prins laurent, rebel met een reden - thierry debels

prins laurentrebel met reden

Thierry Debels

Houtekiet Antwerpen / Utrecht

Prins LaurentRebel met reden

© Thierry Debels / Linkeroever Uitgevers nv / Houtekiet, 2012Houtekiet, Katwilgweg 2, b-2050 Antwerpen

[email protected]

Omslag Jan HendrickxFoto’s omslag en binnenwerk © ???

Zetwerk Intertext Antwerpen

isbn 978 90 8924 202 0d 2012 4765 ???

nur 321/698

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie of op welke andere wijze ook,

zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. No part of this book may be reproduced in any form, by print, photoprint, microfilm or any other means, without written permission

of the publisher.

Inhoud

Inleiding

1. Een ‘prinselijke’ jeugd, 1963-1981 000 2. De verloren jaren, 1981-1994 000 3. kint: Koninklijk Instituut

voor Nutteloos Tijdverdrijf ? 000 4. Het huwelijk met Claire Coombs 000 5. Het gezin van Laurent 000 6. Familiebanden 000 7. Adellijke vrienden 000 8. De entourage van de prins 000 9. Een politieke prins 000 10. Een groene prins? 000 11. Een prins met een hart voor dieren? 000 12. De Stichting Prins Laurent 000 13. De dotatie 000 14. Prins Laurent en zijn vastgoedimperium 000 15. Het marineproces 000 16. De verstoorde relatie met de pers 000 17. Snelle auto’s 000 18. Mooie vrouwen 000 19. Feestvarken Laurent 000

Besluit 000

Zoals steeds voor Cathy, Loïc, Brieuc en Elouan. Deze keer voor al mijn voormalige studenten van KdG,

in het bijzonder voor Charlotte en Yasmin.

‘Personne n’est plus fasciné par la royauté et ses satellites qu’un républicain.’

louise bricmont

‘In het leven zijn er feiten en beelden.’ herman liebaers

ere-grootmaarschalk onder Boudewijn

‘Amicus Plato, sed magis amica veritas.’ latijns spreekwoord

voorwoord

‘Sociale rebel of verwend kind? Losbollige rokkenjager of mi-lieubekommerde dierenvriend? Overtollige prins of enig mens

van vlees en bloed aan het koninklijk hof?’ Geen enkele Saksen-Coburg wordt volgens De Standaard zo tegenstrijdig getypeerd als Laurent. Zelf voelt hij zich steevast verkeerd begrepen. Mensen die hem kennen, willen volgens de krant van de prins geen kwaad woord horen. Ze noemen hem ‘charmant, dynamisch en humoris-tisch’. ‘Hij heeft zoveel energie dat ik hem elektrisch noem,’ bewie-rookt professor Louis Baeck de prins in een interview met De Stan-daard. De krant laat in 2003 een aantal kennissen van Laurent aan het woord naar aanleiding van het huwelijk van de prins met Claire Coombs. Maar heeft De Standaard wel alle personen die Laurent kennen, ondervraagd? Ook die mensen zoals oud-militair Jacques Wirtgen of dierenarts Jean Bastien die noodgedwongen een stap opzij (moesten) zetten na de zoveelste strapatsen van de jongste zoon van Albert ii? Hebben ze de tientallen voormalige liefjes van Laurent gesproken die in het beste geval bedankt wer-den met een horloge van Cartier en in het slechtste geval met een flinke rammeling of zelfs een abortus? Hebben ze een gesprek gehad met de non die door Laurent van de weg werd gereden en in het ziekenhuis belandde? Hebben ze de passagiers gesproken die in de diverse wagens van Laurent doodsangsten doorstonden? Dit is niet het eerste boek over prins Laurent – en zeker niet het laatste. Eerder schetste Joke Vanhaeren al een verdienstelijk portret in Prins op overschot. Toch valt er veel meer te vertellen over deze ‘rebel’ van de Coburgs. De prins is gelukkig een flapuit, hij

8 prins laurent – rebel met reden

heeft het hart op de tong. Hij vertelt graag en veel over zichzelf en zijn prinselijke activiteiten. We hebben hem om een interview gevraagd. Dat werd ons, zoals gebruikelijk, geweigerd. Gelukkig konden we tientallen mensen uit de onmiddellijke omgeving van Laurent spreken. Voor dit werk kunnen we uiteraard niet om de verklaringen van kolonel Noël Vaessen heen die twee boeken over de prins en het koningshuis schreef. Het is te gemakkelijk om zijn woorden, zoals de Franstalige historicus Francis Balace doet, af te doen als uitspraken van een halve gare. We hebben alle uitspraken van de voormalige adviseur van de prins getoetst. Vaak komt de visie van Vaessen overeen met de werkelijkheid. In veel gevallen had de kolonel de zaken wat aangedikt en extra in de verf gezet. Af en toe klopt de stelling van Vaessen niet. Evenmin kunnen we de sail-lante verklaringen van privéleraar Rodolphe ‘Rudy’ Bogaerts niet links laten liggen. Opvallend is dat Bogaerts geen goed woord heeft voor Vaessen.

hoofdstuk 1

Een ‘prinselijke’ jeugd 1963-1981

‘Zo was er prins Laurent, die tot zijn achttiende koppig bleef volhouden dat De Panne aan de Nederlandse grens ligt,

omdat de leraar aardrijkskunde hem goede punten had gegeven voor dat antwoord.’

rudy bogaerts

In 1959 trouwt prins Albert met de Italiaanse schoonheid Paola Ruffo di Calabria. Volgens de overlevering hebben ze elkaar het

jaar daarvoor toevallig in Italië leren kennen. Een betrouwbare bron vertelt me dat dit niet klopt. ‘Er werd voor Albert een lijst opgesteld met meisjes die in aanmerking kwamen als huwelijks-kandidaat. Paola stond op die lijst.’ Snel komen er kinderen. Filip wordt geboren in 1960. Toch is het koppel regelmatig met zijn tweetjes op vakantie. Koning Boudewijn, de oudere broer van Al-bert, ziet het met lede ogen aan. Hij vindt dat zijn ernstige imago hierdoor geschaad wordt. Albert en Paola verpozen zich begin juli 1961 in Viareggio, een trendy stad aan de Versilia, een kustgebied aan de Ligurische Zee. In de nacht van 3 op 4 juli loopt het fout. Albert en Paola verlaten in de vroege uurtjes een nachtclub. Ze worden opgewacht door een horde persmuskieten. Als de paparazzi foto’s schieten van het paar, verliest Albert zijn koelbloedigheid en pakt een fotograaf


hard aan. De prins slingert het fototoestel op de grond. Buitenwip-pers van de nachtclub moeten tussenbeide komen. Enkele dagen later krijgt het koppel het bevel van koning Boude-wijn om naar huis te komen. Na overleg slagen ze erin om dat order uit Brussel te wijzigen. Ze beloven dat ze zich zullen gedra-gen en verhuizen zowat 100 kilometer westwaarts naar Saint- Tropez. Daar worden ze vergezeld van Josephine-Charlotte en Jan van Luxemburg die een oogje in het zeil zullen houden. Eind juli maken Josephine en Paola een boottochtje voor de kust van Saint-Tropez. Door een onhandige beweging van een van beiden belandt de boot ondersteboven in het water. Het tweetal slaagt er ternauwer-nood in om het bootje bij de kiel vast te grijpen. Ze dragen geen zwemvest. Gelukkig hebben Albert en Jan het ongeval gezien. De reddings-operatie laat even op zich wachten. Volgens krantenberichten dob-beren de prinsessen wel een half uur in het water vooraleer ze opgepikt worden door hun echtgenoten.

Paola en Albert zijn nog steeds dolverliefd op elkaar. Op 5 juni 1962 krijgt Filip er een zusje bij: Astrid. Ze wordt volgens auteurs Leyts en zijn collega’s onmiddellijk herdoopt in ‘Titi’. Het jaar 1963 is een zeer bewogen jaar voor moeder Paola. Het begint al op Nieuw-jaarsdag. Albert en Paola zijn op weg naar de familievilla van de Ruffo’s in San Raffaele Cimena in de buurt van Turijn als hun wa-gen begint te slippen. Het is koud in Italië en er ligt ijzel op de rijweg. De wagen tolt enkele keren om de as maar de prins slaagt erin om de controle over het voertuig te behouden. Met behulp van enkele plaatselijke boeren kan de wagen kort daarna opnieuw vertrekken. Het prinselijke paar komt er met de schrik af. Het bericht wordt in enkele buitenlandse kranten vermeld maar wordt niet opgepikt door de Belgische pers. Straks tonen we het belang van dit incident aan. Moeder Paola heeft het in ons land niet onder de markt. Begin 1963 wordt ze onder vuur genomen door de pers. De buitenlandse krant The Washington Observer wijdt er op 12 januari zelfs een groot artikel aan. De Belgische pers somt volgens deze krant de tekortkomingen van de prinses op. ‘Ze heeft geen zin om “Vlaams” te leren, ze neemt te lange vakanties en ze verkiest feestjes boven officiële recepties’ is de harde conclusie.

een ‘prinselijke’ jeugd, 1963-1981 11

Volgens The Washington Observer heeft Paola wel een belangrijke vriendin: Fabiola. De koningin heeft volgens de krant ook deze keer de verdediging van haar schoonzus op zich genomen. Later zal de relatie tussen beide schoonzussen sterk afkoelen. Midden mei 1963 is de dan vijf maand zwangere Paola opnieuw betrokken bij een auto-ongeluk. Deze keer zijn de gevolgen ern-stiger. Op weg van Parijs naar Brussel moet haar chauffeur het stuur brutaal omgooien om een frontale botsing met een tegenlig-ger te vermijden. De prinses loopt lichte verwondingen aan het gezicht op. Ze heeft ook een ‘zenuwschok’. Op basis van een bericht in de Nederlandse Provinciale Zeeuwse Courant kunnen we precies aangeven wanneer dit ongeluk precies plaatsvond: op dinsdagochtend 14 mei 1963. Het ongeval vond plaats in de buurt van Maubeuge. Het Franse dorpje ligt in het de-partement Nord-Pas-de-Calais aan de Belgische grens. Daar werd Paola voor de eerste zorgen in het plaatselijke zie-kenhuis binnengebracht en nadien opgehaald door Albert. De vrucht in de schoot van de prinses heeft gelukkig, dankzij de koelbloedige reactie van chauffeur Piens, geen schade onder-vonden van het ongeval. Laurent wordt gezond en wel geboren op 19 oktober 1963. Het scheelde nochtans weinig of de prins was er nooit gekomen. Wat zou de geschiedenis van het Belgische ko-ningshuis er anders uit gezien hebben. Laurent ziet het levenslicht in de ruime bevallingskamer op het Belvédère, de verblijfsplaats van zijn ouders. Het wijst erop dat Paola en Albert op een groot gezin rekenen. Volgens het ma-gazine Life is de vreugde in Italië minstens even groot als in België. Vader Albert vertelt de driejarige Filip dat de baby een vroeg ge-schenk van Sinterklaas is. Filip begrijpt niet wat Sinterklaas zo vroeg op het jaar al komt doen. De pers speculeert gretig over de afkomst van de voornaam Laurent. Misschien houden zijn ouders wel van de operette La Mascotte uit 1880 waarin ‘prince Laurent xvii’ heerser van het Toscaanse stadje Piombino is. Net zoals bij zijn oudere broer heeft Laurent in Vlaanderen een andere naam. Daar wordt hij tot begin jaren negentig Laurens genoemd. Zelfs vandaag is voor veel oudere Vlamingen prins Laurens de jongste zoon van het koningspaar. Het is niet de bedoeling dat het koppel het bij drie kinderen


houdt. Zoals in veel adellijke families droomt vader Albert van een groot gezin met vier of zelfs vijf kinderen. Dat hij kort na de ge-boorte van Laurent een vierde kind wel ziet zitten, verklaart Albert uitdrukkelijk in een interview met een niet nader genoemde krant uit die periode. Ook Paola geeft in interviews aan dat ze als echte Italiaanse mama van een groot gezin droomt.

Over het vaderschap van de prins doen vandaag talrijke fantasie-rijke verhalen de ronde. Eind oktober 1999 schrijft P-Magazine dat Laurent verwekt werd door een niet nader genoemde Spaanse edelman. Het blad ziet bovendien een verband met de afschaffing van de Salische wet in 1991. Hierdoor kunnen vrouwen in ons land eveneens op de troon plaatsnemen. In april 2000 brengt het Franse blad vsd met iets meer bewijs-kracht het verhaal dat Laurent een buitenechtelijk kind is van zakenman Aldo Vastapane. Volgens vsd hadden Paola en Vasta-pane begin jaren 60 een relatie. Dit zou betekenen dat Paola Albert nagenoeg onmiddellijk na hun huwelijk in 1959 bedroog. ‘Een goede vriend van Albert, in vsd aangeduid als Guy M. (Mathot), zou voor de minnaars een huis hebben gehuurd in Sint-Genesius-Rode’, schrijft Jan van den Berghe. ‘De prins heeft volgens het magazine nog geregeld contact met zijn biologische vader en zijn halfbroer die toevallig ook Philippe heet.’ Mathot wordt onmiddellijk na het artikel geïnterviewd door La Dernière Heure. ‘Luister, ten tijde van prins Laurents zogezegde ver-wekking was ik amper 22 jaar, socialist en student. En dan zouden ze “mij” uitkiezen om zo’n delicate affaire te regelen. Dat gelooft u toch zelf niet? Trouwens, ik heb in Sint-Genesius-Rode nooit een villa gehad, en zeker nooit facturen voor die villa betaald.’ Ook Van den Berghe gelooft het verhaal terecht niet: ‘Alleen al de jeugdfoto’s van Laurent spreken het sensationele verhaal tegen. De fysieke gelijkenis met Albert is opvallend en maakt elk dna-onderzoek overbodig.’ Er is bovendien een andere fysieke gelijke-nis, die met prins Karel en die met zijn grootvader Leopold iii. Een insider vertelt aan biografe Joke Vanhaeren dat hij op een dag een oude foto van Laurent zag staan. ‘Tiens, waarom is die foto zo ver-geeld? Ik draaide hem om en las op de achterzijde: Leopold iii, 18 jaar.’ De gelijkenis is inderdaad treffend.


Prins Albert is steeds vaker uithuizig. Paola voelt zich eenzaam. Het voorjaar van 1964 wordt ons land gekenmerkt door een grote artsenstaking. Paola is begin april met de piepjonge Laurent en de andere kinderen aan zee. Laurent wordt ziek en krijgt hoge koorts. Hij heeft een keelinfectie. Paola belt een Oostendse arts op. Hij wil niet komen. Er zijn immers richtlijnen van de artsen-bond om geen geneeskundige zorgen te verstrekken. Er zal zelfs een kind sterven door nalatigheid. Het voorval haalt de buiten-landse pers. Een maand later vertrekken Paola en Albert op reis. In mei 1964 verblijven ze zonder de kinderen in Marokko. Ze zijn uitgenodigd door koning Hassan ii. Prins Albert voert er, in het bijzijn van minister Pierre Brasseur, economische besprekingen. Het verblijf duurt tien dagen en is om diverse redenen relevant. In de eerste plaats omdat Paola haar echtgenoot vergezelt. Later zal Albert steeds vaker alleen reizen. Een tweede punt is dat de jonge kinde-ren van het prinselijk koppel in Brussel achtergelaten worden. Laurent is op dat ogenblik een half jaar oud. Tot slot is er opnieuw een bewijs van de uitstekende relaties tussen het Marokkaanse en het Belgische koningshuis. Foto’s uit tijdschriften zoals Life en Time bewijzen dat de toen-malige prinsen van Luik in de eerste helft van de jaren zestig een zorgeloos jetsetleventje leidden in de schaduw van het kasteel van Laken. Daar zwaaien de ascetische Boudewijn en Fabiola de plak. Het contrast tussen beide koppels is enorm. Niets wijst er dan op dat Paola’s laatst geborene tot reservet-roonopvolger moet worden opgeleid, want de hoop dat Fabiola een kroonprins zou baren, is dan zeker nog niet opgegeven.

Ondanks de grote kinderwens van Albert en Paola zal Laurent uit-eindelijk toch het jongste kind van Paola blijven. Na de geboorte van Laurent slaat de liefde tussen Paola en Albert stilaan om in haat. In zijn boek Albert en Paola. Een prinselijk paar windt journalist Gust Verwerft er geen doekjes om. Verwerft is een van de weinige journalisten die de vroege jaren van het prinselijk koppel nog zelf heeft meegemaakt. Hij situeert de breuk op het einde van 1964, amper een jaar na de geboorte van Laurent. ‘Zij is nog geen 27 jaar,


en steeds veruit de mooiste en meest aantrekkelijke prinses van Europa,’ noteert Verwerft. Maar ze is wel al vijf jaar getrouwd, heeft drie kinderen gebaard, en is hopeloos verstrikt in het proto-col van het Belgische hof. Vanaf midden jaren zestig knoopt Albert een relatie aan met Sybille de Sélys-Longchamps. In 1968 wordt liefdeskind Delphine Boël geboren. Moeder Paola doet in de beginperiode van haar moederschap zeker haar best. Op dat punt verschilt ze niet van andere moeders. Maar op het ogenblik dat haar man vreemd gaat, geeft ze er de brui aan. Laurent is dan twee jaar oud. Hij houdt er een levens-lange verlatingsangst aan over. Volgens Noël Vaessen, de voorma-lige adviseur bij Laurent, heeft de prins regelmatig nachtmerries gehad over hoe hij ’s nachts helemaal alleen wakker werd in een totaal verlaten kasteel.

Eind jaren zestig loopt het helemaal fout in het gezin van Paola en Albert. Koning Boudewijn ontfermt zich steeds meer over zijn neven Laurent en Filip. Hij neemt de vaderrol van zijn broer Albert expliciet over. Op dat ogenblik weten Boudewijn en Fabiola dat ze kinderloos zullen blijven. Filip laat zich dat welgevallen. Laurent is uit ander hout gesneden. Hij rebelleert. Paola klaagt er bovendien over dat haar man Albert geen goede vader is. Delphine Boël, de halfzus van Laurent, zal dat later be-vestigen. In een interview met de Nederlandse krant De Telegraaf verklaart ze zonder verpinken: ‘Wat ik van hem (Albert ii) heb geleerd? Niets, haha. Hij was geen vaderfiguur, hij was een soort vriend. Hij is grappig, heeft gevoel voor humor. Maar is niet echt into children. Hij had meer een relatie met mijn moeder. Het was ook zo met mannen in die tijd, nu spelen ze met kinderen, toen niet.’ In 1969 vieren de prinsen van Luik de tiende huwelijksverjaar-dag. De fotografen worden uitgenodigd om zeemzoete plaatjes te schieten, het is een regelrecht media-offensief. De foto’s moeten bewijzen dat Albert en Paola nog steeds smoorverliefd zijn en moe-ten dan ook huwelijksgeluk uitstralen. Intimi weten dat dit slechts schone schijn is. Toch hadden ze niet verwacht dat dit zeepbelletje al zo snel doorgeprikt zou worden.


Insiders weten dat Paola met haar drie kinderen eind jaren zestig enkele weekends bij de familie Camu in de streek van Aalst verblijft. Louis Camu was onder Leopold iii regeringscommissaris geweest en heeft een goede band met het Hof. Echtgenoot Albert vertoeft op dat ogenblik in Engeland bij zijn minnares.

In 1969 is Laurent bijna zes jaar. Hij wordt in september van dat jaar naar het Franstalige Brusselse elitaire college Saint-Michel gestuurd. Van 1969 tot 1975 doorloopt Laurent de klassen van het college Saint-Michel. Op 24 mei 1975 zal hij er zijn plechtige communie doen. Maar hij zal er zes jaar lang niets leren. Elk antwoord dat de prins geeft, is correct. Zelfs al vertelt Laurent onzin zoals dat De Panne aan de Nederlandse grens ligt. Een prins wordt immers niet gebuisd, onder het motto ‘On ne buse pas un prince.’ Vader Albert is in die periode steeds vaker uithuizig. Regelma-tig leidt hij een handelsmissie in het buitenland. Als hij in het land is, vertoeft hij bij zijn minnares Sybille, de moeder van Delphine Boël. Maar Kerstmis viert Albert met zijn nieuwe gezinnetje. Zo schrijft Louise Bricmont, echtgenote van de beroemde advocaat Bricmont, dat prins Karel in 1973 uitgenodigd wordt door een een-zame Paola om met haar en de kinderen kerstavond op Belvédère te vieren. Op school krijgen de prinsen ondanks het uitdrukkelijke ver-zoek van Boudewijn geen normale behandeling. Filip en Laurent worden niet gestraft als ze kattenkwaad uithalen. Ze worden rot-verwend. Precies het tegenovergestelde van wat Boudewijn eigen-lijk wil. Of ze flink hun best doen of niet, goede punten krijgen ze toch. Volgens Rudy Bogaerts, de latere privéleraar van de prins, was het verblijf van Laurent er zinloos. ‘In het zesde studiejaar kon hij niet schrijven of rekenen, maar iedereen hield er zedig zijn mond over. Voor de school was de aanwezigheid van de prins onbetaal-bare publiciteit.’ Toch is Laurent volgens Bogaerts minder dom dan Filip. ‘Het paleis wil ook niet geweten hebben dat onze toekomstige koning, prins Filip, eigenlijk dommer is dan zijn broer Laurent. Filip heeft


drie jaar lang op de militaire school een half punt op twintig ge-haald voor wiskunde, scheikunde en natuurkunde, omdat de le-raars hem geen nul mochten geven.’ Auteur Joke Vanhaeren vindt de stelling van Bogaerts belachelijk. Volgens haar is er geen en-kele aanwijzing dat Laurent slimmer zou zijn dan zijn oudere broer. Bovendien heeft Filip een universitair diploma, Laurent niet. Wie Laurent heeft gekend op het Brusselse Collège Saint-Michel herinnert zich hem toen al als ‘onstuimig’ en ‘vol complexen’. Als de prins tijdens de pauze naar de wc moest, kreeg de hele speel-plaats te horen: ‘Venez voir la banane royale!’ Dat maakte Laurent woest. Op school is hij een ontembare vechtjas die bij de minste opmerking als een dolleman om zich heen slaat. Ook thuis is Laurent een onstuimig kereltje. ‘Meer dan eens maken de persfotografen het tot hun gêne mee dat de piepjonge Laurent razend van woede zijn moeder of gouvernante te lijf gaat omdat hij op een receptie niet van de champagne mag nippen of omdat hij zijn zin niet krijgt,’ weet auteur Jan Van den Berghe. Begin oktober 1971 worden Filip en Laurent in het Brugmann-ziekenhuis opgenomen. Filip heeft een gebroken kaak, Laurent een gebroken vinger. De breuk bij Filip is ernstig. De operatie aan het kaakbeen van Filip is bijgevolg ingewikkeld. De jonge prins moet tien dagen revalideren in het ziekenhuis. Volgens een mededeling van het paleis zijn beide jongens al fietsend op elkaar ingereden. Auteur en journalist Gust Verwerft twijfelt aan deze officiële uitleg. ‘Het paleis gaf aarzelend toe dat dat Filip een breuk had opgelopen aan de bovenste kaak. Buiten-staanders vroegen zich af of beide prinsen wel fietsend tegen elkaar waren gebotst.’ Verwerft vindt de blessures hiervoor te ernstig. Zeker is dat rond de hele geschiedenis nogal wat geheimzin-nigheid wordt gebrouwen. De prinsen werden immers door iemand van de koninklijke familie naar het ziekenhuis gebracht. ‘Wilde men liever geen getuigen?’ vraagt Verwerft zich af. Hij sluit ook niet uit dat beide prinsen in een heftige vechtpartij verwikkeld waren. Volgens Jan van den Berghe heeft Laurent zijn broer in het ziekenhuis geramd. ‘De Paleispers (waartoe Verwerft behoorde,td) kreeg de wenk niet verder aan te dringen.’ Vooral Boudewijn en Fabiola bezoeken hun neefje.


Op het thuisfront is er bovendien weinig liefde meer te bespeuren tussen Laurents ouders. Nauwelijks een jaar na de tiende huwe-lijksverjaardag van 1969 verschijnen in 1970 foto’s in de pers die een totaal ander beeld geven van Paola. Ze is te zien met Albert de Mun. Een kortgerokte Paola loopt arm in arm met deze adellijke freelance journalist van Paris Match op Sardinië. Telkens als ze kan, zal ze volgens goed ingelichte bronnen de flamboyante De Mun in Parijs bezoeken. Moeilijk kan dat niet zijn: Paola beschikt immers over een appartement op de Louisalaan in Brussel, net tegenover de vermaarde bakker Nihoul aan de Blue Tower. Van daaruit kan ze discreet naar de Franse hoofdstad vertrekken. De prinses van Luik beweegt zich ook vrij in het mondaine Brusselse nachtleven. Een interessante en bevoorrechte getuige over deze periode is Luc Verbruggen, zoon van notaris Verbruggen, die begin 2011 alle krantenkoppen zal halen door de rechtszaak tegen zijn broers en zussen over de gigantische erfenis van zijn vader. ‘We waren de buren van koning Albert en Paola, die toen nog als prins en prinses op het kasteel van Belvédère woonden. We hadden een fantastische band met onze buren. Ikzelf werd door prins Albert persoonlijk aangesteld als de tennisleraar van prins Laurent. Het leven in de beau monde van Brussel was heel aange-naam.’

Laurents oom koning Boudewijn trekt na het uitlekken van de pikante foto’s van Paola het laken volledig naar zich toe. Hij vraagt raad aan minister Herman De Croo. Hij raadt Boudewijn de eli-taire school van Zevenkerken bij Brugge aan. Boudewijn is overtuigd van de keuze. Nu moeten de ouders van Filip het plan nog slikken. De Croo gaat enkele keren naar Belvé-dère om Albert en Paola te overtuigen. Laurent en Filip krijgen geen enkele inspraak. Boudewijn wikt én beschikt als strenge pa-ter familias. Zonder de minste achtergrond wordt Laurent naar deze elitaire school gestuurd. Het is een begrijpelijke maar foute keuze. Daar moet Laurent op instigatie van de plaatselijke paters-broe-ders in 1975 eerst een voorbereidend jaar doen. Zijn basiskennis is te slecht om aan het eerste middelbaar te starten. Het jaar daar-op begint hij vruchteloos aan dat eerste jaar. Het wordt een flop.


De beslissing om de Franstalige Laurent naar een Vlaamse school te sturen, is een eerste zware blunder door de entourage van de prins. Toch is er een element ter verdediging. Wat vaak vergeten wordt is dat het paleis op dat ogenblik zwaar onder druk gezet wordt door de flaminganten. Zo is er de protestbrief van Jaak Vandemeu-lebroecke (vu, nu N-Va) die Albert en Paola openlijk aanvalt omdat ze hun kinderen naar exclusieve Franse scholen sturen.

In september 1975 worden prinsen Filip en Laurent in de school bij Brugge ingeschreven. Filip begint als vijftienjarige in het vier-de jaar van de humaniora. Laurent start in het zevende leerjaar, een voorbereidend jaar op het middelbaar onderwijs. Filip is boos dat zijn jongere broer meekomt. De relatie tussen de twee broers is niet goed en zal later niet meer verbeteren, integendeel. In september 1976 begint Laurent dan eindelijk het eerste mid-delbaar. Ook dat wordt een gigantische flop. Een mogelijke verklaring is dat Laurent er voor het eerst in zijn schoolcarrière met echte pesterijen van medeleerlingen af te re-kenen kreeg. De akkefietjes in Brussel waren klein bier vergeleken met het gejen in deze school. In de schoolbank van Laurent worden leuzen gekerfd als ‘België Barst!’ en ‘Fabiola est frigide’. Deze school-bank zou nog steeds bestaan. Op onze vraag om deze te mogen zien, werd door de school niet gereageerd. De prins maakt op zijn twaalfde zelf een belangrijke verande-ring aan zijn regime bij de paters door een vluchtpoging uit het internaat. Op de E40 ter hoogte van Brugge wordt hij ’s nachts door de Rijkswacht in de kraag gevat. Al fietsend was hij de weg-wijzers richting Brussel aan het volgen. Vanwaar haalde Laurent die fiets? Andere bronnen geven aan dat Laurent te voet was. Dat lijkt me realistischer. Een bevoorrechte getuige beweert dat Laurent zeker niet naar Brussel wilde vluchten. ‘Telkens als de chauffeur de prins (op vrij-dagavond) kwam ophalen, had hij zich verstopt of was hij zelfs weggelopen.’ Hij wilde niet naar zijn ouders waar hij toch niet welkom was. Wat de echte aanleiding was voor deze vluchtpoging weten we niet. Rudy Bogaerts vertelt in Humo het volgende: ‘Toen de 12-ja-


rige Laurent naar de katholieke kostschool in Loppem ging, zijn er vreemde dingen gebeurd. Jaren later, wou Laurent er per se terug naartoe, samen met mij. Hij was toen ongeveer achttien. In de school ontmoetten we een van de paters. Die pater: “Quel plai-sir de vous rencontrer, monseigneur.” “Pas du tout”, zei Laurent. “U bent een stuk crapuul… Ik ben het kotsbeu!” Hij wou er gewoon naartoe om hen uit te kunnen schelden. Dat zat erg diep.’ Vaessen bevestigt dat de prins helemaal verkrampte telkens als hij over Loppem sprak. ‘Zijn jeugd, dat was in zijn ogen de hel.’ In 2010 kwam de abdijschool van Zevenkerken negatief in het nieuws. Een van de opvoeders, ene Jef D., werd beticht van pedo-filie. De school gaf de feiten toe. De man was er ook al toen Laurent en Filip daar school liepen. Zou er een verband zijn met de vlucht-poging van Laurent? Auteur Jan van den Berghe herinnert zich een gelijkaardig ver-haal: ‘Hij werd gelogeerd bij een man in Woluwe, die Paola om-schreef als “een heilige”. Hij liet graag de as van zijn rookgerief op de broek van Laurent vallen – bij voorkeur in de buurt van de genitaliën van de jongen – om het daarna met de hand weg te vegen.’ Terug naar de vluchtpoging van Laurent. Zeker is dat door dit sterke signaal de jonge prins bij een gastgezin mag logeren in plaats van in het nochtans verplichte internaat van de school te verblijven. Volgens Noël Vaessen heeft deze traumatische periode erg die-pe sporen nagelaten bij Laurent. In Het Laatste Nieuws verklaart hij het volgende: ‘Ik ben er zeker van dat het bizarre gedrag van Laurent het gevolg is van zijn opvoeding. Hij had weinig houvast in zijn kinderjaren. Privéleraar Rudy Bogaerts verklaarde ooit dat hij miskweekt werd. Ik denk dat hij gelijk heeft. Het erge is dat er zoveel veranderingen plaatsvonden in zijn leven zonder enige voorbereiding of inspraak. Zo werd hij naar de eliteschool in Lop-pem gestuurd. Hij kon er niet wennen. Toen hij op een avond te voet richting Brussel vertrok was hij erg wanhopig.’ Volgens Vaessen speelt dat vandaag nog steeds. ‘Ook nu nog is hij soms het noorden kwijt en raakt hij erg verward. Hij heeft me eens gevraagd een afspraak te regelen met een minister. Toen we binnenkwamen in het kabinet van de excellentie, wist de prins


van niets meer. Complete black-out. Het enige woord dat uit zijn mond kwam, was “cola”, toen ze hem vroegen wat hij wilde drin-ken. Ik heb met de minister over enkele algemene zaken gesproken omdat ik vreesde dat hij anders zou denken dat we hem voor de gek hielden, maar de prins heeft de hele tijd gezwegen.’ Jacques Wirtgen, voormalig directeur van het kint, bevestigt in het weekblad Paris Match van september 2000 dat Laurent soms een verwarde indruk maakt. Volgens hem is de echte reden dat hij overloopt van ideeën.

Grootvader Leopold

Bij de meeste kinderen bestaat er een relatie tussen de kleinkin-deren en de grootouders. Maar Laurent groeit niet op in een nor-maal gezin. Dat blijkt uit heel wat elementen. In 1977 ontmoeten Filip en Laurent voor de allereerste (!) keer hun grootvader Leopold. Prins Filip is dan zeventien jaar, Laurent veertien. De ontmoeting is geregeld door Boudewijn. Hij vindt dat zijn neven hun grootvader eindelijk eens mogen ontmoeten. Albert luistert altijd naar zijn oudere broer. Astrid wordt niet eens betrok-ken in het plan. De vorst maakt hiermee een schaarse uitzondering op zijn zelf ingestelde strenge regel dat er geen contact mag zijn tussen Argen-teuil (Leopold en Lilian) en Belvédère (Albert en Paola). Volgens Leyts, Balfoort en Van den Wijngaert wordt een inge-wikkeld scenario in elkaar geknutseld. ‘Filip en Laurent worden naar een tandarts gebracht aan het Leopoldpark in Brussel. Terwijl ze in de wachtkamer zitten, kom Leopold “toevallig” uit het kabi-net.’ Boudewijn heeft een ontmoeting van 15 minuten voorzien maar Lilian gooit roet in het eten. ‘Na tien minuten begint prinses Lilian al ongeduldig in de wachtende auto te claxonneren.’ Ze vindt dat de ontmoeting lang genoeg geduurd heeft. Een mogelijke verklaring voor die ontmoeting is dat Laurents ouders in die periode willen scheiden. Dat zou de katalysator bij Boudewijn kunnen geweest zijn. De papieren liggen klaar. Ze moe-ten enkel nog door beide partijen ondertekend worden. Zelfs Bou-dewijn moet toegeven dat er geen beterschap in hun relatie zit.


Hij legt zich neer bij de situatie. Maar hij wil het zijn broer en schoonzus niet gemakkelijk maken. Boudewijn laat in de scheidingsakte enkele voorwaarden op-nemen. Eerste voorwaarde is dat Albert zijn recht op de troon moet opgeven. Als hij met zijn minnares Sybille de Selys wil trouwen, moet hij ook naar Londen verhuizen. Bovendien moet hij afzien van zijn titel ‘prins van Luik’. Ook Paola moet haar titel opgeven. Bij de onderhandelingen is het net zoals bij andere koppels vooral moeilijk een goede regeling te vinden voor de kinderen. Paola wil met de kinderen naar Italië. Boudewijn kiest de kant van zijn broer en chanteert zijn schoonzus met de boodschap dat de kinderen als mogelijke troonopvolgers in België moeten blijven. Volgens Leyts, Balfoort en Van den Wijngaert blijft de dotatie van Albert en Paola in deze constructie behouden. Er is enkel dis-cussie over de exacte verdeling ervan. Andere bronnen beweren met stelligheid dat Boudewijn de dotatie wilde afschaffen, als straf voor zijn broer en schoonzus. Albert en Paola zullen zich uiteinde-lijk verzoenen. Hoe dat precies in zijn werk is gegaan, blijft voor-lopig een raadsel. Er circuleren hierover diverse verhalen. Het meest waarschijnlijke scenario is dat beide echtelieden bewerkt werden door hun familieleden: Paola door haar oudste zus Maria en Albert door Boudewijn. ‘Ook geld heeft een grote rol gespeeld’, vult een getuige aan. ‘Een scheiding zou diep in het vlees gesneden hebben.’

Na het mislukte avontuur in Zevenkerken begint Laurent in sep-tember 1977 opnieuw aan het eerste middelbaar. Deze keer wordt de ‘progressieve’ school Pius x in Antwerpen uitgekozen. Laurent begint in de zwakste klas van de gemakke-lijkste richting. De prins heeft nooit op een Gentse internaat ge-zeten, wat daar ook over geschreven wordt. Als ‘toelatingsproef’ moet Laurent een opstel schrijven. Op dat moment is hij bezeten door het fietsen. ‘Ik doet (sic) oefeningen met de fiets. Grotte (sic) of kleine toeren. En dat is zeer prettig als iemand dat toch goed doen (sic). Ik doet (sic) dat zeer graag.’ Hij mag starten in de richting Economie in het Vernieuwd Secundair Onderwijs (vso), ook smalend de Vernieuwde School van Onwe-tendheid genoemd.


‘De inschrijving werd zo lang mogelijk geheim gehouden’, be-weert Verwerft. ‘Zelfs bij de hervatting van de lessen (in september) werd getracht de medeleerlingen niet te laten weten dat er een prins op de schoolbanken zat. Enkel het schoolhoofd en de leden van de inrichtende macht werden ingelicht.’ Volgens Verwerft ging het om een test. ‘Het was duidelijk dat het om een voorzichtige proef ging en dat de prins dadelijk weer naar Brussel zou worden overgebracht als hij aanpassingsmoeilijkheden zou ondervinden, of indien de schoolbevolking zich tegen zijn aanwezigheid zou afzetten.’ ‘De eerste dag van het schooljaar werden per klas de namen bekendgemaakt,’ herinnert een medeleerling van de prins zich. ‘En toen “Van België Laurent” werd afgeroepen, siste iedereen: “Verdorie, we zitten met de Laurent in de klas.”’ Het ‘geheim’ werd die eerste dag al bekendgemaakt en het nieuws deed in een mum van tijd als een lopend vuurtje de ronde van de school. In de groep was het volgens die medeleerling de teneur om anti-Laurent te zijn. Hij werd niet echt gepest, maar hij was aller-minst populair, zoals iedereen die zich niet wil integreren. Op Pius x zat toen ook Tony van Montfoort, zoon van Bekende Nederlander Henk Van Montfoort. Tussen beiden kwam het ooit tot een felle woordenwisseling. ‘Henk is mijn vader,’ roept Tony. ‘En koning Boudewijn is wel mijn oom,’ antwoordt Laurent fel. ‘En toch was hij in feite een heel bedeesde jongen,’ vertelt een medeleerling in Koning Boudewijn en zijn clan. ‘Hij had in elk opzicht zoveel meer dan wij en toch voelde hij zich gecomplexeerd, denk ik. Erg snedig van repliek was hij niet. Hij antwoordde meestal met zijn vuisten. Agressie was zijn verweermiddel.’ Schooldirecteur Herman De Graef herinnert zich Laurent zeer goed: ‘Hij was wie hij was. Niet briljant, niet vlijtig, niet gemoti-veerd. Hij was zeker niet iemand die zich heeft geassocieerd met het plebs op school. Hij voelde zich wellicht wat verheven.’ De Graef herinnert zich dat Laurent linkshandig was. ‘Dat viel op. Alle leerlingen waren immers rechtshandig. Dat werd toen nog verplicht in het lager onderwijs.’ Het verhaal dat de prins in de lessen Frans soms met een walk-man opzat, omdat hij vond dat hij daar toch niets kon leren, is onjuist. ‘Het is correct dat Laurent een keer met een walkman


binnenkwam. Maar ik heb hem toen gevraagd om het toestel af te zetten,’ verklaart een voormalig leraar. ‘Laurent heeft de walk-man ook onmiddellijk afgezet. Ik weet dat hierover nadien een mythisch verhaal is ontstaan. Maar dat een leerling bij ons met een walkman de les zou bijwonen, is totaal uitgesloten.’ Wel correct is dat hij aangesproken wilde worden met Laurent de Belgique en niet als Laurent van België. ‘Hij maakte daar een punt van,’ vertelt een andere oud-leraar. Hij haatte het Nederlands. ‘Bo-vendien weigerde hij ooit aan een examen mee te doen. “Ik moet dat niet doen want ik ben een prins,” zei Laurent.’

Laurent en Jenny

Ondanks de beperkte kennis van het Nederlands, probeert Laurent de lessen te volgen. In het eerste middelbaar van Pius x krijgt Laurent les van stagiair Koen Schyvens. In Vlaanderen wordt de prins dan Laurens genoemd. ‘In 1977 zat ik op de lerarenopleiding van Pius x in Antwerpen,’ vertelt hij. ‘Ik studeerde Nederlands en geschiedenis.’ ‘Als eerstejaars student doe je stage op de middelbare school van hetzelfde Pius x Instituut. Een van de leerlingen in de eerste klas is Laurens van België. Natuurlijk weet de hele school dat deze jongen de neef is van koning Boudewijn. Iedereen wordt er echter op gewezen om hem als een normale leerling te behandelen. In het stagerooster zie ik dat ik een geschiedenisles moet geven in de klas van de prins.’ ‘Natuurlijk praten wij over hem. We imiteren zijn Vlaams-met-Frans-accent. We hebben de grootste lol. Studiegenoten dagen me uit om hem actief bij de les te betrekken.’ Schyvens gaat de uitdaging aan. Het onderwerp van zijn stage-les is de eerste machines in de textielindustrie in de 18de eeuw. ‘Ik bereid mijn les nauwkeurig voor. Ik verzamel tekeningen en foto’s en zorg ervoor dat de episcoop in het lokaal staat. En dan is het zover. De les begint zoals altijd. Ik stel me voor en vraag de leerlin gen, allemaal jongens van 12 en 13 jaar, om hun naamkaart-je op hun tafel te zetten.’ Hij stelt eerst een paar vragen over de vorige les. ‘Vervolgens


vertel ik over de ontwikkeling van weefgetouwen en spinmachines. Ik leg uitvoerig de werking uit van de “Spinning Jenny”. De laatste vijf minuten besteed ik aan een samenvatting van de les. Ik stel vragen om te kijken of ze alles begrepen hebben. En dan vraag ik aan Laurens: “Laurens, wie of wat is Spinning Jenny?” Het woord “spinning” spreek ik zacht en snel uit, ik leg de nadruk op “Jenny”. Laurens hoort waarschijnlijk: “Wie of wat is Jenny?” Hij krijgt een rood hoofd en zegt: “Ik weet het niet, mijnheer.” En vervolgens geef ik iemand anders de beurt. De les is afgelopen.’ De leraar-in-spe krijgt een voldoende-met-een-opmerking. “Waarom stelde je die vraag aan Laurens?” “Omdat hij nog geen enkel antwoord had gegeven en zelden zijn vinger opstak,” is mijn reactie. Geen speld tussen te krijgen. Ik hield mijn gezicht in de plooi. De schouderklopjes kwamen pas later – zonder leraren in de buurt. De talrijke grappen over “Laurent en Jenny” werden de volgende dagen veelvuldig verzonnen.’ ‘Ik heb hem daarna nog een paar keer les gegeven maar dan zonder plagerij,’ besluit Schyvens.

Lavendelboer

Een andere leraar op Pius x is William ‘Wim’ Triki. Vandaag is hij lavendelboer en gids in een plaatselijk grottencomplex in het zui-den van Frankrijk. Hij herinnert zich Laurent alsof het gisteren was. ‘In 2000 kochten mijn vrouw en ik een huis in het Zuid-Franse Orgnac,’ vertelt hij. ‘In de grotten vertel ik telkens een verhaal over prinsen en prinsessen. Ik verwijs steevast naar een Belg die graag koning wil worden, maar die daar wellicht nooit in zal sla-gen.’ Hij heeft het over Laurent. Op een keer stapte na de rondleiding iemand op Triki af die zich kenbaar maakte als een belangrijk medewerker van het hof. ‘Of ik geïnteresseerd was om de prins en zijn gezin te ontvangen? Natuurlijk wil ik dat. In mijn lerarentijd had ik prins Laurent als 14-jarige al in mijn klas. Het zou leuk zijn om hem hier te mogen ontvangen. Benieuwd wat ervan gaat komen.’ Er is nog een gemeenschappelijk punt tussen Laurent en voor-


malig leraar Triki. Als hij te weten komt dat er in ons land een petitie rondgaat tegen een inwoner die een ezel houdt in een chi-que villawijk, kruipt Triki in zijn pen. ‘Alle viervoetige ezels zouden op straat moeten kunnen komen met een petitie tegen die “dom-me” tweevoetige collega’s… een echte ezel in de buurt van kinde-ren en volwassenen werkt ontspannend voor alle partijen… een ezel stoot geen allergenen uit… zijn schaarse uitwerpselen beho-ren tot de beste meststoffen… en dat is erg goed voor balkonplan-ten aan de sjieke villa’s en die bloemen trekken dan weer allerlei vlinders aan en dat vinden kinderen erg prettig… Een tip dus: bezorg die petitieondertekenaars een proper zakje echte ezels-keutels… met een woordje erbij… en doe ze de groeten van de lavendelboer, die met zijn ezeltje door vele straten in België trok en bij vele mensen een glimlach op hun gezicht toverde.’ Het be-richt zou door dierenvriend Laurent geschreven kunnen zijn.

In juni 1978 wordt lang en intensief gedelibereerd over het geval ‘van België’. Sommige principiële leraars vinden dat Laurent niet naar het tweede middelbaar mag. Zijn resultaten zijn te slecht. Hij haalt niet eens veertig procent. Andere leraars twijfelen. Uiteinde-lijk mag Laurent overgaan. De belangrijkste motivatie achter deze beslissing heeft niets met de resultaten te maken. Men wil een vijftienjarige puber niet nog eens het eerste middelbaar ‘aandoen’. Bovendien is er wellicht wat druk vanuit Laken. In september 1978 start Laurent in het tweede middelbaar van het Antwerpse college. Begin december 1978 komt een droom van vele schoolkinderen uit: de school ontploft letterlijk en de veer-tienhonderd leerlingen moeten geëvacueerd worden. Er zijn vijf gewonden. De schade aan de school is enorm. Laurent en de an-dere leerlingen krijgen twee extra weken vakantie. Op Belvédère zijn ze niet gelukkig met het onverwachte verblijf van Laurent. Auteur Verwerft vindt het een vreemde zaak. ‘Het leek alsof er een bom was ontploft. Verdere veronderstellingen werden in de kiem gesmoord.’ Opnieuw zijn de resultaten van de prins in dat tweede jaar ui-termate slecht. Hij is niet geslaagd. Alweer krijgt hij het voordeel van de twijfel.


Dat Laurent goede herinneringen overhoudt aan zijn tijd op Pius x, is een mythe. Hij had er nauwelijks vrienden en leefde terug-getrokken bij zijn gastgezin. Volgens zijn leraars ‘bloeide hij open’ in het Pius x. Dat de prins vandaag zegt wat hij denkt, wijten ze aan de ‘open Antwerpse sfeer’ die hij als tiener leerde kennen. Onzin volgens Vaessen. Laurent verkrampt als hij aan die periode terugdenkt. Bovendien was er een ernstig voorval op die school. ‘Tijdens een 100 dagen-viering kon een zwaar incident maar op het nip-pertje vermeden worden,’ beschrijft biografe Joke Vanhaeren. ‘De feestvierders willen bij wijze van grap de prins uit het klaslokaal ontvoeren en hem meenemen op een wilde tocht door de stad. Als de leerkracht de joelende bende ziet aanstormen, doet ze de deur onmiddellijk op slot. Maar de zesdejaars geven het niet zo snel op. Ze saboteren het deurslot met kauwgom en scanderen minuten-lang “Lever ons Laurent uit”. De jonge prins kan de studentikoze humor niet appreciëren en is helemaal niet opgezet met die drei-gende taal. Uiteindelijk wordt hij uit de klas “bevrijd” door de con ciërge,’ aldus Vanhaeren. Bovendien was Laurent niet eens in staat om er de lessen te volgen. ‘Wat de lessen Nederlands betreft, is het zeker zo dat hij daar geen extra inspanning voor leverde,’ bevestigt een bron. ‘Zijn Nederlands was niet goed genoeg voor onderwijs op een Vlaamse school. Dat hij daar toch toe verplicht werd, heeft hem wellicht zo gedegouteerd dat hij is beginnen te rebelleren.’

Tijdens het schooljaar 1979-1980 moet Laurent het derde middel-baar van Pius x doorworstelen. Hij heeft het bijzonder moeilijk met de leerstof die, zoals geweten, in ‘oneven’ studiejaren nog moeilijker is dan in de ‘even’ jaren. Volgens voormalig medeleer-ling Peter Van Camp, nu bij vtm, haalde Laurent in juni 1980 een resultaat amper ‘achteraan in de dertig’. Toch krijgt Laurent, wel-licht opnieuw onder enige druk van het paleis, het getuigschrift lager middelbaar onderwijs. De studieresultaten van de prins bleven dus drie jaar onder-maats. ‘Met dezelfde stijfhoofdigheid die ook Karel van Vlaanderen typeerde, studeert Laurent alleen als hij er zelf zin in heeft, en dat gebeurt niet vaak,’ weet Van den Berghe. ‘Huistaken blijven vaak


ongemaakt liggen. Niet zozeer uit luiheid, dan wel uit gebrek aan belangstelling.’ Leo Cools, de allereerste oud-leerkracht van Laurent, herinnert zich nog de moeilijke deliberaties: ‘Hij heeft hier zijn diploma van het lager middelbaar onderwijs behaald, maar eigenlijk had hij niet eens naar het tweede jaar mogen overgaan. Ik kan u verzeke-ren dat hij telkens maar net overging, maar je kunt van een zestien-jarige toch moeilijk verlangen dat hij nog eens het eerste jaar over doet?’ Cools vergist zich wel in de leeftijd van Laurent. In juni 1978, op het einde van het eerste middelbaar op Pius x, was Laurent nog maar veertien jaar. In oktober zou hij vijftien worden. Laurent logeerde bij een kinderloos echtpaar, beiden leraar, in een buitenwijk van Wilrijk. Het was de bedoeling dat hij daar toch nog een enigszins normale puberteit zou kunnen beleven, maar Laurent voelde zich in Wilrijk verschrikkelijk alleen. ‘Ik was een eenzaam kind. Ik heb veel kunnen nadenken,’ verzuchtte hij ooit. Een medeleerling bevestigt dit verhaal. ‘Ik woonde vlak in de buurt van Laurent. Je zag hem bijna nooit buiten. Ik geloof dat mijn broer een keer met hem gevoetbald heeft.’ Bovendien kan je niet buiten de vaststelling heen dat Laurent als een echte verschoppeling gedumpt werd bij dat koppel Ant-werpse leraars. ‘In de ogen van zijn moeder bestond hij (toen) niet eens,’ benadrukt Vaessen. Wie wel plezier beleefde aan de aanwezigheid van Laurent, zijn de medeleerlingen van Pius x. ‘We hebben wat afgelachen met de R4 volgepropt met rijkswachters of bob’ers die instonden voor de bewaking van de prins.’ Die Renault stond elke dag in de buurt van de schoolpoort.

Een andere mythe is dat moeder Paola zich in de jaren zeventig als een moederkloek over haar kinderen zou ontfermd hebben. ‘In het begin deed ze zeker haar best,’ beweert een insider. ‘Net zoals alle moeders wellicht probeerde ze te zorgen voor haar drie jonge kinderen. Maar die inspanningen verwaterden snel. Zeker vanaf het midden van de jaren zestig stelde ze haar eigen persoon opnieuw centraal.’ Paola was nog erg jong toen ze kinderen kreeg, dat speelde mee. Rudy Bogaerts gaat nog een stap verder. In een interview met


Humo beweert hij dat Laurent van zijn moeder lijfstraffen kreeg. ‘Zijn moeder sloot hem vier dagen lang op zonder eten en sloeg hem tussendoor met een riem.’ In de biografie van Vanhaeren wordt dit zonder argumentatie betwijfeld. Zeker is dat Laurent weinig nestwarmte vond. Zijn vader begon midden jaren zestig een jarenlange romance met de Waalse baro-nes Sybille de Selys-Longchamps, waaraan de kunstenares Delp-hine is ontsproten. Daarop richtte prinses Paola voor zichzelf de linkervleugel van het Belvédère in, waar zij op haar beurt een stoet schimmige minnaars ontving. ‘Er was in die periode geen gezin meer,’ aldus Bogaerts. ‘Laurent liep zijn ouders in de weg, die het druk hadden met hun liefjes. Paola huldigde het motto: hoe verder Laurent bij me vandaan is, hoe beter.’ De gebrouilleerde echtelieden waren bovendien vaak uithuizig. Paola’s agenda wemelde van met dikke stift omcirkelde boemel-partijtjes en winkeluitstapjes in mediterrane oorden. ‘Mes fils sont des cons’, mijn zonen zijn sukkels, bitste ze ooit waar Laurent bij was. Albert leidde dan weer de ene handelsmissie na de andere. Vaak ging het er liederlijk aan toe. Albert vertrok dan ‘in de natuur,’ zoals hij het zelf omschreef. Hij engageerde zich nog minder dan Paola voor de opvoeding van zijn kroost. De prin-ses van Luik heeft hem daar ooit in het bijzijn van derden op een pijnlijke manier op gewezen, en tijdens gesprekken met de leer-krachten van haar kinderen is ze meermaals in een klagerige huil-bui uitgebarsten omdat ze er helemaal alleen voor stond. ‘Indien Laurent geen prinsenkind was, was hij voor galg en rad opgegroeid,’ zucht een vertrouweling van het paleis. Tante Fabiola heeft Laurent dan nog niet helemaal opgegeven. In 1977 ontvangt ze Chiara Lubich, de stichtster van Focolare. Fa-biola zorgt ervoor dat ze ook Laurent kan ontmoeten. Laurent werd in die periode vooral opgevangen door Benoît Janssens de Bisthoven. Janssens was Commandant der Koninklijke Paleizen en een vaste waarde aan het Belgische Hof. Het gezin Janssens de Bisthoven bestond uit acht kinderen. De oudste zoon Thierry werd geboren in 1952. De jongste zoon Paul kwam in 1966 ter wereld. Georges is ongeveer even oud als Laurent. Oudste dochter Marie-Chantal is getrouwd met Patrick du Bois, voormalig adviseur bij kardinaal Danneels.


Voor Laurent waren deze ‘vakanties’ strafkampen. Als Patrick in 1998 overlijdt, wil Laurent niet naar de begrafenis van de man gaan. Volgens Vaessen is de prins kwaad op die mensen. ‘Hij voel-de dat zij van de ellendige situatie profiteerden en zo hun loopbaan en die van hun dochters wilden opkrikken.

Kadettenschool

Midden juni 1979 vindt in het Brusselse een zwaar verkeersongeval plaats. Twee wagens botsen opeen. In het ene voertuig zit Josiane Van Keymeulen uit Watermaal-Bosvoorde, een deelgemeente van Brussel. In het andere voertuig bevindt zich de dan vijftienjarige Laurent. Voormalig journalist en auteur Gust Verwerft heeft meer details over het ongeval. ‘Het ongeval vond plaats op de ring rond Brussel ter hoogte van de Verdunningsdreef te Groenendaal. Een Franse vrachtwagen voerde een onverwacht manoeuvre uit, waardoor twee personenwagens tegen elkaar botsten. De ene wagen werd bestuurd door Josiane Van Keymeulen. Ze werd zwaargewond over-gebracht naar het ziekenhuis. De andere auto was een voertuig van het Hof, waarin Laurent achteraan had plaatsgenomen. De wagen werd helemaal vernield.’ Volgens onze bron zat Laurent niet op de achterbank, maar achter het stuur. Het verhaal doet denken aan het tragische over-lijden van prinses Grace van Monaco. Toen zat haar minderjarige dochter Stéphanie aan het stuur van de Rover. ‘Het was vrijdagavond 15 juni 1979,’ beweert onze bron met zeer grote stelligheid. ‘En prins Laurent bestuurde de auto van het Hof.’ Het ongeval bracht ‘zeer grote commotie’ teweeg op Belvé-dère. ‘Laurent is toen aan de dood ontsnapt.’ Het voorval wordt in geen enkel werk over Laurent vermeld. Merkwaardig genoeg staat het wel in de krant Het Belang van Lim-burg van 21 oktober 1997. Daarin wordt bevestigd dat de wagen die de minderjarige prins bestuurde, in botsing was gekomen met het voertuig van Josiane Van Keymeulen. Nogmaals, Laurent was toen amper vijftien! Toch is het niet echt een verrassing om de jeugdige prins achter


het stuur van een auto te vinden. ‘De prinsen kropen geregeld achter het stuur van een van de talrijke wagens die in Laken of op Belvédère stonden. Zoals alle Coburgers hadden ze een passie voor snelle wagens en motoren. Laurent had toen hij een jaar of negen was zelfs een ongeluk gehad met een van de zware motoren van zijn vader,’ aldus onze bron. De zomervakantie van dat jaar moet wellicht niet echt prettig geweest zijn. Enkele weken later, op zondag 22 juli 1979, ratelt de telex op de krantenredacties van ons land opnieuw. Prins Laurent heeft een beenbreuk opgelopen en is voor dringende verzorging naar het ziekenhuis van Dinant gebracht. Spelend op de binnentuin van het kasteel van Fenffe is de prins ‘ongelukkig ten val gekomen’. Deze keer wordt er niet getwijfeld aan de waarheid van het pers-bericht.

Begin jaren tachtig beslist Boudewijn om Laurent naar de kadet-tenschool te sturen. Het is moeilijk te begrijpen waarom de koning deze beslissing neemt. Het wijst alleen maar op de extreme wereld-vreemdheid van de vorst. Hij krijgt zeker vervalste resultaten van zijn neven te zien. Of zou er een verband zijn met dat auto-ongeval? Zou Boudewijn zijn neef op die manier willen straffen? Voor een verbanning is het dan nog een beetje vroeg. Het aantal uren wiskunde, niet meteen Laurents sterkste vak, verhoogt van drie naar veertien per week. Volgens intimi is de uitleg simpel: Laurent mocht dan wel een haast onhandelbare emotionele tijdbom zijn, hij was intelligenter dan zijn broer en het was ongehoord dat hij de troonopvolger de loef zou afsteken. Laurents biografe Vanhaeren wijst deze verklaring met sterke argumenten van de hand. De meest logische uitleg is dan ook dat Boudewijn volledig afgeschermd was van de realiteit en niet op de hoogte was van de barslechte resultaten van Laurent. Volgens Bo-gaerts moeten we het zo zien: ‘De entourage van de koning ver-bloemde de mislukking. Zij wezen erop dat Laurent voor psycho-logie toch 14 op 20 had gehaald. Dat vak speelt op de militaire school echter geen enkele rol.’ Lesgevers en opvoeders staan voor de onmogelijke opdracht om van de prins-rebel een modelrecruut te maken. ‘De eerste we-ken is het al meteen raak,’ weet Jan Van den Berghe. ‘Gewend om


thuis altijd alles te laten rondslingeren, geraakt Laurent muts en gordel kwijt, wat hem meteen op een fikse straf komt te staan.’ Bovendien tempert een aantal potige medeleerlingen de vechtlust van de heetgebakerde prins. Laurent is een externe leerling. ‘Hij verlaat de kadettenschool om zeven uur ’s avonds en moet zich ’s anderendaags om zeven uur ’s ochtends weer melden,’ weet de auteur. Het is een uitzon-dering op de regel dat alle leerlingen intern zijn. Volgens een in-sider komt dit omdat Laurent op dat ogenblik nog steeds in zijn bed plast. Men wil hem die extra vernedering besparen. Volgens Vanhaeren worden de lessen er in het Frans gegeven. Dat is alvast een meevaller voor de prins. Toch wordt ook dat stu-diejaar een verloren jaar. ‘Eén schooljaar in de kadettenschool is voor Laurent ruimschoots voldoende. Na de zomervakantie (van 1981) keert hij er niet meer terug.’ Vanhaeren stipt aan dat Laurent er tijdens de zomervakantie moet blijven. ‘Zijn moeder heeft beslist dat het zo moet. Hij maak-te te veel lawaai met dat ellendige transistorradiootje van hem.’ Toch had oom Boudewijn nog een gewaagde zet gedaan om zijn neef vooralsnog aan een diploma te helpen. Hij had vertrouweling Benoît Janssens de Bisthoven aan het hoofd van de kadettenschool geplaatst in de hoop zijn neef te redden. ‘De leraars vielen echter niet onder het bevel van de Bisthoven en weigerden Laurent cijfers te geven die hij niet waard was,’ verduidelijkt Vaessen. ‘Zo moest Laurent uiteindelijk naar een afdeling waar hij geen officieel eind-diploma kon krijgen.’

Auteur Mario Danneels schetst een realistisch en snoeihard portret van de jonge Laurent in Het trauma van de troon. ‘De modieuze term antisociaal gedrag schiet tekort om een puber op zijn plaats te zetten die tegen de benen van een rijkswachter urineert, vooral wanneer die puber overgepriviligieerd is en geacht wordt een van de beste opleidingen in het land te krijgen, én die rijkswachter zijn carrière opoffert voor de veiligheid van dat gespuis.’ Volgens Danneels kan dat enkel gebeuren in een omgeving waarin rotverwende grillen tot de orde van de dag behoren en er niemand is die het aandurft om je met een hardhandige reality check te confronteren.


Die reality check is er wel op het Antwerpse college Pius x en in de kadettenschool van Brussel. Het gevolg van deze confrontatie met de realiteit is dat Laurent zijn stekels opzet en nog meer in zijn schulp kruipt. Auteur Mario Danneels noemt Laurent een ‘blauwbloedige Cis-ke de Rat’. Ciske zingt hartverscheurend dat hij zich zo alleen voelt. In een adem noemt Danneels de prins ook een verschoppeling. Het is correct dat Laurent gedropt wordt bij een Antwerps gast-gezin. Maar niemand heeft Laurent verplicht om zich bij zijn Ant-werps gastgezin te verschansen. Waarom nam hij niet het initiatief, zoals normale jongens, om met kinderen uit de buurt te voetballen of te fietsen? Auteur Erik Wellens beschrijft de jonge Laurent als volgt: ‘Laurent is gevoelig aan stemmingswisselingen. De prins kan als tiener erg verlegen en introvert overkomen maar een seconde later uitbundig en bijdehand zijn. Het hangt sterk van zijn humeur en het gezelschap af.’ Of dat typisch voor Laurent is, is twijfelach-tig. Veel pubers kunnen op die manier omschreven worden. De echte vraag is of je daar doorheen groeit.

hoofdstuk 2

De verloren jaren1981-1994

‘Het is niet aan mij om over mijn kwaliteiten te spreken. Maar ik kan u zeggen dat ik soms een verdomd slecht karakter heb.’

prins laurent in interview (de morgen)

In september 1981 is de prins bijna 18. Terwijl sommige leeftijds-genoten naar de universiteit gaan, heeft Laurent enkel een ge-

tuigschrift lager middelbaar onderwijs. Vanaf nu wordt het parcours van Laurent moeilijker te deter-mineren. Het is alsof er een tweesporenbeleid gevoerd wordt. Ze-ker is dat hij vanaf september 1981 tot september 1983 door privé-leraar Rudy Bogaerts klaargestoomd wordt voor examen middel-baar onderwijs voor de examenjury. Volgens Bogaerts wist Laurent in september 1981 zo goed als niets. ‘Op zijn achttiende vroeg hij me wat “een halve plus een halve” was. Hij wist dat gewoon niet.’ In een interview in Humo geeft Bogaerts uitleg over de precieze omstandigheden van die begeleiding: ‘Prins Laurent was net geen achttien toen de privésecretaris van de toenmalige prins Albert, Michel Didisheim, me polste voor een afspraak. Albert had proble-men met Laurent, zei hij.’ In andere interviews beweert Bogaerts dat hij persoonlijk gevraagd werd door koning Boudewijn. Dat Didisheim, een bastaardzoon van Leopold iii en dus een


halfbroer van Albert ii, bij Bogaerts kwam, is geen toeval. De privé-leraar had eerder de zonen van Didisheim onder zijn hoede gehad. ‘Dat was een gelukkige samenwerking geweest: ze hadden de exa-mencommissie van de staat met goed gevolg doorstaan,’ beweert Bogaerts in Humo. Volgens Bogaerts is Laurent zeker geen domkop. ‘Laurent is ver standig, ontegensprekelijk. Alleen is met dat verstand onzorg-vuldig omgesprongen.’ Voormalig grootmaarschalk Herman Lie-baers valt hem bij: ‘Laurent is intelligent maar onvoorspelbaar. Hij bezorgt zijn medewerkers grijze haren.’ Vaessen is echter niet onder de indruk: ‘Laurent overschat zichzelf op intellectueel vlak.’

Een van de mensen om Laurent les te geven, is Luc Putman. Put-man was cultureel ambassadeur onder Boudewijn. ‘Op een zekere dag begin jaren tachtig mocht ik als directeur-generaal op het departement Buitenlandse Zaken een economische briefing geven aan de jonge prins Laurent,’ vertelt hij. ‘Ik bood hem mijn dienst-wagen aan om hem terug te brengen naar het Belvédère maar Laurent weigerde. Hij vertelde dat zijn ouders van hem verwacht-ten dat hij met het openbaar vervoer reisde. Ze zouden het niet goed vinden indien hij zich naar huis liet voeren. Een tijd nadien ontving ik van de prins een briefje waarin stond dat hij geslaagd was in de examens waarvoor de briefing was georganiseerd.’ In het najaar van 1983 slaagt Laurent ook in de andere onder-delen van het examen. Hij is dan bijna twintig. Toch vinden we geen spoor van Bogaerts in het officiële cv van de prins. ‘Ik voel me zwaar beledigd,’ vertelde Bogaerts hierover aan de pers. ‘Men verzwijgt mijn goede werk. De duistere kliek rond Jac-ques van Ypersele de Strihou (de kabinetschef van de koning) heeft mij brutaal geschrapt uit het curriculum vitae van prins Laurent, terwijl ik mij acht jaar lang heb uitgesloofd voor hem. Het paleis moet eindelijk de waarheid vertellen. Ik heb de 18-jarige Laurent op verzoek van koning Boudewijn in twee jaar klaargestoomd voor het examen van de middenjury, waardoor hij alsnog zijn diploma van de middelbare school haalde. Later heb ik hem met succes begeleid in zijn eerste kandidatuur “veearts” in Louvain-la-Neuve. Laurent hing vanmorgen aan de lijn. Hij zei: “U hebt gelijk, maar ik ben niet verantwoordelijk voor deze doofpotaffaire. U weet dat ik geen lid ben van het paleis. Ik heb er niks mee te maken.”’

de verloren jaren, 1981-1994 35

Merkwaardig genoeg discrediteert Bogaerts zijn eigen werk. Hij suggereert in Humo dat prins Laurent zijn middelbaar diploma niet heeft behaald, maar ‘gekregen’. ‘Het systeem is simpel: als een prins examen aflegt, bepaalt hij het onderwerp en de vragen. Dat is uiteraard niet wettelijk. Maar veel van die proeven zijn monde-ling, je kunt dus moeilijk nagaan of het spel niet correct werd gespeeld.’ Met het getuigschrift hoger middelbaar onderwijs in de hand, probeert Laurent het in september 1983 aan de Koninklijke Mili-taire School (kms). Hij maakt er deel uit van de 123ste lichting ‘alle wapens’. Net zoals zijn eerdere ervaring aan de Kadettenschool wordt dit een flop. Laurents gewezen privéleraar Bogaerts had dit voorspeld en beweert in Humo dat hij een hogeschool had aanbevolen waar de prins vooral handelswetenschappen zou kunnen studeren. De na-druk zou vooral op talen liggen en minder op wiskunde. ‘Maar volgens de leraar uit Ukkel beslist het Hof dat Laurent op internaat moet (op de kms),’ noteert Laurents biografe Vanhaeren. Vanaf dan wordt het overzicht onduidelijk. Zeker is dat de prins naar de universiteit van Steubenville in de Midwest (vs) trekt. Sommige bronnen geven aan dat het een opleiding van een jaar betreft, anderen spreken over een periode van twee jaar. Bogaerts houdt het op een jaar: ‘De volgende vergissing was dat Laurent naar de universiteit van Steubenville werd gestuurd, waar ook meisjes studeerden. Die waren hoegenaamd niet onder de indruk van een Belgische prins. Hij voelde er zich eenzaam en was na een jaar terug.’ Laurent voelde zich er zo slecht dat hij zelfs een zelfmoordpoging zou hebben ondernomen. ‘Veel moet je daar niet achter zoeken,’ vertelt een bron. ‘Het was eerder een kreet om hulp.’ Bogaert vertelt dat Laurent urenlang met hem telefoneerde. De telefoonrekening van de prins bedroeg toen 50.000 euro. Volgens het paleis is Laurent nooit in Steubenville geweest en ook een officiële bron van de universiteit beweert via e-mail bij hoog en bij laag een student ‘met die naam’ niet te kennen. Het is goed mogelijk dat Laurent er onder een schuilnaam les volgde, een traditie bij de Coburgs.


Volgens Bogaerts was het de bedoeling van Boudewijn en Fabiola om Laurent rijp te maken voor de charismatische beweging. Daar-om werd hij naar die universiteit van Steubenville gestuurd. Laurent was niet onder de indruk. Toen Laurent liet weten niet geïnteresseerd te zijn in die onzin, besloten Boudewijn en Fabiola hun handen van hun weerbarstige neef af te trekken. Volgens Bogaerts heeft Fabiola de aanzet gege-ven tot het excommuniceren van Laurent, net zoals ze dat eerder al met prins Karel en het hele gezin van Leopold iii en Lilian had gedaan. ‘Laurent werd de laatste jaren van Boudewijns regering nooit meer op het kasteel van Laken ontvangen. Koning Boudewijn en Fabiola hebben die jongen kapotgemaakt,’ bevestigt een niet nader genoemde diplomaat fel in Humo. Het is opvallend dat door het paleis over de ‘universitaire’ op-leiding van Laurent in Steubenville niets wordt verteld. Toch is er geen enkele discussie mogelijk over zijn verblijf aldaar. Hij houdt er volgens zijn mentor Rik Van Aerschot zelfs noties Latijn aan over. Er is bovendien een tastbaar bewijs van de aanwezigheid van de prins. In 1987 schonk Laurent aan de universiteit een hostie-schoteltje en een kelk. Deze bevinden zich vandaag in de archive room van de John Paul ii Library van de universiteit. De kelk en schotel zijn een persoonlijk geschenk van Laurent aan Michael Scanlan, een katholieke priester en chancellor van de universiteit van Steubenville. Bij de geschenken staat duidelijk vermeld dat ‘Prince Laurent of Belgium, graduate of the Franciscan University of Steubenville’ is. De geschenken werden tentoonge-steld in de bibliotheek in de maand februari in 2001. Bovendien bevestigt Laurent zelf zijn verblijf aan de universiteit. In een interview met het studentenblad Supo verklaart hij: ‘Als puber was ik gesloten en bescheiden. Mijn studententijd speelde zich vooral af in Amerika, aan een universiteit in de Mid-West. Laten we zeggen in het Charleroi van Amerika. Het was een inte-ressante, maar zeer harde ervaring, vooral door de eenzaamheid.’ Om die eenzaamheid te doorbreken belt Laurent regelmatig naar het thuisfront. ‘Maar wat moeilijk is, vind ik juist interessant,’ vervolgt Laurent. ‘Ik heb uitdagingen nodig en beleefde die periode zoals veel jon-


geren van vandaag. Daar kon ik gewoon aan de bar hangen en had ik veel vrienden. Iedereen kende daar iedereen. Ik was een ge-wone student die werkte voor banken en bedrijven. Ik stond op het niveau van de werknemer. Niemand wist dat ik prins was.’ Het is een bijkomende aanwijzing dat Laurent er onder een valse naam verbleef. Laurent krijgt er een fikse boete wegens overdreven snelheid. In een woonwijk waar de snelheidslimiet op 30 mijl per uur be-paald is (ongeveer 50 kilometer per uur), wordt de wagen van de prins met een speed gun (snelheidspistool) ‘geflitst’ tegen 40 mijl per uur of iets meer dan 64 kilometer per uur. De zware voet van de prins levert hem een zware straf op.

Na zijn verblijf aan de universiteit van Steubenville is de prins terug in België. Midden de jaren tachtig geeft Laurent aan dieren-geneeskunde aan de universiteit van Louvain-la-Neuve te willen studeren. Hij volgt wel geen lessen aan de universiteit. Dat is niet haalbaar voor een prins. Rudy Bogaerts begeleidt de prins opnieuw. Bovendien worden de vakken van de eerste kandidatuur gespreid over twee jaar. Het resultaat is zeker niet slecht. Laurent slaagt zelfs in enkele examens. Toch breekt hij die studie abrupt af. De belangrijkste persoon in het leven van de jonge prins is op dat ogenblik zonder twijfel Rudy Bogaerts. Laurent verblijft zelfs geregeld in het gezin van de privéleraar. Dat gebeurt midden jaren tachtig als Laurent niet meer welkom is bij zijn ouders. ‘In 1984 krijgt de Rijkswacht zelfs de opdracht om hem (Laurent) niet meer op het Belvédère toe te laten,’ noteren Misjoe Verleyen en haar collega’s in Vrouwen naast de troon. Priester Gilbert verwijst naar deze periode in zijn lezing op het huwelijk van Laurent in 2003: ‘Er was eens een jongen die de goede naam van zijn familie door het slijk had gesleurd. Daarom gooide zijn vader hem buiten.’ Bij zijn ouders is hij niet meer welkom omdat hij te veel pro-blemen maakt. Hij kan wel bij zijn oom en tante terecht. ‘In het kasteel van Laken woont Laurent in een aparte vleugel, maar hij dineert geregeld samen met zijn oom en tante,’ verduidelijkt bio-grafe Vanhaeren. ‘Zij proberen hem een beetje van de gezinssfeer mee te geven die hij thuis vaak heeft moeten missen.’


Als Bogaerts veel later in Humo zwaar uithaalt naar de omgeving van de prins en indirect naar Laurent zelf, reageert de prins zeer ontgoocheld. ‘Het doet me zeer veel pijn dat iemand die ik zo graag heb gezien, nu zo over mij praat.’ Ook Noël Vaessen benadrukt in Het Laatste Nieuws de belang-rijke rol van Bogaerts, die als een surrogaatvader over de prins waakte: ‘De prins had ook ’s nachts regelmatig een crisis. Hij bel-de dan naar zijn privéleraar (Bogaerts). Samen met hem maakte hij een wandeling naar een of ander standbeeld van een dier. Dat werkte kalmerend. Tijdens die nachtelijke tochten voerde Rudy Bogaerts hem ook bij de vrouwen. Ook dat bracht de prins weer tot rust.’ De wandelingen naar de standbeelden leverden veel kiek-jes op die nadien gebundeld werden in het boek De hond als gids dat Laurent uitbracht. Luc Norin is de ghostwriter van het werk, dat nota bene werd opgedragen aan Leopold iii. In het boek staat letterlijk: ‘Laat de Hond ons leiden!’. Hond met een hoofdletter, zoals God. Op veel steun van zijn familie hoefde de prins niet te rekenen. Volgens professor Rik Van Aerschot wordt hij vandaag nog steeds achtervolgd door de eenzaamheid uit zijn puberteit: ‘Hij draagt duidelijk alleen de lasten van het prinszijn, zeker niet de lusten. Die zijn er amper.’ Bogaerts beweert ook dat hij in zijn werk door het Hof is gesa-boteerd. Het zag er volgens hem naar uit dat Laurent dankzij zijn begeleiding veearts zou worden en in dat geval dreigde hij zijn oudere broer Filip, die toen nog niét over een volwaardig univer-sitair diploma beschikte, over het hoofd te springen. De broers werden volgens Bogaerts op dat ogenblik de inzet van een ideologische strijd tussen de katholieke en vrijzinnige vleugel van het paleis. Bogaerts: ‘De koninklijke entourage heeft, bewust of onbewust, prins Laurent én prins Filip kapotgemaakt.’

Het paleis zwijgt opnieuw in alle talen over deze opleiding veeart-senij. Volgens de officiële gegevens van het paleis zit Laurent op dat ogenblik in het leger: ‘Na de Kadettenschool gaat hij naar de Koninklijke Militaire School. Wanneer hij deze school verlaat, kiest hij om bij de Marine te dienen, zoals zijn vader dat al voor hem had gedaan. Hij krijgt zijn marinevorming aan boord van verschil-


lende fregatten en mijnenjagers. In september 1985 wordt hij tot Vaandrig-ter-Zee 2de klasse benoemd en op 30 oktober van dat-zelfde jaar legt hij de eed als officier af.’ Deze opleiding valt dus deels samen met de studie van de vakken dierengeneeskunde. Zoals alle andere dekofficieren van de Marine moet hij zich in een of ander activiteitsdomein specialiseren. In de periode 1988 tot 1990 volgt Laurent er een bijkomende opleiding. In de offici-ele biografie staat: ‘Prins Laurent kiest voor de specialiteiten duiker en helikopterpiloot. Op 20 juli 1989 overhandigt zijn vader, toen divisieadmiraal, op de Burg in Brugge hem het kenteken van dui-ker tijdens een plechtige wapenschouwing ter gelegenheid van de Dag van de Marine. In september 1989 wordt prins Laurent bevor-derd tot luitenant-ter-zee. Enkele maanden later, na zijn vorming te hebben voltooid, overhandigt wijlen koning Boudewijn, zijn oom, hem de vleugels van helikopterpiloot.’ Veel moeten we ons daar niet bij voorstellen. Een getuige vertelt dat Laurent niet van water houdt. En in de helikopter vliegt hij als copiloot mee. Rudy Bogaerts bevestigt dit: ‘Laurent een duiker? De prins weet niet eens hoe hij een duikvest moet aantrekken. En alleen in een helikopter heeft hij nooit gezeten.’ Bovendien brilt de prins, hij is zwaar bijziend. We komen midden 2000 van Laurent zelf te weten hoe die er-varing was. De prins mag in Antwerpen het yacht Williwaw te water laten. ‘Ik heb ook een maand op zee gedobberd. Oelala!’ Aan zijn gezicht te zien en het gebaar met de wapperende hand, was dát niet meegevallen. Vaessen spreekt dit tegen. Volgens hem heeft Laurent wel zeebenen. ‘Ik heb met de prins enkele dagen op zee gevaren. Hij was voorbeeldig en had geen last van zeeziekte.’ Laurent houdt er wel een vriendschap aan over met admiraal Michel Verhulst. Volgens Vaessen is Verhulst een goede vriend van de prins geworden omdat hij ‘geïnvesteerd’ heeft in Laurent. Op 15 november 1994 zal Laurent zelfs tot fregatkapitein bevorderd worden.

Belangrijk is dat Laurent tot het begin van de jaren negentig nog steeds derde in lijn is voor de troonsopvolging, na zijn vader Albert en broer Filip. ‘Bijgevolg meent Boudewijn dat ook Laurent een degelijke opvoeding moet krijgen,’ aldus Vanhaeren.


De facto is Laurent zelfs reservekroonprins. De broers Boude-wijn en Albert spreken volgens een goed ingelichte bron af dat de koning bij zijn 65ste troonsafstand zal doen om de fakkel aan Filip door te geven. Albert zet dan een (grondwettelijk) stapje opzij. Ondertussen bekoelt de relatie tussen Laurent en zijn oom en tante. Eind jaren tachtig is hij niet meer welkom en trekt noodge-dwongen in bij de Solvays in Terhulpen. Daar beschikt hij over en kele kamers in een fermette op het grote domein. In die peri-ode is hij ook regelmatig te vinden bij Bruggeling Andries Van den Abbeele. Volgens Jan Van den Berghe voelt Laurent zich in die periode aangetrokken tot alles wat buitenissig is. Op dat vlak lijkt hij op zijn overgrootmoeder Elisabeth, de rode koningin. Van den Berghe ziet ook een gelijkenis met prins Karel. ‘Laurent heeft een leven-dige, zeer gespecialiseerde belangstelling voor muziek en mode. Hij is met name fan van Yoshi Yamamoto, de Japanse trendsetter die het met zijn sombere gedrapeerde gewaden op de Parijse scene helemaal maakte.’ Laurent speelt volgens Van den Berghe ook niet onverdienstelijk drums.

Verloren jaren

Volgens Laurents adviseur Vaessen waren de jaren tachtig verloren jaren voor de prins. ‘Alleen het onmiddellijke plezier telde voor hem.’ De prins was vooral geïnteresseerd in het vrouwelijke ge-slacht. De waarde van de opleidingen is zeer beperkt. Prinses Marie-Christine, oudste dochter van Leopold iii en Lilian Baels, heeft het bij het rechte eind. Ze verklaart dat een konink-lijke opvoeding tegen een normaal leven indruist. ‘Tegenwoordig moet iedereen een normaal leven kunnen leiden. We kunnen niet in een paleis blijven zitten, dat was goed in de negentiende eeuw. Ze zouden de nieuwe generatie moeten leren dat het niet is omdat ze prins of prinses zijn dat ze anders zijn of verschillen van an-dere mensen – want dat is niet zo.’ De prinses spreekt uit ervaring. Haar verklaring bevat een duidelijke les voor Laurent. Of hij er iets aan kan of wil doen is een andere vraag. John-Alexander, zoon van Rudy Bogaerts, heeft de prins gekend


toen Laurent een jaar of twintig was. Hij treedt Marie Christine impliciet bij. ‘De eerste indruk die Laurent op me maakte was niet vrolijk’ verklaart hij in Humo. ‘Hij was een triest kind, geen joie de vivre, timide, op zichzelf en van de werkelijkheid afgesneden.’ In La Dernière Heure verklaart Laurent over zijn moeilijke jaren: ‘Zoals iedereen vond ik mijn weg niet op de al bestaande sporen in het leven. Ik heb mijn eigen spoornetwerk uitgebouwd. Ik heb er lang over gedaan om te doen wat ik wilde’. Luc Van der Kelen van Het Laatste Nieuws bevestigt dit. ‘Prins Laurent heeft een hele weg afgelegd, sinds hij als jonge knaap eens uit het paleis van de strenge koning Boudewijn ontsnapte, het vliegtuig opstapte en aankwam bij de douane in New York met de woorden, “I am Laurent of Belgium” waarop de immigratie-officier antwoordde dat hij de koning van Perzië was, en Laurent terug-vloog naar oom Boudewijn.’

Begin jaren negentig vertrekt Laurent opnieuw naar de Verenigde Staten. In de Amerikaanse pers zijn daar sporen van te vinden. Zo schrijft een Amerikaanse krant midden april 1991 dat Laurent er de effecten van een herbicide op de omgeving bestudeert. Eind november 1991 wordt de prins gespot op het Opera Pacific Ball. Hij is er de gast van Pamela Harrington. De prins volgt er diverse stages. ‘Deze stages werden door George Jacobs van ucb voorbereid. Boudewijn had Jacobs persoon-lijk gevraagd om zich hiermee bezig te houden. De relatie tussen Jacobs en het Koningshuis (lees: Albert ii) is vandaag nog steeds goed.’ In 1990 loopt hij stage bij Battelle Memorial Institute. De ceo Dick Shaw is niet onder de indruk van de passage van Laurent. ‘De prins was niet echt voorbereid op de taak die hem hier te wachten stond,’ vertelt Shaw in Panorama/De Post. ‘Ik vrees dat hij voor een job in vaste dienst niet over voldoende technische bagage beschikt.’ Volgens Noël Vaessen werd Laurent als werknemer betaald maar werd dat bedrag door Boudewijn teruggestort aan de werkgever. De prins was uiteraard niet op de hoogte van deze vernederende regeling. In november 1990 is Laurent in Washington. Hij is aanwezig bij de opening van de tentoonstelling van de schilder Van Dyck in de


National Gallery of Art. Enkele maanden later bevindt de prins zich in het gezelschap van de mooie Isabelle de Ruyt. Het meisje is de dochter van Jean de Ruyt, de Deputy Chief of Mission van de Belgische ambassade in de vs. De zestienjarige Isabelle mag in april 1991 een bloemententoonstelling openen. In 1992 vinden we Laurent aan de universiteit van Berkeley. Volgens biografe Vanhaeren gaat het om een ‘vervolmakingscur-sus’. Aan de Oostkust loopt hij stage bij de Wereldbank. De papers die hij er moet schrijven halen een redelijk niveau. ‘Ze waren zelfs zo goed dat Paola beweerde dat hij ze onmogelijk alleen kon heb-ben geschreven,’ weet Vanhaeren. ‘Daar is hij ontzettend kwaad om geworden.’ In een vertrouwelijk document van de Wereldbank met de per-sonen die de jaarlijkse vergaderingen in 1992 bijwoonden, vinden we de naam van Laurent terug. Hij bevindt zich in het uitstekende gezelschap van huidig voorzitter van de Nationale Bank van België Luc Coene en Marcia De Wachter. Hij verblijft in de Verenigde Staten bij landgenoot Jacques de Groote. De Groote is op dat ogenblik executive director bij de Wereld-bank. In 2006 kwam De Groote in het nieuws door de rechtszaak die Alain Aboudaram van de Zwitserse onderneming caasa tegen hem had ingespannen. Aboudaram vorderde een miljoen dollar van de Belg. Volgens De Groote was het omgekeerd: hij had advies ver-leend aan caasa en had dat bedrag nog tegoed van de man. De prins passeert vervolgens bij het imf en Citibank. Daar leert hij zogezegd alle geheimen van het bankwezen. Hij legt er contac-ten die hem later van pas zullen komen. Ook in het verslag van de jaarlijkse vergaderingen van de raad van gouverneurs van het imf van 1991 vinden we de naam van Laurent (en die van Fons Ver plaetse) terug. De passage bij het imf vindt dus mogelijk plaats voor die bij de Wereldbank. Aan de Westkust kiest Laurent het helikopterbedrijf MacDon-nell-Douglas, het farmaceutisch bedrijf Syntex en Walt Disney. Hij volgt er stages in de diverse departementen van de bedrijven. Het bedrijf MacDonnell-Douglas trekt hem aan omdat ze er helikopters maken. Eind maart 1992 mag astronaut Dirk Frimout mee de ruimte


in. Hij wordt in Orlando uitgewuifd door prins Filip en Laurent. Voor Laurent is het een kleine moeite, aangezien hij in de vs ver-blijft. Journalist Luc Demullier doet schamper over Laurents opleiding in de vs: ‘Hij leert er dat je bij verkeerslichten die op rood staan, toch mag doorrijden wanneer je rechts wil afslaan. Een praktijk die hij achteraf ook in België af en toe toepast.’ Terug in België volgt hij opnieuw een stage, deze keer bij de Europese Commissie. Onder de vleugels van Karel Van Miert be-kwaamt hij zich in de relatie met Afrika. Hij neemt er volgens de officiële biografie deel aan ‘reflecties over de kwaliteit van het leven en van het leefmilieu.’ Ook dat zal hem later nog van pas komen. Laurent vertelt aan Van Miert dat hij zelf geld wil verdienen. De rol van Karel Van Miert in de biografie van de prins is op zijn minst merkwaardig. Hij viel in de jaren zeventig als socialis-tisch parlementslid Laurents vader Albert frontaal aan voor diens rol in het dossier Eurosystem Hospitalier. Die episode hebben we beschreven in de biografie van koning Boudewijn. Van Miert vin-den we nadien ook terug in de raad van bestuur van een van Laurents stichtingen. Op 27 april 1993 krijgt Laurent volgens zijn officiële biografie de Emile Noël Prijs ‘voor zijn originele bijdrage tot de Europese eenmaking’. Biografe Joke Vanhaeren ontdekte dat dit niet klopt. Laurent kreeg de prijs niet. Er waren dat jaar twee andere laureaten. ‘De prins kreeg wel een speciale vermelding voor zijn persoonlijke inzet in de werkgroep,’ noteert ze. Op 4 oktober 1994 scheept Laurent in op het fregat De Wande-laar voor een missie van acht dagen in de Adriatische Zee. Zijn ad vi seur Noël Vaessen is mee.

Terwijl Laurent in de Verenigde Staten stages volgt, rijpt bij Bou-dewijn het plan om de Salische wet te wijzigen. Daardoor zullen vrouwen in ons land ook koningin worden. Officieel komt de koers-wijziging er in 1991 omdat de monarchie zich wil aanpassen aan de moderne wereld. De koninklijke familie toont dat het principe van de gelijkheid tussen man en vrouw hoog in het vaandel ge-voerd wordt.


De werkelijkheid is prozaïscher. Boudewijn wil vermijden dat prins Laurent op de troon terecht zou komen. ‘Boudewijn had op een zaterdagmiddag de premier (Wilfried Martens) en drie vicepremiers uitgenodigd op het kasteel van La-ken,’ vertelt Noël Vaessen. ‘Er stonden twee thema’s op de agenda, de afschaffing van de Salische wet en het afschaffen van de speci-ale wet waardoor oude dynastieën zoals de Habsburgers niet op de Belgische troon kunnen zetelen.’ Boudewijn neemt dus zelf het initiatief. ‘In 1991 laat koning Boudewijn zijn eerste minister plots weten dat hij voorstander is van de afschaffing van de Salische wet,’ bevestigen Barend Leyts en zijn collega’s. Martens geeft later toe dat het koninklijke initi-atief ongebruikelijk was. De Nederlandse krant Trouw omschrijft het als volgt: ‘Met Bou-dewijn vindt heel het land dat Laurent ongeschikt is voor het ko-ningschap of enig andere serieuze functie.’ Prins Laurent verneemt van minister Guy Coëme dat de afschaf-fing van de Salische wet rechtstreeks op hem slaat. Laurent is ge-schokt. Boudewijn ontneemt hem zijn laatste restje fierheid. Was prins Laurent dan een doorn in het oog van wijlen koning Boudewijn? ‘Prins Laurent past absoluut niet in het serene beeld dat het Belgische hof graag van zichzelf ophangt,’ vertelt Louis Van Raak, voormalig hoofdredacteur van Story. ‘Laurent is een vrolijke fliere-fluiter. Laurent geeft een tikje glamour aan ons vorstenhuis. Maar ik denk dat hij vroeger regelmatig op het matje werd geroepen. Zijn flamboyante levenswandel paste in ieder geval niet in de beeld-vorming van Boudewijn. Ik vermoed dat er nu (begin jaren negen-tig) een zekere consensus bestaat over zijn figuur. Ze hebben hem zo ver mogelijk van de troon geplaatst, hem buitenspel gezet. Hij kan geen kwaad meer. Ze laten hem nu maar betijen. En Laurent zelf weet dat hij geen kans meer maakt op de kroon. Hij hoeft zich niet meer zo strikt aan het stijve protocol te houden en heeft be-sloten dan maar zo veel mogelijk van het leven te genieten. Hoe zou je zelf zijn?’ Laurents mentor Rik van Aerschot ziet het zo: ‘Er zijn veel men-sen die niet elke dag naar de kerk gaan, maar Laurent werd en wordt dat klaarblijkelijk kwalijk genomen.’


Het weekblad Knack ziet een gelijklopende verklaring: ‘Volgens verschillende bronnen zou de oorzaak van het afschaffen van de Salische wet, waardoor ook vrouwen op de Belgische troon kun-nen komen, de religieuze ongelovigheid van prins Laurent zijn. De prins getuigde niet de nodige religieuze ijver die toenmalig koning Boudewijn van zijn opvolgers verwachtte. Door de afschaf-fing van de wet zakte Laurent, ooit op nummer 2, naar de elfde plaats, waardoor het bijna onmogelijk is dat hij ooit de Belgische troon zou betreden.’ Zeven jaar later krijgt hij wel een troostprijs in Burkina Faso. Hij is er op bezoek met Waals minister van Landbouw Guy Lutgen. Laurent ontmoet er de plaatselijke koning Naaba-Guigna van Ya-tenga, een Noordelijke provincie van Burkina Faso. De koning kroont Laurent tot eerste kroonprins. Als de koning van Yatenga sterft, kan Laurent de kroon daar overnemen: koning Laurent van Yatenga.

De afschaffing van de Salische wet wordt door het parlement ge-jaagd. Een volksvertegenwoordiger vertelt dat ‘het niet snel genoeg kon gaan’. Volgens Jean Stengers is die wijziging ‘vooral het werk van Fabiola’. De koningin vindt het een horror-scenario dat Laurent misschien koning van België wordt. ‘Op zijn manier doet Laurent (haar) denken aan Fabiola’s stoute broer Jaime.’ Boudewijn blijft zich tot op het einde van zijn leven opstellen als strenge en bemoeizuchtige pater familias. Prins Laurent is om-wille van zijn uitspattingen niet meer welkom in Laken. Boudewijn laat vlak voor zijn dood in 1993 voor hem Villa Clémentine bouwen in Tervuren. De koning geeft persoonlijk de opdracht aan de Ko-ninklijke Schenking. Hij volgt de werken in Tervuren nauwgezet op. Niemand stelt zich de vraag of deze taak wel toebehoort aan de Koninklijke Schenking. De constructie van deze villa voor Laurent is een second best solution. De bedoeling van Boudewijn en rest van de koninklijke familie is oorspronkelijk om hem, zoals met prins Alexander eer-der, naar de overkant van de wereldbol te verbannen. Er wordt gedacht aan een boerderij in Australië, zelfs een stek op het eiland Madagascar. Uiteindelijk mag Laurent in België blijven. Dat Boudewijn voor Tervuren kiest, is een nieuwe vernedering


voor de prins. ‘Het is een manier om hem te isoleren, want ieder-een woont in Laken,’ beweert een bron. Er zijn bovendien enkele voorwaarden aan het ‘geschenk’ van de vorst verbonden. Net toen de ‘verderfelijke prins’ gedacht had dat hij in de pas voor hem opgetrokken Villa Clémentine in Tervuren aan de katholieke hys-terie kon ontsnappen, kwam de minzame Boudewijn met een hand-geschreven contract aanzetten. Laurent mocht volgens dat contract nooit vrouwelijk gezelschap ontvangen tenzij na de persoonlijke goedkeuring van de koning. Het fiat van Boudewijn was gebonden aan vijf voorwaarden. De vrouw moest kleiner zijn dan Laurent, katholiek, tweetalig, adellijk en van een gereputeerde familie. Het contract bevatte zelfs een appendix waarin deze families bij naam genoemd werden. In de zomer van 1993 sterft Boudewijn. Noël Vaessen suggereert dat een ruzie met Laurent aan de basis van het overlijden zou kun-nen liggen. ‘De allerlaatste ontmoeting tussen Boudewijn en Lau-rent dateert van een paar dagen voor de dood van de koning. De twee hadden zo erg geruzied dat Laurent er zich achteraf schuldig over voelde en dacht dat hij misschien te hard was geweest.’ Ook Rudy Bogaerts geeft een hint in die richting. De titel van zijn on-gepubliceerd werk over de jaren met Laurent luidt immers Qui a tué le roi Baudouin? De koning laat bij zijn overlijden een groot vermogen achter. In zijn testament staat hoe dat geld verdeeld moet worden. Filip en Laurent krijgen elk een deel van de koek op voorwaarde dat ze voor hun veertigste getrouwd zijn. Dat zal in beide gevallen ook gebeuren. Volgens het tijdschrift Euro Business bezit Laurent 1,5 mil-jard frank of 37 miljoen euro. De Standaard schrijft: ‘De kroon zal Laurent nooit opzetten. Dat veroordeelt hem niet tot de bedelstaf. Hij heeft aardig geërfd na de dood van koning Boudewijn.’ Laurents voormalige privéleraar Bogaerts is hierover formeel. In zijn manuscript noteert hij dat Laurent ‘zijn miljardenerfenis op zak heeft’. Dat geld van die erfenis is hem ‘als manna uit de hemel komen vallen’. Of Laurent dat bedrag werkelijk bezit, zouden we kunnen af-leiden uit de vermogensaangifte voor politici, topambtenaren en managers van overheidsbedrijven. Die aangifte geldt voor álle man-datarissen. Dus ook voor de drie senatoren van rechtswege, prins


Filip, prinses Astrid en prins Laurent. Ze zullen vanaf 2005 een gesloten enveloppe met ‘alle elementen van hun vermogen’ be-zorgen aan het Rekenhof. In 1994 verhuist Laurent naar Tervuren. ‘Was ik geen lid van de koninklijke familie, dan zou ik hier volmaakt gelukkig kunnen zijn,’ verklaart hij. ‘Maar de eerste de beste gek kan een bom op mijn huis gooien. Er is steeds die dreiging van een mogelijke aan-slag op mijn leven.’ Ook Noël Vaessen heeft kennisgemaakt met die verborgen kant van de prins. Hij is in Sevilla met Laurent. De prins heeft een ka-mer aan de straatkant. Laurent wil ruilen met Vaessen die een kamer met uitzicht op de binnentuin heeft. ‘Hij was bang voor de straatkant, want daar zouden wel eens terroristen op af kunnen komen.’ Toch is die angst niet helemaal ongegrond. Volgens een politie-agent werd de villa van Laurent eind april 1998 aangevallen. Het was in de periode toen ons land op zijn kop stond door de ontsnap-ping van Dutroux. ‘De villa van Laurent werd beklad met Neder-landstalige slogans. Er werden ook stenen gegooid naar het gebouw. De slogans waren zeer vijandig. De naam Laurent stond een paar keer vermeld.’ We konden achterhalen dat een van de slogans was: ‘Laurent onnozelaar.’ De politieagent beweert dat Laurent de graf-fiti zelf heeft uitgewist. Zeker is dat de bewaking van de villa nadien sterk werd uitgebreid.

Incontournable

Tot het overlijden van Boudewijn in 1993 houdt een gegriefde prins Laurent zich onledig op de achtergrond. Bij de begrafenis van zijn oom houdt Laurent de hele tijd zijn grote zonnebril op. Volgens hagiografen is dat omdat zijn ogen rood zien van het verdriet. Die uitleg is ongeloofwaardig. Pas in de late zomer van dat jaar ziet hij als jongste zoon van het nieuwe koninklijke paar een kans om zich te wreken op zijn oom. Laurent komt plots in de schijnwerpers te staan. ‘Hij heeft me verteld dat hij onaantastbaar wil worden, zodat de huidige koninklijke familie hem geen tweede keer kan dumpen,’ vertelt een vriendin van de prins aan de pers.


Laurent ziet zijn kans schoon om de ‘nutteloze’ rol waarin hij was gedrongen, toch nog op een betekenisvolle manier in te vul-len. Volgens Pascal Vrebos van rtl-tvi die volgens De Standaard al meer dan tien jaar persoonlijk contact heeft met de prins, is hij daar ook in geslaagd: ‘Hij is incontournable geworden. In het begin zat iedereen af te wachten wat hij ervan zou bakken, maar hij heeft aangetoond dat hij op een ernstige en zelfs wetenschappelijk onderbouwde manier met belangrijke zaken bezig is. Hij investeert met zijn initiatieven in mensen, in het leefmilieu en in zichzelf.’ Niet iedereen volgt de redering van Vrebos. Volgens Van Raak zit er in elke koninklijke familie wel eentje die uit de band springt. ‘Ik vergelijk hem nog het liefst met prins Albert van Monaco. Laurent is ook zo’n societyfiguur, hij loopt in de kijker. Hij staat deze week in Story naast Helmut Lotti en op de cover van Kwik met een Miss België-finaliste.’ Dat meisje is het fotomodel Fabienne Lorent. Volgens Cécile Mul ler, organisator van de Miss Belgiëverkiezing, zijn het brave foto’s. ‘Fabienne geeft de prins gewoon een kusje.’ Volgens haar bewijst het alleen maar dat prins Laurent een goeie smaak heeft wat vrouwen betreft. In een reactie verklaart Lorent dat ze gewoon vrienden zijn. We komen verder in het boek terug op de vele re-laties van Laurent met de vrouwen.

Filip koning? Albert koning

Na het overlijden van Boudewijn wordt Albert ii koning der Belgen. Filip wordt automatisch hertog van Brabant, een eretitel. De tra-ditie wil dat Laurent dan prins van Luik wordt. Een alternatief is de titel van graaf van Vlaanderen. Die beslissing hangt af van ko-ning Albert. Maar dat gebeurt niet. Een mogelijke verklaring is door wat in de jaren dertig gebeurd is. De titel zou immers te sterk verwijzen naar Astrid. En dat is taboe bij Albert, de jongste zoon van Astrid. Volgens Noël Vaessen was Laurent wel graag prins van Luik geworden. Enkele Luikenaars hebben daar ook tevergeefs moeite voor gedaan. Begin april 2000 wordt prins Laurent wel eregrootmeester van


de Gezellen van Sint-Laurent. De Brusselse folkloristische vereni-ging heeft lang moeten wachten op hun erelid. ‘Bij de geboorte van prins Laurent, in 1963, hebben we al een uitnodiging gestuurd naar het paleis,’ vertelt voorzitter-grootmeester Jean-Baptiste Be-ken. ‘Albert heeft toen laten weten dat zijn zoon eerst meerder jarig moest zijn.’ De Gezellen van Sint-Laurent planten sinds 1311 een meiboom in Brussel om de overwinning op de stad Leuven te vieren. De club is samengesteld uit zogenaamde ‘Poepedroegers’ ofte poppendra-gers die in reuzenpoppen rondlopen, en ‘Buumdroegers’ die de mei boom torsen tijdens de festiviteiten van 9 augustus. Prins Laurent krijgt dat jaar een T-shirt van de ‘Poepedroegers’.

hoofdstuk 3

kint – Koninklijk Instituut voor Nutteloos Tijdverdrijf ?

‘De leefmilieufilosofie is een andere manier van kijken. Die toont dat de mens in het centrum van de activiteit staat.’

prins laurent in humo

‘We gaan toch niet discussiëren over dommigheden?’Op de vraag van Gazet van Antwerpen waarom hij als

‘milieu bewust mens’ met een Porsche Cayenne rijdt.

Midden jaren negentig heeft Laurent zijn ‘opleiding’ achter de rug. Of correcter, er wordt boven zijn hoofd beslist dat de opleiding van de prins beëindigd is. Om de prins een inkomen én een zin-volle bezigheid te geven, wordt de stichting kint in 1994 opgericht. kint staat voor het Koninklijk Instituut voor het Duurzaam beheer van de Natuurlijke Rijkdommen en de Bevordering van Schone Technologie. De onstaansgeschiedenis van het instituut valt samen met de komst van Laurents nieuwe adviseur, Noël Vaes-sen. Zoals (te) veel personen aan het hof, komt Vaessen uit het leger. Oorspronkelijk moet Vaessen prins Albert dienen. Het onver-wachte overlijden van Boudewijn in de zomer van 1993 wijzigt dat plan. Albert wordt koning en Vaessen wordt adviseur bij Laurent. Vaessen benadrukt het voorzetsel ‘bij’. ‘Mijn opdracht was in dienst


van een psychiater werken aan het welzijn van Laurent en zorgen dat de prins een doel in het leven zou vinden,’ verduidelijkt hij. Van Paola mocht de nieuwe adviseur bij Laurent niet te ver gaan. ‘Ik mocht van een negatieve toestand naar een nulsituatie gaan, maar niet verder.’ Jan van den Berghe herinnert zich de rol van Vaessen toen hij een reportage maakte in Villa Clémentine van Laurent. ‘Vaessen wierp zich op als beschermer van het imago van Laurent. Dit en dat mochten we niet filmen en zus en zo konden we beter niet ter sprake brengen.’ Kortom, Vaessen was jarenlang in de gunst van het hof. Zes jaar lang zal Vaessen volledig in dienst staan van de prins.

Dat het instituut kint van Laurent meteen ‘koninklijk’ wordt, is zeer opvallend en bovendien ongebruikelijk. Normaal duurt het 50 jaar om een instelling als koninklijk te mogen bestempelen. Albert lapt die regel aan zijn laars. Op vraag van zijn jongste zoon? De nieuwe vennootschap krijgt ruime subsidies van de diverse overheden in ons land. Een deel van die subsidies wordt vervolgens doorgestort naar Laurent als maandelijks salaris. Het is een inge-wikkelde constructie. Noël Vaessen vertelt in Het Laatste Nieuws over het ontstaan van het instituut. Er was volgens hem een catastrofaal geldtekort bij de prins. Dat was in 1993 een van de belangrijkste redenen waarom het koninklijk paleis koortsachtig op zoek ging naar een vaste en doortastende begeleider voor de toen 30-jarige prins Laurent. In het ing-filiaal in Laken hadden ze namelijk vastgesteld dat de bankrekening van de prins dieprood uitsloeg. ‘Zijn lopende reke-ning stond 1 miljoen frank onder nul. Een ramp, te wijten aan zijn ongebreidelde koopwoede,’ aldus Vaessen in de krant. ‘Laurent trok zich in die periode echt niets aan van zijn rekeningen. Nor-male mensen zouden nooit zo’n krediet krijgen. De bankier had het zover laten komen omdat hij dacht dat een of andere weldoe-ner op een dag zou langskomen om de put te vullen. Laurent kreeg toen maandelijks 75.000 frank van zijn ouders. Daarnaast kreeg hij een bmw en de lege Villa Clémentine in Tervuren.’ Volgens Vaessen deed de prins een veelvoud op van zijn maand-inkomen. ‘Het meeste geld ging naar luxegoederen, zoals horloges

kint 53

en dure kleren. Hij verbraste ook veel geld in het uitgaansleven. Zo zette hij regelmatig de bloemetjes buiten in Parijs. Zo’n avond-je, met veel vrouwelijk schoon, maakte hem gemakkelijk 50.000 frank lichter. Op het einde van de maand kon hij vaak geen eten meer kopen. Hij leefde dan op een “dieet” van cola en droog kren-tenbrood. Mijn vrouw en ik hebben hem nog eten gegeven, op onze kosten.’ ‘Dat kon echt niet blijven duren. We moesten dringend een zinvolle publieke functie vinden voor de ontspoorde prins, waar-mee hij op een verantwoorde manier zijn dagen kon vullen en geld kon verdienen. Daarom werd hij tot voorzitter gebombardeerd van het kint. In die hoedanigheid kreeg hij een maandelijks bru-toloon van 1 miljoen frank (25.000 euro). Hij wilde hetzelfde sala-ris als zijn broer Filip. Daartegenover stond dat hij geen andere commerciële functies mocht uitoefenen.’ Dat laatste staat zwart op wit in het arbeidscontract dat Laurent met de drie gewestmi-nisters afsloot.

Noël Vaessen werkt hard om de statuten van het instituut juridisch in orde te krijgen. Er is ook intensief contact met Jean-Luc Dehaene en Fons Verplaetse. Laurent is een beetje bang voor ze. Ze fungeren als waakhonden voor de prins. Zowel Dehaene als Verplaetse to-renen fysiek en intellectueel boven de prins uit. Vaessen krijgt het voorstel om de stichting onder te brengen in de Koning Boudewijn Stichting. Dat voorstel wordt niet weer-houden, al was het maar omdat voor deze ‘dienst’ betaald moet worden. In de zomer van 1994 is het zover. Het nieuwe instituut is er. Bij de oprichting is Norbert De Batselier, toenmalig Vlaams minis-ter van Leefmilieu, nauw betrokken. Laurent wordt voorzitter. Het instituut moet volgens de ontwerptekst de publieke opinie, de sociale en economische partners en de wetenschappelijk kringen meer actief bewust maken van het belang van het natuurbehoud en schone technologie voor het geheel van het economisch en sociaal bestel en voor de kwaliteit van het bestaan. Daarenboven zal het instituut via zijn voorzitter bijstand kunnen verlenen bij de vertegenwoordiging van de gewesten bij de bevoegde natio-nale en internationale instellingen en als katalysator kunnen wer-ken.


Laurent verklaart bij de inauguratie van de stichting dat de zorg voor het milieu ieders verantwoordelijkheid is. ‘Iedereen moet daarbij betrokken worden en zijn verantwoordelijkheid nemen.’ Voor de prins moet er dringend zorgvuldiger met de wereld om-gesprongen worden. ‘We hebben maar één wereld,’ aldus Laurent. Als voorzitter van het kint wil hij de bewustwording versterken. ‘Ik wil de mensen aan het denken zetten over hun verantwoorde-lijkheid.’ Naar eigen zeggen komt hij er vanaf medio 1994 om te werken, niet om handjes te schudden of acte de présence te geven. Een proto-collaire rol als voorzitter die er alleen bij betrokken is voor zijn naambekendheid, zint hem niet. Voor hem draait het allemaal om persoonlijke inzet. ‘Voor mij is dit een zeer groot engagement,’ zegt hij. ‘Zeker geen corvee, maar een dagelijkse taak, die ik zo goed mogelijk probeer te vervullen. Ik probeer een aantal doelen te bereiken.’ Een van die doelen is aan de buitenwereld te tonen dat hij iets in zijn mars heeft.

In de raad van bestuur van het kint zetelen in eerste instantie een aantal kabinetschefs en vertegenwoordigers uit de academische wereld. In deze raad vinden we onder meer Hugo Abts, de vroege-re ondervoorzitter van vzw Natuurreservaten en op dat ogenblik adviseur van de Vlaamse minister van Leefmilieu Kelchtermans. Daarnaast is er Guido Deblaere, kabinetschef van de Vlaamse minis-ter-president Luc van den Brande. Michel Peffer, kabinetschef van de Brusselse minister van Leef-milieu Gosuin, Michel Cornelis, kabinetschef van de Waalse minis-ter van Leefmilieu Lutgen en Jean-Louis Six, kabinetschef van de Waalse minister-president Robert Collignon zitten ook in de raad. Daarnaast zetelen enkele professoren van de grote Belgische universiteiten en Janine Delruelle, rechter bij het Arbitragehof, in de raad van bestuur. Het instituut kan voorts op de adviezen van een wetenschappelijke raad rekenen. Laurent doet ook regelmatig een beroep op professor Raymond Antoine, een specialist inzake bosbouw, en op de Fransman Jean-Marie Pelt die de relatie tussen planten bestudeert. Het instituut wordt voor een groot deel gefinancierd door de gewesten en door sponsors, onder meer Belgacom en Dexia. Er is

kint 55

ook geldelijke ondersteuning van de Nationale Bank van België. Drijvende kracht daar is Fons Verplaetse. Het kint vindt in eerste instantie onderdak in het gebouw van Belgacomdochter Proximus in de Brusselse Noordwijk. In een eer-ste fase verzamelt het kint kennis. Daarvoor wordt er aangeklopt bij de universiteiten en de administraties.

Ruimteschip aarde

De oprichting van het kint is een meesterlijke zet. Voor het eerst in de Belgische geschiedenis zal een prins erin slagen om te wer-ken voor de kost. Op dat ogenblik krijgt Laurent nog geen dotatie. Toch wil Laurent niet dat de bevolking weet dat hij voor zijn prestaties een vergoeding krijgt. ‘Ik ervaar het als mijn plicht om te doen wat ik doe. Belangeloos trouwens, want ik verdien er niets mee.’ (eigen cursivering) Het is een prinselijke leugen, een uit een lange reeks. Anderhalf jaar na de oprichting, in november 1995, houdt Laurent op een congres aan de Vrije Universiteit Brussel een op-merkelijke toespraak. Er wordt gedebatteerd over de vraag of duur-zame ontwikkeling geen contradictio in terminis is. ‘Gedurende de laatste decennia heeft de aftakeling van het milieu als gevolg van menselijke activiteiten zich steeds sneller doorgezet. (…) De re-cente overstromingen in België en in andere landen tonen aan hoe kwetsbaar natuurlijke evenwichten zijn, wanneer ze bedreigd wor-den door menselijke ingrepen. Klimaatverandering, ontbossing, een verkeerd gebruik van landbouwgronden, urbanisatie, drai-nage, het rechttrekken en kanaliseren van rivieren of een ver-keerde planning van het grondgebruik, het zijn allemaal voorbeel-den die deze toestand illustreren.’ Volgens Laurent vereist een duurzaam beheer van de natuur-lijke rijkdommen dat er respectvol wordt omgesprongen met de vitale onderdelen van het ruimteschip Aarde: lucht, water, bodem, fauna en flora en hun biotopen. ‘De term beheer verwijst naar de centrale rol die de mens in het ecosysteem moet vervullen.’ (eigen cur-sivering) Dit antropocentrisme is een vast onderdeel van de filoso-fie van Laurent. Het komt regelmatig terug. Niet elke recht geaarde ecologist is het ermee eens.


In een interview met De Tijd naar aanleiding van dit congres verklaart de prins dat zijn voornaamste bekommernis de verbete-ring van de communicatie over het onderwerp is. ‘Weet u, milieu is een zeer subjectief onderwerp. Elke persoon geeft daar een eigen interpretatie aan… Kijk naar de industriële revolutie: de industria-lisering heeft grote oorlogen veroorzaakt. Milieuzorg is echter pacifis-tisch. We bereiken een nieuwe eeuw en dat moet de eeuw van het milieu zijn. De milieuzorg zal in het beleid geïntegreerd moeten worden. Nu zitten we nog volop in een transitperiode. Twintig jaar geleden verschenen de eerste berichten over de milieuvervuiling. Twintig jaar is niet lang, er moet nog heel wat gebeuren. Die aan-passing zal tijd vergen, veel tijd. We zijn te weinig duurzaam. Er staat ons nog heel wat te doen.’ (eigen cursivering)

Onder vuur

Ook het eerste jaarverslag van het kint bevat enkele frappante uitspraken. De strafste is zeker deze: ‘De beschavingsverschijnse-len die de vrucht zijn van de mercantilisering van alles – na het wa ter, ook de zon, de organen, van het menselijk lichaam, het bloed, het sperma, de eicel, de foetus – zijn de teloorgang van het geven, het kosteloze, het aanbod, de bewezen dienst.’ Volgens cultuurpessimist Laurent komen we aldus ‘tot de erosie van waar-den die anders zijn dan winstbejag, financieel belang en zucht naar rijkdom’. Filosoof Ludo Abicht kraait het uit van plezier als hij dit leest en uit zijn grote tevredenheid in Gazet van Antwerpen van 21 juni 1997: ‘Prins Laurent geeft een zeer goede marxistische analyse: de huidige economie is louter gericht op winstbejag en niet op de echte menselijke noden.’ Journalist Luc Demullier van Het Volk heeft het over ‘een links georiënteerde prins’. Elders, en zeker op het paleis, worden de wenkbrauwen ge-fronst. Veel tijd hebben ze daar niet nodig om te reageren. Op 30 september 1997 schrijft Jan Willems, grootmaarschalk van ko-ning Albert ii, een brief aan Laurent. Op het paleis hebben ze het eerste jaarverslag van het kint grondig gelezen. Ze beseffen dat de activiteiten van het instituut gevaren inhouden. De prins moet zich dan ook conformeren aan welbepaalde regels.

kint 57

In de brief splitst Willems de activiteiten van Laurent op in twee categorieën: deze als voorzitter van het kint en de activitei-ten als prins van België en lid van de koninklijke familie. Wat het eerste deel betreft is Albert ii niet ontevreden: ‘De koning heeft me (Willems) gevraagd om u te laten weten dat hij vindt dat het instituut goed werk levert en dat hij daarover ver-heugd is.’ De kat komt op de koord bij de tweede soort activiteiten. Als de prins gebruik wil maken van de persdienst van het paleis of van een wagen met chauffeur, moet hij daarvoor betalen. Laurent verwijt zijn vader volgens Vaessen dat hij hem maar een taal geleerd heeft, die van het geld. ‘Dat is nu het resultaat van mijn opleiding. U spreekt alleen maar over geld, dus dat is ook mijn cultuur geworden.’ Volgens Laurents adviseur is het een kinderachtige code die je niet kan verkopen aan een man van 35 jaar. Vaessen denkt dat Albert ii en Willems de brief aan Laurent schrijven om hem op zijn plaats te zetten. ‘Laurent was woedend om die provocatie,’ herinnert Vaessen zich. Laurents adviseur interpreteert de brief als volgt: ‘Het kint mocht geen link meer hebben met het paleis. Zijn werk op mili-eugebied werd met andere woorden niet officieel gewaardeerd, alleen officieus.’

In de tweede helft van de jaren negentig draaft Laurent regelmatig op als voorzitter van kint. Hij doet dat objectief gezien vrij goed. Volgens Vaessen gaat het dan beter met de prins. Hij vindt einde-lijk zijn draai. Alleen komt hij wat belerend over en spoort zijn eigen levensstijl niet altijd met de principes van zijn instituut. Luister naar mijn woorden maar kijk niet naar mijn daden, moet de prins denken. Als er een opmerking over zijn vervuilende wagen komt, wuift de prins de kritiek steevast weg. Intern zijn er wel problemen. ‘Voor 1998 waren er om de haver-klap crisissen bij het kint. Laurent versleet in vier jaar tijd drie directeurs,’ weet Vaessen. In 1999 wordt militair Jacques Wirtgen directeur. ‘In de tussentijd bekleedde ik de functie van directeur,’ vertelt Vaessen. Midden oktober 2000 is het krediet van Laurent op. Steeds meer


bestaat de indruk dat het instituut een praatbarak is en vooral een vehikel om Laurent een inkomen te geven. De eerste kritiek op de prins en zijn instituut komen op het ogenblik dat er achter de schermen door de adviseurs van Laurent stevig gelobbied wordt voor een (federale) dotatie. Er komt een eerste scherpe aanval vanuit Vlaanderen op de stichting. De Vlaamse regering geeft dan jaarlijks 7,2 miljoen frank subsidies aan het kint. ‘Moet dat wel? Is er controle over dat geld?’ vraagt vu’er (nu: n-va) Jan Loones zich op dat ogenblik publieke-lijk af. Milieuminister Vera Dua gaat voluit in de verdediging. Maar ze antwoordt ook dat ze vanaf 2001 een duidelijke beheersovereen-komst wil. Ze wil weten of het geld wel voor de juiste acties wordt gebruikt. ‘Het is zeker niet tegengesteld aan ons milieuplan,’ aldus Dua. Loones vindt dat hij op punten gewonnen heeft: ‘De regering zet Laurent onder curatele.’ Het is het begin van het einde voor het instituut.

Beheersovereenkomst

De Vlaamse regering koppelt vanaf 2001 de subsidie aan het kint aan het afsluiten van een beheersovereenkomst. Vera Dua wil ga-ranties dat de acties van het instituut kaderen in het Vlaams milieu-beleid. Dua verdedigt de prins op dat ogenblik wel met vuur: ‘Ik vind dat hij heel bezield bezig is met het kint. Hij heeft enorm veel energie gestopt in het project over duurzaam waterbeheer. Hij is natuurlijk omringd door mensen die hem inhoudelijk ondersteu-nen, maar hij kent de dossiers, hij is er zelf veel mee bezig. Hij wil zijn status echt gebruiken om de ministers van Leefmilieu te steu-nen, en dat is natuurlijk leuk. Hij heeft me letterlijk gezegd dat ik hem altijd mag inschakelen. Laatst hebben we samen een mestver-werkingsbedrijf in West-Vlaanderen bezocht, en dan zie je dat zijn aanwezigheid onze projecten uitstraling geeft bij het publiek.’ Volgens Dua is de prins een heel actieve medewerker: ‘Als hij iets opvangt waar hij een vraag over heeft, of er komt een idee bij

kint 59

hem op, dan belt hij me op mijn gsm. Tijdens vergaderingen weet je onmiddellijk waar je aan toe bent. Hij is heel kritisch en neemt zeker geen blad voor de mond. Je zou het misschien niet denken, maar we hebben ons met de prins ook al heel goed geamuseerd. Hij heeft een schitterend gevoel voor humor. Ik heb ook Filip en Astrid leren kennen en ik denk dat ik blij mag zijn dat ik met Laurent te maken heb.’ Dat prinselijk gevoel voor humor is zeer relatief. Toen Vaessen voorstelde om een pasgeboren ezeltje op het domein van priester Gilbert ‘Laurent’ te noemen, werd de prins woedend.

Eind mei 2001 lekt uit dat Laurent in geldproblemen zit. Prins Laurent moet volgens het ter ziele gegane weekblad Bonanza bij zijn vader bedelen om het personeel van het kint te kunnen be-talen. Dat zou volgens Bonanza tegelijk verklaren waarom de prins vanaf dan ook een jaarlijkse dotatie van 11 miljoen van de fede-rale overheid mag ontvangen. Christian Konincks, hoogleraar aan de vub en ondervoorzitter van het Museum van de Dynastie, verduidelijkt de toestand in het tijdschrift: ‘Door een herschikking van de begroting heeft een van de gewesten twee jaar lang nagelaten om het kint te betalen. Dat maakte dat prins Laurent het zeer krap had. Hij was daar het eer-ste slachtoffer van, omdat hij mensen had aangesteld. Die kregen voorrang toen ze moesten worden uitbetaald. Hij moest bij zijn vader gaan bedelen.’ Is dat geldgebrek realistisch? De prins heeft een gat in zijn hand. Hij is pas gelukkig als het geld kan rollen. In 2001 beschikt hij nog niet over de erfenis van zijn oom Boudewijn. Dat gebeurt pas als hij getrouwd is, een belangrijke clausule van het testament van Boudewijn. Het is dus mogelijk dat de prins tijdelijk in slechte papieren zit. Lang zal dat niet duren. Op hetzelfde moment herbekijkt Dua de projecten van het kint. ‘Als er zaken zijn die ons niet interesseren, dan zullen we de subsidie verminderen,’ verklaart de minister. In het Vlaams parlement wordt opgemerkt dat het Waalse gewest nooit zijn deel betaalde voor de financiering van het kint. ‘Wij houden ons aan onze engagementen,’ verzekert Dua. Prins Laurent hoeft volgens tegenstanders intussen geen voor-


zitterswedde meer te krijgen, hij ontvangt nu een dotatie zoals de andere leden van de koninklijke familie. Op deze dotatie komen we verder in het boek uitgebreid terug. Enkele weken later krijgt Laurent steun uit onverwachte hoek. De Stichting Prins Laurent, die ijvert voor het welzijn van huis-dieren en wilde dieren, ontvangt een bijzonder geschenk. De acht-jarige Léopold Lapaille, een gewone burgerjongen, geeft de prins al het geld dat hij tijdens zijn eerste communiefeest inzamelt. ‘Ik hou van de dieren, en hoop dat ik ze zo kan helpen,’ zegt de klei-ne jongen verlegen. ‘Het is een ontroerend gebaar, dat ik bijzonder op prijs stel,’ verklaart Laurent. Uit dankbaarheid overhandigt Laurent de jonge gulle gever een gesigneerd exemplaar van De Hond als Gids. Het geld, een paar duizend frank, wordt geïnvesteerd in een dieren-opvangcentrum in Hoboken, waar een ultramoderne dierenartsen-praktijk komt.

De steun van Léopold Lapaille is leuk maar onvoldoende. Volgens critici is Laurent op het milieu gesprongen omdat het goed in de markt liggende thema’s genereert en is zijn engagement weinig authentiek. ‘Zo ervaar ik het niet,’ beweert Vera Dua, aan De Stan-daard. ‘Vooral zijn bekommernis voor drinkbaar water in de Derde Wereld is authentiek. Tegen een zaal van duizend compostmeesters hoorde ik hem ooit vertellen dat hij zelf composteert. De mensen raken daardoor gecharmeerd en ze voelen zich erdoor gesterkt. Ik heb het ook meegemaakt dat hij in discussie ging met boze boeren en mij in bescherming nam. Dat stak mij een hart onder de riem.’ Zijn milieureflex gaat volgens de redacteur van de krant soms ver. ‘Een medewerker die stond de fotokopiëren met het deksel open, sprak hij bezorgd aan: doe dat dicht, de straling is gevaarlijk,’ vertelt Hilde Garmyn. Zij leerde de prins kennen bij de Jonge Ka-mer en bij de Universitaire Stichting. Of de uitspraak van de prins wetenschappelijk correct is, is een ander verhaal. In datzelfde milieu kwam hij in contact met KULeuven-profes-sor Louis Baeck. Die weerlegt in de krant de veelgehoorde opmer-king dat de koninklijke telg niet al te snugger zou zijn. ‘Hij heeft geen schoolse geest, maar een goede gemiddelde intelligentie. Hij doet al eens een ongelukkige uitspraak, maar dat komt omdat hij

kint 61

zijn talen niet perfect beheerst… Hij vroeg me ooit raad voor een toespraak over duurzame ontwikkeling. Ik hoefde zijn inbreng alleen wat bij te vijlen. Hij slaagde erin in tien minuten, in drie talen, een heldere uiteenzetting te geven. Bewonderenswaardig.’ Baeck noemt de prins in De Standaard ‘elektrisch’: ‘Je zet een knop aan en de energie stroomt eruit.’ Baeck zal zich altijd herin-neren hoe Laurent in geen tijd een ploeg mensen optrommelde om afgeschreven meubelen van de Universitaire Stichting op te halen en aan minderbedeelden te bezorgen.

Lege doos?

Toch merk je vanaf 2001 dat ook de pers zich kritischer opstelt ten opzichte van het kint. De wittebroodsjaren zijn duidelijk voorbij. Gazet van Antwerpen schrijft zelfs ronduit smalend over het kint. In een stukje ‘De boeiende agenda van prins Laurent’ neemt een redacteur van de krant de prins zwaar op de hak. ‘Elke week stuurt prins Laurent een bericht naar de pers om aan te kondigen wat hij de volgende dagen op zijn agenda heeft staan. Het is voor ons altijd goed om weten wat de prins in zijn mars voert. Het bericht dat gisteren binnenliep willen we u niet onthouden: Prins Laurent, Voor-zitter van het Koninklijk Instituut voor het Duurzame Beheer van de Na-tuurlijke Rijkdommen en de Bevordering van Schone Technologie, zal in het kader van zijn activiteiten omtrent leefmilieu, op donderdag 6 juni 2002 deelnemen aan de studiedag van De Europese Federatie van Fabrikanten van Papieren Zakken met Grote Inhoud in het Kasteel du Lac te Genval.’ ‘Wat doet het kint?’ vraagt De Standaard zich tegelijk af. ‘Is het meer dan wat velen fluisteren: een lege doos die enkel gecreëerd is om Laurent een bezigheid te geven?’ De krant legt de vraag ook voor aan Jacques Wirtgen, de direc-teur van het kint sinds 1999. Wirtgen is vrijmetselaar en een voormalig generaal van het Belgisch leger en vervult de functie sinds 1999. Vaessen omschrijft de man als een ‘regelrechte oppor-tunist’. ‘Hij is een artillerist die maar één iets geleerd heeft: alles platbombarderen. Mooi profiel voor een directeur van een milieu-vriendelijke vzw.’ ‘Een lege doos? Het staat u vrij het zo te bekijken. Maar ik zie


het anders. In 1992 heeft premier Jean-Luc Dehaene zich op de VN-top van de Aarde in Rio geëngageerd in naam van het land. Een jaar later werden bijna alle verantwoordelijkheden voor milieu naar de gewesten overgeheveld.’ Volgens Wirtgen kon de premier zijn belofte nakomen door in 1994 het kint op te richten om milieukwesties tussen de gewesten te coördineren. ‘Milieuproblemen houden niet op bij de taalgrens,’ benadrukt Wirtgen. ‘Als men niet baggert in het kanaal in Char-leroi, krijgt men problemen ter hoogte van Brussel of in Vlaande-ren.’ De Standaard heeft wel opgemerkt dat het kint sinds 2000 min-der naar buiten komt. Is het een toeval dat die evolutie samenvalt met het schrappen van de wedde aan de prins, toen die in 2001 een dotatie kreeg van het federale parlement? Wirtgen heeft er bij de gewesten voor gepleit dat zij hun geld niet zouden terugtrek-ken. Zij zijn de financiers van het kint. ‘Ik heb hen gewezen op onze opdracht vanaf het begin: het milieubeleid van de drie ge-westen coördineren. Ik heb een programmatiecomité opgericht en die hebben een planning voor drie jaar opgesteld.’ Wirtgen beweert dat de prins toch twee, drie keer per week langskomt. ‘Die 50 tot 60 jaarlijkse bezoeken moeten voorbereid worden.’ Wirtgen geeft wel toe dat een gesprek tussen de prins en zijn toehoorders niet altijd goed gaat. ‘Zo’n gesprek gaat misschien niet heel vlot, want hij blijft een prins. Maar het is prins Laurent, en dat is toch nog wat anders dan Filip of Astrid.’

Toch gaat het van kwaad naar erger met het instituut. In 2002 ontstaat er heisa over de vrijspraak van veehandelaars die ervan beticht werden hun dieren te hebben mishandeld. Vooral de Stich-ting van prins Laurent komt hierdoor in woelig water (zie verder in dit boek). Ook het kint wordt onrechtstreeks meegesleurd. ‘Wij werken volledig onafhankelijk van de Stichting Prins Laurent,’ verdedigt Wirtgen zich in de pers. ‘Het enige raakpunt is dat beide organisaties dezelfde voorzitter hebben.’ De kritiek op het instituut neemt hand over hand toe. De pers ontdekt dat het kint in 2001 nauwelijks twee projecten deed. Eentje handelde over het mogelijk gevaar van gsm-gebruik, het tweede over niet-tastbare gevolgen van overstromingen. ‘Niet veel,’

kint 63

geeft Wirtgen toe, ‘maar dit jaar hebben wij meer financiële mar-ge, omdat de prins sinds juli zijn eigen federale dotatie krijgt en hij nu geen geld meer van het kint moet gebruiken.’ Volgens Wirtgen beschikt het instituut over een budget van een half miljoen euro. Met die 20 miljoen frank betaalt het kint zijn twee secretaressen, twee projectmanagers en de directeur. ‘Onze grootste kost zijn de researchers, waarop wij een beroep doen voor onze projecten. Vaak universitairen.’ Volgens Wirtgen blijft Laurent nauw betrokken bij de dagelijk-se werking van het kint. ‘Hij heeft veel ideeën, duwt en trekt. Hij is ook de grote animator tijdens onze vergaderingen van de raad van bestuur. De prins is een zeer enthousiast man om mee samen te werken. Soms zelfs wat té. Ik heb hem als directeur al meermaals moeten intomen van: sorry prins, maar daar heb ik geen centen voor.’

Begin mei 2004 wordt naar aanleiding van een internationaal con-gres over recyclage en ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van fost Plus de ‘catalogus van gerecycleerde producten’ voorge-steld. Het project werd mogelijk gemaakt door een samenwerking met meerdere partners waaronder fost Plus. De catalogus wordt ontworpen om een ruim publiek van pu-blieke en privé-aankopers te sensibiliseren over het bestaan van producten gemaakt met gerecycleerde materialen zodat ze hiernaar in een bestek kunnen verwijzen. Tegelijk steekt Laurent een waarschuwende vinger in de lucht: ‘Let op: recyclage is geen wonderoplossing. Neem nu een blikje frisdrank. Hier doen we veel moeite om iedereen ervan bewust te maken dat ze dat moeten recycleren. We vergeten daarbij wel dat het blikje gemaakt is in Jamaica (sic!). We hebben daar de grond-stoffen weggenomen en tegelijkertijd ook de afval van het produc-tieproces achtergelaten. Als we hier een blikje recycleren hebben zij daar natuurlijk weinig aan.’ Concreet komt er een interactieve website zodat producenten van gerecycleerd materiaal zich kenbaar kunnen maken en ge-bruikers een databestand van beschikbaar gerecycleerd materiaal en producten kunnen opsporen. Op www.gerecycleerdproduct.info was er een overzicht van al-


lerlei producten gemaakt uit gerecycleerde grondstoffen. De web-site bestaat vandaag niet meer. Je kon er zoeken op naam van de fabrikant, de productgroep of het gerecycleerde materiaal. Bedoe-ling is om het bestaan van gerecycleerde producten beter bekend te maken. Het Vlaamse Gewest, het Waalse Gewest en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest steunden dit project van het kint. Ook de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (ovam), Leefmilieu Brussel – bim en het Office Wallon des déchets (owd) verleenden samen hun medewerking aan de gids van gerecycleer-de producten. Een wetenschappelijk comité waakt over het crite-rium ‘milieuvriendelijk’.

Volgens Vaessen was dat allemaal schone schijn. Het kint zou hebben gediend als inkomstenbron voor Laurent, onder meer door illegaal autobatterijen en transformatoren te dumpen in Tsjechië. De recyclagepremies zorgden voor de winst. ‘Als ingenieur startte hij (Wirtgen) het project van Laurent om een databank op te bou-wen van alle weggegooid materiaal uit de bouw en de industrie. Hij werd gesteund door (Michel) Pilette, die baas was van een gro-te immobiliënholding en ook een belang had in Fost Plus,’ schrijft Vaessen in De kroon ontbloot. ‘Wirtgen was persoonlijk verantwoor-delijk voor de concrete afstelling van de informatieverzameling, ondanks het negatieve advies dat de wetenschappelijke raad en de raad van bestuur (van het kint) in 1998 hadden uitgebracht.’ kint beschikte dus over een databank van recycleerbare goe-deren. Fost Plus was een verplichting voor ondernemingen. ‘Die regeling voorzag dat onder andere gebruikte olie en autobatte-rijen moesten worden gerecycleerd. Daarvoor kreeg men subsidies, onder andere om die producten te stockeren,’ vervolgt Vaessen. ‘De batterijen van Laurent en co zijn echter nooit gerecycleerd. Ze zijn door (Marc) Luypaerts, de goede vriend van Laurent, naar Tsje-chië gebracht en daar ergens gedumpt.’ Het is de zwaarste beschul-diging ex post van Vaessen richting Laurent. We konden geen en-kel bewijs vinden voor deze zware aantijging.

De kritiek op Laurent komt vooral uit Vlaanderen. De steun vanuit Brussel en Wallonië voor Laurent en zijn stichting is altijd groter en onvoorwaardelijker geweest. Het is paradoxaal, want het is net

kint 65

door een van die twee gewesten, meer bepaald Wallonië, dat het kint rond de milleniumwende in de financiële problemen kwam. Laurent is ook regelmatig in het buitenland. Begin oktober 2003 bezoekt hij met de Waalse minister-president Jean-Claude Van Cauwenberghe het sahelland Mauretanië. De twee trekken er on-der meer naar een project dat het mogelijk moet maken om plan-ten te kweken in de woestijn. Laurent toont zich volgens de aan-wezige journalisten een ijverig leerling en begint meteen, gieter in de hand, dorstige plantjes water te geven. Eind november 2004 raakt bekend dat Laurent een opdracht zal uitvoeren voor Vlaams minister-president Yves Leterme. Le-terme heeft het kint verzocht om ‘een globale screening van de Vlaamse maatregelen inzake duurzame ontwikkeling en deze te toetsen op hun economische, ecologische en maatschappelijke aspecten’. De prins is vereerd. Het is een tijdelijk charme-offensief van het Vlaams gewest.

In 2005 en 2006 draait het kint nog altijd, zij het niet op volle toeren. Maar begin 2007 wordt de genadeslag gegeven. Eind 2006 raakt immers bekend dat de prins indirect betrokken is bij een fraudezaak met geld van de marine. In het kielzog van de fraudezaak wordt ook de financiering van het kint herbekeken. Als voorzitter heeft de prins recht op een uitkering die zijn onkosten moeten dekken. Deze onkosten be-droegen in 2005 17.000 euro waarvan 10.000 euro brandstofkosten. Het wordt een politiek debat. Kris Peeters, Vlaams minister van Openbare Werken, Energie, Leefmilieu en Natuur, ontvangt de vele vragen in het Vlaams par-lement over deze vergoeding en de besteding ervan. Nu de dotatie wettelijk geregeld is, stellen politici zich echter ernstig vragen over de werking van het instituut. Minister Peeters beveelt een doorlichting bij het Rekenhof, waar onderzocht moet worden hoe de overheidsgelden besteed worden. De Vlaamse bijdrage aan het kint bedroeg in 2006 226.000 euro, het Waalse Gewest betaalde 257.000 euro en het Brusselse Gewest deed 107.000 euro in het zakje. De minister hoopt na het onderzoek een duidelijk antwoord te kunnen geven over de werking van het kint. Tegelijk raakt bekend


dat het kint 248.000 euro ontvangt van privésponsors, zoals Bel-gacom, Dexia, de Nationale Bank en de Brusselse Intercommu-nale Watermaatschappij.

Audit van het Rekenhof

Het rapport van het Rekenhof is vernietigend voor het instituut. ‘De jaarlijkse evaluatierapporten worden laattijdig bezorgd en bevatten geen financieel verslag. Daarnaast bezorgt de vzw nooit enig verslag van de halfjaarlijkse bijsturing van de programmatie. Een bijkomend probleem is dat de notulen van de raad van bestuur of van het wetenschappelijk raadgevend comité nooit worden door-gestuurd naar het departement lne.’ lne staat voor Leefmilieu, Natuur en Energie. ‘Aangezien de verschillende financieringsbronnen van de vzw kint worden vermengd, is het onmogelijk na te gaan welke uit-gaven de vzw financiert met de subsidie van het Vlaams Gewest. Zo kan niet worden gecontroleerd welk gedeelte van de Vlaamse subsidiëring gaat naar de projectwerking en welk gedeelte naar de niet-projectgebonden kosten (de zogenaamde endogene kosten). Onduidelijk is ook hoe groot het aandeel is van de Vlaamse subsi-diëring in elk individueel project en of geen sprake is van vermen-ging van reguliere en projectsubsidies.’ De genadeklap wordt op het einde van het rapport uitgedeeld. ‘In principe worden drie soorten kosten terugbetaald aan Z.K.H. Prins Laurent: vervoerskosten, restaurantuitgaven en kosten ver-bonden aan buitenlandse reizen. Sinds het tweede semester 2005 ontvangt Z.K.H. Prins Laurent de terugbetaling van zijn binnen-landse reiskosten aan het in de overheidssector gebruikelijke tarief (actueel 0,2903 euro per km). Voordien bestond een regeling aan 1,25 euro per km, wat toen zou hebben overeengestemd met de kost verbonden aan het huren van een limousinewagen.’ (eigen cursivering)

Ook de administratie Leefmilieu houdt op vraag van de Vlaamse regering het kint tegen het licht. Het rapport van medio februari 2007 stelt vast dat de wetenschappelijke projecten van een aan-vaardbaar niveau zijn.

kint 67

Er is een rapport dat het effect van het klimaat op het waterpeil onderzoekt, nog voor de CO2-uitstoot een hype werd. Toch formu-leert de commissie ook kritiek: de legitimatie van de projecten is niet altijd even duidelijk of even sterk. De voor Laurent verve-lende vraag rijst of andere instellingen deze projecten niet beter zouden uitvoeren. Een onderzoek uitgevoerd door het kint naar de bodemerosie in België leverde nauwelijks informatie op. De lange duur van sommige projecten is discutabel. Sommige projecten lijken stil-letjes uit te doven, zonder echt resultaat op te leveren. De resulta-ten van de projecten vinden een beperkte verspreiding. Een cd-rom over ‘de nachtvlucht van vleermuizen in Europa’ is amper bekend. Het gevolg van deze doorlichtingen is dat de Vlaamse overheid wel moet ingrijpen. Eind maart 2007 raakt bekend dat de Vlaamse overheid de jaarlijkse basissubsidie voor de vzw kint vermindert van 170.000 tot 50.000 euro met als argumentatie dat dit voldoen-de is voor het bestaan en de basiswerking. De Vlaamse regering trekt zich ook terug uit de raad van bestuur omdat zij ook niet zit in andere vzw’s die projecten indienen of een basissubsidie krijgen.

Bij het kint gaat het ondertussen van kwaad naar erger. Eind au-gustus 2007 wordt directeur Jacques Wirtgen ontslagen. ‘Samen-werken met de prins is niet voor de eeuwigheid,’ noteert Humo. ‘Op een bepaald moment is het op en dan ga je eruit.’ Wirtgen vecht zijn ontslag bij de arbeidsrechtbank aan. Volgens De Standaard moet de man hiermee ‘de prijs betalen voor zijn te-genstand tegen de recentste praktijken van de prins, die met een privéstichting (grect) commerciële activiteiten ontwikkelt die aanleunen bij die van het kint.’ Het Laatste Nieuws kopt dan weer: ‘Laurent is meer met geld dan met milieu bezig.’ De private stich-ting grect werd in 2006 opgericht. We komen er verder nog op terug. Volgens grondwetspecialist Robert Senelle mogen koningskin-deren niet zomaar om het even wat doen. Zo mogen ze geen han-delsactiviteiten uitvoeren. Hij gebruikt het sprekende voorbeeld van reclame voor een zeeppoederfabrikant. Dat zou volgens Se-nelle ‘onbetamelijk’ zijn. Mag een prins commerciële activiteiten ontwikkelen op het


gebied van het milieu? Misschien wel. Maar dan is de vraag of de prins de dotatie nog nodig heeft. Die dotatie werd bij wet van 7 mei 2000 goedgekeurd. Iedereen die het dossier volgt, voelt dat de toestand onhoudbaar is. Eind 2007 zijn de officiële activiteiten van Laurent bijna hele-maal stilgevallen. Twee jaar daarvoor was hij met zijn 92 actes de présence nog het meest actieve lid van de koninklijke familie, dat jaar haalt de prins slechts 23 publieke optredens.

Medio april 2008 is voor iedereen duidelijk dat de rol van Laurent bij het kint uitgespeeld is. Bij Reynaers Aluminium in Duffel wordt de grootste zogenaamde ‘fotovoltaïsche’ dakinstallatie van het land, een zonnepaneel dus, met een vermogen van 500.000 kWh groene stroom per jaar, in gebruik genomen. Het paleis laat weten dat prins Filip aanwezig zal zijn. Daarmee lijkt de enige officiële rol die Laurent nog had, helemaal weg. ‘Met zijn aanwezigheid wil prins Filip zijn waardering voor de milieu-inspanningen van het bedrijf tot uitdrukking brengen,’ aldus de mededeling. Dat de kroonprins belangstelling heeft voor het milieu, verklaart hij zelf al tijdens een handelsmissie in Ca-nada en de vs. Maar in de praktijk was het toch hoofdzakelijk zijn broer Laurent die van de ecologie een strijdpunt maakte. Hij werd ook uitgestuurd naar publieke evenementen die met het milieu te maken hadden. Het paleis ontkent dat Filip het geliefde thema van zijn broer wil inpalmen. Het blijft erg stil rond Laurent. ‘Ik heb geen weet van publieke activiteiten de komende tijd,’ zegt de paleiswoord-voerder over Laurent aan de pers. Ook zijn activiteiten als voorzit-ter van het kint zijn onbestaande. Zijn agenda is leeg. De laatste activiteit voor kint dateert van 23 september vorig jaar. Midden december 2008 beweert Rik Van Aerschot, afgevaardigd bestuurder van het kint, dat het instituut ondanks de financiële moeilijkheden blijft bestaan. De vzw zit eind 2008 in moeilijke papieren. De ontslagen direc-teur Jacques Wirtgen haalt dan zijn gelijk voor de arbeidsrecht-bank. De rechter beslist dat het kint hem een schadevergoeding van 100.000 tot 200.000 euro moet betalen. ‘Dat komt overeen met zowat de jaarlijkse subsidies die de vzw krijgt,’ noteert de pers.

kint 69

Toch beslist de vzw verder te werken. Het exacte bedrag van de uiteindelijke schadevergoeding is niet gekend. Het kint had het al financieel moeilijker sinds de gewesten, in de nasleep van het proces over fraude met marinegelden vorig jaar, de geldkraan hebben dichtgedraaid. ‘Zij verminderden hun gezamenlijke jaarlijkse bijdrage aan het kint van 400.000 tot zo’n 140.000 euro. Daarnaast krijgt de organisatie nog een jaarlijkse subsidie van 60.000 euro van de Vlaamse overheid, 60.000 euro van de Waalse overheid en 23.000 euro van de Brusselse,’ somt Het Laatste Nieuws op. Vlaams minister van Leefmilieu Hilde Crevits laat eind 2008 in het Vlaamse parlement ook weten dat voortaan nauwgezet zal worden gecontroleerd hoe de subsidie wordt besteed. Het defini-tieve einde van het instituut is in zicht.

Midden 2009 verkeert het kint pas echt in de financiële proble-men. Laurent wil niet openlijk reageren. Zijn goede vriend en be-stuurslid van de vzw, Etienne Vrebos, verklaart in zijn plaats. ‘Denk vooral niet dat de brave man er met de glimlach naar staat te kijken. Het wordt nog zéér moeilijk om door te gaan met het kint. Zelfs voor postzegels is er geen geld meer. Zeven projecten zitten in de diepvriezer. We moeten er toch voor zorgen dat we het per-soneel kunnen uitbetalen.’ Bij de Vlaamse overheid klinkt het dat Laurent de problemen van het kint aan zichzelf te danken heeft. Het kint liet volgens de Vlaamse overheid maandenlang na om de jaarverslagen en jaar-rekeningen in orde te brengen. De Vlaamse overheid vroeg noch-tans meermaals om die in te dienen. ‘Was dat enkele maanden geleden al gebeurd, dan waren de subsidies allang gestort,’ luidt het. Nu de Vlaamse overheid alle documenten heeft, kan het geld gestort worden, wat de doodsteek van het kint kan uitstellen. De afspraak is dat Vlaanderen 60.000 euro geeft, veel minder dan de 178.000 euro vroeger. Maar voorlopig geeft Vlaanderen maar 40.000 euro. De rest is opgenomen in de begrotingsbespreking. Veel zin heeft het niet meer. In september 2009 wordt de vzw vrijwillig ontbonden. Bij de vereffenaars vinden we de advocaat en woordvoerder van de prins terug: meester Pierre Legros. De


laatste balans (boekjaar 2008) maakt melding van 237.000 euro aan activa, er staat 124.000 cash op de rekening. Vraag is van wie dat geld is en naar wie het moet gaan.

De uiteindelijke mislukking van het initiatief levert opnieuw mu-nitie aan antiroyalistische journalisten om nog eens met scherp te schieten op de prins. Paul Geudens van Gazet van Antwerpen noemt kint het Ko-ninklijk Instituut voor Nutteloos Tijdverdrijf in zijn stuk. ‘Het was zijn milieuspeeltje dat tot 2001 goed geld opbracht voor de jongste telg van koning Albert ii,’ vervolgt Geudens genadeloos. ‘De tries-te prins, altijd klagend over geldgebrek, genoot er van een royaal loon.’ Toen prinses Astrid en broer Laurent in 2001 een eigen dotatie kregen, werd zijn vergoeding grotendeels teruggeschroefd. ‘Zelfs hij kon niet van twee ruiven eten.’ Maar het instituut als dusdanig bleef wel bestaan. Tot het marineschandaal losbarstte. De gewesten, Vlaanderen op kop, gingen van dan af wat kriti-scher tegen het kint aankijken. ‘Uit een doorlichting bleek dat het in feite om een nutteloze, overbodige organisatie ging,’ noteert Geudens. ‘De opdrachten die ze vervulde – als ze dat al deed – kon-den veel efficiënter door andere milieuverenigingen worden uit-gevoerd. Bovendien was de boekhouding van het kint uiterst mis-tig.’ Vlaanderen schroefde zijn bijdrage terug van 178.000 naar 60.000 euro per jaar. Die drooglegging, gecombineerd met de gedwongen betaling van een hoge ontslagvergoeding aan een directeur, deed het kint financieel de das om. ‘Behalve misschien Laurent treurt niemand om het verdwijnen van het instituut,’ vindt Geudens cynisch. ‘Het milieu zal er even-min onder lijden.’ Het kint was van bij het begin een typisch Belgische uitvinding om een hooggeplaatste landgenoot een be-noeming te bezorgen. ‘Werd geen geschikte bestaande functie gevonden, dan creëerde men er eentje om de betrokkene een ver-doken extra inkomen te bezorgen,’ besluit Geudens scherp.

De prins wordt in de media ook verdedigd. Eind september 2009 kopt De Standaard dat ‘de prins niets te verwijten valt’. De gewesten

kint 71

hebben immers eenzijdig beslist om de subsidies te stoppen. Daar-door kan de vzw niet anders dan zich ontbinden. Advocaat Pierre Legros weerlegt in de krant dat Laurent het kint slecht beheerde. ‘Er zijn maar weinig instellingen die zo goed gemanaged worden als het kint. Dat het instituut ophoudt te be-staan, heeft niks met het bestuur te maken. De algemene verga-dering heeft tot de ontbinding besloten omdat de gewesten con-tractbreuk hebben gepleegd en de subsidies hebben ingetrokken,’ beweert Legros. De verklaring komt er na een vergadering van twee uur waarop slechts één agendapunt werd besproken: de ‘vrijwillige stopzetting van alle activiteiten’. Dat die stopzetting effectief is gebeurd, heeft louter met de financiële situatie te maken, benadrukt het instituut. ‘Wie een draaiboek zoekt om een vzw de nek om te wringen, kan dit als voorbeeld nemen. Het scenario bestaat uit twee stap-pen. Ten eerste, verlaag de subsidies tot een minimum en nodig de vzw uit om projecten in te dienen. Ten tweede, verwerp daarna alle projectvoorstellen die deze vzw indient,’ noteert De Standaard. Tijdens de vergadering wordt nog kort de geschiedenis van het instituut overlopen. Het kint kreeg sinds zijn oprichting in 1994 van de drie gewesten samen jaarlijks zo’n 400.000 euro. In de na-sleep van de marine-affaire in 2007 ging die vergoeding naar be-neden tot zo’n 140.000 euro. ‘Volgens het instituut is dat onvol-doende om de vier personeelsleden aan het werk te houden,’ no-teert de krant. De gewesten zijn voor de algemene vergadering van het kint de grote verantwoordelijken van de problemen van de vereniging. ‘Zij hadden een contractuele verplichting tot 2014 om jaarlijks subsidies toe te kennen,’ zegt Pierre Legros in de krant. ‘Zij hebben eenzijdig beslist om dat niet meer te doen. Het kint bestaat van-af nu niet meer, maar we kunnen misschien wel onderhandelen over een nieuwe vereniging die de subsidies zou kunnen ontvangen waar de gewesten contractueel aan gebonden zijn.’ Prins Laurent zelf is na de vergadering karig met commentaar. Hij bevestigt dat het voor hem een moeilijke beslissing is en dat de ontbinding ‘droevig’ is. De Vlaamse minister van Leefmilieu, Joke Schauvliege (cd&v), wil niet reageren op het verwijt van con-tractbreuk.


Werknemers van het kint op straat

Begin oktober 2009 geven de voormalige werknemers van het kint ‘anoniem’ een interview in De Standaard. Ze verdedigen de prins en ook zij wijzen de gewesten aan als schuldigen in het dossier. ‘Natuurlijk zei de prins wel eens verkeerde dingen, en soms was dat vervelend. Maar het is niet zijn schuld dat het kint is opge-doekt. Tot twee jaar geleden waren mensen fier om naast prins Laurent te staan, maar dat is nu niet meer zo. Ze verwijzen naar het marineproces van begin 2007. Het vormt werkelijk een keer-punt in de perceptie van Laurent. Een nieuwe job vinden wordt volgens hen niet gemakkelijk. ‘Een ervaring bij het kint op je cv is geen voordeel. Als je al voor een gesprek uitgenodigd wordt, dan begint de werkgever meestal over de snelle wagens van de prins, en “heb je hem persoonlijk gekend?” Blijkbaar denkt iedereen dat wij hier jarenlang niks heb-ben gedaan. Maar we hebben goed werk geleverd. Alleen hebben ze ons in een paniekreactie laten vallen.’ Het standpunt van de personeelsleden is unaniem: de gewesten hebben de geldkraan zonder een goede reden dichtgedraaid. ‘Die beslissing is er na het proces over de fraude met marinegeld geko-men. De gewesten hebben de bedragen toen niet alleen fors ver-laagd, ze storten sindsdien het geld ook telkens veel te laat.’ ‘Daarmee hebben de gewesten heel wat geld over de balk ge-gooid, want ze hebben projecten vroegtijdig stopgezet waarin ze zelf eerder hebben geïnvesteerd. Bovendien hebben vertegenwoor-digers van de gewesten jarenlang in de raad van bestuur gezeten. Als er inhoudelijke problemen met die projecten waren, waarom hebben zij die dan mee goedgekeurd? Waarom hebben we dan altijd positieve evaluaties gekregen?’ Dat zijn natuurlijk wel goede vragen. Na het marineproces veranderden niet alleen de gewesten hun houding. ‘Niemand was nog echt happig om naast de prins te staan. Overheden en andere partners werden wantrouwig. De prins had als opdracht om deuren te openen, maar sinds 2007 doet zijn naam de deuren eerder sluiten. Zelfs buitenlandse partners stellen zich sindsdien vragen.’ Dat de prins de teloorgang van het kint aan zichzelf te wijten

kint 73

heeft, ontkennen ze. ‘Jarenlang heeft de prins gedaan wat van hem werd verwacht.’ In de beginjaren was de prins ook dagelijks in het instituut aanwezig. Maar vanaf 2001 heeft hij dat geleidelijk afgebouwd. Dat was ook normaal, zeggen de vier. ‘We hadden vanaf dan een goede directeur. Jacques Wirtgen had de goede kennis, was een goede communicator en goed in menselijke contacten.’ Het ontslag van Wirtgen in 2007 was volgens de personeelsleden determinerend voor de val van het kint. ‘Wirtgen was de man die onze wetenschappelijke projecten naar de prins vertaalde. Toen hij ontslagen werd, viel die informatie voor de prins weg. Er was ook geen geld voor een opvolger. Dan zei prins Laurent op offici-ele ontmoetingen wel eens verkeerde dingen. En het is al gebeurd dat hij het omgekeerde zei van wat we bedoelden. Maar het was beheers-baar. Dat is ook geen verwijt, als voorzitter kon hij niet al onze projecten kennen. De foutjes van de prins hebben niks te maken met de ontbinding van het kint.’ (eigen cursivering) Prins Laurent droeg bovendien geen enkele juridische verant-woordelijkheid. Hij was voorzitter, maar is nooit lid geweest van de raad van bestuur. Dat was al zo sinds de oprichting in 1994, zonder dat dit echt op papier stond. Tot in 2008 toen zwart op wit bepaald werd dat de prins geen enkele juridische verantwoorde-lijkheid heeft. ‘Waarom dat toen plots nodig was, is ons nooit gezegd. Maar het lijkt wel duidelijk dat men de problemen zag aankomen, en dat de prins moest worden beschermd.’ (eigen cursivering) De officiële opdracht van het kint was om het milieuthema over de grenzen van de gewesten te behandelen. ‘Leefmilieu is gefederaliseerd, maar een overstroming of erosie stopt niet aan de gewestgrenzen. Daar was een lacune, en die hebben we kunnen opvangen. Voor de Zenne bijvoorbeeld zijn verschillende gewesten en gemeentebesturen bevoegd. Hetzelfde met het Zoniënwoud. Wij hebben projecten opgezet om die versnippering tegen te gaan.’ Tot begin 2008, toen de geldkraan dichtging. ‘Vanaf dan kregen we alleen nog maar een basisfinanciering. We bleven ook nog maar met vier projectmanagers over, zonder secretariaat en zonder di-recteur. We hebben geprobeerd onze projecten zo goed mogelijk op te volgen. Maar het was improviseren.’ ‘Zoals de gewesten hebben gevraagd, hebben we zelf project-


voorstellen ingediend. Dat ging onder meer over het arboretum in Tervuren, een unieke bomenverzameling, en over de duurzaam-heid van aanbestedingen. Maar alle voorstellen zijn afgeketst.’

hoofdstuk 4

Het huwelijk met Claire Coombs

‘Het woord angst moet uit het journalistiek jargon gebannen worden. Wij vrezen niets. Angst is verloren energie.’prins laurent tijdens de voorstelling

van claire eind 2002

Eind januari 1999 wordt Laurent opgenomen in het neuro-psychiatrisch centrum La Ramée. Officieel is hij zo vermoeid

dat hij er een slaapkuur moet volgen. Insiders weten dat de prins depressief is en dat liefdesperikelen aan de prins vreten. Hij onder-neemt zelfs een zelfmoordpoging, de zoveelste op rij. Daarmee is hij niet de eerste Coburg die zich van het leven wil benemen. Eerder al nam prins Alexander, het oudste kind van Leopold iii en Lilian, een overdosis slaapmiddelen. Het eerste semipublieke optreden van Claire Coombs vindt plaats eind februari 2000. Ze leerden elkaar iets eerder dat jaar kennen bij een vriendin van Coombs. Laurent trekt twee avonden na elkaar naar het Festival van de Liefdesfilm in Bergen, telkens met een andere vrouw. De eerste keer zit hij naast de Waalse mi-nister Corinne de Parmentier te genieten van een Tunesische film. Een dag later staat Laurent met Claire aan te schuiven voor een kaartje. Die avond staat een Marokkaanse prent geprogrammeerd. Na de voorstelling trekken de twee zich terug in een privékamer. Als ze vertrekken voelen ze zich betrapt. Laurent reageert heel


zenuwachtig. Het tweetal stapt in de nieuwe krachtige Subaru Impreza van de prins. Laurent is zo van zijn melk dat hij te snel accelereert. De sportwagen raakt een betonnen berm. Nog later dat jaar 2000 worden Laurent en Claire naast elkaar op een adellijk bal in Brussel gesignaleerd.

Het duurt tot midden oktober 2001 vooraleer een nieuw signaal gegeven wordt. Een Franstalige bron beweert in Het Belang van Limburg dat de prins dan al een half jaar verkering heeft met een meisje uit een deftige Brusselse familie. Claire wordt nog niet bij naam genoemd. De bron vergist zich wat de familie van Claire betreft. Ze wonen in de buurt van Waver. De verloofde van Laurent is niet van adel en discreet. De tipge-ver vindt dat Laurent wel klare wijn moet schenken. Hij vindt het verschrikkelijk voor de vriendin van Laurent om verhalen over Laurent en Wendy Van Wanten te moeten lezen. ‘Ik ben het stilaan kotsbeu dat die Wendy blijft opduiken,’ vertelt de bron. ‘Ze hangt ons de keel uit.’ Het nieuws wordt met de goedkeuring van Laurent zelf gelekt. De relatie van Laurent en Wendy Van Wanten, de ar-tiestennaam van Iris Vandekerckhove, start midden jaren negentig en eindigt enkele jaren later. Eind 2001 koppelt Dag Allemaal prins Laurent nog steeds aan Wendy Van Wanten. De relatie met Claire Coombs is dan nog niet uitgelekt. Dat heeft Laurent namelijk gepland voor het jaarlijks diner van zijn stichting eind november 2001, waarbij hij zich als clown zal schminken en een baviaan op zijn hoofd zal laten staan. Claire zal openlijk naast de prins aan tafel zitten. ‘Dat was het grote startsignaal,’ vertelt Laurent achteraf. ‘Ik heb mijn relatie toen kenbaar willen maken op het diner. En we hebben ons sinds-dien ook steeds vaker samen getoond. Daarvoor spraken we dik-wijls af bij haar ouders thuis.’ Dit plan roept onmiddellijk de vraag op waarom Laurent, zoals we straks zullen zien, na die coming out eind 2001 zijn innige vriend-schap met Claire zo lang zal blijven ontkennen. Bovendien legt de prins eind 2001 een bijzonder merkwaardig interview af voor de camera van het vtm-programma Royalty. Hij zegt woordelijk het volgende: ‘Ik moet u zeggen tot uw grote spijt – of liever tot mijn grote spijt – dat ik zoveel in mijn hoofd heb nu, dat ik zoveel es-

Het Huwelijk met Claire Coombs 77

sentiële vragen moet stellen aan mijzelf en nog anderen. Ik ben echt met zo’n hoofd.’ Dat klinkt niet echt als iemand die de liefde van zijn leven gevonden heeft.

Medio maart 2002 wordt Claire voor het eerst met naam genoemd. Ze wordt omschreven als een landmeter zonder adellijk bloed uit het Waals-Brabantse Waver. Volgens de prins is ze enkel een zo-veelste vriendin en van een verloving is geen sprake. Guy Van Oost, hoofdredacteur van Royals, gelooft de prins. ‘Ik denk dat Claire niet dé vriendin is. Het is niet de eerste keer dat hij in het openbaar met een vriendin verschijnt, al ligt de frequen-tie met Claire iets hoger dan in het verleden. Onze bronnen zeggen dat er geen sprake is van een verloving. Dat Laurent Claire heeft meegenomen naar de bruiloft van Willem-Alexander en Máxima van Nederland bewijst helemaal niets. Toen de Britse prins Edward met Sophie Rhys-Jones in het huwelijksbootje stapte, was Laurents gezel niemand minder dan Iris Vandekerckhove, alias Wendy Van Wanten. Je mag wat er tussen Laurent en Wendy is geweest, niet onderschatten. Ik weet pertinent dat ze jaren goed bevriend zijn geweest, en dat zij bij de prins in zijn Villa Clémentine in Tervuren bleef slapen. De adel was trouwens misnoegd over die relatie, al-leen al omdat Wendy geen blauw bloed had. Laurent gaat in het Brusselse vaak naar soirees voor de jongere adel, waar hij zich dan met gravinnen en baronessen van zijn leeftijd onderhoudt. Een van die meisjes, waar de prins eens mee gepraat had en die zich al prinses van België waande, was helemaal over haar toeren toen ze lucht kreeg van cette pute flamande.’ Op dat laatste meisje, Diane de Schaetzen, komen we straks uitgebreid terug. Ze had het ove-rigens over cette garce flamande.

Een vriendin?

De media vinden de gelijkenis met Mathilde opvallend. Ook zij was een werkende vrouw over wie weinig geweten was toen de pers ontdekte dat ze een relatie had met de kroonprins. ‘De kentering is er gekomen op het galabal van de Prins Laurent-stichting, eind november 2001. Daar verstopte ze zich helemaal


niet meer,’ poneert Vanhaeren. Ook op het Autosalon lieten Laurent en Claire zich ongegeneerd fotograferen en filmen. Er werden ook foto’s gemaakt waarop het tweetal arm in arm door het Zwitserse skioord Gstaad kuierde. Toch ontkent de prins halsstarrig dat Claire meer is dan een vriendin. Joke Vanhaeren van Royalty: ‘De commentaar van het paleis is opvallend: ze zeggen niet ja of niet neen. Als ze morgen hun verloving aankondigen, zal ons dat niet verbazen. Maar ook als hij morgen met een andere vrouw opduikt, zullen we niet ver-rast zijn. Laurent is onberekenbaar, dat weet iedereen.’ De pers ruikt bloed en bestookt Pierre-Emmanuel De Bauw, de woordvoerder van het paleis, met vragen. Deze verwijst onderkoeld naar de reactie van Laurent. ‘De prins heeft ontkend dat er een verloving op komst is. Wij geven geen verdere commentaar.’ Prins Laurent zelf blijft tot het einde staalhard ontkennen dat hij zich met Claire Coombs zal verloven. Vlak voor de officiële verloving reageert de prins nog laconiek: ‘Hoeveel keer hebben journalisten al voorspeld dat ik ging trouwen?’ Wanneer Het Laatste Nieuws belt met de vraag of de berichten over zijn nakende verloving kloppen, antwoordt hij: ‘U kent Ur-banus toch? Die zei ooit tijdens een voorstelling: “Ik zweer op het graf van mijn moeder dat het niet waar is, maar… mijn moeder leeft nog.” Wel, als ik kon, zou ik ook zweren op het graf van mijn moeder dat het niet klopt.’ Volgens de prins is er geen verloving gepland, niet in november, niet in december. En ook geen huwe-lijk, niet in de winter en niet in de zomer. De merkwaardige strategie van de prins is deels begrijpelijk. Zijn relatie met een deel van de Vlaamse pers is slecht. Door zijn verloving met Claire zo lang mogelijk te ontkennen, neemt hij wraak op de media. Laurent zet daardoor zijn geloofwaardigheid op het spel. ‘Over zijn relatie met Claire heeft de prins de pers lange tijd zand in de ogen gestrooid. Daar had hij plezier in, want hij houdt niet van de pers,’ analyseert De Standaard als de verloving eindelijk bevestigd wordt. ‘Waren ze er niet altijd als de kippen bij om zijn (vermoedelijke) romances met adellijke juffrouwen, Waalse jour-nalistes en Vlaamse vedetten te kijk te zetten? Of zijn ongeschoren tronie toen hij met een “inzinking” zijn toevlucht tot een psychi-


ater zocht? Hij vindt ook dat de media zijn inzet voor ecologie en het milieu niet genoeg naar waarde weten te schatten. En dus speelde hij graag een spelletje toen zijn relatie met Claire Coombs aan het licht kwam.’

Eind september 2002 wordt de verloving eindelijk bevestigd. Vol-gens Het Nieuwsblad komt Chaumont-Gistoux, de woonplaats van Claire, ‘wierook te kort’ voor haar inwoonster. De aanstaande echt-genote van prins Laurent wordt in haar eigen woonplaats in drie talen bejubeld. Ze is ‘very elegant, très jolie, eentje uit de goeie bour geoisie’. De krant heeft Marie-Louise Mertens, de grootmoeder van Clai-re langs moeders kant, kunnen strikken voor een kort gesprek. De kranige dame beweert met stelligheid dat prins Laurent en Claire niet lang verloofd zullen zijn. ‘We beperken de verloving tot twee maanden om de media wat in te tomen,’ beweert de los-lippige vrouw. Het zal iets langer duren. Maar dat de media inge-toomd moeten worden is wel een interessante opmerking van Claires grootmoeder. Marie-Louise weet hoe haar kleindochter de prins heeft ont-moet: ‘Het was op een etentje onder een zestal vrienden. Een vrien-din van Claire had een verrassing voor haar. Die verrassing was Laurent. Claire was de enige die haar stoute schoenen aantrok en met hem babbelde. Dat viel blijkbaar mee, want ze hebben num-mers uitgewisseld. Wist u trouwens dat Laurent daar met de an-dere mannen de afwas heeft gedaan? Dat was in 2000.’ Claire belde onmiddellijk naar haar grootmoeder. Het meisje was volgens Marie-Louise onder de indruk en behoorlijk opgewon-den. Claire en Laurent leerden elkaar begin 2000 kennen toen ze samen de vaat deden. ‘Kan het mooier? Zij viel voor hem omdat hij ‘woelig’ was. De Vlaamse kranten maakten daar ‘gevoelig’ van, maar woelig is een uitstekend Nederlands woord: spontaan, druk, gedurfd, de perfecte omschrijving van prins Laurent’ schampert Knack. De prins viel op zijn beurt voor haar eerlijkheid en spontaniteit. Hij moet gecharmeerd zijn geweest door het frêle meisje dat haar eigen brood moet verdienen en nog bij haar ouders thuis woont.


Ouders die in een mooi witgeverfd huis wonen en een hond heb-ben: Rostand. In de maanden voor de verloving hebben ze zich ook op de motorsport gestort. ‘De passie voor snelheid van de prins is bekend, de broer van Claire was ooit kampioen motorcross,’ noteert Het Nieuwsblad. ‘Er wordt gezegd dat Laurent eerder wilde trouwen, maar dat de familie van Claire een beetje tegengas gaf’. De vader van Claire is een ondernemer. Over de elastieken-fabriek van mijnheer Coombs wordt wat denigrerend geschreven. Ten onrechte. De nv Nico is bijzonder winstgevend. Op de totale activa van bijna een miljoen euro, bevinden er zich 700.000 euro aan reserves in de firma. Tijdens het laatst gekende boekjaar werd op een brutomarge van ruim een kwart miljoen euro een netto-winst van meer dan honderdduizend euro geboekt. Met de verkoop van elastiekjes wordt duidelijk goed geld verdiend. Dat de familie in een vrij kleine villa woont, is dan ook een bewuste keuze. Roger Cook, een werknemer in de elastiekenfabriek van vader Coombs, heeft Claire al meermaals ontmoet: ‘Ze is heel gereser-veerd, elegant, mooi, slank en lang. Uiterlijk lijkt ze enorm op haar moeder, ook een heel mooie vrouw.’ Wat zeker in het voordeel van het ouderpaar Coombs spreekt, is dat ze de door het Hof aangeboden adellijke titels weigeren. Volgens auteur Mario Danneels contrasteert dat sterk met de vol-tallige familie van Mathilde ‘die met ingang van haar huwelijksdag tot de hoogste adelstand werd opgewaardeerd’.

‘Trouw niet voor je veertig bent, en al de geheimen van de liefde kent.’

Uit haar officiële biografie komt Claire volgens de pers naar voor als een ‘gewoon’ Belgisch meisje. ‘Ze was lid van de scouts van Profondsart, die zich op hun website “Fournisseurs de la Cour” noemen. Ze zong in een jeugdkoor en ze ging braaf naar school. Ze beëindigde haar middelbare school met een jaar achterstand (perfect volgens de statistieken) en liet geen verpletterende indruk na in het Institut de la Providence in Waver,’ noteert Knack. ‘Wie tussen de regels leest, weet dat ze slecht was in zowat alle vakken.’


Volgens het weekblad lijkt haar hele familie niet meteen sterk academisch gericht. ‘De officiële biografieën melden dat haar vader op zijn achttiende naar Canada uitweek, maar zich opwerkte. Haar moeder was secretaresse. Haar zus zocht het geluk in een ballet-opleiding en haar broer studeerde – zoals duizenden jongeren – marketing.’ Claire zelf probeerde architect te worden, maakte haar studies niet af en ging studeren voor landmeter. Een van haar vennoten, Thierry Oldenhove, herinnert zich hun eerste ontmoeting. ‘Ze stond ineens voor de deur en zei dat ze landmeter wilde worden. Het verwonderde ons een beetje toen we haar zo zagen. We heb-ben haar toen opgeleid terwijl ze in Brussel avondschool volgde om haar diploma van landmeter te behalen. Ze heeft volhard, en in 1999 heeft ze de titel behaald.’ Net voor haar verloving met Laurent, volgt Claire nog een vervol-makingsstage in Antwerpen. ‘Haar kantoor is in dezelfde gebouwen gevestigd als tijdschriftengroep Sanoma, de uitgever van onder meer Libelle en Story,’ weet Joke Vanhaeren. ‘Verbaasde journalisten zien Claire ’s middags broodjes bestellen bij de enige broodjesbar die de buurt rijk is.’ Oldenhove prijst in De Standaard Claires kwaliteiten: ‘Ze kan evengoed achter de tekentafel of met de computer werken als op het terrein metingen doen en met mensen praten. Ze gaat ervoor. Als ze een welomlijnd idee in haar hoofd heeft, is het van allez hop! Ze is niet extravert, maar wel opgewekt. Ze heeft een heel sterk karakter. Je moet niet proberen haar iets uit het hoofd te praten.’ Noël Vaessen bevestigt dat. ‘Ik ken ze indirect, via mijn tand-arts,’ beweert hij. Er was een geschil tussen de tandarts en de ei-genaar van het gebouw. ‘Claire werd benoemd als expert door de eigenaar van het kabinet dat de tandarts huurde. Claire keek de tandarts koudweg in de ogen en dreigde met een proces.’ Een da-metje met karakter dus. Claire Coombs lijkt volgens De Standaard op het eerste gezicht het tegendeel van haar toekomstige prins-gemaal. ‘Ze is niet van adel, ze heeft een echte job, en tot nog toe heeft niemand haar kunnen betrappen op een wilde jeugd of op misstappen in het verleden. Ze heeft zelfs nog voor de paus gezongen toen die op


bezoek was in België. Dat het enfant terrible van het koningshuis er na al die jaren toch nog in slaagt zo’n braaf kind te strikken!’ Volgens de krant waren zelfs Albert en Paola stomverbaasd toen Laurent hun het nieuws vertelde. Strikt genomen had Laurent zijn ouders eerst moeten inlichten. Paola was volgens een bron dicht bij het paleis wel teleurgesteld dat Claire niet van adel is. Rudy Bogaerts daarentegen stond niet versteld: ‘Het is de the-orie van Freud. Jongens die in hun jeugd geen affectie hebben gekregen, zoeken in hun leven lang naar een moeder. Filip en Laurent hebben allebei zo iemand gevonden. Mathilde en Claire, twee vrouwen die weten wat ze willen. Zij zijn de moeder die Filip en Laurent nooit gekend hebben.’

Aan de vooravond van het huwelijk laat de familie van de bruid weten dat ze geen contact met de pers wil. ‘Claires oma van moe-derskant, die al eens wat loslippiger is geweest, werd tot aan de trouwdag op reis gestuurd,’ weet de krant. Een ding is zeker, Claire is helemaal geen gewoon Belgisch meis-je. Zo heeft ze de dubbele Brits-Belgische nationaliteit. Die heeft ze te danken aan haar vader, Nicholas Coombs. Hij is 13 jaar ouder dan zijn Waals-Brabantse echtgenote Nicole Mertens. Ook Laurent is ruim een decennium ouder dan Claire. ‘Op dat vlak spiegelt ze zich dus aan haar ouders: ze kiest voor een man als levensverze-kering,’ besluit De Standaard. ‘Laurents geld en privileges tegen haar jeugd en schoonheid.’ Zoiets wordt volgens de krant in de betere kringen traditioneel als een betrouwbare ruil gezien. Haar eerste levensjaren bracht Claire door in het historische Bath, zowat een uur rijden ten westen van Londen. Ze heeft er nog een oom die hoogleraar in onderwijs en opvoedkunde is aan de universiteit. Toen Claire drie was, verhuisde het gezin naar Waver. Claire liep er school in het Institut de la Providence, waar ze het vijfde jaar moest overdoen. Dat laatste staat niet vermeld in het curricu-lum dat door het paleis wordt verspreid. De school zelf doet er volgens de krant niet moeilijk over. ‘Clai-re leeft er in de herinnering als een “gemiddelde” leerlinge, die niet uitblonk, maar ook niet bepaald ondermaats presteerde.’ Zuster Astrid van de school zei daarover in het weekblad Humo:


‘We zijn hier in het vijfde jaar heel streng. Het zesde jaar overdoen, zo vlak voor de eindstreep, is vaak een ramp, en daarom beslissen we meestal dat leerlingen die het niveau niet halen, het jaar ervoor moeten overdoen.’ Nog volgens zuster Astrid betrof het in het geval van Claire een algemene zwakte voor enkele hoofdvakken en had ze een groot pakket aan talen gekozen, met weinig wiskunde. ‘Vreemd dat ze uiteindelijk landmeter is geworden,’ besluit de non. Thuis werd ze tweetalig Frans-Engels opgevoed. ‘Er wordt wel-eens verteld dat de vragen aan de eettafel in het Frans werden gesteld en de antwoorden in het Engels gegeven – of omgekeerd. Die tweetaligheid zou een troef moeten zijn om ook vloeiend Ne-derlands te leren.’ Het is op dat moment een uitdaging. Want als getogen Waalse bakt ze daar op dat moment niet zo heel veel van. Tot op vandaag blijft haar kennis van het Nederlands schabou-welijk. Nu zou ze mediatraining krijgen van Jo De Poorter die pro-beert haar taalgevoel wat op te krikken. Geen makkelijke opdracht voorwaar. ‘Het is nog steeds Nederlands met haar op’ beweert hij in tv Familie. De gelijkenis met Paola op dat punt is treffend. In de voetsporen van koningin Paola en prinses Mathilde is Claire ook voor een taalbad Nederlands naar de fameuze talen-academie in Spa gestuurd. Veel haalt het niet uit.

Spelletje

Opvallend is dat Claire het spelletje van Laurent met de pers lange tijd meespeelde. Ze liep maandenlang op allerlei openbare gelegen-heden met hem mee. ‘Maar zoals kuise eega’s van oliesjeiks doen, bleef ze telkens een paar passen achter hem aan drentelen, gehuld in een sluier van ongenaakbaarheid,’ noteert De Standaard. ‘Journa-listen die toenadering zochten, keerde ze kordaat de rug toe, alsof ze wilde zeggen: “Ik een relatie met Laurent? Waar háált u het?”’ De krant vraagt zich af wat een jonge, hedendaagse vrouw be-zielt om zich in die schijnbaar onderdanige rol te laten dwingen? ‘Misschien is het haar karakter: ze wordt door mensen die haar in haar schooltijd hebben gekend, als afstandelijk omschreven, en ze krijgt ook het beeldrijke etiket van ijskoningin opgeplakt. Een


meisje dat weinig vriendinnen had en nooit heibel schopte of in het middelpunt van de belangstelling wilde staan. Maar ze was wel lid van de scouts en ze zou er ook een vriendje hebben gehad. Of misschien is de ogenschijnlijk ernstige Claire juist erg ge-charmeerd van de strapatsen van haar aanstaande bruidegom. Zoals de volksmond zegt: tegengestelden trekken elkaar aan.’

Eind december 2002 wordt Claire officieel voorgesteld aan de pers in de wintertuin van het paleis in Laken. Claire schittert met de verlovingsring van Cartier die ze van Laurent kreeg. De Trinity Solitaire bevat drie gevlochten ringen van wit, geel en roze goud. De kostprijs ervan bedraagt minstens 2750 euro. Arm in arm komen de prins en zijn verloofde in de wintertuin van de serres van Laken binnengewandeld. Ze hadden de pers om 13.45 uur uitgenodigd, maar het prinselijk gezelschap laat traditie-getrouw ruim anderhalf uur op zich wachten. Het wordt een onemanshow van prins Laurent. De prins beves-tigt dat ze elkaar bij de vaat ontmoet hebben. ‘We waren twee jaar geleden samen op een etentje bij kennissen in de buurt van Brus-sel. Ik heb daar de afwas gedaan. We hebben met elkaar gesproken, maar niet veel, want ze was tamelijk bescheiden. Neen, het was geen “coup de foudre”, liefde op het eerste gezicht. En, om kort te gaan: ik heb de juiste vrouw gekozen.’ Als Vaessen dit hoort, moet hij onbedaarlijk lachen. ‘Voor Laurent is een vrouw in het beste geval zoals een wagen. In het slechtste geval omschrijft hij ze als een T. Het horizontale deel van de letter slaat op de mond, het verticale deel op het geslachts-orgaan.’ Op de vraag hoe hij zijn verloofde ten huwelijk had gevraagd, antwoord Laurent ontwijkend: ‘Heel spontaan.’ De voorstelling wordt een aaneenschakeling van gags, grappen en plagerijen. ‘Maar u bent zenuwachtiger dan ik,’ zegt hij tegen een tv-reporter van vtm. ‘Maar allez, ziet (sic) hoe u bibbert met uw “ijscrème”,’ terwijl Laurent wijst naar de wiebelende microfoon die een vtm-reporter onder de neus van Claire duwt. Tegen een andere journalist van VT4 schampert de prins: ‘U stelt dezelfde vragen als uw collega van vtm. Proficiat!’ Of het moeilijk was de afgelopen maanden in de schaduw te


blijven, vraagt een journalist. ‘Neen,’ schudt Claire met haar hoofd. ‘Heb je mijn postuur als eens bekeken?’ meesmuilt Laurent. ‘Ik maak veel schaduw, hè.’ Er is ook een filosofische doordenker voor de pers: ‘Nu zijn we nog met twee, maar we worden één.’ Een fotograaf die om een kus smeekt, krijgt nul op het rekest. ‘Een kus, dat is voor achter de schermen.’ De prins vindt haar dierenliefde een pluspunt. ‘Ze is Britse, en in Engeland zijn ze dierenliefhebbers. Ze heeft al een hond van mij geadopteerd. Neen, geen ras. Hoe hij heet? Jahjah.’ Geen en-kele journalist durft hierop in te pikken. Tijdens de voorstelling al wordt duidelijk dat Claire niet op het voorplan mag komen. Bij een vraag aan de jonge vrouw komt Laurent vliegensvlug tussen. Het is een gewoonte die later nog vaak zal opduiken. ‘Bij haar thuis spreken ze Engels en ze leert nu Nederlands,’ verklaart Laurent. ‘Eigenlijk waren we van plan om onder elkaar Engels te spreken.’ Iedereen wil weten of het leven met een prins Claire niet af-schrikt. Opnieuw antwoordt Laurent in haar plaats: ‘Maar u doet alsof ik een monster ben. Dat is niet zo.’ De toekomstige prinses van België is van plan om te blijven werken. Dat is volgens de prins best combineerbaar met haar rol als prinses. Die bewering zal snel ontkracht worden. De prins maakt van de gelegenheid misbruik om alle criticasters een veeg uit de pan te geven: ‘En ik wil hier beklemtonen dat ik ook werk. Ik heb bepaalde prominenten horen zeggen dat ik niets doe. Dat is niet waar. Ik heb het druk.’ Laurent sluit de voorstelling af met een quasifilosofische ge-dachte: ‘Het woord angst moet uit het journalistiek jargon geban-nen worden. Wij vrezen niets. Angst is verloren energie.’

Jahjah?

Opvallend genoeg komt er ook na de persvoorstelling geen reactie op de uitspraak van Laurent dat de door Claire geadopteerde hond Jahjah heet. Op dat ogenblik is er maar een bekende Jahjah in ons land en dat is Dyab Abou Jahjah.


Een journalist van Gazet van Antwerpen suggereert in zijn ver-slag als enige voorzichtig dat het misschien om een andere naam gaat. ‘De naam van de hond sprak Laurent uit als “Jahjah”. Of be-doelde hij Zsa Zsa?’ schrijft hij de dag daarop. Het is op dat ogenblik niet de eerste openlijke verwijzing van Laurent naar de islam. Eerder kwam hij al in opspraak toen hij Arafat in de Senaat drie kussen gaf (zie het hoofdstuk ‘Een poli-tieke prins’). Vooral na de geboorte van prinses Louise zal hij veel mensen voor het hoofd stoten door openlijk op zoek te gaan naar een moslimpeter. Ook dat verhaal brengen we verder in het boek. De verwijzing naar Abou Jahjah is eind 2002 een stuk geladener dan vandaag. Hij is de oprichter van de Arabisch-Europese Liga (ael), een beweging die opkomt voor de belangen van Arabische moslimimmigranten in Europa. Hij is een uitgesproken tegenstander van het assimilatiemodel. Weerzin tegen Israël is een rode draad in zijn politieke leven. Tij-dens rellen in 2002 te Borgerhout werd Abou Jahjah ervan beschul-digd dat hij zou hebben opgeroepen tot geweld. Dezelfde avond werd hij in Deurne aangehouden op verdenking van de vorming van een privémilitie. De voorstelling van Claire vindt plaats nauwelijks een maand na deze zware rellen.

Eind maart 2003 doen Laurent en Claire aangifte van hun huwelijk op het stadhuis van Brussel. Het is een wettelijke procedure die voor alle trouwlustige Belgen geldt. De aangifte moet minstens veertien dagen voor de trouwdag plaatsvinden. Op zaterdag 12 april zal het koppel huwen. De verloving zal, ondanks de eerdere verklaring van grootmoeder Mertens én de wens van de prins, toch iets langer duren. Burgemeester Freddy Thielemans: ‘Deze procedure vervangt de oude, waarbij een huwelijk werd geafficheerd op de deuren van het stadhuis. Nu komen trouwers een intentieverklaring afleggen en moeten ze een aantal documenten overhandigen. Dan hebben ze zes maanden de tijd om te trouwen.’ Het is oorspronkelijk de bedoeling dat de kosten van de aan-gifte, 25 euro, in het geval van Laurent en Claire, door de stad Brussel worden gedragen. Laurent betaalt de kosten van zijn huwe-


lijksaangifte zelf. De prins staat erop behandeld te worden als elke burger, zo laat het paleis naderhand weten. Zoals gebruikelijk kunnen de Belgen een geschenk kiezen voor het prinselijk paar. Het is een vreemde traditie, zeker als je bedenkt dat de meeste Belgen het veel minder goed hebben dan het kop-pel. De twee huwelijkslijsten van prins Laurent en Claire Coombs zijn volgens Het Laatste Nieuws zo uitgebreid, dat zowat half België er wel een geschenk kan uitkiezen. Ook dat is niet echt kies. ‘Op tien bladzijden staan honderden artikels opgesomd, in alle maten, soorten en prijzen, gaande van een theelepel over een vruchten-pers tot een 24-delig servies,’ noteert redacteur Philippe Ghysens. Het is behoorlijk cynisch dat de prins net op dit punt nauwelijks enkele jaren later zwaar in verlegenheid gebracht zal worden. Uit het marineproces blijkt dat de villa van Laurent op een oneigen-lijke manier werd ‘aangekleed’. De huwelijkslijsten liggen bij Flamant Home Interiors en De-meuldre. Catherine Leonard van Flamant merkt het grote verschil op met het eerdere huwelijk van Filip en Mathilde. ‘De prins (Laurent) wil geen geheimdoenerij. Iedereen mag binnenkomen, de lijst inkijken en een glas of een bord kopen,’ verklaart ze. Fran-çoise Demeuldre van speciaalzaak Demeuldre in Elsene, gebrevet-teerd hofleverancier, bevestigt dit. De lijst die Laurent en Claire samenstelden is op eenvoudig verzoek raadpleegbaar. ‘Wat een verschil met het huwelijk van Filip en Mathilde,’ bevestigt De-meuldre. ‘Het paleis vroeg toen absolute discretie. Ik moest de deur gesloten houden voor journalisten. Nu heeft prins Laurent ons expliciet toestemming gegeven de artikelen te tonen. Ze zijn zelf hier geweest om hun keuze te maken. Ze kwamen onaangekon-digd, zoals iedereen. Omdat de keuze in onze winkel zo groot is, zijn ze zelfs een tweede keer teruggeweest.’ De lijst van Demeuldre is zeven (!) bladzijden lang. Er zijn dien-schotels, vuilnisbakken en parapluhouders met hondenkoppen. Een espressoapparaat, kandelaars, karaffen, een 18-delig servies uit de Country-collection van Villeroy & Boch. Het goedkoopste stuk is een wijnglas van 6 euro. Ook het goedkoopste artikel bij Flamant, een onderzetbord, kost 6 euro. ‘Voor negen euro kan je een ontbijtkom of een soepbord schenken aan het koppel,’ noteert


de journalist. ‘Wie echt het verschil wil maken, kiest voor de ijze-ren luchter.’ De imposante luchter Ladezz kost, zonder de twaalf lampen-kapjes, exact 1199 euro. Elk kapje kan apart geschonken worden aan het paar. Prijs: 16,50 euro per stuk. Er is een tuinlandschap van het Franse merk Faiencerie de Niderviller waarvan alle stuk-ken apart gekocht kunnen worden. Een sikkelvormige borduur kost 26 euro, een sokkel met bloempot 54 euro. Er is een dienblad met een figuur van de Belgische schilder Thierry Poncelet, die gespecialiseerd is in figuren met hondenkoppen. Prijs voor een klein dienblad: 110 euro. Een groter exemplaar kost 220 euro. Een krantenhouder heb je voor 199 euro. Er is tot slot een 24-delig servies. Een bord kost 9 euro, een klein wijnglas 20 euro. Het be-stek is wat duurder: 43 euro voor een lepel en 37 voor een mes. Ook nog op de lijst: een zilveren suikerpot van 22 euro.

Op zaterdag 12 april trouwt het koppel. Laurent is net geen veertig en kan dus aanspraak maken op zijn erfdeel van Boudewijn. Op het huwelijk van prins Laurent en Claire Coombs zijn geen buiten-landse staatshoofden aanwezig. Op de gastenlijst staan evenmin koningen of kroonprinsen. Een van de opgemerkte gasten op het huwelijk is Laurents vriend Reza Pahlavi. Hij zal dat jaar nog be-kend worden in ons land. Een andere vriend van Laurent, prins Kardam, is zelfs getuige bij het kerkelijk huwelijk. Kardam is de oudste zoon van Simeon ii van Bulgarije. Deze laatste was gedurende 13 jaar vertegenwoor-diger van de onderneming Thomson in Spanje. De ‘kroonprins’ is geboren in 1962 en onderhoudt goede relaties met het Belgisch koningshuis. Onder de 1.500 gasten bevinden zich wel veel andere vertegen-woordigers van Europese koningshuizen, onder wie de Nederland-se prinses Margriet en Pieter van Vollenhoven. Laurent wil oorspronkelijk niet voor de kerk trouwen. Volgens vtm had Laurent een probleem met kardinaal Danneels. Hij wilde niet dat die hem in de echt zou verbinden. Laurent ontkent, zij het met weinig overtuiging. ‘Geruchten willen dat Laurent zelf koos voor de zwarte priester van de Brusselse O-L-Vrouwkerk ter Zavel,’ schrijft Gazet van Antwerpen.


Op aanraden van huisvriend Herman De Croo plooit de prins. Volgens Knack kwam Laurent hem raadplegen over zijn voorgeno-men huwelijk. ‘vld’er De Croo, die dit land als geen ander kent, raadde hem aan in de kerk te trouwen.’ Eerder gaf Laurent, op de receptie met de journalisten tijdens de voorstelling van Claire eind december 2002 toe dat hij Kamer-voorzitter De Croo had gevraagd waar het huwelijk best ingezegend zou worden. Bovendien vertelde de prins ‘dat hij hem zeker nog meer adviezen zou vragen’. De Croo speelde ook een rol bij het opstellen van het huwelijkscontract tussen beiden, een klassiek Belgisch huwelijkscontract. ‘Laurent en Claire trouwden onder het stelsel van scheiding van goederen, net zoals Filip en Mathilde.’ De akte werd verleden op 19 maart 2003 bij de erg omstreden Brus-selse notaris Jean-Luc Indekeu. Indekeu werd namelijk in verden-king gesteld van onder andere valsheid in geschrifte en witwassen van geld.

Om zijn plaats in de rangorde voor de opvolging van zijn vader Albert ii niet te verliezen, heeft Laurent de toestemming nodig van de regering en zijn vader. De regering Verhofstadt geeft hem die toestemming (zie hieronder). Ook koning Albert zet het licht op groen.

Federale overHeidsdienst kanselarij van de eerste minister en Federale overHeidsdienst justitien. 2002 – 4674 [C – 2002/21493]

19 december 2002. – koninklijk besluit waarbij Zijne koninklijke Hoog-heid prins laurent, prins van belgië, toestemming wordt verleend om in het huwelijk te treden

albert ii, koning der belgen, aan allen die nu zijn en hierna wezen zul-len, onze groet. gelet op artikel 85, tweede lid, van de grondwet, Hebben wij beslo-ten en besluiten wij:


enig artikel. de door artikel 85, tweede lid, van de grondwet voorziene toestemming tot het huwelijk van onze welbeminde Zoon, Zijne ko-ninklijke Hoogheid prins laurent, prins van belgie, met mejuf-frouw claire coombs, wordt verleend.

gegeven te brussel, 19 december 2002. albertvan koningswege:de eerste minister, g. verhofstadtde minister van justitie, m. verwilghen

Dat Laurent in het kb omschreven wordt als de ‘welbeminde zoon’ van Albert, is cynisch. Beiden liggen al jaren overhoop met elkaar. Het is op dat ogenblik ook zeker dat hij nooit op de troon zal zitten. Indien hij een echte rebel was, zoals prins Karel bijvoor-beeld, dan had de prins die dubbele toestemming niet gevraagd. Het bewijst enkel dat Laurent wel in de pas loopt, als het erop aan komt. Vooraleer de kerkelijke plechtigheid plaatsvindt, is er eerst het burgerlijk huwelijk. Claire en Laurent worden op de bin-nenplaats van het Brusselse stadhuis onthaald op applaus van een tiental royaltyliefhebbers. Het koppel krijgt bloemen aangeboden. Jan Van den Berghe: ‘Voor vele mensen is Laurent ongetwijfeld de prins op het witte paard. Het speelt in op de mythe van het koningschap, op het sprookje dat iedereen van in zijn jeugd inge-lepeld heeft gekregen. Ik verwijs graag naar die mooie uitspraak van Georges Bernard Shaw: koningen worden niet geboren, ze ontstaan uit kunstmatige hallucinatie.’ Op vragen van de pers wil de prins niet antwoorden: ‘Dan moet ik aan elke tv-zender iets vertellen,’ verklaart Laurent gepikeerd. De bruidegom slaagt er bij de voltrekking van het burgerlijk huwelijk in het stadhuis van Brussel niet helemaal in zijn zenuwen in bedwang te houden. Nog voor burgemeester Freddy Thielemans is uitgesproken, geeft de prins al zijn jawoord. Als Thielemans, met het vingertje in de lucht, de wensen van de goegemeente aan het pas gehuwde paar overmaakt, grijpt Laurent zelfs naar zijn zakdoek. Het zal niet de laatste keer zijn die dag. Zijn goede vriend priester Gilbert beweert dat Laurent ‘emotioneel’ is.


Laurent vindt bovendien dat het er te stijf en te formeel aan toegaat. Als de getuigen het huwelijksregister tekenen, buigt hij zich enkele keren naar de burgemeester toe voor een korte babbel. Thielemans, die de prins vrij goed kent, verklapte achteraf dat Laurent hem gevraagd had waarom het er zo plechtig aan toeging. ‘De burgemeester zou hem geantwoord hebben dat hij daar niet als vriend, maar in zijn functie van burgemeester stond,’ aldus de pers. Na afloop van de plechtigheid biedt burgemeester Thielemans het koppel een drankje aan. Laurent bedankt in eerste instantie. Hij heeft zichtbaar haast. Als Thielemans het glas wil heffen, be-stelt Laurent vlug een cola. Na een tocht door de stad verschijnen Laurent en Claire op het balkon van het koninklijk paleis, waar ze elkaar, tot grote teleur-stelling van de ongeveer 600 toeschouwers, niet kussen. Het kop-pel blijft consequent op dat punt. Vervolgens rijden Laurent en Claire met stijl naar hun huwelijk. Met dank aan DaimlerChrysler, dat naast twee peperdure Maybachs en enkele limousines van de S-klasse, ook een exclusieve Mercedes 600 Pullman ter beschikking stelt. Deze Mercedes 600 behoorde ooit toe aan koning Boudewijn. Voor het huwelijk van kroonprins Filip en prinses Mathilde werd zelfs een zeldzame Mercedes 600 Landaulet door sportwagen-bouwer Tony Gillet van een glazen koepel voorzien. ‘Voor het hu-welijk van prins Laurent werd niet om de glazen koepel gevraagd,’ verduidelijkt Tony Gillet in de pers. Die koepel bestaat uit versterkt glas dat de inzittenden van de wagen bescherming biedt. Ook tijdens de kerkelijke inzegening in de Sint-Michielskathe-draal is Laurent zichtbaar nerveus. Bijna anderhalf miljoen Belgen kunnen dat zien tijdens de rechtstreekse uitzending ervan. De vier omroepen die het huwelijk uitzenden mobiliseren samen zo’n 350 mensen. Het spektakel wordt geregistreerd door een 65-tal mo-biele en vaste camera’s. Elke omroep neemt een deel van de plech-tigheid voor zijn rekening. De kostprijs wordt geraamd op ruim 1 miljoen euro, los van de inspanningen die de omroepen afzon-derlijk leveren om het huwelijk te omkaderen. Van den Berghe is niet verbaasd dat de tv-uitzendingen over het prinselijk huwelijk druk bekeken worden. ‘Het zijn niet alleen


de monarchisten die zich aan zo’n huwelijk vergapen. Op geen enkel ander moment wordt de ongelijkheid tussen koningen en het gewone volk zo sterk en nadrukkelijk beklemtoond. Er bestaat geen grotere discriminatoire show dan een koninklijk huwelijk.’ De 29-jarige bruid draagt een eenvoudige maar elegante jurk van de Belgische couturier Edouard Vermeulen en een 2,5 meter lange bruidssluier van Brussels kant die in 1877 voor het eerst werd gedragen door Laurents overgrootmoeder. Ook zijn moeder, ko-ningin Paola, droeg de sluier toen ze met Albert trouwde. Van den Berghe: Hoe meer de hoofdpersonages van het konink-lijke theater zich uitdossen met kroonjuwelen, pluimen, linten en andere tekenen van vorstelijke waardigheid, hoe meer het volk geniet.’

Voorganger

De kerkelijke viering vindt plaats in de Sint-Michiels- en Sint-Goe-dele kathedraal te Brussel. Voorganger in de huwelijksviering is, ondanks de bezwaren van Laurent, toch kardinaal Godfried Dan-neels, aartsbisschop van Mechelen-Brussel. Op dat punt heeft Lau-rent moeten inbinden. De mis wordt opgedragen door kanunnik Raymond Van Schou-broeck, deken van de Sint-Michiels- en Sint-Goedelekathedraal te Brussel, kanunnik Herman Cosijns, deken van de Onze-Lieve-Vrou-we kerk te Laken en pater Guy Gilbert, priester-opvoeder van de Association père Guy Gilbert – Bergerie de Faucon te Parijs. Terwijl alle aandacht tijdens de mis naar de buitenissige Guy Gilbert gaat, is de inhoud van de Tweede Lezing veel interessanter. Laurent en Claire kiezen de eerste brief van Johannes 4, 19-21. ‘Broeders en zusters, wij hebben lief omdat God ons het eerst heeft liefgehad. Maar als iemand zegt dat hij God liefheeft, terwijl hij zijn broeder haat, is hij een leugenaar. Want als hij zijn broeder die hij ziet niet liefheeft, kan hij God niet liefhebben die hij nooit heeft gezien. Dit gebod hebben wij dan ook van Hem gekregen: wie God liefheeft, moet ook zijn broeder liefhebben.’ Een mooie illustratie van het gezichtsbedrog bij de Coburgs. De relatie tussen de twee broers Filip en Laurent is, zoals we straks uitgebreid zullen zien, ronduit slecht.


Het huwelijk van Laurent en Claire biedt mogelijkheden voor televisiepersoonlijkheden zoals Sergio om zich te profileren. Hij brengt wekelijks verslag uit van opvallende gebeurtenissen in zijn Rapport Quisquater. De bedoeling van de olijke man is om een hu-welijksgeschenk aan het paar aan te bieden. Het plan van ‘de re-porter ter plaatse’ zal evenwel in het water vallen. Op het ogenblik dat prins Laurent en kersverse prinses Claire Coombs de kerk verlaten, houden tien leden van de staatsveilig-heid en de gerechtelijke politie elke beweging van Sergio, het ‘Vlaamse tv-Kuifje,’ in de gaten. ‘Het leek wel of ik de grootste crimineel van het land was. Terwijl we alleen maar een leuke re-portage over het huwelijk wilden maken. En ook dolgraag een hondje, een knuffel van een golden retriever, cadeau hadden ge-geven aan het koppel. Maar heel streng en boos kijkende leden van de veiligheid maakten het onmogelijk om ook maar een milli-meter te bewegen. Nog straffer, ik werd zelf gefilmd door de staats-veiligheid,’ zo vertelt hij enkele dagen later aan de pers. ‘Eigenlijk wisten we al op de Grote Markt in Brussel hoe laat het was. Ik had daar amper drie stappen gezet toen de hoofd-inspecteur van de gerechtelijke politie op me afstapte en me vroeg wat ik kwam doen. Mijn antwoord dat ik gewoon kwam kijken, kon hem niet echt gerust stellen, zag ik. Wat verder kwamen ze me vragen of ik toch zeker geen grootse plannen had. Kijk, ik ben toch geen crimineel. Ik heb nog nooit iemand beneden zijn waar-digheid behandeld in mijn reportages. Ik was ook niet, zoals Luk Alloo destijds bij het huwelijk van Filip en Mathilde, als nar ver-kleed. Dat ze hem toen oppakten, kan ik begrijpen. Ik had zelfs een kostuum aan.’ ‘Wellicht kennen ze me nog van het bezoek van de koning in Nazareth. Toen al had het hoofd van de staatsveiligheid me in de gaten. Een vooroordeel natuurlijk. Die mensen denken altijd dat ik de boel op stelten ga zetten. Toen koningin Paola in mijn om-geving kwam, werd ze netjes weggeleid. Ja, dat vind ik dus schan-dalig. Precies daarom dat ik dan maar naar de koning heb geroepen. Die is me toen een hand komen geven en sprak me moed in voor het Songfestival. Zie, dat was sympathiek. Maar die mannen van de staatsveiligheid kogelden me neer met hun ogen. Ach, ik had nooit iets kunnen doen. Laurent en Claire kwamen buiten en stap-


ten onmiddellijk in hun limousine. Ik ben met het geschenk van Laurent dan maar even gaan wandelen.’ Het gebeuren levert wel leuke televisie op. Niet alleen de staatsveiligheid was boos op Sergio. Ook Gaia was verbolgen. Hij vond het ongepast om een hond als geschenk aan te bieden. Het huwelijk is een goede zaak voor de neringdoeners. Bakke-rij Van Dender uit Schaarbeek mag de huwelijkstaart leveren. Van Dender is een familiebakkerij die werd opgericht door de ouders van Anne en Herman Van Dender. Die twee leiden de zaak sinds 1988. ‘Wij zijn vooral bekend om onze chocoladeproducten. Je krijgt de erkenning niet zomaar,’ vertellen ze aan de pers. ‘Je moet al minstens vijf jaar voor het hof leveren. Hoe het hof bij ons is terechtgekomen? Wij maken heel wat lekkers en ik vermoed dat ook de koning en de koningin graag eens snoepen. Wij hebben de huwelijkstaart gemaakt voor het huwelijk van prins Laurent. Daar hebben we heel wat positieve reacties op gekregen. Sindsdien is het enkel maar beter gegaan met de zaak. De erkenning is echt een kers op de taart.’

Het huwelijk van Laurent en Claire bevat toch een verrassing. Na de plechtigheid in de Sint-Michielskathedraal is er de dag daarop nog een mis voor de Marolliens. Een van de dispensaria van de Prins Laurent Stichting bevindt zich in die wijk, op het Vossenplein. Het is een slimme publicitaire zet. In de Onze-Lieve-Vrouw-Onbevlekt-kerk in de Brusselse Marollen-wijk komen die zondagnamiddag honderden mensen samen voor de dankmis voor het huwelijk van prins Laurent en prinses Claire. De mis, in aanwezigheid van het prinsenpaar, begint om 14 uur en is voor iedereen toegankelijk. De kerk, die zowat vijfhonderd plaatsen telt, zit afgeladen vol. Er staan ook heel wat mensen recht, achteraan in de kerk. Ook op het Vossenplein, voor de kerk, zijn honderden mensen samengestroomd. De prins en zijn vrouw arriveren zoals gebruikelijk een kwartier te laat in de kerk. Ze leggen een eindje te voet af door de talrijk opgekomen menigte. Het publiek in de kerk applaudisseert spon-taan en enthousiast bij het binnenkomen van het echtpaar. De dienst wordt geleid door de Franse priester Guy Gilbert, die


de dag daarvoor kardinaal Godfried Danneels assisteerde in de Sint-Michiels en Sint-Goedelekathedraal in Brussel. Het huwelijk van prins Laurent met Claire Coombs is voor De Standaard slechts een ‘voetnoot in de geschiedenis’ van het Belgi-sche koningshuis. De reden is dat Laurent op dat moment achtste in de lijn van erfopvolging is. Hij maakt dus geen enkel kans de troon te bestijgen behalve ‘als de Belgische dynastie het toneel wordt van een soort Nepalees koningsdrama’. Volgens Jan Van den Berghe speelt partnerkeuze daarom ook een minder grote rol dan bij de andere leden van de koninklijke familie. Laurent is wel de eerste Belgische prins die met een burger-meisje trouwt. ‘In het begin van de twintigste eeuw was het ondenk-baar dat een lid van de koninklijke familie zou trouwen met een niet-adellijke vrouw’, verklaart Van den Berghe in De Standaard. ‘Zelfs als het geen prinses was, vormde het al een probleem.’ Van den Berghe vergelijkt Laurent graag met prins Karel, die door de koningskwestie een tijdlang regent van België was. ‘Prins Karel wilde in de jaren dertig met een burgermeisje trouwen, de dochter van een bakker uit Brussel die hij zwanger had gemaakt. Maar toen was dit nog uitgesloten. Men trouwde niet met mensen uit het volk. Wie dat deed, werd automatisch uitgerangeerd.’ Het bewijs is dat Leopold iii zijn kroon de facto verloor toen hij met burgermeisje Lilian Baels trouwde. Professor Mark Van den Wijngaert (kub) nuanceert: ‘Het zou naïef zijn te geloven dat Laurent zomaar met om het even wie had kunnen trouwen. Claire Coombs heeft niet toevallig de juiste scho-len gevolgd en de juiste opvoeding gekregen, zodanig dat ze precies weet hoe zij zich moet gedragen in koninklijke en adellijke krin-gen. Het is geen meisje uit de goot.’

Volgens royaltywatcher Joke Vanhaeren was er die dag iets aan de hand. In Het Laatste Nieuws verklaart ze dat het leek alsof Laurent en Claire er geen zin in hadden. Er ontbrak volgens Vanhaeren iets, die zaterdag op het huwelijk. Wat haar ook opviel is dat er amper toeschouwers opdaagden langs het hele parcours. In het beste geval een paar duizend. Daar lag het niet aan. ‘Er was gewoon geen romantiek. Op het huwelijk van Filip en Mathilde was die vonk er wel. Op een huwelijksdag hoort het tussen het bruidskop-


pel te vonken. Er moet voortdurend gekust worden. Geknuffeld. Maar Laurent en Claire hadden het anders begrepen. Die bleven de hele dag maar naast mekaar zitten, op dat kusje op het balkon van het stadhuis na. Het leek wel alsof ze er geen zin in hadden. Dieptepunt was hun verschijning op het balkon van het koninklijk paleis. Ze hoefden daar elkaar nu ook niet de kus der kussen te geven, maar een innige zoen had wel gemogen. Dat had het jui-chende publiek beneden wel verdiend. Er kwam echter niks. Wat het orgelpunt van de hele dag moest zijn, werd een anticlimax.’ Al had Vanhaeren dat enigszins verwacht: ‘Laurent is al die jaren afgeschilderd als een volkse prins, een bonvivant. Niet altijd met zijn zin. Het viel dan ook te voorspellen dat hij dat beeld op zijn huwelijk zou bijstellen door zich koninklijk en waardig te gedragen. Wat hij misschien iets te veel heeft gedaan.’ Ironisch genoeg was niet Laurent maar Joachim, de jongste zoon van Astrid en Lorenz, de echte rebel op het huwelijksfeest. De prins haalde immers een echte schelmenstreek uit. Hij sloop tussen de stoelen voor de genodigden en verwisselde de naamkaartjes van plaats. Hij plantte ook de kaartjes in de fluwelen zittingen met de spelden-kop omhoog. ‘Weet je, er werd na het huwelijk van Filip en Mathilde (in de-cember ’99) nogal lacherig gedaan over de kuise zoen die Filip op Mathildes wang gaf, maar die dag viel er wel hartstocht te merken,’ vervolgt Vanhaeren. ‘Je zag hoe de hand van Mathilde voortdurend die van Filip zocht. Er waren lichamelijke aanrakingen, lieve woord-jes.’ ‘Ook het contact met het publiek was bij Filip en Mathilde veel warmer. Oké, er waren weinig toeschouwers en Laurent staat door de zwangerschappen van Astrid en Mathilde binnenkort slechts tiende in de lijn van troonopvolgers, maar hij had toch wat meer zijn best mogen doen. Ik heb de indruk dat hij de cursus “Wuiven naar het publiek” nog moet krijgen. Hoe hij nu op het balkon van het koninklijk paleis verscheen: buiten en binnen, de toeschouwers amper een blik gunnend.’ ‘Wat men zich binnen enkele jaren nog van deze huwelijksdag zal herinneren naast het optreden van père Gilbert? Vooral de kus die er niet kwam.’ We kunnen niet uitsluiten dat Laurent dit huwe-lijk zag als de laatste kans. Als hij voor zijn veertigste getrouwd


moest zijn om zijn erfdeel van oom Boudewijn op te strijken, was het nu of nooit. Het kan zijn koele en zakelijke houding verklaren. Er is nog een ander groot verschil tussen het huwelijk van Filip en Mathilde en dat van Laurent en Claire. De pers laat de kroonprins en zijn echtgenote in eerste instantie met rust. Bij Laurent en Claire is dat helemaal anders. Na het huwelijk vertrekken Claire en Laurent op huwelijksreis. Ze verblijven op Jamaica. Eind april 2003, twee weken na het hu-welijk, wordt een eerste frontale aanval op Laurent uitgevoerd. Het verhaal, dat een maand eerder al gebracht werd door het week-blad Humo, wordt door het Franse blad France Dimanche opnieuw opgewarmd. Humo wordt niet gelezen aan het hof, France Dimanche wel. Het Franse blad schrijft opnieuw over de affaire van de prins met Anne Quevrin, de presentatrice van het rtl-tvi-programma Place Royale. De impact is veel groter. Laurent en Claire kunnen op dat ogenblik niet reageren. Ze bevinden zich immers op Jamaica. Aartshertog Karl von Habsburg en zijn echtgenote Francesca Thyssen-Bornemisza de Kászon heb-ben er in Port Antonio een riant buitenverblijf. Laurent en Claire verblijven er in een paradijselijke omgeving. Het buitenverblijf van de Habsburgs, Alligator Head Summer Estate, bevindt zich in de buurt van Alligator Head. Volgens de plaatselijke pers zijn Claire en Laurent er sindsdien regelmatig teruggekeerd. Deze informatie werpt in elk geval een ander licht op de vermeende afkeer van Laurent voor de Habsbur-gers en meer bepaald voor prins Lorenz, de echtgenoot van zijn zus Astrid. Lorenz en Karl zijn neven van elkaar.

Begin mei 2003 worden Laurent en Claire verwacht op Laken. Het is de eerste officiële afspraak sinds ze getrouwd zijn. Het koppel zou samen met andere leden van de koninklijke familie verdien-stelijke sportlui ontvangen in het kasteel van Laken. Maar tot gro-te verbazing van Filip Meirhaeghe, Stefan Everts en Kim Gevaert en de aanwezige journalisten dagen ze niet op. Zelfs de paleis-medewerkers weten niet waar ze zich bevinden. De verklaring is nochtans eenvoudig. Het koppel bevindt zich op dat ogenblik in het buitenland maar vindt het niet nodig om het paleis in te lich-


ten. Een van de aanwezige journalisten suggereert dat Claire zwan-ger is en last heeft van misselijkheid. Het eerste echte bericht over een mogelijke zwangerschap van de prinses verschijnt pas eind mei van dat jaar. Het is de Frans talige krant La Dernière Heure die het nieuws brengt. Het paleis beweert van niets te weten. De krant heeft het bij het rechte eind. Claire is inderdaad zwanger van haar eerste kindje, prinses Louise. De allereerste persoon die het verneemt is priester Gilbert. Laurent belt hem op. Eind mei 2003 zijn Claire en Laurent wel op post voor de ‘blijde intrede’ in Chaumont-Gistoux. Burgemeester André Demoulin had het koppel uitgenodigd na hun verloving. ‘Laurent had expliciet gevraagd geen ruchtbaarheid te geven aan het bezoek, zodat het zich in de nodige sereniteit kon afspelen. Tevergeefs,’ verklaart Demoulin aan de talrijk opgekomen journalisten. Laurent noemt de burgervaarder in het bijzijn van de journa-listen ‘Atatürk’. ‘Ik geef iedereen een bijnaam,’ verklaart Laurent aan Het Laatste Nieuws. ‘Waarom Atatürk? Omdat hij, zoals Atatürk de vader van alle Turken was, de vader van alle mensen en dieren in Chaumont-Gistoux is.’ Het prinsenpaar bezoekt er onder meer het rusthuis waar Clai-res moeder, Nicole Mertens, elke week gezelschapsdame voor de oudjes is. Terwijl de prinsen zich onderhouden met de bejaarde bewoners is er buiten een incidentje. Een zekere Vincent Peal, een zanger van het onbetekenende groepje Emma Peal, probeert ca-mera-aandacht te krijgen door met een bord te zwaaien met de tekst ‘Vive le prince Roland’. Hij verwijst daarmee naar een verspre-king van premier Verhofstadt, die Laurent eens Roland noemde. ‘Tijdens de tweede huwelijksmis met père Gilbert in de Marollen liep ik ook met deze tekst op het Vossenplein, maar ik werd met-een hardhandig verwijderd door de politie. Ik wil nu aan de prins vragen of hij daarvan op de hoogte is,’ verklaart Peal aan de aan-wezige journalisten. Als de stoet met de prinsen even later voorbij rijdt, acht Laurent de man geen blik waardig. Wel laat hij zijn chauffeur enkele hon-derden meters verder stoppen, omdat hij een wei vol geiten had gezien. Vader Coombs is volgens de pers verbaasd over de natuurlijke


flair waarmee Claire zich tussen de kinderen, de bejaarden en de andere inwoners beweegt. Hij herkent zijn eigen dochter niet. ‘Zo is ze niet opgevoed,’ beweert vader Coombs. Claire heeft wel een spoedcursus mediatraining gekregen. In het natuurpark Champtaine neemt Laurent wraak op de jour nalisten. Hij is nog steeds pissed dat ze er zijn. ‘Is er nog iemand die een intelligente vraag te stellen heeft?’ vraagt de prins uitda-gend. Claire probeert te sussen en verklaart dat ze met de honden zeker eens zouden terugkeren naar het natuurgebied. ‘Maar zonder jullie ergens in een notenboom,’ richt Laurent zich met opgestoken vingertje weer tot de pers.

Enkele maanden na hun huwelijk worden Laurent en Claire offi-cieel inwoners van Tervuren. Midden september 2003 worden hun administratieve documenten afgeleverd. Op donderdag 18 septem-ber wordt het prinsenpaar in het register van de gemeente inge-schreven. Het hele dorp krijgt die dag meteen de kans hun nieuwe ‘buren’ te groeten. Laurent en Claire worden omstreeks 18 uur op het marktplein verwacht. Schoolkinderen zorgen voor een warm welkom. De prins en prinses zullen ook een praatje slaan met hun dorpsgenoten. Om 19 uur tekenen Laurent en Claire op het gemeentehuis het ‘gulden boek’. Het bericht dat in de plaatselijke pers verschijnt, veroorzaakt geen enkele reactie. Dat prinses Claire na haar huwelijk als in-woonster van Tervuren wordt ingeschreven, is een normale pro-cedure. Dat het zo lang duurt, is merkwaardig. Maar dat ook prins Laurent dan pas inwoner van Tervuren wordt, is vreemd. De prins woont immers al sinds 1994 in de Tervuurse fermette Villa Clémén-tine. Waar was hij dan de tien jaar daarvoor gedomicilieerd? Het prinselijk koppel heeft alvast tijd om naar toneel te gaan kijken. Zo worden ze in het najaar van 2003 verwacht voor de op-voering van ‘The King and I’ in Berlare. Op het laatste moment wordt hun aanwezigheid geannuleerd. Het toneelstuk zou ‘beledigend’ zijn. Nochtans stond het theaterstuk, dat over het Thaise konings-huis gaat, al wekenlang op hun agenda. Volgens de organisatoren heeft het laattijdig afblazen van de koninklijke aanwezigheid een


diplomatiek tintje. ‘De Thaise koninklijke familie, die goede ban-den heeft met ons vorstenhuis, zou hebben laten weten dat ze het toneelstuk beledigend vindt,’ noteert de pers. Volgens organisa-trice Isabel Six heeft de Thaise ambassadeur het paleis laten weten dat ‘The King and I’ nogal omstreden is in Thailand. ‘Om de kerk in het midden te houden, hebben onze koninklijke gasten besloten om niet naar Overmere te komen. Een beslissing die wij respecte-ren,’ verklaart Six in de pers.

Op 6 februari 2004 wordt prinses Louise geboren. Volgens alle in-siders is de verhouding tussen Claire en Laurent tot eind 2004 op-perbest. Het zijn de klassieke wittebroodsmaanden. Alle aandacht gaat ook naar de kleine Louise. Eind 2004 beginnen de eerste barsten in het huwelijk te komen. Claire realiseert zich dat Laurent niet de gemakkelijkste is en de spanning binnen het koppel loopt al eens op. Begin 2005 ontstaan zelfs geruchten over huwelijksproblemen tussen Laurent en Clai-re. De prins verschijnt zelfs alleen op de nieuwjaarsreceptie in het Koninklijk Paleis. Eind maart 2005 lijkt het opnieuw koek en ei tussen prins Laurent en prinses Claire. Ze kijken elkaar smoorverliefd in de ogen tijdens de voorstelling van de ‘jazzfontein’ in Tervuren, een romantische creatie van kunstenaar Tom Frantzen. Medio juni 2005 is er opnieuw twijfel over de robuustheid van de relatie tussen Claire en Laurent. Claire is op dat ogenblik zwan-ger van een tweeling. De Vlaamse pers vraagt zich collectief af of het huwelijk van Laurent en Claire al niet voorbij is. Dan duiken er allerlei geruchten op dat het prinsenpaar uit elkaar is. Claire verblijft in elk geval tijdelijk in haar ouderlijk huis. Eind juni verklaart Laurent dat zijn echtgenote ‘van nature gestresseerd’ is. Als ze zwanger blijkt te zijn van een tweeling, zal haar stressniveau nog stijgen. Het zet extra druk op het koppel. Een plechtige opening van een opleidingsschool voor politie-honden wordt bijgewoond door prins Laurent alleen. De prins wordt opvallend uit de buurt van de pers gehouden, waarop een journalist van Het Laatste Nieuws de volgende uitleg hoort van één van de aanwezige politieagenten: ‘Claire is eruit getrokken, en de prins wil geen vervelende vragen.’


Een betrouwbare bron bevestigt het gerucht dat Claire ’s mor-gens, de ruzies van afgelopen weken beu, haar koffers had gepakt, een kleine bestelwagen had volgestouwd en koers had gezet naar Chaumont-Gistoux bij Waver, waar haar ouders wonen. ‘Het is toch normaal dat een vrouw haar moeder vaker bezoekt als ze een baby heeft?’ countert een van de buren van de ouders van Claire aan de pers. Noël Vaessen bevestigt in Het Laatste Nieuws dat Claire vaak bij haar ouders logeert. ‘De prins vond rust in 2002, toen hij zich ver-loofde met Claire Coombs. Zij huwden een jaar later en hebben intussen drie kinderen. Ik hoop dat ze het goed stellen, maar vol-gens mijn contacten aan het hof leeft Claire geregeld bij haar ouders. Met Laurent onder één dak wonen, is geen geschenk. Ik denk dat Claire nu en dan stoom moet aflaten. Een goede tactiek om het een tijdje uit te houden.’ Ook Mario Danneels bevestigt dit maar plaatst een belangrijke nuancering. ‘In de periode voor haar zwangerschap van de tweeling heeft Claire overwogen om te scheiden. Maar eens ze op de hoog-te was van de nakende gezinsuitbreiding, koos ze resoluut voor een leven met Laurent en de kinderen.’ (eigen cursivering) Auteurs Balfoort en De Voogt menen dat de spanningen iets later plaats-vonden: ‘Hun huwelijk stond in de lente van 2005 op springen, toen Claire ontdekte dat ze zwanger was van een tweeling.’ ‘Alles gaat nog steeds goed tussen ons,’ countert prins Laurent in de krant La Dernière Heure. Hij ontkent daarmee de geruchten dat prinses Claire weer is ingetrokken bij haar ouders. ‘Waarom vraagt men nooit aan mijn zus waar haar man is? Die is zo vaak afwezig om professionele redenen. Mijn vrouw werkt en heeft dus ook verplichtingen,’ aldus een gepikeerde prins. Niet iedereen is tevreden met die uitspraak. Hilde Sabbe van Het Laatste Nieuws is zelfs verontwaardigd over deze onvervalste uiting van prinselijk machismo. Columnist Hugo Camps, die fi-dele verdediger van vrouwenrechten, maakt zich prompt zorgen over het uitblijven van luidruchtig protest uit feministische hoek. Volgens Claires moeder Nicole Mertens zijn er geen problemen tussen de twee. ‘Waar blijven jullie het toch halen? Daar is gewoon niks van aan. Het klopt dat mijn dochter hier twee, drie keer per week komt met de baby. Dan wandelen we wat,’ verklaart ze aan


de pers. Claire toont, haar zestien maanden oude dochtertje Louise op de arm, de bagageruimte van haar Mercedes als bewijs: ‘Mijn koffers gepakt? In die grote zwartleren zak zitten wat kleren in, maar niks meer. Neen, schrijf maar dat wij drieën nog altijd een prima gezinnetje vormen.’ Toch leert onderzoek van Het Laatste Nieuws dat alle verloven van het securityteam van het hof op dat ogenblik ingetrokken zijn om de ploeg te kunnen opdelen. Er is een ‘ploeg-Laurent’ en een ‘ploeg-Claire’ samengesteld. Dirk Vancoillie, de voormalige direc-teur van de bewakingsdienst van het paleis, vertelt dat Laurent over het algemeen zelden bewaakt wordt. ‘Prins Laurent en prin-ses Claire doen zelden een beroep op de agenten van de (bewa-kingsdienst) vdkp, enkel voor zeer officiële gelegenheden.’ Enkele weken later, geeft Laurent toe aan de druk. Tijdens een bezoek aan een Ukkels ziekenhuis reageert hij op de geruchten over een huwelijkscrisis. ‘Er is overal wel eens iets,’ zegt hij open-hartig, om tegelijk te nuanceren: ‘Er worden al zo lang geruchten over mijn familie verspreid. Er is geen stoppen aan. We zijn dat al lang gewoon. Mij doet het niets meer.’ Ook priester Gilbert geeft telefonisch toe dat er wat wrijvingen zijn tussen beide echtelieden. Maar er is niets zorgwekkends aan de hand. ‘Er zijn altijd al geruchten geweest dat het huwelijk tussen Lau-rent en Claire niet helemaal ideaal was,’ verklaart royalty wat cher Louis Van Raak. ‘Het is trouwens altijd al moeilijk geweest om hoogte te krijgen van dit koppel. Want telkens als je Claire een vraag wil stellen, wringt Laurent zich ertussen.’ Op 13 december 2005 wordt de tweeling Nicolas en Aymeric te vroeg geboren. De rust lijkt paradoxaal genoeg terug in het gezin van Laurent en Claire. Nog geen vier jaar later, als prinses Claire op 15 november 2009 niet aanwezig is op het Te Deum, wordt alweer gespeculeerd dat er opnieuw huwelijksproblemen zijn tussen Laurent en Claire. Dat gebeurt telkens als ze niet op het appel is samen met echtgenoot Laurent. Een insider noteert dat Claire eigenlijk een standbeeld verdient. Prinses Claire heeft het niet onder de markt met een echtgenoot als Laurent. Hij zou haar volgens insiders zelfs af en toe respectloos behandelen. Auteurs Brigitte Balfoort en Joris De Voogt gaan nog


een stapje verder, ze schrijven in hun boek over Fabiola zonder schroom: ‘Prinses Claire heeft het niet gemakkelijk met een echt-genoot als Laurent, die haar zelfs af en toe agressief zou behandelen.’ (eigen cursivering) Begin februari 2010 plaatst het weekblad Primo tv Gids het prin-selijk paar prominent op de cover. ‘Waarom ze niet mogen schei-den,’ luidt de vette kop. Volgens Kathy Pauwels is de relatie tussen het koppel van bij het begin ‘temperamentvol’. Claire vormt vol-gens haar de ‘rustgevende factor,’ ze stelt zich verdraagzaam op tegenover de weerspannige aard van haar echtgenoot. ‘Ondanks alle geruchten werkt hun huwelijk op deze manier,’ beweert Pau-wels. ‘Laurent behandelt zijn vrouw niet met het respect dat ze ver-dient. Híj staat de pers te woord, zij moet zwijgen. Híj is immers de prins, zij is er enkel om hem te vergezellen,’ beweert royalty-watcher Danneels. Niet iedereen vindt dat Claire een onderdanig dametje is. ‘Her-inner u het mantelpakje in Delfts blauw? Claire provoceert ook graag,’ vertelt een bron. Volgens die bron wilde Laurent ook een jasje laten maken in die toile de Jouy van de Brusselse stoffenwinkel Mademoiselle Lucien, een gordijnstof nota bene. Toch is er wel degelijk iets aan de hand. Een fotograaf die voor het Hof werkt, vertrouwt me begin 2010 toe dat Laurent en Claire dan alweer enkele maanden niet meer samenleven. Ook bij weekblad Story menen ze dat Laurent en Claire dicht bij een scheiding staan. Claire zou volgens het blad de buik vol hebben van zijn neiging tot depressiviteit en zijn wispelturig hu-meur. Ze zou er zich ook aan ergeren dat hij weinig of niets doet in het huishouden. ‘Laurent heeft haar gedegradeerd tot een huissloor,’ schrijft Het Laatste Nieuws. ‘De speculaties en insinuaties zijn al enkele maan-den niet van de lucht. Claire zou het gehad hebben met prins Laurent en het zou slechts een kwestie van tijd zijn voor hun scheiding wordt bekendgemaakt.’ Regelmatig verschijnen er berichten in de populaire pers dat het huwelijk op springen staat. Begin 2010 voorspellen de Q-luis-teraars bij Ornelis & Rogiers zelfs dat prins Laurent en prinses Claire dat jaar uit elkaar zullen gaan. Ook Brad Pitt en Angelina Jolie


zullen volgens hen in 2010 scheiden. In totaal doen de luisteraars vier voorspellingen. Dat doen ze elk jaar tijdens de eerste uitzen-ding van het nieuwe jaar bij Ornelis & Rogiers. Laurent is inderdaad geen makkelijke man om mee samen te leven. Noël Vaessen heeft in zijn twee boeken over het koningshuis genoeg voorbeelden gegeven. Laurent is ook erg vatbaar voor de-pressies. Hij heeft ook last van humeurschommelingen. ‘Het ene moment is hij joviaal en beminnelijk, dan weer gedraagt hij zich plots heel nors,’ schrijft Het Laatste Nieuws. ‘Zo weigerde hij tijdens het herfstfeest op het koninklijk paleis de gewone burgers die waren uitgenodigd de hand te drukken. “Als ik naar huis wil, ga ik naar huis,” snauwde hij zijn protocolchef toe.’ De sceptici zien in het feit dat Claire vaak bij haar ouders logeert als nog een teken aan de wand. Volgens Het Laatste Nieuws is er een bijkomend negatief element. ‘Haar ouders thuis in Villa Clémen-tine uitnodigen, ligt moeilijk. Laurent is enorm op orde en netheid gesteld en heeft het niet graag dat er theekransjes in het salon gehouden worden.’ In het huishouden doet Laurent niets. Ook dat is een punt van wrevel. Als prins heeft hij dat nooit geleerd. Toen Vaessen Laurents fermette op het domein van de Solvays in Ter-hulpen bezocht, lagen de kamers vol met rommel. In Villa Clé-mentine beschikt Laurent over (onderbetaald) personeel.

Een ‘goede vriendin’ spreekt

Midden februari 2010 klapt een ‘goede vriendin’ van het koppel uit de biecht in Story. Volgens de vrouw is het turbulente huwelijk van de prins grotendeels toe te schrijven aan zijn kindertijd. ‘Zijn ouders gaven niet het ideale voorbeeld. Albert en Paola hebben hem wel, elk op hun manier, liefde gegeven, maar als koppel heb-ben ze zelf zo veel watertjes doorzwommen. Toen hun huwelijk eindelijk weer op de rails stond, was het te laat om Laurent nog een warme thuis te geven.’ Daarmee vertelt de vrouw weinig nieuws. ‘Ze hebben Laurent opgesloten tussen vier muren. Hij heeft veel afgezien van de af-faire van zijn vader, met de moeder van Delphine Boël. Hij werd heen en weer getrokken tussen zijn moeder en zijn vader. Op een


bepaald ogenblik konden Albert en Paola elkaar zelfs niet in de-zelfde kamer verdragen. Nee, dat was zeker niet aangenaam voor Laurent.’ Vaessen bevestigt dit verhaal. ‘Zelfs op vakantie slaagden Albert en Paola er in om ruzie te maken.’ De stemmingswisselingen van Laurent zijn volgens de ‘vriendin’ te wijten aan zijn positie tussen zijn zus en broer. ‘Laurent heeft geen doel in zijn leven. Hij zal nooit koning worden. Als kind had Filip dat ook, tot op zijn twaalfde duidelijk werd dat hij op een dag koning zou worden. Bij het afschaffen van de Salische wet heeft hij dan een tijdje tegen zijn zus Astrid moeten vechten. Maar Filip heeft toen een ontzettend intelligente zet gedaan door met Ma-thilde te trouwen. Filip had zijn bezigheid. Astrid heeft met haar vijf kinderen ook genoeg om handen. Alleen Laurent loopt er voor spek en bonen bij.’ Over zijn inzet voor het milieu is de ‘vriendin’ pertinent: ‘Laurent kent er niets van. Hij heeft geen ruggengraat, geen intel-ligentie om zich daar in te verdiepen. Laurent weet niet wat dat is: studeren. Hij kan niet achter een bureau zitten. Die jongen heeft met de hakken over de sloot zijn diploma van de humaniora ge-haald. Hoeveel scholen heeft hij niet afgedweild? Hij voelt aan dat hij geen discussie over natuurbehoud kan aangaan. Hij weet daar niet genoeg van. Hij weet niet wat dat is, een dossier lezen.’ Ook Claire wordt afgemaakt. ‘Ik denk niet dat Claire intelligent is. Zij is een goede vakvrouw. Een landmeter moet kundig zijn, niet intelligent. Als je een aantal technieken onder de knie hebt en kunt toepassen, ben je er. Qua intelligentie zijn Laurent en Claire aan elkaar gewaagd.’ Claire is volgens de vrouw niet sym-pathiek en dat moet Laurent er bij nemen. ‘Ze doet gemakkelijk uit de hoogte. Als je haar niet kent, komt ze zeer pretentieus over. Aan de andere kant is ze, net als Laurent, ziekelijk timide. Ze dur-ven allebei eigenlijk geen mensen aan te spreken. Ze zijn dus op hun gemak als de poorten van Villa Clémentine toe zijn.’ Laurent is volgens de getuige niet echt een vaderfiguur: ‘Hij ziet wel dat er kinderen zijn, maar ik ben niet zeker dat hij beseft dat hij de rol van papa op zich moet nemen. Hij wacht tot zijn jongens groot genoeg zijn om met hen te kunnen ravotten. Laurent heeft het thuis nooit meegemaakt dat zijn ouders naast hem kwa-men zitten om een verhaaltje voor te lezen. Waarom zou hij het nu dan zelf doen?’


Medio 2010 zit er opnieuw een flinke haar in de boter tussen prins Laurent en prinses Claire, kopt Story. Het heeft volgens het week-blad niet veel gescheeld of Laurent was alleen naar het huwelijk van de Zweedse prinses Victoria gegaan. ‘Net voor het huwelijk hebben ze een hoog oplopende ruzie gehad. Laurent is alleen naar Zweden afgezakt,’ vertelt een andere ‘vriendin’ van het koppel aan het weekblad. Claire arriveerde een dag later. ‘De prinses wilde gewoon iets langer bij haar kinderen blijven,’ countert het paleis. Het huwelijk van prinses Victoria en Daniel Westling vindt op 19 juni 2010 in de Storkyrkan in Stockholm plaats. Daniel draagt vanaf dat moment de titels prins van Zweden en de dynastieke titel hertog van Västergötland, met het predicaat Koninklijke Hoog-heid. Prinses Victoria is meter van Eleonore, dochter van Filip en Mathilde. ‘De basis van de relatie tussen Laurent en Claire is goed, maar het zijn – excusez-moi le mot – simpele mensen,’ vervolgt die ‘vrien-din’ in Story. ‘Daardoor lijkt elke ruzie op een scheiding. Bovendien, deze week is Paola nog met Claire op stap geweest en dat zou ze niet doen, mocht het echt zo slecht gaan.’ Ook in juli 2011 reist Laurent alleen naar Monaco waar het hu-welijk van Albert ii plaatsvindt. Claire en de rest van de konink-lijke familie verplaatsen zich per vliegtuig. Enkele weken later lijkt alles opnieuw koek en ei. Op het Vos-senplein dansen ze op de avond voor de nationale feestdag samen tijdens het Bal National. Er kan zelfs een kusje van af. Een insider beweert dat het show is: ‘Net zoals Albert en Paola elkaar verliefd in de ogen kijken als er camera’s in de buurt zijn, hebben Laurent en Claire die avond ook een nummertje opgevoerd omdat ze wis-ten dat ze gefilmd werden.’ Een journalist van De Standaard slaagt erin Claire te strikken voor een zeldzaam interview. Meestal snoert Laurent haar de mond. ‘Mijn man, Laurent, is een romanticus,’ beweert prinses Claire. Volgens sommigen wil ze de fouten van haar man niet zien.

Hoelang houdt de relatie tussen Laurent en Claire stand? Volgens Vaessen moeten we het huwelijk een stuk rationeler en zakelijker bekijken dan wat de pers en de bevolking gewoonlijk doen. ‘Het


gaat eigenlijk om een contract tussen beiden. Claire is bovendien veel te graag prinses.’ Hij ziet het huwelijk voorlopig niet eindigen. Ze is veel te ambitieus. Volgens Mario Danneels markeert het huwelijk van Laurent in elk geval een duidelijk keerpunt in het leven van de prins. ‘De prins mat zich tot aan zijn huwelijk een uitgekiende underdog-positie aan waarmee hij niet enkel de sympathie en een quasi vertedering vergaarde, maar ook veel krediet (kreeg) bij een leger onderdanen dat diep vanbinnen medelijden met hem voelde.’ Zijn recentere capriolen laten volgens Danneels doorschemeren dat zijn eigengereide optreden niet zozeer het resultaat is van een rebelse, democratische trek maar eerder van een autoritaire, ver-heven aard. ‘Zijn huwelijk en vaderschap waren een volmacht om een nog koppigere koers te gaan varen, om zijn eigengereidheid volop bot te vieren, niet als een eenmansact, maar als vertegen-woordiger en stamvader van een tak binnen de familie Van België.’ De essentiële vraag is of in het huwelijkscontract van Laurent en Claire elementen opgenomen zijn die verwijzen naar de looptijd van het huwelijk. Bij Filip en Mathilde is een van de clausules dat de prinses een minimumperiode met de kroonprins getrouwd moet zijn. Of dit bij Laurent en Claire ook zo is, is niet ondenkbaar. Een bron suggereert zelfs de periode van 10 jaar.

hoofdstuk 5

Het gezin van Laurent

Eind augustus 2003, enkele maanden na het huwelijk van Claire en Laurent, laat huisvriend en priester Guy Gilbert zich tijdens

een telefonisch interview met de nieuwsredactie van rtl ontval-len dat prinses Claire zwanger is van een dochtertje. ‘Ze zal zo slim zijn als haar vader, en zo mooi als haar moeder,’ vertelt de priester van de nozems. Dat het eerste kind een meisje is, is naar de wens van Laurent. In diverse interviews heeft de prins dat te kennen gegeven. Hij laat ook verstaan dat het kind door de Franse rockpriester gedoopt zal worden. Tijdens een werkbezoek aan een Waals natuurgebied in Chevetogne verklaart hij: ‘We hebben ons best gedaan. Het werd hoog tijd.’ Laurent heeft het niet over het feit dat het te lang duurde voor Claire zwanger werd, integendeel. Zijn echtgenote werd bijna on-middellijk na het huwelijk zwanger. Hij verwijst naar zijn gevor-derde leeftijd. ‘Ik ben toch ook al 40.’ Op de vraag van een journalist of hij een grote familie wil, ant-woordt de prins geamuseerd: ‘Dat zal afhangen van wat God ons geeft.’ Op 19 oktober 2003 wordt Laurent inderdaad veertig jaar. De krant Het Laatste Nieuws belt de prins enkele dagen voordien op. Hij bevindt zich in Shanghai voor een werkbezoek met Jacques Simonet. Of de prins zijn verjaardag daar zal vieren? ‘Nee, ik ben hier om te werken,’ antwoordt Laurent. ‘Ik heb nu mijn eerste pau ze van de dag en ik was net in slaap aan het vallen toen u mij bel de. Ik maak een studiereis. Als ik terug ben, zal ik het erover heb ben.’


Volgens een China-kenner liep Laurent er een blauwtje op. ‘En-kel als je in China een officiële uitnodiging hebt, word je met egards behandeld. Laurent had die niet en kreeg geen enkele logistieke steun. Zo moest hij zijn bagage op de luchthaven zelf registreren.’ Laurent vertelt dat hij op zijn verjaardag enkel zijn vrouw zal bellen. Het Laatste Nieuws probeert Laurent een complimentje te geven door hem te wijzen op het feit dat hij er niet uitziet als een veertiger’. De prins reageert als door een wesp gestoken: ‘Waarom zegt u dat? Uiterlijk zie ik er misschien nog jong uit, innerlijk voel ik me niet zo jong meer. Maar nu moet ik neerleggen.’ Begin december 2003 praat Laurent zijn mond voorbij. Bij de opening van het nieuwe gemeentehuis van Sint-Katelijne-Waver vertelt hij tegen een vrouw; ‘Het wordt een Louise, maar dat is nog een geheim.’ Vanaf dan is het aftellen naar de geboorte van het meisje.

Op 6 februari 2004 is het zover. Rond 21h34 wordt in het uz St-Lucas te Sint-Lambrechts-Woluwe (Brussel) de prinses geboren. Louise is het achtste kleinkind van het vorstenpaar. Na de geboorte van Elisabeth in 2001, Laetitia Maria in april 2003 en Gabriel in augustus 2003, is het de beurt aan Louise Sophie Mary om zich een plaatsje te veroveren op de stamboom van de koninklijke Belgische familie. Haar kansen om ooit op de troon te komen zijn nagenoeg onbestaande, aangezien zij prins Filip en zijn (op dat ogenblik) twee kinderen, prinses Astrid en haar vijf kinderen en ook haar vader prins Laurent moet laten vooraf gaan. De voornaam Louise is niet nieuw in de koninklijke familie. Zo was er prinses Louise (1858-1924), de dochter van Leopold ii, maar ook prinses van Orléans Louise-Marie (1812-1850), echtgenote van de eerste koning der Belgen, Leopold i. De naam is niet echt hoop-gevend. Prinses Louise was een echte brokkenmaakster en Louise-Marie had een bijzonder ongelukkig huwelijk. ‘Rond, rose en met helder haar,’ zo omschrijft Laurent zijn dochter. Louise is volgens de prins het grootste kind dat het me-disch team van professor Corinne Hubinont tot dan op de wereld bracht. De boreling meet 56 centimeter. ‘Ik denk dus dat ze makkelijk 1m80 kan worden,’ voorspelt Laurent. Over de derde voornaam Mary (of Marie) vertelt de prins:

Het geZin van laurent 111

‘Ik heb een uitstekende relatie met God de vader en ik wilde zijn moeder eren.’

De ochtend na de bevalling staat Laurent de pers te woord. Hij laat zoals gebruikelijk op zich wachten en komt volgens De Standaard wat nukkig als altijd, maar toch trots de perszaal binnen. De ver-klaring voor zijn slechte humeur is dat zijn dochter hem tot half-zeven die ochtend wakker had gehouden. ‘Sommigen willen een mooie auto, anderen een groot huis. Ik wilde een dochter. Mijn droom is uitgekomen,’ verklaart de prins die al in het bezit is van meerdere mooie auto’s en een groot huis waarvoor hij trouwens niet moet betalen. Als een journalist hem oprecht feliciteert, antwoordt Laurent enigszins mysterieus: ‘Je n’ai rien fait, moi.’ (Ik heb niets gedaan.) Laurent bedoelt toch niet dat Louise op kunstmatige wijze werd gecreëerd? Van de eerste kinderen van Filip en Mathilde wordt verteld dat ze op die manier werden verwekt. Prins Laurent verklaart op een persconferentie quasifilosofisch de geboorte altijd te hebben willen delen met alle mensen die verdriet kennen of het verlies van een job moeten verwerken. Volgens de prins kan het jonge prinsesje hen een beetje vreugde brengen. Laurent was aanwezig tijdens de arbeid. ‘Mijn vrouw heeft me gevraagd bij de bevalling te zijn.’ Tijdens de barensweeën vraagt de wereldvreemde prins aan zijn vrouw of ze het nog eens zullen overdoen. Claire antwoordde: ‘Geef me nog wat tijd.’ Laurent blijft een surrealistische prins. In tegenstelling tot bij de bevalling van Astrid was koningin Paola niet aanwezig in de verloskamer. ‘Enkel prins Laurent was er en die bleef betrekkelijk rustig,’ aldus professor Pierre Bernard, het diensthoofd van de kraamafdeling van het ziekenhuis. De geboorte van zijn dochter maakt duidelijk een diepe indruk op Laurent. De prins verklaart nu nog minder te kunnen begrijpen dat mensen de kleinsten onder ons, mensen of dieren, pijn kun-nen doen. Laurent belooft dat prinses Louise opgevoed zal worden zoals andere kinderen. ‘Hoe dichter je bij je kind staat, hoe steviger de banden zijn. Het is anders als je het aan anderen overlaat.’ Hij denkt duidelijk aan zijn eigen jeugd.


Snel zal blijken dat dit niet klopt. Louise krijgt een nanny en zal naar een Franse school gaan. Louise moet ook Chinees leren. ‘Als ik haar Chinees zou kunnen leren, zou ik verrukt zijn,’ decla-meert de prins. Een goede beheersing van het Nederlands zou al mooi zijn. Maar Laurent houdt niet van het Nederlands. ‘Met Vlaam-se gesprekspartners onderhoudt hij zich in een Nederlands van een uiterst belabberde grammaticale kwaliteit. Het zal hem worst wezen,’ benadrukt journalist Luc Demullier. Volgens Laurent zal Claire blijven werken en begin april van dat jaar haar activiteiten hervatten. Maar dat zal niet gebeuren.

Enkele dagen na de bevalling mogen Claire en Louise naar huis. Villa Clémentine heeft er een nieuwe bewoonster bij. Er zijn vier slaapkamers, dat is dus voorlopig geen probleem. Een aantal fans van het koningshuis wuift Claire uit. ‘Toen ik vanmorgen door het raam van mijn kamer keek, zag ik niemand staan. En nu die me-nigte. Ik had dit nooit verwacht,’ verklaart een ontroerde Claire in de hal van het ziekenhuis. Volgens Laurent gaat alles goed met het kind. ‘Ze heeft wel wat last van diarree, maar ze slaapt al wat meer. En wij dus ook.’ ‘Een dochter krijgen, is het meest buitengewone wat me over-komen is. Het was mijn onuitgesproken wens, die is uitgekomen. De geboorte van Louise heeft me veranderd. Nu denk ik eerst en voor alles aan mijn familie. Mijn vrouw en mijn dochter komen op de eerste plaats, dan pas volg ik,’ verklaart Laurent. Op dat vlak lijkt Laurent op alle kersverse vaders. Insiders plaatsen grote vraag-tekens bij deze emotionele verklaring van de prins. Volgens Claire lijkt de baby op Laurent. ‘Ik heb Louise vergele-ken met foto’s van toen mijn man klein was en ze lijkt fel op hem.’ ‘Precies ik, maar dan iets vrouwelijker,’ bevestigt Laurent. De fy-sieke gelijkenis tussen beiden zal de jaren daarna alleen maar toenemen. Louise wordt echt een vrouwelijke kopie van haar vader. Of ze ook zijn karakter heeft geërfd, is nog niet duidelijk. En-kele jaren later zal blijken dat Louise een verlegen meisje is terwijl haar vader op die leeftijd een wildebras was. Een journalist van De Standaard slaagt erin om Claire en Louise te interviewen tijdens de negende editie van het Bal National in 2011. Hij wil weten welke muziek ze graag hoort. ‘Doodverlegen kruipt ze op de schoot van


haar moeder, die haar aanport: “Zeg eens welke liedjes jij mooi vindt.”’ Laurent houdt de verrassing over het peterschap voor het einde. Het paleis wacht geduldig op zijn definitieve keuze om de geboor-tekaartjes te drukken. ‘Geen idee, ik weet enkel dat het een mos-lim wordt.’ Terwijl de pers vanaf dat moment speculeert over de moslimpeter van Louise, geeft Laurent de geboorte van zijn doch-tertje aan. Op vrijdagochtend 20 februari 2004 gaat Laurent naar het stadhuis van Sint-Lambrechts-Woluwe, de plaats waar Louise geboren is. Een dertigtal nieuwsgierigen trotseren de bittere kou-de om de jonge vader te feliciteren. Een alweer wat norse prins komt om 10.55 uur aan. Hij is niet echt enthousiast. De prins spurt vanuit de wagen recht het ge-meentehuis in. ‘Waar hij vorige week bij het bezoek van père Gilbert aan Anderlecht de journalisten haast verplichtte om vragen te stellen, negeert hij zowat alles en iedereen,’ noteert een jour-nalist. ‘De gelukwensen en het applaus van zo’n dertig fans van het koningshuis negeert hij.’ Hij haast zich vervolgens naar de raadszaal van het gemeente-huis, waar burgemeester Georges Désir hem ontvangt. De geboor-teakte wordt vervolgens voorgelezen in de raadszaal. Voor een haag van fotografen en cameramensen tekent de prins de akte. Daarna volgen de drie getuigen: burggraaf Etienne Davignon, Jac-ques Donnez, ucl-professor en hoofd van de dienst gynecologie in het Sint-Lucasziekenhuis waar Louise geboren is, en ordonnans-officier Georges Vanlerberghe, adviseur bij de prins. Laurent vertelt de burgemeester dat Louise het goed stelt, maar dat hij erg moe is, omdat hij ’s nachts moet opstaan om haar een flesje te geven. Het verklaart zijn norsheid. Over de mogelijke pe-ter wil Laurent niets kwijt. De prins is die voormiddag opvallend kort van stof en spreekt amper een woord. Vooraleer een glas te drinken op de gezondheid van Louise, krijgt Laurent de pen waarmee hij de akte ondertekend had. Dat was oorspronkelijk niet de bedoeling. ‘Laurent bleef maar naar die vergulde vulpen staren. Die had burgemeester Désir hem in de hand gestopt en fascineerde Laurent blijkbaar danig dat hij ze dan maar meteen cadeau kreeg’ verklaart een aanwezige journalist. De pen wekt duidelijk meer belangstelling bij de prins op dan de


zilveren beker met daarin de naam Louise gegraveerd. Na nog geen kwartier is de ‘plechtigheid’ afgelopen.

Laurent wil een moslim als peter voor zijn dochtertje. Zijn mentor, père Gilbert, was al van het voornemen op de hoogte en had vol-gens een insider geantwoord: ‘Bon, dat probleempje kunnen we ook nog wel aan.’ Gilbert vergist zich schromelijk. Niet iedereen vindt het een goed idee. Vooral het paleis heeft kritiek. Laurent blijft in eerste instantie vasthouden om een persoon ‘behorend tot het moslimgeloof’ als een van de peters of meters voor zijn dochter te kiezen. De prins laat enkele dagen later wel weten dat er nog steeds geen definitieve keuze gemaakt is. ‘De datum van het doopsel is ook nog niet bepaald.’ Volgens De Standaard verpakt de prins de beslissing wel als een mooi gebaar. ‘Een moslimpeter zou de verschillende gemeenschap-pen in ons land verzoenen.’ Op de redacties wordt ondertussen druk gezocht naar foto’s van jetsetfeestjes, adellijke party’s en koninklijke huwelijken waar-op Laurent aanwezig was. Welke moslimvriend bevond zich gere-geld in zijn nabijheid? Reza! De zoon van de verbannen Iraanse sjah. Het vermoeden van de redacties zal later bevestigd worden. Laurent heeft Reza in de Verenigde Staten leren kennen, wel-licht toen hij studeerde aan de universiteit van Steubenville. Reza beschouwt hem naar eigen zeggen als een broer. Toch blijft het lang erg onduidelijk of de Iraanse prins effectief uitverkoren is om de peter van prinses Louise te worden. Hoewel Pahlavi’s secretaris en andere betrouwbare bronnen het nieuws volmondig bevestigen, laat Laurent midden februari 2004 in een communiqué weten dat de keuze van de peter nog niet gemaakt werd. De prins voelt de tegenwind uit alle richtingen blazen. De secretaris van de Iraanse prins Reza Pahlavi laat er vanuit Parijs nochtans geen misverstand over bestaan: ‘Ja, de prins wordt de godfather van de kleine prinses.’ Pahlavi zelf blaast tegelijk warm en koud. ‘Ik heb die geruchten opgevangen. Het is een privéaangelegenheid, waarover ik me in het openbaar niet wens uit te laten.’ Tegelijk ontkent hij in een interview met rtl-tvi en rtbf het peterschap niet. ‘Ik wil me niet uitspreken voor het officieel communiqué van het paleis.’


Er is een historisch goede relatie tussen het Belgische konings-huis en de sjah van Iran. Laurents oom, koning Boudewijn, kon het bijvoorbeeld goed vinden met Reza’s vader.

Eigenlijk kom de heisa Reza niet slecht uit. Pahlavi, die met zijn vrouw en drie dochters in de vs woont, verblijft op dat ogenblik in Frankrijk. Hij stelt er zijn nieuwe boek Pour l’Iran voor. Is er een een-tweetje afgesproken met Laurent? ‘Puur toeval,’ stelt een bron. Minister van Buitenlandse Zaken Louis Michel uit zijn ongerust-heid over het mogelijke peterschap van Pahlavi en de onvrede die dit bij de Iraanse overheid zou veroorzaken. ‘Als zoon van de voor-malige sjah is Pahlavi immers een fervent tegenstander van de huidige Iraanse machthebbers,’ noteert Het Laatste Nieuws. ‘Net nu Michel er met die Iraanse ayatollahs redelijke relaties op nahoudt, zou Pahlavi’s peterschap de Belgisch-Iraanse contacten kunnen verzuren.’ ‘Ik oordeel niet over de kwaliteit van Pahlavi,’ verklaart Michel. ‘Maar dat een lid van het Belgisch koningshuis als peter de zoon van de sjah van Iran kiest, is een beetje alsof een officiële overheid een oud regime erkent. Terwijl er in Iran vandaag een ander be-wind aan de macht is, waarmee wij contacten onderhouden.’ Minister Michel wordt in het federale parlement onder vuur genomen. ‘De regering heeft niet de bevoegdheid om de keuze te maken van de peter van de prinses, maar het komt de regering wel toe erop toe te zien dat de keuze niet schadelijk interfereert met het regeringsbeleid, vooral inzake internationale betrekkin-gen,’ verklaart de minister naar aanleiding van een spervuur mon-delinge vragen van de oppositie. Daarmee doelt Louis Michel ook op de onderhandelingen die de overheid op dat ogenblik met Iran voert over het lot van de twee Belgisch-Iraanse meisjes Yasmine (15) en Sara (6). De zusjes zitten sinds begin december 2003 vast in de Belgische ambassade in Teheran, nadat ze uit het appartement van hun Iraanse vader ontsnapten. Michel kreeg naar eigen zeggen van de prins de belofte dat de keuze van een peter voor Louise ons land niet in een diplomatiek ongemak zal brengen.


De zwaarste aanval op Laurents keuze voor een moslimpeter komt van Iran zelf. Het Iraanse ministerie van Buitenlandse Zaken rea-geert bijzonder afkeurend op het vermeende peterschap van Pha-lavi. ‘Het is verwonderlijk dat zo’n onbekwame man werd gekozen,’ stelt een woordvoerder. In Iran is Phalavi een banneling. Na de dood van zijn vader riep hij zichzelf uit tot koning en geregeld roept hij de bevolking op het regime omver te werpen. Ook in eigen land steigert een aantal mensen. In Het Laatste Nieuws verschijnt zelfs een pittige lezersbrief van Herman Boon, aalmoezenier op de luchthaven van Zaventem. Hij schrijft: ‘Wordt prinses Louise moslim? Bij een katholieke doop kan alleen een katholiek peter of meter zijn. Zij staan mede borg voor de chris-telijke opvoeding van de boreling. De rest is onzin.’ De dag daarop wordt Boon geïnterviewd. ‘Voor het kerkelijk recht volstaat het dat of de peter of de meter katholiek is. Wel: voor mij moeten ze dat allebei zijn. Anders krijgt het kind geen deugdelijke christelijke opvoeding, vind ik. Pas op, ik zeg dit niet omdat het prins Laurent is, hé. In het verleden heb ik al enkele katholieke ouders wandelen gestuurd omdat ze een moslim als peter of meter hadden gekozen. Zelfs een goede moslimvriend van me, een zeer aimabel man, heb ik zo geweigerd. Met alle liefde en respect voor de moslims, maar als katholiek hebben wij niets te zoeken bij islamrituelen. Dus hoeft dat omgekeerd ook niet het geval te zijn. Ik vrees dat prins Laurent hierover toch niet vol-doende heeft nagedacht.’ Tegelijk wordt in de pers voorzichtig gesuggereerd dat Laurent nooit de naam van Reza genoemd heeft. Het kan dus ook een an-dere bevriende moslim zijn, bijvoorbeeld de koning van Marokko.

Nog geen foto

Naast de heisa over het peterschap van Louise, groeit de kritiek op Laurent omdat er nog steeds geen foto van Louise is vrijgegeven. ‘Laurent blijft daarmee de baas over de communicatie rond zijn eerste kind,’ noteert de pers. ‘In tegenstelling tot de geboortes bij zijn zus Astrid en broer Filip, waar telkens vrij snel een foto van


de baby werd verspreid, is het nog steeds wachten op het eerste beeld van baby Louise.’ Laurent zou volgens Het Laatste Nieuws zelf al een aantal foto’s gemaakt hebben, maar weigert ze om onduidelijke redenen vrij te geven. Opnieuw speelt Laurent een spel met de pers. Wat het moslimpeterschap betreft, beseft Laurent stilaan dat hij dat plan mag opbergen. Volgens Vaessen moet zelfs priester Gilbert bemiddelen tussen Laurent en zijn vader. Uit wraak kiest de prins dan maar twee doopmeters. Waarom hij voor een moslimpeter koos, is nooit echt duidelijk geworden. Wilde hij provoceren of wilde hij oprecht een brug slaan naar de andere gemeenschappen? Wellicht is de eerste optie de meest waarschijnlijke. Het voorval doet immers denken aan het plan van Laurent om met een vrouw uit Mauritanië te trouwen. Hij wilde toen moslim worden ‘om zijn familie te pesten’. Laurent zou dan de prins van de half miljoen Belgische moslims worden, zo redeneerde hij zelf. Het plan ging niet door omdat Laurent zich zou moeten hebben laten besnijden. Ook de familie van de vrouw was niet echt te vin-den voor dit plan. In La Dernière Heure verdedigt Laurent zich later. ‘In die hele historie is iedereen op één naam gefixeerd, terwijl wij eigenlijk een symbolische daad wilden stellen met de keuze voor een mos-lim als peter. Een journalist belde me en zei dat het bekend was dat het niet prins Reza Pahlavi zou worden maar wel de koning van Marokko. Die was ook niet goed, zo klonk het. Ik heb toen gelachen, want ik had nog nooit een naam genoemd. Zeg me wie wél goed is, heb ik toen gezegd. Vreemd toch dat men nog nooit de Aga Khan heeft voorgesteld. Dat is een religieuze leider, een universele mens.’ Bernard de Traux, een goede vriend van Albert ii, verdedigt Laurents keuze maar vindt dat Laurent soms te snel schiet. ‘Hij neemt soms beslissingen zonder erover na te denken.’ Albert was bijzonder ontstemd en heeft Laurent er over aangesproken. ‘Er bestaat zoiets als een gsm. Je had er vooraf met me over moeten praten,’ aldus de koning aan zijn zoon. Maar Laurent wou wellicht net zijn vader op stang jagen. ‘Laurent flapt er iets uit zonder het twee keer te overkauwen,’ besluit De Traux vergoelijkend.


Dat Laurent wel degelijk Reza had uitgekozen als dooppeter, wordt later bevestigd door Guy Gilbert die in een van zijn talrijke boeken expliciet schrijft: ‘Hij wilde gewoon een knipoogje doen naar de moslimwereld, maar de politieke wereld sloeg blauw uit.’ De pers staat niet stil bij de opmerkelijke uitspraak van Laurent over de Aga Khan. Maar eigenlijk is deze verwijzing even merk-waardig als de keuze voor Reza. Aga Khan is de eretitel van de gods dienstige leider en imam van de Nizari-tak van het isma’ilisme. De rijkdom van de Aga Khan wordt geschat op ruim een miljard dollar. Zijn jaarlijkse inkomen bedraagt 300 miljoen dollar. Aga Khan is onder anderen oprichter van de luchtvaartmaatschappij Meridiana. Hij is een zakelijk voorbeeld voor de prins. Georges Timmerman, voormalig journalist van De Morgen, ziet een bijkomende verklaring. ‘De relaties tussen de van Saksen- Coburgs en de Pahlavi’s gaan ver terug in de tijd. Eind jaren vijftig scheelde het maar een haartje of de Pahlavi’s waren aangetrouw-de familie geworden. Destijds overwoog de toenmalige sjah, de vader van Reza, om te hertrouwen met Marie Gabriëlle, een doch-ter van de vroegere Italiaanse koning Umberto van Savoie en Marie- José van België.’ Ondanks die valse noot bleven de relaties tussen beide families ongeschonden. De relatie van Boudewijn en de sjah was optimaal. ‘Zoon Reza was een opgemerkte gast op de begrafenis van Boude-wijn in 1993.’ Reza was ook aanwezig op het huwelijk van prins Laurent, al stond hij niet op de officiële gastenlijst. En toen prinses Marie-José begin 2001 overleed, was Farah Diba, de weduwe van de sjah, op de begrafenis, pal naast koning Albert en koningin Paola. Laurent heeft eveneens contact met Farah Diba. In 1999 overlijdt de graaf van Parijs. Laurent is op de begrafenis. Ook Josephine-Char lotte, Simeon van Bulgarije en Farah Diba zijn er. In 2010 vier de Laurent Nieuwjaar bij Juan Camargo Huaman. Zowel Diba als Laurent zijn aanwezig op dat feest. ‘Nuttig, en ook lucratief, was de relatie tussen de sjah en Vittorio- Emmanuele,’ schrijft Timmermans verder. Vittorio- Em-ma nuele of Victor-Emmanuel is de zoon van Marie-José en Umber-to. ‘De Italiaanse kroonprins werkte als vertegenwoordiger voor de Italiaanse helicopterfabrikant Agusta. In de periode dat de sjah


aan de macht was, heeft Vittorio-Emmanuele niet minder dan 600 Agusta-helikopters verkocht aan het Iraanse leger, goed voor een totaalbedrag van 1,5 miljard dollar. Opmerkelijk is dat de prins al die tijd over een Belgisch diplomatiek paspoort beschikte.’ Voegen we er nog aan toe dat de helicopters doorverkocht werden aan lan den waartegen een embargo bestond zoals Zuid-Afrika.

Twee doopmeters

Enkele dagen na de geboorte van Louise brengt Laurent in het Tentoonstellingspark op de Heizel een bezoek aan het internatio-naal landbouwsalon Agribex 2004. Op de stand van het Waals Ge-west wordt hij hartelijk ontvangen door José Happart, Waals mi-nister van Landbouw en Platteland. De kersverse vader mag er proeven van een nieuw recept, ‘Ardeens haantje prinses Louise,’ dat ter ere van zijn pasgeboren dochter door een culinair adviseur van de Waalse promotiedienst voor landbouwproducten is gecre-eerd. Tijdens het hartelijke gesprek tussen Happart en Laurent wordt niet gesproken over het peterschap van Louise. Het vermeende peterschap van Reza levert uiteraard inspiratie voor aprilgrappen. Op 1 april 2004 schrijft La Dernière Heure dat er een doorbraak is. Niet Reza wordt de moslimpeter van Louise maar de Franse topvoetballer Zinedine Zidane. Heel veel mensen geloven het bericht. Daarna sterft het verhaal over de moslimpeter van Louise een stille dood. Laurent beseft dat hij dit gevecht niet kan winnen. Als Louise zeven maanden oud is, wordt ze in Terhulpen in open lucht gedoopt. De plechtigheid wordt voorgegaan door de bevrien-de priester Guy Gilbert. Reza Phalavi wordt geen peter. De offici-ele verklaring is dat het kerkelijk recht dat niet toestaat. Louise krijgt dan maar twee doopmeters, Mimi Solvay en Margaretha Van Lichtenstein, een nicht van Laurent. Louise wordt niet gedoopt in een traditionele kerk in Brussel maar op het domein van de familie Solvay. Daarmee geeft Laurent opnieuw een duidelijk signaal. Aanwezige gasten zijn Herman De Croo, modeontwerper Eduard Vermeulen en Etienne Davignon. Ook toenmalig Europees commissaris Louis Michel is aanwezig. Hij heeft zijn slag thuisgehaald.


In het najaar van 2004 is de termijn van een redelijk zwanger-schapsverlof verstreken. Volgens auteur Mario Danneels verschijnt een uiterst merkwaardig artikel over Claire in de nochtans terug-houdende Franstalige pers. ‘Het leek een ongeruste oproep van haar nerveuze werkgever Thierry Oldenhove, die haar ranke sil-houet niet meer ten kantore had zien verschijnen sinds ze haar bureau was komen opruimen.’ Volgens Oldenhove vroegen klanten expliciet naar Claire. Het landmeterbureau van Waver moest hun het antwoord schuldig blijven. Vanuit Villa Clémentine klinkt enkel een oorverdovende stilte, en telefoontjes van de twee vennoten worden niet geretourneerd. ‘Tot Oldenhove per ongeluk prins Laurent aan de andere kant van de hoorn ving, die bars te kennen gaf: “Begrijpen jullie dan niet dat mijn vrouw niet langer in de positie verkeert om te werken?”’ Dat standpunt strookt uiteraard niet helemaal met de verklaring die Laurent eerder aflegde. In het weekblad tv Familie nuanceert Oldenhove deze bewering van Danneels. ‘Toen Louise een jaar of zo was, kwam Claire af en toe op kantoor en begon ze opnieuw taken op zich te nemen, maar dat werd steeds moeilijker. Ze kon eigenlijk alleen nog opdrachten binnenshuis uitvoeren. Zodra ze een stap buiten zette, werd ze herkend. Ook als ze ergens aanklopte voor een expertise, schrok de klant zich een hoedje. Kort daarna werd ze zwanger van de tweeling, en dan was het gedaan met werken natuurlijk.’

Na het doopsel van Louise keert de rust voor een tijdje terug in Villa Clémentine. Eind april 2005 brengen Laurent, Claire en Louise een bezoek aan het Marine Park Sea Life naar aanleiding van het tienjarig bestaan van de instelling. Louise is dan ruim een jaar. Het Sea Life Centre, zoals het bij de opening op 26 april 1995 heette, was het eerste Noordzeeaquarium aan de Belgische kust en het tweede op het Europese continent. Sindsdien is het met meer dan drie miljoen bezoekers een absolute publiekstrekker voor de hele kust. Het prinselijke drietal verblijft meer dan twee uur in Sea Life. Laurent aanvaardt er het peterschap van een pasgeboren pinguïn, die wordt genoemd naar zijn dochtertje. Het bezoek aan het Ma-rine Park verloopt op uitdrukkelijk verzoek van de prins zonder aanwezigheid van de pers. Hij wil zijn dochter afschermen.


Louise zal niet lang enig kind blijven. Eind juni 2005 raakt be-kend dat Claire opnieuw zwanger is. Het is opnieuw Laurent die het nieuws breekt. Tijdens een werkbezoek aan een afvalverwerkingsinstallatie in het Waalse Gembloux verklaart Laurent dat zijn echtgenote ver-moeid is. ‘Eerst was ik verbaasd dat Claire zo vlug zo moe was, maar nu begrijp ik het. We weten het ook nog maar een week. Ze is meer moe dan de vorige keer. Het zijn er twee, hé.’ Opnieuw benadrukt de prins dat hij zijn kroost alleen wil op-voeden, zonder de hulp van kindermeisjes. De ouders van prinses Claire zijn dolgelukkig. ‘We wisten het al een tijdje,’ verklaren Nicole Mertens en Nicholas Coombs. ‘Prins Laurent is zo vriendelijk ons goed op de hoogte te houden van les événements. Dat het een tweeling is, kwam voor iedereen als een volslagen verrassing. De natuur is haar gang gegaan. Met dit prach-tige resultaat.’ Mama Nicole is volgens de pers wel bezorgd over haar dochter. ‘Ze heeft het fysiek moeilijk, de hormonale aanpassing maakt haar ongemakkelijk. Maar ze ziet het helemaal zitten.’ Het koninklijk paleis bevestigt dat prinses Claire en prins Laurent, na de geboorte van Louise op 6 februari 2004, opnieuw in blijde verwachting zijn. Claire zou in januari 2006 moeten be-vallen van een tweeling. Merkwaardig genoeg brengen ze enkele weken later, midden juli 2005, een privébezoek aan het kinder-dagverblijf De Hummeltjes in Hasselt. De crèche en school voor kinderverzorgsters levert al jaren kindermeisjes aan het hof. Dat is opvallend omdat de prins eerder verklaarde dat hij en zijn vrouw de kinderen liefst alleen willen opvoeden. ‘Laurent en Claire hebben niet nadrukkelijk gezegd dat ze een kindermeisje zochten,’ verdedigt directeur Julien Haumont zich in de pers. ‘Ik heb het paar rondgeleid in onze nieuwe gebouwen. Ze waren on-der de indruk. Ik sluit zeker niet uit dat ze ons binnen enkele weken wel vragen om voor een kinderjuf te zorgen. We zullen hen dan enkele meisjes voorstellen.’

Claire heeft het erg moeilijk. De zwangerschap van een tweeling is altijd een stuk lastiger. Een week later doet het gerucht de ron-de dat Claire bijna een miskraam heeft gehad. Volgens de pers


zouden prins Laurent en prinses Claire hun ‘kindjes’ bijna verloren hebben op de nationale feestdag van 2005. Het vorstenhuis zou het voorval angstvallig geheim gehouden hebben. ‘Vrienden’ van het prinsenpaar hebben het nieuws over de dreigende miskraam wel bekend gemaakt. Het paleis reageert onmiddellijk. ‘Dat prinses Claire bijna een miskraam zou gehad hebben op 21 juli 2005 is compleet uit de lucht gegrepen. Het bericht heeft geen enkele grond van waarheid.’ Volgens het paleis is de prinses gezond. ‘Het ging goed met haar voor 21 juli, op 21 juli en het gaat ook goed met haar na 21 juli,’ zo luidt het op de vraag of de zwangerschap moeilijk verloopt. Over de werkelijke reden van haar afwezigheid tijdens de nationale feestdag, wil het paleis niets meedelen. Het is een felle reactie op het bericht in Gazet van Antwerpen en Het Belang van Limburg. Prins Laurent moest met zijn vrouw Claire de koninklijke familie vertegenwoordigen op het Te Deum in Aarlen ter gelegenheid van de nationale feestdag van 2005. De prins kwam er alleen aan en haastte zich volgens waarnemers ter plaatse na de plechtigheid weer weg. In Aarlen dacht men dat de haastige prins samen met de andere leden van de koninklijke fa-milie het militair defilé in Brussel wilde bijwonen. Maar op tele-visie was te zien dat de plaats van Laurent in de koninklijke tri-bune onbezet bleef. Alle commentaar over het waarom van zijn afwezigheid werd toen geweigerd. Enkele dagen later blijkt dat de prins rechtstreeks naar huis reed, zonder zich om het protocol te bekommeren, om aan de zijde van zijn vrouw te staan. Claire liep immers het risico op een miskraam. ‘Net op de nationale feestdag had Claire heel erge buikpijn,’ verklaart een goede vriendin aan Gazet van Antwerpen. ‘De gynae-coloog heeft een miskraam kunnen vermijden, maar de prinses moet sindsdien veel rusten. Haar arts gaf haar de goede raad om haar man niet te vergezellen op de vele plichtplegingen tijdens de nationale feestdag.’ Ook tijdens de resterende maanden van haar zwangerschap zal de prinses minder officiële opdrachten vervullen. Ze neemt vakan-tie op een rustige plaats waar, indien nodig, zeer snel geneeskun-dige hulp kan worden verstrekt. Laurent is volgens de vriendin


sterk aangegrepen door de moeilijke periode van zijn vrouw. En-kele dagen later ontkent ook hij dat Claire bijna een miskraam heeft gehad: ‘Ze was zeer vermoeid en ze moet veel rusten,’ ver-klaart de prins, ‘maar van gevaar voor een miskraam was geen sprake.’ Begin december 2005 is er opnieuw paniek. De zwangerschap van Claire verloopt niet zoals het hoort. De prinses, die in januari moet bevallen, krijgt van de gynaecoloog platte rust voorgeschre-ven om het risico op een vroeggeboorte zoveel mogelijk te beper-ken. Volgens Het Laatste Nieuws hebben de twee foetussen te kampen met een groeiachterstand. Dat komt wel vaker voor bij meerling-zwangerschappen. De dokters maken zich ongerust over de levens-kansen van de kindjes en willen niets aan het toeval overlaten. ‘Daarom moet Claire elke inspanning zoveel mogelijk mijden tot de bevalling, minstens tot het einde van het jaar,’ noteert de krant. ‘De dokters hopen de twee babies zo lang mogelijk aan boord te houden, maar ze zijn niet zeker dat de prinses toch niet eerder zal bevallen.’ Prinses Claire heeft zich nog nauwelijks laten zien sinds zij en prins Laurent eind juni bekendmaakten dat ze een tweeling ver-wachten. Na de zomer verschijnt ze maar vier keer in het openbaar. In september bezoekt de prinses de modelbouwershappening in Genk en het volksbanket op de Grote Markt in Brussel. Op 11 ok-tober geeft ze met prins Laurent present op de opening van het filmfestival in Gent. Haar laatste optreden dateert dan van 25 ok-tober, in het koninklijk paleis voor het herfstconcert met het Fes-tival van Vlaanderen en het Festival de Wallonië. De gedwongen rust valt prinses Claire volgens Het Laatste Nieuws zwaar. ‘Ze kan niet voor haar dochtertje Louise zorgen. Omdat ze geen gewicht mag dragen, kan Claire de kleine Louise dus niet optillen en knuffelen.’ Ook prins Laurent zelf heeft het volgens de krant lastig. De prins is zeer ongerust over het lot van zijn vrouw en babies. ‘Hij vertoont alle trekken van een bezorgde vader en echtgenoot.’ De situatie maakt hem zenuwachtig.

De timing van het artikel in Het Laatste Nieuws is niet slecht. Nauwe-lijks enkele dagen later bevalt Claire vroegtijdig van de tweeling.


De artsen wilden Kerstmis halen maar Claire wordt op 13 december ’s ochtends met spoed naar het ziekenhuis gebracht door Laurent. De kindjes worden ’s avonds met een keizersnede geboren. De geboorte van de twee jongens komt uiteindelijk een maand vroeger dan gepland. De jongens, Aymeric Auguste Marie en Nico-las Casimir Marie, en hun mama stellen het goed. Gynaecologe Corinne Hubinont van de KULeuven: ‘De kindjes zijn gezond. De geboorte is vlekkeloos verloren. Ze moeten wel nog een paar weken in het ziekenhuis blijven. Ik vermoed tot halfweg januari. De prinses is ook in topvorm. Het is nog altijd niet duidelijk of het een een- of twee-eiige tweeling is. Je ziet nau-welijks verschil tussen de broertjes.’ De twee jongens, respectievelijk 1980 kg en 44 cm groot en 2210 kg en 45,5 cm bij de geboorte, moeten in de couveuse. Ook na het vertrek van Claire enkele dagen later moeten ze er blijven. Pasgeborenen moeten minstens 2500 gram wegen om met de moe-der naar huis te mogen. Opvallend is dat Laurent en Claire geen fotografen bij het ver-trek uit het ziekenhuis willen. Laurent belooft de journalisten wel, met de hand op het hart, dat ze voluit kiekjes zullen mogen schie-ten als ze de tweeling over enkele weken zullen oppikken. Een loze belofte.

De gebruikelijke persconferentie na de bevalling van de tweeling lijkt op sommige momenten op een comedyshow. Het belangrijk-ste nieuws is dat Laurent en Claire ruzie hadden over de naam van de kinderen. Volgens de pers koos Laurent voor Casimir. Eigenlijk wilde hij een van zijn zonen Casimiro noemen, naar een aange-trouwd familielid langs moederskant. De oudste zus van Paola, Maria, was getrouwd met Casimiro San Martino. Claire wilde daar niet van weten. Ze vond dat niet kunnen om-dat Casimir de naam is van een tekenfilmfiguurtje. Uiteindelijk kiezen ze voor Aymeric en Nicolas. ‘Er zit geen speciale betekenis achter,’ beweert Laurent. ‘We horen die namen graag en ze komen niet zo vaak voor. De kindjes zijn sneller geboren dan we hadden verwacht, daarom moesten we samen nog eens overleggen. Beide namen komen voor in onze families.’ Op de vraag wie de doopmeters en -peters van de prinsjes wor-


den, antwoordt Laurent met een ondertussen historisch geworden kwinkslag. ‘Een peter hebben we nog niet, maar een meter al wel,’ waarop hij een lintmeter uit zijn broekzak neemt. Duidelijk een ingestudeerd grapje. De Vlaamse journalisten bescheuren het, hun Franstalige col-lega’s kijken verbaasd. ‘Spijtig, maar in het Frans kan ik die grap niet vertellen,’ stelt de prinselijke komediant hen gerust. ‘De doopouders zullen in elk geval mensen zijn die onze kin-deren zullen helpen om alle talen, culturen, rassen en godsdiensten te respecteren.’ Die uitspraak doet volgens sommige aanwezige journalisten het vermoeden groeien dat het prinsenpaar deze keer misschien toch voor een moslimpeter kiest. Laurent benadrukt dat hij zijn dochtertje Louise niet wil ver-waarlozen. ‘Ze verdient evenzeer onze aandacht en is dolblij met haar broertjes. Ze probeerde een van hen al aan te raken met haar vinger, net zoals et.’ Zijn dochter is volgens de aanwezige journalisten duidelijk zijn oogappel. ‘De nacht na de geboorte is ze bij ons in het ziekenhuis blijven slapen. Ik wilde niet dat ze zich buitengesloten voelde. Omdat haar broers tweeling zijn, zou ze zich misschien geïsoleerd kunnen voelen. Daarom breng ik haar ook mee als we de tweeling komen halen.’ Op de vraag of er na de tweeling nog kindjes zullen komen, reageert Laurent veelbetekenend: ‘Ik vind drie geen mooi getal, dus misschien wel. We hadden er twee verwacht, Louise en nog eentje. Mijn vriend God heeft er anders over beslist.’ Na de geboorte van Louise gaf Laurent duidelijk aan dat twee kinderen voldoende voor hem is. De tweeling doorkruist dat plan. Met drie kinderen is de prins niet tevreden. Het getal verwijst naar zijn eigen gezinssituatie toen hij jong was. Drie is volgens hem een ongeluksgetal. De derde in rij vindt volgens Laurent nooit helemaal zijn draai in de maatschappij. Er is een opvallende verwijzing naar God. De derde naam van beide jongens is immers Marie of Mary. ‘Waarom Marie? Ik vertel u geen geheim als ik zeg dat ik een grote liefde voel voor de lieve God. Uit respect voor zijn moeder die hem op de wereld heeft ge-zet en hem heeft opgevoed, heb ik mijn kinderen Marie genoemd.’ Laurent vindt dat de kinderen alweer op hem lijken. ‘Op mij. Wat een ramp!’


En opnieuw ‘hielp’ de prins mee met de bevalling. De prins houdt ervan om veel details te geven. ‘Ze had veel bloed verloren. Eerst dachten we dat onze zoontjes ademhalings-problemen zouden hebben, maar dat is snel opgelost. Of het nu een eeneiige tweeling is of niet, weten we niet. Daarvoor moeten ze getest worden, maar er is geen haast bij. We gaan ze toch niet anders behandelen en voor de troonopvolging maakt het niet uit. Ze zitten ver, ver, ver achteraan wat dat betreft.’ De prins sluit zijn conference af met een heel persoonlijke anekdote, waarbij het muisstil wordt in het perszaaltje. ‘Toen Louise 15 maanden was, waren we op vakantie in het huis van mijn ouders in Zuid-Frankrijk. De avond voor we vertrokken, lagen we met drie in bed. Louise tussen ons. Op een moment nam ze mijn hand en legde die op haar lichaam. Ze deed hetzelfde met de hand van mijn vrouw. Daarna legde ze haar hand op de onze, ze is zo in slaap gevallen. Ik zeg dit omdat ik niet begrijp dat sommige men-sen kinderen kwaad kunnen doen.’ Laurent beweert dan wel dat we niets moeten zoeken achter de namen van de tweeling Nicolas en Aymeric, maar er zit een verborgen betekenis achter deze voornamen. Bij zijn broer Filip hebben de namen van de kinderen telkens een Bijbelse betekenis. Nicolas Eymerich was een beruchte inquisiteur in de veertien-de eeuw. Hij schreef zelf een handboek voor de inquisiteur. In dat handboek kan je lezen dat je best een ‘piercing’ in de tong van een godslasteraar slaat om toekomstige blasfemie te voorkomen. Het werpt een ander licht op de huidige trend om in diverse lichaams-delen dergelijke piercings te plaatsen. Met Laurent weet je natuurlijk nooit. Zeker als over de inqui-siteur van Aragon een strip bestaat. En laat Laurent nu net een fervent stripliefhebber zijn. Ook die tweede naam Auguste is betekenisvol. In het begin van zijn koningschap, verwees Boudewijn vaak naar zijn verheven vader Leopold iii. In zijn toespraken had Boudewijn het telkens over zijn ‘verheven’ vader. In het Frans is dat ‘auguste’. Er worden hierover dan ook snel grapjes gemaakt: ‘Heb jij August gezien?’

Deze keer worden de geboorteakten van Laurents kinderen sneller ondertekend dan bij Louise. Gynaecologe Corinne Hubinont ver-


gezelt burggraaf Etienne ‘Steve’ Davignon als Laurents getuige. De andere getuige is kapitein-ter-zee Georges Vanlerberghe, net als Davignon ook al getuige bij de aangifte van prinses Louise. Laurent is opnieuw vermoeid als hij om elf uur in het gemeen-tehuis van Sint-Lambrechts-Woluwe aankomt. Journalisten spreken Davignon aan. Ze zijn verbaasd dat hij er opnieuw bij is. Hij vindt het naar eigen zeggen logisch dat Laurent hem daarvoor vraagt. ‘Ik weet goed hoe en waar ik moet signeren. Ik word stilaan een specialist ter zake.’ Laurent is minder ad rem dan Davignon. Voor de receptie kan er volgens de aanwezige journalisten maar één grapje af. ‘Natuur-lijk slapen de babietjes goed in het ziekenhuis. Want zij zijn daar en ik ben hier. Van het gemeentebestuur krijgt de prins uit handen van burgemeester Georges Désir twee ‘schommelpaarden,’ in de vorm van een koe. Tot midden januari 2006 moeten de prinsjes in het ziekenhuis blijven. Laurent beslist dat er bij het vertrek geen foto’s gemaakt mogen worden. Dat is een bocht van 180 graden ten opzichte van een eerder verklaring van de prins. De kindjes zullen het zieken-huis discreet verlaten. Er wordt geen pers toegelaten en het paleis zal pas het verlaten van het moederhuis aankondigen wanneer de tweeling al thuis zal zijn. ‘Zou er een probleem zijn met de twee-ling?’ vraagt de pers zich collectief af. De woordvoerder van het paleis bevestigt de keuze van de prins: ‘Het is een beslissing van de ouders. Dit wil niet zeggen dat er iets aan de hand is met de pasgeboren prinsjes. Ze stellen het goed, maar Laurent en Claire vinden dat ze nog te jong zijn om de mas-sa medialui te trotseren. We zullen een persbericht verspreiden zodra de tweeling thuis is.’ In de wandelgangen van het St. Lucasziekenhuis wordt beves-tigd dat de kleine prinsjes het inderdaad goed stellen. Het streef-gewicht van 2500 gram is voor allebei bereikt, maar een kindje zou nog altijd zwakker zijn dan het andere. In ieder geval blijven de jongetjes onder medisch toezicht in Villa Clémentine te Tervu-ren, waar Laurent en Claire op de verdieping een speciale kamer hebben ingericht voor hun tweeling. Volgens insiders gaat het om een bureau van Laurent dat heringericht werd als slaapkamer. Opnieuw slaagt Laurent erin om keet te schoppen. Terwijl het bij


prinses Louise de ‘moslimpeter’ was die de goegemeente in rep en roer zette, is het deze keer een foto. Eind juni 2006 blijkt dat Laurent de foto’s van zijn tweeling verkocht heeft voor 15.000 euro. Dat beweert althans de pers. Ei-genlijk is het fotograaf Daniel Nivière die op verzoek van Laurent kiekjes had gemaakt en hiervoor die vergoeding had ontvangen. Het paleis zit verveeld met de affaire. Woordvoerder Michel Mal herbe: ‘Het is gebruikelijk dat de persdienst van het paleis bij zulke gelegenheden een fotosessie organiseert. De beelden daarvan worden gratis aan bladen en agentschappen aangeboden. Maar de prins is natuurlijk niet verplicht om die gebruikelijke weg te vol-gen. En dat heeft hij deze keer duidelijk niet gedaan. Wij zijn niet betrokken geweest bij de uitwerking van dit alles. We gaan ons daar nu halverwege ook niet meer mee bemoeien. Deze kwestie speelt zich af op de grens van het openbare en het privéleven van de prins.’ (eigen cursivering) Het rommelt weer tussen het paleis en Laurent. Begin juli laat Laurent dan een persbericht versturen. ‘Gezien de foute interpre-tatie van de feiten als zouden de foto’s niet voor alle persorganen beschikbaar zijn, heeft prins Laurent beslist om zijn toestemming aan de fotograaf en aan het betrokken agentschap om de docu-menten te verspreiden en te publiceren, in te trekken.’ Premier Ver hofstadt had Laurent eerder op die dag duidelijk laten weten dat de exclusieve verkoop voor 15.000 euro niet deontologisch is en meteen geannuleerd moet worden. Maar ondanks deze ‘intrek-king’ gaat de verkoop gewoon door. Story en Ciné-Revue behouden de exclusiviteit. Volgens Het Laatste Nieuws is Laurent behoorlijk geschrokken van de bolwassing van de premier. ‘Het is een manier van doen die niet strookt met de normale handelwijze van het hof. Ik heb dat de prins ook laten weten en gevraagd de foto’s ofwel in te trek-ken ofwel ter beschikking te stellen van alle persorganen,’ verklaart Verhofstadt achteraf. Minister van Financiën Didier Reynders (mr) doet er nog een schep bovenop. ‘Dit zou wel eens gevolgen kunnen hebben voor zijn dotatie.’ Het is de eerste keer dat een verband wordt gelegd tussen de dotatie van Laurent en zijn activiteiten. Bovendien wordt de link gelegd door een minister van een Franstalige partij. Als


signaal kan dat tellen. Verhofstadt klinkt gematigder dan Reynders. ‘Ik ga ervanuit dat het niet zover zal komen en dat de prins gevolg zal geven aan mijn vraag.’ Daniel Nivière bevestigt dat Laurent geen euro gekregen heeft. ‘Ik wil er nog eens op drukken dat de prins géén geld heeft gekre-gen voor de foto’s’ verklaart hij. Nivière ontkent wel dat de foto’s op enig moment voor iedereen gratis ter beschikking zouden ge-steld worden. ‘Ik wil mijn foto’s niet in om het even welk “boeks-ke” zien verschijnen,’ zegt hij enigszins smalend. Hilde Debisschop van Story bevestigt dat haar exclusieve con-tract met het foto-agentschap van Nivière eigenlijk gewoon is door-gegaan. ‘We hebben de vraagprijs betaald.’ De prins begreep vol-gens haar dat er dingen zijn die je niet meer kan stoppen. ‘Hij maakte dus voor ons een uitzondering.’ Story mét de foto’s ligt enkele dagen na het incident in de win-kel. Ook het Franstalige weekblad Ciné Revue verschijnt mét de foto’s van de tweeling. ‘Tja, die kwestie met de eerste foto’s van zijn tweeling,’ zegt Davignon later in De Standaard. ‘Dat is een grote vergissing geweest, en ik spreek het niet goed, allerminst. Maar wat zag de prins? Hoe andere koninklijke families als die van Monaco grote inkomsten uit de verkoop van familiefoto’s halen. Hij zal gedacht hebben: misschien kan ik dat ook.’ Hiermee doorprikt Davignon wel de bewering van Nivière als zou Laurent aan de foto’s niets verdiend hebben.

Door de heisa rond de omstreden foto’s van de tweeling, verliest de pers het doopsel van de twee wat uit het oog. We konden ach-terhalen dat ze in het geheim werden gedoopt in Frankrijk, op het domein van priester Gilbert. Om alle polemiek te vermijden werd gekozen om de jongens geen doopouders te geven. Na de geboorte van Louise werd het al duidelijk dat Laurent zijn gezin zoveel mogelijk wil afschermen van de media. Die reflex wordt nog sterker met de komst van de tweeling. Soms is het on-vermijdelijk dat Laurents kinderen in de pers komen. Al bij al is het aantal keren dat dit gebeurt vrij beperkt. In juli 2007 is het gezin op vakantie in Knokke. Ze hebben er een villa gehuurd. Daar verkiest de dan driejarige Louise tijdens


een tenniswedstrijd voor de Fed Cup tussen België en China duide-lijk het klimrek boven tennis. ‘Louise had zoals alle meisjes van die leeftijd meer oog voor een lekker ijsje dan voor de tennissende Belgische vrouwen,’ noteert een aandachtige journalist. Midden oktober 2008 treft een Nederlandse vrouw in het zelf-bedieningsrestaurant van de Antwerpse dierentuin Claire en haar drie kinderen aan. Laurent is er volgens haar niet bij. Het betreft een incognito familie-uitstapje met alleen een kindermeisje als begeleidster. Beveiliging is volgens de vrouw niet gesignaleerd. Na de lunch bezoekt het gezin de zeeleeuwenshow. Prins Laurent trakteert eind juli 2009 zijn gezin op een boot-tocht in de Antwerpse haven. Het gaat om een verrassingsbezoek. Laurent, Claire en de drie kinderen maken met de Antwerpse rede-rij Flandria een exclusieve, bijna drie uur durende boottocht door de haven van Antwerpen. Ook aan boord van de rondvaartboot is de Antwerpse schepen voor Toerisme Philip Heylen (cd&v), een per soonlijke vriend van Laurent. Heylen is er de toeristische gids van dienst.

De nanny

Ondanks een eerdere verklaring van Laurent, maakt het gezin na de geboorte van de tweeling dankbaar gebruik van een nanny. De meisjes worden gerekruteerd uit het kinderdagverblijf De Hum-meltjes in Hasselt. ‘Dat kindermeisje was er enkel omdat ze drie kleine kinderen op twee jaar tijd had gekregen,’ verdedigt Anne Quevrin haar vrien-din Claire in tv Familie. Als Claire op zondag 15 november 2009 niet aanwezig is op het Te Deum ter ere van Koningsdag wordt zelfs als reden gegeven dat Claire thuis bleef ‘om de nieuwe nanny te coachen’. Dat er opnieuw problemen zouden zijn tussen prins Laurent en zijn vrouw wordt alweer ontkend. ‘We hebben recentelijk eindelijk een nieuwe kinderoppas ge-vonden. Maar we moesten er wel heel lang naar zoeken. Vooral omdat we deze keer een Nederlandstalige oppas wilden,’ vertelt Laurent aan de kranten van Corelio.


De eisen van de prins zijn dan ook niet min. ‘We verwachten toch iets meer dan alleen maar op de kinderen passen. Ze moet bijvoorbeeld ook kunnen tekenen. De nanny moet ook muzikaal zijn. We willen dat onze kinderen zo vroeg mogelijk muziekin-strumenten leren bespelen.’ Louise speelt piano. Haar vader was vroeger drummer. ‘Louise is vijf en bij haar zie je al heel veel liefde voor muziek. Ze zingt heel graag. Ook de liedjes van K3. Natuurlijk kennen wij dat hier thuis. Ik ben zelf al eens met Louise naar een musical van K3 gaan kijken,’ vervolgt Laurent. Het prinsenpaar heeft al een paar nanny’s over de vloer gehad, maar ze moesten na de proefperiode afhaken wegens ongeschikt. ‘We hadden wel al een goede Engelstalige en Spaanstalige oppas, waardoor de kinderen nu ook die talen spreken.’ Dat is uiteraard compleet ongeloofwaardig. De tweeling van het koppel is immers veel te jong. ‘Onze kinderen moeten ook twee exotische talen le-ren, Chinees en Arabisch bijvoorbeeld. Omdat Chinees de eerste taal is ter wereld en – als ik me niet vergis – Arabisch de tweede taal,’ besluit Laurent. Ook hier vergist de prins zich schromelijk. Mandarijns Chinees is de meest gesproken taal, Spaans of Engels de tweede taal al naargelang de bron. Arabisch komt slechts op de vijfde plaats. Het is niet de eerste merkwaardige uitspraak van Laurent over het Arabisch. Midden februari 2004 zegt Laurent bij een bezoek van priester Gilbert: ‘Ik heb een beetje Arabisch geleerd. Als je Ne derlands of Engels studeert, dan ken je een taal. Met het Ara-bisch leer je ook een cultuur kennen. Dat is het grote verschil.’ Het bewijst dat Laurent, zoals elke Coburger, op het Nederlands en de Nederlandstalige cultuur neerkijkt. In zijn jonge jaren placht de prins te pochen met zijn abn of Alles Behalve Nederlands. Hij is geen haar veranderd. Een typische illustratie is dat de prins op 19 oktober 2010 de prijs Prince Louis de Polignac aan de Brusselse jurist François Ost uitdeelt. De Fondation Prince Louis de Polignac werd in 1997 op-gericht met als doel de verspreiding van de Franse cultuur te sti-muleren. Laurent heeft ook contact met de Franstalige belgicist Michel Robert die de vereniging ‘Belge et fier de l’être’ in 1985 op richtte.


Het kan niet genoeg benadrukt worden dat de hele leefwereld van Laurent eentalig Frans is. ‘In het koningshuis is er meer sym-pathie voor de Franstaligen dan voor de Vlamingen,’ bevestigt Vaessen. ‘Niet voor niets vind je Laurent en Filip vaak terug in restaurants of sportclubs in Waals-Brabant. Het is geen toeval dat ze allebei met een Franstalig meisje zijn getrouwd.’ De prins zal voor nog meer ophef zorgen als uitlekt dat Louise in september 2009 naar een Franse school gaat. ‘Haar vader lijkt vastbesloten om zijn kroost geen Nederlands te leren en lokt daar-mee veel kritiek uit,’ schrijft de pers. Helemaal correct is dat niet. De prinsen waren eerder op zoek naar een Nederlandstalige nan-ny die de kinderen de taal van Vondel zouden aanleren. De Franstalige blogger Marcel Sel begrijpt de Vlamingen niet: ‘Hoe kan men als Nederlandstalige aanvaarden dat een man (Lau-rent), betaald door de Vlaamse belastingbetaler, zijn dochter in-schrijft in een school waar het Nederlands zelfs niet op het pro-gramma staat?’ Prinses Louise volgt les aan het Lycée Français, een Franse staats-school waar geen Nederlands wordt gegeven. Louise zat voordien op een privéschool in Tervuren, de British School of Brussels, en werd daar in het Engels en het Frans opgevoed. ‘Prinses Louise zou van school veranderd zijn omdat haar op-leiding in Tervuren te duur werd: de privéschool vroeg maar liefst 25.000 euro per jaar. Het Lycée Français zou maar 500 euro kosten,’ speculeert de pers. Op ons verzoek aan het Lycée Français om meer informatie te geven over de aanwezigheid van prinses Louise, werd afwijzend gereageerd. Een andere mogelijke verklaring voor de verhuis van Louise is dat er in de privéschool geen plaats meer was voor de prinses. Die uitleg is niet echt geloofwaardig. De echte reden voor de aanwezigheid van Louise in het Lycée Français ligt bij de adellijke vrienden en familieleden van Laurent. Zo volgde Simeon van Saksen-Coburg les aan het Lycée Français te Madrid. Ook zijn kinderen, onder wie kroonprins Kardam, volgden er allen les. En Farah Diba, de moeder van Reza, liep eveneens school aan het Lycée Français in Iran. Een bijkomend element dat de keuze van Laurent bepaald heeft, is de grote gerichtheid van de prins op Frankrijk. Zo is Laurent regelmatig te gast op gelegenheden in Frankrijk. Een voorbeeld is


de receptie van het Institut de France op 11 juni 2009. Er is een feestje voor de Franse stichting Fondation Simone et Cino del Duca. Laurent keuvelt er met Gabriel de Broglie van het instituut en Marie-Claude Ecale van de stichting. Tegelijk heeft Laurent een grote sympathie voor de Franstalige cultuur. Eind april 2004 is hij eregast op het eerste Congrès de l’Union Mondiale des Associations d’Anciens Parlementaires Fran-cophones. De bedoeling is het gebruik van de Franse taal in inter-nationale instellingen te stimuleren. Alsof dat nodig zou zijn. Auteur Walter Van den Broeck vindt dat Laurent opnieuw een grote fout maakt door zijn kinderen naar het Franstalige onderwijs te sturen. ‘Nu zijn het van zichzelf geen genieën, maar als ze zich in het Nederlands moeten uitdrukken, krijgt dat altijd zoiets on-gewild komisch waardoor ze nog dommer lijken dan ze zijn.’ Maar prins Laurent is een keikop en is vastberaden om zijn dochter geen Nederlands te laten leren. ‘Alweer een dom en on-handig signaal van het koningshuis,’ verklaart voormalig senator Pol Van Den Driessche (cd&v). Ook Luckas Vander Taelen (Groen!) betreurt de beslissing: ‘Ze zal later moeten werken voor haar geld en in de omgeving van Brussel is een gebrek aan kennis van het Nederlands een serieuze handicap.’ Merkwaardig genoeg wordt ook in Franstalig Brussel en Wal-lonië erg negatief gereageerd, maar dat heeft vooral te maken met de schoolkeuze. ‘Is het Belgisch onderwijs niet goed genoeg?’ vraagt het tijdschrift Elle Belgique (!). Dat is erg opmerkelijk aangezien dat modetijdschrijft zelden politieke standpunten inneemt. Het is wel-licht een wraakactie. Elle vroeg Claire net daarvoor als gelegen-heidsmodel. Laurent weigerde: ‘We zijn geen vedetten,’ antwoordt de prins alweer in de plaats van zijn echtgenote.

Prinses Louise mag het dan, dankzij haar vader, verkorven hebben in eigen land, ze verovert wel het hart van de Duitsers. Daar zijn ze duidelijk niet vergeten dat het Belgisch koningshuis van oor-sprong Duits is. Op 21 juli 2009 viert Louise de nationale feestdag mee. Het po-pulaire Duitse blad Bild wijdt een halve pagina aan het meisje, met als titel ‘Het ondeugendste prinsesje ter wereld.’ Verder schrijft Bild dat Louise de militaire parade maar saai


vond. ‘In plaats daarvan voerde ze haar eigen showtje op. Het prinsesje trok gekke snoeten en probeerde eerst de sabel en dan de militaire kepie van prins Laurent af te pakken. Af en toe werk-te ze op de zenuwen van haar ouders, maar met haar speelse gedrag verovert ze de harten van de bevolking. En ook wij zijn dol op haar.’ Het is wachten tot midden april 2010 vooraleer we Louise op-nieuw in het openbaar zien. Tijdens een bezoek aan de 34ste Gent-se Floraliën brengt Laurent naast de kinderen en Claire, ook nog een aantal aangetrouwde familieleden mee. ‘Het prinselijk gezel-schap genoot duidelijk van de bloemenpracht en nam rustig de tijd voor een rondgang langs het meer dan twee kilometer lange parcours,’ noteert de aanwezige pers. Het groepje rond Laurent werd begeleid door secretaris-generaal Roland De Wulf en voorzitter graaf de Kerchove de Denterghem. Ook de Gentse burgemeester Daniël Termont kwam langs. Na af-loop genoot het gezelschap nog van een receptie aan het forum van Flanders Expo en speelden prinses Claire en de kinderen vro-lijk op het grote grasveld voor het gebouw van Flanders Expo. Enkele maanden later mag Louise naar een meer aangepast evenement. Eind oktober 2010 gaat de Geronimo Stilton ‘Giga Gro-te Muisical,’ een woordspeling op ‘musical’ want Stilton is een muis, Fantasia in wereldpremière in ons land. Prins Laurent komt met zijn hele gezin een kijkje nemen in Planckendael. In een vip-tent worden hapjes uitgedeeld. Een jonge vrouw bedient de prins. ‘Hij had absoluut geen enkele controle over de kinderen. Vooral de tweeling luisterde niet. Hij riep hen enkele keren tot de orde omdat ze nogal wild tekeer gingen maar ze de-den alsof ze hem niet eens hoorden.’ Ze vond de prins bovendien nogal bot en onbeleefd. Op 4 november bezoekt het hele gezin het Euro Space Center en eind november zien we het gezin van Laurent op de Audi Mas-ters Jumping te Brussel. Begin januari 2011 geeft Louise zelf een voorstelling. In aanwe-zigheid van haar ouders en haar broertjes demonstreert het meis-je wat ze de voorbije week allemaal heeft geleerd in de Leuvense circusschool Cirkus in Beweging. ‘Heel leuk om Louise zich zo te zien uitleven,’ verklaart prins Laurent aan de pers. ‘Ze deed het goed ook.’


Louise volgde les samen met negentien andere kinderen. ‘In het begin was ze wat verlegen,’ vertelt leraar Dries Essers aan de pers. ‘Maar ze bloeide helemaal open en maakte snel vriendinne-tjes. Louise had duidelijk een voorliefde voor de trapeze. Dat kon ze ook best goed. De hele week oefende ze daarop, want tijdens de slotshow wilde ze haar ouders tonen wat ze in haar mars had. Louise gedroeg zich niet als een prinses, maar als een meisje van zes.’ Dries Essers is onder de indruk van de prins: ‘Laurent is een heel vriendelijke man. Hij heeft me een handje geholpen om het materiaal te verplaatsen en donderdag bracht hij taart mee voor alle kinderen. Dat vonden ze natuurlijk geweldig.’ Louise volgde de lessen evenwel niet zozeer om de circuskunst-jes onder de knie te krijgen maar vooral om haar Nederlands te verbeteren. ‘Alles gebeurt in het Nederlands. Ook de vriendjes die ze maakte, spreken Nederlands. Hopelijk werpt het zijn vruchten af. Ik wou dat ik dit ook had kunnen doen, dan had ik misschien meer talen onder de knie gekregen,’ verduidelijkt de prins. Een Nederlandstalige school zou Louise nog meer helpen. Het is overigens niet de eerste keer dat een prinselijk kind de stage volgt. ‘Eerder kwamen ook de kinderen van prins Filip, Em-manuel en Elisabeth, hier lessen volgen,’ vult coördinator Annelies Claessens aan.

Laurent zet het paleis een hak

In het voorjaar van 2011 vertrekt Laurent naar Congo. Hij krijgt een reprimande van de regering én van zijn vader. Bovendien is hij niet meer welkom op het paleis. Op de vooravond van de nationale feestdag 2011 zakt Laurent met het hele gezin af naar de Marollen in hartje Brussel waar het unitaristische Bal National plaatsvindt. Hiermee zet de prins zijn vader en het paleis een hak. De prins en zijn gezin krijgen backstage van de Brusselse oester-boer Christian Rademaeker drie schotels met telkens zes oesters voorgezet. ‘Veel kan de prins er niet van eten, want constant komen mensen hem op de schouders kloppen,’ noteert een journalist van De Standaard.


Claire glundert en geniet na van het applaus dat ze daarnet hebben gekregen. De journalist wil weten hoe de prinses haar drie kinderen rustig houdt tijdens de natte vakantie van 2011. ‘Dat is inderdaad niet zo evident. Gelukkig konden ze deze week alle drie op kamp. Eigenlijk een taalstage Nederlands, gecombineerd met paardrijden. Volgende week is heel het gezin thuis en dan gaan we samen boswandelingen maken. Hopelijk blijft het wat droog.’ De bioscoop is geen alternatief. ‘Voor de films van Harry Potter zijn ze echt nog te klein.’ Louise kruipt bij haar moeder op schoot en fluistert haar iets in het oor. ‘Louise wil weten waarom hier zoveel mensen met een fototoestel rondlopen,’ zegt Claire. ‘Ik heb haar geantwoord dat dit een groot feest is en dat mensen daar graag foto’s van nemen. Voor haar is Laurent alleen maar haar vader. Onze kinderen zien ons niet als prins en prinses.’ Op de vraag van de journalist of Louise andere talen spreekt, antwoordt ze in correct Engels dat zij inderdaad al heel goed Engels spreekt. ‘Louise leert goed,’ beweert Claire. ‘Ze heeft net haar eer-ste leerjaar beëindigd met een A-attest.’ Louise bevestigt dat ze K3 graag hoort zingen: ‘Afrika tot in Amerika. Het is jammer dat ze hier vanavond niet zingen. Ik heb ze nog nooit gezien.’ Laurent beweerde nochtans eerder dat hij Louise meenam naar een optreden van de meidengroep. Claire draait met de ogen: ‘Hele dagen horen we K3 bij ons thuis. Wij kunnen die liedjes al van voor tot achter meezingen.’ Prins Laurent doet teken dat het tijd is om te vertrekken. De journalist probeert nog één keer om te polsen wat zij ervan vindt dat ze niet naar het defilé mogen gaan. Maar Claire antwoordt kordaat: ‘Daarover zeg ik niets.’

Volgens prinses Léa, de weduwe van prins Alexander, is er sinds begin 2011 geen nanny meer in het gezin van Laurent en Claire. ‘Prinses Claire zorgt helemaal zelf voor haar kinderen,’ beweert de vrouw in tv Familie. De afspraak binnen het gezin is dat Laurent de kinderen ’s morgens naar school brengt. Naar welke school Ni-colas en Aymeric gaan, is niet geweten. Wellicht ook het Lycée Français. En of hij zijn ‘plicht’ elke dag nauwgezet naleeft, wordt door insiders betwijfeld.


Laurent mag dan wel beweren dat de komst van zijn kinderen zijn leven drastisch veranderd heeft, toch kleeft er bij elk kind een negatieve gebeurtenis aan het hoofdje. Bij Louise is er het incident met de ‘moslimpeter,’ bij de tweeling de lucratieve verkoop van de eerste foto’s. Zou de prins zijn lesje nog niet geleerd hebben? Tijdens een interview met Humo begin april 2011 met Pierre Legros, de advocaat van Laurent, blijkt dat de prins opnieuw foto’s van zijn kinderen zou hebben willen verkopen. ‘Nu gaat het gerucht dat de prins, tijdens zijn reis naar Congo, foto’s van zijn kinderen wilde verko-pen voor 12.000 euro.’ Volgens Legros is hier niets van aan. ‘De prins is dol op zijn kinderen.’ Hij is ook dol op geld. Het zijn allemaal domme beslissingen van de prins. Dat Laurent in zijn eigen leven fratsen uithaalt, is uiteindelijk zijn probleem. Dat hij zijn dochter ongewild betrekt in een internationale rel over een ‘moslimpeter’ is onverstandig. Nochtans probeert Laurent zijn gezin goed af te schermen, zelfs zijn echtgenote, een volwassen vrouw. In de meeste gevallen ant-woordt hij in de plaats van Claire. Ze denkt toch hetzelfde als hij. Haar antwoord is dus het zelfde als zijn repliek. En ook het aantal keren waarop zijn kinderen in de pers komen, is op twee handen te tellen. Een bron legt het verband met zijn eigen fobie. De prins is im-mers erg bevreesd voor een aanslag. Zelf verklaarde hij daar volgens auteur Erik Wellens ooit het volgende over: ‘Was ik geen lid van de koninklijke familie, ik zou volmaakt gelukkig kunnen zijn. Maar er is steeds de dreiging van een mogelijke aanslag. Toch pro-beer ik daar zo weinig mogelijk aan te denken. Anders wordt het onmogelijk van het leven te genieten.’ Een andere bron is bang voor de kinderen van Laurent en houdt zijn hart vast. Hij denkt dat ze wel eens overbeschermd zouden kunnen worden. ‘En dat is ook niet goed.’ Een getuige bevestigt dat Laurent en Claire hun kinderen geen moment uit het oog verliezen. ‘Ik was midden april 2011 op skiva-kantie in Oostenrijk. Daar was het gezin van Laurent ook. De drie kinderen volgden er elke dag skiles in een klein klasje met een monitor. Wat me opviel was dat Laurent en Claire elke dag aanwe-zig waren bij de lessen van de kinderen. Zelf stonden ze niet of


nauwelijks op de latten.’ De toekomst zal uitwijzen hoe Laurents kinderen hiermee zullen omgaan.

hoofdstuk 6

Familiebanden

‘Prins Laurent is mijn favoriet aan het hof. Een ongedwongen jongeman; met het hart op de goeie plaats.’

aline waseige, echtgenote van voormalig bondscoach robert waseige

Een beeld zegt meer dan duizend woorden en daarom is de fa-miliefoto die in de zomer van 2005 gemaakt werd, zo belangrijk.

Het is geen toeval dat de uitgever van Noël Vaessens boek Een prinselijk proces precies die foto koos om op de voorpagina van het boek te plaatsen. Op de foto staat Laurent uiterst links. Hij draagt een protserig wit pak waar zijn dikke buik bijna uitpuilt. Tussen Laurent en de rest van de familie is er opvallend veel plaats. Rechts van Laurent staat Claire met dochtertje Louise op de arm. Verder nog op de achterste rij: Astrid, Lorenz en hun vijf kinderen. De koning en de koningin zitten vooraan op een houten bank. Links van hen een zwangere Mathilde en rechts kroonprins Filip. De kinderen van Filip en Mathilde staan voor de bank. Bij een goede klasfoto kijkt elke leerling recht in de lens. Op de foto van de koninklijke familie kijken slechts drie leden naar de fotograaf. We nemen aan dat er op dat ogenblik nog andere fotografen aan het werk moeten geweest zijn, want alle andere leden van de familie kijken schuin. Het geeft de foto een surrea-listisch tintje. Ze hebben allen hun hoofd naar links gedraaid.


Enkel Laurent, Paola en Luisa Maria, dochtertje van Astrid en Lo-renz, kijken recht voor zich uit. Veel familiefoto’s zullen er niet zijn waarbij een deel van de groep naar de lens kijkt en een ander deel niet. Meestal wordt er dan ook maar een fotograaf aangesteld om dat kiekje te maken. Nog vreemder is dat deze foto verspreid werd. Dat de neuzen hier letterlijk niet allemaal in dezelfde richting zijn opgesteld, is sym-bolisch voor de Coburgs. Zonder het te willen en wellicht zonder het te beseffen, drukt deze foto hun eigen verdeeldheid uit.

Begin juli 2011 trouwt Albert ii van Monaco met Charlene Witt-stock. Opnieuw zijn de Coburgers verdeeld. Laurent is de enige Bel gische royal die niet per vliegtuig naar Monaco reist. De prins wil niet in hetzelfde vliegtuig plaatsnemen als zijn vader, die ook aanwezig is op het feest. Hij reist zelfs niet samen met zijn echt-genote Claire. De prins maakt de reis alleen in zijn Porsche Cayen-ne. Net daarvoor zit hij even in Italië. Het wijst op erg gespannen relaties. Hoe staat Laurent tegenover de andere familieleden zoals prinses Astrid en echtgenoot Lorenz? Hoe is de verhouding met Fabiola? Is het correct dat Laurent het lievelingskind is van Paola? Hoe gedraagt Laurent zich ten op zich-te van Filip? Laurents voormalige adviseur Vaessen beweert dat de prins veel geleerd heeft van de gesprekken met André De Staercke, de kabi-netschef van prins Karel. Leopolds jongere broer was na de Twee-de Wereldoorlog regent van ons land. Laurent houdt volgens Vaes-sen van die gesprekken een correcter en minder hooggespannen beeld op het koningschap over in vergelijking met zijn oudere broer. Volgens Bernard de Traux, een vriend van koning Albert, moe-ten we niets geloven van de roddelpraatjes in de pers en zou alles peis en vree zijn bij de Coburgs. In een interview schetst de edel-man een zeemzoet plaatje. Volgens hem houdt Albert van zijn jongste zoon ‘omdat hij zichzelf herkent’. François de Radiguès, eveneens een vriend des huizes, bevestigt dit. ‘Hij (Albert) houdt van ze allemaal. Hij is onder andere erg ontroerd door de kleine Gabriël (een kind van Filip en Mathilde). En door prins Laurent. Hij houdt van diens altruïsme, het gemak

Familiebanden 141

waarmee hij zich uitdrukt. Maar er zijn ook wrijvingen geweest. De koning waardeert ook erg de natuurlijke uitstraling van zijn schoondochter Claire Coombs. Zij noemt hem “nonkel Albert”, net zoals Mathilde. Hij gaat erg vaderlijk om met zijn schoonkinderen. En hij aanbidt Astrid. Hij waardeert ook haar man, prins Lorenz.’ Het compleet verschillende en bijzonder scherpe familieportret dat Mario Danneels in Het trauma van de troon schetst, sluit allicht dichter bij de waarheid aan. Volgens Danneels zijn de meer con-ventionele Coburgs – Albert en Filip op kop – Laurent liever kwijt dan rijk. ‘Van oom Boudewijn die inderhaast aan het wetboek sleutelde, over papa Albert die menige jichtaanval aan de affaire-Wendy van Wanten heeft overgehouden, tot broer Filip voor wie Laurent simpelweg quantité négligeable is,’ vat Danneels de toestand samen. Rudy Bogaerts verklaart de unieke positie van Laurent doordat hij geen komedie kan spelen. ‘Hij was waar grote katholieke fami-lies kennelijk zo’n behoefte aan hebben: de baarlijke duivel, de zondebok. Laurent had die rol van prins Karel overgenomen.’ Volgens Jan van den Berghe is Laurent de ‘wrijfpaal’ van de familie. Maak daar gerust de pispaal van of, beleefder, het zwarte schaap. De Coburgers hebben dat nodig. Mario Danneels stipt hier-bij een belangrijk element aan. In de clan van de Habsburgers, waartoe prins Lorenz behoort, zijn er geen zwarte schapen. Ieder-een trekt aan één koord. Hun strategie geeft blijk van een enorme intelligentie. ‘Het Huis van de Habsburgers is een van de meest trotse adellijke families in Europa: rigoureus, rationeel, heel be-wust van hun oorsprong,’ besluit Danneels. De tegenstelling met de Coburgers is enorm. Nog een opvallend element om dat contrast tussen beide fami-lies te illustreren is dat in de kleine kapel van het Belvédère, de woning van Albert en Paola, de foto van Laurent in de jaren ne-gentig tussen de doden van de koninklijke familie stond. Volgens Vaessen was de boodschap duidelijk: het was gedaan met Laurent.


Paola

Paola en Laurent kijken op de familiefoto dezelfde kant uit. Bete-kent dat dan dat ze in het echte leven ook bondgenoten zijn? Over de relatie tussen Paola en Laurent bestaan merkwaardig genoeg twee compleet tegengestelde visies. Volgens de enen is die goed. Paola zou haar benjamin geregeld in bescherming genomen hebben tegen aanvallen van binnen en buiten het paleis. Anderen, met Noël Vaessen op kop, beweren dan weer dat de relatie tussen beiden ronduit slecht is. Die laatste uitleg is het meest plausibel. Vaessen bewijst zijn stelling ook: ‘Laurent kreeg ooit een Delvaux attachékoffer van zijn moeder. Omdat het van Paola kwam, gaf hij het meteen door aan mij.’ Een andere zeer betrouwbare bron be-weert dat Laurent zijn moeder een ‘pute’ noemt, een hoer. Het is een verwijzing naar de vele buitenechtelijke relaties die de toen-malige prinses van Luik er in de jaren zeventig op nahield. Nog een illustratie dat de relatie moeder-zoon rotslecht is, is dat Laurent het ooit in zijn prinselijke hoofd haalde om zijn moe-der ’s avonds laat op te bellen. De volgende dag moest Vaessen zich verantwoorden bij vijf verschillende mensen op het paleis. ‘Hoe kon het dat de koningin nog op dat late uur werd lastiggevallen door mijn protegé?’, noteert hij in Een prinselijk proces. Volgens Rik Van Aerschot lijkt Laurent qua temperament op zijn moeder. Het koninklijk bloed van Paola stroomt het hardst door zijn aderen. ‘Hij is de meest Italiaanse van allemaal. Hij heeft haar temperament, is de meest joyeuze, de meest aangename in de omgang.’ Een insider bevestigt dit, maar ziet vooral de nadelen hiervan: ‘Laurent heeft het zuiders temperament van zijn moeder geërfd: rebels, koppig en overgoten met een Italiaans m’en fou-tisme’. Volgens Vaessen zijn Paola en Laurent ‘niet constant in hun emo-ties’. Regent het, dan zijn ze droevig. Is er zon, dan zijn ze vrolijk. Huisvrienden van het koninklijk paar beweren dat Paola tegen-woordig voortdurend de brokken moet lijmen. In de jaren zeven-tig was de relatie met Laurent nochtans slecht. De prinses van Luik dacht vooral aan haar eigen plezier. Laurent liep in de weg. De relatie van Paola met haar benjamin zou in de jaren tachtig veel verbeterd zijn. Zij was al die tijd de enige die weigerde hem onder druk van Boudewijn en Fabiola aan de kant te schuiven.

Familiebanden 143

Laurent was volgens die bronnen ook het enige kind waar Paola nog enigszins vat op had, want Filip en Astrid waren helemaal in de invloedssfeer van Boudewijn en Fabiola terechtgekomen. ‘Ze beschouwt Laurent echt als le petit dernier,’ zegt een vriendin van de koningin in de pers. Die mooie verhalen kunnen niet verhullen dat ook Paola haar zoon uit Belvédère verbannen heeft. Hoe Laurent over zijn moeder denkt, kunnen we afleiden uit enkele details. Eind 2003 zijn Laurent en Claire voor de tweede keer dat jaar op het gemeentehuis van Tervuren. De Tervurenaars hadden het koppel de vorige keer een geschenk beloofd en dat kregen ze of-ficieel overhandigd. Het is een portret van prinses Claire geschil-derd door Tervurenaar Ward Lernhout. ‘Ik heb de prinses drie keer ontmoet en was erg onder de in-druk,’ vertelt Lernhout trots. Waarop de prins zich prompt veront-schuldigt voor de wanorde in zijn huis. ‘Er is nog veel werk aan,’ vertelt Laurent aan de aanwezige journalist. Dat zal snel blijken tijdens het marineproces dat enkele jaren later zal losbarsten. Op het einde van de plechtigheid stoot de prins de schildersezel waarop het schilderij staat om. De ezel botst vervolgens tegen het portret van zijn moeder, koningin Paola. Laurent kan er om lachen. ‘Ach, een rimpel meer of minder, dat maakt niet uit,’ verklaart hij. Het is een onschuldige opmerking. Maar Vaessen herinnert zich een ernstig incident tussen moeder en zoon. ‘De koning gaf een drink voor het personeel. Laurent was weer eens te laat. Plots hoor-den we de deur opengaan. Albert stopte met speechen. In plaats van Laurents foutje te laten passeren, begon Paola Laurent openlijk de mantel uit te vegen. Laurent werd in het bijzijn van alle perso-neelsleden door zijn moeder vernederd.’ Volgens een zeer betrouwbare bron was dat niet de eerste keer. ‘Tijdens zijn opleiding op de Kadettenschool heeft Paola haar zoon een standje gegeven in het bijzijn van een tiental professoren. Paola stond aan de ene kant van de zaal, de leerkrachten aan de andere kant. Laurent stond in het midden als een beklaagde.’ Vol-gens die bron heeft Paola haar zoon uitgekafferd en zelfs ronduit beledigd. ‘Ze behandelde hem echt als vuilnis, als iemand die voor niets goed was. Laurent heeft toen gehuild, in het bijzijn van ie-dereen.’ Volgens die persoon werd Laurent toen heel slecht behan-deld.


Over de relatie tussen Claire en Paola bestaat geen twijfel. Een ‘goede vriendin’ van Laurent en Claire bevestigt dat in Story: ‘Clai-re komt goed overeen met koningin Paola. Je mag dat niet zeggen, maar Paola is ook très jolie mais très bête. Waarom is Albert op een ander gaan kijken, denk je?’ Maar die goede relatie kan snel ver-anderen: ‘Mochten Claire en Laurent scheiden, dan denk ik niet dat Paola nog met de ex-vrouw van haar zoon gezien zal willen worden.’ Een intimus bevestigt de goede relatie tussen Paola en Claire: ‘De koningin heeft Claire geholpen om een zekere ontgoocheling (over haar relatie met Laurent) te verwerken.’ Paola zou over Clai-re waken. Als op Hemelvaartdag 2011 prinses Louise haar eerste commu-nie doet in Bonlez, zijn Albert en Paola aanwezig. Dat is mede te danken aan de goede relatie tussen Claire en Paola. Toch merkt Christophe Deborsu van de rtbf op dat niet alle plooien glad-gestreken zijn: ‘Albert en Paola hebben Laurent niet begroet – nochtans stond de prins vlakbij.’ Een insider vertelt in Humo dat Albert Laurent ‘verworpen’ heeft. Het was die dag geen pretje voor de prins: ‘De eerste communie van zijn dochter Louise was een bezoeking: al die mensen die hem omringden, maakten hem bang.’

De haat tegen vader Albert ii

Waar we wel vrij goed over gedocumenteerd zijn, is de slechte relatie tussen Albert en zijn jongste zoon. Het is geen toeval dat Laurent al minstens twee keer persona non grata was op het paleis. Begin juli 2011 raakte bekend dat Laurent zelfs geen uitnodiging had gekregen voor het feest van 21 juli. Alberts biograaf Erik Wellens citeert een waarnemer die beweert dat de koning ‘diep vanbinnen’ het meeste sympathie heeft voor zijn jongste zoon. ‘Het kan niet anders of hij herkent een stuk van zichzelf in Laurent.’ Personen die het echt kunnen weten, doen dit af als pure onzin. ‘Iedereen kan zien dat de koning zijn dochter het liefste ziet. Dat is overigens in “normale” gezinnen ook zo. De vader heeft meestal een voorkeur voor de dochter,’ verklaart een insider.

Familiebanden 145

Noël Vaessen vult aan in Het Laatste Nieuws: ‘Ik werd bijwijlen gek van Laurents gedoe. Hoe vaak heeft de koning me niet ge-smeekt om de zottigheden van zijn zoon te stoppen? Hoe hard ik ook probeerde, het hielp niet. Ik kon alleen maar wachten tot de volgende frats. Ik leefde permanent in paniek.’ Een typische ‘frats’ haalt de prins uit bij het bezoek van de Duitse president Roman Herzog eind jaren negentig aan ons land. Hij bezoekt ook koning Albert. Laurent verschijnt kaalgeschoren op het appel. Uitleg van Albert aan Herzog volgens Vaessen: ‘Mijn zoon volgt een duikersopleiding en moest zich daarvoor helemaal ontharen.’ Een leugentje om bestwil, want die opleiding lag al bijna tien jaar achter de rug. In 1993, toen Vaessen begon als vaste adviseur bij prins Laurent, konden ze in Laken niet lachen om het provocerende en dreigen-de gedrag van hun jongste zoon. ‘Laurent was razend op zijn fa-milie,’ vertelt Vaessen in de krant. ‘Door de afschaffing van de Salische wet, waardoor vrouwen toegelaten werden voor de troon-opvolging, kwamen niet alleen prins Filip en zijn kinderen, maar ook prinses Astrid en haar kinderen vóór hem als troonopvolgers. Hij was ervan overtuigd dat de wet speciaal werd veranderd om hem alle kansen te ontnemen. Hij was daarvan doordrongen, voor-al omdat koning Boudewijn de wet zonder veel aarzelen liet wij-zigen. Dat was zijn stijl niet, want normaal bestudeerde zijn oom alles honderd keer en vroeg hij raad aan de bisschoppen.’ Journalist Luc Demullier benadrukt dat Laurent niet alleen ra-zend was omdat hij zakte in de pikorde maar dat hij ook verbolgen was over de manier waarop die beslissing genomen werd. ‘Laurent verklaarde tijdens een interview met rtl-tvi dat de manier waar-op in dit land beslissingen genomen worden, moet worden herzien. Waarnemers zien hierin vooral een kritiek aan het adres van ’s ko-nings kabinetschef-sedert-jaren, Jacques van Ypersele de Strihou, beurtelings omschreven als de schaduwkoning van het land of de Lakense Raspoetin, afhankelijk van de sympathie die de naamge-ver heeft voor van Ypersele.’ Het feit dat Van Ypersele en Boudewijn de prins publiekelijk vernederd hebben, zal Laurent tot vandaag meedragen. Op de be-grafenis van Boudewijn medio 1993 wil hij in eerste instantie ver-stek laten gaan. Zijn vader dringt aan. Vervolgens chanteert Laurent


de nieuwe koning ‘Ofwel krijg ik het grootlint in de Leopoldsorde, ofwel kom ik niet. Dan ga ik een mis bijwonen in de Ardennen en spreekt iedereen er schande van,’ aldus Jan van den Berghe. Tijdens de begrafenisplechtigheid zal Laurent, met lint, de hele tijd een enorme zonnebril ophouden. Hij is zogezegd overmand door ver-driet. In de werkelijkheid geeft hij hiermee een duidelijke hint. Laurent voelt zich ook op familiaal vlak uitgesloten. ‘Daar had hij wel een punt,’ benadrukt Vaessen. ‘Laurent was uit op wraak. “Als ze mij in de put duwen, sleur ik mijn vader mee,” strooide hij rond.’ Naast chantage begint Laurent ook dossiers samen te stellen over zijn vader. Laurent onderzoekt onfrisse zaken binnen zijn familie. Het wordt zijn ‘levensverzekering’. Volgens Vaessen werd hij daarin geholpen door Rudy Bogaerts, zijn privéleraar. Het kan een verklaring zijn waarom Bogaerts niet werd opgenomen in het officiële curriculum van de prins. ‘Laurent verzamelde documenten tegen zijn vader. Zo ging hij op zoek naar een verband tussen ko-ning Albert ii en beursoplichter Jean-Pierre Van Rossem. Hij had ook vernomen dat zijn vader duistere vergaderingen bijwoonde in het kasteel van Arbre in Wallonië. Waar of onwaar? Ik weet het niet. En… hij werkte aan een dossier over Delphine Boël, de buiten-echtelijke dochter van koning Albert. Hij ging zijn halfzus opzoe-ken. Zijn enige doel was: zijn vader in verlegenheid brengen. Door zijn zoekwerk viel hij definitief in ongenade bij zijn familie. Zijn ouders en andere familieleden dachten dat hij van de duivel beze-ten was.’ Volgens Vaessen hebben ze zelfs een exorcist naar Laurent ge-stuurd. ‘Hij moest naar een lamp kijken en voortdurend met zijn ogen draaien. Dat deed pijn, maar had verder geen resultaat. Hij werd nog bozer.’ ‘Het was mijn taak de schade te beperken,’ vervolgt Vaessen in Het Laatste Nieuws. ‘Ik heb toen tegen Laurent gezegd dat hij moest ophouden met de vuile was buiten te hangen. Ik vroeg hem een brief te schrijven naar zijn ouders, waarin hij zijn ongenoegen kon uiten op een discrete manier. Hij heeft dat ook gedaan. Laurent was in die tijd een diep gekwetste en eenzame man. Ik vertelde de koningin dat ik hem niet kon genezen. Ik vergeleek haar zoon met een gebroken marmeren beeld dat nooit meer gaaf zou wor-

Familiebanden 147

den. Ik kon hooguit de brokken lijmen. Ik kon de koningin er ook van overtuigen dat Laurent te oud geworden was voor straffen en beloningen. Dat werkte niet meer. Het enige dat we konden doen, was hem positief benaderen.’ Vaessen bespreekt het ‘herstelplan Laurent’ met de koning en de koningin. ‘Daarna heb ik een reünie georganiseerd met het ko-ningspaar en hun zoon in Villa Clémentine. Mijn vrouw had spa-ghetti bolognaise klaargemaakt. We zaten gezellig rond een tafel van Ikea. De bijeenkomst duurde drie uur. Het was een mooie avond. Misschien wel het mooiste moment uit mijn jaren bij de prins.’ De aanpak van Vaessen kreeg de goedkeuring van een van de twee permanente psychiaters van het hof, maar een echt succes werd het niet. ‘Laurent werd depressief. Hij probeerde zelfmoord te plegen. Of beter gezegd: hij deed alsof hij zich van het leven wilde beroven. Hij had enkele pillen ingenomen, maar niet genoeg om te sterven. De zelfmoordpoging was de zoveelste poging om zijn familie onder druk te zetten. Pure chantage. En tegen de psy-chiaters vertelde hij wat ze wilden horen. In het ziekenhuis (La Ramée, td) liet hij zijn baard groeien. Toen hij buitenkwam, zag hij eruit als een verloren man. Toneel, om zijn moeder te beroeren. Ik moest van het paleis er voor zorgen dat die baard weer verdween. Met dergelijke onnozelheden moest ik me wel vaker bezighouden.’ Die baard was niet nieuw. In het vooruitzicht van zijn eerste grote zeereis in de jaren tachtig bij de marine, liet Laurent zijn baard voor het eerst staan. Volgens Vaessen had Laurent overigens al eerder ‘zelfmoord-pogingen’ achter de rug. ‘Hij had het al eerder geprobeerd, onder andere toen hij in Amerika was.’ Een tweede poging vond plaats midden jaren negentig. ‘Hij had medicatie gekregen van een dok-ter van het universitair ziekenhuis Sint-Lucas en daarvan een over-dosis geslikt. Hij moest worden opgenomen in het Sint-Janszieken-huis in Brussel.’ Vooral de relatie met Van Wanten heeft ten paleize ophef ver-oorzaakt. ‘Koning Albert tilde er niet alleen zwaar aan dat zijn zoon verkering had met een ex-pin-up. Dat Laurent publiekelijk ontkende dat hij ooit meer dan twee woorden met la Wanten had gewisseld, vond de koning nog erger voor het imago van het ko-


ningshuis. Het gaf de populaire pers de gelegenheid met vette koppen als ‘Laurent liegt!’ uit te pakken.’ Op ‘Wendygate’ komen we nog terug. Eind jaren negentig is Vaessen niet meer aanwezig om een be-middelende rol te spelen tussen Albert en zijn jongste zoon. Volgens insiders gaat het vanaf dan opnieuw van kwaad naar erger. In maart 2007 liggen Albert en zijn jongste zoon openlijk met elkaar overhoop. Het marineproces is dan net afgelopen. ‘Ik wil met u niets meer te maken hebben!’ roept Laurent uit. Hij vindt dat hij te weinig steun kreeg van zijn vader. ‘Goed, dan kom je hier niet meer binnen!’ schreeuwt Albert terug. De commerciële omroepen vtm en rtl melden vervolgens met leedvermaak dat Laurent niet meer welkom is op het koninklijk paleis. De week daarvoor viel op dat Laurent en Claire afwezig waren op het galadiner ter gelegenheid van het staatsbezoek van de Luxemburgse groothertog en groothertogin. Ook naar het Euro-pees feest stuurden ze hun kat. Goedgeplaatste bronnen melden Het Laatste Nieuws dat er van een officiële boycot weliswaar geen sprake is. ‘Maar de relatie tus-sen Albert en zijn zoon – die al “zwaar gecompliceerd” is sedert Laurents jeugd – verzeilde enkele weken geleden in stormweer.’ ‘Echt leuk is het allemaal niet, gromt de monarch zoetzuur,’ noteert auteur Patrick Roegiers. ‘Albert ii zit verveeld met het feit dat het smetteloze beeld van zijn mooie familie een krasje vertoont, dat deze familie al even verdeeld is als de grote familie van alle Belgen samen.’ Laurent voelt zich onvoldoende gesteund door zijn vader in het marineschandaal dat eind 2006 in volle hevigheid uitbrak. ‘Gedu-rende enkele weken werd er bemiddeld op erg hoog niveau, al was het maar om het escalerende conflict uit de media te halen. Tever-geefs.’ ‘De vaststellingen van de media zeggen niet noodzakelijk iets over de toekomst,’ beweert Michel Malherbe, woordvoerder van het paleis, in een reactie op berichten in de media dat prins Laurent niet langer welkom zou zijn op het paleis. ‘Het paleis geeft uit prin cipe geen uitleg over de aanwezigheid of afwezigheid van le-den van de koninklijke familie op bepaalde gelegenheden.’

Familiebanden 149

Claire bemiddelt

In de weken daarop wordt door Claire bemiddeld. Ze kan het goed vinden met Paola en ze wordt ook door Albert gewaardeerd. Mario Danneels voegt er aan toe dat Claire ook de enige link is tussen Laurent en de koninklijke familie. ‘Als het van de prins afhangt, zou het vorstenpaar hun kleinkinderen nauwelijks te zien krijgen. Claire maakt van een bezoekje aan de grootouders een vast agenda-punt.’ Volgens onze informatie nodigt Paola de kleinkinderen en-kel uit op Belvédère als Laurent in het buitenland verblijft. De ‘ijs koningin’ slaagt er voorwaar in het ijs tussen vader en zoon tijdelijk te doen ontdooien. Later zal de temperatuur opnieuw onder nul zakken. De boycot van het paleis duurt enkele maanden. Begin juni 2007 is Laurent voor het eerst sinds het fraudeproces weer uitge-nodigd op het koninklijk paleis. Hij wordt vergezeld door Claire. Beiden zijn aanwezig voor een concert in het paleis, een dag na de 73ste verjaardag van Albert. Het is een publiek geheim dat Albert bijzonder misnoegd was over het aandeel van zijn jongste zoon in de marinefraude. De 185.000 euro die misbruikt werd om Villa Clémentine te verbou-wen, heeft de koning naar eigen zeggen kort na het proces terug-betaald. Prins Laurent was even, en niet voor het eerst in zijn leven, persona non grata aan het hof. Het is een efficiënte manier om de zoon, een veertiger nota bene, te straffen. Die les van Vaessen is aan het Hof alweer vergeten. Toch zal Laurent zijn vader enkele maanden later opnieuw pak-ken. In november wordt Laurent door een horde wachtende jour-nalisten in badjas opgemerkt. Volgens de pers is er een sanitair probleem in Villa Clémentine. Laurent verklaart dat hij zich om-kleedt in Villa Clémentine en in zwembroek naar het paleis van Laken rijdt om er enkele baantjes te zwemmen. Enkel goedgelovige zielen geloven dit. Waarom zou Laurent van Tervuren naar Laken rijden om er te zwemmen? Via Vaessen leren we dat de koning en de koningin thuis rondlopen in een peignoir, weliswaar met het logo van het koningshuis om zich toch enigszins te onderscheiden. Voor goede verstaanders geeft Laurent op die manier een erg duidelijk signaal. Hij wil aantonen dat zijn vader maar een luilak is.


De relatie tussen vader en jongste zoon blijft stroef. Twee decennia emotionele verwaarlozing hebben erg diepe sporen nagelaten. In 2008 zit koning Albert 15 jaar op de troon. ‘Het is opvallend dat Laurent op de viering als enige op de eretribune niet voor zijn vader applaudisseert,’ noteert Jan van den Berghe. Een andere illustratie van de gespannen verhouding tussen beiden is volgend incident. In dat jaar neemt Astrid ontslag als voorzitster van het Rode Kruis. Albert roept vervolgens woedend uit dat niemand van de koninklijke familie nog een post bij het Rode Kruis zal opnemen. Om zijn vader te jennen, biedt Laurent zich iets later als kandidaat aan. Maar dat feestje gaat niet door. Hij botst op het koninklijke veto. Deze keer luistert hij wel. In augustus 2009 wordt Laurent met een luchtweginfectie in het Sint-Lucasziekenhuis opgenomen. Hij had wat te veel gefeest bij zijn adellijke vrienden de Bourbons in Sardinië. Als Laurent uit het ziekenhuis ontslagen wordt, is de prins van plan om zijn vakantie te hernemen. ‘Waar hij dan zeker niét naar-toe gaat, is het buitenverblijf van zijn ouders in Zuid-Frankrijk,’ beweert de pers met stelligheid. ‘Koning Albert en koningin Paola hadden Laurent en zijn gezin nochtans uitgenodigd in Château-neuf-de-Grasse.’ Volgens bronnen in de zeer nabije omgeving van de prins had Laurent echter geen zin om daarop in te gaan. Prinses Claire en de kinderen reizen dan maar met hun vieren naar Zuid-Frankrijk. Ze blijven er een week, zonder de prins. Het dieptepunt in de relatie tussen Albert en Laurent vindt plaats in het voorjaar van 2011. Laurent legt het advies van het paleis en ontslagnemend premier Leterme naast zich neer en ver-trekt naar Congo. Albert is woedend en laat een scherp communi-qué verspreiden waarin hij het gedrag van zijn zoon afkeurt. ‘Wat in de pers staat over het feit dat de koning boos is, klopt met de werkelijkheid,’ zo luidt het. Opnieuw is Laurent niet meer welkom op het paleis. Net als in 2007 wordt Laurent verbannen. Maar deze keer heeft het geen zin meer om de brokken te lijmen. ‘Voor Laurent is het een uitgemaakte zaak,’ vertelt Kathy Pauwels in tv Familie. ‘Zijn relatie met het paleis is een afgesloten hoofdstuk. Hij heeft er geen behoefte meer aan om die banden nog aan te halen.’ Ook Albert zet een definitief punt achter de moeizame relatie met

Familiebanden 151

zijn jongste zoon. Volgens onze informatie heeft de koning Laurent definitief laten vallen. Opnieuw is het de koninklijke familie volgens Het Nieuwsblad menens om de prins weg te houden van officiële activiteiten. Op 24 mei 2011 is Laurent prominent afwezig op het paleis, waar de Congolese dokter Denis Mukwege gehuldigd wordt met de Koning Boudewijnprijs voor Ontwikkelingswerk. Mukwege zet zich in Oost-Congo in voor vrouwen die werden verkracht. Prins Filip, prinses Mathilde en prinses Astrid zijn er wel, net als koning Albert en koningin Paola. Koningin Fabiola – binnen-gereden in een rolstoel – kan met de hulp van een wandelstok delen van de ceremonie rechtopstaand volgen. De immer spitse Koen Meulenaere van Knack vindt de vermaning van vader Albert en de tweede verbanning van de prins niet erg geloofwaardig. ‘Zelf zouden wij niet weten hoe men nog verder kan gaan in de vermakelijke discipline van de majesteitsschennis, maar (Rik) Van Cauwelaert weet dat duidelijk wel. In zijn vorige Van de Redactie suggereerde hij zonder verpinken dat koning Albert, toen hij nog prins was, zich heeft laten “soigneren” door Eurosys-tem Hospitalier, een Generale-dochter die dankzij zijn bemiddeling een miljardencontract in Saudi-Arabië had afgesloten. In ruil voor zijn hulp kreeg de prins geld en vrouwen, een meestal aangename doch ook gevaarlijke combinatie’ staat in Bladspiegel van 13 april 2011. ‘In vergelijking met wat zijn vader allemaal heeft uitgestoken, is prins Laurent een brave mens,’ besluit Meulenaere. Voor wie meer wil weten over deze onverkwikkelijke affaire, verwijzen we graag naar onze biografie van Boudewijn waarin het dossier Euro-system beschreven staat. In tegenstelling tot de vorige aanvaring tussen de vorst en zijn jongste zoon komt er deze keer geen toenadering tussen beiden. De breuk is definitief. Zelfs Claire kan ze niet verzoenen. In de aanloop van de nationale feestdag van 21 juli 2011 wordt duidelijk dat Laurent die dag niet aanwezig zal zijn, de prins is niet officieel uitgenodigd door het paleis. Dat is een primeur. Nooit eerder werd een lid van de koninklijke familie geweerd van de officiële plechtigheden die dag. Hiermee is de boodschap van de koning, die tot eendracht oproept en pleit voor stevige familie-waarden, hypocrieter dan ooit. De vorst slaagt er evenmin in om zijn privébesognes op de achtergrond te plaatsen.


‘Men moet zijn ouders respecteren,’ verklaart Laurent enkele dagen voor de nationale feestdag. De rebel van Laken trekt op de vooravond van 21 juli dan maar naar de Brusselse Marollenwijk voor het Bal National. ‘Waar het feest voor alle Belgen plaatsvindt,’ aldus een cynische Laurent. De Stichting Prins Laurent heeft op het Vossenplein een dispen-sarium. Laurent wordt in de Marollenwijk op handen gedragen. ‘Hij waant zich een beetje de koning van de Marollen, sinds hij er in 2003 de dankmis voor zijn huwelijk liet plaatsvinden,’ aldus journalist Jan Becaus. De koning is daar niet van de partij, dus een confrontatie wordt vermeden. Ook in 2004 was Laurent te gast in de Marollenwijk. Eind augustus van dat jaar vond het Grote Marol-lendiner plaats. De prins was toen één van de eregasten.

Grootouders

De relatie van Laurent met zijn ouders was tijdens zijn kindertijd slecht of onbestaande. De meeste kinderen hebben op zijn minst een of twee grootouders bij wie ze dan terecht kunnen. Bij Laurent is er niemand. Ook op het vlak is niets normaal voor hem. Het is niet verwonderlijk dat hij zich vaak eenzaam voelde. De relatie met zijn grootouders langs vaderskant, Leopold iii en Lilian Baels, was tijdens de tienerjaren van Laurent onbestaan-de. Er was geen contact tussen Belvédère en Argenteuil, de woon-plaats van Leopold iii en zijn echtgenote. Fabiola had dat zo beslist. Laurent zag zijn grootvader eens vluchtig tijdens een verzonnen tandartsbezoek. Er waren wel sporadische contacten met prins Karel, de jon-gere broer van Leopold iii. Tijdens een tentoonstelling in het be-gijnhof van Hasselt zijn Paola en een zeer jonge Laurent van de partij. Ze komen kijken naar de schilderijen die Karel van Vlaan-deren gemaakt heeft. Uit dankbaarheid krijgt Paola een schitterend juweel en Laurent een envelop met een aanzienlijke geldsom. Zo-wel prins Karel als Leopold iii overlijden in 1983. Volgens auteur Michel Verwilghen kwam Laurent na het over-lijden van Leopold iii wel regelmatig op bezoek bij Lilian Baels. Vaessen bevestigt dat Laurent de enige royal is die niets tegen Li-

Familiebanden 153

lian had. Als ze in 2002 overlijdt, is Laurent aanwezig op de uit-vaartmis. ‘De koninklijke familie en haar gasten leken ook niet echt aangeslagen: prins Laurent zat ijverig te schrijven tijdens de dienst en groothertog Jan van Luxemburg dommelde even in,’ noteert Het Laatste Nieuws schalks. Tussen de bloemen van Lilians naasten lag wel een krans met het mysterieuze opschrift De la Princesse. Zelfs de begrafenisonder-nemer wist niet van wie die afkomstig was. Laurents grootvader langs moederskant, Fulco Ruffo, overleed al in 1946. Diens echtgenote Luisa Gazelli, Paola’s moeder, werd ge boren in 1896. Toen Laurent geboren werd, was ze al bijna ze-ventig. Met haar had Laurent volgens onze informatie relatief wei-nig contact.

Zus Astrid

Ook over de relatie met zus Astrid bestaan tegenstrijdige verkla-ringen. Volgens de enen neemt Astrid haar jongste broer in be-scherming. Anderen beweren dan weer dat ze de lijn van Filip volgt en Laurent als een complete outsider beschouwt. Die laatste stelling is de juiste. Laurent heeft weinig sympathie voor zijn zus. Alleen al Astrids erevoorzitterschap van de Geneeskundige Stichting Koningin Eli-sabeth (gske) jaagt Laurent danig op stang. Volgens de Anti Dieren- proeven Coalitie (adc) financiert de gske experimenten op apen aan de universiteiten van Leuven en Brussel. Laurent is tegen der-gelijke dierenproeven. ‘Op een avond reden we achter het Sint-Lucas ziekenhuis,’ noteert Bogaerts. ‘Woest wees hij naar een bak-stenen gebouw. “Daar doen ze experimenten op honden!” In zo’n bui is hij tot alles in staat. Zelfs tot moord.’ Over zijn zus maakt hij bovendien cynische opmerkingen in de trant van: ‘Als ze niet zit te bidden, ligt ze kinderen te maken.’ Op 20 mei 1985 is de bijna voltallige koninklijke familie in La-ken samen verenigd met Johannes Paulus ii. Enkel prins Laurent ontbreekt op de foto. Als signaal kan dat tellen. Toch was Laurent die dag daar. Volgens een vertrouweling vertelde Laurent nadien het volgende: ‘Hij kende alle jongen van mijn zus.’ In het Frans


gebruikte Laurent de denigrerende term ‘marmots’. ‘Daarna kwam de paus bij hem. Hij vroeg: ‘En wie bent u?’ Laurent zou geantwoord hebben: ‘En u, wie bent u?’ Met Astrids man Lorenz loopt Laurent volgens de pers al hele-maal niet weg. Dat de Habsburger een verwoed jager is, speelt zwaar in zijn nadeel. Maar er is iets wat Laurent zijn zwager veel zwaarder aanrekent: ‘Laurent vindt Lorenz een machtswellusteling die wist hoe hij bij Boudewijn op een goed blaadje moest komen door hem voortdurend naar de mond te praten,’ weet een redac-teur. Volgens Vaessen verklaarde Laurent regelmatig: ‘Liever mijn broer op de troon dan een Habsburger.’ Een geschenk van Lorenz weigert Laurent: ‘Van die mensen moet ik niets hebben.’ Dat de relatie tussen Laurent en zijn schoonbroer Lorenz slecht is, omdat Lorenz een Habsburger is, wordt tegengesproken door de feiten. De huwelijksreis van Laurent en Claire vond immers plaats in het buitenverblijf van een Habsburger, meer bepaald Karl von Habsburg. En bovendien is er die stadsuitstap begin 2002 in Nederland. Laurent en Lorenz zijn uitgenodigd op het huwelijk van prins Willem-Alexander en Maxima. Voor de plechtigheid be-sluiten ze samen een stadswandeling te maken. Waarom zou Laurent vrijwillig een wandeling maken met iemand die hij mis-prijst? Pittig detail, Laurent wordt die dag tegengehouden door de Nederlandse politie die zijn identiteit wil controleren.

Een verstoorde relatie met Filip

Zeker is dat er tussen de broers Laurent en Filip hoogspanning is. ‘Paleisbronnen hebben in het verleden gesuggereerd dat de twee ideologische strekkingen aan het Hof, katholieken en vrijdenkers, elk een van de broers hebben opgeëist en ze tegen elkaar hebben uit gespeeld,’ noteert de pers. Die analyse is niet verkeerd. Laurent noemt zijn broer een hypocriet en omgekeerd heeft Filip zijn jongere broer ooit verwelkomd met de zin ‘Wat kom je hier nog bij ons doen?’ In zo’n milieu zijn dat zeer zwaarwichtige woorden. Volgens Vaessen zou Laurent jaloers zijn op zijn oudere broer omdat hij gestudeerd heeft en een echt universitair diploma van Stanford heeft. De naijver tussen beide broers is zeer groot.

Familiebanden 155

Omgekeerd ziet Filip zijn eigen broer en zus te veel als concur-renten en te weinig als bondgenoten. Auteurs Leyts en zijn collega’s illustreren dit in hun biografie van de kroonprins. ‘Als de regio rond Liedekerke en Gent begin 2003 overstroomt, wil prins Laurent zich spontaan naar de getroffen streek reppen. De staf van de kroon prins krijgt lucht van Laurents voornemen en roept de prins een halt toe. Het is uiteindelijk de kroonprins zelf die de bewoners een hart onder de riem mag steken.’ In uitzonderlijke gevallen krijgen we ongewild een kijkje in de hersenpan van de kroonprins. In oktober 2002 overhandigt royalty-fan Petra Desmed uit Sint-Andries bij Brugge prins Filip bij een bezoek geschenken. ‘Ik heb hem een badjas van het tekenfilm-konijntje Hopla overhandigd voor prinses Elisabeth. Ik heb hem eerder ook al eens vier video’s, boekjes en een petje van Hopla kunnen schenken. Daarnaast heb ik een brief voorgelezen om uit te leggen waarom ik niet op de nationale feestdag aanwezig kon zijn. De prins dankte me voor de cadeautjes en zei dat hij me her-kende.’ Desmed wenste hem tot slot proficiat met de verloving tussen prins Laurent en zijn vriendin Claire maar daar had hij volgens de vrouw geen commentaar op. Op 25 oktober 2001 wordt prinses Elisabeth geboren. Ook Laurent gaat langs ‘met een geschenkje in een keurig zakje’. Het wordt een blitzbezoek. Laurent kwam helemaal onverwacht want de veiligheidsdien-sten hadden verteld dat er niemand meer op bezoek zou komen. De prins verscheen zaterdagavond omstreeks 18 uur om zijn nieu-we nichtje te bezoeken. Laurent vraagt volgens een aanwezige journalist aan een camera-man waar Mathilde ligt en stapt dan vlug door de grote gang. ‘Ik wens het koningspaar, excuseer het prinsenpaar, veel succes en proficiat met hun kind,’ verklaart Laurent. Een verspreking van Laurent of een steek onder de gordel? Hij weet dat zijn broer en Mathilde dolgraag koning en koningin willen zijn. Hij vindt het naar eigen zeggen ook helemaal niet erg dat hij niet door zijn broer als peter van Elisabeth was gevraagd. Nauwelijks een kwartiertje later was Laurent alweer vertrok-ken. Vervolgens werd hij via een nooduitgang naar buiten geloodst. De aanwezige journalist van Het Laatste Nieuws kon enkel de rode stoplichten van zijn fonkelnieuwe Mercedes bewonderen.


Een decennium later maakt Laurent opnieuw brokken door zijn omstreden reis naar Congo. Filip is op dat moment op handelsmis-sie in Rusland. Door de heisa rond zijn broer wordt die reis vergald. Daar verklaart Filip de volgende ingestudeerde zin: ‘Mijn broer is mijn broer en zal altijd mijn broer blijven.’ Volgens De Standaard is dit een ontroerende opwelling van broederliefde. Tegelijk is het volgens de krant ook een verrassende uitspraak. ‘Want die twee konden elkaar toch niet luchten? Of zit er meer achter dat ene zinnetje?’ De reactie van Filip kan volgens de redacteur van de krant op twee manieren gelezen worden: ‘We kennen Laurent allemaal als ongeleid projectiel en hij zal nooit veranderen. Een andere moge-lijkheid is dat Filip hem verdedigt in tegenstelling tot de koning’. Vaessen ziet het anders: ‘Filip ziet zijn broer als een ondergeschik-te, net zoals Albert vroeger de ondergeschikte was van Boudewijn.’ Story-hoofdredacteur Frederik De Swaef meent dat Filip zijn jongere broer in bescherming neemt: ‘In dat geval zegevieren de diepchristelijke waarden die Filip meekreeg van zijn oom Boude-wijn,’ verklaart De Swaef aan de krant. Ook Vaessen neigt in die richting. Filip verklaarde hem eens dat ‘hij weet wat goed is voor mijn broer’. Volgens De Swaef is er meer aan de hand. ‘De twee broers heb-ben elkaar gevonden als objectieve bondgenoten. Als er iemand de koning weg wil, is het Filip, om zelf de troon te bestijgen. Laurent van zijn kant verwerkt de expliciete terechtwijzing uit Laken. Samen keren ze zich tegen hun vijand: hun vader.’ Het is, na de eerdere verklaring van het paleis, opnieuw een his torisch moment.

Royaltywatchers weten dat het niet botert tussen beide broers. ‘Tijdens een eucharistieviering zullen ze nooit naast elkaar plaats-nemen,’ verklaart Reinout Goddyn van het vtm-programma Royalty aan de krant. ‘Op staatsbanketten komt Laurent geregeld te laat en zal je hem nooit innig zien omgaan met zijn broer. De twee hebben totaal verschillende karakters. De oudste is plichtsbewust en verantwoordelijk, de jongste is een losbol.’ Volgens De Swaef is dat een gevolg van hun opvoeding. ‘Binnen de familie ging van kindsbeen af alle aandacht naar de troon opvol-

Familiebanden 157

ger Filip. Laurent heeft zich altijd het zwarte schaap gevoeld. Komt daarbij dat hij werd geboren op het moment dat het huwelijk van Albert en Paola de allerzwaarste stormen doormaakte. Kon Filip nog terugvallen op Boudewijn, dan werd Laurent hoofdzakelijk opgevoed door nanny’s.’ Dat laatste is niet helemaal correct. Laurent werd vooral opge-voed in diverse pleeggezinnen. Hij was eigenlijk een pleegkind. En volgens Vaessen dacht Boudewijn ooit aan Laurent als zijn mo-gelijke opvolger. Hij had door dat Laurent iets meer potentieel had dan zijn oudere broer. Dat plan werd evenwel snel verlaten.

Mathilde en Claire

Ook hun respectieve echtgenotes slaagden er volgens De Swaef niet in de beide broers dichter bij elkaar te brengen. Integendeel. ‘Mathilde en Claire zijn geen goede vriendinnen,’ weet de hoofd-redacteur van Story. De oorzaak hiervan is Paola. ‘Claire mag dan wel later in de familie zijn gekomen, ze slaagde er in korte tijd in om het hart van Paola te veroveren. Ze delen bijvoorbeeld hun passie voor cul-tuur en gaan samen naar tentoonstellingen,’ vervolgt De Swaef. Dat is een doorn in het oog van Mathilde. Volgens Paris Match zat er midden 2009 zelfs een serieus haar in de boter tussen Mathilde en Claire. Een ander twistpunt tussen beide dames is de overdreven ge-loofsijver van Mathilde. Als onderwerp van haar thesis koos ze volgens voormalig grootmaarschalk Herman Liebaers voor De psy-chologische betekenis van het gebed. Promotor van het werkstuk was James Day van de ucl. Het onderwerp van de masterproef is vol-gens Herman Liebaers niet bij iedereen in goede aarde gevallen. ‘Zelfs bij sommige katholieken,’ vertelt Liebaers aan Het Nieuwsblad.

Opvallend is dat Mathilde en Laurent wél goed overeenkomen. Je ziet hen vaak samen lachen. ‘Dát moet de veel stijvere Filip steken,’ is te lezen in De Standaard. Neem de outfit van Claire op Koningsdag 15 november 2010. Tijdens het Te Deum draagt de echtgenote van prins Laurent een


wit mantelpakje. De gelijkenis is frappant met wat koningin, toen nog prinses, Paola in de eerste helft van de jaren zestig droeg. Zelfs het zwarte bontje om de hals werd gerecupereerd. ‘Dat witte mantel pakje, stijl Jackie Kennedy, ging Claire perfect af,’ zegt Edouard Vermeulen van het modehuis Natan. ‘De mode van de jaren zestig is weer helemaal in’. Ook bij een herdenking in de kerk van Laken in 2010 droeg Claire al vintage kleren van haar schoonmoeder: een zwarte jas met bruine bontkraag. Volgens Vaessen is de goede relatie tussen Laurent en Mathilde louter functioneel. Door met Mathilde aan te pappen, kan Laurent haar interessante informatie over Filip ontfutselen. Op 15 november 2008 in het Jubelpark ’s avonds is Laurent duidelijk in zijn nopjes. Hij zit er grapjes uit te halen met Ma-thilde. Achter de rug van echtgenote Claire tikt hij Mathilde ver-schillende keren op de schouder, om dan met uitgestreken gezicht te melden dat ‘het Claire was geweest’. ‘Op het verlovingsfeest van Filip en Mathilde zag je Laurent arm in arm met de zus van Mathilde,’ vult Vaessen aan. Hij heeft het over Elisabeth. ‘Dat was duidelijk een poging om macht te krijgen over zijn broer, want de beste manier om meer te weten over een schoonfamilie is aan te pappen met de zus.’ Met Graaf Henri d’Udekem d’Acoz, de oom van Mathilde, komt Laurent ook goed overeen. In een interview verklaart Henri dat hij Mathilde en haar twee kinderen nog nooit gezien heeft, wat hem ‘zeer droef stemt’. ‘Waarom zou ik haar opbellen als zij mij negeert?’ vraagt hij zich af. ‘Weet u wie ik twee weken geleden wél toevallig heb gezien? Prins Laurent. In de Antwerpse Schutters-hof straat, waar hij met Louise op de arm met Claire aan het win-kelen was. Laurent is toen zeer, zeer vriendelijk tegen me geweest. Dat heeft me veel deugd gedaan. Ik voel me als uitgestotene de Laurent van mijn familie.’

De Italiaanse tak

Laurent bevindt zich regelmatig in Italië. Met Victor Emmanuel, de enige zoon van Marie-José en Umberto, heeft Laurent af en toe contact. Met deze ‘prins van alle ondeugden’ kan Laurent het goed

Familiebanden 159

vinden. Laurent stelde zijn neef ook voor aan Vaessen. ‘Dit is de grootste intrigant die u ooit zult ontmoeten,’ verklaart Laurent. ‘Hij handelt met zowat iedereen.’ Ook met de neven van Paola komt Laurent goed overeen. Als ze in België zijn, overnachten ze steevast in Villa Clémentine. Paola vindt dat volgens Vaessen niet echt leuk. Wellicht gaat het om Fulco, geboren in 1954, en zijn jongere broer Augusto Ruffo. Ze zijn de zonen van Fabricio Ruffo (1922-2005). Pittig detail: Augusto Ruffo werd in 2010 veroordeeld omdat hij een factuur van 249.000 euro niet had betaald. Aannemer Francesco Brembilla moest hier-door de boeken neerleggen. En Antonello, een broer van Paola, werd volgens de Italiaanse krant Corriere della Sera in 1996 door de Romeinse rechtbank zelfs veroordeeld wegens fiscale fraude. In het verleden liep hij volgens de krant wegens gelijkaardige misdrijven tegen de lamp.

Prins Alexander

Laurent is op 4 september 1998 aanwezig op het (late) huwelijks-feest van zijn halfoom Alexander. Deze viert de verbintenis met Lea Wolman op het kasteel van de omstreden markies Olivier de Trazegnies in Courray-le-Château. Laurent vervangt zijn ouders. Aan wezig zijn ook Jacqueline Vastapane en Decia De Pauw. Laurents adviseur Vaessen beweert dat Laurent zaken wilde doen met Alexander. Veearts Jean Bastien trad op als verbindings-persoon tussen beiden. De bedoeling was om aluminium filmdozen te vullen met pralines en deze te verkopen als ‘Charlie Chaplin pra lines’. Vandaag biedt Laurent via zijn stichting gelijkaardige pralines aan. In 2009 sterft Alexander op de loopband bij hem thuis. Tijdens de begrafenis van de prins begin december valt op dat Laurent aan het schaterlachen is. Dat is vreemd. Een jaar later is er een tentoon-stelling in het Gemeenthuis van Waterloo. Er worden foto’s van Alexander getoond. Esmeralda is er, Claire en Laurent ook. Water-loo heeft een goede band met de royals. Er is zelfs een museum met een zaal gewijd aan Leopold iii. Daarin staat de bureau van de vorst zoals hij was in Argenteuil.


De Luxemburgse tak

In 1953 trouwt Josephine-Charlotte, zus van Albert en Boudewijn, tegen haar zin met Jean van Luxemburg. Ze krijgen vier kinderen. Er zijn geen aanwijzingen dat er een innig contact is tussen Laurent en de Luxemburgse tak van de Coburgs. Zijn broer Filip onderhoudt wel een goed contact met deze tak. Hij ging in 2011 op vakantie met Guillaume en zijn gezin. Volgens Vaessen heeft Laurent de Luxemburgse tak van de fa-milie zelfs ooit tegen het hoofd gestoten. In 1994 wordt de zestig-ste verjaardag van Albert gevierd. ‘Amateurpsycholoog Laurent heeft tijdens een misviering in Ciergnon ooit eens de hele familie diep geschokt met een onverwachte toespraak over “de verschil-lende hoofden van zijn vader”. Ze hadden hem gevraagd om een paar voorbeden op te stellen, maar hij had dagenlang gesleuteld aan een geheime speech. “Mijn vader is de ene dag hoofd van het leger, de andere dag hoofd van de staat en de derde dag hoofd van de koninklijke familie. Hij heeft dus verschillende hoofden. Er is geen eenheid van geest,” verkondigde hij. Hij had vroeger al eens iets gelijkaardigs tegen Boudewijn gezegd. ‘Vooral de Luxemburgse familieleden van de koning vonden Laurents uiteenzetting kwetsend en zeer misplaatst,’ aldus Vaessen in Het Laatste Nieuws. Josephine-Charlotte overlijdt op 10 januari 2005 en wordt op zaterdag 15 januari in Luxemburg begraven. De zus van koning Albert ii overleed op 77-jarige leeftijd aan longkanker. Onder de aanwezigen bevinden zich talrijke Europese vorsten en vorstinnen, waaronder koningin Beatrix, het Zweedse vorstenpaar Carl Gustav en Silvia, de Spaanse koningin Sofia, en koningin Margrethe en prin ses Benedikte van Denemarken. Het Belgische vorstenhuis is uiteraard uitgebreid vertegenwoordigd, met het vorstenpaar en koningin Fabiola, kroonprins Filip en prinses Mathilde, prinses Astrid en prins Lorenz, en prins Laurent met prinses Claire. In de namiddag wordt de groothertogin gecremeerd, zoals ze dat in haar laatste wilsbeschikking had bepaald. Na de crematie wordt de urne met de as van de groothertogin bijgezet in de graf-kelder van de familie. Die bevindt zich in de crypte van de Notre Dame-kathedraal van Luxemburg. In tegenstelling tot broer Albert en echtgenoot Jean, toont Laurent die dag weinig emoties.

Familiebanden 161

Boudewijn en Fabiola

De relatie tussen Laurent en Boudewijn moet in twee periodes opgesplitst worden. Laurent is tot begin jaren negentig reserve-troonopvolger en dynastiek dus erg belangrijk. Het plan van Boudewijn is om in 1995 af te treden en Filip op de troon te brengen. Er wordt in de jaren zeventig en tachtig ook in Laurent ‘geïn-vesteerd,’ weliswaar minder dan in Filip. Als Laurent vanaf midden jaren tachtig niet meer welkom is bij zijn ouders, wordt hij opge-vangen door Boudewijn en Fabiola. Daar hebben ze na enkele tu-multueuze jaren eind jaren tachtig ook schoon genoeg van hem. Het beeld dat Laurent van Boudewijn overhield, is niet fraai. De prins vond dat zijn oom een seksueel gefrustreerde man was. Volgens Vaessen weigerde Fabiola na haar diverse miskramen in de jaren zestig elk seksueel contact. ‘Laurent keek enkel op naar Leopold ii. Dat was een echte zaken-man. De andere koningen beschouwde hij als opvulsel, en vooral slechte beheerders,’ weet Vaessen. Toch heeft Boudewijn een grote rol gespeeld in het leven van Laurent, zij het indirect. Privéleraar Rudy Bogaerts heeft zich onge-twijfeld grote moeite getroost om zich in te zetten voor Laurent. Volgens Bogaerts was dat voor Boudewijn. ‘Ik heb offers gebracht. Mijn drie zoons hadden het moeilijk als Laurent mij het hele week-end opeiste. Duizenden uren heb ik in de prins geïnvesteerd. Maar het paleis heeft ons gesaboteerd. Ik herinner mij een vergadering op Belvedère. Daar moest ik samen met een twintigtal adviseurs “het lot” van prins Laurent bespreken. Laurent zelf mocht niet aanwezig zijn. Ik zei: “Ik bespreek zijn lot niet, als hij niet aanwe-zig is.” Hij mocht dan komen, maar werd niet binnengelaten. Laurent verstopte zich uiteindelijk achter een windscherm en luis-terde de vergadering af. Via een bediende liet hij mij een briefje bezorgen. Daar stond op geschreven: “Au secours! Laurent.” Hij was in paniek, want zijn leven werd daar eventjes geregeld door de adviseurs. Voor een jongen van achttien jaar is dat desastreus.’ In 1991 wordt Laurent via de wijziging van de Salische wet de-finitief opzijgeschoven. Dat heeft hij zijn oom nooit vergeven.


Van Fabiola hield Laurent nog minder. Begin jaren negentig wordt hij uit het paleis gezet. Het is volgens de meeste bronnen vooral Fabiola die Laurent na een ernstig voorval kwijt wil. Volgens de enen is het omdat hij een meisje in de koffer van zijn wagen bin-nen smokkelde, volgens anderen omdat hij tegen de benen van een rijkswachter plaste. Noël Vaessen is er evenwel van overtuigd dat vooral Boudewijn zijn neef Laurent dumpte. Volgens hem is het geen toeval dat hij de villa voor Laurent in Tervuren laat bou-wen, ver verwijderd van de clan van Laken. Zeker is dat Fabiola erg snel een oordeel klaar had over de ‘on-evenwichtige’ Laurent. Eind jaren zestig komt Fabiola tot de con-clusie dat haar neefje gek is als hij weer eens onaangekondigd de serres van Laken komt binnengestormd. Laurent is dan zes jaar. Voor een keer vertoont hij het gedrag van een normaal kind. De uitzetting door Fabiola begin jaren negentig ligt Laurent nog altijd op zijn lever. De kans dat de prins zich ooit met Fabiola verzoent, is dan ook verwaarloosbaar klein. Laurent noemde zijn tante in het openbaar ooit ‘la sorcière espagnole’ of de Spaanse heks. Herman Liebaers vertelt hierover eind jaren negentig in Humo het volgende: ‘Laurent is de enige die weerstand aan Fabiola durf-de bieden. Hij heeft ooit tegen mij gezegd: “Men heeft getracht mij op te sluiten als een hond in een kooi.” Hij was zo dwaas daar-na zonder paspoort en visum naar New York te vliegen. Hij mocht het land natuurlijk niet in. De toenmalige ambassadeur heeft mij dat verhaal in geuren en kleuren verteld.’

Op 31 juli 2005 vindt de herdenkingsmis plaats voor Boudewijn die dat jaar al twaalf jaar dood is. Opvallend is dat Fabiola als enig lid van de koninklijke familie Boudewijn herdenkt. De herden-kingsmis in de Onze-Lieve-Vrouwkerk van Laken lokt veel volk, een gebaar dat Fabiola zichtbaar veel plezier doet. Fabiola wordt wel genadeloos genegeerd door haar naaste familie, koningin Paola en prins Laurent voorop. Paola neemt wraak voor de vernederingen die ze als prinses moest ondergaan, Laurent voor de uitzetting uit Laken. Opvallend is dat prins Nikolaus van Liechtenstein en zijn vrouw Margaretha van Luxemburg wel aanwezig zijn. Ironisch genoeg zijn Claire en Fabiola wel goede maatjes. Een

Familiebanden 163

intimus van de familie is formeel: ‘Koningin Fabiola heeft Claire reeds regelmatig privé ontmoet.’ Nog sterker is de bewering van die persoon dat Fabiola door Albert en Paola gevraagd zou zijn om Claire te ‘bewerken’ na de huwelijksproblemen van het koppel in 2005. ‘Vergeet niet dat Fabiola op Albert ingepraat heeft toen hij overhoop lag met zijn echtgenote in de jaren zeventig en begin jaren tachtig. De grote verzoening tussen Albert en Paola kwam er dankzij Fabiola.’ Iedereen is er volgens deze bron over eens dat het echte probleem gevormd wordt door Laurent en zijn buitenis-sige gedrag.

Halfzus Delphine Boël

Met halfzus Delphine Boël komt Laurent wel overeen. Nog voor alle Belgen kennis konden maken met deze buitenechtelijke doch-ter van Albert ii, had Laurent reeds contact met haar. Zo ontmoet-te Laurent haar op een tuinfeest in Knokke van burgemeester Lip-pens. Volgens Vaessen wilde Laurent zijn halfzus Delphine zelfs finan cieel ondersteunen. Vaessen moest zijn beschermeling uitleg-gen dat ze rijker is dan alle Coburgers samen. Het vermogen van de Boëls wordt voorzichtig geschat op een miljard euro. Paradoxaal genoeg had vader Albert met zijn dochter ook een goede relatie, tot Mario Danneels met het ‘nieuws’ kwam. Volgens huisvriend Bernard de Traux heeft ‘de affaire-Delphine’ bijgedragen aan de gezondheidsproblemen van de koning. Vroeger ging Albert zijn dochter Delphine volgens de edelman regelmatig opzoeken in Londen. Door alle herrie liggen de zaken iets moeilijker. Vooral Paola ligt dwars. Laurent heeft er na de onthulling volgens Rudy Bogaerts alle plezier in om zijn ouders op stang te jagen. ‘Wat hij leuk vond is het magazine l’Eventail open te leggen op de pagina met een foto van Delphine genomen tijdens een vernissage. Laurent vond dat tijdschrift altijd gesloten terug.’ Eind juni 2003, een paar jaar nadat ze in België wereldberoemd geworden is, stelt Delphine in Venetië een nieuw kunstwerk ten-toon: een dikke rozige jongen met een kleine piemel die urineert in een Stella-glas. De jongen laat bovendien voortdurend luide


winden en lijkt volgens de pers een beetje op prins Laurent. Dat laatste wordt ontkend door de kunstenares. ‘Néé!. Ik houd van Laurent. Hij is heel grappig. Maar nu jullie het toch over Laurent hebben: voor zijn moeder heb ik geen respect. Je zou als kind toch op z’n minst één goede ouder moeten hebben. De prinsen van België zijn bovendien slecht omringd. Dat maakt hen totaal onge-schikt voor deze wilde wereld.’ Eind oktober 2008 vindt dan een spraakmakende ontmoeting plaats tussen Laurent en Delphine. Op een modeshow van Tim Van Steenbergen in Zellik spreken ze elkaar. Het is niet de eerste keer dat Laurent contact heeft met zijn halfzus, maar voor het eerst kun nen camera’s beelden schieten van de ontmoeting. Volgens de echtgenoot van Delphine is de ontmoeting geen opgezet spel. ‘Laurent en zijn vrouw waren daar toevallig ook. Hij is spontaan op Delphine afgestapt,’ verklaart Delphines Iers-Ame-rikaanse man Jim O’Hare aan de pers. ‘En nee, het gesprek ging niét over de koning. We hebben het uitsluitend over onze kinderen gehad.’ Volgens O’Hare is Laurent naar Delphine toegekomen. ‘Delphine en ik stonden nog wat met elkaar te babbelen tijdens het walking dinner achteraf, we waren zelfs al van plan om naar huis te gaan, toen Laurent ineens op haar schouder tikte en haar goeiendag zei.’ Wat volgde, was volgens Het Laatste Nieuws een vijf minuten durend gezellig onderonsje. Volgens O’Hare bleek Laurent ook niet vooraf te hebben geweten dat Delphine er zou zijn. ‘Hij stond er op om zijn “lovely wife” aan ons voor te stellen en vervolgens ging het gesprek meteen over de kinderen.’

Royaltywatcher Kathy Pauwels vermoedt dat Laurent wél wist dat Delphine aanwezig zou zijn op het defilé. ‘De gastenlijsten worden normaal gezien gecontroleerd als er koninklijk bezoek komt. De aanwezigheid van Delphine en een lid van de koninklijke familie terzelfdertijd op één evenement ligt zeker delicaat. Nog niet zo lang geleden werd zelfs een kunstwerk van Delphine verwijderd op een plaats waar prins Filip zou passeren. Maar Laurent is Delphine maandag niet uit de weg gegaan. En hij wist dat hun ontmoeting werd gefilmd. Ik denk dat hij het paleis een hak wil zetten. Ze worden allebei niet als vol aanzien door het hof, wellicht hebben ze elkaar juist daarom gevonden.’

Familiebanden 165

Volgens O’Hare is er geen gestructureerd contact tussen Laurent en Delphine. ‘Ze hebben een relatie, maar geen georganiseerde. Het is dus niét zo dat Delphine en Laurent bewust met elkaar af-spreken. Als ze elkaar zien, en dat was deze keer al lang geleden, dan zien ze elkaar toevallig op een of ander evenement zoals dit. Maar als die twee elkaar zien, gaan ze hartelijk en vriendschap-pelijk met elkaar om. Ze respecteren elkaar. Laurent doet normaal tegen Delphine en dat is, gezien de delicate situatie waarin ze zich bevindt, belangrijk voor haar. Ze apprecieert het dat hij correct is met haar en dat hij haar respecteert.’

De ontboezemingen van Noël Vaessen over de Van Belgiës leveren een onthutsend familieportret op. Er zijn de ontstellende feiten over de mate waarin het leven van Laurent gecontroleerd en zelfs bespioneerd wordt. ‘In welke familie moet een bijna-veertigjarige dergelijke verregaande verantwoording voor zijn handel en wan-del afleggen aan zijn ouders?’ vraagt auteur Mario Danneels zich verbijsterd af. ‘De relaties tussen de Van Belgiës zijn bovendien zodanig gespannen dat ze niet eens met elkaar rond een tafel kun-nen zitten zonder dat het een bijeenkomst wordt in het bijzijn van een hoveling en zijn kokkerellende vrouw.’ De meest merkwaardige vaststelling is de permanente aanwe-zigheid van twee psychiaters aan het Hof. Deze worden naar ver-luidt druk geconsulteerd, ook door de prins. ‘Laurent ging wekelijks en soms zelfs dagelijks bij de psychiater die nog werd aangeduid door Boudewijn,’ beweert Vaessen. De verhouding van Albert ii met zijn jongste zoon is nog troe-beler. Prins Laurent vindt dat zijn geknakte leven de schuld is van zijn vader. ‘Laurent heeft het ontzettend moeilijk gehad om de spanningen tussen zijn ouders te verwerken,’ getuigt een mede-werker van het Militair Huis. Enkele jaren geleden zon de prins op wraak. Hij begon een onderzoek naar onfrisse zaken binnen zijn fami-lie. Laurent zocht in drie verschillende richtingen. Hij legde een dossier aan over zijn halfzus Delphine Boël, was overtuigd van het idee dat hun beider vader duistere vergaderingen bijwoonde in een Ardens kasteel en dat hij zelfs banden onderhield met Jean-Pierre Van Rossem.


Ook de relatie tussen de twee broers is gespannen. Het zal voor-al interessant worden als Filip de nieuwe koning van België wordt. Zolang Albert koning is, is de wrevel tussen Laurent en Filip van weinig tel. Van zodra Filip op de troon zit, wordt het gedrag van Laurent nog boeiender. Vraag is hoe Filip met de fratsen van zijn broer zal omgaan. Vandaag is Laurent enigszins gekalmeerd. Hij ziet de belas-tende informatie over zijn vader als een verzekering. De informa-tie komt wellicht ook goed van pas bij onderhandelingen over de dotatie. Toch weet je maar nooit met Laurent. In 2000 is hij immers op bezoek aan de faculteit dierengenees-kunde van de ulg. Hij verklaart er die dag dat hij recent kolonel geworden is. ‘Opgelet, het zijn altijd de kolonels die de revolutie maken.’ Laurent denkt wellicht aan kolonel Khadaffi en kolonel Mo butu. ‘De koninklijke familie moet innoveren of ze zal verdwij-nen.’ Die laatste uitspraak is onverholen kritiek op zijn vader, zijn broer en alle medewerkers van beiden. Dat Laurent dan kolonel geworden is, klopt niet. Pas in 2004 zou Laurent kapitein-ter-zee worden, een graad vergelijkbaar met die van kolonel.

hoofdstuk 7

Adellijke vrienden

‘Laurent is er eigenlijk droevig over dat hij gedoemd is zijn dagen in de schaduw van de groten te slijten.’

een hoffotograaf in panorama/de post

Het is onmogelijk een goed zicht te krijgen op de figuur van Laurent, zonder een blik te werpen op de talrijke adellijke

vrienden van de man. De prins is via zijn vader verbonden met de allerhoogste adel in Europa. Dat aspect wordt wel eens vergeten. De getuigenis van Noël Vaessen als zou Laurent in de Gotha, de officieuze club van de Europese hoogste adel, als een paria behan-deld worden, is dan ook compleet ongeloofwaardig. De prins hecht veel belang aan zijn adellijke titels. Eind sep-tember 2008 gaat het Congrès de la Noblesse Européenne door te Versailles. Het thema is de rol van de adel in de Europese bescha-ving vandaag. Laurent zit in het erecomité, net als Charles de Bour-bon (Carlo van Bourbon) en Maria-Pia van Savoie, een dochter van prinses Marie-José en Umberto. Laurent is bovendien perfect op de hoogte van de heraldiek en de symboliek van alle adellijke families in ons land. In de kerk op de Brusselse Zavel hebben zowat alle Belgische adellijke families een grafmonument. ‘Als Laurent je daar een rondleiding geeft, mag je er zeker van zijn dat je op het einde alles weet,’ noteert Vaessen. Laurent verwijst zelden naar zijn adellijke vrienden. In een


merk waardig interview met twee studenten voor het blad Supo tilt de prins voorzichtig het deksel van dat geheime potje op. ‘Een prins beleeft de zaken grotendeels zoals iedereen, maar er zijn andere zaken die erbij komen. Als prins heb je problemen die an-deren niet hebben. Je kan die problemen ook moeilijk delen met anderen, enkel met vrienden van de koninklijke familie. Andere mensen zoeken de mening van een vriend als ze een probleem hebben. Ik moet altijd rekening houden met een andere dimensie.’ (eigen cursivering)

We kunnen deze vriendschappen vrij gemakkelijk reconstrueren. Op hoogadellijke huwelijken is Laurent steevast van de partij. Zo is hij de gast van de Franse troonpretendent Jean de France, hertog van Vendôme en een telg van de familie d’Orléans als deze in Sen-lis huwt met Philomena de Tornos. Ook Claire is van de partij. Op 19 november 2009 wordt prins Gaston de France geboren, de eerste zoon van Jean en Philomena. Begin december wordt het jongetje gedoopt. Een van de drie dooppeters is Carlo van Bourbon. Een van de drie doopmeters is Astrid van België. Ook Maria-Laura is aanwezig te Parijs. Het wijst op de grote verwevenheid van deze Europese families. Op 13 mei 1995 trouwt de Portugese troonpretendent dom Duar-te, hertog van Bragança, met de Spaanse juriste Isabel de Castro. Laurent staat op de eerste rij als getuige van de bruidegom. In 1997 trouwt Georg van Habsburg, jongste zoon van Otto, met Eilika van Oldenburg. Laurent is aanwezig op het huwelijk. Zijn acte de présence bewijst opnieuw dat aan de vermeende afkeer van Laurent voor de Habsburgs sterk getwijfeld mag worden.

Carlo van Bourbon

Een van de beste vrienden van prins Laurent is zonder twijfel Car-lo Maria Bernardo Gennaro van Bourbon-Sicilië, hertog van Castro. Toen Laurent in de zomer van 2009 in allerijl naar België gerepa-trieerd moest worden met een zware longontsteking, verbleef hij op het buitenverblijf van deze Bourbon in Sardinië. Ook in 2003 was hij te gast bij Carlo.

adellijke vrienden 169

Laurent en Carlo zijn opperbeste vrienden. Het bewijs hiervan is dat Laurent de dooppeter is van Carolina, een van de kinderen van de Bourbon-telg. Carlo van Bourbon werd geboren in Saint-Raphaël in Frankrijk op 23 februari 1963. Hij is dus slechts enkele maanden ouder dan Laurent. Carlo is een prins der Beide Siciliën en één van de twee le den van dit huis, die claimt ervan het hoofd te zijn. De term Beide Siciliën werd gebruikt om het gebied van de koninkrijken Sicilië en Napels aan te duiden. De wat merkwaardige naam dateert uit de Middeleeuwen. Carlo is de oudste zoon van Ferdinand van Bourbon-Sicilië en Chantal de Chevron-Villette. Op de viering van hun vijftigste hu-welijksverjaardag in juli 1999 is Laurent een van de eregasten. In 2008 overlijdt Ferdinand. Na zijn dood, volgt Carlo hem op als hoofd van het Huis en als Grootmeester van de Orde van Sint-Joris. Het ‘hoofdschap’ van het Huis Bourbon-Sicilië wordt al enkele generaties bevochten door twee takken van de familie. De andere is naamgenoot Carlos, hertog van Calabrië, wiens claim wordt gesteund door de Spaanse koning Juan Carlos. Carlo trouwde op 31 oktober 1998 in Monaco met Camilla Cro-ciani, dochter van een vermogend Romeins industrieel. Laurent was, net als Albert van Monaco, aanwezig op de trouw. Het paar kreeg twee dochters: Maria Carolina (2003) en Maria Chiara (2005). Nog belangrijker is dat Laurent daarvoor in 1994 ridder in de Ordre Constantinien de Saint-Georges werd of, in het Nederlands, De Heilige Militaire Constantijnse Orde van Sint-Joris. Carlo is de grootmeester van deze militaire en heilige orde. Het zijn zaken waaraan de prins uitermate veel belang hecht. De Heilige Mili-taire Constantijnse Orde van Sint-Joris is een zeer oude Europese Ridderorde. Het motto van de Orde is: ‘In hoc signo vinces’ (In dit teken zult u overwinnen). De geschiedenis van de Orde gaat terug tot Keizer Constantijn de Grote en ontleent aan hem ook zijn naam. De Orde ontstond wellicht in 1261. In de 16de eeuw werd de orde, in de persoon van de Grootmeester en eigenaar, vanuit de Balkan naar Rome en ver-volgens naar Parma overgebracht. De Italiaanse naam is gebruike-lijker: Ordine Constantiniano di San Georgio. Op zaterdag 7 november 2009 is er een besloten mis in de kerk


van Sint-Jacob-op-Koudenberg. Die dag zijn er enkel leden van de Orde van Sint-Joris aanwezig. Charles-Louis d’Arenberg is er. Ook Laurent woont als belangrijk lid van de Orde de plechtigheid bij. Voor zover we konden nagaan was Carlo die dag niet in Brussel. Maar er zijn verschillende gelegenheden waarop Laurent en Carlo elkaar wel ontmoeten. In de zomer van 1999 zijn ze samen bij het huwelijk van prinses Maria Pace Odescalchi met Giuseppe Recchi. In 2003 wordt een concert gegeven in het psk te Brussel. Claire en Laurent zijn er in aanwezigheid van Reza Pahlavi en Carlo van Bourbon.

Dure feestjes

Begin augustus 1997 vindt in Monaco Le bal des Cousins Détronés plaats. De halve Europese Gotha is er. Ook Laurent is aanwezig. In Frankrijk en Monaco gaan er regelmatig dergelijke feestjes door. Laurent is er steevast. Op 6 december 2008 wordt het elfde Bal de Paris door Michel Soyer georganiseerd. Laurent is ook regelmatig in de lichtstad te vinden. Hij onderhoudt goede contacten met de Franse adel. Deze adellijke contacten zijn een wezenlijk onderdeel om Laurent goed te kaderen. Op het bal zijn, naast Laurent, ook Siméon ii van Bul-garije en Victor Emmanuel van Savoie aanwezig. Een andere goe-de vriendin van Laurent is Anne de Bourbon-Sicilië. Die adellijke vriendschappen verklaren waarom Laurent een big spender is. Voor veel van die adellijke mensen is 1000 euro per dag uitgeven klein bier. Laurent wil een Ferrari omdat deze men-sen met een Ferrari rijden. Zo werkt dat. In 1994 is Laurent een van de 50 genodigden van Anne de Bour-bon in Tunesië. Anne viert er haar verjaardag. Eind december 2002 is er een feestje bij Massimo Gargia, uitgever van het magazine Best. Gargia is de koning van de jetset. Laurent is er opnieuw samen met Anne de Bourbon. Zaterdag 13 april 2002 is het alweer feest. Laurent is aanwezig op het Bal Louis xiv in het Intercontinental Hotel in Parijs. Hij wordt gespot met de blonde Anne de Champigneul. Laurent wordt uitgenodigd door graaf Louis de Causans. In de pers wordt Laurent


nadien belachelijk gemaakt. Laurent komt veel te laat. De maître d’hôtel herkent hem niet eens. Terwijl de gasten al aan het dessert bezig zijn wil Laurent zijn voorgerecht. Begin december 2009 is Laurent op Le bal de Paris in aanwezig-heid van een heleboel adellijke Fransen.

Ook in ons land heeft Laurent talrijke adellijke vrienden. Begin mei 1999 vinden de tuindagen plaats in het Park van Beervelde. Graaf Renaud de Kerchove de Denterghem onderhoudt goede con-tacten met prins Laurent. Beiden hebben een passie voor de natuur. Zo contacteerde de graaf de Stichting Prins Laurent om een dier-vriendelijke vijver in het Park van Beervelde aan te leggen. Het resultaat is tijdens de tuindagen te bewonderen. ‘Te weinig mensen weten dat de Stichting Prins Laurent niet alleen streeft naar het welzijn van huisdieren, maar ook naar dat van de wilde dieren,’ verklaren graaf en gravin Renaud en Christine aan de aanwezige pers. ‘Door de economische ontwikkeling is het aantal poelen, moerassen en natte weiden aanzienlijk verminderd. Ongewer-velde dieren en amfibieën zijn zo hun geboorteplaats en voedings-bronnen kwijt. Gelukkig kunnen we van de tuinvijvers een belang-rijk toevluchtsoord maken,’ verduidelijkt de graaf. ‘Om aantrekkelijk te zijn voor wilde waterdieren, moet een tuin vijver aan een aantal voorwaarden voldoen,’ noteert Het Laat-ste Nieuws. De Stichting Prins Laurent vroeg tuinarchitect Jean Van-der Auwermeulen en tuinaannemer Christiaan Ghieselaere om die in de tuin van het Park van Beervelde te demonstreren. De tuin-aannemer zette vierhonderd plantjes in de vijver. ‘Dé grote afwe-zigen in deze vijver zijn de vissen. Wie kikkers en salamanders naar de tuinvijver wil lokken, moet goudvissen en koïkarpers ver-geten. Die eten het amfibiebroed op,’ doceren de graaf en gravin. Een andere adellijke vriend van Laurent is graaf Cédric Du Mon-ceau de Bergendael. Bij de aangifte van de tweeling op het gemeen-tehuis van Sint-Lambrechts-Woluwe staat de prins erop om de graaf voor te stellen. ‘Hij is een groot ecologist. Hij zal mijn zoontjes veel over de natuur kunnen leren.’ De graaf vertelt dat hij Laurent al twaalf jaar kent. ‘Ik was een van de directeurs van de Europese bank in Londen toen hij daar op stage kwam. Sindsdien zijn we vrienden gebleven. Ik bewonder


zijn engagement voor dieren. Hij blijft zich inzetten, hoewel hij geen gemakkelijk leven heeft. Maar hij houdt wel van het leven. Dat zie je toch?’

Nog een adellijke natuurliefhebber en vriend van Laurent is Ghis-lain d’Ursel. Laurent heeft als kind nog in de tuinen van het kasteel van de man gespeeld. Midden juni 2010 brengen Laurent en Claire dan ook met plezier een bezoek aan het kasteel van Hex. ‘Ik ben naar hier gekomen uit vriendschap (voor de graaf) en respect voor de natuur,’ verklaart prins Laurent aan de aanwezige journalisten. Twee keer per jaar, tijdens het tweede weekend van juni en september, zet graaf Ghislain d’Ursel de deuren van zijn tuin en park open voor het publiek. Twee dagen lang kunnen bloemen- en plantenliefhebbers hun hart ophalen in het prachtige kasteel-domein van 65 hectare. Vier tuinmannen staan in voor het onder-houd. In juni en september vinden de rozen-, planten- en moestuin-dagen plaats op het kasteeldomein in Hex bij Heers. In 2010 wordt voor de derde keer een vogelverschrikkerswedstrijd georganiseerd voor lagere-schoolklassen. ‘Prinses Claire en prins Laurent waren onmiddellijk bereid om de prijzen uit te reiken,’ zegt graaf d’Ursel. ‘Mijn moeder en ko-ningin Paola zijn allebei uit Napels afkomstig. Op die manier heb ik een band met het paleis,’ verklaart de man aan de pers. Een jury onder voorzitterschap van Isabelle d’Ursel, het nicht-je van Ghislain, met enkele internationaal gerenommeerde tuin-specialisten én Frieda Van Wijck kiest de winnaars uit. Prinses Clai re mag de prijzen uitdelen. ‘Een klas van basisschool Sint-Lutgart uit Tongeren maakte de meest ecologische vogelverschrik-ker in de vorm van een robot,’ noteert Het Laatste Nieuws. ‘Claire ziet er beter uit in het echt dan op tv,’ weet de win-nende klas. ‘Het is een mooie vrouw die heel gewoon is,’ klinkt het bij de blije leerlingen. Ook met de familie de Merode zijn er stevige banden. Als prins Alexandre de Merode op 19 november 2002 overlijdt, is de konink-lijke familie enkele dagen later op de begrafenis uiteraard verte-genwoordigd. Prins Alexandre de Merode was geen lid van de ko-ninklijke familie. Zijn familie draagt wel al generaties lang de titel van ‘prins’.


Een andere steunpilaar van Laurent is Marie-Claude Boulin, beter gekend als Mimi Solvay. Boulin trouwde in 1949 met Jacques Sol-vay. Mimi Solvay is de meter van prinses Louise en bestuurder van de Prins Laurent Stichting. Ze was eveneens getuige op het huwe-lijk van Laurent en Claire. Haar echtgenoot, Jacques Ernest jonkheer Solvay (Brussel, 4 de-cember 1920 – Terhulpen, 29 april 2010) was een Belgische indus-trieel die gedurende meer dan 20 jaar aan het roer stond van het bedrijf Solvay. In 1967 besliste Jacques Solvay om naar de beurs te trekken. Op die manier stelde hij het bedrijf Solvay open voor vreemd kapitaal en niet-familieleden binnen de directie. Vanaf 1969 was Solvay ook directeur van de Société Générale de Banque. Zijn favoriete hobby was het kweken van exotische orchideeën. Mimi is belangrijk in het leven van Laurent. Als hij eind jaren tachtig door Boudewijn en Fabiola letterlijk uit het paleis gezet wordt, mag hij van haar en haar echtgenoot Jacques op het im-mense domein in Terhulpen logeren. Als wederdienst zal de doop van Louise daar plaatsvinden. Volgens Vaessen mag je Mimi niet onderschatten. ‘Ze is een slanke en charmante vrouw achter wie je geen macht vermoedt. Het tegendeel is het geval. De invloed op haar man was enorm.’ Ook haar invloed op Laurent is zeer groot.

Volgens auteur en dichter Thomas Blondeau is Laurent de aristo-cratie in essentie: ‘overbodig, charmant, duur en hardnekkig’. Over het epitheton ‘charmant’ kan gediscussieerd worden. Blondeau vindt Laurent representatief voor de Belgische adel en het Belgische koningshuis in het bijzonder: ‘Prins Laurent met zijn pocketschan-daaltjes, zijn tragische lot en zijn knuffelbare uitspattingen is in deze optiek een betere vertegenwoordiger van het Belgische ko-ningshuis dan zijn pa of broer.’ Ook deze bewering zal niet door iedereen aanvaard worden. De grote verwevenheid van de Europese hoge adel, blijkt bij elk huwelijk, elk doopsel en elke begrafenis. Op 21 januari 2006 wordt Christian, de eerste zoon van de Deense kroonprins gedoopt. Laurent is prominent aanwezig. In juli van dat jaar trouwt Elisa-beth d’Udekem, zus van Mathilde, met de Italiaanse markies Alfon-so Pallavicini. Laurent is eveneens van de partij. Een paar jaar


daarvoor dacht de voltallige pers nog dat Laurent met Elisabeth zou trouwen. Volgens Noël Vaessen is Laurent niet gelukkig met de titel van prins van België. ‘Het betekent enkel dat je de zoon van je vader bent,’ beweert Laurents voormalige adviseur. Volgens Vaessen zou Laurent veel liever hertog zijn, zoals Filip. Er is een belangrijke wisselwerking tussen het Belgische ko-ningshuis en de Belgische adel. De koning staat de facto aan het hoofd van de adel. Een typische illustratie is de erg venijnige re-actie van de Belgische adel toen bekend werd dat Leopold iii in volle oorlogstijd met het burgermeisje Lilian Baels was getrouwd. De Belgische hoge adel heeft hem die misstap nooit vergeven. Ook bij de stichtingen en vzw’s van Laurent spelen adellijke mensen een grote rol. Een van de hoofdpersonen is de adellijke Rodolphe d’Oultremont. En bij de privéstichting grect wordt de dagelijkse leiding vanaf eind juni 2011 verzorgd door de edelman Jean ’t Kint de Roodenbeke. Dat is geen toeval.

hoofdstuk 8

De entourage van de prins

‘Ik ben geen filmster.’prins laurent

In 2000 geeft Rik Van Aerschot, de belangrijkste persoon uit de entourage van Laurent een opgemerkt interview in de pers. Op

de opmerking dat Laurent toch in een mooie gratis villa in Tervu-ren woont, antwoordt Van Aerschot opvallend giftig. ‘Ja, maar helemaal alleen. Eenzaam, zonder personeel. Er is iemand die het onderhoud voor hem doet. Meer niet. Dat is toch geen levensstijl voor een lid van de koninklijke familie. Schandalig is het.’ Royaltywatcher Mario Danneels heeft het interview in Het Laat-ste Nieuws gelezen. ‘Als men per se wil volhouden dat Laurent en zijn entourage de minst wereldvreemden van de Lakense stoeterij zijn, dan moet iemand hen dringend adviseren dat, in een wereld waarin terrorisme, oorlog, honger, natuurrampen van ongekende schaal en sociale ongelijkheid alomtegenwoordig zijn, een pu-blieke klaagzang over het gebrek aan een chauffeur en wande-lende knipscharen in een koninklijke villa geenszins getuigt van enige voeling met en empathie voor de m/v in de straat.’ Steve Davignon treedt Van Aerschot bij en erkent het probleem van Laurents entourage. Het is simpel volgens Davignon: de prins heeft er geen. ‘Waar moet hij terecht als hij eenzaam is of raad nodig heeft?’ vraagt Davignon zich retorisch af in De Standaard.


De prins kan bijvoorbeeld terecht bij Herman De Croo. ‘Ja, ik ben een van zijn adviseurs, zoals ook Davignon dat is,’ bevestigt De Croo aan de krant. ‘Maar ik ben zijn voogd noch zijn biecht-vader. Soms belt de prins me twee, drie keer per week, soms maan-denlang niet. Toen ik hem (in het voorjaar van 2011) de raad gaf niet naar Congo te gaan, zei hij: maar alles ligt al vast, dat kan ik toch niet afzeggen? Waarop ik heb geantwoord: je moet mijn raad niet vragen als je die toch maar zelden volgt. Maar dan sust hij meteen: je moet dat zo niet zien.’ Volgens advocaat Pierre Legros gaf De Croo een ander advies aan de prins. ‘De Croo was vóór de reis,’ klinkt het overtuigd in Humo.

Guy Gilbert

Een andere belangrijke figuur in de entourage van Laurent, is Guy Gilbert, de Franse priester van de nozems. Laurent beschouwt hem als een surrogaatvader. Hij krijgt van de Fransman de aandacht die hij van zijn eigen vader nooit gekregen heeft. Volgens Vaessen put Laurent kracht uit de verhalen en de merkwaardige levensstijl van Gilbert. Moeder Paola verzette bergen om een spirituele leider te vinden voor haar rebelse zoon zodat hij opnieuw in contact met het geloof zou komen. Laurents voormalige adviseur geeft in Het Laatste Nieuws meer uitleg over de komst van deze merkwaardige figuur in het leven van de prins. ‘De eerste ontmoeting tussen père Gilbert en Laurent was allerminst een toeval, zoals velen denken. Koningin Paola had van de priester gehoord en mij de opdracht gegeven hem in con-tact te brengen met Laurent. Ze hoopte dat haar zoon eindelijk een geestelijke vader zou vinden in de ongewone Franse priester en op die manier het geloof zou ontdekken. De eerste afspraak mislukte. Laurent weigerde, omdat hij het zaakje niet vertrouwde. Ze hadden hem al zoveel spirituele leiders aangesmeerd.’ De tweede keer was het wel raak. Vaessen: ‘Ik heb dan een heel jaar gewerkt om de prins en père Gilbert samen te brengen. De enige gelegenheid om de twee aan dezelfde tafel te krijgen zonder dat het al te veel opviel, was het gala van de Stichting Prins Laurent. Daar worden normaal awards uitgereikt aan mensen die zich ver-

de entourage van de prins 177

dienstelijk maakten op het vlak van relaties tussen dieren en men-sen. Zo werd iemand bekroond voor de opleiding van honden die gehandicapten helpen. Ook een gehandicaptenproject met ever-zwijnen kreeg een prijs. Onze jury voelde aanvankelijk niets voor het sociale werk van de priester, wegens geen beesten in het spel. Maar ik heb zoveel awards bedacht dat père Gilbert uiteindelijk toch in de prijzen viel. Ik moest er vervolgens voor zorgen dat Gilbert vlak naast de prins aan de eretafel zat, zodat ze “spontaan” met elkaar zouden kunnen praten. Ik haalde me daarmee de woe-de van mevrouw (Mimi) Solvay op de hals. Zij had al een eretafel uitgetekend, zonder père Gilbert. Ik heb toen gezegd dat ik het hele feest zou saboteren met een vals bomalarm. Ik was ingedekt door de koningin, die me had toevertrouwd dat ik n’importe quoi mocht doen om de priester naast haar zoon te krijgen. Mijn drei-gement miste zijn effect niet. Laurent zát naast père Gilbert.’ Het plan van Paola en Vaessen lukt. ‘De priester heeft de tafel geanimeerd. Hij heeft zijn show opgevoerd. Laurent was na afloop zwaar onder de indruk en helemaal gewonnen voor Gilbert. Het excentrieke in de priester trok hem aan. Toen hij vernam dat de rockpastoor zeer beroemd was in Frankrijk, was er geen houden meer aan. Laurent wilde op bezinning gaan in het centrum van Gilbert in Frankrijk. We verbleven er drie dagen. Een zinloze en zotte bedoening, maar Laurent putte wel kracht uit de verhalen en de merkwaardige levensstijl van Gilbert. Dat is ook de reden waarom de priester predikte tijdens de huwelijksmis. Laurent heeft nu nog permanent contact met de Fransman. Mij niet gelaten, als hij daarmee zijn problemen kan oplossen.’ (eigen cursivering)

De Standaard wil weten wie deze opvallende figuur is. De krant noemt hem in een woord ‘charismatisch’. Tot de charismatische beweging behoort hij volgens de redacteur wel niet. Hiermee ver-wijst hij naar de strekking die bij sommige leden aan het Hof wel populair is. Boudewijn, Fabiola en Filip behoren tot deze strekking. Guy Gilbert werd geboren op 12 september 1935 in Rochefort-sur-Mer als derde kind in een gezin van vijftien. In 1965 wordt hij priester. Hij werkt als onderpastoor in Blida (Algerije) waar hij straatjongen Alain ontmoet en beslist om voor de straatkinderen te zorgen.


In een stripverhaal uit 1999 dat aan Guy Gilbert is gewijd, wordt verteld hoe hij zijn roeping vond. Een verlaten straat in Blida, Al-gerije, eind jaren zestig. De jonge priester Guy Gilbert doolt door de nacht en merkt Alain op. Hij ziet hoe de straatjongen moet eten uit een voederbak, nadat zijn ouders eerst de hond hebben gevoe-derd. Gilbert is geshockeerd. Hij ontfermt zich over de jongen. ‘Alain deed mij het licht zien: me ontfermen over verloren jonge-ren zou mijn roeping worden.’ Decennia later is Gilbert uitgegroeid tot een bekende Fransman. Een priester die volgens de redacteur zijn roeping trouw is geble-ven. Hij staat met beide voeten in de rauwe werkelijkheid van de grootstad. ‘De straat is mijn kerk. Ik hou er passioneel veel van.’ De Franse priester met de lange haren is een opgemerkte figuur op de twee huwelijksvieringen van prins Laurent en Claire Coombs. ‘Maar de echte sterren zijn Laurent, Claire en God,’ nuanceert de man. Gilbert houdt hoofdkwartier in de rue Riquet in het Parijse 19de arrondissement. Het is niet bepaald het meest prestigieuze stuk van de Franse hoofdstad. Tussen sociale woonblokken ligt het kan-toortje van Gilbert waar hij al een half leven ‘les loubards,’ de asfalt-jongeren, opvangt. ‘Ik pik hen op tijdens mijn nachtelijke tochten door de achterbuurten en de banlieues van Parijs. Of ze komen hier gewoon aankloppen. Om de goede orde een beetje te bewaren, heb ik zelfs een medewerker voor de deur moeten zetten,’ zegt hij. Daarnaast krijgt hij elk jaar ruim vierhonderd aanvragen van jeugdrechters en sociale diensten om recidiverende jeugddelin-quenten op te vangen in de Bergerie de Faucon, zijn Provençaalse hoeve in de vallei van de Verdon. Die bouwde hij midden de jaren zeventig uit een ruïne om tot een soort exotische boerderij met everzwijnen, lama’s, struisvogels en honderd andere beesten die elk een naam hebben. ‘De dieren spelen een essentiële rol in de therapie die ik de jongeren opleg. Ik noem het zoötherapie.’ De essentie van Gilberts therapie bestaat erin dat de jongeren opnieuw liefde leren voelen. ‘De meeste van die straatjongeren hebben nooit liefde van hun ouders ontvangen en weten niet wat het betekent een medemens lief te hebben. In hun ogen lees je vaak enkel haat en agressie. Het zijn de enige gevoelens die ze hebben gekregen


en aangeleerd. Maar opvallend, vaak kunnen ze wel nog liefdevol omgaan met dieren. Daarom moeten ze leren dat die gevoelens ook op mensen toegepast kunnen worden.’ Maar ze leren er ook discipline en hard werken. Wie over de schreef gaat, wordt onmiddellijk gestraft. Ze volgen lessen en de meeste halen er hun rijbewijs. Ze worden betaald en wie hard werkt, kan meer verdienen. Dat geld wordt opzijgezet voor een vakantie. Van vierhonderd aanvragen kunnen slechts acht tot tien jon-geren de therapie volgen, want het duurt lang voor je resultaten boekt,’ vervolgt Gilbert in De Standaard. De meeste jongeren keren na maanden therapie als “betere mensen” terug, maar succesver-halen zijn het niet, geeft Gilbert toe. ‘Ik leef midden de mislukking. Vele jongeren hebben zo’n lan-ge weg af te leggen, dat ze ook nadien niet volledig loskomen van de criminaliteit. Maar de meesten blijven me ook nadien opzoeken. Ik blijf hen trouw en zij blijven mij trouw. Dat kun je toch geen mislukking noemen.’ In de jaren negentig gaf de Stichting Prins Laurent Gilbert een award voor zijn werk. Het klikte tussen de twee. In de jaren nadien zakte Laurent geregeld af naar de Bergerie. ‘Laurent is een gene-reuze en directe gast. Hij is een scherpe ecologist die er mee voor zorgt dat zijn toekomstige kinderen over vijftig jaar niet met een gasmasker moeten leven. Hij heeft me zelfs een kameel beloofd ter vervanging van Tibhirine, de oude dromedaris die van ouder-dom was gestorven.’ Tibhirine is de naam van een gehucht in het Atlasgebergte (Algerije) waar sinds 1934 monniken leven. Gilbert werkt met een twintigtal medewerkers die hij zelf re-kruteert. ‘Ik vraag geen diploma’s, maar wel een engagement van twee jaar. In Faucon werken ze drie weken dag en nacht, daarna hebben ze een week rust. Om de ellende van zich af te zetten.’

Ook hijzelf moet geregeld de batterijen opladen. Met zijn drie honden trekt hij zich dan twee dagen terug in de bossen of in een klooster. ‘In absolute stilte kan ik bij God zijn. Ik put mijn kracht om door te gaan uit het evangelie. Maar met de jongeren praat ik nauwelijks over het evangelie. Ik verkondig het woord van Chris-tus door erover te zwijgen.’


Toch staat Gilbert midden in de kerk. Hij heeft de uitdrukke-lijke steun van de Franse bisschoppen. ‘Ik hou passioneel van mijn kerk,’ schrijft hij in zijn boek La rue est mon Eglise. ‘Niet van de kerk van de zonde, maar van de kerk van de levende Christus.’ Tijdens de zaligverklaring van Johannes Paulus ii is Gilbert prominent aanwezig. Het bewijst dat Gilbert volledig in de lijn van het Vaticaan denkt en leeft. ‘In feite was Gilbert vicaris geweest van de kardinaal van Parijs,’ noteert Vaessen. ‘Zo wordt de link tussen Gilbert en Paola begrijpelijk.’ Gilbert heeft ondertussen al achttien boeken op zijn naam staan, goed voor twee miljoen verkochte exemplaren. Hij schrijft ook in de katholieke krant La Croix en heeft een wekelijkse rubriek op de katholieke radio Notre-Dame. ‘Schrijven is essentieel voor hem,’ zegt zijn uitgever, Philippe Rey, in Le Monde. ‘Het is een middel om het geweld dat hij elke dag tegenkomt van zich af te zetten. Ik vind hem een schitterende gast. Een man van God.’ Ook zijn medewerkers, die zijn agenda beheren en meehelpen de 25.000 brieven te beantwoorden die hij jaarlijks ontvangt, zijn onder de indruk van zijn spiritualiteit. ‘Hij heeft een grote natuur-lijke autoriteit en hij is in staat onze blik op de gebeurtenissen te spiritualiseren.’ Tijdens de officiële huwelijksviering bleef Gilbert bewust op de achtergrond. ‘Ik zal alleen de ringen zegenen,’ verklaarde hij voor de plechtigheid. Maar opvallen deed hij toch. Al was het maar door zijn lange, grijze haren en de grote ring die hij altijd draagt. ‘Ge-kregen van Alain, de jongen uit Blida.’ Niet iedereen is gelukkig met de aanwezigheid van Gilbert tij-dens het huwelijk van Laurent en Claire in 2003. ‘Wat moeten we denken van die man?’ vraagt Ivo Belet (cd&v) zich af op zijn web-site. ‘Een priester met een Messiaanse missie of een religieuze handige Harry? Dat prins Laurent goeie maatjes is met hem, geeft in elk geval te denken.’ Belet is de eerste die openlijk durft te twijfelen aan de oprecht-heid van Gilbert. ‘Iedere keer als ik hem zie, wekt hij een zeker wantrouwen bij mij op. Is het zijn kalfsleren jasje? Is het zijn lange grijze haar? Ik weet het niet. Ik heb niets dan lof voor zijn projecten met marginale jongeren, maar als zo iemand als een ster


begint te preken over naastenliefde en grootse theorieën verkon-digt, koester ik argwaan. Hij heeft een redelijk hoog Jezus-gehalte. Ik moet altijd denken aan de Amerikaanse tv-predikanten die geld uit de zakken slaan van goedgelovige toehoorders. Niet dat ik echt réden heb om te twijfelen aan zijn oprechtheid. Het is een gevoel.’ Op zijn website vergelijkt Belet Gilbert zelfs met Steve Stevaert: ‘Ook Stevaert is dan bezig met een religieuze charme-operatie. En allebei zijn ze ongemeen populair.’ De krant De Morgen houdt evenmin van Guy Gilbert. Volgens het dagblad is het rockimago een dun laagje vernis. Daaronder schuilt een echte pilaarbijter. Op basis van een interview van de priester met La Dernière Heure kopt de krant dan ook dat rockpries-ter Guy Gilbert een onvervalste moraalridder is. In ons land werd hij op slag een ster toen hij samen met kardi-naal Danneels de huwelijksmis van Laurent en Claire opdroeg. ‘Sindsdien loopt het storm wanneer de hippe priester acte de pré-sence geeft op Belgische bodem,’ vervolgt de krant. In mei 2005 opende hij in Jette het rockfestival Rockardinal met een openlucht-mis die opgeluisterd werd met stevige nummers van Coldplay, The Beatles en Metallica. Ook in eigen land schuwt hij de controverse niet om zijn status van rebel hoog te houden. Toen president Chirac hem op 14 juli (2005) opnam in het Légion d’honneur, de grootste onderscheiding die een Fransman te beurt kan vallen, bestempelde hij die beslis-sing als een dwaling: ‘Ik kan er ook niet aan doen dat Chirac een joint gerookt heeft op de vooravond van 14 juli. Het moet goede Marokkaanse wiet geweest zijn, we weten allemaal dat je daarvan zwaar flipt. ‘ Gilbert maakt zich zorgen over de talloze verlokkingen die de jeugd van tegenwoordig bedreigen. In La Dernière Heure hekelt hij in zijn typische stijl de morele ontsporing die onze samenleving volgens hem kenmerkt. ‘Op de Franse radiozender Skyrock loopt er een jongerenprogramma over seks. Laatst ging het drie weken lang over de vraag hoe je het best te werk gaat als je een meisje anaal wil nemen. Zulke tips geven aan jongeren, c’est dégueulasse. Dat zijn zaken voor volwassenen. We hebben de uiterste grenzen van de vrijheid echt wel bereikt. Skyrock heeft vier uitzendingen aan masturbatie gewijd. Men moet zulke dingen verbieden.’


Pornofilms op tv vinden al helemaal geen genade in de ogen van de Franse priester, zelfs als ze verstopt zitten achter de deco-ders van de betaalzenders. ‘Die kinderen zijn zo handig tegenwoor-dig, uiteindelijk zien ze die films toch. De seksuele ontsporing bij de jeugd, jongeren die zich schuldig maken aan verkrachting… Ze leren dat van de tv. Hier in Faucon (zijn opvangcentrum) vangen we geen meisjes meer op, want seks is een levensgroot probleem geworden.’ De tolerante houding van de hedendaagse maatschappij tegen-over abortus en euthanasie is volgens Gilbert een regelrechte ont-sporing. ‘Ik ben tegen euthanasie. Oké, net als voor abortus zijn er uitzonderingen, maar de banalisering ervan is gevaarlijk.’ Hij haalt daarbij uit naar de parlementaire democratie, die bezig is een superieur ras te creëren: ‘Als een vrouw zwanger is van een baby die mogelijk gehandicapt is, gaat men meteen over tot abor-tus. Alles moet tegenwoordig mooi, goed en sterk zijn.’ Het is dui-delijk dat de ideeën van Gilbert in de lijn van de Kerk liggen. Op onze vraag voor een gesprek over Laurent, werd door de priester negatief geantwoord. ‘Ik weet niets over het privéleven van de prins’ was de kurkdroge en bovendien onjuiste reactie via e-mail (Rien à vous dire. Je ne connais pas la vie privée de Laurent).

Rodolphe d’Oultremont

Terwijl Guy Gilbert zich veeleer over het emotionele aspect van de prins buigt, moeten de zakelijke belangen van Laurent uiter-aard ook behartigd worden. Op het vastgoedimperium van de prins gaan we verder in dit boek dieper in. Toch willen we nu al de con-touren schetsen. Een vaste vertrouwenspersoon van de prins is vastgoedonder-nemer Rodolphe graaf d’Oultremont. D’Oultremont wordt op 15 no-vember 2010 tot Ridder in de Orde van Leopold ii benoemd. Hij is ook lid van de Club Van Lotharingen. Hij is bestuurder bij Compagnie des Eoliennes, de vennootschap die werd opgericht om de Villa Sofia op Panarea aan te kopen. D’Oul tremont is ook betrokken bij de rec Arlon 67 en grect. Ook bij cerbux Invest speelt hij een sleutelrol.


rec Arlon is gevestigd op hetzelfde adres als het Renewable Energy House, het door Laurent bedachte ecohuis dat wordt ge-huurd door de Europese federatie voor hernieuwbare energie (erec in het Engels) en andere ecologische organisaties. De eigenaar van het 2000 m² grote gebouw is de vastgoedvennootschap Cerbux Invest. Cerbux Invest is ook voor 75% eigenaar van Compagnie des Eoliennes. De gedelegeerd bestuurder van Cerbux is opnieuw graaf d’Oultremont, die actief is in ettelijke vastgoedvennootschappen. In Cerbux zetelt ook Michel Pilette, bestuurder bij rec Arlon. Pi-lette, is gewezen topman van vastgoedmakelaar Jones Lang Woot-ton. Hij richtte Eoliennes in 2002 op met als enige doel: ‘De aankoop en het beheer van een gebouw genaamd Villa Sofia op Panarea.’ Bij de vernissage van de Franse kunstenaar Sébastien Le Guen is Pilette in het gezelschap van Laurent. Er bestaat een foto waar-op Laurent, Pilette en de zusjes Fathy en Meriem El Gharbi staan. En er is ook een verband met Diane de Schaetzen. Op de tentoon-stelling De Paris à Bruxelles, de Tajan à Artcurial staan Pilette en De Schaetzen samen op een foto. De Schaetzen was een goede vrien-din van Laurent die midden jaren tachtig rake klappen van de prins kreeg. De andere oprichter van Compagnie des Eoliennes is The Value Group, met als gedelegeerd bestuurder vastgoedondernemer Phi-lippe De Backer, topman van het advieskantoor Bain & Company. De derde bestuurder van Eolinnes is Dirk De Paepe, die met de prins en Rik Van Aerschot Global Sustainable Development Trust (gsdt) heeft opgericht in november 2007. Bestuurder van die ven-nootschap is d’Oultremont. De eigen onderneming van De Paepe is de Nieuwe Investerings-maatschappij Mella nv met adres te Melle. De activiteit wordt omschreven als tussenpersoon bij de aankoop van vastgoed. We konden ook een foto van De Paepe terugvinden in het tijdschrift L’Evenement. Daar staat de man tussen Anne Quevrin en Claire Coombs, met een glas bier in de ene hand en een paraplu in de an dere. De foto wordt genomen op een feest van Roger Nellens. Het opschrift van de foto is: ‘Déjeuner sur l’herbe chez les Nelles au Zoute’. ‘Naast de al genoemde personen, cirkelen er rond de prinse-


lijke privé-activiteiten nog een aantal zakenlui,’ noteert Trends. ‘Zo is Pierfrancesco Pozzi Rocco, gewezen topman bij vastgoedexpert dtz, een van de bestuurders van grect. Hij bevindt er zich in goed gezelschap met de haast onvermijdelijke gewezen topman van de Generale Maatschappij, Etienne Davignon.’

Etienne ‘Steve’ Davignon

Steve Davignon is telkens aanwezig als getuige bij de aangifte van de geboorte van de kinderen van Laurent op het gemeentehuis. Dat is geen toeval. Volgens de meesten behoort hij tot de entou-rage van de prins. Vaessen twijfelt hieraan. ‘Iedereen van het paleis is bezig om zijn spionnen te plaatsen. Davignon werkt voor Laurent, maar zit ook bij Albert en Filip. Wie is de idioot en wie is de spion van wie?’ Etienne burggraaf Davignon werd geboren in Boedapest op 4 oktober 1932 in een diplomatenfamilie. Hij heeft een lange loop-baan van politieke en financiële functies achter de rug. Als jong diplomaat was hij actief in het toenmalige, pas onafhankelijke Congo. Verder was hij onder meer kabinetchef van Paul-Henri Spaak, toen minister van Buitenlandse Zaken. In 1988 werd hij benoemd tot voorzitter van de Generale Maat-schappij van België. In die functie had hij een belangrijk aandeel in de herstructureringen die toen doorgevoerd werden bij onder andere de Waalse staalindustrie, Tractebel en Sabena. Op 31 okto-ber 2003 werd Davignon vicevoorzitter van het door de fusie van Tractebel (eigendom van suez) met de Generale Maatschappij van België ontstane suez-Tractebel nv. Etienne Davignon is ook voor-zitter van de Bilderberg-conferenties. Prins Filip nam al enkele keren deel aan deze geheime vergaderingen. Midden april 2008 wordt Etienne Davignon gevraagd om het kleine zakenrijkje van prins Laurent van alle warrige constructies te zuiveren. Laurent ligt op dat ogenblik onder vuur omwille van vastgoedactiviteiten in Brussel en Italië (zie verder). Davignon brengt redding, vermoedelijk op vraag van het Paleis. Davignon ontkent dat laatste. ‘Het is niet het hof of de regering die mij heeft gebeld. Het is


een vriend uit het zakenmilieu die ik al jaren ken, die me daar zes maanden geleden om heeft gevraagd. Laurent is een bescherme-ling van hem en hij heeft me gevraagd een oogje in het zeil te houden. Als een goede vriend me dat vraagt, kan ik moeilijk wei-geren, niet? Het is niet zo dat ik daar absoluut op aanstuur,’ ver-klaart Davignon in Het Laatste Nieuws. Terwijl Davignon de zakelijke belangen van de prins structu-reert, ligt Laurent zwaar onder vuur in het parlement. Premier Leterme moet er antwoorden op vragen over de prins die onder anderen van Jean-Marie Dedecker en Pol Van Den Driessche komen. Ze eisen de intrekking van zijn dotatie. Na enkele transacties verklaart Davignon dat alles kosjer is. ‘Ik heb alles nagekeken, alles is in orde.’ Davignon heeft alle gebou-wen ondergebracht in de stichting grect. Ze zijn gefinancierd met hypotheekleningen die worden afgelost met de huuropbreng-sten. Eventuele winst gaat volgens hem naar een ecologisch doel, conform de statuten van de stichting. Davignon beweert dat prins Laurent zich niet heeft verrijkt met de vastgoedactiviteiten. In Het Laatste Nieuws verklaart hij: ‘Er was geen sprake van verrijking of dergelijke. Ik heb de zaken ook niet echt moeten rechtzetten, maar ze wel op orde brengen en herstructureren. Weet u, de prins is een man die, zoals iedereen, op zoek is naar zijn identiteit. Hij vindt die niet binnen de koninklijke familie en zoekt ze bijgevolg elders. Zijn interesse voor de ecologie en de dieren is niet gespeeld. Hij is er echt om bekommerd. Hij heeft geprobeerd zijn plaats te vinden op een manier die niet altijd positief is bevonden.’ Davignon geeft wel toe dat de financiële constructie die de prins had opgezet, niet transparant genoeg was. Volgens columnist Hugo Camps in De Morgen wist Davignon natuurlijk allang dat de bedrijfjes van de prins een rommeltje wa-ren. ‘De oud-diplomaat weet namelijk alles van wat er in konings-kringen reilt en zeilt. Zelfs bedgeheimen mag hij delen.’ Het is volgens Camps een publiek geheim dat de Coburgs een aanzienlijke portefeuille hadden bij de Société Générale. ‘Dan heb je wat aan een financieel brein als Davignon.’ Zonder zijn zegen wordt volgens Camps niet gehandeld in aandelen, laat staan in vastgoed. ‘Niemand hoefde de éminence grise dus iets te vertellen over het gepruts van Laurent. Hij wist van de hoed en de rand en


greep pas in toen hij zich intellectueel beledigd voelde door het geknoei.’

Etienne Vrebos

In januari 2009 duikt er een nieuwe raadgever op in de entourage van de prins. Zakenman Etienne Vrebos van Gardena Belgium noemt zich een vriend van de prins en deelt met hem zijn passie voor het leefmilieu. Hij betreurt openlijk dat Laurent zo weinig steun krijgt voor zijn milieuprojecten. ‘Zakenman moet belabberd imago van Laurent oppoetsen,’ titelt het weekblad Dag Allemaal. ‘De prins is oud genoeg om zelf voor zijn imago in te staan,’ repliceert Vrebos. Hij ontmoette prins Laurent naar eigen zeggen vijf jaar daarvoor. Geleidelijk werden ze vrienden. Zo is Vrebos net als de prins verzot op woestijnen. ‘Als je hele dagen tussen de mensen zit, houd je van die rust en stilte. Toen ik de prins leerde kennen, had hij al een project in de woestijn van Mauretanië, dat ik vroeger nog bezocht heb’ vertelt Vrebos in Het Laatste Nieuws. Daarnaast houdt Vrebos van sequoia’s, een Noord-Amerikaanse boomsoort die ook prins Laurent interesseert. In 2005 werd Vrebos bestuurder van het kint, het milieu-insti-tuut van prins Laurent. Sinds midden 2008 begeleidt hij prins Laurent regelmatig bij zijn activiteiten en houdt hij zelfs toespra-ken in zijn naam. ‘Ik begrijp niet dat men zegt dat de prins niets doet. Ik ben al zeker tien keer met hem meegegaan bij activiteiten van het kint. Voor alle duidelijkheid: ik doe dat allemaal volledig onbezoldigd. Het zou onbehoorlijk zijn om een vergoeding te vra-gen, terwijl het kint over zo weinig middelen beschikt. Weet u dat er zelfs geen diner van af kan?’ Volgens Vrebos lijdt de prins echt onder al wat de voorbije jaren gebeurd is. ‘Hij reageert met ongeloof op alles wat over hem gezegd en geschreven is.’ Vrebos zegt dat het zijn enige bedoeling is om de prins te hel-pen. ‘Ik zie al genoeg dat mensen zich overal waar hij komt, aan de prins opdringen. Ik ben niet zo, ik wens bescheiden te blijven. Ik doe dit niet om baron te worden of zo.’.


Pierre Legros

Vrijmetselaar Pierre Legros is de juridische adviseur van Laurent. Volgens onze informatie was hij de leidende advocaat bij de dotatie- aanvraag van Laurent. Toen werkte hij achter de schermen. Een paar jaar geleden nam Laurent telefonisch contact op met de man met de vraag om zijn advocaat te worden. ‘Legros werkte ook voor Delphine Boël. Zij had Legros aan Laurent aanbevolen,’ beweert een bron dicht bij de prins. Legros is vennoot van collega-vrijmetselaar Roger Lallemand, het parlementslid dat de legalisering van abortus begin jaren ne-gentig mogelijk maakte waardoor Boudewijn in gewetensnood kwam. Naar eigen zeggen kreeg Legros toen doodsbedreigingen. Legros werd vervolgens ook belast met de ontbinding van de vennootschap kint. Tot 2011 werkte Legros op de achtergrond. In het voorjaar van dat jaar komt daar verandering in. Dan wordt de advocaat naar de frontlinie gestuurd om de prins in de pers te verdedigen. Laurent wordt in de media hardnekkig beschermd door Legros. Dat hij de raadsheer zou zijn van voormalig krijgsheer en Con-golees presidentskandidaat Jean-Pierre Bemba ontkent hij. ‘Drie jaar geleden heeft Bemba me geconsulteerd nadat hij was opgepakt voor het Internationaal Strafhof in Den Haag. Ik heb Bemba be-zocht in Den Haag, maar toen hij me vertelde dat hij het Engels als voertaal voor de procedure had gekozen, heb ik vriendelijk bedankt,’ aldus Legros in Humo. Zeker is dat hij juridische diensten heeft verleend aan de za-kenman George Forrest. Legros stelde naar eigen zeggen de statu-ten op voor een vzw van de man.

Rik Van Aerschot

De belangrijkste man in de omgeving van Laurent is zonder twijfel Rik Van Aerschot. Hij is de man die openlijk ijverde voor een do-tatie aan de prins. ‘Hij had daar even veel recht op als de andere leden van de koninklijke familie,’ verklaart Van Aerschot. Toch is deze zet een strategische blunder. Door de dotatie verliest Laurent


alle krediet die hij als ‘werkende prins’ bij de bevolking had op-gebouwd. Van Aerschot, geboren in Scherpenheuvel op 18 oktober 1928, is emeritus hoogleraar. Hij doceerde verbintenissenrecht aan de Vrije Universiteit van Brussel (van 1986 tot 1994). Hij was van 1990 tot 2002 voorzitter van de raad van bestuur van de Vrije Universi-teit Brussel. Eerder was hij grootmeester van de Grootloge van België, voor-zitter van het Humanistisch Verbond en algemeen adviseur en bestuurder van de Groep Josi-verzekeringen. Sinds 1996 is hij af-gevaardigd-beheerder van aib-Vinçotte. Tussen 1982 en 1997 was hij ook regent van de Nationale Bank van België. In juli 1994 komt Van Aerschot in het bestuur van het kint. Sinds 1999 is hij afgevaardigd-beheerder van dit instituut. In dat jaar treedt Van Aerschot ook toe tot de raad van bestuur van de Stichting Prins Laurent. In 2000 praat Van Aerschot voor het eerst over zijn bescherme-ling Laurent. Van Aerschot doet dat nadat Laurent eerder in het blad Arbeid & Milieu premier Dehaene schoffeerde. We komen daar verder op terug. Van Aerschot schat de prins duidelijk minstens even hoog in als Filip. ‘De prins heeft vaak de indruk dat het hof hem niet be-grijpt. Sommigen zien hem daar liever gaan dan komen. Dat is onterecht, want de prins heeft genoeg capaciteiten om te doen wat zijn familieleden doen. Hij is bovendien misschien wel de minst wereldvreemde van allemaal,’ zegt Van Aerschot in Het Laat-ste Nieuws. Voor Van Aerschot heeft Laurent met zijn uitspraak over De-haene niets verkeerds gedaan. ‘Hij heeft zijn visie op een maat-schappij gegeven zonder politieke uitspraken te willen doen. Een visie die anderen, in de Wetstraat en aan het hof, echter liever niet willen horen.’ Volgens de man wordt Laurent verwaarloosd door het paleis. ‘Ik heb niet de indruk dat voor Laurent (door het paleis) een be-paalde taak is weggelegd. Hij heeft zelf zijn weg moeten zoeken en gevonden. In het voorzitterschap van kint dus. Hij had ook niet veel keuze, hé. Het werk was al verdeeld onder de andere twee, en gewoon lintjes gaan knippen ligt hem niet.’


Zelf zegt Laurent daar het volgende over: ‘Ik ben geen lintjes-knipper, het is mijn ambitie om zoveel mogelijk verschillende projecten in gang te steken en de mensen daarvoor warm te ma-ken.’ Volgens Van Aerschot wordt het werk van Laurent aan het hof niet geapprecieerd. ‘De prins zelf heeft vaak de indruk dat men bij het hof niet beseft dat hij bezig is met belangrijk werk. Daar heeft hij het soms moeilijk mee, dat ze niet begrijpen dat zijn werk niet onmiddellijk resultaten oplevert. Dat komt omdat de maat-schappij nog niet klaar is voor zijn ideeën. Mensen beseffen bij-voorbeeld nog altijd niet dat ze hun auto niet met drinkwater kunnen blijven wassen.’ Volgens Van Aerschot zien sommigen op het paleis Laurent liever mislukken dan slagen. ‘Sommigen in de entourage van het hof zullen dit incident (de scherpe verklaring van Laurent over premier Dehaene) gebruiken. Ze zullen een zondebok zoeken en naar alle waarschijnlijkheid word ik dat. Nochtans heb ik hem niks ingefluisterd.’ Van Aerschot vindt het niet erg. ‘Wat kan het mij schelen? Baron word ik toch niet meer.’ Van Aerschot benadrukt dat de uitspraken helemaal niet scherp zijn. ‘Hoezo scherp? Het zijn uitspraken geweest van een burger die nadenkt over de maatschappij en voorzitter is van een organi-satie die daar ideeën over heeft. Over hoe een beter evenwicht tussen economie en ecologie kan worden gevonden. Wat niet wil zeggen dat zijn uitspraken politiek moeten geïnterpreteerd wor-den.’ De goeroe van Laurent bevestigt dat de prins zich soms over-bodig voelt. ‘Maar hij vecht terug. Ik denk wel dat België en de koninklijke familie blij mogen zijn dat ze iemand als Laurent heb-ben. Hij is in ieder geval heel populair.’ Volgens Van Aerschot heeft Laurent een prachtig gevoel voor humor. ‘Natuurlijk stoot dat men-sen zonder gevoel voor humor wel eens tegen de borst.’ Van Aerschot bevestigt dat de prins zwaar geleden heeft door de wijziging van de Salische Wet waardoor hij het gevoel had op-zij geschoven te worden. ‘Met elke degradatie vermindert ook zijn morele kracht’ bevestigt Vaessen. ‘Ook het feit dat hij de enige is van de koninklijke familie die niet op de civiele lijst staat, steekt hem.’ Hij vindt het volgens Van


Aerschot vooral lastig dat hij voortdurend alles zelf moet regelen. ‘Dat hij geen chauffeur heeft en altijd zelf moet rijden. Dat hij geen logistieke steun krijgt. Hij draagt duidelijk alleen de lasten van het prins zijn, zeker niet de lusten. Die zijn er amper.’ Volgens Van Aerschot werkt Laurent hard om zich te bewijzen. Hij blijft lustig opdraven als men hem op het paleis nodig heeft. Hij legt zich daar bij neer, maar blijft zich de vraag stellen waarom hij daar dan niet voor betaald kan worden.

Drie jaar later geeft Van Aerschot opnieuw een interview, deze keer aan De Standaard. De aanleiding is het prinselijk huwelijk van zijn pupil. Het leeftijdsverschil van 35 jaar tussen beide mannen is de re-dacteur terecht opgevallen. De bedrijfsleider, hoogleraar en vrij-metselaar bracht de prins begin de jaren negentig de beginselen van recht en financiën bij. Later werd hij de inspirerende kracht achter Laurents ecologische bekommernissen, en zijn vrijzinnig-heid. Van Aerschot heeft Laurent naar eigen zeggen voor het eerst in 1993 ontmoet. ‘Dat was bij de opening van het academiejaar in de Militaire School. Zijn vleugeladjudant bleek een oud-student van mij. Die heeft ons aan elkaar voorgesteld. Het is spontaan verlopen, heus niet gearrangeerd.’ Van Aerschot heeft het over Noël Vaessen, die evenwel nooit vleugeladjudant maar adviseur bij Laurent is geweest. Het klikt tussen Van Aerschot en Laurent. ‘We hebben die dag over uiteenlopende dingen gepraat. Het klikte zo goed dat we el-kaar de twee jaar nadien nagenoeg iedere week ontmoet hebben. We hadden het over grondwettelijk recht en over het financiële stelsel. Dat was op zijn verzoek. Niet op vraag van zijn entourage. Het waren ook geen strikte exposés. Onze gesprekken sprongen van de hak op de tak. Soms nam de actualiteit de bovenhand. Onze samenkomsten liepen vaak uit tot diep in de nachtelijke uren.’ In 1994 werd het Koninklijk Instituut voor het Duurzame Beheer van de Natuurlijke Rijkdommen en de Bevordering van Schone Technologie (Kint) opgericht. Laurent werd voorzitter, Van Aerschot zetelde in de Raad van Bestuur. ‘Dankzij onze gezamenlijke inzet voor het kint is onze vriendschap gegroeid. Ik hou niet van het


dure woord mentor. Wij zijn gewoon vrienden,’ benadrukt Van Aerschot aan De Standaard. Van Aerschot geeft toe dat hij de opvattingen van Laurent mee bepaalt. ‘Het is evident dat hij voor toespraken mijn mening vroeg. Al was het maar over de onderliggende ideeën, niet zozeer over de vorm. Ik heb hem geïnspireerd, zo mag u dat stellen.’ Volgens Van Aerschot is Laurent een vrijzinnig man. Dat botst niet met zijn huwelijksplechtigheid in de kerk. ‘Vrijzinnig en ge-lovig, dat zijn geen tegengestelden. Dat is een historisch gegroeid misverstand. Je kunt gelovig zijn niet afmeten aan het naar de kerk gaan. Ik ben bij de loge maar ik koester ook religieuze gevoe-lens. Ik heb katholieke en islamitische vrienden.’ Van Aerschot is inderdaad aanwezig op Laurents trouwmis. Dat is voor hem een kwestie van respect. Van Aerschot bevestigt dat hij achter de dotatie zat voor Laurent in mei 2001. ‘Ik heb ervoor geijverd Laurent een dotatie te geven. Ik vond dat hij daar evenveel recht op had als zijn broer en zus. Ofwel schaft de wetgever de hele handel voor iedereen af, ofwel geeft ze iedereen van de koninklijke familie zijn deel. Dat lijkt me maar eerlijk.’ (eigen cursivering) Twee jaar later vertelt Van Aerschot aan De Tijd dat koningskin-deren ook mee moeten met hun tijd. ‘In een maatschappij waarin hun positie steeds meer ter discussie wordt gesteld, gaan ze op zoek naar een bestaansreden voor de moderne monarchie. Al is dat laatste eigenlijk een contradictio in terminis, want de monar-chie is eigenlijk geen instituut van deze tijd. Dat beseffen ze zelf ook. In ons land zit je met communautaire spanningen die de monarchie dreigen te ondergraven. Maar los daarvan worstelen de leden van de koninklijke familie met een identiteitscrisis. Zoals overal in Europa.’ Op onze vraag voor een onderhoud met Van Aerschot, werd niet gereageerd. Een insider beweert dat Van Aerschot ‘oud gewor-den is’ en dat zijn invloed op de prins taant.


Bogaerts en Vaessen

Terwijl Rik Van Aerschot zijn pupil Laurent in interviews ophemelt, schetst voormalig privéleraar Rudy Bogaert het omgekeerde beeld van zijn leerling in Humo. De prins wordt afgeschilderd als een aartsdommerik. Het interview slaat in als een bom. Volgens Bogaerts wil het koninklijk paleis begin 2002 enkele dagen na de publicatie van het stuk praten met hem. ‘Volgende week zit ik rond de tafel met iemand van het Paleis. Het is de be-doeling dat we de zaak zo snel mogelijk uitklaren.’ Bogaerts be-weert dat hij na het interview van hogerhand werd aangemaand de affaire te laten bedaren. ‘Er is helemaal geen afspraak gemaakt,’ reageert paleiswoord-voerder Pierre-Emmanuel De Bauw. ‘Er is bij mijn weten zelfs geen contact geweest met meneer Bogaerts.’ De ex-leraar van Laurent blijft volgens Het Laatste Nieuws bij zijn bewering. ‘Ik heb wel de-gelijk een afspraak met iemand op het paleis. Het is iemand uit de entourage die dat ontkent, maar met die mensen bel ik niet. Ik regel mijn afspraken rechtstreeks met de familie.’ Na het interview van Bogaerts in Humo, krijgt Laurent een on-verwachte bondgenoot. De Professor-emeritus arbeidsrecht Roger Blanpain neemt het, in de beste musketier-traditie, in Het Laatste Nieuws op voor Laurent en geeft zijn recente aanvaller Bogaerts ervan langs. ‘Laurent kan en mag zich omwille van zijn positie niet verdedigen. Want alles wat zij zeggen, moet gedekt zijn door de politiek. Dus verdedig ik hem in zijn plaats. Zoals ik dat altijd heb gedaan, voor elke underdog.’ ‘Ik was woedend na de lezing van het artikel in het weekblad Humo waarin Rudy Bogaerts, de leraar van prins Laurent, zijn pupil uitschold voor dommerik. Bogaerts was iemand die het vertrouwen genoot van een gezin, van een huishouden, van kinderen. En plots gaat hij vertellen wat die jongen allemaal heeft uitgestoken. Zon-der de minste schroom, zonder zin voor discretie. Hij schendt daarenboven het beroepsgeheim.’ Op 23 oktober 2007 sterft Bogaerts aan een hartaanval. Hij laat drie zonen en een weduwe, Efthalia Daskalides, achter. Het ma-nuscript over Laurent waaraan Bogaerts dan werkt, met als werk-titel Qui a tué le roi Baudouin, zal niet uitgegeven worden.


De koninklijke familie stuurt zijn kat naar de begrafenis. Laurent is evenmin aanwezig bij het definitieve afscheid van zijn voormalige leraar. ‘Dat Laurent bij zijn begrafenis niets heeft laten weten, zelfs geen woordje per sms, deed mijn moeder veel verdriet,’ vertelt zoon John-Alexander in Humo. ‘Mij verbaasde het niet: ik ken het personage.’ Noël Vaessen speelde eveneens een belangrijke rol in het leven van de jonge prins. Auteur Mario Danneels is nog steeds geschokt door de ontboezemingen van Vaessen. Danneels heeft het bijzon-der moeilijk met de ambigue en gluiperige rol van Vaessen in het leven van Laurent. ‘Hij wordt geacht een raadgever en vertrou-wenspersoon te zijn voor een volwassen man, maar hij kan te allen tijde bij de ouders van die man gesommeerd worden om tekst en uitleg te geven en diens snode plannetjes te gaan navertellen, waarna er – buiten het medeweten van de betrokkene om – druk scenario’s worden doorgenomen die de prins in het gareel moeten doen lopen.’ Volgens Danneels is het niet vreemd dat Laurent er een paranoïde wereldbeeld door heeft ontwikkeld.

Samengevat bestaat de entourage van Laurent hoofdzakelijk uit vrijzinnigen. Vaessen noemt zichzelf ongelovig. De belangrijkste figuur in de omgeving van de prins, Rik Van Aerschot, is zelfs een vrijmetselaar. Ook Pierre Legros is een logebroeder. De voormalige directeur van het kint, Jacques Wirtgen, eveneens. Zijn er aanwijzingen dat Laurent zelf vrijmetselaar is of aange-trokken is tot het vrijzinnige? Volgens insiders heeft Laurent ‘aan de deur geklopt’ van een werkplaats. Volgens onze informatie ging het om de werkplaats La Belle Alliance te Waterloo. Het is een afdeling van de Grootloge van België en de werkplaats van Jacques Wirtgen. Laurent zou in de eerste helft van 2007 via Wirtgen een aanvraag hebben gedaan om toe te treden. Maar de prins werd niet toegelaten. Eind augustus 2007 wordt Wirtgen ontslagen bij het kint. Zou er een verband zijn met de afgewezen aanvraag? Laurent kon niet toetreden tot La Belle Alliance omdat zijn in-tellectuele capaciteiten te beperkt zijn. Ook strookt zijn levens-wandel niet (altijd) met deze die verwacht wordt van een vrijmet-selaar. En bovendien is er twijfel over zijn werkelijke motivatie.


Hij wil misschien vrijmetselaar worden om zijn familie te choque-ren.

hoofdstuk 9

Een politieke prins

‘Je afreageren is voor niets nodig en je kan daarmee mensen kwetsen. Mijn doel is: hoe kan ik mijn omgeving verbeteren?

Die aanpak is wel niet altijd degene die ik verkies. Soms zou ik ook graag mijn mening rechtuit zeggen. Maar dan is de vraag: wil je iets doen om anderen te kwetsen of om de situatie te verbeteren?’

prins laurent in het studentenblad supo

Begin augustus 1994 is Laurent in Goma, een streek die getrof-fen is door de genocide in Rwanda. Duizenden vluchtelingen

spoelen aan in deze Congolese streek. Mogen prinsen politieke uitspraken doen? Volgens sommigen moeten ze kleuren geurloos zijn, ze moeten zich neutraal opstel-len. Anderen beweren dat ze, net als elke andere burger, vrij zijn om te zeggen wat ze willen. De regering heeft enkel een politieke verantwoordelijkheid voor de koning, niet voor zijn zonen of dochter. Er bestaat wel een parlementair voorstel om dat te wijzigen. Zo wil men in de toe-komst dat de regering ook verantwoordelijk is voor de uitspraken van de kroonprins.


Rwanda

Laurent heeft, net zoals alle Coburgers, een band met Afrika. Toch is het opmerkelijk dat ook zijn naam terug te vinden is in het Rwanda-dossier. Koen Vidal van De Morgen volgde de zittingen van de Rwanda-commissie in de Senaat en schreef er nadien een boek over. Vidal spit in Stukken van de waarheid de volgens hem dubieuze rol van Rika de Backer (cvp, nu cd&v) uit. ‘Tot op de dag van van-daag beweert zij dat de volkenmoord in Rwanda niet gepland is.’ Zij hielp naar eigen zeggen Eugène Nahimana, de woordvoerder van president Habyarimana’s partij mrnd in België, bij zijn asiel-procedure in België. In 1997 kreeg Eugène Nahimana politiek asiel. ‘Uit zijn gerechtelijk dossier blijkt dat Nahimana voor 1994 niet enkel nauwe banden heeft met de planners van de volkenmoord, maar ook met de Zaïrese president Mobutu, de Franse presidents-vrouw Danielle Mitterrand én de Belgische prins Laurent,’ schrijft Vidal. Opmerkelijk is dat Laurent met mevrouw Mitterrand op een congres zat in 2002 in Toscane. Aan onderzoeksrechter Damien Vandermeersch verklaarde Na-himana dat hij het telefoonnummer van prins Laurent had geno-teerd ‘als ruggensteuntje voor het geval de prins Jean-Pierre Habya-rimana wilde bereiken. In dat geval zou de prins eerst met mij con tact opnemen’. Jean-Pierre Habyarimana is de oudste zoon van de president Juvénal en volgens Vidal betrokken in de drugs- en later ook de wapenhandel in en uit Rwanda. Tegenover de Rwandacommissie – die de Kroon niet mocht ontbloten – wilde Nahimana niets kwijt over zijn relatie met prins Laurent. Vaessen bevestigt dat Laurent de familie Habyarimana kent. ‘Filip, Astrid en Laurent hebben de vrouw van Habyarimana goed gekend tijdens hun vakantie in Kigali. Voor Laurent was zij dé grote oproerkraaier in Rwanda. Ze was gekend op het paleis als het hoofd van Hutu Power.’ Volgens Vidal zijn er duidelijk aanwijzingen dat de christende-mocratie, de Kerk en het paleis, voor wie Rwanda lange tijd het Afrikaans paradepaardje was, in de gerechtelijke procedures een onfrisse rol hebben gespeeld. In de biografie van Boudewijn heb

een politieke prins 197

ik de innige relatie tussen ‘geloofsgenoten’ Habyarimana en de toenmalige Belgische koning Boudewijn aangetoond. Dat ook Laurent een rol zou hebben gespeeld in dit explosieve dossier is ongetwijfeld een onderbelicht aspect van de zaak.

De prins heeft niet alleen belangstelling voor Afrika. Midden jaren negentig krijgt Laurent Qatar in het vizier. ‘Laurent wil er zogezegd bossen aanplanten, maar de olie zal hem ook wel hebben aange-trokken,’ beweert Laurents adviseur Vaessen. Of het project door-gegaan is, konden we niet achterhalen. Voor zover bekend is er in Qatar geen project geweest van het kint. Begin 1999 wordt de prins met een depressie opgenomen in La Ramée. Onmiddellijk hierna geeft hij een interview aan Het Laatste Nieuws. De prins heeft een belangrijke boodschap voor de onder-nemers in ons land: ‘Iedereen wordt gedreven door winstbejag. Maar door je alleen te richten op geld verdienen, verlies je al de rest.’ Net voor het interview met de krant had Laurent een speech gegeven. Daarin wees hij op het paradoxale feit dat sommige lan-den met een zeer strenge milieuwetgeving tegelijk ook de sterkste economische groei hebben gekend. In de loop van zijn betoog kant de prins zich ook tegen het systematisch vervangen van oudere werknemers door jonge, goed-kope krachten. Langs zijn neus weg voegt hij eraan toe dat dit een ervaring is die hij zelf ook meegemaakt heeft. Laurent zinspeelt op de gewijzigde rangorde voor de opvolging van de Belgische troon, waardoor de kinderen van prinses Astrid voor hem in aan-merking komen. ‘Is de prins depressief of komt hij uit een don-kere periode, dan heeft hij er in elk geval zijn gevoel voor humor niet bij verloren,’ besluit Het Laatste Nieuws.

Steun van id-21

De opname van Laurent in het Brusselse neuropsychiatrische cen-trum beroert de mensen. De bevolking beseft dat prinsen uitein-delijk ook maar mensen zijn. De 17-jarige Thomas Leys uit Halle is blijkbaar zo bezorgd om het welzijn van de prins dat hij in fe-


bruari 1999 op het internet een site opent, http://users.skynet.be/leys/red.laurent/, waarop de Vlamingen hun steun kunnen betuigen aan de meest spraakmakende figuur van het Belgische hof. ‘Het leven van een jonge prins is niet gemakkelijk. Stel je het even voor: overal gevolgd worden, je leven volledig uitgestippeld zien, een strakke militaire opleiding, echtelijke problemen van je ouders, een grondwetsherziening die je kansen op de troon tot nul herlei-den, geruchten over je liefdesleven breed uitgesmeerd zien in de pers en belachelijk worden gemaakt door Vlaams komieken. Laurent is prins door een biologisch toeval,’ vervolgt Leys. ‘Die biologie maakt van Laurent echter ook een mens. Hij is iemand met ideeën en verlangens, die wil uitbreken uit het stereotiepe beeld van de domme prins. Zijn vurige passies voor de goede din-gen uit het leven en de natuur, verdienen waardering, zoals ook ieder ander individu waardering moet krijgen voor hetgeen hij presteert. Daarom moeten we Laurent steunen. Niet als prins of als fossiel van de Belgische staatsstructuur, maar wel als mens die tracht in harmonie te geraken met de steeds complexer wordende samenleving. Hij is een rolmodel voor ieder die de volgende eeuw wil binnenstappen als een zelfbewuste mens, en niet als slaaf van de heersende dogma’s.’ Iedereen die Laurent een hart onder de riem wil steken, kan op de site een bericht achterlaten. De fanmail zal regelmatig wor-den overgemaakt aan de prins, belooft Thomas Leys. De pers ont-dekt snel dat Leys een bijbedoeling heeft. Hij is ‘lokale netmanager’ van id21, een politieke beweging die haar meetings niet begint met de Brabançonne. Na een dag hebben al 675 surfers – onder meer uit Hongkong en Finland – een bezoek gebracht aan de ‘Red Laurent’-site.

De strafste stoot komt evenwel een jaar later van Laurent zelf. In een interview met het tweemaandelijkse tijdschrijft Arbeid en Milieu van april 2000 hekelt de prins het beleid van premier Dehaene (cd&v). ‘Onze maatschappij legt uitsluitend de nadruk op de “e” van economie… Eigenlijk zou de eerste minister de minister van Leef-milieu moeten zijn. Dehaene was eerder minister van Economie, en daardoor hebben we binnenkort de euro zonder ecology en zon der equity (rechtvaardige verdeling, td)’.


De prins haalt er voor de journalist van het tijdschrift een vel papier bij en begint enthousiast een driehoek te tekenen. ‘Kijk!’ zegt Laurent. ‘Dat is de essentie van het leefmilieu. In de drie hoe-ken staan ecologie, sociale gelijkheid (equity) en economie. In het verleden hebben de ondernemingen te vaak enkel aandacht ge-schonken aan het economische aspect. De belangrijkste vraag was: “Is het winstgevend?” De andere aspecten werden over het hoofd gezien en op korte termijn was dat wellicht rendabel maar niet op lange termijn. Aandacht voor ecologische aspecten en voor sociale gelijkheid zijn minstens even belangrijk.’ Laurent mag dan wel beweren dat de ‘poot’ economie een te grote plaats inneemt in onze maatschappij, als het puntje bij paal-tje komt, kiest de prins toch voor economie en werkgelegenheid. Begin februari 2002 is de prins in Evergem om met de bewoners en het gemeentebestuur te overleggen hoe men de verkeershinder in Langerbrugge en Kerkbrugge na het afsluiten van de Wondel-gemkaai zoveel mogelijk beperkt kan worden. ‘Ik wil daarmee een teken van erkenning geven en tonen dat we aandacht hebben voor de problemen van de mensen,’ legt de prins uit. Voor de aanleg van de nieuwe papierfabriek van StoraEnso wordt de Wondelgemkaai afgesloten. Er komt een nieuwe weg maar de werken duren twee jaar. De Gentse Havenschepen Daniël Termont verklaart: ‘We hebben alle alternatieven bekeken maar de mensen van StoraEnso hebben me overtuigd dat het afsluiten van de Wondelgemkaai de enig mogelijk oplossing is om de fabriek te kunnen bouwen. Ik besef dat dit voor de buurt tijdelijke ver-keershinder zal meebrengen en wil me daar voor verontschuldigen. Maar men moet begrijpen dat dit een zeer belangrijke investering is, ook inzake werkgelegenheid.’ Het dagcentrum Obra in de Langerbrugsestraat, waar volwassen personen met een handicap verblijven, is ongelukkig met de situa-tie. Samen met enkele buurtbewoners en de kinderen van de la-gere school van Kerkbrugge kwamen ze op straat omdat ze vinden dat er eerst een nieuwe weg moet komen voor men de Wondelgem-kaai afsluit. Ze vrezen dat veel zwaar vrachtverkeer gebruik zal maken van hun straat en de Burggravenlaan om naar de bedrijven langs het kanaal te rijden. In totaal betoogden ruim driehonderd personen tegen het afsluiten van de Wondelgemkaai.


‘Het is de derde keer dat ik een dergelijk initiatief neem,’ vertelt prins Laurent aan de pers. ‘Ik heb een brief ontvangen over de zaak en wil iedereen bij het overleg uitnodigen die zich betrokken voelt bij dit probleem.’ Dat hij het goed kan vinden met republikein Termont speelt uiteraard ook een rol.

Keren we nog even terug naar het interview in Arbeid en Milieu. De prins wordt onmiddellijk na de publicatie aangevallen. Veel poli-tici, vooral partijgenoten van Dehaene, vinden de uitspraak van de prins over de premier not done. Gewezen hoofdredacteur van De Standaard Manu Ruys verdedigt Laurent in Knack. Volgens Ruys heeft Laurent in dat interview ver-standige dingen gezegd. ‘Misschien voeren wij de prinsen te veel op?’ vraagt Ruys zich bovendien af. ‘Moet er altijd een prins met een handelsmissie mee? Moet prinses Astrid in kolonelsuniform paraderen als chef van het Rode Kruis? Moeten de prinsen senator van rechtswege kunnen worden? Constitutioneel bestaat alleen de kroonprins. Laten we dus niet te veel belang hechten aan de anderen.’ Ruys vergist zich. Grondwettelijk bestaat zelfs de kroon-prins niet, het begrip ‘kroonprins’ bestaat niet eens. Voor de Grond-wet telt alleen de koning. De royaltyhype wordt volgens Ruys tegenwoordig extreem op-geklopt door de media en verdringt een meer zinnige discussie over het koningshuis naar de achtergrond. ‘In Nederland wordt een hoogstaand debat gevoerd over de macht van de koningin. Ik zou dat graag ook in België zien plaatsvinden.’ Ruys geeft toe dat hij een republikein is. ‘Het koningshuis mag van mij bestaan, maar er moet worden nagedacht over de bevoegdheden van de koning en zijn kabinetschef. Misschien moeten die maar eens wat terug-geschroefd worden.’ Gewezen premier Wilfried Martens en partijgenoot van De-haene ziet de boude uitspraak van Laurent anders. ‘Ik zou nooit aanvaard hebben dat belangrijke leden van de koninklijke familie verklaringen afleggen zonder politieke steun van de regering. Dat een prins persoonlijke verklaringen doet, kritiek levert op een eerste minister, dat is gevaarlijk voor de monarchie. Als men het mij zou voorgelegd hebben, zou ik hebben gezegd wat ik ervan dacht.’


Martens vergelijkt de situatie met een eerder ‘interview’ van Fabiola. ‘Ik herinner me zeer goed dat koningin Fabiola één keer voor een interview is aangezocht. Dat was door Lutgart Simoens van Radio 2. Zij was toen zo voorzichtig om mijn toestemming te vragen. Die heb ik ook gegeven.’ Het ‘interview’ bestond uit het aflezen van antwoorden door de koningin. De triviale vragen over de voorkeur van Boudewijn voor roomijs werden eerder schriftelijk aan het paleis afgegeven. De antwoorden werden nadien door de regering goedgekeurd. ‘Elk optreden van de koning en de belangrijkste leden van de familie moet verlopen onder de verantwoordelijkheid van de eer-ste minister. Dat is een absolute voorwaarde opdat de monarchie zou kunnen blijven functioneren,’ aldus Martens. Hij ziet het zeer breed aangezien de regering immers enkel verantwoordelijk is voor de koning. Journalist Jan Devriese van Het Laatste Nieuw vindt het anno 2000 überhaupt verbazend dat er dan nog een polemiek ontstaat over het recht op vrije meningsuiting van prins Laurent. ‘De prins heeft alle rechten van een gewone burger, er is niets dat hem belet een mening te hebben en die publiek te maken. Dat is een basisrecht in een democratie en het is zelfs ontstellend dat democraten als de oude professor Senelle en politici als Stefaan De Clerck de prins het recht op vrije meningsuiting ontzeggen.’ Zeker is dat Albert ii zijn jongste telg uitdrukkelijk op het mat-je roept. In de maanden nadien onthoudt de prins zich van elke politieke analyse onthouden. Maar lang zal die radiostilte duren.

Senator van rechtswege

Nauwelijks enkele weken na het interview wordt Laurent eind mei senator van rechtswege. Niet iedereen is gelukkig met deze benoe-ming. Twee weken voor zijn eedaflegging neemt parlementslid Pieter De Crem (cd&v) de regering hiervoor onder vuur. De Crem verwacht een initiatief van de regering om de functie van de senatoren van rechtswege in te vullen. De grondwet bepaalt weliswaar dat alle kinderen van de koning in de Senaat kunnen zetelen, maar de Crem wil dat de regering de taak van de konink-lijke senatoren beter aflijnt.


De aanval van De Crem is merkwaardig omdat hij tegelijk voor-stelt om aan Laurent een vergoeding te geven als senator. Op dat ogenblik ontvangt Laurent, in tegenstelling tot zus Astrid en broer Filip, nog geen dotatie. Het antwoord van de regering op de vraag van De Crem volgt onmiddellijk. ‘Het komt de regering of de eerste minister niet toe zich uit te laten over de manier waarop het senatorschap door de koninklijke prinsen wordt uitgeoefend.’ Het is niet premier Ver-hofstadt maar Didier Reynders die antwoordt, tot groot ongenoe-gen van De Crem. De regering moet volgens Reynders alleen verantwoording af-leggen voor wat de koning zegt. Over hoe de kinderen van de koning zich gedragen als senator, hebben regering noch premier enige inspraak. ‘Dat is een zaak van de Senaat.’ Volgens De Crem klopt dat niet omdat de eerste ministers Mar-tens en Dehaene zich destijds met de vorming van prins Filip bezig hielden. Een gefrustreerde De Crem kijkt op dat moment reikhal-zend uit naar de toespraak die prins Laurent twee weken later zal geven bij zijn eedaflegging in de Senaat. ‘Hardnekkige geruchten willen namelijk dat de eerste kladversie van de prins beleefd is geweigerd door Senaatsvoorzitter Armand De Decker,’ aldus Het Nieuwsblad. ‘De tekst zou een doorslagje geweest zijn van het kri-tische interview dat Laurent aan Arbeid en Milieu toestond. Laurent is nu dus druk doende zijn speech te herschrijven.’ Volgens Mario Danneels bestond het voornemen om Laurent al eind jaren tachtig tot senator van rechtswege klaar te stomen. ‘Die plannen werden opgeborgen omdat Filip zo in snelheid zou worden gepakt.’ Laurent moest volgens Danneels lijdzaam toekij-ken hoe zijn leven werd herschikt zodat zijn ster niet harder zou schitteren dan die van Filip. Tot 1991 kwam Laurent onmiddellijk na zijn oudere broer voor de troonopvolging. Luc Demullier ziet dat anders: ‘Oorspronkelijk was het de be-doeling dat enkel prins Filip senator van rechtswege wordt.’ Vol-gens de journalist van Het Volk heeft het paleis dat zelf te kennen gegeven in juni 1994. ‘Ook al komen ze daarvoor in aanmerking, Astrid en Laurent zullen de eed niet afleggen, luidt het op het Hof.’ Het verwijst daarvoor expliciet naar de oude tekst van de grondwet die enkel melding maakt van de troonopvolger.


Die belofte wordt voor het eerst gebroken op 20 november 1996 wanneer Astrid senator wordt. De verbazing is nog groter als ook Laurent senator wordt. Bij diens eedaflegging eind mei 2000 zijn heel wat van Laurents politieke vrienden aanwezig. ‘Als dat de vrienden van prins Laurent zijn, moet ik vaststellen dat hij vooral valt op bejaarden,’ scham-pert republikein Vincent Van Quickenborne. Van Quickenborne heeft een punt. Ook de achtergrond van de gasten van Laurent valt op. ‘Nogal wat Franstalige politici, adellijke burgemeesters en mi-lieuexperts sieren de alfabetische lijst van genodigden,’ merkt de pers op. ‘De meeste van de politici die prins Laurent heeft uitge-nodigd, hebben hem in het verleden bijgestaan. Ze hebben hem raad gegeven en daar is hij hen erkentelijk voor,’ legt Senaatsvoor-zitter Armand De Decker geduldig uit. Toch is de keuze van de prins volgens de gezamenlijke Vlaam-se pers op zijn minst opmerkelijk. Guy Mathot (ps) is aanwezig. Hij is burgemeester van Seraing. Dat is geen toeval. De Stichting Prins Laurent heeft er een dispensarium. Volgens Vaessen kon Laurent het goed vinden met Mathot. Hij keek op naar deze figuur. Ook minister van Staat Guy Spitaels en Waals minister van Landbouw José Happart behoren tot de uitverkorenen. De goede relatie tussen Happart en Laurent vereist een woordje uitleg. Hap-part werd persona non grata aan het Belgische hof toen hij eind jaren zeventig Boudewijn aan de kant van de autoweg een hand-druk gaf en hierover in de pers snoefde. Boudewijn was woedend en heeft toen gezworen de man nooit meer te ontmoeten. Daarom had Laurent een XXX (onleesbaar) de politieke rebel. Ook de voorzitter van het fdf, Olivier Maingain, is aanwezig in de Senaat. Verder zijn de Franstalige gemeenschapsministers Corinne De Permentier, een vriendin van Laurent en Rudy Demotte er, net als de Brusselse burgemeester François-Xavier De Donnea en de burgemeester van Elsene, Yves de Jonghe d’Ardoye. Uiteraard is ook Rik Van Aerschot er, net als Kamervoorzitter Herman De Croo. Van deze laatste is bekend dat hij de prins met raad en daad bijstaat. Fons Verplaetse, de voormalige gouverneur van de Nationale Bank, is van de partij net als baron François Nar-mon, de voorzitter van Dexia, het vroegere Gemeentekrediet. Ook Jean-Pierre Heirman, directeur-generaal van Aminal, de Vlaamse


administratie voor Leefmilieu, is er. Minister-president van Vlaan-deren Patrick Dewael komt ook een kijkje nemen. Hij werd noch-tans niet officieel uitgenodigd. Auteur Mario Danneels windt er zich in Het trauma van de troon behoorlijk over op. ‘Laurent vindt wel vaker dat hij zijn neus mag ophalen voor communautaire gevoeligheden, zelfs politieke,’ schampert de auteur. Danneels vindt het bovendien onterecht dat Vlamingenhaters Happart en Mangain aanwezig zijn. Dat de minister-president van Vlaanderen er ook is als ‘compensatie’ vindt in zijn ogen geen genade.

Senaatsvoorzitter Armand De Decker verwelkomt op woensdag-namiddag 31 mei 2000 de aanwezigen in de Senaat. De Decker geeft in zijn welkomstwoord een duidelijke hint aan Laurent: ‘Wij zijn ons vanzelfsprekend bewust van het feit dat een senator van rechtswege zich moet onthouden van partijdige en politieke con-troversen en de nodige reserve in acht moeten nemen.’ De pers is verrast door deze duidelijke vingerwijzing naar het eerdere inter-view van Laurent, vooral omdat De Decker gekend is als een vriend van het koningshuis. Hierop treedt de prins naar voren. Laurent bouwt zijn toespraak rond een driehoekstheorie, ‘die ons moet behoeden zowel voor een eenzijdig economisme als voor een overdreven ecologie, ja ook voor een utopisch socialisme.’ Tot dan toe zijn de meeste toe-hoorders nog mee. ‘Toen hij zich even verder “affiniteiten kon indenken tussen de verschillende polen van de basis die, door zich te vermenigvuldigen, uiteindelijk de basis omvormen tot een veel-hoek of, ideaal gezien, tot een cirkel,” zag men de blikken in het halfrond verstarren,’ noteert Het Laatste Nieuws. ‘Ik dank u,’ besluit Laurent na zijn vreemde redevoering als kersvers senator van rechtswege. ‘Voor een aantal toehoorders is dat de enige zin uit het hele betoog waar ze zeker van waren dat ze hem helemaal begrepen hadden,’ schrijft de krant. Een bevriend lid van de loge bevestigt dat er in de speech een aantal typische verwijzingen naar de vrijmetselarij staan. Hij is er zeker van dat vrijmetselaar Rik Van Aerschot de pen van Laurent heeft vastge-houden.


Broer Filip en zus Astrid volgden de presentatie. Prins Filip zat op zijn stoel te kijken alsof hij het in Keulen hoorde donderen. Prinses Astrid, de handen in de schoot gevouwen, sloeg de ogen neerwaarts, alsof de uitleg op het tapijt van de Senaat stond ge-schreven. Voorzitter Armand De Decker is na afloop wel in zijn nopjes. ‘Het zou vervelend geweest zijn als de prins hier in de Senaat ook zo van leer zou getrokken zijn. Maar ik heb hem duidelijk op zijn plichten gewezen, en de prins heeft zich daaraan gehouden.’ Hij vond de toespraak van Laurent interessant. ‘Het is overigens abso-luut niet waar dat ik hem zou gevraagd hebben om de tekst te veranderen. Hij heeft hem wél ingekort. In de oorspronkelijke versie duurde hij een uur, en dat vond ik veel te lang.’ Volgens De Decker zal Laurent niet zo vaak komen. ‘En als hij komt, zal het een heilzame invloed hebben,’ voorspelt De Decker.

Drie kussen voor terrorist Arafat

Exact een jaar na zijn intrede in de Senaat creëert Laurent een zware polemiek als hij er Yasser Arafat ontmoet en hem bovendien drie wangkussen geeft. Gaat de hondenliefhebber zich nu ook het lot van de Palestijnen aantrekken, vragen de journalisten zich in koor af. Als Yasser Arafat op de koffie komt, moet je altijd wat extra gasten uitnodigen: de ontmijningsdienst, snuffelhonden en veilig-heidsagenten (mét oortelefoontje). De man sleept immers overal waar hij komt het Midden-Oostenconflict als een loodzware scha-duw met zich mee. Toch glipt één man doorheen het cordon soli-taire rond de Palestijnse president: prins Laurent. Dat Monseigneur onverwacht opdook, Arafat drie kussen op zijn stoppelbaard drukte en met hem, Kamervoorzitter Herman De Croo (Open vld) en Senaatsvoorzitter Armand De Decker (mr) even koffiekletste in de Salon van de Senaat, zorgde voor hoog op getrokken wenkbrauwen. De diensten van de Senaat waren slechts een uurtje eerder op de hoogte gesteld van Laurents initia-tief. De Palestijnse leider was duidelijk blij met deze onverwachte


kennismaking. Hij knoopte meteen een gesprek aan met de prins, die als senator zijn toespraak kwam beluisteren. Een ploeg van de Egyptische televisie probeerde prins Laurent achteraf zelfs te in-terviewen. De Decker waarschuwde Laurent bij zijn eedaflegging als senator impliciet voor het stellen van politieke daden, maar de voorzitter ziet geen graten in deze prinselijke demarche. ‘Prins Laurent is senator zoals alle andere senatoren, hij krijgt net als hen de agenda’s en belde me gisteravond op dat hij Arafat wilde ontmoeten,’ zei De Decker. Laurent was de enige ‘gewone’ senator die met Arafat op de so fa mocht. De pers vraagt zich af of dat geen misbruik van het prin selijk prerogatief is. ‘Ach, er zijn heel wat senatoren die Ara-fat persoonlijk hebben ontmoet. Nee, dit is in mijn ogen geen po-litieke daad,’ aldus De Decker.

Laurent verschijnt zelden in de assemblee waarvan hij van rechts-wege lid is. Het was met Arafats bezoek welgeteld de derde keer. De eerste keer was dat bij zijn eedaflegging en de tweede keer bij het bezoek van ex-Sovjetleider Gorbatsjov. Dat hij uitgerekend bij het omstreden bezoek van Arafat kwam applaudisseren, wekt ze-ker grondwettelijke verbazing. Grondwetsspecialist Robert Senel-le is allerminst gelukkig met het initiatief van Laurent: ‘Het is me een raadsel waarom hij daar was.’ Filosoof Jaap Kruithof ziet het anders: ‘Gelukkig zit hij niet in de greep van de zionistische lobby.’ Ook ethicus Etienne Vermeersch knikt goedkeurend: ‘Laurent heeft meer gezond verstand dan de sp.’ De socialisten stuurden immers hun kat. Volgens Vermeersch zit de wortel van het kwaad in Is-raël. Een wat geïsoleerde Senelle verdedigt zijn stelling: ‘Er zijn voor de leden van de koninklijke familie geen schriftelijke richtlijnen, maar er is wel een constitutionele gewoonte dat zij zich zorgvuldig onthouden van elke politieke commentaar. De prins mocht dus aanwezig zijn, mits hij geen standpunt innam. Want dat zou de ministeriële verantwoordelijkheid in het gedrang gebracht heb-ben. Dat is altijd nageleefd. Toen Leopold ii nog kroonprins was, woonde hij vele Senaatsvergaderingen bij. Maar hij sprak nooit een woord. Zodat iedereen zich ging afvragen wat hij eigenlijk dacht.’


De pers benadrukt dat zelfs een zwijgende prins een belang-rijke verschijning is bij zo’n ontvangst van een man als Arafat. ‘Dat geeft er een extra dimensie aan,’ bevestigt Senelle. ‘De prins zal immers nooit beschouwd worden als zomaar een gewone se-nator. Dat is echter de verantwoordelijkheid van de voorzitter van de Senaat. Hij moet de overweging gemaakt hebben of het aan te raden was dat de prins kwam.’ Volgens de pers was voorzitter Armand De Decker met de komst van Laurent duidelijk in zijn nopjes. ‘Midden de speech van Ara-fat liet hij een bode zelfs een kattenbelletje bezorgen aan de prins, die hij vanop zijn gestoelte vriendelijk toelachte,’ weet Het Laatste Nieuws. ‘De prins zetelde midden de groene fractie, maar dat was toeval.’ Hij zat op zijn voorbehouden plaats in het rijtje waar ook prins Filip en prinses Astrid hun zetel hebben. Drie jaar later zal père Gilbert, de religieuze mentor van Laurent, zijn poulain wel publiekelijk terugfluiten. In een interview in Het Nieuwsblad verklaart hij zonder verpinken dat Arafat een terrorist is.

De omstreden komst van Laurent in de Senaat eind augustus 2001 creëert nog een ander debat. Volgens premier Verhofstadt kunnen, als prins Filip koning wordt, zijn broer en zus niet langer zetelen in de Senaat. Prins Laurent is dan met vakantie in het buitenland en reageert verrast op het bericht. ‘Ik weet daar niets van,’ verklaart de prins, die voor de rest geen commentaar kwijt wil. Grondwetspecialisten twijfelen over de interpretatie van de grondwet. Artikel 72 van de grondwet bepaalt dat de kinderen van de koning van rechtswege lid zijn van de Senaat. Als prins Filip een nageslacht heeft en koning wordt, dan zijn prins Laurent en prinses Astrid niet langer de kinderen van de koning en kunnen zij geen lid meer zijn van de Senaat. Mathilde is dan zwanger van prinses Elisabeth en prins Filip zal vroeg of laat de troon bestijgen. Dan is het einde van de parle-mentaire carrière van volgens Verhofstadt in zicht. Volgens Senaatsvoorzitter Armand De Decker laat de grondwet niets aan duidelijkheid te wensen over. ‘Ik heb dat destijds ook gezegd aan prins Laurent toen hij zijn eed heeft afgelegd,’ verklaart De Decker aan de pers.


Over de concrete regeling van het ontslag van Astrid en Laurent is nog niets gepland. De Decker: ‘We hebben zoiets nog nooit mee-gemaakt in onze geschiedenis. Het is trouwens nog nooit gebeurd dat we drie senatoren hadden van rechtswege. Zij hoeven trouwens officieel geen ontslag te nemen. Ze worden automatisch geschrapt als senator omdat de wettelijke voorwaarde – kind zijn van de koning – niet meer vervuld is. Stel dat Laurent plots beslist om Fransman te worden, dan vervalt ook meteen zijn statuut van se-nator.’ Laurents mentor Rik Van Aerschot ziet dat uiteraard anders. ‘Laurent heeft het statuut van senator gekregen toen hij inderdaad kind van de koning was. Dat verandert niet, dus blijft hij senator,’ zegt Van Aerschot aan Het Laatste Nieuws. Grondwetspecialist professor Robert Senelle twijfelt. ‘Voor bei-de standpunten zijn argumenten te vinden. Wij gaan dat eens nader moeten onderzoeken.’ Tot vandaag is er niets veranderd. Het was een stormpje in een glas water. Maar het probleem zal opnieuw opduiken als Filip koning wordt.

Het vertrouwelijke gesprek met Walid Joumblatt

De ontmoeting met Arafat bewijst dat Laurent interesse heeft voor het Midden-Oosten. Midden februari 2001 is Laurent als voorzitter van het kint zelfs op bezoek in Jordanië en in Libanon. De aanvoer van zoet water is een probleem in die landen. Voor de camera’s van de pers steekt de prins een vinger in de Dode Zee en likt eraan om na te gaan hoe zout het water er wel is. In het allergrootste geheim heeft de prins er ook een vertrou-welijk gesprek met Walid Joumblatt. We krijgen de informatie voor het eerst van een lid uit de entourage van de prins. Walid Joumblatt (ook: Jumblatt) werd geboren in Moukthara op 7 augus-tus 1949. Hij is een Libanees politicus. Na de moord op zijn vader, de Druzische Progressieve Socialistische Partij-leider Kamal Jum-blatt, werd hij zowel de nieuwe voorzitter van de psp als vorst van de Druzen in het Choufgebergte (Moukthara). Joumblatt was aanvoerder tijdens de Libanese Oorlog (1975-1989). In 1982 en 1983 wist de leider, gesteund door de Sovjet-Unie,


het offensief van de christelijke Falangemilities in de Choufge-bergte, het woongebied van veel Druzen, te weerstaan en hen met geweld te verdrijven. Tijdens de bezetting van Libanon door Syrië, voerde Jumblatt samen met sommige christelijke partijen felle oppositie tegen de bezetting. Jumblatt is vandaag parlementslid in Beiroet. Volgens het Franse tijdschrift L’Express heeft Joumblatt liters bloed aan zijn handen. ‘Ja, ik heb veel bloed doen vloeien,’ beves-tigt hij aan de journalist. Hij geeft ook toe dat hij wapens kreeg van de Sovjet-Unie en dat hij zich toen aan de zijde van Yasser Arafat situeerde. Volgens onze bron was het paleis om begrijpelijke redenen vol-ledig gekant tegen de ontmoeting van Laurent met Joumblatt. ‘La ken heeft geen toestemming gegeven.’ Toch is de ontmoeting doorgegaan. Laurent heeft zich van dat veto niets aangetrokken en heeft een tête-à-tête gehad met de man op zijn ‘kasteel’ van Moukthara, ten zuid-oosten van Beyrout. ‘Gelukkig voor Laurent en het paleis is dat nieuws toen niet uitgelekt,’ aldus onze bron. Enkele maanden later staat alles in het teken van de verschrikke-lijke aanslagen van elf september. Laurent zit op dat ogenblik in de Verenigde Staten. Hij neemt er deel aan de missie in de Verenig-de Staten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest rond het thema ‘Brussel, Hoofdstad van de nieuwe Technologie’. De delegatie is op dat ogenblik in Boston voor een bezoek aan de Harvard-universiteit. De rest van het programma wordt uiter-aard geschrapt. De prins wil onmiddellijk naar België. Dat lukt niet onmiddellijk. Alle vliegverkeer is stilgelegd. Laurent heeft weinig begrip voor de maatregel en maakt zich hier behoorlijk druk over. Slechts drie dagen later kunnen de prins en François-Xavier de Donnéa naar Parijs vertrekken met een Frans militair vliegtuig. Een week na de aanslagen geeft de prins een interview in Het Laatste Nieuws. Volgens hem zijn de aanslagen een rechtstreeks gevolg van het conflict in het Midden-Oosten. ‘Mijn wens is dat alle regeringen van de hele wereld gaan samenwerken om de pro-blematiek van de Arabische landen en Israël op te lossen. En daar-mee doel ik in geen geval op een oorlog. Dat is géén oplossing.’


De prins woont op dat ogenblik midden september de opening bij van de nieuwe dierenkliniek van zijn Stichting in de Antwerp-se gemeente Hoboken. Er wordt lang getwijfeld of de opening wel kan doorgaan na die aanslagen van elf september. Aanvankelijk wil de prins enkel vragen beantwoorden over de polikliniek, waar arme mensen voor een prikje hun zieke huisdieren kunnen laten verzorgen. Na de rondleiding in het nieuwe gebouw is hij toch bereid om zijn mening te geven over de terreuraanslagen in de Verenigde Staten. Volgens de redacteur van de krant laten de gebeurtenissen in Amerika prins Laurent allerminst koud. Hij begon zijn openings-toespraak dan ook met oprechte steunbetuigingen aan de Ameri-kaanse bevolking, net zoals Antwerps burgemeester Leona Detiège, die voor hem aan het woord was. De tragedie is volgens Laurent ‘de ergste gebeurtenis uit de geschiedenis van de Verenigde Staten’. De prins was naar eigen zeggen niet bang dat de terroristen ook een aanslag op Boston zouden plegen. ‘Ik laat me niet pakken door angst of zenuwen. Dat dient voor niks in het leven. Ik ken genoeg mensen ook in mijn naaste omgeving die wél zo reageren. Maar paniekreacties liggen niet in mijn aard.’ Een betrouwbare bron bevestigt dat de prins wel bang was. ‘Hij was zo bang dat hij zo snel mogelijk wilde terugkeren.’ Bovendien weten we dat de prins een heilige schrik heeft voor aanslagen. Laurent vloog terug met een Frans vliegtuig dat werd ingezet om een Franse minister, die ook in de vs gestrand was, te repatri-eren. Het vliegtuig had nog net twee plaatsen vrij. ‘Het was eigenlijk de bedoeling dat de Franse minister met ons zou meevliegen. Maar het Belgisch toestel is nooit ter plekke ge-raakt. Daarom werd een Frans toestel ingezet om weer naar huis te kunnen. En dan nog heeft de terugreis zeer lang geduurd. We zijn om twee uur ’s nachts uit ons hotel vertrokken en het vliegtuig is pas om negen uur opgestegen.’ Spijtig genoeg voor de prins, reist ook een journalist van De Tijd met het gezelschap mee. Enkele jaren later verschijnt het verslag van wat er werkelijk in Boston gebeurd is. Eind jaren negentig wordt beslist dat Laurent in de voetsporen van zijn broer zal treden. ‘Als Filip koning wordt, komt er immers een vacature vrij voor de prinselijke missies in het buitenland,’


noteert de krant. ‘Het leek de gedroomde “oplossing” Laurent die job te geven, waardoor meteen zou kunnen worden verantwoord waarom hij door de gewesten gesubsidieerd wordt en een over-heidsdotatie krijgt.’ Na het bezoek aan de Verenigde Staten is in stilte beslist dat Laurent daarvoor niet in aanmerking komt. De gewestelijke Brus-selse missie draaide uit op een catastrofe. ‘Het was pijnlijk gênant het puberale gedrag van de prins op het befaamde mit aan de Harvard universiteit in Boston gade te slaan. Tijdens de geleerde uiteenzettingen had Laurent er veel plezier in karikaturen van de professoren te tekenen. Midden in een betoog stond hij dan op om zijn pennetrekken met pretoogjes voor te leggen aan zijn adviseur, die het lijdzaam onderging.’ Het toont aan dat de prins nooit echt volwassen geworden is. Hij geeft dat ook zelf toe. ‘De kinderjaren duren veel langer dan de meesten denken. Iedereen blijft altijd een beetje kind,’ vertelt hij begin juni 1996 in Limburg bij een bezoek van de milieuboot. Het jaar daarop, in 1997, rijdt Laurent twintig keer na elkaar het paleis in en uit. De paleiswacht moet telkens het hek opendoen. Het hele schouwspel duurt een vol uur. Na de match België-Zuid-Korea tijdens het wereldkampioenschap voetbal in Frankrijk speelt Laurent met het achtjarig zoontje van minister Poncelet. ‘Twee kinderen samen,’ observeert Vaessen. De voormalige adviseur vult verder aan: ‘In 1994 kreeg Laurent een opmerking van Van Yper-sele dat hij kinderachtig deed. De dag daarop verscheen Laurent in een matrozenpakje met een ballon.’ Volgens de psychiater van Paola heeft Laurent de mentale leeftijd van een twaalfjarige. Ook Claire bevestigt dat Laurent soms een echt kind is. Volgens de krant ging de opdracht voor Laurent helemaal de verkeerde kant op toen op 11 september de Twin Towers werden doorboord. ‘Die middag nam prins Laurent het woord op een lunch met de rectoren en hoogleraren van de universiteit van Harvard. Hij riep de universiteit op bij de Amerikaanse regering te protes-teren tegen het materialisme. “Want zie waar het toe leidt…” Ge-lukkig dat de Amerikanen niet zo onder de indruk zijn van prinsen, want anders had Laurent een diplomatieke rel van jewelste ver-oorzaakt.’ Laurent vond het ook een schande dat het luchtruim voor hem was afgesloten.


‘Voor het paleis en de overheden was het duidelijk: dit geen tweede keer. Lintjes doorknippen en cocktailfeestjes, meer zit er voor prins Laurent niet in,’ besluit De Tijd.

Merkwaardig genoeg zal toenmalig kamerlid Hendrik Bogaert (cd&v) in 2008 nog eens het idee lanceren om Laurent in te scha-kelen. Bogaert pleit ervoor om niet alleen kroonprins Filip maar ook prins Laurent in te zetten voor economische missies. ‘Het is voor onze economie goed nieuws dat Filip naar de openingscere-monie van de Spelen (in China) wordt gestuurd,’ vindt Bogaert. ‘Chinezen denken zeer hiërarchisch. De aanwezigheid van een Belgische prins beschouwen ze als een blijk van respect. Er is – terecht – veel kritiek op de dotatie van 300.000 euro die prins Laurent elk jaar ontvangt. Wel, laten we dan ook hém gebruiken en “rentabiliseren” in de sector waarin hij ons land een wederdienst kan bewijzen: als prins op missie in het buitenland. Uiteraard moet je Laurent dan begeleiden en coachen, maar als joviale tafelpartner acht ik hem bekwaam om buitenlandse investeerders warm te maken voor ons land.’ Het idee wordt, gelukkig, niet opgepikt. De verklaringen van Laurent over het Amerikaanse materia-lisme waren nochtans niet nieuw. Enkele maanden daarvoor, in april 2001, had Laurent een gesprek met enkele journalisten, waar-onder die van Het Nieuwsblad. De prins valt het milieubeleid van president Bush frontaal aan. ‘Omdat de vs-industrie zijn verkie-zingscampagne heeft gefinancierd, lapt hij nu de milieuafspraken van Kyoto aan zijn laars. Elk gezond denkende burger moet daar zijn krachtig protest over laten horen bij de Belgische politici. En die moeten vervolgens via Europees niveau Bush onder druk zet-ten om op zijn beslissing terug te komen.’ De Belgische regering lacht groen, maar groen is deze keer niet gelijk aan ecologisch. Volgens Vaessen heeft het anti-Amerikanisme van Laurent ook te maken met het verzet tegen de ideeën van Alberts kabinetschef Jacques van Ypersele. De kabinetschef van de koning is gevormd in de vs. ‘Hij neemt die Amerikaanse waarden en redeneringen over.’


Ook Laurent kan het niet, hé

Over prins Filip is de onsterfelijke uitspraak bekend van groot-maarschalk Herman Liebaers ‘Hij kan het niet, hé.’ Liebaers be-weert achteraf dat zijn woorden door Yves Desmet van De Morgen werden verdraaid. Voor Laurent geldt eigenlijk hetzelfde: ‘Ook Laurent kan het niet, hé.’ Alleen is dat in zijn geval minder erg aangezien hij geen kroonprins is. Net zoals zijn broer Filip, begrijpt Laurent de politieke regels niet. Ter illustratie: eind april 2002 ontspint er zich voor de ingang van het Vlaams parlement een opvallend hoffelijk gesprek tussen prins Laurent en Vlaams Blok-voorman Filip Dewinter (nu: Vlaams Belang). Laurent komt het halfrond toespreken over het steeds nijpender tekort aan drinkbaar water in de wereld. Dat is niet naar de zin van n-va, Spirit en het Vlaams Blok. Die wonen omwille van hun republikeinse opvat-tingen de zitting niet bij. Dewinter ruikt als gehaaid politicus een kans en voert met zijn fractie voor het parlementsgebouw actie als de prins arriveert. ‘Wij hebben niks tegen u, wel tegen de ondemocratische monarchie,’ verklaart Dewinter aan Laurent. Die repliceert dom met: ‘Laten we elkaar beter leren kennen.’ Het cordon bestaat niet voor Laurent. Dewinter legt zijn redenering aan Laurent uit: ‘U bent voor mij een gewone burger die alleen via de normale weg, via een verzoek-schrift dus, het parlement mag toespreken. Het is niet omdat u van koninklijken bloede bent, dat u privileges hebt.’ Laurent is niet van zijn melk en pareert onmiddellijk: ‘Als u mij beter kent, zal u zien dat de zaken anders liggen. U bent intelligent genoeg om dat te weten. Ik heb niks tegen niemand.’ De prins besluit daarop dat het de hoogste tijd is dat ze elkaar beter leren kennen teneinde alle misverstanden uit de weg te rui-men. ‘Dat vond de Vlaams Blokker, die door politiek correct den-kend Vlaanderen wordt uitgespuwd, een goed idee,’ noteert Het Laatste Nieuws die het surrealistische schouwspel vanop de eerste rij volgt. Er bestaat ook een foto van het agentschap Photo News waarop de prins zijn duim opsteekt naar de sympathisanten van het Vlaams Blok. Het levert een merkwaardig plaatje op, een prins die de op-roep ‘Vlaanderen onafhankelijk,’ vermeld op tientallen affiches


van de betogers, goedkeurt. Klap op de vuurpijl: volgens Jean-Pierre Van Rossem zou Laurent de beste president van de republiek Vlaan-deren zijn.

Het gevolg van de afwezigheidspolitiek van de republikeinen in het Vlaams parlement is in elk geval dat amper 45 van de 124 ver-kozenen des volks en enkel de ministers Vera Dua en Steve Stevaert de toespraak van Laurent komen aanhoren. ‘Het was nochtans interessant. Eindelijk eens een lid van de koninklijke familie dat iets zinvols doet met zijn functie en het belastinggeld dat hij krijgt voor de uitoefening daarvan,’ verklaarde Bruno Tobback (sp.a) nadien aan de krant. ‘Om rampscenario’s te vermijden, is afgesproken dat na de toe-spraak geen vragen mogen worden gesteld aan de prins,’ noteert biografe Joke Vanhaeren. ‘Kwestie van de man niet met de konink-lijke mond vol tanden te laten staan.’ Opvallend is dat er in het Brusselse parlement, waar Laurent eerder dezelfde toespraak mocht brengen, wél vragen gesteld mochten worden. Laurent had het in de redevoering over tweederde van de we-reldbevolking die in 2025 over geringe of onbestaande watervoor-raden zou beschikken. ‘Een alarmerende toestand,’ noemde hij het. ’Terwijl de rijke geïndustrialiseerde landen de neiging hebben water te verspillen, hebben andere landen er moeilijk of helemaal geen toegang toe.’ De prins noemde water ‘een gemeenschappelijk goed van de mensheid dat als dusdanig moet beheerd worden’. Toen even later minister Dua pleitte tegen de privatisering van het waterbeleid, knikte de prins bevestigend. Dat ontlokte minister Stevaert achter-af de reactie: ‘Toch wel opmerkelijk: de prins is tegen privatisering, terwijl de koninklijke familie geld belegt in Suez-Lyonnaise. Be-nieuwd wat zijn vader van Laurents standpunt denkt.’ Ook over de sluiting van Renault Vilvoorde heeft Laurent een eigen mening. Hij tikt de bedrijfswereld genadeloos op de vingers voor deze beslissing. Volgens de prins vindt de sluiting plaats op het moment dat de autofabrikant de grootste winsten boekt. ‘Vijf-duizend ontslagen werknemers vormden hierbij een detail,’ ver-klaart Laurent.


Paul Verbois van Renault België is ziedend van woede. De ves-tiging maakte volgens hem net grote verliezen en een sanering was onvermijdelijk. Verbois corrigeert in De Standaard van medio april 2002 ook het cijfer van vijfduizend ontslagen. Het waren er ‘slechts’ 3100. Ook premier Verhofstadt is opnieuw not amused. Volgens hem zijn de prinselijke uitspraken niet gedekt door de regering. ‘Een beleefde manier om te zeggen dat zij het grondig oneens is met de prins,’ analyseert biografe Vanhaeren. Rik Van Aerschot verdedigt zijn poulain. ‘Waarom zou Laurent de handelswijze van Renault niet mogen hekelen?’ Een betere vriend kan Laurent zich niet indenken.

Laurent in Marokko

Over de bemiddeling van Laurent in de zomer van 2003 in een moei lijk dossier van kinderontvoering, wordt dan weer minder ophef gemaakt. Het verhaal begint in juni 1995. Vader Mohammed Saghir trekt met zijn kinderen Soumaya, Mehdi en Sajida naar Ma rokko. Hij was toen al gescheiden van zijn Belgische vrouw Sul-tana Kouhmane. Saghir had bezoekrecht en mocht met zijn kin-deren een paar weken naar zijn familie in Marokko. Maar hij liet ze niet terugkeren. Volgens Sultane Kouhmane ging het om ont-voering. De oudste zoon is in 2003 in België, ook de oudste dochter zou dan terugkeren. ‘Maar mijn 12-jarige dochter Sajida wordt vastge-houden. Haar vader zou haar willen uithuwelijken,’ beweert de moeder radeloos aan de pers. Minister van Buitenlandse Zaken Louis Michel roept de hulp in van de prins. De minister weet dat Laurent goede contacten heeft met het Marokkaanse koningshuis. Laurent deed overigens al in 1996 een bosbouwproject in Marokko. Later volgt een boek Le grand livre de la foret Marocaine. Het voorwoord is van Laurent en de hui-dige koning van Marokko. Volgens auteur Jacques Noterman was Laurent ook op de begrafenis van Hassan ii in de zomer van 1999. Hij verving Filip die met Mathilde op Cuba verbleef. Het toont aan dat de relaties tussen Laurent en de Marokkaanse gezagsdragers erg hartelijk zijn.


Michel belt de prins op tijdens zijn vakantie in Marokko. Vol-gens Buitenlandse Zaken gebeurt dat enkel bij dringende zaken. Of de prins er echt met vakantie is, is niet zeker. Eind augustus is Laurent immers in Meknes, in het midden van het land, om er de ‘groene kiosken’ in te huldigen. Opvallender is dat prins Laurent na zijn ‘vakantie’ onverwacht in Brussel opduikt tijdens een protestactie van Sultana Kouhmane. Ze vraagt opnieuw meer aandacht voor haar ontvoerd kind. Tot haar grote verbazing komt de prins haar niet alleen steunen, hij vertelt de vrouw ook dat hij haar dossier de week daarvoor nog aan het Marokkaanse Hof had bepleit, op vraag van minister Mi-chel. Erg discreet is de prins niet. De bemiddelingspoging van Laurent is wel succesvol. Begin april 2004, na negen jaar, zal Sultana Kouhmane haar jongste doch-ter Sajida weer in de armen in de aankomsthal van de luchthaven van Zaventem kunnen sluiten. Met haar terugkeer komt er voor-lopig een einde aan een lange juridische strijd voor de vrouw. Enig probleem, na negen jaar herkennen moeder en dochter elkaar niet eens. ‘Het voelt nogal onwennig, want Sajida spreekt geen Frans meer en ik spreek nauwelijks Arabisch,’ verklaart de vrouw aan de pers.

In juli 2005 hoopt Laurent te kunnen meewerken aan de bespre-kingen in de Senaat over een ps-voorstel om duurzame ontwikke-ling in de grondwet in te schrijven. Dat zou een precedent worden. Het bureau van de Senaat moet de delicate knoop doorhakken na het parlementair verlof. De traditie wil dat leden van het konings-huis zich niet bemoeien met wetgevend werk. De enige uitzonde-ring hierop is Albert i die meestemde over een wet over Congo. Duurzame ontwikkeling is een stokpaardje van de prins. Laurent vroeg om betrokken te worden bij de bespreking in de Senaat van het voorstel van Jean Cornil. Op de bureauvergadering werd het punt ‘besproken’. De Senaat is uiteraard niet ingaan op het verzoek van de prins. De politieke ambitie van Laurent levert zelfs inspiratie op voor een aprilgrap. Op 1 april 1999 schrijven de kranten van Sud Presse dat Laurent bij de Europese verkiezingen zal opkomen op een prl-lijst (nu: mr). Hij zal er naast Frédérique Ries staan, een goede


vrien din van de prins. Een jaar later wordt bij haar ingebroken. Laurent is snel ter plaatse. Toch is het volgens Vaessen niet ondenkbaar dat Laurent in de politiek zou gaan. Volgens Laurents voormalige adviseur waren er zelfs mensen in de entourage van de prins die hem dat aanraadden toen zijn populariteit op een hoogtepunt stond. ‘Laurent had echt zijn monarchistische partij kunnen beginnen. Waarom ook niet?’ noteert Vaessen tongue in cheek. Indien Laurent zou verzaken aan zijn dotatie staat niets hem juridisch in de weg.

Laurent wordt soms voorgesteld als de enige Coburger die enigszins Vlaamsgezind zou zijn. Die voorstelling van de ‘feiten’ is helemaal onterecht. Net zoals zijn familieleden is de prins een overtuigd Franstalig unitarist die Vlaams-nationalisten voorstelt als extre-misten. Auteur Oscar van den Boogaard vertelt in De Standaard van 10 no-vember 2008 daarover: ‘Ik sprak dit weekend op een feestje met prins Laurent. Hij was verbolgen over het feit dat niemand de fe-derale staat de afgelopen weken heeft geprezen om de kapitaal-injecties die zij de banken heeft gegeven om de kredietcrisis het hoofd te bieden. Had niemand kunnen zeggen: “Verenigd België is toch niet zo slecht? Waar was het beschaafd applaus of een staande ovatie?” Ik vond zijn verwondering over deze ondankbaar-heid terecht.’ Laurent wijt dit fenomeen voor een groot deel aan de ‘stupide’ Vlaamse pers. Een jaar daarvoor vertelt hij daarover in Humo: ‘Vo-rige week bezocht mijn zus Astrid een tentoonstelling in Brussel. Bij die gelegenheid waren ook weer enkele extremisten opgedoken. Welnu, rtl heeft daar geen beelden van laten zien. Niks. Als je extremisten steeds meer aandacht schenkt, gaan de kijkers vanzelf denken dat dit land barst van de nationalisten. Dat er in Vlaande-ren zelfs een meerderheid is. (…) Weet u hoeveel procent nationa-listen er in België zijn? Zes! Anderen zijn het een beetje, min of meer, niet uitgesproken. Ik zeg u: als extremisten in Wallonië opkomen, haalt dat de televisie niet. In Vlaanderen gaat het jam-mer genoeg niet zo. Daar halen ze het scherm wel.’


Sociale woningen in Guinee?

Laurent onderhoudt goede contacten met een aantal (voormalige) Brusselse burgemeesters zoals Yves de Jonghe. Ze worden samen gespot tijdens een optreden van de Franse zanger Charles Dumont eind september 2010 in Brussel. En op de avond voor de nationale feestdag van 2011 worden Laurent en zijn gezin op sleeptouw ge-nomen door Freddy Thielemans, de burgemeester van Brussel. Een andere typische illustratie van Laurents goede verhouding met de Brusselse burgervaders is de aanwezigheid van de prins op een feestje voor Jean Demannez (ps), burgemeester van Sint-Joost. Begin maart 2007 viert Demannez zijn dertig jaar in de politiek. Hij was achtereenvolgens gemeenteraadslid, schepen en burge-meester van deze Brusselse deelgemeente. Heel wat prominenten zijn die avond aanwezig waaronder Charles Piqué (ps) en Armand De Decker (mr). Ook Joëlle Milquet (cdh) is er. Ze slaat zelfs een gemoedelijk praatje met de prins. Van een heel ander kaliber is de berichtgeving midden novem-ber 2009. Dan wordt Laurent nog eens onder vuur genomen. Hij zou volgens de pers sociale woningen willen bouwen in Guinee, het Afrikaanse land waar in september 2009 nog 87 mensen die betoogden voor democratie werden doodgeschoten. Het zijn slacht-offers van de harde repressie in dat land. De website Guinee24.com, die dicht bij het regime aanleunt, meldt als eerste dat Laurent een ontmoeting had met Amadou Diaby. Die man is behalve makelaar van voetbalspelers ook ‘am-bassadeur’ van Guinee. ‘Hij had een persoonlijk onderhoud met Laurent Benoît Boudewijn Marie van België. Gedurende een uur hebben de twee mannen gesproken over de relaties tussen hun landen,’ schrijft Guinee24.com. ‘Hij (Laurent) heeft verklaard bereid te zijn met zijn stichting landbouwprojecten te financieren en sociale woningen te realiseren,’ zo vervolgt Guinee24.com. Volgens de website is er zelfs al een nieuwe ontmoeting tussen de jongste zoon van koning Albert en de ambassadeur van Guinee gepland. Yves Leterme, op dat ogenblik minister van Buitenlandse Zaken, moet het brandje blussen. Prins Laurent plant volgens hem geen enkel initiatief in Guinee. ‘In tegenstelling tot wat bepaalde media laten uitschijnen, is er buiten een toevallig gesprek van prins


Laurent met Guinese diplomaten geen enkel initiatief genomen door de prins in dit land en wordt ook geen enkel initiatief gepland.’ Dat is ook de waarheid. Amadou Diaby licht de ontmoeting toe: ‘Ik heb Laurent toevallig gekruist. Er was geen officiële ontmoe-ting.’ Diaby was bij een concessionaris van wagens in Drogenbos. De informatie is volgens hem doorgegeven door een ‘vriend’ die eveneens aanwezig was bij het gesprek. ‘Laurent wist niet eens waar Guinee lag,’ besluit Diaby. Perceptie is natuurlijk realiteit en het is niet de eerste keer dat prins Laurent zijn diensten aanbiedt aan een land met een twijfel-achtige reputatie.

Nog in 2008 moet Leterme tussenbeide komen als uitkomt dat Laurent bomen wil planten in Libië. Leterme verklaart op 23 ok-tober 2008 in het federale parlement: ‘Ik heb mij geïnformeerd over wat er precies aan de hand is, naar aanleiding van uw vraag. Er is een eerste principieel contract voor het aanplanten van bo-men in Libië tussen enerzijds, de Libische overheid en anderzijds, de vzw Global Sustainable Development Trust (gsdt). Het initiatief werd genomen door de vzw – ik kom daar nog op terug – naar aanleiding van positieve ervaringen, met resultaten ook, in Mau-ritanië, waar een soortgelijk ontwikkelingsproject van aanplanting van bomen om de verwoestijning van de omgeving tegen te gaan, werd opgezet. Dat was een project van kint en men heeft daar goede ervaringen mee gehad.’ Volgens Leterme is er geen probleem. ‘Het project waarnaar u verwijst in Libië, past mijns inziens perfect in de doelstellingen van de betrokken rechtspersoon.’ Het is een storm in een glas wa-ter. Maar drie jaar later komt Laurent opnieuw in de problemen als er een internationale consensus ontstaat om Khaddafi van de macht te verdrijven. Het is de krant La Libre Belgique die in 2011 met het nieuws uit-pakt dat Laurent een ontmoeting heeft gehad met Libische diplo-maten die tegen de leider Moe’ammar al-Khaddafi zijn. De krant steunt overigens het koningshuis en in het bijzonder de koning. Een aanval op Laurent betekent impliciet een versterking van de positie van Albert ii en kroonprins Filip.


In een hotel in Brussel heeft prins Laurent op eigen houtje een ontmoeting georganiseerd tussen de nummer twee van de Libische ambassade en de Libische ambassadeur bij de Verenigde Naties. Beiden zijn volgens de krant recent tegenstanders geworden van de Libische leider Moe’ammar al-Khaddafi. Eerst lijkt het erop dat de prins hen politiek wou steunen. Uit-eindelijk blijkt dat het in de eerste plaats om een geldkwestie gaat. Laurent liet via gsdt enkele honderden hectaren bomen planten in Libië op een helling om de verwoestijning tegen te gaan. Dat project verliep in overleg met een zoon van Khaddafi. Maar Laurent werd volgens La Libre niet betaald en wil nog vergoed worden voor dat project. Daarom sprak hij af met de diplomaten, hoewel die ondertus-sen dissident zijn. ‘Laurent zou dus op een machtswissel in Libië mikken, en hopen dat zijn kosten alsnog vergoed zouden worden door met een anti-Khaddafi-diplomaat de banden aan te halen,’ besluit de pers.

Volgens de pers nam Laurent zelf het initiatief voor de ontmoeting. Burggraaf Etienne Davignon ontkent dat. Hij beweert dat Libiërs van de ambassade in Brussel zelf contact gezocht hebben met Laurent. Laurent is vervolgens samen met de diplomaten naar de ontslagnemende minister van Ontwikkelingssamenwerking Olivier Chastel (mr) gegaan. Vrijmetselaar Chastel en prins Laurent zijn goede vrienden. Laurent en de minister hebben samen met de diplomaten over de toestand in Libië gepraat. Chastel bracht na-dien minister van Buitenlandse Zaken Steven Vanackere (cd&v) op de hoogte van de ontmoeting. Zeker is dat Belgische diplomaten ontstemd zijn en zeer boos reageren. In La Libre Belgique verklaren ze in koor: ‘Het is ongehoord. Hij (Laurent) weet niet wat hij doet.’ De commotie komt bovenop het gehakketak rond de Congoreis van de prins. Toen kwam aan het licht dat de prins tegen het advies van de regering en het paleis naar Congo is geweest voor een ‘we-tenschappelijk’ project. Maar de prins had er ook een ontmoeting met president Joseph Kabila. Ook de samenstelling van het gevolg van Laurent deed ernstige twijfels rijzen. Over het Libische project blijft vandaag een waas van geheim-


zinnigheid hangen. Waarom zouden de Libiërs van de ambassade zelf contact zoeken met Laurent als ze hem nog geld zouden moe-ten betalen? Volgens Benoît Delaite van Tr@me hebben de Libiërs wel degelijk betaald. Volgens hem is het project in juni 2010 ge-woon gestopt toen de verantwoordelijke Libische minister werd vervangen. Delaite beweert dat het project plaatsvond in het Noordoosten van Libië, in de streek van Benghazi. ‘Er zijn wel degelijk bomen geplant,’ bevestigt Delaite. ‘Ik ben er verschillende keren met Laurent geweest. Ik benadruk dat Laurent vrijwillig meegewerkt heeft.’ Volgens Delaite ging het niet om een groene gordel zoals in Mauretanië. ‘Het project betrof het tegengaan van de degradatie van de velden, zodat de boeren er kunnen blijven werken.’ Als de informatie van Delaite klopt en Laurent wel betaald werd voor het bomenproject in Libië, dan rijst de vraag wat het werke-lijke onderwerp van het gesprek was tussen de prins en de Libiërs. Volgens onze informatie ging de babbel over een investering van de prins in een nieuw te bouwen olieraffinaderij. Deze raffinaderij zou milieuvriendelijk zijn en zeer weinig CO2 uitstoten. Laurent werd verleid met de bewering dat het om een milieuvriendelijke olieraffinaderij ging. Het project werd een complete flop en Laurent zou volgens onze informatie geld verloren hebben. Ook de vzw gsdt flopt. Eind mei 2011 werd beslist om de ven-nootschap te ontbinden. Meester Alex Tallon werd benoemd als vereffenaar. In een beweging werd de zetel van de vzw naar het adres van Tallon overgebracht. De beslissing houdt rechtstreeks verband met de vermaning die ontslagnemend premier Leterme in de commissie Binnenlandse Zaken van het federale parlement uitsprak. Op 28 april verklaarde Leterme dat de enige twee ven-nootschappen via dewelke Laurent nog activiteiten mocht ver-richten, grect en de Stichting Prins Laurent zijn.

Als we de politieke uitspraken van Laurent de laatste jaren over-lopen, dan kunnen we moeilijk stellen dat hij zich neutraal of terughoudend heeft opgesteld. Hij neemt het beleid van premier Dehaene onder vuur, hij keurt impliciet het terrorisme van Yasser Arafat goed door hem drie wangkussen te geven, hij heeft een vertrouwelijke gesprek met Walid Joumblatt en hij slaat een ge-


moedelijk praatje met Filip Dewinter van het Vlaams Belang. Het zijn stuk voor stuk zwaarwichtige gebeurtenissen voor een prins die zich volgens de meeste waarnemers politiek gedeisd zou moe-ten houden en zich neutraal zou moeten opstellen. Laurent neemt zelfs het onderwijsbeleid van ons land op de korrel. In 2010 heeft hij bij een bezoek aan het imce in Erquelin-nes kritiek op de gevolgde methode. ‘Muurtjes metselen en daarna opnieuw afbreken, dat is een beetje nutteloos. Er moet een moge-lijkheid zijn om het werk (van de leerlingen) beter te valoriseren.’ De straffe uitspraak lokt geen reactie uit. De prins komt het zwaarst onder vuur te liggen als hij naar het buitenland trekt: Libië, Guinée, Congo. De pers blaast de informa-tie buiten proportie op, het lijkt vaak op desinformatie. Het beste voorbeeld is de ‘info’ over de investering van de prins in Guinee. Eind 2011 trekt Laurent zelfs naar de oliestaat Oman. Hij heeft deze keer de toestemming gevraagd van het ministerie van Buiten-landse Zaken. Het doel van de reis werd ons niet meegedeeld. Andere verhalen zijn dan weer niet gekend. Volgens Laurents voormalige adviseur is de pers niet op de hoogte van Laurents in-spanning om de Belgische regering te beïnvloeden om een posi-tieve houding aan te nemen tegenover Turkije. Vaessen beweert dat Laurent hiervoor een instelling oprichtte: het Institut of Ecole du Monde. ‘Het Institut du Monde werkte parallel aan het kint,’ aldus Vaessen. ‘Op die manier kon 40.000 euro meer ontvangen worden.’ We konden deze instelling in België niet terugvinden. Maar alles bij elkaar is er toch wel een merkaardige ‘gevoeligheid’ bij Laurent voor de islam. Voormalig grootmaarschalk Herman Liebaers bevestigt de in-teresse van Laurent voor Turkije: ‘Op de opening van de merkwaar-dige tentoonstelling Landschap en caravanserails van Centraal-Anatolië eind november 1996 in de Nationale Plantentuin te Meise sprak hij een waardige en fijne rede uit met als hoofdthema de interdis-ciplinaire Turks-Belgische samenwerking.’ Het is geen toeval volgens Vaessen: ‘Op een moment dat het land (Turkije) sterk onder vuur lag naar aanleiding van het bru-tale optreden tegen de Koerden, probeerde Laurent de geesten in de Belgische regering te masseren om een positieve houding aan te nemen voor de Turkse kandidatuur voor toetreding tot de Euro-pese Unie.’

hoofdstuk 10

Een groene prins?

‘Als we geen actie ondernemen, zal het broeikaseffect ons overleveren aan de vlammen van Lucifer’

prins laurent

‘Houtpellets zijn zo natuurlijk dat je ze zelfs kan opeten.’laurent tijdens een rondleiding in het huis

van de hernieuwbare energie in brussel

In de nacht van 4 op 5 juni 1997 wordt de jachtwachter van de Diepenbeekse baron Van Hövell tot Westerflier door de politie

betrapt. Hij is in het bezit van een kattenval, klemmen en flesjes strychninesulfaat en aldicarb in zijn auto. Dat laatste is volgens Gazet van Antwerpen een landbouwgif, waarvoor een speciale vergunning nodig is. ‘Het wordt ook wel eens Temik genoemd, en in jachtvelden regelmatig gebruikt om natuurlijke roofdieren – van buizerds tot vossen – te vergiftigen,’ verklaart Jan Rodts van Vogelbescherming Vlaanderen aan de krant. Vier dagen later, op 9 juni, krijgt de baron toch de Interbrew-prijs uit handen van prins Laurent voor zijn ecologische inspan-ningen. Die Interbrewprijs wordt uitgereikt door de Stichting Be-houd Natuur en Leefmilieu België. De hele affaire maakt veel ophef. De prijsuitreiking gaat volgens de stichting door omdat de baron op dat ogenblik nog niet veroor-


deeld is. Vogelbescherming Vlaanderen heeft tevergeefs geprobeerd de uitreiking van de prijs tegen te houden. Volgens de vereniging zijn de inspanningen van de baron hoogst betwistbaar. Zes jaar later, in oktober 2003, wordt de baron veroordeeld voor het bewaren van landbouwgif aldicarb. De advocaat van de baron verklaart in beroep te willen gaan. Vogelbescherming Vlaanderen is tevreden met het vonnis. ‘We zijn blij met het vonnis omdat de onregelmatigheden in het bekroonde jachtterrein door een ge-rechtelijke instantie zijn bevestigd.’ En de bewuste milieuprijs? ‘De zaak is sowieso niet afgehandeld, want er is beroep aangetekend en dus is er geen definitieve ver-oordeling,’ verklaart Yves Lecocq, van de Stichting Behoud Natuur en Leefmilieu in Gazet van Antwerpen. ‘Maar de Interbrewprijs gaat daarnaast ook niet naar een persoon, wel naar een project. En dat was in deze instantie de goede samenwerking tussen land-bouwers, jagers en grondbezitters in Diepenbeek. Er zijn hagen aangeplant en wildakkers aangelegd.’ Vandaag lezen we op de website van de organisatie die de prijs uitreikt dat de prijs in 1997 naar de baron is gegaan. Er wordt geen voorbehoud gemaakt.

Begin 1999, na zijn gedwongen opname in het ziekenhuis La Ra-mée, geeft de prins een interview in Het Laatste Nieuws. De redacteur is verbaasd dat Laurent hem überhaupt wil spreken. Het is een opvallend openhartig gesprek. De journalist van de krant wil we-ten of Laurent het niet erg vindt dat het publiek hem ziet als Prins Woef, ‘die van de hondjes’. Deze keer heeft Laurent geen bezwaar. Volgens de prins zijn honden een goede manier om de mensen aan te spreken. ‘Maar ik ben veel meer bezig met het leefmilieu. Ik behoor niet tot de pessimisten die beweren dat alles om zeep is. Er is een alternatief. Maar dat vereist een andere levenswijze. (Theo) Kelchtermans wordt met de vinger gewezen in verband met de verbrandingsoven in Wilrijk. Hij verdient dat niet. Het afval-probleem zou echt een oplossing krijgen als iedereen bij zijn aan-kopen wat minder geld uitgaf aan verpakkingen.’ Als het over het milieu gaat, verandert Laurent in een groene Brilsmurf die de anderen op een belerende toon toespreekt. Dat er na verloop van tijd niemand meer luistert, wekt geen verbazing. Een typisch voorbeeld hiervan vindt plaats midden april 2001. Tij-

een groene prins? 225

dens een bezoek aan het kinderdagverblijf Keizerin Charlotte, naast het Koning Boudewijnstadion, gaat de aandacht van de prins naar een klasje dat hem vergezelt. Les van de dag gaat uiteraard over de natuur. ‘Waarom ben ik hier vandaag?’ steekt Laurent van wal. ‘Wel, in mijn generatie werd vooral gebruik gemaakt van beton, jullie generatie houdt meer rekening met de natuur. Maar waarom gaan we ecologische materialen gebruiken en niet meer werken zoals in oude gebouwen,’ doceert Laurent, die volgens een aanwezige journalist cameramannen en fotografen onmiddellijk dwingend verzoekt een stapje opzij te zetten voor de allerkleinsten. ‘We moeten het evenwicht zoeken. Kijk naar al onze vervuiling.’ Drie jaar later onderneemt de prins een gelijkaardig initiatief en bezoekt hij de Taborschool in Maria-Aalter. Laurent is bezorgd over het gebruik van het internet door kinderen. ‘Hoe vermijd je bijvoorbeeld dat leerlingen naar sites surfen die eigenlijk niet voor hen bestemd zijn? Ik denk dat we er in de toekomst meer en meer op moeten toezien dat kinderen daartegen beschermd worden.’ Zijn opmerking ligt in dezelfde lijn als zijn uitspraak op de Boe-kenbeurs van 2005. ‘Ik ben geschandaliseerd door alle vuiligheid die op het internet staat.’ Misschien wil hij net zoals zijn broer alle porno verbieden? Toch mag ons dat niet van de essentie afleiden. In 2005 verklaart de prins zelf dat hij gedreven is om geld te verdienen met ecolo-gische projecten. Het is een van de belangrijkste uitspraken van Laurent om hem te doorgronden. ‘De ecologie is een rendabele toekomstsector. Het is vanaf nu dé uitdaging van mijn leven: be-wijzen dat je met het milieu veel geld kan verdienen.’ (eigen cursi-vering)

Scherpe standpunten

De ecologische standpunten van Laurent zijn bijzonder scherp. Hij vindt dat hij zich onder een beschermende groene dekmantel alles kan permitteren. ‘Om de problemen van de wereld op te lossen, is een nieuwe aanpak nodig. Als we met een nieuwe mentaliteit tegen het leven willen aankijken, komen we al een hele stap ver-


der. Als we minder begaan zijn met streven naar macht, prestige en geld. In Amerika bestaat geen harmonie, maar oorlog. Het klinkt misschien socialistisch, maar de (westerse) maatschappij wordt overheerst door competitie, door strijd, door hebzucht. En dat is niet wat ik zoek.’ Het echte probleem van Laurent is dat zijn eigen levensstijl niet samenvalt met de levensstijl die hij in zijn toespraken promoot. Zijn eigen ecologische voetafdruk is vele malen groter dan die van de gemiddelde Belg. En ook zijn uitspraak dat hij zich niet thuis voelt in de westerse maatschappij, klinkt niet echt overtuigend. In april 2008 komt Laurent onder vuur omdat hij met een Hum-mer rijdt. Deze auto is niet echt een voorbeeld van ecologisch vernuft. De immense wagen wordt aangedreven met een 6.2 liter motor en stoot vier keer zoveel CO2 uit als een gewone wagen. De uitspraken van Laurent klinken bovendien erg wollig. Vol-gens Vaessen komt dat omdat Laurent in contact is met allerlei alternatieve denkers, die bizarre theorieën verkopen over filosofie en natuurwetenschappen. ‘De prins vond van zichzelf dat hij een half genie was, met hemelse gaven. In werkelijkheid begreep hij zelf niet veel van de theoretische beschouwingen die hij naver-telde. Hij dweepte ook altijd met de laatste geleerde die hij ontmoet had. Ik kon zien in zijn agenda wie hij zou ontmoeten en kon na een tijdje voorspellen met welke nieuwe theorie hij ons de vol-gende dag zou lastigvallen.’ Laurent raakte soms zo in de knoop met zijn aan anderen ont-leende gedachten dat het lachwekkend werd. ‘Zo sloeg hij een mal figuur tijdens een ontmoeting met Ilya Prigogine, de Belgisch-Russische Nobelprijswinnaar voor scheikunde. Deze geleerde ver-liet de tafel. Hij kon de warrige verhalen van de prins niet smaken. Laurent ontmoette ook de beroemde Belgische celbioloog Chris-tian de Duve, Nobelprijswinnaar voor geneeskunde. Ik geloof niet dat de prins iets opgestoken heeft van deze ontmoetingen. Het was iets te hoog gegrepen.’

Eind maart 2000 is Laurent op bezoek bij het beeldhouwers-collectief Loods 13 in Gent. De prins loopt enthousiast rond en probeert iedereen te overtuigen van het nut van dergelijke projec-ten. De prins voelt zich volgens de pers opvallend op zijn gemak


tussen de 18 cursisten die via het ocmw of de vdab in Loods 13 zijn terechtgekomen. Ze leren er beeldhouwen, smeden, houtsnij-den of steenkappen in een poging een weg terug te vinden naar de reguliere maatschappij. ‘Het is een belangrijk signaal dat zoiets gebeurt,’ verklaart de prins ter plaatse. ‘Niet alles mag economisch vertaald worden. Het is prachtig als een sociaal project kunstenaars opleidt. Deze mensen kunnen tenminste nog met hun handen werken.’ Het bezoek aan Loods 13 is voor de prins een ideale gelegenheid om zijn eigen interesses te beklemtonen. Laurent vertelt dat hij met zijn stichting Kunst en Leefmilieu aandacht heeft voor ecolo-gie. ‘Hij wil in het najaar het werk van een Braziliaanse fotograaf tentoonstellen en daarna de expositie laten doorreizen naar Parijs,’ noteert een aanwezige journalist. Het valt de redacteur op dat hoe langer Laurent spreekt, hoe ernstiger hij wordt. ‘Vrijheid is iets waaraan je moet werken, deze mensen evenzeer als ikzelf.’ Het is niet de eerste zijuitstap naar de kunst. In 1999 al wilde prins Laurent kunst en milieu verenigd zien. Samen met Jan Hoet maken ze een expo over milieu. De mens moet dringend zijn ver-houding tot het leefmilieu herzien en kunst kan hem daarbij hel-pen, vindt prins Laurent. Dat moet blijken uit ‘Umwelt/Umfeld,’ een expositie van vijf hedendaagse kunstenaars. Hun werk staat te kijk in de Antichambres van het psk in Brus-sel. Van Joseph Beuys is er werk rond Difesa della Natura, een groots project dat destijds resulteerde in een plantage met 7.000 bedreigde bomen en planten in Bolognano. Panamarenko is ver-tegenwoordigd met vijf archaeopterixen, prehistorisch aandoende mechanische vogels. De Noor Bjarne Melgaard maakte met Chi-nese antiek een installatie rond het thema ‘pitbull-leeuw-koe,’ de Canadese Stan Douglas toont foto’s van verlaten stadslandschappen in Detroit en de jonge Luikenaar Benoit Platéus leeft zijn fascina-tie voor licht uit in een combinatie van foto’s en installatie. Bij deze kunstenaars, aldus Jan Hoet, liggen kijken, denken, en handelen in elkaars verlengde. Behalve een artistiek product, rei-ken zij volgens Hoet de bezoekers ook een visie aan. ‘En het is in deze visie, dat dezelfde bekommernis centraal staat, die ook prins Laurent na aan het hart ligt,’ noteert de pers enthousiast. Voor hem is deze tentoonstelling trouwens maar de start en komen er in de toekomst nog meer dergelijke initiatieven.


Het heeft lang geduurd, zeggen zijn vrienden en medewerkers, maar Laurent heeft met zijn engagement voor het leefmilieu en het dierenwelzijn eindelijk een doel in zijn leven. Lange tijd, voor-al na de grondwetswijziging van 1991, wou hij zich op een bijna wanhopige manier manifesteren, in de hoop het respect en de erkenning te krijgen die alle andere leden van zijn familie te beurt vielen. ‘Hij zegt zelf dat hij vroeger onuitstaanbaar was, maar hij zag het als de enige manier om zich te doen gelden,’ vertelt een insider. ‘Hij heeft zelf zijn weg moeten zoeken en heeft die gevon-den. Hij had ook niet veel keuze. Het werk was al verdeeld onder de andere twee (Filip en Astrid),’ vult Laurents mentor Rik Van Aerschot aan. ‘Ik ken hem al twintig jaar heel goed,’ zegt dierenarts Jean Bas-tien, ‘en vooral de laatste jaren is hij sterk geëvolueerd. Hij heeft veel opgestoken door te reizen en te praten met belangrijke men-sen. Hij heeft er veel aan persoonlijkheid door gewonnen, het is iemand geworden die weet wat hij wil. Hij ziet in zijn verantwoor-delijkheid voor het uitdragen van milieuthema’s een verzekerde toekomst.’ Bastien geeft wel toe dat Laurent een moeilijk karakter heeft. Niet veel later gaan beide mannen in ruzie uiteen. ‘Ook intellectueel is de prins erop vooruitgegaan,’ vult rtl-presentator Pascal Vrebos in De Standaard aan. ‘Hij is heel nieuws-gierig en wil alles begrijpen. Hij heeft trouwens ook veel interesse in filosofie gekregen.’ ‘Hij wil inderdaad alles weten, maar uit de eerste hand. Hij wil er geen boeken voor lezen,’ weet een vriendin. ‘Hij laat zich om-ringen door professoren die hij helemaal uitvraagt. Hij is trouwens geen intellectueel. Hij is veeleer sociaal intelligent. Hij heeft het soort slimheid, noem het sluwheid, van iemand die veel watertjes heeft doorgezwommen. Hij heeft antennes ontwikkeld door wat hij in zijn jeugd heeft meegemaakt. Hij denkt: ik laat me niet meer op de huid zitten.’ Als Laurent onaantastbaar wil worden, is dat volgens De Stan-daard deels gelukt. Twintig jaar geleden was hij een nobele onbe-kende, vandaag is hij nog steeds een van de populairste en media-geniekste leden van de koninklijke familie, het zwarte schaap waar iedereen heimelijk voor supportert. In de hele geschiedenis van het huis van Saksen-Coburg is nooit iemand zo met de media om-


gegaan als Laurent. Hij houdt van performen, zo houdt hij graag toespraken. ‘Uiteindelijk is er die grote behoefte aan aandacht,’ besluit een kennis.

Ecologie als groene dekmantel?

Noël Vaessen ziet die ecologische drijfveer van Laurent enigszins anders. Volgens hem is het een groene dekmantel. Daarbij heeft de prins volgens Vaessen een goede neus ontwikkeld voor mensen die hem dienstig kunnen zijn. Hij vertelt hierover het volgende in Het Laatste Nieuws. ‘Alle contacten die hij legt en ik kan je verzeke-ren dat hij wat afbelt per dag, passen in zijn naar eigen zeggen geniale strategie om rijk te worden. Hij houdt zich niet bezig met mensen die niets opbrengen. Als kennis van Laurent ben je een trede op zijn trap naar de top. Laurent is al sinds jaar en dag kind aan huis bij de steenrijke familie Solvay. Hij had een appartement bij Jacques en Mimi Solvay in Terhulpen. Onder meer via hun rela-ties is hij in contact gekomen met de financiële top van het land.’ ‘Laurent zag eind jaren ‘90 brood in een wetenschappelijk en commercieel project ter verbetering van gasturbines,’ vervolgt Vaessen in de krant. ‘Hij had vernomen dat professor Pierre-Boris Kalitventzeff, een oud-professor van de prins aan de Koninklijke Militaire School, samen met een collega een katalysator had uit-gevonden waarmee het rendement van turbines hoger werd en het verbruik zuiniger. Laurent begreep dat de uitvinding perfect paste in de doelstellingen van zijn instituut kint, dat ijvert voor schone technologie. Wat hem nog veel meer interesseerde, was het idee van enkele geleerden en investeerders dat er in Rusland een enorme markt was om die nieuwe gasturbines te verkopen. Zeker 300 elektriciteitscentrales draaien er op gasturbines. Hij ontmoette bij de familie Solvay de bazen van het Russische Gaz-prom. Door zijn aanwezigheid verkeerden de Russen in de waan dat het turbineproject gedekt was door de Belgische staat en dus een ernstige onderneming was.’ ‘Laurent wilde dringend een vergadering beleggen met vrienden over het financieel erg interessante project. Hij beval me een dis-crete plaats uit te kiezen voor de bijeenkomst. Omdat zijn villa in


Tervuren iets te bekend was voor de vergadering besliste hij de kasteelhoeve in Fenffe te gebruiken, op het enorme koninklijke domein van Ciergnon in de Ardennen. De koningin ging akkoord. Op voorwaarde dat er geen vrouwen uitgenodigd zouden worden en dat ze een lijst zou krijgen van alle aanwezigen. Zo hadden het paleis en de veiligheidsdiensten een zicht op de genodigden. De vergadering verliep in opperbeste sfeer. Pas tijdens de bijeenkomst vernam ik dat het over de oprichting van een firma ging. Laurent wilde de helft van de aandelen. Hij moest daarvoor 15 miljoen frank inbrengen. De andere partners samen zouden op hun beurt ook nog eens 15 miljoen bijeen sprokkelen. Dat geld was nodig om van de Waalse Gemeenschap 70 miljoen frank te krijgen. Deze subsidie werd geregeld door een lid van het kabinet Defensie. Het project werd bij het kint verdedigd door het hoofd van de weten-schappelijke commissie, dat moest zwijgen over de enorme com-merciële belangen die werden nagestreefd. In ruil voor mijn “di-plomatieke taak” – mijn mond houden – zou ik 2,5% van de aan-delen verwerven. Daags nadien heb ik evenwel verslag uitgebracht over de vergadering op het paleis.’ Laurent had het volgens Vaessen moeilijk om de nodige fondsen bij elkaar te krijgen. ‘Hij ging op bedelronde bij zijn kennissen. Onder andere bij Masterfoods, een van de sponsors van de Stichting Prins Laurent voor het welzijn van huisdieren en wilde dieren. Tijdens een bezoek aan het Britse bedrijf vroeg Laurent op de man af aan een directielid: “Kan je 15 miljoen frank geven in plaats van de normale sponsoring?” De man van Masterfoods was geschrok-ken en wilde niet ingaan op de vraag.’ Er was volgens Laurents voormalige adviseur nog een andere mogelijkheid voor Laurent om zijn aandeel te verwerven, als hij erin zou slagen een gasturbine Astazou te ontfutselen bij de ma-rine. ‘Het idee kwam van hooggeplaatsten bij de marine. Zo’n turbine wordt gebruikt in mijnenjagers en is meer dan 15 miljoen frank waard. De uitvinders van het project hadden een proeftur-bine nodig voor een test op ware grootte. Als Laurent de uitvinders zo’n turbine kon schenken, was zijn aandeel in het project meteen gedekt. Toen ik dat vernam, heb ik het paleis op de hoogte gebracht en het bevel gekregen de schenking van de turbine te beletten. Waarop Laurent in woede is uitgebarsten. Hij zag zijn miljarden-


droom aan diggelen vallen. Door mijn schuld. De prins is samen met het wetenschappelijke hoofd van kint naar de chef van de marine getrokken. Met de vraag me dringend te ontslaan als ad-viseur. De chef kon dat niet. Enkel de koning kon me uit mijn functie zetten. Onze samenwerking werd een tijdje later daardoor wel verbroken.’ Door zijn gedwongen vertrek heeft Vaessen naar eigen zeggen de zaak niet meer kunnen opvolgen. ‘Eén ding is me wel opgeval-len tijdens het gerechtelijke onderzoek naar de fraude bij de ma-rine. In het begin van het onderzoek was er sprake van 16 miljoen frank die in de vorm van diensten en goederen naar Laurent ging. Niemand kon echter vertellen wat er precies tegenover die factu-ren stond. De hoofdbeklaagde, de Limburgse zakenman Marc Luy-paerts, heeft dan jaren later samen met een expert een inventaris opgemaakt van de werken en leveringen aan Villa Clémentine en de prinselijke dierenklinieken in Luik en Brussel. In die inventaris staat dat er voor 6 miljoen frank werd geïnvesteerd in de villa van de prins. Wat is er dan gebeurd met die andere 10 miljoen frank? Ik heb toen begrepen dat dit bedrag werd gepompt in het turbi-neproject van Laurent. Het gerecht wil dit niet grondig onderzoe-ken. Toen ik erover begon, vertelde de onderzoeksrechter dat ik rond de pot draaide en vloog ik voor vijf dagen in de cel. De speur-ders willen hun vingers niet verbranden aan dit zeer gevoelige dossier. Laurent staat boven de wet.’

We kunnen het verhaal van Vaessen deels reconstrueren aan de hand van de vennootschappen die we opgespoord hebben. De cen-trale vennootschap Iéna werd opgericht in 1996. Laurent is echter niet de oprichter van deze firma. In 1997 en in 1999 vinden diverse kapitaalsverhogingen plaats. Of Laurent aan deze kapitaalsinjecties deelneemt, is volgens Het Staatsblad onmogelijk vast te stellen, Het Staatsblad geeft geen de-tails. Interessant is wel dat in 2002 Pierre-Boris Kalitventzeff aan boord van de raad van bestuur van deze vennootschap komt. Van-daag zijn de cijfers van de vennootschap niet echt florissant. Er is een groot overgedragen verlies. Het patent voor de gasturbine werd aangevraagd door Oxipar, een van de deelnemingen van Iéna. Daarnaast is er ook nog de


vennootschap Azogaz. Geen enkele van deze vennootschappen is winstgevend. Vaessen benadrukt dat Laurent nog andere ideeën had. Een gebrek aan plannen is nooit een probleem geweest voor de prins. Zo wilde hij met Jean-Marie Cavada, een bons in de Franse televisie-wereld, een televisiezender opstarten in de stijl van National Geo-graphic. Cavada haakte af toen duidelijk werd dat Laurent enkel geïnteresseerd was in de reclame-inkomsten. Laurent klopte volgens Vaessen ook aan bij de ceo van een telecombedrijf. De prins bood zijn diensten aan in China. Dat pro-ject viel in het water toen snel duidelijk werd dat de toegevoegde waarde van een Belgische prins in China zeer beperkt was. Ook zou Laurent zijn hulp hebben aangeboden aan een zaken-man die brouwerijen aan het oprichten was in Laos en Vietnam. Laurent zou twee procent commissie krijgen. ‘Laurent is naar Ita-lië geweest om met de zakenman te onderhandelen,’ beweert Vaes-sen. ‘Maar de stress stond hem niet aan en Laurent kapte er spoe-dig mee.’ John-Alexander Bogaerts bevestigt in Humo dat Laurent gretig gebruik maakt van de zakelijke relaties van Albert ii. ‘Zijn vader was als prins van Luik voortdurend op handelsmissie. Die contac-ten met het zakenleven zijn hem (Laurent) later goed van pas ge-komen.’ Of die drie laatste verhalen van Vaessen kloppen, weten we niet. Maar het laatste zakenvoorstel lijkt wel op de uitspraak van de bron dicht bij Laurent die beweert dat de prins aan lobbying doet voor ondernemingen die (in Congo) naar contracten vissen. En medio juni 2009 wordt Laurent gespot op de het Salon de l’Aéronautique et de l’Espace, beter gekend als de luchtvaartbeurs ‘le Bourget’. Hij lijkt er druk te onderhandelen.

Milieutop Johannesburg

In 2001 aanvaardt Laurent het voorzitterschap van de Belgische Vereniging voor het Wereldwatercontract. ‘De vereniging heeft een manifest opgesteld waarin ze benadrukt dat zuiver drinkwater iets is waar iedereen, rijk of arm, recht op heeft,’ verduidelijkt


auteur Joke Vanhaeren. Om dit doel te bereiken start de vereniging een petitiecampagne om op de milieutop van Johannesburg van september 2002 minstens 100.000 handtekeningen te overhandi-gen. Laurent wil zelf handtekeningen ronselen. ‘Ik ben de eerste van de Belgische koninklijke familie die zelf actie voert in plaats van ze enkel te patroneren,’ verklaart hij fier. Volgens Vaessen is Laurent niet echt geïnteresseerd in dergelijke projecten omdat ze geen geld voor hem opbrengen. Bovendien is niet iedereen geluk-kig met zoveel prinselijke inzet. In het paleis wordt de ijver van Laurent met argusogen bekeken. Vreemd genoeg reist niet Laurent naar de milieutop in Johan-nesburg, maar wel zijn broer Filip. Een politicus verklaart aan Vanhaeren dat hij dit onrechtvaardig vindt: ‘Ik ben het ermee eens dat ze dit aan Laurent hadden moeten overlaten. De jongen is daar zo mee bezig. Maar ja, u kent de verdeling: het Rode Kruis is voor Astrid, alles is voor de kroonprins en de rest is voor Laurent.’ Het is een bittere pil voor Laurent en een eerste waarschuwing dat zijn werk niet ernstig genomen wordt in het paleis. Later zal hij een tweede tik krijgen als hij niet betrokken wordt bij het ‘groener’ maken van het paleis. Dan schiet Laurent op ‘Raspoetin’ Van Ypersele die hem naar eigen zeggen dwarsboomt.

Als het over het milieu gaat, staat Laurent meestal met het wijs-vingertje vermanend in de lucht te wijzen. Volwassenen hebben zijn hypocrisie door maar kinderen willen zijn boodschap wel aanvaarden. Eind juni 2002 is Laurent in Gent om de Gentse school-kinderen in ware schoolmeesterstijl aan te zetten tot het drinken van kraantjeswater. Door het uitdelen van 8.800 drinkbussen wil de tmvw de kinderen overtuigen hun blikje frisdrank in te ruilen voor een slok kraantjeswater. Dat water kunnen ze in hun drink-bus mee naar school nemen. Het is goedkoop, milieuvriendelijk en bovendien ook nog eens gezond. Laurent, die ons land vertegenwoordigt in het Internationaal Comité voor het Wereldwatercontract, mag het startschot van de actie geven. Erg geloofwaardig is dat natuurlijk niet van een prins die zelf liever cola drinkt dan water. Volgens zijn voormalige ad-viseur Vaessen leeft Laurent op een rantsoen van minstens 2,5 liter cola per dag.


Een maand later fietst Laurent de laatste lus van het fietsrou-tenetwerk Kempen-Maasland in. Die lus is een centrumverbinding tussen Maasmechelen-Zutendaal en Lanaken. In een gezwinde vaart fietst Laurent langs de mooiste plekjes. ‘Ik hoop dat meer mensen de fiets ontdekken. Ik houd van de natuur en ik hoop dat iedereen via deze tocht meer leert om de natuur als dusdanig te leren waar-deren. Ik zou ook graag eens komen kajakken op de Maas.’ Voor hij aan de fietstocht begon moest hij nog even de ketting smeren, het zadel en het rammelende spatbord vastzetten. Het is het bewijs dat hij de fiets sinds lange tijd niet meer gebruikt had. Bovendien rijdt hij met de wagen minstens honderdduizend kilo-meter per jaar. Midden november 2002 krijg Laurent de felste kritiek op zijn ‘filosofie’. Volgens Laurent staat de mens immers centraal in zijn ‘denken’. De bekende chef van de Kayapo-indianen uit het Brazi-liaanse regenwoud Raoni wijst de prins hiervoor terecht. Bij de aanplanting van de eerste bomen van wat een nieuw bos in Sint-Denijs-Westrem moet worden zijn Laurent en Raoni aanwezig. Raoni was goed bevriend met Laurents grootvader Leopold iii. Als Laurent oppert dat de indianen óns moeten uitleggen hoe een bos moet worden beheerd en niet andersom, is Raoni’s reactie erg duidelijk: ‘Mensen moeten het bos niet beheren. Een bos be-heert zichzelf.’ Daarmee valt Raoni het antropocentrisme in de ecologische ‘visie’ van Laurent frontaal aan. Een jaar later waarschuwt Laurent in Chevetogne voor het helle-vuur als de mensheid niets doet tegen de opwarming van de aarde. ‘Als we geen actie ondernemen, zal het broeikaseffect ons overle-veren aan de vlammen van Lucifer.’ In 2007 doceert Laurent nog eens in Aquatopia. Tijdens de rondleiding benadrukt hij het sa-menleven van dieren die ondanks verschillende uiterlijk. Bouw en afkomst toch in harmonie kunnen samenleven. ‘Je ziet het. In het dierenrijk is er niet anders dan diversiteit maar ondanks dit alles weten deze dieren toch samen te leven. Misschien moeten wij vanuit ons mensdom eens een voorbeeld nemen aan het dieren-rijk.’

De groene ‘filosofie’ van Laurent wordt niet alleen op de hak ge-nomen door Raoni. Begin jaren negentig contacteert de prins zijn


Britse ‘neef’ prins Charles van Engeland. Laurent heeft alweer een briljant idee. Hij wil een besloten kring van prinsen oprichten die zich bezighouden met de grote thema’s van deze tijd, uiteraard ecologische onderwerpen. Het is geen toeval dat Laurent net prins Charles aanschrijft. Laurent looft zijn Britse collega voor zijn to-meloze inzet voor het behoud van dorpen, architectuur en land-schappen. Charles is niet erg opgezet met het voorstel van Laurent. ‘De prins van Wales schreef een kort, verbolgen briefje terug dat tus-sen de regels door liet verstaan dat iemand die in 1987 zijn rijbewijs kwijtspeelde nadat hij met 220 kilometer per uur over de weg had gescheurd, niet echt representatief was voor het gild der exem-plaarprinsen,’ weet auteur Mario Danneels. In 1987 maakte het Brusselse parket een pv op ten laste van Laurent. Het betreffende pv maakt melding van ‘overdreven snel-heid, gevaarlijk rijgedrag en een poging om aan de achtervolgen-de rijkswachters te ontsnappen’. Laurent reed op een vrijdagavond tegen 220 (gecorrigeerde) kilometer per uur op de Brusselse ring. Wellicht reed hij dus 240 of zelfs 250 kilometer per uur, de begrens-de snelheid van veel sportwagens. Hij probeerde de rijkswachters al slalommend af te schudden maar slaagde er niet in. Voor de poorten van het koninklijk paleis hadden ze hem te grazen. Ach-teraf verklaart Laurent dat hij geen gek is op de weg. ‘Het zijn de journalisten die mij zo afschilderen.’ In september 2004 pleit Laurent voor de uitbreiding van het arboretum dat naast zijn Villa Clémentine in Tervuren ligt. Laurent ziet er bomen uit alle werelddelen, maar te weinig uit China. ‘Het arboretum van Tervuren is een van de mooiste van Europa. Je treft er vierhonderdvijftig boomsoorten uit alle landen aan die in dit klimaat kunnen overleven. Wandelaars kunnen er op een paar uur, als het op boomsoorten aankomt, de hele wereld afreizen. Vanuit het kint hebben we vastgesteld dat er nog plaats is voor een aantal bomen uit China. Die hebben we nog niet en toch kun-nen die hier best overleven. Die willen we naar Tervuren halen,’ verklaart Laurent aan de pers. Vaessen grinnikt als hij het leest. ‘Laurent kent niets van bomen. De enige houtsoort die hij kent is het hout dat gebruikt wordt in zijn luxewagens.’ In het arboretum zelf is er volgens de prins nog plaats genoeg


voor Chinese bomen. ‘De weiden naast het arboretum in de Konink-lijke Schenking mogen we in geen geval aansnijden. Die hebben hun eigen functie in het bos.’ Eerder publiceerden professor Philippe Bourdeau samen met andere medewerkers van het kint een gids over het arboretum. De gids moet het arboretumwandelaars wat makkelijker maken om de boomsoorten terug te vinden. Hij werd aangevuld met il-lustraties van al de bomen die je er vindt, met commentaren en met plannen van het arboretum. ‘De gids moet de mensen aanzet-ten om een bezoek te brengen aan het arboretum dat een symbool is van het samenleven van verschillende volkeren. Het arboretum moet ons doen verder denken over de natuur en over hoe we daar-mee moeten omgaan,’ doceert Laurent. Naast deze gids wil het kint ook een pedagogisch-didactisch dossier samenstellen dat men voornamelijk in de scholen zal kun-nen gebruiken. De prins uitte zijn voorstellen in Hoeilaart, waar hij te gast was op het klassieke houthakkerskampioenschap. Daar pleitte hij ook al voor de herintroductie van trekpaarden in de bosexploitatie. Paarden beschadigen de bodem minder dan machi-nale trekkers. De prins gaf er zijn visie over duurzaam bosbeheer mee aan burgemeester Laureys van Hoeilaart en aan houtvester Patrick Huvenne. ‘Ons Zoniënwoud heeft een zachte bodem. Als daar te vaak zware machines op rijden, dan wordt die bodem hard. Op de duur kan het water niet meer insijpelen. Dat is nefast voor het bos. Daarom denk ik dat we, in de plaats van die machines, opnieuw trekpaarden moeten gebruiken. Zij beschadigen de bodem veel minder. Het Brabants trekpaard is daarvoor uitermate geschikt. Die dieren kunnen lasten tot één ton voorttrekken. Met die manier van werken, kan je een aantal laaggeschoolde mensen aan werk helpen en je voert promotie voor het trekpaard. Het moderniseren van onze gemeenschap sluit bij vele mensen de ogen. Zij hebben vaak geen besef meer van de waarden van vroeger,’ verklaart prins Laurent aan Het Laatste Nieuws. (eigen cursivering) De prins stelt zelfs voor om voor de volgende uitgave van de houthakkerswedstrijd al een proef of een demonstratie met trekpaarden te voorzien. Nauwelijks enkele dagen later huldigt Laurent een nieuw ge-bouw van Bayer Bioscience in Zwijnaarde in. Het is een merkwaar-dige sprong, behalve voor Laurent. Bayer BioScience, het vroegere


Plant Genetic Systems, is gespecialiseerd in de ontwikkeling van genetisch verbeterde gewassen en werd in 1982 opgericht in de universiteitsgebouwen aan de Plateaustraat in Gent. Het bedrijf is altijd een pionier geweest in de plantenbiotechnologie. Bij Bayer Bioscience worden planten ontwikkeld die oplossingen bieden voor problemen inzake voedselproductie en gezondheids-zorg. Door genetische verbeteringen kan Bayer Bioscience naar eigen zeggen gewassen ontwikkelen die veel minder verschillen in opbrengst. De planten zijn beter bestand tegen ziektes, insecten of droogtes.

Midden oktober 2008 raakt bekend dat prins Laurent bomen wil planten in Libië. Volgens Het Laatste Nieuws is koning Albert bezorgd over het nieuwste plan van zijn zoon. Albert heeft premier Le-terme gevraagd te voorkomen dat Laurent de koninklijke familie opnieuw in een slecht daglicht plaatst. Laurent is volgens de pers gevraagd met zijn stichting gsdt een groene gordel rond de Libi-sche hoofdstad Tripoli aan te leggen. Eerder voerde kint al een soortgelijk programma in Mauritanië uit. De prins laat het vaak uitschijnen alsof die groene gordel rond Nouakchott in Mauritanië uit zijn koker kwam. Het project werd evenwel al in 1975 bedacht en door de ngo Fédération Luthérienne Mondiale vanaf 1978 uitgevoerd. Volgens de onlinekrant quotidien-nouakchott.com heeft de groene gordel in 2010 ‘zijn laatste adem uitgeblazen’. Wat het Libische project betreft, is de prins zich van geen kwaad bewust. Het Libië van Khadaffi mag dan volgens sommigen nog altijd een veilige haven voor terreurorganisaties zijn, dat is geen obstakel voor de prins. In de krant La Capitale laat Laurent verstaan dat hij door de Li-bische overheid gevraagd is om met een van zijn vzw’s een groene gordel aan te planten op vijftig kilometer van de hoofdstad Tri-poli, om de oprukkende woestijnvorming tegen te gaan. ‘In dat gebied noteert men piektemperaturen tot 60 graden en valt er amper regen,’ verklaart prins Laurent. ‘Wij kunnen de ken-nis en ervaring aanbrengen. Het Libische ministerie van Landbouw zal het project volledig ondersteunen.’ De prins was al in Libië, samen met experts van het Waalse gewest, om de haalbaarheid van het project te onderzoeken.


Hoewel de prins alleen mensen wil helpen, is koning Albert terecht bezorgd. Na het marineproces, de heisa over de villa in Sicilië en zijn relaties met Reza wil de vorst geen nieuwe rel rond zijn zoon.

Merkwaardig genoeg wil kint zelf niet geassocieerd worden met het hele project. ‘Dit is geen project van het kint,’ verklaart pro-jectmanager James Lohest formeel op vtm. Het project is ideaal voor de Laurent-bashers. Een week later wordt de premier aan de tand gevoeld in het federale parlement. De regering dekt de prins. Leterme verklaart op donderdag 23 oktober 2008 in de plenaire zitting dat er geen enkel probleem is. Het is volgens Leterme een project van gsdt. De vzw waarvan sprake, werd opgericht op 14 november 2007 door prins Laurent, professor Rik Van Aerschot en Dirk De Paepe. Het doel is: “La création, le développement et la gestion de projets environnementaux au niveau national et international”. ‘Het pro-ject waarnaar u verwijst in Libië, past mijns inziens perfect in de doelstellingen van de betrokken rechtspersoon,’ aldus de premier. Twee jaar later zal het project vooralsnog in het gezicht van de prins ontploffen. Prins Laurent reageert via zijn juridisch adviseur op de berichten over zijn contacten met Libische diplomaten. De prins geeft toe dat hij die heeft gesproken maar hij ontkent dat hij de Libische rebellen zou willen steunen. De contacten met de Libische gesprekspartners gingen onder meer over een herbebos-singsproject dat uiteindelijk niet is doorgegaan ‘omdat de Libiërs zich niet aan hun beloftes hebben gehouden,’ zo staat er in een mededeling. ‘Zonder zich te willen inlaten in het debat over de modaliteiten van zijn buitenlandse verplaatsingen, houdt de prins eraan om niet stilzwijgend in te stemmen met de foute beweringen met name in een artikel waarin hem de intentie wordt toegeschre-ven dat hij de “Libische rebellen zou ondersteunen”,’ zo staat er nog te lezen. ‘De insinuaties over de intenties van de prins hebben geen enkele basis, want zijn contacten kaderden binnen de wer-king van een vzw.’ ‘Het is blijkbaar al genoeg dat de prins goedendag zegt aan een Libiër om hem in het anti-Khaddafi-kamp te plaatsen,’ zo verdui-delijkt zijn adviseur Pierre Legros aan het persagentschap Belga.


In de mededeling legt prins Laurent uit dat hij in 2005 is gecon-tacteerd door de Libische autoriteiten voor de lancering van een herbebossingsprogramma en voor de organisatie van een onderwijs-project rond milieuonderwerpen. In het kader daarvan is de prins volgens advocaat Legros verschillende keren afgereisd naar Libië waar hij vervolgens ‘vriendschappen heeft gesmeed met verschil-lende professoren en milieuverantwoordelijken’. Die contacten vormen volgens Legros ook helemaal geen ‘parallelle diplomatie’ zoals gesuggereerd werd. In de mededeling verduidelijkt de prins nog dat het project van geen tel meer is omdat de Libiërs ‘zich niet aan hun beloftes heb-ben gehouden’. Of de zaak inderdaad vooral draait om een geld-kwestie, wordt volgens de pers niet verduidelijkt.

Huis van de hernieuwbare energie

Het groene paradepaardje van Laurent is zijn Huis van de her-nieuwbare energie in de Aarlenstraat te Brussel. Begin november 2006 leidt Laurent journalisten er rond. Het gaat om een kantoor-gebouw in Brussel dat volgens hem ‘voor 100 procent op schone energie’ draait. ‘Ik kan die technologieën niet bij me thuis toepas-sen. Omdat ik niet de eigenaar ben. Maar als ik ooit zou mogen beslissen over het paleis, dan zou ik al die technologieën ook daar toepassen. Tot dan is dít huis mijn paleis,’ verklaart Laurent. Het huis in de Aarlenstraat is sinds januari 2009 de thuis voor erec: de Europese adviesraad voor hernieuwbare energie. Maar het is vooral ook een vitrine voor de nieuwste technologieën in verband met schone energie. Het logo van erec zit vol verwijzingen naar de vrijmetselarij. Het werd ook gebruikt door de Franse kunstenaar Marc André de Figuères. Hij maakte een kubus met een zijde van 5 cm in brons. Op elk vlak staat een element van hernieuwbare energie – zon, water, lucht. Het kunstwerkje wordt verkocht voor de ronde som van 500 euro! Maar volgens Laurent is het toch de mens die de indrukwek-kendste bron van schone energie is. ‘Wist u dat een normale per-soon voldoende energie produceert om een lamp van 80 watt te


laten branden? U misschien wel één van 200 watt met uw lichaams-bouw, en ik minstens 300 watt. Doordat dit gebouw zo goed geïso-leerd is, zorgt de warmte die onze lichamen produceren al voor een groot deel van de verwarming,’ aldus Laurent. Volgens de prins wordt de achterbouw volledig verwarmd met geothermische energie: ‘Er zijn vier buizen geboord tot 120 meter diep. Die halen de warmte uit de bodem en geven die door aan de radiatoren. Je merkt het verschil niet met een traditioneel verwar-mingssysteem. Alleen: in dit geval kost de energie je niets. Ze komt uit de aarde. Het is een revolutionaire techniek, die in onze streken voorlopig enkel in dit huis gebruikt wordt. Maar in principe zou het ook bij een gewoon huisgezin kunnen.’ (eigen cursivering) Experts geven aan dat deze techniek reeds in verschillende huizen aanwe-zig is. Het grootste deel van de warmte wordt volgens Laurent gepro-duceerd door een kachel die houtpellets, kleine stukjes samenge-perst houtafval, verbrandt. ‘Hun CO-inhoud is eigenlijk nul. Enkel wat de bomen tijdens hun groei hebben opgenomen, zit in dat hout. Die houtpellets zijn zo natuurlijk dat je ze zelfs kan opeten. Ze worden geleverd met een tankwagen net zoals bij mazout, maar zijn 20 tot 40% goedkoper. Een doorsnee gezin zou in acht jaar tijd de investering in zo’n houtketel hebben terug verdiend.’ De zonnepanelen zorgen volgens de prins voor 5% van de elek-triciteit. Een groene stroomleverancier doet de rest. ‘Maar de zon-nepanelen drijven ook het koelingssysteem in het gebouw aan. Via een ingewikkeld systeem in de kelder van het huis wordt de energie die de zonnepanelen opvangen tijdens de zomer omgezet in koele lucht.’ Al even innovatief zijn de vacuüm gezogen glazen buizen bovenop het dak. Het zonlicht zet in de buizen een proces in gang dat ervoor zorgt dat het water dat er door gepompt wordt, opwarmt. Laurent beweert dat hij glazen flessen verkiest en dat hij zelf composteert in zijn eigen tuin in Tervuren. ‘Als ik zo enthousiast ben over dit project, moet ik het toch ook zoveel mogelijk in mijn eigen leven toepassen?’ In Villa Clementine is het volgens de prins op dat ogenblik begin november slechts vijftien graden. ‘Ik doe liever een dikkere trui aan dan dat ik de thermostaat hoger draai.’ Het is moeilijk te geloven omdat er op dat ogenblik drie jonge kinderen in de villa aanwezig zijn.


Zijn voorkeur voor snelle en milieuonvriendelijke wagens ver-klaart hij doordat het gevaarlijk is op de weg. ‘Ik ben liefst niet te lang buiten.’ Hij ziet wel wat in een auto op zonne-energie. ‘Die halen ook steeds hogere snelheden.’

Onderzoeksjournalist Douglas De Coninck van De Morgen wil weten of die groene beweringen van de prins over zijn ecohuis wel klop-pen. Ook hij bezoekt het huis in de Aarlenstraat. Verantwoorde-lijke Kim Vanguers van erec geeft die dag een rondleiding voor architecten in het Huis van de Hernieuwbare Energie. ‘Wat wij willen doen, is mensen inspireren, tonen wat allemaal mogelijk is met schone energie. ‘Niet alleen bij een nieuwbouw, maar ook bij de renovatie van een meer dan honderd jaar oud gebouw in het centrum van de stad.’ ‘Het Huis van de Hernieuwbare Energie wordt volgens de eigen folders voor de volle 100 procent verwarmd, gekoeld en verlicht met schone energie,’ schrijft de journalist. ‘Ergens in de onder-grond, 115 meter diep, zitten vier pijpen waarlangs hitte wordt afgetapt van een ondergrondse aardkorst.’ Het klinkt volgens De Coninck allemaal best wel spectaculair, maar naarmate de architecten vragen stellen, gaat hier en daar een wenkbrauw omlaag. ‘De zonnepanelen op het dak vertegen-woordigen op jaarbasis 3 kilowatt.’ Het Huis van de Hernieuwbare Energie verbruikt 100 kilowatt per jaar. De overige 97 kilowatt koopt het aan bij leverancier Lampiris, zoals vele duizenden Bel-gische gezinnen doen. De 115 meter lange palen blijken alleen een achterbouw van 200 vierkante meter te verwarmen, terwijl het hele pand 2800 vierkante meter groot is. Het verwarmen gebeurt onder meer met ecologische houtpellets. ‘Vier keer per jaar moet een dertien ton zware vrachtwagen door het centrum van Brussel daveren om de groene brandstof ter plaatse te brengen,’ besluit De Coninck. Bo-vendien worden pellets meestal vanuit Canada met vervuilende schepen aangevoerd. Van de groene mythe blijft dan weinig over.

In het voorjaar van 2011 komt prins Laurent het zwaarst onder vuur te liggen omwille van zijn Congo-reis. Ondanks het negatieve advies van de ontslagnemende regering-Leterme en het paleis, gaat


Laurent toch naar het Afrikaanse land. Enkele dagen later blijkt dat Laurent ook een gesprek heeft gehad met een Libische diplo-maat in België. Zonder medeweten van de regering of het konink-lijk paleis organiseerde prins Laurent begin april een ontmoeting met deze diplomaat die tegen het regime van Muammar Khad-dafi is. Het weekblad Knack schrijft hierover: ‘Als prins van ons land heeft Laurent heel wat ongewone, onprinselijke gewoonten. De omstreden Congoreis en de contacten die de prins had met een Libische diplomaat zijn maar enkele kwesties in een lange reeks van blunders en beslissingen die de prins al eerder in de problemen brachten.’ Volgens Laurents juridisch adviseur, vrijmetselaar Pierre Legros, kan de prins niets aangewreven worden. Laurent was in beide landen om ‘ecologische activiteiten’ te ontwikkelen. Dat verhaal houdt niet lang stand. Snel wordt bekend dat Laurent in Congo ook politieke contacten had, onder meer met president Kabila. Beiden hebben een gemeenschappelijk kenmerk: ook Kabila ju-nior is verzot op Ferrari’s. Hij verzamelt ze in drie kleuren: zwart, rood en geel. Samen niet toevallig de Belgische driekleur. De kosten van de reis werden volgens Legros betaald door Laurents privéstichting grect en door de plaatselijke organisaties. Sommigen twijfelen hieraan. President Kabila betaalde volgens De Standaard de hotelovernachting van de prins en zijn gevolg in het luxueuze Grand Hôtel te Kinshasa ter waarde van 7000 euro. Za-kenman George Forrest, die zijn invloed in de energiesector in Congo en Angola wil consolideren en uitbreiden, schoot de hotel-factuur van hotel Karavia in Lubumbashi voor. Het hotel richt zich niet op de gemiddelde Congolees: een tweepersoonskamer boek je vanaf 305 dollar per nacht, voor een suite leg je al snel 628 dol-lar op tafel. Er rezen ook steeds meer vragen over het werkelijke doel van de uitstap. Officieel ging het om een studiereis over duurzame ontwikkeling. Maar het gros van de prinselijke contacten had een zakelijk kantje. Opmerkelijk is ook dat niet alleen professor tro-pische bosbouw Jean-Louis Doucet meereisde in het zog van de Laurent, maar ook de Franse zakenadvocaat David Chijner, gespe-cialiseerd in risicovolle overnames. Een bron dicht bij de prins


beweert ‘bevreesd te zijn dat Laurent geen nee heeft gezegd tegen alle zakelijke voorstellen die hem zijn gedaan’. Hoezo zakelijke voorstellen? Het ging toch enkel om ecologische activiteiten? Chijner is een expert in Mergers & Acquisitions of risicovolle overnames. Hij is gespecialiseerd in complexe dossiers. Volgens een door ons geraadpleegde bron werkt Chijner vooral op dossiers met een internationaal en grensoverschrijdend aspect. Onze bron vertelt dat het vaak dossiers zijn die zich in een ‘pre-insolvency’ sta-dium bevinden. Dat is de fase waarin de onderneming het moeilijk heeft maar nog net niet failliet is. Chijner beweert in Le Soir dat hij mee naar Afrika is gegaan om-dat hij de prins ten zeerste waardeert. ‘De objectieven inzake duur-zame ontwikkeling die hij nastreeft zijn thema’s die me aanspre-ken.’ De waardering voor Laurent moet wel groot zijn om een voll e week met de prins op te trekken. Op onze vraag om via e-mail om toelichting te geven bij deze reis, werd door de advocaat niet ge-reageerd.

We ontdekten dat ook de Italiaanse architect Maurice Kanah aan-wezig was bij die omstreden reis in Afrika. Kanah heeft met Laurent gewerkt in het kader van de renovatie van huizen. Wat deed Kanah daar in Congo? Moeten er ook huizen gerenoveerd worden? Vol-gens Pierre Legros heeft Kanah een ‘haalbaarheidsstudie’ gemaakt voor de installatie van zonne-energie voor gebouwen in Luanda. We konden achterhalen dat Laurent ook een gesprek had met Olivier Muschiete van Novacel en Profinaf Invest. Muschiete plant bomen in Congo en verkoopt vervolgens de CO²-rechten. Volgens Simone Reumont van Afrique Hebdo vond Laurent dat project ibi interessant en kaderde het in de opdrachten van zijn stichting. De Franstalige pers ontdekte dat Olivier Alsteens op dat moment eveneens in Congo was. ‘Puur toeval,’ reageert Alsteens. Hij was woordvoerder van Louis Michel van 1999 tot 2002 toen die minis-ter van Buitenlandse zaken was. Michel heeft een goede relatie met George Forrest. Alsteens werd eind april 2011 algemeen direc-teur van de Fondation George Arthur Forrest. Louis Michel werd bestuurder. Officieel maakt Alsteens geen deel uit van de delegatie. Maar de Franstalige pers concludeert dat met de aanwezigheid van Alsteens ‘de cirkel rond is’.


Opmerkelijk is dat Laurent in Congo ontvangen werd door ge-neraal François Olenga, een vertrouweling van president Kabila. Olenga heeft Kabila in moeilijke periodes steeds ondersteund. De prins had ook een gesprek met Moïse Katumbi, zakenman en vice-gouverneur van de provincie Katanga. De broer van Katumbi, Rap-hael Katebe Katoto, bevindt zich in België. Hij werd rijk door het leveren van vis en vlees aan Gécamines. Later werd hij door onder anderen onderzoeksjournalist Georges Timmerman beticht van wapensmokkel. Katebe Katoto is ook bevriend met George Forrest. Verder vonden we dat Laurent de raffinaderij Socir bezocht. Socir staat voor Société Congolaise-Italienne de Raffinerie. De on-derneming is voor de helft in handen van de Congolese overheid en voor de andere 50 procent in handen van het Italiaanse agip. Socir is een van de petroleumondernemingen die op de lijst staat van de Wereldbank om gesloten te worden. Het kan de aanwezig-heid van zakenadvocaat Chijner verklaren. Daarnaast bezocht Laurent ook Perenco. Perenco is de enige onderneming in Congo die naar olie boort. De firma levert ook gas aan Gabon, gas dat gebruikt wordt voor thermische centrales. Ver-volgens ging Laurent naar Angola waar hij andere petroleummaat-schappijen zoals Sonangol bezocht. Laurent had in Luanda ook een ontmoeting met de schoonzoon van de Angolese dictator José dos Santos. De schoonzoon is een Congolees en een goede vriend van minister van Plan Kamitatu. ‘Luanda is een heel interessante plek,’ beweert Legros in Humo. ‘Het is het Shanghai van Afrika: als paddenstoelen rijzen de flat-gebouwen er uit de grond. Voor de stichting was het een ideale bestemming.’ Voormalig diplomaat Baudouin Amba Wetshi vindt het vreemd dat Laurent op zijn ‘ecologische’ trip geen contact heeft gehad met de bevoegde Congolese minister José Endundo Bononge van Mi-lieu. ‘Zou het dan toch gaan om een missie voor lobbying voor Kabila tegen voordelen?’ vraagt Wetshi zich openlijk af. Een bron dicht bij Laurent vertelt dat de prins ‘aan lobbying doet voor ondernemingen die op contracten jagen’. Een andere bron beweert dat de prins gebruikt wordt als ‘deurenopener om materieel te verkopen.’ Pierre Legros bevestigt in Humo dat de prins met zijn reizen


zeker deuren opent voor zakenlui, waarvoor hij in ruil aardige onkostenvergoedingen opstrijkt. ‘Zonnepanelen kosten geld. Hui-zen met hernieuwbare energie ook. Dat geld moet toch ergens vandaan komen.’ Tot slot ontdekten we dat Laurent een ontmoeting had met Artur Forrest, de zoon van George Forrest. Samen bezochten ze de onderneming stl of Groupement du Terril de Lubumbashi. De aandelen van stl bevinden zich voor 25 procent in handen van de groep Forrest. De meerderheid (55 %) zit bij de om Group. De res-terende aandelen bevinden zich bij Gécamines. Gécamines is eigenaar van de terrils en afgegraven grond door Union Minière en Gécamines zelf. In deze grond zitten nog waar-devolle metalen. De koning en premier Leterme konden als gevolg van deze merkwaardige berichten niets anders doen dan openlijk afstand nemen van de prins. Dat was ongezien. Tot dan werden de proble-men tussen de koning en zijn jongste zoon binnenskamers gere-geld. Af en toe lekte wel eens iets uit. Na het marineproces van 2007 was Laurent niet meer welkom op het paleis. Maar deze keer werd de prins openlijk berispt door zijn vader. ‘Open oorlog tussen Albert en Laurent,’ koppen de kranten gretig. Zeker is dat Laurent door deze reis naar Congo een enorme tactische fout gemaakt heeft. Door deze blunder werd de discussie over de ruime jaarlijkse dotatie van zowat 300.000 euro voor Laurent opnieuw aangewakkerd. In 2008 was premier Leterme in het federale parlement erg duidelijk. De dotatie was volgens hem ‘onverenigbaar met het ontwikkelen van commerciële activiteiten’. Uiteindelijk liep ook dit avontuur voor de prins goed af. Laurent beloofde in een brief aan de premier zijn leven te beteren. Mensen die Laurent goed kennen, geloven deze prinselijke belofte niet. Bovendien heeft de brief volgens juristen geen enkele wettelijke waarde. Het is dus een kwestie van tijd vooraleer een nieuw inci-dent opduikt.

Is de bekommernis van de prins om het milieu echt? Misschien wel. De enige bijkomende voorwaarde is dat er geld in het laatje moet komen. Anders verliest de prins zijn interesse zeer snel. Het echte probleem is dat de prins niet begrijpt dat zijn eigen exorbi-


tante levensstijl niet strookt met zijn verklaringen. Een groen par-lementslid ziet het zo: ‘Als men Laurent in de ruimte schiet, is het probleem van het gat in de ozonlaag meteen opgelost.’ En het gaat niet alleen om het wagenpark van de prins. De prins is eigenlijk de Belgische versie van Al Gore die in verlegenheid werd gebracht door zijn enorme ecologische voetafdruk. Volgens Vaessen begrijpt Laurent de tegenstrijdigheid gewoon niet als hij als voorzitter van een milieu-instituut in een benzineslurpende sportwagen rondrijdt. Eind maart 2001 verklaart Laurent dat hij zuinig omspringt met het water en ook regelmatig een glas kraantjeswater drinkt. Hij ergert zich bij het zien van een lekkende kraan. Water is volgens de prins de bron van alle leven en dus heel belangrijk voor deze wereld. Het is moorddadig om een auto met leidingwater te was-sen. ‘Wij moeten iedere verspilling vermijden,’ besluit de prins. De prins houdt volgens Noël Vaessen wel van een dagelijks bad waarin hij uren weekt. Een douche is nochtans veel milieuvrien-delijker. En de onderbetaalde Filipijnse bediende die het wagenpark van de prins moet schoonhouden, doet dat naar eigen zeggen niet met regenwater. Laurent ligt ook niet wakker van het mondiale waterprobleem omdat hij er geen geld mee kan verdienen. Water is zo goed als gratis. Soms kan de prins zijn desinteresse niet verbergen. De uiteen-zettingen bij de ondertekening van het eerste Belgische Waterma-nifest aan de vub eind maart 2002 kunnen Laurent duidelijk niet boeien. Hij bestudeert volgens de aanwezige journalisten aandach-tig het plafond en sukkelt net niet in slaap. Als het eindelijk aan de prins is, breekt hij opnieuw een lans voor kraantjeswater. De Belgen drinken te veel flessenwater. Wat de prins vooral tegen de borst stoot is dat de Belgen zijn groene filosofie niet klakkeloos aanvaarden. ‘Laurent dacht dat de Belgen zijn maatregelen voor het milieu probleemloos zouden overnemen,’ vertelt Vaessen. ‘Hij noemde de Belgen “het volk van Mozes”, omdat ze altijd in de file staan te wachten: als ze naar het werk rijden, wanneer ze naar het postkantoor of naar de bakker gaan.’ Laurent meende dat mensen met zo’n mentaliteit hem ook wel zouden volgen als hij zei wat goed of slecht is voor het milieu. Niet dus. Bovendien blijkt hieruit hoe Laurent, zoals de meeste


Coburgs, neerkijkt op het gewone klootjesvolk. Hij, de prins, staat niet in de file, hij misbruikt volgens zijn adviseur James Lohest gewoon de pechstrook om snel op zijn bestemming te raken. De tijd van de prins is immers kostbaarder dan die van het volk van Mozes.

hoofdstuk 11

Een prins met een hart voor dieren?

‘Een duif is ongelooflijk slim én trouwer dan de mens.’prins laurent

Medio augustus 2007 meldt Het Laatste Nieuws dat ‘dierenvriend Laurent te gast (was) op (een) wreedaardige paardenrace’.

Volgens de krant was de prins op 2 juli eregast op de Palio di Proven-zano in het Italiaanse Siena. De Palio is een eeuwenoude paarden-race die wordt gereden in het Toscaanse stadje. Palio betekent vaandel. De Palio bestaat uit drie ronden op Piazza del Campo. Na enke-le minuten is de strijd al beslecht. Door de scherpe bochten komen paarden en ruiters vaak ten val. Er gelden amper regels in de race. Deelnemers mogen elkaar de bocht afsnijden en elkaar en de paar-den met zwepen slaan. Regelmatig valt een paard zo hard dat het afgemaakt moet worden. De laatste dertig jaar vonden er minstens 50 paarden de dood tijdens de wreedaardige race. ‘Het is verwon-derlijk dat prins Laurent, die toch algemeen bekend staat als die-renliefhebber, belangstelling heeft voor zo’n evenement,’ besluit Het Laatste Nieuws. Nog opmerkelijker is dat Laurent die dag zelfs eregast was. We ontdekten dat het niet de eerste keer was dat Laurent de Palio bijwoonde. Volgens de Italiaanse krant Corriere della Sera was


Laurent op 2 juli 2000 ook eregast van het dieronvriendelijke ge-beuren. Hij bezocht er toen Siena. Volgens de krant heeft de prins het hele ritueel gevolgd, van de wijding van de paarden tot en met de race. Een decennium later krijgen de organisatoren van de 25ste Military onverwacht hoog bezoek. Op het middaguur verschijnt Laurent met zijn voltallige gezin op de Galgenberg. Prinses Claire en de drie kinderen worden rondgeleid door Didier Seronvalle, de voorzitter van de organiserende serviceclub 51. De prins praat met gastheer Joseph-Antoine ‘Josy’ Lacocque. De Tongerse vrouwenarts is gedelegeerd bestuurder van de Stichting Prins Laurent. Military is een tak van paardensport, identiek aan crosscountry. Het paard en de ruiter rijden over een open stuk veld of weiland en daarin staan ‘natuurlijke’ hindernissen opgesteld, zoals construc-ties van boomstammen, nagemaakte slootjes en waterpartijen. Het is de bedoeling om het traject binnen de snelst mogelijke tijd af te leggen. Hiervoor moet het paard over een goede conditie be-schikken. Meestal worden voor deze sport volbloedpaarden ge-bruikt. Deze staan bekend om hun snelheid en hun groot uithou-dingsvermogen. Vroeger kwam het regelmatig voor, dat een paard struikelde en bij de val zo zwaar gewond raakte dat het afgemaakt moest wor den. De military stond daarom onder hevige kritiek van die-renbeschermingsorganisaties. Tegenwoordig zijn er minder risico’s voor de paarden tijdens een wedstrijd. Dit komt omdat paarden voor en na het springparcours en de cross door een dierenarts gekeurd worden. Ook worden er tegenwoordig vaak breekbomen gebruikt. Dit zijn balken die met gemak breken als een paard er met kracht tegenaan stoot. Toch wekt het verbazing dat dierenvriend Laurent aanwezig wil zijn op een dergelijke gebeurtenis die nog steeds een nega-tieve connotatie heeft bij echte dierenvrienden.

een prins met een Hart voor dieren? 251

Interbrewprijs voor jagers

Laurent wordt voorgesteld als een echte dierenvriend en heeft naar eigen zeggen een afkeer van de jacht. Het zou een van de redenen zijn waarom hij zijn broer Filip, een verwoed jager, en vooral zijn schoonbroer Lorenz verafschuwt. Binnen dit kader is het logisch en vanzelfsprekend dat jagers geen prijs krijgen in aanwezigheid van de prins. Toch is dit wat gebeurt op vrijdag 14 november 2003. Laurent trekt naar Moerzeke, in zijn functie van voorzitter van het kint. Daar reiken baron Edgar Kesteloot, voorzitter van de Stichting Be-houd Natuur en Leefmilieu België en Interbrew (nu: ab-Inbev) er de ‘Interbrew Prijs voor het Leefmilieu 2003’ uit aan Scaldiana, de plaatselijke jagersvereniging en wildbeheereenheid. ‘De prijs wordt jaarlijks uitgereikt om een project op het vlak van natuurbeheer of -ontwikkeling te belonen,’ licht Marianne Ams soms namens Interbrew Belgium aan de pers toe. ‘Dit gebeurt afwisselend voor een Vlaams of Waals project. Dit jaar is de prijs voorbehouden voor een Vlaams initiatief’.’ De jagers van Moerzeke deden heel wat nieuwe aanplantingen van bomen en struiken in hun jachtgebied van Kastel, een 130 hec-tare groot gebied langs de Schelde. Met de cheque van 7.500 euro willen deze vrijwillige natuurliefhebbers hun toekomstplannen voor hun jachten natuurgebied verder ontwikkelen. Volgens woordvoerder Willy Van Hoey gaat het om een ingedijkt moeras-gebied. ‘Onze vereniging ontstond uit een groep van vrienden die sinds hun prille jeugd actief zijn in het buitengebied. Sinds 1980 vormen we een gemotiveerde natuur- en jachtgroep.’ Omer Van Lokeren is één van de leden. ‘Wij zijn jagers, geen schutters,’ verdedigt de man zich. ‘Vergelijk het met het voetbal: wij schieten niet naar een leeg doel en dus ook niet naar alles wat beweegt. Het is onze bedoeling om de biotoop te verrijken en niet te verarmen.’ Het is de vraag of de dieren van Kastel aan dat laatste een boodschap hebben. De wildbeheerseenheid Scaldiana, hoofd-zakelijk actief in Moerzeke, Kastel en Hamme, telt 44 jagers. Dit schoten ze in 2008 volgens Het Nieuwsblad af: 1800 fazanten, 1500 duiven, 1000 eenden, 700 konijnen, 180 hazen, 25 vossen en 8 reeën.


Het is niet zo dat het imago van dierenvriend Laurent helemaal onterecht is. De prins is iemand die soms oprecht bezorgd is. In het programma Stories op Radio 1 vertelt een luisteraar begin 2009 het volgende opmerkelijke verhaal. ‘Zo’n acht jaar geleden reden mijn ouders, mijn broer, mijn vriendin en ik met de auto door Turnhout,’ vertelt Maarten Ver-banck uit Roeselare. ‘Plots moesten we stoppen voor een man die in het midden van de weg stond. De man probeerde met zijn voet een egel van de weg te duwen, maar dat lukte niet echt goed. On-dertussen stond langs beide kanten van de weg een enorme file. Toen we uit de auto stapten, schrokken we wel even. Die man die het leven van die egel redde, was… prins Laurent. “Ik moet dit doen, want anders gaat deze egel dood”, waren zijn woorden. Sinds-dien kijken we toch heel anders tegen de prins aan.’ Als Gazet van Antwerpen in 1998 een aprilgrap wil verzinnen, komen ze automatisch uit bij dierenvriend Laurent. Volgens de krant wordt Laurent per 1 mei algemeen directeur van de Zoo van Antwerpen. Huidig bestuurder Fred Daman stapt voor twee jaar uit zijn functie, omdat hij het te druk heeft met zijn voorzitter-schap van de Wereldzoo-organisatie (wzo). Het hof wil vooralsnog niet officieel bevestigen, maar ontkent het bericht niet. Algemeen Zoo-directeur Fred Daman bevestigt het nieuws wél. ‘Het klopt dat prins Laurent vanaf 1 mei mijn ambt overneemt.’ Heel wat Antwerpenaren trappen erin. Af en toe veroorzaakt Laurent ophef met zijn krasse stellingen. Zo veroorzaakt hij in conservatieve kringen beroering door vrou-wen op te roepen geen dieronvriendelijke cosmetica te gebruiken. Dieren verdienen niet daarvoor te moeten lijden, aldus de prins. In La Dernière Heure verklaart hij dat we er nooit zouden geweest zijn zonder de dieren. ‘Zowel fysiek, psychologisch als sociaal zijn we de vrucht van de permanente evolutie, die in het dierenrijk tal van mutaties heeft veroorzaakt. Daarom moeten we absoluut res-pect opbrengen voor de dieren. Het is niet meer aanvaardbaar dat elk jaar miljoenen dieren worden opgeofferd voor dierproeven. Het gaat om levende wezens, die een vreselijk lijden ondergaan.’ Zijn zorg om dieren is volgens Laurent-verdedigers oprecht. Zelf verklaart de prins daar het volgende over: ‘Ik was een eenzaam kind. Eerst hecht je je aan een teddybeer, later aan een huisdier.’


Laurent moet wel toegeven dat hij geen hond had. ‘Ik zorgde voor het hondje van mijn zus.’ Tijdens zijn eenzame kinderjaren waren de dieren zijn beste vrienden. Hij vertroetelde ook de cavia van Astrid. Laurent is volgens een vriendin dol op zijn honden. ‘Ze hebben alle drie een bedje in de garage, en iedere avond gaat hij ze ook onderstoppen. Laurent is iemand die wanhopig iets van zijn leven probeert te maken. Hij leidt zeker geen waanzinnig leuk bestaan. Hij vertrouwt bijna niemand, want hij weet dat als ze hem kapot willen maken, dat ook zal lukken. Hij heeft geen hech-te familieband, hij heeft niet echt vrienden om lol mee te maken. Hij heeft weinig contact met leeftijdsgenoten. Op die stichtingen en instituten van hem wordt hij omringd door oude knakkers. Hij is vrij eenzaam.’

Noël Vaessen heeft ernstige bedenkingen bij Laurents zogezegde liefde voor dieren in het algemeen en honden in het bijzonder. Hij maakte naar eigen zeggen regelmatig mee dat Laurent een van zijn honden brutaal behandelde. Op een bepaald moment moesten Vaessen en zijn echtgenote zelfs een hond van de prins in hun huis opnemen. Ook Bogaerts plaatst kanttekeningen bij de XXXX (onleesbaar) dierenliefde: ‘Laurent pretendeert een grote dierenvriend te zijn. Zijn honden blijven wel in de garage hoor. Die komen het huis niet in.’ In zijn manuscript noteert de voormalige privéleraar: ‘Door zijn opvoeding is Laurent onvermijdelijk een pure egoïst geworden. Hoe zou hij dieren kunnen respecteren, als hij geen greintje res-pect toonde voor tientallen meisjes wier levens hij verwoestte.’ Diaene de Schaetzen beweert dan weer dat hij meer respect heeft voor dieren dan voor vrouwen. Bogaerts’ zoon John-Alexander treedt zijn vader in Humo bij: ‘Ik heb bij Laurent nooit een grote passie voor dieren vastgesteld. Op onze honden was hij in elk geval niet stapel.’ Zijn (vermeende) dierenliefde brengt de prins af en toe in de problemen. In februari 1998 is Laurent in Burkina Faso. Daar ver-oorzaakt hij een zware discussie omdat hij zich ontfermt over een overreden straathond. Een hond is daar niets waard. Laurent vliegt zelfs uit tegen de president van het land. ‘U laat als president zoiets


toe?’ roept de prins. Laurent laat het konvooi halt houden en vraagt een dierenarts voor de (dode) hond. ‘België lag bijna in oorlog met Burkina Faso dankzij de prins,’ noteert Vaessen. Het voorval doet voormalig privéleraar Bogaerts denken aan een gelijkaardig incident in ons land. ‘Op een keer had hij in de buurt van Rogier vier Maghrebijnen gezien die met hun auto een kat probeerden te overrijden. Hij ging door het lint en zocht de confrontatie met die kerels op.’ Laurent kreeg rake klappen van de mannen en moest halsoverkop vluchten.

Zijn dierenliefde leidt uiteraard tot merkwaardige situaties. Vooral in de tweede helft van de jaren negentig draaft Laurent overal op om het dierenleed te verzachten. Zo mag hij in 1996 een zeehond vrijlaten die het jaar daarvoor werd opgevangen door het zeehondenfonds van de vzw Groene Horizon. Voor de gelegenheid wordt de zeehond ‘Laurent’ doopt. Oorspronkelijk heette het dier ‘Yves’. De prins heeft er geen probleem mee. Maar als er op het domein van de nozempriester in Zuid-Frankrijk een ezeltje wordt geboren en er door Vaessen voorgesteld wordt om het dier ‘Laurent’ te noemen, steigert de prins. Met een ezel wil hij niet geassocieerd worden. Medio juni 1999 is hij in Panama City. Laurent is in Florida als gast van het Human Dolphin Institute. Hij wil – in boxershort nota bene omdat zijn reiskoffer met zwembroek verloren raakte op de luchthaven – zwemmen met wilde dolfijnen. Luidruchtige jetskiërs dwarsbomen de plannen van prins Laurent. De beestjes smeerden hem voor het lawaai van de ‘watersporters’ toen de prins net een poging deed om in hun buurt te komen. De prins en zijn gevolg waren net met duikmaskers en snorkels het water ingedoken toen de waterscooters eraan kwamen. Hij verklaart na de trip dat dol-fijnen ‘wondere wezens zijn die je niet elke dag op straat tegen-komt en van wie de mens nog veel kan leren’. Het is een van zijn memorabele uitspraken waarop zijn oudere broer en hij een patent hebben. Midden september 2004 wil Laurent een ezel kopen bij de pas-toor van Vliermaalroot in Limburg. Parochieherder Eric Scheunis kweekt askruisezels, een speciaal ras met een Christuskruis op de rug. De dieren zijn fel in trek. Zangeres Lisa Del Bo en wielrenner Peter Van Petegem kochten er ook al eentje.


Wat de prins met een ezel wil doen, is niet duidelijk. Volgens Het Belang van Limburg is het dier bestemd voor een kinderboerde-rij tussen Mechelen en Leuven die de prins zou willen oprichten. Maar het Paleis noch de Stichting Prins Laurent hebben weet van zo’n plan. ‘Wij hebben enkele projecten, maar een kinderboerde-rij is daar niet bij,’ verduidelijkt dierenarts Bastien, de gedelegeerd bestuurder van de Stichting. ‘Ik denk eerder dat hij een ezel wil kopen voor zijn dochter.’ Een andere mogelijkheid is dat de prins zijn goede vriend père Gilbert een ezel wil schenken. In zijn opvangcentrum voor jonge-ren met gedragsproblemen in de Provence heeft de rockpastoor al een hele veestapel en de belofte van Laurent om hem een kameel te bezorgen, lijkt niet haalbaar.

Eind november 2010 is Laurent eregast op de Nationale Duiven-dagen in het Kursaal van Oostende. Of de prins zoals zijn oom Boudewijn een echte duivenkenner of -liefhebber is, wordt die dag niet helemaal duidelijk. Maar zijn appreciatie en bewondering voor de dieren druipt er wel af. ‘Eigenlijk zijn het de duiven die alle lof verdienen en de echte winnaars zijn. Deze dieren hebben een grote rol gespeeld in de wereldoorlogen,’ verklaart de prins. ‘Ze vliegen duizenden kilometers en zijn uren onderweg, maar vinden altijd de juiste weg terug naar hun hok. Dat op zich is al heel opmerkelijk.’ Hij maakte tenslotte ook nog een leuke vergelijking tussen de duif en de mens. ‘Als een duif onderweg een duivin ontmoet zal hij nooit omkijken en trouw terug naar zijn eigen hok terugvlie-gen. Bij de mens is dat wel eens anders.’ Zou de prins aan zijn eigen ervaringen denken?

Houdt Laurent van honden?

Zeker is dat Laurent alles over honden verzamelt. Zijn villa is vol-gestouwd met beelden en schilderijen over honden. In het boek Dog Painting: The European Breeds worden zelfs enkele schilderijen gebruikt uit de privécollectie van de prins. De naam van Laurent, prins Woef, is natuurlijk onlosmakelijk


verbonden met de hond. Op een bepaald ogenblik heeft de prins met vijf honden zelfs een minikennel: Jahjah, Oscar, Fifi, Katijn en Duarte. Deze laatste viervoeter verwijst naar de Portugese troon-pretendent dom Duarte, een vriend van Laurent. Eind april 2002 sterft de chowchow Fifi, een van zijn honden. Laurent is er ondersteboven van. Bij de officiële opening van een vernieuwd dierendispensarium in de Brusselse Marollenwijk is hij in huilen uitgebarsten. Laurent vond het hondje in 1994, toen hij net naar Villa Clémentine verhuisd was. Hij laat het nagenoeg blinde hondje aan de ogen opereren. Vaessen twijfelt sterk aan die prinselijke emoties: ‘Hij had pro-blemen met die chowchow die hem niet kon uitstaan en vice ver-sa. Mijn vrouw heeft die hond in huis genomen en verzorgd. Pas toen het weer beter ging met het dier, mocht het terug naar Villa Clémentine.’ Hij oogst er alleen maar lof mee: Laurent is een ‘mens van vlees en bloed’. Waarnemers vinden het positief dat een lid van de ko-ninklijke familie zijn emoties durft te tonen. ‘Laurent doorbreekt zo het strakke keurslijf van het protocol, waarin weinig plaats is voor spontaniteit. Dat hij huilt om de dood van zijn hondje is toch normaal. Iedereen weet dat hij erg gehecht is aan dieren. De prins durft huilen en dat maakt hem sympathiek. De meeste vrouwen zijn trouwens gecharmeerd wanneer mannen hun gevoelens laten zien.’ Volgens Els Witte, hoogleraar politieke geschiedenis aan de vub moeten we Laurents tranen in een ruimere context plaatsen. ‘De jongste jaren is er in de media een tendens om meer gevoelens te tonen, dat verkoopt blijkbaar beter. Net als politici spelen som-mige leden van het koningshuis in op deze trend. Ze gebruiken emoties om hun populariteit te versterken. Door gevoelens te tonen komt het koningshuis dichter bij de mensen te staan.’ (eigen cur-sivering) Zijn al dan niet gespeelde emotionele uitbarsting staat helemaal haaks op de merkwaardige beslissing om in 2009 een andere net gestorven hond in te vriezen. Het is een berekende en eerder kou-de beslissing. In de zomer van dat jaar laat de prins zijn overleden hond, een Berner Sennen, invriezen door de faculteit dieren genees-kunde van de Universiteit Gent. De Zwitserse berghond overleed


aan kanker. Zijn uitleg is dat hij op een gepast moment afscheid wil nemen van zijn lievelingsdier. Drie maanden later, rond de periode van Allerheiligen, wordt het kadaver gecremeerd. Laurent heeft dan tijd om afscheid te nemen. De hele operatie doet sterk denken aan het overlijden van An-dré Schlim in augustus 1996. Als deze voormalige adviseur van Laurent tijdens diens vakantie overlijdt, is Laurent verontwaardigd dat Schlim net op dat ogenblik sterft. Laurent zal niet aanwezig zijn bij zijn begrafenis. ‘Hij valt dood tijdens mijn vakantie? Nee, ik kom niet. Vergeet het,’ verklaart Laurent volgens Vaessen. Dank-zij Schlim is Laurent officier en duiker geworden. Hij heeft Laurent gedurende vele jaren begeleid. Alleen Fabiola woont de plechtig-heid bij. Beide anekdotes bewijzen dat Laurent controle wil, ook over de dood. En dat hij weinig respectvol is ten overstaan van mensen die veel voor hem hebben gedaan. Maar dat is een traditie binnen het Belgisch koningshuis. Hoe groot is de liefde van Laurent voor dieren echt? Zijn aan-wezigheid op de omstreden Palio di Provenzano doet ernstige vra-gen rijzen. Maar het is wel diezelfde Laurent die met zijn wagen voor een egel stopt. Laurent is complexer dan we op het eerste gezicht zouden denken.

hoofdstuk 12

De Stichting Prins Laurent

‘Als ik één wens mocht doen, dan was het de volgende: de taal van de dieren begrijpen. Erachter komen hoe zij denken, wat ze voelen.’

prins laurent in dag allemaal, 14/9/94

Op 20 december 1995 houdt Laurent de Stichting met zijn naam boven de doopvont. Volgens Le Soir neemt de stichting een

vliegende start omdat ze wordt opgericht op basis van een legaat van een Brusselse dame. De oprichting van de vzw ligt in het ver-lengde van wat auteur Lobkowicz Laurents ‘interesse voor de na-tuur, de ecologie in het algemeen, de bescherming van het leefmi-lieu en de strijd tegen dierenmishandeling’ noemt. Eerder was de prins erevoorzitter van de Belgische afdeling van het World Wild-life Fund (wwf). Laurents adviseur Noël Vaessen is tegen de oprichting van deze afzonderlijke vennootschap. Hij vindt dat de zorg voor dieren bin-nen het bestaande instituut kint geïntegreerd kan worden. Laurent weigert. Hij denkt met een verdubbeling van zijn instellingen met-een ook zijn aanzien te verhogen, en misschien ook wel zijn in-komsten. Tegen dat laatste stelt het Paleis een veto: Laurent mag voor zijn activiteiten bij deze nieuwe stichting geen vergoeding krijgen. Een ander plan is om het dierenwelzijn onder te brengen bij Veeweyde. Die organisatie had Laurent in het verleden al diverse


malen gepolst om voorzitter te worden. Ook dat plan wordt snel verlaten. Het wordt dus een aparte stichting. Achteraf gezien is het geen slechte beslissing. Het kint zal in 2009 immers opgedoekt worden, de Stichting bestaat vandaag nog steeds.

Ark

Eind 1995 ondertekent Laurent in het kasteel van Bouchout de statuten van wat officieel de Stichting Prins Laurent voor het Wel-zijn van de Huisdieren en Wilde Dieren heet. Dat is symbolisch. Zijn oudtante Charlotte, zus van Leopold ii, bracht de helft van haar leven in gevangenschap in dat kasteel door. Het logo van de Stichting, een ark met dieren, wordt ontworpen door de Fransman Serge Lombard. Opnieuw blijkt de gerichtheid van Laurent op Frankrijk. Zijn er in ons land geen goede kunstenaars te vinden die zoiets kunnen maken? De Stichting heeft officieel vier pijlers: de dispensaria, het Bel-gisch Platform voor Alternatieve Methoden (bpam), het uitreiken van prijzen en het Equine Research & Welfare Fund. Dat laatste fonds wil het welzijn van paarden, pony’s en ezels verbeteren. De Stichting heeft ook een website. Vandaag lees je: ‘Kijk (sic!) het (sic!) video van tv Brussel.’ Ook de publicaties van de Stichting in het Nederlands staan vol spelfouten. Met de oprichting van de nieuwe stichting, nauwelijks een jaar na de oprichting van het kint, gaat voor de prins naar eigen zeg-gen een grote wens, zijn sedert vijftien jaar gekoesterde levens-droom, in vervulling. Het gaat er de Stichting niet om zich te be-kommeren om verloren gelopen honden of verlaten poesjes, maar om te zorgen voor de eigenaars van de dieren. Vaessen loopt niet echt hoog op met de Stichting. ‘De oprichters dachten interessante debatten te voeren. Wat is er eerst: de boom of de vogel en zijn nest? Is het nest er omdat de boom er is? Of is de boom er omdat een vogel een uitwerpsel met een graantje erin heeft laten vallen? Met Laurent natuurlijk in het middelpunt van dat idiote debat.’ Vaessen heeft het vooral moeilijk met de bestuursleden van de Stichting. ‘De administratoren van de Stichting zijn stuk voor stuk

de stiCHting prins laurent 261

(oud-)bankiers. Toch vreemd voor een vereniging die pretendeert het dierenwelzijn te behartigen.’ Dierenarts Jean Bastien en medebezieler van het project ziet het uiteraard anders: ‘Dankzij de bekendheid van de prins hebben we in de Brusselse Marollen, in Luik en in Hoboken dispensaria kunnen oprichten waar de minst fortuinlijken onder ons gratis hun zieke huisdier kunnen laten verzorgen. Op die manier helpen we nu al duizend behoeftige mensen per maand. Niet alleen de dieren, maar ook de zwakkeren in onze samenleving liggen de prins na aan het hart. Dat is een van die oprechte gevoeligheden die hem dicht bij het volk hebben gebracht.’ Er zal uiteindelijk nog een vierde dispensarium in Henegouwen bijkomen.

Op veel subsidies hoeft deze Stichting niet te rekenen. Professor Herman Matthijs ontdekte dat in de XXXXbegroting voor 2009 een toelage van 36.000 euro voorzien was voor de Stichting Prins Laurent. In andere jaren was het bedrag gelijkaardig. Maar dat is een relatief beperkt bedrag, zeker in vergelijking met de bedragen die het kint opgeslokt heeft. De Stichting moet het vooral hebben van erfenissen, sponsoring, giften, gala-avonden of de verkoop van pralines. Die pralines van chocolatier Nihoul zitten vandaag in een mooie blikken doos met een foto van prins Laurent, prinses Claire en prinses Louise. Daarvoor stond Laurent met hond op de doos. Goedkoop zijn de prinselijke chocolaatjes niet. Een doosje kost 40 euro. Voor 100 euro heb je drie dozen. De opbrengst gaat volgens de informatie van de Stichting integraal naar de dierendispensaria van de Stichting Prins Laurent. Dat is onmogelijk om na te gaan. De jaarrekening van de Stichting is immers niet beschikbaar via de website van de balanscentrale van de Nationale Bank van België. Een gala-avond brengt nog meer op. Een van die avonden wordt in 1999 georganiseerd in het Antwerpse Hiltonhotel. De prestigi-euze avond staat in het teken van de nieuw in te richten dieren-kliniek in Hoboken. Meer dan 500 genodigden omringen het prin-selijk bezoek. Laurent wordt opgewacht door burgemeester Leona Detiège en gouverneur Camille Paulus. De genodigden betaalden voor een plaatsje 5000 frank (125 euro). Bruto-opbrengst die avond: 2.500.000 frank. De nieuwe dierenkliniek in Hoboken is bestemd voor hulp aan


dieren van de minst begoeden in de maatschappij en kan dankzij de opbrengst van het galabal opgericht worden. Klap op de vuurpijl is een optreden van de zanger Adamo die jaren daarvoor een lied-je maakte over de moeder van Laurent, Dolce Paola. Ook het Hilton is tevreden. Heel wat gasten hadden immers een overnachting in Antwerpen geboekt.

Begin mei 2000 raakt bekend dat Laurent een dispensarium wil openen in een voormalige Antwerpse moskee. Is het toeval of wil Laurent opnieuw een boodschap geven zoals met de moslimpeter van zijn dochter? De stichting is dan al enkele jaren met een soort-gelijk initiatief bezig in de Brusselse Marollenwijk. Omdat het hele dossier nog in de administratieve fase zit, kun-nen de werken om de ex-moskee om te bouwen nog niet aangevat worden. Daarom durft een woordvoerster van de Stichting zich op dat ogenblik nog niet uitspreken over een precieze datum van ingebruikneming. Prins Laurent wil oorspronkelijk in totaal drie dispensaria in België, netjes verdeeld over Brussel, Vlaanderen en Wallonië. Vlaanderen komt als tweede aan de beurt. Het Antwerpse dossier schiet goed op. Midden april 2001 al legt de prins zelfs al de eerste steen van het nieuwe dierendispensa-rium in Hoboken. Hij onthult ook een gedenkplaat. De kliniek draagt de naam ‘Nello en Patrasche’, naar de roman Een hond in Vlaanderen van Marie Louise de la Ramée. Nello is een weesjongen en Patrasche is zijn hond. Het ontroerende verhaal is bijzonder populair in Japan.

Boek

De Stichting krijgt ook de auteursrechten van het door Laurents boek De hond als gids. Het boek verschijnt eind juni 1996 bij het Gemeentekrediet (nu: Dexia). Het boek wordt nadien ook bij vier zomerse tentoonstellingen in de kijker gezet Naast de wetenschap, de bescherming van de dieren en het duurzaam beheer van ons leefmilieu, heb ik als grote passie de hond. Waarom? Om de warm-te die uit zijn ogen straalt, zijn oprechte affectie, zijn onwankel-bare trouw. De hond is mijn vriend en ongetwijfeld ook de uwe.


Ook al beseft hij het zelf niet, toch is hij de meest toegewijde gezel die de mens sinds het begin der tijden aan zijn zijde heeft gehad.’ Journalisten die de persvoorstelling volgen, kijken elkaar ver-twijfeld aan als ze die eerste paragraaf uit de inleiding van het boek De hond als gids in de kunst en in de stad gelezen hebben. ‘Dit is geen boek over honden, dit is een boek met de hond als rode draad,’ verklaart Laurent nadrukkelijk. Hij gaat naar eigen zeggen graag in zijn eentje door de straten van Brussel dwalen. Als hondenlief-hebber was het hem naar eigen zeggen opgevallen dat afbeeldingen van honden geregeld voorkomen op monumenten, beeldhouwwer-ken, reliëfs, gevelversieringen, schilderijen, graffiti en strips. Dat bracht hem op de idee aan de hand van die afbeeldingen een boek te maken over de geschiedenis van Brussel. Eigenlijk is het privéleraar Rudy Bogaerts die de prins de vele Brusselse monumenten heeft getoond. En het boekproject wordt ondersteund door Bruggeling Andries Van den Abeele. Hij vertelt dat de prins hem een schoendoos toonde die onder zijn bed lag. In de doos staken tientallen foto’s van Brusselse beeldhouwwerken. Het boek begint met verhalen en legendes uit Brussel, heeft het over de hond als begeleider van de mens, over honden aan het werk, over honden in de oorlog, over honden met naam en faam, met uiteraard Laika, de eerste hond in de ruimte, en over honden als gids als kameraad van de mens in goede en kwade dagen. Het laatste hoofdstuk heet gewoon Laatste hoofdstuk en bleef blanco. ‘Ik reken op de creativiteit van de lezer. Ik zou willen dat hij die pagina’s zelf vol schrijft en zodoende mijn coauteur wordt.’ Laurent heeft geen idee hoeveel het boek zal opbrengen. ‘Maar we zullen de resultaten geregeld publiceren in het Journaal van de Stichting,’ aldus Laurent. De prins besluit de voorstelling met alweer een merkwaardige oneliner: ‘In de mens zit zeer veel goeds, maar jammer genoeg ook zeer veel kwaads.’ Ook het olijke duo Dirk Somers & Luc Verschueren van het populaire programma Zomerkuren heeft het nieuws over het boek van Laurent opgevangen. Ze nodigen de prins uit voor een inter-view in de lucht. Ze weten dat Laurent een zwak heeft voor lucht-ballons. Begin juni 1995 nam Laurent het peterschap op zich van een filmexpeditie onder leiding van ballonvaarder Wim Verstrae-ten. Een groep wetenschappers en cameralui filmde de Zijderoute boven Turkije.


Laurent live in de uitzending brengen mag niet van het Hof om veiligheidsredenen. Iemand zou het eens in zijn hoofd kunnen halen een aanslag te plegen. Een ander argument is dat er niet meer ‘geknipt’ kan worden als de prins weer eens onzin vertelt. Daarom wordt het gesprek vooraf opgenomen. Het drietal vertrekt op een zondagochtend om 7 uur aan het kasteel van Tillegem in Sint-Michiels Brugge. Anderhalf uur later landen ze bij boer Logge in Gistel. Het wordt het meest bekeken programma op tv die week. De prins maakt zich onsterfelijk belachelijk als hij traag zwevend boven de West-Vlaamse polders uitroept: ‘Kijk, de koeien kijken naar ons!’ Luc Verschueren: ‘Het begon al heel merkwaardig. “Kom mij maar halen”, had de prins gezegd. Dus zijn we hem zondagmorgen om half vijf letterlijk uit zijn bed gaan bellen. Later zijn we samen in de heteluchtballon van ballonvaarder Wim Verstraeten gestapt. Tot onze verbazing heeft dat een mooi stukje televisie opgeleverd. Het uitgangspunt van het gesprek is het boek over honden dat de prins heeft geschreven. Van daaruit hebben we ook gesproken over de natuur, het milieu, het leven, de toekomst.’ Collega Dirk Somers vult aan: ‘Het voorstel om het gesprek in een luchtballon te voeren, kwam van de prins zelf. Het is echt een creatieve man die over die dingen nadenkt en probeert een origi-nele invalshoek te vinden. Het was een prachtige dag, wat heel fraaie beelden heeft opgeleverd.’ Verschueren: ‘We zijn geland in de wei van boer Logge. De goede man wist niet wat er gebeurde toen plots een ballon in zijn wei neerkwam en daar een prins uit stapte. Hij is direct naar huis gelopen en riep: Vrouw, vlug, maak een pot koffie. We hebben daar met twintig man koffie gedronken. De prins is nog in de stal-len gaan kijken.’ Volgens Somers is de prins iemand die los probeert te komen van al dat formeel gedoe. ‘Eigenlijk heeft hij lak aan het protocol en zou hij het liefst gewoon doen. We zijn nadien een stukje met hem gaan eten, gewoon, onder elkaar, zonder plichtplegingen.’ Prins Laurent zet vanaf dan zijn strijd voor een beter milieu, in-clusief meer welzijn voor dieren, verbeten verder. De media heeft hij dan aan zijn zijde.


Een ander onderdeel van zijn Stichting is het Belgisch Platform voor Alternatieve Methoden (bpam). Het bpam ijvert voor het ge-bruik van andere methoden, waaronder computermodellen, bij onderzoeken waarvoor doorgaans proefdieren worden ingezet. Het bpam is een koepel waarin vertegenwoordigers van de in-dustrie, de universiteiten, de overheid en de dierenrechtenorga-nisaties zullen samenwerken om het aantal dierproeven in ons land fors terug te dringen. ‘Een lovenswaardig initiatief,’ noteert de aanwezige pers. ‘Maar ondanks de prinselijke steun zal het de wereld niet veranderen, beseft hij zelf.’ Laurent doet bij de voorstelling van het bpam onmiddellijk een emotionele oproep om de dieronvriendelijke cosmetica te boycot-ten. Bij de voorstelling maakt de prins ook de wat vreemde verge-lijking met het op dat ogenblik actuele dossier van de verbran-dingsovens. ‘Iedereen is tegen de uitstoot van die ovens. Maar wie doet er wat om de vervuiling tegen te gaan? Kijk eens rond en zie hoeveel vuilzakken er nog altijd worden buitengezet. Die zijn gro-tendeels gevuld met verpakkingsmateriaal. We zouden veel meer etenswaren onverpakt moeten inkopen, op de markt bijvoorbeeld.’ De prins is ook tegen plastic zakjes. Waarom nemen we geen boodschappentas mee naar de winkel? Het vraagt tijd om de men-taliteit van de mensen te veranderen. Het heeft al vijftien jaar geduurd voor het platform er kwam.’ Laurent rekent op de steun van het publiek. ‘Een consequent gedrag van de consument kan de bedrijven ertoe dwingen de dier-proeven helemaal af te schaffen. Cosmeticabedrijven stoppen enor-me budgets in tal van promotiecampagnes. Zij creëren daarbij al ler hande behoeften, maar daarom ben je nog niet verplicht hun producten te kopen’. Laurent wil dat vrouwen twee keer nadenken vooraleer ze een nieuwe lipstick of een doosje oogschaduw kopen. ‘Misschien zijn er dieren opgeofferd om dit product te maken.’ Helemaal geloofwaardig is de prins hier niet. Een paar jaar later, in 2007, zijn Laurent en Claire te gast bij de Lancôme Awards in Brussel. Lancôme is een cosmeticabedrijf. Er wordt zelfs een foto genomen van Laurent en Claire in het gezelschap van ‘Bouzouk,’ de belangrijkste maquilleur van Lancôme. Volgens Vaessen is Laurent zeker niet vies van schoonheidsproducten. Michel Vandenbosch, die Gaia zal vertegenwoordigen in de


overlegstructuur, meent alvast dat het geen praatbarak zal worden. ‘Ik hoop dat het een forum wordt waarin we kunnen afdwingen dat er op een andere manier wordt gewerkt’. Laurent geeft toe dat hij tegen de bierkaai vecht. ‘Wie ben ik om het op te nemen tegen machtige firma’s, die een omzet draai-en van duizend miljard per jaar? En dan heb ik het nog maar over de inkomsten van één cosmeticabedrijf. Met een enorme kapitaal-kracht bespelen ze het publiek via de televisie. Het is de mentali-teit die moet veranderen.’ Een andere actie waarnaar de Stichting op de website openlijk naar verwijst, is apma, kort voor Anti Proefdieren Mishandeling Actie. Eind september 2000 is Laurent op bezoek in Gent. ‘Ik ben zeer blij met de resultaten die ik hier heb gezien. De toekomst ziet er goed uit, maar er is nog werk aan de winkel,’ verklaart de prins na zijn bezoek aan de universiteit. Laurent bracht er een bezoek aan enkele laboratoria die op een diervriendelijke manier aan onderzoek doen naar hoogtechnolo-gische biomedische toepassingen. Twee van de laboratoria kregen in 1998 en 1999 een prijs van apma (Anti Proefdieren Mishandeling Actie). ‘Hopelijk ziet men nu dat ik me niet alleen met hondjes en katjes bezig houd.’ apma is tegen dolfinariums is ons land. Het protesteert even-eens tegen het opvoeren van zeedieren in shows. Het gezin van Laurent werd nochtans gespot bij een zeeleeuwenshow in Antwer-pen. Ook hier moet de vraag gesteld worden hoe consequent Laurent is. ‘Er kwamen bij Laurent eens klachten binnen,’ herinnert Vaes-sen zich. ‘Die klachten kwamen zelfs van senatoren, wegens dieren-mishandeling in een bekend dierenpark. Er zouden illegale vogels gehuisvest zijn. Wat deed het park echter? Men nodigde de kinde-ren van Astrid uit en gaf hen het peterschap over enkele vogels die volgens de Verenigde Naties in ons land waren. Laurent en de rest van de familie gaven geen kik meer.’ Aan de Gentse universiteit kreeg Laurent een rondleiding in drie laboratoria die op een diervriendelijke manier aan onderzoek doen. Volgens de pers kon hij soms moeilijk volgen wat hem werd uitgelegd. Cardiovasculaire simulatoren, het gebruik van in vitro-


technieken om in vivo-proeven te minimaliseren, de studie van de vulling van de linkerhartkamer: het was niet meteen de eenvou-digste kost die de prins die middag voorgeschoteld kreeg. Te moeilijk voor de prins? ‘Nee, toch niet,’ benadrukt hij aan de journalist na zijn bezoek. ‘Ik heb alles zeer goed kunnen volgen. Ik heb een goede wetenschappelijke background,’ sprak de prins. ‘En ik moet zeggen: ik ben heel tevreden van wat ik hier gezien heb.’ (eigen cursivering) De Gentse universiteit was ook tevreden. Nadat de prins drie keer een uitnodiging had afgezegd, kwam hij eindelijk opdagen. Waarom Laurent precies naar deze laboratoria kwam, was volgens de pers meteen duidelijk. ‘Op hun manier zorgen de laboratoria er namelijk voor dat er bij wetenschappelijk onderzoek minder dierproeven moeten worden uitgevoerd.’ De prins bracht ten slotte ook een bezoek aan het laboratorium voor Polymeerchemie. Dat werkt met het Instituut voor Biomedi-sche Technologie samen om materialen te ontwikkelen die leiden tot een beter botherstel. Die materialen worden normaal op dieren getest, maar om die experimenten te beperken stelt het lab nu een techniek op punt waardoor het gebruik van dieren niet meer nodig is. Maar de vierde keer was dus de goede keer. ‘Ik ben heel blij met wat ik gezien heb. Maar er is nog veel werk aan de winkel om dierenproeven helemaal te bannen,’ zei de prins. ‘Wat deze mensen proberen te zeggen, is voor mij heel duide-lijk. Het is belangrijk dat wetenschappers niet in hun eigen vakje blijven zitten, maar over de grenzen van hun discipline heen sa-menwerken. Dat is van het grootste belang voor de toekomst,’ aldus Laurent.

De liefde-haat relatie met Gaia

Midden december 2000 opent Laurent trots de nieuwe lokalen van de Stichting aan de Deschanellaan in Brussel. Het gebouw wordt geschonken door een rijke dame. Magda Aelvoet, minister van Volksgezondheid en Leefmilieu, prijst de Stichting omdat ze stel-ling neemt in het debat over hoe mensen met dieren mogen om-


gaan. Opgemerkte gast is gaia-voorzitter Michel Vandenbosch. Hij is blij met het nieuwe onderkomen van de Stichting. ‘We zijn nu buren,’ verklaart hij tevreden. In eerste instantie verloopt de relatie tussen de Stichting en Gaia goed. Volgens de pers zijn beide zelfs ‘medestanders in de strijd voor het dierenwelzijn’. Bovendien gaan ze af en toe samen vegetarisch uit eten om ideeën uit te wisselen. ‘Ik heb Laurent leren kennen als een bijzonder grappige man, met zinnige ideeën en een eigen visie op de wereld. Hij heeft een echte afkeer van onrecht. Binnen de limieten van zijn positie gaat hij daarin heel ver. Hij steekt echt zijn nek uit. Ik bewonder hem daarom.’ Het eerste conflict tussen de stichting van Laurent en Gaia breekt snel uit. In december 2001, op het jaarlijkse diner van de stichting Prins Laurent, in een manege in Waver, laat Laurent een baviaan op zijn hoofd staan. Claire Coombs zit in het publiek. De beelden zijn te zien in het vtm-programma Royalty. Prins Laurent had zich geschminkt als clown, maar bij Gaia vinden ze zijn bavi-anenact allesbehalve grappig. ‘Ik vind het onvoorstelbaar. Het masker van prins Laurent is gevallen, echt beschamend,’ reageert Gaia-directeur Ann De Greef. ‘Iedereen is hier gechoqueerd. We beginnen ons af te vragen of de prins het echt wel goed meent met de dieren. En dan ook nog een act met apen. Iedereen is het erover eens dat die dieren zeker niet thuis-horen in een circus. Zelfs veel circusmensen vinden dat. Iemand die kennis heeft van dieren kan zich onmogelijk voor zoiets lenen.’ (eigen cursivering) ‘Voor ons is de prins laag gevallen,’ gaat De Greef verder. ‘Hij kent de problematiek. Het welzijn van circusdieren is een van de grootste problemen die er zijn. Wij en andere organisaties moeten daar jarenlang voor vechten en hij gaat het op één avond naar de duivel helpen. Dit was echt een prins onwaardig. We hebben niks tegen circussen, integendeel, maar dan zonder dieren. Er zijn al-ternatieven genoeg. Laurent had bijvoorbeeld een diner met Circus Ronaldo kunnen organiseren. Die hebben een fantastische mime-act. Dan had de prins zich ook een clownsgezicht kunnen laten schminken.’ Op het diner waren ongeveer 500 gasten aanwezig. Die hadden allemaal 7.500 frank (185,92 euro) per couvert opgehoest om de


kas van de stichting te spijzen. Laurent zelf was ook in het gezel-schap van Lea Wolman, de vrouw van prins Alexander. Gaia roept zijn leden op om te reageren. ‘Stuur een email naar [email protected] en [email protected] en laat hem weten dat U verontwaardigd bent over zijn act met bavianen in het circus!’ is de scherpe boodschap.

Begin 2002 organiseert Gaia een betoging tegen een gerechtelijk vonnis dat volgens hen erg mild is uitgevallen voor veehandelaars die door Gaia wegens dierenmishandeling voor de rechter werden gedaagd. De prins uit publiekelijk zijn steun voor deze betoging.

Onder zware druk van Kamervoorzitter Herman De Croo (vld) en Waals landbouwminister José Happart (ps) roept prins Laurent een bijzondere vergadering van de raad van bestuur van zijn Stichting bijeen. Happart had de prins net daarvoor gebeld om uitleg te vragen over de oproep tot betogen van zijn Stichting. Ook Herman De Croo, wiens echtgenote als advocate de vee-handelaren verdedigde, vond het niet kunnen dat prins Laurent opriep om mee aanwezig te zijn op de Gaiabetoging ‘tegen de krom spraak’. ‘De storm is gaan liggen, maar de maskers zijn wel gevallen,’ noteert de pers. Jurist Georges Lambert stapt uit de raad van bestuur van de Stichting Prins Laurent, nadat de prins zijn eerdere oproep om de Gaia-manifestanten te steunen weer introk. Tijdens de bijzondere vergadering barst de bom. Het ‘establish-ment’ binnen de Stichting, bestaande uit een reeks vub-professo-ren, heeft het over ‘vermeende wreedheden’ op runderen. De bij-zonder kleine minderheid van oprechte dierenbeschermers binnen de raad van bestuur reageert ontzet. ‘Voor de Brusselse jurist Ge-orges Lambert het signaal om te capituleren. Hij wilde niet langer deel uitmaken van een schijnheilige club,’ schrijft Het Laatste Nieuws. ‘Ook eresenator Roland Gillet, eveneens lid van de raad van bestuur van de Stichting, kon zijn twijfels over de zin en onzin van de Stichting niet langer verbergen.’ Gillet (ps) ligt aan de basis van de dierenwelzijnswet uit 1986. Hij overwoog om Lambert te volgen, maar liet in een open brief


verstaan dat hij nog een toekomst ziet voor de Stichting. In zijn open brief noemt Gillet Happart ‘de minister die de folteraars steunt’. Over de houding van prins Laurent is hij milder. ‘Het is evident dat de prins, uit respect voor de scheiding der machten, niet aanwezig kon zijn, maar de leden van de Stichting waren er in grote getale om te manifesteren. (…) De Stichting heeft aan haar leden de individuele keuze gelaten. Dit is de uitdrukking van vrij-heid en democratie.’ Voor Michel Vandenbosch van Gaia heeft prins Laurent afge-daan. ‘In zijn raad van bestuur zetelen hooguit vier mensen die werkelijk om het dierenwelzijn bekommerd zijn. Voor de rest zijn het figuren uit universitaire kringen. Zij interesseren zich geen bal of een koe nu wél of niet op een camion wordt geklopt. Voor hen is een prins controleren pure statusbevestiging. Ze krijgen er een kick van.’ Michel Vandenbosch gaf Laurent tot dan het voordeel van de twijfel. ‘Het had zelfs nog iets tragisch: de arme prins die onder onhoudbare druk “zijn kak moest intrekken”. Tot Laurent plots gezellig neuzelend met José Happart, de duivel in persoon, op Agribex verscheen. Toen brak onze klomp.’

Niet alleen vrienden

Laurent maakt met zijn Stichting dus niet alleen vrienden. ‘De stichting heeft geen asielfunctie, maar de opening van een an-tenne in de Marollen leidt tot boze reacties van Veeweyde, dat zich miskend voelt,’ noteert journalist Luc Demullier. ‘Laurent doet alsof zijn neus bloedt.’ De scherpe reactie van Veeweyde kan ver-klaard worden doordat Laurent eerder weigerde om met de orga-nisatie samen te werken. Klap op de vuurpijl, medio augustus 2005 dienen bijna 200 dierenartsen uit Henegouwen bij hun beroepsorganisatie zelfs een klacht in tegen de dierenkliniek van prins Laurent. Die is sinds december in Hornu gevestigd. Armen kunnen er voor 7,50 euro hun huisdier laten verzorgen. ‘Het doel is nobel,’ zegt Marc De Fonseca, spreekbuis van de dierenartsen. ‘Maar er is te weinig controle of het écht om armen gaat. Daardoor verliezen wij tot 30% van ons inkomen.’


De dierendispensaria zijn de ‘stoottroepen’ van de Stichting Prins Laurent. Dat staat op de website van de Stichting. De prins verduidelijkt: ‘Het is hartverscheurend te moeten vaststellen dat steeds meer mensen het levensnoodzakelijke moeten laten om hun dier de nodige veterinaire verzorging te kunnen geven.’ Maar volgens de dierenartsen in Henegouwen moeten ook zij stilaan het ‘levensnoodzakelijke’ laten door de oneerlijke concur-rentie van de dierenkliniek. ‘Ik ken enkele collega’s die zelfs hun kosten niet meer terugverdienen sinds de kliniek van Laurent geopend is, beweert De Fonseca in de pers. ‘Gemiddeld lijdt ieder-een in een straal van 50 kilometer rond de kliniek een inkomens-verlies van zo’n 30 procent. De prins zal zich geen zorgen moeten maken over geld. Maar wij wél.’ De dierenartsen vragen niet de sluiting van de dierenkliniek. ‘Enkel dat ze strenger nagaan of wie bij hen aanklopt geen alter-natief heeft. Nu is die controle er nauwelijks. Dan zet je de deur open voor sjoemelaars. Zeker in deze streek. Bovendien moet de Stichting Prins Laurent eigenaars van huisdieren ook op hun ver-antwoordelijkheid wijzen. Iemand die van een bescheiden pensi-oen moet rondkomen, hoeft geen twee rashonden te kopen. Door wie dat toch doet gratis te helpen, zet je anderen aan dieren te kopen die ze niet kunnen onderhouden.’

Tot midden december 2008 is dierenarts Jean Bastien een belang-rijke figuur in het leven van Laurent. Een bron beweert dat Bastien tot dan nagenoeg evenveel invloed heeft op Laurent als zijn men-tor Van Aerschot. Laurent leerde Bastien, de vaste dierenarts van Boudewijns hon-den, voor het eerst echt kennen als hij achttien jaar oud is. Hij vraagt als verjaardagsgeschenk een weekend bij een dierenarts. Bastien wordt uitgekozen. Of Laurent dat weekend veel geleerd heeft, is twijfelachtig. Levensgenieter Bastien stond immers net op het punt om te vertrekken voor een gastronomisch weekend in de Ardennen. Eind december 2008 nemen vijf bestuursleden van de Stichting, onder wie Laurents vertrouweling Jean Bastien, ontslag. De beslis-sing is een rechtstreeks gevolg van het marineproces (zie verder). ‘Ik wilde de marine terugbetalen, maar Laurent wilde dat niet,’ zegt Bastien.


Tijdens dat proces werd onder meer gezegd dat niet alleen de Villa Clémentine werd ingericht met hulp van de marine, maar ook dat de dispensaria van de Stichting materiaal – zoals een ope-ratietafel – kregen aangeboden van de marine, alles samen voor 175.000 euro. De civiele lijst van de koning heeft dat geld terugbe-taald aan de marine. ‘Het ging om materiaal ter waarde van 30.000 euro. De Stichting had er de middelen voor. De prins heeft dat niet willen doen. Uit-eindelijk hebben we het wel gedaan maar sindsdien wilde de prins niet meer met mij praten,’ stelt Bastien. Samen met hem stappen bestuursleden Erik Mondron, Claude van der Cruys, Michel Isralson en Claudine Titeca op. ‘Het nieuws komt als een grote verrassing’ noteert de pers. Bastien is één van de leermeesters en vertrouwelingen van Laurent. Mondron en Is-ralson zijn voormalige bankiers, respectievelijk bij Belgolaise en de Generale Bank. Bastien praatte Laurent midden jaren negentig het idee aan om een organisatie voor het welzijn van huisdieren op te richten. ‘Ik ben 25 jaar een van zijn beste vrienden geweest, maar vandaag praten we niet meer met elkaar. U weet dat hij een moeilijk ka-rakter heeft,’ verklaart Bastien bitter aan Het Laatste Nieuws. Volgens Bastien is de sfeer bij de Stichting onhoudbaar geworden. Sinds anderhalf jaar ontplooit de organisatie volgens hem geen externe activiteit meer.

Volgens de Franstalige pers is het vreemd dat de Stichting über-haupt goederen ontvangen heeft. De kranten van Sud Presse ont-dekten dat de Stichting bulkt van het geld. Bastien heeft gelijk als hij stelt dat de Stichting de middelen heeft om de terugbetaling te doen. Er zijn beleggingen ten belope van 3,9 miljoen euro bij ing. Er staat 63.000 euro op een andere rekening, bij Belgolaise wordt 140.000 euro aangehouden. Tot slot is er 296.000 euro cash in por-tefeuille en beschikt de Stichting over 25.000 euro aan kunstwer-ken. Zeker is dat de prins na het marineproces low profile aanneemt. In maart 2009 mag hij een boemerang tegen hondenpoep gooien. Onder het motto ‘Boemerang mee tegen zwerfvuil en hondenpoep’


kregen alle Tervurenaars een boemerang. ‘Goede actie,’ vindt prins Laurent, Tervurens bekendste inwoner, die zijn exemplaar meteen testte. ‘Ik ken trouwens alles van hondenpoepjes.’ Het is heel wat minder controversieel dan een betoging tegen een rechterlijke uitspraak.

hoofdstuk 13

De dotatie

‘Sommigen willen een mooie auto, anderen een groot huis. Ik wilde een dochter. Mijn droom is uitgekomen.’

prins laurent bij de geboorte van louise

Eind jaren negentig is er voor Laurent nog geen dotatie voorzien. Zijn oudere broer Filip krijgt als kroonprins wel een jaarlijkse

vergoeding van de overheid. In november 1999 reageert Laurent dan ook zeer verrast dat zijn zus Astrid eveneens een dotatie ont-vangt. De stelling van Laurent is op dat ogenblik dat enkel de kroonprins recht heeft op een staatstoelage. De prins voelt zich verongelijkt. Het is het startsein voor Laurent en zijn entourage om ook een eigen dotatie te eisen. De prins neemt een advocaten-team in de arm en vraagt om deze ‘mensonterende achterstelling’ aan te vechten. De onderhandelingen zullen ruim een jaar duren. Begin 2001 gooien Guy Verhofstadt en koning Albert het volgens sommigen op een akkoordje en krijgt Laurent jaarlijks een geïndexeerde ver-goeding van 270.000 euro. Een betrouwbare bron vertelt dat dit niet helemaal met de feiten klopt: ‘Het Hof vond de dotatie voor Laurent niet zo’n goed idee.’ Zeker is dat de keuze om voor Laurent een dotatie te vragen een strategische blunder van Laurent en vooral van zijn mentor Rik Van Aerschot is. De prins is eind jaren negentig immers geloof-


waardigheid aan het opbouwen als voorzitter van het kint. Hij is een werkende prins die als zelfstandige belastingen betaalt. Als hij vanaf 2001 de dotatie effectief ontvangt, komt de ver-goeding als voorzitter van dat instituut in het gedrang. De dotatie is de eerste domino die alle andere zal doen vallen. Enkele jaren later zal het kint ontbonden worden. De prins heeft dan veel, zoniet alle, geloofwaardigheid verloren.

Vreemde relatie met geld

Het moet gezegd, Laurent heeft, net zoals alle Coburgs, een vreem-de relatie met geld. Zo wil hij een taart kopen in Chaumont-Gistoux, een dorpje in Waals-Brabant waar zijn schoonouders wonen. De prins wil onderhandelen over de prijs – de taart kost 12 euro, hij wil 10 euro uitgeven – en gooit uiteindelijk 8 euro op de toonbank met de mededeling dat dit alles is wat hij op dat moment op zak heeft. In elk restaurant wil hij een korting op de rekening en zelfs bij een pizza betaalt de prins nooit de volle prijs. Een getuige ver-telt ons dat hij zelfs in de supermarkt een slachtoffer zoekt om zijn aankopen te laten betalen. Vaessen maakte nog andere buitensporigheden mee. ‘Laurent ging zich soms te buiten tijdens vliegreizen. Zo bestelde hij bij een stewardess in een klap 15 Zwitserse Swatch-horloges. “Ik moet mijn collectie dringend aanvullen,” zei hij. Waarop hij me beval de horloges met mijn Visa-kaart te betalen. Als hij horloges ziet, wordt hij gek.’ Volgens Vaessen heeft Laurent zelden geld op zak. ‘Meestal liet hij iemand anders betalen.’ Uitgever Rudy Van Schoonbeek beves-tigt dit. ‘Op de boekvoorstelling van Herman De Croo’s eersteling De wereld volgens Herman De Croo in 1999, kwam Laurent onaange-kondigd toe. Hij nam twee boeken mee maar had geen geld op zak. De factuur werd nadien wel netjes betaald door een adviseur van de prins.’ De motivatie van Laurent om de dotatie te vragen ligt in zijn verlangen om rijk te worden. ‘Mijn grote droom is 2 miljard te vergaren,’ liet prins Laurent zich ooit ontvallen in de salon van Jacques Solvay. De steenrijke industrieel uit het Waals-Brabantse

de dotatie 277

Terhulpen wees Zijne Koninklijke Hoogheid er voorzichtig op dat het veel geld was en vergeleek de som met zijn eigen gigantische fortuin aan gronden die volgens Solvay een paar miljard frank waard zijn. Waarop Laurent, onverstoorbaar: ‘U begrijpt me ver-keerd. Ik bedoel 2 miljard dollar.’ Naar eigen zeggen is de prins gecharmeerd door succesvolle mensen. ‘Ik houd van mensen die lukken,’ verklaarde hij ooit. Voor hem is een succesvol iemand die per definitie rijk is. De rest is van geen tel. De jongste zoon van koning Albert ii is volgens Vaessen hele-maal geobsedeerd door geld. ‘Het is zijn ultieme levensdoel en tegelijk zijn eeuwige kwelduivel. Hij probeert uit alles en iedereen munt te slaan, want hij heeft voortdurend geld tekort. Omdat er geen maat staat op zijn uitgaven aan luxeproducten.’ In Ciné Télé Revue verklaart een insider: ‘Zijn grote probleem is dat hij niet geliefd was en gedurende jaren op droog zaad werd gezet. Hij compenseert die gevoelsarmoede vandaag door een bo-venmatige liefde voor geld. Hij onderhoudt een ronduit kinder-lijke relatie met geld.’ Een medewerker van zijn Stichting verklaart anoniem in Le Soir dat de aanwezigheid van de prins veel geld kost. Ondernemingen die Laurent willen inzetten als acte de présence moeten volgens dat lid tot 25.000 euro ophoesten. ‘Voor het gala van een automerk, waar hij zich enkele minuten liet zien, zou hij aardig betaald zijn,’ weet Vaessen. Volgens hem neemt de prins ook graag dure cadeaus zoals een schilderij of een gouden vulpen van Montblanc in ont-vangst. We namen de proef op de som. Een vriendin stelde zich voor als personal assistant van een concessiehouder die de prins tegen betaling wilde uitnodigen. Via zijn adviseur Vanlerberghe liet de prins correct weten dat hij hier niet op zou ingaan.


Brief hier

de dotatie 279

Geen grondwettelijk recht

De dotatie van ruim 300.000 euro die de prins jaarlijks ontvangt, is geen grondwettelijk recht. Volgens de Belgische grondwet heeft enkel de koning recht op een vergoeding, de civiele lijst. De ver-goeding die Laurent ontvangt, is een gunst van het federale parle-ment. Deze gunst kan dus door het parlement probleemloos afgeno-men worden. Aan Vlaamse kant is er zeker een meerderheid voor te vinden. Volgens insiders werd de vergoeding goedgekeurd onder de regering Verhofstadt onder druk van de loge. Het debat over de dotatie verloopt niet alleen tussen Vlamingen en Franstaligen maar ook tussen katholieken en vrijzinnigen. Het stelsel van dotaties aan leden van de koninklijke familie bestaat volgens grondwetspecialist Robert Senelle al sinds 1853. Het werd toen ingevoerd voor de twee mannelijke kinderen van Leopold i. Prins Leopold ontving een dotatie tussen 1853 en 1865. Zijn broer Filip ontving een dotatie vanaf 1856. Senelle stelt voor om bij de volgende troonopvolging een nieu-we regeling te treffen voor dit ‘dotatiecircus’. ‘Waarom zou hierbij de Nederlandse regeling, die het onderscheid maakt tussen het lid zijn van het koninklijk huis en het lid zijn van de koninklijke familie, niet als leidraad kunnen dienen?’ In Nederland is het koninklijk huis beperkt tot een beperkt aantal leden waaronder de koning(in) en zijn/haar vermoedelijke opvolger. Dit wordt expliciet via een wet bepaald. Alle andere leden behoren tot de koninklijke familie. Deze opsplitsing heeft uiter-aard gevolgen voor de uitkering. Slechts de leden van het konink-lijk huis kunnen genieten van een dotatie. De andere prinsen moe-ten werken voor de kost. Het voorstel van Senelle is interessant omdat we in België met de regeling voor Laurent een dotatie voorzien hebben voor de (toen) ‘zevende lijn voor de troonopvolging’. Een gevaarlijk prece-dent volgens sommige waarnemers omdat de kinderen van Astrid dit volgens Senelle ‘later kunnen aangrijpen om eveneens een dotatie aan te vragen’.


Dat Amedeo, zoon van Astrid en Lorenz, een prins is die vandaag gewoon werkt voor de kost, zal binnenkort zeker geen uitzonde-ring zijn in de koninklijke familie. Tussen de politieke partijen is er immers een consensus gegroeid dat de wetgeving op dat vlak grondig veranderd moet worden. Er is afgesproken dat de regels voor de financiële vergoeding voor de leden van de koninklijke familie bij het overlijden of terugtreden van Albert ii grondig zul-len wijzigen. Enkel de koning en zijn echtgenote zullen een ver-goeding ontvangen. Ook de kroonprins(es) ontvangt een bijdrage, vanaf de meerderjarigheid. Bovendien zal de regering ook politiek verantwoordelijk zijn voor de daden van de kroonprins(es). Fratsen zoals die met prins Filip – de uitspraak over het Vlaams Belang of de ondertekening van de eisenbundel van het vbo – zijn in de toekomst uit den boze. Tussen de politieke partijen is eveneens afgesproken dat Laurent en Fabiola hun dotatie wél levenslang mogen behouden. De rede-nering is dat het niet eerlijk zou zijn om deze nu af te nemen. Wellicht zal er wel wat gesleuteld aan de hoogte van de uitkerin-gen. Ook vandaag is dat de lijn die de Franstalige partijen volgen. Het is geen toeval dat Laurent in 2011 hardnekkig verdedigd wordt door mr-politicus François-Xavier de Donnéa, Franstalig én vrijzin-nig. De broers en zussen van de kroonprins(es) zullen wel moeten werken voor de kost. Net zoals de kinderen van Astrid en Laurent. Bij Astrid hebben ze die boodschap duidelijk begrepen.

In alle stilte toegekend

De regering probeert de dotatie voor Laurent wel ‘stoemelings’ door te voeren. In 2001 beslist de regering Verhofstadt Laurent, net als zijn zus Astrid, een belastingvrije dotatie van 260.000 euro per jaar toe te kennen.’ Het onderwerp staat niet eens op de agenda van de ministerraad en ook tijdens de persconferentie nadien wordt er met geen woord over gerept. De beslissing wordt ontdekt door een Franstalige journalist. Gazet van Antwerpen vraagt zich dan ook terecht af wat het koninklijk paleis en Guy Verhofstadt bindt.

de dotatie 281

‘Waarom zijn die twee zo lief voor elkaar?’ De krant blijft het ant-woord schuldig. Dat brengt de Gazet bij een tweede bedenking. ‘Waaraan verdienen prins Laurent en prinses Astrid zo’n levenslang cadeau? Maken zij zich zó verdienstelijk voor het land? Kan iemand eens – rationeel – uitleggen waarom Laurent maandelijks in de met belastinggeld gevulde schatkist mag graaien? Om zijn veel-vuldige verkeersovertredingen te betalen, indien ze niet worden geseponeerd tenminste? Of om nóg een Ferrari te kopen? Dames en heren ministers, waar zijn jullie mee bezig?’

Ondanks zijn dotatie spuwt de prins zijn gal in een interview met Het Laatste Nieuws. Het is ook nooit goed voor de man. Hij lobbyt meer dan een jaar voor extra geld en als de beslissing eindelijk in zijn voordeel uitdraait, is hij ongelukkig. Deze keer is de prins ontevreden met de volgens hem ‘oneerlijke’ discussie. ‘Sommigen van hen kennen me niet eens, maar moeten nu wel over mij be-slissen. Ik vind dat droevig,’ verklaart de prins in de krant. Onder aanvoering van republikein Jean-Marie Dedecker spreekt een steeds grotere groep politici zich uit tegen zoveel overheids-steun aan de jongste zoon van koning Albert. En dat strijkt de prins volgens Het Laatste Nieuws stevig tegen de haren. ‘Ik weet niet of de mensen die zoveel discussiëren de zaak wel grondig kennen. Ik denk het niet. Een aantal onder hen weet niet eens welk werk ik doe en hoeveel tijd ik er in steek. De waarheid is heel anders dan ze wordt voorgesteld. Er zijn politici bij die me niet eens kennen.’ Laurent beweert met alle partijen gesproken te hebben. ‘En dan ontmoet ik mensen die me zeggen “Monseigneur, we hebben niets tegen u. U levert goed werk, maar we moeten de partijlijn volgen.” Ik heb het meer dan eens gehoord. En wat is dat, een partijlijn? Waarom zeggen politici niet wat ze echt denken?’ Het bewijst op-nieuw dat de prins niets van politiek kent. Elk parlementslid houdt zich in de regel aan de instructies van zijn partij. Volgens Laurent is de waarheid moeilijk uit te leggen. ‘En als het moeilijk is, verschijnen er vaak leugens in de pers. Of zaken die opgeklopt worden. Onlangs woonde ik in de Senaat het bezoek van Arafat bij. Later las ik in de krant dat ik alleen maar kwam als het belangrijk was. Dat is niet zo. Ik heb gezegd dat ik weinig kwam om de belangrijkheid te onderstrepen van de vergaderingen die ik wél bijwoon. Dat is een groot verschil.’


De prins besluit: ‘Voor waardering doe ik het niet. Als mensen mij steunen, is dat goed. Maar mijn werk is mijn plicht. Ik help waar ik kan, op mijn niveau, waar mijn hulp nodig is. Er zijn ook mensen die kunnen helpen maar het niet doen.’ Eigenlijk is het dan ook pure ironie dat prins Laurent later tij-dens een nieuwjaarsdrink op het paleis aan Jean-Marie Dedecker zal verklaren dat deze laatste een goede premier voor België zou zijn. Laurent vergelijkt Dedecker in dat gesprek zelfs met voorma-lig Belgisch eerste minister Jean-Luc Dehaene. De prins ziet immers gelijkenissen tussen beiden. Ze zijn beiden werkpaarden. Boven-dien nodigt hij de Oostendse politicus uit om eens langs te komen in Villa Clémentine in Tervuren. Dedecker slaat de uitnodiging overigens af. Prins Laurent vergeet op dat moment wellicht dat Dedecker een hevig tegenstander is van de monarchie en boven-dien de dotatie van Laurent wil afschaffen. ‘Wellicht had hij (Lau-rent) het over mijn omvang,’ verklaart Dedecker grijnzend in Het Laatste Nieuws over de vergelijking met Dehaene.

Het wetsontwerp wordt uiteindelijk, na veel discussie tussen voor- en tegenstanders, in het parlement goedgekeurd. De senatoren stemmen ook in met de oprichting van een werkgroep die een wetsvoorstel over de financiering van de koninklijke familie moet uitwerken. Medio oktober 2001 keurt ook de Senaat het wetsontwerp, dat een dotatie van 11 miljoen frank (272.689 euro) toekent aan prins Laurent, goed. Exact 43 senatoren van de meerderheid stemmen voor, plus de psc en cd&v-senator D’Hooghe. De overige cd&v’ers, het Vlaams Blok en de voormalige vu-id-fractie zorgen voor 17 te-genstemmen. Hugo Vandenberghe verklaart dat de cd&v-fractie tegenstemt ‘omdat het wetsontwerp elke grondwettelijke grond mist’. Volgens Noël Vaessen is de (linkerzijde van de) cd&v tegen omdat ze wil dat Laurent voor de kost werkt. Ook Dehaene heeft het er moeilijk mee. ‘Je mag geen geld willen, louter en alleen omdat je toevallig geboren bent als een prins,’ beweert hij. Het resultaat is het volgende: ‘Met ingang van 1 juli 2001 wordt er ten laste van de Schatkist van het Rijk aan Zijne Koninklijke Hoogheid Prins Laurent, een jaarlijkse dotatie van 272.682,88 euro

de dotatie 283

verleend. Voor de periode van 1 juli 2001 tot 31 december 2001 geldt in de plaats van het bedrag van “272.682,88 euro”, het bedrag van “11.000.000 Belgische frank”. Deze dotatie wordt betaald per trimes-ter en vóór vervallen termijn, overeenkomstig de bepalingen van deze wet.’ De prins betaalt geen belastingen op deze dotatie. Het bedrag is netto. De tekst was voor het zomerreces in commissie geamendeerd in de zin dat de dotatie na de regeerperiode van koning Albert nog enkel naar de kroonprins zou gaan. De meerderheid zat verveeld met deze wijziging en slaagde erin een nieuw amendement van de hand van Philippe Monfils (prl-fdf-mcc) en René Thyssen (psc) te laten aannemen in commissie dat de tekst herstelde in de versie die door de Kamer werd goedgekeurd. Dat betekent dat de dotatie na de stemming definitief is. Het bureau van de Senaat stemt wel in met de oprichting van een werkgroep binnen de commissie Financiën die een wettelijke regeling inzake de dotaties en de financiering van het koningshuis moet uitwerken. De werkgroep telt één lid per fractie en moet tegen 15 december van dat jaar klaar zijn met de werkzaamheden. Minister van financiën Didier Reynders verklaart dat de regering bereid is deel te nemen aan de werkzaamheden van de werkgroep.

Geen dotatie voor Claire

Vanaf midden 2001 krijgt Laurent een dotatie. In 2003 trouwt de prins met Claire. Ze krijgt de titel van prinses van België. Maar als prinses krijgt ze geen dotatie van de overheid. De dotatie van prins Laurent verhoogt ook niet, in tegenstelling tot wat eerder met de toelage van prins Filip gebeurde. Die verdubbelde na zijn huwelijk met prinses Mathilde. Naast zijn jaarlijkse toelage kreeg Filip van de regering ook een eenmalige dotatie van 250.000 euro als tus-senkomst in de kosten van het huwelijk. Alsof de prins die zelf zou betaald hebben. Maar ook dat zit er voor Laurent niet in. Voor zover bekend, is er deze keer geen protest bij de prins. Of wordt het protest door de adviseurs van de prins wijselijk in de kiem gesmoord. Het draagvlak voor de prinselijke dotatie neemt wel af. Als Het


Laatste Nieuws eind mei 2004 de vraag stelt aan de meer dan 13.000 geregistreerde deelnemers van de krant via De Stemmenkampioen levert dat opmerkelijke resultaten op. Als het van de Vlamingen in het panel afhangt, kan prins Laurent fluiten naar zijn dotatie. Amper een kwart (!) vindt dat hij zijn overheidscenten mag hou-den. Het mildst zijn de cd&v/n-va-kiezers voor hem. Het hardst de Vlaams Blok-kiezers. De hoogbejaarde grondwetspecialist Senelle wordt er nog eens bijgehaald. Senelle herhaalt nog eens zijn vertrouwde boodschap dat het een gevaarlijk precedent was om ook prins Laurent een toe lage te geven. ‘De kinderen van prinses Astrid zullen dit later kun nen aangrijpen om eveneens een dotatie te vragen,’ waar-schuwt Senelle opnieuw in de krant. Het draagvlak voor de dotatie van Laurent wordt eind december 2004 nog een pak kleiner als blijkt dat Laurent bovenop zijn jaar-lijkse dotatie ook nog eens een onkostenvergoeding van 17.350 euro als voorzitter van de milieuorganisatie kint krijgt. Dat blijkt uit een antwoord van de Brusselse minister van Milieu Eveline Huyttebroeck (Ecolo) op een vraag van Valerie Seyns (vb). Seyns vindt het een schande dat met geld bestemd voor het milieu ‘de exuberante levenshouding van een lid van de koninklijke familie wordt betaald’. kint-directeur Jacques Wirtgen ziet het uiteraard helemaal anders: ‘In 2003 was er voor de prins als voorzitter van het kint inderdaad een representatie- en verplaatsingsvergoeding voorzien van 17.350 euro. Je kan toch moeilijk verwachten dat Laurent zelf zijn benzine betaalt als hij zich van hot naar her verplaatst voor die job,’ aldus Wirtgen, die er de nadruk op legt dat de prins wel ‘bonnetjes’ moet binnenbrengen. ‘Hij leverde in 2003 zo’n 10.000 euro verplaatsingskosten in en 1000 euro representatiekosten.’ Eind mei 2005 beslist het kernkabinet bovendien dat Astrid en Laurent op beide oren kunnen blijven slapen. Ook als hun vader, koning Albert, niet meer op de troon zit, behouden ze hun dotatie. Bij de eerstkomende troonswissel behouden Astrid en Laurent dus elk hun jaarlijkse schenking van op dat moment 275.000 euro. Die dotatie wordt beschouwd als een verworven recht. De regeling voorziet wel dat voortaan enkel de troonopvolger er recht op heeft. Dat betekent concreet dat als prins Filip koning

de dotatie 285

wordt, enkel zijn dochter Elisabeth geld krijgt, de volgende kin-deren van Filip en Mathilde niet meer. De twee republikeinen Jean-Marie Dedecker, op dat ogenblik senator bij de vld en Vincent Van Quickenborne, eveneens vld, reageren verbolgen. Een voorstel, waar zij achter stonden, om de dotatie enkel nog toe te kennen aan de troonopvolger en de be-staande dotaties te laten vallen, zou volgens hen in de Senaatscom-missie Financiën een nipte meerderheid (vld, groenen, socialisten) hebben gehaald. De commissie zou zelfs over het voorstel stem-men, maar die vergadering werd te elfder ure afgelast. De topmi-nisters hebben de zaak naar zich toe getrokken. Dedecker en Van Quickenborne noemen die besluitvorming ‘ondemocratisch’ en ‘in strijd met de scheiding der machten’. ‘De macht van het konings-huis in België is blijkbaar nog onbeperkt,’ besluiten beide republi-keinse senatoren in koor. Begin maart 2009 bevestigt Armand De Decker (mr), voorzitter van de Senaat én van de werkgroep, nog eens de afspraken. Hij is categoriek: ‘Deze werkgroep zoekt een regeling voor de toekomst – het koningschap van Filip dus. Astrid en Laurent zijn een apart hoofdstuk. Hun dotaties zijn gestemd door het parlement, die kunnen we niet meer veranderen. Zij blijven een dotatie ontvangen tot aan hun dood.’ (eigen cursivering)

Het is voor een modale Vlaming moeilijk te geloven, maar in de zomer van 2006 verschijnt een bericht in La Nouvelle Gazette dat Laurent, die dan al kan genieten van een belastingvrije jaarlijkse dotatie van 295.000 euro, moeite zou hebben om rond te komen. Dat komt omgerekend neer op een vergoeding van bijna 1000 euro netto per dag. Sommige Belgen moeten met deze som een volle maand te overleven. Bovendien heeft Laurent dan erfenis van Bou-dewijn ontvangen. Zijn financiële adviseur zou hem hierop attent hebben gemaakt en aangemaand hebben om minder uit te geven. ‘Het prinselijk paar zou momenteel een tijdelijke toelage krijgen en prinses Clai-re zou hun spaarboekje moeten aanspreken,’ staat er te lezen. Het paar zou graag een kindermeisje voltijds in dienst nemen voor de tweeling, maar financieel is dat niet haalbaar, aldus de krant. Prins Laurent en prinses Claire wonen gratis met hun drie kin-


deren in Villa Clémentine, dat eigendom is van de Koninklijke Schenking. Ze zouden graag wat ruimer gaan wonen maar ook dat zou te veel geld kosten. De partij n-va grijpt het bericht aan om de website www.red-laurent.tk op te richten. Via de site kan men geld storten voor de behoeftige prins. Veel resultaat levert het uiteraard niet op. Na één dag staat de teller op welgeteld 1 symbolische euro. Tegelijk probeerden enkele studentikoze leden van Jong n-va een voedselmand te bezorgen aan de prins in Tervuren. Met daar-in drie Cha-Cha’s, één Jupiler, één pot mayonaise en een exemplaar van de jobkrant Vacature – ‘om werk te zoeken’. De jonge politici kennen Laurent blijkbaar niet goed. Die Jupiler hadden ze beter zelf uitgedronken en vervangen door een blikje cola. Laurent geeft echter niet thuis, de prins is op reis. Daarvoor is blijkbaar wel geld.

Zwaarste aanval

In 2011 komt de zwaarste aanval op de dotatie van Laurent als hij zonder toestemming van de regering naar Congo vertrekt. Som-mige naïevelingen geloven werkelijk dat de regering Laurents do-tatie na zijn capriolen deze keer zal afpakken. Dat koning Albert ii prins Laurent in 2011 publiekelijk terecht-wijst, is ongezien. Hoogleraar Herman Matthijs in Knack: ‘Nadat de discutabele reis van prins Laurent naar Congo was uitgelekt, merkte je toch dat de Vlamingen daar zwaarder aan tilden dan de Franstaligen. Voor die laatsten is het koningshuis nog altijd het cement van de Belgische eenheid. Maar de koning beseft blijkbaar dat het koningshuis vandaag zeer gevoelig ligt in Vlaanderen. Al-bert ii heeft met de publieke terechtwijzing van prins Laurent vooral willen vermijden dat het koningshuis opnieuw een commu-nautair dispuut wordt. De koning hoopt zo te voorkomen dat het koningshuis, dat voor eendracht zou moeten zorgen, bijdraagt tot de verdere splitsing van het land. Maar prins Filip heeft al ver-klaard: mijn broer blijft mijn broer. En prins Laurent zal uiteinde-lijk ook wel altijd de zoon van zijn vader blijven. Er zal wel voor gezorgd worden dat hij niets te kort komt.’

de dotatie 287

De uitschuiver van Laurent in het voorjaar van 2011 heeft wel een ander concreet gevolg. In het federale parlement wordt opnieuw een werkgroep opgericht om de dotaties te onderzoeken. Veel moeten we daarvan niet verwachten. Laurent van zijn kant belooft dat hij zich in de toekomst wel gedeisd zal houden (zie brief). Volgens grondwetspecialist Delpéré is de juridische waarde van deze brief zeer beperkt, lees: zo goed als nul.

De brief van Laurent

1. ‘ik verbind mij ertoe om voor elke buitenlandse verplaatsing die contacten inhoudt met politieke persoonlijkheden of die een per-spectief inhoudt op een ontwikkelingsproject met andere partners, voorafgaandelijk de minister van buitenlandse Zaken te consulteren over de inhoud en de opportuniteit van die verplaatsing en het ad-vies dat mij gegeven wordt scrupuleus op te volgen. Hetzelfde geldt voor elke geplande ontmoeting met buitenlandse hoogwaardigheids-bekleders in belgië die zich afspeelt buiten mijn representatieve ta-ken.’

2. ‘ik verbind mij ertoe om, afgezien van mijn representatieve taken en mijn activiteiten bij de stichting prins laurent, elke handeling in belgië en het buitenland exclusief uit te voeren binnen het kader van de stichting global renewable energy & Conservation trust (grect), waarvan het maatschappelijk doel is: de internationale promotie van milieubeheerprojecten, de integratie van technologieën van her-nieuwbare energie en van energie-efficiëntie, en het in stand houden van het onroerend patrimonium in het licht van de vermindering van de ecologische impact. met het oog op volledige transparantie, zal de stichting voorafgaandelijk de conformiteit van haar ontwerp-overeenkomsten met dat maatschappelijk doel laten nagaan door de diensten van de eerste minister.’

3. ‘ik ben er mij terdege van bewust en aanvaard ook dat het niet na-leven van één van deze beide regels er automatisch toe zal leiden dat de regering de intrekking van mijn dotatie aan het parlement voor-stelt.’


‘Conform mijn plicht van gereserveerdheid, terughoudendheid en neutraliteit als lid van de koninklijke familie, verbind ik mij er vanzelf-sprekend ook toe om mij te onthouden van elke daad die polemie-ken kan uitlokken, een persoonlijke aanval kan betekenen of de waarde van de instelling kan schaden.’

Prins Laurent bevestigt in de brief aan premier Leterme dat hij zich in ruil voor zijn jaarlijkse dotatie van ruim 300.000 euro zal houden aan alle voorwaarden die de regering hem oplegt. Wel wil de prins nuttige dingen blijven doen. Volgens Leterme is dat mo-gelijk. Hij gelooft in de goede intenties van Laurent. ‘Die ruimte moeten we hem geven,’ verklaart Leterme aan de pers. De voorwaarden om de dotatie te behouden zijn nochtans niet mals. Laurent moet elk reisplan voortaan eerst voorleggen aan Buitenlandse Zaken en het advies scrupuleus opvolgen. Hij mag geen commerciële activiteiten (meer) ontwikkelen. Het grect wordt onder de loep genomen door de diensten van de premier. Daarnaast aanvaardt de prins dat hij niets meer mag doen of zeg-gen wat voor polemiek of controverse zorgt, niets wat de waarden van de instelling kan schaden. Hij moet ‘terughoudend’ zijn en als lid van de koninklijke familie ‘neutraal’. ‘De prins is zich ervan bewust dat als hij zondigt tegen de af-spraken, zijn dotatie onmiddellijk zal worden ingetrokken,’ be-vestigt Leterme in de Kamer. Daarmee is het incident gesloten. Volgens Servais Verherstraeten (cd&v) ligt de fout bij het parle-ment. ‘We hebben in 2001 onvoorwaardelijk een dotatie toegekend. Nu wordt de dotatie voorwaardelijk.’ Theo Francken (n-va) wijst op de ironie van de situatie. ‘Toen hij destijds zijn dotatie kreeg toegewezen, luidde de kritiek dat hij daar niets voor hoefde te doen. Nu blijkt dat hij er véél voor doet, van alles tegelijk, hopen we met zijn allen dat Laurent er vooral niets meer voor zal doen. Zijn dotatie is dus zwijggeld.’ ‘Laurent gaat de hele tijd gebukt onder zelfbeklag omdat hij gediscrimineerd wordt. Maar in feite verheugt hij zich in zijn an-ders-zijn. Hij wil de voordelen van zijn status, maar wil er vooral niet van afhangen. Hij wil op gelijke voet behandeld worden, maar wil zichzelf onderscheiden.’ Het zijn de woorden van een vertrou-

de dotatie 289

weling aan journaliste Valérie Colin van Le Vif. De intimus heeft Laurent naar eigen zeggen duidelijk gemaakt dat hij, als hij in het systeem wil meedraaien, de regels ervan moet aanvaarden. Laurents juridisch adviseur Pierre Legros volgt de stelling van Delpéré en betwijfelt openlijk de juridische waarde van de brief. In een debat met de lezers van Le Soir stelt hij letterlijk dat de ‘juris-prudentie ervan ons (de prins en Legros) zal leren wat haar wer-kelijke draagwijdte is’. Een te strikte interpretatie lijkt volgens Legros uitgesloten. Volgens Pierre Legros is de prins wel erg gehecht aan de uitoefening van zijn protocollaire functies.

Door de perikelen van prins Laurent neemt ook de kritiek op het koningshuis toe. Hoogleraar Herman Matthijs verdedigt de prins in Knack: ‘ Je kunt prins Laurent niet veel verwijten. In 2001 is er een wet op de dotaties goedgekeurd en daarin staat welk bedrag hij krijgt. Van-daag is dat 306.000 euro per jaar. Nu maken politici misbaar over de prins zijn rechten en plichten, maar waar wordt daarover iets gezegd? Het is niet de eerste keer dat prins Laurent in opspraak komt, maar nooit hebben de politici voorwaarden geformuleerd in verband met die dotaties. Eigenlijk is het nog eenvoudiger: prins Laurent had helemaal geen dotatie mogen krijgen, want hij komt niet in aanmerking voor de troon. Prinses Astrid is een randgeval, want zij kan eventueel regentes worden in afwachting dat de kin-deren van prins Philip oud genoeg zijn. Maar men heeft prins Laurent die dotatie gegeven in de hoop dat hij zich wat koest zou houden. Men zal hem die dotatie ook niet vlug afnemen, want dan hangt hij wat later in ruil voor een vette cheque de vuile koninklijke was buiten in een of andere talkshow of magazine.’ (eigen cursivering) ‘Ons vorstenhuis wordt op een zeer ondoorzichtige manier gefinancierd. In Nederland, Denemarken of Groot-Brittannië is dat bijvoorbeeld wel transparant geregeld. Ik ben een voorstander van het Nederlandse systeem, dat een duidelijk onderscheid maakt tussen het Koninklijk Huis en de koninklijke familie. Iedereen die tot de koninklijke familie behoort, moet er op 18-jarige leeftijd melden of hij of zij tot het Koninklijke Huis wil behoren en dus in de lijn van de troonopvolging wil blijven. Dat betekent nog niet dat je dan een dotatie krijgt, want in Nederland bestaat die alleen


voor de troonopvolger en zijn echtgenote, dus prins Alexander en prinses Maxima. Maar als je tot het Koninklijk Huis wilt behoren, moet je wel aan een aantal verplichtingen voldoen. Wil je op reis gaan? Trouwen? Een interview geven aan Knack? Dan moet je steeds vooraf toelating vragen aan de regering. Veeg je daar je voeten aan, ben je niet langer lid van het Koninklijk Huis.’

Eind 2011 reist prins Laurent naar oliestaat Oman. Het is een vreem-de bestemming maar volgens Buitenlandse zaken heeft de prins toestemming gevraagd. Hij lijkt zich aan de gemaakte afspraken te houden. ‘De echte vraag is hoe lang dat zal duren,’ vraagt een persoon uit de omgeving van de prins zich retorisch af. De grote bezieler van het dotatieproject van Laurent is vrijmet-selaar Rik Van Aerschot. Achter de schermen werkt advocaat en collega-vrijmetselaar Pierre Legros de juridische details uit. Loge-broeder Van Aerschot staat op goede voet met Herman De Croo die het project politiek steunt. ‘De loge heeft het spel meegespeeld en de socialisten hebben er zo mee ingestemd om Laurent een forse dotatie te bezorgen. Anne-Marie Lizin krijgt daarom een kus van Laurent elke keer dat zij elkaar ontmoeten.’ Volgens het weekblad Knack moeten we aan de dotatie niet te zwaar tillen en deze zien als een ‘vermakelijkheidstaks’. ‘De bevol-king betaalt die met plezier omdat de prins minstens één keer per jaar het land trakteert op een dolkomische imitatie van “de verlo-pen prins”, het zwarte schaap van de koninklijke familie. Elke koninklijke familie in Europa heeft zo’n exemplaar in huis. En wie bewaart geen aangename herinnering aan de Nederlandse prins Bernhard, alsook aan Don Jaime, de broer van koningin Fabiola?’ Of elk lid van de bevolking deze taks met plezier betaalt, is een open vraag. Volgens de enquête van Het Laatste Nieuws is er in Vlaan-deren zeker een grote meerderheid bij de bevolking te vinden om de dotatie aan Laurent af te schaffen. Het probleem is alleen dat Laurent levenslang recht heeft op deze vergoeding. En elke politicus die iets anders beweert, liegt. Pierre Legros legt in Humo uit wat de verdedigingsstrategie zal zijn mocht een onverlaat er in een onbesuisd moment aan denken om de dotatie van Laurent toch te willen schrappen. ‘Als ze Laurents dotatie afnemen, zal het gerecht moeten oordelen of het wel wet-

de dotatie 291

telijk is om één persoon te viseren.’ Kortom, als politici Laurents dotatie willen afnemen, moeten ze ook de dotatie van Astrid en Fabiola moeten opheffen. En dat laatste zal niet zo snel gebeuren.

hoofdstuk 14

Prins Laurent en zijn vastgoedimperium

‘Je kan enkel jezelf zijn zonder wagen, geld of andere externe factoren. Naakt ben je pas echt jezelf.’

prins laurent

Noël Vaessen beweert dat de prins weinig fantasie heeft. Om ideeën te krijgen kijkt Laurent goed naar de activiteiten van

zijn al dan niet overleden familieleden. De prins haalt er volgens Vaessen inspiratie uit voor zijn eigen activiteiten. Laurent is geïnteresseerd in vastgoed. Toch mag er zeker geen rechtstreekse link zijn met hem. Dat is niets nieuws bij de Coburgs. Het begint al bij Leopold ii. Volgens hoogleraar Herman Matthijs ver sleept de koning, tijdens de jaren voor de schenking van het Kroondomein aan de Belgische Staat, een groot deel van het fortuin naar private vennootschappen. Zo richt Leopold ii diverse maat-schap pijen op: Société Immobilière de Séjour et d’Exploitation Hor ticole de la Côte d’Azur, met hierin de bezittingen aan de Fran-se Rivièra en de Compagnie Foncière Industrielle et Commerciale pour la Conservation et de l’Embellissement des Sites met de Brus-selse eigendommen. Deze beide vennootschappen zijn op hun beurt nauw verbonden met de Duitse Niederfullbacher Stiftung van Leopold ii. Heel deze constructie werd pas duidelijk na de dood van Leopold


ii en vooral tijdens de processen van zijn dochters versus de Bel-gische staat. Bij arrest van het Hof van Beroep te Brussel zal het actief van deze stichting naar de Koninklijke Schenking gaan. De Staat was de grote overwinnaar van dit proces en begon met de ontmanteling van de constructies. Een halve eeuw later vraagt prins Karel aan Olivier Allard, zijn rentmeester, om zijn vermogen naamloos te maken en al zijn be-zittingen in België te verkopen. De opbrengst moet volgens de Nederlandse krant AD gedeponeerd worden bij Zwitserse banken en een deel ervan moest worden geïnvesteerd in onroerend goed in Frankrijk en Corsica. De vader van Olivier Allard, Josse Allard, had de vader van Karel, Albert i dus, nog ‘diensten bewezen’. Hij werd door de toenmalige koning in 1929 in de adelstand verheven. Een titel die evenwel niet overdraagbaar was op zijn kinderen. Olivier Allard is dus geen ba-ron, wat men ook beweert. Prins Karel is volgens journalist Louis De Lentdecker op dat ogenblijk ronduit ‘bezeten om de belastingen in België te ontwijken’. Zijn vermogen wordt op dat moment ge-schat op minstens 500 miljoen frank. Omgerekend: drie miljard frank of 75 miljoen euro vandaag. In een proces dat Karel tegen Allard inspant wegen bedrog, wordt deze laatste vrijgesproken. Manu Ruys, voormalig hoofdre-dacteur van De Standaard, is niet gelukkig met de afwikkeling van het proces. In de periode 1971-1972 schrijft hij verscheidene stuk-ken waarin hij zijn verbazing uitdrukt over twee aspecten van deze zaak. ‘Wanneer de kleine man voor een paar duizend frank de fiscus ontduikt, wordt hij vervolgd en gestraft. Hier was sprake van honderden miljoenen,’ schrijft Ruys eind juli 1971. Wat Ruys nog meer verbaast is ‘de ijzige onverschilligheid van het pu-bliek.’ Op 16 september 1972, na afloop van de rechtzaak, schrijft Ruys dat er ‘geen volledige klaarheid is gekomen.’ Het grote publiek ‘zal alleen de gewettigde indruk overhouden dat een duister machts-apparaat aangewend werd om de mantel te spreiden over aanvecht-bare feiten en over hooggeplaatste lieden die niet zuiver op de graat zijn.’ Karel neemt vervolgens een nieuwe adviseur, meester Georges Bricmont. Ook tegen deze laatste spant Karel een decennium later

prins laurent en Zijn vastgoedimperium 295

een rechtzaak in. In het arrest van de rechter (in beroep) in 1982 staat het volgende te lezen: ‘Het vooronderzoek heeft duidelijk aangetoond dat de graaf van Vlaanderen (Karel) zijn patrimonium zoveel mogelijk verborgen wilde houden voor de fiscus, voor zijn schuldeisers en voor zijn wettelijke erfgenamen.’ Dat zijn de fami-lieleden naar wie Laurent opkijkt.

grect

In 2006 wordt de privéstichting grect door prins Laurent opge-richt. In de pers wordt vaak onterecht geschreven dat het om een vzw gaat. Dat is niet correct. Eind dat jaar start ook het marine-proces waardoor, op een indirecte manier, de stichting kint uitein-delijk ontbonden zal worden. Het is erg verleidelijk om een verband tussen beide gebeurtenissen te zien. Beide vennootschappen hou-den zich immers met nagenoeg hetzelfde bezig: ecologie. grect staat voor Global Renewable Energy & Conservation Trust. De officiële bedoeling van de stichting is om activiteiten te ontwikkelen rond hernieuwbare energie. Het ontwikkelen van commerciële activiteiten wordt statutair niet uitgesloten aangezien het geen vzw maar een privéstichting is. In de raad van bestuur vinden we burggraaf Etienne Davignon en Francesco Pozzi, een Italiaans-Belgische zakenman en vriend van de prins. Het oordeel van Knack is in het voorjaar van 2011 vernietigend: ‘De private stich ting grect van prins Laurent heeft in haar 4,5-jarig bestaan nog bijna niets gerealiseerd. Sinds haar oprichting eind 2006 heeft het nog maar 1 serieuze activiteit verricht. Met de instelling wil Laurent “historisch en architecturaal erfgoed” op een ludieke ma-nier in stand houden. Grect is niet te vergelijken met andere orga-nisaties: het heeft geen kantoren, geen website, geen klare struc-tuur en geen jaarrekeningen.’ Dat laatste is niet helemaal correct: grect beschikt wel over jaarrekeningen, alleen zijn ze niet con-sulteerbaar. Het échte doel van grect is om een vehikel op te richten waar-mee de prins participaties in andere vennootschappen kan nemen. Laurent brengt amper 1000 (!) euro in deze firma in. En met die 1000 euro neemt de prins indirect belangen in vastgoedonderne-mingen, zoals Rec Arlon, die vele miljoen euro waard zijn.


Het mechanisme is vrij complex. Dat zijn we gewoon van de leden van de Belgische monarchie. Ook de constructie en zeker de finan-ciering van het kint is niet eenvoudig. Rodolphe d’Oultremont is verrassend eerlijk over de werkelijke bedoeling van Laurents stichting tijdens een interview in Le Vif/L’express: ‘Over twintig jaar zal het vastgoed (van Rec Arlon) eigen-dom zijn van Cerbux, dat toebehoort aan grect.’ Anders gefor-muleerd: Laurent heeft met 1000 euro twee gebouwen gekocht die samen enkele miljoenen euro waard zijn. Faut le faire, zoals de Franstaligen zeggen. Volgens d’Oultremont behoort grect evenwel ‘aan niemand’. Dat is niet correct. Een onderneming moet altijd van iemand zijn. grect is een privéstichting van Laurent. Dat staat in de oprichtings-akte die door iedereen gelezen kan worden op de website van Het Staatsblad. Het is overigens niet het eerste leugentje van d’Oultre-mont. Een andere spitsvondigheid is om de aandelen van rec Arlon, indirect als participatie, bij grect onder te brengen. Hiervoor maakt Laurent in 2007 zijn prinselijke titel te gelde door hem als label in te brengen in de vennootschap Rec Arlon. Hij verwerft in ruil 150.000 euro aandelen en wordt op die manier de facto eigenaar van twee kantoorpanden in het hart van de Brusselse Europawijk. Over dat label lezen we bij de stichting op 30 oktober 2006 in Het Staatsblad het volgende: ‘De stichting (grect) zal een label ontwikkelen en beschermen betreffende de imperatieven van de consumptie van minimale energie, de integratie van alle hernieuw-bare energietechnologieën en milieubeheer. Zij kan dit label pro-moten nabij de openbare en privésectoren.’ Drie maanden na de oprichting van grect, op 13 februari 2007, meldt Het Staatsblad de omvorming van de bvba Folder, een recla-mebedrijfje van de Brusselse edelman Rodolphe d’Oultremont, tot Renewal Energy Construct (kortweg: rec) Arlon 67. Het bedrijf zal zich bezighouden met de promotie van hernieuwbare energie. En met het verwerven, verkopen en verhuren van onroerende goede-ren. De eerste kapitaalsverhoging na de naamsverandering vindt plaats door incorporatie van de wettelijke reserves. Gelijktijdig vindt een tweede kapitaalsverhoging plaats. Er worden 6830 nieu-


we aandelen gecreëerd. Deze gaan volledig (!) naar de privéstichting grect van Laurent. De tweede kapitaalsverhoging bedraagt 170.750 euro. Volgens de statuten staat hiertegenover een licentie van grect die rec Arlon 67 kan gebruiken. Bovendien staat ook de rekening-courant van rec ter beschikking van grect. Kortom, door middel van een inbreng van 1000 euro slaagde Laurent erin een jaar later aandelen te verwerven in een grote vastgoedvennoot-schap. rec Arlon 67 heeft dan na die kapitaalverhogingen al een ka-pitaal van 378.000 euro. Dat geld komt van de Gewestelijke Inves-teringsmaatschappij Brussel (gimb). ‘Die verleent namens het Brus-sels Gewest financiële steun aan kleine, innoverende bedrijven en heeft kennelijk geoordeeld dat rec Arlon 67 een interessant dossier heeft,’ noteert Douglas De Coninck in De Morgen. De gimb neemt een participatie van 188.500 euro, goed voor 7.540 aandelen of een belang van 49,87 procent. De overige 50,13 procent, goed voor een kapitaal van 189.500 euro of 7.580 aandelen, wordt ingebracht door de prinselijke stichting grect. De gimb voerde zijn participatie in rec Arlon 67 in 2010 op tot 620.000 euro. De inbreng van grect komt er in natura: ‘Een merklicentie met een duur van 20 jaar, geschat op 150.000 euro, aangebracht door de private stichting grect.’ De stichting brengt het nog te ontwikkelen Prins Laurent Label in als iets wat 150.000 euro en de helft van de aandelen waard is. ‘De waardebepaling is volgens Het Staatsblad uitgevoerd door een erkende bedrijfsrevisor van het kantoor EuraAudit, dat zich in deze liet vertegenwoordigen door revisor Stéphane de Lovin-fosse,’ vervolgt De Coninck. ‘Hij was jaren lang voorzitter, en tot vorig jaar bestuurder bij de ontwikkelingsorganisatie Actec. Die wordt algemeen beschouwd als een mantelorganisatie van het Opus Dei.’

Na de inbreng van de prinselijke titel trekt rec Arlon 67 naar de bank, regelt een hypothecaire lening en koopt voor 2,5 miljoen euro een 19de-eeuws herenhuis in de Aarlenstraat 67 in Brussel. De naam van het bedrijf doet volgens de journalist terecht ver-moeden dat dat van begin af het hoofddoel is geweest. ‘Op de nummers 63 en 65, eveneens herenhuizen uit de periode 1866-1868,


bevindt zich sinds 2006 het Huis van de Hernieuwbare Energie.’ De hoofdzetel van erec is hier gevestigd, de European Renewable Energy Council. Dat is een groep van lobbyisten van producenten van hernieuwbare energie bij de Europese Commissie. erec bezigt het huis als showroom voor nieuwe ontwikkelingen op het vlak van hernieuwbare energie. Het huurt het gebouw van de nv Cerbux Invest. Met erec en zestien aanverwante Europese lobbyorganisaties werd een huurcontract gesloten tot in 2032. Cerbux Invest wordt bestuurd door graaf Rodolphe d’Oultremont, een intimus van prins Laurent. We vinden hem, en ook zakenman Michel Pilette, terug in de raad van bestuur van zowel rec Arlon 67 als Cerbux Invest. Tot in 2009 maakte ook Rik Van Aerschot deel uit van het clubje.

Laurent is de eigenaar van de huizen

Volgens Kim Vanguers van erec bestaat er geen twijfel wie de eigenaar is van het gebouw. ‘Jawel, Prins Laurent.’ Nummers 63-65 zijn eigendom van Cerbux Invest, de nv achter de Compagnie des Eoliennes, de vennootschap achter de Sicili-aanse villa waarvan journalisten op het hart werd gedrukt niet zomaar te concluderen dat ze eigendom is van de prins. ‘In geen van de bestuursraden van al die bedrijven kom je de naam van Laurent tegen,’ vult De Coninck aan. ‘Nu zou blijken dat alles, de drie gebouwen, de villa én al die bedrijven van hem zijn?’ Sinds haar oprichting heeft de prinselijke stichting grect nog nooit een handelsbalans ingediend. Doet een gewoon bedrijf zoiets, dan spreekt de rechtbank van koophandel binnen de twee jaar het faillissement uit. In het laatste jaarverslag van grect van 4 januari 2011 staan onder rubriek 1.iv de financiële activa: 7.579 aandelen in rec Ar-lon 67 en 7.249 aandelen in Cerbux Invest. Via zijn stichting con-troleert de prins Cerbux Invest dus voor de volle 100 en rec Arlon voor 50,1 procent. Graaf Rodolphe d’Oultremont bevestigt de in-formatie aan De Morgen: ‘Het zijn allebei filialen van de stichting grect. Wat is daar nu ingewikkeld aan? De Compagnie des Eolien-nes (die de Villa Sofia in Panarea aankocht) is voor 75 procent ei-gendom van Cerbux Invest, inderdaad.’


erec huurt Aarlenstraat 63-65 voor 322.791 euro per jaar (cijfers voor 2008) van Cerbux Invest. De lening bij de bank kostte dat jaar 196.952 euro. Dat is wat je toch wel een mooie belegging mag noe-men. Voor het huisnummer 67 incasseert rec Arlon 67 jaarlijks ongeveer 182.000 euro huur. De lening bij de bank kost ongeveer 110.000 euro. ‘Het gros van de verbouwingen en onderhoudswerkzaamheden in de gebouwen wordt gratis en voor niets uitgevoerd door de partners van erec, die het pand beschouwen als een soort perma-nente Batibouwstand,’ vult De Coninck aan. De hele constructie werd bedacht door Davignon. In Het Laatste Nieuws verklaart hij: ‘Er was voor mij één principe duidelijk: de prinsen, ook Laurent, hebben gekozen voor publieke financiering van hun activiteiten als lid van de koninklijke familie door middel van een dotatie van de overheid en dus niet voor eigen inkomsten. De prinsen moeten kiezen. Ofwel gaan ze werken voor de kost, ofwel krijgen ze een dotatie. Het is het een of het ander, niet de twee tegelijk. Ik heb dus alle poortjes gesloten naar mogelijke commerci-ele opbrengsten. (eigen cursivering) Als die er zijn, gaan die naar het doel van de stichting, projecten voor duurzame ontwikkeling. Prins Laurent heeft dat ook op geen enkel ogenblik betwist.’ Wat Davig-non beweert is correct, maar hij vergeet er bij te vertellen dat Laurent wel de facto eigenaar is van de drie gebouwen in de Aar-lenstraat. Dat is de essentie. En over vijftien jaar zijn die gebouwen eigendom van de prins. Als verantwoordelijke voor het dagelijkse bestuur bij de pri-vate stichting grect vermeldt Het Staatsblad in eerste instantie de Oostenrijkse manager Christine Lins. Zij is vooral bekend als se-cretary general van erec en werd in 2001 als toplobbyiste voor de sector naar Brussel gestuurd. Bij het sluiten van het huurcontract voor de gebouwen in de Aarlenstraat was mevrouw Lins met de linkerhand huisbaas en met de rechterhand huurder. 180.000 en 320.000 euro zijn, rekening houdend met de locatie en specificiteit van het gebouw, volgens de journalist van De Morgen redelijke prijzen, waar beide partijen zich moeiteloos in zouden moeten kunnen vinden. Tijdens de raad van bestuur van grect op 3 november 2010 wordt beslist om de dagelijkse leiding van grect vanaf 30 juni


2011 toe te vertrouwen aan edelman Jean ‘t Kint de Roodenbeke. De edelman wordt ook bestuurder van de stichting. ‘t Kint is (of was) directeur van De Jetse Haard en is actief in de Brusselse vast-goedwereld. Tegelijk wordt het adres van de stichting vanaf 18 mei 2011 verplaatst naar de Churchilllaan 149 in Ukkel. Opvallend, op het nummer 147 van die laan is de onderneming Gesti-Conseils van Laurents vertrouwensman Rodolphe d’Oultremont gevestigd. De recentste jaarrekening van rec Arlon 67, een filiaal van Lau rents privéstichting grect, geeft een op het eerste gezicht weinig fraai beeld. rec Arlon 67 verhuurt een gebouw en parkings aan ondernemingen van de Europese federatie voor hernieuwbare energie. Het gaat onder andere over erec of European Renewable Energy Council. Op het adres van rec Arlon 67, te weten Aarlen-straat 63-67, vonden we ook vele andere ondernemingen terug: Eurec Agency, estif en epia om er drie te noemen. Per eind 2009 heeft rec Arlon 67 een balanstotaal van 2,5 mil-joen euro. Prins Laurent is er dus in geslaagd om met een inbreng van 1000 euro meerderheidsaandeelhouder te worden van een grote vennootschap. Het eigen vermogen is wel negatief ten be-lope van 319.905 euro. Voor een vastgoedvennootschap is dat geen drama. De rode cijfers komen immers enkel door de boekhoud-kundige afschrijvingen van het gebouw. De cashflow (kasstroom) is immers volgens het recentste beheersrapport positief. Dat is het enige wat telt. Bovendien gaf premier Leterme al in 2008 een niet mis te ver-stane boodschap over de echte bedoeling van de onderneming rec Arlon 67: ‘De eventuele winst van rec Arlon 67 dient voor de fi-nanciering van grect.’ Bovendien worden de vennootschappen van Laurent gul gefi-nancierd door de overheid. Midden februari 2007 krijgt Cerbux Invest 50.000 euro van minister van Leefmilieu Bruno Tobback (sp.a). Volgens het in Het Staatsblad gepubliceerde koninklijk besluit krijgt de vastgoedvennootschap een ‘facultatieve toelage’ van 50.000 euro. Tobback vindt het niet vreemd dat een commerciële vennootschap 50.000 euro overheidsgeld krijgt. ‘Iedereen die wil, kan een aanvraag voor een toelage indienen. Elk project wordt op zijn verdiensten beoordeeld,’ klinkt het bij de voormalige minister. ‘Cerbux krijgt het geld alleen als het kan aantonen dat er milieu-vriendelijke investeringen zijn gebeurd.’


Een eerdere aanvraag tot subsidie van het Brusselse gewest zou volgens de pers afgewezen zijn. Eigen onderzoek leert dat het Brussels gewest in de periode 2005-2006 een bedrag van 110.100 euro in zijn begroting heeft ingeschreven. Het gaat om ‘een stor-ting van een geldsom als stedenbouwkundige last’ ten voordele van Cerbux Invest.

Volgens Laurent kan het Brusselse ‘bedrijfsmodel’ ook in andere steden van ons land werken. Het model kan zelfs naar het buiten-land geëxporteerd worden. Op 22 september 2006 is de Chinese vicepremier Zeng Peiyan op bezoek in het ecohuis van de prins. Naar eigen zeggen overweegt Peiyan een gelijkaardig project in Peking. Enkele maanden later is Laurent niet weg te branden uit Gent. Hij zoekt er midden februari 2007 een statig oud huis, zoals in Brussel, waar in de Aarlenstaat een ecohuis is ingericht. In de loop van 2007 bezoekt de prins enkele huizen in de stad. Schepen Chris-tophe Peeters toont hem diverse panden. Op dat ogenblik woedt het marineproces dat de plannen van de prins zal doorkruisen. Mid den september verklaart schepen van Facility Management Christophe Peeters (Open vld) dat de trammelant rond de prins en zijn stichting kint geen enkele invloed op de realisatie van een ecohuis in Gent heeft. Laurent koos volgens Peeters voor het Huis Bolle, een onderdeel van Hof van Ryhove aan de Onderstraat. Zijn laatste bezoek dateert volgens de schepen van de Gentse Feesten van dat jaar. ‘Prins Laurent is in Gent naar huizen komen kijken en heeft ons uitgenodigd een bezoek te brengen aan het ecohuis in Brussel. We bezochten het ecohuis in de Aarlenstraat en dat is echt wel indrukwekkend. Wij werken niet samen met vzw Kint noch met de stichting Prins Laurent, maar met grect,’ verklaart Peeters in de pers. Opzet van de stad is in het ecohuis ook het nog op te richten rationeel energiebedrijf onder te brengen, alsook een energiewin-kel. ‘De stad wil immers een koploper zijn voor rationeel energie-gebruik. Maar we willen eerst een concept en een businessplan zien, daar hangt alles van af. Dat hebben we nog niet gezien.’ Grect wil op dat ogenblik ook in Frankrijk een dergelijk ecohuis


openen. We konden achterhalen dat Laurent in 2007 contact heeft met de burgemeester van Versailles. Laurent wil er een ‘maison de l’environnement’ oprichten naar het voorbeeld van het Ecohuis in Brus sel. De burgemeester Etienne Pinte is enthousiast. Het moet een project in 2008 onder de paraplu van Erec worden. Achteraf horen we er niets meer van. Insiders bevestigen dat Laurent hetzelfde wil doen in Italië. Laurent ziet het groots. Hij heeft immers de (financiële) steun van Europa. Die informatie is correct. We ontdekten dat Laurent eind november 2006 Arezzo in Toscane bezocht. Hij vertegenwoordigt zijn privéstichting grect en ontmoet er onder anderen Giuseppe Fanfani van Arezzo en Mirella Ricci van de provincie. Het contact is goed en Laurent slaagt erin om zijn idee van een Italiaans eco-huis te verkopen. Volgens Marino Artuso wil de regio maar liefst 58 miljoen euro investeren. Volgens onze informatie is dat project (nog) niet doorgegaan. Gelijktijdig heeft Laurent contact met Giancarlo Gabbianelli, burgemeester van Viterbo, een stadje in Latium. Volgens ontuscia.it, de online krant van Tuscia, tekende Laurent begin december 2006 een privécontract met Gabbianelli. De inhoud van dat contract is niet gekend. In de Gentse zaak komt er evenwel geen schot. De negatieve invloed van het marineproces hangt als een donkere schaduw over de besprekingen. Het verklaart deels waarom Laurent zo kwaad is op de pers. ‘Het initiatief zit in de wachtkamer,’ reageert Peeters geprikkeld als hij in de gemeenteraad geïnterpelleerd wordt over het project. ‘Het idee blijft lovenswaardig, maar we moeten garan-ties hebben dat het goed wordt uitgewerkt. Tot het zo ver is, heb-ben we het ecohuis op on hold gezet.’ Exact een jaar later beslist het Gentse stadsbestuur niet in zee te gaan met de prins. Officieel heeft dit niets te maken met het marineschandaal.


De villa op Panarea

Op hetzelfde ogenblik brengt Het Laatste Nieuws de onthulling dat Laurent op het jetset-eiland Panarea een dure villa bezit. Het laat-ste beetje geloofwaardigheid dat Laurent nog overheeft, is daarmee volledig weg. Toch is het vreemd dat het nieuws pas in 2008 gebracht wordt. Op de website Ama Panarea staat in april 2003 (!) al te lezen dat de burgemeester van Lipari, Mariano Bruno, zal deelnemen aan het huwelijksfeest van Laurent en Claire. ‘Laurent heeft vorig jaar een eigendom op Panarea gekocht,’ is de verklaring op de site. En en-kele weken later staat op de website te lezen dat Laurent een ge-sprek heeft gehad met generaal Emo Tassi, verantwoordelijke van de carabinieri. Het gesprek ging door in restaurant Da Pina. Laurents mentor Van Aerschot reageert onmiddellijk op het bericht van Het Laatste Nieuws. Het verhaal klopt niet volgens hem. ‘Die villa is van de Compagnie des Eoliennes, een bedrijf dat voor 74,87 procent in handen is van de nv Cerbux Invest.’ De villa is helemaal niet bedoeld als privéoptrekje van prins Laurent, maar als ‘oord van reflectie en rust voor seminaries rond hernieuwbare energie’. Ook Rodolphe d’Oultremont verklaart in Le Soir dat Lau-rent niets te maken heeft met de villa. Of de lezers dat geloven, is een andere vraag. Reportagemaker Frédéric Deborsu zal in 2011 brandhout maken van die uitleg in de uitzending van Questions à la une. Volgens nog een andere beschermheer van Laurent is de villa niet van de prins maar huurt hij die. Dat klopt niet. Wat wel cor-rect is, is dat Laurent de villa in 2001 voor enkele weken gehuurd heeft. Nadien besliste hij de Villa Sofia te kopen. Als het nieuws over de Siciliaanse villa in het voorjaar van 2008 bekend gemaakt wordt, is dit een nieuwe mokerslag voor prins Laurent. De repu-tatieschade na het marineproces is op dat ogenblik net een beetje verwerkt. ‘Op Panarea, een piepklein eiland op twee uur varen van Sicilië, bevindt zich het best bewaarde geheim van prins Laurent van Bel-gië. Hier kocht de jongste zoon van koning Albert in 2002 – een jaar nadat hij is beginnen genieten van zijn jaarlijkse dotatie van 300.000 euro – een villa voor 1 miljoen euro,’ schrijft Het Laatste


Nieuws. De aankoopprijs klopt niet. Het is ongeveer de helft daar-van. We komen er verder op terug. Van de Eolische Eilanden is Panarea het groenste eiland. In de winter wonen er 300 mensen. In de zomer vertwintigvoudigt de bevolking. Alle voedingswaren en drinkwater moeten aangevoerd worden. Met de vliegboot duurt de verplaatsing vanuit de Sicili-aanse havenstad Milazzo twee uur. De naam van de vennootschap Compagnie des Eoliennes verwijst naar deze eilanden en niet, zoals soms geschreven wordt, naar windmolens. Panarea is volgens de krant een paradijs, een stukje ongerepte natuur waar ’s nachts honderden sterren aan de hemel stralen. Straten en auto’s zijn er niet, enkel smalle steegjes waar elektri-sche golfwagentjes en bromfietsen rijden. Straatverlichting bestaat niet. Na zonsondergang is het pikdonker. In de winter valt het leven compleet stil. Alle hotels gaan dicht. De apotheek is slechts drie dagen per week open. Kinderen moeten met de boot naar school in Lipari. Het eiland telt twee carabinieri. De mis wordt opgedragen door een pastoor die per boot tussen de eilanden pendelt. ‘Als een arendsnest torent la Casa di Principe Belgio boven de haven uit’ aldus Het Laatste Nieuws. ‘Het uitzicht op de vulkaan Stromboli en de eilandjes Basiluzzo en Dattilo is uniek in de we-reld, het schitterende decor is uit een film weggehaald: multimil-jonairs als Bill Gates en sterren als Michael Douglas en Mike Tyson varen met megagrote jachten rond de eilanden. Maar aan het huis van Laurent ontbreken al die grandeur en schoonheid. De villa, waarvan de huidige waarde op minstens twee miljoen euro wordt geschat, ligt er vervallen bij.’

Pina Cincotta, de officieuze burgemeester van Panarea, bevestigt aan Het Laatste Nieuws dat Laurent de villa Casa Sophia (ook: Casa Sofia of Villa Sofia) in 2002 kocht. Cincotta bezit ook een restaurant en een supermarkt op het eiland. Laurent en Claire zijn volgens haar al in haar restaurant komen eten en in haar supermarkt komen winkelen. Volgens haar nodigde Laurent in 2003 de echte burgemeester van de eilanden-groep uit op zijn huwelijk. ‘Hij (Laurent) heeft het huis gekocht van de eerste eigenares,


Sofia Luciana, een Romeinse die het huis als buitenverblijf ge-bruikte,’ vult klusjesman Gianni aan. ‘Toen haar man stierf, heeft ze het huis te koop gezet. Ze was zelf te oud en had geen kinderen. Ze wilde in Sardinië gaan wonen. Principe Lauren heeft het huis gekocht. Het was een bellissima huis.’ Sofia Luciana heeft wel twee dochters, daarin vergist de klusjesman zich. Volgens Cincotta zijn Laurent en Claire een heel sympathiek en eenvoudig koppel. ‘Ze komen altijd aan met de boot vanuit Sicilië en ik heb ze ook al met de helikopter een rondvlucht zien maken. Laurent doet hier niet veel. Hij maakt soms een tochtje met een boot. Meestal blijft hij op zijn eigendom. Maar nu is het toch al lang geleden dat ze hier geweest zijn. Claire durft niet om-dat de kinderen – de tweeling – te klein zijn. Ze is bang dat hen iets overkomt. Het is daar gevaarlijk, met al die trappen,’ vertelt Pina in de krant. ‘Het vastgoedkantoor Lumia in Lipari heeft de verkoop afge-handeld. Laurent heeft het huis gekocht op naam van een firma (Compagnie des Eoliennes, td). Hij heeft er 2 miljard lire voor be-taald.’ Twee miljard lire is ongeveer gelijk aan een miljoen euro. De prins heeft het volgens haar goed bekeken. ‘Vastgoed is hier de jongste jaren heel erg duur geworden. Het aanbod is klein, de vraag is groot. Als “Lauren” het huis opknapt, kan hij er zeker 2 en mis-schien wel 3 miljoen euro voor krijgen. Hij zou het ook kunnen verhuren. De meeste eigenaars doen dat. Zijn buurman vraagt 25.000 euro per maand voor zijn villa.’ (eigen cursivering)

De villa van Laurent is in slechte staat. ‘Een gebouw dat zo dicht bij de zee ligt, moet elk jaar onderhouden worden. De zeelucht vreet aan de materialen,’ beweert Gianni, een van de weinige ei-landers met wie Laurent contact heeft. Alleen al het jaarlijkse on-derhoud zou 10.000 euro kosten. ‘Hij heeft me gevraagd zijn sleu-tel bij te houden, maar ik heb hem doorverwezen naar mijn schoon-dochter Francesca. Ik word liever niet in vertrouwen genomen door belangrijke mensen.’ Giovanna Cincotta, de dochter van ‘burgemeester’ Pina, beweert dat de prins een aanvraag gedaan heeft om een aanlegsteiger voor een yacht te bouwen, pal beneden zijn villa. ‘Hij heeft een vergunning gekregen maar hij laat de werken,


die 200.000 euro zouden kosten, niet aanvangen.’ Geldgebrek is volgens haar de meest aannemelijke reden. ‘Hij is al hier geweest met een architect uit België en heeft werkmensen laten overkomen om de keuken te verven. Maar ze zijn zonder iets te doen weer weggegaan. Ik begrijp het allemaal niet,’ moppert klusjesman Gian-ni in de krant. Giovanna: ‘Het zou hem zeker een half miljoen euro kosten om het huis te restaureren. Maar heeft hij dan geen geld?’ vraagt ze. ‘De Nederlandse kroonprins Willem-Alexander en zijn vrouw Máxi-ma zijn komen kijken. Maxima was op dat ogenblik zeven maan-den zwanger van haar tweede kind. Ik heb hen een hele dag bege-leid. Ze hadden belangstelling voor Laurents huis, maar hij wil het niet verkopen.’

De krant Het Laatste Nieuws heeft met het verhaal over de Sicili-aanse villa van Laurent een knaller. Laten we de constructie die opgezet wordt voor de aankoop van de villa, even van naderbij bekijken. Ook nu weer is er geen enkele verwijzing naar de prins. Voor de aankoop van de villa wordt de vennootschap Compagnie des Eoliennes opgericht die de villa voor 637.932 euro aankoopt in 2002. De resterende 25% van de aandelen van Compagnie des Eoliennes zijn in handen van de prins zelf. De onderneming Cer-bux Invest heeft een participatie van 75% in Compagnie des Eoli-ennes. Cerbux is in handen van Grect, de privéstichting van de prins. Nergens wordt de naam van Laurent vermeld, behalve in de oprichtingsakte van Grect. Rest de vraag waarom er zo geheimzinnig werd gedaan over de aankoop van deze villa? Op papier leidt geen enkel spoor immers naar de prins. Het antwoord is dat er geen enkel spoor naar de prins mag leiden. Al bij al was dit bijna gelukt. De vennootschap Compagnie des Eoliennes werd in 2002 opgericht, slechts in 2008 lekt de aankoop uit. De krant werd getipt. Zeker is dat de prins opnieuw een zware opdoffer te verwerken krijgt. In maart, enkele dagen na de publicatie, laat de prins zelfs verstek gaan op enkele belangrijke afspraken zoals Batibouw in Brussel en het salon Bois et Habitat in Namen. ‘De prins schuwt een tijdje de spotlights,’ luidt het in zijn entourage. ‘Hij wil graag wat rust na de heisa die onlangs ontstond rond zijn villa op het Italiaanse eiland Panarea.’


Politiek gezien zou de onthulling van Italiaanse villa van Laurent door de krant een bom kunnen zijn voor Laurent. Volgens Vaessen heeft Davignon de gemoederen gesust. ‘Toen de pers Laurent in het voorjaar 2008 het vuur aan de schenen legde in verband met zijn dure villa op het eiland Panarea voor de kust van Sicilië, kwam Etienne Davignon geheel toevallig op de tgv naar Parijs in hetzelfde coupé terecht als Yves Leterme. Daarna is het stil geworden rond die zaak, zowel in het parlement als in de pers.’

De krant Het Laatste Nieuws bijt zich terecht vast in het verhaal. De krant slaagt erin om de eigenares van de 150 jaar oude villa te in-terviewen. De vrouw is niet te spreken over de verwaarlozing van ‘haar’ eigendom. Het is een typische reactie van een voormalige eigenaar. ‘Toen prins Laurent de villa op Panarea kocht, was ze in uitstekende staat,’ beweert de dan 80-jarige Romeinse Luciana Sofia. ‘Ik had zelfs het bedlinnen gestreken, toen ik vertrok.’ Ze ontkent wel dat de vraagprijs een miljoen euro was. ‘Neen, zoveel was het niet. De onderhandelingen hebben ruim een jaar geduurd. Hij is zelfs met een architect uit België gekomen om de waarde van de woning te schatten. Intussen kreeg ik een tweede bod, van iemand uit Napels. Ik heb Laurent gezegd dat hij zijn bod moest verhogen. Daarop heeft hij eens gelachen. Weet je wat hij tegen me zei? Dat hij de helft van het geld aan mijn twee dochters zou geven en de helft aan mij. Het huis stond immers op naam van mijn kinderen. Hij is een slimmerik.’ Hoeveel de prins uiteindelijk heeft betaald, wil Sofia niet kwijt. ‘Zeggen ze ginder dat hij een miljoen euro betaalde? Neen, het was minder. Maar wel meer dan 500.000 euro,’ ontwijkt de vrouw de vraag. Ze heeft gelijk, het was exact 637.932 euro. ‘Hij heeft de hele inboedel overgenomen, inclusief het linnen dat ik nog had gestreken.’ Volgens haar was Laurent in de zomer van 2001 op Pa-narea. ‘Hij zei dat hij verliefd was geworden op Panarea en vooral op het uitzicht vanuit mijn villa op de vulkaan Stromboli. Hij heeft het huis die zomer een maand gehuurd.’ ‘In het najaar van de 2002 werd de verkoop beklonken,’ aldus Het Laatste Nieuws. Laurent was toen al samen met Claire. De twee zouden op 12 april 2003 trouwen. ‘In 2001 al zei hij me dat hij er-van droomde een gezin te stichten. Ik denk dat hij daarom het


huis heeft gekocht: om er samen met zijn vrouw en kinderen de vakanties door te brengen.’ Dat plan is uiteindelijk niet doorgegaan.

Villa Clémentine

Ook in België beschikt Laurent over een villa. Koning Boudewijn laat de villa net voor zijn dood in 1993 bouwen. In 1994 is de villa klaar. Volgens Vaessen zijn er veel constructiefouten. Er stond bijvoorbeeld permanent water in de kelder. Laurent trekt in 1994 toch naar de Jezus Eiklaan in Tervuren. Dan al springt de marine bij. Voor Laurent wordt onder meer een wasmachine gekocht. De prins woont er gratis. De fermette is eigendom van de Ko-ninklijke Schenking. Strikt genomen is het niet de taak van deze stichting om nieuwe woningen te bouwen. In 1994 verklaart de prins dat hij van zijn villa een ontmoetingsplaats wil maken voor creatievelingen en kunstenaars. Het omgekeerde zal gebeuren. De prins zal er zich steeds meer verschansen. Medio 2001 komt de villa van Laurent plots op de parlemen-taire agenda. Er worden vragen gesteld over de onroerende voor-heffing van de woning. Parlementslid Frieda Brepoels (Volksunie, nu n-va) voelt minister Reynders aan de tand over de vrijstelling van onroerende voorheffing voor deze villa. Federaal minister van Financiën Didier Reynders vindt het in zijn antwoord normaal dat de prins voor zijn villa in Tervuren geen grondbelasting betaalt. Opvallend is dat hij bij een vorige vraag over deze zaak het ant-woord nog had geweigerd. Vlaams parlementslid Jan Loones ontdekte dat de villa een ka-dastraal inkomen (ki) van 300.000 frank of 7500 euro heeft. De villa werd in 1996 of 1997 plots vrijgesteld van belasting, op grond van artikel 253 tertio. Dit kent een vrijstelling toe aan ‘onroerende goederen met de aard van nationale domeingoederen, die op zich-zelf niets opbrengen en voor een openbare dienst of een dienst van openbaar nut worden gebruikt’. Volgens minister Reynders is de prinselijke villa wel degelijk een nationaal domeingoed, brengt ze op zichzelf niets op en wordt ze gebruikt voor een openbare dienst of voor een dienst van alge-meen nut. Volgens Reynders wordt het goed in kwestie door prins


Laurent gebruikt voor het vervullen van zijn door de regering toevertrouwde ambtsverplichtingen. Eind jaren negentig verhuist deze bevoegdheid naar de deelsta-ten. Sinds 1999 int het Vlaams Gewest de onroerende voorheffing. Vanaf dat ogenblik onderzocht de Vlaamse administratie ongeveer 110.000 vrijstellingen. De Vlaamse administratie is duidelijk een stuk strenger dan de federale collega’s. De Vlaamse administratie kreeg van de minister van Ruimte-lijke Ordening, Dirk van Mechelen, prompt de opdracht een aan-slagbiljet voor de onroerende voorheffing te zenden aan prins Laurent voor zijn villa in Tervuren. Minister van Mechelen had oor spronkelijk een onderzoek bevolen maar heeft de resultaten van het onderzoek niet afgewacht. Prins Laurent kan, zoals elke burger, wel een bezwaarschrift indienen. Dat gebeurt ook. Hierop willen begin juni 2002 de ambtenaren van de Vlaamse administratie onderzoeken of de villa van prins Laurent wel dege-lijk ‘van algemeen nut is’. Alleen, ze krijgen geen toegang tot de resi dentie. De ambtenaren mogen alleen de plannen ervan bekij-ken. De minister had ook een grondig plaatsbezoek bevolen, maar dat werd uit ‘veiligheidsoverwegingen’ geweigerd. Waarop de mi-nister prompt twee aanslagbiljetten tegelijk liet sturen: een voor de onroerende voorheffing van 2001 en een voor 2000. De beheerders van de Koninklijke Schenking gaan niet akkoord met deze beslissing en brengen de zaak voor de rechtbank. Begin april 2011 (!) beslist de rechter in Gent dat de Koninklijke Schen-king geen vrijstelling van onroerende voorheffing kan krijgen voor Villa Clémentine. De Koninklijke Schenking ging ervanuit dat voor die villa geen onroerende voorheffing zou moeten betaald worden omdat het om ‘een nationaal domeingoed’ gaat. Die zijn vrijgesteld van on-roerende voorheffing. Maar daarvoor moeten wel drie voorwaarden cumulatief voldaan zijn. Het onroerend goed moet de aard van nationaal domeingoed hebben, op zichzelf niets opbrengen en voor een openbare dienst of voor een dienst van algemeen nut worden gebruikt. Die laatste voorwaarde vormt een probleem. De Koninklijke Schenking probeerde nog te argumenteren dat de villa ook dienst doet als ambtswoning van de prins en ook gebruikt wordt voor protocollaire doeleinden, maar tevergeefs.


Volgens het fiscaal blad Fiscoloog had de Gentse rechtbank van eerste aanleg geen oren naar die uitleg. De rechtbank merkte op dat het onroerend goed ‘in zijn geheel’ moet voldoen aan de drie voorwaarden en dat is met de laatste voorwaarde niet het geval. Prins Laurent gebruikt de villa immers ook privé. Laurent zal er geen seconde van wakker liggen. De onroerende voorheffing wordt toch betaald door de Koninklijke Schenking.

Personeel betaald met zwart geld

Diverse bronnen beweren dat het personeel van Laurent in de Villa Clémentine deels in het zwart wordt betaald. Volgens Laurents voormalige adviseur Vaessen is dat een gebruikelijke techniek aan het Belgische hof. ‘Het personeel van de Civiele Lijst werkt ook wel eens in het zwart. Het was de enige manier om het betaalbaar te houden,’ noteert hij in De kroon ontbloot. ‘Stel dat je de intendant officieel hulp moet vragen voor een receptie van Laurent in Fenffe. Drie bedienden voor een avond? Dat kostte je normaal minstens tienduizend frank aan overuren. Kon je het daarentegen in het zwart regelen, dan kostte het een pak minder.’ Ook het bewakingspersoneel van Villa Clémentine werd volgens Vaessen in het zwart uitbetaald. Het ging om twee para’s. ‘Laurent wilde geen rijkswachters, wellicht omdat die te afhankelijk waren van het paleis.’ De prins moest volgens Vaessen niet veel betalen omdat ze gepensioneerd waren. ‘Een beetje in het zwart, wat geeft het?’ Opvallend is ook dat Laurent steeds een beroep doet op buiten-lands personeel voor zijn Tervuurse villa. Zo waren er een Tibet-aanse kok en een Portugees koppel. ‘Nadien was er ook een Marok-kaanse tuinier,’ stelt een bron. Dat is goedkoper. Meer dan het minimumloon wil Laurent niet betalen. De Tibetaanse kok heet Tenzin Norbu. Hij kwam in 1984 naar België. Vanaf midden jaren tachtig werkt hij voor de familie Solvay. Mimi Solvay zorgt ervoor dat hij en zijn vrouw voor Laurent kun-nen werken. Al is werken, zeker wat de vrouw betreft, veel gezegd. Telkens als ze de prins hoorde aankomen, vluchtte ze naar de kelder van de villa. Ze was bang van de prins.


Volgens Vaessen was de Tibetaanse kok een opstapje van Laurent naar de Dalai Lama. ‘De prins droomde ervan om de Dalai Lama over de vloer te krijgen en had dus alvast een verbindingsman.’ Naar eigen zeggen is de kok de enige man met wie Laurent geen ruzie had. Heeft Laurent echt interesse in het boedisme? Begin november 2001 wijdt hij een tempel van het Centrum van Dharma aan het Jubelpark in. Veel meer dan dat is er niet. De islam interesseert hem meer. Vaessen beweert dat de kok elke dag op een bord ‘Good Morning Your Royal Highness’ moest schrijven. Een goede bron vertelt dat dit een broodje-aapverhaal is. ‘Norbu heeft dit één keer gedaan. Dat was toen er ook andere gasten kwamen. Nadien is dat niet meer gebeurd.’ Ook de bewering dat Norbu vanaf de middag uren een pot water telkens opnieuw opwarmt, wordt weggewuifd. Sinds de komst van Claire is Norbu niet meer in dienst bij Laurent. Na acht jaar trouwe dienst namen de kok en zijn echtgenote ontslag. Ze waren de grillen van Laurent meer dan moe. In 2007 werd een Filippijn in dienst genomen. Zijn vrouw werkt voor Claire. ‘De prins verkiest Aziaten tegenwoordig: die zijn veel meegaander,’ noteert Humo. En goedkoper. De prins betaalt het wet telijke minimumloon. De Filippijn tuiniert, knapt klusjes in het huishouden op en houdt het wagenpark van de prins schoon. Volgens Humo is de prins niet echt vriendelijk tegenover zijn personeelsleden: ‘De prins kan als een bezetene te keer gaan als M. (de Filippijnse be-diende) niet snel genoeg opschiet met het snoeien van de haag.’ De vergoeding voor de vele overuren wordt volgens Humo in het zwart betaald: ‘De prins drukt M. geregeld een kleine bonus in de hand, zwart geld ter compensatie van het overwerk.’ (eigen cursivering)

Laurents voormalige adviseur Vaessen beweert dat de prins rond-uit geobsedeerd is door geld. Hij wil uit alles munt slaan. Elke relatie staat volgens Vaessen in functie van de mogelijke opbrengst ervan. Als er niets meer te verdienen valt, dan wordt de verhouding abrupt en zonder pardon stopgezet. De fascinatie van Laurent voor geld is de kunstenaar Adrian


Firth ook opgevallen. Met 5000 stukken van een eurocent knut-selde hij een portret van de prins. In februari 2010 stelt hij het kunstwerk tentoon in de Brusselse Gallery Garden. Firth verkoopt het werk, dat hem 50 euro gekost heeft, voor 8000 euro. Er is duidelijk een verwijzing naar de stra-tegie van Laurent. Firth verklaart dat hij de relatie van Laurent met geld buitengewoon interessant vindt. Wie zal dat ontkennen? Volgens Steve Davignon wordt de vraag naar de financiën van Laurent doorgaans verkeerd gesteld. ‘U moet het zo formuleren,’ stelt Davignon in De Standaard. ‘Is de prins in dubieuze financiële zaakjes verwikkeld? En dan is mijn antwoord altijd: hebt u daar enig bewijs voor? Alles is transparant, niets is verborgen.’ (eigen cursivering) Het is duidelijk dat Davignon zijn opleiding bij de jezuïeten heeft gekregen. Toch laat hij een opening: ‘Wat zijn persoonlijke financiële situatie betreft: zo betrokken ben ik niet. Met zijn do-tatie moet hij kunnen leven. En alles evolueert met de tijd: vroeger was hij in auto’s geïnteresseerd, nu in zijn kinderen.’ Volgens Vaessen is Laurent een gokker. ‘De kans is reëel dat hij vroeg of laat tegen de lamp loopt. Een gokker zoekt altijd nieuwe wegen om te winnen. Dat is niet alleen gevaarlijk, het is ook een drug.’ Volgens Vaessen heeft Laurent de inzet drastisch verhoogd en speelt hij nu met grote ‘gokkers’ zoals Davignon. Het vastgoedverhaal van Laurent laat zich tot op vandaag vrij eenvoudig samenvatten. In Villa Clémentine woont hij gratis. De Siciliaanse villa Casa Sofia kocht hij via stromannen en met een vennootschap waardoor er geen enkel spoor naar hem is. De cen-trale vennootschap van Laurent is grect. Via deze private stichting heeft Laurent onder meer een meerderheidsparticipatie in de mil-joenenvennootschap Rec Arlon. Het belangrijkste gegeven is dat de prins uiteindelijk eigenaar wordt van twee dure gebouwen in de Aarlenstraat te Brussel. Misschien is er meer. Gazet van Antwerpen suggereert naar aanleiding van de foto van de mysterieuze vrouw in Italië, over wie we het verder hebben, dat de prins een huis in Milazzo (Sicilië) zou renoveren. ‘Het gaat om een klein huis met weinig comfort,’ weet de krant. Het gaat dus niet om Casa Sofia. We konden dat verhaal niet bevestigd krijgen.


Zou de prins al deze transacties zelf bijhouden? Volgens Vaes-sen wel. Hij beweert dat Laurent hem op een bepaald moment in de jaren negentig een computer in bewaring gaf, waar ‘zijn ge-heime boekhouding’ op stond. Als het verhaal klopt, zou het inte-ressant zijn om deze boekhouding te mogen uitpluizen. Een insi-der betwijfelt dat Laurent alles zelf beheert. ‘Hij is het niet die deze constructies bedenkt. Hij kent daar niets van.’ Dan is de vraag wie écht aan de touwtjes trekt.

hoofdstuk 15

Het marineproces

‘De prins heeft actief meegewerkt aan gesjoemel. Willens en wetens. Het gerecht wil dat niet grondig natrekken.’

noël vaessen

Eind 2006 krijgt Laurent de tot dan zwaarste tik in zijn loopbaan. Op dat moment raakt bekend dat de prins op zijn minst indi-

rect betrokken is bij een fraudezaak met geld van de marine. Het wordt het definitieve keerpunt voor Laurent. Tot dan zien Vlamin-gen hem als een sympathieke schelm. Na het proces blijft enkel nog de schelm over. Overschotten van geld bij de marine, die normaal teruggegeven moeten worden aan de schatkist, werden voor andere doeleinden gebruiken. Laurent of zijn omgeving gebruikte een deel van het geld voor renovaties aan zijn Villa Clémentine in Tervuren en voor het onderhoud van twee dierenklinieken.

Tussen 8 en 12 januari 2007 wordt voor de strafrechtbank in Has-selt een proces gevoerd tegen marineofficieren en aannemers die via een systeem van valse facturen ruim 2 miljoen euro verduis-terden bij het leger. Een deel van het geld werd eind jaren negen-tig gebruikt om de Villa Clémentine in Tervuren te verfraaien. ‘De prins zelf wordt niet vervolgd, maar uit het dossier blijkt wel dat hij begunstigde was,’ noteert Het Laatste Nieuws.


De dienaars van de prins waren medio jaren negentig al belast met de inrichting van de kale Villa Clémentine. ‘Ik heb voor 20 miljoen frank aan werken en leveringen laten uitvoeren,’ verklaart Vaessen in de krant. ‘De inrichting van het interieur en de bevei-liging van de villa gebeurden volledig op kosten van de overheid. Voor mij was dat legaal. Ik was ook ingedekt door de schatbewaar-der van het kint. Een belangrijke sponsor was het leger. Admiraal Willy Herteleer was de prins goed gezind en vond dat hij, als offi-cier bij de zeemacht, recht had op een deftig leven. De admiraal zag in prins Laurent een ambassadeur die het imago van het leger moest verjongen. De prins zag in de admiraal een belangrijke bron van inkomsten. Meer niet.’ Admiraal Herteleer werd door speurders ondervraagd over mogelijk onwettige leveringen en diensten aan de prins. Hij ontkende daarvan op de hoogte te zijn. Ook Humo associeert de zeemacht meer met mijnenjagers en fregatten dan met binnenhuisdecoratie. ‘Maar kijk nog eens naar de kerngegevens van het in Hasselt lopende proces. In 1998 en 1999 zijn in de villa van prins Laurent volgens een schatter voor 502.412 euro werken uitgevoerd. De facturen maken, alles bij el-kaar, melding van 1.835.422 euro. Voor elke geïnvesteerde euro is er ergens 2,65 euro in iemands zakken verdwenen. Facturenzwen-del op z’n simpelst.’ Volgens Vaessen is er meer aan de hand dan het gerecht wilde onderzoeken. ‘De prins heeft actief meegewerkt aan gesjoemel. Willens en wetens. Het gerecht wil dat niet grondig natrekken.’ Vaessen brengt zijn verhaal in de pers omdat hij vreest dat anders alles voorgoed in de doofpot belandt. Bovendien voelt Vaessen zich onvoldoende gesteund door het hof. Rudy Bogaerts ontkent in Humo dat Laurent actief meegewerkt zou hebben aan de fraude. ‘Natuurlijk wist Laurent niks van die zwendel. Ik durf zelfs te betwijfelen of Laurent zich in die tijd wat kon voorstellen bij wat het woord “factuur” betekende.’ ‘Rekening houdend met zijn persoonlijkheid geloof ik niet dat hij wist hoe de vork in de steel zat,’ meent ook professor Senelle. ‘Laurent is gewoon om te leven met raadgevers die alles voor hem regelen. Zelf vond hij het normaal dat het geld van de zeemacht kwam, want hij ziet zichzelf als de pr-man van de marine.’ Wat Bogaerts wel opvalt, is de raadsman van Laurent: ‘Opeens

Het marineproCes 317

duikt daar nu Fred Erdman op als advocaat van Laurent. Erdman, een vooraanstaand vrijmetselaar. Als je het dogmatische hokjes-denken in Laken een beetje kent, dan weet je: dit is een kleine aardbeving. Zoiets was enkele jaren geleden ondenkbaar: een loge-broeder als advocaat van de prins!’ Het bewijst nogmaals dat Laurent omringd wordt door logebroeders: Erdman, Van Aerschot, Legros om de belangrijksten te noemen. Nog een opvallend element is dat Laurent in het oog van de persstorm komt te staan. Niet alleen de Vlaamse media berichten gretig over de zaak, ook de Franstalige kranten en tijdschriften laten zich gaan. Ook dat is nieuw. Bogaerts is ervan overtuigd dat koninklijk kabinetschef Jacques van Ypersele de Strihou aan de basis ligt van de ‘plotse, overma-tige media-aandacht’ voor Laurent. Hoe anders valt het te verklaren dat het gros van de Franstalige pers, na wekenlang stoïcijns zwij-gen, op dezelfde dag opeens pagina’s aan de zaak begon te wijden?

Tijdens de rechtszaak staan 12 beklaagden terecht wegens verduis-tering van gelden van de marine. De totale fraude bedraagt 2,2 mil-joen euro werkingskredieten die door middel van valse facturen in de jaren 1998 en 1999 werden verduisterd. Hoewel de zaak door de mogelijke betrokkenheid van prins Laurent in de Belgische media voor heel wat opschudding zorgde, werd de prins niet in verdenking gesteld. Wel werd hij in het proces als getuige opge-roepen. Dat is een primeur. Eerder was prins Karel wel al in de jaren zeventig door advocaat Bricmont opgeroepen om als getuige te verschijnen in de rechts-zaak die de prins tegen meester Bricmont had ingespannen. Karel lapte dat verzoek aan zijn laars en daagde niet op. De bevoegde instanties zagen er geen graten in. In deze zaak moet de prins wel getuigen. Op 5 januari 2007 raakt bekend dat de regering werkt aan een procedure waarbij de prins alsnog als getuige kan gehoord worden in deze fraudezaak. Dat gebeurt op verzoek van de raadsheer van Vaessen. De speciale regeling wordt afgekondigd in de vorm van een Koninklijk Besluit. De tekst luidt als volgt: ‘De verschijning van Z.K.H. prins Laurent van België, als getuige in de zaak die momenteel hangende is voor de 18de kamer van de correctionele rechtbank van Hasselt onder


het notitienummer HA.21.97.63000, wordt toegestaan. Dit besluit treedt in werking op 5 januari 2007.’ De koning, nota bene op vakantie in Napels, tekent het kb zonder een seconde te twijfelen. Sommige vrienden van de prins zijn ongerust. Ze vinden dat de koning zijn jongste zoon te weinig steunt. Ook de prins vindt dat zijn vader hem in de steek laat door dat kb te ondertekenen. Het vermoedelijk aandeel van Laurent in deze zaak bedraagt 185.000 euro en was bestemd voor verfraaiingwerken aan zijn vil-la: schilderwerken, het plaatsen van tuinverlichting en de aankoop van tapijten en meubilair. Een deel van het geld werd misbruikt voor zijn secretariaat en er werd ook materiaal voor de dieren kli-nie ken van de prins aangekocht. De Belgische staat stelt zich burgerlijke partij. Volgens Vaessen, medebeschuldigde in deze zaak, was de prins op de hoogte van de gang van zaken. Kapitein Johan Claeys, een van de hoofdbeklaag-den in deze zaak, was een studiegenoot van de prins en werkte in 1998 en 1999 op de facturatiedienst van de marine.

Op 8 januari 2007 beslist de voorzitster van de correctionele recht-bank, Christine Coopmans, dat de prins moet getuigen op het fraudeproces. Laurent wordt verwacht op dinsdag 9 januari om 9.30 u. Hij zal uiteindelijk pas vier uur later aan het woord komen. ‘Pleidooien over de monarchie of het gevestigd gezag zullen niet als kwaadwillig beschouwd worden zoals in artikel 445 bepaald is, zolang ze betrekking hebben op de zaak, zoals bepaald is in artikel 444 van het strafwetboek,’ stelt de voorzitster in een tussenvonnis. Tegelijk stelt procureur Erwin Steyls dat de federale politie de opdracht zal geven om prins Laurent te verhoren, nog diezelfde avond van 8 januari. De procureur verwees ook naar vormgebreken van het kb zodat niet duidelijk is of en hoe de prins mag verhoord worden in een publieke zitting. Het verhoor van Laurent begint om 22 uur en wordt vlak voor middernacht afgesloten. Laurent zal niet verhoord worden als be-schuldigde, maar als getuige. Tijdens dat avondlijke verhoor ver-klaart Laurent, op de vraag of hij Marc Luypaerts kent, dat hij deze laatste een of twee keer heeft gezien in Villa Clémentine.


kopie van het verhoor HIER (pdf).


Verder heeft prins Laurent gezegd dat hij tot nu toe geen com-mentaar heeft willen geven uit eerbied voor het gerecht en voor alle betrokken partijen. Zijn vader, koning Albert, en het Hof hebben rond 1993 officier Noël Vaessen aangeduid als zijn adviseur. Hij moest zich bezighou-den met het adviseren en het beheren van de aangelegenheden van de prins. Vaessen had gezien dat de Villa Clémentine, eigen-dom van de Koninklijke Schenking, bijna volledig ongemeubeld was en hij zocht naar een oplossing. De prins had naar eigen zeggen onvoldoende middelen om fatsoenlijk in het huis te leven. Volgens Laurent had hij geen en-kele reden om te twijfelen aan de legitimiteit van de handelwijze van Vaessen toen die zei dat de zeemacht de kosten zou dragen voor de inrichting van zijn woning. De vertrouwensman was hem immers aangewezen door het paleis. De prins zei nog dat in die periode niemand twijfelde aan de eerlijkheid van Vaessen. De prins kon zich niet herinneren of de toenmalige stafchef van het leger of de zeemacht op de hoogte was van de handelwijze van Vaessen. Hij had de prins gezegd dat hij dit kon regelen via de marine. Op de vraag of de prins inspraak had in de keuze van materia-len voor de inrichting van de Villa, antwoordde hij dat hij kon kiezen tussen twee soorten buitenverlichting. Als beheerraadslid van de Stichting Prins Laurent, waarvan de prins onbezoldigd voor-zitter is, heeft Vaessen goederen in natura als sponsoring afgeleverd tijdens de opening van het dispensarium aan het Vossenplein in Brussel. De prins wist niets van levering van goederen in het dis-pensarium in Luik. In 1999 was Vaessen niet meer de prinselijke adviseur, zodat de prins zich niet meer herinnerde over wie de werken aan Villa Clé-mentine, uitgevoerd in 1999, had geregeld. De prins kende ook het bedrag niet dat Vaessen in de woning had uitgegeven, omdat hij geen enkele boekhouding kon inkijken. De prins had er ook geen weet van dat Vaessen ten voordele van de vzw kint goederen of diensten leverde, die bekostigd waren door middel van facturatie aan de zeemacht.


Volgens Christophe Bielen, de advocaat van aannemer Luypaerts, is het verhoor van Laurent doorgestoken kaart. ‘De verklaring die prins Laurent vorige week aflegde aan de federale politie was ge-orkestreerd. Er stond in wat er in mocht staan en niet wat er niet in mocht staan. Bedoeling van het verhoor vooraf was de getuige voor te bereiden over wat hij hier op het proces mocht komen zeggen en wat niet.’ Bielen insinueert dat de politie duidelijk aan prins Laurent heeft ingefluisterd tot hoever hij mocht gaan in zijn verklaringen zonder zichzelf verdacht te maken. Zowel Bielen als de advocaten van de andere (ex-)militairen Noël Vaessen, Johan Claeys en An Vanden Abeele zullen de vrij-spraak voor hun cliënten vragen. Volgens hen pasten de militairen alleen maar het systeem toe dat hen door hun oversten was geleerd. De eindejaarsbudgetten van de marine moeten opgesoupeerd worden en de beklaagden zorgden daarvoor. Ze betaalden aanne-mer en ex-militair Marc Luypaerts voor werken die niet uitgevoerd werden. Volgens hen is er van fraude geen sprake. ‘Een misdrijf is geen misdrijf als het door de overheid is bevolen. Dat zegt de wet.’ Zo vat Tom Van Maldergem, de advocaat van Vaessen, de stelling samen van alle beschuldigde militairen. ‘De administratieve onderzoekscommissie van het leger heeft bewust die documenten niet aan het gerecht overgemaakt waaruit blijkt dat ook de top van de marine meedraaide in het fraudu-leuze systeem van het opsouperen van de eindejaarsbudgetten.’ Ter zitting verwijst Laurent naar het eerder afgenomen verhoor en verklaart dat hij wist dat het geld dat werd gebruikt om zijn villa te renoveren afkomstig was van de marine, maar dat hij geen enkele reden zag om fraude te vermoeden: hij had alle vertrouwen in zijn adviseur. Vaessen schrijft later in zijn boek Een prinselijk proces dat hij tevreden is dat de prins toegaf dat het geld van de marine kwam. ‘Die dinsdag zette de jongste zoon van de koning me voor de rechter voor honderd procent uit de wind, en dit on-danks het feit dat ik de weken voor het proces in de krant een niet al te fraai beeld van de prins had opgehangen. Toch vertelde Laurent de waarheid. Ik was fier op hem, mijn jaren aan zijn zijde waren dat toch niet geheel nutteloos geweest.’ Het belangrijkste punt is dat Laurent bevestigde dat Vaessen in 1999 niet meer voor hem werkte.


De uiteindelijke ondervraging van Laurent in de rechtbank gebeurt onder leiding van de voorzitter van het hof en duurt nau-welijks een kwartier. Bij de meeste vragen die hem worden gesteld, verwijst Laurent naar de verklaringen die hij maandagavond af-legde tijdens het verhoor door de politie. De prins wordt bijgestaan door zijn advocaat meester Fred Erdman.

Politieke gevolgen van dit proces

De schade toegebracht door het proces aan de monarchie is enorm. Zo verklaart Filip Dewinter (Vlaams Belang) in het Vlaamse parle-ment dat Laurent de gedroomde propagandist is voor een republiek. Ook noteert Jan Van den Berghe: ‘Wat jaren van nationalistische en republikeinse strijd nooit vermochten, komt door dit proces tegen Vaessen in een stroomversnelling.’ In de marge van dit proces groeit in politiek België bovendien het idee om de dotaties te beperken tot de koning(in), de kroon-prins(es) en hun overlevende partner en de rol van de koning meer protocollair te maken. Zo gaat er een voorstel rond om de (in)for-mateur voor een nieuwe federale regering uit het parlement te kiezen in plaats van het initiatief aan de koning te laten. Ook het strafrechtelijke statuut van prinsen en prinsessen staat ter discus-sie. Naar aanleiding van dit proces verklaart de minister van Jus-titie Laurette Onkelinx in de kamercommissie Justitie van 9 janua-ri 2007 dat ze bereid is na te denken over dat statuut. Voorlopig wil de minister dat debat nog niet aangaan omdat het proces in Hasselt nog aan de gang is. Onkelinx bestelde eerder een rapport bij de procureur-generaal van Antwerpen in verband met de fraude-zaak. Ze deed dat om te kunnen antwoorden op vragen die haar over het dossier gesteld werden in het parlement. Kamerlid T’Sijen van Spirit drong aan op een herziening van de artikelen 510 en volgende van het Strafwetboek, die bepalen wat er moet gebeuren wanneer prinsen en prinsessen van koninklijken bloede en de minister van Justitie gevraagd wordt te getuigen voor een recht-bank. Sindsdien is er niets veranderd.


In de nasleep van dit proces publiceert kolonel Vaessen in juli 2007 het boek Een prinselijk proces waarin hij een weinig fraai beeld schetst van het doen en laten van de koninklijke familie. Er is een recht-streeks verband tussen de inverdenkingstelling, de uiteindelijke veroordeling van Vaessen en het boek, geeft de adviseur in dat boek zelf toe. Indien hij niet in verdenking was gesteld of niet was veroor-deeld, dan was het boek er zeker niet gekomen. Dat is cynisch. Een van de laatste taken die Vaessen van koning Albert krijgt, is ervoor te zorgen dat niemand uit de omgeving van Laurent de prins schade kan toebrengen met belastende verhalen over Laurent. Tijdens de rechtszaak en in het boek wordt door Vaessen of diens advocaat ongenadig gehamerd op de betrokkenheid van de prins. De Belgische justitie benadrukt bij monde van procureur Rubens van Hasselt, dat de prins met de zaak niets te maken heeft. Een ander gevolg van het proces is dat premier Verhofstadt verklaart dat de dotatieregeling van alle troonopvolgers opnieuw onder de loep genomen zal worden in de Kamer. Prins Laurent staat op dat ogenblik op de 11de plaats voor de troonopvolging. Zijn neef, prins Amedeo, aartshertog van Oostenrijk-Este en zijn nicht prinses Maria Laura van België, zijn beiden sinds kort ook meerderjarig. Zij staan 6de en 7de in de lijn voor de Belgische troon en zouden dus meer aanspraak kunnen maken op een dotatie dan Laurent. Ook de dotatie van Fabiola, de koningin-weduwe, ten bedrage van ruim 1 miljoen euro per jaar, wordt door sommigen in twijfel getrokken. De koninklijke familie weigert elk commentaar in deze zaak en laat via de woordvoerder van het Koninklijk Paleis, Michel Mal-herbe, verstaan dat de scheiding der machten gerespecteerd moet worden. De Koninklijke Schenking, eigenaar van de villa van Laurent, en de Civiele Lijst kregen wel het bezoek van de onder-zoeksrechter. De reputatieschade voor Laurent is enorm. Eind april wordt hij nog eens vernederd door zijn eigen vader. Op 27 april 2007 raakt bekend dat Koning Albert ii via de Civiele Lijst, 185.000 euro heeft overgemaakt aan Defensie als vergoeding voor de ‘onterechte ver-rijking’ die prins Laurent haalde uit de marinefraude. Omdat Laurent de herkomst van het geld kende en hij de be-


langrijkste bevoordeelde was, vond de koning dat zijn zoon de morele plicht had het terug te geven. Waarom hij dat niet zelf deed, is nooit helemaal duidelijk geworden. Een mogelijke verkla-ring is dat hij dit niet van plan was en dat Albert dan maar het initiatief nam. Defensie deelt vervolgens mee dat ze het teruggegeven geld in de eerste plaats zal gebruiken om verbouwingswerken te financie-ren aan woningen van personeelsleden die gewond raakten tijdens hun dienst.

Enkele maanden na de uitspraak in het marineproces in Hasselt, vindt het jaarlijkse défile plaats. Het stof is dan enigszins gaan lig-gen. Laurent is aanwezig maar heeft zijn uniform van de marine niet aan. ‘Neen, u moet daar echt niks achter zoeken. Toen ik vrij-dag mijn uniform van de marine wilde aantrekken, paste het niet meer. Ik had niet meer de tijd om er iets aan te laten herstellen of om een ander uniform te vragen. Daarom ben ik in burgerpak naar het defilé gegaan,’ verklaart de prins. Volgens hem had zijn verschij-ning in burgerpak dus niets te maken met het veelbesproken marine schandaal. Vaessen vindt de prinselijke uitleg zwak: ‘Het paleis had voor hem in een wip een nieuw kostuum kunnen laten maken.’ Dat Laurent opdaagt in burger roept vragen op, want de tradi-tie wil dat de leden van de koninklijke familie in uniform naar het defilé moeten komen. Koning Albert draagt als opperbevelhebber van de strijdkrachten het landmachtuniform, prins Filip dat van de luchtmacht en prinses Astrid dat van de medische dienst van het leger. Als prins Laurent het protocol naar de letter volgt, moet hij tij-dens het militair defilé op de nationale feestdag zijn uniform van kapitein-ter-zee van de marine dragen. Hogere officieren moeten die dag hun uniform dragen. Het paleis benadrukt nadien dat de koning de beslissing van prins Laurent absoluut niet beïnvloed heeft. ‘Wil Laurent, die officier is bij de marine, misschien niet meer geassocieerd worden met de marine?’ vraagt de pers zich in koor af.


Laurent naar de gevangenis?

Het marineproces is hét keerpunt in de perceptie van Laurent. Het is de eerste keer dat een lid van de koninklijke familie moet ge-tuigen in een rechtszaal. Royaltywatcher Kathy Pauwels: ‘Het ima-go van de sympathieke rebel is gekeerd sinds het marineproces.’ Het marineproces levert ook een spotlied op. Ook dat is een pri-meur voor de prins. Het doet denken aan de vele spotprenten ten tijde van Leopold ii in het begin van de twintigste eeuw. De oude koning werd toen onder vuur genomen voor zijn Congo-avontuur en zijn talrijke liefdesrelaties. De Waalse groep Les Clémentines, een verwijzing naar de villa van de prins, produceert dat jaar het lied Lolo. Lolo is uiteraard Laurent. In het nummer wordt de prins op de hak genomen. Op tvbelgiek.be kan je tijdens het proces een spel spelen. Je moet Laurent helpen om militair materiaal te verzamelen dat let-terlijk van de vrachtwagen valt. En de theaterproductie Sois Belge et tais-toi stelt voor om Laurent heerser te maken van het ‘vorsten-dom Malmedy,’ naar analogie met Monaco. Venijniger is het nummer van de populaire Franse groep Les Wampas. Ze maken een Belgische versie van het nummer Chirac en prison, Le prince Laurent en prison. Les Wampas brengen het lied medio juli 2007 op het Brussels Summer Festival. Vandaag kan dit nummer beluisterd worden op YouTube. Een ander gevolg van het proces is dat de politici zich ernstige vragen stellen over het kint. Vanaf dan gaat het snel. Enkele maan-den later wordt het instituut ontbonden. Ook zijn Stichting leidt zware reputatieschade. Onderzoek leert dat er in 2008 en in 2009 merkelijk minder schenkingen zijn voor de Stichting. Ook het imago van de prins zelf wordt zwaar geschaad. In 2002, op het moment van zijn verloving met Claire, werd hij nog liefde-vol geportretteerd door Het Belang van Limburg als een ‘echte Belg’ die net zoals iedereen af en toe te snel rijdt, graag de madammen ziet en een grote mond en een klein hartje heeft. Na het marineproces wordt de prins in genadeloze opiniestuk-ken neergesabeld. Van enige sympathie is dan geen sprake meer. Hij zal voor de rest van zijn leven – bewust of onbewust – met dit proces geassocieerd worden.


‘Prins Laurent heeft zijn familie zware schade toegebracht en zich-zelf zelfs onherstelbare schade,’ meent grondwetspecialist Robert Senelle. In de kerstboodschap van 2006 geeft koning Albert ii zijn jongste zoon impliciet een flink standje. ‘Niemand staat boven de wet. Als het gerecht verduisteringen vaststelt, lijkt het me billijk dat de schadeloosstelling iedereen zou treffen (sic) die er voordeel uit haalde.’ De opmerkelijke uitspraak van de vorst is volgens de pers ook van toepassing op de Waalse ps-politici die dan van ge-sjoemel worden verdacht. Koning Albert spaart zijn rebelse zoon alvast allerminst en moedigt het gerecht aan tot op het bot te gaan. ‘Justitie moet in alle onafhankelijkheid haar taak kunnen uitvoe-ren.’ Laurent voelt zich in de steek gelaten door zijn vader. Robert Senelle is positief over de speech: ‘Albert ii heeft een moe dig en sterk signaal gegeven. Hij wil de zaak-Laurent zeker niet onder de mat vegen.

hoofdstuk 16

De verstoorde relatie met de pers

‘In persoonlijk contact is hij altijd heel open en warm, maar als er pers in de buurt is, wordt hij bits.’

michel deneyer

Het marineproces begin 2007 legt de gespannen verhouding tussen de prins en de media bloot. Laurent vindt dat de media

geen correcte informatie over hem verspreiden. De slechte relatie tussen beide partijen dateert van vroeger. De prins is van mening dat de pers te veel focust op zijn privéleven en te weinig op zijn professionele activiteiten. Eind april 2001 al onthulde de prins in een exclusief interview met Royalty dat hij boos is over het gebrek aan erkenning van de media. Volgens hem bestempelen die hem ten onrechte als een nietsnut, als een parvenu die leeft op de kos-ten van de staat. Terwijl hij, naar eigen zeggen, vol enthousiasme aan allerlei projecten werkt. ‘Ik heb me de voorbije jaren heel open opgesteld tegenover de pers, maar ik heb veel slechte ervaringen teruggekregen, vooral met een bepaalde groep in de Vlaamse pers,’ klaagt de prins iets later in Het Laatste Nieuws. Hij heeft het over vtm. ‘Ik ben van plan me in de toekomst veel discreter op te stellen en veel minder voor de camera’s en in het nieuws te komen.’ Een ander punt van kritiek van de prins is dat de pers hem te veel afschildert als de prins van de honden en de katten, als prins


Woef dus. Helemaal ongelijk heeft de prins niet. Na de ontsnap-ping van Marc Dutroux troepen in april 1998 tientallen mensen samen in de buurt van het federale parlement te Brussel. ‘Plots stopt een eenvolumewagen, op de passagierszetel een moordgriet, aan het stuur een kloeke dertiger,’ noteert journalist Luc Demul-lier. ‘De man (Laurent) stapt uit en neemt poolshoogte. “Ik kan niet met jullie op straat in debat treden”, zegt hij. “Maar ik wil wel naar jullie luisteren.” Iemand roept geïrriteerd, gefrustreerd, ont-goocheld: “Ach, wat voor zin heeft dat? ’t Is die kerel met zijn honden.”’ Enkele weken voor zijn huwelijk is het opnieuw prijs. ‘Ze (de journalisten) geven mij het imago van de prins van honden en katten. Dat is hilarisch en stom.’ Die boodschap brengt hij ironisch genoeg tijdens de Europese avond van het huisdier. Luttele minu-ten later kunnen de camera’s al weer registreren hoe de prins de lof zingt van een reddingshond, die na aardbevingen in Turkije zeker tachtig mensenlevens heeft gered.

De relatie tussen Laurent en de media begint nochtans goed. Wei-nigen weten dat Laurent in april 1996 gelegenheidsjournalist is bij het tijdschrift Femmes d’aujourd’hui. Daarmee treedt hij in de voet-sporen van prinses Esmeralda, zelf een journaliste. In polo en jeans mag Laurent de redactie van het blad een dag lang ‘leiden’. Hij coördineert er een dossier over ecologie. Hoofdredactrice Marlies Robert is tevreden: ‘Laurent is op de redactie gekomen om over zijn dromen te praten, hij bracht zelf onderwerpen aan.’ Laurent is gelukkig als hij in het nieuws komt met zijn ecolo-gische projecten. Als het over zijn persoonlijk leven gaat, steigert de prins. Het is zeker zo dat, sinds de prins na het overlijden van koning Boudewijn in 1993 ook zijn plaatsje onder de koninklijke zon mag opeisen, zijn privéleven niet altijd even genuanceerd beschreven wordt. Aangebrande getuigenissen over zijn pijnlijke kinderen jeugdjaren brengen de prins én het paleis keer op keer in verlegenheid. Dat Laurent niet van zijn imago van verwende domoor afraakt, frustreert hem mateloos. ‘Volgens hem overschaduwen de smeu-ige mediaverhalen het feit dat hij het eerste lid van de koninklijke familie is dat concrete initiatieven ten bate van de samenleving

de verstoorde relatie met de pers 329

heeft ontwikkeld,’ noteert een redacteur. En wie hem kent, beves-tigt dat Laurent keuzes heeft gemaakt. Met de haast analfabetische pestkop die zijn omgeving voortdurend op de proef stelde, zou hij naar eigen zeggen nog weinig gemeen hebben. Kathy Pauwels van het vtm-programma Royalty nuanceert dit: ‘Prins Laurent blijft natuurlijk het buitenbeentje aan het hof. Hij is een boeiend maar complex man. Je moet op zijn ogen letten om te zien of hij goed of slecht geluimd is. We hebben een paar keer een aanvaring gehad met hem. Maar het is altijd weer bijgelegd. Eigenlijk kickt hij op persbelangstelling.’

Uiteraard heeft de prins een hekel aan persberichten waarin hij weer eens wordt afgeschilderd als een domoor. Wie zou dat wel leuk vinden? Zelfs indien er een grond van waarheid in zit. Een cameraman vertelt me dat hij een stukje tape heeft, dat uiteraard niet werd uitgezonden, waarop Laurents domste uitspraak staat. ‘Ik heb hem gefilmd toen kinderen hem vroegen of hij ook een computer had. “Een beetje,” was zijn antwoord toen.’ In het interview met de studenten van Supo bezweert de prins zijn twee jonge vragenstellers nochtans dat hij niet dom is. ‘Ik ben altijd heel blij om iemand te leren kennen. Ik ben zeer open en spijtig genoeg denken sommige journalisten dat dat een synoniem is voor dom zijn. Ik vertrouw op mensen en geloof in anderen. Problemen komen er pas als je niet meer in anderen gelooft.’ Het Franse tijdschrift Point De Vue, gespecialiseerd in konings-huizen en adel, ziet het anders. In een voor het tijdschrift opval-lend scherp stuk halen de Fransen medio september 2008 vernie-tigend uit naar het Belgische koningshuis. Zowat alle leden moeten er aan geloven. Ook Laurent. In het artikel, getiteld ‘Een verjaardag zonder glans’ naar aan-leiding van de 15 jaar van koning Albert ii op de troon, wordt onze vorst omschreven als ‘sympathiek, maar niet bepaald gezegend met een onweerstaanbaar charisma’. Prins Filip wordt neergesabeld als een ‘tête de turc’ of iemand die altijd het mikpunt is van spot voor Vlaamse separatisten. Paola is een grootmoeder met een ver-starde blik. Fabiola leeft in de verering van haar overleden echt-genoot en Mathilde bracht eerst verjonging, maar nu kleedt ze zich net zo saai als de rest van het oudbollige Belgische konings-huis.


Laurent sleept dan weer ‘een desastreus imago’ met zich mee. Gelukkig is er nog prinses Astrid, besluit het artikel. ‘Simpelweg stralend.’

Laurent mag dan misschien wel afgeschilderd worden als een dom-kop en een ‘desastreus imago meeslepen,’ van alle Coburgs was hij gedurende lange tijd zeker de meest toegankelijke royal. Het bewijs is dat hij zich zelfs liet interviewen door twee studenten omdat ‘hij ze sympathiek vindt’. Maar ook voor een grapje is Laurent altijd wel te vinden. Op 6 januari 2000 krijgt hij in Tervuren bezoek van drie ‘Bekende Koningen’. Gehuld in de traditionele klederdracht bellen niet Kas-par, Melchior en Balthazar, maar tv6-reporter Luk Alloo, Vlaamse schlagerzanger Luc Steeno en Anderlecht-verdediger Mike Verstrae-ten aan bij de prins. Laurent is net thuisgekomen na een lange reis. ‘De ster had ons naar prins Laurent geleid,’ vertelt Alloo. ‘Op het moment dat we aangebeld hadden aan de metalen poort, zijn we gestart met zingen. Een camera registreerde onze aanwezigheid en tot mijn grote verbazing ging de poort open. Prins Laurent heeft ons verwelkomd op zijn oprit. We hebben hem gevraagd of kin-neke Jezus bij hem was, de ster stond immers boven zijn woning. Ik heb nog aan Luc Steeno gevraagd of hij een nieuw liedje wilde zingen voor prins Laurent. Meneer was zijn tekst vergeten! Steeno heeft zijn kans daar echt verkeken.’ Alloo vond dat uiteraard niet erg. De programmamaker was zeer te spreken over zijn blitzbezoek aan de jongste koningszoon. ‘Tja, vijf minuten is meer dan niets hé.’ Daartegenover staat dat Laurent steevast vindt dat er te weinig journalisten afkomen als hij iets ernstigs te vertellen heeft. Als hij een ecologisch thema aansnijdt, is de opkomst volgens de prins altijd te klein. Laurent haalt dan fel uit naar de aanwezige perslui. Dat is niet slim: hij straft de journalisten die wel gekomen zijn! Bovendien stoort het hem mateloos dat de bevolking denkt dat hij een luierik is. ‘Veel mensen denken dat ik niets uitvoer, maar ik heb een drukke agenda en werk hard. Ik ben het eerste lid van de koninklijke familie dat eigen concrete initiatieven ontwikkelde voor de gemeenschap. Helaas bericht de pers daar bitter weinig over,’ vertelt hij in Het Nieuwsblad. Het is een plaat die hij regelma-tig oplegt. Na verloop van tijd is de boodschap grijsgedraaid.


Toch kan de prins objectief gesproken niet echt klagen. Het televisieprogramma Royalty is bijvoorbeeld bereid om de prins een volle week te volgen. Daaruit moet volgens de programmamakers blijken dat de prins zijn leven helemaal niet in zijn luie zetel door-brengt. Joke Vanhaeren, eindredactrice van Royalty: ‘Ik heb prins Laurent al vaak gevolgd. Hij weet echt wel waar hij mee bezig is. Tijdens elk bezoek aan een project of instelling stelt hij vragen, gaat hij in discussie en luistert hij ook naar de argumenten van anderen. Je mag hem ook gerust vragen stellen. Andere leden van de koninklijke familie staan dat niet toe, want dat druist tegen het protocol in.’ De reportage van vtm schetst een prinselijke week in april 2001. Eerst toont Laurent trots de nieuwe kantoren van de Prins Laurent Stichting. De dag daarop bezoekt hij een ecologisch kinderdagver-blijf. Verder brengt hij nog een bezoekje aan de vleermuizen in het Fort van Brasschaat. De prins legt ook in Hoboken de eerste steen van het eerste dispensarium in België. Verder is hij nog naar een manège geweest die gehandicapten aan de hand van hippotherapie begeleidt. ‘Een bedrijfsbezoek aan een Duits bedrijf dat veel aandacht aan een ecologisch verantwoord productieproces levert, stond ook op de agenda die week. Daar ging de prins ook in discussie met de fabrieksleider.’ Vanhaeren beschrijft in haar biografie hoe Laurent de bedrijfsleider zelfs in verlegenheid bracht door kritische vragen.

Een foeterende prins

Het beeld dat journalisten het beste kennen van Laurent is als hij weer eens aan het ‘foeteren’ is. vtm beschikt over tientallen meters tape waarop de rug van de prins te zien is. Tijdens de week eind april 2001 waarin hij door Royalty gevolgd wordt, stelt hij een studie voor over de psychologische gevolgen van overstromingen voor mensen. In Humo vertelt hij hierover het volgende: ‘Water kan ook een gevaar zijn, zeker in deze tijden van klimaatopwarming. Het waterpeil zal stijgen. We zullen nieuwe gebieden moeten zoeken om overtollig water af te leiden. We zul-len woongebieden, industriezones en landbouwgrond moeten in-


perken. Helaas is nog niet iedereen van de urgentie doordrongen. (…) Dijken bouwen is maar een tijdelijke oplossing. We moeten op zoek naar oplossingen op lange termijn. (…) Wij (het kint) hebben op wetenschappelijke wijze de kosten berekend van de psychologische gevolgen van hoge waterstanden. We zijn nagegaan wat het voor je gemoedstoestand betekent om geconfronteerd te wor-den met natuurrampen, met name watersnood en overstromingen.’ (eigen cursivering) Het thema lokt amper vier journalisten naar de persconferentie. Laurent is woedend omwille van het gebrek aan interesse. ‘Ik ben razend kwaad. Het spijt me dat ik geen blote Pamela Anderson heb meegebracht. Misschien was er dan wel aandacht geweest.’ Eind maart 2004 lijkt alsof de das van prins Laurent tussen de deur van zijn wagen klemzit, maar dat is gezichtsbedrog. Molen-wiekend probeert de prins, die net het salon Bois & Habitat in Namen bezocht heeft, zijn jasje aan te krijgen. Iets wat hem maar ternauwernood lukte. De prins is helemaal zichzelf en foetert tegen de camera’s dat het een lieve lust is. Laurent scheldt zelfs een film-ploeg van vtm uit. Hij eindigt zijn tirade met: ‘Zalig de simpelen van geest.’ Een half jaar later komt de zwaarste aanval van Laurent tegen de pers. Het slachtoffer is deze keer journaliste Aagje Van Tomme van vtm. Ze is aanwezig in Terhulpen als prinses Louise gedoopt wordt. Dat is niet naar de zin van de prins die boos is dat Van Tomme ontdekt heeft waar en wanneer de doop zou plaatsvinden. De reporter vraagt Laurent of hij het niet erg vindt dat Reza Pahalvi uiteindelijk geen peter geworden is. Ze stelt de vraag als Laurent het domein in Terhulpen verlaat. Laurent trekt de micro-foon uit haar handen. Van Tomme staat perplex. ‘Het is al de twee-de keer dat hij dat doet. Op de dag van zijn verloving gebeurde het ook,’ vertelt Van Tomme achteraf. De prins vindt dat de journalisten in het algemeen en zeker die van de vtm hun werk niet goed doen. Ze zouden volgens hem te weinig aandacht hebben voor wat belangrijk is. ‘U bent van de vtm zeker? Dat zie ik aan uw smoel,’ sneert de prins tegen een cameraman bij een bezoek aan Batibouw in 2004. ‘Gaan jullie weer vragen stellen over mijn motor en uitpluizen waar ik het geld vandaan haal?’ De prins was begin 2004 met de moto naar Bati-


bouw gekomen. In het Frans had Laurent het over de ‘gueule’ of bek van de cameraman.

De vtm-directie pikt deze uitval van Laurent niet en schrijft een boze brief naar het Paleis. Daar wordt eveneens ontstemd gerea-geerd over deze agressieve uitval van Laurent en is men bereid tot een gesprek met vtm. De persdienst van het Paleis laat de top van de zender weten dat vtm in het najaar van 2004 uitgenodigd zal worden om de zaak te bespreken. vtm beschouwt dit als een uit-gestoken hand. Tijdens het gesprek excuseert het paleis zich voor het gedrag van Laurent maar verklaart tegelijk dat het weinig vat heeft op het ongeleide projectiel Laurent. De prins zelf reageert later in La Dernière Heure: ‘Mocht ik meer berekend zijn en meer aandacht schenken aan mijn imago, dan zou ik sommige journalistieke uitschuivers vermijden. Ik lach graag, maar dat wil niet zeggen dat ik niet ernstig ben. De mensen hebben dikwijls een verkeerd beeld van de leden van de konink-lijke familie. Het zijn clichébeelden. Terwijl leden van de konink-lijke familie, net als iemand anders, kunnen kiezen of ze het op-nemen voor zichzelf of voor anderen. Ik richt mijn interesse op diegenen die in het algemeen weinig aandacht krijgen. Ik doe dat met een kracht die een politicus niet heeft, omdat hij een kleur heeft en antecedenten.’ Het is een zwakke verdediging en boven-dien totaal naast de kwestie. En bovendien, heeft de prins geen ‘antecedenten’? Volgens Kathy Pauwels is Laurent vandaag toch nog altijd een beetje boos op hen. ‘Als hij onze cameraploeg in het vizier krijgt, zegt hij steevast “Die van vtm zijn hier, ik ga naar huis.” Hij bekijkt ons met een boze blik en gaat met opzet met zijn rug voor de ca-mera staan. Neen, hij wil geen vrede sluiten. Ik heb al een aantal keren geprobeerd een verzoenend gesprek met hem aan te knopen, maar het is vechten tegen de bierkaai. Het pakt geen verf. Prins Laurent is héél koppig.’ Pauwels blijft wel professioneel Laurents activiteiten op de voet volgen. ‘Hem negeren, zou een verkeerde houding zijn. We blijven alles registreren. En als hij straks opnieuw naar ons uitvalt, dan zenden wij dat opnieuw uit.’ Zo hoort het ook. ‘Een ploeg van Royalty heeft het die bewuste dag (bij Batibouw)


moeten ontgelden maar eigenlijk heeft prins Laurent problemen met vtm in het algemeen,’ gaat Pauwels verder in Het Laatste Nieuws. ‘Zijn gejen naar de pers toe is al lang bezig. En aan de basis hiervan ligt een reportage van het automagazine De Zesde Versnelling. Daar-in werd prins Laurent achter het stuur van zijn wagen getoond en daarbij werd vermeld dat hij geen veiligheidsgordel droeg. Woest was hij.’ Sindsdien wil de rebel van ons koningshuis niet langer dat ca-meraploegen focussen op zijn wagenpark of andere kostbare heb-bedingetjes. ‘Prins Laurent weigert ook maar iets van zijn privéle-ven bloot te geven. Hij wil enkel dat we over zijn werk en activi-teiten verslag uitbrengen. Helaas voor hem, Royalty is een magazine. Het is onze plicht af en toe naar persoonlijke dingen te graven. (…) Het is aan de kijker om daar dan een oordeel over te vellen.’ De verstandhouding tussen Laurent en de Royaltyploeg is er dus nog altijd niet op verbeterd. Hij is erg overtuigd van zijn waar-heid. Het ziet er dus niet naar uit dat we snel tot een oplossing komen. Spijtig, want Laurent blijft alsnog de populairste van ons koningshuis, al stel ik me de vraag of dat op lange termijn nog zo zal zijn. Gaat hij straks nog een prominente rol spelen? Ik weet het niet.’

Als Laurent vtm een hak kan zetten, dan zal hij het zeker niet laten. Radiopresentator Benny Opdenacker herinnert zich een voor-val: ‘Prins Laurent heb ik eens geïnterviewd in Hasselt. Ik stormde snel op hem af en zei dat ik van de Nederlandse radio was. Tege-lijkertijd stond daar een ploeg van vtm. Laurent viel tegen hen uit en zei: “Nee, ik praat met hem, hij komt helemaal uit Holland”.’ Het echte probleem van Laurent is dat hij controle wil over de manier waarop journalisten hun werk doen. Dat is uiteraard on-mogelijk. In 2006 bijvoorbeeld is Laurent zonder Claire aanwezig op de Tweedaagse in Blankenberge, een wandeltocht aan de kust. ‘De prins werd een maand op voorhand aangekondigd en iedereen dacht dat het om een aprilgrap ging. Er werden zelfs weddenschap-pen afgesloten met als resultaat dat een aantal mannen een week lang de afwas moesten doen,’ verklaart de organisator. Bij zijn aankomst regent het, maar Laurent wordt toch opge-wacht door trouwe fans. Een dame die een persoonlijk geschenk-


je mee heeft voor de prins en iets wil voorlezen, moet wachten. De prins opent zijn paraplu, plaatst die ostentatief voor de ca-mera’s en verklaart: ‘Nu mag u het voorlezen want ze kunnen toch niet filmen.’ Een jaar later is er opnieuw een rel met vijf persfotografen. Laurent bezoekt het dierendispensarium in Hoboken. Plots haalt hij naar hen uit en verbiedt ze om foto’s te maken. De fotografen leggen daarop hun camera’s neer uit protest omdat ze geen beel-den mogen maken van de prins in actie. Een cameraploeg van Royalty volgt nadien het voorbeeld van de fotografen. Veel meer dan wachten tot de prins het dispensarium verlaat, zit er voor de pers niet op. ‘Wij waren op voorhand uitgenodigd voor dit bezoek. Ter plaat-se bleek het om een werkbezoek te gaan waarop we niet welkom waren,’ vertelt een van de aanwezige fotografen aan de pers. ‘Dat hij geen foto’s wil, daar hebben we op zich geen problemen mee, maar dan moet hij ons ook niet uitnodigen. Een foto van de prins die het dispensarium binnen- en buitenstapt is journalistiek niet interessant, maar foto’s van de prins met de honden in de kliniek werden niet toegelaten.’ Na afloop van het bezoek van de prins aan het dispensarium keren de fotografen zonder bruikbare beelden huiswaarts. Die dag heeft Laurent zeker geen vrienden bijgemaakt. ‘Het was een gril van de prins,’ legt een medewerker uit. Een bijkomend nadeel bij Laurent is dat zijn beschikbaarheid afhankelijk is van zijn humeur. Of de prins antwoordt of niet, hangt af van zijn stemming op dat ogenblik. Begin oktober 2008 blijven Laurent en Claire lang napraten op de afterparty na de voorstelling van de theatervoorstelling Daens. Ze eten met smaak een pakje frieten met mayonaise. Ze gaan ook uitgebreid de cast feliciteren. En of Monseigneur de voorstelling goed vond? ‘Ja, heel goed, maar euh… ik mag zo’n vragen eigenlijk niet beantwoorden,’ antwoordt Laurent kortweg aan een journalist.


Journalisten moeten schrijvers worden

Medio september 2007 krijgt ook de schrijvende pers een sneer van de prins. Hij raadt journalisten aan van beroep te veranderen en schrijvers te worden. ‘Een jaar aan een stuk ben ik gestraft voor dingen die ik niet gedaan heb,’ stelt de prins in een interview met Gazet van Antwerpen. Laurent verwijst naar het marineproces. ‘In al die verhaaltjes die over mij verteld zijn, is er daar ook maar iemand die kan bewijzen dat ik iets gestolen heb of dat ik iemand vermoord heb? Hoe kan men iemand zo hardnekkig op z’n huid zitten? Ik denk eraan wat die Engelse ouders (van Maddie) deze dagen moeten doorstaan, terwijl niemand iets weet. Stel u eens de gezichten van de journalisten voor als blijkt dat ze onschuldig zijn! Kortom, journalisten moeten van beroep veranderen, ze moe-ten schrijvers worden, onafhankelijke mensen.’ Laurent impliceert zowaar dat journalisten niet vrij zouden zijn om te schrijven wat ze willen. Verder in het gesprek met Gazet van Antwerpen gaat Laurent in op zijn visie op ecologie. Op de vraag waarom hij als milieu-bewust mens met een Porsche Cayenne rijdt, antwoordt de prins: ‘We gaan toch niet discussiëren over dommigheden? In welke taal moet ik het u duidelijk maken? Ik heb toch al genoeg aangetoond dat ik bij die ecologische sector betrokken ben! We moeten afstand nemen van het cliché van de pikanterieën. Ik zoek nooit de sen-satie en zal er nooit aan toegeven.’ Ook eind oktober 2008 gaat Laurent opnieuw te ver. Tijdens het verjaardagsfeest van het Belgische modemerk Natan in de boetiek van het merk op de Brusselse Louizalaan grijpt hij een onbekende vrouw vast in een poging de fotografen van zich af te schudden. ‘Stop met mij te fotograferen. Jullie nemen beter een beeld van deze mooie dame dan van mij,’ roept de prins naar de fotografen, terwijl hij een blond meisje dat wat verderop staat te keuvelen met beide armen voor zich trekt. Het gaat volgens de aanwezige pers om Alexia Martin, dochter van hoteleigenaar en brouwer John Martin. Volgens de aanwezige journalisten doet ze haar best om te blijven glimlachen. Prinses Claire kan enkel toekijken. Begin augustus 2007 geeft Laurent een exclusief interview aan het Nederlandse weekblad Privé. Een journalist van Privé ontmoet


de prins en zijn gezin in de buurt van zijn vakantiehuis in Neder-land. Een betrouwbare bron vertelt ons dat het gaat om een woning van Dirk De Paepe in de buurt van Sluis. Laurent huilt uit bij de Nederlanders en beweert in het gesprek dat de Belgische media een ware hetze tegen hem voeren. ‘Ik kan niets goeds doen. Die rechtszaak rond Villa Clementine is helemaal opgeblazen. Volgens de verhalen zou ik gebroken hebben met mijn vader. Dat klopt niet, we gaan nog goed met elkaar om.’ Over zijn relatie met prinses Claire zegt Laurent dat er geen vuiltje aan de lucht is. ‘Het is een feit dat een op de twee Belgen gaat scheiden. Ik kan u geruststellen dat ik daar niet onder val.’ Laurent ontkent verder dat hij altijd mooie vrouwen en dure auto’s rond zich heeft. ‘Ik rijd zelf met een Smart. Daar schaam ik me helemaal niet voor. Hij is goedkoop met benzine en je kunt mak-kelijk parkeren.’ Privé mag zelfs ongestoord foto’s maken van het gezin van Laurent en mag die ook publiceren. Volledig kosteloos! Hiermee straft hij de stoute Belgische (lees: Vlaamse) pers. Bovendien deelt Laurent handtekeningen uit. ‘Dat zien we leden van de Neder-landse koninklijke familie niet doen,’ besluit Privé in een lofzang voor de Belgische prins.

Laurent heeft een punt: de media hebben vooral belangsteling voor wat hij ‘pikanterieën’ noemt. Maar zo werken de media nu een-maal. Het zou onzinnig en dom zijn om de werking van de media te willen veranderen. Laurent ligt er wel wakker van. Een typische illustratie hiervan vinden we in oktober 2007. Het weekblad Humo heeft met de prins afgesproken om langs de oevers van de Zenne te fietsen. De af-spraak vindt volgens de mail van Laurent plaats omstreeks vier uur aan het station van Drogenbos. In Drogenbos blijkt evenwel geen station te bestaan. ‘Het is het station van Ruisbroek, vlak bij Drogenbos,’ meldt de prins nadien aan de redacteur van het blad. Laurent huldigt die autoloze zondag de nieuwe wandelen fiets-route langs de rivier in. Het betreft 108 kilometer door vijftien gemeenten en drie gewesten. Het kint heeft daarover een gidsje uitgebracht. Die 23ste september, dag van de mobiliteit, is volgens Humo een


uitgelezen moment om publiciteit te maken voor de new look van de Zenne, tot voor kort de open riool van Brussel. ‘Helaas, de be-langstelling is pover,’ noteert de journalist. ‘In Heffen bij Mechelen, waar de Zenne in de Dijle uitmondt, was behalve een cameraploeg van vtm (Royalty) en rtl (Place Royale) weinig volk te bespeuren.’ In Ruisbroek is er zelfs niemand, behalve Inge Duytschaever van het kint en een lid van de plaatselijke natuurbeweging De Zen-nezotten. Dat raakt de prins, meer dan hij wil toegeven. ‘Waar bent u,’ had hij aan de journalist van Humo aan de telefoon ge-vraagd, ‘als ik mijn projecten aan de pers voorstel? Kennelijk is het milieu niet interessant voor u en uw collega’s.’ De prins is ook uiterst wantrouwig. ‘Rijdt u met een koersfiets, monseigneur?’ had Humo nog gevraagd. Maar dat stemde hem niet vrolijk. ‘Wat voor een demagogische vraag is me dat nu weer! Koersfiets, koersauto – ik weet wel waar u op aanstuurt. U mag zondag komen fietsen op voorwaarde dat u al die suggestieve vra-gen achterwege laat. En trouwens, ik heb een elektrofiets.’

Laurent vraagt steun aan de (Franstalige) pers

In het voorjaar van 2011 komt Laurent opnieuw onder vuur om-wille van zijn omstreden reis naar Congo. Het is dan ook cynisch dat hij op dat ogenblik de (Franstalige) pers vraagt om hem te steunen. De prins weigert evenwel de omstandigheden van zijn reis naar Congo uit de doeken te doen en verwijst alle vragen door naar Pierre Legros, de advocaat van zijn stichting grect en zijn woordvoerder op dat moment. ‘Jullie zijn sensatiebelust,’ verwijt Laurent Le Soir. ‘Het zou een keer moeten gebeuren dat jullie me steunen eerder dan me onop-houdelijk te verpletteren. Als ik zeg wat ik doe, schrijft niemand erover. Als ik iets niet gedaan heb, spreekt iedereen erover in plaats van te zeggen: laten we proberen hem te steunen in zijn werk voor de gemeenschap.’ Iets gelijkaardig verklaart Laurent in de kranten van de groep Sud Presse. ‘Ik kan niets zeggen. Men vindt dat alles wat ik doe een probleem is.’ Volgens de prins is zijn reis naar Congo ‘een technische en we-tenschappelijke missie met betrekking tot het regenwoud’. Het is


een thema ‘dat Congo ruimschoots overstijgt’. Ook zijn trip naar Angola kaderde volgens hem in zijn bezorgdheid om het milieu. Met de reis beoogt grect, volgens de prins althans, de mogelijke installatie van elektrische microcentrales in dorpen. ‘De stichting heeft knowhow op dat vlak. Het was mijn plicht die mensen de kans te geven om tegen een zeer competitieve prijs toegang te krij gen tot die knowhow, want de stichting maakt geen winst.’ De journalisten van De Standaard krijgen Laurent begin april aan de lijn. Volgens hen klikt hij ‘opgejaagd en verward’ maar vertoont hij ‘geen greintje schuldbewustzijn’. De prins vraagt de journalist om kwart voor tien ’s avonds of hij in God gelooft. ‘Ik zie niet goed wat dat terzake doet, Monseigneur,’ antwoordt de redacteur. ‘Allez, u gelooft in God. Goed? We spreken dat af. Belt u hem ook meerdere malen per dag, tot zijn telefoon warm is, om te vragen of hij wel bestaat? vervolgt Laurent. ‘Ik heb geen directe lijn met God, Monseigneur,’ antwoordt de journalist. ‘Ik wil me niet met God vergelijken. Dat bedoel ik niet. Ik wil alleen vragen: waarom kunt u me niet gewoon geloven?’ Dat is volgens de redacteur moeilijk omdat er veel onduidelijk-heden blijven. ‘Jamaar: “onduidelijkheden”, dat betekent toch niet dat ik foute dingen doe? Ik ben bezig met het milieu. Begrijpt u dat? Het mi-li-eu. Dat mag toch? Het is genoeg geweest nu. Alstu-blieft. Wilt u me met rust laten? Goede avond. Oké? Goede avond.’

Laurent voelt zich volgens Davignon in die periode ‘zeer slecht’. Volgens de prins is de heisa een complot van de pers, de premier en het paleis om hem in diskrediet te brengen. Op het paleis is Van Ypersele de kwade genius volgens de prins. Laurent vergeleek Jacques van Ypersele, de kabinetschef van Albert ii, eerder al met Raspoetin toen hij niet mocht meedenken om het paleis ‘groener’ te maken. Naar eigen zeggen vroeg Laurent geen toestemming voor zijn Congoreis. ‘Anders zou ik me voor de zoveelste keer hebben laten saboteren.’ Volgens De Standaard is de prins gewoon wereldvreemd. Laurents vriend Herman De Croo bevestigt dit. ‘Hij is zich in elk geval vaak te weinig bewust van de impact van zijn daden. Over zijn Congo-reis heb ik hem letterlijk gezegd: pas op, je zult het allemaal over


je heen krijgen. Ik heb hem met handen en voeten proberen uit te leggen hoe gevoelig de situatie in Congo is. Ik ben er al zo vaak geweest en ik heb nog nooit een wagen van de regering gebruikt.’ Volgens De Croo zit de prins in een carcan dat hij moeilijk ver-draagt. ‘Hij denkt vaak dat hij is als u en ik,’ vult Davignon aan in de krant. ‘En dat is hij natuurlijk niet. Hij leeft in een andere realiteit, maar daar kan hij niet aan doen. Hij heeft er niet voor gekozen om als prins geboren te worden.’ Volgens Davignon en De Croo is Laurent, ondertussen bijna vijftig, nog steeds zoekende. Zoekende naar bevestiging, naar een levensdoel. Volgens De Croo doet de prins dat door zich te mani-festeren. ‘Waarom heeft hij anders de doop van zijn eerste dochter in het Zoniënwoud (op het domein van de familie Solvay in Terhul-pen) gedaan? Laurent heeft een enorme drang naar waardering, wat erg menselijk is. Maar hij voelt zich vaak tekort gedaan Hij heeft tien jaar later dan zijn broer en zus een dotatie gekregen. En hij vindt vaak dat men hem zijn gang niet laat gaan met zijn pro-jecten. U weet wel: zijn aandacht voor de diertjes, zijn inzet voor de natuur.’ Davignon bevestigt dat zijn aandacht voor het milieu geen the-ater is. ‘Het is toch logisch dat hij niet de hele dag thuis voor de tv wil zitten? De vraag is alleen: hoe doe je dat als je geen gewone burger bent? Laurent aanvaardt dat een dotatie ook verplichtingen geeft, maar het probleem zijn de vele grijze zones. Er is nooit dui-delijk gezegd wat kan en niet kan.’ Dat zou in het najaar van 2011 eindelijk opgelost moeten zijn.

Na zijn omstreden Congoreis is Laurent persona non grata op het Paleis. Hij mag zelfs niet aanwezig zijn bij een plechtigheid op de nationale feestdag. En dat is een primeur voor ons land. Een jour-nalist van Het Nieuwsblad probeert de prins op dinsdag 19 juli te bereiken. ‘Telefoneren met prins Laurent is telkens opnieuw een belevenis,’ noteert hij. De prins antwoordt beleefd. ‘Ik ga u voor een antwoord op die vraag moeten doorverwijzen. Kent u Becaus?’ vraagt hij. Het blijkt om vrt-nieuwslezer Jan Becaus te gaan. ‘Bel hem maar met mijn groeten. Hij kan u alles vertellen.’


Jan Becaus zelf zit wat verveeld met de status van officieuze woordvoerder van prins Laurent, een ongewilde én onbezoldigde job zo blijkt. ‘Ik had hem gebeld met exact dezelfde vraag,’ aldus Becaus. Het antwoord van Laurent luidde cryptisch dat ‘men de wens van zijn ouders moet respecteren.’ Dat net Jan Becaus tot tijdelijke woordvoerder van Laurent wordt gepromoveerd, is merkwaardig. Becaus heeft enkele jaren daarvoor tijdens privélessen koningin Paola Nederlands proberen aan te leren. Zonder succes overigens. Maar wie dacht dat Laurent woensdagavond 20 juli braafjes in zijn Villa Clémentine gaat doorbrengen, heeft het mis. Op woens-dag laat hij fijntjes weten dat hij ’s avonds met vrouw en kinderen naar de Brusselse Marollenwijk trekt. Laurent was tot dinsdag wel nog in Noord-Italië. ‘Wat hij daar deed, vertelde hij ook niet aan Jan Becaus,’ noteert Het Nieuwsblad. Laurent houdt woord en verschijnt op die avond op het Vossen-plein. Ongeveer 15.000 Belgen trotseren de dreigende weergoden om er een danspasje te wagen op het negende Bal National. Er zijn veel paraplu’s te zien met de Belgische driekleur als motief. Een Nederlandstalige vertaling van Bal National is ook niet nodig. Het Bal National werd in 2003 voor het eerst georganiseerd naar aanleiding van het tienjarig koningschap van koning Albert ii en is sindsdien een Brusselse traditie geworden. Dat prins Laurent uitgerekend dat feest uitkiest, is opnieuw erg ironisch. Het startschot voor de negende editie van Bal National werd om 19 uur gegeven door Unik Party, die het talrijk opgekomen publiek enkele danspasjes aanleerden. Daarna was het de beurt aan blues- en jazzcombo Duo de Choc. De Vlaamse schlagerkonin-gin Laura Lynn mocht vervolgens het publiek verder opwarmen en kreeg zelfs een polonaise in beweging. Het feest begon echt goed op gang te komen met de Compagnons de la Chanson, te weten Johny Voners, Marijn Devalck en Freddy Birset. De Franse klassiekers die de twee ‘Kampioenen’ en zanger Birset brachten, konden op heel wat bijval rekenen. Het was ook het moment dat prins Laurent en prinses Claire acte de présence gaven, vergezeld van de Brusselse burgemeester Freddy Thielemans en de drie kin-deren. Eind 2011 krijgt de prins de zwaarste tik als de rtbf een gena-


deloos portret van de prins schildert in Questions à la une. Repor-tagemaker Frédéric Deborsu bevestigt ons dat de aanleiding voor deze reportage de omstreden reis van Laurent naar Congo was. Klopt het beeld van de nukkige en aanstellerige Laurent? ‘Als je correct met hem bent, doet er zich nooit een probleem voor,’ beweert Hilde Garmyn in De Standaard. ‘Maar behandel je hem vooringenomen als dom, en hij wordt agressief.’ Michel Deneyer vult aan: ‘In persoonlijk contact is hij altijd heel open en warm, maar als er pers in de buurt is, wordt hij bits.’ Kloppen die opmerking wel? ‘Correct zijn’ met de prins bete-kent immers dat je als journalist doet wat hij wil. Laurent wilde bijvoorbeeld meewerken met Deborsu op voorwaarde dat deze laatste de prins toonde zoals Laurent wilde. En dat is niet de taak van een echte journalist. Bovendien vraagt Laurent steevast aan de journalisten om hem op zijn woord te geloven. Het is net de taak van echte redacteurs om dat niet te doen. Het bewijst dat Laurent, naast een totaal gebrek aan kennis van het politieke spel, al evenmin inzicht heeft in de werking van de media. Nochtans probeert hij hierop greep te krijgen, vruchteloos uiteraard. Dat frustreert hem en daardoor wordt hij bits. De aanwezigheid van sommige media zoals vtm werkt als een rode lap op een prinselijke stier. Dat is dom. Laurent heeft de pers evenveel nodig als de pers hem. Begin 2012 is hij zelfs de ‘steun’ van de Franstalige media verloren. Laurent wil ook niet dat de journalisten zich interesseren voor zijn privéleven. De prins ziet dat heel ruim. De vastgoedactiviteiten die hij ontwikkelt bijvoorbeeld vallen daaronder. Maar hierin lijkt hij op veel bv’s die niet begrijpen dat de ‘boekskes’ extra inte-resse tonen als het slecht gaat. Nadat ze jarenlang in de populaire pers belicht werden, vragen ze op dat ogenblik van tegenslag dat de media geen aandacht besteden aan hun perikelen. Maar zo werken de media niet.

hoofdstuk 17

Snelle auto’s

‘Het is gevaarlijk op de weg.’het antwoord van prins laurent op de vraag waarom hij een voorkeur heeft voor snelle en niet meteen milieuvriendelijke wagens.

Noel Vaessen heeft, zoals alle passagiers van de prins, regelma-tig doodsangsten uitgestaan. ‘Op de autoweg naar Parijs, langs

de tgv-lijn, begint prins Laurent plots snoeihard te rijden. “Ik wil de trein voorbijsteken,” zegt de prins.’ De prins bekommert zich volgens zijn voormalig adviseur geenszins om het verkeersregle-ment. Vaessen zag naar eigen zeggen zijn leven voorbijflitsen toen hij met de prins naar een etentje in Parijs moest. ‘Als hij naar Frank rijk reed, hing hij soms diplomatieke Franse nummerplaten aan zijn auto. Op die manier liep hij minder risico om gepakt te worden. Hij vulde zijn koffer ook altijd met jerrycans benzine, die hij in Laken liet vullen. Hij vond de benzine langs de snelweg te duur. We reden met een bom in onze koffer. Bij de minste aanrij-ding waren we zo de lucht in gevlogen.’ Volgens Vaessen is de prins een echte autogek. Bovendien denkt Laurent dat hij een goede bestuurder is. Tijdens het programma De Zesde Versnelling, waarin Laurent ostentatief getoond wordt zon-der autogordel om, verklaart de prins trots dat hij heeft leren rijden bij de voormalige rijkswacht. Daar heeft hij ‘geleerd’ dat de maxi-mumsnelheid in ons land… 130 kilometer per uur is.


‘Prins Laurent? Een fils à papa die rijdt als een johnny,’ verklaart een insider. In de omgeving van de prins geldt totaal spreekverbod, maar velen beginnen hun buik vol te hebben van de kwalijke repu-tatie die Laurent het hof bezorgt. ‘De koning zou beter eens open-lijk afstand nemen van de daden van zijn volwassen zoon,’ klinkt het enkele jaren geleden. ‘Hij reageert zoals elke vader dat zou doen, alleen nog een stuk erger. Hij is zich meer van zijn verant-woordelijkheid bewust dan Laurent,’ verklaart een intimus in Ga-zet van Antwerpen. Het zal de prins worst wezen. Hoewel hij de leeftijd des onder-scheids zou moeten hebben bereikt en ondanks dat hij in het verleden al zo veel keer op het matje moest komen, blijft hij in de boosheid volharden. ‘Hij zal niet veranderen,’ zegt een vertrouwe-ling die de prins lange tijd van dichtbij heeft gekend. ‘De prins heeft een zwak voor auto’s en – zoals vele burgers trouwens – vindt hij dat de wegcode flexibel is. Leeftijdgenoten hebben de fase waar-in ze met een boom car voor de lichten staan te popelen om te ac-celereren, allang achter zich. Laurent niet. Hij gebruikt elke auto op die manier. Een veiligheidsgordel vindt hij voor watjes. Ik heb hem die nooit weten omdoen. Zelfs niet als hij wist dat er camera’s op stonden te kijken. Op dat gebied is hij eerlijk tegenover zichzelf: geen façade, geen schone schijn.’ (eigen cursivering) Eigenlijk zou Laurent professioneel iets moeten doen met wa-gens. Het probleem is natuurlijk dat de jongste zoon van de koning niet zomaar een garage kan openen. Een insider beweert dat de prins niets liever doet dan wagens kopen en verkopen. De prins houdt zeker van de krachtigste wagens. ‘De prins werd erg boos toen hij vernam dat bmw de snelheid van hun auto’s begrensd had (tot 250 kilometer per uur),’ vervolgt Vaessen in de krant. ‘Hij wilde een uitzondering op de regel, maar dat lukte niet.’ Bij bmw zien ze de prins overigens liever gaan dan komen. ‘Bij bmw in Bornem vertelden ze me dat ze maar twee kloteklanten hadden die onrespectvol omgingen met het personeel: een Itali-aanse zanger op z’n retour die nu in Ukkel woont en… Laurent,’ noteert Bogaerts. Volgens Vaessen kocht Laurent uiteindelijk een snelle tvr, met 450 pk onder de motorkap. ‘Ik heb belet dat hij daarmee zou rij-den, omdat het een zeer onveilige auto was. Laurent is trouwens

snelle auto’s 345

geen goede chauffeur. Hij durft erg snel rijden op rechte stukken, maar op een circuit valt hij door de mand. Dat heb ik ondervonden in Francorchamps. Na vijf minuten gaf hij het al op. Hij kon het fysiek niet aan en miste de vaardigheden om een racewagen door de bochten te sturen. Echt koersen is niets voor hem.’ Bogaerts bevestigt dit. In zijn niet gepubliceerde manuscript noteert hij: ‘Als chauffeur stelt Laurent niets voor. Hij kon optrekken en rem-men, meer niet.’

De enorme tegenstelling bij de prins als liefhebber van snelle au-to’s én als groene jongen ziet Laurent zelf niet. In het interview met de studenten in Supo verklaart de prins dat hij veel belang hecht aan ecologie. Volgens hem blijft het nooit enkel bij ecologie. ‘Volgens mij heeft de maatschappij drie pijlers: economie, ecologie en sociale rede. Ik vergelijk het vaak met een tafel met drie poten. Om duurzaamheid te bewerkstelligen, moet die tafel in evenwicht zijn. Momenteel is de maatschappij niet in evenwicht. De poot die voor economie staat, is nu veel te groot. We leven in een maatschap-pij naar Amerikaans model. Dit kan niet blijven duren. Het is niet duurzaam genoeg. We moeten meer rekening houden met die sociale rede.’ Laurent is blijkbaar niet op de hoogte van het feit dat een tafel met drie poten niet echt stabiel is. De kritiek op zijn snelle wagens wuift de prins in het interview zoals gebruikelijk weg. ‘Ik vind de tijd die je op de weg bent tijdver-spilling. Hoe minder tijd ik op de weg spendeer, hoe minder tijd en geld er verloren gaat. Daarom hou ik van snelle wagens. En als je minder lang onderweg bent, is de kans op ongelukken kleiner.’ Reportagemaker en politicus Cas vander Taelen (Groen) maak-te in 1995 reportages over ‘ontbijtende mensen’. Een van die repor-tages ging over Laurent. ‘Hij begroette ons hartelijk en verdween in zijn bureau. Na twintig lange minuten mochten wij ons bij hem vervoegen,’ herinnert hij zich. Volgens de reportagemaker was er sprake van een misverstand, want op de tafel lagen nog slechts de resten van een royaal ontbijt en het enige wat hij nog kon filmen was hoe de prins voldaan de kruimels rond zijn mond wegveegde. ‘Daar ging het koninklijk luik van mijn ontbijtcyclus!’ schrijft Vander Taelen in een later gepubliceerde open brief. Gelukkig heeft Laurent hen dan onderhouden over zijn stichting. ‘Of liever, uw woordvoerder deed dat, want u moest zeer dringend vertrekken.’


Vander Taelen heeft van het spijtige voorval gebruik gemaakt om via het protocol een nieuwe afspraak te regelen, om een dag in het leven van Laurent te portretteren. De reportageploeg mocht Laurent met de wagen volgen naar een colloquium aan de Antwerpse Universiteit. ‘Dat bleek niet eenvoudig, want hij beschikte over een rode bolide, waarmee hij in geen tijd van ons wegreed.’ Vander Taelen gaf naar eigen zeggen de achtervolging op bij 180 kilometer per uur. Uiteindelijk arri-veerden ze net op het moment dat hij klaar stond om te vertrek-ken. Laurents begeleider deelde hen mee dat de volgende afspraak zich vier uur later in Dendermonde situeerde en ‘dat hij aan rust toe was’. Volgens voormalig grootmaarschalk Herman Liebaers bestaan er in het leven feiten en beelden. Het is een prachtige uitspraak van deze erudiete man. Een van de beelden die altijd verbonden zal blijven aan Laurent, is de donkerblauwe Ferrari die de oprit van het kasteel van Laken opzoeft bij de voorstelling van Mathilde als verloofde van prins Filip. ‘Die Ferrari behoorde toe aan een goede Franse vriend van de prins,’ vertelt een insider. Hoewel de prins zich officieel inzet voor het milieu, is hij zeer gecharmeerd van krachtige sportwagens. ‘Een dikke tien jaar ge-leden verliet hij garage Francorchamps, de Ferrari-dealer in Brus-sel, met een glimmende Ferrari F355 (3.500 cc V8 met 380 pk), een donkerblauwe,’ noteert Het Nieuwsblad. De F355 ruimde later plaats voor een ander model van het Italiaanse merk, namelijk een 550 Maranello met een motor van 5.500 cc V12 met 485 pk. Dergelijke wagens verbruiken twee tot drie keer zoveel als ‘gewone’ auto’s. Vaessen kent de liefde van Laurent voor Ferrari. Laurent kreeg in de tweede helft van de jaren negentig een vergoeding als voor-zitter van het kint. Er was evenwel een probleem. De fiscus wist aanvankelijk niet te vertellen hoeveel belastingen de prins als zelfstandige moest betalen. ‘Hij kreeg regelmatig een voorschot op zijn wedde. Pas in 1999 berekende de staat dat Laurent 33% belastingen moest afstaan. In dat jaar kreeg hij in één keer de rest van zijn achterstallige wedde, zo’n 15 miljoen frank.’ De dag dat Laurent die som op zijn rekening zag staan, was hij door het dolle heen. Hij trok meteen naar de Ferrarigarage en kocht er een wagen. Twee andere wagens kocht hij tweedehands

snelle auto’s 347

van een Italiaanse ‘vriendin’. Volgens Vaessen verborg hij één van de wagens in de garage van die vriendin, aan de Louisalaan in Brussel. Vaessen vernam het nieuws van de aankopen pas toen hij de prins met een Ferrari bij het paleis zag. ‘Dit is het resultaat van jouw werk. Wil je een ritje maken met mij?’ grijnsde Laurent. Hij spotte met Vaessens inzet voor zijn publieke functie bij het kint. ‘Ik was diep geschokt door zoveel spilzucht.’ Een betrouwbare bron bevestigt dat de prins de neiging heeft om materiële zaken te accumuleren. ‘Wagens, horloges, het is een manier om zijn gebrek aan liefde in de kindertijd te compenseren.’ Mentor en vrijmetselaar Rik Van Aerschot ontkent evenwel dat Laurent ooit drie Ferrari’s gehad heeft. Het is een verhaal dat vol-gens hem Laurent onterecht blijft achtervolgen. ‘Die beroemde Ferrari waarmee hij naar het paleis scheurde, was geleend,’ aldus een intimus van het paleis in De Standaard.

Ongevallen

Laurent vindt zichzelf een uitstekende chauffeur. Naar eigen zeg-gen zou hij de kneepjes van het vak bij de voormalige rijkswacht geleerd hebben. Toch was hij al een paar keer betrokken bij ver-keersongevallen. Er is vooreerst dat merkwaardige ongeval uit 1979 dat we in het begin van dit boek vermeld hebben. John-Alexander Bogaerts herinnert zich een ander incident: ’Tijdens een uitje in 1992 reden we op de ring rond Brussel. Hij reed weer eens veel te hard en trok zijn versnellingsbak stuk.’ Het wijst niet echt op grote rijvaardigheden. Tijdens de snoeiharde reportage Questions à la une van de rtbf eind 2011 leren we dat Laurent hield van straatraces in de buurt van Ukkel. Tijdens die wedstrijden was alles toegelaten. Vaessen vindt Laurent een ronduit slechte chauffeur. ‘Iedereen kan snel rijden op een rechte autosnelweg.’ Hij herinnert zich dat een van de eerste wagens van Laurent, een bmw, op het domein van de Solvays in Terhulpen stond. Laurent had net daarvoor een ongeval gehad op de Brusselse ring. Dat ongeval is niet in de pers geweest.


Het is niet het enige incident. Betonnen wegmarkeringen zijn voor Laurent een uitdaging om erover te rijden. In 2009 wordt een foto van Laurent gemaakt in een Smart For Four. De rechtervelg is zwaar beschadigd. En volgens James Lohest, een voormalige adviseur van de prins, heeft Laurent ooit een non omver gereden in Brussel. De vrouw lag twee dagen in het ziekenhuis. Ook Flor Koninckx, voormalig rijkswachter en socialistisch po-liticus, heeft weet van een zwaar ongeval van Laurent. Hij vertelt begin juli 2004 in De Morgen over ‘ergerlijke verkeerspunten’. Een goed voorbeeld volgens Koninckx is het volgende punt. Wie de afrit van de E40 in Leuven neemt en richting stad rijdt, mag er 90 per uur rijden. Tot vier keer toe staan er borden langs de weg die die snelheid aangeven. Net voor het eerste grote kruispunt geldt een beperking tot 70. ‘Niets aan de hand natuurlijk,’ vindt Ko-ninckx. ‘Het gaat hier om een kruispunt waar al heel wat ongeval-len zijn gebeurd. Die beperking is dus meer dan terecht. Maar als we in tegenovergestelde richting naar het kruispunt rijden, is er geen sprake van een beperking. Koninckx snapt daar dus niets van. ‘Bovendien is er 200 meter verderop een identiek kruispunt waar er ook al ongevallen zijn gebeurd. Dat is namelijk het punt waar prins Laurent jaren terug een zwaar verkeersongeval heeft gehad.’ Over dit zware ongeval is niets terug te vinden in de archieven. Uitzonderlijk is dat niet. Veel verkeersongevallen van de Coburgs worden immers deskundig weggegumd.

Laurent werd een keer uitgenodigd om deel te nemen aan een race met 2pk’s. ‘Na twee ronden hield hij het voor bekeken. De sponsors hebben zich toen tegen de prins gekeerd. Ze voelden zich bedro-gen, maar daar lag Laurent niet wakker van,’ herinnert Vaessen zich. Die race vond plaats begin oktober 1995. Nadat Laurent in 1994 een bezoek had gebracht aan de 24 Uren voor 2 pk in Francor-champs voelde hij wel iets voor een avontuur in een opgefokte geit. Hij stelde in Tervuren zijn wagen met rugnummer 7 voor. Laurent rijdt samen met Eric Van de Poele en de ervaren endu-rance-rijder Pascal Witmeur. Sponsors zijn Royal Canin en Prince van koekjesfabrikant Lu. Laurent rijdt voor de Actie 48.81.00 en zal een prijs overhandigen aan een vereniging die zich inzet voor veilig verkeer in België. In de pers verklaart Laurent letterlijk: ‘Ik

snelle auto’s 349

ben geen hardrijder. Deze eenmalige race is weer een nieuwe uit-daging voor mij.’ Volgens een goede bron wilde Laurent tijdens de race de regels veranderen. ‘Hij wilde niet dat er langs rechts voorbijgestoken werd.’ En dat Laurent gepasseerd werd door andere wagens is ze-ker. Ook Witmeur herinnert zich de erbarmelijke race. ‘In het begin vroeg Laurent of het niet te saai zou zijn indien we 24 uur op kop zouden rijden zonder iemand voorbij te steken.’ Laurent wist niet dat het een circuit was. Bovendien dacht hij dat het team van meet af aan op kop zou rijden. ‘Een keer was hij dolenthousiast. Hij kwam binnen met de wagen en verklaarde triomfantelijk dat hij 40 wagens had voorbijgestoken. Alleen had hij de rode vlag niet gezien. Iedereen moest vertragen om binnen te komen. Behalve Laurent natuurlijk.’ Volgens Vaessen sloot het project van het drietal af met een zwaar deficit.

Diverse getuigen beweren bovendien dat Laurent niet echt een heer in het verkeer is. Eind 1998 ziet een Antwerpenaar hoe Laurent met zijn Range Rover een probleem heeft in de Antwerpse Schut-tershofstraat. ‘Tegelijk met een andere chauffeur wilde hij op dat ene parkeerplekje,’ vertelt de man. ‘Er ontstond een kleine woor-denwisseling, tot zijn “rivaal van één minuut” plots riep: “Maar ik ken u, gij zijt prins Laurent!” Vermoeid is Laurent toen doorgere-den.’ Volgens de getuige gingen de plaatselijke neringdoeners nadien in felle discussie, vooral met de chauffeur van de andere wagen. ‘Wie krijgt er niet graag een prins in zijn zaak?’ vraagt de getuige zich retorisch af. In Antwerpen droop de prins af. Maar volgens getuigen is Laurent wel degelijk een agressieveling in het verkeer. Eenmaal op de autosnelweg waant de prins zich immers de koning van de weg en kunnen de wagens voor hem niet snel genoeg uit de weg gaan. Enkele weken later, begin februari 1999, probeert Laurent op de E40 tussen Luik en Leuven een door de rijkswacht begeleid geldtransport in te halen. Het konvooi rijdt met 120 per uur op het


linkerbaanvak van de autosnelweg. De prins probeert hen met zijn snelle Range Rover op alle mogelijke manieren voorbij te steken. De begeleiders verhinderen dat uiteraard, maar krijgen enige tijd later via de radio te horen dat prins Laurent via gsm aan een pa-leisrijkswachter in Laken had gevraagd om de begeleiders onder druk te zetten om hem door te laten. Enkele dagen na dit incident verklaart Pascal Daniels, een 30-ja-rige Genkenaar, aan Het Belang van Limburg dat hij diezelfde avond op dezelfde autoweg met zijn Citroën bx door de bestuurder van een donkerblauwe Range Rover bijna van de weg werd gereden. Omdat hij een inhaalmanoeuvre blijkbaar niet snel genoeg uit-voerde, kwam de zware Range Rover tergend langzaam voor hem rijden, en dwong hem zelfs tot stoppen op de pechstrook. ‘Telkens ik opnieuw wilde vertrekken, belette hij me dat,’ beweert de man in de krant. Toen de Range Rover er uiteindelijk vandoor ging, belde de Genkenaar de rijkswacht. ‘Ik gaf de nummerplaat door. Na een lange, doodse stilte kreeg ik de raad de zaak zo te laten en zeker geen klacht in te dienen. Na lang aandringen kreeg ik te horen dat de nummerplaat op naam van prins Laurent stond. Ik geloofde mijn oren niet. Tot ik twee dagen later over het incident met het geldtransport las.’ Volgens onze informatie kreeg Laurent die avond de prijs ‘Lui-kenaar van het jaar’. Hij verplaatste zich met een Range Rover. De nummerplaat, cd.A.030 behoorde toe aan een Porsche van Laurent. Blijkbaar ziet de prins er geen graten in om de nummerplaat van wagen te verwisselen. Bogaerts bevestigt dat Laurent een smeerlap is in het verkeer. ‘Op een dag keerde hij met een blauw oog naar het paleis terug,’ noteert Bogaerts in zijn manuscript. ‘Kennelijk had hij slaag ge-kregen van een andere chauffeur, na een achtervolging door de tunnels van de Kleine Ring. Hij gaf toe dat hij de ruzie zelf had uitgelokt door voor die man te gaan rijden en telkens kort op de rem te gaan staan.’ Laurent haalt nog andere fratsen op de weg uit. In februari 2002 raakt bekend dat de prins bekeurd is voor wel zeven verkeersover-tredingen binnen enkele minuten! De belangrijkste: de prins reed te hard, hij negeerde de stoplichten, hij haalde in waar dat niet

snelle auto’s 351

mocht en hij had geen veiligheidsgordel om. De boete bedroeg in totaal 485 euro. Een maand later komt uit dat de prins in oktober 2000 is geflitst in Brugge. Op de Chartreuseweg reed hij 137 kilometer per uur waar de snelheid beperkt is tot 70 kilometer per uur. In maart krijgt de prins een boze brief van premier Guy Verhofstadt om hem ertoe te bewegen zijn manier van rijden te veranderen. Laurent beseft, onder druk van zijn adviseurs, dat hij een gebaar moet doen en ontmoet midden mei 2002 op het Paleis de Ouders van Verongelukte Kinderen (ovk). Tijdens een onderhoud van meer dan een uur belooft Laurent in de toekomst trager te zullen rijden, zo meldt Paul Vande Walle, de voorzitter van de ovk, na het ge-sprek aan de pers. Tegelijk is prins plankgas opnieuw boos op de media. Hij is razend op de kranten die schreven dat hij met zijn wagen werd tegengehouden door de politie van Brugge omdat hij te snel zou hebben gereden. ‘Dat is nooit gebeurd, de kranten schrijven maar wat, ze zouden moeten beseffen wat een schade dat kan aanrich-ten.’ Volgens de prins werd hij enkel geflitst. Het parket-generaal van Gent bevestigt de versie van Laurent. ‘Er is wel een overtreding vastgesteld, maar de prins werd niet tegengehouden. De snelheid van het voertuig van de prins was wel 139 kilometer per uur in plaats van de door de pers gemelde 137 kilometer per uur.’ Ter verduidelijking: de prins geniet geen immuniteit omdat hij lid is van de koninklijke familie – enkel de koning zelf is onschend-baar –, maar hij geniet wel immuniteit als senator. Als er een ver-keersovertreding wordt vastgesteld, zal het parket een boete voor-stellen en niet onmiddellijk overgaan tot dagvaarding, omdat dan aan de voorzitter van de Senaat toestemming moet gevraagd wor-den om de onschendbaarheid op te heffen. Als de overtreder de boete betaalt, dan wordt de zaak geklasseerd. De prins geniet daar geen voorkeursbehandeling. Als senator Bart De Wever of kamer-lid Jean-Marie Dedecker worden geflitst, zou het parket identiek dezelfde procedure volgen. Al is het waarschijnlijker dat het eerder bij Dedecker dan bij De Wever zal zijn.

Laurent bezoekt als autoliefhebber regelmatig het autosalon. Soms koopt hij er ook een wagen. Eind juni 2002 beweert Het Volk dat


Laurent zich een grote gezinswagen heeft aangeschaft. ‘De prins is echter nog niet publiek verschenen met de gitzwarte Chrysler Voyager, een monovolume auto die zeven personen kan transpor-teren,’ nuanceert de krant. Een paar maanden daarvoor toonde Laurent nochtans fier zijn andere nieuwe aankoop: een zwarte Jeep 4x4 terreinwagen. Laurent wijzigde kort nadien zijn keuze. Volgens ingewijden vreesde de prins dat de bonkige terreinwagen zijn imago van natuurliefheb-ber zou schaden. Daarom heeft hij volgens een goed ingelichte journalist resoluut voor een familievriendelijke monovolume ge-kozen. ‘Of koestert hij grootse plannen?’ vraagt de krant zich enigs-zins profetisch af. Het jaar daarop zal de prins trouwen. De redacteur ontdekte dat Laurent de krachtigste uitvoering van de wagen bestelde met een 3,3 zescilinder benzinemotor, goed voor een vermogen van 174 pk en een gemiddeld verbruik van 12,7 liter. Met de meest luxueuze aankleding kost de Chrysler Voya-ger 37.679 euro. Volgens de krant is het niet de eerste monovolume wagen van prins Laurent, hij heeft ook veel gereden met een Lancia Zeta. Laurent werd ook al gesignaleerd in een Toyota Previa. In welke wagen heeft Laurent eigenlijk niet gereden? Merkwaardig genoeg niet in een Audi. Toch heeft hij voor die wagens grote interesse op het autosalon van Frankfurt, de Internationale Automobil Ausstel-lung of iaa pkw. Laurent is er medio 2007 en heeft volgens de aan wezige journalisten enkel belangstelling voor Audi en Porsche. Tijdens een ondertussen berucht geworden interview met het gratis blad Thema kan Laurent het over zijn stokpaardjes hebben. Een groot deel van het gesprek gaat uiteraard over wagens. Volgens Laurent is het grootste probleem op de weg dat er steeds meer auto’s rondrijden wat volgens de prins leidt tot veel vervuiling. ‘We zouden eens grondig moeten nadenken over het transportmid-del dat we gebruiken,’ raadt Laurent aan. Zelf rijdt hij 100.000 kilometer per jaar. ‘We moeten gaan zoeken wat de beste opties zijn in een aantal situaties. Onlangs hoorde ik dat in China de eerste snelle treinen zijn die 1.000 km afleggen in 3 uur. Dit geeft mensen de kans om ver van huis te werken. Ze hebben de moge-lijkheid om meer en sneller te reizen.’ Laurent wil ook de luchtvaartmaatschappijen aanpakken. ‘Er

snelle auto’s 353

is bovendien minder luchtverontreiniging door het vliegen te verhin-deren,’ vervolgt de prins onverstoorbaar. (eigen cursivering) ‘Het openbaar vervoer is wat mij betreft nuttig als het beschikbaar is.’ Lezen we goed dat de prins het vliegverkeer aan banden wil leggen? Hij is er nochtans een fervent gebruiker van zoals we ver-der in dit boek zullen aantonen. Publieke vervoermiddelen aanpassen aan onze manier van leven is volgens Laurent niet evident. ‘We dienen ook rekening te houden met de veiligheid van het door ons gekozen transportmiddel. Een wagen die rijdt op elektriciteit bijvoorbeeld is zo stil dat je die bijna niet meer hoort aankomen. Echt veilig is dat natuurlijk niet. Niet alleen politici en bedrijven die de transportindustrie verte-genwoordigen moeten gaan nadenken, ook de bevolking.’ De prins benadrukt dat de globalisering hem nauw aan het hart ligt. ‘Als u lokaal blijft leven of denken, hoe kan u dan globaal re-deneren?’ Een mens moet volgens de prins de kans krijgen om ver én veilig te reizen. ‘U ziet ook dat de maatschappij harder en har-der wordt. Mensen moeten zich meer en meer aanpassen, vaker van werk veranderen. Ze zoeken vaker compensatie voor iets in drugs en alcohol. Maar eenmaal achter het stuur wordt dat voor iedereen gevaarlijk.’ De prins is voorstander van een véél dieper denkproces. ‘Om het probleem op te lossen, moeten we op zoek gaan naar de wor-tels van het probleem. Die vindt u in de innerlijke mens. Er wordt van alles uitgevonden wat het dagelijkse leven vergemakkelijkt. Ik zie wel met veel plezier hoe meer en meer wagens uitgerust zijn met technieken om problemen te voorkomen.’ Volgens Laurent kunnen drugs interessant zijn. ‘Kijk, drugs kunnen nuttig zijn als vorm van medicatie. In het oerwoud bij-voorbeeld worden drugs gebruikt om te genezen. Hier wordt het voor heel andere doeleinden gebruikt. We zijn niet goed ingelicht. U zou nooit een giftig dier in uw handen nemen. Waarom dan wel giftige planten gebruiken? Dat is toch waanzin! U steekt uw hand toch ook niet in het vuur. Ik drink zelf geen alcohol of neem geen drugs. Het dient tot niets. Daarmee beschadigt u alleen uzelf maar. Planten en dieren nemen alleen wat ze nodig hebben.’


Opgelet voor de padden in de paartijd

Ook artificiële zaken zijn volgens Laurent voor niets nodig. ‘Dat is natuurlijk makkelijk gezegd en minder makkelijk uit te voeren. Het is niet zo dat de overheid alles oplost. De oplossing zit in ons en bij ons. Niettemin let ik, als ik achter het stuur zit, zelf extra op voor mensen die plots kunnen oversteken of een rood licht passeren omdat ze te veel gedronken hebben of drugs gebruikt hebben. Waar ik zelf ook erg op let, is dat in de paartijd, de peri-ode van het jaar dat de dieren zich voortplanten en ook veel meer afstanden afleggen, ik extra voorzichtig ben.’ De prins ziet mogelijkheden om auto’s te laten rijden op olijf-olie. Maar er is een praktisch bezwaar. ‘Om auto’s te produceren die rijden op olijfolie zijn zoveel planten nodig dat we onmogelijk genoeg brandstof kunnen produceren. Die landbouw gebeurt bo-vendien grotendeels in Zuid-Europa.’ Laurent heeft een origineel idee om de veiligheid op de weg te verhogen. ‘Lang geleden toen onze steden gebouwd werden, waren de straten heel smal. Op een gegeven moment kwamen er meer wagens en de straten werden breder. Zou het niet weer beter zijn dat we weer kleinere steden met smallere straten krijgen?’ Een ander voorstel van Laurent om de veiligheid te verhogen is het volgende: ‘De wagenindustrie kan fiches meeleveren bij de aankoop van een wagen. Op die fiche staat wat belangrijk is om te weten in verband met de wagen in de zomer en in de winter bij voorbeeld betreffende de banden.’ Misschien moet de prins eens de handleiding consulteren die hij standaard met een nieuwe wa-gen krijgt. Tot slot stelt Laurent voor om een speciaal rijbewijs in te voeren voor snelle wagens. ‘Een wagen die 300 kan rijden, is niet het-zelfde als één die maar 100 km/u aankan.’ Hij heeft het idee gejat van zijn privéleraar Bogaerts die dat eerder in besloten kring had gelanceerd. Laurent geeft toe dat hij niet altijd zijn gordel omdoet. Dat wisten we overigens al uit televisiebeelden en verkeersovertredin-gen. Gelukkig zijn er de kinderen van Laurent: ‘Mijn kinderen ver wittigen me bijvoorbeeld als ik vergeet mijn gordel aan te doen.’ Bij automobilistenvereniging Touring zijn ze niet gelukkig met

snelle auto’s 355

het interview van de prins. ‘Dit is totaal misplaatst,’ zegt woord-voerder Danny Smagghe. ‘Laurent geeft een compleet fout beeld over verkeersveiligheid. Zijn bedoelingen zijn misschien goed, maar hij had misschien toch beter twee keer nagedacht vooraleer hij die uitspraken deed. Jammer, want hij zou het verschil kunnen maken.’ Laurent is een cowboy die vanuit de heup schiet. Het pijnlijkst volgens Touring is zijn idee van het speciale rij-bewijs voor snelle bestuurders. ‘Is de prins misschien vergeten dat de maximumsnelheid in België 120 km per uur is? Door zoiets te lanceren suggereert hij maar één ding: dat het niet zo erg is als je sneller rijdt. Bovendien, waarom breekt een groene prins zoals Laurent elektrische auto’s af ? Van hem zou je juist verwachten dat hij al die ecologische initiatieven toejuicht.’ Tot slot is er nog zijn opmerking over de gordel. ‘Als prins heeft hij verdorie een voorbeeldfunctie,’ zegt Smagghe. ‘Hij mag niet ver geten zijn gordel om te doen. Nooit! Waarom zegt hij gewoon niet iets in de aard van: Ik let er altijd op dat ik mijn gordel omdoe. Voor zo’n uitspraak zouden we hem op handen dragen.’ Laurent is en blijft een prins en doet dus geen gordel om. Op 13 januari 2006 arriveert hij op het Autosalon… alweer zonder zijn gordel om. Hij had de gordel achter zich in het slot geklikt, om het kliklichtje te doven. vtm kon het filmen en meldt het zelfs in Het Nieuws, tot groot ongenoegen van de prins. ‘Het was om praktische redenen. Ik draag meestal wél mijn gordel. Maar nu stonden zeven camera’s op mij en moest ik makkelijk kunnen uitstappen, vandaar. Ik vind het “demagogie” van die zender dat men geen aandacht besteedt aan onze stand (sic!) over biobrandstof, maar wél aan mijn gordel. En laat me nu, ik ben in een vergadering.’ Vaessen ontkent dat Laurent ‘meestal’ zijn gordel draagt. ‘In Frankrijk werden we aan de kant gezet omdat ik de enige was die een gordel droeg. Laurent droeg zijn gordel meestal niet.’ De kritiek van Touring als zou Laurent elektrische auto’s afbre-ken, is wel niet helemaal terecht. De prins vindt zelfs dat de ver-schillende overheden wetten moeten stemmen zodat de automo-bielindustrie verplicht is om energiezuinige elektrische wagens te bouwen. Die verklaring legt de prins af tijdens een bezoek aan va kantiepark De Vossemeren in Lommel, waar 14 elektrocars in


gebruik werden genomen. Laurent geeft toe dat hij nog geen elek-trische wagen heeft. ‘Ik hou het wel in de gaten. Zo heb ik gehoord dat zelfs het Italiaanse Lamborghini een elektrische wagen op de markt wil brengen. Daar wacht ik op.’ Bij de Coburgers zijn ze tuk op elektrische wagens. Koningin Elisabeth had een elektrische Bugatti en Boudewijn reed als kind rond in een kleine elektrische replica ervan.

We kunnen wel lachen met de idiote uitspraken van Laurent over verkeersveiligheid. Feit is dat hij een groot gevaar op de weg is. Volgens insiders is het een mirakel dat hij tot vandaag geen dode-lijke slachtoffers gemaakt heeft. ‘Vroeg of laat zal Laurent, wiens rijbewijs ze al lang hadden moeten afnemen, een echt drama ver-oorzaken,’ noteert Bogaerts in zijn ongepubliceerd manuscript. ‘Door de hallucinante snelheid, doordat hij niet kan rijden en omdat hij soms alle controle verliest.’ Ook Claire maakt zich grote zorgen om het rijgedrag van haar man, zeker als de kinderen erbij zijn. Je zou voor minder als ouder. James Lohest, Laurents milieuraadgever bij het ter ziele gegane kint, bevestigt het beeld van de prins als roekeloze chauffeur. ‘Gedurende negen jaar heb ik in alle auto’s gezeten die de prins had. Laurent is een uitstekend chauffeur, maar vaak genoeg heb ik toch doodsangsten doorstaan.’ In 2003 schreef Lohest zelfs een brief naar de prins en het Paleis. ‘Hij vertrok systematisch te laat voor een afspraak en probeerde dan op de baan die tijd in te halen. Dat was een nachtmerrie. Zo reed hij 140 kilometer per uur op de pechstrook om de files te vermijden en plakte hij steevast in het “gat” van zijn voorligger. Hij heeft zelfs eens een non aangereden, met twee dagen hospita-lisatie tot gevolg.’ Hoezeer Lohest er ook op aandrong om iets aan zijn rijstijl te doen, de prins bleef onverzettelijk. ‘Hij zei al lachend dat ik moest zwijgen. Het is een mirakel dat hij nog nooit een ernstig ongeval gehad heeft.’ Elk jaar verzamelde Laurent minstens zes pv’s, aldus de ex-raadgever. ‘Die betaalde hij netjes, dat kwam nooit in de pers.’ Volgens Vaessen werden die overtredingen niet allemaal door Laurent begaan. ‘Een hoogleraar kreeg een Toyota break van

snelle auto’s 357

Laurent ter beschikking. De wagen stond op naam van de prins. De politie heeft enkele boetes uitgeschreven voor te snel rijden in de tunnels van Brussel. Men schreef dat Laurent in de fout was gegaan terwijl het eigenlijk die hoogleraar was.’

Het is bijna onbegonnen werk alle wagens die Laurent ooit bezat, op te sommen. Een bmw, een Renault Espace, een Saab, een Lancia Dedra, drie Ferrrari’s, een Range Rover, een Mercedes E55 amg (5.5 liter V8 motor, 360 pk), een racemonster Subaru Impreza Tur-bo (de favoriete vluchtwagen van gangsters), een Lexus rx, een Mercedes M, twee Porsche Cayennes en een Porsche 911. De laatste aankoop van Laurent is een Fiat Abarth Punto Evo, de uiterst sportieve variant van de bekende Fiat Punto. De Abarth Punto Evo heeft een motor met 163 pk. In verhouding tot het lage gewicht van de wagen is dat bijzonder veel. Het bewijs is dat de wagen geen acht seconden heeft om van nul tot honderd kilome-ter per uur te accelereren. Het is een rijdende bom. Dat verklaart waarom de prins zich liet verleiden om 82 km/u te rijden in de Vleurgattunnel in plaats van het wettelijke maximum van 50 km/u. De politie hield hem tegen en de parketmagistraat werd op de hoogte gebracht. Die besloot om de prins te behandelen zoals alle andere overtreders: zijn rijbewijs werd voorlopig ingetrokken. De overtreding in 2011 met de kleine Fiat was de zoveelste in rij. Nochtans had hij de ouders van verongelukte kinderen plech-tig beloofd om minder snel te rijden. Het grote aantal wagens doet vermoeden dat de prins een contract heeft met sommige merken. De naam Mercedes valt dan automatisch. Dat wordt weliswaar ontkend. ‘Er is geen contractuele relatie met prins Laurent,’ klinkt het formeel in een e-mail. Volgens sommigen zou hij elk jaar een nieuwe wagen van dat merk ter beschikking krijgen. Volgens de ene bron volledig gratis. Volgens een andere bron tegen ‘zeer gun-stige voorwaarden’. Dat is dus onjuist. Het Hof heeft volgens Het Volk wel een uitstekende relatie met het merk Mercedes-Benz. Op het huwelijk van prins Laurent en prinses Claire werd de koninklijke familie vervoerd in verschil-lende Maybachs, de duurste limousine van DaimlerChrysler, het moederhuis van Mercedes. Speciaal voor het huwelijk van prins Filip en prinses Mathilde werd de oude maar statige Mercedes 600 Pullman cabriolet uit de garage gehaald.

hoofdstuk 18

Mooie vrouwen

‘Vrouwen zijn de meest perfecte wezens die ik ken.’laurent in paris match

Volgens Bogaerts deed Laurent op zijn achttiende niets liever dan aan een tafeltje te gaan zitten in discotheek Circus, de

place to be in Brussel op dat moment. Een getuige vertelt dat er in die tijd kilo’s cocaïne verhandeld werden. ‘Voor zover ik me herin-ner, heeft Laurent nooit iets genomen.’ Laurent was dan gekleed in een bermudashort, hij droeg zwar-te schoenen, had een zonnebril op zijn neus en… een paraplu in de hand. Vervolgens schold de prins jonge eigenaars van een Golf gti de huid vol. Zelf reed Laurent toen met een bmw van tweeën-half miljoen frank. Hij schimpte ook tegen meisjes wier contouren van schaamlippen hij vaag kon zien door hun veel te spannende jeansbroek. Terwijl hij er volgens Bogaert zelf bijzat als een clown, mopperde hij: ‘Iedereen zit me aan te staren!’ John-Alexander, zoon van Rudy, herinnert zich de wagen waar-mee de jonge prins toen reed. ‘Het was een grijze gemetalliseerde bmw 325 ix. Hij heeft me er mee leren rijden,’ verklaart zoon Bogaerts in Humo. Hij was toen amper 13 jaar. Volgens vader Bogaerts had Laurent in die beginperiode weinig succes bij de vrouwen. Daarvoor leek hij te veel op de brilsmurf die iedereen de les spelt. Op een avond waren Bogaerts en de prins


op wandel in het Brusselse. Ze botsten op een mooi meisje dat uit het gemeenschapscentrum kwam gelopen, waar de volleybaltrai-ning net gedaan was. Omdat ze rookte, begon Laurent haar volgens Bogaert de levieten te lezen. Laurent had nog veel te leren. Soms ging de jonge prins nog een stap verder. Toen de Konink-lijke Militaire School net gemengd was geworden, leefde één van de rekruten er zich kennelijk uit met erotische spelletjes. Dat stoorde Laurent zo erg dat hij erover ging klagen bij de oversten. Zelfs later zou hij zich storen aan dergelijke ‘zedenfeiten’. Laurent was in de jaren negentig in Zwitserland uitgenodigd door Rolex. Tijdens het diner traden danseressen uit Rio op. Halverwege het optreden laat Laurent de show stilleggen en geeft de Zwitsers een zedenles: ‘Jullie zijn hypocrieten! ’s Zondags gaan jullie naar de tempel om te bidden en nu verlustigen jullie je aan de blote bor-sten van deze Braziliaanse slavinnen,’ beschrijft Vaessen. Het valt moeilijk te rijmen met Laurents eigen liederlijke levensstijl op dat ogenblik. Maar ook op dit domein ziet Laurent de tegenspraak niet met zijn eigen daden.

Eerste liefde: Stéphanie van Monaco

Als twintigjarige is Laurent verliefd op Stéphanie van Monaco. Hij leert ze midden jaren tachtig kennen in de Brusselse discotheken Circus en Mirano. Beide families zijn tegen een relatie. Laurent projecteert zijn liefde dan maar op iemand anders. Zijn eerste echte liefde is Carine, een van de laatste leerlingen van Bogaerts. ‘Ze was charmant en lief. Carine was door haar ou-ders op kot gestuurd, waar ze een erg vrij leven leidde,’ vertelt de privéleraar van Laurent. ‘Laurent was stapel op haar, zoals dat wel vaker gebeurt bij een eerste verliefdheid.’ Hij waakte nachtenlang voor haar huis en hield nauwgezet bij wie bij haar op bezoek kwam. Ze woonde in een populaire wijk van Elsene en haar buren waren niet opgezet met het lawaai waar-mee Laurent aan en af kwam gereden. De politie kwam er zelfs bij te pas. ‘Maar ik ben prins Laurent,’ wierp de prins tegen. ‘En ik ben Napoleon!’ antwoordde de agent die hem naar het commissa-riaat bracht.

mooie vrouwen 361

Op een dag vernam Laurent dat zijn vlam voor een week naar Tenerife vertrok – met een andere jongen welteverstaan. Hij wilde haar nog een laatste keer zien, om haar ervan te overtuigen dat die jongen geen goede partij was voor haar. Het vliegtuig stond op het punt om op te stijgen – het was zelfs al aan het taxiën op de landingsbaan in Zaventem. Ze hebben de piloot doen stoppen, zodat de prins haar kon spreken. Helemaal aan het eind van z’n Latijn, probeerde de bedrem-melde aanbidder Carine te overhalen met een laatste vraag: ‘Waar-om ga je niet gewoon met mij naar bed? Dat doe je toch met ie-dereen?’ Dat had uiteraard niet het gewenste effect. John-Alexander Bogaerts bevestigt in Humo dat de prins in die periode te aardig was. ‘Hij liep keer op keer met zijn neus tegen de muur. Dat hij het derde kind van de broer van de koning was, maakte totaal geen indruk.’ Laurent ging door een leerproces. Volgens vader Bogaerts had dit alles te maken met de sadistische neigingen van moeder Paola. Ze zou Laurent ooit met een riem geslagen hebben. ‘Laurents moei-lijke relatie met zijn moeder heeft zeker zijn houding tegenover vrouwen beïnvloed. Hij was psychologisch kapot. In de eerste jaren liet hij zich misbruiken door de vrouwen. Daarna ging de slinger in de andere richting.’

Begin jaren negentig wordt de prins, die dan nog omschreven wordt als ‘Laurens,’ volgens het ondertussen ter ziele gegane week-blad Blik, een passionele relatie toegedicht met een dan 29-jarige Limburgse vrouw met lange zwarte haren. De relatie was op dat ogenblik al jaren aan de gang. Volgens Blik komt Laurent met de regelmaat van de klok, en niet echt in stilte, afzakken naar Sint-Truiden waar zijn vriendin woont. Het meisje zou de dochter van een arts zijn. De journalist van Blik geeft toe dat het dan stil gewor-den is rond de twee. De verklaring is dat de Limburgse verhuisd zou zijn naar het Brusselse. De vader ontkent het verhaal in Blik. Puzzelwerk van ijverige journalisten wijst uit dat het verhaal van Blik niet helemaal klopt. Prins Laurent heeft op dat ogenblik wel degelijk een vriendin. Hij heeft er volgens de dagbladpers zelfs verschillende. Maar op dat moment vertoont hij zich meer en meer in het gezelschap van hetzelfde meisje. Ze is inderdaad 29 jaar,


heeft zwarte lange haren en woont in Wemmel, bij Brussel. Het meisje heet Diane de Schaetzen. Ze werd in 1965 geboren en is dus twee jaar jonger dan de prins. Op de feestjes van de high society verschijnt Laurent in die periode regelmatig met de adellijke dame Diane aan de arm, een Limburgse van oorsprong. Haar achternaam verraadt dat ze ver-want is aan de familie van de Luikse Banque de Schaetzen, een van de laatste private banken van België. Moeder de Schaetzen bevestigt aan de pers dat Laurent en haar dochter dikke maatjes zijn. ‘Meer niet.’ Zeker is dat beiden er geen geheim van maken dat ze elkaars gezelschap op prijs stellen. In het glamourblad L’Eventail van november ’93 staat het koppeltje apart tussen het feestgedruis. In Point de Vue van 12 april ’94 zijn ze samen te gast in Arras, de hoofdstad van de Franse Artois, als genodigden van Véronique de Chabot-Tramecourt, echtgenote van prins Alain Murat. Véronique behoort tot een zeer oude adellijke familie uit Artois. De prinses leidde onze Belgische prins en ‘zijn’ Diane de Schaetzen rond in de stad. Begin 1995 is de relatie tussen beiden over. Privéleraar Rudy Bogaerts verklaarde dat de prins ooit een vrouw hard aanpakte. ‘Dat verhaal klopt. Het was die Limburgse,’ zegt Vaessen. ‘Ik heb haar gezien nadat Laurent haar een paar klappen had gegeven. Tijdens één van zijn zoveelste nachtelijke crisissen was hij zijn zelfbeheersing verloren. Ik had echt met haar te doen. Ze wilde een klacht indienen tegen de prins, maar hogere kringen hebben dat verhinderd. Ik ben toen naar haar ouders geweest om de ge-moederen wat te bedaren, hen te troosten en verontschuldigingen aan te bieden. De jonge vrouw zag de prins echt graag. Ze kwam veel naar Villa Clémentine en stond hem bij in zijn moeilijke mo-menten. Ze kreeg stank voor dank. Dat vond ik echt niet netjes van Laurent.’ Twee bevoorrechte getuigen beweren dat het verhaal van Di-ane geen uitzondering is. ‘Ik heb weet van een meisje dat voor de universiteit van Brussel (ulb of vub, td) hard werd aangepakt door Laurent’. Een andere getuige gaat verder: ‘Op een nacht belde de procureur-generaal naar het paleis. Laurent had een jonge vrouw letterlijk aan de haren meegesleept. De vrouw was in paniek en weende onophoudelijk. Dat moest in de doofpot gestoken worden.’

mooie vrouwen 363

Volgens auteur Mario Danneels heeft de prins, ondanks zijn tal-rijke verhoudingen, nooit echt geleerd om te gaan met mensen. De auteur illustreert dit door de volgende anekdote: ‘Toen hij een vriendin in Brussel voorstelde om een “ritje” achterop de moto te maken, stopte hij tot haar ontzetting pas toen ze aan de kust wa-ren aangekomen. Laurent wou de zeldzame quality time rekken tot aan de geografische grenzen.’ Volgens journalist Luc Van der Kelen draait alles bij Laurent om compensatie van de erkenning en genegenheid die hij in zijn kin-dertijd nooit heeft gekregen. ‘Hij is op zoek naar liefde.’ Laurent stelde in 1995 vtm-vedette Daisy Van Cauwenbergh overigens ook voor om samen een ritje op de motor te maken. Van Cauwenbergh draaide een reportage over hem. Dat fragment werd er op last van het paleis uitgeknipt. In dat jaar wordt Laurent gespot met Isabelle Pourbaix. Er is een exclusief feestje bij haar. Ook Francesco de Bourbon is er. Laurent heeft verder een oogje op de bloedmooie prinses Haya van Jordanië die hij mag gidsen tijdens een jumping in Brussel. Het tweede beeld dat onherroepelijk aan Laurent blijft kleven, is dat van een don juan omringd door mooie jonge vrouwen. In 1996 is Laurent met filmster Sharon Stone op een galadiner van juwelier Van Cleef & Arpels. Dat imago van playboyprins is dus niet helemaal onterecht. In maart van dat jaar wordt Laurent zelfs een nieuwe relatie toegedicht met psychologe Corina Greco. ‘Enthousiast melden de media dat ze de nieuwe prinses van België zal worden,’ noteert biografe Joke Vanhaeren. Volgens Kwik bestempelen vrienden Co-rina zelfs als de ideale vrouw voor Laurent. Maar in 1997 duikt al mannequin Fabienne Lorent op. Beide ‘relaties’ zijn geen lang leven beschoren. ‘Laurent en de vrouwen? Oei oei, ik heb ooit geprobeerd bij te houden hoeveel het er waren, maar ik was vlug de tel kwijt,’ be-weert Vaessen in Het Laatste Nieuws. ‘De meisjes uit de betere krin-gen stonden aan te schuiven aan de elektrische poorten van Villa Clémentine. Dom en zielig, eigenlijk. De prins spelde de meesten onder hen verhaaltjes op de mouw. Als het uit raakte, werden som-mige vriendinnen bedankt met een horloge van Cartier. Anderen werden gewoon gedumpt.’


Zijn sommige van die meisjes zwanger geworden? Volgens Bo-gaerts en Vaessen wel. Een onder hen heeft zelfs een abortus on-dergaan, met de toestemming van Boudewijn. Een bevoorrechte getuige: ‘Ik weet dat het verhaal onwaarschijnlijk klinkt. Een meis-je uit Tienen was bezwangerd door Laurent. De prins was hiervan niet op de hoogte. Boudewijn vroeg aan Bogaerts om een oplossing te zoeken. Bogaerts had het er erg moeilijk mee aangezien hij te-gen abortus was. Hij was zelfs lid van Pro Vita, een anti-abortus-beweging. Uiteindelijk onderging het meisje, een dochter van een arts, een zwangerschapsonderbreking in een ziekenhuis aan de kust.’ Auteur Patrick Roegiers beweert in zijn boek De Belgische konin-gen zelfs dat Laurent de vader is van een ‘hele rij natuurlijke kin-deren’. Het zou kunnen verklaren waarom de prins onderhoudsgeld aan een Spaanse vrouw betaalt. Vaessen voelde zich zes jaar lang de portier van de Moulin Rou-ge. ‘Met dat verschil dat ik er geen fooi voor kreeg. De koning en de koningin hadden het erg moeilijk met die begankenis in Villa Clémentine. Ik moest van zijn ouders tegen Laurent zeggen dat het ethisch niet verantwoord was wat hij deed. Omdat hij zijn slaapkamer ooit zou moeten delen met zijn echte vrouw.’ Vaessen ging daarop op zoek naar een kasteeltje voor de prins. Hij vond er één in de buurt van Wépion. Volgens onze informatie ging het om een woning van professor Raymond Antoine, een van de goeroes van Laurent. De aankoop was bijna rond maar sprong op het laatste ogenblik af omdat Laurent de aankoop via zijn Stich-ting wilde doen. Vaessen benadrukt dat de vrouwen de prins kwamen opzoeken. ‘Veel mannen moeten hemel en aarde verzetten om een mooie vrouw te pakken te krijgen. Maar als je prins bent, komen ze op je af als vliegen op een pot suiker. De prins maakte daar à volonté misbruik van. Laurent was een echt fuifnummer. Discotheken in binnen- en buitenland zag hij als een jachtterrein. Hij maakte er afspraakjes aan de lopende band. Waarna de meisjes naar Villa Clémentine afzakten. Ik wilde niet binnengaan in de villa als er vrouwen aanwezig waren. Om morele redenen. Ik wilde niets te maken hebben met de intriges van de prins. Ik heb dat aan de koning en de koningin laten weten. Zijn ouders hadden liever

mooie vrouwen 365

gezien dat hij zijn vrouwen had ontmoet in het buitenland, maar de prins had daar geen oren naar.’ Vaessen beleefde naar eigen zeggen dagen dat Laurent tot vijf vrouwen ontving. Hij was duidelijk van plan de schade in te halen. ‘Hij vertelde me achteraf altijd trots over de drukte in zijn slaap-kamer. Hij voegde eraan toe dat hij ‘speciale technieken’ had om in een dag zoveel vrouwen te ontmoeten. ‘Ze moeten zichzelf be-dienen. Ik ben tenslotte prins,’ lachte hij. Laurent raakte door zijn veelwijverij geweldig in de knoei. Hij moest voortdurend liegen en vergiste zich nu en dan van naam. Dat probeerde hij dan weer recht te zetten met ellenlange telefoons. Het was een echte soap. Televisiereeksen verbleken daarbij.’ Dat Laurent een prins is, werkt als een magneet op de meisjes én hun moeders. Laurent kent bijvoorbeeld veel studentes in Leu-ven. Het zijn gewone meisjes, maar ze draaien allemaal om hem heen. Ze vinden het leuk om de prins eens gehad te hebben. Vol-gens Guy Van Oost heeft Laurent een gezond libido, maar is hij geen Don Juan. ‘Hij heeft respect voor vrouwen, hij is geen fliere-fluiter.’ Rudy Bogaerts zou eens goed lachen als hij dit zou horen.

Wendygate

In januari 1995 leert Laurent in Parijs de sensuele Wendy Van Wan-ten kennen. In hotel Inter Continental vindt een modeshow van Gerald Watelet plaats. Ze maken kennis met elkaar tijdens de re-ceptie na de modeshow van een van de beste haute couture ont-werpers die België rijk is. Een voormalige medewerker van Story vertelt me dat de ont-moeting geen toeval was. ‘De manager van Wendy (Danny De Waele, td) wilde zijn poulain in de buurt van prinsen en koningen brengen. Dat zou goed zijn voor haar carrière.’ De prins en Wendy kunnen het meteen goed met elkaar vinden. In een ontspannen sfeer springt de vonk tussen beiden onmiddel-lijk over. Laurents ‘vriendin’ Diane is niet tevreden. En dat is een understatement van formaat. Mimi Solvay is wel gelukkig. Van bij het begin zet ze Laurent onder druk om de relatie met de adellijke Diane te verbreken. Ze


is volgens Mimi niet rijk genoeg. Ook Laurents mentor professor Raymond Antoine is tegen de verhouding. De verhouding met Wendy stoort mevrouw Solvay niet. Ze weet toch dat die relatie geen enkele toekomst heeft. Over zijn verhouding met Diane de Schaetzen en de tegenstand van Mimi Solvay zal Laurent eind 1993 een opvallende uitspraak doen. Aan De Morgen verklaart hij ‘dat er prinsessen zijn met een titel en prinsessen met een hart.’ Die laatste categorie interesseert hem het meest. Het is een sneer naar Mimi Solvay die vindt dat Laurent minstens moet trouwen met de dochter van een koning of een keizer. Sommigen twijfelen vandaag nog steeds of de prins wel een verhouding heeft gehad met Wendy. Volgens Vaessen had Laurent wel degelijk een relatie met de West-Vlaamse chanteuse. De relatie duurde zelfs enkele jaren, wat volgens Laurents adviseur behoor-lijk lang was voor de prins. Ook royaltywatcher Mario Danneels bevestigt dat Wendy en Laurent een koppel waren in de tweede helft van de jaren negentig. Toch zag Laurent in die periode gere-geld andere vrouwen. Vaessen vermoedt dat Laurent en Wendy een ‘open’ relatie hadden. Aan Daisy Van Cauwenbergh, die Laurent goed kent, vertelt Wendy dat ze onder de indruk is. ‘Het was voor mij indrukwek-kend toch wel, want je komt niet elke dag een prins tegen. En ja, ik zing daar soms eens over in een liedje. Maar dan een echte prins tegenkomen, dat is toch wel even een echte kriebeling om het zo maar te noemen.’Haar koosnaampje voor Laurent is ‘Kastaar’. Ze is op dat moment aan het acteren in de cultfilm Berncastel van Rob Van Eyck. In de film pleegt Van Wanten zelfmoord. Als Laurent Wendy tijdens het draaien voor de zoveelste keer opbelt en het gesprek naar de zin van regisseur Van Eyck iets te lang duurt, grist hij de telefoon uit de handen van de ‘actrice’ en vraagt de prins om het gesprek kort te houden. ‘Monseigneur, een ac-trice die niet werkt, kost geld,’ legt Van Eyck aan de prins uit. Volgens Van Eyck belde de prins om de haverklap met Van Wanten. Laurent grijpt die gelegenheid aan en vraagt de regisseur of er geen rol voor hem inzit. Laurent droomt al langer van een filmrol. In 1996 verklapt Laurent volgens Figaro Magazine zijn droom aan de Franse actrice Bunny Godillot. De regisseur vindt het een

mooie vrouwen 367

goed idee en stuurt een verzoek naar het paleis. Niet snel daarna rolt een fax van de protocollaire diensten van het Hof binnen. Het antwoord van het paleis is negatief: ‘Paleis fnuikt acteurscarrière prins Laurent,’ koppen de kranten nadien. Als Van Eyck een jaar later de film Afterman 3 wil draaien, is hij op zoek naar lookalikes van…prins Laurent en prinses Maxima. De echte prins Laurent mag immers niet meedoen. Ook Wendy’s voormalige bodyguard Jackie De Moor bevestigt de relatie tussen Laurent en Wendy. Medio april 2006 is de man uiterst boos op de introductie-aflevering van de vtm-reeks Wie wordt de man van Wendy? Van Wanten vertelt daarin dat ze jarenlang te veel beschermd werd. ‘In Wendy’s uitleg klinkt het alsof het allemaal niet nodig was’, vertelt De Moor aan de pers. ‘Terwijl ik en een collega (Marc Staelens, td) vijftien jaar lang voor haar klaar stonden als haar bodyguards. Alles hebben we voor haar gedaan, en steeds vrijwillig. Ik ben nooit betaald voor mijn opdrachten. We brachten haar met de wagen naar elk optreden. Ik heb haar zelfs nog naar de villa van prins Laurent in Tervuren gereden. En toen haar manager Danny vorig jaar ziek was, ben ik bij haar gaan logeren. Wendy durfde ’s nachts niet alleen in huis te blijven.’

Ook auteur Jan Van den Berghe kent meer details over de verhou-ding tussen de twee: ‘Laurent en Wendy werden zelfs samen op-gemerkt tijdens een stoomcursus Nederlands in Spa. En tijdens een verblijf in het Nederlandse Cadzand moest het reddingsteam uitrukken omdat onze prins per se een boottochtje op zee wilde maken bij windkracht 9. Naar verluidt moest het reddingsteam ingrijpen om Laurent en zijn gezelschapsdame veilig op het droge te krijgen.’ De prins en Van Wanten zorgden ook voor een incident op de bruiloft van de Britse prins Edward. ‘Laurent zat achter het stuur van de auto en reed aan de verkeerde kant van de weg. Naast haar prinselijke spookrijder stond Wendy duizend angsten uit. Een po-litie-agent die de wegpiraat uit het koninklijk escorte wilde ver-wijderen, werd van de weg gereden. Laurent kon zich uit de nete-lige situatie redden dankzij zijn diplomatiek paspoort en veel di-plomatiek talent,’ weet Van den Berghe. ‘Wij hebben in de periode 1995-99 de taalkennis van enkele


leden van het Hof bijgespijkerd,’ bevestigt Marie-Christine Fischer van het taleninstituut Ceran-Lingua uit Spa, niet toevallig gebre-vetteerd hofleverancier. ‘Eerst vervolmaakte prins Filip zijn Duits bij ons. Daarna volgden koningin Paola en prins Laurent voor een cursus Nederlands. Bij ons worden de cursisten als het ware on-dergedompeld in de taal.’

In de zomer van 2000 krijgt Wendy een mooi geschenk van Laurent. Is het een afscheidscadeau? Of moet de prins iets goed maken? Volgens de pers gaat het zowaar om een vroeg geboortegeschenk. Wendy is dan hoogzwanger van Clément. Het gaat om een Merce-des ml 430 Volgens de pers blijkt hieruit nog eens dat Laurent niet alleen onze leukste maar ook onze meest genereuze prins is. Er zit aan de auto nog een leuker verhaal vast, namelijk over de herkomst van de Mercedes. De blauwe terreinwagen in kwestie werd immers twee maanden daarvoor uitgekozen door het Hof. ‘Het was een aanwinst van koning Albert en koningin Paola, die er hun oog op hadden laten vallen om ermee op reis te gaan, naar Zuid-Frankrijk,’ weet de pers. ‘Naar we uit betrouwbare bron heb-ben vernomen, werd de auto drie dagen later al terug ingeleverd. Het had uiteraard niets te maken met de kwaliteit van de wagen. Het probleem was dat Paola er op een of andere manier niet echt lekker in zat.’ Later werden Albert en Paola in Italië gespot in een Porsche Cayenne. Twee maanden nadat zijn moeder de wagen weer had ingele-verd, is prins Laurent de ml 430 dan komen afhalen voor zijn vrien din Wendy Van Wanten. Een beetje oneerbiedig uitgedrukt, zou je dus kunnen zeggen dat Wendy een afdankertje van Paola heeft gekregen. Joke Vanhaeren ziet het anders. Laurent en Wendy zijn de auto samen gaan kopen, omdat de prins een grote korting kreeg bij de dealer. Nadien zou Wendy het bedrag netjes terugbetaald hebben aan de prins.

mooie vrouwen 369

Is Laurent de vader van Clément?

Wendy’s zoon Clément wordt op 16 augustus 2000 geboren. De vraag die op ieders lippen brandt, is uiteraard of Laurent de vader is van Clément. Toen Wendy van Wanten haar boek Kijk eens diep in mijn ogen door ghostwriter Fran Bambust liet schrijven, hoopten velen dat ze eindelijk zou prijsgeven wie de werkelijke vader van zoon Clément is. De voorwaarde hierbij is uiteraard dat ze dat zelf weet. Volgens het tijdschrift Story zijn er in het boek zes ‘staal-harde’ bewijzen te vinden die volgens het blad naar één uitkomst wijzen: prins Laurent is wel degelijk de vader van Clément. Volgens anderen moet je wel bijzonder goed tussen de regels lezen om die ‘staalharde’ bewijzen te vinden. Zeker is dat Wendy de vader van Clément vergelijkt met Joa-chim Stiller. Stiller is een mysterieuze figuur in het boek De komst van Joachim Stiller van Hubert Lampo. Op het einde van de roman weet de lezer nog altijd niet wie Stiller echt is. De vergelijking is dus niet slecht. Overigens werd Stiller niet opgevoerd door Wendy maar door haar ghostwriter Bambust. Komiek Bert Kruismans beweert dat zanger Johnny Logan de vader is van de jongen. Alleen kun je dit feit niet zo goed ‘uitmel-ken’ als het verhaal dat een prins de biologische vader is van het kind. Johnny Logan ontkent dat hij een seksuele verhouding met de Oostendse zangeres heeft gehad. Hij is bijzonder boos als die informatie bekend gemaakt wordt. Volgens sommigen misbruikt Wendy Van Wanten de prins – indien ze weet dat hij de vader niet is. Geruchten kun je blijven gebruiken. Volgens Kruismans spannen journalisten en Wendy dan ook samen. Bovendien zou ze op die manier wraak nemen voor de onfaire behandeling door de prins. Als ik het geval bespreek met iemand die goed vertrouwd is met het Hof, suggereert hij me om de bloedgroep van alle partijen na te gaan. Volgens deze persoon zou daar de sleutel van het raad-sel liggen.

Volgens Gazet van Antwerpen zijn Laurent, een anonieme West-Vlaamse zakenman en haar manager Danny De Waele allen kan-didaten als mogelijke papa’s van Clément.


Jean Beelen, beter gekend onder zijn pseudoniem Jack Rivers, de producer die Wendy haar grootste successen bezorgde, moet erom lachen. ‘Je moet het niet ver gaan zoeken. Kijk gewoon wie dagelijks met Wendy optrekt. Haar manager Danny is veel meer dan manager alleen. Ik ben er zo goed als zeker van dat hij haar vaste partner én Cléments vader is.’ Fan van het eerste uur Louis Geerts volgt Wendy al vele jaren. Ook hij gelooft niet dat Laurent de vader is van Clément. ‘Alle fans weten dat Wendy’s manager Danny eigenlijk haar vaste vriend is. Ik belde vier keer naar haar villa. Wendy zelf kreeg ik nooit aan de lijn. Drie keer nam Danny de hoorn op en één keer haar zoon Dylan. Danny woont bij haar, dat is toch duidelijk?’ Ook Royals-hoofdredacteur Guy Van Oost is formeel: ‘Nee, Clé-ment is géén prinsenkind. Ik heb die roddel een beetje gevolgd, en de vader is niet te vinden in adellijke kringen.’ Auteur Mario Danneels is eveneens erg duidelijk in zijn boek Het trauma van de troon: ‘Ampele tijd nadat de jarenlange liefdes-relatie (tussen Laurent en Wendy van Wanten) afspringt, raakt de zangeres zwanger van een ander.’ (eigen cursivering) De vermoedelijke vader van Clément, Danny De Waele, overlijdt midden januari 2006 na een lang gevecht tegen kanker. ‘Ik moét verder doen en sterk zijn. Zo had Danny het gewild,’ treurt de zangeres over de man die jarenlang haar manager, bodyguard, vriend én partner was. We hebben de zangeres hierover via e-mail gecontacteerd. Er kwam geen antwoord. Het sterkste bewijs dat Laurent niet de vader is van Clément, zou natuurlijk zijn dat hij op het moment van de conceptie van de jongen niet in ons land is. Volgens de geboortedatum van de jongen wordt Clément, negen maanden eerder, midden november 1999 verwekt. Laurent zit dan duizend kilometer verder in Ispra, Italië. Hij zit de vergadering van de ergatt (European Research Group on Alternatives in Toxicity Testing) voor. De vergadering behandelt, in aanwezigheid van Europese specialisten, de alterna-tieve methoden voor dierproeven op het vlak van de toxicologie. Wendy reist niet mee naar Italië. Ze geeft optredens in ons land. Vraagstuk opgelost, zou je denken. Het probleem is dat Clément met een halve maand vertraging geboren wordt. ‘Het kind laat twee weken op zich wachten en komt pas op 16 augustus 2000 om

mooie vrouwen 371

8.25 uur ter wereld in een Oostends ziekenhuis,’ weet Laurents biografe Joke Vanhaeren. Dat is pech. Het impliceert immers dat Clément begin november 1999 gemaakt werd. Op dat ogenblik is Laurent wél in ons land. Hij foetert op dat moment dat het on-rechtvaardig is dat hij geen dotatie krijgt en zijn zus Astrid wel. En bovendien werd de prins enkele dagen voor de conceptie van Clément nog samen met Wendy gezien in een restaurant. Ze ge-droegen zich bovendien erg verliefd en spraken Italiaans met el-kaar. We moeten ons bewijsmateriaal dus elders zoeken. Verrassend genoeg zijn mensen in de omgeving van Laurent en Wendy bereid om hierover anoniem te getuigen. ‘Het kind is niet van Laurent,’ vertelt een betrouwbare bron in de omgeving van Laurent. ‘Hij kan dit zwart op wit bewijzen met een vaderschaps-test.’ Deze test was negatief. Biografe Vanhaeren kent dit verhaal. ‘Het verhaal leek me een beetje te gek voor woorden maar tot mijn stomme verbazing werd het bevestigd door een zeer betrouwbare bron.’ Volgens Vanhaeren werden langs beide zijden zelfs advocaten ingezet. ‘Ik heb in mijn boek wel in het midden gelaten van welke partij het verzoek tot een dna-test uitging,’ vult Vanhaeren via e-mail aan. Het kan dus zowel van Laurent als van Wendy uitgegaan zijn. Zeker is dat Clément geen kind van Laurent is. Hij betaalt vol-gens die bron geen enkele euro voor de jongen. Ook Vaessen heeft naar eigen schrijven geen weet van onderhoudsgeld van Laurent voor de jongen. Wel vermeldt hij in een adem dat de prins onder-houdsgeld betaalt voor een Belgische die in Spanje woont. ‘Hij moest over de brug komen met geld omdat ze door hem veel pro-blemen heeft gehad. Laurent stuurde haar iedere maand 750 euro.’ Vaessen beweert in Een prinselijk proces zelfs dat hij naar Madrid is gevlogen om haar bijkomend geld te geven om een operatie te betalen. De identiteit van deze mysterieuze vrouw kon niet ach-terhaald worden. Een voormalige redacteur van Story brengt een nieuw stukje van de puzzel aan. ‘Vlak voor Wendy’s manager Danny De Waele stierf, hij was toen al zwaar ziek, toonde hij mij een foto van de kleine Clément in Villa Clémentine van Laurent. De jongen was omringd door speelgoed. Ik herkende de vloer van de villa van de prins.’


De redacteur beweert dat De Waele zijn verhaal aan hem op-drong. ‘Net zoals hij eerder Wendy had geïntroduceerd in de wereld van rijke zakenlui en prinsen, had ik het gevoel dat hij Wendy hiermee in de pers wilde brengen.’ Volgens de redacteur had De Waele alles over voor zijn beschermelinge. De foto bewijst wel dat Laurent na de ‘breuk’ nog contact had Wendy en haar zoon Clément. Of hij toen al wist dat Clément zijn zoon niet was, kon de redacteur niet bevestigen. ‘Wat wel zeker is, is dat Clément erg goed lijkt op Danny De Waele. Dat kan nie-mand ontkennen.’ Ook in het Oostends ziekenhuis waar Clément op 18 augustus ’s morgens onder water geboren werd, krijgen we een mooie tip. ‘Die ochtend was mevrouw Iris Vandekerckhove vergezeld van een man die de bevalling heeft meegemaakt,’ vertelt een medewerk-ster van het ziekenhuis. ‘Wie deze man was, kan ik niet vertellen, maar het was zeker niet prins Laurent.’ De voormalige redacteur van Story is pertinent zeker dat Laurent die ochtend even kwam kijken hoe de bevalling verliep. ‘De prins kwam binnen en buiten.’

Dat Laurent niet de vader van Clément is, staat vandaag vast. Waar er wel twijfel over bestaat, is hoe de relatie tussen Laurent en Wendy geëindigd is. Volgens de enen heeft zij het uitgemaakt, anderen beweren dan weer dat Laurent de relatie moest stopzetten onder druk van het paleis. Vaessen is formeel: ‘Natuurlijk hadden Wendy en Laurent een intieme relatie. Wie durft daaraan te twijfelen? De romance duur-de zelfs veel langer dan ik dat van de prins gewoon was. Wendy kwam veel naar de villa van de prins. Ze bleef er soms overnachten. Samen met mijn vrouw en mijn secretaris ben ik ooit gaan tafelen met Wendy en de prins. “Ik zal niet alleen zijn,” had hij aangekon-digd. Ik kende haar niet, want ik kijk nooit naar de Vlaamse tele-visie. Ze viel best mee. Korte tijd nadien vroeg het paleis me of ik via mijn contact met Wendy het vtm-poppenspel over ‘koning Albertje’ kon doen stilleggen. Onmogelijk, natuurlijk.’ Vaessen verwijst naar het moppenprogramma ht&d waarin gastheer Guido Depraetere en vast panellid Walter Capiau gasten uitnodigen. Capiau werd later de vaste gastheer. ht&d staat voor Hygiëne Thuis & Daarbuiten. Wendy was een van de gasten van

mooie vrouwen 373

het programma. Er is ook een ‘pop-koning,’ Albert ii, die geregeld opduikt. In een aflevering brengt de koning zelfs een rapsong. Hij rapt: ‘Ik ben de koning van dit land. Maar ’t is niet altijd zo plezant. Ons Astrid die is zelden thuis. Z’ is altijd weg voor ’t Rode Kruis. Philip die heeft een mooie griet. Maar eigenlijk weet hij ’t zelf nog niet. Laurent die houdt van elke hond. Maar zijn schoenen hangen altijd vol met…’ Vooral het refrein van dat nummer is behoorlijk pittig aange-zien ons land geassocieerd wordt met uitwerpselen. Het is begrijpe-lijk dat het paleis ontevreden is over deze afleveringen. ‘Oehlala, ça c’est la Belgique kaka,’ zingt de pop-koning.

Op 13 oktober 1997 vindt een merkwaardig incident plaats in Vil-la Clémentine in Tervuren. Volgens de pers is er een car- of home-jacking. ‘Onjuist,’ beweert Vaessen. Het verhaal dat Wendy in ok-tober 1997 overvallen werd op het domein van Laurent in Tervuren klopt niet. ‘Ze hadden die nacht ruzie gemaakt. Wendy was weg-gelopen. Waarop de prins in paniek sloeg en zich in zijn gepant-serde kamer verschanste met een pistool. Hij belde me met een verhaal over een carjacking. Ik heb de politie gealarmeerd, die een onderzoek startte. Nooit is er enig spoor gevonden dat er gangsters op het domein waren geweest. Ik denk dat heel het verhaal ver-zonnen is, op initiatief van de prins. Waarom, is me nooit duidelijk geworden. Het blijft een zeer troebel incident. Ook Laurent ont-kende later dat er iets gebeurd was. Hij vertelde dat Wendy dat allemaal had uitgevonden om zich in de belangstelling te werken.’ Zeker is dat door dit incident de buitenwereld een jaar later op de hoogte gesteld zal worden van de relatie tussen beiden. In ok-tober 1998 brengt Het Laatste Nieuws het verhaal van de ‘carjacking’. ‘Het hek is van de dam,’ noteert biografe Vanhaeren. ‘Iedereen vraagt zich af waarom de wulpse zangeres zo laat nog bij prins Laurent op bezoek was geweest.’ Volgens anderen kwam ze toen net aan. vtm vraagt de prins om een reactie. ‘Sommige mensen doen alles om in de media te komen, om hun nieuwe plaat beter te doen verkopen,’ verklaart Laurent zonder scrupules. Wendy heeft het verhaal volgens hem dus verzonnen. Ze werkt op dat ogenblik aan de film De wilde Boerendochter van Ivan Heylen en arriveert compleet van slag op de crew. ‘Ze huilt om de publieke ontkenning van de prins,’ noteert Vanhaeren.


De krant Het Laatste Nieuws heeft geen medelijden met de prins en noemt hem op de voorpagina zelfs een leugenaar. ‘Laurent liegt,’ staat er in het vetste lettertype. Op het paleis zijn ze not amused. Volgens P-Magazine is de relatie tussen Laurent en Wendy op dat ogenblik in het najaar van 1998 al voorbij. Het was Wendy zelf die het nieuws over de ‘carjacking’ liet uitlekken, omdat ze tele-fonisch gestalkt werd door de prins. Ze wou een ‘waarschuwings-schot’ geven. Wendy’s voormalige bodyguard Marc Staelens uit Eeklo kent er het fijne van. Volgens hem is er wel degelijk een carjacking geweest voor de villa van Laurent. Maar misschien werd ze wel door de prins in scène gezet. In het lokale blad Taptoe legt Staelens eerst uit hoe hij in contact kwam met Wendy. ‘Ik kende Danny De Waele. Ik had als hobbyfotograaf destijds ook al de foto’s mogen nemen voor haar eerste platenhoes. Zo hebben we mekaar leren kennen.’ Staelens bevestigt dat Laurent voor Wendy een tijd lang haar ge-droomde prins op het witte paard was. ‘Het was als een sprookje voor haar,’ beweert hij. Toen Wendy, Danny (haar manager) en ik samen in de wagen zaten, werd ze soms tot 20 keer na elkaar opgebeld door Laurent. Natuurlijk was er een tijd lang iets gaande: er bestaan zelfs ge-heime foto’s van omhelzingen en kussen aan zijn Villa Clemen-tine.’ Wendy kom niet zomaar op het prinselijk domein in Tervuren binnen. ‘Om dat probleem te omzeilen, werd een goed scenario uitgedokterd. Telkens Wendy op één kilometer van de prinselijke villa genaderd was, moest ze Laurent bellen en dan zette hij de elektrisch gestuurde poort open. Zo kon Wendy gewoon binnen rijden. Op een bepaald moment was Laurent helemaal de man van haar dromen. Ze leek ervan bezeten. Toch had ze het vaak moeilijk met zijn karakterschommelingen en mentaliteit. Wendy heeft ooit, na de plechtige opening van Legoland met onder anderen Jacques Vermeire, ’s nachts in volle storm de boot van Engeland terug naar België doen varen, gewoon omdat zij per se bij Laurent moest zijn. Trouwens: als hij belde, moest ze altijd klaar staan. Hij had haar echt wel in zijn macht, hoezeer Danny en ik ook op haar probeer-den in te praten.’ Volgens Wendy’s voormalige bodyguard was het niet echt een

mooie vrouwen 375

evenwichtige verhouding. ‘Prins Laurent profiteerde van haar. Hij heeft ze vaak slecht behandeld en zelfs vernederd. Wendy heeft vaak zitten huilen in haar wagen. Ze wou die problemen voor ons een beetje verdoezelen en zei toen gewoon dat Laurent “weer zijn kuren had”. Maar echt helemaal gelukkig is ze met Laurent nooit geweest. Toch geraakte ze niet uit zijn klauwen. We hebben samen uren en dagen over die situatie gepraat. Op een bepaald moment wou ze echt wel los geraken van Laurent, maar dat was niet zo gemakkelijk.’ De rare eetgewoonten van Laurent zijn Staelens bijgebleven. ‘Hij at heel graag pasta met ketchup. Hij dronk daarbij cola of gre-na dine. Hij was verzot op gnocchi (een Italiaanse delicatesse: bol-letjes met deeg van aardappel, ei en meel). Ooit ging hij met haar eens naar een Brusselse optiekzaak. Hij probeerde er tientallen monturen en vroeg telkens de mening van Wendy. Uiteindelijk verkoos hij om toch maar bij zijn oud modelletje te blijven.’

Wendy had het met haar bodyguard Staelens regelmatig over Laurent.‘Ze praatte er ontzettend veel over! Vooral op het einde van hun “vriendschap” heeft Wendy mij veel verteld. Ze zat er echt helemaal door. Telkens als Laurent belde en haar wou zien, moest ze ervoor zorgen dat ze er binnen het uur stond. Zij kon dat in het begin blijkbaar verdragen. Ik heb dat altijd heel raar gevonden. Wendy is een vrouw die iemand doorziet, die de touwtjes graag zelf in handen heeft. Maar het verhaal van Laurent had ze op een bepaald moment niet meer onder controle. Ze heeft zelfs profes-sionele hulp gekregen om haar problemen te verwerken. We zaten er samen tot een stuk in de nacht over te praten.’ Wat haar in Laurent aantrok, is Staelens nooit duidelijk gewor-den. ‘Het is een vrouw met heel wat capaciteiten, alleen staat ze echt niet sterk genoeg om voor zichzelf op te komen. En daar heeft Laurent verschillende keren lelijk misbruik van gemaakt. Het was een soort van machtspelletje.’ Laurent was natuurlijk een prins en sommige vrouwen vallen nu eenmaal daarvoor. Ooit werd Wendy overvallen in haar wagen aan het villahek van prins Laurent. ‘Wendy was net zoals zo vaak op weg naar de villa van de prins. Het was barslecht weer en avond. De vier deuren van haar Mercedes waren zoals altijd slotvast. Ze had – zoals steeds


– naar Laurent gebeld toen ze op één kilometer van de villa was. Maar toen ze aan de villa kwam, was het hek niét open. Wendy belde mij op en tezelfdertijd begon ze luid te roepen. Er waren plots links en rechts gemaskerde mannen aan haar wagen versche-nen. Ze probeerden de portieren te openen. Ik riep dat ze snel achteruit moest rijden, maar ik hoorde enkel maar geschreeuw. Ze had haar gsm op de grond laten vallen. Uiteindelijk is Wendy kunnen vluchten. Ze was zeer zwaar onder de indruk en kwam onmiddellijk naar huis terug. Danny en ik wachtten haar op en moesten haar urenlang kalmeren.’ Staelens vindt het uiterst merkwaardig dat de poort die ene keer niet open was. ‘Dat hebben wij ons ook altijd afgevraagd. Was dat één van de vele spelletjes van prins Laurent? Was alles in scè-ne gezet als een soort van kwajongensstreek? Wie zal het zeggen? Een paar uur later kregen wij al telefoon van de staatsveiligheid. En meteen werd een helikopter de lucht in gestuurd boven het gebied. Maar jammer genoeg hebben we daar nadien amper nog iets van gehoord. We hebben het altijd een rare zaak gevonden.’ Een betrouwbare bron bevestigt dat de ‘carjacking’ in scène was gezet door de Staatsveiligheid. ‘De enige vraag is wie de op-dracht hiertoe gegeven heeft: Laurent of het paleis.’

Gersandre de Sabran-Pontevès

Eind jaren negentig loopt de relatie tussen Laurent en Wendy op zijn einde. Volgens sommige insiders heeft Laurent het moeilijk met deze breuk en blijft hij Wendy achtervolgen, hij zou ze zelfs stalken. De meeste bronnen beweren dat Wendy het uitmaakte. Het was genoeg geweest. Maar hoe dan ook, zelfs deze breuk zal de prins te boven komen. In februari 1999 wordt Laurent gespot met een mooie adellijke dame, de dan 25-jarige Gersandre de Sabran-Pontevès (soms om-schreven als Gersende of Gersandre). Ze verzorgt de public relati-ons van het modehuis Pierre Cardin. Volgens sommigen is ze de nieuwe hartsvriendin van prins Laurent. De vrouw ontkent in alle toonaarden: ‘Ik het liefje van Laurent? Ik ben zijn nicht! We ken-nen elkaar al vele jaren,’ verklaart ze aan Het Laatste Nieuws.

mooie vrouwen 377

Laurent en Gersandre hebben elkaar ontmoet via hun weder-zijdse vrienden Jacques Babando en Anne de Bourbon Sicilië. Ger-sandre stamt uit een oude nobele familie uit de streek van Bor-deaux. Haar vader is Jean de Sabran. Ze werd geboren op 30 april 1969. Ze studeerde in Parijs. De vriendschap tussen beiden is blijkbaar toch erg hecht. Mid-den mei 1999 is Laurent in Tunesië in het fraaie gezelschap van Ger sandre. De prins was uitgenodigd door prins Fayçal, die de ver-jaardag wilde vieren van twee vriendinnen, Anne en Camille de Bourbon Sicilië. Op het programma staan sport en feestjes. Van jetski en waterski tot karting, 4x4 tochtjes en wandelingen per dromedaris in de woestijn. Op de jetski liet de prins (met reddings-vest!) zich voeren door de blonde Duitse prinses Vanessa Sayn-Wittgenstein-Berlebourg. Voor een rondrit in een typisch karretje gaf hij de voorkeur aan een plaatselijke schone. ‘Het eigenlijke verjaardagsfeest baadde in oosterse sfeer. Kleding in lokale kleuren was vereist,’ noteert de pers. Ook prins Laurent had gezorgd voor een gepaste uitrusting: een lange witte djellaba en Tunesische pantoffels met spitse neuzen. Als attractie trad, bovenop al dat vrouwelijk fraais, een buikdanse-res op. Ook die kon uiteraard rekenen op een geïnteresseerde adel-lijke blik. Maar aan dezelfde tafel als de prins hield donkerharige Gersandre de Sabran-Pontevès een oogje in het zeil.

Terwijl Laurent steeds meer in het gezelschap van ‘nicht’ Ger-sandre is, mag de ‘eenzame’ prins een openhartig interview geven aan Paris Match. Hierin verklaart hij dat een vrouw het meest per-fecte wezen op aarde is. De prins houdt van vrouwen die zichzelf respecteren en die gerespecteerd worden, van echte vrouwen in elke zin van het woord. ‘Maar ze worden steeds minder talrijk,’ moet de prins tot zijn spijt vaststellen. Laurent beweert tegelijk dat er niets moet gezocht worden achter de vriendschap met Ger-sandre. De prins legt zijn hart bloot in het Franse weekblad. Op de co-ver staat de vette kop: ’Laurent van België. De blues van een dolce vita-prins. Hij leeft alleen met zijn honden.’ Binnenin zijn er zes pagina’s met foto’s van Laurent als baby, als kind, als tiener en als volwassene.


Eind jaren negentig verklaart Laurent in dat merkwaardige interview dat er in elke prins, in elke man, een gangster en een koning schuilen en dat een prins in een gouden doosje leeft waar-in het plezant kan zijn om te leven, maar waarin persoonlijkheid en verlangens worden onderdrukt. ‘Ik ben tegenovergesteld,’ bena-drukt de prins. Het is, zoals de cover belooft, een interview zonder protocol. Dat blijkt duidelijk uit de foto’s – de prins poseert aan de zijde van vijf verschillende vrouwen, onder wie Wendy Van Wanten en miss België ’97 – als uit de tekst zelf. Een foto met Wendy Van Wanten is opvallend, omdat hij vol-gens het blad een echt koppel met haar vormde. ‘Omdat hij haar bleef lastig vallen na de breuk zou ze hem zelfs beschuldigd heb-ben van seksuele intimidatie,’ schrijft het blad op basis van wel-ingelichte bronnen. Protocol hoeft niet en in de eerste alinea blijkt al waarom: de prins tilt niet bijster zwaar aan zijn titel van koninklijke hoogheid. ‘We worden allemaal op dezelfde manier geboren. Ik ben mezelf, niet de prins van… Eindelijk weet ik welke weg ik uit moet. Ik heb mijn pad geëffend, kreeg een signatuur en dat is me dierbaar. Vrij-heid is duur. Ik wil niet dat mensen bij het woord prins denken aan iemand die alles heeft, die lacht en lintjes knipt, in extenso niets doet.’ Laurent, zegt hij van zichzelf, is een eenzaam man die met zijn honden in een modern huis woont, een woning zonder bijzonder cachet. ‘Maar,’ relativeert hij meteen, ‘ik ben monnik noch klui-zenaar. Ik leef niet in een kasteel. Ik heb dat een tijdje gedaan, en het is er vaak koud!’ Paris-Match tekent eind jaren negentig wel een somber beeld van Laurent: ‘Hij is het zwarte schaap van de familie. Op het offi-ciële staatsieportret wordt hij helemaal opzij geplaatst. Hij moet genoegen nemen met een figurantenrol. Zijn oom Boudewijn heeft de wet laten aanpassen zodat het lichtzinnige en onstuimige neef-je nooit op de troon zou kunnen plaatsnemen.’ Laurent verklaart wel dat hij van het leven houdt. Naast deze uitspraak staat de beroemde foto van Laurent met baard en open-staand hemd alsof het tijdschrift die uitspraak wil ontkrachten. Het leven is zelfs zijn passie. ‘Ik lach graag, alle dagen. Ernstige

mooie vrouwen 379

dingen zijn makkelijker verteerbaar als je ze met humor verkon-digt. Zelf heb ik genoeg gevoel voor humor om te lachen met de karikaturen die men van me maakt, ik verzamel ze zelfs. Ik ben ook een kunst-, een muziekliefhebber en een adept van de kwan-tumfysica, de chemie en de mechanica. Wagens interesseren me voor wat er onder de motorkap schuilt.’ Het liefst was de prins gedragswetenschapper of etholoog wil-len worden, zoals Konrad Lorenz, om het doen en laten van dieren te bestuderen. ‘Als kind had ik geen hond, maar ik mocht me be-zighouden met de hond van mijn moeder. Maar ik ben Brigitte Bardot niet,’ nuanceert hij meteen. ‘Ik bekommer me meer om het sociale luik: ik ijver ervoor dat mensen in kansarme wijken niet moeten betalen voor de verzorging van hun dieren.’ De prins betreurt dat hem een glamourlook werd opgedrongen door de journalisten. ‘Ze zijn er op feestjes alleen maar op uit om me met mijn zogenaamd nieuwe verloofde te fotograferen, alleen interesseer ik hen niet. Ik kan het aantal verloofden niet meer bijhouden! Ik trek het me niet aan, ik ken veel vrouwen – ze zijn nu eenmaal talrijker op aarde – ik ontvlucht hen niet, ik omhels hen.’ Staat de prins in Paris Match geportretteerd naast alleen maar mooie vrouwen, dan zegt hij dat uiterlijke schoonheid hem niet speciaal aantrekt. ‘Ik houd van vrouwen die zichzelf respecteren, ik houd van echte vrouwen, met wie je zin hebt om mee te leven, om kinderen mee te krijgen. Ze worden schaars. Te vaak zijn ze te zelfverzekerd of worden ze voor een futiliteit agressief, waardoor ze al hun vrouwelijkheid verliezen. Ik weet waarover ik spreek,’ besluit de prins. Aan wie zou hij denken als hij dit vertelt?

In 1999 ontmoet Laurent topmodel Tasha de Vasconcelos. Of zijn laatste uitspraak op haar slaat is onduidelijk. In haar biografie Schoonheid als wapen schrijft ze dat de prins haar eind jaren negen-tig op een feestje in Londen het hof heeft proberen te maken. De Vasconcelos verricht volgens Het Nieuwsblad nu vooral hu-manitair werk, maar als internationaal topmodel hield ze van so-cietyfeestjes om bij het kruim van de Europese royalty te kunnen zijn. ‘Zo ontmoette ze in 1999 prins Laurent op een feestje in Lon-den, waar ze een afspraakje maakten.’ Maar dat viel tegen. Althans voor het model, zo is te lezen in haar biografie.


‘Toen prins Laurent, zoon van de koning der Belgen, me kwam halen, liet hij zijn blauwe Ferrari onder mijn raam brullen. Hij hoopte indruk te maken. Een mafkees is het.’ Ze noemt de prins ook ‘een gek van de kroon’ die haar bang maakte omdat hij haar op het eind van de avond wilde fotograferen in een botanische tuin. ‘Een foto voor elke boom, om mijn schoonheid in te blikken en me tot zijn vlam te maken.’ ‘Tasha en Laurent hadden elkaar leren kennen op een bal in Monaco,’ corrigeert royaltywatcher Kathy Pauwels. ‘Maar hun af-spraakje in Londen liep met een sisser af. Het model was blijkbaar niet onder de indruk van het machogedrag van de prins. Ze viel naar verluidt wél voor de charmes van prins Albert van Monaco.’

Een oogje op de bloedmooie Joke Devynck

Eind maart 2000 is Laurent op bezoek op de set van Flikken. Hij laat zich gewillig fotograferen met actrices Andrea Croonenberghs en Joke Devynck. ‘Hoe zou zoiets nu toch komen?’ vraagt de homo-seksuele acteur Mark Tijsmans zich af. ‘Tegen de meisjes zegt hij zo veel en tegen de mannen zo weinig.’ Laurent komt naar eigen zeggen graag naar Gent. ‘Want som-mige Gentenaars willen mij als president,’ verklaart de prins. Hij is ingegaan op een uitnodiging van burgemeester Beke die hem vroeg om eens wat vaker langs te komen. De burgemeester, zelf een republikein, kan de humor van de prins wel waarderen. Met het grapje verwees prins Laurent naar de betogingen van republi-keinen tijdens de Blijde Intrede van Filip en Mathilde op 1 maart van dat jaar. Langsheen het parcours verschenen toen her en der affiches met de slogan ‘Laurent president’. Vaessen durft sterk te twijfelen aan de liefde van Laurent voor Gent en de Vlaamse steden in het algemeen. ‘Laurent had een zeldzame gravure van Gent ontvangen. De muren van Villa Clé-mentine waren leeg, maar Laurent wilde geen gravure van Gent ophangen. Had dit te maken met een zekere minachting voor Vlaanderen?’ Prins Laurent is vooral geïnteresseerd in de actrices van de reeks Flikken. ‘Ik wou dit setbezoek brengen als blijk van steun en sym-

mooie vrouwen 381

pathie. Ik heb verschillende afleveringen van Flikken gezien. Ik vind het goed gemaakt en geschikt voor de buitenlandse markt. De acteurs kende ik alleen van het scherm, maar van de blonde wist ik ook dat ze omroepster is.’ Laurent kijkt in de mate van het mogelijke altijd naar de diver-se nieuwsuitzendingen. ‘Ik probeer de Belgische filmen tv-pro-ductie zo goed mogelijk te volgen. Ik heb al meerdere set bezoeken gebracht. Ze hebben me zelfs eens gevraagd om mee te spelen in een film. Graag, maar kalm aan: ik heb al moeilijkheden genoeg.’ Die laatste uitspraak is uiteraard een verwijzing naar de film van Rob Van Eyck. Laurent was wel eerder op bezoek bij de Ant-werpse filmmaker Robbe De Hert toen hij Gaston’s war draaide.

Begin juni 2000 wordt de ‘eenzame’ prins gespot in een Milanees restaurant. De pasta lijkt Laurent opperbest te smaken. Zo goed zelfs, dat hij zich nog trakteert op de restjes in het bord van zijn tafelgenote. Erg beleefd is het niet. De dame in kwestie is duidelijk geamuseerd door Laurents ca-priolen. Het gaat om de dan 45-jarige Zwitserse Chantal Hochuli, ook bekend als Chantal van Hannover omdat ze jarenlang met Ernst van Hannover getrouwd was. Na hun scheiding hertrouwde Ernst in 1999 met prinses Caroline van Monaco. Hochuli is ook goed bevriend met Alessandro Ruffo di Calabria, een neef van Paola. Alessandro is geboren in 1964 en is een zoon van Fabrizio. Laurent profiteert opnieuw volop van de geneugten van het leven. Enkele maanden later, begin oktober, is de prins in Nokere. Laurent woont er incognito de menwedstrijd in het kasteelpark van baron Casier bij. Volgens Ria Boonaert, de plaatselijke ex- eikoningin, is de prins in het gezelschap van ‘een blondine met het haar in een paardenstaartje’. Meer details ontbreken. Begin 2001 is Laurent opnieuw in Gent. In het hoofdcommis-sariaat ‘Ekkergem’ wordt alles in gereedheid gebracht voor de ontvangst van de prins. Om elf uur wordt Monseigneur verwacht. ‘Een kwartiertje later dan gepland komt de monseigneur aan,’ noteert de pers. ‘Eerst bracht hij een bezoek aan de commando-post, wat later ging hij – met heel zijn gevolg – naar de receptie.’ Laurent lijkt niet helemaal wakker. De prins is een nachtmens. Hij luistert met een half oor naar de speeches van commissaris


Freddy Carlier en burgemeester Beke. De prins heeft volgens de aanwezige journalisten meer oog voor de mensen in de zaal. En om die goed te kunnen bekijken, moet hij een schone bril hebben. De prins vindt er niets beter op dan minutenlang zijn bril te poet-sen. Maar met een zijden das lukt dat niet zo goed. Zijn oog valt vervolgens op Freya Van den Bossche, de kers-verse schepen die hij volgens de pers enkele jaren geleden al eens ontmoette op een festival. ‘De monseigneur wil u spreken,’ fluis-terde burgemeester Beke Freya toe. ‘We hebben een leuk gesprek gehad,’ verklaart Van den Bossche achteraf. ‘Over onze jobs. Ik vroeg hem of hij het ziet zitten in de Senaat, en of hij tussenkom-sten gaat doen. Wellicht kent hij me gewoon vanop tv, zoals ieder-een,’ besloot de schepen. Eind juli 2001 is Laurent op vakantie in Saint Tropez. Claire is voorlopig niet te bespeuren. ‘Daar onderscheidt de prins zich in niets van de andere, duizenden toeristen die de zon opzoeken’ noteert de pers. ‘Tot zijn zwemshort toe is hij heel alledaags ge-kleed. De prins draagt immers een rode short met gele en blauwe bloemmotieven, met daarboven een blauwe poloshirt met korte mouwen.’ Volgens de journalist is Laurent ‘een gewone Vlaming’ op vakan-tie en hoeft hij zich geen zorgen te maken over zijn titel, zijn positie, zijn privileges of zijn dotatie. Maar zijn rust is snel voorbij als hij wordt herkend door landgenoten ‘Ze drommen om hem heen, waardoor hij nog even zal moeten wachten om ergens op een terrasje zijn kunstboek te lezen, dat hij in zijn rechterhand vasthoudt.’ Laurent slaat vriendelijk een babbeltje met eenieder die hem aanspreekt. Misschien over het badtenue met bloemetjes, dat niet alleen de prins graag blijkt te dragen.

Buitenechtelijke relatie?

Volgens Humo zou Laurent eind jaren negentig een relatie hebben gehad met de iets oudere Anne Quevrin, rtl-journaliste en verslag-geefster over het koningshuis. Quevrin zou als alleenstaande moe-der evenwel “onaanvaardbaar” zijn geweest voor het paleis, en

mooie vrouwen 383

daarom zou ze tegen Laurent hebben gezegd dat hij dan maar “met een van haar vriendinnen” (Claire) moest trouwen. Dat verhaal is, volgens onze bronnen, onjuist. Laurent heeft wel een relatie gehad met Quevrin. Vanaf midden 2001 gaat Laurent steeds meer om met Claire Coombs. Op 29 november 2001 wordt ze voor het eerst ‘semi-offi-cieel’ voorgesteld tijdens het galadiner van zijn Stichting, al zullen de meeste mensen vooral oog hebben gehad voor de baviaan die een handenstand doet op het hoofd van Laurent. In 2003 trouwen Laurent en Claire. Snel komen er kinderen. De jaren na het huwelijk kalmeert Laurent enigszins. Bronnen bevestigen dat zijn aandacht in eerste instantie naar de kinderen gaat. Maar in de zomer van 2007 wordt een reeks foto’s gepubli-ceerd die volgens velen niets aan de verbeelding overlaat. In ver-schillende media worden kiekjes van hem en een niet-geïdentifi-ceerde jonge vrouw in Milaan gepubliceerd. Op de foto’s is een slanke zwartharige vrouw van het Italiaanse type te zien. Ze draagt haar zonnebril in de uitsnijding van haar V-vormige truitje. Laurent geeft haar een blauwe tas van Long-champs aan. De prins draagt lichtkleurige leren handschoenen. Prins Laurent is naar eigen zeggen ‘geraakt’ en ‘diep verontwaar-digd’ over de publicatie van de foto’s. Een journalist van het tijd-schrift La Libre Match, met wie Laurent een goede relatie onder-houdt, verklaart op de radiozender Bel-rtl dat hij bij de ontmoe-ting met de jongste zoon van onze koning ‘geen prins voor zich had, maar een ontmoedigde vader’. ‘Normaal gezien reageert de prins niet op beschuldigingen. Maar dit raakt hem echt in wat hem het dierbaarst is.’ Hij zei aan de journalist iets dat veel onthulde: ‘Beeld u in dat mijn dochter zou lezen dat haar papa haar mama bedriegt. Beeld u in dat uw dochter dat zou lezen over haar vader.’ Prins Laurent zou volgens de journalist de indruk hebben dat hij gebruikt wordt om zijn familie aan te vallen. ‘Eerst was er het proces in Hasselt. Daarna de zogezegde oorlog met zijn vader. En nu de praatjes van kolonel Vaessen en die zo-genaamde ontrouw met die, zogezegd compromitterende foto’s, die eerlijk gezegd belachelijk banaal zijn. De prins was vooral geschokt dat men dit naar buiten bracht terwijl zijn vader in het ziekenhuis lag.’ Albert ii werd toen aan het hart geopereerd.


Ook echtgenote Claire reageert: ‘Klink ik alsof ik in tranen ben? Wij zijn gelukkig samen, en dit is niet meer dan sensatie.’ In een gesprek met Het Laatste Nieuws lacht prinses Claire het verhaal over een mogelijk overspel van prins Laurent weg. Het is niet het eerste verhaal over vermeend overspel van de prins maar deze keer zijn er wel foto’s. De geruchten over het liederlijke leven van prins Laurent zijn volgens de krant Het Nieuwsblad nooit uit de lucht. ‘Op de reeks van twaalf foto’s is te zien hoe de prins koffers van hem en van haar in zijn Porsche laadt. Hij in vrijetijdskleding en zonne-bril aan, zij in mooie maar zakelijke vrijetijdskleding,’ schrijft Het Nieuwsblad. (eigen cursivering) Op het einde merkt prins Laurent dat hij gefotografeerd wordt en komt het tot een schermutseling met de fotograaf. Laurent logeerde in het luxueuze hotel Park Hyatt in Milaan. Kostprijs voor een nacht: 500 euro. De uitleg van de prins is onbe-vredigend: ‘Ik stond voor een hotel. Een vrouw was naast me. Er is absoluut niets compromitterends aan.’ Hij probeert met alle macht de publicatie van de foto’s tegen te houden. Dat doe je toch niet als er niets aan de hand is? Laurent laadde ook de reiskoffers van de jonge vrouw in de wagen. Bovendien geeft Laurent geen uitleg voor wat hij in Italië deed. Ook Claire geeft de pers geen details. Een journalist vertelt me dat er een deal werd voorgesteld. In ruil voor het niet publiceren van de foto’s zou het medium een exclusief interview met de prins krijgen. Die transactie gaat niet door. Wel laat Laurent ongewild zijn ultieme drijfveer zien. In de kranten van Sud Presse verklaart hij: ‘In de vs zou ik rijk geworden zijn door iedereen aan te vallen die mijn naam bezoedelt.’ Zonder de foto’s brengt Story toch het verhaal van het overspel van Laurent in Italië. Onder de titel ‘Prinses Claire. Vernederd en bedrogen’ lezen we hoe de prinses na het nieuwe overspel van haar man in zak en as zit. ‘Dit zou wel eens de laatste druppel kunnen zijn voor een huwelijk in crisis…’ luidt het. ‘Sinds het marineproces rond Laurent deze winter weet ik dat er in de media ook veel uitgevonden wordt. Dit nieuwe verhaal, dat nergens op slaat, toont dit weer,’ verduidelijkt Claire. ‘Ik weet waarom mijn man in Milaan zit, al de rest zijn verzinsels. Je mag toch ook niet vergeten dat hij langs moederszijde een halve Itali-

mooie vrouwen 385

aan is. Hij kent er veel volk en heeft er veel familie.’ Waarom zegt ze niet gewoon wat haar man daar deed en wie die vrouw is? Dat zou alles toch eenvoudiger maken, niet? Of zou ze naïef zijn? Claire heeft wel een punt. Laurent is vaak in Italië. Midden de-cember 1997 is er een banket ten voordele van een Aidsfonds in het Palozzo Farnese te Rome. Een zitje kost er 400.000 lire. Laurent is er in het gezelschap van Ferdinand, Carlo en Anne de Bourbon. Begin juli 2000 bezoekt Laurent de streek van Siena. Op 30 novem-ber 2000 geeft Laurent een lezing in het Italiaans op de Giornate dell’Acqua te Trente. Zijn lezing is getiteld: ‘L’acqua nel nuovo millenio’. Laurent beheerst de taal uitstekend. Het was de voertaal met zijn moeder toen hij jong was. En in 2002 is er een meeting in Toscane. Laurent is er in aan-wezigheid van Danielle Mittérand, echtgenote van de voormalige Franse president. Maar deze keer is het toch anders, of niet? Misschien heeft Claire wel gelijk en moeten we niets achter de foto’s zoeken. Zo werd Laurent midden oktober 1999 zelfs gekop-peld aan Ariane De Croo, dochter van. ‘De prins kwam naar de voor stelling van het boek van mijn vader,’ verklaart Ariane aan Het Nieuwsblad. ‘Bij het binnenkomen gaf ik de prins een hand. Na een uurtje ging hij weer weg. Ik wilde hem opnieuw een hand geven, maar hij trok me dichterbij voor een kus. Veel journalisten zagen dat en concludeerden dat wij samen waren. Terwijl ik prins Laurent voordien nooit had gezien. Mijn vader leerde me toen niet te zwaar te tillen aan wat de media er soms van maken.’

Overspel

Tot vandaag is nooit duidelijk geworden wie de mysterieuze ‘Ita-liaanse’ vrouw bij Laurent in Milaan was. Volgens de enen had ze iets te maken met de Villa Sofia die Laurent eerder kocht op Pan-area. Het zou om een dochter kunnen gaan van de eigenares. Een andere bron suggereert me dat het een medewerkster was van Maurice Kanah, de Milaanse architect die regelmatig met Laurent samenwerkt. Nog een andere bron beweert zonder bewijskracht dat het een medewerkster van het hotel was. Twee andere bronnen, onafhankelijk van elkaar, geven aan dat


het wel degelijk een intieme vriendin is van Laurent. ‘Het gaat niet om een Italiaanse vrouw,’ beweert de eerste bron met grote stellig-heid. ‘De vrouw op de foto met Laurent is een Belgische. En ze is bovendien gehuwd.’ Volgens de andere bron woont ze in het Brus-selse en werd ze er door Laurent met zijn geleende Porsche Ca-yenne opgepikt. Daarna ging het tweetal naar Italië. ‘De vrouw werkt op de dienst spoedgevallen van het Sint-Lucasziekenhuis te Woluwe,’ beweert de eerste bron die niet kan begrijpen dat de pers dit verhaal niet wil of kan uitbrengen. ‘Daar heeft ze Laurent leren kennen.’ De relatie tussen Laurent en de Belgische vrouw duurde volgens de twee bronnen toen al enkele jaren. We hebben deze informatie gecontroleerd. Op de spoedafdeling van het Sint-Lucasziekenhuis werken 15 spoedartsen onder wie slechts één enkele vrouw. Er is geen enkele fysieke gelijkenis met de vrouw op de foto. Er werken op de afdeling ook tientallen ver-pleegsters. Op onze vraag om de mysterieuze vrouw op de foto te identificeren, werd niet ingegaan. Misschien gaat het om een ver-pleegster die Laurent er verzorgd heeft bij een eerdere opname.

Laurent onderhoudt de relatie met zijn talrijke liefjes via telefoon. ‘Hij moet wellicht de Belg zijn die het grootste aantal telefoon-nummers van jonge meisjes bezit,’ vertelt een medewerker van de prins. Een Franstalige journalist van Le Vif-L’Express vertelt hier-over de volgende anekdote: ‘Een paar jaar geleden, in 2008 of in 2009, nam een goede vriend van me het vliegtuig in Tripoli, Libië om naar België terug te komen. Iedereen was aan boord maar er werd blijkbaar op iemand gewacht. Naast het vliegtuig zag mijn vriend een hevig zwetende Laurent met een gigantische hoeveel-heid bagage naar het vliegtuig stappen. Hij kwam aan boord en ging onmiddellijk naar de eerste klasse. Op het vliegtuig zaten verscheidene Congolezen die de vlucht naar België via Tripoli maak-ten omdat dat goedkoper is. Er waren ook enkele knappe jonge Congolese meisjes aan boord die de prins herkend hadden. Ze stapten naar Laurent toe en vroegen hem een handtekening. De prins was zonder probleem bereid om hen een handtekening te geven en profiteerde van de gelegenheid om hun telefoonnummer te vragen. De drie Congolese meisjes waren echt mooi. En ze heb-ben Laurent elk hun gsm-nummer gegeven.’ Volgens Vaessen levert die gigantische gegevensbank van tele-

mooie vrouwen 387

foonnummers van jonge meisjes problemen op voor de prins. ‘In de late namiddag begint de prins rond te bellen. “Maria, het is Laurent hier!” Lukt het niet met Maria, dan hopelijk wel met Lau-rence of met iemand anders. Dit spelletje is behoorlijk stresserend. Hij liegt tegen elke vrouw die hij tegenkomt. Van tijd tot tijd ver-geet hij zelf waar hij mee bezig is. Dan wendt hij zich tot zijn medewerkers om te vragen in welk scenario hij nu alweer mee-speelt.’ Een andere getuige vertelt het volgende verhaal: ‘Ik was en-kele jaren geleden met twee bloedmooie vrouwen op een receptie. De prins was daar ook. Toen hij de twee vrouwen zag, kwam hij onmiddellijk naar ons. Ik moest de twee dames aan hem voorstel-len.’ Vaessen geeft aan dat de prins sinds zijn huwelijk niet veran-derd is. Hij heeft nu eenmaal een aartje naar zijn vaartje. ‘Is Clai-re naïef, wil ze het niet zien of heeft ze bewust gekozen om haar hoofd af te keren om de ontrouw van haar man niet te moeten zien?’ vraagt een insider af. ‘Misschien heeft ze zoals zoveel vrou-wen gekozen voor haar kinderen?’

Sedert hij doorheeft dat zijn prinselijke titel de deur van de menig slaapkamer opent, is hij natuurlijk graag in de buurt van mooie vrouwen. Al moeten ze volgens insiders wel een pak jonger zijn dan hemzelf. Dat is volgens Bogaerts trouwens de reden waarom de vrouw op de foto met Laurent in Milaan geen vriendin van de prins kan zijn. ‘Ze is te oud voor Laurent.’ De dame in kwestie wordt geschat op… dertig jaar. Miss België Zeynep Sever is wel een pak jonger dan de prins. April 2009 laat Sever, in aanwezigheid van Laurent en twee minis-ters, haar borsten en die van haar moeder Mesaret verzekeren. Het is een werkbezoek op maat voor de prins, die de kans op een nader kijkje niet liet liggen. ‘Een mammotest is érg belangrijk,’ grijnst hij. Het is een ludieke ‘teaser’ waarmee de Miss België landgenotes van middelbare leeftijd en gelijk welke origine wil oproepen een gratis mammotest te ondergaan. Enkele maanden later start Laurent de eerste plaat van Music For Life. Tegelijk belooft hij om terug te komen. Laurent houdt woord. De prins komt Siska Schoeters, Sam De Bruyne en Sofie


Lemaire hun laatste sapjes geven en terloops ontfutselt hij het telefoonnummer van Siska. ‘Ik dacht gisteren aan jou, maar ik kon je niet bellen, want ik had je nummer niet,’ verklaart hij aan de mooie presentatrice. Als openingszin om een vrouw te verleiden kan dat tellen. In mei 2010 verklaart Laurent dat hij een ontmoeting met top-model Hannelore Knuts wel ziet zitten. Dat vertelt hij in een tele-foontje aan radiomaakster Fried’l Lesage. Een tijdje daarvoor had Knuts de prins uitgenodigd op de opening van haar tentoonstelling. Dat gebeurde in het radio 1-boekenprogramma van Fried’l Lesage. Het Limburgse model schonk de prins ook een exemplaar van de catalogus Utramegalore, met een naaktfoto van haarzelf op de om-slag. Ze schreef er een warme boodschap bij: ‘Voor prins Laurent, zoals je ziet heb ik vaker wel dan geen kleren aan.’ Kan het duide-lijker?

Borstenman

Voor Vaessen is er geen twijfel mogelijk: Laurent is geobsedeerd door het vrouwelijke geslacht. ‘Er was een Portugees koppel in dienst bij de prins. De vrouw was beeldschoon en dat was te veel voor Laurent.’ Volgens Vaessen heeft hij toenadering gezocht – en dat is een understatement. ‘Hij was op een dag gewoon haar ap-partement binnengewandeld. Zij heeft hem daar betrapt, terwijl ze in haar ondergoed was.’ Volgens Vaessen houdt Laurent van vrouwen in mooie lingerie. ‘Hij is een beetje een fetisjist.’ Het koppel Portugezen werd volgens Humo uiteindelijk aan de deur gezet nadat het een (tweedehands) bmw had gekocht. ‘Zoveel opzichtige luxe gaf geen pas voor zijn personeel vond Laurent.’ Vaessen herinnert zich nog een andere gebeurtenis die wijst op op hol geslagen hormonen bij de prins. ‘We gingen naar een Italiaans restaurant aan de Edith Cavelllaan. Hij kwam daar van tijd tot tijd met Bastien. Mevrouw Bastien was er toen ook bij. In-eens kon Laurent zich niet meer inhouden. “Meneer Bastien, die borsten van uw vrouw op tafel! Ik sta op springen! Zeg tegen je vrouw dat ze haar borsten van tafel haalt.”’ Laurent vroeg eens aan zijn mentor professor Antoine of hij

mooie vrouwen 389

het nog vaak deed met zijn vrouw. Antoine was op dat ogenblik 75 jaar. Laurent kon niet begrijpen dat hij daar op die leeftijd wei-nig interesse meer voor had. En hij begreep nog minder dat An-toine zijn pleziertjes niet bij iemand anders zocht. Kortom, Laurent was bij momenten helemaal geobsedeerd door seks. ‘Op een ongezonde manier,’ verduidelijkt Vaessen. Obsessies zijn dat altijd.

Volgens Laurents biografe is er op het vlak van de vrouwen een tegenstrijdigheid te bespeuren bij de prins. ‘Laurent heeft de repu-tatie van playboy, maar er zijn amper vijf vriendinnen bekend. En bij vier moet je nog een groot vraagteken plaatsen, alleen van Wen dy ben ik zeker.’ Hiermee staat Vanhaeren alleen. Alle andere royaltywatchers bevestigen dat, een klein decennium na zijn huwelijk met Claire Coombs, de prins nog steeds in de ban van vrouwelijk schoon is. Ook op dat vlak is Laurent een echte Coburg. Tijdens zijn omstreden reis in Congo in het voorjaar van 2011 zou hij zijn reputatie van liefhebber van vrouwelijk schoon alle eer hebben aangedaan. Dat insinueert althans Hugo Camps in zijn column in De Morgen. ‘Wist u dat Laurent in Congo het mooiste meisje van het Forrestgezelschap de schrik van haar leven heeft bezorgd? Zijn intimiderende charme joeg het wicht de stuipen op het lijf.’ Camps kreeg het verhaal naar eigen zeggen doorgespeeld van een ooggetuige. Die vertelde Camps dat Laurent nogal gretig achter het meisje aanging, terwijl de rest van het gezelschap ver-bluft achterbleef. Laurent was niet handtastelijk maar overdreven hoffelijk tegenover de dame. ‘Hij staat nu niet alleen in België bekend als vrouwengek, maar ook in Afrika,’ besluit Camps in een verklaring aan De Standaard. Dat imago had Laurent daar al veel eerder. Vaessen schrijft Laurent in Burkina Faso. ‘Tijdens een galadiner probeerde Laurent de vrouw van de eerste minister te betasten.’ Het gezelschap was verbijsterd. Volgens Laurents woordvoerder en juridisch adviseur Pierre Legros is er in Congo niets gebeurd: ‘Laurent is een welopgevoede jongen. Dit verhaal is al te absurd. Mag hij al geen goeiedag zeg-gen?’

hoofdstuk 19

Feestvarken Laurent

‘Nu zijn we de kluts kwijt. We zitten in een gevoelloze periode.’laurent in het studentenblad supo

Als achttienjarige gaat Laurent graag naar de Brusselse club Circus. Op een dag schrijft de krant Le Soir dat er een wolk van

wietgeur hangt. Door het artikel breekt er volgens Rudy Bogaerts paniek uit in het paleis. ‘De prinsen mochten geen voet meer bin-nenzetten in Circus.’ Volgens de privéleraar was dat een domme beslissing. De andere discotheken in het Brusselse, zoals de Mi-rano, waren veel erger. Volgens Bogaerts ging Laurent ook daar graag naar toe, de keet die onder bescherming stond van burge-meester Guy Cudell (die er aandelen had) en waar de cocaïne met karrenvrachten werd aangevoerd. Later geeft de prins te kennen dat hij zijn weekendjes al eens graag in de hippe discotheek Zillion slijt. Vaessen bevestigt dat Laurent regelmatig naar binnen- en buitenlandse dancings ging om er jonge meisjes te versieren. Hij had niet door dat hij op die manier wel eens gechanteerd zou kunnen worden. Bogaerts oudste zoon John-Alexander ziet een duidelijk keer-punt: ‘Toen de prins ging beseffen wat voor voordelen zijn titel opleverde, is hij een andere richting ingeslagen, die van het bling-bling en de mondaine coctails.’ Laurent heeft de luide beats naar eigen zeggen nodig. ‘Ik hecht


veel belang aan creativiteit. Het creatieve komt in mij boven door muziek te beluisteren, want muziek is de verbeelding van de mens,’ vertelt hij aan de studenten van Supo. Volgens Laurents voormalige adviseur Vaessen is de smaak van de prins niet verfijnd. Hij heeft geen belangstelling voor klassieke muziek maar luistert vooral naar luide house. De prins is nochtans erevoorzittter van Euphonia, de stichting die beloftevolle jonge klassieke muzikanten ondersteunt. Laurent is tevens erevoorzitter van het Nationaal Orkest van België. De prins heeft een stereoketen die fortuinen waard is. ‘In de kamer van Laurent stonden kasten van luidsprekers,’ herinnert Vaessen zich. ‘Altijd kwamen er dezelfde monotone beats uit.’ Voor Laurent is muziek een bron van inspiratie en een middel om an-deren te leren kennen. ‘Door te weten naar welke muziek mensen luisteren, weet je wie ze zijn,’ beweert de prins. Laurent houdt naar eigen zeggen van veel verschillende stijlen, zoals wereldmuziek en volksmuziek. ‘De wortels van de muziek zijn belangrijk. Ik hoor ook graag Hongaarse of Tsjechische rapso-dies. Voor mij is het heel belangrijk dat er ziel in zit. Ik wil muziek beleven. Muziek met een ziel is voor mij chill-out-muziek of house-muziek. Claude Schalle, bijvoorbeeld, vind ik zeer goed. Tegenwoor-dig is er minder en minder muziek met een ziel. Net zoals andere kunst is muziek een momentopname van de tijd waarin we leven. Nu zijn we de kluts kwijt. We zitten in een gevoelloze periode.’

Laurent beledigt zwarte

Laurent bezoekt graag discotheken omdat hij daar, net zoals elke andere jonge man, meisjes kan ontmoeten. Als prins heeft hij het voordeel dat de meisjes rond hem komen fladderen. Gazet van Antwerpen vindt het dan ook een goed idee om de prins midden mei 2000 te volgen. Twee reporters vertrekken naar Cannes waar Laurent verblijft. De journalisten komen niet met lege handen. Ze hebben de mooie dames Brigitta Callens, Sandy Tura en Miss België Joke Van De Velde mee. Dat is altijd goed om Laurent gunstig te stemmen. Prins Laurent wordt aan Callens voorgesteld door Corinne De Permen-

Feestvarken laurent 393

tier, politica en Laurents vriendin. ‘U bent zo mooi bruin,’ verklaart Laurent die volgens de twee redacteurs zijn ogen duidelijk niet in zijn zakken heeft steken. ‘Ik ben op vakantie geweest,’ verklaart Brigitta. Op dat moment komt een zwarte medemens Laurent ook een hand geven. ‘U bent blijkbaar héél lang op vakantie geweest,’ grapt de prins. ‘De Fransman verstaat er geen jota van, maar lacht zijn tanden bloot,’ noteren de redacteurs. Zou Laurent een beetje racistisch zijn? Bogaerts herinnert zich dat tijdens het examen voor de middenjury Laurent een racistische mop vertelde. Ook volgens Vaessen is er geen twijfel mogelijk. Hij was erbij toen Laurent in Burkina Faso openlijk verklaarde dat de Afrikanen honderdvijftig jaar vertraging op de blanken hebben. ‘Als je goed om je heen kijkt, is het toch duidelijk hé,’ verduidelijkt Laurent. En in Goma kan Laurent niet aanvaarden dat een zwarte vrouw een Tutsi-prinses is. ‘Een beetje racisme zit er altijd wel in,’ besluit Vaessen. Veel verschil met de door Laurent bewonderde koning Leopold ii is er dan ook niet als deze laatste zijn ‘avontuur’ in Congo op de volgende manier rechtvaardigt: ‘Bij het omgaan met een ras dat al duizenden jaren uit kannibalen bestaat, is het noodzakelijk methoden te gebruiken die hen uit hun laksheid losschudden.’ In Cannes is niet iedereen een fan van de prins. Antimonarchist Jan Bucquoy is er ook. ‘Laurent doet alsof hij niet hoort dat de ook aanwezige Bucquoy driemaal “vive la république” schreeuwt,’ noteren de journalisten. Corine De Permentier vertelt de journalisten dat het gezelschap later met de prins naar een nieuwe discotheek gaat. ‘Die zal ge-opend worden door Daniël Ducruet (de ex van Stéphanie van Mo-naco die betrapt werd met Fili Houteman), dus er zal een massa pers aanwezig zijn. Maar u bent van harte welkom om ons te ver-gezellen.’ Volgens de journalisten werd het een bijzonder gezel-lige nacht.

Laurent bezoekt ook geregeld een muziekfestival. Zo woont hij in 2003 het muziekfestival Rock Werchter bij. Opvallend is dat hij oordopjes draagt. Het is niet de eerste keer dat de prins Rock Werch-ter aandoet. Hij was er al eerder eind jaren negentig. Aan Chantal


Pattyn van Studio Brussel vertelt Laurent dat hij onder de indruk is. ‘Vijftigduizend jongeren die daar samenkomen, die daar zonder enig geweld drie dagen doorbrengen, vindt u dat niet fantastisch?’ Bijna was Laurent die avond niet aanwezig op Werchter. De mannen en vrouwen aan de ingang zijn volgens Chris Zippola, de ingangverantwoordelijke van Werchter, soms iets te streng. Prins Laurent werd die avond aan de ingang tegengehouden. ‘De prins had zijn auto ergens geparkeerd tussen de gewone wagens en hij wou via de normale ingang naar binnen,’ vertelt Zippola. ‘Hij had zijn speciale vip-pasje niet bij.’ Het meisje dat hem moest doorlaten keek niet naar zijn gezicht. ‘Als je twee dagen bandjes controleert, kijk je voortdurend naar de armen,’ vervolgt de man. ‘Ze liet hem niet door omdat hij geen bandje had.’ Toen zei Laurent: ‘Oeweet gij wwel wie iek ben? Iek ben prins Laurent.’ Het meisje wist niet hoe Laurent er eigenlijk uitzag en zei: ‘Dat kan iedereen zeggen.’ Toen werd Zippola er bij-geroepen. Uiteindelijk mocht hij binnen. Maar hij heeft toch zo’n tien minuten moeten wachten, samen met zijn bodyguards. De prins is tijdens de editie van 2003 ’s avonds achter de coulis-sen aanwezig en luistert in het gezelschap van de Rotselaarse burge-meester Dirk Claes (cd&v) naar de belgicistische zanger Arno. Laurent slaat ook een praatje met de Dendermondse groep Janez Detd, die hem een getekende cd cadeau geeft. Voorts brengt de prins een bezoek aan de live-uitzendingen van Studio Brussel en tmf. Laurent heeft die avond ook een ontmoeting met zanger Luc De Vos van Gorki. De Vos wilde net naar Metallica gaan kijken. ‘Het was heet geweest die dag en ik stond in mijn bloot bovenlijf mijn buikspieren te bruinen,’ vertelt De Vos in De Morgen. ‘Plots stond prins Laurent voor mijn neus.’ De Vos dacht eerst dat hij hallucineerde, een beetje zoals in een stripverhaal. Maar soms gebeuren karikaturale zaken in het echt. Prins Laurent werd rond-geleid door burgemeester Dirk Claes. De burgemeester stelt zanger De Vos voor aan de prins met de woorden: ‘Dit is de heer De Vos, een Vlaamse komiek.’ Prins Laurent repliceert dat hij alleen Urba-nus kent als Vlaamse komiek. De Vos antwoordt dat hij verliefd is op Mathilde. ‘Hij lachte een keer en toen was hij er weer vandoor, samen met die burgemees-


ter,’ noteert De Vos in de krant. De moeder van de zanger is boos als de volgende dag een foto verschijnt van haar beroemde zoon in ontbloot bovenlijf. Net voor de aanvang van Metallica vertrekt Laurent. Ook de optredens van Moby en Massive Attack moet hij missen. Daar heeft hij naar eigen zeggen spijt van. Een paar jaar later luisteren Laurent en Claire naar een optre-den van Madonna. Op de weide van Werchter staat het prinselijk koppel tussen de doordeweekse concertgangers.

Begin september 2006 nodigt de koninklijke familie zeshonderd sociaal geëngageerde jongeren uit in het paleis van Laken. Op het programma staan concerten van groepen uit alle provincies. De Hasseltse rockgroep Mint slaagt er in de koninklijke tuinen in Laken voorwaar in om de 78-jarige Fabiola aan het rocken te krijgen. De koningin zakt halverwege het nummer Magnetism of Pure Gold door de knieën en zwaait met haar handen. Fabiola maant de aanwezige jongeren zelfs aan mee te dansen. De rockers van Mint en alle andere aanwezigen kunnen hun ogen niet geloven. ‘En wij dachten net dat Fabiola het wel heel snel zou afbollen,’ vertellen Erwin en Phil Marcisz van de popgroep achteraf in de pers. Mint speelt twee sets van telkens twintig minuten. ‘De eerste set werd bijgewoond door prins Laurent,’ vervolgt zanger Erwin Marcisz. ‘Hij vond het goed, maar te luid. Een vreemde opmerking, want in vergelijking met onze optredens op de festivals stond de muziek nog erg zacht. De akoestiek in de koninklijke serres leek nergens op. Ik heb Laurent dan maar een getekende cd gegeven zodat hij samen met zijn vrouw Claire, die ziek was, nog eens naar onze muziek kan luisteren.’ Er is duidelijk iets loos met het gehoor van de prins. Zo droeg hij enkele jaren geleden oordopjes op de festivalweide van Werch-ter. In januari 2004 wordt zijn probleem voor iedereen duidelijk. Dat blijkt bij een bezoek aan de leerlingen van Maria-Aalter. Bij de uitleg van de leerlingen van de vierde klas van de Taborschool moet de prins zich zichtbaar concentreren om alles te begrijpen. Laurent zit zelf ook verveeld met zijn kwaaltje. ‘Kan je dat eens herhalen?’ vraagt hij meer dan eens. ‘Ik heb wat problemen met


mijn gehoor. Maar ik zeg dat beter niet, of het staat morgen nog in de krant.’ Ook op 20 juli 2011, de avond voor de nationale feestdag van ons land, blijkt de hardhorigheid van de prins. Een journalist van de vrt vraagt op het Vossenplein aan Laurent of hij de dag daarop aanwezig zal zijn op het militair défilé. Laurent antwoordt dat hij niets hoort. ‘Er is te veel lawaai.’ Als de reporter de vraag herhaalt, antwoordt de prins opnieuw ‘Ik hoor niets.’ Een intimus van de prins bevestigt dat hij stilaan doof wordt. ‘Hij moet zelfs een hoor-apparaat dragen. Maar de prins is een ijdel man. Hij gaat meestal zonder de apparaatjes naar buiten.’

Laurent met mysterieuze blonde vrouw

Laurent houdt van de muziek van Lily Allen. De prins woont in mei 2009 zelfs een optreden bij van de excentrieke zangers. De media-oorlog tussen prins Laurent en vtm woedt nog steeds in alle hevigheid. vtm is aanwezig op het concert en spot de prins in de ab. De commentaar van de vtm-verslaggever in het middagnieuws van zaterdag is op zijn minst opvallend. Terwijl de verslaggever uitlegt dat de zangeres leeft in de wereld van sex, drugs en rock’n roll wordt prins Laurent getoond. ‘Lily Allen is ook een rebel die drank en drugs niet schuwt. En daar komt een héél specifiek publiek op af.’ De sneer is duidelijk. In september 2010 gaan de deuren open van de negende editie van Studio 54 in het Antwerpse Sportpaleis. Laurent is eregast. Studio 54 is een eerbetoon aan de meest legendarische discotheek uit de geschiedenis, de Studio 54 in New York, die op het eind van de jaren zeventig het epicentrum van de disco vormde. Onder lei-ding van Steve Rubell groeide deze New Yorkse discotheek uit tot de uitgaansgelegenheid van dat moment, waar iedereen die het geluk had binnen te mogen zich kon onderdompelen in een droom-wereld van glans en glitter. Iedere eerste zondag van de maand gaat Studio 54 door in de Antwerpse discotheek Red&Blue. Voor de grote versie in het Sport-paleis is er een jaarlijkse afspraak in het Sportpaleis. Dan worden opnieuw vele pruiken, glitter en goud ten tonele gevoerd.


Tussen de vip’s die avond zijn er vele bekende Vlamingen, waar-onder Eveline Hoste, Daisy Van Cauwenberg, Luc Steeno, Tatiana Silva en Anne De Baetzelier. Heel wat bekende Vlamingen worden aangevoerd in limousines, maar de meeste aandacht gaat uit naar Laurent die het disco-evenement komt bezoeken. Prins Laurent geniet duidelijk van het grootste discofeest van het land. De prins houdt zich echter niet aan de dresscode, hij komt in een spijkerbroek en valt enigszins uit de toon. De prins wordt toch binnengelaten terwijl dit uitdrukkelijk verboden was. De prins wordt dan ook vergezeld door Patrick Aertsen, organisa-tor van het excentrieke gebeuren. Een dansje zit er volgens vtm niet in. ‘Ik ben een slechte danser, juffrouw,’ zo laat hij weten. Die informatie is niet correct. Op You-Tube staat een langer verslag van die avond waarop Laurent zij aan zij met een blonde dame danst. Hij houdt zijn hand op haar rug, zij houdt een hand op zijn rug. De vrouw heeft halflang, krullend blond haar. We krijgen spijtig genoeg enkel een zicht van achter. Op basis van het kapsel zouden we menen dat het om Anne De Baetzelier gaat. Alleen heeft ze die avond andere kledij aan waar-door ze als mysterieuze danspartner van Laurent uitgesloten kan worden. Deze keer ontsnapt de prins de dans, figuurlijk weltever-staan. De prins blijft drie uur lang op het feest. De grootste tijd ver-blijft hij in de vip-loge in het gezelschap van Aertsen. Laurent ver trekt omstreeks één uur in de ochtend, met een grote glimlach én alleen. ‘Een zeer leuke avond, echt waar. Ik ben blij. Het was prachtige muziek,’ verklaart de prins aan de pers waarop hij in een geblindeerde auto kruipt.

Het is geen toeval dat we Laurent terugvinden tijdens optredens van populaire muziek. Volgens Vaessen is Laurent een cultuurbar-baar. Hij luistert niet naar Mozart, Mahler of Bach en als hij een klassiek concert (verplicht) moet bijwonen, glipt hij weg van zodra het donker wordt in de loges. Zelfs jazz is niet aan de prins besteed. Het klopt dat we de naam van Laurent niet automatisch verbinden met hoge cultuur. Het laatste wapenfeit van de prins dateert al van 1997 toen hij beschermheer was van het Festival of European An-glophone Theatrical Societies (feats). Het ging om een festival


van eenakters in het cultureel centrum van Woluwe van 16 tot 19 mei 1997. Ironisch genoeg inspireert de figuur van Laurent wel sommige kunstenaars. Zo creëerde Marijs Boulogne het stuk Marzipan or Plexi. Volgens Liv Laveyne van De Morgen zet Boulogne met haar hoogsteigen logica en prikkelende fantasie een bijzonder scherp vrouwbeeld neer. Marzipan or Plexi is een Engelstalige sprookjes-musical over een zeemeermin, een aanstaande moeder en een zombieprins. In een paleis heeft de laatste telg van een duistere koningsfamilie slechts één grote hobby: een diepzeeaquarium. Hier leven de mooiste creaturen uit de zee. Onder hen Plexi, een sensuele zeemeermin. Ondertussen moet de prins wel een bruid hebben, maar wie wil met hem nu trouwen? En dan verschijnt de mooie Marsepein ten tonele. Het stuk gaat volgens Laveyne over seksisme, de strijd tussen de seksen en dus ook over politieke macht en zelfs het Belgische koningshuis. ‘De levende muze voor dit stuk was prins Laurent van Saksen-Coburg, vooral in de tijd dat hij meer in honden ge-loofde dan in mensen,’ vertelt Boulogne. ‘Hij stond model voor de zombieprins.’

Volgens Vaessen was Laurent een echt fuifnummer. Het beste be-wijs is dat Laurent zijn adviseur als afscheidsgeschenk uitnodigt in Monaco. Het gekste van het gekste vind je daar: drugs, seks, geld en dat alles geconcentreerd op enkele vierkante kilometer. ‘Op die ene avond werden we uitgenodigd op vijf verschillende fuiven, met meerdere koningskinderen,’ herinnert Vaessen zich. Discotheken in binnen- en buitenland zag de prins als een jacht-terrein. Hij maakte er aan de lopende band afspraken met jonge meisjes. Volgens Vaessen was dat niet slim. Minder risico loopt de prins bij de studenten. In 2000 is Laurent aanwezig op een studentenfuif van de ulb. De Cercle Solvay orga-niseert eind september de td Délibé. Laurent wordt er overgoten met bier. Begin 2010 mag Laurent de mia (Music Industry Award) uitrei-ken voor ‘hit van het jaar’. De prins is er mystery guest. Het valt op dat hij slecht Nederlands spreekt. Hij moet nochtans maar aflezen wat er op zijn spekbriefje staat. Zo overloopt hij de genomineerden


voor ‘het’ (sic) hit van het jaar. Volgens de prins is het een ‘moei-lijke keuze’ geweest. De winnaar is Envoi van Absynthe Minded. Envoi spreekt Laurent uit als ‘envoj’ en bij Absynthe Minded ver-geet hij de ‘t’ uit te spreken. Je voelt dat dit gebeuren hem wel ligt. Het publiek is dan ook erg vriendelijk voor de prins. Als hij ze een gelukkig nieuwjaar wenst, gaan ze helemaal uit de bol. En als een groepslid van Ab-sinth Minded in het Frans roept: ‘Vive le prince Laurent! Vive le roi!’ kan het niet meer stuk. Een republiek is duidelijk nog niet voor morgen. Volgens presentator Marcel Vanthilt was er wel een probleem bij het naar buiten loodsen van de prins. ‘Ik heb al eens met hem (prins Laurent) kunnen samenwerken, toen hij een award kwam uitreiken bij de Mia’s. “Ge doet dat zeer professioneel,” compli-menteerde hij me toen. Ik wou van hem hetzelfde zeggen maar ik heb het maar niet gedaan. Dat is toen in een hilarische scène ge-eindigd, trouwens. Toen hij uit de drukte weggeleid werd, via een zijuitgang, bleek hij plots in de publieksbar te staan. Ze hebben hem halsoverkop via de herentoiletten afgevoerd.’

bronnen

‘De kroniek van onze eeuw,’ (1998), Kosmos-Z&K uitgevers, Utrecht/Antwerpen.

‘Het geschenk,’ (1985), ium, Lier.‘Lettres, notes en carnets’ du général de Gaulle, Janvier

1961-Décembre 1963, (1986), Plon, Paris.Livre Blanc, 1936-1946, Secrétariat du Roi.‘Mauser military rifles of the world,’ verzamelwerk.Johan Anthierens, (1990), ‘Brief aan een postzegel,’ Kritak,

Leuven.Johan Anthierens, (1993), ‘Tricolore Tranen,’ epo, Berchem.Brigitte Balfoort en Joris De Voogt, (2008), ‘Koningin Fabiola,’

Van Halewijck, Leuven.Wouter Beke, (2005), ‘De ziel van een zuil,’ upl, Leuven.Maud Bracke en Christine Denuit, (1998), ‘De representatieve

functie van de koning’ in Boudewijn. Een koning en zijn tijd.Helena Bunckinx, (1998), ‘Beeld van een koning’ in Boudewijn.

Een koning en zijn tijd.Camille Buffin, (2006), ‘La jeunesse de Léopold Ier,’ Jourdan le

Clercq, Fléron.Jos Bouveroux, (1993), ‘Koning Boudewijn,’ Standaard Uitgeverij,

Antwerpen.Jos Bouveroux en Luc Huyse, (2009), ‘Het onvoltooide land,’

Van Halewijck, Leuven.Robert Bruyninckx, (1990), ‘Koning Boudewijn in de Belgische

dagbladpers,’ kb, Brussel.Jean Cleeremans, (2001), ‘Léopold iii,’ jm Collet, Braine-L’Alleud.Eva Coeck en Jan Willems, (1994), ‘De walm van de wetstraat,’

Coda, Antwerpen.


Rik Coolsaet, (1998), ‘België en zijn buitenlandse politiek,’ Van Halewijck, Leuven.

Jo Cottenier et al., (1989), ‘De Generale,’ epo, Berchem.Thierry Debels, (2007), ‘Encyclopedie van fraude, zwendel en

bedrog,’ Van Halewijck, Leuven.Thierry Debels, (2010), ‘Het verloren geld van de Coburgs,’

Houtekiet, Antwerpen.Thierry Debels, (2010), ‘Koning Boudewijn. Een biografie,’

Houtekiet, Antwerpen.Mark De Bie, (1990), ‘De Coburger,’ Lannoo, Tielt.Olivier Defrance, (2001), ‘Louise de Saxe-Cobourg,’ Racine,

Brussel.Philippe de Gaulle, (2003), ‘De Gaulle, mon père,’ Plon, Paris.Louis De Lentdecker, (1991), ‘Huldeboek Boudewijn 60/40,’

Lannoo, Tielt.Louis De Lentdecker, (1987), ‘Prins Karel,’ Uitgeverij Grammens,

Brussel.Gita Deneckere, (1998), ‘Koning Boudewijn en de modus vivendi

op sociaal-economisch gebied’ in Boudewijn. Een koning en zijn tijd.

Hugo De Ridder, (1989), ‘Sire, geef me honderd dagen,’ Davidsfonds, Leuven.

Hugo De Ridder, (2001), ‘Geen blad voor de mond,’ Lannoo, Tielt.Vincent Dujardin, (2004), ‘Pierre Harmel,’ Le Cri, Brussel.Mark Eyskens, (2008), ‘Mijn levens,’ Lannoo, Tielt.Rien Emmery, (2007), ‘Prins Karel,’ Manteau, Antwerpen.Christian Franck en Claude Roosens, (1998), ‘Koning Boudewijn

en de buitenlandse politiek,’ in Boudewijn. Een koning en zijn tijd.

José-Alain Fralon, (2001), ‘Boudewijn,’ Manteau, Antwerpen.José-Alain Fralon, Thomas Valclaren en Linda Caille, (2008),

‘Koningen zijn onsterfelijk,’ Manteua, Antwerpen.Luc François, (1998), ‘Koning Boudewijn en de

wetenschappelijke, culturele, levensbeschouwelijke en sportieve wereld in België’ in Boudewijn. Een koning en zijn tijd.

Wim Geldof, (1999), ‘Camille Huysmans en Lode Craeybeckx,’ Facet, Antwerpen.

bronnen 403

Emmanuel Gerard, (1998), ‘Koning Boudewijn, de regering en de binnenlandse politiek,’ in ‘Boudewijn. Een koning en zijn tijd.

Jo Gérard en Hervé Gérard, (1985), ‘Pas de Belgique sans Baudouin i,’ JM Collet, Brussel.

Reinout Goddyn, (2002), ‘De kinderen van de koning,’ The house of books, Antwerpen/Vianen.

Reinout Goddyn, (2003), ‘De koning te rijk,’ the house of books, Antwerpen/Vianen.

Thierry Grosbois, (2007), ‘Pierlot,’ Racine, Brussel.Wim Heylen en Steven Van Hecke, (2008), ‘Regeringen die niet

regeren,’ Lannoo Campus, Leuven.Catarina Hurtig, (2007), ‘Princessen,’ A.W. Bruna Uitgevers,

Utrecht.Danny Ilegems en Jan Willems, (1991), ‘De kroon ontbloot,’

Kritak, Leuven.Gustaaf Janssens, ‘1997), ‘Nieuw licht op Leopold i & Leopold ii,’

Koning Boudewijn Stichting.Ans Kamstra, (1985), ‘Troonopvolgers van Europa,’ Elsevier,

Amsterdam/Brussel.Mia Kerckvoorde, (1988), ‘Louise van Orléans,’ Lannoo, Tielt.Christian Koninckx en Patrick Lefèvre, (1998), ‘Boudewijn. Een

koning en zijn tijd,’ Lannoo, Tielt.Christian Laporte, (2003), ‘Albert ii. De biografie,’ Lannoo, Tielt.Patrick Lefèvre, (1998), ‘Koning Boudewijn en landsverdediging,’

in Boudewijn. Een koning en zijn tijd.Patrick en Jean-Noël Lefèvre, (2006), ‘Les militaires belges et le

Rwanda,’ Racine, Brussel.Herman Liebaers, (1998), ‘Koning Boudewijn in spiegelbeeld,’

Van Halewijck, Leuven.Marie-Christine van België, (2004), ‘De breuk,’ Van Halewijck,

Leuven.Marie José, (1971), ‘Albert et Elisabeth de Belgique. Mes parents,’

Plon, 1971.Chantal Kesteloot in ‘België. Een parcours van herineringen,

deel ii,’ Bert Bakker, Amsterdam.Godfried Kwanten, (2001), ‘August-Edmond De Schryver,’ kadoc-

Studies 27, upl, Leuven.


Theo Luykx, (1978), ‘Politieke geschiedenis van België,’ Elsevier, Amsterdam/Brussel.

Geert Mak, (2008), ‘In Europa,’ speciale editie Knack.Ludo Meyvis, (2004), ‘Markt & macht: Het vev van 1926 tot

heden,’ Lannoo, Tielt.Jan Moortgat en Dirk Vander Schueren, (2006), ‘Wat je moet

weten over politiek,’ Kallopé, Leuven.Luc Neuckermans en Pol Van Den Driessche, (1995), ‘Albert ii,’

Van Halewijck, Leuven.Jacques Pirenne, (1975), ‘Mémoires et notes politiques, Marabout,

Verviers.Marc Platel, (2002), ‘De Belgen en hun eigenzinnige koning,’

Houtekiet, Antwerpen/Amsterdam.Gui Polspoel en Pol Van Den Driessche, (2001), ‘Koning en

onderkoning,’ Van Halewijck, Leuven.Evrard Raskin, (1998), ‘Princes Lilian,’ Houtekiet, Antwerpen/

Baarn.Evrard Raskin, (2005), ‘Elisabeth van België,’ Houtekiet,

Antwerpen/Baarn.Patrick Roegiers, (2008), ‘De spectaculaire geschiedenis van de

Belgische koningen,’ Manteau, Antwerpen.Robert Senelle et al., (2004), ‘Handboek voor de Koning,’ Lannoo,

Tielt.Kardinaal Suenens, (1995), ‘Het getuigenis van een Leven,’ fiat.Paz Rochas et al. (1998), ‘Pinochet ante la justicia Espanola,’ Lom

Ediciones, Santiago de Chile.Manu Ruys, (1989), ‘Waarnemer in de stroomversnelling,’

Lannoo, Tielt.Manu Ruys, (1999), ‘Een levensverhaal,’ Lannoo, Tielt.Jozef Smits, (1988), ‘Gaston Eyskens. Het laatste gesprek.,’

dnb/Pelckmans, Kapellen/Brussel.Leo Tindemans, (2009), ‘Een politiek testament,’ Lannoo, Tielt.Jan van den Berghe, (2005), ‘De schaduw van de kroon,’

Manteau, Antwerpen.Jan van den Berghe, (2009), ‘God in Laken,’ Manteau, Antwerpen.Mark van den Wijngaert et al., (2000), ‘België en zijn koningen,’

Houtekiet, Antwerpen/Baarn.

bronnen 405

Mark van den Wijngaert et a.l, (2001), ‘Een koningsdrama.,’ Manteau, Antwerpen.

Aloïs Van de Voorde, (2003), ‘Mark Eyskens. Een biografie.,’ Lannoo, Tielt.

Herman Van Goethem, (2008), ‘De monarchie en het einde van België,’ Lannoo, Tielt.

Geert van Istendael, (1989), ‘Het Belgisch labyrint,’ De Arbeiderspers, Amsterdam/Antwerpen.

Karel Van Miert, (2000), ‘Mijn jaren in Europa,’ Lannoo, Tielt.Joke Vanhaeren, (2003), Laurent. Prins op overschot, Standaard

Uitgeverij, Antwerpen.Guy Vanthemsche, (2007), ‘Congo,’ Lannoo, Tielt.Jan Velaers, (2009), ‘Albert i,’ Lannoo, Tielt.Misjoe Verleyen, et al., (2009), ‘Vrouwen naast de troon,’

Houtekiet, Antwerpen/Amsterdam.Michel Verwilghen, (2006), ‘Le mythe d’Argenteuil,’ Racine,

Bruxelles.Erik Wellens, (2009), Albert ii, Manteau, Antwerpen.Julien Weverbergh, (1981), ‘Leopold ii,’ Kritak, Leuven.Lode Wullaerts, (2000), ‘Successful Mergers & Acquisitions with

Benelux Companies,’ Garant, Leuven-Apeldoorn.Pierre Wyvekens, (1989), ‘1930-1950-1990,’ Didier Hatier, Brussel.

prins laurent, rebel met een reden - thierry debels

Education

de standaard

de krant van de prins

de stichting prins laurent

de entourage van de

de non

de pers

de passagiers

de dotatie