20 krajoacutew Niedawno w Chorwacji miała miejsce akcja tatuowania liczby 269 a w Argentynie zrobiono w zasadzie dokładnie to samo co w Tel-Awiwie Myślę że to przełom zwłaszcza biorąc pod uwagę to że obecnie kampania ma na celu stworzenie między-narodowego symbolu protestu i oporu ale nie działającego w ukryciu tak jak ALF Działania mają być legalne i jawne ale roacutewnie bezkompromisowe

Na dzień dzisiejszy symboliczny tatuaż z liczbą 269 wykonało już ponad sto osoacuteb

a to przecież dopiero początek

W akcji wzięli udział sami faceci - to przypadek Nie było chętnych kobiet Czy może to była akcja dla bdquotwardzielirdquoNa jednym ze zdjęć na stro-

nie kampanii możesz zobaczyć dziewczynę ktoacutera naśladując nas wyraziła swoacutej sprzeciw Ona nawiasem moacutewiąc była prawdziwą bohaterką Skręciła z drutu kolczastego ten symbo-liczny numer rozżarzyła każdą cyfrę i przyłożyła ten rozgrzany drut do ręki i przycisnęła twar-dym przedmiotem I tak trzy razy Mało kto zdobyłby się na coś takiego Ja na przykład nie dałbym rady zrobić tego stopniowo Oczywiście wszy-scy bardzo chcieli żeby w akcji wzięła udział dziewczyna tak żeby całość nie wydawała się zbytnio hardcoreowa Nie-stety na tamtą chwilę żadnej nie udało się znaleźć [W stale trwających akcjach solidarno-ściowych tatuowaniawypa-lania sobie bdquo269 bierze udział wiele kobiet - OK]

Ci ktoacuterzy wypalali nu-mer na waszych ciałach nie bali się was skrzyw-dzić Trudno było znaleźć chętnych Jak układają się wasze stosunki już po wszystkim Wszyscy oni to obrońcy

praw zwierząt z długim sta-żem Aby im nie zaszkodzić nie będę się o nich rozpisywał powiem tylko że znalezienie ich w gronie wolontariuszy nie było trudne Oczywiście bali się że mogą nam zrobić większą krzywdę niż planowaliśmy i bardzo chcieli żeby wszystko poszło w miarę gładko

W związku z tym ćwiczyliśmy przebieg akcji na dachu domu gdzie zebraliśmy wszystkie niezbędne narzędzia Każdego wieczoru przez cztery kolejne dni Po kilka razy od początku do końca Następnie przy po-mocy lin spuściliśmy z dachu wszystkie sprzęty Po-tem sami zjechaliśmy z dachu i zaczęliśmy przymocowywać wszystko do dachu samocho-du Trzeba było widzieć miny przechodnioacutew w tamtym mo-mencie Wszystko to działo się w miejscu gdzie mieszkają głoacutewnie Erytrejczycy i Sudań-czycy czyli ludzie względnie dalecy od takich kwestii I nagle widzą zagrodę z drutu kolcza-stego załadowywaną na dach samochodu i trzech ludzi ktoacute-rzy mają w uszach przywieszki z numerem 269 takie jak u kroacutew i jeden z tych ludzi (ja) jeszcze trzyma czarne spoden-ki dwoma palcami żeby nie ubrudzić się świeżą farbą ktoacuterą trzeba była zamazać firmowe znaczki

Nasze relacje ze wszystkimi osobami ktoacutere wzięły udział w akcji stały się oczywiście bliższe Ale nie na poziomie częstszej komunikacji ndash po prostu czuję że gdzieś tam da-leko są ludzie z ktoacuterymi prze-żyłem bardzo ważne dla mnie dni uczucia ktoacutere są z tym związane trudno opisać można powiedzieć że jest to uczucie wypełniającego ciepła Już na zawsze będę związany z tymi ludźmi niewidzialnymi więzami I nie tylko z nimi W pierwszej kolejności ze zwierzętami

Wypuściliście naprawdę mocny i kontrowersyjny materiał Ale czy samo-okaleczanie się jest bdquowe-gańskierdquo W sensie sza-

29 otwarteklatkipl

nujemy innych staramy się działać na ich rzecz pomagać Po to by to ro-bić wielu z nas dba o dobrą kondycję zaroacutewno fizyczną jak i intelektualną Szanu-jemy ciała zwierząt ich nietykalność Nietykalność i autonomię innych ludzi A wy ranicie swoje ciała Rozumiem intencjęhellip Ale czy tędy drogaJa uważam że tak Akcja

nie jest jeszcze wystarczają-co ekstremalna skoro sprawa dotyczy mordowania ponad 150 miliardoacutew istnień rocznie Ja moacutegłbym zedrzeć z siebie skoacuterę gdybym miał pewność że takie coś pozwoli zatrzymać to szaleństwo Niestety tak by się nie stało Właśnie teraz w pełni to rozumiemy Jak powiedział Sasza bdquoWięcej nie można było zrobić Ludzie w większości nawet zbytnio się nie przerazili odkryciem praw-dy Chociaż kilkoma osobami jedzącymi mięso nawet tu w Rosji ta akcja wstrząsnę-ła Na zasadzie szoku - w ten dzień w ktoacutery obejrzeli wideo nie mogli zjeść mięsa na obiad Nie wiem na ile można ocenić takie zwycięstwo Ale podkreślę jeszcze raz to dopiero początek

Co się tyczy weganizmu i cielesności - weganizm często jest sprowadzany do jedzenia Pokazaliście dość spektakularnie że jest to o wiele więcej Że weganizm jest aktem solidarności Roacutewnież cielesnej Jakkolwiek patetycznie to nie brzmi ndash połączyliście się ze zwie-rzętami w części ich boacutelu Jak czujesz siebie po tym doświadczeniu Bliższy

zwierzętom Bardziej zaangażowany Nie uwierzysz ale takie

samo pytanie zadałem Laza-rosowi Gorelikowi ojcu Zohara trzeciemu aktywiście ktoacutery zro-bił sobie znamię A Lazaros zrobił sobie tatuaż w ramach izraelskiej akcji

Zadałem to pytanie bo sam poczułem że stałem się bliższy zwierzętom że moacutej los stał się bliższy ich losowi przecież my wszyscy jesteśmy bezimiennymi stworzeniami z numerami porządkowymi wypalonymi na naszych ciałach

I zwierzęta nie mogą liczyć na nikogo więcej niż na swoich braci obrońcoacutew praw zwierząt Oznacza to że oproacutecz bliskości poczułem jeszcze coś ważniej-szego pewnego rodzaju po-trzebę wzięcia jeszcze większej odpowiedzialności za swoje działania i aktywizm Zrozu-miałem ze muszę robić więcej i wahać się mniej Zrozumia-łem ze strach i wątpliwości nie pomogą kiedy toczy się taka poważna i istotna walka

Tu bym chciała wroacutecić do boacutelu czy warto było go doświadczyć Czym ten boacutel jest dla Ciebie Jaki jest dla Ciebie jego sym-boliczny głębszy wymiarWszystko co robiłem dla

zwierząt uważam za warte doświadczenia Absolutnie wszystko Teraz w Rosji zaczy-na się prawdziwa wojna z mordercami psoacutew ktoacuterych

30 otwarteklatkipl

jest kilkuset w całym kraju A aktywistoacutew ktoacuterzy są gotowi realnie działać w tym temacie (także legalnymi metodami) można policzyć na palcach Właśnie dzisiaj ogłoszono że hycle donoszą na policję na obrońcoacutew praw zwierząt w tym na mnie Czym by się to nie skończyło to jestem pewien że warto to robić

Nie pamiętam o boacutelu ale każdego dnia patrzę na znamię i ono przypomina mi dzień za dniem ze moje osobiste i domowe życie to niepotrzebna krzątanina Staram się na nią tracić coraz mniej i mniej cza-su Planuję zrezygnować z pracy w biurze tak by w pełni moacutec się poświęcić obronie praw zwierząt Jeśli to wszyst-ko brzmi zbyt patetycznie ndash wybaczcie I nie proacutebuję tu z siebie robić żadnego bohate-ra w żadnym wypadku Prze-ciwnie wydaje mi się że nie udało mi się osiągnąć przesad-nie dużo w ciągu tych moich

30 lat życia Oczywiście tak jak wspominałem wcześniej symboliczne znaczenie bdquo269rdquo jest bardzo duże Jeśli kampa-nia będzie rozwijać się w takim tempie to w ciągu powiedzmy 5 lat bdquo269rdquo stanie się szeroko rozpoznawalnym symbolem sprzeciwu wobec zagłady zwierząt lub ich holokaustu jak powiedzieliby moi izraelscy przyjaciele Ludzie będą wi-dzieć te cyfry i będą wiedzieć ze człowiek ktoacutery je nosi ndash nie-ważne czy na koszulce czy jako tatuaż czy znamię jest radykalnie nastawiony przeciw-ko temu co się dzieje

Na koniec ndash warto było to zrobićNiedawno rozmawialiśmy

z Saszą na ten temat Roz-mawialiśmy w kontekście zachęcenia ludzi w Rosji do akcji tatuowania się 18 grudnia Moacutewiłem że istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo ze nie znajdziemy w Rosji ludzi

ktoacuterzy będą chcieli zrobić coś takiego i zapytałem Saszę czy może ja powinienem dodatko-wo zrobić jeszcze tatuaż żeby w ten sposoacuteb i Rosja wsparła dalej akcję I Sasza odpowie-dział bdquoOleg wiesz że jeśli to by zależało od nas to dawno już byśmy pokryli swoje ciała piętnami i tatuażami od głowy do piętrdquo Ale nam są niezbędni nowi ludzie w kampanii Innymi słowy powtarzanie akcji nie ma większego sensu Żeby roz-winąć kampanię konieczne są nowe radykalne działania i ja z przyjemnością wezmę w nich udział Przy okazji mogę wspomnieć że w ramach mię-dzynarodowej tatu-akcji tatuaż 269 wykonało 4 Rosjan i 2 Białorusinoacutew

To znaczy że sytuacja nie jest beznadziejna i z pewnością uda nam się zwyciężyć Musimy zwyciężyć

31 otwarteklatkipl

Kiedy jest mi źle myślę o tym jak źle jest bezsilnym bezbronnym zwierzętom w tych potwornych gułagach rozpaczy To nadaje perspektywę mojemu boacutelowi Pamiętam roacutewnież o tym że ja znalazłem się tu z wyboru Zwierzęta nie

Zachęcam aktywistoacutew aby dbali o swoje zdrowie Trzymajcie się blisko swoich rodzin i ludzi ktoacuterych kochacie Bądźcie dla siebie dobrzy Miejcie poczucie humoru Ostatnio trochę medytowałem i bardzo mi to pomogło Polecam roacutewnież by pić duże ilości wody regularne ćwiczyć uprawiać chociaż jeden sport słuchać muzyki dużo czytać i choć raz dziennie wybuchnąć radosnym śmiechem

Stres pojawi się na pewno Życie aktywistoacutew jest bardziej intensywne wrażliwe i czujne niż życie wielu innych osoacuteb Z definicji jest więc nieustannie podatne na wszechobecną przemoc Gdybym jednak miał wybrać jedno z dwojga to wolałbym się spalić wiodąc autentyczne życie pełne wspoacutełczucia niż powoli rdzewieć prowadząc życie pełne przemocy i pozbawione refleksji Nie ma powodoacutew żeby czegokolwiek żałować

Nie ma odwrotu

PHILIPP WOLLEN na temat aktywizmu

Page 8: Otwarte Klatki Biuletyn 1/2013

KOSTARYKA ZAKAZUJE MYŚLISTWA JAKO FORMY SPORTU Po jednomyślnym i ostatecznym głosowaniu w grudniu ubiegłego roku parlament Kostaryki

jako pierwszy w całej Ameryce Południowej wprowadził w życie ustawę całkowicie zakazującą uprawiania myślistwa dla sportu Dzięki temu osoby ktoacutere przyłapie się podczas polowania mogą podlegać karze do czterech miesięcy pozbawienia wolności lub $3000 grzywny

Kostaryka jako jeden z niewielu krajoacutew na świecie w ktoacuterym zachowała się bioroacuteżnorodność gatunkoacutew jest wielką atrakcją dla myśliwych ktoacuterzy przyjeżdżają na łowy w poszukiwaniu egzo-tycznych kotoacutew kolorowych papug i innych zwierząt atrakcyjnych dla przemysłu zoologicznego Dlatego też wprowadzony zakaz daje szansę na utrzymanie roacuteżnorodności gatunkoacutew i odrodzenie się prawdziwej turystyki

Warto także wspomnieć że przegłosowana ustawa weszła w życie tylko dzięki determinacji aktywistoacutew ktoacuterzy dwa lata temu zebrali na petycji domagającej się zakazu myślistwa prawie 177 tysięcy podpisoacutew a następnie przedłożyli parlamentowi obywatelski projekt ustawy Brawa

HOLENDERSKI SENAT PRZEGŁOSOWAŁ ZAKAZ HODOWLI NOREK NA FUTRA

W dekadę po tym jak Holandia urosła na trzecią na świecie zaraz po Danii i Chinach potęgę w produkcji futer z norek z rocznym wynikiem na poziomie 6 milionoacutew skoacuter pod koniec roku holen-derski senat przegłosował zakaz hodowli norek dla futer

Kilka miesięcy wcześniej Minister Rolnictwa wystosował ankietę do obywateli Holandii Okazało się że aż 93 Holendroacutew i Holenderek jest przeciwko zabijaniu zwierząt na futra Na zamknięcie swoich ferm hodowcy norek mają czas do 2024 roku

Holenderski przemysł futrzarski obecnie składa się ze 170 ferm norek na ktoacuterych zwierzęta trzymane są zazwyczaj w jałowych metalowych klatkach długości ludzkiego przedramienia W naturalnych warunkach norki zasiedlają najczęściej doliny rzeczne a ich potrzeby terytorialne szacuje się na ok 800 ha Poprzez stres wywołany hodowlą w ciasnych często stłoczonych klat-kach norki przejawiają objawy stereotypii i kanibalizmu Holandia wprowadziła zakaz hodowli lisoacutew

na futra już w 1995 roku w dwa lata poacuteźniej wprowadziła zakaz hodowli szynszyli na futra

Zakaz hodowli norek oznacza że za 12 lat holenderski przemysł futrzar-ski będzie tylko wstydliwym wspo-mnieniem a ludzie z niedowierzaniem będą kręcić głowami i zastanawiać się

Jak mogliśmy to robić zwierzętom

Tą dobrą informacją kończymy nasze zestawienie Wydawać by się mogło że rok 2012 był dość przychyl-nym rokiem dla aktywistoacutew jednak my życzymy sobie i Wam żeby nad-chodzący 2013 obfitował w jeszcze więcej akcji dążących do wyzwolenia zwierząt

11

12

8 otwarteklatkipl

GenevAnimaliste oraz LausAnimaliste organizują pierwszą Międzynarodową Veggie Pride ktoacutera odbędzie się

18 maja 2013 r w Genewie (Szwajcaria) Będzie to weekend (16-20 maja) pełen atrakcji takich jak wykłady koncerty spotkania oraz happeningi przed WHO i ONZ i wręczenie petycji przeciw wegefobii

Pierwsze lokalne Veggie Pride miały miejsce we Francji na początku lat 2000 jako odpowiedź na ataki i dyskryminację ktoacutere musieli znosić francuscy wegetarianie i weganie

Wyszli oni na ulice po to aby pokazać że istnieją i że oczekują poważnego traktowania ponieważ cierpienie i śmierć miliardoacutew zwierząt

jest sprawą poważną i polityczną Powstało też wtedy pojęcie wegefobii czyli tego z czym pew-nie każdy z nas miał do czynienia w postaci ata-koacutew głupich komentarzy wyśmiewania się itd Ważne jest żeby nazywać rzeczy takimi jakie są i na tego typu ataki odpowiedzieć że jest to wegefobia staje się to wtedy kwestią polityczną a nie prywatną Dlaczego ważne jest żeby było nas jak najwięcej na Veggie Pride

Ponieważ jest to jedyna taka okazja by pokazać

międzynarodowym instytucjom takimi jak WHO czy ONZ że jest nas

dużo

PIERWSZA Międzynarodowa VEGGIE PRIDE

9 otwarteklatkipl

Jola Cora

Dobrusia Karbowiak

ANIMAL IMPACT Secrets Proven to Achieve Results and Move the World to jedna z najnowszych pozycji poruszających tematykę strategii działania na rzecz zwierząt Autorka Caryn Ginsberg jest osobą łączącą w sobie zainteresowanie problematyką zwierząt oraz wiedzę z dziedziny marketingu To połączenie zdarza się wśroacuted aktywistoacutew niezwykle rzadko więc na pewno warto sięgnąć po książkę ktoacutera podpowiada nam jak myśleć o prowadzeniu kampanii aby jej skuteczność była możliwie najwyższa

Ginsberg tłumacząc swoacutej sposoacuteb patrzenia na aktywizm podaje jednocześnie mnoacutestwo przykładoacutew działań i kampanii ktoacutere odniosły sukces Przykłady te dotyczą zaroacutewno promowania adopcji czy stery-lizacji jak i walki z hodowlami przemysłowymi albo promowania diety wegańskiej więc praktycznie każda osoba lub organizacja działająca w ramach ruchu praw zwierząt znajdzie jakieś inspiracje dla swoich działań Można się zgadzać lub nie zgadzać z autorką albo poszcze-goacutelnymi akcjami i organizacjami zaprezentowanymi w książce ale na pewno warto przeczytać i wszystko solidnie przemyśleć

wwwanimal-impactcom

Ze względoacutew osobistych jest to je-dyna taka okazja by zwiedzić Genewę (bardzo drogie miasto) taniej ponieważ komitet Veggie Pride zapewnia moż-liwie najtańsze noclegi a wegańskie wyżywienie za bdquoco łaskardquo

Nie wspominając już o radości spędzenia czasu z weganami z całe-go świata oraz chodzenia na wykłady koncerty itp

Rezerwujmy sobie czasurlop już teraz

Strona ogoacutelna o Veggie Pride httpwwwveggieprideorgen

Strona (w budowie) o tegorocznej Veggie Pride httpwwwveggiepridech

Petycja przeciw wegefobii (zachęcamy do podpisania) ktoacutera będzie wręczona podczas Veggie Pride httpwwwavaazorgenpetitionRespect_of_the_rights_of_vegans_and_vegeterians

Wydarzenie na Facebooku httpwwwfacebookcomevents126216770855732

Grupa na Facebooku dot wyjazdu z Polski do Genewy na Veggie Pride dodawajcie siebie jeśli chcecie w niej być httpwwwfacebookcomgroups308055985967799

10 otwarteklatkipl

Agata Wilkowska

ETYKA A TO CO JEMY ndash Peter Singer Jim MasonNakładem wydawnictwa Czarna Owca ukazała się kolejna już książ-

ka autorstwa Petera Singera - australijskiego etyka znanego dzięki pozycji bdquoWyzwolenie zwierzątrdquo praktycznie wszystkim aktywistom i aktywistkom prozwierzęcym Jego nowa książka adresowana jest przede wszystkim do ludzi ktoacuterzy w supermarketach wybierają kuszące produkty jednocześnie nie zastanawiając się nad ich pochodzeniem składem czy wartością odżywczą

Peter Singer wraz z Jimem Masonem prawnikiem specjalizującym się w prawach ludzi i zwierząt odsłaniają przed czytelnikami prawdę ukrytą za ładnymi etykietkami Książka jest doskonałą odpowiedzią na niezwykle ważne pytanie jak kupować i jeść etycznie Autorzy poruszyli w niej tematy związane z przemysłową hodowlą zwierząt i weganizmem ale zwroacutecili uwa-gę także na kwestię żywności Fair Trade i organicznej

Pozycję polecamy przede wszystkim osobom ktoacuterym wciąż jeszcze nie udało się zrezygnować z mięsa i innych produktoacutew odzwierzęcych Jednak aktywiści i aktywistki roacutewnież powinni się z nią zapoznać aby odświeżyć swoją wiedzą i zdobyć wiele nowych argumentoacutew na rzecz weganizmu

wyd Czarna Owca Warszawa 2012HENRY ONE MANS WAY

Film ten jest wciąż aktualny mimo że nakręcono go już prawie 20 lat temu Co więcej można go polecić wszystkim aktywistom i aktywistkom bez względu na obszar działań Henry Spira (1927-1998) był działaczem związkoacutew zawodowych zaangażowanym w ruchu na rzecz praw obywa-telskich W latach 70 po poznaniu Petera Singera zaczął skupiać się na obronie zwierząt Dzięki temu że potrafił trzeźwo ocenić sytuację i wy-znaczyć realne cele osiągał sukcesy Reprezentowany przez niego model aktywizmu powinien stanowić inspirację dla każdego i każdej z nas

Spira przekonał do swoich działań wielu dziennikarzy i naukowcoacutew co w znaczącym stopniu wpłynęło na zmianę oblicza wielu amerykańskich koncernoacutew takich jak Revlon i Avon Firmy te dzięki jego działaniu zdecydowały się na finansowanie badań nad alter-natywami dla testowania kosmetykoacutew na zwierzętach Poprzez liczne protesty Spira do-prowadził roacutewnież do tego że Muzeum Historii Naturalnej w Nowym Jorku zrezygnowało z eksperymentoacutew na kotach Jeśli widział szanse na zwycięstwo potrafił dla osiągnięcia celu wystąpić nawet przeciwko Ministerstwu Rolnictwa Film o nim można więc śmiało potraktować jako warsztat z wystąpień publicznych czy przeprowadzania kampanii

reż John Swindells 1997 (do pobrania z wwwalterkinoorg)

PROJEKT VEGAN BUDDYPortal społecznościowy bdquoWegański przyjacielrdquo skupia wegan i weganki z całej Polski ktoacuterzy służą poradami i odpowiedzią na wszelkie pytania dotyczące weganizmu Ideą serwisu jest prosta umożliwić ludziom ktoacuterzy chcą przejść na weganizm poznanie osoacuteb ktoacutere po prostu im w tym pomogą Osoby z doświadczeniem to kopalnie wiedzy więc jeżeli nie wiecie jak i z czego zrobić pyszne wegańskie ciasto gdzie znaleźć nieskoacuterzane buty czy jak przyrządzić bigos żeby oszukać mięsożernych znajomych od razu kontaktujcie się z nimi Weganie i weganki roacutewnież mogą wykazać się aktywnością i zarejestrować się w serwisie dzięki czemu osoby szukające pomocy szybko znajdą odpowiednią osobę ze swojego miasta Całe zadanie polega na tym aby odpowiadać na pytania zaoferować wsparcie i pokazać innym jakie to wszystko jest proste Jeżeli obie strony wykażą dobre chęci można umoacutewić się na wspoacutelne zakupy czy gotowanie obiadu

wwwveganbuddypl

11 otwarteklatkipl

Joanna Stiller

Joanna Stiller

Stereotypia apatia choro-by oczu i uszu rany ciała ndash na każdej spośroacuted 52

ferm objętych śledztwem wy-stąpiło co najmniej jedno z tych zjawisk

Materiały ze śledztw na fermach zwierząt hodowanych na futra były w ostatnich latach wielokrotnie publikowane w roacuteżnych krajach szczegoacutelnie w tych będących potentata-mi na światowych rynkach skoacuter jak Dania czy Finlandia Wszystkie śledztwa wykaza-ły że problem zapewnienia zwierzętom odpowiednich warunkoacutew na fermach przemy-słowych jest poważny a jego konsekwencjami są min liczne okaleczenia zwierząt oraz zmiany behawioralne

W latach 2011-2012 podob-ne śledztwo zostało przepro-wadzone na fermach na terenie całej Polski Stowarzyszenie Otwarte Klatki otrzymało od anonimowego źroacutedła mate-riały filmowe i fotograficzne dokumentujące rzeczywiste warunki hodowli i chowu zwie-rząt Śledztwo objęło 52 fermy mięsożernych zwierząt futerko-wych (lisy norki jenoty)

Warto wspomnieć że w 2011 r NIK przeprowadziła kontrolę 23 ferm futrzarskich w Wielkopolsce skupiając się jednak na zbadaniu skuteczno-ści egzekwowania przepisoacutew ochrony środowiska budow-lanych oraz weterynaryjnych Wyniki kontroli wskazują na wysoki stopień nieprawidło-wości i uchybień w stosunku

do obowiązujących przepisoacutew Niezwykle istotny jest wniosek dotyczący Inspekcji Weteryna-ryjnych ktoacutere według raportu w dużej mierze przeprowadzają kontrolę ferm oraz dokumentu-ją je w sposoacuteb nierzetelny oraz zawężają zakres kontroli

Poza tym na terenie wszyst-kich ferm przynajmniej raz do roku powinna zostać przepro-wadzona kontrola weterynaryj-na przez odpowiednią jednost-kę Powiatowego Inspektoratu Weterynaryjnego Wszelkie nieprawidłowości i problemy zostały zatem zaobserwowane na fermach ktoacutere takiej kontroli zostały poddane

Śledztwo ktoacuterego wyniki opublikowało Stowarzyszenie Otwarte Klatki koncentruje się na warunkach bytowania zwie-

rzeczywistość polskich ferm futrzarskichCENA FUTRA

12 otwarteklatkipl

rząt z uwzględnieniem zaroacutewno stanu psychofizycznego zwie-rząt jak i warunkoacutew w jakich są hodowane i chowane

Powszechnym zjawiskiem występującym na fermach objętych śledztwem i udoku-mentowanym w materiałach jest stereotypia Polega ona na mechanicznym wykonywaniu i sukcesywnym powtarzaniu zachowań niekiedy roacutewnież aktoacutew autoagresji jak np wyry-wanie futra Zwierzęta biegają od jednego końca klatki do drugiego zataczają koła albo proacutebują przegryźć pręty klatki Przyczyną takiego zachowania jest fakt że mięsożerne zwie-rzęta hodowane na futra nie zaliczają się do kategorii zwie-rząt w pełni udomowionych są one tym samym nieprzystoso-wane do życia w klatce

Brak także jakichkolwiek elementoacutew ktoacutere mogłyby urozmaicić życie zwierząt Warto roacutewnież dodać że w nie-ktoacuterych miejscach klatki były większe od wymaganych a mimo to nie udało się uniknąć tego typu problemoacutew

Kolejnym powszechnym zjawiskiem zaobserwowanym na przemysłowych fermach zwierząt hodowanych na futra są objawy apatii Mogą one wynikać przynajmniej z kilku powodoacutew należy jednak po-dejrzewać że w dużej mierze są podobnie jak stereotypia wynikiem bytowania w klatkach i związanych z tym zmian w behawiorze zwierząt Apa-tyczne zwierzęta kulą się na tyłach klatek są osowiałe nie reagują na bodźce i nie wyka-zują żadnych oznak zaintere-sowania Dotyczy to zaroacutewno młodych jak i starych zwierząt choć z wiekiem zachowanie to znacznie się nasila

Innym zauważalnym na fer-mach problemem są choroby oczu oraz jamy ustnej Zaob-serwowano iż oproacutecz zwięk-szonej podatności na kontakt z patogenami ktoacutera wynika z przemysłowej formy chowu duże zagęszczenie zwierząt wyraźnie koreluje z występo-waniem wszelkiego rodzaju ran oraz innych problemoacutew zdro-wotnych Są one konsekwencją zaroacutewno przebywania w klatce jak i przebywania wespoacuteł z in-nymi osobnikami na zbyt małej przestrzeni

Choć przypadki agresji zostały zarejestrowane na stosunkowo niewielkiej licz-bie ferm objętych śledztwem można przypuszczać że zja-wisko to jest powszechnie występujące Terytorialność mięsożernych zwierząt hodo-wanych na futra w warunkach fermowych jest jednym z głoacutew-

nych czynnikoacutew powodujących występowanie aktoacutew agresji pomiędzy nimi Do typowych ran zadawanych przez inne zwierzęta należą w szczegoacutel-

ności ugryzienia głowy okolic karku i tułowia rany łap i ogona

Roacutewnież stan sanitarny ferm pozostawia wiele do życzenia Udokumentowano przypadki nieusunięcia zwłok padniętych zwierząt z klatek roacutewnież takich w ktoacuterych prze-bywają inne zwierzęta co może stanowić poważne zagrożenie epidemiologiczne Dodatkowo zaobserwowano i udokumen-towano przypadek kanibalizmu czyli zjadania zwłok padłego zwierzęcia przez inne zwierzęta w klatce Ponadto występu-ją częste zabrudzenie klatek kawałkami sierści resztkami karmy czy innymi zanieczysz-czeniami Warunki sanitarne na terenie oraz w okolicach fermy także często nie są prawidłowe Najpowszechniejszym proble-mem jest duża ilość odchodoacutew zgromadzona pod klatkami

Poza aspektem epidemio-logicznym wpływają one na zwiększenie odoroacutew Poza te-renem fermy kilkakrotnie zaob-serwowano i udokumentowano

13 otwarteklatkipl

oskoacuterowane tuszki zwierząt zgromadzone nieopodal płotu

Należy pamiętać że otrzy-mane materiały nie zawsze pokazują wszystkie problemy występujące na danej fermie Można więc przypuszczać że statystyki podane w raporcie to wartości minimalne i prawdo-podobnie przy dłuższej i bar-dziej dokładnej kontroli byłyby wyższe

W związku z powyższymi faktami nasuwa się wniosek iż w hodowli przemysłowej nie da się zapewnić odpowiednich warunkoacutew do bytowania zwierząt i sama w sobie tego typu hodowla jest zaprzeczeniem ich dobrostanu

Jedynym skutecznym rozwiązaniem jest całkowity zakaz hodowli zwierząt na futra

W związku z wynikami śledztwa Fundacja Viva Polska działająca w ramach Kolacji na rzecz Zakazu Hodowli Zwierząt na Futra w Polsce skierowała do prokuratury zawiadomienia o łamaniu prawa dotyczące

trzech miejsc na ktoacuterych zaob-serwowano największe zanie-dbania

Kilka dni po publikacji ra-portu w listopadzie 2012 r Ekostraż oraz Otwarte Klatki przeprowadziły wspoacutelnie inter-wencję na fermie pod Ostro-wem Wielkopolskim Jeden z trzymanych tam lisoacutew miał ogromne narośla w jamie ustnej i został odebrany wła-ścicielowi oraz przewieziony do Wrocławia gdzie poddano go leczeniu Zdaniem pracowni-koacutew Powiatowego Inspektoratu Weterynarii w Ostrowie Wiel-kopolskim ktoacutery kontrolował tę fermę zaledwie dwa tygodnie wcześniej w dniu interwencji bdquokondycja wszystkich zwierząt na fermie była bardzo dobra Odebrany lis nigdy nie był le-czony przez właściciela a w ujawnionym podczas in-

terwencji stanie znajdował się przynajmniej od kwietnia 2012 r Pomimo udzielenia facho-wej opieki nie udało się ocalić mu życia Zmiany okazały się na tyle rozległe że skazywały go na ciągłe cierpienie a ich chirurgiczne usunięcie było niemożliwe

Pełen tekst raportu dostępny jest na stronie wwwotwarteklatkipl

Bibliografia NIK Delegatura w Poznaniu bdquoIn-

formacja o wynikach kontroli spra-wowania nadzoru przez inspekcje państwowe nad funkcjonowaniem ferm zwierząt futerkowych w woje-woacutedztwie wielkopolskimrdquo

Raport Stowarzysenia Otwarte Klatki - bdquoCena Futra - rzeczywistość polskich ferm futrzarskichrdquo

Kiedy przygotowywaliśmy publikację materiałoacutew ze śledztwa zupełnie nie wiedzieliśmy czego się spodziewać Oczywiście padły oskarżenia że to oszustwo że flash aparatu bardziej szko-dzi zwierzętom w klatkach niż samo życie na fermie Jednak w reakcjach ludzi dominowały gratulacje za dobrze wykonaną pracę i szczera wściekłość na to co robi w Polsce przemysł fu-

trzarski Wiedzieliśmy już że obraliśmy właściwy kurs i że warto iść tą drogą Nabraliśmy pewności że właśnie upublicznie-nie prawdziwego obrazu hodowli zwierząt na futro jest tym czego przemysł futrzarski boi się najbardziej Tak samo jest w przypadku każdego innego przemysłu opartego na wyzysku zwierząt

14 otwarteklatkipl

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

15 otwarteklatkipl

Całkiem niedawno byli-śmy świadkami histo-rycznego wręcz wy-

darzenia Parlament Holandii przegłosował zakaz hodowli zwierząt na futra z 12-letnim okresem przejściowym Nie jest to pierwszy kraj ktoacutery wprowa-dził taki zakaz ndash jednak w przypadku Holandii sytuacja jest wyjątkowa przede wszyst-kim dlatego że nigdy wcześniej zakaz nie objął przemysłu ktoacutery był tak silny Statystyki z ubiegłego roku pokazują że Holandia jest w ścisłej świato-wej czołoacutewce jeśli chodzi o produkcję skoacuter z norek

Organizacja Bont voor Dieren (Futro dla Zwierząt) powstała w 1986 roku i wtedy mniej więcej rozpoczęły się pierwsze starania Holendroacutew o wprowadzenie zakazu ho-dowli zwierząt na futro Po raz ostatni do mobilizacji w spra-wie zakazu doszło w roku 2006 W październiku tamtego roku SP (Partia Socjalistyczna) oraz Partij van de Arbeid (Partia Pracy) zaproponowały ustawę zakazującą takiej hodowli Od tamtego momentu ruch prozwierzęcy zaczął skupiać się na lobbowaniu w parlamencie Aby uzyskać większość konieczną do wprowadzenia zakazu trzeba było przekonać kilka partii do głosowania za nim W ocenie Femke Zandberg członkini

Bont Voor Dieren dużą rolę odegrały roacutewnież śledztwa na fermach hodujących zwierzęta na futro

Jeden obraz wart jest tysiąca słoacutew W 2008 roku nagrano więc materiał na kilku fermach norek i filmy te zostały pokazane politykom Nagrań używaliśmy także w trakcie kampanii

Hodowcy nie przyglądali się tym działaniom bezczynnie Wydali miliony euro na reklamy w telewizji i prasie Na szczę-

ście ta kampania nie przyniosła im sympatii społecznej ktoacuterej się z pewnością spodziewali Dyskusja zaczęła skupiać się na sytuacji materialnej po-szczegoacutelnych właścicieli ferm

Po okresie lobbowania większość parlamentarna głosująca za zakazem składała się z następujących partii SP (Partia Socjalistyczna) Partij van de Arbeid (socjal-demokra-ci) Partij voor de Dieren (Par-tia dla Zwierząt) GroenLinks (Zieloni partia lewicowa) D66 (demokraci) i Partij voor de Vrijheid (Partia Wolności pra-wica) Partie ktoacutere głosowały przeciwko zakazowi to VVD (partia liberalna) Liberals CDA (chadecja) ChristenUnie i SGP (obie są partiami religijnymi)

Zandberg zauważa roacutewnież

i jego konsekwencje dla Polski

Zakaz w Holandii

że bdquofuter na ulicach jest więcej niż kiedykolwiek wcześniej Z drugiej strony rośnie też ilość ludzi ktoacuterzy zdecydo-wanie występują przeciwko futromrdquo Bont voor Dieren nie zaprzestało więc protestoacutew przeciwko futrom tylko dlatego że przemysł został zdelegalizo-wany Teraz środek ciężkości przenioacutesł się na zachowania konsumentoacutew Organizacja wspoacutełpracuje z projektantami mody i markami aby wspoacutelnie zmieniać podejście ludzi do mody Efektem tej wspoacutełpracy jest min prezentacja bdquoSusta-inable Storiesrdquo przedstawiona w trakcie Amsterdamskiego Tygodnia Mody Prezentacja dotyczyła praw zwierząt oraz dwoacutech marek ktoacutere bardzo po-ważnie podchodzą do tematu niewykorzystywania surowcoacutew odzwierzęcych oraz ekologii Ecological Textiles i Honest By

Zdaniem Zandberg jeśli chodzi o sprawy dotyczące zwierząt Holandia zdecydowa-nie podąża w dobrym kierunku bdquoCoraz więcej uwagi poświęca się dobrostanowi zwierząt i ich prawom Coraz więcej ludzi zdaje sobie sprawę z tych rze-czy W 2012 roku Holendrzy po raz pierwszy zjedli mniej mię-sa ale więcej za nie zapłacili Mamy też Partij voor de Dieren (Partię dla Zwierząt) ktoacutera in-spiruje roacuteżne działania na rzecz zwierzątrdquo

Co ten zakaz oznacza dla Polski

Już teraz Polska jest atrak-cyjnym krajem dla zagranicz-nych inwestoroacutew Głoacutewną zaletą są niskie koszty prowa-dzenie fermy niższe płace dla pracownikoacutew mniej restrykcyj-

ne prawo i stosunkowo nieduży sprzeciw okolicznych miesz-kańcoacutew i społeczności Do-datkowo całość produkcji jest sprzedawana do zagranicznych domoacutew aukcyjnych co w obli-czu niższych kosztoacutew generuje dodatkowy zysk Należy zatem podejrzewać że zakaz hodowli zwierząt na futra w Holandii i wynikający z niego dwunasto-letni okres przejściowy będzie oznaczał znaczny wzrost liczby inwestycji z holenderskim kapi-tałem w Polsce

W jaki sposoacuteb zagranicz-ne firmy działają w krajach o bardziej sprzyjających warun-kach inwestycyjnych pokazuje przykład amerykańskiej firmy Smithfield Foods ktoacutera w 1999 roku przejęła firmę Animex SA jednego z największych produ-centoacutew mięsa w Polsce

W 2003 roku Inspekcja Ochrony Środowiska wraz z Państwową Inspekcją Sani-tarną Inspekcją Weterynaryjną i Nadzorem Budowlanym prze-prowadziła kontrolę na 14 fermach trzody chlewnej należących do koncernu Pod-czas kontroli stwierdzono iż bdquokierownictwa wszystkich

14 kontrolowanych ferm na-leżących do amerykańskiego koncernu Smithfield Foods dopuściło do naruszenia prze-pisoacutew ochrony środowiska oraz przepisoacutew prawa budowlanego jak też wymagań wynikających z przepisoacutew sanitarnych i wete-rynaryjnychrdquo

Stwierdzone naruszenia to między innymi brak pozwoleń na wyprowadzanie gazoacutew i pły-noacutew do powietrza zanieczysz-czanie środowiska gnojowicą brak wymaganych szczepień u pracownikoacutew czy wręcz nie-zarejestrowanie prowadzenia działalności u Powiatowego Lekarza Weterynariirdquo

W 2005 roku brytyjska organizacja Compassion in World Farming przeprowadziła śledztwo na dwoacutech fermach świń w Polsce należących do Smithfield Foods

Film pokazuje bardzo złe warunki w ktoacuterych zwierzęta są hodowane Tak więc okazało

16 otwarteklatkipl

17 otwarteklatkipl

się że po raz kolejny kontrole nie były w pełni skuteczneObecnie w Polsce istnieje przy-najmniej kilka ferm norek z kapitałem holenderskim Ferma w Żdżarach została w zeszłym roku ukarana za zatruwanie pobliskiego strumy-ka ściekami przemysłowymi I choć mandat został przyjęty to nieznaczna kwota 500 zł powinna być dla właściciela holenderskiej firmy Futrex je-dynie potwierdzeniem tego że w Polsce przepisy dla tego typu działalności są dużo bardziej korzystne niż w innych krajach Kolejna ferma w Radachowie w wojewoacutedztwie lubuskim na-leżąca do holenderskiej spoacutełki Farm Equipment International przez pracownikoacutew była oskar-żana o łamanie ich praw Cho-dzi między innymi o brak dostę-pu do wody pitnej urągające

warunki noclegowe dla pra-cownikoacutew czy ich zastrasza-nie Mieszkańcy miejscowości Karsko w wojewoacutedztwie za-chodniopomorskim oskarżają Farm Equipment International że należąca do spoacutełki ferma przyczynia się do znacznego obniżenia jakości życia jak roacutewnież stwarza zagrożenie dla okolicznej fauny W ostatnim czasie spoacutełka zapowiedzia-ła plan powiększenia obsady fermy do 140 tysięcy zwierząt

Jeśli lokalne władze miałyby na to przystać ferma będzie jedną z największych jeśli nie naj-większą fermą norek w Polsce

Bowiem bdquoholenderski stylrdquo to duże fermy na ktoacuterych hodowanych jest kilkadziesiąt tysięcy zwierząt Fermy są szczelnie otoczone wysokimi murami ogrodzeniami z siatki stalowej drutami pod napię-ciem

Wyposażone są w szczelny system monitoringu i innych zabezpieczeń elektronicznych nad ktoacuterymi dodatkowo dy-żurują pracownicy ochrony Zakaz prowadzenia hodowli zwierząt na futra w Holandii oznacza że w Polsce tego typu ponurych miejsc może zacząć przybywać

Może chociaż nie musi Nie tylko mieszkańcy Karska prote-stują przeciwko budowie

i rozbudowie ferm norek w swojej okolicy Protesty trwają między innymi w takich miejscowościach jak Krąpiel Sobieszczany-Kolonia Bu-dzieszwice Mięcierzyn Jarząb-ki czy Wola Skorzęcka Jest to jedynie kilka miejsc na mapie Polski w ktoacuterych mieszkańcy domagają się godnych warun-koacutew życia i realnego wpływu na to co dzieje się w ich gminach Bo to właśnie mieszkańcoacutew i gmin (oraz

przede wszystkim zwierząt na fermach) dotyczą tego typu inwestycje Znaczenie tych protestoacutew jest kluczowe z tego powodu iż niedopusz-czenie do powstania fermy oznacza że nie powstaje pro-blem z ktoacuterym poacuteźniej trzeba się zmagać Roacutewnocześnie protesty stwarzają nieprzyjazny klimat w ktoacuterym inwestorzy nie czują się bezkarni gdyż wiedzą że ich działania są monitoro-wane i spotykają się ze sprzeciwem

Dotychczasowe doświad-czenia pokazują jednak że mimo protestoacutew przynajmniej część ferm powstanie co przy prawdopodobnym masowym exodusie holenderskich ho-dowcoacutew na wschoacuted oznacza mimo wszystko kolejne miliony zwierząt zabijane na terenie Polski I choć rola protestoacutew jest nie do przecenienia naj-istotniejsze wydaje się obecnie wstąpienie w ślady Holendroacutew i zainicjowanie poważnej i me-rytorycznej dyskusji na temat wprowadzenia zakazu hodowli zwierząt na futra w Polsce

Rządy krajoacutew takich jak Wielka Brytania i Austria doszły już do wniosku że najskuteczniejszym sposobem zapobiegania cierpieniu zwierząt jest niedopuszczanie do niego Parlament Słowenii głosował w tej sprawie pod koniec stycznia Kiedy ta sprawa znajdzie się w polskim Sejmie zależy roacutewnież od nas

Tym artykułem rozpoczynamy cykl ktoacuterego celem jest przedstawienie w perspektywie psychologii relacji między człowiekiem a innymi zwierzętami1 w kontekście ich eksplo-atacji oraz omoacutewienie technik z zakresu psychologii wpływu społecznego przydatnych

osobom działającym na rzecz zmian w społeczeństwie

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

Praktycznie każdy zajmu-jący się kwestią ochrony praw zwierząt w pewnym momencie przeżywał wielką frustrację spowodowaną niespoacutejnością ludzkiego zachowania Z jednej strony większość z nas uznaje zdolność zwierząt do odczuwa-nia boacutelu Według badań CBOS--u z 2006 roku aż 82 osoacuteb deklaruje przekonanie o tym że wszystkie zwierzęta odczuwają boacutel tak samo jak ludzie Potępienie krzywdzenia zwierząt jest obecnie normą społeczną choć zauważalne są roacuteżnice między mieszkańcami wsi ktoacuterzy będąc grupą trud-niącą się w eksploatacji zwie-rząt niejako z konieczności

przejawiają mniejsze dla nich wspoacutełczucie a mieszkańcami miast Roacutewnież pewne roacuteżnice w deklarowanym podejściu do zwierząt są widoczne pomię-dzy mężczyznami a kobietami co ma związek z kulturową symboliką mięsa i koncepcją męskości Dominujący wspoacuteł-cześnie stosunek do zwierząt wyraża się roacutewnież istnieniem takich dokumentoacutew jak Świa-towa Deklaracja Praw Zwierząt przedłożona w UNESCO w 1997r oraz nasza Ustawa o ochronie praw zwierząt Oba teksty zaczy-nają się pięknymi słowami ktoacutere mogłoby się wydawać powinny nieść za sobą realną poprawę w naszym stosunku do zwierząt

Według analiz Stevena Pinkera poziom przemocy na świecie stale spada Żyjemy prawdopodobnie w najspokoj-niejszych czasach jakie do tej pory miały miejsce W XVI wieku popularną w Pary-żu rozrywką było palenie kotoacutew Wiszące na sznurku zwierzę ku uciesze gapioacutew było powoli opuszczane w płomienie Dziś trudno sobie wyobrazić by w Europie społeczeństwo przy-zwoliło na tego typu publiczne torturowanie zwierząt Mimo tej ogromnej zmiany ktoacutera dotyczy nie tylko zwierząt ale roacutewnież kobiet dzieci ludzi o innym pochodzeniu etnicz-nym innej orientacji płciowej

JEDNE KOCHASZ INNE ZJADASZczyli jak działa dysonans poznawczy

18 otwarteklatkipl

Mikołaj Szulczewski

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

19 otwarteklatkipl

itp nadal nasz świat jest pełen przemocy i ze względu na wzrost populacji oraz uprzemy-słowienie rolnictwa a co za tym idzie wzrost konsumpcji pro-duktoacutew odzwierzęcych praw-dopodobnie ilość cierpienia zadawanego przez ludzi innym gatunkom jest nieporoacutewnywal-nie większa niż w przeszłości

Właśnie ta niezgodność pomiędzy tym jak ludzie traktu-ją zwierzęta a tym jaką troskę i sympatię względem nich deklarują jest częstym źroacutedłem konsternacji wśroacuted aktywistoacutew prozwierzęcych czy po prostu wegan w kontaktach z osoba-mi jedzącymi produkty odzwierzęce

Aby lepiej zrozumieć jak to jest możliwe żeby naraz kochać zwierzęta i produkty odzwierzęce odwołam się do koncepcji człowieka w psy-chologii społecznej Ten dział psychologii zajmuje się poszu-kiwaniem czynnikoacutew wpływają-cych na nas z zewnątrz takich jak inni ludzie czy kultura nie przywiązując wagi do tego co poszczegoacutelnych ludzi od siebie roacuteżni W związku z tym psycho-logia społeczna w ogromnej mierze opiera się na ekspery-mentach w ktoacuterych modyfikuje się ludzkie poglądy czy zacho-

wania za pomocą manipulowa-nia zewnętrznymi zmiennymi Tego typu badania dają dość spektakularne rezultaty ktoacutere w dużym stopniu zaprzeczają archaicznej koncepcji człowieka jako zwierzęcia racjonalnego

Elliot Aronson jedna z naj-ważniejszych postaci w kroacutetkiej historii psychologii społecznej napisał w kontekście koncep-cji zwanej teorią dysonansu poznawczego że teoria ta bdquonie przedstawia człowieka jako istotę racjonalną lecz raczej skłonną do racjonalizacjirdquo Racjonalizacja to uzasadnianie własnych czynoacutew pozornie lo-gicznymi i racjonalnymi argu-mentami w celu między innymi zmniejszenia poczucia winy i wzmocnienia samoakceptacji Intelektualna akrobatyka jaką potrafi przejawiać wiele osoacuteb w konfrontacji z faktem że konsumpcja pokarmoacutew od-zwierzęcych powoduje cierpie-nie i śmierć wielu zwierząt wy-jątkowo pasuje do tej definicji

Jako pierwszy użycie teorii dysonansu poznawczego w celu wyjaśnienia niespoacutejno-ści w zachowaniu i poglądach ludzi względem zwierząt za-proponował prof Scott Plous Jego opublikowany w 1993 roku artykuł pt bdquoPsychologicz-

ne mechanizmy w eksploatacji zwierzątrdquo stanowi obecnie do-datek do podręcznika na temat uprzedzeń i dyskryminacji

Dysonans poznawczy to teoria opracowana w latach 50-tych przez amerykańskiego psychologa społecznego Leona Festingera Zakłada ona istnie-nie silnej potrzeby wewnętrznej spoacutejności szczegoacutelnie pomiędzy poglądami i zachowaniem Gdy występuje niezgodność między dwoma elementami poznaw-czymi np tym co robię a tym co uważam że powinienem robić konieczne staje się zredu-kowanie owego dysonansu

Uważa się że dysonans poznawczy wywołuje napięcie ktoacuterego chęć zredukowania staje się motywacją do np zmiany poglądoacutew czy zmiany zachowania

Typowym przykładem przywoływanym w celu zo-brazowania jak działa dyso-nans poznawczy jest palenie papierosoacutew Wszyscy obecnie wiedzą że jest ono szkodliwe dla zdrowia Niewielu ludzi jest w stanie palić z pełną świado-mością jego konsekwencji dla zdrowia Stąd średnio wśroacuted palaczy występuje przekonanie o niższej szkodliwości palenia niż wśroacuted osoacuteb niepalących usłyszeć też można od nich wiele anegdot o palącej babci żyjącej do 90-ego roku życia czy inne proacuteby bagatelizowania szkodliwości palenia

Modelowym przykładem dysonansu poznawczego jest roacutewnież kwestia konsumpcji pokarmoacutew odzwierzęcych

Ludzie nie lubią krzywdzić zwierząt a jednocześnie lubią jeść mięso Zadawanie cierpie-nia zwierzętom jest powszech-nie uważane za niemoralne a większość z nas uważa siebie za dobrych ludzi i nie zamierza przestać tak o sobie myśleć nawet w obliczu faktoacutew na temat konsekwencji własnych decyzji konsumenckich Mo-tywacja do obrony wizji siebie jako osoby dobrej i moralnej jest bardzo silna

Ta niespoacutejność nazywana jest w psychologii społecznej bdquoparadoksem mięsardquo

Co można zrobić w sytu-acji dysonansu poznawczego tego typu Przede wszystkim można zrezygnować z jedze-nia produktoacutew odzwierzęcych Niestety zmiana zachowania zazwyczaj przychodzi ludziom trudniej niż zmiana poglądoacutew Wiąże się z tym większy dy-sonans i tym bardziej spek-takularne metody jego reduk-cji ktoacutere coraz intensywniej zmniejszają możliwość racjo-nalnego myślenia

Prof Scott Plous wymienił kilka przykładowych sposoboacutew w jakie ludzie radzą sobie z tą wewnętrzną niespoacutejnością unikanie tematu uznanie że eksploatacja zwierząt jest niezbędna do przetrwania np bdquomusimy jeść białko zwierzę-cerdquo umniejszanie kwestii za pomocą poczucia humoru np bdquorośliny też czująrdquo negowanie tego że zwierzęta odczuwają boacutel tak samo jak ludzie (co jest zdaniem Plousa najczęstszym mechanizmem) Oczywiście lista metod radzenia sobie

z dysonansem poznawczym związanym z eksploatacją zwierząt nie ogranicza się do wymienionych powyżej W cią-gu ostatnich kilku lat pojawiła się seria badań eksperymen-talnych omawiających ostatni z wymienionych przez Plousa mechanizm Badania te zosta-ną omoacutewione w następnym numerze biuletynu

Scott Plous wyroacuteżnił kilka kwestii dotyczących naszej kul-tury ktoacutere pomagają ludziom unikać doświadczania dyso-nansu poznawczego Przede wszystkim finalny produkt z ktoacuterym obcuje konsument zostaje na kilka roacuteżnych spo-soboacutew oddzielony od żywego zwierzęcia To oddzielenie

sprawia że w codziennym ży-ciu nie musi się konfrontować z niewygodną prawdą na temat pochodzenia kupowanych przez niego produktoacutew

Eufemizmy stosowane w myślistwie (np krew ndash farba pioacutero ndash ptak) są dobrym przy-kładem użycia języka ktoacutery ma moc maskowania tego co się naprawdę dzieje Język od zawsze był doskonałym mo-ralnym narzędziem obronnym służącym zmniejszaniu wyrzu-toacutew sumienia Stosowanie eu-femizmoacutew pomaga złagodzić brutalny sposoacuteb w jaki traktuje się zwierzęta W rzeźniach nie zabija się zwierząt tylko ubija krowy są żywcem wołowym a potem tylko tuszami Finalny

20 otwarteklatkipl

produkt rzadko kiedy nazywa się tak samo jak zwierzę ktoacutere-go ciała jest częścią Ludzie nie jedzą kroacutew tylko wołowinę Ta subtelna roacuteżnica w kategory-zacji pomaga oddalić od świa-domości fakt że ten produkt to fragment czyjegoś ciała

Kolejnym elementem jest sam wygląd produktoacutew od-zwierzęcych W naszej kulturze unika się eksponowania w skle-pach elementoacutew ciała ktoacutere są skojarzone z osobowością jak np twarz oczy czy moacutezg Są one roacutewnież rzadko jedzo-ne Cytując za prof Plousem czasopismo branży mięsnej bdquopoznać klienta z wiedzą że ten kawałek baraniny ktoacutery wła-śnie kupił był częścią anatomii jednego z tych pięknych ma-łych stworzeń ktoacutere widzimy hasające po polach wiosną jest prawdopodobnie najpew-niejszym sposobem uczynienia z niego wegetarianinardquo

Dodatkowo ważne jest to by przemysł mięsny był niewi-doczny dla przeciętnych ludzi Oddalony od miasta trudno do-stępny tak by jak najmniej ludzi miało pojęcie o tym co właści-wie się za tymi murami dzieje

Dzięki temu wiedza na te-mat praktyk stosowanych w hodowli zwierząt jest w spo-łeczeństwie minimalna Mało kto wie o kastrowaniu żywcem odbieraniu cieląt od matek kojcach porodowych ciasnych klatkach Większość ludzi ma bardzo nikłe pojęcie na temat pochodzenia produktoacutew od-zwierzęcych co pozwala im

uniknąć niewygodnej sytuacji konfrontacji z faktami na temat warunkoacutew i sposobu traktowa-nia zwierząt w rolnictwie

Plous zwroacutecił roacutewnież uwa-gę na rolę socjalizacji w kształ-towaniu się naszych postaw wobec produktoacutew odzwierzę-cych Oddzielanie od wiedzy na ten temat ma swoje początki we wczesnym dzieciństwie

Zabawki przedstawiające szczęśliwe zwierzęta gospodarskie na farmie książeczki w ktoacuterych zwierzęta opowiadają o tym co bdquodająrdquo ludziom i jak bardzo są szczęśliwe specjalne kolorowe opakowania produktoacutew mięsnych mające zachęcić dzieci do ich jedzenia ndash wszystko to przyczynia się do stworzenia nieprawdziwych przekonań na temat tego jak traktowane są zwierzęta

Oczywiście dzieci pytają roacutewnież rodzicoacutew o pochodze-nie produktoacutew odzwierzęcych a odpowiedzi nie mogą prze-cież zniechęcać do jedzenia w związku z czym ciężko ocze-kiwać szczerego dosadnego

wyjaśnień ze strony rodzicoacutew Sytuacja ta prowadzi u dzieci do całkowitego zniekształcenia obrazu losu zwierząt

W badaniu przeprowadzo-nym przez Plousa w ktoacuterym uczniowie szkoły podstawowej szacowali jak często zwierzęta czują się nieszczęśliwe zwie-rzęta dzikie uznano za naj-bardziej nieszczęśliwe drugie miejsce zajęły zwierzęta domo-we a najszczęśliwsze według dzieci są zwierzęta gospodar-skie Badanie było przeprowa-dzone 20 lat temu w USA w związku z tym trudno stwier-dzić czy jego wyniki można odnieść do Polski Mimo tego pokazują one doskonale jak bardzo wypaczony może być obraz hodowli zwierząt wśroacuted dzieci

Wszystkie wymienione powyżej elementy sprawiają że większości osoacuteb udaje się w codziennym życiu unikać stanu dysonansu poznawcze-go Gdy natomiast dojdzie już do sytuacji konfrontacji z fakta-mi ludzki umysł ma niezwykłą zdolność generowania ogrom-nej ilości często absurdalnych argumentoacutew

Warto wtedy pamiętać że to czego swoimi argumentami w tym momencie broni dana osoba to w dużym stopniu jej przekonanie o tym że jest do-bra i moralna

Pozytywny obraz własnej osoby jest dla człowieka bar-dzo ważny więc motywacja do jego utrzymania jest roacutewnież bardzo duża

W następnym numerze omoacutewione zostaną opublikowane w ciągu ostatnich 3 lat badania nad jednym z mechanizmoacutew redukcji dysonan-su poznawczego w kontekście jedzenia zwierząt - dehumanizacji

Eksperymenty te wykorzystywały techniki używane do badania relacji międzygrupowych w związku z czym dotykają kwestii podobień-stwa dyskryminacji zwierząt i innych dyskrymi-nowanych grup

21 otwarteklatkipl

Poniższy artykuł pochodzi z bloga Striking at the Roots ktoacuterego twoacuterca

Mark Hawthorne od wielu lat zajmuje się aktywizmem na rzecz zwierząt

Nawet po dziesięciu latach to zdjęcie wciąż staje mi przed oczami Byłem wtedy jeszcze świeżo upieczonym wegani-nem starającym się znaleźć sposoacuteb na wcielenie mojej nowo odkrytej pasji w czyn

Otrzymałem maila od Humane Society International doty-czącego corocznej rzezi fok w Kanadzie Do wiadomości dołączono wstrząsające zdję-cie zakrwawionych ciał dzie-siątek świeżo oskoacuterowanych fok rozrzuconych bez ładu na lodzie Na dole zdjęcia widać fokę ktoacuterej udało się uniknąć rzezi Obserwuje tę przerażają-cą scenę Zastanawiałem się O czym myśli Czy szuka swo-jej matki Przyjacioacuteł Odpowie-

dzi na pytanie co tu się wyda-rzyło ndash i dlaczego

Kilka lat poacuteźniej gdy pisa-łem i moacutewiłem o wpływie dra-stycznych obrazoacutew na wypale-nie aktywistoacutew i aktywistek to właśnie to zdjęcie stawało mi przed oczami i nie pozwala-ło zasnąć

To nie jest tak że tego typu obrazy nie powinny być wyko-rzystywane przez aktywistoacutew i aktywistki praw zwierząt ndash wręcz przeciwnie Zdjęcia i na-

22 otwarteklatkipl

DRASTYCZNE CZY SŁODKIE

wpływ materiałoacutew graficznych na działanie aktywistoacutew i aktywistek praw zwierząt

tłum Paweł Brzeziński

23 otwarteklatkipl

grania z ferm przemysłowych ubojni polowań laboratorioacutew wiwisekcyjnych ferm futrzar-skich i innych tego rodzaju miejsc ilustrują przemocowy stosunek społeczeństwa do zwierząt Są ważnym świa-dectwem naszej niechlubnej historii Lecz ruch praw zwie-rząt się rozwija ndash podobnie jak technologia i media społeczne ndash a wraz z rozwojem pojawia się dyskusja jak w możliwie najlepszy sposoacuteb kształtować przekaz do społeczeństwa W tej dyskusji ważnym zagad-nieniem jest wykorzystywanie potencjalnie odpychających obrazoacutew Kiedy i w jaki sposoacuteb powinniśmy wykorzystywać drastyczne zdjęcia i nagrania proacutebując wpłynąć na zachowa-nia konsumenckie

Udowodniono że stoso-wanie strategii odstraszania w kampaniach antynikotynowych ndash na przykład umieszczanie na opakowaniach papiero-soacutew zdjęć chorych płuc ndash jest skuteczniejsze w odwodzeniu ludzi od palenia niż jakiekolwiek ostrzeżenie Ministra Zdrowia

Zdjęcia a filmy

W październiku 2012 r opu-blikowano wyniki dwoacutech badań dotyczących wykorzystywania zdjęć i nagrań w kampaniach informacyjnych Podczas jed-nego z nich przeprowadzonego dzięki finansowemu wsparciu organizacji FARM (Farm Animal Rights Movement) badanym osobom pokazywano trzy roacuteżne zdjęcia jedno o niskim stopniu drastyczności (martwa świnia na brudnej podłodze ubojni) jedno o średnim po-ziomie drastyczności (martwa świnia na zakrwawionej pod-łodze ubojni) i jedno o wyso-

kim poziomie drastyczności (martwa świnia z poderżniętym gardłem na zakrwawionej pod-łodze ubojni) Następnie zmie-rzono oddziaływanie każdego zdjęcia i jego wpływ na stosu-nek osoacuteb badanych do praw zwierząt według bdquoskali praw zwierząt Wuenschardquo wysoki wynik wskazuje na pozytywny a niski na negatywny stosunek do praw zwierząt Na blogu FARM wyjaśniono bdquonajbardziej skuteczne okazało się zdjęcie o niskim poziomie drastyczno-ści to o średnim poziomie było mniej skuteczne o wysokim poziomie zaś najmniej choć statystycznie nie miało to żad-nego znaczenia Oznacza to że chociaż zdjęcia te w roacuteżnym stopniu wpływały na postrze-ganie praw zwierząt istnieje 15 prawdopodobieństwo że udałoby osiągnąć się taki sam wynik nawet wtedy jeśli wpływ zdjęć byłby zerowyrdquo

Drugie badanie zostało przeprowadzone przez Huma-ne Research Council (HRC) na zlecenie VegFund W ramach tego badania proszono osoby w wieku od 15 do 23 lat by obejrzały informacyjny materiał filmowy i wypełniły kwestiona-riusz Zgodnie z popularnym modelem paid-per-view każdy uczestnik i uczestniczka otrzy-mała jednego dolara za obej-rzenie każdego z poniższych filmoacutew

Farm to Fridge(autorstwa Mercy For Animals) drastyczny film skupiający się na aspekcie etycznymwzbudzaniu wspoacutełczucia w ktoacuterym wykorzystano materiał filmowy zawierający sceny okrucieństwa wobec zwierząt na fermach przemysłowych Wykorzystany

materiał pochodzi przede wszystkim ze śledztw

Maxines Dash for Freedom (autorstwa Farm Sanctuary) film skupiający się na aspekcie etycznymwzbudzaniu wspoacutełczucia opowiadający historię krowy ktoacutera uciekła przed ubojem i została uratowana A Life Connected (autorstwa Nonviolence United) film skupiający się na przekonaniu konsumentoacutew do zastanowienia się nad wpływem ferm przemysłowych na zwierzęta środowisko naturalne i zdrowie ludzi Geico Couple (autorstwa Physicians Commitee for Responsible Medicine) film skupiający się na aspekcie zdrowotnym opowiadający historię pary ktoacutera przeszła na weganizm i z powodzeniem zrzuciła kilka kilogramoacutew

Po obejrzeniu każdego z filmoacutew przedstawiono oso-bom uczestniczącym w ba-daniu listę pytań na temat tego czego się dowiedziały czy chciałyby uzyskać wię-cej informacji na temat diety wegetariańskiej i wegańskiej jak kształtuje się ich obecne spożycie mięsa nabiału i jajek jak roacutewnież czy rozważają ograniczenie spożycia produk-toacutew pochodzenia zwierzęcego W przeciwieństwie do badania przeprowadzonego z finan-sową pomocą FARM badanie HRC wykazało że na uczestni-koacutew i uczestniczki najmocniej oddziaływały drastyczne obra-zy Po obejrzeniu przerażająco

1

2

3

4

dosłownego Farm to Fridge 36 osoacuteb biorących udział w badaniu stwierdziło że rozważa ograniczenie spoży-cia produktoacutew odzwierzęcych ndash średnio o 7 więcej niż w przypadku pozostałych mniej drastycznych filmoacutew I to biorąc pod uwagę że średnio osoby te były w stanie obejrzeć jedynie 78 filmu Mercy For Animals

Poleje się krew

W oparciu o te wyniki łatwo dojść do wniosku że w przy-padku zdjęć skuteczniejsze są łagodniejsze obrazy natomiast drastyczne sceny lepiej spraw-dzają się w filmach Niestety nie jest to takie proste

bdquoUważam że metodologia badań FARM nie jest najlepsza jeśli chodzi o zadawane pyta-nia i wybrane obrazyrdquo moacutewi założyciel Mercy For Animals Nathan Runkle W trakcie bada-nia zmierzono między innymi stosunek do praw zwierząt nie zapytano jednak o to czy ob-razy wpłynęły na podejście do chowu i hodowli zwierząt lub czy skłoniły do zmiany przy-zwyczajeń ndash jak na przykład do przejścia na weganizm bdquoW badaniu HRC ten czynnik został ujętyrdquo moacutewi Nathan bdquoUwzględniono w nim zmianę zachowań badanych osoacuteb a przecież o to właśnie cho-

dzi aktywistom i aktywistkom praw zwierząt Trudno bę-dzie znaleźć kogokolwiek kto stwierdziłby że chce oglądać drastyczne obrazy ale już po obejrzeniu to właśnie te osoby częściej zmieniają swoje przy-zwyczajeniardquo Nathan stwier-dza że wykorzystywanie dra-stycznych obrazoacutew kojarzy mu się z wyborami prezydenckimi bdquoWyborcy twierdzą że są zmę-czeni i zniechęceni negatywny-mi spotami Mimo tego rok w rok politycy z nich korzysta-ją ndash bo są skutecznerdquo Choć Nathan przyznaje że obrazy wykorzystane w pierwszym ba-daniu są poruszające uważa że niekoniecznie przedstawiają one okrucieństwo bdquoNa wszyst-kich trzech zdjęciach zwierzę jest już martwerdquo stwierdza bdquoMoim zdaniem nie obrazują one drastycznego okrucień-stwa dlatego że zwierzę na nich jest już martwe i niezdolne do odczuwania boacutelu Tak więc można by dyskutować czy to co w tym badaniu zostało uznane za bdquodrastycznerdquo rzeczy-wiście takie jestrdquo Bez względu na wszelkie badania aktywiści i aktywistki praw zwierząt zga-dzają się że drastyczne obra-zy są skuteczne bdquoNajchętniej wykorzystuję drastyczne filmy podczas akcji informacyjnych przeprowadzanych w systemie paid-per-view (osoba otrzymuje małą kwotę pieniężną za obejrzenie filmu) lub w szkołach ndash o ile oczywi-ście uda się namoacutewić nauczy-cielakę do pokazania Farm to Fridgrdquo moacutewi Chris Van Breen Wpływ jaki wyświetlany film miał na widownię ocenia między innymi po poacuteźniejszych komentarzach bdquoLudzie skar-żyli się że powinienem był ich ostrzec i że nigdy nie będą już

w stanie zjeść mięsa Że gdy-by wiedzieli co to za film to na pewno by go nie obejrzelirdquo Podobne komentarze słyszał podczas rozdawania ulotek z drastycznymi zdjęciami Jedna z osoacuteb powiedziała mu bdquoNie powinieneś rozdawać tych ulotek Dostałam tę ulotkę w zeszłym tygodniu i od tego czasu nie tknęłam mięsa Na jego widok zrobiło mi się niedo-brzerdquo Hm jak dla mnie wyglą-da to na strategię prowadzącą do celu

bdquoByłam wegetarianką przez wiele lat ale dopiero gdy zoba-czyłam nagrania z ferm prze-mysłowych zdecydowałam się przejść na weganizmrdquo moacutewi Jasmin Singer wspoacutełzałoży-cielka (wraz z Marian Sullivan) organizacji Our Hen House bdquoTak więc jak najbardziej uwa-żam że w wielu wypadkach drastyczne obrazy mogą być skuteczne Jednak paradoksal-nie nie wydaje mi się by za-wsze taka forma trafiała do ludzirdquo

Gdzieś pośrodku

bdquoStaram się być gdzieś pomiędzyrdquo pisze Doris Lin na swojej stronie o prawach zwie-rząt w portalu Aboutcom

Myślę że najbardziej drastycznym zdjęciem jakie dotychczas opublikowałam było to ćwiartowanego w Japonii wieloryba Sądzę że za pomocą drastycznych zdjęć można przekazać coś czego nie da się ująć

24 otwarteklatkipl

w słowa ale korzystając z nich byłabym ostrożna Wieloryb jest słabo oświetlony a zdjęcie zostało zrobione z pewnej odległości co odejmuje mu drastyczności

Z sondy umieszczonej na jej stronie wynika że czytelnicy i czytelniczki zgadzają się na wykorzystywanie przez ruch prozwierzęcy drastycznych ob-razoacutew ndash o ile będą one wyko-rzystywane z głową

bdquoSądzę że zaroacutewno jed-ne jak i drugie są skutecznerdquo moacutewi Jo-Anne McArthur ktoacute-rej zdjęcia wykorzystywanych i uratowanych zwierząt potra-fią być zaroacutewno przerażające jak i piękne bdquoWszystko zależy od odbiorcy Jedna osoba po zobaczeniu drastycznych ob-razoacutew postanowi wprowadzić zmiany w swoim życiu druga po prostu odwroacuteci wzrok Roacuteż-ne obrazy trafiają do roacuteżnych osoacuteb w związku z tym potrze-

ba roacuteżnych taktyk by doprowa-dzić do zmian ndash tego uczy nas roacutewnież historia innych ruchoacutew społecznych Drastyczne ob-razy do jednych osoacuteb przema-wiają do innych nierdquo zauważa McArthur bdquoDlatego też powinny być wykorzystywane przez ruch prozwierzęcy tak samo jak mniej drastyczne obrazy i informacje opracowania na-ukowe sanktuaria dla zwierząt pisanie listoacutew demonstracje rozdawanie ulotekrdquo Poda-je przykład bdquoDo przejścia na weganizm skłoniły mnie trud-ne i drastyczne obrazy Tim Pachirat autor Every Twelve Seconds pracował przez sześć miesięcy w ubojni i nie zrezy-gnował z jedzenia mięsa Zde-cydował się na ten krok dopiero po spotkaniu jednej z uratowa-nych kroacutew w sanktuarium w Woodstockrdquo

Jasmin dostrzega tu pewną prawidłowość

Osobiście nie wydaje mi się by statystyczny jedzący mięso Kowalski

kliknął na drastyczny obraz by zobaczyć więcej ndash lecz wyniki tych badań pokazują że się mylę Chodzi o to że tak naprawdę wcale się nie mylę lecz autorzy i autorki badań także mają rację Bo pokazywanie zdjęć bdquomilusich mięciutkich kotkoacutewrdquo jak roacutewnież zdjęć tego rodzaju z ferm przemysłowych też jest skuteczne nieprawdaż Myślę że w tym wypadku najważniejsze jest przesłanie ktoacutere rzecz jasna powinno być jak najbardziej wyraziste i strategicznie dopasowane

Podobnego zdania jest roacutewnież Karin Davis założyciel-ka United Poultry Concerns bdquoObecnie Internet pełen jest obrazoacutew cierpienia zwierząt za ktoacutere winę ponosi człowiekrdquo moacutewi bdquoJednak jeśli tym obra-zom nie będzie towarzyszyło pełne pasji przesłanie ndash nieko-niecznie w tym samym miej-scu raczej w postaci posługi-wania się etycznym językiem i tworzenia etycznych kontek-stoacutew ndash wydaje mi się że więk-szość ludzi może stwierdzić że to okropne lecz nie dostrzec że roacutewnież oni są za to odpo-wiedzialni i mogą to zmienić Myślę też że obrazy cierpią-cych i poniewieranych zwierząt należy zestawiać z obrazami

25 otwarteklatkipl

tych samych zwierząt żyjących szczęśliwie ndash obrazoacutew ktoacutere nie tylko są ładne lecz roacutewnież pełne ekspresji budzą emocje i poruszająrdquo

Roacutewnież w tym punkcie Karen i Jasmin się zgadzają bdquoCzasamirdquo moacutewi Jasmin bdquoto właśnie obrazy szczęśliwych zwierząt bardziej przemawia-ją do ludzi jako że ndash tak było w moim przypadku ndash osoba je oglądająca stwierdza JAK MOGĄ IM TO ZABIERAĆ Dla mnie najbardziej przejmujący jest na przykład widok kurcza-koacutew z sanktuarium VINE w stanie Vermont ktoacutere nawet podczas najsroższej zimy wolą spać na drzewachrdquo (Przyro-da stoi w rażącej opozycji do brudu ferm przemysłowych na ktoacuterych rocznie miliardy kur-czakoacutew i kur są chowane i więzione dla ich ciał i jajek)

Oproacutecz pokazywania cier-pienia zwierząt szczegoacutelnie

istotne jest przedstawianie ich jako jednostek przeciwstawia-nie się koncepcji zwierząt jako towaru moacutewi lauren Ornelas założycielka Food Empower-ment Project bdquoJeśli będziemy pokazywać tylko ich cierpienie nie pokażemy że mogą one wieść też normalne życie Weź-my na przykład kość słoniową Jeśli będziesz pokazywać jedy-nie martwe słonie z odpiłowa-nymi kłami to i tak przemoacutewi to do ludzi bo chyba każdya widziała obraz słonia stąpają-cego po sawannie Większość ludzi jest w stanie znacznie lepiej wyobrazić sobie słonia w jego środowisku natural-nym niż na przykład kurczakardquo lauren ktoacutera roacutewnież niejedno-krotnie korzystała z porusza-jących materiałoacutew ze śledztw uważa że drastyczne obrazy odgrywają istotną rolę w po-kazywaniu ludziom w jakich warunkach chowane są tzw

zwierzęta gospodarskie bdquoNie-mniej jednak czasami obawiam się że skupianie się na scenach szczegoacutelnie okrutnych ndash nawet jeśli wiemy że to codzienność ndash może bardziej zaszkodzić niż pomoacutecrdquo

Jej zdaniem lepiej jest położyć nacisk na przedstawia-nie obrazoacutew niezaprzeczalnie okrutnych takich jak na przy-kład przetrzymywanie zwierząt w niewoli lub okaleczanie ich (przypalanie dzioboacutew obcina-nie ogonoacutew i rogoacutew)

Wciąż czekamy na ostatnie słowo na temat wykorzystywa-nia obrazoacutew choć przypusz-czalnie nigdy ono nie padnie Możemy liczyć na dalsze dys-kusje i badania ktoacutere pozwolą ruchowi udoskonalić swoje metody i przekaz Jednak na chwilę obecną przygnębiające obrazy przede wszystkim ze śledztw zdają się brać goacuterę Nathan dodaje

Tak jak moacutewiłem wcześniej żaden konsument czy konsumentka nie powie ci że chce oglądać drastyczne obrazy Jednak niezaprzeczalnym faktem jest to że skutecznie przyczyniają się one do zmiany postaw i zachowań Drastyczne obrazy obok ktoacuterych ciężko przejść obojętnie i ktoacuterych nie da się zapomnieć stwarzają emocjonalną więź z tematem i dają początek dyskusjom na temat etyki A to właśnie te rzeczy wpływają na decyzje konsumenckie

27 otwarteklatkipl

Byłeś jednym z akty-wistoacutew ktoacuterzy w akcie solidarności wypalili sobie na ciele numer 269 Skąd pomysł na taką akcjęPomysł zrodził się wiele

lat temu w głowie Saszy On mieszka w Tel-Awiwie jeszcze jako dziecko przenioacutesł się tam z Mołdawii W temacie praw zwierząt Sasza działa już od 15 lat (może troszkę mniej) Taką

akcję wymyślił już bardzo daw-no temu ale na początku sam pomyślał że taki pomysł to jednak za dużo Kilka lat poacuteźniej opowiedział o swoim pomyśle innym izraelskim aktywistom

Wywiad z OLEGIEM OZEROWEM jednym z uczestnikoacutew akcji wypalania liczby 269

2 października 2012 w Światowym Dniu Zwierząt Hodowlanych na Placu Rabina Yitskhaka w Tel-Awiwie aktywiści ruchu

praw zwierząt przeprowadzili akcję solidarno-ściową mająca na celu ukazać głęboką empa-tię w stosunku do zwierząt zniewalanych i wykorzystywanych przez gatunek ludzki

Troacutejka aktywistoacutew w tym jeden ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji wypaliła sobie na skoacuterze numer bdquo269 Znakowanie poprzez wypalanie piętna rozgrzanym metalem jest po-wszechną praktyką stosowaną wobec niewin-nych zwierząt będących ofiarami eksploatacji dokonywanej przez ludzi na całym świecie Ta demonstracja miała za zadanie skierować naszą empatię w stronę obecnie najbardziej uciskanej grupy żywych istot ktoacutere mogą

odczuwać boacutel i cierpienie ndash w stronę zwierząt hodowlanych

A dlaczego właśnie bdquo269 bdquo269 to sym-boliczny ale naprawdę istniejący cielak ktoacutery urodził się na izraelskiej fermie mlecznej Jego życie zostanie zakończone w chwilę po tym gdy się zaczęło Poprzez wypalenie sobie tego numeru na własnych ciałach aktywiści poka-zali swoją solidarność z ofiarami ferm przemy-słowych i zapewnili wieczną pamięć sprawie o ktoacuterą walczą

Aktywistą ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji był Oleg Ozerow wieloletni działacz na rzecz praw zwierząt ktoacutery w poniższym wywiadzie opowiada o samej akcji reakcjach ludzi grani-cach poświęcenia oraz wielu innych ciekawych i ważnych kwestiach

pytania Olga Plesińska tłumaczenie i redakcja Marlena Kropidłowska

ale ich reakcja była na tyle negatywna że znoacutew odłożył go na kiedy indziej Ostatecznie rok poacuteźniej Sasza jeszcze raz przedstawił zarys akcji tym ra-zem wąskiemu kręgowi znajo-mych-aktywistoacutew i tym razem spotkał się ze wsparciem i entuzjazmem

Jak to się stało że znala-złeś się w Tel-AviviePonad 2 lata temu pozna-

łem izraelskiego aktywistę Przez cały ten czas utrzymy-waliśmy kontakt od czasu do czasu wymienialiśmy wia-domości na Facebooku czy rozmawialiśmy na Skypie Dodatkowo wraz z innymi ak-tywistami w Rosji wspieraliśmy izraelską kampanię przeciwko cieszącej się bardzo złą sławą fermie Mazor gdzie hodowano małpy ktoacutere potem wysyłano do laboratorioacutew żeby przepro-wadzać na nich badania

I kiedy Sasza przedstawił swoacutej pomysł znajomym wynik-nęła taka sytuacja że ze wzglę-doacutew bezpieczeństwa (w Izraelu łatwo można zniszczyć swoją karierę zawodową biorąc udział w podobnych wydarzeniach) w danym momencie poza Sa-szą w akcji moacutegł wziąć udział tylko jeszcze jeden człowiek Ten człowiek też kiedyś przyje-chał ze swoją rodziną z Rosji Przy okazji ciekawostką jest że pomimo tego że akcja była izraelska to jej uczestnikami byli ludzi mający w mniejszym lub w większym stopniu korze-nie w Związku Radzieckim

Znoacutew odbiegam od tematu Okazało się że w Izraelu nie da się znaleźć trzech osoacuteb do przeprowadzenia takiej akcji a minimalna liczba uczest-nikoacutew to właśnie troje - tak zdecydowali aktywiści bo

mniej uczestnikoacutew wyglądało-by naprawdę niezbyt dobrze Więc ten aktywista ktoacuterego poznałem dwa lata temu zapy-tał mnie czy chciałbym wziąć udział w takiej akcji

Czy od razu się zgodziłeśPrzyznaję że chwilę się

zastanawiałem Po prostu żeby pod wpływem impulsu nie na-pisać bdquoTak tak tylko pozwolić informacji powoli przeniknąć do moacutezgu Przez ten moment nie zastanawiałem się nawet zbyt dużo nad tym co robić a bardziej nad tym że ruch nie jest w stanie znaleźć w całym kraju nawet troacutejki do udziału w takiej akcji że tak nie może być W stosunku do siebie gdybym odmoacutewił odebrałbym to jako osobisty wstyd akty-wisty Przecież to też wymaga pewnego rodzaju poświęcenia ndash przyznać się że u ciebie w kraju do tego w takim w ktoacute-rym jest wielu wegan brakuje jednego () człowieka do prze-prowadzenia w pełni legalnej akcji Coacuteż przynajmniej wtedy tak myślałem że to w pełni legalna akcja Dopiero kilka dni przed dowiedziałem się że

zgodnie z izraelskim prawem nie wolno wykonywać celo-wych oparzeń na skoacuterze nawet w specjalnych salonach a co dopiero w przestrzeni publicznej

Co na to Twoi bliscy Na początku powiedzia-

łem o tym tylko kilku osobom ponieważ izraelscy aktywiści poprosili żeby informację prze-kazywać tylko tym rosyjskim aktywistom ktoacuterym w 100 ufam i ktoacuterzy mogą być gotowi przyjechać do Izraela i zrobić to samo Takich nie udało się zna-leźć z roacuteżnych względoacutew (ko-muś nie dali wolnego w pracy u kogoś nie było paszportu żona nie pozwoliła itd) Krew-nym nic nie moacutewiłem Jednak kiedy dowiedzieli się o akcji i obejrzeli wideo to zaczęło się Wszyscy dzwonili sto razy i analizowali co ze mną nie tak W rezultacie analiz powstały dwie głoacutewne wersji tego co się stało i tak albo 1) zwariowałem albo 2) musi chodzić o jakieś narkotyki

Jak Izraelki i Izraelczycy odebrali tą akcję Moacute-

28 otwarteklatkipl

wienie w Izraelu o holo-kauście to coś naprawdę mocnegoW tym temacie mogę opo-

wiedzieć dość interesującą hi-storię Jeden z naszych bdquowypa-laczy także aktywista z długim stażem kiedyś brał udział w pewnej akcji w Tel-Awiwie Podczas tamtej akcji stał z plakatem ktoacutery roacutewnież przy-roacutewnywał sytuację zwierząt do Holokaustu Podszedł do niego turysta i zaczął się oburzać na takie poroacutewnanie moacutewić że jest to niewłaściwe Wtedy aktywista odpowiedział Ty turysta będziesz moacutewił mnie Żydowi i obywatelowi Izraela ktoacutery ma w rodzinie ocalałych z Holokaustu co jest właściwe a co niewłaściwe

Głośno było o Was w mediachMedia głoacutewnego nurtu

w ogoacutele nie wykazały zainte-resowania akcją Inną kwe-stią jest to że akcja wywołała niebywałe poruszenie wśroacuted wegan i obrońcoacutew praw zwie-rząt Na chwilę obecną kam-panię 269 wspiera 20 krajoacutew Niedawno w Chorwacji miała miejsce akcja tatuowania liczby 269 a w Argentynie zrobiono w zasadzie dokładnie to samo co w Tel-Awiwie Myślę że to przełom zwłaszcza biorąc pod uwagę to że obecnie kampania ma na celu stworzenie między-narodowego symbolu protestu i oporu ale nie działającego w ukryciu tak jak ALF Działania mają być legalne i jawne ale roacutewnie bezkompromisowe

Na dzień dzisiejszy symboliczny tatuaż z liczbą 269 wykonało już ponad sto osoacuteb

a to przecież dopiero początek

W akcji wzięli udział sami faceci - to przypadek Nie było chętnych kobiet Czy może to była akcja dla bdquotwardzielirdquoNa jednym ze zdjęć na stro-

nie kampanii możesz zobaczyć dziewczynę ktoacutera naśladując nas wyraziła swoacutej sprzeciw Ona nawiasem moacutewiąc była prawdziwą bohaterką Skręciła z drutu kolczastego ten symbo-liczny numer rozżarzyła każdą cyfrę i przyłożyła ten rozgrzany drut do ręki i przycisnęła twar-dym przedmiotem I tak trzy razy Mało kto zdobyłby się na coś takiego Ja na przykład nie dałbym rady zrobić tego stopniowo Oczywiście wszy-scy bardzo chcieli żeby w akcji wzięła udział dziewczyna tak żeby całość nie wydawała się zbytnio hardcoreowa Nie-stety na tamtą chwilę żadnej nie udało się znaleźć [W stale trwających akcjach solidarno-ściowych tatuowaniawypa-lania sobie bdquo269 bierze udział wiele kobiet - OK]

Ci ktoacuterzy wypalali nu-mer na waszych ciałach nie bali się was skrzyw-dzić Trudno było znaleźć chętnych Jak układają się wasze stosunki już po wszystkim Wszyscy oni to obrońcy

praw zwierząt z długim sta-żem Aby im nie zaszkodzić nie będę się o nich rozpisywał powiem tylko że znalezienie ich w gronie wolontariuszy nie było trudne Oczywiście bali się że mogą nam zrobić większą krzywdę niż planowaliśmy i bardzo chcieli żeby wszystko poszło w miarę gładko

W związku z tym ćwiczyliśmy przebieg akcji na dachu domu gdzie zebraliśmy wszystkie niezbędne narzędzia Każdego wieczoru przez cztery kolejne dni Po kilka razy od początku do końca Następnie przy po-mocy lin spuściliśmy z dachu wszystkie sprzęty Po-tem sami zjechaliśmy z dachu i zaczęliśmy przymocowywać wszystko do dachu samocho-du Trzeba było widzieć miny przechodnioacutew w tamtym mo-mencie Wszystko to działo się w miejscu gdzie mieszkają głoacutewnie Erytrejczycy i Sudań-czycy czyli ludzie względnie dalecy od takich kwestii I nagle widzą zagrodę z drutu kolcza-stego załadowywaną na dach samochodu i trzech ludzi ktoacute-rzy mają w uszach przywieszki z numerem 269 takie jak u kroacutew i jeden z tych ludzi (ja) jeszcze trzyma czarne spoden-ki dwoma palcami żeby nie ubrudzić się świeżą farbą ktoacuterą trzeba była zamazać firmowe znaczki

Nasze relacje ze wszystkimi osobami ktoacutere wzięły udział w akcji stały się oczywiście bliższe Ale nie na poziomie częstszej komunikacji ndash po prostu czuję że gdzieś tam da-leko są ludzie z ktoacuterymi prze-żyłem bardzo ważne dla mnie dni uczucia ktoacutere są z tym związane trudno opisać można powiedzieć że jest to uczucie wypełniającego ciepła Już na zawsze będę związany z tymi ludźmi niewidzialnymi więzami I nie tylko z nimi W pierwszej kolejności ze zwierzętami

Wypuściliście naprawdę mocny i kontrowersyjny materiał Ale czy samo-okaleczanie się jest bdquowe-gańskierdquo W sensie sza-

29 otwarteklatkipl

nujemy innych staramy się działać na ich rzecz pomagać Po to by to ro-bić wielu z nas dba o dobrą kondycję zaroacutewno fizyczną jak i intelektualną Szanu-jemy ciała zwierząt ich nietykalność Nietykalność i autonomię innych ludzi A wy ranicie swoje ciała Rozumiem intencjęhellip Ale czy tędy drogaJa uważam że tak Akcja

nie jest jeszcze wystarczają-co ekstremalna skoro sprawa dotyczy mordowania ponad 150 miliardoacutew istnień rocznie Ja moacutegłbym zedrzeć z siebie skoacuterę gdybym miał pewność że takie coś pozwoli zatrzymać to szaleństwo Niestety tak by się nie stało Właśnie teraz w pełni to rozumiemy Jak powiedział Sasza bdquoWięcej nie można było zrobić Ludzie w większości nawet zbytnio się nie przerazili odkryciem praw-dy Chociaż kilkoma osobami jedzącymi mięso nawet tu w Rosji ta akcja wstrząsnę-ła Na zasadzie szoku - w ten dzień w ktoacutery obejrzeli wideo nie mogli zjeść mięsa na obiad Nie wiem na ile można ocenić takie zwycięstwo Ale podkreślę jeszcze raz to dopiero początek

Co się tyczy weganizmu i cielesności - weganizm często jest sprowadzany do jedzenia Pokazaliście dość spektakularnie że jest to o wiele więcej Że weganizm jest aktem solidarności Roacutewnież cielesnej Jakkolwiek patetycznie to nie brzmi ndash połączyliście się ze zwie-rzętami w części ich boacutelu Jak czujesz siebie po tym doświadczeniu Bliższy

zwierzętom Bardziej zaangażowany Nie uwierzysz ale takie

samo pytanie zadałem Laza-rosowi Gorelikowi ojcu Zohara trzeciemu aktywiście ktoacutery zro-bił sobie znamię A Lazaros zrobił sobie tatuaż w ramach izraelskiej akcji

Zadałem to pytanie bo sam poczułem że stałem się bliższy zwierzętom że moacutej los stał się bliższy ich losowi przecież my wszyscy jesteśmy bezimiennymi stworzeniami z numerami porządkowymi wypalonymi na naszych ciałach

I zwierzęta nie mogą liczyć na nikogo więcej niż na swoich braci obrońcoacutew praw zwierząt Oznacza to że oproacutecz bliskości poczułem jeszcze coś ważniej-szego pewnego rodzaju po-trzebę wzięcia jeszcze większej odpowiedzialności za swoje działania i aktywizm Zrozu-miałem ze muszę robić więcej i wahać się mniej Zrozumia-łem ze strach i wątpliwości nie pomogą kiedy toczy się taka poważna i istotna walka

Tu bym chciała wroacutecić do boacutelu czy warto było go doświadczyć Czym ten boacutel jest dla Ciebie Jaki jest dla Ciebie jego sym-boliczny głębszy wymiarWszystko co robiłem dla

zwierząt uważam za warte doświadczenia Absolutnie wszystko Teraz w Rosji zaczy-na się prawdziwa wojna z mordercami psoacutew ktoacuterych

30 otwarteklatkipl

jest kilkuset w całym kraju A aktywistoacutew ktoacuterzy są gotowi realnie działać w tym temacie (także legalnymi metodami) można policzyć na palcach Właśnie dzisiaj ogłoszono że hycle donoszą na policję na obrońcoacutew praw zwierząt w tym na mnie Czym by się to nie skończyło to jestem pewien że warto to robić

Nie pamiętam o boacutelu ale każdego dnia patrzę na znamię i ono przypomina mi dzień za dniem ze moje osobiste i domowe życie to niepotrzebna krzątanina Staram się na nią tracić coraz mniej i mniej cza-su Planuję zrezygnować z pracy w biurze tak by w pełni moacutec się poświęcić obronie praw zwierząt Jeśli to wszyst-ko brzmi zbyt patetycznie ndash wybaczcie I nie proacutebuję tu z siebie robić żadnego bohate-ra w żadnym wypadku Prze-ciwnie wydaje mi się że nie udało mi się osiągnąć przesad-nie dużo w ciągu tych moich

30 lat życia Oczywiście tak jak wspominałem wcześniej symboliczne znaczenie bdquo269rdquo jest bardzo duże Jeśli kampa-nia będzie rozwijać się w takim tempie to w ciągu powiedzmy 5 lat bdquo269rdquo stanie się szeroko rozpoznawalnym symbolem sprzeciwu wobec zagłady zwierząt lub ich holokaustu jak powiedzieliby moi izraelscy przyjaciele Ludzie będą wi-dzieć te cyfry i będą wiedzieć ze człowiek ktoacutery je nosi ndash nie-ważne czy na koszulce czy jako tatuaż czy znamię jest radykalnie nastawiony przeciw-ko temu co się dzieje

Na koniec ndash warto było to zrobićNiedawno rozmawialiśmy

z Saszą na ten temat Roz-mawialiśmy w kontekście zachęcenia ludzi w Rosji do akcji tatuowania się 18 grudnia Moacutewiłem że istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo ze nie znajdziemy w Rosji ludzi

ktoacuterzy będą chcieli zrobić coś takiego i zapytałem Saszę czy może ja powinienem dodatko-wo zrobić jeszcze tatuaż żeby w ten sposoacuteb i Rosja wsparła dalej akcję I Sasza odpowie-dział bdquoOleg wiesz że jeśli to by zależało od nas to dawno już byśmy pokryli swoje ciała piętnami i tatuażami od głowy do piętrdquo Ale nam są niezbędni nowi ludzie w kampanii Innymi słowy powtarzanie akcji nie ma większego sensu Żeby roz-winąć kampanię konieczne są nowe radykalne działania i ja z przyjemnością wezmę w nich udział Przy okazji mogę wspomnieć że w ramach mię-dzynarodowej tatu-akcji tatuaż 269 wykonało 4 Rosjan i 2 Białorusinoacutew

To znaczy że sytuacja nie jest beznadziejna i z pewnością uda nam się zwyciężyć Musimy zwyciężyć

31 otwarteklatkipl

Kiedy jest mi źle myślę o tym jak źle jest bezsilnym bezbronnym zwierzętom w tych potwornych gułagach rozpaczy To nadaje perspektywę mojemu boacutelowi Pamiętam roacutewnież o tym że ja znalazłem się tu z wyboru Zwierzęta nie

Zachęcam aktywistoacutew aby dbali o swoje zdrowie Trzymajcie się blisko swoich rodzin i ludzi ktoacuterych kochacie Bądźcie dla siebie dobrzy Miejcie poczucie humoru Ostatnio trochę medytowałem i bardzo mi to pomogło Polecam roacutewnież by pić duże ilości wody regularne ćwiczyć uprawiać chociaż jeden sport słuchać muzyki dużo czytać i choć raz dziennie wybuchnąć radosnym śmiechem

Stres pojawi się na pewno Życie aktywistoacutew jest bardziej intensywne wrażliwe i czujne niż życie wielu innych osoacuteb Z definicji jest więc nieustannie podatne na wszechobecną przemoc Gdybym jednak miał wybrać jedno z dwojga to wolałbym się spalić wiodąc autentyczne życie pełne wspoacutełczucia niż powoli rdzewieć prowadząc życie pełne przemocy i pozbawione refleksji Nie ma powodoacutew żeby czegokolwiek żałować

Nie ma odwrotu

PHILIPP WOLLEN na temat aktywizmu

Page 9: Otwarte Klatki Biuletyn 1/2013

GenevAnimaliste oraz LausAnimaliste organizują pierwszą Międzynarodową Veggie Pride ktoacutera odbędzie się

18 maja 2013 r w Genewie (Szwajcaria) Będzie to weekend (16-20 maja) pełen atrakcji takich jak wykłady koncerty spotkania oraz happeningi przed WHO i ONZ i wręczenie petycji przeciw wegefobii

Pierwsze lokalne Veggie Pride miały miejsce we Francji na początku lat 2000 jako odpowiedź na ataki i dyskryminację ktoacutere musieli znosić francuscy wegetarianie i weganie

Wyszli oni na ulice po to aby pokazać że istnieją i że oczekują poważnego traktowania ponieważ cierpienie i śmierć miliardoacutew zwierząt

jest sprawą poważną i polityczną Powstało też wtedy pojęcie wegefobii czyli tego z czym pew-nie każdy z nas miał do czynienia w postaci ata-koacutew głupich komentarzy wyśmiewania się itd Ważne jest żeby nazywać rzeczy takimi jakie są i na tego typu ataki odpowiedzieć że jest to wegefobia staje się to wtedy kwestią polityczną a nie prywatną Dlaczego ważne jest żeby było nas jak najwięcej na Veggie Pride

Ponieważ jest to jedyna taka okazja by pokazać

międzynarodowym instytucjom takimi jak WHO czy ONZ że jest nas

dużo

PIERWSZA Międzynarodowa VEGGIE PRIDE

9 otwarteklatkipl

Jola Cora

Dobrusia Karbowiak

ANIMAL IMPACT Secrets Proven to Achieve Results and Move the World to jedna z najnowszych pozycji poruszających tematykę strategii działania na rzecz zwierząt Autorka Caryn Ginsberg jest osobą łączącą w sobie zainteresowanie problematyką zwierząt oraz wiedzę z dziedziny marketingu To połączenie zdarza się wśroacuted aktywistoacutew niezwykle rzadko więc na pewno warto sięgnąć po książkę ktoacutera podpowiada nam jak myśleć o prowadzeniu kampanii aby jej skuteczność była możliwie najwyższa

Ginsberg tłumacząc swoacutej sposoacuteb patrzenia na aktywizm podaje jednocześnie mnoacutestwo przykładoacutew działań i kampanii ktoacutere odniosły sukces Przykłady te dotyczą zaroacutewno promowania adopcji czy stery-lizacji jak i walki z hodowlami przemysłowymi albo promowania diety wegańskiej więc praktycznie każda osoba lub organizacja działająca w ramach ruchu praw zwierząt znajdzie jakieś inspiracje dla swoich działań Można się zgadzać lub nie zgadzać z autorką albo poszcze-goacutelnymi akcjami i organizacjami zaprezentowanymi w książce ale na pewno warto przeczytać i wszystko solidnie przemyśleć

wwwanimal-impactcom

Ze względoacutew osobistych jest to je-dyna taka okazja by zwiedzić Genewę (bardzo drogie miasto) taniej ponieważ komitet Veggie Pride zapewnia moż-liwie najtańsze noclegi a wegańskie wyżywienie za bdquoco łaskardquo

Nie wspominając już o radości spędzenia czasu z weganami z całe-go świata oraz chodzenia na wykłady koncerty itp

Rezerwujmy sobie czasurlop już teraz

Strona ogoacutelna o Veggie Pride httpwwwveggieprideorgen

Strona (w budowie) o tegorocznej Veggie Pride httpwwwveggiepridech

Petycja przeciw wegefobii (zachęcamy do podpisania) ktoacutera będzie wręczona podczas Veggie Pride httpwwwavaazorgenpetitionRespect_of_the_rights_of_vegans_and_vegeterians

Wydarzenie na Facebooku httpwwwfacebookcomevents126216770855732

Grupa na Facebooku dot wyjazdu z Polski do Genewy na Veggie Pride dodawajcie siebie jeśli chcecie w niej być httpwwwfacebookcomgroups308055985967799

10 otwarteklatkipl

Agata Wilkowska

ETYKA A TO CO JEMY ndash Peter Singer Jim MasonNakładem wydawnictwa Czarna Owca ukazała się kolejna już książ-

ka autorstwa Petera Singera - australijskiego etyka znanego dzięki pozycji bdquoWyzwolenie zwierzątrdquo praktycznie wszystkim aktywistom i aktywistkom prozwierzęcym Jego nowa książka adresowana jest przede wszystkim do ludzi ktoacuterzy w supermarketach wybierają kuszące produkty jednocześnie nie zastanawiając się nad ich pochodzeniem składem czy wartością odżywczą

Peter Singer wraz z Jimem Masonem prawnikiem specjalizującym się w prawach ludzi i zwierząt odsłaniają przed czytelnikami prawdę ukrytą za ładnymi etykietkami Książka jest doskonałą odpowiedzią na niezwykle ważne pytanie jak kupować i jeść etycznie Autorzy poruszyli w niej tematy związane z przemysłową hodowlą zwierząt i weganizmem ale zwroacutecili uwa-gę także na kwestię żywności Fair Trade i organicznej

Pozycję polecamy przede wszystkim osobom ktoacuterym wciąż jeszcze nie udało się zrezygnować z mięsa i innych produktoacutew odzwierzęcych Jednak aktywiści i aktywistki roacutewnież powinni się z nią zapoznać aby odświeżyć swoją wiedzą i zdobyć wiele nowych argumentoacutew na rzecz weganizmu

wyd Czarna Owca Warszawa 2012HENRY ONE MANS WAY

Film ten jest wciąż aktualny mimo że nakręcono go już prawie 20 lat temu Co więcej można go polecić wszystkim aktywistom i aktywistkom bez względu na obszar działań Henry Spira (1927-1998) był działaczem związkoacutew zawodowych zaangażowanym w ruchu na rzecz praw obywa-telskich W latach 70 po poznaniu Petera Singera zaczął skupiać się na obronie zwierząt Dzięki temu że potrafił trzeźwo ocenić sytuację i wy-znaczyć realne cele osiągał sukcesy Reprezentowany przez niego model aktywizmu powinien stanowić inspirację dla każdego i każdej z nas

Spira przekonał do swoich działań wielu dziennikarzy i naukowcoacutew co w znaczącym stopniu wpłynęło na zmianę oblicza wielu amerykańskich koncernoacutew takich jak Revlon i Avon Firmy te dzięki jego działaniu zdecydowały się na finansowanie badań nad alter-natywami dla testowania kosmetykoacutew na zwierzętach Poprzez liczne protesty Spira do-prowadził roacutewnież do tego że Muzeum Historii Naturalnej w Nowym Jorku zrezygnowało z eksperymentoacutew na kotach Jeśli widział szanse na zwycięstwo potrafił dla osiągnięcia celu wystąpić nawet przeciwko Ministerstwu Rolnictwa Film o nim można więc śmiało potraktować jako warsztat z wystąpień publicznych czy przeprowadzania kampanii

reż John Swindells 1997 (do pobrania z wwwalterkinoorg)

PROJEKT VEGAN BUDDYPortal społecznościowy bdquoWegański przyjacielrdquo skupia wegan i weganki z całej Polski ktoacuterzy służą poradami i odpowiedzią na wszelkie pytania dotyczące weganizmu Ideą serwisu jest prosta umożliwić ludziom ktoacuterzy chcą przejść na weganizm poznanie osoacuteb ktoacutere po prostu im w tym pomogą Osoby z doświadczeniem to kopalnie wiedzy więc jeżeli nie wiecie jak i z czego zrobić pyszne wegańskie ciasto gdzie znaleźć nieskoacuterzane buty czy jak przyrządzić bigos żeby oszukać mięsożernych znajomych od razu kontaktujcie się z nimi Weganie i weganki roacutewnież mogą wykazać się aktywnością i zarejestrować się w serwisie dzięki czemu osoby szukające pomocy szybko znajdą odpowiednią osobę ze swojego miasta Całe zadanie polega na tym aby odpowiadać na pytania zaoferować wsparcie i pokazać innym jakie to wszystko jest proste Jeżeli obie strony wykażą dobre chęci można umoacutewić się na wspoacutelne zakupy czy gotowanie obiadu

wwwveganbuddypl

11 otwarteklatkipl

Joanna Stiller

Joanna Stiller

Stereotypia apatia choro-by oczu i uszu rany ciała ndash na każdej spośroacuted 52

ferm objętych śledztwem wy-stąpiło co najmniej jedno z tych zjawisk

Materiały ze śledztw na fermach zwierząt hodowanych na futra były w ostatnich latach wielokrotnie publikowane w roacuteżnych krajach szczegoacutelnie w tych będących potentata-mi na światowych rynkach skoacuter jak Dania czy Finlandia Wszystkie śledztwa wykaza-ły że problem zapewnienia zwierzętom odpowiednich warunkoacutew na fermach przemy-słowych jest poważny a jego konsekwencjami są min liczne okaleczenia zwierząt oraz zmiany behawioralne

W latach 2011-2012 podob-ne śledztwo zostało przepro-wadzone na fermach na terenie całej Polski Stowarzyszenie Otwarte Klatki otrzymało od anonimowego źroacutedła mate-riały filmowe i fotograficzne dokumentujące rzeczywiste warunki hodowli i chowu zwie-rząt Śledztwo objęło 52 fermy mięsożernych zwierząt futerko-wych (lisy norki jenoty)

Warto wspomnieć że w 2011 r NIK przeprowadziła kontrolę 23 ferm futrzarskich w Wielkopolsce skupiając się jednak na zbadaniu skuteczno-ści egzekwowania przepisoacutew ochrony środowiska budow-lanych oraz weterynaryjnych Wyniki kontroli wskazują na wysoki stopień nieprawidło-wości i uchybień w stosunku

do obowiązujących przepisoacutew Niezwykle istotny jest wniosek dotyczący Inspekcji Weteryna-ryjnych ktoacutere według raportu w dużej mierze przeprowadzają kontrolę ferm oraz dokumentu-ją je w sposoacuteb nierzetelny oraz zawężają zakres kontroli

Poza tym na terenie wszyst-kich ferm przynajmniej raz do roku powinna zostać przepro-wadzona kontrola weterynaryj-na przez odpowiednią jednost-kę Powiatowego Inspektoratu Weterynaryjnego Wszelkie nieprawidłowości i problemy zostały zatem zaobserwowane na fermach ktoacutere takiej kontroli zostały poddane

Śledztwo ktoacuterego wyniki opublikowało Stowarzyszenie Otwarte Klatki koncentruje się na warunkach bytowania zwie-

rzeczywistość polskich ferm futrzarskichCENA FUTRA

12 otwarteklatkipl

rząt z uwzględnieniem zaroacutewno stanu psychofizycznego zwie-rząt jak i warunkoacutew w jakich są hodowane i chowane

Powszechnym zjawiskiem występującym na fermach objętych śledztwem i udoku-mentowanym w materiałach jest stereotypia Polega ona na mechanicznym wykonywaniu i sukcesywnym powtarzaniu zachowań niekiedy roacutewnież aktoacutew autoagresji jak np wyry-wanie futra Zwierzęta biegają od jednego końca klatki do drugiego zataczają koła albo proacutebują przegryźć pręty klatki Przyczyną takiego zachowania jest fakt że mięsożerne zwie-rzęta hodowane na futra nie zaliczają się do kategorii zwie-rząt w pełni udomowionych są one tym samym nieprzystoso-wane do życia w klatce

Brak także jakichkolwiek elementoacutew ktoacutere mogłyby urozmaicić życie zwierząt Warto roacutewnież dodać że w nie-ktoacuterych miejscach klatki były większe od wymaganych a mimo to nie udało się uniknąć tego typu problemoacutew

Kolejnym powszechnym zjawiskiem zaobserwowanym na przemysłowych fermach zwierząt hodowanych na futra są objawy apatii Mogą one wynikać przynajmniej z kilku powodoacutew należy jednak po-dejrzewać że w dużej mierze są podobnie jak stereotypia wynikiem bytowania w klatkach i związanych z tym zmian w behawiorze zwierząt Apa-tyczne zwierzęta kulą się na tyłach klatek są osowiałe nie reagują na bodźce i nie wyka-zują żadnych oznak zaintere-sowania Dotyczy to zaroacutewno młodych jak i starych zwierząt choć z wiekiem zachowanie to znacznie się nasila

Innym zauważalnym na fer-mach problemem są choroby oczu oraz jamy ustnej Zaob-serwowano iż oproacutecz zwięk-szonej podatności na kontakt z patogenami ktoacutera wynika z przemysłowej formy chowu duże zagęszczenie zwierząt wyraźnie koreluje z występo-waniem wszelkiego rodzaju ran oraz innych problemoacutew zdro-wotnych Są one konsekwencją zaroacutewno przebywania w klatce jak i przebywania wespoacuteł z in-nymi osobnikami na zbyt małej przestrzeni

Choć przypadki agresji zostały zarejestrowane na stosunkowo niewielkiej licz-bie ferm objętych śledztwem można przypuszczać że zja-wisko to jest powszechnie występujące Terytorialność mięsożernych zwierząt hodo-wanych na futra w warunkach fermowych jest jednym z głoacutew-

nych czynnikoacutew powodujących występowanie aktoacutew agresji pomiędzy nimi Do typowych ran zadawanych przez inne zwierzęta należą w szczegoacutel-

ności ugryzienia głowy okolic karku i tułowia rany łap i ogona

Roacutewnież stan sanitarny ferm pozostawia wiele do życzenia Udokumentowano przypadki nieusunięcia zwłok padniętych zwierząt z klatek roacutewnież takich w ktoacuterych prze-bywają inne zwierzęta co może stanowić poważne zagrożenie epidemiologiczne Dodatkowo zaobserwowano i udokumen-towano przypadek kanibalizmu czyli zjadania zwłok padłego zwierzęcia przez inne zwierzęta w klatce Ponadto występu-ją częste zabrudzenie klatek kawałkami sierści resztkami karmy czy innymi zanieczysz-czeniami Warunki sanitarne na terenie oraz w okolicach fermy także często nie są prawidłowe Najpowszechniejszym proble-mem jest duża ilość odchodoacutew zgromadzona pod klatkami

Poza aspektem epidemio-logicznym wpływają one na zwiększenie odoroacutew Poza te-renem fermy kilkakrotnie zaob-serwowano i udokumentowano

13 otwarteklatkipl

oskoacuterowane tuszki zwierząt zgromadzone nieopodal płotu

Należy pamiętać że otrzy-mane materiały nie zawsze pokazują wszystkie problemy występujące na danej fermie Można więc przypuszczać że statystyki podane w raporcie to wartości minimalne i prawdo-podobnie przy dłuższej i bar-dziej dokładnej kontroli byłyby wyższe

W związku z powyższymi faktami nasuwa się wniosek iż w hodowli przemysłowej nie da się zapewnić odpowiednich warunkoacutew do bytowania zwierząt i sama w sobie tego typu hodowla jest zaprzeczeniem ich dobrostanu

Jedynym skutecznym rozwiązaniem jest całkowity zakaz hodowli zwierząt na futra

W związku z wynikami śledztwa Fundacja Viva Polska działająca w ramach Kolacji na rzecz Zakazu Hodowli Zwierząt na Futra w Polsce skierowała do prokuratury zawiadomienia o łamaniu prawa dotyczące

trzech miejsc na ktoacuterych zaob-serwowano największe zanie-dbania

Kilka dni po publikacji ra-portu w listopadzie 2012 r Ekostraż oraz Otwarte Klatki przeprowadziły wspoacutelnie inter-wencję na fermie pod Ostro-wem Wielkopolskim Jeden z trzymanych tam lisoacutew miał ogromne narośla w jamie ustnej i został odebrany wła-ścicielowi oraz przewieziony do Wrocławia gdzie poddano go leczeniu Zdaniem pracowni-koacutew Powiatowego Inspektoratu Weterynarii w Ostrowie Wiel-kopolskim ktoacutery kontrolował tę fermę zaledwie dwa tygodnie wcześniej w dniu interwencji bdquokondycja wszystkich zwierząt na fermie była bardzo dobra Odebrany lis nigdy nie był le-czony przez właściciela a w ujawnionym podczas in-

terwencji stanie znajdował się przynajmniej od kwietnia 2012 r Pomimo udzielenia facho-wej opieki nie udało się ocalić mu życia Zmiany okazały się na tyle rozległe że skazywały go na ciągłe cierpienie a ich chirurgiczne usunięcie było niemożliwe

Pełen tekst raportu dostępny jest na stronie wwwotwarteklatkipl

Bibliografia NIK Delegatura w Poznaniu bdquoIn-

formacja o wynikach kontroli spra-wowania nadzoru przez inspekcje państwowe nad funkcjonowaniem ferm zwierząt futerkowych w woje-woacutedztwie wielkopolskimrdquo

Raport Stowarzysenia Otwarte Klatki - bdquoCena Futra - rzeczywistość polskich ferm futrzarskichrdquo

Kiedy przygotowywaliśmy publikację materiałoacutew ze śledztwa zupełnie nie wiedzieliśmy czego się spodziewać Oczywiście padły oskarżenia że to oszustwo że flash aparatu bardziej szko-dzi zwierzętom w klatkach niż samo życie na fermie Jednak w reakcjach ludzi dominowały gratulacje za dobrze wykonaną pracę i szczera wściekłość na to co robi w Polsce przemysł fu-

trzarski Wiedzieliśmy już że obraliśmy właściwy kurs i że warto iść tą drogą Nabraliśmy pewności że właśnie upublicznie-nie prawdziwego obrazu hodowli zwierząt na futro jest tym czego przemysł futrzarski boi się najbardziej Tak samo jest w przypadku każdego innego przemysłu opartego na wyzysku zwierząt

14 otwarteklatkipl

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

15 otwarteklatkipl

Całkiem niedawno byli-śmy świadkami histo-rycznego wręcz wy-

darzenia Parlament Holandii przegłosował zakaz hodowli zwierząt na futra z 12-letnim okresem przejściowym Nie jest to pierwszy kraj ktoacutery wprowa-dził taki zakaz ndash jednak w przypadku Holandii sytuacja jest wyjątkowa przede wszyst-kim dlatego że nigdy wcześniej zakaz nie objął przemysłu ktoacutery był tak silny Statystyki z ubiegłego roku pokazują że Holandia jest w ścisłej świato-wej czołoacutewce jeśli chodzi o produkcję skoacuter z norek

Organizacja Bont voor Dieren (Futro dla Zwierząt) powstała w 1986 roku i wtedy mniej więcej rozpoczęły się pierwsze starania Holendroacutew o wprowadzenie zakazu ho-dowli zwierząt na futro Po raz ostatni do mobilizacji w spra-wie zakazu doszło w roku 2006 W październiku tamtego roku SP (Partia Socjalistyczna) oraz Partij van de Arbeid (Partia Pracy) zaproponowały ustawę zakazującą takiej hodowli Od tamtego momentu ruch prozwierzęcy zaczął skupiać się na lobbowaniu w parlamencie Aby uzyskać większość konieczną do wprowadzenia zakazu trzeba było przekonać kilka partii do głosowania za nim W ocenie Femke Zandberg członkini

Bont Voor Dieren dużą rolę odegrały roacutewnież śledztwa na fermach hodujących zwierzęta na futro

Jeden obraz wart jest tysiąca słoacutew W 2008 roku nagrano więc materiał na kilku fermach norek i filmy te zostały pokazane politykom Nagrań używaliśmy także w trakcie kampanii

Hodowcy nie przyglądali się tym działaniom bezczynnie Wydali miliony euro na reklamy w telewizji i prasie Na szczę-

ście ta kampania nie przyniosła im sympatii społecznej ktoacuterej się z pewnością spodziewali Dyskusja zaczęła skupiać się na sytuacji materialnej po-szczegoacutelnych właścicieli ferm

Po okresie lobbowania większość parlamentarna głosująca za zakazem składała się z następujących partii SP (Partia Socjalistyczna) Partij van de Arbeid (socjal-demokra-ci) Partij voor de Dieren (Par-tia dla Zwierząt) GroenLinks (Zieloni partia lewicowa) D66 (demokraci) i Partij voor de Vrijheid (Partia Wolności pra-wica) Partie ktoacutere głosowały przeciwko zakazowi to VVD (partia liberalna) Liberals CDA (chadecja) ChristenUnie i SGP (obie są partiami religijnymi)

Zandberg zauważa roacutewnież

i jego konsekwencje dla Polski

Zakaz w Holandii

że bdquofuter na ulicach jest więcej niż kiedykolwiek wcześniej Z drugiej strony rośnie też ilość ludzi ktoacuterzy zdecydo-wanie występują przeciwko futromrdquo Bont voor Dieren nie zaprzestało więc protestoacutew przeciwko futrom tylko dlatego że przemysł został zdelegalizo-wany Teraz środek ciężkości przenioacutesł się na zachowania konsumentoacutew Organizacja wspoacutełpracuje z projektantami mody i markami aby wspoacutelnie zmieniać podejście ludzi do mody Efektem tej wspoacutełpracy jest min prezentacja bdquoSusta-inable Storiesrdquo przedstawiona w trakcie Amsterdamskiego Tygodnia Mody Prezentacja dotyczyła praw zwierząt oraz dwoacutech marek ktoacutere bardzo po-ważnie podchodzą do tematu niewykorzystywania surowcoacutew odzwierzęcych oraz ekologii Ecological Textiles i Honest By

Zdaniem Zandberg jeśli chodzi o sprawy dotyczące zwierząt Holandia zdecydowa-nie podąża w dobrym kierunku bdquoCoraz więcej uwagi poświęca się dobrostanowi zwierząt i ich prawom Coraz więcej ludzi zdaje sobie sprawę z tych rze-czy W 2012 roku Holendrzy po raz pierwszy zjedli mniej mię-sa ale więcej za nie zapłacili Mamy też Partij voor de Dieren (Partię dla Zwierząt) ktoacutera in-spiruje roacuteżne działania na rzecz zwierzątrdquo

Co ten zakaz oznacza dla Polski

Już teraz Polska jest atrak-cyjnym krajem dla zagranicz-nych inwestoroacutew Głoacutewną zaletą są niskie koszty prowa-dzenie fermy niższe płace dla pracownikoacutew mniej restrykcyj-

ne prawo i stosunkowo nieduży sprzeciw okolicznych miesz-kańcoacutew i społeczności Do-datkowo całość produkcji jest sprzedawana do zagranicznych domoacutew aukcyjnych co w obli-czu niższych kosztoacutew generuje dodatkowy zysk Należy zatem podejrzewać że zakaz hodowli zwierząt na futra w Holandii i wynikający z niego dwunasto-letni okres przejściowy będzie oznaczał znaczny wzrost liczby inwestycji z holenderskim kapi-tałem w Polsce

W jaki sposoacuteb zagranicz-ne firmy działają w krajach o bardziej sprzyjających warun-kach inwestycyjnych pokazuje przykład amerykańskiej firmy Smithfield Foods ktoacutera w 1999 roku przejęła firmę Animex SA jednego z największych produ-centoacutew mięsa w Polsce

W 2003 roku Inspekcja Ochrony Środowiska wraz z Państwową Inspekcją Sani-tarną Inspekcją Weterynaryjną i Nadzorem Budowlanym prze-prowadziła kontrolę na 14 fermach trzody chlewnej należących do koncernu Pod-czas kontroli stwierdzono iż bdquokierownictwa wszystkich

14 kontrolowanych ferm na-leżących do amerykańskiego koncernu Smithfield Foods dopuściło do naruszenia prze-pisoacutew ochrony środowiska oraz przepisoacutew prawa budowlanego jak też wymagań wynikających z przepisoacutew sanitarnych i wete-rynaryjnychrdquo

Stwierdzone naruszenia to między innymi brak pozwoleń na wyprowadzanie gazoacutew i pły-noacutew do powietrza zanieczysz-czanie środowiska gnojowicą brak wymaganych szczepień u pracownikoacutew czy wręcz nie-zarejestrowanie prowadzenia działalności u Powiatowego Lekarza Weterynariirdquo

W 2005 roku brytyjska organizacja Compassion in World Farming przeprowadziła śledztwo na dwoacutech fermach świń w Polsce należących do Smithfield Foods

Film pokazuje bardzo złe warunki w ktoacuterych zwierzęta są hodowane Tak więc okazało

16 otwarteklatkipl

17 otwarteklatkipl

się że po raz kolejny kontrole nie były w pełni skuteczneObecnie w Polsce istnieje przy-najmniej kilka ferm norek z kapitałem holenderskim Ferma w Żdżarach została w zeszłym roku ukarana za zatruwanie pobliskiego strumy-ka ściekami przemysłowymi I choć mandat został przyjęty to nieznaczna kwota 500 zł powinna być dla właściciela holenderskiej firmy Futrex je-dynie potwierdzeniem tego że w Polsce przepisy dla tego typu działalności są dużo bardziej korzystne niż w innych krajach Kolejna ferma w Radachowie w wojewoacutedztwie lubuskim na-leżąca do holenderskiej spoacutełki Farm Equipment International przez pracownikoacutew była oskar-żana o łamanie ich praw Cho-dzi między innymi o brak dostę-pu do wody pitnej urągające

warunki noclegowe dla pra-cownikoacutew czy ich zastrasza-nie Mieszkańcy miejscowości Karsko w wojewoacutedztwie za-chodniopomorskim oskarżają Farm Equipment International że należąca do spoacutełki ferma przyczynia się do znacznego obniżenia jakości życia jak roacutewnież stwarza zagrożenie dla okolicznej fauny W ostatnim czasie spoacutełka zapowiedzia-ła plan powiększenia obsady fermy do 140 tysięcy zwierząt

Jeśli lokalne władze miałyby na to przystać ferma będzie jedną z największych jeśli nie naj-większą fermą norek w Polsce

Bowiem bdquoholenderski stylrdquo to duże fermy na ktoacuterych hodowanych jest kilkadziesiąt tysięcy zwierząt Fermy są szczelnie otoczone wysokimi murami ogrodzeniami z siatki stalowej drutami pod napię-ciem

Wyposażone są w szczelny system monitoringu i innych zabezpieczeń elektronicznych nad ktoacuterymi dodatkowo dy-żurują pracownicy ochrony Zakaz prowadzenia hodowli zwierząt na futra w Holandii oznacza że w Polsce tego typu ponurych miejsc może zacząć przybywać

Może chociaż nie musi Nie tylko mieszkańcy Karska prote-stują przeciwko budowie

i rozbudowie ferm norek w swojej okolicy Protesty trwają między innymi w takich miejscowościach jak Krąpiel Sobieszczany-Kolonia Bu-dzieszwice Mięcierzyn Jarząb-ki czy Wola Skorzęcka Jest to jedynie kilka miejsc na mapie Polski w ktoacuterych mieszkańcy domagają się godnych warun-koacutew życia i realnego wpływu na to co dzieje się w ich gminach Bo to właśnie mieszkańcoacutew i gmin (oraz

przede wszystkim zwierząt na fermach) dotyczą tego typu inwestycje Znaczenie tych protestoacutew jest kluczowe z tego powodu iż niedopusz-czenie do powstania fermy oznacza że nie powstaje pro-blem z ktoacuterym poacuteźniej trzeba się zmagać Roacutewnocześnie protesty stwarzają nieprzyjazny klimat w ktoacuterym inwestorzy nie czują się bezkarni gdyż wiedzą że ich działania są monitoro-wane i spotykają się ze sprzeciwem

Dotychczasowe doświad-czenia pokazują jednak że mimo protestoacutew przynajmniej część ferm powstanie co przy prawdopodobnym masowym exodusie holenderskich ho-dowcoacutew na wschoacuted oznacza mimo wszystko kolejne miliony zwierząt zabijane na terenie Polski I choć rola protestoacutew jest nie do przecenienia naj-istotniejsze wydaje się obecnie wstąpienie w ślady Holendroacutew i zainicjowanie poważnej i me-rytorycznej dyskusji na temat wprowadzenia zakazu hodowli zwierząt na futra w Polsce

Rządy krajoacutew takich jak Wielka Brytania i Austria doszły już do wniosku że najskuteczniejszym sposobem zapobiegania cierpieniu zwierząt jest niedopuszczanie do niego Parlament Słowenii głosował w tej sprawie pod koniec stycznia Kiedy ta sprawa znajdzie się w polskim Sejmie zależy roacutewnież od nas

Tym artykułem rozpoczynamy cykl ktoacuterego celem jest przedstawienie w perspektywie psychologii relacji między człowiekiem a innymi zwierzętami1 w kontekście ich eksplo-atacji oraz omoacutewienie technik z zakresu psychologii wpływu społecznego przydatnych

osobom działającym na rzecz zmian w społeczeństwie

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

Praktycznie każdy zajmu-jący się kwestią ochrony praw zwierząt w pewnym momencie przeżywał wielką frustrację spowodowaną niespoacutejnością ludzkiego zachowania Z jednej strony większość z nas uznaje zdolność zwierząt do odczuwa-nia boacutelu Według badań CBOS--u z 2006 roku aż 82 osoacuteb deklaruje przekonanie o tym że wszystkie zwierzęta odczuwają boacutel tak samo jak ludzie Potępienie krzywdzenia zwierząt jest obecnie normą społeczną choć zauważalne są roacuteżnice między mieszkańcami wsi ktoacuterzy będąc grupą trud-niącą się w eksploatacji zwie-rząt niejako z konieczności

przejawiają mniejsze dla nich wspoacutełczucie a mieszkańcami miast Roacutewnież pewne roacuteżnice w deklarowanym podejściu do zwierząt są widoczne pomię-dzy mężczyznami a kobietami co ma związek z kulturową symboliką mięsa i koncepcją męskości Dominujący wspoacuteł-cześnie stosunek do zwierząt wyraża się roacutewnież istnieniem takich dokumentoacutew jak Świa-towa Deklaracja Praw Zwierząt przedłożona w UNESCO w 1997r oraz nasza Ustawa o ochronie praw zwierząt Oba teksty zaczy-nają się pięknymi słowami ktoacutere mogłoby się wydawać powinny nieść za sobą realną poprawę w naszym stosunku do zwierząt

Według analiz Stevena Pinkera poziom przemocy na świecie stale spada Żyjemy prawdopodobnie w najspokoj-niejszych czasach jakie do tej pory miały miejsce W XVI wieku popularną w Pary-żu rozrywką było palenie kotoacutew Wiszące na sznurku zwierzę ku uciesze gapioacutew było powoli opuszczane w płomienie Dziś trudno sobie wyobrazić by w Europie społeczeństwo przy-zwoliło na tego typu publiczne torturowanie zwierząt Mimo tej ogromnej zmiany ktoacutera dotyczy nie tylko zwierząt ale roacutewnież kobiet dzieci ludzi o innym pochodzeniu etnicz-nym innej orientacji płciowej

JEDNE KOCHASZ INNE ZJADASZczyli jak działa dysonans poznawczy

18 otwarteklatkipl

Mikołaj Szulczewski

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

19 otwarteklatkipl

itp nadal nasz świat jest pełen przemocy i ze względu na wzrost populacji oraz uprzemy-słowienie rolnictwa a co za tym idzie wzrost konsumpcji pro-duktoacutew odzwierzęcych praw-dopodobnie ilość cierpienia zadawanego przez ludzi innym gatunkom jest nieporoacutewnywal-nie większa niż w przeszłości

Właśnie ta niezgodność pomiędzy tym jak ludzie traktu-ją zwierzęta a tym jaką troskę i sympatię względem nich deklarują jest częstym źroacutedłem konsternacji wśroacuted aktywistoacutew prozwierzęcych czy po prostu wegan w kontaktach z osoba-mi jedzącymi produkty odzwierzęce

Aby lepiej zrozumieć jak to jest możliwe żeby naraz kochać zwierzęta i produkty odzwierzęce odwołam się do koncepcji człowieka w psy-chologii społecznej Ten dział psychologii zajmuje się poszu-kiwaniem czynnikoacutew wpływają-cych na nas z zewnątrz takich jak inni ludzie czy kultura nie przywiązując wagi do tego co poszczegoacutelnych ludzi od siebie roacuteżni W związku z tym psycho-logia społeczna w ogromnej mierze opiera się na ekspery-mentach w ktoacuterych modyfikuje się ludzkie poglądy czy zacho-

wania za pomocą manipulowa-nia zewnętrznymi zmiennymi Tego typu badania dają dość spektakularne rezultaty ktoacutere w dużym stopniu zaprzeczają archaicznej koncepcji człowieka jako zwierzęcia racjonalnego

Elliot Aronson jedna z naj-ważniejszych postaci w kroacutetkiej historii psychologii społecznej napisał w kontekście koncep-cji zwanej teorią dysonansu poznawczego że teoria ta bdquonie przedstawia człowieka jako istotę racjonalną lecz raczej skłonną do racjonalizacjirdquo Racjonalizacja to uzasadnianie własnych czynoacutew pozornie lo-gicznymi i racjonalnymi argu-mentami w celu między innymi zmniejszenia poczucia winy i wzmocnienia samoakceptacji Intelektualna akrobatyka jaką potrafi przejawiać wiele osoacuteb w konfrontacji z faktem że konsumpcja pokarmoacutew od-zwierzęcych powoduje cierpie-nie i śmierć wielu zwierząt wy-jątkowo pasuje do tej definicji

Jako pierwszy użycie teorii dysonansu poznawczego w celu wyjaśnienia niespoacutejno-ści w zachowaniu i poglądach ludzi względem zwierząt za-proponował prof Scott Plous Jego opublikowany w 1993 roku artykuł pt bdquoPsychologicz-

ne mechanizmy w eksploatacji zwierzątrdquo stanowi obecnie do-datek do podręcznika na temat uprzedzeń i dyskryminacji

Dysonans poznawczy to teoria opracowana w latach 50-tych przez amerykańskiego psychologa społecznego Leona Festingera Zakłada ona istnie-nie silnej potrzeby wewnętrznej spoacutejności szczegoacutelnie pomiędzy poglądami i zachowaniem Gdy występuje niezgodność między dwoma elementami poznaw-czymi np tym co robię a tym co uważam że powinienem robić konieczne staje się zredu-kowanie owego dysonansu

Uważa się że dysonans poznawczy wywołuje napięcie ktoacuterego chęć zredukowania staje się motywacją do np zmiany poglądoacutew czy zmiany zachowania

Typowym przykładem przywoływanym w celu zo-brazowania jak działa dyso-nans poznawczy jest palenie papierosoacutew Wszyscy obecnie wiedzą że jest ono szkodliwe dla zdrowia Niewielu ludzi jest w stanie palić z pełną świado-mością jego konsekwencji dla zdrowia Stąd średnio wśroacuted palaczy występuje przekonanie o niższej szkodliwości palenia niż wśroacuted osoacuteb niepalących usłyszeć też można od nich wiele anegdot o palącej babci żyjącej do 90-ego roku życia czy inne proacuteby bagatelizowania szkodliwości palenia

Modelowym przykładem dysonansu poznawczego jest roacutewnież kwestia konsumpcji pokarmoacutew odzwierzęcych

Ludzie nie lubią krzywdzić zwierząt a jednocześnie lubią jeść mięso Zadawanie cierpie-nia zwierzętom jest powszech-nie uważane za niemoralne a większość z nas uważa siebie za dobrych ludzi i nie zamierza przestać tak o sobie myśleć nawet w obliczu faktoacutew na temat konsekwencji własnych decyzji konsumenckich Mo-tywacja do obrony wizji siebie jako osoby dobrej i moralnej jest bardzo silna

Ta niespoacutejność nazywana jest w psychologii społecznej bdquoparadoksem mięsardquo

Co można zrobić w sytu-acji dysonansu poznawczego tego typu Przede wszystkim można zrezygnować z jedze-nia produktoacutew odzwierzęcych Niestety zmiana zachowania zazwyczaj przychodzi ludziom trudniej niż zmiana poglądoacutew Wiąże się z tym większy dy-sonans i tym bardziej spek-takularne metody jego reduk-cji ktoacutere coraz intensywniej zmniejszają możliwość racjo-nalnego myślenia

Prof Scott Plous wymienił kilka przykładowych sposoboacutew w jakie ludzie radzą sobie z tą wewnętrzną niespoacutejnością unikanie tematu uznanie że eksploatacja zwierząt jest niezbędna do przetrwania np bdquomusimy jeść białko zwierzę-cerdquo umniejszanie kwestii za pomocą poczucia humoru np bdquorośliny też czująrdquo negowanie tego że zwierzęta odczuwają boacutel tak samo jak ludzie (co jest zdaniem Plousa najczęstszym mechanizmem) Oczywiście lista metod radzenia sobie

z dysonansem poznawczym związanym z eksploatacją zwierząt nie ogranicza się do wymienionych powyżej W cią-gu ostatnich kilku lat pojawiła się seria badań eksperymen-talnych omawiających ostatni z wymienionych przez Plousa mechanizm Badania te zosta-ną omoacutewione w następnym numerze biuletynu

Scott Plous wyroacuteżnił kilka kwestii dotyczących naszej kul-tury ktoacutere pomagają ludziom unikać doświadczania dyso-nansu poznawczego Przede wszystkim finalny produkt z ktoacuterym obcuje konsument zostaje na kilka roacuteżnych spo-soboacutew oddzielony od żywego zwierzęcia To oddzielenie

sprawia że w codziennym ży-ciu nie musi się konfrontować z niewygodną prawdą na temat pochodzenia kupowanych przez niego produktoacutew

Eufemizmy stosowane w myślistwie (np krew ndash farba pioacutero ndash ptak) są dobrym przy-kładem użycia języka ktoacutery ma moc maskowania tego co się naprawdę dzieje Język od zawsze był doskonałym mo-ralnym narzędziem obronnym służącym zmniejszaniu wyrzu-toacutew sumienia Stosowanie eu-femizmoacutew pomaga złagodzić brutalny sposoacuteb w jaki traktuje się zwierzęta W rzeźniach nie zabija się zwierząt tylko ubija krowy są żywcem wołowym a potem tylko tuszami Finalny

20 otwarteklatkipl

produkt rzadko kiedy nazywa się tak samo jak zwierzę ktoacutere-go ciała jest częścią Ludzie nie jedzą kroacutew tylko wołowinę Ta subtelna roacuteżnica w kategory-zacji pomaga oddalić od świa-domości fakt że ten produkt to fragment czyjegoś ciała

Kolejnym elementem jest sam wygląd produktoacutew od-zwierzęcych W naszej kulturze unika się eksponowania w skle-pach elementoacutew ciała ktoacutere są skojarzone z osobowością jak np twarz oczy czy moacutezg Są one roacutewnież rzadko jedzo-ne Cytując za prof Plousem czasopismo branży mięsnej bdquopoznać klienta z wiedzą że ten kawałek baraniny ktoacutery wła-śnie kupił był częścią anatomii jednego z tych pięknych ma-łych stworzeń ktoacutere widzimy hasające po polach wiosną jest prawdopodobnie najpew-niejszym sposobem uczynienia z niego wegetarianinardquo

Dodatkowo ważne jest to by przemysł mięsny był niewi-doczny dla przeciętnych ludzi Oddalony od miasta trudno do-stępny tak by jak najmniej ludzi miało pojęcie o tym co właści-wie się za tymi murami dzieje

Dzięki temu wiedza na te-mat praktyk stosowanych w hodowli zwierząt jest w spo-łeczeństwie minimalna Mało kto wie o kastrowaniu żywcem odbieraniu cieląt od matek kojcach porodowych ciasnych klatkach Większość ludzi ma bardzo nikłe pojęcie na temat pochodzenia produktoacutew od-zwierzęcych co pozwala im

uniknąć niewygodnej sytuacji konfrontacji z faktami na temat warunkoacutew i sposobu traktowa-nia zwierząt w rolnictwie

Plous zwroacutecił roacutewnież uwa-gę na rolę socjalizacji w kształ-towaniu się naszych postaw wobec produktoacutew odzwierzę-cych Oddzielanie od wiedzy na ten temat ma swoje początki we wczesnym dzieciństwie

Zabawki przedstawiające szczęśliwe zwierzęta gospodarskie na farmie książeczki w ktoacuterych zwierzęta opowiadają o tym co bdquodająrdquo ludziom i jak bardzo są szczęśliwe specjalne kolorowe opakowania produktoacutew mięsnych mające zachęcić dzieci do ich jedzenia ndash wszystko to przyczynia się do stworzenia nieprawdziwych przekonań na temat tego jak traktowane są zwierzęta

Oczywiście dzieci pytają roacutewnież rodzicoacutew o pochodze-nie produktoacutew odzwierzęcych a odpowiedzi nie mogą prze-cież zniechęcać do jedzenia w związku z czym ciężko ocze-kiwać szczerego dosadnego

wyjaśnień ze strony rodzicoacutew Sytuacja ta prowadzi u dzieci do całkowitego zniekształcenia obrazu losu zwierząt

W badaniu przeprowadzo-nym przez Plousa w ktoacuterym uczniowie szkoły podstawowej szacowali jak często zwierzęta czują się nieszczęśliwe zwie-rzęta dzikie uznano za naj-bardziej nieszczęśliwe drugie miejsce zajęły zwierzęta domo-we a najszczęśliwsze według dzieci są zwierzęta gospodar-skie Badanie było przeprowa-dzone 20 lat temu w USA w związku z tym trudno stwier-dzić czy jego wyniki można odnieść do Polski Mimo tego pokazują one doskonale jak bardzo wypaczony może być obraz hodowli zwierząt wśroacuted dzieci

Wszystkie wymienione powyżej elementy sprawiają że większości osoacuteb udaje się w codziennym życiu unikać stanu dysonansu poznawcze-go Gdy natomiast dojdzie już do sytuacji konfrontacji z fakta-mi ludzki umysł ma niezwykłą zdolność generowania ogrom-nej ilości często absurdalnych argumentoacutew

Warto wtedy pamiętać że to czego swoimi argumentami w tym momencie broni dana osoba to w dużym stopniu jej przekonanie o tym że jest do-bra i moralna

Pozytywny obraz własnej osoby jest dla człowieka bar-dzo ważny więc motywacja do jego utrzymania jest roacutewnież bardzo duża

W następnym numerze omoacutewione zostaną opublikowane w ciągu ostatnich 3 lat badania nad jednym z mechanizmoacutew redukcji dysonan-su poznawczego w kontekście jedzenia zwierząt - dehumanizacji

Eksperymenty te wykorzystywały techniki używane do badania relacji międzygrupowych w związku z czym dotykają kwestii podobień-stwa dyskryminacji zwierząt i innych dyskrymi-nowanych grup

21 otwarteklatkipl

Poniższy artykuł pochodzi z bloga Striking at the Roots ktoacuterego twoacuterca

Mark Hawthorne od wielu lat zajmuje się aktywizmem na rzecz zwierząt

Nawet po dziesięciu latach to zdjęcie wciąż staje mi przed oczami Byłem wtedy jeszcze świeżo upieczonym wegani-nem starającym się znaleźć sposoacuteb na wcielenie mojej nowo odkrytej pasji w czyn

Otrzymałem maila od Humane Society International doty-czącego corocznej rzezi fok w Kanadzie Do wiadomości dołączono wstrząsające zdję-cie zakrwawionych ciał dzie-siątek świeżo oskoacuterowanych fok rozrzuconych bez ładu na lodzie Na dole zdjęcia widać fokę ktoacuterej udało się uniknąć rzezi Obserwuje tę przerażają-cą scenę Zastanawiałem się O czym myśli Czy szuka swo-jej matki Przyjacioacuteł Odpowie-

dzi na pytanie co tu się wyda-rzyło ndash i dlaczego

Kilka lat poacuteźniej gdy pisa-łem i moacutewiłem o wpływie dra-stycznych obrazoacutew na wypale-nie aktywistoacutew i aktywistek to właśnie to zdjęcie stawało mi przed oczami i nie pozwala-ło zasnąć

To nie jest tak że tego typu obrazy nie powinny być wyko-rzystywane przez aktywistoacutew i aktywistki praw zwierząt ndash wręcz przeciwnie Zdjęcia i na-

22 otwarteklatkipl

DRASTYCZNE CZY SŁODKIE

wpływ materiałoacutew graficznych na działanie aktywistoacutew i aktywistek praw zwierząt

tłum Paweł Brzeziński

23 otwarteklatkipl

grania z ferm przemysłowych ubojni polowań laboratorioacutew wiwisekcyjnych ferm futrzar-skich i innych tego rodzaju miejsc ilustrują przemocowy stosunek społeczeństwa do zwierząt Są ważnym świa-dectwem naszej niechlubnej historii Lecz ruch praw zwie-rząt się rozwija ndash podobnie jak technologia i media społeczne ndash a wraz z rozwojem pojawia się dyskusja jak w możliwie najlepszy sposoacuteb kształtować przekaz do społeczeństwa W tej dyskusji ważnym zagad-nieniem jest wykorzystywanie potencjalnie odpychających obrazoacutew Kiedy i w jaki sposoacuteb powinniśmy wykorzystywać drastyczne zdjęcia i nagrania proacutebując wpłynąć na zachowa-nia konsumenckie

Udowodniono że stoso-wanie strategii odstraszania w kampaniach antynikotynowych ndash na przykład umieszczanie na opakowaniach papiero-soacutew zdjęć chorych płuc ndash jest skuteczniejsze w odwodzeniu ludzi od palenia niż jakiekolwiek ostrzeżenie Ministra Zdrowia

Zdjęcia a filmy

W październiku 2012 r opu-blikowano wyniki dwoacutech badań dotyczących wykorzystywania zdjęć i nagrań w kampaniach informacyjnych Podczas jed-nego z nich przeprowadzonego dzięki finansowemu wsparciu organizacji FARM (Farm Animal Rights Movement) badanym osobom pokazywano trzy roacuteżne zdjęcia jedno o niskim stopniu drastyczności (martwa świnia na brudnej podłodze ubojni) jedno o średnim po-ziomie drastyczności (martwa świnia na zakrwawionej pod-łodze ubojni) i jedno o wyso-

kim poziomie drastyczności (martwa świnia z poderżniętym gardłem na zakrwawionej pod-łodze ubojni) Następnie zmie-rzono oddziaływanie każdego zdjęcia i jego wpływ na stosu-nek osoacuteb badanych do praw zwierząt według bdquoskali praw zwierząt Wuenschardquo wysoki wynik wskazuje na pozytywny a niski na negatywny stosunek do praw zwierząt Na blogu FARM wyjaśniono bdquonajbardziej skuteczne okazało się zdjęcie o niskim poziomie drastyczno-ści to o średnim poziomie było mniej skuteczne o wysokim poziomie zaś najmniej choć statystycznie nie miało to żad-nego znaczenia Oznacza to że chociaż zdjęcia te w roacuteżnym stopniu wpływały na postrze-ganie praw zwierząt istnieje 15 prawdopodobieństwo że udałoby osiągnąć się taki sam wynik nawet wtedy jeśli wpływ zdjęć byłby zerowyrdquo

Drugie badanie zostało przeprowadzone przez Huma-ne Research Council (HRC) na zlecenie VegFund W ramach tego badania proszono osoby w wieku od 15 do 23 lat by obejrzały informacyjny materiał filmowy i wypełniły kwestiona-riusz Zgodnie z popularnym modelem paid-per-view każdy uczestnik i uczestniczka otrzy-mała jednego dolara za obej-rzenie każdego z poniższych filmoacutew

Farm to Fridge(autorstwa Mercy For Animals) drastyczny film skupiający się na aspekcie etycznymwzbudzaniu wspoacutełczucia w ktoacuterym wykorzystano materiał filmowy zawierający sceny okrucieństwa wobec zwierząt na fermach przemysłowych Wykorzystany

materiał pochodzi przede wszystkim ze śledztw

Maxines Dash for Freedom (autorstwa Farm Sanctuary) film skupiający się na aspekcie etycznymwzbudzaniu wspoacutełczucia opowiadający historię krowy ktoacutera uciekła przed ubojem i została uratowana A Life Connected (autorstwa Nonviolence United) film skupiający się na przekonaniu konsumentoacutew do zastanowienia się nad wpływem ferm przemysłowych na zwierzęta środowisko naturalne i zdrowie ludzi Geico Couple (autorstwa Physicians Commitee for Responsible Medicine) film skupiający się na aspekcie zdrowotnym opowiadający historię pary ktoacutera przeszła na weganizm i z powodzeniem zrzuciła kilka kilogramoacutew

Po obejrzeniu każdego z filmoacutew przedstawiono oso-bom uczestniczącym w ba-daniu listę pytań na temat tego czego się dowiedziały czy chciałyby uzyskać wię-cej informacji na temat diety wegetariańskiej i wegańskiej jak kształtuje się ich obecne spożycie mięsa nabiału i jajek jak roacutewnież czy rozważają ograniczenie spożycia produk-toacutew pochodzenia zwierzęcego W przeciwieństwie do badania przeprowadzonego z finan-sową pomocą FARM badanie HRC wykazało że na uczestni-koacutew i uczestniczki najmocniej oddziaływały drastyczne obra-zy Po obejrzeniu przerażająco

1

2

3

4

dosłownego Farm to Fridge 36 osoacuteb biorących udział w badaniu stwierdziło że rozważa ograniczenie spoży-cia produktoacutew odzwierzęcych ndash średnio o 7 więcej niż w przypadku pozostałych mniej drastycznych filmoacutew I to biorąc pod uwagę że średnio osoby te były w stanie obejrzeć jedynie 78 filmu Mercy For Animals

Poleje się krew

W oparciu o te wyniki łatwo dojść do wniosku że w przy-padku zdjęć skuteczniejsze są łagodniejsze obrazy natomiast drastyczne sceny lepiej spraw-dzają się w filmach Niestety nie jest to takie proste

bdquoUważam że metodologia badań FARM nie jest najlepsza jeśli chodzi o zadawane pyta-nia i wybrane obrazyrdquo moacutewi założyciel Mercy For Animals Nathan Runkle W trakcie bada-nia zmierzono między innymi stosunek do praw zwierząt nie zapytano jednak o to czy ob-razy wpłynęły na podejście do chowu i hodowli zwierząt lub czy skłoniły do zmiany przy-zwyczajeń ndash jak na przykład do przejścia na weganizm bdquoW badaniu HRC ten czynnik został ujętyrdquo moacutewi Nathan bdquoUwzględniono w nim zmianę zachowań badanych osoacuteb a przecież o to właśnie cho-

dzi aktywistom i aktywistkom praw zwierząt Trudno bę-dzie znaleźć kogokolwiek kto stwierdziłby że chce oglądać drastyczne obrazy ale już po obejrzeniu to właśnie te osoby częściej zmieniają swoje przy-zwyczajeniardquo Nathan stwier-dza że wykorzystywanie dra-stycznych obrazoacutew kojarzy mu się z wyborami prezydenckimi bdquoWyborcy twierdzą że są zmę-czeni i zniechęceni negatywny-mi spotami Mimo tego rok w rok politycy z nich korzysta-ją ndash bo są skutecznerdquo Choć Nathan przyznaje że obrazy wykorzystane w pierwszym ba-daniu są poruszające uważa że niekoniecznie przedstawiają one okrucieństwo bdquoNa wszyst-kich trzech zdjęciach zwierzę jest już martwerdquo stwierdza bdquoMoim zdaniem nie obrazują one drastycznego okrucień-stwa dlatego że zwierzę na nich jest już martwe i niezdolne do odczuwania boacutelu Tak więc można by dyskutować czy to co w tym badaniu zostało uznane za bdquodrastycznerdquo rzeczy-wiście takie jestrdquo Bez względu na wszelkie badania aktywiści i aktywistki praw zwierząt zga-dzają się że drastyczne obra-zy są skuteczne bdquoNajchętniej wykorzystuję drastyczne filmy podczas akcji informacyjnych przeprowadzanych w systemie paid-per-view (osoba otrzymuje małą kwotę pieniężną za obejrzenie filmu) lub w szkołach ndash o ile oczywi-ście uda się namoacutewić nauczy-cielakę do pokazania Farm to Fridgrdquo moacutewi Chris Van Breen Wpływ jaki wyświetlany film miał na widownię ocenia między innymi po poacuteźniejszych komentarzach bdquoLudzie skar-żyli się że powinienem był ich ostrzec i że nigdy nie będą już

w stanie zjeść mięsa Że gdy-by wiedzieli co to za film to na pewno by go nie obejrzelirdquo Podobne komentarze słyszał podczas rozdawania ulotek z drastycznymi zdjęciami Jedna z osoacuteb powiedziała mu bdquoNie powinieneś rozdawać tych ulotek Dostałam tę ulotkę w zeszłym tygodniu i od tego czasu nie tknęłam mięsa Na jego widok zrobiło mi się niedo-brzerdquo Hm jak dla mnie wyglą-da to na strategię prowadzącą do celu

bdquoByłam wegetarianką przez wiele lat ale dopiero gdy zoba-czyłam nagrania z ferm prze-mysłowych zdecydowałam się przejść na weganizmrdquo moacutewi Jasmin Singer wspoacutełzałoży-cielka (wraz z Marian Sullivan) organizacji Our Hen House bdquoTak więc jak najbardziej uwa-żam że w wielu wypadkach drastyczne obrazy mogą być skuteczne Jednak paradoksal-nie nie wydaje mi się by za-wsze taka forma trafiała do ludzirdquo

Gdzieś pośrodku

bdquoStaram się być gdzieś pomiędzyrdquo pisze Doris Lin na swojej stronie o prawach zwie-rząt w portalu Aboutcom

Myślę że najbardziej drastycznym zdjęciem jakie dotychczas opublikowałam było to ćwiartowanego w Japonii wieloryba Sądzę że za pomocą drastycznych zdjęć można przekazać coś czego nie da się ująć

24 otwarteklatkipl

w słowa ale korzystając z nich byłabym ostrożna Wieloryb jest słabo oświetlony a zdjęcie zostało zrobione z pewnej odległości co odejmuje mu drastyczności

Z sondy umieszczonej na jej stronie wynika że czytelnicy i czytelniczki zgadzają się na wykorzystywanie przez ruch prozwierzęcy drastycznych ob-razoacutew ndash o ile będą one wyko-rzystywane z głową

bdquoSądzę że zaroacutewno jed-ne jak i drugie są skutecznerdquo moacutewi Jo-Anne McArthur ktoacute-rej zdjęcia wykorzystywanych i uratowanych zwierząt potra-fią być zaroacutewno przerażające jak i piękne bdquoWszystko zależy od odbiorcy Jedna osoba po zobaczeniu drastycznych ob-razoacutew postanowi wprowadzić zmiany w swoim życiu druga po prostu odwroacuteci wzrok Roacuteż-ne obrazy trafiają do roacuteżnych osoacuteb w związku z tym potrze-

ba roacuteżnych taktyk by doprowa-dzić do zmian ndash tego uczy nas roacutewnież historia innych ruchoacutew społecznych Drastyczne ob-razy do jednych osoacuteb przema-wiają do innych nierdquo zauważa McArthur bdquoDlatego też powinny być wykorzystywane przez ruch prozwierzęcy tak samo jak mniej drastyczne obrazy i informacje opracowania na-ukowe sanktuaria dla zwierząt pisanie listoacutew demonstracje rozdawanie ulotekrdquo Poda-je przykład bdquoDo przejścia na weganizm skłoniły mnie trud-ne i drastyczne obrazy Tim Pachirat autor Every Twelve Seconds pracował przez sześć miesięcy w ubojni i nie zrezy-gnował z jedzenia mięsa Zde-cydował się na ten krok dopiero po spotkaniu jednej z uratowa-nych kroacutew w sanktuarium w Woodstockrdquo

Jasmin dostrzega tu pewną prawidłowość

Osobiście nie wydaje mi się by statystyczny jedzący mięso Kowalski

kliknął na drastyczny obraz by zobaczyć więcej ndash lecz wyniki tych badań pokazują że się mylę Chodzi o to że tak naprawdę wcale się nie mylę lecz autorzy i autorki badań także mają rację Bo pokazywanie zdjęć bdquomilusich mięciutkich kotkoacutewrdquo jak roacutewnież zdjęć tego rodzaju z ferm przemysłowych też jest skuteczne nieprawdaż Myślę że w tym wypadku najważniejsze jest przesłanie ktoacutere rzecz jasna powinno być jak najbardziej wyraziste i strategicznie dopasowane

Podobnego zdania jest roacutewnież Karin Davis założyciel-ka United Poultry Concerns bdquoObecnie Internet pełen jest obrazoacutew cierpienia zwierząt za ktoacutere winę ponosi człowiekrdquo moacutewi bdquoJednak jeśli tym obra-zom nie będzie towarzyszyło pełne pasji przesłanie ndash nieko-niecznie w tym samym miej-scu raczej w postaci posługi-wania się etycznym językiem i tworzenia etycznych kontek-stoacutew ndash wydaje mi się że więk-szość ludzi może stwierdzić że to okropne lecz nie dostrzec że roacutewnież oni są za to odpo-wiedzialni i mogą to zmienić Myślę też że obrazy cierpią-cych i poniewieranych zwierząt należy zestawiać z obrazami

25 otwarteklatkipl

tych samych zwierząt żyjących szczęśliwie ndash obrazoacutew ktoacutere nie tylko są ładne lecz roacutewnież pełne ekspresji budzą emocje i poruszająrdquo

Roacutewnież w tym punkcie Karen i Jasmin się zgadzają bdquoCzasamirdquo moacutewi Jasmin bdquoto właśnie obrazy szczęśliwych zwierząt bardziej przemawia-ją do ludzi jako że ndash tak było w moim przypadku ndash osoba je oglądająca stwierdza JAK MOGĄ IM TO ZABIERAĆ Dla mnie najbardziej przejmujący jest na przykład widok kurcza-koacutew z sanktuarium VINE w stanie Vermont ktoacutere nawet podczas najsroższej zimy wolą spać na drzewachrdquo (Przyro-da stoi w rażącej opozycji do brudu ferm przemysłowych na ktoacuterych rocznie miliardy kur-czakoacutew i kur są chowane i więzione dla ich ciał i jajek)

Oproacutecz pokazywania cier-pienia zwierząt szczegoacutelnie

istotne jest przedstawianie ich jako jednostek przeciwstawia-nie się koncepcji zwierząt jako towaru moacutewi lauren Ornelas założycielka Food Empower-ment Project bdquoJeśli będziemy pokazywać tylko ich cierpienie nie pokażemy że mogą one wieść też normalne życie Weź-my na przykład kość słoniową Jeśli będziesz pokazywać jedy-nie martwe słonie z odpiłowa-nymi kłami to i tak przemoacutewi to do ludzi bo chyba każdya widziała obraz słonia stąpają-cego po sawannie Większość ludzi jest w stanie znacznie lepiej wyobrazić sobie słonia w jego środowisku natural-nym niż na przykład kurczakardquo lauren ktoacutera roacutewnież niejedno-krotnie korzystała z porusza-jących materiałoacutew ze śledztw uważa że drastyczne obrazy odgrywają istotną rolę w po-kazywaniu ludziom w jakich warunkach chowane są tzw

zwierzęta gospodarskie bdquoNie-mniej jednak czasami obawiam się że skupianie się na scenach szczegoacutelnie okrutnych ndash nawet jeśli wiemy że to codzienność ndash może bardziej zaszkodzić niż pomoacutecrdquo

Jej zdaniem lepiej jest położyć nacisk na przedstawia-nie obrazoacutew niezaprzeczalnie okrutnych takich jak na przy-kład przetrzymywanie zwierząt w niewoli lub okaleczanie ich (przypalanie dzioboacutew obcina-nie ogonoacutew i rogoacutew)

Wciąż czekamy na ostatnie słowo na temat wykorzystywa-nia obrazoacutew choć przypusz-czalnie nigdy ono nie padnie Możemy liczyć na dalsze dys-kusje i badania ktoacutere pozwolą ruchowi udoskonalić swoje metody i przekaz Jednak na chwilę obecną przygnębiające obrazy przede wszystkim ze śledztw zdają się brać goacuterę Nathan dodaje

Tak jak moacutewiłem wcześniej żaden konsument czy konsumentka nie powie ci że chce oglądać drastyczne obrazy Jednak niezaprzeczalnym faktem jest to że skutecznie przyczyniają się one do zmiany postaw i zachowań Drastyczne obrazy obok ktoacuterych ciężko przejść obojętnie i ktoacuterych nie da się zapomnieć stwarzają emocjonalną więź z tematem i dają początek dyskusjom na temat etyki A to właśnie te rzeczy wpływają na decyzje konsumenckie

27 otwarteklatkipl

Byłeś jednym z akty-wistoacutew ktoacuterzy w akcie solidarności wypalili sobie na ciele numer 269 Skąd pomysł na taką akcjęPomysł zrodził się wiele

lat temu w głowie Saszy On mieszka w Tel-Awiwie jeszcze jako dziecko przenioacutesł się tam z Mołdawii W temacie praw zwierząt Sasza działa już od 15 lat (może troszkę mniej) Taką

akcję wymyślił już bardzo daw-no temu ale na początku sam pomyślał że taki pomysł to jednak za dużo Kilka lat poacuteźniej opowiedział o swoim pomyśle innym izraelskim aktywistom

Wywiad z OLEGIEM OZEROWEM jednym z uczestnikoacutew akcji wypalania liczby 269

2 października 2012 w Światowym Dniu Zwierząt Hodowlanych na Placu Rabina Yitskhaka w Tel-Awiwie aktywiści ruchu

praw zwierząt przeprowadzili akcję solidarno-ściową mająca na celu ukazać głęboką empa-tię w stosunku do zwierząt zniewalanych i wykorzystywanych przez gatunek ludzki

Troacutejka aktywistoacutew w tym jeden ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji wypaliła sobie na skoacuterze numer bdquo269 Znakowanie poprzez wypalanie piętna rozgrzanym metalem jest po-wszechną praktyką stosowaną wobec niewin-nych zwierząt będących ofiarami eksploatacji dokonywanej przez ludzi na całym świecie Ta demonstracja miała za zadanie skierować naszą empatię w stronę obecnie najbardziej uciskanej grupy żywych istot ktoacutere mogą

odczuwać boacutel i cierpienie ndash w stronę zwierząt hodowlanych

A dlaczego właśnie bdquo269 bdquo269 to sym-boliczny ale naprawdę istniejący cielak ktoacutery urodził się na izraelskiej fermie mlecznej Jego życie zostanie zakończone w chwilę po tym gdy się zaczęło Poprzez wypalenie sobie tego numeru na własnych ciałach aktywiści poka-zali swoją solidarność z ofiarami ferm przemy-słowych i zapewnili wieczną pamięć sprawie o ktoacuterą walczą

Aktywistą ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji był Oleg Ozerow wieloletni działacz na rzecz praw zwierząt ktoacutery w poniższym wywiadzie opowiada o samej akcji reakcjach ludzi grani-cach poświęcenia oraz wielu innych ciekawych i ważnych kwestiach

pytania Olga Plesińska tłumaczenie i redakcja Marlena Kropidłowska

ale ich reakcja była na tyle negatywna że znoacutew odłożył go na kiedy indziej Ostatecznie rok poacuteźniej Sasza jeszcze raz przedstawił zarys akcji tym ra-zem wąskiemu kręgowi znajo-mych-aktywistoacutew i tym razem spotkał się ze wsparciem i entuzjazmem

Jak to się stało że znala-złeś się w Tel-AviviePonad 2 lata temu pozna-

łem izraelskiego aktywistę Przez cały ten czas utrzymy-waliśmy kontakt od czasu do czasu wymienialiśmy wia-domości na Facebooku czy rozmawialiśmy na Skypie Dodatkowo wraz z innymi ak-tywistami w Rosji wspieraliśmy izraelską kampanię przeciwko cieszącej się bardzo złą sławą fermie Mazor gdzie hodowano małpy ktoacutere potem wysyłano do laboratorioacutew żeby przepro-wadzać na nich badania

I kiedy Sasza przedstawił swoacutej pomysł znajomym wynik-nęła taka sytuacja że ze wzglę-doacutew bezpieczeństwa (w Izraelu łatwo można zniszczyć swoją karierę zawodową biorąc udział w podobnych wydarzeniach) w danym momencie poza Sa-szą w akcji moacutegł wziąć udział tylko jeszcze jeden człowiek Ten człowiek też kiedyś przyje-chał ze swoją rodziną z Rosji Przy okazji ciekawostką jest że pomimo tego że akcja była izraelska to jej uczestnikami byli ludzi mający w mniejszym lub w większym stopniu korze-nie w Związku Radzieckim

Znoacutew odbiegam od tematu Okazało się że w Izraelu nie da się znaleźć trzech osoacuteb do przeprowadzenia takiej akcji a minimalna liczba uczest-nikoacutew to właśnie troje - tak zdecydowali aktywiści bo

mniej uczestnikoacutew wyglądało-by naprawdę niezbyt dobrze Więc ten aktywista ktoacuterego poznałem dwa lata temu zapy-tał mnie czy chciałbym wziąć udział w takiej akcji

Czy od razu się zgodziłeśPrzyznaję że chwilę się

zastanawiałem Po prostu żeby pod wpływem impulsu nie na-pisać bdquoTak tak tylko pozwolić informacji powoli przeniknąć do moacutezgu Przez ten moment nie zastanawiałem się nawet zbyt dużo nad tym co robić a bardziej nad tym że ruch nie jest w stanie znaleźć w całym kraju nawet troacutejki do udziału w takiej akcji że tak nie może być W stosunku do siebie gdybym odmoacutewił odebrałbym to jako osobisty wstyd akty-wisty Przecież to też wymaga pewnego rodzaju poświęcenia ndash przyznać się że u ciebie w kraju do tego w takim w ktoacute-rym jest wielu wegan brakuje jednego () człowieka do prze-prowadzenia w pełni legalnej akcji Coacuteż przynajmniej wtedy tak myślałem że to w pełni legalna akcja Dopiero kilka dni przed dowiedziałem się że

zgodnie z izraelskim prawem nie wolno wykonywać celo-wych oparzeń na skoacuterze nawet w specjalnych salonach a co dopiero w przestrzeni publicznej

Co na to Twoi bliscy Na początku powiedzia-

łem o tym tylko kilku osobom ponieważ izraelscy aktywiści poprosili żeby informację prze-kazywać tylko tym rosyjskim aktywistom ktoacuterym w 100 ufam i ktoacuterzy mogą być gotowi przyjechać do Izraela i zrobić to samo Takich nie udało się zna-leźć z roacuteżnych względoacutew (ko-muś nie dali wolnego w pracy u kogoś nie było paszportu żona nie pozwoliła itd) Krew-nym nic nie moacutewiłem Jednak kiedy dowiedzieli się o akcji i obejrzeli wideo to zaczęło się Wszyscy dzwonili sto razy i analizowali co ze mną nie tak W rezultacie analiz powstały dwie głoacutewne wersji tego co się stało i tak albo 1) zwariowałem albo 2) musi chodzić o jakieś narkotyki

Jak Izraelki i Izraelczycy odebrali tą akcję Moacute-

28 otwarteklatkipl

wienie w Izraelu o holo-kauście to coś naprawdę mocnegoW tym temacie mogę opo-

wiedzieć dość interesującą hi-storię Jeden z naszych bdquowypa-laczy także aktywista z długim stażem kiedyś brał udział w pewnej akcji w Tel-Awiwie Podczas tamtej akcji stał z plakatem ktoacutery roacutewnież przy-roacutewnywał sytuację zwierząt do Holokaustu Podszedł do niego turysta i zaczął się oburzać na takie poroacutewnanie moacutewić że jest to niewłaściwe Wtedy aktywista odpowiedział Ty turysta będziesz moacutewił mnie Żydowi i obywatelowi Izraela ktoacutery ma w rodzinie ocalałych z Holokaustu co jest właściwe a co niewłaściwe

Głośno było o Was w mediachMedia głoacutewnego nurtu

w ogoacutele nie wykazały zainte-resowania akcją Inną kwe-stią jest to że akcja wywołała niebywałe poruszenie wśroacuted wegan i obrońcoacutew praw zwie-rząt Na chwilę obecną kam-panię 269 wspiera 20 krajoacutew Niedawno w Chorwacji miała miejsce akcja tatuowania liczby 269 a w Argentynie zrobiono w zasadzie dokładnie to samo co w Tel-Awiwie Myślę że to przełom zwłaszcza biorąc pod uwagę to że obecnie kampania ma na celu stworzenie między-narodowego symbolu protestu i oporu ale nie działającego w ukryciu tak jak ALF Działania mają być legalne i jawne ale roacutewnie bezkompromisowe

Na dzień dzisiejszy symboliczny tatuaż z liczbą 269 wykonało już ponad sto osoacuteb

a to przecież dopiero początek

W akcji wzięli udział sami faceci - to przypadek Nie było chętnych kobiet Czy może to była akcja dla bdquotwardzielirdquoNa jednym ze zdjęć na stro-

nie kampanii możesz zobaczyć dziewczynę ktoacutera naśladując nas wyraziła swoacutej sprzeciw Ona nawiasem moacutewiąc była prawdziwą bohaterką Skręciła z drutu kolczastego ten symbo-liczny numer rozżarzyła każdą cyfrę i przyłożyła ten rozgrzany drut do ręki i przycisnęła twar-dym przedmiotem I tak trzy razy Mało kto zdobyłby się na coś takiego Ja na przykład nie dałbym rady zrobić tego stopniowo Oczywiście wszy-scy bardzo chcieli żeby w akcji wzięła udział dziewczyna tak żeby całość nie wydawała się zbytnio hardcoreowa Nie-stety na tamtą chwilę żadnej nie udało się znaleźć [W stale trwających akcjach solidarno-ściowych tatuowaniawypa-lania sobie bdquo269 bierze udział wiele kobiet - OK]

Ci ktoacuterzy wypalali nu-mer na waszych ciałach nie bali się was skrzyw-dzić Trudno było znaleźć chętnych Jak układają się wasze stosunki już po wszystkim Wszyscy oni to obrońcy

praw zwierząt z długim sta-żem Aby im nie zaszkodzić nie będę się o nich rozpisywał powiem tylko że znalezienie ich w gronie wolontariuszy nie było trudne Oczywiście bali się że mogą nam zrobić większą krzywdę niż planowaliśmy i bardzo chcieli żeby wszystko poszło w miarę gładko

W związku z tym ćwiczyliśmy przebieg akcji na dachu domu gdzie zebraliśmy wszystkie niezbędne narzędzia Każdego wieczoru przez cztery kolejne dni Po kilka razy od początku do końca Następnie przy po-mocy lin spuściliśmy z dachu wszystkie sprzęty Po-tem sami zjechaliśmy z dachu i zaczęliśmy przymocowywać wszystko do dachu samocho-du Trzeba było widzieć miny przechodnioacutew w tamtym mo-mencie Wszystko to działo się w miejscu gdzie mieszkają głoacutewnie Erytrejczycy i Sudań-czycy czyli ludzie względnie dalecy od takich kwestii I nagle widzą zagrodę z drutu kolcza-stego załadowywaną na dach samochodu i trzech ludzi ktoacute-rzy mają w uszach przywieszki z numerem 269 takie jak u kroacutew i jeden z tych ludzi (ja) jeszcze trzyma czarne spoden-ki dwoma palcami żeby nie ubrudzić się świeżą farbą ktoacuterą trzeba była zamazać firmowe znaczki

Nasze relacje ze wszystkimi osobami ktoacutere wzięły udział w akcji stały się oczywiście bliższe Ale nie na poziomie częstszej komunikacji ndash po prostu czuję że gdzieś tam da-leko są ludzie z ktoacuterymi prze-żyłem bardzo ważne dla mnie dni uczucia ktoacutere są z tym związane trudno opisać można powiedzieć że jest to uczucie wypełniającego ciepła Już na zawsze będę związany z tymi ludźmi niewidzialnymi więzami I nie tylko z nimi W pierwszej kolejności ze zwierzętami

Wypuściliście naprawdę mocny i kontrowersyjny materiał Ale czy samo-okaleczanie się jest bdquowe-gańskierdquo W sensie sza-

29 otwarteklatkipl

nujemy innych staramy się działać na ich rzecz pomagać Po to by to ro-bić wielu z nas dba o dobrą kondycję zaroacutewno fizyczną jak i intelektualną Szanu-jemy ciała zwierząt ich nietykalność Nietykalność i autonomię innych ludzi A wy ranicie swoje ciała Rozumiem intencjęhellip Ale czy tędy drogaJa uważam że tak Akcja

nie jest jeszcze wystarczają-co ekstremalna skoro sprawa dotyczy mordowania ponad 150 miliardoacutew istnień rocznie Ja moacutegłbym zedrzeć z siebie skoacuterę gdybym miał pewność że takie coś pozwoli zatrzymać to szaleństwo Niestety tak by się nie stało Właśnie teraz w pełni to rozumiemy Jak powiedział Sasza bdquoWięcej nie można było zrobić Ludzie w większości nawet zbytnio się nie przerazili odkryciem praw-dy Chociaż kilkoma osobami jedzącymi mięso nawet tu w Rosji ta akcja wstrząsnę-ła Na zasadzie szoku - w ten dzień w ktoacutery obejrzeli wideo nie mogli zjeść mięsa na obiad Nie wiem na ile można ocenić takie zwycięstwo Ale podkreślę jeszcze raz to dopiero początek

Co się tyczy weganizmu i cielesności - weganizm często jest sprowadzany do jedzenia Pokazaliście dość spektakularnie że jest to o wiele więcej Że weganizm jest aktem solidarności Roacutewnież cielesnej Jakkolwiek patetycznie to nie brzmi ndash połączyliście się ze zwie-rzętami w części ich boacutelu Jak czujesz siebie po tym doświadczeniu Bliższy

zwierzętom Bardziej zaangażowany Nie uwierzysz ale takie

samo pytanie zadałem Laza-rosowi Gorelikowi ojcu Zohara trzeciemu aktywiście ktoacutery zro-bił sobie znamię A Lazaros zrobił sobie tatuaż w ramach izraelskiej akcji

Zadałem to pytanie bo sam poczułem że stałem się bliższy zwierzętom że moacutej los stał się bliższy ich losowi przecież my wszyscy jesteśmy bezimiennymi stworzeniami z numerami porządkowymi wypalonymi na naszych ciałach

I zwierzęta nie mogą liczyć na nikogo więcej niż na swoich braci obrońcoacutew praw zwierząt Oznacza to że oproacutecz bliskości poczułem jeszcze coś ważniej-szego pewnego rodzaju po-trzebę wzięcia jeszcze większej odpowiedzialności za swoje działania i aktywizm Zrozu-miałem ze muszę robić więcej i wahać się mniej Zrozumia-łem ze strach i wątpliwości nie pomogą kiedy toczy się taka poważna i istotna walka

Tu bym chciała wroacutecić do boacutelu czy warto było go doświadczyć Czym ten boacutel jest dla Ciebie Jaki jest dla Ciebie jego sym-boliczny głębszy wymiarWszystko co robiłem dla

zwierząt uważam za warte doświadczenia Absolutnie wszystko Teraz w Rosji zaczy-na się prawdziwa wojna z mordercami psoacutew ktoacuterych

30 otwarteklatkipl

jest kilkuset w całym kraju A aktywistoacutew ktoacuterzy są gotowi realnie działać w tym temacie (także legalnymi metodami) można policzyć na palcach Właśnie dzisiaj ogłoszono że hycle donoszą na policję na obrońcoacutew praw zwierząt w tym na mnie Czym by się to nie skończyło to jestem pewien że warto to robić

Nie pamiętam o boacutelu ale każdego dnia patrzę na znamię i ono przypomina mi dzień za dniem ze moje osobiste i domowe życie to niepotrzebna krzątanina Staram się na nią tracić coraz mniej i mniej cza-su Planuję zrezygnować z pracy w biurze tak by w pełni moacutec się poświęcić obronie praw zwierząt Jeśli to wszyst-ko brzmi zbyt patetycznie ndash wybaczcie I nie proacutebuję tu z siebie robić żadnego bohate-ra w żadnym wypadku Prze-ciwnie wydaje mi się że nie udało mi się osiągnąć przesad-nie dużo w ciągu tych moich

30 lat życia Oczywiście tak jak wspominałem wcześniej symboliczne znaczenie bdquo269rdquo jest bardzo duże Jeśli kampa-nia będzie rozwijać się w takim tempie to w ciągu powiedzmy 5 lat bdquo269rdquo stanie się szeroko rozpoznawalnym symbolem sprzeciwu wobec zagłady zwierząt lub ich holokaustu jak powiedzieliby moi izraelscy przyjaciele Ludzie będą wi-dzieć te cyfry i będą wiedzieć ze człowiek ktoacutery je nosi ndash nie-ważne czy na koszulce czy jako tatuaż czy znamię jest radykalnie nastawiony przeciw-ko temu co się dzieje

Na koniec ndash warto było to zrobićNiedawno rozmawialiśmy

z Saszą na ten temat Roz-mawialiśmy w kontekście zachęcenia ludzi w Rosji do akcji tatuowania się 18 grudnia Moacutewiłem że istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo ze nie znajdziemy w Rosji ludzi

ktoacuterzy będą chcieli zrobić coś takiego i zapytałem Saszę czy może ja powinienem dodatko-wo zrobić jeszcze tatuaż żeby w ten sposoacuteb i Rosja wsparła dalej akcję I Sasza odpowie-dział bdquoOleg wiesz że jeśli to by zależało od nas to dawno już byśmy pokryli swoje ciała piętnami i tatuażami od głowy do piętrdquo Ale nam są niezbędni nowi ludzie w kampanii Innymi słowy powtarzanie akcji nie ma większego sensu Żeby roz-winąć kampanię konieczne są nowe radykalne działania i ja z przyjemnością wezmę w nich udział Przy okazji mogę wspomnieć że w ramach mię-dzynarodowej tatu-akcji tatuaż 269 wykonało 4 Rosjan i 2 Białorusinoacutew

To znaczy że sytuacja nie jest beznadziejna i z pewnością uda nam się zwyciężyć Musimy zwyciężyć

31 otwarteklatkipl

Kiedy jest mi źle myślę o tym jak źle jest bezsilnym bezbronnym zwierzętom w tych potwornych gułagach rozpaczy To nadaje perspektywę mojemu boacutelowi Pamiętam roacutewnież o tym że ja znalazłem się tu z wyboru Zwierzęta nie

Zachęcam aktywistoacutew aby dbali o swoje zdrowie Trzymajcie się blisko swoich rodzin i ludzi ktoacuterych kochacie Bądźcie dla siebie dobrzy Miejcie poczucie humoru Ostatnio trochę medytowałem i bardzo mi to pomogło Polecam roacutewnież by pić duże ilości wody regularne ćwiczyć uprawiać chociaż jeden sport słuchać muzyki dużo czytać i choć raz dziennie wybuchnąć radosnym śmiechem

Stres pojawi się na pewno Życie aktywistoacutew jest bardziej intensywne wrażliwe i czujne niż życie wielu innych osoacuteb Z definicji jest więc nieustannie podatne na wszechobecną przemoc Gdybym jednak miał wybrać jedno z dwojga to wolałbym się spalić wiodąc autentyczne życie pełne wspoacutełczucia niż powoli rdzewieć prowadząc życie pełne przemocy i pozbawione refleksji Nie ma powodoacutew żeby czegokolwiek żałować

Nie ma odwrotu

PHILIPP WOLLEN na temat aktywizmu

Page 10: Otwarte Klatki Biuletyn 1/2013

Dobrusia Karbowiak

ANIMAL IMPACT Secrets Proven to Achieve Results and Move the World to jedna z najnowszych pozycji poruszających tematykę strategii działania na rzecz zwierząt Autorka Caryn Ginsberg jest osobą łączącą w sobie zainteresowanie problematyką zwierząt oraz wiedzę z dziedziny marketingu To połączenie zdarza się wśroacuted aktywistoacutew niezwykle rzadko więc na pewno warto sięgnąć po książkę ktoacutera podpowiada nam jak myśleć o prowadzeniu kampanii aby jej skuteczność była możliwie najwyższa

Ginsberg tłumacząc swoacutej sposoacuteb patrzenia na aktywizm podaje jednocześnie mnoacutestwo przykładoacutew działań i kampanii ktoacutere odniosły sukces Przykłady te dotyczą zaroacutewno promowania adopcji czy stery-lizacji jak i walki z hodowlami przemysłowymi albo promowania diety wegańskiej więc praktycznie każda osoba lub organizacja działająca w ramach ruchu praw zwierząt znajdzie jakieś inspiracje dla swoich działań Można się zgadzać lub nie zgadzać z autorką albo poszcze-goacutelnymi akcjami i organizacjami zaprezentowanymi w książce ale na pewno warto przeczytać i wszystko solidnie przemyśleć

wwwanimal-impactcom

Ze względoacutew osobistych jest to je-dyna taka okazja by zwiedzić Genewę (bardzo drogie miasto) taniej ponieważ komitet Veggie Pride zapewnia moż-liwie najtańsze noclegi a wegańskie wyżywienie za bdquoco łaskardquo

Nie wspominając już o radości spędzenia czasu z weganami z całe-go świata oraz chodzenia na wykłady koncerty itp

Rezerwujmy sobie czasurlop już teraz

Strona ogoacutelna o Veggie Pride httpwwwveggieprideorgen

Strona (w budowie) o tegorocznej Veggie Pride httpwwwveggiepridech

Petycja przeciw wegefobii (zachęcamy do podpisania) ktoacutera będzie wręczona podczas Veggie Pride httpwwwavaazorgenpetitionRespect_of_the_rights_of_vegans_and_vegeterians

Wydarzenie na Facebooku httpwwwfacebookcomevents126216770855732

Grupa na Facebooku dot wyjazdu z Polski do Genewy na Veggie Pride dodawajcie siebie jeśli chcecie w niej być httpwwwfacebookcomgroups308055985967799

10 otwarteklatkipl

Agata Wilkowska

ETYKA A TO CO JEMY ndash Peter Singer Jim MasonNakładem wydawnictwa Czarna Owca ukazała się kolejna już książ-

ka autorstwa Petera Singera - australijskiego etyka znanego dzięki pozycji bdquoWyzwolenie zwierzątrdquo praktycznie wszystkim aktywistom i aktywistkom prozwierzęcym Jego nowa książka adresowana jest przede wszystkim do ludzi ktoacuterzy w supermarketach wybierają kuszące produkty jednocześnie nie zastanawiając się nad ich pochodzeniem składem czy wartością odżywczą

Peter Singer wraz z Jimem Masonem prawnikiem specjalizującym się w prawach ludzi i zwierząt odsłaniają przed czytelnikami prawdę ukrytą za ładnymi etykietkami Książka jest doskonałą odpowiedzią na niezwykle ważne pytanie jak kupować i jeść etycznie Autorzy poruszyli w niej tematy związane z przemysłową hodowlą zwierząt i weganizmem ale zwroacutecili uwa-gę także na kwestię żywności Fair Trade i organicznej

Pozycję polecamy przede wszystkim osobom ktoacuterym wciąż jeszcze nie udało się zrezygnować z mięsa i innych produktoacutew odzwierzęcych Jednak aktywiści i aktywistki roacutewnież powinni się z nią zapoznać aby odświeżyć swoją wiedzą i zdobyć wiele nowych argumentoacutew na rzecz weganizmu

wyd Czarna Owca Warszawa 2012HENRY ONE MANS WAY

Film ten jest wciąż aktualny mimo że nakręcono go już prawie 20 lat temu Co więcej można go polecić wszystkim aktywistom i aktywistkom bez względu na obszar działań Henry Spira (1927-1998) był działaczem związkoacutew zawodowych zaangażowanym w ruchu na rzecz praw obywa-telskich W latach 70 po poznaniu Petera Singera zaczął skupiać się na obronie zwierząt Dzięki temu że potrafił trzeźwo ocenić sytuację i wy-znaczyć realne cele osiągał sukcesy Reprezentowany przez niego model aktywizmu powinien stanowić inspirację dla każdego i każdej z nas

Spira przekonał do swoich działań wielu dziennikarzy i naukowcoacutew co w znaczącym stopniu wpłynęło na zmianę oblicza wielu amerykańskich koncernoacutew takich jak Revlon i Avon Firmy te dzięki jego działaniu zdecydowały się na finansowanie badań nad alter-natywami dla testowania kosmetykoacutew na zwierzętach Poprzez liczne protesty Spira do-prowadził roacutewnież do tego że Muzeum Historii Naturalnej w Nowym Jorku zrezygnowało z eksperymentoacutew na kotach Jeśli widział szanse na zwycięstwo potrafił dla osiągnięcia celu wystąpić nawet przeciwko Ministerstwu Rolnictwa Film o nim można więc śmiało potraktować jako warsztat z wystąpień publicznych czy przeprowadzania kampanii

reż John Swindells 1997 (do pobrania z wwwalterkinoorg)

PROJEKT VEGAN BUDDYPortal społecznościowy bdquoWegański przyjacielrdquo skupia wegan i weganki z całej Polski ktoacuterzy służą poradami i odpowiedzią na wszelkie pytania dotyczące weganizmu Ideą serwisu jest prosta umożliwić ludziom ktoacuterzy chcą przejść na weganizm poznanie osoacuteb ktoacutere po prostu im w tym pomogą Osoby z doświadczeniem to kopalnie wiedzy więc jeżeli nie wiecie jak i z czego zrobić pyszne wegańskie ciasto gdzie znaleźć nieskoacuterzane buty czy jak przyrządzić bigos żeby oszukać mięsożernych znajomych od razu kontaktujcie się z nimi Weganie i weganki roacutewnież mogą wykazać się aktywnością i zarejestrować się w serwisie dzięki czemu osoby szukające pomocy szybko znajdą odpowiednią osobę ze swojego miasta Całe zadanie polega na tym aby odpowiadać na pytania zaoferować wsparcie i pokazać innym jakie to wszystko jest proste Jeżeli obie strony wykażą dobre chęci można umoacutewić się na wspoacutelne zakupy czy gotowanie obiadu

wwwveganbuddypl

11 otwarteklatkipl

Joanna Stiller

Joanna Stiller

Stereotypia apatia choro-by oczu i uszu rany ciała ndash na każdej spośroacuted 52

ferm objętych śledztwem wy-stąpiło co najmniej jedno z tych zjawisk

Materiały ze śledztw na fermach zwierząt hodowanych na futra były w ostatnich latach wielokrotnie publikowane w roacuteżnych krajach szczegoacutelnie w tych będących potentata-mi na światowych rynkach skoacuter jak Dania czy Finlandia Wszystkie śledztwa wykaza-ły że problem zapewnienia zwierzętom odpowiednich warunkoacutew na fermach przemy-słowych jest poważny a jego konsekwencjami są min liczne okaleczenia zwierząt oraz zmiany behawioralne

W latach 2011-2012 podob-ne śledztwo zostało przepro-wadzone na fermach na terenie całej Polski Stowarzyszenie Otwarte Klatki otrzymało od anonimowego źroacutedła mate-riały filmowe i fotograficzne dokumentujące rzeczywiste warunki hodowli i chowu zwie-rząt Śledztwo objęło 52 fermy mięsożernych zwierząt futerko-wych (lisy norki jenoty)

Warto wspomnieć że w 2011 r NIK przeprowadziła kontrolę 23 ferm futrzarskich w Wielkopolsce skupiając się jednak na zbadaniu skuteczno-ści egzekwowania przepisoacutew ochrony środowiska budow-lanych oraz weterynaryjnych Wyniki kontroli wskazują na wysoki stopień nieprawidło-wości i uchybień w stosunku

do obowiązujących przepisoacutew Niezwykle istotny jest wniosek dotyczący Inspekcji Weteryna-ryjnych ktoacutere według raportu w dużej mierze przeprowadzają kontrolę ferm oraz dokumentu-ją je w sposoacuteb nierzetelny oraz zawężają zakres kontroli

Poza tym na terenie wszyst-kich ferm przynajmniej raz do roku powinna zostać przepro-wadzona kontrola weterynaryj-na przez odpowiednią jednost-kę Powiatowego Inspektoratu Weterynaryjnego Wszelkie nieprawidłowości i problemy zostały zatem zaobserwowane na fermach ktoacutere takiej kontroli zostały poddane

Śledztwo ktoacuterego wyniki opublikowało Stowarzyszenie Otwarte Klatki koncentruje się na warunkach bytowania zwie-

rzeczywistość polskich ferm futrzarskichCENA FUTRA

12 otwarteklatkipl

rząt z uwzględnieniem zaroacutewno stanu psychofizycznego zwie-rząt jak i warunkoacutew w jakich są hodowane i chowane

Powszechnym zjawiskiem występującym na fermach objętych śledztwem i udoku-mentowanym w materiałach jest stereotypia Polega ona na mechanicznym wykonywaniu i sukcesywnym powtarzaniu zachowań niekiedy roacutewnież aktoacutew autoagresji jak np wyry-wanie futra Zwierzęta biegają od jednego końca klatki do drugiego zataczają koła albo proacutebują przegryźć pręty klatki Przyczyną takiego zachowania jest fakt że mięsożerne zwie-rzęta hodowane na futra nie zaliczają się do kategorii zwie-rząt w pełni udomowionych są one tym samym nieprzystoso-wane do życia w klatce

Brak także jakichkolwiek elementoacutew ktoacutere mogłyby urozmaicić życie zwierząt Warto roacutewnież dodać że w nie-ktoacuterych miejscach klatki były większe od wymaganych a mimo to nie udało się uniknąć tego typu problemoacutew

Kolejnym powszechnym zjawiskiem zaobserwowanym na przemysłowych fermach zwierząt hodowanych na futra są objawy apatii Mogą one wynikać przynajmniej z kilku powodoacutew należy jednak po-dejrzewać że w dużej mierze są podobnie jak stereotypia wynikiem bytowania w klatkach i związanych z tym zmian w behawiorze zwierząt Apa-tyczne zwierzęta kulą się na tyłach klatek są osowiałe nie reagują na bodźce i nie wyka-zują żadnych oznak zaintere-sowania Dotyczy to zaroacutewno młodych jak i starych zwierząt choć z wiekiem zachowanie to znacznie się nasila

Innym zauważalnym na fer-mach problemem są choroby oczu oraz jamy ustnej Zaob-serwowano iż oproacutecz zwięk-szonej podatności na kontakt z patogenami ktoacutera wynika z przemysłowej formy chowu duże zagęszczenie zwierząt wyraźnie koreluje z występo-waniem wszelkiego rodzaju ran oraz innych problemoacutew zdro-wotnych Są one konsekwencją zaroacutewno przebywania w klatce jak i przebywania wespoacuteł z in-nymi osobnikami na zbyt małej przestrzeni

Choć przypadki agresji zostały zarejestrowane na stosunkowo niewielkiej licz-bie ferm objętych śledztwem można przypuszczać że zja-wisko to jest powszechnie występujące Terytorialność mięsożernych zwierząt hodo-wanych na futra w warunkach fermowych jest jednym z głoacutew-

nych czynnikoacutew powodujących występowanie aktoacutew agresji pomiędzy nimi Do typowych ran zadawanych przez inne zwierzęta należą w szczegoacutel-

ności ugryzienia głowy okolic karku i tułowia rany łap i ogona

Roacutewnież stan sanitarny ferm pozostawia wiele do życzenia Udokumentowano przypadki nieusunięcia zwłok padniętych zwierząt z klatek roacutewnież takich w ktoacuterych prze-bywają inne zwierzęta co może stanowić poważne zagrożenie epidemiologiczne Dodatkowo zaobserwowano i udokumen-towano przypadek kanibalizmu czyli zjadania zwłok padłego zwierzęcia przez inne zwierzęta w klatce Ponadto występu-ją częste zabrudzenie klatek kawałkami sierści resztkami karmy czy innymi zanieczysz-czeniami Warunki sanitarne na terenie oraz w okolicach fermy także często nie są prawidłowe Najpowszechniejszym proble-mem jest duża ilość odchodoacutew zgromadzona pod klatkami

Poza aspektem epidemio-logicznym wpływają one na zwiększenie odoroacutew Poza te-renem fermy kilkakrotnie zaob-serwowano i udokumentowano

13 otwarteklatkipl

oskoacuterowane tuszki zwierząt zgromadzone nieopodal płotu

Należy pamiętać że otrzy-mane materiały nie zawsze pokazują wszystkie problemy występujące na danej fermie Można więc przypuszczać że statystyki podane w raporcie to wartości minimalne i prawdo-podobnie przy dłuższej i bar-dziej dokładnej kontroli byłyby wyższe

W związku z powyższymi faktami nasuwa się wniosek iż w hodowli przemysłowej nie da się zapewnić odpowiednich warunkoacutew do bytowania zwierząt i sama w sobie tego typu hodowla jest zaprzeczeniem ich dobrostanu

Jedynym skutecznym rozwiązaniem jest całkowity zakaz hodowli zwierząt na futra

W związku z wynikami śledztwa Fundacja Viva Polska działająca w ramach Kolacji na rzecz Zakazu Hodowli Zwierząt na Futra w Polsce skierowała do prokuratury zawiadomienia o łamaniu prawa dotyczące

trzech miejsc na ktoacuterych zaob-serwowano największe zanie-dbania

Kilka dni po publikacji ra-portu w listopadzie 2012 r Ekostraż oraz Otwarte Klatki przeprowadziły wspoacutelnie inter-wencję na fermie pod Ostro-wem Wielkopolskim Jeden z trzymanych tam lisoacutew miał ogromne narośla w jamie ustnej i został odebrany wła-ścicielowi oraz przewieziony do Wrocławia gdzie poddano go leczeniu Zdaniem pracowni-koacutew Powiatowego Inspektoratu Weterynarii w Ostrowie Wiel-kopolskim ktoacutery kontrolował tę fermę zaledwie dwa tygodnie wcześniej w dniu interwencji bdquokondycja wszystkich zwierząt na fermie była bardzo dobra Odebrany lis nigdy nie był le-czony przez właściciela a w ujawnionym podczas in-

terwencji stanie znajdował się przynajmniej od kwietnia 2012 r Pomimo udzielenia facho-wej opieki nie udało się ocalić mu życia Zmiany okazały się na tyle rozległe że skazywały go na ciągłe cierpienie a ich chirurgiczne usunięcie było niemożliwe

Pełen tekst raportu dostępny jest na stronie wwwotwarteklatkipl

Bibliografia NIK Delegatura w Poznaniu bdquoIn-

formacja o wynikach kontroli spra-wowania nadzoru przez inspekcje państwowe nad funkcjonowaniem ferm zwierząt futerkowych w woje-woacutedztwie wielkopolskimrdquo

Raport Stowarzysenia Otwarte Klatki - bdquoCena Futra - rzeczywistość polskich ferm futrzarskichrdquo

Kiedy przygotowywaliśmy publikację materiałoacutew ze śledztwa zupełnie nie wiedzieliśmy czego się spodziewać Oczywiście padły oskarżenia że to oszustwo że flash aparatu bardziej szko-dzi zwierzętom w klatkach niż samo życie na fermie Jednak w reakcjach ludzi dominowały gratulacje za dobrze wykonaną pracę i szczera wściekłość na to co robi w Polsce przemysł fu-

trzarski Wiedzieliśmy już że obraliśmy właściwy kurs i że warto iść tą drogą Nabraliśmy pewności że właśnie upublicznie-nie prawdziwego obrazu hodowli zwierząt na futro jest tym czego przemysł futrzarski boi się najbardziej Tak samo jest w przypadku każdego innego przemysłu opartego na wyzysku zwierząt

14 otwarteklatkipl

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

15 otwarteklatkipl

Całkiem niedawno byli-śmy świadkami histo-rycznego wręcz wy-

darzenia Parlament Holandii przegłosował zakaz hodowli zwierząt na futra z 12-letnim okresem przejściowym Nie jest to pierwszy kraj ktoacutery wprowa-dził taki zakaz ndash jednak w przypadku Holandii sytuacja jest wyjątkowa przede wszyst-kim dlatego że nigdy wcześniej zakaz nie objął przemysłu ktoacutery był tak silny Statystyki z ubiegłego roku pokazują że Holandia jest w ścisłej świato-wej czołoacutewce jeśli chodzi o produkcję skoacuter z norek

Organizacja Bont voor Dieren (Futro dla Zwierząt) powstała w 1986 roku i wtedy mniej więcej rozpoczęły się pierwsze starania Holendroacutew o wprowadzenie zakazu ho-dowli zwierząt na futro Po raz ostatni do mobilizacji w spra-wie zakazu doszło w roku 2006 W październiku tamtego roku SP (Partia Socjalistyczna) oraz Partij van de Arbeid (Partia Pracy) zaproponowały ustawę zakazującą takiej hodowli Od tamtego momentu ruch prozwierzęcy zaczął skupiać się na lobbowaniu w parlamencie Aby uzyskać większość konieczną do wprowadzenia zakazu trzeba było przekonać kilka partii do głosowania za nim W ocenie Femke Zandberg członkini

Bont Voor Dieren dużą rolę odegrały roacutewnież śledztwa na fermach hodujących zwierzęta na futro

Jeden obraz wart jest tysiąca słoacutew W 2008 roku nagrano więc materiał na kilku fermach norek i filmy te zostały pokazane politykom Nagrań używaliśmy także w trakcie kampanii

Hodowcy nie przyglądali się tym działaniom bezczynnie Wydali miliony euro na reklamy w telewizji i prasie Na szczę-

ście ta kampania nie przyniosła im sympatii społecznej ktoacuterej się z pewnością spodziewali Dyskusja zaczęła skupiać się na sytuacji materialnej po-szczegoacutelnych właścicieli ferm

Po okresie lobbowania większość parlamentarna głosująca za zakazem składała się z następujących partii SP (Partia Socjalistyczna) Partij van de Arbeid (socjal-demokra-ci) Partij voor de Dieren (Par-tia dla Zwierząt) GroenLinks (Zieloni partia lewicowa) D66 (demokraci) i Partij voor de Vrijheid (Partia Wolności pra-wica) Partie ktoacutere głosowały przeciwko zakazowi to VVD (partia liberalna) Liberals CDA (chadecja) ChristenUnie i SGP (obie są partiami religijnymi)

Zandberg zauważa roacutewnież

i jego konsekwencje dla Polski

Zakaz w Holandii

że bdquofuter na ulicach jest więcej niż kiedykolwiek wcześniej Z drugiej strony rośnie też ilość ludzi ktoacuterzy zdecydo-wanie występują przeciwko futromrdquo Bont voor Dieren nie zaprzestało więc protestoacutew przeciwko futrom tylko dlatego że przemysł został zdelegalizo-wany Teraz środek ciężkości przenioacutesł się na zachowania konsumentoacutew Organizacja wspoacutełpracuje z projektantami mody i markami aby wspoacutelnie zmieniać podejście ludzi do mody Efektem tej wspoacutełpracy jest min prezentacja bdquoSusta-inable Storiesrdquo przedstawiona w trakcie Amsterdamskiego Tygodnia Mody Prezentacja dotyczyła praw zwierząt oraz dwoacutech marek ktoacutere bardzo po-ważnie podchodzą do tematu niewykorzystywania surowcoacutew odzwierzęcych oraz ekologii Ecological Textiles i Honest By

Zdaniem Zandberg jeśli chodzi o sprawy dotyczące zwierząt Holandia zdecydowa-nie podąża w dobrym kierunku bdquoCoraz więcej uwagi poświęca się dobrostanowi zwierząt i ich prawom Coraz więcej ludzi zdaje sobie sprawę z tych rze-czy W 2012 roku Holendrzy po raz pierwszy zjedli mniej mię-sa ale więcej za nie zapłacili Mamy też Partij voor de Dieren (Partię dla Zwierząt) ktoacutera in-spiruje roacuteżne działania na rzecz zwierzątrdquo

Co ten zakaz oznacza dla Polski

Już teraz Polska jest atrak-cyjnym krajem dla zagranicz-nych inwestoroacutew Głoacutewną zaletą są niskie koszty prowa-dzenie fermy niższe płace dla pracownikoacutew mniej restrykcyj-

ne prawo i stosunkowo nieduży sprzeciw okolicznych miesz-kańcoacutew i społeczności Do-datkowo całość produkcji jest sprzedawana do zagranicznych domoacutew aukcyjnych co w obli-czu niższych kosztoacutew generuje dodatkowy zysk Należy zatem podejrzewać że zakaz hodowli zwierząt na futra w Holandii i wynikający z niego dwunasto-letni okres przejściowy będzie oznaczał znaczny wzrost liczby inwestycji z holenderskim kapi-tałem w Polsce

W jaki sposoacuteb zagranicz-ne firmy działają w krajach o bardziej sprzyjających warun-kach inwestycyjnych pokazuje przykład amerykańskiej firmy Smithfield Foods ktoacutera w 1999 roku przejęła firmę Animex SA jednego z największych produ-centoacutew mięsa w Polsce

W 2003 roku Inspekcja Ochrony Środowiska wraz z Państwową Inspekcją Sani-tarną Inspekcją Weterynaryjną i Nadzorem Budowlanym prze-prowadziła kontrolę na 14 fermach trzody chlewnej należących do koncernu Pod-czas kontroli stwierdzono iż bdquokierownictwa wszystkich

14 kontrolowanych ferm na-leżących do amerykańskiego koncernu Smithfield Foods dopuściło do naruszenia prze-pisoacutew ochrony środowiska oraz przepisoacutew prawa budowlanego jak też wymagań wynikających z przepisoacutew sanitarnych i wete-rynaryjnychrdquo

Stwierdzone naruszenia to między innymi brak pozwoleń na wyprowadzanie gazoacutew i pły-noacutew do powietrza zanieczysz-czanie środowiska gnojowicą brak wymaganych szczepień u pracownikoacutew czy wręcz nie-zarejestrowanie prowadzenia działalności u Powiatowego Lekarza Weterynariirdquo

W 2005 roku brytyjska organizacja Compassion in World Farming przeprowadziła śledztwo na dwoacutech fermach świń w Polsce należących do Smithfield Foods

Film pokazuje bardzo złe warunki w ktoacuterych zwierzęta są hodowane Tak więc okazało

16 otwarteklatkipl

17 otwarteklatkipl

się że po raz kolejny kontrole nie były w pełni skuteczneObecnie w Polsce istnieje przy-najmniej kilka ferm norek z kapitałem holenderskim Ferma w Żdżarach została w zeszłym roku ukarana za zatruwanie pobliskiego strumy-ka ściekami przemysłowymi I choć mandat został przyjęty to nieznaczna kwota 500 zł powinna być dla właściciela holenderskiej firmy Futrex je-dynie potwierdzeniem tego że w Polsce przepisy dla tego typu działalności są dużo bardziej korzystne niż w innych krajach Kolejna ferma w Radachowie w wojewoacutedztwie lubuskim na-leżąca do holenderskiej spoacutełki Farm Equipment International przez pracownikoacutew była oskar-żana o łamanie ich praw Cho-dzi między innymi o brak dostę-pu do wody pitnej urągające

warunki noclegowe dla pra-cownikoacutew czy ich zastrasza-nie Mieszkańcy miejscowości Karsko w wojewoacutedztwie za-chodniopomorskim oskarżają Farm Equipment International że należąca do spoacutełki ferma przyczynia się do znacznego obniżenia jakości życia jak roacutewnież stwarza zagrożenie dla okolicznej fauny W ostatnim czasie spoacutełka zapowiedzia-ła plan powiększenia obsady fermy do 140 tysięcy zwierząt

Jeśli lokalne władze miałyby na to przystać ferma będzie jedną z największych jeśli nie naj-większą fermą norek w Polsce

Bowiem bdquoholenderski stylrdquo to duże fermy na ktoacuterych hodowanych jest kilkadziesiąt tysięcy zwierząt Fermy są szczelnie otoczone wysokimi murami ogrodzeniami z siatki stalowej drutami pod napię-ciem

Wyposażone są w szczelny system monitoringu i innych zabezpieczeń elektronicznych nad ktoacuterymi dodatkowo dy-żurują pracownicy ochrony Zakaz prowadzenia hodowli zwierząt na futra w Holandii oznacza że w Polsce tego typu ponurych miejsc może zacząć przybywać

Może chociaż nie musi Nie tylko mieszkańcy Karska prote-stują przeciwko budowie

i rozbudowie ferm norek w swojej okolicy Protesty trwają między innymi w takich miejscowościach jak Krąpiel Sobieszczany-Kolonia Bu-dzieszwice Mięcierzyn Jarząb-ki czy Wola Skorzęcka Jest to jedynie kilka miejsc na mapie Polski w ktoacuterych mieszkańcy domagają się godnych warun-koacutew życia i realnego wpływu na to co dzieje się w ich gminach Bo to właśnie mieszkańcoacutew i gmin (oraz

przede wszystkim zwierząt na fermach) dotyczą tego typu inwestycje Znaczenie tych protestoacutew jest kluczowe z tego powodu iż niedopusz-czenie do powstania fermy oznacza że nie powstaje pro-blem z ktoacuterym poacuteźniej trzeba się zmagać Roacutewnocześnie protesty stwarzają nieprzyjazny klimat w ktoacuterym inwestorzy nie czują się bezkarni gdyż wiedzą że ich działania są monitoro-wane i spotykają się ze sprzeciwem

Dotychczasowe doświad-czenia pokazują jednak że mimo protestoacutew przynajmniej część ferm powstanie co przy prawdopodobnym masowym exodusie holenderskich ho-dowcoacutew na wschoacuted oznacza mimo wszystko kolejne miliony zwierząt zabijane na terenie Polski I choć rola protestoacutew jest nie do przecenienia naj-istotniejsze wydaje się obecnie wstąpienie w ślady Holendroacutew i zainicjowanie poważnej i me-rytorycznej dyskusji na temat wprowadzenia zakazu hodowli zwierząt na futra w Polsce

Rządy krajoacutew takich jak Wielka Brytania i Austria doszły już do wniosku że najskuteczniejszym sposobem zapobiegania cierpieniu zwierząt jest niedopuszczanie do niego Parlament Słowenii głosował w tej sprawie pod koniec stycznia Kiedy ta sprawa znajdzie się w polskim Sejmie zależy roacutewnież od nas

Tym artykułem rozpoczynamy cykl ktoacuterego celem jest przedstawienie w perspektywie psychologii relacji między człowiekiem a innymi zwierzętami1 w kontekście ich eksplo-atacji oraz omoacutewienie technik z zakresu psychologii wpływu społecznego przydatnych

osobom działającym na rzecz zmian w społeczeństwie

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

Praktycznie każdy zajmu-jący się kwestią ochrony praw zwierząt w pewnym momencie przeżywał wielką frustrację spowodowaną niespoacutejnością ludzkiego zachowania Z jednej strony większość z nas uznaje zdolność zwierząt do odczuwa-nia boacutelu Według badań CBOS--u z 2006 roku aż 82 osoacuteb deklaruje przekonanie o tym że wszystkie zwierzęta odczuwają boacutel tak samo jak ludzie Potępienie krzywdzenia zwierząt jest obecnie normą społeczną choć zauważalne są roacuteżnice między mieszkańcami wsi ktoacuterzy będąc grupą trud-niącą się w eksploatacji zwie-rząt niejako z konieczności

przejawiają mniejsze dla nich wspoacutełczucie a mieszkańcami miast Roacutewnież pewne roacuteżnice w deklarowanym podejściu do zwierząt są widoczne pomię-dzy mężczyznami a kobietami co ma związek z kulturową symboliką mięsa i koncepcją męskości Dominujący wspoacuteł-cześnie stosunek do zwierząt wyraża się roacutewnież istnieniem takich dokumentoacutew jak Świa-towa Deklaracja Praw Zwierząt przedłożona w UNESCO w 1997r oraz nasza Ustawa o ochronie praw zwierząt Oba teksty zaczy-nają się pięknymi słowami ktoacutere mogłoby się wydawać powinny nieść za sobą realną poprawę w naszym stosunku do zwierząt

Według analiz Stevena Pinkera poziom przemocy na świecie stale spada Żyjemy prawdopodobnie w najspokoj-niejszych czasach jakie do tej pory miały miejsce W XVI wieku popularną w Pary-żu rozrywką było palenie kotoacutew Wiszące na sznurku zwierzę ku uciesze gapioacutew było powoli opuszczane w płomienie Dziś trudno sobie wyobrazić by w Europie społeczeństwo przy-zwoliło na tego typu publiczne torturowanie zwierząt Mimo tej ogromnej zmiany ktoacutera dotyczy nie tylko zwierząt ale roacutewnież kobiet dzieci ludzi o innym pochodzeniu etnicz-nym innej orientacji płciowej

JEDNE KOCHASZ INNE ZJADASZczyli jak działa dysonans poznawczy

18 otwarteklatkipl

Mikołaj Szulczewski

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

19 otwarteklatkipl

itp nadal nasz świat jest pełen przemocy i ze względu na wzrost populacji oraz uprzemy-słowienie rolnictwa a co za tym idzie wzrost konsumpcji pro-duktoacutew odzwierzęcych praw-dopodobnie ilość cierpienia zadawanego przez ludzi innym gatunkom jest nieporoacutewnywal-nie większa niż w przeszłości

Właśnie ta niezgodność pomiędzy tym jak ludzie traktu-ją zwierzęta a tym jaką troskę i sympatię względem nich deklarują jest częstym źroacutedłem konsternacji wśroacuted aktywistoacutew prozwierzęcych czy po prostu wegan w kontaktach z osoba-mi jedzącymi produkty odzwierzęce

Aby lepiej zrozumieć jak to jest możliwe żeby naraz kochać zwierzęta i produkty odzwierzęce odwołam się do koncepcji człowieka w psy-chologii społecznej Ten dział psychologii zajmuje się poszu-kiwaniem czynnikoacutew wpływają-cych na nas z zewnątrz takich jak inni ludzie czy kultura nie przywiązując wagi do tego co poszczegoacutelnych ludzi od siebie roacuteżni W związku z tym psycho-logia społeczna w ogromnej mierze opiera się na ekspery-mentach w ktoacuterych modyfikuje się ludzkie poglądy czy zacho-

wania za pomocą manipulowa-nia zewnętrznymi zmiennymi Tego typu badania dają dość spektakularne rezultaty ktoacutere w dużym stopniu zaprzeczają archaicznej koncepcji człowieka jako zwierzęcia racjonalnego

Elliot Aronson jedna z naj-ważniejszych postaci w kroacutetkiej historii psychologii społecznej napisał w kontekście koncep-cji zwanej teorią dysonansu poznawczego że teoria ta bdquonie przedstawia człowieka jako istotę racjonalną lecz raczej skłonną do racjonalizacjirdquo Racjonalizacja to uzasadnianie własnych czynoacutew pozornie lo-gicznymi i racjonalnymi argu-mentami w celu między innymi zmniejszenia poczucia winy i wzmocnienia samoakceptacji Intelektualna akrobatyka jaką potrafi przejawiać wiele osoacuteb w konfrontacji z faktem że konsumpcja pokarmoacutew od-zwierzęcych powoduje cierpie-nie i śmierć wielu zwierząt wy-jątkowo pasuje do tej definicji

Jako pierwszy użycie teorii dysonansu poznawczego w celu wyjaśnienia niespoacutejno-ści w zachowaniu i poglądach ludzi względem zwierząt za-proponował prof Scott Plous Jego opublikowany w 1993 roku artykuł pt bdquoPsychologicz-

ne mechanizmy w eksploatacji zwierzątrdquo stanowi obecnie do-datek do podręcznika na temat uprzedzeń i dyskryminacji

Dysonans poznawczy to teoria opracowana w latach 50-tych przez amerykańskiego psychologa społecznego Leona Festingera Zakłada ona istnie-nie silnej potrzeby wewnętrznej spoacutejności szczegoacutelnie pomiędzy poglądami i zachowaniem Gdy występuje niezgodność między dwoma elementami poznaw-czymi np tym co robię a tym co uważam że powinienem robić konieczne staje się zredu-kowanie owego dysonansu

Uważa się że dysonans poznawczy wywołuje napięcie ktoacuterego chęć zredukowania staje się motywacją do np zmiany poglądoacutew czy zmiany zachowania

Typowym przykładem przywoływanym w celu zo-brazowania jak działa dyso-nans poznawczy jest palenie papierosoacutew Wszyscy obecnie wiedzą że jest ono szkodliwe dla zdrowia Niewielu ludzi jest w stanie palić z pełną świado-mością jego konsekwencji dla zdrowia Stąd średnio wśroacuted palaczy występuje przekonanie o niższej szkodliwości palenia niż wśroacuted osoacuteb niepalących usłyszeć też można od nich wiele anegdot o palącej babci żyjącej do 90-ego roku życia czy inne proacuteby bagatelizowania szkodliwości palenia

Modelowym przykładem dysonansu poznawczego jest roacutewnież kwestia konsumpcji pokarmoacutew odzwierzęcych

Ludzie nie lubią krzywdzić zwierząt a jednocześnie lubią jeść mięso Zadawanie cierpie-nia zwierzętom jest powszech-nie uważane za niemoralne a większość z nas uważa siebie za dobrych ludzi i nie zamierza przestać tak o sobie myśleć nawet w obliczu faktoacutew na temat konsekwencji własnych decyzji konsumenckich Mo-tywacja do obrony wizji siebie jako osoby dobrej i moralnej jest bardzo silna

Ta niespoacutejność nazywana jest w psychologii społecznej bdquoparadoksem mięsardquo

Co można zrobić w sytu-acji dysonansu poznawczego tego typu Przede wszystkim można zrezygnować z jedze-nia produktoacutew odzwierzęcych Niestety zmiana zachowania zazwyczaj przychodzi ludziom trudniej niż zmiana poglądoacutew Wiąże się z tym większy dy-sonans i tym bardziej spek-takularne metody jego reduk-cji ktoacutere coraz intensywniej zmniejszają możliwość racjo-nalnego myślenia

Prof Scott Plous wymienił kilka przykładowych sposoboacutew w jakie ludzie radzą sobie z tą wewnętrzną niespoacutejnością unikanie tematu uznanie że eksploatacja zwierząt jest niezbędna do przetrwania np bdquomusimy jeść białko zwierzę-cerdquo umniejszanie kwestii za pomocą poczucia humoru np bdquorośliny też czująrdquo negowanie tego że zwierzęta odczuwają boacutel tak samo jak ludzie (co jest zdaniem Plousa najczęstszym mechanizmem) Oczywiście lista metod radzenia sobie

z dysonansem poznawczym związanym z eksploatacją zwierząt nie ogranicza się do wymienionych powyżej W cią-gu ostatnich kilku lat pojawiła się seria badań eksperymen-talnych omawiających ostatni z wymienionych przez Plousa mechanizm Badania te zosta-ną omoacutewione w następnym numerze biuletynu

Scott Plous wyroacuteżnił kilka kwestii dotyczących naszej kul-tury ktoacutere pomagają ludziom unikać doświadczania dyso-nansu poznawczego Przede wszystkim finalny produkt z ktoacuterym obcuje konsument zostaje na kilka roacuteżnych spo-soboacutew oddzielony od żywego zwierzęcia To oddzielenie

sprawia że w codziennym ży-ciu nie musi się konfrontować z niewygodną prawdą na temat pochodzenia kupowanych przez niego produktoacutew

Eufemizmy stosowane w myślistwie (np krew ndash farba pioacutero ndash ptak) są dobrym przy-kładem użycia języka ktoacutery ma moc maskowania tego co się naprawdę dzieje Język od zawsze był doskonałym mo-ralnym narzędziem obronnym służącym zmniejszaniu wyrzu-toacutew sumienia Stosowanie eu-femizmoacutew pomaga złagodzić brutalny sposoacuteb w jaki traktuje się zwierzęta W rzeźniach nie zabija się zwierząt tylko ubija krowy są żywcem wołowym a potem tylko tuszami Finalny

20 otwarteklatkipl

produkt rzadko kiedy nazywa się tak samo jak zwierzę ktoacutere-go ciała jest częścią Ludzie nie jedzą kroacutew tylko wołowinę Ta subtelna roacuteżnica w kategory-zacji pomaga oddalić od świa-domości fakt że ten produkt to fragment czyjegoś ciała

Kolejnym elementem jest sam wygląd produktoacutew od-zwierzęcych W naszej kulturze unika się eksponowania w skle-pach elementoacutew ciała ktoacutere są skojarzone z osobowością jak np twarz oczy czy moacutezg Są one roacutewnież rzadko jedzo-ne Cytując za prof Plousem czasopismo branży mięsnej bdquopoznać klienta z wiedzą że ten kawałek baraniny ktoacutery wła-śnie kupił był częścią anatomii jednego z tych pięknych ma-łych stworzeń ktoacutere widzimy hasające po polach wiosną jest prawdopodobnie najpew-niejszym sposobem uczynienia z niego wegetarianinardquo

Dodatkowo ważne jest to by przemysł mięsny był niewi-doczny dla przeciętnych ludzi Oddalony od miasta trudno do-stępny tak by jak najmniej ludzi miało pojęcie o tym co właści-wie się za tymi murami dzieje

Dzięki temu wiedza na te-mat praktyk stosowanych w hodowli zwierząt jest w spo-łeczeństwie minimalna Mało kto wie o kastrowaniu żywcem odbieraniu cieląt od matek kojcach porodowych ciasnych klatkach Większość ludzi ma bardzo nikłe pojęcie na temat pochodzenia produktoacutew od-zwierzęcych co pozwala im

uniknąć niewygodnej sytuacji konfrontacji z faktami na temat warunkoacutew i sposobu traktowa-nia zwierząt w rolnictwie

Plous zwroacutecił roacutewnież uwa-gę na rolę socjalizacji w kształ-towaniu się naszych postaw wobec produktoacutew odzwierzę-cych Oddzielanie od wiedzy na ten temat ma swoje początki we wczesnym dzieciństwie

Zabawki przedstawiające szczęśliwe zwierzęta gospodarskie na farmie książeczki w ktoacuterych zwierzęta opowiadają o tym co bdquodająrdquo ludziom i jak bardzo są szczęśliwe specjalne kolorowe opakowania produktoacutew mięsnych mające zachęcić dzieci do ich jedzenia ndash wszystko to przyczynia się do stworzenia nieprawdziwych przekonań na temat tego jak traktowane są zwierzęta

Oczywiście dzieci pytają roacutewnież rodzicoacutew o pochodze-nie produktoacutew odzwierzęcych a odpowiedzi nie mogą prze-cież zniechęcać do jedzenia w związku z czym ciężko ocze-kiwać szczerego dosadnego

wyjaśnień ze strony rodzicoacutew Sytuacja ta prowadzi u dzieci do całkowitego zniekształcenia obrazu losu zwierząt

W badaniu przeprowadzo-nym przez Plousa w ktoacuterym uczniowie szkoły podstawowej szacowali jak często zwierzęta czują się nieszczęśliwe zwie-rzęta dzikie uznano za naj-bardziej nieszczęśliwe drugie miejsce zajęły zwierzęta domo-we a najszczęśliwsze według dzieci są zwierzęta gospodar-skie Badanie było przeprowa-dzone 20 lat temu w USA w związku z tym trudno stwier-dzić czy jego wyniki można odnieść do Polski Mimo tego pokazują one doskonale jak bardzo wypaczony może być obraz hodowli zwierząt wśroacuted dzieci

Wszystkie wymienione powyżej elementy sprawiają że większości osoacuteb udaje się w codziennym życiu unikać stanu dysonansu poznawcze-go Gdy natomiast dojdzie już do sytuacji konfrontacji z fakta-mi ludzki umysł ma niezwykłą zdolność generowania ogrom-nej ilości często absurdalnych argumentoacutew

Warto wtedy pamiętać że to czego swoimi argumentami w tym momencie broni dana osoba to w dużym stopniu jej przekonanie o tym że jest do-bra i moralna

Pozytywny obraz własnej osoby jest dla człowieka bar-dzo ważny więc motywacja do jego utrzymania jest roacutewnież bardzo duża

W następnym numerze omoacutewione zostaną opublikowane w ciągu ostatnich 3 lat badania nad jednym z mechanizmoacutew redukcji dysonan-su poznawczego w kontekście jedzenia zwierząt - dehumanizacji

Eksperymenty te wykorzystywały techniki używane do badania relacji międzygrupowych w związku z czym dotykają kwestii podobień-stwa dyskryminacji zwierząt i innych dyskrymi-nowanych grup

21 otwarteklatkipl

Poniższy artykuł pochodzi z bloga Striking at the Roots ktoacuterego twoacuterca

Mark Hawthorne od wielu lat zajmuje się aktywizmem na rzecz zwierząt

Nawet po dziesięciu latach to zdjęcie wciąż staje mi przed oczami Byłem wtedy jeszcze świeżo upieczonym wegani-nem starającym się znaleźć sposoacuteb na wcielenie mojej nowo odkrytej pasji w czyn

Otrzymałem maila od Humane Society International doty-czącego corocznej rzezi fok w Kanadzie Do wiadomości dołączono wstrząsające zdję-cie zakrwawionych ciał dzie-siątek świeżo oskoacuterowanych fok rozrzuconych bez ładu na lodzie Na dole zdjęcia widać fokę ktoacuterej udało się uniknąć rzezi Obserwuje tę przerażają-cą scenę Zastanawiałem się O czym myśli Czy szuka swo-jej matki Przyjacioacuteł Odpowie-

dzi na pytanie co tu się wyda-rzyło ndash i dlaczego

Kilka lat poacuteźniej gdy pisa-łem i moacutewiłem o wpływie dra-stycznych obrazoacutew na wypale-nie aktywistoacutew i aktywistek to właśnie to zdjęcie stawało mi przed oczami i nie pozwala-ło zasnąć

To nie jest tak że tego typu obrazy nie powinny być wyko-rzystywane przez aktywistoacutew i aktywistki praw zwierząt ndash wręcz przeciwnie Zdjęcia i na-

22 otwarteklatkipl

DRASTYCZNE CZY SŁODKIE

wpływ materiałoacutew graficznych na działanie aktywistoacutew i aktywistek praw zwierząt

tłum Paweł Brzeziński

23 otwarteklatkipl

grania z ferm przemysłowych ubojni polowań laboratorioacutew wiwisekcyjnych ferm futrzar-skich i innych tego rodzaju miejsc ilustrują przemocowy stosunek społeczeństwa do zwierząt Są ważnym świa-dectwem naszej niechlubnej historii Lecz ruch praw zwie-rząt się rozwija ndash podobnie jak technologia i media społeczne ndash a wraz z rozwojem pojawia się dyskusja jak w możliwie najlepszy sposoacuteb kształtować przekaz do społeczeństwa W tej dyskusji ważnym zagad-nieniem jest wykorzystywanie potencjalnie odpychających obrazoacutew Kiedy i w jaki sposoacuteb powinniśmy wykorzystywać drastyczne zdjęcia i nagrania proacutebując wpłynąć na zachowa-nia konsumenckie

Udowodniono że stoso-wanie strategii odstraszania w kampaniach antynikotynowych ndash na przykład umieszczanie na opakowaniach papiero-soacutew zdjęć chorych płuc ndash jest skuteczniejsze w odwodzeniu ludzi od palenia niż jakiekolwiek ostrzeżenie Ministra Zdrowia

Zdjęcia a filmy

W październiku 2012 r opu-blikowano wyniki dwoacutech badań dotyczących wykorzystywania zdjęć i nagrań w kampaniach informacyjnych Podczas jed-nego z nich przeprowadzonego dzięki finansowemu wsparciu organizacji FARM (Farm Animal Rights Movement) badanym osobom pokazywano trzy roacuteżne zdjęcia jedno o niskim stopniu drastyczności (martwa świnia na brudnej podłodze ubojni) jedno o średnim po-ziomie drastyczności (martwa świnia na zakrwawionej pod-łodze ubojni) i jedno o wyso-

kim poziomie drastyczności (martwa świnia z poderżniętym gardłem na zakrwawionej pod-łodze ubojni) Następnie zmie-rzono oddziaływanie każdego zdjęcia i jego wpływ na stosu-nek osoacuteb badanych do praw zwierząt według bdquoskali praw zwierząt Wuenschardquo wysoki wynik wskazuje na pozytywny a niski na negatywny stosunek do praw zwierząt Na blogu FARM wyjaśniono bdquonajbardziej skuteczne okazało się zdjęcie o niskim poziomie drastyczno-ści to o średnim poziomie było mniej skuteczne o wysokim poziomie zaś najmniej choć statystycznie nie miało to żad-nego znaczenia Oznacza to że chociaż zdjęcia te w roacuteżnym stopniu wpływały na postrze-ganie praw zwierząt istnieje 15 prawdopodobieństwo że udałoby osiągnąć się taki sam wynik nawet wtedy jeśli wpływ zdjęć byłby zerowyrdquo

Drugie badanie zostało przeprowadzone przez Huma-ne Research Council (HRC) na zlecenie VegFund W ramach tego badania proszono osoby w wieku od 15 do 23 lat by obejrzały informacyjny materiał filmowy i wypełniły kwestiona-riusz Zgodnie z popularnym modelem paid-per-view każdy uczestnik i uczestniczka otrzy-mała jednego dolara za obej-rzenie każdego z poniższych filmoacutew

Farm to Fridge(autorstwa Mercy For Animals) drastyczny film skupiający się na aspekcie etycznymwzbudzaniu wspoacutełczucia w ktoacuterym wykorzystano materiał filmowy zawierający sceny okrucieństwa wobec zwierząt na fermach przemysłowych Wykorzystany

materiał pochodzi przede wszystkim ze śledztw

Maxines Dash for Freedom (autorstwa Farm Sanctuary) film skupiający się na aspekcie etycznymwzbudzaniu wspoacutełczucia opowiadający historię krowy ktoacutera uciekła przed ubojem i została uratowana A Life Connected (autorstwa Nonviolence United) film skupiający się na przekonaniu konsumentoacutew do zastanowienia się nad wpływem ferm przemysłowych na zwierzęta środowisko naturalne i zdrowie ludzi Geico Couple (autorstwa Physicians Commitee for Responsible Medicine) film skupiający się na aspekcie zdrowotnym opowiadający historię pary ktoacutera przeszła na weganizm i z powodzeniem zrzuciła kilka kilogramoacutew

Po obejrzeniu każdego z filmoacutew przedstawiono oso-bom uczestniczącym w ba-daniu listę pytań na temat tego czego się dowiedziały czy chciałyby uzyskać wię-cej informacji na temat diety wegetariańskiej i wegańskiej jak kształtuje się ich obecne spożycie mięsa nabiału i jajek jak roacutewnież czy rozważają ograniczenie spożycia produk-toacutew pochodzenia zwierzęcego W przeciwieństwie do badania przeprowadzonego z finan-sową pomocą FARM badanie HRC wykazało że na uczestni-koacutew i uczestniczki najmocniej oddziaływały drastyczne obra-zy Po obejrzeniu przerażająco

1

2

3

4

dosłownego Farm to Fridge 36 osoacuteb biorących udział w badaniu stwierdziło że rozważa ograniczenie spoży-cia produktoacutew odzwierzęcych ndash średnio o 7 więcej niż w przypadku pozostałych mniej drastycznych filmoacutew I to biorąc pod uwagę że średnio osoby te były w stanie obejrzeć jedynie 78 filmu Mercy For Animals

Poleje się krew

W oparciu o te wyniki łatwo dojść do wniosku że w przy-padku zdjęć skuteczniejsze są łagodniejsze obrazy natomiast drastyczne sceny lepiej spraw-dzają się w filmach Niestety nie jest to takie proste

bdquoUważam że metodologia badań FARM nie jest najlepsza jeśli chodzi o zadawane pyta-nia i wybrane obrazyrdquo moacutewi założyciel Mercy For Animals Nathan Runkle W trakcie bada-nia zmierzono między innymi stosunek do praw zwierząt nie zapytano jednak o to czy ob-razy wpłynęły na podejście do chowu i hodowli zwierząt lub czy skłoniły do zmiany przy-zwyczajeń ndash jak na przykład do przejścia na weganizm bdquoW badaniu HRC ten czynnik został ujętyrdquo moacutewi Nathan bdquoUwzględniono w nim zmianę zachowań badanych osoacuteb a przecież o to właśnie cho-

dzi aktywistom i aktywistkom praw zwierząt Trudno bę-dzie znaleźć kogokolwiek kto stwierdziłby że chce oglądać drastyczne obrazy ale już po obejrzeniu to właśnie te osoby częściej zmieniają swoje przy-zwyczajeniardquo Nathan stwier-dza że wykorzystywanie dra-stycznych obrazoacutew kojarzy mu się z wyborami prezydenckimi bdquoWyborcy twierdzą że są zmę-czeni i zniechęceni negatywny-mi spotami Mimo tego rok w rok politycy z nich korzysta-ją ndash bo są skutecznerdquo Choć Nathan przyznaje że obrazy wykorzystane w pierwszym ba-daniu są poruszające uważa że niekoniecznie przedstawiają one okrucieństwo bdquoNa wszyst-kich trzech zdjęciach zwierzę jest już martwerdquo stwierdza bdquoMoim zdaniem nie obrazują one drastycznego okrucień-stwa dlatego że zwierzę na nich jest już martwe i niezdolne do odczuwania boacutelu Tak więc można by dyskutować czy to co w tym badaniu zostało uznane za bdquodrastycznerdquo rzeczy-wiście takie jestrdquo Bez względu na wszelkie badania aktywiści i aktywistki praw zwierząt zga-dzają się że drastyczne obra-zy są skuteczne bdquoNajchętniej wykorzystuję drastyczne filmy podczas akcji informacyjnych przeprowadzanych w systemie paid-per-view (osoba otrzymuje małą kwotę pieniężną za obejrzenie filmu) lub w szkołach ndash o ile oczywi-ście uda się namoacutewić nauczy-cielakę do pokazania Farm to Fridgrdquo moacutewi Chris Van Breen Wpływ jaki wyświetlany film miał na widownię ocenia między innymi po poacuteźniejszych komentarzach bdquoLudzie skar-żyli się że powinienem był ich ostrzec i że nigdy nie będą już

w stanie zjeść mięsa Że gdy-by wiedzieli co to za film to na pewno by go nie obejrzelirdquo Podobne komentarze słyszał podczas rozdawania ulotek z drastycznymi zdjęciami Jedna z osoacuteb powiedziała mu bdquoNie powinieneś rozdawać tych ulotek Dostałam tę ulotkę w zeszłym tygodniu i od tego czasu nie tknęłam mięsa Na jego widok zrobiło mi się niedo-brzerdquo Hm jak dla mnie wyglą-da to na strategię prowadzącą do celu

bdquoByłam wegetarianką przez wiele lat ale dopiero gdy zoba-czyłam nagrania z ferm prze-mysłowych zdecydowałam się przejść na weganizmrdquo moacutewi Jasmin Singer wspoacutełzałoży-cielka (wraz z Marian Sullivan) organizacji Our Hen House bdquoTak więc jak najbardziej uwa-żam że w wielu wypadkach drastyczne obrazy mogą być skuteczne Jednak paradoksal-nie nie wydaje mi się by za-wsze taka forma trafiała do ludzirdquo

Gdzieś pośrodku

bdquoStaram się być gdzieś pomiędzyrdquo pisze Doris Lin na swojej stronie o prawach zwie-rząt w portalu Aboutcom

Myślę że najbardziej drastycznym zdjęciem jakie dotychczas opublikowałam było to ćwiartowanego w Japonii wieloryba Sądzę że za pomocą drastycznych zdjęć można przekazać coś czego nie da się ująć

24 otwarteklatkipl

w słowa ale korzystając z nich byłabym ostrożna Wieloryb jest słabo oświetlony a zdjęcie zostało zrobione z pewnej odległości co odejmuje mu drastyczności

Z sondy umieszczonej na jej stronie wynika że czytelnicy i czytelniczki zgadzają się na wykorzystywanie przez ruch prozwierzęcy drastycznych ob-razoacutew ndash o ile będą one wyko-rzystywane z głową

bdquoSądzę że zaroacutewno jed-ne jak i drugie są skutecznerdquo moacutewi Jo-Anne McArthur ktoacute-rej zdjęcia wykorzystywanych i uratowanych zwierząt potra-fią być zaroacutewno przerażające jak i piękne bdquoWszystko zależy od odbiorcy Jedna osoba po zobaczeniu drastycznych ob-razoacutew postanowi wprowadzić zmiany w swoim życiu druga po prostu odwroacuteci wzrok Roacuteż-ne obrazy trafiają do roacuteżnych osoacuteb w związku z tym potrze-

ba roacuteżnych taktyk by doprowa-dzić do zmian ndash tego uczy nas roacutewnież historia innych ruchoacutew społecznych Drastyczne ob-razy do jednych osoacuteb przema-wiają do innych nierdquo zauważa McArthur bdquoDlatego też powinny być wykorzystywane przez ruch prozwierzęcy tak samo jak mniej drastyczne obrazy i informacje opracowania na-ukowe sanktuaria dla zwierząt pisanie listoacutew demonstracje rozdawanie ulotekrdquo Poda-je przykład bdquoDo przejścia na weganizm skłoniły mnie trud-ne i drastyczne obrazy Tim Pachirat autor Every Twelve Seconds pracował przez sześć miesięcy w ubojni i nie zrezy-gnował z jedzenia mięsa Zde-cydował się na ten krok dopiero po spotkaniu jednej z uratowa-nych kroacutew w sanktuarium w Woodstockrdquo

Jasmin dostrzega tu pewną prawidłowość

Osobiście nie wydaje mi się by statystyczny jedzący mięso Kowalski

kliknął na drastyczny obraz by zobaczyć więcej ndash lecz wyniki tych badań pokazują że się mylę Chodzi o to że tak naprawdę wcale się nie mylę lecz autorzy i autorki badań także mają rację Bo pokazywanie zdjęć bdquomilusich mięciutkich kotkoacutewrdquo jak roacutewnież zdjęć tego rodzaju z ferm przemysłowych też jest skuteczne nieprawdaż Myślę że w tym wypadku najważniejsze jest przesłanie ktoacutere rzecz jasna powinno być jak najbardziej wyraziste i strategicznie dopasowane

Podobnego zdania jest roacutewnież Karin Davis założyciel-ka United Poultry Concerns bdquoObecnie Internet pełen jest obrazoacutew cierpienia zwierząt za ktoacutere winę ponosi człowiekrdquo moacutewi bdquoJednak jeśli tym obra-zom nie będzie towarzyszyło pełne pasji przesłanie ndash nieko-niecznie w tym samym miej-scu raczej w postaci posługi-wania się etycznym językiem i tworzenia etycznych kontek-stoacutew ndash wydaje mi się że więk-szość ludzi może stwierdzić że to okropne lecz nie dostrzec że roacutewnież oni są za to odpo-wiedzialni i mogą to zmienić Myślę też że obrazy cierpią-cych i poniewieranych zwierząt należy zestawiać z obrazami

25 otwarteklatkipl

tych samych zwierząt żyjących szczęśliwie ndash obrazoacutew ktoacutere nie tylko są ładne lecz roacutewnież pełne ekspresji budzą emocje i poruszająrdquo

Roacutewnież w tym punkcie Karen i Jasmin się zgadzają bdquoCzasamirdquo moacutewi Jasmin bdquoto właśnie obrazy szczęśliwych zwierząt bardziej przemawia-ją do ludzi jako że ndash tak było w moim przypadku ndash osoba je oglądająca stwierdza JAK MOGĄ IM TO ZABIERAĆ Dla mnie najbardziej przejmujący jest na przykład widok kurcza-koacutew z sanktuarium VINE w stanie Vermont ktoacutere nawet podczas najsroższej zimy wolą spać na drzewachrdquo (Przyro-da stoi w rażącej opozycji do brudu ferm przemysłowych na ktoacuterych rocznie miliardy kur-czakoacutew i kur są chowane i więzione dla ich ciał i jajek)

Oproacutecz pokazywania cier-pienia zwierząt szczegoacutelnie

istotne jest przedstawianie ich jako jednostek przeciwstawia-nie się koncepcji zwierząt jako towaru moacutewi lauren Ornelas założycielka Food Empower-ment Project bdquoJeśli będziemy pokazywać tylko ich cierpienie nie pokażemy że mogą one wieść też normalne życie Weź-my na przykład kość słoniową Jeśli będziesz pokazywać jedy-nie martwe słonie z odpiłowa-nymi kłami to i tak przemoacutewi to do ludzi bo chyba każdya widziała obraz słonia stąpają-cego po sawannie Większość ludzi jest w stanie znacznie lepiej wyobrazić sobie słonia w jego środowisku natural-nym niż na przykład kurczakardquo lauren ktoacutera roacutewnież niejedno-krotnie korzystała z porusza-jących materiałoacutew ze śledztw uważa że drastyczne obrazy odgrywają istotną rolę w po-kazywaniu ludziom w jakich warunkach chowane są tzw

zwierzęta gospodarskie bdquoNie-mniej jednak czasami obawiam się że skupianie się na scenach szczegoacutelnie okrutnych ndash nawet jeśli wiemy że to codzienność ndash może bardziej zaszkodzić niż pomoacutecrdquo

Jej zdaniem lepiej jest położyć nacisk na przedstawia-nie obrazoacutew niezaprzeczalnie okrutnych takich jak na przy-kład przetrzymywanie zwierząt w niewoli lub okaleczanie ich (przypalanie dzioboacutew obcina-nie ogonoacutew i rogoacutew)

Wciąż czekamy na ostatnie słowo na temat wykorzystywa-nia obrazoacutew choć przypusz-czalnie nigdy ono nie padnie Możemy liczyć na dalsze dys-kusje i badania ktoacutere pozwolą ruchowi udoskonalić swoje metody i przekaz Jednak na chwilę obecną przygnębiające obrazy przede wszystkim ze śledztw zdają się brać goacuterę Nathan dodaje

Tak jak moacutewiłem wcześniej żaden konsument czy konsumentka nie powie ci że chce oglądać drastyczne obrazy Jednak niezaprzeczalnym faktem jest to że skutecznie przyczyniają się one do zmiany postaw i zachowań Drastyczne obrazy obok ktoacuterych ciężko przejść obojętnie i ktoacuterych nie da się zapomnieć stwarzają emocjonalną więź z tematem i dają początek dyskusjom na temat etyki A to właśnie te rzeczy wpływają na decyzje konsumenckie

27 otwarteklatkipl

Byłeś jednym z akty-wistoacutew ktoacuterzy w akcie solidarności wypalili sobie na ciele numer 269 Skąd pomysł na taką akcjęPomysł zrodził się wiele

lat temu w głowie Saszy On mieszka w Tel-Awiwie jeszcze jako dziecko przenioacutesł się tam z Mołdawii W temacie praw zwierząt Sasza działa już od 15 lat (może troszkę mniej) Taką

akcję wymyślił już bardzo daw-no temu ale na początku sam pomyślał że taki pomysł to jednak za dużo Kilka lat poacuteźniej opowiedział o swoim pomyśle innym izraelskim aktywistom

Wywiad z OLEGIEM OZEROWEM jednym z uczestnikoacutew akcji wypalania liczby 269

2 października 2012 w Światowym Dniu Zwierząt Hodowlanych na Placu Rabina Yitskhaka w Tel-Awiwie aktywiści ruchu

praw zwierząt przeprowadzili akcję solidarno-ściową mająca na celu ukazać głęboką empa-tię w stosunku do zwierząt zniewalanych i wykorzystywanych przez gatunek ludzki

Troacutejka aktywistoacutew w tym jeden ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji wypaliła sobie na skoacuterze numer bdquo269 Znakowanie poprzez wypalanie piętna rozgrzanym metalem jest po-wszechną praktyką stosowaną wobec niewin-nych zwierząt będących ofiarami eksploatacji dokonywanej przez ludzi na całym świecie Ta demonstracja miała za zadanie skierować naszą empatię w stronę obecnie najbardziej uciskanej grupy żywych istot ktoacutere mogą

odczuwać boacutel i cierpienie ndash w stronę zwierząt hodowlanych

A dlaczego właśnie bdquo269 bdquo269 to sym-boliczny ale naprawdę istniejący cielak ktoacutery urodził się na izraelskiej fermie mlecznej Jego życie zostanie zakończone w chwilę po tym gdy się zaczęło Poprzez wypalenie sobie tego numeru na własnych ciałach aktywiści poka-zali swoją solidarność z ofiarami ferm przemy-słowych i zapewnili wieczną pamięć sprawie o ktoacuterą walczą

Aktywistą ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji był Oleg Ozerow wieloletni działacz na rzecz praw zwierząt ktoacutery w poniższym wywiadzie opowiada o samej akcji reakcjach ludzi grani-cach poświęcenia oraz wielu innych ciekawych i ważnych kwestiach

pytania Olga Plesińska tłumaczenie i redakcja Marlena Kropidłowska

ale ich reakcja była na tyle negatywna że znoacutew odłożył go na kiedy indziej Ostatecznie rok poacuteźniej Sasza jeszcze raz przedstawił zarys akcji tym ra-zem wąskiemu kręgowi znajo-mych-aktywistoacutew i tym razem spotkał się ze wsparciem i entuzjazmem

Jak to się stało że znala-złeś się w Tel-AviviePonad 2 lata temu pozna-

łem izraelskiego aktywistę Przez cały ten czas utrzymy-waliśmy kontakt od czasu do czasu wymienialiśmy wia-domości na Facebooku czy rozmawialiśmy na Skypie Dodatkowo wraz z innymi ak-tywistami w Rosji wspieraliśmy izraelską kampanię przeciwko cieszącej się bardzo złą sławą fermie Mazor gdzie hodowano małpy ktoacutere potem wysyłano do laboratorioacutew żeby przepro-wadzać na nich badania

I kiedy Sasza przedstawił swoacutej pomysł znajomym wynik-nęła taka sytuacja że ze wzglę-doacutew bezpieczeństwa (w Izraelu łatwo można zniszczyć swoją karierę zawodową biorąc udział w podobnych wydarzeniach) w danym momencie poza Sa-szą w akcji moacutegł wziąć udział tylko jeszcze jeden człowiek Ten człowiek też kiedyś przyje-chał ze swoją rodziną z Rosji Przy okazji ciekawostką jest że pomimo tego że akcja była izraelska to jej uczestnikami byli ludzi mający w mniejszym lub w większym stopniu korze-nie w Związku Radzieckim

Znoacutew odbiegam od tematu Okazało się że w Izraelu nie da się znaleźć trzech osoacuteb do przeprowadzenia takiej akcji a minimalna liczba uczest-nikoacutew to właśnie troje - tak zdecydowali aktywiści bo

mniej uczestnikoacutew wyglądało-by naprawdę niezbyt dobrze Więc ten aktywista ktoacuterego poznałem dwa lata temu zapy-tał mnie czy chciałbym wziąć udział w takiej akcji

Czy od razu się zgodziłeśPrzyznaję że chwilę się

zastanawiałem Po prostu żeby pod wpływem impulsu nie na-pisać bdquoTak tak tylko pozwolić informacji powoli przeniknąć do moacutezgu Przez ten moment nie zastanawiałem się nawet zbyt dużo nad tym co robić a bardziej nad tym że ruch nie jest w stanie znaleźć w całym kraju nawet troacutejki do udziału w takiej akcji że tak nie może być W stosunku do siebie gdybym odmoacutewił odebrałbym to jako osobisty wstyd akty-wisty Przecież to też wymaga pewnego rodzaju poświęcenia ndash przyznać się że u ciebie w kraju do tego w takim w ktoacute-rym jest wielu wegan brakuje jednego () człowieka do prze-prowadzenia w pełni legalnej akcji Coacuteż przynajmniej wtedy tak myślałem że to w pełni legalna akcja Dopiero kilka dni przed dowiedziałem się że

zgodnie z izraelskim prawem nie wolno wykonywać celo-wych oparzeń na skoacuterze nawet w specjalnych salonach a co dopiero w przestrzeni publicznej

Co na to Twoi bliscy Na początku powiedzia-

łem o tym tylko kilku osobom ponieważ izraelscy aktywiści poprosili żeby informację prze-kazywać tylko tym rosyjskim aktywistom ktoacuterym w 100 ufam i ktoacuterzy mogą być gotowi przyjechać do Izraela i zrobić to samo Takich nie udało się zna-leźć z roacuteżnych względoacutew (ko-muś nie dali wolnego w pracy u kogoś nie było paszportu żona nie pozwoliła itd) Krew-nym nic nie moacutewiłem Jednak kiedy dowiedzieli się o akcji i obejrzeli wideo to zaczęło się Wszyscy dzwonili sto razy i analizowali co ze mną nie tak W rezultacie analiz powstały dwie głoacutewne wersji tego co się stało i tak albo 1) zwariowałem albo 2) musi chodzić o jakieś narkotyki

Jak Izraelki i Izraelczycy odebrali tą akcję Moacute-

28 otwarteklatkipl

wienie w Izraelu o holo-kauście to coś naprawdę mocnegoW tym temacie mogę opo-

wiedzieć dość interesującą hi-storię Jeden z naszych bdquowypa-laczy także aktywista z długim stażem kiedyś brał udział w pewnej akcji w Tel-Awiwie Podczas tamtej akcji stał z plakatem ktoacutery roacutewnież przy-roacutewnywał sytuację zwierząt do Holokaustu Podszedł do niego turysta i zaczął się oburzać na takie poroacutewnanie moacutewić że jest to niewłaściwe Wtedy aktywista odpowiedział Ty turysta będziesz moacutewił mnie Żydowi i obywatelowi Izraela ktoacutery ma w rodzinie ocalałych z Holokaustu co jest właściwe a co niewłaściwe

Głośno było o Was w mediachMedia głoacutewnego nurtu

w ogoacutele nie wykazały zainte-resowania akcją Inną kwe-stią jest to że akcja wywołała niebywałe poruszenie wśroacuted wegan i obrońcoacutew praw zwie-rząt Na chwilę obecną kam-panię 269 wspiera 20 krajoacutew Niedawno w Chorwacji miała miejsce akcja tatuowania liczby 269 a w Argentynie zrobiono w zasadzie dokładnie to samo co w Tel-Awiwie Myślę że to przełom zwłaszcza biorąc pod uwagę to że obecnie kampania ma na celu stworzenie między-narodowego symbolu protestu i oporu ale nie działającego w ukryciu tak jak ALF Działania mają być legalne i jawne ale roacutewnie bezkompromisowe

Na dzień dzisiejszy symboliczny tatuaż z liczbą 269 wykonało już ponad sto osoacuteb

a to przecież dopiero początek

W akcji wzięli udział sami faceci - to przypadek Nie było chętnych kobiet Czy może to była akcja dla bdquotwardzielirdquoNa jednym ze zdjęć na stro-

nie kampanii możesz zobaczyć dziewczynę ktoacutera naśladując nas wyraziła swoacutej sprzeciw Ona nawiasem moacutewiąc była prawdziwą bohaterką Skręciła z drutu kolczastego ten symbo-liczny numer rozżarzyła każdą cyfrę i przyłożyła ten rozgrzany drut do ręki i przycisnęła twar-dym przedmiotem I tak trzy razy Mało kto zdobyłby się na coś takiego Ja na przykład nie dałbym rady zrobić tego stopniowo Oczywiście wszy-scy bardzo chcieli żeby w akcji wzięła udział dziewczyna tak żeby całość nie wydawała się zbytnio hardcoreowa Nie-stety na tamtą chwilę żadnej nie udało się znaleźć [W stale trwających akcjach solidarno-ściowych tatuowaniawypa-lania sobie bdquo269 bierze udział wiele kobiet - OK]

Ci ktoacuterzy wypalali nu-mer na waszych ciałach nie bali się was skrzyw-dzić Trudno było znaleźć chętnych Jak układają się wasze stosunki już po wszystkim Wszyscy oni to obrońcy

praw zwierząt z długim sta-żem Aby im nie zaszkodzić nie będę się o nich rozpisywał powiem tylko że znalezienie ich w gronie wolontariuszy nie było trudne Oczywiście bali się że mogą nam zrobić większą krzywdę niż planowaliśmy i bardzo chcieli żeby wszystko poszło w miarę gładko

W związku z tym ćwiczyliśmy przebieg akcji na dachu domu gdzie zebraliśmy wszystkie niezbędne narzędzia Każdego wieczoru przez cztery kolejne dni Po kilka razy od początku do końca Następnie przy po-mocy lin spuściliśmy z dachu wszystkie sprzęty Po-tem sami zjechaliśmy z dachu i zaczęliśmy przymocowywać wszystko do dachu samocho-du Trzeba było widzieć miny przechodnioacutew w tamtym mo-mencie Wszystko to działo się w miejscu gdzie mieszkają głoacutewnie Erytrejczycy i Sudań-czycy czyli ludzie względnie dalecy od takich kwestii I nagle widzą zagrodę z drutu kolcza-stego załadowywaną na dach samochodu i trzech ludzi ktoacute-rzy mają w uszach przywieszki z numerem 269 takie jak u kroacutew i jeden z tych ludzi (ja) jeszcze trzyma czarne spoden-ki dwoma palcami żeby nie ubrudzić się świeżą farbą ktoacuterą trzeba była zamazać firmowe znaczki

Nasze relacje ze wszystkimi osobami ktoacutere wzięły udział w akcji stały się oczywiście bliższe Ale nie na poziomie częstszej komunikacji ndash po prostu czuję że gdzieś tam da-leko są ludzie z ktoacuterymi prze-żyłem bardzo ważne dla mnie dni uczucia ktoacutere są z tym związane trudno opisać można powiedzieć że jest to uczucie wypełniającego ciepła Już na zawsze będę związany z tymi ludźmi niewidzialnymi więzami I nie tylko z nimi W pierwszej kolejności ze zwierzętami

Wypuściliście naprawdę mocny i kontrowersyjny materiał Ale czy samo-okaleczanie się jest bdquowe-gańskierdquo W sensie sza-

29 otwarteklatkipl

nujemy innych staramy się działać na ich rzecz pomagać Po to by to ro-bić wielu z nas dba o dobrą kondycję zaroacutewno fizyczną jak i intelektualną Szanu-jemy ciała zwierząt ich nietykalność Nietykalność i autonomię innych ludzi A wy ranicie swoje ciała Rozumiem intencjęhellip Ale czy tędy drogaJa uważam że tak Akcja

nie jest jeszcze wystarczają-co ekstremalna skoro sprawa dotyczy mordowania ponad 150 miliardoacutew istnień rocznie Ja moacutegłbym zedrzeć z siebie skoacuterę gdybym miał pewność że takie coś pozwoli zatrzymać to szaleństwo Niestety tak by się nie stało Właśnie teraz w pełni to rozumiemy Jak powiedział Sasza bdquoWięcej nie można było zrobić Ludzie w większości nawet zbytnio się nie przerazili odkryciem praw-dy Chociaż kilkoma osobami jedzącymi mięso nawet tu w Rosji ta akcja wstrząsnę-ła Na zasadzie szoku - w ten dzień w ktoacutery obejrzeli wideo nie mogli zjeść mięsa na obiad Nie wiem na ile można ocenić takie zwycięstwo Ale podkreślę jeszcze raz to dopiero początek

Co się tyczy weganizmu i cielesności - weganizm często jest sprowadzany do jedzenia Pokazaliście dość spektakularnie że jest to o wiele więcej Że weganizm jest aktem solidarności Roacutewnież cielesnej Jakkolwiek patetycznie to nie brzmi ndash połączyliście się ze zwie-rzętami w części ich boacutelu Jak czujesz siebie po tym doświadczeniu Bliższy

zwierzętom Bardziej zaangażowany Nie uwierzysz ale takie

samo pytanie zadałem Laza-rosowi Gorelikowi ojcu Zohara trzeciemu aktywiście ktoacutery zro-bił sobie znamię A Lazaros zrobił sobie tatuaż w ramach izraelskiej akcji

Zadałem to pytanie bo sam poczułem że stałem się bliższy zwierzętom że moacutej los stał się bliższy ich losowi przecież my wszyscy jesteśmy bezimiennymi stworzeniami z numerami porządkowymi wypalonymi na naszych ciałach

I zwierzęta nie mogą liczyć na nikogo więcej niż na swoich braci obrońcoacutew praw zwierząt Oznacza to że oproacutecz bliskości poczułem jeszcze coś ważniej-szego pewnego rodzaju po-trzebę wzięcia jeszcze większej odpowiedzialności za swoje działania i aktywizm Zrozu-miałem ze muszę robić więcej i wahać się mniej Zrozumia-łem ze strach i wątpliwości nie pomogą kiedy toczy się taka poważna i istotna walka

Tu bym chciała wroacutecić do boacutelu czy warto było go doświadczyć Czym ten boacutel jest dla Ciebie Jaki jest dla Ciebie jego sym-boliczny głębszy wymiarWszystko co robiłem dla

zwierząt uważam za warte doświadczenia Absolutnie wszystko Teraz w Rosji zaczy-na się prawdziwa wojna z mordercami psoacutew ktoacuterych

30 otwarteklatkipl

jest kilkuset w całym kraju A aktywistoacutew ktoacuterzy są gotowi realnie działać w tym temacie (także legalnymi metodami) można policzyć na palcach Właśnie dzisiaj ogłoszono że hycle donoszą na policję na obrońcoacutew praw zwierząt w tym na mnie Czym by się to nie skończyło to jestem pewien że warto to robić

Nie pamiętam o boacutelu ale każdego dnia patrzę na znamię i ono przypomina mi dzień za dniem ze moje osobiste i domowe życie to niepotrzebna krzątanina Staram się na nią tracić coraz mniej i mniej cza-su Planuję zrezygnować z pracy w biurze tak by w pełni moacutec się poświęcić obronie praw zwierząt Jeśli to wszyst-ko brzmi zbyt patetycznie ndash wybaczcie I nie proacutebuję tu z siebie robić żadnego bohate-ra w żadnym wypadku Prze-ciwnie wydaje mi się że nie udało mi się osiągnąć przesad-nie dużo w ciągu tych moich

30 lat życia Oczywiście tak jak wspominałem wcześniej symboliczne znaczenie bdquo269rdquo jest bardzo duże Jeśli kampa-nia będzie rozwijać się w takim tempie to w ciągu powiedzmy 5 lat bdquo269rdquo stanie się szeroko rozpoznawalnym symbolem sprzeciwu wobec zagłady zwierząt lub ich holokaustu jak powiedzieliby moi izraelscy przyjaciele Ludzie będą wi-dzieć te cyfry i będą wiedzieć ze człowiek ktoacutery je nosi ndash nie-ważne czy na koszulce czy jako tatuaż czy znamię jest radykalnie nastawiony przeciw-ko temu co się dzieje

Na koniec ndash warto było to zrobićNiedawno rozmawialiśmy

z Saszą na ten temat Roz-mawialiśmy w kontekście zachęcenia ludzi w Rosji do akcji tatuowania się 18 grudnia Moacutewiłem że istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo ze nie znajdziemy w Rosji ludzi

ktoacuterzy będą chcieli zrobić coś takiego i zapytałem Saszę czy może ja powinienem dodatko-wo zrobić jeszcze tatuaż żeby w ten sposoacuteb i Rosja wsparła dalej akcję I Sasza odpowie-dział bdquoOleg wiesz że jeśli to by zależało od nas to dawno już byśmy pokryli swoje ciała piętnami i tatuażami od głowy do piętrdquo Ale nam są niezbędni nowi ludzie w kampanii Innymi słowy powtarzanie akcji nie ma większego sensu Żeby roz-winąć kampanię konieczne są nowe radykalne działania i ja z przyjemnością wezmę w nich udział Przy okazji mogę wspomnieć że w ramach mię-dzynarodowej tatu-akcji tatuaż 269 wykonało 4 Rosjan i 2 Białorusinoacutew

To znaczy że sytuacja nie jest beznadziejna i z pewnością uda nam się zwyciężyć Musimy zwyciężyć

31 otwarteklatkipl

Kiedy jest mi źle myślę o tym jak źle jest bezsilnym bezbronnym zwierzętom w tych potwornych gułagach rozpaczy To nadaje perspektywę mojemu boacutelowi Pamiętam roacutewnież o tym że ja znalazłem się tu z wyboru Zwierzęta nie

Zachęcam aktywistoacutew aby dbali o swoje zdrowie Trzymajcie się blisko swoich rodzin i ludzi ktoacuterych kochacie Bądźcie dla siebie dobrzy Miejcie poczucie humoru Ostatnio trochę medytowałem i bardzo mi to pomogło Polecam roacutewnież by pić duże ilości wody regularne ćwiczyć uprawiać chociaż jeden sport słuchać muzyki dużo czytać i choć raz dziennie wybuchnąć radosnym śmiechem

Stres pojawi się na pewno Życie aktywistoacutew jest bardziej intensywne wrażliwe i czujne niż życie wielu innych osoacuteb Z definicji jest więc nieustannie podatne na wszechobecną przemoc Gdybym jednak miał wybrać jedno z dwojga to wolałbym się spalić wiodąc autentyczne życie pełne wspoacutełczucia niż powoli rdzewieć prowadząc życie pełne przemocy i pozbawione refleksji Nie ma powodoacutew żeby czegokolwiek żałować

Nie ma odwrotu

PHILIPP WOLLEN na temat aktywizmu

Page 11: Otwarte Klatki Biuletyn 1/2013

Agata Wilkowska

ETYKA A TO CO JEMY ndash Peter Singer Jim MasonNakładem wydawnictwa Czarna Owca ukazała się kolejna już książ-

ka autorstwa Petera Singera - australijskiego etyka znanego dzięki pozycji bdquoWyzwolenie zwierzątrdquo praktycznie wszystkim aktywistom i aktywistkom prozwierzęcym Jego nowa książka adresowana jest przede wszystkim do ludzi ktoacuterzy w supermarketach wybierają kuszące produkty jednocześnie nie zastanawiając się nad ich pochodzeniem składem czy wartością odżywczą

Peter Singer wraz z Jimem Masonem prawnikiem specjalizującym się w prawach ludzi i zwierząt odsłaniają przed czytelnikami prawdę ukrytą za ładnymi etykietkami Książka jest doskonałą odpowiedzią na niezwykle ważne pytanie jak kupować i jeść etycznie Autorzy poruszyli w niej tematy związane z przemysłową hodowlą zwierząt i weganizmem ale zwroacutecili uwa-gę także na kwestię żywności Fair Trade i organicznej

Pozycję polecamy przede wszystkim osobom ktoacuterym wciąż jeszcze nie udało się zrezygnować z mięsa i innych produktoacutew odzwierzęcych Jednak aktywiści i aktywistki roacutewnież powinni się z nią zapoznać aby odświeżyć swoją wiedzą i zdobyć wiele nowych argumentoacutew na rzecz weganizmu

wyd Czarna Owca Warszawa 2012HENRY ONE MANS WAY

Film ten jest wciąż aktualny mimo że nakręcono go już prawie 20 lat temu Co więcej można go polecić wszystkim aktywistom i aktywistkom bez względu na obszar działań Henry Spira (1927-1998) był działaczem związkoacutew zawodowych zaangażowanym w ruchu na rzecz praw obywa-telskich W latach 70 po poznaniu Petera Singera zaczął skupiać się na obronie zwierząt Dzięki temu że potrafił trzeźwo ocenić sytuację i wy-znaczyć realne cele osiągał sukcesy Reprezentowany przez niego model aktywizmu powinien stanowić inspirację dla każdego i każdej z nas

Spira przekonał do swoich działań wielu dziennikarzy i naukowcoacutew co w znaczącym stopniu wpłynęło na zmianę oblicza wielu amerykańskich koncernoacutew takich jak Revlon i Avon Firmy te dzięki jego działaniu zdecydowały się na finansowanie badań nad alter-natywami dla testowania kosmetykoacutew na zwierzętach Poprzez liczne protesty Spira do-prowadził roacutewnież do tego że Muzeum Historii Naturalnej w Nowym Jorku zrezygnowało z eksperymentoacutew na kotach Jeśli widział szanse na zwycięstwo potrafił dla osiągnięcia celu wystąpić nawet przeciwko Ministerstwu Rolnictwa Film o nim można więc śmiało potraktować jako warsztat z wystąpień publicznych czy przeprowadzania kampanii

reż John Swindells 1997 (do pobrania z wwwalterkinoorg)

PROJEKT VEGAN BUDDYPortal społecznościowy bdquoWegański przyjacielrdquo skupia wegan i weganki z całej Polski ktoacuterzy służą poradami i odpowiedzią na wszelkie pytania dotyczące weganizmu Ideą serwisu jest prosta umożliwić ludziom ktoacuterzy chcą przejść na weganizm poznanie osoacuteb ktoacutere po prostu im w tym pomogą Osoby z doświadczeniem to kopalnie wiedzy więc jeżeli nie wiecie jak i z czego zrobić pyszne wegańskie ciasto gdzie znaleźć nieskoacuterzane buty czy jak przyrządzić bigos żeby oszukać mięsożernych znajomych od razu kontaktujcie się z nimi Weganie i weganki roacutewnież mogą wykazać się aktywnością i zarejestrować się w serwisie dzięki czemu osoby szukające pomocy szybko znajdą odpowiednią osobę ze swojego miasta Całe zadanie polega na tym aby odpowiadać na pytania zaoferować wsparcie i pokazać innym jakie to wszystko jest proste Jeżeli obie strony wykażą dobre chęci można umoacutewić się na wspoacutelne zakupy czy gotowanie obiadu

wwwveganbuddypl

11 otwarteklatkipl

Joanna Stiller

Joanna Stiller

Stereotypia apatia choro-by oczu i uszu rany ciała ndash na każdej spośroacuted 52

ferm objętych śledztwem wy-stąpiło co najmniej jedno z tych zjawisk

Materiały ze śledztw na fermach zwierząt hodowanych na futra były w ostatnich latach wielokrotnie publikowane w roacuteżnych krajach szczegoacutelnie w tych będących potentata-mi na światowych rynkach skoacuter jak Dania czy Finlandia Wszystkie śledztwa wykaza-ły że problem zapewnienia zwierzętom odpowiednich warunkoacutew na fermach przemy-słowych jest poważny a jego konsekwencjami są min liczne okaleczenia zwierząt oraz zmiany behawioralne

W latach 2011-2012 podob-ne śledztwo zostało przepro-wadzone na fermach na terenie całej Polski Stowarzyszenie Otwarte Klatki otrzymało od anonimowego źroacutedła mate-riały filmowe i fotograficzne dokumentujące rzeczywiste warunki hodowli i chowu zwie-rząt Śledztwo objęło 52 fermy mięsożernych zwierząt futerko-wych (lisy norki jenoty)

Warto wspomnieć że w 2011 r NIK przeprowadziła kontrolę 23 ferm futrzarskich w Wielkopolsce skupiając się jednak na zbadaniu skuteczno-ści egzekwowania przepisoacutew ochrony środowiska budow-lanych oraz weterynaryjnych Wyniki kontroli wskazują na wysoki stopień nieprawidło-wości i uchybień w stosunku

do obowiązujących przepisoacutew Niezwykle istotny jest wniosek dotyczący Inspekcji Weteryna-ryjnych ktoacutere według raportu w dużej mierze przeprowadzają kontrolę ferm oraz dokumentu-ją je w sposoacuteb nierzetelny oraz zawężają zakres kontroli

Poza tym na terenie wszyst-kich ferm przynajmniej raz do roku powinna zostać przepro-wadzona kontrola weterynaryj-na przez odpowiednią jednost-kę Powiatowego Inspektoratu Weterynaryjnego Wszelkie nieprawidłowości i problemy zostały zatem zaobserwowane na fermach ktoacutere takiej kontroli zostały poddane

Śledztwo ktoacuterego wyniki opublikowało Stowarzyszenie Otwarte Klatki koncentruje się na warunkach bytowania zwie-

rzeczywistość polskich ferm futrzarskichCENA FUTRA

12 otwarteklatkipl

rząt z uwzględnieniem zaroacutewno stanu psychofizycznego zwie-rząt jak i warunkoacutew w jakich są hodowane i chowane

Powszechnym zjawiskiem występującym na fermach objętych śledztwem i udoku-mentowanym w materiałach jest stereotypia Polega ona na mechanicznym wykonywaniu i sukcesywnym powtarzaniu zachowań niekiedy roacutewnież aktoacutew autoagresji jak np wyry-wanie futra Zwierzęta biegają od jednego końca klatki do drugiego zataczają koła albo proacutebują przegryźć pręty klatki Przyczyną takiego zachowania jest fakt że mięsożerne zwie-rzęta hodowane na futra nie zaliczają się do kategorii zwie-rząt w pełni udomowionych są one tym samym nieprzystoso-wane do życia w klatce

Brak także jakichkolwiek elementoacutew ktoacutere mogłyby urozmaicić życie zwierząt Warto roacutewnież dodać że w nie-ktoacuterych miejscach klatki były większe od wymaganych a mimo to nie udało się uniknąć tego typu problemoacutew

Kolejnym powszechnym zjawiskiem zaobserwowanym na przemysłowych fermach zwierząt hodowanych na futra są objawy apatii Mogą one wynikać przynajmniej z kilku powodoacutew należy jednak po-dejrzewać że w dużej mierze są podobnie jak stereotypia wynikiem bytowania w klatkach i związanych z tym zmian w behawiorze zwierząt Apa-tyczne zwierzęta kulą się na tyłach klatek są osowiałe nie reagują na bodźce i nie wyka-zują żadnych oznak zaintere-sowania Dotyczy to zaroacutewno młodych jak i starych zwierząt choć z wiekiem zachowanie to znacznie się nasila

Innym zauważalnym na fer-mach problemem są choroby oczu oraz jamy ustnej Zaob-serwowano iż oproacutecz zwięk-szonej podatności na kontakt z patogenami ktoacutera wynika z przemysłowej formy chowu duże zagęszczenie zwierząt wyraźnie koreluje z występo-waniem wszelkiego rodzaju ran oraz innych problemoacutew zdro-wotnych Są one konsekwencją zaroacutewno przebywania w klatce jak i przebywania wespoacuteł z in-nymi osobnikami na zbyt małej przestrzeni

Choć przypadki agresji zostały zarejestrowane na stosunkowo niewielkiej licz-bie ferm objętych śledztwem można przypuszczać że zja-wisko to jest powszechnie występujące Terytorialność mięsożernych zwierząt hodo-wanych na futra w warunkach fermowych jest jednym z głoacutew-

nych czynnikoacutew powodujących występowanie aktoacutew agresji pomiędzy nimi Do typowych ran zadawanych przez inne zwierzęta należą w szczegoacutel-

ności ugryzienia głowy okolic karku i tułowia rany łap i ogona

Roacutewnież stan sanitarny ferm pozostawia wiele do życzenia Udokumentowano przypadki nieusunięcia zwłok padniętych zwierząt z klatek roacutewnież takich w ktoacuterych prze-bywają inne zwierzęta co może stanowić poważne zagrożenie epidemiologiczne Dodatkowo zaobserwowano i udokumen-towano przypadek kanibalizmu czyli zjadania zwłok padłego zwierzęcia przez inne zwierzęta w klatce Ponadto występu-ją częste zabrudzenie klatek kawałkami sierści resztkami karmy czy innymi zanieczysz-czeniami Warunki sanitarne na terenie oraz w okolicach fermy także często nie są prawidłowe Najpowszechniejszym proble-mem jest duża ilość odchodoacutew zgromadzona pod klatkami

Poza aspektem epidemio-logicznym wpływają one na zwiększenie odoroacutew Poza te-renem fermy kilkakrotnie zaob-serwowano i udokumentowano

13 otwarteklatkipl

oskoacuterowane tuszki zwierząt zgromadzone nieopodal płotu

Należy pamiętać że otrzy-mane materiały nie zawsze pokazują wszystkie problemy występujące na danej fermie Można więc przypuszczać że statystyki podane w raporcie to wartości minimalne i prawdo-podobnie przy dłuższej i bar-dziej dokładnej kontroli byłyby wyższe

W związku z powyższymi faktami nasuwa się wniosek iż w hodowli przemysłowej nie da się zapewnić odpowiednich warunkoacutew do bytowania zwierząt i sama w sobie tego typu hodowla jest zaprzeczeniem ich dobrostanu

Jedynym skutecznym rozwiązaniem jest całkowity zakaz hodowli zwierząt na futra

W związku z wynikami śledztwa Fundacja Viva Polska działająca w ramach Kolacji na rzecz Zakazu Hodowli Zwierząt na Futra w Polsce skierowała do prokuratury zawiadomienia o łamaniu prawa dotyczące

trzech miejsc na ktoacuterych zaob-serwowano największe zanie-dbania

Kilka dni po publikacji ra-portu w listopadzie 2012 r Ekostraż oraz Otwarte Klatki przeprowadziły wspoacutelnie inter-wencję na fermie pod Ostro-wem Wielkopolskim Jeden z trzymanych tam lisoacutew miał ogromne narośla w jamie ustnej i został odebrany wła-ścicielowi oraz przewieziony do Wrocławia gdzie poddano go leczeniu Zdaniem pracowni-koacutew Powiatowego Inspektoratu Weterynarii w Ostrowie Wiel-kopolskim ktoacutery kontrolował tę fermę zaledwie dwa tygodnie wcześniej w dniu interwencji bdquokondycja wszystkich zwierząt na fermie była bardzo dobra Odebrany lis nigdy nie był le-czony przez właściciela a w ujawnionym podczas in-

terwencji stanie znajdował się przynajmniej od kwietnia 2012 r Pomimo udzielenia facho-wej opieki nie udało się ocalić mu życia Zmiany okazały się na tyle rozległe że skazywały go na ciągłe cierpienie a ich chirurgiczne usunięcie było niemożliwe

Pełen tekst raportu dostępny jest na stronie wwwotwarteklatkipl

Bibliografia NIK Delegatura w Poznaniu bdquoIn-

formacja o wynikach kontroli spra-wowania nadzoru przez inspekcje państwowe nad funkcjonowaniem ferm zwierząt futerkowych w woje-woacutedztwie wielkopolskimrdquo

Raport Stowarzysenia Otwarte Klatki - bdquoCena Futra - rzeczywistość polskich ferm futrzarskichrdquo

Kiedy przygotowywaliśmy publikację materiałoacutew ze śledztwa zupełnie nie wiedzieliśmy czego się spodziewać Oczywiście padły oskarżenia że to oszustwo że flash aparatu bardziej szko-dzi zwierzętom w klatkach niż samo życie na fermie Jednak w reakcjach ludzi dominowały gratulacje za dobrze wykonaną pracę i szczera wściekłość na to co robi w Polsce przemysł fu-

trzarski Wiedzieliśmy już że obraliśmy właściwy kurs i że warto iść tą drogą Nabraliśmy pewności że właśnie upublicznie-nie prawdziwego obrazu hodowli zwierząt na futro jest tym czego przemysł futrzarski boi się najbardziej Tak samo jest w przypadku każdego innego przemysłu opartego na wyzysku zwierząt

14 otwarteklatkipl

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

15 otwarteklatkipl

Całkiem niedawno byli-śmy świadkami histo-rycznego wręcz wy-

darzenia Parlament Holandii przegłosował zakaz hodowli zwierząt na futra z 12-letnim okresem przejściowym Nie jest to pierwszy kraj ktoacutery wprowa-dził taki zakaz ndash jednak w przypadku Holandii sytuacja jest wyjątkowa przede wszyst-kim dlatego że nigdy wcześniej zakaz nie objął przemysłu ktoacutery był tak silny Statystyki z ubiegłego roku pokazują że Holandia jest w ścisłej świato-wej czołoacutewce jeśli chodzi o produkcję skoacuter z norek

Organizacja Bont voor Dieren (Futro dla Zwierząt) powstała w 1986 roku i wtedy mniej więcej rozpoczęły się pierwsze starania Holendroacutew o wprowadzenie zakazu ho-dowli zwierząt na futro Po raz ostatni do mobilizacji w spra-wie zakazu doszło w roku 2006 W październiku tamtego roku SP (Partia Socjalistyczna) oraz Partij van de Arbeid (Partia Pracy) zaproponowały ustawę zakazującą takiej hodowli Od tamtego momentu ruch prozwierzęcy zaczął skupiać się na lobbowaniu w parlamencie Aby uzyskać większość konieczną do wprowadzenia zakazu trzeba było przekonać kilka partii do głosowania za nim W ocenie Femke Zandberg członkini

Bont Voor Dieren dużą rolę odegrały roacutewnież śledztwa na fermach hodujących zwierzęta na futro

Jeden obraz wart jest tysiąca słoacutew W 2008 roku nagrano więc materiał na kilku fermach norek i filmy te zostały pokazane politykom Nagrań używaliśmy także w trakcie kampanii

Hodowcy nie przyglądali się tym działaniom bezczynnie Wydali miliony euro na reklamy w telewizji i prasie Na szczę-

ście ta kampania nie przyniosła im sympatii społecznej ktoacuterej się z pewnością spodziewali Dyskusja zaczęła skupiać się na sytuacji materialnej po-szczegoacutelnych właścicieli ferm

Po okresie lobbowania większość parlamentarna głosująca za zakazem składała się z następujących partii SP (Partia Socjalistyczna) Partij van de Arbeid (socjal-demokra-ci) Partij voor de Dieren (Par-tia dla Zwierząt) GroenLinks (Zieloni partia lewicowa) D66 (demokraci) i Partij voor de Vrijheid (Partia Wolności pra-wica) Partie ktoacutere głosowały przeciwko zakazowi to VVD (partia liberalna) Liberals CDA (chadecja) ChristenUnie i SGP (obie są partiami religijnymi)

Zandberg zauważa roacutewnież

i jego konsekwencje dla Polski

Zakaz w Holandii

że bdquofuter na ulicach jest więcej niż kiedykolwiek wcześniej Z drugiej strony rośnie też ilość ludzi ktoacuterzy zdecydo-wanie występują przeciwko futromrdquo Bont voor Dieren nie zaprzestało więc protestoacutew przeciwko futrom tylko dlatego że przemysł został zdelegalizo-wany Teraz środek ciężkości przenioacutesł się na zachowania konsumentoacutew Organizacja wspoacutełpracuje z projektantami mody i markami aby wspoacutelnie zmieniać podejście ludzi do mody Efektem tej wspoacutełpracy jest min prezentacja bdquoSusta-inable Storiesrdquo przedstawiona w trakcie Amsterdamskiego Tygodnia Mody Prezentacja dotyczyła praw zwierząt oraz dwoacutech marek ktoacutere bardzo po-ważnie podchodzą do tematu niewykorzystywania surowcoacutew odzwierzęcych oraz ekologii Ecological Textiles i Honest By

Zdaniem Zandberg jeśli chodzi o sprawy dotyczące zwierząt Holandia zdecydowa-nie podąża w dobrym kierunku bdquoCoraz więcej uwagi poświęca się dobrostanowi zwierząt i ich prawom Coraz więcej ludzi zdaje sobie sprawę z tych rze-czy W 2012 roku Holendrzy po raz pierwszy zjedli mniej mię-sa ale więcej za nie zapłacili Mamy też Partij voor de Dieren (Partię dla Zwierząt) ktoacutera in-spiruje roacuteżne działania na rzecz zwierzątrdquo

Co ten zakaz oznacza dla Polski

Już teraz Polska jest atrak-cyjnym krajem dla zagranicz-nych inwestoroacutew Głoacutewną zaletą są niskie koszty prowa-dzenie fermy niższe płace dla pracownikoacutew mniej restrykcyj-

ne prawo i stosunkowo nieduży sprzeciw okolicznych miesz-kańcoacutew i społeczności Do-datkowo całość produkcji jest sprzedawana do zagranicznych domoacutew aukcyjnych co w obli-czu niższych kosztoacutew generuje dodatkowy zysk Należy zatem podejrzewać że zakaz hodowli zwierząt na futra w Holandii i wynikający z niego dwunasto-letni okres przejściowy będzie oznaczał znaczny wzrost liczby inwestycji z holenderskim kapi-tałem w Polsce

W jaki sposoacuteb zagranicz-ne firmy działają w krajach o bardziej sprzyjających warun-kach inwestycyjnych pokazuje przykład amerykańskiej firmy Smithfield Foods ktoacutera w 1999 roku przejęła firmę Animex SA jednego z największych produ-centoacutew mięsa w Polsce

W 2003 roku Inspekcja Ochrony Środowiska wraz z Państwową Inspekcją Sani-tarną Inspekcją Weterynaryjną i Nadzorem Budowlanym prze-prowadziła kontrolę na 14 fermach trzody chlewnej należących do koncernu Pod-czas kontroli stwierdzono iż bdquokierownictwa wszystkich

14 kontrolowanych ferm na-leżących do amerykańskiego koncernu Smithfield Foods dopuściło do naruszenia prze-pisoacutew ochrony środowiska oraz przepisoacutew prawa budowlanego jak też wymagań wynikających z przepisoacutew sanitarnych i wete-rynaryjnychrdquo

Stwierdzone naruszenia to między innymi brak pozwoleń na wyprowadzanie gazoacutew i pły-noacutew do powietrza zanieczysz-czanie środowiska gnojowicą brak wymaganych szczepień u pracownikoacutew czy wręcz nie-zarejestrowanie prowadzenia działalności u Powiatowego Lekarza Weterynariirdquo

W 2005 roku brytyjska organizacja Compassion in World Farming przeprowadziła śledztwo na dwoacutech fermach świń w Polsce należących do Smithfield Foods

Film pokazuje bardzo złe warunki w ktoacuterych zwierzęta są hodowane Tak więc okazało

16 otwarteklatkipl

17 otwarteklatkipl

się że po raz kolejny kontrole nie były w pełni skuteczneObecnie w Polsce istnieje przy-najmniej kilka ferm norek z kapitałem holenderskim Ferma w Żdżarach została w zeszłym roku ukarana za zatruwanie pobliskiego strumy-ka ściekami przemysłowymi I choć mandat został przyjęty to nieznaczna kwota 500 zł powinna być dla właściciela holenderskiej firmy Futrex je-dynie potwierdzeniem tego że w Polsce przepisy dla tego typu działalności są dużo bardziej korzystne niż w innych krajach Kolejna ferma w Radachowie w wojewoacutedztwie lubuskim na-leżąca do holenderskiej spoacutełki Farm Equipment International przez pracownikoacutew była oskar-żana o łamanie ich praw Cho-dzi między innymi o brak dostę-pu do wody pitnej urągające

warunki noclegowe dla pra-cownikoacutew czy ich zastrasza-nie Mieszkańcy miejscowości Karsko w wojewoacutedztwie za-chodniopomorskim oskarżają Farm Equipment International że należąca do spoacutełki ferma przyczynia się do znacznego obniżenia jakości życia jak roacutewnież stwarza zagrożenie dla okolicznej fauny W ostatnim czasie spoacutełka zapowiedzia-ła plan powiększenia obsady fermy do 140 tysięcy zwierząt

Jeśli lokalne władze miałyby na to przystać ferma będzie jedną z największych jeśli nie naj-większą fermą norek w Polsce

Bowiem bdquoholenderski stylrdquo to duże fermy na ktoacuterych hodowanych jest kilkadziesiąt tysięcy zwierząt Fermy są szczelnie otoczone wysokimi murami ogrodzeniami z siatki stalowej drutami pod napię-ciem

Wyposażone są w szczelny system monitoringu i innych zabezpieczeń elektronicznych nad ktoacuterymi dodatkowo dy-żurują pracownicy ochrony Zakaz prowadzenia hodowli zwierząt na futra w Holandii oznacza że w Polsce tego typu ponurych miejsc może zacząć przybywać

Może chociaż nie musi Nie tylko mieszkańcy Karska prote-stują przeciwko budowie

i rozbudowie ferm norek w swojej okolicy Protesty trwają między innymi w takich miejscowościach jak Krąpiel Sobieszczany-Kolonia Bu-dzieszwice Mięcierzyn Jarząb-ki czy Wola Skorzęcka Jest to jedynie kilka miejsc na mapie Polski w ktoacuterych mieszkańcy domagają się godnych warun-koacutew życia i realnego wpływu na to co dzieje się w ich gminach Bo to właśnie mieszkańcoacutew i gmin (oraz

przede wszystkim zwierząt na fermach) dotyczą tego typu inwestycje Znaczenie tych protestoacutew jest kluczowe z tego powodu iż niedopusz-czenie do powstania fermy oznacza że nie powstaje pro-blem z ktoacuterym poacuteźniej trzeba się zmagać Roacutewnocześnie protesty stwarzają nieprzyjazny klimat w ktoacuterym inwestorzy nie czują się bezkarni gdyż wiedzą że ich działania są monitoro-wane i spotykają się ze sprzeciwem

Dotychczasowe doświad-czenia pokazują jednak że mimo protestoacutew przynajmniej część ferm powstanie co przy prawdopodobnym masowym exodusie holenderskich ho-dowcoacutew na wschoacuted oznacza mimo wszystko kolejne miliony zwierząt zabijane na terenie Polski I choć rola protestoacutew jest nie do przecenienia naj-istotniejsze wydaje się obecnie wstąpienie w ślady Holendroacutew i zainicjowanie poważnej i me-rytorycznej dyskusji na temat wprowadzenia zakazu hodowli zwierząt na futra w Polsce

Rządy krajoacutew takich jak Wielka Brytania i Austria doszły już do wniosku że najskuteczniejszym sposobem zapobiegania cierpieniu zwierząt jest niedopuszczanie do niego Parlament Słowenii głosował w tej sprawie pod koniec stycznia Kiedy ta sprawa znajdzie się w polskim Sejmie zależy roacutewnież od nas

Tym artykułem rozpoczynamy cykl ktoacuterego celem jest przedstawienie w perspektywie psychologii relacji między człowiekiem a innymi zwierzętami1 w kontekście ich eksplo-atacji oraz omoacutewienie technik z zakresu psychologii wpływu społecznego przydatnych

osobom działającym na rzecz zmian w społeczeństwie

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

Praktycznie każdy zajmu-jący się kwestią ochrony praw zwierząt w pewnym momencie przeżywał wielką frustrację spowodowaną niespoacutejnością ludzkiego zachowania Z jednej strony większość z nas uznaje zdolność zwierząt do odczuwa-nia boacutelu Według badań CBOS--u z 2006 roku aż 82 osoacuteb deklaruje przekonanie o tym że wszystkie zwierzęta odczuwają boacutel tak samo jak ludzie Potępienie krzywdzenia zwierząt jest obecnie normą społeczną choć zauważalne są roacuteżnice między mieszkańcami wsi ktoacuterzy będąc grupą trud-niącą się w eksploatacji zwie-rząt niejako z konieczności

przejawiają mniejsze dla nich wspoacutełczucie a mieszkańcami miast Roacutewnież pewne roacuteżnice w deklarowanym podejściu do zwierząt są widoczne pomię-dzy mężczyznami a kobietami co ma związek z kulturową symboliką mięsa i koncepcją męskości Dominujący wspoacuteł-cześnie stosunek do zwierząt wyraża się roacutewnież istnieniem takich dokumentoacutew jak Świa-towa Deklaracja Praw Zwierząt przedłożona w UNESCO w 1997r oraz nasza Ustawa o ochronie praw zwierząt Oba teksty zaczy-nają się pięknymi słowami ktoacutere mogłoby się wydawać powinny nieść za sobą realną poprawę w naszym stosunku do zwierząt

Według analiz Stevena Pinkera poziom przemocy na świecie stale spada Żyjemy prawdopodobnie w najspokoj-niejszych czasach jakie do tej pory miały miejsce W XVI wieku popularną w Pary-żu rozrywką było palenie kotoacutew Wiszące na sznurku zwierzę ku uciesze gapioacutew było powoli opuszczane w płomienie Dziś trudno sobie wyobrazić by w Europie społeczeństwo przy-zwoliło na tego typu publiczne torturowanie zwierząt Mimo tej ogromnej zmiany ktoacutera dotyczy nie tylko zwierząt ale roacutewnież kobiet dzieci ludzi o innym pochodzeniu etnicz-nym innej orientacji płciowej

JEDNE KOCHASZ INNE ZJADASZczyli jak działa dysonans poznawczy

18 otwarteklatkipl

Mikołaj Szulczewski

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

19 otwarteklatkipl

itp nadal nasz świat jest pełen przemocy i ze względu na wzrost populacji oraz uprzemy-słowienie rolnictwa a co za tym idzie wzrost konsumpcji pro-duktoacutew odzwierzęcych praw-dopodobnie ilość cierpienia zadawanego przez ludzi innym gatunkom jest nieporoacutewnywal-nie większa niż w przeszłości

Właśnie ta niezgodność pomiędzy tym jak ludzie traktu-ją zwierzęta a tym jaką troskę i sympatię względem nich deklarują jest częstym źroacutedłem konsternacji wśroacuted aktywistoacutew prozwierzęcych czy po prostu wegan w kontaktach z osoba-mi jedzącymi produkty odzwierzęce

Aby lepiej zrozumieć jak to jest możliwe żeby naraz kochać zwierzęta i produkty odzwierzęce odwołam się do koncepcji człowieka w psy-chologii społecznej Ten dział psychologii zajmuje się poszu-kiwaniem czynnikoacutew wpływają-cych na nas z zewnątrz takich jak inni ludzie czy kultura nie przywiązując wagi do tego co poszczegoacutelnych ludzi od siebie roacuteżni W związku z tym psycho-logia społeczna w ogromnej mierze opiera się na ekspery-mentach w ktoacuterych modyfikuje się ludzkie poglądy czy zacho-

wania za pomocą manipulowa-nia zewnętrznymi zmiennymi Tego typu badania dają dość spektakularne rezultaty ktoacutere w dużym stopniu zaprzeczają archaicznej koncepcji człowieka jako zwierzęcia racjonalnego

Elliot Aronson jedna z naj-ważniejszych postaci w kroacutetkiej historii psychologii społecznej napisał w kontekście koncep-cji zwanej teorią dysonansu poznawczego że teoria ta bdquonie przedstawia człowieka jako istotę racjonalną lecz raczej skłonną do racjonalizacjirdquo Racjonalizacja to uzasadnianie własnych czynoacutew pozornie lo-gicznymi i racjonalnymi argu-mentami w celu między innymi zmniejszenia poczucia winy i wzmocnienia samoakceptacji Intelektualna akrobatyka jaką potrafi przejawiać wiele osoacuteb w konfrontacji z faktem że konsumpcja pokarmoacutew od-zwierzęcych powoduje cierpie-nie i śmierć wielu zwierząt wy-jątkowo pasuje do tej definicji

Jako pierwszy użycie teorii dysonansu poznawczego w celu wyjaśnienia niespoacutejno-ści w zachowaniu i poglądach ludzi względem zwierząt za-proponował prof Scott Plous Jego opublikowany w 1993 roku artykuł pt bdquoPsychologicz-

ne mechanizmy w eksploatacji zwierzątrdquo stanowi obecnie do-datek do podręcznika na temat uprzedzeń i dyskryminacji

Dysonans poznawczy to teoria opracowana w latach 50-tych przez amerykańskiego psychologa społecznego Leona Festingera Zakłada ona istnie-nie silnej potrzeby wewnętrznej spoacutejności szczegoacutelnie pomiędzy poglądami i zachowaniem Gdy występuje niezgodność między dwoma elementami poznaw-czymi np tym co robię a tym co uważam że powinienem robić konieczne staje się zredu-kowanie owego dysonansu

Uważa się że dysonans poznawczy wywołuje napięcie ktoacuterego chęć zredukowania staje się motywacją do np zmiany poglądoacutew czy zmiany zachowania

Typowym przykładem przywoływanym w celu zo-brazowania jak działa dyso-nans poznawczy jest palenie papierosoacutew Wszyscy obecnie wiedzą że jest ono szkodliwe dla zdrowia Niewielu ludzi jest w stanie palić z pełną świado-mością jego konsekwencji dla zdrowia Stąd średnio wśroacuted palaczy występuje przekonanie o niższej szkodliwości palenia niż wśroacuted osoacuteb niepalących usłyszeć też można od nich wiele anegdot o palącej babci żyjącej do 90-ego roku życia czy inne proacuteby bagatelizowania szkodliwości palenia

Modelowym przykładem dysonansu poznawczego jest roacutewnież kwestia konsumpcji pokarmoacutew odzwierzęcych

Ludzie nie lubią krzywdzić zwierząt a jednocześnie lubią jeść mięso Zadawanie cierpie-nia zwierzętom jest powszech-nie uważane za niemoralne a większość z nas uważa siebie za dobrych ludzi i nie zamierza przestać tak o sobie myśleć nawet w obliczu faktoacutew na temat konsekwencji własnych decyzji konsumenckich Mo-tywacja do obrony wizji siebie jako osoby dobrej i moralnej jest bardzo silna

Ta niespoacutejność nazywana jest w psychologii społecznej bdquoparadoksem mięsardquo

Co można zrobić w sytu-acji dysonansu poznawczego tego typu Przede wszystkim można zrezygnować z jedze-nia produktoacutew odzwierzęcych Niestety zmiana zachowania zazwyczaj przychodzi ludziom trudniej niż zmiana poglądoacutew Wiąże się z tym większy dy-sonans i tym bardziej spek-takularne metody jego reduk-cji ktoacutere coraz intensywniej zmniejszają możliwość racjo-nalnego myślenia

Prof Scott Plous wymienił kilka przykładowych sposoboacutew w jakie ludzie radzą sobie z tą wewnętrzną niespoacutejnością unikanie tematu uznanie że eksploatacja zwierząt jest niezbędna do przetrwania np bdquomusimy jeść białko zwierzę-cerdquo umniejszanie kwestii za pomocą poczucia humoru np bdquorośliny też czująrdquo negowanie tego że zwierzęta odczuwają boacutel tak samo jak ludzie (co jest zdaniem Plousa najczęstszym mechanizmem) Oczywiście lista metod radzenia sobie

z dysonansem poznawczym związanym z eksploatacją zwierząt nie ogranicza się do wymienionych powyżej W cią-gu ostatnich kilku lat pojawiła się seria badań eksperymen-talnych omawiających ostatni z wymienionych przez Plousa mechanizm Badania te zosta-ną omoacutewione w następnym numerze biuletynu

Scott Plous wyroacuteżnił kilka kwestii dotyczących naszej kul-tury ktoacutere pomagają ludziom unikać doświadczania dyso-nansu poznawczego Przede wszystkim finalny produkt z ktoacuterym obcuje konsument zostaje na kilka roacuteżnych spo-soboacutew oddzielony od żywego zwierzęcia To oddzielenie

sprawia że w codziennym ży-ciu nie musi się konfrontować z niewygodną prawdą na temat pochodzenia kupowanych przez niego produktoacutew

Eufemizmy stosowane w myślistwie (np krew ndash farba pioacutero ndash ptak) są dobrym przy-kładem użycia języka ktoacutery ma moc maskowania tego co się naprawdę dzieje Język od zawsze był doskonałym mo-ralnym narzędziem obronnym służącym zmniejszaniu wyrzu-toacutew sumienia Stosowanie eu-femizmoacutew pomaga złagodzić brutalny sposoacuteb w jaki traktuje się zwierzęta W rzeźniach nie zabija się zwierząt tylko ubija krowy są żywcem wołowym a potem tylko tuszami Finalny

20 otwarteklatkipl

produkt rzadko kiedy nazywa się tak samo jak zwierzę ktoacutere-go ciała jest częścią Ludzie nie jedzą kroacutew tylko wołowinę Ta subtelna roacuteżnica w kategory-zacji pomaga oddalić od świa-domości fakt że ten produkt to fragment czyjegoś ciała

Kolejnym elementem jest sam wygląd produktoacutew od-zwierzęcych W naszej kulturze unika się eksponowania w skle-pach elementoacutew ciała ktoacutere są skojarzone z osobowością jak np twarz oczy czy moacutezg Są one roacutewnież rzadko jedzo-ne Cytując za prof Plousem czasopismo branży mięsnej bdquopoznać klienta z wiedzą że ten kawałek baraniny ktoacutery wła-śnie kupił był częścią anatomii jednego z tych pięknych ma-łych stworzeń ktoacutere widzimy hasające po polach wiosną jest prawdopodobnie najpew-niejszym sposobem uczynienia z niego wegetarianinardquo

Dodatkowo ważne jest to by przemysł mięsny był niewi-doczny dla przeciętnych ludzi Oddalony od miasta trudno do-stępny tak by jak najmniej ludzi miało pojęcie o tym co właści-wie się za tymi murami dzieje

Dzięki temu wiedza na te-mat praktyk stosowanych w hodowli zwierząt jest w spo-łeczeństwie minimalna Mało kto wie o kastrowaniu żywcem odbieraniu cieląt od matek kojcach porodowych ciasnych klatkach Większość ludzi ma bardzo nikłe pojęcie na temat pochodzenia produktoacutew od-zwierzęcych co pozwala im

uniknąć niewygodnej sytuacji konfrontacji z faktami na temat warunkoacutew i sposobu traktowa-nia zwierząt w rolnictwie

Plous zwroacutecił roacutewnież uwa-gę na rolę socjalizacji w kształ-towaniu się naszych postaw wobec produktoacutew odzwierzę-cych Oddzielanie od wiedzy na ten temat ma swoje początki we wczesnym dzieciństwie

Zabawki przedstawiające szczęśliwe zwierzęta gospodarskie na farmie książeczki w ktoacuterych zwierzęta opowiadają o tym co bdquodająrdquo ludziom i jak bardzo są szczęśliwe specjalne kolorowe opakowania produktoacutew mięsnych mające zachęcić dzieci do ich jedzenia ndash wszystko to przyczynia się do stworzenia nieprawdziwych przekonań na temat tego jak traktowane są zwierzęta

Oczywiście dzieci pytają roacutewnież rodzicoacutew o pochodze-nie produktoacutew odzwierzęcych a odpowiedzi nie mogą prze-cież zniechęcać do jedzenia w związku z czym ciężko ocze-kiwać szczerego dosadnego

wyjaśnień ze strony rodzicoacutew Sytuacja ta prowadzi u dzieci do całkowitego zniekształcenia obrazu losu zwierząt

W badaniu przeprowadzo-nym przez Plousa w ktoacuterym uczniowie szkoły podstawowej szacowali jak często zwierzęta czują się nieszczęśliwe zwie-rzęta dzikie uznano za naj-bardziej nieszczęśliwe drugie miejsce zajęły zwierzęta domo-we a najszczęśliwsze według dzieci są zwierzęta gospodar-skie Badanie było przeprowa-dzone 20 lat temu w USA w związku z tym trudno stwier-dzić czy jego wyniki można odnieść do Polski Mimo tego pokazują one doskonale jak bardzo wypaczony może być obraz hodowli zwierząt wśroacuted dzieci

Wszystkie wymienione powyżej elementy sprawiają że większości osoacuteb udaje się w codziennym życiu unikać stanu dysonansu poznawcze-go Gdy natomiast dojdzie już do sytuacji konfrontacji z fakta-mi ludzki umysł ma niezwykłą zdolność generowania ogrom-nej ilości często absurdalnych argumentoacutew

Warto wtedy pamiętać że to czego swoimi argumentami w tym momencie broni dana osoba to w dużym stopniu jej przekonanie o tym że jest do-bra i moralna

Pozytywny obraz własnej osoby jest dla człowieka bar-dzo ważny więc motywacja do jego utrzymania jest roacutewnież bardzo duża

W następnym numerze omoacutewione zostaną opublikowane w ciągu ostatnich 3 lat badania nad jednym z mechanizmoacutew redukcji dysonan-su poznawczego w kontekście jedzenia zwierząt - dehumanizacji

Eksperymenty te wykorzystywały techniki używane do badania relacji międzygrupowych w związku z czym dotykają kwestii podobień-stwa dyskryminacji zwierząt i innych dyskrymi-nowanych grup

21 otwarteklatkipl

Poniższy artykuł pochodzi z bloga Striking at the Roots ktoacuterego twoacuterca

Mark Hawthorne od wielu lat zajmuje się aktywizmem na rzecz zwierząt

Nawet po dziesięciu latach to zdjęcie wciąż staje mi przed oczami Byłem wtedy jeszcze świeżo upieczonym wegani-nem starającym się znaleźć sposoacuteb na wcielenie mojej nowo odkrytej pasji w czyn

Otrzymałem maila od Humane Society International doty-czącego corocznej rzezi fok w Kanadzie Do wiadomości dołączono wstrząsające zdję-cie zakrwawionych ciał dzie-siątek świeżo oskoacuterowanych fok rozrzuconych bez ładu na lodzie Na dole zdjęcia widać fokę ktoacuterej udało się uniknąć rzezi Obserwuje tę przerażają-cą scenę Zastanawiałem się O czym myśli Czy szuka swo-jej matki Przyjacioacuteł Odpowie-

dzi na pytanie co tu się wyda-rzyło ndash i dlaczego

Kilka lat poacuteźniej gdy pisa-łem i moacutewiłem o wpływie dra-stycznych obrazoacutew na wypale-nie aktywistoacutew i aktywistek to właśnie to zdjęcie stawało mi przed oczami i nie pozwala-ło zasnąć

To nie jest tak że tego typu obrazy nie powinny być wyko-rzystywane przez aktywistoacutew i aktywistki praw zwierząt ndash wręcz przeciwnie Zdjęcia i na-

22 otwarteklatkipl

DRASTYCZNE CZY SŁODKIE

wpływ materiałoacutew graficznych na działanie aktywistoacutew i aktywistek praw zwierząt

tłum Paweł Brzeziński

23 otwarteklatkipl

grania z ferm przemysłowych ubojni polowań laboratorioacutew wiwisekcyjnych ferm futrzar-skich i innych tego rodzaju miejsc ilustrują przemocowy stosunek społeczeństwa do zwierząt Są ważnym świa-dectwem naszej niechlubnej historii Lecz ruch praw zwie-rząt się rozwija ndash podobnie jak technologia i media społeczne ndash a wraz z rozwojem pojawia się dyskusja jak w możliwie najlepszy sposoacuteb kształtować przekaz do społeczeństwa W tej dyskusji ważnym zagad-nieniem jest wykorzystywanie potencjalnie odpychających obrazoacutew Kiedy i w jaki sposoacuteb powinniśmy wykorzystywać drastyczne zdjęcia i nagrania proacutebując wpłynąć na zachowa-nia konsumenckie

Udowodniono że stoso-wanie strategii odstraszania w kampaniach antynikotynowych ndash na przykład umieszczanie na opakowaniach papiero-soacutew zdjęć chorych płuc ndash jest skuteczniejsze w odwodzeniu ludzi od palenia niż jakiekolwiek ostrzeżenie Ministra Zdrowia

Zdjęcia a filmy

W październiku 2012 r opu-blikowano wyniki dwoacutech badań dotyczących wykorzystywania zdjęć i nagrań w kampaniach informacyjnych Podczas jed-nego z nich przeprowadzonego dzięki finansowemu wsparciu organizacji FARM (Farm Animal Rights Movement) badanym osobom pokazywano trzy roacuteżne zdjęcia jedno o niskim stopniu drastyczności (martwa świnia na brudnej podłodze ubojni) jedno o średnim po-ziomie drastyczności (martwa świnia na zakrwawionej pod-łodze ubojni) i jedno o wyso-

kim poziomie drastyczności (martwa świnia z poderżniętym gardłem na zakrwawionej pod-łodze ubojni) Następnie zmie-rzono oddziaływanie każdego zdjęcia i jego wpływ na stosu-nek osoacuteb badanych do praw zwierząt według bdquoskali praw zwierząt Wuenschardquo wysoki wynik wskazuje na pozytywny a niski na negatywny stosunek do praw zwierząt Na blogu FARM wyjaśniono bdquonajbardziej skuteczne okazało się zdjęcie o niskim poziomie drastyczno-ści to o średnim poziomie było mniej skuteczne o wysokim poziomie zaś najmniej choć statystycznie nie miało to żad-nego znaczenia Oznacza to że chociaż zdjęcia te w roacuteżnym stopniu wpływały na postrze-ganie praw zwierząt istnieje 15 prawdopodobieństwo że udałoby osiągnąć się taki sam wynik nawet wtedy jeśli wpływ zdjęć byłby zerowyrdquo

Drugie badanie zostało przeprowadzone przez Huma-ne Research Council (HRC) na zlecenie VegFund W ramach tego badania proszono osoby w wieku od 15 do 23 lat by obejrzały informacyjny materiał filmowy i wypełniły kwestiona-riusz Zgodnie z popularnym modelem paid-per-view każdy uczestnik i uczestniczka otrzy-mała jednego dolara za obej-rzenie każdego z poniższych filmoacutew

Farm to Fridge(autorstwa Mercy For Animals) drastyczny film skupiający się na aspekcie etycznymwzbudzaniu wspoacutełczucia w ktoacuterym wykorzystano materiał filmowy zawierający sceny okrucieństwa wobec zwierząt na fermach przemysłowych Wykorzystany

materiał pochodzi przede wszystkim ze śledztw

Maxines Dash for Freedom (autorstwa Farm Sanctuary) film skupiający się na aspekcie etycznymwzbudzaniu wspoacutełczucia opowiadający historię krowy ktoacutera uciekła przed ubojem i została uratowana A Life Connected (autorstwa Nonviolence United) film skupiający się na przekonaniu konsumentoacutew do zastanowienia się nad wpływem ferm przemysłowych na zwierzęta środowisko naturalne i zdrowie ludzi Geico Couple (autorstwa Physicians Commitee for Responsible Medicine) film skupiający się na aspekcie zdrowotnym opowiadający historię pary ktoacutera przeszła na weganizm i z powodzeniem zrzuciła kilka kilogramoacutew

Po obejrzeniu każdego z filmoacutew przedstawiono oso-bom uczestniczącym w ba-daniu listę pytań na temat tego czego się dowiedziały czy chciałyby uzyskać wię-cej informacji na temat diety wegetariańskiej i wegańskiej jak kształtuje się ich obecne spożycie mięsa nabiału i jajek jak roacutewnież czy rozważają ograniczenie spożycia produk-toacutew pochodzenia zwierzęcego W przeciwieństwie do badania przeprowadzonego z finan-sową pomocą FARM badanie HRC wykazało że na uczestni-koacutew i uczestniczki najmocniej oddziaływały drastyczne obra-zy Po obejrzeniu przerażająco

1

2

3

4

dosłownego Farm to Fridge 36 osoacuteb biorących udział w badaniu stwierdziło że rozważa ograniczenie spoży-cia produktoacutew odzwierzęcych ndash średnio o 7 więcej niż w przypadku pozostałych mniej drastycznych filmoacutew I to biorąc pod uwagę że średnio osoby te były w stanie obejrzeć jedynie 78 filmu Mercy For Animals

Poleje się krew

W oparciu o te wyniki łatwo dojść do wniosku że w przy-padku zdjęć skuteczniejsze są łagodniejsze obrazy natomiast drastyczne sceny lepiej spraw-dzają się w filmach Niestety nie jest to takie proste

bdquoUważam że metodologia badań FARM nie jest najlepsza jeśli chodzi o zadawane pyta-nia i wybrane obrazyrdquo moacutewi założyciel Mercy For Animals Nathan Runkle W trakcie bada-nia zmierzono między innymi stosunek do praw zwierząt nie zapytano jednak o to czy ob-razy wpłynęły na podejście do chowu i hodowli zwierząt lub czy skłoniły do zmiany przy-zwyczajeń ndash jak na przykład do przejścia na weganizm bdquoW badaniu HRC ten czynnik został ujętyrdquo moacutewi Nathan bdquoUwzględniono w nim zmianę zachowań badanych osoacuteb a przecież o to właśnie cho-

dzi aktywistom i aktywistkom praw zwierząt Trudno bę-dzie znaleźć kogokolwiek kto stwierdziłby że chce oglądać drastyczne obrazy ale już po obejrzeniu to właśnie te osoby częściej zmieniają swoje przy-zwyczajeniardquo Nathan stwier-dza że wykorzystywanie dra-stycznych obrazoacutew kojarzy mu się z wyborami prezydenckimi bdquoWyborcy twierdzą że są zmę-czeni i zniechęceni negatywny-mi spotami Mimo tego rok w rok politycy z nich korzysta-ją ndash bo są skutecznerdquo Choć Nathan przyznaje że obrazy wykorzystane w pierwszym ba-daniu są poruszające uważa że niekoniecznie przedstawiają one okrucieństwo bdquoNa wszyst-kich trzech zdjęciach zwierzę jest już martwerdquo stwierdza bdquoMoim zdaniem nie obrazują one drastycznego okrucień-stwa dlatego że zwierzę na nich jest już martwe i niezdolne do odczuwania boacutelu Tak więc można by dyskutować czy to co w tym badaniu zostało uznane za bdquodrastycznerdquo rzeczy-wiście takie jestrdquo Bez względu na wszelkie badania aktywiści i aktywistki praw zwierząt zga-dzają się że drastyczne obra-zy są skuteczne bdquoNajchętniej wykorzystuję drastyczne filmy podczas akcji informacyjnych przeprowadzanych w systemie paid-per-view (osoba otrzymuje małą kwotę pieniężną za obejrzenie filmu) lub w szkołach ndash o ile oczywi-ście uda się namoacutewić nauczy-cielakę do pokazania Farm to Fridgrdquo moacutewi Chris Van Breen Wpływ jaki wyświetlany film miał na widownię ocenia między innymi po poacuteźniejszych komentarzach bdquoLudzie skar-żyli się że powinienem był ich ostrzec i że nigdy nie będą już

w stanie zjeść mięsa Że gdy-by wiedzieli co to za film to na pewno by go nie obejrzelirdquo Podobne komentarze słyszał podczas rozdawania ulotek z drastycznymi zdjęciami Jedna z osoacuteb powiedziała mu bdquoNie powinieneś rozdawać tych ulotek Dostałam tę ulotkę w zeszłym tygodniu i od tego czasu nie tknęłam mięsa Na jego widok zrobiło mi się niedo-brzerdquo Hm jak dla mnie wyglą-da to na strategię prowadzącą do celu

bdquoByłam wegetarianką przez wiele lat ale dopiero gdy zoba-czyłam nagrania z ferm prze-mysłowych zdecydowałam się przejść na weganizmrdquo moacutewi Jasmin Singer wspoacutełzałoży-cielka (wraz z Marian Sullivan) organizacji Our Hen House bdquoTak więc jak najbardziej uwa-żam że w wielu wypadkach drastyczne obrazy mogą być skuteczne Jednak paradoksal-nie nie wydaje mi się by za-wsze taka forma trafiała do ludzirdquo

Gdzieś pośrodku

bdquoStaram się być gdzieś pomiędzyrdquo pisze Doris Lin na swojej stronie o prawach zwie-rząt w portalu Aboutcom

Myślę że najbardziej drastycznym zdjęciem jakie dotychczas opublikowałam było to ćwiartowanego w Japonii wieloryba Sądzę że za pomocą drastycznych zdjęć można przekazać coś czego nie da się ująć

24 otwarteklatkipl

w słowa ale korzystając z nich byłabym ostrożna Wieloryb jest słabo oświetlony a zdjęcie zostało zrobione z pewnej odległości co odejmuje mu drastyczności

Z sondy umieszczonej na jej stronie wynika że czytelnicy i czytelniczki zgadzają się na wykorzystywanie przez ruch prozwierzęcy drastycznych ob-razoacutew ndash o ile będą one wyko-rzystywane z głową

bdquoSądzę że zaroacutewno jed-ne jak i drugie są skutecznerdquo moacutewi Jo-Anne McArthur ktoacute-rej zdjęcia wykorzystywanych i uratowanych zwierząt potra-fią być zaroacutewno przerażające jak i piękne bdquoWszystko zależy od odbiorcy Jedna osoba po zobaczeniu drastycznych ob-razoacutew postanowi wprowadzić zmiany w swoim życiu druga po prostu odwroacuteci wzrok Roacuteż-ne obrazy trafiają do roacuteżnych osoacuteb w związku z tym potrze-

ba roacuteżnych taktyk by doprowa-dzić do zmian ndash tego uczy nas roacutewnież historia innych ruchoacutew społecznych Drastyczne ob-razy do jednych osoacuteb przema-wiają do innych nierdquo zauważa McArthur bdquoDlatego też powinny być wykorzystywane przez ruch prozwierzęcy tak samo jak mniej drastyczne obrazy i informacje opracowania na-ukowe sanktuaria dla zwierząt pisanie listoacutew demonstracje rozdawanie ulotekrdquo Poda-je przykład bdquoDo przejścia na weganizm skłoniły mnie trud-ne i drastyczne obrazy Tim Pachirat autor Every Twelve Seconds pracował przez sześć miesięcy w ubojni i nie zrezy-gnował z jedzenia mięsa Zde-cydował się na ten krok dopiero po spotkaniu jednej z uratowa-nych kroacutew w sanktuarium w Woodstockrdquo

Jasmin dostrzega tu pewną prawidłowość

Osobiście nie wydaje mi się by statystyczny jedzący mięso Kowalski

kliknął na drastyczny obraz by zobaczyć więcej ndash lecz wyniki tych badań pokazują że się mylę Chodzi o to że tak naprawdę wcale się nie mylę lecz autorzy i autorki badań także mają rację Bo pokazywanie zdjęć bdquomilusich mięciutkich kotkoacutewrdquo jak roacutewnież zdjęć tego rodzaju z ferm przemysłowych też jest skuteczne nieprawdaż Myślę że w tym wypadku najważniejsze jest przesłanie ktoacutere rzecz jasna powinno być jak najbardziej wyraziste i strategicznie dopasowane

Podobnego zdania jest roacutewnież Karin Davis założyciel-ka United Poultry Concerns bdquoObecnie Internet pełen jest obrazoacutew cierpienia zwierząt za ktoacutere winę ponosi człowiekrdquo moacutewi bdquoJednak jeśli tym obra-zom nie będzie towarzyszyło pełne pasji przesłanie ndash nieko-niecznie w tym samym miej-scu raczej w postaci posługi-wania się etycznym językiem i tworzenia etycznych kontek-stoacutew ndash wydaje mi się że więk-szość ludzi może stwierdzić że to okropne lecz nie dostrzec że roacutewnież oni są za to odpo-wiedzialni i mogą to zmienić Myślę też że obrazy cierpią-cych i poniewieranych zwierząt należy zestawiać z obrazami

25 otwarteklatkipl

tych samych zwierząt żyjących szczęśliwie ndash obrazoacutew ktoacutere nie tylko są ładne lecz roacutewnież pełne ekspresji budzą emocje i poruszająrdquo

Roacutewnież w tym punkcie Karen i Jasmin się zgadzają bdquoCzasamirdquo moacutewi Jasmin bdquoto właśnie obrazy szczęśliwych zwierząt bardziej przemawia-ją do ludzi jako że ndash tak było w moim przypadku ndash osoba je oglądająca stwierdza JAK MOGĄ IM TO ZABIERAĆ Dla mnie najbardziej przejmujący jest na przykład widok kurcza-koacutew z sanktuarium VINE w stanie Vermont ktoacutere nawet podczas najsroższej zimy wolą spać na drzewachrdquo (Przyro-da stoi w rażącej opozycji do brudu ferm przemysłowych na ktoacuterych rocznie miliardy kur-czakoacutew i kur są chowane i więzione dla ich ciał i jajek)

Oproacutecz pokazywania cier-pienia zwierząt szczegoacutelnie

istotne jest przedstawianie ich jako jednostek przeciwstawia-nie się koncepcji zwierząt jako towaru moacutewi lauren Ornelas założycielka Food Empower-ment Project bdquoJeśli będziemy pokazywać tylko ich cierpienie nie pokażemy że mogą one wieść też normalne życie Weź-my na przykład kość słoniową Jeśli będziesz pokazywać jedy-nie martwe słonie z odpiłowa-nymi kłami to i tak przemoacutewi to do ludzi bo chyba każdya widziała obraz słonia stąpają-cego po sawannie Większość ludzi jest w stanie znacznie lepiej wyobrazić sobie słonia w jego środowisku natural-nym niż na przykład kurczakardquo lauren ktoacutera roacutewnież niejedno-krotnie korzystała z porusza-jących materiałoacutew ze śledztw uważa że drastyczne obrazy odgrywają istotną rolę w po-kazywaniu ludziom w jakich warunkach chowane są tzw

zwierzęta gospodarskie bdquoNie-mniej jednak czasami obawiam się że skupianie się na scenach szczegoacutelnie okrutnych ndash nawet jeśli wiemy że to codzienność ndash może bardziej zaszkodzić niż pomoacutecrdquo

Jej zdaniem lepiej jest położyć nacisk na przedstawia-nie obrazoacutew niezaprzeczalnie okrutnych takich jak na przy-kład przetrzymywanie zwierząt w niewoli lub okaleczanie ich (przypalanie dzioboacutew obcina-nie ogonoacutew i rogoacutew)

Wciąż czekamy na ostatnie słowo na temat wykorzystywa-nia obrazoacutew choć przypusz-czalnie nigdy ono nie padnie Możemy liczyć na dalsze dys-kusje i badania ktoacutere pozwolą ruchowi udoskonalić swoje metody i przekaz Jednak na chwilę obecną przygnębiające obrazy przede wszystkim ze śledztw zdają się brać goacuterę Nathan dodaje

Tak jak moacutewiłem wcześniej żaden konsument czy konsumentka nie powie ci że chce oglądać drastyczne obrazy Jednak niezaprzeczalnym faktem jest to że skutecznie przyczyniają się one do zmiany postaw i zachowań Drastyczne obrazy obok ktoacuterych ciężko przejść obojętnie i ktoacuterych nie da się zapomnieć stwarzają emocjonalną więź z tematem i dają początek dyskusjom na temat etyki A to właśnie te rzeczy wpływają na decyzje konsumenckie

27 otwarteklatkipl

Byłeś jednym z akty-wistoacutew ktoacuterzy w akcie solidarności wypalili sobie na ciele numer 269 Skąd pomysł na taką akcjęPomysł zrodził się wiele

lat temu w głowie Saszy On mieszka w Tel-Awiwie jeszcze jako dziecko przenioacutesł się tam z Mołdawii W temacie praw zwierząt Sasza działa już od 15 lat (może troszkę mniej) Taką

akcję wymyślił już bardzo daw-no temu ale na początku sam pomyślał że taki pomysł to jednak za dużo Kilka lat poacuteźniej opowiedział o swoim pomyśle innym izraelskim aktywistom

Wywiad z OLEGIEM OZEROWEM jednym z uczestnikoacutew akcji wypalania liczby 269

2 października 2012 w Światowym Dniu Zwierząt Hodowlanych na Placu Rabina Yitskhaka w Tel-Awiwie aktywiści ruchu

praw zwierząt przeprowadzili akcję solidarno-ściową mająca na celu ukazać głęboką empa-tię w stosunku do zwierząt zniewalanych i wykorzystywanych przez gatunek ludzki

Troacutejka aktywistoacutew w tym jeden ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji wypaliła sobie na skoacuterze numer bdquo269 Znakowanie poprzez wypalanie piętna rozgrzanym metalem jest po-wszechną praktyką stosowaną wobec niewin-nych zwierząt będących ofiarami eksploatacji dokonywanej przez ludzi na całym świecie Ta demonstracja miała za zadanie skierować naszą empatię w stronę obecnie najbardziej uciskanej grupy żywych istot ktoacutere mogą

odczuwać boacutel i cierpienie ndash w stronę zwierząt hodowlanych

A dlaczego właśnie bdquo269 bdquo269 to sym-boliczny ale naprawdę istniejący cielak ktoacutery urodził się na izraelskiej fermie mlecznej Jego życie zostanie zakończone w chwilę po tym gdy się zaczęło Poprzez wypalenie sobie tego numeru na własnych ciałach aktywiści poka-zali swoją solidarność z ofiarami ferm przemy-słowych i zapewnili wieczną pamięć sprawie o ktoacuterą walczą

Aktywistą ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji był Oleg Ozerow wieloletni działacz na rzecz praw zwierząt ktoacutery w poniższym wywiadzie opowiada o samej akcji reakcjach ludzi grani-cach poświęcenia oraz wielu innych ciekawych i ważnych kwestiach

pytania Olga Plesińska tłumaczenie i redakcja Marlena Kropidłowska

ale ich reakcja była na tyle negatywna że znoacutew odłożył go na kiedy indziej Ostatecznie rok poacuteźniej Sasza jeszcze raz przedstawił zarys akcji tym ra-zem wąskiemu kręgowi znajo-mych-aktywistoacutew i tym razem spotkał się ze wsparciem i entuzjazmem

Jak to się stało że znala-złeś się w Tel-AviviePonad 2 lata temu pozna-

łem izraelskiego aktywistę Przez cały ten czas utrzymy-waliśmy kontakt od czasu do czasu wymienialiśmy wia-domości na Facebooku czy rozmawialiśmy na Skypie Dodatkowo wraz z innymi ak-tywistami w Rosji wspieraliśmy izraelską kampanię przeciwko cieszącej się bardzo złą sławą fermie Mazor gdzie hodowano małpy ktoacutere potem wysyłano do laboratorioacutew żeby przepro-wadzać na nich badania

I kiedy Sasza przedstawił swoacutej pomysł znajomym wynik-nęła taka sytuacja że ze wzglę-doacutew bezpieczeństwa (w Izraelu łatwo można zniszczyć swoją karierę zawodową biorąc udział w podobnych wydarzeniach) w danym momencie poza Sa-szą w akcji moacutegł wziąć udział tylko jeszcze jeden człowiek Ten człowiek też kiedyś przyje-chał ze swoją rodziną z Rosji Przy okazji ciekawostką jest że pomimo tego że akcja była izraelska to jej uczestnikami byli ludzi mający w mniejszym lub w większym stopniu korze-nie w Związku Radzieckim

Znoacutew odbiegam od tematu Okazało się że w Izraelu nie da się znaleźć trzech osoacuteb do przeprowadzenia takiej akcji a minimalna liczba uczest-nikoacutew to właśnie troje - tak zdecydowali aktywiści bo

mniej uczestnikoacutew wyglądało-by naprawdę niezbyt dobrze Więc ten aktywista ktoacuterego poznałem dwa lata temu zapy-tał mnie czy chciałbym wziąć udział w takiej akcji

Czy od razu się zgodziłeśPrzyznaję że chwilę się

zastanawiałem Po prostu żeby pod wpływem impulsu nie na-pisać bdquoTak tak tylko pozwolić informacji powoli przeniknąć do moacutezgu Przez ten moment nie zastanawiałem się nawet zbyt dużo nad tym co robić a bardziej nad tym że ruch nie jest w stanie znaleźć w całym kraju nawet troacutejki do udziału w takiej akcji że tak nie może być W stosunku do siebie gdybym odmoacutewił odebrałbym to jako osobisty wstyd akty-wisty Przecież to też wymaga pewnego rodzaju poświęcenia ndash przyznać się że u ciebie w kraju do tego w takim w ktoacute-rym jest wielu wegan brakuje jednego () człowieka do prze-prowadzenia w pełni legalnej akcji Coacuteż przynajmniej wtedy tak myślałem że to w pełni legalna akcja Dopiero kilka dni przed dowiedziałem się że

zgodnie z izraelskim prawem nie wolno wykonywać celo-wych oparzeń na skoacuterze nawet w specjalnych salonach a co dopiero w przestrzeni publicznej

Co na to Twoi bliscy Na początku powiedzia-

łem o tym tylko kilku osobom ponieważ izraelscy aktywiści poprosili żeby informację prze-kazywać tylko tym rosyjskim aktywistom ktoacuterym w 100 ufam i ktoacuterzy mogą być gotowi przyjechać do Izraela i zrobić to samo Takich nie udało się zna-leźć z roacuteżnych względoacutew (ko-muś nie dali wolnego w pracy u kogoś nie było paszportu żona nie pozwoliła itd) Krew-nym nic nie moacutewiłem Jednak kiedy dowiedzieli się o akcji i obejrzeli wideo to zaczęło się Wszyscy dzwonili sto razy i analizowali co ze mną nie tak W rezultacie analiz powstały dwie głoacutewne wersji tego co się stało i tak albo 1) zwariowałem albo 2) musi chodzić o jakieś narkotyki

Jak Izraelki i Izraelczycy odebrali tą akcję Moacute-

28 otwarteklatkipl

wienie w Izraelu o holo-kauście to coś naprawdę mocnegoW tym temacie mogę opo-

wiedzieć dość interesującą hi-storię Jeden z naszych bdquowypa-laczy także aktywista z długim stażem kiedyś brał udział w pewnej akcji w Tel-Awiwie Podczas tamtej akcji stał z plakatem ktoacutery roacutewnież przy-roacutewnywał sytuację zwierząt do Holokaustu Podszedł do niego turysta i zaczął się oburzać na takie poroacutewnanie moacutewić że jest to niewłaściwe Wtedy aktywista odpowiedział Ty turysta będziesz moacutewił mnie Żydowi i obywatelowi Izraela ktoacutery ma w rodzinie ocalałych z Holokaustu co jest właściwe a co niewłaściwe

Głośno było o Was w mediachMedia głoacutewnego nurtu

w ogoacutele nie wykazały zainte-resowania akcją Inną kwe-stią jest to że akcja wywołała niebywałe poruszenie wśroacuted wegan i obrońcoacutew praw zwie-rząt Na chwilę obecną kam-panię 269 wspiera 20 krajoacutew Niedawno w Chorwacji miała miejsce akcja tatuowania liczby 269 a w Argentynie zrobiono w zasadzie dokładnie to samo co w Tel-Awiwie Myślę że to przełom zwłaszcza biorąc pod uwagę to że obecnie kampania ma na celu stworzenie między-narodowego symbolu protestu i oporu ale nie działającego w ukryciu tak jak ALF Działania mają być legalne i jawne ale roacutewnie bezkompromisowe

Na dzień dzisiejszy symboliczny tatuaż z liczbą 269 wykonało już ponad sto osoacuteb

a to przecież dopiero początek

W akcji wzięli udział sami faceci - to przypadek Nie było chętnych kobiet Czy może to była akcja dla bdquotwardzielirdquoNa jednym ze zdjęć na stro-

nie kampanii możesz zobaczyć dziewczynę ktoacutera naśladując nas wyraziła swoacutej sprzeciw Ona nawiasem moacutewiąc była prawdziwą bohaterką Skręciła z drutu kolczastego ten symbo-liczny numer rozżarzyła każdą cyfrę i przyłożyła ten rozgrzany drut do ręki i przycisnęła twar-dym przedmiotem I tak trzy razy Mało kto zdobyłby się na coś takiego Ja na przykład nie dałbym rady zrobić tego stopniowo Oczywiście wszy-scy bardzo chcieli żeby w akcji wzięła udział dziewczyna tak żeby całość nie wydawała się zbytnio hardcoreowa Nie-stety na tamtą chwilę żadnej nie udało się znaleźć [W stale trwających akcjach solidarno-ściowych tatuowaniawypa-lania sobie bdquo269 bierze udział wiele kobiet - OK]

Ci ktoacuterzy wypalali nu-mer na waszych ciałach nie bali się was skrzyw-dzić Trudno było znaleźć chętnych Jak układają się wasze stosunki już po wszystkim Wszyscy oni to obrońcy

praw zwierząt z długim sta-żem Aby im nie zaszkodzić nie będę się o nich rozpisywał powiem tylko że znalezienie ich w gronie wolontariuszy nie było trudne Oczywiście bali się że mogą nam zrobić większą krzywdę niż planowaliśmy i bardzo chcieli żeby wszystko poszło w miarę gładko

W związku z tym ćwiczyliśmy przebieg akcji na dachu domu gdzie zebraliśmy wszystkie niezbędne narzędzia Każdego wieczoru przez cztery kolejne dni Po kilka razy od początku do końca Następnie przy po-mocy lin spuściliśmy z dachu wszystkie sprzęty Po-tem sami zjechaliśmy z dachu i zaczęliśmy przymocowywać wszystko do dachu samocho-du Trzeba było widzieć miny przechodnioacutew w tamtym mo-mencie Wszystko to działo się w miejscu gdzie mieszkają głoacutewnie Erytrejczycy i Sudań-czycy czyli ludzie względnie dalecy od takich kwestii I nagle widzą zagrodę z drutu kolcza-stego załadowywaną na dach samochodu i trzech ludzi ktoacute-rzy mają w uszach przywieszki z numerem 269 takie jak u kroacutew i jeden z tych ludzi (ja) jeszcze trzyma czarne spoden-ki dwoma palcami żeby nie ubrudzić się świeżą farbą ktoacuterą trzeba była zamazać firmowe znaczki

Nasze relacje ze wszystkimi osobami ktoacutere wzięły udział w akcji stały się oczywiście bliższe Ale nie na poziomie częstszej komunikacji ndash po prostu czuję że gdzieś tam da-leko są ludzie z ktoacuterymi prze-żyłem bardzo ważne dla mnie dni uczucia ktoacutere są z tym związane trudno opisać można powiedzieć że jest to uczucie wypełniającego ciepła Już na zawsze będę związany z tymi ludźmi niewidzialnymi więzami I nie tylko z nimi W pierwszej kolejności ze zwierzętami

Wypuściliście naprawdę mocny i kontrowersyjny materiał Ale czy samo-okaleczanie się jest bdquowe-gańskierdquo W sensie sza-

29 otwarteklatkipl

nujemy innych staramy się działać na ich rzecz pomagać Po to by to ro-bić wielu z nas dba o dobrą kondycję zaroacutewno fizyczną jak i intelektualną Szanu-jemy ciała zwierząt ich nietykalność Nietykalność i autonomię innych ludzi A wy ranicie swoje ciała Rozumiem intencjęhellip Ale czy tędy drogaJa uważam że tak Akcja

nie jest jeszcze wystarczają-co ekstremalna skoro sprawa dotyczy mordowania ponad 150 miliardoacutew istnień rocznie Ja moacutegłbym zedrzeć z siebie skoacuterę gdybym miał pewność że takie coś pozwoli zatrzymać to szaleństwo Niestety tak by się nie stało Właśnie teraz w pełni to rozumiemy Jak powiedział Sasza bdquoWięcej nie można było zrobić Ludzie w większości nawet zbytnio się nie przerazili odkryciem praw-dy Chociaż kilkoma osobami jedzącymi mięso nawet tu w Rosji ta akcja wstrząsnę-ła Na zasadzie szoku - w ten dzień w ktoacutery obejrzeli wideo nie mogli zjeść mięsa na obiad Nie wiem na ile można ocenić takie zwycięstwo Ale podkreślę jeszcze raz to dopiero początek

Co się tyczy weganizmu i cielesności - weganizm często jest sprowadzany do jedzenia Pokazaliście dość spektakularnie że jest to o wiele więcej Że weganizm jest aktem solidarności Roacutewnież cielesnej Jakkolwiek patetycznie to nie brzmi ndash połączyliście się ze zwie-rzętami w części ich boacutelu Jak czujesz siebie po tym doświadczeniu Bliższy

zwierzętom Bardziej zaangażowany Nie uwierzysz ale takie

samo pytanie zadałem Laza-rosowi Gorelikowi ojcu Zohara trzeciemu aktywiście ktoacutery zro-bił sobie znamię A Lazaros zrobił sobie tatuaż w ramach izraelskiej akcji

Zadałem to pytanie bo sam poczułem że stałem się bliższy zwierzętom że moacutej los stał się bliższy ich losowi przecież my wszyscy jesteśmy bezimiennymi stworzeniami z numerami porządkowymi wypalonymi na naszych ciałach

I zwierzęta nie mogą liczyć na nikogo więcej niż na swoich braci obrońcoacutew praw zwierząt Oznacza to że oproacutecz bliskości poczułem jeszcze coś ważniej-szego pewnego rodzaju po-trzebę wzięcia jeszcze większej odpowiedzialności za swoje działania i aktywizm Zrozu-miałem ze muszę robić więcej i wahać się mniej Zrozumia-łem ze strach i wątpliwości nie pomogą kiedy toczy się taka poważna i istotna walka

Tu bym chciała wroacutecić do boacutelu czy warto było go doświadczyć Czym ten boacutel jest dla Ciebie Jaki jest dla Ciebie jego sym-boliczny głębszy wymiarWszystko co robiłem dla

zwierząt uważam za warte doświadczenia Absolutnie wszystko Teraz w Rosji zaczy-na się prawdziwa wojna z mordercami psoacutew ktoacuterych

30 otwarteklatkipl

jest kilkuset w całym kraju A aktywistoacutew ktoacuterzy są gotowi realnie działać w tym temacie (także legalnymi metodami) można policzyć na palcach Właśnie dzisiaj ogłoszono że hycle donoszą na policję na obrońcoacutew praw zwierząt w tym na mnie Czym by się to nie skończyło to jestem pewien że warto to robić

Nie pamiętam o boacutelu ale każdego dnia patrzę na znamię i ono przypomina mi dzień za dniem ze moje osobiste i domowe życie to niepotrzebna krzątanina Staram się na nią tracić coraz mniej i mniej cza-su Planuję zrezygnować z pracy w biurze tak by w pełni moacutec się poświęcić obronie praw zwierząt Jeśli to wszyst-ko brzmi zbyt patetycznie ndash wybaczcie I nie proacutebuję tu z siebie robić żadnego bohate-ra w żadnym wypadku Prze-ciwnie wydaje mi się że nie udało mi się osiągnąć przesad-nie dużo w ciągu tych moich

30 lat życia Oczywiście tak jak wspominałem wcześniej symboliczne znaczenie bdquo269rdquo jest bardzo duże Jeśli kampa-nia będzie rozwijać się w takim tempie to w ciągu powiedzmy 5 lat bdquo269rdquo stanie się szeroko rozpoznawalnym symbolem sprzeciwu wobec zagłady zwierząt lub ich holokaustu jak powiedzieliby moi izraelscy przyjaciele Ludzie będą wi-dzieć te cyfry i będą wiedzieć ze człowiek ktoacutery je nosi ndash nie-ważne czy na koszulce czy jako tatuaż czy znamię jest radykalnie nastawiony przeciw-ko temu co się dzieje

Na koniec ndash warto było to zrobićNiedawno rozmawialiśmy

z Saszą na ten temat Roz-mawialiśmy w kontekście zachęcenia ludzi w Rosji do akcji tatuowania się 18 grudnia Moacutewiłem że istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo ze nie znajdziemy w Rosji ludzi

ktoacuterzy będą chcieli zrobić coś takiego i zapytałem Saszę czy może ja powinienem dodatko-wo zrobić jeszcze tatuaż żeby w ten sposoacuteb i Rosja wsparła dalej akcję I Sasza odpowie-dział bdquoOleg wiesz że jeśli to by zależało od nas to dawno już byśmy pokryli swoje ciała piętnami i tatuażami od głowy do piętrdquo Ale nam są niezbędni nowi ludzie w kampanii Innymi słowy powtarzanie akcji nie ma większego sensu Żeby roz-winąć kampanię konieczne są nowe radykalne działania i ja z przyjemnością wezmę w nich udział Przy okazji mogę wspomnieć że w ramach mię-dzynarodowej tatu-akcji tatuaż 269 wykonało 4 Rosjan i 2 Białorusinoacutew

To znaczy że sytuacja nie jest beznadziejna i z pewnością uda nam się zwyciężyć Musimy zwyciężyć

31 otwarteklatkipl

Kiedy jest mi źle myślę o tym jak źle jest bezsilnym bezbronnym zwierzętom w tych potwornych gułagach rozpaczy To nadaje perspektywę mojemu boacutelowi Pamiętam roacutewnież o tym że ja znalazłem się tu z wyboru Zwierzęta nie

Zachęcam aktywistoacutew aby dbali o swoje zdrowie Trzymajcie się blisko swoich rodzin i ludzi ktoacuterych kochacie Bądźcie dla siebie dobrzy Miejcie poczucie humoru Ostatnio trochę medytowałem i bardzo mi to pomogło Polecam roacutewnież by pić duże ilości wody regularne ćwiczyć uprawiać chociaż jeden sport słuchać muzyki dużo czytać i choć raz dziennie wybuchnąć radosnym śmiechem

Stres pojawi się na pewno Życie aktywistoacutew jest bardziej intensywne wrażliwe i czujne niż życie wielu innych osoacuteb Z definicji jest więc nieustannie podatne na wszechobecną przemoc Gdybym jednak miał wybrać jedno z dwojga to wolałbym się spalić wiodąc autentyczne życie pełne wspoacutełczucia niż powoli rdzewieć prowadząc życie pełne przemocy i pozbawione refleksji Nie ma powodoacutew żeby czegokolwiek żałować

Nie ma odwrotu

PHILIPP WOLLEN na temat aktywizmu

Page 12: Otwarte Klatki Biuletyn 1/2013

Joanna Stiller

Joanna Stiller

Stereotypia apatia choro-by oczu i uszu rany ciała ndash na każdej spośroacuted 52

ferm objętych śledztwem wy-stąpiło co najmniej jedno z tych zjawisk

Materiały ze śledztw na fermach zwierząt hodowanych na futra były w ostatnich latach wielokrotnie publikowane w roacuteżnych krajach szczegoacutelnie w tych będących potentata-mi na światowych rynkach skoacuter jak Dania czy Finlandia Wszystkie śledztwa wykaza-ły że problem zapewnienia zwierzętom odpowiednich warunkoacutew na fermach przemy-słowych jest poważny a jego konsekwencjami są min liczne okaleczenia zwierząt oraz zmiany behawioralne

W latach 2011-2012 podob-ne śledztwo zostało przepro-wadzone na fermach na terenie całej Polski Stowarzyszenie Otwarte Klatki otrzymało od anonimowego źroacutedła mate-riały filmowe i fotograficzne dokumentujące rzeczywiste warunki hodowli i chowu zwie-rząt Śledztwo objęło 52 fermy mięsożernych zwierząt futerko-wych (lisy norki jenoty)

Warto wspomnieć że w 2011 r NIK przeprowadziła kontrolę 23 ferm futrzarskich w Wielkopolsce skupiając się jednak na zbadaniu skuteczno-ści egzekwowania przepisoacutew ochrony środowiska budow-lanych oraz weterynaryjnych Wyniki kontroli wskazują na wysoki stopień nieprawidło-wości i uchybień w stosunku

do obowiązujących przepisoacutew Niezwykle istotny jest wniosek dotyczący Inspekcji Weteryna-ryjnych ktoacutere według raportu w dużej mierze przeprowadzają kontrolę ferm oraz dokumentu-ją je w sposoacuteb nierzetelny oraz zawężają zakres kontroli

Poza tym na terenie wszyst-kich ferm przynajmniej raz do roku powinna zostać przepro-wadzona kontrola weterynaryj-na przez odpowiednią jednost-kę Powiatowego Inspektoratu Weterynaryjnego Wszelkie nieprawidłowości i problemy zostały zatem zaobserwowane na fermach ktoacutere takiej kontroli zostały poddane

Śledztwo ktoacuterego wyniki opublikowało Stowarzyszenie Otwarte Klatki koncentruje się na warunkach bytowania zwie-

rzeczywistość polskich ferm futrzarskichCENA FUTRA

12 otwarteklatkipl

rząt z uwzględnieniem zaroacutewno stanu psychofizycznego zwie-rząt jak i warunkoacutew w jakich są hodowane i chowane

Powszechnym zjawiskiem występującym na fermach objętych śledztwem i udoku-mentowanym w materiałach jest stereotypia Polega ona na mechanicznym wykonywaniu i sukcesywnym powtarzaniu zachowań niekiedy roacutewnież aktoacutew autoagresji jak np wyry-wanie futra Zwierzęta biegają od jednego końca klatki do drugiego zataczają koła albo proacutebują przegryźć pręty klatki Przyczyną takiego zachowania jest fakt że mięsożerne zwie-rzęta hodowane na futra nie zaliczają się do kategorii zwie-rząt w pełni udomowionych są one tym samym nieprzystoso-wane do życia w klatce

Brak także jakichkolwiek elementoacutew ktoacutere mogłyby urozmaicić życie zwierząt Warto roacutewnież dodać że w nie-ktoacuterych miejscach klatki były większe od wymaganych a mimo to nie udało się uniknąć tego typu problemoacutew

Kolejnym powszechnym zjawiskiem zaobserwowanym na przemysłowych fermach zwierząt hodowanych na futra są objawy apatii Mogą one wynikać przynajmniej z kilku powodoacutew należy jednak po-dejrzewać że w dużej mierze są podobnie jak stereotypia wynikiem bytowania w klatkach i związanych z tym zmian w behawiorze zwierząt Apa-tyczne zwierzęta kulą się na tyłach klatek są osowiałe nie reagują na bodźce i nie wyka-zują żadnych oznak zaintere-sowania Dotyczy to zaroacutewno młodych jak i starych zwierząt choć z wiekiem zachowanie to znacznie się nasila

Innym zauważalnym na fer-mach problemem są choroby oczu oraz jamy ustnej Zaob-serwowano iż oproacutecz zwięk-szonej podatności na kontakt z patogenami ktoacutera wynika z przemysłowej formy chowu duże zagęszczenie zwierząt wyraźnie koreluje z występo-waniem wszelkiego rodzaju ran oraz innych problemoacutew zdro-wotnych Są one konsekwencją zaroacutewno przebywania w klatce jak i przebywania wespoacuteł z in-nymi osobnikami na zbyt małej przestrzeni

Choć przypadki agresji zostały zarejestrowane na stosunkowo niewielkiej licz-bie ferm objętych śledztwem można przypuszczać że zja-wisko to jest powszechnie występujące Terytorialność mięsożernych zwierząt hodo-wanych na futra w warunkach fermowych jest jednym z głoacutew-

nych czynnikoacutew powodujących występowanie aktoacutew agresji pomiędzy nimi Do typowych ran zadawanych przez inne zwierzęta należą w szczegoacutel-

ności ugryzienia głowy okolic karku i tułowia rany łap i ogona

Roacutewnież stan sanitarny ferm pozostawia wiele do życzenia Udokumentowano przypadki nieusunięcia zwłok padniętych zwierząt z klatek roacutewnież takich w ktoacuterych prze-bywają inne zwierzęta co może stanowić poważne zagrożenie epidemiologiczne Dodatkowo zaobserwowano i udokumen-towano przypadek kanibalizmu czyli zjadania zwłok padłego zwierzęcia przez inne zwierzęta w klatce Ponadto występu-ją częste zabrudzenie klatek kawałkami sierści resztkami karmy czy innymi zanieczysz-czeniami Warunki sanitarne na terenie oraz w okolicach fermy także często nie są prawidłowe Najpowszechniejszym proble-mem jest duża ilość odchodoacutew zgromadzona pod klatkami

Poza aspektem epidemio-logicznym wpływają one na zwiększenie odoroacutew Poza te-renem fermy kilkakrotnie zaob-serwowano i udokumentowano

13 otwarteklatkipl

oskoacuterowane tuszki zwierząt zgromadzone nieopodal płotu

Należy pamiętać że otrzy-mane materiały nie zawsze pokazują wszystkie problemy występujące na danej fermie Można więc przypuszczać że statystyki podane w raporcie to wartości minimalne i prawdo-podobnie przy dłuższej i bar-dziej dokładnej kontroli byłyby wyższe

W związku z powyższymi faktami nasuwa się wniosek iż w hodowli przemysłowej nie da się zapewnić odpowiednich warunkoacutew do bytowania zwierząt i sama w sobie tego typu hodowla jest zaprzeczeniem ich dobrostanu

Jedynym skutecznym rozwiązaniem jest całkowity zakaz hodowli zwierząt na futra

W związku z wynikami śledztwa Fundacja Viva Polska działająca w ramach Kolacji na rzecz Zakazu Hodowli Zwierząt na Futra w Polsce skierowała do prokuratury zawiadomienia o łamaniu prawa dotyczące

trzech miejsc na ktoacuterych zaob-serwowano największe zanie-dbania

Kilka dni po publikacji ra-portu w listopadzie 2012 r Ekostraż oraz Otwarte Klatki przeprowadziły wspoacutelnie inter-wencję na fermie pod Ostro-wem Wielkopolskim Jeden z trzymanych tam lisoacutew miał ogromne narośla w jamie ustnej i został odebrany wła-ścicielowi oraz przewieziony do Wrocławia gdzie poddano go leczeniu Zdaniem pracowni-koacutew Powiatowego Inspektoratu Weterynarii w Ostrowie Wiel-kopolskim ktoacutery kontrolował tę fermę zaledwie dwa tygodnie wcześniej w dniu interwencji bdquokondycja wszystkich zwierząt na fermie była bardzo dobra Odebrany lis nigdy nie był le-czony przez właściciela a w ujawnionym podczas in-

terwencji stanie znajdował się przynajmniej od kwietnia 2012 r Pomimo udzielenia facho-wej opieki nie udało się ocalić mu życia Zmiany okazały się na tyle rozległe że skazywały go na ciągłe cierpienie a ich chirurgiczne usunięcie było niemożliwe

Pełen tekst raportu dostępny jest na stronie wwwotwarteklatkipl

Bibliografia NIK Delegatura w Poznaniu bdquoIn-

formacja o wynikach kontroli spra-wowania nadzoru przez inspekcje państwowe nad funkcjonowaniem ferm zwierząt futerkowych w woje-woacutedztwie wielkopolskimrdquo

Raport Stowarzysenia Otwarte Klatki - bdquoCena Futra - rzeczywistość polskich ferm futrzarskichrdquo

Kiedy przygotowywaliśmy publikację materiałoacutew ze śledztwa zupełnie nie wiedzieliśmy czego się spodziewać Oczywiście padły oskarżenia że to oszustwo że flash aparatu bardziej szko-dzi zwierzętom w klatkach niż samo życie na fermie Jednak w reakcjach ludzi dominowały gratulacje za dobrze wykonaną pracę i szczera wściekłość na to co robi w Polsce przemysł fu-

trzarski Wiedzieliśmy już że obraliśmy właściwy kurs i że warto iść tą drogą Nabraliśmy pewności że właśnie upublicznie-nie prawdziwego obrazu hodowli zwierząt na futro jest tym czego przemysł futrzarski boi się najbardziej Tak samo jest w przypadku każdego innego przemysłu opartego na wyzysku zwierząt

14 otwarteklatkipl

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

15 otwarteklatkipl

Całkiem niedawno byli-śmy świadkami histo-rycznego wręcz wy-

darzenia Parlament Holandii przegłosował zakaz hodowli zwierząt na futra z 12-letnim okresem przejściowym Nie jest to pierwszy kraj ktoacutery wprowa-dził taki zakaz ndash jednak w przypadku Holandii sytuacja jest wyjątkowa przede wszyst-kim dlatego że nigdy wcześniej zakaz nie objął przemysłu ktoacutery był tak silny Statystyki z ubiegłego roku pokazują że Holandia jest w ścisłej świato-wej czołoacutewce jeśli chodzi o produkcję skoacuter z norek

Organizacja Bont voor Dieren (Futro dla Zwierząt) powstała w 1986 roku i wtedy mniej więcej rozpoczęły się pierwsze starania Holendroacutew o wprowadzenie zakazu ho-dowli zwierząt na futro Po raz ostatni do mobilizacji w spra-wie zakazu doszło w roku 2006 W październiku tamtego roku SP (Partia Socjalistyczna) oraz Partij van de Arbeid (Partia Pracy) zaproponowały ustawę zakazującą takiej hodowli Od tamtego momentu ruch prozwierzęcy zaczął skupiać się na lobbowaniu w parlamencie Aby uzyskać większość konieczną do wprowadzenia zakazu trzeba było przekonać kilka partii do głosowania za nim W ocenie Femke Zandberg członkini

Bont Voor Dieren dużą rolę odegrały roacutewnież śledztwa na fermach hodujących zwierzęta na futro

Jeden obraz wart jest tysiąca słoacutew W 2008 roku nagrano więc materiał na kilku fermach norek i filmy te zostały pokazane politykom Nagrań używaliśmy także w trakcie kampanii

Hodowcy nie przyglądali się tym działaniom bezczynnie Wydali miliony euro na reklamy w telewizji i prasie Na szczę-

ście ta kampania nie przyniosła im sympatii społecznej ktoacuterej się z pewnością spodziewali Dyskusja zaczęła skupiać się na sytuacji materialnej po-szczegoacutelnych właścicieli ferm

Po okresie lobbowania większość parlamentarna głosująca za zakazem składała się z następujących partii SP (Partia Socjalistyczna) Partij van de Arbeid (socjal-demokra-ci) Partij voor de Dieren (Par-tia dla Zwierząt) GroenLinks (Zieloni partia lewicowa) D66 (demokraci) i Partij voor de Vrijheid (Partia Wolności pra-wica) Partie ktoacutere głosowały przeciwko zakazowi to VVD (partia liberalna) Liberals CDA (chadecja) ChristenUnie i SGP (obie są partiami religijnymi)

Zandberg zauważa roacutewnież

i jego konsekwencje dla Polski

Zakaz w Holandii

że bdquofuter na ulicach jest więcej niż kiedykolwiek wcześniej Z drugiej strony rośnie też ilość ludzi ktoacuterzy zdecydo-wanie występują przeciwko futromrdquo Bont voor Dieren nie zaprzestało więc protestoacutew przeciwko futrom tylko dlatego że przemysł został zdelegalizo-wany Teraz środek ciężkości przenioacutesł się na zachowania konsumentoacutew Organizacja wspoacutełpracuje z projektantami mody i markami aby wspoacutelnie zmieniać podejście ludzi do mody Efektem tej wspoacutełpracy jest min prezentacja bdquoSusta-inable Storiesrdquo przedstawiona w trakcie Amsterdamskiego Tygodnia Mody Prezentacja dotyczyła praw zwierząt oraz dwoacutech marek ktoacutere bardzo po-ważnie podchodzą do tematu niewykorzystywania surowcoacutew odzwierzęcych oraz ekologii Ecological Textiles i Honest By

Zdaniem Zandberg jeśli chodzi o sprawy dotyczące zwierząt Holandia zdecydowa-nie podąża w dobrym kierunku bdquoCoraz więcej uwagi poświęca się dobrostanowi zwierząt i ich prawom Coraz więcej ludzi zdaje sobie sprawę z tych rze-czy W 2012 roku Holendrzy po raz pierwszy zjedli mniej mię-sa ale więcej za nie zapłacili Mamy też Partij voor de Dieren (Partię dla Zwierząt) ktoacutera in-spiruje roacuteżne działania na rzecz zwierzątrdquo

Co ten zakaz oznacza dla Polski

Już teraz Polska jest atrak-cyjnym krajem dla zagranicz-nych inwestoroacutew Głoacutewną zaletą są niskie koszty prowa-dzenie fermy niższe płace dla pracownikoacutew mniej restrykcyj-

ne prawo i stosunkowo nieduży sprzeciw okolicznych miesz-kańcoacutew i społeczności Do-datkowo całość produkcji jest sprzedawana do zagranicznych domoacutew aukcyjnych co w obli-czu niższych kosztoacutew generuje dodatkowy zysk Należy zatem podejrzewać że zakaz hodowli zwierząt na futra w Holandii i wynikający z niego dwunasto-letni okres przejściowy będzie oznaczał znaczny wzrost liczby inwestycji z holenderskim kapi-tałem w Polsce

W jaki sposoacuteb zagranicz-ne firmy działają w krajach o bardziej sprzyjających warun-kach inwestycyjnych pokazuje przykład amerykańskiej firmy Smithfield Foods ktoacutera w 1999 roku przejęła firmę Animex SA jednego z największych produ-centoacutew mięsa w Polsce

W 2003 roku Inspekcja Ochrony Środowiska wraz z Państwową Inspekcją Sani-tarną Inspekcją Weterynaryjną i Nadzorem Budowlanym prze-prowadziła kontrolę na 14 fermach trzody chlewnej należących do koncernu Pod-czas kontroli stwierdzono iż bdquokierownictwa wszystkich

14 kontrolowanych ferm na-leżących do amerykańskiego koncernu Smithfield Foods dopuściło do naruszenia prze-pisoacutew ochrony środowiska oraz przepisoacutew prawa budowlanego jak też wymagań wynikających z przepisoacutew sanitarnych i wete-rynaryjnychrdquo

Stwierdzone naruszenia to między innymi brak pozwoleń na wyprowadzanie gazoacutew i pły-noacutew do powietrza zanieczysz-czanie środowiska gnojowicą brak wymaganych szczepień u pracownikoacutew czy wręcz nie-zarejestrowanie prowadzenia działalności u Powiatowego Lekarza Weterynariirdquo

W 2005 roku brytyjska organizacja Compassion in World Farming przeprowadziła śledztwo na dwoacutech fermach świń w Polsce należących do Smithfield Foods

Film pokazuje bardzo złe warunki w ktoacuterych zwierzęta są hodowane Tak więc okazało

16 otwarteklatkipl

17 otwarteklatkipl

się że po raz kolejny kontrole nie były w pełni skuteczneObecnie w Polsce istnieje przy-najmniej kilka ferm norek z kapitałem holenderskim Ferma w Żdżarach została w zeszłym roku ukarana za zatruwanie pobliskiego strumy-ka ściekami przemysłowymi I choć mandat został przyjęty to nieznaczna kwota 500 zł powinna być dla właściciela holenderskiej firmy Futrex je-dynie potwierdzeniem tego że w Polsce przepisy dla tego typu działalności są dużo bardziej korzystne niż w innych krajach Kolejna ferma w Radachowie w wojewoacutedztwie lubuskim na-leżąca do holenderskiej spoacutełki Farm Equipment International przez pracownikoacutew była oskar-żana o łamanie ich praw Cho-dzi między innymi o brak dostę-pu do wody pitnej urągające

warunki noclegowe dla pra-cownikoacutew czy ich zastrasza-nie Mieszkańcy miejscowości Karsko w wojewoacutedztwie za-chodniopomorskim oskarżają Farm Equipment International że należąca do spoacutełki ferma przyczynia się do znacznego obniżenia jakości życia jak roacutewnież stwarza zagrożenie dla okolicznej fauny W ostatnim czasie spoacutełka zapowiedzia-ła plan powiększenia obsady fermy do 140 tysięcy zwierząt

Jeśli lokalne władze miałyby na to przystać ferma będzie jedną z największych jeśli nie naj-większą fermą norek w Polsce

Bowiem bdquoholenderski stylrdquo to duże fermy na ktoacuterych hodowanych jest kilkadziesiąt tysięcy zwierząt Fermy są szczelnie otoczone wysokimi murami ogrodzeniami z siatki stalowej drutami pod napię-ciem

Wyposażone są w szczelny system monitoringu i innych zabezpieczeń elektronicznych nad ktoacuterymi dodatkowo dy-żurują pracownicy ochrony Zakaz prowadzenia hodowli zwierząt na futra w Holandii oznacza że w Polsce tego typu ponurych miejsc może zacząć przybywać

Może chociaż nie musi Nie tylko mieszkańcy Karska prote-stują przeciwko budowie

i rozbudowie ferm norek w swojej okolicy Protesty trwają między innymi w takich miejscowościach jak Krąpiel Sobieszczany-Kolonia Bu-dzieszwice Mięcierzyn Jarząb-ki czy Wola Skorzęcka Jest to jedynie kilka miejsc na mapie Polski w ktoacuterych mieszkańcy domagają się godnych warun-koacutew życia i realnego wpływu na to co dzieje się w ich gminach Bo to właśnie mieszkańcoacutew i gmin (oraz

przede wszystkim zwierząt na fermach) dotyczą tego typu inwestycje Znaczenie tych protestoacutew jest kluczowe z tego powodu iż niedopusz-czenie do powstania fermy oznacza że nie powstaje pro-blem z ktoacuterym poacuteźniej trzeba się zmagać Roacutewnocześnie protesty stwarzają nieprzyjazny klimat w ktoacuterym inwestorzy nie czują się bezkarni gdyż wiedzą że ich działania są monitoro-wane i spotykają się ze sprzeciwem

Dotychczasowe doświad-czenia pokazują jednak że mimo protestoacutew przynajmniej część ferm powstanie co przy prawdopodobnym masowym exodusie holenderskich ho-dowcoacutew na wschoacuted oznacza mimo wszystko kolejne miliony zwierząt zabijane na terenie Polski I choć rola protestoacutew jest nie do przecenienia naj-istotniejsze wydaje się obecnie wstąpienie w ślady Holendroacutew i zainicjowanie poważnej i me-rytorycznej dyskusji na temat wprowadzenia zakazu hodowli zwierząt na futra w Polsce

Rządy krajoacutew takich jak Wielka Brytania i Austria doszły już do wniosku że najskuteczniejszym sposobem zapobiegania cierpieniu zwierząt jest niedopuszczanie do niego Parlament Słowenii głosował w tej sprawie pod koniec stycznia Kiedy ta sprawa znajdzie się w polskim Sejmie zależy roacutewnież od nas

Tym artykułem rozpoczynamy cykl ktoacuterego celem jest przedstawienie w perspektywie psychologii relacji między człowiekiem a innymi zwierzętami1 w kontekście ich eksplo-atacji oraz omoacutewienie technik z zakresu psychologii wpływu społecznego przydatnych

osobom działającym na rzecz zmian w społeczeństwie

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

Praktycznie każdy zajmu-jący się kwestią ochrony praw zwierząt w pewnym momencie przeżywał wielką frustrację spowodowaną niespoacutejnością ludzkiego zachowania Z jednej strony większość z nas uznaje zdolność zwierząt do odczuwa-nia boacutelu Według badań CBOS--u z 2006 roku aż 82 osoacuteb deklaruje przekonanie o tym że wszystkie zwierzęta odczuwają boacutel tak samo jak ludzie Potępienie krzywdzenia zwierząt jest obecnie normą społeczną choć zauważalne są roacuteżnice między mieszkańcami wsi ktoacuterzy będąc grupą trud-niącą się w eksploatacji zwie-rząt niejako z konieczności

przejawiają mniejsze dla nich wspoacutełczucie a mieszkańcami miast Roacutewnież pewne roacuteżnice w deklarowanym podejściu do zwierząt są widoczne pomię-dzy mężczyznami a kobietami co ma związek z kulturową symboliką mięsa i koncepcją męskości Dominujący wspoacuteł-cześnie stosunek do zwierząt wyraża się roacutewnież istnieniem takich dokumentoacutew jak Świa-towa Deklaracja Praw Zwierząt przedłożona w UNESCO w 1997r oraz nasza Ustawa o ochronie praw zwierząt Oba teksty zaczy-nają się pięknymi słowami ktoacutere mogłoby się wydawać powinny nieść za sobą realną poprawę w naszym stosunku do zwierząt

Według analiz Stevena Pinkera poziom przemocy na świecie stale spada Żyjemy prawdopodobnie w najspokoj-niejszych czasach jakie do tej pory miały miejsce W XVI wieku popularną w Pary-żu rozrywką było palenie kotoacutew Wiszące na sznurku zwierzę ku uciesze gapioacutew było powoli opuszczane w płomienie Dziś trudno sobie wyobrazić by w Europie społeczeństwo przy-zwoliło na tego typu publiczne torturowanie zwierząt Mimo tej ogromnej zmiany ktoacutera dotyczy nie tylko zwierząt ale roacutewnież kobiet dzieci ludzi o innym pochodzeniu etnicz-nym innej orientacji płciowej

JEDNE KOCHASZ INNE ZJADASZczyli jak działa dysonans poznawczy

18 otwarteklatkipl

Mikołaj Szulczewski

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

19 otwarteklatkipl

itp nadal nasz świat jest pełen przemocy i ze względu na wzrost populacji oraz uprzemy-słowienie rolnictwa a co za tym idzie wzrost konsumpcji pro-duktoacutew odzwierzęcych praw-dopodobnie ilość cierpienia zadawanego przez ludzi innym gatunkom jest nieporoacutewnywal-nie większa niż w przeszłości

Właśnie ta niezgodność pomiędzy tym jak ludzie traktu-ją zwierzęta a tym jaką troskę i sympatię względem nich deklarują jest częstym źroacutedłem konsternacji wśroacuted aktywistoacutew prozwierzęcych czy po prostu wegan w kontaktach z osoba-mi jedzącymi produkty odzwierzęce

Aby lepiej zrozumieć jak to jest możliwe żeby naraz kochać zwierzęta i produkty odzwierzęce odwołam się do koncepcji człowieka w psy-chologii społecznej Ten dział psychologii zajmuje się poszu-kiwaniem czynnikoacutew wpływają-cych na nas z zewnątrz takich jak inni ludzie czy kultura nie przywiązując wagi do tego co poszczegoacutelnych ludzi od siebie roacuteżni W związku z tym psycho-logia społeczna w ogromnej mierze opiera się na ekspery-mentach w ktoacuterych modyfikuje się ludzkie poglądy czy zacho-

wania za pomocą manipulowa-nia zewnętrznymi zmiennymi Tego typu badania dają dość spektakularne rezultaty ktoacutere w dużym stopniu zaprzeczają archaicznej koncepcji człowieka jako zwierzęcia racjonalnego

Elliot Aronson jedna z naj-ważniejszych postaci w kroacutetkiej historii psychologii społecznej napisał w kontekście koncep-cji zwanej teorią dysonansu poznawczego że teoria ta bdquonie przedstawia człowieka jako istotę racjonalną lecz raczej skłonną do racjonalizacjirdquo Racjonalizacja to uzasadnianie własnych czynoacutew pozornie lo-gicznymi i racjonalnymi argu-mentami w celu między innymi zmniejszenia poczucia winy i wzmocnienia samoakceptacji Intelektualna akrobatyka jaką potrafi przejawiać wiele osoacuteb w konfrontacji z faktem że konsumpcja pokarmoacutew od-zwierzęcych powoduje cierpie-nie i śmierć wielu zwierząt wy-jątkowo pasuje do tej definicji

Jako pierwszy użycie teorii dysonansu poznawczego w celu wyjaśnienia niespoacutejno-ści w zachowaniu i poglądach ludzi względem zwierząt za-proponował prof Scott Plous Jego opublikowany w 1993 roku artykuł pt bdquoPsychologicz-

ne mechanizmy w eksploatacji zwierzątrdquo stanowi obecnie do-datek do podręcznika na temat uprzedzeń i dyskryminacji

Dysonans poznawczy to teoria opracowana w latach 50-tych przez amerykańskiego psychologa społecznego Leona Festingera Zakłada ona istnie-nie silnej potrzeby wewnętrznej spoacutejności szczegoacutelnie pomiędzy poglądami i zachowaniem Gdy występuje niezgodność między dwoma elementami poznaw-czymi np tym co robię a tym co uważam że powinienem robić konieczne staje się zredu-kowanie owego dysonansu

Uważa się że dysonans poznawczy wywołuje napięcie ktoacuterego chęć zredukowania staje się motywacją do np zmiany poglądoacutew czy zmiany zachowania

Typowym przykładem przywoływanym w celu zo-brazowania jak działa dyso-nans poznawczy jest palenie papierosoacutew Wszyscy obecnie wiedzą że jest ono szkodliwe dla zdrowia Niewielu ludzi jest w stanie palić z pełną świado-mością jego konsekwencji dla zdrowia Stąd średnio wśroacuted palaczy występuje przekonanie o niższej szkodliwości palenia niż wśroacuted osoacuteb niepalących usłyszeć też można od nich wiele anegdot o palącej babci żyjącej do 90-ego roku życia czy inne proacuteby bagatelizowania szkodliwości palenia

Modelowym przykładem dysonansu poznawczego jest roacutewnież kwestia konsumpcji pokarmoacutew odzwierzęcych

Ludzie nie lubią krzywdzić zwierząt a jednocześnie lubią jeść mięso Zadawanie cierpie-nia zwierzętom jest powszech-nie uważane za niemoralne a większość z nas uważa siebie za dobrych ludzi i nie zamierza przestać tak o sobie myśleć nawet w obliczu faktoacutew na temat konsekwencji własnych decyzji konsumenckich Mo-tywacja do obrony wizji siebie jako osoby dobrej i moralnej jest bardzo silna

Ta niespoacutejność nazywana jest w psychologii społecznej bdquoparadoksem mięsardquo

Co można zrobić w sytu-acji dysonansu poznawczego tego typu Przede wszystkim można zrezygnować z jedze-nia produktoacutew odzwierzęcych Niestety zmiana zachowania zazwyczaj przychodzi ludziom trudniej niż zmiana poglądoacutew Wiąże się z tym większy dy-sonans i tym bardziej spek-takularne metody jego reduk-cji ktoacutere coraz intensywniej zmniejszają możliwość racjo-nalnego myślenia

Prof Scott Plous wymienił kilka przykładowych sposoboacutew w jakie ludzie radzą sobie z tą wewnętrzną niespoacutejnością unikanie tematu uznanie że eksploatacja zwierząt jest niezbędna do przetrwania np bdquomusimy jeść białko zwierzę-cerdquo umniejszanie kwestii za pomocą poczucia humoru np bdquorośliny też czująrdquo negowanie tego że zwierzęta odczuwają boacutel tak samo jak ludzie (co jest zdaniem Plousa najczęstszym mechanizmem) Oczywiście lista metod radzenia sobie

z dysonansem poznawczym związanym z eksploatacją zwierząt nie ogranicza się do wymienionych powyżej W cią-gu ostatnich kilku lat pojawiła się seria badań eksperymen-talnych omawiających ostatni z wymienionych przez Plousa mechanizm Badania te zosta-ną omoacutewione w następnym numerze biuletynu

Scott Plous wyroacuteżnił kilka kwestii dotyczących naszej kul-tury ktoacutere pomagają ludziom unikać doświadczania dyso-nansu poznawczego Przede wszystkim finalny produkt z ktoacuterym obcuje konsument zostaje na kilka roacuteżnych spo-soboacutew oddzielony od żywego zwierzęcia To oddzielenie

sprawia że w codziennym ży-ciu nie musi się konfrontować z niewygodną prawdą na temat pochodzenia kupowanych przez niego produktoacutew

Eufemizmy stosowane w myślistwie (np krew ndash farba pioacutero ndash ptak) są dobrym przy-kładem użycia języka ktoacutery ma moc maskowania tego co się naprawdę dzieje Język od zawsze był doskonałym mo-ralnym narzędziem obronnym służącym zmniejszaniu wyrzu-toacutew sumienia Stosowanie eu-femizmoacutew pomaga złagodzić brutalny sposoacuteb w jaki traktuje się zwierzęta W rzeźniach nie zabija się zwierząt tylko ubija krowy są żywcem wołowym a potem tylko tuszami Finalny

20 otwarteklatkipl

produkt rzadko kiedy nazywa się tak samo jak zwierzę ktoacutere-go ciała jest częścią Ludzie nie jedzą kroacutew tylko wołowinę Ta subtelna roacuteżnica w kategory-zacji pomaga oddalić od świa-domości fakt że ten produkt to fragment czyjegoś ciała

Kolejnym elementem jest sam wygląd produktoacutew od-zwierzęcych W naszej kulturze unika się eksponowania w skle-pach elementoacutew ciała ktoacutere są skojarzone z osobowością jak np twarz oczy czy moacutezg Są one roacutewnież rzadko jedzo-ne Cytując za prof Plousem czasopismo branży mięsnej bdquopoznać klienta z wiedzą że ten kawałek baraniny ktoacutery wła-śnie kupił był częścią anatomii jednego z tych pięknych ma-łych stworzeń ktoacutere widzimy hasające po polach wiosną jest prawdopodobnie najpew-niejszym sposobem uczynienia z niego wegetarianinardquo

Dodatkowo ważne jest to by przemysł mięsny był niewi-doczny dla przeciętnych ludzi Oddalony od miasta trudno do-stępny tak by jak najmniej ludzi miało pojęcie o tym co właści-wie się za tymi murami dzieje

Dzięki temu wiedza na te-mat praktyk stosowanych w hodowli zwierząt jest w spo-łeczeństwie minimalna Mało kto wie o kastrowaniu żywcem odbieraniu cieląt od matek kojcach porodowych ciasnych klatkach Większość ludzi ma bardzo nikłe pojęcie na temat pochodzenia produktoacutew od-zwierzęcych co pozwala im

uniknąć niewygodnej sytuacji konfrontacji z faktami na temat warunkoacutew i sposobu traktowa-nia zwierząt w rolnictwie

Plous zwroacutecił roacutewnież uwa-gę na rolę socjalizacji w kształ-towaniu się naszych postaw wobec produktoacutew odzwierzę-cych Oddzielanie od wiedzy na ten temat ma swoje początki we wczesnym dzieciństwie

Zabawki przedstawiające szczęśliwe zwierzęta gospodarskie na farmie książeczki w ktoacuterych zwierzęta opowiadają o tym co bdquodająrdquo ludziom i jak bardzo są szczęśliwe specjalne kolorowe opakowania produktoacutew mięsnych mające zachęcić dzieci do ich jedzenia ndash wszystko to przyczynia się do stworzenia nieprawdziwych przekonań na temat tego jak traktowane są zwierzęta

Oczywiście dzieci pytają roacutewnież rodzicoacutew o pochodze-nie produktoacutew odzwierzęcych a odpowiedzi nie mogą prze-cież zniechęcać do jedzenia w związku z czym ciężko ocze-kiwać szczerego dosadnego

wyjaśnień ze strony rodzicoacutew Sytuacja ta prowadzi u dzieci do całkowitego zniekształcenia obrazu losu zwierząt

W badaniu przeprowadzo-nym przez Plousa w ktoacuterym uczniowie szkoły podstawowej szacowali jak często zwierzęta czują się nieszczęśliwe zwie-rzęta dzikie uznano za naj-bardziej nieszczęśliwe drugie miejsce zajęły zwierzęta domo-we a najszczęśliwsze według dzieci są zwierzęta gospodar-skie Badanie było przeprowa-dzone 20 lat temu w USA w związku z tym trudno stwier-dzić czy jego wyniki można odnieść do Polski Mimo tego pokazują one doskonale jak bardzo wypaczony może być obraz hodowli zwierząt wśroacuted dzieci

Wszystkie wymienione powyżej elementy sprawiają że większości osoacuteb udaje się w codziennym życiu unikać stanu dysonansu poznawcze-go Gdy natomiast dojdzie już do sytuacji konfrontacji z fakta-mi ludzki umysł ma niezwykłą zdolność generowania ogrom-nej ilości często absurdalnych argumentoacutew

Warto wtedy pamiętać że to czego swoimi argumentami w tym momencie broni dana osoba to w dużym stopniu jej przekonanie o tym że jest do-bra i moralna

Pozytywny obraz własnej osoby jest dla człowieka bar-dzo ważny więc motywacja do jego utrzymania jest roacutewnież bardzo duża

W następnym numerze omoacutewione zostaną opublikowane w ciągu ostatnich 3 lat badania nad jednym z mechanizmoacutew redukcji dysonan-su poznawczego w kontekście jedzenia zwierząt - dehumanizacji

Eksperymenty te wykorzystywały techniki używane do badania relacji międzygrupowych w związku z czym dotykają kwestii podobień-stwa dyskryminacji zwierząt i innych dyskrymi-nowanych grup

21 otwarteklatkipl

Poniższy artykuł pochodzi z bloga Striking at the Roots ktoacuterego twoacuterca

Mark Hawthorne od wielu lat zajmuje się aktywizmem na rzecz zwierząt

Nawet po dziesięciu latach to zdjęcie wciąż staje mi przed oczami Byłem wtedy jeszcze świeżo upieczonym wegani-nem starającym się znaleźć sposoacuteb na wcielenie mojej nowo odkrytej pasji w czyn

Otrzymałem maila od Humane Society International doty-czącego corocznej rzezi fok w Kanadzie Do wiadomości dołączono wstrząsające zdję-cie zakrwawionych ciał dzie-siątek świeżo oskoacuterowanych fok rozrzuconych bez ładu na lodzie Na dole zdjęcia widać fokę ktoacuterej udało się uniknąć rzezi Obserwuje tę przerażają-cą scenę Zastanawiałem się O czym myśli Czy szuka swo-jej matki Przyjacioacuteł Odpowie-

dzi na pytanie co tu się wyda-rzyło ndash i dlaczego

Kilka lat poacuteźniej gdy pisa-łem i moacutewiłem o wpływie dra-stycznych obrazoacutew na wypale-nie aktywistoacutew i aktywistek to właśnie to zdjęcie stawało mi przed oczami i nie pozwala-ło zasnąć

To nie jest tak że tego typu obrazy nie powinny być wyko-rzystywane przez aktywistoacutew i aktywistki praw zwierząt ndash wręcz przeciwnie Zdjęcia i na-

22 otwarteklatkipl

DRASTYCZNE CZY SŁODKIE

wpływ materiałoacutew graficznych na działanie aktywistoacutew i aktywistek praw zwierząt

tłum Paweł Brzeziński

23 otwarteklatkipl

grania z ferm przemysłowych ubojni polowań laboratorioacutew wiwisekcyjnych ferm futrzar-skich i innych tego rodzaju miejsc ilustrują przemocowy stosunek społeczeństwa do zwierząt Są ważnym świa-dectwem naszej niechlubnej historii Lecz ruch praw zwie-rząt się rozwija ndash podobnie jak technologia i media społeczne ndash a wraz z rozwojem pojawia się dyskusja jak w możliwie najlepszy sposoacuteb kształtować przekaz do społeczeństwa W tej dyskusji ważnym zagad-nieniem jest wykorzystywanie potencjalnie odpychających obrazoacutew Kiedy i w jaki sposoacuteb powinniśmy wykorzystywać drastyczne zdjęcia i nagrania proacutebując wpłynąć na zachowa-nia konsumenckie

Udowodniono że stoso-wanie strategii odstraszania w kampaniach antynikotynowych ndash na przykład umieszczanie na opakowaniach papiero-soacutew zdjęć chorych płuc ndash jest skuteczniejsze w odwodzeniu ludzi od palenia niż jakiekolwiek ostrzeżenie Ministra Zdrowia

Zdjęcia a filmy

W październiku 2012 r opu-blikowano wyniki dwoacutech badań dotyczących wykorzystywania zdjęć i nagrań w kampaniach informacyjnych Podczas jed-nego z nich przeprowadzonego dzięki finansowemu wsparciu organizacji FARM (Farm Animal Rights Movement) badanym osobom pokazywano trzy roacuteżne zdjęcia jedno o niskim stopniu drastyczności (martwa świnia na brudnej podłodze ubojni) jedno o średnim po-ziomie drastyczności (martwa świnia na zakrwawionej pod-łodze ubojni) i jedno o wyso-

kim poziomie drastyczności (martwa świnia z poderżniętym gardłem na zakrwawionej pod-łodze ubojni) Następnie zmie-rzono oddziaływanie każdego zdjęcia i jego wpływ na stosu-nek osoacuteb badanych do praw zwierząt według bdquoskali praw zwierząt Wuenschardquo wysoki wynik wskazuje na pozytywny a niski na negatywny stosunek do praw zwierząt Na blogu FARM wyjaśniono bdquonajbardziej skuteczne okazało się zdjęcie o niskim poziomie drastyczno-ści to o średnim poziomie było mniej skuteczne o wysokim poziomie zaś najmniej choć statystycznie nie miało to żad-nego znaczenia Oznacza to że chociaż zdjęcia te w roacuteżnym stopniu wpływały na postrze-ganie praw zwierząt istnieje 15 prawdopodobieństwo że udałoby osiągnąć się taki sam wynik nawet wtedy jeśli wpływ zdjęć byłby zerowyrdquo

Drugie badanie zostało przeprowadzone przez Huma-ne Research Council (HRC) na zlecenie VegFund W ramach tego badania proszono osoby w wieku od 15 do 23 lat by obejrzały informacyjny materiał filmowy i wypełniły kwestiona-riusz Zgodnie z popularnym modelem paid-per-view każdy uczestnik i uczestniczka otrzy-mała jednego dolara za obej-rzenie każdego z poniższych filmoacutew

Farm to Fridge(autorstwa Mercy For Animals) drastyczny film skupiający się na aspekcie etycznymwzbudzaniu wspoacutełczucia w ktoacuterym wykorzystano materiał filmowy zawierający sceny okrucieństwa wobec zwierząt na fermach przemysłowych Wykorzystany

materiał pochodzi przede wszystkim ze śledztw

Maxines Dash for Freedom (autorstwa Farm Sanctuary) film skupiający się na aspekcie etycznymwzbudzaniu wspoacutełczucia opowiadający historię krowy ktoacutera uciekła przed ubojem i została uratowana A Life Connected (autorstwa Nonviolence United) film skupiający się na przekonaniu konsumentoacutew do zastanowienia się nad wpływem ferm przemysłowych na zwierzęta środowisko naturalne i zdrowie ludzi Geico Couple (autorstwa Physicians Commitee for Responsible Medicine) film skupiający się na aspekcie zdrowotnym opowiadający historię pary ktoacutera przeszła na weganizm i z powodzeniem zrzuciła kilka kilogramoacutew

Po obejrzeniu każdego z filmoacutew przedstawiono oso-bom uczestniczącym w ba-daniu listę pytań na temat tego czego się dowiedziały czy chciałyby uzyskać wię-cej informacji na temat diety wegetariańskiej i wegańskiej jak kształtuje się ich obecne spożycie mięsa nabiału i jajek jak roacutewnież czy rozważają ograniczenie spożycia produk-toacutew pochodzenia zwierzęcego W przeciwieństwie do badania przeprowadzonego z finan-sową pomocą FARM badanie HRC wykazało że na uczestni-koacutew i uczestniczki najmocniej oddziaływały drastyczne obra-zy Po obejrzeniu przerażająco

1

2

3

4

dosłownego Farm to Fridge 36 osoacuteb biorących udział w badaniu stwierdziło że rozważa ograniczenie spoży-cia produktoacutew odzwierzęcych ndash średnio o 7 więcej niż w przypadku pozostałych mniej drastycznych filmoacutew I to biorąc pod uwagę że średnio osoby te były w stanie obejrzeć jedynie 78 filmu Mercy For Animals

Poleje się krew

W oparciu o te wyniki łatwo dojść do wniosku że w przy-padku zdjęć skuteczniejsze są łagodniejsze obrazy natomiast drastyczne sceny lepiej spraw-dzają się w filmach Niestety nie jest to takie proste

bdquoUważam że metodologia badań FARM nie jest najlepsza jeśli chodzi o zadawane pyta-nia i wybrane obrazyrdquo moacutewi założyciel Mercy For Animals Nathan Runkle W trakcie bada-nia zmierzono między innymi stosunek do praw zwierząt nie zapytano jednak o to czy ob-razy wpłynęły na podejście do chowu i hodowli zwierząt lub czy skłoniły do zmiany przy-zwyczajeń ndash jak na przykład do przejścia na weganizm bdquoW badaniu HRC ten czynnik został ujętyrdquo moacutewi Nathan bdquoUwzględniono w nim zmianę zachowań badanych osoacuteb a przecież o to właśnie cho-

dzi aktywistom i aktywistkom praw zwierząt Trudno bę-dzie znaleźć kogokolwiek kto stwierdziłby że chce oglądać drastyczne obrazy ale już po obejrzeniu to właśnie te osoby częściej zmieniają swoje przy-zwyczajeniardquo Nathan stwier-dza że wykorzystywanie dra-stycznych obrazoacutew kojarzy mu się z wyborami prezydenckimi bdquoWyborcy twierdzą że są zmę-czeni i zniechęceni negatywny-mi spotami Mimo tego rok w rok politycy z nich korzysta-ją ndash bo są skutecznerdquo Choć Nathan przyznaje że obrazy wykorzystane w pierwszym ba-daniu są poruszające uważa że niekoniecznie przedstawiają one okrucieństwo bdquoNa wszyst-kich trzech zdjęciach zwierzę jest już martwerdquo stwierdza bdquoMoim zdaniem nie obrazują one drastycznego okrucień-stwa dlatego że zwierzę na nich jest już martwe i niezdolne do odczuwania boacutelu Tak więc można by dyskutować czy to co w tym badaniu zostało uznane za bdquodrastycznerdquo rzeczy-wiście takie jestrdquo Bez względu na wszelkie badania aktywiści i aktywistki praw zwierząt zga-dzają się że drastyczne obra-zy są skuteczne bdquoNajchętniej wykorzystuję drastyczne filmy podczas akcji informacyjnych przeprowadzanych w systemie paid-per-view (osoba otrzymuje małą kwotę pieniężną za obejrzenie filmu) lub w szkołach ndash o ile oczywi-ście uda się namoacutewić nauczy-cielakę do pokazania Farm to Fridgrdquo moacutewi Chris Van Breen Wpływ jaki wyświetlany film miał na widownię ocenia między innymi po poacuteźniejszych komentarzach bdquoLudzie skar-żyli się że powinienem był ich ostrzec i że nigdy nie będą już

w stanie zjeść mięsa Że gdy-by wiedzieli co to za film to na pewno by go nie obejrzelirdquo Podobne komentarze słyszał podczas rozdawania ulotek z drastycznymi zdjęciami Jedna z osoacuteb powiedziała mu bdquoNie powinieneś rozdawać tych ulotek Dostałam tę ulotkę w zeszłym tygodniu i od tego czasu nie tknęłam mięsa Na jego widok zrobiło mi się niedo-brzerdquo Hm jak dla mnie wyglą-da to na strategię prowadzącą do celu

bdquoByłam wegetarianką przez wiele lat ale dopiero gdy zoba-czyłam nagrania z ferm prze-mysłowych zdecydowałam się przejść na weganizmrdquo moacutewi Jasmin Singer wspoacutełzałoży-cielka (wraz z Marian Sullivan) organizacji Our Hen House bdquoTak więc jak najbardziej uwa-żam że w wielu wypadkach drastyczne obrazy mogą być skuteczne Jednak paradoksal-nie nie wydaje mi się by za-wsze taka forma trafiała do ludzirdquo

Gdzieś pośrodku

bdquoStaram się być gdzieś pomiędzyrdquo pisze Doris Lin na swojej stronie o prawach zwie-rząt w portalu Aboutcom

Myślę że najbardziej drastycznym zdjęciem jakie dotychczas opublikowałam było to ćwiartowanego w Japonii wieloryba Sądzę że za pomocą drastycznych zdjęć można przekazać coś czego nie da się ująć

24 otwarteklatkipl

w słowa ale korzystając z nich byłabym ostrożna Wieloryb jest słabo oświetlony a zdjęcie zostało zrobione z pewnej odległości co odejmuje mu drastyczności

Z sondy umieszczonej na jej stronie wynika że czytelnicy i czytelniczki zgadzają się na wykorzystywanie przez ruch prozwierzęcy drastycznych ob-razoacutew ndash o ile będą one wyko-rzystywane z głową

bdquoSądzę że zaroacutewno jed-ne jak i drugie są skutecznerdquo moacutewi Jo-Anne McArthur ktoacute-rej zdjęcia wykorzystywanych i uratowanych zwierząt potra-fią być zaroacutewno przerażające jak i piękne bdquoWszystko zależy od odbiorcy Jedna osoba po zobaczeniu drastycznych ob-razoacutew postanowi wprowadzić zmiany w swoim życiu druga po prostu odwroacuteci wzrok Roacuteż-ne obrazy trafiają do roacuteżnych osoacuteb w związku z tym potrze-

ba roacuteżnych taktyk by doprowa-dzić do zmian ndash tego uczy nas roacutewnież historia innych ruchoacutew społecznych Drastyczne ob-razy do jednych osoacuteb przema-wiają do innych nierdquo zauważa McArthur bdquoDlatego też powinny być wykorzystywane przez ruch prozwierzęcy tak samo jak mniej drastyczne obrazy i informacje opracowania na-ukowe sanktuaria dla zwierząt pisanie listoacutew demonstracje rozdawanie ulotekrdquo Poda-je przykład bdquoDo przejścia na weganizm skłoniły mnie trud-ne i drastyczne obrazy Tim Pachirat autor Every Twelve Seconds pracował przez sześć miesięcy w ubojni i nie zrezy-gnował z jedzenia mięsa Zde-cydował się na ten krok dopiero po spotkaniu jednej z uratowa-nych kroacutew w sanktuarium w Woodstockrdquo

Jasmin dostrzega tu pewną prawidłowość

Osobiście nie wydaje mi się by statystyczny jedzący mięso Kowalski

kliknął na drastyczny obraz by zobaczyć więcej ndash lecz wyniki tych badań pokazują że się mylę Chodzi o to że tak naprawdę wcale się nie mylę lecz autorzy i autorki badań także mają rację Bo pokazywanie zdjęć bdquomilusich mięciutkich kotkoacutewrdquo jak roacutewnież zdjęć tego rodzaju z ferm przemysłowych też jest skuteczne nieprawdaż Myślę że w tym wypadku najważniejsze jest przesłanie ktoacutere rzecz jasna powinno być jak najbardziej wyraziste i strategicznie dopasowane

Podobnego zdania jest roacutewnież Karin Davis założyciel-ka United Poultry Concerns bdquoObecnie Internet pełen jest obrazoacutew cierpienia zwierząt za ktoacutere winę ponosi człowiekrdquo moacutewi bdquoJednak jeśli tym obra-zom nie będzie towarzyszyło pełne pasji przesłanie ndash nieko-niecznie w tym samym miej-scu raczej w postaci posługi-wania się etycznym językiem i tworzenia etycznych kontek-stoacutew ndash wydaje mi się że więk-szość ludzi może stwierdzić że to okropne lecz nie dostrzec że roacutewnież oni są za to odpo-wiedzialni i mogą to zmienić Myślę też że obrazy cierpią-cych i poniewieranych zwierząt należy zestawiać z obrazami

25 otwarteklatkipl

tych samych zwierząt żyjących szczęśliwie ndash obrazoacutew ktoacutere nie tylko są ładne lecz roacutewnież pełne ekspresji budzą emocje i poruszająrdquo

Roacutewnież w tym punkcie Karen i Jasmin się zgadzają bdquoCzasamirdquo moacutewi Jasmin bdquoto właśnie obrazy szczęśliwych zwierząt bardziej przemawia-ją do ludzi jako że ndash tak było w moim przypadku ndash osoba je oglądająca stwierdza JAK MOGĄ IM TO ZABIERAĆ Dla mnie najbardziej przejmujący jest na przykład widok kurcza-koacutew z sanktuarium VINE w stanie Vermont ktoacutere nawet podczas najsroższej zimy wolą spać na drzewachrdquo (Przyro-da stoi w rażącej opozycji do brudu ferm przemysłowych na ktoacuterych rocznie miliardy kur-czakoacutew i kur są chowane i więzione dla ich ciał i jajek)

Oproacutecz pokazywania cier-pienia zwierząt szczegoacutelnie

istotne jest przedstawianie ich jako jednostek przeciwstawia-nie się koncepcji zwierząt jako towaru moacutewi lauren Ornelas założycielka Food Empower-ment Project bdquoJeśli będziemy pokazywać tylko ich cierpienie nie pokażemy że mogą one wieść też normalne życie Weź-my na przykład kość słoniową Jeśli będziesz pokazywać jedy-nie martwe słonie z odpiłowa-nymi kłami to i tak przemoacutewi to do ludzi bo chyba każdya widziała obraz słonia stąpają-cego po sawannie Większość ludzi jest w stanie znacznie lepiej wyobrazić sobie słonia w jego środowisku natural-nym niż na przykład kurczakardquo lauren ktoacutera roacutewnież niejedno-krotnie korzystała z porusza-jących materiałoacutew ze śledztw uważa że drastyczne obrazy odgrywają istotną rolę w po-kazywaniu ludziom w jakich warunkach chowane są tzw

zwierzęta gospodarskie bdquoNie-mniej jednak czasami obawiam się że skupianie się na scenach szczegoacutelnie okrutnych ndash nawet jeśli wiemy że to codzienność ndash może bardziej zaszkodzić niż pomoacutecrdquo

Jej zdaniem lepiej jest położyć nacisk na przedstawia-nie obrazoacutew niezaprzeczalnie okrutnych takich jak na przy-kład przetrzymywanie zwierząt w niewoli lub okaleczanie ich (przypalanie dzioboacutew obcina-nie ogonoacutew i rogoacutew)

Wciąż czekamy na ostatnie słowo na temat wykorzystywa-nia obrazoacutew choć przypusz-czalnie nigdy ono nie padnie Możemy liczyć na dalsze dys-kusje i badania ktoacutere pozwolą ruchowi udoskonalić swoje metody i przekaz Jednak na chwilę obecną przygnębiające obrazy przede wszystkim ze śledztw zdają się brać goacuterę Nathan dodaje

Tak jak moacutewiłem wcześniej żaden konsument czy konsumentka nie powie ci że chce oglądać drastyczne obrazy Jednak niezaprzeczalnym faktem jest to że skutecznie przyczyniają się one do zmiany postaw i zachowań Drastyczne obrazy obok ktoacuterych ciężko przejść obojętnie i ktoacuterych nie da się zapomnieć stwarzają emocjonalną więź z tematem i dają początek dyskusjom na temat etyki A to właśnie te rzeczy wpływają na decyzje konsumenckie

27 otwarteklatkipl

Byłeś jednym z akty-wistoacutew ktoacuterzy w akcie solidarności wypalili sobie na ciele numer 269 Skąd pomysł na taką akcjęPomysł zrodził się wiele

lat temu w głowie Saszy On mieszka w Tel-Awiwie jeszcze jako dziecko przenioacutesł się tam z Mołdawii W temacie praw zwierząt Sasza działa już od 15 lat (może troszkę mniej) Taką

akcję wymyślił już bardzo daw-no temu ale na początku sam pomyślał że taki pomysł to jednak za dużo Kilka lat poacuteźniej opowiedział o swoim pomyśle innym izraelskim aktywistom

Wywiad z OLEGIEM OZEROWEM jednym z uczestnikoacutew akcji wypalania liczby 269

2 października 2012 w Światowym Dniu Zwierząt Hodowlanych na Placu Rabina Yitskhaka w Tel-Awiwie aktywiści ruchu

praw zwierząt przeprowadzili akcję solidarno-ściową mająca na celu ukazać głęboką empa-tię w stosunku do zwierząt zniewalanych i wykorzystywanych przez gatunek ludzki

Troacutejka aktywistoacutew w tym jeden ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji wypaliła sobie na skoacuterze numer bdquo269 Znakowanie poprzez wypalanie piętna rozgrzanym metalem jest po-wszechną praktyką stosowaną wobec niewin-nych zwierząt będących ofiarami eksploatacji dokonywanej przez ludzi na całym świecie Ta demonstracja miała za zadanie skierować naszą empatię w stronę obecnie najbardziej uciskanej grupy żywych istot ktoacutere mogą

odczuwać boacutel i cierpienie ndash w stronę zwierząt hodowlanych

A dlaczego właśnie bdquo269 bdquo269 to sym-boliczny ale naprawdę istniejący cielak ktoacutery urodził się na izraelskiej fermie mlecznej Jego życie zostanie zakończone w chwilę po tym gdy się zaczęło Poprzez wypalenie sobie tego numeru na własnych ciałach aktywiści poka-zali swoją solidarność z ofiarami ferm przemy-słowych i zapewnili wieczną pamięć sprawie o ktoacuterą walczą

Aktywistą ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji był Oleg Ozerow wieloletni działacz na rzecz praw zwierząt ktoacutery w poniższym wywiadzie opowiada o samej akcji reakcjach ludzi grani-cach poświęcenia oraz wielu innych ciekawych i ważnych kwestiach

pytania Olga Plesińska tłumaczenie i redakcja Marlena Kropidłowska

ale ich reakcja była na tyle negatywna że znoacutew odłożył go na kiedy indziej Ostatecznie rok poacuteźniej Sasza jeszcze raz przedstawił zarys akcji tym ra-zem wąskiemu kręgowi znajo-mych-aktywistoacutew i tym razem spotkał się ze wsparciem i entuzjazmem

Jak to się stało że znala-złeś się w Tel-AviviePonad 2 lata temu pozna-

łem izraelskiego aktywistę Przez cały ten czas utrzymy-waliśmy kontakt od czasu do czasu wymienialiśmy wia-domości na Facebooku czy rozmawialiśmy na Skypie Dodatkowo wraz z innymi ak-tywistami w Rosji wspieraliśmy izraelską kampanię przeciwko cieszącej się bardzo złą sławą fermie Mazor gdzie hodowano małpy ktoacutere potem wysyłano do laboratorioacutew żeby przepro-wadzać na nich badania

I kiedy Sasza przedstawił swoacutej pomysł znajomym wynik-nęła taka sytuacja że ze wzglę-doacutew bezpieczeństwa (w Izraelu łatwo można zniszczyć swoją karierę zawodową biorąc udział w podobnych wydarzeniach) w danym momencie poza Sa-szą w akcji moacutegł wziąć udział tylko jeszcze jeden człowiek Ten człowiek też kiedyś przyje-chał ze swoją rodziną z Rosji Przy okazji ciekawostką jest że pomimo tego że akcja była izraelska to jej uczestnikami byli ludzi mający w mniejszym lub w większym stopniu korze-nie w Związku Radzieckim

Znoacutew odbiegam od tematu Okazało się że w Izraelu nie da się znaleźć trzech osoacuteb do przeprowadzenia takiej akcji a minimalna liczba uczest-nikoacutew to właśnie troje - tak zdecydowali aktywiści bo

mniej uczestnikoacutew wyglądało-by naprawdę niezbyt dobrze Więc ten aktywista ktoacuterego poznałem dwa lata temu zapy-tał mnie czy chciałbym wziąć udział w takiej akcji

Czy od razu się zgodziłeśPrzyznaję że chwilę się

zastanawiałem Po prostu żeby pod wpływem impulsu nie na-pisać bdquoTak tak tylko pozwolić informacji powoli przeniknąć do moacutezgu Przez ten moment nie zastanawiałem się nawet zbyt dużo nad tym co robić a bardziej nad tym że ruch nie jest w stanie znaleźć w całym kraju nawet troacutejki do udziału w takiej akcji że tak nie może być W stosunku do siebie gdybym odmoacutewił odebrałbym to jako osobisty wstyd akty-wisty Przecież to też wymaga pewnego rodzaju poświęcenia ndash przyznać się że u ciebie w kraju do tego w takim w ktoacute-rym jest wielu wegan brakuje jednego () człowieka do prze-prowadzenia w pełni legalnej akcji Coacuteż przynajmniej wtedy tak myślałem że to w pełni legalna akcja Dopiero kilka dni przed dowiedziałem się że

zgodnie z izraelskim prawem nie wolno wykonywać celo-wych oparzeń na skoacuterze nawet w specjalnych salonach a co dopiero w przestrzeni publicznej

Co na to Twoi bliscy Na początku powiedzia-

łem o tym tylko kilku osobom ponieważ izraelscy aktywiści poprosili żeby informację prze-kazywać tylko tym rosyjskim aktywistom ktoacuterym w 100 ufam i ktoacuterzy mogą być gotowi przyjechać do Izraela i zrobić to samo Takich nie udało się zna-leźć z roacuteżnych względoacutew (ko-muś nie dali wolnego w pracy u kogoś nie było paszportu żona nie pozwoliła itd) Krew-nym nic nie moacutewiłem Jednak kiedy dowiedzieli się o akcji i obejrzeli wideo to zaczęło się Wszyscy dzwonili sto razy i analizowali co ze mną nie tak W rezultacie analiz powstały dwie głoacutewne wersji tego co się stało i tak albo 1) zwariowałem albo 2) musi chodzić o jakieś narkotyki

Jak Izraelki i Izraelczycy odebrali tą akcję Moacute-

28 otwarteklatkipl

wienie w Izraelu o holo-kauście to coś naprawdę mocnegoW tym temacie mogę opo-

wiedzieć dość interesującą hi-storię Jeden z naszych bdquowypa-laczy także aktywista z długim stażem kiedyś brał udział w pewnej akcji w Tel-Awiwie Podczas tamtej akcji stał z plakatem ktoacutery roacutewnież przy-roacutewnywał sytuację zwierząt do Holokaustu Podszedł do niego turysta i zaczął się oburzać na takie poroacutewnanie moacutewić że jest to niewłaściwe Wtedy aktywista odpowiedział Ty turysta będziesz moacutewił mnie Żydowi i obywatelowi Izraela ktoacutery ma w rodzinie ocalałych z Holokaustu co jest właściwe a co niewłaściwe

Głośno było o Was w mediachMedia głoacutewnego nurtu

w ogoacutele nie wykazały zainte-resowania akcją Inną kwe-stią jest to że akcja wywołała niebywałe poruszenie wśroacuted wegan i obrońcoacutew praw zwie-rząt Na chwilę obecną kam-panię 269 wspiera 20 krajoacutew Niedawno w Chorwacji miała miejsce akcja tatuowania liczby 269 a w Argentynie zrobiono w zasadzie dokładnie to samo co w Tel-Awiwie Myślę że to przełom zwłaszcza biorąc pod uwagę to że obecnie kampania ma na celu stworzenie między-narodowego symbolu protestu i oporu ale nie działającego w ukryciu tak jak ALF Działania mają być legalne i jawne ale roacutewnie bezkompromisowe

Na dzień dzisiejszy symboliczny tatuaż z liczbą 269 wykonało już ponad sto osoacuteb

a to przecież dopiero początek

W akcji wzięli udział sami faceci - to przypadek Nie było chętnych kobiet Czy może to była akcja dla bdquotwardzielirdquoNa jednym ze zdjęć na stro-

nie kampanii możesz zobaczyć dziewczynę ktoacutera naśladując nas wyraziła swoacutej sprzeciw Ona nawiasem moacutewiąc była prawdziwą bohaterką Skręciła z drutu kolczastego ten symbo-liczny numer rozżarzyła każdą cyfrę i przyłożyła ten rozgrzany drut do ręki i przycisnęła twar-dym przedmiotem I tak trzy razy Mało kto zdobyłby się na coś takiego Ja na przykład nie dałbym rady zrobić tego stopniowo Oczywiście wszy-scy bardzo chcieli żeby w akcji wzięła udział dziewczyna tak żeby całość nie wydawała się zbytnio hardcoreowa Nie-stety na tamtą chwilę żadnej nie udało się znaleźć [W stale trwających akcjach solidarno-ściowych tatuowaniawypa-lania sobie bdquo269 bierze udział wiele kobiet - OK]

Ci ktoacuterzy wypalali nu-mer na waszych ciałach nie bali się was skrzyw-dzić Trudno było znaleźć chętnych Jak układają się wasze stosunki już po wszystkim Wszyscy oni to obrońcy

praw zwierząt z długim sta-żem Aby im nie zaszkodzić nie będę się o nich rozpisywał powiem tylko że znalezienie ich w gronie wolontariuszy nie było trudne Oczywiście bali się że mogą nam zrobić większą krzywdę niż planowaliśmy i bardzo chcieli żeby wszystko poszło w miarę gładko

W związku z tym ćwiczyliśmy przebieg akcji na dachu domu gdzie zebraliśmy wszystkie niezbędne narzędzia Każdego wieczoru przez cztery kolejne dni Po kilka razy od początku do końca Następnie przy po-mocy lin spuściliśmy z dachu wszystkie sprzęty Po-tem sami zjechaliśmy z dachu i zaczęliśmy przymocowywać wszystko do dachu samocho-du Trzeba było widzieć miny przechodnioacutew w tamtym mo-mencie Wszystko to działo się w miejscu gdzie mieszkają głoacutewnie Erytrejczycy i Sudań-czycy czyli ludzie względnie dalecy od takich kwestii I nagle widzą zagrodę z drutu kolcza-stego załadowywaną na dach samochodu i trzech ludzi ktoacute-rzy mają w uszach przywieszki z numerem 269 takie jak u kroacutew i jeden z tych ludzi (ja) jeszcze trzyma czarne spoden-ki dwoma palcami żeby nie ubrudzić się świeżą farbą ktoacuterą trzeba była zamazać firmowe znaczki

Nasze relacje ze wszystkimi osobami ktoacutere wzięły udział w akcji stały się oczywiście bliższe Ale nie na poziomie częstszej komunikacji ndash po prostu czuję że gdzieś tam da-leko są ludzie z ktoacuterymi prze-żyłem bardzo ważne dla mnie dni uczucia ktoacutere są z tym związane trudno opisać można powiedzieć że jest to uczucie wypełniającego ciepła Już na zawsze będę związany z tymi ludźmi niewidzialnymi więzami I nie tylko z nimi W pierwszej kolejności ze zwierzętami

Wypuściliście naprawdę mocny i kontrowersyjny materiał Ale czy samo-okaleczanie się jest bdquowe-gańskierdquo W sensie sza-

29 otwarteklatkipl

nujemy innych staramy się działać na ich rzecz pomagać Po to by to ro-bić wielu z nas dba o dobrą kondycję zaroacutewno fizyczną jak i intelektualną Szanu-jemy ciała zwierząt ich nietykalność Nietykalność i autonomię innych ludzi A wy ranicie swoje ciała Rozumiem intencjęhellip Ale czy tędy drogaJa uważam że tak Akcja

nie jest jeszcze wystarczają-co ekstremalna skoro sprawa dotyczy mordowania ponad 150 miliardoacutew istnień rocznie Ja moacutegłbym zedrzeć z siebie skoacuterę gdybym miał pewność że takie coś pozwoli zatrzymać to szaleństwo Niestety tak by się nie stało Właśnie teraz w pełni to rozumiemy Jak powiedział Sasza bdquoWięcej nie można było zrobić Ludzie w większości nawet zbytnio się nie przerazili odkryciem praw-dy Chociaż kilkoma osobami jedzącymi mięso nawet tu w Rosji ta akcja wstrząsnę-ła Na zasadzie szoku - w ten dzień w ktoacutery obejrzeli wideo nie mogli zjeść mięsa na obiad Nie wiem na ile można ocenić takie zwycięstwo Ale podkreślę jeszcze raz to dopiero początek

Co się tyczy weganizmu i cielesności - weganizm często jest sprowadzany do jedzenia Pokazaliście dość spektakularnie że jest to o wiele więcej Że weganizm jest aktem solidarności Roacutewnież cielesnej Jakkolwiek patetycznie to nie brzmi ndash połączyliście się ze zwie-rzętami w części ich boacutelu Jak czujesz siebie po tym doświadczeniu Bliższy

zwierzętom Bardziej zaangażowany Nie uwierzysz ale takie

samo pytanie zadałem Laza-rosowi Gorelikowi ojcu Zohara trzeciemu aktywiście ktoacutery zro-bił sobie znamię A Lazaros zrobił sobie tatuaż w ramach izraelskiej akcji

Zadałem to pytanie bo sam poczułem że stałem się bliższy zwierzętom że moacutej los stał się bliższy ich losowi przecież my wszyscy jesteśmy bezimiennymi stworzeniami z numerami porządkowymi wypalonymi na naszych ciałach

I zwierzęta nie mogą liczyć na nikogo więcej niż na swoich braci obrońcoacutew praw zwierząt Oznacza to że oproacutecz bliskości poczułem jeszcze coś ważniej-szego pewnego rodzaju po-trzebę wzięcia jeszcze większej odpowiedzialności za swoje działania i aktywizm Zrozu-miałem ze muszę robić więcej i wahać się mniej Zrozumia-łem ze strach i wątpliwości nie pomogą kiedy toczy się taka poważna i istotna walka

Tu bym chciała wroacutecić do boacutelu czy warto było go doświadczyć Czym ten boacutel jest dla Ciebie Jaki jest dla Ciebie jego sym-boliczny głębszy wymiarWszystko co robiłem dla

zwierząt uważam za warte doświadczenia Absolutnie wszystko Teraz w Rosji zaczy-na się prawdziwa wojna z mordercami psoacutew ktoacuterych

30 otwarteklatkipl

jest kilkuset w całym kraju A aktywistoacutew ktoacuterzy są gotowi realnie działać w tym temacie (także legalnymi metodami) można policzyć na palcach Właśnie dzisiaj ogłoszono że hycle donoszą na policję na obrońcoacutew praw zwierząt w tym na mnie Czym by się to nie skończyło to jestem pewien że warto to robić

Nie pamiętam o boacutelu ale każdego dnia patrzę na znamię i ono przypomina mi dzień za dniem ze moje osobiste i domowe życie to niepotrzebna krzątanina Staram się na nią tracić coraz mniej i mniej cza-su Planuję zrezygnować z pracy w biurze tak by w pełni moacutec się poświęcić obronie praw zwierząt Jeśli to wszyst-ko brzmi zbyt patetycznie ndash wybaczcie I nie proacutebuję tu z siebie robić żadnego bohate-ra w żadnym wypadku Prze-ciwnie wydaje mi się że nie udało mi się osiągnąć przesad-nie dużo w ciągu tych moich

30 lat życia Oczywiście tak jak wspominałem wcześniej symboliczne znaczenie bdquo269rdquo jest bardzo duże Jeśli kampa-nia będzie rozwijać się w takim tempie to w ciągu powiedzmy 5 lat bdquo269rdquo stanie się szeroko rozpoznawalnym symbolem sprzeciwu wobec zagłady zwierząt lub ich holokaustu jak powiedzieliby moi izraelscy przyjaciele Ludzie będą wi-dzieć te cyfry i będą wiedzieć ze człowiek ktoacutery je nosi ndash nie-ważne czy na koszulce czy jako tatuaż czy znamię jest radykalnie nastawiony przeciw-ko temu co się dzieje

Na koniec ndash warto było to zrobićNiedawno rozmawialiśmy

z Saszą na ten temat Roz-mawialiśmy w kontekście zachęcenia ludzi w Rosji do akcji tatuowania się 18 grudnia Moacutewiłem że istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo ze nie znajdziemy w Rosji ludzi

ktoacuterzy będą chcieli zrobić coś takiego i zapytałem Saszę czy może ja powinienem dodatko-wo zrobić jeszcze tatuaż żeby w ten sposoacuteb i Rosja wsparła dalej akcję I Sasza odpowie-dział bdquoOleg wiesz że jeśli to by zależało od nas to dawno już byśmy pokryli swoje ciała piętnami i tatuażami od głowy do piętrdquo Ale nam są niezbędni nowi ludzie w kampanii Innymi słowy powtarzanie akcji nie ma większego sensu Żeby roz-winąć kampanię konieczne są nowe radykalne działania i ja z przyjemnością wezmę w nich udział Przy okazji mogę wspomnieć że w ramach mię-dzynarodowej tatu-akcji tatuaż 269 wykonało 4 Rosjan i 2 Białorusinoacutew

To znaczy że sytuacja nie jest beznadziejna i z pewnością uda nam się zwyciężyć Musimy zwyciężyć

31 otwarteklatkipl

Kiedy jest mi źle myślę o tym jak źle jest bezsilnym bezbronnym zwierzętom w tych potwornych gułagach rozpaczy To nadaje perspektywę mojemu boacutelowi Pamiętam roacutewnież o tym że ja znalazłem się tu z wyboru Zwierzęta nie

Zachęcam aktywistoacutew aby dbali o swoje zdrowie Trzymajcie się blisko swoich rodzin i ludzi ktoacuterych kochacie Bądźcie dla siebie dobrzy Miejcie poczucie humoru Ostatnio trochę medytowałem i bardzo mi to pomogło Polecam roacutewnież by pić duże ilości wody regularne ćwiczyć uprawiać chociaż jeden sport słuchać muzyki dużo czytać i choć raz dziennie wybuchnąć radosnym śmiechem

Stres pojawi się na pewno Życie aktywistoacutew jest bardziej intensywne wrażliwe i czujne niż życie wielu innych osoacuteb Z definicji jest więc nieustannie podatne na wszechobecną przemoc Gdybym jednak miał wybrać jedno z dwojga to wolałbym się spalić wiodąc autentyczne życie pełne wspoacutełczucia niż powoli rdzewieć prowadząc życie pełne przemocy i pozbawione refleksji Nie ma powodoacutew żeby czegokolwiek żałować

Nie ma odwrotu

PHILIPP WOLLEN na temat aktywizmu

Page 13: Otwarte Klatki Biuletyn 1/2013

rząt z uwzględnieniem zaroacutewno stanu psychofizycznego zwie-rząt jak i warunkoacutew w jakich są hodowane i chowane

Powszechnym zjawiskiem występującym na fermach objętych śledztwem i udoku-mentowanym w materiałach jest stereotypia Polega ona na mechanicznym wykonywaniu i sukcesywnym powtarzaniu zachowań niekiedy roacutewnież aktoacutew autoagresji jak np wyry-wanie futra Zwierzęta biegają od jednego końca klatki do drugiego zataczają koła albo proacutebują przegryźć pręty klatki Przyczyną takiego zachowania jest fakt że mięsożerne zwie-rzęta hodowane na futra nie zaliczają się do kategorii zwie-rząt w pełni udomowionych są one tym samym nieprzystoso-wane do życia w klatce

Brak także jakichkolwiek elementoacutew ktoacutere mogłyby urozmaicić życie zwierząt Warto roacutewnież dodać że w nie-ktoacuterych miejscach klatki były większe od wymaganych a mimo to nie udało się uniknąć tego typu problemoacutew

Kolejnym powszechnym zjawiskiem zaobserwowanym na przemysłowych fermach zwierząt hodowanych na futra są objawy apatii Mogą one wynikać przynajmniej z kilku powodoacutew należy jednak po-dejrzewać że w dużej mierze są podobnie jak stereotypia wynikiem bytowania w klatkach i związanych z tym zmian w behawiorze zwierząt Apa-tyczne zwierzęta kulą się na tyłach klatek są osowiałe nie reagują na bodźce i nie wyka-zują żadnych oznak zaintere-sowania Dotyczy to zaroacutewno młodych jak i starych zwierząt choć z wiekiem zachowanie to znacznie się nasila

Innym zauważalnym na fer-mach problemem są choroby oczu oraz jamy ustnej Zaob-serwowano iż oproacutecz zwięk-szonej podatności na kontakt z patogenami ktoacutera wynika z przemysłowej formy chowu duże zagęszczenie zwierząt wyraźnie koreluje z występo-waniem wszelkiego rodzaju ran oraz innych problemoacutew zdro-wotnych Są one konsekwencją zaroacutewno przebywania w klatce jak i przebywania wespoacuteł z in-nymi osobnikami na zbyt małej przestrzeni

Choć przypadki agresji zostały zarejestrowane na stosunkowo niewielkiej licz-bie ferm objętych śledztwem można przypuszczać że zja-wisko to jest powszechnie występujące Terytorialność mięsożernych zwierząt hodo-wanych na futra w warunkach fermowych jest jednym z głoacutew-

nych czynnikoacutew powodujących występowanie aktoacutew agresji pomiędzy nimi Do typowych ran zadawanych przez inne zwierzęta należą w szczegoacutel-

ności ugryzienia głowy okolic karku i tułowia rany łap i ogona

Roacutewnież stan sanitarny ferm pozostawia wiele do życzenia Udokumentowano przypadki nieusunięcia zwłok padniętych zwierząt z klatek roacutewnież takich w ktoacuterych prze-bywają inne zwierzęta co może stanowić poważne zagrożenie epidemiologiczne Dodatkowo zaobserwowano i udokumen-towano przypadek kanibalizmu czyli zjadania zwłok padłego zwierzęcia przez inne zwierzęta w klatce Ponadto występu-ją częste zabrudzenie klatek kawałkami sierści resztkami karmy czy innymi zanieczysz-czeniami Warunki sanitarne na terenie oraz w okolicach fermy także często nie są prawidłowe Najpowszechniejszym proble-mem jest duża ilość odchodoacutew zgromadzona pod klatkami

Poza aspektem epidemio-logicznym wpływają one na zwiększenie odoroacutew Poza te-renem fermy kilkakrotnie zaob-serwowano i udokumentowano

13 otwarteklatkipl

oskoacuterowane tuszki zwierząt zgromadzone nieopodal płotu

Należy pamiętać że otrzy-mane materiały nie zawsze pokazują wszystkie problemy występujące na danej fermie Można więc przypuszczać że statystyki podane w raporcie to wartości minimalne i prawdo-podobnie przy dłuższej i bar-dziej dokładnej kontroli byłyby wyższe

W związku z powyższymi faktami nasuwa się wniosek iż w hodowli przemysłowej nie da się zapewnić odpowiednich warunkoacutew do bytowania zwierząt i sama w sobie tego typu hodowla jest zaprzeczeniem ich dobrostanu

Jedynym skutecznym rozwiązaniem jest całkowity zakaz hodowli zwierząt na futra

W związku z wynikami śledztwa Fundacja Viva Polska działająca w ramach Kolacji na rzecz Zakazu Hodowli Zwierząt na Futra w Polsce skierowała do prokuratury zawiadomienia o łamaniu prawa dotyczące

trzech miejsc na ktoacuterych zaob-serwowano największe zanie-dbania

Kilka dni po publikacji ra-portu w listopadzie 2012 r Ekostraż oraz Otwarte Klatki przeprowadziły wspoacutelnie inter-wencję na fermie pod Ostro-wem Wielkopolskim Jeden z trzymanych tam lisoacutew miał ogromne narośla w jamie ustnej i został odebrany wła-ścicielowi oraz przewieziony do Wrocławia gdzie poddano go leczeniu Zdaniem pracowni-koacutew Powiatowego Inspektoratu Weterynarii w Ostrowie Wiel-kopolskim ktoacutery kontrolował tę fermę zaledwie dwa tygodnie wcześniej w dniu interwencji bdquokondycja wszystkich zwierząt na fermie była bardzo dobra Odebrany lis nigdy nie był le-czony przez właściciela a w ujawnionym podczas in-

terwencji stanie znajdował się przynajmniej od kwietnia 2012 r Pomimo udzielenia facho-wej opieki nie udało się ocalić mu życia Zmiany okazały się na tyle rozległe że skazywały go na ciągłe cierpienie a ich chirurgiczne usunięcie było niemożliwe

Pełen tekst raportu dostępny jest na stronie wwwotwarteklatkipl

Bibliografia NIK Delegatura w Poznaniu bdquoIn-

formacja o wynikach kontroli spra-wowania nadzoru przez inspekcje państwowe nad funkcjonowaniem ferm zwierząt futerkowych w woje-woacutedztwie wielkopolskimrdquo

Raport Stowarzysenia Otwarte Klatki - bdquoCena Futra - rzeczywistość polskich ferm futrzarskichrdquo

Kiedy przygotowywaliśmy publikację materiałoacutew ze śledztwa zupełnie nie wiedzieliśmy czego się spodziewać Oczywiście padły oskarżenia że to oszustwo że flash aparatu bardziej szko-dzi zwierzętom w klatkach niż samo życie na fermie Jednak w reakcjach ludzi dominowały gratulacje za dobrze wykonaną pracę i szczera wściekłość na to co robi w Polsce przemysł fu-

trzarski Wiedzieliśmy już że obraliśmy właściwy kurs i że warto iść tą drogą Nabraliśmy pewności że właśnie upublicznie-nie prawdziwego obrazu hodowli zwierząt na futro jest tym czego przemysł futrzarski boi się najbardziej Tak samo jest w przypadku każdego innego przemysłu opartego na wyzysku zwierząt

14 otwarteklatkipl

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

15 otwarteklatkipl

Całkiem niedawno byli-śmy świadkami histo-rycznego wręcz wy-

darzenia Parlament Holandii przegłosował zakaz hodowli zwierząt na futra z 12-letnim okresem przejściowym Nie jest to pierwszy kraj ktoacutery wprowa-dził taki zakaz ndash jednak w przypadku Holandii sytuacja jest wyjątkowa przede wszyst-kim dlatego że nigdy wcześniej zakaz nie objął przemysłu ktoacutery był tak silny Statystyki z ubiegłego roku pokazują że Holandia jest w ścisłej świato-wej czołoacutewce jeśli chodzi o produkcję skoacuter z norek

Organizacja Bont voor Dieren (Futro dla Zwierząt) powstała w 1986 roku i wtedy mniej więcej rozpoczęły się pierwsze starania Holendroacutew o wprowadzenie zakazu ho-dowli zwierząt na futro Po raz ostatni do mobilizacji w spra-wie zakazu doszło w roku 2006 W październiku tamtego roku SP (Partia Socjalistyczna) oraz Partij van de Arbeid (Partia Pracy) zaproponowały ustawę zakazującą takiej hodowli Od tamtego momentu ruch prozwierzęcy zaczął skupiać się na lobbowaniu w parlamencie Aby uzyskać większość konieczną do wprowadzenia zakazu trzeba było przekonać kilka partii do głosowania za nim W ocenie Femke Zandberg członkini

Bont Voor Dieren dużą rolę odegrały roacutewnież śledztwa na fermach hodujących zwierzęta na futro

Jeden obraz wart jest tysiąca słoacutew W 2008 roku nagrano więc materiał na kilku fermach norek i filmy te zostały pokazane politykom Nagrań używaliśmy także w trakcie kampanii

Hodowcy nie przyglądali się tym działaniom bezczynnie Wydali miliony euro na reklamy w telewizji i prasie Na szczę-

ście ta kampania nie przyniosła im sympatii społecznej ktoacuterej się z pewnością spodziewali Dyskusja zaczęła skupiać się na sytuacji materialnej po-szczegoacutelnych właścicieli ferm

Po okresie lobbowania większość parlamentarna głosująca za zakazem składała się z następujących partii SP (Partia Socjalistyczna) Partij van de Arbeid (socjal-demokra-ci) Partij voor de Dieren (Par-tia dla Zwierząt) GroenLinks (Zieloni partia lewicowa) D66 (demokraci) i Partij voor de Vrijheid (Partia Wolności pra-wica) Partie ktoacutere głosowały przeciwko zakazowi to VVD (partia liberalna) Liberals CDA (chadecja) ChristenUnie i SGP (obie są partiami religijnymi)

Zandberg zauważa roacutewnież

i jego konsekwencje dla Polski

Zakaz w Holandii

że bdquofuter na ulicach jest więcej niż kiedykolwiek wcześniej Z drugiej strony rośnie też ilość ludzi ktoacuterzy zdecydo-wanie występują przeciwko futromrdquo Bont voor Dieren nie zaprzestało więc protestoacutew przeciwko futrom tylko dlatego że przemysł został zdelegalizo-wany Teraz środek ciężkości przenioacutesł się na zachowania konsumentoacutew Organizacja wspoacutełpracuje z projektantami mody i markami aby wspoacutelnie zmieniać podejście ludzi do mody Efektem tej wspoacutełpracy jest min prezentacja bdquoSusta-inable Storiesrdquo przedstawiona w trakcie Amsterdamskiego Tygodnia Mody Prezentacja dotyczyła praw zwierząt oraz dwoacutech marek ktoacutere bardzo po-ważnie podchodzą do tematu niewykorzystywania surowcoacutew odzwierzęcych oraz ekologii Ecological Textiles i Honest By

Zdaniem Zandberg jeśli chodzi o sprawy dotyczące zwierząt Holandia zdecydowa-nie podąża w dobrym kierunku bdquoCoraz więcej uwagi poświęca się dobrostanowi zwierząt i ich prawom Coraz więcej ludzi zdaje sobie sprawę z tych rze-czy W 2012 roku Holendrzy po raz pierwszy zjedli mniej mię-sa ale więcej za nie zapłacili Mamy też Partij voor de Dieren (Partię dla Zwierząt) ktoacutera in-spiruje roacuteżne działania na rzecz zwierzątrdquo

Co ten zakaz oznacza dla Polski

Już teraz Polska jest atrak-cyjnym krajem dla zagranicz-nych inwestoroacutew Głoacutewną zaletą są niskie koszty prowa-dzenie fermy niższe płace dla pracownikoacutew mniej restrykcyj-

ne prawo i stosunkowo nieduży sprzeciw okolicznych miesz-kańcoacutew i społeczności Do-datkowo całość produkcji jest sprzedawana do zagranicznych domoacutew aukcyjnych co w obli-czu niższych kosztoacutew generuje dodatkowy zysk Należy zatem podejrzewać że zakaz hodowli zwierząt na futra w Holandii i wynikający z niego dwunasto-letni okres przejściowy będzie oznaczał znaczny wzrost liczby inwestycji z holenderskim kapi-tałem w Polsce

W jaki sposoacuteb zagranicz-ne firmy działają w krajach o bardziej sprzyjających warun-kach inwestycyjnych pokazuje przykład amerykańskiej firmy Smithfield Foods ktoacutera w 1999 roku przejęła firmę Animex SA jednego z największych produ-centoacutew mięsa w Polsce

W 2003 roku Inspekcja Ochrony Środowiska wraz z Państwową Inspekcją Sani-tarną Inspekcją Weterynaryjną i Nadzorem Budowlanym prze-prowadziła kontrolę na 14 fermach trzody chlewnej należących do koncernu Pod-czas kontroli stwierdzono iż bdquokierownictwa wszystkich

14 kontrolowanych ferm na-leżących do amerykańskiego koncernu Smithfield Foods dopuściło do naruszenia prze-pisoacutew ochrony środowiska oraz przepisoacutew prawa budowlanego jak też wymagań wynikających z przepisoacutew sanitarnych i wete-rynaryjnychrdquo

Stwierdzone naruszenia to między innymi brak pozwoleń na wyprowadzanie gazoacutew i pły-noacutew do powietrza zanieczysz-czanie środowiska gnojowicą brak wymaganych szczepień u pracownikoacutew czy wręcz nie-zarejestrowanie prowadzenia działalności u Powiatowego Lekarza Weterynariirdquo

W 2005 roku brytyjska organizacja Compassion in World Farming przeprowadziła śledztwo na dwoacutech fermach świń w Polsce należących do Smithfield Foods

Film pokazuje bardzo złe warunki w ktoacuterych zwierzęta są hodowane Tak więc okazało

16 otwarteklatkipl

17 otwarteklatkipl

się że po raz kolejny kontrole nie były w pełni skuteczneObecnie w Polsce istnieje przy-najmniej kilka ferm norek z kapitałem holenderskim Ferma w Żdżarach została w zeszłym roku ukarana za zatruwanie pobliskiego strumy-ka ściekami przemysłowymi I choć mandat został przyjęty to nieznaczna kwota 500 zł powinna być dla właściciela holenderskiej firmy Futrex je-dynie potwierdzeniem tego że w Polsce przepisy dla tego typu działalności są dużo bardziej korzystne niż w innych krajach Kolejna ferma w Radachowie w wojewoacutedztwie lubuskim na-leżąca do holenderskiej spoacutełki Farm Equipment International przez pracownikoacutew była oskar-żana o łamanie ich praw Cho-dzi między innymi o brak dostę-pu do wody pitnej urągające

warunki noclegowe dla pra-cownikoacutew czy ich zastrasza-nie Mieszkańcy miejscowości Karsko w wojewoacutedztwie za-chodniopomorskim oskarżają Farm Equipment International że należąca do spoacutełki ferma przyczynia się do znacznego obniżenia jakości życia jak roacutewnież stwarza zagrożenie dla okolicznej fauny W ostatnim czasie spoacutełka zapowiedzia-ła plan powiększenia obsady fermy do 140 tysięcy zwierząt

Jeśli lokalne władze miałyby na to przystać ferma będzie jedną z największych jeśli nie naj-większą fermą norek w Polsce

Bowiem bdquoholenderski stylrdquo to duże fermy na ktoacuterych hodowanych jest kilkadziesiąt tysięcy zwierząt Fermy są szczelnie otoczone wysokimi murami ogrodzeniami z siatki stalowej drutami pod napię-ciem

Wyposażone są w szczelny system monitoringu i innych zabezpieczeń elektronicznych nad ktoacuterymi dodatkowo dy-żurują pracownicy ochrony Zakaz prowadzenia hodowli zwierząt na futra w Holandii oznacza że w Polsce tego typu ponurych miejsc może zacząć przybywać

Może chociaż nie musi Nie tylko mieszkańcy Karska prote-stują przeciwko budowie

i rozbudowie ferm norek w swojej okolicy Protesty trwają między innymi w takich miejscowościach jak Krąpiel Sobieszczany-Kolonia Bu-dzieszwice Mięcierzyn Jarząb-ki czy Wola Skorzęcka Jest to jedynie kilka miejsc na mapie Polski w ktoacuterych mieszkańcy domagają się godnych warun-koacutew życia i realnego wpływu na to co dzieje się w ich gminach Bo to właśnie mieszkańcoacutew i gmin (oraz

przede wszystkim zwierząt na fermach) dotyczą tego typu inwestycje Znaczenie tych protestoacutew jest kluczowe z tego powodu iż niedopusz-czenie do powstania fermy oznacza że nie powstaje pro-blem z ktoacuterym poacuteźniej trzeba się zmagać Roacutewnocześnie protesty stwarzają nieprzyjazny klimat w ktoacuterym inwestorzy nie czują się bezkarni gdyż wiedzą że ich działania są monitoro-wane i spotykają się ze sprzeciwem

Dotychczasowe doświad-czenia pokazują jednak że mimo protestoacutew przynajmniej część ferm powstanie co przy prawdopodobnym masowym exodusie holenderskich ho-dowcoacutew na wschoacuted oznacza mimo wszystko kolejne miliony zwierząt zabijane na terenie Polski I choć rola protestoacutew jest nie do przecenienia naj-istotniejsze wydaje się obecnie wstąpienie w ślady Holendroacutew i zainicjowanie poważnej i me-rytorycznej dyskusji na temat wprowadzenia zakazu hodowli zwierząt na futra w Polsce

Rządy krajoacutew takich jak Wielka Brytania i Austria doszły już do wniosku że najskuteczniejszym sposobem zapobiegania cierpieniu zwierząt jest niedopuszczanie do niego Parlament Słowenii głosował w tej sprawie pod koniec stycznia Kiedy ta sprawa znajdzie się w polskim Sejmie zależy roacutewnież od nas

Tym artykułem rozpoczynamy cykl ktoacuterego celem jest przedstawienie w perspektywie psychologii relacji między człowiekiem a innymi zwierzętami1 w kontekście ich eksplo-atacji oraz omoacutewienie technik z zakresu psychologii wpływu społecznego przydatnych

osobom działającym na rzecz zmian w społeczeństwie

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

Praktycznie każdy zajmu-jący się kwestią ochrony praw zwierząt w pewnym momencie przeżywał wielką frustrację spowodowaną niespoacutejnością ludzkiego zachowania Z jednej strony większość z nas uznaje zdolność zwierząt do odczuwa-nia boacutelu Według badań CBOS--u z 2006 roku aż 82 osoacuteb deklaruje przekonanie o tym że wszystkie zwierzęta odczuwają boacutel tak samo jak ludzie Potępienie krzywdzenia zwierząt jest obecnie normą społeczną choć zauważalne są roacuteżnice między mieszkańcami wsi ktoacuterzy będąc grupą trud-niącą się w eksploatacji zwie-rząt niejako z konieczności

przejawiają mniejsze dla nich wspoacutełczucie a mieszkańcami miast Roacutewnież pewne roacuteżnice w deklarowanym podejściu do zwierząt są widoczne pomię-dzy mężczyznami a kobietami co ma związek z kulturową symboliką mięsa i koncepcją męskości Dominujący wspoacuteł-cześnie stosunek do zwierząt wyraża się roacutewnież istnieniem takich dokumentoacutew jak Świa-towa Deklaracja Praw Zwierząt przedłożona w UNESCO w 1997r oraz nasza Ustawa o ochronie praw zwierząt Oba teksty zaczy-nają się pięknymi słowami ktoacutere mogłoby się wydawać powinny nieść za sobą realną poprawę w naszym stosunku do zwierząt

Według analiz Stevena Pinkera poziom przemocy na świecie stale spada Żyjemy prawdopodobnie w najspokoj-niejszych czasach jakie do tej pory miały miejsce W XVI wieku popularną w Pary-żu rozrywką było palenie kotoacutew Wiszące na sznurku zwierzę ku uciesze gapioacutew było powoli opuszczane w płomienie Dziś trudno sobie wyobrazić by w Europie społeczeństwo przy-zwoliło na tego typu publiczne torturowanie zwierząt Mimo tej ogromnej zmiany ktoacutera dotyczy nie tylko zwierząt ale roacutewnież kobiet dzieci ludzi o innym pochodzeniu etnicz-nym innej orientacji płciowej

JEDNE KOCHASZ INNE ZJADASZczyli jak działa dysonans poznawczy

18 otwarteklatkipl

Mikołaj Szulczewski

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

19 otwarteklatkipl

itp nadal nasz świat jest pełen przemocy i ze względu na wzrost populacji oraz uprzemy-słowienie rolnictwa a co za tym idzie wzrost konsumpcji pro-duktoacutew odzwierzęcych praw-dopodobnie ilość cierpienia zadawanego przez ludzi innym gatunkom jest nieporoacutewnywal-nie większa niż w przeszłości

Właśnie ta niezgodność pomiędzy tym jak ludzie traktu-ją zwierzęta a tym jaką troskę i sympatię względem nich deklarują jest częstym źroacutedłem konsternacji wśroacuted aktywistoacutew prozwierzęcych czy po prostu wegan w kontaktach z osoba-mi jedzącymi produkty odzwierzęce

Aby lepiej zrozumieć jak to jest możliwe żeby naraz kochać zwierzęta i produkty odzwierzęce odwołam się do koncepcji człowieka w psy-chologii społecznej Ten dział psychologii zajmuje się poszu-kiwaniem czynnikoacutew wpływają-cych na nas z zewnątrz takich jak inni ludzie czy kultura nie przywiązując wagi do tego co poszczegoacutelnych ludzi od siebie roacuteżni W związku z tym psycho-logia społeczna w ogromnej mierze opiera się na ekspery-mentach w ktoacuterych modyfikuje się ludzkie poglądy czy zacho-

wania za pomocą manipulowa-nia zewnętrznymi zmiennymi Tego typu badania dają dość spektakularne rezultaty ktoacutere w dużym stopniu zaprzeczają archaicznej koncepcji człowieka jako zwierzęcia racjonalnego

Elliot Aronson jedna z naj-ważniejszych postaci w kroacutetkiej historii psychologii społecznej napisał w kontekście koncep-cji zwanej teorią dysonansu poznawczego że teoria ta bdquonie przedstawia człowieka jako istotę racjonalną lecz raczej skłonną do racjonalizacjirdquo Racjonalizacja to uzasadnianie własnych czynoacutew pozornie lo-gicznymi i racjonalnymi argu-mentami w celu między innymi zmniejszenia poczucia winy i wzmocnienia samoakceptacji Intelektualna akrobatyka jaką potrafi przejawiać wiele osoacuteb w konfrontacji z faktem że konsumpcja pokarmoacutew od-zwierzęcych powoduje cierpie-nie i śmierć wielu zwierząt wy-jątkowo pasuje do tej definicji

Jako pierwszy użycie teorii dysonansu poznawczego w celu wyjaśnienia niespoacutejno-ści w zachowaniu i poglądach ludzi względem zwierząt za-proponował prof Scott Plous Jego opublikowany w 1993 roku artykuł pt bdquoPsychologicz-

ne mechanizmy w eksploatacji zwierzątrdquo stanowi obecnie do-datek do podręcznika na temat uprzedzeń i dyskryminacji

Dysonans poznawczy to teoria opracowana w latach 50-tych przez amerykańskiego psychologa społecznego Leona Festingera Zakłada ona istnie-nie silnej potrzeby wewnętrznej spoacutejności szczegoacutelnie pomiędzy poglądami i zachowaniem Gdy występuje niezgodność między dwoma elementami poznaw-czymi np tym co robię a tym co uważam że powinienem robić konieczne staje się zredu-kowanie owego dysonansu

Uważa się że dysonans poznawczy wywołuje napięcie ktoacuterego chęć zredukowania staje się motywacją do np zmiany poglądoacutew czy zmiany zachowania

Typowym przykładem przywoływanym w celu zo-brazowania jak działa dyso-nans poznawczy jest palenie papierosoacutew Wszyscy obecnie wiedzą że jest ono szkodliwe dla zdrowia Niewielu ludzi jest w stanie palić z pełną świado-mością jego konsekwencji dla zdrowia Stąd średnio wśroacuted palaczy występuje przekonanie o niższej szkodliwości palenia niż wśroacuted osoacuteb niepalących usłyszeć też można od nich wiele anegdot o palącej babci żyjącej do 90-ego roku życia czy inne proacuteby bagatelizowania szkodliwości palenia

Modelowym przykładem dysonansu poznawczego jest roacutewnież kwestia konsumpcji pokarmoacutew odzwierzęcych

Ludzie nie lubią krzywdzić zwierząt a jednocześnie lubią jeść mięso Zadawanie cierpie-nia zwierzętom jest powszech-nie uważane za niemoralne a większość z nas uważa siebie za dobrych ludzi i nie zamierza przestać tak o sobie myśleć nawet w obliczu faktoacutew na temat konsekwencji własnych decyzji konsumenckich Mo-tywacja do obrony wizji siebie jako osoby dobrej i moralnej jest bardzo silna

Ta niespoacutejność nazywana jest w psychologii społecznej bdquoparadoksem mięsardquo

Co można zrobić w sytu-acji dysonansu poznawczego tego typu Przede wszystkim można zrezygnować z jedze-nia produktoacutew odzwierzęcych Niestety zmiana zachowania zazwyczaj przychodzi ludziom trudniej niż zmiana poglądoacutew Wiąże się z tym większy dy-sonans i tym bardziej spek-takularne metody jego reduk-cji ktoacutere coraz intensywniej zmniejszają możliwość racjo-nalnego myślenia

Prof Scott Plous wymienił kilka przykładowych sposoboacutew w jakie ludzie radzą sobie z tą wewnętrzną niespoacutejnością unikanie tematu uznanie że eksploatacja zwierząt jest niezbędna do przetrwania np bdquomusimy jeść białko zwierzę-cerdquo umniejszanie kwestii za pomocą poczucia humoru np bdquorośliny też czująrdquo negowanie tego że zwierzęta odczuwają boacutel tak samo jak ludzie (co jest zdaniem Plousa najczęstszym mechanizmem) Oczywiście lista metod radzenia sobie

z dysonansem poznawczym związanym z eksploatacją zwierząt nie ogranicza się do wymienionych powyżej W cią-gu ostatnich kilku lat pojawiła się seria badań eksperymen-talnych omawiających ostatni z wymienionych przez Plousa mechanizm Badania te zosta-ną omoacutewione w następnym numerze biuletynu

Scott Plous wyroacuteżnił kilka kwestii dotyczących naszej kul-tury ktoacutere pomagają ludziom unikać doświadczania dyso-nansu poznawczego Przede wszystkim finalny produkt z ktoacuterym obcuje konsument zostaje na kilka roacuteżnych spo-soboacutew oddzielony od żywego zwierzęcia To oddzielenie

sprawia że w codziennym ży-ciu nie musi się konfrontować z niewygodną prawdą na temat pochodzenia kupowanych przez niego produktoacutew

Eufemizmy stosowane w myślistwie (np krew ndash farba pioacutero ndash ptak) są dobrym przy-kładem użycia języka ktoacutery ma moc maskowania tego co się naprawdę dzieje Język od zawsze był doskonałym mo-ralnym narzędziem obronnym służącym zmniejszaniu wyrzu-toacutew sumienia Stosowanie eu-femizmoacutew pomaga złagodzić brutalny sposoacuteb w jaki traktuje się zwierzęta W rzeźniach nie zabija się zwierząt tylko ubija krowy są żywcem wołowym a potem tylko tuszami Finalny

20 otwarteklatkipl

produkt rzadko kiedy nazywa się tak samo jak zwierzę ktoacutere-go ciała jest częścią Ludzie nie jedzą kroacutew tylko wołowinę Ta subtelna roacuteżnica w kategory-zacji pomaga oddalić od świa-domości fakt że ten produkt to fragment czyjegoś ciała

Kolejnym elementem jest sam wygląd produktoacutew od-zwierzęcych W naszej kulturze unika się eksponowania w skle-pach elementoacutew ciała ktoacutere są skojarzone z osobowością jak np twarz oczy czy moacutezg Są one roacutewnież rzadko jedzo-ne Cytując za prof Plousem czasopismo branży mięsnej bdquopoznać klienta z wiedzą że ten kawałek baraniny ktoacutery wła-śnie kupił był częścią anatomii jednego z tych pięknych ma-łych stworzeń ktoacutere widzimy hasające po polach wiosną jest prawdopodobnie najpew-niejszym sposobem uczynienia z niego wegetarianinardquo

Dodatkowo ważne jest to by przemysł mięsny był niewi-doczny dla przeciętnych ludzi Oddalony od miasta trudno do-stępny tak by jak najmniej ludzi miało pojęcie o tym co właści-wie się za tymi murami dzieje

Dzięki temu wiedza na te-mat praktyk stosowanych w hodowli zwierząt jest w spo-łeczeństwie minimalna Mało kto wie o kastrowaniu żywcem odbieraniu cieląt od matek kojcach porodowych ciasnych klatkach Większość ludzi ma bardzo nikłe pojęcie na temat pochodzenia produktoacutew od-zwierzęcych co pozwala im

uniknąć niewygodnej sytuacji konfrontacji z faktami na temat warunkoacutew i sposobu traktowa-nia zwierząt w rolnictwie

Plous zwroacutecił roacutewnież uwa-gę na rolę socjalizacji w kształ-towaniu się naszych postaw wobec produktoacutew odzwierzę-cych Oddzielanie od wiedzy na ten temat ma swoje początki we wczesnym dzieciństwie

Zabawki przedstawiające szczęśliwe zwierzęta gospodarskie na farmie książeczki w ktoacuterych zwierzęta opowiadają o tym co bdquodająrdquo ludziom i jak bardzo są szczęśliwe specjalne kolorowe opakowania produktoacutew mięsnych mające zachęcić dzieci do ich jedzenia ndash wszystko to przyczynia się do stworzenia nieprawdziwych przekonań na temat tego jak traktowane są zwierzęta

Oczywiście dzieci pytają roacutewnież rodzicoacutew o pochodze-nie produktoacutew odzwierzęcych a odpowiedzi nie mogą prze-cież zniechęcać do jedzenia w związku z czym ciężko ocze-kiwać szczerego dosadnego

wyjaśnień ze strony rodzicoacutew Sytuacja ta prowadzi u dzieci do całkowitego zniekształcenia obrazu losu zwierząt

W badaniu przeprowadzo-nym przez Plousa w ktoacuterym uczniowie szkoły podstawowej szacowali jak często zwierzęta czują się nieszczęśliwe zwie-rzęta dzikie uznano za naj-bardziej nieszczęśliwe drugie miejsce zajęły zwierzęta domo-we a najszczęśliwsze według dzieci są zwierzęta gospodar-skie Badanie było przeprowa-dzone 20 lat temu w USA w związku z tym trudno stwier-dzić czy jego wyniki można odnieść do Polski Mimo tego pokazują one doskonale jak bardzo wypaczony może być obraz hodowli zwierząt wśroacuted dzieci

Wszystkie wymienione powyżej elementy sprawiają że większości osoacuteb udaje się w codziennym życiu unikać stanu dysonansu poznawcze-go Gdy natomiast dojdzie już do sytuacji konfrontacji z fakta-mi ludzki umysł ma niezwykłą zdolność generowania ogrom-nej ilości często absurdalnych argumentoacutew

Warto wtedy pamiętać że to czego swoimi argumentami w tym momencie broni dana osoba to w dużym stopniu jej przekonanie o tym że jest do-bra i moralna

Pozytywny obraz własnej osoby jest dla człowieka bar-dzo ważny więc motywacja do jego utrzymania jest roacutewnież bardzo duża

W następnym numerze omoacutewione zostaną opublikowane w ciągu ostatnich 3 lat badania nad jednym z mechanizmoacutew redukcji dysonan-su poznawczego w kontekście jedzenia zwierząt - dehumanizacji

Eksperymenty te wykorzystywały techniki używane do badania relacji międzygrupowych w związku z czym dotykają kwestii podobień-stwa dyskryminacji zwierząt i innych dyskrymi-nowanych grup

21 otwarteklatkipl

Poniższy artykuł pochodzi z bloga Striking at the Roots ktoacuterego twoacuterca

Mark Hawthorne od wielu lat zajmuje się aktywizmem na rzecz zwierząt

Nawet po dziesięciu latach to zdjęcie wciąż staje mi przed oczami Byłem wtedy jeszcze świeżo upieczonym wegani-nem starającym się znaleźć sposoacuteb na wcielenie mojej nowo odkrytej pasji w czyn

Otrzymałem maila od Humane Society International doty-czącego corocznej rzezi fok w Kanadzie Do wiadomości dołączono wstrząsające zdję-cie zakrwawionych ciał dzie-siątek świeżo oskoacuterowanych fok rozrzuconych bez ładu na lodzie Na dole zdjęcia widać fokę ktoacuterej udało się uniknąć rzezi Obserwuje tę przerażają-cą scenę Zastanawiałem się O czym myśli Czy szuka swo-jej matki Przyjacioacuteł Odpowie-

dzi na pytanie co tu się wyda-rzyło ndash i dlaczego

Kilka lat poacuteźniej gdy pisa-łem i moacutewiłem o wpływie dra-stycznych obrazoacutew na wypale-nie aktywistoacutew i aktywistek to właśnie to zdjęcie stawało mi przed oczami i nie pozwala-ło zasnąć

To nie jest tak że tego typu obrazy nie powinny być wyko-rzystywane przez aktywistoacutew i aktywistki praw zwierząt ndash wręcz przeciwnie Zdjęcia i na-

22 otwarteklatkipl

DRASTYCZNE CZY SŁODKIE

wpływ materiałoacutew graficznych na działanie aktywistoacutew i aktywistek praw zwierząt

tłum Paweł Brzeziński

23 otwarteklatkipl

grania z ferm przemysłowych ubojni polowań laboratorioacutew wiwisekcyjnych ferm futrzar-skich i innych tego rodzaju miejsc ilustrują przemocowy stosunek społeczeństwa do zwierząt Są ważnym świa-dectwem naszej niechlubnej historii Lecz ruch praw zwie-rząt się rozwija ndash podobnie jak technologia i media społeczne ndash a wraz z rozwojem pojawia się dyskusja jak w możliwie najlepszy sposoacuteb kształtować przekaz do społeczeństwa W tej dyskusji ważnym zagad-nieniem jest wykorzystywanie potencjalnie odpychających obrazoacutew Kiedy i w jaki sposoacuteb powinniśmy wykorzystywać drastyczne zdjęcia i nagrania proacutebując wpłynąć na zachowa-nia konsumenckie

Udowodniono że stoso-wanie strategii odstraszania w kampaniach antynikotynowych ndash na przykład umieszczanie na opakowaniach papiero-soacutew zdjęć chorych płuc ndash jest skuteczniejsze w odwodzeniu ludzi od palenia niż jakiekolwiek ostrzeżenie Ministra Zdrowia

Zdjęcia a filmy

W październiku 2012 r opu-blikowano wyniki dwoacutech badań dotyczących wykorzystywania zdjęć i nagrań w kampaniach informacyjnych Podczas jed-nego z nich przeprowadzonego dzięki finansowemu wsparciu organizacji FARM (Farm Animal Rights Movement) badanym osobom pokazywano trzy roacuteżne zdjęcia jedno o niskim stopniu drastyczności (martwa świnia na brudnej podłodze ubojni) jedno o średnim po-ziomie drastyczności (martwa świnia na zakrwawionej pod-łodze ubojni) i jedno o wyso-

kim poziomie drastyczności (martwa świnia z poderżniętym gardłem na zakrwawionej pod-łodze ubojni) Następnie zmie-rzono oddziaływanie każdego zdjęcia i jego wpływ na stosu-nek osoacuteb badanych do praw zwierząt według bdquoskali praw zwierząt Wuenschardquo wysoki wynik wskazuje na pozytywny a niski na negatywny stosunek do praw zwierząt Na blogu FARM wyjaśniono bdquonajbardziej skuteczne okazało się zdjęcie o niskim poziomie drastyczno-ści to o średnim poziomie było mniej skuteczne o wysokim poziomie zaś najmniej choć statystycznie nie miało to żad-nego znaczenia Oznacza to że chociaż zdjęcia te w roacuteżnym stopniu wpływały na postrze-ganie praw zwierząt istnieje 15 prawdopodobieństwo że udałoby osiągnąć się taki sam wynik nawet wtedy jeśli wpływ zdjęć byłby zerowyrdquo

Drugie badanie zostało przeprowadzone przez Huma-ne Research Council (HRC) na zlecenie VegFund W ramach tego badania proszono osoby w wieku od 15 do 23 lat by obejrzały informacyjny materiał filmowy i wypełniły kwestiona-riusz Zgodnie z popularnym modelem paid-per-view każdy uczestnik i uczestniczka otrzy-mała jednego dolara za obej-rzenie każdego z poniższych filmoacutew

Farm to Fridge(autorstwa Mercy For Animals) drastyczny film skupiający się na aspekcie etycznymwzbudzaniu wspoacutełczucia w ktoacuterym wykorzystano materiał filmowy zawierający sceny okrucieństwa wobec zwierząt na fermach przemysłowych Wykorzystany

materiał pochodzi przede wszystkim ze śledztw

Maxines Dash for Freedom (autorstwa Farm Sanctuary) film skupiający się na aspekcie etycznymwzbudzaniu wspoacutełczucia opowiadający historię krowy ktoacutera uciekła przed ubojem i została uratowana A Life Connected (autorstwa Nonviolence United) film skupiający się na przekonaniu konsumentoacutew do zastanowienia się nad wpływem ferm przemysłowych na zwierzęta środowisko naturalne i zdrowie ludzi Geico Couple (autorstwa Physicians Commitee for Responsible Medicine) film skupiający się na aspekcie zdrowotnym opowiadający historię pary ktoacutera przeszła na weganizm i z powodzeniem zrzuciła kilka kilogramoacutew

Po obejrzeniu każdego z filmoacutew przedstawiono oso-bom uczestniczącym w ba-daniu listę pytań na temat tego czego się dowiedziały czy chciałyby uzyskać wię-cej informacji na temat diety wegetariańskiej i wegańskiej jak kształtuje się ich obecne spożycie mięsa nabiału i jajek jak roacutewnież czy rozważają ograniczenie spożycia produk-toacutew pochodzenia zwierzęcego W przeciwieństwie do badania przeprowadzonego z finan-sową pomocą FARM badanie HRC wykazało że na uczestni-koacutew i uczestniczki najmocniej oddziaływały drastyczne obra-zy Po obejrzeniu przerażająco

1

2

3

4

dosłownego Farm to Fridge 36 osoacuteb biorących udział w badaniu stwierdziło że rozważa ograniczenie spoży-cia produktoacutew odzwierzęcych ndash średnio o 7 więcej niż w przypadku pozostałych mniej drastycznych filmoacutew I to biorąc pod uwagę że średnio osoby te były w stanie obejrzeć jedynie 78 filmu Mercy For Animals

Poleje się krew

W oparciu o te wyniki łatwo dojść do wniosku że w przy-padku zdjęć skuteczniejsze są łagodniejsze obrazy natomiast drastyczne sceny lepiej spraw-dzają się w filmach Niestety nie jest to takie proste

bdquoUważam że metodologia badań FARM nie jest najlepsza jeśli chodzi o zadawane pyta-nia i wybrane obrazyrdquo moacutewi założyciel Mercy For Animals Nathan Runkle W trakcie bada-nia zmierzono między innymi stosunek do praw zwierząt nie zapytano jednak o to czy ob-razy wpłynęły na podejście do chowu i hodowli zwierząt lub czy skłoniły do zmiany przy-zwyczajeń ndash jak na przykład do przejścia na weganizm bdquoW badaniu HRC ten czynnik został ujętyrdquo moacutewi Nathan bdquoUwzględniono w nim zmianę zachowań badanych osoacuteb a przecież o to właśnie cho-

dzi aktywistom i aktywistkom praw zwierząt Trudno bę-dzie znaleźć kogokolwiek kto stwierdziłby że chce oglądać drastyczne obrazy ale już po obejrzeniu to właśnie te osoby częściej zmieniają swoje przy-zwyczajeniardquo Nathan stwier-dza że wykorzystywanie dra-stycznych obrazoacutew kojarzy mu się z wyborami prezydenckimi bdquoWyborcy twierdzą że są zmę-czeni i zniechęceni negatywny-mi spotami Mimo tego rok w rok politycy z nich korzysta-ją ndash bo są skutecznerdquo Choć Nathan przyznaje że obrazy wykorzystane w pierwszym ba-daniu są poruszające uważa że niekoniecznie przedstawiają one okrucieństwo bdquoNa wszyst-kich trzech zdjęciach zwierzę jest już martwerdquo stwierdza bdquoMoim zdaniem nie obrazują one drastycznego okrucień-stwa dlatego że zwierzę na nich jest już martwe i niezdolne do odczuwania boacutelu Tak więc można by dyskutować czy to co w tym badaniu zostało uznane za bdquodrastycznerdquo rzeczy-wiście takie jestrdquo Bez względu na wszelkie badania aktywiści i aktywistki praw zwierząt zga-dzają się że drastyczne obra-zy są skuteczne bdquoNajchętniej wykorzystuję drastyczne filmy podczas akcji informacyjnych przeprowadzanych w systemie paid-per-view (osoba otrzymuje małą kwotę pieniężną za obejrzenie filmu) lub w szkołach ndash o ile oczywi-ście uda się namoacutewić nauczy-cielakę do pokazania Farm to Fridgrdquo moacutewi Chris Van Breen Wpływ jaki wyświetlany film miał na widownię ocenia między innymi po poacuteźniejszych komentarzach bdquoLudzie skar-żyli się że powinienem był ich ostrzec i że nigdy nie będą już

w stanie zjeść mięsa Że gdy-by wiedzieli co to za film to na pewno by go nie obejrzelirdquo Podobne komentarze słyszał podczas rozdawania ulotek z drastycznymi zdjęciami Jedna z osoacuteb powiedziała mu bdquoNie powinieneś rozdawać tych ulotek Dostałam tę ulotkę w zeszłym tygodniu i od tego czasu nie tknęłam mięsa Na jego widok zrobiło mi się niedo-brzerdquo Hm jak dla mnie wyglą-da to na strategię prowadzącą do celu

bdquoByłam wegetarianką przez wiele lat ale dopiero gdy zoba-czyłam nagrania z ferm prze-mysłowych zdecydowałam się przejść na weganizmrdquo moacutewi Jasmin Singer wspoacutełzałoży-cielka (wraz z Marian Sullivan) organizacji Our Hen House bdquoTak więc jak najbardziej uwa-żam że w wielu wypadkach drastyczne obrazy mogą być skuteczne Jednak paradoksal-nie nie wydaje mi się by za-wsze taka forma trafiała do ludzirdquo

Gdzieś pośrodku

bdquoStaram się być gdzieś pomiędzyrdquo pisze Doris Lin na swojej stronie o prawach zwie-rząt w portalu Aboutcom

Myślę że najbardziej drastycznym zdjęciem jakie dotychczas opublikowałam było to ćwiartowanego w Japonii wieloryba Sądzę że za pomocą drastycznych zdjęć można przekazać coś czego nie da się ująć

24 otwarteklatkipl

w słowa ale korzystając z nich byłabym ostrożna Wieloryb jest słabo oświetlony a zdjęcie zostało zrobione z pewnej odległości co odejmuje mu drastyczności

Z sondy umieszczonej na jej stronie wynika że czytelnicy i czytelniczki zgadzają się na wykorzystywanie przez ruch prozwierzęcy drastycznych ob-razoacutew ndash o ile będą one wyko-rzystywane z głową

bdquoSądzę że zaroacutewno jed-ne jak i drugie są skutecznerdquo moacutewi Jo-Anne McArthur ktoacute-rej zdjęcia wykorzystywanych i uratowanych zwierząt potra-fią być zaroacutewno przerażające jak i piękne bdquoWszystko zależy od odbiorcy Jedna osoba po zobaczeniu drastycznych ob-razoacutew postanowi wprowadzić zmiany w swoim życiu druga po prostu odwroacuteci wzrok Roacuteż-ne obrazy trafiają do roacuteżnych osoacuteb w związku z tym potrze-

ba roacuteżnych taktyk by doprowa-dzić do zmian ndash tego uczy nas roacutewnież historia innych ruchoacutew społecznych Drastyczne ob-razy do jednych osoacuteb przema-wiają do innych nierdquo zauważa McArthur bdquoDlatego też powinny być wykorzystywane przez ruch prozwierzęcy tak samo jak mniej drastyczne obrazy i informacje opracowania na-ukowe sanktuaria dla zwierząt pisanie listoacutew demonstracje rozdawanie ulotekrdquo Poda-je przykład bdquoDo przejścia na weganizm skłoniły mnie trud-ne i drastyczne obrazy Tim Pachirat autor Every Twelve Seconds pracował przez sześć miesięcy w ubojni i nie zrezy-gnował z jedzenia mięsa Zde-cydował się na ten krok dopiero po spotkaniu jednej z uratowa-nych kroacutew w sanktuarium w Woodstockrdquo

Jasmin dostrzega tu pewną prawidłowość

Osobiście nie wydaje mi się by statystyczny jedzący mięso Kowalski

kliknął na drastyczny obraz by zobaczyć więcej ndash lecz wyniki tych badań pokazują że się mylę Chodzi o to że tak naprawdę wcale się nie mylę lecz autorzy i autorki badań także mają rację Bo pokazywanie zdjęć bdquomilusich mięciutkich kotkoacutewrdquo jak roacutewnież zdjęć tego rodzaju z ferm przemysłowych też jest skuteczne nieprawdaż Myślę że w tym wypadku najważniejsze jest przesłanie ktoacutere rzecz jasna powinno być jak najbardziej wyraziste i strategicznie dopasowane

Podobnego zdania jest roacutewnież Karin Davis założyciel-ka United Poultry Concerns bdquoObecnie Internet pełen jest obrazoacutew cierpienia zwierząt za ktoacutere winę ponosi człowiekrdquo moacutewi bdquoJednak jeśli tym obra-zom nie będzie towarzyszyło pełne pasji przesłanie ndash nieko-niecznie w tym samym miej-scu raczej w postaci posługi-wania się etycznym językiem i tworzenia etycznych kontek-stoacutew ndash wydaje mi się że więk-szość ludzi może stwierdzić że to okropne lecz nie dostrzec że roacutewnież oni są za to odpo-wiedzialni i mogą to zmienić Myślę też że obrazy cierpią-cych i poniewieranych zwierząt należy zestawiać z obrazami

25 otwarteklatkipl

tych samych zwierząt żyjących szczęśliwie ndash obrazoacutew ktoacutere nie tylko są ładne lecz roacutewnież pełne ekspresji budzą emocje i poruszająrdquo

Roacutewnież w tym punkcie Karen i Jasmin się zgadzają bdquoCzasamirdquo moacutewi Jasmin bdquoto właśnie obrazy szczęśliwych zwierząt bardziej przemawia-ją do ludzi jako że ndash tak było w moim przypadku ndash osoba je oglądająca stwierdza JAK MOGĄ IM TO ZABIERAĆ Dla mnie najbardziej przejmujący jest na przykład widok kurcza-koacutew z sanktuarium VINE w stanie Vermont ktoacutere nawet podczas najsroższej zimy wolą spać na drzewachrdquo (Przyro-da stoi w rażącej opozycji do brudu ferm przemysłowych na ktoacuterych rocznie miliardy kur-czakoacutew i kur są chowane i więzione dla ich ciał i jajek)

Oproacutecz pokazywania cier-pienia zwierząt szczegoacutelnie

istotne jest przedstawianie ich jako jednostek przeciwstawia-nie się koncepcji zwierząt jako towaru moacutewi lauren Ornelas założycielka Food Empower-ment Project bdquoJeśli będziemy pokazywać tylko ich cierpienie nie pokażemy że mogą one wieść też normalne życie Weź-my na przykład kość słoniową Jeśli będziesz pokazywać jedy-nie martwe słonie z odpiłowa-nymi kłami to i tak przemoacutewi to do ludzi bo chyba każdya widziała obraz słonia stąpają-cego po sawannie Większość ludzi jest w stanie znacznie lepiej wyobrazić sobie słonia w jego środowisku natural-nym niż na przykład kurczakardquo lauren ktoacutera roacutewnież niejedno-krotnie korzystała z porusza-jących materiałoacutew ze śledztw uważa że drastyczne obrazy odgrywają istotną rolę w po-kazywaniu ludziom w jakich warunkach chowane są tzw

zwierzęta gospodarskie bdquoNie-mniej jednak czasami obawiam się że skupianie się na scenach szczegoacutelnie okrutnych ndash nawet jeśli wiemy że to codzienność ndash może bardziej zaszkodzić niż pomoacutecrdquo

Jej zdaniem lepiej jest położyć nacisk na przedstawia-nie obrazoacutew niezaprzeczalnie okrutnych takich jak na przy-kład przetrzymywanie zwierząt w niewoli lub okaleczanie ich (przypalanie dzioboacutew obcina-nie ogonoacutew i rogoacutew)

Wciąż czekamy na ostatnie słowo na temat wykorzystywa-nia obrazoacutew choć przypusz-czalnie nigdy ono nie padnie Możemy liczyć na dalsze dys-kusje i badania ktoacutere pozwolą ruchowi udoskonalić swoje metody i przekaz Jednak na chwilę obecną przygnębiające obrazy przede wszystkim ze śledztw zdają się brać goacuterę Nathan dodaje

Tak jak moacutewiłem wcześniej żaden konsument czy konsumentka nie powie ci że chce oglądać drastyczne obrazy Jednak niezaprzeczalnym faktem jest to że skutecznie przyczyniają się one do zmiany postaw i zachowań Drastyczne obrazy obok ktoacuterych ciężko przejść obojętnie i ktoacuterych nie da się zapomnieć stwarzają emocjonalną więź z tematem i dają początek dyskusjom na temat etyki A to właśnie te rzeczy wpływają na decyzje konsumenckie

27 otwarteklatkipl

Byłeś jednym z akty-wistoacutew ktoacuterzy w akcie solidarności wypalili sobie na ciele numer 269 Skąd pomysł na taką akcjęPomysł zrodził się wiele

lat temu w głowie Saszy On mieszka w Tel-Awiwie jeszcze jako dziecko przenioacutesł się tam z Mołdawii W temacie praw zwierząt Sasza działa już od 15 lat (może troszkę mniej) Taką

akcję wymyślił już bardzo daw-no temu ale na początku sam pomyślał że taki pomysł to jednak za dużo Kilka lat poacuteźniej opowiedział o swoim pomyśle innym izraelskim aktywistom

Wywiad z OLEGIEM OZEROWEM jednym z uczestnikoacutew akcji wypalania liczby 269

2 października 2012 w Światowym Dniu Zwierząt Hodowlanych na Placu Rabina Yitskhaka w Tel-Awiwie aktywiści ruchu

praw zwierząt przeprowadzili akcję solidarno-ściową mająca na celu ukazać głęboką empa-tię w stosunku do zwierząt zniewalanych i wykorzystywanych przez gatunek ludzki

Troacutejka aktywistoacutew w tym jeden ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji wypaliła sobie na skoacuterze numer bdquo269 Znakowanie poprzez wypalanie piętna rozgrzanym metalem jest po-wszechną praktyką stosowaną wobec niewin-nych zwierząt będących ofiarami eksploatacji dokonywanej przez ludzi na całym świecie Ta demonstracja miała za zadanie skierować naszą empatię w stronę obecnie najbardziej uciskanej grupy żywych istot ktoacutere mogą

odczuwać boacutel i cierpienie ndash w stronę zwierząt hodowlanych

A dlaczego właśnie bdquo269 bdquo269 to sym-boliczny ale naprawdę istniejący cielak ktoacutery urodził się na izraelskiej fermie mlecznej Jego życie zostanie zakończone w chwilę po tym gdy się zaczęło Poprzez wypalenie sobie tego numeru na własnych ciałach aktywiści poka-zali swoją solidarność z ofiarami ferm przemy-słowych i zapewnili wieczną pamięć sprawie o ktoacuterą walczą

Aktywistą ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji był Oleg Ozerow wieloletni działacz na rzecz praw zwierząt ktoacutery w poniższym wywiadzie opowiada o samej akcji reakcjach ludzi grani-cach poświęcenia oraz wielu innych ciekawych i ważnych kwestiach

pytania Olga Plesińska tłumaczenie i redakcja Marlena Kropidłowska

ale ich reakcja była na tyle negatywna że znoacutew odłożył go na kiedy indziej Ostatecznie rok poacuteźniej Sasza jeszcze raz przedstawił zarys akcji tym ra-zem wąskiemu kręgowi znajo-mych-aktywistoacutew i tym razem spotkał się ze wsparciem i entuzjazmem

Jak to się stało że znala-złeś się w Tel-AviviePonad 2 lata temu pozna-

łem izraelskiego aktywistę Przez cały ten czas utrzymy-waliśmy kontakt od czasu do czasu wymienialiśmy wia-domości na Facebooku czy rozmawialiśmy na Skypie Dodatkowo wraz z innymi ak-tywistami w Rosji wspieraliśmy izraelską kampanię przeciwko cieszącej się bardzo złą sławą fermie Mazor gdzie hodowano małpy ktoacutere potem wysyłano do laboratorioacutew żeby przepro-wadzać na nich badania

I kiedy Sasza przedstawił swoacutej pomysł znajomym wynik-nęła taka sytuacja że ze wzglę-doacutew bezpieczeństwa (w Izraelu łatwo można zniszczyć swoją karierę zawodową biorąc udział w podobnych wydarzeniach) w danym momencie poza Sa-szą w akcji moacutegł wziąć udział tylko jeszcze jeden człowiek Ten człowiek też kiedyś przyje-chał ze swoją rodziną z Rosji Przy okazji ciekawostką jest że pomimo tego że akcja była izraelska to jej uczestnikami byli ludzi mający w mniejszym lub w większym stopniu korze-nie w Związku Radzieckim

Znoacutew odbiegam od tematu Okazało się że w Izraelu nie da się znaleźć trzech osoacuteb do przeprowadzenia takiej akcji a minimalna liczba uczest-nikoacutew to właśnie troje - tak zdecydowali aktywiści bo

mniej uczestnikoacutew wyglądało-by naprawdę niezbyt dobrze Więc ten aktywista ktoacuterego poznałem dwa lata temu zapy-tał mnie czy chciałbym wziąć udział w takiej akcji

Czy od razu się zgodziłeśPrzyznaję że chwilę się

zastanawiałem Po prostu żeby pod wpływem impulsu nie na-pisać bdquoTak tak tylko pozwolić informacji powoli przeniknąć do moacutezgu Przez ten moment nie zastanawiałem się nawet zbyt dużo nad tym co robić a bardziej nad tym że ruch nie jest w stanie znaleźć w całym kraju nawet troacutejki do udziału w takiej akcji że tak nie może być W stosunku do siebie gdybym odmoacutewił odebrałbym to jako osobisty wstyd akty-wisty Przecież to też wymaga pewnego rodzaju poświęcenia ndash przyznać się że u ciebie w kraju do tego w takim w ktoacute-rym jest wielu wegan brakuje jednego () człowieka do prze-prowadzenia w pełni legalnej akcji Coacuteż przynajmniej wtedy tak myślałem że to w pełni legalna akcja Dopiero kilka dni przed dowiedziałem się że

zgodnie z izraelskim prawem nie wolno wykonywać celo-wych oparzeń na skoacuterze nawet w specjalnych salonach a co dopiero w przestrzeni publicznej

Co na to Twoi bliscy Na początku powiedzia-

łem o tym tylko kilku osobom ponieważ izraelscy aktywiści poprosili żeby informację prze-kazywać tylko tym rosyjskim aktywistom ktoacuterym w 100 ufam i ktoacuterzy mogą być gotowi przyjechać do Izraela i zrobić to samo Takich nie udało się zna-leźć z roacuteżnych względoacutew (ko-muś nie dali wolnego w pracy u kogoś nie było paszportu żona nie pozwoliła itd) Krew-nym nic nie moacutewiłem Jednak kiedy dowiedzieli się o akcji i obejrzeli wideo to zaczęło się Wszyscy dzwonili sto razy i analizowali co ze mną nie tak W rezultacie analiz powstały dwie głoacutewne wersji tego co się stało i tak albo 1) zwariowałem albo 2) musi chodzić o jakieś narkotyki

Jak Izraelki i Izraelczycy odebrali tą akcję Moacute-

28 otwarteklatkipl

wienie w Izraelu o holo-kauście to coś naprawdę mocnegoW tym temacie mogę opo-

wiedzieć dość interesującą hi-storię Jeden z naszych bdquowypa-laczy także aktywista z długim stażem kiedyś brał udział w pewnej akcji w Tel-Awiwie Podczas tamtej akcji stał z plakatem ktoacutery roacutewnież przy-roacutewnywał sytuację zwierząt do Holokaustu Podszedł do niego turysta i zaczął się oburzać na takie poroacutewnanie moacutewić że jest to niewłaściwe Wtedy aktywista odpowiedział Ty turysta będziesz moacutewił mnie Żydowi i obywatelowi Izraela ktoacutery ma w rodzinie ocalałych z Holokaustu co jest właściwe a co niewłaściwe

Głośno było o Was w mediachMedia głoacutewnego nurtu

w ogoacutele nie wykazały zainte-resowania akcją Inną kwe-stią jest to że akcja wywołała niebywałe poruszenie wśroacuted wegan i obrońcoacutew praw zwie-rząt Na chwilę obecną kam-panię 269 wspiera 20 krajoacutew Niedawno w Chorwacji miała miejsce akcja tatuowania liczby 269 a w Argentynie zrobiono w zasadzie dokładnie to samo co w Tel-Awiwie Myślę że to przełom zwłaszcza biorąc pod uwagę to że obecnie kampania ma na celu stworzenie między-narodowego symbolu protestu i oporu ale nie działającego w ukryciu tak jak ALF Działania mają być legalne i jawne ale roacutewnie bezkompromisowe

Na dzień dzisiejszy symboliczny tatuaż z liczbą 269 wykonało już ponad sto osoacuteb

a to przecież dopiero początek

W akcji wzięli udział sami faceci - to przypadek Nie było chętnych kobiet Czy może to była akcja dla bdquotwardzielirdquoNa jednym ze zdjęć na stro-

nie kampanii możesz zobaczyć dziewczynę ktoacutera naśladując nas wyraziła swoacutej sprzeciw Ona nawiasem moacutewiąc była prawdziwą bohaterką Skręciła z drutu kolczastego ten symbo-liczny numer rozżarzyła każdą cyfrę i przyłożyła ten rozgrzany drut do ręki i przycisnęła twar-dym przedmiotem I tak trzy razy Mało kto zdobyłby się na coś takiego Ja na przykład nie dałbym rady zrobić tego stopniowo Oczywiście wszy-scy bardzo chcieli żeby w akcji wzięła udział dziewczyna tak żeby całość nie wydawała się zbytnio hardcoreowa Nie-stety na tamtą chwilę żadnej nie udało się znaleźć [W stale trwających akcjach solidarno-ściowych tatuowaniawypa-lania sobie bdquo269 bierze udział wiele kobiet - OK]

Ci ktoacuterzy wypalali nu-mer na waszych ciałach nie bali się was skrzyw-dzić Trudno było znaleźć chętnych Jak układają się wasze stosunki już po wszystkim Wszyscy oni to obrońcy

praw zwierząt z długim sta-żem Aby im nie zaszkodzić nie będę się o nich rozpisywał powiem tylko że znalezienie ich w gronie wolontariuszy nie było trudne Oczywiście bali się że mogą nam zrobić większą krzywdę niż planowaliśmy i bardzo chcieli żeby wszystko poszło w miarę gładko

W związku z tym ćwiczyliśmy przebieg akcji na dachu domu gdzie zebraliśmy wszystkie niezbędne narzędzia Każdego wieczoru przez cztery kolejne dni Po kilka razy od początku do końca Następnie przy po-mocy lin spuściliśmy z dachu wszystkie sprzęty Po-tem sami zjechaliśmy z dachu i zaczęliśmy przymocowywać wszystko do dachu samocho-du Trzeba było widzieć miny przechodnioacutew w tamtym mo-mencie Wszystko to działo się w miejscu gdzie mieszkają głoacutewnie Erytrejczycy i Sudań-czycy czyli ludzie względnie dalecy od takich kwestii I nagle widzą zagrodę z drutu kolcza-stego załadowywaną na dach samochodu i trzech ludzi ktoacute-rzy mają w uszach przywieszki z numerem 269 takie jak u kroacutew i jeden z tych ludzi (ja) jeszcze trzyma czarne spoden-ki dwoma palcami żeby nie ubrudzić się świeżą farbą ktoacuterą trzeba była zamazać firmowe znaczki

Nasze relacje ze wszystkimi osobami ktoacutere wzięły udział w akcji stały się oczywiście bliższe Ale nie na poziomie częstszej komunikacji ndash po prostu czuję że gdzieś tam da-leko są ludzie z ktoacuterymi prze-żyłem bardzo ważne dla mnie dni uczucia ktoacutere są z tym związane trudno opisać można powiedzieć że jest to uczucie wypełniającego ciepła Już na zawsze będę związany z tymi ludźmi niewidzialnymi więzami I nie tylko z nimi W pierwszej kolejności ze zwierzętami

Wypuściliście naprawdę mocny i kontrowersyjny materiał Ale czy samo-okaleczanie się jest bdquowe-gańskierdquo W sensie sza-

29 otwarteklatkipl

nujemy innych staramy się działać na ich rzecz pomagać Po to by to ro-bić wielu z nas dba o dobrą kondycję zaroacutewno fizyczną jak i intelektualną Szanu-jemy ciała zwierząt ich nietykalność Nietykalność i autonomię innych ludzi A wy ranicie swoje ciała Rozumiem intencjęhellip Ale czy tędy drogaJa uważam że tak Akcja

nie jest jeszcze wystarczają-co ekstremalna skoro sprawa dotyczy mordowania ponad 150 miliardoacutew istnień rocznie Ja moacutegłbym zedrzeć z siebie skoacuterę gdybym miał pewność że takie coś pozwoli zatrzymać to szaleństwo Niestety tak by się nie stało Właśnie teraz w pełni to rozumiemy Jak powiedział Sasza bdquoWięcej nie można było zrobić Ludzie w większości nawet zbytnio się nie przerazili odkryciem praw-dy Chociaż kilkoma osobami jedzącymi mięso nawet tu w Rosji ta akcja wstrząsnę-ła Na zasadzie szoku - w ten dzień w ktoacutery obejrzeli wideo nie mogli zjeść mięsa na obiad Nie wiem na ile można ocenić takie zwycięstwo Ale podkreślę jeszcze raz to dopiero początek

Co się tyczy weganizmu i cielesności - weganizm często jest sprowadzany do jedzenia Pokazaliście dość spektakularnie że jest to o wiele więcej Że weganizm jest aktem solidarności Roacutewnież cielesnej Jakkolwiek patetycznie to nie brzmi ndash połączyliście się ze zwie-rzętami w części ich boacutelu Jak czujesz siebie po tym doświadczeniu Bliższy

zwierzętom Bardziej zaangażowany Nie uwierzysz ale takie

samo pytanie zadałem Laza-rosowi Gorelikowi ojcu Zohara trzeciemu aktywiście ktoacutery zro-bił sobie znamię A Lazaros zrobił sobie tatuaż w ramach izraelskiej akcji

Zadałem to pytanie bo sam poczułem że stałem się bliższy zwierzętom że moacutej los stał się bliższy ich losowi przecież my wszyscy jesteśmy bezimiennymi stworzeniami z numerami porządkowymi wypalonymi na naszych ciałach

I zwierzęta nie mogą liczyć na nikogo więcej niż na swoich braci obrońcoacutew praw zwierząt Oznacza to że oproacutecz bliskości poczułem jeszcze coś ważniej-szego pewnego rodzaju po-trzebę wzięcia jeszcze większej odpowiedzialności za swoje działania i aktywizm Zrozu-miałem ze muszę robić więcej i wahać się mniej Zrozumia-łem ze strach i wątpliwości nie pomogą kiedy toczy się taka poważna i istotna walka

Tu bym chciała wroacutecić do boacutelu czy warto było go doświadczyć Czym ten boacutel jest dla Ciebie Jaki jest dla Ciebie jego sym-boliczny głębszy wymiarWszystko co robiłem dla

zwierząt uważam za warte doświadczenia Absolutnie wszystko Teraz w Rosji zaczy-na się prawdziwa wojna z mordercami psoacutew ktoacuterych

30 otwarteklatkipl

jest kilkuset w całym kraju A aktywistoacutew ktoacuterzy są gotowi realnie działać w tym temacie (także legalnymi metodami) można policzyć na palcach Właśnie dzisiaj ogłoszono że hycle donoszą na policję na obrońcoacutew praw zwierząt w tym na mnie Czym by się to nie skończyło to jestem pewien że warto to robić

Nie pamiętam o boacutelu ale każdego dnia patrzę na znamię i ono przypomina mi dzień za dniem ze moje osobiste i domowe życie to niepotrzebna krzątanina Staram się na nią tracić coraz mniej i mniej cza-su Planuję zrezygnować z pracy w biurze tak by w pełni moacutec się poświęcić obronie praw zwierząt Jeśli to wszyst-ko brzmi zbyt patetycznie ndash wybaczcie I nie proacutebuję tu z siebie robić żadnego bohate-ra w żadnym wypadku Prze-ciwnie wydaje mi się że nie udało mi się osiągnąć przesad-nie dużo w ciągu tych moich

30 lat życia Oczywiście tak jak wspominałem wcześniej symboliczne znaczenie bdquo269rdquo jest bardzo duże Jeśli kampa-nia będzie rozwijać się w takim tempie to w ciągu powiedzmy 5 lat bdquo269rdquo stanie się szeroko rozpoznawalnym symbolem sprzeciwu wobec zagłady zwierząt lub ich holokaustu jak powiedzieliby moi izraelscy przyjaciele Ludzie będą wi-dzieć te cyfry i będą wiedzieć ze człowiek ktoacutery je nosi ndash nie-ważne czy na koszulce czy jako tatuaż czy znamię jest radykalnie nastawiony przeciw-ko temu co się dzieje

Na koniec ndash warto było to zrobićNiedawno rozmawialiśmy

z Saszą na ten temat Roz-mawialiśmy w kontekście zachęcenia ludzi w Rosji do akcji tatuowania się 18 grudnia Moacutewiłem że istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo ze nie znajdziemy w Rosji ludzi

ktoacuterzy będą chcieli zrobić coś takiego i zapytałem Saszę czy może ja powinienem dodatko-wo zrobić jeszcze tatuaż żeby w ten sposoacuteb i Rosja wsparła dalej akcję I Sasza odpowie-dział bdquoOleg wiesz że jeśli to by zależało od nas to dawno już byśmy pokryli swoje ciała piętnami i tatuażami od głowy do piętrdquo Ale nam są niezbędni nowi ludzie w kampanii Innymi słowy powtarzanie akcji nie ma większego sensu Żeby roz-winąć kampanię konieczne są nowe radykalne działania i ja z przyjemnością wezmę w nich udział Przy okazji mogę wspomnieć że w ramach mię-dzynarodowej tatu-akcji tatuaż 269 wykonało 4 Rosjan i 2 Białorusinoacutew

To znaczy że sytuacja nie jest beznadziejna i z pewnością uda nam się zwyciężyć Musimy zwyciężyć

31 otwarteklatkipl

Kiedy jest mi źle myślę o tym jak źle jest bezsilnym bezbronnym zwierzętom w tych potwornych gułagach rozpaczy To nadaje perspektywę mojemu boacutelowi Pamiętam roacutewnież o tym że ja znalazłem się tu z wyboru Zwierzęta nie

Zachęcam aktywistoacutew aby dbali o swoje zdrowie Trzymajcie się blisko swoich rodzin i ludzi ktoacuterych kochacie Bądźcie dla siebie dobrzy Miejcie poczucie humoru Ostatnio trochę medytowałem i bardzo mi to pomogło Polecam roacutewnież by pić duże ilości wody regularne ćwiczyć uprawiać chociaż jeden sport słuchać muzyki dużo czytać i choć raz dziennie wybuchnąć radosnym śmiechem

Stres pojawi się na pewno Życie aktywistoacutew jest bardziej intensywne wrażliwe i czujne niż życie wielu innych osoacuteb Z definicji jest więc nieustannie podatne na wszechobecną przemoc Gdybym jednak miał wybrać jedno z dwojga to wolałbym się spalić wiodąc autentyczne życie pełne wspoacutełczucia niż powoli rdzewieć prowadząc życie pełne przemocy i pozbawione refleksji Nie ma powodoacutew żeby czegokolwiek żałować

Nie ma odwrotu

PHILIPP WOLLEN na temat aktywizmu

Page 14: Otwarte Klatki Biuletyn 1/2013

oskoacuterowane tuszki zwierząt zgromadzone nieopodal płotu

Należy pamiętać że otrzy-mane materiały nie zawsze pokazują wszystkie problemy występujące na danej fermie Można więc przypuszczać że statystyki podane w raporcie to wartości minimalne i prawdo-podobnie przy dłuższej i bar-dziej dokładnej kontroli byłyby wyższe

W związku z powyższymi faktami nasuwa się wniosek iż w hodowli przemysłowej nie da się zapewnić odpowiednich warunkoacutew do bytowania zwierząt i sama w sobie tego typu hodowla jest zaprzeczeniem ich dobrostanu

Jedynym skutecznym rozwiązaniem jest całkowity zakaz hodowli zwierząt na futra

W związku z wynikami śledztwa Fundacja Viva Polska działająca w ramach Kolacji na rzecz Zakazu Hodowli Zwierząt na Futra w Polsce skierowała do prokuratury zawiadomienia o łamaniu prawa dotyczące

trzech miejsc na ktoacuterych zaob-serwowano największe zanie-dbania

Kilka dni po publikacji ra-portu w listopadzie 2012 r Ekostraż oraz Otwarte Klatki przeprowadziły wspoacutelnie inter-wencję na fermie pod Ostro-wem Wielkopolskim Jeden z trzymanych tam lisoacutew miał ogromne narośla w jamie ustnej i został odebrany wła-ścicielowi oraz przewieziony do Wrocławia gdzie poddano go leczeniu Zdaniem pracowni-koacutew Powiatowego Inspektoratu Weterynarii w Ostrowie Wiel-kopolskim ktoacutery kontrolował tę fermę zaledwie dwa tygodnie wcześniej w dniu interwencji bdquokondycja wszystkich zwierząt na fermie była bardzo dobra Odebrany lis nigdy nie był le-czony przez właściciela a w ujawnionym podczas in-

terwencji stanie znajdował się przynajmniej od kwietnia 2012 r Pomimo udzielenia facho-wej opieki nie udało się ocalić mu życia Zmiany okazały się na tyle rozległe że skazywały go na ciągłe cierpienie a ich chirurgiczne usunięcie było niemożliwe

Pełen tekst raportu dostępny jest na stronie wwwotwarteklatkipl

Bibliografia NIK Delegatura w Poznaniu bdquoIn-

formacja o wynikach kontroli spra-wowania nadzoru przez inspekcje państwowe nad funkcjonowaniem ferm zwierząt futerkowych w woje-woacutedztwie wielkopolskimrdquo

Raport Stowarzysenia Otwarte Klatki - bdquoCena Futra - rzeczywistość polskich ferm futrzarskichrdquo

Kiedy przygotowywaliśmy publikację materiałoacutew ze śledztwa zupełnie nie wiedzieliśmy czego się spodziewać Oczywiście padły oskarżenia że to oszustwo że flash aparatu bardziej szko-dzi zwierzętom w klatkach niż samo życie na fermie Jednak w reakcjach ludzi dominowały gratulacje za dobrze wykonaną pracę i szczera wściekłość na to co robi w Polsce przemysł fu-

trzarski Wiedzieliśmy już że obraliśmy właściwy kurs i że warto iść tą drogą Nabraliśmy pewności że właśnie upublicznie-nie prawdziwego obrazu hodowli zwierząt na futro jest tym czego przemysł futrzarski boi się najbardziej Tak samo jest w przypadku każdego innego przemysłu opartego na wyzysku zwierząt

14 otwarteklatkipl

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

15 otwarteklatkipl

Całkiem niedawno byli-śmy świadkami histo-rycznego wręcz wy-

darzenia Parlament Holandii przegłosował zakaz hodowli zwierząt na futra z 12-letnim okresem przejściowym Nie jest to pierwszy kraj ktoacutery wprowa-dził taki zakaz ndash jednak w przypadku Holandii sytuacja jest wyjątkowa przede wszyst-kim dlatego że nigdy wcześniej zakaz nie objął przemysłu ktoacutery był tak silny Statystyki z ubiegłego roku pokazują że Holandia jest w ścisłej świato-wej czołoacutewce jeśli chodzi o produkcję skoacuter z norek

Organizacja Bont voor Dieren (Futro dla Zwierząt) powstała w 1986 roku i wtedy mniej więcej rozpoczęły się pierwsze starania Holendroacutew o wprowadzenie zakazu ho-dowli zwierząt na futro Po raz ostatni do mobilizacji w spra-wie zakazu doszło w roku 2006 W październiku tamtego roku SP (Partia Socjalistyczna) oraz Partij van de Arbeid (Partia Pracy) zaproponowały ustawę zakazującą takiej hodowli Od tamtego momentu ruch prozwierzęcy zaczął skupiać się na lobbowaniu w parlamencie Aby uzyskać większość konieczną do wprowadzenia zakazu trzeba było przekonać kilka partii do głosowania za nim W ocenie Femke Zandberg członkini

Bont Voor Dieren dużą rolę odegrały roacutewnież śledztwa na fermach hodujących zwierzęta na futro

Jeden obraz wart jest tysiąca słoacutew W 2008 roku nagrano więc materiał na kilku fermach norek i filmy te zostały pokazane politykom Nagrań używaliśmy także w trakcie kampanii

Hodowcy nie przyglądali się tym działaniom bezczynnie Wydali miliony euro na reklamy w telewizji i prasie Na szczę-

ście ta kampania nie przyniosła im sympatii społecznej ktoacuterej się z pewnością spodziewali Dyskusja zaczęła skupiać się na sytuacji materialnej po-szczegoacutelnych właścicieli ferm

Po okresie lobbowania większość parlamentarna głosująca za zakazem składała się z następujących partii SP (Partia Socjalistyczna) Partij van de Arbeid (socjal-demokra-ci) Partij voor de Dieren (Par-tia dla Zwierząt) GroenLinks (Zieloni partia lewicowa) D66 (demokraci) i Partij voor de Vrijheid (Partia Wolności pra-wica) Partie ktoacutere głosowały przeciwko zakazowi to VVD (partia liberalna) Liberals CDA (chadecja) ChristenUnie i SGP (obie są partiami religijnymi)

Zandberg zauważa roacutewnież

i jego konsekwencje dla Polski

Zakaz w Holandii

że bdquofuter na ulicach jest więcej niż kiedykolwiek wcześniej Z drugiej strony rośnie też ilość ludzi ktoacuterzy zdecydo-wanie występują przeciwko futromrdquo Bont voor Dieren nie zaprzestało więc protestoacutew przeciwko futrom tylko dlatego że przemysł został zdelegalizo-wany Teraz środek ciężkości przenioacutesł się na zachowania konsumentoacutew Organizacja wspoacutełpracuje z projektantami mody i markami aby wspoacutelnie zmieniać podejście ludzi do mody Efektem tej wspoacutełpracy jest min prezentacja bdquoSusta-inable Storiesrdquo przedstawiona w trakcie Amsterdamskiego Tygodnia Mody Prezentacja dotyczyła praw zwierząt oraz dwoacutech marek ktoacutere bardzo po-ważnie podchodzą do tematu niewykorzystywania surowcoacutew odzwierzęcych oraz ekologii Ecological Textiles i Honest By

Zdaniem Zandberg jeśli chodzi o sprawy dotyczące zwierząt Holandia zdecydowa-nie podąża w dobrym kierunku bdquoCoraz więcej uwagi poświęca się dobrostanowi zwierząt i ich prawom Coraz więcej ludzi zdaje sobie sprawę z tych rze-czy W 2012 roku Holendrzy po raz pierwszy zjedli mniej mię-sa ale więcej za nie zapłacili Mamy też Partij voor de Dieren (Partię dla Zwierząt) ktoacutera in-spiruje roacuteżne działania na rzecz zwierzątrdquo

Co ten zakaz oznacza dla Polski

Już teraz Polska jest atrak-cyjnym krajem dla zagranicz-nych inwestoroacutew Głoacutewną zaletą są niskie koszty prowa-dzenie fermy niższe płace dla pracownikoacutew mniej restrykcyj-

ne prawo i stosunkowo nieduży sprzeciw okolicznych miesz-kańcoacutew i społeczności Do-datkowo całość produkcji jest sprzedawana do zagranicznych domoacutew aukcyjnych co w obli-czu niższych kosztoacutew generuje dodatkowy zysk Należy zatem podejrzewać że zakaz hodowli zwierząt na futra w Holandii i wynikający z niego dwunasto-letni okres przejściowy będzie oznaczał znaczny wzrost liczby inwestycji z holenderskim kapi-tałem w Polsce

W jaki sposoacuteb zagranicz-ne firmy działają w krajach o bardziej sprzyjających warun-kach inwestycyjnych pokazuje przykład amerykańskiej firmy Smithfield Foods ktoacutera w 1999 roku przejęła firmę Animex SA jednego z największych produ-centoacutew mięsa w Polsce

W 2003 roku Inspekcja Ochrony Środowiska wraz z Państwową Inspekcją Sani-tarną Inspekcją Weterynaryjną i Nadzorem Budowlanym prze-prowadziła kontrolę na 14 fermach trzody chlewnej należących do koncernu Pod-czas kontroli stwierdzono iż bdquokierownictwa wszystkich

14 kontrolowanych ferm na-leżących do amerykańskiego koncernu Smithfield Foods dopuściło do naruszenia prze-pisoacutew ochrony środowiska oraz przepisoacutew prawa budowlanego jak też wymagań wynikających z przepisoacutew sanitarnych i wete-rynaryjnychrdquo

Stwierdzone naruszenia to między innymi brak pozwoleń na wyprowadzanie gazoacutew i pły-noacutew do powietrza zanieczysz-czanie środowiska gnojowicą brak wymaganych szczepień u pracownikoacutew czy wręcz nie-zarejestrowanie prowadzenia działalności u Powiatowego Lekarza Weterynariirdquo

W 2005 roku brytyjska organizacja Compassion in World Farming przeprowadziła śledztwo na dwoacutech fermach świń w Polsce należących do Smithfield Foods

Film pokazuje bardzo złe warunki w ktoacuterych zwierzęta są hodowane Tak więc okazało

16 otwarteklatkipl

17 otwarteklatkipl

się że po raz kolejny kontrole nie były w pełni skuteczneObecnie w Polsce istnieje przy-najmniej kilka ferm norek z kapitałem holenderskim Ferma w Żdżarach została w zeszłym roku ukarana za zatruwanie pobliskiego strumy-ka ściekami przemysłowymi I choć mandat został przyjęty to nieznaczna kwota 500 zł powinna być dla właściciela holenderskiej firmy Futrex je-dynie potwierdzeniem tego że w Polsce przepisy dla tego typu działalności są dużo bardziej korzystne niż w innych krajach Kolejna ferma w Radachowie w wojewoacutedztwie lubuskim na-leżąca do holenderskiej spoacutełki Farm Equipment International przez pracownikoacutew była oskar-żana o łamanie ich praw Cho-dzi między innymi o brak dostę-pu do wody pitnej urągające

warunki noclegowe dla pra-cownikoacutew czy ich zastrasza-nie Mieszkańcy miejscowości Karsko w wojewoacutedztwie za-chodniopomorskim oskarżają Farm Equipment International że należąca do spoacutełki ferma przyczynia się do znacznego obniżenia jakości życia jak roacutewnież stwarza zagrożenie dla okolicznej fauny W ostatnim czasie spoacutełka zapowiedzia-ła plan powiększenia obsady fermy do 140 tysięcy zwierząt

Jeśli lokalne władze miałyby na to przystać ferma będzie jedną z największych jeśli nie naj-większą fermą norek w Polsce

Bowiem bdquoholenderski stylrdquo to duże fermy na ktoacuterych hodowanych jest kilkadziesiąt tysięcy zwierząt Fermy są szczelnie otoczone wysokimi murami ogrodzeniami z siatki stalowej drutami pod napię-ciem

Wyposażone są w szczelny system monitoringu i innych zabezpieczeń elektronicznych nad ktoacuterymi dodatkowo dy-żurują pracownicy ochrony Zakaz prowadzenia hodowli zwierząt na futra w Holandii oznacza że w Polsce tego typu ponurych miejsc może zacząć przybywać

Może chociaż nie musi Nie tylko mieszkańcy Karska prote-stują przeciwko budowie

i rozbudowie ferm norek w swojej okolicy Protesty trwają między innymi w takich miejscowościach jak Krąpiel Sobieszczany-Kolonia Bu-dzieszwice Mięcierzyn Jarząb-ki czy Wola Skorzęcka Jest to jedynie kilka miejsc na mapie Polski w ktoacuterych mieszkańcy domagają się godnych warun-koacutew życia i realnego wpływu na to co dzieje się w ich gminach Bo to właśnie mieszkańcoacutew i gmin (oraz

przede wszystkim zwierząt na fermach) dotyczą tego typu inwestycje Znaczenie tych protestoacutew jest kluczowe z tego powodu iż niedopusz-czenie do powstania fermy oznacza że nie powstaje pro-blem z ktoacuterym poacuteźniej trzeba się zmagać Roacutewnocześnie protesty stwarzają nieprzyjazny klimat w ktoacuterym inwestorzy nie czują się bezkarni gdyż wiedzą że ich działania są monitoro-wane i spotykają się ze sprzeciwem

Dotychczasowe doświad-czenia pokazują jednak że mimo protestoacutew przynajmniej część ferm powstanie co przy prawdopodobnym masowym exodusie holenderskich ho-dowcoacutew na wschoacuted oznacza mimo wszystko kolejne miliony zwierząt zabijane na terenie Polski I choć rola protestoacutew jest nie do przecenienia naj-istotniejsze wydaje się obecnie wstąpienie w ślady Holendroacutew i zainicjowanie poważnej i me-rytorycznej dyskusji na temat wprowadzenia zakazu hodowli zwierząt na futra w Polsce

Rządy krajoacutew takich jak Wielka Brytania i Austria doszły już do wniosku że najskuteczniejszym sposobem zapobiegania cierpieniu zwierząt jest niedopuszczanie do niego Parlament Słowenii głosował w tej sprawie pod koniec stycznia Kiedy ta sprawa znajdzie się w polskim Sejmie zależy roacutewnież od nas

Tym artykułem rozpoczynamy cykl ktoacuterego celem jest przedstawienie w perspektywie psychologii relacji między człowiekiem a innymi zwierzętami1 w kontekście ich eksplo-atacji oraz omoacutewienie technik z zakresu psychologii wpływu społecznego przydatnych

osobom działającym na rzecz zmian w społeczeństwie

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

Praktycznie każdy zajmu-jący się kwestią ochrony praw zwierząt w pewnym momencie przeżywał wielką frustrację spowodowaną niespoacutejnością ludzkiego zachowania Z jednej strony większość z nas uznaje zdolność zwierząt do odczuwa-nia boacutelu Według badań CBOS--u z 2006 roku aż 82 osoacuteb deklaruje przekonanie o tym że wszystkie zwierzęta odczuwają boacutel tak samo jak ludzie Potępienie krzywdzenia zwierząt jest obecnie normą społeczną choć zauważalne są roacuteżnice między mieszkańcami wsi ktoacuterzy będąc grupą trud-niącą się w eksploatacji zwie-rząt niejako z konieczności

przejawiają mniejsze dla nich wspoacutełczucie a mieszkańcami miast Roacutewnież pewne roacuteżnice w deklarowanym podejściu do zwierząt są widoczne pomię-dzy mężczyznami a kobietami co ma związek z kulturową symboliką mięsa i koncepcją męskości Dominujący wspoacuteł-cześnie stosunek do zwierząt wyraża się roacutewnież istnieniem takich dokumentoacutew jak Świa-towa Deklaracja Praw Zwierząt przedłożona w UNESCO w 1997r oraz nasza Ustawa o ochronie praw zwierząt Oba teksty zaczy-nają się pięknymi słowami ktoacutere mogłoby się wydawać powinny nieść za sobą realną poprawę w naszym stosunku do zwierząt

Według analiz Stevena Pinkera poziom przemocy na świecie stale spada Żyjemy prawdopodobnie w najspokoj-niejszych czasach jakie do tej pory miały miejsce W XVI wieku popularną w Pary-żu rozrywką było palenie kotoacutew Wiszące na sznurku zwierzę ku uciesze gapioacutew było powoli opuszczane w płomienie Dziś trudno sobie wyobrazić by w Europie społeczeństwo przy-zwoliło na tego typu publiczne torturowanie zwierząt Mimo tej ogromnej zmiany ktoacutera dotyczy nie tylko zwierząt ale roacutewnież kobiet dzieci ludzi o innym pochodzeniu etnicz-nym innej orientacji płciowej

JEDNE KOCHASZ INNE ZJADASZczyli jak działa dysonans poznawczy

18 otwarteklatkipl

Mikołaj Szulczewski

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

19 otwarteklatkipl

itp nadal nasz świat jest pełen przemocy i ze względu na wzrost populacji oraz uprzemy-słowienie rolnictwa a co za tym idzie wzrost konsumpcji pro-duktoacutew odzwierzęcych praw-dopodobnie ilość cierpienia zadawanego przez ludzi innym gatunkom jest nieporoacutewnywal-nie większa niż w przeszłości

Właśnie ta niezgodność pomiędzy tym jak ludzie traktu-ją zwierzęta a tym jaką troskę i sympatię względem nich deklarują jest częstym źroacutedłem konsternacji wśroacuted aktywistoacutew prozwierzęcych czy po prostu wegan w kontaktach z osoba-mi jedzącymi produkty odzwierzęce

Aby lepiej zrozumieć jak to jest możliwe żeby naraz kochać zwierzęta i produkty odzwierzęce odwołam się do koncepcji człowieka w psy-chologii społecznej Ten dział psychologii zajmuje się poszu-kiwaniem czynnikoacutew wpływają-cych na nas z zewnątrz takich jak inni ludzie czy kultura nie przywiązując wagi do tego co poszczegoacutelnych ludzi od siebie roacuteżni W związku z tym psycho-logia społeczna w ogromnej mierze opiera się na ekspery-mentach w ktoacuterych modyfikuje się ludzkie poglądy czy zacho-

wania za pomocą manipulowa-nia zewnętrznymi zmiennymi Tego typu badania dają dość spektakularne rezultaty ktoacutere w dużym stopniu zaprzeczają archaicznej koncepcji człowieka jako zwierzęcia racjonalnego

Elliot Aronson jedna z naj-ważniejszych postaci w kroacutetkiej historii psychologii społecznej napisał w kontekście koncep-cji zwanej teorią dysonansu poznawczego że teoria ta bdquonie przedstawia człowieka jako istotę racjonalną lecz raczej skłonną do racjonalizacjirdquo Racjonalizacja to uzasadnianie własnych czynoacutew pozornie lo-gicznymi i racjonalnymi argu-mentami w celu między innymi zmniejszenia poczucia winy i wzmocnienia samoakceptacji Intelektualna akrobatyka jaką potrafi przejawiać wiele osoacuteb w konfrontacji z faktem że konsumpcja pokarmoacutew od-zwierzęcych powoduje cierpie-nie i śmierć wielu zwierząt wy-jątkowo pasuje do tej definicji

Jako pierwszy użycie teorii dysonansu poznawczego w celu wyjaśnienia niespoacutejno-ści w zachowaniu i poglądach ludzi względem zwierząt za-proponował prof Scott Plous Jego opublikowany w 1993 roku artykuł pt bdquoPsychologicz-

ne mechanizmy w eksploatacji zwierzątrdquo stanowi obecnie do-datek do podręcznika na temat uprzedzeń i dyskryminacji

Dysonans poznawczy to teoria opracowana w latach 50-tych przez amerykańskiego psychologa społecznego Leona Festingera Zakłada ona istnie-nie silnej potrzeby wewnętrznej spoacutejności szczegoacutelnie pomiędzy poglądami i zachowaniem Gdy występuje niezgodność między dwoma elementami poznaw-czymi np tym co robię a tym co uważam że powinienem robić konieczne staje się zredu-kowanie owego dysonansu

Uważa się że dysonans poznawczy wywołuje napięcie ktoacuterego chęć zredukowania staje się motywacją do np zmiany poglądoacutew czy zmiany zachowania

Typowym przykładem przywoływanym w celu zo-brazowania jak działa dyso-nans poznawczy jest palenie papierosoacutew Wszyscy obecnie wiedzą że jest ono szkodliwe dla zdrowia Niewielu ludzi jest w stanie palić z pełną świado-mością jego konsekwencji dla zdrowia Stąd średnio wśroacuted palaczy występuje przekonanie o niższej szkodliwości palenia niż wśroacuted osoacuteb niepalących usłyszeć też można od nich wiele anegdot o palącej babci żyjącej do 90-ego roku życia czy inne proacuteby bagatelizowania szkodliwości palenia

Modelowym przykładem dysonansu poznawczego jest roacutewnież kwestia konsumpcji pokarmoacutew odzwierzęcych

Ludzie nie lubią krzywdzić zwierząt a jednocześnie lubią jeść mięso Zadawanie cierpie-nia zwierzętom jest powszech-nie uważane za niemoralne a większość z nas uważa siebie za dobrych ludzi i nie zamierza przestać tak o sobie myśleć nawet w obliczu faktoacutew na temat konsekwencji własnych decyzji konsumenckich Mo-tywacja do obrony wizji siebie jako osoby dobrej i moralnej jest bardzo silna

Ta niespoacutejność nazywana jest w psychologii społecznej bdquoparadoksem mięsardquo

Co można zrobić w sytu-acji dysonansu poznawczego tego typu Przede wszystkim można zrezygnować z jedze-nia produktoacutew odzwierzęcych Niestety zmiana zachowania zazwyczaj przychodzi ludziom trudniej niż zmiana poglądoacutew Wiąże się z tym większy dy-sonans i tym bardziej spek-takularne metody jego reduk-cji ktoacutere coraz intensywniej zmniejszają możliwość racjo-nalnego myślenia

Prof Scott Plous wymienił kilka przykładowych sposoboacutew w jakie ludzie radzą sobie z tą wewnętrzną niespoacutejnością unikanie tematu uznanie że eksploatacja zwierząt jest niezbędna do przetrwania np bdquomusimy jeść białko zwierzę-cerdquo umniejszanie kwestii za pomocą poczucia humoru np bdquorośliny też czująrdquo negowanie tego że zwierzęta odczuwają boacutel tak samo jak ludzie (co jest zdaniem Plousa najczęstszym mechanizmem) Oczywiście lista metod radzenia sobie

z dysonansem poznawczym związanym z eksploatacją zwierząt nie ogranicza się do wymienionych powyżej W cią-gu ostatnich kilku lat pojawiła się seria badań eksperymen-talnych omawiających ostatni z wymienionych przez Plousa mechanizm Badania te zosta-ną omoacutewione w następnym numerze biuletynu

Scott Plous wyroacuteżnił kilka kwestii dotyczących naszej kul-tury ktoacutere pomagają ludziom unikać doświadczania dyso-nansu poznawczego Przede wszystkim finalny produkt z ktoacuterym obcuje konsument zostaje na kilka roacuteżnych spo-soboacutew oddzielony od żywego zwierzęcia To oddzielenie

sprawia że w codziennym ży-ciu nie musi się konfrontować z niewygodną prawdą na temat pochodzenia kupowanych przez niego produktoacutew

Eufemizmy stosowane w myślistwie (np krew ndash farba pioacutero ndash ptak) są dobrym przy-kładem użycia języka ktoacutery ma moc maskowania tego co się naprawdę dzieje Język od zawsze był doskonałym mo-ralnym narzędziem obronnym służącym zmniejszaniu wyrzu-toacutew sumienia Stosowanie eu-femizmoacutew pomaga złagodzić brutalny sposoacuteb w jaki traktuje się zwierzęta W rzeźniach nie zabija się zwierząt tylko ubija krowy są żywcem wołowym a potem tylko tuszami Finalny

20 otwarteklatkipl

produkt rzadko kiedy nazywa się tak samo jak zwierzę ktoacutere-go ciała jest częścią Ludzie nie jedzą kroacutew tylko wołowinę Ta subtelna roacuteżnica w kategory-zacji pomaga oddalić od świa-domości fakt że ten produkt to fragment czyjegoś ciała

Kolejnym elementem jest sam wygląd produktoacutew od-zwierzęcych W naszej kulturze unika się eksponowania w skle-pach elementoacutew ciała ktoacutere są skojarzone z osobowością jak np twarz oczy czy moacutezg Są one roacutewnież rzadko jedzo-ne Cytując za prof Plousem czasopismo branży mięsnej bdquopoznać klienta z wiedzą że ten kawałek baraniny ktoacutery wła-śnie kupił był częścią anatomii jednego z tych pięknych ma-łych stworzeń ktoacutere widzimy hasające po polach wiosną jest prawdopodobnie najpew-niejszym sposobem uczynienia z niego wegetarianinardquo

Dodatkowo ważne jest to by przemysł mięsny był niewi-doczny dla przeciętnych ludzi Oddalony od miasta trudno do-stępny tak by jak najmniej ludzi miało pojęcie o tym co właści-wie się za tymi murami dzieje

Dzięki temu wiedza na te-mat praktyk stosowanych w hodowli zwierząt jest w spo-łeczeństwie minimalna Mało kto wie o kastrowaniu żywcem odbieraniu cieląt od matek kojcach porodowych ciasnych klatkach Większość ludzi ma bardzo nikłe pojęcie na temat pochodzenia produktoacutew od-zwierzęcych co pozwala im

uniknąć niewygodnej sytuacji konfrontacji z faktami na temat warunkoacutew i sposobu traktowa-nia zwierząt w rolnictwie

Plous zwroacutecił roacutewnież uwa-gę na rolę socjalizacji w kształ-towaniu się naszych postaw wobec produktoacutew odzwierzę-cych Oddzielanie od wiedzy na ten temat ma swoje początki we wczesnym dzieciństwie

Zabawki przedstawiające szczęśliwe zwierzęta gospodarskie na farmie książeczki w ktoacuterych zwierzęta opowiadają o tym co bdquodająrdquo ludziom i jak bardzo są szczęśliwe specjalne kolorowe opakowania produktoacutew mięsnych mające zachęcić dzieci do ich jedzenia ndash wszystko to przyczynia się do stworzenia nieprawdziwych przekonań na temat tego jak traktowane są zwierzęta

Oczywiście dzieci pytają roacutewnież rodzicoacutew o pochodze-nie produktoacutew odzwierzęcych a odpowiedzi nie mogą prze-cież zniechęcać do jedzenia w związku z czym ciężko ocze-kiwać szczerego dosadnego

wyjaśnień ze strony rodzicoacutew Sytuacja ta prowadzi u dzieci do całkowitego zniekształcenia obrazu losu zwierząt

W badaniu przeprowadzo-nym przez Plousa w ktoacuterym uczniowie szkoły podstawowej szacowali jak często zwierzęta czują się nieszczęśliwe zwie-rzęta dzikie uznano za naj-bardziej nieszczęśliwe drugie miejsce zajęły zwierzęta domo-we a najszczęśliwsze według dzieci są zwierzęta gospodar-skie Badanie było przeprowa-dzone 20 lat temu w USA w związku z tym trudno stwier-dzić czy jego wyniki można odnieść do Polski Mimo tego pokazują one doskonale jak bardzo wypaczony może być obraz hodowli zwierząt wśroacuted dzieci

Wszystkie wymienione powyżej elementy sprawiają że większości osoacuteb udaje się w codziennym życiu unikać stanu dysonansu poznawcze-go Gdy natomiast dojdzie już do sytuacji konfrontacji z fakta-mi ludzki umysł ma niezwykłą zdolność generowania ogrom-nej ilości często absurdalnych argumentoacutew

Warto wtedy pamiętać że to czego swoimi argumentami w tym momencie broni dana osoba to w dużym stopniu jej przekonanie o tym że jest do-bra i moralna

Pozytywny obraz własnej osoby jest dla człowieka bar-dzo ważny więc motywacja do jego utrzymania jest roacutewnież bardzo duża

W następnym numerze omoacutewione zostaną opublikowane w ciągu ostatnich 3 lat badania nad jednym z mechanizmoacutew redukcji dysonan-su poznawczego w kontekście jedzenia zwierząt - dehumanizacji

Eksperymenty te wykorzystywały techniki używane do badania relacji międzygrupowych w związku z czym dotykają kwestii podobień-stwa dyskryminacji zwierząt i innych dyskrymi-nowanych grup

21 otwarteklatkipl

Poniższy artykuł pochodzi z bloga Striking at the Roots ktoacuterego twoacuterca

Mark Hawthorne od wielu lat zajmuje się aktywizmem na rzecz zwierząt

Nawet po dziesięciu latach to zdjęcie wciąż staje mi przed oczami Byłem wtedy jeszcze świeżo upieczonym wegani-nem starającym się znaleźć sposoacuteb na wcielenie mojej nowo odkrytej pasji w czyn

Otrzymałem maila od Humane Society International doty-czącego corocznej rzezi fok w Kanadzie Do wiadomości dołączono wstrząsające zdję-cie zakrwawionych ciał dzie-siątek świeżo oskoacuterowanych fok rozrzuconych bez ładu na lodzie Na dole zdjęcia widać fokę ktoacuterej udało się uniknąć rzezi Obserwuje tę przerażają-cą scenę Zastanawiałem się O czym myśli Czy szuka swo-jej matki Przyjacioacuteł Odpowie-

dzi na pytanie co tu się wyda-rzyło ndash i dlaczego

Kilka lat poacuteźniej gdy pisa-łem i moacutewiłem o wpływie dra-stycznych obrazoacutew na wypale-nie aktywistoacutew i aktywistek to właśnie to zdjęcie stawało mi przed oczami i nie pozwala-ło zasnąć

To nie jest tak że tego typu obrazy nie powinny być wyko-rzystywane przez aktywistoacutew i aktywistki praw zwierząt ndash wręcz przeciwnie Zdjęcia i na-

22 otwarteklatkipl

DRASTYCZNE CZY SŁODKIE

wpływ materiałoacutew graficznych na działanie aktywistoacutew i aktywistek praw zwierząt

tłum Paweł Brzeziński

23 otwarteklatkipl

grania z ferm przemysłowych ubojni polowań laboratorioacutew wiwisekcyjnych ferm futrzar-skich i innych tego rodzaju miejsc ilustrują przemocowy stosunek społeczeństwa do zwierząt Są ważnym świa-dectwem naszej niechlubnej historii Lecz ruch praw zwie-rząt się rozwija ndash podobnie jak technologia i media społeczne ndash a wraz z rozwojem pojawia się dyskusja jak w możliwie najlepszy sposoacuteb kształtować przekaz do społeczeństwa W tej dyskusji ważnym zagad-nieniem jest wykorzystywanie potencjalnie odpychających obrazoacutew Kiedy i w jaki sposoacuteb powinniśmy wykorzystywać drastyczne zdjęcia i nagrania proacutebując wpłynąć na zachowa-nia konsumenckie

Udowodniono że stoso-wanie strategii odstraszania w kampaniach antynikotynowych ndash na przykład umieszczanie na opakowaniach papiero-soacutew zdjęć chorych płuc ndash jest skuteczniejsze w odwodzeniu ludzi od palenia niż jakiekolwiek ostrzeżenie Ministra Zdrowia

Zdjęcia a filmy

W październiku 2012 r opu-blikowano wyniki dwoacutech badań dotyczących wykorzystywania zdjęć i nagrań w kampaniach informacyjnych Podczas jed-nego z nich przeprowadzonego dzięki finansowemu wsparciu organizacji FARM (Farm Animal Rights Movement) badanym osobom pokazywano trzy roacuteżne zdjęcia jedno o niskim stopniu drastyczności (martwa świnia na brudnej podłodze ubojni) jedno o średnim po-ziomie drastyczności (martwa świnia na zakrwawionej pod-łodze ubojni) i jedno o wyso-

kim poziomie drastyczności (martwa świnia z poderżniętym gardłem na zakrwawionej pod-łodze ubojni) Następnie zmie-rzono oddziaływanie każdego zdjęcia i jego wpływ na stosu-nek osoacuteb badanych do praw zwierząt według bdquoskali praw zwierząt Wuenschardquo wysoki wynik wskazuje na pozytywny a niski na negatywny stosunek do praw zwierząt Na blogu FARM wyjaśniono bdquonajbardziej skuteczne okazało się zdjęcie o niskim poziomie drastyczno-ści to o średnim poziomie było mniej skuteczne o wysokim poziomie zaś najmniej choć statystycznie nie miało to żad-nego znaczenia Oznacza to że chociaż zdjęcia te w roacuteżnym stopniu wpływały na postrze-ganie praw zwierząt istnieje 15 prawdopodobieństwo że udałoby osiągnąć się taki sam wynik nawet wtedy jeśli wpływ zdjęć byłby zerowyrdquo

Drugie badanie zostało przeprowadzone przez Huma-ne Research Council (HRC) na zlecenie VegFund W ramach tego badania proszono osoby w wieku od 15 do 23 lat by obejrzały informacyjny materiał filmowy i wypełniły kwestiona-riusz Zgodnie z popularnym modelem paid-per-view każdy uczestnik i uczestniczka otrzy-mała jednego dolara za obej-rzenie każdego z poniższych filmoacutew

Farm to Fridge(autorstwa Mercy For Animals) drastyczny film skupiający się na aspekcie etycznymwzbudzaniu wspoacutełczucia w ktoacuterym wykorzystano materiał filmowy zawierający sceny okrucieństwa wobec zwierząt na fermach przemysłowych Wykorzystany

materiał pochodzi przede wszystkim ze śledztw

Maxines Dash for Freedom (autorstwa Farm Sanctuary) film skupiający się na aspekcie etycznymwzbudzaniu wspoacutełczucia opowiadający historię krowy ktoacutera uciekła przed ubojem i została uratowana A Life Connected (autorstwa Nonviolence United) film skupiający się na przekonaniu konsumentoacutew do zastanowienia się nad wpływem ferm przemysłowych na zwierzęta środowisko naturalne i zdrowie ludzi Geico Couple (autorstwa Physicians Commitee for Responsible Medicine) film skupiający się na aspekcie zdrowotnym opowiadający historię pary ktoacutera przeszła na weganizm i z powodzeniem zrzuciła kilka kilogramoacutew

Po obejrzeniu każdego z filmoacutew przedstawiono oso-bom uczestniczącym w ba-daniu listę pytań na temat tego czego się dowiedziały czy chciałyby uzyskać wię-cej informacji na temat diety wegetariańskiej i wegańskiej jak kształtuje się ich obecne spożycie mięsa nabiału i jajek jak roacutewnież czy rozważają ograniczenie spożycia produk-toacutew pochodzenia zwierzęcego W przeciwieństwie do badania przeprowadzonego z finan-sową pomocą FARM badanie HRC wykazało że na uczestni-koacutew i uczestniczki najmocniej oddziaływały drastyczne obra-zy Po obejrzeniu przerażająco

1

2

3

4

dosłownego Farm to Fridge 36 osoacuteb biorących udział w badaniu stwierdziło że rozważa ograniczenie spoży-cia produktoacutew odzwierzęcych ndash średnio o 7 więcej niż w przypadku pozostałych mniej drastycznych filmoacutew I to biorąc pod uwagę że średnio osoby te były w stanie obejrzeć jedynie 78 filmu Mercy For Animals

Poleje się krew

W oparciu o te wyniki łatwo dojść do wniosku że w przy-padku zdjęć skuteczniejsze są łagodniejsze obrazy natomiast drastyczne sceny lepiej spraw-dzają się w filmach Niestety nie jest to takie proste

bdquoUważam że metodologia badań FARM nie jest najlepsza jeśli chodzi o zadawane pyta-nia i wybrane obrazyrdquo moacutewi założyciel Mercy For Animals Nathan Runkle W trakcie bada-nia zmierzono między innymi stosunek do praw zwierząt nie zapytano jednak o to czy ob-razy wpłynęły na podejście do chowu i hodowli zwierząt lub czy skłoniły do zmiany przy-zwyczajeń ndash jak na przykład do przejścia na weganizm bdquoW badaniu HRC ten czynnik został ujętyrdquo moacutewi Nathan bdquoUwzględniono w nim zmianę zachowań badanych osoacuteb a przecież o to właśnie cho-

dzi aktywistom i aktywistkom praw zwierząt Trudno bę-dzie znaleźć kogokolwiek kto stwierdziłby że chce oglądać drastyczne obrazy ale już po obejrzeniu to właśnie te osoby częściej zmieniają swoje przy-zwyczajeniardquo Nathan stwier-dza że wykorzystywanie dra-stycznych obrazoacutew kojarzy mu się z wyborami prezydenckimi bdquoWyborcy twierdzą że są zmę-czeni i zniechęceni negatywny-mi spotami Mimo tego rok w rok politycy z nich korzysta-ją ndash bo są skutecznerdquo Choć Nathan przyznaje że obrazy wykorzystane w pierwszym ba-daniu są poruszające uważa że niekoniecznie przedstawiają one okrucieństwo bdquoNa wszyst-kich trzech zdjęciach zwierzę jest już martwerdquo stwierdza bdquoMoim zdaniem nie obrazują one drastycznego okrucień-stwa dlatego że zwierzę na nich jest już martwe i niezdolne do odczuwania boacutelu Tak więc można by dyskutować czy to co w tym badaniu zostało uznane za bdquodrastycznerdquo rzeczy-wiście takie jestrdquo Bez względu na wszelkie badania aktywiści i aktywistki praw zwierząt zga-dzają się że drastyczne obra-zy są skuteczne bdquoNajchętniej wykorzystuję drastyczne filmy podczas akcji informacyjnych przeprowadzanych w systemie paid-per-view (osoba otrzymuje małą kwotę pieniężną za obejrzenie filmu) lub w szkołach ndash o ile oczywi-ście uda się namoacutewić nauczy-cielakę do pokazania Farm to Fridgrdquo moacutewi Chris Van Breen Wpływ jaki wyświetlany film miał na widownię ocenia między innymi po poacuteźniejszych komentarzach bdquoLudzie skar-żyli się że powinienem był ich ostrzec i że nigdy nie będą już

w stanie zjeść mięsa Że gdy-by wiedzieli co to za film to na pewno by go nie obejrzelirdquo Podobne komentarze słyszał podczas rozdawania ulotek z drastycznymi zdjęciami Jedna z osoacuteb powiedziała mu bdquoNie powinieneś rozdawać tych ulotek Dostałam tę ulotkę w zeszłym tygodniu i od tego czasu nie tknęłam mięsa Na jego widok zrobiło mi się niedo-brzerdquo Hm jak dla mnie wyglą-da to na strategię prowadzącą do celu

bdquoByłam wegetarianką przez wiele lat ale dopiero gdy zoba-czyłam nagrania z ferm prze-mysłowych zdecydowałam się przejść na weganizmrdquo moacutewi Jasmin Singer wspoacutełzałoży-cielka (wraz z Marian Sullivan) organizacji Our Hen House bdquoTak więc jak najbardziej uwa-żam że w wielu wypadkach drastyczne obrazy mogą być skuteczne Jednak paradoksal-nie nie wydaje mi się by za-wsze taka forma trafiała do ludzirdquo

Gdzieś pośrodku

bdquoStaram się być gdzieś pomiędzyrdquo pisze Doris Lin na swojej stronie o prawach zwie-rząt w portalu Aboutcom

Myślę że najbardziej drastycznym zdjęciem jakie dotychczas opublikowałam było to ćwiartowanego w Japonii wieloryba Sądzę że za pomocą drastycznych zdjęć można przekazać coś czego nie da się ująć

24 otwarteklatkipl

w słowa ale korzystając z nich byłabym ostrożna Wieloryb jest słabo oświetlony a zdjęcie zostało zrobione z pewnej odległości co odejmuje mu drastyczności

Z sondy umieszczonej na jej stronie wynika że czytelnicy i czytelniczki zgadzają się na wykorzystywanie przez ruch prozwierzęcy drastycznych ob-razoacutew ndash o ile będą one wyko-rzystywane z głową

bdquoSądzę że zaroacutewno jed-ne jak i drugie są skutecznerdquo moacutewi Jo-Anne McArthur ktoacute-rej zdjęcia wykorzystywanych i uratowanych zwierząt potra-fią być zaroacutewno przerażające jak i piękne bdquoWszystko zależy od odbiorcy Jedna osoba po zobaczeniu drastycznych ob-razoacutew postanowi wprowadzić zmiany w swoim życiu druga po prostu odwroacuteci wzrok Roacuteż-ne obrazy trafiają do roacuteżnych osoacuteb w związku z tym potrze-

ba roacuteżnych taktyk by doprowa-dzić do zmian ndash tego uczy nas roacutewnież historia innych ruchoacutew społecznych Drastyczne ob-razy do jednych osoacuteb przema-wiają do innych nierdquo zauważa McArthur bdquoDlatego też powinny być wykorzystywane przez ruch prozwierzęcy tak samo jak mniej drastyczne obrazy i informacje opracowania na-ukowe sanktuaria dla zwierząt pisanie listoacutew demonstracje rozdawanie ulotekrdquo Poda-je przykład bdquoDo przejścia na weganizm skłoniły mnie trud-ne i drastyczne obrazy Tim Pachirat autor Every Twelve Seconds pracował przez sześć miesięcy w ubojni i nie zrezy-gnował z jedzenia mięsa Zde-cydował się na ten krok dopiero po spotkaniu jednej z uratowa-nych kroacutew w sanktuarium w Woodstockrdquo

Jasmin dostrzega tu pewną prawidłowość

Osobiście nie wydaje mi się by statystyczny jedzący mięso Kowalski

kliknął na drastyczny obraz by zobaczyć więcej ndash lecz wyniki tych badań pokazują że się mylę Chodzi o to że tak naprawdę wcale się nie mylę lecz autorzy i autorki badań także mają rację Bo pokazywanie zdjęć bdquomilusich mięciutkich kotkoacutewrdquo jak roacutewnież zdjęć tego rodzaju z ferm przemysłowych też jest skuteczne nieprawdaż Myślę że w tym wypadku najważniejsze jest przesłanie ktoacutere rzecz jasna powinno być jak najbardziej wyraziste i strategicznie dopasowane

Podobnego zdania jest roacutewnież Karin Davis założyciel-ka United Poultry Concerns bdquoObecnie Internet pełen jest obrazoacutew cierpienia zwierząt za ktoacutere winę ponosi człowiekrdquo moacutewi bdquoJednak jeśli tym obra-zom nie będzie towarzyszyło pełne pasji przesłanie ndash nieko-niecznie w tym samym miej-scu raczej w postaci posługi-wania się etycznym językiem i tworzenia etycznych kontek-stoacutew ndash wydaje mi się że więk-szość ludzi może stwierdzić że to okropne lecz nie dostrzec że roacutewnież oni są za to odpo-wiedzialni i mogą to zmienić Myślę też że obrazy cierpią-cych i poniewieranych zwierząt należy zestawiać z obrazami

25 otwarteklatkipl

tych samych zwierząt żyjących szczęśliwie ndash obrazoacutew ktoacutere nie tylko są ładne lecz roacutewnież pełne ekspresji budzą emocje i poruszająrdquo

Roacutewnież w tym punkcie Karen i Jasmin się zgadzają bdquoCzasamirdquo moacutewi Jasmin bdquoto właśnie obrazy szczęśliwych zwierząt bardziej przemawia-ją do ludzi jako że ndash tak było w moim przypadku ndash osoba je oglądająca stwierdza JAK MOGĄ IM TO ZABIERAĆ Dla mnie najbardziej przejmujący jest na przykład widok kurcza-koacutew z sanktuarium VINE w stanie Vermont ktoacutere nawet podczas najsroższej zimy wolą spać na drzewachrdquo (Przyro-da stoi w rażącej opozycji do brudu ferm przemysłowych na ktoacuterych rocznie miliardy kur-czakoacutew i kur są chowane i więzione dla ich ciał i jajek)

Oproacutecz pokazywania cier-pienia zwierząt szczegoacutelnie

istotne jest przedstawianie ich jako jednostek przeciwstawia-nie się koncepcji zwierząt jako towaru moacutewi lauren Ornelas założycielka Food Empower-ment Project bdquoJeśli będziemy pokazywać tylko ich cierpienie nie pokażemy że mogą one wieść też normalne życie Weź-my na przykład kość słoniową Jeśli będziesz pokazywać jedy-nie martwe słonie z odpiłowa-nymi kłami to i tak przemoacutewi to do ludzi bo chyba każdya widziała obraz słonia stąpają-cego po sawannie Większość ludzi jest w stanie znacznie lepiej wyobrazić sobie słonia w jego środowisku natural-nym niż na przykład kurczakardquo lauren ktoacutera roacutewnież niejedno-krotnie korzystała z porusza-jących materiałoacutew ze śledztw uważa że drastyczne obrazy odgrywają istotną rolę w po-kazywaniu ludziom w jakich warunkach chowane są tzw

zwierzęta gospodarskie bdquoNie-mniej jednak czasami obawiam się że skupianie się na scenach szczegoacutelnie okrutnych ndash nawet jeśli wiemy że to codzienność ndash może bardziej zaszkodzić niż pomoacutecrdquo

Jej zdaniem lepiej jest położyć nacisk na przedstawia-nie obrazoacutew niezaprzeczalnie okrutnych takich jak na przy-kład przetrzymywanie zwierząt w niewoli lub okaleczanie ich (przypalanie dzioboacutew obcina-nie ogonoacutew i rogoacutew)

Wciąż czekamy na ostatnie słowo na temat wykorzystywa-nia obrazoacutew choć przypusz-czalnie nigdy ono nie padnie Możemy liczyć na dalsze dys-kusje i badania ktoacutere pozwolą ruchowi udoskonalić swoje metody i przekaz Jednak na chwilę obecną przygnębiające obrazy przede wszystkim ze śledztw zdają się brać goacuterę Nathan dodaje

Tak jak moacutewiłem wcześniej żaden konsument czy konsumentka nie powie ci że chce oglądać drastyczne obrazy Jednak niezaprzeczalnym faktem jest to że skutecznie przyczyniają się one do zmiany postaw i zachowań Drastyczne obrazy obok ktoacuterych ciężko przejść obojętnie i ktoacuterych nie da się zapomnieć stwarzają emocjonalną więź z tematem i dają początek dyskusjom na temat etyki A to właśnie te rzeczy wpływają na decyzje konsumenckie

27 otwarteklatkipl

Byłeś jednym z akty-wistoacutew ktoacuterzy w akcie solidarności wypalili sobie na ciele numer 269 Skąd pomysł na taką akcjęPomysł zrodził się wiele

lat temu w głowie Saszy On mieszka w Tel-Awiwie jeszcze jako dziecko przenioacutesł się tam z Mołdawii W temacie praw zwierząt Sasza działa już od 15 lat (może troszkę mniej) Taką

akcję wymyślił już bardzo daw-no temu ale na początku sam pomyślał że taki pomysł to jednak za dużo Kilka lat poacuteźniej opowiedział o swoim pomyśle innym izraelskim aktywistom

Wywiad z OLEGIEM OZEROWEM jednym z uczestnikoacutew akcji wypalania liczby 269

2 października 2012 w Światowym Dniu Zwierząt Hodowlanych na Placu Rabina Yitskhaka w Tel-Awiwie aktywiści ruchu

praw zwierząt przeprowadzili akcję solidarno-ściową mająca na celu ukazać głęboką empa-tię w stosunku do zwierząt zniewalanych i wykorzystywanych przez gatunek ludzki

Troacutejka aktywistoacutew w tym jeden ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji wypaliła sobie na skoacuterze numer bdquo269 Znakowanie poprzez wypalanie piętna rozgrzanym metalem jest po-wszechną praktyką stosowaną wobec niewin-nych zwierząt będących ofiarami eksploatacji dokonywanej przez ludzi na całym świecie Ta demonstracja miała za zadanie skierować naszą empatię w stronę obecnie najbardziej uciskanej grupy żywych istot ktoacutere mogą

odczuwać boacutel i cierpienie ndash w stronę zwierząt hodowlanych

A dlaczego właśnie bdquo269 bdquo269 to sym-boliczny ale naprawdę istniejący cielak ktoacutery urodził się na izraelskiej fermie mlecznej Jego życie zostanie zakończone w chwilę po tym gdy się zaczęło Poprzez wypalenie sobie tego numeru na własnych ciałach aktywiści poka-zali swoją solidarność z ofiarami ferm przemy-słowych i zapewnili wieczną pamięć sprawie o ktoacuterą walczą

Aktywistą ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji był Oleg Ozerow wieloletni działacz na rzecz praw zwierząt ktoacutery w poniższym wywiadzie opowiada o samej akcji reakcjach ludzi grani-cach poświęcenia oraz wielu innych ciekawych i ważnych kwestiach

pytania Olga Plesińska tłumaczenie i redakcja Marlena Kropidłowska

ale ich reakcja była na tyle negatywna że znoacutew odłożył go na kiedy indziej Ostatecznie rok poacuteźniej Sasza jeszcze raz przedstawił zarys akcji tym ra-zem wąskiemu kręgowi znajo-mych-aktywistoacutew i tym razem spotkał się ze wsparciem i entuzjazmem

Jak to się stało że znala-złeś się w Tel-AviviePonad 2 lata temu pozna-

łem izraelskiego aktywistę Przez cały ten czas utrzymy-waliśmy kontakt od czasu do czasu wymienialiśmy wia-domości na Facebooku czy rozmawialiśmy na Skypie Dodatkowo wraz z innymi ak-tywistami w Rosji wspieraliśmy izraelską kampanię przeciwko cieszącej się bardzo złą sławą fermie Mazor gdzie hodowano małpy ktoacutere potem wysyłano do laboratorioacutew żeby przepro-wadzać na nich badania

I kiedy Sasza przedstawił swoacutej pomysł znajomym wynik-nęła taka sytuacja że ze wzglę-doacutew bezpieczeństwa (w Izraelu łatwo można zniszczyć swoją karierę zawodową biorąc udział w podobnych wydarzeniach) w danym momencie poza Sa-szą w akcji moacutegł wziąć udział tylko jeszcze jeden człowiek Ten człowiek też kiedyś przyje-chał ze swoją rodziną z Rosji Przy okazji ciekawostką jest że pomimo tego że akcja była izraelska to jej uczestnikami byli ludzi mający w mniejszym lub w większym stopniu korze-nie w Związku Radzieckim

Znoacutew odbiegam od tematu Okazało się że w Izraelu nie da się znaleźć trzech osoacuteb do przeprowadzenia takiej akcji a minimalna liczba uczest-nikoacutew to właśnie troje - tak zdecydowali aktywiści bo

mniej uczestnikoacutew wyglądało-by naprawdę niezbyt dobrze Więc ten aktywista ktoacuterego poznałem dwa lata temu zapy-tał mnie czy chciałbym wziąć udział w takiej akcji

Czy od razu się zgodziłeśPrzyznaję że chwilę się

zastanawiałem Po prostu żeby pod wpływem impulsu nie na-pisać bdquoTak tak tylko pozwolić informacji powoli przeniknąć do moacutezgu Przez ten moment nie zastanawiałem się nawet zbyt dużo nad tym co robić a bardziej nad tym że ruch nie jest w stanie znaleźć w całym kraju nawet troacutejki do udziału w takiej akcji że tak nie może być W stosunku do siebie gdybym odmoacutewił odebrałbym to jako osobisty wstyd akty-wisty Przecież to też wymaga pewnego rodzaju poświęcenia ndash przyznać się że u ciebie w kraju do tego w takim w ktoacute-rym jest wielu wegan brakuje jednego () człowieka do prze-prowadzenia w pełni legalnej akcji Coacuteż przynajmniej wtedy tak myślałem że to w pełni legalna akcja Dopiero kilka dni przed dowiedziałem się że

zgodnie z izraelskim prawem nie wolno wykonywać celo-wych oparzeń na skoacuterze nawet w specjalnych salonach a co dopiero w przestrzeni publicznej

Co na to Twoi bliscy Na początku powiedzia-

łem o tym tylko kilku osobom ponieważ izraelscy aktywiści poprosili żeby informację prze-kazywać tylko tym rosyjskim aktywistom ktoacuterym w 100 ufam i ktoacuterzy mogą być gotowi przyjechać do Izraela i zrobić to samo Takich nie udało się zna-leźć z roacuteżnych względoacutew (ko-muś nie dali wolnego w pracy u kogoś nie było paszportu żona nie pozwoliła itd) Krew-nym nic nie moacutewiłem Jednak kiedy dowiedzieli się o akcji i obejrzeli wideo to zaczęło się Wszyscy dzwonili sto razy i analizowali co ze mną nie tak W rezultacie analiz powstały dwie głoacutewne wersji tego co się stało i tak albo 1) zwariowałem albo 2) musi chodzić o jakieś narkotyki

Jak Izraelki i Izraelczycy odebrali tą akcję Moacute-

28 otwarteklatkipl

wienie w Izraelu o holo-kauście to coś naprawdę mocnegoW tym temacie mogę opo-

wiedzieć dość interesującą hi-storię Jeden z naszych bdquowypa-laczy także aktywista z długim stażem kiedyś brał udział w pewnej akcji w Tel-Awiwie Podczas tamtej akcji stał z plakatem ktoacutery roacutewnież przy-roacutewnywał sytuację zwierząt do Holokaustu Podszedł do niego turysta i zaczął się oburzać na takie poroacutewnanie moacutewić że jest to niewłaściwe Wtedy aktywista odpowiedział Ty turysta będziesz moacutewił mnie Żydowi i obywatelowi Izraela ktoacutery ma w rodzinie ocalałych z Holokaustu co jest właściwe a co niewłaściwe

Głośno było o Was w mediachMedia głoacutewnego nurtu

w ogoacutele nie wykazały zainte-resowania akcją Inną kwe-stią jest to że akcja wywołała niebywałe poruszenie wśroacuted wegan i obrońcoacutew praw zwie-rząt Na chwilę obecną kam-panię 269 wspiera 20 krajoacutew Niedawno w Chorwacji miała miejsce akcja tatuowania liczby 269 a w Argentynie zrobiono w zasadzie dokładnie to samo co w Tel-Awiwie Myślę że to przełom zwłaszcza biorąc pod uwagę to że obecnie kampania ma na celu stworzenie między-narodowego symbolu protestu i oporu ale nie działającego w ukryciu tak jak ALF Działania mają być legalne i jawne ale roacutewnie bezkompromisowe

Na dzień dzisiejszy symboliczny tatuaż z liczbą 269 wykonało już ponad sto osoacuteb

a to przecież dopiero początek

W akcji wzięli udział sami faceci - to przypadek Nie było chętnych kobiet Czy może to była akcja dla bdquotwardzielirdquoNa jednym ze zdjęć na stro-

nie kampanii możesz zobaczyć dziewczynę ktoacutera naśladując nas wyraziła swoacutej sprzeciw Ona nawiasem moacutewiąc była prawdziwą bohaterką Skręciła z drutu kolczastego ten symbo-liczny numer rozżarzyła każdą cyfrę i przyłożyła ten rozgrzany drut do ręki i przycisnęła twar-dym przedmiotem I tak trzy razy Mało kto zdobyłby się na coś takiego Ja na przykład nie dałbym rady zrobić tego stopniowo Oczywiście wszy-scy bardzo chcieli żeby w akcji wzięła udział dziewczyna tak żeby całość nie wydawała się zbytnio hardcoreowa Nie-stety na tamtą chwilę żadnej nie udało się znaleźć [W stale trwających akcjach solidarno-ściowych tatuowaniawypa-lania sobie bdquo269 bierze udział wiele kobiet - OK]

Ci ktoacuterzy wypalali nu-mer na waszych ciałach nie bali się was skrzyw-dzić Trudno było znaleźć chętnych Jak układają się wasze stosunki już po wszystkim Wszyscy oni to obrońcy

praw zwierząt z długim sta-żem Aby im nie zaszkodzić nie będę się o nich rozpisywał powiem tylko że znalezienie ich w gronie wolontariuszy nie było trudne Oczywiście bali się że mogą nam zrobić większą krzywdę niż planowaliśmy i bardzo chcieli żeby wszystko poszło w miarę gładko

W związku z tym ćwiczyliśmy przebieg akcji na dachu domu gdzie zebraliśmy wszystkie niezbędne narzędzia Każdego wieczoru przez cztery kolejne dni Po kilka razy od początku do końca Następnie przy po-mocy lin spuściliśmy z dachu wszystkie sprzęty Po-tem sami zjechaliśmy z dachu i zaczęliśmy przymocowywać wszystko do dachu samocho-du Trzeba było widzieć miny przechodnioacutew w tamtym mo-mencie Wszystko to działo się w miejscu gdzie mieszkają głoacutewnie Erytrejczycy i Sudań-czycy czyli ludzie względnie dalecy od takich kwestii I nagle widzą zagrodę z drutu kolcza-stego załadowywaną na dach samochodu i trzech ludzi ktoacute-rzy mają w uszach przywieszki z numerem 269 takie jak u kroacutew i jeden z tych ludzi (ja) jeszcze trzyma czarne spoden-ki dwoma palcami żeby nie ubrudzić się świeżą farbą ktoacuterą trzeba była zamazać firmowe znaczki

Nasze relacje ze wszystkimi osobami ktoacutere wzięły udział w akcji stały się oczywiście bliższe Ale nie na poziomie częstszej komunikacji ndash po prostu czuję że gdzieś tam da-leko są ludzie z ktoacuterymi prze-żyłem bardzo ważne dla mnie dni uczucia ktoacutere są z tym związane trudno opisać można powiedzieć że jest to uczucie wypełniającego ciepła Już na zawsze będę związany z tymi ludźmi niewidzialnymi więzami I nie tylko z nimi W pierwszej kolejności ze zwierzętami

Wypuściliście naprawdę mocny i kontrowersyjny materiał Ale czy samo-okaleczanie się jest bdquowe-gańskierdquo W sensie sza-

29 otwarteklatkipl

nujemy innych staramy się działać na ich rzecz pomagać Po to by to ro-bić wielu z nas dba o dobrą kondycję zaroacutewno fizyczną jak i intelektualną Szanu-jemy ciała zwierząt ich nietykalność Nietykalność i autonomię innych ludzi A wy ranicie swoje ciała Rozumiem intencjęhellip Ale czy tędy drogaJa uważam że tak Akcja

nie jest jeszcze wystarczają-co ekstremalna skoro sprawa dotyczy mordowania ponad 150 miliardoacutew istnień rocznie Ja moacutegłbym zedrzeć z siebie skoacuterę gdybym miał pewność że takie coś pozwoli zatrzymać to szaleństwo Niestety tak by się nie stało Właśnie teraz w pełni to rozumiemy Jak powiedział Sasza bdquoWięcej nie można było zrobić Ludzie w większości nawet zbytnio się nie przerazili odkryciem praw-dy Chociaż kilkoma osobami jedzącymi mięso nawet tu w Rosji ta akcja wstrząsnę-ła Na zasadzie szoku - w ten dzień w ktoacutery obejrzeli wideo nie mogli zjeść mięsa na obiad Nie wiem na ile można ocenić takie zwycięstwo Ale podkreślę jeszcze raz to dopiero początek

Co się tyczy weganizmu i cielesności - weganizm często jest sprowadzany do jedzenia Pokazaliście dość spektakularnie że jest to o wiele więcej Że weganizm jest aktem solidarności Roacutewnież cielesnej Jakkolwiek patetycznie to nie brzmi ndash połączyliście się ze zwie-rzętami w części ich boacutelu Jak czujesz siebie po tym doświadczeniu Bliższy

zwierzętom Bardziej zaangażowany Nie uwierzysz ale takie

samo pytanie zadałem Laza-rosowi Gorelikowi ojcu Zohara trzeciemu aktywiście ktoacutery zro-bił sobie znamię A Lazaros zrobił sobie tatuaż w ramach izraelskiej akcji

Zadałem to pytanie bo sam poczułem że stałem się bliższy zwierzętom że moacutej los stał się bliższy ich losowi przecież my wszyscy jesteśmy bezimiennymi stworzeniami z numerami porządkowymi wypalonymi na naszych ciałach

I zwierzęta nie mogą liczyć na nikogo więcej niż na swoich braci obrońcoacutew praw zwierząt Oznacza to że oproacutecz bliskości poczułem jeszcze coś ważniej-szego pewnego rodzaju po-trzebę wzięcia jeszcze większej odpowiedzialności za swoje działania i aktywizm Zrozu-miałem ze muszę robić więcej i wahać się mniej Zrozumia-łem ze strach i wątpliwości nie pomogą kiedy toczy się taka poważna i istotna walka

Tu bym chciała wroacutecić do boacutelu czy warto było go doświadczyć Czym ten boacutel jest dla Ciebie Jaki jest dla Ciebie jego sym-boliczny głębszy wymiarWszystko co robiłem dla

zwierząt uważam za warte doświadczenia Absolutnie wszystko Teraz w Rosji zaczy-na się prawdziwa wojna z mordercami psoacutew ktoacuterych

30 otwarteklatkipl

jest kilkuset w całym kraju A aktywistoacutew ktoacuterzy są gotowi realnie działać w tym temacie (także legalnymi metodami) można policzyć na palcach Właśnie dzisiaj ogłoszono że hycle donoszą na policję na obrońcoacutew praw zwierząt w tym na mnie Czym by się to nie skończyło to jestem pewien że warto to robić

Nie pamiętam o boacutelu ale każdego dnia patrzę na znamię i ono przypomina mi dzień za dniem ze moje osobiste i domowe życie to niepotrzebna krzątanina Staram się na nią tracić coraz mniej i mniej cza-su Planuję zrezygnować z pracy w biurze tak by w pełni moacutec się poświęcić obronie praw zwierząt Jeśli to wszyst-ko brzmi zbyt patetycznie ndash wybaczcie I nie proacutebuję tu z siebie robić żadnego bohate-ra w żadnym wypadku Prze-ciwnie wydaje mi się że nie udało mi się osiągnąć przesad-nie dużo w ciągu tych moich

30 lat życia Oczywiście tak jak wspominałem wcześniej symboliczne znaczenie bdquo269rdquo jest bardzo duże Jeśli kampa-nia będzie rozwijać się w takim tempie to w ciągu powiedzmy 5 lat bdquo269rdquo stanie się szeroko rozpoznawalnym symbolem sprzeciwu wobec zagłady zwierząt lub ich holokaustu jak powiedzieliby moi izraelscy przyjaciele Ludzie będą wi-dzieć te cyfry i będą wiedzieć ze człowiek ktoacutery je nosi ndash nie-ważne czy na koszulce czy jako tatuaż czy znamię jest radykalnie nastawiony przeciw-ko temu co się dzieje

Na koniec ndash warto było to zrobićNiedawno rozmawialiśmy

z Saszą na ten temat Roz-mawialiśmy w kontekście zachęcenia ludzi w Rosji do akcji tatuowania się 18 grudnia Moacutewiłem że istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo ze nie znajdziemy w Rosji ludzi

ktoacuterzy będą chcieli zrobić coś takiego i zapytałem Saszę czy może ja powinienem dodatko-wo zrobić jeszcze tatuaż żeby w ten sposoacuteb i Rosja wsparła dalej akcję I Sasza odpowie-dział bdquoOleg wiesz że jeśli to by zależało od nas to dawno już byśmy pokryli swoje ciała piętnami i tatuażami od głowy do piętrdquo Ale nam są niezbędni nowi ludzie w kampanii Innymi słowy powtarzanie akcji nie ma większego sensu Żeby roz-winąć kampanię konieczne są nowe radykalne działania i ja z przyjemnością wezmę w nich udział Przy okazji mogę wspomnieć że w ramach mię-dzynarodowej tatu-akcji tatuaż 269 wykonało 4 Rosjan i 2 Białorusinoacutew

To znaczy że sytuacja nie jest beznadziejna i z pewnością uda nam się zwyciężyć Musimy zwyciężyć

31 otwarteklatkipl

Kiedy jest mi źle myślę o tym jak źle jest bezsilnym bezbronnym zwierzętom w tych potwornych gułagach rozpaczy To nadaje perspektywę mojemu boacutelowi Pamiętam roacutewnież o tym że ja znalazłem się tu z wyboru Zwierzęta nie

Zachęcam aktywistoacutew aby dbali o swoje zdrowie Trzymajcie się blisko swoich rodzin i ludzi ktoacuterych kochacie Bądźcie dla siebie dobrzy Miejcie poczucie humoru Ostatnio trochę medytowałem i bardzo mi to pomogło Polecam roacutewnież by pić duże ilości wody regularne ćwiczyć uprawiać chociaż jeden sport słuchać muzyki dużo czytać i choć raz dziennie wybuchnąć radosnym śmiechem

Stres pojawi się na pewno Życie aktywistoacutew jest bardziej intensywne wrażliwe i czujne niż życie wielu innych osoacuteb Z definicji jest więc nieustannie podatne na wszechobecną przemoc Gdybym jednak miał wybrać jedno z dwojga to wolałbym się spalić wiodąc autentyczne życie pełne wspoacutełczucia niż powoli rdzewieć prowadząc życie pełne przemocy i pozbawione refleksji Nie ma powodoacutew żeby czegokolwiek żałować

Nie ma odwrotu

PHILIPP WOLLEN na temat aktywizmu

Page 15: Otwarte Klatki Biuletyn 1/2013

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

15 otwarteklatkipl

Całkiem niedawno byli-śmy świadkami histo-rycznego wręcz wy-

darzenia Parlament Holandii przegłosował zakaz hodowli zwierząt na futra z 12-letnim okresem przejściowym Nie jest to pierwszy kraj ktoacutery wprowa-dził taki zakaz ndash jednak w przypadku Holandii sytuacja jest wyjątkowa przede wszyst-kim dlatego że nigdy wcześniej zakaz nie objął przemysłu ktoacutery był tak silny Statystyki z ubiegłego roku pokazują że Holandia jest w ścisłej świato-wej czołoacutewce jeśli chodzi o produkcję skoacuter z norek

Organizacja Bont voor Dieren (Futro dla Zwierząt) powstała w 1986 roku i wtedy mniej więcej rozpoczęły się pierwsze starania Holendroacutew o wprowadzenie zakazu ho-dowli zwierząt na futro Po raz ostatni do mobilizacji w spra-wie zakazu doszło w roku 2006 W październiku tamtego roku SP (Partia Socjalistyczna) oraz Partij van de Arbeid (Partia Pracy) zaproponowały ustawę zakazującą takiej hodowli Od tamtego momentu ruch prozwierzęcy zaczął skupiać się na lobbowaniu w parlamencie Aby uzyskać większość konieczną do wprowadzenia zakazu trzeba było przekonać kilka partii do głosowania za nim W ocenie Femke Zandberg członkini

Bont Voor Dieren dużą rolę odegrały roacutewnież śledztwa na fermach hodujących zwierzęta na futro

Jeden obraz wart jest tysiąca słoacutew W 2008 roku nagrano więc materiał na kilku fermach norek i filmy te zostały pokazane politykom Nagrań używaliśmy także w trakcie kampanii

Hodowcy nie przyglądali się tym działaniom bezczynnie Wydali miliony euro na reklamy w telewizji i prasie Na szczę-

ście ta kampania nie przyniosła im sympatii społecznej ktoacuterej się z pewnością spodziewali Dyskusja zaczęła skupiać się na sytuacji materialnej po-szczegoacutelnych właścicieli ferm

Po okresie lobbowania większość parlamentarna głosująca za zakazem składała się z następujących partii SP (Partia Socjalistyczna) Partij van de Arbeid (socjal-demokra-ci) Partij voor de Dieren (Par-tia dla Zwierząt) GroenLinks (Zieloni partia lewicowa) D66 (demokraci) i Partij voor de Vrijheid (Partia Wolności pra-wica) Partie ktoacutere głosowały przeciwko zakazowi to VVD (partia liberalna) Liberals CDA (chadecja) ChristenUnie i SGP (obie są partiami religijnymi)

Zandberg zauważa roacutewnież

i jego konsekwencje dla Polski

Zakaz w Holandii

że bdquofuter na ulicach jest więcej niż kiedykolwiek wcześniej Z drugiej strony rośnie też ilość ludzi ktoacuterzy zdecydo-wanie występują przeciwko futromrdquo Bont voor Dieren nie zaprzestało więc protestoacutew przeciwko futrom tylko dlatego że przemysł został zdelegalizo-wany Teraz środek ciężkości przenioacutesł się na zachowania konsumentoacutew Organizacja wspoacutełpracuje z projektantami mody i markami aby wspoacutelnie zmieniać podejście ludzi do mody Efektem tej wspoacutełpracy jest min prezentacja bdquoSusta-inable Storiesrdquo przedstawiona w trakcie Amsterdamskiego Tygodnia Mody Prezentacja dotyczyła praw zwierząt oraz dwoacutech marek ktoacutere bardzo po-ważnie podchodzą do tematu niewykorzystywania surowcoacutew odzwierzęcych oraz ekologii Ecological Textiles i Honest By

Zdaniem Zandberg jeśli chodzi o sprawy dotyczące zwierząt Holandia zdecydowa-nie podąża w dobrym kierunku bdquoCoraz więcej uwagi poświęca się dobrostanowi zwierząt i ich prawom Coraz więcej ludzi zdaje sobie sprawę z tych rze-czy W 2012 roku Holendrzy po raz pierwszy zjedli mniej mię-sa ale więcej za nie zapłacili Mamy też Partij voor de Dieren (Partię dla Zwierząt) ktoacutera in-spiruje roacuteżne działania na rzecz zwierzątrdquo

Co ten zakaz oznacza dla Polski

Już teraz Polska jest atrak-cyjnym krajem dla zagranicz-nych inwestoroacutew Głoacutewną zaletą są niskie koszty prowa-dzenie fermy niższe płace dla pracownikoacutew mniej restrykcyj-

ne prawo i stosunkowo nieduży sprzeciw okolicznych miesz-kańcoacutew i społeczności Do-datkowo całość produkcji jest sprzedawana do zagranicznych domoacutew aukcyjnych co w obli-czu niższych kosztoacutew generuje dodatkowy zysk Należy zatem podejrzewać że zakaz hodowli zwierząt na futra w Holandii i wynikający z niego dwunasto-letni okres przejściowy będzie oznaczał znaczny wzrost liczby inwestycji z holenderskim kapi-tałem w Polsce

W jaki sposoacuteb zagranicz-ne firmy działają w krajach o bardziej sprzyjających warun-kach inwestycyjnych pokazuje przykład amerykańskiej firmy Smithfield Foods ktoacutera w 1999 roku przejęła firmę Animex SA jednego z największych produ-centoacutew mięsa w Polsce

W 2003 roku Inspekcja Ochrony Środowiska wraz z Państwową Inspekcją Sani-tarną Inspekcją Weterynaryjną i Nadzorem Budowlanym prze-prowadziła kontrolę na 14 fermach trzody chlewnej należących do koncernu Pod-czas kontroli stwierdzono iż bdquokierownictwa wszystkich

14 kontrolowanych ferm na-leżących do amerykańskiego koncernu Smithfield Foods dopuściło do naruszenia prze-pisoacutew ochrony środowiska oraz przepisoacutew prawa budowlanego jak też wymagań wynikających z przepisoacutew sanitarnych i wete-rynaryjnychrdquo

Stwierdzone naruszenia to między innymi brak pozwoleń na wyprowadzanie gazoacutew i pły-noacutew do powietrza zanieczysz-czanie środowiska gnojowicą brak wymaganych szczepień u pracownikoacutew czy wręcz nie-zarejestrowanie prowadzenia działalności u Powiatowego Lekarza Weterynariirdquo

W 2005 roku brytyjska organizacja Compassion in World Farming przeprowadziła śledztwo na dwoacutech fermach świń w Polsce należących do Smithfield Foods

Film pokazuje bardzo złe warunki w ktoacuterych zwierzęta są hodowane Tak więc okazało

16 otwarteklatkipl

17 otwarteklatkipl

się że po raz kolejny kontrole nie były w pełni skuteczneObecnie w Polsce istnieje przy-najmniej kilka ferm norek z kapitałem holenderskim Ferma w Żdżarach została w zeszłym roku ukarana za zatruwanie pobliskiego strumy-ka ściekami przemysłowymi I choć mandat został przyjęty to nieznaczna kwota 500 zł powinna być dla właściciela holenderskiej firmy Futrex je-dynie potwierdzeniem tego że w Polsce przepisy dla tego typu działalności są dużo bardziej korzystne niż w innych krajach Kolejna ferma w Radachowie w wojewoacutedztwie lubuskim na-leżąca do holenderskiej spoacutełki Farm Equipment International przez pracownikoacutew była oskar-żana o łamanie ich praw Cho-dzi między innymi o brak dostę-pu do wody pitnej urągające

warunki noclegowe dla pra-cownikoacutew czy ich zastrasza-nie Mieszkańcy miejscowości Karsko w wojewoacutedztwie za-chodniopomorskim oskarżają Farm Equipment International że należąca do spoacutełki ferma przyczynia się do znacznego obniżenia jakości życia jak roacutewnież stwarza zagrożenie dla okolicznej fauny W ostatnim czasie spoacutełka zapowiedzia-ła plan powiększenia obsady fermy do 140 tysięcy zwierząt

Jeśli lokalne władze miałyby na to przystać ferma będzie jedną z największych jeśli nie naj-większą fermą norek w Polsce

Bowiem bdquoholenderski stylrdquo to duże fermy na ktoacuterych hodowanych jest kilkadziesiąt tysięcy zwierząt Fermy są szczelnie otoczone wysokimi murami ogrodzeniami z siatki stalowej drutami pod napię-ciem

Wyposażone są w szczelny system monitoringu i innych zabezpieczeń elektronicznych nad ktoacuterymi dodatkowo dy-żurują pracownicy ochrony Zakaz prowadzenia hodowli zwierząt na futra w Holandii oznacza że w Polsce tego typu ponurych miejsc może zacząć przybywać

Może chociaż nie musi Nie tylko mieszkańcy Karska prote-stują przeciwko budowie

i rozbudowie ferm norek w swojej okolicy Protesty trwają między innymi w takich miejscowościach jak Krąpiel Sobieszczany-Kolonia Bu-dzieszwice Mięcierzyn Jarząb-ki czy Wola Skorzęcka Jest to jedynie kilka miejsc na mapie Polski w ktoacuterych mieszkańcy domagają się godnych warun-koacutew życia i realnego wpływu na to co dzieje się w ich gminach Bo to właśnie mieszkańcoacutew i gmin (oraz

przede wszystkim zwierząt na fermach) dotyczą tego typu inwestycje Znaczenie tych protestoacutew jest kluczowe z tego powodu iż niedopusz-czenie do powstania fermy oznacza że nie powstaje pro-blem z ktoacuterym poacuteźniej trzeba się zmagać Roacutewnocześnie protesty stwarzają nieprzyjazny klimat w ktoacuterym inwestorzy nie czują się bezkarni gdyż wiedzą że ich działania są monitoro-wane i spotykają się ze sprzeciwem

Dotychczasowe doświad-czenia pokazują jednak że mimo protestoacutew przynajmniej część ferm powstanie co przy prawdopodobnym masowym exodusie holenderskich ho-dowcoacutew na wschoacuted oznacza mimo wszystko kolejne miliony zwierząt zabijane na terenie Polski I choć rola protestoacutew jest nie do przecenienia naj-istotniejsze wydaje się obecnie wstąpienie w ślady Holendroacutew i zainicjowanie poważnej i me-rytorycznej dyskusji na temat wprowadzenia zakazu hodowli zwierząt na futra w Polsce

Rządy krajoacutew takich jak Wielka Brytania i Austria doszły już do wniosku że najskuteczniejszym sposobem zapobiegania cierpieniu zwierząt jest niedopuszczanie do niego Parlament Słowenii głosował w tej sprawie pod koniec stycznia Kiedy ta sprawa znajdzie się w polskim Sejmie zależy roacutewnież od nas

Tym artykułem rozpoczynamy cykl ktoacuterego celem jest przedstawienie w perspektywie psychologii relacji między człowiekiem a innymi zwierzętami1 w kontekście ich eksplo-atacji oraz omoacutewienie technik z zakresu psychologii wpływu społecznego przydatnych

osobom działającym na rzecz zmian w społeczeństwie

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

Praktycznie każdy zajmu-jący się kwestią ochrony praw zwierząt w pewnym momencie przeżywał wielką frustrację spowodowaną niespoacutejnością ludzkiego zachowania Z jednej strony większość z nas uznaje zdolność zwierząt do odczuwa-nia boacutelu Według badań CBOS--u z 2006 roku aż 82 osoacuteb deklaruje przekonanie o tym że wszystkie zwierzęta odczuwają boacutel tak samo jak ludzie Potępienie krzywdzenia zwierząt jest obecnie normą społeczną choć zauważalne są roacuteżnice między mieszkańcami wsi ktoacuterzy będąc grupą trud-niącą się w eksploatacji zwie-rząt niejako z konieczności

przejawiają mniejsze dla nich wspoacutełczucie a mieszkańcami miast Roacutewnież pewne roacuteżnice w deklarowanym podejściu do zwierząt są widoczne pomię-dzy mężczyznami a kobietami co ma związek z kulturową symboliką mięsa i koncepcją męskości Dominujący wspoacuteł-cześnie stosunek do zwierząt wyraża się roacutewnież istnieniem takich dokumentoacutew jak Świa-towa Deklaracja Praw Zwierząt przedłożona w UNESCO w 1997r oraz nasza Ustawa o ochronie praw zwierząt Oba teksty zaczy-nają się pięknymi słowami ktoacutere mogłoby się wydawać powinny nieść za sobą realną poprawę w naszym stosunku do zwierząt

Według analiz Stevena Pinkera poziom przemocy na świecie stale spada Żyjemy prawdopodobnie w najspokoj-niejszych czasach jakie do tej pory miały miejsce W XVI wieku popularną w Pary-żu rozrywką było palenie kotoacutew Wiszące na sznurku zwierzę ku uciesze gapioacutew było powoli opuszczane w płomienie Dziś trudno sobie wyobrazić by w Europie społeczeństwo przy-zwoliło na tego typu publiczne torturowanie zwierząt Mimo tej ogromnej zmiany ktoacutera dotyczy nie tylko zwierząt ale roacutewnież kobiet dzieci ludzi o innym pochodzeniu etnicz-nym innej orientacji płciowej

JEDNE KOCHASZ INNE ZJADASZczyli jak działa dysonans poznawczy

18 otwarteklatkipl

Mikołaj Szulczewski

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

19 otwarteklatkipl

itp nadal nasz świat jest pełen przemocy i ze względu na wzrost populacji oraz uprzemy-słowienie rolnictwa a co za tym idzie wzrost konsumpcji pro-duktoacutew odzwierzęcych praw-dopodobnie ilość cierpienia zadawanego przez ludzi innym gatunkom jest nieporoacutewnywal-nie większa niż w przeszłości

Właśnie ta niezgodność pomiędzy tym jak ludzie traktu-ją zwierzęta a tym jaką troskę i sympatię względem nich deklarują jest częstym źroacutedłem konsternacji wśroacuted aktywistoacutew prozwierzęcych czy po prostu wegan w kontaktach z osoba-mi jedzącymi produkty odzwierzęce

Aby lepiej zrozumieć jak to jest możliwe żeby naraz kochać zwierzęta i produkty odzwierzęce odwołam się do koncepcji człowieka w psy-chologii społecznej Ten dział psychologii zajmuje się poszu-kiwaniem czynnikoacutew wpływają-cych na nas z zewnątrz takich jak inni ludzie czy kultura nie przywiązując wagi do tego co poszczegoacutelnych ludzi od siebie roacuteżni W związku z tym psycho-logia społeczna w ogromnej mierze opiera się na ekspery-mentach w ktoacuterych modyfikuje się ludzkie poglądy czy zacho-

wania za pomocą manipulowa-nia zewnętrznymi zmiennymi Tego typu badania dają dość spektakularne rezultaty ktoacutere w dużym stopniu zaprzeczają archaicznej koncepcji człowieka jako zwierzęcia racjonalnego

Elliot Aronson jedna z naj-ważniejszych postaci w kroacutetkiej historii psychologii społecznej napisał w kontekście koncep-cji zwanej teorią dysonansu poznawczego że teoria ta bdquonie przedstawia człowieka jako istotę racjonalną lecz raczej skłonną do racjonalizacjirdquo Racjonalizacja to uzasadnianie własnych czynoacutew pozornie lo-gicznymi i racjonalnymi argu-mentami w celu między innymi zmniejszenia poczucia winy i wzmocnienia samoakceptacji Intelektualna akrobatyka jaką potrafi przejawiać wiele osoacuteb w konfrontacji z faktem że konsumpcja pokarmoacutew od-zwierzęcych powoduje cierpie-nie i śmierć wielu zwierząt wy-jątkowo pasuje do tej definicji

Jako pierwszy użycie teorii dysonansu poznawczego w celu wyjaśnienia niespoacutejno-ści w zachowaniu i poglądach ludzi względem zwierząt za-proponował prof Scott Plous Jego opublikowany w 1993 roku artykuł pt bdquoPsychologicz-

ne mechanizmy w eksploatacji zwierzątrdquo stanowi obecnie do-datek do podręcznika na temat uprzedzeń i dyskryminacji

Dysonans poznawczy to teoria opracowana w latach 50-tych przez amerykańskiego psychologa społecznego Leona Festingera Zakłada ona istnie-nie silnej potrzeby wewnętrznej spoacutejności szczegoacutelnie pomiędzy poglądami i zachowaniem Gdy występuje niezgodność między dwoma elementami poznaw-czymi np tym co robię a tym co uważam że powinienem robić konieczne staje się zredu-kowanie owego dysonansu

Uważa się że dysonans poznawczy wywołuje napięcie ktoacuterego chęć zredukowania staje się motywacją do np zmiany poglądoacutew czy zmiany zachowania

Typowym przykładem przywoływanym w celu zo-brazowania jak działa dyso-nans poznawczy jest palenie papierosoacutew Wszyscy obecnie wiedzą że jest ono szkodliwe dla zdrowia Niewielu ludzi jest w stanie palić z pełną świado-mością jego konsekwencji dla zdrowia Stąd średnio wśroacuted palaczy występuje przekonanie o niższej szkodliwości palenia niż wśroacuted osoacuteb niepalących usłyszeć też można od nich wiele anegdot o palącej babci żyjącej do 90-ego roku życia czy inne proacuteby bagatelizowania szkodliwości palenia

Modelowym przykładem dysonansu poznawczego jest roacutewnież kwestia konsumpcji pokarmoacutew odzwierzęcych

Ludzie nie lubią krzywdzić zwierząt a jednocześnie lubią jeść mięso Zadawanie cierpie-nia zwierzętom jest powszech-nie uważane za niemoralne a większość z nas uważa siebie za dobrych ludzi i nie zamierza przestać tak o sobie myśleć nawet w obliczu faktoacutew na temat konsekwencji własnych decyzji konsumenckich Mo-tywacja do obrony wizji siebie jako osoby dobrej i moralnej jest bardzo silna

Ta niespoacutejność nazywana jest w psychologii społecznej bdquoparadoksem mięsardquo

Co można zrobić w sytu-acji dysonansu poznawczego tego typu Przede wszystkim można zrezygnować z jedze-nia produktoacutew odzwierzęcych Niestety zmiana zachowania zazwyczaj przychodzi ludziom trudniej niż zmiana poglądoacutew Wiąże się z tym większy dy-sonans i tym bardziej spek-takularne metody jego reduk-cji ktoacutere coraz intensywniej zmniejszają możliwość racjo-nalnego myślenia

Prof Scott Plous wymienił kilka przykładowych sposoboacutew w jakie ludzie radzą sobie z tą wewnętrzną niespoacutejnością unikanie tematu uznanie że eksploatacja zwierząt jest niezbędna do przetrwania np bdquomusimy jeść białko zwierzę-cerdquo umniejszanie kwestii za pomocą poczucia humoru np bdquorośliny też czująrdquo negowanie tego że zwierzęta odczuwają boacutel tak samo jak ludzie (co jest zdaniem Plousa najczęstszym mechanizmem) Oczywiście lista metod radzenia sobie

z dysonansem poznawczym związanym z eksploatacją zwierząt nie ogranicza się do wymienionych powyżej W cią-gu ostatnich kilku lat pojawiła się seria badań eksperymen-talnych omawiających ostatni z wymienionych przez Plousa mechanizm Badania te zosta-ną omoacutewione w następnym numerze biuletynu

Scott Plous wyroacuteżnił kilka kwestii dotyczących naszej kul-tury ktoacutere pomagają ludziom unikać doświadczania dyso-nansu poznawczego Przede wszystkim finalny produkt z ktoacuterym obcuje konsument zostaje na kilka roacuteżnych spo-soboacutew oddzielony od żywego zwierzęcia To oddzielenie

sprawia że w codziennym ży-ciu nie musi się konfrontować z niewygodną prawdą na temat pochodzenia kupowanych przez niego produktoacutew

Eufemizmy stosowane w myślistwie (np krew ndash farba pioacutero ndash ptak) są dobrym przy-kładem użycia języka ktoacutery ma moc maskowania tego co się naprawdę dzieje Język od zawsze był doskonałym mo-ralnym narzędziem obronnym służącym zmniejszaniu wyrzu-toacutew sumienia Stosowanie eu-femizmoacutew pomaga złagodzić brutalny sposoacuteb w jaki traktuje się zwierzęta W rzeźniach nie zabija się zwierząt tylko ubija krowy są żywcem wołowym a potem tylko tuszami Finalny

20 otwarteklatkipl

produkt rzadko kiedy nazywa się tak samo jak zwierzę ktoacutere-go ciała jest częścią Ludzie nie jedzą kroacutew tylko wołowinę Ta subtelna roacuteżnica w kategory-zacji pomaga oddalić od świa-domości fakt że ten produkt to fragment czyjegoś ciała

Kolejnym elementem jest sam wygląd produktoacutew od-zwierzęcych W naszej kulturze unika się eksponowania w skle-pach elementoacutew ciała ktoacutere są skojarzone z osobowością jak np twarz oczy czy moacutezg Są one roacutewnież rzadko jedzo-ne Cytując za prof Plousem czasopismo branży mięsnej bdquopoznać klienta z wiedzą że ten kawałek baraniny ktoacutery wła-śnie kupił był częścią anatomii jednego z tych pięknych ma-łych stworzeń ktoacutere widzimy hasające po polach wiosną jest prawdopodobnie najpew-niejszym sposobem uczynienia z niego wegetarianinardquo

Dodatkowo ważne jest to by przemysł mięsny był niewi-doczny dla przeciętnych ludzi Oddalony od miasta trudno do-stępny tak by jak najmniej ludzi miało pojęcie o tym co właści-wie się za tymi murami dzieje

Dzięki temu wiedza na te-mat praktyk stosowanych w hodowli zwierząt jest w spo-łeczeństwie minimalna Mało kto wie o kastrowaniu żywcem odbieraniu cieląt od matek kojcach porodowych ciasnych klatkach Większość ludzi ma bardzo nikłe pojęcie na temat pochodzenia produktoacutew od-zwierzęcych co pozwala im

uniknąć niewygodnej sytuacji konfrontacji z faktami na temat warunkoacutew i sposobu traktowa-nia zwierząt w rolnictwie

Plous zwroacutecił roacutewnież uwa-gę na rolę socjalizacji w kształ-towaniu się naszych postaw wobec produktoacutew odzwierzę-cych Oddzielanie od wiedzy na ten temat ma swoje początki we wczesnym dzieciństwie

Zabawki przedstawiające szczęśliwe zwierzęta gospodarskie na farmie książeczki w ktoacuterych zwierzęta opowiadają o tym co bdquodająrdquo ludziom i jak bardzo są szczęśliwe specjalne kolorowe opakowania produktoacutew mięsnych mające zachęcić dzieci do ich jedzenia ndash wszystko to przyczynia się do stworzenia nieprawdziwych przekonań na temat tego jak traktowane są zwierzęta

Oczywiście dzieci pytają roacutewnież rodzicoacutew o pochodze-nie produktoacutew odzwierzęcych a odpowiedzi nie mogą prze-cież zniechęcać do jedzenia w związku z czym ciężko ocze-kiwać szczerego dosadnego

wyjaśnień ze strony rodzicoacutew Sytuacja ta prowadzi u dzieci do całkowitego zniekształcenia obrazu losu zwierząt

W badaniu przeprowadzo-nym przez Plousa w ktoacuterym uczniowie szkoły podstawowej szacowali jak często zwierzęta czują się nieszczęśliwe zwie-rzęta dzikie uznano za naj-bardziej nieszczęśliwe drugie miejsce zajęły zwierzęta domo-we a najszczęśliwsze według dzieci są zwierzęta gospodar-skie Badanie było przeprowa-dzone 20 lat temu w USA w związku z tym trudno stwier-dzić czy jego wyniki można odnieść do Polski Mimo tego pokazują one doskonale jak bardzo wypaczony może być obraz hodowli zwierząt wśroacuted dzieci

Wszystkie wymienione powyżej elementy sprawiają że większości osoacuteb udaje się w codziennym życiu unikać stanu dysonansu poznawcze-go Gdy natomiast dojdzie już do sytuacji konfrontacji z fakta-mi ludzki umysł ma niezwykłą zdolność generowania ogrom-nej ilości często absurdalnych argumentoacutew

Warto wtedy pamiętać że to czego swoimi argumentami w tym momencie broni dana osoba to w dużym stopniu jej przekonanie o tym że jest do-bra i moralna

Pozytywny obraz własnej osoby jest dla człowieka bar-dzo ważny więc motywacja do jego utrzymania jest roacutewnież bardzo duża

W następnym numerze omoacutewione zostaną opublikowane w ciągu ostatnich 3 lat badania nad jednym z mechanizmoacutew redukcji dysonan-su poznawczego w kontekście jedzenia zwierząt - dehumanizacji

Eksperymenty te wykorzystywały techniki używane do badania relacji międzygrupowych w związku z czym dotykają kwestii podobień-stwa dyskryminacji zwierząt i innych dyskrymi-nowanych grup

21 otwarteklatkipl

Poniższy artykuł pochodzi z bloga Striking at the Roots ktoacuterego twoacuterca

Mark Hawthorne od wielu lat zajmuje się aktywizmem na rzecz zwierząt

Nawet po dziesięciu latach to zdjęcie wciąż staje mi przed oczami Byłem wtedy jeszcze świeżo upieczonym wegani-nem starającym się znaleźć sposoacuteb na wcielenie mojej nowo odkrytej pasji w czyn

Otrzymałem maila od Humane Society International doty-czącego corocznej rzezi fok w Kanadzie Do wiadomości dołączono wstrząsające zdję-cie zakrwawionych ciał dzie-siątek świeżo oskoacuterowanych fok rozrzuconych bez ładu na lodzie Na dole zdjęcia widać fokę ktoacuterej udało się uniknąć rzezi Obserwuje tę przerażają-cą scenę Zastanawiałem się O czym myśli Czy szuka swo-jej matki Przyjacioacuteł Odpowie-

dzi na pytanie co tu się wyda-rzyło ndash i dlaczego

Kilka lat poacuteźniej gdy pisa-łem i moacutewiłem o wpływie dra-stycznych obrazoacutew na wypale-nie aktywistoacutew i aktywistek to właśnie to zdjęcie stawało mi przed oczami i nie pozwala-ło zasnąć

To nie jest tak że tego typu obrazy nie powinny być wyko-rzystywane przez aktywistoacutew i aktywistki praw zwierząt ndash wręcz przeciwnie Zdjęcia i na-

22 otwarteklatkipl

DRASTYCZNE CZY SŁODKIE

wpływ materiałoacutew graficznych na działanie aktywistoacutew i aktywistek praw zwierząt

tłum Paweł Brzeziński

23 otwarteklatkipl

grania z ferm przemysłowych ubojni polowań laboratorioacutew wiwisekcyjnych ferm futrzar-skich i innych tego rodzaju miejsc ilustrują przemocowy stosunek społeczeństwa do zwierząt Są ważnym świa-dectwem naszej niechlubnej historii Lecz ruch praw zwie-rząt się rozwija ndash podobnie jak technologia i media społeczne ndash a wraz z rozwojem pojawia się dyskusja jak w możliwie najlepszy sposoacuteb kształtować przekaz do społeczeństwa W tej dyskusji ważnym zagad-nieniem jest wykorzystywanie potencjalnie odpychających obrazoacutew Kiedy i w jaki sposoacuteb powinniśmy wykorzystywać drastyczne zdjęcia i nagrania proacutebując wpłynąć na zachowa-nia konsumenckie

Udowodniono że stoso-wanie strategii odstraszania w kampaniach antynikotynowych ndash na przykład umieszczanie na opakowaniach papiero-soacutew zdjęć chorych płuc ndash jest skuteczniejsze w odwodzeniu ludzi od palenia niż jakiekolwiek ostrzeżenie Ministra Zdrowia

Zdjęcia a filmy

W październiku 2012 r opu-blikowano wyniki dwoacutech badań dotyczących wykorzystywania zdjęć i nagrań w kampaniach informacyjnych Podczas jed-nego z nich przeprowadzonego dzięki finansowemu wsparciu organizacji FARM (Farm Animal Rights Movement) badanym osobom pokazywano trzy roacuteżne zdjęcia jedno o niskim stopniu drastyczności (martwa świnia na brudnej podłodze ubojni) jedno o średnim po-ziomie drastyczności (martwa świnia na zakrwawionej pod-łodze ubojni) i jedno o wyso-

kim poziomie drastyczności (martwa świnia z poderżniętym gardłem na zakrwawionej pod-łodze ubojni) Następnie zmie-rzono oddziaływanie każdego zdjęcia i jego wpływ na stosu-nek osoacuteb badanych do praw zwierząt według bdquoskali praw zwierząt Wuenschardquo wysoki wynik wskazuje na pozytywny a niski na negatywny stosunek do praw zwierząt Na blogu FARM wyjaśniono bdquonajbardziej skuteczne okazało się zdjęcie o niskim poziomie drastyczno-ści to o średnim poziomie było mniej skuteczne o wysokim poziomie zaś najmniej choć statystycznie nie miało to żad-nego znaczenia Oznacza to że chociaż zdjęcia te w roacuteżnym stopniu wpływały na postrze-ganie praw zwierząt istnieje 15 prawdopodobieństwo że udałoby osiągnąć się taki sam wynik nawet wtedy jeśli wpływ zdjęć byłby zerowyrdquo

Drugie badanie zostało przeprowadzone przez Huma-ne Research Council (HRC) na zlecenie VegFund W ramach tego badania proszono osoby w wieku od 15 do 23 lat by obejrzały informacyjny materiał filmowy i wypełniły kwestiona-riusz Zgodnie z popularnym modelem paid-per-view każdy uczestnik i uczestniczka otrzy-mała jednego dolara za obej-rzenie każdego z poniższych filmoacutew

Farm to Fridge(autorstwa Mercy For Animals) drastyczny film skupiający się na aspekcie etycznymwzbudzaniu wspoacutełczucia w ktoacuterym wykorzystano materiał filmowy zawierający sceny okrucieństwa wobec zwierząt na fermach przemysłowych Wykorzystany

materiał pochodzi przede wszystkim ze śledztw

Maxines Dash for Freedom (autorstwa Farm Sanctuary) film skupiający się na aspekcie etycznymwzbudzaniu wspoacutełczucia opowiadający historię krowy ktoacutera uciekła przed ubojem i została uratowana A Life Connected (autorstwa Nonviolence United) film skupiający się na przekonaniu konsumentoacutew do zastanowienia się nad wpływem ferm przemysłowych na zwierzęta środowisko naturalne i zdrowie ludzi Geico Couple (autorstwa Physicians Commitee for Responsible Medicine) film skupiający się na aspekcie zdrowotnym opowiadający historię pary ktoacutera przeszła na weganizm i z powodzeniem zrzuciła kilka kilogramoacutew

Po obejrzeniu każdego z filmoacutew przedstawiono oso-bom uczestniczącym w ba-daniu listę pytań na temat tego czego się dowiedziały czy chciałyby uzyskać wię-cej informacji na temat diety wegetariańskiej i wegańskiej jak kształtuje się ich obecne spożycie mięsa nabiału i jajek jak roacutewnież czy rozważają ograniczenie spożycia produk-toacutew pochodzenia zwierzęcego W przeciwieństwie do badania przeprowadzonego z finan-sową pomocą FARM badanie HRC wykazało że na uczestni-koacutew i uczestniczki najmocniej oddziaływały drastyczne obra-zy Po obejrzeniu przerażająco

1

2

3

4

dosłownego Farm to Fridge 36 osoacuteb biorących udział w badaniu stwierdziło że rozważa ograniczenie spoży-cia produktoacutew odzwierzęcych ndash średnio o 7 więcej niż w przypadku pozostałych mniej drastycznych filmoacutew I to biorąc pod uwagę że średnio osoby te były w stanie obejrzeć jedynie 78 filmu Mercy For Animals

Poleje się krew

W oparciu o te wyniki łatwo dojść do wniosku że w przy-padku zdjęć skuteczniejsze są łagodniejsze obrazy natomiast drastyczne sceny lepiej spraw-dzają się w filmach Niestety nie jest to takie proste

bdquoUważam że metodologia badań FARM nie jest najlepsza jeśli chodzi o zadawane pyta-nia i wybrane obrazyrdquo moacutewi założyciel Mercy For Animals Nathan Runkle W trakcie bada-nia zmierzono między innymi stosunek do praw zwierząt nie zapytano jednak o to czy ob-razy wpłynęły na podejście do chowu i hodowli zwierząt lub czy skłoniły do zmiany przy-zwyczajeń ndash jak na przykład do przejścia na weganizm bdquoW badaniu HRC ten czynnik został ujętyrdquo moacutewi Nathan bdquoUwzględniono w nim zmianę zachowań badanych osoacuteb a przecież o to właśnie cho-

dzi aktywistom i aktywistkom praw zwierząt Trudno bę-dzie znaleźć kogokolwiek kto stwierdziłby że chce oglądać drastyczne obrazy ale już po obejrzeniu to właśnie te osoby częściej zmieniają swoje przy-zwyczajeniardquo Nathan stwier-dza że wykorzystywanie dra-stycznych obrazoacutew kojarzy mu się z wyborami prezydenckimi bdquoWyborcy twierdzą że są zmę-czeni i zniechęceni negatywny-mi spotami Mimo tego rok w rok politycy z nich korzysta-ją ndash bo są skutecznerdquo Choć Nathan przyznaje że obrazy wykorzystane w pierwszym ba-daniu są poruszające uważa że niekoniecznie przedstawiają one okrucieństwo bdquoNa wszyst-kich trzech zdjęciach zwierzę jest już martwerdquo stwierdza bdquoMoim zdaniem nie obrazują one drastycznego okrucień-stwa dlatego że zwierzę na nich jest już martwe i niezdolne do odczuwania boacutelu Tak więc można by dyskutować czy to co w tym badaniu zostało uznane za bdquodrastycznerdquo rzeczy-wiście takie jestrdquo Bez względu na wszelkie badania aktywiści i aktywistki praw zwierząt zga-dzają się że drastyczne obra-zy są skuteczne bdquoNajchętniej wykorzystuję drastyczne filmy podczas akcji informacyjnych przeprowadzanych w systemie paid-per-view (osoba otrzymuje małą kwotę pieniężną za obejrzenie filmu) lub w szkołach ndash o ile oczywi-ście uda się namoacutewić nauczy-cielakę do pokazania Farm to Fridgrdquo moacutewi Chris Van Breen Wpływ jaki wyświetlany film miał na widownię ocenia między innymi po poacuteźniejszych komentarzach bdquoLudzie skar-żyli się że powinienem był ich ostrzec i że nigdy nie będą już

w stanie zjeść mięsa Że gdy-by wiedzieli co to za film to na pewno by go nie obejrzelirdquo Podobne komentarze słyszał podczas rozdawania ulotek z drastycznymi zdjęciami Jedna z osoacuteb powiedziała mu bdquoNie powinieneś rozdawać tych ulotek Dostałam tę ulotkę w zeszłym tygodniu i od tego czasu nie tknęłam mięsa Na jego widok zrobiło mi się niedo-brzerdquo Hm jak dla mnie wyglą-da to na strategię prowadzącą do celu

bdquoByłam wegetarianką przez wiele lat ale dopiero gdy zoba-czyłam nagrania z ferm prze-mysłowych zdecydowałam się przejść na weganizmrdquo moacutewi Jasmin Singer wspoacutełzałoży-cielka (wraz z Marian Sullivan) organizacji Our Hen House bdquoTak więc jak najbardziej uwa-żam że w wielu wypadkach drastyczne obrazy mogą być skuteczne Jednak paradoksal-nie nie wydaje mi się by za-wsze taka forma trafiała do ludzirdquo

Gdzieś pośrodku

bdquoStaram się być gdzieś pomiędzyrdquo pisze Doris Lin na swojej stronie o prawach zwie-rząt w portalu Aboutcom

Myślę że najbardziej drastycznym zdjęciem jakie dotychczas opublikowałam było to ćwiartowanego w Japonii wieloryba Sądzę że za pomocą drastycznych zdjęć można przekazać coś czego nie da się ująć

24 otwarteklatkipl

w słowa ale korzystając z nich byłabym ostrożna Wieloryb jest słabo oświetlony a zdjęcie zostało zrobione z pewnej odległości co odejmuje mu drastyczności

Z sondy umieszczonej na jej stronie wynika że czytelnicy i czytelniczki zgadzają się na wykorzystywanie przez ruch prozwierzęcy drastycznych ob-razoacutew ndash o ile będą one wyko-rzystywane z głową

bdquoSądzę że zaroacutewno jed-ne jak i drugie są skutecznerdquo moacutewi Jo-Anne McArthur ktoacute-rej zdjęcia wykorzystywanych i uratowanych zwierząt potra-fią być zaroacutewno przerażające jak i piękne bdquoWszystko zależy od odbiorcy Jedna osoba po zobaczeniu drastycznych ob-razoacutew postanowi wprowadzić zmiany w swoim życiu druga po prostu odwroacuteci wzrok Roacuteż-ne obrazy trafiają do roacuteżnych osoacuteb w związku z tym potrze-

ba roacuteżnych taktyk by doprowa-dzić do zmian ndash tego uczy nas roacutewnież historia innych ruchoacutew społecznych Drastyczne ob-razy do jednych osoacuteb przema-wiają do innych nierdquo zauważa McArthur bdquoDlatego też powinny być wykorzystywane przez ruch prozwierzęcy tak samo jak mniej drastyczne obrazy i informacje opracowania na-ukowe sanktuaria dla zwierząt pisanie listoacutew demonstracje rozdawanie ulotekrdquo Poda-je przykład bdquoDo przejścia na weganizm skłoniły mnie trud-ne i drastyczne obrazy Tim Pachirat autor Every Twelve Seconds pracował przez sześć miesięcy w ubojni i nie zrezy-gnował z jedzenia mięsa Zde-cydował się na ten krok dopiero po spotkaniu jednej z uratowa-nych kroacutew w sanktuarium w Woodstockrdquo

Jasmin dostrzega tu pewną prawidłowość

Osobiście nie wydaje mi się by statystyczny jedzący mięso Kowalski

kliknął na drastyczny obraz by zobaczyć więcej ndash lecz wyniki tych badań pokazują że się mylę Chodzi o to że tak naprawdę wcale się nie mylę lecz autorzy i autorki badań także mają rację Bo pokazywanie zdjęć bdquomilusich mięciutkich kotkoacutewrdquo jak roacutewnież zdjęć tego rodzaju z ferm przemysłowych też jest skuteczne nieprawdaż Myślę że w tym wypadku najważniejsze jest przesłanie ktoacutere rzecz jasna powinno być jak najbardziej wyraziste i strategicznie dopasowane

Podobnego zdania jest roacutewnież Karin Davis założyciel-ka United Poultry Concerns bdquoObecnie Internet pełen jest obrazoacutew cierpienia zwierząt za ktoacutere winę ponosi człowiekrdquo moacutewi bdquoJednak jeśli tym obra-zom nie będzie towarzyszyło pełne pasji przesłanie ndash nieko-niecznie w tym samym miej-scu raczej w postaci posługi-wania się etycznym językiem i tworzenia etycznych kontek-stoacutew ndash wydaje mi się że więk-szość ludzi może stwierdzić że to okropne lecz nie dostrzec że roacutewnież oni są za to odpo-wiedzialni i mogą to zmienić Myślę też że obrazy cierpią-cych i poniewieranych zwierząt należy zestawiać z obrazami

25 otwarteklatkipl

tych samych zwierząt żyjących szczęśliwie ndash obrazoacutew ktoacutere nie tylko są ładne lecz roacutewnież pełne ekspresji budzą emocje i poruszająrdquo

Roacutewnież w tym punkcie Karen i Jasmin się zgadzają bdquoCzasamirdquo moacutewi Jasmin bdquoto właśnie obrazy szczęśliwych zwierząt bardziej przemawia-ją do ludzi jako że ndash tak było w moim przypadku ndash osoba je oglądająca stwierdza JAK MOGĄ IM TO ZABIERAĆ Dla mnie najbardziej przejmujący jest na przykład widok kurcza-koacutew z sanktuarium VINE w stanie Vermont ktoacutere nawet podczas najsroższej zimy wolą spać na drzewachrdquo (Przyro-da stoi w rażącej opozycji do brudu ferm przemysłowych na ktoacuterych rocznie miliardy kur-czakoacutew i kur są chowane i więzione dla ich ciał i jajek)

Oproacutecz pokazywania cier-pienia zwierząt szczegoacutelnie

istotne jest przedstawianie ich jako jednostek przeciwstawia-nie się koncepcji zwierząt jako towaru moacutewi lauren Ornelas założycielka Food Empower-ment Project bdquoJeśli będziemy pokazywać tylko ich cierpienie nie pokażemy że mogą one wieść też normalne życie Weź-my na przykład kość słoniową Jeśli będziesz pokazywać jedy-nie martwe słonie z odpiłowa-nymi kłami to i tak przemoacutewi to do ludzi bo chyba każdya widziała obraz słonia stąpają-cego po sawannie Większość ludzi jest w stanie znacznie lepiej wyobrazić sobie słonia w jego środowisku natural-nym niż na przykład kurczakardquo lauren ktoacutera roacutewnież niejedno-krotnie korzystała z porusza-jących materiałoacutew ze śledztw uważa że drastyczne obrazy odgrywają istotną rolę w po-kazywaniu ludziom w jakich warunkach chowane są tzw

zwierzęta gospodarskie bdquoNie-mniej jednak czasami obawiam się że skupianie się na scenach szczegoacutelnie okrutnych ndash nawet jeśli wiemy że to codzienność ndash może bardziej zaszkodzić niż pomoacutecrdquo

Jej zdaniem lepiej jest położyć nacisk na przedstawia-nie obrazoacutew niezaprzeczalnie okrutnych takich jak na przy-kład przetrzymywanie zwierząt w niewoli lub okaleczanie ich (przypalanie dzioboacutew obcina-nie ogonoacutew i rogoacutew)

Wciąż czekamy na ostatnie słowo na temat wykorzystywa-nia obrazoacutew choć przypusz-czalnie nigdy ono nie padnie Możemy liczyć na dalsze dys-kusje i badania ktoacutere pozwolą ruchowi udoskonalić swoje metody i przekaz Jednak na chwilę obecną przygnębiające obrazy przede wszystkim ze śledztw zdają się brać goacuterę Nathan dodaje

Tak jak moacutewiłem wcześniej żaden konsument czy konsumentka nie powie ci że chce oglądać drastyczne obrazy Jednak niezaprzeczalnym faktem jest to że skutecznie przyczyniają się one do zmiany postaw i zachowań Drastyczne obrazy obok ktoacuterych ciężko przejść obojętnie i ktoacuterych nie da się zapomnieć stwarzają emocjonalną więź z tematem i dają początek dyskusjom na temat etyki A to właśnie te rzeczy wpływają na decyzje konsumenckie

27 otwarteklatkipl

Byłeś jednym z akty-wistoacutew ktoacuterzy w akcie solidarności wypalili sobie na ciele numer 269 Skąd pomysł na taką akcjęPomysł zrodził się wiele

lat temu w głowie Saszy On mieszka w Tel-Awiwie jeszcze jako dziecko przenioacutesł się tam z Mołdawii W temacie praw zwierząt Sasza działa już od 15 lat (może troszkę mniej) Taką

akcję wymyślił już bardzo daw-no temu ale na początku sam pomyślał że taki pomysł to jednak za dużo Kilka lat poacuteźniej opowiedział o swoim pomyśle innym izraelskim aktywistom

Wywiad z OLEGIEM OZEROWEM jednym z uczestnikoacutew akcji wypalania liczby 269

2 października 2012 w Światowym Dniu Zwierząt Hodowlanych na Placu Rabina Yitskhaka w Tel-Awiwie aktywiści ruchu

praw zwierząt przeprowadzili akcję solidarno-ściową mająca na celu ukazać głęboką empa-tię w stosunku do zwierząt zniewalanych i wykorzystywanych przez gatunek ludzki

Troacutejka aktywistoacutew w tym jeden ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji wypaliła sobie na skoacuterze numer bdquo269 Znakowanie poprzez wypalanie piętna rozgrzanym metalem jest po-wszechną praktyką stosowaną wobec niewin-nych zwierząt będących ofiarami eksploatacji dokonywanej przez ludzi na całym świecie Ta demonstracja miała za zadanie skierować naszą empatię w stronę obecnie najbardziej uciskanej grupy żywych istot ktoacutere mogą

odczuwać boacutel i cierpienie ndash w stronę zwierząt hodowlanych

A dlaczego właśnie bdquo269 bdquo269 to sym-boliczny ale naprawdę istniejący cielak ktoacutery urodził się na izraelskiej fermie mlecznej Jego życie zostanie zakończone w chwilę po tym gdy się zaczęło Poprzez wypalenie sobie tego numeru na własnych ciałach aktywiści poka-zali swoją solidarność z ofiarami ferm przemy-słowych i zapewnili wieczną pamięć sprawie o ktoacuterą walczą

Aktywistą ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji był Oleg Ozerow wieloletni działacz na rzecz praw zwierząt ktoacutery w poniższym wywiadzie opowiada o samej akcji reakcjach ludzi grani-cach poświęcenia oraz wielu innych ciekawych i ważnych kwestiach

pytania Olga Plesińska tłumaczenie i redakcja Marlena Kropidłowska

ale ich reakcja była na tyle negatywna że znoacutew odłożył go na kiedy indziej Ostatecznie rok poacuteźniej Sasza jeszcze raz przedstawił zarys akcji tym ra-zem wąskiemu kręgowi znajo-mych-aktywistoacutew i tym razem spotkał się ze wsparciem i entuzjazmem

Jak to się stało że znala-złeś się w Tel-AviviePonad 2 lata temu pozna-

łem izraelskiego aktywistę Przez cały ten czas utrzymy-waliśmy kontakt od czasu do czasu wymienialiśmy wia-domości na Facebooku czy rozmawialiśmy na Skypie Dodatkowo wraz z innymi ak-tywistami w Rosji wspieraliśmy izraelską kampanię przeciwko cieszącej się bardzo złą sławą fermie Mazor gdzie hodowano małpy ktoacutere potem wysyłano do laboratorioacutew żeby przepro-wadzać na nich badania

I kiedy Sasza przedstawił swoacutej pomysł znajomym wynik-nęła taka sytuacja że ze wzglę-doacutew bezpieczeństwa (w Izraelu łatwo można zniszczyć swoją karierę zawodową biorąc udział w podobnych wydarzeniach) w danym momencie poza Sa-szą w akcji moacutegł wziąć udział tylko jeszcze jeden człowiek Ten człowiek też kiedyś przyje-chał ze swoją rodziną z Rosji Przy okazji ciekawostką jest że pomimo tego że akcja była izraelska to jej uczestnikami byli ludzi mający w mniejszym lub w większym stopniu korze-nie w Związku Radzieckim

Znoacutew odbiegam od tematu Okazało się że w Izraelu nie da się znaleźć trzech osoacuteb do przeprowadzenia takiej akcji a minimalna liczba uczest-nikoacutew to właśnie troje - tak zdecydowali aktywiści bo

mniej uczestnikoacutew wyglądało-by naprawdę niezbyt dobrze Więc ten aktywista ktoacuterego poznałem dwa lata temu zapy-tał mnie czy chciałbym wziąć udział w takiej akcji

Czy od razu się zgodziłeśPrzyznaję że chwilę się

zastanawiałem Po prostu żeby pod wpływem impulsu nie na-pisać bdquoTak tak tylko pozwolić informacji powoli przeniknąć do moacutezgu Przez ten moment nie zastanawiałem się nawet zbyt dużo nad tym co robić a bardziej nad tym że ruch nie jest w stanie znaleźć w całym kraju nawet troacutejki do udziału w takiej akcji że tak nie może być W stosunku do siebie gdybym odmoacutewił odebrałbym to jako osobisty wstyd akty-wisty Przecież to też wymaga pewnego rodzaju poświęcenia ndash przyznać się że u ciebie w kraju do tego w takim w ktoacute-rym jest wielu wegan brakuje jednego () człowieka do prze-prowadzenia w pełni legalnej akcji Coacuteż przynajmniej wtedy tak myślałem że to w pełni legalna akcja Dopiero kilka dni przed dowiedziałem się że

zgodnie z izraelskim prawem nie wolno wykonywać celo-wych oparzeń na skoacuterze nawet w specjalnych salonach a co dopiero w przestrzeni publicznej

Co na to Twoi bliscy Na początku powiedzia-

łem o tym tylko kilku osobom ponieważ izraelscy aktywiści poprosili żeby informację prze-kazywać tylko tym rosyjskim aktywistom ktoacuterym w 100 ufam i ktoacuterzy mogą być gotowi przyjechać do Izraela i zrobić to samo Takich nie udało się zna-leźć z roacuteżnych względoacutew (ko-muś nie dali wolnego w pracy u kogoś nie było paszportu żona nie pozwoliła itd) Krew-nym nic nie moacutewiłem Jednak kiedy dowiedzieli się o akcji i obejrzeli wideo to zaczęło się Wszyscy dzwonili sto razy i analizowali co ze mną nie tak W rezultacie analiz powstały dwie głoacutewne wersji tego co się stało i tak albo 1) zwariowałem albo 2) musi chodzić o jakieś narkotyki

Jak Izraelki i Izraelczycy odebrali tą akcję Moacute-

28 otwarteklatkipl

wienie w Izraelu o holo-kauście to coś naprawdę mocnegoW tym temacie mogę opo-

wiedzieć dość interesującą hi-storię Jeden z naszych bdquowypa-laczy także aktywista z długim stażem kiedyś brał udział w pewnej akcji w Tel-Awiwie Podczas tamtej akcji stał z plakatem ktoacutery roacutewnież przy-roacutewnywał sytuację zwierząt do Holokaustu Podszedł do niego turysta i zaczął się oburzać na takie poroacutewnanie moacutewić że jest to niewłaściwe Wtedy aktywista odpowiedział Ty turysta będziesz moacutewił mnie Żydowi i obywatelowi Izraela ktoacutery ma w rodzinie ocalałych z Holokaustu co jest właściwe a co niewłaściwe

Głośno było o Was w mediachMedia głoacutewnego nurtu

w ogoacutele nie wykazały zainte-resowania akcją Inną kwe-stią jest to że akcja wywołała niebywałe poruszenie wśroacuted wegan i obrońcoacutew praw zwie-rząt Na chwilę obecną kam-panię 269 wspiera 20 krajoacutew Niedawno w Chorwacji miała miejsce akcja tatuowania liczby 269 a w Argentynie zrobiono w zasadzie dokładnie to samo co w Tel-Awiwie Myślę że to przełom zwłaszcza biorąc pod uwagę to że obecnie kampania ma na celu stworzenie między-narodowego symbolu protestu i oporu ale nie działającego w ukryciu tak jak ALF Działania mają być legalne i jawne ale roacutewnie bezkompromisowe

Na dzień dzisiejszy symboliczny tatuaż z liczbą 269 wykonało już ponad sto osoacuteb

a to przecież dopiero początek

W akcji wzięli udział sami faceci - to przypadek Nie było chętnych kobiet Czy może to była akcja dla bdquotwardzielirdquoNa jednym ze zdjęć na stro-

nie kampanii możesz zobaczyć dziewczynę ktoacutera naśladując nas wyraziła swoacutej sprzeciw Ona nawiasem moacutewiąc była prawdziwą bohaterką Skręciła z drutu kolczastego ten symbo-liczny numer rozżarzyła każdą cyfrę i przyłożyła ten rozgrzany drut do ręki i przycisnęła twar-dym przedmiotem I tak trzy razy Mało kto zdobyłby się na coś takiego Ja na przykład nie dałbym rady zrobić tego stopniowo Oczywiście wszy-scy bardzo chcieli żeby w akcji wzięła udział dziewczyna tak żeby całość nie wydawała się zbytnio hardcoreowa Nie-stety na tamtą chwilę żadnej nie udało się znaleźć [W stale trwających akcjach solidarno-ściowych tatuowaniawypa-lania sobie bdquo269 bierze udział wiele kobiet - OK]

Ci ktoacuterzy wypalali nu-mer na waszych ciałach nie bali się was skrzyw-dzić Trudno było znaleźć chętnych Jak układają się wasze stosunki już po wszystkim Wszyscy oni to obrońcy

praw zwierząt z długim sta-żem Aby im nie zaszkodzić nie będę się o nich rozpisywał powiem tylko że znalezienie ich w gronie wolontariuszy nie było trudne Oczywiście bali się że mogą nam zrobić większą krzywdę niż planowaliśmy i bardzo chcieli żeby wszystko poszło w miarę gładko

W związku z tym ćwiczyliśmy przebieg akcji na dachu domu gdzie zebraliśmy wszystkie niezbędne narzędzia Każdego wieczoru przez cztery kolejne dni Po kilka razy od początku do końca Następnie przy po-mocy lin spuściliśmy z dachu wszystkie sprzęty Po-tem sami zjechaliśmy z dachu i zaczęliśmy przymocowywać wszystko do dachu samocho-du Trzeba było widzieć miny przechodnioacutew w tamtym mo-mencie Wszystko to działo się w miejscu gdzie mieszkają głoacutewnie Erytrejczycy i Sudań-czycy czyli ludzie względnie dalecy od takich kwestii I nagle widzą zagrodę z drutu kolcza-stego załadowywaną na dach samochodu i trzech ludzi ktoacute-rzy mają w uszach przywieszki z numerem 269 takie jak u kroacutew i jeden z tych ludzi (ja) jeszcze trzyma czarne spoden-ki dwoma palcami żeby nie ubrudzić się świeżą farbą ktoacuterą trzeba była zamazać firmowe znaczki

Nasze relacje ze wszystkimi osobami ktoacutere wzięły udział w akcji stały się oczywiście bliższe Ale nie na poziomie częstszej komunikacji ndash po prostu czuję że gdzieś tam da-leko są ludzie z ktoacuterymi prze-żyłem bardzo ważne dla mnie dni uczucia ktoacutere są z tym związane trudno opisać można powiedzieć że jest to uczucie wypełniającego ciepła Już na zawsze będę związany z tymi ludźmi niewidzialnymi więzami I nie tylko z nimi W pierwszej kolejności ze zwierzętami

Wypuściliście naprawdę mocny i kontrowersyjny materiał Ale czy samo-okaleczanie się jest bdquowe-gańskierdquo W sensie sza-

29 otwarteklatkipl

nujemy innych staramy się działać na ich rzecz pomagać Po to by to ro-bić wielu z nas dba o dobrą kondycję zaroacutewno fizyczną jak i intelektualną Szanu-jemy ciała zwierząt ich nietykalność Nietykalność i autonomię innych ludzi A wy ranicie swoje ciała Rozumiem intencjęhellip Ale czy tędy drogaJa uważam że tak Akcja

nie jest jeszcze wystarczają-co ekstremalna skoro sprawa dotyczy mordowania ponad 150 miliardoacutew istnień rocznie Ja moacutegłbym zedrzeć z siebie skoacuterę gdybym miał pewność że takie coś pozwoli zatrzymać to szaleństwo Niestety tak by się nie stało Właśnie teraz w pełni to rozumiemy Jak powiedział Sasza bdquoWięcej nie można było zrobić Ludzie w większości nawet zbytnio się nie przerazili odkryciem praw-dy Chociaż kilkoma osobami jedzącymi mięso nawet tu w Rosji ta akcja wstrząsnę-ła Na zasadzie szoku - w ten dzień w ktoacutery obejrzeli wideo nie mogli zjeść mięsa na obiad Nie wiem na ile można ocenić takie zwycięstwo Ale podkreślę jeszcze raz to dopiero początek

Co się tyczy weganizmu i cielesności - weganizm często jest sprowadzany do jedzenia Pokazaliście dość spektakularnie że jest to o wiele więcej Że weganizm jest aktem solidarności Roacutewnież cielesnej Jakkolwiek patetycznie to nie brzmi ndash połączyliście się ze zwie-rzętami w części ich boacutelu Jak czujesz siebie po tym doświadczeniu Bliższy

zwierzętom Bardziej zaangażowany Nie uwierzysz ale takie

samo pytanie zadałem Laza-rosowi Gorelikowi ojcu Zohara trzeciemu aktywiście ktoacutery zro-bił sobie znamię A Lazaros zrobił sobie tatuaż w ramach izraelskiej akcji

Zadałem to pytanie bo sam poczułem że stałem się bliższy zwierzętom że moacutej los stał się bliższy ich losowi przecież my wszyscy jesteśmy bezimiennymi stworzeniami z numerami porządkowymi wypalonymi na naszych ciałach

I zwierzęta nie mogą liczyć na nikogo więcej niż na swoich braci obrońcoacutew praw zwierząt Oznacza to że oproacutecz bliskości poczułem jeszcze coś ważniej-szego pewnego rodzaju po-trzebę wzięcia jeszcze większej odpowiedzialności za swoje działania i aktywizm Zrozu-miałem ze muszę robić więcej i wahać się mniej Zrozumia-łem ze strach i wątpliwości nie pomogą kiedy toczy się taka poważna i istotna walka

Tu bym chciała wroacutecić do boacutelu czy warto było go doświadczyć Czym ten boacutel jest dla Ciebie Jaki jest dla Ciebie jego sym-boliczny głębszy wymiarWszystko co robiłem dla

zwierząt uważam za warte doświadczenia Absolutnie wszystko Teraz w Rosji zaczy-na się prawdziwa wojna z mordercami psoacutew ktoacuterych

30 otwarteklatkipl

jest kilkuset w całym kraju A aktywistoacutew ktoacuterzy są gotowi realnie działać w tym temacie (także legalnymi metodami) można policzyć na palcach Właśnie dzisiaj ogłoszono że hycle donoszą na policję na obrońcoacutew praw zwierząt w tym na mnie Czym by się to nie skończyło to jestem pewien że warto to robić

Nie pamiętam o boacutelu ale każdego dnia patrzę na znamię i ono przypomina mi dzień za dniem ze moje osobiste i domowe życie to niepotrzebna krzątanina Staram się na nią tracić coraz mniej i mniej cza-su Planuję zrezygnować z pracy w biurze tak by w pełni moacutec się poświęcić obronie praw zwierząt Jeśli to wszyst-ko brzmi zbyt patetycznie ndash wybaczcie I nie proacutebuję tu z siebie robić żadnego bohate-ra w żadnym wypadku Prze-ciwnie wydaje mi się że nie udało mi się osiągnąć przesad-nie dużo w ciągu tych moich

30 lat życia Oczywiście tak jak wspominałem wcześniej symboliczne znaczenie bdquo269rdquo jest bardzo duże Jeśli kampa-nia będzie rozwijać się w takim tempie to w ciągu powiedzmy 5 lat bdquo269rdquo stanie się szeroko rozpoznawalnym symbolem sprzeciwu wobec zagłady zwierząt lub ich holokaustu jak powiedzieliby moi izraelscy przyjaciele Ludzie będą wi-dzieć te cyfry i będą wiedzieć ze człowiek ktoacutery je nosi ndash nie-ważne czy na koszulce czy jako tatuaż czy znamię jest radykalnie nastawiony przeciw-ko temu co się dzieje

Na koniec ndash warto było to zrobićNiedawno rozmawialiśmy

z Saszą na ten temat Roz-mawialiśmy w kontekście zachęcenia ludzi w Rosji do akcji tatuowania się 18 grudnia Moacutewiłem że istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo ze nie znajdziemy w Rosji ludzi

ktoacuterzy będą chcieli zrobić coś takiego i zapytałem Saszę czy może ja powinienem dodatko-wo zrobić jeszcze tatuaż żeby w ten sposoacuteb i Rosja wsparła dalej akcję I Sasza odpowie-dział bdquoOleg wiesz że jeśli to by zależało od nas to dawno już byśmy pokryli swoje ciała piętnami i tatuażami od głowy do piętrdquo Ale nam są niezbędni nowi ludzie w kampanii Innymi słowy powtarzanie akcji nie ma większego sensu Żeby roz-winąć kampanię konieczne są nowe radykalne działania i ja z przyjemnością wezmę w nich udział Przy okazji mogę wspomnieć że w ramach mię-dzynarodowej tatu-akcji tatuaż 269 wykonało 4 Rosjan i 2 Białorusinoacutew

To znaczy że sytuacja nie jest beznadziejna i z pewnością uda nam się zwyciężyć Musimy zwyciężyć

31 otwarteklatkipl

Kiedy jest mi źle myślę o tym jak źle jest bezsilnym bezbronnym zwierzętom w tych potwornych gułagach rozpaczy To nadaje perspektywę mojemu boacutelowi Pamiętam roacutewnież o tym że ja znalazłem się tu z wyboru Zwierzęta nie

Zachęcam aktywistoacutew aby dbali o swoje zdrowie Trzymajcie się blisko swoich rodzin i ludzi ktoacuterych kochacie Bądźcie dla siebie dobrzy Miejcie poczucie humoru Ostatnio trochę medytowałem i bardzo mi to pomogło Polecam roacutewnież by pić duże ilości wody regularne ćwiczyć uprawiać chociaż jeden sport słuchać muzyki dużo czytać i choć raz dziennie wybuchnąć radosnym śmiechem

Stres pojawi się na pewno Życie aktywistoacutew jest bardziej intensywne wrażliwe i czujne niż życie wielu innych osoacuteb Z definicji jest więc nieustannie podatne na wszechobecną przemoc Gdybym jednak miał wybrać jedno z dwojga to wolałbym się spalić wiodąc autentyczne życie pełne wspoacutełczucia niż powoli rdzewieć prowadząc życie pełne przemocy i pozbawione refleksji Nie ma powodoacutew żeby czegokolwiek żałować

Nie ma odwrotu

PHILIPP WOLLEN na temat aktywizmu

Page 16: Otwarte Klatki Biuletyn 1/2013

że bdquofuter na ulicach jest więcej niż kiedykolwiek wcześniej Z drugiej strony rośnie też ilość ludzi ktoacuterzy zdecydo-wanie występują przeciwko futromrdquo Bont voor Dieren nie zaprzestało więc protestoacutew przeciwko futrom tylko dlatego że przemysł został zdelegalizo-wany Teraz środek ciężkości przenioacutesł się na zachowania konsumentoacutew Organizacja wspoacutełpracuje z projektantami mody i markami aby wspoacutelnie zmieniać podejście ludzi do mody Efektem tej wspoacutełpracy jest min prezentacja bdquoSusta-inable Storiesrdquo przedstawiona w trakcie Amsterdamskiego Tygodnia Mody Prezentacja dotyczyła praw zwierząt oraz dwoacutech marek ktoacutere bardzo po-ważnie podchodzą do tematu niewykorzystywania surowcoacutew odzwierzęcych oraz ekologii Ecological Textiles i Honest By

Zdaniem Zandberg jeśli chodzi o sprawy dotyczące zwierząt Holandia zdecydowa-nie podąża w dobrym kierunku bdquoCoraz więcej uwagi poświęca się dobrostanowi zwierząt i ich prawom Coraz więcej ludzi zdaje sobie sprawę z tych rze-czy W 2012 roku Holendrzy po raz pierwszy zjedli mniej mię-sa ale więcej za nie zapłacili Mamy też Partij voor de Dieren (Partię dla Zwierząt) ktoacutera in-spiruje roacuteżne działania na rzecz zwierzątrdquo

Co ten zakaz oznacza dla Polski

Już teraz Polska jest atrak-cyjnym krajem dla zagranicz-nych inwestoroacutew Głoacutewną zaletą są niskie koszty prowa-dzenie fermy niższe płace dla pracownikoacutew mniej restrykcyj-

ne prawo i stosunkowo nieduży sprzeciw okolicznych miesz-kańcoacutew i społeczności Do-datkowo całość produkcji jest sprzedawana do zagranicznych domoacutew aukcyjnych co w obli-czu niższych kosztoacutew generuje dodatkowy zysk Należy zatem podejrzewać że zakaz hodowli zwierząt na futra w Holandii i wynikający z niego dwunasto-letni okres przejściowy będzie oznaczał znaczny wzrost liczby inwestycji z holenderskim kapi-tałem w Polsce

W jaki sposoacuteb zagranicz-ne firmy działają w krajach o bardziej sprzyjających warun-kach inwestycyjnych pokazuje przykład amerykańskiej firmy Smithfield Foods ktoacutera w 1999 roku przejęła firmę Animex SA jednego z największych produ-centoacutew mięsa w Polsce

W 2003 roku Inspekcja Ochrony Środowiska wraz z Państwową Inspekcją Sani-tarną Inspekcją Weterynaryjną i Nadzorem Budowlanym prze-prowadziła kontrolę na 14 fermach trzody chlewnej należących do koncernu Pod-czas kontroli stwierdzono iż bdquokierownictwa wszystkich

14 kontrolowanych ferm na-leżących do amerykańskiego koncernu Smithfield Foods dopuściło do naruszenia prze-pisoacutew ochrony środowiska oraz przepisoacutew prawa budowlanego jak też wymagań wynikających z przepisoacutew sanitarnych i wete-rynaryjnychrdquo

Stwierdzone naruszenia to między innymi brak pozwoleń na wyprowadzanie gazoacutew i pły-noacutew do powietrza zanieczysz-czanie środowiska gnojowicą brak wymaganych szczepień u pracownikoacutew czy wręcz nie-zarejestrowanie prowadzenia działalności u Powiatowego Lekarza Weterynariirdquo

W 2005 roku brytyjska organizacja Compassion in World Farming przeprowadziła śledztwo na dwoacutech fermach świń w Polsce należących do Smithfield Foods

Film pokazuje bardzo złe warunki w ktoacuterych zwierzęta są hodowane Tak więc okazało

16 otwarteklatkipl

17 otwarteklatkipl

się że po raz kolejny kontrole nie były w pełni skuteczneObecnie w Polsce istnieje przy-najmniej kilka ferm norek z kapitałem holenderskim Ferma w Żdżarach została w zeszłym roku ukarana za zatruwanie pobliskiego strumy-ka ściekami przemysłowymi I choć mandat został przyjęty to nieznaczna kwota 500 zł powinna być dla właściciela holenderskiej firmy Futrex je-dynie potwierdzeniem tego że w Polsce przepisy dla tego typu działalności są dużo bardziej korzystne niż w innych krajach Kolejna ferma w Radachowie w wojewoacutedztwie lubuskim na-leżąca do holenderskiej spoacutełki Farm Equipment International przez pracownikoacutew była oskar-żana o łamanie ich praw Cho-dzi między innymi o brak dostę-pu do wody pitnej urągające

warunki noclegowe dla pra-cownikoacutew czy ich zastrasza-nie Mieszkańcy miejscowości Karsko w wojewoacutedztwie za-chodniopomorskim oskarżają Farm Equipment International że należąca do spoacutełki ferma przyczynia się do znacznego obniżenia jakości życia jak roacutewnież stwarza zagrożenie dla okolicznej fauny W ostatnim czasie spoacutełka zapowiedzia-ła plan powiększenia obsady fermy do 140 tysięcy zwierząt

Jeśli lokalne władze miałyby na to przystać ferma będzie jedną z największych jeśli nie naj-większą fermą norek w Polsce

Bowiem bdquoholenderski stylrdquo to duże fermy na ktoacuterych hodowanych jest kilkadziesiąt tysięcy zwierząt Fermy są szczelnie otoczone wysokimi murami ogrodzeniami z siatki stalowej drutami pod napię-ciem

Wyposażone są w szczelny system monitoringu i innych zabezpieczeń elektronicznych nad ktoacuterymi dodatkowo dy-żurują pracownicy ochrony Zakaz prowadzenia hodowli zwierząt na futra w Holandii oznacza że w Polsce tego typu ponurych miejsc może zacząć przybywać

Może chociaż nie musi Nie tylko mieszkańcy Karska prote-stują przeciwko budowie

i rozbudowie ferm norek w swojej okolicy Protesty trwają między innymi w takich miejscowościach jak Krąpiel Sobieszczany-Kolonia Bu-dzieszwice Mięcierzyn Jarząb-ki czy Wola Skorzęcka Jest to jedynie kilka miejsc na mapie Polski w ktoacuterych mieszkańcy domagają się godnych warun-koacutew życia i realnego wpływu na to co dzieje się w ich gminach Bo to właśnie mieszkańcoacutew i gmin (oraz

przede wszystkim zwierząt na fermach) dotyczą tego typu inwestycje Znaczenie tych protestoacutew jest kluczowe z tego powodu iż niedopusz-czenie do powstania fermy oznacza że nie powstaje pro-blem z ktoacuterym poacuteźniej trzeba się zmagać Roacutewnocześnie protesty stwarzają nieprzyjazny klimat w ktoacuterym inwestorzy nie czują się bezkarni gdyż wiedzą że ich działania są monitoro-wane i spotykają się ze sprzeciwem

Dotychczasowe doświad-czenia pokazują jednak że mimo protestoacutew przynajmniej część ferm powstanie co przy prawdopodobnym masowym exodusie holenderskich ho-dowcoacutew na wschoacuted oznacza mimo wszystko kolejne miliony zwierząt zabijane na terenie Polski I choć rola protestoacutew jest nie do przecenienia naj-istotniejsze wydaje się obecnie wstąpienie w ślady Holendroacutew i zainicjowanie poważnej i me-rytorycznej dyskusji na temat wprowadzenia zakazu hodowli zwierząt na futra w Polsce

Rządy krajoacutew takich jak Wielka Brytania i Austria doszły już do wniosku że najskuteczniejszym sposobem zapobiegania cierpieniu zwierząt jest niedopuszczanie do niego Parlament Słowenii głosował w tej sprawie pod koniec stycznia Kiedy ta sprawa znajdzie się w polskim Sejmie zależy roacutewnież od nas

Tym artykułem rozpoczynamy cykl ktoacuterego celem jest przedstawienie w perspektywie psychologii relacji między człowiekiem a innymi zwierzętami1 w kontekście ich eksplo-atacji oraz omoacutewienie technik z zakresu psychologii wpływu społecznego przydatnych

osobom działającym na rzecz zmian w społeczeństwie

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

Praktycznie każdy zajmu-jący się kwestią ochrony praw zwierząt w pewnym momencie przeżywał wielką frustrację spowodowaną niespoacutejnością ludzkiego zachowania Z jednej strony większość z nas uznaje zdolność zwierząt do odczuwa-nia boacutelu Według badań CBOS--u z 2006 roku aż 82 osoacuteb deklaruje przekonanie o tym że wszystkie zwierzęta odczuwają boacutel tak samo jak ludzie Potępienie krzywdzenia zwierząt jest obecnie normą społeczną choć zauważalne są roacuteżnice między mieszkańcami wsi ktoacuterzy będąc grupą trud-niącą się w eksploatacji zwie-rząt niejako z konieczności

przejawiają mniejsze dla nich wspoacutełczucie a mieszkańcami miast Roacutewnież pewne roacuteżnice w deklarowanym podejściu do zwierząt są widoczne pomię-dzy mężczyznami a kobietami co ma związek z kulturową symboliką mięsa i koncepcją męskości Dominujący wspoacuteł-cześnie stosunek do zwierząt wyraża się roacutewnież istnieniem takich dokumentoacutew jak Świa-towa Deklaracja Praw Zwierząt przedłożona w UNESCO w 1997r oraz nasza Ustawa o ochronie praw zwierząt Oba teksty zaczy-nają się pięknymi słowami ktoacutere mogłoby się wydawać powinny nieść za sobą realną poprawę w naszym stosunku do zwierząt

Według analiz Stevena Pinkera poziom przemocy na świecie stale spada Żyjemy prawdopodobnie w najspokoj-niejszych czasach jakie do tej pory miały miejsce W XVI wieku popularną w Pary-żu rozrywką było palenie kotoacutew Wiszące na sznurku zwierzę ku uciesze gapioacutew było powoli opuszczane w płomienie Dziś trudno sobie wyobrazić by w Europie społeczeństwo przy-zwoliło na tego typu publiczne torturowanie zwierząt Mimo tej ogromnej zmiany ktoacutera dotyczy nie tylko zwierząt ale roacutewnież kobiet dzieci ludzi o innym pochodzeniu etnicz-nym innej orientacji płciowej

JEDNE KOCHASZ INNE ZJADASZczyli jak działa dysonans poznawczy

18 otwarteklatkipl

Mikołaj Szulczewski

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

19 otwarteklatkipl

itp nadal nasz świat jest pełen przemocy i ze względu na wzrost populacji oraz uprzemy-słowienie rolnictwa a co za tym idzie wzrost konsumpcji pro-duktoacutew odzwierzęcych praw-dopodobnie ilość cierpienia zadawanego przez ludzi innym gatunkom jest nieporoacutewnywal-nie większa niż w przeszłości

Właśnie ta niezgodność pomiędzy tym jak ludzie traktu-ją zwierzęta a tym jaką troskę i sympatię względem nich deklarują jest częstym źroacutedłem konsternacji wśroacuted aktywistoacutew prozwierzęcych czy po prostu wegan w kontaktach z osoba-mi jedzącymi produkty odzwierzęce

Aby lepiej zrozumieć jak to jest możliwe żeby naraz kochać zwierzęta i produkty odzwierzęce odwołam się do koncepcji człowieka w psy-chologii społecznej Ten dział psychologii zajmuje się poszu-kiwaniem czynnikoacutew wpływają-cych na nas z zewnątrz takich jak inni ludzie czy kultura nie przywiązując wagi do tego co poszczegoacutelnych ludzi od siebie roacuteżni W związku z tym psycho-logia społeczna w ogromnej mierze opiera się na ekspery-mentach w ktoacuterych modyfikuje się ludzkie poglądy czy zacho-

wania za pomocą manipulowa-nia zewnętrznymi zmiennymi Tego typu badania dają dość spektakularne rezultaty ktoacutere w dużym stopniu zaprzeczają archaicznej koncepcji człowieka jako zwierzęcia racjonalnego

Elliot Aronson jedna z naj-ważniejszych postaci w kroacutetkiej historii psychologii społecznej napisał w kontekście koncep-cji zwanej teorią dysonansu poznawczego że teoria ta bdquonie przedstawia człowieka jako istotę racjonalną lecz raczej skłonną do racjonalizacjirdquo Racjonalizacja to uzasadnianie własnych czynoacutew pozornie lo-gicznymi i racjonalnymi argu-mentami w celu między innymi zmniejszenia poczucia winy i wzmocnienia samoakceptacji Intelektualna akrobatyka jaką potrafi przejawiać wiele osoacuteb w konfrontacji z faktem że konsumpcja pokarmoacutew od-zwierzęcych powoduje cierpie-nie i śmierć wielu zwierząt wy-jątkowo pasuje do tej definicji

Jako pierwszy użycie teorii dysonansu poznawczego w celu wyjaśnienia niespoacutejno-ści w zachowaniu i poglądach ludzi względem zwierząt za-proponował prof Scott Plous Jego opublikowany w 1993 roku artykuł pt bdquoPsychologicz-

ne mechanizmy w eksploatacji zwierzątrdquo stanowi obecnie do-datek do podręcznika na temat uprzedzeń i dyskryminacji

Dysonans poznawczy to teoria opracowana w latach 50-tych przez amerykańskiego psychologa społecznego Leona Festingera Zakłada ona istnie-nie silnej potrzeby wewnętrznej spoacutejności szczegoacutelnie pomiędzy poglądami i zachowaniem Gdy występuje niezgodność między dwoma elementami poznaw-czymi np tym co robię a tym co uważam że powinienem robić konieczne staje się zredu-kowanie owego dysonansu

Uważa się że dysonans poznawczy wywołuje napięcie ktoacuterego chęć zredukowania staje się motywacją do np zmiany poglądoacutew czy zmiany zachowania

Typowym przykładem przywoływanym w celu zo-brazowania jak działa dyso-nans poznawczy jest palenie papierosoacutew Wszyscy obecnie wiedzą że jest ono szkodliwe dla zdrowia Niewielu ludzi jest w stanie palić z pełną świado-mością jego konsekwencji dla zdrowia Stąd średnio wśroacuted palaczy występuje przekonanie o niższej szkodliwości palenia niż wśroacuted osoacuteb niepalących usłyszeć też można od nich wiele anegdot o palącej babci żyjącej do 90-ego roku życia czy inne proacuteby bagatelizowania szkodliwości palenia

Modelowym przykładem dysonansu poznawczego jest roacutewnież kwestia konsumpcji pokarmoacutew odzwierzęcych

Ludzie nie lubią krzywdzić zwierząt a jednocześnie lubią jeść mięso Zadawanie cierpie-nia zwierzętom jest powszech-nie uważane za niemoralne a większość z nas uważa siebie za dobrych ludzi i nie zamierza przestać tak o sobie myśleć nawet w obliczu faktoacutew na temat konsekwencji własnych decyzji konsumenckich Mo-tywacja do obrony wizji siebie jako osoby dobrej i moralnej jest bardzo silna

Ta niespoacutejność nazywana jest w psychologii społecznej bdquoparadoksem mięsardquo

Co można zrobić w sytu-acji dysonansu poznawczego tego typu Przede wszystkim można zrezygnować z jedze-nia produktoacutew odzwierzęcych Niestety zmiana zachowania zazwyczaj przychodzi ludziom trudniej niż zmiana poglądoacutew Wiąże się z tym większy dy-sonans i tym bardziej spek-takularne metody jego reduk-cji ktoacutere coraz intensywniej zmniejszają możliwość racjo-nalnego myślenia

Prof Scott Plous wymienił kilka przykładowych sposoboacutew w jakie ludzie radzą sobie z tą wewnętrzną niespoacutejnością unikanie tematu uznanie że eksploatacja zwierząt jest niezbędna do przetrwania np bdquomusimy jeść białko zwierzę-cerdquo umniejszanie kwestii za pomocą poczucia humoru np bdquorośliny też czująrdquo negowanie tego że zwierzęta odczuwają boacutel tak samo jak ludzie (co jest zdaniem Plousa najczęstszym mechanizmem) Oczywiście lista metod radzenia sobie

z dysonansem poznawczym związanym z eksploatacją zwierząt nie ogranicza się do wymienionych powyżej W cią-gu ostatnich kilku lat pojawiła się seria badań eksperymen-talnych omawiających ostatni z wymienionych przez Plousa mechanizm Badania te zosta-ną omoacutewione w następnym numerze biuletynu

Scott Plous wyroacuteżnił kilka kwestii dotyczących naszej kul-tury ktoacutere pomagają ludziom unikać doświadczania dyso-nansu poznawczego Przede wszystkim finalny produkt z ktoacuterym obcuje konsument zostaje na kilka roacuteżnych spo-soboacutew oddzielony od żywego zwierzęcia To oddzielenie

sprawia że w codziennym ży-ciu nie musi się konfrontować z niewygodną prawdą na temat pochodzenia kupowanych przez niego produktoacutew

Eufemizmy stosowane w myślistwie (np krew ndash farba pioacutero ndash ptak) są dobrym przy-kładem użycia języka ktoacutery ma moc maskowania tego co się naprawdę dzieje Język od zawsze był doskonałym mo-ralnym narzędziem obronnym służącym zmniejszaniu wyrzu-toacutew sumienia Stosowanie eu-femizmoacutew pomaga złagodzić brutalny sposoacuteb w jaki traktuje się zwierzęta W rzeźniach nie zabija się zwierząt tylko ubija krowy są żywcem wołowym a potem tylko tuszami Finalny

20 otwarteklatkipl

produkt rzadko kiedy nazywa się tak samo jak zwierzę ktoacutere-go ciała jest częścią Ludzie nie jedzą kroacutew tylko wołowinę Ta subtelna roacuteżnica w kategory-zacji pomaga oddalić od świa-domości fakt że ten produkt to fragment czyjegoś ciała

Kolejnym elementem jest sam wygląd produktoacutew od-zwierzęcych W naszej kulturze unika się eksponowania w skle-pach elementoacutew ciała ktoacutere są skojarzone z osobowością jak np twarz oczy czy moacutezg Są one roacutewnież rzadko jedzo-ne Cytując za prof Plousem czasopismo branży mięsnej bdquopoznać klienta z wiedzą że ten kawałek baraniny ktoacutery wła-śnie kupił był częścią anatomii jednego z tych pięknych ma-łych stworzeń ktoacutere widzimy hasające po polach wiosną jest prawdopodobnie najpew-niejszym sposobem uczynienia z niego wegetarianinardquo

Dodatkowo ważne jest to by przemysł mięsny był niewi-doczny dla przeciętnych ludzi Oddalony od miasta trudno do-stępny tak by jak najmniej ludzi miało pojęcie o tym co właści-wie się za tymi murami dzieje

Dzięki temu wiedza na te-mat praktyk stosowanych w hodowli zwierząt jest w spo-łeczeństwie minimalna Mało kto wie o kastrowaniu żywcem odbieraniu cieląt od matek kojcach porodowych ciasnych klatkach Większość ludzi ma bardzo nikłe pojęcie na temat pochodzenia produktoacutew od-zwierzęcych co pozwala im

uniknąć niewygodnej sytuacji konfrontacji z faktami na temat warunkoacutew i sposobu traktowa-nia zwierząt w rolnictwie

Plous zwroacutecił roacutewnież uwa-gę na rolę socjalizacji w kształ-towaniu się naszych postaw wobec produktoacutew odzwierzę-cych Oddzielanie od wiedzy na ten temat ma swoje początki we wczesnym dzieciństwie

Zabawki przedstawiające szczęśliwe zwierzęta gospodarskie na farmie książeczki w ktoacuterych zwierzęta opowiadają o tym co bdquodająrdquo ludziom i jak bardzo są szczęśliwe specjalne kolorowe opakowania produktoacutew mięsnych mające zachęcić dzieci do ich jedzenia ndash wszystko to przyczynia się do stworzenia nieprawdziwych przekonań na temat tego jak traktowane są zwierzęta

Oczywiście dzieci pytają roacutewnież rodzicoacutew o pochodze-nie produktoacutew odzwierzęcych a odpowiedzi nie mogą prze-cież zniechęcać do jedzenia w związku z czym ciężko ocze-kiwać szczerego dosadnego

wyjaśnień ze strony rodzicoacutew Sytuacja ta prowadzi u dzieci do całkowitego zniekształcenia obrazu losu zwierząt

W badaniu przeprowadzo-nym przez Plousa w ktoacuterym uczniowie szkoły podstawowej szacowali jak często zwierzęta czują się nieszczęśliwe zwie-rzęta dzikie uznano za naj-bardziej nieszczęśliwe drugie miejsce zajęły zwierzęta domo-we a najszczęśliwsze według dzieci są zwierzęta gospodar-skie Badanie było przeprowa-dzone 20 lat temu w USA w związku z tym trudno stwier-dzić czy jego wyniki można odnieść do Polski Mimo tego pokazują one doskonale jak bardzo wypaczony może być obraz hodowli zwierząt wśroacuted dzieci

Wszystkie wymienione powyżej elementy sprawiają że większości osoacuteb udaje się w codziennym życiu unikać stanu dysonansu poznawcze-go Gdy natomiast dojdzie już do sytuacji konfrontacji z fakta-mi ludzki umysł ma niezwykłą zdolność generowania ogrom-nej ilości często absurdalnych argumentoacutew

Warto wtedy pamiętać że to czego swoimi argumentami w tym momencie broni dana osoba to w dużym stopniu jej przekonanie o tym że jest do-bra i moralna

Pozytywny obraz własnej osoby jest dla człowieka bar-dzo ważny więc motywacja do jego utrzymania jest roacutewnież bardzo duża

W następnym numerze omoacutewione zostaną opublikowane w ciągu ostatnich 3 lat badania nad jednym z mechanizmoacutew redukcji dysonan-su poznawczego w kontekście jedzenia zwierząt - dehumanizacji

Eksperymenty te wykorzystywały techniki używane do badania relacji międzygrupowych w związku z czym dotykają kwestii podobień-stwa dyskryminacji zwierząt i innych dyskrymi-nowanych grup

21 otwarteklatkipl

Poniższy artykuł pochodzi z bloga Striking at the Roots ktoacuterego twoacuterca

Mark Hawthorne od wielu lat zajmuje się aktywizmem na rzecz zwierząt

Nawet po dziesięciu latach to zdjęcie wciąż staje mi przed oczami Byłem wtedy jeszcze świeżo upieczonym wegani-nem starającym się znaleźć sposoacuteb na wcielenie mojej nowo odkrytej pasji w czyn

Otrzymałem maila od Humane Society International doty-czącego corocznej rzezi fok w Kanadzie Do wiadomości dołączono wstrząsające zdję-cie zakrwawionych ciał dzie-siątek świeżo oskoacuterowanych fok rozrzuconych bez ładu na lodzie Na dole zdjęcia widać fokę ktoacuterej udało się uniknąć rzezi Obserwuje tę przerażają-cą scenę Zastanawiałem się O czym myśli Czy szuka swo-jej matki Przyjacioacuteł Odpowie-

dzi na pytanie co tu się wyda-rzyło ndash i dlaczego

Kilka lat poacuteźniej gdy pisa-łem i moacutewiłem o wpływie dra-stycznych obrazoacutew na wypale-nie aktywistoacutew i aktywistek to właśnie to zdjęcie stawało mi przed oczami i nie pozwala-ło zasnąć

To nie jest tak że tego typu obrazy nie powinny być wyko-rzystywane przez aktywistoacutew i aktywistki praw zwierząt ndash wręcz przeciwnie Zdjęcia i na-

22 otwarteklatkipl

DRASTYCZNE CZY SŁODKIE

wpływ materiałoacutew graficznych na działanie aktywistoacutew i aktywistek praw zwierząt

tłum Paweł Brzeziński

23 otwarteklatkipl

grania z ferm przemysłowych ubojni polowań laboratorioacutew wiwisekcyjnych ferm futrzar-skich i innych tego rodzaju miejsc ilustrują przemocowy stosunek społeczeństwa do zwierząt Są ważnym świa-dectwem naszej niechlubnej historii Lecz ruch praw zwie-rząt się rozwija ndash podobnie jak technologia i media społeczne ndash a wraz z rozwojem pojawia się dyskusja jak w możliwie najlepszy sposoacuteb kształtować przekaz do społeczeństwa W tej dyskusji ważnym zagad-nieniem jest wykorzystywanie potencjalnie odpychających obrazoacutew Kiedy i w jaki sposoacuteb powinniśmy wykorzystywać drastyczne zdjęcia i nagrania proacutebując wpłynąć na zachowa-nia konsumenckie

Udowodniono że stoso-wanie strategii odstraszania w kampaniach antynikotynowych ndash na przykład umieszczanie na opakowaniach papiero-soacutew zdjęć chorych płuc ndash jest skuteczniejsze w odwodzeniu ludzi od palenia niż jakiekolwiek ostrzeżenie Ministra Zdrowia

Zdjęcia a filmy

W październiku 2012 r opu-blikowano wyniki dwoacutech badań dotyczących wykorzystywania zdjęć i nagrań w kampaniach informacyjnych Podczas jed-nego z nich przeprowadzonego dzięki finansowemu wsparciu organizacji FARM (Farm Animal Rights Movement) badanym osobom pokazywano trzy roacuteżne zdjęcia jedno o niskim stopniu drastyczności (martwa świnia na brudnej podłodze ubojni) jedno o średnim po-ziomie drastyczności (martwa świnia na zakrwawionej pod-łodze ubojni) i jedno o wyso-

kim poziomie drastyczności (martwa świnia z poderżniętym gardłem na zakrwawionej pod-łodze ubojni) Następnie zmie-rzono oddziaływanie każdego zdjęcia i jego wpływ na stosu-nek osoacuteb badanych do praw zwierząt według bdquoskali praw zwierząt Wuenschardquo wysoki wynik wskazuje na pozytywny a niski na negatywny stosunek do praw zwierząt Na blogu FARM wyjaśniono bdquonajbardziej skuteczne okazało się zdjęcie o niskim poziomie drastyczno-ści to o średnim poziomie było mniej skuteczne o wysokim poziomie zaś najmniej choć statystycznie nie miało to żad-nego znaczenia Oznacza to że chociaż zdjęcia te w roacuteżnym stopniu wpływały na postrze-ganie praw zwierząt istnieje 15 prawdopodobieństwo że udałoby osiągnąć się taki sam wynik nawet wtedy jeśli wpływ zdjęć byłby zerowyrdquo

Drugie badanie zostało przeprowadzone przez Huma-ne Research Council (HRC) na zlecenie VegFund W ramach tego badania proszono osoby w wieku od 15 do 23 lat by obejrzały informacyjny materiał filmowy i wypełniły kwestiona-riusz Zgodnie z popularnym modelem paid-per-view każdy uczestnik i uczestniczka otrzy-mała jednego dolara za obej-rzenie każdego z poniższych filmoacutew

Farm to Fridge(autorstwa Mercy For Animals) drastyczny film skupiający się na aspekcie etycznymwzbudzaniu wspoacutełczucia w ktoacuterym wykorzystano materiał filmowy zawierający sceny okrucieństwa wobec zwierząt na fermach przemysłowych Wykorzystany

materiał pochodzi przede wszystkim ze śledztw

Maxines Dash for Freedom (autorstwa Farm Sanctuary) film skupiający się na aspekcie etycznymwzbudzaniu wspoacutełczucia opowiadający historię krowy ktoacutera uciekła przed ubojem i została uratowana A Life Connected (autorstwa Nonviolence United) film skupiający się na przekonaniu konsumentoacutew do zastanowienia się nad wpływem ferm przemysłowych na zwierzęta środowisko naturalne i zdrowie ludzi Geico Couple (autorstwa Physicians Commitee for Responsible Medicine) film skupiający się na aspekcie zdrowotnym opowiadający historię pary ktoacutera przeszła na weganizm i z powodzeniem zrzuciła kilka kilogramoacutew

Po obejrzeniu każdego z filmoacutew przedstawiono oso-bom uczestniczącym w ba-daniu listę pytań na temat tego czego się dowiedziały czy chciałyby uzyskać wię-cej informacji na temat diety wegetariańskiej i wegańskiej jak kształtuje się ich obecne spożycie mięsa nabiału i jajek jak roacutewnież czy rozważają ograniczenie spożycia produk-toacutew pochodzenia zwierzęcego W przeciwieństwie do badania przeprowadzonego z finan-sową pomocą FARM badanie HRC wykazało że na uczestni-koacutew i uczestniczki najmocniej oddziaływały drastyczne obra-zy Po obejrzeniu przerażająco

1

2

3

4

dosłownego Farm to Fridge 36 osoacuteb biorących udział w badaniu stwierdziło że rozważa ograniczenie spoży-cia produktoacutew odzwierzęcych ndash średnio o 7 więcej niż w przypadku pozostałych mniej drastycznych filmoacutew I to biorąc pod uwagę że średnio osoby te były w stanie obejrzeć jedynie 78 filmu Mercy For Animals

Poleje się krew

W oparciu o te wyniki łatwo dojść do wniosku że w przy-padku zdjęć skuteczniejsze są łagodniejsze obrazy natomiast drastyczne sceny lepiej spraw-dzają się w filmach Niestety nie jest to takie proste

bdquoUważam że metodologia badań FARM nie jest najlepsza jeśli chodzi o zadawane pyta-nia i wybrane obrazyrdquo moacutewi założyciel Mercy For Animals Nathan Runkle W trakcie bada-nia zmierzono między innymi stosunek do praw zwierząt nie zapytano jednak o to czy ob-razy wpłynęły na podejście do chowu i hodowli zwierząt lub czy skłoniły do zmiany przy-zwyczajeń ndash jak na przykład do przejścia na weganizm bdquoW badaniu HRC ten czynnik został ujętyrdquo moacutewi Nathan bdquoUwzględniono w nim zmianę zachowań badanych osoacuteb a przecież o to właśnie cho-

dzi aktywistom i aktywistkom praw zwierząt Trudno bę-dzie znaleźć kogokolwiek kto stwierdziłby że chce oglądać drastyczne obrazy ale już po obejrzeniu to właśnie te osoby częściej zmieniają swoje przy-zwyczajeniardquo Nathan stwier-dza że wykorzystywanie dra-stycznych obrazoacutew kojarzy mu się z wyborami prezydenckimi bdquoWyborcy twierdzą że są zmę-czeni i zniechęceni negatywny-mi spotami Mimo tego rok w rok politycy z nich korzysta-ją ndash bo są skutecznerdquo Choć Nathan przyznaje że obrazy wykorzystane w pierwszym ba-daniu są poruszające uważa że niekoniecznie przedstawiają one okrucieństwo bdquoNa wszyst-kich trzech zdjęciach zwierzę jest już martwerdquo stwierdza bdquoMoim zdaniem nie obrazują one drastycznego okrucień-stwa dlatego że zwierzę na nich jest już martwe i niezdolne do odczuwania boacutelu Tak więc można by dyskutować czy to co w tym badaniu zostało uznane za bdquodrastycznerdquo rzeczy-wiście takie jestrdquo Bez względu na wszelkie badania aktywiści i aktywistki praw zwierząt zga-dzają się że drastyczne obra-zy są skuteczne bdquoNajchętniej wykorzystuję drastyczne filmy podczas akcji informacyjnych przeprowadzanych w systemie paid-per-view (osoba otrzymuje małą kwotę pieniężną za obejrzenie filmu) lub w szkołach ndash o ile oczywi-ście uda się namoacutewić nauczy-cielakę do pokazania Farm to Fridgrdquo moacutewi Chris Van Breen Wpływ jaki wyświetlany film miał na widownię ocenia między innymi po poacuteźniejszych komentarzach bdquoLudzie skar-żyli się że powinienem był ich ostrzec i że nigdy nie będą już

w stanie zjeść mięsa Że gdy-by wiedzieli co to za film to na pewno by go nie obejrzelirdquo Podobne komentarze słyszał podczas rozdawania ulotek z drastycznymi zdjęciami Jedna z osoacuteb powiedziała mu bdquoNie powinieneś rozdawać tych ulotek Dostałam tę ulotkę w zeszłym tygodniu i od tego czasu nie tknęłam mięsa Na jego widok zrobiło mi się niedo-brzerdquo Hm jak dla mnie wyglą-da to na strategię prowadzącą do celu

bdquoByłam wegetarianką przez wiele lat ale dopiero gdy zoba-czyłam nagrania z ferm prze-mysłowych zdecydowałam się przejść na weganizmrdquo moacutewi Jasmin Singer wspoacutełzałoży-cielka (wraz z Marian Sullivan) organizacji Our Hen House bdquoTak więc jak najbardziej uwa-żam że w wielu wypadkach drastyczne obrazy mogą być skuteczne Jednak paradoksal-nie nie wydaje mi się by za-wsze taka forma trafiała do ludzirdquo

Gdzieś pośrodku

bdquoStaram się być gdzieś pomiędzyrdquo pisze Doris Lin na swojej stronie o prawach zwie-rząt w portalu Aboutcom

Myślę że najbardziej drastycznym zdjęciem jakie dotychczas opublikowałam było to ćwiartowanego w Japonii wieloryba Sądzę że za pomocą drastycznych zdjęć można przekazać coś czego nie da się ująć

24 otwarteklatkipl

w słowa ale korzystając z nich byłabym ostrożna Wieloryb jest słabo oświetlony a zdjęcie zostało zrobione z pewnej odległości co odejmuje mu drastyczności

Z sondy umieszczonej na jej stronie wynika że czytelnicy i czytelniczki zgadzają się na wykorzystywanie przez ruch prozwierzęcy drastycznych ob-razoacutew ndash o ile będą one wyko-rzystywane z głową

bdquoSądzę że zaroacutewno jed-ne jak i drugie są skutecznerdquo moacutewi Jo-Anne McArthur ktoacute-rej zdjęcia wykorzystywanych i uratowanych zwierząt potra-fią być zaroacutewno przerażające jak i piękne bdquoWszystko zależy od odbiorcy Jedna osoba po zobaczeniu drastycznych ob-razoacutew postanowi wprowadzić zmiany w swoim życiu druga po prostu odwroacuteci wzrok Roacuteż-ne obrazy trafiają do roacuteżnych osoacuteb w związku z tym potrze-

ba roacuteżnych taktyk by doprowa-dzić do zmian ndash tego uczy nas roacutewnież historia innych ruchoacutew społecznych Drastyczne ob-razy do jednych osoacuteb przema-wiają do innych nierdquo zauważa McArthur bdquoDlatego też powinny być wykorzystywane przez ruch prozwierzęcy tak samo jak mniej drastyczne obrazy i informacje opracowania na-ukowe sanktuaria dla zwierząt pisanie listoacutew demonstracje rozdawanie ulotekrdquo Poda-je przykład bdquoDo przejścia na weganizm skłoniły mnie trud-ne i drastyczne obrazy Tim Pachirat autor Every Twelve Seconds pracował przez sześć miesięcy w ubojni i nie zrezy-gnował z jedzenia mięsa Zde-cydował się na ten krok dopiero po spotkaniu jednej z uratowa-nych kroacutew w sanktuarium w Woodstockrdquo

Jasmin dostrzega tu pewną prawidłowość

Osobiście nie wydaje mi się by statystyczny jedzący mięso Kowalski

kliknął na drastyczny obraz by zobaczyć więcej ndash lecz wyniki tych badań pokazują że się mylę Chodzi o to że tak naprawdę wcale się nie mylę lecz autorzy i autorki badań także mają rację Bo pokazywanie zdjęć bdquomilusich mięciutkich kotkoacutewrdquo jak roacutewnież zdjęć tego rodzaju z ferm przemysłowych też jest skuteczne nieprawdaż Myślę że w tym wypadku najważniejsze jest przesłanie ktoacutere rzecz jasna powinno być jak najbardziej wyraziste i strategicznie dopasowane

Podobnego zdania jest roacutewnież Karin Davis założyciel-ka United Poultry Concerns bdquoObecnie Internet pełen jest obrazoacutew cierpienia zwierząt za ktoacutere winę ponosi człowiekrdquo moacutewi bdquoJednak jeśli tym obra-zom nie będzie towarzyszyło pełne pasji przesłanie ndash nieko-niecznie w tym samym miej-scu raczej w postaci posługi-wania się etycznym językiem i tworzenia etycznych kontek-stoacutew ndash wydaje mi się że więk-szość ludzi może stwierdzić że to okropne lecz nie dostrzec że roacutewnież oni są za to odpo-wiedzialni i mogą to zmienić Myślę też że obrazy cierpią-cych i poniewieranych zwierząt należy zestawiać z obrazami

25 otwarteklatkipl

tych samych zwierząt żyjących szczęśliwie ndash obrazoacutew ktoacutere nie tylko są ładne lecz roacutewnież pełne ekspresji budzą emocje i poruszająrdquo

Roacutewnież w tym punkcie Karen i Jasmin się zgadzają bdquoCzasamirdquo moacutewi Jasmin bdquoto właśnie obrazy szczęśliwych zwierząt bardziej przemawia-ją do ludzi jako że ndash tak było w moim przypadku ndash osoba je oglądająca stwierdza JAK MOGĄ IM TO ZABIERAĆ Dla mnie najbardziej przejmujący jest na przykład widok kurcza-koacutew z sanktuarium VINE w stanie Vermont ktoacutere nawet podczas najsroższej zimy wolą spać na drzewachrdquo (Przyro-da stoi w rażącej opozycji do brudu ferm przemysłowych na ktoacuterych rocznie miliardy kur-czakoacutew i kur są chowane i więzione dla ich ciał i jajek)

Oproacutecz pokazywania cier-pienia zwierząt szczegoacutelnie

istotne jest przedstawianie ich jako jednostek przeciwstawia-nie się koncepcji zwierząt jako towaru moacutewi lauren Ornelas założycielka Food Empower-ment Project bdquoJeśli będziemy pokazywać tylko ich cierpienie nie pokażemy że mogą one wieść też normalne życie Weź-my na przykład kość słoniową Jeśli będziesz pokazywać jedy-nie martwe słonie z odpiłowa-nymi kłami to i tak przemoacutewi to do ludzi bo chyba każdya widziała obraz słonia stąpają-cego po sawannie Większość ludzi jest w stanie znacznie lepiej wyobrazić sobie słonia w jego środowisku natural-nym niż na przykład kurczakardquo lauren ktoacutera roacutewnież niejedno-krotnie korzystała z porusza-jących materiałoacutew ze śledztw uważa że drastyczne obrazy odgrywają istotną rolę w po-kazywaniu ludziom w jakich warunkach chowane są tzw

zwierzęta gospodarskie bdquoNie-mniej jednak czasami obawiam się że skupianie się na scenach szczegoacutelnie okrutnych ndash nawet jeśli wiemy że to codzienność ndash może bardziej zaszkodzić niż pomoacutecrdquo

Jej zdaniem lepiej jest położyć nacisk na przedstawia-nie obrazoacutew niezaprzeczalnie okrutnych takich jak na przy-kład przetrzymywanie zwierząt w niewoli lub okaleczanie ich (przypalanie dzioboacutew obcina-nie ogonoacutew i rogoacutew)

Wciąż czekamy na ostatnie słowo na temat wykorzystywa-nia obrazoacutew choć przypusz-czalnie nigdy ono nie padnie Możemy liczyć na dalsze dys-kusje i badania ktoacutere pozwolą ruchowi udoskonalić swoje metody i przekaz Jednak na chwilę obecną przygnębiające obrazy przede wszystkim ze śledztw zdają się brać goacuterę Nathan dodaje

Tak jak moacutewiłem wcześniej żaden konsument czy konsumentka nie powie ci że chce oglądać drastyczne obrazy Jednak niezaprzeczalnym faktem jest to że skutecznie przyczyniają się one do zmiany postaw i zachowań Drastyczne obrazy obok ktoacuterych ciężko przejść obojętnie i ktoacuterych nie da się zapomnieć stwarzają emocjonalną więź z tematem i dają początek dyskusjom na temat etyki A to właśnie te rzeczy wpływają na decyzje konsumenckie

27 otwarteklatkipl

Byłeś jednym z akty-wistoacutew ktoacuterzy w akcie solidarności wypalili sobie na ciele numer 269 Skąd pomysł na taką akcjęPomysł zrodził się wiele

lat temu w głowie Saszy On mieszka w Tel-Awiwie jeszcze jako dziecko przenioacutesł się tam z Mołdawii W temacie praw zwierząt Sasza działa już od 15 lat (może troszkę mniej) Taką

akcję wymyślił już bardzo daw-no temu ale na początku sam pomyślał że taki pomysł to jednak za dużo Kilka lat poacuteźniej opowiedział o swoim pomyśle innym izraelskim aktywistom

Wywiad z OLEGIEM OZEROWEM jednym z uczestnikoacutew akcji wypalania liczby 269

2 października 2012 w Światowym Dniu Zwierząt Hodowlanych na Placu Rabina Yitskhaka w Tel-Awiwie aktywiści ruchu

praw zwierząt przeprowadzili akcję solidarno-ściową mająca na celu ukazać głęboką empa-tię w stosunku do zwierząt zniewalanych i wykorzystywanych przez gatunek ludzki

Troacutejka aktywistoacutew w tym jeden ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji wypaliła sobie na skoacuterze numer bdquo269 Znakowanie poprzez wypalanie piętna rozgrzanym metalem jest po-wszechną praktyką stosowaną wobec niewin-nych zwierząt będących ofiarami eksploatacji dokonywanej przez ludzi na całym świecie Ta demonstracja miała za zadanie skierować naszą empatię w stronę obecnie najbardziej uciskanej grupy żywych istot ktoacutere mogą

odczuwać boacutel i cierpienie ndash w stronę zwierząt hodowlanych

A dlaczego właśnie bdquo269 bdquo269 to sym-boliczny ale naprawdę istniejący cielak ktoacutery urodził się na izraelskiej fermie mlecznej Jego życie zostanie zakończone w chwilę po tym gdy się zaczęło Poprzez wypalenie sobie tego numeru na własnych ciałach aktywiści poka-zali swoją solidarność z ofiarami ferm przemy-słowych i zapewnili wieczną pamięć sprawie o ktoacuterą walczą

Aktywistą ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji był Oleg Ozerow wieloletni działacz na rzecz praw zwierząt ktoacutery w poniższym wywiadzie opowiada o samej akcji reakcjach ludzi grani-cach poświęcenia oraz wielu innych ciekawych i ważnych kwestiach

pytania Olga Plesińska tłumaczenie i redakcja Marlena Kropidłowska

ale ich reakcja była na tyle negatywna że znoacutew odłożył go na kiedy indziej Ostatecznie rok poacuteźniej Sasza jeszcze raz przedstawił zarys akcji tym ra-zem wąskiemu kręgowi znajo-mych-aktywistoacutew i tym razem spotkał się ze wsparciem i entuzjazmem

Jak to się stało że znala-złeś się w Tel-AviviePonad 2 lata temu pozna-

łem izraelskiego aktywistę Przez cały ten czas utrzymy-waliśmy kontakt od czasu do czasu wymienialiśmy wia-domości na Facebooku czy rozmawialiśmy na Skypie Dodatkowo wraz z innymi ak-tywistami w Rosji wspieraliśmy izraelską kampanię przeciwko cieszącej się bardzo złą sławą fermie Mazor gdzie hodowano małpy ktoacutere potem wysyłano do laboratorioacutew żeby przepro-wadzać na nich badania

I kiedy Sasza przedstawił swoacutej pomysł znajomym wynik-nęła taka sytuacja że ze wzglę-doacutew bezpieczeństwa (w Izraelu łatwo można zniszczyć swoją karierę zawodową biorąc udział w podobnych wydarzeniach) w danym momencie poza Sa-szą w akcji moacutegł wziąć udział tylko jeszcze jeden człowiek Ten człowiek też kiedyś przyje-chał ze swoją rodziną z Rosji Przy okazji ciekawostką jest że pomimo tego że akcja była izraelska to jej uczestnikami byli ludzi mający w mniejszym lub w większym stopniu korze-nie w Związku Radzieckim

Znoacutew odbiegam od tematu Okazało się że w Izraelu nie da się znaleźć trzech osoacuteb do przeprowadzenia takiej akcji a minimalna liczba uczest-nikoacutew to właśnie troje - tak zdecydowali aktywiści bo

mniej uczestnikoacutew wyglądało-by naprawdę niezbyt dobrze Więc ten aktywista ktoacuterego poznałem dwa lata temu zapy-tał mnie czy chciałbym wziąć udział w takiej akcji

Czy od razu się zgodziłeśPrzyznaję że chwilę się

zastanawiałem Po prostu żeby pod wpływem impulsu nie na-pisać bdquoTak tak tylko pozwolić informacji powoli przeniknąć do moacutezgu Przez ten moment nie zastanawiałem się nawet zbyt dużo nad tym co robić a bardziej nad tym że ruch nie jest w stanie znaleźć w całym kraju nawet troacutejki do udziału w takiej akcji że tak nie może być W stosunku do siebie gdybym odmoacutewił odebrałbym to jako osobisty wstyd akty-wisty Przecież to też wymaga pewnego rodzaju poświęcenia ndash przyznać się że u ciebie w kraju do tego w takim w ktoacute-rym jest wielu wegan brakuje jednego () człowieka do prze-prowadzenia w pełni legalnej akcji Coacuteż przynajmniej wtedy tak myślałem że to w pełni legalna akcja Dopiero kilka dni przed dowiedziałem się że

zgodnie z izraelskim prawem nie wolno wykonywać celo-wych oparzeń na skoacuterze nawet w specjalnych salonach a co dopiero w przestrzeni publicznej

Co na to Twoi bliscy Na początku powiedzia-

łem o tym tylko kilku osobom ponieważ izraelscy aktywiści poprosili żeby informację prze-kazywać tylko tym rosyjskim aktywistom ktoacuterym w 100 ufam i ktoacuterzy mogą być gotowi przyjechać do Izraela i zrobić to samo Takich nie udało się zna-leźć z roacuteżnych względoacutew (ko-muś nie dali wolnego w pracy u kogoś nie było paszportu żona nie pozwoliła itd) Krew-nym nic nie moacutewiłem Jednak kiedy dowiedzieli się o akcji i obejrzeli wideo to zaczęło się Wszyscy dzwonili sto razy i analizowali co ze mną nie tak W rezultacie analiz powstały dwie głoacutewne wersji tego co się stało i tak albo 1) zwariowałem albo 2) musi chodzić o jakieś narkotyki

Jak Izraelki i Izraelczycy odebrali tą akcję Moacute-

28 otwarteklatkipl

wienie w Izraelu o holo-kauście to coś naprawdę mocnegoW tym temacie mogę opo-

wiedzieć dość interesującą hi-storię Jeden z naszych bdquowypa-laczy także aktywista z długim stażem kiedyś brał udział w pewnej akcji w Tel-Awiwie Podczas tamtej akcji stał z plakatem ktoacutery roacutewnież przy-roacutewnywał sytuację zwierząt do Holokaustu Podszedł do niego turysta i zaczął się oburzać na takie poroacutewnanie moacutewić że jest to niewłaściwe Wtedy aktywista odpowiedział Ty turysta będziesz moacutewił mnie Żydowi i obywatelowi Izraela ktoacutery ma w rodzinie ocalałych z Holokaustu co jest właściwe a co niewłaściwe

Głośno było o Was w mediachMedia głoacutewnego nurtu

w ogoacutele nie wykazały zainte-resowania akcją Inną kwe-stią jest to że akcja wywołała niebywałe poruszenie wśroacuted wegan i obrońcoacutew praw zwie-rząt Na chwilę obecną kam-panię 269 wspiera 20 krajoacutew Niedawno w Chorwacji miała miejsce akcja tatuowania liczby 269 a w Argentynie zrobiono w zasadzie dokładnie to samo co w Tel-Awiwie Myślę że to przełom zwłaszcza biorąc pod uwagę to że obecnie kampania ma na celu stworzenie między-narodowego symbolu protestu i oporu ale nie działającego w ukryciu tak jak ALF Działania mają być legalne i jawne ale roacutewnie bezkompromisowe

Na dzień dzisiejszy symboliczny tatuaż z liczbą 269 wykonało już ponad sto osoacuteb

a to przecież dopiero początek

W akcji wzięli udział sami faceci - to przypadek Nie było chętnych kobiet Czy może to była akcja dla bdquotwardzielirdquoNa jednym ze zdjęć na stro-

nie kampanii możesz zobaczyć dziewczynę ktoacutera naśladując nas wyraziła swoacutej sprzeciw Ona nawiasem moacutewiąc była prawdziwą bohaterką Skręciła z drutu kolczastego ten symbo-liczny numer rozżarzyła każdą cyfrę i przyłożyła ten rozgrzany drut do ręki i przycisnęła twar-dym przedmiotem I tak trzy razy Mało kto zdobyłby się na coś takiego Ja na przykład nie dałbym rady zrobić tego stopniowo Oczywiście wszy-scy bardzo chcieli żeby w akcji wzięła udział dziewczyna tak żeby całość nie wydawała się zbytnio hardcoreowa Nie-stety na tamtą chwilę żadnej nie udało się znaleźć [W stale trwających akcjach solidarno-ściowych tatuowaniawypa-lania sobie bdquo269 bierze udział wiele kobiet - OK]

Ci ktoacuterzy wypalali nu-mer na waszych ciałach nie bali się was skrzyw-dzić Trudno było znaleźć chętnych Jak układają się wasze stosunki już po wszystkim Wszyscy oni to obrońcy

praw zwierząt z długim sta-żem Aby im nie zaszkodzić nie będę się o nich rozpisywał powiem tylko że znalezienie ich w gronie wolontariuszy nie było trudne Oczywiście bali się że mogą nam zrobić większą krzywdę niż planowaliśmy i bardzo chcieli żeby wszystko poszło w miarę gładko

W związku z tym ćwiczyliśmy przebieg akcji na dachu domu gdzie zebraliśmy wszystkie niezbędne narzędzia Każdego wieczoru przez cztery kolejne dni Po kilka razy od początku do końca Następnie przy po-mocy lin spuściliśmy z dachu wszystkie sprzęty Po-tem sami zjechaliśmy z dachu i zaczęliśmy przymocowywać wszystko do dachu samocho-du Trzeba było widzieć miny przechodnioacutew w tamtym mo-mencie Wszystko to działo się w miejscu gdzie mieszkają głoacutewnie Erytrejczycy i Sudań-czycy czyli ludzie względnie dalecy od takich kwestii I nagle widzą zagrodę z drutu kolcza-stego załadowywaną na dach samochodu i trzech ludzi ktoacute-rzy mają w uszach przywieszki z numerem 269 takie jak u kroacutew i jeden z tych ludzi (ja) jeszcze trzyma czarne spoden-ki dwoma palcami żeby nie ubrudzić się świeżą farbą ktoacuterą trzeba była zamazać firmowe znaczki

Nasze relacje ze wszystkimi osobami ktoacutere wzięły udział w akcji stały się oczywiście bliższe Ale nie na poziomie częstszej komunikacji ndash po prostu czuję że gdzieś tam da-leko są ludzie z ktoacuterymi prze-żyłem bardzo ważne dla mnie dni uczucia ktoacutere są z tym związane trudno opisać można powiedzieć że jest to uczucie wypełniającego ciepła Już na zawsze będę związany z tymi ludźmi niewidzialnymi więzami I nie tylko z nimi W pierwszej kolejności ze zwierzętami

Wypuściliście naprawdę mocny i kontrowersyjny materiał Ale czy samo-okaleczanie się jest bdquowe-gańskierdquo W sensie sza-

29 otwarteklatkipl

nujemy innych staramy się działać na ich rzecz pomagać Po to by to ro-bić wielu z nas dba o dobrą kondycję zaroacutewno fizyczną jak i intelektualną Szanu-jemy ciała zwierząt ich nietykalność Nietykalność i autonomię innych ludzi A wy ranicie swoje ciała Rozumiem intencjęhellip Ale czy tędy drogaJa uważam że tak Akcja

nie jest jeszcze wystarczają-co ekstremalna skoro sprawa dotyczy mordowania ponad 150 miliardoacutew istnień rocznie Ja moacutegłbym zedrzeć z siebie skoacuterę gdybym miał pewność że takie coś pozwoli zatrzymać to szaleństwo Niestety tak by się nie stało Właśnie teraz w pełni to rozumiemy Jak powiedział Sasza bdquoWięcej nie można było zrobić Ludzie w większości nawet zbytnio się nie przerazili odkryciem praw-dy Chociaż kilkoma osobami jedzącymi mięso nawet tu w Rosji ta akcja wstrząsnę-ła Na zasadzie szoku - w ten dzień w ktoacutery obejrzeli wideo nie mogli zjeść mięsa na obiad Nie wiem na ile można ocenić takie zwycięstwo Ale podkreślę jeszcze raz to dopiero początek

Co się tyczy weganizmu i cielesności - weganizm często jest sprowadzany do jedzenia Pokazaliście dość spektakularnie że jest to o wiele więcej Że weganizm jest aktem solidarności Roacutewnież cielesnej Jakkolwiek patetycznie to nie brzmi ndash połączyliście się ze zwie-rzętami w części ich boacutelu Jak czujesz siebie po tym doświadczeniu Bliższy

zwierzętom Bardziej zaangażowany Nie uwierzysz ale takie

samo pytanie zadałem Laza-rosowi Gorelikowi ojcu Zohara trzeciemu aktywiście ktoacutery zro-bił sobie znamię A Lazaros zrobił sobie tatuaż w ramach izraelskiej akcji

Zadałem to pytanie bo sam poczułem że stałem się bliższy zwierzętom że moacutej los stał się bliższy ich losowi przecież my wszyscy jesteśmy bezimiennymi stworzeniami z numerami porządkowymi wypalonymi na naszych ciałach

I zwierzęta nie mogą liczyć na nikogo więcej niż na swoich braci obrońcoacutew praw zwierząt Oznacza to że oproacutecz bliskości poczułem jeszcze coś ważniej-szego pewnego rodzaju po-trzebę wzięcia jeszcze większej odpowiedzialności za swoje działania i aktywizm Zrozu-miałem ze muszę robić więcej i wahać się mniej Zrozumia-łem ze strach i wątpliwości nie pomogą kiedy toczy się taka poważna i istotna walka

Tu bym chciała wroacutecić do boacutelu czy warto było go doświadczyć Czym ten boacutel jest dla Ciebie Jaki jest dla Ciebie jego sym-boliczny głębszy wymiarWszystko co robiłem dla

zwierząt uważam za warte doświadczenia Absolutnie wszystko Teraz w Rosji zaczy-na się prawdziwa wojna z mordercami psoacutew ktoacuterych

30 otwarteklatkipl

jest kilkuset w całym kraju A aktywistoacutew ktoacuterzy są gotowi realnie działać w tym temacie (także legalnymi metodami) można policzyć na palcach Właśnie dzisiaj ogłoszono że hycle donoszą na policję na obrońcoacutew praw zwierząt w tym na mnie Czym by się to nie skończyło to jestem pewien że warto to robić

Nie pamiętam o boacutelu ale każdego dnia patrzę na znamię i ono przypomina mi dzień za dniem ze moje osobiste i domowe życie to niepotrzebna krzątanina Staram się na nią tracić coraz mniej i mniej cza-su Planuję zrezygnować z pracy w biurze tak by w pełni moacutec się poświęcić obronie praw zwierząt Jeśli to wszyst-ko brzmi zbyt patetycznie ndash wybaczcie I nie proacutebuję tu z siebie robić żadnego bohate-ra w żadnym wypadku Prze-ciwnie wydaje mi się że nie udało mi się osiągnąć przesad-nie dużo w ciągu tych moich

30 lat życia Oczywiście tak jak wspominałem wcześniej symboliczne znaczenie bdquo269rdquo jest bardzo duże Jeśli kampa-nia będzie rozwijać się w takim tempie to w ciągu powiedzmy 5 lat bdquo269rdquo stanie się szeroko rozpoznawalnym symbolem sprzeciwu wobec zagłady zwierząt lub ich holokaustu jak powiedzieliby moi izraelscy przyjaciele Ludzie będą wi-dzieć te cyfry i będą wiedzieć ze człowiek ktoacutery je nosi ndash nie-ważne czy na koszulce czy jako tatuaż czy znamię jest radykalnie nastawiony przeciw-ko temu co się dzieje

Na koniec ndash warto było to zrobićNiedawno rozmawialiśmy

z Saszą na ten temat Roz-mawialiśmy w kontekście zachęcenia ludzi w Rosji do akcji tatuowania się 18 grudnia Moacutewiłem że istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo ze nie znajdziemy w Rosji ludzi

ktoacuterzy będą chcieli zrobić coś takiego i zapytałem Saszę czy może ja powinienem dodatko-wo zrobić jeszcze tatuaż żeby w ten sposoacuteb i Rosja wsparła dalej akcję I Sasza odpowie-dział bdquoOleg wiesz że jeśli to by zależało od nas to dawno już byśmy pokryli swoje ciała piętnami i tatuażami od głowy do piętrdquo Ale nam są niezbędni nowi ludzie w kampanii Innymi słowy powtarzanie akcji nie ma większego sensu Żeby roz-winąć kampanię konieczne są nowe radykalne działania i ja z przyjemnością wezmę w nich udział Przy okazji mogę wspomnieć że w ramach mię-dzynarodowej tatu-akcji tatuaż 269 wykonało 4 Rosjan i 2 Białorusinoacutew

To znaczy że sytuacja nie jest beznadziejna i z pewnością uda nam się zwyciężyć Musimy zwyciężyć

31 otwarteklatkipl

Kiedy jest mi źle myślę o tym jak źle jest bezsilnym bezbronnym zwierzętom w tych potwornych gułagach rozpaczy To nadaje perspektywę mojemu boacutelowi Pamiętam roacutewnież o tym że ja znalazłem się tu z wyboru Zwierzęta nie

Zachęcam aktywistoacutew aby dbali o swoje zdrowie Trzymajcie się blisko swoich rodzin i ludzi ktoacuterych kochacie Bądźcie dla siebie dobrzy Miejcie poczucie humoru Ostatnio trochę medytowałem i bardzo mi to pomogło Polecam roacutewnież by pić duże ilości wody regularne ćwiczyć uprawiać chociaż jeden sport słuchać muzyki dużo czytać i choć raz dziennie wybuchnąć radosnym śmiechem

Stres pojawi się na pewno Życie aktywistoacutew jest bardziej intensywne wrażliwe i czujne niż życie wielu innych osoacuteb Z definicji jest więc nieustannie podatne na wszechobecną przemoc Gdybym jednak miał wybrać jedno z dwojga to wolałbym się spalić wiodąc autentyczne życie pełne wspoacutełczucia niż powoli rdzewieć prowadząc życie pełne przemocy i pozbawione refleksji Nie ma powodoacutew żeby czegokolwiek żałować

Nie ma odwrotu

PHILIPP WOLLEN na temat aktywizmu

Page 17: Otwarte Klatki Biuletyn 1/2013

17 otwarteklatkipl

się że po raz kolejny kontrole nie były w pełni skuteczneObecnie w Polsce istnieje przy-najmniej kilka ferm norek z kapitałem holenderskim Ferma w Żdżarach została w zeszłym roku ukarana za zatruwanie pobliskiego strumy-ka ściekami przemysłowymi I choć mandat został przyjęty to nieznaczna kwota 500 zł powinna być dla właściciela holenderskiej firmy Futrex je-dynie potwierdzeniem tego że w Polsce przepisy dla tego typu działalności są dużo bardziej korzystne niż w innych krajach Kolejna ferma w Radachowie w wojewoacutedztwie lubuskim na-leżąca do holenderskiej spoacutełki Farm Equipment International przez pracownikoacutew była oskar-żana o łamanie ich praw Cho-dzi między innymi o brak dostę-pu do wody pitnej urągające

warunki noclegowe dla pra-cownikoacutew czy ich zastrasza-nie Mieszkańcy miejscowości Karsko w wojewoacutedztwie za-chodniopomorskim oskarżają Farm Equipment International że należąca do spoacutełki ferma przyczynia się do znacznego obniżenia jakości życia jak roacutewnież stwarza zagrożenie dla okolicznej fauny W ostatnim czasie spoacutełka zapowiedzia-ła plan powiększenia obsady fermy do 140 tysięcy zwierząt

Jeśli lokalne władze miałyby na to przystać ferma będzie jedną z największych jeśli nie naj-większą fermą norek w Polsce

Bowiem bdquoholenderski stylrdquo to duże fermy na ktoacuterych hodowanych jest kilkadziesiąt tysięcy zwierząt Fermy są szczelnie otoczone wysokimi murami ogrodzeniami z siatki stalowej drutami pod napię-ciem

Wyposażone są w szczelny system monitoringu i innych zabezpieczeń elektronicznych nad ktoacuterymi dodatkowo dy-żurują pracownicy ochrony Zakaz prowadzenia hodowli zwierząt na futra w Holandii oznacza że w Polsce tego typu ponurych miejsc może zacząć przybywać

Może chociaż nie musi Nie tylko mieszkańcy Karska prote-stują przeciwko budowie

i rozbudowie ferm norek w swojej okolicy Protesty trwają między innymi w takich miejscowościach jak Krąpiel Sobieszczany-Kolonia Bu-dzieszwice Mięcierzyn Jarząb-ki czy Wola Skorzęcka Jest to jedynie kilka miejsc na mapie Polski w ktoacuterych mieszkańcy domagają się godnych warun-koacutew życia i realnego wpływu na to co dzieje się w ich gminach Bo to właśnie mieszkańcoacutew i gmin (oraz

przede wszystkim zwierząt na fermach) dotyczą tego typu inwestycje Znaczenie tych protestoacutew jest kluczowe z tego powodu iż niedopusz-czenie do powstania fermy oznacza że nie powstaje pro-blem z ktoacuterym poacuteźniej trzeba się zmagać Roacutewnocześnie protesty stwarzają nieprzyjazny klimat w ktoacuterym inwestorzy nie czują się bezkarni gdyż wiedzą że ich działania są monitoro-wane i spotykają się ze sprzeciwem

Dotychczasowe doświad-czenia pokazują jednak że mimo protestoacutew przynajmniej część ferm powstanie co przy prawdopodobnym masowym exodusie holenderskich ho-dowcoacutew na wschoacuted oznacza mimo wszystko kolejne miliony zwierząt zabijane na terenie Polski I choć rola protestoacutew jest nie do przecenienia naj-istotniejsze wydaje się obecnie wstąpienie w ślady Holendroacutew i zainicjowanie poważnej i me-rytorycznej dyskusji na temat wprowadzenia zakazu hodowli zwierząt na futra w Polsce

Rządy krajoacutew takich jak Wielka Brytania i Austria doszły już do wniosku że najskuteczniejszym sposobem zapobiegania cierpieniu zwierząt jest niedopuszczanie do niego Parlament Słowenii głosował w tej sprawie pod koniec stycznia Kiedy ta sprawa znajdzie się w polskim Sejmie zależy roacutewnież od nas

Tym artykułem rozpoczynamy cykl ktoacuterego celem jest przedstawienie w perspektywie psychologii relacji między człowiekiem a innymi zwierzętami1 w kontekście ich eksplo-atacji oraz omoacutewienie technik z zakresu psychologii wpływu społecznego przydatnych

osobom działającym na rzecz zmian w społeczeństwie

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

Praktycznie każdy zajmu-jący się kwestią ochrony praw zwierząt w pewnym momencie przeżywał wielką frustrację spowodowaną niespoacutejnością ludzkiego zachowania Z jednej strony większość z nas uznaje zdolność zwierząt do odczuwa-nia boacutelu Według badań CBOS--u z 2006 roku aż 82 osoacuteb deklaruje przekonanie o tym że wszystkie zwierzęta odczuwają boacutel tak samo jak ludzie Potępienie krzywdzenia zwierząt jest obecnie normą społeczną choć zauważalne są roacuteżnice między mieszkańcami wsi ktoacuterzy będąc grupą trud-niącą się w eksploatacji zwie-rząt niejako z konieczności

przejawiają mniejsze dla nich wspoacutełczucie a mieszkańcami miast Roacutewnież pewne roacuteżnice w deklarowanym podejściu do zwierząt są widoczne pomię-dzy mężczyznami a kobietami co ma związek z kulturową symboliką mięsa i koncepcją męskości Dominujący wspoacuteł-cześnie stosunek do zwierząt wyraża się roacutewnież istnieniem takich dokumentoacutew jak Świa-towa Deklaracja Praw Zwierząt przedłożona w UNESCO w 1997r oraz nasza Ustawa o ochronie praw zwierząt Oba teksty zaczy-nają się pięknymi słowami ktoacutere mogłoby się wydawać powinny nieść za sobą realną poprawę w naszym stosunku do zwierząt

Według analiz Stevena Pinkera poziom przemocy na świecie stale spada Żyjemy prawdopodobnie w najspokoj-niejszych czasach jakie do tej pory miały miejsce W XVI wieku popularną w Pary-żu rozrywką było palenie kotoacutew Wiszące na sznurku zwierzę ku uciesze gapioacutew było powoli opuszczane w płomienie Dziś trudno sobie wyobrazić by w Europie społeczeństwo przy-zwoliło na tego typu publiczne torturowanie zwierząt Mimo tej ogromnej zmiany ktoacutera dotyczy nie tylko zwierząt ale roacutewnież kobiet dzieci ludzi o innym pochodzeniu etnicz-nym innej orientacji płciowej

JEDNE KOCHASZ INNE ZJADASZczyli jak działa dysonans poznawczy

18 otwarteklatkipl

Mikołaj Szulczewski

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

19 otwarteklatkipl

itp nadal nasz świat jest pełen przemocy i ze względu na wzrost populacji oraz uprzemy-słowienie rolnictwa a co za tym idzie wzrost konsumpcji pro-duktoacutew odzwierzęcych praw-dopodobnie ilość cierpienia zadawanego przez ludzi innym gatunkom jest nieporoacutewnywal-nie większa niż w przeszłości

Właśnie ta niezgodność pomiędzy tym jak ludzie traktu-ją zwierzęta a tym jaką troskę i sympatię względem nich deklarują jest częstym źroacutedłem konsternacji wśroacuted aktywistoacutew prozwierzęcych czy po prostu wegan w kontaktach z osoba-mi jedzącymi produkty odzwierzęce

Aby lepiej zrozumieć jak to jest możliwe żeby naraz kochać zwierzęta i produkty odzwierzęce odwołam się do koncepcji człowieka w psy-chologii społecznej Ten dział psychologii zajmuje się poszu-kiwaniem czynnikoacutew wpływają-cych na nas z zewnątrz takich jak inni ludzie czy kultura nie przywiązując wagi do tego co poszczegoacutelnych ludzi od siebie roacuteżni W związku z tym psycho-logia społeczna w ogromnej mierze opiera się na ekspery-mentach w ktoacuterych modyfikuje się ludzkie poglądy czy zacho-

wania za pomocą manipulowa-nia zewnętrznymi zmiennymi Tego typu badania dają dość spektakularne rezultaty ktoacutere w dużym stopniu zaprzeczają archaicznej koncepcji człowieka jako zwierzęcia racjonalnego

Elliot Aronson jedna z naj-ważniejszych postaci w kroacutetkiej historii psychologii społecznej napisał w kontekście koncep-cji zwanej teorią dysonansu poznawczego że teoria ta bdquonie przedstawia człowieka jako istotę racjonalną lecz raczej skłonną do racjonalizacjirdquo Racjonalizacja to uzasadnianie własnych czynoacutew pozornie lo-gicznymi i racjonalnymi argu-mentami w celu między innymi zmniejszenia poczucia winy i wzmocnienia samoakceptacji Intelektualna akrobatyka jaką potrafi przejawiać wiele osoacuteb w konfrontacji z faktem że konsumpcja pokarmoacutew od-zwierzęcych powoduje cierpie-nie i śmierć wielu zwierząt wy-jątkowo pasuje do tej definicji

Jako pierwszy użycie teorii dysonansu poznawczego w celu wyjaśnienia niespoacutejno-ści w zachowaniu i poglądach ludzi względem zwierząt za-proponował prof Scott Plous Jego opublikowany w 1993 roku artykuł pt bdquoPsychologicz-

ne mechanizmy w eksploatacji zwierzątrdquo stanowi obecnie do-datek do podręcznika na temat uprzedzeń i dyskryminacji

Dysonans poznawczy to teoria opracowana w latach 50-tych przez amerykańskiego psychologa społecznego Leona Festingera Zakłada ona istnie-nie silnej potrzeby wewnętrznej spoacutejności szczegoacutelnie pomiędzy poglądami i zachowaniem Gdy występuje niezgodność między dwoma elementami poznaw-czymi np tym co robię a tym co uważam że powinienem robić konieczne staje się zredu-kowanie owego dysonansu

Uważa się że dysonans poznawczy wywołuje napięcie ktoacuterego chęć zredukowania staje się motywacją do np zmiany poglądoacutew czy zmiany zachowania

Typowym przykładem przywoływanym w celu zo-brazowania jak działa dyso-nans poznawczy jest palenie papierosoacutew Wszyscy obecnie wiedzą że jest ono szkodliwe dla zdrowia Niewielu ludzi jest w stanie palić z pełną świado-mością jego konsekwencji dla zdrowia Stąd średnio wśroacuted palaczy występuje przekonanie o niższej szkodliwości palenia niż wśroacuted osoacuteb niepalących usłyszeć też można od nich wiele anegdot o palącej babci żyjącej do 90-ego roku życia czy inne proacuteby bagatelizowania szkodliwości palenia

Modelowym przykładem dysonansu poznawczego jest roacutewnież kwestia konsumpcji pokarmoacutew odzwierzęcych

Ludzie nie lubią krzywdzić zwierząt a jednocześnie lubią jeść mięso Zadawanie cierpie-nia zwierzętom jest powszech-nie uważane za niemoralne a większość z nas uważa siebie za dobrych ludzi i nie zamierza przestać tak o sobie myśleć nawet w obliczu faktoacutew na temat konsekwencji własnych decyzji konsumenckich Mo-tywacja do obrony wizji siebie jako osoby dobrej i moralnej jest bardzo silna

Ta niespoacutejność nazywana jest w psychologii społecznej bdquoparadoksem mięsardquo

Co można zrobić w sytu-acji dysonansu poznawczego tego typu Przede wszystkim można zrezygnować z jedze-nia produktoacutew odzwierzęcych Niestety zmiana zachowania zazwyczaj przychodzi ludziom trudniej niż zmiana poglądoacutew Wiąże się z tym większy dy-sonans i tym bardziej spek-takularne metody jego reduk-cji ktoacutere coraz intensywniej zmniejszają możliwość racjo-nalnego myślenia

Prof Scott Plous wymienił kilka przykładowych sposoboacutew w jakie ludzie radzą sobie z tą wewnętrzną niespoacutejnością unikanie tematu uznanie że eksploatacja zwierząt jest niezbędna do przetrwania np bdquomusimy jeść białko zwierzę-cerdquo umniejszanie kwestii za pomocą poczucia humoru np bdquorośliny też czująrdquo negowanie tego że zwierzęta odczuwają boacutel tak samo jak ludzie (co jest zdaniem Plousa najczęstszym mechanizmem) Oczywiście lista metod radzenia sobie

z dysonansem poznawczym związanym z eksploatacją zwierząt nie ogranicza się do wymienionych powyżej W cią-gu ostatnich kilku lat pojawiła się seria badań eksperymen-talnych omawiających ostatni z wymienionych przez Plousa mechanizm Badania te zosta-ną omoacutewione w następnym numerze biuletynu

Scott Plous wyroacuteżnił kilka kwestii dotyczących naszej kul-tury ktoacutere pomagają ludziom unikać doświadczania dyso-nansu poznawczego Przede wszystkim finalny produkt z ktoacuterym obcuje konsument zostaje na kilka roacuteżnych spo-soboacutew oddzielony od żywego zwierzęcia To oddzielenie

sprawia że w codziennym ży-ciu nie musi się konfrontować z niewygodną prawdą na temat pochodzenia kupowanych przez niego produktoacutew

Eufemizmy stosowane w myślistwie (np krew ndash farba pioacutero ndash ptak) są dobrym przy-kładem użycia języka ktoacutery ma moc maskowania tego co się naprawdę dzieje Język od zawsze był doskonałym mo-ralnym narzędziem obronnym służącym zmniejszaniu wyrzu-toacutew sumienia Stosowanie eu-femizmoacutew pomaga złagodzić brutalny sposoacuteb w jaki traktuje się zwierzęta W rzeźniach nie zabija się zwierząt tylko ubija krowy są żywcem wołowym a potem tylko tuszami Finalny

20 otwarteklatkipl

produkt rzadko kiedy nazywa się tak samo jak zwierzę ktoacutere-go ciała jest częścią Ludzie nie jedzą kroacutew tylko wołowinę Ta subtelna roacuteżnica w kategory-zacji pomaga oddalić od świa-domości fakt że ten produkt to fragment czyjegoś ciała

Kolejnym elementem jest sam wygląd produktoacutew od-zwierzęcych W naszej kulturze unika się eksponowania w skle-pach elementoacutew ciała ktoacutere są skojarzone z osobowością jak np twarz oczy czy moacutezg Są one roacutewnież rzadko jedzo-ne Cytując za prof Plousem czasopismo branży mięsnej bdquopoznać klienta z wiedzą że ten kawałek baraniny ktoacutery wła-śnie kupił był częścią anatomii jednego z tych pięknych ma-łych stworzeń ktoacutere widzimy hasające po polach wiosną jest prawdopodobnie najpew-niejszym sposobem uczynienia z niego wegetarianinardquo

Dodatkowo ważne jest to by przemysł mięsny był niewi-doczny dla przeciętnych ludzi Oddalony od miasta trudno do-stępny tak by jak najmniej ludzi miało pojęcie o tym co właści-wie się za tymi murami dzieje

Dzięki temu wiedza na te-mat praktyk stosowanych w hodowli zwierząt jest w spo-łeczeństwie minimalna Mało kto wie o kastrowaniu żywcem odbieraniu cieląt od matek kojcach porodowych ciasnych klatkach Większość ludzi ma bardzo nikłe pojęcie na temat pochodzenia produktoacutew od-zwierzęcych co pozwala im

uniknąć niewygodnej sytuacji konfrontacji z faktami na temat warunkoacutew i sposobu traktowa-nia zwierząt w rolnictwie

Plous zwroacutecił roacutewnież uwa-gę na rolę socjalizacji w kształ-towaniu się naszych postaw wobec produktoacutew odzwierzę-cych Oddzielanie od wiedzy na ten temat ma swoje początki we wczesnym dzieciństwie

Zabawki przedstawiające szczęśliwe zwierzęta gospodarskie na farmie książeczki w ktoacuterych zwierzęta opowiadają o tym co bdquodająrdquo ludziom i jak bardzo są szczęśliwe specjalne kolorowe opakowania produktoacutew mięsnych mające zachęcić dzieci do ich jedzenia ndash wszystko to przyczynia się do stworzenia nieprawdziwych przekonań na temat tego jak traktowane są zwierzęta

Oczywiście dzieci pytają roacutewnież rodzicoacutew o pochodze-nie produktoacutew odzwierzęcych a odpowiedzi nie mogą prze-cież zniechęcać do jedzenia w związku z czym ciężko ocze-kiwać szczerego dosadnego

wyjaśnień ze strony rodzicoacutew Sytuacja ta prowadzi u dzieci do całkowitego zniekształcenia obrazu losu zwierząt

W badaniu przeprowadzo-nym przez Plousa w ktoacuterym uczniowie szkoły podstawowej szacowali jak często zwierzęta czują się nieszczęśliwe zwie-rzęta dzikie uznano za naj-bardziej nieszczęśliwe drugie miejsce zajęły zwierzęta domo-we a najszczęśliwsze według dzieci są zwierzęta gospodar-skie Badanie było przeprowa-dzone 20 lat temu w USA w związku z tym trudno stwier-dzić czy jego wyniki można odnieść do Polski Mimo tego pokazują one doskonale jak bardzo wypaczony może być obraz hodowli zwierząt wśroacuted dzieci

Wszystkie wymienione powyżej elementy sprawiają że większości osoacuteb udaje się w codziennym życiu unikać stanu dysonansu poznawcze-go Gdy natomiast dojdzie już do sytuacji konfrontacji z fakta-mi ludzki umysł ma niezwykłą zdolność generowania ogrom-nej ilości często absurdalnych argumentoacutew

Warto wtedy pamiętać że to czego swoimi argumentami w tym momencie broni dana osoba to w dużym stopniu jej przekonanie o tym że jest do-bra i moralna

Pozytywny obraz własnej osoby jest dla człowieka bar-dzo ważny więc motywacja do jego utrzymania jest roacutewnież bardzo duża

W następnym numerze omoacutewione zostaną opublikowane w ciągu ostatnich 3 lat badania nad jednym z mechanizmoacutew redukcji dysonan-su poznawczego w kontekście jedzenia zwierząt - dehumanizacji

Eksperymenty te wykorzystywały techniki używane do badania relacji międzygrupowych w związku z czym dotykają kwestii podobień-stwa dyskryminacji zwierząt i innych dyskrymi-nowanych grup

21 otwarteklatkipl

Poniższy artykuł pochodzi z bloga Striking at the Roots ktoacuterego twoacuterca

Mark Hawthorne od wielu lat zajmuje się aktywizmem na rzecz zwierząt

Nawet po dziesięciu latach to zdjęcie wciąż staje mi przed oczami Byłem wtedy jeszcze świeżo upieczonym wegani-nem starającym się znaleźć sposoacuteb na wcielenie mojej nowo odkrytej pasji w czyn

Otrzymałem maila od Humane Society International doty-czącego corocznej rzezi fok w Kanadzie Do wiadomości dołączono wstrząsające zdję-cie zakrwawionych ciał dzie-siątek świeżo oskoacuterowanych fok rozrzuconych bez ładu na lodzie Na dole zdjęcia widać fokę ktoacuterej udało się uniknąć rzezi Obserwuje tę przerażają-cą scenę Zastanawiałem się O czym myśli Czy szuka swo-jej matki Przyjacioacuteł Odpowie-

dzi na pytanie co tu się wyda-rzyło ndash i dlaczego

Kilka lat poacuteźniej gdy pisa-łem i moacutewiłem o wpływie dra-stycznych obrazoacutew na wypale-nie aktywistoacutew i aktywistek to właśnie to zdjęcie stawało mi przed oczami i nie pozwala-ło zasnąć

To nie jest tak że tego typu obrazy nie powinny być wyko-rzystywane przez aktywistoacutew i aktywistki praw zwierząt ndash wręcz przeciwnie Zdjęcia i na-

22 otwarteklatkipl

DRASTYCZNE CZY SŁODKIE

wpływ materiałoacutew graficznych na działanie aktywistoacutew i aktywistek praw zwierząt

tłum Paweł Brzeziński

23 otwarteklatkipl

grania z ferm przemysłowych ubojni polowań laboratorioacutew wiwisekcyjnych ferm futrzar-skich i innych tego rodzaju miejsc ilustrują przemocowy stosunek społeczeństwa do zwierząt Są ważnym świa-dectwem naszej niechlubnej historii Lecz ruch praw zwie-rząt się rozwija ndash podobnie jak technologia i media społeczne ndash a wraz z rozwojem pojawia się dyskusja jak w możliwie najlepszy sposoacuteb kształtować przekaz do społeczeństwa W tej dyskusji ważnym zagad-nieniem jest wykorzystywanie potencjalnie odpychających obrazoacutew Kiedy i w jaki sposoacuteb powinniśmy wykorzystywać drastyczne zdjęcia i nagrania proacutebując wpłynąć na zachowa-nia konsumenckie

Udowodniono że stoso-wanie strategii odstraszania w kampaniach antynikotynowych ndash na przykład umieszczanie na opakowaniach papiero-soacutew zdjęć chorych płuc ndash jest skuteczniejsze w odwodzeniu ludzi od palenia niż jakiekolwiek ostrzeżenie Ministra Zdrowia

Zdjęcia a filmy

W październiku 2012 r opu-blikowano wyniki dwoacutech badań dotyczących wykorzystywania zdjęć i nagrań w kampaniach informacyjnych Podczas jed-nego z nich przeprowadzonego dzięki finansowemu wsparciu organizacji FARM (Farm Animal Rights Movement) badanym osobom pokazywano trzy roacuteżne zdjęcia jedno o niskim stopniu drastyczności (martwa świnia na brudnej podłodze ubojni) jedno o średnim po-ziomie drastyczności (martwa świnia na zakrwawionej pod-łodze ubojni) i jedno o wyso-

kim poziomie drastyczności (martwa świnia z poderżniętym gardłem na zakrwawionej pod-łodze ubojni) Następnie zmie-rzono oddziaływanie każdego zdjęcia i jego wpływ na stosu-nek osoacuteb badanych do praw zwierząt według bdquoskali praw zwierząt Wuenschardquo wysoki wynik wskazuje na pozytywny a niski na negatywny stosunek do praw zwierząt Na blogu FARM wyjaśniono bdquonajbardziej skuteczne okazało się zdjęcie o niskim poziomie drastyczno-ści to o średnim poziomie było mniej skuteczne o wysokim poziomie zaś najmniej choć statystycznie nie miało to żad-nego znaczenia Oznacza to że chociaż zdjęcia te w roacuteżnym stopniu wpływały na postrze-ganie praw zwierząt istnieje 15 prawdopodobieństwo że udałoby osiągnąć się taki sam wynik nawet wtedy jeśli wpływ zdjęć byłby zerowyrdquo

Drugie badanie zostało przeprowadzone przez Huma-ne Research Council (HRC) na zlecenie VegFund W ramach tego badania proszono osoby w wieku od 15 do 23 lat by obejrzały informacyjny materiał filmowy i wypełniły kwestiona-riusz Zgodnie z popularnym modelem paid-per-view każdy uczestnik i uczestniczka otrzy-mała jednego dolara za obej-rzenie każdego z poniższych filmoacutew

Farm to Fridge(autorstwa Mercy For Animals) drastyczny film skupiający się na aspekcie etycznymwzbudzaniu wspoacutełczucia w ktoacuterym wykorzystano materiał filmowy zawierający sceny okrucieństwa wobec zwierząt na fermach przemysłowych Wykorzystany

materiał pochodzi przede wszystkim ze śledztw

Maxines Dash for Freedom (autorstwa Farm Sanctuary) film skupiający się na aspekcie etycznymwzbudzaniu wspoacutełczucia opowiadający historię krowy ktoacutera uciekła przed ubojem i została uratowana A Life Connected (autorstwa Nonviolence United) film skupiający się na przekonaniu konsumentoacutew do zastanowienia się nad wpływem ferm przemysłowych na zwierzęta środowisko naturalne i zdrowie ludzi Geico Couple (autorstwa Physicians Commitee for Responsible Medicine) film skupiający się na aspekcie zdrowotnym opowiadający historię pary ktoacutera przeszła na weganizm i z powodzeniem zrzuciła kilka kilogramoacutew

Po obejrzeniu każdego z filmoacutew przedstawiono oso-bom uczestniczącym w ba-daniu listę pytań na temat tego czego się dowiedziały czy chciałyby uzyskać wię-cej informacji na temat diety wegetariańskiej i wegańskiej jak kształtuje się ich obecne spożycie mięsa nabiału i jajek jak roacutewnież czy rozważają ograniczenie spożycia produk-toacutew pochodzenia zwierzęcego W przeciwieństwie do badania przeprowadzonego z finan-sową pomocą FARM badanie HRC wykazało że na uczestni-koacutew i uczestniczki najmocniej oddziaływały drastyczne obra-zy Po obejrzeniu przerażająco

1

2

3

4

dosłownego Farm to Fridge 36 osoacuteb biorących udział w badaniu stwierdziło że rozważa ograniczenie spoży-cia produktoacutew odzwierzęcych ndash średnio o 7 więcej niż w przypadku pozostałych mniej drastycznych filmoacutew I to biorąc pod uwagę że średnio osoby te były w stanie obejrzeć jedynie 78 filmu Mercy For Animals

Poleje się krew

W oparciu o te wyniki łatwo dojść do wniosku że w przy-padku zdjęć skuteczniejsze są łagodniejsze obrazy natomiast drastyczne sceny lepiej spraw-dzają się w filmach Niestety nie jest to takie proste

bdquoUważam że metodologia badań FARM nie jest najlepsza jeśli chodzi o zadawane pyta-nia i wybrane obrazyrdquo moacutewi założyciel Mercy For Animals Nathan Runkle W trakcie bada-nia zmierzono między innymi stosunek do praw zwierząt nie zapytano jednak o to czy ob-razy wpłynęły na podejście do chowu i hodowli zwierząt lub czy skłoniły do zmiany przy-zwyczajeń ndash jak na przykład do przejścia na weganizm bdquoW badaniu HRC ten czynnik został ujętyrdquo moacutewi Nathan bdquoUwzględniono w nim zmianę zachowań badanych osoacuteb a przecież o to właśnie cho-

dzi aktywistom i aktywistkom praw zwierząt Trudno bę-dzie znaleźć kogokolwiek kto stwierdziłby że chce oglądać drastyczne obrazy ale już po obejrzeniu to właśnie te osoby częściej zmieniają swoje przy-zwyczajeniardquo Nathan stwier-dza że wykorzystywanie dra-stycznych obrazoacutew kojarzy mu się z wyborami prezydenckimi bdquoWyborcy twierdzą że są zmę-czeni i zniechęceni negatywny-mi spotami Mimo tego rok w rok politycy z nich korzysta-ją ndash bo są skutecznerdquo Choć Nathan przyznaje że obrazy wykorzystane w pierwszym ba-daniu są poruszające uważa że niekoniecznie przedstawiają one okrucieństwo bdquoNa wszyst-kich trzech zdjęciach zwierzę jest już martwerdquo stwierdza bdquoMoim zdaniem nie obrazują one drastycznego okrucień-stwa dlatego że zwierzę na nich jest już martwe i niezdolne do odczuwania boacutelu Tak więc można by dyskutować czy to co w tym badaniu zostało uznane za bdquodrastycznerdquo rzeczy-wiście takie jestrdquo Bez względu na wszelkie badania aktywiści i aktywistki praw zwierząt zga-dzają się że drastyczne obra-zy są skuteczne bdquoNajchętniej wykorzystuję drastyczne filmy podczas akcji informacyjnych przeprowadzanych w systemie paid-per-view (osoba otrzymuje małą kwotę pieniężną za obejrzenie filmu) lub w szkołach ndash o ile oczywi-ście uda się namoacutewić nauczy-cielakę do pokazania Farm to Fridgrdquo moacutewi Chris Van Breen Wpływ jaki wyświetlany film miał na widownię ocenia między innymi po poacuteźniejszych komentarzach bdquoLudzie skar-żyli się że powinienem był ich ostrzec i że nigdy nie będą już

w stanie zjeść mięsa Że gdy-by wiedzieli co to za film to na pewno by go nie obejrzelirdquo Podobne komentarze słyszał podczas rozdawania ulotek z drastycznymi zdjęciami Jedna z osoacuteb powiedziała mu bdquoNie powinieneś rozdawać tych ulotek Dostałam tę ulotkę w zeszłym tygodniu i od tego czasu nie tknęłam mięsa Na jego widok zrobiło mi się niedo-brzerdquo Hm jak dla mnie wyglą-da to na strategię prowadzącą do celu

bdquoByłam wegetarianką przez wiele lat ale dopiero gdy zoba-czyłam nagrania z ferm prze-mysłowych zdecydowałam się przejść na weganizmrdquo moacutewi Jasmin Singer wspoacutełzałoży-cielka (wraz z Marian Sullivan) organizacji Our Hen House bdquoTak więc jak najbardziej uwa-żam że w wielu wypadkach drastyczne obrazy mogą być skuteczne Jednak paradoksal-nie nie wydaje mi się by za-wsze taka forma trafiała do ludzirdquo

Gdzieś pośrodku

bdquoStaram się być gdzieś pomiędzyrdquo pisze Doris Lin na swojej stronie o prawach zwie-rząt w portalu Aboutcom

Myślę że najbardziej drastycznym zdjęciem jakie dotychczas opublikowałam było to ćwiartowanego w Japonii wieloryba Sądzę że za pomocą drastycznych zdjęć można przekazać coś czego nie da się ująć

24 otwarteklatkipl

w słowa ale korzystając z nich byłabym ostrożna Wieloryb jest słabo oświetlony a zdjęcie zostało zrobione z pewnej odległości co odejmuje mu drastyczności

Z sondy umieszczonej na jej stronie wynika że czytelnicy i czytelniczki zgadzają się na wykorzystywanie przez ruch prozwierzęcy drastycznych ob-razoacutew ndash o ile będą one wyko-rzystywane z głową

bdquoSądzę że zaroacutewno jed-ne jak i drugie są skutecznerdquo moacutewi Jo-Anne McArthur ktoacute-rej zdjęcia wykorzystywanych i uratowanych zwierząt potra-fią być zaroacutewno przerażające jak i piękne bdquoWszystko zależy od odbiorcy Jedna osoba po zobaczeniu drastycznych ob-razoacutew postanowi wprowadzić zmiany w swoim życiu druga po prostu odwroacuteci wzrok Roacuteż-ne obrazy trafiają do roacuteżnych osoacuteb w związku z tym potrze-

ba roacuteżnych taktyk by doprowa-dzić do zmian ndash tego uczy nas roacutewnież historia innych ruchoacutew społecznych Drastyczne ob-razy do jednych osoacuteb przema-wiają do innych nierdquo zauważa McArthur bdquoDlatego też powinny być wykorzystywane przez ruch prozwierzęcy tak samo jak mniej drastyczne obrazy i informacje opracowania na-ukowe sanktuaria dla zwierząt pisanie listoacutew demonstracje rozdawanie ulotekrdquo Poda-je przykład bdquoDo przejścia na weganizm skłoniły mnie trud-ne i drastyczne obrazy Tim Pachirat autor Every Twelve Seconds pracował przez sześć miesięcy w ubojni i nie zrezy-gnował z jedzenia mięsa Zde-cydował się na ten krok dopiero po spotkaniu jednej z uratowa-nych kroacutew w sanktuarium w Woodstockrdquo

Jasmin dostrzega tu pewną prawidłowość

Osobiście nie wydaje mi się by statystyczny jedzący mięso Kowalski

kliknął na drastyczny obraz by zobaczyć więcej ndash lecz wyniki tych badań pokazują że się mylę Chodzi o to że tak naprawdę wcale się nie mylę lecz autorzy i autorki badań także mają rację Bo pokazywanie zdjęć bdquomilusich mięciutkich kotkoacutewrdquo jak roacutewnież zdjęć tego rodzaju z ferm przemysłowych też jest skuteczne nieprawdaż Myślę że w tym wypadku najważniejsze jest przesłanie ktoacutere rzecz jasna powinno być jak najbardziej wyraziste i strategicznie dopasowane

Podobnego zdania jest roacutewnież Karin Davis założyciel-ka United Poultry Concerns bdquoObecnie Internet pełen jest obrazoacutew cierpienia zwierząt za ktoacutere winę ponosi człowiekrdquo moacutewi bdquoJednak jeśli tym obra-zom nie będzie towarzyszyło pełne pasji przesłanie ndash nieko-niecznie w tym samym miej-scu raczej w postaci posługi-wania się etycznym językiem i tworzenia etycznych kontek-stoacutew ndash wydaje mi się że więk-szość ludzi może stwierdzić że to okropne lecz nie dostrzec że roacutewnież oni są za to odpo-wiedzialni i mogą to zmienić Myślę też że obrazy cierpią-cych i poniewieranych zwierząt należy zestawiać z obrazami

25 otwarteklatkipl

tych samych zwierząt żyjących szczęśliwie ndash obrazoacutew ktoacutere nie tylko są ładne lecz roacutewnież pełne ekspresji budzą emocje i poruszająrdquo

Roacutewnież w tym punkcie Karen i Jasmin się zgadzają bdquoCzasamirdquo moacutewi Jasmin bdquoto właśnie obrazy szczęśliwych zwierząt bardziej przemawia-ją do ludzi jako że ndash tak było w moim przypadku ndash osoba je oglądająca stwierdza JAK MOGĄ IM TO ZABIERAĆ Dla mnie najbardziej przejmujący jest na przykład widok kurcza-koacutew z sanktuarium VINE w stanie Vermont ktoacutere nawet podczas najsroższej zimy wolą spać na drzewachrdquo (Przyro-da stoi w rażącej opozycji do brudu ferm przemysłowych na ktoacuterych rocznie miliardy kur-czakoacutew i kur są chowane i więzione dla ich ciał i jajek)

Oproacutecz pokazywania cier-pienia zwierząt szczegoacutelnie

istotne jest przedstawianie ich jako jednostek przeciwstawia-nie się koncepcji zwierząt jako towaru moacutewi lauren Ornelas założycielka Food Empower-ment Project bdquoJeśli będziemy pokazywać tylko ich cierpienie nie pokażemy że mogą one wieść też normalne życie Weź-my na przykład kość słoniową Jeśli będziesz pokazywać jedy-nie martwe słonie z odpiłowa-nymi kłami to i tak przemoacutewi to do ludzi bo chyba każdya widziała obraz słonia stąpają-cego po sawannie Większość ludzi jest w stanie znacznie lepiej wyobrazić sobie słonia w jego środowisku natural-nym niż na przykład kurczakardquo lauren ktoacutera roacutewnież niejedno-krotnie korzystała z porusza-jących materiałoacutew ze śledztw uważa że drastyczne obrazy odgrywają istotną rolę w po-kazywaniu ludziom w jakich warunkach chowane są tzw

zwierzęta gospodarskie bdquoNie-mniej jednak czasami obawiam się że skupianie się na scenach szczegoacutelnie okrutnych ndash nawet jeśli wiemy że to codzienność ndash może bardziej zaszkodzić niż pomoacutecrdquo

Jej zdaniem lepiej jest położyć nacisk na przedstawia-nie obrazoacutew niezaprzeczalnie okrutnych takich jak na przy-kład przetrzymywanie zwierząt w niewoli lub okaleczanie ich (przypalanie dzioboacutew obcina-nie ogonoacutew i rogoacutew)

Wciąż czekamy na ostatnie słowo na temat wykorzystywa-nia obrazoacutew choć przypusz-czalnie nigdy ono nie padnie Możemy liczyć na dalsze dys-kusje i badania ktoacutere pozwolą ruchowi udoskonalić swoje metody i przekaz Jednak na chwilę obecną przygnębiające obrazy przede wszystkim ze śledztw zdają się brać goacuterę Nathan dodaje

Tak jak moacutewiłem wcześniej żaden konsument czy konsumentka nie powie ci że chce oglądać drastyczne obrazy Jednak niezaprzeczalnym faktem jest to że skutecznie przyczyniają się one do zmiany postaw i zachowań Drastyczne obrazy obok ktoacuterych ciężko przejść obojętnie i ktoacuterych nie da się zapomnieć stwarzają emocjonalną więź z tematem i dają początek dyskusjom na temat etyki A to właśnie te rzeczy wpływają na decyzje konsumenckie

27 otwarteklatkipl

Byłeś jednym z akty-wistoacutew ktoacuterzy w akcie solidarności wypalili sobie na ciele numer 269 Skąd pomysł na taką akcjęPomysł zrodził się wiele

lat temu w głowie Saszy On mieszka w Tel-Awiwie jeszcze jako dziecko przenioacutesł się tam z Mołdawii W temacie praw zwierząt Sasza działa już od 15 lat (może troszkę mniej) Taką

akcję wymyślił już bardzo daw-no temu ale na początku sam pomyślał że taki pomysł to jednak za dużo Kilka lat poacuteźniej opowiedział o swoim pomyśle innym izraelskim aktywistom

Wywiad z OLEGIEM OZEROWEM jednym z uczestnikoacutew akcji wypalania liczby 269

2 października 2012 w Światowym Dniu Zwierząt Hodowlanych na Placu Rabina Yitskhaka w Tel-Awiwie aktywiści ruchu

praw zwierząt przeprowadzili akcję solidarno-ściową mająca na celu ukazać głęboką empa-tię w stosunku do zwierząt zniewalanych i wykorzystywanych przez gatunek ludzki

Troacutejka aktywistoacutew w tym jeden ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji wypaliła sobie na skoacuterze numer bdquo269 Znakowanie poprzez wypalanie piętna rozgrzanym metalem jest po-wszechną praktyką stosowaną wobec niewin-nych zwierząt będących ofiarami eksploatacji dokonywanej przez ludzi na całym świecie Ta demonstracja miała za zadanie skierować naszą empatię w stronę obecnie najbardziej uciskanej grupy żywych istot ktoacutere mogą

odczuwać boacutel i cierpienie ndash w stronę zwierząt hodowlanych

A dlaczego właśnie bdquo269 bdquo269 to sym-boliczny ale naprawdę istniejący cielak ktoacutery urodził się na izraelskiej fermie mlecznej Jego życie zostanie zakończone w chwilę po tym gdy się zaczęło Poprzez wypalenie sobie tego numeru na własnych ciałach aktywiści poka-zali swoją solidarność z ofiarami ferm przemy-słowych i zapewnili wieczną pamięć sprawie o ktoacuterą walczą

Aktywistą ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji był Oleg Ozerow wieloletni działacz na rzecz praw zwierząt ktoacutery w poniższym wywiadzie opowiada o samej akcji reakcjach ludzi grani-cach poświęcenia oraz wielu innych ciekawych i ważnych kwestiach

pytania Olga Plesińska tłumaczenie i redakcja Marlena Kropidłowska

ale ich reakcja była na tyle negatywna że znoacutew odłożył go na kiedy indziej Ostatecznie rok poacuteźniej Sasza jeszcze raz przedstawił zarys akcji tym ra-zem wąskiemu kręgowi znajo-mych-aktywistoacutew i tym razem spotkał się ze wsparciem i entuzjazmem

Jak to się stało że znala-złeś się w Tel-AviviePonad 2 lata temu pozna-

łem izraelskiego aktywistę Przez cały ten czas utrzymy-waliśmy kontakt od czasu do czasu wymienialiśmy wia-domości na Facebooku czy rozmawialiśmy na Skypie Dodatkowo wraz z innymi ak-tywistami w Rosji wspieraliśmy izraelską kampanię przeciwko cieszącej się bardzo złą sławą fermie Mazor gdzie hodowano małpy ktoacutere potem wysyłano do laboratorioacutew żeby przepro-wadzać na nich badania

I kiedy Sasza przedstawił swoacutej pomysł znajomym wynik-nęła taka sytuacja że ze wzglę-doacutew bezpieczeństwa (w Izraelu łatwo można zniszczyć swoją karierę zawodową biorąc udział w podobnych wydarzeniach) w danym momencie poza Sa-szą w akcji moacutegł wziąć udział tylko jeszcze jeden człowiek Ten człowiek też kiedyś przyje-chał ze swoją rodziną z Rosji Przy okazji ciekawostką jest że pomimo tego że akcja była izraelska to jej uczestnikami byli ludzi mający w mniejszym lub w większym stopniu korze-nie w Związku Radzieckim

Znoacutew odbiegam od tematu Okazało się że w Izraelu nie da się znaleźć trzech osoacuteb do przeprowadzenia takiej akcji a minimalna liczba uczest-nikoacutew to właśnie troje - tak zdecydowali aktywiści bo

mniej uczestnikoacutew wyglądało-by naprawdę niezbyt dobrze Więc ten aktywista ktoacuterego poznałem dwa lata temu zapy-tał mnie czy chciałbym wziąć udział w takiej akcji

Czy od razu się zgodziłeśPrzyznaję że chwilę się

zastanawiałem Po prostu żeby pod wpływem impulsu nie na-pisać bdquoTak tak tylko pozwolić informacji powoli przeniknąć do moacutezgu Przez ten moment nie zastanawiałem się nawet zbyt dużo nad tym co robić a bardziej nad tym że ruch nie jest w stanie znaleźć w całym kraju nawet troacutejki do udziału w takiej akcji że tak nie może być W stosunku do siebie gdybym odmoacutewił odebrałbym to jako osobisty wstyd akty-wisty Przecież to też wymaga pewnego rodzaju poświęcenia ndash przyznać się że u ciebie w kraju do tego w takim w ktoacute-rym jest wielu wegan brakuje jednego () człowieka do prze-prowadzenia w pełni legalnej akcji Coacuteż przynajmniej wtedy tak myślałem że to w pełni legalna akcja Dopiero kilka dni przed dowiedziałem się że

zgodnie z izraelskim prawem nie wolno wykonywać celo-wych oparzeń na skoacuterze nawet w specjalnych salonach a co dopiero w przestrzeni publicznej

Co na to Twoi bliscy Na początku powiedzia-

łem o tym tylko kilku osobom ponieważ izraelscy aktywiści poprosili żeby informację prze-kazywać tylko tym rosyjskim aktywistom ktoacuterym w 100 ufam i ktoacuterzy mogą być gotowi przyjechać do Izraela i zrobić to samo Takich nie udało się zna-leźć z roacuteżnych względoacutew (ko-muś nie dali wolnego w pracy u kogoś nie było paszportu żona nie pozwoliła itd) Krew-nym nic nie moacutewiłem Jednak kiedy dowiedzieli się o akcji i obejrzeli wideo to zaczęło się Wszyscy dzwonili sto razy i analizowali co ze mną nie tak W rezultacie analiz powstały dwie głoacutewne wersji tego co się stało i tak albo 1) zwariowałem albo 2) musi chodzić o jakieś narkotyki

Jak Izraelki i Izraelczycy odebrali tą akcję Moacute-

28 otwarteklatkipl

wienie w Izraelu o holo-kauście to coś naprawdę mocnegoW tym temacie mogę opo-

wiedzieć dość interesującą hi-storię Jeden z naszych bdquowypa-laczy także aktywista z długim stażem kiedyś brał udział w pewnej akcji w Tel-Awiwie Podczas tamtej akcji stał z plakatem ktoacutery roacutewnież przy-roacutewnywał sytuację zwierząt do Holokaustu Podszedł do niego turysta i zaczął się oburzać na takie poroacutewnanie moacutewić że jest to niewłaściwe Wtedy aktywista odpowiedział Ty turysta będziesz moacutewił mnie Żydowi i obywatelowi Izraela ktoacutery ma w rodzinie ocalałych z Holokaustu co jest właściwe a co niewłaściwe

Głośno było o Was w mediachMedia głoacutewnego nurtu

w ogoacutele nie wykazały zainte-resowania akcją Inną kwe-stią jest to że akcja wywołała niebywałe poruszenie wśroacuted wegan i obrońcoacutew praw zwie-rząt Na chwilę obecną kam-panię 269 wspiera 20 krajoacutew Niedawno w Chorwacji miała miejsce akcja tatuowania liczby 269 a w Argentynie zrobiono w zasadzie dokładnie to samo co w Tel-Awiwie Myślę że to przełom zwłaszcza biorąc pod uwagę to że obecnie kampania ma na celu stworzenie między-narodowego symbolu protestu i oporu ale nie działającego w ukryciu tak jak ALF Działania mają być legalne i jawne ale roacutewnie bezkompromisowe

Na dzień dzisiejszy symboliczny tatuaż z liczbą 269 wykonało już ponad sto osoacuteb

a to przecież dopiero początek

W akcji wzięli udział sami faceci - to przypadek Nie było chętnych kobiet Czy może to była akcja dla bdquotwardzielirdquoNa jednym ze zdjęć na stro-

nie kampanii możesz zobaczyć dziewczynę ktoacutera naśladując nas wyraziła swoacutej sprzeciw Ona nawiasem moacutewiąc była prawdziwą bohaterką Skręciła z drutu kolczastego ten symbo-liczny numer rozżarzyła każdą cyfrę i przyłożyła ten rozgrzany drut do ręki i przycisnęła twar-dym przedmiotem I tak trzy razy Mało kto zdobyłby się na coś takiego Ja na przykład nie dałbym rady zrobić tego stopniowo Oczywiście wszy-scy bardzo chcieli żeby w akcji wzięła udział dziewczyna tak żeby całość nie wydawała się zbytnio hardcoreowa Nie-stety na tamtą chwilę żadnej nie udało się znaleźć [W stale trwających akcjach solidarno-ściowych tatuowaniawypa-lania sobie bdquo269 bierze udział wiele kobiet - OK]

Ci ktoacuterzy wypalali nu-mer na waszych ciałach nie bali się was skrzyw-dzić Trudno było znaleźć chętnych Jak układają się wasze stosunki już po wszystkim Wszyscy oni to obrońcy

praw zwierząt z długim sta-żem Aby im nie zaszkodzić nie będę się o nich rozpisywał powiem tylko że znalezienie ich w gronie wolontariuszy nie było trudne Oczywiście bali się że mogą nam zrobić większą krzywdę niż planowaliśmy i bardzo chcieli żeby wszystko poszło w miarę gładko

W związku z tym ćwiczyliśmy przebieg akcji na dachu domu gdzie zebraliśmy wszystkie niezbędne narzędzia Każdego wieczoru przez cztery kolejne dni Po kilka razy od początku do końca Następnie przy po-mocy lin spuściliśmy z dachu wszystkie sprzęty Po-tem sami zjechaliśmy z dachu i zaczęliśmy przymocowywać wszystko do dachu samocho-du Trzeba było widzieć miny przechodnioacutew w tamtym mo-mencie Wszystko to działo się w miejscu gdzie mieszkają głoacutewnie Erytrejczycy i Sudań-czycy czyli ludzie względnie dalecy od takich kwestii I nagle widzą zagrodę z drutu kolcza-stego załadowywaną na dach samochodu i trzech ludzi ktoacute-rzy mają w uszach przywieszki z numerem 269 takie jak u kroacutew i jeden z tych ludzi (ja) jeszcze trzyma czarne spoden-ki dwoma palcami żeby nie ubrudzić się świeżą farbą ktoacuterą trzeba była zamazać firmowe znaczki

Nasze relacje ze wszystkimi osobami ktoacutere wzięły udział w akcji stały się oczywiście bliższe Ale nie na poziomie częstszej komunikacji ndash po prostu czuję że gdzieś tam da-leko są ludzie z ktoacuterymi prze-żyłem bardzo ważne dla mnie dni uczucia ktoacutere są z tym związane trudno opisać można powiedzieć że jest to uczucie wypełniającego ciepła Już na zawsze będę związany z tymi ludźmi niewidzialnymi więzami I nie tylko z nimi W pierwszej kolejności ze zwierzętami

Wypuściliście naprawdę mocny i kontrowersyjny materiał Ale czy samo-okaleczanie się jest bdquowe-gańskierdquo W sensie sza-

29 otwarteklatkipl

nujemy innych staramy się działać na ich rzecz pomagać Po to by to ro-bić wielu z nas dba o dobrą kondycję zaroacutewno fizyczną jak i intelektualną Szanu-jemy ciała zwierząt ich nietykalność Nietykalność i autonomię innych ludzi A wy ranicie swoje ciała Rozumiem intencjęhellip Ale czy tędy drogaJa uważam że tak Akcja

nie jest jeszcze wystarczają-co ekstremalna skoro sprawa dotyczy mordowania ponad 150 miliardoacutew istnień rocznie Ja moacutegłbym zedrzeć z siebie skoacuterę gdybym miał pewność że takie coś pozwoli zatrzymać to szaleństwo Niestety tak by się nie stało Właśnie teraz w pełni to rozumiemy Jak powiedział Sasza bdquoWięcej nie można było zrobić Ludzie w większości nawet zbytnio się nie przerazili odkryciem praw-dy Chociaż kilkoma osobami jedzącymi mięso nawet tu w Rosji ta akcja wstrząsnę-ła Na zasadzie szoku - w ten dzień w ktoacutery obejrzeli wideo nie mogli zjeść mięsa na obiad Nie wiem na ile można ocenić takie zwycięstwo Ale podkreślę jeszcze raz to dopiero początek

Co się tyczy weganizmu i cielesności - weganizm często jest sprowadzany do jedzenia Pokazaliście dość spektakularnie że jest to o wiele więcej Że weganizm jest aktem solidarności Roacutewnież cielesnej Jakkolwiek patetycznie to nie brzmi ndash połączyliście się ze zwie-rzętami w części ich boacutelu Jak czujesz siebie po tym doświadczeniu Bliższy

zwierzętom Bardziej zaangażowany Nie uwierzysz ale takie

samo pytanie zadałem Laza-rosowi Gorelikowi ojcu Zohara trzeciemu aktywiście ktoacutery zro-bił sobie znamię A Lazaros zrobił sobie tatuaż w ramach izraelskiej akcji

Zadałem to pytanie bo sam poczułem że stałem się bliższy zwierzętom że moacutej los stał się bliższy ich losowi przecież my wszyscy jesteśmy bezimiennymi stworzeniami z numerami porządkowymi wypalonymi na naszych ciałach

I zwierzęta nie mogą liczyć na nikogo więcej niż na swoich braci obrońcoacutew praw zwierząt Oznacza to że oproacutecz bliskości poczułem jeszcze coś ważniej-szego pewnego rodzaju po-trzebę wzięcia jeszcze większej odpowiedzialności za swoje działania i aktywizm Zrozu-miałem ze muszę robić więcej i wahać się mniej Zrozumia-łem ze strach i wątpliwości nie pomogą kiedy toczy się taka poważna i istotna walka

Tu bym chciała wroacutecić do boacutelu czy warto było go doświadczyć Czym ten boacutel jest dla Ciebie Jaki jest dla Ciebie jego sym-boliczny głębszy wymiarWszystko co robiłem dla

zwierząt uważam za warte doświadczenia Absolutnie wszystko Teraz w Rosji zaczy-na się prawdziwa wojna z mordercami psoacutew ktoacuterych

30 otwarteklatkipl

jest kilkuset w całym kraju A aktywistoacutew ktoacuterzy są gotowi realnie działać w tym temacie (także legalnymi metodami) można policzyć na palcach Właśnie dzisiaj ogłoszono że hycle donoszą na policję na obrońcoacutew praw zwierząt w tym na mnie Czym by się to nie skończyło to jestem pewien że warto to robić

Nie pamiętam o boacutelu ale każdego dnia patrzę na znamię i ono przypomina mi dzień za dniem ze moje osobiste i domowe życie to niepotrzebna krzątanina Staram się na nią tracić coraz mniej i mniej cza-su Planuję zrezygnować z pracy w biurze tak by w pełni moacutec się poświęcić obronie praw zwierząt Jeśli to wszyst-ko brzmi zbyt patetycznie ndash wybaczcie I nie proacutebuję tu z siebie robić żadnego bohate-ra w żadnym wypadku Prze-ciwnie wydaje mi się że nie udało mi się osiągnąć przesad-nie dużo w ciągu tych moich

30 lat życia Oczywiście tak jak wspominałem wcześniej symboliczne znaczenie bdquo269rdquo jest bardzo duże Jeśli kampa-nia będzie rozwijać się w takim tempie to w ciągu powiedzmy 5 lat bdquo269rdquo stanie się szeroko rozpoznawalnym symbolem sprzeciwu wobec zagłady zwierząt lub ich holokaustu jak powiedzieliby moi izraelscy przyjaciele Ludzie będą wi-dzieć te cyfry i będą wiedzieć ze człowiek ktoacutery je nosi ndash nie-ważne czy na koszulce czy jako tatuaż czy znamię jest radykalnie nastawiony przeciw-ko temu co się dzieje

Na koniec ndash warto było to zrobićNiedawno rozmawialiśmy

z Saszą na ten temat Roz-mawialiśmy w kontekście zachęcenia ludzi w Rosji do akcji tatuowania się 18 grudnia Moacutewiłem że istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo ze nie znajdziemy w Rosji ludzi

ktoacuterzy będą chcieli zrobić coś takiego i zapytałem Saszę czy może ja powinienem dodatko-wo zrobić jeszcze tatuaż żeby w ten sposoacuteb i Rosja wsparła dalej akcję I Sasza odpowie-dział bdquoOleg wiesz że jeśli to by zależało od nas to dawno już byśmy pokryli swoje ciała piętnami i tatuażami od głowy do piętrdquo Ale nam są niezbędni nowi ludzie w kampanii Innymi słowy powtarzanie akcji nie ma większego sensu Żeby roz-winąć kampanię konieczne są nowe radykalne działania i ja z przyjemnością wezmę w nich udział Przy okazji mogę wspomnieć że w ramach mię-dzynarodowej tatu-akcji tatuaż 269 wykonało 4 Rosjan i 2 Białorusinoacutew

To znaczy że sytuacja nie jest beznadziejna i z pewnością uda nam się zwyciężyć Musimy zwyciężyć

31 otwarteklatkipl

Kiedy jest mi źle myślę o tym jak źle jest bezsilnym bezbronnym zwierzętom w tych potwornych gułagach rozpaczy To nadaje perspektywę mojemu boacutelowi Pamiętam roacutewnież o tym że ja znalazłem się tu z wyboru Zwierzęta nie

Zachęcam aktywistoacutew aby dbali o swoje zdrowie Trzymajcie się blisko swoich rodzin i ludzi ktoacuterych kochacie Bądźcie dla siebie dobrzy Miejcie poczucie humoru Ostatnio trochę medytowałem i bardzo mi to pomogło Polecam roacutewnież by pić duże ilości wody regularne ćwiczyć uprawiać chociaż jeden sport słuchać muzyki dużo czytać i choć raz dziennie wybuchnąć radosnym śmiechem

Stres pojawi się na pewno Życie aktywistoacutew jest bardziej intensywne wrażliwe i czujne niż życie wielu innych osoacuteb Z definicji jest więc nieustannie podatne na wszechobecną przemoc Gdybym jednak miał wybrać jedno z dwojga to wolałbym się spalić wiodąc autentyczne życie pełne wspoacutełczucia niż powoli rdzewieć prowadząc życie pełne przemocy i pozbawione refleksji Nie ma powodoacutew żeby czegokolwiek żałować

Nie ma odwrotu

PHILIPP WOLLEN na temat aktywizmu

Page 18: Otwarte Klatki Biuletyn 1/2013

Tym artykułem rozpoczynamy cykl ktoacuterego celem jest przedstawienie w perspektywie psychologii relacji między człowiekiem a innymi zwierzętami1 w kontekście ich eksplo-atacji oraz omoacutewienie technik z zakresu psychologii wpływu społecznego przydatnych

osobom działającym na rzecz zmian w społeczeństwie

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

Praktycznie każdy zajmu-jący się kwestią ochrony praw zwierząt w pewnym momencie przeżywał wielką frustrację spowodowaną niespoacutejnością ludzkiego zachowania Z jednej strony większość z nas uznaje zdolność zwierząt do odczuwa-nia boacutelu Według badań CBOS--u z 2006 roku aż 82 osoacuteb deklaruje przekonanie o tym że wszystkie zwierzęta odczuwają boacutel tak samo jak ludzie Potępienie krzywdzenia zwierząt jest obecnie normą społeczną choć zauważalne są roacuteżnice między mieszkańcami wsi ktoacuterzy będąc grupą trud-niącą się w eksploatacji zwie-rząt niejako z konieczności

przejawiają mniejsze dla nich wspoacutełczucie a mieszkańcami miast Roacutewnież pewne roacuteżnice w deklarowanym podejściu do zwierząt są widoczne pomię-dzy mężczyznami a kobietami co ma związek z kulturową symboliką mięsa i koncepcją męskości Dominujący wspoacuteł-cześnie stosunek do zwierząt wyraża się roacutewnież istnieniem takich dokumentoacutew jak Świa-towa Deklaracja Praw Zwierząt przedłożona w UNESCO w 1997r oraz nasza Ustawa o ochronie praw zwierząt Oba teksty zaczy-nają się pięknymi słowami ktoacutere mogłoby się wydawać powinny nieść za sobą realną poprawę w naszym stosunku do zwierząt

Według analiz Stevena Pinkera poziom przemocy na świecie stale spada Żyjemy prawdopodobnie w najspokoj-niejszych czasach jakie do tej pory miały miejsce W XVI wieku popularną w Pary-żu rozrywką było palenie kotoacutew Wiszące na sznurku zwierzę ku uciesze gapioacutew było powoli opuszczane w płomienie Dziś trudno sobie wyobrazić by w Europie społeczeństwo przy-zwoliło na tego typu publiczne torturowanie zwierząt Mimo tej ogromnej zmiany ktoacutera dotyczy nie tylko zwierząt ale roacutewnież kobiet dzieci ludzi o innym pochodzeniu etnicz-nym innej orientacji płciowej

JEDNE KOCHASZ INNE ZJADASZczyli jak działa dysonans poznawczy

18 otwarteklatkipl

Mikołaj Szulczewski

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

19 otwarteklatkipl

itp nadal nasz świat jest pełen przemocy i ze względu na wzrost populacji oraz uprzemy-słowienie rolnictwa a co za tym idzie wzrost konsumpcji pro-duktoacutew odzwierzęcych praw-dopodobnie ilość cierpienia zadawanego przez ludzi innym gatunkom jest nieporoacutewnywal-nie większa niż w przeszłości

Właśnie ta niezgodność pomiędzy tym jak ludzie traktu-ją zwierzęta a tym jaką troskę i sympatię względem nich deklarują jest częstym źroacutedłem konsternacji wśroacuted aktywistoacutew prozwierzęcych czy po prostu wegan w kontaktach z osoba-mi jedzącymi produkty odzwierzęce

Aby lepiej zrozumieć jak to jest możliwe żeby naraz kochać zwierzęta i produkty odzwierzęce odwołam się do koncepcji człowieka w psy-chologii społecznej Ten dział psychologii zajmuje się poszu-kiwaniem czynnikoacutew wpływają-cych na nas z zewnątrz takich jak inni ludzie czy kultura nie przywiązując wagi do tego co poszczegoacutelnych ludzi od siebie roacuteżni W związku z tym psycho-logia społeczna w ogromnej mierze opiera się na ekspery-mentach w ktoacuterych modyfikuje się ludzkie poglądy czy zacho-

wania za pomocą manipulowa-nia zewnętrznymi zmiennymi Tego typu badania dają dość spektakularne rezultaty ktoacutere w dużym stopniu zaprzeczają archaicznej koncepcji człowieka jako zwierzęcia racjonalnego

Elliot Aronson jedna z naj-ważniejszych postaci w kroacutetkiej historii psychologii społecznej napisał w kontekście koncep-cji zwanej teorią dysonansu poznawczego że teoria ta bdquonie przedstawia człowieka jako istotę racjonalną lecz raczej skłonną do racjonalizacjirdquo Racjonalizacja to uzasadnianie własnych czynoacutew pozornie lo-gicznymi i racjonalnymi argu-mentami w celu między innymi zmniejszenia poczucia winy i wzmocnienia samoakceptacji Intelektualna akrobatyka jaką potrafi przejawiać wiele osoacuteb w konfrontacji z faktem że konsumpcja pokarmoacutew od-zwierzęcych powoduje cierpie-nie i śmierć wielu zwierząt wy-jątkowo pasuje do tej definicji

Jako pierwszy użycie teorii dysonansu poznawczego w celu wyjaśnienia niespoacutejno-ści w zachowaniu i poglądach ludzi względem zwierząt za-proponował prof Scott Plous Jego opublikowany w 1993 roku artykuł pt bdquoPsychologicz-

ne mechanizmy w eksploatacji zwierzątrdquo stanowi obecnie do-datek do podręcznika na temat uprzedzeń i dyskryminacji

Dysonans poznawczy to teoria opracowana w latach 50-tych przez amerykańskiego psychologa społecznego Leona Festingera Zakłada ona istnie-nie silnej potrzeby wewnętrznej spoacutejności szczegoacutelnie pomiędzy poglądami i zachowaniem Gdy występuje niezgodność między dwoma elementami poznaw-czymi np tym co robię a tym co uważam że powinienem robić konieczne staje się zredu-kowanie owego dysonansu

Uważa się że dysonans poznawczy wywołuje napięcie ktoacuterego chęć zredukowania staje się motywacją do np zmiany poglądoacutew czy zmiany zachowania

Typowym przykładem przywoływanym w celu zo-brazowania jak działa dyso-nans poznawczy jest palenie papierosoacutew Wszyscy obecnie wiedzą że jest ono szkodliwe dla zdrowia Niewielu ludzi jest w stanie palić z pełną świado-mością jego konsekwencji dla zdrowia Stąd średnio wśroacuted palaczy występuje przekonanie o niższej szkodliwości palenia niż wśroacuted osoacuteb niepalących usłyszeć też można od nich wiele anegdot o palącej babci żyjącej do 90-ego roku życia czy inne proacuteby bagatelizowania szkodliwości palenia

Modelowym przykładem dysonansu poznawczego jest roacutewnież kwestia konsumpcji pokarmoacutew odzwierzęcych

Ludzie nie lubią krzywdzić zwierząt a jednocześnie lubią jeść mięso Zadawanie cierpie-nia zwierzętom jest powszech-nie uważane za niemoralne a większość z nas uważa siebie za dobrych ludzi i nie zamierza przestać tak o sobie myśleć nawet w obliczu faktoacutew na temat konsekwencji własnych decyzji konsumenckich Mo-tywacja do obrony wizji siebie jako osoby dobrej i moralnej jest bardzo silna

Ta niespoacutejność nazywana jest w psychologii społecznej bdquoparadoksem mięsardquo

Co można zrobić w sytu-acji dysonansu poznawczego tego typu Przede wszystkim można zrezygnować z jedze-nia produktoacutew odzwierzęcych Niestety zmiana zachowania zazwyczaj przychodzi ludziom trudniej niż zmiana poglądoacutew Wiąże się z tym większy dy-sonans i tym bardziej spek-takularne metody jego reduk-cji ktoacutere coraz intensywniej zmniejszają możliwość racjo-nalnego myślenia

Prof Scott Plous wymienił kilka przykładowych sposoboacutew w jakie ludzie radzą sobie z tą wewnętrzną niespoacutejnością unikanie tematu uznanie że eksploatacja zwierząt jest niezbędna do przetrwania np bdquomusimy jeść białko zwierzę-cerdquo umniejszanie kwestii za pomocą poczucia humoru np bdquorośliny też czująrdquo negowanie tego że zwierzęta odczuwają boacutel tak samo jak ludzie (co jest zdaniem Plousa najczęstszym mechanizmem) Oczywiście lista metod radzenia sobie

z dysonansem poznawczym związanym z eksploatacją zwierząt nie ogranicza się do wymienionych powyżej W cią-gu ostatnich kilku lat pojawiła się seria badań eksperymen-talnych omawiających ostatni z wymienionych przez Plousa mechanizm Badania te zosta-ną omoacutewione w następnym numerze biuletynu

Scott Plous wyroacuteżnił kilka kwestii dotyczących naszej kul-tury ktoacutere pomagają ludziom unikać doświadczania dyso-nansu poznawczego Przede wszystkim finalny produkt z ktoacuterym obcuje konsument zostaje na kilka roacuteżnych spo-soboacutew oddzielony od żywego zwierzęcia To oddzielenie

sprawia że w codziennym ży-ciu nie musi się konfrontować z niewygodną prawdą na temat pochodzenia kupowanych przez niego produktoacutew

Eufemizmy stosowane w myślistwie (np krew ndash farba pioacutero ndash ptak) są dobrym przy-kładem użycia języka ktoacutery ma moc maskowania tego co się naprawdę dzieje Język od zawsze był doskonałym mo-ralnym narzędziem obronnym służącym zmniejszaniu wyrzu-toacutew sumienia Stosowanie eu-femizmoacutew pomaga złagodzić brutalny sposoacuteb w jaki traktuje się zwierzęta W rzeźniach nie zabija się zwierząt tylko ubija krowy są żywcem wołowym a potem tylko tuszami Finalny

20 otwarteklatkipl

produkt rzadko kiedy nazywa się tak samo jak zwierzę ktoacutere-go ciała jest częścią Ludzie nie jedzą kroacutew tylko wołowinę Ta subtelna roacuteżnica w kategory-zacji pomaga oddalić od świa-domości fakt że ten produkt to fragment czyjegoś ciała

Kolejnym elementem jest sam wygląd produktoacutew od-zwierzęcych W naszej kulturze unika się eksponowania w skle-pach elementoacutew ciała ktoacutere są skojarzone z osobowością jak np twarz oczy czy moacutezg Są one roacutewnież rzadko jedzo-ne Cytując za prof Plousem czasopismo branży mięsnej bdquopoznać klienta z wiedzą że ten kawałek baraniny ktoacutery wła-śnie kupił był częścią anatomii jednego z tych pięknych ma-łych stworzeń ktoacutere widzimy hasające po polach wiosną jest prawdopodobnie najpew-niejszym sposobem uczynienia z niego wegetarianinardquo

Dodatkowo ważne jest to by przemysł mięsny był niewi-doczny dla przeciętnych ludzi Oddalony od miasta trudno do-stępny tak by jak najmniej ludzi miało pojęcie o tym co właści-wie się za tymi murami dzieje

Dzięki temu wiedza na te-mat praktyk stosowanych w hodowli zwierząt jest w spo-łeczeństwie minimalna Mało kto wie o kastrowaniu żywcem odbieraniu cieląt od matek kojcach porodowych ciasnych klatkach Większość ludzi ma bardzo nikłe pojęcie na temat pochodzenia produktoacutew od-zwierzęcych co pozwala im

uniknąć niewygodnej sytuacji konfrontacji z faktami na temat warunkoacutew i sposobu traktowa-nia zwierząt w rolnictwie

Plous zwroacutecił roacutewnież uwa-gę na rolę socjalizacji w kształ-towaniu się naszych postaw wobec produktoacutew odzwierzę-cych Oddzielanie od wiedzy na ten temat ma swoje początki we wczesnym dzieciństwie

Zabawki przedstawiające szczęśliwe zwierzęta gospodarskie na farmie książeczki w ktoacuterych zwierzęta opowiadają o tym co bdquodająrdquo ludziom i jak bardzo są szczęśliwe specjalne kolorowe opakowania produktoacutew mięsnych mające zachęcić dzieci do ich jedzenia ndash wszystko to przyczynia się do stworzenia nieprawdziwych przekonań na temat tego jak traktowane są zwierzęta

Oczywiście dzieci pytają roacutewnież rodzicoacutew o pochodze-nie produktoacutew odzwierzęcych a odpowiedzi nie mogą prze-cież zniechęcać do jedzenia w związku z czym ciężko ocze-kiwać szczerego dosadnego

wyjaśnień ze strony rodzicoacutew Sytuacja ta prowadzi u dzieci do całkowitego zniekształcenia obrazu losu zwierząt

W badaniu przeprowadzo-nym przez Plousa w ktoacuterym uczniowie szkoły podstawowej szacowali jak często zwierzęta czują się nieszczęśliwe zwie-rzęta dzikie uznano za naj-bardziej nieszczęśliwe drugie miejsce zajęły zwierzęta domo-we a najszczęśliwsze według dzieci są zwierzęta gospodar-skie Badanie było przeprowa-dzone 20 lat temu w USA w związku z tym trudno stwier-dzić czy jego wyniki można odnieść do Polski Mimo tego pokazują one doskonale jak bardzo wypaczony może być obraz hodowli zwierząt wśroacuted dzieci

Wszystkie wymienione powyżej elementy sprawiają że większości osoacuteb udaje się w codziennym życiu unikać stanu dysonansu poznawcze-go Gdy natomiast dojdzie już do sytuacji konfrontacji z fakta-mi ludzki umysł ma niezwykłą zdolność generowania ogrom-nej ilości często absurdalnych argumentoacutew

Warto wtedy pamiętać że to czego swoimi argumentami w tym momencie broni dana osoba to w dużym stopniu jej przekonanie o tym że jest do-bra i moralna

Pozytywny obraz własnej osoby jest dla człowieka bar-dzo ważny więc motywacja do jego utrzymania jest roacutewnież bardzo duża

W następnym numerze omoacutewione zostaną opublikowane w ciągu ostatnich 3 lat badania nad jednym z mechanizmoacutew redukcji dysonan-su poznawczego w kontekście jedzenia zwierząt - dehumanizacji

Eksperymenty te wykorzystywały techniki używane do badania relacji międzygrupowych w związku z czym dotykają kwestii podobień-stwa dyskryminacji zwierząt i innych dyskrymi-nowanych grup

21 otwarteklatkipl

Poniższy artykuł pochodzi z bloga Striking at the Roots ktoacuterego twoacuterca

Mark Hawthorne od wielu lat zajmuje się aktywizmem na rzecz zwierząt

Nawet po dziesięciu latach to zdjęcie wciąż staje mi przed oczami Byłem wtedy jeszcze świeżo upieczonym wegani-nem starającym się znaleźć sposoacuteb na wcielenie mojej nowo odkrytej pasji w czyn

Otrzymałem maila od Humane Society International doty-czącego corocznej rzezi fok w Kanadzie Do wiadomości dołączono wstrząsające zdję-cie zakrwawionych ciał dzie-siątek świeżo oskoacuterowanych fok rozrzuconych bez ładu na lodzie Na dole zdjęcia widać fokę ktoacuterej udało się uniknąć rzezi Obserwuje tę przerażają-cą scenę Zastanawiałem się O czym myśli Czy szuka swo-jej matki Przyjacioacuteł Odpowie-

dzi na pytanie co tu się wyda-rzyło ndash i dlaczego

Kilka lat poacuteźniej gdy pisa-łem i moacutewiłem o wpływie dra-stycznych obrazoacutew na wypale-nie aktywistoacutew i aktywistek to właśnie to zdjęcie stawało mi przed oczami i nie pozwala-ło zasnąć

To nie jest tak że tego typu obrazy nie powinny być wyko-rzystywane przez aktywistoacutew i aktywistki praw zwierząt ndash wręcz przeciwnie Zdjęcia i na-

22 otwarteklatkipl

DRASTYCZNE CZY SŁODKIE

wpływ materiałoacutew graficznych na działanie aktywistoacutew i aktywistek praw zwierząt

tłum Paweł Brzeziński

23 otwarteklatkipl

grania z ferm przemysłowych ubojni polowań laboratorioacutew wiwisekcyjnych ferm futrzar-skich i innych tego rodzaju miejsc ilustrują przemocowy stosunek społeczeństwa do zwierząt Są ważnym świa-dectwem naszej niechlubnej historii Lecz ruch praw zwie-rząt się rozwija ndash podobnie jak technologia i media społeczne ndash a wraz z rozwojem pojawia się dyskusja jak w możliwie najlepszy sposoacuteb kształtować przekaz do społeczeństwa W tej dyskusji ważnym zagad-nieniem jest wykorzystywanie potencjalnie odpychających obrazoacutew Kiedy i w jaki sposoacuteb powinniśmy wykorzystywać drastyczne zdjęcia i nagrania proacutebując wpłynąć na zachowa-nia konsumenckie

Udowodniono że stoso-wanie strategii odstraszania w kampaniach antynikotynowych ndash na przykład umieszczanie na opakowaniach papiero-soacutew zdjęć chorych płuc ndash jest skuteczniejsze w odwodzeniu ludzi od palenia niż jakiekolwiek ostrzeżenie Ministra Zdrowia

Zdjęcia a filmy

W październiku 2012 r opu-blikowano wyniki dwoacutech badań dotyczących wykorzystywania zdjęć i nagrań w kampaniach informacyjnych Podczas jed-nego z nich przeprowadzonego dzięki finansowemu wsparciu organizacji FARM (Farm Animal Rights Movement) badanym osobom pokazywano trzy roacuteżne zdjęcia jedno o niskim stopniu drastyczności (martwa świnia na brudnej podłodze ubojni) jedno o średnim po-ziomie drastyczności (martwa świnia na zakrwawionej pod-łodze ubojni) i jedno o wyso-

kim poziomie drastyczności (martwa świnia z poderżniętym gardłem na zakrwawionej pod-łodze ubojni) Następnie zmie-rzono oddziaływanie każdego zdjęcia i jego wpływ na stosu-nek osoacuteb badanych do praw zwierząt według bdquoskali praw zwierząt Wuenschardquo wysoki wynik wskazuje na pozytywny a niski na negatywny stosunek do praw zwierząt Na blogu FARM wyjaśniono bdquonajbardziej skuteczne okazało się zdjęcie o niskim poziomie drastyczno-ści to o średnim poziomie było mniej skuteczne o wysokim poziomie zaś najmniej choć statystycznie nie miało to żad-nego znaczenia Oznacza to że chociaż zdjęcia te w roacuteżnym stopniu wpływały na postrze-ganie praw zwierząt istnieje 15 prawdopodobieństwo że udałoby osiągnąć się taki sam wynik nawet wtedy jeśli wpływ zdjęć byłby zerowyrdquo

Drugie badanie zostało przeprowadzone przez Huma-ne Research Council (HRC) na zlecenie VegFund W ramach tego badania proszono osoby w wieku od 15 do 23 lat by obejrzały informacyjny materiał filmowy i wypełniły kwestiona-riusz Zgodnie z popularnym modelem paid-per-view każdy uczestnik i uczestniczka otrzy-mała jednego dolara za obej-rzenie każdego z poniższych filmoacutew

Farm to Fridge(autorstwa Mercy For Animals) drastyczny film skupiający się na aspekcie etycznymwzbudzaniu wspoacutełczucia w ktoacuterym wykorzystano materiał filmowy zawierający sceny okrucieństwa wobec zwierząt na fermach przemysłowych Wykorzystany

materiał pochodzi przede wszystkim ze śledztw

Maxines Dash for Freedom (autorstwa Farm Sanctuary) film skupiający się na aspekcie etycznymwzbudzaniu wspoacutełczucia opowiadający historię krowy ktoacutera uciekła przed ubojem i została uratowana A Life Connected (autorstwa Nonviolence United) film skupiający się na przekonaniu konsumentoacutew do zastanowienia się nad wpływem ferm przemysłowych na zwierzęta środowisko naturalne i zdrowie ludzi Geico Couple (autorstwa Physicians Commitee for Responsible Medicine) film skupiający się na aspekcie zdrowotnym opowiadający historię pary ktoacutera przeszła na weganizm i z powodzeniem zrzuciła kilka kilogramoacutew

Po obejrzeniu każdego z filmoacutew przedstawiono oso-bom uczestniczącym w ba-daniu listę pytań na temat tego czego się dowiedziały czy chciałyby uzyskać wię-cej informacji na temat diety wegetariańskiej i wegańskiej jak kształtuje się ich obecne spożycie mięsa nabiału i jajek jak roacutewnież czy rozważają ograniczenie spożycia produk-toacutew pochodzenia zwierzęcego W przeciwieństwie do badania przeprowadzonego z finan-sową pomocą FARM badanie HRC wykazało że na uczestni-koacutew i uczestniczki najmocniej oddziaływały drastyczne obra-zy Po obejrzeniu przerażająco

1

2

3

4

dosłownego Farm to Fridge 36 osoacuteb biorących udział w badaniu stwierdziło że rozważa ograniczenie spoży-cia produktoacutew odzwierzęcych ndash średnio o 7 więcej niż w przypadku pozostałych mniej drastycznych filmoacutew I to biorąc pod uwagę że średnio osoby te były w stanie obejrzeć jedynie 78 filmu Mercy For Animals

Poleje się krew

W oparciu o te wyniki łatwo dojść do wniosku że w przy-padku zdjęć skuteczniejsze są łagodniejsze obrazy natomiast drastyczne sceny lepiej spraw-dzają się w filmach Niestety nie jest to takie proste

bdquoUważam że metodologia badań FARM nie jest najlepsza jeśli chodzi o zadawane pyta-nia i wybrane obrazyrdquo moacutewi założyciel Mercy For Animals Nathan Runkle W trakcie bada-nia zmierzono między innymi stosunek do praw zwierząt nie zapytano jednak o to czy ob-razy wpłynęły na podejście do chowu i hodowli zwierząt lub czy skłoniły do zmiany przy-zwyczajeń ndash jak na przykład do przejścia na weganizm bdquoW badaniu HRC ten czynnik został ujętyrdquo moacutewi Nathan bdquoUwzględniono w nim zmianę zachowań badanych osoacuteb a przecież o to właśnie cho-

dzi aktywistom i aktywistkom praw zwierząt Trudno bę-dzie znaleźć kogokolwiek kto stwierdziłby że chce oglądać drastyczne obrazy ale już po obejrzeniu to właśnie te osoby częściej zmieniają swoje przy-zwyczajeniardquo Nathan stwier-dza że wykorzystywanie dra-stycznych obrazoacutew kojarzy mu się z wyborami prezydenckimi bdquoWyborcy twierdzą że są zmę-czeni i zniechęceni negatywny-mi spotami Mimo tego rok w rok politycy z nich korzysta-ją ndash bo są skutecznerdquo Choć Nathan przyznaje że obrazy wykorzystane w pierwszym ba-daniu są poruszające uważa że niekoniecznie przedstawiają one okrucieństwo bdquoNa wszyst-kich trzech zdjęciach zwierzę jest już martwerdquo stwierdza bdquoMoim zdaniem nie obrazują one drastycznego okrucień-stwa dlatego że zwierzę na nich jest już martwe i niezdolne do odczuwania boacutelu Tak więc można by dyskutować czy to co w tym badaniu zostało uznane za bdquodrastycznerdquo rzeczy-wiście takie jestrdquo Bez względu na wszelkie badania aktywiści i aktywistki praw zwierząt zga-dzają się że drastyczne obra-zy są skuteczne bdquoNajchętniej wykorzystuję drastyczne filmy podczas akcji informacyjnych przeprowadzanych w systemie paid-per-view (osoba otrzymuje małą kwotę pieniężną za obejrzenie filmu) lub w szkołach ndash o ile oczywi-ście uda się namoacutewić nauczy-cielakę do pokazania Farm to Fridgrdquo moacutewi Chris Van Breen Wpływ jaki wyświetlany film miał na widownię ocenia między innymi po poacuteźniejszych komentarzach bdquoLudzie skar-żyli się że powinienem był ich ostrzec i że nigdy nie będą już

w stanie zjeść mięsa Że gdy-by wiedzieli co to za film to na pewno by go nie obejrzelirdquo Podobne komentarze słyszał podczas rozdawania ulotek z drastycznymi zdjęciami Jedna z osoacuteb powiedziała mu bdquoNie powinieneś rozdawać tych ulotek Dostałam tę ulotkę w zeszłym tygodniu i od tego czasu nie tknęłam mięsa Na jego widok zrobiło mi się niedo-brzerdquo Hm jak dla mnie wyglą-da to na strategię prowadzącą do celu

bdquoByłam wegetarianką przez wiele lat ale dopiero gdy zoba-czyłam nagrania z ferm prze-mysłowych zdecydowałam się przejść na weganizmrdquo moacutewi Jasmin Singer wspoacutełzałoży-cielka (wraz z Marian Sullivan) organizacji Our Hen House bdquoTak więc jak najbardziej uwa-żam że w wielu wypadkach drastyczne obrazy mogą być skuteczne Jednak paradoksal-nie nie wydaje mi się by za-wsze taka forma trafiała do ludzirdquo

Gdzieś pośrodku

bdquoStaram się być gdzieś pomiędzyrdquo pisze Doris Lin na swojej stronie o prawach zwie-rząt w portalu Aboutcom

Myślę że najbardziej drastycznym zdjęciem jakie dotychczas opublikowałam było to ćwiartowanego w Japonii wieloryba Sądzę że za pomocą drastycznych zdjęć można przekazać coś czego nie da się ująć

24 otwarteklatkipl

w słowa ale korzystając z nich byłabym ostrożna Wieloryb jest słabo oświetlony a zdjęcie zostało zrobione z pewnej odległości co odejmuje mu drastyczności

Z sondy umieszczonej na jej stronie wynika że czytelnicy i czytelniczki zgadzają się na wykorzystywanie przez ruch prozwierzęcy drastycznych ob-razoacutew ndash o ile będą one wyko-rzystywane z głową

bdquoSądzę że zaroacutewno jed-ne jak i drugie są skutecznerdquo moacutewi Jo-Anne McArthur ktoacute-rej zdjęcia wykorzystywanych i uratowanych zwierząt potra-fią być zaroacutewno przerażające jak i piękne bdquoWszystko zależy od odbiorcy Jedna osoba po zobaczeniu drastycznych ob-razoacutew postanowi wprowadzić zmiany w swoim życiu druga po prostu odwroacuteci wzrok Roacuteż-ne obrazy trafiają do roacuteżnych osoacuteb w związku z tym potrze-

ba roacuteżnych taktyk by doprowa-dzić do zmian ndash tego uczy nas roacutewnież historia innych ruchoacutew społecznych Drastyczne ob-razy do jednych osoacuteb przema-wiają do innych nierdquo zauważa McArthur bdquoDlatego też powinny być wykorzystywane przez ruch prozwierzęcy tak samo jak mniej drastyczne obrazy i informacje opracowania na-ukowe sanktuaria dla zwierząt pisanie listoacutew demonstracje rozdawanie ulotekrdquo Poda-je przykład bdquoDo przejścia na weganizm skłoniły mnie trud-ne i drastyczne obrazy Tim Pachirat autor Every Twelve Seconds pracował przez sześć miesięcy w ubojni i nie zrezy-gnował z jedzenia mięsa Zde-cydował się na ten krok dopiero po spotkaniu jednej z uratowa-nych kroacutew w sanktuarium w Woodstockrdquo

Jasmin dostrzega tu pewną prawidłowość

Osobiście nie wydaje mi się by statystyczny jedzący mięso Kowalski

kliknął na drastyczny obraz by zobaczyć więcej ndash lecz wyniki tych badań pokazują że się mylę Chodzi o to że tak naprawdę wcale się nie mylę lecz autorzy i autorki badań także mają rację Bo pokazywanie zdjęć bdquomilusich mięciutkich kotkoacutewrdquo jak roacutewnież zdjęć tego rodzaju z ferm przemysłowych też jest skuteczne nieprawdaż Myślę że w tym wypadku najważniejsze jest przesłanie ktoacutere rzecz jasna powinno być jak najbardziej wyraziste i strategicznie dopasowane

Podobnego zdania jest roacutewnież Karin Davis założyciel-ka United Poultry Concerns bdquoObecnie Internet pełen jest obrazoacutew cierpienia zwierząt za ktoacutere winę ponosi człowiekrdquo moacutewi bdquoJednak jeśli tym obra-zom nie będzie towarzyszyło pełne pasji przesłanie ndash nieko-niecznie w tym samym miej-scu raczej w postaci posługi-wania się etycznym językiem i tworzenia etycznych kontek-stoacutew ndash wydaje mi się że więk-szość ludzi może stwierdzić że to okropne lecz nie dostrzec że roacutewnież oni są za to odpo-wiedzialni i mogą to zmienić Myślę też że obrazy cierpią-cych i poniewieranych zwierząt należy zestawiać z obrazami

25 otwarteklatkipl

tych samych zwierząt żyjących szczęśliwie ndash obrazoacutew ktoacutere nie tylko są ładne lecz roacutewnież pełne ekspresji budzą emocje i poruszająrdquo

Roacutewnież w tym punkcie Karen i Jasmin się zgadzają bdquoCzasamirdquo moacutewi Jasmin bdquoto właśnie obrazy szczęśliwych zwierząt bardziej przemawia-ją do ludzi jako że ndash tak było w moim przypadku ndash osoba je oglądająca stwierdza JAK MOGĄ IM TO ZABIERAĆ Dla mnie najbardziej przejmujący jest na przykład widok kurcza-koacutew z sanktuarium VINE w stanie Vermont ktoacutere nawet podczas najsroższej zimy wolą spać na drzewachrdquo (Przyro-da stoi w rażącej opozycji do brudu ferm przemysłowych na ktoacuterych rocznie miliardy kur-czakoacutew i kur są chowane i więzione dla ich ciał i jajek)

Oproacutecz pokazywania cier-pienia zwierząt szczegoacutelnie

istotne jest przedstawianie ich jako jednostek przeciwstawia-nie się koncepcji zwierząt jako towaru moacutewi lauren Ornelas założycielka Food Empower-ment Project bdquoJeśli będziemy pokazywać tylko ich cierpienie nie pokażemy że mogą one wieść też normalne życie Weź-my na przykład kość słoniową Jeśli będziesz pokazywać jedy-nie martwe słonie z odpiłowa-nymi kłami to i tak przemoacutewi to do ludzi bo chyba każdya widziała obraz słonia stąpają-cego po sawannie Większość ludzi jest w stanie znacznie lepiej wyobrazić sobie słonia w jego środowisku natural-nym niż na przykład kurczakardquo lauren ktoacutera roacutewnież niejedno-krotnie korzystała z porusza-jących materiałoacutew ze śledztw uważa że drastyczne obrazy odgrywają istotną rolę w po-kazywaniu ludziom w jakich warunkach chowane są tzw

zwierzęta gospodarskie bdquoNie-mniej jednak czasami obawiam się że skupianie się na scenach szczegoacutelnie okrutnych ndash nawet jeśli wiemy że to codzienność ndash może bardziej zaszkodzić niż pomoacutecrdquo

Jej zdaniem lepiej jest położyć nacisk na przedstawia-nie obrazoacutew niezaprzeczalnie okrutnych takich jak na przy-kład przetrzymywanie zwierząt w niewoli lub okaleczanie ich (przypalanie dzioboacutew obcina-nie ogonoacutew i rogoacutew)

Wciąż czekamy na ostatnie słowo na temat wykorzystywa-nia obrazoacutew choć przypusz-czalnie nigdy ono nie padnie Możemy liczyć na dalsze dys-kusje i badania ktoacutere pozwolą ruchowi udoskonalić swoje metody i przekaz Jednak na chwilę obecną przygnębiające obrazy przede wszystkim ze śledztw zdają się brać goacuterę Nathan dodaje

Tak jak moacutewiłem wcześniej żaden konsument czy konsumentka nie powie ci że chce oglądać drastyczne obrazy Jednak niezaprzeczalnym faktem jest to że skutecznie przyczyniają się one do zmiany postaw i zachowań Drastyczne obrazy obok ktoacuterych ciężko przejść obojętnie i ktoacuterych nie da się zapomnieć stwarzają emocjonalną więź z tematem i dają początek dyskusjom na temat etyki A to właśnie te rzeczy wpływają na decyzje konsumenckie

27 otwarteklatkipl

Byłeś jednym z akty-wistoacutew ktoacuterzy w akcie solidarności wypalili sobie na ciele numer 269 Skąd pomysł na taką akcjęPomysł zrodził się wiele

lat temu w głowie Saszy On mieszka w Tel-Awiwie jeszcze jako dziecko przenioacutesł się tam z Mołdawii W temacie praw zwierząt Sasza działa już od 15 lat (może troszkę mniej) Taką

akcję wymyślił już bardzo daw-no temu ale na początku sam pomyślał że taki pomysł to jednak za dużo Kilka lat poacuteźniej opowiedział o swoim pomyśle innym izraelskim aktywistom

Wywiad z OLEGIEM OZEROWEM jednym z uczestnikoacutew akcji wypalania liczby 269

2 października 2012 w Światowym Dniu Zwierząt Hodowlanych na Placu Rabina Yitskhaka w Tel-Awiwie aktywiści ruchu

praw zwierząt przeprowadzili akcję solidarno-ściową mająca na celu ukazać głęboką empa-tię w stosunku do zwierząt zniewalanych i wykorzystywanych przez gatunek ludzki

Troacutejka aktywistoacutew w tym jeden ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji wypaliła sobie na skoacuterze numer bdquo269 Znakowanie poprzez wypalanie piętna rozgrzanym metalem jest po-wszechną praktyką stosowaną wobec niewin-nych zwierząt będących ofiarami eksploatacji dokonywanej przez ludzi na całym świecie Ta demonstracja miała za zadanie skierować naszą empatię w stronę obecnie najbardziej uciskanej grupy żywych istot ktoacutere mogą

odczuwać boacutel i cierpienie ndash w stronę zwierząt hodowlanych

A dlaczego właśnie bdquo269 bdquo269 to sym-boliczny ale naprawdę istniejący cielak ktoacutery urodził się na izraelskiej fermie mlecznej Jego życie zostanie zakończone w chwilę po tym gdy się zaczęło Poprzez wypalenie sobie tego numeru na własnych ciałach aktywiści poka-zali swoją solidarność z ofiarami ferm przemy-słowych i zapewnili wieczną pamięć sprawie o ktoacuterą walczą

Aktywistą ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji był Oleg Ozerow wieloletni działacz na rzecz praw zwierząt ktoacutery w poniższym wywiadzie opowiada o samej akcji reakcjach ludzi grani-cach poświęcenia oraz wielu innych ciekawych i ważnych kwestiach

pytania Olga Plesińska tłumaczenie i redakcja Marlena Kropidłowska

ale ich reakcja była na tyle negatywna że znoacutew odłożył go na kiedy indziej Ostatecznie rok poacuteźniej Sasza jeszcze raz przedstawił zarys akcji tym ra-zem wąskiemu kręgowi znajo-mych-aktywistoacutew i tym razem spotkał się ze wsparciem i entuzjazmem

Jak to się stało że znala-złeś się w Tel-AviviePonad 2 lata temu pozna-

łem izraelskiego aktywistę Przez cały ten czas utrzymy-waliśmy kontakt od czasu do czasu wymienialiśmy wia-domości na Facebooku czy rozmawialiśmy na Skypie Dodatkowo wraz z innymi ak-tywistami w Rosji wspieraliśmy izraelską kampanię przeciwko cieszącej się bardzo złą sławą fermie Mazor gdzie hodowano małpy ktoacutere potem wysyłano do laboratorioacutew żeby przepro-wadzać na nich badania

I kiedy Sasza przedstawił swoacutej pomysł znajomym wynik-nęła taka sytuacja że ze wzglę-doacutew bezpieczeństwa (w Izraelu łatwo można zniszczyć swoją karierę zawodową biorąc udział w podobnych wydarzeniach) w danym momencie poza Sa-szą w akcji moacutegł wziąć udział tylko jeszcze jeden człowiek Ten człowiek też kiedyś przyje-chał ze swoją rodziną z Rosji Przy okazji ciekawostką jest że pomimo tego że akcja była izraelska to jej uczestnikami byli ludzi mający w mniejszym lub w większym stopniu korze-nie w Związku Radzieckim

Znoacutew odbiegam od tematu Okazało się że w Izraelu nie da się znaleźć trzech osoacuteb do przeprowadzenia takiej akcji a minimalna liczba uczest-nikoacutew to właśnie troje - tak zdecydowali aktywiści bo

mniej uczestnikoacutew wyglądało-by naprawdę niezbyt dobrze Więc ten aktywista ktoacuterego poznałem dwa lata temu zapy-tał mnie czy chciałbym wziąć udział w takiej akcji

Czy od razu się zgodziłeśPrzyznaję że chwilę się

zastanawiałem Po prostu żeby pod wpływem impulsu nie na-pisać bdquoTak tak tylko pozwolić informacji powoli przeniknąć do moacutezgu Przez ten moment nie zastanawiałem się nawet zbyt dużo nad tym co robić a bardziej nad tym że ruch nie jest w stanie znaleźć w całym kraju nawet troacutejki do udziału w takiej akcji że tak nie może być W stosunku do siebie gdybym odmoacutewił odebrałbym to jako osobisty wstyd akty-wisty Przecież to też wymaga pewnego rodzaju poświęcenia ndash przyznać się że u ciebie w kraju do tego w takim w ktoacute-rym jest wielu wegan brakuje jednego () człowieka do prze-prowadzenia w pełni legalnej akcji Coacuteż przynajmniej wtedy tak myślałem że to w pełni legalna akcja Dopiero kilka dni przed dowiedziałem się że

zgodnie z izraelskim prawem nie wolno wykonywać celo-wych oparzeń na skoacuterze nawet w specjalnych salonach a co dopiero w przestrzeni publicznej

Co na to Twoi bliscy Na początku powiedzia-

łem o tym tylko kilku osobom ponieważ izraelscy aktywiści poprosili żeby informację prze-kazywać tylko tym rosyjskim aktywistom ktoacuterym w 100 ufam i ktoacuterzy mogą być gotowi przyjechać do Izraela i zrobić to samo Takich nie udało się zna-leźć z roacuteżnych względoacutew (ko-muś nie dali wolnego w pracy u kogoś nie było paszportu żona nie pozwoliła itd) Krew-nym nic nie moacutewiłem Jednak kiedy dowiedzieli się o akcji i obejrzeli wideo to zaczęło się Wszyscy dzwonili sto razy i analizowali co ze mną nie tak W rezultacie analiz powstały dwie głoacutewne wersji tego co się stało i tak albo 1) zwariowałem albo 2) musi chodzić o jakieś narkotyki

Jak Izraelki i Izraelczycy odebrali tą akcję Moacute-

28 otwarteklatkipl

wienie w Izraelu o holo-kauście to coś naprawdę mocnegoW tym temacie mogę opo-

wiedzieć dość interesującą hi-storię Jeden z naszych bdquowypa-laczy także aktywista z długim stażem kiedyś brał udział w pewnej akcji w Tel-Awiwie Podczas tamtej akcji stał z plakatem ktoacutery roacutewnież przy-roacutewnywał sytuację zwierząt do Holokaustu Podszedł do niego turysta i zaczął się oburzać na takie poroacutewnanie moacutewić że jest to niewłaściwe Wtedy aktywista odpowiedział Ty turysta będziesz moacutewił mnie Żydowi i obywatelowi Izraela ktoacutery ma w rodzinie ocalałych z Holokaustu co jest właściwe a co niewłaściwe

Głośno było o Was w mediachMedia głoacutewnego nurtu

w ogoacutele nie wykazały zainte-resowania akcją Inną kwe-stią jest to że akcja wywołała niebywałe poruszenie wśroacuted wegan i obrońcoacutew praw zwie-rząt Na chwilę obecną kam-panię 269 wspiera 20 krajoacutew Niedawno w Chorwacji miała miejsce akcja tatuowania liczby 269 a w Argentynie zrobiono w zasadzie dokładnie to samo co w Tel-Awiwie Myślę że to przełom zwłaszcza biorąc pod uwagę to że obecnie kampania ma na celu stworzenie między-narodowego symbolu protestu i oporu ale nie działającego w ukryciu tak jak ALF Działania mają być legalne i jawne ale roacutewnie bezkompromisowe

Na dzień dzisiejszy symboliczny tatuaż z liczbą 269 wykonało już ponad sto osoacuteb

a to przecież dopiero początek

W akcji wzięli udział sami faceci - to przypadek Nie było chętnych kobiet Czy może to była akcja dla bdquotwardzielirdquoNa jednym ze zdjęć na stro-

nie kampanii możesz zobaczyć dziewczynę ktoacutera naśladując nas wyraziła swoacutej sprzeciw Ona nawiasem moacutewiąc była prawdziwą bohaterką Skręciła z drutu kolczastego ten symbo-liczny numer rozżarzyła każdą cyfrę i przyłożyła ten rozgrzany drut do ręki i przycisnęła twar-dym przedmiotem I tak trzy razy Mało kto zdobyłby się na coś takiego Ja na przykład nie dałbym rady zrobić tego stopniowo Oczywiście wszy-scy bardzo chcieli żeby w akcji wzięła udział dziewczyna tak żeby całość nie wydawała się zbytnio hardcoreowa Nie-stety na tamtą chwilę żadnej nie udało się znaleźć [W stale trwających akcjach solidarno-ściowych tatuowaniawypa-lania sobie bdquo269 bierze udział wiele kobiet - OK]

Ci ktoacuterzy wypalali nu-mer na waszych ciałach nie bali się was skrzyw-dzić Trudno było znaleźć chętnych Jak układają się wasze stosunki już po wszystkim Wszyscy oni to obrońcy

praw zwierząt z długim sta-żem Aby im nie zaszkodzić nie będę się o nich rozpisywał powiem tylko że znalezienie ich w gronie wolontariuszy nie było trudne Oczywiście bali się że mogą nam zrobić większą krzywdę niż planowaliśmy i bardzo chcieli żeby wszystko poszło w miarę gładko

W związku z tym ćwiczyliśmy przebieg akcji na dachu domu gdzie zebraliśmy wszystkie niezbędne narzędzia Każdego wieczoru przez cztery kolejne dni Po kilka razy od początku do końca Następnie przy po-mocy lin spuściliśmy z dachu wszystkie sprzęty Po-tem sami zjechaliśmy z dachu i zaczęliśmy przymocowywać wszystko do dachu samocho-du Trzeba było widzieć miny przechodnioacutew w tamtym mo-mencie Wszystko to działo się w miejscu gdzie mieszkają głoacutewnie Erytrejczycy i Sudań-czycy czyli ludzie względnie dalecy od takich kwestii I nagle widzą zagrodę z drutu kolcza-stego załadowywaną na dach samochodu i trzech ludzi ktoacute-rzy mają w uszach przywieszki z numerem 269 takie jak u kroacutew i jeden z tych ludzi (ja) jeszcze trzyma czarne spoden-ki dwoma palcami żeby nie ubrudzić się świeżą farbą ktoacuterą trzeba była zamazać firmowe znaczki

Nasze relacje ze wszystkimi osobami ktoacutere wzięły udział w akcji stały się oczywiście bliższe Ale nie na poziomie częstszej komunikacji ndash po prostu czuję że gdzieś tam da-leko są ludzie z ktoacuterymi prze-żyłem bardzo ważne dla mnie dni uczucia ktoacutere są z tym związane trudno opisać można powiedzieć że jest to uczucie wypełniającego ciepła Już na zawsze będę związany z tymi ludźmi niewidzialnymi więzami I nie tylko z nimi W pierwszej kolejności ze zwierzętami

Wypuściliście naprawdę mocny i kontrowersyjny materiał Ale czy samo-okaleczanie się jest bdquowe-gańskierdquo W sensie sza-

29 otwarteklatkipl

nujemy innych staramy się działać na ich rzecz pomagać Po to by to ro-bić wielu z nas dba o dobrą kondycję zaroacutewno fizyczną jak i intelektualną Szanu-jemy ciała zwierząt ich nietykalność Nietykalność i autonomię innych ludzi A wy ranicie swoje ciała Rozumiem intencjęhellip Ale czy tędy drogaJa uważam że tak Akcja

nie jest jeszcze wystarczają-co ekstremalna skoro sprawa dotyczy mordowania ponad 150 miliardoacutew istnień rocznie Ja moacutegłbym zedrzeć z siebie skoacuterę gdybym miał pewność że takie coś pozwoli zatrzymać to szaleństwo Niestety tak by się nie stało Właśnie teraz w pełni to rozumiemy Jak powiedział Sasza bdquoWięcej nie można było zrobić Ludzie w większości nawet zbytnio się nie przerazili odkryciem praw-dy Chociaż kilkoma osobami jedzącymi mięso nawet tu w Rosji ta akcja wstrząsnę-ła Na zasadzie szoku - w ten dzień w ktoacutery obejrzeli wideo nie mogli zjeść mięsa na obiad Nie wiem na ile można ocenić takie zwycięstwo Ale podkreślę jeszcze raz to dopiero początek

Co się tyczy weganizmu i cielesności - weganizm często jest sprowadzany do jedzenia Pokazaliście dość spektakularnie że jest to o wiele więcej Że weganizm jest aktem solidarności Roacutewnież cielesnej Jakkolwiek patetycznie to nie brzmi ndash połączyliście się ze zwie-rzętami w części ich boacutelu Jak czujesz siebie po tym doświadczeniu Bliższy

zwierzętom Bardziej zaangażowany Nie uwierzysz ale takie

samo pytanie zadałem Laza-rosowi Gorelikowi ojcu Zohara trzeciemu aktywiście ktoacutery zro-bił sobie znamię A Lazaros zrobił sobie tatuaż w ramach izraelskiej akcji

Zadałem to pytanie bo sam poczułem że stałem się bliższy zwierzętom że moacutej los stał się bliższy ich losowi przecież my wszyscy jesteśmy bezimiennymi stworzeniami z numerami porządkowymi wypalonymi na naszych ciałach

I zwierzęta nie mogą liczyć na nikogo więcej niż na swoich braci obrońcoacutew praw zwierząt Oznacza to że oproacutecz bliskości poczułem jeszcze coś ważniej-szego pewnego rodzaju po-trzebę wzięcia jeszcze większej odpowiedzialności za swoje działania i aktywizm Zrozu-miałem ze muszę robić więcej i wahać się mniej Zrozumia-łem ze strach i wątpliwości nie pomogą kiedy toczy się taka poważna i istotna walka

Tu bym chciała wroacutecić do boacutelu czy warto było go doświadczyć Czym ten boacutel jest dla Ciebie Jaki jest dla Ciebie jego sym-boliczny głębszy wymiarWszystko co robiłem dla

zwierząt uważam za warte doświadczenia Absolutnie wszystko Teraz w Rosji zaczy-na się prawdziwa wojna z mordercami psoacutew ktoacuterych

30 otwarteklatkipl

jest kilkuset w całym kraju A aktywistoacutew ktoacuterzy są gotowi realnie działać w tym temacie (także legalnymi metodami) można policzyć na palcach Właśnie dzisiaj ogłoszono że hycle donoszą na policję na obrońcoacutew praw zwierząt w tym na mnie Czym by się to nie skończyło to jestem pewien że warto to robić

Nie pamiętam o boacutelu ale każdego dnia patrzę na znamię i ono przypomina mi dzień za dniem ze moje osobiste i domowe życie to niepotrzebna krzątanina Staram się na nią tracić coraz mniej i mniej cza-su Planuję zrezygnować z pracy w biurze tak by w pełni moacutec się poświęcić obronie praw zwierząt Jeśli to wszyst-ko brzmi zbyt patetycznie ndash wybaczcie I nie proacutebuję tu z siebie robić żadnego bohate-ra w żadnym wypadku Prze-ciwnie wydaje mi się że nie udało mi się osiągnąć przesad-nie dużo w ciągu tych moich

30 lat życia Oczywiście tak jak wspominałem wcześniej symboliczne znaczenie bdquo269rdquo jest bardzo duże Jeśli kampa-nia będzie rozwijać się w takim tempie to w ciągu powiedzmy 5 lat bdquo269rdquo stanie się szeroko rozpoznawalnym symbolem sprzeciwu wobec zagłady zwierząt lub ich holokaustu jak powiedzieliby moi izraelscy przyjaciele Ludzie będą wi-dzieć te cyfry i będą wiedzieć ze człowiek ktoacutery je nosi ndash nie-ważne czy na koszulce czy jako tatuaż czy znamię jest radykalnie nastawiony przeciw-ko temu co się dzieje

Na koniec ndash warto było to zrobićNiedawno rozmawialiśmy

z Saszą na ten temat Roz-mawialiśmy w kontekście zachęcenia ludzi w Rosji do akcji tatuowania się 18 grudnia Moacutewiłem że istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo ze nie znajdziemy w Rosji ludzi

ktoacuterzy będą chcieli zrobić coś takiego i zapytałem Saszę czy może ja powinienem dodatko-wo zrobić jeszcze tatuaż żeby w ten sposoacuteb i Rosja wsparła dalej akcję I Sasza odpowie-dział bdquoOleg wiesz że jeśli to by zależało od nas to dawno już byśmy pokryli swoje ciała piętnami i tatuażami od głowy do piętrdquo Ale nam są niezbędni nowi ludzie w kampanii Innymi słowy powtarzanie akcji nie ma większego sensu Żeby roz-winąć kampanię konieczne są nowe radykalne działania i ja z przyjemnością wezmę w nich udział Przy okazji mogę wspomnieć że w ramach mię-dzynarodowej tatu-akcji tatuaż 269 wykonało 4 Rosjan i 2 Białorusinoacutew

To znaczy że sytuacja nie jest beznadziejna i z pewnością uda nam się zwyciężyć Musimy zwyciężyć

31 otwarteklatkipl

Kiedy jest mi źle myślę o tym jak źle jest bezsilnym bezbronnym zwierzętom w tych potwornych gułagach rozpaczy To nadaje perspektywę mojemu boacutelowi Pamiętam roacutewnież o tym że ja znalazłem się tu z wyboru Zwierzęta nie

Zachęcam aktywistoacutew aby dbali o swoje zdrowie Trzymajcie się blisko swoich rodzin i ludzi ktoacuterych kochacie Bądźcie dla siebie dobrzy Miejcie poczucie humoru Ostatnio trochę medytowałem i bardzo mi to pomogło Polecam roacutewnież by pić duże ilości wody regularne ćwiczyć uprawiać chociaż jeden sport słuchać muzyki dużo czytać i choć raz dziennie wybuchnąć radosnym śmiechem

Stres pojawi się na pewno Życie aktywistoacutew jest bardziej intensywne wrażliwe i czujne niż życie wielu innych osoacuteb Z definicji jest więc nieustannie podatne na wszechobecną przemoc Gdybym jednak miał wybrać jedno z dwojga to wolałbym się spalić wiodąc autentyczne życie pełne wspoacutełczucia niż powoli rdzewieć prowadząc życie pełne przemocy i pozbawione refleksji Nie ma powodoacutew żeby czegokolwiek żałować

Nie ma odwrotu

PHILIPP WOLLEN na temat aktywizmu

Page 19: Otwarte Klatki Biuletyn 1/2013

Dobrusia KarbowiakPaweł Brzeziński

19 otwarteklatkipl

itp nadal nasz świat jest pełen przemocy i ze względu na wzrost populacji oraz uprzemy-słowienie rolnictwa a co za tym idzie wzrost konsumpcji pro-duktoacutew odzwierzęcych praw-dopodobnie ilość cierpienia zadawanego przez ludzi innym gatunkom jest nieporoacutewnywal-nie większa niż w przeszłości

Właśnie ta niezgodność pomiędzy tym jak ludzie traktu-ją zwierzęta a tym jaką troskę i sympatię względem nich deklarują jest częstym źroacutedłem konsternacji wśroacuted aktywistoacutew prozwierzęcych czy po prostu wegan w kontaktach z osoba-mi jedzącymi produkty odzwierzęce

Aby lepiej zrozumieć jak to jest możliwe żeby naraz kochać zwierzęta i produkty odzwierzęce odwołam się do koncepcji człowieka w psy-chologii społecznej Ten dział psychologii zajmuje się poszu-kiwaniem czynnikoacutew wpływają-cych na nas z zewnątrz takich jak inni ludzie czy kultura nie przywiązując wagi do tego co poszczegoacutelnych ludzi od siebie roacuteżni W związku z tym psycho-logia społeczna w ogromnej mierze opiera się na ekspery-mentach w ktoacuterych modyfikuje się ludzkie poglądy czy zacho-

wania za pomocą manipulowa-nia zewnętrznymi zmiennymi Tego typu badania dają dość spektakularne rezultaty ktoacutere w dużym stopniu zaprzeczają archaicznej koncepcji człowieka jako zwierzęcia racjonalnego

Elliot Aronson jedna z naj-ważniejszych postaci w kroacutetkiej historii psychologii społecznej napisał w kontekście koncep-cji zwanej teorią dysonansu poznawczego że teoria ta bdquonie przedstawia człowieka jako istotę racjonalną lecz raczej skłonną do racjonalizacjirdquo Racjonalizacja to uzasadnianie własnych czynoacutew pozornie lo-gicznymi i racjonalnymi argu-mentami w celu między innymi zmniejszenia poczucia winy i wzmocnienia samoakceptacji Intelektualna akrobatyka jaką potrafi przejawiać wiele osoacuteb w konfrontacji z faktem że konsumpcja pokarmoacutew od-zwierzęcych powoduje cierpie-nie i śmierć wielu zwierząt wy-jątkowo pasuje do tej definicji

Jako pierwszy użycie teorii dysonansu poznawczego w celu wyjaśnienia niespoacutejno-ści w zachowaniu i poglądach ludzi względem zwierząt za-proponował prof Scott Plous Jego opublikowany w 1993 roku artykuł pt bdquoPsychologicz-

ne mechanizmy w eksploatacji zwierzątrdquo stanowi obecnie do-datek do podręcznika na temat uprzedzeń i dyskryminacji

Dysonans poznawczy to teoria opracowana w latach 50-tych przez amerykańskiego psychologa społecznego Leona Festingera Zakłada ona istnie-nie silnej potrzeby wewnętrznej spoacutejności szczegoacutelnie pomiędzy poglądami i zachowaniem Gdy występuje niezgodność między dwoma elementami poznaw-czymi np tym co robię a tym co uważam że powinienem robić konieczne staje się zredu-kowanie owego dysonansu

Uważa się że dysonans poznawczy wywołuje napięcie ktoacuterego chęć zredukowania staje się motywacją do np zmiany poglądoacutew czy zmiany zachowania

Typowym przykładem przywoływanym w celu zo-brazowania jak działa dyso-nans poznawczy jest palenie papierosoacutew Wszyscy obecnie wiedzą że jest ono szkodliwe dla zdrowia Niewielu ludzi jest w stanie palić z pełną świado-mością jego konsekwencji dla zdrowia Stąd średnio wśroacuted palaczy występuje przekonanie o niższej szkodliwości palenia niż wśroacuted osoacuteb niepalących usłyszeć też można od nich wiele anegdot o palącej babci żyjącej do 90-ego roku życia czy inne proacuteby bagatelizowania szkodliwości palenia

Modelowym przykładem dysonansu poznawczego jest roacutewnież kwestia konsumpcji pokarmoacutew odzwierzęcych

Ludzie nie lubią krzywdzić zwierząt a jednocześnie lubią jeść mięso Zadawanie cierpie-nia zwierzętom jest powszech-nie uważane za niemoralne a większość z nas uważa siebie za dobrych ludzi i nie zamierza przestać tak o sobie myśleć nawet w obliczu faktoacutew na temat konsekwencji własnych decyzji konsumenckich Mo-tywacja do obrony wizji siebie jako osoby dobrej i moralnej jest bardzo silna

Ta niespoacutejność nazywana jest w psychologii społecznej bdquoparadoksem mięsardquo

Co można zrobić w sytu-acji dysonansu poznawczego tego typu Przede wszystkim można zrezygnować z jedze-nia produktoacutew odzwierzęcych Niestety zmiana zachowania zazwyczaj przychodzi ludziom trudniej niż zmiana poglądoacutew Wiąże się z tym większy dy-sonans i tym bardziej spek-takularne metody jego reduk-cji ktoacutere coraz intensywniej zmniejszają możliwość racjo-nalnego myślenia

Prof Scott Plous wymienił kilka przykładowych sposoboacutew w jakie ludzie radzą sobie z tą wewnętrzną niespoacutejnością unikanie tematu uznanie że eksploatacja zwierząt jest niezbędna do przetrwania np bdquomusimy jeść białko zwierzę-cerdquo umniejszanie kwestii za pomocą poczucia humoru np bdquorośliny też czująrdquo negowanie tego że zwierzęta odczuwają boacutel tak samo jak ludzie (co jest zdaniem Plousa najczęstszym mechanizmem) Oczywiście lista metod radzenia sobie

z dysonansem poznawczym związanym z eksploatacją zwierząt nie ogranicza się do wymienionych powyżej W cią-gu ostatnich kilku lat pojawiła się seria badań eksperymen-talnych omawiających ostatni z wymienionych przez Plousa mechanizm Badania te zosta-ną omoacutewione w następnym numerze biuletynu

Scott Plous wyroacuteżnił kilka kwestii dotyczących naszej kul-tury ktoacutere pomagają ludziom unikać doświadczania dyso-nansu poznawczego Przede wszystkim finalny produkt z ktoacuterym obcuje konsument zostaje na kilka roacuteżnych spo-soboacutew oddzielony od żywego zwierzęcia To oddzielenie

sprawia że w codziennym ży-ciu nie musi się konfrontować z niewygodną prawdą na temat pochodzenia kupowanych przez niego produktoacutew

Eufemizmy stosowane w myślistwie (np krew ndash farba pioacutero ndash ptak) są dobrym przy-kładem użycia języka ktoacutery ma moc maskowania tego co się naprawdę dzieje Język od zawsze był doskonałym mo-ralnym narzędziem obronnym służącym zmniejszaniu wyrzu-toacutew sumienia Stosowanie eu-femizmoacutew pomaga złagodzić brutalny sposoacuteb w jaki traktuje się zwierzęta W rzeźniach nie zabija się zwierząt tylko ubija krowy są żywcem wołowym a potem tylko tuszami Finalny

20 otwarteklatkipl

produkt rzadko kiedy nazywa się tak samo jak zwierzę ktoacutere-go ciała jest częścią Ludzie nie jedzą kroacutew tylko wołowinę Ta subtelna roacuteżnica w kategory-zacji pomaga oddalić od świa-domości fakt że ten produkt to fragment czyjegoś ciała

Kolejnym elementem jest sam wygląd produktoacutew od-zwierzęcych W naszej kulturze unika się eksponowania w skle-pach elementoacutew ciała ktoacutere są skojarzone z osobowością jak np twarz oczy czy moacutezg Są one roacutewnież rzadko jedzo-ne Cytując za prof Plousem czasopismo branży mięsnej bdquopoznać klienta z wiedzą że ten kawałek baraniny ktoacutery wła-śnie kupił był częścią anatomii jednego z tych pięknych ma-łych stworzeń ktoacutere widzimy hasające po polach wiosną jest prawdopodobnie najpew-niejszym sposobem uczynienia z niego wegetarianinardquo

Dodatkowo ważne jest to by przemysł mięsny był niewi-doczny dla przeciętnych ludzi Oddalony od miasta trudno do-stępny tak by jak najmniej ludzi miało pojęcie o tym co właści-wie się za tymi murami dzieje

Dzięki temu wiedza na te-mat praktyk stosowanych w hodowli zwierząt jest w spo-łeczeństwie minimalna Mało kto wie o kastrowaniu żywcem odbieraniu cieląt od matek kojcach porodowych ciasnych klatkach Większość ludzi ma bardzo nikłe pojęcie na temat pochodzenia produktoacutew od-zwierzęcych co pozwala im

uniknąć niewygodnej sytuacji konfrontacji z faktami na temat warunkoacutew i sposobu traktowa-nia zwierząt w rolnictwie

Plous zwroacutecił roacutewnież uwa-gę na rolę socjalizacji w kształ-towaniu się naszych postaw wobec produktoacutew odzwierzę-cych Oddzielanie od wiedzy na ten temat ma swoje początki we wczesnym dzieciństwie

Zabawki przedstawiające szczęśliwe zwierzęta gospodarskie na farmie książeczki w ktoacuterych zwierzęta opowiadają o tym co bdquodająrdquo ludziom i jak bardzo są szczęśliwe specjalne kolorowe opakowania produktoacutew mięsnych mające zachęcić dzieci do ich jedzenia ndash wszystko to przyczynia się do stworzenia nieprawdziwych przekonań na temat tego jak traktowane są zwierzęta

Oczywiście dzieci pytają roacutewnież rodzicoacutew o pochodze-nie produktoacutew odzwierzęcych a odpowiedzi nie mogą prze-cież zniechęcać do jedzenia w związku z czym ciężko ocze-kiwać szczerego dosadnego

wyjaśnień ze strony rodzicoacutew Sytuacja ta prowadzi u dzieci do całkowitego zniekształcenia obrazu losu zwierząt

W badaniu przeprowadzo-nym przez Plousa w ktoacuterym uczniowie szkoły podstawowej szacowali jak często zwierzęta czują się nieszczęśliwe zwie-rzęta dzikie uznano za naj-bardziej nieszczęśliwe drugie miejsce zajęły zwierzęta domo-we a najszczęśliwsze według dzieci są zwierzęta gospodar-skie Badanie było przeprowa-dzone 20 lat temu w USA w związku z tym trudno stwier-dzić czy jego wyniki można odnieść do Polski Mimo tego pokazują one doskonale jak bardzo wypaczony może być obraz hodowli zwierząt wśroacuted dzieci

Wszystkie wymienione powyżej elementy sprawiają że większości osoacuteb udaje się w codziennym życiu unikać stanu dysonansu poznawcze-go Gdy natomiast dojdzie już do sytuacji konfrontacji z fakta-mi ludzki umysł ma niezwykłą zdolność generowania ogrom-nej ilości często absurdalnych argumentoacutew

Warto wtedy pamiętać że to czego swoimi argumentami w tym momencie broni dana osoba to w dużym stopniu jej przekonanie o tym że jest do-bra i moralna

Pozytywny obraz własnej osoby jest dla człowieka bar-dzo ważny więc motywacja do jego utrzymania jest roacutewnież bardzo duża

W następnym numerze omoacutewione zostaną opublikowane w ciągu ostatnich 3 lat badania nad jednym z mechanizmoacutew redukcji dysonan-su poznawczego w kontekście jedzenia zwierząt - dehumanizacji

Eksperymenty te wykorzystywały techniki używane do badania relacji międzygrupowych w związku z czym dotykają kwestii podobień-stwa dyskryminacji zwierząt i innych dyskrymi-nowanych grup

21 otwarteklatkipl

Poniższy artykuł pochodzi z bloga Striking at the Roots ktoacuterego twoacuterca

Mark Hawthorne od wielu lat zajmuje się aktywizmem na rzecz zwierząt

Nawet po dziesięciu latach to zdjęcie wciąż staje mi przed oczami Byłem wtedy jeszcze świeżo upieczonym wegani-nem starającym się znaleźć sposoacuteb na wcielenie mojej nowo odkrytej pasji w czyn

Otrzymałem maila od Humane Society International doty-czącego corocznej rzezi fok w Kanadzie Do wiadomości dołączono wstrząsające zdję-cie zakrwawionych ciał dzie-siątek świeżo oskoacuterowanych fok rozrzuconych bez ładu na lodzie Na dole zdjęcia widać fokę ktoacuterej udało się uniknąć rzezi Obserwuje tę przerażają-cą scenę Zastanawiałem się O czym myśli Czy szuka swo-jej matki Przyjacioacuteł Odpowie-

dzi na pytanie co tu się wyda-rzyło ndash i dlaczego

Kilka lat poacuteźniej gdy pisa-łem i moacutewiłem o wpływie dra-stycznych obrazoacutew na wypale-nie aktywistoacutew i aktywistek to właśnie to zdjęcie stawało mi przed oczami i nie pozwala-ło zasnąć

To nie jest tak że tego typu obrazy nie powinny być wyko-rzystywane przez aktywistoacutew i aktywistki praw zwierząt ndash wręcz przeciwnie Zdjęcia i na-

22 otwarteklatkipl

DRASTYCZNE CZY SŁODKIE

wpływ materiałoacutew graficznych na działanie aktywistoacutew i aktywistek praw zwierząt

tłum Paweł Brzeziński

23 otwarteklatkipl

grania z ferm przemysłowych ubojni polowań laboratorioacutew wiwisekcyjnych ferm futrzar-skich i innych tego rodzaju miejsc ilustrują przemocowy stosunek społeczeństwa do zwierząt Są ważnym świa-dectwem naszej niechlubnej historii Lecz ruch praw zwie-rząt się rozwija ndash podobnie jak technologia i media społeczne ndash a wraz z rozwojem pojawia się dyskusja jak w możliwie najlepszy sposoacuteb kształtować przekaz do społeczeństwa W tej dyskusji ważnym zagad-nieniem jest wykorzystywanie potencjalnie odpychających obrazoacutew Kiedy i w jaki sposoacuteb powinniśmy wykorzystywać drastyczne zdjęcia i nagrania proacutebując wpłynąć na zachowa-nia konsumenckie

Udowodniono że stoso-wanie strategii odstraszania w kampaniach antynikotynowych ndash na przykład umieszczanie na opakowaniach papiero-soacutew zdjęć chorych płuc ndash jest skuteczniejsze w odwodzeniu ludzi od palenia niż jakiekolwiek ostrzeżenie Ministra Zdrowia

Zdjęcia a filmy

W październiku 2012 r opu-blikowano wyniki dwoacutech badań dotyczących wykorzystywania zdjęć i nagrań w kampaniach informacyjnych Podczas jed-nego z nich przeprowadzonego dzięki finansowemu wsparciu organizacji FARM (Farm Animal Rights Movement) badanym osobom pokazywano trzy roacuteżne zdjęcia jedno o niskim stopniu drastyczności (martwa świnia na brudnej podłodze ubojni) jedno o średnim po-ziomie drastyczności (martwa świnia na zakrwawionej pod-łodze ubojni) i jedno o wyso-

kim poziomie drastyczności (martwa świnia z poderżniętym gardłem na zakrwawionej pod-łodze ubojni) Następnie zmie-rzono oddziaływanie każdego zdjęcia i jego wpływ na stosu-nek osoacuteb badanych do praw zwierząt według bdquoskali praw zwierząt Wuenschardquo wysoki wynik wskazuje na pozytywny a niski na negatywny stosunek do praw zwierząt Na blogu FARM wyjaśniono bdquonajbardziej skuteczne okazało się zdjęcie o niskim poziomie drastyczno-ści to o średnim poziomie było mniej skuteczne o wysokim poziomie zaś najmniej choć statystycznie nie miało to żad-nego znaczenia Oznacza to że chociaż zdjęcia te w roacuteżnym stopniu wpływały na postrze-ganie praw zwierząt istnieje 15 prawdopodobieństwo że udałoby osiągnąć się taki sam wynik nawet wtedy jeśli wpływ zdjęć byłby zerowyrdquo

Drugie badanie zostało przeprowadzone przez Huma-ne Research Council (HRC) na zlecenie VegFund W ramach tego badania proszono osoby w wieku od 15 do 23 lat by obejrzały informacyjny materiał filmowy i wypełniły kwestiona-riusz Zgodnie z popularnym modelem paid-per-view każdy uczestnik i uczestniczka otrzy-mała jednego dolara za obej-rzenie każdego z poniższych filmoacutew

Farm to Fridge(autorstwa Mercy For Animals) drastyczny film skupiający się na aspekcie etycznymwzbudzaniu wspoacutełczucia w ktoacuterym wykorzystano materiał filmowy zawierający sceny okrucieństwa wobec zwierząt na fermach przemysłowych Wykorzystany

materiał pochodzi przede wszystkim ze śledztw

Maxines Dash for Freedom (autorstwa Farm Sanctuary) film skupiający się na aspekcie etycznymwzbudzaniu wspoacutełczucia opowiadający historię krowy ktoacutera uciekła przed ubojem i została uratowana A Life Connected (autorstwa Nonviolence United) film skupiający się na przekonaniu konsumentoacutew do zastanowienia się nad wpływem ferm przemysłowych na zwierzęta środowisko naturalne i zdrowie ludzi Geico Couple (autorstwa Physicians Commitee for Responsible Medicine) film skupiający się na aspekcie zdrowotnym opowiadający historię pary ktoacutera przeszła na weganizm i z powodzeniem zrzuciła kilka kilogramoacutew

Po obejrzeniu każdego z filmoacutew przedstawiono oso-bom uczestniczącym w ba-daniu listę pytań na temat tego czego się dowiedziały czy chciałyby uzyskać wię-cej informacji na temat diety wegetariańskiej i wegańskiej jak kształtuje się ich obecne spożycie mięsa nabiału i jajek jak roacutewnież czy rozważają ograniczenie spożycia produk-toacutew pochodzenia zwierzęcego W przeciwieństwie do badania przeprowadzonego z finan-sową pomocą FARM badanie HRC wykazało że na uczestni-koacutew i uczestniczki najmocniej oddziaływały drastyczne obra-zy Po obejrzeniu przerażająco

1

2

3

4

dosłownego Farm to Fridge 36 osoacuteb biorących udział w badaniu stwierdziło że rozważa ograniczenie spoży-cia produktoacutew odzwierzęcych ndash średnio o 7 więcej niż w przypadku pozostałych mniej drastycznych filmoacutew I to biorąc pod uwagę że średnio osoby te były w stanie obejrzeć jedynie 78 filmu Mercy For Animals

Poleje się krew

W oparciu o te wyniki łatwo dojść do wniosku że w przy-padku zdjęć skuteczniejsze są łagodniejsze obrazy natomiast drastyczne sceny lepiej spraw-dzają się w filmach Niestety nie jest to takie proste

bdquoUważam że metodologia badań FARM nie jest najlepsza jeśli chodzi o zadawane pyta-nia i wybrane obrazyrdquo moacutewi założyciel Mercy For Animals Nathan Runkle W trakcie bada-nia zmierzono między innymi stosunek do praw zwierząt nie zapytano jednak o to czy ob-razy wpłynęły na podejście do chowu i hodowli zwierząt lub czy skłoniły do zmiany przy-zwyczajeń ndash jak na przykład do przejścia na weganizm bdquoW badaniu HRC ten czynnik został ujętyrdquo moacutewi Nathan bdquoUwzględniono w nim zmianę zachowań badanych osoacuteb a przecież o to właśnie cho-

dzi aktywistom i aktywistkom praw zwierząt Trudno bę-dzie znaleźć kogokolwiek kto stwierdziłby że chce oglądać drastyczne obrazy ale już po obejrzeniu to właśnie te osoby częściej zmieniają swoje przy-zwyczajeniardquo Nathan stwier-dza że wykorzystywanie dra-stycznych obrazoacutew kojarzy mu się z wyborami prezydenckimi bdquoWyborcy twierdzą że są zmę-czeni i zniechęceni negatywny-mi spotami Mimo tego rok w rok politycy z nich korzysta-ją ndash bo są skutecznerdquo Choć Nathan przyznaje że obrazy wykorzystane w pierwszym ba-daniu są poruszające uważa że niekoniecznie przedstawiają one okrucieństwo bdquoNa wszyst-kich trzech zdjęciach zwierzę jest już martwerdquo stwierdza bdquoMoim zdaniem nie obrazują one drastycznego okrucień-stwa dlatego że zwierzę na nich jest już martwe i niezdolne do odczuwania boacutelu Tak więc można by dyskutować czy to co w tym badaniu zostało uznane za bdquodrastycznerdquo rzeczy-wiście takie jestrdquo Bez względu na wszelkie badania aktywiści i aktywistki praw zwierząt zga-dzają się że drastyczne obra-zy są skuteczne bdquoNajchętniej wykorzystuję drastyczne filmy podczas akcji informacyjnych przeprowadzanych w systemie paid-per-view (osoba otrzymuje małą kwotę pieniężną za obejrzenie filmu) lub w szkołach ndash o ile oczywi-ście uda się namoacutewić nauczy-cielakę do pokazania Farm to Fridgrdquo moacutewi Chris Van Breen Wpływ jaki wyświetlany film miał na widownię ocenia między innymi po poacuteźniejszych komentarzach bdquoLudzie skar-żyli się że powinienem był ich ostrzec i że nigdy nie będą już

w stanie zjeść mięsa Że gdy-by wiedzieli co to za film to na pewno by go nie obejrzelirdquo Podobne komentarze słyszał podczas rozdawania ulotek z drastycznymi zdjęciami Jedna z osoacuteb powiedziała mu bdquoNie powinieneś rozdawać tych ulotek Dostałam tę ulotkę w zeszłym tygodniu i od tego czasu nie tknęłam mięsa Na jego widok zrobiło mi się niedo-brzerdquo Hm jak dla mnie wyglą-da to na strategię prowadzącą do celu

bdquoByłam wegetarianką przez wiele lat ale dopiero gdy zoba-czyłam nagrania z ferm prze-mysłowych zdecydowałam się przejść na weganizmrdquo moacutewi Jasmin Singer wspoacutełzałoży-cielka (wraz z Marian Sullivan) organizacji Our Hen House bdquoTak więc jak najbardziej uwa-żam że w wielu wypadkach drastyczne obrazy mogą być skuteczne Jednak paradoksal-nie nie wydaje mi się by za-wsze taka forma trafiała do ludzirdquo

Gdzieś pośrodku

bdquoStaram się być gdzieś pomiędzyrdquo pisze Doris Lin na swojej stronie o prawach zwie-rząt w portalu Aboutcom

Myślę że najbardziej drastycznym zdjęciem jakie dotychczas opublikowałam było to ćwiartowanego w Japonii wieloryba Sądzę że za pomocą drastycznych zdjęć można przekazać coś czego nie da się ująć

24 otwarteklatkipl

w słowa ale korzystając z nich byłabym ostrożna Wieloryb jest słabo oświetlony a zdjęcie zostało zrobione z pewnej odległości co odejmuje mu drastyczności

Z sondy umieszczonej na jej stronie wynika że czytelnicy i czytelniczki zgadzają się na wykorzystywanie przez ruch prozwierzęcy drastycznych ob-razoacutew ndash o ile będą one wyko-rzystywane z głową

bdquoSądzę że zaroacutewno jed-ne jak i drugie są skutecznerdquo moacutewi Jo-Anne McArthur ktoacute-rej zdjęcia wykorzystywanych i uratowanych zwierząt potra-fią być zaroacutewno przerażające jak i piękne bdquoWszystko zależy od odbiorcy Jedna osoba po zobaczeniu drastycznych ob-razoacutew postanowi wprowadzić zmiany w swoim życiu druga po prostu odwroacuteci wzrok Roacuteż-ne obrazy trafiają do roacuteżnych osoacuteb w związku z tym potrze-

ba roacuteżnych taktyk by doprowa-dzić do zmian ndash tego uczy nas roacutewnież historia innych ruchoacutew społecznych Drastyczne ob-razy do jednych osoacuteb przema-wiają do innych nierdquo zauważa McArthur bdquoDlatego też powinny być wykorzystywane przez ruch prozwierzęcy tak samo jak mniej drastyczne obrazy i informacje opracowania na-ukowe sanktuaria dla zwierząt pisanie listoacutew demonstracje rozdawanie ulotekrdquo Poda-je przykład bdquoDo przejścia na weganizm skłoniły mnie trud-ne i drastyczne obrazy Tim Pachirat autor Every Twelve Seconds pracował przez sześć miesięcy w ubojni i nie zrezy-gnował z jedzenia mięsa Zde-cydował się na ten krok dopiero po spotkaniu jednej z uratowa-nych kroacutew w sanktuarium w Woodstockrdquo

Jasmin dostrzega tu pewną prawidłowość

Osobiście nie wydaje mi się by statystyczny jedzący mięso Kowalski

kliknął na drastyczny obraz by zobaczyć więcej ndash lecz wyniki tych badań pokazują że się mylę Chodzi o to że tak naprawdę wcale się nie mylę lecz autorzy i autorki badań także mają rację Bo pokazywanie zdjęć bdquomilusich mięciutkich kotkoacutewrdquo jak roacutewnież zdjęć tego rodzaju z ferm przemysłowych też jest skuteczne nieprawdaż Myślę że w tym wypadku najważniejsze jest przesłanie ktoacutere rzecz jasna powinno być jak najbardziej wyraziste i strategicznie dopasowane

Podobnego zdania jest roacutewnież Karin Davis założyciel-ka United Poultry Concerns bdquoObecnie Internet pełen jest obrazoacutew cierpienia zwierząt za ktoacutere winę ponosi człowiekrdquo moacutewi bdquoJednak jeśli tym obra-zom nie będzie towarzyszyło pełne pasji przesłanie ndash nieko-niecznie w tym samym miej-scu raczej w postaci posługi-wania się etycznym językiem i tworzenia etycznych kontek-stoacutew ndash wydaje mi się że więk-szość ludzi może stwierdzić że to okropne lecz nie dostrzec że roacutewnież oni są za to odpo-wiedzialni i mogą to zmienić Myślę też że obrazy cierpią-cych i poniewieranych zwierząt należy zestawiać z obrazami

25 otwarteklatkipl

tych samych zwierząt żyjących szczęśliwie ndash obrazoacutew ktoacutere nie tylko są ładne lecz roacutewnież pełne ekspresji budzą emocje i poruszająrdquo

Roacutewnież w tym punkcie Karen i Jasmin się zgadzają bdquoCzasamirdquo moacutewi Jasmin bdquoto właśnie obrazy szczęśliwych zwierząt bardziej przemawia-ją do ludzi jako że ndash tak było w moim przypadku ndash osoba je oglądająca stwierdza JAK MOGĄ IM TO ZABIERAĆ Dla mnie najbardziej przejmujący jest na przykład widok kurcza-koacutew z sanktuarium VINE w stanie Vermont ktoacutere nawet podczas najsroższej zimy wolą spać na drzewachrdquo (Przyro-da stoi w rażącej opozycji do brudu ferm przemysłowych na ktoacuterych rocznie miliardy kur-czakoacutew i kur są chowane i więzione dla ich ciał i jajek)

Oproacutecz pokazywania cier-pienia zwierząt szczegoacutelnie

istotne jest przedstawianie ich jako jednostek przeciwstawia-nie się koncepcji zwierząt jako towaru moacutewi lauren Ornelas założycielka Food Empower-ment Project bdquoJeśli będziemy pokazywać tylko ich cierpienie nie pokażemy że mogą one wieść też normalne życie Weź-my na przykład kość słoniową Jeśli będziesz pokazywać jedy-nie martwe słonie z odpiłowa-nymi kłami to i tak przemoacutewi to do ludzi bo chyba każdya widziała obraz słonia stąpają-cego po sawannie Większość ludzi jest w stanie znacznie lepiej wyobrazić sobie słonia w jego środowisku natural-nym niż na przykład kurczakardquo lauren ktoacutera roacutewnież niejedno-krotnie korzystała z porusza-jących materiałoacutew ze śledztw uważa że drastyczne obrazy odgrywają istotną rolę w po-kazywaniu ludziom w jakich warunkach chowane są tzw

zwierzęta gospodarskie bdquoNie-mniej jednak czasami obawiam się że skupianie się na scenach szczegoacutelnie okrutnych ndash nawet jeśli wiemy że to codzienność ndash może bardziej zaszkodzić niż pomoacutecrdquo

Jej zdaniem lepiej jest położyć nacisk na przedstawia-nie obrazoacutew niezaprzeczalnie okrutnych takich jak na przy-kład przetrzymywanie zwierząt w niewoli lub okaleczanie ich (przypalanie dzioboacutew obcina-nie ogonoacutew i rogoacutew)

Wciąż czekamy na ostatnie słowo na temat wykorzystywa-nia obrazoacutew choć przypusz-czalnie nigdy ono nie padnie Możemy liczyć na dalsze dys-kusje i badania ktoacutere pozwolą ruchowi udoskonalić swoje metody i przekaz Jednak na chwilę obecną przygnębiające obrazy przede wszystkim ze śledztw zdają się brać goacuterę Nathan dodaje

Tak jak moacutewiłem wcześniej żaden konsument czy konsumentka nie powie ci że chce oglądać drastyczne obrazy Jednak niezaprzeczalnym faktem jest to że skutecznie przyczyniają się one do zmiany postaw i zachowań Drastyczne obrazy obok ktoacuterych ciężko przejść obojętnie i ktoacuterych nie da się zapomnieć stwarzają emocjonalną więź z tematem i dają początek dyskusjom na temat etyki A to właśnie te rzeczy wpływają na decyzje konsumenckie

27 otwarteklatkipl

Byłeś jednym z akty-wistoacutew ktoacuterzy w akcie solidarności wypalili sobie na ciele numer 269 Skąd pomysł na taką akcjęPomysł zrodził się wiele

lat temu w głowie Saszy On mieszka w Tel-Awiwie jeszcze jako dziecko przenioacutesł się tam z Mołdawii W temacie praw zwierząt Sasza działa już od 15 lat (może troszkę mniej) Taką

akcję wymyślił już bardzo daw-no temu ale na początku sam pomyślał że taki pomysł to jednak za dużo Kilka lat poacuteźniej opowiedział o swoim pomyśle innym izraelskim aktywistom

Wywiad z OLEGIEM OZEROWEM jednym z uczestnikoacutew akcji wypalania liczby 269

2 października 2012 w Światowym Dniu Zwierząt Hodowlanych na Placu Rabina Yitskhaka w Tel-Awiwie aktywiści ruchu

praw zwierząt przeprowadzili akcję solidarno-ściową mająca na celu ukazać głęboką empa-tię w stosunku do zwierząt zniewalanych i wykorzystywanych przez gatunek ludzki

Troacutejka aktywistoacutew w tym jeden ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji wypaliła sobie na skoacuterze numer bdquo269 Znakowanie poprzez wypalanie piętna rozgrzanym metalem jest po-wszechną praktyką stosowaną wobec niewin-nych zwierząt będących ofiarami eksploatacji dokonywanej przez ludzi na całym świecie Ta demonstracja miała za zadanie skierować naszą empatię w stronę obecnie najbardziej uciskanej grupy żywych istot ktoacutere mogą

odczuwać boacutel i cierpienie ndash w stronę zwierząt hodowlanych

A dlaczego właśnie bdquo269 bdquo269 to sym-boliczny ale naprawdę istniejący cielak ktoacutery urodził się na izraelskiej fermie mlecznej Jego życie zostanie zakończone w chwilę po tym gdy się zaczęło Poprzez wypalenie sobie tego numeru na własnych ciałach aktywiści poka-zali swoją solidarność z ofiarami ferm przemy-słowych i zapewnili wieczną pamięć sprawie o ktoacuterą walczą

Aktywistą ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji był Oleg Ozerow wieloletni działacz na rzecz praw zwierząt ktoacutery w poniższym wywiadzie opowiada o samej akcji reakcjach ludzi grani-cach poświęcenia oraz wielu innych ciekawych i ważnych kwestiach

pytania Olga Plesińska tłumaczenie i redakcja Marlena Kropidłowska

ale ich reakcja była na tyle negatywna że znoacutew odłożył go na kiedy indziej Ostatecznie rok poacuteźniej Sasza jeszcze raz przedstawił zarys akcji tym ra-zem wąskiemu kręgowi znajo-mych-aktywistoacutew i tym razem spotkał się ze wsparciem i entuzjazmem

Jak to się stało że znala-złeś się w Tel-AviviePonad 2 lata temu pozna-

łem izraelskiego aktywistę Przez cały ten czas utrzymy-waliśmy kontakt od czasu do czasu wymienialiśmy wia-domości na Facebooku czy rozmawialiśmy na Skypie Dodatkowo wraz z innymi ak-tywistami w Rosji wspieraliśmy izraelską kampanię przeciwko cieszącej się bardzo złą sławą fermie Mazor gdzie hodowano małpy ktoacutere potem wysyłano do laboratorioacutew żeby przepro-wadzać na nich badania

I kiedy Sasza przedstawił swoacutej pomysł znajomym wynik-nęła taka sytuacja że ze wzglę-doacutew bezpieczeństwa (w Izraelu łatwo można zniszczyć swoją karierę zawodową biorąc udział w podobnych wydarzeniach) w danym momencie poza Sa-szą w akcji moacutegł wziąć udział tylko jeszcze jeden człowiek Ten człowiek też kiedyś przyje-chał ze swoją rodziną z Rosji Przy okazji ciekawostką jest że pomimo tego że akcja była izraelska to jej uczestnikami byli ludzi mający w mniejszym lub w większym stopniu korze-nie w Związku Radzieckim

Znoacutew odbiegam od tematu Okazało się że w Izraelu nie da się znaleźć trzech osoacuteb do przeprowadzenia takiej akcji a minimalna liczba uczest-nikoacutew to właśnie troje - tak zdecydowali aktywiści bo

mniej uczestnikoacutew wyglądało-by naprawdę niezbyt dobrze Więc ten aktywista ktoacuterego poznałem dwa lata temu zapy-tał mnie czy chciałbym wziąć udział w takiej akcji

Czy od razu się zgodziłeśPrzyznaję że chwilę się

zastanawiałem Po prostu żeby pod wpływem impulsu nie na-pisać bdquoTak tak tylko pozwolić informacji powoli przeniknąć do moacutezgu Przez ten moment nie zastanawiałem się nawet zbyt dużo nad tym co robić a bardziej nad tym że ruch nie jest w stanie znaleźć w całym kraju nawet troacutejki do udziału w takiej akcji że tak nie może być W stosunku do siebie gdybym odmoacutewił odebrałbym to jako osobisty wstyd akty-wisty Przecież to też wymaga pewnego rodzaju poświęcenia ndash przyznać się że u ciebie w kraju do tego w takim w ktoacute-rym jest wielu wegan brakuje jednego () człowieka do prze-prowadzenia w pełni legalnej akcji Coacuteż przynajmniej wtedy tak myślałem że to w pełni legalna akcja Dopiero kilka dni przed dowiedziałem się że

zgodnie z izraelskim prawem nie wolno wykonywać celo-wych oparzeń na skoacuterze nawet w specjalnych salonach a co dopiero w przestrzeni publicznej

Co na to Twoi bliscy Na początku powiedzia-

łem o tym tylko kilku osobom ponieważ izraelscy aktywiści poprosili żeby informację prze-kazywać tylko tym rosyjskim aktywistom ktoacuterym w 100 ufam i ktoacuterzy mogą być gotowi przyjechać do Izraela i zrobić to samo Takich nie udało się zna-leźć z roacuteżnych względoacutew (ko-muś nie dali wolnego w pracy u kogoś nie było paszportu żona nie pozwoliła itd) Krew-nym nic nie moacutewiłem Jednak kiedy dowiedzieli się o akcji i obejrzeli wideo to zaczęło się Wszyscy dzwonili sto razy i analizowali co ze mną nie tak W rezultacie analiz powstały dwie głoacutewne wersji tego co się stało i tak albo 1) zwariowałem albo 2) musi chodzić o jakieś narkotyki

Jak Izraelki i Izraelczycy odebrali tą akcję Moacute-

28 otwarteklatkipl

wienie w Izraelu o holo-kauście to coś naprawdę mocnegoW tym temacie mogę opo-

wiedzieć dość interesującą hi-storię Jeden z naszych bdquowypa-laczy także aktywista z długim stażem kiedyś brał udział w pewnej akcji w Tel-Awiwie Podczas tamtej akcji stał z plakatem ktoacutery roacutewnież przy-roacutewnywał sytuację zwierząt do Holokaustu Podszedł do niego turysta i zaczął się oburzać na takie poroacutewnanie moacutewić że jest to niewłaściwe Wtedy aktywista odpowiedział Ty turysta będziesz moacutewił mnie Żydowi i obywatelowi Izraela ktoacutery ma w rodzinie ocalałych z Holokaustu co jest właściwe a co niewłaściwe

Głośno było o Was w mediachMedia głoacutewnego nurtu

w ogoacutele nie wykazały zainte-resowania akcją Inną kwe-stią jest to że akcja wywołała niebywałe poruszenie wśroacuted wegan i obrońcoacutew praw zwie-rząt Na chwilę obecną kam-panię 269 wspiera 20 krajoacutew Niedawno w Chorwacji miała miejsce akcja tatuowania liczby 269 a w Argentynie zrobiono w zasadzie dokładnie to samo co w Tel-Awiwie Myślę że to przełom zwłaszcza biorąc pod uwagę to że obecnie kampania ma na celu stworzenie między-narodowego symbolu protestu i oporu ale nie działającego w ukryciu tak jak ALF Działania mają być legalne i jawne ale roacutewnie bezkompromisowe

Na dzień dzisiejszy symboliczny tatuaż z liczbą 269 wykonało już ponad sto osoacuteb

a to przecież dopiero początek

W akcji wzięli udział sami faceci - to przypadek Nie było chętnych kobiet Czy może to była akcja dla bdquotwardzielirdquoNa jednym ze zdjęć na stro-

nie kampanii możesz zobaczyć dziewczynę ktoacutera naśladując nas wyraziła swoacutej sprzeciw Ona nawiasem moacutewiąc była prawdziwą bohaterką Skręciła z drutu kolczastego ten symbo-liczny numer rozżarzyła każdą cyfrę i przyłożyła ten rozgrzany drut do ręki i przycisnęła twar-dym przedmiotem I tak trzy razy Mało kto zdobyłby się na coś takiego Ja na przykład nie dałbym rady zrobić tego stopniowo Oczywiście wszy-scy bardzo chcieli żeby w akcji wzięła udział dziewczyna tak żeby całość nie wydawała się zbytnio hardcoreowa Nie-stety na tamtą chwilę żadnej nie udało się znaleźć [W stale trwających akcjach solidarno-ściowych tatuowaniawypa-lania sobie bdquo269 bierze udział wiele kobiet - OK]

Ci ktoacuterzy wypalali nu-mer na waszych ciałach nie bali się was skrzyw-dzić Trudno było znaleźć chętnych Jak układają się wasze stosunki już po wszystkim Wszyscy oni to obrońcy

praw zwierząt z długim sta-żem Aby im nie zaszkodzić nie będę się o nich rozpisywał powiem tylko że znalezienie ich w gronie wolontariuszy nie było trudne Oczywiście bali się że mogą nam zrobić większą krzywdę niż planowaliśmy i bardzo chcieli żeby wszystko poszło w miarę gładko

W związku z tym ćwiczyliśmy przebieg akcji na dachu domu gdzie zebraliśmy wszystkie niezbędne narzędzia Każdego wieczoru przez cztery kolejne dni Po kilka razy od początku do końca Następnie przy po-mocy lin spuściliśmy z dachu wszystkie sprzęty Po-tem sami zjechaliśmy z dachu i zaczęliśmy przymocowywać wszystko do dachu samocho-du Trzeba było widzieć miny przechodnioacutew w tamtym mo-mencie Wszystko to działo się w miejscu gdzie mieszkają głoacutewnie Erytrejczycy i Sudań-czycy czyli ludzie względnie dalecy od takich kwestii I nagle widzą zagrodę z drutu kolcza-stego załadowywaną na dach samochodu i trzech ludzi ktoacute-rzy mają w uszach przywieszki z numerem 269 takie jak u kroacutew i jeden z tych ludzi (ja) jeszcze trzyma czarne spoden-ki dwoma palcami żeby nie ubrudzić się świeżą farbą ktoacuterą trzeba była zamazać firmowe znaczki

Nasze relacje ze wszystkimi osobami ktoacutere wzięły udział w akcji stały się oczywiście bliższe Ale nie na poziomie częstszej komunikacji ndash po prostu czuję że gdzieś tam da-leko są ludzie z ktoacuterymi prze-żyłem bardzo ważne dla mnie dni uczucia ktoacutere są z tym związane trudno opisać można powiedzieć że jest to uczucie wypełniającego ciepła Już na zawsze będę związany z tymi ludźmi niewidzialnymi więzami I nie tylko z nimi W pierwszej kolejności ze zwierzętami

Wypuściliście naprawdę mocny i kontrowersyjny materiał Ale czy samo-okaleczanie się jest bdquowe-gańskierdquo W sensie sza-

29 otwarteklatkipl

nujemy innych staramy się działać na ich rzecz pomagać Po to by to ro-bić wielu z nas dba o dobrą kondycję zaroacutewno fizyczną jak i intelektualną Szanu-jemy ciała zwierząt ich nietykalność Nietykalność i autonomię innych ludzi A wy ranicie swoje ciała Rozumiem intencjęhellip Ale czy tędy drogaJa uważam że tak Akcja

nie jest jeszcze wystarczają-co ekstremalna skoro sprawa dotyczy mordowania ponad 150 miliardoacutew istnień rocznie Ja moacutegłbym zedrzeć z siebie skoacuterę gdybym miał pewność że takie coś pozwoli zatrzymać to szaleństwo Niestety tak by się nie stało Właśnie teraz w pełni to rozumiemy Jak powiedział Sasza bdquoWięcej nie można było zrobić Ludzie w większości nawet zbytnio się nie przerazili odkryciem praw-dy Chociaż kilkoma osobami jedzącymi mięso nawet tu w Rosji ta akcja wstrząsnę-ła Na zasadzie szoku - w ten dzień w ktoacutery obejrzeli wideo nie mogli zjeść mięsa na obiad Nie wiem na ile można ocenić takie zwycięstwo Ale podkreślę jeszcze raz to dopiero początek

Co się tyczy weganizmu i cielesności - weganizm często jest sprowadzany do jedzenia Pokazaliście dość spektakularnie że jest to o wiele więcej Że weganizm jest aktem solidarności Roacutewnież cielesnej Jakkolwiek patetycznie to nie brzmi ndash połączyliście się ze zwie-rzętami w części ich boacutelu Jak czujesz siebie po tym doświadczeniu Bliższy

zwierzętom Bardziej zaangażowany Nie uwierzysz ale takie

samo pytanie zadałem Laza-rosowi Gorelikowi ojcu Zohara trzeciemu aktywiście ktoacutery zro-bił sobie znamię A Lazaros zrobił sobie tatuaż w ramach izraelskiej akcji

Zadałem to pytanie bo sam poczułem że stałem się bliższy zwierzętom że moacutej los stał się bliższy ich losowi przecież my wszyscy jesteśmy bezimiennymi stworzeniami z numerami porządkowymi wypalonymi na naszych ciałach

I zwierzęta nie mogą liczyć na nikogo więcej niż na swoich braci obrońcoacutew praw zwierząt Oznacza to że oproacutecz bliskości poczułem jeszcze coś ważniej-szego pewnego rodzaju po-trzebę wzięcia jeszcze większej odpowiedzialności za swoje działania i aktywizm Zrozu-miałem ze muszę robić więcej i wahać się mniej Zrozumia-łem ze strach i wątpliwości nie pomogą kiedy toczy się taka poważna i istotna walka

Tu bym chciała wroacutecić do boacutelu czy warto było go doświadczyć Czym ten boacutel jest dla Ciebie Jaki jest dla Ciebie jego sym-boliczny głębszy wymiarWszystko co robiłem dla

zwierząt uważam za warte doświadczenia Absolutnie wszystko Teraz w Rosji zaczy-na się prawdziwa wojna z mordercami psoacutew ktoacuterych

30 otwarteklatkipl

jest kilkuset w całym kraju A aktywistoacutew ktoacuterzy są gotowi realnie działać w tym temacie (także legalnymi metodami) można policzyć na palcach Właśnie dzisiaj ogłoszono że hycle donoszą na policję na obrońcoacutew praw zwierząt w tym na mnie Czym by się to nie skończyło to jestem pewien że warto to robić

Nie pamiętam o boacutelu ale każdego dnia patrzę na znamię i ono przypomina mi dzień za dniem ze moje osobiste i domowe życie to niepotrzebna krzątanina Staram się na nią tracić coraz mniej i mniej cza-su Planuję zrezygnować z pracy w biurze tak by w pełni moacutec się poświęcić obronie praw zwierząt Jeśli to wszyst-ko brzmi zbyt patetycznie ndash wybaczcie I nie proacutebuję tu z siebie robić żadnego bohate-ra w żadnym wypadku Prze-ciwnie wydaje mi się że nie udało mi się osiągnąć przesad-nie dużo w ciągu tych moich

30 lat życia Oczywiście tak jak wspominałem wcześniej symboliczne znaczenie bdquo269rdquo jest bardzo duże Jeśli kampa-nia będzie rozwijać się w takim tempie to w ciągu powiedzmy 5 lat bdquo269rdquo stanie się szeroko rozpoznawalnym symbolem sprzeciwu wobec zagłady zwierząt lub ich holokaustu jak powiedzieliby moi izraelscy przyjaciele Ludzie będą wi-dzieć te cyfry i będą wiedzieć ze człowiek ktoacutery je nosi ndash nie-ważne czy na koszulce czy jako tatuaż czy znamię jest radykalnie nastawiony przeciw-ko temu co się dzieje

Na koniec ndash warto było to zrobićNiedawno rozmawialiśmy

z Saszą na ten temat Roz-mawialiśmy w kontekście zachęcenia ludzi w Rosji do akcji tatuowania się 18 grudnia Moacutewiłem że istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo ze nie znajdziemy w Rosji ludzi

ktoacuterzy będą chcieli zrobić coś takiego i zapytałem Saszę czy może ja powinienem dodatko-wo zrobić jeszcze tatuaż żeby w ten sposoacuteb i Rosja wsparła dalej akcję I Sasza odpowie-dział bdquoOleg wiesz że jeśli to by zależało od nas to dawno już byśmy pokryli swoje ciała piętnami i tatuażami od głowy do piętrdquo Ale nam są niezbędni nowi ludzie w kampanii Innymi słowy powtarzanie akcji nie ma większego sensu Żeby roz-winąć kampanię konieczne są nowe radykalne działania i ja z przyjemnością wezmę w nich udział Przy okazji mogę wspomnieć że w ramach mię-dzynarodowej tatu-akcji tatuaż 269 wykonało 4 Rosjan i 2 Białorusinoacutew

To znaczy że sytuacja nie jest beznadziejna i z pewnością uda nam się zwyciężyć Musimy zwyciężyć

31 otwarteklatkipl

Kiedy jest mi źle myślę o tym jak źle jest bezsilnym bezbronnym zwierzętom w tych potwornych gułagach rozpaczy To nadaje perspektywę mojemu boacutelowi Pamiętam roacutewnież o tym że ja znalazłem się tu z wyboru Zwierzęta nie

Zachęcam aktywistoacutew aby dbali o swoje zdrowie Trzymajcie się blisko swoich rodzin i ludzi ktoacuterych kochacie Bądźcie dla siebie dobrzy Miejcie poczucie humoru Ostatnio trochę medytowałem i bardzo mi to pomogło Polecam roacutewnież by pić duże ilości wody regularne ćwiczyć uprawiać chociaż jeden sport słuchać muzyki dużo czytać i choć raz dziennie wybuchnąć radosnym śmiechem

Stres pojawi się na pewno Życie aktywistoacutew jest bardziej intensywne wrażliwe i czujne niż życie wielu innych osoacuteb Z definicji jest więc nieustannie podatne na wszechobecną przemoc Gdybym jednak miał wybrać jedno z dwojga to wolałbym się spalić wiodąc autentyczne życie pełne wspoacutełczucia niż powoli rdzewieć prowadząc życie pełne przemocy i pozbawione refleksji Nie ma powodoacutew żeby czegokolwiek żałować

Nie ma odwrotu

PHILIPP WOLLEN na temat aktywizmu

Page 20: Otwarte Klatki Biuletyn 1/2013

Ludzie nie lubią krzywdzić zwierząt a jednocześnie lubią jeść mięso Zadawanie cierpie-nia zwierzętom jest powszech-nie uważane za niemoralne a większość z nas uważa siebie za dobrych ludzi i nie zamierza przestać tak o sobie myśleć nawet w obliczu faktoacutew na temat konsekwencji własnych decyzji konsumenckich Mo-tywacja do obrony wizji siebie jako osoby dobrej i moralnej jest bardzo silna

Ta niespoacutejność nazywana jest w psychologii społecznej bdquoparadoksem mięsardquo

Co można zrobić w sytu-acji dysonansu poznawczego tego typu Przede wszystkim można zrezygnować z jedze-nia produktoacutew odzwierzęcych Niestety zmiana zachowania zazwyczaj przychodzi ludziom trudniej niż zmiana poglądoacutew Wiąże się z tym większy dy-sonans i tym bardziej spek-takularne metody jego reduk-cji ktoacutere coraz intensywniej zmniejszają możliwość racjo-nalnego myślenia

Prof Scott Plous wymienił kilka przykładowych sposoboacutew w jakie ludzie radzą sobie z tą wewnętrzną niespoacutejnością unikanie tematu uznanie że eksploatacja zwierząt jest niezbędna do przetrwania np bdquomusimy jeść białko zwierzę-cerdquo umniejszanie kwestii za pomocą poczucia humoru np bdquorośliny też czująrdquo negowanie tego że zwierzęta odczuwają boacutel tak samo jak ludzie (co jest zdaniem Plousa najczęstszym mechanizmem) Oczywiście lista metod radzenia sobie

z dysonansem poznawczym związanym z eksploatacją zwierząt nie ogranicza się do wymienionych powyżej W cią-gu ostatnich kilku lat pojawiła się seria badań eksperymen-talnych omawiających ostatni z wymienionych przez Plousa mechanizm Badania te zosta-ną omoacutewione w następnym numerze biuletynu

Scott Plous wyroacuteżnił kilka kwestii dotyczących naszej kul-tury ktoacutere pomagają ludziom unikać doświadczania dyso-nansu poznawczego Przede wszystkim finalny produkt z ktoacuterym obcuje konsument zostaje na kilka roacuteżnych spo-soboacutew oddzielony od żywego zwierzęcia To oddzielenie

sprawia że w codziennym ży-ciu nie musi się konfrontować z niewygodną prawdą na temat pochodzenia kupowanych przez niego produktoacutew

Eufemizmy stosowane w myślistwie (np krew ndash farba pioacutero ndash ptak) są dobrym przy-kładem użycia języka ktoacutery ma moc maskowania tego co się naprawdę dzieje Język od zawsze był doskonałym mo-ralnym narzędziem obronnym służącym zmniejszaniu wyrzu-toacutew sumienia Stosowanie eu-femizmoacutew pomaga złagodzić brutalny sposoacuteb w jaki traktuje się zwierzęta W rzeźniach nie zabija się zwierząt tylko ubija krowy są żywcem wołowym a potem tylko tuszami Finalny

20 otwarteklatkipl

produkt rzadko kiedy nazywa się tak samo jak zwierzę ktoacutere-go ciała jest częścią Ludzie nie jedzą kroacutew tylko wołowinę Ta subtelna roacuteżnica w kategory-zacji pomaga oddalić od świa-domości fakt że ten produkt to fragment czyjegoś ciała

Kolejnym elementem jest sam wygląd produktoacutew od-zwierzęcych W naszej kulturze unika się eksponowania w skle-pach elementoacutew ciała ktoacutere są skojarzone z osobowością jak np twarz oczy czy moacutezg Są one roacutewnież rzadko jedzo-ne Cytując za prof Plousem czasopismo branży mięsnej bdquopoznać klienta z wiedzą że ten kawałek baraniny ktoacutery wła-śnie kupił był częścią anatomii jednego z tych pięknych ma-łych stworzeń ktoacutere widzimy hasające po polach wiosną jest prawdopodobnie najpew-niejszym sposobem uczynienia z niego wegetarianinardquo

Dodatkowo ważne jest to by przemysł mięsny był niewi-doczny dla przeciętnych ludzi Oddalony od miasta trudno do-stępny tak by jak najmniej ludzi miało pojęcie o tym co właści-wie się za tymi murami dzieje

Dzięki temu wiedza na te-mat praktyk stosowanych w hodowli zwierząt jest w spo-łeczeństwie minimalna Mało kto wie o kastrowaniu żywcem odbieraniu cieląt od matek kojcach porodowych ciasnych klatkach Większość ludzi ma bardzo nikłe pojęcie na temat pochodzenia produktoacutew od-zwierzęcych co pozwala im

uniknąć niewygodnej sytuacji konfrontacji z faktami na temat warunkoacutew i sposobu traktowa-nia zwierząt w rolnictwie

Plous zwroacutecił roacutewnież uwa-gę na rolę socjalizacji w kształ-towaniu się naszych postaw wobec produktoacutew odzwierzę-cych Oddzielanie od wiedzy na ten temat ma swoje początki we wczesnym dzieciństwie

Zabawki przedstawiające szczęśliwe zwierzęta gospodarskie na farmie książeczki w ktoacuterych zwierzęta opowiadają o tym co bdquodająrdquo ludziom i jak bardzo są szczęśliwe specjalne kolorowe opakowania produktoacutew mięsnych mające zachęcić dzieci do ich jedzenia ndash wszystko to przyczynia się do stworzenia nieprawdziwych przekonań na temat tego jak traktowane są zwierzęta

Oczywiście dzieci pytają roacutewnież rodzicoacutew o pochodze-nie produktoacutew odzwierzęcych a odpowiedzi nie mogą prze-cież zniechęcać do jedzenia w związku z czym ciężko ocze-kiwać szczerego dosadnego

wyjaśnień ze strony rodzicoacutew Sytuacja ta prowadzi u dzieci do całkowitego zniekształcenia obrazu losu zwierząt

W badaniu przeprowadzo-nym przez Plousa w ktoacuterym uczniowie szkoły podstawowej szacowali jak często zwierzęta czują się nieszczęśliwe zwie-rzęta dzikie uznano za naj-bardziej nieszczęśliwe drugie miejsce zajęły zwierzęta domo-we a najszczęśliwsze według dzieci są zwierzęta gospodar-skie Badanie było przeprowa-dzone 20 lat temu w USA w związku z tym trudno stwier-dzić czy jego wyniki można odnieść do Polski Mimo tego pokazują one doskonale jak bardzo wypaczony może być obraz hodowli zwierząt wśroacuted dzieci

Wszystkie wymienione powyżej elementy sprawiają że większości osoacuteb udaje się w codziennym życiu unikać stanu dysonansu poznawcze-go Gdy natomiast dojdzie już do sytuacji konfrontacji z fakta-mi ludzki umysł ma niezwykłą zdolność generowania ogrom-nej ilości często absurdalnych argumentoacutew

Warto wtedy pamiętać że to czego swoimi argumentami w tym momencie broni dana osoba to w dużym stopniu jej przekonanie o tym że jest do-bra i moralna

Pozytywny obraz własnej osoby jest dla człowieka bar-dzo ważny więc motywacja do jego utrzymania jest roacutewnież bardzo duża

W następnym numerze omoacutewione zostaną opublikowane w ciągu ostatnich 3 lat badania nad jednym z mechanizmoacutew redukcji dysonan-su poznawczego w kontekście jedzenia zwierząt - dehumanizacji

Eksperymenty te wykorzystywały techniki używane do badania relacji międzygrupowych w związku z czym dotykają kwestii podobień-stwa dyskryminacji zwierząt i innych dyskrymi-nowanych grup

21 otwarteklatkipl

Poniższy artykuł pochodzi z bloga Striking at the Roots ktoacuterego twoacuterca

Mark Hawthorne od wielu lat zajmuje się aktywizmem na rzecz zwierząt

Nawet po dziesięciu latach to zdjęcie wciąż staje mi przed oczami Byłem wtedy jeszcze świeżo upieczonym wegani-nem starającym się znaleźć sposoacuteb na wcielenie mojej nowo odkrytej pasji w czyn

Otrzymałem maila od Humane Society International doty-czącego corocznej rzezi fok w Kanadzie Do wiadomości dołączono wstrząsające zdję-cie zakrwawionych ciał dzie-siątek świeżo oskoacuterowanych fok rozrzuconych bez ładu na lodzie Na dole zdjęcia widać fokę ktoacuterej udało się uniknąć rzezi Obserwuje tę przerażają-cą scenę Zastanawiałem się O czym myśli Czy szuka swo-jej matki Przyjacioacuteł Odpowie-

dzi na pytanie co tu się wyda-rzyło ndash i dlaczego

Kilka lat poacuteźniej gdy pisa-łem i moacutewiłem o wpływie dra-stycznych obrazoacutew na wypale-nie aktywistoacutew i aktywistek to właśnie to zdjęcie stawało mi przed oczami i nie pozwala-ło zasnąć

To nie jest tak że tego typu obrazy nie powinny być wyko-rzystywane przez aktywistoacutew i aktywistki praw zwierząt ndash wręcz przeciwnie Zdjęcia i na-

22 otwarteklatkipl

DRASTYCZNE CZY SŁODKIE

wpływ materiałoacutew graficznych na działanie aktywistoacutew i aktywistek praw zwierząt

tłum Paweł Brzeziński

23 otwarteklatkipl

grania z ferm przemysłowych ubojni polowań laboratorioacutew wiwisekcyjnych ferm futrzar-skich i innych tego rodzaju miejsc ilustrują przemocowy stosunek społeczeństwa do zwierząt Są ważnym świa-dectwem naszej niechlubnej historii Lecz ruch praw zwie-rząt się rozwija ndash podobnie jak technologia i media społeczne ndash a wraz z rozwojem pojawia się dyskusja jak w możliwie najlepszy sposoacuteb kształtować przekaz do społeczeństwa W tej dyskusji ważnym zagad-nieniem jest wykorzystywanie potencjalnie odpychających obrazoacutew Kiedy i w jaki sposoacuteb powinniśmy wykorzystywać drastyczne zdjęcia i nagrania proacutebując wpłynąć na zachowa-nia konsumenckie

Udowodniono że stoso-wanie strategii odstraszania w kampaniach antynikotynowych ndash na przykład umieszczanie na opakowaniach papiero-soacutew zdjęć chorych płuc ndash jest skuteczniejsze w odwodzeniu ludzi od palenia niż jakiekolwiek ostrzeżenie Ministra Zdrowia

Zdjęcia a filmy

W październiku 2012 r opu-blikowano wyniki dwoacutech badań dotyczących wykorzystywania zdjęć i nagrań w kampaniach informacyjnych Podczas jed-nego z nich przeprowadzonego dzięki finansowemu wsparciu organizacji FARM (Farm Animal Rights Movement) badanym osobom pokazywano trzy roacuteżne zdjęcia jedno o niskim stopniu drastyczności (martwa świnia na brudnej podłodze ubojni) jedno o średnim po-ziomie drastyczności (martwa świnia na zakrwawionej pod-łodze ubojni) i jedno o wyso-

kim poziomie drastyczności (martwa świnia z poderżniętym gardłem na zakrwawionej pod-łodze ubojni) Następnie zmie-rzono oddziaływanie każdego zdjęcia i jego wpływ na stosu-nek osoacuteb badanych do praw zwierząt według bdquoskali praw zwierząt Wuenschardquo wysoki wynik wskazuje na pozytywny a niski na negatywny stosunek do praw zwierząt Na blogu FARM wyjaśniono bdquonajbardziej skuteczne okazało się zdjęcie o niskim poziomie drastyczno-ści to o średnim poziomie było mniej skuteczne o wysokim poziomie zaś najmniej choć statystycznie nie miało to żad-nego znaczenia Oznacza to że chociaż zdjęcia te w roacuteżnym stopniu wpływały na postrze-ganie praw zwierząt istnieje 15 prawdopodobieństwo że udałoby osiągnąć się taki sam wynik nawet wtedy jeśli wpływ zdjęć byłby zerowyrdquo

Drugie badanie zostało przeprowadzone przez Huma-ne Research Council (HRC) na zlecenie VegFund W ramach tego badania proszono osoby w wieku od 15 do 23 lat by obejrzały informacyjny materiał filmowy i wypełniły kwestiona-riusz Zgodnie z popularnym modelem paid-per-view każdy uczestnik i uczestniczka otrzy-mała jednego dolara za obej-rzenie każdego z poniższych filmoacutew

Farm to Fridge(autorstwa Mercy For Animals) drastyczny film skupiający się na aspekcie etycznymwzbudzaniu wspoacutełczucia w ktoacuterym wykorzystano materiał filmowy zawierający sceny okrucieństwa wobec zwierząt na fermach przemysłowych Wykorzystany

materiał pochodzi przede wszystkim ze śledztw

Maxines Dash for Freedom (autorstwa Farm Sanctuary) film skupiający się na aspekcie etycznymwzbudzaniu wspoacutełczucia opowiadający historię krowy ktoacutera uciekła przed ubojem i została uratowana A Life Connected (autorstwa Nonviolence United) film skupiający się na przekonaniu konsumentoacutew do zastanowienia się nad wpływem ferm przemysłowych na zwierzęta środowisko naturalne i zdrowie ludzi Geico Couple (autorstwa Physicians Commitee for Responsible Medicine) film skupiający się na aspekcie zdrowotnym opowiadający historię pary ktoacutera przeszła na weganizm i z powodzeniem zrzuciła kilka kilogramoacutew

Po obejrzeniu każdego z filmoacutew przedstawiono oso-bom uczestniczącym w ba-daniu listę pytań na temat tego czego się dowiedziały czy chciałyby uzyskać wię-cej informacji na temat diety wegetariańskiej i wegańskiej jak kształtuje się ich obecne spożycie mięsa nabiału i jajek jak roacutewnież czy rozważają ograniczenie spożycia produk-toacutew pochodzenia zwierzęcego W przeciwieństwie do badania przeprowadzonego z finan-sową pomocą FARM badanie HRC wykazało że na uczestni-koacutew i uczestniczki najmocniej oddziaływały drastyczne obra-zy Po obejrzeniu przerażająco

1

2

3

4

dosłownego Farm to Fridge 36 osoacuteb biorących udział w badaniu stwierdziło że rozważa ograniczenie spoży-cia produktoacutew odzwierzęcych ndash średnio o 7 więcej niż w przypadku pozostałych mniej drastycznych filmoacutew I to biorąc pod uwagę że średnio osoby te były w stanie obejrzeć jedynie 78 filmu Mercy For Animals

Poleje się krew

W oparciu o te wyniki łatwo dojść do wniosku że w przy-padku zdjęć skuteczniejsze są łagodniejsze obrazy natomiast drastyczne sceny lepiej spraw-dzają się w filmach Niestety nie jest to takie proste

bdquoUważam że metodologia badań FARM nie jest najlepsza jeśli chodzi o zadawane pyta-nia i wybrane obrazyrdquo moacutewi założyciel Mercy For Animals Nathan Runkle W trakcie bada-nia zmierzono między innymi stosunek do praw zwierząt nie zapytano jednak o to czy ob-razy wpłynęły na podejście do chowu i hodowli zwierząt lub czy skłoniły do zmiany przy-zwyczajeń ndash jak na przykład do przejścia na weganizm bdquoW badaniu HRC ten czynnik został ujętyrdquo moacutewi Nathan bdquoUwzględniono w nim zmianę zachowań badanych osoacuteb a przecież o to właśnie cho-

dzi aktywistom i aktywistkom praw zwierząt Trudno bę-dzie znaleźć kogokolwiek kto stwierdziłby że chce oglądać drastyczne obrazy ale już po obejrzeniu to właśnie te osoby częściej zmieniają swoje przy-zwyczajeniardquo Nathan stwier-dza że wykorzystywanie dra-stycznych obrazoacutew kojarzy mu się z wyborami prezydenckimi bdquoWyborcy twierdzą że są zmę-czeni i zniechęceni negatywny-mi spotami Mimo tego rok w rok politycy z nich korzysta-ją ndash bo są skutecznerdquo Choć Nathan przyznaje że obrazy wykorzystane w pierwszym ba-daniu są poruszające uważa że niekoniecznie przedstawiają one okrucieństwo bdquoNa wszyst-kich trzech zdjęciach zwierzę jest już martwerdquo stwierdza bdquoMoim zdaniem nie obrazują one drastycznego okrucień-stwa dlatego że zwierzę na nich jest już martwe i niezdolne do odczuwania boacutelu Tak więc można by dyskutować czy to co w tym badaniu zostało uznane za bdquodrastycznerdquo rzeczy-wiście takie jestrdquo Bez względu na wszelkie badania aktywiści i aktywistki praw zwierząt zga-dzają się że drastyczne obra-zy są skuteczne bdquoNajchętniej wykorzystuję drastyczne filmy podczas akcji informacyjnych przeprowadzanych w systemie paid-per-view (osoba otrzymuje małą kwotę pieniężną za obejrzenie filmu) lub w szkołach ndash o ile oczywi-ście uda się namoacutewić nauczy-cielakę do pokazania Farm to Fridgrdquo moacutewi Chris Van Breen Wpływ jaki wyświetlany film miał na widownię ocenia między innymi po poacuteźniejszych komentarzach bdquoLudzie skar-żyli się że powinienem był ich ostrzec i że nigdy nie będą już

w stanie zjeść mięsa Że gdy-by wiedzieli co to za film to na pewno by go nie obejrzelirdquo Podobne komentarze słyszał podczas rozdawania ulotek z drastycznymi zdjęciami Jedna z osoacuteb powiedziała mu bdquoNie powinieneś rozdawać tych ulotek Dostałam tę ulotkę w zeszłym tygodniu i od tego czasu nie tknęłam mięsa Na jego widok zrobiło mi się niedo-brzerdquo Hm jak dla mnie wyglą-da to na strategię prowadzącą do celu

bdquoByłam wegetarianką przez wiele lat ale dopiero gdy zoba-czyłam nagrania z ferm prze-mysłowych zdecydowałam się przejść na weganizmrdquo moacutewi Jasmin Singer wspoacutełzałoży-cielka (wraz z Marian Sullivan) organizacji Our Hen House bdquoTak więc jak najbardziej uwa-żam że w wielu wypadkach drastyczne obrazy mogą być skuteczne Jednak paradoksal-nie nie wydaje mi się by za-wsze taka forma trafiała do ludzirdquo

Gdzieś pośrodku

bdquoStaram się być gdzieś pomiędzyrdquo pisze Doris Lin na swojej stronie o prawach zwie-rząt w portalu Aboutcom

Myślę że najbardziej drastycznym zdjęciem jakie dotychczas opublikowałam było to ćwiartowanego w Japonii wieloryba Sądzę że za pomocą drastycznych zdjęć można przekazać coś czego nie da się ująć

24 otwarteklatkipl

w słowa ale korzystając z nich byłabym ostrożna Wieloryb jest słabo oświetlony a zdjęcie zostało zrobione z pewnej odległości co odejmuje mu drastyczności

Z sondy umieszczonej na jej stronie wynika że czytelnicy i czytelniczki zgadzają się na wykorzystywanie przez ruch prozwierzęcy drastycznych ob-razoacutew ndash o ile będą one wyko-rzystywane z głową

bdquoSądzę że zaroacutewno jed-ne jak i drugie są skutecznerdquo moacutewi Jo-Anne McArthur ktoacute-rej zdjęcia wykorzystywanych i uratowanych zwierząt potra-fią być zaroacutewno przerażające jak i piękne bdquoWszystko zależy od odbiorcy Jedna osoba po zobaczeniu drastycznych ob-razoacutew postanowi wprowadzić zmiany w swoim życiu druga po prostu odwroacuteci wzrok Roacuteż-ne obrazy trafiają do roacuteżnych osoacuteb w związku z tym potrze-

ba roacuteżnych taktyk by doprowa-dzić do zmian ndash tego uczy nas roacutewnież historia innych ruchoacutew społecznych Drastyczne ob-razy do jednych osoacuteb przema-wiają do innych nierdquo zauważa McArthur bdquoDlatego też powinny być wykorzystywane przez ruch prozwierzęcy tak samo jak mniej drastyczne obrazy i informacje opracowania na-ukowe sanktuaria dla zwierząt pisanie listoacutew demonstracje rozdawanie ulotekrdquo Poda-je przykład bdquoDo przejścia na weganizm skłoniły mnie trud-ne i drastyczne obrazy Tim Pachirat autor Every Twelve Seconds pracował przez sześć miesięcy w ubojni i nie zrezy-gnował z jedzenia mięsa Zde-cydował się na ten krok dopiero po spotkaniu jednej z uratowa-nych kroacutew w sanktuarium w Woodstockrdquo

Jasmin dostrzega tu pewną prawidłowość

Osobiście nie wydaje mi się by statystyczny jedzący mięso Kowalski

kliknął na drastyczny obraz by zobaczyć więcej ndash lecz wyniki tych badań pokazują że się mylę Chodzi o to że tak naprawdę wcale się nie mylę lecz autorzy i autorki badań także mają rację Bo pokazywanie zdjęć bdquomilusich mięciutkich kotkoacutewrdquo jak roacutewnież zdjęć tego rodzaju z ferm przemysłowych też jest skuteczne nieprawdaż Myślę że w tym wypadku najważniejsze jest przesłanie ktoacutere rzecz jasna powinno być jak najbardziej wyraziste i strategicznie dopasowane

Podobnego zdania jest roacutewnież Karin Davis założyciel-ka United Poultry Concerns bdquoObecnie Internet pełen jest obrazoacutew cierpienia zwierząt za ktoacutere winę ponosi człowiekrdquo moacutewi bdquoJednak jeśli tym obra-zom nie będzie towarzyszyło pełne pasji przesłanie ndash nieko-niecznie w tym samym miej-scu raczej w postaci posługi-wania się etycznym językiem i tworzenia etycznych kontek-stoacutew ndash wydaje mi się że więk-szość ludzi może stwierdzić że to okropne lecz nie dostrzec że roacutewnież oni są za to odpo-wiedzialni i mogą to zmienić Myślę też że obrazy cierpią-cych i poniewieranych zwierząt należy zestawiać z obrazami

25 otwarteklatkipl

tych samych zwierząt żyjących szczęśliwie ndash obrazoacutew ktoacutere nie tylko są ładne lecz roacutewnież pełne ekspresji budzą emocje i poruszająrdquo

Roacutewnież w tym punkcie Karen i Jasmin się zgadzają bdquoCzasamirdquo moacutewi Jasmin bdquoto właśnie obrazy szczęśliwych zwierząt bardziej przemawia-ją do ludzi jako że ndash tak było w moim przypadku ndash osoba je oglądająca stwierdza JAK MOGĄ IM TO ZABIERAĆ Dla mnie najbardziej przejmujący jest na przykład widok kurcza-koacutew z sanktuarium VINE w stanie Vermont ktoacutere nawet podczas najsroższej zimy wolą spać na drzewachrdquo (Przyro-da stoi w rażącej opozycji do brudu ferm przemysłowych na ktoacuterych rocznie miliardy kur-czakoacutew i kur są chowane i więzione dla ich ciał i jajek)

Oproacutecz pokazywania cier-pienia zwierząt szczegoacutelnie

istotne jest przedstawianie ich jako jednostek przeciwstawia-nie się koncepcji zwierząt jako towaru moacutewi lauren Ornelas założycielka Food Empower-ment Project bdquoJeśli będziemy pokazywać tylko ich cierpienie nie pokażemy że mogą one wieść też normalne życie Weź-my na przykład kość słoniową Jeśli będziesz pokazywać jedy-nie martwe słonie z odpiłowa-nymi kłami to i tak przemoacutewi to do ludzi bo chyba każdya widziała obraz słonia stąpają-cego po sawannie Większość ludzi jest w stanie znacznie lepiej wyobrazić sobie słonia w jego środowisku natural-nym niż na przykład kurczakardquo lauren ktoacutera roacutewnież niejedno-krotnie korzystała z porusza-jących materiałoacutew ze śledztw uważa że drastyczne obrazy odgrywają istotną rolę w po-kazywaniu ludziom w jakich warunkach chowane są tzw

zwierzęta gospodarskie bdquoNie-mniej jednak czasami obawiam się że skupianie się na scenach szczegoacutelnie okrutnych ndash nawet jeśli wiemy że to codzienność ndash może bardziej zaszkodzić niż pomoacutecrdquo

Jej zdaniem lepiej jest położyć nacisk na przedstawia-nie obrazoacutew niezaprzeczalnie okrutnych takich jak na przy-kład przetrzymywanie zwierząt w niewoli lub okaleczanie ich (przypalanie dzioboacutew obcina-nie ogonoacutew i rogoacutew)

Wciąż czekamy na ostatnie słowo na temat wykorzystywa-nia obrazoacutew choć przypusz-czalnie nigdy ono nie padnie Możemy liczyć na dalsze dys-kusje i badania ktoacutere pozwolą ruchowi udoskonalić swoje metody i przekaz Jednak na chwilę obecną przygnębiające obrazy przede wszystkim ze śledztw zdają się brać goacuterę Nathan dodaje

Tak jak moacutewiłem wcześniej żaden konsument czy konsumentka nie powie ci że chce oglądać drastyczne obrazy Jednak niezaprzeczalnym faktem jest to że skutecznie przyczyniają się one do zmiany postaw i zachowań Drastyczne obrazy obok ktoacuterych ciężko przejść obojętnie i ktoacuterych nie da się zapomnieć stwarzają emocjonalną więź z tematem i dają początek dyskusjom na temat etyki A to właśnie te rzeczy wpływają na decyzje konsumenckie

27 otwarteklatkipl

Byłeś jednym z akty-wistoacutew ktoacuterzy w akcie solidarności wypalili sobie na ciele numer 269 Skąd pomysł na taką akcjęPomysł zrodził się wiele

lat temu w głowie Saszy On mieszka w Tel-Awiwie jeszcze jako dziecko przenioacutesł się tam z Mołdawii W temacie praw zwierząt Sasza działa już od 15 lat (może troszkę mniej) Taką

akcję wymyślił już bardzo daw-no temu ale na początku sam pomyślał że taki pomysł to jednak za dużo Kilka lat poacuteźniej opowiedział o swoim pomyśle innym izraelskim aktywistom

Wywiad z OLEGIEM OZEROWEM jednym z uczestnikoacutew akcji wypalania liczby 269

2 października 2012 w Światowym Dniu Zwierząt Hodowlanych na Placu Rabina Yitskhaka w Tel-Awiwie aktywiści ruchu

praw zwierząt przeprowadzili akcję solidarno-ściową mająca na celu ukazać głęboką empa-tię w stosunku do zwierząt zniewalanych i wykorzystywanych przez gatunek ludzki

Troacutejka aktywistoacutew w tym jeden ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji wypaliła sobie na skoacuterze numer bdquo269 Znakowanie poprzez wypalanie piętna rozgrzanym metalem jest po-wszechną praktyką stosowaną wobec niewin-nych zwierząt będących ofiarami eksploatacji dokonywanej przez ludzi na całym świecie Ta demonstracja miała za zadanie skierować naszą empatię w stronę obecnie najbardziej uciskanej grupy żywych istot ktoacutere mogą

odczuwać boacutel i cierpienie ndash w stronę zwierząt hodowlanych

A dlaczego właśnie bdquo269 bdquo269 to sym-boliczny ale naprawdę istniejący cielak ktoacutery urodził się na izraelskiej fermie mlecznej Jego życie zostanie zakończone w chwilę po tym gdy się zaczęło Poprzez wypalenie sobie tego numeru na własnych ciałach aktywiści poka-zali swoją solidarność z ofiarami ferm przemy-słowych i zapewnili wieczną pamięć sprawie o ktoacuterą walczą

Aktywistą ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji był Oleg Ozerow wieloletni działacz na rzecz praw zwierząt ktoacutery w poniższym wywiadzie opowiada o samej akcji reakcjach ludzi grani-cach poświęcenia oraz wielu innych ciekawych i ważnych kwestiach

pytania Olga Plesińska tłumaczenie i redakcja Marlena Kropidłowska

ale ich reakcja była na tyle negatywna że znoacutew odłożył go na kiedy indziej Ostatecznie rok poacuteźniej Sasza jeszcze raz przedstawił zarys akcji tym ra-zem wąskiemu kręgowi znajo-mych-aktywistoacutew i tym razem spotkał się ze wsparciem i entuzjazmem

Jak to się stało że znala-złeś się w Tel-AviviePonad 2 lata temu pozna-

łem izraelskiego aktywistę Przez cały ten czas utrzymy-waliśmy kontakt od czasu do czasu wymienialiśmy wia-domości na Facebooku czy rozmawialiśmy na Skypie Dodatkowo wraz z innymi ak-tywistami w Rosji wspieraliśmy izraelską kampanię przeciwko cieszącej się bardzo złą sławą fermie Mazor gdzie hodowano małpy ktoacutere potem wysyłano do laboratorioacutew żeby przepro-wadzać na nich badania

I kiedy Sasza przedstawił swoacutej pomysł znajomym wynik-nęła taka sytuacja że ze wzglę-doacutew bezpieczeństwa (w Izraelu łatwo można zniszczyć swoją karierę zawodową biorąc udział w podobnych wydarzeniach) w danym momencie poza Sa-szą w akcji moacutegł wziąć udział tylko jeszcze jeden człowiek Ten człowiek też kiedyś przyje-chał ze swoją rodziną z Rosji Przy okazji ciekawostką jest że pomimo tego że akcja była izraelska to jej uczestnikami byli ludzi mający w mniejszym lub w większym stopniu korze-nie w Związku Radzieckim

Znoacutew odbiegam od tematu Okazało się że w Izraelu nie da się znaleźć trzech osoacuteb do przeprowadzenia takiej akcji a minimalna liczba uczest-nikoacutew to właśnie troje - tak zdecydowali aktywiści bo

mniej uczestnikoacutew wyglądało-by naprawdę niezbyt dobrze Więc ten aktywista ktoacuterego poznałem dwa lata temu zapy-tał mnie czy chciałbym wziąć udział w takiej akcji

Czy od razu się zgodziłeśPrzyznaję że chwilę się

zastanawiałem Po prostu żeby pod wpływem impulsu nie na-pisać bdquoTak tak tylko pozwolić informacji powoli przeniknąć do moacutezgu Przez ten moment nie zastanawiałem się nawet zbyt dużo nad tym co robić a bardziej nad tym że ruch nie jest w stanie znaleźć w całym kraju nawet troacutejki do udziału w takiej akcji że tak nie może być W stosunku do siebie gdybym odmoacutewił odebrałbym to jako osobisty wstyd akty-wisty Przecież to też wymaga pewnego rodzaju poświęcenia ndash przyznać się że u ciebie w kraju do tego w takim w ktoacute-rym jest wielu wegan brakuje jednego () człowieka do prze-prowadzenia w pełni legalnej akcji Coacuteż przynajmniej wtedy tak myślałem że to w pełni legalna akcja Dopiero kilka dni przed dowiedziałem się że

zgodnie z izraelskim prawem nie wolno wykonywać celo-wych oparzeń na skoacuterze nawet w specjalnych salonach a co dopiero w przestrzeni publicznej

Co na to Twoi bliscy Na początku powiedzia-

łem o tym tylko kilku osobom ponieważ izraelscy aktywiści poprosili żeby informację prze-kazywać tylko tym rosyjskim aktywistom ktoacuterym w 100 ufam i ktoacuterzy mogą być gotowi przyjechać do Izraela i zrobić to samo Takich nie udało się zna-leźć z roacuteżnych względoacutew (ko-muś nie dali wolnego w pracy u kogoś nie było paszportu żona nie pozwoliła itd) Krew-nym nic nie moacutewiłem Jednak kiedy dowiedzieli się o akcji i obejrzeli wideo to zaczęło się Wszyscy dzwonili sto razy i analizowali co ze mną nie tak W rezultacie analiz powstały dwie głoacutewne wersji tego co się stało i tak albo 1) zwariowałem albo 2) musi chodzić o jakieś narkotyki

Jak Izraelki i Izraelczycy odebrali tą akcję Moacute-

28 otwarteklatkipl

wienie w Izraelu o holo-kauście to coś naprawdę mocnegoW tym temacie mogę opo-

wiedzieć dość interesującą hi-storię Jeden z naszych bdquowypa-laczy także aktywista z długim stażem kiedyś brał udział w pewnej akcji w Tel-Awiwie Podczas tamtej akcji stał z plakatem ktoacutery roacutewnież przy-roacutewnywał sytuację zwierząt do Holokaustu Podszedł do niego turysta i zaczął się oburzać na takie poroacutewnanie moacutewić że jest to niewłaściwe Wtedy aktywista odpowiedział Ty turysta będziesz moacutewił mnie Żydowi i obywatelowi Izraela ktoacutery ma w rodzinie ocalałych z Holokaustu co jest właściwe a co niewłaściwe

Głośno było o Was w mediachMedia głoacutewnego nurtu

w ogoacutele nie wykazały zainte-resowania akcją Inną kwe-stią jest to że akcja wywołała niebywałe poruszenie wśroacuted wegan i obrońcoacutew praw zwie-rząt Na chwilę obecną kam-panię 269 wspiera 20 krajoacutew Niedawno w Chorwacji miała miejsce akcja tatuowania liczby 269 a w Argentynie zrobiono w zasadzie dokładnie to samo co w Tel-Awiwie Myślę że to przełom zwłaszcza biorąc pod uwagę to że obecnie kampania ma na celu stworzenie między-narodowego symbolu protestu i oporu ale nie działającego w ukryciu tak jak ALF Działania mają być legalne i jawne ale roacutewnie bezkompromisowe

Na dzień dzisiejszy symboliczny tatuaż z liczbą 269 wykonało już ponad sto osoacuteb

a to przecież dopiero początek

W akcji wzięli udział sami faceci - to przypadek Nie było chętnych kobiet Czy może to była akcja dla bdquotwardzielirdquoNa jednym ze zdjęć na stro-

nie kampanii możesz zobaczyć dziewczynę ktoacutera naśladując nas wyraziła swoacutej sprzeciw Ona nawiasem moacutewiąc była prawdziwą bohaterką Skręciła z drutu kolczastego ten symbo-liczny numer rozżarzyła każdą cyfrę i przyłożyła ten rozgrzany drut do ręki i przycisnęła twar-dym przedmiotem I tak trzy razy Mało kto zdobyłby się na coś takiego Ja na przykład nie dałbym rady zrobić tego stopniowo Oczywiście wszy-scy bardzo chcieli żeby w akcji wzięła udział dziewczyna tak żeby całość nie wydawała się zbytnio hardcoreowa Nie-stety na tamtą chwilę żadnej nie udało się znaleźć [W stale trwających akcjach solidarno-ściowych tatuowaniawypa-lania sobie bdquo269 bierze udział wiele kobiet - OK]

Ci ktoacuterzy wypalali nu-mer na waszych ciałach nie bali się was skrzyw-dzić Trudno było znaleźć chętnych Jak układają się wasze stosunki już po wszystkim Wszyscy oni to obrońcy

praw zwierząt z długim sta-żem Aby im nie zaszkodzić nie będę się o nich rozpisywał powiem tylko że znalezienie ich w gronie wolontariuszy nie było trudne Oczywiście bali się że mogą nam zrobić większą krzywdę niż planowaliśmy i bardzo chcieli żeby wszystko poszło w miarę gładko

W związku z tym ćwiczyliśmy przebieg akcji na dachu domu gdzie zebraliśmy wszystkie niezbędne narzędzia Każdego wieczoru przez cztery kolejne dni Po kilka razy od początku do końca Następnie przy po-mocy lin spuściliśmy z dachu wszystkie sprzęty Po-tem sami zjechaliśmy z dachu i zaczęliśmy przymocowywać wszystko do dachu samocho-du Trzeba było widzieć miny przechodnioacutew w tamtym mo-mencie Wszystko to działo się w miejscu gdzie mieszkają głoacutewnie Erytrejczycy i Sudań-czycy czyli ludzie względnie dalecy od takich kwestii I nagle widzą zagrodę z drutu kolcza-stego załadowywaną na dach samochodu i trzech ludzi ktoacute-rzy mają w uszach przywieszki z numerem 269 takie jak u kroacutew i jeden z tych ludzi (ja) jeszcze trzyma czarne spoden-ki dwoma palcami żeby nie ubrudzić się świeżą farbą ktoacuterą trzeba była zamazać firmowe znaczki

Nasze relacje ze wszystkimi osobami ktoacutere wzięły udział w akcji stały się oczywiście bliższe Ale nie na poziomie częstszej komunikacji ndash po prostu czuję że gdzieś tam da-leko są ludzie z ktoacuterymi prze-żyłem bardzo ważne dla mnie dni uczucia ktoacutere są z tym związane trudno opisać można powiedzieć że jest to uczucie wypełniającego ciepła Już na zawsze będę związany z tymi ludźmi niewidzialnymi więzami I nie tylko z nimi W pierwszej kolejności ze zwierzętami

Wypuściliście naprawdę mocny i kontrowersyjny materiał Ale czy samo-okaleczanie się jest bdquowe-gańskierdquo W sensie sza-

29 otwarteklatkipl

nujemy innych staramy się działać na ich rzecz pomagać Po to by to ro-bić wielu z nas dba o dobrą kondycję zaroacutewno fizyczną jak i intelektualną Szanu-jemy ciała zwierząt ich nietykalność Nietykalność i autonomię innych ludzi A wy ranicie swoje ciała Rozumiem intencjęhellip Ale czy tędy drogaJa uważam że tak Akcja

nie jest jeszcze wystarczają-co ekstremalna skoro sprawa dotyczy mordowania ponad 150 miliardoacutew istnień rocznie Ja moacutegłbym zedrzeć z siebie skoacuterę gdybym miał pewność że takie coś pozwoli zatrzymać to szaleństwo Niestety tak by się nie stało Właśnie teraz w pełni to rozumiemy Jak powiedział Sasza bdquoWięcej nie można było zrobić Ludzie w większości nawet zbytnio się nie przerazili odkryciem praw-dy Chociaż kilkoma osobami jedzącymi mięso nawet tu w Rosji ta akcja wstrząsnę-ła Na zasadzie szoku - w ten dzień w ktoacutery obejrzeli wideo nie mogli zjeść mięsa na obiad Nie wiem na ile można ocenić takie zwycięstwo Ale podkreślę jeszcze raz to dopiero początek

Co się tyczy weganizmu i cielesności - weganizm często jest sprowadzany do jedzenia Pokazaliście dość spektakularnie że jest to o wiele więcej Że weganizm jest aktem solidarności Roacutewnież cielesnej Jakkolwiek patetycznie to nie brzmi ndash połączyliście się ze zwie-rzętami w części ich boacutelu Jak czujesz siebie po tym doświadczeniu Bliższy

zwierzętom Bardziej zaangażowany Nie uwierzysz ale takie

samo pytanie zadałem Laza-rosowi Gorelikowi ojcu Zohara trzeciemu aktywiście ktoacutery zro-bił sobie znamię A Lazaros zrobił sobie tatuaż w ramach izraelskiej akcji

Zadałem to pytanie bo sam poczułem że stałem się bliższy zwierzętom że moacutej los stał się bliższy ich losowi przecież my wszyscy jesteśmy bezimiennymi stworzeniami z numerami porządkowymi wypalonymi na naszych ciałach

I zwierzęta nie mogą liczyć na nikogo więcej niż na swoich braci obrońcoacutew praw zwierząt Oznacza to że oproacutecz bliskości poczułem jeszcze coś ważniej-szego pewnego rodzaju po-trzebę wzięcia jeszcze większej odpowiedzialności za swoje działania i aktywizm Zrozu-miałem ze muszę robić więcej i wahać się mniej Zrozumia-łem ze strach i wątpliwości nie pomogą kiedy toczy się taka poważna i istotna walka

Tu bym chciała wroacutecić do boacutelu czy warto było go doświadczyć Czym ten boacutel jest dla Ciebie Jaki jest dla Ciebie jego sym-boliczny głębszy wymiarWszystko co robiłem dla

zwierząt uważam za warte doświadczenia Absolutnie wszystko Teraz w Rosji zaczy-na się prawdziwa wojna z mordercami psoacutew ktoacuterych

30 otwarteklatkipl

jest kilkuset w całym kraju A aktywistoacutew ktoacuterzy są gotowi realnie działać w tym temacie (także legalnymi metodami) można policzyć na palcach Właśnie dzisiaj ogłoszono że hycle donoszą na policję na obrońcoacutew praw zwierząt w tym na mnie Czym by się to nie skończyło to jestem pewien że warto to robić

Nie pamiętam o boacutelu ale każdego dnia patrzę na znamię i ono przypomina mi dzień za dniem ze moje osobiste i domowe życie to niepotrzebna krzątanina Staram się na nią tracić coraz mniej i mniej cza-su Planuję zrezygnować z pracy w biurze tak by w pełni moacutec się poświęcić obronie praw zwierząt Jeśli to wszyst-ko brzmi zbyt patetycznie ndash wybaczcie I nie proacutebuję tu z siebie robić żadnego bohate-ra w żadnym wypadku Prze-ciwnie wydaje mi się że nie udało mi się osiągnąć przesad-nie dużo w ciągu tych moich

30 lat życia Oczywiście tak jak wspominałem wcześniej symboliczne znaczenie bdquo269rdquo jest bardzo duże Jeśli kampa-nia będzie rozwijać się w takim tempie to w ciągu powiedzmy 5 lat bdquo269rdquo stanie się szeroko rozpoznawalnym symbolem sprzeciwu wobec zagłady zwierząt lub ich holokaustu jak powiedzieliby moi izraelscy przyjaciele Ludzie będą wi-dzieć te cyfry i będą wiedzieć ze człowiek ktoacutery je nosi ndash nie-ważne czy na koszulce czy jako tatuaż czy znamię jest radykalnie nastawiony przeciw-ko temu co się dzieje

Na koniec ndash warto było to zrobićNiedawno rozmawialiśmy

z Saszą na ten temat Roz-mawialiśmy w kontekście zachęcenia ludzi w Rosji do akcji tatuowania się 18 grudnia Moacutewiłem że istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo ze nie znajdziemy w Rosji ludzi

ktoacuterzy będą chcieli zrobić coś takiego i zapytałem Saszę czy może ja powinienem dodatko-wo zrobić jeszcze tatuaż żeby w ten sposoacuteb i Rosja wsparła dalej akcję I Sasza odpowie-dział bdquoOleg wiesz że jeśli to by zależało od nas to dawno już byśmy pokryli swoje ciała piętnami i tatuażami od głowy do piętrdquo Ale nam są niezbędni nowi ludzie w kampanii Innymi słowy powtarzanie akcji nie ma większego sensu Żeby roz-winąć kampanię konieczne są nowe radykalne działania i ja z przyjemnością wezmę w nich udział Przy okazji mogę wspomnieć że w ramach mię-dzynarodowej tatu-akcji tatuaż 269 wykonało 4 Rosjan i 2 Białorusinoacutew

To znaczy że sytuacja nie jest beznadziejna i z pewnością uda nam się zwyciężyć Musimy zwyciężyć

31 otwarteklatkipl

Kiedy jest mi źle myślę o tym jak źle jest bezsilnym bezbronnym zwierzętom w tych potwornych gułagach rozpaczy To nadaje perspektywę mojemu boacutelowi Pamiętam roacutewnież o tym że ja znalazłem się tu z wyboru Zwierzęta nie

Zachęcam aktywistoacutew aby dbali o swoje zdrowie Trzymajcie się blisko swoich rodzin i ludzi ktoacuterych kochacie Bądźcie dla siebie dobrzy Miejcie poczucie humoru Ostatnio trochę medytowałem i bardzo mi to pomogło Polecam roacutewnież by pić duże ilości wody regularne ćwiczyć uprawiać chociaż jeden sport słuchać muzyki dużo czytać i choć raz dziennie wybuchnąć radosnym śmiechem

Stres pojawi się na pewno Życie aktywistoacutew jest bardziej intensywne wrażliwe i czujne niż życie wielu innych osoacuteb Z definicji jest więc nieustannie podatne na wszechobecną przemoc Gdybym jednak miał wybrać jedno z dwojga to wolałbym się spalić wiodąc autentyczne życie pełne wspoacutełczucia niż powoli rdzewieć prowadząc życie pełne przemocy i pozbawione refleksji Nie ma powodoacutew żeby czegokolwiek żałować

Nie ma odwrotu

PHILIPP WOLLEN na temat aktywizmu

Page 21: Otwarte Klatki Biuletyn 1/2013

produkt rzadko kiedy nazywa się tak samo jak zwierzę ktoacutere-go ciała jest częścią Ludzie nie jedzą kroacutew tylko wołowinę Ta subtelna roacuteżnica w kategory-zacji pomaga oddalić od świa-domości fakt że ten produkt to fragment czyjegoś ciała

Kolejnym elementem jest sam wygląd produktoacutew od-zwierzęcych W naszej kulturze unika się eksponowania w skle-pach elementoacutew ciała ktoacutere są skojarzone z osobowością jak np twarz oczy czy moacutezg Są one roacutewnież rzadko jedzo-ne Cytując za prof Plousem czasopismo branży mięsnej bdquopoznać klienta z wiedzą że ten kawałek baraniny ktoacutery wła-śnie kupił był częścią anatomii jednego z tych pięknych ma-łych stworzeń ktoacutere widzimy hasające po polach wiosną jest prawdopodobnie najpew-niejszym sposobem uczynienia z niego wegetarianinardquo

Dodatkowo ważne jest to by przemysł mięsny był niewi-doczny dla przeciętnych ludzi Oddalony od miasta trudno do-stępny tak by jak najmniej ludzi miało pojęcie o tym co właści-wie się za tymi murami dzieje

Dzięki temu wiedza na te-mat praktyk stosowanych w hodowli zwierząt jest w spo-łeczeństwie minimalna Mało kto wie o kastrowaniu żywcem odbieraniu cieląt od matek kojcach porodowych ciasnych klatkach Większość ludzi ma bardzo nikłe pojęcie na temat pochodzenia produktoacutew od-zwierzęcych co pozwala im

uniknąć niewygodnej sytuacji konfrontacji z faktami na temat warunkoacutew i sposobu traktowa-nia zwierząt w rolnictwie

Plous zwroacutecił roacutewnież uwa-gę na rolę socjalizacji w kształ-towaniu się naszych postaw wobec produktoacutew odzwierzę-cych Oddzielanie od wiedzy na ten temat ma swoje początki we wczesnym dzieciństwie

Zabawki przedstawiające szczęśliwe zwierzęta gospodarskie na farmie książeczki w ktoacuterych zwierzęta opowiadają o tym co bdquodająrdquo ludziom i jak bardzo są szczęśliwe specjalne kolorowe opakowania produktoacutew mięsnych mające zachęcić dzieci do ich jedzenia ndash wszystko to przyczynia się do stworzenia nieprawdziwych przekonań na temat tego jak traktowane są zwierzęta

Oczywiście dzieci pytają roacutewnież rodzicoacutew o pochodze-nie produktoacutew odzwierzęcych a odpowiedzi nie mogą prze-cież zniechęcać do jedzenia w związku z czym ciężko ocze-kiwać szczerego dosadnego

wyjaśnień ze strony rodzicoacutew Sytuacja ta prowadzi u dzieci do całkowitego zniekształcenia obrazu losu zwierząt

W badaniu przeprowadzo-nym przez Plousa w ktoacuterym uczniowie szkoły podstawowej szacowali jak często zwierzęta czują się nieszczęśliwe zwie-rzęta dzikie uznano za naj-bardziej nieszczęśliwe drugie miejsce zajęły zwierzęta domo-we a najszczęśliwsze według dzieci są zwierzęta gospodar-skie Badanie było przeprowa-dzone 20 lat temu w USA w związku z tym trudno stwier-dzić czy jego wyniki można odnieść do Polski Mimo tego pokazują one doskonale jak bardzo wypaczony może być obraz hodowli zwierząt wśroacuted dzieci

Wszystkie wymienione powyżej elementy sprawiają że większości osoacuteb udaje się w codziennym życiu unikać stanu dysonansu poznawcze-go Gdy natomiast dojdzie już do sytuacji konfrontacji z fakta-mi ludzki umysł ma niezwykłą zdolność generowania ogrom-nej ilości często absurdalnych argumentoacutew

Warto wtedy pamiętać że to czego swoimi argumentami w tym momencie broni dana osoba to w dużym stopniu jej przekonanie o tym że jest do-bra i moralna

Pozytywny obraz własnej osoby jest dla człowieka bar-dzo ważny więc motywacja do jego utrzymania jest roacutewnież bardzo duża

W następnym numerze omoacutewione zostaną opublikowane w ciągu ostatnich 3 lat badania nad jednym z mechanizmoacutew redukcji dysonan-su poznawczego w kontekście jedzenia zwierząt - dehumanizacji

Eksperymenty te wykorzystywały techniki używane do badania relacji międzygrupowych w związku z czym dotykają kwestii podobień-stwa dyskryminacji zwierząt i innych dyskrymi-nowanych grup

21 otwarteklatkipl

Poniższy artykuł pochodzi z bloga Striking at the Roots ktoacuterego twoacuterca

Mark Hawthorne od wielu lat zajmuje się aktywizmem na rzecz zwierząt

Nawet po dziesięciu latach to zdjęcie wciąż staje mi przed oczami Byłem wtedy jeszcze świeżo upieczonym wegani-nem starającym się znaleźć sposoacuteb na wcielenie mojej nowo odkrytej pasji w czyn

Otrzymałem maila od Humane Society International doty-czącego corocznej rzezi fok w Kanadzie Do wiadomości dołączono wstrząsające zdję-cie zakrwawionych ciał dzie-siątek świeżo oskoacuterowanych fok rozrzuconych bez ładu na lodzie Na dole zdjęcia widać fokę ktoacuterej udało się uniknąć rzezi Obserwuje tę przerażają-cą scenę Zastanawiałem się O czym myśli Czy szuka swo-jej matki Przyjacioacuteł Odpowie-

dzi na pytanie co tu się wyda-rzyło ndash i dlaczego

Kilka lat poacuteźniej gdy pisa-łem i moacutewiłem o wpływie dra-stycznych obrazoacutew na wypale-nie aktywistoacutew i aktywistek to właśnie to zdjęcie stawało mi przed oczami i nie pozwala-ło zasnąć

To nie jest tak że tego typu obrazy nie powinny być wyko-rzystywane przez aktywistoacutew i aktywistki praw zwierząt ndash wręcz przeciwnie Zdjęcia i na-

22 otwarteklatkipl

DRASTYCZNE CZY SŁODKIE

wpływ materiałoacutew graficznych na działanie aktywistoacutew i aktywistek praw zwierząt

tłum Paweł Brzeziński

23 otwarteklatkipl

grania z ferm przemysłowych ubojni polowań laboratorioacutew wiwisekcyjnych ferm futrzar-skich i innych tego rodzaju miejsc ilustrują przemocowy stosunek społeczeństwa do zwierząt Są ważnym świa-dectwem naszej niechlubnej historii Lecz ruch praw zwie-rząt się rozwija ndash podobnie jak technologia i media społeczne ndash a wraz z rozwojem pojawia się dyskusja jak w możliwie najlepszy sposoacuteb kształtować przekaz do społeczeństwa W tej dyskusji ważnym zagad-nieniem jest wykorzystywanie potencjalnie odpychających obrazoacutew Kiedy i w jaki sposoacuteb powinniśmy wykorzystywać drastyczne zdjęcia i nagrania proacutebując wpłynąć na zachowa-nia konsumenckie

Udowodniono że stoso-wanie strategii odstraszania w kampaniach antynikotynowych ndash na przykład umieszczanie na opakowaniach papiero-soacutew zdjęć chorych płuc ndash jest skuteczniejsze w odwodzeniu ludzi od palenia niż jakiekolwiek ostrzeżenie Ministra Zdrowia

Zdjęcia a filmy

W październiku 2012 r opu-blikowano wyniki dwoacutech badań dotyczących wykorzystywania zdjęć i nagrań w kampaniach informacyjnych Podczas jed-nego z nich przeprowadzonego dzięki finansowemu wsparciu organizacji FARM (Farm Animal Rights Movement) badanym osobom pokazywano trzy roacuteżne zdjęcia jedno o niskim stopniu drastyczności (martwa świnia na brudnej podłodze ubojni) jedno o średnim po-ziomie drastyczności (martwa świnia na zakrwawionej pod-łodze ubojni) i jedno o wyso-

kim poziomie drastyczności (martwa świnia z poderżniętym gardłem na zakrwawionej pod-łodze ubojni) Następnie zmie-rzono oddziaływanie każdego zdjęcia i jego wpływ na stosu-nek osoacuteb badanych do praw zwierząt według bdquoskali praw zwierząt Wuenschardquo wysoki wynik wskazuje na pozytywny a niski na negatywny stosunek do praw zwierząt Na blogu FARM wyjaśniono bdquonajbardziej skuteczne okazało się zdjęcie o niskim poziomie drastyczno-ści to o średnim poziomie było mniej skuteczne o wysokim poziomie zaś najmniej choć statystycznie nie miało to żad-nego znaczenia Oznacza to że chociaż zdjęcia te w roacuteżnym stopniu wpływały na postrze-ganie praw zwierząt istnieje 15 prawdopodobieństwo że udałoby osiągnąć się taki sam wynik nawet wtedy jeśli wpływ zdjęć byłby zerowyrdquo

Drugie badanie zostało przeprowadzone przez Huma-ne Research Council (HRC) na zlecenie VegFund W ramach tego badania proszono osoby w wieku od 15 do 23 lat by obejrzały informacyjny materiał filmowy i wypełniły kwestiona-riusz Zgodnie z popularnym modelem paid-per-view każdy uczestnik i uczestniczka otrzy-mała jednego dolara za obej-rzenie każdego z poniższych filmoacutew

Farm to Fridge(autorstwa Mercy For Animals) drastyczny film skupiający się na aspekcie etycznymwzbudzaniu wspoacutełczucia w ktoacuterym wykorzystano materiał filmowy zawierający sceny okrucieństwa wobec zwierząt na fermach przemysłowych Wykorzystany

materiał pochodzi przede wszystkim ze śledztw

Maxines Dash for Freedom (autorstwa Farm Sanctuary) film skupiający się na aspekcie etycznymwzbudzaniu wspoacutełczucia opowiadający historię krowy ktoacutera uciekła przed ubojem i została uratowana A Life Connected (autorstwa Nonviolence United) film skupiający się na przekonaniu konsumentoacutew do zastanowienia się nad wpływem ferm przemysłowych na zwierzęta środowisko naturalne i zdrowie ludzi Geico Couple (autorstwa Physicians Commitee for Responsible Medicine) film skupiający się na aspekcie zdrowotnym opowiadający historię pary ktoacutera przeszła na weganizm i z powodzeniem zrzuciła kilka kilogramoacutew

Po obejrzeniu każdego z filmoacutew przedstawiono oso-bom uczestniczącym w ba-daniu listę pytań na temat tego czego się dowiedziały czy chciałyby uzyskać wię-cej informacji na temat diety wegetariańskiej i wegańskiej jak kształtuje się ich obecne spożycie mięsa nabiału i jajek jak roacutewnież czy rozważają ograniczenie spożycia produk-toacutew pochodzenia zwierzęcego W przeciwieństwie do badania przeprowadzonego z finan-sową pomocą FARM badanie HRC wykazało że na uczestni-koacutew i uczestniczki najmocniej oddziaływały drastyczne obra-zy Po obejrzeniu przerażająco

1

2

3

4

dosłownego Farm to Fridge 36 osoacuteb biorących udział w badaniu stwierdziło że rozważa ograniczenie spoży-cia produktoacutew odzwierzęcych ndash średnio o 7 więcej niż w przypadku pozostałych mniej drastycznych filmoacutew I to biorąc pod uwagę że średnio osoby te były w stanie obejrzeć jedynie 78 filmu Mercy For Animals

Poleje się krew

W oparciu o te wyniki łatwo dojść do wniosku że w przy-padku zdjęć skuteczniejsze są łagodniejsze obrazy natomiast drastyczne sceny lepiej spraw-dzają się w filmach Niestety nie jest to takie proste

bdquoUważam że metodologia badań FARM nie jest najlepsza jeśli chodzi o zadawane pyta-nia i wybrane obrazyrdquo moacutewi założyciel Mercy For Animals Nathan Runkle W trakcie bada-nia zmierzono między innymi stosunek do praw zwierząt nie zapytano jednak o to czy ob-razy wpłynęły na podejście do chowu i hodowli zwierząt lub czy skłoniły do zmiany przy-zwyczajeń ndash jak na przykład do przejścia na weganizm bdquoW badaniu HRC ten czynnik został ujętyrdquo moacutewi Nathan bdquoUwzględniono w nim zmianę zachowań badanych osoacuteb a przecież o to właśnie cho-

dzi aktywistom i aktywistkom praw zwierząt Trudno bę-dzie znaleźć kogokolwiek kto stwierdziłby że chce oglądać drastyczne obrazy ale już po obejrzeniu to właśnie te osoby częściej zmieniają swoje przy-zwyczajeniardquo Nathan stwier-dza że wykorzystywanie dra-stycznych obrazoacutew kojarzy mu się z wyborami prezydenckimi bdquoWyborcy twierdzą że są zmę-czeni i zniechęceni negatywny-mi spotami Mimo tego rok w rok politycy z nich korzysta-ją ndash bo są skutecznerdquo Choć Nathan przyznaje że obrazy wykorzystane w pierwszym ba-daniu są poruszające uważa że niekoniecznie przedstawiają one okrucieństwo bdquoNa wszyst-kich trzech zdjęciach zwierzę jest już martwerdquo stwierdza bdquoMoim zdaniem nie obrazują one drastycznego okrucień-stwa dlatego że zwierzę na nich jest już martwe i niezdolne do odczuwania boacutelu Tak więc można by dyskutować czy to co w tym badaniu zostało uznane za bdquodrastycznerdquo rzeczy-wiście takie jestrdquo Bez względu na wszelkie badania aktywiści i aktywistki praw zwierząt zga-dzają się że drastyczne obra-zy są skuteczne bdquoNajchętniej wykorzystuję drastyczne filmy podczas akcji informacyjnych przeprowadzanych w systemie paid-per-view (osoba otrzymuje małą kwotę pieniężną za obejrzenie filmu) lub w szkołach ndash o ile oczywi-ście uda się namoacutewić nauczy-cielakę do pokazania Farm to Fridgrdquo moacutewi Chris Van Breen Wpływ jaki wyświetlany film miał na widownię ocenia między innymi po poacuteźniejszych komentarzach bdquoLudzie skar-żyli się że powinienem był ich ostrzec i że nigdy nie będą już

w stanie zjeść mięsa Że gdy-by wiedzieli co to za film to na pewno by go nie obejrzelirdquo Podobne komentarze słyszał podczas rozdawania ulotek z drastycznymi zdjęciami Jedna z osoacuteb powiedziała mu bdquoNie powinieneś rozdawać tych ulotek Dostałam tę ulotkę w zeszłym tygodniu i od tego czasu nie tknęłam mięsa Na jego widok zrobiło mi się niedo-brzerdquo Hm jak dla mnie wyglą-da to na strategię prowadzącą do celu

bdquoByłam wegetarianką przez wiele lat ale dopiero gdy zoba-czyłam nagrania z ferm prze-mysłowych zdecydowałam się przejść na weganizmrdquo moacutewi Jasmin Singer wspoacutełzałoży-cielka (wraz z Marian Sullivan) organizacji Our Hen House bdquoTak więc jak najbardziej uwa-żam że w wielu wypadkach drastyczne obrazy mogą być skuteczne Jednak paradoksal-nie nie wydaje mi się by za-wsze taka forma trafiała do ludzirdquo

Gdzieś pośrodku

bdquoStaram się być gdzieś pomiędzyrdquo pisze Doris Lin na swojej stronie o prawach zwie-rząt w portalu Aboutcom

Myślę że najbardziej drastycznym zdjęciem jakie dotychczas opublikowałam było to ćwiartowanego w Japonii wieloryba Sądzę że za pomocą drastycznych zdjęć można przekazać coś czego nie da się ująć

24 otwarteklatkipl

w słowa ale korzystając z nich byłabym ostrożna Wieloryb jest słabo oświetlony a zdjęcie zostało zrobione z pewnej odległości co odejmuje mu drastyczności

Z sondy umieszczonej na jej stronie wynika że czytelnicy i czytelniczki zgadzają się na wykorzystywanie przez ruch prozwierzęcy drastycznych ob-razoacutew ndash o ile będą one wyko-rzystywane z głową

bdquoSądzę że zaroacutewno jed-ne jak i drugie są skutecznerdquo moacutewi Jo-Anne McArthur ktoacute-rej zdjęcia wykorzystywanych i uratowanych zwierząt potra-fią być zaroacutewno przerażające jak i piękne bdquoWszystko zależy od odbiorcy Jedna osoba po zobaczeniu drastycznych ob-razoacutew postanowi wprowadzić zmiany w swoim życiu druga po prostu odwroacuteci wzrok Roacuteż-ne obrazy trafiają do roacuteżnych osoacuteb w związku z tym potrze-

ba roacuteżnych taktyk by doprowa-dzić do zmian ndash tego uczy nas roacutewnież historia innych ruchoacutew społecznych Drastyczne ob-razy do jednych osoacuteb przema-wiają do innych nierdquo zauważa McArthur bdquoDlatego też powinny być wykorzystywane przez ruch prozwierzęcy tak samo jak mniej drastyczne obrazy i informacje opracowania na-ukowe sanktuaria dla zwierząt pisanie listoacutew demonstracje rozdawanie ulotekrdquo Poda-je przykład bdquoDo przejścia na weganizm skłoniły mnie trud-ne i drastyczne obrazy Tim Pachirat autor Every Twelve Seconds pracował przez sześć miesięcy w ubojni i nie zrezy-gnował z jedzenia mięsa Zde-cydował się na ten krok dopiero po spotkaniu jednej z uratowa-nych kroacutew w sanktuarium w Woodstockrdquo

Jasmin dostrzega tu pewną prawidłowość

Osobiście nie wydaje mi się by statystyczny jedzący mięso Kowalski

kliknął na drastyczny obraz by zobaczyć więcej ndash lecz wyniki tych badań pokazują że się mylę Chodzi o to że tak naprawdę wcale się nie mylę lecz autorzy i autorki badań także mają rację Bo pokazywanie zdjęć bdquomilusich mięciutkich kotkoacutewrdquo jak roacutewnież zdjęć tego rodzaju z ferm przemysłowych też jest skuteczne nieprawdaż Myślę że w tym wypadku najważniejsze jest przesłanie ktoacutere rzecz jasna powinno być jak najbardziej wyraziste i strategicznie dopasowane

Podobnego zdania jest roacutewnież Karin Davis założyciel-ka United Poultry Concerns bdquoObecnie Internet pełen jest obrazoacutew cierpienia zwierząt za ktoacutere winę ponosi człowiekrdquo moacutewi bdquoJednak jeśli tym obra-zom nie będzie towarzyszyło pełne pasji przesłanie ndash nieko-niecznie w tym samym miej-scu raczej w postaci posługi-wania się etycznym językiem i tworzenia etycznych kontek-stoacutew ndash wydaje mi się że więk-szość ludzi może stwierdzić że to okropne lecz nie dostrzec że roacutewnież oni są za to odpo-wiedzialni i mogą to zmienić Myślę też że obrazy cierpią-cych i poniewieranych zwierząt należy zestawiać z obrazami

25 otwarteklatkipl

tych samych zwierząt żyjących szczęśliwie ndash obrazoacutew ktoacutere nie tylko są ładne lecz roacutewnież pełne ekspresji budzą emocje i poruszająrdquo

Roacutewnież w tym punkcie Karen i Jasmin się zgadzają bdquoCzasamirdquo moacutewi Jasmin bdquoto właśnie obrazy szczęśliwych zwierząt bardziej przemawia-ją do ludzi jako że ndash tak było w moim przypadku ndash osoba je oglądająca stwierdza JAK MOGĄ IM TO ZABIERAĆ Dla mnie najbardziej przejmujący jest na przykład widok kurcza-koacutew z sanktuarium VINE w stanie Vermont ktoacutere nawet podczas najsroższej zimy wolą spać na drzewachrdquo (Przyro-da stoi w rażącej opozycji do brudu ferm przemysłowych na ktoacuterych rocznie miliardy kur-czakoacutew i kur są chowane i więzione dla ich ciał i jajek)

Oproacutecz pokazywania cier-pienia zwierząt szczegoacutelnie

istotne jest przedstawianie ich jako jednostek przeciwstawia-nie się koncepcji zwierząt jako towaru moacutewi lauren Ornelas założycielka Food Empower-ment Project bdquoJeśli będziemy pokazywać tylko ich cierpienie nie pokażemy że mogą one wieść też normalne życie Weź-my na przykład kość słoniową Jeśli będziesz pokazywać jedy-nie martwe słonie z odpiłowa-nymi kłami to i tak przemoacutewi to do ludzi bo chyba każdya widziała obraz słonia stąpają-cego po sawannie Większość ludzi jest w stanie znacznie lepiej wyobrazić sobie słonia w jego środowisku natural-nym niż na przykład kurczakardquo lauren ktoacutera roacutewnież niejedno-krotnie korzystała z porusza-jących materiałoacutew ze śledztw uważa że drastyczne obrazy odgrywają istotną rolę w po-kazywaniu ludziom w jakich warunkach chowane są tzw

zwierzęta gospodarskie bdquoNie-mniej jednak czasami obawiam się że skupianie się na scenach szczegoacutelnie okrutnych ndash nawet jeśli wiemy że to codzienność ndash może bardziej zaszkodzić niż pomoacutecrdquo

Jej zdaniem lepiej jest położyć nacisk na przedstawia-nie obrazoacutew niezaprzeczalnie okrutnych takich jak na przy-kład przetrzymywanie zwierząt w niewoli lub okaleczanie ich (przypalanie dzioboacutew obcina-nie ogonoacutew i rogoacutew)

Wciąż czekamy na ostatnie słowo na temat wykorzystywa-nia obrazoacutew choć przypusz-czalnie nigdy ono nie padnie Możemy liczyć na dalsze dys-kusje i badania ktoacutere pozwolą ruchowi udoskonalić swoje metody i przekaz Jednak na chwilę obecną przygnębiające obrazy przede wszystkim ze śledztw zdają się brać goacuterę Nathan dodaje

Tak jak moacutewiłem wcześniej żaden konsument czy konsumentka nie powie ci że chce oglądać drastyczne obrazy Jednak niezaprzeczalnym faktem jest to że skutecznie przyczyniają się one do zmiany postaw i zachowań Drastyczne obrazy obok ktoacuterych ciężko przejść obojętnie i ktoacuterych nie da się zapomnieć stwarzają emocjonalną więź z tematem i dają początek dyskusjom na temat etyki A to właśnie te rzeczy wpływają na decyzje konsumenckie

27 otwarteklatkipl

Byłeś jednym z akty-wistoacutew ktoacuterzy w akcie solidarności wypalili sobie na ciele numer 269 Skąd pomysł na taką akcjęPomysł zrodził się wiele

lat temu w głowie Saszy On mieszka w Tel-Awiwie jeszcze jako dziecko przenioacutesł się tam z Mołdawii W temacie praw zwierząt Sasza działa już od 15 lat (może troszkę mniej) Taką

akcję wymyślił już bardzo daw-no temu ale na początku sam pomyślał że taki pomysł to jednak za dużo Kilka lat poacuteźniej opowiedział o swoim pomyśle innym izraelskim aktywistom

Wywiad z OLEGIEM OZEROWEM jednym z uczestnikoacutew akcji wypalania liczby 269

2 października 2012 w Światowym Dniu Zwierząt Hodowlanych na Placu Rabina Yitskhaka w Tel-Awiwie aktywiści ruchu

praw zwierząt przeprowadzili akcję solidarno-ściową mająca na celu ukazać głęboką empa-tię w stosunku do zwierząt zniewalanych i wykorzystywanych przez gatunek ludzki

Troacutejka aktywistoacutew w tym jeden ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji wypaliła sobie na skoacuterze numer bdquo269 Znakowanie poprzez wypalanie piętna rozgrzanym metalem jest po-wszechną praktyką stosowaną wobec niewin-nych zwierząt będących ofiarami eksploatacji dokonywanej przez ludzi na całym świecie Ta demonstracja miała za zadanie skierować naszą empatię w stronę obecnie najbardziej uciskanej grupy żywych istot ktoacutere mogą

odczuwać boacutel i cierpienie ndash w stronę zwierząt hodowlanych

A dlaczego właśnie bdquo269 bdquo269 to sym-boliczny ale naprawdę istniejący cielak ktoacutery urodził się na izraelskiej fermie mlecznej Jego życie zostanie zakończone w chwilę po tym gdy się zaczęło Poprzez wypalenie sobie tego numeru na własnych ciałach aktywiści poka-zali swoją solidarność z ofiarami ferm przemy-słowych i zapewnili wieczną pamięć sprawie o ktoacuterą walczą

Aktywistą ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji był Oleg Ozerow wieloletni działacz na rzecz praw zwierząt ktoacutery w poniższym wywiadzie opowiada o samej akcji reakcjach ludzi grani-cach poświęcenia oraz wielu innych ciekawych i ważnych kwestiach

pytania Olga Plesińska tłumaczenie i redakcja Marlena Kropidłowska

ale ich reakcja była na tyle negatywna że znoacutew odłożył go na kiedy indziej Ostatecznie rok poacuteźniej Sasza jeszcze raz przedstawił zarys akcji tym ra-zem wąskiemu kręgowi znajo-mych-aktywistoacutew i tym razem spotkał się ze wsparciem i entuzjazmem

Jak to się stało że znala-złeś się w Tel-AviviePonad 2 lata temu pozna-

łem izraelskiego aktywistę Przez cały ten czas utrzymy-waliśmy kontakt od czasu do czasu wymienialiśmy wia-domości na Facebooku czy rozmawialiśmy na Skypie Dodatkowo wraz z innymi ak-tywistami w Rosji wspieraliśmy izraelską kampanię przeciwko cieszącej się bardzo złą sławą fermie Mazor gdzie hodowano małpy ktoacutere potem wysyłano do laboratorioacutew żeby przepro-wadzać na nich badania

I kiedy Sasza przedstawił swoacutej pomysł znajomym wynik-nęła taka sytuacja że ze wzglę-doacutew bezpieczeństwa (w Izraelu łatwo można zniszczyć swoją karierę zawodową biorąc udział w podobnych wydarzeniach) w danym momencie poza Sa-szą w akcji moacutegł wziąć udział tylko jeszcze jeden człowiek Ten człowiek też kiedyś przyje-chał ze swoją rodziną z Rosji Przy okazji ciekawostką jest że pomimo tego że akcja była izraelska to jej uczestnikami byli ludzi mający w mniejszym lub w większym stopniu korze-nie w Związku Radzieckim

Znoacutew odbiegam od tematu Okazało się że w Izraelu nie da się znaleźć trzech osoacuteb do przeprowadzenia takiej akcji a minimalna liczba uczest-nikoacutew to właśnie troje - tak zdecydowali aktywiści bo

mniej uczestnikoacutew wyglądało-by naprawdę niezbyt dobrze Więc ten aktywista ktoacuterego poznałem dwa lata temu zapy-tał mnie czy chciałbym wziąć udział w takiej akcji

Czy od razu się zgodziłeśPrzyznaję że chwilę się

zastanawiałem Po prostu żeby pod wpływem impulsu nie na-pisać bdquoTak tak tylko pozwolić informacji powoli przeniknąć do moacutezgu Przez ten moment nie zastanawiałem się nawet zbyt dużo nad tym co robić a bardziej nad tym że ruch nie jest w stanie znaleźć w całym kraju nawet troacutejki do udziału w takiej akcji że tak nie może być W stosunku do siebie gdybym odmoacutewił odebrałbym to jako osobisty wstyd akty-wisty Przecież to też wymaga pewnego rodzaju poświęcenia ndash przyznać się że u ciebie w kraju do tego w takim w ktoacute-rym jest wielu wegan brakuje jednego () człowieka do prze-prowadzenia w pełni legalnej akcji Coacuteż przynajmniej wtedy tak myślałem że to w pełni legalna akcja Dopiero kilka dni przed dowiedziałem się że

zgodnie z izraelskim prawem nie wolno wykonywać celo-wych oparzeń na skoacuterze nawet w specjalnych salonach a co dopiero w przestrzeni publicznej

Co na to Twoi bliscy Na początku powiedzia-

łem o tym tylko kilku osobom ponieważ izraelscy aktywiści poprosili żeby informację prze-kazywać tylko tym rosyjskim aktywistom ktoacuterym w 100 ufam i ktoacuterzy mogą być gotowi przyjechać do Izraela i zrobić to samo Takich nie udało się zna-leźć z roacuteżnych względoacutew (ko-muś nie dali wolnego w pracy u kogoś nie było paszportu żona nie pozwoliła itd) Krew-nym nic nie moacutewiłem Jednak kiedy dowiedzieli się o akcji i obejrzeli wideo to zaczęło się Wszyscy dzwonili sto razy i analizowali co ze mną nie tak W rezultacie analiz powstały dwie głoacutewne wersji tego co się stało i tak albo 1) zwariowałem albo 2) musi chodzić o jakieś narkotyki

Jak Izraelki i Izraelczycy odebrali tą akcję Moacute-

28 otwarteklatkipl

wienie w Izraelu o holo-kauście to coś naprawdę mocnegoW tym temacie mogę opo-

wiedzieć dość interesującą hi-storię Jeden z naszych bdquowypa-laczy także aktywista z długim stażem kiedyś brał udział w pewnej akcji w Tel-Awiwie Podczas tamtej akcji stał z plakatem ktoacutery roacutewnież przy-roacutewnywał sytuację zwierząt do Holokaustu Podszedł do niego turysta i zaczął się oburzać na takie poroacutewnanie moacutewić że jest to niewłaściwe Wtedy aktywista odpowiedział Ty turysta będziesz moacutewił mnie Żydowi i obywatelowi Izraela ktoacutery ma w rodzinie ocalałych z Holokaustu co jest właściwe a co niewłaściwe

Głośno było o Was w mediachMedia głoacutewnego nurtu

w ogoacutele nie wykazały zainte-resowania akcją Inną kwe-stią jest to że akcja wywołała niebywałe poruszenie wśroacuted wegan i obrońcoacutew praw zwie-rząt Na chwilę obecną kam-panię 269 wspiera 20 krajoacutew Niedawno w Chorwacji miała miejsce akcja tatuowania liczby 269 a w Argentynie zrobiono w zasadzie dokładnie to samo co w Tel-Awiwie Myślę że to przełom zwłaszcza biorąc pod uwagę to że obecnie kampania ma na celu stworzenie między-narodowego symbolu protestu i oporu ale nie działającego w ukryciu tak jak ALF Działania mają być legalne i jawne ale roacutewnie bezkompromisowe

Na dzień dzisiejszy symboliczny tatuaż z liczbą 269 wykonało już ponad sto osoacuteb

a to przecież dopiero początek

W akcji wzięli udział sami faceci - to przypadek Nie było chętnych kobiet Czy może to była akcja dla bdquotwardzielirdquoNa jednym ze zdjęć na stro-

nie kampanii możesz zobaczyć dziewczynę ktoacutera naśladując nas wyraziła swoacutej sprzeciw Ona nawiasem moacutewiąc była prawdziwą bohaterką Skręciła z drutu kolczastego ten symbo-liczny numer rozżarzyła każdą cyfrę i przyłożyła ten rozgrzany drut do ręki i przycisnęła twar-dym przedmiotem I tak trzy razy Mało kto zdobyłby się na coś takiego Ja na przykład nie dałbym rady zrobić tego stopniowo Oczywiście wszy-scy bardzo chcieli żeby w akcji wzięła udział dziewczyna tak żeby całość nie wydawała się zbytnio hardcoreowa Nie-stety na tamtą chwilę żadnej nie udało się znaleźć [W stale trwających akcjach solidarno-ściowych tatuowaniawypa-lania sobie bdquo269 bierze udział wiele kobiet - OK]

Ci ktoacuterzy wypalali nu-mer na waszych ciałach nie bali się was skrzyw-dzić Trudno było znaleźć chętnych Jak układają się wasze stosunki już po wszystkim Wszyscy oni to obrońcy

praw zwierząt z długim sta-żem Aby im nie zaszkodzić nie będę się o nich rozpisywał powiem tylko że znalezienie ich w gronie wolontariuszy nie było trudne Oczywiście bali się że mogą nam zrobić większą krzywdę niż planowaliśmy i bardzo chcieli żeby wszystko poszło w miarę gładko

W związku z tym ćwiczyliśmy przebieg akcji na dachu domu gdzie zebraliśmy wszystkie niezbędne narzędzia Każdego wieczoru przez cztery kolejne dni Po kilka razy od początku do końca Następnie przy po-mocy lin spuściliśmy z dachu wszystkie sprzęty Po-tem sami zjechaliśmy z dachu i zaczęliśmy przymocowywać wszystko do dachu samocho-du Trzeba było widzieć miny przechodnioacutew w tamtym mo-mencie Wszystko to działo się w miejscu gdzie mieszkają głoacutewnie Erytrejczycy i Sudań-czycy czyli ludzie względnie dalecy od takich kwestii I nagle widzą zagrodę z drutu kolcza-stego załadowywaną na dach samochodu i trzech ludzi ktoacute-rzy mają w uszach przywieszki z numerem 269 takie jak u kroacutew i jeden z tych ludzi (ja) jeszcze trzyma czarne spoden-ki dwoma palcami żeby nie ubrudzić się świeżą farbą ktoacuterą trzeba była zamazać firmowe znaczki

Nasze relacje ze wszystkimi osobami ktoacutere wzięły udział w akcji stały się oczywiście bliższe Ale nie na poziomie częstszej komunikacji ndash po prostu czuję że gdzieś tam da-leko są ludzie z ktoacuterymi prze-żyłem bardzo ważne dla mnie dni uczucia ktoacutere są z tym związane trudno opisać można powiedzieć że jest to uczucie wypełniającego ciepła Już na zawsze będę związany z tymi ludźmi niewidzialnymi więzami I nie tylko z nimi W pierwszej kolejności ze zwierzętami

Wypuściliście naprawdę mocny i kontrowersyjny materiał Ale czy samo-okaleczanie się jest bdquowe-gańskierdquo W sensie sza-

29 otwarteklatkipl

nujemy innych staramy się działać na ich rzecz pomagać Po to by to ro-bić wielu z nas dba o dobrą kondycję zaroacutewno fizyczną jak i intelektualną Szanu-jemy ciała zwierząt ich nietykalność Nietykalność i autonomię innych ludzi A wy ranicie swoje ciała Rozumiem intencjęhellip Ale czy tędy drogaJa uważam że tak Akcja

nie jest jeszcze wystarczają-co ekstremalna skoro sprawa dotyczy mordowania ponad 150 miliardoacutew istnień rocznie Ja moacutegłbym zedrzeć z siebie skoacuterę gdybym miał pewność że takie coś pozwoli zatrzymać to szaleństwo Niestety tak by się nie stało Właśnie teraz w pełni to rozumiemy Jak powiedział Sasza bdquoWięcej nie można było zrobić Ludzie w większości nawet zbytnio się nie przerazili odkryciem praw-dy Chociaż kilkoma osobami jedzącymi mięso nawet tu w Rosji ta akcja wstrząsnę-ła Na zasadzie szoku - w ten dzień w ktoacutery obejrzeli wideo nie mogli zjeść mięsa na obiad Nie wiem na ile można ocenić takie zwycięstwo Ale podkreślę jeszcze raz to dopiero początek

Co się tyczy weganizmu i cielesności - weganizm często jest sprowadzany do jedzenia Pokazaliście dość spektakularnie że jest to o wiele więcej Że weganizm jest aktem solidarności Roacutewnież cielesnej Jakkolwiek patetycznie to nie brzmi ndash połączyliście się ze zwie-rzętami w części ich boacutelu Jak czujesz siebie po tym doświadczeniu Bliższy

zwierzętom Bardziej zaangażowany Nie uwierzysz ale takie

samo pytanie zadałem Laza-rosowi Gorelikowi ojcu Zohara trzeciemu aktywiście ktoacutery zro-bił sobie znamię A Lazaros zrobił sobie tatuaż w ramach izraelskiej akcji

Zadałem to pytanie bo sam poczułem że stałem się bliższy zwierzętom że moacutej los stał się bliższy ich losowi przecież my wszyscy jesteśmy bezimiennymi stworzeniami z numerami porządkowymi wypalonymi na naszych ciałach

I zwierzęta nie mogą liczyć na nikogo więcej niż na swoich braci obrońcoacutew praw zwierząt Oznacza to że oproacutecz bliskości poczułem jeszcze coś ważniej-szego pewnego rodzaju po-trzebę wzięcia jeszcze większej odpowiedzialności za swoje działania i aktywizm Zrozu-miałem ze muszę robić więcej i wahać się mniej Zrozumia-łem ze strach i wątpliwości nie pomogą kiedy toczy się taka poważna i istotna walka

Tu bym chciała wroacutecić do boacutelu czy warto było go doświadczyć Czym ten boacutel jest dla Ciebie Jaki jest dla Ciebie jego sym-boliczny głębszy wymiarWszystko co robiłem dla

zwierząt uważam za warte doświadczenia Absolutnie wszystko Teraz w Rosji zaczy-na się prawdziwa wojna z mordercami psoacutew ktoacuterych

30 otwarteklatkipl

jest kilkuset w całym kraju A aktywistoacutew ktoacuterzy są gotowi realnie działać w tym temacie (także legalnymi metodami) można policzyć na palcach Właśnie dzisiaj ogłoszono że hycle donoszą na policję na obrońcoacutew praw zwierząt w tym na mnie Czym by się to nie skończyło to jestem pewien że warto to robić

Nie pamiętam o boacutelu ale każdego dnia patrzę na znamię i ono przypomina mi dzień za dniem ze moje osobiste i domowe życie to niepotrzebna krzątanina Staram się na nią tracić coraz mniej i mniej cza-su Planuję zrezygnować z pracy w biurze tak by w pełni moacutec się poświęcić obronie praw zwierząt Jeśli to wszyst-ko brzmi zbyt patetycznie ndash wybaczcie I nie proacutebuję tu z siebie robić żadnego bohate-ra w żadnym wypadku Prze-ciwnie wydaje mi się że nie udało mi się osiągnąć przesad-nie dużo w ciągu tych moich

30 lat życia Oczywiście tak jak wspominałem wcześniej symboliczne znaczenie bdquo269rdquo jest bardzo duże Jeśli kampa-nia będzie rozwijać się w takim tempie to w ciągu powiedzmy 5 lat bdquo269rdquo stanie się szeroko rozpoznawalnym symbolem sprzeciwu wobec zagłady zwierząt lub ich holokaustu jak powiedzieliby moi izraelscy przyjaciele Ludzie będą wi-dzieć te cyfry i będą wiedzieć ze człowiek ktoacutery je nosi ndash nie-ważne czy na koszulce czy jako tatuaż czy znamię jest radykalnie nastawiony przeciw-ko temu co się dzieje

Na koniec ndash warto było to zrobićNiedawno rozmawialiśmy

z Saszą na ten temat Roz-mawialiśmy w kontekście zachęcenia ludzi w Rosji do akcji tatuowania się 18 grudnia Moacutewiłem że istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo ze nie znajdziemy w Rosji ludzi

ktoacuterzy będą chcieli zrobić coś takiego i zapytałem Saszę czy może ja powinienem dodatko-wo zrobić jeszcze tatuaż żeby w ten sposoacuteb i Rosja wsparła dalej akcję I Sasza odpowie-dział bdquoOleg wiesz że jeśli to by zależało od nas to dawno już byśmy pokryli swoje ciała piętnami i tatuażami od głowy do piętrdquo Ale nam są niezbędni nowi ludzie w kampanii Innymi słowy powtarzanie akcji nie ma większego sensu Żeby roz-winąć kampanię konieczne są nowe radykalne działania i ja z przyjemnością wezmę w nich udział Przy okazji mogę wspomnieć że w ramach mię-dzynarodowej tatu-akcji tatuaż 269 wykonało 4 Rosjan i 2 Białorusinoacutew

To znaczy że sytuacja nie jest beznadziejna i z pewnością uda nam się zwyciężyć Musimy zwyciężyć

31 otwarteklatkipl

Kiedy jest mi źle myślę o tym jak źle jest bezsilnym bezbronnym zwierzętom w tych potwornych gułagach rozpaczy To nadaje perspektywę mojemu boacutelowi Pamiętam roacutewnież o tym że ja znalazłem się tu z wyboru Zwierzęta nie

Zachęcam aktywistoacutew aby dbali o swoje zdrowie Trzymajcie się blisko swoich rodzin i ludzi ktoacuterych kochacie Bądźcie dla siebie dobrzy Miejcie poczucie humoru Ostatnio trochę medytowałem i bardzo mi to pomogło Polecam roacutewnież by pić duże ilości wody regularne ćwiczyć uprawiać chociaż jeden sport słuchać muzyki dużo czytać i choć raz dziennie wybuchnąć radosnym śmiechem

Stres pojawi się na pewno Życie aktywistoacutew jest bardziej intensywne wrażliwe i czujne niż życie wielu innych osoacuteb Z definicji jest więc nieustannie podatne na wszechobecną przemoc Gdybym jednak miał wybrać jedno z dwojga to wolałbym się spalić wiodąc autentyczne życie pełne wspoacutełczucia niż powoli rdzewieć prowadząc życie pełne przemocy i pozbawione refleksji Nie ma powodoacutew żeby czegokolwiek żałować

Nie ma odwrotu

PHILIPP WOLLEN na temat aktywizmu

Page 22: Otwarte Klatki Biuletyn 1/2013

Poniższy artykuł pochodzi z bloga Striking at the Roots ktoacuterego twoacuterca

Mark Hawthorne od wielu lat zajmuje się aktywizmem na rzecz zwierząt

Nawet po dziesięciu latach to zdjęcie wciąż staje mi przed oczami Byłem wtedy jeszcze świeżo upieczonym wegani-nem starającym się znaleźć sposoacuteb na wcielenie mojej nowo odkrytej pasji w czyn

Otrzymałem maila od Humane Society International doty-czącego corocznej rzezi fok w Kanadzie Do wiadomości dołączono wstrząsające zdję-cie zakrwawionych ciał dzie-siątek świeżo oskoacuterowanych fok rozrzuconych bez ładu na lodzie Na dole zdjęcia widać fokę ktoacuterej udało się uniknąć rzezi Obserwuje tę przerażają-cą scenę Zastanawiałem się O czym myśli Czy szuka swo-jej matki Przyjacioacuteł Odpowie-

dzi na pytanie co tu się wyda-rzyło ndash i dlaczego

Kilka lat poacuteźniej gdy pisa-łem i moacutewiłem o wpływie dra-stycznych obrazoacutew na wypale-nie aktywistoacutew i aktywistek to właśnie to zdjęcie stawało mi przed oczami i nie pozwala-ło zasnąć

To nie jest tak że tego typu obrazy nie powinny być wyko-rzystywane przez aktywistoacutew i aktywistki praw zwierząt ndash wręcz przeciwnie Zdjęcia i na-

22 otwarteklatkipl

DRASTYCZNE CZY SŁODKIE

wpływ materiałoacutew graficznych na działanie aktywistoacutew i aktywistek praw zwierząt

tłum Paweł Brzeziński

23 otwarteklatkipl

grania z ferm przemysłowych ubojni polowań laboratorioacutew wiwisekcyjnych ferm futrzar-skich i innych tego rodzaju miejsc ilustrują przemocowy stosunek społeczeństwa do zwierząt Są ważnym świa-dectwem naszej niechlubnej historii Lecz ruch praw zwie-rząt się rozwija ndash podobnie jak technologia i media społeczne ndash a wraz z rozwojem pojawia się dyskusja jak w możliwie najlepszy sposoacuteb kształtować przekaz do społeczeństwa W tej dyskusji ważnym zagad-nieniem jest wykorzystywanie potencjalnie odpychających obrazoacutew Kiedy i w jaki sposoacuteb powinniśmy wykorzystywać drastyczne zdjęcia i nagrania proacutebując wpłynąć na zachowa-nia konsumenckie

Udowodniono że stoso-wanie strategii odstraszania w kampaniach antynikotynowych ndash na przykład umieszczanie na opakowaniach papiero-soacutew zdjęć chorych płuc ndash jest skuteczniejsze w odwodzeniu ludzi od palenia niż jakiekolwiek ostrzeżenie Ministra Zdrowia

Zdjęcia a filmy

W październiku 2012 r opu-blikowano wyniki dwoacutech badań dotyczących wykorzystywania zdjęć i nagrań w kampaniach informacyjnych Podczas jed-nego z nich przeprowadzonego dzięki finansowemu wsparciu organizacji FARM (Farm Animal Rights Movement) badanym osobom pokazywano trzy roacuteżne zdjęcia jedno o niskim stopniu drastyczności (martwa świnia na brudnej podłodze ubojni) jedno o średnim po-ziomie drastyczności (martwa świnia na zakrwawionej pod-łodze ubojni) i jedno o wyso-

kim poziomie drastyczności (martwa świnia z poderżniętym gardłem na zakrwawionej pod-łodze ubojni) Następnie zmie-rzono oddziaływanie każdego zdjęcia i jego wpływ na stosu-nek osoacuteb badanych do praw zwierząt według bdquoskali praw zwierząt Wuenschardquo wysoki wynik wskazuje na pozytywny a niski na negatywny stosunek do praw zwierząt Na blogu FARM wyjaśniono bdquonajbardziej skuteczne okazało się zdjęcie o niskim poziomie drastyczno-ści to o średnim poziomie było mniej skuteczne o wysokim poziomie zaś najmniej choć statystycznie nie miało to żad-nego znaczenia Oznacza to że chociaż zdjęcia te w roacuteżnym stopniu wpływały na postrze-ganie praw zwierząt istnieje 15 prawdopodobieństwo że udałoby osiągnąć się taki sam wynik nawet wtedy jeśli wpływ zdjęć byłby zerowyrdquo

Drugie badanie zostało przeprowadzone przez Huma-ne Research Council (HRC) na zlecenie VegFund W ramach tego badania proszono osoby w wieku od 15 do 23 lat by obejrzały informacyjny materiał filmowy i wypełniły kwestiona-riusz Zgodnie z popularnym modelem paid-per-view każdy uczestnik i uczestniczka otrzy-mała jednego dolara za obej-rzenie każdego z poniższych filmoacutew

Farm to Fridge(autorstwa Mercy For Animals) drastyczny film skupiający się na aspekcie etycznymwzbudzaniu wspoacutełczucia w ktoacuterym wykorzystano materiał filmowy zawierający sceny okrucieństwa wobec zwierząt na fermach przemysłowych Wykorzystany

materiał pochodzi przede wszystkim ze śledztw

Maxines Dash for Freedom (autorstwa Farm Sanctuary) film skupiający się na aspekcie etycznymwzbudzaniu wspoacutełczucia opowiadający historię krowy ktoacutera uciekła przed ubojem i została uratowana A Life Connected (autorstwa Nonviolence United) film skupiający się na przekonaniu konsumentoacutew do zastanowienia się nad wpływem ferm przemysłowych na zwierzęta środowisko naturalne i zdrowie ludzi Geico Couple (autorstwa Physicians Commitee for Responsible Medicine) film skupiający się na aspekcie zdrowotnym opowiadający historię pary ktoacutera przeszła na weganizm i z powodzeniem zrzuciła kilka kilogramoacutew

Po obejrzeniu każdego z filmoacutew przedstawiono oso-bom uczestniczącym w ba-daniu listę pytań na temat tego czego się dowiedziały czy chciałyby uzyskać wię-cej informacji na temat diety wegetariańskiej i wegańskiej jak kształtuje się ich obecne spożycie mięsa nabiału i jajek jak roacutewnież czy rozważają ograniczenie spożycia produk-toacutew pochodzenia zwierzęcego W przeciwieństwie do badania przeprowadzonego z finan-sową pomocą FARM badanie HRC wykazało że na uczestni-koacutew i uczestniczki najmocniej oddziaływały drastyczne obra-zy Po obejrzeniu przerażająco

1

2

3

4

dosłownego Farm to Fridge 36 osoacuteb biorących udział w badaniu stwierdziło że rozważa ograniczenie spoży-cia produktoacutew odzwierzęcych ndash średnio o 7 więcej niż w przypadku pozostałych mniej drastycznych filmoacutew I to biorąc pod uwagę że średnio osoby te były w stanie obejrzeć jedynie 78 filmu Mercy For Animals

Poleje się krew

W oparciu o te wyniki łatwo dojść do wniosku że w przy-padku zdjęć skuteczniejsze są łagodniejsze obrazy natomiast drastyczne sceny lepiej spraw-dzają się w filmach Niestety nie jest to takie proste

bdquoUważam że metodologia badań FARM nie jest najlepsza jeśli chodzi o zadawane pyta-nia i wybrane obrazyrdquo moacutewi założyciel Mercy For Animals Nathan Runkle W trakcie bada-nia zmierzono między innymi stosunek do praw zwierząt nie zapytano jednak o to czy ob-razy wpłynęły na podejście do chowu i hodowli zwierząt lub czy skłoniły do zmiany przy-zwyczajeń ndash jak na przykład do przejścia na weganizm bdquoW badaniu HRC ten czynnik został ujętyrdquo moacutewi Nathan bdquoUwzględniono w nim zmianę zachowań badanych osoacuteb a przecież o to właśnie cho-

dzi aktywistom i aktywistkom praw zwierząt Trudno bę-dzie znaleźć kogokolwiek kto stwierdziłby że chce oglądać drastyczne obrazy ale już po obejrzeniu to właśnie te osoby częściej zmieniają swoje przy-zwyczajeniardquo Nathan stwier-dza że wykorzystywanie dra-stycznych obrazoacutew kojarzy mu się z wyborami prezydenckimi bdquoWyborcy twierdzą że są zmę-czeni i zniechęceni negatywny-mi spotami Mimo tego rok w rok politycy z nich korzysta-ją ndash bo są skutecznerdquo Choć Nathan przyznaje że obrazy wykorzystane w pierwszym ba-daniu są poruszające uważa że niekoniecznie przedstawiają one okrucieństwo bdquoNa wszyst-kich trzech zdjęciach zwierzę jest już martwerdquo stwierdza bdquoMoim zdaniem nie obrazują one drastycznego okrucień-stwa dlatego że zwierzę na nich jest już martwe i niezdolne do odczuwania boacutelu Tak więc można by dyskutować czy to co w tym badaniu zostało uznane za bdquodrastycznerdquo rzeczy-wiście takie jestrdquo Bez względu na wszelkie badania aktywiści i aktywistki praw zwierząt zga-dzają się że drastyczne obra-zy są skuteczne bdquoNajchętniej wykorzystuję drastyczne filmy podczas akcji informacyjnych przeprowadzanych w systemie paid-per-view (osoba otrzymuje małą kwotę pieniężną za obejrzenie filmu) lub w szkołach ndash o ile oczywi-ście uda się namoacutewić nauczy-cielakę do pokazania Farm to Fridgrdquo moacutewi Chris Van Breen Wpływ jaki wyświetlany film miał na widownię ocenia między innymi po poacuteźniejszych komentarzach bdquoLudzie skar-żyli się że powinienem był ich ostrzec i że nigdy nie będą już

w stanie zjeść mięsa Że gdy-by wiedzieli co to za film to na pewno by go nie obejrzelirdquo Podobne komentarze słyszał podczas rozdawania ulotek z drastycznymi zdjęciami Jedna z osoacuteb powiedziała mu bdquoNie powinieneś rozdawać tych ulotek Dostałam tę ulotkę w zeszłym tygodniu i od tego czasu nie tknęłam mięsa Na jego widok zrobiło mi się niedo-brzerdquo Hm jak dla mnie wyglą-da to na strategię prowadzącą do celu

bdquoByłam wegetarianką przez wiele lat ale dopiero gdy zoba-czyłam nagrania z ferm prze-mysłowych zdecydowałam się przejść na weganizmrdquo moacutewi Jasmin Singer wspoacutełzałoży-cielka (wraz z Marian Sullivan) organizacji Our Hen House bdquoTak więc jak najbardziej uwa-żam że w wielu wypadkach drastyczne obrazy mogą być skuteczne Jednak paradoksal-nie nie wydaje mi się by za-wsze taka forma trafiała do ludzirdquo

Gdzieś pośrodku

bdquoStaram się być gdzieś pomiędzyrdquo pisze Doris Lin na swojej stronie o prawach zwie-rząt w portalu Aboutcom

Myślę że najbardziej drastycznym zdjęciem jakie dotychczas opublikowałam było to ćwiartowanego w Japonii wieloryba Sądzę że za pomocą drastycznych zdjęć można przekazać coś czego nie da się ująć

24 otwarteklatkipl

w słowa ale korzystając z nich byłabym ostrożna Wieloryb jest słabo oświetlony a zdjęcie zostało zrobione z pewnej odległości co odejmuje mu drastyczności

Z sondy umieszczonej na jej stronie wynika że czytelnicy i czytelniczki zgadzają się na wykorzystywanie przez ruch prozwierzęcy drastycznych ob-razoacutew ndash o ile będą one wyko-rzystywane z głową

bdquoSądzę że zaroacutewno jed-ne jak i drugie są skutecznerdquo moacutewi Jo-Anne McArthur ktoacute-rej zdjęcia wykorzystywanych i uratowanych zwierząt potra-fią być zaroacutewno przerażające jak i piękne bdquoWszystko zależy od odbiorcy Jedna osoba po zobaczeniu drastycznych ob-razoacutew postanowi wprowadzić zmiany w swoim życiu druga po prostu odwroacuteci wzrok Roacuteż-ne obrazy trafiają do roacuteżnych osoacuteb w związku z tym potrze-

ba roacuteżnych taktyk by doprowa-dzić do zmian ndash tego uczy nas roacutewnież historia innych ruchoacutew społecznych Drastyczne ob-razy do jednych osoacuteb przema-wiają do innych nierdquo zauważa McArthur bdquoDlatego też powinny być wykorzystywane przez ruch prozwierzęcy tak samo jak mniej drastyczne obrazy i informacje opracowania na-ukowe sanktuaria dla zwierząt pisanie listoacutew demonstracje rozdawanie ulotekrdquo Poda-je przykład bdquoDo przejścia na weganizm skłoniły mnie trud-ne i drastyczne obrazy Tim Pachirat autor Every Twelve Seconds pracował przez sześć miesięcy w ubojni i nie zrezy-gnował z jedzenia mięsa Zde-cydował się na ten krok dopiero po spotkaniu jednej z uratowa-nych kroacutew w sanktuarium w Woodstockrdquo

Jasmin dostrzega tu pewną prawidłowość

Osobiście nie wydaje mi się by statystyczny jedzący mięso Kowalski

kliknął na drastyczny obraz by zobaczyć więcej ndash lecz wyniki tych badań pokazują że się mylę Chodzi o to że tak naprawdę wcale się nie mylę lecz autorzy i autorki badań także mają rację Bo pokazywanie zdjęć bdquomilusich mięciutkich kotkoacutewrdquo jak roacutewnież zdjęć tego rodzaju z ferm przemysłowych też jest skuteczne nieprawdaż Myślę że w tym wypadku najważniejsze jest przesłanie ktoacutere rzecz jasna powinno być jak najbardziej wyraziste i strategicznie dopasowane

Podobnego zdania jest roacutewnież Karin Davis założyciel-ka United Poultry Concerns bdquoObecnie Internet pełen jest obrazoacutew cierpienia zwierząt za ktoacutere winę ponosi człowiekrdquo moacutewi bdquoJednak jeśli tym obra-zom nie będzie towarzyszyło pełne pasji przesłanie ndash nieko-niecznie w tym samym miej-scu raczej w postaci posługi-wania się etycznym językiem i tworzenia etycznych kontek-stoacutew ndash wydaje mi się że więk-szość ludzi może stwierdzić że to okropne lecz nie dostrzec że roacutewnież oni są za to odpo-wiedzialni i mogą to zmienić Myślę też że obrazy cierpią-cych i poniewieranych zwierząt należy zestawiać z obrazami

25 otwarteklatkipl

tych samych zwierząt żyjących szczęśliwie ndash obrazoacutew ktoacutere nie tylko są ładne lecz roacutewnież pełne ekspresji budzą emocje i poruszająrdquo

Roacutewnież w tym punkcie Karen i Jasmin się zgadzają bdquoCzasamirdquo moacutewi Jasmin bdquoto właśnie obrazy szczęśliwych zwierząt bardziej przemawia-ją do ludzi jako że ndash tak było w moim przypadku ndash osoba je oglądająca stwierdza JAK MOGĄ IM TO ZABIERAĆ Dla mnie najbardziej przejmujący jest na przykład widok kurcza-koacutew z sanktuarium VINE w stanie Vermont ktoacutere nawet podczas najsroższej zimy wolą spać na drzewachrdquo (Przyro-da stoi w rażącej opozycji do brudu ferm przemysłowych na ktoacuterych rocznie miliardy kur-czakoacutew i kur są chowane i więzione dla ich ciał i jajek)

Oproacutecz pokazywania cier-pienia zwierząt szczegoacutelnie

istotne jest przedstawianie ich jako jednostek przeciwstawia-nie się koncepcji zwierząt jako towaru moacutewi lauren Ornelas założycielka Food Empower-ment Project bdquoJeśli będziemy pokazywać tylko ich cierpienie nie pokażemy że mogą one wieść też normalne życie Weź-my na przykład kość słoniową Jeśli będziesz pokazywać jedy-nie martwe słonie z odpiłowa-nymi kłami to i tak przemoacutewi to do ludzi bo chyba każdya widziała obraz słonia stąpają-cego po sawannie Większość ludzi jest w stanie znacznie lepiej wyobrazić sobie słonia w jego środowisku natural-nym niż na przykład kurczakardquo lauren ktoacutera roacutewnież niejedno-krotnie korzystała z porusza-jących materiałoacutew ze śledztw uważa że drastyczne obrazy odgrywają istotną rolę w po-kazywaniu ludziom w jakich warunkach chowane są tzw

zwierzęta gospodarskie bdquoNie-mniej jednak czasami obawiam się że skupianie się na scenach szczegoacutelnie okrutnych ndash nawet jeśli wiemy że to codzienność ndash może bardziej zaszkodzić niż pomoacutecrdquo

Jej zdaniem lepiej jest położyć nacisk na przedstawia-nie obrazoacutew niezaprzeczalnie okrutnych takich jak na przy-kład przetrzymywanie zwierząt w niewoli lub okaleczanie ich (przypalanie dzioboacutew obcina-nie ogonoacutew i rogoacutew)

Wciąż czekamy na ostatnie słowo na temat wykorzystywa-nia obrazoacutew choć przypusz-czalnie nigdy ono nie padnie Możemy liczyć na dalsze dys-kusje i badania ktoacutere pozwolą ruchowi udoskonalić swoje metody i przekaz Jednak na chwilę obecną przygnębiające obrazy przede wszystkim ze śledztw zdają się brać goacuterę Nathan dodaje

Tak jak moacutewiłem wcześniej żaden konsument czy konsumentka nie powie ci że chce oglądać drastyczne obrazy Jednak niezaprzeczalnym faktem jest to że skutecznie przyczyniają się one do zmiany postaw i zachowań Drastyczne obrazy obok ktoacuterych ciężko przejść obojętnie i ktoacuterych nie da się zapomnieć stwarzają emocjonalną więź z tematem i dają początek dyskusjom na temat etyki A to właśnie te rzeczy wpływają na decyzje konsumenckie

27 otwarteklatkipl

Byłeś jednym z akty-wistoacutew ktoacuterzy w akcie solidarności wypalili sobie na ciele numer 269 Skąd pomysł na taką akcjęPomysł zrodził się wiele

lat temu w głowie Saszy On mieszka w Tel-Awiwie jeszcze jako dziecko przenioacutesł się tam z Mołdawii W temacie praw zwierząt Sasza działa już od 15 lat (może troszkę mniej) Taką

akcję wymyślił już bardzo daw-no temu ale na początku sam pomyślał że taki pomysł to jednak za dużo Kilka lat poacuteźniej opowiedział o swoim pomyśle innym izraelskim aktywistom

Wywiad z OLEGIEM OZEROWEM jednym z uczestnikoacutew akcji wypalania liczby 269

2 października 2012 w Światowym Dniu Zwierząt Hodowlanych na Placu Rabina Yitskhaka w Tel-Awiwie aktywiści ruchu

praw zwierząt przeprowadzili akcję solidarno-ściową mająca na celu ukazać głęboką empa-tię w stosunku do zwierząt zniewalanych i wykorzystywanych przez gatunek ludzki

Troacutejka aktywistoacutew w tym jeden ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji wypaliła sobie na skoacuterze numer bdquo269 Znakowanie poprzez wypalanie piętna rozgrzanym metalem jest po-wszechną praktyką stosowaną wobec niewin-nych zwierząt będących ofiarami eksploatacji dokonywanej przez ludzi na całym świecie Ta demonstracja miała za zadanie skierować naszą empatię w stronę obecnie najbardziej uciskanej grupy żywych istot ktoacutere mogą

odczuwać boacutel i cierpienie ndash w stronę zwierząt hodowlanych

A dlaczego właśnie bdquo269 bdquo269 to sym-boliczny ale naprawdę istniejący cielak ktoacutery urodził się na izraelskiej fermie mlecznej Jego życie zostanie zakończone w chwilę po tym gdy się zaczęło Poprzez wypalenie sobie tego numeru na własnych ciałach aktywiści poka-zali swoją solidarność z ofiarami ferm przemy-słowych i zapewnili wieczną pamięć sprawie o ktoacuterą walczą

Aktywistą ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji był Oleg Ozerow wieloletni działacz na rzecz praw zwierząt ktoacutery w poniższym wywiadzie opowiada o samej akcji reakcjach ludzi grani-cach poświęcenia oraz wielu innych ciekawych i ważnych kwestiach

pytania Olga Plesińska tłumaczenie i redakcja Marlena Kropidłowska

ale ich reakcja była na tyle negatywna że znoacutew odłożył go na kiedy indziej Ostatecznie rok poacuteźniej Sasza jeszcze raz przedstawił zarys akcji tym ra-zem wąskiemu kręgowi znajo-mych-aktywistoacutew i tym razem spotkał się ze wsparciem i entuzjazmem

Jak to się stało że znala-złeś się w Tel-AviviePonad 2 lata temu pozna-

łem izraelskiego aktywistę Przez cały ten czas utrzymy-waliśmy kontakt od czasu do czasu wymienialiśmy wia-domości na Facebooku czy rozmawialiśmy na Skypie Dodatkowo wraz z innymi ak-tywistami w Rosji wspieraliśmy izraelską kampanię przeciwko cieszącej się bardzo złą sławą fermie Mazor gdzie hodowano małpy ktoacutere potem wysyłano do laboratorioacutew żeby przepro-wadzać na nich badania

I kiedy Sasza przedstawił swoacutej pomysł znajomym wynik-nęła taka sytuacja że ze wzglę-doacutew bezpieczeństwa (w Izraelu łatwo można zniszczyć swoją karierę zawodową biorąc udział w podobnych wydarzeniach) w danym momencie poza Sa-szą w akcji moacutegł wziąć udział tylko jeszcze jeden człowiek Ten człowiek też kiedyś przyje-chał ze swoją rodziną z Rosji Przy okazji ciekawostką jest że pomimo tego że akcja była izraelska to jej uczestnikami byli ludzi mający w mniejszym lub w większym stopniu korze-nie w Związku Radzieckim

Znoacutew odbiegam od tematu Okazało się że w Izraelu nie da się znaleźć trzech osoacuteb do przeprowadzenia takiej akcji a minimalna liczba uczest-nikoacutew to właśnie troje - tak zdecydowali aktywiści bo

mniej uczestnikoacutew wyglądało-by naprawdę niezbyt dobrze Więc ten aktywista ktoacuterego poznałem dwa lata temu zapy-tał mnie czy chciałbym wziąć udział w takiej akcji

Czy od razu się zgodziłeśPrzyznaję że chwilę się

zastanawiałem Po prostu żeby pod wpływem impulsu nie na-pisać bdquoTak tak tylko pozwolić informacji powoli przeniknąć do moacutezgu Przez ten moment nie zastanawiałem się nawet zbyt dużo nad tym co robić a bardziej nad tym że ruch nie jest w stanie znaleźć w całym kraju nawet troacutejki do udziału w takiej akcji że tak nie może być W stosunku do siebie gdybym odmoacutewił odebrałbym to jako osobisty wstyd akty-wisty Przecież to też wymaga pewnego rodzaju poświęcenia ndash przyznać się że u ciebie w kraju do tego w takim w ktoacute-rym jest wielu wegan brakuje jednego () człowieka do prze-prowadzenia w pełni legalnej akcji Coacuteż przynajmniej wtedy tak myślałem że to w pełni legalna akcja Dopiero kilka dni przed dowiedziałem się że

zgodnie z izraelskim prawem nie wolno wykonywać celo-wych oparzeń na skoacuterze nawet w specjalnych salonach a co dopiero w przestrzeni publicznej

Co na to Twoi bliscy Na początku powiedzia-

łem o tym tylko kilku osobom ponieważ izraelscy aktywiści poprosili żeby informację prze-kazywać tylko tym rosyjskim aktywistom ktoacuterym w 100 ufam i ktoacuterzy mogą być gotowi przyjechać do Izraela i zrobić to samo Takich nie udało się zna-leźć z roacuteżnych względoacutew (ko-muś nie dali wolnego w pracy u kogoś nie było paszportu żona nie pozwoliła itd) Krew-nym nic nie moacutewiłem Jednak kiedy dowiedzieli się o akcji i obejrzeli wideo to zaczęło się Wszyscy dzwonili sto razy i analizowali co ze mną nie tak W rezultacie analiz powstały dwie głoacutewne wersji tego co się stało i tak albo 1) zwariowałem albo 2) musi chodzić o jakieś narkotyki

Jak Izraelki i Izraelczycy odebrali tą akcję Moacute-

28 otwarteklatkipl

wienie w Izraelu o holo-kauście to coś naprawdę mocnegoW tym temacie mogę opo-

wiedzieć dość interesującą hi-storię Jeden z naszych bdquowypa-laczy także aktywista z długim stażem kiedyś brał udział w pewnej akcji w Tel-Awiwie Podczas tamtej akcji stał z plakatem ktoacutery roacutewnież przy-roacutewnywał sytuację zwierząt do Holokaustu Podszedł do niego turysta i zaczął się oburzać na takie poroacutewnanie moacutewić że jest to niewłaściwe Wtedy aktywista odpowiedział Ty turysta będziesz moacutewił mnie Żydowi i obywatelowi Izraela ktoacutery ma w rodzinie ocalałych z Holokaustu co jest właściwe a co niewłaściwe

Głośno było o Was w mediachMedia głoacutewnego nurtu

w ogoacutele nie wykazały zainte-resowania akcją Inną kwe-stią jest to że akcja wywołała niebywałe poruszenie wśroacuted wegan i obrońcoacutew praw zwie-rząt Na chwilę obecną kam-panię 269 wspiera 20 krajoacutew Niedawno w Chorwacji miała miejsce akcja tatuowania liczby 269 a w Argentynie zrobiono w zasadzie dokładnie to samo co w Tel-Awiwie Myślę że to przełom zwłaszcza biorąc pod uwagę to że obecnie kampania ma na celu stworzenie między-narodowego symbolu protestu i oporu ale nie działającego w ukryciu tak jak ALF Działania mają być legalne i jawne ale roacutewnie bezkompromisowe

Na dzień dzisiejszy symboliczny tatuaż z liczbą 269 wykonało już ponad sto osoacuteb

a to przecież dopiero początek

W akcji wzięli udział sami faceci - to przypadek Nie było chętnych kobiet Czy może to była akcja dla bdquotwardzielirdquoNa jednym ze zdjęć na stro-

nie kampanii możesz zobaczyć dziewczynę ktoacutera naśladując nas wyraziła swoacutej sprzeciw Ona nawiasem moacutewiąc była prawdziwą bohaterką Skręciła z drutu kolczastego ten symbo-liczny numer rozżarzyła każdą cyfrę i przyłożyła ten rozgrzany drut do ręki i przycisnęła twar-dym przedmiotem I tak trzy razy Mało kto zdobyłby się na coś takiego Ja na przykład nie dałbym rady zrobić tego stopniowo Oczywiście wszy-scy bardzo chcieli żeby w akcji wzięła udział dziewczyna tak żeby całość nie wydawała się zbytnio hardcoreowa Nie-stety na tamtą chwilę żadnej nie udało się znaleźć [W stale trwających akcjach solidarno-ściowych tatuowaniawypa-lania sobie bdquo269 bierze udział wiele kobiet - OK]

Ci ktoacuterzy wypalali nu-mer na waszych ciałach nie bali się was skrzyw-dzić Trudno było znaleźć chętnych Jak układają się wasze stosunki już po wszystkim Wszyscy oni to obrońcy

praw zwierząt z długim sta-żem Aby im nie zaszkodzić nie będę się o nich rozpisywał powiem tylko że znalezienie ich w gronie wolontariuszy nie było trudne Oczywiście bali się że mogą nam zrobić większą krzywdę niż planowaliśmy i bardzo chcieli żeby wszystko poszło w miarę gładko

W związku z tym ćwiczyliśmy przebieg akcji na dachu domu gdzie zebraliśmy wszystkie niezbędne narzędzia Każdego wieczoru przez cztery kolejne dni Po kilka razy od początku do końca Następnie przy po-mocy lin spuściliśmy z dachu wszystkie sprzęty Po-tem sami zjechaliśmy z dachu i zaczęliśmy przymocowywać wszystko do dachu samocho-du Trzeba było widzieć miny przechodnioacutew w tamtym mo-mencie Wszystko to działo się w miejscu gdzie mieszkają głoacutewnie Erytrejczycy i Sudań-czycy czyli ludzie względnie dalecy od takich kwestii I nagle widzą zagrodę z drutu kolcza-stego załadowywaną na dach samochodu i trzech ludzi ktoacute-rzy mają w uszach przywieszki z numerem 269 takie jak u kroacutew i jeden z tych ludzi (ja) jeszcze trzyma czarne spoden-ki dwoma palcami żeby nie ubrudzić się świeżą farbą ktoacuterą trzeba była zamazać firmowe znaczki

Nasze relacje ze wszystkimi osobami ktoacutere wzięły udział w akcji stały się oczywiście bliższe Ale nie na poziomie częstszej komunikacji ndash po prostu czuję że gdzieś tam da-leko są ludzie z ktoacuterymi prze-żyłem bardzo ważne dla mnie dni uczucia ktoacutere są z tym związane trudno opisać można powiedzieć że jest to uczucie wypełniającego ciepła Już na zawsze będę związany z tymi ludźmi niewidzialnymi więzami I nie tylko z nimi W pierwszej kolejności ze zwierzętami

Wypuściliście naprawdę mocny i kontrowersyjny materiał Ale czy samo-okaleczanie się jest bdquowe-gańskierdquo W sensie sza-

29 otwarteklatkipl

nujemy innych staramy się działać na ich rzecz pomagać Po to by to ro-bić wielu z nas dba o dobrą kondycję zaroacutewno fizyczną jak i intelektualną Szanu-jemy ciała zwierząt ich nietykalność Nietykalność i autonomię innych ludzi A wy ranicie swoje ciała Rozumiem intencjęhellip Ale czy tędy drogaJa uważam że tak Akcja

nie jest jeszcze wystarczają-co ekstremalna skoro sprawa dotyczy mordowania ponad 150 miliardoacutew istnień rocznie Ja moacutegłbym zedrzeć z siebie skoacuterę gdybym miał pewność że takie coś pozwoli zatrzymać to szaleństwo Niestety tak by się nie stało Właśnie teraz w pełni to rozumiemy Jak powiedział Sasza bdquoWięcej nie można było zrobić Ludzie w większości nawet zbytnio się nie przerazili odkryciem praw-dy Chociaż kilkoma osobami jedzącymi mięso nawet tu w Rosji ta akcja wstrząsnę-ła Na zasadzie szoku - w ten dzień w ktoacutery obejrzeli wideo nie mogli zjeść mięsa na obiad Nie wiem na ile można ocenić takie zwycięstwo Ale podkreślę jeszcze raz to dopiero początek

Co się tyczy weganizmu i cielesności - weganizm często jest sprowadzany do jedzenia Pokazaliście dość spektakularnie że jest to o wiele więcej Że weganizm jest aktem solidarności Roacutewnież cielesnej Jakkolwiek patetycznie to nie brzmi ndash połączyliście się ze zwie-rzętami w części ich boacutelu Jak czujesz siebie po tym doświadczeniu Bliższy

zwierzętom Bardziej zaangażowany Nie uwierzysz ale takie

samo pytanie zadałem Laza-rosowi Gorelikowi ojcu Zohara trzeciemu aktywiście ktoacutery zro-bił sobie znamię A Lazaros zrobił sobie tatuaż w ramach izraelskiej akcji

Zadałem to pytanie bo sam poczułem że stałem się bliższy zwierzętom że moacutej los stał się bliższy ich losowi przecież my wszyscy jesteśmy bezimiennymi stworzeniami z numerami porządkowymi wypalonymi na naszych ciałach

I zwierzęta nie mogą liczyć na nikogo więcej niż na swoich braci obrońcoacutew praw zwierząt Oznacza to że oproacutecz bliskości poczułem jeszcze coś ważniej-szego pewnego rodzaju po-trzebę wzięcia jeszcze większej odpowiedzialności za swoje działania i aktywizm Zrozu-miałem ze muszę robić więcej i wahać się mniej Zrozumia-łem ze strach i wątpliwości nie pomogą kiedy toczy się taka poważna i istotna walka

Tu bym chciała wroacutecić do boacutelu czy warto było go doświadczyć Czym ten boacutel jest dla Ciebie Jaki jest dla Ciebie jego sym-boliczny głębszy wymiarWszystko co robiłem dla

zwierząt uważam za warte doświadczenia Absolutnie wszystko Teraz w Rosji zaczy-na się prawdziwa wojna z mordercami psoacutew ktoacuterych

30 otwarteklatkipl

jest kilkuset w całym kraju A aktywistoacutew ktoacuterzy są gotowi realnie działać w tym temacie (także legalnymi metodami) można policzyć na palcach Właśnie dzisiaj ogłoszono że hycle donoszą na policję na obrońcoacutew praw zwierząt w tym na mnie Czym by się to nie skończyło to jestem pewien że warto to robić

Nie pamiętam o boacutelu ale każdego dnia patrzę na znamię i ono przypomina mi dzień za dniem ze moje osobiste i domowe życie to niepotrzebna krzątanina Staram się na nią tracić coraz mniej i mniej cza-su Planuję zrezygnować z pracy w biurze tak by w pełni moacutec się poświęcić obronie praw zwierząt Jeśli to wszyst-ko brzmi zbyt patetycznie ndash wybaczcie I nie proacutebuję tu z siebie robić żadnego bohate-ra w żadnym wypadku Prze-ciwnie wydaje mi się że nie udało mi się osiągnąć przesad-nie dużo w ciągu tych moich

30 lat życia Oczywiście tak jak wspominałem wcześniej symboliczne znaczenie bdquo269rdquo jest bardzo duże Jeśli kampa-nia będzie rozwijać się w takim tempie to w ciągu powiedzmy 5 lat bdquo269rdquo stanie się szeroko rozpoznawalnym symbolem sprzeciwu wobec zagłady zwierząt lub ich holokaustu jak powiedzieliby moi izraelscy przyjaciele Ludzie będą wi-dzieć te cyfry i będą wiedzieć ze człowiek ktoacutery je nosi ndash nie-ważne czy na koszulce czy jako tatuaż czy znamię jest radykalnie nastawiony przeciw-ko temu co się dzieje

Na koniec ndash warto było to zrobićNiedawno rozmawialiśmy

z Saszą na ten temat Roz-mawialiśmy w kontekście zachęcenia ludzi w Rosji do akcji tatuowania się 18 grudnia Moacutewiłem że istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo ze nie znajdziemy w Rosji ludzi

ktoacuterzy będą chcieli zrobić coś takiego i zapytałem Saszę czy może ja powinienem dodatko-wo zrobić jeszcze tatuaż żeby w ten sposoacuteb i Rosja wsparła dalej akcję I Sasza odpowie-dział bdquoOleg wiesz że jeśli to by zależało od nas to dawno już byśmy pokryli swoje ciała piętnami i tatuażami od głowy do piętrdquo Ale nam są niezbędni nowi ludzie w kampanii Innymi słowy powtarzanie akcji nie ma większego sensu Żeby roz-winąć kampanię konieczne są nowe radykalne działania i ja z przyjemnością wezmę w nich udział Przy okazji mogę wspomnieć że w ramach mię-dzynarodowej tatu-akcji tatuaż 269 wykonało 4 Rosjan i 2 Białorusinoacutew

To znaczy że sytuacja nie jest beznadziejna i z pewnością uda nam się zwyciężyć Musimy zwyciężyć

31 otwarteklatkipl

Kiedy jest mi źle myślę o tym jak źle jest bezsilnym bezbronnym zwierzętom w tych potwornych gułagach rozpaczy To nadaje perspektywę mojemu boacutelowi Pamiętam roacutewnież o tym że ja znalazłem się tu z wyboru Zwierzęta nie

Zachęcam aktywistoacutew aby dbali o swoje zdrowie Trzymajcie się blisko swoich rodzin i ludzi ktoacuterych kochacie Bądźcie dla siebie dobrzy Miejcie poczucie humoru Ostatnio trochę medytowałem i bardzo mi to pomogło Polecam roacutewnież by pić duże ilości wody regularne ćwiczyć uprawiać chociaż jeden sport słuchać muzyki dużo czytać i choć raz dziennie wybuchnąć radosnym śmiechem

Stres pojawi się na pewno Życie aktywistoacutew jest bardziej intensywne wrażliwe i czujne niż życie wielu innych osoacuteb Z definicji jest więc nieustannie podatne na wszechobecną przemoc Gdybym jednak miał wybrać jedno z dwojga to wolałbym się spalić wiodąc autentyczne życie pełne wspoacutełczucia niż powoli rdzewieć prowadząc życie pełne przemocy i pozbawione refleksji Nie ma powodoacutew żeby czegokolwiek żałować

Nie ma odwrotu

PHILIPP WOLLEN na temat aktywizmu

Page 23: Otwarte Klatki Biuletyn 1/2013

23 otwarteklatkipl

grania z ferm przemysłowych ubojni polowań laboratorioacutew wiwisekcyjnych ferm futrzar-skich i innych tego rodzaju miejsc ilustrują przemocowy stosunek społeczeństwa do zwierząt Są ważnym świa-dectwem naszej niechlubnej historii Lecz ruch praw zwie-rząt się rozwija ndash podobnie jak technologia i media społeczne ndash a wraz z rozwojem pojawia się dyskusja jak w możliwie najlepszy sposoacuteb kształtować przekaz do społeczeństwa W tej dyskusji ważnym zagad-nieniem jest wykorzystywanie potencjalnie odpychających obrazoacutew Kiedy i w jaki sposoacuteb powinniśmy wykorzystywać drastyczne zdjęcia i nagrania proacutebując wpłynąć na zachowa-nia konsumenckie

Udowodniono że stoso-wanie strategii odstraszania w kampaniach antynikotynowych ndash na przykład umieszczanie na opakowaniach papiero-soacutew zdjęć chorych płuc ndash jest skuteczniejsze w odwodzeniu ludzi od palenia niż jakiekolwiek ostrzeżenie Ministra Zdrowia

Zdjęcia a filmy

W październiku 2012 r opu-blikowano wyniki dwoacutech badań dotyczących wykorzystywania zdjęć i nagrań w kampaniach informacyjnych Podczas jed-nego z nich przeprowadzonego dzięki finansowemu wsparciu organizacji FARM (Farm Animal Rights Movement) badanym osobom pokazywano trzy roacuteżne zdjęcia jedno o niskim stopniu drastyczności (martwa świnia na brudnej podłodze ubojni) jedno o średnim po-ziomie drastyczności (martwa świnia na zakrwawionej pod-łodze ubojni) i jedno o wyso-

kim poziomie drastyczności (martwa świnia z poderżniętym gardłem na zakrwawionej pod-łodze ubojni) Następnie zmie-rzono oddziaływanie każdego zdjęcia i jego wpływ na stosu-nek osoacuteb badanych do praw zwierząt według bdquoskali praw zwierząt Wuenschardquo wysoki wynik wskazuje na pozytywny a niski na negatywny stosunek do praw zwierząt Na blogu FARM wyjaśniono bdquonajbardziej skuteczne okazało się zdjęcie o niskim poziomie drastyczno-ści to o średnim poziomie było mniej skuteczne o wysokim poziomie zaś najmniej choć statystycznie nie miało to żad-nego znaczenia Oznacza to że chociaż zdjęcia te w roacuteżnym stopniu wpływały na postrze-ganie praw zwierząt istnieje 15 prawdopodobieństwo że udałoby osiągnąć się taki sam wynik nawet wtedy jeśli wpływ zdjęć byłby zerowyrdquo

Drugie badanie zostało przeprowadzone przez Huma-ne Research Council (HRC) na zlecenie VegFund W ramach tego badania proszono osoby w wieku od 15 do 23 lat by obejrzały informacyjny materiał filmowy i wypełniły kwestiona-riusz Zgodnie z popularnym modelem paid-per-view każdy uczestnik i uczestniczka otrzy-mała jednego dolara za obej-rzenie każdego z poniższych filmoacutew

Farm to Fridge(autorstwa Mercy For Animals) drastyczny film skupiający się na aspekcie etycznymwzbudzaniu wspoacutełczucia w ktoacuterym wykorzystano materiał filmowy zawierający sceny okrucieństwa wobec zwierząt na fermach przemysłowych Wykorzystany

materiał pochodzi przede wszystkim ze śledztw

Maxines Dash for Freedom (autorstwa Farm Sanctuary) film skupiający się na aspekcie etycznymwzbudzaniu wspoacutełczucia opowiadający historię krowy ktoacutera uciekła przed ubojem i została uratowana A Life Connected (autorstwa Nonviolence United) film skupiający się na przekonaniu konsumentoacutew do zastanowienia się nad wpływem ferm przemysłowych na zwierzęta środowisko naturalne i zdrowie ludzi Geico Couple (autorstwa Physicians Commitee for Responsible Medicine) film skupiający się na aspekcie zdrowotnym opowiadający historię pary ktoacutera przeszła na weganizm i z powodzeniem zrzuciła kilka kilogramoacutew

Po obejrzeniu każdego z filmoacutew przedstawiono oso-bom uczestniczącym w ba-daniu listę pytań na temat tego czego się dowiedziały czy chciałyby uzyskać wię-cej informacji na temat diety wegetariańskiej i wegańskiej jak kształtuje się ich obecne spożycie mięsa nabiału i jajek jak roacutewnież czy rozważają ograniczenie spożycia produk-toacutew pochodzenia zwierzęcego W przeciwieństwie do badania przeprowadzonego z finan-sową pomocą FARM badanie HRC wykazało że na uczestni-koacutew i uczestniczki najmocniej oddziaływały drastyczne obra-zy Po obejrzeniu przerażająco

1

2

3

4

dosłownego Farm to Fridge 36 osoacuteb biorących udział w badaniu stwierdziło że rozważa ograniczenie spoży-cia produktoacutew odzwierzęcych ndash średnio o 7 więcej niż w przypadku pozostałych mniej drastycznych filmoacutew I to biorąc pod uwagę że średnio osoby te były w stanie obejrzeć jedynie 78 filmu Mercy For Animals

Poleje się krew

W oparciu o te wyniki łatwo dojść do wniosku że w przy-padku zdjęć skuteczniejsze są łagodniejsze obrazy natomiast drastyczne sceny lepiej spraw-dzają się w filmach Niestety nie jest to takie proste

bdquoUważam że metodologia badań FARM nie jest najlepsza jeśli chodzi o zadawane pyta-nia i wybrane obrazyrdquo moacutewi założyciel Mercy For Animals Nathan Runkle W trakcie bada-nia zmierzono między innymi stosunek do praw zwierząt nie zapytano jednak o to czy ob-razy wpłynęły na podejście do chowu i hodowli zwierząt lub czy skłoniły do zmiany przy-zwyczajeń ndash jak na przykład do przejścia na weganizm bdquoW badaniu HRC ten czynnik został ujętyrdquo moacutewi Nathan bdquoUwzględniono w nim zmianę zachowań badanych osoacuteb a przecież o to właśnie cho-

dzi aktywistom i aktywistkom praw zwierząt Trudno bę-dzie znaleźć kogokolwiek kto stwierdziłby że chce oglądać drastyczne obrazy ale już po obejrzeniu to właśnie te osoby częściej zmieniają swoje przy-zwyczajeniardquo Nathan stwier-dza że wykorzystywanie dra-stycznych obrazoacutew kojarzy mu się z wyborami prezydenckimi bdquoWyborcy twierdzą że są zmę-czeni i zniechęceni negatywny-mi spotami Mimo tego rok w rok politycy z nich korzysta-ją ndash bo są skutecznerdquo Choć Nathan przyznaje że obrazy wykorzystane w pierwszym ba-daniu są poruszające uważa że niekoniecznie przedstawiają one okrucieństwo bdquoNa wszyst-kich trzech zdjęciach zwierzę jest już martwerdquo stwierdza bdquoMoim zdaniem nie obrazują one drastycznego okrucień-stwa dlatego że zwierzę na nich jest już martwe i niezdolne do odczuwania boacutelu Tak więc można by dyskutować czy to co w tym badaniu zostało uznane za bdquodrastycznerdquo rzeczy-wiście takie jestrdquo Bez względu na wszelkie badania aktywiści i aktywistki praw zwierząt zga-dzają się że drastyczne obra-zy są skuteczne bdquoNajchętniej wykorzystuję drastyczne filmy podczas akcji informacyjnych przeprowadzanych w systemie paid-per-view (osoba otrzymuje małą kwotę pieniężną za obejrzenie filmu) lub w szkołach ndash o ile oczywi-ście uda się namoacutewić nauczy-cielakę do pokazania Farm to Fridgrdquo moacutewi Chris Van Breen Wpływ jaki wyświetlany film miał na widownię ocenia między innymi po poacuteźniejszych komentarzach bdquoLudzie skar-żyli się że powinienem był ich ostrzec i że nigdy nie będą już

w stanie zjeść mięsa Że gdy-by wiedzieli co to za film to na pewno by go nie obejrzelirdquo Podobne komentarze słyszał podczas rozdawania ulotek z drastycznymi zdjęciami Jedna z osoacuteb powiedziała mu bdquoNie powinieneś rozdawać tych ulotek Dostałam tę ulotkę w zeszłym tygodniu i od tego czasu nie tknęłam mięsa Na jego widok zrobiło mi się niedo-brzerdquo Hm jak dla mnie wyglą-da to na strategię prowadzącą do celu

bdquoByłam wegetarianką przez wiele lat ale dopiero gdy zoba-czyłam nagrania z ferm prze-mysłowych zdecydowałam się przejść na weganizmrdquo moacutewi Jasmin Singer wspoacutełzałoży-cielka (wraz z Marian Sullivan) organizacji Our Hen House bdquoTak więc jak najbardziej uwa-żam że w wielu wypadkach drastyczne obrazy mogą być skuteczne Jednak paradoksal-nie nie wydaje mi się by za-wsze taka forma trafiała do ludzirdquo

Gdzieś pośrodku

bdquoStaram się być gdzieś pomiędzyrdquo pisze Doris Lin na swojej stronie o prawach zwie-rząt w portalu Aboutcom

Myślę że najbardziej drastycznym zdjęciem jakie dotychczas opublikowałam było to ćwiartowanego w Japonii wieloryba Sądzę że za pomocą drastycznych zdjęć można przekazać coś czego nie da się ująć

24 otwarteklatkipl

w słowa ale korzystając z nich byłabym ostrożna Wieloryb jest słabo oświetlony a zdjęcie zostało zrobione z pewnej odległości co odejmuje mu drastyczności

Z sondy umieszczonej na jej stronie wynika że czytelnicy i czytelniczki zgadzają się na wykorzystywanie przez ruch prozwierzęcy drastycznych ob-razoacutew ndash o ile będą one wyko-rzystywane z głową

bdquoSądzę że zaroacutewno jed-ne jak i drugie są skutecznerdquo moacutewi Jo-Anne McArthur ktoacute-rej zdjęcia wykorzystywanych i uratowanych zwierząt potra-fią być zaroacutewno przerażające jak i piękne bdquoWszystko zależy od odbiorcy Jedna osoba po zobaczeniu drastycznych ob-razoacutew postanowi wprowadzić zmiany w swoim życiu druga po prostu odwroacuteci wzrok Roacuteż-ne obrazy trafiają do roacuteżnych osoacuteb w związku z tym potrze-

ba roacuteżnych taktyk by doprowa-dzić do zmian ndash tego uczy nas roacutewnież historia innych ruchoacutew społecznych Drastyczne ob-razy do jednych osoacuteb przema-wiają do innych nierdquo zauważa McArthur bdquoDlatego też powinny być wykorzystywane przez ruch prozwierzęcy tak samo jak mniej drastyczne obrazy i informacje opracowania na-ukowe sanktuaria dla zwierząt pisanie listoacutew demonstracje rozdawanie ulotekrdquo Poda-je przykład bdquoDo przejścia na weganizm skłoniły mnie trud-ne i drastyczne obrazy Tim Pachirat autor Every Twelve Seconds pracował przez sześć miesięcy w ubojni i nie zrezy-gnował z jedzenia mięsa Zde-cydował się na ten krok dopiero po spotkaniu jednej z uratowa-nych kroacutew w sanktuarium w Woodstockrdquo

Jasmin dostrzega tu pewną prawidłowość

Osobiście nie wydaje mi się by statystyczny jedzący mięso Kowalski

kliknął na drastyczny obraz by zobaczyć więcej ndash lecz wyniki tych badań pokazują że się mylę Chodzi o to że tak naprawdę wcale się nie mylę lecz autorzy i autorki badań także mają rację Bo pokazywanie zdjęć bdquomilusich mięciutkich kotkoacutewrdquo jak roacutewnież zdjęć tego rodzaju z ferm przemysłowych też jest skuteczne nieprawdaż Myślę że w tym wypadku najważniejsze jest przesłanie ktoacutere rzecz jasna powinno być jak najbardziej wyraziste i strategicznie dopasowane

Podobnego zdania jest roacutewnież Karin Davis założyciel-ka United Poultry Concerns bdquoObecnie Internet pełen jest obrazoacutew cierpienia zwierząt za ktoacutere winę ponosi człowiekrdquo moacutewi bdquoJednak jeśli tym obra-zom nie będzie towarzyszyło pełne pasji przesłanie ndash nieko-niecznie w tym samym miej-scu raczej w postaci posługi-wania się etycznym językiem i tworzenia etycznych kontek-stoacutew ndash wydaje mi się że więk-szość ludzi może stwierdzić że to okropne lecz nie dostrzec że roacutewnież oni są za to odpo-wiedzialni i mogą to zmienić Myślę też że obrazy cierpią-cych i poniewieranych zwierząt należy zestawiać z obrazami

25 otwarteklatkipl

tych samych zwierząt żyjących szczęśliwie ndash obrazoacutew ktoacutere nie tylko są ładne lecz roacutewnież pełne ekspresji budzą emocje i poruszająrdquo

Roacutewnież w tym punkcie Karen i Jasmin się zgadzają bdquoCzasamirdquo moacutewi Jasmin bdquoto właśnie obrazy szczęśliwych zwierząt bardziej przemawia-ją do ludzi jako że ndash tak było w moim przypadku ndash osoba je oglądająca stwierdza JAK MOGĄ IM TO ZABIERAĆ Dla mnie najbardziej przejmujący jest na przykład widok kurcza-koacutew z sanktuarium VINE w stanie Vermont ktoacutere nawet podczas najsroższej zimy wolą spać na drzewachrdquo (Przyro-da stoi w rażącej opozycji do brudu ferm przemysłowych na ktoacuterych rocznie miliardy kur-czakoacutew i kur są chowane i więzione dla ich ciał i jajek)

Oproacutecz pokazywania cier-pienia zwierząt szczegoacutelnie

istotne jest przedstawianie ich jako jednostek przeciwstawia-nie się koncepcji zwierząt jako towaru moacutewi lauren Ornelas założycielka Food Empower-ment Project bdquoJeśli będziemy pokazywać tylko ich cierpienie nie pokażemy że mogą one wieść też normalne życie Weź-my na przykład kość słoniową Jeśli będziesz pokazywać jedy-nie martwe słonie z odpiłowa-nymi kłami to i tak przemoacutewi to do ludzi bo chyba każdya widziała obraz słonia stąpają-cego po sawannie Większość ludzi jest w stanie znacznie lepiej wyobrazić sobie słonia w jego środowisku natural-nym niż na przykład kurczakardquo lauren ktoacutera roacutewnież niejedno-krotnie korzystała z porusza-jących materiałoacutew ze śledztw uważa że drastyczne obrazy odgrywają istotną rolę w po-kazywaniu ludziom w jakich warunkach chowane są tzw

zwierzęta gospodarskie bdquoNie-mniej jednak czasami obawiam się że skupianie się na scenach szczegoacutelnie okrutnych ndash nawet jeśli wiemy że to codzienność ndash może bardziej zaszkodzić niż pomoacutecrdquo

Jej zdaniem lepiej jest położyć nacisk na przedstawia-nie obrazoacutew niezaprzeczalnie okrutnych takich jak na przy-kład przetrzymywanie zwierząt w niewoli lub okaleczanie ich (przypalanie dzioboacutew obcina-nie ogonoacutew i rogoacutew)

Wciąż czekamy na ostatnie słowo na temat wykorzystywa-nia obrazoacutew choć przypusz-czalnie nigdy ono nie padnie Możemy liczyć na dalsze dys-kusje i badania ktoacutere pozwolą ruchowi udoskonalić swoje metody i przekaz Jednak na chwilę obecną przygnębiające obrazy przede wszystkim ze śledztw zdają się brać goacuterę Nathan dodaje

Tak jak moacutewiłem wcześniej żaden konsument czy konsumentka nie powie ci że chce oglądać drastyczne obrazy Jednak niezaprzeczalnym faktem jest to że skutecznie przyczyniają się one do zmiany postaw i zachowań Drastyczne obrazy obok ktoacuterych ciężko przejść obojętnie i ktoacuterych nie da się zapomnieć stwarzają emocjonalną więź z tematem i dają początek dyskusjom na temat etyki A to właśnie te rzeczy wpływają na decyzje konsumenckie

27 otwarteklatkipl

Byłeś jednym z akty-wistoacutew ktoacuterzy w akcie solidarności wypalili sobie na ciele numer 269 Skąd pomysł na taką akcjęPomysł zrodził się wiele

lat temu w głowie Saszy On mieszka w Tel-Awiwie jeszcze jako dziecko przenioacutesł się tam z Mołdawii W temacie praw zwierząt Sasza działa już od 15 lat (może troszkę mniej) Taką

akcję wymyślił już bardzo daw-no temu ale na początku sam pomyślał że taki pomysł to jednak za dużo Kilka lat poacuteźniej opowiedział o swoim pomyśle innym izraelskim aktywistom

Wywiad z OLEGIEM OZEROWEM jednym z uczestnikoacutew akcji wypalania liczby 269

2 października 2012 w Światowym Dniu Zwierząt Hodowlanych na Placu Rabina Yitskhaka w Tel-Awiwie aktywiści ruchu

praw zwierząt przeprowadzili akcję solidarno-ściową mająca na celu ukazać głęboką empa-tię w stosunku do zwierząt zniewalanych i wykorzystywanych przez gatunek ludzki

Troacutejka aktywistoacutew w tym jeden ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji wypaliła sobie na skoacuterze numer bdquo269 Znakowanie poprzez wypalanie piętna rozgrzanym metalem jest po-wszechną praktyką stosowaną wobec niewin-nych zwierząt będących ofiarami eksploatacji dokonywanej przez ludzi na całym świecie Ta demonstracja miała za zadanie skierować naszą empatię w stronę obecnie najbardziej uciskanej grupy żywych istot ktoacutere mogą

odczuwać boacutel i cierpienie ndash w stronę zwierząt hodowlanych

A dlaczego właśnie bdquo269 bdquo269 to sym-boliczny ale naprawdę istniejący cielak ktoacutery urodził się na izraelskiej fermie mlecznej Jego życie zostanie zakończone w chwilę po tym gdy się zaczęło Poprzez wypalenie sobie tego numeru na własnych ciałach aktywiści poka-zali swoją solidarność z ofiarami ferm przemy-słowych i zapewnili wieczną pamięć sprawie o ktoacuterą walczą

Aktywistą ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji był Oleg Ozerow wieloletni działacz na rzecz praw zwierząt ktoacutery w poniższym wywiadzie opowiada o samej akcji reakcjach ludzi grani-cach poświęcenia oraz wielu innych ciekawych i ważnych kwestiach

pytania Olga Plesińska tłumaczenie i redakcja Marlena Kropidłowska

ale ich reakcja była na tyle negatywna że znoacutew odłożył go na kiedy indziej Ostatecznie rok poacuteźniej Sasza jeszcze raz przedstawił zarys akcji tym ra-zem wąskiemu kręgowi znajo-mych-aktywistoacutew i tym razem spotkał się ze wsparciem i entuzjazmem

Jak to się stało że znala-złeś się w Tel-AviviePonad 2 lata temu pozna-

łem izraelskiego aktywistę Przez cały ten czas utrzymy-waliśmy kontakt od czasu do czasu wymienialiśmy wia-domości na Facebooku czy rozmawialiśmy na Skypie Dodatkowo wraz z innymi ak-tywistami w Rosji wspieraliśmy izraelską kampanię przeciwko cieszącej się bardzo złą sławą fermie Mazor gdzie hodowano małpy ktoacutere potem wysyłano do laboratorioacutew żeby przepro-wadzać na nich badania

I kiedy Sasza przedstawił swoacutej pomysł znajomym wynik-nęła taka sytuacja że ze wzglę-doacutew bezpieczeństwa (w Izraelu łatwo można zniszczyć swoją karierę zawodową biorąc udział w podobnych wydarzeniach) w danym momencie poza Sa-szą w akcji moacutegł wziąć udział tylko jeszcze jeden człowiek Ten człowiek też kiedyś przyje-chał ze swoją rodziną z Rosji Przy okazji ciekawostką jest że pomimo tego że akcja była izraelska to jej uczestnikami byli ludzi mający w mniejszym lub w większym stopniu korze-nie w Związku Radzieckim

Znoacutew odbiegam od tematu Okazało się że w Izraelu nie da się znaleźć trzech osoacuteb do przeprowadzenia takiej akcji a minimalna liczba uczest-nikoacutew to właśnie troje - tak zdecydowali aktywiści bo

mniej uczestnikoacutew wyglądało-by naprawdę niezbyt dobrze Więc ten aktywista ktoacuterego poznałem dwa lata temu zapy-tał mnie czy chciałbym wziąć udział w takiej akcji

Czy od razu się zgodziłeśPrzyznaję że chwilę się

zastanawiałem Po prostu żeby pod wpływem impulsu nie na-pisać bdquoTak tak tylko pozwolić informacji powoli przeniknąć do moacutezgu Przez ten moment nie zastanawiałem się nawet zbyt dużo nad tym co robić a bardziej nad tym że ruch nie jest w stanie znaleźć w całym kraju nawet troacutejki do udziału w takiej akcji że tak nie może być W stosunku do siebie gdybym odmoacutewił odebrałbym to jako osobisty wstyd akty-wisty Przecież to też wymaga pewnego rodzaju poświęcenia ndash przyznać się że u ciebie w kraju do tego w takim w ktoacute-rym jest wielu wegan brakuje jednego () człowieka do prze-prowadzenia w pełni legalnej akcji Coacuteż przynajmniej wtedy tak myślałem że to w pełni legalna akcja Dopiero kilka dni przed dowiedziałem się że

zgodnie z izraelskim prawem nie wolno wykonywać celo-wych oparzeń na skoacuterze nawet w specjalnych salonach a co dopiero w przestrzeni publicznej

Co na to Twoi bliscy Na początku powiedzia-

łem o tym tylko kilku osobom ponieważ izraelscy aktywiści poprosili żeby informację prze-kazywać tylko tym rosyjskim aktywistom ktoacuterym w 100 ufam i ktoacuterzy mogą być gotowi przyjechać do Izraela i zrobić to samo Takich nie udało się zna-leźć z roacuteżnych względoacutew (ko-muś nie dali wolnego w pracy u kogoś nie było paszportu żona nie pozwoliła itd) Krew-nym nic nie moacutewiłem Jednak kiedy dowiedzieli się o akcji i obejrzeli wideo to zaczęło się Wszyscy dzwonili sto razy i analizowali co ze mną nie tak W rezultacie analiz powstały dwie głoacutewne wersji tego co się stało i tak albo 1) zwariowałem albo 2) musi chodzić o jakieś narkotyki

Jak Izraelki i Izraelczycy odebrali tą akcję Moacute-

28 otwarteklatkipl

wienie w Izraelu o holo-kauście to coś naprawdę mocnegoW tym temacie mogę opo-

wiedzieć dość interesującą hi-storię Jeden z naszych bdquowypa-laczy także aktywista z długim stażem kiedyś brał udział w pewnej akcji w Tel-Awiwie Podczas tamtej akcji stał z plakatem ktoacutery roacutewnież przy-roacutewnywał sytuację zwierząt do Holokaustu Podszedł do niego turysta i zaczął się oburzać na takie poroacutewnanie moacutewić że jest to niewłaściwe Wtedy aktywista odpowiedział Ty turysta będziesz moacutewił mnie Żydowi i obywatelowi Izraela ktoacutery ma w rodzinie ocalałych z Holokaustu co jest właściwe a co niewłaściwe

Głośno było o Was w mediachMedia głoacutewnego nurtu

w ogoacutele nie wykazały zainte-resowania akcją Inną kwe-stią jest to że akcja wywołała niebywałe poruszenie wśroacuted wegan i obrońcoacutew praw zwie-rząt Na chwilę obecną kam-panię 269 wspiera 20 krajoacutew Niedawno w Chorwacji miała miejsce akcja tatuowania liczby 269 a w Argentynie zrobiono w zasadzie dokładnie to samo co w Tel-Awiwie Myślę że to przełom zwłaszcza biorąc pod uwagę to że obecnie kampania ma na celu stworzenie między-narodowego symbolu protestu i oporu ale nie działającego w ukryciu tak jak ALF Działania mają być legalne i jawne ale roacutewnie bezkompromisowe

Na dzień dzisiejszy symboliczny tatuaż z liczbą 269 wykonało już ponad sto osoacuteb

a to przecież dopiero początek

W akcji wzięli udział sami faceci - to przypadek Nie było chętnych kobiet Czy może to była akcja dla bdquotwardzielirdquoNa jednym ze zdjęć na stro-

nie kampanii możesz zobaczyć dziewczynę ktoacutera naśladując nas wyraziła swoacutej sprzeciw Ona nawiasem moacutewiąc była prawdziwą bohaterką Skręciła z drutu kolczastego ten symbo-liczny numer rozżarzyła każdą cyfrę i przyłożyła ten rozgrzany drut do ręki i przycisnęła twar-dym przedmiotem I tak trzy razy Mało kto zdobyłby się na coś takiego Ja na przykład nie dałbym rady zrobić tego stopniowo Oczywiście wszy-scy bardzo chcieli żeby w akcji wzięła udział dziewczyna tak żeby całość nie wydawała się zbytnio hardcoreowa Nie-stety na tamtą chwilę żadnej nie udało się znaleźć [W stale trwających akcjach solidarno-ściowych tatuowaniawypa-lania sobie bdquo269 bierze udział wiele kobiet - OK]

Ci ktoacuterzy wypalali nu-mer na waszych ciałach nie bali się was skrzyw-dzić Trudno było znaleźć chętnych Jak układają się wasze stosunki już po wszystkim Wszyscy oni to obrońcy

praw zwierząt z długim sta-żem Aby im nie zaszkodzić nie będę się o nich rozpisywał powiem tylko że znalezienie ich w gronie wolontariuszy nie było trudne Oczywiście bali się że mogą nam zrobić większą krzywdę niż planowaliśmy i bardzo chcieli żeby wszystko poszło w miarę gładko

W związku z tym ćwiczyliśmy przebieg akcji na dachu domu gdzie zebraliśmy wszystkie niezbędne narzędzia Każdego wieczoru przez cztery kolejne dni Po kilka razy od początku do końca Następnie przy po-mocy lin spuściliśmy z dachu wszystkie sprzęty Po-tem sami zjechaliśmy z dachu i zaczęliśmy przymocowywać wszystko do dachu samocho-du Trzeba było widzieć miny przechodnioacutew w tamtym mo-mencie Wszystko to działo się w miejscu gdzie mieszkają głoacutewnie Erytrejczycy i Sudań-czycy czyli ludzie względnie dalecy od takich kwestii I nagle widzą zagrodę z drutu kolcza-stego załadowywaną na dach samochodu i trzech ludzi ktoacute-rzy mają w uszach przywieszki z numerem 269 takie jak u kroacutew i jeden z tych ludzi (ja) jeszcze trzyma czarne spoden-ki dwoma palcami żeby nie ubrudzić się świeżą farbą ktoacuterą trzeba była zamazać firmowe znaczki

Nasze relacje ze wszystkimi osobami ktoacutere wzięły udział w akcji stały się oczywiście bliższe Ale nie na poziomie częstszej komunikacji ndash po prostu czuję że gdzieś tam da-leko są ludzie z ktoacuterymi prze-żyłem bardzo ważne dla mnie dni uczucia ktoacutere są z tym związane trudno opisać można powiedzieć że jest to uczucie wypełniającego ciepła Już na zawsze będę związany z tymi ludźmi niewidzialnymi więzami I nie tylko z nimi W pierwszej kolejności ze zwierzętami

Wypuściliście naprawdę mocny i kontrowersyjny materiał Ale czy samo-okaleczanie się jest bdquowe-gańskierdquo W sensie sza-

29 otwarteklatkipl

nujemy innych staramy się działać na ich rzecz pomagać Po to by to ro-bić wielu z nas dba o dobrą kondycję zaroacutewno fizyczną jak i intelektualną Szanu-jemy ciała zwierząt ich nietykalność Nietykalność i autonomię innych ludzi A wy ranicie swoje ciała Rozumiem intencjęhellip Ale czy tędy drogaJa uważam że tak Akcja

nie jest jeszcze wystarczają-co ekstremalna skoro sprawa dotyczy mordowania ponad 150 miliardoacutew istnień rocznie Ja moacutegłbym zedrzeć z siebie skoacuterę gdybym miał pewność że takie coś pozwoli zatrzymać to szaleństwo Niestety tak by się nie stało Właśnie teraz w pełni to rozumiemy Jak powiedział Sasza bdquoWięcej nie można było zrobić Ludzie w większości nawet zbytnio się nie przerazili odkryciem praw-dy Chociaż kilkoma osobami jedzącymi mięso nawet tu w Rosji ta akcja wstrząsnę-ła Na zasadzie szoku - w ten dzień w ktoacutery obejrzeli wideo nie mogli zjeść mięsa na obiad Nie wiem na ile można ocenić takie zwycięstwo Ale podkreślę jeszcze raz to dopiero początek

Co się tyczy weganizmu i cielesności - weganizm często jest sprowadzany do jedzenia Pokazaliście dość spektakularnie że jest to o wiele więcej Że weganizm jest aktem solidarności Roacutewnież cielesnej Jakkolwiek patetycznie to nie brzmi ndash połączyliście się ze zwie-rzętami w części ich boacutelu Jak czujesz siebie po tym doświadczeniu Bliższy

zwierzętom Bardziej zaangażowany Nie uwierzysz ale takie

samo pytanie zadałem Laza-rosowi Gorelikowi ojcu Zohara trzeciemu aktywiście ktoacutery zro-bił sobie znamię A Lazaros zrobił sobie tatuaż w ramach izraelskiej akcji

Zadałem to pytanie bo sam poczułem że stałem się bliższy zwierzętom że moacutej los stał się bliższy ich losowi przecież my wszyscy jesteśmy bezimiennymi stworzeniami z numerami porządkowymi wypalonymi na naszych ciałach

I zwierzęta nie mogą liczyć na nikogo więcej niż na swoich braci obrońcoacutew praw zwierząt Oznacza to że oproacutecz bliskości poczułem jeszcze coś ważniej-szego pewnego rodzaju po-trzebę wzięcia jeszcze większej odpowiedzialności za swoje działania i aktywizm Zrozu-miałem ze muszę robić więcej i wahać się mniej Zrozumia-łem ze strach i wątpliwości nie pomogą kiedy toczy się taka poważna i istotna walka

Tu bym chciała wroacutecić do boacutelu czy warto było go doświadczyć Czym ten boacutel jest dla Ciebie Jaki jest dla Ciebie jego sym-boliczny głębszy wymiarWszystko co robiłem dla

zwierząt uważam za warte doświadczenia Absolutnie wszystko Teraz w Rosji zaczy-na się prawdziwa wojna z mordercami psoacutew ktoacuterych

30 otwarteklatkipl

jest kilkuset w całym kraju A aktywistoacutew ktoacuterzy są gotowi realnie działać w tym temacie (także legalnymi metodami) można policzyć na palcach Właśnie dzisiaj ogłoszono że hycle donoszą na policję na obrońcoacutew praw zwierząt w tym na mnie Czym by się to nie skończyło to jestem pewien że warto to robić

Nie pamiętam o boacutelu ale każdego dnia patrzę na znamię i ono przypomina mi dzień za dniem ze moje osobiste i domowe życie to niepotrzebna krzątanina Staram się na nią tracić coraz mniej i mniej cza-su Planuję zrezygnować z pracy w biurze tak by w pełni moacutec się poświęcić obronie praw zwierząt Jeśli to wszyst-ko brzmi zbyt patetycznie ndash wybaczcie I nie proacutebuję tu z siebie robić żadnego bohate-ra w żadnym wypadku Prze-ciwnie wydaje mi się że nie udało mi się osiągnąć przesad-nie dużo w ciągu tych moich

30 lat życia Oczywiście tak jak wspominałem wcześniej symboliczne znaczenie bdquo269rdquo jest bardzo duże Jeśli kampa-nia będzie rozwijać się w takim tempie to w ciągu powiedzmy 5 lat bdquo269rdquo stanie się szeroko rozpoznawalnym symbolem sprzeciwu wobec zagłady zwierząt lub ich holokaustu jak powiedzieliby moi izraelscy przyjaciele Ludzie będą wi-dzieć te cyfry i będą wiedzieć ze człowiek ktoacutery je nosi ndash nie-ważne czy na koszulce czy jako tatuaż czy znamię jest radykalnie nastawiony przeciw-ko temu co się dzieje

Na koniec ndash warto było to zrobićNiedawno rozmawialiśmy

z Saszą na ten temat Roz-mawialiśmy w kontekście zachęcenia ludzi w Rosji do akcji tatuowania się 18 grudnia Moacutewiłem że istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo ze nie znajdziemy w Rosji ludzi

ktoacuterzy będą chcieli zrobić coś takiego i zapytałem Saszę czy może ja powinienem dodatko-wo zrobić jeszcze tatuaż żeby w ten sposoacuteb i Rosja wsparła dalej akcję I Sasza odpowie-dział bdquoOleg wiesz że jeśli to by zależało od nas to dawno już byśmy pokryli swoje ciała piętnami i tatuażami od głowy do piętrdquo Ale nam są niezbędni nowi ludzie w kampanii Innymi słowy powtarzanie akcji nie ma większego sensu Żeby roz-winąć kampanię konieczne są nowe radykalne działania i ja z przyjemnością wezmę w nich udział Przy okazji mogę wspomnieć że w ramach mię-dzynarodowej tatu-akcji tatuaż 269 wykonało 4 Rosjan i 2 Białorusinoacutew

To znaczy że sytuacja nie jest beznadziejna i z pewnością uda nam się zwyciężyć Musimy zwyciężyć

31 otwarteklatkipl

Kiedy jest mi źle myślę o tym jak źle jest bezsilnym bezbronnym zwierzętom w tych potwornych gułagach rozpaczy To nadaje perspektywę mojemu boacutelowi Pamiętam roacutewnież o tym że ja znalazłem się tu z wyboru Zwierzęta nie

Zachęcam aktywistoacutew aby dbali o swoje zdrowie Trzymajcie się blisko swoich rodzin i ludzi ktoacuterych kochacie Bądźcie dla siebie dobrzy Miejcie poczucie humoru Ostatnio trochę medytowałem i bardzo mi to pomogło Polecam roacutewnież by pić duże ilości wody regularne ćwiczyć uprawiać chociaż jeden sport słuchać muzyki dużo czytać i choć raz dziennie wybuchnąć radosnym śmiechem

Stres pojawi się na pewno Życie aktywistoacutew jest bardziej intensywne wrażliwe i czujne niż życie wielu innych osoacuteb Z definicji jest więc nieustannie podatne na wszechobecną przemoc Gdybym jednak miał wybrać jedno z dwojga to wolałbym się spalić wiodąc autentyczne życie pełne wspoacutełczucia niż powoli rdzewieć prowadząc życie pełne przemocy i pozbawione refleksji Nie ma powodoacutew żeby czegokolwiek żałować

Nie ma odwrotu

PHILIPP WOLLEN na temat aktywizmu

Page 24: Otwarte Klatki Biuletyn 1/2013

dosłownego Farm to Fridge 36 osoacuteb biorących udział w badaniu stwierdziło że rozważa ograniczenie spoży-cia produktoacutew odzwierzęcych ndash średnio o 7 więcej niż w przypadku pozostałych mniej drastycznych filmoacutew I to biorąc pod uwagę że średnio osoby te były w stanie obejrzeć jedynie 78 filmu Mercy For Animals

Poleje się krew

W oparciu o te wyniki łatwo dojść do wniosku że w przy-padku zdjęć skuteczniejsze są łagodniejsze obrazy natomiast drastyczne sceny lepiej spraw-dzają się w filmach Niestety nie jest to takie proste

bdquoUważam że metodologia badań FARM nie jest najlepsza jeśli chodzi o zadawane pyta-nia i wybrane obrazyrdquo moacutewi założyciel Mercy For Animals Nathan Runkle W trakcie bada-nia zmierzono między innymi stosunek do praw zwierząt nie zapytano jednak o to czy ob-razy wpłynęły na podejście do chowu i hodowli zwierząt lub czy skłoniły do zmiany przy-zwyczajeń ndash jak na przykład do przejścia na weganizm bdquoW badaniu HRC ten czynnik został ujętyrdquo moacutewi Nathan bdquoUwzględniono w nim zmianę zachowań badanych osoacuteb a przecież o to właśnie cho-

dzi aktywistom i aktywistkom praw zwierząt Trudno bę-dzie znaleźć kogokolwiek kto stwierdziłby że chce oglądać drastyczne obrazy ale już po obejrzeniu to właśnie te osoby częściej zmieniają swoje przy-zwyczajeniardquo Nathan stwier-dza że wykorzystywanie dra-stycznych obrazoacutew kojarzy mu się z wyborami prezydenckimi bdquoWyborcy twierdzą że są zmę-czeni i zniechęceni negatywny-mi spotami Mimo tego rok w rok politycy z nich korzysta-ją ndash bo są skutecznerdquo Choć Nathan przyznaje że obrazy wykorzystane w pierwszym ba-daniu są poruszające uważa że niekoniecznie przedstawiają one okrucieństwo bdquoNa wszyst-kich trzech zdjęciach zwierzę jest już martwerdquo stwierdza bdquoMoim zdaniem nie obrazują one drastycznego okrucień-stwa dlatego że zwierzę na nich jest już martwe i niezdolne do odczuwania boacutelu Tak więc można by dyskutować czy to co w tym badaniu zostało uznane za bdquodrastycznerdquo rzeczy-wiście takie jestrdquo Bez względu na wszelkie badania aktywiści i aktywistki praw zwierząt zga-dzają się że drastyczne obra-zy są skuteczne bdquoNajchętniej wykorzystuję drastyczne filmy podczas akcji informacyjnych przeprowadzanych w systemie paid-per-view (osoba otrzymuje małą kwotę pieniężną za obejrzenie filmu) lub w szkołach ndash o ile oczywi-ście uda się namoacutewić nauczy-cielakę do pokazania Farm to Fridgrdquo moacutewi Chris Van Breen Wpływ jaki wyświetlany film miał na widownię ocenia między innymi po poacuteźniejszych komentarzach bdquoLudzie skar-żyli się że powinienem był ich ostrzec i że nigdy nie będą już

w stanie zjeść mięsa Że gdy-by wiedzieli co to za film to na pewno by go nie obejrzelirdquo Podobne komentarze słyszał podczas rozdawania ulotek z drastycznymi zdjęciami Jedna z osoacuteb powiedziała mu bdquoNie powinieneś rozdawać tych ulotek Dostałam tę ulotkę w zeszłym tygodniu i od tego czasu nie tknęłam mięsa Na jego widok zrobiło mi się niedo-brzerdquo Hm jak dla mnie wyglą-da to na strategię prowadzącą do celu

bdquoByłam wegetarianką przez wiele lat ale dopiero gdy zoba-czyłam nagrania z ferm prze-mysłowych zdecydowałam się przejść na weganizmrdquo moacutewi Jasmin Singer wspoacutełzałoży-cielka (wraz z Marian Sullivan) organizacji Our Hen House bdquoTak więc jak najbardziej uwa-żam że w wielu wypadkach drastyczne obrazy mogą być skuteczne Jednak paradoksal-nie nie wydaje mi się by za-wsze taka forma trafiała do ludzirdquo

Gdzieś pośrodku

bdquoStaram się być gdzieś pomiędzyrdquo pisze Doris Lin na swojej stronie o prawach zwie-rząt w portalu Aboutcom

Myślę że najbardziej drastycznym zdjęciem jakie dotychczas opublikowałam było to ćwiartowanego w Japonii wieloryba Sądzę że za pomocą drastycznych zdjęć można przekazać coś czego nie da się ująć

24 otwarteklatkipl

w słowa ale korzystając z nich byłabym ostrożna Wieloryb jest słabo oświetlony a zdjęcie zostało zrobione z pewnej odległości co odejmuje mu drastyczności

Z sondy umieszczonej na jej stronie wynika że czytelnicy i czytelniczki zgadzają się na wykorzystywanie przez ruch prozwierzęcy drastycznych ob-razoacutew ndash o ile będą one wyko-rzystywane z głową

bdquoSądzę że zaroacutewno jed-ne jak i drugie są skutecznerdquo moacutewi Jo-Anne McArthur ktoacute-rej zdjęcia wykorzystywanych i uratowanych zwierząt potra-fią być zaroacutewno przerażające jak i piękne bdquoWszystko zależy od odbiorcy Jedna osoba po zobaczeniu drastycznych ob-razoacutew postanowi wprowadzić zmiany w swoim życiu druga po prostu odwroacuteci wzrok Roacuteż-ne obrazy trafiają do roacuteżnych osoacuteb w związku z tym potrze-

ba roacuteżnych taktyk by doprowa-dzić do zmian ndash tego uczy nas roacutewnież historia innych ruchoacutew społecznych Drastyczne ob-razy do jednych osoacuteb przema-wiają do innych nierdquo zauważa McArthur bdquoDlatego też powinny być wykorzystywane przez ruch prozwierzęcy tak samo jak mniej drastyczne obrazy i informacje opracowania na-ukowe sanktuaria dla zwierząt pisanie listoacutew demonstracje rozdawanie ulotekrdquo Poda-je przykład bdquoDo przejścia na weganizm skłoniły mnie trud-ne i drastyczne obrazy Tim Pachirat autor Every Twelve Seconds pracował przez sześć miesięcy w ubojni i nie zrezy-gnował z jedzenia mięsa Zde-cydował się na ten krok dopiero po spotkaniu jednej z uratowa-nych kroacutew w sanktuarium w Woodstockrdquo

Jasmin dostrzega tu pewną prawidłowość

Osobiście nie wydaje mi się by statystyczny jedzący mięso Kowalski

kliknął na drastyczny obraz by zobaczyć więcej ndash lecz wyniki tych badań pokazują że się mylę Chodzi o to że tak naprawdę wcale się nie mylę lecz autorzy i autorki badań także mają rację Bo pokazywanie zdjęć bdquomilusich mięciutkich kotkoacutewrdquo jak roacutewnież zdjęć tego rodzaju z ferm przemysłowych też jest skuteczne nieprawdaż Myślę że w tym wypadku najważniejsze jest przesłanie ktoacutere rzecz jasna powinno być jak najbardziej wyraziste i strategicznie dopasowane

Podobnego zdania jest roacutewnież Karin Davis założyciel-ka United Poultry Concerns bdquoObecnie Internet pełen jest obrazoacutew cierpienia zwierząt za ktoacutere winę ponosi człowiekrdquo moacutewi bdquoJednak jeśli tym obra-zom nie będzie towarzyszyło pełne pasji przesłanie ndash nieko-niecznie w tym samym miej-scu raczej w postaci posługi-wania się etycznym językiem i tworzenia etycznych kontek-stoacutew ndash wydaje mi się że więk-szość ludzi może stwierdzić że to okropne lecz nie dostrzec że roacutewnież oni są za to odpo-wiedzialni i mogą to zmienić Myślę też że obrazy cierpią-cych i poniewieranych zwierząt należy zestawiać z obrazami

25 otwarteklatkipl

tych samych zwierząt żyjących szczęśliwie ndash obrazoacutew ktoacutere nie tylko są ładne lecz roacutewnież pełne ekspresji budzą emocje i poruszająrdquo

Roacutewnież w tym punkcie Karen i Jasmin się zgadzają bdquoCzasamirdquo moacutewi Jasmin bdquoto właśnie obrazy szczęśliwych zwierząt bardziej przemawia-ją do ludzi jako że ndash tak było w moim przypadku ndash osoba je oglądająca stwierdza JAK MOGĄ IM TO ZABIERAĆ Dla mnie najbardziej przejmujący jest na przykład widok kurcza-koacutew z sanktuarium VINE w stanie Vermont ktoacutere nawet podczas najsroższej zimy wolą spać na drzewachrdquo (Przyro-da stoi w rażącej opozycji do brudu ferm przemysłowych na ktoacuterych rocznie miliardy kur-czakoacutew i kur są chowane i więzione dla ich ciał i jajek)

Oproacutecz pokazywania cier-pienia zwierząt szczegoacutelnie

istotne jest przedstawianie ich jako jednostek przeciwstawia-nie się koncepcji zwierząt jako towaru moacutewi lauren Ornelas założycielka Food Empower-ment Project bdquoJeśli będziemy pokazywać tylko ich cierpienie nie pokażemy że mogą one wieść też normalne życie Weź-my na przykład kość słoniową Jeśli będziesz pokazywać jedy-nie martwe słonie z odpiłowa-nymi kłami to i tak przemoacutewi to do ludzi bo chyba każdya widziała obraz słonia stąpają-cego po sawannie Większość ludzi jest w stanie znacznie lepiej wyobrazić sobie słonia w jego środowisku natural-nym niż na przykład kurczakardquo lauren ktoacutera roacutewnież niejedno-krotnie korzystała z porusza-jących materiałoacutew ze śledztw uważa że drastyczne obrazy odgrywają istotną rolę w po-kazywaniu ludziom w jakich warunkach chowane są tzw

zwierzęta gospodarskie bdquoNie-mniej jednak czasami obawiam się że skupianie się na scenach szczegoacutelnie okrutnych ndash nawet jeśli wiemy że to codzienność ndash może bardziej zaszkodzić niż pomoacutecrdquo

Jej zdaniem lepiej jest położyć nacisk na przedstawia-nie obrazoacutew niezaprzeczalnie okrutnych takich jak na przy-kład przetrzymywanie zwierząt w niewoli lub okaleczanie ich (przypalanie dzioboacutew obcina-nie ogonoacutew i rogoacutew)

Wciąż czekamy na ostatnie słowo na temat wykorzystywa-nia obrazoacutew choć przypusz-czalnie nigdy ono nie padnie Możemy liczyć na dalsze dys-kusje i badania ktoacutere pozwolą ruchowi udoskonalić swoje metody i przekaz Jednak na chwilę obecną przygnębiające obrazy przede wszystkim ze śledztw zdają się brać goacuterę Nathan dodaje

Tak jak moacutewiłem wcześniej żaden konsument czy konsumentka nie powie ci że chce oglądać drastyczne obrazy Jednak niezaprzeczalnym faktem jest to że skutecznie przyczyniają się one do zmiany postaw i zachowań Drastyczne obrazy obok ktoacuterych ciężko przejść obojętnie i ktoacuterych nie da się zapomnieć stwarzają emocjonalną więź z tematem i dają początek dyskusjom na temat etyki A to właśnie te rzeczy wpływają na decyzje konsumenckie

27 otwarteklatkipl

Byłeś jednym z akty-wistoacutew ktoacuterzy w akcie solidarności wypalili sobie na ciele numer 269 Skąd pomysł na taką akcjęPomysł zrodził się wiele

lat temu w głowie Saszy On mieszka w Tel-Awiwie jeszcze jako dziecko przenioacutesł się tam z Mołdawii W temacie praw zwierząt Sasza działa już od 15 lat (może troszkę mniej) Taką

akcję wymyślił już bardzo daw-no temu ale na początku sam pomyślał że taki pomysł to jednak za dużo Kilka lat poacuteźniej opowiedział o swoim pomyśle innym izraelskim aktywistom

Wywiad z OLEGIEM OZEROWEM jednym z uczestnikoacutew akcji wypalania liczby 269

2 października 2012 w Światowym Dniu Zwierząt Hodowlanych na Placu Rabina Yitskhaka w Tel-Awiwie aktywiści ruchu

praw zwierząt przeprowadzili akcję solidarno-ściową mająca na celu ukazać głęboką empa-tię w stosunku do zwierząt zniewalanych i wykorzystywanych przez gatunek ludzki

Troacutejka aktywistoacutew w tym jeden ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji wypaliła sobie na skoacuterze numer bdquo269 Znakowanie poprzez wypalanie piętna rozgrzanym metalem jest po-wszechną praktyką stosowaną wobec niewin-nych zwierząt będących ofiarami eksploatacji dokonywanej przez ludzi na całym świecie Ta demonstracja miała za zadanie skierować naszą empatię w stronę obecnie najbardziej uciskanej grupy żywych istot ktoacutere mogą

odczuwać boacutel i cierpienie ndash w stronę zwierząt hodowlanych

A dlaczego właśnie bdquo269 bdquo269 to sym-boliczny ale naprawdę istniejący cielak ktoacutery urodził się na izraelskiej fermie mlecznej Jego życie zostanie zakończone w chwilę po tym gdy się zaczęło Poprzez wypalenie sobie tego numeru na własnych ciałach aktywiści poka-zali swoją solidarność z ofiarami ferm przemy-słowych i zapewnili wieczną pamięć sprawie o ktoacuterą walczą

Aktywistą ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji był Oleg Ozerow wieloletni działacz na rzecz praw zwierząt ktoacutery w poniższym wywiadzie opowiada o samej akcji reakcjach ludzi grani-cach poświęcenia oraz wielu innych ciekawych i ważnych kwestiach

pytania Olga Plesińska tłumaczenie i redakcja Marlena Kropidłowska

ale ich reakcja była na tyle negatywna że znoacutew odłożył go na kiedy indziej Ostatecznie rok poacuteźniej Sasza jeszcze raz przedstawił zarys akcji tym ra-zem wąskiemu kręgowi znajo-mych-aktywistoacutew i tym razem spotkał się ze wsparciem i entuzjazmem

Jak to się stało że znala-złeś się w Tel-AviviePonad 2 lata temu pozna-

łem izraelskiego aktywistę Przez cały ten czas utrzymy-waliśmy kontakt od czasu do czasu wymienialiśmy wia-domości na Facebooku czy rozmawialiśmy na Skypie Dodatkowo wraz z innymi ak-tywistami w Rosji wspieraliśmy izraelską kampanię przeciwko cieszącej się bardzo złą sławą fermie Mazor gdzie hodowano małpy ktoacutere potem wysyłano do laboratorioacutew żeby przepro-wadzać na nich badania

I kiedy Sasza przedstawił swoacutej pomysł znajomym wynik-nęła taka sytuacja że ze wzglę-doacutew bezpieczeństwa (w Izraelu łatwo można zniszczyć swoją karierę zawodową biorąc udział w podobnych wydarzeniach) w danym momencie poza Sa-szą w akcji moacutegł wziąć udział tylko jeszcze jeden człowiek Ten człowiek też kiedyś przyje-chał ze swoją rodziną z Rosji Przy okazji ciekawostką jest że pomimo tego że akcja była izraelska to jej uczestnikami byli ludzi mający w mniejszym lub w większym stopniu korze-nie w Związku Radzieckim

Znoacutew odbiegam od tematu Okazało się że w Izraelu nie da się znaleźć trzech osoacuteb do przeprowadzenia takiej akcji a minimalna liczba uczest-nikoacutew to właśnie troje - tak zdecydowali aktywiści bo

mniej uczestnikoacutew wyglądało-by naprawdę niezbyt dobrze Więc ten aktywista ktoacuterego poznałem dwa lata temu zapy-tał mnie czy chciałbym wziąć udział w takiej akcji

Czy od razu się zgodziłeśPrzyznaję że chwilę się

zastanawiałem Po prostu żeby pod wpływem impulsu nie na-pisać bdquoTak tak tylko pozwolić informacji powoli przeniknąć do moacutezgu Przez ten moment nie zastanawiałem się nawet zbyt dużo nad tym co robić a bardziej nad tym że ruch nie jest w stanie znaleźć w całym kraju nawet troacutejki do udziału w takiej akcji że tak nie może być W stosunku do siebie gdybym odmoacutewił odebrałbym to jako osobisty wstyd akty-wisty Przecież to też wymaga pewnego rodzaju poświęcenia ndash przyznać się że u ciebie w kraju do tego w takim w ktoacute-rym jest wielu wegan brakuje jednego () człowieka do prze-prowadzenia w pełni legalnej akcji Coacuteż przynajmniej wtedy tak myślałem że to w pełni legalna akcja Dopiero kilka dni przed dowiedziałem się że

zgodnie z izraelskim prawem nie wolno wykonywać celo-wych oparzeń na skoacuterze nawet w specjalnych salonach a co dopiero w przestrzeni publicznej

Co na to Twoi bliscy Na początku powiedzia-

łem o tym tylko kilku osobom ponieważ izraelscy aktywiści poprosili żeby informację prze-kazywać tylko tym rosyjskim aktywistom ktoacuterym w 100 ufam i ktoacuterzy mogą być gotowi przyjechać do Izraela i zrobić to samo Takich nie udało się zna-leźć z roacuteżnych względoacutew (ko-muś nie dali wolnego w pracy u kogoś nie było paszportu żona nie pozwoliła itd) Krew-nym nic nie moacutewiłem Jednak kiedy dowiedzieli się o akcji i obejrzeli wideo to zaczęło się Wszyscy dzwonili sto razy i analizowali co ze mną nie tak W rezultacie analiz powstały dwie głoacutewne wersji tego co się stało i tak albo 1) zwariowałem albo 2) musi chodzić o jakieś narkotyki

Jak Izraelki i Izraelczycy odebrali tą akcję Moacute-

28 otwarteklatkipl

wienie w Izraelu o holo-kauście to coś naprawdę mocnegoW tym temacie mogę opo-

wiedzieć dość interesującą hi-storię Jeden z naszych bdquowypa-laczy także aktywista z długim stażem kiedyś brał udział w pewnej akcji w Tel-Awiwie Podczas tamtej akcji stał z plakatem ktoacutery roacutewnież przy-roacutewnywał sytuację zwierząt do Holokaustu Podszedł do niego turysta i zaczął się oburzać na takie poroacutewnanie moacutewić że jest to niewłaściwe Wtedy aktywista odpowiedział Ty turysta będziesz moacutewił mnie Żydowi i obywatelowi Izraela ktoacutery ma w rodzinie ocalałych z Holokaustu co jest właściwe a co niewłaściwe

Głośno było o Was w mediachMedia głoacutewnego nurtu

w ogoacutele nie wykazały zainte-resowania akcją Inną kwe-stią jest to że akcja wywołała niebywałe poruszenie wśroacuted wegan i obrońcoacutew praw zwie-rząt Na chwilę obecną kam-panię 269 wspiera 20 krajoacutew Niedawno w Chorwacji miała miejsce akcja tatuowania liczby 269 a w Argentynie zrobiono w zasadzie dokładnie to samo co w Tel-Awiwie Myślę że to przełom zwłaszcza biorąc pod uwagę to że obecnie kampania ma na celu stworzenie między-narodowego symbolu protestu i oporu ale nie działającego w ukryciu tak jak ALF Działania mają być legalne i jawne ale roacutewnie bezkompromisowe

Na dzień dzisiejszy symboliczny tatuaż z liczbą 269 wykonało już ponad sto osoacuteb

a to przecież dopiero początek

W akcji wzięli udział sami faceci - to przypadek Nie było chętnych kobiet Czy może to była akcja dla bdquotwardzielirdquoNa jednym ze zdjęć na stro-

nie kampanii możesz zobaczyć dziewczynę ktoacutera naśladując nas wyraziła swoacutej sprzeciw Ona nawiasem moacutewiąc była prawdziwą bohaterką Skręciła z drutu kolczastego ten symbo-liczny numer rozżarzyła każdą cyfrę i przyłożyła ten rozgrzany drut do ręki i przycisnęła twar-dym przedmiotem I tak trzy razy Mało kto zdobyłby się na coś takiego Ja na przykład nie dałbym rady zrobić tego stopniowo Oczywiście wszy-scy bardzo chcieli żeby w akcji wzięła udział dziewczyna tak żeby całość nie wydawała się zbytnio hardcoreowa Nie-stety na tamtą chwilę żadnej nie udało się znaleźć [W stale trwających akcjach solidarno-ściowych tatuowaniawypa-lania sobie bdquo269 bierze udział wiele kobiet - OK]

Ci ktoacuterzy wypalali nu-mer na waszych ciałach nie bali się was skrzyw-dzić Trudno było znaleźć chętnych Jak układają się wasze stosunki już po wszystkim Wszyscy oni to obrońcy

praw zwierząt z długim sta-żem Aby im nie zaszkodzić nie będę się o nich rozpisywał powiem tylko że znalezienie ich w gronie wolontariuszy nie było trudne Oczywiście bali się że mogą nam zrobić większą krzywdę niż planowaliśmy i bardzo chcieli żeby wszystko poszło w miarę gładko

W związku z tym ćwiczyliśmy przebieg akcji na dachu domu gdzie zebraliśmy wszystkie niezbędne narzędzia Każdego wieczoru przez cztery kolejne dni Po kilka razy od początku do końca Następnie przy po-mocy lin spuściliśmy z dachu wszystkie sprzęty Po-tem sami zjechaliśmy z dachu i zaczęliśmy przymocowywać wszystko do dachu samocho-du Trzeba było widzieć miny przechodnioacutew w tamtym mo-mencie Wszystko to działo się w miejscu gdzie mieszkają głoacutewnie Erytrejczycy i Sudań-czycy czyli ludzie względnie dalecy od takich kwestii I nagle widzą zagrodę z drutu kolcza-stego załadowywaną na dach samochodu i trzech ludzi ktoacute-rzy mają w uszach przywieszki z numerem 269 takie jak u kroacutew i jeden z tych ludzi (ja) jeszcze trzyma czarne spoden-ki dwoma palcami żeby nie ubrudzić się świeżą farbą ktoacuterą trzeba była zamazać firmowe znaczki

Nasze relacje ze wszystkimi osobami ktoacutere wzięły udział w akcji stały się oczywiście bliższe Ale nie na poziomie częstszej komunikacji ndash po prostu czuję że gdzieś tam da-leko są ludzie z ktoacuterymi prze-żyłem bardzo ważne dla mnie dni uczucia ktoacutere są z tym związane trudno opisać można powiedzieć że jest to uczucie wypełniającego ciepła Już na zawsze będę związany z tymi ludźmi niewidzialnymi więzami I nie tylko z nimi W pierwszej kolejności ze zwierzętami

Wypuściliście naprawdę mocny i kontrowersyjny materiał Ale czy samo-okaleczanie się jest bdquowe-gańskierdquo W sensie sza-

29 otwarteklatkipl

nujemy innych staramy się działać na ich rzecz pomagać Po to by to ro-bić wielu z nas dba o dobrą kondycję zaroacutewno fizyczną jak i intelektualną Szanu-jemy ciała zwierząt ich nietykalność Nietykalność i autonomię innych ludzi A wy ranicie swoje ciała Rozumiem intencjęhellip Ale czy tędy drogaJa uważam że tak Akcja

nie jest jeszcze wystarczają-co ekstremalna skoro sprawa dotyczy mordowania ponad 150 miliardoacutew istnień rocznie Ja moacutegłbym zedrzeć z siebie skoacuterę gdybym miał pewność że takie coś pozwoli zatrzymać to szaleństwo Niestety tak by się nie stało Właśnie teraz w pełni to rozumiemy Jak powiedział Sasza bdquoWięcej nie można było zrobić Ludzie w większości nawet zbytnio się nie przerazili odkryciem praw-dy Chociaż kilkoma osobami jedzącymi mięso nawet tu w Rosji ta akcja wstrząsnę-ła Na zasadzie szoku - w ten dzień w ktoacutery obejrzeli wideo nie mogli zjeść mięsa na obiad Nie wiem na ile można ocenić takie zwycięstwo Ale podkreślę jeszcze raz to dopiero początek

Co się tyczy weganizmu i cielesności - weganizm często jest sprowadzany do jedzenia Pokazaliście dość spektakularnie że jest to o wiele więcej Że weganizm jest aktem solidarności Roacutewnież cielesnej Jakkolwiek patetycznie to nie brzmi ndash połączyliście się ze zwie-rzętami w części ich boacutelu Jak czujesz siebie po tym doświadczeniu Bliższy

zwierzętom Bardziej zaangażowany Nie uwierzysz ale takie

samo pytanie zadałem Laza-rosowi Gorelikowi ojcu Zohara trzeciemu aktywiście ktoacutery zro-bił sobie znamię A Lazaros zrobił sobie tatuaż w ramach izraelskiej akcji

Zadałem to pytanie bo sam poczułem że stałem się bliższy zwierzętom że moacutej los stał się bliższy ich losowi przecież my wszyscy jesteśmy bezimiennymi stworzeniami z numerami porządkowymi wypalonymi na naszych ciałach

I zwierzęta nie mogą liczyć na nikogo więcej niż na swoich braci obrońcoacutew praw zwierząt Oznacza to że oproacutecz bliskości poczułem jeszcze coś ważniej-szego pewnego rodzaju po-trzebę wzięcia jeszcze większej odpowiedzialności za swoje działania i aktywizm Zrozu-miałem ze muszę robić więcej i wahać się mniej Zrozumia-łem ze strach i wątpliwości nie pomogą kiedy toczy się taka poważna i istotna walka

Tu bym chciała wroacutecić do boacutelu czy warto było go doświadczyć Czym ten boacutel jest dla Ciebie Jaki jest dla Ciebie jego sym-boliczny głębszy wymiarWszystko co robiłem dla

zwierząt uważam za warte doświadczenia Absolutnie wszystko Teraz w Rosji zaczy-na się prawdziwa wojna z mordercami psoacutew ktoacuterych

30 otwarteklatkipl

jest kilkuset w całym kraju A aktywistoacutew ktoacuterzy są gotowi realnie działać w tym temacie (także legalnymi metodami) można policzyć na palcach Właśnie dzisiaj ogłoszono że hycle donoszą na policję na obrońcoacutew praw zwierząt w tym na mnie Czym by się to nie skończyło to jestem pewien że warto to robić

Nie pamiętam o boacutelu ale każdego dnia patrzę na znamię i ono przypomina mi dzień za dniem ze moje osobiste i domowe życie to niepotrzebna krzątanina Staram się na nią tracić coraz mniej i mniej cza-su Planuję zrezygnować z pracy w biurze tak by w pełni moacutec się poświęcić obronie praw zwierząt Jeśli to wszyst-ko brzmi zbyt patetycznie ndash wybaczcie I nie proacutebuję tu z siebie robić żadnego bohate-ra w żadnym wypadku Prze-ciwnie wydaje mi się że nie udało mi się osiągnąć przesad-nie dużo w ciągu tych moich

30 lat życia Oczywiście tak jak wspominałem wcześniej symboliczne znaczenie bdquo269rdquo jest bardzo duże Jeśli kampa-nia będzie rozwijać się w takim tempie to w ciągu powiedzmy 5 lat bdquo269rdquo stanie się szeroko rozpoznawalnym symbolem sprzeciwu wobec zagłady zwierząt lub ich holokaustu jak powiedzieliby moi izraelscy przyjaciele Ludzie będą wi-dzieć te cyfry i będą wiedzieć ze człowiek ktoacutery je nosi ndash nie-ważne czy na koszulce czy jako tatuaż czy znamię jest radykalnie nastawiony przeciw-ko temu co się dzieje

Na koniec ndash warto było to zrobićNiedawno rozmawialiśmy

z Saszą na ten temat Roz-mawialiśmy w kontekście zachęcenia ludzi w Rosji do akcji tatuowania się 18 grudnia Moacutewiłem że istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo ze nie znajdziemy w Rosji ludzi

ktoacuterzy będą chcieli zrobić coś takiego i zapytałem Saszę czy może ja powinienem dodatko-wo zrobić jeszcze tatuaż żeby w ten sposoacuteb i Rosja wsparła dalej akcję I Sasza odpowie-dział bdquoOleg wiesz że jeśli to by zależało od nas to dawno już byśmy pokryli swoje ciała piętnami i tatuażami od głowy do piętrdquo Ale nam są niezbędni nowi ludzie w kampanii Innymi słowy powtarzanie akcji nie ma większego sensu Żeby roz-winąć kampanię konieczne są nowe radykalne działania i ja z przyjemnością wezmę w nich udział Przy okazji mogę wspomnieć że w ramach mię-dzynarodowej tatu-akcji tatuaż 269 wykonało 4 Rosjan i 2 Białorusinoacutew

To znaczy że sytuacja nie jest beznadziejna i z pewnością uda nam się zwyciężyć Musimy zwyciężyć

31 otwarteklatkipl

Kiedy jest mi źle myślę o tym jak źle jest bezsilnym bezbronnym zwierzętom w tych potwornych gułagach rozpaczy To nadaje perspektywę mojemu boacutelowi Pamiętam roacutewnież o tym że ja znalazłem się tu z wyboru Zwierzęta nie

Zachęcam aktywistoacutew aby dbali o swoje zdrowie Trzymajcie się blisko swoich rodzin i ludzi ktoacuterych kochacie Bądźcie dla siebie dobrzy Miejcie poczucie humoru Ostatnio trochę medytowałem i bardzo mi to pomogło Polecam roacutewnież by pić duże ilości wody regularne ćwiczyć uprawiać chociaż jeden sport słuchać muzyki dużo czytać i choć raz dziennie wybuchnąć radosnym śmiechem

Stres pojawi się na pewno Życie aktywistoacutew jest bardziej intensywne wrażliwe i czujne niż życie wielu innych osoacuteb Z definicji jest więc nieustannie podatne na wszechobecną przemoc Gdybym jednak miał wybrać jedno z dwojga to wolałbym się spalić wiodąc autentyczne życie pełne wspoacutełczucia niż powoli rdzewieć prowadząc życie pełne przemocy i pozbawione refleksji Nie ma powodoacutew żeby czegokolwiek żałować

Nie ma odwrotu

PHILIPP WOLLEN na temat aktywizmu

Page 25: Otwarte Klatki Biuletyn 1/2013

w słowa ale korzystając z nich byłabym ostrożna Wieloryb jest słabo oświetlony a zdjęcie zostało zrobione z pewnej odległości co odejmuje mu drastyczności

Z sondy umieszczonej na jej stronie wynika że czytelnicy i czytelniczki zgadzają się na wykorzystywanie przez ruch prozwierzęcy drastycznych ob-razoacutew ndash o ile będą one wyko-rzystywane z głową

bdquoSądzę że zaroacutewno jed-ne jak i drugie są skutecznerdquo moacutewi Jo-Anne McArthur ktoacute-rej zdjęcia wykorzystywanych i uratowanych zwierząt potra-fią być zaroacutewno przerażające jak i piękne bdquoWszystko zależy od odbiorcy Jedna osoba po zobaczeniu drastycznych ob-razoacutew postanowi wprowadzić zmiany w swoim życiu druga po prostu odwroacuteci wzrok Roacuteż-ne obrazy trafiają do roacuteżnych osoacuteb w związku z tym potrze-

ba roacuteżnych taktyk by doprowa-dzić do zmian ndash tego uczy nas roacutewnież historia innych ruchoacutew społecznych Drastyczne ob-razy do jednych osoacuteb przema-wiają do innych nierdquo zauważa McArthur bdquoDlatego też powinny być wykorzystywane przez ruch prozwierzęcy tak samo jak mniej drastyczne obrazy i informacje opracowania na-ukowe sanktuaria dla zwierząt pisanie listoacutew demonstracje rozdawanie ulotekrdquo Poda-je przykład bdquoDo przejścia na weganizm skłoniły mnie trud-ne i drastyczne obrazy Tim Pachirat autor Every Twelve Seconds pracował przez sześć miesięcy w ubojni i nie zrezy-gnował z jedzenia mięsa Zde-cydował się na ten krok dopiero po spotkaniu jednej z uratowa-nych kroacutew w sanktuarium w Woodstockrdquo

Jasmin dostrzega tu pewną prawidłowość

Osobiście nie wydaje mi się by statystyczny jedzący mięso Kowalski

kliknął na drastyczny obraz by zobaczyć więcej ndash lecz wyniki tych badań pokazują że się mylę Chodzi o to że tak naprawdę wcale się nie mylę lecz autorzy i autorki badań także mają rację Bo pokazywanie zdjęć bdquomilusich mięciutkich kotkoacutewrdquo jak roacutewnież zdjęć tego rodzaju z ferm przemysłowych też jest skuteczne nieprawdaż Myślę że w tym wypadku najważniejsze jest przesłanie ktoacutere rzecz jasna powinno być jak najbardziej wyraziste i strategicznie dopasowane

Podobnego zdania jest roacutewnież Karin Davis założyciel-ka United Poultry Concerns bdquoObecnie Internet pełen jest obrazoacutew cierpienia zwierząt za ktoacutere winę ponosi człowiekrdquo moacutewi bdquoJednak jeśli tym obra-zom nie będzie towarzyszyło pełne pasji przesłanie ndash nieko-niecznie w tym samym miej-scu raczej w postaci posługi-wania się etycznym językiem i tworzenia etycznych kontek-stoacutew ndash wydaje mi się że więk-szość ludzi może stwierdzić że to okropne lecz nie dostrzec że roacutewnież oni są za to odpo-wiedzialni i mogą to zmienić Myślę też że obrazy cierpią-cych i poniewieranych zwierząt należy zestawiać z obrazami

25 otwarteklatkipl

tych samych zwierząt żyjących szczęśliwie ndash obrazoacutew ktoacutere nie tylko są ładne lecz roacutewnież pełne ekspresji budzą emocje i poruszająrdquo

Roacutewnież w tym punkcie Karen i Jasmin się zgadzają bdquoCzasamirdquo moacutewi Jasmin bdquoto właśnie obrazy szczęśliwych zwierząt bardziej przemawia-ją do ludzi jako że ndash tak było w moim przypadku ndash osoba je oglądająca stwierdza JAK MOGĄ IM TO ZABIERAĆ Dla mnie najbardziej przejmujący jest na przykład widok kurcza-koacutew z sanktuarium VINE w stanie Vermont ktoacutere nawet podczas najsroższej zimy wolą spać na drzewachrdquo (Przyro-da stoi w rażącej opozycji do brudu ferm przemysłowych na ktoacuterych rocznie miliardy kur-czakoacutew i kur są chowane i więzione dla ich ciał i jajek)

Oproacutecz pokazywania cier-pienia zwierząt szczegoacutelnie

istotne jest przedstawianie ich jako jednostek przeciwstawia-nie się koncepcji zwierząt jako towaru moacutewi lauren Ornelas założycielka Food Empower-ment Project bdquoJeśli będziemy pokazywać tylko ich cierpienie nie pokażemy że mogą one wieść też normalne życie Weź-my na przykład kość słoniową Jeśli będziesz pokazywać jedy-nie martwe słonie z odpiłowa-nymi kłami to i tak przemoacutewi to do ludzi bo chyba każdya widziała obraz słonia stąpają-cego po sawannie Większość ludzi jest w stanie znacznie lepiej wyobrazić sobie słonia w jego środowisku natural-nym niż na przykład kurczakardquo lauren ktoacutera roacutewnież niejedno-krotnie korzystała z porusza-jących materiałoacutew ze śledztw uważa że drastyczne obrazy odgrywają istotną rolę w po-kazywaniu ludziom w jakich warunkach chowane są tzw

zwierzęta gospodarskie bdquoNie-mniej jednak czasami obawiam się że skupianie się na scenach szczegoacutelnie okrutnych ndash nawet jeśli wiemy że to codzienność ndash może bardziej zaszkodzić niż pomoacutecrdquo

Jej zdaniem lepiej jest położyć nacisk na przedstawia-nie obrazoacutew niezaprzeczalnie okrutnych takich jak na przy-kład przetrzymywanie zwierząt w niewoli lub okaleczanie ich (przypalanie dzioboacutew obcina-nie ogonoacutew i rogoacutew)

Wciąż czekamy na ostatnie słowo na temat wykorzystywa-nia obrazoacutew choć przypusz-czalnie nigdy ono nie padnie Możemy liczyć na dalsze dys-kusje i badania ktoacutere pozwolą ruchowi udoskonalić swoje metody i przekaz Jednak na chwilę obecną przygnębiające obrazy przede wszystkim ze śledztw zdają się brać goacuterę Nathan dodaje

Tak jak moacutewiłem wcześniej żaden konsument czy konsumentka nie powie ci że chce oglądać drastyczne obrazy Jednak niezaprzeczalnym faktem jest to że skutecznie przyczyniają się one do zmiany postaw i zachowań Drastyczne obrazy obok ktoacuterych ciężko przejść obojętnie i ktoacuterych nie da się zapomnieć stwarzają emocjonalną więź z tematem i dają początek dyskusjom na temat etyki A to właśnie te rzeczy wpływają na decyzje konsumenckie

27 otwarteklatkipl

Byłeś jednym z akty-wistoacutew ktoacuterzy w akcie solidarności wypalili sobie na ciele numer 269 Skąd pomysł na taką akcjęPomysł zrodził się wiele

lat temu w głowie Saszy On mieszka w Tel-Awiwie jeszcze jako dziecko przenioacutesł się tam z Mołdawii W temacie praw zwierząt Sasza działa już od 15 lat (może troszkę mniej) Taką

akcję wymyślił już bardzo daw-no temu ale na początku sam pomyślał że taki pomysł to jednak za dużo Kilka lat poacuteźniej opowiedział o swoim pomyśle innym izraelskim aktywistom

Wywiad z OLEGIEM OZEROWEM jednym z uczestnikoacutew akcji wypalania liczby 269

2 października 2012 w Światowym Dniu Zwierząt Hodowlanych na Placu Rabina Yitskhaka w Tel-Awiwie aktywiści ruchu

praw zwierząt przeprowadzili akcję solidarno-ściową mająca na celu ukazać głęboką empa-tię w stosunku do zwierząt zniewalanych i wykorzystywanych przez gatunek ludzki

Troacutejka aktywistoacutew w tym jeden ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji wypaliła sobie na skoacuterze numer bdquo269 Znakowanie poprzez wypalanie piętna rozgrzanym metalem jest po-wszechną praktyką stosowaną wobec niewin-nych zwierząt będących ofiarami eksploatacji dokonywanej przez ludzi na całym świecie Ta demonstracja miała za zadanie skierować naszą empatię w stronę obecnie najbardziej uciskanej grupy żywych istot ktoacutere mogą

odczuwać boacutel i cierpienie ndash w stronę zwierząt hodowlanych

A dlaczego właśnie bdquo269 bdquo269 to sym-boliczny ale naprawdę istniejący cielak ktoacutery urodził się na izraelskiej fermie mlecznej Jego życie zostanie zakończone w chwilę po tym gdy się zaczęło Poprzez wypalenie sobie tego numeru na własnych ciałach aktywiści poka-zali swoją solidarność z ofiarami ferm przemy-słowych i zapewnili wieczną pamięć sprawie o ktoacuterą walczą

Aktywistą ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji był Oleg Ozerow wieloletni działacz na rzecz praw zwierząt ktoacutery w poniższym wywiadzie opowiada o samej akcji reakcjach ludzi grani-cach poświęcenia oraz wielu innych ciekawych i ważnych kwestiach

pytania Olga Plesińska tłumaczenie i redakcja Marlena Kropidłowska

ale ich reakcja była na tyle negatywna że znoacutew odłożył go na kiedy indziej Ostatecznie rok poacuteźniej Sasza jeszcze raz przedstawił zarys akcji tym ra-zem wąskiemu kręgowi znajo-mych-aktywistoacutew i tym razem spotkał się ze wsparciem i entuzjazmem

Jak to się stało że znala-złeś się w Tel-AviviePonad 2 lata temu pozna-

łem izraelskiego aktywistę Przez cały ten czas utrzymy-waliśmy kontakt od czasu do czasu wymienialiśmy wia-domości na Facebooku czy rozmawialiśmy na Skypie Dodatkowo wraz z innymi ak-tywistami w Rosji wspieraliśmy izraelską kampanię przeciwko cieszącej się bardzo złą sławą fermie Mazor gdzie hodowano małpy ktoacutere potem wysyłano do laboratorioacutew żeby przepro-wadzać na nich badania

I kiedy Sasza przedstawił swoacutej pomysł znajomym wynik-nęła taka sytuacja że ze wzglę-doacutew bezpieczeństwa (w Izraelu łatwo można zniszczyć swoją karierę zawodową biorąc udział w podobnych wydarzeniach) w danym momencie poza Sa-szą w akcji moacutegł wziąć udział tylko jeszcze jeden człowiek Ten człowiek też kiedyś przyje-chał ze swoją rodziną z Rosji Przy okazji ciekawostką jest że pomimo tego że akcja była izraelska to jej uczestnikami byli ludzi mający w mniejszym lub w większym stopniu korze-nie w Związku Radzieckim

Znoacutew odbiegam od tematu Okazało się że w Izraelu nie da się znaleźć trzech osoacuteb do przeprowadzenia takiej akcji a minimalna liczba uczest-nikoacutew to właśnie troje - tak zdecydowali aktywiści bo

mniej uczestnikoacutew wyglądało-by naprawdę niezbyt dobrze Więc ten aktywista ktoacuterego poznałem dwa lata temu zapy-tał mnie czy chciałbym wziąć udział w takiej akcji

Czy od razu się zgodziłeśPrzyznaję że chwilę się

zastanawiałem Po prostu żeby pod wpływem impulsu nie na-pisać bdquoTak tak tylko pozwolić informacji powoli przeniknąć do moacutezgu Przez ten moment nie zastanawiałem się nawet zbyt dużo nad tym co robić a bardziej nad tym że ruch nie jest w stanie znaleźć w całym kraju nawet troacutejki do udziału w takiej akcji że tak nie może być W stosunku do siebie gdybym odmoacutewił odebrałbym to jako osobisty wstyd akty-wisty Przecież to też wymaga pewnego rodzaju poświęcenia ndash przyznać się że u ciebie w kraju do tego w takim w ktoacute-rym jest wielu wegan brakuje jednego () człowieka do prze-prowadzenia w pełni legalnej akcji Coacuteż przynajmniej wtedy tak myślałem że to w pełni legalna akcja Dopiero kilka dni przed dowiedziałem się że

zgodnie z izraelskim prawem nie wolno wykonywać celo-wych oparzeń na skoacuterze nawet w specjalnych salonach a co dopiero w przestrzeni publicznej

Co na to Twoi bliscy Na początku powiedzia-

łem o tym tylko kilku osobom ponieważ izraelscy aktywiści poprosili żeby informację prze-kazywać tylko tym rosyjskim aktywistom ktoacuterym w 100 ufam i ktoacuterzy mogą być gotowi przyjechać do Izraela i zrobić to samo Takich nie udało się zna-leźć z roacuteżnych względoacutew (ko-muś nie dali wolnego w pracy u kogoś nie było paszportu żona nie pozwoliła itd) Krew-nym nic nie moacutewiłem Jednak kiedy dowiedzieli się o akcji i obejrzeli wideo to zaczęło się Wszyscy dzwonili sto razy i analizowali co ze mną nie tak W rezultacie analiz powstały dwie głoacutewne wersji tego co się stało i tak albo 1) zwariowałem albo 2) musi chodzić o jakieś narkotyki

Jak Izraelki i Izraelczycy odebrali tą akcję Moacute-

28 otwarteklatkipl

wienie w Izraelu o holo-kauście to coś naprawdę mocnegoW tym temacie mogę opo-

wiedzieć dość interesującą hi-storię Jeden z naszych bdquowypa-laczy także aktywista z długim stażem kiedyś brał udział w pewnej akcji w Tel-Awiwie Podczas tamtej akcji stał z plakatem ktoacutery roacutewnież przy-roacutewnywał sytuację zwierząt do Holokaustu Podszedł do niego turysta i zaczął się oburzać na takie poroacutewnanie moacutewić że jest to niewłaściwe Wtedy aktywista odpowiedział Ty turysta będziesz moacutewił mnie Żydowi i obywatelowi Izraela ktoacutery ma w rodzinie ocalałych z Holokaustu co jest właściwe a co niewłaściwe

Głośno było o Was w mediachMedia głoacutewnego nurtu

w ogoacutele nie wykazały zainte-resowania akcją Inną kwe-stią jest to że akcja wywołała niebywałe poruszenie wśroacuted wegan i obrońcoacutew praw zwie-rząt Na chwilę obecną kam-panię 269 wspiera 20 krajoacutew Niedawno w Chorwacji miała miejsce akcja tatuowania liczby 269 a w Argentynie zrobiono w zasadzie dokładnie to samo co w Tel-Awiwie Myślę że to przełom zwłaszcza biorąc pod uwagę to że obecnie kampania ma na celu stworzenie między-narodowego symbolu protestu i oporu ale nie działającego w ukryciu tak jak ALF Działania mają być legalne i jawne ale roacutewnie bezkompromisowe

Na dzień dzisiejszy symboliczny tatuaż z liczbą 269 wykonało już ponad sto osoacuteb

a to przecież dopiero początek

W akcji wzięli udział sami faceci - to przypadek Nie było chętnych kobiet Czy może to była akcja dla bdquotwardzielirdquoNa jednym ze zdjęć na stro-

nie kampanii możesz zobaczyć dziewczynę ktoacutera naśladując nas wyraziła swoacutej sprzeciw Ona nawiasem moacutewiąc była prawdziwą bohaterką Skręciła z drutu kolczastego ten symbo-liczny numer rozżarzyła każdą cyfrę i przyłożyła ten rozgrzany drut do ręki i przycisnęła twar-dym przedmiotem I tak trzy razy Mało kto zdobyłby się na coś takiego Ja na przykład nie dałbym rady zrobić tego stopniowo Oczywiście wszy-scy bardzo chcieli żeby w akcji wzięła udział dziewczyna tak żeby całość nie wydawała się zbytnio hardcoreowa Nie-stety na tamtą chwilę żadnej nie udało się znaleźć [W stale trwających akcjach solidarno-ściowych tatuowaniawypa-lania sobie bdquo269 bierze udział wiele kobiet - OK]

Ci ktoacuterzy wypalali nu-mer na waszych ciałach nie bali się was skrzyw-dzić Trudno było znaleźć chętnych Jak układają się wasze stosunki już po wszystkim Wszyscy oni to obrońcy

praw zwierząt z długim sta-żem Aby im nie zaszkodzić nie będę się o nich rozpisywał powiem tylko że znalezienie ich w gronie wolontariuszy nie było trudne Oczywiście bali się że mogą nam zrobić większą krzywdę niż planowaliśmy i bardzo chcieli żeby wszystko poszło w miarę gładko

W związku z tym ćwiczyliśmy przebieg akcji na dachu domu gdzie zebraliśmy wszystkie niezbędne narzędzia Każdego wieczoru przez cztery kolejne dni Po kilka razy od początku do końca Następnie przy po-mocy lin spuściliśmy z dachu wszystkie sprzęty Po-tem sami zjechaliśmy z dachu i zaczęliśmy przymocowywać wszystko do dachu samocho-du Trzeba było widzieć miny przechodnioacutew w tamtym mo-mencie Wszystko to działo się w miejscu gdzie mieszkają głoacutewnie Erytrejczycy i Sudań-czycy czyli ludzie względnie dalecy od takich kwestii I nagle widzą zagrodę z drutu kolcza-stego załadowywaną na dach samochodu i trzech ludzi ktoacute-rzy mają w uszach przywieszki z numerem 269 takie jak u kroacutew i jeden z tych ludzi (ja) jeszcze trzyma czarne spoden-ki dwoma palcami żeby nie ubrudzić się świeżą farbą ktoacuterą trzeba była zamazać firmowe znaczki

Nasze relacje ze wszystkimi osobami ktoacutere wzięły udział w akcji stały się oczywiście bliższe Ale nie na poziomie częstszej komunikacji ndash po prostu czuję że gdzieś tam da-leko są ludzie z ktoacuterymi prze-żyłem bardzo ważne dla mnie dni uczucia ktoacutere są z tym związane trudno opisać można powiedzieć że jest to uczucie wypełniającego ciepła Już na zawsze będę związany z tymi ludźmi niewidzialnymi więzami I nie tylko z nimi W pierwszej kolejności ze zwierzętami

Wypuściliście naprawdę mocny i kontrowersyjny materiał Ale czy samo-okaleczanie się jest bdquowe-gańskierdquo W sensie sza-

29 otwarteklatkipl

nujemy innych staramy się działać na ich rzecz pomagać Po to by to ro-bić wielu z nas dba o dobrą kondycję zaroacutewno fizyczną jak i intelektualną Szanu-jemy ciała zwierząt ich nietykalność Nietykalność i autonomię innych ludzi A wy ranicie swoje ciała Rozumiem intencjęhellip Ale czy tędy drogaJa uważam że tak Akcja

nie jest jeszcze wystarczają-co ekstremalna skoro sprawa dotyczy mordowania ponad 150 miliardoacutew istnień rocznie Ja moacutegłbym zedrzeć z siebie skoacuterę gdybym miał pewność że takie coś pozwoli zatrzymać to szaleństwo Niestety tak by się nie stało Właśnie teraz w pełni to rozumiemy Jak powiedział Sasza bdquoWięcej nie można było zrobić Ludzie w większości nawet zbytnio się nie przerazili odkryciem praw-dy Chociaż kilkoma osobami jedzącymi mięso nawet tu w Rosji ta akcja wstrząsnę-ła Na zasadzie szoku - w ten dzień w ktoacutery obejrzeli wideo nie mogli zjeść mięsa na obiad Nie wiem na ile można ocenić takie zwycięstwo Ale podkreślę jeszcze raz to dopiero początek

Co się tyczy weganizmu i cielesności - weganizm często jest sprowadzany do jedzenia Pokazaliście dość spektakularnie że jest to o wiele więcej Że weganizm jest aktem solidarności Roacutewnież cielesnej Jakkolwiek patetycznie to nie brzmi ndash połączyliście się ze zwie-rzętami w części ich boacutelu Jak czujesz siebie po tym doświadczeniu Bliższy

zwierzętom Bardziej zaangażowany Nie uwierzysz ale takie

samo pytanie zadałem Laza-rosowi Gorelikowi ojcu Zohara trzeciemu aktywiście ktoacutery zro-bił sobie znamię A Lazaros zrobił sobie tatuaż w ramach izraelskiej akcji

Zadałem to pytanie bo sam poczułem że stałem się bliższy zwierzętom że moacutej los stał się bliższy ich losowi przecież my wszyscy jesteśmy bezimiennymi stworzeniami z numerami porządkowymi wypalonymi na naszych ciałach

I zwierzęta nie mogą liczyć na nikogo więcej niż na swoich braci obrońcoacutew praw zwierząt Oznacza to że oproacutecz bliskości poczułem jeszcze coś ważniej-szego pewnego rodzaju po-trzebę wzięcia jeszcze większej odpowiedzialności za swoje działania i aktywizm Zrozu-miałem ze muszę robić więcej i wahać się mniej Zrozumia-łem ze strach i wątpliwości nie pomogą kiedy toczy się taka poważna i istotna walka

Tu bym chciała wroacutecić do boacutelu czy warto było go doświadczyć Czym ten boacutel jest dla Ciebie Jaki jest dla Ciebie jego sym-boliczny głębszy wymiarWszystko co robiłem dla

zwierząt uważam za warte doświadczenia Absolutnie wszystko Teraz w Rosji zaczy-na się prawdziwa wojna z mordercami psoacutew ktoacuterych

30 otwarteklatkipl

jest kilkuset w całym kraju A aktywistoacutew ktoacuterzy są gotowi realnie działać w tym temacie (także legalnymi metodami) można policzyć na palcach Właśnie dzisiaj ogłoszono że hycle donoszą na policję na obrońcoacutew praw zwierząt w tym na mnie Czym by się to nie skończyło to jestem pewien że warto to robić

Nie pamiętam o boacutelu ale każdego dnia patrzę na znamię i ono przypomina mi dzień za dniem ze moje osobiste i domowe życie to niepotrzebna krzątanina Staram się na nią tracić coraz mniej i mniej cza-su Planuję zrezygnować z pracy w biurze tak by w pełni moacutec się poświęcić obronie praw zwierząt Jeśli to wszyst-ko brzmi zbyt patetycznie ndash wybaczcie I nie proacutebuję tu z siebie robić żadnego bohate-ra w żadnym wypadku Prze-ciwnie wydaje mi się że nie udało mi się osiągnąć przesad-nie dużo w ciągu tych moich

30 lat życia Oczywiście tak jak wspominałem wcześniej symboliczne znaczenie bdquo269rdquo jest bardzo duże Jeśli kampa-nia będzie rozwijać się w takim tempie to w ciągu powiedzmy 5 lat bdquo269rdquo stanie się szeroko rozpoznawalnym symbolem sprzeciwu wobec zagłady zwierząt lub ich holokaustu jak powiedzieliby moi izraelscy przyjaciele Ludzie będą wi-dzieć te cyfry i będą wiedzieć ze człowiek ktoacutery je nosi ndash nie-ważne czy na koszulce czy jako tatuaż czy znamię jest radykalnie nastawiony przeciw-ko temu co się dzieje

Na koniec ndash warto było to zrobićNiedawno rozmawialiśmy

z Saszą na ten temat Roz-mawialiśmy w kontekście zachęcenia ludzi w Rosji do akcji tatuowania się 18 grudnia Moacutewiłem że istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo ze nie znajdziemy w Rosji ludzi

ktoacuterzy będą chcieli zrobić coś takiego i zapytałem Saszę czy może ja powinienem dodatko-wo zrobić jeszcze tatuaż żeby w ten sposoacuteb i Rosja wsparła dalej akcję I Sasza odpowie-dział bdquoOleg wiesz że jeśli to by zależało od nas to dawno już byśmy pokryli swoje ciała piętnami i tatuażami od głowy do piętrdquo Ale nam są niezbędni nowi ludzie w kampanii Innymi słowy powtarzanie akcji nie ma większego sensu Żeby roz-winąć kampanię konieczne są nowe radykalne działania i ja z przyjemnością wezmę w nich udział Przy okazji mogę wspomnieć że w ramach mię-dzynarodowej tatu-akcji tatuaż 269 wykonało 4 Rosjan i 2 Białorusinoacutew

To znaczy że sytuacja nie jest beznadziejna i z pewnością uda nam się zwyciężyć Musimy zwyciężyć

31 otwarteklatkipl

Kiedy jest mi źle myślę o tym jak źle jest bezsilnym bezbronnym zwierzętom w tych potwornych gułagach rozpaczy To nadaje perspektywę mojemu boacutelowi Pamiętam roacutewnież o tym że ja znalazłem się tu z wyboru Zwierzęta nie

Zachęcam aktywistoacutew aby dbali o swoje zdrowie Trzymajcie się blisko swoich rodzin i ludzi ktoacuterych kochacie Bądźcie dla siebie dobrzy Miejcie poczucie humoru Ostatnio trochę medytowałem i bardzo mi to pomogło Polecam roacutewnież by pić duże ilości wody regularne ćwiczyć uprawiać chociaż jeden sport słuchać muzyki dużo czytać i choć raz dziennie wybuchnąć radosnym śmiechem

Stres pojawi się na pewno Życie aktywistoacutew jest bardziej intensywne wrażliwe i czujne niż życie wielu innych osoacuteb Z definicji jest więc nieustannie podatne na wszechobecną przemoc Gdybym jednak miał wybrać jedno z dwojga to wolałbym się spalić wiodąc autentyczne życie pełne wspoacutełczucia niż powoli rdzewieć prowadząc życie pełne przemocy i pozbawione refleksji Nie ma powodoacutew żeby czegokolwiek żałować

Nie ma odwrotu

PHILIPP WOLLEN na temat aktywizmu

Page 26: Otwarte Klatki Biuletyn 1/2013

tych samych zwierząt żyjących szczęśliwie ndash obrazoacutew ktoacutere nie tylko są ładne lecz roacutewnież pełne ekspresji budzą emocje i poruszająrdquo

Roacutewnież w tym punkcie Karen i Jasmin się zgadzają bdquoCzasamirdquo moacutewi Jasmin bdquoto właśnie obrazy szczęśliwych zwierząt bardziej przemawia-ją do ludzi jako że ndash tak było w moim przypadku ndash osoba je oglądająca stwierdza JAK MOGĄ IM TO ZABIERAĆ Dla mnie najbardziej przejmujący jest na przykład widok kurcza-koacutew z sanktuarium VINE w stanie Vermont ktoacutere nawet podczas najsroższej zimy wolą spać na drzewachrdquo (Przyro-da stoi w rażącej opozycji do brudu ferm przemysłowych na ktoacuterych rocznie miliardy kur-czakoacutew i kur są chowane i więzione dla ich ciał i jajek)

Oproacutecz pokazywania cier-pienia zwierząt szczegoacutelnie

istotne jest przedstawianie ich jako jednostek przeciwstawia-nie się koncepcji zwierząt jako towaru moacutewi lauren Ornelas założycielka Food Empower-ment Project bdquoJeśli będziemy pokazywać tylko ich cierpienie nie pokażemy że mogą one wieść też normalne życie Weź-my na przykład kość słoniową Jeśli będziesz pokazywać jedy-nie martwe słonie z odpiłowa-nymi kłami to i tak przemoacutewi to do ludzi bo chyba każdya widziała obraz słonia stąpają-cego po sawannie Większość ludzi jest w stanie znacznie lepiej wyobrazić sobie słonia w jego środowisku natural-nym niż na przykład kurczakardquo lauren ktoacutera roacutewnież niejedno-krotnie korzystała z porusza-jących materiałoacutew ze śledztw uważa że drastyczne obrazy odgrywają istotną rolę w po-kazywaniu ludziom w jakich warunkach chowane są tzw

zwierzęta gospodarskie bdquoNie-mniej jednak czasami obawiam się że skupianie się na scenach szczegoacutelnie okrutnych ndash nawet jeśli wiemy że to codzienność ndash może bardziej zaszkodzić niż pomoacutecrdquo

Jej zdaniem lepiej jest położyć nacisk na przedstawia-nie obrazoacutew niezaprzeczalnie okrutnych takich jak na przy-kład przetrzymywanie zwierząt w niewoli lub okaleczanie ich (przypalanie dzioboacutew obcina-nie ogonoacutew i rogoacutew)

Wciąż czekamy na ostatnie słowo na temat wykorzystywa-nia obrazoacutew choć przypusz-czalnie nigdy ono nie padnie Możemy liczyć na dalsze dys-kusje i badania ktoacutere pozwolą ruchowi udoskonalić swoje metody i przekaz Jednak na chwilę obecną przygnębiające obrazy przede wszystkim ze śledztw zdają się brać goacuterę Nathan dodaje

Tak jak moacutewiłem wcześniej żaden konsument czy konsumentka nie powie ci że chce oglądać drastyczne obrazy Jednak niezaprzeczalnym faktem jest to że skutecznie przyczyniają się one do zmiany postaw i zachowań Drastyczne obrazy obok ktoacuterych ciężko przejść obojętnie i ktoacuterych nie da się zapomnieć stwarzają emocjonalną więź z tematem i dają początek dyskusjom na temat etyki A to właśnie te rzeczy wpływają na decyzje konsumenckie

27 otwarteklatkipl

Byłeś jednym z akty-wistoacutew ktoacuterzy w akcie solidarności wypalili sobie na ciele numer 269 Skąd pomysł na taką akcjęPomysł zrodził się wiele

lat temu w głowie Saszy On mieszka w Tel-Awiwie jeszcze jako dziecko przenioacutesł się tam z Mołdawii W temacie praw zwierząt Sasza działa już od 15 lat (może troszkę mniej) Taką

akcję wymyślił już bardzo daw-no temu ale na początku sam pomyślał że taki pomysł to jednak za dużo Kilka lat poacuteźniej opowiedział o swoim pomyśle innym izraelskim aktywistom

Wywiad z OLEGIEM OZEROWEM jednym z uczestnikoacutew akcji wypalania liczby 269

2 października 2012 w Światowym Dniu Zwierząt Hodowlanych na Placu Rabina Yitskhaka w Tel-Awiwie aktywiści ruchu

praw zwierząt przeprowadzili akcję solidarno-ściową mająca na celu ukazać głęboką empa-tię w stosunku do zwierząt zniewalanych i wykorzystywanych przez gatunek ludzki

Troacutejka aktywistoacutew w tym jeden ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji wypaliła sobie na skoacuterze numer bdquo269 Znakowanie poprzez wypalanie piętna rozgrzanym metalem jest po-wszechną praktyką stosowaną wobec niewin-nych zwierząt będących ofiarami eksploatacji dokonywanej przez ludzi na całym świecie Ta demonstracja miała za zadanie skierować naszą empatię w stronę obecnie najbardziej uciskanej grupy żywych istot ktoacutere mogą

odczuwać boacutel i cierpienie ndash w stronę zwierząt hodowlanych

A dlaczego właśnie bdquo269 bdquo269 to sym-boliczny ale naprawdę istniejący cielak ktoacutery urodził się na izraelskiej fermie mlecznej Jego życie zostanie zakończone w chwilę po tym gdy się zaczęło Poprzez wypalenie sobie tego numeru na własnych ciałach aktywiści poka-zali swoją solidarność z ofiarami ferm przemy-słowych i zapewnili wieczną pamięć sprawie o ktoacuterą walczą

Aktywistą ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji był Oleg Ozerow wieloletni działacz na rzecz praw zwierząt ktoacutery w poniższym wywiadzie opowiada o samej akcji reakcjach ludzi grani-cach poświęcenia oraz wielu innych ciekawych i ważnych kwestiach

pytania Olga Plesińska tłumaczenie i redakcja Marlena Kropidłowska

ale ich reakcja była na tyle negatywna że znoacutew odłożył go na kiedy indziej Ostatecznie rok poacuteźniej Sasza jeszcze raz przedstawił zarys akcji tym ra-zem wąskiemu kręgowi znajo-mych-aktywistoacutew i tym razem spotkał się ze wsparciem i entuzjazmem

Jak to się stało że znala-złeś się w Tel-AviviePonad 2 lata temu pozna-

łem izraelskiego aktywistę Przez cały ten czas utrzymy-waliśmy kontakt od czasu do czasu wymienialiśmy wia-domości na Facebooku czy rozmawialiśmy na Skypie Dodatkowo wraz z innymi ak-tywistami w Rosji wspieraliśmy izraelską kampanię przeciwko cieszącej się bardzo złą sławą fermie Mazor gdzie hodowano małpy ktoacutere potem wysyłano do laboratorioacutew żeby przepro-wadzać na nich badania

I kiedy Sasza przedstawił swoacutej pomysł znajomym wynik-nęła taka sytuacja że ze wzglę-doacutew bezpieczeństwa (w Izraelu łatwo można zniszczyć swoją karierę zawodową biorąc udział w podobnych wydarzeniach) w danym momencie poza Sa-szą w akcji moacutegł wziąć udział tylko jeszcze jeden człowiek Ten człowiek też kiedyś przyje-chał ze swoją rodziną z Rosji Przy okazji ciekawostką jest że pomimo tego że akcja była izraelska to jej uczestnikami byli ludzi mający w mniejszym lub w większym stopniu korze-nie w Związku Radzieckim

Znoacutew odbiegam od tematu Okazało się że w Izraelu nie da się znaleźć trzech osoacuteb do przeprowadzenia takiej akcji a minimalna liczba uczest-nikoacutew to właśnie troje - tak zdecydowali aktywiści bo

mniej uczestnikoacutew wyglądało-by naprawdę niezbyt dobrze Więc ten aktywista ktoacuterego poznałem dwa lata temu zapy-tał mnie czy chciałbym wziąć udział w takiej akcji

Czy od razu się zgodziłeśPrzyznaję że chwilę się

zastanawiałem Po prostu żeby pod wpływem impulsu nie na-pisać bdquoTak tak tylko pozwolić informacji powoli przeniknąć do moacutezgu Przez ten moment nie zastanawiałem się nawet zbyt dużo nad tym co robić a bardziej nad tym że ruch nie jest w stanie znaleźć w całym kraju nawet troacutejki do udziału w takiej akcji że tak nie może być W stosunku do siebie gdybym odmoacutewił odebrałbym to jako osobisty wstyd akty-wisty Przecież to też wymaga pewnego rodzaju poświęcenia ndash przyznać się że u ciebie w kraju do tego w takim w ktoacute-rym jest wielu wegan brakuje jednego () człowieka do prze-prowadzenia w pełni legalnej akcji Coacuteż przynajmniej wtedy tak myślałem że to w pełni legalna akcja Dopiero kilka dni przed dowiedziałem się że

zgodnie z izraelskim prawem nie wolno wykonywać celo-wych oparzeń na skoacuterze nawet w specjalnych salonach a co dopiero w przestrzeni publicznej

Co na to Twoi bliscy Na początku powiedzia-

łem o tym tylko kilku osobom ponieważ izraelscy aktywiści poprosili żeby informację prze-kazywać tylko tym rosyjskim aktywistom ktoacuterym w 100 ufam i ktoacuterzy mogą być gotowi przyjechać do Izraela i zrobić to samo Takich nie udało się zna-leźć z roacuteżnych względoacutew (ko-muś nie dali wolnego w pracy u kogoś nie było paszportu żona nie pozwoliła itd) Krew-nym nic nie moacutewiłem Jednak kiedy dowiedzieli się o akcji i obejrzeli wideo to zaczęło się Wszyscy dzwonili sto razy i analizowali co ze mną nie tak W rezultacie analiz powstały dwie głoacutewne wersji tego co się stało i tak albo 1) zwariowałem albo 2) musi chodzić o jakieś narkotyki

Jak Izraelki i Izraelczycy odebrali tą akcję Moacute-

28 otwarteklatkipl

wienie w Izraelu o holo-kauście to coś naprawdę mocnegoW tym temacie mogę opo-

wiedzieć dość interesującą hi-storię Jeden z naszych bdquowypa-laczy także aktywista z długim stażem kiedyś brał udział w pewnej akcji w Tel-Awiwie Podczas tamtej akcji stał z plakatem ktoacutery roacutewnież przy-roacutewnywał sytuację zwierząt do Holokaustu Podszedł do niego turysta i zaczął się oburzać na takie poroacutewnanie moacutewić że jest to niewłaściwe Wtedy aktywista odpowiedział Ty turysta będziesz moacutewił mnie Żydowi i obywatelowi Izraela ktoacutery ma w rodzinie ocalałych z Holokaustu co jest właściwe a co niewłaściwe

Głośno było o Was w mediachMedia głoacutewnego nurtu

w ogoacutele nie wykazały zainte-resowania akcją Inną kwe-stią jest to że akcja wywołała niebywałe poruszenie wśroacuted wegan i obrońcoacutew praw zwie-rząt Na chwilę obecną kam-panię 269 wspiera 20 krajoacutew Niedawno w Chorwacji miała miejsce akcja tatuowania liczby 269 a w Argentynie zrobiono w zasadzie dokładnie to samo co w Tel-Awiwie Myślę że to przełom zwłaszcza biorąc pod uwagę to że obecnie kampania ma na celu stworzenie między-narodowego symbolu protestu i oporu ale nie działającego w ukryciu tak jak ALF Działania mają być legalne i jawne ale roacutewnie bezkompromisowe

Na dzień dzisiejszy symboliczny tatuaż z liczbą 269 wykonało już ponad sto osoacuteb

a to przecież dopiero początek

W akcji wzięli udział sami faceci - to przypadek Nie było chętnych kobiet Czy może to była akcja dla bdquotwardzielirdquoNa jednym ze zdjęć na stro-

nie kampanii możesz zobaczyć dziewczynę ktoacutera naśladując nas wyraziła swoacutej sprzeciw Ona nawiasem moacutewiąc była prawdziwą bohaterką Skręciła z drutu kolczastego ten symbo-liczny numer rozżarzyła każdą cyfrę i przyłożyła ten rozgrzany drut do ręki i przycisnęła twar-dym przedmiotem I tak trzy razy Mało kto zdobyłby się na coś takiego Ja na przykład nie dałbym rady zrobić tego stopniowo Oczywiście wszy-scy bardzo chcieli żeby w akcji wzięła udział dziewczyna tak żeby całość nie wydawała się zbytnio hardcoreowa Nie-stety na tamtą chwilę żadnej nie udało się znaleźć [W stale trwających akcjach solidarno-ściowych tatuowaniawypa-lania sobie bdquo269 bierze udział wiele kobiet - OK]

Ci ktoacuterzy wypalali nu-mer na waszych ciałach nie bali się was skrzyw-dzić Trudno było znaleźć chętnych Jak układają się wasze stosunki już po wszystkim Wszyscy oni to obrońcy

praw zwierząt z długim sta-żem Aby im nie zaszkodzić nie będę się o nich rozpisywał powiem tylko że znalezienie ich w gronie wolontariuszy nie było trudne Oczywiście bali się że mogą nam zrobić większą krzywdę niż planowaliśmy i bardzo chcieli żeby wszystko poszło w miarę gładko

W związku z tym ćwiczyliśmy przebieg akcji na dachu domu gdzie zebraliśmy wszystkie niezbędne narzędzia Każdego wieczoru przez cztery kolejne dni Po kilka razy od początku do końca Następnie przy po-mocy lin spuściliśmy z dachu wszystkie sprzęty Po-tem sami zjechaliśmy z dachu i zaczęliśmy przymocowywać wszystko do dachu samocho-du Trzeba było widzieć miny przechodnioacutew w tamtym mo-mencie Wszystko to działo się w miejscu gdzie mieszkają głoacutewnie Erytrejczycy i Sudań-czycy czyli ludzie względnie dalecy od takich kwestii I nagle widzą zagrodę z drutu kolcza-stego załadowywaną na dach samochodu i trzech ludzi ktoacute-rzy mają w uszach przywieszki z numerem 269 takie jak u kroacutew i jeden z tych ludzi (ja) jeszcze trzyma czarne spoden-ki dwoma palcami żeby nie ubrudzić się świeżą farbą ktoacuterą trzeba była zamazać firmowe znaczki

Nasze relacje ze wszystkimi osobami ktoacutere wzięły udział w akcji stały się oczywiście bliższe Ale nie na poziomie częstszej komunikacji ndash po prostu czuję że gdzieś tam da-leko są ludzie z ktoacuterymi prze-żyłem bardzo ważne dla mnie dni uczucia ktoacutere są z tym związane trudno opisać można powiedzieć że jest to uczucie wypełniającego ciepła Już na zawsze będę związany z tymi ludźmi niewidzialnymi więzami I nie tylko z nimi W pierwszej kolejności ze zwierzętami

Wypuściliście naprawdę mocny i kontrowersyjny materiał Ale czy samo-okaleczanie się jest bdquowe-gańskierdquo W sensie sza-

29 otwarteklatkipl

nujemy innych staramy się działać na ich rzecz pomagać Po to by to ro-bić wielu z nas dba o dobrą kondycję zaroacutewno fizyczną jak i intelektualną Szanu-jemy ciała zwierząt ich nietykalność Nietykalność i autonomię innych ludzi A wy ranicie swoje ciała Rozumiem intencjęhellip Ale czy tędy drogaJa uważam że tak Akcja

nie jest jeszcze wystarczają-co ekstremalna skoro sprawa dotyczy mordowania ponad 150 miliardoacutew istnień rocznie Ja moacutegłbym zedrzeć z siebie skoacuterę gdybym miał pewność że takie coś pozwoli zatrzymać to szaleństwo Niestety tak by się nie stało Właśnie teraz w pełni to rozumiemy Jak powiedział Sasza bdquoWięcej nie można było zrobić Ludzie w większości nawet zbytnio się nie przerazili odkryciem praw-dy Chociaż kilkoma osobami jedzącymi mięso nawet tu w Rosji ta akcja wstrząsnę-ła Na zasadzie szoku - w ten dzień w ktoacutery obejrzeli wideo nie mogli zjeść mięsa na obiad Nie wiem na ile można ocenić takie zwycięstwo Ale podkreślę jeszcze raz to dopiero początek

Co się tyczy weganizmu i cielesności - weganizm często jest sprowadzany do jedzenia Pokazaliście dość spektakularnie że jest to o wiele więcej Że weganizm jest aktem solidarności Roacutewnież cielesnej Jakkolwiek patetycznie to nie brzmi ndash połączyliście się ze zwie-rzętami w części ich boacutelu Jak czujesz siebie po tym doświadczeniu Bliższy

zwierzętom Bardziej zaangażowany Nie uwierzysz ale takie

samo pytanie zadałem Laza-rosowi Gorelikowi ojcu Zohara trzeciemu aktywiście ktoacutery zro-bił sobie znamię A Lazaros zrobił sobie tatuaż w ramach izraelskiej akcji

Zadałem to pytanie bo sam poczułem że stałem się bliższy zwierzętom że moacutej los stał się bliższy ich losowi przecież my wszyscy jesteśmy bezimiennymi stworzeniami z numerami porządkowymi wypalonymi na naszych ciałach

I zwierzęta nie mogą liczyć na nikogo więcej niż na swoich braci obrońcoacutew praw zwierząt Oznacza to że oproacutecz bliskości poczułem jeszcze coś ważniej-szego pewnego rodzaju po-trzebę wzięcia jeszcze większej odpowiedzialności za swoje działania i aktywizm Zrozu-miałem ze muszę robić więcej i wahać się mniej Zrozumia-łem ze strach i wątpliwości nie pomogą kiedy toczy się taka poważna i istotna walka

Tu bym chciała wroacutecić do boacutelu czy warto było go doświadczyć Czym ten boacutel jest dla Ciebie Jaki jest dla Ciebie jego sym-boliczny głębszy wymiarWszystko co robiłem dla

zwierząt uważam za warte doświadczenia Absolutnie wszystko Teraz w Rosji zaczy-na się prawdziwa wojna z mordercami psoacutew ktoacuterych

30 otwarteklatkipl

jest kilkuset w całym kraju A aktywistoacutew ktoacuterzy są gotowi realnie działać w tym temacie (także legalnymi metodami) można policzyć na palcach Właśnie dzisiaj ogłoszono że hycle donoszą na policję na obrońcoacutew praw zwierząt w tym na mnie Czym by się to nie skończyło to jestem pewien że warto to robić

Nie pamiętam o boacutelu ale każdego dnia patrzę na znamię i ono przypomina mi dzień za dniem ze moje osobiste i domowe życie to niepotrzebna krzątanina Staram się na nią tracić coraz mniej i mniej cza-su Planuję zrezygnować z pracy w biurze tak by w pełni moacutec się poświęcić obronie praw zwierząt Jeśli to wszyst-ko brzmi zbyt patetycznie ndash wybaczcie I nie proacutebuję tu z siebie robić żadnego bohate-ra w żadnym wypadku Prze-ciwnie wydaje mi się że nie udało mi się osiągnąć przesad-nie dużo w ciągu tych moich

30 lat życia Oczywiście tak jak wspominałem wcześniej symboliczne znaczenie bdquo269rdquo jest bardzo duże Jeśli kampa-nia będzie rozwijać się w takim tempie to w ciągu powiedzmy 5 lat bdquo269rdquo stanie się szeroko rozpoznawalnym symbolem sprzeciwu wobec zagłady zwierząt lub ich holokaustu jak powiedzieliby moi izraelscy przyjaciele Ludzie będą wi-dzieć te cyfry i będą wiedzieć ze człowiek ktoacutery je nosi ndash nie-ważne czy na koszulce czy jako tatuaż czy znamię jest radykalnie nastawiony przeciw-ko temu co się dzieje

Na koniec ndash warto było to zrobićNiedawno rozmawialiśmy

z Saszą na ten temat Roz-mawialiśmy w kontekście zachęcenia ludzi w Rosji do akcji tatuowania się 18 grudnia Moacutewiłem że istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo ze nie znajdziemy w Rosji ludzi

ktoacuterzy będą chcieli zrobić coś takiego i zapytałem Saszę czy może ja powinienem dodatko-wo zrobić jeszcze tatuaż żeby w ten sposoacuteb i Rosja wsparła dalej akcję I Sasza odpowie-dział bdquoOleg wiesz że jeśli to by zależało od nas to dawno już byśmy pokryli swoje ciała piętnami i tatuażami od głowy do piętrdquo Ale nam są niezbędni nowi ludzie w kampanii Innymi słowy powtarzanie akcji nie ma większego sensu Żeby roz-winąć kampanię konieczne są nowe radykalne działania i ja z przyjemnością wezmę w nich udział Przy okazji mogę wspomnieć że w ramach mię-dzynarodowej tatu-akcji tatuaż 269 wykonało 4 Rosjan i 2 Białorusinoacutew

To znaczy że sytuacja nie jest beznadziejna i z pewnością uda nam się zwyciężyć Musimy zwyciężyć

31 otwarteklatkipl

Kiedy jest mi źle myślę o tym jak źle jest bezsilnym bezbronnym zwierzętom w tych potwornych gułagach rozpaczy To nadaje perspektywę mojemu boacutelowi Pamiętam roacutewnież o tym że ja znalazłem się tu z wyboru Zwierzęta nie

Zachęcam aktywistoacutew aby dbali o swoje zdrowie Trzymajcie się blisko swoich rodzin i ludzi ktoacuterych kochacie Bądźcie dla siebie dobrzy Miejcie poczucie humoru Ostatnio trochę medytowałem i bardzo mi to pomogło Polecam roacutewnież by pić duże ilości wody regularne ćwiczyć uprawiać chociaż jeden sport słuchać muzyki dużo czytać i choć raz dziennie wybuchnąć radosnym śmiechem

Stres pojawi się na pewno Życie aktywistoacutew jest bardziej intensywne wrażliwe i czujne niż życie wielu innych osoacuteb Z definicji jest więc nieustannie podatne na wszechobecną przemoc Gdybym jednak miał wybrać jedno z dwojga to wolałbym się spalić wiodąc autentyczne życie pełne wspoacutełczucia niż powoli rdzewieć prowadząc życie pełne przemocy i pozbawione refleksji Nie ma powodoacutew żeby czegokolwiek żałować

Nie ma odwrotu

PHILIPP WOLLEN na temat aktywizmu

Page 27: Otwarte Klatki Biuletyn 1/2013

27 otwarteklatkipl

Byłeś jednym z akty-wistoacutew ktoacuterzy w akcie solidarności wypalili sobie na ciele numer 269 Skąd pomysł na taką akcjęPomysł zrodził się wiele

lat temu w głowie Saszy On mieszka w Tel-Awiwie jeszcze jako dziecko przenioacutesł się tam z Mołdawii W temacie praw zwierząt Sasza działa już od 15 lat (może troszkę mniej) Taką

akcję wymyślił już bardzo daw-no temu ale na początku sam pomyślał że taki pomysł to jednak za dużo Kilka lat poacuteźniej opowiedział o swoim pomyśle innym izraelskim aktywistom

Wywiad z OLEGIEM OZEROWEM jednym z uczestnikoacutew akcji wypalania liczby 269

2 października 2012 w Światowym Dniu Zwierząt Hodowlanych na Placu Rabina Yitskhaka w Tel-Awiwie aktywiści ruchu

praw zwierząt przeprowadzili akcję solidarno-ściową mająca na celu ukazać głęboką empa-tię w stosunku do zwierząt zniewalanych i wykorzystywanych przez gatunek ludzki

Troacutejka aktywistoacutew w tym jeden ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji wypaliła sobie na skoacuterze numer bdquo269 Znakowanie poprzez wypalanie piętna rozgrzanym metalem jest po-wszechną praktyką stosowaną wobec niewin-nych zwierząt będących ofiarami eksploatacji dokonywanej przez ludzi na całym świecie Ta demonstracja miała za zadanie skierować naszą empatię w stronę obecnie najbardziej uciskanej grupy żywych istot ktoacutere mogą

odczuwać boacutel i cierpienie ndash w stronę zwierząt hodowlanych

A dlaczego właśnie bdquo269 bdquo269 to sym-boliczny ale naprawdę istniejący cielak ktoacutery urodził się na izraelskiej fermie mlecznej Jego życie zostanie zakończone w chwilę po tym gdy się zaczęło Poprzez wypalenie sobie tego numeru na własnych ciałach aktywiści poka-zali swoją solidarność z ofiarami ferm przemy-słowych i zapewnili wieczną pamięć sprawie o ktoacuterą walczą

Aktywistą ktoacutery specjalnie przyleciał z Rosji był Oleg Ozerow wieloletni działacz na rzecz praw zwierząt ktoacutery w poniższym wywiadzie opowiada o samej akcji reakcjach ludzi grani-cach poświęcenia oraz wielu innych ciekawych i ważnych kwestiach

pytania Olga Plesińska tłumaczenie i redakcja Marlena Kropidłowska

ale ich reakcja była na tyle negatywna że znoacutew odłożył go na kiedy indziej Ostatecznie rok poacuteźniej Sasza jeszcze raz przedstawił zarys akcji tym ra-zem wąskiemu kręgowi znajo-mych-aktywistoacutew i tym razem spotkał się ze wsparciem i entuzjazmem

Jak to się stało że znala-złeś się w Tel-AviviePonad 2 lata temu pozna-

łem izraelskiego aktywistę Przez cały ten czas utrzymy-waliśmy kontakt od czasu do czasu wymienialiśmy wia-domości na Facebooku czy rozmawialiśmy na Skypie Dodatkowo wraz z innymi ak-tywistami w Rosji wspieraliśmy izraelską kampanię przeciwko cieszącej się bardzo złą sławą fermie Mazor gdzie hodowano małpy ktoacutere potem wysyłano do laboratorioacutew żeby przepro-wadzać na nich badania

I kiedy Sasza przedstawił swoacutej pomysł znajomym wynik-nęła taka sytuacja że ze wzglę-doacutew bezpieczeństwa (w Izraelu łatwo można zniszczyć swoją karierę zawodową biorąc udział w podobnych wydarzeniach) w danym momencie poza Sa-szą w akcji moacutegł wziąć udział tylko jeszcze jeden człowiek Ten człowiek też kiedyś przyje-chał ze swoją rodziną z Rosji Przy okazji ciekawostką jest że pomimo tego że akcja była izraelska to jej uczestnikami byli ludzi mający w mniejszym lub w większym stopniu korze-nie w Związku Radzieckim

Znoacutew odbiegam od tematu Okazało się że w Izraelu nie da się znaleźć trzech osoacuteb do przeprowadzenia takiej akcji a minimalna liczba uczest-nikoacutew to właśnie troje - tak zdecydowali aktywiści bo

mniej uczestnikoacutew wyglądało-by naprawdę niezbyt dobrze Więc ten aktywista ktoacuterego poznałem dwa lata temu zapy-tał mnie czy chciałbym wziąć udział w takiej akcji

Czy od razu się zgodziłeśPrzyznaję że chwilę się

zastanawiałem Po prostu żeby pod wpływem impulsu nie na-pisać bdquoTak tak tylko pozwolić informacji powoli przeniknąć do moacutezgu Przez ten moment nie zastanawiałem się nawet zbyt dużo nad tym co robić a bardziej nad tym że ruch nie jest w stanie znaleźć w całym kraju nawet troacutejki do udziału w takiej akcji że tak nie może być W stosunku do siebie gdybym odmoacutewił odebrałbym to jako osobisty wstyd akty-wisty Przecież to też wymaga pewnego rodzaju poświęcenia ndash przyznać się że u ciebie w kraju do tego w takim w ktoacute-rym jest wielu wegan brakuje jednego () człowieka do prze-prowadzenia w pełni legalnej akcji Coacuteż przynajmniej wtedy tak myślałem że to w pełni legalna akcja Dopiero kilka dni przed dowiedziałem się że

zgodnie z izraelskim prawem nie wolno wykonywać celo-wych oparzeń na skoacuterze nawet w specjalnych salonach a co dopiero w przestrzeni publicznej

Co na to Twoi bliscy Na początku powiedzia-

łem o tym tylko kilku osobom ponieważ izraelscy aktywiści poprosili żeby informację prze-kazywać tylko tym rosyjskim aktywistom ktoacuterym w 100 ufam i ktoacuterzy mogą być gotowi przyjechać do Izraela i zrobić to samo Takich nie udało się zna-leźć z roacuteżnych względoacutew (ko-muś nie dali wolnego w pracy u kogoś nie było paszportu żona nie pozwoliła itd) Krew-nym nic nie moacutewiłem Jednak kiedy dowiedzieli się o akcji i obejrzeli wideo to zaczęło się Wszyscy dzwonili sto razy i analizowali co ze mną nie tak W rezultacie analiz powstały dwie głoacutewne wersji tego co się stało i tak albo 1) zwariowałem albo 2) musi chodzić o jakieś narkotyki

Jak Izraelki i Izraelczycy odebrali tą akcję Moacute-

28 otwarteklatkipl

wienie w Izraelu o holo-kauście to coś naprawdę mocnegoW tym temacie mogę opo-

wiedzieć dość interesującą hi-storię Jeden z naszych bdquowypa-laczy także aktywista z długim stażem kiedyś brał udział w pewnej akcji w Tel-Awiwie Podczas tamtej akcji stał z plakatem ktoacutery roacutewnież przy-roacutewnywał sytuację zwierząt do Holokaustu Podszedł do niego turysta i zaczął się oburzać na takie poroacutewnanie moacutewić że jest to niewłaściwe Wtedy aktywista odpowiedział Ty turysta będziesz moacutewił mnie Żydowi i obywatelowi Izraela ktoacutery ma w rodzinie ocalałych z Holokaustu co jest właściwe a co niewłaściwe

Głośno było o Was w mediachMedia głoacutewnego nurtu

w ogoacutele nie wykazały zainte-resowania akcją Inną kwe-stią jest to że akcja wywołała niebywałe poruszenie wśroacuted wegan i obrońcoacutew praw zwie-rząt Na chwilę obecną kam-panię 269 wspiera 20 krajoacutew Niedawno w Chorwacji miała miejsce akcja tatuowania liczby 269 a w Argentynie zrobiono w zasadzie dokładnie to samo co w Tel-Awiwie Myślę że to przełom zwłaszcza biorąc pod uwagę to że obecnie kampania ma na celu stworzenie między-narodowego symbolu protestu i oporu ale nie działającego w ukryciu tak jak ALF Działania mają być legalne i jawne ale roacutewnie bezkompromisowe

Na dzień dzisiejszy symboliczny tatuaż z liczbą 269 wykonało już ponad sto osoacuteb

a to przecież dopiero początek

W akcji wzięli udział sami faceci - to przypadek Nie było chętnych kobiet Czy może to była akcja dla bdquotwardzielirdquoNa jednym ze zdjęć na stro-

nie kampanii możesz zobaczyć dziewczynę ktoacutera naśladując nas wyraziła swoacutej sprzeciw Ona nawiasem moacutewiąc była prawdziwą bohaterką Skręciła z drutu kolczastego ten symbo-liczny numer rozżarzyła każdą cyfrę i przyłożyła ten rozgrzany drut do ręki i przycisnęła twar-dym przedmiotem I tak trzy razy Mało kto zdobyłby się na coś takiego Ja na przykład nie dałbym rady zrobić tego stopniowo Oczywiście wszy-scy bardzo chcieli żeby w akcji wzięła udział dziewczyna tak żeby całość nie wydawała się zbytnio hardcoreowa Nie-stety na tamtą chwilę żadnej nie udało się znaleźć [W stale trwających akcjach solidarno-ściowych tatuowaniawypa-lania sobie bdquo269 bierze udział wiele kobiet - OK]

Ci ktoacuterzy wypalali nu-mer na waszych ciałach nie bali się was skrzyw-dzić Trudno było znaleźć chętnych Jak układają się wasze stosunki już po wszystkim Wszyscy oni to obrońcy

praw zwierząt z długim sta-żem Aby im nie zaszkodzić nie będę się o nich rozpisywał powiem tylko że znalezienie ich w gronie wolontariuszy nie było trudne Oczywiście bali się że mogą nam zrobić większą krzywdę niż planowaliśmy i bardzo chcieli żeby wszystko poszło w miarę gładko

W związku z tym ćwiczyliśmy przebieg akcji na dachu domu gdzie zebraliśmy wszystkie niezbędne narzędzia Każdego wieczoru przez cztery kolejne dni Po kilka razy od początku do końca Następnie przy po-mocy lin spuściliśmy z dachu wszystkie sprzęty Po-tem sami zjechaliśmy z dachu i zaczęliśmy przymocowywać wszystko do dachu samocho-du Trzeba było widzieć miny przechodnioacutew w tamtym mo-mencie Wszystko to działo się w miejscu gdzie mieszkają głoacutewnie Erytrejczycy i Sudań-czycy czyli ludzie względnie dalecy od takich kwestii I nagle widzą zagrodę z drutu kolcza-stego załadowywaną na dach samochodu i trzech ludzi ktoacute-rzy mają w uszach przywieszki z numerem 269 takie jak u kroacutew i jeden z tych ludzi (ja) jeszcze trzyma czarne spoden-ki dwoma palcami żeby nie ubrudzić się świeżą farbą ktoacuterą trzeba była zamazać firmowe znaczki

Nasze relacje ze wszystkimi osobami ktoacutere wzięły udział w akcji stały się oczywiście bliższe Ale nie na poziomie częstszej komunikacji ndash po prostu czuję że gdzieś tam da-leko są ludzie z ktoacuterymi prze-żyłem bardzo ważne dla mnie dni uczucia ktoacutere są z tym związane trudno opisać można powiedzieć że jest to uczucie wypełniającego ciepła Już na zawsze będę związany z tymi ludźmi niewidzialnymi więzami I nie tylko z nimi W pierwszej kolejności ze zwierzętami

Wypuściliście naprawdę mocny i kontrowersyjny materiał Ale czy samo-okaleczanie się jest bdquowe-gańskierdquo W sensie sza-

29 otwarteklatkipl

nujemy innych staramy się działać na ich rzecz pomagać Po to by to ro-bić wielu z nas dba o dobrą kondycję zaroacutewno fizyczną jak i intelektualną Szanu-jemy ciała zwierząt ich nietykalność Nietykalność i autonomię innych ludzi A wy ranicie swoje ciała Rozumiem intencjęhellip Ale czy tędy drogaJa uważam że tak Akcja

nie jest jeszcze wystarczają-co ekstremalna skoro sprawa dotyczy mordowania ponad 150 miliardoacutew istnień rocznie Ja moacutegłbym zedrzeć z siebie skoacuterę gdybym miał pewność że takie coś pozwoli zatrzymać to szaleństwo Niestety tak by się nie stało Właśnie teraz w pełni to rozumiemy Jak powiedział Sasza bdquoWięcej nie można było zrobić Ludzie w większości nawet zbytnio się nie przerazili odkryciem praw-dy Chociaż kilkoma osobami jedzącymi mięso nawet tu w Rosji ta akcja wstrząsnę-ła Na zasadzie szoku - w ten dzień w ktoacutery obejrzeli wideo nie mogli zjeść mięsa na obiad Nie wiem na ile można ocenić takie zwycięstwo Ale podkreślę jeszcze raz to dopiero początek

Co się tyczy weganizmu i cielesności - weganizm często jest sprowadzany do jedzenia Pokazaliście dość spektakularnie że jest to o wiele więcej Że weganizm jest aktem solidarności Roacutewnież cielesnej Jakkolwiek patetycznie to nie brzmi ndash połączyliście się ze zwie-rzętami w części ich boacutelu Jak czujesz siebie po tym doświadczeniu Bliższy

zwierzętom Bardziej zaangażowany Nie uwierzysz ale takie

samo pytanie zadałem Laza-rosowi Gorelikowi ojcu Zohara trzeciemu aktywiście ktoacutery zro-bił sobie znamię A Lazaros zrobił sobie tatuaż w ramach izraelskiej akcji

Zadałem to pytanie bo sam poczułem że stałem się bliższy zwierzętom że moacutej los stał się bliższy ich losowi przecież my wszyscy jesteśmy bezimiennymi stworzeniami z numerami porządkowymi wypalonymi na naszych ciałach

I zwierzęta nie mogą liczyć na nikogo więcej niż na swoich braci obrońcoacutew praw zwierząt Oznacza to że oproacutecz bliskości poczułem jeszcze coś ważniej-szego pewnego rodzaju po-trzebę wzięcia jeszcze większej odpowiedzialności za swoje działania i aktywizm Zrozu-miałem ze muszę robić więcej i wahać się mniej Zrozumia-łem ze strach i wątpliwości nie pomogą kiedy toczy się taka poważna i istotna walka

Tu bym chciała wroacutecić do boacutelu czy warto było go doświadczyć Czym ten boacutel jest dla Ciebie Jaki jest dla Ciebie jego sym-boliczny głębszy wymiarWszystko co robiłem dla

zwierząt uważam za warte doświadczenia Absolutnie wszystko Teraz w Rosji zaczy-na się prawdziwa wojna z mordercami psoacutew ktoacuterych

30 otwarteklatkipl

jest kilkuset w całym kraju A aktywistoacutew ktoacuterzy są gotowi realnie działać w tym temacie (także legalnymi metodami) można policzyć na palcach Właśnie dzisiaj ogłoszono że hycle donoszą na policję na obrońcoacutew praw zwierząt w tym na mnie Czym by się to nie skończyło to jestem pewien że warto to robić

Nie pamiętam o boacutelu ale każdego dnia patrzę na znamię i ono przypomina mi dzień za dniem ze moje osobiste i domowe życie to niepotrzebna krzątanina Staram się na nią tracić coraz mniej i mniej cza-su Planuję zrezygnować z pracy w biurze tak by w pełni moacutec się poświęcić obronie praw zwierząt Jeśli to wszyst-ko brzmi zbyt patetycznie ndash wybaczcie I nie proacutebuję tu z siebie robić żadnego bohate-ra w żadnym wypadku Prze-ciwnie wydaje mi się że nie udało mi się osiągnąć przesad-nie dużo w ciągu tych moich

30 lat życia Oczywiście tak jak wspominałem wcześniej symboliczne znaczenie bdquo269rdquo jest bardzo duże Jeśli kampa-nia będzie rozwijać się w takim tempie to w ciągu powiedzmy 5 lat bdquo269rdquo stanie się szeroko rozpoznawalnym symbolem sprzeciwu wobec zagłady zwierząt lub ich holokaustu jak powiedzieliby moi izraelscy przyjaciele Ludzie będą wi-dzieć te cyfry i będą wiedzieć ze człowiek ktoacutery je nosi ndash nie-ważne czy na koszulce czy jako tatuaż czy znamię jest radykalnie nastawiony przeciw-ko temu co się dzieje

Na koniec ndash warto było to zrobićNiedawno rozmawialiśmy

z Saszą na ten temat Roz-mawialiśmy w kontekście zachęcenia ludzi w Rosji do akcji tatuowania się 18 grudnia Moacutewiłem że istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo ze nie znajdziemy w Rosji ludzi

ktoacuterzy będą chcieli zrobić coś takiego i zapytałem Saszę czy może ja powinienem dodatko-wo zrobić jeszcze tatuaż żeby w ten sposoacuteb i Rosja wsparła dalej akcję I Sasza odpowie-dział bdquoOleg wiesz że jeśli to by zależało od nas to dawno już byśmy pokryli swoje ciała piętnami i tatuażami od głowy do piętrdquo Ale nam są niezbędni nowi ludzie w kampanii Innymi słowy powtarzanie akcji nie ma większego sensu Żeby roz-winąć kampanię konieczne są nowe radykalne działania i ja z przyjemnością wezmę w nich udział Przy okazji mogę wspomnieć że w ramach mię-dzynarodowej tatu-akcji tatuaż 269 wykonało 4 Rosjan i 2 Białorusinoacutew

To znaczy że sytuacja nie jest beznadziejna i z pewnością uda nam się zwyciężyć Musimy zwyciężyć

31 otwarteklatkipl

Kiedy jest mi źle myślę o tym jak źle jest bezsilnym bezbronnym zwierzętom w tych potwornych gułagach rozpaczy To nadaje perspektywę mojemu boacutelowi Pamiętam roacutewnież o tym że ja znalazłem się tu z wyboru Zwierzęta nie

Zachęcam aktywistoacutew aby dbali o swoje zdrowie Trzymajcie się blisko swoich rodzin i ludzi ktoacuterych kochacie Bądźcie dla siebie dobrzy Miejcie poczucie humoru Ostatnio trochę medytowałem i bardzo mi to pomogło Polecam roacutewnież by pić duże ilości wody regularne ćwiczyć uprawiać chociaż jeden sport słuchać muzyki dużo czytać i choć raz dziennie wybuchnąć radosnym śmiechem

Stres pojawi się na pewno Życie aktywistoacutew jest bardziej intensywne wrażliwe i czujne niż życie wielu innych osoacuteb Z definicji jest więc nieustannie podatne na wszechobecną przemoc Gdybym jednak miał wybrać jedno z dwojga to wolałbym się spalić wiodąc autentyczne życie pełne wspoacutełczucia niż powoli rdzewieć prowadząc życie pełne przemocy i pozbawione refleksji Nie ma powodoacutew żeby czegokolwiek żałować

Nie ma odwrotu

PHILIPP WOLLEN na temat aktywizmu

Page 28: Otwarte Klatki Biuletyn 1/2013

ale ich reakcja była na tyle negatywna że znoacutew odłożył go na kiedy indziej Ostatecznie rok poacuteźniej Sasza jeszcze raz przedstawił zarys akcji tym ra-zem wąskiemu kręgowi znajo-mych-aktywistoacutew i tym razem spotkał się ze wsparciem i entuzjazmem

Jak to się stało że znala-złeś się w Tel-AviviePonad 2 lata temu pozna-

łem izraelskiego aktywistę Przez cały ten czas utrzymy-waliśmy kontakt od czasu do czasu wymienialiśmy wia-domości na Facebooku czy rozmawialiśmy na Skypie Dodatkowo wraz z innymi ak-tywistami w Rosji wspieraliśmy izraelską kampanię przeciwko cieszącej się bardzo złą sławą fermie Mazor gdzie hodowano małpy ktoacutere potem wysyłano do laboratorioacutew żeby przepro-wadzać na nich badania

I kiedy Sasza przedstawił swoacutej pomysł znajomym wynik-nęła taka sytuacja że ze wzglę-doacutew bezpieczeństwa (w Izraelu łatwo można zniszczyć swoją karierę zawodową biorąc udział w podobnych wydarzeniach) w danym momencie poza Sa-szą w akcji moacutegł wziąć udział tylko jeszcze jeden człowiek Ten człowiek też kiedyś przyje-chał ze swoją rodziną z Rosji Przy okazji ciekawostką jest że pomimo tego że akcja była izraelska to jej uczestnikami byli ludzi mający w mniejszym lub w większym stopniu korze-nie w Związku Radzieckim

Znoacutew odbiegam od tematu Okazało się że w Izraelu nie da się znaleźć trzech osoacuteb do przeprowadzenia takiej akcji a minimalna liczba uczest-nikoacutew to właśnie troje - tak zdecydowali aktywiści bo

mniej uczestnikoacutew wyglądało-by naprawdę niezbyt dobrze Więc ten aktywista ktoacuterego poznałem dwa lata temu zapy-tał mnie czy chciałbym wziąć udział w takiej akcji

Czy od razu się zgodziłeśPrzyznaję że chwilę się

zastanawiałem Po prostu żeby pod wpływem impulsu nie na-pisać bdquoTak tak tylko pozwolić informacji powoli przeniknąć do moacutezgu Przez ten moment nie zastanawiałem się nawet zbyt dużo nad tym co robić a bardziej nad tym że ruch nie jest w stanie znaleźć w całym kraju nawet troacutejki do udziału w takiej akcji że tak nie może być W stosunku do siebie gdybym odmoacutewił odebrałbym to jako osobisty wstyd akty-wisty Przecież to też wymaga pewnego rodzaju poświęcenia ndash przyznać się że u ciebie w kraju do tego w takim w ktoacute-rym jest wielu wegan brakuje jednego () człowieka do prze-prowadzenia w pełni legalnej akcji Coacuteż przynajmniej wtedy tak myślałem że to w pełni legalna akcja Dopiero kilka dni przed dowiedziałem się że

zgodnie z izraelskim prawem nie wolno wykonywać celo-wych oparzeń na skoacuterze nawet w specjalnych salonach a co dopiero w przestrzeni publicznej

Co na to Twoi bliscy Na początku powiedzia-

łem o tym tylko kilku osobom ponieważ izraelscy aktywiści poprosili żeby informację prze-kazywać tylko tym rosyjskim aktywistom ktoacuterym w 100 ufam i ktoacuterzy mogą być gotowi przyjechać do Izraela i zrobić to samo Takich nie udało się zna-leźć z roacuteżnych względoacutew (ko-muś nie dali wolnego w pracy u kogoś nie było paszportu żona nie pozwoliła itd) Krew-nym nic nie moacutewiłem Jednak kiedy dowiedzieli się o akcji i obejrzeli wideo to zaczęło się Wszyscy dzwonili sto razy i analizowali co ze mną nie tak W rezultacie analiz powstały dwie głoacutewne wersji tego co się stało i tak albo 1) zwariowałem albo 2) musi chodzić o jakieś narkotyki

Jak Izraelki i Izraelczycy odebrali tą akcję Moacute-

28 otwarteklatkipl

wienie w Izraelu o holo-kauście to coś naprawdę mocnegoW tym temacie mogę opo-

wiedzieć dość interesującą hi-storię Jeden z naszych bdquowypa-laczy także aktywista z długim stażem kiedyś brał udział w pewnej akcji w Tel-Awiwie Podczas tamtej akcji stał z plakatem ktoacutery roacutewnież przy-roacutewnywał sytuację zwierząt do Holokaustu Podszedł do niego turysta i zaczął się oburzać na takie poroacutewnanie moacutewić że jest to niewłaściwe Wtedy aktywista odpowiedział Ty turysta będziesz moacutewił mnie Żydowi i obywatelowi Izraela ktoacutery ma w rodzinie ocalałych z Holokaustu co jest właściwe a co niewłaściwe

Głośno było o Was w mediachMedia głoacutewnego nurtu

w ogoacutele nie wykazały zainte-resowania akcją Inną kwe-stią jest to że akcja wywołała niebywałe poruszenie wśroacuted wegan i obrońcoacutew praw zwie-rząt Na chwilę obecną kam-panię 269 wspiera 20 krajoacutew Niedawno w Chorwacji miała miejsce akcja tatuowania liczby 269 a w Argentynie zrobiono w zasadzie dokładnie to samo co w Tel-Awiwie Myślę że to przełom zwłaszcza biorąc pod uwagę to że obecnie kampania ma na celu stworzenie między-narodowego symbolu protestu i oporu ale nie działającego w ukryciu tak jak ALF Działania mają być legalne i jawne ale roacutewnie bezkompromisowe

Na dzień dzisiejszy symboliczny tatuaż z liczbą 269 wykonało już ponad sto osoacuteb

a to przecież dopiero początek

W akcji wzięli udział sami faceci - to przypadek Nie było chętnych kobiet Czy może to była akcja dla bdquotwardzielirdquoNa jednym ze zdjęć na stro-

nie kampanii możesz zobaczyć dziewczynę ktoacutera naśladując nas wyraziła swoacutej sprzeciw Ona nawiasem moacutewiąc była prawdziwą bohaterką Skręciła z drutu kolczastego ten symbo-liczny numer rozżarzyła każdą cyfrę i przyłożyła ten rozgrzany drut do ręki i przycisnęła twar-dym przedmiotem I tak trzy razy Mało kto zdobyłby się na coś takiego Ja na przykład nie dałbym rady zrobić tego stopniowo Oczywiście wszy-scy bardzo chcieli żeby w akcji wzięła udział dziewczyna tak żeby całość nie wydawała się zbytnio hardcoreowa Nie-stety na tamtą chwilę żadnej nie udało się znaleźć [W stale trwających akcjach solidarno-ściowych tatuowaniawypa-lania sobie bdquo269 bierze udział wiele kobiet - OK]

Ci ktoacuterzy wypalali nu-mer na waszych ciałach nie bali się was skrzyw-dzić Trudno było znaleźć chętnych Jak układają się wasze stosunki już po wszystkim Wszyscy oni to obrońcy

praw zwierząt z długim sta-żem Aby im nie zaszkodzić nie będę się o nich rozpisywał powiem tylko że znalezienie ich w gronie wolontariuszy nie było trudne Oczywiście bali się że mogą nam zrobić większą krzywdę niż planowaliśmy i bardzo chcieli żeby wszystko poszło w miarę gładko

W związku z tym ćwiczyliśmy przebieg akcji na dachu domu gdzie zebraliśmy wszystkie niezbędne narzędzia Każdego wieczoru przez cztery kolejne dni Po kilka razy od początku do końca Następnie przy po-mocy lin spuściliśmy z dachu wszystkie sprzęty Po-tem sami zjechaliśmy z dachu i zaczęliśmy przymocowywać wszystko do dachu samocho-du Trzeba było widzieć miny przechodnioacutew w tamtym mo-mencie Wszystko to działo się w miejscu gdzie mieszkają głoacutewnie Erytrejczycy i Sudań-czycy czyli ludzie względnie dalecy od takich kwestii I nagle widzą zagrodę z drutu kolcza-stego załadowywaną na dach samochodu i trzech ludzi ktoacute-rzy mają w uszach przywieszki z numerem 269 takie jak u kroacutew i jeden z tych ludzi (ja) jeszcze trzyma czarne spoden-ki dwoma palcami żeby nie ubrudzić się świeżą farbą ktoacuterą trzeba była zamazać firmowe znaczki

Nasze relacje ze wszystkimi osobami ktoacutere wzięły udział w akcji stały się oczywiście bliższe Ale nie na poziomie częstszej komunikacji ndash po prostu czuję że gdzieś tam da-leko są ludzie z ktoacuterymi prze-żyłem bardzo ważne dla mnie dni uczucia ktoacutere są z tym związane trudno opisać można powiedzieć że jest to uczucie wypełniającego ciepła Już na zawsze będę związany z tymi ludźmi niewidzialnymi więzami I nie tylko z nimi W pierwszej kolejności ze zwierzętami

Wypuściliście naprawdę mocny i kontrowersyjny materiał Ale czy samo-okaleczanie się jest bdquowe-gańskierdquo W sensie sza-

29 otwarteklatkipl

nujemy innych staramy się działać na ich rzecz pomagać Po to by to ro-bić wielu z nas dba o dobrą kondycję zaroacutewno fizyczną jak i intelektualną Szanu-jemy ciała zwierząt ich nietykalność Nietykalność i autonomię innych ludzi A wy ranicie swoje ciała Rozumiem intencjęhellip Ale czy tędy drogaJa uważam że tak Akcja

nie jest jeszcze wystarczają-co ekstremalna skoro sprawa dotyczy mordowania ponad 150 miliardoacutew istnień rocznie Ja moacutegłbym zedrzeć z siebie skoacuterę gdybym miał pewność że takie coś pozwoli zatrzymać to szaleństwo Niestety tak by się nie stało Właśnie teraz w pełni to rozumiemy Jak powiedział Sasza bdquoWięcej nie można było zrobić Ludzie w większości nawet zbytnio się nie przerazili odkryciem praw-dy Chociaż kilkoma osobami jedzącymi mięso nawet tu w Rosji ta akcja wstrząsnę-ła Na zasadzie szoku - w ten dzień w ktoacutery obejrzeli wideo nie mogli zjeść mięsa na obiad Nie wiem na ile można ocenić takie zwycięstwo Ale podkreślę jeszcze raz to dopiero początek

Co się tyczy weganizmu i cielesności - weganizm często jest sprowadzany do jedzenia Pokazaliście dość spektakularnie że jest to o wiele więcej Że weganizm jest aktem solidarności Roacutewnież cielesnej Jakkolwiek patetycznie to nie brzmi ndash połączyliście się ze zwie-rzętami w części ich boacutelu Jak czujesz siebie po tym doświadczeniu Bliższy

zwierzętom Bardziej zaangażowany Nie uwierzysz ale takie

samo pytanie zadałem Laza-rosowi Gorelikowi ojcu Zohara trzeciemu aktywiście ktoacutery zro-bił sobie znamię A Lazaros zrobił sobie tatuaż w ramach izraelskiej akcji

Zadałem to pytanie bo sam poczułem że stałem się bliższy zwierzętom że moacutej los stał się bliższy ich losowi przecież my wszyscy jesteśmy bezimiennymi stworzeniami z numerami porządkowymi wypalonymi na naszych ciałach

I zwierzęta nie mogą liczyć na nikogo więcej niż na swoich braci obrońcoacutew praw zwierząt Oznacza to że oproacutecz bliskości poczułem jeszcze coś ważniej-szego pewnego rodzaju po-trzebę wzięcia jeszcze większej odpowiedzialności za swoje działania i aktywizm Zrozu-miałem ze muszę robić więcej i wahać się mniej Zrozumia-łem ze strach i wątpliwości nie pomogą kiedy toczy się taka poważna i istotna walka

Tu bym chciała wroacutecić do boacutelu czy warto było go doświadczyć Czym ten boacutel jest dla Ciebie Jaki jest dla Ciebie jego sym-boliczny głębszy wymiarWszystko co robiłem dla

zwierząt uważam za warte doświadczenia Absolutnie wszystko Teraz w Rosji zaczy-na się prawdziwa wojna z mordercami psoacutew ktoacuterych

30 otwarteklatkipl

jest kilkuset w całym kraju A aktywistoacutew ktoacuterzy są gotowi realnie działać w tym temacie (także legalnymi metodami) można policzyć na palcach Właśnie dzisiaj ogłoszono że hycle donoszą na policję na obrońcoacutew praw zwierząt w tym na mnie Czym by się to nie skończyło to jestem pewien że warto to robić

Nie pamiętam o boacutelu ale każdego dnia patrzę na znamię i ono przypomina mi dzień za dniem ze moje osobiste i domowe życie to niepotrzebna krzątanina Staram się na nią tracić coraz mniej i mniej cza-su Planuję zrezygnować z pracy w biurze tak by w pełni moacutec się poświęcić obronie praw zwierząt Jeśli to wszyst-ko brzmi zbyt patetycznie ndash wybaczcie I nie proacutebuję tu z siebie robić żadnego bohate-ra w żadnym wypadku Prze-ciwnie wydaje mi się że nie udało mi się osiągnąć przesad-nie dużo w ciągu tych moich

30 lat życia Oczywiście tak jak wspominałem wcześniej symboliczne znaczenie bdquo269rdquo jest bardzo duże Jeśli kampa-nia będzie rozwijać się w takim tempie to w ciągu powiedzmy 5 lat bdquo269rdquo stanie się szeroko rozpoznawalnym symbolem sprzeciwu wobec zagłady zwierząt lub ich holokaustu jak powiedzieliby moi izraelscy przyjaciele Ludzie będą wi-dzieć te cyfry i będą wiedzieć ze człowiek ktoacutery je nosi ndash nie-ważne czy na koszulce czy jako tatuaż czy znamię jest radykalnie nastawiony przeciw-ko temu co się dzieje

Na koniec ndash warto było to zrobićNiedawno rozmawialiśmy

z Saszą na ten temat Roz-mawialiśmy w kontekście zachęcenia ludzi w Rosji do akcji tatuowania się 18 grudnia Moacutewiłem że istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo ze nie znajdziemy w Rosji ludzi

ktoacuterzy będą chcieli zrobić coś takiego i zapytałem Saszę czy może ja powinienem dodatko-wo zrobić jeszcze tatuaż żeby w ten sposoacuteb i Rosja wsparła dalej akcję I Sasza odpowie-dział bdquoOleg wiesz że jeśli to by zależało od nas to dawno już byśmy pokryli swoje ciała piętnami i tatuażami od głowy do piętrdquo Ale nam są niezbędni nowi ludzie w kampanii Innymi słowy powtarzanie akcji nie ma większego sensu Żeby roz-winąć kampanię konieczne są nowe radykalne działania i ja z przyjemnością wezmę w nich udział Przy okazji mogę wspomnieć że w ramach mię-dzynarodowej tatu-akcji tatuaż 269 wykonało 4 Rosjan i 2 Białorusinoacutew

To znaczy że sytuacja nie jest beznadziejna i z pewnością uda nam się zwyciężyć Musimy zwyciężyć

31 otwarteklatkipl

Kiedy jest mi źle myślę o tym jak źle jest bezsilnym bezbronnym zwierzętom w tych potwornych gułagach rozpaczy To nadaje perspektywę mojemu boacutelowi Pamiętam roacutewnież o tym że ja znalazłem się tu z wyboru Zwierzęta nie

Zachęcam aktywistoacutew aby dbali o swoje zdrowie Trzymajcie się blisko swoich rodzin i ludzi ktoacuterych kochacie Bądźcie dla siebie dobrzy Miejcie poczucie humoru Ostatnio trochę medytowałem i bardzo mi to pomogło Polecam roacutewnież by pić duże ilości wody regularne ćwiczyć uprawiać chociaż jeden sport słuchać muzyki dużo czytać i choć raz dziennie wybuchnąć radosnym śmiechem

Stres pojawi się na pewno Życie aktywistoacutew jest bardziej intensywne wrażliwe i czujne niż życie wielu innych osoacuteb Z definicji jest więc nieustannie podatne na wszechobecną przemoc Gdybym jednak miał wybrać jedno z dwojga to wolałbym się spalić wiodąc autentyczne życie pełne wspoacutełczucia niż powoli rdzewieć prowadząc życie pełne przemocy i pozbawione refleksji Nie ma powodoacutew żeby czegokolwiek żałować

Nie ma odwrotu

PHILIPP WOLLEN na temat aktywizmu

Page 29: Otwarte Klatki Biuletyn 1/2013

wienie w Izraelu o holo-kauście to coś naprawdę mocnegoW tym temacie mogę opo-

wiedzieć dość interesującą hi-storię Jeden z naszych bdquowypa-laczy także aktywista z długim stażem kiedyś brał udział w pewnej akcji w Tel-Awiwie Podczas tamtej akcji stał z plakatem ktoacutery roacutewnież przy-roacutewnywał sytuację zwierząt do Holokaustu Podszedł do niego turysta i zaczął się oburzać na takie poroacutewnanie moacutewić że jest to niewłaściwe Wtedy aktywista odpowiedział Ty turysta będziesz moacutewił mnie Żydowi i obywatelowi Izraela ktoacutery ma w rodzinie ocalałych z Holokaustu co jest właściwe a co niewłaściwe

Głośno było o Was w mediachMedia głoacutewnego nurtu

w ogoacutele nie wykazały zainte-resowania akcją Inną kwe-stią jest to że akcja wywołała niebywałe poruszenie wśroacuted wegan i obrońcoacutew praw zwie-rząt Na chwilę obecną kam-panię 269 wspiera 20 krajoacutew Niedawno w Chorwacji miała miejsce akcja tatuowania liczby 269 a w Argentynie zrobiono w zasadzie dokładnie to samo co w Tel-Awiwie Myślę że to przełom zwłaszcza biorąc pod uwagę to że obecnie kampania ma na celu stworzenie między-narodowego symbolu protestu i oporu ale nie działającego w ukryciu tak jak ALF Działania mają być legalne i jawne ale roacutewnie bezkompromisowe

Na dzień dzisiejszy symboliczny tatuaż z liczbą 269 wykonało już ponad sto osoacuteb

a to przecież dopiero początek

W akcji wzięli udział sami faceci - to przypadek Nie było chętnych kobiet Czy może to była akcja dla bdquotwardzielirdquoNa jednym ze zdjęć na stro-

nie kampanii możesz zobaczyć dziewczynę ktoacutera naśladując nas wyraziła swoacutej sprzeciw Ona nawiasem moacutewiąc była prawdziwą bohaterką Skręciła z drutu kolczastego ten symbo-liczny numer rozżarzyła każdą cyfrę i przyłożyła ten rozgrzany drut do ręki i przycisnęła twar-dym przedmiotem I tak trzy razy Mało kto zdobyłby się na coś takiego Ja na przykład nie dałbym rady zrobić tego stopniowo Oczywiście wszy-scy bardzo chcieli żeby w akcji wzięła udział dziewczyna tak żeby całość nie wydawała się zbytnio hardcoreowa Nie-stety na tamtą chwilę żadnej nie udało się znaleźć [W stale trwających akcjach solidarno-ściowych tatuowaniawypa-lania sobie bdquo269 bierze udział wiele kobiet - OK]

Ci ktoacuterzy wypalali nu-mer na waszych ciałach nie bali się was skrzyw-dzić Trudno było znaleźć chętnych Jak układają się wasze stosunki już po wszystkim Wszyscy oni to obrońcy

praw zwierząt z długim sta-żem Aby im nie zaszkodzić nie będę się o nich rozpisywał powiem tylko że znalezienie ich w gronie wolontariuszy nie było trudne Oczywiście bali się że mogą nam zrobić większą krzywdę niż planowaliśmy i bardzo chcieli żeby wszystko poszło w miarę gładko

W związku z tym ćwiczyliśmy przebieg akcji na dachu domu gdzie zebraliśmy wszystkie niezbędne narzędzia Każdego wieczoru przez cztery kolejne dni Po kilka razy od początku do końca Następnie przy po-mocy lin spuściliśmy z dachu wszystkie sprzęty Po-tem sami zjechaliśmy z dachu i zaczęliśmy przymocowywać wszystko do dachu samocho-du Trzeba było widzieć miny przechodnioacutew w tamtym mo-mencie Wszystko to działo się w miejscu gdzie mieszkają głoacutewnie Erytrejczycy i Sudań-czycy czyli ludzie względnie dalecy od takich kwestii I nagle widzą zagrodę z drutu kolcza-stego załadowywaną na dach samochodu i trzech ludzi ktoacute-rzy mają w uszach przywieszki z numerem 269 takie jak u kroacutew i jeden z tych ludzi (ja) jeszcze trzyma czarne spoden-ki dwoma palcami żeby nie ubrudzić się świeżą farbą ktoacuterą trzeba była zamazać firmowe znaczki

Nasze relacje ze wszystkimi osobami ktoacutere wzięły udział w akcji stały się oczywiście bliższe Ale nie na poziomie częstszej komunikacji ndash po prostu czuję że gdzieś tam da-leko są ludzie z ktoacuterymi prze-żyłem bardzo ważne dla mnie dni uczucia ktoacutere są z tym związane trudno opisać można powiedzieć że jest to uczucie wypełniającego ciepła Już na zawsze będę związany z tymi ludźmi niewidzialnymi więzami I nie tylko z nimi W pierwszej kolejności ze zwierzętami

Wypuściliście naprawdę mocny i kontrowersyjny materiał Ale czy samo-okaleczanie się jest bdquowe-gańskierdquo W sensie sza-

29 otwarteklatkipl

nujemy innych staramy się działać na ich rzecz pomagać Po to by to ro-bić wielu z nas dba o dobrą kondycję zaroacutewno fizyczną jak i intelektualną Szanu-jemy ciała zwierząt ich nietykalność Nietykalność i autonomię innych ludzi A wy ranicie swoje ciała Rozumiem intencjęhellip Ale czy tędy drogaJa uważam że tak Akcja

nie jest jeszcze wystarczają-co ekstremalna skoro sprawa dotyczy mordowania ponad 150 miliardoacutew istnień rocznie Ja moacutegłbym zedrzeć z siebie skoacuterę gdybym miał pewność że takie coś pozwoli zatrzymać to szaleństwo Niestety tak by się nie stało Właśnie teraz w pełni to rozumiemy Jak powiedział Sasza bdquoWięcej nie można było zrobić Ludzie w większości nawet zbytnio się nie przerazili odkryciem praw-dy Chociaż kilkoma osobami jedzącymi mięso nawet tu w Rosji ta akcja wstrząsnę-ła Na zasadzie szoku - w ten dzień w ktoacutery obejrzeli wideo nie mogli zjeść mięsa na obiad Nie wiem na ile można ocenić takie zwycięstwo Ale podkreślę jeszcze raz to dopiero początek

Co się tyczy weganizmu i cielesności - weganizm często jest sprowadzany do jedzenia Pokazaliście dość spektakularnie że jest to o wiele więcej Że weganizm jest aktem solidarności Roacutewnież cielesnej Jakkolwiek patetycznie to nie brzmi ndash połączyliście się ze zwie-rzętami w części ich boacutelu Jak czujesz siebie po tym doświadczeniu Bliższy

zwierzętom Bardziej zaangażowany Nie uwierzysz ale takie

samo pytanie zadałem Laza-rosowi Gorelikowi ojcu Zohara trzeciemu aktywiście ktoacutery zro-bił sobie znamię A Lazaros zrobił sobie tatuaż w ramach izraelskiej akcji

Zadałem to pytanie bo sam poczułem że stałem się bliższy zwierzętom że moacutej los stał się bliższy ich losowi przecież my wszyscy jesteśmy bezimiennymi stworzeniami z numerami porządkowymi wypalonymi na naszych ciałach

I zwierzęta nie mogą liczyć na nikogo więcej niż na swoich braci obrońcoacutew praw zwierząt Oznacza to że oproacutecz bliskości poczułem jeszcze coś ważniej-szego pewnego rodzaju po-trzebę wzięcia jeszcze większej odpowiedzialności za swoje działania i aktywizm Zrozu-miałem ze muszę robić więcej i wahać się mniej Zrozumia-łem ze strach i wątpliwości nie pomogą kiedy toczy się taka poważna i istotna walka

Tu bym chciała wroacutecić do boacutelu czy warto było go doświadczyć Czym ten boacutel jest dla Ciebie Jaki jest dla Ciebie jego sym-boliczny głębszy wymiarWszystko co robiłem dla

zwierząt uważam za warte doświadczenia Absolutnie wszystko Teraz w Rosji zaczy-na się prawdziwa wojna z mordercami psoacutew ktoacuterych

30 otwarteklatkipl

jest kilkuset w całym kraju A aktywistoacutew ktoacuterzy są gotowi realnie działać w tym temacie (także legalnymi metodami) można policzyć na palcach Właśnie dzisiaj ogłoszono że hycle donoszą na policję na obrońcoacutew praw zwierząt w tym na mnie Czym by się to nie skończyło to jestem pewien że warto to robić

Nie pamiętam o boacutelu ale każdego dnia patrzę na znamię i ono przypomina mi dzień za dniem ze moje osobiste i domowe życie to niepotrzebna krzątanina Staram się na nią tracić coraz mniej i mniej cza-su Planuję zrezygnować z pracy w biurze tak by w pełni moacutec się poświęcić obronie praw zwierząt Jeśli to wszyst-ko brzmi zbyt patetycznie ndash wybaczcie I nie proacutebuję tu z siebie robić żadnego bohate-ra w żadnym wypadku Prze-ciwnie wydaje mi się że nie udało mi się osiągnąć przesad-nie dużo w ciągu tych moich

30 lat życia Oczywiście tak jak wspominałem wcześniej symboliczne znaczenie bdquo269rdquo jest bardzo duże Jeśli kampa-nia będzie rozwijać się w takim tempie to w ciągu powiedzmy 5 lat bdquo269rdquo stanie się szeroko rozpoznawalnym symbolem sprzeciwu wobec zagłady zwierząt lub ich holokaustu jak powiedzieliby moi izraelscy przyjaciele Ludzie będą wi-dzieć te cyfry i będą wiedzieć ze człowiek ktoacutery je nosi ndash nie-ważne czy na koszulce czy jako tatuaż czy znamię jest radykalnie nastawiony przeciw-ko temu co się dzieje

Na koniec ndash warto było to zrobićNiedawno rozmawialiśmy

z Saszą na ten temat Roz-mawialiśmy w kontekście zachęcenia ludzi w Rosji do akcji tatuowania się 18 grudnia Moacutewiłem że istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo ze nie znajdziemy w Rosji ludzi

ktoacuterzy będą chcieli zrobić coś takiego i zapytałem Saszę czy może ja powinienem dodatko-wo zrobić jeszcze tatuaż żeby w ten sposoacuteb i Rosja wsparła dalej akcję I Sasza odpowie-dział bdquoOleg wiesz że jeśli to by zależało od nas to dawno już byśmy pokryli swoje ciała piętnami i tatuażami od głowy do piętrdquo Ale nam są niezbędni nowi ludzie w kampanii Innymi słowy powtarzanie akcji nie ma większego sensu Żeby roz-winąć kampanię konieczne są nowe radykalne działania i ja z przyjemnością wezmę w nich udział Przy okazji mogę wspomnieć że w ramach mię-dzynarodowej tatu-akcji tatuaż 269 wykonało 4 Rosjan i 2 Białorusinoacutew

To znaczy że sytuacja nie jest beznadziejna i z pewnością uda nam się zwyciężyć Musimy zwyciężyć

31 otwarteklatkipl

Kiedy jest mi źle myślę o tym jak źle jest bezsilnym bezbronnym zwierzętom w tych potwornych gułagach rozpaczy To nadaje perspektywę mojemu boacutelowi Pamiętam roacutewnież o tym że ja znalazłem się tu z wyboru Zwierzęta nie

Zachęcam aktywistoacutew aby dbali o swoje zdrowie Trzymajcie się blisko swoich rodzin i ludzi ktoacuterych kochacie Bądźcie dla siebie dobrzy Miejcie poczucie humoru Ostatnio trochę medytowałem i bardzo mi to pomogło Polecam roacutewnież by pić duże ilości wody regularne ćwiczyć uprawiać chociaż jeden sport słuchać muzyki dużo czytać i choć raz dziennie wybuchnąć radosnym śmiechem

Stres pojawi się na pewno Życie aktywistoacutew jest bardziej intensywne wrażliwe i czujne niż życie wielu innych osoacuteb Z definicji jest więc nieustannie podatne na wszechobecną przemoc Gdybym jednak miał wybrać jedno z dwojga to wolałbym się spalić wiodąc autentyczne życie pełne wspoacutełczucia niż powoli rdzewieć prowadząc życie pełne przemocy i pozbawione refleksji Nie ma powodoacutew żeby czegokolwiek żałować

Nie ma odwrotu

PHILIPP WOLLEN na temat aktywizmu

Page 30: Otwarte Klatki Biuletyn 1/2013

nujemy innych staramy się działać na ich rzecz pomagać Po to by to ro-bić wielu z nas dba o dobrą kondycję zaroacutewno fizyczną jak i intelektualną Szanu-jemy ciała zwierząt ich nietykalność Nietykalność i autonomię innych ludzi A wy ranicie swoje ciała Rozumiem intencjęhellip Ale czy tędy drogaJa uważam że tak Akcja

nie jest jeszcze wystarczają-co ekstremalna skoro sprawa dotyczy mordowania ponad 150 miliardoacutew istnień rocznie Ja moacutegłbym zedrzeć z siebie skoacuterę gdybym miał pewność że takie coś pozwoli zatrzymać to szaleństwo Niestety tak by się nie stało Właśnie teraz w pełni to rozumiemy Jak powiedział Sasza bdquoWięcej nie można było zrobić Ludzie w większości nawet zbytnio się nie przerazili odkryciem praw-dy Chociaż kilkoma osobami jedzącymi mięso nawet tu w Rosji ta akcja wstrząsnę-ła Na zasadzie szoku - w ten dzień w ktoacutery obejrzeli wideo nie mogli zjeść mięsa na obiad Nie wiem na ile można ocenić takie zwycięstwo Ale podkreślę jeszcze raz to dopiero początek

Co się tyczy weganizmu i cielesności - weganizm często jest sprowadzany do jedzenia Pokazaliście dość spektakularnie że jest to o wiele więcej Że weganizm jest aktem solidarności Roacutewnież cielesnej Jakkolwiek patetycznie to nie brzmi ndash połączyliście się ze zwie-rzętami w części ich boacutelu Jak czujesz siebie po tym doświadczeniu Bliższy

zwierzętom Bardziej zaangażowany Nie uwierzysz ale takie

samo pytanie zadałem Laza-rosowi Gorelikowi ojcu Zohara trzeciemu aktywiście ktoacutery zro-bił sobie znamię A Lazaros zrobił sobie tatuaż w ramach izraelskiej akcji

Zadałem to pytanie bo sam poczułem że stałem się bliższy zwierzętom że moacutej los stał się bliższy ich losowi przecież my wszyscy jesteśmy bezimiennymi stworzeniami z numerami porządkowymi wypalonymi na naszych ciałach

I zwierzęta nie mogą liczyć na nikogo więcej niż na swoich braci obrońcoacutew praw zwierząt Oznacza to że oproacutecz bliskości poczułem jeszcze coś ważniej-szego pewnego rodzaju po-trzebę wzięcia jeszcze większej odpowiedzialności za swoje działania i aktywizm Zrozu-miałem ze muszę robić więcej i wahać się mniej Zrozumia-łem ze strach i wątpliwości nie pomogą kiedy toczy się taka poważna i istotna walka

Tu bym chciała wroacutecić do boacutelu czy warto było go doświadczyć Czym ten boacutel jest dla Ciebie Jaki jest dla Ciebie jego sym-boliczny głębszy wymiarWszystko co robiłem dla

zwierząt uważam za warte doświadczenia Absolutnie wszystko Teraz w Rosji zaczy-na się prawdziwa wojna z mordercami psoacutew ktoacuterych

30 otwarteklatkipl

jest kilkuset w całym kraju A aktywistoacutew ktoacuterzy są gotowi realnie działać w tym temacie (także legalnymi metodami) można policzyć na palcach Właśnie dzisiaj ogłoszono że hycle donoszą na policję na obrońcoacutew praw zwierząt w tym na mnie Czym by się to nie skończyło to jestem pewien że warto to robić

Nie pamiętam o boacutelu ale każdego dnia patrzę na znamię i ono przypomina mi dzień za dniem ze moje osobiste i domowe życie to niepotrzebna krzątanina Staram się na nią tracić coraz mniej i mniej cza-su Planuję zrezygnować z pracy w biurze tak by w pełni moacutec się poświęcić obronie praw zwierząt Jeśli to wszyst-ko brzmi zbyt patetycznie ndash wybaczcie I nie proacutebuję tu z siebie robić żadnego bohate-ra w żadnym wypadku Prze-ciwnie wydaje mi się że nie udało mi się osiągnąć przesad-nie dużo w ciągu tych moich

30 lat życia Oczywiście tak jak wspominałem wcześniej symboliczne znaczenie bdquo269rdquo jest bardzo duże Jeśli kampa-nia będzie rozwijać się w takim tempie to w ciągu powiedzmy 5 lat bdquo269rdquo stanie się szeroko rozpoznawalnym symbolem sprzeciwu wobec zagłady zwierząt lub ich holokaustu jak powiedzieliby moi izraelscy przyjaciele Ludzie będą wi-dzieć te cyfry i będą wiedzieć ze człowiek ktoacutery je nosi ndash nie-ważne czy na koszulce czy jako tatuaż czy znamię jest radykalnie nastawiony przeciw-ko temu co się dzieje

Na koniec ndash warto było to zrobićNiedawno rozmawialiśmy

z Saszą na ten temat Roz-mawialiśmy w kontekście zachęcenia ludzi w Rosji do akcji tatuowania się 18 grudnia Moacutewiłem że istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo ze nie znajdziemy w Rosji ludzi

ktoacuterzy będą chcieli zrobić coś takiego i zapytałem Saszę czy może ja powinienem dodatko-wo zrobić jeszcze tatuaż żeby w ten sposoacuteb i Rosja wsparła dalej akcję I Sasza odpowie-dział bdquoOleg wiesz że jeśli to by zależało od nas to dawno już byśmy pokryli swoje ciała piętnami i tatuażami od głowy do piętrdquo Ale nam są niezbędni nowi ludzie w kampanii Innymi słowy powtarzanie akcji nie ma większego sensu Żeby roz-winąć kampanię konieczne są nowe radykalne działania i ja z przyjemnością wezmę w nich udział Przy okazji mogę wspomnieć że w ramach mię-dzynarodowej tatu-akcji tatuaż 269 wykonało 4 Rosjan i 2 Białorusinoacutew

To znaczy że sytuacja nie jest beznadziejna i z pewnością uda nam się zwyciężyć Musimy zwyciężyć

31 otwarteklatkipl

Kiedy jest mi źle myślę o tym jak źle jest bezsilnym bezbronnym zwierzętom w tych potwornych gułagach rozpaczy To nadaje perspektywę mojemu boacutelowi Pamiętam roacutewnież o tym że ja znalazłem się tu z wyboru Zwierzęta nie

Zachęcam aktywistoacutew aby dbali o swoje zdrowie Trzymajcie się blisko swoich rodzin i ludzi ktoacuterych kochacie Bądźcie dla siebie dobrzy Miejcie poczucie humoru Ostatnio trochę medytowałem i bardzo mi to pomogło Polecam roacutewnież by pić duże ilości wody regularne ćwiczyć uprawiać chociaż jeden sport słuchać muzyki dużo czytać i choć raz dziennie wybuchnąć radosnym śmiechem

Stres pojawi się na pewno Życie aktywistoacutew jest bardziej intensywne wrażliwe i czujne niż życie wielu innych osoacuteb Z definicji jest więc nieustannie podatne na wszechobecną przemoc Gdybym jednak miał wybrać jedno z dwojga to wolałbym się spalić wiodąc autentyczne życie pełne wspoacutełczucia niż powoli rdzewieć prowadząc życie pełne przemocy i pozbawione refleksji Nie ma powodoacutew żeby czegokolwiek żałować

Nie ma odwrotu

PHILIPP WOLLEN na temat aktywizmu

Page 31: Otwarte Klatki Biuletyn 1/2013

jest kilkuset w całym kraju A aktywistoacutew ktoacuterzy są gotowi realnie działać w tym temacie (także legalnymi metodami) można policzyć na palcach Właśnie dzisiaj ogłoszono że hycle donoszą na policję na obrońcoacutew praw zwierząt w tym na mnie Czym by się to nie skończyło to jestem pewien że warto to robić

Nie pamiętam o boacutelu ale każdego dnia patrzę na znamię i ono przypomina mi dzień za dniem ze moje osobiste i domowe życie to niepotrzebna krzątanina Staram się na nią tracić coraz mniej i mniej cza-su Planuję zrezygnować z pracy w biurze tak by w pełni moacutec się poświęcić obronie praw zwierząt Jeśli to wszyst-ko brzmi zbyt patetycznie ndash wybaczcie I nie proacutebuję tu z siebie robić żadnego bohate-ra w żadnym wypadku Prze-ciwnie wydaje mi się że nie udało mi się osiągnąć przesad-nie dużo w ciągu tych moich

30 lat życia Oczywiście tak jak wspominałem wcześniej symboliczne znaczenie bdquo269rdquo jest bardzo duże Jeśli kampa-nia będzie rozwijać się w takim tempie to w ciągu powiedzmy 5 lat bdquo269rdquo stanie się szeroko rozpoznawalnym symbolem sprzeciwu wobec zagłady zwierząt lub ich holokaustu jak powiedzieliby moi izraelscy przyjaciele Ludzie będą wi-dzieć te cyfry i będą wiedzieć ze człowiek ktoacutery je nosi ndash nie-ważne czy na koszulce czy jako tatuaż czy znamię jest radykalnie nastawiony przeciw-ko temu co się dzieje

Na koniec ndash warto było to zrobićNiedawno rozmawialiśmy

z Saszą na ten temat Roz-mawialiśmy w kontekście zachęcenia ludzi w Rosji do akcji tatuowania się 18 grudnia Moacutewiłem że istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo ze nie znajdziemy w Rosji ludzi

ktoacuterzy będą chcieli zrobić coś takiego i zapytałem Saszę czy może ja powinienem dodatko-wo zrobić jeszcze tatuaż żeby w ten sposoacuteb i Rosja wsparła dalej akcję I Sasza odpowie-dział bdquoOleg wiesz że jeśli to by zależało od nas to dawno już byśmy pokryli swoje ciała piętnami i tatuażami od głowy do piętrdquo Ale nam są niezbędni nowi ludzie w kampanii Innymi słowy powtarzanie akcji nie ma większego sensu Żeby roz-winąć kampanię konieczne są nowe radykalne działania i ja z przyjemnością wezmę w nich udział Przy okazji mogę wspomnieć że w ramach mię-dzynarodowej tatu-akcji tatuaż 269 wykonało 4 Rosjan i 2 Białorusinoacutew

To znaczy że sytuacja nie jest beznadziejna i z pewnością uda nam się zwyciężyć Musimy zwyciężyć

31 otwarteklatkipl

Kiedy jest mi źle myślę o tym jak źle jest bezsilnym bezbronnym zwierzętom w tych potwornych gułagach rozpaczy To nadaje perspektywę mojemu boacutelowi Pamiętam roacutewnież o tym że ja znalazłem się tu z wyboru Zwierzęta nie

Zachęcam aktywistoacutew aby dbali o swoje zdrowie Trzymajcie się blisko swoich rodzin i ludzi ktoacuterych kochacie Bądźcie dla siebie dobrzy Miejcie poczucie humoru Ostatnio trochę medytowałem i bardzo mi to pomogło Polecam roacutewnież by pić duże ilości wody regularne ćwiczyć uprawiać chociaż jeden sport słuchać muzyki dużo czytać i choć raz dziennie wybuchnąć radosnym śmiechem

Stres pojawi się na pewno Życie aktywistoacutew jest bardziej intensywne wrażliwe i czujne niż życie wielu innych osoacuteb Z definicji jest więc nieustannie podatne na wszechobecną przemoc Gdybym jednak miał wybrać jedno z dwojga to wolałbym się spalić wiodąc autentyczne życie pełne wspoacutełczucia niż powoli rdzewieć prowadząc życie pełne przemocy i pozbawione refleksji Nie ma powodoacutew żeby czegokolwiek żałować

Nie ma odwrotu

PHILIPP WOLLEN na temat aktywizmu

Page 32: Otwarte Klatki Biuletyn 1/2013

Kiedy jest mi źle myślę o tym jak źle jest bezsilnym bezbronnym zwierzętom w tych potwornych gułagach rozpaczy To nadaje perspektywę mojemu boacutelowi Pamiętam roacutewnież o tym że ja znalazłem się tu z wyboru Zwierzęta nie

Zachęcam aktywistoacutew aby dbali o swoje zdrowie Trzymajcie się blisko swoich rodzin i ludzi ktoacuterych kochacie Bądźcie dla siebie dobrzy Miejcie poczucie humoru Ostatnio trochę medytowałem i bardzo mi to pomogło Polecam roacutewnież by pić duże ilości wody regularne ćwiczyć uprawiać chociaż jeden sport słuchać muzyki dużo czytać i choć raz dziennie wybuchnąć radosnym śmiechem

Stres pojawi się na pewno Życie aktywistoacutew jest bardziej intensywne wrażliwe i czujne niż życie wielu innych osoacuteb Z definicji jest więc nieustannie podatne na wszechobecną przemoc Gdybym jednak miał wybrać jedno z dwojga to wolałbym się spalić wiodąc autentyczne życie pełne wspoacutełczucia niż powoli rdzewieć prowadząc życie pełne przemocy i pozbawione refleksji Nie ma powodoacutew żeby czegokolwiek żałować

Nie ma odwrotu

PHILIPP WOLLEN na temat aktywizmu