plan xeral de ordenaciÓn municipal do rosal...plan xeral de ordenación municipal do rosal informe...

Plan Xeral de Ordenación Municipal do Rosal Informe de Sustentabilidade Ambiental

Documento para Aprobación Inicial 1

PLAN XERAL DE ORDENACIÓN MUNICIPAL DO ROSAL

INFORME DE SUSTENTABILIDADE AMBIENTAL

AVALIACIÓN AMBIENTAL ESTRATÉXICA

ÍNDICE Páx

1. INTRODUCIÓN___________________________________________________________________________________________________ 5 1.1. Presentación ________________________________________________________________________________________________ 5 1.2. Antecedentes de tramitación________________________________________________________________________________ 5

2. LOCALIZACIÓN _________________________________________________________________________________________________ 7 2.1. Ámbitos territoriais de referencia _____________________________________________________________________________ 7

3. ANÁLISE OBXECTIVA DO CONTORNO ____________________________________________________________________________ 11 3.1. Análise do Sistema Físico-Ambiental _________________________________________________________________________12

3.1.1. Clima __________________________________________________________________________________________________12 3.1.2. Características xeolóxicas _______________________________________________________________________________13 3.1.3. Xeomorfoloxía __________________________________________________________________________________________14 3.1.4. Edafoloxía______________________________________________________________________________________________16 3.1.5. Características hidrolóxicas _____________________________________________________________________________18 3.1.6. Características da vexetación___________________________________________________________________________19 3.1.7. Características da fauna ________________________________________________________________________________20 3.1.8. Usos do solo ____________________________________________________________________________________________20 3.1.9. Espazos protexidos ______________________________________________________________________________________22 3.1.10. A paisaxe _____________________________________________________________________________________________23 3.1.11. Riscos _________________________________________________________________________________________________25

3.2. Análise do Sistema Urbano-Relacional _______________________________________________________________________25 3.2.1. Sistema de infraestruturas de comunicacións, accesibilidade _____________________________________________25 3.2.2. Sistema de infraestruturas de comunicacións, mobilidade_________________________________________________27 3.2.3. Sistema de infraestruturas de servizo, rede de abastecemento de auga ___________________________________27 3.2.4. Sistema de infraestruturas de servizo, redes de saneamento de augas residuais e pluviais ___________________28 3.2.5. Sistema de infraestruturas de servizo, sistema de xestión de residuos sólidos ________________________________29 3.2.6. Sistema de infraestruturas de servizo, rede de subministración de enerxía eléctrica _________________________30 3.2.7. O Sistema de Espazos Libres e Zonas Verdes ______________________________________________________________31 3.2.8. O Sistema de Equipamentos Comunitarios _______________________________________________________________32 3.2.9. O Sistema de asentamento: o medio urbano_____________________________________________________________34 3.2.10. O Sistema de asentamento: o Medio rural ______________________________________________________________35 3.2.11. Patrimonio cultural. Elementos protexidos _______________________________________________________________37

3.3. Análise do Sistema Socioprodutivo __________________________________________________________________________38 3.3.1. A poboación ___________________________________________________________________________________________38 3.3.2. Parque sociorresidencial ________________________________________________________________________________40 3.3.3. Sistema produtivo_______________________________________________________________________________________41

3.4. Diagnose FAFO_____________________________________________________________________________________________43

4. DEFINICIÓN DOS OBXECTIVOS __________________________________________________________________________________ 47 4.1. Natureza técnica e xurídica do Plan Xeral ___________________________________________________________________47 4.2. Os obxectivos do Plan Xeral_________________________________________________________________________________47



4.3. Os principais obxectivos ambientais _________________________________________________________________________49 4.4. Condicionantes lexislativos ambientais ______________________________________________________________________51

4.4.1. O marco de referencia internacional ____________________________________________________________________51 4.4.2. O marco de referencia europeo_________________________________________________________________________52 4.4.3. O marco de referencia estatal __________________________________________________________________________53 4.4.4. O marco de referenca galego __________________________________________________________________________54

4.5. Táboa dos obxectivos ambienTais establecidos no Documento de Referencia ________________________________56

5. ANÁLISE DAS ALTERNATIVAS_____________________________________________________________________________________ 57 5.1. Introdución ________________________________________________________________________________________________57 5.2. Análise da alternativa cero ou de non intervención __________________________________________________________57 5.3. Análise das alternativas 1 e 2________________________________________________________________________________59

6. IDENTIFICACIÓN E CARACTERIZACIÓN DOS EFECTOS SOBRE O MEDIO DA ALTERNATIVA SELECCIONADA _____________ 63 6.1. Introdución ________________________________________________________________________________________________63 6.2. Elementos afectados e variables consideradas ______________________________________________________________65 6.3. Valoración específica dos elementos máis relevantes ________________________________________________________66

6.3.1. Medio natural __________________________________________________________________________________________67 6.3.2. Ciclo hídrico____________________________________________________________________________________________67 6.3.3. Atmósfera ______________________________________________________________________________________________69 6.3.4. Paisaxe_________________________________________________________________________________________________69 6.3.5. Mobilidade _____________________________________________________________________________________________69 6.3.6. Patrimonio______________________________________________________________________________________________70 6.3.7. Integración social_______________________________________________________________________________________70 6.3.8. Actividade económica _________________________________________________________________________________70 6.3.9. Enerxía _________________________________________________________________________________________________70 6.3.10. Xestión de residuos ____________________________________________________________________________________71 6.3.11. Solo___________________________________________________________________________________________________71 6.3.12. Poboación ____________________________________________________________________________________________71

6.4. Valoración dos solos urbanizables ___________________________________________________________________________71 6.4.1. SUD-01 CASELAS ________________________________________________________________________________________72 6.4.2. SUD-02 CALVARIO (actuación 3607-36048-01 CALVARIO, prevista no Plan Sectorial Galego de Solo Residencial) ________73 6.4.3. SUD-03 BAIXADA A CASELAS _____________________________________________________________________________74 6.4.4. SUD-04 SOBERBIA _______________________________________________________________________________________75 6.4.5. SUD-05 PONTELLÓN _____________________________________________________________________________________76 6.4.6. SUD-06 CUNCHADA _______________________________________________________________________________________77 6.4.7. SUD-07 P.E. a GUARDA-O ROSAL (Proxecto Sectorial do Parque Empresarial A Guarda-O Rosal, A.D. 10/05/2007)________78 6.4.8. SUD-08 FUCHEIROS ______________________________________________________________________________________79

7. MEDIDAS PREVENTIVAS E CORRECTORAS _________________________________________________________________________ 80 7.1. Estratexia de minimización dos efectos ambientais negativos _________________________________________________80

8. PROPOSTA PLAN DE SEGUIMENTO________________________________________________________________________________ 83 8.1. Proposta ___________________________________________________________________________________________________83 8.2. Medios materiais ___________________________________________________________________________________________83 8.3. Periodicidade ______________________________________________________________________________________________83 8.4. Parámetros a controlar _____________________________________________________________________________________84

9. INFORME SOBRE A VIABILIDADE ECONÓMICA DA ALTERNATIVA SELECCIONADA ____________________________________ 85



9.1. A Estratexia de Actuación e Estudo Económico Financeiro do Plan Xeral ______________________________________89 9.1.1. Viabilidade e asignación das administracións intervintes __________________________________________________89 9.1.2. VIABILIDADE DE ASIGNACIÓNS DO INVESTIMENTO PRIVADO._______________________________________________91

9.2. Conclusións sobre a sustentabilidade económica do PXOM.__________________________________________________92 9.3. VALORACIÓN ECONÓMICA DO PLAN DE SEGUIMENTO, as medidas correctoras e os plans e estudos

complementarios ______________________________________________________________________________________________92

10. ANÁLISE DE COHERENCIA DOS OBXECTIVOS ESTABLECIDOS E A IDONEIDADE DA ALTERNATIVA SELECCIONADA NO SEU

CUMPRIMENTO ___________________________________________________________________________________________________ 97

11. INDICADORES DE SEGUIMENTO E CONTROL ____________________________________________________________________105

12. RESUMO NON TÉCNICO_______________________________________________________________________________________107

13. CONCLUSIÓNS. ______________________________________________________________________________________________111



1. INTRODUCIÓN

1.1. PRESENTACIÓN

O presente Informe de Sustentabilidade Ambiental é parte integrante do proceso de Avaliación Ambiental Estratéxica

ao que é sometido o Plan Xeral de Ordenación Municipal do Rosal (en diante Plan Xeral).

A súa elaboración responde ás esixencias da Lei 9/2006 do 28 de abril relativa á avaliación dos efectos de

determinados plans e programas sobre o medio ambiente (en diante LAEPPMA). A devandita Lei incorpora ao dereito

interno español a Directiva 2001/42/CE do Parlamento Europeo e do Consello, do 27 de xuño de 2001, que establece e

regula o proceso de Avaliación Ambiental Estratéxica (AAE).

Coa entrada en vigor da Lei 6/2007, do 11 de maio, de medidas urxentes en materia de ordenación do territorio e do

litoral de Galicia (DOG de 16 de maio de 2007), o procedemento de Avaliación Ambiental Estratéxica (en diante AAE),

para os instrumentos de planeamento urbanístico, queda integrado co procedemento de elaboración e tramitación

destes instrumentos establecidos na código urbanístico vixente.

O Concello do Rosal, órgano promotor do proceso de AAE, remitiu, a comunicación de inicio do procedemento de

elaboración do Plan Xeral, xunto co documento de Inicio, (con data de entrada na Consellería de 11 de outubro de

2007 e número de rexistro 23891) no que se recollen de xeito resumido os principais obxectivos e características do

concello e do futuro Plan Xeral. O documento de Inicio tivo un período de consultas de un mes (12/12/2007 a

14/01/2008). Tras dito período de consultas o órgano ambiental, elaborou o Documento de Referencia para o Plan

Xeral do Rosal. Neste documento establécese tanto a amplitude, nivel de detalle e o grao de especificación, como as

variables e criterios de sustentabilidade a ter en conta no proceso de Avaliación Ambiental Estratéxica do Plan Xeral do

Rosal.

1.2. ANTECEDENTES DE TRAMITACIÓN

En aplicación do artigo 7 da LAEPPMA, a tramitación do Plan Xeral acompañarase dun proceso de avaliación

ambiental no que o órgano promotor desenvolverá as seguintes actuacións:

A elaboración dun Informe de Sustentabilidade Ambiental, cunha amplitude, nivel de detalle e grao de especificación que será determinado polo órgano ambiental.

A celebración de consultas.

A elaboración dunha Memoria Ambiental.

A consideración do Informe de Sostibilidade Ambiental, do resultado das consultas e da Memoria Ambiental na toma de decisións.

A publicidade da información sobre a aprobación do plan.

En cumprimento do sinalado no apartado anterior a tramitación segundo o procedemento establecido pola LAEPPMA, no que se refire ao concello do Rosal ata o momento foi a seguinte:

A Consellería de Medio Ambiente e Desenvolvemento Sostible, no seu intre órgano ambiental, dá por iniciado o procedemento de Avaliación Ambiental Estratéxica e remítelle ao Concello un documento no que se establecen unha serie de aspectos que deberán ser recollidos no Documento de Inicio a redactar polo órgano promotor, é dicir polo Concello do Rosal.

O equipo redactor do Plan Xeral fai entrega no Concello do Rosal do Documento de Inicio.



O 11 de outubro 2007 o órgano promotor remítelle o devandito Documento de Inicio ao órgano ambiental.

O 12 de decembro de 2007 iníciase o período de consultas sobre o Documento de Inicio remitido.

O 14 de xaneiro de 2008 remata o período de consultas.

O 11 de outubro de 2008 o órgano ambiental emite o Documento de Referencia para a Avaliación Ambiental Estratéxica do Plan Xeral do Rosal.

Realizado o Informe de Sustentabilidade Ambiental, procedeuse á súa Aprobación Inicial por parte do órgano de goberno municipal o 24 de novembro de 2009. Posteriormente exponse ao público durante dous meses nas dependencias municipais.

Tralos recentes cambios na lexislación urbanística o Concello decide presentar o PXOM a unha nova aprobación inicial. Non obstante, a participación pública (alegacións e informes sectoriais) derivada da primeira aprobación inicial foi tomada en consideración no documento que agora se achega.



2. LOCALIZACIÓN

Situado no extremo suroccidental da provincia de Pontevedra, o termo municipal do Rosal encrávase na confluencia

das vertentes atlántica e miñota, tendo por resultado a conformación dunha das áreas xeográficas máis interesantes

no contexto subrexional. A singularidade fisiográfica deste territorio convértese nun dos factores determinantes das súas

características climáticas, hidrolóxicas, produtivas, ecolóxicas e paisaxísticas, permitindo establecer un perfil

característico e diferenciado de catro unidades morfolóxicas homoxéneas. Da conxunción e síntese destas unidades

resulta un espazo cunha elevada diversidade nos seus parámetros ambientais, malia a que se está a referir a un

territorio de extensión notablemente cativa respecto dos concellos da comarca e da provincia.

2.1. ÁMBITOS TERRITORIAIS DE REFERENCIA

Neste apartado procedeuse á localización do termo municipal nos ámbitos territoriais referencia aos que

constantemente se referirá ao longo do presente documento. O concepto de ámbitos territoriais de referencia

esténdese ás delimitacións efectuadas pola administración autonómica para a implementación de políticas sectoriais

de incidencia territorial e a súa coordinación, así como na elaboración dos instrumentos de planificación física contidos

na Lei 10/1995, do 23 de novembro, de Ordenación do Territorio de Galicia (en diante LOT).

Plano de Desenvolvemento Comarcal e o Mapa comarcal de Galicia

Ata o momento presente, a estratexia de desenvolvemento comarcal iniciada na derradeira década do século

pasado, supón a única experiencia vixente na procura do desenvolvemento endóxeno de ámbitos subrexionais

supramunicipais delimitados en base a estudos das características territoriais e ás relacións funcionais de cada un dos

concellos que as integran. Estes ámbitos territoriais recibiron o nome de comarcas, e a súa oficialización efectuouse

pola vía lexislativa, logo da aprobación do Decreto 65/1997 de febreiro, polo que se aproba o Mapa Comarcal de

Galicia, cuxa elaboración xa estaba prevista na Lei 7/1196, do 10 de xullo, promulgada co obxecto de promove-lo

desenvolvemento comarcal de Galicia.



Aos efectos prácticos, -no presente documento-, a delimitación comarcal servirá para agrupación de datos

municipais, facilitando a comparanza de series estatísticas do conxunto provincial ou autonómico1. A comarca na que

se insire O Rosal é o Baixo Miño, e que vén de integrar aos concellos do Rosal, Oia, Tui e Tomiño.

As Areas Funcionais do Territorio no documento de Hipóteses de Modelo Territorial

As Hipóteses de Modelo Territorial, elaboradas no ano 2003 pola Dirección Xeral de Urbanismo da outrora Consellería

de Política Territorial Obre Públicas e Vivenda (CPTOPV), supuxeron o primeiro estadío na redacción das Directrices de

Ordenación Territorio de Galicia (DOT), previstas na LOT como instrumento de carácter global e definitorio da expresión

da política territorial da Comunidade Autónoma2.

A concepción das Áreas Funcionais recóllese no documento de Hipóteses de Modelo Territorial, e nel veñen

consideradas como ámbitos expresamente considerados para a ordenación territorial, se ben respectando as divisións

comarcais establecidas no Mapa Comarcal de Galicia. O Rosal insírese na Área funcional de Vigo, que vén de

abrangue-las comarcas de Vigo, O Baixo Miño, O Condado e A Paradanta.

As áreas homoxéneas e funcionais das Directrices de Ordenación do Territorio

O Avance de Directrices de Ordenación do Territorio, elaborado no 2004 pola mesma Dirección Xeral desenvolve parte

do traballo xa exposto nas Hipóteses (2003). Neste documento o artellamento territorial da ordenación resólvese a

través de delimitación de áreas homoxéneas e funcionais, baixo un “enfoque sincrético respectuoso coa realidade

actual, coherente cos antecedentes socioeconómicos e históricos e atento ás necesidades de vertebración dunha

nova Galicia”3. Estas áreas homoxéneas e funcionais, subdividíronse en tres niveis, atendendo á súa funcionalidade

interna e externa, esta última referida á relación entre elas. Os niveis establecidos foron os seguintes:

- Sistema de Cidades Capitais (SCC).- que engloba as Áreas Urbanas de Santiago, Lugo e

Ourense, e as Áreas Metropolitanas de Vigo-Pontevedra e Coruña-Ferrol.

- Os Sistemas Urbanos Intermedios (SUI).- constituído polas entidades inferiores ás do Sistema de

Cidades Capitais, participes de graos de aglomeración importante na confluencia de

municipios de tamaño relevante.

- Ás Áreas de Enlace Territorial (AET).- as delimitadas no territorio restante.

O Rosal integrouse no Sistema Urbano Intermedio do Baixo Miño, xunto aos concellos da comarca homónima.

1 A pesares da inoperatividade do modelo de desenvolvemento comarcal nas áreas subrexionais urbanas ou metropolitanas, a delimitación efectuada no

Mapa Comarcal de Galicia, serve de calco ou base para o establecemento de áreas territoriais de referencia de meirande extensión (áreas relación reais). 2 As DOT aspiran a perfilar o marco xeral de referencia para o establecemento das pautas espaciais da ordenación das actividades con incidencia territorial,

converténdose en parte da extensión física e material das políticas sociais, económicas e culturais propias da comunidade Autónoma, das emanadas doutras

administración en colaboración. 3 Páxina nº 24 do Avance de Directrices do Territorio.



3. ANÁLISE OBXECTIVA DO CONTORNO

A análise do contorno fíxose en relación ao estudo das diversas variables nos que o planeamento urbanístico produce

afeccións ou polas que se ve afectado. O método de traballo levado a cabo foi a agrupación en tres bloques das

variables consideradas como determinantes para entender os condicionantes ambientais, económicos e poboacionais

do concello do Rosal, en definitiva, a realidade obxectiva do Rosal.

A continuación amósase o cadro-resumo da agrupación das variables:

1. ANÁLISE DO MEDIO NATURAL

CLIMA CARACTERÍSTICAS XEOLÓXICAS XEOMORFOLOXÍA EDAFOLOXÍA CARACTERÍSTICAS HIDROLÓXICAS CARACTERÍSTICAS DA VEXETACIÓN CARACTERÍSTICAS DA FAUNA USOS ESPAZOS PROTEXIDOS A PAISAXE RISCOS

2. SISTEMA URBANO - RELACIONAL

SISTEMA DE INFRAESTRUTURAS DE COMUNICACIÓNS ACCESIBILIDADE MOBILIDADE SISTEMA DE INFRAESTRUTURAS DE SERVIZOS ABASTECEMENTO SANEAMENTO XESTIÓN DE RESIDUOS ENERXIA ELECTRICA SISTEMA DE DOTACIÓNS URBANISTICAS SISTEMA DE ESPAZOS LIBRES E ZONAS VERDES SISTEMA XERAL DE EQUIPAMENTOS COMUNITARIOS SISTEMA DE ASENTAMENTO MEDIO URBANO MEDIO RURAL PATRIMONIO CULTURAL

3. SISTEMA SOCIOPRODUTIVO

POBOACIÓN PARQUE SOCIORRESIDENCIAL SISTEMA PRODUTIVO



3.1. ANÁLISE DO SISTEMA FÍSICO-AMBIENTAL

3.1.1. CLIMA

A. Características Climáticas:

Clima oceánico húmido e máis ben cálido cun claro matiz mediterráneo, como o demostra o período de seca estival

en relación ao resto do ano.

Pouca oscilación térmica e abundantes choivas, acusándose cortas secas estivais e unha alta insolación anual. Clima

moi benigno tanto para a agricultura como para o asentamento da poboación. Pertence á área climática oceánica

húmida con tendencia árida.

B. Réxime Termométrico:

Os valores de temperatura media anual oscilan entre os 12,6ºC de Castro Vilacudo, os 14.3ºC de A Guarda e os 13.7º C

de Tui. Diminución das temperaturas coa altitude segundo un gradiente anual para esta zona de 0,50ºC/100 m. Os mes

no que se acadan as temperaturas medias máis elevadas é agosto, e o máis frío decembro, sempre por riba dos 7ºC.

A temperatura media das máximas do mes máis cálido toma valores próximos aos 30 ºC. As temperaturas medias das

mínimas mensuais amosan valores entre os 4.6 e 5.4 ºC durante os meses máis fríos. A amplitude térmica media oscila

entre 10.2 e 12ºC, o que permite o desenvolvemento dun amplo abano de cultivos e de comunidades animais e

vexetais.

C. Precipitación:

A comarca presenta unha precipitación anual acumulada no rango de 1400-1600 mm, ascendendo nas partes altas

das serras onde pode chegar aos 1600-1800 mm. do total precipitado medio, o 38% recóllese no inverno, 18% na

primavera, 10% no verán e o 34% no outono.



D. Xeadas:

Nas estacións non se detectan temperaturas por baixo dos 0º, sendo as xeadas moi escasas. A isoterma do mes de

xaneiro é de 10ºC na costa litoral e baixa a 9ºC na parte meridional, o mesmo que descende a 8 na serras da costa.

Así, durante os meses máis fríos as temperaturas mantéñense mainas, o que resulta importante dado que unhas

condicións tan benignas non provocan o repouso invernal da vexetación.

E. Ventos:

O fluxo de terra ao mar é máis intenso durante o inverno e de mar á terra durante o verán. A costa, pola súa exposición

ao Atlántico e ao río Miño, é unha área aberta aos ventos do sudoeste que a través do Miño penetran cara ao interior

de Galicia. Por outra banda, os ventos do NW e NNW son tamén frecuentes en toda a costa, sobre todo na primavera

e verán. Mentres os ventos do S e SL son pouco abundantes e se presentan durante o verán, as características son

semellantes á área mediterránea. En xeral a estación máis ventosa é a primavera, seguida do inverno.

F. Radiación Solar.

Rexístranse valores de 340 (media anual en calorías/cm2/día), sendo o Baixo Miño unha das zonas que reciben maior

radiación solar de Galicia.

3.1.2. CARACTERÍSTICAS XEOLÓXICAS

A. Características:

A comarca do Baixo Miño atópase sobre un substrato maioritariamente granítico correspondente ás raíces da Oroxénia

Hercínica. As grandes formas do relevo da comarca son produto de movementos tectónicos a favor de fracturas en

direccións aproximadamente perpendiculares, N-S e E-O, tratándose probablemente de fracturas antigas reactivadas

durante o Terciario.

B. Litoloxía:

Os materiais xeolóxicos que se presentan na superficie do concello son rochas ígneas: granitos de dúas micas;

- Rochas metamórficas, que aparecen seguindo bandas de dirección aproximada NO-SE, e

son fundamentalmente gneises.

- Lousas e xistos.

- Formacións recentes cuaternarias, así como abondosas



- Rochas filonianas.

Cuaternario: ROCHAS SEDIMENTARIAS

Depósitos coluviais, conos de dexeccións, solos eluvio coluvial e zonas de derrubio

Os depósitos aparecen en boa parte da costa litoral e da serra en diferentes profundidades e extensións.Texturalmente mostran un dominio das texturas grosas aínda que con pobre clasificación, e por tanto heteroxeneidade no tamaño de gran, con limos, areas e cantos de composición variable segundo a rocha nai.

Terrazas mariñas: Aparecen en case que toda a liña de costa de Cabo Silleiro ata a Guarda no límite exterior da banda sedimentaria cara o mar.

Terrazas fluviais: Destacan as formacións de terrazas e aluvións da canle do Miño, formados por materiais grandular (areas e gravas) e leitos arxilosos, de potencia e extensión moi variable e que ocupan boa parte do val do Rosal.

Depósitos aluviais: Destaca o complexo de Illas da Canosa: formado por un conxunto de cinco illas: Mimbres, Varandas, Morraceira de Seixas, Grilo e A Canosa; todas elas internacionais agás, A Canosa que pertence á Guarda e ao Rosal.

ROCHAS IGNEAS

Rochas graníticas:

Son granitos de dúas micas que con zonas de facies porfírica e zonas de migmatitas. Practicamente toda a costa é granítica, tanto o litoral como os montes, destacando a presenza de rocha nai, nas ladeiras, e na costa onde tamén aparecen frecuentemente fragmentos de granitos de forma redondeada de tamaño grande “bolos”.

ROCHAS METAMÓRFICAS

Rochas metamórficas A serra de Argallo está constituída por rochas esquistosas, lousas e paragneises do complexo Monteferro-O Rosal. As rochas afloran en ocasións e orixinando formas redondeadas, suaves, con crestas cando a rocha orientada que son rochas moi duras afloran nos cumes.

ROCHAS FILONIANAS

Rochas filonianas:

Son fundamentalmente diques ácidos, así como anfibolitas. Na serra de Argallo aparecen en superficie abundantes diques ou filóns cuarcíticos que son rochas moi duras de cor branca que resaltan na paisaxe forestal e de mato desta serra.

Na costa aparecen tamén seixos que son rochas redondeadas de menor tamaño que os bolos, constituídas por cuarcitas (rochas metamórficas de gran dureza).

3.1.3. XEOMORFOLOXÍA

A. Unidades do relevo:

Dentro do territorio do Rosal podemos distinguir unha serie de unidades morfolóxicas que definen e estruturan o seu

relevo:



• Área costeira

Franxa moi estreita de 4 Km. Onde as pendentes son suaves e os solos son máis profundos, danse algúns cultivos,

fundamentalmente matos e pasteiros, con algo de arborado ou canas de protección dos ventos do océano. Hai

unha única praia de bolos en Portecelo, o único núcleo de poboación.

• O esteiro do Miño

Esténdese ao longo de 14 km facendo de fronteira natural entre a marxe portuguesa e a galega, cunha superficie

de 3.000 hectáreas. Existencia dunha vexetación termófila como o sobreiral de Eiras, así como invernadoiros e

viveiros de plantas ornamentais, nas terras sedimentarias do esteiro e no val do Rosal.

Está protexido por lei e por tanto requirirá dun Plano de Ordenación dos Recursos Naturais e dos Planos Reitores de

Uso e Xestión, aínda pendentes de realizar.

• Os vales fluviais

O val do Tamuxe está caracterizado pola súa forte impronta agrícola, tanto de autoconsumo como actividade

produtiva, con cultivos de horta e vide, moitas en socalcos, xunto a invernadoiros de flor, planta e froita, así como

novas e modernas extensións de viñedos. Esténdese unha vexetación ribeirega ao longo do Tamuxe e dos seus

tributarios, e pequenas manchas de arborado onde predominan, tanto os piñeiros como as frondosas autóctonas.

O Monte: O Rosal está enclavado entre as serras da Groba e de Argallo. A serra da Groba prolóngase ata o sur

para formar parte da paisaxe montañosa do Rosal, con parte das montañas de Valga. Polo leste do concello a

serra de Argallo, de orientación norte sur, pecha o val do Rosal.

B. Altitudes.

O Rosal presenta máis do 55% do seu territorio por debaixo dos 100 m de altitude, e o 75% do territorio por debaixo

dos 300 metros de altitude. Destacan diversos cumes como o pico de San Xián de 553m, na vertente occidental das

montañas da Valga, o monte Torroso no límite coa Guarda e o Niño do Corvo, de 312 m, na serra do Argallo.

C. Pendentes:

Áreas de pendentes moi variadas, co 22% do territorio con pendentes medias inferiores a 5 por cento. As pendentes

medias menores de 10, que son pendentes moderadas, son idóneas para os cultivos herbáceos e nas terras con

pendentes inferiores ao 15 por cento son axeitadas para labrar a terra en cultivo de viñedos; con maiores

pendentes xa adoptan formas de cultivos especiais como cómaros e socalcos para evitar a erosión do solo.



D. Orientacións.

Agrupando as orientacións observamos que case o 30% do territorio ten orientación leste (E) e oeste (W) seguidas

das suroeste (SW) e sueste (SE), sendo a porcentaxe máis cativa os territorios de orientacións norte (N).

3.1.4. EDAFOLOXÍA

A. Clasificación do solo:

A non existencia na actualidade dos mapas de Solos de Galicia a escala 1:50.000 elaborados polo SIAM para o

concello da análise, soamente describiremos a grandes riscos os principais tipos de solos deste territorio. Así teriamos:

Entisoles: son solos pouco evolucionadas onde as súas propiedades están moi determinadas polo material orixinal. O

seu perfil é AC, e localízanse sobre depósitos recentes naturais ou antrópicos.

Inceptisois: solos incipientes con baixa ou media evolución. O seu perfil tipo é ABwC.

Aparecendo outros solos como os alfisoles nas terrazas fluviais e solos hidromorfos nas zonas de xunqueiras e nas illas,

onde o seu desenvolvemento está influenciado polo nivel da auga e a salinidade. En resumo os solos son con carácter

xeral ácidos, ricos en materia orgánica e pouco evolucionados.



B. Capacidade produtiva dos solos:

Analizarase a capacidade produtiva do solo para o uso agrícola, seguindo primeiramente a caracterización da

capacidade agrícola do solo elaborada no estudo de Díaz Fierros e realizada en 1994, no que se miden as calidades

do solo en función dos factores que limitan o uso produtivo, para despois elaborar un segundo mapa de síntese

mediante a análise cualitativa dos seguintes mapas: mapa de usos e coberturas, o mapa de pendentes, orientacións,

altitudes, e litoloxía para acadar un mapa de capacidade potencial agrícola. Neste cómputo non se teñen en conta

as edificacións existentes, nin os núcleos de poboación, nin as infraestruturas, polo que estes datos só serven para unha

primeira aproximación aos solos agrícolas, ou para comprobar como os solos agrícolas son, á súa vez, os solos máis

propicios para as edificacións e infraestruturas de comunicación, sobre todo polo factor pendente.

Segundo esta clasificación teriamos potencialmente no Rosal un 16% de solos da clase A, que son solos que permiten

calquera tipo de mecanización con profundidade suficiente para calquera tipo de vexetación, sendo por tanto

excelentes terras de cultivo; da clase B un 14%, que son solos sen limitacións para a mecanización pero con moderadas

limitacións para cultivos de enraizamento profundo; e da clase C un 8 %. Así os solos de mellor calidade pola súa

produtividade son as clases A B e C, o que resulta que case o 40 % tería unha capacidade produtiva para cultivos de

bo a excelente, se ben a clase C require de cómaros ou terrazas para poder levarse a cabo as explotacións agrícolas

sen erosión dos solos.

Analizando o mapa de usos e aproveitamentos, modificado mediante fotografía aérea, o mapa de pendentes medias,

o mapa de orientacións, o mapa de insolación e o mapa litolóxico mediante entrecruzamentos, obtemos un plano de

capacidade agraria potencial.

Case o 40% das terras do Rosal poden ser consideradas de potencial capacidade agraria boa, se ben nesta

porcentaxe están incluídos tódolos solos ocupados polas estradas, núcleos rurais, ríos e ribeiras, polo que a porcentaxe

real de solos de alta capacidade agraria ten que ser cuantitativamente unha porcentaxe menor. Os solos de maior

aptitude ou capacidade agraria localízanse nas alturas inferiores a 150 metros, en todo o fondo do val.

510000 515000 520000

4640000

4645000

FONTE:ELABORACION PROPIA

5.000m

CAPACIDADE CAPACIDADE AGRARIA BOA CAPACIDADE FORESTAL CAPACIDADE FORESTAL MATOGUEIRA



3.1.5. CARACTERÍSTICAS HIDROLÓXICAS

A. As augas superficiais:

O río Miño ten 6 km do seu percorrido (340 km) polo concello do Rosal. O sistema do río Miño constitúe o marco

bioxeográfico que permitirá poñer en relación diferentes enclaves naturais do Baixo Miño e actuar de corredor

natural para a fauna e flora cos concellos veciños de Galicia e Portugal. Formando unha masa de auga de

transición. O río Tamuxe é un río de grande interese natural que forma un espazo fluvial con bosques de ribeira, con

tramos con importantes exemplares de carballos e sobreiras, aínda que outros tramos sexan os eucaliptos os que

invadan as marxes. Destaca a súa dimensión hidrográfica cunha rede extensa de regatos e regueiros ampla, sendo

un río con pozas e saltos de auga, así como un gran número de muíños, pontes e pasais, como os muíños do seus

principais tributarios, os ríos Folón e Picón, que presentan un conxunto de muíños declarados BIC (Ben de Interese

Cultural). O río Tamuxe actúa de corredor natural para a conexión biolóxica das serras e da ribeira do Miño.

Ademais da rede hídrica do Tamuxe, verten as súas augas ao Miño o rego Ariño que se xunta co río Tallo e fai límite

na parroquia de Eiras con Goián (Tomiño).

Por outra banda verte na cunca atlántica o río dos Corvos xa no concello de Oia e o regato de Soutiño que verte

tamén ao océano. Ademais as masas de auga costeira da Guarda e O Rosal pertencen ao ámbito da delimitación

da Confederación Hidrográfica Miño Sil.

B. As augas subterráneas:

Clasifícanse en aluvial do Baixo Miño que corresponde coa zona de depósitos cuaternarios, o resto do territorio está

dentro da cunca baixa do Miño.

En canto a captacións, non existe unha estatística de captacións e explotacións de augas subterráneas para poder

establecer cales son os seus usos reais, os seus tipos, características, calidade e deficiencias. O que si podemos é dicir

que as augas subterráneas utilízanse na súa maioría para o aprovisionamento de núcleos pequenos, aldeas e

vivendas unifamiliares a partir de minas e mananciais, que en moitos casos se seguen utilizando ou se manteñen

como reserva fronte a períodos de seca. A importancia da auga subterránea é moi grande, xa que posibilita, pola

súa distribución espacial, a subministración á maioría dos pequenos núcleos de poboación.

RIO FOLÓN

SOBERBIA

RIO

TA

MU

XE

RIO

TA

MU

XE

RIO

TAM

UX

E

RIO

TAM

UX

E

RIO

TAM

UXE

510000 515000 520000

4640000

4645000

FONTE: MDT E.P.

5.000mMAPA HIDROLÓXICO

RÍO MIÑO



C. As Bacías hidrográficas.

Existen dúas principais bacías hidrográficas diferentes no territorio: a bacía da costa atlántica pertencente a Augas de

Galicia, e por outra banda a maior parte de todo o territorio verte as augas cara á cunca do Miño e incluído na

Demarcación Hidrográfica do Miño Limia, xestionada pola agora denominada Confederación Hidrográfica do Miño-Sil.

D. As zonas húmidas

Segundo o mapa de Humidais de Galicia, a principal zona húmida no concello é o Esteiro do Miño, que analizarase

máis polo miúdo ao estar formando parte dun espazo protexido integrante da Rede Natura e da rede Zepa. Ademais

catalogan a lagoa costeira das Leiras Longas, que forma parte do complexo de humidais do Baixo Miño.

• Elementos condicionantes

A Rede hídrica ten que protexerse para conseguir evitar a destrución e perda de valores ambientais e paisaxísticos das

canles do concello, levándose a cabo no Plan a estratexia de conseguir a conservación e uso da biodiversidade dos

río e regatos do territorio.

• Dificultades ou carencia de información

A falla de cartografía de risco de inundación.

3.1.6. CARACTERÍSTICAS DA VEXETACIÓN

A. O contexto bioxeográfico da flora: A comarca do Baixo Miño desde o punto de vista bioxeográfico atópase

localizada na Rexión Eurosiberiana, provincia Cántabro-Atlántica, sector Galaico-Portugués, subsector Miñense. O

subsector miñense en Galiza localízase nas Rías Baixas ata o Ulla, sendo o subsector de influencia máis cálida.

B. Vexetación potencial: Os bosques característicos (os bosques climácicos) das terras litorais a occidente da dorsal

galega pertencen á asociación Rusco aculeati-Quercetum roboris, subespcie arbutus unedo, que é unha carballeira

de influencia mediterránea. Deberían ser os bosques predominantes no territorio, no entanto están case desaparecidas

polas actividades e explotacións humanas.

O outro bosque corolóxico, e polo tanto autóctono, neste territorio é o bosque ribeireño ou ripisilva que pertence á

asociación Senecio bayonensis- Alnetum glutinosae. Ameneiral ripario claramente termófilo e de influencia

mediterránea, dos pisos termocolino e colino. As especies máis comúns deste bosque húmido son os amieiros (Alnus

glutinosa), secundado por salgueiros (Salix sp) e, en menor medida, freixos (Fraxinus angustifolia), saúcos (Sambucus

nigra), e outras árbores. Teñen un carácter ecolóxico fundamental, sendo principalmente no río Tamuxe onde aínda se

atopan bos restos destes bosques húmidos.



C. Vexetación actual: Están caracterizadas segundo elementos estruturais: tipoloxía da masa forestal, especies

arbóreas, distribución, estratificación, cuberta arbustiva segundo os datos do 3IFN, segundo a clasificación europea da

Directiva Hábitat 92/43/CEE, mediante os datos cartográficos do inventario de Hábitats e Humidais, así como mediante

o mapa de usos e coberturas do solo e do mapa do inventario Corine Land Cover. Xunto a fotografía aérea e visitas de

campo. Distínguense as seguintes:

- Carballeiras

- Bosques de ribeira

- Vexetacións de ribeiras

- Vexetacións dos hábitats litorais

- Brezais e matos de zonas mornas

- Repoboacións forestais

- Vexetación ornamental

No territorio aparecen ademais unha serie de espazos públicos ou privados con vexetación ornamental e ou

exemplares arbóreos singulares ou monumentais, tanto no medio natural como en parques e xardíns públicos e

privados que dalgunha maneira deberan ser protexidos.


Os bosquetes de arborado autóctono deberan estar especialmente protexidos e na medida do posible estar formando

parte de corredores ecolóxicos.

3.1.7. CARACTERÍSTICAS DA FAUNA

A. Características da fauna:

A comarca do Baixo Miño presenta unha gran riqueza de especies animais. Dos diversos e variados hábitats

existentes no territorio son principalmente os hábitats acuáticos, tanto fluviais como mariños e costeiros, os que teñen

un maior interese para a fauna, sobre todo para os paxaros. O esteiro do Miño está incluído na rede ZEPA (Zonas de

Especial Protección para as Aves) que é un instrumento que clasifica como ZEPA os territorios máis axeitados para a

conservación e protección das especies de aves máis ameazadas de Europa e especialmente ás aves migratorias.

Na actualidade, en Galicia, todas as ZEPAS foron declarados como Zonas de Especial Protección dos Valores

Naturais polo Decreto 72/2004, de 2 de abril. E nestas zonas deberanse adoptar as medidas axeitadas para evitar o

deterioro dos hábitats, así como as alteracións que repercutan nas especies.

O tramo do Miño que percorre polo concello da Guarda, O Rosal, Tomiño constitúe un ecosistema estuárico que se

estende desde Punta Camarindo e Santa Tegra ata 35 km augas arriba en Caldelas de Tui. Son 21 as especies

piscícolas citadas das cales 5 están clasificadas pola UICN como vulnerables e unha delas como indeterminada.


Creación na medida do posible de corredores de fauna e flora entre os espazos dea rede Natura co a rede hídrica

do Tamuxe e as serras.

3.1.8. USOS DO SOLO


O Concello do Rosal caracterízase por ser o concello do Baixo Miño de maior riqueza agraria, debido á riqueza

proporcionada polos ríos Miño e Tamuxe, que conforman un esteiro e val, respectivamente de características

climáticas, morfolóxicas e de composición do solo idóneas para o cultivo dunha grande variedade de produtos



agrícolas. Aínda así o uso predominante é o forestal, moi marcado polas serras do Argallo e da Groba, cunha gran

cantidade de ribeira arborada nas canles dos ríos anteriores, piñeirais e eucaliptais e mato con arborado.

B. Uso Agrario:

Cos datos agrarios comarcais do ano 2002 da Xunta de Galicia obsérvase como as superficies de viñedos medraron

desde o 1999 e no 2002 acadaban o 39% de todos os cultivos de Baixo Miño, seguidos das froiteiras e os tubérculos co

14 e 11% respectivamente e dun 9% dos cultivos hortícolas, como os principais cultivos. Se comparamos no conxunto

provincial, o Baixo Miño está moi por riba da media en viñedos e por riba en tubérculos e froiteiras.

A distribución da superficie agrícola está, por unha banda con cultivos tradicionais, principalmente unha agricultura de

autoconsumo e de complemento de rendas, e por outra banda temos a parcelas dedicadas á comercialización con

cultivos intensivos de invernadoiro, planta ornamental, flor cortada, hortaliza, hortaliza ao aire libre, e cultivos leñosos de

fundamentalmente árbores froiteiras, kiwi e viñedo. Nos datos comarcais é o viñedo o cultivo máis importante na

comarca.

No que se refire á gandería, o concello do Rosal presenta unhas explotacións de bovinos familiares onde a produción

de carne se realiza de forma tradicional. Son explotacións moi ligadas á terra.

En resumo, no Rosal preséntase unha agricultura modernizada na que se incorporan novos produtos e onde o viñedo

coa denominación de orixe Rías Baixas é o cultivo de maior crecemento que coexiste cunha agricultura tradicional en

mosaico, onde os cultivos anuais de horta familiar se intercalan cos viñedos.

C. Uso forestal :

O uso forestal representa máis do 69% do concello do Rosal.

Predominan os estratos mixtos de piñeiros e eucaliptos e as masas de eucaliptos, estas últimas, son as formacións de

menor calidade ambiental. Polo que respecta ás altas porcentaxes de forestal desarborado, tanto en termos absolutos

como relativos nos tres concellos, son produto das fortes pendentes que orixinan solos esqueléticos ou das áreas con

moita rocha aflorando, como é o caso de moitas ladeiras das serras. Ademais os reiterados incendios forestais agravan

os problemas de erosión destes solos. Polo que respecta aos bosques de maior valor, que son as ribeiras arboradas e as

mesturas, destacan as case 170 hectáreas que aparecen cartografadas no concello do Rosal a carón do río Tamuxe.

O Rosal ten 2.175 hectáreas de monte mancomunado, repartidos nas catro comunidades, estando o resto do monte

en mans particulares.



• Dificultades ou carencia de información

Os datos estatísticos teñen diferentes problemáticas: uns por antigos, outros soamente están desagregados no ámbito

comarcal e por último a clasificación destes datos segue diferentes metodoloxías, polo que a análise é soamente a

escasos trazos.

3.1.9. ESPAZOS PROTEXIDOS

A. Directiva hábitats: Segundo a cartografía existente de Hábitats elaborada polo ministerio de Medio Ambiente a

escala 1:50000 permitiu identificar nove hábitats catalogados para o concello do Rosal, como se observa na táboa

seguinte:

ÓD UNIDADE HABITATS P*

1130 Esteiros (comunidades bentónicas de algas e invertebrados) Esteiros Augas mariñas e

medios de marea

1330 +Limonio serotini-Juncetum maritimi+ Rivas-Martínez, Costa, Castroviejo & Valdés-Bermejo 1980 Pastizais salinos atlánticos Marismas e pastizais

salinos

3150 +Lemnetum gibbae+ Miyawaki & J. T³xen 1960 Lagos eutróficos naturais Augas estancas

4030 +Erico umbellatae-Ulicetum micranthi+ (Br.-Bl., P. Silva & Rozeira 1964) Rivas-MartÍnez 1979 Brezais secos europeos Brezais e matogueiras

de zonas mornas

4030 +Ulici minoris-Ericetum umbellatae+ Br.-Bl., P. Silva & Rozeira 1964 Brezais secos europeos Brezais e matogueiras

de zonas mornas

4030 +Ulicetum latebracteato-minoris+ Rivas-Martínez 1979 Brezais secos europeos Brezais e matogueiras de zonas mornas

4090 +Ulici europaei-Cytisetum striati+ Rivas-Martínez ined. Brezais oromediterraneos endémicos con Aliaga

Brezais e matogueiras de zonas mornas

91E0 +Senecio bayonensis-Alnetum glutinosae+ Amigo, Guitián &Fernández Prieto 1987

Bosques aluviais de A.glutinosa e F.excelsior

Bosques da Europa morna *

9230 +Rusco-Quercetum roboris+ Br.-Bl., P. Silva & Rozeira 1956 Carballeira galaico portuguesa

Bosques da Europa morna

* Hábitats prioritarios incluídos no Anexo I da Directiva 92/43 Hábitats

4030

4030

4030

4030

4030

40904030

4030

40304030

4030

4030

9230

4030

3150

4090

4090

4030

4030

1330

4030

91E0

510000 515000 520000

4640000

4645000

FONTE:MAPA HABITATS MMA

5.000m

MAPA DE HABITATS1330, +Limonio serotini-Juncetum maritimi3150, +Lemnetum gibbae4030, +Erico umbellatae-Ulicetum micranthi

4030, +Ulicetum latebracteato-minoris4030, +Ulici minoris-Ericetum umbellatae4090, +Ulici europaei-Cytisetum striat

4090, +Ulici europaei-Cytisetum striati91E0, +Senecio bayonensis-Alnetum glutinosae9230, +Rusco-Quercetum roboris

B. Rede Natura e Zona Zepa: A Rede Natura 2000 é unha rede ecolóxica de lugares creados para conseguir manter un

estado de conservación favorable. O concello do Rosal pertence ao LIC Baixo Miño onde dentro deste lugar de

interese comunitario está incluído o esteiro do Miño, incluído na rede ZEPA (Zonas de Especial Protección para as



Aves). Daquela temos no concello un territorio con dúas zonas que son declaradas Zonas de Especial Protección dos

Valores Naturais polo Decreto 72/2004, de 2 de abril.

C. As Normas provinciais protexían a serra do Argallo

3.1.10. A PAISAXE


Caracterización do territorio do Rosal polo seu relevo movido, abrupto da serra, aberto e recollido no val, ademais de

por unha elevada biodiversidade e unha ampla naturalidade. Esta elevada biodiversidade ponse de manifesto na

riqueza florística, faunística e de hábitats.

Entre os puntos do concello cunha maior calidade visual intrínseca atópanse: A costa atlántica, as ribeiras do Miño e

ámbalas serras. E por outra banda por calidade de fondo escénico como puntos do territorio cun elevado potencial

de vistas panorámicas poden salientar os seguintes: vista da costa do Rosal desde o Alto de San Xián e a vista desde o

Niño do Corvo do val do Tamuxe.



B. As unidades xeográficas da paisaxe:

Trátase de unidades irregulares, extensas, con bordos en moitos casos difusos que se corresponden con ámbitos

territoriais de comportamento máis ou menos uniforme. Defínense as seguintes:

A paisaxe litoral: Situada na parte occidental do concello, trátase dunha costa en ladeira caendo bruscamente cara o

océano atlántico. Na parte baixa localízase a estreita chaira litoral, onde abundan os campos de cultivo, pastizais e

canaverais, xunto cos seus muros de pedra, que complementan coa costa rochosa e o mar a paisaxe litoral.

Corresponderíase coa unidade de San Xián e Portocelo establecida polo POL (07_01_421).

A paisaxe agraria: Ligada a unha actividade humana que durante séculos se adapta ás favorables condicións do

medio. Preséntase ben con socalcos, onde se cultivan produtos de horta, millo, prados, vides ou ben con mosaicos de

cultivo no fondo do val e nas zonas de ribeiras, onde aparecen moitos invernadoiros e cultivos tanto de cereal, como

vides ou froiteiras, ou cereais de gran. O cultivo do viñedo incrementa a súa superficie nos últimos anos, mediante

novas roturacións de partes baixas das ladeiras. Na actualidade constátase un cambio de uso onde o policultivo

tradicional de autoconsumo e complemento de rendas, tende a ser substituído por cultivos especializados como os

viñedos.

En relación ao agro son moitas as construcións que podemos atopar, tales como os muíños de auga, onde destaca o

das Aceñas na beira do río Tamuxe, ou os cómaros e socalcos, os hórreos, ou a paisaxe moderna ligada ao viñedo

(grandes extensións de viñedo ordenado para un rendemento óptimo, bodegas dos afamados viños do Rosal,

invernadoiros, etc.).

Esta unidade ven recollida no POL como unidade prelitoral, nomeadamente, Val do Rosal (07_02_426A1).

A paisaxe de monte ou de serra: Outro elemento paisaxístico son os matos e os pastos que fundamentalmente serven

para alimentar a unha cabana ovina e caprina, e de cabalos salvaxes. Destacan ademais importantes extensións dos

distintos tipos de mato, que subliñan o relevo abrupto da serra prelitoral. As ladeiras do val do Tamuxe, que forman á

súa vez outros vales como o de Picón e Folón (cunha vexetación arborada con especies autóctonas: sobreiras,

castiñeiros, érbedos e carballos, coma as repoboacións de piñeirais e eucaliptais) os ríos e regatos que forman no

inverno fervenzas e pozas, así como os patrimoniais muíños de auga ou a Ermida de San Martiño.

Correspóndese coas unidades establecidas no POL de: Cabeceiras orientais do Río Tamuxe (07_02_426B), Cunca de

Seoane (07_02_426A2), Río Tollo (07_02_428A1).

A paisaxe da auga ou a paisaxe do Esteiro do Miño: é a outra gran paisaxe do Rosal relacionada coa auga e sitúase

en toda a ribeira sur do concello.

Identificámola no POL coas unidades de Tabagón (07_02_427) e Salcidos (07_02_426).

A Paisaxe relacionada coa urbanización: tanto compacta nos diferentes núcleos de poboación ou máis diseminada a

carón da ampla rede de estradas, sobre todo no val e na estrada da costa por unha banda e na estrada da ribeira do

Miño pola outra.




A variable paisaxística constitúe un alicerce do novo Plan, así cada unha das actuacións do plan teñen que adecuarse

ás características da paisaxe, aos valores naturais en especial a relación á calidade e a fraxilidade paisaxística.

3.1.11. RISCOS

A. Riscos xeolóxicos:

Os riscos xeolóxicos comprenden un gran número de catástrofes naturais: inundacións, choivas torrenciais, sismos,

derrubamentos e desprendementos de terras, entre outros. No Rosal, o mesmo que en toda Galicia, os principais riscos

xeolóxicos céntranse na inundación de leitos e chairas aluviais, así como nos escorregamentos a favor de planos de

debilidade.

- O risco de inundación:

O risco de inundación aumenta pola ocupación das zonas inundables con edificacións e infraestruturas e pola

redución do espazo fluvial. A magnitude da frecuencia de inundacións no Rosal é menos frecuente, segundo a

Confederación Hidrográfica do Miño Sil que na actualidade está a levar a cabo a cartografía das zonas inundables,

ferramenta básica para a protección, a planificación e coñecer o risco que existe neses zonas.

- O risco de escorregamentos de terras:

Nas zonas que presentan pendentes extremas pódense dar riscos tales como escorregamentos e/ou desprendementos

de rochas e movementos de terras, xa sexan por caídas naturais, ou ribadas de estradas.

Número de lumes forestais Superficie arborada (Ha) Superficie rasa (Ha)

2001 15 1,24 0,05

2002 9 0,83 0,37

2003 5 0,41 0,30

2004 11 2,11 0,01

2005 12 2,07 47,00

B. Outros riscos: incendios forestais.

Á hora de analizar as diversas ameazas que poden afectar aos sistemas forestais, tales como as relacionadas coa

erosión, os incendios forestais, ou as relacionadas cos axentes causantes de dano na vexetación, os que presentan

unha maior problemática nos montes son os incendios forestais, tanto da comarca do Baixo Miño como da

Comunidade Autónoma. Na seguinte táboa exprésase o número e a superficie afectada polo lume no Rosal.

• Dificultades ou carencias de información

A falla de cartografía do risco de inundacións dos ríos do Termo Municipal.

3.2. ANÁLISE DO SISTEMA URBANO-RELACIONAL

3.2.1. SISTEMA DE INFRAESTRUTURAS DE COMUNICACIÓNS, ACCESIBILIDADE

A. O Sistema Xeral de Comunicacións e Transporte:

Trátase dunha estrutura singular. Rede viaria lixeiramente afastada das redes de comunicación de primeira orde que

percorren de norte a sur toda a Comunidade Autónoma ata a conexión co sistema de comunicacións portugués.



B. Descrición da rede viaria. Tráfico e mobilidade.

A rede viaria estrutúrase desde Vigo ata Tui, a través da PO-552.

Desde Vigo a Baiona refórzase a conexión coa autoestrada AG-57, entre Puxeiros e Baiona, polo interior de Gondomar.

Viario capilar interior estruturante e de conexións secundarias coa rede xeral: PO-331 (Gondomar-Porriño), PO-330

(Vincios-Vigo), PO-340 (Gondomar-Tui), PO-344 (Gondomar- Tomiño) e PO-354 (A Guarda-O Rosal).

Consideración da Vía de Alta Capacidade Tui-A Guarda nas actuacións viarias previstas no Plan de Dinamización

Económica (Plan Galicia). Haberá de agardarse á súa incorporación (alterada ou non) ao Plan de Infraestruturas de

Transporte de Galicia (2007-2013) como parte integrante da Rede de Alta Capacidade.

Esquema xeral da estrutura viaria da comarca do Baixo Miño

C. Rede viaria municipal. Realidade territorial e accesibilidade:

Apóiase ao norte nunha única vía que percorre o val do Tamuxe, a PO-360 (e a súa continuación PO-353) coma na PO-

354. Estas vías percorren o fondo do Val, a área máis ocupada, tanto polo uso residencial coma por outros usos. A

estrutura polinuclear de asentamentos soportados nestas vías condiciona fortemente o funcionamento da rede.

A disposición interior da capitalidade do concello posibilita que a rede viaria teña un funcionamento correcto.


- Descolgamento do Termo Municipal respecto da Área Metropolitana de Vigo.

- O río Miño como límite natural.

- Localización con respecto ao eixe viario vertebrador da Comunidade.



3.2.2. SISTEMA DE INFRAESTRUTURAS DE COMUNICACIÓNS, MOBILIDADE


Accesibilidade e mobilidade son dous conceptos relacionados, un referido ao medio e outro ás persoas. A supresión de

barreiras facilita a accesibilidade ao medio e permite a mobilidade.

Debe incidirse na mellora e optimización dos sistemas e recursos existentes fronte á implantación doutros máis

ambiciosos pero que supoñen un esforzo inasumible para a súa posta en funcionamento.

B. O transporte público:

Liña de transporte público da empresa ATSA cun percorrido pola estrada PO-552, comunicando os concellos do Baixo

Miño (Tui-Tomiño-Rosal-A Guarda- Oia) con Baiona e a súa comarca.

C. A Mobilidade peonil:

As sendas peonís existentes actualmente son:

- Rutas litorais: sendeiros de ribeira nos ríos Miño e Tamuxe.

- Ruta de sendeirismo dos Muíños do Folón e do Picón.

D. Sendas ciclistas:

Na actualidade estase a executar un Itinerario ciclista no tramo de costa da vía PO-552 de conexión con Baiona.

3.2.3. SISTEMA DE INFRAESTRUTURAS DE SERVIZO, REDE DE ABASTECEMENTO DE AUGA

A. Características xerais:

Nivel de servizo medio respecto do conxunto provincial e por tanto da comunidade autónoma. Insuficiente integración

nas estruturas de ordenación subrexionais e na insostibilidade dos procesos emerxentes de ocupación dispersa.



Esquema da rede de abastecemento

B. Rede de abastecemento de auga:

Realízase a través da rede municipal e das doce comunidades de augas situadas no territorio rosaleiro. O nivel de

servizo axústase ás necesidades actuais da poboación. Cobertura aproximada do 97% das vivendas contabilizadas no

termo municipal, descendendo ata o 30% no caso do servizo municipal.

A dotación actual acada os 325,89 l/hab·día nos períodos de seca estacional, se ben a distribución da mesma non é

homoxénea, presentando restricións importantes na subministración ao asentamento, na área occidental do termo

municipal.

En conxunto prevese unha capacidade de almacenamento primaria que se achega aos 6.800 m³, oferta que se

complementa coa rede secundaria de depósitos que permite a regulación adicional de 2.780 m³.

3.2.4. SISTEMA DE INFRAESTRUTURAS DE SERVIZO, REDES DE SANEAMENTO DE AUGAS RESIDUAIS E PLUVIAIS




B. Rede de saneamento de augas residuais:

Presenta unha rede municipal de saneamento que cobre aproximadamente o 64% do seu parque edificatorio.

Encadrado no marco establecido no Plan de Saneamento de Galicia 2000-2015, elaborado por Augas de Galicia para

o cumprimento das directivas europeas nesta materia. Elección da Guarda como asentamento para o vertido do

efluente previamente depurado.

A ausencia de servizo na vertente atlántica acrecenta o seu illamento.

Suficiencia das seccións da rede existente.

C. Rede de evacuación de pluviais:

Presenza dunha pequena rede separativa, localizada na enucleación urbana do Calvario.



Ausencia deste tipo de rede no conxunto municipal. Executouse unha eficaz rede de rego e drenaxe dirixida á

optimización dos recursos agrarios, actualmente en uso.

Esixencia da execución dunha rede de execución separativa, estando así recollido na Normativa Urbanística.

Esquema de rede de saneamento

3.2.5. SISTEMA DE INFRAESTRUTURAS DE SERVIZO, SISTEMA DE XESTIÓN DE RESIDUOS SÓLIDOS

A. Características globais:

O concello do Rosal acada un indicador de 0,16 no Plan de Xestión de Residuos Urbanos de Galicia 2004-2010 (PXRUG)

propio dun municipio rural. Ten contrato con Sociedade Galega do Medio Ambiente S.A. (SOGAMA).

B. Servizo de Evacuación de Residuos Sólidos Urbanos:

Conta no termo municipal cun punto limpo na Estrada do Morán (desvío no km 2 da estrada PO-3302) e unha planta

de transferencia de residuos sólidos urbanos (estrada PO-552) dedicada a trasvasar cara ás instalacións do complexo

medioambiental de Cerceda (CMC) xestionado pola mesma sociedade.



Infraestrutura de xestión de residuos sólidos urbanos

• Dificultades ou carencias de información

Non se puideron atopar datos a nivel municipal no eido do consumo de materiais

3.2.6. SISTEMA DE INFRAESTRUTURAS DE SERVIZO, REDE DE SUBMINISTRACIÓN DE ENERXÍA ELÉCTRICA




B. Rede de subministración da enerxía eléctrica:

Importante mellora no que respecta á rede de transporte de alta tensión e primeira transformación. Na actualidade

non se prevén actuacións significativas, máis cómpre salientar a inclusión de parte do territorio rosaleiro na área de

reserva prevista na Modificación do Plan Sectorial Eólico de Galicia baixo a denominación de Torroña II.

Encádrase no sector de distribución de media tensión Tui- O Rosal, albergando no seu territorio unha das subestacións

de transformación, neste caso situada a carón da estrada da Cunchada, nas proximidades do cruzamento coa

estrada PO-353. A alimentación da subestación realízase a través dunha liña de Alta Tensión.



Esquema de rede de subministración de enerxía eléctrica

3.2.7. O SISTEMA DE ESPAZOS LIBRES E ZONAS VERDES

A. A oferta actual de Espazos Libres e Zonas Verdes:

A oferta actual de espazos libres emprázase preferentemente na ribeira baixa do río Tamuxe: a área recreativa das

Aceñas e o parque das Pías, e dous espazos de menor entidade vinculados ao núcleo urbano do Calvario: a área

recreativa da Soberbia e a Alameda.

B. O Sistema Xeral de Espazos Libres e Zonas Verdes:

Son os parques urbanos, distinguíndose entre os grandes parques, o parque de Pías, e os pequenos parques, a área

recreativa do Río Soberbia.



C. O Sistema Local de Espazos Libres e Zonas Verdes:

Diferéncianse tres tipos:

Áreas de estancia: Atópanse oito (8) áreas de estancia: Alameda, Praza de Rafael Pérez – Campo da Festa de San

Xián, Campo da Festa de O Cruceiro, Praza de Fornelos, Praza de Martín, Ribeira da Serra de Picón, Lavadoiro da Ponte

da Tamuxe e a Alameda de San Miguel de Tabagón.

Áreas de xogo. No concello do Rosal diferéncianse doce (12) áreas de xogo: parque infantil de Portecelo, parque

infantil de Fornelos, área de Xogos de Miranxe, pista da Cachada, parque infantil do Calvario, parque infantil de

Valdemiñotos, parque infantil do Barrio Novo (Urgal), parque infantil das Aceñas, parque infantil do Morán, parque

infantil de San Bartolomeu (As Eiras), parque da Cumieira (Cumieira de Arriba).

Xardíns. Atópanse tres (3) xardíns no concello do Rosal: xardíns da rúa da Cal, xardíns de San Xoán e os xardíns da

Alameda.

D. Os parques forestais:

Un único parque forestal: a área recreativa forestal da Portela.

E. Parámetro comparativo.

Contémplase o parámetro referido na LOUGA para o cumprimento do estándar de sistemas xerais de espazos libres (15

m² por cada 100 m² t.resid.) e que para un concello como o do Rosal requiriría dun parámetro comparativo de, como

mínimo 20 m²/hab.


- Falta dun verdadeiro sistema de espazos libres acorde coa súa dimensión cuantitativa e cualitativa.

- A dotación de espazos libres e zonas verdes de uso e dominio público en relación ao parámetro comparativo

considerado é claramente insuficiente, polo que sería necesario, como mínimo, triplicar a oferta actual.

3.2.8. O SISTEMA DE EQUIPAMENTOS COMUNITARIOS

A. Oferta actual de equipamentos comunitarios: Subdivisión en cinco (5) tipos: deportivo, educativo, sanitario,

sociocultural e asistencial.



TIPO XERAL LOCAL Pista polideportiva na Moo Campo de fútbol do Cruceiro Estadio Municipal do Rosal Pista polideportiva de San Xoán

DEPORTIVO

Campo de fútbol e velódromo Centro Público Integrado (CPI) Manuel Suárez Marquier Colexio Rural Agrupado (CRA) María Zambrano Centro de Educación Infantil e Primaria (CEIP) O Calvario Grupo Escolar Infantil de Fornelos Escola das Medas Escola de Ensino Infantil próxima a Pancenteo Escola de San Miguel na Cumieira Escola de San Xoán Escola de Música Privada (EMUSPR) Agrupación Musical do Rosal Obradoiro de Emprego (“Casa de Oficios”)

EDUCATIVO

Gardería Municipal Centro de Saúde do Rosal ( O Calvario) SANITARIO Punto Atención Continuada (Tabagón-Rosal) Biblioteca Escola de San Xoán Edificio Multiusos Centro Cultural das Eiras Museo Etnográfico

SOCIOCULTURAL

Auditorio

Deportivos: A oferta deportiva existente presenta un estándar excelente. Apréciase o efecto dunha axeitada dispersión

territorial. O acceso peonil desde calquera punto da cidade continua queda garantido nas dotacións de índole local.

Distribución dos equipamentos no Termo Municicpal do Rosal

Educativos: A oferta educativa amosa un resultado excelente, sendo este subsector dotacional on que posúe a

distribución territorial máis homoxénea.

Sanitarios: A oferta sanitaria presenta un déficit xa destacable, podería chegar a ser aceptable pois os umbrais de

aparición deste tipo de dotacións son relativamente elevados. En termos de accesibilidade, é o subsector que posúe a

distribución forzosamente menos homoxénea. A chegada a pé desde o urbano compacto queda garantida, mais

haberá que prestar atención ao estacionamento de vehículos de transporte privado, individuais e colectivos.

Socioculturais: Non se debe falar de sobreoferta de equipamentos socioculturais. A xestión do patrimonio nun concello

como o do Rosal conduce a un problema de non fácil solución. En termos de accesibilidade, a chegada a pé desde

a parte compacta da cidade queda garantida.



Asistenciais: A oferta de equipamentos asistenciais é inexistente.


- Falla dun sistema de explotación que permita a racionalización e rendibilización dos usos deportivos cara un

correcto mantemento do servizo.

- Falla dun estudo da demanda de prazas de gardería, considerada a súa existencia como un parámetro de

calidade diferencial.

- Necesidade da implantación doutro centro de saúde ou a consecución dun novo mellor dotado en medios

e extensión que substitúa ao actual. Mellora das condicións de acceso satisfactorias mediante o

aquelamento dun contorno urbano hoxe en día desestruturado.

3.2.9. O SISTEMA DE ASENTAMENTO: O MEDIO URBANO

A. Características xerais: Permanencia da base morfolóxica preindustrial do sistema tradicional de asentamentos e o

seu espazo de recursos.

Aínda que se diferenza claramente a estrutura polinuclear orixinaria, a expansión da mesma respondeu a procesos de

suburbanización ou infraurbanización en relación á extensión actual da rede de infraestruturas de servizos, a partires da

implantación de tipos urbanos nos que, en moitos casos, serviuse da reordenación efectuada tralos procesos de

concentración parcelaria.

Substitución do modelo tradicional de produción e residencia por modelos territoriais baseados en novos substratos

económicos e sociais.

A floración de intereses particulares que contraveñen as mínimas esixencias que inspiran e definen o marco cultural e

lexislativo no que se inserta a propia técnica urbanística.

O territorio rosaleiro vai gañando características urbanas, mais a tensión anteriormente descrita só se resolve dun modo

satisfactorio nos puntos onde a confluencia de múltiples factores é quen de outorgarlles unha clara identidade urbana:

implantación de residencia desvinculada do uso tradicional do territorio, a diversificación de servizos á extensión da

oferta dotacional,..., en definitiva ao retroceso das actividades primarias fronte á emerxencia de usos netamente

urbanos e de relación.

B. Realidades urbanas: Dúas realidades urbanas: a enucleación compacta e tramada do Calvario, e o eixo A Mata-

Pías sobre a estrada das Aceñas.

O Calvario. Núcleo de cabeceira de servizos do concello do Rosal. Capitalidade administrativa. Estratéxica posición

central no cruzamento das principais vías de penetración e cruzamento do val. Praza do Calvario como espazo

estancial de referencia, correspondido desde a calidade patrimonial da edilicia e monumentos que o flanquean.

Desenvolvemento desigual, en función do acaído da ordenación superposta sobre a base orixinaria, acadando un

maior grao de execución sobre áreas baldías, con estrutura parcelaria pouco fragmentada ou apta para o seu

agrupamento para o soporte de tipoloxías multifamiliares.

A implantación dos tipos multifamiliares acada o esgotamento do solo habilitado no planeamento en partes

importantes do Calvario.



Estado Actual da Ordenación no Concello do Rosal

Eixe A Mata-Pías. Porén a especificidade urbana do eixe A Mata-Pías radica na implantación, relativamente

recente, de usos dotacionais básicos no artellamento funcional do territorio municipal, e da incipiente estrutura

produtiva especializada, exemplificada nos contedores comerciais e de servizos localizados no límite co concello

da Guarda. No funcionamento interno do Rosal, o barrio de Pías asume a función de rótula territorial no entronque

do eixe de desenvolvemento interno dirixido sobre o trazado da estrada das Aceñas e a estrada do Rosal (PO-354)

ata a enucleación do Calvario, xa que logo perpendicular ao eixe fluvial.


- A concentración parcelaria

- A irrupción de referentes formais sobre un soporte de orixe rural (preindustrial).

3.2.10. O SISTEMA DE ASENTAMENTO: O MEDIO RURAL

A.Características Xerais

O sistema da asentamentos tradicionais definido na proposta de ordenación acolle o 80% da poboación de feito e o

77% do parque de vivendas; supón por tanto, o modo de asentamento predominante e que en función da súa propia

caracterización xurídica implica o xusto recoñecemento das estruturas herdadas.

B. Áreas xeográficas homoxéneas.

- Val do Tamuxe

O asentamento rural neste espazo supón algo máis da metade do total da poboación do concello. A forma de

organización agraria adscríbese a unha tipoloxía mixta denominada organización dobre de agras e de bancais e

socalcos. Preeminencia de tipoloxías acaseradas (casais ou agrupacións de casais) fronte a outras máis compactas.



Núcleos: Pancenteo, Cachada, Marzán, Miranxe, Viso dos Eidos, O Picón, Fornelos e As Cruces (nivel de poboamento

alto), Caselas, Couselo, Sandián, A Cunchada, A Cumieira de Arriba, Os Lagos e Carregal (nivel de poboamento

medio) e Valdemiñotos (nivel de poboamento baixo).

- A Vertente Atlántica

Responden á singular confluencia dos condicionantes ambientais e antrópicos propios deste medio rural. A ocupación

veu determinada pola preferencia da súa utilización agraria fronte ao asentamento humano, aínda máis acentuada

polas condicións climatolóxicas imperantes nunha costa rectilínea e con poucos abrigos. O único núcleo existente é o

de San Xián.

Entidades de poboación inframunicipais recoñecidas no T.M. do Rosal

- A Ribeira

Asentamento profuso e complexo no que o mantemento e a transformación das actividades que inciden na

configuración física do territorio aínda permiten destacar a capacidade estruturante e articuladora da base

morfolóxica de orixe preindustrial manifesta, sobre todo, na permanencia das formas construídas.

Núcleos: A Ponte da Tamuxe e San Miguel, na parroquia de San Miguel de Tabagón, A Rúa da Cal, na parroquia de

San Xoán de Tabagón e Eiras, na parroquia de San Bartolomeu das Eiras.

E. A edificación no medio rural.

Forte relación de dependencia física sobre as bases dunha economía de subsistencia. A evolución parte dun arquetipo

de vivenda de baixo máis un de planta rectangular pechada por catro muros, de 7-10 m os lonxitudinais e de 4-7 m os

transversais e de 5 m de altura, de material pétreo con cuberta a dúas augas para as construcións principais e unha

para as anexas. Reducidas e variadas aperturas nos muros, achegando parte dun acabado preferentemente

encalado.

Estruturas máis voluminosas e diversificadas para o desenvolvemento dunha actividade agropecuaria máis intensa e

especializada. Nesta liña sobre o predominio de tipos lonxitudinais illados, ou arruados nos testeiros resolveuse o

asentamento acaserado dominante no termo municipal, presentando unha fábrica máis elaborada e rica na solución

formal de ocos e volumes engadidos.



A pronta incorporación de modelos burgueses serviu de avance para a posterior implantación das vilas indianas

(principios do século XX).

Emprego xeneralizado de organizacións compostas, produto do acaroado doutros corpos especializados

(cabanóns). Destes corpos cabe salientar os adscritos a funcións desprazados da pranta baixa, nomeadamente

lagares, bodegas e cortes.

3.2.11. PATRIMONIO CULTURAL. ELEMENTOS PROTEXIDOS

A. Antecedentes:

O catálogo hoxe en día en vigor no concello é o das Normas C. e S. da provincia de Pontevedra (Publicadas no

DOGA nº 135 do 16 de xullo de 1991).

Neste catálogo establécense dúas tipoloxías a catalogar: arquitectura relixiosa e arquitectura civil, ademais da

protección xenérica dos cruceiros, petos de ánimas, escudos, emblemas, etc., segundo o D. 571/63 do 14 de marzo;

de hórreos, cabazos e cabaceiros, segundo o D 449/73 de 22 de febreiro; e de castelos e torres aos que se refire o

decreto de 22 de abril de 1949. Este catálogo a todas luces é insuficiente e pasa por alto moitísimo patrimonio cultural

do concello.

Ademais hai que falar da declaración de BIC con categoría de lugar de interese etnográfico pola Consellería de

Cultura, Comunicación Social e Turismo da Xunta de Galicia o 22 de xaneiro do 1998, dos Muíños do Folón e do Picón,

que conforman un singular conxunto de muíños.

B. Elementos Catalogados:

O catálogo do novo Plan Xeral está bastante ampliado, recollendo un total de cento oitenta e dous (182) bens

culturais de carácter arquitectónico; cento cincuenta e nove (159) bens de carácter etnográfico; catorce (14)

infraestruturas; un (1) espazo singular; e corenta e catro (48) xacementos arqueolóxicos, o que fai un total de

catrocentos (404) bens de interese protexidos no concello.

Os bens de carácter arquitectónico correspóndense cunha (1) adega, cento sesenta e dúas (162) construcións civís,

unha (1) industrial, quince (15) relixiosas e tres (3) aserradoiros.

Os bens de carácter etnográfico son corenta e nove (49) cruceiros, once (11) cruces, tres (3) fontes, vinte e catro (24)

lavadoiros, dous (2) lagares, dous (2) monumentos, vinte e seis (26) muíños, trinta e un (31) petos de ánimas, dúas (2)

palleiras, dúas (2) poldras-pasos, dous (2) portalóns monumentais, unha (1) praza e un (1) aserradoiro.

As infraestruturas fan referencia a tres (3) camiños rurais, dúas (2) calzadas empedradas, dous (2) cemiterios, tres (3)

pontes, dúas (2) poldras-pasos e dúas (2) pontellas.

O espazo singular refírese a unha (1) Alameda.

Os xacementos están constituídos por un (1) achado solto, seis (6) asentamentos, seis (6) castros, unha (1) fortificación

medieval, dous(2) lugares culturais, tres (3) mámoas, unha (1) mina, vinte e oito (28) petroglifos,

C.Ámbitos patrimoniais destacables:

No Concello do Rosal considéranse tres ámbitos patrimoniais que han de ter unha protección específica:

1. O Esteiro do Miño: Figura na Relación de espazos naturais da provincia de Pontevedra co nº 9.

2. O tramo baixo do río Miño: Figura incluído dentro da Rede Natura 2000 da Unión Europea como Lugar de

Interese Comunitario (LIC).



3. Os muíños dos ríos Folón e Picón: declarados Bens de Interese Cultural (BIC) na categoría de Lugar de

Interese Etnográfico polo D. 27/1998 do 22 de xaneiro (DOG nº 22 do 3 de febreiro).

Cartografía dos elementos de interese da paisaxe cultural do Rosal

3.3. ANÁLISE DO SISTEMA SOCIOPRODUTIVO

3.3.1. A POBOACIÓN

A. Dinámica poboacional uniforme. A poboación do Rosal amosa unha traxectoria positiva de crecemento no

conxunto do Concello.

B. A proxección da poboación, sen ser excesiva, é positiva e con tendencia constante.

A estrutura da súa poboación pódese considerar evolucionada, cunhas baixas taxas de natalidade e cunha alta

porcentaxe de poboación de maiores que manteñen unha elevada esperanza de vida.

Distribución da poboación comarcal 2004A Guarda

22%

O Rosal13%

Oia6%

Tui34%

Tomiño25%



C. Concello do Rosal presenta un volume maior de defuncións que de nacementos, polo que o seu saldo vexetativo é,

para o ano 2004, negativo.

Índice de avellentamento alto, sendo inferior en 13 puntos respecto á media galega, e 11,3 puntos por riba do

conxunto comarcal.

Po b o ación p o r co ncello s 19 0 0 - 2 0 0 4

0

5.000

10.000

15.000

20.000

1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1981 1991 2001 2004

A Guar da O Rosal Oi a T ui T omi ño

Índice de dependencia alto con respecto ao provincial e autonómico, amosando un 51,8 % para o ano 2001 e dun

51,5% para o 2002.

O índice de infancia, cun 13%, é certamente positivo e próximo aos valores do conxunto comarcal.

O índice de dependencia da infancia presenta un valor medio no conxunto comarcal, cun 19,7%.

O índice de xuventude do Rosal é de 21,3%, moi parello ao valor do 21,5% da poboación xuvenil galega.

Aínda que o índice de estrutura da poboación en idade potencialmente activa semella un valor baixo a nivel estatístico

é positivo segundo os valores amosados para o Baixo Miño e máis para o conxunto galego, un 117,2%.

Polo que se refire aos índices de reemprazo da poboación en idade potencialmente activa presenta un valor medio

máis próximo aos da provincia que aos da Comunidade Galega.

Baixa porcentaxe de inmigración interior. A maioría procede da mesma Comunidade Autónoma, un 77%,

correspondendo a unha porcentaxe do 36% da poboación xove en idade laboral, polo que son poboadores “activos”

ou non dependentes. Baixa porcentaxe de inmigración exterior. Baixa porcentaxe de emigración interior, sendo a

maior parte poboación activa cun 84%. En conxunto, no Concello do Rosal dáse un saldo migratorio positivo. Non se

tivo en conta a emigración exterior, que ten escasa relevancia.

Aprécianse uns niveis formativos baixos en xeral, cun 33% da poboación con algún tipo de estudo regulado fronte a un

61% sen estudos rematados de carácter básico, e especialmente máis acusados para a muller.



Piramide poboación O Rosal 2001

0-45-9

10-1415-1920-2425-2930-3435-3940-4445-4950-5455-5960-6465-6970-7475-7980-8485-8990 o +

mulleres

homes

3.3.2. PARQUE SOCIORRESIDENCIAL

A. Evolución do parque de vivendas:

Dinamismo no crecemento do parque de vivendas na comarca do Baixo Miño. O incremento global do parque de

vivendas do Rosal entre 1960 e 2001 é dun 61%. A partires dos anos 80 dispárase a tipoloxía concentrada ou nucleada

para descender de xeito brusco a vivenda en asentamento diseminado.

B. As licenzas de construción:

Máis da metade das licenzas concedidas son para vivendas. Dentro destas, o 62% son vivendas rehabilitadas, un 34%

vivendas unifamiliares de nova construción, un 2% para a ampliación de vivendas e outro 2% para licenzas de edificios.

C. A poboación e a vivenda:

Importante ritmo de produción residencial na comarca do Baixo Miño. Forte tendencia urbanizadora arredor dun

núcleo incipiente de vila xunto a un proceso densificador na edificación, cun alto nivel do territorio con vivendas e

construcións anexas á edificación (galpóns, piscinas, garaxes, muros...) e moi escasos xurdimentos de vivendas illadas

no territorio. Asístese á emerxencia dun proceso de compactación urbana polinucleada.

O concello municipal do Rosal presenta pautas de crecemento tímidas pero de signo positivo. Debe proporcionar

calidade de vida residencial e de servizos a unha poboación cun certo nivel cultural nun contorno economicamente

artellado no eixo Vigo-Porriño-Salvaterra, nun emprazamento de grande interese natural, turístico e etnográfico, nunha

eurorrexión de grande proxección e potencialidade.

D. Características da vivenda:

A partires dos anos 80 dispárase a tipoloxía concentrada ou nucleada para descender de xeito brusco á vivenda en

asentamento diseminado.

O 98% dos edificios do termo municipal son edificios de vivendas unifamiliares, sendo o 74% deles dunha soa planta

sobre rasante e o 24% de dúas plantas.

Dos edificios destinados a vivenda o 96,57% están en bo estado de conservación, e o 93,09% contan con auga

corrente de abastecemento público e unha porcentaxe moito menor, o 25,67%, conta con rede de sumidoiros e o

28,33% conta con garaxe. Os edificios destinados a vivenda son case o 100% propiedade dunha soa persoa. O 55,48%

das vivendas teñen unha superficie estimada entre os 76 m² e os 105 m².



0

500

1000

1500

2000

2500

núcleo diseminado

Representación das vivendas O Rosal 1960-2001

1960 1970 1981 1991 2001

No Rosal o 66,07% dos fogares están constituídos por grupos familiares entre 2, 3 e 4 persoas, fronte a un 15,48% de 5,6 e

7 compoñentes e un 15,48% por fogares unipersoais. Estes datos amosan estruturas familiares non extensas, con

predominio dos grupos de catro e tres integrantes, cunha forte porcentaxe de sós e soas.

3.3.3. SISTEMA PRODUTIVO

A. Características Xerais: A súa condición litoral e fluvial, o seu clima benigno, a súa orografía montañosa e a súa

proximidade ao eixe industrial Vigo-Porriño son factores estruturantes da súa vida económica pasada e presente. O

Baixo Miño forma parte da área de influencia do eixe industrial e terciario Vigo-Porriño.

B. A Evolución da Poboación: A evolución demográfica é un dato indicativo do dinamismo económico da comarca.

Desde o punto de vista da evolución, nos últimos lustros cabe salientar o contraste entre o que, sen dúbida é un

forte dinamismo do emprego e a relativa estabilidade ou estancamento da poboación.

C. O Emprego local e o emprego nas áreas limítrofes: Aumento moi notable do emprego local (15,6% no trienio) na

comarca do Baixo Miño. No concello do Rosal produciuse un aumento en termos absolutos en todos os sectores,

agás a pesca. Maior incremento no sector servizos (25%) que pon de manifesto un acelerado proceso de

terciarización, aínda que menor ca na súa contorna. A construción perde peso relativo no conxunto da ocupación,

que contrasta coa estabilidade amosada polo sector no ámbito comarcal. Aumentan lixeiramente a participación

relativa da agricultura e da industria no emprego total.

Os sectores de servizos, pesca e industria teñen menor peso nos datos das SS que nos do censo, o que quere dicir

que moitos ocupados nestes sectores realizan a súa actividade laboral fóra do municipio. Doutra banda, os sectores

da agricultura e a construción teñen maior peso relativo nos datos das SS.

D. Estrutura sectorial do sistema produtivo: A estrutura produtiva dos concellos do Baixo Miño está centrada nos

sectores secundarios (industria e construción) e con predominio do sector terciario de forma moi marcada. Atópase

virada de xeito notable cara actividades primarias (agricultura e pesca) e de construción, resultando modesto o

peso da industria e dos servizos. A industria e a agricultura teñen un protagonismo maior na estrutura sectorial dos

que traballan fóra da comarca que na estrutura produtiva da mesma.

E. A ocupación por ramas de actividade: Relativo escaso peso dos servizos no emprego, cun 40% da ocupación,

aparecendo as ramas terciarias no terceiro, cuarto e quinto posto. As tres primeiras corresponden á construción, á

agricultura e á primeira rama industrial que aparece, a fabricación de produtos metálicos. A influencia da pesca

neste concello é residual.



In d ú s tr ia3 0 %

C o n s tr u c ció n

3 9 %

S e r v iz o s3 1 %

O Rosal, afiliación ao réxime xeral por sectores. 1994

Agricultura16,3%

Pesca1,8%

Industria19,7%

Construcción21,4%

Servizos40,7%

O Rosal, emprego por grandes sectores, 2004

267

202

131 116 10957 50 39 32 31 29 26 23 19 18 15

050

100150200250300

Constr

uccio

n

Agricu

ltura,

gana

deria

...

Fabric

acion

de pr

odu..

.

Comerc

io al

por m

ayor.

.

Comerc

io al

por m

enor.

..

Hostel

eria

Indus

tria de

prod

uctos

...

Admini

strac

ion pu

blica

...

Otras a

ctivid

ades

em...

Venta

y rep

aracio

n de..

.

Transp

orte t

erres

tre; t.

..

Activid

ades

dive

rsas .

.

Pesca

, acu

icultu

ra y a

c...

Hogare

s que

emple

an...

Educa

cion

Indus

tria qu

imica

º

O Rosal. Emprego por principais ramas de actividade. 2004 (Afiliados á SS).

En canto á estrutura produtiva por ramas de actividade, a construción era claramente a rama produtiva máis

importante, posto que triplica en número de afiliados á segunda, que é a industria de produtos alimenticios, e

seguida polo comercio ao por menor e por outras dúas ramas industriais.

F. O tecido empresarial: Tecido empresarial modesto. Expansión importante nos últimos anos da capacidade

produtiva, aumentando o número de traballadores e de empresas. Claro predominio da pequena empresa, con tan

só algunha de medio tamaño. Por ramas salientan de maneira salientable as da construción, seguidas de lonxe

polas de hostalería, comercio ao por maior e agricultura, gandería, caza e servizo.

G. O medio natural e o aproveitamento agrario, forestal e medioambiental: É a comarca coa máxima produtividade

potencial de Galicia. No concello do Rosal o 76% está destinado a superficie agraria, estando a maior parte ocupada

polos montes. A superficie arborada nos montes da comarca sitúase nas dúas terceiras partes, o que supón unha

elevada taxa de forestación.



3.4. DIAGNOSE FAFO

FEBLEZAS

Respecto do impacto da acción humana na configuración dos usos do solo no Termo Municipal

- Intensificación dos procesos de dispersión poboacional

- Densificación da poboación na Ribeira

- Crecemento urbanístico oportunista, que se serve do mallado do parcelamento como soporte

- Monocultivo forestal de especies alóctonas (descenso da vexetación clímax)

- Terreos agrícolas en desuso e con boas condicións para o seu cultivo

Respecto da estrutura socioeconómica local

- Aumento da poboación dependente respecto da activa

- Aumento das vivendas baleiras

- Perda de peso do sector agrogandeiro

- Tamaño reducido de explotación e empresas

Respecto da regulación da actividade urbanística

- Falla dun acaído planeamento urbanístico para o ordenamento e regulación da actividade urbanística futura

(obsolescencia)

Respecto da estrutura urbanística municipal

- Demanda interna da mellora da accesibilidade viaria exterior

- Ausencia de dotacións asistenciais para maiores

- Ausencia dun verdadeiro sistema de espazos libres

- Necesidade de ampliación e reforzo das redes locais de infraestruturas de servizo

Respecto da protección e posta en valor dos recursos patrimoniais locais

- Escaso aproveitamento dos recursos patrimoniais

Respecto da protección e posta en valor dos recursos naturais locais

- Escasa protección dos valores naturais

- Impactos paisaxísticos crecentes

AMEAZAS

Producidas pola emerxencia do espazo de relación subrexional (Área Funcional de Vigo)

- Demanda residencial esóxena por parte de poboación pertencente á Área Funcional de Vigo

- Experiencias especulativas nas áreas costeiras próximas

Producidas pola carencia de políticas de artellamento no espazo de relación subrexional

- Ausencia dunha visión territorial integrada que leve a desenvolver actuacións conxuntas entre os diferentes concellos

en materias de coordinación territorial

- Competencia e disfuncionalidade entre certos usos e actividades (turístico, enerxético, agrario...)

Producidas pola execución de determinados proxectos sectoriais de incidencia supramunicipal

- Previsibles impactos de ocupación na construción de infraestruturas viarias de alta capacidade

Producidos pola alteración dos modelos de oganización socioeconómica

- Esmorecemeno das bases económica rurais de orixe preindustrial

- Transformación da cultura rural historicamente dominante en expresión dunha subcultura residual

Producidas pola intensificación de riscos e agresións en territorios próximos

- Explotación irracional dos recursos forestais e aumento dos incendios

- Aumento do risco de inundacións

Producidos pola intensificación de usos



AMEAZAS

- Intensificación descontrolada do aproveitamento agrario intensivo na ribeira miñota

- Estrago e abandono de recursos naturais en territorio próximos

- Desorde territorial, impacto paisaxístico

- Contaminación ambiental xeral

- Contaminación agraria difusa

- Diminución da biodiversidade

FORTALEZAS

Respecto das cualidades ambientais do soporte territorial

- Excelentes condicións climáticas e edafolóxicas para a produción agraria de calidade

- Excelentes condicións climáticas, naturais, paisaxísticas e culturais para o turismo de calidade

Respecto dos recursos naturais e culturais presentes no Termo Municipal

- Grande diversidade territorial con riquza de recursos naturais e paisaxísticos (paisaxes naturais e culturais, variedade

de agrosistemas, produtos locais, artesanía, recursos hídricos e costeiros)

- Existencia dun espazo natural de alto valor ecolóxico e ambiental, LIC+ZEPA Baixo Miño

- A presenza do río Tamuxe e a súa ribeira como hábitat fluvial de calidade.

- Patrimonio cultural de alto interese, tanto material (arquitectónico, etnográfico –BIC Muíños do Folón e Picón-, e

arqueolóxico), como a xa escasa representación de patrimonio inmaterial

- Relevo singular, tanto na serra da Groba como na serra do Argallo

- Terreos agrícolas en desuso e con boas condicións para o seu cultivo

Respecto da utilización destes recursos

- Espazo rural moi dinámico, a pesares da perda de peso do sector agrogandeiro

- Alta calidade hortofrutícola: viño, horta, flor, ornamentais, froita,..., mesmo desde a implantación de denominacións

de orixe e identificacións xeográficas protexidas (D.O. Rías Baixas)

Respecto da valoración turística destes recursos

- Valoración positiva na integración dos valores naturais e paisaxísticos, nomeadamete os agrarios e vitivinícolas.

OPORTUNIDADES

Respecto da localización xeoestratéxica do Termo Municipal

- Posición xeográfica que aproveita as sinerxías da Área Funcional de Vigo como espazo subrexional de relación.

- Posición xeográfica fronteiriza que aproveita as sinerxías co norte de Portugal como Eurorrexión

- A función do Miño como recurso identitario común: paisaxe compartida con Portugal (caso dos fondos INTERREG; con

actuación senlleiras como o programa FORTRANS)

- Proximidade á Guarda (subcabeceira do espazo comarcal do Baixo Miño)

Respecto do incipiente desenvolvemento de políticas de coordinación interadministrativa

- Previsible inclusión na Área Metropolitana de Vigo

- Pertenza á Mancomunidade de Servizos do Baixo Miño

Respecto da sensibilización ecolóxica social

- Aprecio dos valores naturais e paisaxísticos

- Demanda de servizos de ocio relacionados co medio natural

- Demanda de produtos agrarios de calidade e diferenciados

- Integración dos valores de sostibilidade no sistema produtivo agrario

Respecto do traslado da sensibilidade ecolóxica social á lexislación e ás políticas activas

- Existencias de leis para a conservación e defensa do patrimonio cultural e ambiental



OPORTUNIDADES

- Extensión e mellora dos réximes de protección dos espazos naturais

- Elaboración e posta en marcha de Plans de Xestión dos espazos naturais (PORN-Baixo Miño, Ribeiras do Tea e

Gándaras de Budiño)

- Establecemento de medidas cautelares para o couto da ocupación descontrolada da costa e previsión de

instrumentos ordenadores específicos (POL)

- Fomento das relacións interadminstrativas transfronteirizas en materia ambiental

- Fomento da formación específica en materia ambiental

- Establecemento de políticas de prevención, corrección e diminución dos impactos paisaxísticos.

- Ordenación da actividade turística a partir da especial valoración dos recursos ambientais e paisaxísticos, feito que

incide no recoñecemento da paisaxe (natural e cultural) como recurso turístico estratéxico de primeira orde.



4. DEFINICIÓN DOS OBXECTIVOS

4.1. NATUREZA TÉCNICA E XURÍDICA DO PLAN XERAL

O planeamento urbanístico, -a resultas da aplicación da lexislación exclusivamente urbanística, así recoñecida no

acervo xurídico, político e finalmente cultural da sociedade española-, vén de constituírse nun conxunto xerarquizado

de instrumentos técnico-xurídicos para a ordenación territorial da actividade urbanística. Como ferramenta

ordenadora, e a efectos metodolóxicos, o planeamento urbanístico inscríbese dentro das disciplinas técnicas de

planificación física estendidas a ámbitos territoriais diversos; sendo obxecto desta planificación o ordenamento da

Actividade Urbanística, entendida esta última como a organización, dirección e control da ocupación e a utilización

do solo, a súa transformación mediante urbanización, a edificación e a rehabilitación do patrimonio inmobiliario, así

como a protección da legalidade urbanística e a aplicación de réximes sancionadores.

O emprego de precisións legais introduce consideracións substantivas, xa que a maiores da compoñente científica que

serve de base metodolóxica para a técnica planificatoria, esta vén de ser integrada nun complexo corpo xurídico que

se inicia en 1956 coa Ley del Suelo e que remata -ata nova revisión- na derradeira lei autonómica. Consecuentemente

a planificación e ordenación da actividade urbanística a través do planeamento establécese sobre un ámbito

competencial (administración xeral do estado, autonómica e municipal) xuridicamente perfilado, desenvolvido sobre

as bases constitucionais; con todo isto, quérese dicir que os instrumentos de planeamento son quen de acadar a

condición de norma xurídica de carácter regulamentario, xa que supoñen unha aplicación pormenorizada destes

principios reitores -xenéricos e atópicos-, a un territorio particular. Neste punto a circunscrición a un ámbito territorial

concreto introduce cuestións importantes relativas ás escalas de intervención do planeamento, e que se deu en

resolver nunha xerarquía de figuras técnico-xurídicas cuxo alcance ordenador foi profusamente modificado, mais na

que a figura do plan municipal (Plan Xeral neste caso) foi acadando a preeminencia como instrumento de ordenación

integral da actividade urbanística municipal.

4.2. OS OBXECTIVOS DO PLAN XERAL

Así pois o Plan Xeral debe establecer como obxectivos de rango xeral, os principios básicos que deben fundamentar a

acción pública na actividade urbanística. Moito máis alá dos resóns retóricos é unha obriga de todos os que teñen que

intervir no proceso de “produción” do territorio, o dar cumprimento de esixencias de orde constitucional, a saber:

- Garantindo o dereito a “deleitar dun medio ambiente acaído para o desenvolvemento da persoa, así como o

deber de conservalo”.

- Facendo efectivo o mandato de que todos “os poderes públicos velarán pola utilización racional de todos os

recursos naturais, co gallo de protexer e mellorar a calidade de vida e defender e restaurar o medio ambiente,

apoiándose na indispensable solidariedade colectiva”.

- E, no suposto de que alguén contraveña ese dereito, establecendo sancións penais ou, no seu caso,

administrativas, así como a obriga de reparar o dano causado” (artigo 45).

- Dando cumprimento igualmente ao disposto no artigo 46 do texto constitucional e que di: “Os poderes públicos

garantirán a conservación e promoverán o arrequecemento do patrimonio histórico, cultural e artístico dos

pobos de España e dos bens que o integren, calquera que sexa o seu réxime xurídico e a súa titularidade a Lei

penal sancionará os atentados contra este patrimonio”.

- E, por último, facer posible o mandato socialmente máis esixible, isto é, facendo realidade o exercicio do

dereito, de que “todos os españois teñen dereito a dispoñer dunha vivenda digna e aquelada. Os poderes



públicos promoverán as condicións necesarias e establecerán as normas pertinentes para facer efectivo este

dereito, regulando a utilización do solo, de acordo co interese xeral para impedir a especulación”.

Estes principios, ademais de esixencia legal de rango superior, xa desde o Avance enténdense como fundamento

esencial do Plan Xeral de Ordenación Municipal do Rosal, por canto se considerou como criterio primordial o dar

resposta á necesidade de que a acción pública tivese como alicerce a utilización racional dos recursos do uso do solo,

de tal xeito que:

- Resolva a integración do Termo Municipal do Rosal no espazo de relación definido pola Área Funcional de Vigo,

asumindo un rol acaído ás súas potencialidades locais e sen renunciar aos valores identitarios e culturais do seu

territorio.

Este obxectivo encádrase desde o referendo dun espazo real de relación de ámbito supramunicipal que se

ten contrastado na dinámica dos mercados de traballo e vivenda, así como na consolidación dunhas pautas

de mobilidade que se manifestan na demanda dunha mellora dos niveis de accesibilidade estendidos a este

espazo real.

Nesta liña as tarefas de ordenación han de procurar primeiramente a integración das políticas sectoriais que

teñen a súa traslación na planificación física, nomeadamente no referido ao artellamento dos sistemas de

infraestruturas supramunicipais (rede de estradas, servizos de abastecemento, depuración e este caso no

referido á implantación da V.A.C. Tui-A Guarda), e ás políticas públicas de ordenación do solo para a

implantación de actividades produtivas (Parque Empresarial A Guarda-O Rosal).

E doutra banda, tentar solventar a tensión progresiva entre a orde territorial e os novos intereses económicos e

sociais xurdidos do avance das técnicas produtivas, e na que subxace a transformación da base económica

rural, logo da paulatina consolidación de sistemas urbanos encubertos na permanencia das estruturas formais

dos modelos tradicionais de asentamento.

- Reforce a estrutura urbanística municipal en base ao desenvolvemento racional e equilibrado das actividades a

desenvolver no Termo Municipal do Rosal, co fin de garantir a súa diversidade e complementariedade.

Este obxectivo devén do anterior, e incide na necesidade de asumir os novos modelos de convivencia e

organización espacial que irrompen sobre as estruturas tradicionais de asentamento, precisando do

establecemento dos mecanismos ou instrumentos ordenadores necesarios para a súa adaptación a un

modelo que pondere na súa xusta medida á realidade urbana e rural dun territorio en transformación como é

o caso do Rosal.

As medidas centraranse no afianzamento das estruturas urbanas recoñecidas, mesmo desde os mecanismos

previstos no marco regulamentario, servíndose das técnicas de xestión urbanística como instrumento básico e

necesario para a participación da sociedade nos beneficios da transformación urbanística.

Respecto das estruturas tradicionais herdadas, procurarase o fornecemento do sistema nuclear fronte á

dispersión, primando os procesos de densificación sobre a extensión propiamente dita, tentado potenciar a

especificidade formal e identitaria dos núcleos tradicionais perante a intensificación dos procesos de

suburbanización acontecidos no medio rural nas derradeiras décadas.

E finalmente, para a coherencia interna do modelo, a acción propositiva dirixirase preferentemente á mellora

dos sistemas que definen a súa estrutura básica, nomeadamente as infraestrutruras de comunicación e

servizos urbanísticos, nos que a carga funcional é quen de conferirlle a función de garantes das condicións

básicas de sustentabilidade.

- Defina unha estrutura de desenvolvemento que promova a cohesión social e territorial, insistindo na importancia

de entendera o territorio como conxunto.



Recollendo parte do obxectivo anteriormente enunciado, o Plan Xeral procurará desde a definición dos

sistemas que integran a estrutura do modelo de ordenación a consecución dun incremento da calidade de

vida sobre dúas liñas de acción que se consideraron estratéxicas. Estase a falar do sistema de dotacións

urbanísticas (espazos libres e equipamentos comunitarios), entendido desde unha perspectiva social como un

dos principais indicadores de calidade, e da previsión do artellamento de políticas de vivenda a través do

planeamento como mecanismo eficaz para a mellora da cohesión social.

A actuación no sistema de dotacións urbanísticas centrarase na subsanación dunha das eivas estruturais do

concello, xa que O Rosal é un territorio, que por razóns atribuíbles á relación mantida co seu planeamento,

non se ten completado un verdadeiro sistema de espazos libres, acorde coa súa dimensión cualitativa e

cuantitativa.

Doutra banda, a xeración dunha oferta de aloxamento axeitada ás necesidades e á capacidade

económica da poboación baixo a iniciativa de actuacións municipais, permitirá, cando menos, establecer as

bases dunha política activa en materia de solo vivenda.

- Incorpore os obxectivos medioambientais básicos para a consecución dun modelo de ordenación sostible.

Precisando do establecemento duns obxectivos medioambientais básicos para a consecución dun Proxecto

Ambiental integrador que sirva de alicerce para a implementación da Avaliación Ambiental Estratéxica (AAE)

que haberá de tramitarse en cumprimento da Ley 9/2006, de 28 de abril, sobre evaluación de los efectos de

determinados planes y programas en el medio ambiente.

- E, ao mesmo tempo, que o produto que no seu día se converta en instrumento normativo se axuste á lexislación

urbanística xeral; isto é á Lei 9/2002, do 30 de decembro, de Ordenación Urbanística e Protección do Medio

Rural de Galicia (LOUGA), na súa redacción actual derivada das modificacións previstas na Lei 15/2004 do 29

de decembro e en menor medida na Lei 6/2007 de 11 maio de Medidas Urxentes en Materia de Ordenación do

Territorio e do Litoral e na Lei 6/2008 do 19 de xuño, de Medidas Urxentes en Materia de Vivenda e Solo.

Liña estratéxica Obxectivo director Obxectivo particular

Establecemento dun dimensionado que

parta da consideración das dinámicas

endoxénas e esóxenas que interveñen

na composición do sistema

socioeconómico actual.

Mellora da demanda dos niveis de

accesibilidade exterior estendidos a

este espazo real de relación

Resolver a integración do Rosal no espazo

de relación definido pola Área Funcional de

Vigo (MT 80 Vigo)

Integración das restantes políticas

públicas sectoriais de rango

supramunicipal que teñen incidencia

territorial no T.M. do Rosal.

Respecto do entendemento do

Rosal como territorio inserido nun

ámbito de relación maior.

Tentar solventar a tensión progresiva entre

orde territorial e os novos intereses

económicos e sociais xurdidos do avance

das técnicas produtivas e na que subxace a

transformación da base económica rural

logo da paulatina consolidación de sistemas

urbanos encubertos na permanencia das

estruturas formais do asentamento rural

Establecemento dun modelo de

ordenación que pondere na súa xusta

medida a realidade urbana e rural dun

territorio en transformación como é o

caso do Rosal.




Afianzamento das estruturas urbanas

recoñecidas: O Calvario, Eixo A Mata-

Pías.

Fortalecemento do sistema nuclear de

asentamentos tradicionais, primando os

procesos de densificación sobre a

extensión, tentando potenciar a

especificidade formal e identitaria dos

núcleos tradicionais perante a

intensificación dos procesos de

suburbanización acontecidos na

derradeiras décadas

Reforzar a estrutura urbanística en base ao

desenvolvemento equilibrado das

actividades a desenvolver no T.M. do Rosal,

co fin de garantir a diversidade e

complementariedade

Integración das implantacións

produtivas illadas non amparadas nas

políticas sectoriais que ordenan o solo

empresarial

Xerarquización e reformulación da

funcionalidade do sistema de

comunicacións viarias de cara á

consecución dunha mellora global da

accesibilidade e da súa integración,

tanto no medio urbanizado coma no

rústico

Mellora dos sistemas que definen o soporte

funcional básico do territorio municipal

Consecución dun sistema de

infraestruturas de servizos completo e

eficaz para a cohesión interna (e sobre

todo externa no modelo de

ordenación)

Consecución dun completo sistema de

dotacións urbanísticas (espazos libre e

equipamentos comunitarios),

entendidos desde unha perspectiva

social como os principais indicadores

de calidade da ordenación

Respecto do entendemento Rosal

como territorio individualizado.

Defina unha estrutura de desenvolvemento

que promova a cohesión social e territorial

Xeración dunha oferta de aloxamento

axeitada ás necesidades e á

capacidade económica da poboación


Establecemento dunha estratexia

pasiva de protección, atendendo a

regulación urbanística das proteccións

e baseada na ecoloxía da paisaxe

(unidades ambientais)

Respecto da incorporación de

obxectivos ambientais específicos

para a consecución dun modelo de

ordenación sostible.

Establecemento dun proxecto ambiental que

sirva de alicerce para a implementación da

Avaliación Ambiental Estratéxica.

Establecemento dunha estratexia

activa de protección, baseada na

previsión de fórmulas de xestión da

paisaxe e a xestión da conservación

da natureza




Asunción plena das funcións de

instrumento normativo de rango

regulamentario

Respecto da consideración do Plan

Xeral como instrumento operativo

nas funcións reguladas na

lexislación urbanística vixente.

Consecución dun instrumento dunha ampla

capacidade operativa.

Asunción das funcións de instrumento

director do desenvolvemento futuro do

Rosal

(mesmo desde a garantía da

sostibilidade económica da ordenación

prevista no Plan Xeral)

4.3. OS PRINCIPAIS OBXECTIVOS AMBIENTAIS

En relación co xa introducido no apartado anterior, o novo planeamento municipal integra desde as primeiras fases

unha serie de obxectivos e criterios ambientais que teñen incidencia no Plan Xeral e que este pode controlar, ou nos

que pode intervir dalgún xeito, de acordo coas liñas da estratexia para o desenvolvemento sustentable:

Estes obxectivos ambientais están no marco dos obxectivos ambientais que promoven os organismos e lexislacións

internacionais, europeas, españolas e tamén galegas e por tanto fixáronse tendo en consideración os obxectivos de

protección medioambiental pero axustándoas ás características territoriais e ambientais especificas do municipio do

Rosal.

O obxectivo xeral ambiental dun plan xeral de ordenación municipal ten que ser o de protexer e mellorar o medio

ambiente urbano e rural, a fin de mellorar a calidade de vida, protexer a saúde humana e protexer os ecosistemas

locais.

O primeiro criterio ambiental que ha de presidir a redacción do Plan xeral do Rosal será a de dirixir, e no seu caso

reconducir, o crecemento e transformación no que está inmerso o municipio para que non se siga degradando a

calidade medioambiental; en particular o litoral e as ribeiras do Miño e en xeral a construción dispersa en todo o

territorio municipal.

Os obxectivos ambientais do plan, en síntese, son os seguintes:

Garantir o mantemento dos recursos produtivos, paisaxísticos, ecolóxicos, culturais do solo mediante

principalmente a calificación estes solos como rústicos de especial protección, evitando que a presión de uso

sobre os recursos supere a súa capacidade de rexeneración.

Evitar a ocupación innecesaria de solo para usos urbanísticos e ou infraestruturas mediante unha planificación

o máis compacta posible, propiciando a renovación e a consolidación das tramas urbanas o que contribuirá

a reducir a expansión incontrolada da edificación illada e a perda de hábitats, posto que os modelos de

urbanizacións expansivos, dispersos o difusos implican un consumo elevado de recursos naturais, cunha

destrución máis grande de solos rurais e de hábitats naturais, un desbaldir enerxético e, consecuentemente,

uns niveis máis altos de contaminación. Xa que logo, os solos urbanizables acotaranse a zonas moi concretas

do territorio e axustados ás demandas.

Preservar os espazos e elementos de valor relevantes no territorio mediante a protección como rústicos de

protección ou como sistemas xerais de espazos libres e zonas verdes, a preservación dos ecosistemas naturais

e das paisaxes. Protección efectiva de toda a rede natura e de toda a zona de especial protección de aves,

para o cal é necesario que se teña en conta o concepto de permeabilidade ecolóxica, isto é, o mantemento

dos procesos ecolóxicos esenciais e dos hábitats das especies de flora e fauna que viven en estado silvestre,



garantindo a súa diversidade xenética mediante a creación de corredores naturais e de áreas de

amortecemento.

Garantir a conservación da biodiversidade, da paisaxe e do patrimonio natural do municipio, fomentando a

conectividade biolóxica e tratando de integrar unha rede fisicamente continua e conectada coas redes

territoriais exteriores e coas de espazos libres.

Introducir criterios de mellora do patrimonio natural nos sistemas xerais e locais de espazos libres e zonas

verdes: mantemento de ecosistemas naturais, mantemento da permeabilidade ecolóxica (corredores

ecolóxicos),... e na medida do posible crear unha rede interconectada entre os sistemas xerais e locais de

zonas verdes e os solos rústicos de especial protección, en especial a costa e os espazos naturais e a rede

hídrica do Tamuxe .

Apostar por unha mobilidade sostible. Crear roteiros peonís ou por medios non motorizados que conecten os

sistemas xerais e locais cos valores naturais do territorio.

Garantir as infraestruturas e accións necesarias para a prevención de incendios forestais.

A protección do litoral fronte principalmente a ocupación deste por edificacións residenciais e protección

fronte os vertidos.

Conservar os pes arbóreos de interese, tanto natural como simbólico, ou exemplares sobresaíntes ou de

interese, tanto de parques e xardíns públicos e privados, como do medio natural.

A protección da auga, concrétase tanto nas infraestruturas de abastecemento, saneamento e depuración

propostas ou recollidas no novo planeamento, como na protección dos cursos e láminas de auga do territorio.

Protección dos recursos hídricos fronte á ocupación do dominio público, a modificación das canles de

escorrentía, a contaminación e os verquidos de todo tipo.

Preservación dos valores paisaxísticos dos ámbitos naturais, con especial atención das áreas protexidas por lei

e pretender que tódalas paisaxes teñan o grao máis alto de calidade, e mellorar a súa calidade na

totalidade do territorio.

Garantir a protección dos hábitats e ecosistemas acuáticos e terrestres de maior fraxilidade e/ou interese.

Preservar a identidade dos elementos valiosos e singulares que resultan críticos na percepción do espazo e

poñer en valor os recursos paisaxísticos como elemento clave do atractivo do territorio e do aprecio dos

cidadáns polo seu contorno, á vez que se potencian os recursos turísticos do municipio.

Control da ocupación dos espazos sometidos a condicións de risco de orixe natural, tecnolóxico ou inducido

pola actividade humana.

Considerar a estrutura socioeconómica do ámbito e do contexto.

Optimizar a eficiencia das actividades económicas.

Considerar a estrutura demográfica do municipio.

Prever un equilibrio entre a poboación e os recursos.

Favorecer a cohesión social.

Garantir o funcionamento do ciclo hídrico en tódalas súas fases e procesos.

Promover o aforro no consumo de recursos hídricos.

Garantir a viabilidade dos sistemas de abastecemento e saneamento en función das demandas estimadas.



Compatibilizar o planeamento co ciclo natural da auga e racionalizar o seu uso eficiente, fomentando o seu

aforro e reutilización e mellorando a súa calidade.

Fomento da mobilidade sostible mediante a promoción do transporte público ou outros sistemas de transporte

alternativos que permitan reducir as emisións de gases.

Primar a creación de roteiros peonís.

Mellora das comunicacións internas do concello.

Controlar as emisións contaminantes.

Manter unha boa calidade do aire e da atmosfera e evitar, prever ou reducir tódalas formas de

contaminación tanto acústica, alumínica como electromagnética e os seus efectos nocivos para a saúde

humana e o medio ambiente.

Promover o aforro do consumo enerxético:

Aumentar a diversificación e eficiencia enerxética dos sistemas de produción e consumo, e o uso de

combustibles menos contaminantes, axustando ao mínimo os recursos precisos para manter as actividades

afastadas.

Considerar o aforro enerxético do deseño do desenvolvementos urbanísticos

Fomentar a implantación de sistemas enerxéticos de baixo consumo.

Fomentar o uso de recursos enerxéticos renovables

Fomentar o uso de enerxías limpas e renovables, así como a racionalización do uso destas e da emisión de

gases, co fin de reducir o efecto invernadoiro e o cambio climático.

Mellorar a eficiencia enerxética das edificacións e reducir a súa contribución ao cambio climático,

promovendo a súa certificación enerxética.

Xestión eficiente dos ciclos de materias e residuos

Xestionar os residuos de maneira máis eficiente e fomentar a recollida selectiva de residuos e a súa reciclaxe,

dispondo dos espazos, os recursos e a maquinaria precisos para acadar estes obxectivos.

4.4. CONDICIONANTES LEXISLATIVOS AMBIENTAIS

A Avaliación Ambiental Estratéxica é un importante instrumento para a integración dos obxectivos e criterios de

sustentabilidade nos plans urbanísticos. A avaliación da sustentabilidade ambiental do Plan Xeral deberá realizarse en

conformidade cos Criterios Ambientais Estratéxicos contidos no Documento de Referencia para a Avaliación Ambiental

Estratéxica do Plan Xeral de Ordenación Municipal do Rosal.

Neste apartado recóllense documentos e normas agrupados por nivel de lexislación. Destacándose para cada un

deles a temática relevante para a elaboración do Informe de Sustentabilidade Ambiental.

4.4.1. O MARCO DE REFERENCIA INTERNACIONAL

O informe Brundtland (1987), presentado perante a Comisión para o Desenvolvemento sostible das Nacións

Unidas en 1987, contén a definición, internacionalmente aceptada, de desenvolvemento sostible: o

desenvolvemento sostible é aquel que satisfai as necesidades actuais sen poñer en perigo a capacidade das

xeracións futuras, de satisfacer as súas propias necesidades.



A Declaración de Río de Xaneiro (1992) A Conferencia das Nacións Unidas sobre o Medio e o

Desenvolvemento celebrada en Río de Xaneiro en xuño de 1992 proclama 27 principios a través dos que se

recoñece a natureza integral e interdependente da Terra; así mesmo, sitúase aos seres humanos como centro

da preocupación polo desenvolvemento sostible, aclarando que a protección do medio deberá constituír

parte integrante do proceso de desenvolvemento, non podéndose considerar de forma illada.

A Declaración de Johannesburgo (2002). O Cume Mundial sobre Desenvolvemento sostible celebrado en

Johannesburgo en setembro 2002 reafirmou os principios enunciados no Cumio de Río. Deste xeito, asúmese a

responsabilidade colectiva de avanzar e fortalecer os piares interdependentes e mutuamente reforzados do

desenvolvemento sostible: o desenvolvemento económico, o desenvolvemento social e a protección do

medio natural; a nivel local, rexional e global.

Convención Marco de Nacións Unidas sobre Cambio Climático. O obxectivo último é a estabilización das

concentracións atmosféricas de Gases Efecto Invernadoiro GEI

Outros referentes internacionais: Convenio Ramsar sobre Terreos Húmidos de Importancia Internacional para

as Aves Acuáticas (1971); Convenio sobre Diversidade Biolóxica (1992); Convenio das Nacións Unidas de Loita

contra a Desertización, París (1994); Convenio de Berna relativo á Conservación da Vida Silvestre e do Medio

Natural de Europa (1986); Protocolo de Kyoto (1997); Convenio Aarhus de 1998 sobre Acceso á Información,

Participación do público na toma de decisións e acceso á Xustiza en materia de Medio Natural.

4.4.2. O MARCO DE REFERENCIA EUROPEO

Axenda Territorial da Unión Europea. Leipzig 2007. reforza a cohesión do territorio e as identidades territoriais.

Prioridades territoriais.

VI Programa de medio ambiente da Unión Europea (2001-2010) define catro áreas de actuación prioritarias:

(1) intentar mitigar o cambio climático; (2) protexer e restaurar o funcionamento dos sistemas naturais e deter

a perda de biodiversidade na Unión Europea e ao mundo e protexer os solos contra a erosión e a

contaminación; (3) conseguir suficiente nivel de calidade ambiental porque as concentracións de

contaminantes de orixe humana, incluídos diferentes tipos de radiación, non comporten efectos nin riscos

significativos sobre a saúde humana; política centrada no principio de precaución e de prevención de riscos;

(4) conseguir que o consumo de recursos renovables e non renovables non supere a capacidade de carga

do medio ambiente; disociar o consumo de recursos e o crecemento económico mediante un aumento

notable da eficiencia dos recursos, a desmaterialización da economía e a prevención da xeración de

residuos.

Plan de Acción Europeo para a Biodiversidade. Comunicación para deter a perda de Biodiversidade para o

2010.

Directrices Estratéxicas Comunitarias de Desenvolvemento Rural 2007-2013; os obxectivos principais son: (1)

mellorar a competitividade agraria; (2) mellorar o medio e o ámbito rural; (3) mellorar a calidade de vida nas

zonas rurais e diversificar a economía rural; (4) desenvolver a capacidade local de creación de emprego e

diversificación; (5) garantir a coherencia da programación; (6) complementariedade entre instrumentos

comunitarios

Convenio europeo da paisaxe . Ten como obxectivo promover a protección, xestión e ordenación das

paisaxes.

Convenio da Albufeira acordos para a cooperación entre España e Portugal na demarcación do Miño Sil.



Directiva Marco da Auga 2000/60/CE. Marco comunitario para proteccións xestión das augas. Directiva que

prevé todo sobre a definición das augas europeas e as súas características por cuncas e demarcacións

hidrográficas, así como a adopción de plans de xestión e programas.

Directiva de Avaliación e xestión dos riscos de inundación. Directiva 2007/60/CE. Ten por obxecto xestionar e

reducir o risco de inundacións, especialmente nas ribeiras e nas zonas costeiras. Dispón que o risco se avalíe

nas cuncas hidrográficas e se cartografe.

Directiva 2006/7/CE sobre a calidade das augas do baño. Co obxectivo de reducir e previr a contaminación

da s augas de baño e informar do grao de contaminación.

Directiva 2006/11/CE sobre a contaminación causada por determinadas sustancias perigosas vertidas ao

medio acuático.

Directiva 2006/44/Ce relativa a calidade das augas continentais para ser aptas para a vida dos peixes.

Directiva 2006/113/Ce relativa a calidade esixida ás augas para a cría de moluscos.

Directiva 2006/118/CE relativa a protección de augas subterráneas contra a contaminación e o deterioro.

Directiva Hábitat (DIR 1992/43/CEE) que ten como finalidade protexer as especies silvestres e os seus hábitats.

O obxectivo é contribuír a conservar a biodiversidade europea mediante o establecemento dunha rede

ecolóxica e un réxime xurídico das especies silvestres.

Directiva Aves (DIR 1979/409/CEE) que pretende a conservación a longo prazo das especies de aves silvestres

presentes na UE.

Directiva 2006/32/CE sobre a eficiencia do uso final da enerxía e servizos enerxéticos. Directiva para o

fomentar o uso final rendible e eficiente da enerxía.

Directiva 2002/91/CE relativa ao rendemento enerxéticos dos edificios. Articula unha metodoloxía común para

o cálculo do rendemento enerxético, normas relativas ao rendemento enerxético, os sistemas de certificación

e o control dos sistemas de caldeira e climatización nos edificios.

Directiva Marco de residuos Directiva 2008/98/CE

Directiva 2008/50/CE. relativa á calidade do aire ambiente e a unha atmosfera máis limpa. Esta directiva

define e establece os obxectivos de calidade do aire ambiente.

Directiva 2002/49/CE sobre avaliación e xestión do ruído ambiental. Obxectivo: combatir o ruído que percibe

a poboación en zonas urbanizadas, parques públicos, no campo aberto nas proximidades a escolas e

hospitais.

4.4.3. O MARCO DE REFERENCIA ESTATAL

Estratexia Española de Desenvolvemento Sostible. 2007: A Estratexia Española de Desenvolvemento Sostible

(EEDS) fomenta un enfoque integrador da dimensión económica, social, ambiental e global da sostibilidade

do desenvolvemento cos obxectivos de: (1) garantir a prosperidade económica; (2) asegurar a protección do

medio ambiente; (3) evitar a degradación do capital natural; (4) fomentar unha maior cohesión social tendo

en conta as tendencias demográficas actuais; (5) contribuír solidariamente ao desenvolvemento dos países

menos favorecidos cara á sostibilidade global.

Plan Nacional de adaptación ao cambio climático Marco para a coordinación entre Administracións Públicas

para as actividades de avaliación de impactos, vulnerabilidade e adaptación ao cambio climático.



No marco de conservación do patrimonio natural e biodiversidade, a Lei 42/2007, de 13 de decembro, do

Patrimonio Natural e da Biodiversidade establece o réxime xurídico básico da conservación, uso sostible,

mellora e restauración do patrimonio natural e da biodiversidade española, como parte do deber de

conservar e do obxectivo de garantir os dereitos das persoas a un medio ambiente adecuado para o seu

benestar, saúde e desenvolvemento.

Plan estratéxico de directrices de xestión Integrada de Costas

Plan nacional de calidade das augas: saneamento e depuración 2007 2015

Programa auga

Plan de choque tolerancia cero de verteduras

Lei 42/2007 do Patrimonio Natural e da Biodiversidade

Lei 22/1988 de Costas. Ten por obxecto a determinación, protección, utilización e policía do dominio público

marítimo terrestre e da ribeira do mar.

4.4.4. O MARCO DE REFERENCA GALEGO

Lei 7/2008 de protección da Paisaxe de Galicia. Ten por obxecto o recoñocemento xurídico, a protección,

xestión e ordenación da paisaxe de Galicia.

Lei 6/2008 de medidas urxentes en materia de vivenda e solo

Lei 3/2008 de ordenación da minería de Galicia

Lei de medidas urxentes en materia de ordenación do territorio e do litoral de Galicia.

Lei 9/2002 de ordenación urbanística e de protección do medio rural de Galicia.

Lei 9/2001 de conservación da natureza

Lei 8/2001 de protección da calidade das augas das rías de Galicia e de ordenación do servizo público de

depuración das augas residuais urbanas

Lei 8/1995, do patrimonio cultural de Galicia

Lei 4/2003 de vivenda de Galicia

Lei 5/2006 para a protección, conservación e mellora dos ríos galegos

Plan Galego de Ordenación dos Recursos Piscícolas e dos Ecosistemas Acuáticos Continentais. Obxectivos: (1)

mellorar a situación dos recursos piscícolas e dos ecosistemas fluviais; (2) incrementar o valor recreativo da

pesca e potenciala como elemento dinamizador da economía rural; (3) fomentar a pesca como actividade

recreativa de achegamento á comprensión do medio natural; (4). Adecuar os medios da Administración ás

novas esixencias técnicas e demandas sociais.

Estratexia Galega de Desenvolvemento Sostible (EGDS). O obxectivo final será converter a Galicia nunha

rexión competitiva, xeradora de riqueza, cunha demografía equilibrada, na que non existan desigualdades

sociais, onde se conserve o contorno natural e o patrimonio cultural

Estratexia Galega fronte o Cambio Climático Plan de Acción de Loita Contra o Cambio Climático en Galicia

CLIGAL. Plan que se concreta en tres vertentes principais: (1) redución de emisións de gases de efecto

invernadoiro; (2) fomento da investigación sobre o cambio climático en Galicia e a sensibilización e formación

do conxunto da poboación; (3) favorecer a adaptación da nosa sociedade aos cambios previsibles nos

sistemas naturais, económicos e sociais potencialmente afectados no país, coa finalidade de reducir os



impactos negativos identificados e de aproveitar as oportunidades que do propio cambio, se puideran

derivar.

Plan de xestión de Residuos Municipais 2007-2017 Obxectivos: a) previr os riscos para a saúde das persoas, a

auga, o aire, o solo, a flora e a fauna; b) preservar a paisaxe e os espazos naturais, con especial atención aos

espazos protexidos; c) promover a redución da xeración de residuos en orixe e a diminución da súa

perigosidade; d) fomentar a reutilización de produtos e materiais usados, a utilización de materiais reciclados,

así como a recollida selectiva dos residuos e a súa reciclaxe ou outras formas de valorización.; e)

responsabilizar aos axentes económicos que poñen no mercado produtos que se converten en residuos para

que adopten as medidas oportunas para asegurar a súa correcta xestión; f) limitar a eliminación de residuos

mediante depósito en vertedoiro e conseguir a eliminación controlada dos residuos non valorizables e impedir

o abandono, a vertedura e, en xeral, calquera depósito inadecuado ou disposición incontrolada dos residuos;

g) rexenerar os espazos degradados e acometer a descontaminación dos solos; h) promover a participación

e a colaboración activa dos axentes implicados na produción e na xestión dos residuos na sensibilización e

concienciación social; i) promover a integración de programas de educación, en materia de residuos, en

todos os ciclos formativos e asegurarlles a información aos cidadáns sobre a acción pública nesta materia co

fin de promover a súa colaboración para a redución e valorización dos residuos; x) desenvolver instrumentos

de planificación, inspección e control que favorezan a suficiencia, seguridade e eficiencia das actividades de

xestión dos residuos.

Plan Enerxético De Galicia 2007-2012. Obxectivos: (1) aforro enerxético; (2) facer compatible a preservación

da calidade do ambiente cos principios de eficiencia, seguridade e diversificación das actividades de

produción, transformación, transporte e usos da enerxía; (3) garantir a seguridade da subministración co

obxecto de reducir o risco derivado dunha forte dependencia do exterior; (4) concienciación cidadá.

Programa De Desenvolvemento Rural De Galicia 2007 -2013 Obxectivos: (1) reforzar a base produtiva

agroalimentaria e forestal; (2) fomentar un sector agrario multifuncional e sostible.;(3) mellorar a calidade de

vida e a economía das zonas rurais; (4) fomentar a gobernanza nas zonas rurais.

Plan de Estradas de Galicia (en fase de elaboración). Os obxectivos estratéxicos son: (1) definición dunha

estratexia de mobilidade sostible mediante a disociación entre crecemento do transporte e crecemento

económico, o desenvolvemento de alternativas ao transporte en vehículo persoal e ao transporte de

mercadorías por estradas e a implantación correcta dos custos; (2) Completar a rede de vías de alta

capacidade; (3) completar a rede de estradas convencionais; (4) mellorar a accesibilidade de todo o

territorio; (5) mellorar os accesos; (6) mellorar a seguridade viaria; (7) mellorar a coordinación con outras

administracións; (8) diminución de custos de transportes.

Zonas de especial protección dos valores naturais (ZEPVN)

Trátase de espazos que polos seus valores ou interese natural, cultural, científico, educativo ou paisaxístico, é

necesario asegurar a súa conservación e non posúen outra protección específica. Nestas áreas poderase seguir

levando a cabo de xeito ordenado os usos e as actividades tradicionais que non vulneren os valores protexidos.



4.5. TÁBOA DOS OBXECTIVOS AMBIENTAIS ESTABLECIDOS NO DOCUMENTO DE REFERENCIA

Neste apartado recóllense as variables e obxectivos establecidos no documento de referencia para a elaboración

deste informe.

Variable OBXECTIVOS

Paisaxe Favorecer a integridade paisaxística

Preservar a integridade funcional dos sistemas naturais

Xestionar a funcionalidade propia dos recursos naturais Conservación da natureza

Integrar o uso e xestión dos espazos naturais costeiros coa dinámica e desenvolvemento do concello

Patrimonio Preservar e valorizar os elementos patrimoniais

Considerar a estrutura demográfica e socioeconómica do ámbito e da área de influencia

Prever un equilibrio entre a poboación e os recursos

Contribuír a un contorno saudable

Garantir a non exclusión

Sociedade

Favorecer a cohesión social

Economía Considerar a estrutura socioeconómica do ámbito e da área de influencia

Mellorar a calidade de vida e a habitabilidade Medio urbano

Promover solucións integrais que minimicen os custos ambientais

Mellorar a calidade de vida e a habitabilidade Medio Rural

Pular por unha clasificación dos espazos en función da súa propia capacidade produtiva

Contribuír á creación dun contorno de traballo de calidade Medio industrial Optimizar a eficiencia das actividades económicas

Reducir as necesidades de mobilidade Mobilidade

Facilitar unha conectividade eficiente cara os principais destinos

Pular polo uso de recursos enerxéticos renovables. Enerxía

Promover o aforro no consumo enerxético

Atmosfera Control das emisións contaminantes

Garantir o funcionamento do ciclo hídrico en tódalas súas fases e procesos

Garantir a viabilidade dos sistemas de abastecemento e saneamento en función das demandas estimadas a teito de planeamento Ciclo hídrico

Reducir os niveis de contaminación

Xestionar eficientemente a recollida dos diferentes tipos de residuos Xestión de residuos

Fomentar a redución, reutilización , reciclado e valorización dos residuos

Axustar os usos ao contorno e aos obxectivos propios deste planeamento

Protexer os ámbitos de interese natural e ou patrimonial

salvagardar os espazos susceptibles de ser afectados por riscos naturais e ou socioeconómicos

Favorecer a mobilidade

Consumo de Solo

Fomentaranse estruturas densas, compactas e complexas

Axustar o parque potencial de edificacións a teito de planeamento á dinámica do concello Edificacións

Minimizar as posibles afeccións das edificacións sobre o contorno



5. ANÁLISE DAS ALTERNATIVAS

5.1. INTRODUCIÓN

O Planeamento en vigor no concello do Rosal son Normas Subsidiarias de Planeamento Municipal aprobadas no ano

1997. A lei 9/2002 de Ordenación Urbanística e Protección do Medio Rural de Galicia establece a obriga de adaptar o

planeamento vixente no prazo de tres anos desde a súa aprobación, polo tanto por obriga legal a necesidade de

redactar un novo planeamento que xere un desenvolvemento axeitado.

Neste apartado descríbense dúas alternativas consideradas no proceso de toma de decisións do Plan e a alternativa

cero, aínda que esta é inviable. Unha cuestión a ter en conta para a análise das alternativas son as carencias de

información, en relación a aspectos ambientais que obriga moitas veces a partir de hipóteses, extrapolacións ou do

coñecemento e experiencia dos técnicos, tanto do equipo como dos expertos consultados nas materias obxecto de

análise e valoración. A alternativa cero analízase como a tendencia a seguir, se non se leva a cabo o novo plan.

5.2. ANÁLISE DA ALTERNATIVA CERO OU DE NON INTERVENCIÓN

Non desenvolver un Plan adaptado á lexislación e, optar pola continuidade das NSPM vixentes, impediría

ordenar os usos e actividades con criterios de sustentabilidade no territorio co que as problemáticas

económicas, sociais e ambientais incrementaríanse.

A ausencia dun novo Plan provoca risco de seguir cos crecementos non controlados nin planificados, tanto

no exterior dos núcleos e das zonas urbanas como ao longo das principais vías de comunicación e nas

parcelas de concentración parcelaria.

A grande potencialidade produtiva agraria que posúe o concello, pódese perder se segue ocupando solos

agrarios con edificacións residenciais e ou naves industriais

A excepcional riqueza natural, cultural e paisaxística que acubilla a maior parte do termo municipal, tanto a

rede natura como a costa, o val e as serras, pódese ver afectada pola perda paulatina dos hábitats, das

paisaxes e da cultura tradicional .

A situación actual en canto aos servizos urbanísticos existentes é preocupante.

A situación actual, tanto do patrimonio como do medio ambiente é de desprotección xeneralizada, e

multitude de construcións, elementos e espazos de interese atópense en risco.

Ocupación indiscriminada do solo cun crecemento desordenado. Contra disto, este Plan Xeral configura un

sistema equilibrado de asentamentos, segundo a súa poboación.

Degradación progresiva dos recursos naturais por mor de múltiples causas: construción indiscriminada no solo

rústico, falla de posta en valor do patrimonio natural, incendios forestais, contaminación difusa, etc. Pola

contra, co novo Plan Xeral o patrimonio natural queda protexido e mellorado e posta en valor, tanto

considerando a rede hídrica como un auténtico corredor natural, integrando en boa porte as ribeiras do

Tamuxe coa rede natura e coa serra de Argallo. Proxectando as zonas de maior interese paisaxístico, natural,

agrario e forestal, tanto as grandes áreas de interese como pequenas manchas de arborado e relevos

secundarios, que funcional de pequenos fitos e recunchos de alto interese natural e paisaxístico e aumenten a

biodiversidade da trama natural.

A dinámica actual con respecto ao desenvolvemento de espazos destinados á actividade económica

caracterízase por ter un elevado impacto paisaxístico. Co Plan, pola contra, favorécese a concentración e a

planificación duns solos industriais coas infraestruturas e servizos necesarios para o desenvolvemento dunhas



áreas de actividade económica, minimizando na medida do posible, os impactos que estas actividades

puideran xerar.

A tendencia ao crecemento do transporte privado é un feito común a todo o ámbito do Rosal, atendendo

ao aumento da mobilidade obrigada pola perda do servizo dos transportes públicos difíciles de manter con

respecto á estrutura do territorio, o envellecemento da poboación e a dispersión da mesma.

Na actualidade non hai medidas de eficiencia enerxética. Co Plan a eficacia enerxética pode acadar un

moi bo nivel mediante medidas de regulación nos proxectos de edificación, mediante mecanismos de

autoabastecemento enerxético, incrementando a produción de enerxías renovables.

As canles e ribeiras atópanse nun estado deficiente nalgúns casos, problemas de contaminación difusa, de

sucidade das marxes, residuos, construcións e muros en zonas próximas, ...; así como problemáticas nas redes

de abastecemento e saneamento. E contra de todo isto, o Plan pon en valor toda a rede hídrica, ademais de

pular por unha rede de abastecemento de auga e unha rede de saneamento axeitada á normativa na

materia, así como que todos os cursos fluviais sexan corredores biolóxicos de fauna e flora á vez que poidan

ter un uso público de deleite da natureza.

A dispersión de primeiras e segundas residencias, naves industriais moitas delas situadas sobre solo de gran

valor agrario ou sobre solos con pendentes elevadas en zonas altas e con unha grande intervisibilidade,

provocan tanto perdas de recursos agrarios como perda de recursos paisaxísticos.

Unha maior perda de biodiversidade e de calidade paisaxística por mor da homoxeneización crecente.

En conclusión, a alternativa cero non é posible desde o punto de vista da sostibilidade, posto que son procesos e

tendencias que apuntan cara a carencias, perdas e malos usos ambientais, sociais e económicos.

Proposta de Ordenación da Alternativa 0



5.3. ANÁLISE DAS ALTERNATIVAS 1 E 2

As alternativas de ordenación son coherentes cos condicionantes de partida expresados na análise obxectiva e cos

obxectivos do plan. Ámbalas alternativas foron baralladas no proceso de elaboración da proposta do Plan e ámbalas

son viables.

A continuación comparamos as alternativas 1 e 2 con respecto das variables recollidas no documento de referencia,

sendo as diferenzas en termos xerais as seguintes:

Consumo de solo: esta variable é das que presenta as maiores diferenzas entre ámbalas alternativas; cómpre

sinalar que minimizar o consumo de solo e racionalizar o seu uso de acordo a un modelo territorial coherente e

eficiente é un obxectivo prioritario cara á sustentabilidade, por tanto estamos ante unha das variables de

maior peso na estratexia dun plan xeral.

A alternativa 1 promove unha potenciación da nova residencia creando unha serie de ámbitos de solo

urbanizable residencial, de xeito que acolla novos residentes ou como establecemento de segundas

residencias para os períodos vacacionais. Esta alternativa traería consigo efectos positivas como: a mellora da

dotación de servizos urbanísticos nas zonas de nova creación podendo efectuarse estes de forma soterrada

coa conseguinte diminución dos impactos dos mesmos e conseguir novas dotacións urbanísticas e viario sen

custo para o concello, cesións para dedicalos a vivenda baixo algún réxime de proteccións .

O solo urbanizable na alternativa 1 supuña 55 hectáreas e na alternativa 2 as hectáreas a transformar son 38

ha. Ademais na alternativa 1 había máis superficie de solo urbano e de solo de núcleo rural que na alternativa

2 co conseguinte aforro de gasto de solo na alternativa 2. A alternativa 2 promove unha planificación

urbanística máis moderada cun menor gasto de solo, tanto de solo urbano como de núcleo e urbanizable,

evitando a dispersión da urbanización e das edificacións.

Ciclo hídrico: no que se refire a esta variable, ámbalas alternativas poñen de manifesto a necesidade de

mellorar as redes de servizos, tanto de abastecemento como de saneamento.

Enerxía: no que se refire a esta variable, ámbalas alternativas poñen de manifesto a necesidade de promover

o aforro no consumo enerxético.

Emisións contaminantes: neste caso ámbalas alternativas establecen medidas semellantes para a protección

das persoas e hábitats (establecendo afeccións por liñas eléctricas, estrada...) mentres que as emisións

contaminantes existentes e previsibles non son moi importantes, estimándose en xeral unha boa calidade do

aire, aínda que sen poder cuantificar ese parámetro ao non haber estacións de medida nin estudos que

recollan este dato concreto para o concello e o seu contorno.

Xestión de residuos: As dúas alternativas propoñen accións cara a xestión dos residuos.

Integración social: en ámbolos casos a integración social e a consecución dunha mellora da calidade de

vida de xeito o máis homoxéneo posible en todo o concello é o fin último a acadar, sendo neste caso as

diferenzas non moi importantes entre as dúas alternativas

Medio natural: neste caso unha vez identificados os valores naturais e as necesidades de protección e

valorización procédese á clasificación dos distintos ámbitos en función das súas características e aptitudes, na

alternativa 1 considérase a unha parte da costa ata determinada cota e o val dos muíños do Folón como

rústico de protección paisaxístico e a maior parte da serra de Argallo como protección forestal, mentras o val

presenta aptitude agraria, e a rede hídrica do Tamuxe queda protexida como especialmente protexida de

augas e amplíase a zonas de amortecemento con rústicos de espazos naturais; mentres que na alternativa 2

recóllense como rústico de protección paisaxística boa parte da serra da Groba, e a Serra de Argallo

catalógase como rústico de protección natural.



Medio rural: dado que o concello de O Rosal é eminentemente rural, as medidas propostas en ámbalas

alternativas pretenden favorecer a vida do medio rural.

Paisaxe: en calquera das dúas alternativas procédese a unha valoración da paisaxe e dos elementos que

singularmente a conforman como elemento fundamental do contorno e o benestar humano, tendéndose no

caso da alternativa 2 a unha maior interacción mediante o establecemento de dunha grande áreas da serra

de A Groba como solo rústico de protección da paisaxe, así como nas melloras na normativa.

Patrimonio: a elaboración do catálogo de bens municipal, supón nun primeiro momento un gran labor

didáctico de recuperación da memoria e presentación daqueles elementos e espazos que foron legados

polos devanceiros e que se deben protexer como parte fundamental da cultura e dunha forma de ser co

territorio. Ámbalas alternativas o levan a cabo por lei.

Poboación: as dúas propostas que estamos a tratar, igual que acontecía no caso da integración social,

buscan establecer un modelo equilibrado que garanta posibilidades de emprego, traballo, ocio e servizos

Vivenda: no tema da vivenda a alternativa 1, ao pór no mercado unha gran cantidade de solo de núcleo

rural, favorece, a priori, que o custo do mesmo baixe e, consecuentemente, o prezo final da edificación; mais

non ten en conta que isto incrementa o abandono das zonas tradicionais máis consolidadas e o número de

edificacións baleiras e en estado de ruína, en favor dunha urbanización máis difusa, o que supón un maior

custo ao precisar unhas extensas redes de servizos para un número de usuarios moi reducidos ao mesmo

tempo que unha diminución do solo agrario que circunda os núcleos rurais. Pola súa banda a alternativa 2

toma en consideración que a estratexia de desenvolvemento debe xuntar recuperación do patrimonio

construído existente, coa posibilidade de nova edificación.

A alternativa 1 protexía como solo rústico o 81 % do territorio e a alternativa 2 protexe case o 84% do territorio.

Como rústico especialmente protexido de espazos naturais pasase do 10 % na alternativa 1 ata máis do 26%

na alternativa 2.

En conclusión pódese afirmar que a alternativa 2 escollida como a proposta do Plan Xeral promove a redacción dun

planeamento enfocado cara á sustentabilidade e ambientalmente integrado, utilizando criterios e estratexias que

fomentan unha serie de accións para a mellora da calidade de vida e das oportunidades de desenvolvemento;

condicionantes para a protección do patrimonio natural, cultural e paisaxístico; accións que fomenten o

desenvolvemento endóxeno e que propicien a chegada e deleite de visitantes do concello.

Por último, recalcar que O Rosal promove unha alternativa de planeamento onde a preservación dos valores naturais,

culturais e paisaxísticos son a base de todo o planeamento, aproveitando a vocación do territorio municipal para

desenvolverse a partir dos seus recursos naturais, cerne da súa economía.




LENDA das Alternativas 1 e 2




Cadro de superficies e distribución porcentual da Alternativa 0, 1 e 2. [Unidades en Ha. e %]



6. IDENTIFICACIÓN E CARACTERIZACIÓN DOS EFECTOS SOBRE O MEDIO DA ALTERNATIVA SELECCIONADA

6.1. INTRODUCIÓN

A este respecto, o documento de referencia sinala que se procederá a identificar e analizar os posibles efectos

estratéxicos da alternativa finalmente seleccionada sobre cada unha das variables de sustentabilidade establecidas

nese documento. A análise consistirá nunha valoración global dos efectos, tanto positivos como negativos, sobre cada

unha das variables de sustentabilidade.

As determinacións do Plan Xeral posibilitarán entre outras a:

- A revitalización do medio rural

- A recuperación do patrimonio cultural do municipio

- A renovación das infraestruturas e servizos

- Configurarán un sistema xeral de espazos libres e zonas verdes con carácter medioambiental,

- Contribución ao desenvolvemento integral e diversificación económica do territorio

- Efectiva protección dos recursos naturais,

- Melloras na economía

Todo isto influirá decisivamente ao incremento da calidade de vida e benestar da poboación, xerando significativos

avances na sustentabilidade ambiental.

A estratexia ambiental do Plan é a recuperación e posta en valor dos recursos produtivos primarios, medioambientais e

do patrimonio cultural, para o cal o plan protexe dos recursos produtivos agrícolas e forestais, fai unha gran contención

na delimitación dos solos urbanos e de núcleos, preserva todo o sistema hídrico e preserva tódolos valores patrimoniais.

Ademais, o Plan Xeral incorpora toda a novidosa lexislación ambiental de protección da paisaxe, de control de ruído,

de avaliación de impactos, de incidencia ambiental, de calidade do aire e protección da atmosfera, que xunto coas

medidas propostas no ISA e os criterios de sustentabilidade das normativas sectoriais propician a adopción de eficaces

medidas de prevención dos posibles impactos negativos sobre o medio ambiente derivados das accións do Plan Xeral.

O Plan Xeral cualifica aproximadamente o 84 % do territorio como solo rústico especialmente protexido, incluíndo

diferentes categorías de especial protección, e esta protección constitúe un efecto moi positivo na ordenación, posto

que supón poñer freo á localización diseminada de vivendas e usos industriais que tantos problemas de

sustentabilidade provocou en toda Galicia. Así como o novo Plan Xeral fai un esforzo a favor da biodiversidade e da

paisaxe.

A superficie das diferentes clases de solo do no plan xeral reflíctese no gráfico que segue:

2%13%

1%

84%

SOLO URBANO

SOLO NÚCLEO RURAL

SOLO URBANIZABLE

SOLO RÚSTICO



As categorías de solo rústico en superficie e porcentaxe obsérvanse na seguinte táboa:

Plano da ordenación da alternativa 2, proposta do Plan Xeral.



O Plan Xeral, tanto coa protección destes solos rústicos como coa normativa e as accións estratéxicas disporá de

medidas de prevención para evitar efectos negativos.

Así soamente nos solos nos que o Plan Xeral prevé a súa transformación -os solos de núcleo rural, o urbanizable industrial

e os rústicos ordinarios-, (todos eles derivados das necesidades de desenvolvemento do Rosal e da estratexia do Plan

Xeral os cales non presentan características ambientais reseñables, e a priori non semellan lugares que presenten unha

especial importancia como hábitat) poderían, con todo, ter efectos negativos case todos eles de moi baixa

intensidade, isto é, impactos que non deberían ser especialmente significativos nin por ocupación nin por

sobreexplotación de solos.

Sendo a transformación dos solos urbanizables os que maiores efectos negativos poidan ter, tanto pola superficie

implicada na transformación, polo tanto polo consumo de solo e perda a priori de valores naturais, produtivos e

paisaxísticos por unha banda nos terreos onde se sitúan os urbanizables e por outra se estes limitan con rústicos

especialmente protexidos nos contornos poden tamén provocar efectos negativos. Por todo, os solos urbanizables

serán tratados independentemente por se necesitan tomar medidas correctoras, preventivas ou compensatorias máis

particulares.

6.2. ELEMENTOS AFECTADOS E VARIABLES CONSIDERADAS

Esta fase do ISA comprende a identificación e avaliación global dos efectos positivos e negativos máis significativos

que, a priori, se prevé que poidan derivar directamente das accións deste Plan Xeral. Así mesmo, tamén se propoñen

medidas correctoras, preventivas ou compensatorias para minimizar os efectos negativos identificados.

As valoracións feitas, seguindo o criterio profesional, pretenden avaliar os efectos ambientais máis relevantes e en

principio máis directos, que poden acontecer da aplicación do Plan. Isto ten a dificultade relacionada coa falla de

datos á escala necesaria para moitas das variables ambientais, e posto que ao non ter para moitas das variables

ningún valor límite nin medicións, non podemos establecer cando un efecto pode ser significativo e cando non.

En xeral, un efecto considerou significativo cando afecta de xeito tanxible a algún dos aspectos relevantes descritos no

ISA. No entanto, é necesario comprender que non existe un criterio inequívoco ou unha liña divisoria clara entre os

efectos significativos e non significativos, por isto, e de acordo co principio de precaución, considerouse conveniente

aplicar a cualificación de efecto significativo a todos aqueles casos que presenten dúbidas.

Con estas premisas expostas para a exposición deste apartado relativo aos efectos significativos sobre o Medio

Ambiente pola aplicación do Plan, na valoración que se fai seguidamente avalíanse as interaccións entre as accións

do Plan sobre as variables de sustentabilidade. Para facelo configúranse dous cadros matriz, a primeira onde se valora

se os efectos son positivos ou negativos e a segunda onde se cuantifica de pouco a moito o impacto, tanto en positivo

como en negativo.



6.3. VALORACIÓN ESPECÍFICA DOS ELEMENTOS MÁIS RELEVANTES

Neste apartado descríbense os efectos máis relevantes que producen cada unha das accións do Plan Xeral e que

foron postos de manifesto nas matrices do apartado anterior.

Valorándose para cada variable ambiental cada un dos impactos significativos detectados, dunha maneira máis

específica; para cada unha das variables faise un breve comentario sobre as bases da valoración que serva para

axudar a interpretar as valoracións levadas a cabo.



Sendo a incidencia ambiental dos solos urbanizables as únicas determinacións que provocan impactos negativos

medios, sobre todo, pola posibilidade de xerar impactos de contaminación, alteración da paisaxe, sobre explotación

do recurso hídrico, risco de incendios forestais efectos que serán avaliados e corrixidos nas fases de desenvolvemento

urbanístico destes solos urbanizables.

6.3.1. MEDIO NATURAL

As determinacións do plan de protexer como rústico de especial protección o 84 % de todo o municipio orientan á

salvagarda dos recursos e valores do patrimonio natural e cultural, a biodiversidade, os recursos culturais e paisaxísticos.

A calificación do solo do plan como especialmente protexido é unha primeira medida necesaria e básica para

garantir a protección dos recursos naturais e incentivar a mellora da calidade ambiental do territorio.

Outras medidas como a conservación mediante a protección dos rodais de arborado autóctono ou de carácter

singular, o acondicionamentos de áreas recreativas e espazos libres en áreas de interese natural, a protección destes

espazos con arborado autóctono, xunto co mantemento das formas xeomorfolóxicas e paisaxísticas destas tramas

verdes de pequena extensión provocan efectos positivos polos seus grandes atractivos paisaxísticos e de valor de

biodiversidade e de conectividade a escala local.

Pola contra as determinacións que poderían orixinar efectos significativos negativos son o desenvolvemento dos solos

urbanizables s e en especial os solos urbanizables industriais e en menor medida os solos urbanizables residenciais e os

solos rústicos de protección ordinaria, se ben cómpre sinalar que ditos solos sobre os que se asentan tanto os

urbanizables como os rústicos ordinarios presentan valores naturais medios, sen valores específicos reseñables, e cando

temos arborado de interese ou vexetación de ribeira esta quedará integrante do sistema de zonas verdes da

actuación.

O plan ten que garantir a integridade funcional dos sistemas naturais.

- Favorecerá a conectividade ecolóxica.

- Garantir o uso prudente dos recursos naturais.

- Pulará pola protección e recuperación dos elementos que conforman a natureza.

6.3.2. CICLO HÍDRICO

A alternativa de planeamento proposto a nivel global considérase que a afección ao ciclo hídrico é positiva:

Melloras no abastecemento e saneamento. Medidas para a preservación dos valores naturais e de biodiversidade dos

cursos de auga.

Preservación e fomento de todos os cursos de auga: ríos e regatos. Protéxese con 25 metros de rústico de especial

protección de canles tódolos ríos e regatos, ademais o río Tamuxe presenta bandas de protección de rústico de

espazos naturais a carón do rústico de augas, polo tanto a afección ao sistema hidrolóxico estímase pouco probable

posto que o establecemento dos rústicos de protección de augas actúan como zonas de amortecemento e permiten

minimizar os riscos.

A optimización da eficiencia das redes de servizo de abastecemento e saneamento.

Pola contra é preciso considerar que se poden producir diferentes efectos negativos posto que o ciclo da auga será

obxecto de alteración por tres motivos fundamentais: o consumo da auga polo aumento da demanda do consumo, a

alteración das escorrentas naturais das augas da choiva, e a problemática do vertidos ás canles.

O consumo da auga: producirase un aumento de consumo, tanto polos crecementos industrias como polo

crecemento residencial. Este aumento de consumo está por suposto contemplado no Plan o mesmo que os necesarios



sistemas de depuración desta auga que O Rosal vai consumir, subliñando que debe rexer o principio universal de

consumir o que estritamente se necesita. Isto implica aplicar criterios de racionalidade e eficiencia no deseño das

instalacións de abastecemento. A responsabilidade no consumo entendemos que é fundamental, se ben é un aspecto

que se sae do ámbito de competencia do Plan. Unha vez consumida a auga débese devolver en condicións o máis

semellantes posible ao seu estado orixinal. As esixencias nos niveis de depuración e a localización do lugar do vertido

son un indicador que responde a este obxectivo.

- Garantir a subministración suficiente de auga superficial ou subterránea en bo estado, e promover o seu

uso sostible, equilibrado e equitativo.

- Reducir de forma significativa a contaminación das augas subterráneas.

- Protexer as augas continentais, de transición, costeiras e subterráneas.

Por outra banda, a redución dos impactos de contaminación das augas é un obxectivo estratéxico, no municipio e

debe de selo tamén nos concellos limítrofes .

Nos novos desenvolvementos debe de estar previamente garantido o abastecemento de auga e o saneamento de

augas residuais conforme aos criterios de sustentabilidade.

Efectos negativos: o ciclo da auga será obxecto de alteración por dous motivos fundamentais, polo consumo de auga

e pola contaminación agraria difusa.

Efectos positivos: tódolos relacionados coa mellora do servizo de abastecemento así como accións de saneamento,

ademais de que tódolos cursos de auga quedan protexidos como rústicos de especial protección de augas,

quedando protexida toda vexetación riparía. O contorno dos ríos, regueiros terán a consideración de Solo Rústico de

protección das augas quedando excluído do proceso urbanizador e sometido ao réxime de uso que para esta clase

de solo establece a lexislación urbanística.

Como criterio xeral, para as zonas de policía con risco de inundación en solo urbano e nos núcleos rurais o concello e o

organismo da cunca deseñarán e executarán as obras hidráulicas necesarias para a prevención de avenidas.

Nos casos en que, conforme a lexislación urbanística, as correntes de auga de escasa entidade queden integradas nos

sistemas de espazos libres públicos en solo urbanizable, manterase o seu curso e as súas características naturais

procurando conservar a vexetación de ribeira

Cando a Confederación elabore o mapa de zonas inundables estableceranse as medidas necesarias para previr os

danos por inundacións sobre persoas e bens. Con carácter xeral, estes terreos non poderán ser obxecto de

transformación urbanística.

Calquera novo desenvolvemento residencial, industrial ou terciario preverá obrigatoriamente dúas redes de

evacuación de augas, separadas e independentes, para augas pluviais e para augas residuais.

As redes de evacuación de augas residuais para os novos desenvolvementos urbanísticos conducirán a elementos ou

instalacións de depuración que garantan que os efluentes cumpran os límites medioambientais establecidos

legalmente.

as medidas precisas en orde a:

- Prever calquera deterioro adicional e protexer e mellorar o estado dos ecosistemas e do medio acuático.

- Promover un uso sostible da auga, baseado na protección a longo prazo dos recursos hídricos dispoñibles.

- Garantir a redución progresiva da contaminación da auga subterránea e evitar novas contaminacións.

- Contribuír a paliar os efectos das inundacións e as secas.



6.3.3. ATMÓSFERA

Efectos negativos ou consideracións: os novos solo industriais. Os novos desenvolvementos do urbanizable industrial

poderían incrementar as emisións de contaminantes á atmosfera, derivas das actividades industrias e do aumento do

transporte motorizado.

Así, poderían aumentar a emisións de gases e fumes por mor do aumento do tráfico de vehículos, e por outra banda,

segundo o tipo de actividade ou produción poderanse producir gases contaminantes á atmosfera.

As principais emisións previstas á atmosfera serán os GEI, os gases dos vehículos, os posibles ruídos da actividade

industrial e a contaminación luminosa. O tema da contaminación luminosa é importante nun municipio rural, cunha

boa visión do ceo nocturno na actualidade, podendo provocar a contaminación luminosa efectos negativos á

biodiversidade e ao medio ambiente, en xeral, e en particular na zona do esteiro do Miño.

Aplicando o principio de precaución, as actividades susceptibles de implantarse nun territorio estarán reguladas pola

normativa do plan, a normativa sectorial de aplicación, a lei de protección ambiental de Galicia, e o Decreto de

Avaliación de Incidencia Ambiental, que obrigarán a poñer as medidas necesarias e oportunas para prever e minimizar

a contaminación. Para reducir as emisións é preciso que as industrias dispoñan dos dispositivos que permitan cumprir os

estandartes establecidos.

Efectos positivos: tódalas medidas de aforro enerxético e de loita contra os GEI e a aposta pola mobilidade non

obrigatoria e o transporte colectivos.

6.3.4. PAISAXE

A paisaxe considerámola como o resultado de todos os procesos que interactúan no territorio, así o planeamento

deberá integrar na súa planificación as características e valores da paisaxe co fin de preservar a súa identidade e

garantir a súa funcionalidade.

O plan ten que:

- Favorecer a integridade paisaxística.

- Pular por unha paisaxe de calidade.

- Preservar e protexer os valores e elementos de interese paisaxístico.

O plan preservará os fitos topográficos, o litoral os promontorios, mantendo a súa visibilidade, reforzando a súa

presenza como referentes visuais do territorio. Tamén na paisaxe urbana se prestará especial atención ás tipoloxías

edificatorias, aos peches e as medianeiras, aos espazos verdes...

A paisaxe do Rosal presenta uns elevados valores paisaxísticos, tanto no esteiro do Miño como nas serras, na rede

hídrica, no val..; estamos ante unha paisaxe cultural que é un valor comparable ao resto dos recursos polo cal os

efectos negativos que sobre ela poden ter os novos solos urbanizables tense que minimizar, sobre todo no ámbito de

contacto entre o solo urbanizable e os solos rústicos limítrofes.

Os efectos positivos do novo plan sobre a paisaxe son moitos e moi importantes: accións de protección de rústicos, de

recuperación e mellora de núcleos, de protección das serras e da rede hídrica, de ter en conta os pequenos

bosquetes, outeiros, edificacións de interese, tanto coa protección deses pezas como integración paisaxística dos

novos urbanizables.

6.3.5. MOBILIDADE

Os impactos sobre a rede son positivos, prevíndose conexións e con accións de mellora da mobilidade e de mellora de

infraestruturas. Recolléndose as actuacións necesarias no viario supramunicipal, así como itinerarios peonís.



Os solos urbanizables presentan unhas excelentes condicións de accesibilidade e de mobilidade, podendo incidir

positivamente na mobilidade sustentable.

6.3.6. PATRIMONIO

O Plan Xeral elabora un extenso catálogo de elementos susceptibles de protección, ademais tódalas actuacións serán

compatibles cos bens de patrimonio cultural, así como a posibilidade de integralo como un elemento máis da

actuación.

6.3.7. INTEGRACIÓN SOCIAL

As dotacións provocan impactos positivos na mellora das zonas verdes e equipamentos para acadar unhas mínimas

condicións de calidade de vida que permitan maiores posibilidades e atractivo para asentar a poboación e tratar de

aproveitar a súa situación estratéxica e que sirvan para reforzar o seu grande atractivo turístico.

Pularase pola vertebración social e a cobertura das necesidades sociais básicas. Neste senso, tanto a dotación de

servizos como a accesibilidade aos equipamentos permitirá a satisfacción das necesidades da poboación residente e

no seu caso a estacional, e das principais actividades produtivas. Así mesmo, dita satisfacción terase que facer

sopesando a dispoñibilidade actual e futura de recursos así como a súa compatibilidade cun uso prudente dos

mesmos.

Perseguirase a mellora da calidade de vida e considerarase a saúde dos habitantes como condicionante para a

distribución dos diferentes usos e actividades.

6.3.8. ACTIVIDADE ECONÓMICA

Efectos positivos todos eles, salientando os solos rústicos especialmente protexidos, impulsan o turismo e uns produtos

alimentarios de calidade, ademais a protección dos recursos naturais provocarán un efecto sumatorio para acadar un

maior desenvolvemento endoxéno.

Os parques empresariais que prevexa o planeamento urbanístico municipal localizaranse respectando os valores

ambientais do territorio e conectados coas estradas de maiores prestacións do termo municipal.

6.3.9. ENERXÍA

O consumo enerxético aumentará, sendo os usos empresarias e industriais os máis consumidores de enerxía, se ben son

moitas as medidas de minorización que se poden tomar tendentes á redución do consumo enerxético. Sendo

necesario tomar medidas para reducir as necesidades enerxéticas.

E neste sentido o código técnico da edificación dá un pulo en materia de aforro enerxético da vivenda . O código

técnico da edificación obriga ao emprego de paneis solares para cubrir o 30% de enerxía destinada a auga quente

sanitaria.

As condicións climáticas do Baixo Miño claramente permiten o emprego de enerxía solar.

Son moitas as medidas de minimización que se poden tomar tendentes á redución do consumo de enerxía. Ademais o

aforro en electricidade depende en gran medida dun consumo responsable e de dispoñer nas melloras técnicas

dispoñibles.

Determinacións tendentes ao aforro de enerxía

Esixencia nos proxectos de edificación ou instalacións industriais o cumprimento, se o houbese, de certificados de

eficiencia



enerxética para a maquinaria ou procesos de produción industrial.

Fomentar o deseño de cubertas nos equipamentos e industriais que permitan a iluminación natural de compoñente

norte co obxecto de evitar ou reducir iluminación artificial

O alumeado público deberase calcular con criterios de racionalidade e eficiencia. Empregaranse lámpadas de vapor

de sodio de alta presión na rede viaria e lámpadas de baixo consumo nas áreas iluminadas das zonas verdes.

Utilizaranse reloxos astronómicos para o acendido e apagado da iluminación pública.

Lembrarase a necesidade de cumprimento do Código Técnico da Edificación en materia de fontes de enerxía

alternativa.

6.3.10. XESTIÓN DE RESIDUOS

Pódense salientar as medidas para minimizar o consumo de materiais e a reciclaxe e xestión dos residuos.

6.3.11. SOLO

Préstase especial atención ás características propias e diferenciadoras de cada núcleo ou asentamento, tales como a

súa inserción topográfica, morfoloxía viaria e parcelaria, paisaxe e tipoloxías arquitectónicas.

Presérvanse zonas verdes e espazos libres o máis naturais posible que drenen augas de escorrenta, que integren

corredores ecolóxicos, etc.

Considerándose preferentes a continuidade con entramados urbanos xa existentes, respectando sempre aqueles

espazos que deban preservarse do desenvolvemento urbanístico polos seus valores naturais. As zonas libres disporanse,

sempre que sexa posible, de xeito que poida establecerse unha conexión entre elas, conformando corredores

ecolóxicos.

Medidas preventivas:

Recoméndase que as actuacións urbanísticas sigan un modelo preferentemente compacto, o que significa que se

tomen as medidas necesarias para conservar ao máximo as cubertas naturais.

Asemade é necesario que as zonas residenciais sexan contiguas as actuais para evitar a dispersión.

6.3.12. POBOACIÓN

A vixencia do Plan Xeral vai ter unha forte repercusión positiva no medio social e económico do concello. Previsión de

crear servizos e equipamentos, promoción dos recursos naturais, creación de solo industrial, espazos libres e zonas

verdes e equipamentos de calidade.

6.4. VALORACIÓN DOS SOLOS URBANIZABLES

Para cada un dos solos urbanizables faixe unha ficha na que se valora a calidade ambiental do territorio onde se vaia

situar o urbanizable, en base ás características ambientais descritas. Detallouse a súa superficie e localización, os usos

actuais, a cunca visual desde o interior das pezas sen edificar, as posibles afeccións e unha avaliación do impacto

coas medidas a tomar.



6.4.1. SUD-01 CASELAS



6.4.2. SUD-02 CALVARIO (ACTUACIÓN 3607-36048-01 CALVARIO, PREVISTA NO PLAN SECTORIAL GALEGO DE SOLO RESIDENCIAL)



6.4.3. SUD-03 BAIXADA A CASELAS



6.4.3. SUD-04 SOBERBIA



6.4.4. SUD-05 PONTELLÓN



6.4.5. SUD-06 CUNCHADA



6.4.6. SUD-07 P.E. A GUARDA-O ROSAL (PROXECTO SECTORIAL DO PARQUE EMPRESARIAL A GUARDA-O ROSAL, A.D. 10/05/2007)



6.4.7. SUD-08 FUCHEIROS



7. MEDIDAS PREVENTIVAS E CORRECTORAS

Neste capitulo especifícanse, á luz da análise dos efectos ambientais cualitativos e semicualitativos realizados no

apartado anterior, un conxunto de medidas preventivas e correctoras de aplicación sobre os vectores afectados, co

fin de minimizar ou reducir os efectos sobre o medio, derivados da execución do Plan Xeral.

7.1. ESTRATEXIA DE MINIMIZACIÓN DOS EFECTOS AMBIENTAIS NEGATIVOS

Medidas preventivas.

Neste apartado detállase unha listaxe das medidas propostas con carácter xeral e complementario. Estas medidas son

principalmente melloras ambientais de aplicación preferente nos solos, a transformar principalmente nos solos

urbanizables.

A. Medidas xerais

- Delimitación de espazos específicos para a maquinaria e as acumulacións de terras. Esta área debe

garantir que en caso de vertedura accidental non se producirá a contaminación do subsolo e as canles

próximas, impermeabilizando as zonas de reparación e cambios de aceite da maquinaria.

- Cada contratista encargado de realizar as obras debe entregar un Programa Ambiental para limitar

riscos de verteduras.

- Os cúmulos de terra localizaranse en áreas resgardadas, con regas periódicas para limitar o aumento das

partículas en suspensión.

- Establecerase un sistema de lavado de rodas para os camións das obras para evitar a dispersión de pó e

sucidade polo núcleo. Con este obxecto tamén se utilizarán toldos naqueles camións que poidan

transportar materiais volátiles.

- Se se extrae terra vexetal, durante as obras, reservarase para a súa reutilización na fase de restauración

ambiental. Do mesmo xeito reciclarase e reutilizarase no posible outros materiais utilizados.

- As provisións temporais, de terra, necesarias, realizaranse en zonas preferentemente afectadas polas

obras e, na súa falta, en áreas desprovistas de vexetación.

- Os sobrantes levaranse a zonas demandantes e, na súa falta, a recheos autorizados.

- Tomar medidas especificas de precaución no caso que se deban realizar movementos de terra en áreas

identificadas como áreas de presunción arqueolóxica ou que se atopen próximas a bens inventariados

do patrimonio histórico–cultural.

- A xestión dos aceites usados da maquinaria realizarase a través dun xestor autorizado, en cumprimento

da lexislación sectorial de aplicación.

- As emisións de ruído axustaranse ás directrices da Lei 37/2003 do Ruído.

- O horario das obras en áreas próximas a zonas habitadas será diúrno de luns a venres, excluíndo fins de

semana e festivos.

- Buscarase a menor afección posible ao tráfico, polas obras.

- Deberanse evitar os obstáculos na vía e que o aumento do tráfico de vehículos pesados poida causar

problemas de tráfico e de accesibilidade dos habitantes do ámbito.



- Os espazos rústicos que poidan ser afectados polas obras serán restaurados, ben seguindo o predeseño

establecido ou ben utilizando especies da vexetación autóctona.

- Tras a conclusión das obras realizarase unha campaña de limpeza das áreas afectadas.

B. Medidas sobre ámbitos de transformación:

- As urbanización, infraestruturas viarias e edificacións, adaptarase na medida do posible ás particulares

condicións do relevo preexistente, limitando ao máximo os movementos de terras e a xeración de

támaras de desmonte e terrapléns que, en calquera caso, deberán ser acondicionados preferiblemente

co emprego de vexetación ou mediante revestimento de pedra.

- As redes de servizos e infraestruturas, que deberán soterrarse, contemplarán a previsión de redes de TICs e

enerxéticas. Procurarase, na medida do posible, a racionalización e integración destas a través de

galerías compartidas.

- As zonas verdes nos perimetros en contacto cos solos rústicos para posibilitar a creación de zonas de

amortecemento entre os rústicos e os sectores urbanizables

- Planificaranse as rozas, movementos de terras e outros traballos que puidesen prexudicar a fauna, de

xeito que estes traballos se leven a cabo fóra da súa época de cría. No caso da imposibilidade de evitar

este lapso de tempo, iniciaranse antes do comezo da fase máis sensible, evitando así que a afección se

produza sobre animais en reprodución.

- Os restos vexetais que se produzan no acondicionamento dos terreos a urbanizar, deberán ser triturados e

esparexidos homoxeneamente nos mesmos, para permitir unha pronta incorporación ao solo. En ningún

caso se utilizarán herbicidas nin queimas, debéndose realizar os labores por medios mecánicos.

- Se durante as obras se vise afectado accidentalmente o solo rústico da contorna procederase á

restauración do medio ata a súa condición natural orixinal.

- Establecemento de tratamento paisaxístico en tódolos solos urbanizables industriais

- Limitar as áreas pavimentadas non permeables para manter a capacidade de filtrado do terreo.

- Tenderase á adecuación bioclimática dos espazos públicos e das edificacións en función da orientación

e a ordenación

- Utilización de sistemas de iluminación de baixo consumo, evitando a contaminación lumínica, nos

espazos públicos e lugares comúns dos novos desenvolvementos.

- Previsión dos espazos para a recollida selectiva de residuos

- Definición duns criterios para as novas edificacións (materiais, cores, formas, alturas, volumes, etc.) para a

súa correcta integración coas construcións existentes.

- Valoración da eficiencia na captación solar para definir as orientacións das novas edificacións en pos

dun aforro enerxético.

- Implantar sistemas se tecnicamente son posibles de xeración de enerxías renovables

- Utilización, na maior medida posible, de materiais construtivos cun alto grao de illamento térmico,

duradeiros e pouco contaminantes.

- Establecemento de sistemas de aforro de auga e consumo enerxético nos edificios.

- Incentivar sistemas de rega nos espazos verdes que permitan a reutilización da auga.



- En cada desenvolvemento urbanístico, estudiarase a posibilidade de crear itinerarios de transporte non

motorizado (para bicicletas e peóns),

- Estableceranse medidas para a redución dos consumos de auga (aforro e eficiencia)

C. Medidas para a protección do medio natural e paisaxe:

- Promover a integración dos elementos naturais do medio no sistema de espazos libres e novas zonas

verdes

- Débese promover un deseño atractivo nos ámbitos de uso industrial, así como promover a integración de

elementos naturais e culturais na paisaxe, como medida para mellorar o seu valor estético, incrementar a

súa diversidade biolóxica e proporcionar solucións que permitan incrementar a calidade ambiental.

- Cumprirase todo o disposto na normativa e lexislación vixente que resulten de aplicación, sobre todo no

relativo ás verteduras de augas residuais urbanas e industriais.

- Toda actividade relacionada coa xestión de residuos deberá realizarse sen pór en perigo a saúde

humana e sen utilizar métodos que poidan prexudicar o medio ambiente.

- Estableceranse medidas de protección para os solos, a contaminación atmosférica, a flora, a fauna e as

augas na fase de construción.

- As actividades industriais deben de ter criterios de integración paisaxística, para evitar xerar impactos

visuais .

- Plantación de pantallas visuais arboradas

- Considerar a súa visibilidade desde as estradas e desde os núcleos urbanos

- Conexión dos corredores verdes e fluviais

- Continuidade das zonas arboradas existentes

- Garantir, na medida do posible, a continuidade espacial entre as zonas de valor natural e favorecer así a

conectividade ecolóxica

- Tratar especificamente os bordos dos solos urbanizables cando limitan con solos rústicos.

- As actuacións industriais que son as que teñen un maior impacto visual deberán ter medidas correctoras

especificas para diminuír, na medida do posible, dito impacto.

D. Medidas para a mobilidade

- Fomentarase o emprego dos transportes non motorizados, contemplando a creación de carrís bici.

- Promoverase o uso de transportes colectivos



8. PROPOSTA PLAN DE SEGUIMENTO

8.1. PROPOSTA

O Plan Xeral do Rosal do Rosal, como todo instrumento de planificación, pretende transformar a realidade e aínda que

a súa aprobación cambie algunhas cousas, requírese a existencia dunha vontade de xestión para que os seus

obxectivos vaian facéndose realidade, a través da execución progresiva e cumprimento das súas propostas .

Doutra banda convén lembrar que se trata de instrumentos dinámicos, envoltos na incerteza do proceso de

planificación e, por conseguinte a avaliación “ex ante” dos seus efectos A experiencia non é tan directa como para

garantir un perfecto coñecemento dos procesos de planificación e, xa que logo, a mellora continua é absolutamente

necesaria.

É por isto que resulta imprescindible un labor de seguimento e control que permita garantir que non hai desviacións

significativas entre o inicialmente previsto pola AAE e o resultado final da execución do Plan Xeral, mediante a

corrección dos posibles efectos ambientais negativos que puidesen producirse no desenvolvemento do mesmo.

Para facilitar o seguimento proponse un conxunto de indicadores, concibidos como un parámetro ou factor que nos

permite coñecer de xeito rápido e preciso o estado en que se atopa unha determinada situación nun lugar e nun

tempo concreto.

Ou conxunto de indicadores permitiranos coñecer a condición e situación global do medio ambiente e do escenario

económico e social naquel contexto que se analice. As características fundamentais destes indicadores son:

• Que sexan facilmente medibles de forma que calquera comunidade e/ou organismo poida efectuar o

exame cunha certa inmediatez e sen excesivas complicacións de carácter técnico.

• Que sexan prácticos e comprensibles, a fin e efecto de que poidan lograr de forma efectiva o papel de

ferramentas de información pública se é necesario. A súa interpretación ten que ser relevante, tanto polas

clases dirixentes, os cadros técnicos e a cidadanía en xeral.

• Que sexan descritivos e integren o máximo número de entradas, para que nun mesmo indicador se vexan

reflectidos cantos máis aspectos ambientais mellor, xa sexa directamente ou ben indirecta.

8.2. MEDIOS MATERIAIS

O Concello do Rosal dotarase dos medios materiais e humanos necesarios para realizar un seguimento e control dos

indicadores ou de calquera outro indicador que no seu caso e coa aprobación do propio órgano ambiental da Xunta

de Galicia resulte pertinente establecer para cumprir os obxectivos de seguimento.

Os datos dos indicadores deberanse complementar sempre que sexa posible, nun sistema SIX para garantir a

xeorreferenciación dos indicadores.

8.3. PERIODICIDADE

O Concello do Rosal elaborará e enviara á Xunta de Galicia informes con periodicidade anual das variables recollidas

no capítulo seguinte, agás nos casos -que a xuízo dos técnicos ou da Xunta de Galicia-, a importancia das actuacións

realizadas fagan necesario a elaboración de informes de carácter extraordinario.



8.4. PARÁMETROS A CONTROLAR

Son os que se recollen no cadro de indicadores do apartado 10 do presente ISA. E ademais poderase engadir calquera

outro parámetro que se estime oportuno e que conte co acordo da Consellería de Medio Ambiente, Infraestruturas e

Ordenación do Territorio.



9. INFORME SOBRE A VIABILIDADE ECONÓMICA DA ALTERNATIVA SELECCIONADA

Neste apartado determínase a viabilidade económica da alternativa seleccionada e das medidas dirixidas a prever,

minimizar ou paliar os efectos negativos e o establecemento do sistema de seguimento.

9.1. A ESTRATEXIA DE ACTUACIÓN E ESTUDO ECONÓMICO FINANCEIRO DO PLAN XERAL

Para acadar unha estratexia adecuada para o desenvolvemento factible dun plan xeral, débense establecer uns

criterios básicos que sirvan de base a unha boa materialización das intencións nel formuladas. Así na alternativa

seleccionada incorporáranse os plans e actuacións que actualmente estean en marcha no concello, ben sexa sobre a

base do planeamento vixente ou sobre actuacións de carácter supramunicipal acordadas dende administracións de

rango superior. Na estratexia tamén se detallan as actuacións preferentes previstas no plan xeral, tanto as que teñan un

carácter de intervención entre o sector privado e a administración local como as actuacións totalmente públicas de

primeira necesidade, isto é, actuacións na rede de infraestruturas básicas de servizos, que sirvan tanto para completar

as redes existentes como para dotar de novas redes onde as necesidades formuladas así o determinen.

Estableceuse unha programación que faga viable a execución da alternativa, indicando os prazos previsibles de

execución das novas actuacións e a distribución dos investimentos necesarios ao longo desta programación. Perfilouse

un programa de execución dividido en 4 cuadrienios máis 8 anos de solapamento cunha futura revisión do mesmo

(16+8 anos), de xeito que se entenda como se inician os procesos de xestión dos diferentes solos de planeamento

remitido e delimitados, os tempos de execución das urbanizacións correspondentes e os tempos necesarios para a

disposición no mercado do produto inmobiliario resultante. Todo isto acompañado, igualmente, polo establecemento

dos prazos de xestión e execución das diferentes redes de infraestruturas que sirvan de base ós mesmos.

9.1.1. VIABILIDADE E ASIGNACIÓN DAS ADMINISTRACIÓNS INTERVINTES

Atendendo ao indicado no Art. 60.3 da LOUPMRG, o Plan Xeral esta obrigado a provisión das súas actuacións, de xeito

que se entenda o importe total das inversións previstas tanto na totalidade dos Sistemas Xerais como na totalidade dos

Sistemas Locais, atendendo ademais á procedencia de cada un dos capítulos inversores (solo, urbanización e

construción).

O Plan Xeral distribúe as inversións en cada un dos sistemas xerais e locais en función das competencias de cada tipo

ou grupo de administracións e do xeito de proceder en actuacións precedentes neste e noutros concellos de

características similares ó Rosal ou mediante estimacións globais sobre cada unha delas. Acádese así un reparto das

inversións que reflexa o mellor modo de intervención nas actuacións previstas, cuns orzamentos parciais e totais do

conxunto do Plan Xeral.



Da totalidade do investimento previsto no novo PXOM, o 15,5% está previsto que o invista o Mercado, sendo as

Administracións non municipais (69,2%) as que maior achega fan de cara ao desenvolvemento de todas as previsións

do Plan Xeral. O Concello debería facer un esforzo para investir algo máis de 16,3 mill euros nos vindeiros 16 anos (1

mill/ano) principalmente destinados a actuacións en espazos libres e zonas verdes, e a construción de novos

equipamentos. Cómpre salientar finalmente que o principal axente investidor global son as Administracións non

municipais, sendo tamén as que deberían facer un maior esforzo investidor en tódolos cuadrienios.

Na seguinte táboa resúmense as capacidades de investimento das distintas administracións non municipais e o seu

investimento asignado polo PXOM.



ESTADO 240,0 1º CUADR 7.153 26.179

XUNTA 450,0 2º CUADR 8.232 30.129

DEPUTACIÓN 45,0 3º CUADR 9.311 34.080

FONDOS EURO 180,0 4º CUADR 10.391 38.030TOTAL 915,00 MEDIAS 8.772 32.104

26,91% 16,77% 39,82% 76,13%

CAPACIDADE DE INVESTIMENTOS PREVISIÓN DE INVESTIMENTO POR FASES (miles de euros)

EUROS/ HABITANTE ANO

FASE ou CUADRIENIO 2º CUADR

RESUMO DA CAPACIDADE DE INVESTIMENTO DAS ADMINISTRACIÓNS NON MUNICIPAIS

MARXE SOBRANTE INVESTIMENTO %

3º CUADR 4º CUADR

19.134 25.077 20.509 9.079

HABITANTES MEDIOS/ ANO

POR FASE (miles de euros) 1º CUADR

Como podemos observar, e xa como resumo, a asignación orzamentaria para o Plan por parte das administracións

non municipais, é perfectamente asumible (con marxes sobrantes de axuste a maiores de entre o 17 e o 76 % nesas

fases ou cuadrienios) e razoable tendo en conta as características do concello e as capacidades investidoras desas

administracións.

Cómpre aclarar que, no que atinxe á distribución dos importes das obras necesarias para a execución das

determinacións do Plan que se conteñen no presente estudo económico, as cantidades asignadas a administracións

distintas da municipal (que se engloban nun conxunto, e por tanto non se asignan realmente a ningunha administración

en particular), teñen carácter indicativo (agás nos casos en que poida xustificarse documentalmente a aceptación do

citado organismo, ou que veña recollido nos seus orzamentos anuais como unha actuación concreta, orzamento que

se axuntará como xustificante no seu caso).

Na seguinte táboa resúmense por fases ou cuadrienios as capacidades de investimento (as iniciais e as derivadas da

execución do plan) e as asignacións de gasto establecidas polo PXOM para o concello, así como no seu caso, os

custos de mantemento das dotacións, instalacións e servizos executados que dependan do Concello.

RESUMO DA CAPACIDADE DE INVESTIMENTO DO CONCELLO CAPACIDADE DE

INVESTIMENTOS PREVISIÓN DE INVESTIMENTO POR FASES

(miles de euros) €/HABITANTE ANO 1º CUADR 2º CUADR 3º CUADR 4º CUADR

ANOS 4 4 4 4 Capacidade na situación actual 93,12 2.941 3.310 3.725 4.193 Recursos por aumento de población 375,57 811 2.432 4.054 5.675 Recursos por desenvolvemento do PXOM 3.008 3.812 5.847 4.139 TOTAL RECURSOS 6.760 9.554 13.626 14.007 Asignacións no EEF 1.539 6.372 5.698 2.711 Necesidades de mantemento 581 1.431 2.328 3.158 TOTAL GASTOS 2.120 7.803 8.026 5.869 RESULTADO 4.639 1.751 5.601 8.138

MARXE SOBRANTE INVESTIMENTO % 68,63% 18,33% 41,10% 58,10%

Como podemos observar, e xa como resumo, a asignación orzamentaria para o Plan por parte da administración

municipal é perfectamente asumible (con marxes sobrantes de axuste, a maiores, de entre o 18 e o 68 % nesas fases ou

cuadrienios) e razoable, tendo en conta as características do Concello e as súas capacidades investidoras.

9.1.2. VIABILIDADE DE ASIGNACIÓNS DO INVESTIMENTO PRIVADO.

O investimento privado previsto no Plan Xeral de Ordenación Municipal do Rosal vén establecido por diversas

actuacións destinadas á xestión e aproveitamento de iniciativa privada por importe de 17 M €. Para o presente E.E.F

non se dispoñen de datos cos que poder facer unha análise dos investimentos de iniciativa privada, feitas no pasado, e

así poder establecer criterios valorativos respecto ao asumible ou non asumible deste investimento previsto.

Pero, dado que o investimento privado corresponde, na súa práctica totalidade, ao desenvolvemento de ámbitos de

planeamento, o que si se pode afirmar é que o Plan, para garantir a viabilidade da súa execución se ten asegurado de

que as cargas que comporta a transformación do solo en cada área de reparto segundo as súas determinacións son

asumibles co aproveitamento urbanístico que se lle asigna. É dicir, que atribúelle a cada solo o aproveitamento



necesario para que o valor residual resultante permita que o valor inicial do solo acade un valor mínimo que resulte

socialmente aceptable facendo posible a súa incorporación ao mercado. Nas operacións de cálculo tívose en conta

a necesidade de calcular igualmente os beneficios que lle deben corresponder ao operador (propietario, promotor,

etc.) polo traballo de transformación, calculado entre marxes, calculadas segundo a maior ou menor complexidade

das operacións e o adiamento previsible das mesmas que, loxicamente, comportan máis custos financeiros, que

xuntamente cos de xestión, cífranse tamén en valores normais de mercado.

En resumo, se se ten en conta o equilibrio de cargas e beneficios, así como o necesario beneficio económico de cada

actuación, está asegurada a viabilidade dos ámbitos, e por tanto tratarase en todos os casos de actuacións rendibles,

que é a condición básica para acometer o seu desenvolvemento pola iniciativa privada, por tanto no presente caso

do investimento privado, viabilidade é sinónimo da sustentabilidade esixida, obxecto principal da xustificación do

presente capítulo.

9.2. CONCLUSIÓNS SOBRE A SUSTENTABILIDADE ECONÓMICA DO PXOM.

Estímase que unha vez analizada e xustificada nos anteriores apartados a sustentabilidade ou a viabilidade

individualizada destas tres fontes fundamentais de financiamento (o Concello, as administracións ou entidades públicas

distintas do municipio e finalmente os promotores privados, que denominamos como “Mercado”) que deberán

soportar economicamente todos os custos derivados do PXOM, e incluso o plan de seguimento e as medidas propostas

e os plans e estudos complementarios que require cada Plan, Programa ou Actuación contemplada no Plan Xeral,

pódese afirmar que o plan é sustentable economicamente a tódolos efectos, incluso tendo en conta os custos

derivados do mantemento das dotacións, instalacións e servizos executados no seu desenvolvemento.

9.3. VALORACIÓN ECONÓMICA DO PLAN DE SEGUIMENTO, AS MEDIDAS CORRECTORAS E OS PLANS E ESTUDOS

COMPLEMENTARIOS

A partida orzamentaria destinada á aplicación do plan de seguimento pode estimarse a partir das necesidades de

persoal para o citado traballo (que podería ser persoal ou funcionarios propios do Concello), que se estima nun titulado

superior e un titulado medio durante uns dous meses ó ano, mais o custe dos materiais empregados por este persoal, o

que se estima orientativamente nun custe anual duns 25.000€ para o plan de seguimento.

Os custos de mantemento das actuacións municipais están incluídos nas partidas valoradas das actuacións. Os

organismos responsables e promotores das actuacións e en última instancia o ente xestor do Plan son os responsables

da coordinación do seu desenvolvemento.

No importe das actuacións propostas inclúese xa a valoración dos traballos necesarios para definir e executar as

medidas propostas e os plans e estudos complementarios que require cada Plan, Programa ou Actuación

contemplada no Plan Xeral, que velarán pola análise e grao de cumprimento dos obxectivos propostos e permitirá

aplicar as medidas correctoras que faciliten a consecución dos fins propostos, e a súa viabilidade está garantida coa

propia viabilidade do Plan Xeral. A tal efecto se recolle no cadro seguinte a estimación destes custes para cada

actuación.



10. ANÁLISE DE COHERENCIA DOS OBXECTIVOS ESTABLECIDOS E A IDONEIDADE DA ALTERNATIVA

SELECCIONADA NO SEU CUMPRIMENTO

A continuación tráese un cadro sinóptico no que se recollen os obxectivos do Plan Xeral e a xustificación das medidas

xerais ou concretas que se establecen no mesmo para a consecución deses obxectivos, separando por unha banda,

os xerais, e por outra, os especificamente ambientais.

Liña estratéxica de 1ª Orde

Obxectivo director

Obxectivo particular

Accións concretas de incidencia ambiental

Criterio ambiental aplicado ou implícito no deseño da acción

Variable ambiental involucrada

- Consideración da estrutura demográfica do ámbito e área de influencia

Sociedade Establecemento dun dimensionado que parta da consideración das dinámicas endoxénas e esóxenas que interveñen na composición do sistema socioeconómico actual.

Establecemento da prognose de crecemento residencial

- Axustar o parque potencial de edificacións á dinámica do concello

Edificacións

Mellora da demanda dos niveis de accesibilidade exterior estendidos a este espazo real de relación

Adaptación do proxecto construtivo da V.A.C. Tui-A Guarda

- Facilitar a conectividade eficiente cara os destinos principais

Mobilidade

Adaptación do proxecto sectorial que ordena o P.E. A Guarda-O Rosal

- Consideración da estrutura socioeconómica do ámbito e área de influencia

Economía

Adaptación das actuación prevista no Plan Sectorial Galego de Solo Residencial (O Rosal 3607-36048-01)

- Consideración da estrutura socioecomómica do ámbito e área de influencia

Sociedade

Verificación da dotación de servizo das infraestruturas hidráulicas coordinadas neste espazo de relación (ETAP Tui, EDAR A Guarda)

- Prever un equilibrio entre a poboación e os recursos - Garantir o funcionamento do ciclo hídrico en tódalas súas fases e procesos

Sociedade Ciclo hídrico

Resolver a integración do Rosal no espazo de relación definido pola Área Funcional de Vigo (MT 80 Vigo)

Integración das restantes políticas públicas sectoriais de rango supramunicipal que teñen incidencia territorial no T.M. do Rosal.

Verificación da dotación de servizo da infraestrutura de residuos sólidos urbanos coordinada neste espazo de relación (SOGAMA)

- Prever un equilibrio entre a poboación e os recursos - Xestionar eficientemente os fluxos de materiais e residuos

Sociedade Ciclos de materiais

- Mellorar a calidade vida e a habitabilidade

Medio urbano Asunción dos novos modelos de convivencia e organización espacial (vivenda multifamiliar) que irrompen sobre as estruturas tradicionais de asentamento, precisando do establecemento dos mecanismos ou instrumentos ordenadores necesarios para a súa adaptación

- Promover solucións integrais que minimicen os custos ambientais

Medio urbano

Respecto do entendemento do Rosal como territorio inserido nun ámbito de relación maior.

Tentar solventar a tensión progresiva entre orde territorial e os novos intereses económicos e sociais xurdidos do avance das técnicas produtivas e na que subxace a transformación da base económica rural, logo da paulatina consolidación de sistemas urbanos encubertos na permanencia das estruturas formais do asentamento rural

Establecemento dun modelo de ordenación que pondere na súa xusta medida á realidade urbana e rural dun territorio en transformación como é o caso do Rosal.

Recoñecemento da permanencia da base morfolóxica preindustrial do sistema de asentamentos tradicionais e o seu espazo de recursos

- Pular por unha clasificación dos espazos en función da súa propia capacidade produtiva - Xestionar a funcionalidade propia dos recursos naturais

Medio rural Conservación da natureza




Obxectivo director Obxectivo particular




Definición dun novo límite que permita o axuste da urdime urbana do Calvario ás estruturas territoriais extensas.

- Fomento das estruturas densas, compactas e complexas

Solo

Integración das aperturas viarias establecidas nas Normas Subsidiarias de 1997, e previsión de operacións de reforma.

- Mellorar a calidade de vida e a habitabilidade (Favorecer un tecido urbano compacto ou consolidado e á vez compacto)

Medio Urbano

Sobre o conxunto das permanencias dos trazados herdados, requírese da potenciación do carácter identitario da enucleación como referente urbano da municipalidade desde o recoñecemento da calidade urbana, espacial e patrimonial do conxunto da Praza do Calvario.

- Preservar e valorizar os elementos patrimoniais

Patrimonio

Establecemento dunha estratexia de ordenación das proteccións coherente coa integración ambiental e paisaxística do asentamento, instando á preservación das fachadas occidental e meridional.

Afianzamento das estruturas urbanas recoñecidas: O Calvario

Establecemento dunha estratexia de expansión que garanta a continuidade da urdime urbana, permitindo a reformulación das relación asentamento-territoiro de cara á integración ambiental e paisaxística da ordenación, a diversidade de usos e tipoloxías e a redotación do urdido urbano central.

- Favorecer a integridade paisaxística - Mellorar a calidade de vida e a habitabilidade

Paisaxe Medio Urbano

Intensificación e reforzo dos elementos funcionais desta malla urbana, neste caso ampliación do complexo dotacional da Mata

- Mellorar a calidade de vida e a habitabilidade (Contribuír a unha zonificación e localización de equipamentos que favoreza unha conexión eficiente cos principais destinos, minimizando as distancias e facilitando modos de transporte máis eficientes). - Favorecer a cohesión social

Medio Urbano Sociedade

Contención da extensión do perímetro urbano fronte ás proteccións

- Axustar os usos ao contorno e aos obxectivos propios deste planeamento. ( Definir e delimitar as necesidades ás que se debe dar resposta coa clasificación do solo de modo coherente coa dinámica socioeconómica do concello)

Solo

Respecto do entendemento Rosal como territorio individualizado.

Reforzar a estrutura urbanística en base ao desenvolvemento equilibrado das actividades a desenvolver no T.M. do Rosal, co fin de garantir a diversidade e complementariedade

Afianzamento das estruturas urbanas recoñecidas: Eixe A Mata-Pías

Integración das urdimes de orixe preindustrial preexistentes: O Urgal, A Cumieira de Abaixo, Pías e O Cotro, a través dunha ordenación pormenorizada que permita a preservación dos valores de identidade

- Axustar o parque potencial de edificacións a teito de planeamento á dinámica do concello. (Fomentar a harmonía das novas construcións coas xa existentes e co contorno no que estean situadas)

Edificacións Sociedade








cultural de cara ao artellamento formal de todo o Eixo.

- Favorecer a cohesión social (Contribuír á integración das e dos residentes das vivendas baixo algún tipo de protección, a través da harmonización de ditas edificacións no ámbito).

Introdución de operacións de recualificación, tendentes ao fornecemento das funcións urbanas desde a dotación e a diversificación tipolóxica, sobre todo nos baleiros intersticiais de Pías.

-Fomentaranse estruturas densas, compactas e complexas. (Priorizar os desenvolvementos urbanísticos sobre espazos antropizados, primando a compactidade).

Solo

Identificación de dúas realidades diferenciadas atendendo á LOUGA, dunha banda os núcleos rurais propiamente ditos, en tanto que estruturas espaciais esencialmente ligadas ao medio físico do que dependeron, e doutra banda as expansións acontecidas sobre a mesma base morfolóxica.

- Mellorar a calidade de vida e a habitabilidade (Procurar a configuración de núcleos compactos que faciliten a prestación de servizos básico. Establecer medidas para a redución ou eliminación de emprazamentos irregulares).

Medio Rural

Establecemento de instrumentos de ordenación específicos para a regulación urbanística dos conxuntos cargados de importantes valores identitarios e culturais (nomeadamente culturais e paisaxísticos), PEP-01.


Patrimonio

Ordenación das proteccións baixo os criterios contidos na LOUGA, nomeadamente no que atinxe á consideración dos enclaves singulares portadores de valores ambientais e paisaxísticos.

- Favorecer a integridade paisaxística ( Preservar, protexer e poñer en valor as compoñentes ou elementos que favorezan á calidade paisaxística).

Paisaxe

Reforzo e ampliación das dotacións urbanísticas vinculadas a este ámbito territorial.

- Mellorar a calidade de vida e a habitabilidade (Planificar accións positivas de melloradas condicións de vida do medio rural, favorecendo especialmente o acceso á información, á oferta educativa, asistencial, sociocultural e lúdica).

Medio Rural

Fortalecemento do sistema nuclear de asentamentos tradicionais, primando os procesos de densificación sobre a extensión, tentando potenciar a especificidade formal e identitaria dos núcleos tradicionais perante a intensificación dos procesos de suburbanización acontecidos na derradeiras décadas

Elaboración dun Catálogo de Bens Culturais acorde coa riqueza patrimonial do medio rural rosaleiro, que debe ser clasificada como notoria


Patrimonio

Integración das implantacións produtivas illadas non amparadas nas políticas sectorais que ordenan o solo empresarial

Previsión de sectores de solo urbanizable para consecución de solo ordenado destinado á integración dos contedores industriais dispersos (SUD-05 e SUD-06)

- Optimizar a eficiencia das actividades económicas

Medio industrial

Mellora dos sistemas que definen o soporte funcional básico do territorio municipal

Xerarquización e reformulación da funcionalidade do sistema de comunicacións viarias de cara á consecución

Fortalecemento da accesibilidade interna transversal aos eixos de penetración no val (PO-353 e PO-554) requirida pola implantación da V.A.C. Tui-A Guarda como vía substitutiva

- Facilitar unha conectividade eficiente cara os principais destinos.

Mobilidade








da PO-552 no acceso externo desde o corredor fluvial.

dunha mellora global da accesibilidade e da súa integración, tanto no medio urbanizado coma no rústico

Establecemento das prestacións particulares a cada treito dos trazados, instando á variedade de seccións, acaídas ás múltiples condicións de contorno das plataformas. En función dos anchos de aliñación establecidos, posibilítase a extensión de medidas de calmado de tráfico no contacto cos núcleos, así como o deseño de solucións construtivas mixtas que permitan nos espazos abertos a combinación do tráfico xenuinamente vehicular con pistas pecuarias, peonís ou carrís-bicis.

- Facilitar unha conectividade eficiente cara os principais destinos. ( Contribuír ao deseño dunha malla de mobilidade do concello eficiente, segundo as características do tráfico xerado. Favorecer a intermodalidade nos medios de transporte).

Mobilidade

Respecto da rede de abastecemento de auga potable: - Municipalización completa das redes de comunidades de usuarios de augas - Redistribución dos recursos e aumento da capacidade de almacenamento - Determinación das medidas dirixidas á mellora da rede de distribución, precisando do seu reforzo e ampliación. - Establecemento dunha estratexia de actuación dirixida á programación coordenada cos ritmos de produción de vivenda e actividades empresariais.

- Garantir o funcionamento do ciclo hídrico en tódalas súas fases e procesos - Garantir a viabilidade dos sistemas de abastecemento e saneamento en función das demandas estimadas a teito de planeamento - Promover o aforro no consumos dos recurso hídricos

Ciclo hídrico

Respecto da rede de saneamento de augas residuais - Consecución dunha rede independente de saneamento e depuración para o servizo da vertente atlántica. - Extensión homoxénea do sistema de colectores no Val do Tamuxe e na Ribeira. - Establecemento dunha estratexia de actuación dirixida á programación coordenada cos ritmos de produción de vivenda e actividades empresariais.


Ciclo hídrico

Consecución dun sistema de infraestruturas de servizos completos e eficaz para a cohesión interna (e sobre todo externa no modelo de ordenación)

Respecto da rede evacuación de augas pluviais: - Complección da rede de pluviais na enucleación urbana do Calvario. - Mantemento da rede de rego e drenaxe de orixe rural, propia do espazo agrario evoluído presente no T.M.. - Esixencia de execución de redes de evacuación separativa nos desenvolvementos urbanísticos


Ciclo hídrico








Respecto da rede de evacuación de residuos sólidos urbanos: - Mantemento das instalacións do Punto Limpo e da Planta de Transferencia de Residuos Sólidos Urbanos.

- Xestionar eficientemente os fluxos de materiais e residuos

Ciclos de materiais

Respecto da rede de subministro de enerxía eléctrica: - Soterramento dos trazados de media tensión no ámbito dos enclaves naturais recoñecidos na proposta de ordenación

- Promover o aforro no consumo enerxético - Pular polo uso de recursos enerxéticos renovables

Enerxía

Respecto do sistema xeral de espazos libres: - Ampliación e mellora do sistemas existentes -Creación dun novo sistema integrado na ribeira miñota denominado Praia de Eiras (A023).

- Contribuír a unha contorna saudable - Garantir a non exclusión - Favorecer a cohesión social

Sociedade Consecución dun completo sistema de dotacións urbanísticas (espazos libre e equipamentos comunitarios), entendidos desde unha perspectiva social como os principais indicadores de calidade da ordenación

Respecto do sistema xeral de equipamentos comunitarios: - Resolución dos déficits de dotación, requiríndose accións dirixidas á cobertura da dotación asistencial (actuación particular na AOP-01) e á reordenación do sistema deportivo (traslado do Pavillón municipal a unha reserva incluída no SUD-04 SOBERBIA, e previsión dun novo campo de fútbol municipal no lugar de Linteiro (B049) substitutivo dos campos situados no D.P.M.T., da Ribeira

- Garantir a non exclusión - Favorecer a cohesión social

Sociedade

Defina unha estrutura de desenvolvemento que promova a cohesión social e territorial

Xeración dunha oferta de aloxamento axeitada ás necesidades e á capacidade económica da poboación

Previsión de actuacións urbanísticas de iniciativa municipal que permitan o establecementos das bases dunha política activa en materia de solo e vivenda (AOP-01, SUD-02 CALVARIO)

- Garantir a non exclusión - Favorecer a cohesión social

Sociedade




Obxectivo director Obxectivo particular Accións concretas Criterio ambiental aplicado ou implícito no deseño da acción


Establecemento dunha estratexia pasiva de protección, atendendo á regulación urbanística das proteccións e baseada na ecoloxía da paisaxe (unidades ambientais)

Entendemento do mosaico ecolóxico xeral e potenciación dos corredores ecolóxicos na definición do modelo territorial proposto no Plan Xeral. - Preservación da continuidade entre unidades ambientais protexidas (evitación de barreiras de solo artificializado, ou minimización dos impactos de ocupación provocados polas infraestruturas). Esta acción é especialmente patente na consideración da protección do contorno dos cursos hídricos; nomeadamente na ribeira do río Tamuxe, entendida como unidade ambiental complementaria á Rede Natura miñota nas funcións de corredor ecolóxico fluvial de conexión das unidades ambientais constitutivas do territorio rosaleiro (secuencia serra, val e ribeira) e que se estende ao veciño T.M. de Oia. Tamén é perceptible a continuidade dos cintos agrarios que articulan o asentamento poboacional do Val do Rosal (Tamuxe). - Adaptación do perímetro da rede ecolóxica Natura 2000 á ordenación establecida, integrando baixo a mesma ordenación urbanística (RPEN) unha franxa de terreo contigua nas funcións de banda de amortecemento fronte ao medio construído lindante, e a ribeira do Tamuxe como o corredor anteriormente indicado. - Asunción dos contidos específicos da protección paisaxística contidos na regulación urbanística, estendidos a importantes elementos recoñecidos: Estribacións da Valga-Serra da Groba (incluso fachada costeira), e enclaves singulares illados.

- Preservar a integridade funcional dos sistemas naturais - Favorecer a integridade paisaxística

Conservación da natureza Paisaxe

Respecto da incorporación de obxectivos ambientais específicos para a consecución dun modelo de ordenación sostible.

Establecemento dun proxecto ambiental que sirva de alicerce para a implementación da Avaliación Ambiental Estratéxica.

Establecemento dunha estratexia activa de protección baseada na previsión de fórmulas de xestión da paisaxe e a xestión da conservación da natureza

Previsión de Plans Especiais de Protección ao abeiro da lexislación urbanística vixente (nomeadamente os PEP-04 e PEP-05) e estendidos aos espazos necesitados dunha regulación pormenorizada nos que

- Xestionar a funcionalidade propia dos recursos naturais - Integrar o uso e xestión dos espazos naturais costeiros coa dinámica e desenvolvemento do

Conservación da natureza




Obxectivo director Obxectivo particular Accións concretas Criterio ambiental aplicado ou implícito no deseño da acción


os valores de conservación son prevalentes.

concello

Consideración dunhas mínimas prestacións ambientais para o deseño de actuacións de transformación do territorio (infraestruturas e ámbitos de desenvolvemento urbanístico)

- Favorecer a integridade paisaxística (Adaptar as actuacións e estruturas que propoña o planeamento na paisaxe existente)

Paisaxe


Obxectivo director

Obxectivo particular

Accións concretas Criterio ambiental aplicado ou implícito no deseño da acción


Axuste ao código urbanístico vixente, así como á lexislación sectorial de incidencia directa no planeamento, nomeadamente a ambiental.

- Fomento da participación cidadá na toma de decisións do concello (trámite de información e participación pública na aprobación do Plan Xeral)

Sociedade Asunción plena das funcións de instrumento normativo de rango regulamentario

Establecemento dunha regulamentación normativa coherente cos obxectivos da ordenación, facilitando unha aplicación axustada á capacidade xestora da administración promotora.

- Pular por un desenvolvemento do concello ordenado e eficiente.

Solo

Respecto da consideración do Plan Xeral como instrumento operativo nas funcións reguladas na lexislación urbanística vixente.

Consecución dun instrumento dunha ampla capacidade operativa.

Asunción das funcións de instrumento director do desenvolvemento futuro do Rosal (incluso desde a garantía da sostibilidade económica da ordenación prevista no Plan Xeral)

Establecemento dunha estratexia de actuación precisa, que nun horizonte temporal concreto (14 anos), defina unha orientación da programación real do Plan Xeral. Esta estratexia de actuación serviría de “folla de ruta” para as posteriores negociacións e acordos que deberán darse entre administracións, e administracións e privados, para acada-los investimentos previstos no Plan Xeral.

- Pular por un desenvolvemento do concello ordenado e eficiente (Favorecer unha estratexia de actuacións que considere os criterios de sustentabilidade establecido como prioridade para o interese colectivo)

Solo



11. INDICADORES DE SEGUIMENTO E CONTROL

Seguimento da evolución das variables de sostibilidade tras o Plan Xeral.

A continuación proponse un sistema de indicadores de seguimento e control que permita avaliar a evolución do Plan

Xeral e permita avaliar a evolución do grao de cumprimento dos obxectivos de sustentabilidade. Na actualidade hai

carencias e fallas de información e coñecemento sobre diferentes variables ambientais que nas seguintes fases de

elaboración do PLAN XERAL, na medida do posible, se tratarán de completar nos informes de seguimento. Así pois, nas

variables das que se careza de datos, á entrada en vigor do Plan Xeral empregarase o valor obtido dos informes de

seguimento.

Ademais poderase engadir calquera outro parámetro que se estime oportuno e que conte co acordo da Consellería

de Medio Ambiente.

VARIABLE INDICADOR CRITERIO DE MEDICIÓN CONSUMO DE SOLO 1. SOLO ARTIFICIALIZADO EVOLUCIÓN REAL TRALO PLAN CONSUMO DE SOLO 2. DENSIDADE DE POBOACIÓN HAB/HA SOLO ARTIFICIALIZADO SOCIEDADE 3. EVOLUCION PADRON MUNICIPAL HABITANTES POR ANO CICLO HÍDRICO 4. NÚCLEOS E VIVENDAS CON CONTADORES DE AUGA NÚCLEOS E % SOBRE TOTAL CICLO HÍDRICO 5. NÚCLEOS E VIVENDAS CON INFRAESTRUTURA DE

DEPURACIÓN ACTUALIZADA NÚCLEOS E % SOBRE TOTAL

CICLO HÍDRICO 6. CALIDADE DA AUGA DOS RIOS ENERXÍA 7. CONSUMO ALUMEADO PÚBLICO % SOBRE TOTAL ENERXÍA 8. EDIFICIOS CON INSTALACIÓNS SOLARES Nº ATMOSFERA 9. Nº ANTENAS OU INSTALCIÓNS TELEFONIA MÓBIL Nº RESIDUOS 10. XERACIÓN DE RESIDUOS URBANOS KG/HAB/dia RESIDUOS 11. RECOLLIDA SELECTIVA Nº contedores RESIDUOS 12. VIVENDAS CON COMPOSTEIROS Nº vivendas RESIDUOS 13. RESIDUOS DE CONSTRUCIÓN KG ECONOMIA 14. EVOLUCIÓN SOLO ACTIVIDADES ECONÓMICAS Ha e % ECONOMIA 15. Nº EMPRESAS NOVA CREACIÓN Nº SOCIEDADE 16. FAMILAS QUE PERCIBEN A PRESTACIÓN DE RENDAS BÁSICAS Nº e % total MEDIO NATURAL 17. EVOLUCION NÚMERO DE INCENDIOS Nº e ha queimadas ano MEDIO NATURAL 18. SUPERFICIE FORESTAL CON PLAN DE ORDENACION Ha MEDIO RURAL 19. EVOLUCION DA SUPERFICE CULTIVADA Ha MEDIO RURAL 20. CULTIVOS ECOLÓXICOS Ha SOCIEDADE 21.PROXECTOS DE EDUCACION AMBIENTAL Nº MOBILIDADE 22. REDES DE SENDEIRISMO Nº e km lineais MEDIO NATURAL 23. PROXECTOS NOS ESPAZOS PROTEXIDOS Nº proxectos MEDIO NATURAL 24. ESPAZOS NATURAIS RESTAURADOS Nº e superficie MEDIO NATURAL 25. ÍNDICE DE CORREDOR VERDE Superficie do bosque de

ribeira / total municipal MEDIO NATURAL 26. PROXECTOS MEDIOAMBIENTAIS Nº MOBILIDADE 26. Nº VIAXEIROS QUE USAN TRANSPORTE PÚBLICO Nº viaxeiros MOBILIDADE 27. INTENSIDADE DE TRÁFICO NAS ESTRADAS PRINCIPAIS IMD VIVENDA 26. VIVENDAS EN RUÍNAS Nº SOCIEDADE 27. GRAO DE AVELLENTAMENTO DA POBOACIÓN % poboación> 64 anos

% 15 64 anos Poboación < 15 anos

ECONOMÍA 28. RENDA DISPOÑIBLE BRUTA Euros/ habitantes PATRIMONIO 29. NÚMERO DE PROXECTOS DE RECUPERACION OU POSTA EN

VALOR DO PATRIMONIO Nº



12. RESUMO NON TÉCNICO

O Informe de Sostibilidade Ambiental é un documento correspondente ao proceso de Avaliación Ambiental Estratéxica

ao que é sometido o PLAN XERAL. A devandita avaliación persegue o obxectivo de conseguir un elevado nivel de

protección medioambiental, contribuíndo á integración dos aspectos ambientais e de sostibilidade no futuro Plan Xeral

de Ordenación Municipal de O Rosal.

O obxectivo principal do Informe de Sostibilidade Ambiental é facilitar que o PLAN XERAL poida ser considerado e

analizado desde a óptica do desenvolvemento sostible polas autoridades ambientais, os axentes socioeconómicos, os

veciños do territorio e calquera persoa ou entidade interesada. Partimos dun modelo territorial actual que presenta

problemas diversos demográficos, de mobilidade, perda de recursos e deterioro continuo do patrimonio cultural e

natural, déficit de equipamentos e infraestruturas.

O PLAN XERAL considera catro liñas estratéxicas de actuación que desenvolven os seguintes obxectivos:

1) Resolver a integración do Rosal no espazo de relación definido pola Área Funcional de Vigo.

2) Solventar a tensión progresiva entre orde territorial e os novos intereses económicos e sociais xurdidos do

avance das técnicas produtivas e na que subxace a transformación da base económica rural logo da

paulatina consolidación de sistemas urbanos encubertos na permanencia das estruturas formais do

asentamento rural.

3) Reforzar a estrutura urbanística en base ao desenvolvemeno equilibrado das actividades a desenvolver no

T.M. do Rosal, co fin de garantir a diversidade e complementariedade.

4) Mellora dos sistemas que definen o soporte funcional básico do territorio municipal.

5) Definir unha estrutura de desenvolvemento que promova a cohesión social e territorial.

6) Establecemento dun Proxecto Ambiental que sirva de alicerce para a implementación da Avaliación

Ambiental Estratéxica.

7) Consecución dun instrumento dunha ampla capacidade operativa.

No ISA analízase o contorno e detállanse os principais obxectivos propostos para o futuro desenvolvemento do PLAN

XERAL. Na definición dos obxectivos de sustentabilidade tivéronse en conta, os obxectivos de protección ambiental

fixados nos ámbitos internacional, europeo, español e galego, establecidos mediante o marco legal vixente, así como

as variables fixadas no Documento de Referencia. A xustificación da sostibilidade da proposta escollida, parte do

principio de precaución e por tanto de que calquera intervención sobre o territorio pode ter efectos negativos sobre o

medio ambiente; con todo determinouse que era a máis acaída xa que produce uns menores impactos e consumo de

recursos, ao tempo que maior protección do medio natural fronte á non intervención que supón a alternativa 0, ou

unha ocupación máis extensiva como recollía a alternativa 1.

Neste caso o Plan considerou obxectivos particulares de sostibilidade.

Partindo destas premisas a avaliación de alternativas céntrase finalmente na que resulta escollida polos vectores

ambientais para a consecución dos obxectivos e así o determina o resultado global positivo do cálculo do índice de

impacto desenvolvido para analizar ambientalmente a globalidade do PLAN XERAL.

A alternativa cero ou non realización do PLAN XERAL supón, segundo a análise efectuada, a acentuación de procesos

con efectos ambientais claramente desfavorables para o territorio e os seus habitantes, que derivarán nunha

intensificación do procesos negativos que sofren, que se traduce en ocupación indiscriminada do solo con todo tipo

de usos e practicamente nula protección do medio natural e patrimonial.



Aínda que a Alternativa 1 traía consigo efectos positivos como a mellora da dotación de servizos urbanísticos,

propostas de sostibilidade similares ás formuladas pola Alternativa 2 (en canto a enerxía, ciclo hídrico, emisións

contaminantes, xestións de residuos), así como o favorecemento da vida no medio rural, protección da paisaxe e

patrimonio, e integración social, presenta tamén aspectos negativos, que se corrixen na Alternativa 2, produto dunha

clasificación de solo que deriva nun maior consumo do mesmo cunha maior superficie de solo urbano, urbanizable e

de núcleo rural, o que comporta unha redución da superficie de solo rústico protexido.

A alternativa do plan seleccionada (alternativa 2) preséntase sobre un recoñecemento máis axustado da situación

actual, un territorio onde a preservación dos valores naturais, culturais e paisaxísticos son a base de todo o

planeamento:

• Promove unha planificación urbanística máis moderada cun menor gasto de solo, evitando a dispersión da

urbanización e das edificacións e racionalizando o seu uso de acordo a un modelo territorial coherente e

eficiente, obxectivo prioritario cara á sustentabilidade.

• Favorecemento da vida no medio rural cunha estratexia de desenvolvemento que debe xuntar a

recuperación do patrimonio construído existente coa posibilidade de nova edificación.

• Unhas infraestruturas de comunicación melloradas, de forma que permitan unha accesibilidade global aos

servizos, dotacións, etc., actuando tanto sobre os principais eixes de conexión co exterior, coma sobre a rede

de comunicación interna, mellorando en todo caso as carencias detectadas e apostando por unha

mobilidade alternativa aos sistemas privados de transporte.

• Maior interacción coa paisaxe mediante o incremento do solo rústico especialmente protexido de espazos

naturais, aumentando nun 14% con respecto á Alternativa 1.

• A preservación, por medio das investigacións e da elaboración do catálogo, de bens entre outras medidas

dos valores culturais e patrimoniais inherentes ao Rosal e que son un legado a recuperar e manter como feito

singularizador dunha determinada colectividade.

• O recoñecemento da rede de ríos e pequenos regatos existentes como elementos de conexión e

intercomunicación, dentro dunha paisaxe moi rica e diversa, que se transforma desde as cotas máis elevadas

dos montes da Valga ao val do Tamuxe, configurándose como auténticos corredores ecolóxicos para a flora

e a fauna.

• O solo industrial como complemento das actividades xa existentes no territorio, na procura de incrementar o

emprego e acadar, por esa mesma complementariedade, que aumente o valor engadido do producido no

termo municipal.

• Os servizos, de calidade e prestados en igualdade de condicións para tódolos habitantes, residan estes onde

residan, como medida para fixar a poboación de forma homoxénea no territorio. A titularidade deberá pasar

de forma gradual a ser municipal como garantía de eficiencia e aforro.

• Un sistema de dotacións accesible ben acondicionado e de calidade, que paulatinamente vaia

aumentando o número e a complexidade dos elementos que o integran, tanto desde a escala dos

elementos que serven, ou dos que gozan tódolos veciños do concello, como aquela outra máis local en

cada lugar.

Estímase que os posibles efectos do PLAN XERAL sobre o municipio e tamén sobre os municipios veciños e a comarca,

en termos globais, terán un carácter positivo en coherencia coa marcada tendencia ambiental da Plan. En concreto,

as accións con maior potencial favorable serán as seguintes:



• A clasificación como rústico de especial protección do 84% do territorio supón poñer freo á localización

diseminada de vivendas e usos industriais que tantos problemas de sustentabilidade provocou en toda

Galicia. Así como o novo Plan Xeral fai un esforzo a favor da biodiversidade e da paisaxe.

• En materia de paisaxe os efectos positivos do novo plan son moitos e moi importantes: accións de protección

de rústicos, de recuperación e mellora de núcleos, de protección as serras e a rede hídrica, de ter en conta os

pequenos bosquetes, outeiros, edificacións de interese tanto coa protección deses pezas como integración

paisaxística dos novos urbanizables.

• A mellora nas infraestruturas de comunicación, prevíndose conexións e accións de mellora da mobilidade e

de infraestruturas, recolléndose as actuacións necesarias no viario supramunicipal, así como itinerarios peonís.

• O aumento da actividade produtiva e do emprego.

• Mellora das dotacións, coa vertebración social, cobertura das necesidades sociais básicas e a mellora da

calidade de vida.

• Ligado á mellora do medio e protección dos valores culturais aparece unha oferta residencial, diferenciada

da urbana, que pode ter atractivo para determinados segmentos de poboación.

• En materia de ciclo hídrico, os efectos serán globalmente positivos, xa que se poderá ser máis eficiente no

consumo e máis respectuoso cos verquidos.

• En materia de enerxía o Plan promove a eficiencia enerxética e o fomento de enerxías renovables.

• En materia socioeconómica, o plan debe ser entendido como unha chave para a articulación do territorio e

as oportunidades para calidade de vida, a cohesión social co desenvolvemento do novos focos de

actividade económica, aproveitando deste xeito o desenvolvemento socioeconómico da zona.

• Mellora no tratamento e xestión dos residuos.

Os efectos negativos son:

• A incidencia ambiental dos solos urbanizables, pola posibilidade de xerar impactos de contaminación,

alteración da paisaxe, sobre explotación do recurso hídrico, risco de incendios forestais efectos que serán

avaliados e corrixidos nas fases de desenvolvemento urbanístico destes solos urbanizables.

• Efectos negativos no ciclo da auga xa que será obxecto de alteración por tres motivos fundamentais: o

consumo da auga polo aumento da demanda do consumo, a alteración das escorrentas naturais das augas

da choiva, e a problemática do vertidos ás canles.

• Os novos desenvolvementos do urbanizable industrial poderían incrementar as emisións de contaminantes á

atmosfera, derivas das actividades industrias e do aumento do transporte motorizado.

• Por outra banda, os efectos negativos que en boa parte son consecuencia do desenvolvemento do sector

industrial e residencial serán limitados ou contrarrestados coa efectiva aplicación dunha serie de medidas

minimizadoras. Estas medidas derivan do cumprimento da normativa vixente e dos instrumentos dispoñibles no

contexto europeo e nacional, orientados a garantir o cumprimento dos obxectivos ambientais, así como das

medidas establecidas.

• Ademais este informe presenta un plan de seguimento que permita garantir que non hai desviacións

significativas entre o inicialmente previsto pola AAE e o resultado final da execución do Plan, mediante a

corrección dos posibles efectos ambientais negativos que puidesen producirse no desenvolvemento do

mesmo.



Como temos sinalado, logo da avaliación resultan da análise diversos impactos para os que se establecen medidas

inicialmente preventivas e logo correctoras, tanto no aspecto territorial da primeira análise como no das medidas mais

xenéricas, que en calquera caso son medidas obrigadas que permitirán reducir os impactos.

Con todo, e a pesar dos posibles impactos negativos (que pensamos que se compensan sobrada e xustificadamente

cos efectos positivos) se constata a necesidade inescusable do concello da Bola de abordar a redacción do PLAN

XERAL, sendo este documento (ISA) o garante de cumprimento da normativa ambiental de referencia, das estratexias

de sostibilidade marcadas polas diferentes administracións e do propio control das determinacións que se dispoñen no

mesmo e derivadas do proceso de avaliación.

Ademais este informe presenta un plan de seguimento que permita garantir que non hai desviacións significativas entre

o inicialmente previsto pola AAE e o resultado final da execución do Plan, mediante a medición sistemática de

parámetros fundamentais de control que permitirán establecer en moitos casos con carácter preventivo as medidas de

corrección dos posibles efectos ambientais negativos que puidesen producirse no desenvolvemento do mesmo. Tamén

establecen uns indicadores de planeamento que poden servir de referencia para o seguimento do plan.

Tamén se ten valorado a viabilidade económica do plan e das medidas necesarias (xa incluídas na valoración das

accións do estudo económico) e tense comprobado a incardinación das accións, as decisións e a documentación do

plan nos obxectivos que se estableceron previamente como fins últimos do proceso de planeamento, o que ofrece en

conxunto un plan moito máis coherente e sustentable.



13. CONCLUSIÓNS.

Nun proceso interactivo entre a avaliación e o PXOM (que é unha das principais achegas que se teñen detectado da

Avaliación Ambiental Estratéxica), e unha vez rematado o primeiro proceso de avaliación descrito no presente ISA,

detectáronse os principais puntos febles da alternativa seleccionada, e téñense reforzado e retroalimentado as

determinacións do plan con propostas máis razoables e sustentables naqueles aspectos en que isto era posible:

- Reforzáronse as condicións de protección dos elementos ou conxuntos valiosos,

- Tense valorado moito máis o medio natural como fonte de lecer e alternativa de futuro (tamén fonte de

recursos económicos e turísticos) insubstituíble (polo carácter de difícil reversión de actuacións sen obxectivos

claros ou pouco meditadas e integradas),

- Téñense reforzado as posibilidades económicas de desenvolvemento posible e razoable, garantindo mesmo a

viabilidade do mantemento das infraestruturas, dotacións e servizos derivados da execución do plan,

- Tense reforzado o carácter de guía e control que ten a propia normativa do PXOM, dándolle un carácter

formador (de cara á sociedade que a terá que cumprir e a administración que a terá que aplicar) nos

aspectos principais da sustentabilidade, tentando achegar solucións concienciadoras en primeiro lugar e logo

coercitivas en última instancia para acadar os obxectivos de sustentabilidade desexados, que serán de

aplicación na vida social e privada.

Esta nova proposta máis reforzada de planeamento é a que agora se presenta e se avalía finalmente, unha vez

enriquecida no propio proceso de avaliación, cumprindo, por tanto, todos os obxectivos que desta se esperaba.

plan xeral de ordenaciÓn municipal do rosal...plan xeral de ordenación municipal do rosal informe...

Documents