Over verkeersveiligheidNieuwsbrief over ontwikkelingen op het gebied van verkeersveiligheidsbeleid en -kennis | Nº31 December 2017

Beleid, wet- en regelgeving- Algemeen Overleg

Verkeersveiligheid 14 december- Strategisch Plan Verkeersveiligheid

op stoom- Aangenomen ANPR-wet stuit op

verzet - Bierfiets niet meer welkom in

centrum van Amsterdam- Informatiebronnen

verkeersongevallen- Nieuwe bewindslieden ministerie

IenW- Verkeersveiligheidsmanifest in

regeerakkoord- MENSenSTRAAT is de

belangenbehartiger van voetgangers- Wet 2toDrive nog niet rond:

16-jarige moet wachten met rijlessen

- 21-jarige mag vanaf eind november al motorexamen A doen

- CBR onderzoekt gebruik technische hulpmiddelen tijdens examen

- Ontheffingverlening landbouwvoertuigen

- Planningsbrief 2018- Definitieve invoering begeleid rijden- Interdepartementaal

beleidsonderzoek verkeershandhaving

- Kamervragen over drugstest en ADHD

- Beantwoording vragen schriftelijk overleg snorfiets

- Kamerbrief met rapport SWOV over speed-pedelec als bromfiets

- Melden slecht rijgedrag van ouders aan CBR

- Inbreng Nederland in EC-consultatie - Controles in België wijzen steeds

vaker op drugsgebruik- Verkeersveiligheid Antwerpen - Europees Parlement eist hogere

veiligheidsstandaarden- Intelligente Snelheids Assistent (ISA)

- Coöperatieve Intelligente Transport Systemen (C-ITS)

- Voorstel Vlaamse Fietsberaad over vormgeving kruisingen fietswegen en lokale wegen

Europa- De fietsstraat in de wet verankerd,

een kwestie van cultuur- Nieuwe maatregelen voor

wereldwijde toegang tot VN-voertuigregelgeving

- Aantal verkeersdoden in België opnieuw gedaald

- BELOOFD! Koepelconcept voor Vlaamse verkeersveiligheidscampagnes

- Experiment fietsgedrag bij Amstelstation

- 50 years of the breathalyser – where now for drink driving?, PACTS

- European Day without a Road Death (EDWARD)

- Winnaars PRAISE-awards - Alcoholslagboom- Nudging en verkeersboetes:

geslaagde proef in Engeland

Projecten en praktijkvoor-beelden- Videocampagne confronteert

snelheidsovertreders met familie van slachtoffers

- Rotterdam probeert het nog een keer: alle fietsers tegelijk groen

- Friese bedrijven van start met project ‘Veilig onderweg’

- Totally Traffic op MBO’s- Nieuwe gedragscampagne laat licht

opgaan bij fietsers- Fietsen met Focus 2.0: voorkomen

van smartphonegebruik op de fiets door jonge tieners

- Nieuwe campagne waarschuwt voor cannabis in het verkeer

- Rotterdam pakt overlast

brom- en snorfietsen aan- Samenwerking rondom markering

fietspaden- Start campagne ‘Er gaat meer kapot

dan je scherm’- Een aantal ambitieuze fietssteden

gaat samenwerken- Concept uitvoeringsprogramma

Tour de Force gereed- Internationale Herdenking

Verkeersslachtoffers- Herdenking verkeersslachtoffers bij

provincies- Pilot Rijopleiding op Maat laat

positieve resultaten zien

Kennis en publicaties- Landbouwverkeer, CROW- Ontwikkelen toetsingscriteria

toelating breed landbouwverkeer- Automobilist vaak onbekend met

‘slimme’ functies eigen auto- Mobiliteitsbeeld 2017, KiM- Onderzoek verkeerseffecten weg-

en berminrichting voormalige N381, NHL

- Nieuwe tool in ontwikkeling voor verkeersveiligheidsbeleid

- A review of interventions which seek to increase the safety of young and novice drivers, TRL

- Tips voor ouders op schoolopseef.nl- Jaarmonitor Wegvoertuigen:

kilometers, CBS- Snorfietsongevallen op het fietspad:

Hoe ontstaan ze en hoe zijn ze te voorkomen? SWOV

- Subjectieve onveiligheid - is dat meer dan klachten afdoen? Adriaan Walraad

- Road Map 2025: in pursuit of vision zero, Euro NCAP

- Annual report on motoring 2017, RAC

- Nieuwste uitgave VNVF Bordenboek is beschikbaar

Over verkeersveligheid | Nieuwsbrief Nº31 December 2017 2

- Documentaire ‘Trappen’ over fietsen in Amsterdam

- Lichtlijn op trottoir voor ‘telefoonverslaafde’ werkt, maar meer onderzoek is nodig

- Diversiteit en de fiets: Nederlanders met een migratie-achtergrond vinden fietsen minder vanzelfsprekend

- Methode landbouwroutes, RHDHV en Kadaster

- Rapport ongevallen met hoverboards, VeiligheidNL

- Winnaar ‘Beste bijdrage’ NVC: Jongeren en de smartphone op de fiets: werkt gedragsbeïnvloeding?

- Winnaar Verkeerskunde-scriptieprijs: Ruben de Bruijne

- Biedt verkeerseducatie een antwoord op het gebruik van mobiel en oordopjes op de fiets? SBV

- Berichten over risico’s elektrische fiets gerelativeerd

- Rapport van Seminar over ISA-systemen, Global NCAP en Euro NCAP 

- Meer verkeersovertredingen in tweede tertiaal 2017: maar wel een ander soort

- Speed-pedelecs op de rijbaan – observatieonderzoek: eerste praktijkonderzoek naar gedrags-effecten in relatie tot veiligheid en doorstroming, SWOV

- Risicofactoren nader onderzocht: 50km/h-kruispunten, SWOV

- Onderzoek trainings programma gevaarherkenning voor e-bikers, SWOV

- Safety cube gelanceerd- Nudging van rijsnelheid via Dick

Bruna-borden: een veldexperiment, SWOV

- Benutting van de CROW-publicatie Seniorenproof wegontwerp, SWOV

- ADVERTS: afleiding door digitale billboards

- PROGReSS: Richtlijnen voor veilige bermen

Congressen/bijeenkomsten

Nieuwe en aangepaste Factsheets, SWOV

Terugblik

Cursussen

3

BELEID, WET- EN REGELGEVING

Door deze wet kunnen de kenteken-

gegevens, verkregen door ANPR-

camera’s (Automatische Nummerplaat

Registratie), vier weken lang in een cen-

trale databank worden opgeslagen. Dat

kan helpen bij opsporing en vervolging.

Privacy First vindt dit niet nodig en inef-

fectief, omdat ‘iedere automobilist een

potentiële verdachte wordt’. Bovendien

is de wet volgens hen in strijd met het

Europees privacyrecht. De organisatie

zal nu een rechtszaak voorbereiden om

deze wet terug te laten draaien.

Bron: Verkeerskunde

Bierfiets niet meer welkom in centrum van AmsterdamDe bierfiets mag vanaf november wor-

den geweerd uit het centrum van

Amsterdam. Dat oordeelt de rechter.

Die is het met de gemeente eens dat de

combinatie van verkeershinder, overlast

gevend gedrag en het drukke stadscen-

trum, een verbod op groepsfietsen in

het centrum rechtvaardigt. Eerder wees

de rechter een verbod nog af. Voor

meer informatie klik hier.

Informatiebronnen verkeersongevallenMinister Schultz van Haegen (IenM)

informeert de Tweede Kamer in haar

brief van 28 september over de verbete-

ring van de registratie van verkeers-

ongevallen en de databronnen die daar-

voor beschikbaar zijn. Zij doet dit naar

aanleiding van de motie van het Kamer-

lid Belhaj (D66). Het Kamerlid had in de

motie verzocht om deze informatie.

Ingegaan wordt niet alleen op de onge-

valsdata, maar ook op de preventieve

risico-gestuurde aanpak.

Nieuwe bewindslieden ministerie IenWHet tot Infrastructuur en Waterstaat

(IenW) omgedoopte ministerie heeft

twee vakspecialisten gekregen als

bewindslieden. De nieuwe VVD-minis-

ter Cora van Nieuwenhuizen (54) en

D66-staatssecretaris Stientje van Veld-

hoven (44). De portefeuilles openbaar

vervoer, spoor en fiets gaan naar de

staatssecretaris. Voor meer informatie

over de achtergronden van deze

bewindslieden, klik hier.

Verkeersveiligheidsmanifest in regeerakkoordDe aankomende regering gaat aan de

slag met de aanbevelingen in het mani-

fest ‘Verkeersveiligheid: een nationale

prioriteit’. Dit staat in het regeerakkoord

tussen VVD, CDA, D66 en de Christen-

Unie.

Uit het regeerakkoord:

“Het aantal verkeersdoden en -gewon-

den neemt de laatste jaren toe, onder

meer onder kwetsbare verkeersdeelne-

mers zoals fietsers en voetgangers. Het

aantal slachtoffers moet omlaag. Samen

met (branche)organisaties, provincies,

gemeenten en handhavende instanties

zetten we ons in voor de realisatie van

het manifest ‘Verkeersveiligheid: een

nationale prioriteit’.”

Manifest

Een brede samenwerking van 32 orga-

nisaties riep op 18 april 2017 de Tweede

Kamer en het nieuw te vormen kabinet

op om van verkeersveiligheid een natio-

nale prioriteit te maken. De partijen

hebben dit in een manifest voor ver-

keersveiligheid uitgewerkt. In het mani-

fest spreken de organisaties ambities uit

en doen ze voorstellen om te kiezen

voor veiliger verkeer en minder slacht-

offers. Ook CROW is partner in dit

manifest.

Algemeen Overleg Verkeersveiligheid 14 decemberOp 14 december is er een Algemeen

Overleg Verkeersveiligheid met de

ministers van Infrastructuur en Water-

staat en Justitie. Op de agenda staat

onder andere:

apk-plicht voor snelle tractoren;

het ontwerpbesluit m.b.t. de moge-

lijkheden om de snorfiets naar de rij-

baan te sturen;

het IBO-rapport over verkeershand-

having;

het verschil tussen EuroRAP en de

methode VIND van Rijkswaterstaat.

Voor de complete agenda en de achter-

liggende kamerstukken klik hier.

Strategisch Plan Verkeersveiligheid op stoomIn oktober begonnen de werkgroepen

rond de bouwstenen van het Strate-

gisch Plan Verkeersveiligheid 2030

(SPV). Ze inventariseren welke ontwik-

kelingen er zijn op het gebied van

verkeersveiligheid en waar de grootste

risico’s zitten.

Er zijn veel verschillende partijen

betrokken bij dit traject: zo’n 70 deel-

nemers van 35 verschillende organi-

saties waaronder ook CROW. Een aantal

daarvan heeft in een column aangege-

ven wat zij van belang vindt. Deze

columns zijn te vinden op de website

Verkeersveiligheid2030.nl. Daar staat

ook een artikel over de nieuw te ver-

schijnen versie van Duurzaam Veilig 3,

de concepttekst hiervan moet in

december verschenen zijn.

Op de site staat achtergrondinformatie

over de bouwstenen én kan iedereen

zich opgeven voor de Meetup Strategisch

Plan Verkeersveiligheid: Goed op weg!

Deze bijeenkomst is op 6 februari 2018.

Aangenomen ANPR-wet stuit op verzet De Eerste Kamer heeft het wetsvoorstel

ANPR aangenomen. Hierdoor mag de

politie kentekengegevens vastleggen en

bewaren. Privacywaakhond Privacy First

start een rechtszaak hiertegen.

Over verkeersveligheid | Nieuwsbrief Nº31 December 2017 4

MENSenSTRAAT is de belangenbehartiger van voetgangersNa een opbouwperiode van vier jaar, met

onder andere een reeks netwerkbijeen-

komsten en de presentatie van het Char-

ter for Walking, gaat MENSenSTRAAT

zich landelijk voorstellen als de belan-

genbehartiger van voetgangers, van jong

tot oud.

MENSenSTRAAT wil meer oog voor vei-

lige ruimte op straat om te lopen, maar

ook om te spelen en te lopen met de rol-

lator. Ook wil zij meer landelijke betrok-

kenheid bij de positie van de voetganger.

In het nieuwe regeerakkoord is het Mani-

fest Verkeersveiligheid richtinggevend

verklaard. De regering wil een substanti-

ele investering doen “in veiligere infra-

structuur en beter onderhoud, met name

op het onderliggend wegennet en fiets-

infrastructuur”. Dat lijkt goed nieuws,

maar wat ontbreekt is de aandacht voor

goede en veilige voetgangersruimte. In

het Manifest Verkeersveiligheid is daar

geen aandacht voor. Dat is ook wel ver-

klaarbaar: tussen de 32 logo’s van afzen-

ders op de voorpagina van het Manifest

staat geen partij die opkomt voor de

belangen van de lopende mens, voor

veilige en uitnodigende ruimte voor

ieder, van jong tot oud. Wel een Fietsers-

bond en Motorrijdersvereniging, maar

geen Voetgangersvereniging.

En om de voetgangersbelangen goed

te kunnen vertegenwoordigen, gaat

MENSenSTRAAT verder professiona-

liseren. Zij heeft een brief met bijbeho-

rende notitie gestuurd aan de Tweede

Kamer, waarin zij steun vraagt aan de

landelijke overheid. Lees meer in het

nieuwsbericht op de website.

Organisaties gaan smart-phonegebruik in de auto terugdringenIn totaal 41 organisaties, verenigd in de

Verkeersveiligheidscoalitie, hebben een

convenant ondertekend met een

gedragscode die ertoe moet leiden dat

het verkeerd gebruik van smartphones

in het verkeer drastisch afneemt.

De ANWB, Team Alert, Veilig Verkeer

Nederland, Nederland ICT en het minis-

terie van Infrastructuur en Milieu heb-

ben het initiatief genomen tot het

opstellen van dit convenant. Een groot

aantal andere partijen – waaronder

CROW – ondertekenden het convenant

eveneens. Zij zeggen een actieve bij-

drage te leveren aan vermindering van

de afleiding door smartfuncties in het

verkeer.

De convenantpartners willen dat volle-

dige concentratie op het rijden met de

auto of een ander vervoermiddel, de

sociale norm en gangbaar gedrag wordt

in het verkeer. De concrete acties van

de convenantpartners zijn er daarnaast

op gericht dat de mogelijkheden van

elektronica in de auto – inclusief de

smartphones – zo worden beperkt dat

alleen functies gebruikt worden die niet

afleiden van een veilige uitvoering van

de rijtaak.

Smart Mobility Community

Het uitgangspunt van het convenant

vormt de position paper ‘Verkeersveilig

gebruik van smart devices én Smart

Mobility’, die op 4 september werd

gepubliceerd door de Smart Mobility

Community.

Het ministerie van Infrastructuur en

Waterstaat bereidt een nieuwe cam-

pagne voor in lijn met dit convenant en

werkt aan een verbod op appen op de

fiets. Andere partijen die het convenant

ondertekenen, maken nog bekend

welke acties zij gaan ondernemen om

uitvoering te geven aan het convenant.

Voor meer informatie klik hier.

Wet 2toDrive nog niet rond: 16-jarige moet wachten met rijlessen2toDrive wordt tijdelijk stilgelegd. Het

experiment waarbij jongeren op hun

zeventiende al hun rijbewijs kunnen

halen, is geëindigd op 31 oktober en de

definitieve verankering in de wet is nog

niet rond. Dat gebeurt naar verwachting

komend voorjaar. Jongeren die op

1 november van dit jaar nog geen zes-

tien zijn, moeten wachten met deelne-

men aan 2toDrive. Voor jongeren die op

1 november wel zestien zijn, wordt een

uitzondering gemaakt. Voor meer infor-

matie klik hier.

21-jarige mag vanaf eind november al motorexamen A doen21-jarigen mogen sinds eind november

al examen doen voor motorcategorie A.

Die zwaarste categorie mogen ze overi-

gens pas vanaf hun 24ste besturen. Maar

in de tussenliggende jaren mogen ze al

wel op een onbeperkt driewielig voer-

tuig, een lichte motor en een middel-

zware motor rijden. Dat heeft het CBR

bekendgemaakt.

Op dit moment mogen jongeren pas

het A-examen afleggen op hun 24ste of

na de nodige motorrijervaring en ver-

schillende examens.

De verlaging van de leeftijd voor het

A-examen is een uitvloeisel van een

nieuwe Europese rijbewijsrichtlijn. Die

geeft aan dat jongeren vanaf 21 jaar op

een driewielig motorrijtuig met een ver-

mogen vanaf 15 kW mogen rijden en

daarvoor hebben ze het A-rijbewijs

nodig. Aan de eisen voor het A1- en

A2-examen verandert niets.

Voor meer informatie klik hier.

5

CBR onderzoekt gebruik technische hulpmiddelen tijdens examenHet CBR start binnenkort met een

onderzoek naar het gebruik van onder-

steunende voorzieningen in de auto tij-

dens het examen. Voorbeelden zijn

adaptive cruise control en blind sport

detection. Doel is erachter te komen

wat deze hulpmiddelen gaan betekenen

voor het praktijkexamen. De resultaten

zijn medio volgend jaar bekend.

Sinds 1 januari 2016 is het gebruik van

ondersteunende systemen op vrijwillige

basis toegestaan. Gebruikt een kandi-

daat deze, dan wordt hij of zij ook

beoordeeld op het gebruik van het sys-

teem in relatie tot het goed uitvoeren

van de rijtaak. Goed te weten: hulpmid-

delen die echt (kunnen) ingrijpen bij het

autorijden, zijn niet toegestaan.

SWOV en TU Delft

Binnenkort start het CBR met de evalu-

atie van het gebruik van ondersteu-

nende maatregelen tijdens het examen.

Dat doet het in samenwerking met de

SWOV en de TU Delft. Voor de evaluatie

worden examinatoren en rijinstructeurs

bevraagd. Voor meer informatie klik

hier.

Ontheffingverlening landbouwvoertuigenAfgelopen september organiseerde de

RDW de Samen op Weg-dagen. Deze

dagen stonden in het teken van de toe-

komstige ontheffingverlening voor

(land)bouwvoertuigen. Het ministerie

van Infrastructuur en Waterstaat heeft

de RDW gevraagd voorbereidingen te

treffen voor het inrichten van een cen-

traal loket ontheffingverlening voor

(land)bouwvoertuigen. Om tot een

goede centrale ontheffingverlening te

komen, is samenwerking nodig tussen

de diverse betrokken partijen. En

daarom heeft de RDW deze partijen

samengebracht en meegenomen in de

wereld van ontheffingverlening voor

(land)bouwvoertuigen.

De bezoekers werden geïnformeerd

over de meest recente ontwikkelingen

op het gebied van ontheffingverlening

(land)bouwvoertuigen. Ook waren er

diverse workshops die men kon volgen

op het gebied van infrastructuur, beoor-

delen van wegen op geschiktheid, ban-

dendruk, het aanvraagproces onthef-

fingverlening, handhaving en

rijvaardigheid. Het was ook mogelijk om

mee te rijden met verschillende (land)

bouwvoertuigen.

Inmiddels weten we dat de formele

inwerkingtreding van de centrale ont-

heffingverlening (land)bouwvoertuigen,

vooruit is geschoven. Het opnieuw

indienen van het kentekendossier in de

Tweede Kamer heeft invloed op het

moment van het inwerkingtreden van

het centrale loket ontheffingverlening

(land)bouwvoertuigen. Hoe de RDW het

centrale loket voor ontheffingverlening

gaat invullen, is onlosmakelijk verbon-

den met het besluit om wel of niet ken-

tekening in te voeren voor landbouw-

voertuigen.

De RDW kijkt met alle vertrouwen naar

de toekomst. Het centrale loket voor

ontheffingverlening gaat er komen. Ter

voorbereiding kunnen de wegbeheer-

ders nu al zelf de wegen

bepalen waar (land)bouwvoertuigen tot

3,5 meter breed mogen rijden. Voor het

beoordelen van geschikte wegen zijn er,

met inspraak van wegbeheerders en

diverse belanghebbenden, toetsingscri-

teria opgesteld door CROW.

De RDW vraagt de wegbeheerders de

geschikte wegen beschikbaar te stellen

in het eerste kwartaal van 2018 om ze

op te kunnen nemen op de digitale

wegenkaart (land)bouwvoertuigen.

De digitale wegenkaart zal gebruikers

vanaf medio 2018 in één oogopslag

inzicht geven waar wel en waar niet

gereden mag worden. Wilt u alvast een

blik werpen dan kan dat via Digitale

Wegenkaart Ontheffingen Exceptioneel

Transport.

In de aanloop naar het centrale loket

ontheffingverlening (land)bouwvoertui-

gen biedt de RDW wegbeheerders nu

ook al de mogelijkheid om namens hen

de afwikkeling van de ontheffingverle-

ning te verzorgen. De wegbeheerder

kan hiervoor een mandaat verlenen aan

de RDW.

Wilt u de RDW al mandaat verlenen of

heeft u vragen over dit artikel? Dan kunt

u contact opnemen met de RDW: land-

bouwontheffingen@rdw.nl.

Planningsbrief 2018Op 17 november hebben de minister

Van Nieuwenhuizen en staatssecretaris

Van Veldhoven van het ministerie van

IenW de Planningsbrief 2018 naar de

Tweede Kamer gestuurd. In dit overzicht

staat de geschatte oplevering van

hoofdlijnennotities, wet- en regelge-

ving, beleidsnota’s, beleidsdoorlichtin-

gen en brieven over omvangrijke pro-

jecten waaronder ook zaken met

betrekking tot verkeersveiligheid. Denk

aan regelgeving rondom rijbewijzen en

oplevering van het nieuwe Strategisch

Plan Verkeersveiligheid.

Definitieve invoering begeleid rijdenDe ministers van Infrastructuur en

Waterstaat en Justitie hebben op

25 oktober in het Staatsblad de wet tot

definitieve invoering van het begeleid

rijden gepubliceerd. Hiertoe wordt de

Wegenverkeerswet uit 1994 gewijzigd.

Interdepartementaal beleidsonderzoek verkeershandhavingDe vaste commissie voor Infrastructuur

en Waterstaat heeft een aantal vragen

voorgelegd aan de minister van Justitie

en Veiligheid over de kabinetsreactie

IBO (interdepartementaal beleidsonder-

zoek) verkeershandhaving en de stand

van zaken met betrekking tot de moties

verkeersveiligheid.

Kamervragen over drugstest en ADHDKamervragen aan de ministers van

Volksgezondheid, Welzijn en Sport en

van Veiligheid en Justitie over het

bericht dat de nieuwe drugstest voor

automobilisten mogelijk problematisch

is voor mensen met ADHD-medicatie.

Minister Blok (Veiligheid en Justitie) ant-

woordt mede namens de ministers van

VWS en IenM.

Over verkeersveligheid | Nieuwsbrief Nº31 December 2017 6

Beantwoording vragen schriftelijk overleg snorfietsMinister Schultz van Haegen (IenM)

beantwoordt de vragen van de vaste

commissie voor Infrastructuur en Milieu

van de Tweede Kamer. De commissie

had vragen gesteld over het ontwerp-

besluit tot wijziging van het Besluit

administratieve bepalingen voor het

wegverkeer (BABW) en het Reglement

verkeersregels en verkeerstekens 1990.

Dit in verband met de invoering van de

mogelijkheid om snorfietsers te ver-

plichten om in bepaalde gevallen van de

rijbaan gebruik te maken.

Kamerbrief met rapport SWOV over speed-pedelec als bromfietsMinister Schultz van Haegen (IenM)

heeft het rapport met de onderzoeks-

resultaten over het gedrag van de

speed-pedelec-rijder gekentekend als

bromfiets naar de Tweede Kamer

gestuurd. Zij geeft daarbij haar reactie

op de uitkomsten.

Melden slecht rijgedrag van ouders aan CBR Beantwoording Kamervragen van het lid

Van Brenk (50PLUS) over het artikel

‘Kinderen kunnen voortaan – zonder

medisch dossier – slecht rijgedrag van

ouders melden’. De Kamer heeft vraag-

tekens bij deze mogelijkheid waarbij

bewijsvoering niet verplicht is.

EUROPA

Inbreng Nederland in EC-consultatie Het ministerie van IenM heeft namens

Nederland de inbreng geleverd op de

openbare raadpleging over de herzie-

ning van de Verordening over de alge-

mene veiligheid van motorvoertuigen

en de Verordening over de bescherming

van voetgangers van de Europese Com-

missie. Alle particulieren, bedrijven,

organisaties en overheden konden rea-

geren op deze raadpleging, die onder-

deel uitmaakt van de ambitie van de

Commissie om wijzigingen of nieuwe

voorschriften voor te stellen voor de

Verordening betreffende de algemene

veiligheid van motorvoertuigen en de

Verordening betreffende de bescher-

ming van voetgangers.

Controles in België wijzen steeds vaker op drugsgebruikHet aantal positieve controles op drugs-

gebruik tijdens het rijden in België is de

laatste jaren fors gestegen, de laatste

drie jaar zelfs met 35 procent. Opvallend

veel mensen waren achter het stuur

onder invloed van cannabis. Dat blijkt uit

onderzoek van de Belgische verkeersvei-

ligheidsorganisatie Vias institute.

Verkeersveiligheid Antwerpen Met tien maatregelen wil Antwerpen de

verkeersveiligheid verbeteren. De maat-

regelen komen na drie recente dode-

lijke ongevallen met fietsers. Het stads-

bestuur opperde onder andere om

kruispunten veiliger te maken en om

venstertijden voor vrachtwagens in te

voeren.

Voor meer informatie klik hier.

Europees Parlement eist hogere veiligheidsstandaardenHet Europees Parlement eist dat alle

nieuw verkochte wagens in Europa

standaard moeten zijn uitgerust met

een scala aan levensreddende techno-

logie als ABS, ISA en gordelverklikkers.

De resolutie was al eerder goedge-

keurd door het Transportcomité van

het Parlement, maar kreeg op

14 november steun van het volledige

Parlement. De Europese Commissie zal

maart 2018 haar voorstellen voor de

nieuwe voertuigeisen publiceren. Deze

zijn sinds 2009 niet geüpdatet. Deze

plannen moeten vervolgens goedge-

keurd worden door de lidstaten en het

Parlement.

Intelligente Snelheids Assistent (ISA)De verwachting is dat de Europese

Commissie de komende maanden een

set van verplichte veiligheidsstandaar-

den voor auto’s zal publiceren. De ETSC

heeft een aantal veelgestelde vragen

met de bijbehorende antwoorden over

ISA op een rij gezet.

Coöperatieve Intelligente Transport Systemen (C-ITS)Dit document van de ETSC gaat in op

de potentiële voordelen van C-ITS voor

verkeersveiligheid. C-ITS gaat over de

communicatie tussen ICT-systemen die

langs de kant van de weg en in voertui-

gen geplaatst zijn. Of het nu gaat om

twee voertuigen die met elkaar com-

municeren, met de infrastructuur of

met andere C-ITS-systemen.

Voorstel Vlaamse Fietsberaad over vormgeving kruisingen fietswegen en lokale wegenFietsberaad Vlaanderen startte begin

2016 een onderzoek naar de voor-

rangssituatie op kruisingen van fiets-

wegen en lokale wegen. Op basis van

praktijksituaties bekeek men waar en

volgens welke inrichtingsprincipes de

fietser voorrang kan krijgen in een ver-

keersveilige omgeving. De belangrijk-

ste bevindingen zijn samengevat in een

video.

De resultaten van het onderzoek zijn te

vinden op fietsberaad.be. Er is ook een

brochure opgemaakt die een samen-

vatting geeft van het uitgebreide

onderzoeksrapport. In deze documen-

ten vind je naast de resultaten ook de

instrumenten om zelf te onderzoeken

of een bepaalde locatie in aanmerking

komt voor een voorrangsregeling

met fietsers in de voorrang én om de

locatie op een leesbare manier in te

richten.

7

De fietsstraat in de wet verankerd, een kwestie van cultuurDe fietsstraat in Nederland is een mooie suggestie, maar er staat geen letter over in de wet. In Vlaanderen is dat wel anders. In een speciaal opgesteld wetsartikel staat in de Vlaamse Wegcode de fietsstraat expliciet vermeld. Met het welbekende bordje treden automatisch twee regels in werking: een maximumsnelheid van dertig kilometer per uur en een inhaalverbod voor motorvoertuigen. De regels zijn ingesteld na een experiment door de stad Gent. Inmiddels volgen meer steden en gemeenten. Bron: Verkeer in Beeld

Nieuwe maatregelen voor wereldwijde toegang tot VN-voertuigregelgevingVeel landen hebben niet de VN-voertuig-

regelgeving onderschreven, wat vaak

leidt tot een afwezigheid van minimum

veiligheids- en milieu-eisen. Het World

Forum for Harmonization of Vehicle

Regulations heeft in de overeenkomst uit

1985 de laatste wijzigingen toegevoegd

die vanaf 14 september zijn ingegaan.

Deze herziene overeenkomst stelt landen

in staat om ook eerdere versies van

VN-regelgeving verplicht te stellen,

gericht op de context en specifieke

behoeftes van het eigen land. Dit zorgt

ervoor dat het mogelijk is voor landen

met een groeiende economie om mini-

mum standaarden te introduceren voor

veiligheid, milieu, geluid en CO2-emis-

sies. Dit maakt het makkelijker om in

stappen toe te groeien naar de strengere

regels. Voor meer informatie klik hier.

Aantal verkeersdoden in België opnieuw gedaaldHet aantal verkeersdoden op de Belgi-

sche wegen is dit eerste halfjaar flink

afgenomen: het aantal daalde met 13

procent ten opzichte van dezelfde peri-

ode vorig jaar. Dat meldt het Belgische

verkeerskenniscentrum Vias Institute.

De cijfers zijn volgens de onderzoekers

nog nooit zo laag geweest.

Vielen er in het eerste halfjaar van 2016

264 verkeersdoden, in het eerste half-

jaar van 2017 waren dat er 230. Het

aantal gewonden daalde in dezelfde

periode ook: van 24.827 naar 23.806,

een afname van 4,1 procent. Het aantal

ongevallen is ook verminderd: 19.329

eerst naar 18.759 nu, ofwel -2,9 pro-

cent. Ook verminderd is het aantal

ongevallen met jonge bestuurders, 18-

tot en met 24-jarigen. Het daalde met

11,1 procent in het eerste semester van

2017.

In Brussel en Antwerpen is het aantal

verkeersdoden echter gestegen. Ook

zien de onderzoekers een stijging van

het aantal ongevallen en doden bij

motorrijders.

Voor meer informatie klik hier.

BELOOFD! Koepelconcept voor Vlaamse verkeersveiligheidscampagnesBegin augustus dit jaar lanceerden de

Vlaamse minister voor Mobiliteit Ben

Weyts en de Vlaamse Stichting Ver-

keerskunde (VSV) een campagne rond

de beveiliging van kinderen in de auto.

De campagne spoorde ouders en

grootouders aan om hun kinderen en

kleinkinderen altijd op de correcte

manier vast te klikken.

Dat gebeurde onder meer via affiches

langs de weg, radiospotjes met bekende

Vlamingen Siska Schoeters en Guga

Baul en via de website BELOOFD.be. Op

die website kunnen (groot)ouders de

belofte maken om hun (klein)kinderen

veilig vast te klikken en deze belofte

vervolgens delen via social media. Begin

september stond de teller al op meer

dan 9.000 beloftes.

Meer campagnes

Dat principe wil de veiligheidsstichting

ook inzetten bij andere campagnes, bij-

voorbeeld over te snel rijden of andere

vormen van risicogedrag in het verkeer.

Zo groeit BELOOFD! uit tot de gemeen-

schappelijke noemer voor alle verkeers-

veiligheidscampagnes in Vlaanderen.

De tweede BELOOFD!-campagne is

gestart in oktober en gaat over telefo-

neren tijdens het rijden, voor 2018 zijn

er onder meer campagnes rond te snel

rijden, fietsers en slaperigheid gepland.

Voor meer informatie klik hier.

Experiment fietsgedrag bij Amstelstation Tijdens grote werkzaamheden in juli en

augustus 2017 rondom het Prins Bern-

hardplein heeft Team Verkeerstactiek

van de gemeente Amsterdam een expe-

riment uitgevoerd om de hinder voor en

door fietsers zoveel mogelijk te beper-

ken. (In het vorige nummer namen we

ook al een artikel hierover op). Daarom

stonden er tijdens deze maanden naast

Over verkeersveligheid | Nieuwsbrief Nº31 December 2017 8

traditionele gele omleidingsborden ook

ludieke borden en wegmarkeringen in

de omgeving. Dit gedragsexperiment

moest fietsers verleiden om de omlei-

dingsborden daadwerkelijk te volgen en

zich aan de verkeersregels te houden.

De uitdaging was om fietsers te berei-

ken die vanuit haast en routine geneigd

zijn traditionele maatregelen als gele

verwijsborden te negeren. Inmiddels

zijn de resultaten bekend.

De maatregelen

Bij de kruising Meester Treublaan en de

Weesperzijde waren er drie ‘speel op

safe’-markeringen aangebracht op het

fietspad. Aan de andere kant van het

station was er een omleidingsbord

geplaatst om fietsers te wijzen op de

afgesloten fietsoversteek van de

Wibaut straat richting Amstelstation. Op

dit laatste bord stond een foto van de

op dat punt nog niet zichtbare afsluiting

met de tekst: “Ja, het is echt dicht,

sorry! (vanaf 28 augustus weer open)”.

Op de omleiding over de Maliebaan kon

de fietser meedoen aan een ‘race naar

het Amstelstation’, met start- en

finishlijn en snelheidsmeter met vrolijke

teksten.

Het fietspad langs de Wibautstraat was

tijdelijk voor een deel afgesloten, waar-

bij fietsers met groene fietssporen en de

tekst ‘Route Amstelstation’ op het fiets-

pad de juiste omleidingsroute op wer-

den begeleid.

Ten slotte is het fietspad aan de west-

zijde van de Julianalaan afgesloten tot

begin 2018. Omdat veel fietsers

momenteel de drukke stoep gebruiken

om hun weg te vervolgen, is daar een

afbeelding geplaatst met de tekst:

“Stoep op? Stap af?”. Ook zijn hier gele

voetstappen op het trottoir en groene

fietssporen op het fietspad geplaatst,

om fietsers attent te maken op waar ze

wel en niet mogen fietsen.

Resultaten

Aangezien dit de eerste keer is dat der-

gelijke gedragsmaatregelen in het ver-

keer zijn getest met fietsers, zijn er veel

kwalitatieve data verzameld naast de

kwantitatieve data. Van de mensen die

het afgesloten fietspad langs de

Wibaut straat tegenkwamen, nam 98

procent de ‘groene fietsspoor-route’.

Ook verdubbelde het aantal mensen dat

de route over de Maliebaan richting het

station nam tijdens de werkzaamheden.

De reacties op het ‘Ja het is echt dicht’-

bord waren ook zeer positief. Gedrag is

echter complex en ontstaat uit allerlei

factoren. Door praktische beperkingen

in de uitvoering (bijvoorbeeld slijtage

straatverf) en de metingen is het lastig

om harde conclusies te trekken op basis

van de verzamelde gegevens. Wel is

veel nieuwe kennis, ervaring en inzicht

opgedaan over het toepassen van ver-

keerspsychologische kennis. Contact-

persoon: Narda Schenk-Kamminga,

Narda.schenk@amsterdam.nl.

50 years of the breathalyser – where now for drink driving?, PACTSRapport ter gelegenheid van het vijftigja-

rig bestaan van de ademtest bij alcohol-

controles. Het gaat in op de stand van

zaken in Groot-Brittannië op dit moment

en doet aanbevelingen voor verbetering

in onder andere handhaving.

European Day without a Road Death (EDWARD)Op 21 september was het de tweede

European Day Without a Road Death

(EDWARD). In heel Europa vonden meer

dan honderdtwintig bijeenkomsten en

andere events plaats. Deze kaart van de

Europese Commissie geeft aan waar

deze waren. Ook CROW had een bij-

eenkomst op deze dag georganiseerd.

Een nieuwsbrief geeft een beeld van

diverse acties.

Winnaars PRAISE-awards De European Transport Safety Council

(ETSC) heeft de winnaars van de PRAI-

SE-onderscheidingen 2017 bekendge-

maakt. Deze onderscheiding staat voor

buitengewone inspanningen die een

bedrijf heeft geleverd op het gebied van

het verbeteren van verkeersveiligheid

op het werk.

Het gaat om bedrijven in Ierland en Bel-

gië. Voor meer informatie klik hier.

9

PROJECTEN EN PRAKTIJKVOORBEELDEN

AlcoholslagboomEen blaastest doen voordat je met je

auto het parkeerterrein mag verlaten.

Tijdens de Military Boekelo werd de

alcoholslagboom geïntroduceerd.

Uniek in Nederland en onderdeel van de

campagne Rijden Zonder Invloed in

Oost-Nederland. RTV Oost maakte er

een item over!

Nudging en verkeersboetes: geslaagde proef in EngelandVeel ongevallen worden veroorzaakt

door te hard rijden. In Engeland is een

proef gedaan door het Behavioural

Insight Team (BIT) om door middel van

‘nudging’ te onderzoeken of snelheids-

gedrag te beïnvloeden is. Men zette in

op deze verbeteringen:

Maak het makkelijker voor bestuurders

om mee te gaan met de sanctie, ver-

simpel de communicatie en

overtuig bestuurders van de legitimiteit

van de maximumsnelheden zodat ze

minder geneigd zijn om tegen de boete

in te gaan. Dat doe je door te verklaren

waarom deze maximumsnelheden

bestaan en de gevolgen van het

niet-naleven ervan duidelijk te maken.

Resultaten waren dat er 20 procent

minder mensen in hoger beroep gingen

tegen hun boete. Deze resultaten

komen bovenop andere resultaten als

stijging van de betalingsbereidheid en

dat er minder hard werd gereden. Een

besparing van minimaal 1,5 miljoen

pond op jaarbasis voor justitie in de

West-Midlands.

Deze pilot won afgelopen zomer de

eerste plaats in de Nudge Awards.

Video campagne confronteert snelheidsovertreders met familie van slachtoffersEen video van de Belgische politie is al

meer dan een half miljoen keer bekeken

op Facebook. De korte film laat snel-

heidsovertreders zien die aangehouden

worden door de politie. Vervolgens

worden zij uitgenodigd om achterin een

auto plaats te nemen en een onbekende

te ontmoeten die iemand heeft verloren

als gevolg van te hard rijden. Bekijk de

film op YouTube of Facebook.

Rotterdam probeert het nog een keer: alle fietsers tegelijk groenVanaf 14 november krijgen alle fietsers

op het kruispunt Boezemweg – Gerde-

siaweg tegelijk groen licht. Het idee

werd al eerder getest, maar werd bin-

nen enkele minuten ook weer afgebla-

zen. De gemeente doet nu opnieuw een

poging. 

‘Alle fietsers tegelijk groen’ werd vorig

jaar ingevoerd op de kruising Admiraal

de Ruyterweg – Jonker Fransstraat. Het

experiment werd binnen enkele minu-

ten gestaakt, omdat twee keer fietsers

op elkaar botsten. De gemeente heeft

onderzocht was er mis ging, samen met

experts uit de gemeente Groningen en

Enschede, waar dergelijke regelingen al

langer op straat staan. De oorzaak

wordt gezocht in de vele journalisten

die bij de start van het experiment op

het kruispunt waren. Dit zorgde voor

afleiding bij de fietsers.

Om fietsers voorzichtig te laten wen-

nen, vertellen voorlichtingsteams bij het

kruispunt twee weken lang hoe het

werkt. Ook zijn borden opgehangen. De

ervaring met ‘Alle fietsers tegelijk groen’

in andere steden is dat fietsers binnen

een maand of twee gewend zijn, aldus

de gemeente.

Bron: Fietsberaad

Friese bedrijven van start met project ‘Veilig onderweg’ Business Post, De Kraamvogel, Isis

Kraamzorg en Van Smaak zijn de orga-

nisaties die per 7 september gestart zijn

met het programma ‘Veilig Onderweg’.

De aftrap vond plaats op het oefencir-

cuit in Drachten. Medewerkers krijgen

een jaar lang online trainingen over ver-

keersveiligheid en rijvaardigheidstrai-

ningen in de praktijk.

De vier bedrijven volgen een jaar lang

met een deel van hun medewerkers het

programma. In dat jaar krijgen ze iedere

zes tot acht weken een digitale training

over onderwerpen die te maken hebben

met verkeersveiligheid: afleiding in het

verkeer, rijden onder invloed, afstand

houden, veilig rijden met winterbanden

en wat te doen als je auto te water raakt.

Een rijvaardigheidstraining bij het Ver-

keers Educatie Centrum in Drachten

maakt ook onderdeel uit van het project.

Veilig Onderweg is een project van het

Regionaal Orgaan Verkeersveiligheid

Fryslân (ROF) en van VeiligheidNL. Voor

meer informatie klik hier.

Totally Traffic op MBO’sDe provincie Noord-Brabant start dit

jaar een proeftuin met verkeerseducatie

vanuit het label Totally Traffic op

MBO-scholen.

Aanleiding

De provincie Noord-Brabant biedt al

jarenlang aan basis- en voortgezet

onderwijsscholen verkeerseducatiepro-

gramma’s aan: het Brabants Verkeers-

veiligheidslabel (BVL) voor basisonder-

wijs en Totally Traffic (TT) voor het

voortgezet onderwijs.

De slachtoffergegevens in de provincie

laten relatief veel doden en gewonden

onder jonge bestuurders en bijrijders

(zowel bromfiets als auto) zien. Dat

roept de vraag op of voor deze belang-

rijke doelgroepen ook een passend ver-

keerseducatieprogramma moet worden

aangeboden. Veel jongeren uit deze

doelgroep zitten in het MBO-onderwijs.

Naast basis- en voortgezet onderwijs

zou een verkeerseducatief aanbod aan

MBO-onderwijs kunnen helpen om de

verkeersveiligheid onder deze jongeren

te bevorderen.

De provincie heeft een verkenning laten

uitvoeren naar de mogelijkheid om een

structurele verkeerseducatie-aanpak te

implementeren in het MBO-onderwijs.

Als dat mogelijk is, ontstaat er in

Noord-Brabant een doorgaande leerlijn

via BVL in het basisonderwijs en TT in

het voortgezet onderwijs naar het mid-

delbaar beroepsonderwijs.

Conclusies verkenning

Uit de verkenning komt naar voren dat

uitbreiding van het verkeerseducatie-

programma TT naar MBO-scholen inte-

ressant en kansrijk is. De gesprekspart-

ners (MBO-scholen, Practoraat

Burgerschap en methode aanbieder)

met wie verkennende gesprekken zijn

gevoerd, geven aan kansen te zien bin-

nen het vak Loopbaan en burgerschap.

Over verkeersveligheid | Nieuwsbrief Nº31 December 2017 10

Met minimaal 152 MBO-scholen in

Noord-Brabant is er een enorme poten-

tie als het gaat om het aantal leerlingen

in deze kwetsbare doelgroep. Gecon-

stateerd is dat TT alleen goed past bij

het vak Loopbaan en burgerschap en

dat scholen hier op geheel eigen wijze

invulling aan geven. De provincie gaat

het vervolg dan ook samen met de

MBO-opleidingen voorbereiden.

Aanpak: proeftuin

Er zal een proeftuin TT-MBO worden

ingericht. De looptijd van de proeftuin is

van november 2017 t/m december 2018.

In deze proeftuin worden het inhoude-

lijk aanbod, de eisen aan de TT-site, de

best passende begeleidingsstructuur en

de eisen die je aan MBO’s kan stellen,

ontwikkeld. Op basis daarvan kan een

passende organisatiestructuur worden

gebouwd en kunnen de financiële con-

sequenties in beeld worden gebracht.

Daarna kan de provincie een gedegen

besluit nemen over het al dan niet uit-

rollen van TT naar alle MBO’s in Brabant.

Nieuwe gedragscampagne laat licht opgaan bij fietsers‘Zet je licht aan!’ Deze tekst is op 13

oktober aangebracht op een fietspad in

Den Haag en moet ervoor zorgen dat

het voeren van correcte fietsverlichting

toeneemt. ‘Uit onderzoek blijkt dat deze

gedragsinterventie werkt’, stelt

ANWB-directeur Frits van Bruggen.

Samen met directeur-bestuurder van

TeamAlert Henk Schravemade en wet-

houder Klein van de gemeente Den

Haag, bracht Van Bruggen op 13 oktober

een eerste lichtsymbool op het fietspad

in Den Haag aan. In deze gemeente is

de pilot als eerste uitgerold. Utrecht en

Rotterdam volgen binnenkort.

Het gaat om een tijdelijke markering,

die met spuitverf is aangebracht.

Bovendien licht de verf ’s avonds op, als

je er met een koplamp op schijnt. Daar-

door is de tekst dus óók goed zichtbaar

in het donker.

Aanleiding

Vrijwilligers van de ANWB Lichtbrigade

hebben in vijf jaar tijd miljoenen fiets-

lampjes uitgedeeld en fietsen op verlich-

ting gecontroleerd. Nadien is geconclu-

deerd dat het merendeel van de fietsers

hun verlichting nog steeds niet op orde

heeft, met name onder jongvolwassenen.

67 procent van de Nederlanders heeft

afgelopen winter een onveilige ver-

keerssituatie meegemaakt door gebrek

aan verlichting. De markeringen op de

fietspaden moeten ervoor zorgen dat

het voeren van correcte fietsverlichting

toeneemt: van vier op de tien naar bijna

zes op de tien fietsers.

Hoe dan?

Vaak is onder fietsers geen sprake van

onwil, maar hebben ze andere redenen.

Kapotte lampen, lege batterijen of sim-

pelweg vergeten. ‘Met deze actie valt

het meest te winnen onder de categorie

‘licht vergeten’’, legt Van Tol uit.

 

‘We hebben op een fietspad een voor-

en een nameting gehouden. Dertien

procent van de fietsers is zijn licht sim-

pelweg vergeten. Als al die mensen hun

licht door deze bewustwordingscam-

pagne wél aanzetten, wordt het een

stuk veiliger op de weg.’

Regionale uitrol

Den Haag is de eerste gemeente die dit

initiatief steunt en wil in gesprek met de

ANWB om de toepassing uit te rollen.

Aangezien jongeren een risicogroep

vormen, werkt de ANWB samen met

TeamAlert voor een regionale uitrol in

(studenten)steden. Op 26 oktober zijn

de partijen de actie in Rotterdam en

Utrecht gestart.

Bron: Verkeer in Beeld

Fietsen met Focus 2.0: voorkomen van smartphonegebruik op de fiets door jonge tienersOnderzoek laat zien dat smartphone-

gebruik in het verkeer tot steeds meer

gevaarlijke situaties leidt. Vooral onder

jongeren is dit een probleem. Bij maar

liefst twintig procent van de verkeerson-

gelukken waar een jongere bij betrokken

is, speelt het gebruik van een smartphone

een rol. De provincie Utrecht wil via het

gericht inzetten van interventies, voorko-

men dat jongeren smartphones gebrui-

ken op de fiets. Zij heeft daarom onder-

zoeksgroep PubLab van Hogeschool

Utrecht de opdracht gegeven om te kij-

ken hoe smartphonegebruik op de fiets

onder jongeren voorkomen kan worden.

Het PubLab bouwt hierbij voort op het

eerder afgeronde project Fietsen met

Focus. In een eerder artikel in de CROW

nieuwsbrief 26 (juli 2016), worden de

onderzoeksstappen van dit project ver-

der toegelicht. Belangrijke uitkomst was

dat telefoongebruik onder jongeren een

uitdagend en complex vraagstuk is,

omdat jongeren met veel veranderin-

gen te maken krijgen. Een simpele, een-

malige interventie zal daarom niet vol-

doende zijn om de smartphone op de

fiets te verbannen. Het is beter om

gedurende de periode vanaf het einde

van de basisschool tot en met de eerste

jaren van de middelbare school, meer-

dere, op elkaar afgestemde interventies

in te zetten om telefoongebruik onder

11

jonge tieners aan te pakken.

In het vervolgproject Fietsen met Focus

2.0 kijkt PubLab hoe dat het beste

gedaan kan worden. Doel van dit ver-

volgproject is om te kijken welke effec-

tieve strategieën er zijn om meerdere

interventies vorm te geven die telefoon-

gebruik onder jonge tieners aanpakken.

De eerste fase bestaat uit het in kaart

brengen en analyseren van interventies

die dit probleem al aanpakken. Deze

worden vervolgens geplaatst op een

reeds ontwikkelde journey van jonge

tieners, lopend vanaf groep zeven tot de

tweede klas van de middelbare school.

Dit leidt tot een landschapskaart van

interventies, waarbij ook de onderlinge

verhoudingen tussen interventies zicht-

baar gemaakt worden. Deze kaart wordt

in een aantal sessies met stakeholders

aangevuld en getoetst op haar volledig-

heid en correctheid.

In de tweede fase worden, op basis van

de resultaten uit fase 1, zes cruciale

knelpunten geformuleerd. Dit zijn situa-

ties of momenten waarvan we denken

dat een interventie, of combinatie van

interventies, succesvol kan zijn. In

meerdere experimenten en veldstudies

worden vervolgens verschillende oplos-

singen getest onder de doelgroep. Dit

leidt tot een advies over een gerichte

aanpak van interventies op grotere

schaal.

De derde fase richt zich op het uitwer-

ken en uitrollen van de pilot-interventie.

Op basis van de inzichten uit fase twee

wordt een concrete interventiestrategie

ontworpen voor een specifieke setting

en doelgroep. Deze interventiestrategie

wordt vervolgens tijdens het schooljaar

2018-2019 ingevoerd, getoetst en

gemonitord.

Meer weten?

Geïnteresseerd in het onderzoek?

Neem dan contact op met projectleider

karen.hilhorst@hu.nl.

Verder lezen?

Fietsen met Focus projectpagina

Fietsen met Focus 2.0 projectpagina

Artikel UCK: Hogeschool Utrecht

onderzoekt smartphonegebruik op

de fiets bij jonge tieners

Artikel: Fietsen met Focus, jongeren

smartphonevrij op de fiets

Artikel: Amersfoortse scholieren in

actie tegen smartphonegebruik op de

fiets

Artikel: Fietsen met focus: onderzoek

naar smartphonegebruik jonge ver-

keersdeelnemers

Artikel RTV Utrecht: Luxe oortjes,

dansende verkeerslichten, overhoring

op de fiets: een paar ‘frisse ideeën’

van scholieren in smartphoneproject.

RTV Utrecht, 3 november ’16

Nieuwe campagne waarschuwt voor cannabis in het verkeerCoffeeshops in heel Nederland starten

15 november een campagne die klanten

waarschuwt voor de consequenties van

cannabisgebruik in het verkeer. De

boodschap van de campagne: ‘Canna-

bis in het verkeer? Speel op zeker!’.

De campagne raadt cannabisgebruikers

aan geen risico te nemen in het verkeer.

De strekking van de poster luidt: Wil je

op zeker spelen, regel dan een chauf-

feur die niet heeft gedronken en

geblowd, gebruik de fiets, de taxi, of het

openbaar vervoer. Alle 573 coffeeshops

in Nederland krijgen de poster toege-

stuurd. Daarnaast is er een informatieve

website www.cannabisenverkeer.nl.

Speekseltest

Mede-aanleiding van de campagne is

een nieuwe speekseltest die de politie

sinds 1 juli dit jaar gebruikt om drugs-

overtreders aan te pakken. Lang niet

iedereen zou weten dat cannabis tot

veertien uur lang in het lichaam aanwe-

zig blijft.

Die speekseltest is de laatste weken

veelvuldig in het nieuws, omdat medi-

cijngebruikers in het verkeer ‘onterecht’

positief testen. Verschillende organisa-

ties en politici hebben zich ingezet voor

deze groep, en met succes. Vorige

maand liet minister Blok weten dat

mensen met ADHD die dexamfetamine

gebruiken volgens voorschrift, de

drugstest niet hoeven te vrezen.

Wanneer een bestuurder positief test,

zal de politie een vervolgonderzoek

instellen. Een onderzoeksbureau neemt

bloed af en analyseert het op verschil-

lende stoffen. Het onderzoek wordt dan

gebruikt als bewijsmiddel.

Voor meer informatie klik hier.

Rotterdam pakt overlast brom- en snorfietsen aanRotterdam gaat maatregelen nemen om

de overlast en vervuiling door brom- en

snorfietsen terug te dringen. Dit moet

leiden tot minder stank en herrie, socia-

ler en veiliger rijgedrag van brom- en

snorfietsers en een betere naleving van

de regels. 

In Rotterdam zijn 15.800 geregistreerde

bromfietsen en 21.200 snorfietsen.

Naar schatting heeft zo’n 25% een

tweetaktmotor, die een bron van ver-

vuiling is. Het gaat om maatregelen als:

vergoeding bij sloop;

subsidie voor maaltijdbezorgers;

campagnes.

In totaal stelt de gemeente € 700.000

beschikbaar. Het college wil vaart

maken met de aanpak van de overlast.

De maatregelen worden nu verder uit-

gewerkt en zijn naar verwachting begin

2018 van kracht. Voor meer informatie

klik hier.

Samenwerking rondom markering fietspadenZo rijkelijk bedeeld als onze auto(snel)

wegen zijn met kenmerken als marke-

ringen, bewegwijzering en bebording

en zo weloverwogen als ze worden

bedacht, bestudeerd, beschreven en

uitgevoerd, zo blanco of vrijblijvend is

de lay-out van onze fietspaden. Een

publieke zoektocht naar nut en nood-

zaak van essentiële herkenbaarheids-

kenmerken van onze fietspaden. Robert

Galjaard, initiatiefnemer en Eric van

Dijk, provincie Utrecht zijn hiermee

bezig.

In 2015 alleen al zijn er 11.000 zwaarge-

wonden te betreuren door eenzijdige

fietsongevallen. 

Fietsmarkering is een kosteneffectieve

en snel inzetbare maatregel om de

fietsverkeersveiligheid te verbeteren.

Toch blijkt het in de praktijk simpelweg

de gewoonte om fietspaden niet te

voorzien van markering en de overige

wegen wel. Inmiddels werkt Robert

Galjaard (namens Van Rens mobiliteit)

samen met een aantal wegbeheerders

en kennisinstellingen aan de ontwikke-

ling van nieuwe typen kant- en midden-

markeringen die fietsers in goede banen

moeten leiden op de fietspaden.

 

Over verkeersveligheid | Nieuwsbrief Nº31 December 2017 12

Zo bereiden de gemeente Amsterdam

en de provincie Utrecht diverse proef-

trajecten voor op fietspaden binnen en

buiten de bebouwde kom en op snel-

fietsroutes. De SWOV, TU Eindhoven en

de Universiteit Utrecht onderzoeken

vervolgens of de aangebrachte belijning

het gewenste effect heeft en welke ver-

beteringen mogelijk zijn. Dit samenwer-

kingsverband hoopt snel meer wegbe-

heerders te vinden die bereid zijn om

proeftrajecten te testen in de praktijk.

Je kunt immers van alles bedenken ach-

ter de tekentafel, maar het zijn uiteinde-

lijk de fietsers zelf die in de praktijk aan-

tonen welk type belijning het beste

scoort. 

Bron: Verkeer in Beeld 

Start campagne ‘Er gaat meer kapot dan je scherm’Op vrijdag 6 oktober 2017 was de aftrap

van de Zeeuwse campagne ‘Er gaat

meer kapot dan je scherm’. De cam-

pagne richt zich niet alleen op jongeren,

maar is bedacht en gemaakt met

Zeeuwse scholieren. Na een brainstor-

mavond en creatieve sessie met de jon-

geren van JouwZeeland is bureau

Square Fruit aan de slag gegaan met de

input van de jongeren rondom het

onderwerp: aandacht voor verkeer.

Jouw Zeeland is een netwerk van onge-

veer 300 jongeren in de leeftijd van 12

tot 23 jaar, dat de Provincie Zeeland

adviseert over allerlei onderwerpen. Zo

ook over verkeersveiligheid. De jonge-

ren gaven aan dat de campagne over

aandacht voor verkeer moet aanzetten

tot nadenken. Jongeren moeten zich

bewust worden van de risico’s van tele-

foongebruik in het verkeer. De cam-

pagne moet daarbij lokaal herkenbaar

zijn en het belangrijkste onderdeel: het

moeten persoonlijke, échte verhalen

zijn.

In de eerste filmpjes kun je het verhaal

horen en zien van Wessel (18 jaar) uit

Middelburg en Finn (14 jaar) uit Vlissin-

gen. Zij vertellen wat hun is overkomen

toen ze even waren afgeleid door hun

mobiel. De filmpjes zijn te zien op You-

Tube, Instagram en Snapchat. Daarnaast

bestaat de campagne uit bioscoop-

reclame en posters. Deze en nog

komende verhalen zijn te zien op de

bijbehorende website.

Een aantal ambitieuze fietssteden gaat samenwerken

Een aantal steden dat de fiets hoog op

de agenda heeft staan, gaat de krachten

bundelen in de F10. Op het Nationaal

Fietscongres in Tilburg was de officiële

aftrap van het samenwerkingsverband

met de wethouders van de desbetref-

fende steden. 

De F10 wordt een netwerkorganisatie

met als doel het behalen van gemeen-

schappelijk voordeel door uitwisseling

van kennis, het opzetten van pilots en

het verwerven van meer financiële

steun van Rijk en provincies voor groot-

schalige stedelijke fietsinvesterings-

programma’s.

De F10 doet dit onder de vlag van de

Tour de Force – de nationale Agenda

Fiets – waarbinnen alle overheden en

organisaties samenwerken die verant-

woordelijk en betrokken zijn bij het

fietsbeleid in Nederland. Het hoofddoel

van de Tour de Force is een verdere

groei van het aantal fietskilometers met

twintig procent in de periode 2017-

2027.

De F10 wordt opgericht door de vol-

gende steden: Amsterdam, Den Haag,

Eindhoven, Goes, Groningen, Nijme-

gen, Rotterdam, Tilburg, Utrecht en

Zwolle. Het cijfer in F10 drukt uit dat

deze steden een ambitieus fietsbeleid

voeren: ze gaan voor een rapportcijfer

10. Ook andere steden kunnen toetre-

den wanneer ze de inzet van de F10

onderschrijven en daaraan een actieve

bijdrage willen leveren. Dat kan blijken

uit hun omgevingsvisie, beleidsplannen

en investeringsprogramma’s. En in de

bereidheid om fors te investeren in

fietsvoorzieningen als onderdeel van de

ontwikkeling van ‘smart mobility’ en

door mee te werken aan pilots uit het

uitvoeringsprogramma van de Agenda

Fiets.

Bron: Fietsberaad.nl

Concept uitvoeringsprogramma Tour de Force gereedDe Agenda Fiets 2017-2020 bevatte een

groot aantal acties met als doel een

schaalsprong in fietsgebruik mogelijk te

maken. Daar is nu het Uitvoeringspro-

gramma 2017-2018 van gemaakt dat de

concrete activiteiten bundelt waar de

aangestelde wegkapiteins samen met

de 23 deelnemende organisaties de

komende anderhalf jaar aan gaan wer-

ken. Inmiddels hebben vrijwel alle orga-

nisaties gereageerd. Op 6 oktober is het

Uitvoeringsprogramma definitief vast-

gesteld door de Tourleiding.

Bron: Fietsberaad.nl

Internationale Herdenking VerkeersslachtoffersOp 19 november was de Internationale

Herdenking Verkeersslachtoffers. Ruim

driehonderd nabestaanden, verkeers-

slachtoffers en belangstellenden waren

daarbij aanwezig. Het was de twintigste

keer dat de herdenking in Middelburg

plaatsvond.

Jaarlijks wordt er wereldwijd op de

derde zondag van november een her-

denking georganiseerd. Dit initiatief

gaat uit van de internationale organisa-

tie FEVR (Fédération Européenne des

Victimes de la Route). Alle aangesloten

landen herdenken hun verkeersslacht-

offers op dezelfde dag.

Met deze herdenking krijgen verkeers-

slachtoffers een gezicht en een stem.

De herdenking in Middelburg is de

grootste in het land. Voor meer infor-

matie klik hier.

Herdenking verkeersslachtoffers bij provincies98 lege stoelen voor Gelderland,

59 lege stoelen voor Overijssel.

Lege stoelen voor mensen die gemist

worden. Deze en een aantal andere

provincies zoals Friesland en

Noord-Brabant herdachten de ver-

keersdoden die in 2016 gevallen zijn

door de zaterdag voor de internationale

herdenking op verschillende plekken

lege stoelen neer te zetten, een stoel

voor ieder slachtoffer. 

13

Pilot Rijopleiding op Maat laat positieve resultaten zienOp donderdagavond 2 november wer-

den in het Vervoerscollege in Venlo de

resultaten van de pilot Jonge Automo-

bilisten, Rijopleiding op Maat gepresen-

teerd.

Sinds vier jaar draait de pilot Rijoplei-

ding op Maat (ROM) met als doel om

het aantal verkeersslachtoffers onder

jonge automobilisten terug te dringen.

De pilot is een initiatief van Trendsportal

(RMO Noord-Limburg) samen met het

Regionaal Orgaan Verkeersveiligheid

Limburg én met ondersteuning van

lokale partners Ruud Rutten Verkeers-

opleidingen en Autorijschool Wim

Ummenthum.

Aanpak Rijopleiding op Maat

Anders dan de huidige rijopleidingen

begint de aanpak van Rijopleiding op

Maat voorafgaand aan de rijlessen en

gaat deze door na het behalen van het

rijbewijs. De aanpak bestaat uit drie aan-

vullende onderdelen. Als eerste worden

jongeren getest op hun houding (men-

tale attitude) tijdens het autorijden. Jon-

geren worden begeleid door een rij-

coach. Plus jongeren leren hun eigen

vorderingen evalueren met behulp van

zelfreflectietechnieken en door feedback

te krijgen van andere leerlingen. 

Hogere score zelfde kosten

Rijopleiding op Maat scoort in een aan-

tal opzichten beter dan de huidige rijop-

leiding (RIS) die nu wordt aangeboden

in Nederland. De resultaten zijn door

Royal HaskoningDHV en Cito onder-

zocht. Voornaamste resultaten: de duur

is compacter (31 weken tegen ruim 42

weken); de kosten van de totale rijoplei-

ding zijn nagenoeg gelijk (2523 euro ten

opzichte van 2522 euro); en de

ROM-deelnemers slaagden in minder

pogingen voor hun rijbewijs (1,23

pogingen ten opzichte van 1,93 pogin-

gen). Daarnaast rijdt de ROM-opgeleide

automobilist veiliger, doordat hij eerder

de snelheid aanpast bij regen en drukte

op de weg en beoordeelde de referen-

tiegroep de ROM-opleiding nagenoeg

op alle vlakke hoger.

Bredere uitrol in Nederland

VEKA Best heeft inmiddels al een aantal

onderdelen van de pilot doorontwikkeld

in de praktijk rijopleidingsmethode voor

rijscholen, onder de naam: Drive!

Landbouwverkeer, CROWIn V&V-bericht 181 ‘Hoe richt je een

landbouwpasseerplaats in?’ doet CROW

een voorstel voor een ontwerprichtlijn

en deed zij een oproep aan wegbeheer-

ders en stakeholders wat zij vinden van

dit voorstel.

Er zijn diverse reacties op het ontwerp

binnengekomen. Deze zijn besproken in

de CROW-werkgroep landbouwverkeer.

De definitieve beschrijving en afbeel-

dingen komen in de loop van december

2017 in het online kennisproduct Land-

bouwverkeer en in de online versie van

Handboek wegontwerp – gebiedsont-

sluitingswegen. Verder wordt de kennis

ook verwerkt in de online versie van

Richtlijnen voor de bebakening en mar-

kering van wegen.

Ontwikkelen toetsingscriteria toelating breed landbouwverkeerOp verzoek van de RDW ontwikkelt

CROW toetsingscriteria waarmee wegbe-

heerders kunnen bepalen of een weg

geschikt is voor landbouwvoertuigen met

een maximale breedte van 3,50 meter. De

wegbeheerders leveren deze wegen ver-

volgens aan bij de RDW zodat de RDW de

ontheffingen kan verlenen. Dit alles vloeit

voort uit de motie Van Helvert die op 13

december 2016 door de Tweede Kamer is

aangenomen. In deze motie wordt de

overheid verzocht om één loket in te

richten waar ontheffingen voor (land-)

bouwverkeer afgegeven worden. Dit loket

wordt bij de RDW ingericht.

Deze toetsingscriteria worden naar ver-

wachting in december 2017 gepubli-

ceerd via de website van de RDW. CROW

verwerkt de toetsingscriteria in het

online kennisproduct Landbouwverkeer.

Automobilist vaak onbekend met ‘slimme’ functies eigen autoAuto’s worden technologisch steeds

geavanceerder, maar bestuurders

maken er nog weinig gebruik van. Niet

omdat ze niet willen, maar omdat ze er

nog onbekend mee zijn.

Dat blijkt uit onderzoek van Connecting

Mobility onder 1.355 zakelijke rijders, in

samenwerking met RAI Vereniging en

Vereniging Zakelijke Rijders (VZR). De

ondervraagde automobilisten weten

vaak niet met welke technologie hun

auto is uitgerust, hebben de technolo-

gie niet bewust aangeschaft of hebben

onvoldoende instructies gehad. Tegelij-

kertijd blijkt dat de mensen die weten

welke systemen er in hun auto zitten en

er bekend mee zijn, deze eerder aan-

zetten en gebruiken. Verder blijkt dat

naamgeving van de systemen niet altijd

overeenkomt met wat mensen ver-

wachten. Ook hanteren verschillende

automerken verschillende namen voor

dezelfde functionaliteit.

Het onderzoek kent ook een Neder-

landstalige samenvatting.

Mobiliteitsbeeld 2017, KiMHet aantal kilometers dat reizigers

aflegden per auto, fiets of met het

openbaar vervoer, bleef in de periode

2005-2016 vrijwel gelijk. De e-bike

werd steeds populairder onder jonge-

ren, terwijl autogebruik sterk steeg

onder ouderen. Dat zijn enkele conclu-

sies uit deze uitgave van het KiM. Het

document werd op 23 oktober aange-

boden aan de Tweede Kamer.

Onderzoek verkeerseffecten weg- en berminrichting voormalige N381, NHLOnderzoek van de NHL in opdracht van

de provincie Fryslân naar welke typen

weg- en berminrichtingen bijdragen aan

het verlagen van rijsnelheden. Specifiek

is de vraag gesteld in welke mate en op

welke wijze de nieuwe weg- en berm-

inrichting van de afgewaardeerde N381

bijdraagt aan het verkeersgedrag en de

wegbeleving van automobilisten. Aan de

verschillende onderzoeksuitkomsten in

de winter- en zomerperiode is te zien dat

begroeiing in de berm een rol speelt in

zowel de beleving als de rijsnelheden.

Ontwerpers kunnen berminrichting dan

ook als gedrag-beïnvloedende maatre-

gel meenemen in het wegontwerp. Het

onderzoek is opgenomen in de projec-

tendatabase van de NHL.

KENNIS EN PUBLICATIES

Over verkeersveligheid | Nieuwsbrief Nº31 December 2017 14

Nieuwe tool in ontwikkeling voor verkeersveiligheidsbeleidDe Economische Commissie van de Ver-

enigde Naties UNECE is een tool aan het

ontwikkelen om overheden te helpen

met het ontwikkelen van effectieve ver-

keersveiligheidsplannen. Het gaat om een

beslissingsondersteunend model onder

de naam SafeFITS. Het primaire doel van

het model is om overheden en beslissers

te helpen om het meest geschikte beleid

en de daarbij horende maatregelen te

kiezen om het aantal slachtoffers te ver-

minderen. De tool is gebouwd rond een

statistisch model dat gebaseerd is op his-

torische data en relaties tussen verschil-

lende indicatoren. SafeFITS is in een

proefversie gepresenteerd op het Global

Forum for Road Traffic Safety.

Voor meer informatie klik hier.

A review of interventions which seek to increase the safety of young and novice drivers, TRLEngels onderzoek naar interventies die

de jonge automobilist ertoe in kennis,

houding en gedrag moeten stimuleren

veilig te rijden. Het gaat hierbij om

training, educatie, techniek, inzet van

sociale netwerken et cetera.

Tips voor ouders op schoolopseef.nlOp de website van school op seef, het

label voor educatie-activiteiten in Zuid -

Holland, staat ook informatie voor ouders

bij de middelen voor scholen en op de

ouderpagina. Sinds kort biedt de website

ook informatie aan in de vorm van maan-

delijks wisselende tips over bijvoorbeeld

praktische oefeningen en voorbeeld-

gedrag.

Voor meer informatie: www.school-

opseef.nl.

Jaarmonitor Wegvoertuigen: kilometers, CBSIn de Jaarmonitor Wegvoertuigen staat

hoeveel kilometers er zijn gereden door

de verschillende soorten Nederlandse

wegvoertuigen in 2016. Ook is er

aandacht voor andere zaken, zoals

verkeersdoden, rijbewijzen en vakantie-

verkeer.

Snorfietsongevallen op het fietspad: Hoe ontstaan ze en hoe zijn ze te voorkomen? SWOVHet SWOV-team voor diepteonderzoek

heeft 36 snorfietsongevallen bestu-

deerd die op een fietspad binnen de

bebouwde kom plaatsvonden. Deze

ongevallen zijn samen te vatten in zes

verschillende ongevalsscenario’s. Deze

scenario’s laten zien hoe dergelijke

snorfietsongevallen ontstaan en welke

aspecten van het fietspad, kruispunt,

gedrag en voertuig daarbij een rol spe-

len. Gezien de diversiteit hierin, zal niet

één enkele maatregel maar een palet

van maatregelen nodig zijn om het

aantal ernstige snorfietsongevallen op

fietspaden te verminderen.

Subjectieve onveiligheid - is dat meer dan klachten afdoen? Adriaan WalraadBlog over de waarde van het begrip

‘subjectieve verkeersveiligheid’ en hoe je

op een andere manier dan ‘plekniveau’

naar dit begrip kunt kijken. Het begrip en

de uitwerking verdienen een plek in

strategie en beleid van verkeersveilig-

heid. Deze blog is geschreven op basis

van een workshop over dit onderwerp,

waar diverse mensen aan deelnamen.

Road Map 2025: in pursuit of vision zero, Euro NCAPRoad Map van Euro NCAP met een plan-

ning voor de introductie van nieuwe tech-

nologieën op het gebied van zelfrijdende

voertuigen. Euro NCAP roept autofabri-

kanten op om de best mogelijke techno-

logie te gebruiken en oog te hebben voor

de kwetsbare verkeersdeelnemers.

De planning geeft een beeld van de

introductie van nieuwe veiligheidstech-

nologieën als: monitoring van bestuur-

ders (2020), automatische noodbestu-

ring (2020, 2022), automatische

noodrem (2020, 2022) et cetera.

Annual report on motoring 2017, RACDe Engelse onderzoeksorganisatie RAC

publiceert in haar jaarrapport cijfers op

basis van een enquête onder 1.700

autobestuurders. Het geeft een beeld

van de houding en zorgen van wegge-

bruikers en hoe opvattingen in de loop

van de tijd wijzigen. Wat betreft het

gebruik van de mobiele telefoon geeft

23% van de ondervraagden aan de tele-

foon te gebruiken tijdens het rijden.

Nieuwste uitgave VNVF Bordenboek is beschikbaarEditie 2017 van het VNVF Bordenboek is

verschenen. Het is een uitgave van de

Vereniging Nederlandse Verkeersbor-

den Fabrikanten, de brancheorganisatie

voor fabrikanten van verkeersborden en

bebakeningsmateriaal.

Het boek is bijgewerkt naar de nieuwste

inzichten en eisen. Lezers vinden er ook

de veertien nieuwe verkeersborden.

Daarnaast is er in het boek aandacht voor

‘Ultimate Signing’, een gezamenlijke,

nieuwe standaard voor verkeersborden.

Voor € 35 is het boek te koop en dat is

inclusief een bordenwijzer, een over-

zicht van alle verkeersborden. Bestellen

kan via de website van het VNVF.

Documentaire ‘Trappen’ over fietsen in AmsterdamIn de documentaire ‘Trappen’ fietst

regisseur Wilko Bello met de camera in

de hand dwars door de revolutionaire

stedelijke metamorfose van Amsterdam.

Met hem zijn we getuige van botsingen

en scooterhufters; van de fietsspits, de

fietsfile en de welbekende fietsmaffia

die fietsen wegknipt.

Lichtlijn op trottoir voor ‘telefoonverslaafde’ werkt, maar meer onderzoek is nodigDe +Lichtlijn kan ervoor zorgen dat voet-

gangers met smartphones op een veilige

afstand van de rijbaan wachten. Die

voorzichtige conclusie maakt adviesbu-

reau RoyalHaskoningDHV in een evalua-

tie van de verlichte, aan verkeerslichten

gekoppelde ledlicht-lijn die in Bodegra-

ven in het trottoir is aangebracht.

RoyalHaskoningDHV onderzocht de

effecten van de +Lichtlijn van de firma

HIG, die in februari 2017 in gebruik werd

genomen op het kruispunt Goudseweg/

Vrije Nesse in Bodegraven. Het idee is

dat een voetganger die op zijn smart-

15

phone kijkt, de lichtlijn opmerkt en ziet

wanneer het verkeerslicht op rood staat.

De conclusie van de evaluatie is in eer-

ste instantie positief: de lichtlijn kan

zorgen dat voetgangers op een veilig

afstand van de rijbaan wachten. Maar

tegelijk is de conclusie voorzichtig. En

dat heeft te maken met verschillende

punten. Zo nodigde de situatie ter

plekke niet uit tot probleemgedrag en

was de doelgroep waarvoor de lichtlijn

een meerwaarde zou kunnen bieden,

maar beperkt aanwezig. En eigenlijk is

ook grootschaliger onderzoek nodig,

bijvoorbeeld naar de functionele eisen

en juridische aspecten van de lichtlijn.

En ook naar de opvattingen in de maat-

schappij over of smartphonegebruik in

het verkeer geweerd of juist gefacili-

teerd moet worden.

Voor meer informatie klik hier.

The effect of a yellow bicycle jacket on cyclist accidents, Universiteit AalborgArtikel over een Deens onderzoek naar

de verkeersveiligheidseffecten van extra

zichtbare fietskleding. Het onderzoek is

uitgevoerd met behulp van controle-

groepen en door vergelijking met zelf

gerapporteerde ongevallen in beide

groepen. Het blijkt dat het aantal onge-

vallen significant daalt als gevolg van

deze kleding. Het artikel is hier te down-

loaden.

Diversiteit en de fiets: Nederlanders met een migratie-achtergrond vinden fietsen minder vanzelfsprekendVeilig fietsen begint natuurlijk bij goed

kúnnen fietsen. Veilig Verkeer Neder-

land signaleert bij het praktisch ver-

keersexamen dat kinderen nog niet

altijd goed kunnen rijden. Ook hebben

ze niet altijd een eigen fiets bij zich.

Reden genoeg om eens wat nader te

kijken naar de fietsvaardigheid van kin-

deren. VVN wil ook graag meer inzicht

in de diversiteit in de samenleving. Ook

op het gebied van mobiliteit mogen we

er niet vanuit gaan dat de meeste men-

sen dezelfde opvattingen hebben.

VVN heeft Motivaction onderzoek laten

doen naar het fietsbezit en de houding

ten aanzien van fietsen onder Neder-

landers met een migratie-achtergrond.

Hierbij is ook gevraagd naar de kinde-

ren; hebben zij een fiets, en vinden hun

ouders het belangrijk dat de kinderen

leren fietsen? In het onderzoek zijn

Nederlanders met een Turkse, Marok-

kaanse, Surinaamse, Antilliaanse en

Nederlandse achtergrond meegeno-

men, én een groep in Nederland

wonende Polen.

Het onderzoek is zowel face-to-face als

online uitgevoerd in de periode van 27

maart t/m 2 mei 2017. De vragenlijst is

ingevuld door 1.415 respondenten in de

leeftijd van 15-70 jaar (waarvan 1.004

Nederlanders met een migratie-achter-

grond). De resultaten zijn representatief

op de kenmerken leeftijd, geslacht,

opleiding en de interacties daartussen.

Het fietsbezit is relatief laag onder

Nederlanders met een migratie-achter-

grond. Gemiddeld 37% heeft een fiets,

ten opzichte van 90% onder mensen

met een Nederlandse achtergrond. Maar

de Polen blijken behoorlijk fiets-minded:

88% van hen heeft een fiets. Het imago

van fietsen is minder goed bij mensen

met een migratie-achtergrond; zo geven

zij veel vaker aan het weer of de veilig-

heid als obstakels te zien. Ook geven zij

vaak aan niet met fietsen te zijn opge-

groeid. Wel vinden de meesten het

belangrijk dat hun kinderen leren fietsen

(83%), zij het minder dan de groep met

een Nederlandse achtergrond. Hun

eigen fietsvaardigheid schatten zij laag

in; ze geven zichzelf een zesje, daar

waar mensen met een Nederlandse

achtergrond hun fietsvaardigheid met

een ruime acht beoordelen.

De verschillen tussen de Antilliaanse,

Marokkaanse, Turkse en Surinaamse

groepen zijn op al deze punten niet

groot. Ook binnen de groepen zijn de

verschillen klein (bijvoorbeeld tussen

leeftijdsgroepen). VVN wil met deze

bevindingen gaan kijken of haar activi-

teiten op het gebied van verkeersedu-

catie aangepast zouden moeten wor-

den. Maar ze kunnen zeker ook voor

andere partijen van belang zijn. Wil je

meer weten? Neem dan contact op

met André Kamphuis:

a.kamphuis@vvn.nl.

Methode landbouwroutes, RHDHV en KadasterKadaster en Royal HaskoningDHV heb-

ben een methode ontwikkeld waarmee

landbouwroutes inzichtelijk worden

gemaakt. Deze methode helpt bijvoor-

beeld bij de vraag waar wel en geen

ontheffing kan worden verleend voor

brede voertuigen. Zie ook dit artikel.

Voor meer informatie:

niels.bosch@rhdhv.com.

Over verkeersveligheid | Nieuwsbrief Nº31 December 2017 16

Rapport ongevallen met hoverboards, VeiligheidNLVeiligheidNL geeft in haar rapport aan

dat in 2016 naar schatting 1.300

SEH-behandelingen in Nederland

plaatsvonden naar aanleiding van letsel,

opgelopen tijdens gebruik van een

hoverboard. De cijfers waren in 2015

nog verwaarloosbaar. Hoverboards zijn

onder kinderen en jongeren populaire,

zelfrijdende tweewielers zonder stuur

en zitting waar niet mee op de open-

bare weg mag worden gereden. Het

maandelijks aantal letsels liep in de eer-

ste helft van 2016 gestaag op tot ruim

200 in september. In vrijwel alle geval-

len (97%) ontstond het letsel door een

val, soms door een botsing. Twee derde

deel (65%) van de slachtoffers liep een

fractuur op, vaak aan de pols (35%).

Het aantal SEH-behandelingen als

gevolg van een ongeval met een

hoverboard is in vergelijking met wave-

boards en spacescooters aanzienlijk

hoger, en slechts iets lager dan het

aantal ongevallen met skateboards

waarvan toch een veel groter gebruik

wordt verwacht.

Winnaar ‘Beste bijdrage’ NVC: Jongeren en de smartphone op de fiets: werkt gedragsbeïnvloeding? Tijdens het Nationaal verkeerskun-

decongres ontving Thijs Homan

(Arcadis) de ‘Beste Bijdrage’ uit han-

den van juryvoorzitter Martin van

Maarseveen (Universiteit Twente / ITC)

met zijn paper ‘Jongeren en de smart-

phone op de fiets: werkt gedragsbeïn-

vloeding?’, geschreven in samenwer-

king met het ministerie van

Infrastructuur en Milieu.

Toenemend smartphonegebruik onder

fietsende jongeren zorgt voor gevaar-

lijke situaties. In dit onderzoek worden

acht interventies onder de loep geno-

men, gericht op verantwoord smart-

phonegebruik door jongeren op de

fiets. Daarbij wordt gekeken naar de

kwaliteit en effectiviteit. Het onderzoek

toont aan dat de kwaliteit van de opzet

van de verschillende interventies hoog

is en veel verschillende beïnvloedings-

principes in de interventies worden

gebruikt.

De paper vindt u hier.

Winnaar Verkeerskunde-scriptieprijs: Ruben de BruijneTijdens het Nationaal verkeerskun-

decongres werd de prijs uitgereikt voor

de beste HBO-scriptie. Van de vijftien

inzendingen werden er drie genomi-

neerd, met één uiteindelijke winnaar:

Ruben de Bruijne van de NHL, met het

onderzoek ‘Ruimtevraag van de voet-

ganger’.

De drie genomineerden:

‘Ruimtevraag van de voetganger’ -

Ruben de Bruijne- NHL

Verandert nieuwe in-car informatie

ons rijgedrag - Marco van der Linde

en Marnix Smit - Windesheim Zwolle

Smartphonegebruik in de auto: de

sociale norm -Kevin Liebrecht &

Robin Maatjes, Windesheim Zwolle

Voor meer informatie klik hier.

Biedt verkeerseducatie een antwoord op het gebruik van mobiel en oordopjes op de fiets? SBVOf verkeerseducatie met betrekking tot

het gebruik van de mobiel of muziek

luisteren op de fiets echt zoden aan de

dijk zet, wordt ook in dit onderzoek niet

duidelijk. Op de korte termijn helpt het

wel een beetje.

De Stichting Bevordering Verkeersedu-

catie (SBV) deed samen met NHL Hoge-

school onderzoek naar de effectiviteit

van verkeerseducatie op het gebruik van

de mobiele telefoon en het luisteren

naar muziek tijdens het fietsen.

Zo’n 350 scholieren (12 tot ongeveer 20

jaar) van het Vakcollege Sevenwolden

(vmbo/mbo) in Heerenveen werden

driemaal geobserveerd tijdens het fiet-

sen. Het eerste observatiemoment vond

plaats voorafgaand aan de verkeersedu-

catie. Het tweede observatiemoment is

uitgevoerd gelijk na afloop van de ver-

keerseducatie, op dezelfde dag dat de

verkeerseducatie werd gegeven. Het

derde observatiemoment vond een

week na de verkeerseducatie plaats.

Bij de verkeerseducatie ging het om een

klassikale verkeersles ofwel een ver-

keersmarkt. Bij beide vormen van ver-

keerseducatie is ingegaan op de effecten

van afleiding in het verkeer, en dan met

name op het mobiele telefoongebruik en

het muziek luisteren op de fiets.

Observatoren turfden steeds leerlingen

die met oordopjes in hun oren fietsten

en/of een mobiel in hun hand hadden.

Bij beide meetmomenten na de

verkeers educatie waren er inderdaad

minder leerlingen die muziek luisterden

of een mobiele telefoon hanteerden ten

opzichte van het eerste meetmoment,

voorafgaand aan de verkeerseducatie.

Toen lag het percentage fietsende

scholieren dat niet met de mobiel in de

weer was of muziek luisterde, rond de

76 procent. Op de dag van de verkeer-

seducatielessen liep dit op naar onge-

veer 90 procent, om een week later

terug te zakken naar gemiddeld zo’n 86

procent.

Bron: Fietsberaad.nl

Berichten over risico’s elektrische fiets gerelativeerdOphef over de elektrische fiets. Vooral

ouderen zouden vaker het slachtoffer

zijn van ongevallen en die kunnen dan

ook maar beter een helm dragen. Enige

relativering lijkt op zijn plaats omdat er

in deze uitspraken onder andere geen

rekening wordt gehouden met de expo-

nentiële stijging van het aantal ver-

kochte e-bikes de afgelopen jaren.

Voor meer informatie klik hier.

Rapport van Seminar over ISA-systemen, Global NCAP en Euro NCAP Verslag van een seminar over de rol van

ISA-systemen, de huidige kennis qua

technologie en hoe het mogelijk is de

toepassing op grotere schaal gereali-

seerd te krijgen. Dit rapport vat de dis-

cussie samen en doet aanbevelingen

aan NCAP die overweegt om dit type

systemen op te nemen in hun toekom-

stige tests van auto’s.

17

Meer verkeersovertredingen in tweede tertiaal 2017: maar wel een ander soortIn het tweede tertiaal van 2017 (mei t/m

augustus) zijn, op grond van de Wet

administratiefrechtelijke handhaving

verkeersvoorschriften (Wahv), 3.412.469

verkeersovertredingen geconstateerd.

Dit is een lichte stijging ten opzichte van

dezelfde periode in 2016. Toen werden

3.394.868 boetes uitgedeeld.

Boetes werden vooral uitgedeeld voor

snelheidsovertredingen, door rood rij-

den en fout parkeren. Het gaat om een

totaal van 2.933.794 in 2017. In 2016

was dit aantal 2.906.590.

Voor meer informatie klik hier.

Speed-pedelecs op de rijbaan – observatieonderzoek: Eerste praktijkonderzoek naar gedrags-effecten in relatie tot veiligheid en doorstroming, SWOVOnderzoek naar de effecten van de

nieuwe regelgeving voor speed-pede-

lecrijders. SWOV heeft onderzocht:

of de nieuwe regels in acht worden

genomen,

wat het snelheidsgedrag van

speed-pedelecrijders op de rijbaan is,

of speed-pedelecs op de rijbaan voor

doorstromingsproblemen zorgen, en

of andere verkeersdeelnemers van

het gedrag van speed-pedelecrijders

schrikken.

Om deze vragen te kunnen beantwoor-

den heeft SWOV een zogenoemd

‘Naturalistic Riding’-onderzoek gedaan.

Dit rapport doet daar verslag van.

Risicofactoren nader onderzocht: 50km/h-kruispunten, SWOVSafety Performance Indicators (SPI’s)

zijn ‘prestatie-indicatoren’ voor verkeers-

onveiligheid die betrekking hebben op

risicofactoren in het verkeer die door

beleidsmakers gebruikt kunnen worden

voor proactief verkeersveiligheidsbeleid.

In dit onderzoek staat SWOV niet alleen

stil bij de theorie van SPI’s, maar is ook

gekeken of een vooraf vastgestelde set

indicatoren daadwerkelijk kon worden

teruggevonden in dodelijke ongevallen.

Het ging om snelheid, rijden onder

invloed, afleiding, vermoeidheid, niet (cor-

rect) gebruik van beveiligingsmiddelen

zoals helm of gordel en lichtvoering of

zichtbaarheid bij duisternis. Ook het niet

verlenen van voorrang en roodlichtnega-

tie zijn bekeken, waarbij laatstgenoemde

risicofactor meer in detail is bestudeerd.

Onderzoek trainings-programma gevaarherkenning voor e-bikers, SWOVSWOV ontwikkelt in samenwerking met

de TU Delft een trainingsprogramma

voor fietsers op e-bikes. Het doel van de

training is om hen beter gevaarlijke ver-

keerssituaties te laten herkennen. Het

trainingsprogramma gaat niet over het

daadwerkelijk fietsen, maar gaat over

risicoherkenning aan de hand van onder

andere filmpjes op de computer.Het

onderzoek loopt tot half december 2017.

Safety cube gelanceerdHoe komt het dat ongevallen gebeuren en

welke maatregelen kunnen we het beste

nemen? Een Decision Support System,

ontwikkeld binnen het EU-project Safety-

Cube, moet deze en andere vragen over

verkeersveiligheid gaan beantwoorden en

is op 5 oktober gelanceerd in Brussel.

Doel van het Decision Support System

(DSS) is om beleidsmakers en andere

stakeholders in staat te stellen de effec-

tieve maatregelen te kiezen om het aan-

tal verkeersslachtoffers te verminderen.

Er wordt gekeken naar risicofactoren en

het te verwachten effect van maatrege-

len op het gebied van gedrag, infra-

structuur en voertuigen. Ook moet het

DSS inzicht geven in de kosten van

maatregelen op basis waarvan kos-

ten-batenanalyses zijn te maken.

Aan het project nemen zeventien part-

ners uit twaalf Europese landen deel.

Voor Nederland doet de SWOV mee.

Bezoek het SafetyCube European Road

Safety Decision Support System.

Voor meer informatie klik hier.

Nudging van rijsnelheid via Dick Bruna-borden: een veldexperiment, SWOVVeldexperiment naar het effect van Dick

Bruna-borden langs 30 km/h-wegen op

de rijsnelheid van automobilisten: rijden

zij langzamer op wegen met deze bor-

den en zo ja, hoe lang houdt dat effect

aan? Gebleken is dat Dick Bruna-borden

op de korte termijn tot lagere rijsnelhe-

den kunnen leiden (gemiddeld 0,75 km/h

lager), maar dat dit effect niet blijvend is.

Benutting van de CROW-publicatie Seniorenproof wegontwerp, SWOVOntwerpsuggesties voor seniorvriende-

lijke fietsinfrastructuur zijn opgenomen

in de CROW-publicatie ‘Seniorenproof

wegontwerp’ (CROW, 2011). Dit onder-

zoek bekijkt of de ontwerpsuggesties in

deze publicatie in de praktijk worden

opgevolgd.

In het SWOV-onderzoek zijn de ‘defini-

tieve ontwerpen’ van gereconstrueerde

50km/h-wegen binnen de bebouwde

kom in 21 gemeenten beoordeeld. Daar-

bij is gekeken naar de fietspadbreedte en

– bij kruispunten – naar uitbuiging van

het fietspad en aanwezigheid van mid-

dengeleiders.

Daarnaast werkten dertien gemeenten

mee aan aanvullende telefonische inter-

views, waaruit bleek dat zij de publicatie

‘Seniorenproof wegontwerp’ nauwelijks

gebruiken. Gemeenten gebruikten wel

de ASVV (Aanbevelingen voor verkeers-

voorzieningen binnen de bebouwde

kom) en de Ontwerpwijzer fietsverkeer.

ADVERTS: afleiding door digitale billboardsADVERTS richt zich op afleiding door

(digitale) billboards. Afleiding is een van

de belangrijkste uitdagingen voor het

wegverkeer. Afleiding wordt niet alleen

veroorzaakt door factoren binnen het

voertuig, maar ook door factoren buiten

het voertuig. Het toenemende gebruik

van (digitale) billboards is daarom een

interessant gegeven.

Per definitie zijn billboards bedoeld om

de aandacht te vragen van weggebrui-

kers. Sommige eigenschappen van

reclame langs de weg veroorzaken ech-

ter meer afleiding dan andere.

Dit project zal deze kwestie in detail

onderzoeken en het volgende opleveren:

Opstellen en verspreiden van aanbevelin-

gen voor Europese nationale wegautori-

teiten die gericht zijn op het minimalise-

ren van afleiding van (digitale) billboards

Over verkeersveligheid | Nieuwsbrief Nº31 December 2017 18

zodat veilig rijden mogelijk blijft.

Kansen maximaliseren voor de imple-

mentatie van deze aanbevelingen door

gebruik te maken van input van weg-

autoriteiten en door het geven van

workshops, artikelen en nieuwe media

(website en webinars).

ADVERTS wordt uitgevoerd door een

consortium bestaande uit SWOV, BRSI

(Belgium) and TRL (UK).

Bron: SWOV

PROGReSS: Richtlijnen voor veilige bermenPROGReSS (PROvision of Guidelines for

Road Side Safety) richt zich op de veilig-

heid van bermen op Europese landelijke

wegen en snelwegen. Ongelukken wor-

den vaak geassocieerd met gevaarlijke

weggebieden, waaronder dijken,

gevaarlijke obstakels, problemen met

zicht en andere problemen die voort-

vloeien uit slecht ontworpen of onder-

houden wegengebieden. Vanuit een

verkeersveiligheidsperspectief zijn lan-

delijke wegen dus een zeer belangrijk

onderwerp in Europa.

PROGReSS zal werken naar een visie op

veilige wegen, met inachtneming van

de diversiteit van de Europese wegcon-

texten. Meer specifiek zal PROGReSS:

het bestaande veiligheidsontwerp,

onderhouds- en gebruiksvoorschriften

voor de wegzones en de wegbeveili-

gingssystemen controleren. Daarnaast

zal PROGReSS bepalen in hoeverre de

nationale wegenautoriteiten in Europa en

hun aannemers in staat zijn zich te hou-

den aan de normen en richtlijnen. Ook

zal men verbeteringen identificeren in

het ontwerp, het onderhoud en de ope-

rationele normen van de veiligheid van

bermen, om op deze manier bredere

richtlijnen in Europa te waarborgen.

PROGReSS bestaat uit SWOV, TRL (UK),

ARUP (Ierland ), LNEC (Portugal) and

Roland Weber (Duitsland) als consultant. 

Bron: SWOV

6 februari 2018 Meetup Strategisch Plan

Verkeersveiligheid: Goed op weg!

Voor meer informatie klik hier.

8 februari 2018Alle kinderen kunnen fietsen, Den Haag

(locatie ANWB)

Middagbijeenkomst gericht op gemeen-

ten/GGD, gezondheidsdiensten en pro-

fessionals die bezig zijn met fietslessen,

verkeersexamens, en fietsstimulering

van kinderen en vrouwen.

Voor meer informatie klik hier.

25 april 2018Young Driver Focus, Londen

Voor meer informatie klik hier.

26 april 2018Nationaal Verkeersveiligheidscongres

NVVC2018, Amersfoort

U kunt ook bijdragen aan het NVVC2018:

onder de noemer #outofthebox kunt u op

uw eigen manier een idee, aanpak, of erva-

ring delen. Een presentatie op paper is niet

nodig! De vorm, lengte en inhoud van uw

bijdrage is vrij. Wilt u een nieuw idee delen

tijdens een wandeling met congresbezoe-

kers, kennis delen in spelvorm, een demon-

stratie verzorgen in een treinwagon? Alles

mag en alles kan! Met de beste ideeën stelt

de programmacommissie een festival-ach-

tig programma samen.

Stuur uw idee dit jaar nog in

via nvvc-congres.nl/bijdragen -

nvvc2018.

Voor meer informatie klik hier.

16-18 mei 2018Achttiende International Road Safety on

Five continents (RS5C) conference,

Zuid-Korea

Voor meer informatie klik hier.

13 en 14 juni 2018HUMANIST Conference, Den Haag

Conferentie over human factors in het ver-

keer, met nadruk op de zelfrijdende auto.

Voor meer informatie klik hier.

CONGRESSEN/BIJEENKOMSTEN

Over CROW-KpVV

In opdracht van de gezamenlijke overheden

voert CROW een KpVV-Meerjarenprogramma uit,

met als doel een bijdrage leveren aan het compe-

tenter maken van de overheid op het gebied van

mobiliteit. CROW-KpVV is actief op de volgende

gebieden: Collectief Vervoer, Fiets (onder het merk

CROW-Fietsberaad), Mobiliteit en Wegontwerp.

In een breed netwerk met andere kennisinstituten

en maatschappelijke organisaties is CROW-KpVV

betrokken bij actuele ontwikkelingen in het decen-

trale beleid en verspreidt en borgt relevante kennis.

CROW-KpVV signaleert nieuwe ontwikkelingen,

geeft aan wat hun betekenis is en wat de gevolgen

kunnen zijn.

Colofon

Voor meer informatie over dit nummer:

Wilma Slinger

E-mail: wilma.slinger@crow.nl

Dit is een uitgave gefinancierd uit het

KpVV-programma dat CROW uitvoert

namens de gezamenlijke overheden.

De nieuwsbrief verschijnt vier keer per jaar.

U kunt zich abonneren via www.crow.nl/

nieuwsbrief-ovv.

vormgeving

Inpladi bv, Cuijk

contact

CROW-KpVV

Postbus 37

6710 BA Ede

Horaplantsoen 18, 6717 LT EdeJaarbeursplein 22, 3521 AP Utrecht

T 0318 - 69 53 15E klantenservice@crow.nlI www.crow.nl/kpvv

Praktische kennis

direct toepasbaar

19

17 November 2017Regulating Drug Driving to Protect all

Road Users, Vienna

Voor een terugblik klik hier.

7 november 2017Terugblik PILOT-FABRIEK Veiligheid en

ruimte voor fietsers, Utrecht

Voor een verslag klik hier.

1 en 2 november 2017Nationaal Verkeerskundecongres (NVC),

Zwolle

Voor een verslag klik hier.

25 oktober 2017European Traffic Education Seminar,

Mechelen

Voor verslag en presentaties klik hier.

Foto’s zijn hier te vinden.

24 oktober 2017PRAISE-conferentie: Preventing Road

Accidents and Injuries for the Safety of

Employees, Brussel

Voor het verslag klik hier.

12 oktober 2017Die jeugd van tegenwoordig: kennisdag

verkeerseducatie Oost-Nederland

Voor de terugblik klik hier.

11 - 12 Oktober 20176de IRTAD Conferentie: Better Road

Safety Data for Better Safety Outcomes,

Marrakech, Morocco, International

Transport Forum

Voor de presentaties klik hier.

20 en 21 september 2017Nationaal fietscongres, Tilburg

Voor een verslag klik hier.

TERUGBLIK

CURSUSSEN

Introductiecursus Mobiliteit en gedrag 11 april 2018, Van der Valk hotel ZwolleZodra een persoon zich te voet, met de

fiets of met de auto verplaatst, is er

sprake van mobiliteitsgedrag. Welk

gedrag vertoont deze verkeersdeelne-

mer? En waarom? Welke factoren zijn

hier van invloed op? Hoe kunnen we

gedrag bijsturen en de verkeersveilig-

heid vergroten? Met deze cursus leert u

de basis voor het herkennen en beïn-

vloeden van verkeersgedrag.

NIEUWE EN AANGEPASTE FACTSHEETS, SWOV

Duurzaam Veilig wegverkeer

Elektrische fietsen en speed-

pedelecs

Brom- en snorfietsers

Progressieve sanctiesystemen in het

verkeer