PowerPoint Presentation

UNIVERZITET U SARAJEVUUMARSKI FAKULTET

Damir Prljaa

PREVOENJE NISKIH UMA U VISOKI UZGOJNI OBLIKSEMINARSKI RADKulture i plantae

Mentor: mr. Sead Ivojevi

Sarajevo, decembar 2014. godine

UVOD

ume i umska zemljita Bosne i Hercegovine 3,23 miliona ha51,1 % visoke ume 38,7 % izdanake ume panjae

Za ume vegetativnog porijekla upotrebljavaju se razliiti nazivi:Niska umaIzdanaka umaPanjaa

Panjae bukve 432 100 ha Panjae hrasta kitnjaka 218 000 ha

OPTI PRINCIP MELIORACIJE DEGRADIRANIH UMA

Dosadanji radovi na melioraciji i prevoenju niskih uma raeni bez znaajnijeg korienja naunih i strunih stavovaDegradirane ume se ne mogu tretirati statikiZa izbor metoda umarskih melioracija znaajno je utvrditi:Stepen degradiranosti stanita (zemljita) i Stepen degradiranosti umeMetodi melioracije se zasnivaju na sljedeim momentima:Odmakao proces degradacije Nepovoljan uticaj ekolokih-antropogenih faktoraDegradacija na pojedinim djelovima sastojine

- kombinacija- indirektna konverzija- direktna konverzija

METODI MELIORACIJE DEGRADIRANIH UMA

METODI MELIORACIJE DEGRADIRANIH UMA

FAO, 1958, Brighton

METODI INDIREKTNE KONVERZIJE DEGRADIRANIH UMA

Obnova prirodnim putemIndirektna konverzija se moe provesti samo ako su u degradiranim sastojinama ispunjeni sljedei uvjeti:Sastavljene od ekonomski vrijednih vrsta drveaDovoljan broj kvalitetnih stabala dominantne vrsteStanite ouvano

Degradirane ume Kvalitetne niske ume Visoke ume

METOD INDIREKTNE KONVERZIJE PRIMJENOM SELEKTIVNO-UZGOJNIH SJEA

Primjenjuje se u dobrim izdanakim umama u kojima je stanite ouvano.

Mjeovita selektivna proreda.Doznaka u dominantnom i podstojnom spratuPredominantna i stara stablaRazvoj odabranih stabala Oslobaanje krunaStanje sastojineZemljite

METOD INDIREKTNE KONVERZIJE PRIMJENOM PREBIRNIH SJEA

Primjenjiv samo u umama onih vrsta ije bioekoloke karakteristike omoguavaju primjenu prebirnog naina gazdovanjaTehnika izvoenja slina prebirnim sjeama u visokim umamaNe sijeku se svi izdanci i izbojci PREPORUKA SAMO U IZUZETNIM SLUAJEVIMA!

METOD INDIREKTNE KONVERZIJE PRIMJENOM RESUREKCIONIH SJEA

Primjenjuje se u krajnje degradiranim oblicima niskih uma ili devastiranim sastojinama, u kojima nema kvalitetnih stabala uz uslov da je stanite ouvanoZasnovana na regenerativnoj sposobnosti vegetativno obnavljanjeMoraju se imati u vidu sljedei momenti:

METOD INDIREKTNE KONVERZIJE PUTEM PRESTARJEVANJA SPONTANOG PRIORDNOG OBNAVLJANJA

uma se ostavlja da sama od sebe spontano, tokom vremena, pree u umu sjemenog porijeklaTehniko tehnoloki ili bioloki postupci prevoenja niskih uma u visoke Sutina metoda ostaviti stabla da prestarePrimjena kod sastojina na loim stanitima (ekonomska ulaganja neisplativa) i Sastojinama sa zatitnom ulogom

METODI DIREKTNE KONVERZIJE

Metodi direktne konverzije su klasifikovani na sljedei nain:Metodi koji se izvode pod zatitom sklopa matine sastojine Metodi koji se izvode bez zatite matine sastojine

Mogu se primjeniti na cijeloj povrini (velikim povrinama), na krunim povrinama, na pruge (pojaseve)Disproporcija izmeu stanita i sastojineOnemogueno normalno gazdovanje umama Pristupa se sjei kao jedinom nainu melioracijeUnos vrsta

METODI DIREKTNE KONVERZIJE POD ZATITOM SKLOPA MATINE SASTOJINE

Postojea degradirana sastojina ne uklanja odjednom ve postepeno velikim razrjeivanjem sklopa Odreen broj starih stabala se ostavlja Primjenjuje se u umama vrsta drvea koja podnose zasjenu i vrsta osjetljivih na ekstremne nepovoljne uticaje staninih uslova

METODI DIREKTNE KONVERZIJE BEZ ZATITE MATINE SASTOJINE

Vrstama koje se unose nije potrebna zatitaNema opasnosti od erozijeMatina sastojina uklonjena istom sjeomMlada uma poumljena odgovarajuim vrstama

DJELIMINA REKONSTRUKCIJA KOMBINOVANI METOD MELIORACIJE DEGRADIRANIH UMA

Kombinacija direktne i indirektne konverzijeSastojine mozaine izgraenosti i razliitog stepena degradacijeGrupimian nain melioracije i kombinovani metod melioracijeSvaka povrina se zasebno tretira i izvode se razliiti meliorativni zahvati:

ematski prikaz stanja neujednaeno degradirane ume (I) i stanja poslijeIzvrenih odgovarajuih meliorativnih radova (II) (Mirevski, 1966)

NJEGA I OBNOVA PANJAA BUKVE (FAGUS SYLVATICA) U BOSNI I HERCEGOVINI

Cilj: prevoenje panjaa u visoki uzgojni oblikDirektna/indirektna konverzijaSvi uzgojni radovi u panjaama tokom njihove ophodnje dijele se na:Uzgojne radove na njezi panjaaUzgojne radove na obnovi panjaa

UZGOJNI RADOVI NA NJEZI PANJAA BUKVE

Ne gospodari se niskim uzgojnim oblikomPoveanje proizvodnosti i ouvanje stabilnostiUzgojni zahvati od vremena nastanka do obilnog plodonoenjaNakon toga prorjeivanje (uzgojni radovi na obnovi panjaa bukve)Uzgojne radove na njezi panjaa moemo podijeliti na:ienjeProrjeivanjeU Bosni i Hercegovini preporuuju se sljedei uzgojni postupci:preborna proreda, regularna proreda, selektivna proreda, ematska proreda i selektivna proreda sa ienjem zaostalih izdanaka na panju.

UZGOJNI RADOVI NA OBNOVI PANJAA BUKVEOBNOVA PANJAA OPLODNOM SJEOM

Najei nain prevoenja bukovih panjaa u visoki uzgojni oblikKod provoenja ovog naina obnavljanja razlikujemo:pripremni, naplodni idovrni sijek,naknadni

Dobro ouvano tlo uzgojni zahvati ekanje godine punog urodaUklanjanje ubarakaKombinovanje prirodne obnove oplodnim sjeama sa popunjavanjem nepodmlaenih sadnica bukvePodsijavanje

OBNOVA PANJAA SA PODSIJAVANJEM JELE

Obnova panjaa bukve iz sekundarnih uma bukvePodmladak jele sporadian i zastarenOplodna sjea + podsijavanje jelePodsijavanje u pruge i parceliceRahljenje povrine tlaKlijanje i razvoj naknadni i dovrni sijek ienje

MINIMALNO REMEENJE + PRIMARNA UMSKA ZAJEDNICA

BRZI NAIN OBNOVE PANJAA BUKVE

> 60 godina> 200 stabala/ha Odabir 50 stabalaOslobaanje kronji - fruktifikacijaNaplodni sijek i dovrni sijekObilno plodonoenje nakon 20 30 godina

NAJVEI NEDOSTATAK KOROVSKA VEGETACIJA

ISTA SJEA (DIREKTNA KONVERZIJA)

Ne preporuuje se zbog sjemena i ponikaNe preporuuje se zbog teta od mraza i mievaNe preporuuje se na mjestima multifunkcionalnog znaajaMoe se provoditi na povrinama gdje se vri rekonstrukcija i supstitucija

IZOSTANAK USPJEHA = IZOSTANAK NJEGE

UPOREDNA ANALIZA DIREKTNE I INDIREKTNE KONVERZIJEDIREKTNA KONVERZIJA

UPOREDNA ANALIZA DIREKTNE I INDIREKTNE KONVERZIJEINDIREKTNA KONVERZIJA

NJEGA I OBNOVA IKARA

ikare Nastale daljom devastacijom panjaa bukveIzdanci izgubili normalan oblik i zakrljali u grmoliku formuU zavisnosti od staninih kriterija ikare djelimo na:ikare na dobrim stanitima i ikare na loim stanitima

Gola sjea ikare na dobrim stanitimaUklanjanje svih uzroka degradacije ikare na loim stanitima

NJEGA I OBNOVA IBOLIKIH FORMACIJA BUKVE

Zaustavljanje i uklanjanje negativnih uticajaDugotrajom zatitom ibolike formacije prelaze u ikareNa dobrim stanitima ista sjea i poumljavanje etinarimaNa loim izbjegavati istu sjeu, ukloniti uzroke degradacije

PREVOENJE IZDANAKIH UMA HRASTA KITNJAKA (QUERCUS PETRAEA) U VISOKE UME

Prijedlog na boljim stanitima u mjeovite liarske umeZa prevoenje izdanake ume hrasta kitanjaka u visoke ume indirektnom konverzijom preporuuje se vie metoda, a te metode su:Primjenom Schaedelinove prorede i Drugi naini prevoenja

PREVOENJE IZDANAKIH UMA HRASTA KITNJAKA U VISOKU MJEOVITU UMU PRIMJENOM SCHAEDELINOVE PROREDE

Mali broj kvalitetnih stabala (oko 200)Starost 50 60 godinaSvakih 10 godina selektivna proredaDoznaka 1 2 konkurentska stabla (25-30% drvne mase)U narednim zahvatima 15%

TROKOVI

DRUGI NAINI PREVOENJA HRASTA KITNJAKA U VISOKU UMU

ZAKLJUAKPROIZVODNOST I KVALITET NISU NA ZADOVOLJAVAJUEM NIVOUBOLJE I RACIONALNIJE KORITENJE PROIZVODNIH MOGUNOSTI STANITAKVALITETNE PANJAE INDIREKTNA KONVERZIJANEKVALITETNE PANJAE DIREKTNA KONVERZIJAPRIORITETI:ODRASLE KVALITETNE ODMAHPREBORNE STUKTURE POSTEPENOIKARE ZAUSTAVITI DEGRADACIJUUME HRSTA KITNJAKAZA KRATKO VRIJEME PREVESTI U VISOKE UME INDIREKTNOMKOVERZIJOM I NJEGOMBRZO PREVOENJE ZA 20 -30 GODINAHVALA NA PANJI