prefaces - asean...prefaces the asean community vision 2025 showcases asean’s resolve in realising...

vi ASEAN Enabling Masterplan 2025

PREFACES

The ASEAN Community Vision 2025 showcases ASEAN’s resolve in realising an inclusive and responsive community that ensures its peoples enjoy human rights and fundamental freedoms. It also envisions a resilient community that engenders equitable development and inclusive growth and promote a high quality of life and equitable access to opportunities for all. Specifically, ASEAN has consistently affirmed its commitment to promote and protect the rights and welfare of persons with disabilities through various frameworks, initiatives and strategic measures.

The adoption of the ASEAN Enabling Masterplan 2025: Mainstreaming the Rights of Persons with Disabilities at the 33rd ASEAN Summit reflects both an achievement and the conviction that ASEAN will continue to uphold its commitment for an inclusive community where no one is left behind. By identifying key action points encompassing priority areas of the three ASEAN Community pillars, I believe the Enabling Masterplan would serve as a key policy document in mainstreaming the disability-inclusive perspective in ASEAN. This would in turn intensify cooperation at the regional level especially through leveraging the expertise of each pillar.

I would like to congratulate the ASEAN Intergovernmental Commission on Human Rights (AICHR), the Senior Officials Meetings on Social Welfare and Development (SOMSWD) and the ASEAN Commission on the Promotion and Protection of the Rights of Women and Children (ACWC) for this exemplary cross-pillar collaboration in advancing the rights of persons with disabilities. Through this publication, I hope this good work of ASEAN would reach out to more people and encourage the participation of all relevant stakeholders in the implementation of the Enabling Masterplan.

Dato Lim Jock Hoi Secretary-General of ASEAN

viiMainstreaming the Rights of Persons with Disabilities

The 2030 Agenda for Sustainable Development pledges that disability cannot be a reason for lack of access to development programming and the realization of human rights. Having this into consideration, the ASEAN Enabling Masterplan 2025: Mainstreaming the Rights of Persons serves as a platform to reaffirm regional commitment on disability inclusion. In this instrument, all ASEAN Member States made 27 sets of commitments around 8 central principles of the Convention on the Rights of Persons with Disabilities namely: 1) Respect for inherent dignity, individual autonomy including the freedom to make one’s own choices, and independence of persons; 2) Non-discrimination; 3) Full and effective participation and inclusion in society; 4) Respect for difference and acceptance of persons with disabilities as part of human diversity and humanity; 5) Equality of opportunity; 6) Accessibility; 7) Equality between men and women; and 8) Respect for the evolving capacities of children with disabilities and respect for the right of children with disabilities to preserve identities.

ASEAN have benefitted greatly from the contributions, suggestions, and commitments made by member states, Dialogue Partners, and development partners in formulating the Masterplan 2025. On behalf of the Government of Indonesia and ASEAN Ministerial Meeting on Social Welfare and Develpoment (AMMSWD), I would like to show our deep gratitude towards all involved entities, particularly to AICH Thailand, and we are obliged to them for successful adoption of the Masterplan.

ASEAN are making progress - yet, there is much more to be done. Moving forward, ASEAN with its three pillars will continue to strive for the full and effective implementation of the ASEAN Enabling Masterplan 2025: Mainstreaming the Rights of Persons to make the rights of persons with disabilities a reality in their everyday life; to remove barriers and challenge stereotypes; to change attitudes and mind-sets. We believe that empowering persons with disabilities does not just affect the individuals – it leads to better decesions and more effective outcomes for our communities, our nations, and our ASEAN.

H.E. Agus Gumiwang Kartasasmita Minister of Social Affairs of the Republic of Indonesia

viii ASEAN Enabling Masterplan 2025

I am pleased to welcome the launch of the ASEAN Enabling Masterplan 2025: Mainstreaming the Rights of Persons with Disabilities that was adopted at the 33rd ASEAN Summit and Related Summits. The promotion and protection of human rights and fundamental freedoms, including that of persons with disabilities, is a key priority for ASEAN, and corresponds with ASEAN’s commitment to build an inclusive community, as outlined in the ASEAN Community Vision 2025.

All ASEAN Member States have ratified the United Nations Convention on the Rights of Persons with Disabilities (CRPD), which seeks to realise and sustain the full and effective participation of persons with disabilities in all areas of life. I am certain that the Enabling Masterplan will be a key instrument in guiding our programmes to enhance the implementation of the CRPD in ASEAN Member States.

The Enabling Masterplan is a joint effort by the ASEAN Intergovernmental Commission on Human Rights (AICHR), Senior Officials Meeting on Social Welfare and Development (SOMSWD) and the ASEAN Commission on the Promotion and Protection of the Rights of Women and Children (ACWC), in consultation with all relevant ASEAN sectoral bodies, as well as a wide spectrum of contributors including civil society. The development of the Enabling Masterplan is a testament to how different sectoral bodies can work together to create positive impact for the peoples of ASEAN.

This 2018 Regional Dialogue on the Mainstreaming of the Rights of Persons with Disabilities in the ASEAN Community: Accessibility through Design will give us an opportunity to introduce the Masterplan to a wide range of stakeholders. I look forward to continuing to work together with all of you to advance our journey towards a more inclusive ASEAN Community. Thank you.

Amb. Barry DeskerRepresentative of Singapore and ChairASEAN Intergovernmental Commission on Human Rights

ixMainstreaming the Rights of Persons with Disabilities

The ASEAN Enabling Masterplan 2025 is an important initiative to show our continued resolve and commitment to make life better and as normal as possible for persons with disabilities (PWDs) in our region.

The Task Force on Mainstreaming the Rights of PWDs has done a commendable job in developing the Enabling Masterplan. I am happy that the ASEAN Enabling Masterplan 2025 was adopted at the recently concluded 33rd ASEAN Summit in Singapore. Having ASEAN Leaders’ support and endorsement are critical to the implementation and realisation of the Enabling Masterplan. But we can only realise the Enabling Masterplan with the strong partnership of the Governments of ASEAN Member States, Non-Governmental Organisations (NGOs), private sectors and the general public.

In that spirit, SOMSWD Singapore and the Singapore National Council of Social Service recently co-organised the 13th ASEAN Government Organisations-NGO Forum with the theme “Realising the ASEAN Enabling Masterplan 2025: Mainstreaming the Rights of PWDs”. The Forum gathered government officials from ASEAN Member States, civil society leaders, and student representatives from institutes of higher learning to learn about the Enabling Masterplan, share good practices, and think about the concrete steps to take in order to implement this important initiative.

SOMSWD has now taken over the Enabling Masterplan from the Task Force, and as SOMSWD Chair, I am keen to see this Enabling Masterplan implemented across the region, as we seek to put in place seamless connectivity and accessibility for the benefits of all ASEAN citizens.

We should explore possibilities of having collaborative projects between different sectors of society, among different professions and disciplines and between countries in the implementation of the Enabling Masterplan. Ideas, designs, hardware and software created can be cross-pollinated and shared across professions, across disciplines and across borders to avoid having to re-invent the wheel. We should also look at how the Enabling Masterplan can be implemented in synergy with parallel initiatives such as our ASEAN Smart Cities Network. With all relevant stakeholders playing active parts in the implementation of this Enabling Masterplan, I am sure ASEAN will become a more inclusive community for PWDs. Thank you.

Chew Hock YongSOMSWD Singapore Chair & Permanent SecretaryMinistry of Social and Family Development

x ASEAN Enabling Masterplan 2025

The ASEAN Enabling Master Plan 2025 builds on the gains and learnings from the implementation of the Bali Declaration on the Enhancement of the Role and Participation of Persons with Disabilities in ASEAN Community (2011) and the Mobilisation Framework of the ASEAN Decade of Persons with Disabilities (2011-2020). Specifically, at the heart of the Enabling Master Plan is the fundamental belief that persons with disabilities are empowered agents of change, not mere passive recipients of welfare support from governments and charitable organisations.

The Enabling Master Plan advances with the systematic mainstreaming of disability-inclusive perspectives in ASEAN’s work by institutionalising a programmatic approach. Also, the Enabling Master Plan puts a premium on collaboration and cooperation not only between ASEAN Sectoral Bodies across AEC, APSC and ASCC, but also between ASEAN bodies, government, civil society organisations, particularly organisations of persons with disabilities, and other relevant stakeholders.

The Enabling Masterplan adheres to the general principles of the Convention on the Rights of Persons with Disabilities (CRPD), a common human rights instrument to all ASEAN Member States, namely equality between men and women and respect for the evolving capacities of children with disabilities and respect for the right of children with disabilities to preserve identities, among others.

In complementarity, the ASEAN Commission on the Promotion and Protection of the Rights of Women and Children (ACWC) affirm ASEAN’s commitment and illustrate the robust policy environment in the region that seeks to empower persons with disabilities. The Ha Noi Declaration on the Enhancement of the Welfare and Development of ASEAN Women and Children (2010) aims to ensure gender equality in education and school enrolment of children with disabilities and with special needs, among others. Moreover, the Declaration on the Elimination of Violence Against Women and Elimination of Violence Against Children in ASEAN (2013) seeks to protect women and children with disabilities from all forms of violence, abuse and exploitation.

xiMainstreaming the Rights of Persons with Disabilities

Ultimately, in order to ensure that no one is left behind, the post-2020 agenda must be purposive and programmatic in reaching out to persons with disabilities. The implementation of the Enabling Masterplan shall employ strategies and approaches that will maximise the role of ASEAN Organs and Bodies, encourage participation of civil society organisations and enhance opportunities for stakeholder engagement and partnership, particularly corporate social responsibility for inclusive and sustainable development.

The participation of all relevant stakeholders in the monitoring and evaluation of the Enabling Masterplan is crucial for ensuring its effective implementation. Disability-inclusive development will also be advanced by sharing information. The utility of research and information, including statistical data, research publications, and information on best practices should be disseminated as broadly and effectively as possible.

Thank you.

Sri Danti AnwarChair of the ACWC and Indonesia Representative to the ACWC for Women’s Rights

xii ASEAN Enabling Masterplan 2025

When the Task Force first met, our task was to develop a Regional Action Plan, which would require a lot more regional meetings, regional consultations and consensus among all ten Member States before any action could be taken. As most of what we want to do for persons with disabilities require national and local governments’ commitment to implement and to have impact on the ground, we decided instead to develop an Enabling Masterplan.

This Masterplan provides a clear direction for each Member State to strengthen their own respective national development plans, legislations and programmes. It provides a clear direction for each Member State to explore collaborative partnership and implement concrete measures to remove all kinds of barriers and ensure accessibility for persons with disabilities locally.

Partnership is key to the Enabling Masterplan 2025, both in its negotiation and now in its implementation. We need to draw strength from not just the public sector, but also the people and the private sectors. It will therefore be operationalised by the relevant ASEAN Sectoral Bodies across all three ASEAN pillars, in partnership and in collaboration with stakeholders in the people and private sectors.

This Masterplan addresses not only the needs of persons with disabilities today. It seeks also to secure a future for ASEAN. As the population in ASEAN ages with decreasing birth rates, the number of people that this Enabling Masterplan will benefit will grow. We need however to start now in order to be ready for a future in which the elderly, each with some form of disability, will outnumber the young and who will need to be able live their lives independently or with carers whom this Masterplan seeks also to enable.

Collaborators of this Masterplan, whom we must acknowledge on record, include all ten members of the ASEAN Intergovernmental Commission on Human Rights (AICHR), all ten members of the ASEAN Senior Officials Meeting on Social Welfare and Development (SOMSWD) and two representatives from the ASEAN Commission on the Promotion and Protection of the Rights of Women and Children (ACWC).

Other stakeholders, whom we should also acknowledge on record, include various ASEAN Sectoral Bodies in the three Community Pillars and organisations of persons with disability such as the ASEAN Disability Forum (ADF), the Asia-Pacific Development Centre on Disability (APCD), and experts on disability rights.

xiiiMainstreaming the Rights of Persons with Disabilities

But it was Dr Seree Nonthasoot, AICHR representative from Thailand, who initiated the formation of the Task Force. We have him to thank for the output we have today, i.e. an Enabling Masterplan which I hope will continue its journey to completion in 2025.

Thank you.

Richard Tan Kok TongSOMSWD SingaporeCo-Chair of the Task Force on the Mainstreaming of the Rights of Persons with Disabilities in the ASEAN Community

xiv ASEAN Enabling Masterplan 2025

INTRODUCTION

The ASEAN Enabling Masterplan represents the culmination of a collaborative and cross pillar initiative of ASEAN organisations and agencies, chiefly the ASEAN Intergovernmental Commission on Human Rights (AICHR), the Senior Officials Meeting on Welfare and Development (SOMSWD) and the ASEAN Commission on the Promotion and Protection of the Rights of Women and Children (ACWC), to enhance the promotion and protection of the rights of persons with disabilities in the ASEAN Community. The development of a regional instrument on disability rights in ASEAN was conceived in 2015 when as the Representative of Thailand to the AICHR I initiated the Regional Dialogue on disability rights as a platform to bring stakeholders from multiple levels of ASEAN to discuss and share experiences and propose recommendations on specific topics such as health, education, employment and political participation. It was at this Dialogue that we recognised the increasing needs to mainstream disability rights across the ASEAN landscape through an instrument that would add value to existing regional and international commitments pertaining to persons with disabilities, including the Bali Declaration (2011), the Incheon Strategy (2012), the Sustainable Development Goals (2015) and the Convention on the Rights of Persons with Disabilities to which all ASEAN Member States are parties.

The drafting process of the Masterplan officially began in 2016 following the second Regional Dialogue in Chiang Mai, when the AICHR set up a Task Force specifically to negotiate and draft this document. The Task Force was a tripartite body with members from the AICHR, SOMSWD and ACWC and inclusion is an approach that it adhered to throughout the two-year period that led to the adoption of the Masterplan in November 2018. Consultation was regularly conducted with key stakeholders, particularly organisations of persons with disabilities and experts on disability rights.

A distinguishing feature of the Enabling Masterplan is the ‘key action points’ that are ascribed to each of the three ASEAN Communities. Some of these overlap in substance to reinforce their inter pillar relevance and complementarity. These action points underscore the fact that disability rights are human rights and they cover all areas of life, from political to economic and social and cultural arenas. Another important aspect is the reporting of its implementation through the Joint Consultative Meeting (JCM) that reports directly to the ASEAN Summit. This illustrates the political commitment that the ASEAN Leaders attach to the Masterplan. The midterm review of the Masterplan is also envisioned.

xvMainstreaming the Rights of Persons with Disabilities

The next phase of the life of the Enabling Masterplan “its effective implementation and the alignment with rights-based instruments on persons with disabilities” means that implementation of the Enabling Masterplan by ASEAN and its ten Member States will simultaneously help them fulfil their obligations arising from those instruments as well. Since this is the first human rights document that seeks to implement the ASEAN Vision 2025, the Masterplan will help ensure that no one is left behind in our Community.

The adoption of the Masterplan has given me a deep sense of fulfilment, gratitude and belonging. As my AICHR terms are coming to a close at the end of 2018, finalization of the Masterplan is an accomplishment that gives me fond recollection of the strong partnership that I have achieved over the years. I am thankful to active and committed people, partners and organisations who share common goal in helping our friends with disabilities realise equality and inclusion. Two deserve particular mention. The Japanese government through the Japan-ASEAN Integration Fund (JAIF) has from the start of this process been an active supporter. My Singaporean colleague, Mr. Richard Tan, who co-chaired the Task Force, has lent his wisdom and superb negotiation skills that bring successful conclusion. Since the Masterplan is aligned with the ASEAN Vision 2025, I share the view that there should be a sequel that corresponds with the new Vision document of ASEAN.

This publication combines the adopted Masterplan with a synopsis of its drafting history. The launch of the Masterplan is conducted with the goal of making it most widely available and accessible. Hence it is translated into all major national languages of ASEAN Member States and distributed via digital and electronic media. It is my hope that this document will truly enable peoples with disabilities to become full, equal and meaningful members of our people-centred ASEAN Community.

Dr. Seree NonthasootRepresentative of Thailand to the AICHRCo-Chair of the Task Force on the Mainstreaming of the Rights of Persons with Disabilities in the ASEAN Community

of 7

ការអនវតដនផែនការមេ អាសា នឆន ា២០២៥៖

សត ពការបញជរា បសទធជនមានពការភាព

I. មសចកដ មែដើេ

១.១. មោលការណ នងមោលបាណងសាខានៗកន ងចាមោេមោលការណមែសងៗមទៀតរបសអាសា នរេមាន៖

ការមលើកកេពស នងកចចការពារសទធេនសស នងមសរភាពជាេលដឋា ន ការពញជងងលទធញជបជាធបមតយយ

ការមលើកកេពសអភបាលកចចលអ នងការមោរពនតរដាជាមដើេ។1 មដើេបបរា កជាថមនវមោលការណសា

ខានៗខាងមលើមនេះ ថនន កដកនារបសអាសា នទាងអសបានអនេតមសចកត ញជបកាសសត ពសទធេនសស

អាសា ន2 (AHRD) កន ងឆន ា២០១២។ ញជសបោន នងមសចកត ផថែងការណទញជកងភន ាមពញសត ពការអនេតមលើមស

ចកត ញជបកាសសត ពសទធេនសសអាសា ន (AHRD) ឯកសរទាងពរមនេះ បានបងហា ញពការមបតជាា ចតត របសរ

ដឋា ភបាលអាសា នកន ងការការពារសទធេនសស នងមសរភាពជាេលដឋា នរបសញជបជាពលរដាអាសា ន

ទាងអស រេទាងជនមានពការភាពែងផដរ។ រដាជាសមាជកអាសា នទាងអស បានែតលសចចច ប

នមលើអនសរា អនដ រជាតរបសអងគការសហញជបជាជាត សត ពសទធជនមានពការ (UNCRPD) មៅឆន ា

២០១៦។

១.២. អសរយៈមពលជាមញជចើនឆន ាកនែងេកមនេះ អាសា នបាលែដលអាទភាពជាញជបចចាមលើការមលើកកេពស នង

កចចការពារសទធជនមានពការភាព។ ញជកបខណឌ មោលនមោបាយអាសា នកន ងការជញជេញមលើកកេពស

សទធ នងសខមាលភាពរបសជនមានពការភាព គមានញជបភពមចញពមសចកត ញជបកាសទញជកងបាលសដ

ពការមលើកកេពសតនទ នងការចលរេរបសជនមានពការភាពមៅកន ងសហគេនអាសា ន (ឆន ា

២០១១) ផដលបានអាពាវនវឱយមានការយលដងអាពការមធវ បរោបនពការភាព តាេរយៈការ

អភវឌឍនផែនការសកេមភាពជាត ការបមងក ើតឱយមានភាពចញជេេះននមសវាកេមសងគេមែសងៗ ការ

អភវឌឍនគមញជមាងរបបសនដ សខសងគេ នងការសញជេបសញជេលសេញជសបកន ងការអបរ កដចជាឱ

កាសការងហរមែសងៗមទៀត។ មលើសពមនេះមទៀត មសចកដ ញជបកាសទញជកងបាលកបានបងហា ញជាែល វការ

អាពញជកបខណឌ ននការញជបេលែានវទសវតសរអាសា នសញជមាបជនមានពការភាព (ឆន ា២០១១-២០២០)

មដើេបមលើកកេពសការអភវឌឍនតាេផបបបរោបនពការភាពកន ងតាបនអាសា ន។ មោលការណ

ននការមធវ បរោបន ជាមោលមៅមោលនមោបាយសាខានននអាសា នបានបញច លនវគានតែត ចមែតើេ

នងកេម វធអាសា នទាងអស ផដលមតត តមលើការបញជរា បសទធរបសជនមានពការភាពមៅកន ងសហគេន

អាសា ន។ ការមបតជាា ចតតរបសអាសា នមឆព េះមៅសហគេនញជបកបមដឋយបរោបនមនេះ ញជតវបានមលើកម ើង

កន ងទសសនៈវសយ សហគេនអាសា នឆន ា២០២៥3 ផដលជាផែនទបងហា ញែល វយទធសសរសដ រយៈមពល១០

ឆន ា របសអាសា ន ផដលជញជេញឲយមានការយលដងជាសហគេនអាសា ន ផដលមតត តមលើញជបជាជនជា

សន ល នងមដើេបញជបជាជន «ផដលញជបជាជនទទលបានលកខណៈសទធេនសស នងមសរភាពជាេលដឋា ន

គណភាពននជវតញជបមសើរម ើង ញជពេទាងអតថញជបមោជនននការកសងសហគេន»។ ជាពមសស ផែនការ

លេអ តរបសសហគេនសងគេ-វបបធេអាសា នឆន ា២០២៥ (ASCC) បានគសបរា ក អាពវធានការយទធ

សសរសតជាកលាកផដលមានមោលបាណងកាតបនថយឧបសគគ នងធានឱយបាននវការសញជេបសញជេល

សេញជសបសញជមាបជនមានពការភាព ញជពេទាងមលើកកេពស នងការពារសទធេនសសរបសពកោត។

១.៣. មៅកន ងការបាមពញបផនថេោន លខតតបករណថនន កតាបនដនទមទៀត អេះអាងអាពការមបតជាា ចតតរបស

អាសា ន នងមរៀបចាមោលនមោបាយបរសថ នដមាាទា មៅកន ងតាបនផដលផសវងរកការបមងក ើនសទធ

អាោចដលជនមានពការភាព។ មសចកត ញជបកាសទញជកងហាណយសត ពការមលើកកេពសសខមាលភាព

នងអភវឌឍនសរសត នងកមារអាសា ន (២០១០) មានមោលបាណងធានឲយមានសេភាពមយេនឌរមៅកន ង

ការអបរ នងការចេះម ម េះចលមរៀនរបសកមារមានពការភាព នងមានតញជេវការពមសស កន ង

ចាមោេកមារមែសងមទៀត។ មសចកត ញជបកាសទញជកងកឡាឡាាពរ សត ពការមតត តមលើញជបជាជនជាសន ល នង

មដើេបញជបជាជនកន ងអាសា ន (២០១៥) អាពាវនវឲយមានការមលើកកេពស នងកចចការពារសទធរបសជន

1 ធេមនញអាសា ន ២០០៧ 2 មសចកត ញជបកាសសត ពសទធេនសសអាសា ន ២០១២ 3 ទសសនៈវសយសហគេនអាសា ន ២០២៥, ២០១៥

of 7

មានពការភាព នងមលើកសទ យែលញជបមោជន នងសខមាលភាពរបសពកោត មៅកន ងរមបៀបវារៈ

អនគតរបសអាសា ន។ មសចកត ញជបកាសអាសា នសត ពការពញជងងការអបរកមារ នងយវជនផដលេន

បានមៅចលមរៀន បានបរា កថនការទទលបានការអបរជាអាទភាពេយ មដើេបធាននវែល

ញជបមោជនចេបងរបសកមារ នងយវជនទាងអស មដឋយេនគតពពការភាព។ មសចកត ញជបកាស សត

ពការលបបាបាតអាមពើហងាញជបឆាងមលើសរសត នងការលបបាបាតអាមពើហងាញជបឆាងមលើកមារមៅកន ង

អាសា ន (២០១៣) គមដើេបការពារសរសត នងកមារពការពញជគបទញជេងទាងអសននអាមពើហងា ការមកង

ញជបវញច រមលាភបាពាន នងការជញដរ។ មសចកត ញជបកាសអាសា នសត ពការពញជងងកចចោាពារសងគេ

(២០១៣) ផចងថនជនមានពការភាពមានសទធទទលបានការោាពារសងគេញជបកបមដឋយសេធេ

នងអាពាវនវឲយរដាជាសមាជកអាសា នោាញជទមោលនមោបាយ យទធសសរសត នងយនតការថនន កជាត

មដើេបពញជងងការអនវតតកេម វធោាពារសងគេ ញជពេទាងញជបពនធកាណតចាណចមៅដមានញជបសទធភាព

មដើេបធានថនមសវាកេមោាពារសងគេនងញជតវែតលជនមៅដលអនកផដលញជតវការបាែត។

១.៤. ចាណចមៅននមោលនមោបាយកន ងអាសា ន មដើេបមលើកកេពសសទធ នងសខមាលភាពរបសជនមាន

ពការភាព ញជតវបានមលើកទកចតត នងចលរេចា ផណកកន ងកចចអភវឌឍនជាសកល។ អវ ផដលសាខានមៅ

កន ងមនេះ គរមបៀបវារៈឆន ា២០៣០ សត ពកចចអភវឌឍនញជបកបមដឋយចរភាព ផដលកន ងមោលនមោបាយ

ដញជសចញជសលមដឋយេនទកនរោមាន កមចចលមនេះ គបាមពញបផនថេមលើទសសនៈវសយសហគេនអាសា ន

ផដលមតត តមលើញជបជាជនជាសន ល នងមដើេបញជបជាជន។ យទធសសរសត ទញជកងអនន “មធវ ឲយសទធកាែ យជា

ការពត” សញជមាបជនមានពការភាពមៅអាស នងបាេ សហវ ក អាពាវនវឲយមានការមលើកកេពសការ

ចលរេរបសជនមានពការភាពផដរ មដឋយដកមចញនវរបាាងនន នងជញជេញការសញជេបសញជេលសេ

ញជសប នងធានការម ែ ើយតបសេភាពមយេនឌរ តាេរយៈអភញជកេចញជេេះវសយ នងពហភាគពាកពនធ។

ញជកបខណឌ មសនដឋយ សញជមាបកាតបនថយហានភយមញជោេះេហនតរាយ អាពាវនវឲយមានការម ែ ើយតបផដល

មានបរោបនពការភាព នងការរចែតពមញជោេះេហនតរាយ នមៅកសងភាព រ ងងមាាសញជមាបជន

មានពការភាព នងទទលសគ លតនទដសាខានរបសពកោតមៅកន ងការវាយតនេែហានភយ នង

ការតាកផតងកេម វធនន។ រមបៀបវារៈទញជកងថមអាពាវនវឲយមាន “ការមធវ ឲយមកើតម ើងពតញជបាកដនវ

សទធមានលាមៅដឋា នសេរេយសញជមាបទាងអសោន គជាសមាសធាតេយននសទធទទលបានជវភាព

សេរេយ” ករេបញច លទាងជនមានពការភាពែងផដរ។ រមបៀបវារៈទញជកងថម កអាពាវនវឲយមានការ

មលើកកេពសនវ ” វធានការសេញជសបមៅកន ងទញជកង នងការមដឋេះញជសយែលបេេះពាលការសន កមៅរបស

េនសស ផដលអាចសញជេលឲយជនមានពការភាពទទលបាននវសេភាពជាេយអនកដនទផដរ មានបរសថ

នរបវនត របសទញជកង ជាពមសសទសធារណៈ ការដកជញជ នសធារណៈ លាមៅដឋា ន កផនែងអបរ នង

សខភាព ពតមានសធារណៈ នងសហគេន (រេទាងពតមានបមចចកវទា នងញជបពនធ

ទរគេនគេននន) ញជពេទាងកផនែងនងមសវាកេមដនទមទៀត ែតលជនសធារណជន ទាងមៅទ

ញជកង នងជនបទ” ។ ជាចងមញជកាយ រមបៀបវារៈទញជកងថម មលើកទកចតតឲយមាន “ការចលរេ នងកចចសហ

ការញជបកបមដឋយញជបសទធភាពកន ងចាមោេភាគពាកពនធទ ាងអស រេទាងជនមានពការភាពផដរ

មដើេបរកឱកាសអភវឌឍនមសដាកចចទញជបជាជន នងការកាណត ញជពេទាង មដឋេះញជសយបរា ញជបឈេផដល

មានញជសប នងកាពងមកើតម ើង។” កចចអភវឌឍនជាសកលទាងមនេះ កន ងចាមោេឯកសរពាកពនធ

ដនទ ជេះឥទធពល នងកាណតរបរាងមោលនមោបាយមៅកន ងអាសា នសត ពជនមានពការភាព។

១.៥. បនតពែល នងឱកាសពកចចអភវឌឍនថនន កតាបន នងសកលទាងមនេះ គជាឱកាសេយកន ងការ

មលើកសទ យកចចសហញជបតបតត ការមៅថនន កអាសា ន មដើេបជញជេញការផកទញជេងចាប នងមោល

នមោបាយ ឲយមឆព េះមៅការអនវតតនមដឋយមពញមលញនវអនសរា សត ពសទធជនមានពការភាពមៅថនន ក

ជាត មដើេបលបបាបាតការមរសមអើង ដកនវឧបសគគ នងធានបាននវការសញជេបសញជេលសេញជសប។

មៅមពលទនទ េោន សកេមភាពមៅថនន កជាតអាចជារញកចចសហការថនន កតាបន តាេរយៈគសបរា ក

បរា ទាងឡាយផដលបានមដឋេះញជសយ មដឋយមានញជបសទធភាពជាងេនមៅថនន កតាបន។ បរា ទាង

មនេះរេមាន៖ ែលបេេះពាលមៅសមាហរណកេមសហគេនអាសា ន ជាពមសសសមាហរណកេមមសដាកចច

សត ពការធានការងហរ នងការងហរសេរេយសញជមាបជនមានពការភាព។ សាខានជាងមនេះ មដើេបធាន

ថន មដឋយេនទកនរោមាន កមចចល រមបៀបវារៈមញជកាយឆន ា២០២០ ញជតវផតមានមោលបាណង នងបមងក ើត

of 7

កេម វធឲយខតដលជនមានពការភាព រេទាង កមារមានពការភាព សរសត មានពការភាព យវជនមាន

ពការភាព េនសសចចសមានពការភាព ជនមានពការភាព ផដលបងកមដឋយមញជោេះេហនតរាយ ជមមាែ េះ

នងវបតតមែសងៗ នងជនមានពការភាពផដលជាជនរងមញជោេះមដឋយសរ អាមពើហងា នងការជញដរ។

II. សនទនភាព

២.១. តាេការកាណតអាណតត កចច ញជបជារដាេសរនត អាសា នសត ពសខមាលភាពសងគេ នងការអភវឌឍន

(AMMSWD) គជាអនកទទលបនទ កសខមាលភាពសងគេ នងការអភវឌឍនសញជមាបញជកេជនងហយរង

មញជោេះ ដចជាជនមានពការភាព នងអនវតតនអនសរា សត ពសទធជនមានពការភាពមៅថនន កជាត

នងថនន កតាបន។ AMMSWD ដកនាដាមណើរការបមងក ើត នងដឋកបញជ នមសចកត ញជបកាស ទញជកងបាល

សត ពការមធវ ឲយញជបមសើរម ើងតនទ នងការចលរេរបសជនមានពការភាពមៅកន ងសហគេនអាសា ន

ផដលបានអនេតមដឋយថនន កដកនាមៅឆន ា២០១១។ រេជាេយនងលខតតបករណដនទមទៀត មសចកត

ញជបកាសមនេះមលើកទកចតតរដឋា ភបាល នងអងគការសងគេសវល រេទាងអងគការេនផេនរដឋា ភបាល

មដើេបមធវ ការោេ ងជតសន តជាេយអងគភាពតាេវសយពាកពនធ របសអាសា នដនទមទៀត គណៈកេមការ

អនតររដឋា ភបាលសត ពសទធេនសសអាសា ន (AICHR) នងគណៈកេមការអាសា នសញជមាបមលើកកេពស នង

ការពារសទធសរសត នងកមារ (ACWC) មៅកន ងកចចខតខារេោន មដើេបជយការពារសទធ នងបាមពញមសច

កត ញជតវការរបសជនមានពការភាព ជាពមសសេនសសចចស សរសត កមារ នងយវជន។

២.២. គណៈកេមការអនត ររដឋា ភបាលសត ពសទធេនសសអាសា ន (AICHR) ជាអងគភាពឃែ ាមេើលសទធេនសសអាសា

ន បានគតគរដលសទធរបសជនមានពការភាព នងចលរេចា ផណកកន ងការមដឋេះញជសយគមាែ ត

អភវឌឍន ផដលបេេះពាលដលជនមានពការភាព មៅកន ងតាបនតាាងពឆន ា២០១៥ េកមេែ េេះ។ មដឋយមធវការ

រេោន ជាេយនងអងគភាពតាេ វសយរបសអាសា នដនទមទៀត AICHR បានមកាេះញជបជា នងបានមធវ

ជាសហញជបធានជាេយនងកចច ញជបជា

ឧតតេេសរនត សត ពសខមាលភាពសងគេ នងការអភវឌឍន (SOMSWD) ផដលជាអងគភាពោាញជទដល កចច

ញជបជារដាេសរនត អាសា នសត ពសខមាលភាពសងគេ នងការអភវឌឍន AMMSWD ញជកេការងហរសត ពបញជរា ប

សទធជនមានពការភាពមៅកន ងសហគេនអាសា ន (ញជកេការងហរ) គជាអងគភាពរេ នងអនតរសសរ

សតេភ ផដលមានអាណតតបមងក ើតផែនការមេអនវតតបាន។ ញជកេការងហរមានសមាសភាពេកពតាោង

របស AICHR, ថនន កដកនា/ជនបមងហគ លរបស SOMSWD ១០រប, នងតាោងពររបមទៀតេកព គណៈ

កេមការអាសា នសញជមាបមលើកកេពស នងការពារសទធសរសត នងកមារ ACWC ផដលជាមសចកត ែត ចមែតើេ

អនតរសសរសតេភដាបងមគ សត ពសទធ ពការភាពមៅកន ងអាសា ន។

២.៣. ការបមងក ើតផែនការមេអនវតតបានឆន ា២០២៥៖ បញជរា បសទធជនមានពការភាព (ផែនការមេអនវតត

បាន) ម ែ ើយតបមៅនងទសសនៈវសយផដលផចងកន ងមសចកត ញជបកាសទញជកងបាល សត ពការមធវ ឲយញជបមសើរ

ម ើងនវតនទ នងការចលរេរបសជនមានពការភាពមៅកន ងសហគេនអាសា ន កសងបនតពញជកប

ខណឌ ននការមគៀគរទសវតសរអាសា នសញជមាបជនមានពការភាព (២០១១-២០២០) នងផែអកតាេមោល

ការណចេបងៗដចខាងមញជកាេ៖

១). ភាពពាកពនធ៖ សទធជនមានពការភាពមានមៅកន ងញជគបទដាភាពននសសរសត េភរបសសហគេន

អាសា ន ញជពេទាងទសសនៈវសយ នងផែនការសកេមភាព។ ផែនការសកេមភាពចេបង ផដលមាន

ផចងកន ងផែនការមេអនវតតបាន បរា កនវភាពពាកពនធ មនេះ នងជាែល វ មឆព េះមៅកានការមធវ ឲយ

មកើតម ើងពតញជបាកដនវសហគេនញជបកបមដឋយបរោបនេយ។

២). ការបពពញបននែមគនា ៖ ផែនការមេអនវតតបាន បាមពញបផនថេនវការមបតជាា ចតតផដលមានញជសប

នងបាណងរបសថនន កដកនាអាសា ន នងរដាជាសមាជក ជាពមសសទសសនៈវសយសហគេនអាសា ន

ឆន ា២០២៥ កន ងការបមងក ើត នងមធវ ឲយមាននរនត រភាពននបរសថ នប រោបនសញជមាបជនមានពការ

ភាព។

៣). ភាពជាបទាកទងគនា ៖ សទធេនសសទាងអស រេទាងសទធជនមានពការភាព គមានភាពជាប

ទកទងោន នងអាញជសយោន មៅវញមៅេក។ ការសញជេបសញជេលកន ងចាមោេអងគភាពតាេវសយ នង

of 7

ការចលរេរបសជនមានពការភាព នងអងគការរបសពកោត គជាកតាត គនែ េះមជាគជយមៅកន ងការ

អនវតតនញជគបញជជងមញជជាយនវផែនការមេអនវតតបាន។

ការអភវឌឍនផែនការមេអនវតតបាន កទទលបានអតថ ញជបមោជនពការចលរេចា ផណករបសរដឋា ភបា

ល អងគការជនមានពការភាព នងអនកពាកពនធសាខានៗដនទ តាេរយៈការពមញជោេះមោបលថនន ក

តាបនននញជកេការងហរ នងការពមញជោេះមោបលជាេយមវទកាពការភាពអាសា ន (ADF) េជឈេណឌ ល

អភវឌឍនអាសបាេ សហវ កសត ពពការភាព (APCD ) នងអនកជានញសត ពសទធពការភាព។

២.៤. ផែនការមេអនវតតបាន ទទលអតថ ញជបមោជនពកចចពមញជោេះមោបលោេ ងទលាទលាយជាេយនង

អងគភាពតាេ វសយអាសា ន នងបងហា ញការមបតជាា ចតតកន ងការចលរេចា ផណក កន ងការអនវតតែងផដរ។

មលើសពមនេះមទៀត ការមរៀបចា ផែនការមេអនវតតបាន ញជតវបានពមញជោេះមោបលជាេយនងអគគ

មលខាធការរងអាសា នទទលបនទ ក សហគេននមោបាយ-សនត សខអាសា ន (APSC), សហគេន

មសដាកចចអាសា ន (AEC) នងសហគេនសងគេវបបធេអាសា ន (ASCC) នងមលខាធការដឋា នអាសា

ន បរា កអេះអាងអាពការមបតជាា ចតត កន ងការោាញជទការអនវតត។

២.៥. មោលបាណងរេននផែនការមេអនវតតបាន គចលរេចា ផណកមធវ ឲយញជបមសើរម ើងនវការអនវតតអន

សរា សត ពសទធជនមានពការភាពមៅថនន កតាបន កសងសហគេនញជបកបមដឋយបរោបន ផដល

មានលកខណៈឯករាជយ មសរភាពននការមញជជើសមរស ការចលរេមពញមលញនងមានញជបសទធភាពរបស

ជនមានពការភាពមៅញជគបទដាភាពទាងអសននជវត ញជតវបានបមងក ើតម ើងពតញជបាកដ នងមាន

នរនត រភាព។ ផែនការមេអនវតតបានមនេះមានបាណងសមញជេចឲយបាននវសេធេនងគណភាពខពស

ននជវតសញជមាបជនមានពការភាព សមាជកញជកេញជគសរ ជានយការតទ ល នងអនកផថទា ញជបសន

អាចអនវតតបាន។

២.៦. ផែនការមេអនវតតបាន កមានមោលមៅបាមពញបផនថេ នងមធវ ឲយ រ ងងមាាននចកខ វសយសហគេនអាសា

ន ឆន ា២០២៥ កន ងការបញជរា បសទធជនមានពការភាព ផដលមានមៅញជគបសសរសតេភទ ាងបននសហគេន

អាសា ន នងជារញការមបតជាា ចតតជារេេយរបសរដាជាសមាជកអាសា ន មឆព េះមៅកានសហគេនផដល

ញជបកបមដឋយបរោបន។ ផែនការមេអនវតតបាន ញជតវបានមរៀបចាម ើងមដឋយផែអកមលើមោលការណ

េលដឋា នសាខានៗ ផដលសកេមភាពននរបសជនមានពការភាព េនថនញជតវបានមធវ ម ើងជាលកខ

ណៈបគគល សធារណៈ ឬតាេរយៈសថ បនសខមាលភាពសងគេ ឬ ឯកជន សថ បនតលាការ តាេរយៈ

រដាបាលេលដឋា ន ឬសថ បន ឬអងគភាពនតបញាតត ែលញជបមោជននងតញជេវការរបសជនមានពការ

ភាព ញជតវយកេកពចចរោោេ ងហមតចត នងទទលសគ លថនការមធវ បរោបននងការបញជរា បសទធ

ជនមានពការភាព ញជតវបានមលើកកេពស នងវធសសរសតឯកមទសមែសងៗ ញជតវបានចចតទកថនជាជាមរស

ផដលអាចអនវតត ញជគបភាគពាកពនធ។ ជាងមនេះមៅមទៀត អាសា នកមានមោលមៅអនវតតមដឋយ

អនមលាេតាេមោលការអភវឌឍនញជបកបមដឋយចរភាពញជសបតាេរមបៀបវារៈ ២០៣០ ផែនការមេ

អនវតតបាន កបានមដើរតជាលខតតបករណោេ ងសាខានកន ងការដកនាមោលនមោបាយ នងកេម វធ

របសខល ន មដើេបមធវ បរោបនសទធជនមានពការែងផដរ។

២.៧. ផែនការមេអនវតតបាន េនញជោនផតមានមោលបាណងមដើេបបាមពញនវការសនារបសបោត រដាជា

សមាជកអាសា នចាមពាេះពលរដាផដលមានពការភាពរបសខល ន តាេរយៈមសចកត ញជបកាសទញជកងបាល

នងផែនការលេអ តរបសសហគេនអាសា ន ២០២៥ បេមោណ េះមទ ផែនការមេអនវតតបាន កមាន

បាណងជយដលបោត រដាជាសមាជកអាសា ន មធវ ឲយមានសខដេនយកេម ចាបនងមោលនមោបាយ

កន ងញជបមទសែងផដរ។

២.៨. ផែនការមេអនវតតបាន អនមលាេមៅតាេមោលការណទមៅននអនសរា សត ពសទធជនមានពការភាព

(CRPD) ផដលជាលខតតបករណសទធេនសសទមៅសញជមាបរដាជាសមាជកអាសា នទាងអសគ៖

of 7

ក. ការមោរពចាមពាេះមសចកត នថែថន រផដលមានញជសប សវ យភាពបគគល រេទាងមសរភាពកន ងការ

សមញជេចចតតមដឋយខល នឯង នងឯករាជយភាពរបសបគគលមាន កៗ

ខ . ការេនមរសមអើង

គ. ការចលរេមដឋយមពញមលញ នងមដឋយមានញជបសទធភាព ញជពេទាងការមធវ បរោបនមៅកន ងស

ងគេ។

ឃ. ការមោរពចាមពាេះភាពេនដចោន នងការទទលសគ លននជនមានពការភាព ជាផែនកេយនន

ភាពចញជេេះោន ននេនសស នងេនសសជាត

ង . ការទទលបាននវឱកាសមសម ើៗោន

ច . ការសញជេបសញជេលសេញជសប

. សេភាពរវាងបរស នងសរសត

ជ. ការមោរពចាមពាេះសេតថភាពអភវឌឍកមារផដលមានពការភាព នងការមោរពសទធកមារផដល

មានពការ មដើេបរកាអតតសរា ណ។

III. វសយអាទភាព / ចាណចសកេមភាពសាខានៗ

៣ .១. ផែនការមេអនវតតបាន ដាបងកាណតព វសយអាទភាព / ចាណចសកេមភាពសាខានៗ មដើេបបនត

ការអនវតត មសចកត ញជបកាស ទញជកងបាល សត ពការមធវ ឲយញជបមសើរម ើងតនទ នងការចលរេរបសជន

មានពការភាពមៅកន ងសហគេនអាសា ន មឆព េះមៅការអនវតតអនសរា សត ពសទធជនមានពការភាព

(CRPD)។ វសយអាទភាព / ចាណចសកេមភាពសាខានៗទាងមនេះ ញជតវបានកាណតមដឋយជាកលាកកន ង

ការទទលសគ លនវសរៈសាខានននការមធវ បរោបនជនមានពការ កន ងបរសថ ននមោបាយ ចាប

មសដាកចច សងគេ នងវបបធេ ញជពេទាងការទទលបានសទធមពញមលញរបសពកោត។

៣.២. ខណៈផដលទទលសគ លអតថ ញជបមោជនមសម ើោន ននវសយមោលមៅសាខានៗទាងអស ផដលបានកាណត

មៅកន ងមសចកត ញជបកាសទញជកងបាល ផែនការមេអនវតតបាន កទទលសគ លពការបរា ញជបឈេកន ង

ការនលលកែតលធនធាន មឆព េះមៅរកការសមញជេចមោលមៅទាងអស កន ងរយៈមពលកាណត។ ដមចនេះ

ផែនការមេអនវតតបាន មានមោលបាណង មតត តមលើកចចខតខាញជបងផញជបងនងធនធានរបសអាសា

នមលើវសយអាទភាពសាខានៗផដលញជសបមៅនង ផែនការលេអ តសហគេនអាសា នទាងប មហើយ

នងបមងក ើតការជេះឥទធពលជាកលាកដលញជបជាជនអាសា ន។ មដឋយទទលសគ លថន ការអនវតត

ផែនការមេអនវតតបាន គជាញជកបខណឌ ផដលមានកញជេត មដឋយេនកាណតបញច ល វសលភាពនន

កាតពវកចចទ ាងញជសង មៅកន ងអនសរា សត ពសទធជនមានពការភាព នងញជកបខណឌ មែសងមទៀត

ផដលរដាជាសមាជកអាសា ននេយៗ ជាមាច ស រដាសមាជក ញជតវបានមលើកទកចតតោេ ងខាែ ាង កន ង

ការបនតសកេមភាពមញជៅពការអនវតតគមញជមាងផែនការមេអនវតតបាន។ ពតមានដមានតនេែសត ព

វធសសរសត កដចជាលទធែលននកចចខតខាញជបងផញជបងទាងមនេះ គរញជតវបានផចករផលកជាេយ

សមាជក នងេសរនត អាសា នដនទមទៀត មៅកន ងកចចសនទនថនន កតាបននមពលអនគត។

IV. ការអនវតត

៤.១. ផែនការមេអនវតតបានមនេះ បានទទលនវកាតពវកចចននរដាជាសមាជក មដើេបមអាយមានការ

មោរព មលើកកេពស ការពារ នងបាមពញនវសទធរបសជនមានពការភាព ផដលផចងមៅកន ងអន

សរា សត ពសទធជនមានពការភាព (CRPD) នងលខតតបករណសទធេនសសមែសងមទៀតផដលពាក

ពនធ ចាមពាេះអនកមានសទធញជគបរប ជាពមសសជនមានពការភាព។ មដើេបផញជបកាែ យពកាតពវកចចទ ាង

មនេះឲយមៅជាសកេមភាព រដាជាសមាជកនងនវបរសថ នអនវតតបាន មដឋយរេបញច លទាងការក

សងសេតថភាពទាងយនតការ ឬអនកអនវតត ផែនករដឋា ភបាល នងអនកជាបកាតពវកចច មដើេបជារញ

ការយលដងពមោលការណសទធេនសស នងការអនវតត ញជបកបមដឋយញជបសទធភាព។ កន ងសម រតមនេះ

ផែនការមេអនវតត នងញជតវបានញជបតបតត មដឋយអងគភាពពាកពនធនន ផែអកមៅមលើ វសយជាអាទ

ភាពមរៀងៗខល ន តាេរយៈការផញជបកាែ យពចាណចសកេមភាពសាខានៗននការបញជរច បសទធេនសសនន

ជនមានពការភាព មៅជាផែនការសកេមភាព កេម វធ គមញជមាងជាកលាក នងសកេមភាពផដលជា

ផែនកេយននផែនការការងហរមរៀងខល ន នងញជតវរាយការណពវឌឍនភាពមៅកន ងសនន សទមរៀងៗខល ន។

of 7

៤ .២. រដាេសរនត ទទលបនទ កសខមាលភាពសងគេ នងការអភវឌឍន (AMMSWD) ផដលជាជនបមងហគ ល

សញជមាបកចចសហញជបតបតត ការអនតរសរសសតេភ ញជតវញជតតពនតយការអនវតតផែនការមេអនវតតបាន

នងទទលនវរបាយការណញជបចចាឆន ាពមលខាធការដឋា នអាសា ន សត ពដាមណើរការននការអនវតត

ផែនការមេអនវតតបានមៅកន ងសហគេនទាងប សញជមាបការបកសរប នងបញជ នបនតនវរបាយ

ការណមៅញជកេញជបកាសហគេនអាសា នទាងប។

៤ .៣. មលខាធការដឋា ននងមធវ របាយការណនវដាមណើរការននការអនវតតផែនការមេអនវតតបាន សញជមាប

សហគេនទាងប មៅកន ងកចច ញជបជាពមញជោេះមោបលរេ (JCM)។

៤ .៤. សនន សទសញជេបសញជេលននសហគេននសនត សខមោបាយអាសា ន (ASCCO) គណៈកេមការរេ

(COW) សញជមាបសហគេនមសដាកចចអាសា ន នងសនន សទសញជេបសញជេលសត ពសហគេនសងគេវបប

ធេអាសា ន (SOC-COM) ញជតវមានរមបៀបវារៈេនតែ សបត រ សត ពវឌឍនភាពមលើការអនវតតផែនការ

មេអនវតតបាន មៅកន ងកា ងមពលននសនន សទមរៀងៗខល ន។

៤ .៥ ការអនវតតផែនការមេអនវតតបាន ញជតវមញជបើយទធសសរសត នងវធសសរសតជាមញជចើន ផដលនងមញជបើញជបាសជា

អតបរមានវតនទននអងគភាព នងសថ បនអាសា ន មលើកទកចតតការចលរេរបសអងគការសងគេស

វល ជាពមសសអងគការផដលមធវ ការជាេយជនមានពការភាព មដើេបពញជងងឱកាសការចលរេដល

អនកពាកពនធ នងភាពជានដគ រេទាង សនន សទ នដគឯកជន សធារណៈ ញជបជាជន (PPPP) នង

ការទទលខសញជតវសងគេរបសញជកេហាន សញជមាបការអភវឌឍនញជបកបមដឋយបរោបន នងនរនត រភា

ព។

V. ការតាេដឋន ញជតតពនតយ នងការវាយតនេែ

៥.១ ការញជតតពនតយ នងវាយតនេែមទបើងវញ ននផែនការមេអនវតតបាន ញជតវមញជបើញជបាសញជកបខណឌ ញជតតពន

តយ នងវាយតនេែ យទធសសរសត នងលទធែលផដលមានញជសប ឬញជពេមញជពៀងោន ផដលរេបញច លញជកេ

មោលមៅ សចនករ នងតាេលកខណៈ វនចយននការវាយតនេែ។ វធសសរសតសេញជសបដនទមទៀត រេ

ទាងញជបពនធ ញជបេលទនននយ នងការវាយតនេែតាេផបបគណភាព នងបរមាណ ផដលញជតវបានមលើក

ទកចតត មដើេបវាយតនេែពែលបេេះពាលននមោលនមោបាយ កេម វធ នងគមញជមាងផដលមកើតមទបើងព

ផែនការមេអនវតតបាន មៅថនន កតាបន ថនន កជាត នងតាេ វសយ។

៥.២. ការវាយតនេែមៅពាកកោត លអាណតត រយៈមពលឆន ា២០១៨-២០២១ នងការវាយតនេែបញចបអាណតត

រយៈមពលកន ងឆន ា២០២១-២០២៥ នងញជតវបានមធវ មទបើង មដើេបតានដឋនវឌឍនភាព នងវាយតនេែលទធ

ែល ឬែលបេះពាល មដើេបមឆព េះមៅរកសេទធែលននផែនការមេអនវតតបាន មញជកាេការដកនាមដឋយ

ឧតតេេសរនត ទទលបនទ កសខមាលភាពសងគេ នងការអភវឌឍន (SOMSWD)។ ការវាយតនេែមៅពាកក

ោត លអាណតត នងចចតជាការពញជងងការអនវតតផែនការមេអនវតតបាន សញជមាបជនមានពការ

ភាពញជគបញជបមភទ រេទាងពលករមទសនត ញជបមវសនមានពការភាព។

៥.៣. ការចលរេរបសអងគការសងគេសវល នងជាពមសសអងគការជនពមានពការភាព កន ងការតាេ

ដឋននងវាយតនេែផែនការអនវតដបាន គមានសរៈសាខានខាែ ាងោសសញជមាបធាននវការអនវតត

ញជបកបមដឋយញជបសទធភាព។

VI. ការកសងសេតថភាព នងភាពជានដគសញជមាបការតែ សបត រ

៦.១. ជនមានពការភាព អងគការជនមានពការភាព េសរនត រាជការពាកពនធនន អងគការសងគេសវល

នងភាគពាកពនធ ញជតវចលរេកន ងសកេមភាព ការកសងសេតថភាព មដើេបឱយពកោតមាន

ឱកាស ទទលបានចាមណេះដងសេញជសប បទពមសធន នងជានញ មដើេបផញជបកាែ យការមបតជាា ចតតជា

អនតរជាត មៅជាលទធែលមៅកញជេតសហគេន នងមដើេបឲយមានបរោបនរបសជនមានពការភា

ព។ សកេមភាពកសងសេតថភាព នងញជតវបានមតត តមលើការមបើកឱកាសមសម ើភាព នងសេធេ

សញជមាបបរោបនសងគេ នងមសដាកចច រេបញច លទាងវសយសខាភបាល អបរ ការងហរ មសវាសងគេ

of 7

គានតែត ចមែតើេផែនកបមចចកវទា ការមធវ បរោបនហរញា វតថ សហញជគនភាព ការសន កមៅសេញជសបមលើ

មសវាកេមមែសងៗ នងការបមងក ើតនវបរសថ នញជបកបមដឋយបរោបន សញជមាបដាមណើរការកត នង

នមោបាយ ញជពេទាងញជពតតការណសងគេ នងសកេមភាពកេានតនន។

៦.២. ការអភវឌឍញជបកបមដឋយបរោបនពការភាព នងញជតវបានវវតតន មដឋយការផចករផលកពតមាន។

ឧបករណមញជបើញជបាសននការញជសវញជជាវ នងពតមានរេទាងទនននយផបបសថ ត ការមបាេះពេភឯកសរ

ញជសវញជជាវ នងពតមាន មលើការអនវតតលអ គញជតវបានែសពវែាយោេ ងទលាទលាយ។ ការផចកចចយដ

មានញជបសទធភាពរេបញច លទាងការបមងក ើតសមាភ រៈ នងពតមាននន កដចជាលខតតបករណ

អនតរជាតេយចាននដនទមទៀត ផដលមានជាភាសមែសងៗ នងជាទញជេងផដលជនមានពការភាព

អាចមញជបើបាន ។

៦.៣. ញជពតត ការណពភាកាមោលនមោបាយជាមទៀងទត នងញជតវបានមធវ ម ើង មដើេបធានដលការមធវ ស

មាហរណកេមននសសរសតេភសហគេនអាសា នទាងប សត ពបរា អនតរវសយទកទងនងជនមាន

ពការភាព មដឋយមានការចលរេពញជគបភាគពាកពនធទ ាងអស រេទាងេសរនត រដឋា ភបាល អងគការ

ជនមានពការភាព នងអងគការសងគេសវល។

Final draft ASEAN Enabling Masterplan (as of 15 September 2018)

Page 1 of 17

ការអនវតតផែនការមេអាសា ន ឆន ា2025:

ការបញជរា បសទធជនពការ

សហគមនសនត សខនយោ

បាយ អាសា ន (APSC)

Blueprint 2025

ចណចសកមមភាពសខានៗ

ក. សហគមនយតត តយ ើបរជា

ជនជាសន នងយ ើមបបរជា

ជននងផអែកយ ើចារ

APSC 1 ម ើកទកចតតកន ងការចាតវវ ធាននការែល វចាបនងែល វរដឋបា សេញជសបទាងឡាយ មដើេបម ើក

កេពសនងការពារសទធជនមានពការភាព ឲយបានច រេមោយមពញមពញនងញជបកបមោយអតថនយ កន ង

ជវភាពសនរណៈនងជវភាពនមោបាយ កន ងការមបាោះមឆន ត ឈរម ម ោះឲយមេមបាោះមឆន ត នងកន ងការ

ទទ បានយតត ធេ មោយមសម ើភាពគនន ជាេយជនគនម នពការភាព

APSC 2 ម ើកទកចតតឲយមានការទទ បានពតមានពមេហទាពរសនរណៈនងវវ ធាសយឯកជន សត ពការ

មរៀបចាសេរេយសញជមាបទទ មសវាតលាការ ការមបាោះមឆន ត នងការមបាោះមឆន តផដ មានការសញជេប

សញជេ សេរេយ នងមានរចនាជាសក សញជមាបការ ធាោ យមបាោះមឆន ត ញជពេទាងដាមណើរការនមោបាយ

មែេងៗមទៀត តាេរយៈការបមងក ើតញជបពនធ ផដ មានបរ ធាោបនពការភាព មោយមានមញជបើបមចេកវ ធាទាថមៗ

នងមញជបើទញជេងផដ អាចមញជបើញជបាសវ បាន ដចជាអកេរសា ប ជាសមេេង វវ ដមដអផដ មានោកអកេរឲយមេើ

ម ើញចាស នង/ឬមានការរា យរា បជាសមេេង នងរបភាពញជពេទាងទញជេងមអឡចញជតនចផដ រចនាជា

សក មោយមានោកអកេររតម ើមអញជកងកន ងវវ ដមដអនងទរទសេន ជានយការអនកបកផញជបភាសសរា

អាជព នងសមាា រៈេានរជវច សញជមាបអនកមានពការភាពផែនកសកា

APSC 3 បមងក ើតបណតត ញអនកវវ ធាជាា ជវៈនងអងគការជានយផែនកចាបផដ បងកភាពងាយញជស មានជានាញ

ឯកមទសខាងផែនកពការភាពនងសទធេនសេ មដើេបែត ជានយតាេែល វចាបដ ជនមានពការភាពវ

ផដ េនអាចបងថថេមសវាតាណតងតាេែល វចាបបាន

APSC 4 មរៀបចាសកេមភាពបណោះបណតត នងកសងសេតថភាព សត ពទសេនៈពការភាពនងមគន ការណ

សទធេនសេ ញជពេទាងការអនវតតកន ងការងារញជបចាាថថៃរបសអនកវវ ធាជាា ជវៈចាប ដចជា មេនវ ដ មៅញជកេ


Page 2 of 17

ញជពោះរជអាជាា អនរកេ េនតនត សខមា ភាពសងគេ នេរបា នងអនកមែេងមទៀត ជាវវ ធាធផដ មានការ

មគនរព ការការពារ នងការបាមពញសទធទ ាងមនាោះ

APSC 5 ម ើកកេពសការយ ដងមៅកន ងញជបពនធយតត ធេ សថ បននមោបាយ នងេណៈកមាម ធការ

មរៀបចាការមបាោះមឆន ត សត ពសទធជនមានពការភាព នងការមធវ ដបរ ធាោបនពការភាព តាេរយៈការញជបារពធ

ទវាជនមានពការភាព អនតរជាតវ(IDPD) នងញជពតត ការណពាកពនធ មែេងមទៀត ដចជា ញជពតត ការណស បៈ

នងកឡា កដចជាញជបពនធែេពវែាយពតមានវនងទានាកទានងមែេងៗមទៀត

APSC 6 ម ើកទកចតតដ រដឋជាសមាជកអាសា ន មដើេបម ើកកេពសការច រេជាេយេណៈកមាម ធការ

អងគការសហញជបជាជាតទទ បនទ កជនមានពការភាព នងយនតការអនតរជាតមែេងមទៀត ជាពមសស

តាេរយៈការោករបាយការណញជបចាាញជបមទសសត ពការអនវតតវUNCRPD UNCEDAW នងវUNCRC

APSC 7 ពញជងងបណតត ញអងគការជនមានពការភាពនងទភាន កងាររោឋ ភបា ផដ មោោះញជសយកត បារេា

នានារបសជនមានពការភាពមៅកន ងអាសា ន នងម ើកទកចតតឲយមានការសញជេបសញជេ ជាេយភាេ

នានាកន ងអាសា ន មៅម ើការអនវតតការមបតជាា ចតតម ើវវ ធាសយសទធេនសេកញជេតតាបននងកញជេតអនតរជាត

ឲយមានញជបសទធភាព តាេរយៈ៖

APSC 7.1 បមងក ើតញជកេអនកជានាញសទធពការភាព មោយរេមានទាងអនកជានាញជាជនមាន

ពការភាព មដើេបម ើកកេពសការយ ដង ចាមណោះដង នងការមគនរពមៅម ើភាពមែេងគនន ថនការ

ញជបឈេនងភាពថចន ញជបឌតថនមគន នមោបាយរដឋ មៅកន ងរដឋជាសមាជកអាសា ន មោយរេ

ទាងតាេរយៈបណតត ញសក វវ ធាទា យអាសា នវ (AUN) នងេជឈេណឌ ញជសវញជជាវនានារបសអា

សា ន;

APSC 7.2 មរៀបចាសកេមភាពកសងសេតថភាពសញជមាបេនតនត រោឋ ភបា ញជកេអនកេតេរ យវជន

នងអងគការសងគេសវ ធា នានា (CSOs) មដើេបផចករផ កបទពមសធសត ពញជបជាធបមតយយនង

មគន ការណថនការមធវ ដបរ ធាោបនតាេផបបញជបជាធបមតយយសញជមាបជនមានពការភាាព;

APSC 7.3 ម ើកកេពសបរ ធាោបនការសនានាវនងភាពជាថដេវកន ងចាមណតេរោឋ ភបា នងភាេ

ពាកពនធ មដើេបបមងក ើតនងអនវតតេានតែចមែតើេនានា ផដ អាចជារញឲយមានអភបា កចេ

ផបបច រេនងមានញជបសទធភាពសញជមាបជនមានពការភាព;


Page 3 of 17

APSC 7.4 គនាញជទដ េ នធអាសា នកន ងពញជងងកចេសហការជាេយវវ ធាសយឯកជនវ នងភាេ

ពាកពនធ មែេងមទៀត កន ងការបណោះឲយមានការទទ ខសញជតវសងគេរបសសជវកេម មដើេបមធវ ដ

ឲយពតមានវវ ធាសយឯកជនវមសវាកេម នង ាហថនការមធវ ដបរ ធាោបនជនមានពការភាព;

APSC 7.5 ជារញបមងក ើនកចេសហញជបតបតត ការរវាង ALAWMM នង ALA នងអងគការ Track II

មោយរេទាងអងគការជនមានពការភាពែង តាេរយៈសនន សទវ សកាា សលាវ នងការញជសវញជជាវ

សត ពចាបអនតរជាត នងការអនវតតអនសរា អនតរជាតនានា ដចជាវ UNCRPD មៅកន ងញជកប

ខណឌ ចាបជាត;

APSC 7.6 ម ើកទកចតតឲយមានអនត រកេម វ នងការពមញជគនោះមោប តាេការសេញជសប កន ង

ចាមណតេ េណៈកមាម ធការអនតររោឋ ភបា សត ពសទធេនសេអាសា ន (AICHR) អងគភាពអាសា ន

តាេវវ ធាសយផដ មានជាបទកទង នងភាេពាកពនធ មែេងមទៀត មោយរេទាងអងគការជនមាន

ពការភាព នងអងគការសងគេសវ ធា ផដ ពាកពនធ វ នងការម ើកកេពសនងការការពារសទធជន

មានពការភាព មោយរេទាង តាេរយៈការបនតឲយមានជាញជបចាានវការសនានារបសវ AICHR ថនន ក

តាបនញជបចាាឆន ាសត ពសទធជនមានពការភាព

APSC 7.7 ម ើកទកចតតឲយមានការច រេពាកពនធពអងគការជនមានពការភាព ជាេយនងេហា

សនន បាតអនតរសភា នងរោឋ ភបា អាសា នមៅថនន កជាត កន ងការម ើកកេពសសហេេនអាសា

នផែែកតាេវវ ធាននថនចាប មោយរេទាង ការអនវតតផែនការមេអនវតតអាសា នមៅថនន កជាត

APSC 7.8 ម ើកកេពសសកេមភាពេ ោឋ នវនងសកេមភាពរេគនន រវាងអងគភាពកន ងអាសា ននងភា

េពាកពនធនងអាសា ន រេទាង អងគការជនមានពការភាព ជនមានពការភាព នងអងគការ

ផដ តាណតងឲយពកគនតមៅថនន កជាតនងថនន កតាបន;

ខ. តរនផ មានសនត

ភាព សវតថ ភាព នងយសថ រ

ភាព

APSC 8 ពញជងងមគន នមោបាយថនន កជាតនងថនន កេ ោឋ ន កន ងការែត ការមរៀបចាការសន កមៅសេ

ញជសប ដ កមារ យវជន នតសត នងេនសេវយចាស ផដ ផតងជបញជបទោះទញជេងពការភាពណតេយ

មោយសរផតអាយមញជចើន

APSC 9 ម ើកទកចតតដ កចេសហញជបតបតត ការរវាងអងគភាពតាេវវ ធាសយនងអងគការជនមានពការ

ភាព មដើេបរេចា ផណកដ ការអនវតតឲយមានញជបសទធភាពវ មៅម ើកេម វ ធាធការងារផែនការសកេមភាពអា


Page 4 of 17

សា នវកន ងការបញជងាក បឧញជកដឋកេមឆេងផដន រេមានវមភវកេមវ ញជកេហងាញជជ នយេ ការជញដរថនន ាមញៀន

ការជញដរេនសេ មោយរេទាង នតសត នងកមារផដ ពការភាពវ នងផដ េនពការភាព ការរតពនធ

អាវធ មចារសេញជទ ការលាង យកខវក ឧញជកដឋកេមមសដឋកចេអនតរជាត នងឧញជកដឋកេមតាេញជបពនធអនធ

ផណត

APSC 10 ពមនេ ឿនកចេញជបងផញជបងមដើេបសមញជេចឲយបាននវអាសា នផដ គនម នមញជេឿងមញៀន តាេរយៈការែ

តពតមានផដ បងកភាពងាយញជស នងសមាា រៈយទធនាការអបរសញជមាបជនមានពការភាព នង

តាេរយៈការម ើកទកចតតដ សថ បនសត រនតសេបទវ មដើេបមធវ ដឲយបរ ធាកាា រនងមសវាកេមរបសពកគនត

មានការអនមលាេមពញម ញតាេមគន ការណរចនាជាសក

APSC 11 មោយសហការជាេយអងគការជនមានពការភាព ពញជងកការការពារសញជមាបជនមានពការ

ភាពមភៀសខល នវ នងជនមានពការភាពផដ ផសវងរកសទធញជជកមកាន មោងតាេកាតពវកចេជាតនង

អនតរជាតរបសរដឋជាសមាជកអាសា ន មោយរេទាងអនមលាេតាេវUNCRPD

APSC 12 មធវ ដសខដេយនយកេមម ើកចេញជបងផញជបងរបសេណៈកមាម ធការញជេបញជេងមញជគនោះេហនតរយអាសា

ន (ACDM) េជឈេណឌ សញជេបសញជេ មដើេបជានយេនសេធេសញជមាបការញជេបញជេងមញជគនោះេហនតរយ

(AHA Centre), សេយទធសមញជងាគ ោះបនាា នេារថនន កតាបនអាសា នមដើេបការមឆេ ើយតបមញជគនោះេហនតរយវ

(ARDEX) នង មវទកាថនន កតាបនអាសា នសត ពសេយទធសមញជងាគ ោះមដើេបមឆេ ើយតបមញជគនោះេហនតរយវ (ARF

DiRex) នង បទបបញាតតថនកចច ញជពេមញជពៀងអាសា នសត ពការញជេបញជេងមញជគនោះេហនតរយនងការមឆេ ើយតប

ការសមញជងាគ ោះបនាា ន (AADMER) ផែនការមឆេ ើយតបមញជគនោះេហនតរយរេអាសា ន (AJDRP) ញជពេទាងមសច

កត ញជបកាសសត ពអាសា នេយការមឆេ ើយតបេយ ជាេយនងញជកបខណឌ ពការភាពនងសទធេនសេកញជេត

តាបននងកញជេតអនតរជាត កន ងការការពារសទធជនមានពការភាព េនមព កន ងអាឡងមព នង

មញជកាយមព មញជគនោះេហនតរយ

APSC 13 មរៀបចាបមងក ើតផែនការញជេបញជជងមញជជាយ ពមញជគនោះេហនតរយផដ មានបរ ធាោបនពការភាព

មោយមានការពមញជគនោះមោប ជាេយអងគការជនមានពការភាពនងជនមានពការភាព មោយរេ

មានទាងការែត ថវ ធាកា ឧបករណជានយវ ការពាបា មវជាសនតសត ការសញជេបសញជេ សេញជសបកន ងការ

ទទ បានមសវាផថទាសខភាពនងមសវាសេញជសបវ ការមរៀបចាសញជមាបសថ នភាពសមញជងាគ ោះបនាា ន យទធស

នតសត មឆេ ើយតបមញជគនោះេហនតរយ ផែនការនងមសវាសមញជងាគ ោះមព មានមញជគនោះេហនតរយ ញជពេទាងយនតការ

តាេោននងវាយតថេេ កាតបនថយែ ប ោះពា ថនមញជគនោះេហនតរយមៅម ើជនមានពការភាព ជាពមស


Page 5 of 17

សមៅម ើនតសត កមារ នងេនសេវយចាស

APSC 14 បមងក ើតបណតត ញអនកវវ ធាជាា ជវៈផែនកពការភាពនងសទធេនសេ កន ងចាមណតេអនកញជេបញជេងវ មដើេប

មឆេ ើយតបនងសមញជងាគ ោះបនាា នវ អនកមោោះញជសយវ នងអងគការជនមានពការភាពផដ ជាបណតត ញពមញជគនោះ

មោប កន ងការមធវ ដផែនការ ការអនវតត នងការវាយតថេេមគន នមោបាយវនងកេមវវ ធាធនានាសត ពការ

មញជតៀេសញជមាបមញជគនោះេហនតរយនងការសមញជងាគ ោះបនាា ន

APSC 15 ម ើកកេពសការផចករផ កេានតែចមែតើេថមៗ ការអនវតត ែ មេមរៀនទទ បាន សត ពផែនការ

កេមវវ ធាធ នងនតវវ ធាធញជេបញជេងមញជគនោះេហនតរយផដ មានបរ ធាោបនពការភាព មោយរេមានដចជា ការ

សនានាថនន កតាបនជាេយអងគការជនមានពការភាព សថ បននងអងគភាពនានារបសអាសា ន កដចជា

ភាេពាកពនធដថទមទៀត

APSC 16 គនាញជទដ យនតការសញជេបសញជេ ញជបកបមោយញជបសទធភាពវ កន ងចាមណតេអងគភាពតាេវវ ធាសយ

របសអាសា ន ញជកសង/សថ បនសថ តថនន កជាត នងសហេេនេ ោឋ នវ ផដ មតត តមៅម ើការញជបេ នង

ការែេពវែាយសថ តទ ាទលាយ អាចទកចតតបាន នងមានសងគតភាព សត ពបេគ ផដ មញជចើនផតទទ

រងការប ោះទងគ ចខាេ ាងមៅកន ងសថ នភាពមញជគនោះេហនតរយ ដចជា កមារ នតសត េនសេវយចាស នងជនមាន

ពការភាព មដើេបននាថន ពតមានទាងមនាោះ មានញជបមោជនដ ការសមញជេចចតតកន ងការផបងផចកធននន

មញជតៀេមញជគនោះេហនតរយញជបកបមោយញជបសទធភាព។

គ. អាសា ន ជាតរនបរម

អត បរករយោយថាមវនត នង

ការសមល ងយ ព ោះយៅខាងយបៅ

APSC 17 ម ើកទកចតតឲយមានការញជបជាជាញជបចាារវាងេនតនត ជានខពសពាកពនធ ជាេយអងគការជនមាន

ពការភាព នងជនមានពការភាព សត ពទសមៅយទធសនតសត របសតាបន កន ងការម ើកកេពសសទធជនមាន

ពការភាព មដើេបឲយញជសបតាេចកខ វវ ធាសយឆន ា២០២៥ សត ព “រេគនន មឆព ោះមៅេខ”

APSC 18 សញជេបសញជេ ដ កចេញជបងផញជបងកន ងការបនតកសងសេតថភាព នងភាពជាថដេកន ង

ចាមណតេរដឋជាសមាជកអាសា ន អងគភាព នងសថ បន ជាេយនងអងគការជនមានពការភាព សាមៅ

ម ើកកេពសនងការពារឲយបានមពញម ញនងញជបកបមោយញជបសទធភាពមៅម ើសទធជនមានពការភាព

នងការមធវ ដបរ ធាោបនពការភាពមៅកន ងសហេេនអាសា ន

APSC 19 ម ើកទកចតតឲយមានការផចករផ កពតមានអាពកចេញជបជាពាកពនធនងអងគភាពតាេវវ ធាសយ

អាសា ន នងយនតការផដ ដកនាាមោយអាសា ន សត ពបរា អនតរវ ធាសយ ដចជាការម ើកកេពសនងការ


Page 6 of 17

ការពារសទធពការភាព នងការមធវ ដបរ ធាោបនពការភាពមៅកន ងតាបន

APSC 20 ម ើកទកចតតឲយមានភាពជាថដេជាេយញជបមទសនងអងគការនានា មោយផែែកមៅម ើែ

ញជបមោជនមៅវវ ធាញមៅេក កដជាការគនាញជទរបសពកគនតេកដ អាសា ន កន ងនាេជាសហេេនេយ

ផដ មានពការភាពមេញជតវ នងបរ ធាោបនសងគេ ញជពេទាងអាចអនវតតបានសញជមាបជនមានពការភា

ព។

ឃ. ពបងងសមតថភាពសថ រ

ននងវតតមានអាសា ន

APSC 21 ម ើកកេពសតនាទរបសអាសា នកន ងនាេជាសថ បនសាខានេយផដ ការពារសទធជនមាន

ពការភាព នងការមធវ ដបរ ធាោបនពការភាព ជាពមសសតាេរយៈការជារញម ើកកេពសសេតថភាពអងគភាព

របសម ខាធការោឋ នអាសា នផដ មានការពាកពនធ

APSC 22 បនតបមងក ើនវតតមាននងេណតថេេអាសា ន កន ងនាេជាសហេេនេយផដ អាចអនវតតបាន

នងជាសងគេផដ មានបរ ធាោបនសញជមាបជនមានពការភាពទាងអស ញជពេទាងពញជងងសេតថភាព

សញជេបសញជេ កន ងការម ើកកេពសនងការពារសទធពការភាព តាេរយៈការជារញការច រេពាកពនធ

រវាងអងគភាពតាេវវ ធាសយរបសអាសា ន អងគការជនមានពការភាព នងភាេពាកពនធដថទមទៀត

APSC 23 ននាថនសកេមភាពនងកេមវវ ធាធម ើកកេពសការយ ដង េមតត តជាសាខានមយនឌរនងការ

សញជេបសញជេ សេញជសបដ ញជេបញជសទបថនសងគេ មោយរេទាង ដ ជនមានពការភាព

APSC 24 ម ើកទកចតតដ រដឋជាសមាជកអាសា ន ឲយបញច កចេសហញជបតបតត ការនងសកេមភាពបរ ធាោ

បនពការភាព មៅកន ងរបាយការណអនសរា សត ពសទធជនពការ មៅកញជេតអាសា ន ទកទងនងការ

ម ើកកេពសសទធជនមានពការភាព។

សហគមនយស ឋកចចអាសា ន

(AEC) Blueprint 2025



Page 7 of 17

ក. យស ឋកចចផ មានសមា

ហរណកមមនងមានសងគត

ភាពខពស

AEC 1 មរៀបចាបមងក ើតមគន នមោបាយផដ ម ើកទកចតតឲយមានការមធវ ដបរ ធាោបនជនមានពការភាព

នងការការពារសទធជនមានពការភាព មៅកន ងការសខដេយនយកេមមៅនងទសេនទនរបសអន

សរា សត ពសទធជនមានពការភាព នងមដើេប បបាបាតឧបសេគនានាកន ងការទទ បានឱកាសការងារ

នងឱកាសអាជវកេម ញជពេទាងម ើកទកចតតឲយមានបរ ធាសថ នបរ ធាោបនពការភាពសញជមាបសហញជេន

ភាព សហញជគនស រេទាងសហញជគនសសងគេ សជវកេមវ អាជវកេមវ នងពាណជាកេមតាេញជបពនធមអមឡញជត

នចជាមទៀងទត ផដ ញជេបញជេងមោយជនមានពការភាពវឬជនេនមានពការភាន

AEC 2 ជារញបមងក ើនទែារផដ ែត ឱកាសមសម ើភាពគនន សញជមាបជនពការផដ ជាអនកទញ អតថជន អនក

ែគតែគង នងសហញជេន មៅកន ងរដឋជាសមាជកអាសា នទាងអស តាេរយៈការសញជេបសញជេ ឲយមានកា

រមធវ ដជានញវ មសវាកេមវ នងមសវាហរញា វតថ វ មាន កាណៈសញជេបសញជេ សេញជសប ញជបកបមោយបរ ធាោបន

ពការភាព មសរ ដវនងការសញជេបសញជេ ការបមាេ សទ ការងារជានាញនងអនកមទសចរអាជវកេម

AEC 3 ជារញបមងក ើតការមធវ ដបរ ធាោបនផែនកហរញា វតថ តាេរយៈការម ើកទកចតតឲយមានការអភវឌឍសថ បន

ហរញា វតថ សមាា រៈ នងផបបផែនថនដាមណើរការមសដឋកចេវផដ បងកភាពងាយញជស ដចជាធនាគនរ មា សន

មអធអេ ញជកោសញជបាកនងកាក បណណ ឥណទន កេមវវ ធាធនងមេហទាពរធនាគនរវ ផដ មានការរចនាជា

សក កដចជាការជារញបមងក ើនអកា រកេមហរញា វតថ នងការការពារអតថជន

AEC 4 ម ើកកេពសេជឈេណឌ សហញជេនភាពញជចកមចញច ផតេយសញជមាបជនមានពការភាព មដើេបែត

ពតមានសញជមាបការចាបមែតើេសហញជគនសខាន តតចបាែតវ ខាន តតច នងេធយេ (MSMEs) ពតមាន

សញជមាបបណតត ញវនងការែត េ នធសញជមាបសហញជេនមានពការភាពវនងសមាជកញជេសររបសពកគន

ត។

ខ. អាសា នផ មានភាព

បរកតបរផជង គនតអតយអតើ

មថម នងបរករយោយថាមវ

នត

AEC 5 មធវ ដការមដើេបជារញបមងក ើនញជកបខណឌការពារអតថជនអាសា នទមៅ តាេរយៈការននាថន ញជកប

ខណឌ មនោះញជេបដណត បមៅម ើអតថជនទាងអស រេទាងជនមានពការភាព មោយមរៀបចាបមងក ើត ពញជងង

នងតាេោនឃេ ាមេើ ចាបសត ពការពារអតថជនផដ មានបរ ធាោបនពការភាព ញជពេទាងបមងក ើតឲយ

មានយនតការដាមណតោះញជសយនានា រេទាងយនតការមោោះញជសយវវ ធាវាទមញជបញជបពនធតលាការ

AEC 6 ជារញបមងក ើនការការពារសទធកេមសទធបរា របសជនមានពការភាព


Page 8 of 17

AEC 7 ម ើកកេពសការទទ បាននងការមញជបើញជបាសសមាា រៈផដ ការពារមោយកេមសទធបរា សញជមាបជន

មានពការភាព តាេរយៈការម ើកទកចតតរដឋជាសមាជកអាសា ន ឲយែត សចាេ បនមៅម ើកតកាវ “មា រា

មកស” មដើេបសញជេ ដ ការទទ បានសន ថដមបាោះពេពែាយសញជមាបជនមានពការផភនក ជនមានការ

ាបាកកន ងការមេើ ឬពបាកអាន

AEC 8 ជារញបផនថេឲយមានញជបពនធគនាញជទនងបរ ធាសថ នផដ អនវតតបានវ សញជមាបធនននេនសេផដ

មានភាពច ត មវៀងថវ នងថចន ញជបឌតខពស ផដ មានការវរ ដកចមញជេើនមៅម ើការបមងក ើតនងអនវតត

ចាមណោះដង តាេរយៈការម ើកទកចតតការមញជបើញជបាសបមចេកវវ ធាទាផដ សញជេបសញជេ សេញជសបវកន ងសកេម

ភាពញជសវញជជាវនងអភវឌឍនវ (R&D) នងតាេរយៈការឲយមានការច រេពាកពនធជាបជាញជបចាាពបេគ

ផដ មញជបើញជបាសបមចេកវវ ធាទាផដ សញជេបសញជេ សេញជសបទាងមនោះ ដចជាជនមានពការភាពជាមដើេ

AEC 9 បមងក ើនបផនថេមសដឋកចេផដ កានផតមានបរ ធាោបនពការភាពមៅកន ងតាបនវ តាេរយៈការម ើ

កទកចតតឲយមានម ើកផ ងពនធសេមហតែ េយវមៅម ើការ កឧបករណជានយនង/ឬរណប នងបមចេក

វវ ធាទាផដ មញជបើញជបាសមោយជនមានពការភាពនងេនសេវយចាស មដើេបបមងក ើនែ តភាពរបសពកគនត

មៅកន ងបរ ធាសថ នផដ មានញជសប ប ផនតេនទនបានបងកភាពងាយញជស នងេនទនអនវតតបានមៅ

មឡើយ

AEC 10 ម ើកទកចតតកន ងការមញជតៀេបញជេងនងការមញជបើញជបាសបមចេកវ ធាទាផដ មានញជបសទធែ មានែ

ប ោះពា បរ ធាសថ នទប នងបមងក ើនការបមាេ សទរបសជនមានពការភាព។

គ. ជរញរយងកើនភាពតភាា រ

នងកចចសហបរតរតតការ

តាម វ សសយ

AEC 11 ម ើកទកចតតឲយមានការដកជញជ នផដ បងកភាពងាយញជស មៅកន ងអាសា ន មឆព ោះមៅរកភាព

តភាា ប ញជបកបមោយញជបសទធែ សមាហរណកេម សវតថ ភាព នងចរភាពកានផតខាេ ាង មដើេបពញជងងភាព

ញជបកតញជបផជងរបសអាសា ន នងបមងក ើនកាមណើននងការអភវឌឍន ផដ មានបរ ធាោបនពការភាពមៅ

ញជេបវ ធាសយវ ផដ មានការដកជញជ នតាេែល វមគនកវនងែល វផដក ការដកជញជ នែល វអាកាស នងការដក

ជញជ នតាេែល វទក នងការសញជេ ដ ការដកជញជ ន ញជពេទាងមដើេបញជកមសបយកការដកជញជ នផដ

មាននរនត រភាព កន ងសភាពជាការមតត តតាេវវ ធាសយថមេយ មោយសរផតវាមានតនាទសាខានខាេ ាងវ កន ង

ការអភវឌឍនញជបកបមោយចរភាពរបសតាបនអាសា ន

AEC 12 ម ើកកេពសេមញជមាងទញជកងឆេ តថវវ ផដ មានមហោឋ រចនាសេព នធនងបមចេកវវ ធាទាបរ ធាោបន


Page 9 of 17

ផដ បងកភាពងាយញជស ដ អនករសមៅទញជកងជាជនមានពការភាព

AEC 13 ម ើកទកចតតឲយមានញជបពនធ ICT ផដ បរ ធាោបនវតាេរយៈការផក េែការបងកភាពងាយញជស

នងការសញជេបសញជេ សេញជសបសញជមាបជនពការ នងតាេរយៈការបមងក ើនជានាញឌជថ របសអនកបមងក ើត

នងអនកមញជបើញជបាស មដើេបឲយញជបជាជននងភាេពាកពនធ មៅអាសា ន កានផតមានការពញជងងសទធអាណតច

នងកានផតមានភាពតភាា បជាេយគនន តាេរយៈញជបពនធឌជថ កានផតខាេ ាងបផនថេមទៀត

AEC 14 ម ើកទកចតតបផនថេដ ការមធវ ដសមាហរណកេមមសដឋកចេតាបនផដ មានបរ ធាោបន តាេរយៈ

កចេសហញជបតបតត ការពាណជាកេមតាេញជបពនធមអឡចញជតនចផដ កានផតខាេ ាង មោយសខដេយនយកេម

សទធអតថជនជាេយនងចាបការពារអតថជន មោយរេមានទាងសទធនងចាបការពារទកទងនង

អតថជននងសហញជេនជាជនមានពការភាព មោយសខដេយនយកេម ញជកបខណឌ ចាបសញជមាបការមោោះ

ញជសយវវ ធាវាទតាេញជបពនធអនធផណតផដ សញជេបសញជេ សេញជសប នងការមោោះញជសយវវ ធាវាទមញជបញជបពនធ

តលាការវ តាេរយៈការជារញបមងក ើនការមញជបើញជបាសបមចេកវ ធាទា ញជពេទាងមោយការម ើកទកចតតឲយមញជបើ

ញជបាសអតតសរា ណកេមមអឡចញជតនចនងេមញជមាងែត ការអនរា ត (ហតថម ខាមអឡចញជតនច) ផដ

មានអនតរញជបតបតត ការ សគ គនន មៅវ ធាញមៅេក មានសវតថ ភាព មជឿទកចតតបាន បងកភាពងាយញជស

នងងាយញជស សញជមាបអនកមញជបើញជបាស

AEC 15 បមងក ើនសនត សខមសបៀងនងការទទ បានមសបៀងអាហារកន ងតាបន តាេរយៈការែត សទធ

អាណតចដ អនកែ តនងអនកមញជបើញជបាសផដ មានពការភាព តាេរយៈកចច ញជបងផញជបងជាយទធសនតសត ដច

ជាការបណោះបណតត កសករមានពការភាព កន ងការមញជបើញជបាសបមចេកវវ ធាទាថមៗ មោយរេមានទាងបមចេក

វវ ធាទាជានយវសញជមាបមធវ ដកសកេម ការអភវឌឍបមងក ើតការដកជញជ នសនរណៈទ ាទលាយ នងែត ញជបពនធ

ែគតែគង ផដ បងកភាពងាយញជស នងអាចថ កទញបាន

AEC 16 ម ើកកេពសការអភវឌឍវវ ធាសយមទសចរណផដ មានការទទ ខសញជតវវ នរនត រភាពវនងបងកភាព

ងាយញជស តាេរយៈការដកជញជ ន ការញជបាញជសយទកទង នងមហោឋ រចនាសេព នធ ផដ បងកភាពងាយ

ញជស វ មៅកន ងតាបនអាសា ន ញជពេទាងពញជងងការសញជេបសញជេ នងសេតថភាពរបសសហេេនេ

ោឋ ន កន ងការែត ការសន កមៅសេមហតែ វ មដើេបទទ បានការមញជបើញជបាសបរ ធាកាា រនងមសវាកេមទាង

ឡាយ

AEC 17 ម ើកកេពសការអភវឌឍឧសាហកេមផថទាសខភាពជាសក ដវរ ងងមាាេយ ផដ នងរេចា ផណក


Page 10 of 17

ដ ការសញជេបសញជេ សេញជសបវ នងការថ កបានម ើការផថទាសខភាពផដ ញជបកបមោយេណភាព

ែ ែ តែ នងមសវាកេម ដាមណើរការចោះបញា នងការោកម ម ោះសរា អាហារបថេាេអាចមញជបើញជបាសបានវ

រេមានវ ជនមខាយេាមហើញវ ជនមានពការភាពផភនក ជនមានពការភាពផែនកសកា ញជពេទាងការ

សញជេបសញជេ សេញជសបដ ការបមាេ សទរបសអនកវវ ធាជាា ជវៈផថទាសខភាព រេទាងអនកជានយផថទាតា

ខល នសញជមាបជនមានពការភាពនងេនសេវយចាសមៅកន ងតាបន

AEC 18 ម ើកកេពសញជបពនធតាវកា កនងយនតការគនាញជទវ ផដ នងបមងក ើនការច រេពាកពនធ របសនតសត

នងយវជនមានពការភាព មៅកន ងផែនកបមចេកវវ ធាទាវវ ធាទាសនតសតនងេានតែចមែតើេថមនានា។

ឃ. អាសា នផ រ ងងមា

បរករយោយររ សោរន យតត

តយ ើបរជាជនជាសន នង

យ ើមបបរជាជន

AEC 19 ម ើកទកចតតដ សជវកេមកន ងការអនវតតការទទ ខសញជតវសងគេរបសសជវកេម នងម ើក

កេពសការអភវឌឍនញជបកបមោយចរភាព មោយរេទាងការមរៀបចាបមងក ើតនងអនវតតេានតែចមែតើេ

មានបរ ធាោបនពការភាព ផដ បាមពញបផនថេមៅម ើមគន ការណផណនាាសត ពធរកចេនងសទធេនសេ

របសអងគការសហញជបជាជាត

AEC 20 ម ើកកេពសែ តភាពរបសសហញជគនសខាន តតចបាែតវខាន តតចវនងេធយេ នងការមធវ ដបរ ធាោ

បនជនមានពការភាព តាេរយៈការមធវ ដឲយសកាត នព ថនបមចេកវ ធាទានងេានតែចមែតើេថមនដ

កញជេតអតបរមា តាេរយៈការមឈវងយ អាពននាន ការជាេនេ ោះសាខានៗ នងការម ើកកេពសការអបរ

ផែនកសហញជេនភាពនងកេម វ ធាធកសងសេតថភាព

AEC 21 ែត ការគនាញជទដ ជនមានពការភាព មដើេបឲយពកមេអាចចាបមែតើេអាជវកេមបាន តាេរយៈ

ការែត ការទទ បានញជបភពហរញា វតថ ចញជេោះ ផដ មានការមឆេ ើយតបមៅនងសថ នភាពមសដឋកចេរបស

ជនមានពការភាព នងដាមណើរការមញជជាេផញជជងកន ងការទទ បាន ខតអនរា តវនងអាជាា បណណ

AEC 22 ម ើកទកចតតសហញជេនភាពវនងការអភវឌឍេ ធនេនសេរបសជនមានពការភាពកន ងអាសា ន

តាេរយៈការបមងក ើតបរ ធាោកាសកានផតមានអាមណតយែ សញជមាបសហញជេនភាព តាេរយៈការសកា

អបរពអាជវកេមខាន តតចបាែតវ ខាន តតចនងេធយេអាសា នតាេញជបពនធអនធផណត ផដ បងកភាព

ងាយញជស ដ ជនមានពការភាព ញជពេទាងជារញបមងក ើនការអភវឌឍេ ធនេនសេសញជមាបសហញជគនស

ខាន តតចបាែតវខាន តតចនងេធយេ ជាពមសសសញជមាបយវជនវនងនតសត មានពការភាព

AEC 23 បមងក ើតនងគនាញជទដ ញជកេវវ ធាសយឯកជនកន ងការែចមែតើេញជកេចមងាក េនានា មដើេបច រេពាក


Page 11 of 17

សហគមនសងគមវវរបធមវ

អាសា ន (ASCC) 2025


ក. មានការច រមនងអត

បរយោជន បរជាជន

ASCC 1 ម ើកកេពសសទធជនមានពការភាពទាងអសវកន ងការទទ បាននវការច រេមពញម ញ មសម ើ

ភាពគនន នងមានញជបសទធភាព មៅកន ងរ ទដឋភាពទាងអសកន ងជវ ធាត មៅកន ងរដឋសមាជកអាសា នទាង

អស

ASCC 2 ជារញបមងក ើនការទទ បានការការពារសងគេនងឱកាសមសដឋកចេ មដើេបទទ បានការរសមៅ

មោយឯករជយសញជមាបជនមានពការភាព មោយននានវសទធរបសពកគនត កន ងការរសមៅមោយមសច

កត ថថេថន រមៅកន ងសហេេនផដ មានការច រេពាកពនធនងផដ ញជតវបានពញជងងសទធអាណតច មោយរេ

បញច ទាងឱកាសកន ងការទទ បាននងការច រេកន ងសកេមភាពសងគេវបបធេ សកេមភាពសសនាវ

កឡា នងកាសនត

ASCC 3 ពញជងងសកេមភាពកសងសេតថភាពផដ ជាបទកទងនងជនមានពការភាពវនងសមាជក

ពនធកន ងបរា ជាកលាកនានា រេទាងបរា ផដ មានែ ប ោះពា ដ សហញជេនមានពការភាព

AEC 24 ម ើកទកចតតនងគនាញជទដ ការបមងក ើតឱកាសអាជវកេមផដ មានបរ ធាោបនពការភាព មដើេប

កាមណើននងការងារ ញជពេទាងការទទ បានមសវាកេមហរញា វតថ សញជមាបជនមានពការភាព។

ង. អាសា នផ មាន កខ

ណៈសក

AEC 25 ម ើកទកចតតដ មសដឋកចេសក ផដ ោកបញច ពការភាពនងការេនមរ ដសមអើងជនពការ

មៅកន ងតាបន តាេរយៈការម ើកកេពសឱកាសមសម ើភាពគនន កន ងទទ បានការងារនងសហញជេនភាព

ញជពេទាងសមាហ រណកេមមសដឋកចេសញជមាបទាងអសគនន ។


Page 12 of 17




ញជកេញជេសររបសពកគនត ជានយការតា ខល ននងអនកផថទា មោយមតត តមៅម ើភាពចញជេោះ ការមធវ ដបរ ធា

ោបន ការតេ សបរញជកតយញជកេសងគេ ការញជបឆាងនងសេ កសន េទរយស ការ មេែៀងមោយេនដងខល ន

នងការមរ ដសមអើងមៅម ើជនមានពការភាព ញជពេទាងការអនវតតមៅកន ងតនាទនងេខងារញជបចាាថថៃ

របសអនកែត មសវា រេមានទាងវេនតនត រជការ អនកវវ ធាជាា ជវៈចាប េនតនត សខមា ភាពសងគេ េនតនត អនវតត

ចាប នងអនកែត មសវាផថទាសខភាព នងអនកមែេងមទៀត

ASCC 4 ែត ាហនងឱកាសសញជមាបជនមានពការភាពវកន ងការច រេោ ងសកេមនងច ពាកពនធ

មៅកន ងដាមណើរការមធវ ដការសមញជេចចតតមៅម ើការងាររបសសថ បនពាកពនធ យនតការ នងមវទកានានា

មញជកាេការគនាញជទព ASCCវ មោយរេមានទាងអងគការសងគេសវ ធា អងគការជនមានពការភាព វវ ធាសយឯកជន

នងភាេពាកពនធ មែេងមទៀត។

ASCC 5 ជារញបមងក ើនភាពអាចរកបាននងការសញជេបសញជេ សេញជសបថនមេហទាពរ មោយរេទាងវវ ធាសយសន

រណៈនងវ ធាសយឯកជន ជាពមសសដាមណើរការធនាគនរតាេញជបពនធអនធផណត កដចជាការមញជបើញជបាសប

មចេកវវ ធាទាថមៗ បមចេកវ ធាទាពតមាននងទរេេេេន បមចេកវវ ធាទាជានយ នងបមចេកវវ ធាទាសញជេបខល ន

សញជមាបជនមានពការភាព។

ខ. ររ សោរន

ASCC 6 ោកឲយមានមគន នមោបាយនងចាប1សត ពសខភាពនងសខមា ភាពទមៅកន ងសងគេ នង

បញជរា ប2អភញជកេផែែកម ើសទធេនសេសញជមាបជនមានពការភាព ជាពមសសនតសត នងកមារមានពការ

ភាព មដើេបននាឲយបាននវការផថទាសខភាពផដ មសម ើភាពគនន មានការសញជេបសញជេ សេញជសប នង

មានេណភាពទ ាទលាយ មោយរេមានទាងមសវាសខភាពែល វមភទនងបនតពជ ផដ មោោះញជសយបរា

ញជបឈេវ នងតញជេវការរបសជនផដ មានពការភាពញជបមភទមែេងៗគនន ញជពេទាងកេម វ ធាធសត រនតស

1 Upstream health policies include social determinant considerations, spanning social and economic inequalities and the environmental risk factors that play an essential causal role in poor health outcomes 2 Mainstreaming human rights is a process of integrating human rights principles such as inclusion, participation, non-discrimination, equality, and accessibility. Please find further details on mainstreaming human rights, as applied in this document


Page 13 of 17




េបទផដ អាចថ កបានវមៅរដឋជាសមាជកអាសា នទាងអស

ASCC 7 ទទ សគ នងបញជរា បសទធជនមានពការភាព កន ងការទទ បានការច រេមពញម ញមៅ

កន ងរ ទដឋភាពទាងអសថនជវភាពសហេេន តាេរយៈការមគនរពសវ យភាព ឯករជយភាព នងការ

សមញជេចចតតរបសពកគនត នងមដើេបននាថន មសវាកេមនងបរ ធាកាា រសហេេនវ មានការមឆេ ើយតបមៅ

នងតញជេវការរបសជនមានពការភាព

ASCC 8 ជារញបមងក ើនសខដេយនយកេមមគន នមោបាយនងចាបសត ពការងារថនន កជាតនងថនន កតាបន

ទកទងនងសទធជនមានពការភាព មោងតាេកាតពវកចេមញជកាេអនសរា អងគការវ ILO នង ខត

តបករណសទធេនសេ ផដ អាចអនវតតបានចាមពាោះរដឋជាសមាជកអាសា ន

ASCC 9 ម ើកកេពសទែារទមៅផដ មានឱកាសមសម ើគនន សញជេបសញជេ សេញជសប នងបរ ធាោបនសញជមាប

អនកមញជបើញជបាស អតថជន អនកែគតែគង នងសហញជេន មៅកន ងរដឋជាសមាជកអាសា នទាងអស ញជពេទាង

តភាា បជាេយនងេមញជមាងែចមែតើេនានាមៅថនន កតាបន

ASCC 10 ម ើកកេពសែ តែ ផដ ែ តមោយជនមានពការភាព មៅកានទែារឲយបានទលាយ

មដើេបបមងក ើនតញជេវការមៅម ើែ តែ ទាងមនោះ មោយរេទាងតាេរយៈមគន នមោបាយនងបទបប

ញាតត ថនការមធវ ដ ទធកេមថនន កជាត

ASCC 11 ម ើកកេពសសទធជនមានពការភាព ជាេណតថេេសន របសសហេេនអាសា ន មោយមធវ ដបរ ធា

ោបន ពការភាពផដ មានការោកបញច មៅកន ងកេមវវ ធាធសកាអាសា ន មដើេបជារញឲយមានការអនេ

តមោយសថ បនអបរមៅកន ងរដឋសមាជកអាសា ន

ASCC 12 អភវឌឍញជបពនធអបរផដ មានបរ ធាោបន នងសកេមភាពកសងសេតថភាពមៅញជេបកញជេត

ទាងអស តាេរយៈការម ើកកេពសវ ការទទ បានជាសក នវការអបរផដ មានេណភាពសញជមាប

សសេ ញជេ រដឋបា នងបេគ កសលាមរៀន នងឪពកមាត យផដ ជាជនមានពការភាពឬេនមានពការ


Page 14 of 17




ភាព តាេរយៈការែត វការបកផញជបភាសសរា នងអនកកតញជតា ជាមដើេ

ASCC 13 ទទ សគ សទធជនមានពការភាពវ កន ងការរសមៅតាេជមញជេើសរបសខល ន នងញជតវននា

ឲយមានជមញជេើសមញជចើនទលាយ ទកទងនងការរសមៅញជបកបមោយភាពថថេថន រ3 មោយមធវ ដការសមញជេចចតត

មោយខល នឯង នងមដើេបននាឲយមានសវ យភាពសញជមាបជនមានពការភាព កន ងការមរៀបចាការរសមៅ

នងការសញជេបសញជេ សេញជសបកន ងការរសមៅ ញជពេទាងមដើេបការពារទាងមៅខាងកន ងែាោះនងខាង

មញជបែាោះ ពរ ទញជេងថនការមរ ដសមអើងមោយសរពការភាពញជេបញជបមភទ ពការដកហតមសរ ដភាព ការ

មកងញជបវញេ ការបាពាននងអាមពើហងា មោយរេទាងការមរ ដសមអើងវនងអាមពើហងាវែល វមភទនងមយនឌ

ASCC 14 គនាញជទដ ការអភវឌឍធនននវបបធេមែេងគនន ផដ ទទ សគ បរ ធាោបន មសចកត ថថេថន រ នង

សទធមសម ើភាពគនន របសជនមានពការភាព ញជពេទាងញជបារពធដ ការមធវ ដបរ ធាោបននងការច រេមពញ

ម ញមៅកន ងរ ទដឋភាពទាងអសថនជវភាពសងគេនងវបបធេ កន ងសភាពជាសទធជាេ ោឋ ន នង

បមញេញេតនវេណតថេេរេគនន

ASCC 15 ននាឲយទទ បានជាសក នវការសញជេបសញជេ សេញជសបវ មដើេបកសងបរ ធាសថ នផដ មាន

ញជសប ជាពមសសសថ បននងមសវាអបរ សខាភបា នងែល វចាប ទភាន កងារអនវតតចាប សថ បនសទធ

េនសេថនន កជាត នងការ ធាោ យអនកែត មសវាកេម មោយរេមានទាង ការដកជញជ នសនរណៈ មោយ

អនវតតសត ងោររចនាសក នងញជបពនធពតមាននងទរេេនាេេនផដ ការសញជេបសញជេ សេញជសប

មតត តមៅម ើបរា មយនឌរ នងញជកេអាយមែេងគនន មៅកន ងរដឋជាសមាជកអាសា នទាងអស

ASCC 15.1 ននាឲយមានការទទ សគ ភាសសរា ជាត ជាភាសសញជមាបេនសេថេងមៅកន ងរដឋ

ជាសមាជកអាសា នទាងអស

ASCC 15.2 អភវឌឍជាបនតបនាា បនងអភវឌឍការមញជបើភាសសរា ជាត មៅកន ងវ ធាសយអបរ មៅ

3 Living with dignity refers to the right to choose where and with whom to live, with no obligation to be bound to particular living arrangement; and access to a range of living options, including supported living, and inclusion in the community on an equal basis. The concept of living with dignity is an extended version of “independent living” (CRPD 19) and emphasises the cultural elements of family and home, as observed in the ASEAN member states.


Page 15 of 17




កន ងរដឋជាសមាជកអាសា នទាងអស។

គ. នរនតរភាព ASCC 16 ននាឲយមានការពចារណតជនមានពការភាពវញជតវបានសមាហរកេមមៅកន ងដាមណើរការបមងក ើត

ការសញជេបសញជេ សេញជសបមសម ើគនន កន ងការទទ បានបរ ធាសថ នផដ មាននរនត រភាពវ ផដ ជារញឲយមាន

ការតេ សបរសងគេជាវវ ធាជាមាន នងការអភវឌឍមសដឋកចេ ញជពេទាងការតភាា បវវ ធាជាមានជាេយតាបនទ

ញជកង ពាកកណតត ទញជកង នងតាបនជនបទ

ASCC 17 សមាហរណកេមមគន ការណរចនាជាសក សញជមាបជនមានពការភាពវមៅកន ងអភញជកេថន

ការមធវ ដផែនការនងការញជេបញជេងទញជកង តាេរយៈការពញជងងមគន នមោបាយ ភាពជាថដេយទធសនតសត

នងការសហការជាេយវវ ធាសយពាកពនធ សញជមាបញជបពនធ មហោឋ រចនាសេព នធ វ ផដ មាននរនត រភាពនងការ

សញជេបសញជេ សេញជសបសញជមាបទញជកងងាយញជស រសមៅ នងសញជមាបអាសា នថបតង

ASCC 18 ម ើកកេពសការច រេជាេយសហេេននងញជកេទទ ញជបមោជន ជាពមសសជនមានពការ

ភាព មៅកន ងការអភវឌឍការមឆេ ើយតបទ ាទលាយនងមានឯកភាព ចាមពាោះការផញជបញជប អាកាសនត

សរមពើភណឌ ឧសម នែាោះកញេកវ(GAG) នងការបា នញជបមាណអាពភាពងាយរងមញជគនោះ

ASCC 19 ម ើកទកចតតដ រដឋជាសមាជកអាសា ន អងគភាាពតាេវវ ធាសយ តអងគវវ ធាសយឯកជន នងសមា

ជកសហេេន ឲយបញជរា បសទធេនសេវនងការពារែ ញជបមោជនរបសជនមានពការភាព កន ងការអន

វតតការសញជេបខល ននងការកាតបនថយការផញជបញជប អាកាសនត មោយរេទាងការញជេបញជេងហានភយប

ផញជេបញជេ អាកាសនតវ នងការបនថយការបាភាយឧសម នែាោះកញេក ការញជេបញជេងសាណ ញជតេញជតវ នង

ញជបសទធែ ថនេព ។

ឃ. បរករយោយភាពធន ASCC 20 ននាឲយមានការបនេ គនន ម ើចាប មគន នមោបាយ ផែនការ នងកេមវវ ធាធញជេបញជេងមញជគនោះ

េហនតរយមៅថនន កជាតនងថនន កមញជកាេជាត ជាេយនងញជកបខណឌកាតបនថយហានភយមញជគនោះេហនត

រយនងភាពធនកញជេតតាបនវ នងអនតរជាត មដើេបបមងក ើនបរ ធាោបនពការភាពវ នងភាពធននងប


Page 16 of 17




វរ ធាសថ នពមញជគនោះេហនតរយ ផដ េតទកជាេនវ មឆេ ើយតប មោោះញជសយ នងសញជេបខល នមៅតាេមញជគនោះ

េហនតរយមែេងៗ ញជពេទាងកសងមឡើងវ ធាញឲយកានផតញជបមសើរតាាងពមដើេដាបង កានផតឆេ តថវ នង

ឆបរហស មៅកន ងរដឋជាសមាជកអាសា នទាងអស

ASCC 21 មរៀបចាបមងក ើតផែនការបរ ធាោបនពការភាពផដ ធនជាេយមញជគនោះេហនតរយវរេទាងមៅកន ង

ការបា នញជបមាណហានភយវ ផែនការមឆេ ើយតបការសមញជងាគ ោះបនាា នវ នងផែនការមរៀបចានងសត រមឡើងវ ធាញវ

វវ ធាភាជធនននវ នងននាសកេមភាពថនការច រេរបសជនមានពការភាពវ ជាពមសសកមារវ យវជនវ

នតសត វនងេនសេវយចាស

ASCC 22 ម ើកកេពសការផចករផ កការអនវតត ែ វ នងមេមរៀនទទ បាន សត ពការកាតបនថយហាន

ភយមញជគនោះវេហនតរយវ មដើេបកសងបផនថេពម ើវវ ធាននការទាងមនាោះវនងវវ ធាននការេានតែចមែតើេមែេង

មទៀតវមៅកន ងការបមងក ើតផែនការវកេម វ ធាធវនងមគន ការណញជេបញជេងមញជគនោះេហនតរយផដ ញជបកបមោយ

បរ ធាោបនពការភាពវ មរៀបចាការបណោះបណតត វ នងបមងក ើនសកេមភាពកសងសេតថភាពដ ថនន កជាតវ

នងថនន កមញជកាេជាតវ អនកញជេបញជេងមឆេ ើយតបបនាា នវ មៅថនន កសហេេន នងអនកទទ ខសញជតវកន ង

ដាណតកកា ដាបង

ASCC 23 ននាថនជនមានពការភាពវ អាចច រេកន ងការមធវ ដបរ ធាោបនពការភាពថនន កជាតវ ថនន ក

មញជកាេជាតវនងេនតនត សនរណៈវមៅកញជេតសហេេនវបរ ធាកាា រ សមាា រៈ នងធនននសនរណៈពាកពនធ

ដថទមទៀត ញជតវបានមញជបើញជបាសវកន ងសថ នភាពសមញជងាគ ោះបនាា ន

ASCC 24 រចនាយនតការសញជមាបនងមដើេបចាតវ ធាននការមឆេ ើយតបជាេយជនមានពការភាពវ មោយ

មគនរពនវមសចកត ថថេថន រវនងននាសវតថ ភាពរបសពកគនត។

ង. បរករយោយថាមវនត ASCC 25 ម ើកកេពសការមធវ ដបរ ធាោបនបណោះបណតត ជានាញសត ពសហញជេនភាព រេទាងការែេពវែាយ

សត ពវ មគន នមោបាយចាប ការយ ដងអាពទែារ ការមធវ ដ ទធកេមនងការផចកចាយ ញជពេទាង

ពតមាននងបមចេកវ ធាទា កន ងទដឋភាពមសដឋកចេផដ មានការញជបកតញជបផជង េានតែចមែតើេ នង


Page 17 of 17




ញជបកបមោយថនេវនត

ASCC 26 ម ើកកេពសការយ ដងដ សថ បននងធនននបេគ កហរញា វតថ អាពសទធជនមានពការ

ភាព មោយមតត តមៅម ើភាពចញជេោះ ការបណោះបណតត អាពសេភាព បរ ធាោបន ការញជបឆាងនងការ

មាកងាយ ញជពេទាងការ មេែៀងនងការមរ ដសមអើងមោយេនដងខល ន ញជបឆាងនងជនមានពការភាព

ASCC 27 ម ើកកេពសេជឈេណឌ សហញជេនញជចកមចញច ផតេយសញជមាបជនមានពការភាព មដើេប

បមងក ើតនវវ ពតមានអាពទតាាងផដ មានសរៈសាខានកន ងការែត េ នធ រេទាងការចាបមែតើេសហ

ញជគនសខាន តតចបាែតវ ខាន តតចវ នងខាន តេធយេ ការចងបណតត ញសហញជេន អាចទទ នវសមាា រៈផែនក

ហរញា វតថ នងផបបផែនថនដាមណើរការមសដឋកចេ។

prefaces - asean...prefaces the asean community vision 2025 showcases asean’s resolve in realising...

Documents