predlog na zakon za @ivotna sredina -...

Strana 1 od 177

PREDLAGA^: Vladata na Republika Makedonija

PRETSTAVNICI:

Dr. Zoran [apuri}, ~len na Vladata i minister za ìvotna sredina i prostorno planirawe Dragoqup Matovski, zamenik na ministerot za ìvotna sredina i prostorno planirawe

POVERENICI: Lindita [akiri Atanasova, dràven sekretar vo Ministerstvoto za ìvotna sredina i prostorno planirawe Jadranka Ivanova, rakovoditel na Sektor vo Ministerstvoto za ìvotna sredina i prostorno planirawe

PREDLOG NA ZAKON ZA @IVOTNA SREDINA

Skopje, Juni, 2005

Strana 2 od 177

ZAKON ZA @IVOTNA SREDINA

I. OP[TI ODREDBI

^len 1

Predmet na ureduvawe (1) So ovoj zakon se ureduvaat pravata i dol`nostite na

Republika Makedonija, na op{tinata, na gradot Skopje i na op{tinite vo gradot Skopje, kako i pravata i dol`nostite na pravnite i na fizi~kite lica, vo obezbeduvaweto uslovi za za{tita i za unapreduvawe na ìvotnata sredina, zaradi ostvaruvawe na pravoto na gra|anite na zdrava ìvotna sredina.

(2) Na postapkite utvrdeni so ovoj zakon se primenuva Zakonot za op{ta upravna postapka dokolku so ovoj zakon ne e poinaku opredeleno.

^len 2

Primena na zakonot (1) Na za{titata i unapreduvaweto na kvalitetot i sostojbata

na mediumite na ìvotnata sredina: po~vata, vodata, vozduhot; na oblastite na ìvotnata sredina, na biolo{kata raznovidnost i drugi prirodni bogatstva, kako i na za{titata na ozonskata obvivka i za{titata od negativnoto vlijanie na ~ovekot vrz klimatskiot sistem pokraj odredbite od ovoj zakon se primenuvaat i odredbite na zakonite za oddelni mediumi i oblasti na ìvotnata sredina (vo ponatamo{niot tekst: posebni zakoni).

(2) Za{titata na mediumite i oddelnite oblasti na ìvotnata sredina se postignuva preku prezemawe merki i aktivnosti koi se odnesuvaat na za{titata od {tetnite vlijanija utvrdeni so ovoj i posebnite zakoni od: - vr{eweto razli~ni dejnosti;

- zagaduva~kite supstancii i tehnologii; - otpadot; - bu~avata i vibraciite; - jonizira~koto i nejonizira~koto zra~ewe.

(3) Site merki, standardi i celi na ìvotnata sredina, utvrdeni so ovoj ili drug zakon i propisite doneseni vrz osnova na niv, se primenuvaat kako minimalni barawa.

Strana 3 od 177

(4) Dokolku so odredbite od ovoj ili drug zakon i propisite doneseni vrz osnova na niv se odredeni merki, standardi i celi za za{tita i unapreduvawe na ìvotnata sredina, se primenuvaat merkite, standardite i celite koi obezbeduvaat najvisok stepen na za{tita i unapreduvawe na ìvotnata sredina.

^len 3

Javen interes (1) Merkite i aktivnostite za za{tita i unapreduvawe na

ìvotnata sredina se od javen interes. (2) Vladata na Republika Makedonija e dol`na da obezbedi od

Buxet na Republika Makedonija, finansiski sredstva za za{tita i unapreduvawe na na ìvotnata sredina.

(3) Op{tinata, Gradot Skopje i op{tinite vo Gradot Skopje, se dol`ni, od Buxetot na op{tinata, Buxetot na Gradot Skopje i Buxetite na op{tinite vo Gradot Skopje, da obezbedat finansiski sredstva za za{tita i unapreduvawe na na ìvotnata sredina.

^len 4

Celi na zakonot i na~inot na nivnoto postignuvawe Celi na ovoj zakon se:

1. Za~uvuvawe, za{tita, obnovuvawe i unapreduvawe na kvalitetot na ìvotnata sredina;

2. Za{tita na ìvotot i na zdravjeto na lu|eto; 3. Za{tita na biolo{kata raznovidnost; 4. Racionalno i odr`livo koristewe na prirodnite bogatstva; 5. Sproveduvawe i unapreduvawe na merkite za re{avawe na

regionalnite i na globalnite problemi na ìvotnata sredina. (2) Celite od stav (1) od ovoj ~len se postignuvaat osobeno so:

1. Predviduvawe, sledewe, spre~uvawe, ograni~uvawe i otstranuvawe na negativnite vlijanija vrz ìvotnata sredina;

2. Za{tita i ureduvawe na oblastite od ìvotnata sredina; 3. Za~uvuvawe na ~istata ìvotna sredina i sanirawe na

o{tetenite delovi na ìvotnata sredina; 4. Spre~uvawe na rizikot i opasnostite za ìvotnata sredina; 5. Pottiknuvawe na koristewe na obnovlivi prirodni izvori na

energija; 6. Pottiknuvawe na upotrebata na proizvodi i po~isto

proizvodstvo i koristewe na ~isti tehnologii koi se najpovolni za ìvotnata sredina;

7. Integriran pristap kon za{titata na ìvotnata sredina i kon ekonomskiot razvoj;

8. Vospostavuvawe na sistem na planirawe na za{titata, unapreduvawe i upravuvawe so ìvotnata sredina;

Strana 4 od 177

9. Obezbeduvawe sredstva za finansirawe na merkite i aktivnostite za za{tita i za unapreduvawe na ìvotnata sredina;

10. Kontrola na aktivnostite koi ja zagrozuvaat ìvotnata sredina; 11. Razvivawe na svesta za potrebata od za{tita na ìvotnata

sredina vo obrazovniot proces i promovirawe na za{titata na ìvotnata sredina;

12. Usoglasuvawe na stopanskite i na drugite interesi so barawata za za{tita i za unapreduvawe na ìvotnata sredina;

13. Izvestuvawe na javnosta i na relevantnite institucii za sostojbata na ìvotnata sredina i nivno vklu~uvawe vo za{titata na istata;

14. Povrzuvawe na sistemot na za{titata na ìvotna sredina i na instituciite na Republika Makedonija od oblasta na za{titata na ìvotnata sredina so me|unarodnite institucii;

15. Stabilizirawe na koncentraciite na gasovite koi {to go predizvikuvaat efektot na staklena gradina vo atmosferata

16. Spravuvawe so opustinuvaweto i ublaùvawe na efektite od su{i.

^len 5

Definicii Oddelni izrazi upotrebeni vo ovoj zakon go imaat slednovo

zna~ewe: 1. @ivotna sredina e prostorot so site ìvi organizmi i

prirodni bogatstva, odnosno prirodnite i sozdadenite vrednosti, nivnite me|usebni odnosi i vkupniot prostor vo koj ìvee ~ovekot i vo koj se smesteni naselbite, dobrata vo op{ta upotreba, industriskite i drugite objekti, vklu~uvaj}i gi i mediumite i oblastite na ìvotnata sredina.

2. Za{tita i unapreduvawe na ìvotnata sredina e sistem na merki i aktivnosti (op{testveni, politi~ki, socijalni, ekonomski, tehni~ki, obrazovni i dr.) so koi se obezbeduva poddr{ka i sozdavawe uslovi za za{tita od zagaduvawe, degradacija i vlijanie na/vrz mediumite i oddelnite oblasti na ìvotnata sredina (za{tita od osiroma{uvawe na ozonskata obvivka, spre~uvawe na {tetnata bu~ava i vibracii; za{tita od jonizira~ko i od nejonizira~ko zra~ewe, za{tita od neprijatna mirizba i koristewe i deponirawe na otpadocite i drug vid za{tita na ìvotnata sredina).

3. Prirodni bogatstva e sekoj izvoren sostaven del na prirodata, kako rastenija, gabi, ìvotni, minerali, fosili, voda, po~va, itn.

4. Prirodno nasledstvo se delovi od prirodata i lokaliteti koi se sostojat od geolo{ki, fizi~ko-geografski ili biolo{ki formacii ili grupa takvi formacii koi imaat isklu~itelna vrednost od estetska, konzervaciska ili nau~na gledna to~ka. Prirodno nasledstvo moè da bide: za{titeno podra~je, strogo

Strana 5 od 177

za{titen ili za{titen div vid, karakteristi~ni minerali i fosili ili speleolo{ki objekti.

5. Priroden resurs, vo smisla na odgovornost na {teta predizvikana vrz ìvotnata sredina, e za{titen vid ili prirodno ìveali{te, voda i po~va.

6. Po~etna sostojba, vo smisla na odgovornost na {teta predizvikana vrz ìvotnata sredina, e sostojbata koja bi postoela, vo vremeto na nastanuvawe na {teteta vrz prirodniot resurs i vrz negovata funkcijata, dokolku {tetata vrz ìvotnata sredina ne nastanala. Pritoa, po~etnata sostojba se procenuva vrz osnova na dostapnite informacii i kriteriumite opredeleni soglasno glava XVI od ovoj zakon i vo soglasnost so kriteriumite utvrdeni so propisot od ~len 157 stav (3).

7. [tetna materija za ìvotnata sredina e bilo{ki ili fizi~ki agens, ili pojava/sostojba ~ie prisustvo vo ìvotnata sredina moè da predizvika neposredna ili odloèna zakana ili zagaduvawe za eden ili pove}e mediumi ili oblasti na ìvotnata sredina, kako i drugi nadraznuva~ki, zapalivi i eksplozivni materii koi vo odredeno koli~estvo, koncentracija ili intenzitet imaat takvi svojstva.

8. Opasna supstancija: - e supstancija ili preparat koj{to sodrì edna ili pove}e

opasni supstancii ~ii{to svojstva ja zagaduvaat ìvotnata sredina i se opasni za ìvotot i zdravjeto na lu|eto so dokaàni akutni, hroni~ni toksi~ni i drugi {tetni efekti.

- vo odnos na spre~uvaweto i kontrolata na havariite, opasna supstancija e smesa ili preparat, operedelena soglasno propisot od ~len 145 stav (2) od ovoj zakon, ili gi ispolnuva kriteriumite ili svojstvata opredeleni vo propisot od ~len 145 stav (2) od ovoj zakon, koja e prisutna vo forma na surovina, proizvod, nusproizvod, ostatok ili poluproizvod, vklu~uvaj}i gi i onie supstancii za koi e razumno da se pretpostavi deka moàt da nastanat vo slu~aj na nesre}a.

9. Prisustvo na opasni supstanici, vo odnos na spre~uvawe i kontrola na havariite, prisustvo na opasni supstanici e postoe~ko ili verojatno prisustvo na opasni supstancii vo sistem, ili prisustvo na supstancii za koi postoi rizik deka moè da nastanat za vreme na gubewe na kontrola nad industriski hemiski proces, vo koli~ini ednakvi ili pogolemi od grani~nite vrednosti (pragovi) opredleni so propisot od ~len 145 stav (2).

10. Emisija e ispu{tawe ili istekuvawe (fugitivna emisija) na supstancii vo te~na, gasovita ili vo cvrsta sostojba, preparati, ispu{tawe na energija (bu~ava, vibracii, zra~ewe, toplina), mirizba, organizmi ili mikroorganizmi, kako i ispu{tawe na mikrobiolo{ki materijal od nekoj izvor vo eden ili vo pove}e mediumi na ìvotnata sredina, kako rezultat na ~ovekova aktivnost.

11. Zagaduvawe na ìvotnata sredina e emisija vo vozduhot, vodata ili po~vata, koja{to moè da bide {tetna za kvalitetot na ìvotnata sredina, ìvotot i zdravjeto na lu|eto ili,

Strana 6 od 177

emisija od koja{to moè da proizleze {teta za imotot ili koja gi naru{uva ili vlijae vrz biolo{kata i predelska raznovidnost i vrz drugite propi{ani na~ini na koristewe na ìvotnata sredina.

12. Imisija e koncentracija na zagaduva~kite materii i supstancii na odredeno mesto i vo odredeno vreme vo mediumite na ìvotnata sredina.

13. Grani~ni vrednosti za emisija e masata, izrazena vo smisla na odredeni specifi~ni parametri, koncentracijata i/ili nivoto na ispu{tawe, koi ne smeat da bidat nadminati vo tekot na eden ili pove}e vremenski periodi.

14. Zagaduva~ e sekoe pravno ili fizi~ko lice ~ie{to dejstvo, posredno ili neposredno, predizvikuva zagaduvawe na ìvotnata sredina.

15. Katastar za ìvotna sredina e kvantitativna i kvalitativna evidencija na zagaduva~ite i na izvorite na zagaduvawe koi ispu{taat zagaduva~ki materii i supstancii vo mediumite na ìvotnata sredina, vo koja e vklu~ena i kartata na zagaduva~i.

16. Registar na zagaduva~ki materii i supstancii i na nivnite karakteristiki e katalog vo koj se klasificirani otpadnite, opasnite i {tetnite materii i supstancii, spored nivniot hemiski sostav i spored stepenot na nivnata opasnost.

17. Kvalitet na ìvotnata sredina e sostojba na ìvotnata sredina izrazena so fizi~ki, hemiski, estetski i so drugi pokazateli.

18. Standard za kvalitet na ìvotnata sredina e zbir od barawa koi mora da gi ispolnuva ìvotnata sredina ili nekoj del od ìvotnata sredina, na na~in opredelen so zakonite i so drugite propisi na Republika Makedonija i so me|unarodnite dogovori ratifikuvani od Republika Makedonija.

19. Instalacija: - vo odnos na integriranite ekolo{ki dozvoli, e nepodvi`na

tehni~ka edinica kade {to se vr{at edna ili pove}e propi{ani aktivnosti i aktivnosti koi se neposredno povrzani so niv, a koi bi moèle da imaat efekt vrz emisiite i vrz zagaduvaweto;

- vo odnos na spre~uvaweto i kontrolata na havariite so u~estvo na opasni supstancii, instalacija e tehni~ka edinica vo ramkite na eden sistem vo koj se proizveduvaat, upotrebuvaat, skladiraat ili se rakuva so opasni supstancii. Taa ja vklu~uva celokupnata oprema, objektite, cevkovodite, ma{inite, alatkite, privatnite èlezni~ki sporedni koloseci, stanicite za istovar koi ja opsluùvaat instalacijata, skladovite ili sli~nite gradbi, potrebni za rabota na instalacijata.

20. Postoe~ka instalacija vo odnos na integrirani ekolo{ki dozvoli, e instalacija koja{to e operativna odnosno raboti pred 01.07.2007 godina.

21. Promena vo raboteweto e promena vo prirodata na funkcioniraweto ili pro{iruvawe na instalacijata, koja bi moèla da ima posledici za ìvotnata sredina.

22. Zna~itelna promena e promena vo raboteweto na instalacijata za koja{to nadle`niot organ utvrdil deka bi moèla da ima

Strana 7 od 177

zna~itelni negativni efekti vrz zdravjeto na lu|eto ili vrz ìvotnata sredina.

23. Proekt e razvoen dokument so koj se analiziraat i se definiraat kone~nite re{enija za koristewe na prirodnite i na sozdadenite vrednosti i se ureduva izgradbata na objekti i instalacii i sproveduvaweto na drugi dejnosti i aktivnosti koi imaat vlijanie vrz ìvotnata sredina, predelot i vrz zdravjeto na lu|eto.

24. Investitor/baratel e pravno ili fizi~ko lice koe podnesuva barawe za odobruvawe na privaten proekt ili dràvniot organ koj inicira proekt.

25. Najdobri dostapni tehniki e najefektivnata i najnaprednata faza vo razvojot na aktivnostite i na metodite na rabota koi ukaùvaat na prakti~nata soodvetnost na konkretnite tehnologii za obezbeduvawe, vo na~elo, na osnovata na grani~nite vrednosti za emisiite, nameneti za spre~uvawe i, onamu kade {to toa ne e prakti~no vozmo`no, za namaluvawe na emisiite i na negativnoto vlijanie vrz ìvotnata sredina. Pritoa: - pod tehniki se podrazbira koristenata tehnologija i

na~inot na koj{to instalacijata e konstruirana, se odrùva, se koristi i prestanuva da raboti;

- pod dostapni tehniki se podrazbira stepenot na razvoj na tehnikite {to se primenuvaat vo soodvetniot industriski sektor, pod ekonomski i tehni~ki isplatlivi uslovi, zemaj}i gi predvid tro{ocite i prednostite, bez ogled na toa dali tehnikite se koristat ili se razvieni i/ili proizvedeni vo Republika Makedonija, dokolku se razumno dostapni za operatorot;

- pod najdobri se podrazbiraat onie tehniki koi se najefektivni vo postignuvaweto na visoko op{to nivo na za{tita na ìvotnata sredina vo celina.

26. Strategii, planovi i programi se planski dokumenti koi se podgotvuvaat i/ili usvojuvaat od strana na Sobranieto na Republika Makedonija, Vladata na Republika Makedonija, organite na dràvnata uprava, organite na op{tinata, na gradot Skopje i op{tinite vo gradot Skopje.

27. Operator e sekoe pravno ili fizi~ko lice koe vr{i profesionalna aktivnost, ili vr{i aktovnosti preku instalacijata i/ili ja kontrolira, ili lice na koe mu se dovereni ili delegirani ovlastuvawa za donesuvawe ekonomski odluki vo odnos na aktivnosta ili tehni~koto rabotewe, vklu~uvaj}i go i nositelot na dozvolata ili ovlastuvawe za takvata aktivnost, odnosno liceto koe e zadolèno da registrira ili alarmira za aktivnosta.

28. Dozvola, vo odnos na integriranoto spre~uvawe i kontrolata na zagaduvaweto e, onoj del od pi{anata odluka ili celata pi{ana odluka (ili nekolku takvi odluki) so koja{to se dava ovlastuvawe za rabota na celata ili na del od instalacijata, a {to e predmet na odredeni uslovi so koi se garantira deka instalacijata e usoglasena so barawata utvrdeni so ovoj zakon.

Strana 8 od 177

Dozvolata moè da opfa}a edna ili pove}e instalacii ili delovi od instalacii na istata lokacija, so koi raboti istiot operator.

29. Ocena na vlijanieto vrz ìvotnata sredina e procenka na mo`nite vlijanija na odredeni planski dokumenti, proekti i planirani aktivnosti vrz ìvotnata sredina.

30. Javnost e edno ili pove}e pravni ili fizi~ki lica, gra|ani i nivni organizacii i zdruènija.

31. Zasegnata javnost e javnosta koja{to, vo momentot ili vo idnina, e zasegnata ili ima interes, vo vrska so donesuvaweto odluka za ìvotnata sredina so koja e vo poseben odnos so odredena postapka. Zasegnata javnost gi vklu~uva i zdruènijata na gra|ani formirani za za{tita i za unapreduvawe na ìvotnata sredina, kako i poedinec koj ima golema verojatnost da gi po~ustvuva posledicite od donesuvaweto na odlukata.

32. Havarija, vo odnos na spre~uvawe i kontrola na havarii e pojava vo vid na golema emisija, poàr ili eksplozija nastanata kako rezultat na nekontrolirani nastani vo tekot na raboteweto na bilo koj sistem, so u~estvo na edna ili pove}e opasni supstancii, a {to doveduva do seriozna opasnost za ìvotot i zdravjeto na ~ovekot i za ìvotnata sredina, vedna{ ili podocna, vo ili nadvor od sistemot {to vklu~uva edna ili pove}e opasni supstancii.

33. Opasnost e avtenti~noto svojstvo na nekoja opasna supstancija ili fizi~ka situacija, so potencijal za predizvikuvawe {teti za ìvotot i zdravjeto na ~ovekot i za ìvotnata sredina.

34. Rizik e mo`nosta za pojava na odredena posledica vrz ìvotnata sredina, vo odreden vremenski period ili vo odredeni okolnosti.

35. Skladirawe e prisustvo na odredeno koli~estvo opasni supstancii zaradi ~uvawe, ostavawe na sigurno mesto ili drèwe vo rezerva.

36. Monitoring na ìvotnata sredina e sistematizirano merewe, sledewe i kontrola na sostojbite, kvalitetot i promenite na mediumite i oblastite na ìvotnata sredina.

37. Upravuvawe so podatoci e sobirawe, obrabotka, sistematizirawe, ~uvawe, iskoristuvawe, distribucija i prezentirawe na seopfatni, to~ni i javno dostapni podatoci i informacii za sostojbite, kvalitetot i za trendovite vo site mediumi i oblasti na ìvotnata sredina.

38. Mediumi na ìvotnata sredina se vodata, vozduhot i po~vata. 39. Oblasti na ìvotnata sredina se prirodata, otpadot,

bu~avata, vibraciite, jonizira~ko i nejonizira~koto zra~ewe, klimata, mirizbata i site drugi elementi koi pretstavuvaat nedeliva celina od ìvotnata sredina.

40. Fizi~ko lice e trgovec poedinec, vr{itel na profesionalna dejnost, i gra|anin.

41. Sistem, vo odnos na spre~uvawe i kontrola na havarii e celokupniot prostor pod kontrola na operatorot, na koj{to se prisutni opasni supstancii vo edna ili pove}e instalacii,

Strana 9 od 177

vklu~uvaj}i gi i zaedni~kite ili srodnite infrastrukturni objekti ili aktivnosti.

42. Zagaduva~ki materii i supstancii se otpadnite, opasnite i {tetnite materii i supstancii opredeleni soglasno zakon, koi spored nivniot hemiski sostav i spored stepenot na nivnata opasnost ja zagaduvaat ìvotnata sredina, a se sodràni vo propisot od ~len 41 stav (2) ili gi poseduvaat karaktirestikite sodràni vo propisot od ~len 41 stav (2).

43. [tetno vlijanie i dejstvo e sekoe negativno naru{uvawe na kvalitetot na mediumite i oblastite na ìvotnata sredina.

44. Hemikalii se supstancii i preparati. 45. [teta, vo smisla na odgovornost na {teta predizvikana vrz

ìvotnata sredina, e merliva negativna promena na prirodniot resurs ili direktno ili indirektno merlivo naru{uvawe na funkcijata na toj priroden resurs vo pogled na drug priroden resurs ili na javniot interes

46. Ekolo{ka {teta e sekoja {teta pri~ineta vrz: - za{titenite vidovi i prirodnite ìveali{ta, {to ima

zna~itelni nepovolni vlijanija vrz postignuvaweto i odrùvaweto na povolniot status za za~uvanost na ovie ìveali{ta ili vidovi. Zna~itelnosta na nepovolnite vlijanija se procenuva vrz osnova na po~etnata sostojba, zemaj}i gi vo predvid kriteriumite opredeleni soglasno propisot od ~len 157 stav (3) i Glava XVI od ovoj zakon.

- vodite, {to ima zna~itelni nepovolni vlijanija vrz ekolo{kiot, hemiskiot i/ili kvantitativniot status i/ili ekolo{kiot potencijal na vodite, soglasno zakonot za vodi i propisite doneseni vrz osnova na toj zakon.

- po~vata so nejzina kontaminacija, koja predizvikuva zna~itelen rizik po zdravjeto na ~ovekot kako rezultat na direktna ili indirektna primena na supstancii, preparati, organizmi ili mikroorganizmi vo, na ili pod po~vata.

47. Restitucija, vklu~uvaj}i naturalna i pari~na, , vo smisla na odgovornost na {teta predizvikana vrz ìvotnata sredina, e:

- vo smisla na {teta pri~ineta vrz vodi, za{titeni vidovi i prirodni ìveali{ta, e vra}awe na povredeniot priroden resurs i negovata funkcija vo po~etnata sostojba;

- vo smisla na {teta pri~ineta vrz po~va, e eliminirawe na sekoj zna~itelen rizik koj moè negativno da vlijae vrz zdravjeto na ~ovekot.

48. Tro{oci, vo smisla na odgovornost na {teta predizvikana vrz ìvotnata sredina, se site tro{ocite potrebni za soodvetno i efektivno obezbeduvawe i pokrivawe na celokupnata {teta, vklu~uvaj}i gi i tro{ocite za procenka na {tetata i neposrednata zakana od {teta i drugite aktivnosti, kako i upravnite, pravnite i drugite tro{oci za sproveduvawe, tro{ocite za sobirawe na podatocite, tro{ocite za monitoring, nadzor i drugi tro{oci.

49. Upravuvawe so prirodni bogastva se aktivnosti i raboti koi se vr{at soglasno ovoj i drug zakon.

Strana 10 od 177

II. NAÊLA NA ZA[TITA NA @IVOTNATA SREDINA

^len 6

Na~elo na visok stepen na za{tita Sekoj e dolèn pri prezemaweto aktivnosti ili pri vr{eweto

dejnosti da obezbedi visok stepen na za{tita na ìvotnata sredina i na ìvotot i zdravjeto na lu|eto.

^len 7

Na~elo na integriranost Osnovite i celite na politikata za za{tita i unapreduvawe na

ìvotnata sredina mora da se integriraat vo site razvojni, strate{ki, planski i programski dokumenti koi gi donesuvaat organite na dràvnata vlast, i organite, na op{tinata, na gradot Skopje i na op{tinite vo gradot Skopje.

^len 8

Na~elo na odr`liv razvoj Zaradi zadovoluvawe na potrebite za zdrava ìvotna sredina,

kako i socijalnite i ekonomskite potrebi na sega{nite generacii, bez pritoa da se zagrozat pravata na idnite generacii da gi zadovolat sopstvenite potrebi, pri prezemaweto na sekoja aktivnost ili vr{ewe na koja bilo dejnost zadolìtelno treba da se vodi smetka za racionalnoto i odr`livo koristewe na prirodnite bogatstva.

^len 9

Zagaduva~ot pla}a Zagaduva~ot e dolèn da gi nadomesti tro{ocite za

otstranuvawe na opasnosta od zagaduvawe na ìvotnata sredina, da gi podnese tro{ocite za sanacija i da plati pravi~en nadomest za {tetata pri~ineta vrz ìvotnata sredina, kako i da ja dovede ìvotnata sredina, vo najgolema mo`na merka, vo sostojba kako pred o{tetuvaweto.

Strana 11 od 177

^len 10

Korisnikot pla}a Korisnikot na prirodnite bogatstva e dolèn da gi nadomesti

tro{ocite za obezbeduvawe na odr`liviot razvoj, kako i za sanacija na degradacijata na mediumite i oddelnite oblasti na ìvotnata sredina koja nastanala so koristeweto na prirodnite bogatstva.

^len 11

Na~elo na supsidijarnost Op{tinata, gradot Skopje i op{tinite vo gradot Skopje, vo

ramkite na svoite nadle`nosti opredeleni so zakon, imaat pravo i dol`nost na svoeto podra~je da gi prezemaat site merki i aktivnosti za za{tita i za unapreduvawe na ìvotnata sredina, koi ne se vo isklu~iva nadle`nost na dràvnite organi.

^len 12

Na~elo na proporcionalnost Sistemot za za{tita na ìvotnata sredina se zasnova na

usvojuvaweto i na sproveduvaweto na zakonite, planovite, programite i odlukite koi obezbeduvaat proporcionalnost me|u potrebite za razvoj i potrebite za za{tita na ìvotnata sredina.

^len 13

Na~elo na pretpazlivost Dokolku postoi osnovano somnevawe deka odredena aktivnost

moè da predizvika {tetni posledici vrz ìvotnata sredina, se prezemaat neophodni merki za za{tita pred da stane dostapen nau~eniot dokaz deka takvi {tetni posledici bi moèle da nastanat.

^len 14

Na~elo na prevencija Merkite i aktivnostite za za{tita na ìvotnata sredina se

prezemaat pred da dojde do {tetni posledici.

Strana 12 od 177

^len 15

Na~elo na po~isto proizvodstvo So cel da se namalat rizicite za ìvotot i zdravjeto na lu|eto

i za ìvotnata sredina, kako i da se zgolemi ekonomskata i ekolo{kata efikasnost, se poddrùva primenata na seopfatna strategija za za{tita na ìvotnata sredina, i toa vo pogled na surovinite, proizvodstvenite procesi, proizvodite i uslugite.

^len 16

Na~elo na me|unarodna sorabotka Republika Makedonija aktivno u~estvuva vo bilateralna, regionalna i po{iroka me|unarodna sorabotka vo oblasta na za{titata i unapreduvaweto na ìvotnata sredina i vo vrska so toa prevzema soodvetni aktivnosti.

^len 17

Na~elo na u~estvo na javnosta i pristap do informacii Organite na dràvnata vlast i organite na op{tinata, na gradot

Skopje i na op{tinite vo gradot Skopje, se dol`ni da gi obezbedat site potrebni merki i da propi{at postapki so koi se obezbeduva ostvaruvawe na pravoto na pristap do informaciite i u~estvo na javnosta vo donesuvaweto na odlukite koi se odnesuvaat na sostojbata na ìvotnata sredina, kako i da obezbedat izjasnuvawe na javnosta vo postapkata za donesuvawe na tie odluki.

^len 18

Na~elo na podigawe na javnata svest za zna~eweto i za{titata na ìvotnata sredina

Nau~nite, obrazovnite, zdravstvenite, informativnite, kulturnite i drugite institucii i pravni lica, vklu~uvaj}i gi i zdruènijata na gra|anite, vo ramkite na nivnite aktivnosti, promoviraat i obezbeduvaat podigawe na javnata svest za ìvotnata sredina, za nejzinoto zna~ewe kako i za potrebata od aktivnoto u~estvo vo nejzinata za{tita i unapreduvawe.

^len 19

Za{titna klauzula Zaradi za{tita na ìvotot i zdravjeto na lu|eto i na ìvotnata

sredina, organite na dràvnata vlast, i organite na op{tinata, na

Strana 13 od 177

gradot Skopje i na op{tinite vo gradot Skopje, vo soglasnost so zakonot, imaat pravo i obvrska da prezemaat merki i aktivnosti koi se odnesuvaat na privremenata ili trajna zabrana za vr{ewe na opredeleni dejnosti ili promet na opredeleni proizvodi.

III. OP[TI OBVRSKI

^len 20

Op{ta odredba vo vrska so vr{ewe na aktivnosti (1) Na teritorijata na Republika Makedonija se zabraneti slednive aktivnosti:

- gradewe ili rekonstrukcija na instalacii, bez dobivawe na dozvola i bez pritoa da se ispolnat utvrdenite normi i standardi od sistemot za za{titata i unapreduvawe na ìvotnata sredina;

- proizvodstvo i uvoz na prevozni sredstva koi ne gi ispolnuvaat uslovite propi{ani za emisiite kaj mobilnite izvori na zagaduvawe i na bu~ava;

- ispu{tawe na zagaduva~ki materii i supstancii vo ìvotnata sredina, osven na na~in i pod uslovi propi{ani so zakon. (2) Ako aktivnosta koja{to go predizvikuva zagaduvaweto ne e

predmet na regulirawe na glava XII i XIV od ovoj zakon, ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina gi propi{uva na~inot, postapkata, merkite za prevencija i za otstranuvawe na zagaduvaweto i vra}awe na ìvotnata sredina vo zadovolitelna sostojba.

(3) Op{tinata, gradot Skopje i op{tinite vo gradot Skopje }e izre~at merka zabrana za vr{ewe na aktivnostite i za vra}awe na ìvotnata sredina vo zadovolitelna sostojba, vrz osnova na propisot od stav (2) od ovoj ~len.

(4) Koncesija odnosno dozvola za detalni geolo{ki, hidrogeolo{ki istraùvawa i eksploatacija na mineralnite surovini se izdava po prethodno mislewe odnosno soglasnost na organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina.

(5) Na~inot na postapuvawe, kako i pobliskite uslovi za izdavawe na misleweto odnosno soglasnosta od stav (4) od ovoj ~len, gi propi{uva ministerot koj rakovodi so organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina.

Strana 14 od 177

^len 21

Zabrana na proizvodstvoto, prometot i upotrebata na oddelni proizvodi, poluproizvodi, surovini, supstancii i vr{eweto na oddelni aktivnosti i

uslugi zaradi za{tita na ìvotnata sredina Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava

nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, vo soglasnost so ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ekonomijata, ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na zdravstvoto i ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na zemjodelstvoto, {umarstvoto i vodostopanstvoto }e go zabrani prizvodstvoto, prometot i upotrebata na oddelni proizvodi, poluproizvodi, surovini, supstancii i vr{eweto na oddelni aktivnosti i uslugi, na opredeleno ili na neopredeleno vreme, dokolku postojat dovolno dokazi deka so niv se zagrozuva ìvotot i zdravjeto na lu|eto i ìvotnata sredina i/ili ne se ispolnuvaat propi{anite standardi.

^len 22

Ograni~uvawe i kontrola na izvozot i uvozot, na oddelni supstancii i proizvodi

(1) Zaradi za{tita na ìvotot i zdravjeto na lu|eto i na ìvotnata sredina, ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina vo soglasnost so ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ekonomijata, ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na zemjodelstvoto, {umarstvoto i vodostopanstvoto i ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na zdravstvoto, gi propi{uva opasnite supstancii, {tetnite materii i proizvodi ~ij{to uvoz, izvoz i tranzit vo/od/niz Republika Makedonija e zabranet ili strogo kontroliran.

(2) Zaradi za{tita na ìvotnata sredina i zdravjeto na lu|eto, Vladata na Republika Makedonija, na predlog na organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina vo soglasnost so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na zemjodelstvoto, {umarstvoto i vodostopanstvoto, gi opredeluva pobliskite uslovi za uvoz, izvoz i tranzit na opasnite supstancii, {tetnite materii i proizvodi, kako i na oddelni poluproizvodi, surovini i stoki koi se pod poseben reìm na uvoz, izvoz i tranzit vo/od/niz Republika Makedonija.

Strana 15 od 177

^len 23

Zabrana na primena na tehnologii, tehnolo{ki linii, proizvodi, poluproizvodi i surovini

(1) Sekoja doma{na ili uvezena tehnologija, tehnolo{ka linija, proizvod, poluproizvod i/ili surovina koja{to ne gi ispolnuva propi{anite normi za za{tita na ìvotnata sredina ne moè da se koristi na teritorijata na Republika Makedonija.

(2) Tehnologiite, tehnolo{kite linii, proizvodite, poluproizodite i/ili surovinite koi se zabraneti vo zemjata-proizvoditel i vo zemjata-izvoznik, ne smeat da se uvezat vo Republika Makedonija.

(3) Za uvoz na tehnologii, tehnolo{ki linii, proizvodi, poluproizvodi i/ili surovini vo Republika Makedonija, uvoznikot, do organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, priloùva dokument izdaden od ovlasten organ na zemjata-proizvoditel i na zemjata-izvoznik, so koj se dokaùva deka uvezenata tehnologija, tehnolo{ka linija, proizvodi, poluproizvodi i/ili surovini, ne se zabraneti vo zemjata-proizvoditel i vo zemjata-izvoznik.

(4) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina moè da pobara akreditirano pravno i fizi~ko lice da izvr{i ocenka na tehnologijata, tehnolo{kata linija, proizvodite, poluproizvodite ili surovinite od stav (3) od ovoj ~len, dokolku ima odredeni soznanija za nivnite negativni vlijanija vrz ìvotnata sredina.

(5) Za da se steknat so akreditacija za ocenka na tehnologija, tehnolo{ka linija, proizvod, poluproizvod ili surovina, pravnite i fizi~ki lica treba da imaat najmalku eden vraboten so visoko obrazovanie od tehnolo{ko-metalur{kata, hemiska oblast ili od oblasta na ìvotnata sredina, so tri godi{no rabotno iskustvo vo strukata, kako i da raspolagaat so soodvetni tehni~ki uslovi i sredstva, oprema i prostorii.

(6) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina gi propi{uva pobliskite uslovi vo pogled na tehni~kite uslovi i sredstva, opremata i prostoriite koi treba da gi ispolnuvaat pravni i fizi~ki lica za da moàt da bide akreditirani za vr{ewe na rabotite od stav (4) od ovoj ~len, kako i postapkata za izbor na akreditirano pravno i fizi~ko lice koe }e izvr{i ocenka na tehnologijata, tehnolo{kata linija, proizvodite, poluproizvodite ili surovinite.

^len 24

Elaborat za vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina (1) Investitorite ~ii dejnosti ili aktivnosti ne spa|aat vo proektite za koi, soglasno so ovoj zakon i propisite doneseni vrz osnova na ovoj zakon, se sproveduva postapka za ocena na vlijanijata vrz ìvotnata sredina, se dol`ni da izgotvat elaborat za vlijanieto na proektite vrz ìvotnata sredina i istiot da go podnesat do

Strana 16 od 177

organot nadleèn za odobruvawe na sproveduvaweto na proektot, koj go dostavuva za odobruvawe do organot opredelen so propisot od stav (2) od ovoj ~len. (2) Sodrìnata na elaboratot od stav (1) od ovoj ~len, vidovite na aktivnosti za koi se izrabotuva elaboratot, kako i nadle`nosta, na~inot i postapkata za odobruvawe na elaboratot za vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina, ja propi{uva ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina.

^len 25

Ograni~uvawe na pravata na sopstvenost vo vrska so za{titata na ìvotnata sredina

Zaradi ostvaruvawe na merkite i aktivnostite za za{tita i unapreduvawe na ìvotnata sredina, pravoto na sopstvenost i/ili drugite stvarni prava, moè da se odzemat i/ili da se ograni~at, pod uslovi, na na~in i postapka opredelena so zakon.

IV. POSEBNI OBVRSKI I MERKI

^len 26

Izvestuvawe na javnosta za zagaduvawe na ìvotnata sredina i za prezemawe i voveduvawe na zadolìtelni merki

(1) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina e dolèn da ja informira javnosta za slu~aite na nadminuvawe na dozvolenite emisii i vo drugite slu~ai na zagaduvawe na ìvotnata sredina od pogolemi razmeri kako i za merkite utvrdeni so ovoj ili drug zakon koi se prezemeni ili vovedeni ili zadolìtelno se prezemaat ili voveduvaat vo slu~aite na nadminuvaweto ili zagaduvawe na ìvotnata sredina.

(2) Sovetot na op{tinata i sovetot na gradot Skopje, vo ramkite na nivnite so zakon utvrdeni nadle`nosti koi se odnesuvaat na za{titata na ìvotnata sredina, se dol`ni da ja informiraat javnosta za slu~aite na nadminuvawe na dozvolenite emisii i vo drugite slu~ai na zagaduvawe na ìvotnata sredina i donesuvaat poseben akt za prezemawe zadolìtelni merki vo slu~aite navedeni vo stav (1) od ovoj ~len, dokolku zagaduvaweto e ograni~eno samo na podra~jeto na op{tinata i gradot Skopje i nema vlijanie na po{irokata oblast, i za toa ja izvestuvaat javnosta, na na~inot {to e utvrden so zakonot i so statutot na op{tinata i na gradot Skopje.

Strana 17 od 177

^len 27

Ozna~uvawe na proizvodite i pakuvawata za nivnoto vlijanie vrz ìvotnata sredina

(1) Proizvodite, poluproizvodite, surovinite i hemikaliite kako i nivnite pakuvawa, moàt da se pu{taat vo promet, samo ako imaat oznaka na koja{to, vo soglasnost so zakon, e ozna~ena mo`nosta za zagaduvawe ili za mo`noto {tetno vlijanie na proizvodite, poluproizvodite, surovinite i hemikaliite, kako i na nivnite pakuvawa vrz ìvotnata sredina i vrz ìvotot i zdravjeto na lu|eto.

(2) Proizvoditelite i uvoznicite na hemikalii ili proizvodi se dol`ni, pred da gi prodadat ili da gi uvezat, da obezbedat podatoci za nivnite osobini i efekti, spored koi moàt da se klasificiraat, pakuvaat i da se ozna~at, na na~in kako {to e propi{ano so zakon.

(3) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ekonomijata vo soglasnost so ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina go propi{uva na~inot na ozna~uvawe na proizvodot i na pakuvawata na proizvodot, poluproizvodite, surovinite i hemikaliite, vidot na oznakata i nivnata sodrìna od aspekt na vlijanieto na pakuvaweto vrz ìvotnata sredina i na~inot na postapuvawe so pakuvaweto i so odredeni iskoristeni proizvodi, poluproizvodi i surovini.

^len 28

Obvrska za za{tita na ìvotnata sredina i ekolo{ko ~isto podra~je (1) Sekoe pravno i fizi~ko lice koe{to sproveduva proekt, odnosno aktivnosti, e dol`no da prezeme merki i aktivnosti za za{tita i unapreduvawe na ìvotnata sredina i vra}awe na ìvotnata sredina vo zadovolitelna sostojba, na na~in utvrden so re{enieto so koe se odobruva sproveduvaweto na proektot, odnosno na aktivnosta. (2) Pravnite i fizi~kite lica od stav (1) od ovoj ~len se dol`ni da gi ~uvaat podatocite za koristenite prirodni bogatstva, surovini i energija, emisiite na zagaduva~ki materii i supstancii, vidovite, karakteristikite i koli~estvata na sozdadeniot otpad, kako i drugite podatoci predvideni so ovoj ili so drug zakon. (3) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina gi proglasuva ekolo{ko ~istite podra~ja. (4) Kriteriumite, na~inot i postapkata za proglasuvawe na ekolo{ko ~isto podra~je, kako i na~inot na vodewe i sodrìnata na evidencijata od stav (5) od ovoj ~len, gi propi{uva ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, vo sorabotka so ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na zemjodelstvoto, {umarstvoto i vodostopanstvo i

Strana 18 od 177

ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ekonomijata. (5) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina e dolèn da vodi, odrùva i objavuva evidencija na proglasenite ekolo{ko ~isti podra~ja i da ja aùrira evidencijata najmalku edna{ godi{no.

^len 29

Ekolo{ka oznaka i zabrana za upotreba na ekolo{ka oznaka (1) Na proizvoditelite na proizvodi za {iroka potro{uva~ka,

osven na proizvoditelite na prehranbeni proizvodi, pijalaci i farmacevtski proizvodi, koi vo procesite na proizvodstvo, promet i postapuvawe so otpadocite primenuvaat tehniki i tehnologii so koi se ovozmoùva pomalo optovaruvawe na ìvotnata sredina, i vo sporedba so drugite proizvodi od istata grupa pomalku ja optovaruvaat ìvotnata sredina, moè da im se dodeli ekolo{ka oznaka.

(2) Ekolo{ka oznaka moè da im se dodeli i na pravnite i fizi~kite lica koi vr{at uslugi, koi vo sporedba so vr{itelite na uslugi od istata grupa, vr{at pomalo zagaduvawe i so toa pridonesuvaat za za{tita i za unapreduvawe na ìvotnata sredina.

(3) Ekolo{kata oznaka ne moè da se upotrebuva na supstancii ili preparati koi se ozna~eni kako toksi~ni i opasni za ìvotnata sredina ili koi se kancerogeni, toksi~ni za reprodukcija ili mutageni, nitu pak na proizvodite koi se izrabotuvaat vo procesi koi moàt da bidat opasni za ìvotot i zdravjeto na lu|eto ili za ìvotnata sredina ili ~ija{to voobi~aena primena moè da bide opasna za potro{uva~ite.

(4) Ekolo{kata oznaka ja dodeluva ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, vrz osnova na barawe na pravno i fizi~ko lice, a na predlog na Komisija za ekolo{ka oznaka, vo soglasnost so ovoj zakon i propisite doneseni vrz osnova na ovoj zakon.

(5) Ekolo{kata oznaka se koristi vrz osnova na dogovor za koristewe na ekolo{kata oznaka sklu~en pome|u organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina i korisnikot na oznakata. Vo dogovorot osobeno se utvrduvaat uslovite za koristewe na oznakata i nadomestokot za koristewe na oznakata.

(6) Komisijata za ekolo{ka oznaka ja formira ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina.

(7) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina ja propi{uva formata i sodrìnata na ekolo{kata oznaka, na~inot, uslovite i postapkata za nejzinoto dodeluvawe i koristewe, kako i sostavot i na~inot na formirawe i rabota na Komisijata za ekolo{ka oznaka.

(8) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina donesuva

Strana 19 od 177

Programata za dodeluvawe na ekolo{ka oznaka, na predlog na Komisijata za ekolo{ka oznaka.

(9) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina gi propi{uva kriteriumite za oddelnite grupi na proizvodi i uslugi koi treba da se ispolnuvaat za dobivawe na ekolo{ka oznaka, kako i na~inot i postapkata za propi{uvawe na kriteriumite.

^len 30

Dobrovolno dogovarawe (1) Organite i organizaciite koi zastapuvaat odredeni

interesi, grupi operatori i poedine~ni operatori, moàt da sklu~at dobrovolni dogovori so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, so cel vo oddelni mediumi na ìvotnata sredina da se postigne povisok stepen na za{tita od onoj predviden so ovoj zakon i so posebnite zakoni.

(2) Postapkata na dobrovolno dogovarawe ja propi{uva ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina. (3) Potpi{aniot dobrovolen dogovor e obvrzuva~ki i za neizvr{uvawe na odredbite sodràni vo nego soodvetno se primenuvaat odredbite od Zakonot za obligacionite odnosi.

^len 31

[ema za upravuvawe so ìvotnata sredina i za revizija (1) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina gi poddrùva pravnite i fizi~kite lica koi vr{at stopanska ili druga dejnost, nau~nite i obrazovnite organizacii i institucii, kako i organite na dràvnata vlast, koi za{titata na ìvotnata sredina ja organiziraat spored evropskata {ema za upravuvawe so ìvotnata sredina i za revizija. (2) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina gi propi{uva {emite za upravuvawe so ìvotnata sredina i za revizija (EMAS) od stav (1) od ovoj ~len.

Strana 20 od 177

V. MONITORING NA @IVOTNATA SREDINA

^len 32

Monitoring (1) Monitoringot na mediumite i oblastite na ìvotnata

sredina se vr{i preku: - sistematsko nabquduvawe, ispituvawe i ocenuvawe na

zagaduvaweto i sostojbata na mediumite i oblastite na ìvotnata sredina vo celina, i

- identifikacija i registrirawe na izvorite na zagaduvawe na oddelnite mediumi i oblastite na ìvotnata sredina.

(2) Za monitoringot na mediumite i oblastite na ìvotnata sredina e nadleèn organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina.

^len 33

Formirawe na dràvni mreì za monitoring (1) So cel da se vr{i monitoring na mediumite i oblastite na

ìvotnata sredina, na teritorijata na Republika Makedonija se vospostavuva dràvna mreà za monitoring, {to se sostoi od dràvnite mreì za monitoring na oddelnite mediumi i oblasti na ìvotnata sredina (vo natamo{niot tekst: dràvni mreì za monitoring), koi se vospostavuvaat na na~in i pod uslovi opredeleni so posebnite zakoni, kako i so propisite doneseni vo soglasnost so tie zakoni.

(2) Na~inot, postapkata i obrazecot na koj se dostavuvaat podatocite od dràvnata mreà gi propi{uva ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, vo soglasnost so ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava koj, spored posebniot zakon, e opredelen kako nadleèn za vr{ewe na rabotite vo soodvetniot medium ili oblast na ìvotnata sredina.

(3) Sredstvata za formiraweto, raboteweto, odrùvaweto i razvojot na dràvnite mreì za monitoring se obezbeduvaat od Buxetot na Republika Makedonija i od drugi izvori, vo soglasnost so zakon.

Strana 21 od 177

^len 34

Lokalni mreì za monitoring (1) Za monitoring na oddelni mediumi i oblasti na ìvotnata

sredina, op{tinata i gradot Skopje, vo soglasnost so posebniot zakon, moàt da formiraat lokalni mreì za monitoring.

(2) Sredstvata za formiraweto, raboteweto, odrùvaweto i razvojot na lokalnata mreà za monitoring se obezbeduvaat od Buxetot na op{tinata i na gradot Skopje i od drugi izvori, vo soglasnost so zakonot i aktot na op{tinata i na gradot Skopje.

^len 35

Delegirawe na pravoto za vr{ewe monitoring Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta

na ìvotnata sredina moè da go delegira vr{eweto monitoring na soodvetniot medium ili oblast na ìvotnata sredina od dràvnata mreà, na op{tinata, na gradot Skopje i na op{tinite vo gradot Skopje, ili na drugi organi na dràvna uprava.

^len 36

Interen monitoring (1) Pravnite i fizi~kite lica koi imaat izvor na emisija, i so

svoite aktivnosti vlijaat vrz eden ili pove}e mediumi i oblasti na ìvotnata sredina, i/ili koristat prirodni bogatstva se dol`ni, vo soglasnost so posebniot zakon, da vr{at interen monitoring na izvorite na emisija, odnosno na iskoristuvaweto na prirodni bogatstva. Pravnite i fizi~kite lica koi so svoite aktivnosti pridonesuvaat vo imisiite, vr{at monitoring i na imisiite vo soglasnost so integriranite ekolo{ki dozvoli.

(2) Licata od stav (1) od ovoj ~len se dol`ni monitoringot od stav (1) od ovoj ~len da go vr{at so koristewe na uredi i instrumenti odobreni vo postapkata za verifikacija na merilata, utvrdena so zakon, kako i da gi odrùvaat uredite i instrumentite za monitoring vo ispravna sostojba.

(3) Licata od stav (1) od ovoj ~len, monitoringot od stav (1) od ovoj ~len, moàt da go vr{at preku sopstveni slu`bi ili preku akreditirani nau~ni i stru~ni organizacii i drugi pravni lica koi gi ispolnuvaat uslovite za vr{ewe monitoring.

(4) Dokolku obvrskata za monitoringot od stav (1) od ovoj ~len e utvrdena vo obvrzuva~kite uslovi sodràni vo integriranite ekolo{ki dozvoli, a izdadeni vo soglasnost so ovoj ili so posebniot zakon, licata od stav (1) od ovoj ~len se dol`ni da vr{at monitoring vo soglasnost so tie uslovi.

(5) Licata od stav (1) od ovoj ~len se dol`ni: - redovno da gi sledat emisiite i vlijanieto vrz ìvotnata

sredina (preku merewe na emisiite, odnosno presmetuvawe i

Strana 22 od 177

procenka na koli~estvata emisii) od izvorot na zagaduvaweto, na na~in {to e predviden so posebniot zakon;

- redovno da gi sledat imisiite vo neposredna blizina na izvorite na emisiite opredeleni so posebniot zakon ili propisot donesen vrz osnova na toj zakon i na na~in utvrden vo integriranata ekolo{ka dozvola;

- redovno da go sledat iskoristuvaweto na prirodni bogatstva na na~in {to e predviden so posebniot zakon ili propisot donesen vrz osnova na toj zakon;

- podatocite od redovnite sledewa, edna{ mese~no, najkasno sekoj petti vo tekovniot mesec, da gi dostavuvaat do organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina; i

- na barawe na organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, da gi dostavat podatocite od alineja 1, 2 i 3 od ovoj stav vo rok pokratok od utvrdeniot vo alineja 4 od ovoj stav.

^len 37

Metodologija (1) Monitoringot na oddelnite mediumi i oblasti na ìvotnata

sredina preku dràvnite i lokalnite mreì, kako i monitoringot {to go vr{at licata od ~len 36 od ovoj zakon, se vr{i spored metodologija propi{ana so posebnite zakoni.

(2) Organite na dràvnata uprava, organite na op{tinata i na gradot Skopje i licata od ~len 36 od ovoj zakon se dol`ni, bez nadomestok, podatocite od monitoringot da gi dostavuvaat do organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, na na~in i pod uslovi {to gi propi{uva ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina.

(3) Zaradi procena na rizikot po zdravjeto na lu|eto od negativnite vlijanija vrz ìvotnata sredina, organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina e dolèn redovno da gi dostavuva rezultatite od monitoringot do organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na zdravstvoto.

^len 38

Ovlasteni nau~ni i stru~ni organizacii (1) Monitoring na oddelnite mediumi i oblasti na ìvotnata

sredina moàt da vr{at i akreditirani ili ovlasteni nau~ni i stru~ni oganizacii i drugi pravni lica, na na~in i pod uslovi opredeleni so poseben zakon.

Strana 23 od 177

(2) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina ja vospostavuva i ja odrùva listata na nau~nite i stru~nite organizacii od stav (1) od ovoj ~len.

^len 39

Dostavuvawe na podatocite od monitoringot na me|unarodnite organizacii (1) Zaradi ispolnuvawe na obvrskite na Republika Makedonija,

prezemeni so ratifikuvanite me|unarodni dogovori, organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina gi dostavuva podatocite dobieni od monitoringot i podatocite koi se odnesuvaat na ìvotnata sredina, do me|unarodnite organizacii i tela.

(2) Sodrìnata na podatocite, na~inot na nivnoto dostavuvawe, kako i rokovite vo koi se dostavuvaat gi propi{uva Vladata na Republika Makedonija na predlog na organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, soglasno so barawata sodràni vo ratifikuvanite me|unarodni dogovori.

VI. INFORMATIVEN SISTEM

^len 40

Informativen sistem za ìvotnata sredina (1) Zaradi upravuvawe so podatocite za sostojbata na ìvotnata

sredina na teritorijata na Republika Makedonija, organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina vospostavuva Informativen sistem za ìvotnata sredina (vo ponatamo{niot tekst: Informativen sistem).

(2) Rabotite na Informativniot sistem od stav (1) od ovoj ~len gi vr{i organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina. - Makedonskiot informativen centar za ìvotna sredina.

(3) Informativniot sistem od stav (1) od ovoj ~len se vospostavuva i se organizira na na~in {to obezbeduva baza na relevantni podatoci - seopfatni, to~ni i javno dostapni podatoci i informacii za sostojbata na prirodata, sostojbata, kvalitetot i za trendovite vo site mediumi i oblasti na ìvotnata sredina, kako i predviduvawa so upotreba na tehnikite za modelirawe.

(4) Informativniot sistem od stav (1) od ovoj ~len opfa}a sobirawe, obrabotka, sistematizirawe, ~uvawe, iskoristuvawe, distribucija i prezentirawe na podatoci i informacii dobieni od dràvnata mreà za monitoring, lokalnata mreà za monitoring, od monitoringot koj go vr{at licata od ~len 36 od ovoj zakon, na

Strana 24 od 177

oddelnite mediumi i oblasti na ìvotnata sredina, kako i podatocite od ~len 41 i ~len 42 od ovoj zakon.

(5) Na~inot i postapkata za sobirawe, obrabotka, sistematizirawe, ~uvawe, iskoristuvawe, distribucija i prezentirawe na podatoci i informacii od stav (4) od ovoj ~len go propi{uva ministerot koj rakovodi so organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina.

^len 41

Registar na zagaduva~kite materii i supstancii i na nivnite karakteristiki

(1) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina vospostavuva i odrùva Registar na zagaduva~ki materii i supstancii i na nivnite karakteristiki (vo ponatamo{niot tekst: Registar).

(2) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina gi propi{uva formata, sodrìnata, metodologijata i na~inot na vodeweto na Registarot od stav (1) od ovoj ~len.

(3) Op{tinata, gradot Skopje i op{tinite vo gradot Skopje, za svoite podra~ja, moàt da vospostavat i odrùvaat Registar na zagaduva~ki materii i supstancii i na nivnite karakteristiki. Podatocite od Registarot na op{tinata, gradot Skopje i op{tinite vo gradot Skopje, gradona~alnikot na op{tinata, gradona~alnikot na gradot Skopje i gradona~alnicite na op{tinite vo gradot Skopje, najmalku edna{ mese~no, vo soglasnost so propisot od ~len 40 stav (5) gi dostavuvaat do organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina.

(4) Pravnite i fizi~kite lica se dol`ni da dostavuvaat podatoci za izgotvuvawe i odrùvaweto na registarot od stav (1) od ovoj ~len, vo soglasnost so propisot od ~len 40 stav (5), i vo soglasnost so izdadenite integrirani ekolo{ki dozvoli

^len 42

Katastar za ìvotnata sredina (1) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina go vospostavuva i odrùva edinstven Katastar za ìvotnata sredina (vo ponatamo{niot tekst: Katastar), koj gi vklu~uva Katastarot na zagaduva~ite na vozduhot, vodite i na po~vata, Katastarot na sozdava~ite na bu~ava, Katastarot na sozdava~ite na otpad, Katastarot na za{titenite podra~ja i drugite katastri utvrdeni so posebnite zakoni.

(2) Katastarot od stav (1) od ovoj ~len sodrì podatoci za aktivnostite i za instalacii koi ja zagrozuvaat ili moàt da ja zagrozat ìvotnata sredina, a osobeno podatoci za:

Strana 25 od 177

- imeto ili nazivot na operatorot i adresata na lokacijata na instalacija;

- kratok opis na aktivnostite i na tehni~kiot proces; - zna~ajni podatoci koi se odnesuvaat na emisiite, opasnite

supstancii prisutni vo postrojkite, sozdavaweto otpad, koristeweto na prirodnite bogatstvate i na energijata;

- izdadeni dozvoli i izmenite i dopolnuvawata na dozvoli; - za kontrolata {to se vr{i, za zna~ajnite rezultati i za

prezemenite merki. (3) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava

nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina poblisku gi propi{uva formata, sodrìnata i na~inot na vodeweto na Katastarot.

(4) Pravnite i fizi~kite lica se dol`ni da dostavuvaat podatoci za izgotvuvawe i odrùvaweto na soodvetnite katastri od stav (1) od ovoj ~len, vo soglasnost so propisot od ~len 40 stav (5) na ovoj zakon, i vo soglasnost so izdadenite integrirani ekolo{ki dozvoli.

(5) Op{tinata, gradot Skopje i op{tinite vo gradot Skopje, za svoite podra~ja, moàt da vospostavaat i odrùvaat Katastar za ìvotnata sredina. Podatocite od Katastarot na op{tinata, na gradot Skopje i na op{tinite vo gradot Skopje, najmalku edna{ mese~no gradona~alnikot na op{tinata, gradona~alnikot na gradot Skopje i gradona~alnikot na op{tinite vo gradot Skopje, gi dostavuva do organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina.

^len 43

Lica ovlasteni za izgotvuvawe na katastar i registar (1) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava

nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, gradona~alnikot na op{tinata, gradona~alnikot na gradot Skopje i gradona~alnikot na op{tinite vo gradot Skopje, moè, izgotvuvaweto i odrùvaweto na Registarot od ~len 41 od ovoj zakon i Katastarot od ~len 42 od ovoj zakon, da go doveri na ovlasteno pravno lice.

(2) Ovlastenite pravni lica od stav (1) od ovoj ~len gi izgotvuvaat Registarot od ~len 41 vo soglasnost so ~len 41 stav (2) od ovoj zakon i Katastarot od ~len 42 vo soglasnost so ~len 42 stav (3) od ovoj zakon dokolku gi ispolnuva potrebnite uslovi vo pogled na kadar i oprema.

(3) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina poblisku gi propi{uva uslovite od stav (2) od ovoj ~len {to treba da gi ispolnat pravnite lica za da moàt da gi izgotvuvaat i odrùvaat Registarot i Katastarot, kako i postapkata vo koja se dodeluva ovlastuvaweto za izgotvuvawe i odrùvawe na Registarot od ~len 41 od ovoj zakon i Katastarot od ~len 42 od ovoj zakon.

Strana 26 od 177

(4) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina vospostavuva i odrùva lista na ovlastenite pravni lica od stav (1) od ovoj ~len.

^len 44

Kontrola na prekugrani~nite vlijanija Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina gi prezema site neophodni merki zaradi kontrola na prekugrani~nite vlijanija vrz mediumite i oblastite na ìvotnata sredina, vrz osnova na podatocite dobieni od monitoringot na ìvotnata sredina i vo soglasnost so ratifikuvanite me|unarodni dogovori.

^len 45

Izve{taj za sostojbata na ìvotnata sredina (1) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, vo sorabotka so drugite organi na dràvnata uprava, kako i so organite na op{tinata, na gradot Skopje i op{tinite vo gradot Skopje, na sekoi tri godini podgotvuva izve{taj za sostojbata na ìvotnata sredina vo Republika Makedonija. Izve{tajot e dostapen za javnosta vo soglasnost go glava VIII od ovoj zakon.

(2) Na izve{tajot od stav (1) od ovoj ~len soglasnost dava Vladata na Republika Makedonija. Vladata na Republika Makedonija izve{tajot, go podnesuva do Sobranieto na Republika Makedonija zaradi informirawe. (3) Sodrìnata na izve{tajot od stav (1) od ovoj ~len ja propi{uva ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina. (4) Op{tinata, gradot Skopje i op{tinite vo gradot Skopje, moàt da izgotvat izve{taj za sostojbata na ìvotnata sredina na nivnoto podra~je. Izve{tajot e dostapen za javnosta vo soglasnost go glava VIII od ovoj zakon.

(5) Gradona~alnikot na op{tinata, gradona~alnikot na gradot Skopje i na op{tinite vo gradot Skopje, go dostavuvaat izve{tajot od stav (4) od ovoj ~len, do organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, zaradi odobruvawe.

^len 46

Informirawe na me|unarodnite organizacii i tela Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina e nadleèn za dostavuvaweto na izve{taite koi se odnesuvaat na ìvotnata sredina do relevantnite me|unarodni

Strana 27 od 177

organizacii i tela vo soglasnost so me|unarodnite dogovori ratifikuvani od Republika Makedonija.

VII. ISTRA@UVA^KA DEJNOST I OBRAZOVANIE VO OBLASTA NA @IVOTNATA SREDINA

^len 47

Poddr{ka na istraùvawata vo oblasta na ìvotnata sredina (1) Unapreduvaweto na za{titata na ìvotnata sredina se zasnova na:

- nau~niot i tehni~ko-tehnolo{kiot razvoj; - pottiknuvaweto, pomagaweto i organiziraweto na nau~ni i na

tehni~ko-tehnolo{ki istraùvawa; - objavuvaweto na rezultatite od istraùvawata i nivnata

primena, kako i - osposobuvaweto i usovr{uvaweto na kadri od oblasta na

za{titata na ìvotnata sredina, vo soglasnost so ovoj i drug zakon.

(2) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina vo sorabotka organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na naukata obezbeduvaat poddr{ka na istraùvawata za sostojbite na ìvotnata sredina i na proektite za za{tita na ìvotnata sredina. vrz osnova na godi{nata programa koja e del od Programata za investirawe vo ìvotnata sredina od ~len 172 od ovoj zakon.

^len 48

Obrazovanie vo oblasta na za{titata na ìvotnata sredina i odr`liv razvoj

(1) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na obrazovanieto i naukata, treba da odobri nastavni planovi za osnovno ili sredno u~ili{te, vo koj kako fakultativen ili zadolìtelen predmet se predviduva za{titata na ìvotnata sredina.

(2) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, vo sorabotka so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na obrazovanieto e dolèn da im ja dade potrebnata poddr{ka na obrazovnite i na nau~nite institucii, na stru~nite organizacii i na zdruènijata na gra|ani osnovani zaradi promovirawe na za{titata na ìvotnata sredina i odr`liviot razvoj i sproveduvawe na obrazovnite aktivnosti.

Strana 28 od 177

(3) Vladata na Republika Makedonija, organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na obrazovanieto i organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina se dol`ni da obezbedat poddr{ka za publikuvawe na knigi i bro{uri na temi povrzani so za{titata i unapreduvaweto na ìvotnata sredina i odr`liviot razvoj, so cel da se podobrat obrazovnieto vo oblasta na za{titata na ìvotnata sredina, koi se izdavaat na na~in i vo postapka propi{ana soglasno zakonite za osnovno i za sredno obrazovanie.

(4) Op{tinata, gradot Skopje i op{tinite vo gradot Skopje na svoeto podra~je, se dol`ni da go potiknuvaat razvojot na obrazovanieto i javnata svest vo oblasta na ìvotnata sredina.

^len 49

Priznanija i nagradi (1) Priznanijata i nagradite za dostignuvawa vo oblasta na za{titata i unapreduvaweto na ìvotnata sredina se dodeluvaat za:

- dostignuvawa vo spre~uvawe na zagaduvaweto na ìvotnata sredina;

- najpovolno re{enie vo proizvodstvenite procesi, vo odnos na ìvotnata sredina;

- razvojni i istraùva~ki proekti vo oblasta na za{titata na ìvotnata sredina;

- dostignuvawa vo odr`liviot razvoj; - razvoj na obrazovnite programi za za{tita na ìvotnata

sredina; - pridones na pravni lica vo razvojot i unapreduvaweto na

za{titata na ìvotnata sredina; - pridones na poedinci za za{titata, razvojot i unapreduvaweto

na ìvotnata sredina ili za pridones vo me|unarodnata sorabotka vo za{titata na ìvotnata sredina; i/ili

- pridones na stru~ni i na drugi dru{tva ili zdruènija na gra|ani za razvojot i unapreduvaweto na za{titata na ìvotnata sredina. (2) Priznanijata i nagradite gi dodeluva organot na dràvnata

uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, na 21 mart sekoja godina.

(3) Postapkata, na~inot i uslovite za dodeluvawe na nagradite i na priznanijata kako i na~inot na rabota i sostavot na Komisijata za nagradi i priznanija, gi propi{uva ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina.

Strana 29 od 177

^len 50

Postapka za dodeluvawe priznanija i nagradi (1) Dodeluvaweto na nagradite i priznanijata se vr{i vrz osnova na konkurs {to go objavuva organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina.

(2) Sekoe fizi~ko i pravno lice od Republika Makedonija ima pravo da predloì kandidat na konkursot.

(3) Zaradi ocena na pristignatite kandidaturi, ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina formira Komisija za nagradi i priznanija. ^lenovite na Komisijata za nagradi i priznanija se izbiraat na predlog na organite na dràvnata uprava nadle`ni za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, obrazovanie i nauka ekonomijata, zdravstvoto, grade`ni{tvoto i zemjodelstvoto i na predlog na nevladini organizacii, sredstva za javno informirawe, proizvoditelite, i nau~ni i stru~ni institucii so mandat od 1 godina. Odluka za izbor na subjektot na koj ke mu bide dodeleno priznanie ili nagrada donesuva Komisijata za nagradi i priznanija, so dvo tretinsko mnozinstvo, od vkupniot broj ~lenovi na Komisijata. Za odlukata, Komisijata e dol`na da go informira, ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, vo rok od tri rabotni dena od denot na donesuvaweto na odlukata.

Strana 30 od 177

VIII. PRISTAP DO INFORMACIITE KOI SE ODNESUVAAT NA @IVOTNATA SREDINA

^len 51

Pristap do informacii (1) Sekoj ima pravo, bez pritoa da mora da go dokaùva svojot

interes, od organite i pravnite i fizi~kite lica opredeleni vo ~len 52 stav (1) od ovoj zakon, da bara validizirani informacii i podatoci {to se odnesuvaat na ìvotnata sredina. Informaciite za ìvotnata sredina moàt da bidat vo posed ili da se poseduvaat za organite i pravnite i fizi~kite lica od ~len 52 stav (1) od ovoj zakon.

(2) Pravoto na pristap do informaciite za ìvotnata sredina se ostvaruva vo odnos na site informacii, vo pismena, vizuelna, audio, elektronska ili na koj bilo drug na~in dostapna forma, a koi se odnesuvaat na:

1. Sostojbata na mediumite i oblastite na ìvotnata sredina, kako {to se vozduhot i atmosferata, vodata, po~vata, biolo{kata i predelskata raznovidnost, vklu~uvaj}i gi i genetski modificiranite organizmi, kako i me|usebnata interakcija na ovie elementi;

2. Faktorite, kako {to se materijata, energijata, nuklearnite goriva i nuklearnata energija, bu~avata, radijacijata ili otpadot, vklu~uvaj}i go i radioaktivniot otpad, emisiite i drugite oblici na ispu{tawa vo ìvotnata sredina koi vlijaat ili bi moèle da vlijaat na mediumite i oblastite na ìvotnata sredina i na ìvotot i zdravjeto na ~ovekot;

3. Merkite, vklu~uvaj}i gi i administrativnite, kako {to se: politikata, zakonodavstvoto, planovite, programite, dogovorite koi se odnesuvaat na pra{awata povrzani so ìvotnata sredina, kako i aktivnostite koi moàt - direktno ili indirektno - da vlijaat vrz mediumite, oblastite i vrz faktorite na ìvotnata sredina, kako i merkite ili aktivnostite za za{tita na tie elementi;

4. Izve{taite za implementacijata na zakonite i drugi propisi i akti koi se odnesuvaat na ìvotnata sredina;

5. Analiza na tro{ocite i na pridobivkite i drugite finansiski i ekonomski analizi i pretpostavki koi se koristat vo ramkite na prezemenite merki i aktivnosti za za{tita i za unapreduvawe na ìvotnata sredina;

6. Sostojbite povrzani so ìvotot i zdravjeto i so bezbednosta na lu|eto, bezbednosta na prehranbenite proizvodi, uslovite za ìvot na lu|eto, mestata od zna~ewe za kulturata i izgradenite objekti, vo merka vo koja{to tie se pod vlijanie ili bi

Strana 31 od 177

moèle da bidat pod vlijanie na mediumite i oblastite na ìvotnata sredina ili preku vlijanijata na tie mediumi i oblasti vrz koi bilo od sostojbite na navedenite elementi i faktori.

^len 52

Subjekti koi poseduvaat so informacii za ìvotnata sredina (1) Organi i pravni i fizi~ki lica (vo ponatamo{niot tekst:

subjekti) koi poseduvaat ili za koi se poseduvaat informacii za ìvotnata sredina se:

- Vladata na Republika Makedonija i organite na dràvnata uprava;

- organite na op{tinata, na gradot Skopje i na op{tinite vo gradot Skopje;

- pravnite i fizi~kite lica na koi, vo soglasnost so zakonot, im se dovereni javni ovlastuvawa, vklu~uvaj}i i specijalni dol`nosti, aktivnosti i uslugi vo oblasta na ìvotnata sredina; i/ili

- pravnite i fizi~kite lica koi, vrz osnova na zakon ili dogovor, vr{at dejnost ili usluga od javen interes vo oblasta na ìvotnata sredina, pod nadzor na organite ili licata od alineja 1,2 i 3 od ovoj stav. (2) Vladata na Republika Makedonija, po predlog na organot na

dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, objavuva i odrùva lista na subjekti koi poseduvaat ili za koi se poseduvaat informacii koi se odnesuvaat na ìvotnata sredina. Vo Listata se opredeluvaat i informaciite koi gi poseduva sekoj od navedenite subjekti.

^len 53

Uslovi koi se odnesuvaat na baraweto za informacija (1) Baraweto za informacija za ìvotnata sredina moè da se

dostavi do sekoj od subjektite koi poseduvaat ili za koi se poseduvaat informacii vo vrska so ìvotnata sredina, opredelni soglasno so ~len 52 od ovoj zakon.

(2) Subjektite od ~len 52 od ovoj zakon koi poseduvaat ili za koi se poseduvaat informacii vo vrska so ìvotnata sredina, se dol`ni da obezbedat pristap do informaciite za ìvotnata sredina:

1. vo najkratok moèn rok, no ne podocna od eden mesec od denot na priemot na baraweto, ili

2. najdocna dva meseca po priemot na baraweto, dokolku obemot i kompleksnosta na informacijata se takvi {to periodot od eden mesec, ne e dovolen za da se kompletira dokumentacijata. Vo takov slu~aj, subjektot od ~len 52 od ovoj zakon go izvestuva baratelot na informacijata, vo {to e mo`no pokratok rok, a pred istekot na rokot od eden mesec, za potrebata od prodolùvawe na rokot so obrazloènie za pri~inite poradi koi e potrebno prodolùvaweto.

Strana 32 od 177

(3) Subjektot od ~len 52 od ovoj zakon e dolèn na baratelot na informacija za ìvotnata sredina, koja se odnesuva na ~len 51 stav (2) to~ka 2 od ovoj zakon, da mu dostavi podatoci za mestoto kade {to e izvr{ena postapkata na merewe, za metodite na analiza, za zemaweto primeroci i za predtretmanot na primerocite upotrebeni za dooformuvawe na informacijata.

(4) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina go propi{uva na~inot i postapkata na obezbeduvawe pristap do informaciite vo vrska so ìvotnata sredina.

^len 54

Forma vo koja{to se dostavuva baranata informacija (1) Informacijata se dostavuva vo baranata forma, osven ako:

1. baranata informacija ve}e postoi vo odnapred propi{ana forma i e lesno dostapna za javnosta, a so toa i za podnositelot na baraweto, i/ili

2. popovolno e informacijata da se dostavi vo forma poinakva od baranata, pri {to organot e dolèn da donese re{enie so koe{to se obrazloùva zo{to informacijata se dostavuva vo poinakva forma.

(2) Dokolku informacijata ne moè da se dostavi vo baranata forma, subjektot od ~len 52 od ovoj zakon do koj e dostaveno baraweto za informacija e dolèn vo rok od sedum dena od priemot na baraweto da go izvesti baratelot za pri~inata poradi koja informacijata se dostavuva vo forma poinakva od baranata.

^len 55

Odbivawe da se dade informacija (1) Subjektite od ~len 52 od ovoj zakon moàt da go odbijat

baraweto za davawe informacii za ìvotnata sredina dokolku: - baranata informacija ja nemaat vo posed ili ne se poseduva za

niv. Vo rok od sedum dena od denot na priemot na baraweto, subjektot od ~len 52 od ovoj zakon do koj e dostaveno baraweto e dolèn: da go preprati do subjektot koj ja poseduva baranata informacija, dokolku znae koj e toj subjekt, i za toa da go izvesti baratelot; ili da go izvesti baratelot koj subjekt najverojatno ja poseduva baranata informacija;

- baraweto e o~igledno nerazumno; - baraweto e premnogu voop{teno. Subjektot od ~len 52 od ovoj

zakon e dolèn vo rok koj ne moè da bide podolg od 15 dena od denot na priemot na baraweto, po pismen pat da go pou~i baratelot za formata, sodrìnata i za obemot na baraweto, i/ili

- baraweto se odnesuva na informacija koja{to se nao|a vo faza na dooformuvawe ili sluì za interni potrebi i komunikacii.

Strana 33 od 177

Dokolku stanuva zbor za informacija {to se nao|a vo faza na izgotvuvawe, subjektot od ~len 52 od ovoj zakon go izvestuva baratelot na informacijata za toa koj subjekt ja podgotvuva informacijata i za kolku vreme }e bide izgotvena. (2) Subjektite od ~len 52 od ovoj zakon moàt da odbijat da

ovozmoàt pristap do informacijata, dokolku nejzinoto objavuvawe bi imalo negativni posledici vrz:

1. doverlivosta na postapkite koi gi vodat nadle`nite organi;

2. me|unarodnite odnosi, javnata bezbednost i odbranata na zemjata;

3. sudskata postapka, pravata na pravnite i na fizi~kite lica na pravi~na sudska postapka, kako i vrz pravoto da se pokrene sudska ili disciplinska postapka;

4. doverlivosta na trgovskite ili na industriskite informacii, vo slu~aj koga takvata doverlivost e zagarantirana so zakon, so cel da se za{titi legitimniot ekonomski interes;

5. za{titata na licata i na doverlivosta na li~nite podatoci;

6. za{titata na pravata na intelektualna i industriska sopstvenost;

7. interesite na sekoe lice koe{to ja dostavilo baranata informacija, bez kakva bilo obvrska istata da ja dostavi, dokolku toa lice ne se soglasuva so objavuvaweto na taa informacija, i/ili

8. za{titata na odredeni divi vidovi i/ili tipovi ìveali{ta.

(3) Subjektite od ~len 52 od ovoj zakon nema da go odbijat baraweto za informacii, spored stav (2) to~ka 1, 4, 5, 6 i 7 od ovoj ~len, ako toa barawe se odnesuva na informaciite za ispu{tawata ili za drugi emisii vo ìvotnata sredina.

(4) Vo sekoj od slu~aite navedeni vo stav (1) alineja 2 i stav (2) na ovoj ~len, subjektite od ~len 52 se dol`ni da ocenat dali za{titata na javniot interes na koj se odnesuva baranata informacija e od pogolemo zna~ewe od interesot na koj mu sluì dostavuvaweto na informacijata.

(5) Informaciite za ìvotnata sredina se dostapni samo vo delot {to ne e opfaten so stav (1) alineja 4 i stav (2) od ovoj zakon.

(6) Subjektite od ~len 52 od ovoj zakon se dol`ni da donesat re{enie za odbivawe na baraweto, vo celost ili delumno, odnosno zaklu~ok vo pismena forma koj treba da gi sodrì pri~inite za odbivawe na baraweto, kako i pouka za mo`nostite za àlba po re{enieto ili po zaklu~okot. Subjektite od ~len 52 od ovoj zakon se dol`ni da go dostavat re{enieto ili zaklu~okot vo rokovite predvideni vo ~len 53 od ovoj zakon.

(7) Protiv re{enieto ili zaklu~okot od stav (6) od ovoj ~len, doneseno od subjektot od ~len 52 stav (1) alineja 1 od ovoj zakon, baratelot ima pravo da podnese àlba do Komisijata na Vladata na Republika Makedonija za re{avawe na upravnite raboti vo vtor stepen od oblasta na ìvotnata sredina.

Strana 34 od 177

(8) Protiv re{enieto ili zaklu~okot od stav (6) od ovoj ~len, doneseno od subjektot od ~len 52 stav (1) alineja 2, 3 i 4 od ovoj zakon, baratelot ima pravo na àlba do organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na na ìvotnata sredina.

^len 56

Sobirawe i objavuvawe na informaciite za ìvotnata sredina (1) Subjektite od ~len 52 od ovoj zakon se dol`ni, vo zavisnost

od nivnata nadle`nost, informaciite za ìvotnata sredina so koi raspolagaat ili koi drugi gi ~uvaat vo nivno ime, da obezbedat {irewe, dostapnost na javnosta i odrùvawe na informaciite, vo formi i vo formati koi moàt lesno da se reproduciraat i da bidat dostapni preku kompjuterskite mreì za komunikacija.

(2) Subjektite od ~len 52 od ovoj zakon se dol`ni, vo zavisnost od nivnata nadle`nost, da ovozmoàt u~estvo na javnosta vo tekot na izgotvuvaweto na zakoni, drugi propisi i pravni akti vo soglasnost so uslovite, na~inot i postapkata opredeleni so ~len 61 stav (4) od ovoj zakon. (3) Vo slu~aj na neposredna opasnost za ìvotot ili za zdravjeto na lu|eto ili na ìvotnata sredina, predizvikana od aktivnosti na ~ovekot ili od vlijanieto na prirodata, subjektite od ~len 52 od ovoj zakon, se dol`ni, bez odlagawe, da gi objavat site informacii koi gi imaat ili {to drugi gi ~uvaat vo nivno ime, so cel da í se ovozmoì na javnosta da prezeme merki za spre~uvawe ili za ublaùvawe na {tetata {to bi moèla da nastane.

^len 57

Organ nadleèn za {irewe na informaciite za ìvotnata sredina Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina se griì za {irewe na informacii za ìvotnata sredina i za obezbeduvawe na polesen pristap do informaciite za ìvotnata sredina koi gi poseduvaat subjektite od ~len 52 od ovoj zakon.

^len 58

Nadomestok na tro{ocite za davaweto na baranata informacija (1) Subjektite od ~len 52 od ovoj zakon za davawe na baranite informacii, ne naplatuvaat nadomestok.

(2) Po isklu~ok od stav (1) od ovoj ~len, subjektite od ~len 52 od ovoj zakon, naplatuvaat nadomestok na tro{ocite za davawe informacii po barawe na zainterestiranata strana, vo opredeleni slu~ai.

Strana 35 od 177

(3) Vladata na Republika Makedonija gi propi{uva slu~aite i visinata na nadomestokot od stav (2) od ovoj ~len, kako i slu~aite za osloboduvawe od obvrskata za pla}awe na nadomestokot na tro{ocite za davawe informacii.

(4) Visinata na nadomestokot na tro{ocite za davawe informacii, opredelena so propisot od stav (3) od ovoj ~len, treba da bide razumna i da ne gi nadminuva realnite tro{oci napraveni so cel da se dostavi baranata informacija.

(5) Prebaruvaweto na registrite ili evidenciite na podatoci, kako i proveruvaweto na informaciite na mestoto kade {to se ~uvaat ili se odrùvaat se vr{i bez nadomestok.

IX. PLANIRAWE NA ZA[TITATA NA @IVOTNATA SREDINA

^len 59

Sistem za planirawe (1) Zaradi ostvaruvawe na celite utvrdeni vo ~len 4 stav (1) od ovoj zakon, preku sistem na merki i aktivnosti za dolgoro~no planirawe na za{titata i unapreduvaweto na ìvotnata sredina, razvojot na za{titata i upravuvaweto so ìvotnata sredina se opredeluva i se naso~uva, vo soglasnost so vkupniot ekonomski, op{testven i kulturen razvoj na Republika Makedonija, pri {to prioritet se dava na merkite za za{tita i unapreduvawe na ìvotnata sredina, vo interes na sega{nite i na idnite generacii.

(2) So sistemot za planirawe od stav (1) od ovoj ~len se naso~uva i se usoglasuva realiziraweto na ekonomskite, tehni~kite, nau~nite, obrazovnite, organizaciskite i na drugite merki i aktivnosti, kako i na merkite za sproveduvawe na obvrskite prezemeni so ratifikuvanite me|unarodni dogovori, so cel da se za{titi i unapredi ìvotnata sredina i da se obezbedi odr`liv razvoj.

(3) Merkite za za{tita i unapreduvawe na ìvotnata sredina, utvrdeni so planskite dokumenti za ìvotnata sredina, se usoglasuvaat so merkite opredeleni so strate{kite, planskite i so programskite dokumenti vo oblasta na regionalniot razvoj, obrazovanieto i naukata, stopanskite dejnosti koi se zasnovaat na koristeweto na prirodnite bogatstva, transportot, telekomunikaciite, turizmot, prostornoto i urbanisti~koto planirawe i koristeweto na zemji{teto.

Strana 36 od 177

^len 60

Vidovi planski dokumenti i nadle`nost za nivnoto donesuvawe (1) Vrz osnova na politikite i celite za ìvotnata sredina,

ocenata na sostojbite, kako i utvrduvaweto na merkite {to treba da se prezemat zaradi postignuvawe na celite za ìvotna sredina, Vladata na Republika Makedonija, na predlog na organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, donesuva Nacionalen akcionen plan za ìvotnata sredina na Republika Makedonija (vo ponatamo{niot tekst: Nacionalen akcionen plan za ìvotna sredina). (2) Sovetot na op{tinata, na gradot Skopje i na op{tinite vo gradot Skopje, vrz osnova na ocenata na svoite specifi~ni sostojbi i potrebi, a vo soglasnost so Nacionalniot akcionen plan za ìvotnata sredina, donesuvaat lokalni akcioni planovi za ìvotnata sredina, vo soglasnost so metodologijata od ~len 61 stav (3) od ovoj zakon. (3) Oddelni delovi od lokalnite akcioni planovi za ìvotnata sredina moàt da pretstavuvaat soodvetni strategii ili planovi, dokolku tie gi ispolnuvaat uslovite predvideni so posebnite zakoni. (4) Planskite dokumenti od stav (1) i stav (2) od ovoj ~len se donesuvaat za period od {est godini i tekovno se obnovuvaat vo zavisnost od novonastanatite uslovi, a zadolìtelno se obnovuvaat po istekot na rokot za koi se doneseni.

(5) Sovetot na op{tinata, na gradot Skopje i na op{tinite vo gradot Skopje formira telo, rakovodeno od gradona~alnikot, koe }e go sledi implementiraweto na lokalniot akcionen plan za ìvotna sredina i }e predlaga promeni vo lokalniot akcionen plan za ìvotna sredina, a za toa edna{ godi{no go izvestuva organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina.

^len 61

Postapka za donesuvawe na planskite dokumenti, izgotvuvaweto na propisi i u~estvoto na javnosta vo postapkata

(1) Vladata na Repulika Makedonija na predlog na organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, donesuva Nacionalen akcionen plan za ìvotnata sredina

(2) U~estvoto na javnosta vo podgotovkata i donesuvaweto na Nacionalniot akcionen plan za ìvotnata sredina i na lokalnite akcioni planovi za ìvotna sredina se odviva na na~in i pod uslovi opredeleni so ~len 69 od ovoj zakon.

(3) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina donesuva metodologija za izrabotka na lokalnite akcioni planovi za ìvotna sredina.

(4) Vladata na Republika Makedonija na predlog na organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina gi propi{uva uslovite, na~inot i postapkata za u~estvo na

Strana 37 od 177

javnosta vo tekot na izrabotkata na pripisi i drugi akti od oblasta na ìvotnata sredina.

^len 62

Nadle`nost za sproveduvawe na planskite dokumenti (1) Nacionalniot akcionen plan za ìvotnata sredina go

sproveduvaat nadle`nite organi na dràvnata uprava i na op{tinata, na gradot Skopje i na op{tinite vo gradot Skopje, javnite pretprijatija i javnite ustanovi, kako i drugite pravni i fizi~ki lica koi vrz osnova na javno ovlastuvawe vr{at dejnost ili prezemaat aktivnosti {to imaat vlijanie vrz ìvotnata sredina.

(2) Vrz osnova na podatocite dobieni od organite, organizaciite, instituciite i od pravnite i fizi~kite lica od stav (1) od ovoj ~len, organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina na sekoi tri godini izgotvuva izve{taj za sproveduvaweto na planot i go dostavuva do Vladata na Republika Makedonija.

(3) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina go propi{uva na~inot na dostavuvawe na podatocite od organite, organizaciite i institucii, javnite pretprijatija i javnite ustanovi, kako i drugite pravni i fizi~ki lica od stav (1) od ovoj ~len nadle`ni za sproveduvawe na planot.

(4) Lokalniot akcionen plan za ìvotnata sredina go sproveduvaat gradona~alnikot na op{tinata, gradona~alnikot na gradot Skopje i gradona~alnicite na op{tinite vo gradot Skopje, kako i drugite pravni i fizi~ki lica opredeleni so planot. Na predlog na gradona~alnikot, sovetot na op{tinata, na gradot Skopje i na op{tinite vo gradot Skopje go propi{uva na~inot na dostavuvawe na podatocite od organite i pravnite i fizi~kite lica nadle`ni za sproveduvawe na planot.

(5) Vrz osnova na podatocite dostaveni vo soglasnost so odredbite na stavovite (2) i (4) od ovoj ~len, organot nadleèn za donesuvawe na planot moè da odlu~i planot da se izmeni ili da se dopolni.

^len 63

Sodrìna na Nacionalniot akcionen plan za ìvotnata sredina Nacionalniot akcionen plan za ìvotnata sredina sodrì:

1. op{ti srednoro~ni i dolgoro~ni merki za za{tita i za upravuvawe so ìvotnata sredina i zdravjeto na lu|eto;

2. nasoki za za{tita od zagaduvawe i za unapreduvawe na kvalitetot na vodata, vozduhot i po~vata, za{tita na prirodata, za{tita od bu~ava, jonizira~ko i nejonizira~ko zra~ewe, upravuvawe so otpadot, kako i drugi aktivnosti za za{tita na klimatskiot sistem od negativnite antropogeni

Strana 38 od 177

vlijanija i aktivnosti koi se od zna~ewe za za{titata na ìvotnata sredina i zdravjeto na lu|eto, a se ureduvaat so posebni zakoni;

3. upravuvaweto i koristeweto na prirodnite bogatstva; 4. predvideni aktivnosti za podigawe na javnata svest i za razvoj

na obrazovanieto za za{tita i unapreduvawe na ìvotnata sredina .

5. vlijanijata na predvidenite merki vrz ekonomskiot razvoj; 6. nadle`ni subjekti za sproveduvawe na oddelnite elementi na

planot, i 7. drugi merki i aktivnosti od zna~ewe za za{tita i

unapreduvawe na ìvotnata sredina.

^len 64

Sodrìna na lokalnite akcioni planovi za ìvotnata sredina Lokalnite akcioni planovi za ìvotnata sredina, vrz osnova na ocenata za stepenot na zagadenosta na ìvotnata sredina vo dadenoto podra~je, sodràt srednoro~ni i dolgoro~ni merki i aktivnosti za za{tita na ìvotnata sredina i zdravjeto na lu|eto, od interes i vo nadle`nost na op{tinata, na gradot Skopje i op{tinite vo gradot Skopje, a osobeno za:

1. za{tita na vozduhot od zagaduvawe i za podobruvawe na kvalitetot na vozduhot;

2. snabduvawe so kvalitetna voda za piewe vo dovolni koli~ini; 3. za{tita na vodite od zagaduvawe, pre~istuvawe na otpadnite

vodi, progresivno namaluvawe na {tetnite ispu{tawa i postepeno eliminirawe na emisiite na opasni supstancii vo vodite i za ublaùvawe na posledicite od {tetnoto dejstvo na vodite i od nedostigot na voda ;

4. upravuvawe so otpad; 5. za{tita od bu~ava i vibracii nastanati kako rezultat na

stopanskite i na drugite dejnosti i aktivnosti; 6. urban razvoj i prostorno planirawe; 7. razvojot na lokalniot javen transport i soobra}ajot na

podra~jeto; 8. zgolemuvawe na energetskata efikasnost; 9. razvoj na ekolo{ko-kulturniot turizam i negovoto vlijanie vrz

ìvotnata sredina; 10. za{tita na biodiverzitetot; 11. upravuvawe i koristewe na prirodnite bogatstva; 12. podigawe na javnata svest i razvoj na obrazovanieto za za{tita

i unapreduvawe na ìvotnata sredina; 13. posledicite od ekonomskiot razvoj vrz ìvotnata sredina, i 14. nadle`nite subjekti za sproveduvawe na oddelnite elementi na

planot.

Strana 39 od 177

X. OCENA NA VLIJANIETO NA OPREDELENI STRATEGII, PLANOVI I PROGRAMI VRZ @IVOTNATA SREDINA

^len 65

Strategiska ocena (1) Na predlog na organot na dràvnata uprava nadleèn za

rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, Vladata na Republika Makedonija gi propi{uva strategiite, planovite i programite, vklu~uvaj}i gi i promenite na tie strategii, planovi i programi (vo ponatamo{niot tekst : planski dokumenti), za koi zadolìtelno se sproveduva postapka za ocena na nivnoto vlijanie vrz ìvotnata sredina i vrz ìvotot i zdravjeto na lu|eto (vo natamo{niot tekst: strategiska ocena).

(2) Strategiska ocena se sproveduva na planski dokumenti koi se podgotvuvaat vo oblasta na zemjodelstvoto, {umarstvoto, ribarstvoto, energetikata, industrijata, rudarstvoto, transportot, regionalniot razvoj, telekomunikaciite, upravuvaweto so otpadot, upravuvaweto so vodite, turizmot, prostornoto i urbanisti~koto planirawe i koristewe na zemji{teto, na Nacionalniot akcionen plan za ìvotnata sredina i na lokalnite akcioni planovi za ìvotnata sredina, kako i vrz site strategiski, planski i programski dokumenti so koi se planira izveduvawe na proekti za koi se vr{i ocena na vlijanieto od proektot vrz ìvotnata sredina.

(3) Za planskite dokumenti koi ne se opredeleni so propisot od stav (1) od ovoj ~len, strategiska ocena se vr{i samo toga{ koga e verojatno deka tie bi moèle da imaat zna~itelno vlijanie vrz ìvotnata sredina i vrz ìvotot i zdravjeto na lu|eto. Vo slu~aite koga planskiot dokument go donesuva organ na op{tinata, na gradot Skopje i na op{tinite vo gradot Skopje sovetot na op{tinata, na gradot Skopje i na op{tinite vo gradot Skopje moè da odlu~i da ne se sproveduva strategiska ocena na planskite dokumenti samo po prethodno odobrenie od organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina. Vo slu~aite koga planskiot dokument go donesuva organ na dràvnata uprava, dràvniot organ nadleèn za izgotvuvaweto na planskite dokumenti moè da odlu~i da ne vr{i strategiska ocena samo po prethodno odobrenie od Vladata na Republika Makedonija.

(4) Vladata na Republika Makedonija gi propi{uva kriteriumite vrz osnova na koi se donesuvaat odlukite od stav (3) od ovoj ~len vo vrska so toa dali opredeleni planski dokumenti bi moèle da imaat zna~itelno vlijanie vrz ìvotnata sredina i vrz ìvotot i zdravjeto na lu|eto.

Strana 40 od 177

(5) Pri donesuvaweto na odlukata od stav (3) od ovoj ~len, nadle`niot organ e dolèn da gi konsultira organite zasegnati od implementacijata na planskite dokumenti. (6) Odlukata od stav (3) od ovoj ~len, vo koja se obrazloèni pri~inite za nesproveduvawe na strategiska ocenka, se objavuva na na~in propi{an od ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina so aktot {to go donesuva soglasno so ~len 69 stav (5) od ovoj zakon.

^len 66

Isklu~oci Strategiska ocena ne se sproveduva za planski dokumenti koi

se donesuvaat: - za potrebite na odbranata na Republika Makedonija; - za vreme na voena ili vonredna sostojba, i - vo oblasta na finansiite i Buxetot na Republika

Makedonija, i buxetot na op{tinata, na gradot Skopje i na op{tinite vo gradot Skopje.

^len 67

Izve{taj za strategiskata ocena na ìvotnata sredina (1) Koga e potrebno sproveduvawe na strategiska ocena na vlijanijata vrz ìvotnata sredina, vo soglasnost so ~len 65 od ovoj zakon, organot koj go podgotvuva planskiot dokument izgotvuva izve{taj za strategiska ocena na ìvotnata sredina (vo ponatamo{niot tekst: Izve{taj za ìvotna sredina). (2) Vladata na Republika Makedonija na predlog na organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina ja propi{uva sodrìnata na izve{tajot za ìvotnata sredina.

(3) Pri opredeluvaweto na obemot i na detalnosta na informaciite vo izve{tajot za ìvotna sredina, organot koj ja sproveduva strategiskata ocena e dolèn da pobara mislewe od organite koi se zasegnati od implementacijata na planskiot dokument. (4) Pri opredeluvaweto na obemot i na detalnosta na informaciite, vo soglasnost so stav (2) od ovoj ~len, organot koj ja sproveduva strategiskata ocena treba da gi zeme predvid postoe~kite znaewa i metodi na ocenuvawe, sodrìnata i nivoto na detalnost na planskite dokumenti i nivniot udel vo procesot na odlu~uvawe, interesite na javnosta i potrebata od informacii na organot koj odlu~uva. (5) Organot koj go podgotvuva planskiot dokument za izgotvuvaweto na izve{tajot za ìvotna sredina, angaìra najmalku edno lice od Listata na eksperti za strategiska ocena na ìvotnata sredina od ~len 68 od ovoj zakon, koj go potpi{uva izve{tajot kako odgovorno lice za negoviot kvalitet. Dokolku izve{tajot za ìvotna sredina go izgotuvaat pove}e lica, ili drugi eksperti ili pravni

Strana 41 od 177

lica, toga{ izve{tajot zadolìtelno go potpi{uva najmalku edno lice od Listata na eksperti od ~len 68 od ovoj zakon, kako odgovorno lice za negoviot kvalitet.

(6) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina ja propi{uva postapkata za izbor na lica od Listata na eksperti od ~len 68 od od ovoj zakon, koj }e go izgotvi izve{tajot od stav (5) od ovoj ~len.

(7) Strategiskata ocenka ja sproveduva organot koj go podgotvuva planskiot dokument. (8) Strategiskata ocenka na planskite dokumenti koi gi donesuvaat op{tinata, gradot Skopje i op{tinite vo gradot Skopje, ja sproveduva gradona~alnikot na op{tinata, Gradona~alnikot na Gradot Skopje i gradona~alnicite na op{tinite vo Gradot Skopje.

^len 68

Lista na eksperti za strategiska ocena na ìvotnata sredina (1) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od

oblasta na ìvotnata sredina vostanovuva i vodi Lista na eksperti za strategiska ocena na ìvotnata sredina.

(2) Ekspert za strategiska ocena na ìvotnata sredina moè da bide sekoe fizi~ko lice koe gi ispolnuva slednive uslovi:

− ima visoko obrazovanie od oblasta na prirodnite nauki; − ima tehni~ko poznavawe na ekspertsko nivo, od oblasta na

ìvotnata sredina, i − ima najmalku pet godini rabotno iskustvo vo oblasta na

koja{to se odnesuva strategijata, planot ili programata. (3) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava

nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotna sredina gi propi{uva kriteriumite, na~inot, postapkata i nadomestokot na tro{ocite na vklu~uvawe i isklu~uvawe na fizi~ko lice od Listata od stav (1) od ovoj ~len.

(4) Listata na ekpserti od stav (1) od ovoj ~len se vodi spored oblastite navedeni vo ~len 65 stav (2) od ovoj zakon.

^len 69

Izvestuvawe i u~estvo na javnosta (1) Pred zapo~nuvawe na postapkata za usvojuvawe na planskiot dokument i vo rok od pet rabotni dena od denot na kompletiraweto na izve{tajot za ìvotnata sredina, organot koj go podgotvuva planskiot dokument, objavuva informacii koi se odnesuvaat na nacrt-planskiot dokument i izve{tajot za ìvotnata sredina, mestoto kade moè da se razgleda nacrt-planskiot dokument zaedno so informacija za postapkata za u~estvo na javnosta. (2) Organot od stav (1) od ovoj ~len e dolèn istovremeno nacrt planskiot dokument i izve{tajot za ìvotna sredina da go dostavi do

Strana 42 od 177

organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina.

(3) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, i organite zasegnati od implementacijata na planskite dokumenti, pravnite i fizi~ki lica i javnosta moàt da go dostavat svoeto mislewe vo vrska so nacrtot na planskiot dokument i izve{tajot za ìvotnata sredina, do organot koj go podgotvuva planskiot dokument, vo rok od 30 dena od denot na dostavuvaweto odnosno objavuvaweto na informaciite vo vrska so niv. (4) Organot od stav (1) od ovoj ~len e dolèn, pri izrabotkata na planskiot dokument, da gi zeme vo predvid mislewata dobieni soglasno stav (3) od ovoj ~len za {to podgotvuva poseben izve{taj.

(5) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina go propi{uva na~inot na objavuvawe na informaciite i u~estvoto na javnosta od stav (1) od ovoj ~len i na~inot na podgotvuvaweto na izve{tajot od stav (4) od ovoj ~len.

^len 70

Ocena na prekugrani~nite vlijanija pri podgotovkata na planski dokument vo Republika Makedonija

(1) Dokolku postoi verojatnost sproveduvaweto na planskiot dokument vo Republika Makedonija da predizvika prekugrani~no vlijanie vrz ìvotnata sredina i ìvotot i zdravjeto na lu|eto, na predlog na organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, na zasegnatata dràva í se dostavuvaat:

- opis na planskiot dokument; - izve{taj za strategiska ocena na ìvotnata sredina na

planskiot dokument; i - pokana za u~estvo vo konsultaciite za planskiot dokument vo

rok od dva meseci od denot na dostavuvaweto na pokanata; (2) Na barawe na dràvata koja{to smeta deka opredelen

planski dokument koj se podgotvuva vo Republika Makedonija, moè da vlijae vrz ìvotnata sredina i vrz ìvotot i zdravjeto na lu|eto na nejzina teritorija, organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina gi obezbeduva informaciite od stav (1) od ovoj ~len. (3) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina vo soglasnost so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na nadvore{nite raboti go propi{uva na~inot na sproveduvawe na prekugrani~nite konsultacii od stav (1) i (2) od ovoj ~len.

Strana 43 od 177

^len 71

Ocena na prekugrani~nite vlijanija koga planskite dokumenti se podgotvuvaat vo druga dràva

(1) Dokolku Republika Makedonija dobie izvestuvawe od nadleèn organ na druga dràva za podgotovka na planski dokument koj{to moè da ima vlijanie vrz ìvotnata sredina i vrz ìvotot i zdravjeto na lu|eto vo Republika Makedonija, organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina e dolèn vedna{ da zapo~ne postapka za ocena na zasegnatosta na Republika Makedonija od realizacijata na planskiot dokument. (2) Dokolku organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina oceni deka planskiot dokument od stav (1) od ovoj ~len moè da ima vlijanie vrz ìvotnata sredina i vrz ìvotot i zdravjeto na lu|eto vo Republika Makedonija, vedna{ go izvestuva nadle`niot organ na drugata dràva za namerata relevantnite institucii i zasegnata javnost na Republika Makedonija da se vklu~at vo konsultaciite pred usvojuvaweto na planskiot dokument, pod uslovi i na na~in predviden so me|unarodnite dogovori ratifikuvani od Republika Makedonija. (3) Ako organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina ili nekoja druga relevantna institucija na Republika Makedonija doznaat za podgotovka na planski dokument vo druga dràva od stav (1) od ovoj ~len, tie se dol`ni vedna{ da go izvestat organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na nadvore{nite raboti na Republika Makedonija za potrebata od dostavuvawe oficijalno izvestuvawe do nadle`niot organ na drugata dràva, so cel da se ovozmoùvi u~estvo vo postapkata od stav (2) od ovoj ~len.

^len 72

Ocena na izve{tajot za ìvotnata sredina (1) Organot koj go podgotvuva planskiot dokument e dolèn vo izve{tajot za ìvotna sredina, da gi vgradi relevantnite mislewata, dobieni soglasno ~len 69 stav (3) od ovoj zakon i zaedno so planskiot dokument da go dostavi do organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina. (2) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina ja ocenuva soodvetnosta na izve{tajot za ìvotnata sredina vo rok od 60 dena od denot na dostavuvaweto na dokumentacijata od stav (1) od ovoj ~len i istata ja dostavuva do organot koj go usvojuva planskiot dokument. (3) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina moè da ovlasti lica za ocenuvawe na izve{tajot za ìvotnata sredina, od Listata od ~len 68 od ovoj zakon, koe ne u~estvuvale vo podgotovkata na izve{tajot. (4) Koga za podgotovka na planskiot dokument nadleèn e organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na

Strana 44 od 177

ìvotnata sredina, izve{tajot za ìvotna sredina zaedno so ocenkata na soodvetnosta na izve{tajot go pravi dostapen za javnosta.

^len 73

Odlu~uvawe (1) Organot koj go podgotvuva planskiot dokument ili promenata na planskiot dokument, vo soglasnost so ~len 65 od ovoj zakon, e dolèn da gi zeme predvid naodite od izve{tajot za ìvotnata sredina, mislewata i komentarite dobieni od organite koi se zasegnati od implementacijata na planskiot dokument, kako i rezultatite od prekugrani~nite konsultacii. (2) Organot koj go usvojuva planskiot dokument e dolèn da go zeme predvid i misleweto na organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina vo vrska so soodvetnosta na izve{tajot za ìvotnata sredina.

^len 74

Objavuvawe na odlukata (1) Organot koj go usvojuva planskiot dokument e dolèn da ja

objavi odlukata za usvojuvawe i za toa da ja izvesti drugata dràvata {to e konsultirana vo soglasnost so ~len 70 od ovoj zakon, na na~in predviden so ~len 69 stav (3) od ovoj zakon.

(2) Vo slu~aite od ~len 71 od ovoj zakon organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina na Vladata na Republika Makedonija i predlaga donesuvawe na zaklu~ok po odnos na strategiskata ocena na planskiot dokument {to go nosi drugata dràva. (3) Vladata na Republika Makedonija preku organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na nadvore{ni raboti ja izvestuva drugata dràva za ishodot od sproveduvaweto na strategiskata ocenka.

^len 75

Sledewe na efektite od sproveduvaweto na planskite dokumenti (1) Organot koj go podgotvuva planskiot dokument e dolèn da gi

sledi efektite vrz ìvotnata sredina i vrz zdravjeto na lu|eto od sproveduvaweto na planskiot dokument, so cel vo rana faza da se sogledaat nepredvidenite negativni efekti i da se prezemat soodvetnite dejstvija za popravawe na sostojbata.

(2) Vo slu~aj na sogledani negativni efekti od sproveduvaweto na planskiot dokument od stav (1) od ovoj ~len, organot koj go podgotvuva planskiot dokument, kako i drugo pravno i fizi~ko lice i zdruènija na gra|ani od oblasta na ìvotnata sredina, se dol`ni, za

Strana 45 od 177

toa, da go izvestat organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina.

XI. OCENA NA VLIJANIJATA NA OPREDELNI PROEKTI VRZ @IVOTNATA SREDINA

^len 76

Predmet na ocenata na vlijanijata vrz ìvotnata sredina (1) Predmet na ocenata na vlijanijata vrz ìvotnata sredina se

proektite opredeleni vo soglasnost so ~len 77 od ovoj zakon, koi poradi nivniot karakter, obem ili lokacijata na koja{to se izveduvaat moàt da imaat zna~itelno vlijanie vrz ìvotnata sredina.

(2) Ocenuvaweto od stav (1) od ovoj ~len se vr{i preku opredeluvawe, opis i procenka na vlijanijata koi gi ima ili bi moèl da gi ima opredeleniot proekt vo tekot na negovata izvedba, rabotewe i prestanok so rabota vrz:

- lu|eto i biolo{kata raznovidnost;

- po~vata, vodata, vozduhot i drugite prirodni bogatstva kako i klimata;

- istoriskoto i kulturnoto nasledstvo, kako i vrz

- me|usebnite vlijanija na elementite od alineite 1, 2 i 3 od ovoj stav.

^len 77

Proekti za koi se sproveduva postapka za ocena na vlijanieto vrz ìvotnata sredina

(1) Vladata na Republika Makedonija, na predlog na organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, gi opredeluva proektite za koi zadolìtelno se sproveduva postapka za ocena na vlijanieto vrz ìvotnata sredina i gi opredeluva kriteriumite vrz osnova na koi se utvrduva potrebata za sproveduvawe postapka za ocena na vlijanieto vrz ìvotnata sredina, za drugi, generalno opredeleni proekti, koi bi moèle da imaat zna~itelno vlijanie vrz ìvotnata sredina, kako i gi opredeluva kriteriumite vrz osnova na koi se utvrduva potreba od sproveduvawe postapka za ocena na vlijanieto vrz ìvotnata sredina pri nastanuvawe na promeni na postojni objekti.

(2) Potrebata od sproveduvawe na postapka za ocena na vlijanieto vrz ìvotnata sredina se utvrduva i so ispituvawe na sekoj oddelen slu~aj, vrz osnova na karakterot, obem i lokacijata

Strana 46 od 177

soglasno kriteriumite od stav (1) od ovoj ~len, a imaj}i gi predvid najnovite nau~ni i tehni~ki soznanija i re{enijata vo propisite so koi se opredeluvaat najniskite granici na emisii vo ìvotnata sredina.

^len 78

Proekti kaj koi ne se vr{i ocena na vlijanieto vrz ìvotnata sredina (1) Vladata na Republika Makedonija, vo posebni slu~ai, moè

da odlu~i, ispituvaj}i slu~aj po slu~aj, da ne se vr{i ocena na vlijanieto vrz ìvotnata sredina, vo celost ili delumno, za proektite, vo slu~aj na:

- voena ili vonredna sostojba; - za potrebite na odbranata na Republika Makedonija,

dokolku se utvrdi deka sproveduvaweto na postapkata za ocena na vlijanijata vrz ìvotnata sredina ima negativen efekt vrz odbranata; ili

- potreba od itno spre~uvawe na nastanite koi ne moèle da se predvidat, a koi moàt seriozno da vlijaat vrz zdravjeto, bezbednosta ili vrz imotot na lu|eto ili vrz ìvotnata sredina.

(2) Za proektite od stav (1) od ovoj ~len za koi ne se vr{i ocena na vlijanieto vrz ìvotnata sredina, na predlog na Vladata na Republika Makedonija, se sproveduva alternativen metod za ocena na vlijanieto vrz ìvotnata sredina.

(3) Za proektite od stav (1) alineja 2 od ovoj ~len za koi ne se vr{i ocena na vlijanieto vrz ìvotnata sredina, Vladata na Republika Makedonija e dol`na:

- na soodveten na~in da ja izvesti javnosta i da ja obrazloì odlukata da ne se vr{i ocena na vlijanieto vrz ìvotnata sredina; i

- da ja informira zasegnatata javnost za soznanijata dobieni so alternativnite metodi za ocena na vlijanieto vrz ìvotnata sredina.

(4) Vladata na Republika Makedonija poblisku go propi{uva na~inot i postapkata na izvestuvawe na javnosta vo vrska so podatocite od stav (2) od ovoj ~len za proektite vo slu~aite od stav (1) od ovoj ~len.

(5) Po dobivaweto na izvestuvaweto od ~len 80 od ovoj zakon, vo slu~aite opredeleni vo stav (1) od ovoj ~len organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina ja izvestuva Vladata na Republika Makedonija.

^len 79

Na~in na ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina (1) Postapkata za ocena na vlijanieto na proektot vrz

ìvotnata sredina se sostoi od opredeluvawe, opis, ocena i procenka

Strana 47 od 177

na direktnoto i na indirektnoto vlijanie vrz ìvotnata sredina od sproveduvaweto ili od nesproveduvaweto na proektot. (2) Vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina se ocenuva vo soglasnost so sostojbata na ìvotnata sredina na zasegnatoto podra~je vo vremeto koga se podnesuva izvestuvaweto za namerata za sproveduvawe na proektot.

(3) Pri ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina se zema predvid:

- podgotovkata, izveduvaweto, sproveduvaweto i prestanuvaweto so realizacija na proektot, vklu~uvaj}i gi i rezultatite i efektite od zavr{uvaweto na proektot;

- otstranuvaweto na zagaduva~kite supstanci i vra}awe na zasegnatoto podra~je vo porane{nata sostojba, dokolku taa obvrska e predvidena so posebni propisi, i

- normalnoto funkcionirawe na proektot, kako i mo`nostite za havarii.

^len 80

Izvestuvawe za namerata za izveduvawe na proektot (1) Sekoe pravno i fizi~ko lice koe ima namera da sproveduva

proekt za koj postoi verojatnost deka e opfaten so ~len 77 i ~len 78 stav (1) alineja 2 od ovoj zakon (vo natamo{niot tekst: investitor) e dol`no, do organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, da podnese izvestuvawe za namerata za sproveduvawe na proektot, kako i negovo mislewe za potrebata od ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina (vo natamo{niot tekst: izvestuvawe).

(2) Investitorot e dolèn izvestuvaweto od stav (1) od ovoj ~len da go podnese do organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina vo pismena i vo elektronska forma.

(3) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, vo rok od 10 dena od denot na priemot na izvestuvaweto, go izvestuva investitorot za potrebata od dopolnuvawe na izvestuvaweto.

(4) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina e dolèn, vo rok od pet rabotni dena od denot na priemot na celosnoto izvestuvawe, da go objavi na na~in opredelen vo ~len 90 stav (1) to~ka 1 od ovoj zakon.

(5) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina gi propi{uva informaciite {to treba da gi sodrì izvestuvaweto. Propi{anite informacii treba da bidat dovolni za organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina da moè da ja utvrdi potrebata od ocena na vlijanijata na proektot vrz ìvotnata sredina.

Strana 48 od 177

^len 81

Postapka za utvrduvawe na potrebata od ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina

(1) Postapkata za utvrduvawe na potrebata od ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina se vr{i za proekti opredeleni soglasno so ~len 77 od ovoj zakon.

(2) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina ja propi{uva postapkata za utvrduvawe na potrebata od ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina.

(3) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina e dolèn da ja zavr{i postapkata za utvrduvawe na potrebata od ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina, vo rok od 30 dena od denot na priemot na izvestuvaweto vo celost, spored ~len 80 od ovoj zakon.

(4) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina so re{enie go izvestuva investitorot za potrebata od ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina. Vrz osnova na izvestuvaweto, investitorot podnesuva barawe za opredeluvawe na obemot na ocenata na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina.

(5) Re{enieto od stav (4) od ovoj ~len se objavuva vo rok od pet rabotni dena od denot na donesuvaweto, na na~in opredelen vo ~len 90 stav (1) to~ka 2 od ovoj zakon.

(6) Protiv re{enieto od stav (4) od ovoj ~len, investitorot, zasegnatite pravni ili fizi~ki lica, kako i zdruènijata na gra|ani formirani za za{tita i za unapreduvawe na ìvotnata sredina, moàt da podnesat àlba do Komisijata na Vladata na Republika Makedonija za re{avawe na upravnite raboti vo vtor stepen od oblasta na ìvotnata sredina, vo rok od osum dena od denot na objavuvaweto na re{enieto.

(7) Pravnoto i fizi~ko lice od ~len 80 stav (1) od ovoj zakon, moè pri podnesuvaweto na izvestuvaweto za namerata za izveduvawe na proektot da pobara organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, istovermeno da podnese i barawe za opredeluvawe na obemot na ocenta na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina od stav (4) od ovoj ~len.

(8) Vo slu~aite od stav (7) od ovoj ~len organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina donesuva zaedni~ko re{enie vo koe e sodràno i misleweto za obemot na studijata za ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina od ~len 82 od ovoj zakon.

^len 82

Opredeluvawe na obemot na ocenata na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina.

(1) Vrz osnova na baraweto za opredeluvawe na obemot na ocenata na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina i vidot na

Strana 49 od 177

proektot, organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina go opredeluva obemot na studijata za ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina.

(2) Za opredeluvawe na obemot na studijata za ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina, organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina moè da ovlasti lica od Listata na eksperti od ~len 85, stav (1) od ovoj zakon.

(3) Pri izgotvuvaweto na misleweto za opredeluvawe na obemot na studijata za ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina, organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina gi zema predvid mislewata na investitorot i mislewata dobieni soglasno ~len 81 stav (5) od ovoj zakon.

(4) Misleweto za obemot na studijata za ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina osobeno treba da gi sodrì:

- alternativite koi treba da se zemat predvid; - osnovniot pregled i istraùvawata koi treba da se

napravat; - metodite i kriteriumite koi se koristat za

predviduvawe i za procenka na efektite; - merkite za podobruvawe koi treba da se zemat predvid; - pravnite lica koi treba da bidat konsultirani za vreme

na podgotovkata na studijata za ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina; i

- strukturata, sodrìnata i dolìnata na informaciite za ìvotnata sredina.

^len 83

Studija za ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina (1) Investitorot e dolèn da ja podgotvi studijata za ocena na

vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina potrebna za sproveduvawe na postapkata za ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina i da ja dostavi do organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, vo pismena i vo elektronska forma.

(2) Investitorot koj ja podgotvuva studijata za ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina angaìra najmalku edno lice od Listata na eksperti, od ~len 85, stav (1) od ovoj zakon, koe ja potpi{uva studijata kako odgovorno lice za nejziniot kvalitet. Dokolku studijata se izrabotuva od pove}e lica, drugi eksperti ili pravno lice, investitorot nazna~uva najmalku edno lice od Listata na ekspertki koe ja potpi{uva studijata kako odgovorno lice za nejziniot kvalitet.

(3) Organite na dràvnata uprava, organite na op{tinata, na gradot Skopje i na op{tinite vo gradot Skopje koi poseduvaat informacii relevantni za izrabotkata na studijata za ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina, se dol`ni tie

Strana 50 od 177

informacii, na barawe na investitorot, da mu gi napravat dostapni, vo soglasnost so ~len 51 stav (1) i ~len 53 od ovoj zakon.

(4) Vo rok od pet rabotni dena od denot na priemot odnosno kompletiraweto, organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina ja objavuva studijata za ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina, na na~in opredelen vo ~len 90 stav 1 to~ka 3 od ovoj zakon, i ja dostavuva za konsultacii do op{tinata ili gradot Skopje na ~ie{to podra~je treba da se sproveduva proektot.

(5) Sekoe lice, organite na dràvnata uprava, gradona~alnikot na op{tinite, na gradot Skopje i na op{tinite vo gradot Skopje, moàt da go dostavat svoeto mislewe, vo pismena forma, do organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, vo rok od 30 dena od denot na objavuvaweto na studijata za ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina.

(6) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina ne e obvrzano da gi zeme predvid mislewata dostaveni po istekot na rokot od stav (5) od ovoj ~len.

(7) Dokolku organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina utvrdi deka dostavenata studija za ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina ne gi sodrì barawata propi{ani soglasno so ~len 84 od ovoj zakon, mu ja vra}a na investitorot i opredeluva rok za dopolnuvawe ili prerabotka, {to ne moè da bide podolg od 40 dena, po~nuvaj}i od denot na priemot na studijata.

(8) Ako investitorot ne ja dopolni studijata za ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina, vo soglasnost so stav (7) od ovoj ~len, organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina ja dostavuva studijata do liceto koe, soglasno so ~len 86 od ovoj zakon, e opredeleno da go podgotvi izve{tajot za vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina.

^len 84

Sodrìna na studijata za ocena na vlijanieto vrz ìvotnata sredina Sodrìnata na barawata {to treba da gi ispolnuva studijata za

ocena na vlijanieto vrz ìvotnata sredina ja propi{uva ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina.

^len 85

Lista na eksperti za ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina (1) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od

oblasta na ìvotnata sredina vostanovuva i vodi Lista na eksperti za ocena na vlijanija na proekti vrz ìvotnata sredina.

(2) Eksperti za ocena na vlijanie vrz ìvotnata sredina moè da bide sekoe fizi~ko lice koe gi ispolnuva slednite uslovi:

Strana 51 od 177

− ima tehni~ko poznavawe na ekspertsko nivo od oblasta na ìvotnata sredina, steknato so visoko obrazovanie od oblasta na prirodnite i tehni~kite nauki, kako i so obuka; i − ima najmalku pet godini rabotno iskustvo vo soodvetnata oblast za koja{to se vklu~uva vo Listata na eksperti.

(3) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina gi propi{uva dopolnitelnite kriteriumi, na~inot, postapkata i nadomestokot na tro{ocite na vklu~uvawe i isklu~uvawe od Listata od stav (1) od ovoj ~len.

^len 86

Izve{taj za soodvetnosta na studijata za ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina

(1) Izve{tajot za soodvetnosta na studijata za ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina, go izgotvuva organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina ili od nego ovlasteni lica koi{to se nao|aat vo Listata na eksperti za ocena na vlijanija na proekti vrz ìvotnata sredina od stav 85 stav (1) od ovoj zakon.

(2) Liceto koe{to se nao|a na Listata od ~len 85 stav (1) od ovoj zakon dokolku go izgotvil, izvestuvaweto za namerata za sproveduvawe na proektot, ili misleweto za obemot na studijata za ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina ili studijata za ocena na vlijanieto vrz ìvotnata sredina, nema pravo da go izgotvuva izve{tajot od stav (1) od ovoj ~len.

(3) Izgotvuvaweto na izve{tajot od stav (1) od ovoj ~len, se vr{i vrz osnova na studijata za ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina, kako i vrz osnova na mislewata dostaveni vo vrska so studijata za ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina.

(4) So izve{tajot od stav (1) od ovoj ~len, se utvrduva dali studijata za ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina gi zadovoluva barawata propi{ani so ovoj zakon i gi predlaga uslovite koi treba da se utvrdat so dozvolata za sproveduvawe na proektot, kako i merkite za spre~uvawe i za namaluvawe na {tetnite vlijanija. (5) Rokot za podgotovka na izve{tajot za soodvetnosta na studijata za ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina ne moè da bide podolg od 60 dena od denot koga e dostavena studijata za ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina zaedno so mislewata po studijata. (6) Rokot utvrden vo stav (5) od ovoj ~len moè da bide prodolèn od opravdani pri~ini, osobeno vo sloèni slu~ai, no ne pove}e od 30 dena. (7) Dokolku pri podgotovkata na izve{tajot od stav (1) od ovoj ~len e utvredno deka postojat odredeni nedostatoci vo studijata za ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina, organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata

Strana 52 od 177

sredina mu ja vra}a studijata na investitorot, koj treba da ja dopolni ili da ja doraboti vo rok ne podolg od 30 dena. Koga izve{tajot se podgotvuva od ovlasteno lice od stav (1) od ovoj ~len, istoto nema pravo da ja dopolnuva ili da ja dorabotuva studijata za ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina. (8) Investitorot e dolèn, na svoj tro{ok, da gi obezbedi dokumentite koristeni pri izrabotkata na studijata za ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina, vo rok od pet rabotni dena od denot na priemot na baraweto za obezbeduvawe na dokumentite. (9) Liceto od stav (1) od ovoj ~len go dostavuva izve{tajot za ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina do organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina vo pi{ana forma. (10) Vo rok od pet rabotni dena od denot na izgotvuvaweto na izve{tajot za ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina, organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina go dostavuva izve{tajot do organite na dràvna uprava koi se nadle`ni za vr{eweto na dejnostite na koi se odnesuva proektot i do organita na op{tinata ili na gradot Skopje na ~ie{to podra~je se predviduva da se sproveduva proektot, i go objavuva izve{tajot na na~inot opredelen so ~len 90 stav (1) to~ka 4 od ovoj zakon. (11) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina poblisku ja propi{uva formata, sodrìnata, postapkata i na~inot za izrabotka na na izve{tajot za soodvetnosta na studijata za ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina.

(12) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina ja propi{uva postapkata za ovlastuvawe na licata od Listata na eksperti od ~len 85 stav (1) od ovoj zakon, koe }e go izgotvi izve{tajot od stav (1) od ovoj ~len.

^len 87

Re{enie so koe se dava soglasnost ili se odbiva baraweto za sproveduvawe na proektot

(1) Vrz osnova na studijata za ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina, izve{tajot za soodvetnosta na studijata za ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina, javnata rasprava od ~len 91 od ovoj zakon i dobienite mislewa, organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, vo rok od 40 dena od denot na podnesuvaweto na izve{tajot od ~len 86 od ovoj zakon, nosi re{enie so koe{to dava soglasnost ili go odbiva baraweto za sproveduvawe na proektot (vo natamo{niot tekst: re{enie).

(2) Re{enieto sodrì ocenka za toa dali studijata za ocena na vlijanijata na proektot vrz ìvotnata sredina gi zadovoluva barawata propi{ani so ovoj zakon i uslovite za izdavawe na

Strana 53 od 177

dozvolata za sproveduvawe na proektot soglasno ~len 88 od ovoj zakon, kako i merki za spre~uvawe i za namaluvawe na {tetnite vlijanija, a posebno:

- spre~uvawe na {tetnite vlijanija vrz ìvotnata sredina kako rezultat na izveduvaweto na proektot;

- spre~uvawe, ograni~uvawe, ublaùvawe ili namaluvawe na {tetnite vlijanija;

- zgolemuvawe na povolnite vlijanija vrz ìvotnata sredina, kako rezultat na sproveduveduvaweto na proektot, i

- procenka na o~ekuvanite efekti od predloènite merki. (3) Vo rok od pet rabotni dena od denot na donesuvawe na

re{enieto od stav (1) od ovoj ~len, organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina go dostavuva re{enieto do investitorot, do organot na dràvna uprava nadleèn za izdavawe dozvola odnosno re{enie za sproveduvawe na proektot i do op{tinata ili gradot Skopje na ~ie{to podra~je bi trebalo da se sproveduva proektot.

(4) Re{enieto od stav (1) od ovoj ~len se objavuva vo rok od pet rabotni dena od denot na donesuvaweto, vo soglasnost so ~len 90 stav (1) to~ka 5 od ovoj zakon.

(5) Re{enieto od stav (1) od ovoj ~len prestanuva da proizveduva pravno dejstvo, dokoku vo period od dve godini od negovoto donesuvawe, ne se otpo~nalo so sproveduvawe na proektot. Na barawe na investitorot , va`nosta na re{enieto moè da se prodolì samo dokolku vo periodot od dve godini nema zna~itelni izmeni na uslovite vo zasegnatoto podra~je, novite soznanija povrzani so osnovnata sodrìna na studijata i razvojot na nova tehnologija, {to bi moèla da bide upotrebena vo proektot.

^len 88

Pravnoto dejstvo na re{enieto (1) Organot koj e nadleèn za izdavawe dozvola odnosno

re{enie za sproveduvawe na proektot za koj se vr{i ocena na vlijanie vrz ìvotnata sredina, nema da izdade dozvola odnosno re{enie za sproveduvawe na proektot dokolku investitorot ne go priloì re{enieto od ~len 87 od ovoj zakon so koe{to se dava soglasnost za sproveduvawe na proektot ili re{enieto od ~len 81 stav (4) od ovoj zakon so koe za proektot ne se sproveduva ocena na vlijanijata vrz ìvotnata sredina, odnosno odlukata na Vladata na Republika Makedonija donesena vo vrska so proektite od ~len 78 stav (1) alineja 2 od ovoj zakon.

(2) Organot koj e nadleèn za izdavawe dozvola odnosno re{enie za sproveduvawe na proektot za koj se vr{i ocena na vlijanie vrz ìvotnata sredina,, e dolèn vedna{ da go izvesti organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina za podnesenite barawata za sproveduvawe na proekti za koi ne e napravena ocena na vlijanijata vrz ìvotnata sredina, a koi se opredeleni soglasno ~len 77 i 78 stav (1) od ovoj zakon.

Strana 54 od 177

(3) Dozvolata ili re{enieto za sproveduvawe na proekt izdadena sprotivno od stav (1) od ovoj ~len se smeta za ni{tovna.

^len 89

Ostvaruvawe na pravata na zasegnatite pravni i fizi~ki lica (1) Zasegnatite pravni ili fizi~ki lica, kako i zdruènijata

na gra|ani formirani za za{tita i za unapreduvawe na ìvotnata sredina imaat pravo na àlba protiv re{enieto od ~len 87 stav (1) od ovoj zakon do Komisijata na Vladata na Republika Makedonija za re{avawe na upravnite raboti vo vtor stepen od oblasta na ìvotnata sredina, vo rok od 15 dena od denot objavuvaweto na re{enieto, soglasno so ~len 90 stav (1) to~ka 5 od ovoj zakon.

(2) Zasegnatite pravni ili fizi~ki lica, kako i zdruènijata na gra|ani formirani za za{tita i za unapreduvawe na ìvotnata sredina imaat pravo na àlba protiv re{enieto od ~len 87 stav (1) od ovoj zakon do Komisijata na Vladata na Republika Makedonija za re{avawe na upravnite raboti vo vtor stepen od oblasta na ìvotnata sredina vo rok od 15 dena od denot koga doznale za donesuvawe na re{enieto dokolku organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina ne postapuvala vo soglasnost so ~len 90, stav (1) i ~len 91 od ovoj zakon.

(3) Investitorot ima pravo na nadomest na {tetata, soglasno op{tite propisi za nadomest na {teta, dokolku dozvolata ili re{enieto so koe{to se dava soglasnost za sproveduvawe na proektot e poni{teno, zatoa {to bilo izdadeno sprotivno na postapkata propi{ana so ovoj zakon.

(4) Zasegnatite pravni ili fizi~ki lica, kako i zdruènijata na gra|ani formirani za za{tita i za unapreduvawe na ìvotnata sredina imaat pravo, pred nadle`niot sud, da podnesat barawe za prezemawe privremena merka- zabrana za sproveduvawe na proektot, vo rok od 15 dena od denot koga doznale za donesuvawe na dozvolata odnosno re{enieto za sproveduvawe na proektot od ~len 88 stav (1) od ovoj zakon.

^len 90

Dostapnosta na dokumentite i na informaciite za ocenata na vlijanijata vrz ìvotnata sredina do javnosta

(1) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina e dolèn da:

1. go objavi izvestuvaweto od ~len 80 stav (1) od ovoj zakon vo najmalku eden dneven vesnik dostapen na celata teritorija na Republika Makedonija i na Internet stranicata na organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina;

2. go objavi re{enieto od ~len 81 stav (4) od ovoj zakon vo najmalku eden dneven vesnik dostapen na celata teritorija na

Strana 55 od 177

Republika Makedonija , na Internet stranicata, kako i na oglasnata tabla vo organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina;

3. objavi deka studijata za ocena na vlijanijata na proektot vrz ìvotnata sredina od ~len 83 od ovoj zakon e podgotvena i dostapna za javnosta vo najmalku eden dneven vesnik dostapen na celata teritorija na Republika Makedonija , na lokalnata radio i TV-stanica, a netehni~kiot izve{taj se objavuva na Internet stranicata na organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina;

4. da go objavi izve{tajot za soodvetnosta na studijata za ocenka na vlijanijata na proektot vrz ìvotnata sredina od ~len 86 od ovoj zakon vo najmalku eden dneven vesnik dostapen na celata teritorija na Republika Makedonija i na internet strana na organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina;

5. go objavi re{enieto od ~len 87 stav (1) od ovoj zakon so koe se dava soglasnost ili se odbiva baraweto za sproveduvawe na proektot vo najmalku eden dneven vesnik dostapen na celata teritorija na Republika Makedonija , na Internet stranicata, kako i na oglasnata tabla vo organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina;

6. go objavi mestoto i vremeto na odrùvawe na javnata rasprava od ~len 91 od ovoj zakon vo najmalku eden dneven vesnik dostapen na celata teritorija na Republika Makedonija i na lokalnata radio i TV-stanica; (2) Po barawe na stranska dràva, informaciite od to~kite 2,

3, 4 i 5 od stav (1) od ovoj ~len, se dostapni za nadle`nite organi na stranskata dràva, vo soglasnost so postapkata od ~len 93 stav (1) od ovoj zakon.

(3) Kako den koga e objavena informacijata se smeta denot na poslednoto objavuvawe na informacijata, na eden od na~inite opredelni vo stav (1) od ovoj ~len.

(4) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina poblisku }e ja propi{e sodrìnata na objavata na dokumentite od stav (1), to~ka 1,2,3,4 i 5 od ovoj ~len kako i na~inot na konsultirawe na javnosta od ~len 91 od ovoj zakon.

^len 91

Javna rasprava (1) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od

oblasta na ìvotnata sredina e dolèn da obezbedi odrùvawe na javna rasprava, najmalku pet rabotni dena pred istekuvaweto na rokot od ~len 86 stav (5) od ovoj zakon po odnos na studijata za ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina i da obezbedi dostapnost na informaciite koi í se potrebni na javnosta za u~estvo vo javnata rasprava, vo soglasnost so ~len 90 od ovoj zakon, kako i da gi izvesti zdruènijata na gra|ani formirani za za{tita i za

Strana 56 od 177

unapreduvawe na ìvotnata od podra~jeto na koe se sproveduva proektot. (2) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina moè da ja odloì javnata rasprava, dokolku na nea ne u~estvuvaat investitorot, licata koi ja podgotvuvale studijata za ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina, i vo toj slu~aj e dolèn da opredeli nov termin, najmalku pet rabotni dena od denot koga e prekinata javnata rasprava.

(3) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina vodi zapisnik od javnata rasprava vo koj se naveduvaat u~esnicite, kako i zaklu~ocite, a kon zapisnikot se priloùvaat stenogramski bele{ki i audio ili video zapis od raspravata.

(4) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina e dolèn do investitorot, do organite na dràvnata uprava nadle`ni za dejnostite na koi se odnesuva proektot i do organite na op{tinata, na gradot Skopje ili na op{tinite vo Gradot Skopje, na ~ie{to podra~je se predviduva da se sproveduva proektot, da dostavi primerok od zapisnikot, zaedno so prilozite, kako i da go objavi zapisnikot na svojata internet stranica.

(5) Na javnata rasprava nema da se rasprava za informaciite koi se za{titeni so posebni propisi.

^len 92

Tro{oci za sproveduvawe na postapkata za ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina

(1) Investitorot e dolèn da gi nadomesti tro{ocite za postapuvawe po izvestuvaweto za namerata za izveduvawe na proekt, opredeluvawe na obemot na ocena na vlijanieto vrz ìvotnata sredina, za podgotvuvawe na izve{tajot za soodvetnosta na studijata za ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina.

(2) Tro{ocite za organiziraweto javna rasprava i za obezbeduvawe na dostapnosta na informaciite na javnosta gi nadomestuva organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina.

(3) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina ja propi{uva visinata na tro{ocite za sproveduvawe na postapkata za ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina, koi gi nadomestuva investitorot.

Strana 57 od 177

^len 93

Ocena na prekugrani~noto vlijanie vrz ìvotnata sredina na proektot koj se sproveduva vo Republika Makedonija

(1) Dokolku sproveduvaweto na proektot opredelen soglasno ~len 77 od ovoj zakon, moè da predizvika zna~itelno vlijanie vrz elementite navedeni vo ~len 76 stav (2) od ovoj zakon, koi se nao|aat na teritorijata na druga dràva, organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, vo soglasnost so obvrskite na Republika Makedonija koi proizleguvaat od ratifikuvanite me|unarodni dogovori, na nadle`nite organi na taa dràva im dostavuva:

- opis na proektot; - informacii za mo`noto vlijanie na proektot vrz ìvotnata

sredina; - pokana za u~estvo vo postapkata za ocena na vlijanieto na

proektot vrz ìvotnata sredina, i - rok od 30 dena za dobivawe odgovor za prifa}awe ili za

odbivawe na pokanata za u~estvo. (2) Po priemot na izvestuvaweto za zainteresiranost za u~estvo

vo postapkata ili po dobivaweto barawe za u~estvo vo postapkata, organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina e dolèn na nadle`niot organ na stranskata dràva da mu obezbedi ednakov tretman pri u~estvoto vo postapkata, kako i za doma{nata javnost.

(3) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina poblisku gi propi{uva postapkite od stav (1) i (2) od ovoj ~len , vo s oglasnost so na~eloto na reciprocitet i postapkite uredeni so me|unarodnite dogovori {to gi ratifikuvala Republika Makedonija.

^len 94

Ocena na prekugrani~noto vlijanie vrz ìvotnata sredina na proektot koj se izveduva na teritorija na druga dràva

(1) Ako Republika Makedonija dobie izvestuvawe od nadle`niot organ na druga dràva za toa deka proektot {to po~nal da se izveduva na teritorijata na taa dràva moè da ima vlijanie vrz ìvotnata sredina vo Republika Makedonija, organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina e dolèn vedna{ da zapo~ne postapka za ocena na vlijanieto na proektot vrz elementite navedeni vo ~len 76 stav (2) od ovoj zakon, na teritorija na Republika Makedonija.

(2) Dokolku organot nadleèn za raboti od oblasta na ìvotnata sredina oceni deka proektot od stav (1) od ovoj ~len moè da ima vlijanie vrz ìvotnata sredina vo Republika Makedonija, vedna{ pokrenuva postapka za izvestuvawe na nadle`niot organ na drugata dràva za toa, kako i za namerata, organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, relevantnite institucii i zasegnatata javnost na Republika Makedonija da se

Strana 58 od 177

vklu~at vo postapkata za ocena na vlijanijata vrz ìvotnata sredina, pod uslovi i na na~in predvideni so propisite na drugata dràva.

(3) Dokolku organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina ili nekoj drug organ ili institucija na Republika Makedonija doznaat za proektot od stav (1) od ovoj ~len, tie se dol`ni vedna{ da go izvestat organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na nadvore{ni raboti na Republika Makedonija, koj treba da dostavi oficijalno izvestuvawe do nadle`niot organ na drugata dràva, so cel da se ovozmoì u~estvo vo postapkata od stav (2) od ovoj ~len.

XII. INTEGRIRANI EKOLO[KI DOZVOLI ZA RABOTEWE NA INSTALACIITE KOI[TO VLIJAAT VRZ @IVOTNATA

SREDINA

^len 95

Op{ta odredba (1) Aktivnostite na novite instalacii ili zna~itelnite

promeni na postoe~kite, koi gi opredeluva Vladata na Republika Makedonija, moàt da se vr{at samo po prethodno dobiena integrirana ekolo{ka dozvola osven ako:

- instalacijata se definira kako postoe~ka spored ~len 5 to~ka 17 od ovoj zakon vo koj slu~aj se primenuva ~len 134 od ovoj zakon;

- operatorot na instalacijata koja zapo~nuva so rabota pred 31.12.2009 godina odlu~il da podnese barawe za dozvola za usoglasuvawe so operativen plan, vo soglasnost so vremenskiot raspored od ~len 135 stav 5 od ovoj zakon i so odredbite od glava XIV od ovoj zakon. (2) Dozvolata od stav (1) od ovoj ~len se izdava kako A-

integrirana ekolo{ka dozvola, koja ja izdava organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina ili B integrirana ekolo{ka dozvola, koja ja izdavaat op{tinata ili gradot Skopje, soglasno ~len 123 od ovoj zakon.

Strana 59 od 177

1. A- integrirana ekolo{ka dozvola

^len 96

Barawe za A integrirana ekolo{ka dozvola (1) Baraweto za dobivawe na A- integrirana ekolo{ka dozvola se dostavuva do organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina.

(2) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina gi propi{uva formata i sodrìnata na baraweto od stav (1) od ovoj ~len, kako i na~inot na koj se podnesuva baraweto i dokumentacijata koja se priloùva kon baraweto od stav (1) od ovoj ~len.

(3) Za izrabotka na baraweto i tehni~kiot del od dokumntacijata od stav (2) od ovoj ~len, operatorot moè da angaìra najmalku eden ekspert od listata na eksperti za integrirani ekolo{ki dozvoli, koj odgovora za nivniot kvalitet.

(4) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina vostanovuva i vodi Lista na eksperti za integrirani ekolo{ki dozvoli.

(5) Eksperti od stav (3) od ovoj ~len moè da bide sekoe fizi~ko lice koe gi ispolnuva slednite uslovi:

− ima tehni~ko poznavawe na ekspertsko nivo od oblasta na ìvotnata sredina, steknato so visoko obrazovanie od oblasta na prirodnite i tehni~kite nauki, kako i so obuka; i − ima najmalku pet godini rabotno iskustvo vo soodvetnata oblast za koja{to se vklu~uva vo Listata na eksperti.

(6) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina gi propi{uva dopolnitelnite kriteriumi, na~inot, postapkata i nadomestokot na tro{ocite na vklu~uvawe i isklu~uvawe od listata od stav (3) od ovoj ~len.

^len 97

Postapuvawe so baraweto za A- integrirana ekolo{ka dozvola (1) Vo rok od 15 dena od denot na priemot na baraweto od ~len

96 na ovoj zakon, organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, so zaklu~ok opredeluva so koi od podatocite navedeni vo propisot od ~len 96 stav (2) od ovoj zakon treba da se dopolni baraweto i, vo zavisnost od vidot na nedostatocite i dostapnosta na podatocite, opredeluva rok za dopolnuvawe na baraweto koj ne moè da bide pokratok od 15 dena od denot na priemot na zaklu~okot.

(2) Dokolku organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina ne go donese zaklu~okot od stav (1)

Strana 60 od 177

od ovoj ~len, rokot potreben za izdavawe na A- integriranata dozvola zapo~nuva da te~e od denot na dostavuvaweto na baraweto.

(3) Dokolku baratelot ne postapi vo soglasnost so zaklu~okot od stav (1) od ovoj ~len, organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina so re{enie go otfrla baraweto kako nekompletno. (4) Protiv re{enieto od stav (3) od ovoj ~len baratelot moè da podnese àlba do Komisijata na Vladata na Republika Makedonija za re{avawe na upravnite raboti vo vtor stepen od oblasta na ìvotnata sredina, vo rok od 15 dena od denot na priemot na re{enieto.

^len 98

Usoglasuvawe vo vrska so baraweto (1) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od

oblasta na ìvotnata sredina e dolèn, vo rok od pet rabotni dena, da dostavi po eden primerok od kompletnoto barawe po koe{to se postapuva, do:

- organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na zdravstvoto;

- organite na dràvnata uprava nadle`ni za aktivnostite koi bi se vr{ele vo instalacijata, (vo natamo{niot tekst: drugite nadle`ni organi), i

- op{tinata ili gradot Skopje na ~ie{to podra~je se izveduva instalacijata.

(2) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina e dolèn, vrz osnova na nivno pismeno barawe, da go dostavi baraweto i do zdruènijata na gra|ani osnovani zaradi i za{tita i unapreduvawe na ìvotnata sredina. (3) Organite na dràvna uprava od stav (1) alineite 1 i 2 od ovoj ~len imaat svojstvo na u~esnici vo postapkata, koi se usoglasuvaat vo vrska so zadolìtelnite i dopolnitelnite uslovi {to treba da bidat sodràni vo A- integriranata ekolo{ka dozvola, a konsultacii se vr{at so op{tinata ili gradot Skopje od stav (1) alineja 3 od ovoj ~len i so zdruènijata na gra|ani od stav (2) od ovoj ~len.

^len 99

Objavuvawe na baraweto za A- integriranata ekolo{ka dozvola (1) Vo rok od sedum dena od denot na priemot na baraweto,

organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina e dolèn da go objavi baraweto vo najmalku eden dneven vesnik dostapen na celata teritorija na Republika Makedonija i na svojata Internet stranica. Objavata vo dnevniot vesnik e na tro{ok na baratelot na dozvolata.

Strana 61 od 177

(2) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina ja propi{uva sodrìnata na objavata od stav (1) od ovoj ~len.

(3) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina e dolèn, vo rok od 15 dena od denot na objavuvaweto na baraweto, da í obezbedi na javnosta pristap do dostapnite informacii potrebni za oformuvawe na mislewata i na stavovite, vo soglasnost so odredbite od ovoj zakon.

^len 100

Prava i obvrski na op{tinata i gradot Skopje vo odnos na baraweto (1) Gradona~alnikot na op{tinata i gradona~alnikot na gradot

Skopje se dol`ni vo rok od 30 dena od priemot na baraweto, koe im e dostaveno vo soglasnost so ~len 98 stav (1) od ovoj zakon na organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina da mu dostavat mislewe, vo pismena forma, vo odnos na navodite sodràni vo baraweto.

(2) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina e dolèn, vrz osnova na pismeno barawe, na gradona~alnikot na op{tinata i gradona~alnikot na gradot Skopje, vo rok od 15 dena, da im gi dostavi ili da im gi napravi dostapni site informacii potrebni za oformuvawe na misleweto od stav (1) od ovoj ~len.

(3) Rokot potreben za dostavuvawe na informaciite od stav (2) od ovoj ~len ne se vklu~uva vo rokot utvrden vo stav (1) od ovoj ~len.

(4) Gradona~alnikot na op{tinata i gradona~alnikot na gradot Skopje, vo ramkite na rokot od stav (1) od ovoj ~len, moàt da organiziraat javna rasprava vo vrska so baraweto, na na~in i vo postapka utvrdeni vo statutot i so drugite akti na op{tinata i statutot na gradot Skopje.

(5) Dokolku gradona~alnikot na op{tinata i gradona~alnikot na gradot Skopje vo rokot od stav (1) od ovoj ~len ne gi dostavat pismenite mislewa, se smeta deka nemaat zabele{ki po baraweto.

^len 101

Postapuvawe so baraweto vo slu~aj na prekugrani~ni vlijanija koga instalacijata e na teritorija na R. Makedonija

(1) Koga organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, vrz osnova na sodrìnata na baraweto, oceni deka vr{eweto na aktivnosti vo instalaciite za koi se bara A integrirana ekolo{ka dozvola moàt da predizvikaat negativni vlijanija vrz ìvotot i zdravjeto na lu|eto i vrz ìvotnata sredina na teritorijata na druga dràva, vo soglasnost so obvrskite koi proizleguvaat od me|unarodnite dogovori koi gi ratifikuvala Republika Makedonija, na nadle`nite organi na taa dràva im dostavuva:

Strana 62 od 177

- opis na aktivnosta; - informacii za mo`noto vlijanie na instalacijata vrz

ìvotnata sredina; - pokana za u~estvo vo postapkata, i - rok od 30 dena za dobivawe odgovor za prifa}awe ili za

odbivawe na pokanata za u~estvo. (2) Po priemot na izvestuvaweto za zainteresiranost za u~estvo

vo postapkata ili po dobivaweto barawe za u~estvo vo postapkata, organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina e dolèn na nadle`niot organ na drugata dràva da mu obezbedi ednakov tretman, kako i za doma{nata javnost. (3) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina poblisku gi propi{uva postapkite od stav (1) i (2) od ovoj ~len.

^len 102

Postapuvawe so baraweto vo slu~aj na prekugrani~ni vlijanija koga instalacijata e na teritorija na druga dràva

(1) Dokolku organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina dobie izvestuvawe od druga dràva za pokrenata postapka za izdavawe dozvola za integrirano spre~uvawe i kontrola na zagaduvaweto na instalacija ~ija{to rabota bi moèla da ima negativni vlijanija vrz ìvotot i zdravjeto na lu|eto i vrz ìvotnata sredina na teritorijata na Republika Makedonija, toj e dol`еn vedna{ da sprovede postapka za ocena na zasegnatosta na Republika Makedonija. od rabotata na takvata instalacija.

(2) Dokolku organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina oceni deka instalacijata od stav (1) od ovoj ~len moè da ima negativni posledici po ìvotot i po zdravjeto na lu|eto i na ìvotnata sredina na teritorijata na Republika Makedonija, toj vedna{ go izvestuva nadle`niot organ na drugata dràva za namerata, organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, relevantnite institucii i zasegnatata javnost na Republika Makedonija da u~estvuvaat vo postapkata na izdavawe dozvola za integrirano spre~uvawe i kontrola na zagaduvaweto, na na~in i pod uslovi predvideni so propisite na taa dràva.

(3) Dokolku organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina ili nekoj drug organ ili institucija na Republika Makedonija doznaat za instalacijata od stav (1) od ovoj ~len, tie se dol`ni vedna{ da go izvestat organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na nadvore{ni raboti na Republika Makedonija, koe treba da dostavi oficijalno izvestuvawe do nadle`niot organ na drugata dràva, so cel da se ovozmo`и u~estvo vo postapkata od stav (2) od ovoj ~len.

Strana 63 od 177

^len 103

Podnesuvawe mislewa vo vrska so baraweto (1) Vo rok od 30 dena od objavuvaweto na baraweto, zasegnatata

javnost moè da gi dostavi svoite mislewa i stavovi vo pismena forma.

(2) Pri izgotvuvaweto na A- integriranata ekolo{ka dozvola, organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina ne e obvrzan da gi zeme predvid mislewata dostaveni po istekot na rokot utvrden vo stav (1) od ovoj ~len.

(3) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina e dolèn vo obrazloènieto na A- integriranata ekolo{ka dozvola da navede koi od mislewata i stavovite dostaveni od javnosta se zemeni predvid, a koi ne se, kako i pri~inite za toa.

(4) Na barawe na zasegnata javnost, investitorot e dolèn da organizira javna rasprava vo rok od 10 dena po istekot na rokot od stav (1) od ovoj ~len.

(5) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina gi propi{uva na~inot i postapkata za organizirawe na javnata rasprava.

(6) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina ja informira op{tinata ili gradot Skopje za obvrskata na investitorot da organizira javna rasprava po barawe na zasegnatata javnost.

^len 104

Nau~no-tehni~ka Komisija za najdobri dostapni tehniki (1) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava

nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina formira nau~no- tehni~ka Komisija za najdobrite dostapni tehniki zaradi opredeluvawe za najdobri dostapni tehniki vo A- integriranite ekolo{ki dozvoli.

(2) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina vo Komisijata od stav (1) od ovoj ~len nazna~uva istaknati eksperti vo oblasta na tehnikata, ekonomijata i ìvotnata sredina.

(3) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina ja konsultira Komisijata od stav (1) od ovoj ~len po potreba.

(4) Po predlog na Komisijata od stav (1) na ovoj ~len, ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, donesuva Programa za rabota na Komisijata.

(5) Po predlog na Komisijata od stavot (1) na ovoj ~len, organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina gi utvrduva najdobrite dostapni tehniki za Republika Makedonija utvrdeni spored oddelni sektori.

Strana 64 od 177

(6) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina gi propi{uva pobliskite uslovi koi treba da gi ispolnat ~lenovite na Komisijata od stav (1) od ovoj ~len.

^len 105

Rok za za izdavawe za A- integriranata ekolo{ka dozvola (1) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od

oblasta na ìvotnata sredina izdava A- integriranata ekolo{ka dozvola vrz osnova na stavovite i mislewata dostaveni soglasno ~len 100, 101, 103 na ovoj zakon, vo rok od 60 dena od istekot na rokot utvrden vo ~len 103 stav (1) od ovoj zakon.

(2) Vo slu~aj koga baraweto se odnesuva na osobeno kompleksni slu~ai, organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina moè da go prodolì rokot od stav (1) od ovoj ~len, no ne podolgo od 30 dena, za {to e dolèn pismeno da go izvesti baratelot na A- integriranata ekolo{ka dozvola i da gi obrazloì pri~inite za prodolùvaweto.

(3) Ako pri postapuvaweto so baraweto od ~lenot 96 na ovoj zakon, vrz osnova na stavovite i mislewata dostaveni vo soglasnost so ~len 100, 101 i 103 od ovoj zakon, organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina utvrdi deka se potrebni dopolnitelni podatoci, so zaklu~ok ja prekinuva postapkata i opredeluva rok, koj ne moè da bide pokratok od 15 dena od denot na priemot na zaklu~okot, vo koj baratelot na A- integriranata ekolo{ka dozvola treba da gi dostavi potrebnite podatoci.

^len 106

Odbivawe da se izdade dozvola (1) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od

oblasta na ìvotnata sredina nosi re{enie so koe{to se otfrla baraweto, ako:

1. na~inot na koj se predlaga da se vr{at aktivnostite moè da predizvika {tetni posledici vrz zdravjeto i ìvotot na lu|eto i vrz ìvotnata sredina;

2. dostavenoto barawe ne e vo soglasnost so ovoj i so drug zakon i propisite doneseni vrz osnova na niv;

3. predloènite tehniki za vr{ewe na aktivnosta na instalacijata ne se vo soglasnost so najdobrite dostapni tehniki prifateni soglasno ~len 104 stav (5) od ovoj zakon, za soodvetniot industriski sektor vo koj pripa|a instalacija, i/ili

4. operatorot ne gi dostavil potrebnite podatoci na na~in i vo rok opredelen so zaklu~okot od ~len 97 stav (1) od ovoj zakon, a vo soglasnost so ~len 97 stav (3) od ovoj zakon.

Strana 65 od 177

(2) Operatorot moè da podnese àlba protiv re{enieto od stav (1) od ovoj ~len do Komisijata na Vladata na Republika Makedonija za re{avawe na upravnite raboti vo vtor stepen od oblasta na ìvotnata sredina vo rok od 15 dena od priemot na re{enieto. @albata ne go odloùva izvr{uvaweto na re{enieto.

^len 107

Sodrìna na A- integriranata ekolo{ka dozvola (1) A- integriranata ekolo{ka dozvola se zasnova na primena na najdobrite dostapni tehniki. (2) A- integriranata ekolo{ka dozvola osobeno sodrì podatoci za operatorot i instalacijata, kako i zadolìtelni uslovi koi se odnesuvaat na grani~nite vrednosti na emisiite, merkite za za{tita na poodelnite mediumi i oblasti na ìvotna sredina i na~inot na vr{ewe na monitoring od strana na operatorot na instalacijata.

(3) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina poblisku ja propi{uva sodrìnata, formata kako i postapkata za izdavawe na A- integriranata ekolo{ka dozvola.

(4) Pri izdavaweto na A- integrirana ekolo{ka dozvola, organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina zadolìtelno vodi smetka za:

- prirodata i za vidot na aktivnosta koja{to treba da se vr{i vo instalacijata;

- sostojbata na ìvotnata sredina na lokacijata na koja{to e smestena instalacijata;

- barawata za za{tita na ìvotot i zdravjeto na lu|eto i na ìvotnata sredina propi{ani so zakon;

- informaciite sodràni vo studijata ili vo izve{tajot za ocena na vlijanijata na proektot vrz ìvotnata sredina, dokolku postojat;

- stavovite i mislewata dostaveni vo soglasnost so ~len 100, 101 i 103 od ovoj zakon, i

- najdobrite dostapni tehniki. (5) Grani~nite vrednosti na emisiite za sekoja od instalaciite

soglasno so stav (2) od ovoj ~len, kako i drugite uslovi vo A- integriranata ekolo{ka dozvola se utvrduvaat vrz osnova na primenata na najdobrite dostapni tehniki.

(6) Grani~nite vrednosti na emisiite od instalacijata {to se utvrduvaat vo A- integriranata ekolo{ka dozvola ne smeat da bidat povisoki od propi{anite grani~ni vrednosti na emisiite.

(7) Dokolku so primenata na najdobrite dostapni tehniki ne moàt da se postignat propi{anite grani~ni vrednosti na imisiite, operatorot e dolèn da prezeme dopolnitelni merki so koi se ovozmoùva toa.

(8) Vrz osnova na grani~nite vrednosti na emisiite utvrdeni vo A- integriranata ekolo{ka dozvola, preku primenata na najdobrite dostapni tehniki i soglasno lokalnite geografski i

Strana 66 od 177

hidrometeorolo{ki uslovi, operatorot e dolèn da gi zadovoli standardite na za{tita na ìvotnata sredina i da go spre~i ili da go namali, do najmala mo`na mera, prekugrani~noto vlijanie vrz ìvotnata sredina.

(9) Grani~nite vrednosti na emisiite {to se utvrduvaat vo A- integriranata ekolo{ka dozvola se primenuvaat na mestoto kade {to emisiite izleguvaat od instalacijata, a moàt da se opredeluvaat i kako masa i kako koncentracija.

(10) Dokolku emisiite se ispu{taat indirektno vo povr{inska voda, pri utvrduvaweto na grani~nite vrednosti na emisiite vo A- integriranata ekolo{ka dozvola, se zemaat predvid i efektite od postrojkite za pre~istuvawe na otpadnite vodi.

(11) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina gi propi{uva supstanciite i nivnite grani~ni vrednosti na emisii koi se utvrduvaat so A- integriranata ekolo{ka dozvola.

(12) Nacrtot na A integriranata ekolo{ka dozvola mu se dostavuva na operatorot. Operatorot moè da gi dostavi svoite zabele{ki vo rok od 14 dena od denot na priemot na nacrt-dozvolata.

(13) Nacrtot na A- integriranata ekolo{ka dozvola se objavuva za javnosta na na~in propi{an od strana na ministerot koj rakovodi organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina. Javnosta moè da gi dostavi svoite zabele{ki vo rok od 14 dena od objavuvaweto na nacrtot na dozvolata.

^len 108

Izdavawe na A- integrirana ekolo{ka dozvola (1) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina donesuva re{enie so koe se izdava A- integrirana ekolo{ka dozvola vo koe se naveduvaat uslovite za rabota na instalacijata so A- integrirana ekolo{ka dozvola.

(2) Pokraj operatorot, po eden primerok od dozvolata se dostavuva i do organite na dràvnata uprava nadle`ni za rabotite od oblasta na transportot i vrski, zemjodelstvoto, {umarstvoto i vodostopanstvoto, zdravstvoto i ekonomijata, a eden primerok se zadrùva za Registarot na A- integrirani ekolo{ki dozvoli.

(3) Nadle`niot organ nema da izdade dozvola za rabota na instalacijata za koja se pribavuva A- integrirana ekolo{ka dozvola, dokolku operatorot ne mu ja dostavi A- integriranata ekolo{ka dozvola.

(4) Za instalaciite za koi e zadolìtelna ocena na vlijanijata vrz ìvotnata sredina, A- integrirana ekolo{ka dozvola moè da se izdade samo po prethodno doneseno re{enie, vo soglasnost ~len 87 stav (1) od ovoj zakon.

(5) @alba protiv re{enieto od stav (1) od ovoj ~len moè da se podnese od strana na zasegnati pravni i fizi~ki lica, kako i od zdruènija na gra|ani osnovani zaradi unapreduvawe i za{tita na ìvotnata sredina, do Komisijata na Vladata na Republika Makedonija za re{avawe na upravnite raboti vo vtor stepen od

Strana 67 od 177

oblasta na ìvotnata sredina, vo rok od 30 dena od objavuvaweto na re{enieto. @albata ne go odloùva izvr{uvaweto na re{enieto.

(6) Protiv re{enieto od stav (1) od ovoj ~len operatorot moè da izjavi àlba do Komisijata na Vladata na Republika Makedonija za re{avawe na upravnite raboti vo vtor stepen od oblasta na ìvotnata sredina, vo rok od 15 dena edinstveno vo odnos na zadolìtelnite uslovi utvrdeni vo dozvolata, a koi ne bile predvideni vo nacrt- dozvolata ili za koi operatorot dal zabele{ki a ne bile prifateni od strana na organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina. @albata ne go odloùva izvr{uvaweto na re{enieto.

(7) Re{enieto od stav (1) od ovoj ~len se izdava vrz osnova na uvid vo instalacijata i nejzinata rabota zaradi utvrduvawe na ispolnuvaweto na barawata utvrdeni vo A- integriranata ekolo{ka dozvola, {to go sproveduva, organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina. Za sprovedeniot uvid, organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina izdava zaklu~ok.

(8) Protiv zaklu~okot od stav (7) od ovoj ~len, investitorot moè da izjavi àlba do ministerot koj rakovodi so organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina.

(9) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina poblisku gi propi{uva na~inot i postapkata za vr{ewe na uvidot od stav (7) od ovoj ~len.

^len 109

Registar na A- integrirana ekolo{ka dozvola (1) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina e dolèn da vodi i odrùva Registar na A- integrirani ekolo{ki dozvoli. (2) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina gi propi{uva formata, sodrìnata i na~in na vodewe na Registarot od stav (1) od ovoj ~len, kako i na~inot na dostavuvawe na podatocite za upis vo Registarot.

^len 110

Op{ti obvrski na operatorot Operatorot e dolèn, za vreme na va`nosta na A-

integriranata ekolo{ka dozvola i pet godini po istekot na nejzinata va`nost, da gi ~uva site dokumenti i podatoci vo vrska so baraweto, izdavaweto i monitoringot predviden so zadolìtelnite uslovi vo integriranata ekolo{ka dozvola i da gi napravi dostapni po barawe

Strana 68 od 177

na organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina ili Dràvniot inspektorat za ìvotna sredina.

^len 111

Obvrski na nositelot na A- integriranata ekolo{ka dozvola za izvestuvawe Nositelot na A- integriranata ekolo{ka dozvola e dolèn da

go izvestuva organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, i toa:

- redovno, za rezultatite od monitoringot sproveduvan soglasno so zadolìtelnite uslovite od A- integriranata ekolo{ka dozvola;

- vedna{, za sekoj defekt {to imal ili moèl da ima zna~itelno vlijanie vrz zdravjeto na lu|eto, ìvotnata sredina ili na imotot;

- za sekoja promena vo rabotata na instalacijata, koja moè da ima vlijanie vrz zdravjeto na lu|eto, ìvotnata sredina ili imotot; i

- za sekoja planirana promena na licata so posebni ovlastuva vo vrska so A- integriranata ekolo{ka dozvola koi upravuvaat so instalacijata.

^len 112

Obvrska za asistencija Po barawe na organot na dràvnata uprava nadleèn za

rabotite od oblasta na ìvotnata sredina ili Dràvniot inspektoratot za ìvotna sredina, nositelot na A- integriranata ekolo{ka dozvola e dolèn:

- da obezbedi celosna asistencija na dràvniot inspektor- koj vr{i inspekcija na instalacijata;

- da ovozmoì pristap do mestata kade {to se zemaat mostri i do to~kite na monitoring ozna~eni vo A- integriranata ekolo{ka dozvola i da ovozmoì sobirawe na podatoci za usoglasenosta na rabotata na instalacijata so zadolìtelnite uslovi od A- integriranata ekolo{ka dozvola so ovoj zakon; i

- da gi dostavi potrebnite podatoci do organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina za izdavawe, izmena ili za odzemawe na A- integriranata ekolo{ka dozvola.

Strana 69 od 177

^len 113

Objavuvawe na A- integriranata ekolo{ka dozvola (1) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od

oblasta na ìvotnata sredina e dolèn vo rok od 15 dena od denot na izdavaweto da ja objavi A- integriranata ekolo{ka dozvola na svojata Internet stranica i vo najmalku eden dneven vesnik dostapen na celata teritorija na Republika Makedonija i da ovozmoì uvid na zainteresiranata javnost vo informaciite vo vrska so u~estvoto na javnosta vo postapkata za izdavawe na dozvolata i vo mislewata koi se zemeni predvid i vrz osnova na koi e izdadena dozvolata.

(2) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina ja propi{uva sodrìnata na objavata od stav (1) od ovoj ~len.

^len 114

Izmenuvawa na A- integriranata ekolo{ka dozvola A- integriranata ekolo{ka dozvola moè da bide izmeneta po

slu`bena dol`nost ili po barawe na operatorot.

^len 115

Izmena na A- integriranata ekolo{ka dozvola po slu`bena dol`nost (1) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od

oblasta na ìvotnata sredina odlu~uva za izmenuvawe na A-integriranata ekolo{ka dozvola po slu`bena dol`nost vo slednite slu~ai:

- pri promeni vo razvojot na najdobrite dostapni tehniki koi moàt da ovozmoàt zna~itelno namaluvawe na emisiite, bez prekumerni tro{oci;

- koga bezbednosta vo raboteweto na instalacijata bara upotreba na poinakvi tehnologii;

- koga zagaduvaweto na ìvotnata sredina se zgolemilo do taa mera {to predizvikuva {tetni posledici po ìvotot i po zdravjeto na lu|eto i na ìvotnata sredina;

- pri nastanuvawe na izmeni vo propisite za za{tita na ìvotnata sredina koi moàt da vlijaat vrz raboteweto na instalacijata; i/ili

- koga generalnata ekolo{ka revizija bara uslovite vo A-integriranata ekolo{ka dozvola da bidat promeneti. (2) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od

oblasta na ìvotnata sredina donesuva re{enie za izmena na A- integriranata ekolo{ka dozvola.

(3) Operatorot moè da podnese àlba do Komisijata na Vladata na Republika Makedonija za re{avawe na upravnite raboti vo vtor stepen od oblasta na ìvotnata sredina vo rok od 15 dena od dostavuvaweto na re{enieto od stav (2) od ovoj ~len.

Strana 70 od 177

(4) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina go opredeluva vremenskiot period vo koj vr{itelot na aktivnosta e dolèn da go usoglasi raboteweto na instalacijata so barawata sodràni vo izmenetata A- integrirana ekolo{ka dozvola.

(5) Izmenite na A- integriranata ekolo{ka dozvola ili izmenite na uslovite vo A- integriranata ekolo{ka dozvola se vr{at spored postapkata za izdavawe na nova A- integrirana ekolo{ka dozvola.

(6) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina e dolèn, redovno, sekoi 10 godini da gi proveri uslovite utvrdeni so dozvolata i dokolku e potrebno istite da gi promeni.

(7) Operatorot podnesuva barawe za obnovuvawe na A- integriranata ekolo{ka dozvola do organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina najdocna edna godina pred istekot na vremenski period od stav (6) od ovoj ~len.

(8) Odredbite od ovoj zakon koj se odnesuvaat na izdavawe na A- integrirana ekolo{ka dozvola, postapkata, u~estvo na javnosta, uslovi i sodrìna na A- integriranata ekolo{ka dozvola, kako i uslovite za podnesuvawe na àlbi }e se primenuvaat i na postapkata za obnovuvawe na A- integriranata ekolo{ka dozvola.

^len 116

Izmena na A- integriranata ekolo{ka dozvola po barawe na nositelot na dozvolata

(1) Izvestuvaweto od ~len 111, alineja 3 od ovoj zakon zadolìtelno treba da sodrì informacii za obemot i za na~inot na koj se izvr{uvaat planiranite promeni vo raboteweto na instalacijata, kako i za vlijanieto na promenite vrz ìvotnata sredina.

(2) Kako nadminuvawe na propi{anoto nivo na negativni vlijanija vrz ìvotnata sredina ne se smeta nadminuvaweto koe{to ne gi menuva zadolìtelnite uslovi na A- integriranata ekolo{ka dozvola, a osobeno:

- ako ne ja zgolemuva potro{uva~kata na surovini ili na energija;

- ako ne go zgolemuva koli~estvoto otpad {to se sozdava pri raboteweto;

- ako ne go zgolemuva nivoto na emisiite vo ìvotnata sredina, i/ili

- ako ne bara izmenuvawa vo izve{tajot za bezbednosta, koga e propi{ano deka takviot izve{taj se dostavuva zadolìtelno.

(3) Vo slu~aj koga organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina }e utvrdi deka promenite od stav (1) od ovoj ~len moè da predizvikaat pogolemo nadminuvawe na propi{anoto nivo na negativni vlijanija vrz ìvotnata sredina, od operatorot se bara da go dopolni baraweto so elementite navedeni vo

Strana 71 od 177

propisot od ~len 96 stav (2) od ovoj zakon, i se opredeluva vremenskiot rok vo koj treba da se dostavi dopolnuvaweto.

(4) Ako organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina utvrdi deka so izveduvaweto na promenata vo raboteweto na instalacijata nema da se nadmine nivoto na negativnoto vlijanija vrz ìvotnata sredina, toj treba da ja izmeni A- integriranata ekolo{ka dozvola.

^len 117

Postapka za izmenuvawe na A- integriranata ekolo{ka dozvola Vo slu~aite od ~len 115 i 116 od ovoj zakon, organot na

dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina treba da ja izmeni A-integriranata ekolo{ka dozvola vo rok od 90 dena od denot na priemot na celosnata dokumentacija pri {to treba da gi zeme predvid odredbite od ovoj zakon koi se odnesuvaat na:

- op{tite uslovi za izdavawe na A- integriranata ekolo{ka dozvola;

- u~estvoto na javnosta vo postapkata za izdavawe na A-integriranata ekolo{ka dozvola;

- postapkata za izdavawe na A- integriranata ekolo{ka dozvola, i

- postapkata za utvrduvawe na ispolnetosta na barawata utvrdeni vo A- integriranata ekolo{ka dozvola.

^len 118

Prenos na A- integriranata ekolo{ka dozvola (1) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od

oblasta na ìvotnata sredina moè da izvr{i delumen ili celosen prenos na A- integriranata ekolo{ka dozvola, po zaedni~ko barawe na operatorot od koj se prenesuva dozvolata i na operatorot na koj se prenesuva dozvolata.

(2) Sodrìnata na baraweto ja propi{uva ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina. Kon baraweto se priloùva i A- integriranata ekolo{ka dozvolata, za koja{to ili za del od koja{to se bara prenos.

(3) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina e dolèn vo rok od 60 dena od podnesuvaweto na baraweto da donese re{enie za delumen ili celosen prenos na A- integriranata ekolo{ka dozvola i istoto da go objavi vo najmalku eden dneven vesnik dostapen na celata teritorija na Republika Makedonija i na svojata internet stranica.

(4) Zasegnatite pravni i fizi~ki lica, i zdruènijata na gra|ani osnovani zaradi unapreduvawe i za{tita na ìvotnata sredina imaat pravo na àlba do Komisijata na Vladata na Republika

Strana 72 od 177

Makedonija za re{avawe na upravnite raboti vo vtor stepen od oblasta na ìvotnata sredina vo rok od 15 dena od objavuvaweto na re{enieto od stav (3) od ovoj ~len. @albata ne go odlaga izvr{uvaweto na re{enieto.

(5) Vo slu~aj na delumen prenos na A- integriranata ekolo{ka dozvola, operatorot e dolèn da dostavi skica na koja{to e to~no navedeno koja instalacija ili del od instalacijata ima namera da go prenese na drug operator. Pri delumen prenos na dozvolata moàt da se promenat uslovite na dozvolata, poradi podelbata na emisiite.

(6) Pri delumen prenos, na operatorot na koj se prenesuva dozvolata mu se izdava nova dozvola za delot na instalacijata koja{to ja prezema, a na operatorot od koj se prenesuva del od instalacijata mu se vra}a dozvolata priloèna vo soglasnost so stav (2) od ovoj ~len, so to~na naznaka za toa na koi delovi od instalacijata se odnesuva.

(7) Operatorite od stav (1) od ovoj ~len imaat pravo da podnesat àlba do Komisijata na Vladata na Republika Makedonija za re{avawe na upravnite raboti vo vtor stepen od oblasta na ìvotnata sredina vo rok od 15 dena od priemot na re{enieto od stav (3) od ovoj ~len samo vo odnos na novite zadolìtelni uslovi utvrdeni vo dozvolata.

^len 119

Odzemawe na A- integriranata ekolo{ka dozvola (1) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od

oblasta na ìvotnata sredina donesuva re{enie za odzemawe na A- integrirana ekolo{ka dozvola, dokolku operatorot:

- pove}e od tripati gi prekr{il zadolìtelnite uslovi utvrdeni vo A- integriranata ekolo{ka dozvola, {to e utvrdeno so pravosilni re{enija na Dràvniot inspektorat za ìvotna sredina;

- izvr{il izmeni na instalacijata, bez da dobie dozvola od organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina; ili

- aktivnosta ne ja vr{i vo obem i vo vreme utvrdeno vo A-integriranata ekolo{ka dozvola.

(2) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina vedna{ go izvestuva operatorot koj e nositel na A- integriranata ekolo{ka dozvola, kako i drugi nadle`ni organi, za zapo~nuvaweto na postapkata za donesuvawe re{enie za odzemawe na A- integriranata ekolo{ka dozvola, kako i za pri~inite poradi koi se donesuva re{enieto.

(3) Operatorot moè da podnese àlba do Komisijata na Vladata na Republika Makedonija za re{avawe na upravnite raboti vo vtor stepen od oblasta na ìvotnata sredina protiv re{enieto od stav (1) od ovoj ~len, vo rok od 15 dena od dostavuvaweto na re{enieto.

(4) @albata od stav (3) od ovoj ~len ne go odloùva izvr{uvaweto na re{enieto.

Strana 73 od 177

(5) Nositelot na A- integriranata ekolo{ka dozvola nema pravo na nadomestok za {tetata nastanata so odzemaweto na A- integriranata ekolo{ka dozvola.

^len 120

Obvrska za vra}awe na ìvotnata sredina vo zadovolitelna sostojba, po prestanokot na rabotata na instalacijata

(1) Operatorot na instalacija so A- integrirana ekolo{ka dozvola e dolèn da go izvesti organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina za namerata za prestanok na rabota na instalacijata i e dolèn da mu predloì plan so merki za remedijacija za lokacijata na koja se nao|a instalacijata. (2) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina go odobruva planot od stav (1) od ovoj ~len ako oceni deka so predloènite merki }e se obezbedi vra}awe na ìvotnata sredina vo zadovolitelna sostojba. (3) Operatorot e dolèn da gi sprovede merkite na na~in i vo rok utvrden vo planot od stav (1) od ovoj ~len.

(4) Dokolku operatorot ja vrati ìvotnata sredina vo zadovolitelna sostojba, organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina odlu~uva del od nadomestokot od ~len 121, stav (1), aliena 2 od ovoj zakon da mu bide vraten zemaj}i gi vo predvid tro{ocite za remedijacija na lokacijata, sostojbata na lokacijata i odobreniot plan. (5) Dokolku operatorot ne ja vrati ìvotnata sredina vo zadovolitelna sostojba organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina }e go stori toa so sredstvata od nadomestokot predviden vo ~len 121, stav (1) alinea 2 od ovoj zakon.

^len 121

Nadomestok (1) Operatorite na instalaciite se dol`ni da pla}aat nadomestok :

- pri podnesuvawe na barawe za A- integrirana ekolo{ka dozvola,

- pri podnesuvawe na barawe za izmeni ili prenos na A- integriranata ekolo{ka dozvola;

- za poseduvawe na A- integrirana ekolo{ka dozvola, koj se pla}a godi{no; i

- za redoven nadzor na instalacijata, vo soglasnost so uslovite vo A- integriranata ekolo{ka dozvola.

(2) Vladata na Republika Makedonija ja propi{uva visinata na nadomestokot koj treba da go pla}aat operatorite na instalaciite.

Strana 74 od 177

(3) Sredstvata dobieni od nadomestokot od stav (1) od ovoj ~len se upla}aat na posebna smetka na organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, a se koristat za pokrivawe na tro{ocite za dobivawe, prenos ili izmena, kako i kontrola na A- integriranata ekolo{ka dozvola, za pokrivawe na tro{ocite za merkite za remedijacija od ~len 120 od ovoj zakon, kako i za rabotata na Komisijata za najdobri dostapni tehniki.

2. B- integrirana ekolo{ka dozvola

^len 122

B- integrirana ekolo{ka dozvola (1) Operatorite na novi instalacii so emisii {tetni za

ìvotnata sredina i za ìvotot i zdravjeto na lu|eto, koi ne se opredeleni vo soglasnost so propisot od ~len 95 stav (1) od ovoj zakon, se dol`ni da obezbedat B- integrirana ekolo{ka dozvola.

(2) Vladata na Republika Makedonija gi opredeluva instalaciite za koi e potrebna B- integrirana ekolo{ka dozvola.

(3) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, poblisku ja propi{uva postapkata za izdavawe, izmena, celosen ili delumen prenost na B- integrirana ekolo{ka dozvola, uslovite za prestanok na aktivnosta, i uslovite za odzemawe i prestanok na dozvolata.

^len 123

Organi nadle`ni za izdavawe na B- integrirana ekolo{ka dozvola (1) Organ nadleèn za izdavawe na B- integriranata ekolo{ka

dozvola e gradona~alnikot na op{tinata i gradona~alnikot na gradot Skopje. Vo slu~aj koga instalacijata se nao|a vo za{titeno podra~je utvrdeno soglasno zakon, organ nadleèn za izdavawe na B- integriranata ekolo{ka dozvola e organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina. (2) Za izdavawe na B- integriranata ekolo{ka dozvola, op{tinata i gradot Skopje, treba da imaat opredeleno najmalku edno lice vo lokalnata administracija za sekoj sektor na industrijata {to postoi na nejzinoto/negovoto podra~je, koe ima visoka stru~na sprema od oblasta na tehni~kite nauki. (3) Op{tinata i gradot Skopje, za ispolnuvawe na uslovite od stav (2) od ovoj ~len, go izvestuvaat organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina. (4) Op{tinite moè da formiraat zaedni~ka administracija za izdavawe na B- integrirani ekolo{ki dozvoli.

Strana 75 od 177

^len 124

Barawe za izdavawe B- integrirana ekolo{ka dozvola (1) Za izdavawe na B- integrirana ekolo{ka dozvola operatorot

podnesuva barawe do nadle`nite organi na op{tinata, na gradot Skopje ili do organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina.

(2) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina gi propi{uva formata i sodrìnata na baraweto, kako i na~inot na koj se podnesuva baraweto od stav (1) od ovoj ~len i potrebnata dokumentacija koja se priloùva kon baraweto.

^len 125

Sodrìna na B- integriranata ekolo{ka dozvolata (1) B- integriranata ekolo{ka dozvolata osobeno sodrì

podatoci za operatorot i instalacijata, kako i barawata koi operatorot mora da gi ispolni vo vrska so raboteweto na instalacijata, vo soglasnost so uslovite utvrdeni vo zakon i propisite doneseni vrz osnova na zakon.

(2) Vo dozvolata od stav (1) od ovoj ~len se naveduvaat i obvrskite vo odnos na monitoringot na emisiite, opredeluvaweto na metodite i za~estenosta na merewata.

(3) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina poblisku ja propi{uva formata i sodrìnata na dozvolata od stav (1) od ovoj ~len.

(4) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina gi propi{uva supstanciite i nivnite grani~ni vrednosti na emisii koi se utvrduvaat so B- integriranata ekolo{ka dozvola.

^len 126

Izdavawe na B- integriranata ekolo{ka dozvola (1) Ako nadle`niot organ od ~len 123 stav (1) od ovoj zakon, vrz

osnova na celosnoto barawe, utvrdi deka vlijanieto na instalacijata vrz ìvotnata sredina e vo ramkite na propi{anite granici i vrednosti, toj e dolèn da donese re{enie so koe se izdava B- integriranata ekolo{ka dozvolata, vo rok od 60 dena od denot na priemot baraweto.

(2) Protiv re{enieto na gradona~alnikot na op{tinata i gradona~alnikot na Gradot Skopje od stav (1) od ovoj ~len , operatorot na instalacija ima pravo da podnese àlba, do organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, vo rok od 15 dena od denot na donesuvawe na re{enieto.

Strana 76 od 177

(3) Protiv re{enieto na organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina od stav (1) od ovoj ~len, operatorot na instalacija ima pravo da podnese àlba, do Komisijata na Vladata na Republika Makedonija za re{avawe na upravnite raboti vo vtor stepen od oblasta na ìvotnata sredina vo rok od 15 dena od denot na donesuvawe na re{enieto.

(4) Gradona~alnikot na op{tinata i Gradona~alnikot na Gradot Skopje e dolèn da vodi op{tinski Registar na B- integrirani ekolo{ki dozvoli za svoeto podra~je, kako i da dostavi kopija do organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina.

(5) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina vodi i odrùva Registar na izdadeni B-integrirani ekolo{ki dozvoli.

(6) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina gi propi{uva formata, sodrìnata i na~in na vodewe na Registarot od stav (4) i (5) od ovoj ~len, kako i na~inot na dostavuvawe na podatocite za upis vo Registarot.

(7) Koga pokraj B- integrirana ekolo{ka dozvola za instalacijata se potrebni dobivawe na drugi dozvoli povrzani so koristewe i eksploatacija na prirodni bogatstva ili dozvoli za ispu{tawa vo ìvotnata sredina, organot nadleèn za izdavawe na B-itegriranata dozvola od ~len 123 stav (1) od ovoj zakon, nema da ja izdade dozvolata dokolku investitorot ne gi obezbedi potrebnite dozvoli.

^len 127

Ispolnuvawe na barawata (1) Nadle`niot organ nema da izdade dozvola za rabota na

instalacijata, za koja se pribavuva B- integrirana ekolo{ka dozvola, dokolku operatorot ne mu ja dostavi B- integriranata ekolo{ka dozvola.

(2) Ispolnuvaweto na barawata utvrdeni vo B- integriranata ekolo{ka dozvola, go utvrduva, nale`niot organ od stav (3) i (4) od ovoj ~len preku uvid vo instalacijata i nejzinata rabota, za {to izdava zaklu~ok.

(3) Protiv re{enieto od stav (2) od ovoj ~len izdadeno od gradona~alnikot na op{tinata i gradona~alnikot na Gradot Skopje operatorot na instalacija ima pravo da podnese àlba, do organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, vo rok od 15 dena od denot na izdavaweto na zaklu~ok.

(4) Protiv re{enieto od stav (2) od ovoj ~len izdadeno od organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina operatorot na instalacija ima pravo da podnese àlba do ministerot koj rakovodi so organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina vo rok od 15 dena od izdavaweto na zaklu~ok.

Strana 77 od 177

(5) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, poblisku gi propi{uva na~inot i postapkata za vr{ewe na uvidot od stav (2) od ovoj ~len.

^len 128

Ocena na vlijanijata vrz ìvotnata sredina Za instalacii za koi e zadolìtelna ocena na vlijanijata vrz

ìvotnata sredina, B- integrirana ekolo{ka dozvola moè da se izdade samo po prethodno doneseno re{enie so koe se dava soglasnost za sproveduvawe na proektot, vo soglasnost ~len 87 stav (1) od ovoj zakon.

^len 129

Nadomestoci (1) Sovetot na op{tinata i Sovetot na gradot Skopje, ja

propi{uvaat visinata na nadomestokot koj treba da go pla}aat operatorite na instalaciite so B- integrirana ekolo{ka dozvola, osven za onie instalacii za koi se pribavuva B- integrirana ekolo{ka dozvola, a koi se vo za{titeno podra~je:

- pri podnesuvawe na barawe za dobivawe B- integrirana ekolo{ka dozvola;

- pri podnesuvawe na barawe za izmeni ili prenos na B- integrirana ekolo{ka dozvola;

- za poseduvawe na B- integrirana ekolo{ka dozvola, koj se pla}a godi{no; i

- za redoven nadzor na instalacijata, vo soglasnost so uslovite vo B- integriranata ekolo{ka dozvola.

(2) Operatorite na instalaciite se dol`ni da pla}aat nadomestok :

- pri podnesuvawe na barawe za dobivawe B- integrirana ekolo{ka dozvola vo za{titeno podra~je,

- pri podnesuvawe na barawe za izmeni ili prenos na B- integrirana ekolo{ka dozvola vo za{titeno podra~je;

- za poseduvawe na B- integrirana ekolo{ka dozvola vo za{titeno podra~je, koj se pla}a godi{no; i

- za redoven nadzor na instalacijata, vo soglasnost so uslovite vo B- integrirana ekolo{ka dozvola vo za{titeno podra~je.

(3) Vladata na Republika Makedonija na predlog na organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, gi propi{uva kriteriumite i na~inot na opredeluvawe i presmetuvawe na nadomestokot od stav (1) i (2) od ovoj ~len.

(4) Sredstvata dobieni od nadomestokot od stav (1) od ovoj ~len se upla}aat na posebna buxetska smetka, kako prihod na Buxetot na op{tinata, odnosno kako prihod na Buxetot na Grad Skopje, a se

Strana 78 od 177

koristat za pokrivawe na tro{ocite za dobivawe, prenos ili izmeni na B- integriranata ekolo{ka dozvola i za kontrola na B- integriranata ekolo{ka dozvola.

(5) Sredstvata dobieni od nadomestokot od stav (2) od ovoj ~len se upla}aat na posebna smetka na organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, a se koristat za pokrivawe na tro{ocite za dobivawe, prenos ili izmena, kako i kontrola na B- integriranata ekolo{ka dozvola vo za{titena podra~je.

Strana 79 od 177

XIII. GENERALNA EKOLO[KA REVIZIJA

^len 130

Generalna ekolo{ka revizija (1) Operatorot e dolèn da izvr{i generalna ekolo{ka

revizija pri: - prestanokot na aktivnostite na instalacijata so A-

integrirana ekolo{ka dozvola; i - celosen ili delumen prenos na A- integriranata

ekolo{ka dozvola. (2) Kon baraweto za sproveduvawe na rabotite od stav (1) od

ovoj ~len, operatorot go priloùva izve{tajot od izvr{enata generalna ekolo{ka revizija.

(3) Generalna ekolo{ka revizija moè da vr{at pravni i fizi~ki lica soglasno ~len 131 od ovoj zakon.

(4) Generalnata ekolo{ka revizija se izveduva spored me|unarodni unificirani standardi i op{toprifateni metodologii i principi.

(5) Naodite od generalnata ekolo{ka revizija mu se dostavuvaat na operatorot vo vid na izve{taj. Operatorot go dostavuva izve{tajot do organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina.

(6) Generalna ekolo{ka revizija moè da se vr{i i vrz drugi instalacii ili objekti na barawe na operatorot, ili na barawe na organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina vo slu~aj koga se vr{i prenos na sopstvenost na instalacijata.

^len 131

Pravo na generalna ekolo{ka revizija (1) Generalna ekolo{ka revizija moè da vr{i fizi~ko lice

koe poseduva sertifikat za ekolo{ki revizor i koe e registrirano soglasno ~len 132 od ovoj zakon.

(2) Za sproveduvawe na revizija od stav (1) od ovoj ~len moè da se oformi ekspertski tim na ekolo{ki revizori, pri {to se nazna~uva glaven revizor koj ja potpi{uva revizijata. Za glaven revizor moè da se nazna~i samo lice koe poseduva soodvetno ovlastuvawe od drugite ~lenovi na ekspertskiot tim i e registirano soglasno ~len 132 od ovoj zakon.

Strana 80 od 177

(3) Revizija od stav (1) od ovoj ~len moè da vr{i i pravno lice koe e registrirano za vr{ewe na ekolo{ka revizija, soglasno ~len 132 od ovoj zakon.

^len 132

Registracija na ekolo{ki revizori (1) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava

nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina formira Komisija za registrirawe na ekolo{ki revizori (Vo ponatamo{niot tekst: Komisija).

(2) Komisijata od stav (1) od ovoj ~len, e sostavena od 5 ~lena izbrani od redot na istaknati eksperti so mandat od 2 godini, so pravo na reizbor.

(3) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina gi propi{uva pobliskite uslovi koi treba da gi ispolnat ~lenovite na Komisijata od stav (1) od ovoj ~len, kako i na~inot na nivniot izbor i razre{uvawe od Komisijata.

(4) Komisijata od stav (1) od ovoj ~len, od redot na svoite ~lenovi, izbira pretsedatel,

(5) Komisijata od stav (1) od ovoj ~len gi vr{i slednite raboti: - da utvrdi dali licata koi baraat da se registriraat kako

ekolo{ki revizori gi ispolnuvaat uslovite za toa; - da im izdade sertifikat "ekolo{ki revizor" na licata koi

gi ispolnuvaat uslovite; - da predlaga suspenzija na sertifikatot, kako i bri{ewe na

registracijata od Registarot od stav (10) od ovoj ~len, i - da vr{i nadzor nad rabotata na ekolo{kite revizori. (6) Komisijata od stav (1) od ovoj ~len, donesuva delovnik za

svojata rabota. (7) Fizi~ko lice moè da bide registrirano kako ekolo{ki

revizor dokolku: - ima visoko obrazovanie od oblasta na prirodnite i

tehni~kite nauki, - ima pet godini soodvetno rabotno iskustvo, i - ekolo{ki revizor ne e izbri{an od Registarot na ekolo{ki

revizori od stav (10) od ovoj ~len. (8) Registracijata na ekolo{kiot revizor moè da se izbri{e

od Registarot od stav (10) od ovoj ~len, dokolku Komisijata utvrdi deka:

- ne se to~ni podatocite dostaveni do Komisijata od stav (1) od ovoj ~len;

- ekolo{kiot revizor ne dostavi izve{taj za svojata rabota vo propi{aniot rok; i/ili

- ekolo{kiot revizor e angaìran vo aktivnosti koi vlijaat ili moàt da vlijaat vrz negovata nepristrasnost, odnosno postoi konflikt na interesi.

(9) Pravno lice moè da bide registrirano za vr{ewe na ekolo{ka revizija dokolku ima vraboteno najmalku edno lice koe

Strana 81 od 177

poseduva sertifikat za ekolo{ki revizor, koe vo ime na pravnoto lice gi potpi{uva naodite od izvr{enata revizija.

(10) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina vodi Registar na ekolo{ki revizori na fizi~ki lica koi poseduvaat sertifikat za ekolo{ki revizor i na pravni lica koi vr{at ekolo{ka revizija (vo ponatamo{niot tekst: Registarot na ekolo{ki revizori ).

(11) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina poblisku gi propi{uva formata i sodrìnata na Registarot na ekolo{ki revizori od stav (10) od ovoj ~len, kako i postapkata za registracija i bri{ewe na registracijata.

(12) Obrazecot na sertifikatot za ekolo{ki revizor, kako i postapkata za verifikacija na ispolnuvaweto na uslovite za izdavaweto na sertifikatot i za suspenzijata na va`nosta na sertifikatot gi propi{uva ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina.

^len 133

Nadzor na rabotata na ekolo{kite revizori (1) Nadzorot na rabotata na ekolo{kite revizori vr{i

Komisijata za registracija na ekolo{ki revizori. (2) Ekolo{kiot revizor, do Komisijata za registracija na

ekolo{ki revizori, dostavuva izve{taj za svojata rabota, edna{ godi{no, vo obem {to go opredeluva Komisijata za registracija.

(3) Komisijata za registracija ima pravo da gi proveri izve{taite podgotveni od ekolo{kiot revizor.

(4) Protiv odlukite na Komisijata za registracija moè da se podnese àlba do organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina.

(5) Vo slu~aite od stav (4) od ovoj ~len organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina za svoite naodi za sekoj slu~aj oddelno, ja izvestuva Komisijata za registracija na ekolo{ki revizor i po potreba í dava upatstva za postapuvawe.

Strana 82 od 177

XIV. DOZVOLI ZA USOGLASUVAWE SO OPERATIVNI PLANOVI

^len 134

Dozvoli za usoglasuvawe so operativni planovi Operatorite na postojnite instalacii, koi se opredeleni od

strana na Vladata na Republika Makedonija soglasno ~len 95, stav (1) i ~len 122 stav (2) od ovoj zakon, se dol`ni da obezbedat dozvola za usoglasuvawe so operativen plan kako uslov za prodolùvawe odnosno otpo~nuvawe na rabotata na instalacijata, do ispolnuvawe na uslovite za dobivawe na integrirana ekolo{ka dozvola.

^len 135

Barawe za dobivawe dozvola za usoglasuvawe so operativen plan (1) Postapkata za dobivawe dozvola za usoglasuvawe so

operativen plan zapo~nuva so dostavuvawe barawe za dobivawe dozvola za usoglasuvawe zaedno so predlog- operativen plan, do organot na dràvnata uprava na nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, koga se raboti za instalacija za koja{to e potrebna A- integrirana ekolo{ka dozvola, odnosno za B- integrirana ekolo{ka dozvola za instalacija vo za{titeno podra~je i do gradona~alnikot na op{tinata odnosno gradona~alnikot na gradot Skopje, koga se raboti za instalacija za koja{to e potrebna B- integrirana ekolo{ka dozvola.

(2) Baraweto od stav (1) od ovoj ~len osobeno sodrì: 1. finansiski pokazateli za raboteweto na pravnoto ili na

fizi~koto lice; 2. brojot i strukturata na vrabotenite; 3. podatoci za operatorot i za lokacijata na koja{to se nao|a

instalacijata; 4. opis na instalacijata i na nejzinite aktivnosti; 5. prikaz na emisiite vo site mediumi i oblasti na ìvotnata

sredina; 6. podatoci za otpadot, surovinite i za koristeweto na

prirodnite bogatstva i energijata; 7. ocena na sostojbata na ìvotnata sredina vo okolinata na

instalacijata; 8. predlog-operativen plan, so rokovi za negovata realizacija

i plan za finansirawe; 9. izve{taj za sostojbata na lokacijata; 10. ocenka na udelot na instalacijata vo zagaduvaweto na

ìvotnata sredina, i

Strana 83 od 177

11. ocenka na rizikot za ìvotnata sredina. (3) Dokumentite koi gi sodràt podatocite od stav (2) to~kite 9,

10 i 11 od ovoj ~len se izgotvuvaat pod nadzor i so konsultacija so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina za A- integrirana ekolo{ka dozvola i za B-integrirana ekolo{ka dozvola vo za{titeni podra~ja, odnosno so op{tinata ili gradot Skopje za B- integrirana ekolo{ka dozvola.

(4) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, poblisku gi propi{uva formata, sodrìnata i na~inot na dostavuvawe na baraweto od stav (1) od ovoj ~len, kako i dokumentacijata koja se priloùva kon baraweto.

(5) Operatorite se dol`ni baraweto od stav (1) od ovoj ~len da go dostavat do nadle`niot organ od ~len 135, stav (1) od ovoj zakon, po~nuvaj}i od 01.01.2006 godina i najkasno do 31.12.2009 godina, a vo soglasnost so vremenskiot raspored {to go utvrduva Vladata na Republika Makedonija, na predlog na ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina.

(6) Vremenskiot raspored od stav (5) od ovoj ~len se utvrduva kako vremenski interval od {est meseci, posebno za sekoj industriski sektor.

^len 136

Objavuvawe na baraweto za dozvola za usoglasuvawe so operativen plan i odrùvawe na javna rasprava

(1) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, gradona~alnikot na op{tinata i gradona~alnikot na gradot Skopje e dolèn, baraweto za dobivawe na dozvola za usoglasuvawe so predlog- operativen plan, da go objavi vo najmalku eden dneven vesnik dostapen na celata teritorija na Republika Makedonija, vo rok od 7 dena od priemot na baraweto, so informacii kade javnost moè da ima pristap do istoto da go razgleda vo celost, i/ili da dade mislewe.

(2) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, gradona~alnikot na op{tinata i gradona~alnikot na gradot Skopje, moè da organiziraat javna rasprava vo rok ne podolg od 25 dena od denot na objavuvaweto na baraweto.

(3) Zasegnatata javnost, vo rok od 30 dena od denot na objavuvaweto na baraweto, ima pravo da dostavi mislewa i komentari do organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, odnosno do gradona~alnikot na op{tinata ili gradona~alnikot na gradot Skopje.

Strana 84 od 177

^len 137

Sodrìna na operativnite planovi i eksperti za izrabotka na operativnite planovi

(1) Operativniot plan e sostaven del na dozvolata za usoglasuvawe.

(2) Operativniot plan sodrì: - merki, fazni re{enija i rokovi za postignuvawe na

uslovite za dobivawe integrirana ekolo{ka dozvola; - uslovi za rabota na instalacijata; - raspored za realizacija na planot, po oddelni fazi; - monitoring i na~in na izvestuvawe; - prikaz na finansiskite sredstva potrebni za

realizacija na sekoja od fazite na operativniot plan i prikaz na vkupnite potrebni sredstva za realizacija na planot;

- vrednostite na emisiite za vreme na realizacija na oddelnite fazi na planot;

- indikatori za potro{uva~ka na surovini, energija, prirodni bogatstva, voda i drugi materijali po oddelni fazi na planot; i

- drugite raboti utvrdeni vo posebnite zakoni za za{tita na oddelnite mediumi i oblasti na ìvotnata sredina.

(3) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina poblisku ja propi{uva sodrìnata na operativnite planovi.

(4) Fazata na operativen plan od stav (2) to~ka 3 od ovoj ~len pretstavuva zbir od zada~i {to treba da se ispolnat vo period koj ne moè da bide podolg od 12 meseci.

(5) Za izrabotka na operativniot plan, operatorot moè da angaìra najmalku eden ekspert od listata na eksperti za integrirani ekolo{ki dozvoli od ~len 96 stav (3) od ovoj zakon, koj go potpi{uva operativniot plan kako odgovorno lice za negoviot kvalitet.

^len 138

Rok za realizacija (1) Operatorite se dol`ni operativnite planovi da gi

realiziraat vo poedine~no utvrdeniot rok, no ne podocna od 01.04. 2014 godina.

(2) Poedine~niot rok za realizacija na operativnite planovi, od stav (1) od ovoj ~len, se utvrduva vo operativniot plan za sekoja instalacija posebno, spored vlijanieto vrz ìvotna sredina, emisiite i obemot na emisiite od sekoja instalacija, finansiskata mo`nost za realizacija na operativniot plan, brojot i strukturata na vrabotenite, lokacijata i mestopolo`bata na instalacijata i tehni~kata opremenost na instalacijata.

Strana 85 od 177

(3) Poedine~nite rokovi za realizacija na operativnite planovi od stav (1) od ovoj ~len, za instalacii koi treba da poseduvaaat A- integrirana ekolo{ka dozvola, se opredeluva vo vremenska ramka koja e dovolna za postignuvawe na uslovite za dobivawe na A- integrirana ekolo{ka dozvola.

(4) Poedine~nite rokovi za realizacija na operativnite planovi od stav (1) od ovoj ~len, za instalacii koi treba da poseduvaaat B- integrirana ekolo{ka dozvola, se opredeluva vo vremenska ramka koja e dovolna za postignuvawe na uslovite za dobivawe na B- integrirana ekolo{ka dozvola.

(5) Operatorot e dolèn vo rok od {est meseci pred istekot na poedine~niot rok za realizacijata na operativniot plan od stav (2) na ovoj ~len i ispolnuvaweto na obvrskite od operativniot plan, da go izvesti nadle`niot organ od ~len 135 stav (1) od ovoj zakon.

(6) Vrz osnova na izvestuvaweto od stav (5) od ovoj ~len, organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina donesuva re{enie so koe se izdava A- integrirana ekolo{ka dozvola vo soglasnost so ~len 107 stav (13) i ~len 108 stav (1), (2), (5), (6), (7), (8) i (9) od ovoj zakon, odnosno ~len 126 i ~len 127 stav (2), (4) i (5) od ovoj zakon za B- integrirani ekolo{ki dozvoli vo za{titeno podra~je.

(7) Vrz osnova na izvestuvaweto od stav (5) od ovoj ~len, gradona~alnikot na op{tinata i na grad Skopje, donesuva re{enie so koe se izdava B- integrirana ekolo{ka dozvola vo soglasnost so ~len 126 i ~len 127 stav (2), (3) i (5),od ovoj zakon.

^len 139

Isklu~oci (1) Po isklu~ok od ~len 138 od ovoj zakon, koga, organot na

dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, }e utvrdi deka postignuvaweto na uslovite za dobivawe na integrirana ekolo{ka dozvola ne moè da se postigne do 01.04.2014 godina, za toa ja izvestuva Vladata na Republika Makedonija, so predlog za dobivawe na dopolnitelen rok za realizacija na operativniot plan.

(2) Po isklu~ok od ~len 138 od ovoj zakon, koga gradona~alnikot na op{tinata i gradona~alnikot na Gradot Skopje }e utvrdi deka postignuvaweto na uslovite za dobivawe na integrirana ekolo{ka dozvola ne moè da se postigne do 01.04.2014 godina, za toa go izvestuva organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, so predlog za dobivawe na dopolnitelen rok za realizacija na operativniot plan.

(3) Vo slu~aite od stav (2) od ovoj ~len organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina go razgleduva sekoj slu~aj poedine~no i za toa ja izvestuva Vladata na Republika Makedonija, so predlog za dobivawe na dopolnitelen rok za realizacija na operativniot plan

Strana 86 od 177

(4) Vladata na Republika Makedonija, vo slu~ajot od stav (1) i (2) od ovoj ~len, moè da utvrdi dopolniteleni rok, za sekoja instalacija poedine~no, koj ne moè da bide podolg od 01.04.2019 godina.

(5) Vo ramkite na rokot od stav (4) od ovoj ~len operatorite se dol`ni da gi usoglasat svoite operativni planovi, soglasno postapkata propi{ana so ~len 141 i 144 od ovoj zakon.

^len 140

Sodrìna na dozvolata za usoglasuvawe so operativen plan (1) Vo dozvolata za usoglasuvawe so operativen plan se

utvrduva visinata na finansiskata garancija, koja traba da ja obezbedi operatorot, kako posebna merka za obezbeduvawe na realizacijata na operativnite planovi, dovolna za pokrivawe na tro{ocite za sproveduvawe na edna faza od operativniot plan, so sredna vrednost.

(2) Site postojni dozvoli povrzani so instalacijata za koja se pribavuva A- integrirana ekolo{ka dozvola, se zamenuvaat so dozvolata za usoglasuvawe so operativen plan, dokolku se opfateni vo operativniot plan.

(3) Po isklu~ok, koga vo dozvolata za usoglasuvawe so operativen plan ne se predvideni finansiski garancii od stav (1) od ovoj ~len, toga{ vo dozvolata se opredeluvaat posebni penali na tovar na operatorite na instalaciite, koi se aktiviraat dokolku operatorite ne se pridrùvaat kon utvrdenite merki, rokovi i uslovi vo dozvolata.

(4) Vo rok od 10 dena od izdavaweto na dozvolata za usoglasuvawe so operativen plan organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, gradona~alnikot na op{tinata i gradona~alnikot na gradot Skopje e dolèn vo najmalku eden dneven vesnik dostapen na celata teritorija na Republika Makedonija, da objavi deka e izdadena dozvola za usoglasuvawe so operativen plan, so infomacii kade moè da se dobie na uvid dozvolata zaedno so operativniot plan.

(5) Organite od ~len 135 stav (1) se dol`ni da vodat Registar na dozvoli za usoglasuvawe so operativni planovi. Gradona~alnikot na op{tinata i na gradot Skopje, se dol`ni da dostavuvaat podatoci za dozvolite za usoglasuvawe so operativni planovi do organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, vo soglasnost so propisot od stav (6) od ovoj ~len.

(6) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina poblisku ja propi{uva sodrìnata na dozvolata za usoglasuvawe so operativen plan, i na~inot na vodewe, kako i na~inot i postapkata na koj se dostavuvaat podatocite za Registarot od stav (5) od ovoj ~len.

Strana 87 od 177

^len 141

Postapkata za dobivawe na dozvolata i na~in na pregovarawe i postignuvawe soglasnost okolu sodrìnata i rokot za realizacija na

operativnite planovi (1) Postapkata za dobivawe na dozvolata za usoglasuvawe so operativen plan se odviva po pat na pregovori me|u operatorot na instalacijata i organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina odnosno gradona~alnikot na op{tinata i gradona~alnikot na gradot Skopje. (2) Postapkata za pregovarawe i postignuvawe soglasnost za sodrìnata na operativniot plan i rokot za realizacija na operativniot plan, poblisku ja propi{uva ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina. (3) Soglasnosta za sodrìnata i rokot za realizacijata na operativniot plan, treba da se postigne vo rok od edna godina od podnesuvaweto na baraweto za dobivawe dozvola za usoglasuvawe so operativniot plan. Dokolku vo toj rok ne se postigne soglasnost, organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina odnosno gradona~alnikot na op{tinata i gradona~alnikot na gradot Skopje se dol`ni za toa da go izvestat ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina. (4) Vo slu~aj koga gradona~alnikot na op{tinata i na gradot Skopje odnosno organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina nema da postapat soglasno stav (3) od ovoj ~len, operatorot e dolèn za toa da go izvesti ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina.

(5) Vo slu~aite od stav (3) i (4) od ovoj ~len, ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina e dolèn, vo rok od 30 dena od od denot na dobivawe na izvestuvaweto od stav (3) i (4) od ovoj ~len, da ja formira Komisija za operativni planovi od ~len 144 od ovoj zakon.

^len 142

Izmeni vo dozvolata za usoglasuvawe so operativniot plan Dozvolata za usoglasuvawe so operativen plan moè da se

izmeni ako: - operatorot na instalacijata predloì poefikasno

re{enie od gledna to~ka na ìvotnata sredina; - potrebata od izmena e rezultat na izmenata vo

zakonite i vo drugite propisi; - dojde do promena vo najdobrite dostapni tehniki, ili - generalnata ekolo{ka revizija toa go bara.

Strana 88 od 177

^len 143

Finansiska garancija i penali za neispolnuvawe na obvrskite Vo slu~aj na neispolnuvawe na obvrskite utvrdeni vo

operativniot plan, ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina odnosno gradona~alnikot na op{tinata ili gradot Skopje moè da ja aktivira finansiskata garancija ili da bara izvr{uvawe na penalite opredeleni vo dozvolata za usoglasuvawe.

^len 144

Re{avawe na sporovite (1) Sporovite vo vrska so sodrìnata i rokot za realizacija na operativnite planovi, kako i sporovite vo vrska so pregovorite od ~len 141 od ovoj zakon, koi ne zavr{ile so postignuvawe na soglasnost, gi re{ava Komisija za operativni planovi (vo ponatamo{niot tekst: Komisija). (2) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, vrz osnova na nominacijata od stav (3) i (4) od ovoj ~len formira Komisija, za sekoj slu~aj oddelno. Komisijata e sostavena od pretsedatel i ~etiri ~lenovi od Listata na eksperti. Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina formira Lista na eksperti od oblasta na ìvotnata sredina, ekonomijata, tehni~kite i pravnite nauki, od koja }e se izbiraat ~lenovite na Komisijata. (3) Pri formirawe na Komisijata po dvajca ~lenovi od Listata od stav (2) od ovoj ~len nominiraat operatorot i organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina odnosno gradona~alnikot na op{tinata i na Gradot Skopje .

(4) Nominiranite ~lenovi od stav (3) od ovoj ~len zaedni~ki go nazna~uvaat pretsedatelot na Komisijata od Listata na eksperti od stav (2) od ovoj ~len, so {to se konstatira deka e formirana Komisijata, za oddelniot slu~aj (5) Komisijata donesuva odluka vo rok od dva meseca po priemot na potrebnite podatoci.

(6) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina poblisku ja propi{uva rabotata i organizacijata na Komisijata, kako i na~inot na nejzinata rabota. (7) Koga Komisijata rasprava za operativen plan za koj e utvrden dopolnitelen rok soglasno ~len 139 stav (4) od ovoj zakon, taa e nadle`na da re{ava samo za sodrìnata na operativniot plan vo odnos na uslovite koi treba da se ispolnat vo utvrdeniot rok. (8) Komisijata vo svojata rabota e nezavisna i raboti vo soglasnost so svoite ekspertski naodi, a odlu~uva so mnozinstvo glasovi.

Strana 89 od 177

(9) Odlukata na Komisijata e zadolìtelna i kone~na za stranite na sporot, koja organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta za ìvotnata sredina ili gradona~alnikot na op{tinata ili gradona~alnikot na gradot Skopje zadolìtelno ja vnesuvaat vo dozvolata za usoglasuvawe so operativen plan. (10) Protiv odlukata od stav (9) od ovoj ~len, moè da se povede upraven spor pred nadleèn sud, samo za uslovite koi se predmet na pregovarawe, pri {to se zema vo predvid negativnoto vlijanie {to go predizvikuvaat vrz ìvotnata sredina i misleweto na zasegnatata javnost po niv.

(11) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina gi propi{uva pobliskite uslovi koi treba da gi ispolnat ekspertite od stav (2) od ovoj ~len kako i postapkata za formirawe na Listata na eksperti od stav (2) od ovoj ~len.

(12) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina ja propi{uva postapkata za izbor na ekspertite koi }e u~estvuvaat vo Komisijata.

(13) ^lenovite na Komisijata, imaat pravo na nadomestok. Visinata na nadomestokot i na~inot na pla}awe na nadomestokot go utvrduva Vladata na Republika Makedonija na predlog na ministerot koj rakovodi so organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina.

XV. SPREÛVAWE I KONTROLA NA HAVARIITE SO PRISUSTVO NA OPASNI SUPSTANCII

^len 145

Op{ti odredbi (1) Sekoe pravno ili fizi~ko lice, koe e sopstvenik ili vr{i

dejnost vo proizvodstven, transporten ili vo sistem za skladirawe (vo natamo{niot tekst: sistem) vo koj se prisutni opasni supstancii vo koli~estva pogolemi ili ednakvi na propi{anite grani~ni vrednosti (pragovi) opredeleni so propisot od stav (2) od ovoj ~len (vo natamo{niot tekst: operator), e dol`no:

- da gi prezeme site merki neophodni za spre~uvawe na havariite i za ograni~uvawe na nivnite posledici vrz ìvotnata sredina i vrz ìvotot i zdravjeto na lu|eto propi{ani so ovoj zakon, i

- za prezemenite merki da go izvestuva organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina.

(2) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina gi propi{uva opasnite supstancii od stav (1) od ovoj ~len, grani~ni vrednosti (pragovi) za

Strana 90 od 177

prisustvo na opasnite supstancii i kriteriumite ili svojstvata spored koi supstancijata se klasificira kako opasna.

^len 146

Isklu~oci

Odredbite od ovaa glava ne se odnesuvaat na: 1. instalaciite i skladi{tata na vooruènite sili na

Republika Makedonija; 2. opasnostite predizvikani od jonizira~ki zra~ewa; 3. transportot na opasnite supstancii po javnite pati{ta,

èleznicata, vnatre{nite vodni pati{ta ili vozduhot i nivnoto privremeno skladirawe, osven vo sistemite na koi se odnesuva ovoj zakon, vklu~uvaj}i go i nivnoto tovarewe i istovar i transportot do i od drugo prevozno sredstvo na dokovite, pristani{tata za stoka ili ranìrnite stanici;

4. transportot na opasnite supstancii po cevkovodite, vklu~uvaj}i gi i pumpnite stanici, osven vo sistemite na koi se odnesuva ovoj zakon;

5. ekstraktivnite industriski dejnosti (kako na primer istraùvawe i eksploatacija na mineralni surovini), dokolku spre~uvaweto i kontrolata na havariite pri vr{eweto na ovie dejnosti e uredeno so poseben zakon.

^len 147

Izvestuvawe (1) Operatorot e dolèn da dostavuva izvestuvawe do organot na

dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, vo vrska so sistemite vo koi se prisutni opasni supstancii, i toa:

1. vo rok od tri meseci pred zapo~nuvaweto so gradba ili pred otpo~nuvaweto na novite sistemi so rabota;

2. vo rok od edna godina od denot na otpo~nuvawe na primenata na odredbite od ovaa glava, za postoe~kite sistemi.

(2) Izvestuvaweto od stav (1) od ovoj ~len zadolìtelno treba da gi sodrì slednive podatoci:

1. imeto na firmata na operatorot i celosnata adresa na sistemot na koja se odnesuvaat obvrskite za spre~uvawe i za kontrola na havariite;

2. imeto i statusot na liceto koe e odgovorno za sproveduvaweto na obvrskite za spre~uvawe i za kontrola na havariite vo sistemot;

3. informacii potrebni za celosna identifikacija na opasnite supstancii ili na vidot na supstanciite koi se koristat vo sistemot, kako i nivnoto koli~estvo i fizi~ka sostojba;

Strana 91 od 177

4. dejnosta {to se vr{i ili se predviduva da se vr{i vo sistemot; 5. karakteristikite na lokacijata na koja{to e smesten sistemot

(osobeno elementite {to imaat potencijal da predizvikaat havarija ili da gi vlo{at posledicite od istata). (3) Vo slu~aj na zna~itelna promena na koli~estvoto ili na

fizi~kata sostojba na prisutnata opasna supstancija od stav (2) to~ka 3 od ovoj ~len, kako i na trajno zatvorawe na sistemot, operatorot e dolèn, bez odlagawe, da go izvesti organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina za izmenetata situacija.

(4) Izvestuvaweto od stav (1) od ovoj ~len, operatorot e dolèn da go dostavi i do gradona~alnikot na op{tinata i gradona~lnikot na Gradot Skopje.

^len 148

Izve{taj za merkite za bezbednost (1) Za sistemite vo koi opasnite supstancii se prisutni vo

propi{anite koli~estva, operatorot treba da izgotvi izve{taj za merkite za bezbednost, od koj organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina moè nedvosmisleno da zaklu~i deka:

1. se predvideni merki i aktivnosti za spre~uvawe na havarii i sistem za upravuvawe so bezbednosta;

2. opasnostite od mo`nite havarii se opredeleni i deka se prezemeni neophodnite merki za spre~uvawe na takvi nesre}i i za ograni~uvawe na nivnite posledici po ìvotot i zdravjeto na lu|eto i ìvotnata sredina;

3. se vklu~eni propi{anite merki na bezbednost i sigurnost vo proektiraweto, izgradbata, rabotata i vo odrùvaweto na sistemot;

4. se izgotveni vnatre{ni planovi za vonredni sostojbi i deka se obezbedeni informacii so koi e ovozmoèno izgotvuvawe na nadvore{en plan; (2) Izve{tajot za merkite za bezbednost od stav (1) od ovoj ~len

mora da sodrì dovolno informacii vrz osnova na koi nadle`niot organ moè da gi odredi lokaciite za novite aktivnosti vo blizinata na postoe~kite, pri izrabotkata na prostornite i na urbanisti~kite planovi. Izve{tajot treba da sodrì spisok na opasni supstancii koi se prisutni vo sistemot.

(3) Operatorot e dolèn, izve{tajot za merkite za bezbednost od stav (1) od ovoj ~len, i vnatre{niot plan za vonredni sostojbi od stav (1) to~ka 4 od ovoj ~len, da gi dostavi do organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina i do gradona~alnikot na op{tinata i gradona~anikot na gradot Skopje,i toa:

1. vo rok od tri meseci pred zapo~nuvaweto so gradba ili otpo~nuvaweto na novite sistemi so rabota;

2. vo rok od dve godini od denot na otpo~nuvawe na primenata na odredbite od ovaa glava, za postoe~kite sistemi;

Strana 92 od 177

(4) Izve{tajot za merkite za bezbednost od stav (1) od ovoj ~len, periodi~no se analizira i obnovuva najmalku na sekoi pet godini, a i porano po inicijativa na operatorot ili po barawe na nadle`niot organ, koga toa proizleguva od soznavaweto novi fakti ili koga treba da se zemat predvid novite nau~ni i tehni~ki znaewa vo vrska so podobruvaweto na bezbednosta.

(5) Izve{tajot za merkite za bezbednost od stav (1) od ovoj ~len, treba da í bide dostapen na javnosta. Dokolku takviot izve{taj sodrì informacii so koi se povreduva industriskata i komercijalnata doverlivost ili doverlivosta na li~nite podatoci, javnata bezbednost ili nacionalnata odbrana, a po dadena soglasnost od organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, operatorot moè da go stavi na uvid drug izve{taj vo koj{to nema da bidat sodràni takvite podatoci.

^len 149

Promeni vo sistemot ili promeni vo vidot ili vo koli~estvoto na supstanciite

Vo slu~aj na promena vo sistemot, procesot na proizvodstvo ili na vidot ili koli~estvoto na opasni supstancii, koi bi moèle da predizvikaat havarija, kako i traen prestanok na rabotata, operatorot e dolèn da izvr{i analiza i revizija na merkite za bezbednost i na aktivnostite za spre~uvawe na havarii, kako i na izve{tajot za merkite za bezbednosta i za toa da go izvesti organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina.

^len 150

Informacii za merkite za bezbednost (1) Operatorot e dolèn, za predvidenite aktivnosti i merkite

za bezbednost, kako i za na~inot na postapuvawe vo slu~aj na havarija, da gi informira licata na koi bi vlijaela havarijata predizvikana od sistemot.

(2) Informaciite od stav (1) od ovoj ~len se analiziraat i proveruvaat na sekoi tri godini, i se obnovuvaat dokolku nastanala promena od ~len 149 od ovoj zakon.

(3) Informaciite od stav (1) i (2) od ovoj ~len postojano se dostapni na javnosta.

Strana 93 od 177

^len 151

Informacii koi se dostavuvaat od strana na operatorot vo slu~aj na havarija

(1) Operatorot e dolèn, za nastanatata havarija, vedna{, da go izvesti organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina i {tom }e bidat dostapni, da mu gi dostavi podatocite koi se odnesuvaat na:

1. okolnostite vo koi se slu~ila havarijata; 2. prisutnite opasnite supstancii za vreme na i posle

havarijata; 3. podatocite potrebni za procenuvawe na posledicite

po zdravjeto na lu|eto i po ìvotnata sredina, do koi do{lo kako rezultat na havarijata, i

4. prezemenite vonredni merki. (2) Operatorot e dolèn, za merkite predvideni za ublaùvawe

na srednoro~nite i na dolgoro~nite posledici od havarijata i za spre~uvawe na mo`nostite za povtoruvawe na havarijata, da go izvesti organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina. Dokolku vo natamo{nata istraga se otkrijat dopolnitelni fakti koi bi predizvikale izmena na predvidenite merki i aktivnosti, operatorot istite treba da gi dopolni .

(3) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina e dolèn, po pat na uvid, istraùvawa ili na drug pogoden na~in, kako i so sorabotka so drugi nadle`ni organi na dràvnata uprava, gradona~alnkiot na op{tinite i gradona~alnikot na Gradot Skopje, da gi obezbedi site neophodni informacii za celosna analiza na tehni~kite, organizacionite, upravuva~kite i drugi pri~ini koi dovele do havarijata.

(4) Operatorot e dolèn informaciite od stav (1) i (2) od ovoj ~len za nastanatata havarija, vedna{, da gi dostavi i do gradona~alnikot na op{tinata i gradona~alnikot na Gradot Skopje, kako i do drugite organite i telata opredeleni so zakon koi se nadle`ni za prevzemawe merki vo ramkite na sistemot za za{tita i spasuvawe.

^len 152

Obvrski na organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina

(1) Vrz osnova na izvestuvawata koi se podnesuvaat od strana na operatorite, organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina e dolèn da vostanovi i da odrùva Registar na sistemite i da vodi evidencija na nastanatite havarii.

(2) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina so re{enie ja zabranuva upotrebata ili otpo~nuvaweto so rabota na koj bilo sistem ili na nekoj negov del, vo slu~aite koga merkite prezemeni od operatorot za spre~uvawe i za ublaùvawe na havariite imaat seriozni nedostatoci ili pri

Strana 94 od 177

nivnoto izgotvuvawe ne se zemeni predvid ukaùvawata, stavovite i mislewata na nadle`niot organ.

(3) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina so re{enie ja zabranuva upotrebata ili stavaweto vo upotreba na postrojkite, instalaciite ili na skladovite, ili nekoj niven del, dokolku operatorot vo odredeniot period ne dostavi izvestuvawe, izve{tai ili drugi informacii propi{ani so ovoj zakon.

(4) Operatorot moè da podnese àlba protiv re{enieto od stav (2) i (3) od ovoj ~len, do Komisijata na Vladata na Republika Makedonija za re{avawe na upravnite raboti vo vtor stepen od oblasta na ìvotnata sredina, vo rok od 15 dena od denot na priemot na re{enieto.

(5) @albata od stav (4) od ovoj ~len ne go odloùva izvr{uvaweto na re{enieto.

^len 153

Kumulativen efekt (1) Koristej}i gi informaciite dobieni od operatorite, organot

na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, gi opredeluva sistemite kade {to verojatnosta za slu~uvawe havarija ili posledicite od eventualnata havarija moàt da se zgolemat poradi lokacijata i me|usebnata blizina na takvite sistemi, kako i poradi koli~estvata opasni supstancii koi se nao|aat vo niv.

(2) Po opredeluvaweto na sistemite od stav (1) od ovoj ~len, organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina e dolèn na soodveten na~in da obezbedi razmena na relevantnite informacii, so cel da se ovozmoì operatorite na ovie sistemi da gi zemat predvid prirodata i goleminata na sevkupnata opasnost od havarija vo merkite i aktivnostite za spre~uvawe na havariite, sistemite za upravuvawe so bezbednosta, izve{taite za bezbednosta i vnatre{nite planovi za vonredni sostojbi.

(3) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina e dolèn da obezbedi uslovi za me|usebna sorabotka na operatorite vo odnos na informiraweto na javnosta i obezbeduvaweto informacii zaradi izgotvuvawe na nadvore{nite planovi za vonredni sostojbi.

^len 154

Planovi za vonredni sostojbi (1) Operatorot e dolèn da izgotvi vnatre{en plan za vonredni

sostojbi, koj }e gi sodrì merkite {to treba da se prezemat vnatre vo sistemot vo slu~aj na havarija, i planot da im go dostavi na op{tinata i na gradot Skopje, vrz osnova na koj se dol`ni da izgotvat nadvore{en plan za vonredni sostojbi. Operatorot e dolèn planot

Strana 95 od 177

za vonredni sostojbi da go dostavi na organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, vo rok od 15 dena od denot na donesuvaweto.

(2) Vo podgotovkata na vnatre{nite planovi za vonredni sostojbi treba da u~estvuvaat i licata vraboteni vo sistemite.

(3) Sodrìnata na vnatre{nite i nadvore{nite planovi za vonredni sostojbi, kako i na~inot na nivno odobruvawe ja propi{uva ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, vo sorabotka so drugi nadle`ni organi na dràvnata uprava.

(4) Operatorot e dolèn, vo rok od 30 dena od denot na donesuvaweto na vnatre{niot plan, istiot da im gi dostavi na op{tinata i na gradot Skopje i dopolnitelnite podatoci opredeleni so propisot od stav (3) od ovoj ~len, so cel da im ovozmoì izgotvuvawe na nadvore{en plan za vonredni sostojbi.

(5) Planovite za vonredni sostojbi treba da bidat izraboteni na na~in so koj se ovozmoùva:

- lokalizirawe i kontrolirawe na havariite, so cel da se minimiziraat posledicite i da se ograni~at {tetite po ìvotot i po zdravjeto na lu|eto, ìvotnata sredina i imotot;

- sproveduvawe na merkite potrebni za za{tita na lu|eto i na ìvotnata sredina od posledicite od havariite;

- prenesuvawe na potrebnite informacii na javnosta, kako i na slu`bite i organite zasegnati so ovaa problematika;

- obnovuvawe i rekultivacija na ìvotnata sredina otkako }e se slu~i havarijata.

(6) Gradona~alnikot na op{tinata i gradona~alnikot na gradot Skopje se dol`ni da í ovozmoàt na javnosta pristap do sodrìnata na nadvore{niot i na vnatre{niot plan za vonredni sostojbi.

(7) Vnatre{nite i nadvore{nite planovi za vonredni sostojbi treba da bidat primeneti bez odloùvawe od strana na operatorot i, dokolku e potrebno, od strana na op{tinata i na gradot Skopje, vo slu~aj na havarija ili nekontroliran nastan, za koj, poradi negovata priroda, so pravo moè da se o~ekuva da dovede do havarija.

(8) Gradona~alnikot na op{tinata i gradona~alnikot na Gradot Skopje se dol`ni nadvore{niot plan za vonredni sostojbi, vo rok od 15 dena od denot na negovoto donesuvawe da go dostavat na organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina.

(9) Operatorot, gradona~alnikot na op{tinata i gradona~alnikot na gradot Skopje i organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina se dol`ni, vo periodi ne podolgi od tri godini od denot na donesuvaweto na planovite, da gi analiziraat i da gi testiraat, a onamu kade {to e potrebno i da gi obnovuvaat i revidiraat vnatre{nite i nadvore{nite planovi za vonredni sostojbi, pritoa vodej}i smetka za novite tehni~ki dostignuvawa na poleto na spravuvaweto so havariite.

Strana 96 od 177

(10) Operatorite se dol`ni vnatre{nite planovi za vonredni sostojbi da gi donesat najdocna tri meseci pred istekot na rokot od ~len 148 stav (3) od ovoj zakon.

(11) Gradona~alnikot na op{tinata i gradona~alnikot na gradot Skopje e dolèn nadvore{niot plan za vonredni sostojbi da go donesat najdocna tri godini od od denot na otpo~nuvawe na primenata na odredbite od ovaa glava,

(12) Vnatre{nite i nadvore{nite planovi za vonredni sostojbi se sostaven del na edinstveniot sistem za za{tita i spasuvawe na Republika Makedonija.

^len 155

Prostorno i urbanisti~ko planirawe (1) Pri izrabotkata na na prostornite i urbanisti~kite planovi

treba da se zemat predvid merkite i aktivnostite za spre~uvawe na havariite i za ograni~uvawe na nivnite posledici, osobeno pri odreduvaweto na prostorot za koj se predvideni novi sistemi, promenite {to }e nastanat na postoe~kite sistemi i na novite gradbi vo blizinata na zonite za ìveewe i mestata {to gi posetuva javnosta.

(2) Pri izrabotkata na prostornite i urbanisti~kite planovi, op{tinata i gradot Skopje se dol`ni da vodat smetka za oddale~enosta me|u sistemite i mestata za ìveewe, mestata {to gi posetuva javnosta i ekolo{ki zna~ajnite podra~ja, kako i za upotrebata na dopolnitelni tehni~ki merki od strana na postoe~kite sistemi so cel da ne se zgolemi opasnosta po ìvotot i po zdravjeto na lu|eto i na ìvotnata sredina.

^len 156

Prekugrani~ni efekti od havariite i prekugrani~na sorabotka Vo slu~aj na havarija na sistem {to se nao|a na teritorijata na

Republika Makedonija, koja{to bi moèla da ima prekugrani~ni efekti, organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina }e im gi dostavi na potencijalno zasegnatite dràvi site informacii koi se neophodni za prezemawe na potrebnite aktivnosti i merki za bezbednost, duri i toga{ koga nadle`nite organi na potencijalno zasegnatite dràvi ne go pobarale toa.

Strana 97 od 177

XVI. ODGOVORNOST ZA [TETA PREDIZVIKANA VRZ @IVOTNATA SREDINA

^len 157

Odgovornost za ekolo{ka {teta (1) Celta na odgovornosta za {teta predizvikana vrz ìvotnata

sredina, zasnovana na principot "zagaduva~ot pla}a", e: - prevencija i remedijacija na celokupnata {teta

predizvikana vrz ìvotnata sredina (vo ponatamo{niot tekst: ekolo{ka {teta),

- restitucija na ìvotnata sredina, i - voveduvawe na merki i praktiki za minimizirawe na rizikot

od {teta vrz ìvotnata sredina. (2) Odgovornosta za ekolo{ka {teta nastanuva zaradi: - neposredna zakana od ekolo{ka {teta ili ekolo{ka {teta

koja nastanala kako posledica na vr{ewe na profesionalni aktivnosti opredeleni so propisot od stav (3) od ovoj ~len, i/ili

- neposredna zakana od {teta vrz za{titeni vidovi i prirodni ìveali{ta ili {teta vrz za{titeni vidovi i prirodni ìveali{ta, koja nastanala kako posledica na vr{ewe na profesionalnite aktivnosti opredeleni so propisot od stav (3) od ovoj ~len, bez ogled na stepenot na vina na operatorot.

(3) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina gi propi{uva profesionalnite aktivnosti od stav (2) na ovoj ~len, so ~ie vr{ewe moè da nastapi odgovornost za ekolo{ka {teta. So propisot, se opredeluvaat i kriteriumite za opredeluvawe na postoewe na ekolo{ka {teta, kako i slu~aite vo koi, po isklu~ok, nema da nastapi odgovornosta za ekolo{ka {teta.

(4) Odgovoren za {teta predizvikana vrz ìvotnata sredina e operatorot koj{to vr{i profesionalna aktivnost opredelena so propisot od stav (3) od ovoj ~len i so vr{eweto predizvikal ekolo{ka {teta odnosno neposredna zakana od ekolo{ka {teta.

(5) Operatorot e odgovoren, dokolku: 1. ne gi prezel potrebnite preventivni merki; 2. ne gi prezel potrebnite merki za remedijacija; 3. ne go izvestil nadle`niot organ za opasnosta od ekolo{ka

{teta, koja{to moè da nastane, i pokraj prezemenite merki ili za nastanatata {teta.

(6) Dokolku ekolo{kata {teta seu{te ne nastanala, no postoi neposredna zakana od takva {teta, operatorot e dolèn, vedna{ i bez odlagawe, da gi prezeme site neophodni merki za spre~uvawe na

Strana 98 od 177

nastanuvaweto na ekolo{kata {teta. Dokolku opreratorot ne ja ispolni obvrskata, preventivnite merki gi prezema organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, na smetka na operatorot.

(7) Dokolku i pokraj prezemaweto na merkite od stav (6) od ovoj ~len, operatorot ne ja otstranil neposrednata zakana od ekolo{kata {teta, toj e dolèn, vedna{ i bez odlagawe za toa da go informira organot na dràvnata uprava nadleèn za vr{ewe na rabotite od oblasta na ìvotnata sredina. Organot na dràvnata uprava nadleèn za vr{ewe na rabotite od oblasta na ìvotnata sredina nosi re{eni so koe }e:

- pobara od operatorot informacii za bilokakva neposredna zakana od ekolo{ka {teta ili za slu~aite za koi postoi somnevawe za neposredna zakana od ekolo{ka {teta;

- pobara od operatotot prezemawe na neophodnite preventivni merki i da mu dade nasoki za prezemawe na preventivnite merki;

- gi prezeme neophodnite preventivni merki, ili }e opredeli drugo pravno i fizi~ko lice koe }e gi prezeme merkite, za smetka na operatorot.

(8) Vo slu~aj na storena ekolo{ka {teta, operatorot e dolèn: - za nastanatata {teta da go izvesti organot na dràvata

uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina;

- da izvr{i restitucija na celokupnata {teta, vo soglasnost so na~eloto "zagaduva~ot pla}a";

- da gi prezeme site neophodni merki za kontrola, zadrùvawe, otstranuvawe ili drug vid na upravuvawe so faktorite koi ja predizvikuvaat ekolo{kata {teta so cel da ja ograni~i ili spre~i ponatamo{nata {teta vrz ìvotnata sredina, negativno dejstvo vrz ìvotot i zdravjeto na ~ovekot, i zagrozuvawe na funkcijata na prirodniot resurs:

- da gi prezeme site neophodni merki za remedijacija opredeleni soglasno propisot od stav (10) od ovoj ~len.

(9) Vo slu~aj na storena ekolo{ka {teta, organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblast na ìvotnata sredina nosi re{enie so koe }e:

- pobara od operatorot dopolnitelni informacii za storena {teta;

- prezeme, pobara od operatorot, i/ili da mu dade na operatorot upatstvo za prezemawe na merki za kontrola, zadrùvawe, otstranuvawe ili drug vid na upravuvawe so faktorite koi ja predizvikuvaat ekolo{kata {teta so cel da ja ograni~i ili spre~i ponatamo{nata {teta vrz ìvotnata sredina, negativno dejstvo vrz ìvotot i zdravjeto na ~ovekot, i zagrozuvawe na funkcijata na prirodniot resurs.

- pobara od operatorot prezemawe na neophodnite merki za remedijacija i da dade upatsva za prezemawe na merkite za remedijacija;

Strana 99 od 177

- gi prezeme neophodnite merki za remedijacija, ili }e opredeli drugo pravno i fizi~ko lice koe }e gi prezeme merkite, za smetka na operatorot. (10) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava

nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina gi propi{uva merkite za remedijacija na storena ekolo{ka {teta.

(11) Vo slu~aj na storena ekolo{ka {teta, operatorot e dolèn, vrz osnova na propisot od stav (10) od ovoj ~len da opredeli i predloì merki za remedijacija i istite da gi dostavi do organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, zaradi odobruvawe. Pri opredeluvawe na merkite za remedijacija, operatorot vodi smetka deka merkite za remedijacija se soodvetni i efikasni za otstranuvawe na celokupnata {teta predizvikana vrz ìvotnata sredina.

(12) Dokolku storenata ekolo{ka {teta e pove}ekratna taka{to merkite za remedijacija, nemoàt da se prezemat istovremeno, organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina odlu~uva za prioritetot na prezemawe na merkite. Pri opredeluvawe na prioritetnite merki za remedijacija, organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina e dolèn osobeno da vodi smetka za prirodata, obemot i serioznosta za sekoja storena ekolo{ka {teta, rizikot po zdravjeto na ~ovekot i mo`nosta za prirodno obnovuvawe na resursot.

(13) Protiv re{enijata od stav (7) i (9) od ovoj ~len, operatorot moè da podnese àlba do Komisijata na Vladata na Republika Makedonija za re{avawe na upravnite raboti vo vtor stepen od oblasta na ìvotnata sredina vo rok od 15 dena od priemot na re{enieto. @albata ne go odloùva izvr{uvaweto na re{enieto.

(14) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina e nadleèn da go utvrdi operatorot koj predizvikal neposredna zakana od {teta odnosno ekolo{ka {teta, da izvr{i procenka na zna~itelnosta na {tetata, kako i da gi opredeli merkite za remedijacija koi se vo negovva isklu~iva nadle`nost. Na barawe na organot na dràvna uprava, procenkata ja vr{i operatorot ili drugo pravno i fizi~ko lice.

^len 158

Tro{oci za prezemawe na preventivnite merki i merkite za remedijacija (1) Operatorot e dolèn da gi pokrie site tro{oci za prezemawe preventivni merki i merkite za remedijacija. (2) Po isklu~ok od stav (1) od ovoj ~len, operatorot ne e dolèn da gi nadomesti tro{ocite za prezemawe preventivni merki i merkite za remedijacija za {teta storena vrz ìvotnata sredina, dokolku dokaè deka {tetata storena vrz ìvotnata sredina ili zakanata od {teta storena vrz ìvotnata sredina : - e predizvikana od treto lice i/ili se slu~ila i pokraj prezemaweto na soodvetnite merki;

Strana 100 od 177

- e rezultat na postapuvawe soglasno zadolìtelna odluka na dràven organ. (3) Operatorot ne e dolèn da gi pokrie tro{ocite za prezemawe preventivni merki i merki na remedijacija, dokolku dokaè deka ne e vinoven za ekolo{kata {teta i dokolku dokaè deka ekolo{kata {teta e predizvikana od:

- emisija ili nastan koj ovlasten ili vo soglasnost so uslovi opredeleni vo dozvola izdadena vrz osnova na zakon;

- emisija ili aktivnost ili upotreba na proizvod pri vr{ewe na aktivnosta, koja vo momentot na predizvikuvawe na {tetata i vrz osnova na stepenot na nau~eno i tehni~ko dostignuvawe ne bilo poznato deka moè da predizvika {teta vrz ìvotnata sredina.

(4) Vo slu~ajot od stav (2) i (3) od ovoj ~len, operatorot podnesuva barawe do organot na dràvna uprava nadleèn za vr{ewe na rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, soglasno Zakonot za op{ta upravna postapka.

^len 159

Restitucija na ekolo{ka {teta (1) Pravno ili fizi~ko lice, kako i zdruènie na gra|ani formirano zaradi za{tita na ìvotnata sredina, koe{to e direktno zagrozeno ili trpi posledici od nastanatata ekolo{ka {teta, ima pravo pred nadleèn sud, od operatorot da bara:

1. da izvr{i vra}awe vo po~etnata sostojba na ìvotnata sredina, ili

2. nadomest za storena ekolo{ka {teta, vo soglasnost so op{tite propisi za nadomestok na {teta, dokolku vra}awe vo po~etnata sostojba e nevozmo`no.

(2) Republika Makedonija go zadrùva pravoto da bara vra}awe vo po~etnata sostojba na ìvotnata sredina i nadomest za storena ekolo{ka {teta, dokolku nema ili ne se javat drugi lica, koi soglasno so odredbite od ovoj zakon, imaat pravo na toa.

(3) Ako ekolo{kata {teta e predizvikana vrz dobro od op{t interes za Republikata, koe{to uìva posebna za{tita utvrdena so zakon, vra}awe vo po~etna sostojba odnosno nadomestok za storena ekolo{ka {teta, moè da bara Republika Makedonija ili op{tinata, gradot Skopje i op{tinite vo gradot Skopje na ~ie podra~je se nao|a dobroto.

(4) Vo slu~aj od stav (1) od ovoj ~len organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina e dolèn na nadle`niot sud da gi dostavi site podatoci neophodni za utvrduvawe na odgovornosta za ekolo{ka {teta, obemot na odgovornosta, kako i za utvrduvawe na vra}aweto vo po~etnata sostojba odnosno visinata na nadomestot na {tetata. (5) Nositelot na pravoto na tu`ba od stav (1) od ovoj ~len, moè da bara od sudot, da mu naloì na tuèniot da obezbedi informacii ili da ovozmoì pribirawe informacii od izvorot na zagaduvaweto,

Strana 101 od 177

potrebni za opredeluvawe na odgovornosta za ekolo{ka {teta i za obemot na odgovornosta. (6) Dokolku i pokraj sudskiot nalog, tuèniot ne ovozmoì pribirawe na informaciite, odnosno ne gi obezbedi potrebnite informacii, informaciite se pribavuvaat po slu`bena dol`nost na tovar na tuèniot.

XVII. UPRAVA ZA @IVOTNATA SREDINA

^len 160

Formirawe na Uprava za ìvotna sredina Zaradi vr{ewe na stru~ni raboti vo vrska so mediumite i

oblastite na ìvotnata sredina, se formira Uprava za ìvotnata sredina kako organ nadleèn za vr{ewe na stru~nite raboti vo oblasta na ìvotnata sredina, vo sostav na organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina.

^len 161

Nadle`nosti na Upravata za ìvotnata sredina Upravata za ìvotnata sredina :

1. vr{i stru~ni raboti vo za{tita na prirodata; 2. vr{i stru~ni raboti vo upravuvaweto so otpadot, vozduhot,

hemikaliite, bu~avata i drugi oblasti na ìvotnata sredina; 3. vr{i stru~ni raboti vo za{tita na vodite i po~vata od

zagaduvawe; 4. vr{i stru~ni raboti vo postapkata za ocena na vlijanijata na

opredeleni proekti vrz ìvotnata sredina i vo postapkata za izdavawe na integrirani ekolo{ki dozvoli i dozvoli za usoglasuvawe so operativen plan;

5. go vodi Katastarot za ìvotna sredina i Registarot na zagaduva~ki materii i supstancii i na nivnite karakteristiki;

6. go vodi monitoringot na ìvotnata sredina; i 7. vr{i drugi raboti opredeleni so ovoj i drug zakon.

Strana 102 od 177

XVIII. FINANSIRAWE

^len 162

Osnova za finansirawe na aktivnostite vo oblasta na ìvotnata sredina (1) Sredstva za finansirawe na aktivnosti za pottiknuvawe, za~uvuvawe, odr`livo koristewe, za{tita i unapreduvawe na ìvotnata sredina, kako i za podgotovka, sproveduvawe i razvoj na programi i proekti za za{tita i unapreduvawe na ìvotnata sredina, se obezbeduva od nadomestokot od stav (2) i od sredstvata od stav (3) od ovoj ~len. (2) Finansiraweto na aktivnostite od stav (1) od ovoj ~len, se obezbeduva od nadomestokot {to go pla}aat pravnite i fizi~kite lica koi{to:

- imaat izvori {to vr{at zagaduvawe na ìvotnata sredina;

- ja zagaduvaat ìvotnata sredina so koristewe na proizvodi i supstancii;

- se korisnici na prirodnite bogatstva; - ja opteretuvaaat ìvotnata sredina so otpadoci; - uvezuvaat odredeni upotrebuvani proizvodi vo

Republika Makedonija, i - proizveduvaat ili uvezuvaat proizvodi i stoki koi se

{tetni ili sodràt {tetni materii za ìvotnata sredina i prirodata..

(3) Finansiraweto na aktivnostite od stav (1) od ovoj ~len se obezbeduva i od:

- Buxetot na Republika Makedonija; - sredstva ostvareni vrz osnova na me|unarodna

sorabotka na programi i proekti; - donacii od doma{ni i stranski pravni i fizi~ki lica; - fondacii, podaroci; i - drugi izvori.

(4) Sredstvata od stav (2) od ovoj ~len, se prihodi na Buxetot na Republika Makedonija i se upla}aat na soodvetna uplatna smetka, vo ramkite na trezorskata smetka.

^len 163

Obvrznici za pla}awe na nadomestoci Obvrznici za pla}awe na nadomestokot od ~len 162 stav (2) od

ovoj zakon se pravni i fizi~ki lica koi:

Strana 103 od 177

1. imaat izvori {to vr{at zagaduvawe i so svoeto dejstvuvawe, posredno ili neposredno, predizvikuvaat zagaduvawe na ìvotnata sredina ili se odgovorni za emisija vo ìvotnata sredina, vo smisla na Katastarot za ìvotna sredina i Registarot na zagaduva~ki materii i supstancii i nivnite karakteristiki, kako i vo smisla na posebnite zakoni i me|unarodnite dogovori {to gi ratifikuvala Republika Makedonija;

2. ja zagaduvaat ìvotnata sredina so koristewe na motorni vozila i plovni objekti; so proizvodstvo ili uvoz na nafteni derivati; so proizvodstvo ili uvoz na tutunski proizvodi; so uvoz na supstancii {to ja osiroma{uvaat ozonskata obvivka;

3. se korisnici na prirodnite bogatstva so: iskoristuvawe na {umite so se~a na drvo; sobirawe i izvezuvawe na rastenija i delovi na rastenija, granki i drugi delovi od rastenija; sobirawe i izvezuvawe mekotelci so ~erupki ili bez ~erupki;

4. ja opteretuvaat ìvotnata sredina so otpadoci preku: sozdavawe industriski neopasen otpad so svojata dejnost ili sozdavawe opasen otpad; plasti~ni proizvodi i ambalaà od plasti~ni masi; uvoz na otpadoci i ostatoci od olovo, pepel i otpadoci, ostatoci {to sodràt glavno olovo, otpadoci i ostatoci od potro{eni primarni kelii, primarni baterii i elektri~ni akumulatori i otpadoci i ostatoci {to sodràt olovo; proizvodstvo i uvoz na ostatoci od nafta ili masla i otpadni masla;

5. uvezuvaat upotrebuvani proizvodi, i toa: upotrebuvani patni~ki avtomobili i drugi motorni vozila, motorni vozila za prevoz na stoki; tehni~ka stoka, friìderi, drugi uredi za ladewe i zamrznuvawe; protektirani i upotrebuvani gumi; magnetofoni i drugi aparati za snimawe na zvuk, priemni aparati za televizija, video monitori i video proektori;

6. proizveduvaat ili uvezuvaat proizvodi i stoki koi se {tetni ili sodràt {tetni materii za ìvotnata sredina i prirodata;

^len 164

Osnovica za o predeluvawe na iznosot na nadomestokot (1) Iznosot na nadomestokot koj go pla}aat pravnite i fizi~kite lica koi{to imaat izvori {to vr{at zagaduvawe se opredeluva spored:

- koli~inata, vidot i obemot na vlijanieto vrz ìvotnata sredina i na emisijata na zagaduva~kite materii, na toplina, bu~ava, vibracii, svetlina, jonizira~koto i nejonizira~koto zra~ewe vo ìvotnata sredina;

- na~inot na postapuvawe so otpadot i otpadnite materii, proizvodi ili predmeti, koi direktno ili indirektno posle upotrebata, doa|aat vo ìvotnata

Strana 104 od 177

sredina, ili drugi aktivnosti ili pojavi koi se nepovolni za ìvotnata sredina.

(2) Iznosot na nadomestokot koj go pla}aat pravnite i fizi~kite lica koi{to ja zagaduvaat ìvotnata sredina se opredeluva spored:

- toa dali motornite vozila i plovnite objekti imaat ili nemaat katalizator, odnosno vrz osnova na visinata na osnovnoto osiguruvawe;

- vidot i koli~inata na proizvedenite ili uvezenite nafteni derivati;

- vidot i koli~inata na uvezenite ili proizvedenite tutunski proizvodi;

- vidot i koli~inata na uvezenite supstanci {to ja osiroma{uvaat ozonskata obvivka.

(3) Iznosot na nadomestokot koj{to go pla}aat pravnite i fizi~kite lica korisnici na prirodnite bogatstva se opredeluva spored:

- koli~inata na ise~eni drva; - vidot i koli~inata na rastenijata i delovite na

rastenija, granki i drugi delovi od rastenija {to se sobiraat ili izvezuvaat;

- koli~inata na mekotelci so ~erupki ili bez ~erupki koi se sobiraat ili izvezuvaat;

(4) Iznosot na nadomestok koj go pla}aat pravnite i fizi~ki lica, koi{to ja opteretuvaat ìvotnata sredina so otpadoci se opredeluva spored:

- koli~inata na sozdaden industriski neopasen otpad; - vidot i koli~inata na sozdadeniot opasen otpad; - koli~inata na uvezenite upotrebuvani proizvodi; - vidot i koli~inata na uvezenite i proizvedenite

plasti~ni proizvodi i ambalaà od plasti~ni masi; - vidot i koli~inata na otpadoci i ostatoci od olovo, od

pepel i ostatoci {to sodràt glavno olovo, otpadoci i ostatoci od potro{enite primarni kelii, primarni baterii i elektri~ni akumulatori koi{to se uvezuvaat i otpadoci i ostatoci {to sodràt olovo koi{to se uvezuvaat;

- vidot i koli~inata na ostatoci od nafta masla i otpado~ni masla koi{to se uvezuvaat ili sozdavaat.

(5) Iznosot na nadomestok koj go pla}aat pravnite i fizi~ki lica koi{to uvezuvaat upotrebuvani proizvodi se opredeluva spored:

- rabotniot obem i snagata na motorot na voziloto, odnosno visinata na bruto masata na voziloto;

- vidot, koli~inata i zafatninata na upotrebuvanata tehni~kata stoka, {to se uvezuva: friìderi, zamrznuva~i i drugi uredi za ladewe i zamrznuvawe, magnetofoni i drugi aparati za snimawe zvuk, priemni aparati za televizija, videomonitori i video proektori;

- koli~inata na upotrebuvani ili protektiranite gumi {to se uvezuva.

Strana 105 od 177

(6) Iznosot na nadomestokot koj go pla}aat pravnite i fizi~ki lica koi{to proizveduvaat ili uvezuvaat proizvodi i stoki koi se {tetni ili sodràt {tetni materii za ìvotnata sredina se opredeluva spored:

- cenata, odnosno carinskata vrednost na proizvodot, stokata i koli~inata i stepenot na {tetnost ili nepovolnoto vlijanie vrz ìvotnata sredina.

^len 165

Osloboduvawe od pla}awe na nadomestok i vra}awe na nadomestokot (1) Od pla}awe na del od idniot nadomestok od ~len 179 i 182 od ovoj zakon se osloboduvaat pravnite i fizi~ki lica, vo visina na nadomestokot {to bi se platil za koli~inata i vidot na proizvodite i otpadot koj go predale na pravni i fizi~ki lica koi poseduvaat dozvola za prerabotka na otpad so koi imaat sklu~eno dogovor za sobirawe na otpadot.

(2) Od pla}awe na del od idniot nadomestok od ~len 185 od ovoj zakon se osloboduvaat pravnite i fizi~ki lica koi vospostavile sistem za sobirawe i povraten priem na iskoristeni proizvodi i pakuvawa vo visina na nadomestokot {to bi se platil za koli~inata na iskoristeni proizvodi i pakuvawa koi gi sobrale i povratile.

(3) Od pla}awe na idniot nadomestok od ~len 179 i 182 od ovoj zakon se osloboduvaat pravnite i fizi~ki lica koi izvr{ile izvoz na odpad od Republika Makedonija, vo visina na nadomestokot {to bi se platil za koli~inata i vidot na izvezeniot otpad za koj se napla}a nadomestokot.

(4) Od pla}awe na del od idniot nadomestokot od ~len 185 od ovoj zakon se osloboduvaat pravnite i fizi~ki lica koi izvr{ile izvoz na pakuvawa od plasti~na masa ili na proizvodi so pakuvawa od plasti~na masa, vo visina na nadomestokot {to bi se platil za vidot i koli~inata na pakuvawata od plasti~na masa.

(5) Pravnite i fizi~ki lica koi izvr{ile investirawe vo ìvotnata sredina zaradi sproveduvawe na operativnite planovi od dozvolite za usoglasuvawe od glava XIV od ovoj zakon, se osloboduvaat od pla}awe na del od nadomestokot koj{to go platile vo prethodnata godina, no ne pove}e od sumata na investicijata koja ja sprovele od tekovnata faza na operativniot plan.

(6) Osloboduvawata od pla}awe na nadomestokot od stavovite (1) i (2) od ovoj ~len ne se isklu~uvaat me|usebno so osloboduvaweto na nadomestokot od stav (5) od ovoj ~len.

(7) Obvrznikot za pla}awe na nadomestokot od ~len 183 i 184 od ovoj zakon moè do organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina da podnese barawe za vra}awe na nadomestokot od ~len 183, 184 i 185 od ovoj zakon, za koli~inata koja e izvezena.

(8) Vladata na Republika Makedonija na predlog na ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina vo soglasnost so ministerot koj

Strana 106 od 177

rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na finansiite ja propi{uva postapkata i na~inot za osloboduvawe od pla}awe na nadomestokot od stav (1) do stav (5) od ovoj ~len.

(9) Osloboduvawe od pla}awe na idniot nadomestok se ostvaruva se podnesuvawe na barawe za osloboduvawe od pla}awe na nadomestok, od strana na pravnite i fizi~ki lica od stav (1), (2), (3), (4) i (5) od ovoj ~len dostaveno do organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina.

(10) Kon baraweto od stav (9) na ovoj ~len se priloùvaat obrazloènie na baraweto i dopolnitelna dokumentacija opredelena so propisot od stav (8) od ovoj ~len.

(11) Za baraweto od stav (9) od ovoj ~len odlu~uva organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina.

(12) Uslovite, na~inot i postapkata za vra}aweto na nadomestocite od stav (7) od ovoj ~len gi propi{uva ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina vo soglasnost so ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na finansiite.

^len 166

Obvrska, na~in i postapka za utvrduvawe, presmetuvawe, uplatuvawe i rokovi za presmetuvawe i uplatuvawe na nadomestokot

(1) Na~inot i postapkata na utvrduvawe, presmetuvawe, uplatuvawe, kako i rokovite za presmetuvawe i uplatuvawe na nadomestocite gi propi{uva ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina vo soglasnost so ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na finansiite. (2) Vo postapkata za utvrduvawe, presmetuvawe, uplatuvawe na nadomestokot i utvrduvawe na rokovite za presmetuvawe i uplatuvawe, se primenuvaat odredbite od Zakonot za op{ta upravna postapka, Zakonot za utvrduvawe i naplata na javni prihodi. i Zakonot za personalen danok na dohod, dokolku so ovoj zakon ne e poinaku opredeleno. (3) Obvrznikot za pla}awe na nadomestokot e dolèn navremeno i pravilno da go presmetuva i uplatuva nadomestokot, kako i da vodi, odrùva i ~uva uredna i to~na evidencija za presmetaniot i uplaten nadomestok .

(4) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina vo soglasnost so ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na finansiite donesuva pobliski propisi za na~inot i postapkata za vodewe, odrùvawe i ~uvawe na evidencijata od stav (3) od ovoj ~len.

(5) Nadle`na za kontrola na utvrduvaweto, presmetuvaweto i uplatata na nadomestokot, osloboduvaweto od pla}aweto na idniot

Strana 107 od 177

nadomestok, kako i za po~ituvawe na rokovite za uplatuvawe na nadomestocite e Upravata za javni prihodi.

^len 167

Re{enie za pla}awe nadomestok od organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina

(1) Utvrduvaweto i presmetuvawe na nadomestokot od ~len 179 stav (1), (2), (4), (5) i (8) od ovoj zakon go vr{i organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, pri izdavaweto na dozvolata za uvoz ili izvoz. (2) Obvrznicite, go pla}aat nadomestokot vrz osnova na re{enie koj go donesuva ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina. (3) Vo re{enieto od stav (2) od ovoj ~len se opredeluva i rokot vo koj treba da se uplati nadomestokot.

(4) Protiv re{enieto od stav (2) od ovoj ~len, moè da se izjavi àlba do Komisijata na Vladata na Republika Makedonija za re{avawe na upravni raboti vo vtor stepen od oblasta na finansiite vo rok od 8 dena od denot na priemot na re{enieto.

(5) @albata od stav (4) od ovoj ~len ne go zadrùva izvr{uvaweto na re{enieto.

^len 168

Re{enie za pla}awe nadomestok od carisnkiot organ (1) Presmetuvawe na nadomestokot od ~len 179 stav (3) i (6) od

ovoj zakon go vr{i carinskiot organ pri sproveduvaweto na carinskata postapka za izvoz, vrz osnova na neto koli~inata na izvozot {to se realizira i dozvolata za izvoz izdadena od organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblalsta na ìvotnata sredina.

(2) Protiv re{enieto od stav (1) od ovoj ~len moè da se izjavi àlba do Komisijata na Vladata na Republika Makedonija za re{avawe na upravni raboti vo vtor stepen od oblasta na finansiite vo rok od 8 dena od denot na priemot na re{enieto.

(3) @albata od stav (2) od ovoj ~len ne go zadrùva izvr{uvaweto na re{enieto.

^len 169

Naplata na dospeani neplateni nadomestoci i prisilna naplata na nadomestocite

(1) Naplatata na dospeanite neplateni iznosi na nadomestocite, utvrdeni vrz osnova na re{enijata od ~len 167 od ovoj

Strana 108 od 177

zakon, zaedno so kamatite koi im pripa|aat, gi vr{i bankata kaj koja obvrznikot vr{i platen promet.

(2) Naplatata od stav (1) na ovoj ~len se vr{i so prenos na sredstvata od smetkata na obvrznikot na soodvetnata uplatna smetka vo ramkite na trezorskata smetka, soglasno ~len 162 stav (4) od ovoj zakon, vrz osnova na izvr{noto re{enie na ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina. (3) Izvr{noto re{enie od stav (2) od ovoj ~len se sproveduva so izvr{en nalog na bankata, za prenos na sredstvata od smetkata na obvrznikot.

(4) Vo pogled naplatata na dospeanite neplateni iznosi na nadomestocite, prisilnata naplata na nadomestocite i tro{ocite za prisilna naplata, kamatata, rokovite na zastarenost i vra}aweto na pogre{no presmetaniot nadomestok, soodvetno se primenuvaat odredbite od Zakonot za utvrduvawe i naplata na javnite prihodi, osven dokolku ne e poinaku opredeleno so ovoj zakon.

^len 170

Zastarenost (1) Obvrskata za pla}awe na nadomestokot zastaruva pet godini po istekot na godinata vo koja trebalo da bide presmetan.

(2) Pravoto na osloboduvawe od pla}awe na nadomestok zastaruva za tri godini po istekot na godinata koga e izvr{ena naplatata na nadomestokot za koj se bara osloboduvawe.

^len 171

Evidencija na obvrznicite (1) Organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina e dolèn da vodi evidencija na obvrznicite za pla}awe na nadomestocite. (2) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina vo soglasnost so ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na finansiite ja propi{uva sodrìnata, na~inot i rokovite za vospostavuvawe, odrùvawe i vodewe na evidencijata na obvrznicite, kako i na~inot na dostavuvawe na podatocite za vodewe na evidencijata. (3) Obvrznikot za pla}awe na nadomestokot e dolèn, vo rok od 15 dena od denot na nastanuvaweto na obvrskata za pla}awe na nadomestokot, do ogranot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, da dostavi podatoci zaradi negovo evidentirawe, vo soglasnost so propisot od stav (2) od ovoj ~len.

(4) Obvrznikot zapi{an vo evidencija, e dolèn da go izvesti organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na

Strana 109 od 177

ìvotnata sredina za prestanuvaweto so rabotata ili promenata na dejnosta, vo rok od 15 dena od denot na nastanuvaweto na tie promeni.

^len 172

Programa za investirawe vo ìvotnata sredina (1) Finansirawe i realizirawe na aktivnostite od oblasta na ìvotnata sredina od ~len 174 od ovoj zakon se vr{i vrz osnova na godi{na programa za investirawe vo ìvotnata sredina (vo ponatamo{niot tekst: Programata).

(2) Programa od stav (1) od ovoj ~len se izgotvuva vo soglasnost so Nacionalniot akcionen plan za za{tita na ìvotnata sredina, Prostorniot plan na Republika Makedonija, drugite strategii, programi i akti vo oblasta na ìvotnata sredina, kako i vo soglasnost so me|unarodnite dogovori ratifikuvani od strana na Republika Makedonija.

(3) Programata od stav (1) od ovoj ~len za odreden fiskalna godina se dostavuva do Vladata na Republika Makedonija vo rok od 30 dena od denot na objavuvaweto na Buxetot na Republika Makedonija za istata fiskalna godina vo "Slu`ben vesnik na Republika Makedonija".

(4) Programata od stav (1) od ovoj ~len ja donesuva Vladata na Republika Makedonija, na predlog na organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina. Programata od stav (1) od ovoj ~len se objavuva vo "Slu`ben vesnik na Republika Makedonija". (5) Organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina ja realizira programata od stav (1) od ovoj ~len preku plasirawe na sredstva za celosno ili delumno finansirawe na programi, proekti i drugi aktivnosti. (6) Za programi, proekti i drugi aktivnosti od stav (5) od ovoj ~len podobni za finansirawe so sredstvata od Programata osobeno se smetaat: nabavka na oprema nameneta za direktna za{tita na ìvotnata sredina i za{tita i unapreduvawe na zdravjeto na lu|eto; izgotvuvawe na investiciona dokumentacija i studii za izvodlivost (fizibiliti studii) i nivna realizacija; izrabotka na operativni planovi i realizacija na oddelni fazi na operativnite planovi od dozvolata za usoglasuvawe; izveduvawe na grade`ni raboti za direktna za{tita na ìvotnata sredina;; pottiknuvaweto na selektirawe, reciklirawe i otstranuvawe na otpad; usoglasuvawe so normite i standardite na ìvotnata sredina; izrabotka na studii i planski dokumenti za za{tita i unapreduvawe na biolo{kata raznovidnost; edukacija i obuka na kadri i drugi sli~ni aktivnosti za za{tita i unapreduvawe na ìvotnata sredina.

(7) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina do Vladata na Republika Makedonija podnesuva godi{en izve{taj vo vrska so realizacija na Programa od stav (1) od ovoj ~len za prethodnata godina.

Strana 110 od 177

^len 173

Korisnici na sredstvata Korisnici na sredstvata od Programata od ~len 172 od ovoj

zakon se pravni i fizi~ki lica, vklu~uvaj}i gi i organite na dràvnata vlast kako i organite na op{inite, na gradot Skopje i na op{tinite vo gradot Skopje i organite na mesnite zaednici vo op{tinite, koi realiziraat programi, proekti i drugi sli~ni aktivnosti za za{tita i unapreduvawe na ìvotnata sredina i prirodata.

^len 174

Namena na sredstvata (1) Sredstvata od Programata od ~len 172 od ovoj zakon se koristat za finansirawe na podgotovkata, i sproveduvaweto na programi, proekti i drugi aktivnosti od ~len 172 stav (6) od ovoj zakon, kako i za prevzemawe preventivni merki i merki za pottiknuvawe, za~uvuvawe, odr`livo koristewe, za{tita i unapreduvawe na ìvotnata sredina i koi osobeno imaat za cel :

- za{tita, za~uvuvawe i podobruvawe na kvalitetot na vozduhot, zemji{teto ublaùvawe na klimatskite promeni; za{tita na ozonskata obvivka i za{tita od radijacija.

- sanirawe i izgradba na deponii za otpad; pottiknuvawe na namaluvaweto na nastanuvawe na otpadot, prerabotka i selektirawe na otpadot;.

- unapreduvawe i za{tita na biolo{kata raznovidnost; - unapreduvawe i za{tita na zdravjeto na lu|eto; - pottiknuvawe na po~isto proizvodstvo; - zamena na koristewe na fosilni goriva so priroden

gas, bilo{ki goriva i drugi vidovi na goriva prifatlivi za ìvotnata sredina;

- podignuvawe na javnata svest vo oblasta na ìvotnata sredina;

- podobruvawe na monitoringot i ocenuvaweto na sostojbata vo ìvotnata sredina i voveduvawe na na~in na upravuvawe so ìvotnata sredina;

- pottiknuvawe na odr`livo koristewe na prirodnite dobra;

- pottiknuvawe za ispolnuvawe na ekolo{kite standardi pri vr{ewe na stopanski dejnosti i aktivnosti;

- pottiknuvawe na obrazovni, istraùva~ki i razvojni studii, programi, proekti i drugi sli~ni aktivnosti za za{tita i unapreduvawe na ìvotnata sredina i prirodata;

- poddr{ka na nevladini i neprofitabilni organizacii od oblasta na ìvotnata sredina

Strana 111 od 177

- podr{ka na izrabotka na lokalni akcioni planovi za za{tita na ìvotnata sredina

- pottiknuvawe na odr`liv razvoj na ruralnite prostori.

(2) Pri dodeluvaweto na sredstvata od Programata od ~len 172 od ovoj zakon, organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina osobeno ceni dali, programite, proektite i aktivnostite predizvikuvaat zabeleìtelni i merlivi ekolo{ki efekti, dali istite se usoglaseni so strategite, planovite i programite na Republika Makedonija i na organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, dali istite se vo soglasnost so prioritetite i celite za za{tita na ìvotnata sredina ili prioritetite za za{tita na opredelen medium ili unapreduvawe na sostojbata vo opredelena oblast na ìvotna sredina, i dali istite se vo soglasnost so obvrskite od me|unarodnite dogovori koi gi ratifikuvala Republika Makedonija.

^len 175

Na~in na dodeluvawe na sredstva (1) Dodeluvaweto na sredstvata od Programata od ~len 172 od ovoj zakon, se vr{i po pat na javen konkurs koj{to go objavuva i sproveduva organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina. (2) Po isklu~ok od stav (1) od ovoj ~len, sredstvata od Programata od ~len 172 od ovoj zakon, moè da se dodelat i so Odluka na Vladata na Republika Makedonija. na predlog na organot na dràvnata uprava nadleèn za vr{ewe na rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, dokolku:

- sredstvata se namenuvaat za izgradba na infrastrukturni objekti za za{tita na ìvotnata sredina od po{irok javen interes;

- izgradbata na objektite e predvidena so planskite dokumenti od oblasta na ìvotnata sredina; i

- namenata na sredstvata e utvrdena vo Programata od ~len 172 od ovoj zakon.

^len 176

Kofinansirawe na proekti i programi (1) Organot na dràvna uprava nadleèn za vr{ewe na rabotite

od oblasta na ìvotnata sredina, kako delovna strana, moè so sredstvata od Programata od ~len 172 od ovoj zakon, vo soglasnost so ~len 175 od ovoj zakon, da u~estvuva i vo kofinansirawe na programi, proekti i drugi sli~ni aktivnosti od ~len 174 od ovoj zakon koi gi organizira i finansira op{tinata, gradot Skopje i op{tinite vo

Strana 112 od 177

Gradot Skopje, mesni zaednici, pravni i fizi~ki lica, kako i me|unarodni organizacii, finansiski i drugi sli~ni institucii. (2) Vo slu~aite koga sredstvata se dodeluvaat kako kofinansirawe, korisnikot na sredstvata e dolèn da raspi{e javen povik za izbor na najpovolen ponuduva~.

^len 177

Sredstva od doma{ni i stranski donatori Sredstvata od doma{ni i stranski donatori se plasiraat za realizacija na programi, proekti i drugi sli~ni aktivnosti na na~in i pod uslovi opredeleni od donatorot.

^len 178

Dogovor za dodeluvawe na sredstva (1) Za dodeluvawe na sredstvata od Programata od ~len 172 od ovoj zakon, se sklu~uva dogovor, pome|u organot na dràvna uprava nadleèn za vr{ewe na rabotite od oblasta na ìvotnata sredina i korisnikot na sredstvata. (2) Korisnikot na sredstvata e dolèn dodelenite sredstva da gi koristi na na~in, po uslovi i za namenite utvrdeni so dogovorot i vo soglasnost so ovoj zakon. (3) Za vreme, i po zavr{uvaweto na dogovorot od stav (2) od ovoj ~len, korisnikot e dolèn, do organot na dràvna uprava nadleèn za vr{ewe na rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, da podnese izve{taj so revizija za realizacija na sredstvata opredeleni so dogovorot, kako i izve{taj za postignatite ekolo{ki efekti so realizacijata.

^len 179

Visinata na nadomestocite za uvoz i izvoz (1) Visinata na nadomestokot {to se pla}a za dobivawe na dozvola za uvoz na protektirani ili upotrebuvani gumi iznesuva: - za patni~ki avtomobili 60,00 den/par~e - za avtobusi, kamioni i drugi vozila 150,00 den/par~e

(2) Visinata na nadomestokot {to se pla}a za dobivawe na dozvola za uvoz na upotrebuvani friìderi, zamrznuva~i, drugi uredi za ladewe i zamrznuvawe, iznesuva i toa: - so zafatnina do 250 litri 200 den/par~e - so zafatnina od 250 - 340 litri 300 den/par~e - so zafatnina od 340 - 900 litri 400 den/par~e (3) Visinata na nadomestokot {to se pla}a za dobivawe na dozvola za izvoz na zagrozeni ili strogo za{titeni rastenija i

Strana 113 od 177

delovi na rastenija, granki i drugi delovi od rastenija sobrani od prirodata iznesuva za: - modra smreka 1,30 den/kg. - dabov li{aj 1,00 den/kg. - me~kino uvo 3,00 den/kg. - kantarion 0,80 den/kg. - pe~urki- sveì 1,00 den/kg.

- pe~urki- konzervirani 2,00 den/kg. - pe~urki- suvi 4,00 den/kg. - drugi rastenija 1,00 den/kg.

(4) Visinata na nadomestokot {to se pla}a za dobivawe na dozvola za uvoz na supstancii {to ja osiroma{uvaat ozonskata obvivka, a se klasificirani so aneksite na montrealskiot protokol iznesuva za:

- supstancii od Aneks A; grupa I i II supstancii od Aneks B; grupa I, II i III i

supstancii od Aneks C, grupa II, 64,00 den/kg.

- supstancii od Aneks E; grupa I, 100,00 den/kg. - supstancii od Aneks C; grupa I, 6,00den/kg.

(5) Visinata na nadomestokot {to se pla}a za dobivawe na dozvola za uvoz na otpadoci i ostatoci od olovo; pepel i ostatoci {to sodràt glavno olovo; otpadoci i ostatoci od potro{eni primarni }elii, potro{eni primarni baterii i potr{eni elektri~ni akumulatori, i otpadoci i ostatoci {to sodràt olovo iznesuva za:

- pepel i ostatoci 20,00 den/kg; - otpadoci i ostatoci 25,00 den/kg; - otpadoci i ostatoci od primarni }elii,

primarni baterii i elektri~ni akumulatori; potro{eni primarni }elii, potro{eni primarni baterii i potro{eni elektri~ni akumulator 200,00 den/ton. (6) Visinata na nadomestokot {to se pla}a za dobivawe na

dozvola za izvoz na: - mekotelci so ~erupki ili bez ~erupki i

za polàvi sobrani od prirodata 1,00 den/kg.

- drugi za{titeni divi vidovi sobrani od prirodata

1,00 den/kg

(7) Visinata na nadomestokot {to se pla}a pri uvoz na: 1. upotrebuvani motorni vozila za prevoz na deset ili pove}e lica, vklu~uvaj}i go i voza~ot i so klipen motor so vnatre{no sogoruvawe so palewe so pomo{ na kompresija ili so pomo{ na sve}i~ki, iznesuva 6.000,00 den/par~e; 2. upotrebuvani patni~ki avtomobili i drugi motorni vozila glavno konstruirani za prevoz na lica, osven vozilata od to~ka 1 od ovoj stav, so klipen motor (osven rotacionen klipen motor) so vnatre{no sogoruvawe so palewe so pomo{ na sve}i~ki:

- so zafatnina na cilindarot {to ne nadminuva 1000sm3, iznesuva 2.500,00 den/par~e;

Strana 114 od 177

- so zafatnina na cilindarot {to nadminuva 1000sm3, no ne nadminuva 1500sm3³ iznesuva 3.500,00 den/par~e;

- so zafatnina na cilindarot {to nadminuva 1500sm3, no ne nadminuva 3000sm3³ iznesuva 4.000,00 den/par~e;

- so zafatnina na cilindarot {to nadminuva 3000sm3, iznesuva 5.000,00 den/par~e;

3. upotrebuvani patni~ki avtomobili i drugi motorni vozila glavno konstruirani za prevoz na lica, osven vozilata od to~ka 1 od ovoj stav, so klipen motor so vnatre{no sogoruvawe na palewe so pomo{ na kompresija (dizel i poludizel):

- so zafatnina na cilindarot {to ne nadminuva 1500sm3, iznesuva 4.000,00 den/par~e;

- so zafatnina na cilindarot {to nadminuva 1500sm3, no ne nadminuva 2500sm3, iznesuva 5.000,00 den/par~e;

- so zafatnina na cilindarot {to nadminuva 2500sm3, iznesuva 6.000,00 den/par~e;

4. upotrebuvani motorni vozila za prevoz na stoki, so klipen motor so vnatre{no sogoruvawe na palewe so pomo{ na kompresija (dizel i poludizel):

- so bruto masa {to ne nadminuva 5t, iznesuva 7.500,00 den/par~e;

- so bruto masa {to nadminuva 5t, no ne nadminuva 20t, iznesuva 10.000,00 den/par~e;

- so bruto masa {to nadminuva 20t, iznesuva 12.500,00 den/par~e; 5. upotrebuvani motorni vozila za prevoz na stoki, so klipen motor so vnatre{no sogoruvawe so palewe so pomo{ na sve}i~ki:

- so bruto masa {to ne nadminuva 5t, iznesuva 6.000,00 den/par~e; - so bruto masa {to nadminuva 5t, iznesuva 8.500,00 den/par~e;

(8) Visinata na nadomestokot {to se pla}a za dobivawe na dozvola za uvoz na upotrebuvani magnetofoni i drugi aparati za snimawe zvuk, priemni aparati za televizija, video monitori, video proektori iznesuva 200,00 den/par~e (9) Obvrznik za pla}awe na nadomestokot od stav (1), (2), (4), (5) i (8) od ovoj ~len e pravnoto lice koe bara dozvola za uvoz na proizvodite. (10) Obvrznik za pla}awe na nadomestokot od stav (7) od ovoj ~len e pravnoto ili fizi~ko lice koe gi uvezuva proizvodite. (11) Obvrznik za pla}awe na nadomestokot od stav (3) i (6) od ovoj ~len e pravnoto lice koe bara dozvola za izvoz na proizvodite. (12) Nadmestokot od stav (1), (2), (4), (5), i (8) od ovoj ~len go presmetuva i naplatuva organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina pri izdavaweto na dozvolata za uvoz ili izvoz, i se uplatuva na soodvetnata uplatna smetka vo ramki na trezorskata smetka, pred izdavaweto na dozvolata, a nadomestokot od stav (7) od ovoj ~len go presmetuva i naplatuva carinskiot organ, pri naplata na carinskite dava~ki, i se uplatuva na soodvetnata uplatna smetka vo ramki na trezorskata smetka.

(13) Nadmestokot od stav (3), i (6) od ovoj ~len go presmetuva i naplatuva carinskiot organ, pri naplata na carinskite dava~ki vo

Strana 115 od 177

carinskata postapka za izvoz, i se uplatuva na soodvetnata uplatna smetka vo ramki na trezorskata smetka.

(14) Vladata na Republika Makedonija na predlog na ministerot koj rakovodi so organot na dràvna uprava nadleèn za vr{ewe na rabotite od oblasta na ìvotna sredina vo soglasnost so ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na finansiite gi propi{uva vidovite na proizvodite vo vrska so nadomestocite od stav (7) od ovoj ~len.

(15) Vladata na Republika Makedonija na predlog na ministerot koj rakovodi so organot na dràvna uprava nadleèn za vr{ewe na rabotite od oblasta na ìvotna sredina vo soglasnost so ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na finansiite gi propi{uva drugite vidovite na za{titeni divi vidovi rastenija i ìvotni sobrani od prirodata, vo vrska so nadomestocite od stav (3) alinea (8) i stav (6) alinea (2) od ovoj ~len.

^len 180

Visinata na nadomestocite za motorni vozila i plovni objekti (1) Visinata na nadomestokot {to se pla}a pri registracija na motorni vozila i plovni objekti, iznesuva: - za vozila bez ured za pre~istuvawe - katalizator, vo visina od 4% od osnovnoto osiguruvawe. - za vozila so ured za pre~istuvawe - katalizator, vo visina od 2% od osnovnoto osiguruvawe. (2) Obvrznik za pla}awe na nadomestokot od stav (1) od ovoj ~len e pravno ili fizi~ko lice na ~ie ime e registrirano motornoto vozilo, odnosno plovniot objekt. (3) Nadomestokot od stav (1) od ovoj ~len go presmetuva i naplatuva pravnoto lice, nadle`no za registracija na motornite vozila i plovnite objekti i go uplatuva edna{ nedelno na soodvetnata uplatna smetka vo ramki na trezorskata smetka.

^len 181

Visinata na nadomestocite za se~a na drva (1) Visinata na nadomestokot {to se pla}a pri se~a na drva se utvrduva so Zakonot za {umi. (2) Nadomestokot od stav (1) od ovoj ~len, se uplatuva na soodvetnata uplatna smetka vo ramki na trezorskata smetka.

^len 182

Visinata na nadomestocite za upravuvawe so otpad (1) Visinata na nadomestokot {to se pla}a za sozdavawe industriski neopasen otpad iznesuva:

Strana 116 od 177

- 0,5% od utvrdenata cena za izvr{ena usluga za sobirawe na otpad (2) Obvrznik za pla}awe na nadomestokot od stav (1) od ovoj ~len e fizi~ko ili pravno lice koe go sozdava otpadot od stav (1) od ovoj ~len. (3) Nadomestokot od stav (1) od ovoj ~len go presmetuva davatelot na usluga za sobirawe na otpad, a go naplatuva pri naplata na cenata za izvr{ena usluga za sobirawe na otpad i go prikaùva odvoeno na smetkata.

(4) Davatelot na usluga od stav (3) od ovoj ~len e dolèn edna{ mese~no da go uplatuva naplateniot nadomestok na soodvetnata uplatna smetka vo ramki na trezorskata smetka.

^len 183

Visinata na nadomestocite za tutunski proizvodi (1) Visinata na nadomestokot {to se pla}a pri proizvodstvo i uvoz na tutunski proizvodi: - za edna proizvedena ili uvezena cigara {to sodrì tutun, iznesuva 0,05 den/par~e; - za edna proizvedena ili uvezena pura ili cigarilos {to sodrì tutun, iznesuva 0,0160 den/par~e. (2) Obvrznik za pla}awe na nadomestokot od stav (1) od ovoj ~len e pravnoto lice koe proizveduva tutunski proizvodi. (3) Obvrznik za pla}awe na nadomestokot od stav (1) od ovoj ~len e pravnoto lice koe uvezuva tutunski proizvodi.

(4) Nadomestokot od stav (1) od ovoj ~len za obvrznikot od stav (2) od ovoj ~len go presmetuva proizvoditelot koj e dolèn da go uplati nadomestokot na soodvetnata uplatna smetka vo ramki na trezorskata smetka, najkasno 30 dena od denot na pu{tawe na tutunskite proizvodi od akcizniot sklad vo slobodno- pravniot promet.

(5) Nadomestokot od stav (1) od ovoj ~len za obvrznikot od stav (3) go presmetuva i naplatuva carinskiot organ pri naplata na carinskite dava~ki za uvoz i go uplatuva na soodvetnata uplatna smetka vo ramki na trezorskata smetka. (6) Nadomestokot za proizvodstvo na tutunski proizvodi ne se pla}a dokolku koli~inata na proizvodite {to se fakturira e izvezena. (7) Vo slu~ajot od stav (6) od ovoj ~len prizvoditelot {to go fakturiral proizvodot e dolèn kon fakturata da priloì izvozna carinska deklaracija od izvoznikot kako dokaz deka koli~inata na proizvodot na koj ne e presmetan nadomestokot e izvezen od Republika Makedonija.

(8) Vo slu~aj na izvoz na tutunski proizvodi, za koi prethodno e naplaten nadomestokot od stav (1) od ovoj ~len, obvrznikot ima pravo na vra}awe na uplateniot nadomestok za izvezenata koli~ina na tutunski proizvodi, vo soglasno so propisot od ~len 165 stav (12) od ovoj zakon.

Strana 117 od 177

(9) Vladata na Republika Makedonija na predlog na ministerot koj rakovodi so organot na dràvna uprava nadleèn za vr{ewe na rabotite od oblasta na ìvotna sredina vo soglasnost so ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na finansiite gi propi{uva vidovite na proizvodite vo vrska so nadomestocite od stav (1) od ovoj ~len

^len 184

Visinata na nadomestocite za nafteni derivati (1) Visinata na nadomestokot {to se pla}a pri uvoz na nafteni derivati ili proizvodstvo na nafteni derivati, iznesuva za:

1. motoren benzin i toa: - motoren benzin so sodrìna na olovo povisoka od

0,013 g/l i avionski benzin, iznesuva 0, 15 den/l. - bezoloven benzin so sodrìna na olovo do 0.013 g/l,

iznesuva 0,08 den/l. 2. Gasno maslo i toa za upotreba kako:

- gorivo za dizel motori, iznesuva 0,03 den/l.; - maslo za gorewe ekstra lesno, iznesuva 0,04 den/l.;

3. maslo za gorewe M1, M2 (mazut), iznesuva 0,05 den/kg.; (2) Obvrznik za pla}awe na nadomestokot od stav (1) od ovoj

~len e pravnoto lice koe proizveduva nafteni derivati. (3) Obvrznik za pla}awe nadomestokot od stav (1) od ovoj ~len e pravnoto lice koe uvezuva nafteni derivati.

(4) Nadomestokot od stav (1) od ovoj ~len za obvrznikot od stav (2) od ovoj ~len go presmetuva proizvoditelot koj e dolèn da go uplati na soodvetnata uplatna smetka vo ramki na trezorskata smetka, najkasno 30 dena od denot na fakturiraweto na naftenite derivati pri pu{taweto vo slobodno- praven akcizen promet, soglasno Zakonot za akcizite, i go prikaùva odvoeno vo fakturata.

(5) Nadomestokot od stav (1) od ovoj ~len za obvrznikot od stav (3) od ovoj ~len go presmetuva carinskiot organ pri naplata na carinskite dava~ki, i go uplatuva na soodvetnata uplatna smetka vo ramki na trezorskata smetka.

(6) Nadomestokot od stav (1) od ovoj ~len ne se pla}a dokolku koli~inata na proizvodite {to se fakurirani se izvezat.

(7) Vo slu~ajot od stav (6) od ovoj ~len prizvoditelot {to go fakturiral proizvodot e dolèn kon fakturata da priloì izvozna carinska deklaracija od izvoznikot kako dokaz deka koli~inata na proizvodot na koj ne e presmetan nadomestokot e izvezen od Republika Makedonija.

(8) Vo slu~aj na izvoz na nafteni derivati, za koi prethodno e naplaten nadomestokot od stav (1) od ovoj ~len, obvrznikot ima pravo na vra}awe na uplateniot nadomestok za izvezenata koli~ina na nafteni derivati, vo soglasno so propisot od ~len 165 stav (12) od ovoj zakon. (9) Vladata na Republika Makedonija na predlog na ministerot koj rakovodi so organot na dràvna uprava nadleèn za vr{ewe na

Strana 118 od 177

rabotite od oblasta na ìvotna sredina vo soglasnost so ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na finansiite poblisku gi opredeluva vidovite na proizvodi vo vrska so nadomestocite od stav (1) od ovoj ~len.

^len 185

Visinata na nadomestocite za plasti~ni proizvodi i ambalaà od plasti~ni masi

(1) Visinata na nadomestokot {to se pla}a za plastika i plasti~ni proizvodi iznesuva: 1. vre}i i kesi za transport ili pakuvawe na stoki 10,00 den/kg 2. proizvodi spakuvani vo ambalaà od plasti~ni masi so zafatnina ili masa:

a) za proizvodi vo te~na sostojba: - 0,5 l ili pomala 2,50 den/1000par~iwa;- 1 l ili pomala no pogolema od 0,5 l 4,00 den/1000par~iwa;- 1,5 l ili pomala no pogolema od 1 l 5,50 den/1000par~iwa - 2 l ili pomala no pogolema od 1,5 l 6,00 den/1000par~iwa;- 3 l ili pomala no pogolema od 2 l 7,50 den/1000par~iwa - 5 l ili pomala no pogolema od 3 l 8,50 den/1000par~iwa - 10 l ili pomala no pogolema od 5 l 10,00den/1000par~iwa- 50 l ili pomala no pogolema od 10 l 11,00den/1000par~iwa- pogolema od 50 l 12,00den/1000par~iwa;

b) za proizvodi vo cvrsta sostojba: - 0,5 kg ili pomala 1,20 den/200 par~iwa;- 1 kg ili pomala no pogolema od 0,5 kg 1,50 den/200 par~iwa;- 1,5 kg ili pomala no pogolema od 1 kg 1,80den/200 par~iwa; - 2 kg ili pomala no pogolema od 1,5 kg 2,10den/200 par~iwa; - 3 kg ili pomala no pogolema od 2 kg 2,40den/200 par~iwa; - 5 kg ili pomala no pogolema od 3 kg 2,70den/200 par~iwa; - 10 kg ili pomala no pogolema od 5 kg 3,00den/200 par~iwa; - 50 kg ili pomala no pogolema od 10 kg 3,30den/200 par~iwa; - pogolema od 50 kg 3,60den/200 par~iwa;

(2) Obvrznik za pla}awe na nadomestokot od stav (1) od ovoj ~len e pravnoto ili fizi~ko lice koe gi proizveduva proizvodite od stav (1) od ovoj ~len. (3) Obvrznik za pla}awe na nadomestokot od stav (1) od ovoj ~len e i pravnoto lice koe gi uvezuva proizvodite od stav (1) od ovoj ~len.

(4) Nadomestokot od stav (1) od ovoj ~len za obvrznikot od stav (2) od ovoj ~len go presmetuva proizvoditelot koj e dolèn da go uplati nadomestokot, na soodvetnata uplatna smetka vo ramki na trezorskata smetka, najkasno 30 dena od denot na fakturiraweto na proizvodite pri pu{taweto vo slobodno- pravniot promet od stav (1) od ovoj ~len, i go prikaùva odvoeno vo fakturata.

Strana 119 od 177

(5) Nadomestokot od stav (1) od ovoj ~len za obvrznikot od stav (3) od ovoj ~len go presmetuva carinskiot organ pri naplata na carinskite dava~ki za uvoz i go uplatuva na soodvetnata uplatna smetka vo ramki na trezorskata smetka. (6) Nadomestokot od stav (1) od ovoj ~len ne se pla}a dokolku koli~inata na proizvodite {to se fakurirani se izvezat. (7) Vo slu~ajot od stav (6) od ovoj ~len prizvoditelot {to go fakturiral proizvodot e dolèn kon fakturata da priloì izvozna carinska deklaracija od izvoznikot kako dokaz deka koli~inata na proizvodot na koj ne e premetan nadomestokot e izvezen od Republika Makedonija.

(8) Vo slu~aj na izvoz na proizvodite od stav (1) od ovoj ~len, za koi prethodno e naplaten nadomestokot od stav (1) od ovoj ~len, obvrznikot ima pravo na vra}awe na uplateniot nadomestok za izvezenata koli~ina na proizvodite od stav (1) od ovoj ~len, vo soglasno so propisot od ~len 165 stav (12) od ovoj zakon.

(9) Vladata na Republika Makedonija na predlog na ministerot koj rakovodi so organot na dràvna uprava nadleèn za vr{ewe na rabotite od oblasta na ìvotna sredina vo soglasnost so ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na finansiite poblisku gi opredeluva vidovite na proizvodi vo vrska so nadomestocite od stav (1) od ovoj ~len.

Strana 120 od 177

XIX. ODR@LIV RAZVOJ I GLOBALNI PRA[AWA OD OBLASTA NA @IVOTNATA SREDINA

^len 186

Odr`liv razvoj (1) Organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta

na ìvotnata sredina, vo sorabotka so drugite organi na dràvna uprava i drugi institucii, i so op{tinata, Gradot Skopje i op{tinite vo Grad Skopje, e dolèn da se griì za implementirawe na principite na odr`liv razvoj, kako i da go promovira i podrùva odr`liviot razvoj vo Republika Makedonija.

(2) Zaradi usoglasuvawe na ekonomskiot razvoj, socijalniot napredok i za{titata na ìvotnata sredina na nacionalno nivo, Vladata na Republika Makedonija moè da izraboti Nacionalna strategija za odr`liv razvoj. Nacionalnata strategija za odr`liv razvoj ja usvojuva Vladata na Republika Makedonija, koja e dol`na pred usvojuvaweto da ja dostavi na razgleduvawe do Sobranieto na Republika Makedonija.

(3) Zaradi usoglasuvawe na ekonomskiot razvoj, socijalniot napredok i za{titata na ìvotnata sredina na lokalno nivo, na predlog na gradona~alnikot, sovetite na op{tinata, Gradot Skopje i op{tinite vo Grad Skopje, moàt da usvojat Lokalna Agenda 21, kako lokalen strate{ki, planski i programski dokument za odr`liv razvoj, vo soglasnost so principite za odr`liv razvoj od stav (1) od ovoj ~len i Strategijata za odr`liv razvoj od stav (2) na ovoj ~len.

(4) Zaradi usoglasuvawe na sodrìnata i na~inot na izgotvuvawe na Lokalnata Agenda 21 od stav (3) od ovoj ~len, ministerot koj rakovodi so organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotna sredina vo soglasnost so ministerot koj rakovodi so organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na lokalna samouprava donesuvaat metodologija za izgotvuvawe na Lokalna Agenda 21.

(5) Organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta ìvotnata sredina sproveduva postapka za ocena na vlijanijata na Lokalnata Agenda 21 od stav (3) od ovoj ~len vo soglasnost so postapkata od glava X od ovj zakon.

^len 187

Nacionalen plan za ublaùvawe na klimatskite promeni (1) Zaradi stabilizirawe na koncentraciite na stakleni~kite

gasovi, na nivo so koe{to bi se spre~ilo opasnoto antropogeno

Strana 121 od 177

vlijanie vo klimatskiot sistem vo vremenska ramka dovolna za da im se ovozmoì na eko-sistemite prirodno da se adaptiraat na klimatskite promeni, vo soglasnost so na~eloto za me|unarodna sorabotka, kako i vo soglasnost so celite na nacionalniot socijalen i ekonomski razvoj, se donesuva Nacionalen plan za ublaùvawe na klimatskite promeni (vo ponatamo{niot tekst: Nacionalen plan za klimatski promeni).

(2) Nacionalniot plan za klimatski promeni od stav (1) od ovoj ~len osobeno sodrì:

- nacionalen inventar na emisiite na stakleni~ki gasovi; - analiza i proekcii na emisiite na stakleni~ki gasovi za

namaluvawe na emisiite na stakleni~ki gasovi; - procenka na ranlivosta i merki za adaptacija; - informacii i kartografski prikazi za aktivnostite za

monitoring, istraùvawe i sistematsko sledewe na klimatskite promeni;

- akcionen plan i merki za ublaùvawe na klimatskite promeni; - ekonomska analiza na predlog merkite za spre~uvawe na

pri~inite i za ublaùvawe na klimatskite promeni ; - nadle`ni organi, institucii i drugi pravni lica za

sproveduvawe na nacionalniot plan, akcioniot plan i merkite za spre~uvawe na pri~inite i za ublaùvawe na klimatskite promeni;

- opis na aktivnostite i rezultatite od u~estvoto na javnosta pri podgotvuvawe na planot;

- opis na aktivnostite i rezultatite od podignuvawe na javnata svest, edukacijata i od stru~no osposobuvawe na nau~niot, tehni~kiot i rakovodniot kadar;

- informacii za ostvaruvawe na obvrskite prezemeni so me|unarodni dogovori koi se odnesuvaat na klimatskite promeni ratifikuvani od Republika Makedonija; i

- drugi raboti opredeleni od ministerot koj rakovodi so organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina (3) Nacionalniot plan za klimatski promeni od stav (1) od ovoj

~len se donesuva za period od 6 godini. (4) Nacionalniot plan za klimatski promeni od stav (1) od ovoj

~len na predlog na organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, go donesuva Vladata na Republika Makedonija.

(5) Organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina vo soglasnost so organot na dràvna uprava nadleèn za vr{ewe na rabotite od oblasta na zemjodelstvoto, {umarstvoto i vodostopanstvoto; organot na dràvna uprava nadleèn za vr{ewe na rabotite od oblasta na za{tita na prirodata; organot na dràvna uprava nadleèn za vr{ewe na rabotite od oblasta na ekonomijata; organot na dràvnata uprava nadleèn za vr{ewe na hidrometeorolo{kite raboti, organot na dràvna uprava nadleèn za vr{ewe na rabotite od oblasta na transport i vrski; organot na dràvna uprava nadleèn za vr{ewe na rabotite od oblasta na zdravstvoto, e nadleèn za izrabotka na Nacionalniot

Strana 122 od 177

plan za klimatski promeni od stav (1) od ovoj ~len i go dostavuva do Vladata na Republika Makedonija.

(6) Pobliskata sodrìna i na~inot na izrabotkata na Nacionalniot Plan za klimatski promeni od stav (1) od ovoj ~len, se opredeluva so metodologijata propi{ana od ministerot koj rakovodi so organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina.

(7) Opredelbite vo Nacionalniot plan za klimatski promeni od stav (1) od ovoj ~len, zadolìtelno treba da se imaat predvid pri izgotvuvaweto na drugite strate{ki dokumenti so koi se opredeluva politikata i celite na koristewe na zemji{teto, celite na razvojot na stopanstvoto vo Republika Makedonija, iskoristuvaweto na prirodnite resursi i za{titata na ìvotnata sredina.

^len 188

Nacionalen inventar na antropogeni emisii po izvori i ponori na stakleni~ki gasovi

(1) Vladata na Republika Makedonija, na predlog na organot na dràvna uprava nadleèn za vr{ewe na rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, usvojuva Nacionalen inventar na antropogeni emisii po izvori i ponori na stakleni~ki gasovi (vo ponatamo{niot tekst: Nacionalen inventar).

(2) Nacionalniot inventar od stav (1) od ovoj ~len e sostaven del na Nacionalniot plan za klimatski promeni od ~len 187 od ovoj zakon.

(3) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvna uprava nadleèn za vr{ewe na rabotite od oblasta na ìvotnata sredina gi propi{uva pobliskite uslovi, na~inot i postapkata za izgotvuvawe na inventarot od stav (2) na ovoj ~len.

(4) Nacionalniot inventar od stav (1) od ovoj ~len se izgotvuva edna{ na tri godini.

^len 189

Akcionen plan na merki i aktivnosti za spre~uvawe na pri~inite i ublaùvawe na negativnite efekti od klimatskite promeni

(1) Vladata na Republika Makedonija, na predlog na organot na

dràvna uprava nadleèn za vr{ewe na rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, usvojuva, Akcionen Plan za spre~uvawe na pri~inite i ublaùvawe negativnite efekti od klimatskite promeni (vo ponatamo{niot tekst: Akcionen plan za klimatski promeni).

(2) Akcioniot plan za klimatski promeni od stav (1) od ovoj ~len e sostaven del na Nacionalniot plan za klimatski promeni od ~len 187 od ovoj zakon.

(3) Akcioniot plan za klimatski promeni od stav (1) od ovoj ~len osobeno sodrì:

Strana 123 od 177

- institucionalni i pravni merki - preventivni merki i aktivnosti za smaluvawe na

emisiite na stakleni~kite gasovi, - merkite i aktivnostite za ublaùvawe na negativnite

efekti od klimatskite promeni; - merki za edukacija i podignuvawe na javnata svest; - merki za stru~no osposobuvawe na nau~niot,

tehni~kiot i rakovodniot kadar; - vremenska ramka i finasiski plan za realizacija na

predvidenite merki i aktivnosti. Pri izgotvuvawe na finansiskiot plan se zema vo predvid ekonomskata analiza izgotvena soglasno ~len 187 stav (2) alineja 8 od ovoj zakon. (4) Akcionen plan za klimatski promeni od stav (1) od ovoj ~len

se aùrira, i po potreba se dopolnuva najmalku na sekoi 3 godini.

^len 190

Sproveduvawe na Nacionalniot plan i izvestuvawe za sproveduvaweto (1) Organite, instituciite i drugi pravni lica od ~len 187 stav

(2) alineja 9 od ovoj zakon, se dol`ni, samostojno ili vo sorabotka so drugite organi, institucii i drugi pravni lica, da gi prezemaat site neophodni merki i aktivnosti utvrdeni so Nacionalniot plan za klimatski promeni od ~len 187 od ovoj zakon.

(2) Organite, instituciite i drugi pravni lica od ~len 187 stav 2 alineja 9 od ovoj zakon, se dol`ni, do organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, najmalku edna{ godi{no, da dostavat izve{taj za realizacijata na merkite i aktivnostite utvrdeni so Nacionalniot plan za klimatski promeni od ~len 187 od ovoj zakon.

(3) Organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina e dolèn, najmalku edna{ na tri godini, da ja izvestuva Vladata na Republika Makedonija za sproveduvaweto na Nacionalniot Plan za klimatski promeni od ~len 187 od ovoj zakon.

^len 191

Nacionalen plan za spravuvawe so opustinuvaweto i ublaùvawe na efektite od su{i

(1) Zaradi spravuvawe so opustinuvaweto i ublaùvawe na efektite od su{i, vo soglasnost so na~eloto za me|unarodna sorabotka, na~eloto na integriranost kako i vo soglasnost so celite na nacionalniot socijalen i ekonomski razvoj, se donesuva Nacionalen plan za spravuvawe so opustinuvaweto i ublaùvaweto na efektite od su{i (vo ponatamo{niot tekst: Nacionalen plan protiv opustinuvawe).

(2) Nacionalen plan protiv opustinuvawe od stav (1) od ovoj ~len osobeno sodrì:

- opis i procenka na sostojbata so opustinuvaweto;

Strana 124 od 177

- prioriteti za spravuvawe so opustinuvaweto i ublaùvawe na efektite od su{i;

- akciona programa za spravuvawe so opustinuvaweto i ublaùvawe na efektite od su{i;

- ekonomska analiza; - nadle`ni organi, institucii i drugi pravni lica za

sproveduvawe na nacionalniot plan, akcionata programa i merkite za spre~uvawe za zemji{tata {to seu{te ne se degradirani ili se blago degradirani, kako i merki za ublaùvawe na efektite od opustinuvaweto i su{ite;

- opis na aktivnostite i rezultatite od u~estvoto na javnosta pri podgotvuvawe na planot;

- opis na aktivnostite i rezultatite od podignuvawe na javnata svest, edukacijata i od stru~no osposobuvawe na nau~niot i tehni~kiot kadar;

- informacii za ostvaruvawe na obvrskite prezemeni so me|unarodni dogovori koi se odnesuvaat na spravuvawe so opustinuvaweto i ublaùvawe na efektite od su{i ratifikuvani od Republika Makedonija; i

- drugi raboti opredeleni od ministerot koj rakovodi so organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina (3) Nacionalniot plan protiv spravuvawe od stav (1) od ovoj

~len se donesuva za period od 6 godini. (4) Nacionalniot plan protiv spravuvawe od stav (1) od ovoj

~len na predlog na organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, go donesuva Vladata na Republika Makedonija.

(5) Organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina vo soglasnost so organot na dràvna uprava nadleèn za vr{ewe na rabotite od oblasta na zemjodelstvoto, {umarstvoto i vodostopanstvoto i organot na dràvnata uprava nadleèn za vr{ewe na hidrometeorolo{kite raboti, e nadleèn za izrabotka na Nacionalniot plan protiv opustinuvawe od stav (1) od ovoj ~len i go dostavuva do Vladata na Republika Makedonija.

(6) Pobliskata sodrìna i na~inot na izrabotkata na Nacionalniot Plan protiv opustinuvawe od stav (1) od ovoj ~len, se opredeluva so metodologijata propi{ana od ministerot koj rakovodi so organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina vo soglasnost so ministerot koj rakovodi so organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na zemjodelstvoto, {umarstvoto i vodostopanstvoto.

(7) Opredelbite vo Nacionalniot plan protiv opustinuvawe od stav (1) od ovoj ~len, zadolìtelno treba da se imaat predvid pri izgotvuvaweto na drugite strate{ki dokumenti so koi se opredeluva politikata i celite na koristewe na zemji{teto, celite na razvojot na stopanstvoto vo Republika Makedonija, iskoristuvaweto na prirodnite resursi i za{titata na ìvotnata sredina.

Strana 125 od 177

^len 192

Akciona programa za spravuvawe so opustinuvaweto i ublaùvawe na efektite od su{i

(1) So cel identifikuvawe na faktorite koi pridonesuvaat kon opustinuvaweto i neophodnite prakti~ni merki vo borba protiv opustinuvaweto i za ublaùvawe na efektite od su{i, Vladata na Republika Makedonija, na predlog na organot na dràvna uprava nadleèn za vr{ewe na rabotite od oblasta na ìvotnata sredina vo soglasnost so organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na zemjodelstvoto, {umarstvoto i vodostopanstvoto, usvojuva Akciona Programa za spravuvawe so opustinuvaweto i ublaùvawe na efektite od su{i (vo ponatamo{niot tekst: Akciona programa protiv opustinuvawe).

(2) Akcionata programa protiv opustinuvawe od stav (1) od ovoj ~len e sostaven del na Nacionalniot plan protiv opustinuvawe od ~len 195 od ovoj zakon.

(3) Akcionata programa protiv opustinuvawe od stav (1) od ovoj ~len osobeno sodrì:

- institucionalni i pravni merki - preventivni merki i aktivnosti za predviduvawe,

spre~uvawe i minimizirawe na pri~inite za opustinuvawe, kako i preventivni merki za zemji{ta {to seu{te ne se degradirani ili se blago degradirani;

- merki za obezbeduvawe na navremeno predupreduvawe za su{i;

- merkite i aktivnostite za ublaùvawe na negativnite efekti od opustinuvaweto i su{ite;

- merki za edukacija i podignuvawe na javnata svest; - merki za stru~no osposobuvawe na nau~niot,

tehni~kiot i rakovodniot kadar; - vremenska ramka i finasiski plan za realizacija na

predvidenite merki i aktivnosti. Pri izgotvuvawe na finansiskiot plan se zema vo predvid ekonomskata analiza izgotvena soglasno ~len 191 stav (2) alineja 4 od ovoj zakon; i

- drugi merki i aktivnosti opredeleni od ministerot koj rakovodi so organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina vo soglasnost so ministerot koj rakovodi so organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na zemjodelstvoto, {umarstvoto i vodostopanstvoto. (4) Akcionata programa protiv opustinuvawe od stav (1) od ovoj

~len se aùrira najmalku na sekoi 3 godini. (5) So cel spravuvawe so promenite vo op{testveno- ekonomskite, biolo{kite i geo-fizi~kite okolnosti, Akcionata programa protiv opustinuvawe od stav (1) moè da se dopolnuva i izmenuva i vo rok pokratok od onoj utvrden so stav (4) od ovoj ~len.

Strana 126 od 177

^len 193

Sproveduvawe na Nacionalniot plan i izvestuvawe za sproveduvaweto (1) Organite, instituciite i drugi pravni lica od ~len 191 stav

(2) alineja 5 od ovoj zakon, se dol`ni, samostojno ili vo sorabotka so drugite organi, institucii i drugi pravni lica, da gi prezemaat site neophodni merki i aktivnosti utvrdeni so Nacionalniot plan protiv opustinuvawe od ~len 191 od ovoj zakon.

(2) Organite, instituciite i drugi pravni lica od ~len 191 stav (2) alineja 5 od ovoj zakon, se dol`ni, do organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, najmalku edna{ godi{no, da dostavat izve{taj za realizacijata na merkite i aktivnostite utvrdeni so Nacionalniot plan protiv opustinuvawe od ~len 191 od ovoj zakon.

(3) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina vo soglasnost so ministerot koj rakovodi so organot na dràvna uprava nadleèn za vr{ewe na rabotite od oblasta na zemjodelstvoto, {umarstvoto i vodostopanstvoto poblisku gi propi{uva kriteriumite za sledewe i ocenuvawe na sproveduvaweto na Nacionalniot plan protiv opustinuvawe od ~len 191 od ovoj zakon, kako i sodrìnata i postapkata za dostavuvawe na izve{tajot od stav (2) od ovoj ~len.

(4) Organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina vo soglasnost so organot na dràvna uprava nadleèn za vr{ewe na rabotite od oblasta na zemjodelstvoto, {umarstvoto i vodostopanstvoto e dolèn, najmalku edna{ na tri godini, da ja izvestuva Vladata na Republika Makedonija za sproveduvaweto na Nacionalniot Plan protiv opustinuvawe od ~len 191 od ovoj zakon.

Strana 127 od 177

XX. NADZOR

^len 194

Nadle`ni organi (1) Nadzor nad primenata na ovoj zakon i propisite doneseni vrz osnova na ovoj zakon vr{i organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina. (2) Inspekciskiot nadzor nad primenata na ovoj zakon i na propisite doneseni vrz osnova na ovoj zakon go vr{i Dràvniot inspektorat za ìvotna sredina, preku dràvnite inspektori za ìvotna sredina i inspektori za za{itita na prirodata. (3) Za rabotite od nadle`nost na op{tinata, na Gradot Skopje i na op{tinite vo gradot Skopje, utvrdeni so ovoj zakon, isnpekciski nadzor nad primenata na ovoj zakon i propisite doneseni vrz osnova na ovoj zakon go vr{at ovlasteni inspektori za ìvotna sredina na op{tinata, ovlasteni inspektori za ìvotna sredina na Gradot Skopje i ovlasteni inspektori za ìvotna sredina na op{tinite vo gradot Skopje (vo ponatamo{niot tekst: ovlasteni inspektori za ìvotna sredina). (4) Inspekciski nadzor nad primena na ovoj zakon vo delot na prometot so proizvodi, poluproizvodi, surovini, hemiski supstanicii i pakuvawa i ozna~uvaweto na proizvodite i pakuvawata so informacii za vlijanieto vrz ìvotnata sredina vr{i Dràvniot pazaren inspektorat, preku dràvnite pazarni inspektori, Dràvniot sanitaren i zdravstven inspektorat, preku dràvnite sanitarni i zdravstveni inspektori, Fitonsanitarnata uprava preku fitosanitarniot inspektor i Dràvniot inspektorat za zemjodelstvo preku dràvnite inspektori za zemjodelstvo. (5) Inspekciski nadzor nad primenata na ovoj zakon vo delot na prometot so proizvodi, poluproizvodi i surovini nameneti za ~ovekova upotreba za ishrana i piewe i nivnite pakuvawa i ozna~uvawe so informacii za vlijanieto vrz ìvotnata sredina vr{i Direkcijata za hrana preku inspektorite za hrana.

^len 195

Na~in na vr{ewe na rabotite na inspektorite Dràvnite inspektori za ìvotna sredina, inspektorite za za{tita na prirodata i ovlastenite inspektori za ìvotna sredina, zaradi podobra primena na ovoj zakon i drugite zakoni od oblasta na ìvotnata sredina vo koi imaat ovlastuvawa, svoite zada~i gi izvr{uvaat na na~in i vo postapka propi{ani od ministerot koj

Strana 128 od 177

rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina.

^len 196

Dràvni inspektori za ìvotna sredina, inspektori za za{tita na prirodata i ovlasteni inspektori za ìvotna sredina

(1) Dràvni inspektori za ìvotna sredina vo Dràvniot inspektorat za ìvotna sredina, moàt da bidat lica so najmalku tri godini rabotno iskustvo i visoko obrazovanie od slednite oblasti: diplomiran inèner za za{tita na ìvotnata sredina, diplomiran ma{inski inèner, diplomiran inèner - tehnolog, diplomiran inèner - metalurg, diplomiran rudarski inèner, diplomiran inèner hemi~ar, diplomiran inèner meteorolog, doktor po medicina, diplomiran geograf, diplomiran gradeèn inèner, diplomiran biolog, diplomiran inèner-agronom, diplomiran {umarski inèner, diplomiran elektro inèner, diplomiran inèner-fizi~ar, diplomiran inèner-arhitekt i diplomiran inèner po hortikultura, diplomiran inèner-geolog. (2) Inspektori za za{tita na prirodata vo Dràvniot inspektorat za ìvotna sredina, treba da gi ispolnuvaat uslovite utvrdeni so zakonot za za{tita na prirodata. (3) Edno lice moè da gi vr{i rabotite so koj e ovlasten inspektorot za ìvotna sredina i inspektorot za za{tita na prirodata, dokolku gi ispolnuva uslovite propi{ani za inspektor za ìvotna sredina utvrdeni so ovoj zakoni i gi ispolnuva uslovite propi{ani za inspektor za za{tita na prirodata utvrdeni so Zakonot za za{tita na prirodata, vrz osnova na re{enie doneseno od strana na ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za vr{ewe na rabotite od oblasta na ìvotna sredina.

(4) Ovlasteni inspektori za ìvotna sredina moàt da bidat lica so najmalku edna godina rabotno iskustvo i visoko obrazovanie od oblastite od stav (1) od ovoj ~len.

^len 197

Slu`bena legitimacija (1) Slu`benoto svojstvo na dràven inspektor za ìvotna sredina, inspektor za za{tita na prirodata, i ovlasten inspektor za ìvotna sredina se dokaùva so legitimacija. (2) Pri vr{ewe nadzor, inspektorite od ~len 194 od ovoj zakon se dol`ni da ja pokaàt legitimacijata od stav (1) od ovoj ~len. (3) Legitimacijata od stav (1) od ovoj ~len za inspektorite za ìvotna sredina i inspektorite za za{tita na prirodata, ja izdava i odzema, ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina .

Strana 129 od 177

(4) Legitimacijata od stav (1) od ovoj ~len za ovlastenite inspektori za ìvotna sredina ja izdava i odzema, gradona~alnikot na op{tinata odnosno gradona~alnikot na gradot Skopje . (5) Ministertot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina go propi{uva obrazecot, formata i sodrìnata na legitimacijata od stav (1) od ovoj ~len, kako i na~inot i postapkata za izdavawe i za odzemawe na legitimacijata.

^len 198

Delokrug na Dràvniot inspektor za ìvotna sredina (1) Vo vr{eweto nadzor od svojot delokrug, inspektorot za ìvotna sredina ima pravo:

1. da utvrdi dali se ispu{taat zagaduva~ki materii i supstancii vo ìvotnata sredina, koja{to gi nadminuva propi{anite normi (~len 20);

2. da utvrdi dali se proizveduvaat i uvezuvaat prevozni sredstva koi ne gi ispolnuvaat uslovite propi{ani za emisiite kaj mobilnite izvori na zagaduvawe i za bu~ava (~len 20);

3. da utvrdi dali se gradat ili rekonstruiraat instalacii, bez dobivawe na dozvola i bez pritoa da se ispolnat utvrdenite normi i standardi od sistemot za za{titata na ìvotnata sredina (~len 20);

4. da utvrdi dali se prizveduvaat, pu{taat vo promet i upotrebuvaat oddelni proizvodi, supstancii i se vr{at oddelni aktivnosti i uslugi, i pokraj zabranata od ~len 21od ovoj zakon

5. da utvrdi dali se vr{i uvoz, izvoz i tranzit vo/od/niz Republika Makedonija na opasnite supstancii, {tetnite materii i proizvodi, sprotivno na ograni~uvaweto i kontrolata od ~len 22 od ovoj zakon;

6. da utvrdi dali se koristi doma{na ili uvezena tehnologija, ili tehnolo{ka linija, proizvod, poluproizvod i surovina koja{to ne gi ispolnuva propi{anite normi za za{tita na ìvotnata sredina (~len 23 stav (1));

7. da utvrdi dali tehnologiite ili tehnolo{kite linii, proizvodite, poluproizvodite i surovinite koi{to se uvezuvaat se zabraneti vo zemjata-proizvoditel ili vo zemjata-izvoznik, od pri~ini za za{tita na ìvotnata sredina (~len 23 stav (2));

8. da utvrdi dali e izraboten elaborat za vlijanieto na proektot vrz ìvotna sredina, da izvr{i uvid dali se ispolnuvaat uslovite od elaboratot za ìvotna sredina, kako i dali elaboratot e dostaven do organot nadleèn za odobruvawe na sproveduvaweto na proektot (~len 24);

9. da utvrdi dali se pu{taat vo promet proizvodi, poluproizvodi, surovini, hemikalii kako i nivnite

Strana 130 od 177

pakuvawa, na koi nema oznaka za mo`nosta za zagaduvawe ili za mo`no {tetno vlijanie vrz ìvotnata sredina (~len 27 stav (1));

10. da utvrdi dali se pu{taat vo promet , poluproizvodi, surovini, hemikalii vo pakuvawe koe ne e ozna~eno soglasno ~len 27 stav (3);

11. da utvrdi dali se ~uvaat podatocite za koristeweto na prirodnite bogatstva, surovini i energijata, za emisiite na zagaduva~ki materii i supstancii, vidovite, karakteristikite i koli~estvoto otpad i drugite podatoci predvideni so ovoj ili so drug zakon (~len 28 stav (2));

12. da utvrdi dali se reklamira, etiketira i pu{ta vo promet proizvod ozna~en so ekolo{ka oznaka, na na~inite i spored kriteriumite koi ne se vo soglasnost so ~len 29 od ovoj zakon;

13. da izvr{i uvid i kontrola vo sproveduvawe na uslovite od dobrovolniot dogovor (~len 30);

14. da utvrdi dali se vr{i monitoring na izvorite na emisija so koja se zagaduva eden ili pove}e mediumi na ìvotnata sredina, na imisiite, odnosno na iskoristuvaweto na prirodni bogatstva, (~len 36 stav (1)) kako i da utvrdi dali se ispolnuvaat dol`nostite od ~len 36 stav (5)).;

15. da utvrdi dali pri monitoringot se koristat uredi i instrumenti odobreni vo postapkata za verifikacija na merilata i istite se odrùvaat vo ispravna sostojba (~len 36 stav (2));

16. da utvrdi dali se vr{i monitoring, vo soglasnost so uslovite sodràni vo integriranata ekolo{ka dozvola (~len 36 stav (4));

17. da utvrdi dali podatocite dobieni od monitoringot se dostavuvaat, na na~in i pod uslovi {to gi propi{uva organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina (~len 37 stav (2));

18. da utvrdi dali na izgotvuva~ot mu se dostavuvaat potrebnite podatoci za izgotvuvawe i odrùvawe na Registarot na zagaduva~ki materii i supstancii i nivnite karakteristiki (~len 41 stav (4));

19. da utvrdi dali na izgotvuva~ot mu se dostavuvaat potrebnite podatoci za izgotvuvawe i odrùvawe na Katastarot na ìvotnata sredina (~len 42 stav (4));

20. da utvrdi dali subjektite od od ~len 52 stav (1) alineja 3 i 4 od ovoj zakon obezbeduvaat pristap do informacii za ìvotna sredina koi gi poseduvaat i dali toa go storile vo opredelen rok i forma (~len 53 i ~len 54);

21. da utvrdi dali e izvesten organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina za namerata za izveduvawe proekt (~len 80 stav (1));

22. da utvrdi dali e izgotvena studija za ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina i istata e dostavena do organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina (~len 83 stav (1));

Strana 131 od 177

23. da utvrdi dali za proektot koj se sproveduva e doneseno re{enie so koe se dava soglasnost za sproveduvaweto na proektot (~len 87 stav 1);

24. da izvr{i uvid i kontrola dali proektot se sproveduva vo soglasnost so merkite utvrdeni vo re{enieto so koe se dava soglasnost za sproveduvawe na proektot (~len 87 stav 2);

25. da utvrdi dali e dobiena A ili B integrirana ekolo{ka dozvola i izvr{i uvid i kontrola dali operaciite vo instalacijata se sproveduvaat soglasno uslovite utvrdeni vo integriranite dozvoli (~len 95 i ~len 122 stav (1));

26. da utvrdi dali za vreme na va`nosta na A-integriranata ekolo{ka dozvola i pet godini po istekot na va`nosta se ~uvaat site dokumenti i podatoci vo vrska so baraweto, izdavaweto i monitoringot predviden so obvrzuva~kite uslovi vo integriranata ekolo{ka dozvola i dali se napraveni dostapni, po barawe na organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina ili na inspektoratot za ìvotna sredina (~len 110);

27. da utvrdi dali se ispolnuvaat obvrskite za izvestuvawe od ~len 111 od ovoj zakon;

28. da utvrdi dali e izvr{ena generalna ekolo{ka revizija kako i dali e priloèn izve{taj od izvr{ena ekolo{ka revizija (~len 130);

29. da utvrdi dali ekolo{kata revizija e izrabotena od lice koe e registrirani i poseduva soodveten sertifikat (~len 131);

30. da utvrdi dali e dobiena dozvola za usoglasuvawe so operativen plan za prodolùvawe odnosno otpo~nuvawe na rabotata na instalacijata do ispolnuvawe na uslovite za dobivawe na integrirana ekolo{ka dozvola i da izvr{i uvid i kontrola dali aktivnostite vo instalacijata se sproveduvaat soglasno uslovite utvrdeni vo dozvolata i operativniot plan (~len 134);

31. da utvrdi dali e dostaveno baraweto za dozvola za usoglasuvawe so operativen plan vo propi{aniot rok (~len 135 stav (5));

32. da izvr{i uvid i kontrola vo na~inot na sproveduvawe na oddelnite fazi od operativnite planovi i utvrdi dali se sproveduvaat vo utvrdenite rokovi za realizacija (~len 137, 138 i 139);

33. da utvrdi dali e podneseno izvestuvawe za realizacijata na operativnite planovi i ispolnuvaweto na obvrskite od operativniot plan zaradi dobivawe na integrirana ekolo{ka dozvola i dali e toa storeno vo opredeleniot rok (~len 138 stav (5));

34. da utvrdi dali e dostaveno izvestuvawe za prisustvo na opasni supstancii i dali e toa storeno vo opredeleniot rok (~len 147);

Strana 132 od 177

35. da utvrdi dali e izgotven izve{taj za merkite za bezbednost so soodvetna sodrìna, dali e dostaven vo soodveten rok i dali e soodvetno analiziran i obnovuvan vo opredeleniot rok (~len 148);

36. da utvrdi dali se prezemeni neophodnite merki za spre~uvawe na havarii i za ograni~uvawe na posledicite vrz ìvotot i zdravjeto na lu|eto, vo proizvodstveniot, transportniot ili vo sistemot za skladirawe vo koj se prisutni opasni supstanci, vo koli~estva pogolemi ili ednakvi na propi{anite (~len 148 stav (1) to~ka 2);

37. da izvr{i uvid i kontrola i da utvrdi dali e izvr{ena analiza i revizija na merkite za bezbednost i aktivnostite za spre~uvawe na havarii kako i na izve{tajot za merkite za bezbednosta i dali za toa e izvesten nadle`niot organ (~len 149);

38. da utvrdi dali informaciite za merkite za bezbednost se dostapni na na~in utvrden vo ~len 150 od ovoj zakon;

39. da izvr{i uvid i kontrola i da utvrdi dali e izvesten nadle`niot organ, vedna{, za nastanatata havarija i dali mu se dostaveni, vedna{ {tom stanale dostapni, podatocite za okolnostite vo koi se slu~ila nesre}ata, opasnite supstancii koi se prisutni; podatocite koi se potrebni za procenuvawe na posledicite od nesre}ata po zdravjeto na lu|eto i po ìvotnata sredina, kako i za prezemenite vonredni merki (~len 151 stav (1));

40. da utvrdi dali e izvesten nadle`niot organ za merkite predvideni za ublaùvawe na srednoro~nite i na dolgoro~nite posledici od havarijata i za spre~uvawe na havarijata i ako ne gi dopolni predvidenite merki i aktivnosti so dopolnitelni fakti otkrieni vo istragata (~len 151 stav (2));

41. da izvr{i uvid i kontrola i da utvrdi dali e izgotven vnatre{en plan za vonredni sostojbi i dali e dostaven na nadle`niot organ vo soglasnost so ~len 154 od ovoj zakon;

42. da utvrdi dali se analizirani i testirani, obnovuvani i revidirani vnatre{nite planovi za vonredni sostojbi vodej}i smetka za novite tehni~ki dostignuvawa na poleto na spravuvaweto so havariite, vo period ne podolg od tri godini (~len 154 stav (9));

43. da utvrdi dali se postapilo soglasno ~len 157 vo slu~aj na {teta vrz ìvotnata sredina predizvikana od rabotata na instalaciite (~len 157), i

44. da utvrduva i drugi sostojbi zaradi obezbeduvawe na sproveduvawe na ovoj i drug zakon.

(2) Pri vr{eweto na inspekciskiot nadzor, inspektorot za ìvotna sredina moè da pobara prisustvo na lice od organot nadleèn za vr{ewe na stru~ni raboti vo ìvotnata sredina.

(3) Na barawe na inspektor za ìvotna sredina, ovlasteno lice na organot na dràvnata uprava nadleèn za vnatre{ni raboti e dol`no da u~estvuva vo izvr{uvaweto na rabotite od stav (1) od ovoj ~len.

Strana 133 od 177

^len 199

Drugi nadle`nosti na dràvniot inspektor za ìvotna sredina (1) Vo vr{eweto inspekciski nadzor od svojot delokrug, dràvniot inspektor za ìvotna sredina ima pravo da vr{i nadzor nad primenata na merkite za za{tita na po~vata od zagaduvawe i prenamena na koristeweto na po~vata, i toa dali:

- se po~ituvaat propi{anite proekti za rekultivirawe na po~vata;

- se prevzemaat merki za za{tita na po~vata od zagaduvawe; - se ispravni uredite/aparatite za monitoring, i - se utvrduvaat i drugi sostojbi od negova nadle`nost.

(2) Vo vr{eweto nadzor od svojot delokrug, dràvniot inspektor za ìvotna sredina ima pravo da vr{i nadzor nad primenata na merkite za za{tita od {tetnata bu~ava od instalacii so A- integrirana ekolo{ka dozvola i B- integrirana ekolo{ka dozvola vo za{titeni podra~ja, i toa dali:

- uredite za merewe na bu~avata funkcioniraat spored propi{anite normi;

- dali se po~ituvaat merkite za za{tita od bu~ava; - nivoto na bu~ava pri vr{ewe na dejnost e vo ramkite na

propi{anata; - pravnoto i fizi~koto lice gi prevzelo site predvideni

tehni~ko-tehnolo{i merki i gi ispolnilo site predvideni standardi za sveduvawe na bu~avata vo ramkite na propi{anite granici za soodvetnata oprema i tehnologija {to ja upotrebuva, kako i za sredinata vo koja{to ~ovekot prestojuva, i

- i utvrduva i drugi sostojbi od negova nadle`nost. (3) Pri vr{eweto na nadzorot na sproveduvaweto na merkite na za{tita od neprijatna mirizba od instalacii so A- integrirana ekolo{ka dozvola i B- integrirana ekolo{ka dozvola vo za{titeni podra~ja, dràvniot inspektor za ìvotna sredina ima pravo da vr{i nadzor dali:

- se prevzemaat merki za za{tita od neprijatna mirizba vo prostorijata i okolinata kade prestojuva i se dviì ~ovekot;

- dejnosta se vr{i na na~in na koj se obezbeduva spre~uvawe na {irewe na neprijatna mirizba vo okolinata;

- se ostranuvaat rabotite i se spre~uvaat aktivnostite koi predizvikuvaat neprijatna mirizba, i

- utvrduva i drugi sostojbi od negova nadle`nost. (4) Vo vr{eweto nadzor od svojot delokrug, dràvniot inspektor za ìvotna sredina ima pravo da vr{i nadzor vo site instalacii, sistemi i postrojki koi imaat ili bi moèle da imaat vlijanie vrz ìvotnata sredina.

^len 200

Donesuvawe na re{enija od dràvniot inspektor za ìvotna sredina (1) Pri vr{eweto na inspekciskiot nadzor, dràvniot inspektor za ìvotna sredina so re{enie:

Strana 134 od 177

- }e naredi da se otstranat {tetnite posledici {to nastanale so zagaduvaweto ili so degradacijata na ìvotnata sredina i na prirodata i doveduvawe na ìvotnata sredina vo prethodna sostojba, vo rok od najmnogu 90 dena ;

- }e opredeli merki za prevencija i za otstranuvawe na zagaduvaweto i vra}awe na ìvotnata sredina vo zadovolitelna sostojba;

- }e naredi zabrana na upotreba na prevozni sredstva koi ne gi ispolnuvaat propi{anite uslovi za emisija kaj mobilnite izvori na zagaduvawe, vo traewe od 30 dena vo koj rok treba da se ostranat pri~inite na nastanatata sostojba;

- }e ja zabrani izgradbata ili rekonstrukcijata na instalacija ako ne se po~ituvaat utvrdenite normi i standardi za za{tita na ìvotnata sredina, vo traewe od 90 dena vo koj rok treba da se ostranat pri~inite za nastanatata sostojba ;

- }e ja ograni~i i zabrani rabotata na objektite, postrojkite i instalaciite, poradi {tetnite dejstvija so koi se vr{i zagaduvawe ili degradacija na ìvotnata sredina i na ìvotot i zdravjeto na lu|eto, bez ogled na toa dali se obezbedeni uslovi za nivnoto rabotewe i dali se obezbedeni dozvoli, odobrenija i soglasnosti, propi{ani so zakon, vo traewe od najmnogu 90 dena, vo koj rok treba da se ostranat pri~inite za nastanatata sostojba;

- }e zabrani rabota i upotreba na tehnologija, tehnolo{ka linija proizvodi, poluproizvodi, surovini, oprema, aparati i uredi koi imaat {tetno dejstvo i koi ne gi ispolnuvaat propi{anite uslovi;

- privremeno }e odzeme oprema, proizvodi, uredi i aparati koi pretstavuvaat izvori na zagaduvawe ili degradacija na ìvotnata sredina, ili ne gi ispolnuvaat propi{anite uslovi, sé do otstranuvawe na nedostatocite, odnosno do pravosilnosta na odlukata na nadle`niot sud;

- }e gi zadolì pravnite i fizi~ki lica da izrabotat elaborat za vlijanijata na proektot ìvotna sredina vo rok od najmnogu 90 dena od denot koga e konstatirano deka nemaat izraboteno elaborat;

- }e ja ograni~i ili zabrani rabotata na pravno ili fizi~ko lica koi ne podnelo barawe za dobivawe integrirana ekolo{ka dozvola, a najmnogu do 90 dena vo koj rok treba da se ostranat pri~inite za nastanatata sostojba;

- }e ja ograni~i ili zabrani rabotata na pravno ili fizi~ko lica koi ne gi ispolnuva uslovite predvideni vo integriranite ekolo{ki dozvoli, dozvolite za usoglasuvawe so operativni planovi, elaboratite za vlijanijata na proektot vrz ìvotna sredina, studiite za ocena na vlijanieto vrz ìvotnata sredina, planovite za za{tite od havarii, se do ispolnuvaweto na uslovite, a najmnogu do 90 dena vo koj rok treba da se ostranat pri~inite za nastanatata sostojba;

- privremeno }e gi odzeme proizvodite, poluproizvodite, surovinite i hemikaliite koi ne se ozna~eni za mo`nosta za zagaduvawe ili mo`noto {tetno vlijanie vrz ìvotnata

Strana 135 od 177

sredina, kako i ne obezbedat podatoci za nivnite osobini i efekti;

- }e ja ograni~i ili zabrani rabotata na pravno i fizi~ko lice koe ne go sproveduva monitoringot na na~in propi{an so zakon, vo traewe od najmnogu 30 dena, vo koj rok treba da se ostranata pri~inite za nastanatata sostojba;

- }e gi zadolì pravnite i fizi~ki lica da gi dostavuvaat potrebnite podatoci od monitoringot i za Registarot i Katastarot vo rok od najmnogu 30 dena;

- }e go ograni~i ili zabrani sproveduvaweto na proekt za koj ne e dobieno re{enie za ocena na studijata za vlijanijata na proektot vrz ìvotnata sredina so koe se dava soglasnost za sproveduvawe na proektot, bez ogled dali nadle`niot organ izdal dozvola za sproveduvawe na proektot, vo traewe od 90 dena vo koj rok treba da se ostranat pri~inite za nastanatata sostojba;

- }e ja ograni~i ili zabrani rabotata na pravno i fizi~ko lice koe ne poseduva integrirana ekolo{ka dozvola i dozvola za usoglasuvawe so operativen plan vo traewe od 90 dena vo koj rok treba da se ostranat pri~inite za nastanatata sostojba;

- }e ja ograni~i ili zabrani rabotata na pravno i fizi~ko lice koe nema podneseno barawe za dobivawe na dozvola za usoglasuvawe so operativen plan, vo traewe od 90 dena vo koj rok treba da se ostranat pri~inite za nastanatata sostojba;

(2) Ako pri vr{eweto na inspekciskiot nadzor, dràvniot inspektor za ìvotna sredina utvrdi deka pravnite i fizi~kite lica ne se pridrùvaat kon zakonite i drugite propisi, tehni~kite propisi, standardi i drugi op{ti akti, so zapisnik gi konstatira utvrdenite nepravilnosti i vo re{enieto go opredeluva rokot vo koj treba da se otstranat. (3) Dokolku subjektite od stav (1) od ovoj ~len ne postapat soglasno re{enieto na dràvniot inspektor za ìvotna sredina i ne gi otstranat pri~inite za nastanatata sostojba utvrdeni so re{enieto, dràvniot inspektor za ìvotna sredina podnesuva prekr{o~na odnosno krivi~na prijava pred nadleèn sud, kako i otpo~nuva postapka za odzemawe na dobienite dozvoli i ovlastuvawa. (4) Vo slu~aj koga }e se utvrdi postoewe na neposredna opasnost po ìvotot i zdravjeto na lu|eto, dràvniot inspektor za ìvotna sredina izdava usna naredba za itno i neodlo`no otstranuvawe na utvrdenite nedostatoci koi zapisni~ki gi konstatira vo sorabotka so Dràvniot sanitarno-zdravstven inspektorat, kako i gi izvestuva i drugite nadle`ni inspektori ili drugi dràvni organi za utvrdenite nepravilnosti i }e pobara nivna intervencija. (5) Ako konstatiranite nepravilnosti od stav (4) od ovoj ~len, prestavuvaat opasnost za ìvotnata sredina, ìvotot i zdravjeto na lu|eto, dràvniot inspektor za ìvotna sredina vedna{ }e ja zabrani rabotata na instalacijata, objektot, postrojkata, uredot, kako i upotreba na sredstvata i opremata za vr{ewe na dejnosta . (6) Vo slu~aite od stav (4) od ovoj ~len, dràvniot inspektor za ìvotna sredina donesuva pismeno re{enie vo rok od 48 ~asa od izdavaweto na usnata naredba.

Strana 136 od 177

(7) Tro{ocite za ~uvawe i skladirawe na odzemenata oprema, proizvodi, uredi i aparati koi se izvori na zagaduvawe ili degradaciaja na ìvotnata sredina, pa|aat na tovar na liceto od koi se odzemeni.

^len 201

Delokrug na ovlasteniot inspektor za ìvotna sredina (1) Vo vr{eweto na inspekciski nadzor od svojot delokrug, ovlasteniot inspektor za ìvotna sredina ima pravo:

1. da utvrdi dali e izgotven elaborat za vlijanieto vrz ìvotnata sredina na proektite i istiot e podnesen do organot nadleèn za odobruvawe na sproveduvaweto na proektot (~len 24 stav (1));

2. da utvrdi dali e dobiena B- integrirana ekolo{ka dozvola (~len 122 stav (1));

3. da utvrdi dali e dobiena dozvola za usoglasuvawe so operativen plan, koga se raboti za instalacija za koja se izdava B- integrirana ekol{ka dozvola (~len 134);

4. da utvrdi dali e dostaveno baraweto za dobivawe dozvola za usoglasuvawe so operativen plan vo propi{aniot rok, koga se raboti za instalacija za koja se izdava B integrirana ekolo{ka dozvola (~len 135 stav (5));

5. da izvr{i uvid i kontrola vo na~inot na sproveduvawe na oddelnite fazi od operativnite planovi i utvrdi dali se sproveduvaat vo utvrdenite rokovi za realizacija na dozvolite za usoglasuvawe, za instalaciite so B- integrirana ekolo{ka dozvola (~len 137, 138 i ~len 139);

6. da utvrdi dali e dostaveno izvestuvaweto do nadle`niot organ vo opredeleniot rok (~len 147);

7. da utvrdi dali se izraboteni i dostaveni vnatre{ni planovi za vonredni sostojbi do op{tinata i do gradot Skopje (~len 154);

8. da utvrduva i drugi sostojbi zaradi obezbeduvawe na sproveduvawe na ovoj i drug zakon.

(2) Na barawe na ovlasten inspektor za ìvotna sredina, ovlasteno lice na organot na dràvnata uprava nadleèn za vnatre{ni raboti e dol`no da u~estvuva vo izvr{uvaweto na rabotite od stav (1) od ovoj ~len.

^len 202

Drugi nadle`nosti na ovlasteniot inspektor za ìvotna sredina (1) Vo vr{eweto na nadzor od svojot delokrug, ovlasteniot inspektor za ìvotna sredina ima pravo da vr{i nadzor nad primenata na merkite za za{tita na po~vata od zagaduvawe, i prenamena i toa dali:

Strana 137 od 177

- se prezemeni site merki za spre~uvawe na zagaduvaweto i dali e svedeno vo propi{anite granici;

- se prezemeni soodvetni vo slu~aj na pre~ekoruvawe na zagaduvaweto, i

- utvrduva i drugi sostojbi od negova nadle`nost. (2) Vo vr{eweto na nadzor od svojot delokrug, ovlasteniot inspektor za ìvotna sredina ima pravo da vr{i nadzor nad primenata na merkite za za{tita od {tetnata bu~ava, i toa dali:

- imatelot, odnosno korisnikot na izvorot na bu~ava ima obezbedeno uslovi bu~avata da bide svedena vo propi{anite granici;

- se namalila bu~avata, vo slu~aite koga prestanale okolnostite pod koi bilo dozvoleno pogolemo nivo na bu~ava;

- nivoto na bu~ava pri vr{ewe na ugostitelska i turisti~ka dejnost e vo ramkite na propi{anoto;

- sopstvenikot na izvorot na bu~avata gi prezel site predvideni tehni~ko-tehnolo{ki merki za sveduvawe na bu~avata vo propi{anite granici za soodvetnata oprema, tehnologija i grade`na konstrukcija, kako i za sredinata vo koja{to ~ovekot prestojuva;

- utvrduva i drugi sostojbi od negova nadle`nost. (3) Pri vr{eweto na nadzorot na sproveduvaweto na merkite na za{tita od neprijatna mirizba, ovlasteniot inspektor za ìvotna sredina ima pravo da vr{i nadzor nad primenata na merkite za za{tita od neprijatna mirizba, i toa dali:

- se prevzemaat merki za za{tita od neprijatna mirizba vo prostorijata i okolinata kade prestojuva i se dviì ~ovekot;

- ugostitelskata i turisti~kata dejnost se vr{i na na~in na koj se obezbeduva spre~uvawe na {irewe na neprijatna mirizba vo okolinata;

- dali se ostranuvaat rabotite i se spre~uvaat aktivnostite koi predizvikuvaat neprijatna mirizba; i

- utvrduva i drugi sostojbi od negova nadle`nost.

^len 203

Donesuvawe na re{enija na ovlasteniot inspektor za ìvotna sredina (1) Pri vr{eweto na inspekciskiot nadzor, ovlasteniot inspektor za ìvotna sredina za instalaciite so B- integrirana ekolo{ka dozvola soglasno ~len 122 stav (1) i za drugi objekti i postrojki i rabotata na pravnite i fizi~ki lica koi nemaat obvrska za dobivawe na integrirana dozvola, so isklu~ok na instalaciite so A- integrirana ekolo{ka dozvola i inslalaciite so B- integrirana ekolo{ka dozvola vo za{titeno podra~je , so re{enie:

1. }e naredi vo opredelen rok da se otstranat {tetnite posledici {to nastanale so zagaduvaweto ili so degradacijata na ìvotnata sredina i }e opredeli merki za doveduvawe na ìvotnata sredina vo prethodna sostojba;

2. privremeno }e ja zabrani rabotata na objektite, postrojkite i instalaciite, poradi {tetnite dejstvija so koi se vr{i

Strana 138 od 177

zagaduvawe ili degradacija na ìvotnata sredina i na ìvotot i zdravjeto na lu|eto, bez ogled na toa dali se obezbedeni uslovi za nivnoto rabotewe i dali se obezbedeni dozvoli, odobrenija i soglasnost, propi{ani so zakon;

3. privremeno }e odzeme oprema, uredi, proizvodi i aparati koi pretstavuvaat izvori na zagaduvawe ili degradacija na ìvotnata sredina, sé do otstranuvawe na nedostatocite, odnosno do pravosilnosta na odlukata na nadle`niot sud;

4. }e ja ograni~i ili zabrani rabotata na pravno i fizi~ko lice koe ne podnelo barawe za dobivawe B- integrirana ekolo{ka dozvola vo traewe od 30 dena vo koj rok treba da se ostranat pri~inite za nastanatata sostojba;

5. }e ja ograni~i ili zabrani rabotata na pravno i fizi~ko lice koe ne poseduva B- integrirana ekolo{ka dozvola i dozvola za usoglasuvawe so operativen plan vo traewe od 30 dena vo koj rok treba da se ostranat pri~inite za nastanatata sostojba;

6. }e ja ograni~i ili zabrani rabotata na pravno i fizi~ko lice koe nema podneseno barawe za dobivawe na dozvola za usoglasuvawe, vo traewe od 30 dena vo koj rok treba da se ostranat pri~inite za nastanatata sostojba;

(2) Ako pri vr{eweto na inspekciskiot nadzor ovlasteniot inspektor za ìvotna sredina utvrdi deka pravnite i fizi~kite lica ne se pridrùvaat kon zakonite i drugite propisi, standardi, preporaki i drugi op{ti akti, so zapisnik gi konstatira utvrdenite nepravilnosti i vo re{enieto opredeluva rok vo koj treba da se otstranat. (3) Dokolku subjektite od stav (1) od ovoj ~len ne postapat soglasno re{enieto na ovlasteniot inspektor za ìvotna sredina i ne gi otstranat pri~inite za nastanatata sostojba utvrdeni so re{enieto, ovlasteniot inspektor za ìvotna sredina podnesuva prekr{o~na odnosno krivi~na prijava pred nadleèn sud, kako i otpo~nuva postapka za odzemawe na dobienite dozvoli i ovlastuvawa. (4) Vo slu~aj koga }e utvrdi postoewe na neposredna opasnost po ìvotot i zdravjeto na lu|eto, ovlasteniot inspektor za ìvotna sredina izdava usna naredba za itno i neodlo`no otstranuvawe na utvrdenite nedostatoci koi zapisni~ki gi konstatira vo sorabotka so Dràvniot sanitarno-zdravstven inspektorat, kako i go izvestuva Dràvniot inspektorat za ìvotna sredina kako i drugite nadle`ni inspektori ili drugi dràvni organi za utvrdenite nepravilnosti i }e pobara nivna intervencija. (5) Ako konstatiranite nepravilnosti od stav (4) od ovoj ~len, prestavuvaat opasnost za ìvotnata sredina i ìvotot i zdravjeto na lu|eto, ovlasteniot inspektor za ìvotna sredina vedna{ ja zabranuva rabotata na instalacijata, objektot, postrojkata, uredot, kako i upotreba na sredstvata i opremata za vr{ewe na dejnosta. (6) Vo slu~aite od stav (4) od ovoj ~len, ovlasteniot inspektor za ìvotna sredina donesuva pismeno re{enie vo rok od 48 ~asa od izdavaweto na usnata naredba.

Strana 139 od 177

^len 204

Delokrug na Dràvniot pazaren inspektor, Dràvniot sanitaren i zdravstven inspektorat, Direkcijata za hrana, Fitosanitarnata uprava i

Dràvniot inspektorat za zemjodelstvo (1) Vo vr{eweto nadzor od svojot delokrug, dràvniot pazaren inspektor, dràvniot sanitaren isnpektor, inspektorot za hrana, fitosanitarniot inspektor i dràvniot inspektor za zemjodelstvo ima pravo:

1. da utvrdi dali se vr{i prizvodstvo, promet i upotreba na oddelni proizvodi, supstancii i vr{ewe na oddelni aktivnosti i uslugi soglasno propisot od ~len 21;

2. da utvrdi dali se pu{taat vo promet opasnite supstancii, {tetnite materii i proizvodi, kako i supstanciite i proizvodite ~ij{to uvoz, izvoz i tranzit vo/od/niz Republika Makedonija e zabranet ili strogo kontroliran (~len 22);

3. da utvrdi dali se pu{taat vo promet proizvodi, poluproizvodi surovini i hemikalii, kako i nivni pakuvawa na koi ne e ozna~ena mo`nosta za zagaduvawe ili vlijanieto {to moè da go imaat vrz ìvotnata sredina i zdravjeto na lu|eto soglasno ~len 27 stav (1) od ovoj zakon;

4. da utvrdi dali se pu{taat vo promet proizvodi i uslugi so ekolo{ka oznaka koja ne e dobina na na~in utvrden so zakon (~len 29); (3) Dràvniot pazaren inspektorat inspekciski nadzor od stav

(1) od ovoj ~len go vr{i soglasno Zakonot za pazarna inspekcija i ovoj zakon.

(4) Dràvniot sanitaren i zdravstven inspektorat inspekciski nadzor od stav (1) od ovoj ~len go vr{i soglasno Zakonot za sanitarna i zdravstvena inspekcija i ovoj zakon.

(5) Direkcijata za hrana inspekciski nadzor od stav (1) od ovoj ~len to~ka 1, 3 i 4, go vr{i soglasno Zakonot za bezbednost na hranata i na proizvodite i materijalite {to doa|aat vo kontakt so hranata i ovoj zakon.

(6) Fitosanitarnata uprava inspekciski nadzor od stav (1) od ovoj ~len go vr{i soglasno Zakonot za zdravje na rastenijata i Zakonot za za{tita na rastenijata i ovoj zakon.

(7) Dràvniot inspektorat za zemjodelstvo inspekciski nadzor od stav (1) od ovoj ~len go vr{i soglasno Zakonot za zemjodelska inspekcija i drugite posebni zakoni od oblasta na zemjodelstvoto i ovoj zakon.

^len 205

Pravo na pristap (1) Pri vr{ewe inspekciski nadzor, dràvnite inspektori za ìvotna sredina i inspektorite za za{tita na prirodata, i ovlastenite op{tinskite inspektori za ìvotna sredina imaat pravo na pristap - onamu kade {to smetaat deka e neophodno, vo sekoe vreme i so propi{ana legitimacija - na prostori i delovni prostorii vo

Strana 140 od 177

javna i vo privatna sopstvenost, lokacii i transportni sredstva i imaat pravo nepre~eno da ja razgledaat celokupnata potrebna dokumentacija na pravnoto, odnosno na fizi~koto lice. (2) Za vr{ewe na rabotite od stav (1) od ovoj ~len vo stambeni prostorii, dràvnite inspektori za ìvotna sredina i inspektorite za za{tita na prirodata, i ovlastenite op{tinskite inspektori za ìvotna sredina, treba da obezbedat sudski nalog.

(3) Za izvr{eniot inspekciski nadzor, dràvniot inspektor za ìvotna sredina i inspektorot za za{tita na prirodata i ovlasteniot inspektor za ìvotna sredina e dolèn da sostavi zapisnik za konstatiranite naodi i primerok od zapisnikot da dostavi do odgovornoto lice vo pravnoto lice odnosno fizi~koto lice koe {to bilo predmet na nadzor i do organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina.

^len 206

Merewe i zemawe primeroci (1) Sekoj operator e dolèn, po barawe na dràvniot inspektor za ìvotna sredina, inspektorot za za{tita na prirodata i ovlasteniot inspektor za ìvotna sredina, da gi dostavi site informacii, vklu~uvaj}i gi i ekonomskite podatoci, koi se va`ni za procenuvawe na zagaduvaweto i za odreduvawe na merkite za prevencija i za za{tita. (2) Dràvniot inspektor za ìvotna sredina, inspektorot za za{tita na prirodata i ovlasteniot inspektor za ìvotna sredina ima pravo: - da pobara da mu se dostavat rezultatite od

ispituvawa, analizi i merewa izvr{eni od operatorot; - da zeme primeroci, da gi analizira i da gi izmeri

supstanciite {to se ispu{taat vo ìvotnata sredina, kako i bu~avata i energijata;

- da zeme primeroci i da gi analizira materijalite i proizvodite, upotrebeni ili procesirani, kako i otpadnite proizvodi, dokolku ima takvi;

- da gi razjasni pri~inite koi predizvikuvaat zagaduvawe i degradacija na ìvotnata sredina;

- da odredi kako da gi otstrani ili da gi spre~i vlijanijata od zagaduvaweto. (3) Dokolku rezultatite od ispituvawata, analizite i merewata od

stav (2) alineja 2 i 3 od ovoj ~len, ne se sovpa|aat so podatocite dadeni od operatorot, tro{ocite za ispituvawata, analizite i merewata, se na tovar na operatorot.

Strana 141 od 177

^len 207

Tro{oci (1) Tro{ocite za rabotite izvr{eni nadvor od upravnata postapka, po barawe na strankata, pa|aat na tovar na strankata. (2) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina gi propi{uva nadomestocite na tro{ocite od stav (1) od ovoj ~len i na~inot na nivnoto pla}awe. (3) Sredstvata od stav (1) od ovoj ~len, za izvr{en nadzor od strana na dràvniot inspekorat za ìvotna sredina se upla}aat na posebnata smetka na organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, a }e se koristat za pokrivawe na tro{ocite od izvr{eniot nadzor. (4) Sredstvata od stav (1) ovoj ~len, za izvr{en nadzor od strana na ovlasteniot inspektor za ìvotna sredina se upla}aat na posebnata smetka na op{tinata, gradot Skopje i op{tinata vo gradot Skopje, a }e se koristat za pokrivawe na tro{ocite od izvr{eniot nadzor.

^len 208

Postapka za vr{ewe na inspekciski nadzor (1) Inspekciskiot nadzor nad pravnite i fizi~kite lica koi{to vr{at aktivnost koja ima ili e verojatno deka ima vlijanie vrz ìvotnata sredina se vr{i redovno i po dobiena prijava i/ili soznanie od strana na drugi dràvni organi, organizaci, institucii, pravni i fizi~ki lica, kako i od sredstvata za javno informirawe. (2) Direktorot na dràvniot inspektorat za ìvotna sredina, odnosno gradona~alnikot na op{tinata, gradona~alnikot na gradot Skopje i gradona~alnikot na op{tinata vo gradot Skopje, se dol`ni sekoja godina da donesuvaat programa za vr{ewe na redovna inspekcija od stav (1) od ovoj ~len. (3) Vo vr{eweto na inspekciski nadzor, dràvniot inspektor za ìvotna sredina, inspektorot za za{tita na prirodata i ovlasteniot inspektor za ìvotna sredina vo ramkite na svojata nadle`nost, utvrdena so ovoj i drugite zakoni e samostoen i nezavisen vo vr{eweto na inspekciskiot nadzor i vo prevzemaweto na upravni i drugi merki utvrdeni so zakon . (4) Dràvniot inspektorot za ìvotna sredina e ovlasten da vr{i inspekciski nadzor vo sekoe vreme i na lice mesto, bez prethodna najava vo delovnite prostorii, instalaciite, objektite, kako i na sredstvata i opremata za vr{ewe na aktivnosta za koja e potrebno A- integrirana ekolo{ka dozvola i pravnite i fizi~ki lica za koi e potrebna B- integrirana ekolo{ka dozvola soglasno ~len 95 od ovoj zakon. (5) Ovlasteniot inspektor za ìvotna sredina na op{tinata, ovlasteniot inspektor za ìvotna sredina na gradot Skopje i ovlasteniot inspektor za ìvotna sredina na op{tinite vo gradot Skopje e ovlasten da vr{i inspekciski nadzor vo sekoe vreme i na

Strana 142 od 177

lice mesto, bez prethodna najava vo delovnite prostorii, instalaciite, objektite, kako i na sredstvata i opremata za vr{ewe na dejnosta i aktivnosta za koi e potrebno B -integrirana ekolo{ka dozvola i za drugi aktivnosti za koi ne e potrebna integrirana ekolo{ka dozvola.

(6) Dràvniot inspektorot za ìvotna sredina e ovlasten da vr{i inspekciski nadzor vo sekoe vreme i na lice mesto, bez prethodna najava vo delovnite prostorii, instalaciite, objektite, kako i na sredstvata i opremata za vr{ewe na dejnosta i aktivnosta za koi e potrebno B -integrirana ekolo{ka dozvola i za drugi aktivnosti za koi ne e potrebna integrirana ekolo{ka dozvola, dokolku dobie soznanie ili e izvesten deka ovlasteniot inspektor za ìvotna sredina ne postapil po osnov na dobiena prijava i/ili soznanie od strana na drugi dràvni organi, organizaci, institucii, pravni i fizi~ki lica, kako i od sredstvata za javno informirawe.

(7) Dokolku ovlasteniot inspektor za ìvotna sredina pri vr{eweto na inspekciskiot nadzor utvrdi deka ima nepravilnosti vo pogolem obem ili vo instalaciite so A- integrirana ekolo{ka dozvola, ili kaj drugo pravno i fizi~ko lice, dolèn e bez odlagawe da go informira Dràvniot inspektorat za ìvotna sredina. (8) Protiv re{enieto na dràvniot inspektor za ìvotna sredina so koe se opredeluva upravna merka, moè da se izjavi àlba do ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina vo rok od osum dena od denot na priemot na re{enieto. (9) Protiv re{enieto na ovlasteniot inspektor za ìvotna sredina so koe se opredeluva upravna merka, moè da se izjavi àlba do ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, vo rok od osum dena od denot na priemot na re{enieto. (10) @albata od stav (8) i (9) od ovoj ~len ne go odlaga izvr{uvaweto na re{enieto, ako so odlagaweto bi nastanala opasnost za zagrozuvawe na ìvotnata sredina i ìvotot i zdravjeto na lu|eto.

^len 209

Obvrski na dràvniot inspektor za ìvotna sredina, inspektorot za za{tita na prirodata i na ovlastenite inspektori za ìvotna sredina

(1) Dràvniot inspektor za ìvotna sredina, inspektorot za za{tita na prirodata i ovlasteniot inspektor za ìvotna sredina e dolèn da vodi evidencija za izvr{enite pregledi i kontroli na pravnite i fizi~kite lica. (2) Dràvniot inspektor za ìvotna sredina, inspektorot za za{tita na prirodata i ovlasteniot inspektor za ìvotna sredina e dolèn da gi ~uva kako slu`bena tajna podatocite do koi }e dojde pri vr{ewe na nadzorot ili {to }e mu gi dostavat pravnite i fizi~ki lica vo soglasnost so zakon.

(3) Dràvniot inspektor za ìvotna sredina, inspektorot za za{tita na prirodata i ovlasteniot inspektor za ìvotna sredina e dolèn edna{ godi{no, na krajot na mesec januari vo tekovnata

Strana 143 od 177

godina, da izgotvi godi{en izve{taj za izvr{eniot inspekciski nadzor i naodite od istiot, za upravnite merki, kako i za podnesenite prijavi i rezulatatite od istite, za prethodnata godina i istiot da go dostavi do organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, zaradi negovo usvojuvawe.

(4) Ministerot koj rakovodi so organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, ja propi{uva sodrìnata na izve{tajot od stav (3) od ovoj ~len, kako i na~inot i rokot za negovo dostavuvawe.

(5) Vrz osnova na izve{taite od stav 3 od ovoj ~len, ministerot koj rakovodi so organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina podgotvuva godi{en izve{taj za izvr{en inspekciski nadzor za sproveduvaweto na merkite za za{tita na ìvotnata sredina za prethodnata godina i go dostavuva za informirawe do Vladata na Republika Makedonija, najkasno do mesec mart vo tekovnata godina.

Strana 144 od 177

XXI. NAÎN I POSTAPKA ZA VR[EWE NADZOR NAD RABOTATA NA ORGANITE NA OP[TINATA, GRADOT SKOPJE I OP[TINITE VO

GRADOT SKOPJE

^len 210

Nadzor na zakonitosta na rabotata na organite na op{tinata, na gradot Skopje i na op{tinite vo gradot Skopje

(1) Vo ostvaruvaweto na nadzorot nad sproveduvaweto na ovoj zakon, organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina vr{i i nadzor nad rabotata na organite na op{tinata, na grad Skopje i na op{tinite vo grad Skopje.

(2) Nadzorot od stav (1) od ovoj ~len go vr{i organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina. Vo ostvaruvaweto na nadzorot nad sproveduvaweto na ovoj zakon, organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina vr{i i nadzor nad rabotata na organite na op{tinata, na grad Skopje i op{tinite vo grad Skopje.

^len 211

Nadle`nosti vo vr{ewe na nadzorot (1) Pri vr{eweto na nadzorot nad rabotata na organite na op{tinata, na gradot Skopje i na op{tinite vo gradot Skopje, organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina gi vr{i slednite raboti:

1. ocenuva dali op{tinata, gradot Skopje i op{tinite vo gradot Skopje izrekuvaat merka zabrana za vr{ewe na aktivnostite i za vra}awe na ìvotnata sredina vo zadovolitelna sostojba, vrz osnova na propisot od ~len 20 stav (2) od ovoj zakon (~len 20).

2. ocenuva dali op{tinata, gradot Skopje i op{tinite vo gradot Skopje dostavuvaat podatoci od monitoringot (~len 37);

3. ocenuva dali op{tinata, i gradot Skopje, dostavuvaat podatoci za odrùvawe na soodvetnite katastri (~len 42)

4. ocenuva dali op{tinata, gradot Skopje i op{tinite vo gradot Skopje, dostavuvaat podatoci za odrùvawe na soodvetnite katastri (~len 42);

5. ocenuva dali organite na op{tinata, na gradot Skopje i na op{tinite vo gradot Skopje obezbeduvaat pristap do informacii za ìvotna sredina koi gi poseduvaat i dali toa go storile vo opredelen rok i forma (~len 53 i ~len 54);

Strana 145 od 177

6. ocenuvaat dali op{tinata, gradot Skopje i op{tinite vo gradot Skopje go donele lokalniot akcionen plan za ìvotna sredina soglasno metodologijata (~len 60);

7. ocenuva dali sovetot na op{tinata, na gradot Skopje i na op{tinite vo gradot Skopje formirale telo za sledewe na implementacija na Lokalniot akcionen plan za ìvotna sredina (~len 60);

8. ocenuva dali organite na op{tinata, na gradot Skopje i na op{tinite vo gradot Skopje go pripi{ale na~inot na informirawe na javnosta za sproveduvaweto na lokalniot akcionen plan za ìvotna sredina i ocenuva dali dostavuvaat podatoci na javnosta (~len 62);

9. ocenuva dali strategiite, planovite i programite na op{tinata, na gradot Skopje i na op{tinite vo gradot Skopje se doneseni na na~in i vo postapka utvrdena so odredbite vo glava X od ovoj zakon;

10. ocenuva dali op{tinata, gradot Skopje i op{tinite vo gradot Skopje dostavile podatoci relvantni za izrabotka na studijata za ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina (~len 83);

11. ocenuva dali op{tinite i gradot Skopje gi ispolnile uslovite za izdavawe na B integrirani ekolo{ki dozvoli i dozvoli za usoglasuvawe so operativni planovi (~len 123);

12. ocenuva dali op{tinata, gradot Skopje i op{tinite vo gradot Skopje go objavile baraweto za dozvola za usoglasuvawe so operativen plan vo najmalku eden dneven vesnik dostapen na celata teritorija na Republika Makedonija (~len 136);

13. ocenuva dali op{tinata, gradot Skopje i op{tinite vo gradot Skopje objavile vo najmalku eden dneven vesnik dostapen na celata teritorija na Republika Makedonija deka e izdadena dozvola za usoglasuvawe so operativn plan (~len 140);

14. ocenuva dali op{tinata, gradot Skopje gi izdavaat B- integriranite dozvoli i dozvolite za usoglasuvawe so operativen plan, na na~in, uslovi i vo postapka vo soglasnost so glava XII i XIV od ovoj zakon;

15. ocenuva dali op{tinata, gradot Skopje i op{tinite vo gradot Skopje izrabotile nadvore{en plan za vonredni sostojbi (~len 154);

16. dali donele programa za sproveduvawe inspekciski nadzor i istata ja dostavile do organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina (~len 208 stav (2));

17. dali podnele godi{en izve{taj za sproveden inspekciski nadzor i dali toa go storile vo opredeleniot rok (~len 209 stav (3) i stav (4));

18. ja sledi zakonitosta na rabotata na organite na op{tinata, na gradot Skopje i na op{tinite vo gradot Skopje i prezema merki i aktivnosti i podnesuva inicijativi za ostvaruvawe na nadle`nostite na op{tinata, na gradot Skopje i na op{tinite vo gradot Skopje vo soglasnost so ovoj zakon;

19. ocenuva dali organite na op{tinata, gradot Skopje i op{tinite vo gradot Skopje obezbeduvaat nivnite nadle`nosti da se

Strana 146 od 177

izvr{uvaat soglasno so standardite i postapkite utvrdeni so ovoj zakon;

20. im ukaùva na organite na op{tinata, na gradot Skopje i na op{tinite vo gradot Skopje za pre~ekoruvawe na nivnite nadle`nosti utvrdeni so ovoj zakon i drug propis i im predlaga soodvetni merki za nadminuvawe na takvata sostojba;

21. ukaùva na opredeleni materijalni i proceduralni nedostatoci vo rabotata na organite na op{tinata, na gradot Skopje i na op{tinite vo gradot Skopje koi bi moèle da go onevozmoàt vr{eweto na rabotite od javen interes od lokalno zna~ewe;

22. dava preporaki za dosledno sproveduvawe na nadle`nostite na op{tinata, gradot Skopje i op{tinite vo gradot Skopje na nivno barawe opredeleni so ovoj zakon;

23. go sledi navremenoto donesuvawe na propisite, koi op{tinata, gradot Skopje i op{tinite vo gradot Skopje gi nosat soglasno ovoj zakon;

24. podnesuva inicijativi i predlozi do op{tinata, gradot Skopje i op{tinite vo gradot Skopje dokolku konstatira nesproveduvawe na ovoj zakon kako posledica na sudir na nadle`nosti pome|u organite na op{tinata, na gradot Skopje i na op{tinite vo gradot Skopje;

25. ja sledi zakonitosta na re{enijata {to gradona~alnikot op{tinata, gradona~alnikot na gradot Skopje i gradona~anlicite na op{tinite vo gradot Skopje gi donesuvaat pri re{avaweto na poedine~nite pravata, obvrskite i interesite na fizi~ki i pravni lica;

26. dava mislewe i stru~na pomo{ po predlog propisite na op{tinata, gradot Skopje i op{tinite vo gradot Skopje na nivno barawe;

27. go sledi ostvaruvaweto na javnosta vo rabotata na organite na op{tinata, na gradot Skopje i na op{tinite vo gradot Skopje , osobeno od aspekt na redovno, navremeno, vistinito i potpolno izvestuvawe na gra|anite;

28. go sledi ostvaruvaweto na prethodniot nadzor na propisite na op{tinata, gradot Skopje i op{tinite vo gradot Skopje;

29. navremeno gi izvestuva organite na op{tinata, na gradot Skopje i na op{tinite vo gradot Skopje za konstatiranite sostojbi vo nivnata rabota i za prezemenite merki pri vr{ewe na nadzorot.

(2) Za prezemenite merki i aktivnosti od stav (1) to~kite 18, 23, 25, i 28 od ovoj ~len, organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina go informira organot na dràvnata uprava nadleèn za vr{ewe na rabotite od oblasta na lokalnata samouprava.

^len 212

Odzemawe na izvr{uvawe na nadle`nost (1) Dokolku i pokraj ukaùvawata i prezemenite merki i aktivnosti, organite na op{tinata, na gradot Skopje i na op{tinite vo

Strana 147 od 177

gradot Skopje ne go obezbedat izvr{uvaweto na rabotite koi so ovoj zakon se utvrdeni kako nivna nadle`nost i za ~ie izvr{uvawe se odgovorni op{tinata, gradot Skopje i op{tinite vo gradot Skopje im se odzema soodvetnata nadle`nost, a vr{eweto na tie raboti go prezema organot na dràvnata uprava nadleèn za vr{ewe na rabotite od oblasta na ìvotnata sredina , no najmnogu do edna godina od denot na nivnoto prezemawe. (2) Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, rabotite od nadle`nost na op{tinata, gradot Skopje i op{tinite vo gradot Skopje od stav (1) od ovoj ~len, gi vr{i vo ime i za smetka na op{tinata, gradot Skopje i op{tinite vo gradot Skopje. (3) Za prezemaweto na rabotite od stav (1) od ovoj ~len se izvestuva organot na dràvnata uprava nadleèn za vr{ewe na rabotite od oblasta na lokalnata samouprava i organot na dràvnata uprava nadleèn za vr{ewe na rabotite od oblasta na finansiite.

Strana 148 od 177

XXII. KAZNENI ODREDBI

^len 213 (1) So pari~na kazna od 200.000 denari do 300.000 denari }e se kazni za prekr{ok pravnoto lice dokolku:

1. ispu{ta zagaduva~ki materii i supstancii vo mediumite na ìvotnata sredina, na na~in i vo koli~estvo ili koncentracija koja{to gi nadminuva propi{anite normi (~len 20);

2. proizveduva i uvezuva prevozni sredstva koi ne gi ispolnuvaat uslovite propi{ani za emisiite kaj mobilnite izvori na zagaduvawe i bu~ava (~len 20);

3. gradi ili rekonstruira na instalacii, bez dobivawe na dozvola i bez pritoa da se ispolnat utvrdenite normi i standardi za za{titata na ìvotnata sredina (~len 20);

4. prizveduva, vr{i promet i upotrebuva oddelni proizvodi, supstancii i vr{i oddelni aktivnosti i uslugi, i pokraj zabranata na ministerot koj rakovodi so organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotna sredina (~len 21);

5. koristi doma{na ili uvezena tehnologija, proizvod, poluproizvod i surovina koja{to ne gi ispolnuva propi{anite normi za za{tita na ìvotnata sredina (~len 23 stav (1));

6. uveze tehnologii, proizvodi, poluproizvodi i surovini koi se zabraneti vo zemjata-proizvoditel ili vo zemjata-izvoznik, (~len 23 stav (2));

7. zapo~ne sproveduvawe na proekt bez prethodno da dobie re{enie za koe se dava soglasnost za sproveduvawe na proektot (~len 87 stav (1));

8. sproveduva proekt sprotivno so merkite utvrdeni vo re{enieto (~len 87 stav (2));

9. ne poseduva A integrirana ekolo{ka dozvola (~len 95 stav (1)); 10. ne poseduva dozvola za usoglasuvawe so operativen plan i ne

podnel barawe za dobivawe dozvola za usoglasuvawe so operativen plan za instalacii za koi se pribavua A- integrirana ekolo{ka dozvola;

11. ne gi sproveduva oddelnite fazi od operativniot plan vo utvrdenite rokovi za realizacija (~len 137, 138 i 139);

12. ne gi prezeme neophodnite merki za spre~uvawe na havarii i za ograni~uvawe na posledicite vrz ìvotot i zdravjeto na lu|eto, vo proizvodstveniot, transportniot ili vo sistemot za skladirawe vo koj se prisutni opasni supstanci, vo koli~estva pogolemi ili ednakvi na propi{anite (~len 154);

13. predizvika {teta vrz ìvotnata sredina (157); 14. ne go presmeta ili neto~no go presmeta nadomestokot, odnosno

ne go presmeta na na~in predviden so ovoj zakon ili nadomestok

Strana 149 od 177

ne go uplati vo propi{anite rokovi soglasno glava XVIII od ovoj zakon;

15. ne podnese izve{taj so revizija za realizacija na sredstvata opredeleni so dogovorot, kako i izve{taj za postignatite ekolo{ki efekti so realizacijata (~len 178 stav 3);

(2) So pari~na kazna od 30.000 do 50.000 denari }e se kazni odgovornoto lice vo pravnoto lice za dejstvijata od stav (1) od ovoj ~len. (3) So pari~na kazna od 10. 000 do 30.000 denari }e se kazni fizi~ko lice za dejstvijata od stav (1) od ovoj ~len.

(4) Za dejstvijata od stav 14 i 15 od ovoj ~len }e se kazni za prekr{ok fizi~ko lice, so pari~na kazna od 30.000 do 50.000 denari. (5) Za dejstvijata od to~kite 1, 2, 3, 6,12 od stav (1) od ovoj ~len, pokraj pari~nata kazna, na pravnoto lice }e mu se izre~e i merka za bezbednost - zabrana za vr{ewe na opredelena dejnost vo traewe od {est meseci do tri godini. (6) Za dejstvijata od to~kite 1, 2 ,3, 6, 12 od stav (1) od ovoj ~len, pokraj pari~na kazna na odgovornoto lice vo pravnoto lice, }e mu se izre~e i merka za bezbednost - zabrana za vr{ewe na dejnost, vo traewe od tri meseci do edna godina.

^len 214 (1) So pari~na kazna od 100.000 denari do 200.000 denari }e se kazni za prekr{ok pravnoto lice dokolku:

1. ne izgotvi elaborat za vlijanieto vrz ìvotnata sredina na proektite i istiot ne go podnese do organot nadleèn za odobruvawe na sproveduvaweto na proektot (~len 24 stav (1));

2. pu{ti vo promet proizvodi, poluporizvodi, surovini i hemikalii kako i nivnite pakuvawa na koi nema oznaka za mo`nosta za zagaduvawe ili mo`noto {tetno vlijanie vrz ìvotnata sredina (~len 27 stav (1));

3. pu{ti vo promet proizvodi, poluporizvodi, surovini i hemikalii vo pakuvawe {to ne e ozna~eno vo soglasnost so ~len 27 stav (3);

4. ne gi ~uva podatocite za surovinite i za koristeweto na energijata, za emisiite na zagaduva~ki materii i supstancii, prirodata, karakteristikite i koli~estvoto otpad i drugite podatoci predvideni so ovoj ili so drug zakon (~len 28 stav (2));

5. reklamira, etiketira i pu{ta vo promet proizvod ozna~en so ekolo{ka oznaka, koj ne e vo soglasnost so na~inite i so kriteriumite opredeleni so ovoj zakon ili so propis donesen vrz osnova od ovoj zakon (~len 29);

6. ne vr{i monitoring na izvorite na emisija so koja se zagaduva eden ili pove}e mediumi na ìvotnata sredina (~len 36 stav (1));

7. pri monitoringot ne koristi uredi i instrumenti odobreni vo postapkata za verifikacija na merilata i ne gi odre‘uva

Strana 150 od 177

uredite i instrumentite za monitoring vo ispravna sostojba (~len 36 stav (2));

8. ne vr{i monitoring, vo soglasnost so uslovite sodràni vo integriranata ekolo{ka dozvola (~len 36 stav (4));

9. podatocite dobieni od monitoringot ne gi dostavuva do organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina (~len 37 stav (2));

10. na izgotvuva~ot ne mu gi dostavi potrebnite podatoci za izgotvuvawe na Katastarot na ìvotnata sredina (~len 42 stav (4));

11. ne obezbedi pristap do informaciite za ìvotna sredina koi gi poseduva ili koi se poseduvaat, ili dokolku ne obezbedi pristap do informaciite za ìvotna sredina koi gi poseduva ili koi se poseduvaat vo utvrdeniot rok i forma (~len 53 stav (2) i ~len 54);

12. ne go izvesti organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina za namerata za izveduvawe proekt (~len 80 stav (1));

13. ne izgotvi studija za ocena na vlijanieto vrz ìvotnata sredina i ne ja dostavi do organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina (~len 83 stav (1));

14. ne gi obezbedi dokumentite koristeni pri izrabotka na studija za ocena na vlijanieto vrz ìvotnata sredina (~len 86 stav (8));

15. ne obezbedi B integrirana ekolo{ka dozvola (~len 122 stav (1));

16. za vreme na va`nosta na A-integriranata ekolo{ka dozvola i pet godini po istekot na vali‘nosta ne gi ~uva site dokumenti i podatoci vo vrska so baraweto, izdavaweto i monitoringot predviden so obvrzuva~kite uslovi vo integriranata ekolo{ka dozvola i ne gi napravi dostapni, po barawe na organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina ili Inspektoratot za ìvotna sredina (~len 110);

17. ne go izvestuva organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina za sekoj defekt {to imal ili moèl da ima zna~itelno vlijanie vrz zdravjeto na lu|eto, ìvotnata sredina ili imotot, kako i za sekoja promena vo prirodata na rabotata na instalacijata, koja{to moè da ima vlijanie vrz zdravjeto na lu|eto, ìvotnata sredina ili imotot i za sekoja planirana promena (~len 111);

18. ne obezbedi celosna asistencija na inspektorot koj vr{i inspekcija na instalacijata i go popre~uva vo izvr{uvaweto na inspekciskiot nadzor (~len 112);

19. ako ne priloì izve{taj od izvr{ena ekolo{ka revizija kon baraweto za prestanok na aktivnostite na instalacijata ili pri celosen ili delumen prenos na A integriranata ekolo{ka dozvola (~len 130 stav (1));

Strana 151 od 177

20. ne obezbedi dozvola za usoglasuvawe so operativen plan za instalacii za koi se pribavuva B- integrirana ekolo{ka dozvola (~len 134);

21. ne go dostavi baraweto za dozvola za usoglasuvawe so operativen plan za instalacii za koi se pribavuva B- integrirana ekolo{ka dozvola vo propi{aniot rok (~len 135 stav (5));

22. ne podnese barawe za dobivawe na B- integrirana ekolo{ka dozvola (~len 138 stav (5)):

23. ne ja po~ituva odlukata na Komisijata za operativni planovi (~len 144 stav (9));

24. ne dostavi izvestuvawe do nadle`niot organ vo rok od 3 meseci pred zapo~nuvaweto so gradba ili pred zapo~nuvaweto so rabota na novite sistemi, i vo rok od edna godina za postoe~kite sistemi (~len 147);

25. ne izgotvi izve{ataj za merkite za bezbednost i soodvetno ne go obnovuva (~len 148):

26. ne go izvesti nadle`niot organ za zna~itelna promena na koli~estvoto ili na fizi~kata forma na prisutnata opasna supstancija i za trajnoto zatvorawe na sistemot (~len 149);

27. ne izvr{i analiza i revizija na merkite i na aktivnostite za spre~uvawe na havarii, kako i na izve{tajot za merkite za bezbednost, izvestuvaj}i go nadle`niot organ vo soglasnost so ~len 150;

28. ne go izvesti nadle`niot organ, vedna{, za nastanatata havarija i ako ne mu gi dostavi, vedna{ {tom mu stanale dostapni, podatocite za okolnostite vo koi se slu~ila nesre}ata; opasnite supstancii koi se prisutni; podatocite koi se potrebni za procenuvawe na posledicite od nesre}ata po zdravjeto na lu|eto i po `ivotnata sredina, kako i za prezemenite vonredni merki (~len 151);

29. ne go izvesti nadle`niot organ za merkite predvideni za ubla`uvawe na srednoro~nite i na dolgoro~nite posledici od havarijata i za spre~uvawe na havarijata i ako ne gi dopolni predvidenite merki i aktivnosti so dopolnitelni fakti otkrieni vo istragata (~len 151stav (2));

30. ne postapi soglasno ~len 154 od ovoj zakon; 31. upotrebuva i koristi oprema, uredi i aparati koi

proizveduvaat bu~ava {to gi nadminuva so zakon dozvolenite vrednosti.

(2) So pari~na kazna od 10.000 do 30.000 denari }e se kazni odgovornoto lice vo pravnoto lice za dejstvijata od stav (1) od ovoj ~len. (3) So pari~na kazna od 10.000 do 30.000 denari }e se kazni fizi~koto lice za dejstvieto od to~ka 2 i to~ka 11 na stav (1) od ovoj ~len. (4) Za dejstvjata od to~ka 2, 20 i 24 od stav (1) od ovoj ~len na pravnoto lice, pokraj pari~na kazna }e mu se izre~e i merka za bezbednost - zabrana za vr{ewe na dejnosta od {est meseci do pet godina.

Strana 152 od 177

(5) Za dejstvjata od to~ka 2, 20 i 24 od stav (1) od ovoj ~len na fizi~koto lice, pokraj pari~na kazna }e mu se izre~e i merka za bezbednost - zabrana za vr{ewe na dejnosta od {est meseci do edna godina.

Strana 153 od 177

XXIII. PREODNI I ZAVR[NI ODREDBI

^len 215

Podatoci i informacii za Registar na zagaduva~kite materii i supstancii i na nivnite karakteristiki i za Katastarot za ìvotna sredina

(1) Pravnite i fizi~kite lica, se dol`ni najdocna vo rok od {est meseci od denot na donesuvaweto na propisite od ~len 41 stav (2) i ~len 40 stav (5) od ovoj zakon da gi dostavat potrebnite podatoci i informacii za Registarot na zagaduva~ki materii i supstancii.

(2) Pravnite i fizi~kite lica koi vr{at aktivnosti so koi ja zagrozuvaat ili moè da ja zagrozat ìvotnata sredina, se dol`ni najdocna vo rok od {est meseci od denot na donesuvaweto na propisite od ~len 40 stav (5) i ~len 42 stav (3) da gi dostavat potrebnite podatoci i informacii za Katastarot za ìvotna sredina.

^len 216

Elaborat za vlijanieto proektot vrz ìvotna sredina Postojnite pravni i fizi~ki lica koi vr{at aktivnosti za koi e

potreben elaborat za vlijanieto na proektot vrz ìvotna sredina, se dol`ni istiot da go izgotvat i dostavat na odobruvawe do nadle`niot organ, vo rok od {est meseci od donesuvawe na podzakonskiot akt od ~len 24 od ovoj zakon.

^len 217

Ocena na vlijanie vrz ìvotna sredina Upravnite postapki za odobruvawe na sproveduvawe proekt

zapo~nati spored Zakonot za za{tita i unapreduvawe na ìvotnata sredina i prirodata (Slu`ben Vesnik na RM br. 66/96; 13/99; 41/00; 96/00; i 45/02) }e se zavr{at spored odredbite na toj zakon.

Strana 154 od 177

^len 218

Informativen sistem za upravuvawe so podatoci Informativniot sistem za upravuvawe so podatocite za

sostojbata na mediumite i oblastite na ìvotnata sredina, vospostaven od strana na organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina soglasno so Zakonot za za{tita i za unapreduvawe na ìvotnata sredina (Slu`ben vesnik na RM br. 65/96,13/99, 41/00, 96/00 i 45/02) }e se usoglasi so odredbite na ovoj zakon, najdocna do 01.06.2006 godina.

^len 219

Nacionalen akcionen plan za ìvotna sredina i lokalen akcionen plan za ìvotna sredina

Do donesuvaweto na Nacionalniot akcionen plan na Republika Makedonija za ìvotnata sredina i na lokalnite akcioni planovi za ìvotnata sredina, od ~len 61 od ovoj zakon, soodvetno }e se primenuvaat postoe~kiot Nacionalniot akcionen plan za za{tita na ìvotnata sredina i postoe~kite lokalnite akcioni planovi za ìvotnata sredina, do istekot na rokot za koj se doneseni.

^len 220

Finansirawe na aktivnostite vo oblasta na ìvotnata sredina (1) So denot na vleguvawe vo sila na ovoj zakon, Fondot za za{tita

i unapreduvawe na ìvotnata sredina i prirodata osnovan so Zakonot za za{tita i unapreduvawe na ìvotnata sredina i prirodata (Slu`ben vesnik na RM br. 65/96,13/99, 41/00, 96/00 i 45/02), prestanuva so rabota.

(2) So denot na otpo~nuvawe na primenata na zakonot, organot na dràvna uprava nadleèn za vr{ewe na rabotite od oblasta na ìvotnata sredina gi prezema sredstvata, opremata, vrabotenite i pravata i obvrskite na Fondot za za{tita i unapreduvawe na ìvotnata sredina i prirodata.

(3) Vrabotenite od Fondot za za{tita i unapreduvawe na ìvotnata sredina i prirodata }e se rasporedat soglasno Aktot za sistematizacija na rabotnite mesta na organot na dràvna uprava nadleèn za vr{ewe na rabotite od oblasta na ìvotnata sredina.

(4) Programata od ~len 172 od ovoj zakon, za 2005 godina, }e se donese najdocna vo rok od 45 dena od denot na objavuvawe na prviot rebalans na Buxetot na Republika Makedonija po denot na vleguvaweto vo sila na ovoj zakon.

(5) Odredbite od ~lenovite 182, 184 i 185 od ovoj zakon }e otpo~nat da se primenuvaat od 01.01.2006 godina.

Strana 155 od 177

^len 221

Propisi za izvr{uvawe na zakonot (1) Pobliskite propisi za izvr{uvawe na ovoj zakon, }e se

donesat vo rok od 3 godini od denot na vleguvaweto vo sila na ovoj zakon.

(2) Do denot na vleguvawe vo sila na propisite od stav (1) od ovoj ~len, }e se primenuvaat postoe~kite propisi.

^len 222

Prv izve{taj za ìvotnata sredina Inicijalniot izve{taj za sostojbata na ìvotnata sredina od ~len 45 od ovoj zakon, }e se izgotvi vo rok od edna godina od denot na vleguvaweto na sila na ovoj zakon, a potoa izve{tajot za sostojbata na ìvotnata sredina }e se izgotvuva posledovatelno na sekoi tri godini, vo soglasnost so ~len 45 od ovoj zakon.

^len 223

Uprava za ìvotna sredina (1) So formiraweto na Upravata za ìvotna sredina,

sredstvata, inventarot, arhivata i dokumentacijata i drugite raboti na Slu`bata za ìvotna sredina preminuvaat vo Upravata za ìvotna sredina.

(2) Vrabotenite od Slu`bata za ìvotna sredina }e se raspredelat soglasno Aktot za sistematizacija na rabotnite mesta na organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotna sredina.

(3) Nadle`nostite od ~len 161 od ovoj zakon, Upravata }e gi vr{i postepeno soglasno donesuvawe na propisite za sproveduvawe na ovoj zakon.

^len 224

Prestanok na vaèwe na opredeleni odredbi od oblasta na ìvotnata sredina

So denot na otpo~nuvaweto na primenata na ovoj zakon, prestanuva da vaì Zakonot za za{tita i za unapreduvawe na ìvotnata sredina (Slu`ben vesnik na RM br. 65/96,13/99, 41/00, 96/00 i 45/02), kako i odredbata na ~len 4, stav (1), to~ka 10 od Zakonot za vr{ewe na hidrometorolo{ki raboti (Slu`ben vesnik na RM br. 19/92 i 5/03).

Strana 156 od 177

^len 225

Primena na odredbite od glavata za integrirani ekolo{ki dozvoli za rabotewe na instalaciite koi{to vlijaat vrz ìvotnata sredina

Odredbite od glava XII Integrirani ekolo{ki dozvoli za rabotewe na instalaciite koi{to vlijaat vrz ìvotnata sredina od ovoj zakon }e otpo~nat da se primenuvaat od 01.01.2006 godina.

^len 226

Primena na odredbite od glavata za spre~uvawe i kontrola na havariite so prisustvo na opasni supstancii

Odredbite od glava XV- Spre~uvawe i kontrola na havariite so prisustvo na opasni supstancii od ovoj zakon }e otpo~nat da se primenuvaat od 01.01.2008 godina.

^len 227

Primena na odredbite od glavata za odgovornost za {teta predizvikana vrz ìvotnata sredina

Odredbite od glava XVI- Odgovornost za {teta predizvikana vrz ìvotnata sredina od ovoj zakon }e otpo~nat da se primenuvaat so denot na vleguvawe vo sila na propisite od ~len 157 stav (3) i stav (10) od ovoj zakon.

^len 228

Vleguvawe vo sila Ovoj zakon vleguva vo sila osmiot den od denot na objavuvaweto

vo Slu`ben vesnik na Republika Makedonija, a }e se primenuvaat od 01 Септември 2005 godina.

Strana 157 od 177

OBRAZLO@ENIE NA ZAKONOT I. Ocenka na sostojbata vo oblasta {to treba da se uredi so zakonot i ocena za izvr{uvawe na postojnite propisi vo taa oblast

Glaven zakonski propis so koj e uredena oblasta na za{titata na ìvotnata sredina e Zakonot za za{tita i unapreduvawe na ìvotnata sredina i prirodata ("Slu`ben Vesnik na RM br.69/96,13/99,41/00,96/00 i 45/02) kako ramkoven zakon za za{tita na ìvotnata sredina. Postojnoto nacionalno zakonodavstvoto za ìvotna sredina ne e kompatibilno so barawata, predvidenite uslovi i obvrskite koi proizleguvaat od Direktivite na EU. Vo ovaa smisla, postojniot zakon ne sodrì precizni odredbi so koi se ureduvaat pravata i obvrskite za pristap do informacii za ìvotna sredina, pravoto na pristap do pravdata, potoa postapkite za ocenka na vlijanieto vrz ìvotnata sredina na opredeleni proekti, planovi i programi, ili strategiska ocena na vlijanijata vrz ìvotnata sredina. Istovremeno, postojnata zakonska regulativa nema odredbi so koi moè da se obezbedi integrirano upravuvawe so ìvotnata sredina, preku poseben sistem na integrirani ekolo{ki dozvoli.

Iako, nedovolno precizno i jasno i fragmentirano vo nekolku akti, makedonskoto zakonodavstvo sodrì odredbi koi {to se odnesuvaat na: pravo na pristap na javnosta do informacii od oblasta na ìvotnata sredina, kako aktivna dimenzija; odnosno na obvrskata na dràvnite organi za {irewe, dostapnost i odrùvawe na informacii od oblasta na ìvotnata sredina, kako pasivna dimenzija. Vo Zakonot za za{tita i unapreduvawe na ìvotnata sredina i prirodata se opredeluva deka podatocite za sostojbata na kvalitetot i pojavite za zagrozuvawe na ìvotnata sredina se javni bez pritoa da se potencira dali se misli na aktivnata ili pasivnata dimenzija na pristap do informaciite. Rezultatite od analizata na razlikite pome|u nacionalnoto zakonodavstvo i me|unarodnite obvrski vo pogled na pristapot do informacii za ìvotnata sredina se slednive: • zakonodavstvoto na Republika Makedonija sodrì nekolku odredbi

vo razli~ni zakoni vo vrska so aktivniot i pasivniot pristap do informacii od oblasta na ìvotnata sredina;

• Tolkuvaweto na postoe~kite odredbi vo ovaa oblast e premnogu ograni~eno za ona {to se podrazbira pod definicijata za "informacii za ìvotnata sredina", "javnost", odnosno "praven interes" za pristap do informacii, a koe e vo osnova na obvrskite spored Arhuskata konvencija i Direktivata 2003/4/EZ.

• Nema odredbi so koi nedvosmisleno se utvrduva koj ima obvrska da distribuira informacii ili da odgovara na barawata za pristap do informacii za ìvotnata sredina;

Strana 158 od 177

• Nema odredbi spored koi za isklu~ocite od pravoto za pristap do informacii, se zasnovaat na procenka za prioritetnost na tajnosta na informaciite zaradi ostvaruvawe na javniot interes.

• Pravoto na pristap se odnesuva samo na „osnovnite” informacii za uslugite {to gi obezbeduva op{tinata. Soglasno Direktivata, pristap treba da se obezbedi za site informacii {to se odnesuvaat na ìvotnata sredina, odnosno i za slu~ai i dokumenti {to ne se povrzani so uslugite na op{tinata.

• Pravoto na pristap do informacii im se dava samo na opredeleni lica {to e sprotivno na Direktivata 2003/4/EZ spored koja, sekoj ima pravo na pristap do informacii, kako gra|anite na Republika Makedonija, taka i gra|anite na drugi dràvi.

• Nema odredbi spored koi se utvrduvaat nadle`nostite i odgovornostite na organite i drugite entiteti so javni ovlastuvawa za da odgovorat na barawata za informacii od oblasta na ìvotnata sredina.

• Nema odredbi spored koi se utvrduva postapuvaweto so baraweto za informacija od oblasta na ìvotnata sredina

• Nema odredbi spored koi se utvrduva pravna za{tita koga baraweto za informacii e odbieno ili nedovolno odgovoreno.

Op{t vpe~atok e deka zakonskata ramka vo ovaa oblast e slaba i pokraj naporite na organite za transparentno rabotewe, {to bara eden sosema nov pristap, koj e sodràn vo Predlog na Zakonot za ìvotna sredina.

Vo dosega{nata praksa pri donesuvaweto na planovi i programi od organite na dràvnata uprava, ne se sproveduva{e ocenka na vlijanieto od istite vrz ìvotnata sredina. Sporedbata od pravna gledna to~ka pome|u Direktivata za Strategiska ocena na vlijanieto vrz ìvotnata sredina, i nacionalnoto zakonodavstvoto pokaùva deka postojnoto zakonodavstvo na Republika Makedonija ne sodrì postapka spored koja }e se ocenuva vlijanieto na strate{kite, planskite i programskite dokumenti vo razli~ni oblasti vrz ìvotnata sredina. So predlog na zakonot se voveduva postapka, utvrdena soglasno barawata na Direktivata 2001/42/ES ~ija cel e da obezbedi posledicite vrz ìvotnata sredina od odredeni strategii, planovi i programi da se identifikuvaat i ocenat vo tekot na nivnata podgotovka i pred nivnoto usvojuvawe. Vo Direktivata za SEA, EU gleda na u~estvoto na javnosta pri izgotvuvaweto na dokumentite, kako na pravo na edinkata i soodvetna obvrska na nadle`niot organ, na koe treba da mu se dade pravna forma, taka{to javnosta i organite moàt da dadat svoe mislewe i site zaklu~oci da se integriraat i zemat vo predvid vo tekot na postapkata. Po usvojuvaweto na strategijata, planot ili programata, javnosta se izvestuva za odlukata i na~inot na koj bila donesena. Spored Zakonot za Vlada na Republika Makedonija, Vladata ja izvestuva javnosta za nejzinata rabota i za godi{nata programa za implementacija, dodeka spored Zakonot za lokalnata samouprava, organite na op{tinata imaat obvrska da gi informiraat gra|anite za planovite i programite koi se od zna~ewe za razvojot na op{tinata, a u~estvoto na javnosta e

Strana 159 od 177

samo po inicijativa na gra|anite. Vo ovoj del od Predlog na zakonot e predvideno implementiraweto na odredbite da se utvrdi so podzakonski akt so {to }e se postigne celosno prenesuvawe na barawata na Direktivata. Postapkata za ocenuvawe na vlijanijata vrz ìvotnata sredina od odredeni javni i privatni proekti predvidena vo Direktivata 85/337/EES i 97/11/EZ e povrzana so postapkata za izdavawe na dozvola za gradba, no i so drugi aktivnosti koi vlijaat vrz ìvotnata sredina (proekti). Vo dosega{nata zakonska praktika vo Republika Makedonija ne se bara misleweto {to go dava organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina da bide obvrzuva~ko za organot nadleèn za izdavawe na dozvolata za izveduvawe na proektot {to ne e vo soglasnost so Direktivata. Javnosta treba da bide informirana za izveduvaweto na proektot i na istata treba da i se dade mo`nost da go iskaè svoeto mislewe odnosno da u~estvuva vo postapkata za donesuvawe na odluka. Prekugrani~nite efekti i vklu~uvaweto na javnosta od zasegnata zemja vo konsulatciite treba da bidat zemeni vo predvid. Glavata edinaeset od Predlog zakonot zaedno so podzakonskite akti predvideni vo nea vo celost gi prenesuvaat barawata od ovaa Direktiva. Evropskata Unija ima zbir na pravila koi se odnesuvaat na dozvoli za industriski instalacii, odnosno na kontrolata na industriskoto zagaduvawe. Site instalacii, utvrdeni spored vidot na aktivnosta i kapaciteti vo Aneksot 1 od Direktivata 96/61/EZ se dol`ni da pribavat dozvola od nadle`nite organi vo dràvata (t.n. integrirani ekolo{ki dozvoli). Dokolku nemaat dozvola, }e im bide zabraneto da rabotat. Dozvolite zadolìtelno se baziraat na konceptot na BAT (najdobri dostapni tehniki). Direktivata predviduva preoden period od 11 godini po~nuvaj}i od denot na vleguvawe na sila na ovaa Direktiva, vo koj ovie instalacii, mora da se usoglasat so barawata na Direktivata. Makedonskoto zakonodavstvo poznava pove}e tipovi na dozvoli koi se povrzani so ìvotnata sredina, me|utoa nitu edna od tie dozvoli ne e integrirana od aspekt na za{tita na ìvotnata sredina. Predlog Zakonot za ìvotna sredina razviva eden cel sistem na izdavawe na dozvoli i gi utvrduva pravilata i rokovite za postignuvawe na uslovite sodràni vo integriranite ekolo{ki dozvoli na na~in kako {to nalaga Direktivata i spored iskustvata na zemjite ~lenki na Evropskata Unija. Vo dosega{noto zakonodavstvo, merkite za za{tita na ìvotnata sredina i lu|eto od havariite predizvikani od opasni supstancii, bea delumno regulirani i fragmentirani vo pove}e akti. Predlogot na Zakonot za ìvotna sredina gi unificira merkite i aktivnostite, spored barawata na Direktivata 96/82/EZ, koi se prezemaat za spre~uvawe i za{tita od havarii vo eden akt i celosno. Pokraj toa {to Predlogot na Zakonot za ìvotna sredina vnimava da gi ispolni barawata sodràni vo Direktivite na Evropskata Unija, istovremeno se griì i za odrùvawe na tradicionalnite vrednosti vo za{titata na ìvotnata sredina i

Strana 160 od 177

obezbeduvawe na odr`liv razvoj i kontinuiran napredok vo unapreduvaweto na merkite i aktivnostite za za{tita na ìvotnata sredina. Zabele{kite, predlozite, sugestiite i komentarite dobieni od strana na Sobranieto na Republika Makedonija i sobraniskite komisii, kako i od organite na dràvnata uprava i drugite zasegnati strani, vo tekot na prethodnata faza od postapkata za usvojuvawe na potrebata za donesuvawe na zakonot, vo celost se vgradeni vo tekstot na predlog zakonot. II. Celta {to saka da se postigne so ureduvawe na odnosite na predloèniot na~in Predlog na Zakonot za ìvotna sredina e ramkoven zakon, napraven spored terkot na sovremenite evropski zakoni kade osnovnite principi i horizontalnite pra{awa se reguliraat vo eden- osnoven zakon. Predlog na Zakonot za ìvotna sredina, voveduva novi mehanizmi za za{titata i unapreduvaweto na ìvotnata sredina i istovremeno opfa}a i drugi pra{awa povrzani so upravuvaweto, kakvi {to se planiraweto, ocenata na vlijanijata vrz ìvotnata sredina, monitoringot i upravuvawe so podatocite od oblasta na ìvotnata sredina, finansiraweto, itn. Toj pretstavuva eden vid na generalen akt za ìvotnata sredina koj gi opfa}a zaedni~kata pra{awa uredeni so sektorski zakoni za oddelnite mediumi (voda, vozduh, po~va) i oblasti na ìvotnata sredina (priroda, otpad, bu~ava, zra~ewe, itn.), kako {to se zakonite za vodi, za upravuvawe so otpad, za za{tita na prirodata i za kvalitet na ambientniot vozduh. Vo Predlog Zakonot za ìvotna sredina se sodràni osnovni odredbi, koi vaàt za site mediumi i oblasti na ìvotnata sredina, a so posebnite zakoni, se upatuva na ovie odredbi so cel da se izbegne dvojno regulirawe na istite raboti. Pravilata koi vaàt za site mediumi i oblasti na ìvotnata sredina spa|aat vo t.n. horizontalno zakonodavstvo na Evropskata Unija odnosno pokrieni se so t.n. horizontalni Direktivi. Horizontalnite Direktivi se transponirani vo Predlog Zakonot za ìvotna sredina i toa:

- Direktivata 2003/4/EZ za pristap do informacii za ìvotnata sredina;

- Direktivata 2001/42/EZ za ocenuvawe na efektite od nekoi planovi i programi vrz ìvotnata sredina;

- Direktivata 85/337/EEZ i dopolnuvawata na Direktivata 97/11/EZ za ocenuvawe na efektite od odredeni javni i privatni proekti vrz ìvotnata sredina;

- Direktivata 96/61/EZ za integralno spre~uvawe i kontrola na zagaduvaweto;

- Direktivata 96/82/EZ za kontrola na opasnostite od havarii vo prisustvo na opasni supstastancii;

- Direktiva 2003/35/EZ na Evropskiot Parlament i na Sovetot od 26 maj 2003 godina so koja se ureduva u~estvoto na javnosta vo

Strana 161 od 177

odnos na podgotvuvaweto na opredeleni planovi i programi povrzani so ìvotnata sredina so koja se izmenuvaat, vo odnos na u~estvoto na javnosta i pristapot do pravdata, Direktivite na Sovetot 85/337/EEZ i 96/61/EZ

- Direktiva 2004/35 na Evropskiot Parlament i na Sovetot od 21 April 2004 godina, za odgovornost za {teta vrz ìvotnata sredina vo pogled na prevencijata i saniraweto na {tetite vrz ìvotnata sredina, objavena vo Slu`ben vesnik 143 od 30.04.2004;

- Direktiva na Sovetot 91/692/EEC od 23.12.1991 za standardizirawe i racionalizirawe na izve{taite za implementacijata na odredeni direktivi vo vrska so ìvotnata sredina.

Direktiva 2003/4/EZ za pristap na javnosta do informacii od oblasta na ìvotnata sredina ima za cel da go garantira pravoto na pristap do informaciite od oblasta na ìvotnata sredina koi gi poseduvaat ili se poseduvaat za javnite organi. So ovaa Direktiva se obezbeduva informaciite od oblasta na ìvotnata sredina postepeno da stanat sé podostapni na javnosta i da se objavuvaat so cel da se postigne nivna naj{iroka mo`na sistematska dostapnost i objavuvawe vo javnosta, preku elektronskite mediumi kako i so koristewe na kompjuterski telekomunikacii. Direktivata sodrì obvrska za to~no definirawe na poimite: informacija za ìvotnata sredina; organ i drugi lica nadle`ni za za {irewe na informacii; javnost i javnost so praven interes. Vo ovaa Direktiva se sodràni rokovite za vo koi javnite organi treba da gi napravat informaciite dostapni, a strogo se opredeleni i slu~aite vo koi javnite organi na dràvata moàt da odbijat barawe za informacija. Direktivata 2001/42/EZ za ocenuvawe na efektite od nekoi planovi i programi vrz ìvotnata sredina spa|a vo ponovite pravni akti na Evropskata Unija, a celta i e da ovozmoì povisok stepen na za{tita na ìvotnata sredina i da pridonese za integracija na pra{awata od ìvotnata sredina vo podgotvuvaweto na strategiite, planovi i programi, odnosno da garantira sproveduvawe na ocenuvwe na strategiite, planovite i programite koi moàt da imaat zna~ajni efekti vrz ìvotnata sredina.

So Direktivatata 85/337/EEZ i dopolnuvawata na Direktivata 97/11/EZ za ocenuvawe na efektite od odredeni javni i privatni proekti vrz ìvotnata sredina se ureduva ocenuvaweto na vlijanijata vrz ìvotnata sredina od onie javni i privatni proekti za koi{to e izvesno deka }e imaat zna~itelni vlijanija vrz ìvotnata sredina. So ocenata na vlijanijata vrz ìvotnata sredina se indentifikuvaat, opi{uvaat i ocenuvaat vlijanijata {to eden proekt gi ima vrz ìvotot i zdravjeto na ~ovekot, florata i faunata, biolo{kata i predelskata raznovidnost, po~vata, vodata, vozduhot, klimatskite promeni, materijalniot imot i kulturnoto nasledstvo.

Strana 162 od 177

Direktivata 96/61/ES za integrirano spre~uvawe i kontrola na zagaduvaweto pridonesuva kon postignuvawe na integrirano spre~uvawe i kontrola na zagaduvaweto koe proizleguva od aktivnostite na instalaciite navedeni vo Aneks I na Direktivata. So ovaa Direktiva se utvrduvaat merkite nameneti za spre~uvawe ili namaluvawe na emisiite vo vozduhot, vodata i vo po~vata, kako rezultat na gorespomenatite aktivnosti, vklu~uvaj}i gi i merkite {to se odnesuvaat na otpadot, a so cel da se postigne visoko nivo na za{tita na ìvotnata sredina vo celina.

Direktivata 96/82/ES za kontrola na opasnostite od havarii vo prisustvo na opasni supstancii se odnesuva na spre~uvawe na havariite so prisustvo na opasni supstancii, kako i ograni~uvawe na nivnite posledici vrz ìvotot i zdravjeto na ~ovekot i ìvotnata sredina, so namera da se obezbedat visoki nivoa na za{tita na ìvotnata sredina na konzistenten i efikasen na~in.

Direktiva 2003/35/EZ na Evropskiot Parlament i na Sovetot od 26 maj 2003 godina so koja se ureduva u~estvoto na javnosta vo odnos na podgotvuvaweto na opredeleni planovi i programi povrzani so ìvotnata sredina so koja se izmenuvaat, vo odnos na u~estvoto na javnosta i pristapot do pravdata, Direktivite na Sovetot 85/337/EEZ i 96/61/EZ, ima za cel da pridonese kon implementacijata na Arhuskata Konvencija preku: obezbeduvawe na u~estvo na javnosta vo odnos na podgotvuvaweto na opredeleni planovi i programi od oblasta na ìvotnata sredina i unapreduvawe na u~estvoto na javnosta i obezbeduvawe na odredbi za pristap do pravda vo ramki na Direktivite na Sovetoto 85/337/EEZ i 96/61/EEZ.

Direktiva 2004/35 na Evropskiot Parlament i na Sovetot od 21 April 2004 godina, za odgovornost za {teta vrz ìvotnata sredina vo pogled na prevencijata i saniraweto na {tetite vrz ìvotnata sredina, objavena vo Slu`ben vesnik 143 od 30.04.2004. Ovaa Direktiva, spa|a vo ponovite pravni akti na Evropskata Unija, a celta i e da se vospostavi reìm za prevencija i remedijacija na {tetite vrz ìvotnata sredina. Soglasno direktivata, {tetata vrz ìvotnata sredina podfrazbira {teta predizvikata vrz vodnata sredina soglasno zakonodavstvoto na EU za upravuvawe so vodite, kako i {teta predizvikana vrz vidovite i ìveali{tata koi se za{titeni so zakonodavstvoto na EU za za{tita na prirodata, kako i {teta i zdravstven rizik predizvikan od zagaduvawe na po~vata. Direktivata se primenuva i za nastanata {teta, no gi opfa}a i neposrednite zakani za predizvikuvawe na {teta so prezemawe na aktivnostite koi se navedeni vo Aneksot na Direktivata, no i drugi aktivnosti dokolku predizvikanata {teta koja negativno vlijae na biodiverzitetot e zna~itelna. Direktivata ne gi pokriva slu~aite na predizvikuvawe P{teta vo slu~aj na vooruèni konflikti, prirodni nepogodi, prethodno odobreni nastani, kako i aktivnost koi soglasnoi stepenot na nau~no dostignuvawe ne se kvalifikuvale kako {tetni vo vremeto na nastanuvawe na {tetata. Soglasno ovaa direktiva, dràvite se dol`noi da baraat od operatorite, kako potencijalni zagaduva~i, tie da gi prezemat site neophodni merki za prevenirawe na {tetata, ili

Strana 163 od 177

pak samite da gi prezemat takvite merki. Vo slu~aite koga {tetata nastanala, Direktivata gi obvrzuva dràvite, da obezbedat reparacija na istata, vo soglasnost so Aneksot II na Direktivata, preku predizvikuva~ot na {tetata ili samostojno.

Pokraj ovie Direktivi, kako pri~ina za donesuvawe na ovoj zakon sekako e potrebata od celosna implementacija na relevantnite me|unarodni dogovori ratifikuvani od Republika Makedonija, kako:

Arhuskata Konvencija (Konvencija na Obedinetite Nacii) za pristap do informacii, u~estvo na javnosta vo odlu~uvaweto i pristap do pravata za pra{awata povrzani so ìvotnata sredina ("Slu`ben Vesnik na RM"br.40/99). Taa pretstavuva eden nov vid na dogovor za ìvotnata sredina bidej}i gi povrzuva pravata od oblasta na ìvotnata sredina i ~ovekovite prava, vladinite odgovornosti i za{titata na ìvotnata sredina. Konvencijata go fokusira svoeto vnimanie vrz interakcijata pome|u javnosta i vlastite vo eden demokratski kontekst i sozdava nov proces za u~estvo na javnosta vo pregovorite i implementiraweto na odlukite va`ni za ìvotnata sredina. Arhuskata konvencija gi prezentira pravata na javnosta na vlasta da i nametnuvaat obvrski koi se odnesuvaat na pristapot do informacii i u~estvo na javnosta, a gi poddrùva ovie prava so odredbi za pristap do pravdata.

Konvencija za ocenuvawe na vlijanijata vrz ìvotnata sredina vo prekugrani~en kontekst (ESPO Konvencija ) go potvrduva op{to prifatenoto na~elo za me|usebnata povrzanost pome|u ekonomskite aktivnosti i posledicite vrz ìvotnata sredina i ja naglasuva potrebata za prevzemawe na preventivni merki za obezbeduvawe na zdrava ìvotna sredina i odr`liv razvoj. Taa prepora~uva toa da se pravi preku razvivawe na politika na prognoza, spre~uvawe, sledewe i ublaùvawe na zna~ajnite negativni vlijanija vrz ìvotnata sredina od aktivnosti pod jurisdikcija na edna zemja vo prekugrani~en kontekst.

Kievski protokol za strate{ko ocenuvawe na ìvotnata

sredina potpi{an od strana na Republika Makedonija vo maj 2003 godina se odnesuva na obezbeduvawe na za{tita na ìvotnata sredina vklu~uvaj}i go i zdravjeto na lu|eto preku vklu~uvawe na aspektite na za{tita na ìvotnata sredina i zdravjeto na lu|eto vo izgotvuvaweto na planovite i programite, vo podgotvuvawe na politikite i zakonskata regulativa, vospostavuvawe na jasni, transparentni i efektivni postapki za strate{ko ocenuvawe na ìvotnata sredina, obezbeduvawe na u~estvo na javnosta i integrirawe na ovie sredstva vo merkite i instrumentite {to se planiraat za unapreduvawe na odr`liviot razvoj.

Ramkovna konvencija na Obedinetite Nacii za klimatski

promeni. Sogleduvaj}i go zna~eweto na fenomenot na klimatskite promeni i neophodnosta od prezemawe efektivni merki za ublaùvawe na posledicite, Republika Makedonija ja ratifikuva{e ovaa Konvencija na 4 Dekemvri 1997 godina, steknuvaj}i se so status na

Strana 164 od 177

polnopravna ~lenka na Konvencijata na 28 April 1998 godina. Krajnata cel na ovaa Konvencija i na site soodvetni zakonski instrumenti {to Konferencijata na dogovornite strani }e moè da gi usvoi- e, soglasno so soodvetnite odredbi od samata Konvencija, da se ostvari stabilizirawe na koncentraciite na gasovite {to go predizvikuvaat efektot na “staklena gradina” vo atmosferata, na nivo so koe {to bi se spre~ilo opasnoto antropogeno me{awe vo klimatskiot sistem. Ova nivo bi trebalo da se realizira vo edna vremenska ramka {to }e e dovolna za, na eko-sistemite da im se dozvoli prirodno da se adaptiraat na klimatskite promeni, da se obezbedi nepre~eno proizvodstvoto na hrana, i da se ovozmoì kontinuiran i odr`liv ekonomski razvoj. Republika Makedonija go ratifikuva{e i Protokolot od Kjoto kon Ramkovnata Konvencija na ON za klimatski promeni vo juli 2004 godina (Slu`ben vesnik na RM. Br 49/2004).

Konvencijata na Obedinetite Nacii za borba protiv opustinuvaweto vo zemjite {to se soo~uvaat so seriozni su{i i/ili opustinuvawe, osobeno Afrika, koja Republika Makedonija ja ratifikuva{e na po~etok na 2002 godina (Slu`ben vesnik na RM br. 13/2002) ima za cel borba so opustinuvaweto kako i ublaùvawe na efektite od su{i vo zemjite koi se soo~uvaat so seriozni su{i i/ili opustinuvawe, osobeno vo Afrika, preku efektivna akcija na site nivoa, podràna so me|unarodna sorabotka i partnerski aran`mani, vo ramki na eden integralen pristap koj e vo soglasnost so Agendata 21, so cel da se pridonese za ostvaruvawe na odr`liviot razvoj vo pogodenite oblasti. Postignuvaweto na vakvta cel vklu~uva dolgoro~ni integralni strategii za podobruvawe na produktivnosta na zemji{teto i za rehabilitacija, za{tita i odr`livo upravuvawe na zemji{teto i na vodnite resursi, koi simultano se fokusiraat na pogodenite oblasti, a {to }e dovede do podobri uslovi za ìvot. Od napred iznesenoto jasno se gleda deka so zakonot {to se predlaga za donesuvawe se davaat pravni mo`nosti za ovaa sloèna problematika da se postavi na novi osnovi i da se usoglasi so prakti~nite potrebi za za{tita na ìvotnata sredina. So toa, predlog zakonot za ìvotna sredina ovozmoùva Republika Makedonija da ima integriran sistem za za{tita na ìvotnata sredina i regulativa koja{to e vo soglasnost so utvrdenite me|unarodni i evropski standardi vo ovaa oblast. Istovremeno, ovoj Predlog Zakon gi ureduva osnovnite principi i postapki koi }e se zaedni~ki i }e primenuvaat vo sektorskite zakoni od oblasta na ìvotnata sredina. Predlog Zakonot za ìvotna sredina sodrì XXII glavi so vkupno 228 ~len i toa:

- Glava I - Op{ti odredbi; - Glava II - Na~ela na za{tita na ìvotnata sredina - Glava III - Op{ti obvrski; - Glava IV - Posebni obvrski i merki;

Strana 165 od 177

- Glava V - Monitoring na ìvotnata sredina; - Glava VI - Informativen sistem; - Glava VII - Istraùva~ka dejnost i obrazovanie vo oblasta na

ìvotnata sredina; - Glava VIII - Pristap do informaciite koi se odnesuvaat na

ìvotnata sredina; - Glava IX - Planirawe na za{tita na ìvotnata sredina; - Glava X - Ocena na vlijanieto na opredeleni strategii, planovi

i programi vrz ìvotnata sredina; - Glava XI - Ocena na vlijanijata na opredeleni proekti vrz

ìvotnata sredina; - Glava XII - Integrirani ekolo{ki dozvoli za rabotewe na

instalaciite koi{to vlijaat vrz ìvotnata sredina; - Glava XIII - Generalna ekolo{ka revizija; - Glava XIV - Dozvoli za usoglasuvawe so operativni planovi; - Glava XV - Spre~uvawe i kontrola na havariite so prisustvo na

opasni supstancii; - Glava XVI - Odgovornost za {teta predizvikana vrz ìvotnata

sredina; - Glava XVII - Uprava za ìvotna sredina; - Glava XVIII - Finansirawe; - Glava XIX- Odr`liv razvoj i globalni pra{awa od oblasta na

ìvotna sredina; - Glava XX - Nadzor; - Glava XXI - Na~in i postapka za vr{ewe nadzor nad rabotata na

organite na op{tinata, na Gradot Skopje i na op{tinite vo gradot Skopje

- Glava XXII- Kazneni odredbi; - Glava XXIII - Preodni i zavr{ni odredbi.

Prvata Glava od Zakonot za ìvotna sredina se Op{tite odredbi. Vo ovaa glava e sodràn predmetot na zakonot kako i odredbata deka za{titata i unapreduvaweto na ìvotnata sredina se od javen interes. Vo ~lenot 4 se odredeni osnovnite celi na zakonot kako i na~inot za nivno postignuvawe. Ovoj zakon }e se primenuva na za{titata i unapreduvaweto na kvalitetot i sostojbata na mediumite (po~vata, vodata, vozduhot) i oblastite na ìvotnata sredina:, (otpad, bu~ava, mirizbi, elektromagnetno zra~ewe, biolo{kata raznovidnost i drugi prirodni bogatstva, kako na za{tita na ozonskata obvivka i za{tita od negativno antropogeno vlijanie vrz klimatskiot sistem), a seto ova }e bide postignato so prezemawe merki i aktivnosti opredeleni so ovoj zakon. Zaradi objasnuvawe na opredeleni termini koristeni vo tekstot na zakonot, vo prvata glava se sodràni vkupno 41 definicii. Vakvite definicii, direktno prenesuvaat barawe od soodvetna direktiva, so cel na nivo na EU da se unificira terminologijata koja se koristi vo oblasta na ìvotnata sredina i golem broj na definiciite, se od supstancijalen karakter.

Strana 166 od 177

Vtorata Glava od Zakonot za ìvotna sredina se odnesuva na na~elata na za{tita na ìvotnata sredina koi postavuvaat ramka za ponatamo{nite odredbi od zakonot, kako i osnova za donesuvawe na odlukite na dràvnite organi. Ovie na~ela se vo soglasnost so na~elata na evropskata politika za ìvotna sredina sodràni vo Evropskite dogovori, kako i so potrebite na makedonskata politika za ìvotna sredina (NEAP). Treba da se spomene deka vo ovaa glava e smestena t.n. "za{titna klauzula" koja ne e na~elo, me|utoa i ovozmoùva na dràvata da prezeme merki na za{tita na ìvotnata sredina vo slu~aj na itnost. Vo Tretata glava za Op{ti obvrski se sodràni op{tite odredbi vo odnos na opredeleni aktivnosti kako {to se promet, proizvodstvo, uvoz i izvoz na proizvodi, poluproizvodi, surovini i hemikalii so cel da se za{titi ìvotnata sredina od zagaduvawe. Sodràna e i zabrana za upotreba na opredeleni tehnologii.

Vo êtvrtata glava- Posebni obvrski i merki opredelena e obvrskata za organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina i edinicite na lokalnata samouprava da ja informiraat javnosta vo slu~aj na nadminuvawe na dozvolenite emisiii, drugite slu~ai na zagaduvawe na ìvotnata sredina od pogolemi razmeri, kako i za merkite koi se prezemaat vo takvite slu~ai. Vklu~eni se i odredbi koi se odnesuvaat na ozna~uvaweto na proizvodite, poluproizvodite, surovinite i hemikaliite, kako i nivnite pakuvawa, za nivnoto vlijanie vrz ìvotnata sredina, a vo ~len 26 stav (2) e uredena obvrskata za ~uvawe na podatocite za koristeweto na surovini i energija, emisiite na zagaduva~ki materii i supstancii, vidovite, karakteristikite i koli~estvata na sozdadeniot otpad, kako i drugi podatoci. Poslednite tri ~lena na ovaa glava (~len 27, 28 i 29) prestavuvaat svoeviden marketing na za{titata na ìvotnata sredina bidej}i predviduvaat ekolo{ka oznaka za upotreba na tehniki i tehnologii so koi se ovozmoùva pomalo optovaruvawe na ìvotnata sredina. Ovie odredbi proizleguvaat od soodvetnite regulativi i odluki na EZ koi se odnesuvaat na eko- etiketirawe i ozna~uvawe na proizvodi i pakuvawa zaradi informirawe na javnosta za vlijanieto na proizvodot i pakuvaweto vrz ìvotnata sredina. Soglasno regulativite na EZ, eko- etiketiraweto e so cel: da se pomoviraat proizvodite koi se so pomalo negativno vlijanie vrz ìvotnata sredina vo sporedba so drugi takvi proizvodi od ist vid, kako i da se informiraat potro{uva~ite so verodostojni i nau~no zasnovani informacii i upatstva vo vrska so proizvodite. Ovie odredbi ne se odnesuvaat na hrana, pijaloci, farmaceftski proizvodi i medicinski pomagala, i sli~no.

^lenot za dobrovolno dogovarawe (~len 29) se odnesuva na pravni lica, organi i organizacii koi sakaat da postignat povisok stepen na za{tita na ìvotnata sredina od onaa predvidena so ovoj zakon. Vo posledniot ~len od ovaa Glava, {emata za upravuvawe so ìvotnata sredina i revizija (EMAS) e uredena, vo smisla na toa deka organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina }e gi poddrì firmite koi }e ja organiziraat svojata rabota

Strana 167 od 177

spored EMAS. EMAS- ot pretstavuva sistem koj, spored regulativata na EU, se primenuva direktno vo dràvite ~lenki na Evropskata Unija. Vo Glavata pet -Monitoring na ìvotnata sredina, e jasno opredelena nadle`nosta na organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina za monitoringot na mediumite i oblastite na ìvotnata sredina. Vakvoto barawe proizleguva od re~isi site direktivi so koi se regulira upravuvaweto so poodelni mediumi i oblasti na ìvotnata sredina, so cel da se nazna~i odgovoren organ da vr{i monitoring i da formira oficijalna baza na verodostojni podatoci za ìvotnata sredina, vrz osnova na koja ponatamu se vr{i planirawe i se sproveduva celokupniot sistem na merki i aktivnosti za upravuvawe so ìvotnata sredina. Vo ovaa glava se vostanovuvaat dràvni i lokalni monitoring mreì, se dava mo`nost za delegirawe na rabotite od dràvnata mreà za monitoring, kako i obvrskata na operatorite na instalaciite da vr{at interen monitoring (~len 36), {to kako obvrska stoi vo sekoja Direktiva od oblasta na ìvotnata sredina. Republika Makedonija ima obvrska podatocite dobieni od monitoringot kako i drugite informacii od oblasta na ìvotnata sredina da gi dostavuva do relevantnite me|unarodni organizacii i tela Glavata {est- Informativen sistem sodrì mnogu alatki va`ni za za{titata na ìvotnata sredina kako {to se Registar na zagaduva~ki materii i supstancii, Katastar za ìvotna sredina, kontrola na prekugrani~nite vlijanija i obvrskata na organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina sekoja treta godina da podgotvuva izve{taj za sostojbata na ìvotnata sredina. Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina e dolèn da formira celosna, seopfatna i to~na baza na podatoci i informacii od oblasta na ìvotnata sredina, kako i da upravuva so tie podatoci. Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina e nadleèn za dostavuvawe na izve{taite koi se odnesuvaat na ìvotnata sredina do javnosta i relevantnite me|unarodni organizacii i tela, vklu~uvaj}i ja i EU preku Evropskata Agencija za ìvotna sredina, soglasno ratifikuvanite me|unarodni dogovori i Direktiva na Sovetot 91/692/EEZ od 23.12.1991 za standardizirawe i racionalizirawe na izve{taite za implementacijata na odredeni direktivi vo vrska so ìvotnata sredina. Vo Glavata sedum- Istraùva~ka dejnost i obrazovanie vo oblasta na ìvotnata sredina od Predlog na zakonot, organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina e dolèn da gi podrùva istraùva~kite aktivnosti na poleto na ìvotnata sredina kako edna od merkite za unapreduvawe na za{titata na ìvotnata sredina. Vo odnos na istraùva~kata dejnost i obrazovanieto vo oblasta na za{titata na ìvotnata sredina predvidena e sorabotka na organot na dràvnata uprava

Strana 168 od 177

nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina so organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na obrzovanieto i naukata. Za dostignuvawa vo oblasta na za{titata na ìvotnata sredina se dodeluvaat priznanija i nagradi, taka{to predlog zakonot definira uslovi i postapki za dodeluvawe na vakvi priznanija i nagradi. So Glavata osum- Pristap do informaciite koi se odnesuvaat na ìvotnata sredina od Predlogot na zakon (kako i so podazkonskite akti predvideni vo ovaa glava) se prenesuvaat barawata od Direktivata 2003/4/ES na Evropskiot Parlament i Sovetot za pristap na javnosta do informacii od oblasta na ìvotnata sredina (so koja se ukinuva Direktivata na Sovetot 90/313/EES) i Arhuskata konvencija. Vo procesot na izrabotka na ovaa glava od Predlogot na zakonot, vo predvid e zemena i Arhuskata Konvencija na ON za pristap do informacii za ìvotnata sredina, u~estvo na javnosta vo donesuvaweto na odluki i pristap do pravdata. Vo ovaa glava e utvrdeno deka:

- Sekoj ima pravo na pristap do informacii za ìvotnata sredina bez pritoa da mora da go dokaùva svojot interes (~len 51);

- Pravoto na pristap do informacii se ostvaruva na na~in opredelen so zakonot, vo odnos na to~no utvrdeni informacii, forma i rokovi (~len 51; ~len 53; i ~len 54);

- Obvrska da obezbedat informacii za ìvotnata sredina imaat site organi i pravni i fizi~ki lica opredeleni so zakonot (~len 52). Organite opredeleni so ovoj zakon imaat obvrska da sobiraat i objavuvaat informacii za ìvotnata sredina od delokrugot na nivnoto rabotewe. Vo taa smisla organi i pravni i fizi~ki lica imaat obvrska ne samo da odgovorat na barawe za informacija, tuku i obvrska da poseduvaat soodvetna informacija. Toa zna~i deka istite, nemoàt da ja izbegnat obvrskata za davawe informacija, pod izgovor deka istata ne ja poseduvaat;

- Odbivawe na baraweto da se dade informacija moè da se napravi samo vo opredeleni slu~ai (~len 55). Obvrskata za specificirawe na osnovite za odbivawe na barawata, i toa kako isklu~oci od praviloto za pristap do informacii i podatoci, i konkretnite merki vo vakvite slu~ai, proizleguvaat i od Direktivata na EU za pristap do informacii i od Arhuskata Konvencija, istovremeno.;

- Nadle`nite subjekti, po pravilo ne napla}aat nadomestok za baranata informacija od oblasta na ìvotnata sredina (~len 58). Ovaa obvrska proizleguva po osnov na barawata na direktivata za utvrduvawe na mehanizmi vo nacionalnoto zakonodavstvo, preku koi sekoj moè da ima pristap do informaciite. Prebaruvaweto na registrite ili evidenciite na podatoci, kako i proveruvaweto na informaciite na mestoto kade {to se ~uvaat ili se odrùvaat se vr{i bez nadomestok. Po isklu~ok, nadomestok na tro{oci za davawe na baranata informacija se pla}a vo to~no opredeleni slu~ai i vo visina

Strana 169 od 177

koja e razumna i ne gi nadminuva realnite tro{oci na izgotvuvaweto i davaweto na informacijata. Slu~aite i visinata na nadomestokot koj se pla}a po isklu~ok, kako i slu~aite za osloboduvawe od obvrskata za pla}awe na nadomestokot na tro{ocite za davawe informacii, se predmet na podzakonski akt.

- Nezadovolnata strana ima pravo na pristap do pravdata (~len 55; i ~len 89).

Sistemot na planirawe na za{titata na ìvotnata sredina,

kako politika na EU vo oblasta na ìvotnata sredina, e obrazloèn vo Glavata devet- Planirawe na za{tita na ìvotnata sredina od Predlogot na zakonot. Soglasno evropskite praktiki, politikata i celite za ìvotnata sredina, ocenata na sostojbite, kako i utvrduvaweto na merkite {to treba da se prezemat zaradi postignuvawe na celite za ìvotna sredina, se utvrduvaat vo t.n. Nacionalen akcionen plan za ìvotnata sredina, a ocenata na specifi~ni lokalni sostojbi i potrebi vo t.n. Lokalni akcioni ekolo{ki planovi. (~len 60). Postapkata za usvojuvawe na Nacionalniot akcionen plan za ìvotna sredina na Republika Makedonija od strana na Vladata na Republika Makedonija, kako i postapkata za usvojuvawe na lokalnite akcioni planovi za ìvotna sredina, koi treba da bidat vo soglasnost so Nacionalniot, od strana na organite na lokalnata samouprava, se poblisku opredeleni vo ovaa Glava. Istite treba da se izgotvuvaat po to~no opredelena metodologija utvrdena vo ~len 61. Sodrìnata na akcionite planovi i organite nadle`ni za nivno sproveduvawe se isto taka del od ovaa glava. Soglasno barawata na EU, sistemot za planirawe na ìvotnata sredina e so cel da se naso~i i usoglasi realizacijata na ekonomskite, tehni~kite, nau~nite, obrazovnite, organizaciskite i na drugite merki i aktivnosti, kako i na merkite za sproveduvawe na obvrskite prezemeni so ratifikuvanite me|unarodni dogovori, so potrebata za za{tita i unapreduvawe na ìvotnata sredina, kako i da se obezbedi odr`liv razvoj (~len 59). Vakviot pristap se zasnova na na~eloto za odr`liv razvoj, sodràno vo Dogovorot za EU, koe zna~i deka pri prezemaweto na sekoja aktivnost ili vr{ewe na koja bilo dejnost zadolìtelno treba da se vodi smetka za racionalnoto i odr`livo koristewe na prirodnite bogatstva, zaradi zadovoluvawe na potrebite za zdrava ìvotna sredina, kako i socijalnite i ekonomskite potrebi na sega{nite generacii, bez pritoa da se zagrozat pravata na idnite generacii da gi zadovolat sopstvenite potrebi (~len 8).

Odredbite za strategiskata ocenka na ìvotnata sredina (SEA)

se sodràni vo Glavata deset- Ocena na vlijanieto na opredeleni strategii, planovi i programi vrz ìvotnata sredina od Predlogot na zakonot. Ovaa Glava gi transponira glavnite barawa od Direktivata 2001/42/ES na Evropskiot Parlament i Sovetot za ocenuvawe na efektite od nekoi planovi i programi vrz ìvotnata sredina. So podzakonskite akti predvideni vo istata glava se postignuva celosna usoglasenost so Direktivata.

Strana 170 od 177

Celta na postapkata za ocenka na vlijanijata na opredeleni strategii, planovi ili programi vrz ìvotnata sredina e da obezbedi posledicite po ìvotnata sredina od strategiite, planovite i programite koi se usvojuvaat od dràvnite ili organite na lokalnata samouprava, da bidat predvideni pred nivnoto usvojuvawe, na na~in koj go bara Direktivata za SEA. Zatoa, vo ovaa glava se utvrduva praven osnov za opredeluvawe na strategiite, planovite i programite i kriteriumite spored koi }e se opredelat nivnite vlijanija vrz ìvotnata sredina (~len 65). Soglasno direktivata, SEA ne e zadolìtelna za planski dokumenti vo oblasta na odbranata, za vreme na voena i vonredna sostojba i vo oblasta na finansiite (~len 66). Soglasno direktivata, treba da se izgotvuva izve{taj za strategiska ocena na ìvotna sredina, vo koj }e se identifikuvaat, opi{at i ocenat mo`nite vlijanija vrz ìvotnata sredina od implementacijata na planot ili programata i realnite alternativi koi }e gi zemat vo obzir celite i geografskiot opseg na planot ili programata, kako i ekspertska revizija za soodvetnosta na takviot izve{taj. Takvoto barawe e implementirano vo ~len 67 i ~len 72 od predlog zakonot. Kako barawe na direktivata, soglasno predlog zakonot javnosta ima prilika, vo odreden vremenski rok da go izrazi svoeto mislewe za nacrt planot ili programa i pridru`niot izve{taj za ìvotnata sredina pred usvojuvawe na planot ili programata, a detalnite aran`mani za informirawe i konsultacii na organite i javnosta se ureduvaat so podzakonski akt. Rezultatite od konsultaciite i u~estvoto na javnosta se zemaat vo predvid vo postapkata za usvojuvawe na strategiite, planovite i programite (~len 69, 73, 74). SEA pretstavuva transparenten sistem na donesuvawe na odluki vo op{toto planirawe i promovirawe na principot na odr`liv razvoj. Soglasno Direktivata, koga zemjata ~lenka smeta deka implementacijata na eden plan ili programa koja se vr{i na nejzinata teritorija moè da predizvika efekti vrz ìvotnata sredina na druga zemja ~lenka, ili koga toa go bara zemjata ~lenka {to }e gi trpi tie efekti, zemjata ~lenka na ~ija teritorija se podgotvuva planot ili programata treba, pred da bidat tie usvoeni ili podneseni za legislativna procedura, da ispratat kopija od nacrt planot ili programa i od izve{tajot za ìvotnata sredina do drugata zemja ~lenka. Vakvata obvrska e uredena so ~lenovite 70 i 71. Vo Glavata edinaeset- Ocena na vlijanijata na opredeleni proekti vrz ìvotnata sredina od Predlogot na zakonot e transponirana Direktivata 85/337/EES na Sovetot za ocenuvawe na efektite od odredeni javni i privatni proekti vrz ìvotnata sredina i Direktivata 97/11/ES so koja se menuva i dopolnuva Direktivata 85/337/EES. Ovaa Glava se odnesuva se na pet grupi na subjekti:

- Investitorot koj e dolèn da podnese izvestuvawe za namerata za sproveduvawe na proekt i Studija za ocena na vlijanieto vrz ìvotnata sredina do Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina;

- Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina koe gi vodi konsultaciite so drugite

Strana 171 od 177

ministerstva, dràvni ili organi na lokalnata samouprava, zasegnatata javnost, kako i so drugite dràvi zasegnati od sproveduvawe na proektot. Ovaa postapka zavr{uva so donesuvawe na odluka na organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina otkako e podgotven izve{tajot za soodvetnosta na studijata;

- Javnosta i zasegnatata javnost; - Organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta na

transportot i vrski koe e ima obvrska da ne izdade dozvola za gradba na proektot dokolku investitorot ne prezentira pozitivna odluka od strana na organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina.

- Organot na dràvna uprava nadleèn za rabotite od oblasta od koja se sproveduvaat drugite aktivnosti ili proekti koi vlijaat vrz ìvotnata sredina, nema da izdade dozvola za vr{ewe na aktivnosta dokolku investitorot ne prezentira pozitivna odluka od strana na organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina.

Soglasno direktivata, postojat proekti za koi zadolìtelno se vr{i ocena na vlijanieto, no i generalno opredeleni proekti koi bi moèle da imaat zna~itelno vlijanie vrz ìvotnata sredina. Ovaa obvrska e implementirana vo ~len 77 od Predlog zakonot, sozdavaj}i praven osnov so koj Vladata na Republika Makedonija to~no }e opredeli {to se e predmet na ocena na vlijanie vrz ìvotna sredina. Direktivata dava mo`nost i za isklu~oci koi vo predlog zakonot se predvideni vo ~len 78. Vo vakov slu~aj, a soglasno barawata na Direktivata, treba da se primenat alternativni metodi za ocena i javnosta da bide informirana za rezultatite. Soglasno Direktivata, zemjite ~lenki imaat obvrska da gi prezemat site neophodni merki preku koi }e se obezbedi deka pred davawe dozvola za sproveduvawe na opredelen proekt ili aktivnost, }e se ocenuva nivniot karakter, kapacitet ili lokacija. Vakvite merki se predvideni so ~lenovite 80 do ~len 91 od predlog zakonot. Obvrskata za ocena na proektite so prekugrani~ni vlijanija od Direktivata i od ESPO Konvencijata, se utvrduva so ~lenovite 94 i 94 od predlog zakonot. Glavata dvanaeset- Integrirani ekolo{ki dozvoli za rabotewe na instalaciite koi{to vlijaat vrz ìvotnata sredina od Predlogot na zakonot go regulira sistemot na dozvoli za raboteweto na instalaciite koi vlijaat vrz ìvotnata sredina. Prviot del od ovaa Glava ja transponira Direktivata 96/61/ES na Sovetot za integrirano spre~uvawe i kontrola na zagaduvaweto popoznata kako IPPC Direktiva, a za instalaciite koi podpa|aat pod kapacitetite opredeleni vo Direktivata potrebna e, spored Predlogot na zakonot, A integrirana ekolo{ka dozvola. Vtoriot del od ovaa Glava gi regulira B integriranite ekolo{ki dozvoli odnosno dozvoli za instalaciite ~ii kapaciteti, a so toa i vlijanieto vrz ìvotnata sredina, se pomali od kapacitetite na A integriranite ekolo{ki dozvoli. Aktivnostite na novite instalacii ili zna~itelnite promeni na postoe~kite, koi{to gi opredeluva Vladata na Republika

Strana 172 od 177

Makedonija, moàt da se vr{at samo po prethodno dobiena A ili B integrirana ekolo{ka dozvola od Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina. Sintagmata „integrirana ekolo{ka dozvola" podrazbira deka dozvolite i uslovite na dozvolite }e bidat utvrdeni na toj na~in {to ìvotnata sredina }e se gleda i za{tituva kako celina, namesto da se raspredeluva zagaduvaweto pome|u razli~nite mediumi na ìvotnata sredina. Zborot integrirana zna~i deka dozvolata odnosno uslovite vo dozvolata }e se utvrduvaat gledaj}i gi i za{tituvaj}i gi mediumite na ìvotnata sredina kako celina. Ovoj pristap gi zema vo predvid upravuvaweto odnosno minimiziraweto na otpadot i efikasna upotreba na energijata, se so cel da se postigne pogolema za{tita na ìvotnata sredina kako celina. Vo celata postapka za izdavawe na dozvola e predvideno u~estvo na javnosta, koja, kako i drugite nezadovolni strani, ima pravo na àlba. Osven vo kapacitetite, razlikata pome|u A i B integriranite ekolo{ki dozvoli e i vo nadle`nosta na organite. Dodeka za izdavawe na A integrirana ekolo{ka dozvola e nadle`no Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, za B integriranite ekolo{ki dozvoli nadle`nosta e podelena pome|u Ministerstvoto i edinicite na lokalnata samouprava. Direktivata za IPPC bara u~estvo na javnosta vo donesuvaweto odluki. Ovie barawa se preneseni vo ~lenovite 99, 103,109 i 113 od predlog-zakonot za ìvotna sredina i vo podzakonskite akti {to }e sledat po nego. Direktivata 2003/35/EZ predviduva ~lenovite na zasegnatata javnost, soglasno relevantniot nacionalen praven sistem, da imaat pristap do administrativna ili sudska postapka zaradi preispituvawe na materijalnata i proceduralnata zakonitost na odlukite, aktite ili propustite, koi podleàt na u~estvo na javnosta. Treba da se donese odluka za toa vo koja faza odlukite, aktite ili propustite moè da se preispitaat. Transpozicijata na ovaa odredba od Direktivata e zaedni~ka za EIA i IPPC. Glavata trinaeset- Generalna ekolo{ka revizija od Predlogot na zakonot se odnesuva na Generalnata ekolo{kata revizija. Ekolo{kata revizija vo praksa e neophodna alatka za podgotvuvawe na baraweto za A integrirana ekolo{ka dozvola, promenite vo aktivnostite i dejnostite koi moè da predizvikaat {teta vrz ìvotnata sredina. Istovremeno, taa e zna~aen mehanizam za implementirawe na Direktivata za odgovornost za {teta predizvikana vrz ìvotnata sredina. Predlogot zakonot predlaga vakvata ekolo{ka revizija da se vr{i vo redovni intervali od tri godini. Predlogot na zakonot, vo Glavata ~etirinaeset- Dozvoli za usoglasuvawe so operativni planovi sodrì operativni planovi za usoglasuvawe na postoe~kite instalacii za koi e potrebna A ili B integrirana ekolo{ka dozvola so propi{anite normi i standardi. Direktivata za IPPC ovozmoùva za uslovite na dozvolata da se pregovara so operatorot. Ova na~elo e transponirano kako obvrska za M@SPP da go konsultira operatorot i da go informira za

Strana 173 od 177

predlo`enite uslovi, kako i obvrska da gi po~eka negovite komentari koi toj treba da go dostavi. Предлог Законот за животна средина воведува два вида на Интегрирани еколошки дозволи. Првите се однесуваат на новите инсталации, каде постапката е целосно усогласена со Директивата на ЕУ 96/61/ЕЗ, додека, вториот вид е Дозвола за усогласување, која преставува основа за постепено усогласување со барањата на ИКСЗ на постојните инсталации во Република Македонија. Крајна цел на дозволата за усогласување е исполнување на еколошките стандарди и добивање на Интегрирана еколошка дозвола. Постапките за двете дозволи се идентични, освен што за Дозволата за усогласување е предвидена дополнителна фаза на преговарање со релевантниот орган. Имено, во текот на изработката на Предлог Законот за животна средина и Подзаконските акти, се водеше сметка за економската состојба на постојната индустрија во Република Македонија, поради што се воведе модел на дозволи за усогласување со оперативен план, со цел да се остави оптимално доволно време за усогласување со барањата на ИСКЗ Директивата. Овој модел ќе обезбеди индустрискиот сектор да води поголема грижа за исполнување на барањата за животна средина, како и механизам на следење на постигнувањата. Постоечките инсталации ќе аплицираат со поднесување на барање за добивање Дозвола за усогласување со изработен предлог оперативен план. Оперативниот план содржи планирани активности што треба да се спроведат од операторот за секоја година одделно. Периодот за аплицирање е три години, почнувајќи од 01.01.2006 година, до 31.12.2008. По аплцирањето, МЖСПП во однос на обврските во предлог Оперативниот план, преговара со операторот на инсталацијата, при што се дефинира периодот во кој треба да се усогласат со нормите на Најдобрите достапни техники (НДТ) (BAT) како и конечниот оперативен план. По завршувањето на постапакта, инсталацијата добива Дозвола за усогласување, која преставува услов за продолжување со работа на инсталацијата. За инсталаците кои потпаѓаат под Б Интегрирани еколошки дозволи се дефинира рокот во кој треба да се усогласат со еколошките стандарди и норми, кои се помалку строги од стандардите на НДТ. Постапката за добивање Интегрирана еколошка дозвола и Дозвола за усогласување накратко се состои од следниве фази: Операторот на инсталацијата аплицира за Интегрирана еколошка дозвола или пак за Дозвола за усогласување со изработен оперативен план. Во рок од 15 дена МЖСПП го известува Операторот за евентуалните недостатоци, после што Операторот ја дополнува апликацијата. Потоа, МЖСПП ја објавува апликацијата во дневните весници, со повик до јавноста да ги даде своите коментари и забелешки по однос на апликацијата. Засегнатата јавноста, вклучувајќи ги и Единиците на локална самоуправа можат да ги дадат своите коментари во рок од 30 дена. Пред истекот на овој рок Единиците на локалната

Strana 174 od 177

самоуправа можат да организираат одржување и на јавна расправа за апликацијата. Кога апликацијата се однесува на добивање дозвола за усогласување, се спроведуваат две рунди на преговори помеѓу операторот и МЖСПП во врска со предложените услови во предлог оперативниот план од страна на операторот и врменскиот рок за усогласување. По заклучувањето на постапката МЖСПП издава Интегрирана еколошка дозвола за нови инсталации, односно Дозвола за усогласување за постојните инсталации. Во дозволата за усогласување се наведуваат услови за работа на операторот, како и рокот и временската рамка во кој треба да се реализираат обврските утврдени во оперативните планови. Дополнително во дозволите се уредува и прашањето на гаранции за обезбедување на реализацијата на оперативните планови. Оперативните планови се составен дел на дозволата. Рокот за усогласување на инсталациите е во согласност со временската рамка за спроведување на обврските на Република Македонија произлезени од Договорот за асоцијација и стабилизација. Имено, Предлог законот за животна средина утврдува дека операторите се должни да ги реализираат оперативните планови во поединечниот рок за секоја инсталација утврден во дозволата за усогласување, но не подоцна од 01.04.2014 год. Само во исклучителни случаи, Владата на Република Македонија може да дозволи дополнителен рок за реализација на оперативни планови, но не подолг од 5 год. Најмалку шест месеци пред истекот за исполнување на обврските од оперативните планови, односно, пред исполнување на стандардите за добивање на Интегрирана еколошка дозвола, операторот поднесува барање до МЖСПП за добивање на интегрирана еколошка дозвола. Согласно Предлог законот за животна средина, новите инсталации кои ќе започнат со работа во период од 01.01.2006 до 31.06.2007, имаат можност да бираат дали ќе аплицираат веднаш за Интегрирана еколошка дозвола или пак за Дозвола за усогласување. После 31.06.2007 сите нови инсталации имаат обврска, пред започнувањето со активноста, да обезбедат Интегрирана еколошка дозвола, освен ако за активноста се уште не е истечен рокот од временски распоред за поднесување дозволи за усогласување. So Glava petnaeset- Spre~uvawe i kontrola na havariite so prisustvo na opasni supstancii od Predlogot na zakonot makedonskoto zakonodavstvo e aproksimirano so Direktivata 96/82/ES za kontrola na opasnostite od havarii so prisustvo na

Strana 175 od 177

opasni supstancii. Vo ovaa Glava se utvrdeni obvrskite na operatorite za prezemawe na merki za spre~uvawe i kontrola na havarii kako i za izgotvuvawe na izve{tai za merkite za bezbednost, podgotvuvawe na vnatre{ni planovi za vonredni sostojbi i informirawe na Ministerstvoto po nastanatata havarija. Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina ima obvrska, vo smisla na ovaa glava, da vostanovi i vodi Registar na sistemite i nastanatite havarii, da izgotvi nadvore{en plan za vonredni sostojbi, da vnimava na kumulativniot efektot koj bi moèl da bide predizvikan od blizinata na sistemite vo koi se prisutni opasnite supstancii, kako i na prekugrani~nite efekti od nastanata havarija. Edinicite na lokalnata samouprava imaat obvrska da podgotvat nadvore{en plan za vonredni sostojbi dokolku na nivnoto podra~je postojat instalacii so prisustvo na opasni supstancii. Nadvore{nite planovi prestavuvaat sostaven del na edinstveniot sistem za za{tita i spasuvawe na Republika Makedonija. Glavata {esnaeset- Odgovornost za {teta predizvikana vrz ìvotnata sredina gi sodrì osnovnite odredbi na predlog Direktivata za odgovornost za {tetata predizvikana vrz ìvotnata sredina kako {to e odgovornost na operatorot, principot na vra}awe na ìvotnata sredina vo porane{na sostojba i nadomestok za {tetata predizvikana vrz ìvotnata sredina, kako obezbeduvawe na informacii za {tetata predizvikana vrz ìvotnata sredina. Vo Glavata sedumnaeset- Uprava za ìvotna sredina Predlogot na zakonot predviduva formirawe na Uprava za ìvotna sredina, preku reorganizirawe na postojnata Slu`ba za ìvotna sredina zaradi sproveduvawe na stru~ni raboti od oblasta na ìvotnata sredina i sledewe na sostojbata na mediumite i oblastite na ìvotnata sredina. Vo Glavata osumnaeset- Finansirawe na Predlogot na zakonot predviduva materijalna osnova za finansirawe na merki i aktivnosti za pottiknuvawe, za~uvuvawe, odr`livo koristewe, za{tita i unapreduvawe na ìvotnata sredina, kako i za podgotovka, sproveduvawe i razvoj na programi i proekti za za{tita i unapreduvawe na ìvotnata sredina i prirodata. Predlogot na zakonot- sodrì odredbi koi se odnesuvaat na izvorite na sredstva za finansirawe na merki i aktivnostite od oblasta na ìvotnata sredina, obvrznicite za pla}awe na nadomestoci, opredeluvawe na iznosot na nadomestocite, osloboduvawe od pla}awe na nadomestok, na~inot na utvrduvawe, presmetuvawe, uplatuvawe i rokovi za presmetuvawe i naplatuvawe, kako i visinata na nadomestocite, zastarenosta, naplata na dospeani nenaplateni nadomestoci, evidencija na obvrznicite, na~in na koristewe na sredstvata, korisnici i uslovi za koristewe kako i na~in na dodeluvawe na sredstvata.

Strana 176 od 177

Glavata devetnaeset- Odr`liv razvoj i globalni pra{awa od oblasta na ìvotna sredina, ima za cel da dade praven osnov za postignuvawe na celite i barawata, so koi Republika Makedonija se obvrzala preku ratifikacijata na Ramkovna konvencija na Obedinetite Nacii za klimatski promeni (Slu`ben vesnik na RM. Br 61/97), Protokolot od Kjoto kon Ramkovnata Konvencija na ON za klimatski promeni vo juli 2004 godina (Slu`ben vesnik na RM. Br 49/2004); Konvencijata na Obedinetite Nacii za borba protiv opustinuvaweto vo zemjite {to se soo~uvaat so seriozni su{i i/ili opustinuvawe, osobeno Afrika, (Slu`ben vesnik na RM br. 13/2002) vo vo soglasnost so Agendata 21, so cel da se pridonese za ostvaruvawe na odr`liviot razvoj.

Vo Glavata dvaeset- Nadzor se sodràni odredbi koi se

odnesuvaat na nadle`nostite okolu nadzorot vrz sproveduvaweto na ovoj zakon. Nadzor nad primenata na ovoj zakon i propisite doneseni vrz osnova na ovoj zakon vr{i Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina, a inspekciski nadzor nad sproveduvaweto na ovoj zakon vr{i Dràvniot inspektorat preku dràvnite inspektori i op{tinskite inspektori. Ponatamu vo ovaa glava se opredeleni kvalifikaciite koi treba da gi poseduvaat inspektorite, prinudnite merki, merkite za za{tita na po~vata, za za{tita od bu~ava, jonizira~ko i nejonizira~ko zra~ewe, nadzor nad sproveduvawe na proektite, nadzor nad A i B instalaciite i merki na za{tita pri prisustvo na opasni supstancii.

Predlog zakonot predviduva ovlasteni inspektori za ìvotna sredina koi }e deluvaat na podra~jeto na ELS. Vo Glavata dvaeset i eden od Predlogot na zakonot se sodràni odredbite za Na~inot i postapkata za vr{ewe na nadzor nad rabotata na organite na op{tinata, na Gradot Skopje i na op{tinite vo Gradot Skopje.

Vo Glavata dvaeset i dva od Predlogot na zakonot se sodràni

Kaznenite odredbi.

Vo Glavata dvaeset i tri od Predlogot na zakonot se predvideni Preodnite i zavr{nite odredbi koi se odnesuvaat na neposrednata primena na zakonot. Pri toa e regulirano deka pobliskite propisi za izvr{uvawe na ovoj zakon }e se donesat vo rok od tri godini od vleguvaweto vo sila na ovoj zakon. Odredbite koi se odnesuvaat na kontrola na havariite }e se primenuvaat od 2008 godina, dodeka postojnite objekti koi vr{at zagaduvawe se dol`ni da dostavat elaborat za ocena na vlijanieto vrz ìvotnata sredina vo rok od {est meseci od donesuvaweto na soodvetniot propis.

Programata za investirawe vo ìvotnata sredina za 2005 godina }e se donese vo rok od 30 dena po donesuvaweto na prviot Rebalans na Buxetot na RM po vleguvaweto vo sila na zakonot, so {to se dava osnova za planirawe na investiciite vo ìvotnata sredina vedna{ po otpo~uvaweto na primenata na ovoj zakon.

Strana 177 od 177

So denot na otpo~nuvaweto na primenata na ovoj zakon, prestanuva da vaì Zakonot za za{tita i za unapreduvawe na ìvotnata sredina (Slu`ben vesnik na RM br. 65/96,13/99, 41/00, 96/00 i 45/02), kako i odredbite na ~len 4, stav (1), to~ka 4 i 10, ~len 5, stav (1), to~ka 3, ~len 11, stav (1), to~ka 2, ~len 13, ~len 23, stav (1), to~ka 1 i 3 koi se odnesuvaat na sledewe, ocenuvawe, simulirawe i predviduvawe na sostojbite i kvalitetot na mediumite na ìvotnata sredina, bazata na podatoci i informirawe za sostojbata na mediumite i oblastite na ìvotnata sredina od Zakonot za vr{ewe na hidrometorolo{ki raboti (Slu`ben vesnik na RM br. 19/92 i 5/03). So denot na otpo~nuvaweto na primenata na ovoj zakon, prestanuvaat da vaàt odredbite koi se odnesuvaat na materijalnata osnova za vr{ewe na vodostopanski dejnosti od Zakonot za vodi (Slu`ben vesnik na RM br. 4/98; 19/2000). III. FINANSISKI SREDSTVA Finansiski sredstva potrebni za sproveduvawe na zakonot se obezbeduvaat od Buxetot na Republika Makedonija.

predlog na zakon za @ivotna sredina -...

Documents