KATHOLIEKE Faculteit Landbouwkundige en

UNIVERSITEIT Toegepaste Biologische Wetenschappen

LEUVEN

Past and present status of Primula vulgaris Huds.

in an agricultural landscape:evolution of distribution and populational traits

• Inleiding - probleemstelling

• Materiaal & methoden • Resultaten & conclusies

• Discussie

Overzicht

Inleiding - probleemstelling

• halfnatuurlijke habitats in landbouwlandschap

• habitatdestructie

• habitatkwaliteit

• plantenpopulaties in KLE

Inleiding - probleemstelling

• halfnatuurlijke habitats in landbouwlandschap

• habitatdestructie

• habitatkwaliteit

• plantenpopulaties in KLE

Inleiding - probleemstelling

• halfnatuurlijke habitats in landbouwlandschap

• habitatdestructie

• habitatkwaliteit

• plantenpopulaties in KLE

Inleiding - probleemstelling

• halfnatuurlijke habitats in landbouwlandschap

• habitatkwaliteit

• habitatdestructie

• plantenpopulaties in KLE

• Habitat

• Bloei - reproductie • Verbreiding

• Langlevende soort

Inleiding - probleemstelling

• inventarisatie potentiële standplaatsen op basis van:– oude verspreidingsgegevens– gegevens lokale natuurverenigingen

• Primula vulgaris: » Oedelem-Sijsele-Donk» Zedelgem» Vladslo

Materiaal & methoden

inventaristaie

• standplaatsgegevens

• type

• helling & expositie

• grondgebruik

• bodemfactoren

• vegetatie-opnamen

• 1 x 1 m

• bedekking

• hoogte

Opnamen omgevingsvariabelen

Materiaal & methoden

gebiedsdekkend

• levensstadium

• # rozetten

• bloei?

• stylie

Opnamen populatiegrootte & -structuur

Materiaal & methoden

Resultaten temporele evolutie

Resultaten temporele evolutie

(b) Uurhokken

0

2

4

6

8

10

12

14

16

1979 na 1972 1986-1990 1999

(a) Kw artierhokken

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

1958 1986-1990 1999

a. Evolutie verspreiding

Resultaten temporele evolutie

b. Evolutie populaties (n = 34)

0

2

4

6

8

10

12

14

16

0-10 11-50 51-100 101-500 501-1000 <1500

populatiegrootte

aant

al p

opul

atie

s

1986-1990

1999

Resultaten temporele evolutie

(a) evolutie populatiegrootte

1

10

100

1000

1 10 100 1000

opname 1986-1990

opna

me

1999

popgrootte

x = y

(b) evolutie aantal adulten per populatie

1

10

100

1000

1 10 100 1000

opname 1986-1990

opna

me

1999

popgrootte

x = y

Resultaten temporele evolutieb. Evolutie populaties (n = 34)

Conclusies temporele evolutie

• verdere versnippering verspreidingsareaal

• evolutie naar groter aandeel kleine populaties

• evolutie populatie afhankelijk van initiële populatiegrootte (cfr. MVP-concept)

Verdeling populatiegrootte

0

5

10

15

20

25

30

0-10 11-50 51-100 101-200 201-500 501-1000 1001-2000

populatiegrootte

aan

tal p

op

ula

ties

Resultaten populatie-onderzoek

Verdeling voor de verschillende leeftijdsklassen

0

10

20

30

40

50

60

70

0-10 11-50 51-100 101-200 201-500 501-1000

aantal per klasse

aant

al p

opul

atie

s

aantal adulten

aantal juvenielen

aantal kiemplanten

Resultaten populatie-onderzoek

y = -0.5486Ln(x) + 4.1649

R2 = 0.3098

0.00

1.00

2.00

3.00

4.00

5.00

6.00

7.00

8.00

9.00

1 10 100 1000 10000

population size

me

an

nu

mb

er

of

ros

ett

es

per

ad

ult

Relatie gemiddeld aantal rozetten - populatiegrootte (n = 89)

Resultaten populatie-onderzoek

Relatie stylie - populatiegrootte (n = 89)

-1.5

-1

-0.5

0

0.5

1

1.5

1 10 100 1000 10000

populatiegrootte

(KS

- L

S)/

po

pg

roo

tte

Resultaten populatie-onderzoek

• groot aandeel zeer kleine populaties

• onevenwicht stylie neemt toe bij afname populatiegrootte

• achterblijvende verjonging in kleinere populaties

• kleine populaties -> enkele oude (forse) adulten (gemiddeld aantal rozetten hoog)

Conclusies populatie-onderzoek

Resultaten verspreidingsecologieaard standplaatsen (n = 89)

48.3%

31.5%

5.6%

14.6%

sloten

sloten met bomenrij

sloten aan bosranden

bos

omgevend grondgebruik (n = 89)

19.1%

62.9%

18.0%

akker

gasland

bos

Resultaten verspreidingsecologie

Resultaten verspreidingsecologie

• i.t.t. Engeland / Frankrijk weinig bospopulaties meestal langsheen lintvormige KLE

• invloed van omgevend grondgebruik relatief groot• drift herbiciden• inwaai meststoffen

• achterblijvende verjonging naast akkers

Conclusies verspreidingsecologie

• MVP’s

• P. vulgaris populaties: weinig vitale relicten?• deterministische processen• stochastische processen

fitness

populatiedynamica

• Consequenties voor het beheer van KLE

• soort- & habitatbescherming• coherent plattelandsbeleid

Discussie