cs,f&doufao odrf;qnf;ajr - eprp က ဇ မ တ တမ “ရ မ ပည နယ မယ ပ န...

cs,f&Doufao odrf;qnf;ajr

&Srf;jynfe,fajr,mjyóemrsm;tm; avhvmwifjycsuf

ေျမယာအေရး စတမေအးရေသာ ေတာငသမားသ႔ ...

I

ေကးဇးမတတမး

“ရမးျပညနယေျမယာျပနာမားအား ေလလာတငျပခက” စာတမးထတေဝႏငေရးအတြက ေတြ႔ဆေဆြးေႏြး

၍ အခကအလကမား စေဆာငးေကာကယရာတြင အခနေပး ပါဝငခၾကေသာ ရမးျပညနယအတြငး ၿမ႕နယ ၁၅ ၿမ႕နယ

ရ ေကးရြာမားမ ေဒသချပညသမားအား အထးေကးဇးတငရေၾကာငး ဥးစြာေျပာၾကားလပါသည။ ရမးျပညနယေျမယာ

ျပနာ အၾကျပစာတမးအား ကြငးဆငးျပစရာတြင အဖကဖကမ ကညေပးခၾကေသာ ရမးျပညနယအစးရအဖြ႕ ၊

ေဒသခတငးရငးသား လကနကကငအဖြ႕မားႏင ေဒသတြငးအရပဖကလမႈအဖြ႕အစညးမားအားလညး လႈကလစြာ

ေကးဇးမတတမးျပအပပါသည။

ကြငးဆငးေတြ႕ဆေဆြးေႏြးၿပး အခကအလကမား စေဆာငးေကာကယရာတြင ကယတငပါဝငခၾကေသာ Tai

Youth Organization (TYO) ႏင We Are Tai အဖြ႕ဝငမားအား အထးေကးဇးတငရပါသည။ ရမးျပညနယ၏ ေျမယာ

ျပနာမား ႏငစပလဥး၍ ေကးလကေဒသမားတြင အသအျမငဖြင ေဆြးေႏြးပြမား ျပလပႏငရနႏင ေျမယာသမးဆညး

မႈျဖစစဥဆငရာ အခကအလကမား ေကာကယႏငရန လပငနးစြမးေဆာငရညျမႇငတငေပးသညအျပင ဤစာတမး

ျဖစေျမာကေရးအတြက နညးပညာအကအညေပးၾကေသာ ဆရာဥးထြနးျမငေအာင (အေျခခလထဖြ႔ၿဖးမႈအဖြ႕-DCGC)

ႏင ဆရာဥးတးေကာလႈင တ႔အားလညး ေကးဇးတငရေၾကာငး မတတမးျပအပပါသည။

နဂးခပအားျဖင ဤစာတမးအား ေအာငျမငစြာ ေရးသားျပစထတေဝႏငရန အစမအဆး ေငြေၾကး၊ နညးပညာ

လမးညႊနမႈႏင အႀကဥာဏမား ပပးကညေပးေသာ အဖြ႕မားအား အေလးအနက ေကးဇးတငရပါသည။ ထသ႔မဟတ

ခလင ဤစာတမးအား ထတေဝႏငခမည မဟတပါ။

(စာတမး၏အာေဘာႏငေဖာျပခကမားသည EU ႏင ေငြေၾကးအေထာကအပအဖြ႕မား၏ အာေဘာ လးဝမဟတပါ

ေၾကာငး ေလးစားစြာ အသေပးအပပါသည။)

◊ ◊ ◊ ◊

II

ပႏပျခငး

ပထမအႀကမ (ၾသဂတလ - ၂ဝ၁၆ ခႏစ)

မပင

Ethnic Peace Resources Project (EPRP)

ဆကသြယရန

[email protected]

မကႏာဖးႏငအတြငးဒဇငး

ႏငဝငးေအာင (Open Space Creation)HP: 09 79 527 5427

*အစရငခစာတြင ေဖာျပထားေသာ ဓါတပမားမာ ကြငးဆငးေဆာငရြကသမား ကယတင႐ကကးထားေသာ ဓါတပမားျဖစၿပး အခ႕ပမားမာ ကာယကရငမား၏ ခြငျပခကျဖင ရယ တငျပထားျခငးျဖစသည။

ပႏပမတတမး

မတခက ။ ။ ဤစာအပသည ေရာငးရနအတြက မဟတ။ လယယာေျမျပနာ မားအား ေျဖရငးရာတြင အေထာကအကျပေစရနအတြက အကး

အကား ျပႏငပါသည။ ကးယျဖန႔ခ အသးျပလပါက Ethnic

Peace Resources Project (EPRP) အမညက ေဖာျပေပးပါရန ေမတာရပခအပပါသည။

III

အစရငခစာ၏ရညရြယခက

အမာစကား

စာတမးျပစပ

စာတမးအႏစခပ

နဒါနး

ေျမယာျပနာမားအား ေလလာျခငး

- တပမေတာအတြက သမးဆညးေျမ

- စမကနးအတြက သမးဆညးေျမ

- မသမာမႈျဖင သမးဆညးေျမ

- ကမၸဏမား၏ သမးဆညးေျမ

- အျခား သမးဆညးေျမ

ေျမယာျပနာမားအေပၚ သးသပခက

ေျမယာျပနာမားႏင ပတသက၍ အၾကျပခက

နဂး

ပထမအႀကမေဆြးေႏြးပြမတတမး

ဒတယအႀကမေဆြးေႏြးပြမတတမး

ကြငးဆငးေဆာငရြကမႈမတတမး (အဖြ႕-၁)

ကြငးဆငးေဆာငရြကမႈမတတမး (အဖြ႕-၂)

ကြငးဆငးေဆာငရြကမႈမတတမး (အဖြ႕-၃)

စာတမးျပစေရးသားမႈမတတမး

ကြငးဆငးေဆာငရြကသမား

ကြငးဆငးေဆာငရြကခေသာ ၿမ႕၊ ရြာမား

ကြငးဆငးခေသာ ၿမ႕မားျပ ေျမပ

အဖြ႕အစညးမားအေၾကာငး အကဥး

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

IV

၁

၂

၃

၉

၁၁

၁၁

၃၁

၄၇

၅၅

၆၇

၇၅

၇၉

၈၅

၈၇

၈၈

၈၉

၉၀

၉၁

၉၂

၉၃

၉၄

၉၆

၉၇

မာတကာ

IV

အစရငခစာ၏ ရညရြယခက

၁။ အစးရသစ၏ ေျမယာျပနာ ေျဖရငးေရး လပငနးစဥအတြက မနကနသည အခကအလက အေထာက

အထားမား ရရေစရန။

၂။ ေဒသခမား၏ နစနာဆး႐ႈးမႈမားက သကဆငရာ တာဝနရသမား သရေစၿပး အခနမ ေျဖရငးေဆာငရြက

ေပးႏငရန။

၃။ ရမးျပညနယ၏ ေျမယာအခြငအေရးဆငရာ မတတမး တခအေနျဖင တညရေနေစရန။

၄။ စစညးခတဆကမႈ၊ စေပါငးလပေဆာငမႈတ႔၏ ရလဒအျဖစမသည ေရရညခငၿမသည ညညြတေသာ

ပးေပါငးေဆာငရြကမႈက ရရေစျခငးျဖင ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥမားက အေထာကအကျပေစရန။


1

အမာစကား

ပငကယအားျဖင ရမးလမးမားႏင ရမးျပညနယအတြငးေနထငၾကေသာ တငးရငးသားလမးစအသးသး

သည ကယပငယဥေကးမႈမားႏင ႐းရာဓေလထးတမးစဥလာမားအတငး ေအးေအးလလ အသကေမြးဝမးေကာငးျပ

ေနထငတတၾကသည။ အလအတနးရကေရာမႈႏင ခငမငေဖာေရြတတေသာ၊ ျမးၾကြသြကလကေသာ အးစညသ၊

လြတလပေဝဆာ အကဟန စသညအဆငဒဇငးမားက ရမးတ႔၏ ခစစရာ၊ ဂဏယစရာ လဂအမတတဆပျဖစသည။

တရားမတမႈကငးမျခငးမား၊ လ႔အခြငအေရးခးေဖာကမႈမား၊ လကဝါးႀကးအပအျမတထတမႈမား၊ ကးေကာသမးပက

မႈမား၊ တရားဥပေဒ၏အကာအကြယကမရရဘ ဥပေဒထမ ပဒထး ပဒမမားေအာက ဝမးလားေမာကကေနျခငးမား၊

စစပြမား၊ မးယစေဆးဝါးမား၊ သဘာဝပတဝနးကငပကစးမႈမား စသည အပကအယြငး၊ အေမာငအရပမားအၾကားတြင

ရမးေတာငတနးႀကးမား၏ ခငၿမမႈ၊ ခယရပနးမား၏ လလပပ ဖးပြငမႈ၊ ေတာငယာခငးထမ စေတာဘယရမား၏

ခခရရရသ----အရာရာတငးအတြက ေမးခြနးထတစရာ၊ စးရမမကငးျဖစစရာမားက ထႏငေဒး ရေနပါသည ။

မညသ႕ပငျဖစေစ ရမးလမးမားႏင ရမးျပညနယအတြငး တေျမတညးေန မတေဆြမား၏ ဘဝမားအား ရမး

ကနးေျမျမငႏငအတ တးတကျမငမားေစခငပါသည။ ခမးေအးေသာဘဝမားက ပငဆငေစခငပါသည။ မမတ႔သည

ဤ “ခယရသကေသသမးဆညးေျမ” ျဖင ေပာကဆးသြား ေတာငယာခငးမား၊ မႈနဝါးေနေသာ ေကးလက႐ႈခငးမားက

ျပနလည ရယသမးပကႏငရန တပြတလမး အားထတၾကညပါသည။ ဆကလက၍လညး ရမးရးမႀကး၏ ခငမာတညတ

မႈအား တညေသာလကမားျဖင ကာကြယသြားမညျဖစပါေၾကာငး အသေပးအပပါသည။ ။

We Are Tai


ရမးျပညနယ၊ ေတာငႀကးၿမ႕။

၂ဝ၁၆ ခႏစ၊ ၾသဂတလ

2


ပညာရငမား ျပစေရးသားသည သေတသန စာတမးမဟတပါ။ စစတမးေကာကယသည ပသ႑ာနမး

လညးမဟတပါ။ Ethnic Peace Resources Project ( EPRP ) အဖြ႔မစစဥပပးသည ေျမယာအခြငအေရးႏငသဘာဝပတ

ဝနးကငဆငရာ အျမငဖြငသငတနးႏင ေဆြးေႏြးဖလယျခငးအစအစဥအား ေတာငႀကးၿမ႕တြင ပဏာမႏင မြမးမ

အဆင ၂ ႀကမ ျပလပခပါသည။ ထ႔ေနာက ရရလာေသာအသအျမငမား၊ ခတဆကမေသာ မတဖကမားျဖင ရမးျပည

နယအတြငးၿမ႕နယ(၁၈)ၿမ႕နယရ ေကးရြာေပါငး(၂၉) ရြာတ႔တြင ေျမယာဆငရာအသအျမငေဆြးေႏြးပြမားက ဆငပြား

မေဝခၿပး ေျမယာသမးဆညးမႈျဖစစဥဆငရာ အခကအလကေကာကယျခငးမားက လကေတြ႕ကြငးဆငးျပလပခပါ

သည။ ကြငးဆငးရာတြင နစနာသမားက သကဆငရာ အသးသးသ႔ တငျပတငၾကားထားသည အမႈျဖစစဥ တငစာ

မတမားက ရယချခငးမားရသလ ကာယကရငမား၏ ထြကဆခကမားအား အသသြငးယျခငး၊ မတတမးလကျခငး

မားျပလပပါသည။ ကြငးဆငးေလလာမႈၿပးေနာက ေတာငႀကးၿမ႕တြင တတယအႀကမျပနလည ဆစညးၾကၿပး ရရလာ

ေသာ အမႈျဖစစဥမားက ဝငးဝနး၍ အျပနျပနအလနလန သးသပ စစစေရြးခယၿပး ထအထမ အမႈျဖစစဥ (၆၂) ခအား

ေရြးထတကာ သးသပခက၊ အႀကျပခကမားျဖင တငျပအပပါသည။

အျမငဖြငေဆြးေႏြးပြမားျပလပရာတြငႏင အခကအလကေကာကယရာတြင အခကအခမးစက ရငဆငရပါ

သည။ ေဒသခမား၏ ယၾကညမႈကရေအာင အခနယရငးျပရပါသည။ အစပထမပငးတြင ပြစားမား၊ ကမၸဏဘကက

လမားဟ အထငခရတတပါသည။ ေကးလကေနတငးရငးသားအမားအျပားမာ မမအမႈျဖစစဥက တကေသခာစြာ

ေျပာျပႏငစြမး အားနညးတတပါသည။ ရမးဘာသာစကားကပင အျခားေသာရမးဘာသာစကားျဖင ဘာသာျပနရသည

လညးရပါသည။ ေမာလငခကေပာကဆးၿပး ျပနမေျပာခငေတာေသာသမားကလညး ေတြ႔ရပါသည။ အခ႕ရြာမားတြင

ေျမစာရငး႐းႏင အပခပေရးမး႐းမ တာဝနရသမားက ပးေပါငးေဆာငရြကေပးသညလညးရသလ၊ အခ႕ရြာမားတြင

ေထာကလမးေရးမား၏ ေစာငၾကညျခငးကလညး ခရပါသည။ အစပငးတြင ေၾကာကရြ႕စးရမမႈမားရေနေသာလညး

ေနာကပငးတြင ယခကသ႕ မၾကာမၾကာလာ၍ ေဆြးေႏြးအႀကျပေပးရန ဖတေခၚျခငးခရပါသည။ မညသ႔ပငျဖစေစ

ေနာကဆးတြင ေအာငျမငစြာေကာလႊားႏငခပါသည။ ။

စာတမးျပစပ


3

ျမနမာႏငငတြင ၁၉၈၈-ခႏစေနာကပငးႏင ၂ဝ၁၂-ခႏစ ေရ႕ပငးကာလမားအတြငး၌ ေျမယာသမးဆညး ခရသည ျဖစစဥမား ဆးဆးရြားရြားျဖစေပၚခသည။ တႏငငလးနညးတ ရမးျပညနယအတြငးတြငလညး သမးဆညးခ ေျမယာျပနာမား မားစြာရခသည။ ျမနမာႏငငရ ျပညနယမားအနက ရမးျပညနယသည ဧရယာအႀကးဆးျပည နယျဖစ႐မမက တ႐တ၊ ထငး၊ လာအစသညအမနးခငးႏငငမားႏငပါ နယနမတခငးဆကစပေနၿပး ျပညတြငးစစ၊ ေျမျမႇပမငး၊ တရားမဝငသစခးထတမႈ၊ ဘနး၊ စတၾကြေဆး၊ လကနကးမႈ စသည စးရမပပနစရာမားကလညး မနညး မေနာရေနပါသည။ ထအေျခအေနတြင ေျမြပရာကငးေမာငဆသလ မတရားသျဖင ဥပေဒမေျမယာသမးဆညးမႈမား က ႐းသားေဖာေရြေသာ တငးရငးသားျပညသမား၏ ေရာငရေအးခမးစြာ ေနထငတတေသာ လမႈစးပြား ဘဝပသ႑ာန မားက မနတငးတခကသ႕ ဝငေရာကဖကဆးပစလကသညက စတမေကာငးစရာ ေတြ႔ျမငေနရပါသည။ ရမးျပညနယ၊ ေရႊေညာငၿမ႕နယ၊ ကြမလေကးရြာအပစ၊ ေရပေကးရြာတြင အေရ႕ပငးတငး စစဌာနခပမ သမးဆညးထားေသာ ေျမယာမား ျပနလညရရေရးအတြက ကယကယကယ မး႐ႈ႕သတေသ ဆႏၵျပခေသာ ေတာငသဥးျမငေအာင၏ အျဖစ ႏင သမးဆညးေျမယာအေရးႏငပတသကၿပး ေသနတျဖငပစသတခရကာ ယေန႔အခနအထ အမႈမေပၚေသာ ဟပနး ၿမ႕နယ၊ မငးျပငးေကးရြာမ စငးစထြနး၊ လြယလငခရင၊ နမစနၿမ႔နယမ ခြနေကာထငတ႔၏ ရငနငေၾကကြဘြယျဖစရပ မားက ျမနမာလယယာေျမသမငးက အ႐ပဆးအကညးတနေစေသာ အမေရာငေန႔စြမားျဖစခပါသည။

Ethnic Peace Resources Project ( EPRP ) အဖြ႔မ စစဥပပးသည ေျမယာအခြငအေရးႏင သဘာဝပတဝနး ကငဆငရာ အျမငဖြငသငတနးႏင ေဆြးေႏြးဖလယျခငးအစအစဥက ေတာငႀကးၿမ႕တြင ပဏာမႏင မြမးမအဆင ၂ ႀကမ ျပလပခပါသည။ ထ႔ေနာက ရရလာေသာ အသအျမငမား၊ ခတဆကမေသာ မတဖကမားျဖင ရမးျပညနယ အတြငး ၿမ႕နယ ၁၈ ၿမ႕နယတြင ေျမယာဆငရာ အသအျမငေဆြးေႏြးပြမားက ဆငပြားမေဝခၿပး ေျမယာသမးဆညး မႈျဖစစဥဆငရာ အခကအလကေကာကယျခငးမားက လကေတြ႕ကြငးဆငးျပလပခပါသည။

ကြငးဆငးေကာကယခသည အခကအလကမားအရ ေျမယာသမးဆညးမႈ ပသ႑ာန အမးမးရၿပး အမား ဆးမာ တပမေတာကသမးယျခငးႏင အစးရစမကနးမားအတြက သမးယျခငးတ႔ျဖစပါသည။ စးပြားေရးကမၸဏႀကးမား က သမးယျခငးႏင အပခပေရးအာဏာပငအဖြ႕အစညးအဆငဆငမ အာဏာအလြသးစားျပ၍ မသမာေသာ နညးမား ျဖင ဥပေဒမသမးယျခငးမားကလညး ေတြ႕ရပါသည။ အျခားပသ႑ာနမားတြင သစေတာႀကးဝငးဧရယာ သတမတ ခရျခငး၊ ဝသမေလာဘသားမားက အာဏာပငႏငေပါငး၍ အႏငကငသမးယျခငး၊ ႏငငျခားသားတ႐တလမးမားက အပခပေရးအဖြ႕အစညးမားအား ခါးပကထထည၍ လကဝါးႀကးအပ သမးယျခငးတ႔အျပင အခ႕ေသာ ေျမသမး ျဖစစဥမားတြင တငးရငးသားလကနကကင အဖြ႕အစညးအခ႕၊ ေကးရြာအပစ ဥကဌမား၊ ေကးရြာေျမယာစမခန႕ခြမႈေကာမတမ အစျပ၍ လႊတေတာကယစားလယအထ ပါဝငေနသညကလညး ေတြ႕ရရပါသည။

စကပးေျမမား သမးဆညးခရသညအတြက ေဒသခေတာငသလယသမားမား၏ ဘးဘြားအေမြအႏစ၊ သမငး တနဘးႏင ဓေလထးတမးဆငရာ အသကေမြးဝမးေၾကာငးလပငနးမား ဆး႐ႈးၾကရၿပး ေနာကဆကတြ စးပြားေရးအခက အခမားက ရငဆငၾကရသညအျပင အစးရႏင ကမၸဏႀကးမား၏ စမကနးလပငနးမားေၾကာင သဘာဝပတဝနးကင ထခကပကစးမႈ အမားအျပားကလညး ႀကေတြ႕ရပါသည။ အကးဆကအေနျဖင ပညာေရးအခြငအလမးမား ဆး႐ႈး ျခငးႏင ကနးမာေရးျပနာမားက တက႐ကခစားၾကရပါသည။ ရမးျပညနယအတြငး ၿမ႕နယေပါငး ၁၈ ၿမ႕နယ မ

စာတမးအႏစခပ

4


ေကးရြာ ၂၉ ရြာသ႕ ကြငးဆငးေကာကယခသည အခကအလကမားအရ ဤအစရငခစာပါ ေျမသမးျဖစစဥမားတြင သမးဆညးခရသည ခန႔မနး ေျမဧက စစေပါငး ၁၁,ဝဝဝ ေကာရသညက ေတြ႕ရပါသည။ နဒါနးတြင ဆထားသည အတငး ဤအစရငခစာပါ ျဖစစဥမားသည ရမးျပညနယတဝမး မားစြာေသာေျမယာသမးဆညးမႈျဖစစဥမား၏ တစတ တပငးမသာျဖစသညအတြက ရမးျပညနယတခလးတြင သမးဆညးခေျမဧက စစေပါငးက ခန႔မနးတြကခကလင ယခထကအဆေပါငး ရာခရႏငမည ျဖစပါသည။

ဤအစရငခစာပါ ျဖစစဥမားတြင ေဖာျပထားသညအတငး သမးဆညးခေျမယာမားအား ျပနလညစြန႔လႊတ ေပးသညပမာဏမာ မရသေလာကနညးပါးၿပး အခ႕ေသာျဖစစဥမားတြင တပမေတာ သ႕မဟတ သမးဆညးသညအဖြ႕ အစညးမ ျပနလညစြန႕လႊတေပးသညတင မလပငရငမားလကဝယသ႕ ျပနလညမေရာကရဘ အပခပေရးအဖြ႕အ စညး အဆငဆငမ လပဂၢလအခ႕က မေလာၾသဇာသးၿပး တဆငခဆကလကသမးယထားသညက ေတြ႕ရရပါ သည။ ေျမသမးျဖစစဥအားလးတြင သမးဆညးခေတာငသမားအား ႀကတငအသေပးျခငး၊ ညႇႏႈငးျခငးလးဝမရသည အျပင ထကတနသည ေလာေၾကး၊ နစနာေၾကးမားလညးမရၾကဘ အကပကင ၿခမးေျခာကျခငးကသာ ခေနၾကရ ပါသည။

ကြငးဆငးေလလာမႈမားအရ ေျမသမးျဖစစဥမားသည ယခငစစအာဏာရင အစးရလကထက ၁၉၉ဝ ခႏစႏင ၂ဝဝ၇ ခႏစမားအတြငး အမားဆးျဖစပြားခၿပး အေၾကာကတရားျဖင အပခပခသညအျပင ေျဖရငးေဆာငရြက ေပးသည ယႏယားစနစမားလညး မရခပါ။ သ႔ျဖစ၍ ေျမသမးျဖစစဥ အမားအျပားသည ေယဘယအားျဖင ႏစေပါငး ၂ဝ ေကာမ ၾကာျမငသညကလညး ေတြ႕ရပါသည။

ယခငစစအစးရလကထကတြင မညသညဌာနကမ မတငၾကားရခသည ဆယစႏစ ၂ ခေကာမ ၾကာျမငေသာ ေျမယာျပနာမားႏင စပလဥး၍ ၂ဝ၁၁ ခႏစေနာကပငး သမၼတဥးသနးစနအစးရလကထကတြင ေဒသချပညသး မားက အစးရအဖြ႕အစညးအဆငဆငႏင ျပညေထာငစလႊတေတာ၊ လႊတေတာေရးရာေကာမတမားက တငၾကားစာ မားေပးပ႔၍ အေရးယေျဖရငးေပးရန ေတာငးဆမႈမားရလာပါသည။

သ႔ရာတြင ေျမသမးမႈျဖစစဥမားတြင အစးရအဖြ႕အစညးအဆငဆင၊ တပမေတာ၊ အစးရႏငရငးႏးေသာ ကမၸဏလပငနးႀကးးမားႏင ၿမ႕နယ၊ ေကးရြာအဆငဆင အာဏာလကဝယရသမား ပါဝငပတသကေနသညအတြက ထေရာကစြာ ေျဖရငးေဆာငရြကေပးသညမားမာ မရသေလာကနညးပါးၿပး ေျမသမးခေတာငသမားကပင ကးေကာ ဝငေရာကမႈ၊ အကးဖကဆးမႈ ပဒမ ၄၄၇/ ၄၂၇ စသညတ႔ျဖင ျပနလညတရားစြဆျခငး၊ ဖမးဆးခပေႏာငျခငးမား ရခပါသည။ ၂ဝ၁၃ ခႏစတြင ႏငငေတာသမၼတက သမးဆညးထားသညေျမမားအား ျပနလညစြန႔လႊတရန ညႊနၾကား ခေသာလညး ျပနလညစြန႔လႊတေပးသညပမာဏမာ မလသမးယထားသည ပမာဏႏင ႏႈငးယဥလင မျဖစစေလာက နညးပါးသညက ေတြ႕ရရပါသည။

သ႔ျဖစ၍ ေဒသခေတာငသမားအေနျဖင ၎တ႔၏ ေျမယာအခြငအေရးမားအား ခငမာေသာဥပေဒမားျဖင ကာကြယေစာငေရာကေပးရန၊ သမးဆညးခေျမမားအား ျပနလညရရရန၊ သမးဆညးခသည ႏစကာလမားအတြက ထကတနေသာ နစနာေၾကးမားရရရနႏင အလားတေျမယာသမးဆညးမႈမား ေနာငတြငထပမမျဖစပြားေစေရးအ တြက အစးရသစမ တစစတစရာ ေျဖရငးေဆာငရြက အာမခေပးႏငမညဟ ယၾကညေမာလငလကရပါသည။

ရမးျပညနယအတြငး ၿမ႕နယ ၁၈ ၿမ႕နယရ ေကးရြာေပါငး ၂၉ ရြာတြင ၂ဝ၁၆ ခႏစ ဧၿပလအတြငး ေကာကယခသည ေျမယာအမႈျဖစစဥ (၆၂) ခႏင ေဒသခမား၏ေျပာျပခကမားအား စစညးေလလာသးသပၿပး


5

အၾကျပ တကတြနးခကမားကလညး ဤအစရငခစာတြင ထညသြငးေဖာျပထားပါသည။-

တပမေတာမ သမးဆညးေျမမားႏင စပလဥး၍ ---

(၁) ယေန႔အထ လပငနးအေကာငအထညမေဖာရေသးေသာ လစဟာေနသညေျမမားအား မလပငရငမားသ႔ အျမန ဆးလကေရာကေပးအပရန။

(၂) ယေန႔အခနတြင လပငနးအေကာငအထညေဖာၿပးေသာ၊ အသးျပေနေသာေျမမားႏင ပတသက၍ မလပငရင ေတာငသမား မနစနာေစေရးအတြက ေလာေၾကး နစနာေၾကးမားႏင အစားထးအစအစဥမား ေဆာငရြကေပးရန။

(၃) တပမေတာအမညက အလြသးစားျပၿပး ကယကးအတြက မသမာေသာနညးလမးမားျဖင ေျမသမးျဖစစဥမား တြင ပါဝငပတသကေနသမားအား စစမးစစေဆး အေရးယေဆာငရြကေပးရန။

(၄) တပသမးေျမမားအား ျပနလညစြန႔လႊတရာတြင သမးဆညးခလကရသည ကာယကရငေတာငသမားထသ႔ လကေရာကျပနလညေပးအပႏငေရးအတြက ေႏာငေႏးၾကန႔ၾကာမႈမရေစဘ တာဝနယ တာဝနခမႈရသည ေျဖရငး ေဆာငရြကမႈပစတခက စနစတက ေဖာေဆာငရန ။

(၅) ျပနေပးရန ကနရေနေသးေသာ တပသမးေျမမားက ကာကြယေရး၀နႀကးဌာနအေနျဖင သကဆငရာ အစးရဌာန မား၊ သမးဆညးခကာယကရငမားႏင တကဆငစစစကာ ညႏႈငးေဆာငရြကၿပး ေျဖရငးမႈယႏယားတရပ ထေထာင သငသည။

(၆) တငးရငးသားျပညသတ႕၏ အသကအးအမစညးစမမား တညၿငမလၿခေစေရးအလ႔ငာ တပေျမအသးခမႈႏင ပတသက၍ အမးသားေျမ အသးခမႈမဝါဒႏင ဥပေဒတြင ရငးရငးလငးလငး ညႏႈငးေရးဆြ ျပဌာနးသငပါသည။ အမန တကယပင ႏငငေတာ လၿခေရးအတြက ေျမမားက မျဖစမေနသမးယရမညအခါ မလပငရငမား မနစနာေစေရးအ တြက ညႇႏႈငးေဆြးေႏြးၿပး ဥပေဒႏငအညသာ တရားမတစြာ လကနာေဆာငရြကသငပါသည။

(၇) တငးရငးသားေဒသမားတြင တညရေနေသာ တပရငးတပဖြ႔မားအေနျဖင ေျမႏငသဘာဝသယဇာတ အသးခမႈ ပစမားသည တငးရငးသားစညးလးညညြတေရးႏင ျပညတြငးၿငမးခမးေရးက ထခကေစႏငေသာ လပရပမားျဖစမသြား ေစရန အထးသတထားေဆာငရြကသငပါသည။

စမကနးမား၊ ကမၸဏမား၊ ရငးႏးျမႇပႏမႈမားေၾကာင သမးဆညးခေနရေသာ ေျမမားႏငစပလဥး၍ ---

(၁) လကရစမကနးမားအား ကြငးဆငးစစေဆးၿပး ႏငငေတာႏင ေဒသချပညသမားအတြက အကးမရေသာ စမကနး မားအား ဆကလကခြငမျပရန။ စမကနးအမညခၿပး အလြသးစားျပမႈမားက စစမးစစေဆး အေရးယေဆာငရြကရန။

(၂) စမကနးမား၊ ရငးႏးျမႇပႏမႈမားသည ေဒသခမား၏ အကးစးပြားႏင ႐းရာဓေလမားက ထခကပကယြငးေစျခငး လးဝ မရေစရန။ ဌာေနတငးရငးသားမား၏ သေဘာဆႏၵကဆန႕ကငကာ အၾကပကငၿပး၊ေသြးခြၿပး အတငးအဓမၼ ေဖာ ေဆာငျခငးမလပရန။

6


(၃) စမကနးမားက ေဖာေဆာငရာတြင လေနရပကြကေကးရြာမား၊ စကပးေျမမားမ လြတကငးသညေျမကသာ စနစတက စစစေရြးခယသငသည။ စမကနးလပငနးမားသည ေကးလကေဒသဖြ႕ၿဖးေရးႏင ေကးလကေနျပညသ မား၏ဘဝ ပမတးတကျမငမားေစရနႏင သဘာဝပတဝနးကငက ထခကမႈအနညးဆး ျဖစေစရန။

(၄) စမကနးမား၊ ရငးႏးျမပႏမႈမားသည လပငနးမားက ေဖာေဆာငရာတြင ဌာေနတငးရငးသားမား၊ ေဒသခမား၏ အခြငအေရးမားက ေလးစားလကနာကာ ကလသမဂၢ မ အတညျပထားသည FPIC- Free Prior Informed Consent ( လြတလပစြာ ႀကတငအသေပး ညႇႏႈငး သေဘာတညမႈရယေသာလပငနးစဥ ) အတငး ေဆာငရြကရန။ EIA , SIA မားက ဟနျပမဟတဘ ယၾကညစရာေကာငးေသာ ကြငးဆငးေလလာသေတသနျပခကမားျဖင အေလးထားေဆာင ရြကရန။

(၅) စမကနးမား၊ ကမၸဏမား၊ ရငးႏးျမပႏမႈမားေၾကာင ေဒသခမားႏင ေဒသ၏အကးစးပြားက မဆတယတေစေရး အတြက ပြငလငးျမငသာမႈႏင တာဝနယ တာဝနခမႈရကာ အရပဘကအဖြ႕အစညးမား၏ ေစာငၾကညအကခတ လပငနးစဥမားက အစဥတစက ခြငျပထားရန။

(၆) သဘာဝသယဇာတမားက ထတယေရာငးခသည စမကနးမား၊ စးပြားေရးလပငနးမားက ေရာငၾကဥကာ လသား အရငးအျမစမားက အေျခခသည စမကနးမားကသာ အေလးထားေဖာေဆာငရန။

၂ဝ၁၅ ေရြးေကာကပြေနာကပငး အစးရသစအား အႀကျပ တကတြနးလသညမားမာ ---

သမးဆညးခေျမယာ ျပနာအမားစမာ ေျပလညသြားျခငးမရေသးဘ ႀကမမးအးသကသ႔ ပေလာငေနဆ ျဖစပါသည။ ထျပသနာမားက ေျပလညေစရနမာ ေရတ၊ ေရရညလပငနးစဥမား ခမတေဆာငရြကရနလအပပါသည။

သမးဆညးခေျမအမားစအား နစနာဆးရးေနရသ မလပငရင ေတာငသလယသမားမားထသ႕ အျမနဆးျပနလည ေရာကရေရးအတြက လတတေလာ အေရးတႀကး ေဆာငရြကသငသညမားမာ ---

(၁) နစနာဆးရးရသေတာငသလယသမားမားမ တငျပတငၾကားထားသည အျငငးပြားေျမယာမားႏငပတသက၍ လကရ သမးဆညးထားသမား၊ လကဝယရသမား၏ လပငနးေရ႕တးေဆာငရြကေနမႈမားအား ေျဖရငးေဆာငရြကၿပး ခနအထ ရပဆငးထားေစရန။

(၂) ေျမယာအေရးႏငပတသက၍ ယခငအစးရႏငလႊတေတာကာလက လပေဆာငခသည အစရငခစာမား၊ စာရငး ဇယားမား၊ လပငနးၿပးေျမာကမႈအေျခအေနမားအား တာဝနယေျဖရငးေပးရမည ဌာနမား၊ လပဂၢလမား၊ အစအဖြ႕မား အေနျဖင ျပနလည စစစသးသပ ထားရန။

(၃) အစးရတာ၀နရသမား၊ လႊတေတာအမတမား၊ ဌာနဆငရာဝနထမးမား၊ ဘာသာရပဆငရာပညာရငမား၊ ႏငငတ ကာမ ကၽြမးကငပညာရငအႀကေပးမား၊ အရပဘကအဖြ႕အစညးမား အားလးပါဝငေသာ ေျမယာျပသနာေျဖရငးေရးစေပါငးေကာမတတရပက အျမနဆးဖြ႕စညး ေဆာငရြကရန။ သ႔မသာ စေပါငးတာဝနယ တာဝနခႏငမညျဖစၿပး မနကနေသာ သတငးအခကအလကမားႏင သမာသမတကေသာ၊ ယၾကညလကခႏငေလာကေသာ ေျဖရငးမႈက အနးစပဆးရရႏငမညျဖစသည။


7

(၄) ေျမယာျပသနာမားႏင ပတသက၍ သမးဆညးထားေသာ၊ တငျပတငၾကားလာေသာ၊ ျပနလညေပးအပၿပးေသာ၊ ေပးအပသငေၾကာငးတငျပထားေသာ၊ စစစဆျဖစေသာ၊ လငျမနစြာဆးျဖတခကခရန ခကခေနေသးေသာ၊ ညႇႏႈငး ဆျဖစေသာ၊ ျပနလညေပးအပရနမျဖစႏငေတာေသာ စသညျဖင စာရငးဇယားမားအား ပြငလငးျမငသာစြာ တငးသ ျပညသ ထတျပနေၾကညာေပးရန။

(၅) ေျမသမးဆညးထားသညဟ တငၾကားခထားရသမား၏ ေျမယာဆငရာ ပစ ၇ ၊ ပစ ၁ဝ၅ အပါအဝင အေထာက အထား စာရြကစာတမးမားအား ေျမစာရငး႐းမ အမနတကယထတေပးျခငးရ/ မရႏင မညသ႔မညပ ထတေပးထား ေၾကာငးက ျပနလည စစစ အေရးယေဆာငရြကသြားရန။

(၆) ေျမယာစမခန႔ခြေရးအပါအဝင သမးဆညးေျမျပနလညေပးအပျခငးဆငရာ ကစၥရပမားတြင အေထြေထြအပခပ ေရးမးမားအား အာဏာကနမလႊအပဘ စေပါငးေျဖရငးေရးေကာမတ၏ အခနးက႑က ျမႇငတငျခငးျဖင အဂတလက စားမႈမားက ေရာငလႊရန။

(၇) လယယာေျမလပပငခြငလကမတ (ပစ ၇ ) မားက အမနတကယ ရသငရထကသမား ေႏာငေႏးၾကန႔ၾကာမႈမရဘ ရရေစေရးအတြက ပြငလငးျမငသာၿပး အလပျဖစေသာ စမခကမားျဖင အျမနဆးေဆာငရြကေပးရန။

ေရရညဆေသာလညး အခနအတငးအတာတခအတြငး တန႔ေႏးမႈမရဘ ေဆာငရြကသငသညမားမာ ---

(၁) မေအာငျမငေသာ စးပြားေရးမဝါဒမားအား ျပနလညသးသပရနႏင ေအာကေျခတငးရငးသားျပညသအမားစႀကး ၏ အကးစးပြားက ကာကြယျမႇငေပးႏငမည လကေတြ႕ကၿပး မနကနေကာငးမြနသည စးပြားေရးမဝါဒမား ခမတေဖာ ေဆာငရန။

(၂) အဂတလကစားမႈတကဖကေရးက လကေတြ႕ေဆာငရြကရန။ တရားဥပေဒ၏ အကာအကြယက လတငးရရေရး အတြက တရားဥပေဒႏငအည တရားမတစြာ အေရးယေဆာငရြကရန။

(၃) ႏစႏငင နယနမတအျငငးပြားမႈမားက ဌာေနတငးရငးသားျပညသမား၏ ဘဝလၿခမႈႏင ေျမယာပငဆငမႈက ၿခမး ေျခာကလကရေနတတေသာေၾကာင ထကစၥမးတြင မမတ႔ႏငငသား ဌာေနတငးရငးသားမား၏ အသကအးအမ စညးစမက ကာကြယေပးရန။

(၄) သမးဆညးေျမယာျပသနာမားက ေျဖရငးေဆာငရြကေနသညႏငတၿပငတညးမာပင လယယာစးပြားက႑ တး တကျမငမားေရး၊ ေကးလကႏင ေတာငတနးေဒသဖြ႔ၿဖးေရး၊ ဆငးရႏြမးပါးမႈေလာနညးေစေရး အတြက ေကးလကေန ျပညသမားႏင ေတာငသလယသမားထက ဗဟျပသည မဝါဒမား၊ သြငးအားစအေထာကအပမား၊ အေျခခအေဆာက အဥေကာငးမား၊ အစအမမားက ခမတေဖာေဆာငရန။

(၅) အမးသားေျမအသးခမႈမဝါဒအပါအဝင၊ ေျမယာႏင သဘာဝသယဇာတဆငရာ၊ ေတာငသလယသမားေရးရာဆင ရာ ဥပေဒ၊ နညးဥပေဒမား၊ လမးညႊနခကမား၊ လပထးလပနညးမား၏ အားနညးခကမား၊ ခၽြတေခာမႈမားက လအပ သလ ျပငဆငရန၊ ျဖညစြကရနႏင အသစေရးဆြရန။ တငးရငးသားလမးအသးသး၏ ဓေလထးတမး ေျမယာစမခန႔ ခြမႈမားက ဥပေဒကသ႔ အေလးထားလကနာေစရန။

8


(၆) အစးရဌာနဆငရာမား အခငးခငး အခတအဆကႏင ပးေပါငးေဆာငရြကမႈမားက အားေကာငးေစရန။ ဝနထမး မား၏ အသအျမင၊ စြမးေဆာငရညႏင စတေနသေဘာထားျမငမားလာေစေရးအတြက ေလကငပးေထာင ျဖညဆညး ေပးရန။

ေဒသအတြငးရ လကနကကငအဖြ႔အစညးမား အေနျဖငလညး ျပညတြငးၿငမးခမးေရး၊ ေဒသဖြ႔ၿဖးေရးအတြက မမနယေျမအတြငးရ တငးရငးသားေသြးခငးအားလး ၿငမးၿငမးခမးခမး အတတကြ ေနထငႏငေရးက တနဘးထား သငပါသည။ လကနကမျပညသမား၏ အခြငအေရးမား၊ ပငဆငခြငမား၊ ဂဏသကၡာမားအား မညမအကာအကြယ ေပးႏငသည(သ႔မဟတ) မညမဗလကအႏငကငေနသညဆသညက ထလကနကကငအဖြ႔အစညးမား၏ ႏငငေရး အဆငအတနးႏင အဖြ႕အစညး၏တနဘးအား ေဖာျပေနတတသညက သတမသငပါသည။

ေဒသခေတာငသလယသမားမားအေနျဖငလညး မမတ႕၏ အရညအခငးမား တးတကေကာငးမြနေနေစရန အျမငဖြငသငတနးမား၊ အသအျမငေဆြးေႏြးဖလယပြမားသ႔ တကေရာကေလလာျခငး၊ စာအပစာေစာငမား၊ ေရဒယ မား၊ စကားဝငးမား၊ ေဟာေျပာပြမားမတဆင အသပညာဗဟသတမားကရာေဖြျခငးမား ျပလပသငပါသည။ သ႔မသာ မမတ႔၏ အခြငအေရးမားက သရကာကြယျမႇငတငတတမည ျဖစပါသည။ ထ႔မမက မတရားသျဖင အႏငကငမႈမားက စေပါငးအားျဖင တြနးလနကာကြယႏငေရး၊ ရပရြာဖြ႔ၿဖးေရးႏင အေရးေပၚကစၥမားတြင တငပငညႇႏႈငးေဆာငရြကႏင ေရးအတြက သမဂၢမား၊ အရပဘကအဖြ႔အစညးမားတြင ပါဝငခတဆကေဆာငရြကကာ အသငးအဖြ႕စတဓါတမားက ေမြးျမကငႀကၾကရနလပါသည။

အထကေဖာျပပါ အၾကျပတကတြနးခကမားမာ သြားေရာကေတြ႔ဆေမးျမနးခသည ေဒသချပညသမား၏ ရငဖြငေျပာၾကားခကမား ဆႏၵႏငေမာလငခကမား၊ ေလလာမေသာေျမယာအမႈျဖစစဥမားအေပၚအေျခခ၍ ပငးျခား သးသပကာ အရပသားသ႑ာနျဖငသာ အႀကျပတငျပထားျခငးျဖစပါသည။ ပညာရငမား၏ ဘာသာရပဆငရာ စာတမးတခမဟတပါ။

ရမးျပညနယအပါအဝင ျမနမာႏငငတစဝနးရ ေျမယာျပနာမားအား ကငတြယေျဖရငးရနသည အစးရသစ အတြက အႀကးမားဆးေသာ စနေခၚမႈတစရပအျဖစ ရေနပါသည။ မျဖစမေန ေျဖရငးေဆာငရြကေပးရမညလညးျဖစပါသည။ ထျပနာမားအား လကေတြ႔ေျဖရငးေဆာငရြကရာတြင ေဒသတြငးရ အရပဖကလမႈဖြ႕အစညးမားႏင ေဆြးေႏြးညႇႏႈငး ပးေပါငးေဆာငရြကျခငးက အစးရသစအတြက မားစြာအေထာကအကျဖစေစႏငပါသည။ ယခ “ခယရသကေသ သမးဆညးေျမ” အစရငခစာမာအစးရသစ၏ ေျမယာျပနာေျဖရငးေရးလပငနစဥအတြက We Are Tai အဖြ႕အပါအဝင ရမးျပညနယမ အရပဘကအဖြ႔အစညးမား၏ တတပတအား အားထတဝနးရမႈတချဖစပါ သည။ ထ႔အတ ရမးျပညနယ၏ ေျမယာသမငးမတတမးစာမကႏာတခ႕လညးျဖစေနလမမညဟ ယၾကညယဆမ ပါသည။ ။

We Are Tai





9

ရမးျပညနယသည ျမနမာႏငငအေရ႕ပငးတြင တညရၿပး ျမနမာႏငင၏ ျပညနယမားထတြင အႀကးဆးျပည

နယ ျဖစသည။ အေရ႕ဘကတြင ထငးႏင လာအႏငင၊ အေရ႕ေျမာကဖကတြင တ႐တျပညသ႕သမၼတႏငငႏင

ေတာငဘကတြင ကယားျပညနယ၊ အေနာကဘကတြင မႏေလးတငးေဒသႀကးတ႔ႏင နယနမတခငးထစပလကရၿပး

တငးရငးသားလမးေပါငးစ မတငးေနထငလကရပါသည။ ရမးျပညနယတြင ခ႐ငေပါငး ၁၂ ခ႐င၊ ၿမ႕နယေပါငး ၅၅

ၿမ႕နယ၊ ၿမ႕နယခြေပါငး ၂၉ ခႏင လဥးေရစစေပါငး ၅.၈ သနးေကာ မတငးေနထငပါသည။

ျပညနယအတြငး ေဒသအမားအျပားတြင လမးပနးဆကသြယေရးခကခ၍ ပညာေရး၊ ကနးမာေရးေစာင

ေရာကမႈႏင လမႈဘဝမား နမကလကရပါသည။ ေကးလကေဒသမားတြင စာမတတေျမာကမႈႏႈနး ျမငမားျခငးႏင

ေဘးကငးလျခမႈ မရျခငးတ႔က အဆပါျပနာမားက ပမဆးရြားေစပါသည။ လကနကကငပဋပကၡမား၏ သက

ေရာကမႈက ရပရြာေဒသမားမ ျပညသမား ဆးရြားစြာ ခစားေနၾကရသညမာ ယေန႔ထကတငျဖစၿပး ထလကနကကင

ပဋပကၡ မားေၾကာင ဆငးရႏြမးပါးမႈႏႈနး ျမငမားလာၿပး ေဒသဖြ႕ၿဖးေရးလပငနးမား ေႏာငေႏးရပါသည။

ရမးျပညနယအတြငး လပငနးမားေဆာငရြကေနၾကသည အရပဖကလမႈအဖြ႕အစညးမား၏ အဆအရ ရမး

ျပညနယအတြငး ရပရြာေဒသမား၏ အဓကျပနာမားမာ ေျမယာသမးဆညးမႈႏင မးယစေဆးဝါးျပနာတ႔

ျဖစေၾကာငး သရရပါ သည။ ယခ ဤအစရငခစာတြင ေျမယာသမးဆညးမႈျဖစစဥမားႏင အႀကျပတကတြနးခကမား

က ဥးစားေပးေဖာျပထားပါသည။

EPRP ၏ စစဥေပးမႈျဖင ၂ဝ၁၆ ခႏစ ေဖေဖၚဝါရလဆနးပငးတြင ရမးျပညနယအတြငး လပငနးလပကင

ေနၾကေသာ အရပဘကအဖြ႕အစညး ၃ ခအား ၃ ရကတာ ေျမယာႏင သဘာဝပတဝနးကငဆငရာ အသအျမငဖြင

သငတနး ျပလပေပးခၿပး ေျမယာသမးဆညးမႈျဖစစဥဆငရာ အခကအလကမားအား ေကာကမ၊ ေနာငခ၊ မငးပြန၊

ပငေလာငး၊ ဟပးၿမ႕နယမားတြင စမးသပကြငးဆငးေကာကယေစခပါသည။

ထ႔ေနာက ၂ဝ၁၆ ခႏစ မတလတြင ဒတယအႀကမ မြမးမသငတနး ၃ ရက စစဥေပးခၿပး ရပရြာေဒသမားတြင

အသအျမငဖြင ေဆြးေႏြးပြမား ျပလပႏငရန၊ advocacy message မား ေပးႏငရနႏင ေျမယာသမးဆညးမႈျဖစစဥ

ဆငရာ အေသးစတအခကအလကမား မညသ႔ေကာကယရမည မညသ႔မတတမးတငရမညတ႔က ထပမပ႔ခေပး

ခပါသည။

ထမြမးမသငတနး၏ ေနာကဆကတြလပငနးစဥအျဖစ သငတနးတကေရာကခသမားမ အဖြ႕ ၃ ဖြ႕ခြ၍

ရမးျပညနယအတြငး ၿမ႕နယေပါငး ၁၅ ၿမ႕နယက ေရြးခယၿပး ေျမယာဆငရာ အသအျမငဖြင ေဆြးေႏြးပြမား ကငးပ

နဒါနး

10


ရနႏင ေျမယာသမးဆညးမႈျဖစစဥဆငရာ အေသးစတအခကအလကမားက ဧၿပ ၁ ရကေန႔မ ၂၈ ရကအတြငး

လကေတြ႕ကြငးဆငး ေကာကယခပါသည။

သ႔ျဖစ၍ လကေတြ႔ကြငးဆငးေကာကယမႈ ၂ ႀကမတြင စစေပါငး ၁၈ ၿမ႕နယ အတြငးရ ေျမယာသမးဆညးမႈ

ျဖစစဥမးက အေထာကအထားမတတမးမား ရယႏငခၿပး ယခထတေဝသည “ခယရသကေသ သမးဆညးေျမ”

အစရငခစာတြင ထညသြငးေဖာျပထားပါသည။

ဤအစရငခစာ၌ ထညသြငးေဖာျပထားသည ေျမယာသမးဆညးမႈ ျဖစစဥမားသည လကေတြ႕ကြငးဆငး

သြားေရာကခသည ၿမ႕နယ ၁၈ ၿမ႕နယအတြငး အမနတကယျဖစခသည ေျမယာျပနာမား၏ အစတအပငး

မသာျဖစၿပး ထၿမ႕နယ ၁၈ ၿမ႕နယက လႊမးၿခကယစားျပသညဟ မဆႏငသညနညးတ ရမးျပညနယတဝမးရ

မားစြာေသာ ေျမယာျပနာမားအားလညး လႊမးၿခကယစားမျပႏငေၾကာငး ႐းသားစြာ ဝနခရမညျဖစပါသည။

မညသ႔ဆေစ ဤအစရငခစာသည ရမးျပညနယ အခ႔ၿမ႕နယမားမ ေျမသမးခေတာငသမား၏ အသက

ထထေရာကေရာက ေဖာထတေပးႏငသည Advocacy Tool တချဖစၿပး အစးရသစအေနျဖင ေျမယာျပနာမားက

ဥးစားေပးကငတြယေျဖရငးရာတြင တစတရာအေထာကအကျဖစေစႏငမညဟ ယၾကညေမာလငမပါသည။

◊ ◊ ◊ ◊


11

ေျမယာျဖစစဥမားအား ေလလာျခငး

တပမေတာအတြက သမးဆညးေျမ

ျဖစစဥ(၁)

ရမးျပညနယေတာငပငး၊ လြငလငခ႐င၊ နမစမၿမ႕နယ၊ အမတ ၁/၂/၄ တြင ေနထငေသာ ဥးချပး၊ (ဥးဖးစန)

ေဒၚေဝေဝ၊ ဥးေအးေသာငးႏင ေဒၚညစမ ေဒသခ ၄ ဥးတ႔သည လယယာေျမလပကငျခငးျဖင အသကေမြးဝမးေကာငး

ျပလပၾကပါသည။ ၁၉၇ဝ ခႏစမစတငၿပး စကပးလပကငၾကေသာ နမ႔စမၿမ႕၊ နမလတေရေခာငးတဘကရ ၎တ႔ပင

လယယာေျမ ၂၂ ဧက က ၁၉၉၂-၁၉၉၃ ခႏစတြင အမတ(၈) တပမေတာေဆး႐း (ကတင ၁ဝဝ)ေဆာကလပမညဟ

ဆကာ တပမေတာေဆးတပမ သမးယသြားခ႔ပါသည။ (ဥးဖးစန) ဇနး ေဒၚေဝေဝ တ႔မာ လြယခယအထးေဒသ(၆) မ

အၾကြငးမ လကနကခၿပး ၎လယယာေျမကြကေပၚတြင စကပးလပကငသ ျဖစပါသည။ ဥးခၿပးမာလညး ရတပဖြ႕မ

အၿငမးစားယၿပး ၎လယယာေျမကြကေပၚတြင စကပးလပကငသျဖစၿပး၊ ဥးေအးေသာငးႏင ေဒၚညစမတ႔မာ

၎ေျမကြကေပၚ၌ ေဆးတပသ႔ သးစားခေပး၍ ယခတင စကပးလပကငၾကပါသည။

တပမေတာေဆး႐း (ကတင-၁ဝဝ) ေဆာကလပရနဟ သမးဆညးသြားေသာ အဆပါ သမးဆညးခ လယေျမ

မားသည ယခ (၈/၁ဝဝ) ေဆးတပႏငလညး အလမးကြာေဝးသညအျပင မညသညစမကနးမလညး လပကငျခငးမရဘ

လယယာေျမအျဖစသာ တညရေနပါသည။ ဒတယဗလခပႀကးေဝလြင၏ အမန႔စာတြင မလသမးယစဥက လယေျမ၊

ယာေျမမားျဖစျခငး၊ တပမားမ ကယတငစကပးျခငးမျပဘ သးစားခထားျခငးမား ေဆာငရြကခပါလင ျပနလည

စြန႔လႊတ ေပးသြားရမညဟ ပါရပါသည။ ထ႔ျပင ဥပေဒေၾကာငးဆငရာ ပငဆငအေထာကအားမားျဖင စဥးစားျခငးထက

ခြငျပႏငသညေနရာမားတြင လမႈေရးဆငရာ ေထာကထားစာနာမႈမားျဖင ျပနလညအေလးေပး ေဆာငရြကႏငရနဟ

ပါရပါသည။ သ႔ပါ၍ ဥးခၿပးအပါအဝင ေတာငသ ၄ ဥး မ ၎တ႔ပင လယယာေျမအား ျပနလညေပးအပပါရန

အမတ(၈) တပမေတာေဆး႐း(ခတင-၁ဝဝ)၊ တပမးႀကးထသ႔ ၂ဝ၁၃ ခႏစ ဇလႈငလ(၂၉)ရကေန႔စြျဖင တငျပေတာငး

ခထားေသာလညး ယေန႔တင ျပနလညေပးအပျခငး မရေသးပါ။

12



13

14


ျဖစစဥ(၂)

ရမးျပညနယေတာငပငး၊ လြငလငၿမ႕နယ၊ မငးပြနေကးရြာေန ဥးလးလအပါအဝင ေဒသခေတာငသ ၂၆

ဥးထမ လယေျမႏင ဥယာဥၿခေျမဧက (၃ဝဝ) ခန႔က ၁၉၉၂ ခႏစခန႔တြင အမတ ( ၅၁၇ ) ေျချမနတပရငးမ တပပငေျမ

အျဖစ သတမတကာ ေလာေၾကး နစနာေၾကးမေပးဘ သမးယသြားသည။ ၎သမးဆညးခ လယေျမမားသည လြနခ႔

ေသာ ႏစ ၅ဝ ေကာကတညးက ဘးဘြားစဥဆက ေလကားထစစကပးနညးျဖင စကပးလပကငစားေသာကခ႔ေသာ

ဓါးမဥးခလယေျမမား ျဖစသည။ တပမသမးယခေသာလညး တပအေဆာကအဥေဆာကလပျခငးမရဘ နစနာသ

မလပငရင လယသမားမားကပင သးစားခေကာကယ၍ ျပနလညလပကငေစပါသည။ သးစားခကလညး တေျပးည

ေကာကခမႈမရဘ လပဂၢလအလက သတမတေကာကယပါသည။ ထ႔ျပင သးစားခက တစႏစထကတစႏစ တး

ေကာကေလ ရပါသည။

ျဖစစဥ(၃)

ရမးျပညနယေတာငပငး၊ ဟပးၿမ႕နယ၊ လသကေကးရြာအပစ၊ ထေနာေကးရြာပတဝနးကငရ ၿခယာေျမ

မားသည ထေနာေကးရြာသားမား ဓါးမဥးခခတထြင၍ ဘးဘြားစဥဆက စကပးလပကငခသညမာ ႏစေပါငး (၆ဝ)

ေကာခန႔ ရၿပျဖစသည။ ထေျမမားအား ၁၉၉၆ ခႏစ ဇြနလတြင အမတ (၅၁ဝ) တပမ တပတညေဆာကလပရန

အတြကဆကာ တပမေတာအရာရမားႏင ဟပးေျမစာရငးရးမ ဝနထမးမားက ေျမတငးတာမႈမားျပလပခပါသည။

သ႔ေသာ ေျမအကယအဝနးမလေလာကသျဖင တပမတညေဆာကျဖစခပါ။ ၂ဝဝ၆ ခႏစတြင တပတညေဆာကရန

တငးတာခေသာ ဧက (၁၅ဝ) က ပအဝ႔အမးသားတပမေတာ ( PNA ) မ ဗလမးခြနလာအမညျဖင ေျမဧက (၃ဝ)၊

ဗလမး ၿဖြနးအမညျဖင ေျမဧက (၃ဝ)၊ ဗလမးစလြငအမညျဖင ေျမဧက (၃ဝ)၊ ဥးခြနေနထြနးအမညျဖင ေျမဧက (၃ဝ)

တ႔က ဟပးၿမ႕နယ ေျမစာရငး႐းတြင ေျမစာရငးပစ (၁ဝ၅) ၌ ဥးပငအမညေပါက ေဆာငရြကခသညဟ သရသည။

ထအမည ေပါကလပထားေသာ ၿခေျမဧက (၁၂ဝ) က ပအဝ႔အမးသားတပမေတာ (PNA) မ ဗလႀကးခြနေအာငကး၊

ပြစား ဥးေပါကစ၊ ဥးငေထြးတ႔က တ႐တလမးမားထသ႔ တစဧကလင ၈၅ဝ,ဝဝဝ ကပျဖင ထေနာေကးရြာအပခပေရး

မးထတြင ေျမအေရာငးအဝယစာခပ ခပဆ၍ ေရာငးခခသည။ တပမတညေဆာကျဖစသျဖင မမတ႔ၿခေျမမားတြင

စကပးလပကငလကရေသာ ရြာသားမားအား ဗလႀကးခြနေအာငကးက ဝငေရာကစကပးျခငးမျပရန တားျမစခသည။

(၉-၈-၂ဝ၁၃) ရက နက (၉) နာရတြင (၅ဝ၁) စစတပေျမကစၥ ေဆြးေႏြးရနအတြက ထေနာေကးရြာ စာသငေကာငး

ေဆာငအသစသ႔ လာေရာကၾကရန ျခေျမပငရငမားအား တဥးခငးအမညတပ၍ ဗလႀကးခြနေအာငကး လကမတေရး

ထးကာ ပအဝဘာသာျဖငေရးသားထားသညစာမားက ေပးပ႔ခသည။ ၿခပငရငမားက သြားေရာကခၾကရာတြင ဗလႀကး

ခြနေအာငကးက နစနာေၾကးအျဖစ တစဧကလင ၅ဝ,ဝဝဝ ကပ (ငါးေသာငးကပ) ေပးမညဟ ေျပာဆခရာ ေျမပငရင

ရြာသားမားက လကမခခပါ။ (၈-၉-၂ဝ၁၃) ရကေန႔ နက (၁ဝ) နာရတြင ဗလႀကးခြနေအာငကးက ဒတယအႀကမ

စာထတဆငေခၚရာတြင နစနာေၾကး ကပငါးေသာငးက လကခၾကရနႏင ထေနာရြာမလတနးေကာငးအတြက ကပ


15

သနးသးဆယ လဒါနးေပးမညအေၾကာငး ေျပာဆျပနရာတြငလညး ေျမပငရငမားက ျငငးဆခသည။ (၄-၅-၂ဝ၁၄)

ရက နက (၈) နာရခန႔တြင ပအဝ႔အမးသားတပမေတာ (PNA) မ ပဂၢလမားႏင တ႐တလမးမားသည ေျမတငး

စာေရးႏင အလပသမားမားအပါအဝင လ (၂၅)ေယာကခန႔သည ထေနာရြာသားမားပင စကပးလပကငေနေသာ

ျခယာေျမအတြငးသ႔ ေမာေတာယာဥ မားျဖငဝငေရာက၍ ေျမတငးျခငး၊ ငတတငစကျခငးမားက ျပလပခၾကသည။

ရြာသားမားမာ ပအဝ႔အမးသားတပမေတာ ( PNA ) မ ပဂၢလမားက ေၾကာကရသျဖင မတားျမစရခပါ။ ယခအခါတြင

ထေနာရြာသားမားမာ စကပးစရာေျမမား လကလြတဆးရးေနရသျဖင ရာေဖြစားေသာကေရးအတြက အလြနပင

အခကအခႀကေနရပါသည။

16



17

18



19

ျဖစစဥ(၄)

ရမးျပညနယေတာငပငး၊ ပငေလာငးၿမ႕နယ၊ ကးေခါငရပကြကေန ဥးေႏာငးေမာငအပါအဝငေတာငသ ၉ဝ ဥး

ဘးစဥေဘာငဆက လပကငစားေသာကခ႔ၾကေသာ ေျမဧက (၆၃၂.၈ဝ) ခန႔က ( ယခ ၃၃၁ အေျမာကတပ ) ယခင

ခလရ (၂၄၉) (တပမးမးျမငလကထက) မ ၁၉၉ဝ-၉၁ ခႏစတြင မညသညေလာေၾကး နစနာေၾကး တစတရာမမေပးဘ

သမးယသြားခ႔သည။ ၎သမးဆညးခလယယာေျမမားသည ၿမ႕နယေျမစာရင႐းတြင ဥးပငအမညေပါကထားၿပး

အစးရအဆကဆက ႏငငေတာသ႔ အခြနေပးေဆာငထားေသာ ေျပစာေပါက လယယာေျမမားျဖစသည။ ယခအခါ

အေျမာကတပ (၃၃၁) မ ေနရာယထားၿပး သမးဆညးေျမ၏ ထကဝကခန႔သညသာ တပအေဆာကအဥမား ေဆာက

လပထားၿပး ကနတဝကခန႔မာ ေျမလြတေျမလပအျဖစ ယခတင တညရေနပါသည။ ထေျမမားတြင ဝငေရာက

စကပးလပကငေသာ ေကးရြာေနျပညသမားသည အေျမာကတပသ႔ အခြနအခေပးရသည။ သမးဆညးခေတာငသ

မားသည တပအေဆာကအဥေဆာကထားေသာ ေျမမားအတြက နစနာေၾကးရရနႏင အေကာငအထညေဖာ

မထားေသာ ေျမလပမားအား ပငဆင စကပးခြင ျပနလညရရရန ျပညသတ႔၏ အသနားခစာႏင တငၾကားစာက႑၏

ဥကဌႏင တပမေတာကာကြယေရးဥးစးခပသ႔ တငျပတငၾကားထားသည။

20


ျဖစစဥ(၅)

ရမးျပညနယေျမာကပငး၊ ေကာကမၿမ႕နယ၊ ခမနးအပစ၊ ေကာငးအကေကးရြာရ မသားစ(၈၅)စႏင လဥးေရ

(၅ဝဝ) ေကာခန႔ ေနထငၿပး ရြာႏငကပလကရေသာ လယေျမ၊ ျခေျမ၊ ယာေျမမားက ဘးဘြားစဥဆက ထြနးယကစက

ပးလပကငျခငးျဖင ဘဝရပတညခၾကပါသည။ ၁၉၉၃ ခႏစတြင အဆပါေတာငသမား ပငဆငလပကငေသာ

ရြာ၏ေျမာက ဘကရ ကြငးအမတ (၄ဝ၊ ၄၁၊ ၄၃) ရ ေျမဧက ၃ဝဝ ဧကခန႔က စစဆငေရးကြပကမႈဌာနခပ အမတ(၁)

တပရငးတပဖြ႕မားမ သမးဆညးသြားခပါသည။ သမးယထားစဥကာလတေလာကလးမ ၂ဝ၁၄ ခႏစအထ တပရငး

တပဖြ႕မား မစကပး မလပကငႏငေသာ ေျမဧက ၂ဝဝ ခန႔တြင ေတာငသမားမ သကဆငရာတာ၀နရ ပဂၢလမားႏင

ညႇႏႈငး၍ ထြနယကစကပးခြင ရရခသည။ ၎ယာေျမဧက ၂ဝဝ ခန႔က ၿမ႕နယေျမစာရငးဥးစး႐းမ ယာယပစ(၃)

စာရြက လပေပးၿပး ေတာငသမားထ ျပနလညလပကငခြငေပးခရာမ ျပနလညရရချခငးျဖစသည။ ကနေျမဧက ၁ဝဝ

ကလညး ေကာကမၿမ႕ အေျမာကတပရငးမး ဗလမးေကာေထြးျမငက ကယတငလာေရာကကြငးဆငးၾကည႐ႈ႕ၿပး

၂ဝ၁၃ ခႏစ ေအာကတဘာလခန႔တြင ေကးရြာရပမရပဖ လႀကးမားကေခၚယကာ လကမတေရးထးလႊေျပာငးအပႏခ

ပါသည။ စစဆငေရးကြပကမႈဌာနခပ အမတ(၁) ေကာကမၿမ႕ ဗလမး ႏငးခင မလညးေကးရြာအပခပေရးမး၊

ရပဖရပဖႏင ေတာငသအခ႕က ၿမ႕နယအပခပေရးမး႐းသ႔ စာျဖငေခၚ၍ ၂ဝ၁၄ ခႏစ ဒဇငဘာလ ၌ ေျမဧက ၁ဝဝ က

ျပနလညေပးအပခသည။


21

တရားဝငျပနလညအပႏေပးေသာ ေျမဧက ၁ဝဝ က ၂ဝ၁၅ ေမလခန႔တြင မငးတငးအပစေျမဧရယာအတြငး

ပါရသညဆ၍ မငးတငးေကးရြာေတာငသမားမ လာေရာက လယရနၾကစညခပါသည။ ေကာငးအကေကးရြာေတာင

သမားႏင မငးတငးေကးရြာ ေတာငသမားအျငငးပြားမႈမားျဖစခရသည။ ၿမ႕နယအပခပေရးမးမ ယာေျမလပကငခြင

ကေခတပတသမးခသည။ သ႔ပါေသာေၾကာင ယာေျမမား ျပနလညစကပးလပကငႏငရနႏင ရရထားေသာ ယာေျမ

ဧက ၂ဝဝ က ပစ(၃) မ ပစ(၇) သ႔ လညးေကာငး၊ ထပမရရမည ယာေျမကလညး တရားဝငလပကငခြငရရ ေရးအတြက

ကညေဆာငရြက စစစေပးပါရန ေျမအသးခမႈစမခန႔ခြေရးဗဟေကာမတ ၊ ေနျပညေတာ သ႔ ၂ဝ၁၅ ခႏစ ဧၿပလ(၆)

ရကေန႔တြင တငျပတငၾကားထားပါသည။

ျဖစစဥ(၆)

ရမးျပညနယေျမာကပငး၊ ေကာကမၿမ႕နယ၊ ေကာကမႀကးေကးရြာအပစ ေကာကမႀကးေကးရြာမ ေဒသခ

ေတာငသလယသမားမား၏ လယေျမဧက ၄ဝဝ ေကာက အမတ (၅ဝ၁) ေျချမနတပရငးမ သမးယသြားခ႔ၿပး (၁၅-၁.-

၂ဝ၁၄) ရကေန႔တြင ဧက ၅ဝ က ထပမတးခ႕သမးယခ႔ပါသည။ သမးယသြားၿပးေနာက မလပငရငလယသမားမားက

ပင တစဧကလင ကပ ၅ဝဝဝဝ ႏႈနးေကာကယၿပး ျပနလညလပကငေစပါသည။ (၁၅-၁-၂ဝ၁၄) ရကေန႔တြင

ဘတတငမား စကထ၍ သမးယသြားၿပးေနာက ပေလာငလမးမားက သးစားခေကာကယ လပကငခြငေပးထားပါ

သည။ ဘရားေစတ ေနရာပငမခန သမးယသြားခ႔ပါသည။ သမးဆညးခ မလေတာငသမားအား ေခၚယ၍ သေပါေျမႏင

နမၼတေျမအား အစားထးေပးမညဟ ေခၚယညႇႏႈငးေသာလညး ေတာငသမားမ မမပငေျမမားမဟတသညအတြက

မယႏငေၾကာငး ေျပာဆျငငးပယခၾကသည။ ေပးအပေသာ အစားထးေျမမယလင ေျမအေၾကာငးကစၥႏင ပကသက၍

ထပမေဆြးေႏြးစရာ အေၾကာငးမရေတာပါဟ စ. က. ခ (၁) တပရငးအရာရက ေတာငသလယသမားမားက ၿခမး

ေျခာကေျပာဆပါသည။ သမးဆညးေျမမားထတြင ဘရားေျမႏင လေနအမမားပါဝငေနသျဖင ဥးဆၾသအမပါ ေျပာငး

ေရြ႕ေပးခ႔ရပါသည။ ေတာငသလယသမားမားမာ လပကငစားေသာကစရာ လယယာေျမမား မရသညအတြက ျပန

လညေတာငးခခေသာလညး မရခပါ။ သကဆငရာဌာနအဆငဆငသ႔ တငၾကားေတာငးခခေသာလညး ယခအခန

အထ အေၾကာငးမထး၊ ျပနမရေသးပါ။

ျဖစစဥ(၇)

ရမးျပညနယေျမာကပငး၊ ေကာကမခ႐င၊ ေကာကမၿမ႕နယ၊ ၿပနနငးရပကြကမ ဘးဘြားစဥဆက စကပး

လပကငစားေသာကေနေသာ ေတာငသ ၁ဝ ဥးပင လယယာေျမ ၁၃၁ ဧကက စ. က. ခ (၁) ( ဗလမး သဟသရ

တငေအာငျမငဥး လကထက) မ တပေျမအျဖစ သတမတၿပး ၁၉၉၆ ခႏစတြငသမးယသြားခ႔ပါသည။ ထ႔ေနာက

ေတာငသဥးအနးျမငပင လယယာေျမ ၁.၅ ဧက ႏင ဥးစငးစနပင ကြငးအမတ လယေျမ ၂ ဧကက ထပမတးခ႕

22


သမးယခ႔ပါသည။ (၁၄-၂-၂ဝ၁၆) ရကေန႔တြင ဗလမးသနးျမင မ ဥးေအာငထြနးပင ယာေျမ ၃. ၆၈ ဧကက ဗလမး

ႏငးခငသ႔ လႊေျပာငးေပးခၿပး ဥးေအာငထြနးမ သမးဆညးခေျမမားက ျပနလညရယလ၍ ေတာငးခခ႔ပါသည။ ဗလမး

ႏငးခငမ ေျမျပနလခငလင ေငြကပ သနး ၃ဝဝ ေပးႏငလင ျပနေပးမညဟ ေျပာခ႔ပါသည။ ထသမးဆညးခခ႔ရေသာ

ယာေျမ ၁၃၁ ဧကထတြင အပခပေရးမး ဥးေကာကကမ ကယကးအျဖစေရာငးစားေနျခငး၊ အခ႕ယာေျမက ဥးပငပစ

(၁ဝ၅)ထတေပးခ႔ၿပး ေကာကႀကးလပငနး လပကငေနသညက ေတြ႔ျမငရပါသည။ ၁၉၉၅ ခႏစကလညး ၾကကေမြးျမ

ေရးျခအျဖစ သမးဆညးခခ႔ရၿပး ပလေျမမားက ေတာငသမားအား တစဧကလင ၆ဝဝဝ ကပမ ၂ဝဝဝဝ ကပအထ

သးစားခေကာကယ လပကငေစပါသည။

ျဖစစဥ(၈)

ရမးျပညနယေျမာကပငး၊ လား႐ႈးခရင၊ သနးနၿမ႕နယ၊ ေကာငးေဟာေကးရြာအပစ၊ ေနာငအြနေကးရြာ မ

ေတာငသဥးေရႊေအးပင ယာေျမ (၂၅) ဧကႏင ဥးထြနးျမတပင ယာေျမ (၈) ဧကက သနးနအေျခစက ခလရ (၆၉) မ

တပပငေျမအျဖစ သမးဆညးခပါသည။ သမးဆညးခေတာငသ (၂) ဥးမာ ဘးဘြားစဥဆကလပကငစားေသာကခ

ေသာယာေျမျဖစသျဖင စစတပမ မသမးဆညးခငက လကဖကပငႏင မယဇလပငမားစကပးထားပါသည။ လကရ

အခနတြင သမးဆညးထားသည ေျမေပၚ၌ ေဘာလးကြငးလပထားသညက ေတြ႕ရရၿပး ကာယကရငမားကလညး

ညႇႏႈငးျခငးမရသကသ႔ နစနာေၾကးေလာေၾကးမား ေပးချခငးလညးမရပါ။ ေျမသမးဆညးခစဥကလညး စစတပနယ

ေျမဟေျပာဆကာ ျခစညး႐းလာေရာက ကာရမသာ ေျမသမးမနးသခရပါသည။

ေျမသမးဆညးၿပးေနာကတြင လား႐ႈးၿမ႕နယ ပါတယနစဆသ႔ တငၾကားအသနားခခေသာလညး ထးျခားမႈ

မရခပါ။ သမးဆညးထားသည ေျမေပၚတြငလညး ဝငေရာကလပကငခြင မရရၾကပါ။ သမးဆညးခ ကာယကရငမားမာ

စကပးစရာေျမမရ၍ စားဝတေနေရး၊ ပညာေရး၊ စးပြားေရးအဆငေျပ ျဖစေနပါသည။ သမးဆညးခေတာငသမားမ

မမတ႔ပငယာေျမ ျပနလညစကပးႏငရနအတြက အစးရေကာငးက ေမာလငေနၾကပါသည။

ျဖစစဥ(၉)

ရမးျပညနယေျမာကပငး၊ ေကာကမခရင နမၼတၿမ႕နယ၊ နားဆငးေကးရြာအပစ၊ နားဆငးရြာတြငေနထငေသာ

ဥးပနးေအာင၏ ဓါးမဥးခ လပကငခ ေသာေျမဧက (၁ဝ) ဧကေကာႏင ေဒၚၾကာႏ၏ ဓါးမဥးခလပကငခေသာ ေျမဧက

(၄) ဧကက ၁၉၉၉ ခႏစတြင ခမရ-၃၂၄ တပမ သမးယခသည။ ဗလႀကးစးဝငး ဥးေဆာငႀကးၾကပကာ ဆငးေရႊလစပါးႏင

ေျပာငးဖးမား ၂ ႏစခန႕စကပးလပကငချပး ၂ဝဝ၁ ခႏစတြင တပမေတာမေတာငသမားထသ႔ ျပနလည

လႊအပခပါေသာလညး ေကးရြာဥကဌျဖစသ ဥးျမငလႈင (ယခေကးရြာအပခပေရးမး)က ယေန႔အထ ဝငေရာကစကပး


23

ေနခပါသည။ မမဖခင ဓါးမဥးခလပကငခေသာလယယာေျမက ျပနလညလပပငခြင ရယလေၾကာငးေလၽာကထားခရာ

နားဆငးေကးရြာလယယာ ေျမစမခန႔ခြမႈအဖြ႔က (၄-၁၁-၂ဝ၁၄) ရကေန႔ အစညးအေဝးဆးျဖတခက အပဒ (ဂ) အရ

အမန႔ေၾကျငာခကအမတ (၄/၂၀၁၄) ျဖငလညးေကာငး၊ (၂၅-၁၂-၂၀၁၄) ရကေန႔ အစညးအေဝးဆးျဖတခက အပဒ

(က) အရ အမန႔ ေၾကျငာခကအမတ ( ၄/၂ဝ၁၄ ) ျဖင လကရလပကငေနသ ဥးျမငလႈငအား ဆကလကလပကငခြင

ျပခပါသည။ နားဆငးေကးရြာအပစ လယယာေျမစမခန.ခြမအဖြ႔၏ စစစေဆာငရြကမမားမာ လယယာေျမဥပေဒ၊

နညးဥပေဒမားႏင ကကညမမရပါသျဖင ျပနလညစစစေပးေစလပါသည။

ျဖစစဥ(၁ဝ)

ရမးျပညနယေတာငပငး၊ ေတာငႀကးခ႐င၊ ပငေလာငးၿမ.နယ၊ ကနသာဥးရပကြက၊ အေျခခပညာအထကတနး

ေကာငး၏ အေရ႕ဘက လြငဖကဟ (ဂးေတာငတနး)တြင ၁၉၉ဝ-၁၉၉၁ ခႏစ၌ အမတ (၂၄၉) ေျခလငတပရငးမ

တပရငးတညေဆာကရနအတြက ပငေလာငးၿမ႕၊ ကနသာဥးရပကြကႏင မဂၤလာကြကသစရပကြကတ႔မ ဥးလေမာင

အပါအဝင ျပညသ ၇၁ ဥး ဓါးမဥးခ စကပးလပကငခသည လကဖကျခ ၅ဝ ဧက ႏင ေတာငယာေျမ ၁၁ဝ ဧက၊

စစေပါငး ၁၆ဝ ဧကခန႔ က တပနယေျမအျဖစ သမးဆညးခပါသည

သမးဆညးချပညသမားမ (၂-၅-၂ဝ၁၄) တြင ျပညေထာငစလႊတေတာ ေနျပညေတာရးအမတ ၂ဝ သ႔

အသနားခစာ တငျပခပါသည။ (၁၅-၇-၂ဝ၁၄) တြငလညး စာအမတ ဝ၇၅/၁၁ဝ ျပညခငၿဖး၊ ပလ/စမ ၁ အတြငးေရးမႈး၊

ျပညနယျပညေထာငစၾကခငေရးႏငဖြ႔ၿဖးေရးပါတ၊ ရမးျပညနယေတာငပငးေတာငႀကးသ႔လညး စာတငခေသာလညး

မညသညဌာနမ လာေရာကစစမးေမးျမနးျခငး မရခပါ။ ျပညသမားမ ျပနလညလပကငခြငရႏငေရးအတြက သရဥးေရႊ

မနး၊ နာယက ျပညေထာငစလြတေတာ၊ ျပညေထာငစလြတေတာ႐းမားသ႔လညး ဥပေဒႏင႔အည ေဆာငရြက

ေပးႏငရန ၂ဝ၁၄ ခႏစ ၾသဂတလအတြငးတြင ဓာတပ၊ ေျမပအညႊနးတ႔ျဖင ပးတြတငျပခပါသည။ ထသမးဆညး

ထားေသာ ေျမမားသည ၁၉၉၁ ခႏစမ ယခအခနထ မညသညအေဆာကအဥမ ေဆာငလပထားျခငးမရ၊ အသးျပျခငး

မရဘ ပလပထားေသာေျမမားအျဖစသာ ရေနပါသည။ သမးဆညးချပညသမားအေနျဖင စကပးေရးကသာ အဓက

ထားလပကငစားေသာကေနသမားျဖစ၍ စားဝတေနေရး အခကအခၾကေတြ႕ေနၾကရပါသည။

24


အမတ(၃၃၁) အေျမာကတပရငးမ သမးဆညးထားေသာ နယေျမဧရယာျပေျမပ (ေကာငးကငဓါတပ)


25

26


ျဖစစဥ(၁၁)

ရမးျပညနယေတာငပငး၊ ေတာငႀကးခ႐င၊ ဟပးၿမ႕နယ၊ ဖာလငးေကးရြာအပစ၊ ဖာလငးေကးရြာ ေကးရြာ

ပငေျမ ၂၃၅ ဧက အား ၂ဝဝ၇ ခႏစ ၂ လပငးတြင အမတ(၂၄၉) တပမ သမးယခပါသည။ ထသမးဆညးထားေသာ

ေျမမားအား သးစားအငားျပနခ လပကငေစရာတြင မလေျမပငရငမားအား ျပနလညငားရမးျခငးမျပပ ပအဝလမးမား

ကသာ ငားရမးေပးပါသည။ ေျမပငရင ရြာသရြာသားမားအား ပစ (၇)၊ ပစ ( ၁ဝ၅ ) မရလၽင လာမလပရ တပမသမးဆညး

ၿပး ျဖစသညဟဆကာ ဝငေရာကလပကငခြငက ပတပငထားပါသည။ ထ႔ေၾကာငရြာသရြာသားမားမာစားဝတေနေရး

အတြက အခကအခမားရေနပါသည။

ျဖစစဥ(၁၂)

ရမးျပညနယေတာငပငး၊ လြငလငခ႐င နမစနၿမ႕နယ၊ မကမြနမးေကးရြာရ ေတာငသ ၅၆ ဥး တ႔ ဘးဘြား

စဥဆက လပကငခေသာ ယာေျမဧက ၁ဝဝဝ ခန႔က ၁၉၉၂-၉၃ ခႏစတြင နမစနေလတပစခနးဌာနခပမ တပစခနး

ေဆာကရနဟဆကာ သမးဆညးသြားခၿပး တပစခနးေဆာကလပထားျခငးလညး မရဘ ေျမကြကလပမားအျဖစသာ

တညရေနပါသည။ ၂ဝ၁၆ ခႏစတြင ေတာငသမားအား ဝငေရာကလပကငျခငး မျပရန တားျမစစာ ထတထားသည။

သမးဆညးခလယသမားမားမ မမတ႔လယယာေျမျပနလညလပကငႏငရန နမစန ေလတပစခနးဌာနခပႏင ၿမ႕နယ

အေထြေထြအပခပေရးဌာနသ႔ တငျပတငၾကားထားသည။

ျဖစစဥ(၁၃)

ရမးျပညနယအေရ႕ပငး၊ တာခလတခ႐င၊ တာေလၿမ႕၊ လဒေတာငမငးေကးရြာ၊ နားေယာငေကးရြာ၊ ေဗသလ

ေကးရြာတ႔တြင ေနထငေသာ ဥးအားေဘာအပါအဝင လယသမား(၆)ဥးတ႔ ၁၉၆၅ ခႏစမစ၍ ဘးဘြားစဥဆက

လပကငခေသာ လယယာေျမ ၁၇ ဧကခန႔က ခမရ (၅၇၁)တပမ တပေျမမားအျဖစ အသးျပရန သမးဆညးသြားခ

ပါသည။ အဆပါ လယယာေျမမားသည ဥးအားေဘာ (လဒေတာငးမငေကးရြာ) မ ၂.ဝဝ ဧက၊ ဥးအားခာ (လဒေတာငး

မငေကးရြာ)မ ၁.ဝဝ ဧက၊ ဥးတနေယာ(လဒေတာငးမငေကးရြာ) မ ၁.၅ဝ ဧက၊ ဥးကဘခမး (နားေယာငးေကးရြာ) မ

၁.၅ဝ ဧက၊ ဥးအားဖါ (လဒေတာငးမငေကးရြာ) မ ၁.၅ဝ ဧက၊ ဥးကရး (ေဗသလ) ေကးရြာမ ၁.ဝဝ ဧက တ႔

ပငဆငေသာ လယယာေျမမားျဖစသည။ ခမရ(၅၇၁)တပ မ သမးဆညးသြားေသာ လယယာေျမမားက ယေန႔အခနထ

အသးျပျခငးမရဘ ေျမလြတအျဖစသာ ရေနပါသည။ မလေတာငသမားမ မမတ႔ဘးဘြားပင လယယာေျမမားအား

ျပနလညလပကငခြငေပးရန ဒတယသမၼတ ဥးဥာဏထြနး (ဗဟေျမအသးခမႈစမခန႔ခြေရးေကာမတ)၊ ျပညေထာင

စအစးရအဖြ႕သ႔ ၂ဝ၁၅ ခႏစ ေမလတြင တငျပထားၿပး၊ ယေန႔အခနထ ေဆာငရြကေပးျခငး မရပါ။ ၂ဝဝ၂ ခႏစတြငလညး

ခမရ(၅၇၁) တပမ နားေယာငးအပစ ပါေလာငးေကးရြာႏင ေဗသလရြာသစ တ႔ မ လယသမား ၁၅ ဥးတ႔ ပငဆငေသာ


27

လယဧက ၃ဝ ခန႔က တပေျမဧရယာႏငမလြတဟဆကာ သမးဆညးသြားခသည။ သမးဆညးခေျမမားေပၚတြင

အခ႕မာ စကပးလပကငခြငရၿပး၊ အခ႕မာ စကပးလပကငခြင မရရပါ။ သမးဆညးခ လယသမားမားမ သကဆငရာ

ဌာနမားသ႔ တငျပတငၾကားထားေသာလညး အေရးယေဆာငရြကျခငး မရပါ။

28


ျဖစစဥ(၁၄)

ရမးျပညနယအေရ႕ပငး၊ တာခလတခ႐င၊ တာေလၿမ႕၊ နားေယာငးေကးရြာအပစ၊ ဝမဆာေကးရြာေန ဥးခမး

ပငး + နနးအြတ တ႔ ၁၉၇ဝ ခႏစမစ၍ ဘးဘြားစဥဆက စကပးလပကငခေသာ ဥးပငအမတ (မ/၁၃) ရ လယေျမ

၃.ဝ၈ ဧကက ၁၉၉၅ ခႏစတြင (၃၁၆) တပမ တပရငးစကပးေျမအတြကဟဆကာ ႏႈတမန႔ျဖင သမးဆညးသြားခ

ပါသည။ အဆပါ သမးဆညးေျမေပၚတြင မညသညစကပးေရးလပငနးမ လပကငးျခငးမရေပ။ သမးဆညးခ လယသ

မားမားမ ျပနလညလပကငရန ေတာငးဆေသာလညး ျပနလညလပကငခြငမေပးဘ သမးဆညးထားသညဟသာ

ေျပာဆခသည။ ကားျဖပါတ အဖြ႕ထသ႕ အကညေတာငးခေသာလညး ထးျခားမႈ တစစတစရာ မရခပါ။

ျဖစစဥ(၁၅)

ရမးျပညနယအေရ႕ပငး၊ မငးျဖတခ႐င၊ မငးျဖတၿမ႕၊ နမကနးေကးရြာအပစ၊ ေဟာငဟငေကးရြာေန ဥးအက

ခြန (ဘ) ဥးလြနးကငး ပငဆငေသာ ကြငးအမတ (၂၆/က)၊ ဥးပငအမတ(၃)၊ လယေျမ (၄.၈ဝ) ဧက က ၁၉၉၃ တြင

စ.က.ခ (၁၈)တပမ တပေျမအျဖစ သမးဆညးသြားခသည။ အဆပါ လယယာေျမသည လြနခေသာႏစေပါငးတစရာ

ေကာကတညးက ဘးဘြားစဥဆက လပကငခေသာ လယယာေျမျဖစၿပး၊ ႏစစဥ ေျမခြနကလညး ထမးေဆာငခပါသည။


29

ဥးအကခြနးတြင မသားစ ၄ ဥး ရၿပး စကပးလပကငခြင ေျမမရသျဖင မသားစ စားဝတေနေရးအတြက အလြန

ခကခသျဖင ၎လယယာေျမက ျပနလညရရလေၾကာငးႏင လယယာေျမ မတပတငျပလပေပးရန မငးျဖတၿမ႕နယ

ေျမစာရငး ဥးစးမး သ႔ ၂ဝ၁၃ ခႏစ ၊ ဇြနလတြင တငျပတငၾကားထားသည။

ျဖစစဥ(၁၆)

ရမးျပညနယအေရ႕ပငး၊ တာခလတခ႐င၊ တာခလတၿမ႕ ၊ ဝနးေကာကေကးရြာအပစ၊ ေတာေကာအတြငးရြာ

ေန ဥးစငးေအာပနး၏ ဘးဘြားဆက ပငဆငလပကငခေသာ ေတာငယာ (၁ဝ)ဧက တြင မယဇလပင၊ ဝါးပငမား

စကပးလပကငခသည။ ၁၉၉၇ ခႏစ တြင(၃၃၁)တပက သမးဆညးသြားခၿပး ၎ေတာငယာေပၚတြင ေမြးျမးေရး

လပငနးမား လပကငေနပါသည။ ဥးစငးေအာငပနးအျပင အျခားေတာငသမား၏ လယယာ၊ျခေျမမားလညး သမး

ဆညးခရသည။ သမးဆညးစဥက ပငရငေတာငသမားက မသရရဘ စကပးလပကငခြင မရရေတာသည အခနက

မသာ သမးဆညးခရေၾကာငး သလကရပါသည။ မမေတာငယာအား ျပနလညလခငေသာလညး ျပနလညမရရႏငဟ

ထငျမငသျဖင သကဆငရာသ႔ တငျပတငၾကားထားမႈမရဘ ကားျဖပါတသ႔သာ အကညေတာငးခ တငျပထားေသာ

လညး ယေန႔တင တစစတစရာ အေၾကာငးျပနၾကားျခငး မရပါ။

ျဖစစဥ(၁၇)

ရမးျပညနယ၊ တာခလတခ႐င၊ တာခလတၿမ႕နယ၊ ဝမးလေကးရြာအပစ၊ ေဆးခမးရပကြက ေနထငေသာ

ဥးအကစငး အပါအဝင ေတာငသ (၆၇)ဥးတ႔သည လြနခေသာႏစေပါငး (၄ဝ)ခန႔ကတညးက ၎တ႔၏ ဘးဘြားစဥဆက

စကပးလပကငခေသာ ဥယာဥေျမမားေပၚတြင စပါး၊ ပပတ၊ ကငးသးႏမား စကပးလပကငခၿပး စားဝတေနေရး

အဆငေျပခပါသည။ ၁၉၉၂ ခႏစတြင တာခလတၿမ႕နယ ၿငမဝပပျပားမႈတညေဆာကေရးႏင ျမနမာတပမေတာအမတ

ခမရ(၃၅၉) တာခလတအေျခခဗဟာ အရာရမားမ ေတာငသ(၆၇)ဥး ပငဆငေသာ လယေျမစစေပါငး ၁ဝဝဝ

ဧကခန႔က သမးဆညးသြားခပါသည။ စစတပတပရငး တညေဆာကရနဟဆကာ သမးဆညးသြားၿပး ေလာေၾကး

တစစတစရာ ေပးအပျခငးမရပါ။ လယယာေျမမားသမးဆညးခရျခငးေၾကာင ေတာငသမသားစမားမာ လယမယာမ

ဘဝျဖင စားဝတေနေရးအဆငမေျပဘ ဒကၡေရာကခၾကပါသည

(၁၇-၅-၂ဝ၁၃)ရကေန႔တြင ျပညေထာငစလႊတေတာ လယယာေျမစစမးစစေဆးေရးအဖြ႔ ဥကဌ ဥးတငထြဋ

သ႔ သမးဆညးခရမႈ အေျခအေနက တငျပထားသည။ ျပညေထာငစလႊတေတာ လယယာေျမစစမးစစေဆးေရးအဖြ႕မ

စစမးစစေဆးသျဖင တပမေတာမ လကရအသးျပေနေသာေျမမားမအပ အသးမျပပကငးလြတေနေသာ ေျမ (၄ဝ၄)

ဧက ရသညဟ စစမးသရရပါသည။ ေတာငသမားအား စစမးစစေဆးၿပးေနာက သြားေရာကေမးျမနးသညအခါ

30


“အထကကတငျပထားသည ” ဟသာ ေျပာဆခၿပး၊ မညသ႔မ ထးျခားမႈမရပါ။ သမးဆညးခ ေတာငသမားမ မမတ႔ပင

ဥယာဥေျမမားမ တပအေနျဖင အသးမျပဘ ကနရေနေသာပလပေျမကြကလပမားက ျပနလညစစစေဆာငရြကၿပး

စြန႔လႊတေပးပါရန တပမေတာကာကြယေရးဥးစးခပ၊ တာခလတၿမ႕ အေျခခစစဗဟာအဖြ႕ စစဗဟာမး၊ ေနျပည

ေတာ ကာကြယေရးဝနႀကးဌာန စစေထာကခပ႐း ႏင ရမးျပညနယ ျပညနယေျမစာရငးဥးစးဌာန သ႔သ႔ ၂ဝ၁၆ ခႏစ၊

ဧၿပလ (၂၂) ရကေန႔တြင တငျပထားပါသည။

◊ ◊ ◊ ◊


31

စမကနးအတြက သမးဆညးေျမ


ရမးျပညနယေျမာကပငး၊ ေကာကမၿမ႕နယ၊ နားၿပနးေကးရြာအပစေန႔ ေတာငသလယသမား ၁၅ ဥး ၏

ဘးဘြားစဥဆက လပကငစားေသာကလကရေသာလယယာေျမ(၁ဝ၅)ဧကက ၁၉၉၃ ခႏစတြင ေရာဘာစမကနးက

အေၾကာငးျပၿပး ေကးရြာအပစအပခပေရးမးေဟာငး ဥးဝါလနႏင ေငြရငေၾကးရင ဥးေအာငစန၊ ဥးေအာငေထြးတ႔

ပးေပါငးကာသမးယခပါသည။ လယပငရငေတာငသလယသမားမားအား အေၾကာငးၾကားျခငး၊ အသေပးျခငး၊ ညႇႏႈငး

ျခငး၊ ေလာေၾကးနစနာေၾကး တစတရာေပးအပျခငးမရပ သမးဆညးချခငးျဖစသည။ ေတာငသလယသမားမားမာ

လယယာေျမသမးဆညးခရၿပးေနာက စားဝတေနေရး၊ စးပြားေရး၊ ပညာေရးမား ယယြငးပကစးနစနာဆး႐ႈးခရ

ေသာေၾကာင ၂ဝ၁၃ ခႏစတြင ေတာငသလယသမားေကးရြာသရြာသားမား ထြနးတးတကပြဆငႏြခၿပး ဝငေရာက

စကပးခရျခငးျဖစသည။ ေတာငသမား ဝငေရာကစကပးခေသာလညး လယယာေျမလပပငခြငလကမတ ပစ(၇)

မရရေသးသညအတြက စတေအးခမးသာစြာစကပးႏငျခငးမရေသးပါ။ လယယာေျမလပပငခြငလကမတ ပစ(၇)

အျမနဆးျပလပေပးပါရန အစးရသစအား အသေပးတငထားပါသည။


ရမးျပညနယေျမာကပငး၊ ေကာကမခရင၊ ေနာငခၿမ႕နယ၊ ႀကမဂႏငေကးရြာအပစ၊ နမလငးေကးရြာရ ကြငး

အမတ (၂ဝ/၂၁)၊ ဥးပငအမတ ( N-၂/ N-၃/N၄-N-၅) ဧရယာ (၃၆၄) ဧကသည နမလငးေကးရြာ ေတာငသမား

ဓါးမဥးခ စကပးလပကငခေသာ ေျမမားျဖစၿပး ၂ဝဝ၃ ခႏစတြင ေကာဖစမကနးအေၾကာငးျပကာ စမကနးတာဝနခ

ဥးစးသနးဆသမ သမးယသြားခ႔ပါသည။ ေလာေၾကး နစနာေၾကး ေပးချခငးလညး မရပါ။ သမးဆညးသြားခသညမာ

၁၁ ႏစခန႔ ၾကာျမငခေသာလညး ထသမးဆညးေျမတြင မညသညသးႏပငမစကပးျခငးမရဘ ေကာဖစမကနးတာဝနခ

ဥစးသနးမ စးပြားေရးလပငနးရငမားအား အႀကမႀကမေရာငးစားခ႔ပါသည။ ေတာငသမားမ မမေျမမား ျပနလည

ရရေရးႏင မတရားသျဖင ေဆာငရြကခမႈမားက သကဆငရာဝနႀကးဌာသ႔ အႀကမႀကမတငၾကားခေသာလညး ေျဖရငး

ေဆာငရြကေပးျခငး မရခပါ။ စကပးလပကငစရာ ေျမမရသညအတြက ေတာငသမားမာ မသားစဘဝရပတည

ႏငေရးအတြက ဒကၡအမးမး ၾကေတြ႕ေနရပါသည။ မညသညစကပးေရးလပငနးမ မလပျဖစေသာ သမးဆညးခ

ေျမမားေပၚတြင မလပငရငလယသမားမားက ျပနလညဝငေရာကစကပးရာ စမကနးတာဝနခဥးစးသနးမ ပဒမ ၄၄၇

ျဖင တရားစြခသည။ သ႔ျဖစပါ၍ မလပငရငတာငသမားက ေကာဖစမကနး တာဝနခ ဥးစးသနးမ အလြသးစားျပလပ၍

ေရာငးခထားျခငးက ဥပေဒအရ အေရးယေပးပါရန၊ အမႈမနေပၚေပါကေရးႏင မမတ႔ပင ေျမေနရာမား ျပနလည

ရရေရးအတြက ဗဟေတာငသလယသမားေရးရာေကာမတ၊ အမးသားဒမကေရစအဖြ႕ခပ ဥကဌ ထသ႔ ၂ဝ၁၆ ခႏစ၊

ဇနနဝါရလတြင တငျပတငၾကားထားပါသည။

32



ရမးျပညနယေျမာကပငး၊ ေနာငခၿမ႕နယ၊ ကနးစေကးရြာေန ဥးေအာငေကာစးအပါအဝင ေဒသချပညသ ၈၄

ဥးတ႔ ဘးဘြားစဥဆက ေနထငစကပးလပကငစားေသာကေနေသာ ေျမဧရယာ ဧက ၃ဝဝ ေကာက ႀကဝငးဧရယာ

အျဖစ လာေရာကတငးတာပါသည။ ေတာငသမား ဘးဘြားစဥဆက စကပးလပကငခေသာ ေျမမားက ေနာငခ

ၿမ႕နယ၊ ကနးစေကးရြာအပစ ေျမတငးစာေရး ဥးေဇာႏငမ (၁၄-၁-၂ဝ၁၆) ရကေန႔တြင ေျမတငးတာမႈ ျပလာကာ

ေဒသခမားအား အသေပးျခငး၊ ေျပာဆညႇႏႈငးျခငး မရဘ အလတငမား လာေရာကစကထထားပါသည။ ၿမ႕ေရာငလမး

စမကနးအတြက ျပလပျခငးျဖစသညဟ ေဒသခမားမ ၾကားသရပါသည။ (၂-၁-၂ဝ၁၆) ရကေန႔က ကနးစေကးရြာ

ဧရယာတြင ဘတတငလာေရာကစကထျခငး၊ (၁၄-၁-၂ဝ၁၆) ရကေန႔တြင သာသနာေျမအတြငး ဘတတင

လာေရာကစကထျခငးမား လပေဆာငခပါသည။ ၎ဘတတငမား စကထထားေသာ ဧရယာထတြင လေနအမ ၁၄

လးႏင လကရစကပးလပကငစားေသာကလကရေသာ ေျမခြနေျပစာ အမညေပါကႏင လကယာေျမလပပငခြင

လကမတ ပစ (၇) ရရထားေသာ လယကြက ဧရယာဧက ၃ဝ ပါဝငေနပါသည။ စမကနးေအာငျမငလင အဆပါ အမ

၁၄ လးအား ေရႊ႕ေျပာငးေပးရမညဟ ေဒသခမားအား ေျပာဆပါသည။ ေဒသခေတာငသမားစကပးထားေသာ ႀကခငး

မားအတြငး မးတငမားလာ ေရာကစကထျခငး၊ ဘတဟးကားမား ၾကခငးထသ႔ ဝငေသာေၾကာင စကပးသးႏမားလညး

ပကစးဆးရႈးခ႔ပါသည။ ၎ၿမ႕ေရာငလမးတညေဆာက ရနအတြက ေဒသခမားအား လာေရာကညႇႏႈငးျခငး၊ ေလာ

ေၾကး နစနာေၾကး ေပးအပျခငးမးမရဘလာေရာက လပေဆာငေနျခငးျဖစသည။ ကနးစေကးရြာရ ေတာငသမားက

လယယာေျမဆး႐ႈႈးေနရသညအျပင အမမား ေရႊ႕ေျပာငးရမညကလညး စးရမပပနေနပါသည။ အဆပါ ကစၥႏင

ပတသက၍ NLD လႊတေတာ ကယစားလယမားႏင သကဆငဌာနသ႔တငၾကားခေသာလညး အေရးယေဆာငရြက

ေပးျခငး တစတရာ မရခပါ။


ရမးျပညနယေျမာကပငး၊ ေနာငခၿမ႕နယ၊ သရကကနးေကးရြာအပစ သရကကနးေကးရြာေန ေတာငသ ၉

ဥး ပငဆင လပကငစားေသာကလကရေသာ ယာေျမ ၃၅ ဧကက ေကာဖျခစမကနးဟ အေၾကာငးျပကာ ၂ဝဝ၇

ခႏစတြင သရကကနး ေကးရြာအပစ အပခပေရးမး ဥးေဇာဝငးထြနး (ခ) ဥးေမာငငယ၊ ျပငဥးလြင ေျမတငးဥးစးမး

ဥးကလတႏင ရမးျပညေျမာကပငး ေကာဖတးခ႕ေရးဇတာဝနခ ဥးဝငးေမာငတ႔က သမးယသြားပါသည။ သမးဆညး

ခရေသာေျမမားႏင ပတသက၍ ေတာငသမားအား ၁ ဧကလင ၆ဝဝဝဝ ႏႈနးေပးမညဟ ညႇႏႈငးခ႔ေသာလညး မညသမ

ရယခ႔ျခငးမရပါ။ လယယာေျမသမးဆညးခရၿပးေနာက ေတာငသလယသမားမားမာ လယမယာမ အလပလကမျဖစခ

ရၿပး မသားစစားဝတေနရး ပညာေရးမား နစနာဆး႐ႈးခရပါသည။ သမးဆညးခသမားထတြင ျပငသစလမး ဘရနခက

ပါဝငၿပး အာနႏၵာ ကမၸဏမ ဝငေရာကလပကငေနပါသည။


33

ႏငငေတာမ ေကာဖစကခငးစမကနး အေၾကာငးျပကာ သမးယချခငး ျဖစေသာလညး ႏငငေတာစမကနးမား

လပေဆာငျခငးမရဘ အဆငဆငလႊေျပာငးကာ ယခအခါတြင ကမၸဏစကခငးမားအျဖစ ရေနပါသည။ အဆပါ

သမးဆညးခ ယာေျမမားသည ၁၉၆၆ ခႏစမ ဘးစဥေဘာငဆက ေျမခြနေဆာငကာ ႏငငေတာသ႔ တာဝနေကစပါး

ေပးေဆာင၍ လပကငခေသာ စကပးေျမမားျဖစသည။

သမးဆညးၿပးေနာက ေကးရြာသရြာသားမားအား အကြကဆငကာ မးထကကမၸဏမ ဥးေကာဝငး၊

အာနႏၵာကမၸဏ မနေနဂာ ဥးေနမးဝငး၊ ျပငသစလမး ဘရနခကဒးပင၊ ရစခနးမး ဥးေအးဝငး၊ ေနာငခ ေျမစာရငး႐းမ

ဥးစးမး ဥးခငစး၊ ေျမတငး ၄ ဥးခငေမာငၾကည၊ ဥးမးသန႔၊ ေနာငခ တရား႐းမ တရားသႀကး ဥးကာလတ တ႔

ပးေပါငးကာ တမနစာထတၿပး ေနာငခအခပခနးတြင ေခတလကထပခတကာ အမႈမစစဘ ေထာငချခငး

စသညလပရပမား လပခသည။ သမးဆညးခ ေတာငသမားမ လြတေနေသာ ေျမေနရာမားတြင ျပနလညဝငေရာက

ထြနယကစကပးခရာ ပဒမ ၄၄၇၊ ၄၂၇၊ တ႔ျဖင တရားစြခၿပး ဥးေဇာဝငး၊ ဥးတငတင၊ ဥးအနးလႈင၊ ေဒၚတငမာေထြး တ႕

ေထာင ၃ လ ကခသည။

၂ဝ၁၄ ခႏစတြင အာနႏၵကမၸဏမ ၎တ႔သမးဆညးထားသညေျမမားတြင စကပးလပကငျခငးမရသည

အတြက ေတာငသမားမ ဝငေရာကလပကငခရာ ေကးရြာအပစအပခပေရးမး ဥးေဇာဝငးထြနးမ ကန႔ကြကတား

ဆးခပါသည။ အာနႏၵာကမၸဏမ ျပငသစႏငငသား ဘရနခကဆသမလညး ရြာသားတစဥးအား ဓါးျဖငထးရာ

၎ရြာသားမ ေကးရြာအပခပေရးမးက တငၾကားခေသာလညး အေရးယမႈမလပခပါ။ ထ႔ေနာက ေကာကမခ႐င၊

ေနာငခၿမ႕နယ ဒးပငရစခနးမာ အမႈဖြငရာ စခနးမး ဥးေအးဝငးမ ႏငငျခားသားျဖစေနသညအတြက အေရးမယ၊

အမႈမဖြငဘ သညးခလကပါဟ ေျပာခသည။ ေတာငသမားမ မမတ႔ယာေျမမား ျပနလညလပကငစားေသာကႏငရန

ႏငငေတာသမၼတ၊ ျပညသ႕လႊတေတာ ဥကဌ ႏင သကဆငရာဌာနအသးသးသ႔ တငျပတငၾကားထားပါသည။


ရမးျပညနယေျမာကပငး၊ ေနာငခၿမ႕နယ၊ ႀကမဂႏငအပစ၊ ေျချမစပငေကးရြာရ ဘးဘြားစဥဆကလပကင

စားေသာကခေသာ ေတာငသ(၅ဝ)ဥးတ႔၏ လယယာေျမ (၁ဝဝဝ)ဧကခန႔က ၁၉၉၈ ခႏစတြင ေကာဖစကခငး

ၾကကေမြးျမေရးျခအျဖစ လညးေကာငး၊ ၁၉၉၉ ခႏစတြင ႏငငေတာ ပးစာစကခငးအျဖစ လညးေကာငး ေကးရြာ

အပခပေရးမး ဥးသနးေအာငႏင ၿမ႕နယေျမတငးစာေရးတ႔ ပးေပါငးၿပး သမးဆညးသြားခသည။ လယယာေျမမား

သမးဆညးၿပးေနာက ေတာငသမားအား အမးမးအႏငယ တရားစြေထာငဒဏခမတမႈမား လပေဆာငခသည။

လယယာေျမ သမးဆညး႐တငမကဘ ေကးရြာပငသာနသခႋငးေျမမားအား ဗလခပျမငေအာငမ သမးဆညးခ

ျပနပါသည။

ေျချမစပငေကးရြာရ ဥးမးတင မ မမပငဆငေသာ ယာေျမမားေပၚတြင လပကငစားေသာကခရာ ျပငဥးလြငမ

34


သစစက႐ လပငနးရင ဥးထြနးဝငးေဇာမ တစစတစရာ စကပးထားျခငးမရဘ သဆးႀကးျခစညး႐းအကးဖကဆးမႈ

ဆၿပး လပငနးရငေငြရငေၾကးရငမား၊ နယေျမခရမားႏငပးေပါငးၿပး ဥးမးတငႏင ဇနး ေဒၚခဝငးႏင သားသးေယာက

တ႔အား တရားစြဆခသည။ ထ႔ျပင လပငနးရင ဥးၾကညခငမလညး စပါးစကပးရာ အခငးထသ႔ ေကာကတငလာခၿပး

လယယာေျမပငဆငသ ေဒၚခငၾကညအား စညးတငဖကဆးမႈျဖင တရားစြခရာ ေဒၚခငၾကည ေထာငဒဏ(၇)ရက

ကခသည။


35

တရားစြခရသည ဥးမးတင၊ ဇနး ေဒၚခဝငးႏင သားသးေယာက


ရမးျပညနယေျမာကပငး၊ ေကာကမခ႐င၊ သေပါၿမ႕နယ၊ ဝမဟငးေကးရြာအပစ၊ ခါလနေကးရြာမ သမးဆညး

ခေတာငသ (၁၅)ဥးတ႔ ဘးဘြားစဥဆက လပကငခေသာယာေျမ (၁ဝ) ဧကေကာက၊ ၁၉၉ဝ ခႏစတြင လား႐ႈးၿမ႕၊

သစစကဌာနဆငရာမ ေရႊ႕ေျပာငးလြယ သစစက႐တညေဆာကရန စမခကျဖင သမးဆညးခပါသည။ သမးဆညး

ထားသည ေတာငသယာေျမမားက တခ႕ေနရာမားတြင အကြကခထားၿပးျဖစပါသည။ သမးဆညးခေတာငသ (၁၅)

ဥးအနကမ ဥးသနးဟနတစဥးတညးသာ ဝငေရာကစကပးလပကငလက ရပါသည။ ေျမယာသမးဆညးခခနတြင

ေတာငသမားႏင ညႇႏႈငးျခငး၊ နစနာေၾကးေပးေဆာငျခငးမားမရခပါ။ သမးဆညးထားသသည ေျမစာရငး႐းတြင ပစ

(၁ဝ၅) ရရထားသညဟသရရပါသည။

သမးဆညးခေတာငသမားမာ ဘးဘြားစဥဆကလပကငစားေသာကခရာ မမတ႔၏ယာေျမမားက ျပနလည

လပကငစကပးႏငရနအတြက ကားျဖပါတမ လႊတေတာကယစားလယ ဥးရထြနးမ တဆင ေတာငႀကးၿမ႕ရ NLD

ပါတ႐းသ႔ ေကာကမၿမ႕ စာတကမတဆင ေပးပ႔ခဖးပါသည။ သမးဆညးခေတာငသမားမာ လယယာေျမပငဆငခြင

ပစ (၇) မရရၾကေသးပါ။ ၄ငးတ႔အေနျဖင ပစ (၇) ကရယခငေၾကာငး ေျပာဆၾကပါသည။

36



37


ရမးျပညနယေျမာကပငး၊ မဆယခရင၊ နမခမးၿမ႕နယ၊ ဟပေကးရြာအပစ၊ မနမငေကးရြာမ ေတာငသ (၉)

ဥး၏ ယာေျမ (၂ဝ) ဧကက ၁၉၉၄-၁၉၉၅ ခႏစအတြငးသစေတာဥးစးဌာနမ ရာဘာစမကနး အေၾကာငးျပ ၍ သမးယၿပး၊

ပနးေဆးျပညသ႔စစအဖြ႕မ ဥးသကႏငကလႊေျပာငးေပးခပါသည။ ယခငက ထယာေျမတြင ေဒသခေတာငသမားမ

လကဖကႏင ထငးအျဖစ အသးျပႏငမည သစပငမားႏင ရပရြာ၀နးကင စမးလနးစေျပေရးအတြက ထနးသမး

ထားသည သစပငမားကစကပးထားပါသည။ သ႔ေသာ သစေတာဥးစးဌာနမ သမးယၿပး ျပညသ႔စစအဖြ႕သ႔ လႊေျပာငး

ေပးၿပးေနာကတြင ရပရြာမ ထနးသမးထားသည သစပငမားအား ခတထြငခရာ ေဒသခေတာငသမား၏ လကဖကစက

ပးထတလပေရးလပငနးအတြက အခကအခမား ႀကေတြ႕လာရပါသည။

သ႔ျဖစပါ၍ မနမငေကးရြာမ သမးဆညးခေတာငသမားက အထကတြင ေဖာျပခသည သစေတာဥးစးဌာနမ

သမးယၿပး ျပညသ႔စစအဖြ႕သ႔ လႊေျပာငးေပးထားသည ယာေျမ (၂ဝ) ဧကအနက (၁) ဧကတြငသာ ကၽြေကာပငမားစက

ပးထားၿပး ကနရသညေျမတြင မညသည လပငနးမ လပေဆာငျခငးမရပါသျဖင ေဒသခေတာငသမားမ ၄ငးတ႔၏

သစေတာထငးစကခငးၿခက ျပနလညရရလၾကသည။


ရမးျပညေတာငပငး၊ ေတာငႀကးခ႐င၊ ပငေလာငးၿမ႕နယ ၊ ပငေလာငးႀကး ေကးရြာအပစ၊ ထေပါငးေကးရြာ

အပစ၊ မငးဘးေကးရြာအပစမားမ ဓါးမဥးခလပကငခေသာ ေဒၚေပးအပါအဝင ေတာငသ ၁၉ ဥး၏ လယယာေျမဧက

၁၂၆.၆ ဧကအား ၁၉၈၇ ခႏစတြင စကပးေရးလကဖကမးပြားသေတသနဌာနမ သေတသနျပလပရန သမးယခ

ပါသည။ သမးဆညးခရြာသ ရြာသားမားက လပကငခြငမျပပ အျခားေကးရြာအပစမားမေတာငသမားက သးစားခ

လပကငခြင ျပခပါသည။ သးစားခေပး၍လပကငျခငးအား ၂ဝ၁၃ ခႏစ အထလပကငခြငရရခပါသည။ ေျမယာကစၥႏင

ပတသက၍ သမးဆညးခေတာငသမားမ (၂၃-၄-၂ဝ၁၄)ရကစြျဖင သကဆငရာသ႔ တငျပခပါသည။ လယယာေျမမား

အား ျပနလညလပကငခြငရေရးအတြက ေျဖရငးေဆာငရြကေပးရန ေတာငသမားက ရမးျပညနယ ဝနႀကးခပထသ႔

၂ဝ၁၄ ခႏစ ၾသဂတလ ၂၅ ရကေန႔တြငလညး အသနားခ တငျပထားပါသည။

38



39

40



ရမးျပညနယေျမာကပငး၊ မးမတခ႐င၊ မးမတၿမ.နယ ေရႊစာလ ေကးရြာအပစ၊ အးေခာရြာသစ၊ ကြငးအမတ

(၁၁) တြင ၂ဝ၁၅ ခႏစ၌ လယ/ဆညဝနႀကး ဥးျမငလႈငညႊနၾကားခကေၾကာင ဧက ၁ဝဝ စျပကြက ေဖာထတေရး

ကစၥႏငပတသကၿပး ေရပအငးေျမာငးေရစးဆငးမႈျပတေတာကကာ မးရြာခနတြင ကားလမးမေပၚေရလၽျခငး၊ ဧက

၁ဝဝ ေဖာထတလကသညေျမာငးတြင ေရထတေျမာငးမေကာငးျခငးေၾကာင ကားလမးမားပကစးျခငး၊ လယကြက

မားေရလႊမးျခငးျဖစခရသည။ ယခအခန ေရပအငးေျမာငး အမတ ၄ ေရျပတေတာကသြားရျခငးေၾကာင လယသမား

၂၆ ဥး၏ လယယာေျမတြင ေရျပတေတာကသြားကာ တခ႕လယယာမား လးဝစကပး၍မရႏင ျဖစခပါသည။

ထ႕ေၾကာငေရပအငးေျမာငး ကြငးအမတ ၄ အား ေရျပနလညစးဆငးႏငေစေရးအတြက ေဆာငရြကေပးပါရန တငျပ

ထားသည။


ရမးျပညနယအေရ႕ပငး၊ တာခလတၿမ႕နယ၊ ေဆခမးရပကြက၊ ဝမေယာငရြာအေနာကဘကရ ကြငးအ

မတ(၂၁) ဥးပငအမတ (၆၄) ႏင ဥးပငအမတ(၆၆) လယေျမမားသည ေဒၚနနးပနး ႏင ေဒၚနနးစေဖာငးတ႔ ပငဆငေသာ

လယယာေျမမားျဖစသည။ ၁၉၉၈-၁၉၉၉ ခႏစတြင တာခလတၿမ႕၊ ေလယာဥ ေျပးလမး တးခ႕စမကနး အေၾကာငးျပ

ခကျဖင ၎တ႔ႏစဥး ပငဆငသည လယယာေျမမားအား သမးဆညးခခရသည။ သ႔ေသာလညး ေလယာဥေျပးလမး

တးခ႕စမကနးတြင ၎တ႔ ႏစဥ၏ လယယာေျမမား လးဝ မပါဝငပါ။ ၎ကာလတြင ေလယာဥေျပးလမးတးခ႕ေရးႏင

တာခလတၿမ႕ ေရႊတဂေစတ တညထားကးကြယေရးတြင ေျမသမးဆညးခရာ အမ၊ ျခေျမမား ပါရေန၍ နစနာသမား

အတြက အစားထးေျမ ေနရာမားေပးရာ ေဒၚနနးပနးႏင ေဒၚနနးစေဖာငးတ႔ လပကငေသာ လယေျမမားအား သမးယ၍

အကြကခေပးခသည။

၎ေျမကြကမားအား သမးဆညး၍ အမယာေျမကြက(၇၃)ကြကတြင ရရသမားသညလညး စတငခနမ ယခ

အခနထ လာေရာကေနထငျခငး၊ တစစတစရာလပကငျခငး၊ အေဆာကအဥမား ေဆာကလပျခငးမရဘ ၎တ႔ ရရ

ထားေသာ အမယာေျမကြကအား ကာလၾကာျမငမ အဆငဆငလႊေျပာငးေရာငးခသမားရသလ ယခအခနထ

တစစတစရာ ျပလပျခငးမရဘ အခ႕ေျမကြကမားမာ မလအတငး ပလပေျမကြကမားအျဖစသာ ရေနသညအတြက

လယပငရငမားသ႔ ျပနလညေပးအပရနႏင သမးဆညးထားေသာ လယယာေျမတြင အေဆာကအဥမား ေဆာကလပ

ထားၿပးပါကလညး မလပငရငမားသ႔ နစနာေၾကး၊ေလာေၾကးမား ေပးအပရန ျပညေထာငစလႊတေတာ နာယက ႏင

လယယာေျမအသးခေရးစမခန႔ခြမႈ ဗဟေကာမတ(ေနျပညေတာ) သ႔ ၂ဝ၁၆ ခႏစ၊ ေဖေဖၚဝါရ(၁)ရကေန႔တြင တငျပ

ထားပါသည။


41


ရမးျပညနယအေရ႕ပငး၊ တာခလတၿမ႕နယ၊ ေဆးခမးရပကြက၊ ဝမေဟာငရြာ အေနာကတြငရ ကြငးအမည-

ေဟြခကကြငး၊ ကြငးအမတ(၂၁) မ ဥးဆမေပါက ပငဆငေသာလယေျမ (၂)ဧကေကာအား ၁၉၉၈ ခႏစတြင

ေလယာဥကြငးစမကနးအတြက သမးဆညးသြားခသည။ သမးဆညးေျမအတြက ေလာေၾကးတစစတစရာ မေပးသည

အျပင ၎ေျမေနရာသည ေလယာဥကြငးေျမေနရာတြင မပါဝငဘ ပလပေျမအျဖစတညရေနပါသည။ ဥးဆမေပါကပင

စကပးေျမအား သမးဆညးၿပးေနာက ေပ ၄ဝ x ၆ဝ အကြကခထားလကရရာ အခ႕ေသာေနရာမားတြင အမယာ

ေဆာကလပေနထငၾကေသာလညး ေျမကြက အမတ (ဂ)(၁၃/၁၆)ႏင (အကဖ) (၇) ေျမကြက(၃)ကြကသည

လယေျမသမးဆညးစဥ ၁၉၉၈ ခႏစမ ယေန႔ထ မညသတစဥးတစေယာကမ တစစတစရာ လာေရာကလပကငျခငး

မရသညအတြက ဥးဆမေပါက မ ၎ပလပေျမကြက(၃)ကြကအား အတတတငးခတ စညး႐းကားရထားရၿပး

ျပနလညပငဆငႏငေရးအတြက လအပသလ ေဆာငရြကေပးပါရန လယယာေျမႏင အျခားေျမမားသမးဆညးခရမႈ

ေၾကာငျပညသမားနစနာမႈမရေစေရး စစမးေရးေကာမရင (ျပညေထာငစလႊတေတာ၊ ေနျပညေတာ) သ႔ ၂ဝ၁၅ ခႏစ၊

ဇြနလ(၈)ရက ေန႔တြင တငျပထားပါသည။


ရမးျပညနယ၊ တာခလတၿမ႕၊ စကမႈဇ အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကရန ၁၉၉၈/၉၉ ခႏစတြင ကြငးအမတ

(၂ဝ) ေဟြခကကြငးရ လယေျမမားအား သမးဆညးခရာ လယပငရင ဥးအကေကာက (ဘ) ဥးလးက ၏ လယေျမ

(၅.ဝဝ)ဧက ပါဝငခၿပး ေလာေၾကး၊ နစနာေၾကး မေပးခပါ။ ဥးအကေကာကသည ၎လယယာေျမအား ဖခငျဖစသ

ထမ အေမြဆကခရရ၍ ထြနယကစကပး လပကငကာ မသားစဘဝ ရပတညခရသည။

စကမႈဇေျမကြကမား အကြကခၿပးသညေနာကပငး ေျမကြကရ စးပြားေရးသမားအခ႕က အေဆာကအဥမား

ေဆာကလပၾကၿပး အေသးစား အလတစား လပငနးမား ေဆာငရြကၾကေသာလညး အခ႕စးပြားေရးသမားမားက

တစစတစရာ လပငနးေဆာငရြကျခငးမရဘ နဂမလအတငးထားရသည။ ၂ဝ၁၃-၂ဝ၁၄ ခႏစ ေဒသေျမေစးမား

ျမငတကလာသညအခါ ၎တ႔ ၅/၆ ႏစၾကာ မညသညလပငနးမ မလပဘ ပစထားေသာ ေျမကြကမားအား

အလအယက ျခကာျခငး၊ ေျမဖ႕ျခငးမား ျပလပလာၾကသည။ ဥးအကေကာက ပငဆငေသာ လယေျမအား

ေဒၚထားထားျမင (ေသာတာဝငးကမၸဏ)မ ခ႐ငအေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌာန၏ ေျမေပးမန႔မားျဖင ထတေပးခ

ေသာလညး တစစတစရာ အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကျခငးမရဘ ျခစညး႐း ကာရျခငး၊ ေျမဖ႔ျခငးမားသာ

ျပလပထားသည။ သ႔ျဖစပါ၍ မလပငရငျဖစေသာ ဥးအကေကာက၏ လယယာေျမအား ရယထားရသည ေဒၚထား

ထားျမင(ေသာတာဝငးကမၸဏ) မ နစနာေၾကး၊ ေလာေၾကး ေပးအပႏငရနအတြက ျပညေထာငစလႊတေတာ နာယက

ထသ႔ ၂ဝ၁၆ ခႏစ၊ ေဖေဖၚ၀ါရ(၁) ရကေန႔တြင တငၾကားထားသည။

42



43

44



ရမးျပညနယ၊ အေရ႕ပငး၊ တာခလတၿမ႕ စကမႈရပကြက အေကာငအထညေဖာရာတြင တာခလတၿမ႕၊

ေဆခမးရပကြက၊ ဝမေဟာငရြာေန ဥးနနးတစ အပါအ၀င ေတာငသလယသမား (၄၈)ဥး၏ မဘဘးဘြား လကထကမ

စ၍ ဓားမဥးခ လပကငစကပးခေသာ ကြငးအမတ (၂ဝ+၂၆+၂၉) ရ လယေျမ (၆ဝ၁.၅၄) ဧက က ၂ဝဝ၁ ခႏစတြင

သမးဆညးသြားခသည။ သမးဆညးကတညးက ယခအထ တခ႕တဝကသာ စကမႈရပကြကအျဖစ အေဆာကအဥ

ေဆာကလပၾကေသာလညး ပလပေျမကြကမားျဖင ရေနပါသည။ သမးဆညးရန လာထားေျမ (၆ဝ၁.၅၄) ဧကတြင

(၃၃၆.ဝ၈)ဧကသည လကရ မလေတာငသလယသမားမားမ စကပးလပကငလကရသည။ ကနဧရယာ (၂၆၅.၄၆)

တြင တစခ႕သာ စကမႈရပကြကအျဖစ အေဆာကအဥ ေဆာကလပထားေသာလညး အခ႕ေျမကြကမားမာ

ပလပေျမကြကမားအျဖစ တညရေနပါသည။ မလပငရငေတာငသမားမ လပငနးအေကာငအထညေဖာ ေဆာငရြက

ျခငးမရေသာ ပလပေျမကြကမားအား ျပနလညေပးအပေရးႏင နစနာေၾကး၊ ေလာေၾကး စသညျဖင ကာလတနေၾကး

ႏငအည ေပးေလာေရးေဆာငရြကေပးပါရန ဥးနနးတစ အပါအဝင လယသမးခ လယသမား (၄၈)ဥးက ျပညေထာငစ

လႊတေတာ နာယက ထသ႔ (၁-၂-၂ဝ၁၆) ေန႔တြင တငျပတငၾကားထားပါသည။

ျဖစစဥ(၁၄)

ရမးျပညနယေျမာကပငး၊ ေကာကမၿမ႕၊ စခနးသာေကးရြာရ ခကတြမဟမးေကးရြာေန ဥးအကေပါငး၏

လယယာေျမ (၅)ဧကခန႔က ၁၉၉၈ ခႏစတြင ၾက႕ခငေရးပါတဝင ဥးေအာငသနးမ ၾကကဆစမကနးအျဖစ သမးယခ

ပါသည။ သမးယချပးေနာက ေတာငသမားမာ စကပးလပကငစရာ မရဘ လယမယာမ အလပလကမ ျဖစခရပါသည။

ဥးေအာငသနးသည သမးဆညးထားေသာ ဥးအကေပါငး၏ ယာေျမက ေျမပငရငျဖစသ ဝငေရာကလပကငမညက

စးရမသျဖင (၁၉-၈-၂ဝ၁၃)၊ (၅-၈-၂ဝ၁၄)၊ (၁၄-၁၁-၂ဝ၁၄) ရကေန႔မားတြင သးႀကမတငတင ေခၚယျပး

အပခပေရးမးႏင လယယာေျမ စမခန႔ခြေရးအဖြ႔တ႔ ပးေပါငးၿပး ေနာငပနးရစခနးသ႔ တငၾကားခၿပး တရားစြဆခသည။

ဥးေအာငသနးမ မလပငရင ဥးအကေပါငးႏင သမးတ႔က ေကာကမၿမ႕နယ တရားရးတြင ပဒမ ၄၄၇၊ ၄၂၇ တ႔ျဖင

တရားစြဆချခငးျဖစသည။ သမးဆညးခေတာငသမားမ မမတ႔ လယယာေျမမားက ျပနလညရရေအာင ျပညသလထမ

ေရြးေကာကတငေျမာကေသာ အစးသစအေနျဖင အျမနဆးေျဖရငး ေဆာငရြကေပးရနႏင လယယာေျမလပပငခြင

ပစ (၇) ရရေအာငလညး ေဆာငရြကေပးရန တငျပထားပါသည။


45

ျဖစစဥ(၁၅)

ရမးျပညနယေျမာကပငး၊ ေကာကမခ႐င၊ ေကာကမၿမ႕နယ၊ ကၽြကနးေကးရြာအပစ၊ ေနာငပနေလးေကးရြာရ

ဘးဘြားစဥဆက လပကငစားေသာကခေသာ ေတာငသလယသမား ၈၉ ဥး၏ လယယာေျမ ၂၈၆ ဧက က ၁၉၉၄

ခႏစတြင ဥးေအာငစန (ျပညေတာသာမန႔တက)ႏင ဥးအႏၵက(ေကးရြာအပခပေရးမး)တ႕က ရာဘာစမကနး

အေၾကာငးျပၿပး သမးယကာ ေတာငသလယသမားမားကလညး အဓမၼလပအားေပးေစခငးခပါသည။ ထသ႔ေစခငးရာ

တြင လယသမားတစဥးလင လပအားခ အခေၾကးေငြ ၁ ရက ၁ဝဝဝ ကပေပးၿပး ၅ ရက ဆကတကလပအားေပးေစခငး

ခပါသည။ ၄ငးတ႔မ ရာဘာစမကနးက ၃ ႏစ စကပးၿပးလင ေတာငသလယသမားမားထ ျပနလညေပးအပမညဟ

ေျပာဆခၿပး ၁၉၉၅ ခႏစတြင တ႐တလမး ညအက ဥးစငးေဒ၊ ဥးယႏင ဥးစးနငတ႔က လႊေျပာငးငားစားခပါသည။

သမးဆညးခခရၿပး နစနာသေတာငသမားမာ လယမယာမ အလပလကမဘဝသ႔ ေရာကခရၿပး စားဝတေနေရး၊ စးပြား

ေရး၊ ပညာေရး စသညက႑မားတြင ဆးရႈးနစနာမ မားစြာ ၾကေတြ႕ခစားေနၾကရပါသည။ ေတာငသလယသမားမားမ

မမတ႔ လယယာေျမ ျပနလညရရေရးအတြက အစးရသစထ တငျပေတာငးဆထားၿပး လယယာေၿမလပပငခြင

လကမတ ပစ (၇) အၿမနဆးရရလေၾကာငး တငျပထားပါသည။

ျဖစစဥ(၁၆)

ရမးျပညနယေျမာကပငး၊ ေကာကမခ႐င၊ ေကာကမၿမ႕နယ၊ ကၽြကနးေကးရြာအပစ ေမြေတာေကးရြာမ

ေတာငသလယသမားမား၂၇ ဥး လပကငစားေသာကေနေသာ လယယာေၿမ ဧက ၃ဝဝ ေကာက ခ႐ငအေထြေထြ

အပခပေရးမး ဥးေအးေသာငးမ ၂ဝဝဝ ခႏစတြင သမးယခပါသည။ သမးဆညးခခရေသာ အဆပါ ယာေျမရ

ကြငးအမတ (၅၂+၆၂) မ ဧရယာ (၂၈ဝx၂၈ဝ)ေပ၊ ၁ ဧကရ ေျမကြက ၈ဝ ေပၚတြင တ႐တလမး ေမြးျမေရးဇဥကဌ

ဥးသနးေအာငႏင ဗမာလမး ဖကစပလပငနးရငမားမ ၾကကေမြးၿမေရးျခတညေထာငလပကငေနသညမာ ယေန႔

အခနထ ၁၂ ႏစတငရခၿပၿဖစပါသည။ အဆပါ ၾကကေမြးၿမေရးျခမ ၾကကေခးန႔ အန႔ဆးမားကခစားေနရၿပး

ကနးမာေရးမား ထခကသညအျပင လယယာေျမမား သမးဆညးခရသညအတြက မသားစစးပြားေရးႏင သားသမးမား

၏ ပညာေရးမားဆး႐ႈးခရပါသည။ ေဒသခေတာငသမားမ သကဆငရာ အေထြေထြအပခပေရးမးဥးစးဌာနသ႔

အႀကမႀကမတငၾကားခေသာလညး အေရးယေဆာငရြကေပးၿခငးမရခပါ။ သ႔ပါ၍ အစးရသစတကလာသညအခနတြင

လယယာေၿမသမးဆညးခလယသမားမား၏ အကးစးပြား၊ ကနးမာေရး၊ ပညာေရးမားက ငညႇာ၍ေၿဖရငးေပးရနႏင

လယယာေျမလပပငခြင ပစ (၇) ရရရန ကညေပးေစလေၾကာငး တငျပထားပါသည။

46


◊ ◊ ◊ ◊


47

မသမာမႈျဖင သမးဆညးေျမ


ရမးျပညနယေျမာကပငး၊ ေကာကမၿမ႕နယ၊ ပနေမာငေကးရြာရ ဥးကညႊန႔၏ ယာေျမ ၃.၂၅ ဧကက ၁၉၈၉

ခႏစတြင နယေျမခေျမစာရငး ဥးေနမးထြနး၊ နမဟးေတာငေကးရြာအပခပေရးမး၊ ေျမတငးဥးစးမးဥးအနးေကာႏင

နမဟးေတာငးအပစ ဥကဌတ႔ ပးေပါငးၿပး သမးဆညးခပါသည။ အဆပါ သမးဆညးခေသာယာေျမက တ႐တလမး

ဥးေမာငကြမးႏင ဗမာလမး ဥးကသြယတ႔ထ လႊေျပာငးေရာငးခခပါသည။ ဥးကညႊန႔မ မမလယယာေျမအား ျပနလည

လပကငႏငရနႏင ပစ(၇) ရရလသည။


ရမးျပညနယေျမာကပငး၊ ေကာကမၿမ႕နယ၊ စခနးသာေကးရြာအပစ လဝယေကးရြာတြင အပစအပခပေရးမး

ဥးေကာစႏင ေျမတငးစာေရး ဥးေဇာမးဥးတ႔ ပးေပါငးကာ ဥးစငးစလအပါအဝင ေတာငသ ၄ ဥးပင လယေျမ ၈. ၁၂

ဧကက ၂ဝဝဝ ခႏစ၌ သမးယသြားခ႔ပါသည။ ဘးဘြးာစဥေျမးဆကလပကငစားေသာကေနေသာ ဥးစငးစလ၊ ေဒၚခမး

ေရႊ၊ ဥးပည ႏင ဥးဆေကာတ႔၏ လယယာေျမမားက သမးယၿပး ဥးတငေမာငသမးဆသ အားလႊေျပာငးေရာငးခလက

သည။ ထ႔ေနာက လယယာေျမလပပငခြင လကမတ ပစ (၇) ထတေပးခ႔ပါသည။ မလပငရငျဖစသာ ဥးစငးစလ

တ႔ေလးဥးမ စကပးရာသတြင ရာသသးႏမားက ဝငေရာကစကပးရာ ဥးတငေမာငသနးမ မလပငရင လယသမားမား

က ကးေကာဝငေရာကသညဟဆကာ စစမးစစေဆး အေရးယေပးပါရနတငၾကားခသည။ မလပငရငမားမ သမး

ဆညးခလယယာေျမမား ျပနလညရရရနအတြက သကဆငရာဌာန အသးသးသ႔ တငျပတငၾကားခ႔ေသာလညး ထး

ျခားခက မရခ႔ပါ။ လယယာေျမလပပငခြငလကမတ ပစ (၇)လညး မရရေသးပါ။ ေတာငသလယသမားမားမာ လယမ႔

ယာမ႔ အလပလကမ႔ ျဖစခ႔ရၿပး မသားစစားဝတေနေရး ပညာေရးပါ မားစြာထခကနစနာ၍ ဆငးရႀကးစြာ ရငဆငေနၾကရ

သညမာ ယခအခနအထ ျဖစပါသည။


ရမးျပညေျမာကပငး၊ ေနာငခၿမ႕နယ၊ သရကကနးအပစ၊ မနးနားရြာရ ေတာငသ ၁၆ ဥး ပငဆငေသာ ယာေျမ

၈ဝ ဧက ႏင သရကကနးရြာရ ေတာငသ ၄ ဥး ပငဆငေသာ ယာေျမ ၁၈ ဧက တ႔က ၂ဝဝ၇ ခႏစတြင ၿမ႕နယေျမစာရငးရးမ

ဒ-ဥးစးမး ဥးဝငးေအာငႏင ဥးဝငးေမာင (ရမးေျမာက ေကာဖတးခ႕ဇတာဝနခ)၊ အပစေအးခမးၿဖးဥကဌ ဥးေဇာ

ဝငးထြနး၊ အပစျပညခငၿဖးစညး႐းေရးမး ဥးျဖဝငး၊ ေနာငခၿမ႕နယေျမစာရငးရးမ ဥးခငေမာငၾကည၊ ဥးသနးတနတ႕

48


ပးေပါငးၿပး ယာေျမမားက တငးတာကာ သမးယသြားခပါသည။ ေဒသခေတာငသမားက အေၾကာငးၾကားျခငး၊

ေလာေၾကး နစနာေၾကးေပးျခငးမရဘ သမးယသြားၿပး မးထကေကာဖျခ အမညတပကာ တ႐တလမး ဥးေကာလႈငက

လႊေျပာငးေပးခသည။ ေဒသခေတာငသမား ေျမသမးဆညးခရၿပးေနာက လယမယာမဘဝသ႔ ကေရာကခသည။

လယယာေျမလပပငခြင ပစ(၇) ရရေအာင အပစအပခပေရးမးမ ကညေဆာငရြကေပးျခငးမရဘ ပတပငထားသည။

သမးဆညးခေတာငသမားမ မမပငလယေျမမားက ျပနလညရယလၾကသည။


ရမးျပညနယေျမာကပငး၊ လား႐ႈးခရင၊ သနးနၿမ႕နယ၊ ေကာငးအငေကးရြာအပစ၊ နားကငးေကးရြာမ ဥးဆနး

ၫြန႔ အပါအဝင ေကးရြာသား ၁၆ ဥး ပငဆငသည လယယာေျမဧက ၂၂ဝ က ၂ဝဝ၇ ခႏစတြင သနးနၿမ႕နယ၊ (၄)

ရပကြကတြင ေနထငေသာ တ႐တလမး ဥးစနးကြ႕(KDA ျပညသ႕စစ) ႏင ေကာငးမးဖတ အပစ၊ နမပါခးေကးရြာ

တြင ေနထငေသာ ဥးဂာဘတ႔ ပးေပါငး၍ မတရားေသာနညးျဖင သမးယခပါသည။ ဥးဂာဘမ နားကငးရြာေန

ေတာငသမားအား ညႇႏႈငးသညအေနျဖင အစညးအေဝးေခၚကာ ရြာသရြာသားမားအား ေရကနေဆာကေပးမညဟ

ေျပာေသာလညး ရြာသရြာသားမားမ သေဘာမတခပါ။ ေနာကတေန႔တြင ရြာသႀကး၊ ရပမရပဖ (၅) ဥး၊ ဥးဂာဘ

အပါအဝင မငးပါးစခနးမးႏင ဥးစးကြတ႔ ေတြ႕ဆၾကၿပး ဥးဂာဘမ “ ဒေျမ ၂၂ဝ ဧကက တ႐တ ဥးစနးကြအား ေပးေတာ

မယ” ဟ ရြာသားမားအား ေျပာျပပါသည။

ေရကနတစလးေဆာကလပေပးရာတြငလညး န႔မပါခးေကးရြာတြငသာ ေရကနတလးေဆာက၍ နားကငးရြာ

တြင ေရကနမေဆာကေပးခပါ။ နားကငးရြာအတြကမ ရပေငြ ကပ (၁၅ဝဝဝဝ/-) ထညဝငေပးမညဟ ေျပာသျဖင

ေဒသခရြာသရြာသားမားက မယပေနလင အလကားဆး႐ႈးမာ စးရမသျဖင ေျမ ၂၂ဝ ဧက အတြက ၁၅ဝဝဝဝ က

ေၾကာက႐ြ႕မႈမားျဖင လကခခရပါသည။ ယခလကရ ေျမ (၂၂ဝ) ဧကတြင ဥးစနးကြမ ရာဘာပငမားစကပးထားၿပး

ျခအား ေျမာငးတးၿပးကာကြယထားပါသည။ သမးဆညးခေတာငသမားထတြင အခြနေဆာငခဖးသည ေျပစာမားလညး

ရပါသည။ နားကငးေကးရြာ မ သမးဆညးခေတာငသမားမာ - လငးေကာလ၊ လးခမး၊ လးဆနေပါက၊ ေဒၚႏငးကခင၊

ေဒၚႏငးႏြ၊ ေဒၚႏငးမြနး၊ လးဆနေရႊ၊ ဥးအကကာ၊ ဥးဆနးၫြန႔၊ ေဒၚလမတ၊ ဥးအကထြနး၊ ေဒၚႏငးဆာ၊ လးပး၊

ဥးစငးဆနေထး၊ လငးဆနေအာင၊ ဥးစငးလ၊ ေဒၚပါဖနးတ႔ျဖစပါသည။


ရမးျပညနယေျမာကပငး၊ လား႐ႈးခရင၊ သနးနၿမ႕နယ၊ ေကာငးအငေကးရြာအပစ၊ ေကာငးအင ေကးရြာတြင

ေတာငသဥးပနးေအာင (၁၃/သနန (ႏင) ဝ၁ဝဝ၉၇)ႏင အျခားေတာငသ (၂၇)ဥးတ႔၏ လယယာေျမမားက ၂ဝဝ၇

ခႏစ၊ ေမလတြင တ႐တလမး ဥးအကျမငမ မတရားေသာနညးလမးျဖင လမလညသမးယသြားပါသည။ ေကာငးအင


49

ေကးရြာပင လယယာေျမ ၈၂ ဧကတြင ဥးအကျမငမ ေျပာငး ၃ ႏစ စကပးရန ခြငေတာငးၿပး အသ သကေသအေနျဖင

ရြာသားအခ႕က လကမတေတာငးခခပါသည။ ၃ ႏစတငတင ခြငေတာငၿပး စကပးမည၊ အကယ၍ ေျပာငးစကၿပး ၃

ႏစျပညပါက ျပနလညအပႏေပးမညဟ ေျပာပါသည။ ေငြေၾကးျဖင ငားရမးစကပးျခငး မဟတပ ခြငေတာငးလပကင

ချခငးျဖစပါသည။ သ႔ေသာ ခြငေတာငးလပကငခသညမာ ၃ ႏစမတငခင ဥးအကျမငမ ေရာဘာပငမား စကပး

လကပါသည။ ယခအခါ ေရာဘာပငမားမာ ႀကးထြားေနၿပျဖစၿပး ရြာသားမားအား ဤသ႔ လမလည၍ စကပးထားျခငး

ျဖစပါသည။

ဥးအကျမင၏ ေရာဘာျခႏင ကပလကတြင ရသည ေကာငးအငေကးရြာေန ဥးဆနေအာငမ သ၏ ယာေျမအား

ခတထြငရငးလငး၍ မး႐ႈ႕ခပါသည။ ထကသ႔ မး႐ႈ႕စဥတြင ေရာဘာၿခသ႔႔ပါ ကးစကၿပး ေရာဘာပင (၁ဝ)ပင

မးေလာငကၽြမးခပါသည။ ဥးအကျမငမ ေရာဘာတစပငအတြက ေလာေၾကးအျဖစ ကပ ၇ဝဝ,ဝဝဝ/- ႏင ၁ဝ

ပငအတြက ကပသနး ၇ဝ ေပးေလာရန ဥးဆနေအာငထ ေတာငးပါသည။ ဥးဆနေအာငမ ေလာေၾကး သနး ၇ဝ

မေပးႏငသညအတြက ယာေျမ (၂.၅) ဧက က အစားေပးေလာခရသည။ သမးဆညးခေတာငသမားထတြင အခြန

ေဆာငခဖးေသာ ေျပစာမားလညး ရပါသည။


ရမးျပညနယေျမာကပငး၊ ေကာကမခ႐င၊ နမၼတၿမ႕နယ နားဆငးေကးရြာအပစ၊ နားဆငးရြာတြငေနထငေသာ

ႏငးဆငယငး၏ ေတာငယာေျမ ၆ ဧကခန႔က ၂ဝဝ၆ တြင ဥးဝငးေမာငမ အေၾကာငးျပခကမရပ သမးဆညးခကာ

တျခားသသ႔ လကလႊေရာငးစားခပါသည။ ႏႈငးဆငယငးမ ရြာလၾကးထသ႔ တငၾကားေသာလညး မညသညထးျခားမမ

မရသျဖင ရြာလၾကးႏငအတ နမၼတတရားရးသ႔ သြားေရာကေျပာၾကားခပါသည။ နမၼတတရား႐းမ ျပနလညေပးအပရန

ညြနၾကားလာေသာလညး ရြာလႀကးမ မညသ႔မ ေဆာငရြကေပးျခငး မရပါ။ ဥး၀ငးေမာငထ သြားေသာလညး

“ငါအမထဝငမလာန႕ ငါလကလြနမမယ ဆပမန႔ ဓာတပ႐ကၿပး တရားစြလကမယ” ဟ ၿခမးေျခာကေျပာဆသည။

ဥးဝငးေမာင၏သမး မဘတႀကးကလ “ငါေယာကၤားကလ စစသားပ ဘယသ႕ကမ မေၾကာကဘး တငခငတေနရာ

တင’’ ဟ ေျပာဆပါသည။


ရမးျပညနယေျမာကပငး၊ မးမတခ႐င၊ မးမတၿမ႕နယ၊ ေရႊစာလ ေကးရြာအပစ အးေခာရြာသစရ ေကးရြာပင

ေျမဧက ၃ဝဝ ခန႔အား ၂ဝ၁၄-၂ဝ၁၅ ခႏစတြင လယ/ဆညဝနႀကး ဥးျမငလႈငညႊနၾကားခကျဖငဟဆကာ မညသမညဝါ

မသရပ သမးဆညးသြားပါသည။ ထသမးဆညးသြားေသာ ေျမမားေပၚတြင စကပးျခငး၊ ေနထငျခငး မရပါပ ျခခတကာ

50


သမးဆညးထားျခငး ျဖစပါသည။ သ႔ျဖစပါ၍ ရြာသရြာသားမားအေနျဖင မသားစမား ေနထငရနအတြက ေျမေနရာ

အခကအခမားစြာရေနပါသည။


ရမးျပညနယေတာငပငး၊ ေတာငႀကးခ႐င၊ ဟပးၿမ႕နယ၊ ဖာလငးေကးရြာအပစ၊ ဖာလငးေကးရြာေန ဥးဂနႏၵ

၏ ေတာငယာေျမ ၈ ဧက က ၂ဝဝ၇ ခႏစ ၂ လ ပငးတြင တပမ တပတညေဆာကရနအတြကဆကာ သမးဆညးခၿပး

တပတညေဆာကျခငးမရပ ပအဝလမးမားကသာ သးစားအငားျပနလညခထားပါသည။


ရမးျပညနယေတာငပငး၊ ေတာငႀကးခ႐င၊ ဟပးၿမ႕နယ၊ မငးပဥးေကးရြာအပစ၊ နားလေကးရြာေန ေတာငသ

ေဒၚသမး၏ ၁၉၉၆ မစတင၍ ဘးဘြားစဥဆက လႊေျပာငးလပကငလာေသာ ေတာငယာေျမအား ၂ဝ၁၅ တြင

သမးဆညးခခရသည။ ထသမးဆညးထားေသာေျမအား သမးဆညးထားသမ ပစ(၇) ျပလပၿပး ျပနလညေရာငးခ

ခပါသည။ ျပညသ.ဆကဆေရး႐းသ႔ တငၾကားထားေသာလညး အေၾကာငးတစစတစရာ ထးျခားမႈ မရခပါ။ ကားျဖ

ပါတအဖြ႕သ႔လညး အကအညေတာငးခၿပး ျဖစပါသည။ လကရတြင လပကငစားေသာကရန အခကအခမား ရေန

ပါသည။


ရမးျပညနယေျမာကပငး၊ ေကာကမ႐င၊ နမၼၼတၿမနယ၊ နားဆငးေကးရြာေန ေဒၚနနးဟနႏပင လယေျမ ၁.၅

ဧက က ဥးျမငလႈင(ရြာလႀကး)၊ ဥးဝငးေမာင၊ ဥးစငးစညြန႔၊ ဥးေဇာဝငး တ.မ ေခတငားရမး လပေဆာငခြငျပရန

ေတာငးခခၿပး ဗြဒယ႐၊ ငါးေမြးကန စသညလပငနးတ႔က ၄ ဥးစပလပကငခပါသည။ ယငးလပငနးမား မေအာငျမင၍

ျပနလညေပးအပရမညျဖစေသာလညး ဥးျမငလႈငမ ျပနမေပးဘ တစဥးတညးဆကလကသမးပကထားပါသည။

ေကာကမခ႐င အေထြေထြအပခပေရးမႈးထသ႔ တငၾကားထားေသာလညး မညသ႔မ ေျဖရငးေဆာငရြကေပးျခငး

မရပါ။ ဥးျမငလႈငသည ေကးရြာအပခပေရးမႈး(လကရအထ) အရနအဝါက အသးျပၿပး ရြာသရြာသားမား၏

ေျမအခ႕ကလညး သမးဆညးကာ လယေျမက အျခားေျမအျဖစေျပာငးျခငး၊ ေျမကြက႐ကေရာငးစားျခငး၊ ဆကစပ

ဥးပငအမတ ၇ လယယာေျမကြကထအထ ကးေကာၿပး အတတတငးကာရျခငး စသည ဥပေဒမ၊ တရားမ အႏငထက

ျပလပေနပါသည။ ေဒၚနနးဟနႏႏငအတ ရြာသရြာသားအခ႕လညး ဥးျမငလႈႈငေၾကာင ေျမယာျပနာမား ၾကေတြ႕

ေနၾကရပါသည။


51

52



53


ရမးျပညနယအေရ႕ပငး၊ တာခလတခရင၊ တာခလတၿမ႕၊ ေတာေကာေကးရြာေန ဥးနနတစႏြယ အပါအဝင

ေတာငသ ၄၉ ဥး ပငဆငေသာ လယေျမ (၆၄)ဧက က ၁၉၉၇ ခႏစ၊ ၁၂ လပငးတြင တာေဝ မးလငးေရးေကာမတ

(ေကာကမးေသြးသး မးစကတညေဆာကရန) အတြကဟဆကာ သမးဆညးခပါသည။ ေလာေၾကး နစနာေၾကး

ေပးမညဟ ေျပာဆခေသာလညး တကယလကေတြ႕တြင ေပးအပချခငးမရပါ။ လယသမားမားမ မမတ႔လယယာေျမက

ဆကလကစကပးခြင မရရေတာသညအခနမ သမးဆညးခရမနး သခသည။ အဆပါ လယယာေျမမားသည

ဥးနနတစႏြယ အပါအဝင ၄၉ ဥး တ႔၏ မဘဘးဘြား အဆကဆကမ လပကငစားေသာကခေသာ လယယာ-ျခ ေျမ

ျဖစသညမာ မနကနေၾကာငးႏင ၎ပဂၢလအားလးမာ ေတာေကာအတြငးရြာတြင အမနတကယေနထငေၾကာငး

ေဟာငလတေကးရြာအပစ နယေျမမး (ရြာသႀကး) ဥးကနးထားက ေထာကခအတညျပထားသည။ ကားျဖပါတ

ျပညသ႕လႊတေတာ ကယစားလယ ဥးစငးသနးေအာငထ တငျပအကအညေတာငးထားၿပး၊ ေလာေၾကးေပးမညဟ

ေခၚေတြ႕ေျပာဆခေသာလညး မရရခပါ။ သမးဆညးခ လယသမား ၄၉ ဥးမာ မမတ႔ လယယာေျမအား ျပနလည

လခငေသာလညး ယခအခန၌ ၎ေနရာမားတြင အေဆာကအဥးမား ေဆာကလပထားသည။


ရမးျပညနယအေရ႕ပငး၊ တာခလတၿမ႕နယ၊ ေဆခမးရပကြက ရ ဝမလကြငးအမညေပါက၊ ကြငးအမတ(၂၄)၊

ရ လယယာေျမမားမ ဥးပငအမတ(၃)၊ ဧက (၃.၃၂)ဧက ႏင ဥးပငအမတ(၄)၊ ဧက (၃.၃၄) ဧက စစေပါငး (၆.၆၅)

ဧက သည ဝမလရြာတြင ေနထငေသာ ေဒၚနနးေဆာင (ဘ) ဥးလးေကာက ပငဆငေသာ လယယာေျမျဖစသည။

၎ဝမလကြငး အမညေပါက ကြငးအမတ(၂၄)၊ ဥးပငအမတ(၅)၊ ဧက (၅.၄ဝ) လယယာေျမသည ဝမလရြာတြင

ေနထငေသာ ဥးစငးကန( ဘ) ဥးလးယ ပငဆငေသာ လယယာေျမျဖစသည။ ေဒၚနနးေဆာင ႏင ဥးစငးကန ႏစဥးတ႔

ပငဆငေသာ လယေျမစစေပါငး (၁၂.ဝ၅) ဧက အား ၁၉၉၉ ခႏစတြင ဗလႀကးဝငးသနး (အၿငမးစား) မ ေဒသအကးျပ

ေဆာကလပေရးဖြ႔ၿဖးမႈလပငနးမား လပကငရန အေၾကာငးျပ၍ သမးဆညးသြားခပါသည။ သမးဆညးခ လယသမား

မားမာ စားဝတေနေရးႏင ဘဝရပတညေရးအတြက မားစြာအတဒကၡ ေရာကခၾကပါသည။

ဗလႀကးဝငးသနး (သာေပါငးမဆႏၵနယ၊ ျပညသ႕လႊတေတာကယစားလယ) က သမးဆညးသြားၿပးေနာက

မညသညစမကနးမ လပကငေဆာငရြကျခငးမရဘ စးပြားေရးအဖြ႕အစညးမားျဖစသည ‘ဝ’ အဖြ႕မားသ႕ အကြက႐က

ေရာငးစားခသည။ ေဒၚနနးေဆာငမ လယယာေျမႏင အျခားေျမမားသမးဆညးခရမႈႏင ျပညသမားနစနာမႈမရေစေရး

ေကာမရင ျပညေထာငစလႊတေတာ၊ ေနျပညေတာသ႔ တငျပရာ ေဒၚနနးေဆာင၏ မဘဘးဘြားပငေျမအားလးက

သကဆငရာမ ၿမ႕ကြကေျမအျဖစသမးဆညးသြားရာတြင လကကနပလပေျမမားမ အခ႕ကျဖစေစ စြန႔လႊတေပးရန

ခ႐ငေျမအသးခစမခန႔ခြေရးေကာမတ(တာခလတ) သ႔ အၾကျပထားသည။ အေထာကအထားခငလစြာ တငျပႏငၿပး

54


စာခပစာတမးအျပညအစရေသာ ေဒၚနနးေဆာငအား လကကနပလပေျမေနရာမားမ ေျမေနရာအခ႕က တရား၀င

လႊေျပာငးေပးႏငရနလညး ေမတာရပခထားသည။

ခ႐ငအပခပေရးမး႐း (တာခလတခ႐င) မ ၎ေျမေနရာမားသည ရမးျပညနယ ေအးခမးသာယာေရးႏင

ဖြ႔ၿဖးေရးေကာငစ (အေရ႕ပငး)ကးတၿမ႕၏ (၆-၃-၁၉၉၉) ရကစြပါစာအမတ ၅/၁၈-၃၁ ဥး၆(ဝ၃၈၇)ျဖင ဥးဝငးသနး

သ႔ ေဒသအကးျပေဆာကလပေရး ဖြ႕ၿဖးမႈလပငနးမား လပကငရန ခြငျပခေသာ ေျမဧရယာ (၁၉.၄၈)ဧက အတြငး

ပါဝငၿပး ခြငျပမန႔ရရသမ အတတတငးျခစညး႐း ကာရျခငး၊ အေဆာကအဥမား ေဆာကလပျခငးမား ေဆာငရြက

ထားျခငးျဖစေၾကာငး တငျပေလာကထားသ ေဒၚနနးေဆာငအား အသေပးရငးလငးေဆာငရြကသြားရနႏင ေဆာင

ရြကၿပးစးမႈ အေျခအေနအား ျပနလညတငျပရန အေၾကာငးၾကားခပါသည။

ဗလႀကးဝငးသနး(အၿငမးစား) သမးသသြားခေသာ ဥးစငးေကာက၏ လယေျမ ဥးပငအမတ (၅)မ

ေပ(၄ဝx၆ဝ) ေျမကြက(၂)ကြကအားလညးေကာငး၊ ေဒၚနနးေဆာင၏လယေျမ ဥးပငအမတ(၃/၄) မ လယေျမ(၆.၆၅)

ဧကမ ေပ(၄ဝx၆ဝ) ေျမကြက(၅)ကြကအားလညးေကာငး ျပနလညစြန႔လႊတေပးပါရန သမးဆညးခ လယသမား(၂)

ဥးမ ဗလႀကးဝငးသနး (အၿငမးစား)ထ အသနားခ တငျပေတာငးခထားသည။


ရမးျပညနယေျမာကပငး၊ ေကာကမၿမ႕နယ၊ ကၽြကနးေကးရြာအပစ၊ ကၽြကနးေကးရြာရ ဘးဘြားစဥဆက

လပကငစားေသာကခေသာ ေတာငသ ၇ ဥး၏ လယယာေျမ ၁၅ ဧကက ၁၉၉၅ ခႏစတြင ၿမ႕နယေျမစာရငးမ

ဥးသနးေဇာထြနးႏင ေကးရြာအပခပေရးမး ဥးဝါလနတ႔ ပးေပါငးကာ သမးဆညးၿပး စးပြားေရးလပငနးရင

ဥးေအာငႏငေထြး၊ ဥးေအာငစန၊ ဥးခစေဆြတ႔က လႊေျပာငး ေရာငးခခသည။ အဆပါသမးဆညးေျမမားေပၚတြင

ၾကကေမြးျမေရးျခ ေဆာကျပး ကနေျမမားက နားေခၚေကးရြာသားမားအား ေျမအငား သးစားခထားေပးခသည။

သမးဆညးခ ေတာငသ လယသမာ မားမာ လယမယာမ အလပလကမ ဘဝသ႔ေရာကရျပး မသားစစားဝတေနေရး၊

ပညာေရး၊ ကနးမာေရးတ႔ ထခကနစနာရပါသည။ သကဆငရာ ဌာနအဆငဆငသ႔ အသနားခ တငျပတငၾကား

ခေသာလညး တစစတရာ ေျဖရငးေဆာငရြကေပးျခငး မရပါ။ ယချပညသလထမ ေရြးေကာကတငေျမႇာကထားေသာ

အစးရအေနျဖင ေတာငသလယ သမားမား၏ သမးဆညးခရေသာ လယယာေျမမားက ျပနလညရရေအာင အျမနဆး

ေျဖရငးေဆာငရြကေပးပါရန တငျပထားသည။

◊ ◊ ◊ ◊


55

ကမၸဏမား၏ သမးဆညးေျမ


ရမးျပညနယေျမာကပငး၊ ေနာငခၿမ႕နယ၊ ခအေကးရြာအပစ၊ ယငးငပငေကးရြာတြင ဘးဘြားစဥဆက

လပကငစားေသာကခေသာ လယယာေျမ ဧက ၁၅ဝဝ ခန႔က ၁၉၉၃ ခႏစတြင ဟနပနးကမၸဏမ သမးယသြားခပါသည။

ေကးရြာသရြာသားမားအား အေၾကာငးၾကားျခငး၊ ညႇႏႈငးတငပငျခငးမရပ ေနာငခၿမ႕နယ ေျမစာရငးဥးစးမး ဥးစး

သနးႏင ဟနပနးကမၸဏတာဝနခ ဥးေကာဝငးတ႔ ပးေပါငးကာ လယယာေျမမားအား သမးဆညးခသည။ သမးဆညး

ၿပးေနာက မညသည စကပးေရးလပငနးမ လပကငေဆာငရြကျခငးမရပ ေတာ႐ငးမားျဖစေနပါသည။ မလပငရင

ေတာငသမားမ ေတာ႐ငးမားအား ခတထြငးရငးလငးၿပး စပါး၊ ေျပာငး စသညတ႔က စကပးလပကငခရာ ကမၸဏမ

ထြနစကျဖင ထြနယကကာ ျဖတဆးပစခပါသည။ စပါးခငး ၅ ဧက ရ ထြကခါစ စပါးႏမား ႏင ေျပာငးခငး ၅ ဧကရ

ထြကေနေသာအဖးမား ပကစးဆး႐ႈးခသည။ ေတာငသမားမ သကဆငရာဌာန အဆငဆငသ႔ တငၾကား ခေသာလညး

မညသမ ေျဖရငးေဆာငရြကေပးျခငး မရပါ။ ၿမ႕နယေျမတငးစာေရး ဥးသန႔ဇငထြနးႏင ေကးရြာအပစ အပခပေရးမး

ဥးစးပငတ႔က လယယာေျမလပပငခြင ပစ(၇) လပေပးမညဟ ေျပာဆၿပး တစအမေထာင ၃၅ဝဝ ကပ ေကာကခသြားၿပး

ယခအခနထ လပေဆာငေပးျခငး မရပါ။

ခအေကးရြာအပစ၊ ယငးငပငေကးရြာမ ေတာငသလယသမားမား

56



ရမးျပညနညေျမာကပငး၊ ေနာငခၿမ႕နယ၊ ဟခငး ေကးရြာတြင ဘးဘြားစဥဆက စကပးလပကငစားေသာက

ခေသာ ေတာငသ ၈ဝ ဥး၏ လယယာေျမ ဧကေပါငး ၂၆၃ ဧက က ၁၉၉၄ ခႏစတြင ယႏကတကကမၸဏ မ ေဒၚခငစနႏင

ေဒၚၾကညစနတ႔မ ညႇႏငးတငပငျခငးမရဘ သမးဆညးသြားခပါသည။ ကမၸဏမ သမးယထားေသာ ေျမမားတြင

ေနရာႏ႔စပစြာ စကပးထားျခငး မရေပ။ သမးဆညးခရသည အခနကာလအတြငး ေတာငသလယသမားမားမ

မစကပးရဘ ေျမခြနက ၂ဝဝ၁ ခႏစအထ ေပးဆာငခသည။ ၂ဝ၁၄ ခႏစတြင ေနာငခၿမ႕နယ ဟခငးေကးရြာမ

ေတာငသမားမ ျပနလညဝငေရာက လပကငခေသာလညး အဆပါ ေျမထတြင ေကာဖပင အနညးငယကနရေနသျဖင

ထအပငမားထခကမညက စးရမသျဖင ေျမဧရယာ၏ ၆ဝ ရာခငႏႈနးေလာကသာ စကပးခြငရခသည။ ေတာငသမားအား

တရားဝင ျပနလညေပးအပျခငး မရေသးေပ။ ေတာငသမားမာ ရထားေသာ အခြနေျပစာ အေထာကအထားမားမလြ၍

လယယာေျမလပပငခြငလကမတ ပစ(၇) မရရေသးပါ။


57


ရမးျပညနယေျမာကပငး၊ ေနာငခၿမ႕နယ၊ ႀကမဂႏငအပစ၊ သေျပဝနးေကးရြာတြင ဘးဘြားစဥဆက

လပကငစားေသာကခေသာ လယယာေျမပငရင (၂၆)ဥး၏ ေျမယာဧကေပါငး(၄၂ဝ) က ၁၉၉၈ ခႏစတြင ေကးရြာဥကဌ

ဥးေကာညႊန႔လကထက ဟနပနး ကမၸဏမ ေကာဖစမကနးအတြက သမးယခသည။ အဆပါ လယယာေျမမားသည

ယငးငပငေကးရြာႏင ကေကာေကးရြာၾကားတြင တညရပါသည။ ၎လယယာေျမမားသည အခြနေဆာငထားေသာ

ေျမယာေျပစာ အေထာကအထားမား ျပညစစြာ ရထားသည လယယာေျမမားျဖစၿပး ဟနပနး ကမၸဏမ ေတာငသ

လယသမားမားႏင ေတြ႕ဆညႇႏႈငးျခငးမရဘ ေျမတငးမား ေခၚယ၍ လာေရာကတငးယ သမးဆညးျခငးျဖစသည။

ေတာငသလယသမားမားဘကမ နစနာေၾကး၊ ေလာေၾကး တစစတစရာရယထားျခငး လကမတထးထားျခငး မရပါ။

သမးဆညးၿပးေနာကပငး ကမၸဏမ ရနကနၿမ႕တြင ေနထငေသာ ဥးစးဝငး၊ ေဒၚေရႊရဝငး၊ ဥးေအးမငးႏင ေဒၚၾကင႐ႈး

တ႔အား ေရာငးခခသည။ သမးယထားသည လယယာေျမ ၄၂ဝ ဧကေကာ အနကမ ေငြရငမားက ၃ ဧကသာ

ႏစရညပငမား စကပးခသည။ ၂ဝ၁၂-၂ဝ၁၃ ခႏစတြင လြတေနေသာ ကနေျမမားေပၚ တြင လယသမားမားမ

ဝငေရာကလပကငခရာ ဥးစးဝငးတ႔ ေလးဥးဘကမ လယသမားမားအား ၂ဝ၁၄ ခႏစ ၉ လပငးတြင ပဒမ ၄၄၇၊ ၄၂၇

ျဖင တရားစြခသည။ ေရေန႔ငားရန ေငြေၾကးမတတႏငသျဖင ေတာငသမားမာ ဒကၡဆငးရျခငးႏင ေတြ႕ ၾကေနရပါသည။


ရမးျပညနယေျမာကပငး၊ လား႐ႈးခ႐င၊ သနးနၿမ႕နယ၊ မငးပါးေကးရြာအပစ၊ ေကာငးအငေကးရြာ၊ နားမငး

ေကးရြာ၊ ဖတကြနေကးရြာ၊ နားကငးေကးရြာႏင ဝမလေကးရြာမားမ ရြာသရြာသား ၈ဝ ဥးပငဆငသည လယယာေျမ

ဧကေပါငး ၈ဝ ဧကက ေကာကမးေသြးတးေဖာေရးကမၸဏတစချဖစသည အလငးသစ (၇) မ ေကာကမးေသြး

တးေဖာေရးဧရယာအျဖစ ပစ ၁ဝ၅ ရရထားပါသည။ အလငးသစ (၇) ေကာကမးေသြးတးေဖာေရးကမၸဏပငရငျဖစသ

ေဒၚပါဆငခမး မ ၂ဝ၁ဝ ခႏစ ႏင ၂ဝ၁၁ ခႏစ ၾကားတြင မငးပါးရြာသားမားအားေခၚယေတြ႕ဆၿပး ေကာကမးေသြး

တးေဖာမည ဧရယာအားလအပသည စမးသပမႈမားျပလပရနႏင သကဆငရာဌာနမားသ႔ ေလာကတငရန အစညး

အေဝးတစရပျပလပခၿပး အဆပါအစညးအေဝးတြင ရြာလႀကးႏင ရပမရပဖမားအား အစညးအေဝး မတတမးအတြက

ဟဆကာ လကမတေရးထးခငးခပါသည။ ထအစညးေဝးတြင ေဒၚဆငခမးမလညး ရြာလႀကးမားအား “ကၽြနမတ႔

လာမတးေသးပါဘး၊ စမးသပဖ႔အတြကလာေရာက ေဆြးေႏြးတာပါ။ ကၽြနမတ႔ လာမတးေသးခငလညး ရြာသားေတြန႔

အႀကမႀကမ လာေတြ႕ပါဥးမယ” ေျပာခပါသည။ ရြာသားမားမ ေကာကမးေသြးတးေဖာရန သေဘာမတခပါ။ ထ႔ျပင

အစညးအေဝးမတတမးအျဖစ ေရးထးေစခေသာရြာသရြာသားမား၏ လကမတမားကလညး လမလည၍ ေကာကမး

ေသြးတးေဖာရနအတြက ေထာကခသည လကမတအျဖစ ယသြားခသည။ ၂ဝ၁၁ ခႏစ၊ စကတငဘာလမ စတငကာ

အလငးသစ (၇) ကမၸဏမ ေကာကမးေသြး တးေဖာျခငးလပငနးကစတငခပါသည။ တးေဖာမႈလပငနး စတငခါစတြင

58


လညး ရြာသရြာသားမားအား တစရကလင လပအားခကပ ၅ဝဝဝ/- ေပး၍ ႏစရကစာ အလပဆငးေစခပါသည။

ထရြာသရြာသားမားအား လပအားခေပးေခရာတြငလညး ၄ငးတ႔၏ ႏငငသားစစစေရးကဒ ျပားအမတႏင လကမတ

ထးေစခပါသည။ ထကသ႔ ရြာသားမားထမ လကမတမားရယၿပးေနာကတြင ထပမေခၚယျခငး မရေတာပါ။

ေကာကမးေသြးတးသည ဧရယာအားလးသည ေဒသခရြာသားတ႔၏ ဘးဘြားလကထကက လပကင စကပး

ခသည လယယာေျမမားျဖစသည။ ေကာကမးေသြးတးေဖာမႈေၾကာင ေျမစာပမားနမၼတေခာငးေဘးတြင ပထားသည

အတြက မးရာသတြင ဤေျမစာမား ျမစထသ႔ ၿပကႏငျခငး၊ ငလငလႈပသညအခါ ေျမေတြ ၿပကႏငၿပး ေျမၿပရင ျမစ

ေရေကာငးေကာငးမစးဆငးႏငေတာဘ နမၼတျမစေခာငးေဘးရရြာမားႏင သႏၵၿမ႕တြင ေရလမႈ စသည အေျခအေနမား

ျဖစမညက ရြာသားမားကစးရမေနၾကပါသည။ သ႔ျဖစပါ၍ ေကာကမးေသြး တးေဖာျခငးက လငျမနစြာ လာေရာက

ရပဆငးေပးပါရန သကဆငရာဌာနသ႔ တငၾကားထားပါသည။


59

ေကာကမးေသြး တးေဖာထားသည လပငနးေနရာ

60



ရမးျပညနယေျမာကပငး၊ မဆယခရင၊ မဆယၿမ႕နယ၊ တနရြကေကးရြာအပစ၊ ဟေဆာငေကးရြာမ ေဒၚနနး

ခမးကန၏ အလား (၁ဝ၇) ေပ၊ အန (၉၂)ေပ ရေသာ အပျခေျမကြကက ၂ဝ၁၂ ခႏစ၌ နယးစတားကမၸဏမ သမးယ

သြားပါသည။ လမးေဖာကလပရနအတြကဟဆကာ ျခပငရငအား ၿမ႕နယအပခပေရးမးရးသ႔ ေကးရြာအပခပ

ေရးမးႏင နယစတားကမၸဏပငရင ဥးေငြစးတ႔မ ေခၚယၿပးေလာေၾကးေငြ ကပ ၃၅ဝ,ဝဝဝ/- ကယခငးၿပး လကမတထး

ခငးပါသည။ ေဒၚနနးခမးကနမ ေလာေၾကးေငြကလကမခပါ။ လကမတလညး မထးေပးခပါ။ ႏငငေတာအကးအတြက

မဟတပ ကမၸဏအကးအတြကသာျဖစသညအတြက မေရာငးႏငသညအေၾကာငး၊ ေလာေၾကးလညးမယႏငသည

အေၾကာငး ေျပာခသည။ ကမၸဏမ ေလာေၾကးယလညးသမးမည၊ မယလညးသမးမညဟေျပာဆသည။

အဆပါ နယးစတားကမၸဏသည ဟေဆာငရြာမ လယေျမမားကအဓမၼသမးယၿပး လယပငရင တစဥးလင

ကပ ၁၂ဝဝ,ဝဝဝ/- ေလာေၾကးအျဖစ ေပးေလာခပါသည။ လယပငရငမားသည မေကနပေသာလညး အလကား

ဆး႐ႈးမာေၾကာကၿပး ေလာေၾကးက လကခလကရပါသည။ ကမၸဏမ ထသမးယသြားသည လယေျမတြင အကြကမား

႐က၍ တကခနးမား ေဆာကလပကာ တကခနးတစခနးလင ကပသနး သးေထာငႏင ျပနလညေရာငးခခသည။

ကမၸဏမ တကခနးဧရယာသ႔ သြားရာလမး လြယကေစရန ေဒၚနနးခမးကန၊ ေဒၚနနးခမးမတႏင ကန ၃ ဥးတ႔၏

ျခေျမမားက သမးယရျခငး ျဖစပါသည။ ထၿခရင ၅ ဥးကလညး မၾကာခဏ ေခၚယ၍ တစဥးလင ေလာေၾကးေငြ ကပ

၃၅ဝဝဝဝ/- က ယခငးေသာလညး မဘအေမြအမၿခေျမျဖစသညအတြက အျမတတႏးတနဖးထားေသာေၾကာင

လကမခခပါ။ သမးဆညးျခငး မခရေအာင အပခပေရးသ႔ တငၾကားေသာလညး အေၾကာငးမထးခပါ။


ရမးျပညနယေျမာကပငး၊ လား႐ႈးခရင၊ သနးနၿမ႕နယ၊ ေကာငးအငေကးရြာအပစ၊ ေကာငးအင ေကးရြာေန

ဥးပနးေအာင (၁၃/သနန (ႏင) ဝ၁ဝဝ၉၇) ၏ ေတာငယာေျမ ၁.၅ ဧကက ၂ဝ၁၂ ခႏစ၊ ႏဝငဘာလတြင ေကာကမး

ေသြးတးေဖာေရးကမၸဏျဖစသည အလငးသစ (၇) မ ေကာကမးေသြးမား သယေဆာငရာတြင လမးခငးရန ဥးပနး

ေအာင၏ ယာေျမထတြင ၫႇႏႈငးျခငးမရပ သ၊ ေကာကမားလာေရာက တးေဖာပါသည။ ဥးပနးေအာငက သ၏

ယာေျမထတြင သ၊ ေကာကမားလာေရာကမတးေဖာရန တားဆးခေသာလညး ကမၸဏမ နားမေထာငပ ဆကလက

တးေဖာေနပါသည။ အဆပါ ကမၸဏမ ၂ဝ၁၂ ခႏစမ ၂ဝ၁၅ ခႏစအတြငး ၄ငးတ႔ ေကာကမးေသြး သယေဆာငသြား

လာရနအတြကသာ လမးခငးပါသည။ ဥးပနးေအာငမ မၾကာခဏသြား၍ တားဆးေသာေၾကာင ေနာကဆးတြင

တးခအျဖစ ကပ ၂ဝဝ,ဝဝဝ/- ေပးပါသည။ သ႔ေသာ သ၊ ေကာကတးေဖာေသာဧရယာ ၁ ဧကတြင မညသညစကပး

ေရးမ လပကငႏငျခငးမရေတာပါ။ ဥးပနးေအာငအေနျဖင လကမတထးၿပး ေလာေၾကး ရယခေသာလညး ထကထက

တနတန မရရခပါ။


61

ကမၸဏမ ဥးပနးေအာငအား ေကာငးအငရြာတြငးလမးက လမးခငးေပးမညဟ ဆေသာလညး လမးမခငးေပး

ပ၊ အျခားရြာတစျဖစသည ကနးစနေကးရြာတြင လမးခငးေပးခပါသည။ ထရြာတြငလညးလမးခငးရာတြင ကနကခ

သည ဆဖးအျဖစ ကနးစနရြာသားမားမ ကပ ၂ဝဝ,ဝဝဝ/- ျပနေပးခရပါသည။ ဥးပနးေအာငမ ယချဖစစဥႏင

ပတသက၍ မညသညဌာနဆငရာကမ တငၾကားဖးျခငးမရပါ။ ၄ငး၏ သေဘာဆႏၵအရ ေလာေၾကးကပ ၂ဝဝ,ဝဝဝ/-

သည ေျမ ၁.၅ ဧကႏင မထကတနပါ။ လမးခငးေပးမညဟေျပာထားၿပး လမးခငးေပးျခငးမရေသာေၾကာင

ထကတနေသာ ေလာေၾကးႏင လမးခငးေပးေစခငပါသည။ ထ႔ျပင ၄ငး၏ ကနရသညေတာငယာေျမ ၁ ဧကမာ ယခ

ပကစးလက ရေနပါသည။


ရမးျပညနယေျမာကပငး၊ ေကာကမခ႐င၊ နမၼတၿမ႕နယ၊ နားဆငးေကးရြာအပစ၊ နားဆငးရြာရ ဥးလြမးေခါင

အပါအဝင ေတာငသ ၈ဝ ဥး၏ ဘးဘြားစဥဆကပင ေတာငယာေျမအား T & C company မ ၂ဝဝ၆ ခႏစတြင တစႀကမ

၂ဝ၁ဝ ခႏစတြင တစၾကမ အေၾကာငးျပခကတစစတစရာမရပါပ ဧကေပါငး ၅၂၅ က သမးယသြားပါသည။

ယခအခနတြင သမးယသြားေသာ ေတာငယာ ဧက ၃၅၇.၉၃ အား ေရာဘာစကပးထားပါသည။ ေဒသခမားမ (၁၅-၃-

၂ဝ၁၂) တြင ဝနႀကးခပထ စတင တငျပေတာငးဆခၿပးေနာက လႊတေတာတြငလညးေကာငး၊ စကပးေရးဝနႀကး

ဥးဆာလထတြင လညးေကာငး အထပထပအခါခါ တငျပၿပးေနာက T & C ကမၸဏမ ေလာေၾကးေငြ ေပးမညဟဆကာ

ေဒသခမားႏင ဆငးေတြ႕ခေသာလညး ေလာေၾကးေငြေပးရနကစၥက ေသေသခာခာ ေျပာဆေဆြးေႏြးျခငး မရခပါ။

သမးဆညးခ ေတာငသမားမ သမးယထားျခငးခရေသာ ေတာငယာေျမမားအား ျပနလညရယလေၾကာငးက စကပး

ေရးဝနႀကး ဥးဆာလထအျမနဆးေျဖရငးေပးပါရန ေတာငးဆခၾကေသာလညး ေျဖရငးေဆာငရြကေပးျခငး မရေသးပါ။

62



63


64


ရမးျပညနာယေတာငပငး၊ လြငလငခ႐င၊ လြငလငၿမ႕နယ၊ ပငလၿမ႕နယခြအတြငးရ ဝမမငေကးရြာတြင

ေတာငသ ၂၇ ဥး ပငဆငေသာ ျခႏငယာေျမ ဧရယာ ၅၉.၉၂ ဧက သည ဘးဘြားစဥဆက စကပးလပကငခေသာ

ေျမမားျဖစပါသည။ ထေျမမားအား ရြာသႀကး၏ ႀကးၾကပမႈျဖင တစဥးႏငတစဥး နားလညမႈ သေဘာတညမႈအရ

ျခနယနမတမားအားေခာငးမား၊ သစပငမားျဖင အမတအသားျပ၍ ေအးခမးစြာ ထြနယကစကပးလပကင စား

ေသာကခပါသည။ ၂ဝဝ၈ ခႏစတြင ရတနာကမၻာသတ ကမၸဏလမတကမ ခေနာကစမးတးေဖာေရး စမးသပကြက

အျဖစ ၃ ႏစအတြငး စကပးလပကငရန စကပးမႈမေအာငျမငလင ပငရငမားထ ျပနလညစကပးခြငေပးမညဟ

သကဆငရာ လႀကးမားေရ႕ေမာကတြင ကတကဝတေပးခပါသည။ သ႔ေသာ ခေနာကစမးတးေဖာမႈလပငနး မေအာင

ျမငျဖစေသာလညး မလေတာငသမား၏ ျခႏငယာေျမက ျပနလညေပးအပျခငးမရပါ။ ဟငးနနးေကးရြာအပစ ဥကဌ

ဥးေအာငဝငး မ ၎ေျမမားအား ျခစညး႐းကာျခငး၊ ထြနးစကျဖငထြနယကျခငး၊ အတတတငးမား ခတထား ျခငးမား

ျပလပေနပါ၍ ေတာငသမားမ ဥးေအာငဝငးအား လပပငခြင၊ အသးျပခြငမေပးပါရန (၁၄-၇-၂ဝ၁ဝ) ရကစြျဖင

ရမးျပညနယေျမစာရငးဌာနသ႔ ကန႔ကြကထားသည။

၂ဝ၁ဝ ခႏစ ၾသဂတလ (၅)ရကႏင (၆)ရကေန႔မားတြင ကန႔ကြကသ ျခပငရင ၂၇ ဥးအား ခ႐ငေျမစာရငးဥး

စးမးႏင ခ႐ငစကပးေရးဥးစးဌာနတ႔မ ေခၚယေတြ႕ဆေမးျမနးခသည။ ၿမ႕နယခြအပခပေရးမးမ ျခေျမမားက

ျပနလည ေလာကတငရန အေၾကာငးၾကားသျဖင ေတာငသမားမ (၁၃-၉-၂ဝ၁ဝ)ရကေန႔တြင ၿမ႕နယအေထြေထြအပ

ခပေရးဥးစး ဌာန႐းသ႔ ေလာကလႊာမား သြားေရာကတငခပါသည။ သ႔ေသာ ယေန႔အခနအထ မညသညအေၾကာငးမ

ျပနၾကား ချခငးမရပါ။ ေတာငသမားမ ရမးျပညနယ ေျမအသးခစမခန႔ခြမႈေကာမတႏင ျပညေထာငစလႊတေတာသ႔

လညး အႀကမႀကမတငျပထားတငၾကားရာ သကဆငရာမ လာေရာကစစေဆးေမးျမနးၾကေသာလညး မလေတာငသ

မားထ ျပနလည ေပးအပျခငးမရပါ။ ရမးျပညနယ ဝနႀကးခပထသ႔ ၂ဝ၁၂ ခႏစ ေဖေဖၚ၀ါရလ (၁၃)ရကေန႔တြင

ေတာငသ ၂၇ ဥးက လကမတထး တငျပထားေသာလညး ယခအခနထ လပပငခြင မရရေသးပါ။


65

66



ရမးျပညနယေျမာကပငး၊ ေကာကမခရင၊ သေပါၿမ႕နယ၊ မးေတေကးရြာအပစ၊ မးေတေကးရြာအနးတြင

ေငြရညပလကမၸဏမ ေဂါဒနေကာကတးေဖာေရးလပငနးအား ေကာကမငးေဖာကခြၿပး တးေဖာလပကငလက ရပါ

သည။ မငးေဖာကခြသည အသမာလြနစြာကယေလာငၿပး တနခါမႈဒဏေၾကာင အဆပါေကးရြာရ ဘနးႀကးေကာငးမ

အတတတငးနရႏင ေကာငးအေဆာကအဥမားအကကြလကရပါသည။ ထ႔ျပင ေကာကတးေဖာေသာ ေနရာအနးတြင

ရေသာ ေဒၚဆငဆာ၏ လယေျမမားထတြင ေဂါဒနေကာက အစအနမား ကေရာကေသာေၾကာင ထလယေျမမားထ

တြင စကပး၍မရႏငသည အေျခအေနျဖစေနပါသည။ ေဒသခရြာသားမားမလညး ေကာကတးေဖာေရးလပငနးအား

ရပဆငးေစခငပါသည။

မးေတေကးရြာအတြငး ျဖတသနးစးဆငးေသာနမၼတေခာငးတြငလညး ကသနးေအာင၊ ဥးေအာငဟနးႏင

အမညမသ ဝလမးတစဥး တ႔မ လပစစဓာတအားထတလပရန ေခာငးအတြငး ဆညတညေဆာကလကရပါသည။

မးေတရြာသားမားမာ ဆညတညေဆာကၿပးပါက လယစကပးရနအတြက ေရခနးေျခာကမႈအႏရာယမား ျဖစလာ

မညက စးရမေနၾကပါသည။ ဆညတညေဆာကၿပးေနာကတြငလညး အထကပငးရေကးရြာမားတြင စကပးေျမမား

ေရျမပဧရယာ ျဖစႏငသကသ႔ အကယ၍ဆညကးေပါကမႈ ျဖစပြားခပါကေရလႊမးမးမႈမားလညး ႀကေတြ႕ႏငသညဟ

ရြာသားမားမ စးရမေနၾကပါသည။

◊ ◊ ◊ ◊


67

အျခား သမးဆညးေျမ


ရမးျပညနယေျမာကပငး ေကာကမၿမ႕နယ၊ စခနးသာေကးရြာအပစ၊ လဝယေကးရြာရ ေဒသခေတာငသ

လယသမားမား၏ လပကငစားေသာကေနေသာ လယယာေျမ ၃၂ ဧကက ပေလာငၿငမးခမးေရး ( TNLA) မ

သမးယသြားခ႔ပါသည။ ထ႔အတ လဝယေကးရြာရ ကြငးအမတ ၃၆ တြငလညး ၾကကဆစကခငးစမကနး အေၾကာငး

ျပကာ သကဆငရာအစးရဌာနမ ၅၂ ဧက သမးယခ႔ပါသည။


ရမးျပညနယေျမာကပငး၊ မဆယခရင၊ နမခမးၿမ႕နယ၊ စယဟငးေကးရြာအပစ၊ ကနးဆာေကးရြာ ေျမာက

ဘက ေရႊလျမစကမးတြင အျငငးပြားလကရေသာ ျမနမာ-တရတ ႏစႏငင နယနမတတြင တ႐တႏငင မ ျမစကး

တတားတညေဆာကရန ႀကးစားေနပါသျဖင ၄ငးေျမေနရာမာ (၃ဝ-၅-၂ဝ၁၄) ရကေန႔တြင ျမနမာ-တ႐တ ႏစႏငင

နယနမတ တငးတာေရးအဖြ႕မ တငးတာၿပး ျမနမာႏငငဖကအပငးမ တ႐တႏငငဖကသ႔ ေျမဧကေပါငးမားစြာ

သတမတခရျခငးက နမခမးျပညသျပညသားမားက ဆန႔ကငကန႔ကြကေသာ နယနမတ ဧရယာေနရာပင ျဖစပါသည။

(၅-၁-၂ဝ၁၅)ရကေန႔တြင တ႐တႏငင တယဟနခ႐င၊ ေရႊလၿမ႕နယ၊ စယဆငအပစ၊ တနးခ ေကးရြာဥကဌ

ဥးအကပးႏင တ႐တႏငငသား ၃ ဥးတ႔က နမခမးၿမ႕နယ၊ စယဟငးေကးရြာ အပစအပခပေရးမး ေနအမသ႔

ေရာကရလာၿပး၊ ကနးသာေကးရြာတြင တရတႏငငမ ျမစကးတတား တညေဆာကမညဟ အသေပးသြားပါသည။

ထသ႔ တညေဆာကရာတြင ဝငမရႈပရနႏင ခြငျပသညျဖစေစ ခြငမျပသညျဖစေစ တတားက ျဖစေျမာကေအာင

တညေဆာကသြားမညျဖစေၾကာငး၊ (၂-၃-၂ဝ၁၅) ရကေန႔တြင တ႐တႏငင၊ ေရႊလၿမ႕ရ ျပညပဆကဆေရးရးမ

မခငျဖဝငး (တ႐တႏငငသ) မ ဥးေဆာငၿပး တ႐တဌာနဆငရာ ၇ ဥးႏင နယျခားေစာငတပမ ဝတစအျပည ၃ ဥးတ႔က

အျငငးပြားလကရေသာ နယနမတသ႔ ေရာကရလာၿပး တတားေဆာကရန အမတအသားအျဖစ၊ ကြနကရစတငငယ

စကထပါသည။ ရြာသားမား ကန႔ကြကေသာလညး တ႐တပငေျမဟ ေျပာပါသည။ နမခမးၿမ႕နယ အပခပေရးမးက

သြားေရာကေျဖရငးပါေသာလညး တငကျပနႏတျခငးမရပ ျပနသြားၾကပါသည။

(၁၃-၃-၂ဝ၁၅) ရကေန႔တြင တ႐တႏငင ေရႊလၿမ႕ရ ျပညပဆကဆေရးရးမ ဥးထြနးေငြ (တ႐တႏငငသား) က

နယျခားေစာငတပဖြ႕ဝင ၁ဝ ဥး (ဝတစလကနက အျပညအစ) ျဖင တ႐တဌာနဆငရာမ ၇ ဥးတ႔အား ဥးေဆာငၿပး

မဆယခ႐င အပခပေရးမးထ အေၾကာငးၾကားၿပး လာေရာကျခငးျဖစေၾကာငး ရြာသားမားအား တ႐တဖကမ

တတားလာေရာက တညေဆာကပါက ပါဝငကညၾကပါရန ေတာငးဆသြားသည။ မမတ႔ ျမနမာႏငငဖကသ႔ တ႐တ

68


ႏငငမ ဌာနဆငရာအႀကးအကမားႏငအတ နယျခားေစာငတပမားပါ လကနကအျပညအစျဖင ကးေကာဝငေရာက

လာကာ တတားတညေဆာကရန ေျမတငးတာျခငး၊ တငမားစကထျခငးသည ျမနမာႏငင၏ ဂဏသကၡာက ကဆငး

ေစၿပး အခပအျခာအာဏာက ထပါးျခငး ျဖစပါသည။

ျမနမာ-တ႐တ ႏစႏငင နယနမတရ အျငငးပြားလကရေသာ ျမစကးတတား တညေဆာကမညေနရာ

ျမနမာ-တရတ ႏစႏငင နယနမတရ အျငငးပြားလကရေသာ ေျမေနရာအား Google မေတြ႕ျမငရပ


69


ရမးျပညနယေတာငပငး၊ ေတာငႀကးခရင ဟပးၿမ.နယ လသကေကးရြာအပစ၊ ေညာငေလးခြေကးရြာပင

ေတာငယာေျမမားအား ၁၉၉၆ ခႏစတြင PNO အဖြ.အစညးမသမးယခပါသည။ ထသမးဆညးထားေသာေျမမားအား

သးစားအငားခ၍ စကပးလပကငေနပါသည။ လာေရာကလပကငသမားမာလ ပငေလာငးၿမ.နယအတြငးရ လပသား

မားဟ သရပါသည။ ရြာခနယခမားအား လပပငခြငမျပပ၊ ဝငေရာကလပကငလင အဖြ႕အစညးႏင ၿခမးေျခာက

သညအတြက လပကငစားေသာကရန ေနရာအခကအခရေနပါသည။


ရမးျပညေတာငပငး၊ ေတာငႀကးခ႐င၊ ေတာငႀကးၿမ.နယ၊ အသးေတာေကးရြာအပစ၊ တမေကးရြာရ ေတာငသ

ေဒၚနနးပနး၏ ေတာငယာေျမ ၂ ဧကက ၂ဝ၁၂ ခႏစတြင ၾကခငေရး႐းေနရာ ေဆာကလပရနအတြကဟဆကာ

သမးဆညးသြားခပါသည။ ယငးေတာငယာေျမ အား ၂ဝ၁၁ ခႏစတြင ဝယယကာ ပစငးငစကပးလပကငခသည။

သမးယစဥက ေျမေနရာအား ေျမစာရငး႐းတြင တရားဝငေအာင ပစေဖာကထားၿပး ေလာေၾကးေငြ ၃ သနးကပေပးကာ

လကမတေရး ထးခငးပါသည။ လကမတေရးထးခငးစဥက စတဆႏၵမပါပ လကမတေရးထးလကရျခငးျဖစၿပး၊

သမးဆညးထားျခငး ခရေသာေျမေနရာအား ျပနလညလပကငခြင ရယလပါသည။


ရမးျပညနယေတာငပငး၊ လြငလငခ႐င၊ လြငလငၿမ႕နယ၊ ပငလၿမ႕ ေန ဥးေမာငသနး အပါဝင ေတာငသ ၅ဝ

ဥး ပငဆငေသာ ပငလအေရ႕ေကးရြာအပစ၊ လြယဖာလနေတာငေျခတြင တညရေသာ ဥယာဥျခေျမဧက ၅၅ဝ သည

၁၉၉၅ ခႏစမ စတငခတထြငးရငးလငးၿပး ယာစပါး၊ အေစထတေျပာငး၊ ေျမပ၊ ပနးႏ၊ နႏြငး ႏင ႏစရညပင အစရေသာ

သးႏမား စကပးလပကငခသည လယယာေျမမားျဖစၿပး ကၽြ၊ ႏြား၊ ဝက၊ ၾကက အစရသညတ႔ကလညး ေမြးျမလပကငခ

ပါသည။ ၎ေျမမားသည ေျမစာရငးဥးစးဌာနတြငလညး ဥးပငအမညေပါက ဥယာဥျခေျမမားျဖစၿပး ပငဆငမႈ

အေထာကအထားမားလညး ရပါသည။

၂ဝဝ၃ ခႏစတြင ေျမစာရငးဌာနမ ေတာငသအခ႕အား ပစ ၁ဝ၅ ထတေပးၿပး၊ ေတာငသအခ႕မာ ပစ(၇)

ရရၿပး၊ အခ႕မာ ပစ(၇) မရရေသးပါ။ အဆပါ ဥယာဥျခေျမသည လြငလငၿမ႕နယ သစေတာႀကး၀ငး ဧရယာ (၈၆၇၂)

ဧကအတြငး ပါဝငေနသညက (၁၂-၁ဝ-၂ဝ၁၃) ရကေန႔ ပငလၿမ႕နယခြ သစေတာတာ၀နခမ သစေတာႀကးဝငးႏင

ပတသကသည ရငးလငးေဆြးေႏြးပြတကေရာကသည အခနမ ေတာငသမားက သရရသည။ ေတာငသမားမ မမတ႔

ပငလယေျမ ဧက ၅၅ဝ က သစေတာဥးစးဌာနမ ျပနလညရယလၿပး လယယာေျမလပပငခြင လကမတ ပစ(ရ) က

70


ရယႏငရန လြငလငၿမ႕ သစေတာဥးစးဌာန၊ ျပညေထာငစလႊတေတာ ကယစားလယႏင သကဆငရာ ဌာနအသးသး

သ႔ တငျပတငၾကားထားေသာလညး ယေန႔တင တစစတစရာ ထးျခားမႈမရေသးပါ။


71

72



ရမးျပညနယ၊ တာခလတခ႐င၊ တာခလတၿမ႕နယ ဝမလးေကးရြာအပစ၊ ေဟြခကရြာေဟာငး၊ တာခလတ-

ကငးတကားလမးေဘးရ လယယာေျမမားသည ဥးစငးႏြ႕ႏြနး + နနးခန အပါအဝင လယသမား ၁၈ ဥး ဘးဘြားစဥဆက

လပကငခေသာ လယယာေျမမားျဖစၿပး ၁၉၉၆ ခႏစ၌ ေျမသမးဆညးခသည ဧရယာထတြင အဆပါ လယယာေျမမား

ပါဝငသြားခသည။ သမးဆညးခလယသမား ၁၈ ဥးမ သမးဆညးခေျမမားအား ျပနလညရရရနအတြက ႏငငေတာ

သကဆငရာ အဆငဆငသ႔ တငၾကား ေတာငးခခရာ ၿမ႕နယအပခပေရးမးမ ေဟြခကရြာအထ ကယတငေရာကရ

လာၿပး မလပငရင ၁၈ ဥး ထသ႔ ျပနလည အပႏခပါသည။ သ႔ေသာ ေဟြခကရြာေဟာငး ေကးရြာတြငေနထငေသာ

ဥးအကစငး လ အပါအဝင ၉ ဥး မ ကန႕ကြကဟန႔တားခၿပး ကာရနထားေသာ ျခစညး႐းတငမားကလညး

ဖကဆးပစခသည။ ၎တ႔ႏင ညႇႏႈငးေဆြးေႏြး ခေသာလညး ေျပလညမႈ မရရခပါ။ မမတ႔ပင လယယာေျမမား ျပန

လညရရရနအတြက ခ႐ငအေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌာန အပခပေရးမးထသ႔ အေရးယ ကညေဆာငရြကေပးပါရန

မလပငရင လယ သမား ၁၈ ဥးမ ၂ဝ၁၄ ခႏစ၊ ဒဇငဘာလ(၁၉)ရကေန႔တြင တငျပတငၾကားထားပါသည။


73


ရမးျပညနယ၊ လြငလငၿမ႕နယ၊ ပငလအေရ႕ေကးရြာအပစ၊ လြယဖာလနေတာငေျခ လယယာေျမမားတြင

၁၉၉၅ ခႏစကတညးက ဥးေမာငသနး၊ ဥးေအာငဆနး၊ ဥးေမာငေမာငေဇာ တ႔အပါအ၀င လယသမား ၅ဝ ဥးမ

ခတထြငရငးလငးၿပး ယာစပါး အေစထတေျပာငး၊ ေျမပ၊ ပနးႏမး၊ နႏြငး ႏင သစေတာ၊ သပရာ စေသာ ႏစရညပငမား

စကပးလပကငခသည။ တစပငတစႏင ေမြးျမေရးလပငနးျဖစေသာ ကၽြ၊ ႏြား ဝက၊ ၾကက စသညတ႔ကလညး

ေမြးျမးခသညမာ ၂ဝဝ၃ ခႏစထ ျဖစသည။ ၂ဝဝ၃ ခႏစတြင ေျမစာရငးဥးစးဌာနမ ေတာငသအခ႕အား

ေျမစာရငးပစ(၁ဝ၅) ထတေပးခသည။ အခ႕ေတာငသမားမာ လယယာေျမလပပငခြင လကမတ ပစ(၇) ရရၿပး

အခ႕ေတာငသမားမာ ပစ(၇) မရရေသးပါ။ (၁၂-၁ဝ-၂ဝ၁၃) ရကေန႔တြင သစေတာဥးစးဌာနရ တာဝနရသမ

သတမတထားေသာ ႀကးဝငးဧရယာ (၈၆၇၂)ဧကထတြင လယသမားမား ပငဆငေသာ ေျမဧက ၅၅ဝ ပါဝငေနေၾကာငး

74


အမတ(၁)ရပကြက အပခပေရးမး႐းတြင လာေရာကအသေပးေျပာခသည။ ေတာငသ ၅ဝ ဥးမ အဆပါသစေတာ

ႀကးဝငးဧရယာထ သြတသြငးခထားရေသာ မမတ႔ လယယာေျမ ဧက ၅၅ဝ ခန႔အား ျပနလညရယလၿပး လယယာေျမ

လပပငခြင လကမတ ပစ(၇) ရယလၾကသည။

◊ ◊ ◊ ◊


75

ေျမယာျပနာမားအေပၚ သးသပခက

ရမးျပညနယအတြငး မမတ႔အဖြ႔မား ကြငးဆငးေဆာငရြကၿပး ကာယကရငမား၊ ေဒသခမားဆမ ေကာကယ

လာခသည ေျမယာျပသနာမားအနကမ အမႈျဖစစဥ (၆၂) ခအား ေခါငးစဥ (၅) ခခြကာ ေလလာဆငျခငၿပးေနာက

သးသပေတြ႕ရရသည မားက ေအာကပါအတငးတငျပအပပါသည။

တပသမးေျမမားႏငပတသက၍ ေလလာသးသပႀကညရာတြင---

၁။ တပမေတာေဆးတပ၊ ေျချမနတပရငး၊ ေျခလငတပရငး၊ စစဆငေရးကြပကမႈဌာနခပ၊ ေလတပစခနးဌာနခပ၊

ျပညသ႕စစ စသည တပရငးတပဖြ႕မားမ သမးဆညးထားသညက ေတြ႕ရသည။

၂။ တမမေတာမသမးဆညးလကသည ေျမမားတြငဓါးမဥးခေျမ၊ ဘးဘြားပငေျမ၊ ဥးပငအမညေပါက၊ ေျပစာေပါကေျမ

မား၊ ေကးရြာလထပငေျမမား ပါဝငေနသည။

၃။ တပႏငအလမးေဝးေသာလညးသမးယျခငး ( ျဖစစဥ ၁)၊ တပစခနးအတြကလအပသည ဧရယာထက ပမသမးယ

ထားျခငးမားကလညးေတြ႕ရသည။

၄။ တပမေတာအတြကဟဆကာ ေျမမားက သမးဆညးၿပးေနာက လပငနးမား အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကျခငး

မရဘ သမးဆညးေျမမားအား မစကမပးဘ ပစထား၍ ေတာထေနျခငး၊ သးစားအငား ျပနလညခထားျခငး၊ သမးဆညး

ေျမမားအနက တဝကခန႔ကသာ အေကာငအထညေဖာၿပး ကနတဝကမာ ေျမလြတေျမလပျဖစေနျခငးမားက ေတြ႔ရ

သည။

၅။ တပတညေဆာကရနအတြက သမးသညဆၿပး တကယတမးတြင တပမတညေဆာကဘ ေျမမားက မသမာေသာ

နညးမားျဖင လကလႊေရာငးထားသညမားကလညး ေတြ႕ရသည။ ( ျဖစစဥ ၃/၇) ဤျဖစစဥမးမားေၾကာင တပမေတာ

၏ ဂဏသကၡာက မားစြာထခကေစပါသည။

၆။ အခ႕ျဖစစဥမားတြင တပမသမးယၿပးေနာက အစားထးေျမမားအား ၿခမးေျခာကၿပး အတငးအဓမၼလကခခငးသည

ကလညးေတြ႕ရသည။ ( ျဖစစဥ ၆)

၇။ ေဒသခ၏လကဖကစကခငးက တပမေတာေဘာလးကြငးလပထားသညဟ သရသညမာ လယယာေျမမားအား

သမးဆညးၿပး ေဂါကကြငးလပထားေသာ ျဖစစဥမားႏငတေနၿပး ဆငးရႏြမးပါးမႈတကဖကေရးလပငနးစဥမားႏင

ဖလာဆန႔ကငေနသညက ေလလာမပါသည။ ( ျဖစစဥ ၈)

၈။ လကနကႏင ၿငမးခမးေရးယထားသႏင အၿငမးစားရဝနထမးတ႔ စကပးလပကငေနေသာ ေျမမားကလညး

76


တပမေတာမ သမးယထားသညက ေတြ႔ရသည။ ( ျဖစစဥ ၁) ဤျဖစစဥမာ တစဥးတစေယာက၊ တစေနရာဆေသာလညး ျပညတြငးၿငမးခမးေရး တညေဆာကမႈလပငနးစဥမားအေပၚ ယၾကညမႈ ကငးမေစပါသည။

၉။ ရမးတငးရငးသားပငေျမမားက တပမေတာမသမးၿပး ပေလာငႏငပအ႕ဝတငးရငးသားမားသ႔ ေျမအငားခထားျခငး ေၾကာငရမးျပညနယအတြငး အတေနထငၾကေသာ မတကြျပားတငးရငးသားမားအၾကား စတဝမးကြမႈက ျဖစေစပါ သည။ ( ျဖစစဥ၁၁ )

၁ဝ။ တပသမးဆညးေျမမားႏငပတသက၍ ကာကြယေရးဥးစးခပထတငျပၾကေသာလညး အေလးထားေဆာငရြက ေပးသညက မေတြ႕ရပါ။

၁၁။ တပမ စြန႔လႊတေျမမားႏင ပတသက၍ ယာယပစ ၃ ကသာ ထတေပးၿပး လယယာေျမလပကငခြငလကမတ (ပစ ၇) က အခနအေတာၾကာသညအထ ထတမေပးသညက ေတြ႕ရသည။ တပကျပနေပးေသာလညး မလပငရငမား လကထျပနမေရာကဘ ေကးရြာအပခပေရးမးက အာဏာအလြသးစားျပကာမသမာေသာနညးျဖငရယထားသညကလညး ေတြ႕ရသည။ ( ျဖစစဥ ၉)

စမကနးမား၊ စမခကမားေၾကာင သမးဆညးခရသညေျမမားႏင ပတသက၍ ေလလာသးသပရာတြင---

၁။ ေရာဘာစမကနး၊ ေကာဖစမကနး၊ ၿမ႕ေရာငလမး၊ ၾကကေမြးျမေရးၿခ၊ ပးစာစကခငး၊ ေရႊ႕ေျပာငးလြယ သစစကစမခက၊ လကဖကမးပြားသေတသန၊ စျပကြကေဖာထတေရး၊ ေလယာဥေျပးလမးတးခ႕ေရးစမကနး၊ စကမႈဇ၊ ၾကကဆစမကနးဟ၍ ေခါငးစဥအမးမးျဖင သမးထားသညကေတြ႕ရသည။ ေအာငျမငေသာ စမကနးဟ၍ မေတြ႔ရဘ စမကနးအေၾကာငးျပၿပး ေျမမားကသမးယကာ မသမာေသာနညးမားျဖင ေျမကြကမားအား ျပနလည လကလႊေရာငးခသညမားကေတြ႕ရသည။

၂။ လယယာေျမလပကငခြငလကမတ ပစ ၇ ရေသာေျမ ( စမ/၃)၊သခၤ ငးေျမ ( စမ/၅ )၊ ထငးစကခငး ( စမ/၇)မားက လညး စမကနးအမညျဖင သမးယထားသညမားက ေတြ႕ရသည။

၃။ စမကနးမား အေကာငအထညေဖာျခငးမရေသာေၾကာင မမေျမတြင ဝငေရာက ထြနယကစကပး လပကငစား ေသာကသညအခါ မလေတာငသမားမာ ပငနကကးလြနမႈပဒမ (၄၄၇)၊ အကးဖကဆးမႈပဒမ(၄၂၇)တ႔ျဖငတရားစြဆ ခရျခငး ( ျဖစစဥ ၂ )၊ ေထာငဒဏ ခမတခရျခငးမား ( ျဖစစဥ ၄) ( ျဖစစဥ ၅)ႏင ေတြ႔ႀကေနၾကရသည။

၄။ စမကနးမားေၾကာင ေျမယာသမးဆညးရာတြင နစနာသမားအတြက ျပနလညေျဖရငးေပးရာ၌ တာဝနယ၊ တာဝနခမႈ မရပ အျခားသမား၏ေျမယာမားျဖင ၿပးလြယစးလြယ အစားထးေျဖရငးေပးသညကေတြ႔ရသည။

၅။ စကမႈဇနစမကနးမားမာ ေနရာအမားအျပားတြင မေအာငျမငသညအတြက ႏငငေတာအတြကလညး အကးမရ၊ မလေျမပငရငမားမာလညး မားစြာနစနာဆးရးရသည။

၆။ စမကနးမားအား ေျမလြတေျမရငးမားရပါလက ေတာငသမား၏စကပးေျမမားတြငသာ ေရြးခယလပေဆာငျခငး သည ႐းသားမႈမရဘ အာဏာရသႏင ေငြရသမား ပးေပါငး၍ ရညရြယခကရရစးပြားေရးအရ လကဥးမႈယ အျမတထတ ျခငး ျဖစသည။


77

မသာေသာနညး၊ ၿခမးေျခာကအကပကငေသာနညးအပါအဝင အဂတလကစားမႈမားေၾကာင ေျမယာလကလြတဆးရး

ရသည အမႈျဖစစဥမားအား ေလလာသးသပၾကညရာတြင ---

၁။ ေျမယာႏင ပတသကသည မသမာမႈမား၊ အာဏာအလြသးစားလပမႈမားက ေလလာရာတြင ေျမစာရငးရးမ ဝနထမး

မား၊ ၿမ႕နယႏင ရပေကးအပခပေရးမးမား အမားဆးပါဝငပတသကေနသညက စစစေတြ႕ရရသည။

၂။ မလပငရင ေတာငသမားအေနျဖင ေျမစာရငးရးမ ပစ (၇) ၊ ပစ (၁ဝ၅) မား ရရရနခကခလြနးေသာလညး မတရား

သျဖင သမးယသြားသမားအဖ႔ ထပစမားက မသမာေသာနညးမားျဖင လြယလငတကရေနသညမားက ေတြ႕ရသည။

(ျဖစစဥ ၂)

၃။ ေျမစာရငး႐းဝနထမးမားသည လကငတလပကင ေနထငေနသ ေျမပငရငမားအား အသမေပး ခြငမေတာငးဘ

ေျမဝငတငးျခငး၊ ငတတင၊ ဘတတငမားစကျခငးမားက မေလာၾသဇာကသးကာ ေဒသခမားအေပၚ ရငသးေစာကား

ျခငးျဖစသည။

စးပြားေရးကမၸဏမားႏင ပတသကေနေသ ေျမယာသမးဆညးမႈ ျဖစစဥမားတြင ---

၁။ ဟနပနးကမၸဏ၊ ယႏကတကကမၸဏ၊ အလငးသစ(၇)ေကာကမးေသြးတးေဖာေရးကမၸဏ၊ ( ျဖစစဥ ၄ )၊ နယး

စတား၊ T & C Company ရာဘာ( ျဖစစဥ ၇)၊ ရတနာကမၻာ သတကမၸဏလမတက ( ခေနာကစမး )၊ ေငြရညပလ

(ေဂါဒနေကာက) ( ျဖစစဥ ၇ ) စသည ကမၸဏမားႏင ေဒသခမလေတာငသမားၾကား ေျမယာျပနာမားက ေတြ႕ရ

သည။

၂။ ကမၸဏအမားစသည သဘာဝသယဇာတတးေဖာသည လပငနးမားက လပေနၾကသညကေတြ႕ရသည။ သယ

ဇာတမားအား လကလြတစပယ စညးကမးမတးေဖာေနမႈမားက ရပရြာလထ၏ စးပြားေရး၊ ကနးမာေရးကသာမက

သဘာဝပတဝနးကငကပါ ထခကေနေသာလညးမညသကမ တာ၀နယတာဝနခမႈမရၾကပါ။ အပခပေရးအာဏာပင

မားမ ထေရာကစြာအေရးယေဆာငရြကေပးသညက မေတြ႕ရပါ။

၃။ ကမၸဏမား၏ ေျမယာသမးပကမႈက ေဒသခမား၏ တႏငတပငစးပြားေရးလပငနးမားကထခကေစသညက

ေတြ႕ရသည။ ( ျဖစစဥ ၁/၄) မလေတာငသမားမာ တရားဥပေဒ၏ အကာအကြယက မရၾကဘ အပခပေရးပငးသည

ကမၸဏမားဘကကသာ မကႏာသာေပးတတၾကသည။

အျခားေသာအေၾကာငးအမးမးျဖင ေျမယာသမးဆညးခေနရေသာ အေျခအေနမားႏငပတသက၍ သးသပေတြ႔ရ

ရသညမာ ---

၁။ တပရငးတပဖြ႕မား၊ ကမၸဏမား၊ အစးရစမကနးမား၊ အပခပေရးပငးႏင ေငြရငေၾကးရငမားအပငးမ မတရား

သျဖင ေျမယာသမးဆညးမႈမားအျပင ေဒသအတြငးရ TNLA, PNO၊ ျပညသ႕စစ စသည လကနကကငအဖြ႕အစညး

78


မားအပါအဝင ျပညေထာငစၾက႕ခငေရးအဖြ႕ ( ျဖစစဥ ၃)အတြကပါ ေဒသချပညသမား၏ ေျမယာမား ဥပေဒမ သမး

ဆညးခေနရသညက ေတြ႕ရသည။ မးလငးေရးေကာမတမ ေကာကမးေသြးသးမးစကတညေဆာကရန၊ ေဒသ

အကးျပ ေဆာကလပေရးဖြ႕ၿဖးမႈလပငနးမား (ျဖစစဥ၁၂) လပရနအတြကဟဆကာ သမးယထားေသာေျမမားက

ျပနလည ေရာငးစားေနသညက ေတြ႕ရသည။

၂။ ရမးျပညနယသည တ႐တႏငငႏင နယနမတခငးထစပေနေသာေၾကာင ႏစႏငင နယနမတအျငငးပြားမႈမားက

ဌာေန တငးရငးသားျပညသမား၏ ဘဝလၿခမႈႏင ေျမယာပငဆငမႈက ၿခမးေျခာကလကရေနပါသည။ ( ျဖစစဥ၂)

ထ႔အျပင လဝငမႈႀကး ႀကးၾကပေရး၏ အားနညးခကေၾကာင တဘကႏငငမ ရမးျပညနယအတြငးသ႔ နညးလမး

အမးမးျဖင ဝငေရာကလာေသာ ႏငငျခားသားတရတလမးမားသည အပခပေရးပငးႏင ဌာနဆငရာမားအား

ေငြေၾကးျဖင စညးရးသမးသြငးၿပး စပြားေရးတြင ဗလကအျမတထတႏငေသာေၾကာင ဌာေနျပညသမားက ၄ငးတ႔အား

ျပနလည ေၾကာကရြ႕ေနရပါသည။

အမႈျဖစစဥအားလးက ျခငသးသပၿပးေဒသခမား၏ ေျပာၾကားခကမားအေပၚ ပငးျခားဆငျခငၾကညရာတြင ---

ဌာေနတငးရငးသားမား၊ ေဒသချပညသမား၏ ႐းသားမႈ၊ ေအးေအးခမးခမးႏင ေရာငရတငးတမစြာေန

ထငတတမႈ၊ အသပညာဗဟသတ ေလလာဆညးပးႏငသည အခြငအလမးနညးပါးမႈ၊ ေၾကာကရြ႕စးရမတတမႈမားအေ

ပၚတြင အခြငေကာငးယကာ မတရားသျဖင ေျမယာသမးဆညးမႈမားက ကးလြနေလရသညက ေတြ႕ရသည။

တပမေတာအမည၊ ဝနႀကးအမည၊ အထကမညႊနၾကားခကဆသညမားက လြယလြယအသးျပကာ သမးယတတ

သည။ လမလညလညဖားျခငး၊ ၿခမးေျခာကအကပကငျခငး၊ ဖအားေပးျခငးမားကလညး အသးျပ သမးယေလရ

သည။ ေျမသမးျဖစစဥ အမားအျပားတြင မညသညအခနကတညးက မညသညအတြကေၾကာင မညသက

သမးလကသညက မသရဘ မမေျမထ ယခငအတငး ပမနဝငေရာကစကပးေနျခငးအား လာေရာကဟန႔တား ပတပင

သညအခါမသာ မမေျမ အသမးခလကရမနး သၾကသညမားက ၾကားသရသည။ အပခပေရးႏင ဌာနဆငရာ အာဏာ

ပငမား၏ ႏႈတမန႔ျဖင သမးသညမားလညးရသည။ ေလာေၾကး နစနာေၾကးမား ေပးေလမရပါ။ ေပးသညဆလငလညး

ကာလေပါကေစးထကမားစြာနမကေသာ မတနတဆေစးႏမ ေပးသည။ အစားထးေပးေျမမားကလညး အျခားပငရင

ရေျမမားျဖစေနတတသည။ ရြာသရြာသားခငး ရနတကေပးရာ ေရာကေနပါသည။ သမးဆညးေျမတြင သမးဆညးခ

ေတာငသမားအား လပကငခြငမေပးပ အျခားေတာငသမားအား သးစားခလပကငခြငေပးျခငးမား၊ ေျမယာမားျပန

လညစြန႔ လႊတရာတြင စနစကေသာ ယႏယားတရပမရျခငးႏင မသမာမႈမားေၾကာငရပရြာအတြငး စညးလးမႈၿပကြကာ

အျငငးပြားမႈမားျဖစေပၚရသည။ ေဒသဖြ႕ၿဖးေရးကအေၾကာငးျပကာ ေျမမားသမးယၿပး ဖြ႕ၿဖးေရးအမနတကယမလပပ

ေငြရငမားႏင အာဏာပငမားပးေပါငးကာ အကြက႐ကျပနလညေရာငးခသညမားလညး ရသည။ သမးဆညးေျမယာ

အေရးႏငပတသက၍ ပြငလငးျမငသာမႈမရဘထေရာကသည ေျဖရငးမႈမးမားက မေတြ႔ရပါ။ တငျပတငၾကား

ေသာလညး အေရးတယေဆာငရြကေပးျခငးမရေသာေၾကာင အစးရအေပၚ ယၾကညမႈအားနၿပး အျမငမေကာငးၾကပါ။

ယခအခါတြင သမးဆညးခေျမယာမား ျပနလညရရေရးအတြက ေဒသခေတာငသမားမာ NLD အစးရအသစအေပၚ

မားစြာေမာလင အားထားေနၾကပါသည။

◊ ◊ ◊ ◊


79

ေျမယာျပနာမားႏင ပတသက၍ အၾကျပခက

ရမးျပညနယအတြငးရ ေျမယာျပသနာမားအား ၿငမးၿငမးခမးခမးႏင ထထေရာကေရာက ကငတြယေျဖရငး

ႏငေရးအတြက မမတ႔လကလမးမသမ ေျမယာျဖစစဥမားက ေလလာသးသပၿပး အၾကျပတကတြနးလသညမာ ---

တပမေတာမ သမးဆညးေျမမားႏင စပလဥး၍ ---

(၁) လကရသမးဆညးထားေသာေျမမားအနကမ တပမေတာအေနျဖင ယေန႔အထ လပငနးအေကာငအထည

မေဖာရေသးေသာ၊ အမနတကယအားျဖင အေကာငအထညေဖာရန မလအပေသာ၊ တပႏငေဝးကြာလြနးေသာ

စသည မစကမပးဘ လစဟာေနသညေျမမားအား မလပငရငမားသ႔ အျမနဆးလကေရာကေပးအပရန။

(၂) လကရသမးဆညးထားေသာ ေျမမားအနကမ တပမေတာအေနျဖင ယေန႔အခနတြင လပငနးအေကာငအထညေဖာ

ၿပးေသာ၊ အေဆာကအဥမားတညရၿပးေသာ၊ အသးျပေနေသာ ေျမမားႏငပတသက၍ မလပငရငေတာငသမား

နစနာဆးရးမႈမရေစရန ေလာေၾကး နစနာေၾကးမားႏင အစားထးအစအစဥမား ေဆာငရြကေပးရန။

(၃) တပမေတာအမညက အလြသးစားျပၿပး မမကယကးအတြက မသမာေသာနညးလမးမားျဖင ေျမယာသမးဆညးမႈ

ျဖစစဥမားတြင ပါဝငပတသကေနသမားအား စစမးစစေဆး အေရးယေဆာငရြကေပးရန။

(၄) တပသမးေျမမား ျပနလညစြန႔လႊတရာတြင သမးဆညးခလကရသည ကာယကရငေတာငသမား လကဝယသ႔

တကရကျပနလညေပးအပရန၊ ထသ႔ေပးအပေနရာတြင နစနာသမလပငရငမားထ မေရာကသညမား၊ အျငငးပြားမႈ

မား ရေနေသာေၾကာင စနစတကလညးျဖစ ေႏငေႏးၾကန႔ၾကာမႈလညးမရေသာ တာဝနယ တာဝနခမႈရသည ေျဖရငး

ေဆာင ရြကမႈပစတခ ေဖာေဆာငသငပါသည။ ၾကားျဖတတဆငခ အလြသးစားျပမႈမားကလညး ထေရာကစြာေဖာ

ထတအေရးယေပးရန။

(၅) ျပနေပးရန ကနရေနေသးေသာ တပသမးေျမမားက ကာကြယေရး၀နႀကးဌာနအေနျဖင သကဆငရာ အစးရ

ဌာနမား၊ သမးဆညးခကာယကရငမားႏငတကဆငစစစကာ ညႇႏႈငးေဆာငရြကၿပး ေျဖရငးမႈယႏယားတရပ ထ

ေထာငသငသည။ သ႔မသာ အမားအယြငးမရ နစနာသမရ ျပနလညကစားႏငမညျဖစပါသည။

80


(၆) အရပသားပငေျမမား၊ ရပရြာပငေျမမား၊ ႏငငေတာပငေျမမားက စစတပမ စတတငးက သမးခငသလ သမးခြင

ရသလားဟသည ရပရြာလထ၏ စးရမမကငးေမးခြနးမား သသယမားက တရားနညးလမးတက ေျဖရငးႏငရနႏင

တငးရငးသားျပညသတ႕၏ အသကအးအမစညးစမမား တညၿငမလၿခေစေရးအလ႔ငာ တပေျမအသးခမႈႏင ပတသက

၍အမးသားေျမအသးခမႈမဝါဒႏင ဥပေဒတြငရငးရငးလငးလငး ညႇႏႈငးေရးဆြ ျပဌာနးသငပါသည။ အမနတကယပင

ႏငငေတာလၿခေရးအတြက ေျမမားမျဖစမေနသမးယရမညအခါ ေဒသခမား၊ မလပငရငမား နစနာဆး႐ႈးမႈမရေစေရး

အတြက ႀကတငညႇႏႈငးေဆြးေႏြးၿပး ဥပေဒႏငအညသာ တရားမတစြာ လကနာေဆာငရြကသငပါသည။

(၇) တငးရငးသားေဒသမားတြင တညရေနေသာ တပရငးတပဖြ႔မားအေနျဖင ေျမႏငသဘာဝသယဇာတ အသးခမႈ

ပစမားသည တငးရငးသားစညးလးညညြတေရးႏင ျပညတြငးၿငမးခမးေရးက ထခကေစႏငေသာ လပရပမားျဖစမ

သြားေစရန အထးသတထားေဆာငရြကသငပါသည။

စမကနးမား၊ ကမၸဏမား၊ ရငးႏးျမပႏမႈမားေၾကာင သမးဆညးခေနရေသာ ေျမမားႏငစပလဥး၍ ---

(၁) လကရစမကနးလပငနးမားအား ကြငးဆငးစစေဆးၿပး အေကာငအထညေဖာႏငျခငးမရေသးေသာ၊ ႏငငေတာႏင

ေဒသချပညသမားအတြက အကးမရေသာစမကနးမားအား ဆကလကခြငမျပရန။ စမကနးအမညခၿပး ေဖာျပပါ

စမကနးက အမနတကယေဖာေဆာငျခငးမရဘ မသမာေသာဥပေဒႏငမညေသာ အလြသးစားျပမႈမားက စစမးစစ

ေဆးၿပး အေရးယေဆာငရြကရန။

(၂) စမကနးမား၊ ရငးႏးျမပႏမႈမားသည ေဒသခမား၏ အကးစးပြားႏင ရးရာဓေလမားက ထခကပကယြငးေစျခငး

လးဝ မရေစရန။ ေဒသခမားႏင ဌာေနတငးရငးသားမား၏ သေဘာဆႏၵက ဆန႔ကငကာ ဖအားေပးအၾကပကငၿပး၊

ေသြးခြၿပး အတငးအဓမၼ ေဖာေဆာငျခငးမလပရန။

(၃) စမကနးမားက ေဖာေဆာငရာတြင လေနရပကြကေကးရြာမား၊ စကပးေျမမားမ လြတကငးသညေျမကသာ

စနစတကစစစၿပး ေရြးခယသငသည။ စမကနးလပငနးမားသည ေကးလကေဒသဖြ႕ၿဖးေရးႏင ေကးလကေနျပညသ

မား၏ဘဝ ပမတးတကျမငမားေစရနႏင သဘာဝပတဝနးကငက ထခကမႈအနညးဆး ျဖစေစရန။

(၄) စမကနးမား၊ရငးႏးျမပႏမႈမားအပါအဝင ျပညတြငးျပညပႏင ေဒသတြငးမအႀကးစား၊ အလတစား၊ အေသးစား

စးပြားေရးကမၸဏမားသည ၄ငးတ႔၏ လပငနးမားက ေဖာေဆာငရာတြင ဌာေနတငးရငးသားမား၊ ေဒသခမား၏

အခြငအေရးမားက ေလးစားလကနာကာ ကလသမဂၢ မ အတညျပထားသည FPIC- Free Prior Informed Consent

( လြတလပစြာ ႀကတငအသေပး ညႇႏႈငး သေဘာတညမႈရယေသာလပငနးစဥ ) အတငး ေဆာငရြကရန။ EIA , SIA


81

မားက အေပၚယဟနျပမဟတဘ ယၾကညစရာေကာငးေသာ ကြငးဆငးေလလာသေတသနျပခကမားျဖင အေလး

ထားေဆာငရြကရန။

(၅) စမကနးမား၊ ကမၸဏမား၊ ရငးႏးျမႇပႏမႈမားေၾကာင ေဒသခမားႏင ေဒသ၏အကးစးပြားက မဆတယတေစေရး၊

သဘာဝပတဝနးကငက ဆးဆးရြားရြားမထခကေစေရးအပါအဝင စမကနးမားႏင ေဒသခမားအၾကား ယၾကညမႈမပက

ယြငး ေရး၊ တညၿငမေအးခမးေရးအတြက ပြငလငးျမငသာမႈႏင တာဝနယ တာဝနခမႈရကာ အရပဘကအဖြ႕အစညးမား

၏ ေစာငၾကညအကခတလပငနးစဥမားက အစဥတစက ခြငျပထားရန။

(၆) သဘာဝသယဇာတမားက ထတယေရာငးခသည စမကနးမား၊ စးပြားေရးလပငနးမားက ေရာငၾကဥကာ လသား

အရငးအျမစမားက အေျခခသည စမကနးမားကသာ အေလးထားေဖာေဆာငရန။

၂ဝ၁၅ ေရြးေကာကပြေနာကပငး အစးရသစအား အႀကျပ တကတြနးလသညမားမာ ---

အစးရသစအေနျဖင သမးဆညးခေျမယာျပသနာမားအား အေလးထားေဆာငရြကမညဟ အတအလငး

ေၾကညာထားသညႏငအည ႏငငေတာသမၼတအေနျဖငေသာလညးေကာငး၊ ဒတယသမၼတအေနျဖငေသာလညး

ေၾကညာခကထတျပနျခငး၊ ေကာမတဖြ႕စညးျခငးမားျဖင ေဆာငရြကေနသညက ေတြ႔ရရပါသည။ သ႔ပါေသာလညး

လကေတြ႔တြင သမးဆညးခေျမယာျပနာအမားစမာ ေျပလညသြားျခငးမရေသးဘ ကယကယေလာငေလာငပင

ႀကမမးအးသကသ႔ ပေလာငေနဆ ျဖစပါသည။ ထျပနာမားက ေျပလညေစရနမာ ေရတ၊ ေရရညလပငနးစဥမား

ခမတေဆာငရြကရနလအပပါသည။

သမးဆညးခေျမအမားစအား နစနာဆးရးေနရသ မလပငရင ေတာငသလယသမားမားထသ႕ အျမနဆး

ျပနလညေရာကရေရးအတြက လတတေလာ အေရးတႀကး ေဆာငရြကသငသညမားမာ ---

(၁) နစနာဆး႐ႈးသေတာငသလယသမားမားမ တငျပတငၾကားထားသည အျငငးပြားေျမယာမားႏငပတသက၍

လကရသမးဆညးထားသမား၊ လကဝယရသမား၏ လပငနးေရ႕တးေဆာငရြကေနမႈမားအား ေျဖရငးေဆာငရြကၿပး

ခနအထ ရပဆငးထားေစရန။

(၂) ေျမယာအေရးႏင ပတသက၍ ယခငအစးရလကထကႏင ယခငလႊတေတာကာလက လပေဆာငခသည၊ တင

သြငးခသည၊ ဆးျဖတခသည ျပဌာနးခကမား၊ အစရငခစာမား၊ စာရငးဇယားမား၊ လပငနးၿပးေျမာကမႈအေျခအေနမား

အား ယခအစးရသစလကထကတြင တာဝနယေျဖရငးေပးရမည ဌာနမား၊ လပဂၢလမား၊ အစအဖြ႕မားအေနျဖင

82


ျပနလည စစစသးသပထားရန။

(၃) အစးရတာ၀နရသမား၊ လႊတေတာအမတမား၊ ဌာနဆငရာဝနထမးမား၊ ဘာသာရပဆငရာပညာရငမား၊

ႏငငတကာမ ကၽြမးကငပညာရင အႀကေပးမား၊ လြတလပေသာလယသမားသမဂၢမား၊ လယသမားအေရးလႈပရားသ

မားပါဝငသည အရပဘကအဖြ႕အစညးမား အားလးပါဝငေသာ ေျမယာျပသနာေျဖရငးေရး စေပါငးေကာမတတရပက

အျမနဆးဖြ႕စညးေဆာငရြကရန။ သ႔မသာ စေပါငးတာဝနယ တာဝနခႏငမညျဖစၿပး မနကနေသာ သတငးအခက

အလကမားႏင သမာသမတကေသာ၊ ယၾကညလကခႏငေလာကေသာ ေျဖရငးမႈက အနးစပဆးရရႏငမညျဖစသည။

(၄) ေလလာသးသပျပစၿပးသမ ေျမယာျပနာမားႏင ပတသက၍ သမးဆညးထားေသာ၊ တငျပတငၾကားလာေသာ၊

ျပနလညေပးအပၿပးေသာ၊ ေပးအပသငေၾကာငးတငျပထားေသာ၊ စစစဆျဖစေသာ၊ လငျမနစြာဆးျဖတခကခရန

ခကခေနေသးေသာ၊ ညႇႏႈငးဆျဖစေသာ၊ ျပနလညေပးအပရနမျဖစႏငေတာေသာ စသညျဖင စာရငးဇယားမားအား

ပြငလငးျမငသာစြာ တငးသျပညသထတျပနေၾကညာေပးရန။

(၅) ေျမသမးဆညးထားသညဟ တငၾကားခထားရသမား၏ ေျမယာဆငရာ ပစ(၇) ၊ ပစ (၁ဝ၅) အပါအဝင အေထာက

အထား စာရြကစာတမးမားအား ေျမစာရငး႐းမ အမနတကယထတေပးျခငးရ/ မရႏင မညသ႔မညပ ထတေပးထား

ေၾကာငးက ျပနလည စစစ အေရးယေဆာငရြကသြားရန။

(၆) ေျမယာစမခန႔ခြေရးအပါအဝင သမးဆညးေျမျပနလညေပးအပျခငးဆငရာ ကစၥရပမားတြင အေထြေထြအပခပ

ေရးမးမားအား အာဏာကနမလႊအပဘ စေပါငးေျဖရငးေရးေကာမတ၏ အခနးက႑က ျမႇငတငျခငးျဖင အဂတ

လကစားမႈမားက ေရာငလႊရန။

(၇) လယယာေျမလပပငခြငလကမတ (ပစ ၇ ) မားက အမနတကယ ရသငရထကသမား ေႏာငေႏးၾကန႔ၾကာမႈမရေစဘ

မနကနစြာ ရရေစေရးအတြက ပြငလငးျမငသာၿပး အလပျဖစေသာ စမခကမားျဖင အျမနဆးေဆာငရြကေပးရန။

ေရရညဆေသာလညး အခနအတငးအတာတခအတြငး တန႔ေႏးမႈမရဘ ေဆာငရြကသငသညမားမာ ---

၁။ မေအာငျမငေသာစးပြားေရးမဝါဒမားအား ျပနလညသးသပရနႏင ေအာကေျခတငးရငးသားျပညသအမားစႀကး၏

အကးစးပြားက ကာကြယျမႇငေပးႏငမည လကေတြ႕ကၿပး မနကနေကာငးမြနသည စးပြားေရးမဝါဒမား ခမတေဖာ

ေဆာငရန။

၂။ အာဏာအလြသးစားမႈမား၊ ဥပေဒမလပရပမား၊ ဥပေဒကလကတလးျခားလပေနေသာ မသမာမႈမားအား ေစာင

ၾကညေဖာထတၿပး ထထေရာကေရာက အျပစေပးအေရးယရန။ အဂတလကစားမႈတကဖကေရးက လကေတြ႕ေဆာင


83

ရြကရန။တရား ဥပေဒ၏ အကာအကြယက လတငးရရေရးအတြက တရားဥပေဒႏငအည တရားမတစြာ အေရးယ

ေဆာငရြကရန။

၃။ နယစပေဒသမားတြင လဝငမႈႀကးၾကပေရးက အကငပကခစားမႈမရေစဘ ဥပေဒႏငအည စညးကမးတက

ကငတြယ ေဆာငရြကရန။ ႏစႏငငနယနမတအျငငးပြားမႈမားက ဌာေနတငးရငးသားျပညသမား၏ဘဝလၿခမႈႏင

ေျမယာပငဆငမႈက ၿခမးေျခာကလကရေနတတေသာေၾကာင ထကစၥမးတြင မမတ႔ႏငငသား ဌာေနတငးရငးသား

ျပညသမား၏ အသကအးအမ စညးစမက ကာကြယေပးႏငေရးသည အထးအေရးႀကးပါသည။ လစလရထား၍မျဖစပါ။

တငးျပည၏ အခပအျခာအာဏာက မထခကေစေရးအတြကလညး သတမနနညးပရယာယၾကြယဝစြာျဖင အေရးတ

ယကငတြယသငပါသည။

၄။ သမးဆညးေျမယာျပနာမားက ေျဖရငးေဆာငရြကေနသညႏငတၿပငတညးမာပင လယယာစးပြားက႑

တးတကျမငမားေရး၊ ေကးလကႏငေတာငတနးေဒသဖြ႔ၿဖးေရး၊ ဆငးရႏြမးပါးမႈ ေလာနညးေစေရးအတြက ေကးလက

ေနျပညသမားႏင ေတာငသလယသမားထက ဗဟျပသည မဝါဒမား၊ သြငးအားစအေထာကအပမား၊ အေျခခအ

ေဆာကအဥေကာငးမား၊ အစအမမားက ခမတေဖာေဆာငရန။

၅။ အမးသားေျမအသးခမႈမဝါဒအပါအဝင၊ ေျမယာႏင သဘာဝသယဇာတဆငရာ၊ ေတာငသလယသမားေရးရာ

ဆငရာဥပေဒ၊ နညးဥပေဒမား၊ လမးညႊနခကမား၊ လပထးလပနညးမား၏ အားနညးခကမား၊ ခၽြတေခာမႈမားက

လအပသလ ျပငဆငရန၊ ျဖညစြကရနႏင အသစေရးဆြရန။ တငးရငးသားလမးအသးသး၏ ဓေလထးတမး ေျမယာ

စမခန႔ ခြမႈမားက ဥပေဒကသ႔ အေလးထားလကနာေစရန။

၆။ အစးရဌာနဆငရာမား အခငးခငး အခတအဆကႏင ပးေပါငးေဆာငရြကမႈမားကအားေကာငးေစရန။ ဝနထမးမား

၏ အသအျမင၊ စြမးေဆာငရညႏင စတေနသေဘာထားျမငမားလာေစေရးအတြက ေလကငပးေထာင ျဖညဆညး

ေပးရန။

ျပညေထာငစအစးရႏင ျပညနယအစးရမားအျပင ျပညနယအတြငး၊ ေဒသအတြငးရလကနကကငအဖြ႔အ

စညးမားအေနျဖငလညး ျပညတြငးၿငမးခမးေရး၊ ေဒသဖြ႔ၿဖးေရးအတြက မမနယေျမအတြငးရ ျပညေထာငစသား တငး

ရငးသားေသြးခငးမားအားလး ၿငမးၿငမးခမးခမး တနးတရညတ အတတကြ ေနထငႏငေရးက တနဘးထားသငပါသည။

လကနကမျပညသမား၏ အခြငအေရးမား၊ ပငဆငခြငမား၊ ဂဏသကၡာမားအား မညမအကာအကြယေပးႏငသည

(သ႔မဟတ) မညမဗလကအႏငကငေနသည ဆသညက ထလကနကကငအဖြ႔အစညးမား၏ ႏငငေရးအဆငအတနး

ႏင အဖြ႕အစညး၏တနဘးအား ေဖာျပေနတတသညက သတမသငပါသည။

84


ေဒသခေတာငသလယသမားမားအေနျဖငလညး မမတ႕၏ အရညအခငးမား တးတကေကာငးမြနေနေစရန

အျမငဖြငသငတနးမား၊ အသအျမငေဆြးေႏြးဖလယပြမားသ႔ တကေရာကေလလာျခငး၊ စာအပစာေစာငမား၊ ေရဒယ

မား၊ စကားဝငးမား၊ ေဟာေျပာပြမားမတဆင အသပညာဗဟသတမားကရာေဖြျခငးမား ျပလပသငပါသည။ သ႔မသာ

မမတ႔၏ အခြငအေရးမားက သရကာကြယျမႇငတငတတမည ျဖစပါသည။ ထ႔မမက မတရားသျဖင အႏငကငမႈမားက

စေပါငးအားျဖင တြနးလနကာကြယႏငေရး၊ ရပရြာဖြ႔ၿဖးေရးႏင အေရးေပၚကစၥမားတြင တငပငညႇႏႈငးေဆာငရြကႏင

ေရးအတြက သမဂၢမား၊ အသငးအပငးမားစသည အရပဘကအဖြ႔အစညးမားတြင ပါဝငခတဆကေဆာငရြကကာ

အသငးအဖြ႕စတဓါတမားက ေမြးျမကငႀကျခငးျဖင တကယေကာငးဆနေသာ အေလအကငဆးမားကပါ ဖယထတ

ပစႏငစြမးမား ရလာေစႏငပါသည။

◊ ◊ ◊ ◊


85

နဂး

ရမးျပညနယအတြငး ၿမ႕နယ ၁၈ ၿမ႕နယရ ေကးရြာေပါငး ၂၉ ရြာတြင ၂ဝ၁၆- ခႏစ ဧၿပလအတြငး သြားေရာက

ေတြ႔ဆေမးျမနးခသည ေဒသချပညသမား၏ရငဖြငေျပာၾကားခကမား၊ ဆႏၵႏငေမာလငခကမားအပါအဝင ေကာက

ယခသည ေျမယာအမႈျဖစစဥ (၆၂) ခအား စစညးေလလာၿပးသးသပခက၊ အၾကျပတကတြနးခကမားက ဤအစရင

ခစာတြင ထညသြငးေဖာျပထားပါသည။ ပညာရငမား၏ ဘာသာရပဆငရာစာတမးတခမဟတဘ အရပဘကအဖြ႕

အစညးမား၏ အရပသားသ႑ာနျဖင အားထတျပစ တငျပထားျခငးသာ ျဖစေၾကာငးကလညး အသေပးအပပါသည။

ေဒသခေတာငသမားအေနျဖင ၎တ႔၏ ေျမယာအခြငအေရးမားအား ခငမာေသာဥပေဒမားျဖင ကာကြယ

ေစာငေရာကေပးရန၊ သမးဆညးခေျမမားအား ျပနလညရရရန၊ သမးဆညးခသညႏစကာလမားအတြက ထကတန

ေသာ နစနာေၾကးမားရရရနႏင အလားတေျမယာသမးဆညးမႈမား ေနာငတြငထပမမျဖစပြားေစေရးအတြကအစးရ

သစမ တစစတစရာ ေျဖရငးေဆာငရြကအာမခေပးႏငမညဟ ယၾကညေမာလငလကရပါသည။

ရမးျပညနယအပါအဝင ျမနမာႏငငတစဝနးရ ေျမယာျပနာမားအား ကငတြယေျဖရငးရနသည အစးရသစ

အတြက အႀကးမားဆးေသာ စနေခၚမႈတစရပအျဖစ ရေနပါသည။ မျဖစမေန ေျဖရငးေဆာငရြကေပးရမညလညးျဖစပါ

သည။ ထျပနာမားအား လကေတြ႔ေျဖရငးေဆာငရြကရာတြင ေဒသတြငးရ အရပဖကလမႈဖြ႕အစညးမားႏင

ေဆြးေႏြးညႇႏႈငး ပးေပါငးေဆာငရြကျခငးက အစးရသစအတြက မားစြာအေထာကအကျဖစေစႏငပါသည။ ယခ

“ခယရသကေသ သမးဆညးေျမ” အစရငခစာမာ အစးရသစ၏ ေျမယာျပနာေျဖရငးေရးလပငနစဥအတြက We

Are Tai အဖြ႕အပါအဝင ရမးျပညနယမ အရပဘကအဖြ႕အစညးမား၏ တတပတအား အားထတဝနးရမႈတချဖစပါ

သည။ ထ႔အတ ရမးျပညနယ၏ ေျမယာသမငး မတတမးစာမကႏာတခ႕လညး ျဖစေနလမမညဟ ယၾကညယဆမ

ပါသည။ ။

We Are Tai




86


ရမးျပညနယမ ေလကားထစစကခငးအလ


87

ပထမအႀကမ ေဆြးေႏြးပြမတတမး (၄/၅/၆/၇ -၂ -၂ဝ၁၆)

88


ဒတယအႀကမေဆြးေႏြးပြမတတမး (၁၅/၁၆/၁၇ - ၃ - ၂ဝ၁၆)


89

မဆယၿမ႕၊ ေဖြးဟနးေကးရြာတြင ေဒသခေတာငသမားအားလယယာေျမအခြငအေရးဆငရာမား ေဆြးေႏြး

သႏၷၿမ႕ ၊ မငးပါးေကးရြာတြင ေဒသခေတာငသမားအားလယယာေျမအခြငအေရးဆငရာမား ေဆြးေႏြး

သေပါၿမ႕ ၊ မးေတေကးရြာတြင ေဒသခေတာငသမားအားလယယာေျမအခြငအေရးဆငရာမား ေဆြးေႏြး

သေပါၿမ႕ ၊ ခါလနေကးရြာတြင ေဒသခေတာငသမားအားလယယာေျမအခြငအေရးဆငရာမား ေဆြးေႏြး

ကြတခငၿမ႕ ၊ မးစးေကးရြာတြင ေဒသခေတာငသမားအားလယယာေျမအခြငအေရးဆငရာမား ေဆြးေႏြး

သႏၷၿမ႕ ၊ ေနာငအြနေကးရြာတြင ေဒသခေတာငသမားအားလယယာေျမအခြငအေရးဆငရာမား ေဆြးေႏြး

ကြငးဆငးေဆာငရြကမႈမတတမး (အဖြ႕ - ၁)

90


နမၼတၿမ႕ ၊ နားဆငးေကးရြာတြင ေဒသခေတာငသမားအားလယယာေျမအခြငအေရးဆငရာမား ေဆြးေႏြး

နမၼတၿမ႕ ၊ နားဆငးေကးရြာတြင ေဒသခေတာငသမားအားလယယာေျမအခြငအေရးဆငရာမား ေဆြးေႏြး

ဟးပးၿမ႕၊ ဖာလငးေကးရြာတြင ေဒသခေတာငသမားအားလယယာေျမအခြငအေရးဆငရာမား ေဆြးေႏြး

ဟပးၿမ႕၊ နားလေကးရြာတြင ေဒသခေတာငသမားအားလယယာေျမအခြငအေရးဆငရာမား ေဆြးေႏြး

ဟပးၿမ႕၊ ကြနနားေကးရြာတြင ေဒသခေတာငသမားအားလယယာေျမအခြငအေရးဆငရာမား ေဆြးေႏြး

ပငေလာငးၿမ႕ ၊ လြယျပားေကးရြာတြင ေဒသခေတာငသမားအားလယယာေျမအခြငအေရးဆငရာမား ေဆြးေႏြး

ကြငးဆငးေဆာငရြကမႈမတတမး (အဖြ႕ - ၂)


91

တာခလတၿမ႕ ၊ ေဟာငးလေကးရြာတြင ေဒသခေတာငသမားအားလယယာေျမအခြငအေရးဆငရာမား ေဆြးေႏြး

တာခလတၿမ႕ ၊ ဟနားေကးရြာတြင ေဒသခေတာငသမားအားလယယာေျမအခြငအေရးဆငရာမား ေဆြးေႏြး

တာခလတၿမ႕ ၊ ဟနားေကးရြာတြင ေဒသခေတာငသမားအားလယယာေျမအခြငအေရးဆငရာမား ေဆြးေႏြး

လြယလငၿမ႕ ၊ ေတာငေနာကေကးရြာတြင ေဒသခေတာငသမားအားလယယာေျမအခြငအေရးဆငရာမား ေဆြးေႏြး

ပငလၿမ႕ တြင ေဒသခေတာငသမားအားလယယာေျမအခြငအေရးဆငရာမား ေဆြးေႏြး

လြငလငၿမ႕ ၊ ေနာငဟးေကးရြာတြင ေဒသခေတာငသမားအားလယယာေျမအခြငအေရးဆငရာမား ေဆြးေႏြး

ကြငးဆငးေဆာငရြကမႈမတတမး (အဖြ႕ - ၃)

92


စာတမးျပစေရးသားမႈမတတမး (၂၉/၃ဝ - ၄ - ၂ဝ၁၆) (၁/၂/၃ - ၅ - ၂ဝ၁၆)


93

အဖြ႕ (၁)

၁။ စငးအကစငး နမခမးၿမ႕။ ဖနး - ဝ၉ ၇၈၈ ၆၃၄ ၈၅၇

၂။ နနးစနပြင ေနာငခၿမ႕။ ဖနး - ဝ၉ ၂၅၉ ၉ဝ၅ ၄၄၃

၃။ နနးေထြးဟြမ ေကာကမၿမ႕။ ဖနး - ဝ၉ ၃၃၄ ၂၆၈ ၈၆ -------------------------------------------------------------------

အဖြ႕ (၂)

၁။ နနးေသာငး (ပေသာငး) ေကာကမၿမ႕၊ ဖနး - ဝ၉ ၄၄၅ ၁ဝ၈ ၃၇

၂။ စငးေကာငဆင (ကေကာဝဏၰ) ပငေလာငးၿမ႕။ ဖနး - ဝ၉ ၂၆၁ ၉၈၁ ၅၃၃

၃။ မေနာငလတ ဟးပးၿမ႕။ ဖနး - ဝ၉ ၉၆၇ ၇၃၂ ၆၄၄၊ ဝ၉ ၄၅၅ ၄၂ဝ ၁ဝ၂

-------------------------------------------------------------------

အဖြ႕ (၃)

၁။ စငးဝငးေထြး မငးပြနၿမ႕ ။ ဖနး - ဝ၉ ၄၉ ၃၅၈ ၈၅ဝ

၂။ နနးယဥယဥေမ မငးပြနၿမ႕ ။ ဖနး - ဝ၉ ၄၅၁ ၄၉၂ ၉၉ဝ

၃။ စငးစထြနး ေကာကမၿမ႕ ။ ဖနး - ဝ၉ ၃၆ဝ ၁ဝ၈၅၄

ကြငးဆငးေဆာငရြကသမား

94


အဖြ႕ (၁)

စဥ ၿမ႕နယ ေကးရြာ

၁ သေပါ ခါလန

၂ သေပါ မးေတ

၃ သႏၷ မငးပါး

၄ သႏၷ ေနာငအြန

၅ ကြတခင မးစး

၆ နမခမး ကနးဆာ

၇ နမခမး ေကးခြန

၈ နမခမး ေနာငစန႔

၉ နမခမး နမမ

၁၀ မဆယ ေဖြးဟနး

၁၁ မဆယ စြမေစာ

၁၂ မဆယ ဟေဆာင (အခကအလကယ)

အဖြ႕ (၂)


၁ မးမတ လယႀကး

၂ မးမတ အနးေခာ

၃ နမၼတ နားဆငး

၄ နမၼတ မနစ

ကြငးဆငးေဆာငရြကသမားခေသာ ၿမ႕၊ ရြာမား


95

၅ ဟပး နားလ

၆ ဟပး ဖာလငး

၇ ဟပး ကြနနား

၈ ေတာငၾကး တမႈ

၉ ပငေလာငး အေရ႕ရပကြက

၁၀ ပငေလာငး လြယျပားရြာ

အဖြ႕ (၃)


၁ လြယလင ေတာငေနာက (ဝမမငလနး၊ ေနာငဟယ၊ ဟသမ၊ေနာငခမး)

၂ လြယလင ေနာငဟး

၃ နမစ (၈)မင နားေအာ

၄ နမစ နမစၿမ႕ (အခကအလကေကာက)

၅ တာေလ ပါေလာငး၊ ဝမလႏြေတာာင၊ ေဗသလ

၆ တာခလတ ေဟာငလတ၊ ဝမလ၊ ဝမေဟာင

၇ ပငလ ၿမ႕ေပၚ (အခကအလကေကာက) ၂ ရက

96


ကြငးဆငးခေသာ ၿမ႕မား

ကြငးဆငးခေသာ ၿမ႕မားျပ ေျမပ


97

အဖြ႕အစညးမားအေၾကာငး အကဥး

We Are Tai

EPRP မျပလပေသာ listening project မားတြင ရမးျပညနယရ ၿမ႕နယမားမလငယမား ပးေပါငးေဆာငရြက

ခပါသည။ အဆပါလပငနးစဥတြင လငယမားသည ေကးလကေတာရြာမားအတြငး ကြငးဆငးၿပး ျပညသမားႏင

ေတြ႔ဆကာ ျပညသ႔အသနားေထာငခၾကပါသည။ လပငနးစဥၿပးဆးခနတြင ျပညသတ႔၏လအပခကက မကျမငၾက

ေတြ႔ချကေသာလငယမားသည ထအခကအခမားက ကညႏငရနအတြက အသငးအဖြ႔အေနျဖင ပးေပါငးလပေဆာင

သြားႏငရန ၂ဝ၁၅ ခႏစ ၾသဂတလ(၁၃)ရကတြင We Are Tai အဖြ႔ ဖြ႔စညးခ႔သည။

အဖြ႔၏ရညရြယခကမာ-

(၁) ရမးျပညနယအတြငးရ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥမားတြင ပါဝငပးေပါငးေဆာငရြကရန။

(၂) ေကးလကေနျပညသမား၏ အသပညာႏငလေနမႈဘဝဖြ႔ျဖးတးတကလာေစရန။

(၃) မမတ႔၏ယဥေကးမႈအေမြအႏစမားႏင လကမႈပညာမားထနးသမးေဖၚထတရန စသညတ႔ျဖစသည။

Activities

၂ဝ၁၅ တြင EPRP ႏငပးေပါငးၿပး ရမးျပညအလယပငး စစေဘးေရာငမားအတြက ႏငငေတာသမၼတႏင

ေဒၚေအာငဆနးစၾကညထ ေမတာရပခစာေပးပ႔ျခငး၊ အရပဘကအဖြ႔အစညးမားႏငပးေပါငးၿပး အလေငြေကာကခေပး

ျခငးအျပင စစေဘးေရာငစခနးမားသ႔ သြားေရာကၿပး စစေဘးေရာငအမးသမးမားႏင ကေလးမားက အားေပးႏစသမ

ျခငး၊ လကမႈပညာမားသငၾကားေပးျခငး၊ စာကဗာမားရြတဆျခငးပနးခဆြျခငးမား ျပလပခပါသည။

၂ဝ၁၅-၂ဝ၁၆ တြင EPRP မျပလပေသာ Land Issue Awareness တြငပါဝငခၿပး ရမးျပညနယရ ၿမ႕နယေပါငး

၁၅ ၿမ႕နယတြင ျပညသမားက လယယာေျမဆငရာ ဗဟသတမားေဟာေျပာျခငး သမးဆညးခလယယာေျမျပနာ

အခကအလကမား ေကာကယစေဆာငးျခငးမား ေဆာငရြကခသည။

EPRP ႏငပးေပါငးၿပး Online Radio မတဆငျပညသမား သသငသထကေသာ သတငးအခကအလကမား

ဗဟသတမားျဖန႔ေဝျခငး၊ ျပညသတ႔၏ရငဖြငသကျပနလညထတလႊငေပးျခငး စသညတ႔ေဆာငရြကခသည။ ရမးျပည

နယရ ၿမ႕နယေပါငး(၆)ၿမ႕နယရ ရြာမားတြင Participatory Rural Appraisal (PRA) ေကးလကေတာရြာမား ပးေပါငး

ပါဝငအကျဖတမႈလပငနးစဥက ေကးရြာလထမားႏင ပးေပါငးေဆာငရြကေနဆျဖစပါသည။

98


Tai Youth Organization (သမးလငယအဖြ႕ခပ)

သမးလငယအဖြ႕ခပ (TYO) က ၂ဝ၁၅ ခႏစ ဧၿပလ ၂၅ ရကတြင ေတာငႀကးၿမ႕၌ စတငဖြ႕စညးခၿပး ၂ဝ၁၅

ခႏစ ေအာကတဘာလ ၂၂ ရကတြင တရားဝငမတပတင ဖြ႕စညးခြင ရရခပါသည။

မတပတငစဥက အမႈေဆာငအဖြ႕ဝင ၁၅ ဥးပါဝငဖြ႕စညးခၿပး၊ ၂ဝ၁၆ ခႏစ ေဖေဖၚဝါရလဆနးတြင အလပအမႈ

ေဆာင ၂၅ ဥးျဖင ျပနလညဖြ႕စညးခပါသည။

လကရအခနတြင ရမးျပညနယအတြငး ၿမ႕နယေပါငး ၄၂ ၿမ႕နယတြင သမးလငယအဖြ႕မားဖြ႕စညး၍ လပငနး

ေဆာငရြကလကရၿပး ရညရြယခကမားမာ ေအာကပါအတငး ျဖစပါသည။

၁။ လငယထအခငးခငး ခစခငရငးႏးၿပး စညးလးမႈရရေစရနႏင လမႈကစၥမား ဝငးဝနကညေဆာငရြကေရး စညး႐း

ေပးရန။

၂။ မမတ႔၏ စာေပယဥေကးမႈမား ျမႇငတငေပးရန။

၃။ ေဒသေနျပညသတ႔၏ စးပြားေရး၊ လမႈေရး၊ ကနးမာေရး၊ ဘဝအေျခအေနမား ျမႇငတငေပးရန။

၄။ ေဒသေနျပညသတ႔၏ တတကၽြမးထားေသာ အသပညာ၊ အတတပညာမားက ေဖာထတသးစြႏငမည အလပ

အကငအခြငအလမးမားႏင အဆငျမႇငနညးပညာရပမားက ေလလာဆညးပးႏငမည အခြငအလမးမား ရရေစရန။


99


ျမနမာႏငင၏ အပစအခတရပစေရးလပငနးစဥအား အေထာကအကျဖစေစရန အစးရ၊ တငးရငးသားလက

နကကငအဖြ႕အစညးမား၊ ႏငငေရးအဖြ႕အစညးမား၊ အရပဖကလမႈအဖြ႕အစညးမား၊ ႏငငတကာမတဖကအဖြ႕အစညး

မားႏင လကတြလပေဆာငရန ျမနမာၿငမးခမးေရး အေထာကအကျပအဖြ႕ (MPSI ) က ေနာေဝႏငငက ဥးေဆာငဖြ႕

စညးခပါသည။

ျမနမာႏငင၏ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥမားအား ကညပပးရနအတြက ျမနမာၿငမးခမးေရး အေထာက

အကျပအဖြ႕ (MPSI) က ၂ဝ၁၃ ခႏစ ဧၿပလတြင Ethnic Peace Resources Project (EPRP) က တကေရာကခပါသည။

EPRP ၏ အဓကရညရြယခကမာ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥ ေပၚထြကလာေစရန ေထာကပအားေပးသည

အေနျဖင တငးရငးသားလမးစေခါငးေဆာငမားႏင လ႕အသကအၿမမားအတြက အရငးအျမစမား ျဖညတငးေပးရန

ျဖစပါသည။

EPRP စမခကက ထငးႏငင ခငးမငၿမ႕အေျခစက ေဒသဆငရာဖြ႕ၿဖးေရးေဖာငေဒးရငး(FLD) က အေကာင

အထညေဖာေဆာငရြကၿပး ေနာေဝႏငငျခားေရးဝနႀကးဌာန ဆြစဇာလနႏငငျခားေရးဝနႀကးဌာန ႏင Dan Church

Aid တ႔က ပပးကညပါသည။ ထ႔ျပင ျမနမာႏငငၿငမးခမးေရး၊ အမးသားျပနလညစညးလး ညညြတေရးႏင

ဖြ႕ၿဖးတးတကေရး ေထာကပမႈေခါငးစဥျဖင ဥေရာပသမဂၢ (EU) က ေပးအပသည အပရပေငြရရထားၿပး ၂ဝ၁၅ ခႏစ

မတလမ စတငကာ ရမးျပညနယတြင အဓက ဥးစားေပးေဆာငရြကမည EPRP ၏ ၄ ႏစတာ လပငနးမားတြင သးစြရန

ရညရြယထားပါသည။

EPRP ၏ ရမးျပညနယ ႐းက ၂ဝ၁၅ ခႏစဇြနလတြင ဖြငလစခၿပး ျပညနယတြငးရ တငးရငးသား

လကနကကငအဖြ႕အစညးမား၏ ဆကဆေရး႐းမားႏင ခတဆကၿပး Community Awareness သငတနးမားေပးျခငး၊

Listening Project အေကာငထညေဖာေဆာငရြကျခငး၊ အမးသမးမားအခငးခငး ေဆြးေႏြးဖလယျခငးမား

ေဆြးေႏြးဖလယသည Women Campain မား ျပလပေပးျခငး၊ Voter Education Drug drama, Stop War စသည

ပညာေပး Video မား ထတလပျခငး၊ ထေရာကသညဆကသြယမႈႏင ကြနရကခတဆကမႈအတြက Community

theatre ႏင Youth Workshop မား စစဥေပးျခငးတ႔က လပေဆာငလကရပါသည။

◊ ◊ ◊ ◊

cs,f&doufao odrf;qnf;ajr - eprp က ဇ မ တ တမ “ရ မ ပည နယ မယ ပ န...

Documents