Preparacija kaviteta za indirektne ispune II klasePredava:Doc.dr. Hamijeta Ibrievi*IV semestar 2009/2010

PREPARACIJA KAVITETA II KLASE ZA METALNE INDIREKTNE ISPUNE*

Preparacije kaviteta II klase za inlay, te njihova izrada i ugradnja je vrlo zahtjevan rad. Kao indirektna restauracija zahtjeva uzimanje otisaka, laboratorijski rad, te pravilno upasivanje na zubima.Preduslov za dobar rad je veliko predznanje, pedantnost i preciznost pri radu.*

Inlay II klase prekriva aproksimalnu i okluzalnu povrinu posteriornih zuba i moe pokriti jednu ili vie, ali ne sve kvrice.Onlay II klase ukljuuje sve kvrice i aproksimalne povrine posteriornih zuba.Procedura zahtjeva 2 posjete: preparacija i uzimanje otiska,upasivanje ispuna. *

Materijal koji se koristi po zadnjoj preporuci ADA mora sadravati 75% sadraja zlata-platine.Ovako visok % sadraja zlata je najpogodnija kombinacija, biokompatibina do tog nivoa da se smatra najinertnijim materijalom u ustima sa najmanje alergijskih reakcija.*

IndikacijeMetalni inley je alternativa velikom kompozitnom ili amalgamskom ispunu, kad je potrebna jaa kontrola kontura zuba.Onlay je odlina alternativa ispunu kod: jako oslabljenog zuba, kod zuba da se odupru jakim silama vakanja, kod endodontski tretiranih zuba da preveniraju frakture, kod upotrebe metalne restauracije zuba antagoniste, kod zatvaranja dijasteme,kao zub sidrenja kod parcijalnih proteza.*

Kontraindikacije Pacijent sa visokim rizikom na karijes,mlada osoba,estetika,mali ispuni.

*

Prednosti

JainaBiokompatibilnostMalo troenjeDobra kontrola konture i kontakta zuba*

Nedostaci

Vie posjeta Potreban privremeni ispun Cijena /skupOsjetljiva tehnika radaMali inleji mogu rasipati sile vakanja*

Inicijalna proceduraPrva faza rada je provjera okluzije. Evaluirati okluzalne kontakte u maksimalnoj interkuspidaciji kad su svi zubi u kontaktu.Evaluirati okluzalne kontakte kod kretnji mandibule.Ishod okluzalnih kontakata e uticati na dizajn preparacije, selekciju okluzalnog kontakta te selekciju artikulatora pri izradi ispuna.

*

Evaluacija okluzije - maksimalni kontakt*

Lateralne kretnje*

Lateralne kretnje*

Privremeni ispunPrije poetka preparacije potrebno je uzeti alginatom otisak regije zuba gdje se planira inlay.Ukoliko postoji defekt na zubu potrebno ga je popuniti voskom i potom uzeti otisak. Otisak treba odmah staviti u vlanu sredinu kako se ne bi deformisao.*

Priprema polukaike za otisak*

Uzimanje otiska*

Otisak*

Preparacija kaviteta II klase za metalni inlayKarbidnim plamiastim borerom se prave vertikalni unutranji zidovi. Strane i vrh borera moraju biti pravi kako bi se formirao uniformno zakoen i gladak zid, pulpalni i gingivalni. Preporuene dimenzije borera su N-271: on ima lagano zaobljene i strane i vrh, tako da se nee formirati otri i stres- inducirajui uglovi.*

ema vanjskih rubova inlaya*

Boreri lijevo karbid - desno dijamant*

Konvencionalna divergencija zidova*

PreparacijaRubno zakoavanje se radi sa dijamantskim finim borerom br. 8862.Tokom preparacije za inlay i onlay, borer se mora drati paralelno uzdunoj osovini zuba kako ne bi nastali podvisi (engl. undercut).Divergencija od gingivalno ka okluzalno ide do 2 5 ovisno od zida, od linije zamiljene preparacije. Kratka kruna maximalno 2divergence.*

PUNCH CUT Okluzalni boks se preparie tako to se karbidni borer N-271, paralelan uzdunoj osovini zuba, uvede u fisuru najbliu marginalnom grebenu i otvori u dubini 1.5 mm da se uspostavi dubina pulpalnog zida.

*

Borer nakon probijanja ide u dubinu od 1.5mm*

PreparacijaU inicijalnoj preparaciji se ne ide dublje bez obzira i ako postoji karijes.Borer se dri u istom poloaju dok preparie kavitet i vadi dok se jo rotira, kako bi se izbjeglo pucanje ivica.*

Proirivanje mezijalnog zida*

Ekstenzija mezijalnog zida uz uvanje dentina koji podupire greben

Neadekvatno proirivanje, oslabljen rubni greben*

Zakoavanje grebena za dodatnu ekstenziju*

Sjeenjem okluzalnog boksa, bukalno-lingvalna dimenzija treba da bude idealna minimalna.uvati rubni greben koliko god je mogue. Ako se enamelopastikom dobije zdrava gle nakon skidanja samo treine debljine glei onda se moe tretirati tako.*

BORER LAGANO NAGET LINGVALNO Za mandibularne premolare druge i molare, koji su lagano nagniti lingvalno, i borer treba biti lagano za 5-10nagnut kako bi se ouvala jaina lingvalnih kvrica.

*

Kod ukljuivanja oteenih fisura koje iradiraju od centralne fisure treba biti oprezan i ne skidati dentin ispod marginalnog grebena.Zubna struktura moe biti ouvana:koritenjem enameloplastike,rubnim zakoavanjem se moe ukloniti kraj fisura.*

LASTIN REP ZA RETENCIJUBukolingvalna ekstenzija mezijalne jamice treba da ukljui preparaciju lastinog repa, koja prevenira distalno pomjeranje inlaya.

*

Retenciona forma preparacije*Lastin rep se pravi i ako nema karijesa radi retencije.

Zakoavanje ruba*

Kako treba da se podudaraju inlay i preparacija*

Dodatna retencijaUkoliko je potrebno skidanje vie substance, u buko-lingvalnom smjeru radi skidanja podminirane glei, moe biti indicirano prekrivanje oslabljene kvrice i date dodatne preparacione forme.*

Nastaviti preparaciju okluzalnog boksa tako to se ide do distalne ivice ivinog grebena i eksponira veza izmedju glei i dentina. U isto vrijeme se proiruje buko-lingvalna irina do potrebne dimenzije stalno imajui u vidu aproksimalni boks. *

Aproksimalni boksIsti karbidni borer 271 se koristi i onemoguava pravljenje usjeka distalno a tvrda gle slui kao vodi, te ako je potrebno sjei treba koristiti malo pritiska. Mezio-distalni promjer stepenika je 0.8 mm , preparisanog 0.5 mm u dentinu i 0.3 mm u glei.Ukoliko je caries superfitialis na aproksimalnoj strani, idealna ekstenzija bukalno i lingvalno je ve opisana.*

Ukoliko je caries media, prepracija stepenika ide do C-D granice, ali ne pulpalno.Kako je tokom preparacije aproksimalnog boksa borer i dalje paralelan aksijalnom zidu, tako e zbog smanjene debljine glei gingivalno borer biti sve blie vanjskom zidu. Pulpalni zid mora imati konturu zuba u buko-lingvalnom smjeru. Potom se odsjee bukalno i lingvalno perpendikularno na glene prizme i tako skidaju izolirane prizme. *

Otvaranje spoja DEJ*

Preparacija aproksimalnog boksa*

Preparacija aproksimalnog dijela*

IDEALAN KLIRENS SA SUSJEDNIM ZUBOM*

Okluzalni pogled na aproksimalni klirens*Klirens aproksimalni 0.2-0.5 mm.

Aproksimalan pogled*

Aproksimalne retencione forme*

Otvaranje aproksimalnog boksa*

Skidanje viseih gledjnih prizmi*

Obrada glenih rubovaRadi se finim dijamantnim plamiastim borerom. Obrada se radi nakon uklanjanja svog karioznog dentina.

*

Dodatni retencioni ljebovi*Plitke udubine 0.3mm se mogu preparirati u buko-aksijalnom i buko-lingvalnom ugluPrije preparacije retencionih ljebova

Dodatni retencioni ljeboviPreparisanje

Ispreparisani ljebovi*

Retencione forme u presjeku*

Finalna preparacija

Uklanjanje preostalog karijesa,zatita pulpe ukoliko je potrebno, vri se CaOH2,potom se zidovi ravnaju staklo -jonomer cementom.*

Caries media*

Dubina do zdravog dentina*

ienje zaostalog karioznog dentina i podlaganje kaviteta*

PodlaganjePoravnjanje zidova GI cementom*

Caries profunda*

Retencione forme*

Nakon toga se uzima otisak za finalnu izradu, a kavitet zatvara privremenim ispunom.*

Privremeni ispunNakon zavretka se uzima otisak za finalnu izradu, a kavitet zatvara privremenim ispunom.

*

Preparacija zakoenja i otvaranjaNakon zavrenog podlaganja kaviteta obrauju se okluzalni i gingivalni rubovi, te preparira sekundarno otvaranje kaviteta u disto-lingvalnom i disto-bukalnom smjeru.Ovo mora rezultirati uglom od 30-40 na samoj ivici koja odgovara uglu ivice metala.Ova ivica izmeu kaviteta i zubnih povrina omoguava dobro zatvaranje i ostvaruje ugao od 140 koji stvara jaku glenu ivicu.*

Ovaj ugao treba biti maksimalno 140-150 , ni manje ni vie. Ukoliko je ugao manji dobija se debeo rub, ukoliko je vei dobija se tanak metalni rub inlaya koji se lako lomi. Najbolji ugao metala na rubovima je 40 i tad se najbolje navlai na zub i polira.*

Otvaranje gingivalnog sulkusa*Otvaranje sulkusa je od pomoi kod preparacije gingivalnog ruba.

Otvaranje gingivalnog sulkusa*

Zakoavanje gingivalnog ruba dijamantom*

Pozicija dijamantnog borera kod sekundarnog otvaranja*

Lingvalno sekundarno zakoavanje*

ZakoavanjePrimarno zakoenje se radi u prvoj fazi, a sekundarno u zavrnoj fazi. Kod sekundarnog otvaranja borer se dri paralelno zamiljenoj vanjskoj liniji ruba kaviteta kako bi se osigurao ugao od 40, onaj koga ima metalni rub.Kod zakoavanja gingivalnog ruba obavezno smanjiti rotaciju i raditi oprezno jer se ovde lako gubi ivica i stvara stepenik. Gingivalno zakoavanje je 0.5-1 mm.*

Potom se obrauju bukalne i lingvalne ivice. Bukalno, posebnu panju treba posvetiti ekstenziji, te se preporuuje upotreba samog vrha borera za tu preparaciju. Nakon zavrene preparacije moe se koristiti disk kako bi se dobila glatka povrina.*

Gingivalno zakoavanje od 30 ima za cilj slijedee:Uklanjanje slabe gleiDobar ugao zakoenja od 30 kako bi se mogao navlaiti metal na zubnu povrinu.Glatka, tako se postie klizea ivica, a potrebna je na gingivalnom rubu.Ukoliko inlay ne sjedne i ima prostor od 50 mikrometara, prostor izmedju metala i zuba se poveava.*

Poloaj borera kod lingvalnog otvaranja*

Zakoavanje gingivalnog rubaZakoavanjeKorektno zakoen gingivalni rub*

Nekorektno napravljen gingivalni stepenik*

Greke u preparaciji i izlivku*

Pojava rascjepa pri cementiranju *

Sekundarno zakoavanje ili otvaranje je potrebno iz vie razloga:otvara se aproksimalne povrine i omoguava samoienje i omoguava dobru obradu kao i dobru kontrolu zubne substance u kontaktu. 40 ugao metala omoguuje njegovo zaravnjivanje. stvara se jaka glena ivica.*

Okluzalni pogled na prethodne preparacije*

Okluzalni pogled*

Zakoavanje glei kad je potrebno da se dobije 40 za ugao metala*

Ugao metala u bazi 40 potrebno otvoriti okluzalno ivino uglove*

Kod strmih fisura nije potrebno zakoavanje osim ugla od 40*

Sekundarno otvaranje okluzalne ivice je od istog znaaja kao i za aproksimalne boksove.*

Zakoavanje aksio-pulpalne linije*

40 ivini ugao - korektno*

Nezakoen gleni rub, slaba gle, loa adaptacija inlaya*

Dobijanje dentinske potpore glei radi se vee zakoavanje*

Okluzalni pogled sekundarnog zakoavanja i dobijanja ugla od 140*

Zavrena preparacija DO za inlay*

Inlay sa ukljuene 3 kvrice*

ZUBNA PREPARACIJA ZA METALNI ONLAY*

Onlay je dentalna procedura kojom se ispunjava praznina izmeju inlaya i pune krune. Za njihovu upotrebu postoji veliki broj indikacija, a pacijenti ih vrlo rado prihvaaju.Po definiciji to je metalna restauracija koja ojaava oslabljen zub bilo karijesom ili nekom prethodnim tretmanom na zubu. *

Distribuira sile vakanja tako da se prenose na potporne strukture i time smanjuju mogunost loma krune.Konzervativnija je peraparacija u odnosu na punu krunu , ako see do gingive ili ispod gingive manje je iritativan.*

Inicijalna preparacija onlay Prva faza u izradi onlaya je skraivanje kvrica. Time se stie bolji uvid u radno polje, zatim se bolje procijenjuje visina preostalog zubnog tkiva koja determinira okluzalnu divergencu, neophodnu za retencionu formu.Koritenjem karbidnog borera 271 paralelno uzdunoj osovini zuba, zubna kruna se preparira 2mm duboko ka pulpalnom zidu oko centralne fose.*

Okluzalna preparacija*

Okluzalna preparacija se ponekad ekstendira lingvalno ili bukalno zbog prostiranja karijesa u tim podrujima, te preparacija mora ii do zdravog dentina.Jamice ne bi trebalo ekstendirati vie od 2/3 razmaka od centralne jamice do vrha kvrice radi take verifikacije redukcije kvrice koja se zavrava u njoj.*

Ekstenzija od centralne jamice*

Sa vanjskim rubom karbidniog borera 271 uniformno se preparira 1.5mm dubine redukcija okluzalne povrine.Dubina se mjeri u uglu izmeu grebena i facijalne i lingvalne jamice.Dubina skidanja prevenira formiranje tankih slojeva onlaya koji pucaju.*

Presjek skidanja kvrice*

Odredjivanje dubine skidanja kvrica*

Treba stalno imati na umu okluziju prije preparacije.Ukoliko je kvrica bila u infraokluziji, treba je skinuti onoliko koliko diktiraju ostali dijelovi.Duboki karijes se skida kasnije.Redukcija kvrica se zavrava istim borerom.Oblik zuba nakon redukcije kvrica treba da odgovara originalnoj topografiji okluzalne plohe zuba.*

Skinute kvrice*

Proksimalni boksovi preparirani*

Nikako se nesmije skidati marginalni rub sa mezijalne ili distalne strane u ovoj fazi.To se radi pri preparaciji aproksimalnih boksova.Divergenca od gingivalno ka okluzalno se osigurava preparacijom unutranjih zidova paralelnih uzdunoj osovini zuba.Divergenca ide od 2-5.*

Redukcija kvrica sniava retencionu formu radi smanjenja vertikalne dimenzije krune zuba, te se preporuuje minimalna preparacija divergece kod preparacije za metalni onlay.Kod mandibularnih prvih molara i drugih premolara ije krune su lagano nagete lingvalno , borer treba nageti za 5-10 kako bi se ouvale lingvalne kvrice.

*

Redukcija kvrica*

Okluzalni boksNakon redukcije kvrica trebao bi postojati boks dubine 0.5mm u centralnoj jamici izmeu reduciranih kvrinih inklinacija i pulpalnog zida.Odravanje dubine pulpalnog zida 0.5mm okluzalni boks se moe ekstendirati na bilo koju stranu gdje egzistira karijes. Mezijalno i distalno se ekstendira do otvaranja DEJ.*

OKLUZALNI STEP EKSTENDIRAN DO DEJKad je okluzalni boks ispreparisan do mezijalne i distalne povrine, proiruje se buko-lingvalno sa ciljem proirivanja boksa. Na okluzalnom stepeniku irine 0.5 mm e biti dodatna retencija onlaya i dodatna vrstoa rubova.*

PREPARACIJA APROKSIMALNIH BOKSOVA I KLIRENS SA SUSJEDNIM ZUBIMANastavlja se preparacija sa istim karbidnim borerom 271, paralelno uzdunoj osi zuba, aproksimalni boks po istom principu kao i kod inlaya.

*Aproksimalni boks

Finalna preparacijaUklanja se sav preostali kariozni dentin a potom zakoavaju gleni rubovi.Kako se to radi kod reduciranih kvrica?Dijamanstski plamiasti borer sa finom granulacijom povrine koristi se za gingivalno zaravnjivanje i sekundarno otvaranje prizmi na lingvalnim i bukalnim zidovima aproksimalnih boksova.

*

Bukalno i lingvalno se zakoava gle u kontra smjeru da rezultira sa 30 uglom metala na ivici.Najbolji nain postizanja tog ugla je dranje borera uvijek pod uglom od 30. irina ove kontra-zakoene ivice treba da je takva da bude izvan kontakta sa antagonistima .*

Podloen kavitet i kontrazakoavanje*

Prikaz skraenih kvrica*

Ako su u prepraciju ukljuene bukalne fisure i njihovo zakoavanje se radi po istom principu.Kod donjih prvih molara i premolara se mogu bukalni rubovi obraditi tako da irina bude 0.5mm fine obrade zbog estetike.Nakon zakoavanja i drugog otvaranja, finim borerom se glaaju prelazi izmeu kontrazakoavanja i zakoavanja. *

Lagano produbljavanje kontrazakoenja na bukalnoj fisuri*

Lagano zaobljavanje prelaza izmeu drugog zakoenja i kontrazakoenja prizmi.*

Zakoavanje aksio - pulpanog dijela*

Zaobljavanje prelaza zakoenjaOvo je vrlo kritina regija i potrebno je dobro obraditi i omoguiti dobro modeliranje u vosku.To je mogue uz dobru preparaciju.Poeljan ugao onlaya na rubovima je 40 i gingivalno 30.Nekad je potrebno dodati retencione forme radi kratkoe krune. Mogue preparacije su samo u uglovima DEJ.*

Modifikacija onlay preparacije MODB preparacija - kad je ukljuena bukalana fisura, iako karijes ne postoji, samo radi retencije. Pojaavanje forme otpora i retencije.

*

Lagano zakoeni aksio-pulpalni uglovi*

Poboljavanje retencije pravljenjem udubina aproksimalno*

Kompletirana MOD onlay preparacija*

Fraktura ispuna prvi mandibularni molara, poetak preparacije*

Zakoavanje rubova*

Kompletirana preparacija*

Zavren onlay*

PREPARACIJA KAVITETA ZA KOMPOZITNI - KERAMIKI INLAY*

Defektne amalgamske (MOD) restauracije na mandibularnim premolarima, zamjenjene su sa CAD/CAM keramikim inlejima.B. Keramiki inleji nakon 12 god. u ustima. *

IndikacijeVeliki ispuni, posebno klase I i II koje treba zamjeniti, posebno tamo gdje je potrebno pokrivanje kvrica.

*

Kontraindikacije Jake okluzalne sile;Nemogunost odravanja suhog radnog polja;Duboka subgingivalna preparacija;Adhezivni sistemi bolje funkcioniu u glei. Ukoliko zavrna obrada i adhezija mora biti u cementnoj regiji, adhezija indirektnog ispuna postaje upitna. Bruxizam.

*

Bruxizam kao kontraindikacija za inlay*

PrednostiVeliki ispuni se bolje retiniraju sa adhezivnim sistemima ukoliko je proces skupljanja kompozita ili keramike zavren prije adhezije u kavitet.Fizika svojstva kompozitnih i keramikih ispuna se poboljavaju ako se rade kao indirektni ispuni i iz razloga to prave pod idealnim uslovima u laboratoriji.Konturiranje ispuna je daleko ljepe ukoliko se radi u laboratoriji.Preciznija kontrola rubova.Takoer, CAD/CAM restauracije su generalno pravljene u klinikim uslovima, materijali su pravljeni u gotovo idealnim industrijskim uslovima.Ispuni su trajniji.Ekonominiji.Dobra okluzija.Otporniji na habanje.Biokompatibilni.*

Proces fabrikacije

Preparacija zuba i otisak.Laboratorija: nanoenje kompozita po slojevima na modelu i polimerizacija.Nakon konturiranja inleya, ispun se premae specijalnim gelom ime se blokira zrak i prevenira stvaranje oxygen-inhibirane povrne zone.*

Bojenje otiska i preparacija za laboratorijsku izradu inlaya*

Nanoenje kompozita*

Polimerizacija*

PENICA ZA DEFINITIVNU POLIMERIZACIJUFinalna polimerizacija se postie tako to se inlay stavi u penicu koja ima svjetlost za polimerizaciju i zagrijavanje do odreene temperature.

*

OBRADA INLAYAPolimerizirani kompozitni ispun se obrauje i alje na upasivanje.

*

Laboratorijski dio zavren*

Model za porcelanski inlay*

Inlay zavren*Inlay

Model inlay u vosku*

Votani inlay spreman za rad*

Preparacija za inlay*

Preparacija za indirektne ispune boje zuba, inlays i onlays, bazino treba da osigura adekvatnu debljinu za resturativni materijal i u isto vrijeme pasivnu inserciju ispuna.To se osigurava zaobljavanjem unutranjih uglova i dobro definisanih margina.Sve ivice moraju biti pod uglom 90 i spojevi izmeu kaviteta i vanjskih ivica kako bi se osigurala marginalna jaina ispuna. Sve linije i take vanjskih i unutranjih uglova moraju biti zaobljeni kako bi se izbjegao stres ispuna i zuba.*

Izgled preparacije*

MOD-L inlay preparacija maksilarni prvi premolar (okluzalno). B. MOD aproximalni izgled. Lingvalna kvrica reducirana i lingvalna ivica ekstendirana van kontakta sa antagonistom preparacijom "collar. Redukcija radnih kvrica treba biti 1.5 do 2 mm (occlusal reduction). Svi vanjski i unutranji linijski uglovi su zaobljeni.*

A. Okluzani pogled. B. Vestibularni pogled Disto-vestibularna, mezio- palatinalna i disto- palatinalna kvrica su skraene. *MOD-F-L inlay preparacija na maksilarnom desnom prvom molaru.

B, Preparacija prevuena sa specijalnim prakom za slikanje sa optikim ureajem CEREC. C, Slika-optiki otisak. Svaka unutranja podminiranost utie na sliku.*MOD inlay preparacija za keramiki inlay na maxilarnom prvom molaru

Postavka gotovog inleya*A. Prije jetkanja i cementiranje postavlja se celuloidna matrica sa koiem. B. Provjerava se pasovanje inleya sa postavljenom matricomi koiem.

A. Caklina i dentin se jetkaju sa ortofosfornom kiselinom. B, Dvostruko polimerizirajui kompozitni cement se postavlja na inlay. C.Poslije aplikacije adhezivnog sistema, cement se stavlja na preparaciju. D. CEREC keramiki inlay postavljen u preparaciju.*Postavka gotovog inleya