∞

Perceptie

Voor de meeste staat onze perceptie gelijk aan realiteit.

Alles wat we doen wordt gefilterd door de bril die we opzetten. Overtuigingen, ervaringen en

opvoeding bepalen ons kijk op de wereld.

Om effectief contact te maken met anderen is het van belang dat je weet hoe jij naar de wereld

kijkt. Onze manier van kijken kun je vergelijken met een routekaart.

De juiste kaart zorgt ervoor dat je het juiste einddoel bereikt, echter als je de

verkeerde kaart in handen hebt, kom je nergens…Verandering van gedrag en

houding (bijvoorbeeld harder werken of meer ijver tonen) bieden geen

oplossing. Als we open staan voor het onderzoeken van onze eigen ‘mentale

routekaarten’ kun je voorkomen dat je star blijft vasthouden aan je eigen ‘kijk

op de wereld.’

Het leren begrijpen van je eigen routekaart en inzicht krijgen in hoe de

kaarten van anderen werken zorgt voor effectievere communicatie en

vergemakkelijkt het bereiken van je doel.

Perceptie

‘Het is onze geest die bepaalt of

iets goed of slecht is, we gelukkig

of ongelukkig zijn, arm of rijk’

Edmund Spenser

Kijk maar eens naar het plaatje

hiernaast, waarschijnlijk al eens

gezien.

• Ziet u een vrouw?

• Hoe oud denk je dat ze is?

• Hoe ziet ze eruit?

Kijk je naar de halsketting of de

mond?

Zie je alleen je eigen waarheid of

lukt het om je te verplaatsen in het

beeld van de ander?

Onze geest interpreteert de patronen op basis van eerdere ervaringen uit het verleden of op basis

van de patronen die we al kennen

Perceptie | hoe werkt het

De gebeurtenis door het oog van de camera

Perceptie - gegevens selecteren

Gegevens interpreteren

Conclusies trekkenEmotionele en fysieke reactie

Waarden

Actie ondernemen

Overtuigingen

Context

Aannames

Leer de kaart van de ander lezen

Als je waarneemt:

• Kijk je door het oog van je eigen camera

• Selecteer je bepaalde gegevens

• En vorm je waarde oordelen

• Neem je patronen en betekenis waar

• Je perceptie bepaalt jouw realiteit

• Vanuit deze perceptie trek je voor jou logische conclusies

• Voel je emoties ergens in je lichaam

• Creëer je een overtuiging en daarop baseer je je handelen

Weet dat anderen hetzelfde proces doorlopen maar andere ervaringen, opvoeding en

achtergrond hebben. Ken je hun overtuigingen en percepties?

Feiten

Denken

Acties

Resultaat

Welke kleur heeft je voorkeur

Jung beschrijft de persoonlijkheidstypen aan de hand van vier energieën. In het model van Insights

zijn ze vertaald naar vier kleuren. Iedereen heeft deze kleuren tot zijn beschikking, echter ontwikkel

je tijdens je leven een voorkeur voor het aanwenden van energieën. Iedere persoonlijkheid is een

unieke combinatie van kleuren

Helder blauw Objectief, afstandelijk,

Analytisch, berekend, tactvol

Ik doe het JUIST

Zacht groen Stil, rustig, geduldig,

verzorgend, stabiel

Ik doe het met ZORG

Stralend geel Vrolijk, monter, opbeurend,

aanstekelijk, beweeglijk

Ik doe het SAMEN

Vurig rood Direct, doortastend, positief,

scherp, resoluut, gedurfd

Ik doe het NU

Agressief

Controlerend

Gedreven

Dominant

Intolerant

Opgewonden

Chaotisch

Indiscreet

Pronkerig

Overhaast

Gedwee

Passief

Traag

Afhankelijk

Koppig

Pietluttig

Besluiteloos

Argwanend

Koud

Afstandelijk

Daadkrachtig

Veeleisend

Vastberaden

Wilskrachtig

Doelbewust

Dynamisch

Enthousiast

Overtuigend

Expressief

Visionair

Zorgzaam

Relatiegericht

Harmonieus

Ontspannen

Geduldig

Voorzichtig

Nauwkeurig

Analytisch

Gedetailleerd

Objectief

Vier kleuren | goede dag en slechte dag

kwaliteiten

Helder blauw Goed geïnformeerd,

consequent, deskundig,

stelt indringende vragen,

grondig, degelijk,

onafhankelijk en objectief

Kritisch en ongevoelig, ziet

gevoelens over het hoofd,

verdwaald in details,

stroeve eerste interactie

Zacht groen Luisteraar, ondersteunen

oprecht, gevoelig, warm,

oprecht, persoonlijke en

diepgaande relaties, stabiel

Langzaam aanpassen,

vermijdt afwijzing, neemt

het persoonlijk, meegaand

Stralend geel Legt snel contact,

innemend, enthousiast

sociaal, zonnig, flexibel,

verbeeldingskracht,

uitstekende presentatie

Gebrek aan focus, te

nonchalant, slechte

planning en afwerking,

indiscreet, snel afgeleid

Vurig rood energiek, doortastend,

oplossingsgericht, assertief,

gefocust, doelbewust, legt

de lat hoog

Slechte luisteraar, arrogant,

drammer, eisend, kan niet

wachten, weinig ruimte voor

de ander

valkuilen

Jungiaanse voorkeuren

Jung schreef in zijn werk ‘de Psychologische Typen’ al dat verschillende mensen, verschillende

voorkeuren hebben. En mensen daardoor verschillend kijken naar situaties. Andy en Andrew

Lothian vertaalden zijn werk naar het Insights Discovery model. Een goed begrip van de

voorkeuren helpt om te begrijpen wat er speelt bij mensen, teams en in organisaties.

Jung onderscheidt een aantal psychologische voorkeuren

Bewustzijnsinstelling: Introversie en Extraversie

• Wijze waarop we onze aandacht richten en onze energie tot uitdrukking brengen

• Hoewel we een voorkeur hebben is het soms nodig om aandacht aan de tegenpool te

besteden

• Introvert toetst aan de binnenwereld, extravert toetst aan de buitenwereld

Irrationele functies: Gewaarworden en Intuïtie

• Wijze waarop we informatie gewaarworden, verwerken, opnemen

• Dieper in ons innerlijk verborgen

• Gewaarworden gebeurd via zintuigen, hier en nu concreet

Rationele functies: Denken en Voelen

• Wijze waarop je oordeelt, beslissingen neemt, evalueert

• Denken is onpersoonlijk, los van wensen of persoonlijkheid

• Voelen is persoonlijk, subjectief, volgt wensen en waarden van persoon

Introversie

Rustig

Opmerkzaam

Naar binnen gericht

Verdieping

Eén-op-één

Gereserveerd

Beschouwend

Bedachtzaam

Voorzichtig

Extraversie

Spraakzaam

Betrokken

Naar buiten gericht

Verbreding

Groepsgericht

Stralend middelpunt

Actiegericht

Uitgesproken

Gedurfd

Bewustzijnsinstelling

Hoe reageer jij?

Naar binnen gericht: introvert

Naar buiten gericht extravert

Irrationele functie

Hoe neem jij waar?

Gewaarworden:

Vertelt je of het echt is?

Intuïtie:

Informeert je wat de mogelijkheden

zijn

Gewaarworden

Specifiek

Gericht op het heden

Realistisch

Consequent

Nuchter

Praktisch

Nauwkeurig

Feitelijk

Stap-voor-stap

Intuïtie

Globaal

Gericht op de toekomst

Visualiserend

Onvoorspelbaar

Fantasievol

Conceptueel

Grote lijnen

Abstract

Spontaan

Rationele functie

Hoe beslis jij?

Denken:

Zet de feiten op een rij

Deze vertellen je wat te doen

Voelen:

Kijkt naar meningen en context

Vertelt je wat het waard is

Denken

Formeel

Onpersoonlijk

Analytisch

Afstandelijk

Objectief

Sturend

Competitief

Resoluut

Taakgericht

Voelen

Informeel

Persoonlijk

Instinctief

Betrokken

Subjectief

Flexibel

Accommoderend

Ambivalent

Relatiegericht

Acht persoonlijkheidscombinaties

Jung onderscheid acht persoonlijkheidscombinaties. Dr. Jolande Jacobi maakte dit

inzichtelijk en presenteert al in 1942 de Jungiaanse types op het wiel. In ieder type zijn de

verschillende functies (gewaarworden, intuïtie, denken en voelen) gecombineerd met de

bewustzijnsinstelling (introversie en extraversie). Andrew Lothian gebruikt de weergave

van Jacobi om tot het Insights Discovery model te komen. Een getrouwe en zeer goed

onderzochte methodiek.denken

voelenin

tro

ve

rsie

extra

ve

rsie

Rationele Insights types | in het kort

De Observator

Bepaalt de norm | productkennis | analytisch

Dit type is goed in het schrijven van de handleiding. Feitenlijke gegevens zijn altijd paraat en netjes geordend. Ze bepalen

de normen en specificaties voor anderen en analyseren en verzamelen gegevens.

De Supporter

Luisterend oor | loyaal | teamaanpak

Supporters zijn echte teamspeler. Ze kunnen goed luisteren en daardoor de ware behoeften van de ander blootleggen.

Dit type is erg loyaal aan zijn collega’s en de organisatie.

De Inspirator

Overtuigend | creatief | mensgericht

Dit type geniet van de voortdurende interactie tussen mensen en streeft naar voortdurend interpersoonlijk contact. Hun

overtuigingskracht is groot en dankzij hun scherpe geest kunnen ze met creatieve oplossingen komen voor problemen

De beslisser

Resultaatgericht | besluitvaardig | assertief

Beslissers hebben het vermogen zich te concentreren op de uitkomst en het resultaat. Ze nemen besluit over wat ze uit

het leven willen halen en bepalen hun strategie om deze doelen te realiseren. Hun natuurlijke assertiviteit zorgt ervoor dat

ze zowel het beste uit zichzelf als anderen zullen halen om doelstellingen te bereiken. Ze raken niet ontmoedigd door

tegenslagen

Rationele typen

Deze typen hebben de rationele

functies (denken of voelen) als

voorkeur.

De wil om tot een besluit te komen

voert de boventoon.

• Denken: beslisser/observator

• Voelen: inspirator/supporter

De tegenoverliggende kleur is het

minst ontwikkeld, dat is immers

‘rationeel’

• Rood versus groen

• Blauw versus geel

• En vice versa

Irrationele Insights types | in het kort

De motivator

Gedreven | enthousiast | positief denken

Dit type heeft van nature een aanstekelijk enthousiasme. Ze zijn gedreven en streven naar succes. Ze weten dit te

koppelen aan het verwezenlijken van hun dromen. Ze raken niet snel ontmoedigd en zullen van nature iedere situatie

positief benaderen

De Coördinator

Planning | organisator | Timemanagement

Coördinators weten als geen ander hoe zij alle losse eindjes op een gestructureerde manier aan elkaar kunnen knopen.

Als een stille kracht weten ze zowel hun eigen als andermans activiteiten feilloos te organiseren. Ze hebben een grondige

aanpak en zijn vaardig in het plannen en time-managen. Hiermee vormen ze een steunpilaar voor de organisatie.

De bemiddelaar

Hulp aan anderen | flexibel | ideeën uitwisselen

Bemiddelaars hebben oprechte verlangens om anderen te helpen en zullen de behoeften van anderen op de eerste

plaats zetten. Ze zijn flexibel en kunnen zich makkelijk aanpassen aan hun omgeving.

De hervormer

vastberadenheid | uitvoering controleren | discipline

Hervormers hebben van nature het verlangen om de uitvoering scherp in de gaten te houden en te beoordelen. Ze

benaderen zaken gedisciplineerd, logisch en onderbouwen dit met een vastberadenheid om te slagen

Irrationele typen

Deze typen hebben de irrationele

functies (gewaarworden en intuïtie)

als voorkeur.

Waarnemen (alle opties

openhouden) voert de boventoon

• Intuïtie: motivator

• Gewaarworden: coördinator

• Hervormer/Bemiddelaar kunnen

beide

De tegenoverliggende kleur is de

derde kleur en nooit het minst

ontwikkeld

Irrationele types zijn in staat

tegenstellingen te combineren,

hierdoor kunnen ze overkomen als

minder voorspelbaar of besluiteloos

Creatieve types scoren in een grijze

spaak. Je bent meestal aan het

leren het tegenoverliggende

principe te integreren. Vaak is dit

van tijdelijke aard.

Bewuste en minder bewuste persona

Insights onderscheid op basis van de ingevulde vragen je bewuste en minder bewuste

persona. Wat betekent dat?

Je bewuste persona – oftewel hoe je jezelf ziet en hoe je je presenteert

Is een combinatie van wie je bent, wie je graag wil zijn, en wat de omgeving van je

verwacht

Het masker of de projectie die u aan de buitenwereld presenteert

Je minder bewuste persona – oftewel je instinctieve reactie, je ‘niet aangepaste ik’

Beschrijft jezelf zonder alle aanpassingen die nodig zijn om te voldoen aan innerlijke en

externe doelen. Toont je instinctieve zelf (zowel positief als negatief) Dit gezicht komt naar

voren in ontspanning en onder druk

Wielposities

De verschillende ringen waarin je kunt scoren:

Gefocuste ring (1)

Bewust scoren in de buitenring betekent vooral 1 kleur tot je beschikking hebben

Voordeel daarvan is dat je focus hebt en duidelijk te lezen bent voor je omgeving

Nadeel is dat je een heel groot deel van je potentieel bewust niet laat zien, maar in ontspanning

of onder druk (minder bewust) naar boven komt (dan heb je 3 kleuren tot je beschikking). Wat

gebeurd er als je jezelf moet aanpassen?

Klassieke ring (2)

Bewust scoren in de middenring betekent dat je twee kleuren tot je beschikking hebt

Je gedrag zowel bewust als minder bewust is meer stabiel doordat dezelfde kleuren aan het

werk blijven. ‘What you see is what you get.’ Dit maakt de rationele types voorspelbaar voor hun

omgeving. De irrationele types ‘verschieten van kleur’ de volgorde van de kleuren verandert

Accomoderende ring (3)

Bewust scoren in de binnenring betekent drie kleuren in je bereik. Voordeel is dat je flexibel bent

en je eenvoudig aanpast aan anderen/omgeving. Nadeel is dat je niet gefocust bent, minder

bewust ben je dat wel. Met welke kleur pas je je aan? Wat levert dat op of wat kost dat?

12

3

Voorkeursstroom

De voorkeursstroom geeft aan welke voorkeur een impact op je werkstijl hebben en wat

het verschil is tussen je bewuste en minder bewuste voorkeuren. Het onthult met name

welke kleuren je op dit moment in meerdere of minder maten laat zien om aan de eisen

van de omgeving te voldoen of huidige doelstellingen te realiseren.

Indicator Percentage Duidt mogelijk op

Positief – extreem hoog +50 tot 66,7% Te sterk laten leiden door taak/eisen van de organisatie

of omgeving

Positief – redelijk hoog +25 tot 50% Sterk streven naar bereiken van doel

Positief – laag 0 tot 25% Hoge mate van motivatie, innerlijke drive of acceptatie

Negatief – laag -25 tot 0% Blinkt uit in de taak óf is weinig gemotiveerd

Negatief – extreem laag -66,7 tot -25% Weinig veerkrach of weinig positief zelfbeeld

Achtergrondinformatie

Insights Discovery is gebaseerd op het werk van Carl Gustav Jung. Zijn uitgangspunt ligt

aan de basis van Insights Discovery: elk mens is uniek en heeft bepaalde diepgewortelde

psychologische voorkeuren, die zijn perceptie van de wereld bepalen. Jolanda Jacobi

ontwikkelde de 8 basispersoonlijkheden, waarbij ze uitging van Jung zijn werk. Hiermee

werd de basis gelegd voor het Insights Disovery model.

Aanbevolen literatuurJung, a very short introduction | Anthony Stevens | Oxford University Press | ISBN 978-0-19-285458-2

De psychologie van Carl Gustav Jung | Jolanda Jacobi | Lemniscaat | ISBN 90-5637-644-0

Eigen aantekeningen

| Food for Soul Change & Development |

| sarah@foodforsoul.nl |

| 06-24926886 |