1

Program działalności doradczej

na 2010 rok

Zatwierdził

……………………… data, podpis

Przygotował Dyrektor

KPODR w Minikowie

Roman Sass

2

Spis treści

Wstęp…………………………………………………………………………….................... ..................................5

I. Diagnoza 1. Sytuacja rolnictwa i obszarów wiejskich w województwie kujawsko-pomorskim ................................................................7 2. Gospodarstwa rolne, ich struktura.............................................................................................................................................10 3. Status prawny, struktura organizacyjna i zasoby Ośrodka ......................................................................................................15 II. Działalność merytoryczna............................................................................................................................23

Priorytet I Poprawa konkurencyjności gospodarstw rolnych w województwie kujawsko-pomorskim

1. Transfer innowacji technologicznych 1.1. Wprowadzanie innowacji technologicznych w produkcji roślinnej i zwierzęcej..................................................................31 1.2 Rozpowszechnianie innowacji technicznych w ramach Centrum Techniki Rolniczej.........................................................36 1.3. Prowadzenie szkoleń kwalifikacyjnych dla rolników i dystrybutorów środków ochrony roślin ........................................38 2. Propagowanie odnawialnych źródeł energii 2.1. Wykorzystanie surowców rolniczych na cele nieżywnościowe.............................................................................................38 2.2. Technika i technologia pozyskiwania energii z wybranych źródeł naturalnych....................................................................40 3. Produkcja rolnicza w zgodzie ze środowiskiem 3.1. Pomoc rolnikom w realizacji lub wdrażaniu działania „Wspieranie przedsięwzięć rolnośrodowiskowych”

w gospodarstwach rolnych ........................................................................................................................................................41 3.2. Doradztwo i edukacja rolników gospodarujących na obszarach objętych Dyrektywą Azotanową (OSN) ........................42 4. Przygotowanie rolników do korzystania z mechanizmów Wspólnej Polityki Rolnej 4.1. Edukacja rolników w zakresie działań PROW 2007-2013 i wsparcie ich w pozyskiwaniu

środków finansowych w ramach jego działań..........................................................................................................................45 4.2. Przekazywanie wiedzy rolnikom w zakresie zmian Wspólnej Polityki Rolnej –

wprowadzanie zasady wzajemnej zgodności (cross-compliance)..........................................................................................46 4.3. Doradztwo dla rolników ubiegających się o płatności do gruntów rolnych ..........................................................................48 4.4. Wspieranie rolników w organizowaniu grup producentów rolnych ......................................................................................50 5. Uczestnictwo rolników w systemach jakości żywności 5.1. Upowszechnianie wśród rolników wiedzy i umiejętności stosowania integrowanych metod produkcji ................................51 5.2. Propagowanie ekologicznych metod produkcji żywności.........................................................................................................52 5.3 Wsparcie doradcze rolników we wdrażaniu unijnych systemów jakości żywności……………………….....….53

Priorytet II Podnoszenie poziomu zarządzania gospodarstwem rolnym

1. Ocena możliwości rozwoju gospodarstw 1.1. Analiza dochodów i kosztów działalności rolniczej. ...............................................................................................................56 1.2. Sporządzanie opracowań i analiz ekonomicznych ..................................................................................................................57 2. Wdrażanie europejskiego systemu rachunkowości rolniczej FADN

na terenie województwa kujawsko-pomorskiego 2.1. Prowadzenie rachunkowości w ramach systemu Polski FADN.............................................................................................58 3. System informacji rolniczej 3.1. Gromadzenie i upowszechnianie rolniczej informacji rynkowej……………….....…………………………………....59 3.2. Usprawnienie zarządzania gospodarstwem rolnym z wykorzystaniem Internetu................................................................ .61

3

Priorytet III Wielofunkcyjny zrównoważony rozwój obszarów wiejskich

1. Reorientacja zawodowa mieszkańców wsi oraz wspieranie rozwoju przedsiębiorczości

na obszarach wiejskich 1.1. Wspieranie rozwoju agroturystyki i turystyki wiejskiej oraz promowanie wsi jako atrakcyjnego miejsca

wypoczynku................................................................................................................................................................................63 1.2. Rozwój rękodzielnictwa szansą różnicowania dochodów na obszarach wiejskich ..............................................................63 1.3. Doradztwo i edukacja mieszkańców wsi w zakresie reorientacji zawodowej oraz w pozyskiwaniu

pozarolniczych źródeł dochodu ................................................................................................................................................64 2. Promowanie i wspieranie inicjatyw lokalnych 2.1. Aktywizacja mieszkańców obszarów wiejskich jako liderów rozwoju lokalnego................................................................66 2.2. Podejmowanie działań na rzecz zachowania dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego wsi

oraz tradycji kulinarnych regionu..............................................................................................................................................68 3. Edukacja w zakresie ekologii i ochrony środowiska 3.1. Gospodarka wodno-ściekowa oraz postępowanie z odpadami, w tym odpadami niebezpiecznymi...................................70 3.2. Promocja tradycyjnych sadów...................................................................................................................................................72 3.3. Estetyka i zagospodarowanie zagrody wiejskiej......................................................................................................................73 3.4. Kształtowanie postaw społecznych sprzyjających ochronie środowiska w ramach programu Natura 2000......................74

Priorytet IV Promowanie postępu biologicznego i technologicznego w produkcji roślinnej

1. Upowszechnianie najnowszych rozwiązań technicznych i osiagnięć hodowlanych 1.1. Organizacja imprez wystawienniczo-targowych......................................................................................................................77 1.2. Organizacja konkursów i olimpiad wiedzy rolniczej................................................................................................................82 1.3. Wydawnictwa i publicystyka .....................................................................................................................................................83 2. Współpraca z organizacjami samorządowymi, związkami producentów, instytucjami, szkołami

i firmami rolniczymi 2.1. Współpraca z organizacjami samorządowymi, związkami producentów, instytucjami, szkołami i firmami rolniczymi...86 III. Metodyka pracy i doskonalenie zawodowe doradców 1. Ewaluacja szkoleń i usług doradczych..........................................................................................................................................86 2. Doskonalenie zawodowe doradców .............................................................................................................................................86 3. Kontrola wewnętrzna.....................................................................................................................................................................87

IV. Doskonalenie Systemu Zarządzania Jakością w pracy doradczej ............................... ............89

V. Zestawienie projektów i usług realizowanych i zaplanowanych na 2010 rok ........................... 90

VI. Działania wewnętrzne planowane do realizacji w Ośrodku ........................................................91

VII. Zestawienie działań KPODR planowanych do realizacji na 2010 rok ...................................... 92

4

Wstęp

Jak powstał program działalności doradczej na 2010 rok?

Działalność Kujawsko-Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Minikowie w 2009 roku dotyczyła w największym stopniu obsługi rolników w zakresie poszczególnych działań Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Długie oczekiwania środowisk wiejskich na uruchomienie tego programu miało odzwierciedlenie w zainteresowaniu usługami świadczonymi przez Ośrodek. W 2009 roku pierwsi rolnicy finalizowali swoje projekty dotyczące modernizacji gospodarstw w ramach PROW 2007-2013. Jednym z ważniejszych działań tego programu, których uruchomienie nastąpiło w 2009 roku, było „Korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów”. Niezbyt korzystna konstrukcja tego działania spowodowała wiele wątpliwości wśród rolników i samych doradców. Przygotowanie pod koniec 2009 roku przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi szerokiej akcji szkoleniowej na temat powiązań pomiędzy otrzymywaniem dopłat bezpośrednich a spełnieniem przez rolników wymogów zasady wzajemnej zgodności może ograniczyć wątpliwości i przekonać rolników. W 2010 roku doradcy KPODR będą mieli wiele pracy związanej z przeprowadzeniem dla około 1000 gospodarstw audytów, w ramach których zobowiązani są do zapoznania się z całością gospodarstwa, dokonania przeglądu i oceny kompletności wymaganej prawem dokumentacji, którą powinien posiadać właściciel gospodarstwa (dobrostan zwierząt), prawidłowością prowadzonych rejestrów zwierząt i ich identyfikacją, warunkami bezpieczeństwa pracy. Wykonanie rzetelnej oceny pozwoli na sporządzenie raportu z dostosowania gospodarstwa do wymogów wzajemnej zgodności oraz pomocy w sporządzeniu planu dostosowania gospodarstw, jeżeli taka potrzeba wyniknie w trakcie oceny spełnienia wymogów wzajemnej zgodności. Kolejnym działaniem kluczowym dla funkcjonowania KPODR Minikowo będzie uruchomienie programu reorientacji zawodowej rolników i mieszkańców wsi. W 2009 roku w powiatach mogileńskim, toruńskim i aleksandrowskim zrealizowano działania pilotażowe oraz opracowano projekt dotyczący doradztwa i szkoleń, który uzyskał dofinansowanie z programu operacyjnego Kapitał Ludzki. W 2010 roku w wymienionych powiatach rozpocznie się doradztwo związane z reorientacją zawodową. Planowane jest też zorganizowanie cyklu szkoleń przygotowujących doradców KPODR oraz wstępne działania na rzecz uruchomienia reorientacji zawodowej w pozostałych powiatach.

Podobnie jak w latach poprzednich, tworzenie programu na rok 2010 miało charakter oddolny. Doradcy terenowi uzgadniali swoje plany w ramach Powiatowych Zespołów Doradztwa Rolniczego, a następnie konsultowali ze specjalistami z działów merytorycznych. Takie podejście wynika z konieczności podążania w pracy KPODR za oczekiwaniami rolników i innych klientów, a jednocześnie jest zbieżne z oczekiwaniami formułowanymi przez Samorząd Województwa Kujawsko-Pomorskiego.

5

Kolejne kroki planowania były następujące:

Krok 1. Dyskusje na temat priorytetów podczas spotkań kierowników i pracowników. Początki planowania – oddolne pozyskiwanie informacji od rolników i innych odbiorców usług co do ich oczekiwań; oraz od doradców w zakresie ich dotychczasowych doświadczeń wdrażania Programu na rok 2009.

Krok 2. Spotkanie kierowników Powiatowych Zespołów Doradztwa Rolniczego oraz kierowników Działów merytorycznych – wyjaśnienie zasad planowania.

Krok 3. Powiatowe Zespoły Doradztwa Rolniczego planują zadania na 2010 rok, uwzględniając zadania dla każdego z doradców i zapotrzebowanie na wsparcie specjalistów z Ośrodka i ekspertów zewnętrznych.

Krok 4. Działy merytoryczne otrzymują informacje na temat zadań zaplanowanych przez Powiatowe Zespoły Doradztwa Rolniczego. Na tej podstawie budują własne elementy programu uwzględniające oczekiwania PZDR, rolników, oraz przewidywane zadania własne realizowane przez specjalistów.

Krok 5. Dział Metodyki Doradztwa i Szkoleń dokonuje połączenia poszczególnych elementów Programu, uzgadnia pomiędzy Działami miejsce i sposób realizacji zadań o zbliżonym charakterze. Program zostaje uzupełniony o część wstępną, diagnozę oraz tabele ilustrujące skalę zadań zaplanowanych przez poszczególne komórki organizacyjne.

Krok 6. Dyrektor po naniesieniu uwag przyjmuje plan i decyduje o jego przedłożeniu do zaopiniowania Radzie Społecznej i zatwierdzeniu przez Sejmik Województwa Kujawsko-Pomorskiego.

6

Część I. Diagnoza

1. Sytuacja rolnictwa i obszarów wiejskich w województwie

Uwarunkowania ogólne

Województwo kujawsko-pomorskie zajmuje obszar 17 997 km2, co stanowi 5,7% powierzchni Polski i zamieszkiwane jest przez 2 066 tys. osób, tj. 5,4% mieszkańców kraju. W mieście mieszka 1 262 tys. osób, a na wsi 804 tys., czyli 38,9% ludności województwa.

Warunki klimatyczne

Warunki meteorologiczne w 2009 roku, tak jak i w 2008, nie były sprzyjające dla wzrostu i rozwoju roślin uprawnych, w szczególności roślin jarych. Co prawda, I kwartał 2009 roku (rys. 1) był cieplejszy w porównaniu z rokiem 2008 (średnia temperatura, według obserwacji Kujawsko-Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Minikowie, w styczniu 2008 roku wyniosła 1,2°C, w lutym 3,8°C), jednakże niskie opady atmosferyczne w kwietniu br. spowodowały słaby wzrost, a miejscami nawet brak wzrostu upraw. Od maja do lipca br. nadmiar opadów (rys. 1) spowodował lokalne podtopienia pól oraz straty w plonie.

Temperatura w II kwartale br. oraz zbyt duża wilgotność powietrza sprzyjały rozwojowi chorób grzybowych. Niekorzystne warunki pogodowe spowodowały obniżenie jakości ziarna zbóż, a utrata parametrów jakościowych obniżyła wartość rynkową pszenicy konsumpcyjnej. Zbiory rzepaku ozimego były przesunięte i nieznacznie utrudnione, nie obniżyło to jednak

58,3

6,68,9

32,9

81,5

55,9

73,7

0,4

41,6

24,6

16,814,3

18,517,814,812,710,1

30,4

2,60

10

20

30

40

50

60

70

80

90

I II III IV V VI VII VIII IX X

[m m,0C]

średnie opady średnie temperatury

7

plonów. Na przełomie sierpnia, gdy dokonane były zasiewy rzepaku ozimego, znikoma ilość opadów spowodowała słabe wschody tej rośliny, ale obecnie nie widać żadnych strat w uprawie. W okresie zasiewów zbóż ozimych w bieżącym roku opady i temperatura sprzyjają rozwojowi roślin.

Warunki glebowe

Użytki rolne zajmują 56,9% gruntów ogółem, zaś grunty orne 50,8%. Wskaźniki te są wyższe od średniej krajowej.

W województwie występuje duże zróżnicowanie glebowe. Przeważają gleby brunatne i bielicowe wytworzone z piasków i gliny. Czarne ziemie występują na Kujawach, mady w dolinie Wisły, a gleby bagienne w dolinie Noteci.

Gleby klas bonitacyjnych I i II (według stanu na 01.01.2000 r., źródło: „Rocznik statystyczny rolnictwa i obszarów wiejskich 2007”, GUS Warszawa) stanowiły zaledwie 2,7% ogółu użytków rolnych w województwie, a klas III i IV – 72,4%, podczas gdy klas V i VI – 24,6%. Z tego gleby klasy VIz stanowiły 1% (12 021 ha), a 0,3% gruntów nie było objętych klasyfikacją gleboznawczą.

Jakość gleb scharakteryzowana za pomocą udziału gleb słabych (klasy V i VI) w ogólnej powierzchni użytków rolnych waha się w województwie od 14,2% w powiecie inowrocławskim do 46,6% w powiecie lipnowskim.

Jako istotny element ograniczający możliwość rozwoju rolnictwa przyjmuje się udział gleb słabych powyżej 30%.

Powierzchnia odłogów i ugorów w 2006 roku (źródło: GUS – jak wyżej) wyniosła w naszym województwie 20 tys. ha ogółem, tj. 2% UR (zaraz po województwie wielkopolskim najmniej w kraju – 1,4% UR).

Rynek pracy, poziom bezrobocia (źródło: „Regiony Polski”, GUS Warszawa 2008)

Stopa bezrobocia na koniec 2008 roku w województwie kujawsko-pomorskim wynosiła13,4%, natomiast w całej Polsce – 9,5%. Sytuacja na rynku pracy ulega pogorszeniu; w czerwcu 2008 roku stopa bezrobocia w województwie wynosiła 13,0%, a w czerwcu 2009 roku – 14,4%. W końcu czerwca 2009 roku zarejestrowanych było 119 395 bezrobotnych, tj. 45,5% ogółu bezrobotnych zamieszkałych na wsi.

Aktywność gospodarcza (wg Biuletynu Statystycznego woj. kujawsko-pomorskiego, II kwartał 2009)

Według stanu na 30.06.2009 zarejestrowanych było 191 173 podmiotów gospodarczych, a w grudniu 2008 roku – 192 182.

W Krajowym Rejestrze Urzędowym REGON na koniec grudnia 2008 roku zarejestrowanych było ogółem 192 182 podmiotów, z tego osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej razem – 40 707; w tym w sektorze:

– publicznym – 5 773, – prywatnym – 186 409, w tym osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą

(bez gospodarstw indywidualnych) –151 475.

8

Liczba gospodarstw rolnych

Liczba producentów rolnych ogółem wpisanych do ewidencji producentów w 2005 roku: 81 975, w 2006 roku: 85 122, w tym według formy prawnej podmiotu prowadzącego gospodarstwo: – 84 503 osób fizycznych, – 509 osób prawnych, – 105 jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości osób prawnej oraz 5 spółek cywilnych.

Własność ziemska

W 2008 roku powierzchnia gospodarstw rolnych w granicach administracyjnych województwa kujawsko-pomorskiego wyniosła 1 229,4 tys. ha (o 3,2% więcej niż w roku ubiegłym), co stanowiło 68,4% ogólnej powierzchni województwa i 6,7% powierzchni gospodarstw rolnych w Polsce.

Większość stanowiła powierzchnia użytków rolnych, która wyniosła 1 087,5 tys. ha, tj. o 4,9% więcej niż w 2007 roku; jej udział w ogólnej powierzchni województwa wyniósł 60,5% (7% powierzchni użytków rolnych w Polsce).

Grunty orne w gospodarstwach rolnych zajmowały 965,2 tys. ha (o 6,6% więcej niż w 2007 roku) i stanowiły 88,8% powierzchni użytków rolnych oraz 78,5% powierzchni ogólnej gospodarstw rolnych.

Struktura upraw

Ogólna powierzchnia zasiewów pod zbiory 2008 roku wyniosła 975,1 tys. ha i była o 6,6% większa niż w 2007 roku (8,4% powierzchni zasiewów w Polsce, tj. 4. miejsce w kraju).

W strukturze zasiewów największy udział miały zboża ogółem, stanowiąc w analizowanym roku 69,0% ogólnego areału zasiewów i było to o 1,1 pkt. procentowego więcej niż w 2007 roku. Z powierzchni 672,9 tys. ha zebrano 2 203,8 tys. ton zbóż, uzyskując średni plon z 1 ha na poziomie 32,8 dt; oznacza to odpowiednio: wzrost o 8,3% oraz spadek o 2,8% o 10,1%. Poziom średnich plonów zbóż uplasował województwo kujawsko-pomorskie na 3. miejscu w kraju.

W strukturze zasiewów zboża podstawowe stanowiły 56,6% ogólnej powierzchni (wzrost o 0,5 pkt. procentowego w porównaniu z 2006 r.) i uprawiane były na 498,7 tys. ha (o 1,3% więcej niż przed rokiem). Z całego areału zebrano 1 818,7 tys. ton zbóż, tj. o 18,9% więcej niż w 2006 roku, a plon uzyskany z 1 ha ukształtował się na poziomie 36,5 dt i był wyższy od ubiegłorocznego o 17,4%. Pod względem wydajności zbóż podstawowych Kujawsko-Pomorskie zajęło 3. pozycję w kraju.

W 2008 roku areał uprawy kukurydzy na ziarno wyniósł 33,2 tys. ha (3,4% ogólnej powierzchni zasiewów) i zwiększył się o 55,5% w stosunku do 2007 roku. Zbiory kukurydzy (162,8 tys. ton) były również wyższe niż przed rokiem – o 15,0%. Mimo to plony (49,0 dt/ha) były niższe o 26,1% od poziomu ubiegłorocznego. Województwo kujawsko-pomorskie znalazło się na 4. pozycji w kraju pod względem wielkości areału upraw kukurydzy na ziarno.

Zbiory ziemniaków (488,8 tys. ton), pomimo o 7,5% większej od ubiegłorocznej powierzchni uprawy (26,6 tys. ha), były o 12,8% niższe. Wydajność ziemniaków z 1 ha wyniosła

9

w omawianym okresie 183 dt i była także niższa od ubiegłorocznej o 19,0%. Powierzchnia uprawy buraków cukrowych od 2002 roku systematycznie zmniejszała się, osiągając w 2008 roku 30,9 tys. ha, co stanowiło 3,2% powierzchni zasiewów ogółem. Zbiory w analizowanym roku (1611,2 tys. ton) oraz plony z 1 ha (522 dt) nie przekroczyły poziomu ubiegłorocznego i były mniejsze odpowiednio: o 30,0% i o 6,1%. Mimo to województwo kujawsko-pomorskie zajęło 4. miejsce w kraju pod względem wydajności oraz 2. pod względem areału i wielkości zbiorów.

Inne

Zużycie nawozów mineralnych oraz wapniowych na 1 ha użytków rolnych (w czystym składniku):

NPK: 2007/2008 r. – 189,8 kg (II miejsce w kraju), 2006/2007 r. – 168,3 kg (I miejsce) CaO: 2007/2008 r. – 35,9 kg (IX miejsce w kraju), 2006/2007 r. – 42,3 kg (V miejsce)

2. Gospodarstwa rolne, ich struktura

Gospodarstwa rolne ogółem prowadzące działalność rolniczą (powyżej 1 ha użytków rolnych) według grup obszarowych UR (ha):

Struktura gospodarstw rolnych (powyżej 1 ha)

Grupa gospodarstw

Liczba gospodarstw

Powierzchnia UR w użytkowaniu

Średnia powierzchniagospodarstwa

Udział gospodarstw

(%)

Odsetek UR

1-2 ha 2-3 ha 3-5 ha 5-10 ha 10-15 ha 15-20 ha 20-30 ha 30-50 ha 50-100 ha 100 i więcej ha

9 729 6 214 8 394

17 737 11 735

6 443 6 197 3 906 1 541

568

14 190 15 015 33 150

130 349 143 408 110 648 150 376 147 570 100 947 191 901

1,46 2,42 3,95 7,35

12,22 17,17 24,27 37,78 65,51

337,85

13,4 8,6

11,6 24,4 16,2

8,9 8,6 5,4 2,1 0,8

1,4 1,5 3,2

12,5 13,8 10,7 14,5 14,2

9,7 18,5

Razem 72 464 1 037 544 14,20 100,0 100,0 źródło: GUS, Warszawa 2008 „Charakterystyka gospodarstw rolnych w 2007 roku”

Dwie trzecie użytków rolnych znajduje się w największych gospodarstwach – powyżej

15 ha, które stanowią 25% gospodarstw powyżej 1 ha UR. Przeciętna powierzchnia użytków rolnych przypadająca na 1 gospodarstwo rolne prowadzące

działalność rolniczą wyniosła w województwie 14,94 ha, przy średniej w Polsce – 10,15 ha (źródło: www.arimr.gov.pl).

W grupie gospodarstw największych (powyżej 15 ha) przeciętna powierzchnia UR wyniosła 37,6 ha.

10

Według danych GUS wzrasta liczba gospodarstw ekologicznych w województwie, chociaż na tle kraju – zbyt powoli. W 2007 roku były 94 gospodarstwa z certyfikatem i 123 gospodarstwa w okresie przestawiania. Natomiast na koniec 2008 roku na terenie województwa kujawsko-pomorskiego odnotowano: − 272 producentów ekologicznych ogółem, − w tym 258 gospodarstw ekologicznych ogółem, − z czego 158 z certyfikatem i 100 gospodarstw w okresie przestawiania − oraz 11 przetwórni ekologicznych.

Analizując dane z ostatnich lat dotyczące liczby producentów rolnych prowadzących produkcję metodami ekologicznymi w województwie kujawsko-pomorskim, zaobserwować można, że ogólna dynamika wzrostu utrzymała się niemal na tym samym poziomie i wzrosła w niewielkim stopniu w latach 2005-2008.

W 2008 roku mieliśmy 258 gospodarstw ekologicznych ogółem, z czego 158 z certyfikatem. Średnia powierzchnia użytków rolnych w gospodarstwie ekologicznym wyniosła 23,30 ha. Trzeba bowiem uwzględnić fakt, że produkcja ekologiczna jest jedynym działem produkcji rolnej, w którym w skali świata z roku na rok dynamicznie rośnie sprzedaż.

W 2009 roku w ramach promocji rolnictwa ekologicznego wydano kolejny, zaktualizowany katalog gospodarstw i przetwórni ekologicznych naszego regionu, przybliżający ten specyficzny produkt konsumentom. Działania na rzecz rozwoju rolnictwa ekologicznego stwarzają możliwości rozwiązywania problemów związanych z bezpieczeństwem żywności i jej jakością, ochroną środowiska, dobrostanem zwierząt, a także rozwojem obszarów wiejskich. Warto również zwrócić uwagę na niedoceniane nadal jeszcze w naszym kraju aspekty społeczne rolnictwa ekologicznego. Przemiany po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej spowodowały konieczność odejścia od rolnictwa dużej grupy mieszkańców wsi. Potrzeba większej pracochłonności w rolnictwie ekologicznym, przy jednocześnie rosnącym rynku na jego produkty może zapewnić ochronę części miejsc pracy, w tym także wielu miejsc pracy dla kobiet, zajmujących się przetwórstwem, sprzedażą i agroturystyką, która jest bardziej atrakcyjna dzięki oferowaniu gościom produktów ekologicznych. Poprzez swoją pracochłonność, ten sposób gospodarowania wpływa więc na zwiększenie zatrudnienia na wsi.

W aktualizowanym w 2009 roku informatorze agroturystycznym znajdują się oferty 288 gospodarstw, których właściciele wyrazili zgodę na przetwarzanie danych osobowych. Kujawsko-Pomorskie nie należy w kraju do potentatów, chociaż turystykę wiejską, w tym agroturystykę, uznaje się za jedną z ważniejszych i chętnie podejmowanych działalności pozarolniczych na wsi. Działalność ta jest ważna szczególnie dla rolników gospodarujących w pobliżu większych kompleksów leśnych i jezior. Akurat tam gospodarstwa charakteryzują się gorszą jakością gleb i mniejszą powierzchnią gruntów rolnych.

11

Struktura produkcji

Gospodarstwa rolne (powyżej 1 ha UR) utrzymujące bydło, których było 30 821, stanowiły 42,5% gospodarstw prowadzących działalność rolniczą. Przeciętnie posiadały one 14,1 sztuk bydła ogółem w gospodarstwie.

Struktura gospodarstw rolnych utrzymujących bydło 21,6% 1-2 sztuk 37,8% 3-9 sztuk 29,0% 10-29 sztuk 11,6% 30 sztuk i więcej

Prawie 83% pogłowia bydła znajdowało się gospodarstwach mających powyżej 10 ha użytków rolnych. W województwie były 364 gospodarstwa utrzymujące owce, tj. 0,5% ogółu gospodarstw – przeciętnie 58,5 sztuk, zaś 38 596 gospodarstw (powyżej 1 ha UR) utrzymywało trzodę chlewną – przeciętnie 57,1 sztuk.

Na 100 ha użytków rolnych w województwie w 2008 roku przypadało: − 40,0 sztuk bydła ogółem (kraj – 34,4 sztuk), − 154,3 sztuk trzody chlewnej ogółem (kraj – 88,2 sztuk).

Województwo kujawsko-pomorskie należy do regionów o najintensywniej rozwiniętym rolnictwie (ze względu na liczbę zwierząt gospodarskich na 100 ha użytków rolnych). Zajmuje trzecią pozycję – za województwami wielkopolskim i podlaskim.

Sytuacja ekonomiczna

Sytuacja produkcyjno-ekonomiczna w rolnictwie w 2008 roku kształtowała się przede wszystkim pod wpływem zwiększonych zbiorów zbóż i zmniejszającej się podaży żywca wieprzowego. Wysokie zbiory zbóż w UE i na świecie przyczyniły się do spadku krajowych cen ziarna. Skutkiem zmniejszającego się pogłowia trzody chlewnej był wzrost cen żywca wieprzowego, który łącznie z jednoczesnym spadkiem cen zbóż wpływał stopniowo na poprawę opłacalności tuczu trzody. Przy wysokiej podaży żywca drobiowego, jego ceny obniżyły się w niewielkim stopniu. Ceny żywca wołowego, pomimo zmniejszonego w stosunku do ubiegłego roku skupu, były wszędzie stabilne i kształtowały się na poziomie zbliżonym do notowanych w 2007 roku. W 2008 roku utrzymujące się na rynku międzynarodowym spadkowe tendencje trwałych wyrobów mleczarskich wpłynęły na kształtowanie się cen mleka. Szybszy wzrost cen detalicznych środków do produkcji rolnej niż cen produktów rolnych sprzedawanych przez rolników spowodował zdecydowane pogorszenie rynkowych uwarunkowań produkcji rolniczej w porównaniu z wyjątkowo dobrym pod tym względem rokiem poprzednim.

W 2008 roku odnotowano wzrost produkcji rolniczej, przy czym dynamika wzrostu była niższa niż w roku poprzednim. Szacuje się, że globalna produkcja rolnicza zwiększyła się do 2007 roku o 3,1%, w wyniku wzrostu produkcji roślinnej o 6,8%, przy jednoczesnym spadku produkcji zwierzęcej o 1,5%.

12

W 2009 roku doradcy i specjaliści w Minikowie (113 osób) prowadzili rachunkowość rolną według unijnego programu „Polski FADN” w 1 343 gospodarstwach. Struktura wyboru gospodarstw do zbierania danych rachunkowych dla potrzeb „Polskiego FADN” (na początku stycznia 2009 roku – 1350 gospodarstw) przedstawiała się następująco – w klasach: − 2-16 ESU – 40%, − 16-40 ESU – 43%, − powyżej 40 ESU – 17%,

Liczba gospodarstw objętych w naszym województwie unijną rachunkowością zostanie zmniejszona do 1195.

Dane Kujawsko-Pomorskiego Oddziału Regionalnego ARiMR („Informacja na temat realizacji zadań – stan na 30 września 2009 roku)” – przedstawiają następujące fakty.

Na dzień 30.09.2009 roku w naszym województwie liczba podmiotów wpisanych do ewidencji producentów ARiMR wynosiła 90 988, w tym osób fizycznych 90 013.

Realizacja wybranych form pomocy (płatności) wyniosła według danych Departamentu Analiz i Sprawozdawczości ARiMR dla naszego województwa łącznie 5 318 412 mln zł. Składają się na to dopłaty bezpośrednie (JPO, UPO, energetyczne, cukrowe, owoce i warzywa), PROW 2004-2006 (w tym ONW), SPO 2004-2006, SAPARD, PROW 2007-2013 (w tym ONW). Pomoc ta w przeliczeniu na 1 ha UR była druga w kraju, wynosząc 5 076 zł (razem dla kraju – 4 397 zł). Natomiast w przeliczeniu na jeden podmiot zarejestrowany w ewidencji producentów pomoc ta wyniosła 58 451 zł, co dało 5. lokatę – przy średniej krajowej 35 269 zł.

Łącznie Biura Powiatowe (BP) Agencji przyjęły 66 725 wniosków o płatności bezpośrednie, z czego dotyczyły płatności: − ONW – 30 773, − UPO – 62 463, − zwierzęcych – 24 551, − cukrowych – 10 558.

Na 67 725 złożonych wniosków doradcy i specjaliści KPODR w Minikowie wypełnili rolnikom 12 381 wniosków o płatności bezpośrednie, co stanowi 18,3% złożonych wniosków o płatności.

13

W ramach PROW 2007-2013 dotychczas uruchomione zostały następujące działania:

Renty strukturalne

Zadaniem rent strukturalnych jest zapewnienie dochodów rolnikom, którzy decydują się zrezygnować z prowadzenia działalności rolniczej (wg stanu na dzień 30.09.2009).

2007 r. – przyjęto 763 wnioski, wydano 568 decyzji pozytywnych, 2008 r. – przyjęto 650 wniosków, wydano 537 postanowień o spełnieniu warunków.

Zalesianie

− Schemat I „Zalesianie gruntów rolnych” – zakładanie upraw leśnych na gruntach użytkowanych rolniczo,

− Schemat II „Zalesianie gruntów rolnych innych niż rolne” – od 2008 roku pomoc na zalesianie gruntów odłogowanych.

W 2007 roku (tylko schemat I) w okresie 01.08-30.09 przyjęto w biurach powiatowych 133 wnioski, wydano 100 decyzji o przyznaniu pomocy. W 2008 roku (dwa schematy) w okresie 01.08-30.09 przyjęto: − 88 wniosków (schemat I) – wydano 66 decyzji o przyznaniu pomocy, − 16 wniosków (schemat II) – 13 decyzji o przyznaniu pomocy. W kampanii 2009 roku nabór wniosków prowadzony był od 1.06 do 31.07. Przyjęto: – 114 wniosków – schemat I, – 10 wniosków – schemat II.

Modernizacja gospodarstw rolnych

Celem działania jest poprawa konkurencyjności sektora rolnego poprzez zwiększenie efektywności gospodarstw rolnych oraz dostosowanie produkcji rolnej do standardów UE.

Nabór w dniach 09-10.11.2007 r. – 1 332 złożonych wniosków na kwotę 170 007 tys. zł, z czego podpisano 1 099 umów na kwotę 138 004 tys. zł.

Kolejny nabór wniosków został przeprowadzony w dniach 21-28.04.2009 r. – 2 234 złożonych wniosków na kwotę 348 186 tys. zł.

Ułatwianie startu młodym rolnikom

Działanie ma na celu ułatwienie przejmowania gospodarstw rolnych przez młodych rolników oraz wsparcie modernizacji tych gospodarstw.

Uruchomiony w 2008 roku nabór wniosków został zakończony 31.12.2008 r. – na 664 złożonych wniosków 531 rozpatrzono pozytywnie.

Kolejny nabór wniosków został uruchomiony 25.03.2009 r. Do 30 września br. wpłynęło 91 wniosków – 51 rozpatrzono pozytywnie.

Program rolnośrodowiskowy

Realizacja tego działania ma na celu poprawę stanu środowiska przyrodniczego obszarów wiejskich poprzez zachowanie cennych siedlisk, promowanie zrównoważonego systemu gospodarowania, ochronę lokalnych ras zwierząt gospodarskich.

14

Nabór przeprowadzono w okresie 15.03-09.06.2009 r. i przyjęto: − 1505 wniosków nowych, − 1948 wniosków kontynuacyjnych w ramach PROW 2007-2013, − 3559 wniosków kontynuacyjnych w ramach PROW 2004-2006.

Zwiększanie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej

Celem działania jest wsparcie przetwórstwa produktów rolnych. W trakcie naboru wniosków, trwającego od 23.04 do 09.05.2008 r., w Oddziale Regionalnym przyjęto 72 wnioski na kwotę 145 870 tys. zł, a podpisano 26. Kolejny nabór wniosków przeprowadzono w dniach 15-21 kwietnia br. – przyjęto 35 wniosków na kwotę 84 057 tys. zł.

Korzystanie z usług doradczych

Od 15 kwietnia br. ARiMR przyjmuje wnioski o przyznanie pomocy na „Korzystanie z usług doradczych przez rolników i właścicieli lasów”, finansowane z PROW 2007-2013. Do 30 września br. rolnicy i właściciele lasów złożyli w skali kraju 4 171 wnioski o wsparcie finansowe z tego działania, najwięcej w woj. zachodniopomorskim – 1270. Województwo kujawsko-pomorskie z liczbą wniosków 566 jest na 3. miejscu. W złożonych wnioskach rolnicy ubiegają się łącznie o dofinansowanie w wysokości ponad 16,4 mln zł, które ma im ułatwić dostęp do płatnych usług doradczych. Agencja może przyznać rolnikowi i właścicielowi lasu pomoc do 80% kosztu kwalifikowalnego przypadającego na usługę doradczą. Udzielone wsparcie nie może być jednak wyższe niż równowartość 1500 euro na gospodarstwo w całym okresie realizacji PROW 2007-2013. W tegorocznym naborze wniosków przewidziano do wykorzystania około 767 mln zł.

Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej

Działanie to ma na celu wsparcie inwestycji służących podjęciu lub rozwijaniu przez rolników i domowników dodatkowej działalności w sferze produkcji lub usług.

W województwie kujawsko-pomorskim nabór wniosków odbywał się w dniach 5-6 czerwca 2008 roku. W tym czasie przyjęto 176 wniosków na kwotę dofinansowania 15 413 tys. zł. W 2009 roku nabór wniosków uruchomiono 15 kwietnia i do 30 września br. przyjęto 255 wniosków na kwotę 21 291 tys. zł.

Formy integracji gospodarczej

Według stanu na 1 października 2009 roku, w Urzędzie Marszałkowskim były zarejestrowane 62 grupy producentów rolnych, w formie: spółek z o.o. – 32, spółdzielni – 24, stowarzyszeń i zrzeszeń – 6. Najwięcej grup producentów obejmowało jako rodzaj produktu ziarno zbóż (25) i trzodę chlewną (14). Pozostałe dotyczyły: buraków cukrowych, ziemniaków, nasion roślin oleistych, materiału siewnego i sadzeniaków, produkcji roślin ogrodniczych i sadowniczych, drobiu, bydła i mleka krowiego oraz tytoniu. Grupy producentów owoców i warzyw, głównie produkujące dla przetwórstwa, figurują jako wstępnie uznane w liczbie 25.

15

3. Status prawny, struktura organizacyjna i zasoby Ośrodka

3.1. Podstawy prawne

Od dnia 1 sierpnia 2009 roku, zgodnie z przepisami znowelizowanej Ustawy z dnia 22 października 2004 roku o jednostkach doradztwa rolniczego (Dz.U. nr 251, poz. 2507, z późniejszymi zmianami), Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie stał się samorządową wojewódzką osobą prawną podlegającą sejmikowi województwa.

3.2. Zadania Ośrodka

Podstawowym zadaniem doradztwa rolniczego jest udzielanie wszechstronnej pomocy rolnikom w celu zwiększania dochodów z gospodarstwa rolnego oraz działania mające na celu poprawę warunków życia rodzin wiejskich.

Zadanie to jest realizowane poprzez: − doradztwo indywidualne i grupowe; − organizowanie szkoleń, kursów i konferencji; − opracowywanie planów przedsięwzięć inwestycyjnych; − organizowanie wystaw, pokazów, demonstracji i konkursów; − prowadzenie działalności informacyjno-wydawniczej.

Celem tych działań jest: − poprawa konkurencyjności gospodarstw rolnych oraz jakości produktów rolnych; − wdrażanie i upowszechnianie najnowszych rozwiązań technologicznych oraz organizacyjnych; − wdrażanie dobrych praktyk rolniczych; − rozwijanie przedsiębiorczości na terenach wiejskich; − aktywizowanie mieszkańców wsi i zachęcanie producentów rolnych do integrowania się w grupy

producenckie, stowarzyszenia itp.; − podnoszenie świadomości ekologicznej; − działanie na rzecz odnowy wsi i zachowania dziedzictwa kulturowego.

Działania doradcze ukierunkowane są na: − wdrażanie zasad Dobrej Praktyki Rolniczej i programu rolnośrodowiskowego; − pomoc rolnikom w ubieganiu się o przyznanie pomocy finansowej ze środków pochodzących

z funduszy UE lub innych instytucji krajowych i zagranicznych; − modernizację gospodarstw rolnych poprzez wprowadzenie nowoczesnych rozwiązań

organizacyjnych i technologicznych; − wdrażanie rachunkowości rolnej i Polskiego FADN; − wspieranie rozwoju małej przedsiębiorczości na wsi; − ochronę i zachowanie dziedzictwa kulturowego; − ochronę naturalnego środowiska i krajobrazu przyrodniczego; − kształtowanie proekologicznych postaw i zachowań mieszkańców wsi;

16

− upowszechnianie wiedzy o ekologicznych systemach produkcji żywności; − integrowanie się rolników w grupy producenckie; − promocję nowoczesnych rozwiązań technicznych i technologicznych; − upowszechnienie wiedzy o odnawialnych źródłach energii.

Ośrodek świadczy usługi w zakresie:

a) prowadzenia: − szkoleń technologicznych stacjonarnych zleconych przez jednostki zewnętrzne; − szkoleń z zakresu stosowania środków ochrony roślin przy użyciu opryskiwaczy; − szkoleń dla osób zajmujących się obrotem środkami ochrony roślin; − kursów i szkoleń z zakresu rolnictwa ekologicznego; − szkoleń z zakresu sanitacji wsi oraz ekologicznego zagospodarowania zagrody wiejskiej; − kursów z zakresu agroturystyki i rolnictwa ekologicznego; − działalności wydawniczej i poligraficznej; − stacji meteorologicznej;

b) reprodukcji matek pszczelich;

c) sporządzania opracowań technologicznych dla gospodarstw w zakresie: − oceny możliwości inwestycyjnych gospodarstw rolnych; − analiz i opracowań ekonomicznych, finansowych i technologicznych; − planów rolnośrodowiskowych; − planów przestawienia gospodarstwa rolnego na produkcję metodami ekologicznymi lub

planów produkcji w gospodarstwach ekologicznych; − planów nawozowych dla gospodarstw uczestniczących w programie rolnośrodowiskowym; − planów nawozowych dla gospodarstw z rozdysponowaniem nawozów organicznych (dotyczy

pozwoleń, w tym pozwoleń zintegrowanych); − planów nawożenia, ochrony roślin i żywienia zwierząt gospodarskich; − planów technologicznych z produkcji roślinnej, zwierzęcej, warzywniczej i sadowniczej oraz

działów specjalnych.

17

3.3. Struktura Kujawsko-Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Minikowie

18

Od maja 2009 roku KPODR w Minikowie działa według struktury organizacyjnej zgodnej ze zmianą Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi (Dz.U. Nr 195).

Centrum w Minikowie:

Dyrektor Naczelny I Zastępca Dyrektora II Zastępca Dyrektora

Komórki organizacyjne, zespoły i samodzielne stanowiska pracy: Dział Systemów Produkcji Rolnej i Standardów Jakościowych Dział Przedsiębiorczości, Agroturystyki i Rozwoju Obszarów Wiejskich Dział Ekonomiki Dział Ekologii i Środowiska Dział Metodyki, Doradztwa i Szkoleń Dział Informacji i Wydawnictw Dział Administracyjno-Gospodarczy Dział Księgowości Dział Zastosowań Teleinformatyki Dział Kadr i Organizacji Pracy Zespół Zamówień Publicznych 1) Wojewódzkie Biuro „Polski FADN” 2) Stanowisko do spraw Obsługi Prawnej Stanowisko do spraw Zarządzania Jakością Stanowisko do spraw BHP i P.POŻ. Pełnomocnik do spraw Ochrony Informacji Niejawnych

1) Zadania nałożone na Zespół Zamówień Publicznych przejściowo realizowane są przez Dział Administracyjno-Gospodarczy – zatrudniona 1 osoba.

2) W okresie przejściowym, do momentu wypracowania standardów prowadzenia rachunkowości Polski FADN w skali kraju przez Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, zadania nałożone na Wojewódzkie Biuro „Polski FADN” prowadzone są przez Dział Ekonomiki – 2 osoby (1,5 etatu).

19

Oddział w Przysieku

Dyrektor Oddziału Dział Administracyjno-Gospodarczy

Oddział w Zarzeczewie

Dyrektor Oddziału Dział Administracyjno-Gospodarczy

Powiatowe Zespoły Doradztwa Rolniczego (PZDR) – 19 powiatów

w tym:

Centrum Minikowo:

− Bydgoszcz, gminy: Białe Błota, Dąbrowa Chełmińska, Dobrcz, Koronowo, Nowa Wieś Wielka, Osielsko, Sicienko, Solec Kujawski;

− Inowrocław, gminy: Dąbrowa Biskupia, Gniewkowo, Inowrocław, Janikowo, Kruszwica, Pakość, Rojewo, Złotniki Kujawskie;

− Mogilno, gminy: Dąbrowa, Jeziora Wielkie, Mogilno, Strzelno; − Nakło nad Notecią, gminy: Kcynia, Mrocza, Nakło, Sadki, Szubin; − Sępólno Krajeńskie, gminy: Kamień Krajeński, Sępólno Krajeńskie, Sośno, Więcbork; − Świecie nad Wisłą, gminy: Bukowiec, Drzycim, Dragacz, Jeżewo, Lniano, Nowe, Osie, − Pruszcz Pomorski, Świecie, Świekatowo, Warlubie; − Tuchola, gminy: Cekcyn, Gostycyn, Kęsowo, Lubiewo, Śliwice, Tuchola; − Żnin, gminy: Barcin, Gąsawa, Janowiec Wielkopolski, Łabiszyn, Rogowo, Żnin.

Oddział w Przysieku:

− Brodnica, gminy: Bartniczka, Bobrowo, Brodnica, Brzozie, Górzno, Jabłonowo Pomorskie, Osiek, Świedziebnia, Zbiczno;

− Chełmno, gminy: Chełmno, Kijewo Królewskie, Lisewo, Papowo Biskupie, Stolno, Unisław; − Golub-Dobrzyń, gminy: Ciechocin, Golub-Dobrzyń, Kowalewo Pomorskie, Radomin, Zbójno; − Grudziądz, gminy: Grudziądz, Gruta, Łasin, Radzyń Chełmiński, Rogóźno, Świecie nad Osą; − Toruń (z siedzibą w Chełmży), gminy: Chełmża, Czernikowo, Lubicz, Łubianka, Łysomice,

Obrowo, Wielka Nieszawka, Zławieś Wielka; − Wąbrzeźno, gminy: Dębowa Łąka, Książki, Płużnica, Wąbrzeźno.

Oddział w Zarzeczewie:

− Aleksandrów Kujawski, gminy: Aleksandrów Kujawski, Bądkowo, Ciechocinek, Koneck, Nieszawa, Raciążek, Waganiec, Zakrzewo;

− Lipno, gminy: Bobrowniki, Chrostkowo, Dobrzyń nad Wisłą, Kikół, Lipno, Skępe, Tłuchowo, Wielgie;

− Radziejów, gminy: Bytoń, Dobre, Osięciny, Piotrków Kujawski, Radziejów, Topólka; − Rypin, gminy: Brzuze, Rogowo, Rypin, Skrwilno, Wąpielsk; − Włocławek, gminy: Baruchowo, Boniewo, Brześć Kujawski, Choceń, Chodecz, Fabianki,

Izbica Kujawska, Kowal, Lubanie, Lubień Kujawski, Lubraniec, Włocławek.

20

Doradcy ds. produkcji roślinnej38%

Doradcy ds. ekonomiki14%

Doradcy ds. przedsiębiorczości15%

Doradcy ds. produkcji zwierzęcej

33%

Dział Ekologii i Ochrony Środowiska

10%

Dział Systemów Produkcji Rolnej i Standardów Jakości

43%

Dział Ekonomiki 22%

Dział Przedsiębiorczości, Agroturystyki i Rozwoju

Obszarów Wiejskich25%

2.4. Zatrudnienie

W Kujawsko-Pomorskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Minikowie wg stanu na dzień 30 września zatrudnionych było 283 pracowników, w przeliczeniu na etaty 276,38. Doradców terenowych zatrudnionych było 142, w przeliczeniu na etaty 140,50. Przy obecnym zatrudnieniu na 1 doradcę w terenie (142 osoby) przypada 510 gospodarstw. Strukturę zatrudnienia doradców terenowych przedstawiono na wykresie 1. Specjalistów zakładowych było 51, w przeliczeniu na etaty 49,25. Na jednego specjalistę zakładowego przypada 1420 gospodarstw. Strukturę zatrudnienia specjalistów zakładowych przedstawiono na wykresie 2. Na wykresie 3 przedstawiono strukturę wykształcenia pracowników merytorycznych.

Wykres 1. Struktura zatrudnienia specjalistów terenowych

Wykres 2. Struktura zatrudnienia specjalistów zakładowych

21

średnie 12%

wyższe nierolnicze5%

wyższe rolnicze83%

Wykres 3. Struktura wykształcenia pracowników merytorycznych

2.5. Budynki

Powierzchnia sal dydaktycznych 1617,30 m2

Powierzchnia własnych biur 2134,29 m2 Powierzchnia dzierżawionych biur 1485,73 m2

2.6. Infrastruktura informatyczna

Liczba komputerów ogółem 417 szt. w tym: – stacjonarne 198 szt. – laptopy 219 szt. Liczba komputerów w powiatach 213 szt. w tym laptopy 142 szt. Sieć komputerowa: Wirtualna sieć prywatna (VPN), łącząca lokale sieci LAN w powiatach, oddziałach i centrum.

W 2007 roku Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie wdrożył projekt utworzenia wirtualnej sieci prywatnej (VPN). W roku 2009 sieć została gruntownie przebudowana. Obecnie sieć działa na urządzeniach własnych, które są przez nas zarządzane. Nowa sieć jest znacznie tańsza, zachowuje dotychczasowy poziom bezpieczeństwa oraz ma większą funkcjonalność.

Od stycznia 2008 roku w ramach sieci VPN funkcjonują programy księgowe oraz programy służące do bieżącej sprawozdawczości działań Ośrodka („Rejestr porad i usług” oraz „Szkolenia”). Programy do sprawozdawczości są na bieżąco modernizowane i dostosowywane do bieżących potrzeb Ośrodka. W 2010 roku planuje się dalszy rozwój oprogramowania, głównie o moduły analityczne.

22

Część II. Działalność merytoryczna na 2010 rok

1. Priorytety KPODR w Minikowie na 2010 rok

Głównym zadaniem Ośrodka w 2010 roku będzie udzielanie wszechstronnej pomocy rolnikom w celu zwiększania dochodów z gospodarstwa rolnego oraz działania mające na celu poprawę warunków życia rodzin wiejskich. Po kilku latach, w których główną działalnością Ośrodka było wspieranie rolników w pozyskiwaniu środków z Unii Europejskiej, w 2010 roku działalność Ośrodka skoncentrowana będzie głównie na przekazywaniu innowacji technologicznych i osiągnięć nauk rolniczych. Nadal ważnym obszarem aktywności pozostanie informowanie, doradzanie i edukowanie rolników i mieszkańców wsi, chcących skorzystać z instrumentów Wspólnej Polityki Rolnej UE.

Nowym zadaniem, wynikającym z diagnozy przeprowadzonej w 3 powiatach w 2009 roku, będzie rozpoczęcie doradztwa związanego z reorientacją zawodową rolników i członków ich rodzin dla pozyskiwania dodatkowych źródeł dochodu spoza rolnictwa.

2. Zmiany w działalności merytorycznej Ośrodka wynikające z nowych oczekiwań i potrzeb rolników i mieszkańców wsi

2.1. Działania na rzecz gospodarstw rozwojowych i potencjalnie rozwojowych Analiza ilości wykonywanych dotychczas zadań przez pracowników Ośrodka wskazuje na

duże zróżnicowanie naszych klientów pod względem skali produkcji, wielkości gospodarstw, stosowanych technologii produkcji, a także oczekiwań kierowanych pod adresem doradztwa. Możemy przyjąć, że z ponad 65 tys. rolników, którzy w naszym województwie w br. złożyli wnioski o płatności obszarowe, ponad połowa korzystała z naszych usług. W szkoleniach uczestniczyło około 24 tys. osób. Opracowania w formie wniosków obszarowych, wniosków z działań rolnośrodowiskowych, na modernizację gospodarstw itp. wykonano w liczbie ponad 18,8 tysięcy.

Prognozując zapotrzebowanie na usługi doradcze w kolejnych latach, zakładamy, że będzie następowała dalsza polaryzacja grup odbiorców oraz rodzaju świadczonych usług. Koncentracja produkcji i wzrost skali produkcji, którą narzucają prawa gospodarki rynkowej, spowoduje, że głównymi klientami Ośrodka będą gospodarstwa rolne z grupy obszarowej powyżej średniej wojewódzkiej, o wielkości ekonomicznej 8 i więcej ESU, w liczbie około 26 tysięcy. Są to gospodarstwa, które można zaliczyć do grupy rozwojowych i potencjalnie rozwojowych.

Jest to grupa gospodarstw, do której w głównej mierze będzie skierowana oferta KPODR. W ofercie tej uwzględniamy przede wszystkim:

1. Pomoc w zwiększeniu potencjału produkcyjnego gospodarstwa, poprzez modernizację oraz poprawię efektywności produkcji. Informowanie, doradztwo oraz przygotowanie niezbędnej dokumentacji w celu uzyskania wsparcia finansowego ze środków Unii Europejskiej oraz z budżetu krajowego.

23

2. Poszerzenie wykonywanych projektów, jeśli dokumentacja taka będzie wymagana, o studium oddziaływania inwestycji na środowisko.

3. Pomoc w prowadzeniu wymaganej dokumentacji z działalności rolniczej oraz doradztwo w gospodarstwach położonych na obszarach szczególnie narażonych na zanieczyszczenia związkami azotu (OSN).

4. Informowanie o potrzebie przestrzegania w działalności rolniczej zasady wzajemnej zgodności, tj. cross-compliance (C.C.) i wymagań z tym związanych. Przygotowanie dla zainteresowanych rolników pełnej dokumentacji. Prowadzenie w tych gospodarstwach tematycznego archiwizowania dokumentów.

5. Doradztwo dla rolników zainteresowanych założeniem grupy producentów oraz motywowanie rolników do zakładania grup, jako warunek poprawienia konkurencyjności gospodarstw i wzrostu dochodów.

6. Zainteresowanie rolników udziałem w grupach tematycznych (grupy celowe – doradztwo grupowe), działających w sposób niesformalizowany, będących miejscem wymiany doświadczeń, rozwiązywania problemów i pogłębiania współpracy.

7. Rozwój doradztwa ekonomiczno-organizacyjnego z wykorzystaniem wyników rachunkowości Polski FADN oraz AGROKOSZTY, motywowanie rolników do prowadzenia rachunkowości.

8. Usługowe prowadzenie księgowości dla rolników rozliczających VAT na zasadach ogólnych, w przyszłości – rozliczanie podatku dochodowego.

9. Przygotowanie i przekazywanie drogą elektroniczną (doradztwo przez Internet) bieżących informacji z zakresu technologii, organizacji i ekonomiki produkcji, programów wsparcia finansowego działalności rolniczej i pozarolniczej, terminów ważnych specjalistycznych imprez targowych, pokazów, konferencji, spotkań okazjonalnych.

10. Wyselekcjonowanie grupy rolników, tzw. mikroprzedsiębiorców i przedsiębiorców, dla których Ośrodek proponuje usługę przygotowania dokumentacji projektowej z działań skierowanych do tego środowiska (np. RPO).

11. Ponadto określenie indywidualnych potrzeb doradczych rolników, podczas pobytu pracowników Ośrodka w gospodarstwach.

2.2. Działania na rzecz rolników z grupy gospodarstw „nierozwojowych”

2.2.1. Potrzeba reorientacji zawodowej rolników i domowników z gospodarstw nierozwojowych

W kilka lat po integracji z Unią Europejską w coraz większym stopniu daje się zauważyć zmiany w strukturze społeczno-gospodarczej obszarów wiejskich. Powszechnie zauważalny rozwój nowoczesnych technologii produkcji rolniczej, wspierany przez dotacje unijne, przyczynił się jednocześnie do znacznego zróżnicowania sytuacji gospodarstw rolnych. Praca we własnym gospodarstwie rolnym przestaje być wystarczającym źródłem dochodu dla większości rolników i członków rodzin rolniczych. Zdecydowana większość (około 45 tys.) spośród ponad 70 tysięcy gospodarstw w województwie kujawsko-pomorskim nie stanowi już

24

wystarczającej bazy dla utrzymania całej rodziny. Poszukiwanie rozwiązań wyjścia z tej sytuacji jest na tyle trudnym wyzwaniem, że niezbędne jest wsparcie zewnętrzne.

Potrzeba wsparcia zewnętrznego w poszukiwaniu pozarolniczych źródeł dochodu stała się przyczyną opracowania pod koniec 2008 roku przez KPODR Minikowo trzech pilotażowych projektów „Pierwszy krok do reorientacji zawodowej rolników”. Projekty te zyskały uznanie WUP w Toruniu, zostały dofinansowane z POKL priorytetu 6.3 i zrealizowane w pierwszej połowie 2009 roku w powiatach mogileńskim, aleksandrowskim i toruńskim. Prowadzone w ramach projektów badania na reprezentatywnej grupie rolników (prowadzone przez naukowców z Wydziału Socjologii UMK) wykazały ogromne potrzeby działań na rzecz reorientacji. Na podstawie badań przeprowadzono serię spotkań z liderami organizacji rolniczych, samorządów gminnych, powiatowych oraz instytucji rynku pracy. W wyniku dyskusji powstała metodologia działań na rzecz reorientacji, wpisana do projektu wdrożeniowego, który został przyznany dla KPODR Minikowo do wdrażania od początku 2010 roku (ponad 700 tys. zł z priorytetu 8.1.2 POKL). Dzięki szczególnemu zaangażowaniu partnerów lokalnych, w powiecie mogileńskim zostało podpisane „Porozumienie na rzecz reorientacji zawodowej mieszkańców wsi powiatu mogileńskiego”, w ramach którego utworzone ma być Biuro Reorientacji Zawodowej Rolników (prowadzone przed doradcę KPODR, w porozumieniu ze Starostwem Powiatowym w Mogilnie).

2.2.2. Działania na rzecz rolników z grupy gospodarstw nierozwojowych i innych mieszkańców wsi

Od początku 2010 roku planuje się w KPODR następujące działania na rzecz rolników i domowników wymagających wsparcia w kierunku pozyskiwania dodatkowych źródeł dochodu i/lub zdobycia nowych kwalifikacji:

1. Przeszkolenie grupy około 30 doradców KPODR Minikowo w kierunku prowadzenia nowego, specyficznego rodzaju doradztwa (szkolenie wewnętrzne będzie prowadzone w ramach działalności statutowej KPODR, gdyż zostało zanegowane w ramach projektu POKL 8.1.2 przez Urząd Marszałkowski).

2. Prowadzenie doradztwa na rzecz reorientacji zawodowej dla rolników i domowników w powiatach mogileńskim, aleksandrowskim i toruńskim. Doradztwo będzie polegało na: − szerokiej akcji informacyjnej wśród rolników i mieszkańców wsi; − prowadzeniu indywidualnych rozmów, podczas których doradcy pomogą

rolnikowi dokonać „Diagnozy sytuacji wyjściowej gospodarstwa oraz rodziny rolniczej”;

− opracowaniu tzw. indywidualnych planów działania według nowej, oryginalnej metodologii, wywodzącej się ze standardów doradztwa zawodowego prowadzonego dla pracowników restrukturyzowanych branż gospodarki;

− kierowaniu uczestników programu na specjalistyczne kursy i prze-kwalifikowania, pozwalające na pozyskanie nowych kwalifikacji i kompetencji;

25

− pomaganiu w pozyskaniu pozyskiwaniu dotacji na różnicowanie działalności w kierunku nierolniczym gospodarstw w przypadku, gdy rolnicy lub członkowie ich rodzin zdecydują się na uruchomienie dodatkowej aktywności gospodarczej;

− pomaganiu w pozyskaniu innych dotacji i wsparcia finansowego (płatności dla gospodarstw niskotowarowych, płatności rolnośrodowiskowych, wsparcia aktywności w kierunku produkcji ekologicznej, tworzenia produktów lokalnych, wsparcia poprzez lokalne grupy działania itp.);

− nawiązywaniu kontaktów z lokalnymi organizacjami i instytucjami w celu rozszerzenia oferty dla potencjalnych beneficjentów reorientacji, zgodnie z modelem zatwierdzonym dla powiatu mogileńskiego (porozumienie na rzecz reorientacji zawodowej rolników i mieszkańców wsi oraz utworzenie „Biura reorientacji zawodowej w Mogilnie” – wersja graficzna w załączeniu).

3. Rozpoczęcie świadczenia podobnych usług w pozostałych powiatach w ramach działalności statutowej. Nawiązywanie kontaktów z lokalnymi partnerami (gminami, powiatami, lokalnymi grupami działania, powiatowymi urzędami pracy, organizacjami rolniczymi, firmami prowadzącymi kursy kwalifikacyjne dla pozyskania nowych zawodów).

4. Opracowanie projektów na dofinansowanie takiego rodzaju doradztwa w całym województwie kujawsko-pomorskim (potencjalnie środki z POKL – tu współpraca z Samorządem Województwa przy tworzeniu projektów quasi-systemowych).

2.3. Współpraca ze środowiskami lokalnymi – kierowanie szerokiej oferty KPODR dla różnych grup mieszkańców wsi

Działania na rzecz mieszkańców wsi prowadzone są w ramach doradztwa rolniczego praktycznie od zawsze, jednak znaczące zmiany struktury społecznej wsi (obecnie tylko co trzeci mieszkaniec obszarów wiejskich żyje w rodzinie posiadającej gospodarstwo rolne powyżej 1 ha) są przesłanką do nowego podejścia w działalności doradczej. KPODR kieruje do mieszkańców wsi następujące oferty:

1. Pomoc w podejmowaniu działalności pozarolniczej na obszarach wiejskich, w podejmowaniu ekologicznych metod produkcji oraz w uruchamianiu indywidualnej przedsiębiorczości, w tym rzemiosła, rękodzieła i turystyki wiejskiej.

2. Współpraca z samorządami lokalnymi, obejmująca: − propagowanie turystyki wiejskiej i agroturystyki oraz rozwoju rękodzieła

i promocji produktów tradycyjnych; − wspieranie estetyzacji i sanitacji wsi oraz zagospodarowanie odpadów

niebezpiecznych; − współpraca w bieżących sprawach dotyczących wsi i rolników, w tym

szczególnie w sytuacjach klęsk żywiołowych.

26

3. Wspieranie oddolnych inicjatyw mieszkańców wsi: − pomoc w opracowaniu projektów na realizacje inicjatyw lokalnych; − pomoc w tworzeniu nowych stowarzyszeń i reaktywowaniu istniejących (np. kół

gospodyń wiejskich); − współpraca z lokalnymi grupami działania; − opracowanie planów odnowy sołectwa, pomoc w tworzeniu projektów

w ramach programu odnowy wsi oraz w uruchamianiu i realizacji inicjatyw w ramach funduszu sołeckiego (zgodnie z nową ustawą, która weszła w życie w 2009 roku).

2.4. Współpraca z Samorządem Województwa Kujawsko-Pomorskiego w realizacji zadań „stycznych, spójnych i nakładających się”

1. Organizacja targów i wystaw, w tym promocja województwa na zewnątrz: − współpraca Urzędu Marszałkowskiego w Agro-Tech i innych imprezach

o charakterze targowym organizowanych przez KPODR (Lato na Wsi, Dni Pola w Grubnie, Dni Otwartych Drzwi w Zarzeczewie, Barwy Lata – Dary Jesieni, Festyny Wielkanocny i Adwentowy, Jesienne Festyny Ogrodnicze i inne);

− współpraca w organizacji regionalnych i krajowych wystaw zwierząt hodowlanych;

− udział KPODR w targach Grene Woche w Berlinie; − udział KPODR w Światowych Targach Żywności Ekologicznej Bio-Fach

w Norymberdze; − współpraca w ogólnopolskich imprezach targowych (POLAGRA, Targi

Turystyki Wiejskiej, ogólnopolskie imprezy dożynkowe itp.). 2. Prowadzenie i aktualizacja przez KPODR baz danych gospodarstw

agroturystycznych, ekologicznych oraz produktów lokalnych (kontynuacja współpracy z Sekretariatem Regionalnym Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich z 2009 roku).

3. Współpraca z Biurem Promocji Województwa oraz Kujawsko-Pomorską Organizacją Turystyczną dla promocji atrakcji turystycznych obszarów wiejskich.

4. Współpraca w zakresie nowych inicjatyw na terenach objętych ochroną przyrody (parki krajobrazowe, obszary Natura 2000).

5. Współpraca z CDR w Brwinowie Oddział w Radomiu w zakresie koordynacji rolnictwa ekologicznego.

6. Współpraca z wydziałem PROW w zakresie wdrażania Osi III i IV Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013.

7. Współpraca z Wydziałem Rozwoju Regionalnego w zakresie aktualizacji i tworzenia strategii województwa na kolejne lata oraz uruchamiania Centrum Innowacyjności (w części dotyczącej obszarów wiejskich).

27

Biorąc pod uwagę powyższe uwarunkowania, priorytetami Kujawsko-Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w 2010 roku będą:

Priorytet: I. Poprawa konkurencyjności gospodarstw rolnych w województwie kujawsko-pomorskim

Program 1. Transfer innowacji technologicznych Zadania:

1. Wprowadzanie innowacji technologicznych w produkcji roślinnej i zwierzęcej 2. Rozpowszechnianie innowacji technicznych w ramach Centrum Techniki Rolniczej 3. Prowadzenie szkoleń kwalifikacyjnych dla rolników i dystrybutorów środków

ochrony roślin Program 2. Propagowanie odnawialnych źródeł energii

Zadania: 1. Wykorzystanie surowców rolniczych na cele nieżywnościowe 2. Technika i technologia pozyskiwania energii z wybranych źródeł naturalnych

Program 3. Produkcja rolnicza w zgodzie ze środowiskiem Zadania:

1. Pomoc rolnikom w realizacji lub wdrażaniu działania „Wspieranie przedsięwzięć rolnośrodowiskowych” w gospodarstwach rolnych

2. Doradztwo i edukacja rolników gospodarujących na obszarach objętych Dyrektywą Azotanową (OSN)

Program 4. Przygotowanie rolników do korzystania z mechanizmów Wspólnej Polityki Rolnej

Zadania: 1. Edukacja rolników w zakresie działań PROW 2007-2013 i wspieranie ich

w pozyskiwaniu środków finansowych w ramach jego działań 2. Przekazywanie wiedzy rolnikom w zakresie zmian Wspólnej Polityki Rolnej –

wprowadzanie zasady wzajemnej zgodności (cross-compliance) 3. Doradztwo dla rolników ubiegających się o płatności do gruntów rolnych 4. Wspieranie rolników w organizowaniu grup producentów rolnych

Program 5. Uczestnictwo rolników w systemach jakości żywności Zadania:

1. Upowszechnianie wśród rolników wiedzy i umiejętności stosowania integrowanych metod produkcji

2. Propagowanie ekologicznych metod produkcji żywności 3. Wsparcie doradcze rolników we wdrażaniu unijnych systemów jakości żywności

Priorytet: II. Podnoszenie poziomu zarządzania gospodarstwem rolnym Program 1. Ocena możliwości rozwoju gospodarstw

Zadania: 1. Analiza dochodów i kosztów działalności rolniczej 2. Sporządzanie opracowań i analiz ekonomicznych

Program 2. Wdrażanie europejskiego systemu rachunkowości rolniczej FADN na terenie województwa kujawsko-pomorskiego

Zadania: 1. Prowadzenie rachunkowości w ramach systemu Polski FADN

Program 3. System informacji rolniczej Zadania:

1. Gromadzenie i upowszechnianie rolniczej informacji rynkowej 2. Usprawnienie zarządzania gospodarstwem rolnym z wykorzystaniem Internetu

28

Priorytet: III. Wielofunkcyjny zrównoważony rozwój obszarów wiejskich

Program 1. Reorientacja zawodowa mieszkańców wsi oraz wspieranie rozwoju przedsiębiorczości na obszarach wiejskich

Zadania: 1. Wspieranie rozwoju agroturystyki i turystyki wiejskiej oraz promowanie wsi

jako atrakcyjnego miejsca wypoczynku 2. Rozwój rękodzielnictwa szansą różnicowania dochodów na obszarach wiejskich 3. Doradztwo i edukacja mieszkańców wsi w zakresie reorientacji zawodowej

oraz w pozyskiwaniu pozarolniczych źródeł dochodu Program 2. Promowanie i wspieranie inicjatyw lokalnych

Zadania: 1. Aktywizacja mieszkańców obszarów wiejskich jako liderów rozwoju lokalnego 2. Podejmowanie działań na rzecz zachowania dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego

wsi oraz tradycji kulinarnych regionu Program 3. Edukacja z zakresu ekologii i ochrony środowiska

Zadania: 1. Gospodarka wodno-ściekowa oraz postępowanie z odpadami, w tym niebezpiecznymi 2. Promocja tradycyjnych sadów 3. Estetyka i zagospodarowanie zagrody wiejskiej 4. Kształtowanie postaw społecznych sprzyjających ochronie środowiska w ramach

programu Natura 2000 Priorytet: IV. Promowanie postępu biologicznego i technologicznego produkcji rolniczej

Program 1. Upowszechniane najnowszych rozwiązań technicznych i osiągnięć hodowlanych

Zadania: 1. Organizacja imprez wystawienniczo-targowych 2. Organizacja konkursów i olimpiad wiedzy rolniczej 3. Wydawnictwa i publicystyka

Program 2. Współpraca z organizacjami samorządowymi, związkami producentów, instytucjami, szkołami i firmami rolniczymi

Zadania: 1. Współpraca z organizacjami samorządowymi, związkami producentów,

instytucjami, szkołami i firmami rolniczymi

29

3. Cele operacyjne na 2010 rok

Przyjęte priorytety stanowiły podstawę sformułowania celów operacyjnych:

1. Utrzymanie ogólnej liczby klientów (rolników i innych mieszkańców wsi) korzystających z indywidualnych usług doradczych (porady, lustracje, opracowania) KPODR na poziomie z 2009 roku.

2. Utrzymanie zainteresowania ofertą szkoleniową KPODR, mierzone liczbą zorganizowanych szkoleń na poziomie 1 561 i liczbą uczestników nie mniejszą niż 32 090 osób.

3. Objęcie przynajmniej 500 rolników lub domowników rodzin rolniczych doradztwem z zakresu reorientacji zawodowej.

4. Utrzymanie zainteresowania ofertą wystawienniczo-targową KPODR, mierzone liczbą wystawców na poziomie 1360 i liczbą zwiedzających nie mniejszą niż 115 tys. osób.

5. Utrzymanie wpływów z działalności komercyjnej Ośrodka na poziomie z 2009 roku.

6. Utrzymanie Systemu Zarządzania Jakością zgodnego z wymaganiami nowej Normy 9001:2008

4. Zestawienie planowanych działań Ośrodka w 2010 roku

Liczba działań w ramach priorytetów Działanie I priorytet II priorytet III priorytet IV priorytet

Razem

Porady 11 319 1 647 2 018 – 14 984

Szkolenia stacjonarne 1 094 51 214 – 1 359

Szkolenia wyjazdowe 127 – 46 – 173

Konferencje 25 1 3 – 29

Opracowania 14 714 411 31 96 15 252

Pokazy 18 – 11 – 29

Poletka demonstracyjne 220 – – – 220

Lustracje 2 064 – 381 – 2 445

Konkursy – – 9 21 30 Imprezy wystawienniczo-targowe – – – 13 13

Konkursy i olimpiady – – – 40 40 Wydawnictwa i publicystyka – – – 503 503

Współpraca z organizacjami samorządowymi – – – 352 352

30

Priorytet I

Poprawa konkurencyjności gospodarstw rolnych w województwie kujawsko-pomorskim

31

Program 1. Transfer innowacji technologicznych

Zadanie 1. Wprowadzanie innowacji technologicznych w produkcji roślinnej i zwierzęcej

Cel:

Podniesienie poziomu wiedzy i umiejętności rolników z zakresu nowych technologii w produkcji roślinnej i zwierzęcej.

Uzasadnienie:

Od ponad pięciu lat doradzamy polskim rolnikom, jak najefektywniej funkcjonować w warunkach wolnego rynku Wspólnoty Europejskiej. Tylko prawidłowo prowadzone, nowoczesne gospodarstwo rolne jest w stanie konkurować na unijnym rynku. W utrzymaniu wysokiego poziomu gospodarstwa potrzebna jest rolnikowi najnowsza wiedza z zakresu produkcji roślinnej i zwierzęcej. Szybki postęp w produkcji rolniczej (nowe technologie, odmiany, środki ochrony roślin, uprawy alternatywne) powoduje, że rolnicy poszukują informacji, porady u doradcy, który nie jest przedstawicielem firmy oferującej produkt do sprzedaży. W związku z ciągłym zainteresowaniem i otwarciem rolników na wszelkie innowacje technologiczne, temat ten prowadzony będzie również w 2010 roku.

W ostatnich latach notuje się wzrost produkcji mięsa drobiowego. Jednak w niewielkim tylko procencie wzrasta spożycie tego mięsa, a zewnętrzne rynki zbytu są ograniczone. Mięso drobiowe, w tym gęsina, jak również mięso królicze, zaliczane są do łatwostrawnych, dietetycznych artykułów spożywczych. Duża konkurencja na rynku, szczególnie drobiowym, wpływa na działania w kierunku ograniczania kosztów produkcji i tym samym niskich cen hurtowych. W związku z tym wielu hodowców drobiu czy roślinożernych zwierząt futerkowych zainteresowanych jest doradztwem technologicznym z tego zakresu.

Dużego znaczenia, szczególnie w gospodarstwach agroturystycznych, nabiera również prowadzenie pasiek pszczelich. Produkty pszczele stają się źródłem alternatywnych dochodów. Aby poszerzyć swoją wiedzę i umiejętności w prowadzeniu gospodarki pasiecznej na odpowiednim poziomie hodowlanym, rolnicy zainteresowani są fachowym doradztwem, a także pomocą w zakupie materiału hodowlanego. Aby wyjść im naprzeciw, w 2010 roku planowane są pokazy, szkolenia, konferencje i porady indywidualne, które pomogą wyjaśnić interesujące rolników nowe zagadnienia. Ponadto na poprawę cech produkcyjnych naszych rodzimych pszczół wpłynie produkcja materiału hodowlanego w postaci matek pszczelich linii Car Kujawska, której produkcją zajmuje się KPODR Minikowo Oddział w Zarzeczewie. Podobnie jak w roku ubiegłym, planowane jest objęcie doradztwem hodowców bydła mlecznego i mięsnego oraz producentów trzody chlewnej. Dominującą tematyką porad, szkoleń i konferencji będzie wprowadzanie tanich i nowoczesnych rozwiązań w budownictwie inwentarskim, wprowadzanie najnowszych osiągnięć technologicznych, a także ochrona zdrowia zwierząt i bioasekuracja. Producenci mleka nie zawsze zdają sobie sprawę z tego, że szkody finansowe spowodowane przez schorzenia wymienia są większe niż

32

powodowane przez wszystkie choroby razem wzięte. Ocenia się, że corocznie polscy producenci mleka tracą z tego powodu ponad 5 mln zł. Mastitis jest powszechnym kompleksem chorobowym, którego skutkiem, obok ograniczenia syntezy mleka i zmiany w zawartości komponentów, są również obniżona wartość dietetyczna mleka, zmniejszona przydatność technologiczna oraz wzrost substancji zagrażających zdrowiu człowieka.

Wiele tematów planujemy poświęcić innowacjom technologicznym w produkcji roślinnej. W zasiewach ciągle zbyt mało wykorzystuje się kwalifikowany materiał siewny, dlatego prowadzone w 2010 roku działania będą miały na celu uzmysłowienie rolnikom znaczenia doboru właściwych odmian do produkcji. Planowane jest także przeprowadzenie pokazów i demonstracji polowych na poletkach demonstracyjnych w Grubnie. Rolnicy będą mogli zapoznać się z technologiami ochrony zbóż i rzepaku, a także zobaczyć kolekcje odmianowe podstawowych gatunków uprawowych. Zaprezentowana będzie też kolekcja gatunków roślin energetycznych.

Zakres tematyczny zadań jest tak skonstruowany, aby producenci rolni, specjalizujący się w rożnych dziedzinach produkcji rolnej, mieli możliwość dostępu do wszystkich interesujących ich zagadnień.

Zadanie „Wprowadzanie innowacji technologicznych w produkcji roślinnej i zwierzęcej” realizowane będzie przez specjalistów branżowych z Działu Systemów Produkcji Rolnej i Standardów Jakościowych oraz doradców z powiatowych zespołów doradztwa rolniczego.

Planowane działania:

W tym Lp. Działanie KPODR specjaliści

zakładowi pracownicy

terenowi

1 Porady 3118 694 2424

2 Szkolenia stacjonarne* 309 24 285

3 Szkolenia wyjazdowe 124 21 103

4 Konferencje 19 19 –

5 Opracowania

– Dawki pokarmowe (bilans pasz)

– DJP oraz powierzchnia płyt i zbiorników

– Plan nawozowy (bez OSN)

15

39

24

15

8

–

–

31

24

6 Lustracje w gospodarstwach 1003 218 785

7 Poletka demonstracyjne 220 219 1

8 Pokazy 18 10 8

* Szkolenia stacjonarne – szkolenia organizowane przez doradców terenowych oraz specjalistów zakładowych

33

W ramach tego zadania Ośrodek będzie realizował następujące działania:

Lp. Działanie Termin (kwartał)

Liczba działań

Liczba uczestników

Miejsce realizacji

Tematyka ważniejszych szkoleń

1 Nowoczesne technologie uprawy zbóż w doświadczeniach polowych firm chemicznych – wyjazdy studyjne

II-III 2 24

wg lokalizacji doświadczeń

firm Syngenta, Bayer, BASF

2 Nawożenie i ochrona podstawą każdej technologii – szkolenie praktyczne II 1 20 Grubno

3 Rozpoznawanie chorób roślin zbożowych – szkolenie praktyczne II 1 20 Grubno

4 Nowe odmiany i bezpieczne technologie uprawy zbóż w doświadczeniach hodowli nasiennych – wyjazdy studyjne

II-III 2 24

wg lokalizacji doświadczeń HR Danko, HR Strzelce

5 Farma 2010 – wyjazd studyjny IV 1 4 Poznań

6 Przyzagrodowy chów drobiu III 3 40 teren województwa

7 Technologia uprawy – znaczenie doboru właściwego materiału siewnego I 1 30 powiat toruński

8 Ochrona chemiczna zbóż – dawki i termin stosowania II-III 1 25

gospodarstwo rolne, teren

województwa

9 Systemy jakości wprowadzane do sadownictwa II-III 1 40 Minikowo

10 Ochrona roślin sadowniczych II-III 1 40 Minikowo

11 Spotkanie sadownicze II-III 1 40 powiat bydgoski

12 Gospodarka pasieczna. Zasady pracy w pasiece I 1 30 Zarzeczewo

13 Hodowla rodzin pszczelich I 1 30 Zarzeczewo

14 Ogólne zagadnienia dotyczące chorób pszczół II 1 30 Zarzeczewo

15 Wyjazd studyjny III 1 8 Bednary

16 Budynki inwentarskie dla bydła, świń i koni I-IV 4 60 teren

województwa 17 Wyjazd studyjny Farma 2010 IV 1 8 Poznań

18 Nawożenie i ochrona podstawą każdej technologii rzepaku – praktyczne II 1 20 Grubno

19 Agrofagi zagrażające roślinom uprawnym wiosną po ruszeniu wegetacji – szkolenie terenowe

I 1 30 teren województwa

20 Zagrożenia przez choroby i szkodniki w sadach 2010 roku I 1 20 Zarzeczewo

21 Wyzwania dla techniki ochrony w obliczu nowej dyrektywy o zrównoważonym stosowaniu pestycydów

I-IV 1 20 Zarzeczewo

22 Przechowalnictwo jabłek IV 1 20 Zarzeczewo 23 Technologia uprawy roślin zbożowych I 1 20 powiat toruński 24 Technologia uprawy roślin strączkowych III 1 30 powiat toruński

34

Lp. Działanie Termin (kwartał)

Liczba działań

Liczba uczestników

Miejsce realizacji

Tematy ważniejszych konferencji 1 Nowości odmianowe w zbożach II 1 70 Grubno 2 Sesja nasienna I 1 100 Minikowo

3 Gęś biała kołudzka – rodzima rasa, światowa marka I 1 40 IZ Kołuda

Wielka

4 Ekologiczne metody chowu królików. Wpływ czynników środowiskowych na jakość mięsa króliczego

II 1 25 Minikowo

5 Dobre żywienie szynszyli drogą do sukcesu hodowlanego II 1 40 Minikowo

6 Dzień Kukurydzy – różnorodność mieszańcowa, dobór odmianowy a praktyczne wykorzystanie w produkcji

III 1 100 Grubno

7 Profilaktyka i leczenie mastitis II 1 25 Minikowo

8 Bydło mięsne alternatywą dla bydła mlecznego II 1 40 Minikowo

9 Racjonalna technika oceny sadów I-II 1 60 Minikowo

10 Ochrona plantacji roślin pestkowych I-II 1 40 powiat bydgoski

11 Gospodarka pasieczna dzisiaj i jutro I 1 60 Zarzeczewo

12 Nowoczesne rozwiązania budowlane dla rolnictwa i wsi I 1 90 Przysiek

13 Problemy zdrowotne w stadzie a ekonomika produkcji IV 1 40 Przysiek

14 Nowe technologie w uprawie rzepaku I 1 60 Przysiek 15 XVIII Forum Pszczelarzy I 1 200 Przysiek

16 Stosowanie środków ochrony roślin a ochrona bioróżnorodności w agroekosystemach

III-IV 1 50 Minikowo

17 Aspekty bezpieczeństwa w produkcji owoców IV 1 40 Zarzeczewo

18 Aspekty bezpieczeństwa w produkcji warzyw I-IV Zarzeczewo

19 Produkcja trzody chlewnej w aspekcie nowych standardów I-IV 1 50 Minikowo

Lp. Działanie (broszury i artykuły) Termin

(kwartał) Nakład

1 Uprawa zbóż w warunkach województwa kujawsko-pomorskiego (wznowienie) I 1500

2 Informator Dni Pola Grubno 2010 II 1500

3

Artykuły: – Nawożenie podstawą każdej technologii zbożowej – Najsmaczniejsze odmiany ziemniaka – Dni Pola w Grubnie – Dzień Kukurydzy w Grubnie – BHP w gospodarstwie rolnym – Mechanizacja w gospodarstwie rolnym – Agrotechnika rzepaku – Szkodniki roślin uprawnych – Choroby roślin uprawnych – Chwasty na polu – Użytki zielone

I-IV

4 Artykuły do Biuletynu Internetowego „Aktualności” I-IV

35

Lp. Działanie (broszury i artykuły) Termin

(kwartał) Nakład

5 Uwarunkowania efektywnej produkcji brojlerów III 1000 6 Opryskiwanie podwójnym strumieniem cieczy (ulotka) II 2000 7 Dbajmy o bezpieczeństwo w gospodarstwie rolnym (ulotka) III 2000 8 Zdolności regeneracyjne rzepaku (ulotka) III 1500 9 Wartość nawozowa słomy II 1500

10 Uprawa cukinii dla przetwórstwa (ulotka) II 500 11 Mieszanki zbożowo-strączkowe (ulotka) I 1000 12 Pasze (ulotka) III 1000 13 Technologia uprawy porzeczki czarnej (broszura) II 500

Lp. Działanie Termin

(kwartał) Liczba działań

Liczba uczestników

Miejsce realizacji

Tematyka demonstracji polowych 1 Demonstracje technologii ochrony zbóż

ozimych I-IV 2 bloki b.o. Grubno

2 Prezentacja odmian zbóż ozimych w ramach Dni Pola I-IV 61 b.o. Grubno

3 Dni Pola – kolekcje odmianowe podstawowych gatunków uprawowych z czołowych ośrodków hodowlanych – różnorodne programy nawożenia i chemicznej ochrony roślin

II 1 80 Grubno

4 Doświadczenia polowe – ochrona chemiczna zbóż, termin i wielkość zastosowanych dawek

III 1 1 gospodarstwo rolne, teren

województwa 5 Demonstracje technologii uprawy rzepaku

ozimego I-IV 2 b.o. Grubno

6 Prezentacja odmian rzepaku ozimego i roślin energetycznych w ramach Dni Pola I-IV 44 b.o. Grubno

Lp. Działanie Termin

(kwartał) Liczba działań

Liczba uczestników

Miejsce realizacji

Tematyka konkursów

1 Konkurs na najlepszą odmianę ziemniaka III 1 8 odm. Przysiek

2 Konkurs na najsmaczniejszą odmianę ziemniaka III 1 5 odm. Przysiek

Lp. Działanie Termin

(kwartał) Liczba działań

Liczba uczestników

Miejsce realizacji

Tematyka pokazów

1 Pokaz drobnego inwentarza II, III 2 30 Minikowo, Przysiek

2 Pokaz profilaktyki na fermach królików II, III 3 20 teren województwa

3 Praktyczne poddawanie matek pszczelich II 1 20 pasieka w Zarzeczewie

4 Pokaz pracy maszyn II 2 2500 Grubno

36

Zadanie 2. Rozpowszechnianie innowacji technicznych w ramach Centrum Techniki Rolniczej

Cel:

Teoretyczne i praktyczne zapoznanie rolników z najnowszymi rozwiązaniami technicznymi w urządzeniach i maszynach wykorzystywanych w gospodarstwach rolnych.

Uzasadnienie:

Postęp techniczny, który towarzyszy nowym technologiom zarówno w produkcji roślinnej, jak i zwierzęcej, nie byłby możliwy bez zastosowania nowoczesnych maszyn i urządzeń. Obecnie firmy zajmujące się sprzedażą sprzętu rolniczego oferują bardzo skomplikowane maszyny i urządzenia. Wymagają one od użytkowników wysokich umiejętności w zakresie eksploatacji i obsługi. Zwykłe obejrzenie sprzętu bez możliwości zapoznania się z jego pracą w terenie nie daje w pełni poglądu na temat jego przydatności w gospodarstwie.

W 2009 roku w ramach Centrum Techniki Rolniczej zorganizowaliśmy dwa szkolenia. Tematyka pierwszego związana była z rolnictwem precyzyjnym, dotyczyła wykorzystania nawigacji satelitarnej przy użyciu GPS. Zakres drugiego szkolenia obejmował tematykę związaną z eksploatacją ciągników oraz doborem mocy ciągnika do warunków gospodarstwa. Oba szkolenia cieszyły się dużym zainteresowaniem rolników. Wychodząc naprzeciw zapotrzebowaniu, również w 2010 roku planujemy zorganizowanie dwóch praktycznych szkoleń. Ich tematyka związana będzie z zastosowaniem nowoczesnych maszyn i urządzeń w aspekcie obniżenia kosztów produkcji rolniczej.

Planowane działania:

Lp. Działanie Termin (miesiąc)

Liczba działań

Liczba uczestników

Miejsce realizacji

Tematyka szkoleń:

1 Szkolenia stacjonarne* VII i IX 2 80 Minikowo

* Szkolenia stacjonarne – szkolenia organizowane przez doradców terenowych oraz specjalistów zakładowych

37

Zadanie 3. Prowadzenie szkoleń kwalifikacyjnych dla rolników i dystrybutorów środków ochrony roślin

Cel:

Podnoszenie kwalifikacji zawodowych rolników i osób związanych z produkcją rolniczą.

Uzasadnienie:

Dbałość o środowisko naturalne i równoczesne podnoszenie poziomu produkcji rolniczej wymagają od producentów umiejętnego korzystania ze środków ochrony roślin. Nieprawidłowe ich zastosowanie może negatywnie wpłynąć na naszą florę i faunę. Dlatego wszelkie działania zmierzają do tego, aby stosowanie produktów mogących pogorszyć stan środowiska naturalnego było pod całkowitą kontrolą. Zgodnie z obowiązującą ustawą o ochronie roślin, rolnicy samodzielnie wykonujący zabiegi ochrony roślin zobowiązani są do potwierdzenia uczestnictwa w szkoleniu chemizacyjnym, które poparte musi być stosownym zaświadczeniem. Również osoby prowadzące konfekcjonowanie i obrót środkami ochrony roślin zobowiązane są do posiadania dokumentu potwierdzającego udział w odpowiednim szkoleniu. Od kilku lat KPODR w Minikowie, z upoważnienia Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Bydgoszczy, przeprowadza szkolenia chemizacyjne uprawniające do wykonywania zabiegów ochrony roślin dla rolników, które odbywają się w gminach, według zapotrzebowania zgłaszanego przez doradców terenowych. Organizowane są również szkolenia dla osób zajmujących się obrotem środkami ochrony roślin, które odbywają się w Minikowie i Przysieku. Ze względu na nasilenie agrofagów i ich zjadliwości oraz pojawianie się nowych zagrożeń, zasady stosowania środków ochrony roślin zmieniają się co kilka lat. Zmienia się również termin ważności zaświadczeń ukończenia tego rodzaju szkoleń. W związku z tym zapotrzebowanie na takie szkolenia nie maleje. W 2009 roku przeprowadzono ponad 100 szkoleń, na których przeszkolono prawie 4000 osób. Równolegle do prowadzonych kursów chemizacyjnych, istnieje zapotrzebowanie na szkolenia dotyczące bezpieczeństwa pracy w rolnictwie. Ich celem jest uświadomienie producentom rolnym, jak ważne jest dbanie o bezpieczeństwo osób pracujących w gospodarstwie rolnym oraz pokazanie zagrożeń, których skutki często są nieodwracalne.

Planowane działania:

W tym Lp. Działanie KPODR specjaliści

zakładowi pracownicy

terenowi

1 Szkolenia stacjonarne* 84 4 80

* Szkolenia stacjonarne – szkolenia organizowane przez doradców terenowych oraz specjalistów zakładowych

38

Program 2. Propagowanie odnawialnych źródeł energii

Zadanie 1. Wykorzystanie surowców rolniczych na cele nieżywnościowe

Cel:

Przekazywanie producentom rolnym informacji dotyczących możliwości uprawy roślin z przeznaczeniem na cele energetyczne.

Uzasadnienie:

W dwudziestym wieku potrzeby energetyczne świata gwałtownie wrosły. Światowe zużycie energii w końcu ubiegłego stulecia wzrosło prawie czterokrotnie w stosunku do 1960 roku. Według International Energy Agency, globalne zapotrzebowanie na energię nadal będzie wzrastać, zwiększając się o dwie trzecie przez pierwszych 30 lat obecnego stulecia. Rosnące zapotrzebowanie na energię, przy wyczerpywaniu się jej tradycyjnych zasobów (głównie paliw kopalnych) oraz towarzyszący ich zużyciu wzrost zanieczyszczenia środowiska naturalnego, powodują zwiększenie zainteresowania wykorzystaniem energii odnawialnej. Odnawialne źródła energii uzupełniają się w naturalnych procesach, co praktycznie pozwala traktować je jako niewyczerpalne. Ponadto pozyskiwanie energii z tych źródeł jest, w porównaniu do źródeł tradycyjnych (kopalnych), bardziej przyjazne środowisku naturalnemu, gdyż w znacznym stopniu zmniejsza szkodliwe oddziaływanie na środowisko, głównie poprzez ograniczenie emisji szkodliwych substancji, zwłaszcza gazów cieplarnianych. Zakres wykorzystywania energii ze źródeł odnawialnych w krajach członkowskich Unii Europejskiej regulują obowiązujące dokumenty i akty normatywne UE, ustalające cele ogólne i szczegółowe dotyczące obowiązku osiągania ustalonych wskaźników udziału energii ze źródeł odnawialnych w ogólnym zużyciu energii. W styczniu 2008 roku Komisja Europejska przedstawiła propozycję pakietu klimatyczno-energetycznego. Mówi się w nim między innymi o konieczności promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych, celem końcowym zaś ma być znaczne zwiększenie udziału energii ze źródeł odnawialnych w zużyciu finalnym energii, który ma zostać osiągnięty przez wszystkie państwa członkowskie UE do 2020 roku. W Polsce celem strategicznym polityki państwa jest zwiększenie wykorzystania energii odnawialnej, tak aby jej udział w zużyciu energii pierwotnej osiągnął w 2010 roku 7,5%, a w roku 2020 roku 14%.

Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie uczestniczy w międzynarodowym Projekcie COACH BioEnergy, który jest współfinansowany przez Europejski Program Współpracy Terytorialnej „Interreg IVb – Europa Środkowa”. Celem Projektu jest upowszechnianie wyników badań naukowych oraz innowacji technologicznych dla potrzeb beneficjentów. Zadaniem Projektu jest efektywne wspieranie przyszłych producentów biomasy dla jej zrównoważonego wykorzystania na cele energetyczne w różnych dostępnych formach. W Projekcie uczestniczą uniwersytety i instytucje, które zajmują się zagadnieniami związanymi z biomasą oraz jej wykorzystaniem na cele energetyczne. W ramach Projektu powstaną regionalne biura konsultacyjne, odpowiedzialne za rozpowszechnianie wiedzy i informacji na temat biomasy.

39

Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego od kilku lat prowadzi szkolenia i organizuje konferencje propagujące odnawialne źródła energii. Również w roku 2010 powyższa tematyka będzie kontynuowana. Doradztwo skierowane będzie szczególnie do rolników pragnących założyć plantacje roślin energetycznych. Rolnicy będą mieli możliwość obejrzenia poletek demonstracyjnych w Grubnie, na których znajduje się kolekcja roślin energetycznych.

Planowane zadania:

W tym Lp. Działanie KPODR specjaliści

zakładowi pracownicy

terenowi

1 Porady 151 12 139

2 Szkolenia stacjonarne* 13 – 13

3 Szkolenia wyjazdowe 2 2 –

4 Konferencje 1 1 –

* Szkolenia stacjonarne – szkolenia organizowane przez doradców terenowych oraz specjalistów zakładowych

W ramach tego zadania Ośrodek będzie realizował następujące działania:

Lp. Działanie Termin (kwartał)

Liczba działań

Liczba uczestników

Miejsce realizacji

Tematyka ważniejszych szkoleń 1 Produkcja roślin na cele energetyczne II 2 12 Grubno

Lp. Działanie Termin (kwartał)

Liczba działań

Liczba uczestników

Miejsce realizacji

Tematy ważniejszych konferencji

1 Wykorzystanie produktów roślinnych na biogaz II 1 45 Minikowo

Lp. Działanie Termin

(kwartał) Liczba działań

Liczba uczestników

Miejsce realizacji

Tematyka demonstracji 1 Poletka doświadczalne – rośliny

energetyczne I-IV 8 b.o. Grubno

40

Zadanie 2. Technika i technologia pozyskiwania energii z wybranych źródeł naturalnych

Cel:

Przekazywanie informacji o możliwościach wykorzystania naturalnych źródeł energii w województwie kujawsko-pomorskim.

Uzasadnienie:

Pozyskiwanie energii wiatrowej, słonecznej i geotermalnej ma coraz bardziej większą liczbę zwolenników. Pakiet energetyczno-klimatyczny określony dla państw członkowskich UE wymusza wykorzystywanie w określonym procencie energii ze źródeł odnawialnych, w celu ograniczenia przede wszystkim emisji dwutlenku węgla. Permanentnie drożejąca energia systemowa przyczyni się zapewne do korzystania z tańszych źródeł energii naturalnej. Dotyczy to użytkowników z wielu dziedzin gospodarki, w tym również rolnictwa. Rolnictwo ma duże możliwości wykorzystywania różnych źródeł naturalnych dla celów przetwarzania w energię. O możliwościach wykorzystania energii słonecznej, wiatrowej i z innych odnawialnych źródeł zainteresowane osoby będą informowane na szkoleniach i konferencjach. Będą też mieli możliwość zapoznania się z tymi zagadnieniami korzystając z indywidualnych porad specjalistów naszego Ośrodka.

Planowane zadania:

W tym Lp. Działanie KPODR specjaliści

zakładowi pracownicy

terenowi

1 Porady 98 14 84

2 Szkolenia stacjonarne* 18 – 18

3 Konferencje 2 2 –

* Szkolenia stacjonarne – szkolenia organizowane przez doradców terenowych oraz specjalistów zakładowych

Lp. Działanie Termin (kwartał)

Liczba działań

Liczba uczestników

Miejsce realizacji

Tematyka ważniejszych szkoleń

1 Małe elektrownie wiatrowe II 1 10 powiat toruński

Lp. Działanie Termin (kwartał)

Liczba działań

Liczba uczestników

Miejsce realizacji

Tematy ważniejszych konferencji 1 Odnawialne źródła energii IV 1 50 Przysiek

41

Program 3. Produkcja rolnicza w zgodzie ze środowiskiem

Zadanie 1. Pomoc rolnikom w realizacji lub wdrażaniu działania „Wspieranie przedsięwzięć rolnośrodowiskowych” w gospodarstwach rolnych

Cel:

Wspieranie rolników w korzystaniu ze środków pomocowych w zakresie programu rolnośrodowiskowego.

Uzasadnienie:

Badania wykazują, że intensywna produkcja rolnicza w znaczący sposób wpływa na zanieczyszczenie środowiska naturalnego. Objawia się to zatruwaniem wód, erozją gleb, zanieczyszczeniem powietrza czy postępującym zanikiem bioróżnorodności. Postępowanie rolnika wynika często nie ze złej woli, ale z braku wiedzy na temat niekorzystnego wpływu jego działalności na przyrodę. Istotne jest, aby rolnik miał świadomość, jak ważne jest prowadzenie produkcji w sposób zrównoważony, niezagrażający naturalnemu środowisku. Od 2004 roku prowadzone są działania rolnośrodowiskowe, które stały się instrumentem umożliwiającym prowadzenie produkcji rolnej w zgodzie z naturą. Płatności rolnośrodowiskowe stanowią dodatkowe źródło dochodu dla gospodarstw rolnych.

Wobec dużego zainteresowania producentów rolnych działaniami rolnośrodowiskowymi, kontynuowane będą zadania polegające na udzielaniu doradztwa indywidualnego oraz na organizowaniu szkoleń, na których przybliżane będą zagadnienia związane z programem rolnośrodowiskowym. Ponadto, podobnie jak w latach ubiegłych, rolnikom przystępującym do realizacji przedsięwzięć rolnośrodowiskowych udzielana będzie kompleksowa pomoc w opracowaniu planów działalności rolnośrodowiskowej oraz wniosków o przyznanie płatności rolnośrodowiskowych.

Planowane działania:

W tym Lp. Działanie KPODR specjaliści

zakładowi pracownicy

terenowi 1 Porady 1652 112 1540 2 Szkolenia stacjonarne* 112 1 111 3 Opracowania

– Plan i wniosek rolnośrodowiskowy 523 54 469 – Korekta planu i wniosku 242 26 216 – Wniosek o płatność – kontynuacja 1346 115 1231 – Plan nawozowy 893 42 851

– Prowadzenie rejestru działań agrotechnicznych związanym z programem rolnośrodowiskowym

16 – 16

4 Lustracje w gospodarstwach 254 7 247

* Szkolenia stacjonarne – szkolenia organizowane przez doradców terenowych oraz specjalistów zakładowych

42

Zadanie 2. Doradztwo i edukacja rolników gospodarujących na obszarach objętych Dyrektywą Azotanową (OSN)

Cel:

Merytoryczne wsparcie i pomoc dla rolników gospodarujących na obszarach narażonych na zanieczyszczenia azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych.

Uzasadnienie:

Z chwilą przystąpienia Polski do Unii Europejskiej Dyrektywa Azotanowa (Dyrektywa 91/676/EWG) stała się powszechnie obowiązującym standardem jakościowym w zakresie ochrony wód. Azotany pochodzenia rolniczego stanowią zagrożenie zdrowia ludzi i zwierząt. Celem wdrożenia tej dyrektywy jest zmniejszenie zanieczyszczenia wód spowodowanego azotanami ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu ich zanieczyszczaniu. Przestrzeganie zasad podanych w dyrektywie wymagało wytyczenia na terenie Polski obszarów szczególnie narażonych na zanieczyszczenia związkami azotu pochodzącego ze źródeł rolniczych (OSN). W pierwszym etapie wdrażania Dyrektywy Azotanowej w całym kraju wyznaczono 21 obszarów szczególnie narażonych, co stanowiło około 2% powierzchni kraju. Granice OSN zostały określone w rozporządzeniach dyrektorów Regionalnych Zarządów Gospodarki Wodnej (RZGW) i opublikowane w dziennikach urzędowych województw. Dla wszystkich OSN opracowano 4-letnie programy działań naprawczych, mających na celu poprawę naruszonych standardów jakości środowiska i przywrócenie wymaganych standardów jakości wód powierzchniowych i podziemnych (w tym szczególnie wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności) oraz niedopuszczenie do pogorszenia stanu czystości tych wód. Dla zapewnienia realizacji działań programów za konieczne uznano stałe edukowanie rolników w zakresie istniejących na obszarze ich gospodarowania problemów ochrony środowiska i poprawy praktyki rolniczej.

W okresie realizacji programu (2004-2008) prowadzono stały monitoring stanu środowiska, który pozwolił na oszacowanie efektów zastosowanych środków zaradczych. Stwierdzono, że w trakcie realizacji programu stan zanieczyszczenia niektórych wód uległ zmianie, efektem czego była konieczność weryfikacji niektórych granic OSN. Konsekwencją weryfikacji na terenie województwa kujawsko-pomorskiego było: − pozostawienie bez zmian granic OSN na terenie RZGW Warszawa w zlewni rzeki

Zgłowiączka (gminy: Bytoń, Dobre, Osięciny i Radziejów); − likwidacja OSN na terenie RZGW Gdańsk, w zlewni jezior: Płużnickie, Wieczno

Północne i Wieczno Południowe; − zmniejszenie powierzchni OSN na terenie RZGW Gdańsk w zlewni Żackiej Strugi,

Jeziora Kornatowskiego i jeziora Czyste (wyłączono obszar gminy Chełmno); − zwiększenie powierzchni OSN na terenie RZGW Gdańsk w zlewni rzeki Kotomierzycy

(dodano część gminy Bukowiec, w ramach dostosowania do granic zlewni); − wyznaczenie nowego OSN na terenie RZGW Gdańsk w zlewni rzeki Tążyna na obszarze

gmin wiejskich: Aleksandrów Kujawski, Bądkowo, Dąbrowa Biskupia, Koneck, Raciążek i Waganiec.

43

W wyniku powyższych zmian w naszym województwie występują obecnie (od maja 2008 do kwietnia 2012 roku) cztery OSN. Zwiększona powierzchnia OSN generuje większą liczbę rolników, którym należy służyć pomocą w formie doradztwa indywidualnego i szkoleń. zgodnie z Rozporządzeniem nr 11/2008 Dyrektora RZGW w Warszawie z 16 czerwca 2008 roku w sprawie wprowadzenia programu działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych dla obszaru szczególnie narażonego w gminach: Radziejów, Osięciny, Bytoń, Dobre. Doradcy KPODR pracujący w tych gminach winni prowadzić stały monitoring stanu rolnictwa i efektów realizacji programu. W roku 2010 planowana jest organizacja konferencji i szkoleń, na których rolnicy zapoznają się z programami działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych dla obszaru szczególnie narażonego w wyznaczonych gminach.

Planowane działania:

W tym Lp. Działanie KPODR specjaliści

zakładowi pracownicy

terenowi

1 Porady 343 4 339

2 Szkolenia stacjonarne* 27 1 26

3 Konferencje 1 1 –

4 Opracowania

Plany nawozowe i inne 370 – 370

5 Lustracje w gospodarstwach 77 – 77

* Szkolenia stacjonarne – szkolenia organizowane przez doradców terenowych oraz specjalistów zakładowych

Lp. Działanie Termin (kwartał)

Liczba działań

Liczba uczestników

Miejsce realizacji

Tematyka ważniejszych szkoleń

1 Wdrażanie Ramowej Dyrektywy Wodnej w Polsce I 1 19 Przysiek

Lp. Działanie Termin (kwartał)

Liczba działań

Liczba uczestników

Miejsce realizacji

Tematy ważniejszych konferencji

1 Wdrażanie Ramowej Dyrektywy Wodnej w Polsce – podstawowe obowiązki dla mieszkańców wsi

IV 1 50 Przysiek

Lp. Działanie Termin

(kwartał) Nakład

1 Artykuł nt. zaawansowania prac w Polsce nad Ramową Dyrektywą Wodną IV –

44

Program 4. Przygotowanie rolników do korzystania z mechanizmów Wspólnej Polityki Rolnej

Zadanie 1. Edukacja rolników w zakresie działań PROW 2007-2013 i wsparcie ich w pozyskiwaniu środków finansowych w ramach jego działań

Cele:

− Przekazanie rolnikom i mieszańcom obszarów wiejskich niezbędnej wiedzy na temat działań dotyczących wsparcia rozwoju obszarów wiejskich na lata 2007-2013.

− Nabywanie przez rolników umiejętności wykorzystania pomocy z funduszy przeznaczonych na rozwój rolnictwa i obszarów wiejskich.

Uzasadnienie:

Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 jest najzasobniejszym krajowym programem w UE. Budżet Wspólnoty zabezpiecza jego realizację kwotą ponad 13 mld euro, co stanowi ponad 14% pieniędzy przewidzianych na wszystkie tego typu programy w Europie. Dlatego okres obecnej perspektywy finansowej daje relatywnie duże możliwości uzyskiwania pomocy przez rolników, firmy i mieszkańców obszarów wiejskich. Proporcjonalnie do wagi Programu, duża liczba działań informacyjnych, edukacyjnych i doradczych w 2010 roku będzie odnosić się do działań PROW, ponieważ w jego ramach mieści się większość środków finansowych oferowanych rolnikom i mieszkańcom obszarów wiejskich oraz możliwości realizacji wielu rodzajów zamierzeń. Mniejsza intensywność wspomnianych form pracy doradczej w porównaniu z wcześniejszym okresem obecnej perspektywy finansowej wynika z faktu, że poszczególne działania są już znane. Kolejne nabory wniosków, nawet przy wprowadzanych zmianach, są dla odbiorców łatwiejsze. Ponadto przybywa usługodawców oferujących pomoc w sporządzaniu wniosków i niezbędnych opracowań.

Dotychczas rolnicy z naszego województwa wykazują duże zainteresowanie działaniami dostępnymi w ramach PROW, zwłaszcza „Modernizacją gospodarstw rolnych”. Wiosenny nabór wniosków w 2009 roku potwierdził utrzymanie tego zainteresowania i jednocześnie istnienie dużych potrzeb inwestycyjnych w gospodarstwach regionu. Pomimo trudniejszej w porównaniu z okresem 2007-2008 sytuacji dochodowej, zapotrzebowanie na wsparcie przekroczyło po raz kolejny limit środków przeznaczonych na to działanie ustalony dla województwa. Decyzja Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi o zwiększeniu puli środków pozwala ponad 2,3 tysiącom wnioskodawców w województwie na zrealizowanie ich zamierzeń, aczkolwiek może zmniejszyć pomoc w kolejnych latach i tę okoliczność uwzględnia niniejszy plan. Założona w planie, odpłatna pomoc w przygotowaniu wniosków stanowi około połowę liczby opracowań wykonanych w minionym roku. Jednakże nie można mieć pewności, że w roku 2010 zostanie ogłoszony i przeprowadzony kolejny nabór.

Duży udział w budżecie PROW mają „Renty strukturalne” – działanie przyspieszające przemiany pokoleniowe na wsi. Ich atrakcyjność jest obecnie mniejsza w porównaniu z wcześniejszymi edycjami. Mimo to wypłaty świadczeń, łącznie z przyznanymi w poprzednich

45

latach, stanowią bardzo istotną pozycję w wydatkach z PROW i nadal utrzymuje się znaczne zainteresowanie potencjalnych beneficjentów. Jednak do czasu przygotowania niniejszego planu nie został podany termin rozpoczęcia ewentualnego naboru. Z tego powodu nie wiadomo, czy okres składania wniosków przypadnie jeszcze w roku 2009, czy już w 2010. Praktycznie, w trzech kwartałach 2009 roku wnioski nie były przygotowywane.

Dość częstą trudnością w uzyskaniu wcześniejszych świadczeń emerytalnych jest brak wymaganego przygotowania zawodowego następców oraz niepełna synchronizacja naboru wniosków z innym działaniem, jakim jest „Ułatwianie startu młodym rolnikom”. Zgodnie z zapowiedziami, premia dla młodych osób decydujących się na rozpoczęcie samodzielnego gospodarowania ulegnie zwiększeniu do kwoty 75 tys. zł, co może zaktywizować przyszłych wnioskodawców, gdyż w minionym roku pula środków przeznaczonych na wymienioną formę pomocy nie została wykorzystana zarówno w kraju, jak i w regionie. W niewielkim stopniu został również zrealizowany ubiegłoroczny plan opracowań związanych z tym działaniem. Można przypuszczać, że głównym powodem mniejszej liczby wniosków była zbyt duża dla wielu kandydatów wymagana minimalna powierzchnia przejmowanego lub nabywanego gospodarstwa. W roku objętym planem niezbędny obszar gruntów rolnych będzie wyższy o dalsze 0,15 ha, gdyż o tyle (do 14,94 ha) wzrósł przeciętny areał gospodarstwa występującego w województwie o wsparcie bezpośrednie. Zaplanowana do wykonania w 2010 roku liczba opracowań może więc być trudna do wykonania, nawet przy wyższej premii dla beneficjentów.

Innym z działań PROW uwzględnianych w tej części planu Ośrodka jest „Zalesianie gruntów rolnych i innych niż rolne”. Obserwuje się dużo mniejsze w porównaniu z poprzednim okresem budżetowym zainteresowanie rolników tą formą dofinansowania. Wśród przyczyn należy wskazać ciągle aktualny brak planów zagospodarowania przestrzennego gmin, wcześniejsze zalesienie większych powierzchni gruntów przeznaczonych na ten cel, mniejszą atrakcyjność pomocy i rozwój doradztwa branżowego leśników.

W dotychczasowej działalności Ośrodka pomoc doradcza na rzecz zakładów przetwórstwa rolno-żywnościowego była znikoma. Podobnie, w roku 2010 nie przewiduje się opracowań z zakresu działania „Zwiększenie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej”.

Oferowane rolnikom i domownikom dofinansowanie inwestycji ukierunkowanych na podejmowanie i rozwijanie działalności pozarolniczej spotyka się z umiarkowanym zapotrzebowaniem, na co zapewne rzutuje ogólna sytuacja związana ze spowolnieniem gospodarczym i kryzysem finansowym. Zmniejszone zapotrzebowanie na wiele rodzajów usług i realny spadek dochodów na obszarach wiejskich nie stanowią zachęty do podejmowania ryzyka nowej działalności. Plan opracowań związanych z działaniem PROW „Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej” został ustalony na poziomie podobnym do wykonania w roku 2009.

46

Planowane działania:

W tym Lp. Działanie KPODR specjaliści

zakładowi pracownicy

terenowi 1 Porady 2932 359 2573 2 Szkolenia stacjonarne* 170 – 170 3 Opracowania

– Renty strukturalne 90 2 88 – Ułatwianie startu młodym rolnikom 104 1 103 – Modernizacja gospodarstw rolnych 449 44 405 – Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niż rolne 6 – 6

– Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej 39 7 32

4 Lustracje w gospodarstwach 78 – 78

* Szkolenia stacjonarne – szkolenia organizowane przez doradców terenowych oraz specjalistów zakładowych

Zadanie 2. Przekazywanie wiedzy rolnikom w zakresie zmian Wspólnej Polityki Rolnej – wprowadzanie zasady wzajemnej zgodności (cross-compliance)

Cel:

Propagowanie i zachęcenie rolników do korzystania z usług doradczych w zakresie dostosowania gospodarstw do standardów obowiązujących obecnie i w latach przyszłych.

Uzasadnienie:

Od 1 stycznia 2009 roku w Polsce wysokość przyznawanych płatności bezpośrednich oraz płatności realizowanych w ramach PROW 2007-2013 uzależniona jest od spełniania przez rolników niektórych wymogów wzajemnej zgodności (cross-compliance). W kwietniu 2009 roku Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa uruchomiła nabór wniosków do działania „Korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów”, którego głównym celem jest pomoc doradcza w dostosowaniu gospodarstwa do wymogów wzajemnej zgodności. Korzystając z pomocy uprawnionych doradców, rolnik może występować do ARiMR o dofinansowanie poniesionych kosztów usług doradczych. Zakres pomocy doradczej obejmuje ocenę spełniania przez gospodarstwo rolne wymogów wzajemnej zgodności, a jeżeli w trakcie oceny stwierdzone zostaną niezgodności – również pomoc w sporządzaniu planu dostosowania gospodarstwa do wymogów cross-compliance. Rolnicy korzystający z doradztwa w ramach działania mogą ubiegać się o zwrot 80% kwalifikowalnych kosztów usług doradczych. Wbrew oczekiwaniom, zainteresowanie rolników działaniem jest niewielkie, dlatego kontynuowane będą zadania polegające na organizacji szkoleń, których tematem będzie przybliżanie zagadnień dotyczących wymogów w zakresie ochrony środowiska, identyfikacji i rejestracji zwierząt, zdrowia publicznego, zdrowia zwierząt i zdrowotności roślin oraz wymagań w zakresie dobrostanu zwierząt. Prowadzone będzie doradztwo indywidualne oraz wszechstronna pomoc w wypełnianiu

47

wniosku o dofinansowanie tego działania. W gospodarstwach, które podpisały umowy z naszym Ośrodkiem i otrzymają pozytywną decyzję z ARiMR, w 2010 roku wykonana zostanie usługa polegająca na kompleksowej ocenia gospodarstwa w zakresie spełniania wymogów cross-compliance oraz ocena gospodarstwa rolnego w zakresie spełniania zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

Planowane działania:

W tym Lp. Działanie KPODR specjaliści

zakładowi pracownicy

terenowi

1 Porady 1690 201 1489

2 Szkolenia stacjonarne* 156 5 151

3 Opracowania

– Wnioski: Korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów – Plan dostosowania gospodarstwa rolnego do minimalnych norm i wymogów wzajemnej zgodności i bhp – Raport z oceny dostosowania gospodarstwa rolnego do minimalnych norm i wymogów wzajemnej zgodności i bhp

450

167

604

11

2

25

439

165

579

4 Podpisanie umów z rolnikami na korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów

500 11 489

5 Lustracje w gospodarstwach 630 21 609

* Szkolenia stacjonarne – szkolenia organizowane przez doradców terenowych oraz specjalistów zakładowych

Zadanie 3. Doradztwo dla rolników ubiegających się o płatności do gruntów

rolnych

Cel:

Przygotowanie jak największej liczby rolników do korzystania z dopłat obszarowych.

Uzasadnienie:

W minionym roku ponad 66,7 tysięcy rolników i firm prowadzących działalność rolniczą na terenie województwa kujawsko-pomorskiego złożyło wnioski o przyznanie płatności do gruntów rolnych. Liczba ta wskazuje na powolną koncentrację ziemi, ponieważ jest mniejsza niż w roku poprzednim. Powierzchnia gruntów rolnych w przeciętnym gospodarstwie występującym o wsparcie bezpośrednie powoli wzrasta. W 2009 roku wynosiła średnio 14,94 ha, przy przeciętnej dla Polski 10,15 ha. Zwiększa się udział tego podstawowego instrumentu WPR w dochodach rolników, gdyż rosną stawki płatności. Można się spodziewać, że w 2010 roku transfery budżetowe z tego tytułu będą stanowić więcej niż połowę dochodów rolników, co ilustruje wagę tej formy wsparcia. Dla gospodarstw

48

słabszych, doświadczających stopniowego wykluczania z rynku, jest to często jedyny znaczący przychód związany z działalnością rolniczą. Dla gospodarstw większych – niejednokrotnie możliwość sfinansowania inwestycji bądź spłaty zaciągniętego kredytu. Z tytułu różnic kursowych kwoty bezpośredniego wsparcia za 2009 rok będą wyższe o blisko ¼. W roku objętym planem rolnicy otrzymają, jeśli pozwoli na to sytuacja budżetu krajowego, płatności w pełnej, 100% wysokości.

Jednocześnie nabór wniosków, który nastąpi w 2010 roku, będzie już szóstym z kolei i wielu rolników ma umiejętność samodzielnego, poprawnego przygotowania druku – tym bardziej, że jest on wypełniony według stanu z roku poprzedniego i ma zachować dotychczasową formę. Ponadto wiele osób korzysta z pomocy sąsiedzkiej, koleżeńskiej, rodzinnej bądź pomocy świadczonej usługowo przez wiele firm. Z tych względów, w planie działalności Ośrodka uwidoczniona została obiektywna tendencja malejącego zapotrzebowania na usługi w zakresie odpłatnego przygotowywania wniosków obszarowych. Zakładane jest wykonanie około 9 tysięcy wniosków, co będzie stanowić 13-14% ogólnej liczby trafiającej do Biur Powiatowych ARiMR w regionie i znaczącą część rynku na tę usługę. Zapotrzebowanie na szkolenia i porady mogłoby okazać się większe w przypadku wprowadzenia istotnych zmian w zakresie lub w warunkach uzyskiwania płatności. Dotychczasowe zapowiedzi wskazują na możliwość uzyskania nowego rodzaju pomocy – płatności do uprawy roślin strączkowych. Jednakże sama ta zmiana nie będzie prawdopodobnie wymagać przeprowadzenia znacząco większej liczby spotkań szkoleniowych z rolnikami, ponieważ będzie mogła być zasygnalizowana albo omówiona przy okazji innych tematów szkoleniowych.

Planowane działania:

W tym Lp. Działanie KPODR specjaliści

zakładowi pracownicy

terenowi

1 Porady 992 121 871

2 Szkolenia stacjonarne* 164 1 163

3 Opracowania

– Wnioski obszarowe 9055 255 8800

* Szkolenia stacjonarne – szkolenia organizowane przez doradców terenowych oraz specjalistów zakładowych

49

Zadanie 4. Wspieranie rolników w organizowaniu grup producentów rolnych

Cel:

Tworzenie i pomoc w funkcjonowaniu grup producentów rolnych.

Uzasadnienie:

Jednym z głównych czynników niskiej efektywności ekonomicznej w polskim rolnictwie, a tym samym jego małej konkurencyjności, jest rozdrobnienie gospodarstw. Konsekwencją tego są wysokie koszty produkcji oraz niska jakość wytwarzanych produktów. Trudności ze zbytem płodów rolnych, a także coraz wyższe wymagania jakościowe spowodowały spadek opłacalności wielu gospodarstw. Zbyt mała skala produkcji uniemożliwia wprowadzanie postępu biologicznego i technologicznego, co wpływa na ograniczenie konkurencyjności zarówno na rynku krajowym, jak i europejskim. Dużą szansą dla mniejszych i średnich gospodarstw jest organizowanie się w ramach grup producentów. Przystąpienie naszego kraju do Unii Europejskiej i w konsekwencji napływ pomocowych środków finansowych dało duże szanse rozwojowe dla naszego rolnictwa, w tym też dla grup producentów. Stąd wynikają konieczne działania doradcze, mające pomóc rolnikom w organizowaniu się w grupy producentów. Przyczyniają się one do poprawy sytuacji dochodowej głównie małych i średnich gospodarstw. Wspólna oferta rynkowa większej liczby gospodarstw rolnych powoduje łatwiejszy zbyt produktów oraz możliwość uzyskania wyższych cen.

W 2010 roku planowane jest objecie doradztwem 16 zarejestrowanych grup sadowniczych, 7 grup ogrodniczych i 7 grup producentów rolnych w trakcie rejestracji oraz 32 zarejestrowanych grup producentów rolnych. Planowane działania:

W tym Lp. Działanie KPODR specjaliści

zakładowi pracownicy

terenowi

1 Porady 150 57 93

2 Szkolenia stacjonarne* 20 10 10

3 Opracowania

– Plany działania grupy – Plany dochodzenia do uznania

9 5

9 5

– –

Szkolenia stacjonarne* – szkolenia organizowane przez doradców terenowych oraz specjalistów zakładowych

W ramach tego zadania Ośrodek będzie realizował następujące działania:

Lp. Działanie Termin (kwartał)

Liczba działań

Liczba uczestników

Miejsce realizacji

Tematyka ważniejszych szkoleń

1 Zasady tworzenia i funkcjonowania grup producentów rolnych I-IV 6 80 teren

województwa

2 Zasady tworzenia i funkcjonowania grup producentów owoców i warzyw I-IV 4 40 teren

województwa

50

Program 5. Uczestnictwo rolników w systemach jakości żywności

Zadanie 1. Upowszechnianie wśród rolników wiedzy i umiejętności stosowania integrowanych metod produkcji

Cel:

Wsparcie doradcze rolników zainteresowanych integrowaną produkcją.

Uzasadnienie:

Powszechne stosowanie chemicznych środków ochrony roślin i nawozów sztucznych jest jedną z przyczyn degradacji środowiska naturalnego w postaci zanieczyszczenia gleb, wód i powietrza. Wynikające z tego zagrożenia to: wzrost zachorowalności ludzi na choroby nowotworowe i uczuleniowe, rozwój odpornych patogenów i chwastów oraz wyniszczenie organizmów pożytecznych. Problemy te spowodowały, że w wielu rozwiniętych krajach podjęto działania mające na celu minimalizowanie lub zapobieganie tym ujemnym skutkom nadmiernej i często nieracjonalnej chemizacji produkcji rolniczej. Znalazło to wyraz w opracowaniu i intensywnym wprowadzaniu zasad najpierw integrowanej ochrony, a następnie Integrowanej Produkcji (IP). Głównym celem Integrowanej Produkcji jest maksymalne ograniczenie stosowania syntetycznych środków ochrony roślin, nawozów sztucznych czy regulatorów wzrostu roślin. Owoce pochodzące z Integrowanej Produkcji są systematycznie kontrolowane na obecność substancji szkodliwych, głównie pozostałości środków ochrony, azotanów oraz metali ciężkich. Każde gospodarstwo powinno spełniać również wszelkie zasady Kodeksu Dobrej Praktyki Rolniczej. Ważnym elementem IP jest możliwość identyfikacji miejsca pochodzenia certyfikowanego produktu, gdyż każdy z producentów już w trakcie zgłoszenia się do systemu IP otrzymuje swój niepowtarzalny numer ewidencyjny. Producenci po otrzymaniu certyfikatu mają prawo oznaczać swoje produkty zastrzeżonym znakiem (logo) Integrowanej Produkcji.

Temat „Upowszechnianie wśród rolników wiedzy i umiejętności stosowania integrowanych metod produkcji” prowadzony jest od kilku lat. Niestety, zakłady przetwórcze owoców czy warzyw nie różnicują cen skupu surowców produkowanych metodą konwencjonalną i integrowaną. Jednak wdrażanie unijnych systemów jakości zmusi producentów do stosowania tej metody produkcji. Dlatego ważne jest, aby producenci owoców i warzyw wcześniej zapoznali się z nowymi warunkami gospodarowania. W związku z tym temat ten będzie kontynuowany. Główne działania to porady i szkolenia stacjonarne.

Planowane działania:

w tym Lp. Działanie KPODR specjaliści

zakładowi pracownicy

terenowi

1 Porady 41 2 39

2 Szkolenia stacjonarne* 4 – 4

Szkolenia stacjonarne* – szkolenia organizowane przez doradców terenowych oraz specjalistów zakładowych

51

Zadanie 2. Propagowanie ekologicznych metod produkcji żywności

Cele:

Edukacja rolników w zakresie ekologicznego systemu produkcji żywności zgodnie z obowiązującym prawodawstwem. Upowszechnianie i promocja ekologicznych metod produkcji. Pomoc w pozyskiwaniu funduszy unijnych w ramach PROW 2007-2013 dostępnych dla producentów żywności ekologicznej

Uzasadnienie:

Coraz większa świadomość ekologiczna konsumentów skutkuje rosnącym zapotrzebowaniem na produkty ekologiczne o wysokiej jakości i znanym pochodzeniu. Po stronie producenta i przetwórcy leży więc odpowiedzialność za produkcję i przetwórstwo zgodnie z obowiązującymi przepisami prawnymi, kontrolę jakości, odpowiednie pakowanie i znakowanie, a także informację dla potencjalnych odbiorców o walorach produktów ekologicznych.

KPODR w Minikowie działa na rzecz rozwoju rolnictwa ekologicznego poprzez liczne szkolenia, konferencje, wystawy, konkursy, porady oraz upowszechnianie ekologicznych metod produkcji. Wzrasta liczba gospodarstw produkujących metodami ekologicznymi w naszym województwie (z 272 gospodarstw w 2007 roku do 283 gospodarstw w 2008 roku) oraz liczba przetwórni ekologicznych (z 11 w 2007 roku do 14 w 2008 roku). Propagując tę metodę produkcji w środkach masowego przekazu (RTV, prasa) zwiększamy świadomość konsumentów, którzy, korzystając z wydawanego przez nas od kilku lat katalogu gospodarstw, przetwórni i hurtowni ekologicznych, zwiększają popyt na żywność ekologiczną.

Od 4 lat jesteśmy współorganizatorami wraz z Kujawsko-Pomorskim Urzędem Marszałkowskim w Toruniu i Stowarzyszeniem Producentów Metodami Ekologicznymi EKOLAND stoiska na Światowych Targach Żywności Ekologicznej Bio-Fach w Norymberdze, gdzie prezentowane są i promowane produkty i przetwory ekologiczne z województwa kujawsko-pomorskiego. Od dwóch lat uczestniczymy w wojewódzkim etapie konkursu „Najlepsze Gospodarstwo Ekologiczne”, organizowanego przez MRiRW. W 2008 roku gospodarstwo z naszego województwa otrzymało pierwszą nagrodę krajową, reprezentując wysoki poziom produkcji prowadzonej metodami ekologicznymi. Ścisła współpraca ze Stowarzyszeniem EKOLAND pozwala doradcom korzystać z doświadczeń rolników, a wspólne działania pozwoliły w tym roku zorganizować XV Krajowe Dożynki Ekologiczne w Przysieku i XX-lecie powołania pierwszego w kraju stowarzyszenia rolników ekologicznych.

52

Planowane działania:

W tym Lp. Działanie KPODR specjaliści

zakładowi pracownicy

terenowi

1 Porady 141 15 126

4 Konferencje 2 2 –

3 Lustracje w gospodarstwach 20 8 12

4 Wystawa rolnictwa ekologicznego 2 2 –

5 Konkursy 2 2 –

* Szkolenia stacjonarne – szkolenia organizowane przez doradców terenowych oraz specjalistów zakładowych

Tematyka ważniejszych szkoleń i konferencji:

Lp. Działanie Termin (kwartał)

Liczba działań

Liczba uczestników

Miejsce realizacji

Tematyka ważniejszych szkoleń

1 Rolnictwo ekologiczne a program rolnośrodowiskowy II 1 30 Minikowo

2 Stan i perspektywy rolnictwa ekologicznego IV 1 30 Przysiek

Lp. Działanie Termin (kwartał)

Liczba działań

Liczba uczestników

Miejsce realizacji

Tematy ważniejszych konferencji

1 Rolnictwo ekologiczne – stan obecny i perspektywy rozwoju IV 1 60 Minikowo

2 Marketing i sprzedaż produktów ekologicznych II 1 60 Przysiek

Zadanie 3. Wsparcie doradcze rolników we wdrażaniu unijnych systemów

jakości żywności

Cel:

Wsparcie edukacyjne rolników produkujących żywność wysokiej jakości.

Uzasadnienie:

Aby uzyskać przewagę konkurencyjną na rynkach krajowych i zagranicznych, producent rolny powinien wytwarzać i sprzedawać produkty rolne gwarantujące najwyższą jakość. Skutecznym narzędziem weryfikacji bezpieczeństwa produkcji rolnej jest posiadanie odpowiednich certyfikatów. Jednym z niezależnych i dobrowolnych systemów zapewnienia bezpieczeństwa żywności dla pierwotnej produkcji rolnej jest GLOBALGAP. Opiera on się na zasadach zapobiegania ryzyka, analizy ryzyka (z wykorzystaniem zasad HACCP), utrwalania rolnictwa poprzez Integrowaną Ochronę Roślin oraz Integrowaną Produkcję Roślinną, z wykorzystaniem istniejących technologii dla celów polepszania systemów rolniczych. Standard GLOBALGAP obejmuje cały łańcuch produkcyjny – od wysiania lub

53

zasadzenia roślin do gruntu, poprzez pielęgnację, zbiory płodów, aż do obsługi produktu końcowego (przechowywanie, pakowanie, kondycjonowanie). Właścicielami certyfikatu GLOBALGAP mogą być producenci owoców i warzyw. Standard ten jest przeprowadzany tylko przez wyspecjalizowane jednostki, których kilka funkcjonuje na rynku polskim.

Rola specjalistów KPODR ogranicza się w tym przypadku do informowania rolników o ogólnych założeniach funkcjonowania i znaczeniu takiego systemu.

W Programie Rozwoju Obszarów wiejskich na lata 2007-2013 przewidziane są fundusze na finansowe wsparcie producentów rolnych wytwarzających produkty do spożycia przez ludzi (bezpośrednio lub po przetworzeniu) w ramach wspólnotowych systemów jakości żywności oraz uznanych, krajowych systemów jakości żywności. Rolnicy korzystający z tego działania mogą ubiegać się między innymi o zwrot (do określonej kwoty) kosztów uzyskiwania certyfikatów i świadectw jakości oraz składek członkowskich wnoszonych na rzecz grupy producentów. Pięcioletnią pomoc finansową może otrzymać producent rolny, który wytwarza produkty w ramach wspólnotowych systemów jakości żywności wpisane do rejestru: Gwarantowanych Tradycyjnych Specjalności, Chronionych Nazw Pochodzenia, Chronionych Oznaczeń Geograficznych, Rolnictwa ekologicznego oraz Integrowanej Produkcji. Wysokość pomocy uzależniona jest od tego, w jakim systemie jakości rolnik uczestniczy.

W 2010 roku planowane jest udzielenie zainteresowanym rolnikom kilkudziesięciu porad oraz w razie potrzeby – pomoc w przygotowaniu wniosków o wsparcie producentów w ramach działania PROW „Uczestnictwo rolników w systemach jakości żywności”.

Planowane działania:

W tym Lp. Działanie KPODR specjaliści

zakładowi pracownicy

terenowi

1 Porady 11 – 11

2 Opracowania: Wniosek – Uczestnictwo

rolników w systemach jakości żywności 3 1 2

54

Priorytet II

Podnoszenie poziomu zarządzania gospodarstwem rolnym

55

Program 1. Ocena możliwości rozwoju gospodarstw

Zadanie 1. Analiza dochodów i kosztów działalności rolniczej

Cele:

Monitoring sytuacji ekonomicznej gospodarstw rolnych w województwie kujawsko-pomorskim. Pokazanie poziomu kosztów bezpośrednich i pośrednich, a w dłuższym okresie – tendencji zmian relacji cen i kosztów dla wybranych działalności produkcyjnych.

Uzasadnienie:

Opracowania są potrzebne do obiektywnej oceny sytuacji ekonomicznej gospodarstw rolnych. Kalkulacje rolnicze, raporty kosztów i dochodów w ramach systemu AGROKOSZTY oraz inne analizy pomagają rolnikom w podejmowaniu bieżących decyzji gospodarczych i planowaniu. Dane gromadzone w ramach systemu AGROKOSZTY są podstawą wykonywania analiz produkcyjno-ekonomicznych, krótko- i średniookresowych prognoz efektów produkcyjno-ekonomicznych dla wybranych działalności w gospodarstwie. Rolnicy są zainteresowani określeniem najbardziej dochodowych działalności produkcyjnych występujących w gospodarstwie. Opracowane kalkulacje mają na celu ustalenie skutków zmian ekonomicznych, optymalnego poziomu intensywności dla produkcji poszczególnych działalności oraz doboru odpowiedniej technologii. Dla administracji państwowej i samorządowej, organizacji rolniczych, doradców i innych zainteresowanych firm są obiektywną informacją o aktualnych kosztach produkcji.

Mając na uwadze tendencje zmian relacji cen i kosztów dla wybranych działalności produkcyjnych oraz perspektywę wprowadzenia podatku od dochodów w rolnictwie, planujemy zorganizowanie konferencji dla 100 osób na temat „Sytuacja ekonomiczna gospodarstw rolnych w województwie kujawsko-pomorskim”. Dane wynikowe prezentowane są w opracowaniu „Kalkulacje rolnicze” wydawanym w nakładzie 1000 egz. oraz we „Wsi Kujawsko-Pomorskiej” i Biuletynie Internetowym „Aktualności”. W województwie kujawsko-pomorskim badania w ramach systemu AGROKOSZTY prowadzone będą w 52 gospodarstwach dla 60 działalności produkcji roślinnej i zwierzęcej. Zapotrzebowanie na kalkulacje i inne opracowania utrzymuje się na stałym poziomie od wielu lat.

Planowane działania: W tym

Lp. Działanie KPODR specjaliści zakładowi

pracownicy terenowi

1 Porady 1 119 270 849 2 Szkolenia stacjonarne* 46 – 46 3 Konferencje 1 1 – 4 Opracowania – AGROKOSZTY 45 45 –

5 Opracowania – Kalkulacje rolnicze 2 2 –

– Koszty eksploatacji maszyn i ciągników rolniczych 1 1 –

* Szkolenia stacjonarne – szkolenia organizowane przez doradców terenowych oraz specjalistów zakładowych

56

W ramach tego zadania Ośrodek będzie realizował następujące działania:

Lp. Działanie Termin (kwartał)

Liczba działań

Liczba uczestników

Miejsce realizacji

Tematy ważniejszych konferencji

1 Sytuacja ekonomiczna gospodarstw rolnych w województwie kujawsko-pomorskim

I 1 100 Przysiek

Lp. Działanie Termin

(kwartał) Nakład

Opracowania

1 Kalkulacje rolnicze – czerwiec 2010 II 500

2 Kalkulacje rolnicze – grudzień 2010 IV 500

3 Koszty eksploatacji maszyn i ciągników rolniczych III 200

Zadanie 2. Sporządzanie opracowań i analiz ekonomicznych

Cele:

− Wskazanie źródeł finansowania inwestycji w gospodarstwie rolnym. − Określenie zdolności kredytowej gospodarstw planujących zaciągnięcie kredytów, w tym

kredytów preferencyjnych z dopłatami ARiMR. − Umożliwienie rolnikom odzyskania podatku naliczonego do środków produkcji

nabywanych w związku z prowadzeniem działalności rolniczej.

Uzasadnienie:

Zapotrzebowanie na sporządzanie planów inwestycyjnych dla gospodarstw ubiegających się o kredyty, głównie kredyty preferencyjne z dopłatami ARiMR, z roku na rok ulega zmniejszeniu. W przyszłym roku oczekuje się dalszego, znacznego zmniejszenia zapotrzebowania na opracowania planów inwestycji, ze względu na zmianę przepisów dotyczących pomocy krajowej w zakresie możliwości kredytowania zakupu gruntów rolnych.

Na podstawie sporządzonego planu można stwierdzić celowość realizowanej inwestycji zgodnie z Zarządzeniem Prezesa ARiMR dotyczącym zasad udzielania kredytów inwestycyjnych z dopłatą Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa do oprocentowania oraz Wykazem działalności w zakresie rolnictwa, przetwórstwa rolno-spożywczego, usług dla rolnictwa oraz działów specjalnych produkcji rolnej wspomaganych przez ARiMR w postaci dopłat do oprocentowania kredytów inwestycyjnych.

W roku 2000 rolnicy uzyskali możliwość wyboru sposobu opodatkowania w związku z wprowadzeniem stawki podatku VAT na nieprzetworzone produkty rolnicze. System „ryczałtowy” jest niezwykle prosty, lecz nie zawsze opłacalny, szczególnie w tych gospodarstwach, które dużo inwestują lub prowadzą produkcję kosztochłonną. Rosnące zainteresowanie rolników rozliczaniem podatku VAT na zasadach „ogólnych” zachęca nas do

57

pilotażowego uruchomienia usługi polegającej na prowadzeniu ewidencji zakupu i sprzedaży oraz sporządzaniu deklaracji podatkowych. W roku 2009 planowane jest rozliczanie podatku VAT na terenie 5 powiatów: bydgoskiego, nakielskiego, lipnowskiego, toruńskiego i włocławskiego.

Planowane działania:

W tym Lp. Działanie KPODR specjaliści

zakładowi pracownicy

terenowi

1 Porady 528 95 433

2 Szkolenia stacjonarne* 2 – 2

3 Opracowania – Plany inwestycji 328 38 290 – Wnioski o kredyty bankowe 10 – 10 – Analizy ekonomiczne 8 8 –

– Prowadzenie ewidencji VAT 20 10 10

* Szkolenia stacjonarne – szkolenia organizowane przez doradców terenowych oraz specjalistów zakładowych

58

Program 2. Wdrażanie europejskiego systemu rachunkowości rolniczej FADN na terenie województwa kujawsko-pomorskiego

Zadanie 1. Prowadzenie rachunkowości w ramach systemu Polski FADN

Cele:

− Określanie dochodów gospodarstw rolnych funkcjonujących na terenie makroregionu Wielkopolska i Śląsk.

− Analiza sytuacji dochodowej w zależności od wielkości ekonomicznej i typu rolniczego po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej.

Uzasadnienie:

Podstawowym zadaniem Systemu Zbierania i Wykorzystywania Danych Rachunkowych z gospodarstw rolniczych – Polski FADN jest dostarczenie Komisji Europejskiej informacji o sytuacji produkcyjno-ekonomicznej gospodarstw rolnych w Polsce. Dane rachunkowe są używane do oceny skuteczności stosowanych mechanizmów w kreowaniu Wspólnej Polityki Rolnej. Rolnicy prowadzący systematycznie rachunkowość rolną mają możliwość analizy ponoszonych kosztów produkcji i osiąganego dochodu. Mogą ponadto ocenić swoje gospodarstwo na tle innych gospodarstw uczestniczących w systemie rachunkowości Polski FADN. Rolnicy prowadzący rachunkowość nabywają umiejętności systematycznego prowadzenia i dokumentowania zapisów, co może być przydatne przy przejściu na zasady ogólne rozliczania podatku VAT oraz przy innych rozliczeniach finansowych.

Planowane działania:

w tym Lp. Działanie KPODR specjaliści

zakładowi pracownicy

terenowi

1 Szkolenia stacjonarne* 3 3 –

2 Opracowania – Prowadzenie książek 1 195 259 936 – Wizyty w gospodarstwach 7 170 1 554 5 616

– Wprowadzanie danych do komputera i generowanie raportów indywidualnych gospodarstwa rolnego

1 343 279 1 064

* Szkolenia stacjonarne – szkolenia organizowane przez doradców terenowych oraz specjalistów zakładowych

W ramach tego zadania Ośrodek będzie realizował następujące działania:

Lp. Działanie Termin (kwartał)

Liczba działań

Liczba uczestników

Miejsce realizacji

Tematyka ważniejszych szkoleń

1

System zbierania i wykorzystywania danych rachunkowych z gospodarstw rolniczych – Polski FADN (szkolenie dla rolników wchodzących do systemu)

I 3 60 Minikowo, Przysiek,

Zarzeczewo

59

Program 3. System informacji rolniczej

Zadanie 1. Gromadzenie i upowszechnianie rolniczej informacji rynkowej

Cel:

Monitorowanie kształtowania się cen rynkowych dla podstawowych produktów rolniczych oraz środków do produkcji na rynku lokalnym.

Uzasadnienie:

Ośrodki Doradztwa Rolniczego są zobowiązane do systematycznego przekazywania cen rynkowych do Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Ponadto zbierane ceny wykorzystuje się przy sporządzaniu planów inwestycyjnych i analiz ekonomicznych. Odbiorcami informacji rynkowej są: Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie, media lokalne i krajowe, rolnicy indywidualni, organizacje samorządowe i rolnicze, koła łowieckie oraz firmy ubezpieczeniowe. Zainteresowanie danymi o cenach produktów rolnych i środków do produkcji stale wzrasta.

Notowania targowiskowe zbierane są we wszystkich powiatach 52 razy w roku, za wyjątkiem powiatów chełmińskiego, nakielskiego, sępoleńskiego i świeckiego, gdzie targowiska są zamknięte. Targ w Lipnie odbywa się dwa razy w miesiącu. Każdy powiat wprowadza dane do internetowej bazy cen „Notowania”.

Notowania dla Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi zbierane są co tydzień z wybranych targowisk: Brodnica, Golub-Dobrzyń, Grudziądz, Izbica Kujawska, Koronowo, Nowa Wieś Wielka, Skrwilno i Tuchola. Po wprowadzeniu informacji przez wybrane powiaty do bazy „Notowania”, zweryfikowane dane są łącznie przesyłane do Ministerstwa za pomocą internetowego Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej.

Notowania cen środków do produkcji zbierane są przez wszystkie powiaty na zakończenie każdego kwartału i wprowadzane do bazy „Notowania”. Natomiast notowania cen wybranych nawozów mineralnych dla Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie zbierane są w każdym powiecie w następujący sposób: w I półroczu dane zbierane są za każdy miesiąc, w II półroczu dane zbierane są w ujęciu kwartalnym. W Dziale Ekonomiki dane te są weryfikowane i zbiorczo wysyłane do CDR.

Okresowa analiza kształtowania się cen pozwala na określenie tendencji na lokalnym rynku dla podstawowych produktów rolniczych i środków do produkcji. Określenie prawidłowości zachodzących zmian cen pomaga rolnikom w podejmowaniu decyzji bieżących i długookresowych.

Dla potrzeb Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie cztery razy w roku (styczeń, kwiecień, lipiec, październik) pracownicy terenowi przeprowadzają i dostarczają do Działu Ekonomiki ankiety gospodarstwa rolnego w liczbie 10 sztuk z każdego powiatu. Badania te służą wychwytywaniu sygnałów o zjawiskach rynkowych i sytuacji ekonomicznej towarowych gospodarstw rolnych. Efektem tej pracy jest opracowywanie przez Instytut Rozwoju Gospodarczego AGH raportów „Koniunktura w rolnictwie”.

60

Planowane działania:

W tym Lp. Działanie KPODR specjaliści

zakładowi pracownicy

terenowi

1 Porady 12 12 –

5 Opracowania – Cotygodniowe notowania targowiskowe 759 – 759 – Cotygodniowe notowania dla MRiRW 239 – 239 – Kwartalne notowania cen środków do produkcji 55 – 55

– Notowania cen nawozów mineralnych dla CDR w Brwinowie 38 – 38

– Analiza kształtowania się relacji cen produktów rolniczych i środków do produkcji 24 – 24

– Ankieta gospodarstwa rolnego SGH 760 – 760

Zadanie 2. Usprawnienie zarządzania gospodarstwem rolnym z wykorzystaniem Internetu

Cele:

− Nabycie umiejętności pozyskiwania informacji dostępnych w Internecie, pomocnych w zarządzaniu gospodarstwem rolnym.

− Zachęcenie rolników do korzystania z doradztwa świadczonego przez Ośrodek.

Uzasadnienie:

Rolnictwo jest tą dziedziną gospodarki w Polsce, w której wykorzystanie komputerów stale wzrasta. Coraz więcej rolników kupuje niezbędny sprzęt i zakłada Internet w celu szukania bieżących wiadomości dotyczących zarządzania gospodarstwem, tj. zagadnień związanych z technologią i ekonomiką produkcji. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom, Ośrodek zaoferuje rolnikom otrzymywanie drogą elektroniczną informacji potrzebnych w prowadzeniu gospodarstwa i zamierza kontynuować wydawanie Biuletynu Internetowego „Aktualności”. Informator skierowany jest głównie do rolników, ale pomocny jest także samorządom, firmom obsługującym rolnictwo, szkołom rolniczym oraz wszystkim innym pracującym w branży rolniczej. Ukazuje się cyklicznie co dwa tygodnie i dociera do zainteresowanych osób za pośrednictwem poczty elektronicznej z wykorzystaniem adresów e-mailowych klientów Ośrodka.

W 2010 roku planuje się wydanie 24 numerów „Aktualności”, które są rozsyłane do około 1000 odbiorców (rolnicy, urzędy gmin, starostwa, izby rolnicze, powiatowe zespoły doradztwa rolniczego).

Systematycznie będzie też prowadzona promocja doradztwa rolniczego przez Internet, co pozwoli na szerszą promocję usług Ośrodka.

61

Priorytet III

Wielofunkcyjny zrównoważony rozwój obszarów wiejskich

62

Program 1. Reorientacja zawodowa mieszkańców wsi oraz wspieranie rozwoju przedsiębiorczości na obszarach wiejskich

Zadanie 1. Wspieranie rozwoju agroturystyki i turystyki wiejskiej oraz promowanie wsi jako atrakcyjnego miejsca wypoczynku

Cel:

Przygotowanie rolników i mieszkańców wsi do podejmowania i rozszerzania działalności związanej z obsługą ruchu turystycznego.

Uzasadnienie:

Turystyka wiejska, w tym agroturystyka – jako jedna z form przedsiębiorczości, niezmiennie od wielu lat stanowi istotny czynnik przemian zachodzących na polskiej wsi. Zainteresowanie klientów sprawia, że wielu rolników chętnie podejmuje działalność agroturystyczną, która pozwala im na lepsze wykorzystanie posiadanych zasobów i uzyskanie dodatkowych dochodów. Wzrasta też liczba przedsięwzięć ukierunkowanych na obsługę ruchu turystycznego (hotele, motele, pensjonaty, pola namiotowe, gastronomia, itp.), podejmowanych przez pozostałych mieszkańców terenów wiejskich.

Duża konkurencja, a także rosnące wymagania potencjalnych klientów narzucają konieczność tworzenia atrakcyjnej oferty turystycznej skierowanej do konkretnego odbiorcy, coraz lepszej promocji i reklamy oraz podnoszenia jakości świadczonych usług. Nieodzowne jest więc ustawiczne kształcenie zarówno potencjalnych kwaterodawców, jak i osób prowadzących działalność turystyczną. Niezbędne są również bezpośrednie kontakty, wizyty w gospodarstwach, profesjonalne doradztwo, informowanie o możliwościach uzyskania wsparcia finansowego oraz pomoc w pozyskaniu środków.

Jednym z istotnych działań Ośrodka jest coroczne organizowanie konkursu na najlepsze gospodarstwa agroturystyczne w województwie kujawsko-pomorskim. Przez szereg lat laureaci szczebla wojewódzkiego konkursu „Zielone Lato” zdobywali laury na szczeblu krajowym. Od 2009 roku organizowany jest konkurs regionalny „AGRO-wczasy”. Konkurs promuje gospodarstwa posiadające atrakcyjną ofertę oraz wysoki standard świadczonych usług i niewątpliwie wywołuje zdrową rywalizację wśród kwaterodawców. W związku z tym jego kontynuacja w kolejnych latach jest w pełni uzasadniona. Równie ważnym elementem promującym gospodarstwa agroturystyczne z regionu Pomorza i Kujaw jest zamieszczona w Internecie baza danych o tych gospodarstwach. Wymaga ona systematycznej aktualizacji, którą KPODR zamierza prowadzić we współpracy z Urzędem Marszałkowskim.

63

Planowane działania:

W tym Lp. Działanie KPODR specjaliści

zakładowi pracownicy

terenowi 1 Porady 221 38 183 2 Szkolenia stacjonarne* 25 – 25 3 Szkolenia wyjazdowe 20 – 20 4 Lustracje gospodarstw agroturystycznych 102 50 52 5 Regionalny konkurs „AGRO-wczasy” 1 1 –

6 Aktualizacja bazy danych o gospodarstwach agroturystycznych 1 1 –

* Szkolenia stacjonarne – szkolenia organizowane przez doradców terenowych oraz specjalistów zakładowych

Zadanie 2. Rozwój rękodzielnictwa szansą różnicowania dochodów na obszarach wiejskich

Cel: Pobudzenie aktywności mieszkańców terenów wiejskich w zakresie pozyskiwania

dodatkowego dochodu z działalności rękodzielniczej.

Uzasadnienie:

Niezależnie od przemian, jakie zachodziły w otaczającej nas rzeczywistości, zmieniających się warunków i możliwości działania twórców ludowych, rękodzieło zawsze cieszyło się zainteresowaniem odbiorców. W ostatnich latach ta grupa konsumentów znacząco się poszerzyła, powstała swego rodzaju moda na wyroby rękodzielnicze. Działalnością rękodzielniczą zainteresowani są również wytwórcy i władze regionalne. Wyroby rękodzielnicze stały się atrakcją związaną z kulturą i tradycją regionu, pokazują nie tylko jego odmienność, ale również odzwierciedlają dziedzictwo kulturowe i historię.

Promowanie rękodzielników – twórców ludowych oraz ich wyrobów jest prawie jednoznaczne z promocją regionu i istotne z punktu widzenia jego rozwoju.

KPODR aktywnie uczestniczy w tym procesie, umożliwiając twórcom ludowym prezentowanie wyrobów podczas organizowanych targów, dni otwartych, jarmarków i tym podobnych imprez. Kolejnym działaniem Ośrodka jest prowadzenie szkoleń, które mają na celu zachęcenie mieszkańców terenów wiejskich do podejmowania działalności rękodzielniczej.

Planowane działania:

W tym Lp. Działanie KPODR specjaliści

zakładowi pracownicy

terenowi

1 Porady 111 2 109

2 Szkolenia stacjonarne* 56 3 53

* Szkolenia stacjonarne – szkolenia organizowane przez doradców terenowych oraz specjalistów zakładowych

64

Lp. Działanie Termin (kwartał)

Liczba działań

Liczba uczestników

Miejsce realizacji

Tematyka ważniejszych szkoleń

1 Odkrywanie umiejętności rękodzielniczych – „Czy moje umiejętności w tym zakresie dają mi szansę na pozyskiwanie dodatkowego źródła dochodu?”

II lub IV 1 25 Przysiek

2

Wyrób dekoracji okolicznościowych w oparciu o materiały łatwo dostępne – zajęcia warsztatowe minimum 6 godz. lekcyjnych (zajęcia z florystyki – wyrób dekoracji nagrobnych/żałobnych, wielkanocnych, bożonarodzeniowych, dekoracja stołów biesiadnych)

II lub IV 1 25 Przysiek

3 Wyrób kartek okolicznościowych i dekoracji na bazie papieru i suszu roślinnego II lub IV 1 25 Przysiek

Zadanie 3. Doradztwo i edukacja mieszkańców wsi w zakresie reorientacji zawodowej oraz w pozyskiwaniu pozarolniczych źródeł dochodu

Cel:

Edukacja rolników i mieszkańców wsi zainteresowanych podjęciem lub rozwojem dodatkowej działalności niezwiązanej z rolnictwem.

Uzasadnienie:

Wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich, a także trudna sytuacja finansowa rolników prowadzących małe gospodarstwa rolne, pobudzają chęć przekwalifikowania się oraz zainteresowanie mieszkańców wsi pozyskiwaniem dochodu z działalności pozarolniczej. Rolnicy i domownicy poszukują wsparcia w podejmowaniu nowych aktywności zawodowych. KPODR poprzez analizę zasobów gospodarstwa, analizę sytuacji zawodowej mieszkańców wsi (Indywidualne Plany Działań) oraz szereg kursów dostosowanych do ich potrzeb stwarza warunki ułatwiające osobom odchodzącym z rolnictwa znalezienie zatrudnienia poza sektorem rolnym lub rozpoczęcie działalności gospodarczej. Często decyzja o prowadzeniu własnej firmy wiąże się z możliwością wykorzystania środków finansowych przeznaczonych na te cele. Wielu potencjalnych przedsiębiorców oczekuje też doradztwa zarówno w zakresie przepisów prawnych, jak i informacji dotyczących wymagań, które należy spełnić podejmując działalność gospodarczą. KPODR przekazuje niezbędną w tym zakresie wiedzę podczas szkoleń i indywidualnych spotkań z potencjalnymi przedsiębiorcami.

65

Planowane działania:

W tym

Lp. Działanie KPODR specjaliści

zakładowi

pracownicy

terenowi

1 Porady 974 419 555

2 Szkolenia stacjonarne* 35 1 34

3 Szkolenia wyjazdowe 5 2 3

4 Opracowania

– Różnicowanie w kierunku działalności pozarolniczej – Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw – Indywidualne Plany Działania (w ramach reorientacji)

21

17

360

6

9

120

15

8

240

5 Lustracje w gospodarstwach 13 – 13

* Szkolenia stacjonarne – szkolenia organizowane przez doradców terenowych oraz specjalistów zakładowych

Lp. Działanie Termin (kwartał)

Liczba działań

Liczba uczestników

Miejsce realizacji

Tematyka ważniejszych szkoleń / warsztatów 1 „Własna firma – czy tego naprawdę chcę” IV 1 15 Chełmża

2 „Zakładam firmę. O czym powinienem pamiętać?” IV 1 15 Wąbrzeźno

3 „Czas na zmiany – reorientacja zawodowa rolników” I 3 240

Aleksandrów, Mogilno, Chełmża

4 „Chcę być sobie szefem” II oraz III-IV 6 120

Aleksandrów, Mogilno, Chełmża

5 „Ja jako pracownik” II oraz III-IV 6 100

Aleksandrów, Mogilno, Chełmża

6 Kurs komputerowy III-IV 1 15 Przysiek 7 Kursy rękodzielnicze III-IV 2 30 2 powiaty

8 Kursy „Zarabiamy na produkcie lokalnym” I 2 32 Mogilno, Jeziora Wielkie

66

Program 2. Promowanie i wspieranie inicjatyw lokalnych

Zadanie 1. Aktywizacja mieszkańców obszarów wiejskich jako liderów rozwoju lokalnego

Cel:

Poprawa jakości życia oraz wzmocnienie procesu budowania kapitału społecznego na obszarach wiejskich.

Uzasadnienie:

Na obszarach wiejskich realizowanych jest obecnie wiele inicjatyw służących rozwojowi i ożywieniu aktywności środowisk lokalnych. Proces ten jest pobudzany i stymulowany możliwościami finansowymi, jakie wynikają z obecności Polski w Unii Europejskiej (m.in. PROW 2007-2013, Oś 3 – Odnowa Wsi i Oś 4 – Leader, Program Operacyjny Kapitał Ludzki).

Motorem rozwoju oddolnych inicjatyw lokalnych jest m.in. Oś 4 PROW – Leader. Jej celem jest przede wszystkim budowanie kapitału społecznego poprzez aktywizację mieszkańców, włączenie lokalnych partnerów społecznych, gospodarczych i publicznych do opracowania Lokalnych Strategii Rozwoju i realizacji wynikających z nich innowacyjnych projektów. Cechą charakterystyczną Leadera jest ich lokalny charakter, a co za tym idzie – lepsze zdefiniowanie problemów obszaru i określenie sposobów ich rozwiązania. Kluczową rolę w realizacji podejścia Leader odgrywa Lokalna Grupa Działania (LGD).

Lokalne Grupy Działania składają się z przedstawicieli trzech sektorów: publicznego, prywatnego i społecznego. Funkcjonując na określonym obszarze, opracowują Lokalną Strategię Rozwoju (LSR), w oparciu o którą realizują projekty przyczyniające się do budowania i wzmacniania kapitału społecznego mieszkańców wsi (m.in. poprzez powstawanie nowych miejsc pracy, polepszenie zarządzania lokalnymi zasobami, promocję lokalnej twórczości, rozwój turystyki i agroturystyki).

Obecnie w wielu LGD trwa proces opracowywania procedur wewnętrznych (ocena zgodności z LSR oraz wybór operacji). Realizacja pierwszych zadań w ramach działania „Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju w województwie kujawsko-pomorskim” przewidziane jest na koniec 2009 roku. W województwie kujawsko-pomorskim funkcjonuje obecnie 20 LGD, z czego większość to organizacje nowe, utworzone w efekcie II schematu Pilotażowego Programu LEADER+, z niewielkim potencjałem kadrowym oraz niewielkim doświadczeniem w realizacji projektów na rzecz rozwoju obszarów wiejskich. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom LGD, Ośrodek przeprowadził 64-godzinny cykl szkoleniowy w ramach dwóch projektów z działania 9.5 PO KL, dotyczący m.in. problematyki: stosowania zamówień publicznych, animowania życia kulturalnego, budowania pozytywnego wizerunku LGD, rozliczania finansowego projektów oraz narzędzi i metod ewaluacji.

Na tym projekcie nie kończy się jednak nasza współpraca z LGD. Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie w partnerstwie z Lokalną Grupą Działania „Ziemia Gotyku” przystępuje do realizacji projektu współfinansowanego z Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego – działanie 7.3. „Inicjatywy lokalne na rzecz

67

aktywnej integracji”, Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki pn. „Aktywna Mama”. W ramach projektu realizowanego przez KPODR z działania 6.3 PO KL „Pierwszy krok do reorientacji zawodowej rolników i ich rodzin z obszaru działania LGD Ziemia Gotyku”, od stycznia do lipca br. odbyło się 5 spotkań z przedstawicielami lokalnej społeczności i lokalnych instytucji. Jako jeden z głównych problemów uczestnicy spotkań wskazali niską aktywność kobiet wiejskich w wieku produkcyjnym, wychowujących małe dzieci. Kobiety te z racji tradycyjnego podziału ról w gospodarstwie domowym i niekompletnego wykształcenia często zagrożone są wykluczeniem społecznym, stąd istnieje wyraźna konieczność podjęcia działań na rzecz ich integracji. Projekt „Aktywna Mama” jest odpowiedzią na powyższą potrzebę, a zarazem kontynuacją działań dotychczas realizowanych przez KPODR na tym obszarze. Realizacja projektu potrwa do marca 2010 roku.

Ważnym aspektem współpracy Ośrodka z podmiotami działającymi na wsi są imprezy wystawienniczo-targowe, na których za każdym razem promowane są inicjatywy lokalne na obszarach wiejskich. W tym roku podczas Dożynek Ekologicznych promowaliśmy wsie tematyczne z województwa kujawsko-pomorskiego, a w roku 2010 odbędzie się konkurs dla LGD działających na terenie naszego województwa.

KPODR nadal będzie występował o fundusze z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki i w ramach tych środków planuje rozszerzenie zakresu realizowanych działań.

Planowane działania:

W tym Lp. Działanie KPODR specjaliści

zakładowi pracownicy

terenowi

1 Porady 88 2 86

2 Szkolenia stacjonarne* 12 – 12

3 Szkolenia wyjazdowe 6 6 –

4 Konferencje 1 1 –

5 Konkursy 1 1 –

* Szkolenia stacjonarne – szkolenia organizowane przez doradców terenowych oraz specjalistów zakładowych

Lp. Działanie Termin (kwartał)

Liczba działań

Liczba uczestników

Miejsce realizacji

Tematy konferencji organizowanych przez dział 1 Konferencja

pt. „Aktywizacja społeczna i zawodowa kobiet wiejskich szansą poprawy życia na wsi”

I 1 60 Przysiek

Ważniejsze konkursy organizowane przez dział 1 Konkurs dla LGD –

„Promocja produktów lokalnych”

III 1 min. 6 LGD Przysiek

68

Szkolenia wewnętrzne dla pracowników KPODR w Minikowie w ramach samokształcenia

Lp. Tematyka szkoleń

Liczba szkoleń

Termin (miesiąc)

Miejsce realizacji Uczestnicy Wykładowca

1 Przepisy sanitarno-higieniczne przy produkcji produktów tradycyjnych

1 czerwiec/lipiec

Minikowo lub Przysiek

specjaliści terenowi

Marek Szczygielski

oraz przedstawiciel

sanepidu

Zadanie 2. Podejmowanie działań na rzecz zachowania dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego wsi oraz tradycji kulinarnych regionu

Cele:

Upowszechnianie idei dziedzictwa kulturowego. Zachęcenie mieszkańców obszarów wiejskich do podejmowania działań na rzecz zachowania i promowania dziedzictwa kulturowego (w tym kulinarnego) i przyrodniczego wsi. Edukacja osób zajmujących się wytwarzaniem produktów regionalnych zainteresowanych podjęciem lub rozwojem dodatkowej działalności.

Uzasadnienie:

Dziedzictwo kulturowe, kulinarne i przyrodnicze regionu jest głównym elementem stanowiącym o odrębności i indywidualnych cechach danego obszaru. Bywa również magnesem przyciągającym turystów zainteresowanych odrębną kulturą, kuchnią i zwyczajami. Nierzadko stanowi źródło dochodu dla mieszkańców regionu.

Ważnym zadaniem jest wydobycie potencjału produktu lokalnego, który może przyczynić się do ożywienia gospodarczego obszarów wiejskich. Wszelkie działania zmierzające w tym kierunku powinny stanowić efekt współpracy podmiotów publicznych, prywatnych i społecznych.

Niesłabnącym zainteresowaniem cieszy się idea identyfikacji, wytwarzania i promowania produktów lokalnych i regionalnych. KPODR od kilku lat współorganizuje konkurs „Nasze Kulinarne Dziedzictwo – Smaki Regionów” (w tym roku do udziału w nim zakwalifikowano 68 produktów i 3 zestawy potraw; dwa produkty zostały nagrodzone przez Kapitułę Krajową prestiżową nagrodą „Perła 2009”). Kontynuowane są również pozostałe konkursy, odbywające się podczas festynów i spotkań organizowanych przez Ośrodek. Regularnie wzrasta liczba produktów umieszczonych na Liście Produktów Tradycyjnych – obecnie w województwie kujawsko-pomorskim jest ich 21. KPODR podejmuje działania mające na celu podniesienie wiedzy mieszkańców na temat wytwarzania, dystrybucji i ochrony produktów regionalnych, lokalnych i tradycyjnych. Organizowane są szkolenia, targi, festyny, udzielane porady. Doradztwo w tym zakresie jest utrudnione ze względu na brak jednoznacznych przepisów prawnych regulujących procesy związane z wytwarzaniem i dystrybucją produktów przez lokalnych mieszkańców. Nowe możliwości dla Ośrodka stwarza wdrażanie działań Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich. Pozyskiwane środki będą wykorzystywane w celu dalszej promocji dziedzictwa kulturowego regionu.

69

Planowane działania:

W tym Lp. Działanie KPODR specjaliści

zakładowi pracownicy

terenowi

1 Porady 132 6 126

2 Szkolenia stacjonarne* 24 – 24

3 Szkolenia wyjazdowe 5 – 5

5 Opracowania

– Przygotowanie dokumentacji 8 – 8

6 Konkursy 8 4 4

* Szkolenia stacjonarne – szkolenia organizowane przez doradców terenowych oraz specjalistów zakładowych

W ramach tego zadania Ośrodek będzie realizował następujące działania:

Lp. Działania Termin

(kwartał) Liczba działań

Liczba uczestników

Miejsce realizacji

Tematyka konkursów 1 Najładniejsza pisanka II 1 100 Przysiek 2 Ziemniak w Tradycji Polskiej Kuchni III 1 10 Przysiek 3 Nasze Kulinarne Dziedzictwo – Smaki

Regionów III 1 45 Przysiek

4 Wojewódzki Konkurs Szopek Bożonarodzeniowych IV 1 80 Przysiek

70

Program 3. Edukacja w zakresie ekologii i ochrony środowiska

Zadanie 1. Gospodarka wodno-ściekowa oraz postępowanie z odpadami, w tym odpadami niebezpiecznymi

Cele:

− Edukacja rolników i przedstawicieli samorządów w zakresie obowiązujących przepisów prawnych dotyczących gospodarki wodno-ściekowej i gospodarki odpadami, z uwzględnieniem odpadów niebezpiecznych.

− Edukacja rolników w zakresie dostosowania gospodarstwa rolnego do stawianych wymagań środowiskowych w gospodarce odpadowej, nawozowej i wodno-ściekowej.

Uzasadnienie:

Po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej kładzie się duży nacisk na aspekt ochrony środowiska. Zachęca się społeczeństwo do podejmowania działań w tej dziedzinie, począwszy od rzetelnej edukacji, aż po praktyczne działania w zakresie ochrony wody, gleby, powietrza, a także otaczającego nas krajobrazu. Szczególną uwagę poświęca się gospodarce wodno-ściekowej, gospodarce nawozami oraz właściwemu zagospodarowaniu odpadów, ze szczególnym uwzględnieniem odpadów niebezpiecznych, w tym azbestu. Problem ochrony środowiska dotyczy nie tylko dużych aglomeracji, ale widoczny jest także w środowisku wiejskim. Funkcjonująca na obszarach wiejskich produkcja rolnicza (zarówno roślinna, jak i zwierzęca), a także zwykła działalność socjalno-bytowa, przyczyniają się do powstawania zwiększonej ilości ścieków, nawozów naturalnych oraz odpadów komunalnych i niebezpiecznych. Problemem staje się również azbest, pokrywający dachy budynków mieszkalnych i gospodarczych na obszarach wiejskich. Dziś wiadomo, że zaliczany jest on do grupy materiałów niebezpiecznych, stanowiących zagrożenie dla zdrowia ludzi i zwierząt. Zgodnie z krajowym programem ustalono termin jego usunięcia do roku 2032. Dlatego też od kilku lat jesteśmy organizatorami licznych konferencji i szkoleń poświęconych tej problematyce. Dużym zainteresowaniem cieszą się wśród mieszkańców obszarów wiejskich szkolenia dotyczące bezpiecznego usuwania azbestu, ale także wszystkich działań mających na celu przybliżenie istniejących rozwiązań i obowiązujących przepisów prawnych, które wzbogacamy dodatkowo licznymi publikacjami, np. „Problematyczny azbest”. Dużym zainteresowaniem cieszy się od lat Forum Ochrony Środowiska, organizowane przez nasz Ośrodek przy wsparciu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Kujawsko-Pomorskiego w Toruniu, skierowane do przedstawicieli samorządów naszego i ościennych województw, na których wykładowcami są autorytety i praktycy w dziedzinie ochrony środowiska w zakresie gospodarki odpadami i gospodarki wodno-ściekowej.

71

Planowane działania:

W tym Lp. Działanie KPODR specjaliści

zakładowi pracownicy

terenowi

1 Porady 158 25 133

2 Szkolenia stacjonarne* 37 – 37

3 Konferencje 1 1 –

4 Lustracje w gospodarstwach 70 10 60

* Szkolenia stacjonarne – szkolenia organizowane przez doradców terenowych oraz specjalistów zakładowych

W ramach tego zadania Ośrodek będzie realizował następujące działania:

Lp. Działanie Termin (kwartał)

Liczba działań

Liczba uczestników

Miejsce realizacji

Tematyka ważniejszych szkoleń

1 Wyroby azbestowe i ich usuwanie I-IV 2 60 teren województwa

2 Gospodarowanie zgodne z wymogami ochrony środowiska I-IV 2 50 teren

województwa

Lp. Działanie Termin (kwartał)

Liczba działań

Liczba uczestników

Miejsce realizacji

Tematy ważniejszych konferencji

1 Zarządzanie gospodarką odpadami – termiczne metody odzysku odpadów komunalnych

III 1 130 Przysiek

Lp. Działanie Termin

(kwartał) Nakład

1 Materiały konferencyjne III 150 egz.

72

Zadanie 2. Promocja tradycyjnych sadów

Cel: Ochrona bioróżnorodności poprzez próbę reaktywacji starych odmian drzew i krzewów

owocowych.

Uzasadnienie:

Kilkadziesiąt lat temu niemal każde polskie gospodarstwo miało piękne, wysokopienne drzewa owocowe, posadzone najczęściej na silnie rosnących podkładkach. Jedynie w starych sadach można spotkać jednocześnie odmiany owocujące w różnych terminach, o różnych smakach, o różnym przeznaczeniu owoców (do produkcji marmolad, kompotów, win czy owoców deserowych). Najczęstszym gatunkiem sadowniczym w Polsce jest jabłoń. Większość szlachetnych odmian jabłoni została sprowadzona do Polski z Europy Zachodniej i Rosji. Nieliczne pozostały na terenie naszego kraju (np. Kosztela). Sady pełnią także szereg funkcji przyrodniczych. Wysokie drzewa z rozłożystymi koronami hamują siłę wiatru, chronią glebę przed erozją wietrzną i wodną. Sady są zamieszkiwane przez wiele gatunków zwierząt, zwłaszcza owadów i ptaków, są miejscem zarówno ich żerowania, jak i rozmnażania się. Gniazdują w nich m.in. sikory, wróble, mazurki, kosy, pliszki. Wysokie, potężne drzewa mogą być też miejscem lęgów puszczyka, dudka, wilgi, sójki czy dzięcioła. Sady są ostoją różnorodności genotypów różnych gatunków i odmian drzew owocowych. Stare sady i dawne odmiany drzew to także swoiste dziedzictwo kulturowe – są one świadectwem działalności człowieka na przestrzeni dziesiątków lat.

W wielu wsiach zachowały się jeszcze niewielkie sady zakładane w latach pięćdziesiątych XX wieku lub pojedyncze już tylko drzewa – pozostałości dawnych ogrodów. Te stare drzewa są często zaniedbane, nie przycinane, bywają porażone chorobami. Ważne jest utrzymanie ich jak najdłużej dla zachowania genotypu starych odmian. Nowe nasadzenia pozwolą przedłużyć istnienie dawnych tradycyjnych odmian o kolejne 40-50 lat.

Obecnie rośnie zainteresowanie dawnymi odmianami i gatunkami. Idea ta staje się nawet modna. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 w pakiecie rolnośrodowiskowym „Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie” zakłada finansowe wsparcie na utrzymanie oraz powiększanie sadów tradycyjnych.

Dla rolników i mieszkańców wsi zainteresowanych propagowaniem i zakładaniem tradycyjnych sadów przydomowych doradcy KPODR prowadzić będą szkolenia stacjonarne i wyjazdowe, a także będą udzielać porad indywidualnych z ww. tematu.

Planowane działania:

W tym Lp. Działanie KPODR specjaliści

zakładowi pracownicy

terenowi

1 Porady 37 – 37

2 Szkolenia stacjonarne* 3 – 3

3 Szkolenia wyjazdowe 1 – 1

4 Lustracje w gospodarstwach 5 – 5

* Szkolenia stacjonarne – szkolenia organizowane przez doradców terenowych oraz specjalistów zakładowych

73

Zadanie 3. Estetyka i zagospodarowanie zagrody wiejskiej

Cel:

Edukacja i wypracowanie nowych nawyków, poprzez systematyczne kształtowanie proekologicznych postaw i zachowań mieszkańców wsi zmierzających do zahamowania degradacji środowiska.

Uzasadnienie:

Ciągła i systematyczna edukacja ekologiczna oraz świadomość ekologiczna są podstawą kultury ekologicznej. Składają się na nią wiedza o środowisku i jego zagrożeniach, umiejętność dostrzegania specyfiki zjawisk przyrodniczych oraz zdolność myślenia warunkująca działania na rzecz ograniczenia degradacji i poprawy stanu środowiska naturalnego. W ramach tego tematu Ośrodek od kilkunastu lat prowadzi działalność edukacyjną z wykorzystaniem działań praktycznych. Już od 15 lat realizujemy autorski program pn. „Ekologizacja wsi województwa kujawsko-pomorskiego, kształtowanie postaw i zachowań społeczeństwa wiejskiego poprzez wdrażanie w życie minimalnych wymagań w gospodarstwie rolnym”. Program obejmuje kompleksową ochronę środowiska naturalnego, kształtowanie właściwego stosunku człowieka do przyrody, kompleksowe działania związane z ochroną środowiska poprzez ograniczenie wypływu zanieczyszczeń pochodzenia rolniczego do środowiska, począwszy od gospodarstw rolnych. Program co roku skierowany jest do kolejnej, nowej grupy odbiorców z terenu województwa kujawsko-pomorskiego i objętych nim było około 3000 gospodarstw. W ramach Programu realizowana jest: selektywna zbiórka odpadów, kompostowanie odpadów organicznych, wydzielenie i znakowanie odpadów i substancji niebezpiecznych, właściwe zagospodarowanie i składowanie nawozów organicznych i mineralnych, proekologiczna produkcja warzyw i owoców, estetyka zagrody szeroko rozumiana oraz kształtowanie krajobrazu rolniczego – nowe nasadzenia, mała retencja itp. Działania powyższe poparte są licznymi lustracjami, poradami, szkoleniami, pokazami kompostowania oraz publikacjami (np. „Proekologiczne metody produkcji w ogrodach przydomowych”). Aby osiągnąć właściwy efekt ekologiczny, działania realizowane są w formie konkursu o zasięgu gminnym i wojewódzkim. Program kończy konferencja i uroczyste wręczenie nagród laureatom wojewódzkim.

Planowane działania:

W tym Lp. Działanie KPODR specjaliści

zakładowi pracownicy

terenowi

1 Porady 229 20 209

2 Szkolenia stacjonarne* 18 – 18

3 Szkolenia wyjazdowe 5 – 5

4 Konferencje 1 1 –

5 Lustracje w gospodarstwach 190 75 115

6 Konkursy 2 2 –

* Szkolenia stacjonarne – szkolenia organizowane przez doradców terenowych oraz specjalistów zakładowych

74

W ramach tego zadania Ośrodek będzie realizował następujące działania:

Lp. Działanie Termin (kwartał)

Liczba działań

Liczba uczestników

Miejsce realizacji

Tematyka ważniejszych szkoleń

1 Ochrona środowiska w gospodarstwie rolnym I-IV 5 100 teren

województwa

2

Ekologiczne zagospodarowanie zagrody wiejskiej w celu ograniczenia wypływu substancji pochodzenia rolniczego i socjalno-bytowego do środowiska

I-IV 8 120 teren województwa

Lp. Działanie Termin (kwartał)

Liczba działań

Liczba uczestników

Miejsce realizacji

Tematy ważniejszych konferencji

1 Ekologizacja obszarów wiejskich województwa kujawsko-pomorskiego IV 1 80 Minikowo

Lp. Działanie Termin

(kwartał) Liczba działań

Liczba uczestników

Miejsce realizacji

Tematyka pokazów 1 Zakładanie kompostowników

w ramach selektywnej zbiórki odpadów w gospodarstwie rolnym

I-III 8 120 teren województwa

Zadanie 4. Kształtowanie postaw sprzyjających ochronie środowiska w ramach programu Natura 2000

Cel:

Edukacja społeczności wiejskiej województwa kujawsko-pomorskiego w zakresie ochrony środowiska i możliwości korzystania ze środków UE na ochronę obszarów przyrodniczo cennych.

Uzasadnienie:

Dynamiczny rozwój technologii wraz z eksplozją demograficzną stały się przyczyną nadmiernego wykorzystania zasobów naturalnych Ziemi, a także prowadzonej do dewastacji środowiska i rabunkowej gospodarki zasobami odnawialnymi. Potrzeba wdrażania ekorozwoju, pojmowanego jako całokształt harmonijnych działań człowieka, korzystającego z zasobów środowiska przyrodniczego w sposób racjonalny, odpowiedzialny oraz gwarantujący ich zachowanie dla przyszłych pokoleń, jest sprawą pilną i godną stawiania jej ponad wszelkimi działaniami. Podejmowana przez nasz Ośrodek edukacja ekologiczna wspomaga zrozumienie zależności między człowiekiem i przyrodą. Obejmować musi wszystkie grupy społeczne, ze szczególnym uwzględnieniem społeczności wiejskiej bezpośrednio odpowiedzialnej za stan środowiska naturalnego. Województwo kujawsko-pomorskie ma duży potencjał przyrodniczy, biorąc pod uwagę obszary objęte programem Natura 2000, dlatego ważne jest zachowanie tego potencjału. Sieć Obszarów Natura 2000

75

daje szansę zatrzymania w Europie procesu wymierania gatunków i zanikania siedlisk przyrodniczych. Nadanie obszarowi statusu Natura 2000 wiąże się z pewnymi ograniczeniami w gospodarowaniu na tych terenach. Jako doradcy szkolimy, doradzamy i pokazujemy preferowane metody produkcji przyjazne środowisku, pozwalające na ograniczenie negatywnych oddziaływań i na zachowanie bioróżnorodności. Udzielamy porad i od 2010 roku opracowywać będziemy plany rolnośrodowiskowe w pakiecie „Ochrona zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych na i poza obszarami NATURA 2000”.

Planowane działania:

W tym Lp. Działanie KPODR specjaliści

zakładowi pracownicy

terenowi 1 Porady 68 10 58 2 Szkolenia stacjonarne* 4 – 4 3 Szkolenia wyjazdowe 4 – 4 4 Lustracje w gospodarstwach 1 – 1

* Szkolenia stacjonarne – szkolenia organizowane przez doradców terenowych oraz specjalistów zakładowych

Lp. Działanie Termin (kwartał)

Liczba działań

Liczba uczestników

Miejsce realizacji

Tematyka ważniejszych szkoleń:

1 Działania na obszarach NATURA 2000 II-III 3 60 teren województwa

2 Programy rolnośrodowiskowe a NATURA 2000 IV 1 30 teren

województwa

Szkolenia wewnętrzne dla pracowników KPODR w Minikowie w ramach samokształcenia

Lp. Tematyka szkoleń

Liczba szkoleń

Termin (miesiąc)

Miejsce realizacji

Uczestnicy Wykładowca

1

Nowe przepisy obowiązujące w rolnictwie ekologicznym

1 kwiecień / maj Przysiek

specjaliści terenowi PZDR oraz specjaliści zakładowi zajmujący się rolnictwem ekologicznym

Agnieszka Dobosz-Idzik, Bożena Błaszczyńska

2

Ekologiczne zagospodarowanie zagrody a zasady wzajemnej zgodności

1 marzec / kwiecień Minikowo

specjaliści realizujący zadania ekologizacji w terenie z PZDR i specjaliści działu PS

Bożena Błaszczyńska

Lp. Tematyka szkoleń

Liczba szkoleń

Termin (miesiąc)

Miejsce realizacji

Uczestnicy Wykładowca

1 Agrotechnika uprawy gryki 3 luty /

marzec

Minikowo, Przysiek,

Zarzeczewo

specjaliści terenowi ds. produkcji roślinnej (po 1 osobie z PZDR) oraz specjaliści zakładowi

Jan Kowalski

76

Priorytet IV

Promowanie postępu biologicznego i technologicznego w produkcji rolniczej

77

Program 1. Upowszechnianie najnowszych rozwiązań technicznych i osiągnięć hodowlanych

Zadanie 1. Organizacja imprez wystawienniczo-targowych

Cele:

Upowszechnienie najnowszych rozwiązań technicznych i technologicznych w rolnictwie, prezentacja postępu hodowlanego w produkcji roślinnej i zwierzęcej oraz popularyzacja pozarolniczej działalności na obszarach wiejskich poprzez organizowanie wystaw, konkursów i olimpiad rolniczych, a także działalność publicystyczną (artykuły, pogadanki radiowe, telewizyjne) i wydawnicza. Planuje się zorganizowanie 9 imprez wystawienniczo-targowych, w których weźmie udział około 100 tys. rolników i mieszkańców wsi.

Uzasadnienie:

Proces modernizacji gospodarstw wiąże się z koniecznością dokonania przez rolnika zakupów inwestycyjnych w postaci maszyn i nowych technologii, a to wymaga wiedzy oraz możliwości dokonania przeglądu ofert rynkowych, zebrania opinii, a także skorzystania z fachowego doradztwa. Takie możliwości stwarzają m.in. wystawy i targi rolnicze, podczas których można porównać i skonfrontować różne oferty i propozycje rozwiązań technologicznych, najbardziej przydatnych do warunków i koncepcji rozwoju gospodarstwa rolnego.

Targi są więc platformą wiedzy i prezentacji najnowszych rozwiązań w technice i hodowli. O celowości ich realizacji świadczy wysokie zainteresowanie zarówno rolników, jak i wystawców. Corocznie w tego typu imprezach uczestniczy ponad 100 tys. rolników oraz około 1300 wystawców. Nie bez znaczenia dla Ośrodka są również wymierne efekty ekonomiczne tych przedsięwzięć. Biorąc to pod uwagę oraz fakt, że po raz kolejny Targi AGRO-TECH uzyskały w ogólnopolskich rankingach najwyższe wyróżnienie – targi i wystawy rolnicze organizowane przez KPODR stały się nieodzownym elementem pracy doradczej.

W 2010 roku planuje się zorganizowanie ośmiu imprez wystawienniczo-targowych:

Liczba Data Nazwa i miejsce imprezy

wystawców zwiedzających w tys.

27 marca Jarmark Wielkanocny – Przysiek 100 5 9 maja „Lato na Wsi” – Minikowo 230 16

5-6 czerwca „Dni Otwartych Drzwi” – Zarzeczewo 200 20 19-20 czerwca Kujawsko-Pomorskie DNI POLA – Grubno 150 16

Międzynarodowe Targi Rolno-Przemysłowe AGRO-TECH – Minikowo 3-4 lipca Regionalna Wystawa Zwierząt Hodowlanych – Minikowo

450 47

11 września Festyn „Barwy Lata – Dary Jesieni” połączony z Krajowymi Dożynkami Ekologicznymi i Forum Samorządowym – Przysiek

130 5

I dekada października Jesienny Festyn Ogrodniczy 50 3

11 grudnia Jarmark Adwentowy – Przysiek 100 6 Ogółem 1360 118

Dodatkowymi produktami tego typu imprez są: kolekcje roślin uprawnych, pola demonstracyjne, pokazy pracy maszyn rolniczych, fora dyskusyjne, a także podsumowanie konkursów rolniczych.

78

Tragi Turystyczno-Ogrodnicze „Lato na Wsi”

9 maja 2010 roku

Targi „Lato na Wsi” są imprezą wielotematyczną o charakterze edukacyjno-promocyjnym, których głównym celem jest zaprezentowanie mieszkańcom województwa kujawsko-pomorskiego tradycji kulturowych i walorów przyrodniczych regionu.

Głównym organizatorem jest Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie, a współorganizatorami: Urząd Marszałkowski w Toruniu, Koła Gospodyń Wiejskich, parki krajobrazowe, starostwa powiatowe oraz Powiatowy Związek Ochotniczych Straży Pożarnych.

Zakres tematyczny targów: tradycje kulturowe województwa, dziedzictwo kulinarne, działalność parków krajobrazowych, wystawa ogrodnicza, twórczość ludowa, odnawialne źródła energii, produkty gospodarstw ekologicznych i przetwórczych.

Imprezy towarzyszące: wystawa i degustacja tradycyjnych potraw i produktów lokalnych, wystawa zwierząt futerkowych, drobnego inwentarza i psów, pokazy ujeżdżania konia wierzchowego i użytkowego, pokazy pracy sprzętu ogrodniczego, konkursy dla zwiedzających.

Zakładane cele: promocja pozarolniczej działalności na obszarach wiejskich, m.in. lokalnych grup działania, gospodarstw agroturystycznych i ekologicznych, stowarzyszeń, kół gospodyń wiejskich, a także popularyzacja działań i zachowań prośrodowiskowych.

Planowana liczba wystawców: 230, zwiedzających: około 16-20 tys. osób.

Dni Otwartych Drzwi w Zarzeczewie

5-6 czerwca 2010 roku

Dni Otwartych Drzwi są imprezą wystawienniczo-targową wpisaną na stałe do kalendarza wystaw rolniczych. Umożliwiają one bezpośredni kontakt rolników z producentami środków do produkcji rolnej, usługodawcami, firmami obsługującymi rolnictwo i naukowcami, co ułatwia podejmowanie decyzji inwestycyjnych w gospodarstwie. Targi są jedną z najbardziej skutecznych form prezentowania nowości rolniczych.

Zakres tematyczny: prezentacja oferty handlowej i nowości (ciągniki, maszyny, samochody, urządzenia, zwierzęta ozdobne, pasze, środki ochrony roślin, nawozy, przetwórstwo rolne, materiał szkółkarski, kwiaty, materiały budowlane, usługi specjalistyczne, wyroby artystyczne, itd.), doradztwo specjalistyczne z zakresu produkcji roślinnej i zwierzęcej, techniki rolniczej, agroenergetyki itp., szkolenia i pokazy, w tym pokazy prac polowych i ciągników, kiermasze i wystawy, konkursy dla rolników i wystawców.

Zakładane cele: zapoznanie się z najnowocześniejszymi osiągnięciami z zakresu środków do produkcji, porównanie różnych ofert wystawców oraz skorzystanie z doradztwa rolniczego, udział w pokazach, szkoleniach i konkursach wiedzy rolniczej.

Planowana liczba wystawców: około 200, zwiedzających: 15-20 tys. osób.

79

Kujawsko-Pomorskie DNI POLA w Grubnie 19-20 czerwca 2010 roku

Kujawsko-Pomorskie DNI POLA w Grubnie są cykliczną, wielokierunkową imprezą o kilkunastoletniej tradycji, promującą postęp biologiczny w produkcji roślinnej (demonstracje polowe, doświadczenia poletkowe, pokazy, fora dyskusyjne, wystawa firm hodowlano-nasiennych). Jej głównym celem jest: − zapoznanie rolników z najnowszymi osiągnięciami w zakresie hodowli roślin uprawnych; − poprawa efektywności gospodarowania poprzez praktyczne wykorzystanie nowości

technicznych i technologicznych prezentowanych na wystawie; − poprawa konkurencyjności gospodarstw rolnych; − bliższy kontakt z nauką i praktyką rolniczą, poprzez bezpośrednie konsultacje

z naukowcami, doradcami i specjalistami innych instytucji i organizacji rolniczych; − ograniczenie skażenia środowiska przyrodniczego, poprzez zachęcanie rolników do

wdrażania programów rolnośrodowiskowych i stosowania w szerszym zakresie zasady wzajemnej zgodności.

Zakres tematyczny:

− poletka demonstracyjne – około 200 odmian i gatunków roślin uprawnych; − doświadczenia demonstracyjne z zakresu ochrony roślin i nawożenia; − pokazy pracy maszyn polowych; − wystawa firm hodowlano-nasiennych i chemicznych; − stoiska firm producentów, dystrybutorów, jednostek naukowych i obsługi rolnictwa

prezentujących swoje najnowsze osiągnięcia. Planowana liczba wystawców: około 150, zwiedzających: ponad 16 tys. osób.

Międzynarodowe Targi Rolno-Przemysłowe AGRO-TECH Minikowo 3-4 lipca 2010 roku

Targi AGRO-TECH są wielotematyczną, specjalistyczną rolniczą imprezą opartą na trzech filarach: − technika rolnicza i agroenergetyka, − hodowla zwierząt, − hodowla roślin.

Głównym celem tej największej w Polsce Północnej imprezy wystawienniczo-targowej jest prezentacja najnowszych rozwiązań technicznych oraz osiągnięć hodowlanych w produkcji roślinnej i zwierzęcej, a także wspieranie procesów modernizacyjnych i rozwojowych gospodarstw rolnych. Niezwykle bogaty program targów, obejmujący fora dyskusyjne, pokazy pracy maszyn i fachowe doradztwo z różnych dziedzin rolnictwa, stwarza rolnikom doskonałą okazję do poszerzenia swojej wiedzy, wymiany doświadczeń

80

z ekspertami i zebrania potrzebnych informacji niezbędnych do podejmowania decyzji w zakresie inwestowania i unowocześniania gospodarstw rolnych.

O dużym znaczeniu imprezy świadczy stale rosnąca liczba wystawców i zwiedzających. W ostatniej edycji targów brało udział 450 wystawców, a targi odwiedziło około 40 tys. osób, głównie rolników i mieszkańców wsi.

Zakres tematyczny targów obejmuje wszystkie ważniejsze dziedziny produkcji rolnej, począwszy od hodowli roślin, poprzez uprawę, pielęgnację, nawożenie i ochronę roślin, technikę rolniczą, budownictwo inwentarskie, a kończąc na hodowli zwierząt.

Głównym organizatorem targów jest Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego. W organizację imprezy zaangażowanych jest też wielu partnerów pracujących na rzecz rozwoju targów AGRO-TECH, takich jak: DLG AgroFood, UTP w Bydgoszczy, Urząd Marszałkowski w Toruniu, SDOO w Chrząstowie, Polska Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka, Polski Związek Producentów Trzody Chlewnej POLSUS, Przedsiębiorstwo Nasienne ROLNAS oraz inne organizacje i instytucje rolnicze. Bez ich wsparcia i pomocy targi nie miałyby tak bogatego programu i znaczenia dla rolnictwa kujawsko-pomorskiego.

Imprezy towarzyszące: Regionalna Wystawa Zwierząt Hodowlanych, Dni Pola w Stacji Doświadczalnej Oceny Odmian w Chrząstowie (doświadczenia porejestrowe, odmianowo-agrotechniczne, kolekcje roślin uprawnych i energetycznych), pokazy pracy maszyn rolniczych, fora tematyczne.

Regionalna Kujawsko-Pomorska Wystawa Zwierząt Hodowlanych w Minikowie

3-4 lipca 2010 roku

Prezentacja postępu genetycznego, hodowlanego i produkcyjnego na wystawie hodowlanej o zasięgu ponadwojewódzkim.

Wystawy Zwierząt Hodowlanych organizowane w Minikowie mają już swoją ponad dziesięcioletnią tradycję i są uznawane za jedne z najlepszych wystaw hodowlanych w Polsce. Prezentowane tu zwierzęta to prawdziwa ekstraklasa hodowlana, o czym świadczą m.in. nagrody i tytuły przyznawane hodowcom na wystawach ogólnopolskich.

Regionalna Wystawa Zwierząt Hodowlanych w Minikowie – to najważniejsza i największa w województwie ekspozycja osiągnięć hodowców, którzy co roku licznie przyjeżdżają do naszego Ośrodka, by zaprezentować najbardziej wartościowe okazy i poddać je wnikliwej ocenie komisji sędziowskiej.

Rangę i prestiż Wystawy podnosi zaangażowanie oraz wsparcie ze strony Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Polskiej Federacji Hodowców Bydła i Producentów Mleka, Centrum Hodowli Zwierząt, Polskiego Związku Hodowców i Producentów Trzody Chlewnej POLSUS oraz innych instytucji i organizacji branżowych.

Podczas Wystawy swoje okazy zaprezentuje ponad 80 hodowców. Planowane jest wystawienie około 100 sztuk bydła mlecznego i mięsnego, 120 sztuk trzody chlewnej,

81

40 sztuk owiec i kóz oraz licznej grupy zwierząt futerkowych i drobiu. Łącznie na Wystawie będzie około 350 sztuk zwierząt.

Wystawie towarzyszy również bogata oferta maszyn i urządzeń stosowanych w produkcji zwierzęcej, wyposażenia budynków inwentarskich oraz budownictwa inwentarskiego. Wystawa niesie ze sobą także ogromny potencjał wiedzy z zakresu chowu i hodowli zwierząt, żywienia, zoohigieny itp. W programie znajdzie się forum poświęcone problemom polskiej hodowli.

Zadanie 2. Organizacja konkursów i olimpiad wiedzy rolniczej

Cel:

Podstawowym celem organizowania konkursów i olimpiad wiedzy rolniczej jest upowszechnianie przykładów dobrego, nowoczesnego gospodarowania oraz zachęcanie rolników do ciągłego podnoszenia swoich kwalifikacji zawodowych. Konkursy stanowią też element promocji najlepszych rolników i firm działających na rynku lokalnym oraz krajowym. Ich osiągnięcia i sukcesy działają mobilizująco nie tylko na najbliższe otoczenie, ale także na osoby i instytucje odpowiedzialne za dalszy rozwój rolnictwa i przetwórstwa rolno-spożywczego. Liczny udział rolników w tych imprezach świadczy również o tym, że przyznane nagrody i wyróżnienia są dla nich formą satysfakcji i uznania za osiągane wyniki produkcyjne bądź posiadaną wiedzę. Konkursy i olimpiady mają z reguły zasięg wojewódzki, a zwycięzcy niektórych z nich (np. Agroliga, Bezpieczne Gospodarstwo Rolne) są nominowani do finałów krajowych.

Uzasadnienie:

Ciągły postęp techniczny i organizacyjny oraz konkurencja na rynku rolniczym stawiają przed rolnikami coraz wyższe wymagania i konieczność uzupełniania wiedzy.

Konkursy i olimpiady rolnicze w 2010 roku

Nazwa konkursu / olimpiady Termin Liczba uczestników Współorganizator

Agroliga 2010 marzec – czerwiec 15 Agrobazar, TVP Bezpieczne Gospodarstwo Rolne kwiecień – maj 80 KRUS, PIP Zielone Lato (konkurs agroturystyczny) kwiecień – czerwiec 25 KPIR

Ekologizacja Wsi czerwiec – sierpień 200 WFOŚiGW

Rolnik – Farmer Roku 2010 lipiec – październik 20 Stowarzyszenie Rolnik – Farmer Roku

Nasze Kulinarne Dziedzictwo wrzesień – październik 100 Urząd Marszałkowski Wojewódzka Olimpiada Wiedzy Rolniczej (eliminacje powiatowe, finał)

październik – listopad 400 PZDR

Najlepsze Gospodarstwo Ekologiczne sierpień – październik 15 MRiRW, CDR Brwinów O/Radom

82

Zadanie 3. Wydawnictwa i publicystyka

Cel:

Wspieranie działalności doradczej, szkoleniowej, popularyzacja wiedzy rolniczej.

Uzasadnienie:

Publikacje periodyczne i nieperiodyczne są jedną z form komunikacji i informacji rolniczej adresowanej do beneficjentów programów doradczych, organizacji rolniczych i samorządowych oraz dla doradców Ośrodka. Wspierają one proces kształcenia i zdobywania wiedzy przez rolników, mieszkańców wsi i doradców rolnych oraz upowszechnianie postępu rolniczego. Na wielu seminariach, szkoleniach, a także podczas wystaw rolniczych rolnicy wykazują duże zainteresowanie publikacjami, które w procesie samokształcenia stanowią dla nich aktualne źródło wiedzy.

W 2010 roku planuje się wydać „Wieś Kujawsko-Pomorską” w nakładzie 3,5 tys. egz. miesięcznie, dwutygodnik internetowy „Aktualności” oraz około 26 tytułów wydawnictw nieperiodycznych (ulotki, broszury) i innych publikacji (plakaty, zaproszenia) w łącznym nakładzie 60 tys. egz.

83

Planowane publikacje na 2010 rok

Lp. Tytuł Autor Nakład egz.

Liczba stron/ w tym kolor

Format Osoba odpowiedzialna Termin wydania (kwartał)

Źródło finansowania

1 „Wieś Kujawsko-Pomorska” –miesięcznik praca zbiorowa 3 500 56 A4 Leszek Piechocki 12

numerów sponsorzy,

prenumeratorzy

2 „Aktualności” – dwutygodnik internetowy praca zbiorowa 1 000 – – Marek Radzimierski cały rok budżet Ośrodka

3 Uprawa zbóż w warunkach województwa kujawsko-pomorskiego

Marek Radzimierski Stanisław Szwejka 2 000 36/8 A5 Marek Radzimierski I budżet Ośrodka

4 Szopki bożonarodzeniowe w kulturze regionu Pomorza i Kujaw praca zbiorowa 1 000 24/16 B5 Agnieszka Pocieżnicka I z programu

5 Wartość nawozowa słomy Maria Sikora 2 000 12/1 A5 Maria Sikora II budżet Ośrodka

6 Analiza stada świń w województwie kujawsko-pomorskim Zbigniew Szemczak 1 000 12/1 A5 Zbigniew Szemczak II budżet Ośrodka

7 Umowy dzierżawy gruntów pod elektrownie wiatrowe

Monika Bauza Bartosz Frymarkiewicz 500 12/1 A5 Monika Bauza

Bartosz Frymarkiewicz II budżet Ośrodka

8 Dbajmy o bezpieczeństwo w gospodarstwie Andrzej Siennicki 2 000 12/1 A5 Andrzej Siennicki III budżet Ośrodka

9 Budynki dla koni Zbigniew Szemczak 1 000 12/1 A5 Zbigniew Szemczak III budżet Ośrodka

10 Wielkanocne potrawy regionalne z Pomorza i Kujaw

Agnieszka Pocieżnicka Elwira Zakrzewska 1 000 28/8 B5 Agnieszka Pocieżnicka

Elwira Zakrzewska IV z programu lub KPODR

11 Uprawa cukinii dla przetwórstwa Piotr Borczyński 1 500 20 A5 Piotr Borczyński I budżet Ośrodka + sponsorzy

12 Nowe odmiany porzeczki czarnej (ulotka) Barbara Błaszczyńska 1 000 4 A5 Barbara Błaszczyńska IV budżet Ośrodka

13 Mieszanki zbożowo-strączkowe Zofia Trawczyńska 2 000 20 A5 Zofia Trawczyńska I budżet Ośrodka 14 Kalkulacje rolnicze – czerwiec Aleksander Mostowski 500 64/2 A4 Aleksander Mostowski II budżet Ośrodka 15 Kalkulacje rolnicze – grudzień Aleksander Mostowski 500 64/2 A4 Aleksander Mostowski IV budżet Ośrodka

16 Koszty eksploatacji maszyn i ciągników rolniczych Waldemar Poświata 200 10 A5 Waldemar Poświata III budżet Ośrodka

17 Opryskiwanie podwójnym strumieniem cieczy (ulotka) Andrzej Siennicki 3 000 4/4 A5 Andrzej Siennicki II budżet Ośrodka

18 Zdolność regeneracji rzepaku (ulotka) Maria Sikora 1 000 4/4 A5 Maria Sikora III budżet Ośrodka

84

Lp. Tytuł Autor Nakład egz.

Liczba stron/ w tym kolor

Format Osoba odpowiedzialna Termin wydania (kwartał)

Źródło finansowania

19 Katalog Wystawców Dni Otwartych Drzwi Leszek Piechocki 5 000 16 A5 Leszek Piechocki II wystawcy

20 Informator DNI POLA praca zbiorowa 1 500 44/8 B5 Piotr Stelmaszak II zewnętrzne

21 Katalog Wystawców AGRO-TECH praca zbiorowa

Jarosław Domiński, Sylwia Żakowska

2 000 200 A5 Jerzy Białczyk II wystawcy

22 Katalog Regionalnej Wystawy Hodowlanej – Bydło

Polska Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka,

Jarosław Domiński 500 40 A4 Marta Adamowicz II wystawcy

23 Katalog Regionalnej Wystawy Hodowlanej – świnie, owce, kozy

organizacje hodowców: trzody chlewnej, owiec,

Jarosław Domiński 500 60 A5 Marta Adamowicz II wystawcy

24 Katalog „Lato na Wsi” Sylwia Żakowska, Jarosław Domiński 500 70 A5 Jerzy Białczyk II budżet Ośrodka

25 Kalendarz KPODR na rok 2011 Jarosław Domiński 1 000 1 A2 IV budżet Ośrodka

26 Targi i wystawy rolnicze organizowane przez KPODR w 2011 roku (folder) Jerzy Białczyk 3 000 1/1 A4 Jarosław Domiński IV budżet Ośrodka

27 Plakaty na imprezy wystawienniczo-targowe 3 500 1/1 A2, A3, A4 Jarosław Domiński

Piotr Stelmaszak III i IV zewnętrzne / budżet Ośrodka

85

Program 2. Współpraca z organizacjami samorządowymi, związkami producentów, instytucjami, szkołami i firmami rolniczymi

Zadanie 1. Współpraca z organizacjami samorządowymi, związkami producentów, instytucjami, szkołami i firmami rolniczymi

Cel:

Wzmocnienie efektu działań doradczych, integracja podmiotów działających na rzecz rolnictwa i obszarów wiejskich.

Uzasadnienie:

Na rzecz rolnictwa działa szereg instytucji i organizacji rolniczych oraz samorządowych. Głównym partnerem w projektowaniu i realizacji działań na rzecz rozwoju obszarów wiejskich będzie Urząd Marszałkowski w Toruniu. Podejmowanie wspólnych działań w oparciu o program doradczy województwa kujawsko-pomorskiego obniża koszty organizacji różnych przedsięwzięć i działań doradczych, a tym samym zwiększa liczbę beneficjentów podejmowanych przedsięwzięć rolniczych. Ponadto wspólne działania przyspieszają pracę w różnego rodzaju komisjach, ułatwiają przepływ informacji oraz integrują środowisko wiejskie.

Planowane działania:

W tym Lp. Działanie KPODR specjaliści

zakładowi pracownicy

terenowi

1 Udział w dożynkach wiejskich, gminnych, powiatowych 129 6 123

2 Udział w targach (przygotowanie stoiska KPODR) 41 29 12

3 Udział w komisjach klęskowych 75 – 75

4 Udział w komisjach konkursowych 58 19 39

5 Udział w posiedzeniach rad gminy, powiatu, itp. 188 2 186

6 Inne 79 20 59

86

III. Metodyka pracy i doskonalenie zawodowe doradców

1. Ewaluacja szkoleń i usług doradczych

Cel: Podnoszenie jakości usług szkoleniowych świadczonych przez KPODR.

Uzasadnienie:

Wdrożona polityka jakości i przyjęte zobowiązania wobec klientów wymagają dbałości o jakość świadczonych usług szkoleniowych i doradczych.

Wyniki przeprowadzonych ewaluacji są ważnym elementem działalności w zakresie doskonalenia zawodowego. Pozwalają na określenie potrzeb szkoleniowych dla doradców w zakresie zarówno merytorycznym, jak i metodycznym. Wyzwalają wśród pracowników Ośrodka potrzebę samokształcenia, co wpływa na poziom świadczonych usług.

2. Doskonalenie zawodowe doradców

Cel: Podnoszenie kwalifikacji kadry KPODR, niezbędnych do świadczenia usług na wysokim

poziomie oraz wprowadzania nowych, zgodnie z zapotrzebowaniem na rynku usług doradczych.

Uzasadnienie:

W branży rolniczej następuje ciągły rozwój w technologii i technice, co wymaga stałego podnoszenia kwalifikacji kadry doradczej. Zmienia się również jakość życia na wsi, a to stawia przed nami kolejne zadanie, jakim jest doradztwo dla wszystkich mieszkańców obszarów wiejskich. Te wyzwania i nowe, a także obowiązujący system zarządzania jakością w KPODR powodują, że doskonalenie zawodowe oraz jego monitoring jest nieodłącznym elementem pracy doradczej.

W KPODR opracowywany jest roczny plan szkoleń dla pracowników Ośrodka, w którym zawarte są szkolenia, kursy, konferencje, seminaria itp. zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne. Ponadto doradcy uczestniczą w konferencjach i szkoleniach organizowanych przez KPODR, których tematyka obejmuje zadania realizowane przez Ośrodek. Szkolenia organizowane przez instytucje zewnętrzne są niejednokrotnie bardzo kosztowne, stąd w planie szkoleń na dany rok jest wiele pozycji szkoleń wewnętrznych, które wspierają działania doradców, a są realizowane przez specjalistów zakładowych merytorycznie odpowiedzialnych za dany temat. Pracownicy Ośrodka podnoszą swoje kwalifikacje zgodnie z funkcją pełnioną w KPODR.

Ciągłe doskonalenie zawodowe pracowników Ośrodka pozwala na prowadzenie szkoleń i wykonywanie usług doradczych na wysokim poziomie.

87

Planowane działania:

Szkolenia wewnętrzne dla pracowników KPODR w Minikowie

Lp. Tematyka szkoleń liczba szkoleń

Termin (miesiąc)

Miejsce realizacji Uczestnicy

1 Nowe przepisy obowiązujące w rolnictwie ekologicznym

1 kwiecień / maj Przysiek

specjaliści terenowi PZDR oraz specjaliści zakładowi zajmujący się rolnictwem ekologicznym

2

Ekologiczne zagospodarowanie zagrody a zasady wzajemnej zgodności

1 marzec / kwiecień Minikowo

specjaliści realizujący zadania ekologizacji w terenie z PZDR i specjaliści działu PS

3 Agrotechnika uprawy gryki 3 luty / marzec Minikowo, Przysiek,

Zarzeczewo

specjaliści terenowi ds. produkcji roślinnej (po 1 osobie z PZDR) oraz specjaliści zakładowi

4 Przygotowanie książek FADN do zamknięcia końcowego

3 styczeń Minikowo, Przysiek,

Zarzeczewo

specjaliści ds. Polskiego FADN (wszyscy)

5 Instruktaż wyjaśniania błędów i analiza raportu indywidualnego

40 marzec – maj siedziby PZDR

specjaliści ds. polskiego FADN (wszyscy)

6

Podatek od towarów i usług, ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień w rolnictwie

2 czerwiec, grudzień Minikowo specjaliści terenowi

i specjaliści zakładowi

3. Kontrola wewnętrzna

Cel:

Ocena jakości realizowanych usług szkoleniowych, doradczych i wystawienniczo-targowych oraz prawidłowego stosowania aktów normatywnych, procedur, instrukcji obowiązujących w KPODR. Uzasadnienie:

Złożoność zadań oraz skala działalności Ośrodka wymagają prowadzenia kontroli wewnętrznej. W KPODR corocznie określa się plan kontroli wewnętrznych, po realizacji których sporządza się protokoły kontroli oraz roczne sprawozdanie z przeprowadzonych kontroli. Poprzez kontrolę zwiększamy nadzór nad właściwym wykorzystaniem zasobów Ośrodka, właściwym wykonywaniem zadań doradczych, szkoleniowych i upowszechnieniowych. Kontrole wewnętrzne pozwalają na ustalenie przyczyn i skutków ewentualnych nieprawidłowości oraz ich usunięcie lub przeciwdziałanie w przyszłości.

88

IV. Doskonalenie Systemu Zarządzania Jakością w pracy doradczej

Cel:

Utrzymanie Systemu Zarządzania Jakością w Kujawsko-Pomorskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego zgodnego z nową Normą 9001:2008. Uzasadnienie:

Ośrodek w 2010 roku będzie poddany audytowi odnowieniowemu, który ma potwierdzić funkcjonowanie systemu zarządzania jakością zgodnie z nową Normą 9001:2008. Nowa norma zobowiązuje do wprowadzenia zmian w dokumentacji Systemu Zarządzania Jakością (SZJ), który obowiązuje w KPODR. Będzie to kolejny etap doskonalenia SZJ w pracy doradczej tak, aby utrzymać wymagania normy i poprawić jakość świadczonych usług doradczych, szkoleniowych i wystawienniczo-targowych dla rolników i mieszkańców wsi zgodnie z zakresem Certyfikacji.

System jakości pozwolił nie tylko na ujednolicenie dokumentacji wewnętrznej Ośrodka, ale również na badanie i monitorowanie zapotrzebowania na usługi świadczone przez KPODR, a co się z tym wiąże – na dbałość o jakość tych usług oraz zadowolenie klienta. Działania podejmowane w 2010 roku pozwolą na doskonalenie istniejącego systemu, co wzmocni jakość świadczonych usług i zadowolenie klienta, a przede wszystkim markę firmy na runku. Utrzymanie SZJ w KPODR jest więc koniecznością, zwłaszcza wobec zagrożenia, jakim staje się konkurencja ze strony prywatnych firm świadczących usługi doradcze. Działania:

− Szkolenie dla kadry kierowniczej z zakresu wymogów nowej Normy 9001:2008. − Szkolenia dla pracowników KPODR w zakresie doskonalenia Systemu Zarządzania

Jakością zgodnie z nową Normą 9001:2008. − Zaplanowanie i przeprowadzenie audytów wewnętrznych planowych w KPODR

w 2010 roku. − Analizy kwartalne realizacji Celów Jakości na 2010 rok. − Opracowanie Przeglądu Systemu Zarządzania Jakością. − Opracowanie zmian do dokumentacji SZJ zgodnie z wymogami nowej Normy 9001:2008.

89

V. Zestawienie projektów i usług realizowanych i planowanych na 2010 rok

Lp. Tytuł projektu Źródło finansowania

Wnioskowana kwota

dofinansowania (zł)

Status projektu Osoby odpowiedzialne

1

Zasady otrzymywania dopłat bezpośrednich a obowiązek spełnienia przez gospodarstwo zasad wzajemnej zgodności

PROW 2007-2013 (FAPA) 1 478 676,90 złożony Teresa Krebs, Piotr Sawa,

Milena Kostrzewska

2

Znajomość obsługi komputera i programów komputerowych gwarancją sprawnego zarządzania gospodarstwem rolnym

PROW 2007-2013 (FAPA) 587 148,60 złożony

M. Nowacki, A. Mostowski,

E. Zakrzewska, E. Końca

3 Produkcja mięsa wysokiej jakości szansą opłacalności produkcji

PROW 2007-2013 (FAPA) 264 569,00 złożony S. Piątkowski,

W. Janiak, E. Romanowska

4 Nasze kulinarne dziedzictwo – naszą szansą na lepszą przyszłość EFS/POKL 9.5 49 644,35 zatwierdzone do realizacji

październik 2009 – maj 2010 Hanna Nowakowska-Hapka

5 Aktywna Mama EFS/POKL 7.3 47 001,00 zatwierdzone do realizacji październik 2009 – marzec 2010 Agnieszka Pocieżnicka

6 Czas na zmiany – reorientacja zawodowa rolników EFS/POKL 8.1.2 714 574,00 zatwierdzone do realizacji

styczeń 2010 – sierpień 2011 Arnika Kimber-Kubiak

7 Coach BioEnergy

Europejski Program Współpracy Terytorialnej

Interreg IVB – Europa Środkowa

129 939,71 w trakcie realizacji, do końca 2011 roku

Arnika Kimber-Kubiak, Adam Piszczek

90

VI. Działania wewnętrzne planowane do realizacji w Ośrodku

Działalności wewnętrzna Ośrodka nastawiona jest na poprawę jakości świadczonych usług oraz doskonalenie umiejętności pracowników, służy także bezpieczeństwu pracy. Szczegółowe informacje o rodzajach i liczbie działań przedstawiono w tabeli poniżej.

Rodzaj działania Liczba działań

Opracowanie planu działalności 1 Opracowanie sprawozdania z działalności 1 Opracowanie planu szkoleń dla pracowników 1 Opracowanie harmonogramu ewaluacji 1 Opracowanie raportów indywidualnych z ewaluacji 25 Opracowanie planu kontroli wewnętrznej 1 Opracowanie sprawozdania z kontroli wewnętrznej 1 Opracowanie planu audytów 1 Opracowanie przeglądu systemu zarządzania jakością 1 Opracowanie kwartalnych sprawozdań z realizacji celów jakości 4 Przeprowadzenie audytów wewnętrznych w KPODR ok. 55 Przeprowadzenie szkoleń z zakresu doskonalenia SZJ i nowej Normy 9001:2008 3 Opracowanie planów przeglądów infrastruktury 1 Opracowanie planu rozwoju usług 1

91

Zestawienie działań KPODR planowanych do realizacji na 2010 rok

92

Priorytet I. Poprawa konkurencyjności gospodarstw rolnych w województwie kujawsko-pomorskim

Program 1. Transfer innowacji technologicznych

Działania KPODR Razem

AL BR BY CH GD GR IN LI MG NA RA RY SE SW TR TU WA WL ZN PZDR Razem

Zadanie 1. Wprowadzanie innowacji technologicznych w produkcji roślinnej i zwierzęcej Porady 3118 72 478 12 330 155 100 177 127 30 65 12 100 45 170 150 24 47 245 85 2424

Szkolenia stacjonarne 309 10 17 8 70 10 12 13 12 2 7 12 13 5 27 10 10 5 29 13 285 Szkolenia wyjazdowe 124 3 – 14 – 2 1 6 5 4 6 2 4 2 8 7 12 3 4 20 103

Konferencje 19 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Plan nawozowy (bez OSN) 24 6 – – – – – – – – – – 15 – – – – 3 – – 24 Dawki pokarmowe i plan żywienia zwierząt 15 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Wyliczenie DJP, wielkości płyt obornikowych i zbiorników na odchody płynne

39 6 9 – – – – 1 1 – – – – – 4 – 10 – – – 31

Wniosek o dopłatę do materiału siewnego 245 10 12 3 – 6 12 24 15 11 – 7 – 25 – – 30 17 15 58 245 Wniosek o zwrot akcyzy paliwowej 4 – – – – – – – – – – – – – 4 – – – – – 4

Opracowania

Wniosek o dopłatę do materiału siewnego AGNES 1, AGNES 2

12 – – 3 – – – 5 – – – – – – 4 – – – – – 12

Praca maszyn do produkcji roślinnej 3 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Praca maszyn do produkcji zwierzęcej 2 – – – – – – – 2 – – – – – – – – – – – 2 Profilaktyka i utrzymanie zwierząt 3 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

Pokazy

Inne 10 1 – – – – – – 2 – – – 1 – – – 1 – 1 – 6 Przygotowanie poletek demonstracyjnych 220 – – – – – – – – – – – 1 – – – – – – – 1

Pomiar GPS 9 – – 2 – – – – 2 – – – 2 – 1 – – – 2 – 9 Lustracje 1003 30 33 – 130 120 25 68 34 – 31 25 9 14 95 – 1 20 108 42 785

Zadanie 2. Rozpowszechnianie innowacji technicznych w ramach Centrum Techniki Rolniczej Szkolenia stacjonarne 2 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

Zadanie 3. Prowadzenie szkoleń kwalifikacyjnych dla rolników i dystrybutorów środków ochrony roślin Szkolenia stacjonarne 84 2 6 4 3 3 8 8 4 2 6 6 2 2 6 5 4 4 1 4 80

93

Priorytet I. Poprawa konkurencyjności gospodarstw rolnych w województwie kujawsko-pomorskim Program 1. Transfer innowacji technologicznych

Działania KPODR Razem PT PE PR PS PM Działy

Razem Zadanie 1. Wprowadzanie innowacji technologicznych w produkcji roślinnej i zwierzęcej

Porady 3118 694 – – – – 694

Szkolenia stacjonarne 309 24 – – – – 24

Szkolenia wyjazdowe 124 21 – – – – 21

Konferencje 19 19 – – – – 19

Plan nawozowy bez OSN) 24 – – – – – –

Dawki pokarmowe i plan żywienia zwierząt 15 15 – – – – 15

Wyliczenie DJP, wielkości płyt obornikowych i zbiorników na odchody płynne 39 8 – – – – 8

Wniosek o dopłatę do materiału siewnego 245 – – – – – –

Wniosek o zwrot akcyzy paliwowej 4 – – – – – –

Opracowania

Wniosek o dopłatę do materiału siewnego AGNES 1, AGNES 2 12 – – – – – –

Praca maszyn do produkcji roślinnej 3 3 – – – – 3

Praca maszyn do produkcji zwierzęcej 2 – – – – – –

Profilaktyka i utrzymanie zwierząt 3 3 – – – – 3 Pokazy

Inne 10 4 – – – – 4

Przygotowanie poletek demonstracyjnych 220 219 – – – – 219

Pomiar GPS 9 – – – – – –

Lustracje 1003 218 – – – – 218

Zadanie 2. Rozpowszechnianie innowacji technicznych w ramach Centrum Techniki Rolniczej Szkolenia stacjonarne 2 2 – – – – 2

Zadanie 3. Prowadzenie szkoleń kwalifikacyjnych dla rolników i dystrybutorów środków ochrony roślin Szkolenia stacjonarne 84 – – – – 4 4

94

Priorytet I. Poprawa konkurencyjności gospodarstw rolnych w województwie kujawsko-pomorskim

Program 2. Propagowanie odnawialnych źródeł energii

Działania KPODR Razem AL BR BY CH GD GR IN LI MG NA RA RY SE SW TR TU WA WL ZN PZDR

Razem

Zadanie 1. Wykorzystanie surowców rolniczych na cele nieżywnościowe Porady 151 7 – 6 – 6 10 12 13 – 2 12 6 16 – – 6 3 24 16 139

Szkolenia stacjonarne 13 1 – – – – 1 2 1 – 1 – – 1 – – 1 1 3 1 13 Konferencje 1 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

Zadanie 2. Technika i technologia pozyskiwania energii z wybranych źródeł naturalnych Porady 98 6 – 7 – 6 – 5 10 – 12 – – – 5 – – 9 10 14 84

Szkolenia stacjonarne 18 1 – – – – 1 – 1 1 3 7 – – 1 – – 1 – 2 18 Konferencje 2 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

Lustracje 2 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

Program 3. Produkcja rolnicza w zgodzie ze środowiskiem Zadanie 1. Pomoc rolnikom w realizacji lub wdrażaniu działania „Wspieranie przedsięwzięć rolnośrodowiskowych” w gospodarstwach rolnych

Porady 1652 41 82 12 32 80 110 99 58 40 80 213 93 30 90 90 45 227 118 1540 Szkolenia stacjonarne 112 8 8 3 1 3 11 4 5 2 3 6 9 5 5 5 5 5 22 1 111

Opracowanie planu i/lub wniosku 523 20 33 24 – 20 60 20 15 12 20 60 10 – 30 18 35 17 55 20 469

Korekta planu i/lub wniosku 242 4 – – – 14 10 33 20 7 11 60 – – 12 – – 10 – 35 216

Wniosek o płatność – kontynuacja 1346 10 76 24 25 30 171 65 45 57 65 174 35 80 20 50 80 13 160 51 1231

Plan nawozowy 893 4 13 12 – 15 161 36 10 57 55 245 15 28 3 40 60 18 36 43 851 Opracowania

Prowadzenie rejestru działań agrotechnicznych związanych z programem rolnośrodowiskowym

16 – – – – – – 1 – – – – 13 – – – – – – 2 16

Lustracje 254 20 24 – – – 15 22 2 2 18 35 – – 20 40 30 14 – 5 247 Zadanie 2. Doradztwo i edukacja rolników gospodarujących na obszarach objętych Dyrektywą Azotanową (OSN)

Porady 343 79 – 10 50 – – 18 – – – 162 – – 20 – – – – – 339 Szkolenia stacjonarne 27 10 – 1 6 – – 3 – – – 4 – – 2 – – – – – 26

Konferencje 1 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Opracowania (plany nawozowe i inne) 370 94 – – 49 – – 15 – – – 192 – – 20 – – – – – 370

Lustracje 77 40 – 2 – – – 15 – – – – – – 20 – – – – – 77

95

Priorytet I. Poprawa konkurencyjności gospodarstw rolnych w województwie kujawsko-pomorskim Program 2. Propagowanie odnawialnych źródeł energii

Działania KPODR Razem PT PE PR PS PM Działy

Razem

Zadanie 1. Wykorzystanie surowców rolniczych na cele nieżywnościowe Porady 151 12 – – – – 12

Szkolenia stacjonarne 13 – – – – – – Konferencje 1 1 – – – – 1

Zadanie 2. Technika i technologia pozyskiwania energii z wybranych źródeł naturalnych Porady 98 14 – – – – 14

Szkolenia stacjonarne 18 – – – – – –

Konferencje 2 2 – – – – 2

Lustracje 2 2 – – – – 2

Program 3. Produkcja rolnicza w zgodzie ze środowiskiem

Zadanie 1. Pomoc rolnikom w realizacji lub wdrażaniu działania „Wspieranie przedsięwzięć rolnośrodowiskowych” w gospodarstwach rolnych Porady 1652 102 – 10 – – 112

Szkolenia stacjonarne 112 1 – – – – 1 Opracowanie planu i/lub wniosku 523 50 – 4 – – 54 Korekta planu i/lub wniosku 242 26 – – – – 26 Wniosek o płatność – kontynuacja 1346 99 – 16 – – 115 Plan nawozowy 893 37 – 5 – – 42 Opracowania

Prowadzenie rejestru działań agrotechnicznych związanych z programem rolnośrodowiskowym 16 – – – – – –

Lustracje 254 7 – – – – 7

Zadanie 2. Doradztwo i edukacja rolników gospodarujących na obszarach objętych Dyrektywą Azotanową (OSN) Porady 343 4 – – – – 4

Szkolenia stacjonarne 27 1 – – – – 1 Konferencje 1 1 – – – – 1

Opracowania (plany nawozowe i inne) 370 – – – – – – Lustracje 77 – – – – – –

96

Priorytet I: Poprawa konkurencyjności gospodarstw rolnych w województwie kujawsko-pomorskim Program 4. Przygotowanie rolników do korzystania z mechanizmów Wspólnej Polityki Rolnej

Działania KPODR Razem AL BR BY CH GD GR IN LI MG NA RA RY SE SW TR TU WA WL ZN PZDR

Razem

Zadanie 1. Edukacja rolników w zakresie działań PROW 2007-2013 i wsparcie ich w pozyskiwaniu środków finansowych w ramach jego działań Porady 2932 95 92 113 80 115 260 135 165 102 138 365 155 75 80 105 83 85 200 130 2573

Szkolenia stacjonarne 170 8 4 19 5 5 5 19 17 4 2 13 9 5 10 5 9 4 21 6 170 Renty strukturalne 90 10 1 4 7 2 3 16 6 – – 7 – 5 5 4 10 4 1 3 88 Ułatwienie startu młodym rolnikom 104 3 7 6 4 2 9 10 6 6 9 6 – 5 2 4 10 5 1 8 103 Modernizacja gospodarstw rolnych 449 20 11 9 12 12 22 30 21 8 57 50 11 – 16 16 20 8 60 22 405 Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niż rolne

6 – – – – – – – 1 – – – – – – – – – – 5 6

Opracowania

Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej 39 2 1 – 1 – 3 2 4 1 4 1 – – 3 6 – 1 3 32

Lustracje 78 6 6 – – – 18 9 4 – 15 – – – – – 14 2 – 4 78 Zadanie 2. Przekazywanie wiedzy rolnikom w zakresie zmian Wspólnej Polityki Rolnej – wprowadzanie zasady wzajemnej zgodności (cross-compliance)

Porady 1690 50 58 45 83 145 90 84 109 29 114 30 85 50 52 65 40 80 145 135 1489 Szkolenia stacjonarne 156 10 7 8 13 5 6 7 9 3 6 18 2 10 10 5 5 4 11 12 151

Wniosek: Korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów

450 22 29 8 21 28 24 32 45 – 34 35 – – 21 29 20 11 68 12 439

Opracowania Plan dostosowania gospodarstwa rolnego do minimalnych norm i wymogów wzajemnej zgodności BHP

167 30 – – – – 24 – 80 – 17 – 4 – – – – 2 – 8 165

Raport z oceny dostosowania gospodarstwa rolnego do minimalnych norm i wymogów wzajemnej zgodności i BHP

604 45 33 25 28 19 12 41 80 – 39 75 43 – – 30 22 11 60 16 579

Podpisanie umowy z rolnikiem na korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów

500 22 29 8 21 28 30 16 45 20 34 35 21 – 21 29 20 11 68 31 489

Lustracje 630 17 30 25 28 60 12 40 42 – 14 30 86 15 32 30 19 11 68 50 609

97

Priorytet I: Poprawa konkurencyjności gospodarstw rolnych w województwie kujawsko-pomorskim Program 4. Przygotowanie rolników do korzystania z mechanizmów Wspólnej Polityki Rolnej

Działania KPODR Razem AL BR BY CH GD GR IN LI MG NA RA RY SE SW TR TU WA WL ZN PZDR

Razem

Zadanie 3. Doradztwo dla rolników ubiegających się o płatność do gruntów rolnych Porady 992 50 67 16 – 12 95 67 40 15 30 – 40 – 170 25 23 35 98 88 871

Szkolenia stacjonarne 164 4 20 2 9 5 6 9 16 5 14 6 9 5 11 7 9 7 12 7 163 Opracowania: Wnioski obszarowe 9055 410 440 870 480 430 480 555 555 265 460 590 250 250 640 350 380 200 885 310 8800

Zadanie 4. Wspieranie rolników w organizowaniu grup producentów rolnych Porady 150 25 – 9 – – 18 – 10 – – – – – 5 – 13 – 6 7 93

Szkolenia stacjonarne 20 1 – 1 – – 1 – 1 – – 1 – – 1 – 2 – 1 1 10 Plan działania grupy producentów rolnych (plan marketingowy)

9 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

Opracowania Przygotowanie dokumentów do rejestracji grupy producentów rolnych

5 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

98

Priorytet I: Poprawa konkurencyjności gospodarstw rolnych w województwie kujawsko-pomorskim Program 4. Przygotowanie rolników do korzystania z mechanizmów Wspólnej Polityki Rolnej

Działania KPODR Razem PT PE PR PS PM Działy

Razem

Zadanie 1. Edukacja rolników w zakresie działań PROW 2007-2013 i wsparcie ich w pozyskiwaniu środków finansowych w ramach jego działań Porady 2932 131 110 118 – – 359

Szkolenia stacjonarne 170 – – – – – –

Renty strukturalne 90 1 – 1 – – 2

Ułatwienie startu młodym rolnikom 104 – – 1 – – 1

Modernizacja gospodarstw rolnych 449 10 27 7 – – 44 Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niż rolne 6 – – – – – –

Opracowania

Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej 39 – – 7 – – 7

Lustracje 78 – – – – –

Zadanie 2. Przekazywanie wiedzy rolnikom w zakresie zmian Wspólnej Polityki Rolnej – wprowadzanie zasady wzajemnej zgodności (cross-compliance) Porady 1690 145 45 11 – – 201

Szkolenia stacjonarne 156 5 – – – – 5 Wniosek: Korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów 450 9 – 2 – – 11

Plan dostosowania gospodarstwa rolnego do minimalnych norm i wymogów wzajemnej zgodności i BHP 167 – – 2 – – 2 Opracowania

Raport z oceny dostosowania gospodarstwa rolnego do minimalnych norm i wymogów wzajemnej zgodności i BHP 604 23 2 – – 25

Podpisanie umowy z rolnikiem na korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów 500 7 – 4 – – 11

Lustracje 630 19 – 2 – – 21

99

Priorytet I: Poprawa konkurencyjności gospodarstw rolnych w województwie kujawsko-pomorskim

Program 4. Przygotowanie rolników do korzystania z mechanizmów Wspólnej Polityki Rolnej

Działania KPODR Razem PT PE PR PS PM Działy

Razem

Zadanie 3. Doradztwo dla rolników ubiegających się o płatność do gruntów rolnych Porady 992 75 18 28 – – 121

Szkolenia stacjonarne 164 1 – – – – 1 Opracowania: wnioski obszarowe 9055 144 65 46 – – 255

Zadanie 4. Wspieranie rolników w organizowaniu grup producentów rolnych Porady 150 55 – 2 – – 57

Szkolenia stacjonarne 20 10 – – – – 10

Plan działania grupy producentów rolnych (plan marketingowy) 9 9 – – – – 9 Opracowania Przygotowanie dokumentów do rejestracji grupy producentów

rolnych 5 5 – – – – 5

100

Priorytet I: Poprawa konkurencyjności gospodarstw rolnych w województwie kujawsko-pomorskim Program 5. Uczestnictwo rolników w systemach jakości żywności

Działania KPODR Razem AL BR BY CH GD GR IN LI MG NA RA RY SE SW TR TU WA WL ZN PZDR

Razem

Zadanie 1. Upowszechnianie wśród rolników wiedzy i umiejętności stosowania integrowanych metod produkcji Porady 41 20 1 5 – – – 5 – – – – – 1 – – – 5 – 2 39

Szkolenia stacjonarne 4 1 – 2 – – – 1 – – – – – – – – – – – – 4

Zadanie 2. Propagowanie ekologicznych metod produkcji żywności Porady 141 18 3 5 – – – – 10 3 30 – – – 10 5 5 13 20 4 126

Szkolenia stacjonarne 15 1 – 1 – 2 – – 1 – 2 3 – – 1 1 2 1 – – 15 Szkolenia wyjazdowe 3 – – – – 2 – – – – – – – – – 1 – – – – 3

Konferencje 2 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

Opracowania

Plan przestawiania gospodarstwa na ekologiczny sposób produkcji

4 – – – – – – – – – – 4 – – – – – – – – 4

Lustracje 20 5 – – – – – – – – – – – – – 6 – – – 1 12

Zadanie 3. Wsparcie doradcze rolników we wdrażaniu unijnych systemów jakości Porady 11 5 4 2 11

Opracowania

Wniosek: Uczestnictwo rolników w systemach jakości żywności

3 2 2

101

Priorytet I: Poprawa konkurencyjności gospodarstw rolnych w województwie kujawsko-pomorskim Program 5. Uczestnictwo rolników w systemach jakości żywności

Działania KPODR Razem PT PE PR PS PM Działy

Razem

Zadanie 1. Upowszechnianie wśród rolników wiedzy i umiejętności stosowania integrowanych metod produkcji Porady 41 2 – – – – 2

Szkolenia stacjonarne 4 – – – – – –

Zadanie 2. Propagowanie ekologicznych metod produkcji żywności Porady 141 – – – 15 – 15

Szkolenia stacjonarne 15 – – – – – – Szkolenia wyjazdowe 3 – – – – – –

Konferencje 2 – – – 2 – 2

Opracowania Plan przestawiania gospodarstwa na ekologiczny sposób produkcji 4 – – – – – –

Lustracje 20 – – – 8 – 8 Zadanie 3. Wsparcie doradcze rolników we wdrażaniu unijnych systemów jakości

Porady 11 – – – – – –

Opracowania Wniosek: Uczestnictwo rolników w systemach jakości żywności 3 1 – – – – 1

102

Priorytet II: Podnoszenie poziomu zarządzania gospodarstwem rolnym Program 1. Ocena możliwości rozwoju gospodarstw

Działania KPODR Razem AL BR BY CH GD GR IN LI MG NA RA RY SE SW TR TU WA WL ZN PZDR

Razem

Zadanie 1. Analiza dochodów i kosztów działalności rolniczej Porady 1119 44 40 57 68 40 72 73 23 18 79 11 40 8 72 43 7 44 68 42 849

Szkolenia stacjonarne 46 4 2 1 6 5 4 2 1 1 4 1 2 1 3 4 1 1 2 1 46 Konferencje 1 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Agrokoszty 45 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

Zadanie 2. Sporządzanie opracowań i analiz ekonomicznych Porady 528 32 24 10 – 30 29 33 58 14 35 28 – – 33 12 12 20 18 45 433

Szkolenia stacjonarne 2 – – – – – 1 – – – – – – – – – 1 – – – 2 Plany inwestycji 328 8 13 10 6 11 10 36 12 5 26 28 9 21 14 12 12 11 18 28 290 Wnioski o kredyty bankowe 10 – – – – – – – – – 10 – – – – – – – – – 10

Analizy ekonomiczne (w tym szacunki i kalkulacje)

8 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Opracowania

Prowadzenie ewidencji VAT

20 2 3 5 10

Program 2. Wdrażanie europejskiego systemu rachunkowości rolniczej FADN na terenie województwa kujawsko-pomorskiego Zadanie 1. Prowadzenie rachunkowości w ramach systemu Polski FADN Szkolenia stacjonarne 3 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Prowadzenie książek FADN 1195 38 50 64 80 40 64 42 80 40 60 44 20 30 72 36 54 30 60 32 936 Wizyty w gospodarstwach 7170 228 300 384 480 240 384 252 480 240 360 264 120 180 432 216 324 180 360 192 5616 Wprowadzanie danych do komputera i generowanie raportu 1343 38 40 84 90 40 63 53 82 40 61 46 20 41 72 43 63 34 80 74 1064

103

Priorytet II: Podnoszenie poziomu zarządzania gospodarstwem rolnym

Program 3. System informacji rolniczej

Zadanie 1. Gromadzenie i upowszechnianie rolniczej informacji rynkowej

Działania KPODR Razem AL BR BY CH GD GR IN LI MG NA RA RY SE SW TR TU WA WL ZN PZDR

Razem Cotygodniowe notowania targowiskowe 759 2 2 156 – 52 144 7 26 52 – 52 52 1 – 1 56 52 52 52 759

Cotygodniowe notowania do Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi

239 – 2 10 6 52 48 1 – – – – 52 – – – 56 – 12 – 239

Kwartalne notowania cen środków do produkcji 55 1 2 4 6 – 4 7 4 – – 4 4 1 1 1 4 4 4 4 55

Kwartalne notowania cen nawozów mineralnych dla CDR w Brwinowie

38 1 – 4 – 4 4 – – 4 – – 8 – 1 – – 4 4 4 38

Analiza kształtowania się cen na produkty rolnicze i środki do produkcji

24 – 12 – – – – – – – – 12 – – – – – – – – 24

Zadanie 2. Usprawnienie zarządzania gospodarstwem rolnym z wykorzystaniem Internetu

Gromadzenie adresów e-mailowych 945 35 45 50 35 30 35 50 45 25 30 40 25 25 50 30 30 25 70 40 715

104

Priorytet II: Podnoszenie poziomu zarządzania gospodarstwem rolnym Program 1. Ocena możliwości rozwoju gospodarstw

Działania KPODR Razem PT PE PR PS PM Działy

Razem

Zadanie 1. Analiza dochodów i kosztów działalności rolniczej Porady 1119 – 270 – – – 270

Szkolenia stacjonarne 46 – – – – – – Konferencje 1 – 1 – – – 1 Agrokoszty 45 – 45 – – – 45

Zadanie 2. Sporządzanie opracowań i analiz ekonomicznych Porady 528 – 95 – – – 95

Szkolenia stacjonarne 2 – – – – – – Plany inwestycji 328 2 36 – – – 38 Wnioski o kredyty bankowe 10 – – – – – Analizy ekonomiczne (w tym szacunki i kalkulacje) 8 3 5 – – – 8

Opracowania

Prowadzenie ewidencji VAT 20 10 10

Program 2. Wdrażanie europejskiego systemu rachunkowości rolniczej FADN na terenie województwa kujawsko-pomorskiego Zadanie 1. Prowadzenie rachunkowości w ramach systemu Polski FADN

Szkolenia stacjonarne 3 – 3 – – – 3 Prowadzenie książek FADN 1195 20 227 – – 12 259 Wizyty w gospodarstwach 7170 120 1362 – – 72 1554

Wprowadzanie danych do komputera i generowanie raportu 1343 20 248 – – 11 279

105

Priorytet II: Podnoszenie poziomu zarządzania gospodarstwem rolnym

Program 3. System informacji rolniczej

Działania KPODR Razem PT PE PR PS PM Działy

Razem Zadanie 1. Gromadzenie i upowszechnianie rolniczej informacji rynkowej Cotygodniowe notowania targowiskowe 759 – – – – – – Cotygodniowe notowania do Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi 239 – – – – – – Kwartalne notowania cen środków do produkcji 55 – – – – – – Kwartalne notowania cen nawozów mineralnych dla CDR w Brwinowie 38 – – – – – – Analiza kształtowania się cen na produkty rolnicze i środki do produkcji 24 – – – – – – Zadanie 2. Usprawnienie zarządzania gospodarstwem rolnym z wykorzystaniem Internetu Gromadzenie adresów e-mailowych 945 95 55 60 20 - 230

106

Priorytet III: Wielofunkcyjny zrównoważony rozwój obszarów wiejskich Program 1. Reorientacja zawodowa mieszkańców wsi oraz wspieranie rozwoju przedsiębiorczości na obszarach wiejskich

Działania KPODR Razem AL BR BY CH GD GR IN LI MG NA RA RY SE SW TR TU WA WL ZN PZDR

Razem

Zadanie 1. Wspieranie rozwoju agroturystyki i turystyki wiejskiej oraz promowanie wsi jako atrakcyjnego miejsca wypoczynku

Porady 221 10 13 5 2 10 10 – 20 4 – 15 5 5 10 18 10 5 20 21 183 Szkolenia stacjonarne 25 1 1 2 1 1 2 – 1 1 – 1 1 1 2 5 2 – 2 1 25 Szkolenia wyjazdowe 20 – – 4 – – – – 1 – 1 1 – – 8 1 – 2 2 – 20

Lustracje 102 10 – – – – 2 – 3 – – 5 – – 15 4 2 2 4 5 52

Zadanie 2. Rozwój rękodzielnictwa szansą różnicowania dochodów na obszarach wiejskich

Porady 111 10 5 3 5 10 5 – 20 5 – 15 – – 10 – 2 2 10 7 109 Szkolenia stacjonarne 56 2 1 2 4 7 6 – 3 5 1 3 – – 5 3 1 8 2 53

Zadanie 3. Doradztwo i edukacja mieszkańców wsi w zakresie reorientacji zawodowej oraz w pozyskiwaniu pozarolniczych źródeł dochodu

Porady 974 85 3 11 2 65 10 56 20 50 – 10 20 – 13 110 14 8 20 58 555 Szkolenia stacjonarne 35 7 – – 6 – – – 1 11 – – 2 – – 3 1 – 2 1 34 Szkolenia wyjazdowe 5 – – 1 1 – – – – – – – – – – – – 1 – – 3

Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej

21 – – – – – – 1 1 1 – 2 1 1 1 – 4 – 1 2 15

Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw 17 – – – – – – 1 1 – – 1 1 – – – 3 – – 1 8 Opracowania Indywidualne Plany Działania (w ramach reorientacji zawodowej)

360 60 – – – 30 – 30 – 30 – – – – – 60 – – – 30 240

Lustracje 13 – – – – – – 2 – – – – – – 5 – 6 – – – 13

107

Priorytet III: Wielofunkcyjny zrównoważony rozwój obszarów wiejskich Program 2. Promowanie i wspieranie inicjatyw lokalnych

Zadanie 1. Aktywizacja mieszkańców obszarów wiejskich jako liderów rozwoju lokalnego

Porady 88 10 5 5 – 10 – – 10 4 – 4 – – 5 – 4 4 20 5 86 Szkolenia stacjonarne 12 2 2 – – – – – 2 1 – 1 – – 1 – – – 2 1 12 Szkolenia wyjazdowe 6 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

Konferencje 1 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Konkursy 1 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

Zadanie 2. Podejmowanie działań na rzecz zachowania dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego wsi oraz tradycji kulinarnych regionu

Porady 132 10 – – 5 15 5 – 20 3 – 15 – – 10 – 2 8 30 3 126 Szkolenia stacjonarne 24 1 – 4 2 – – – 3 – – 2 – – 4 – – 5 2 1 24 Szkolenia wyjazdowe 5 1 – – – – – – 1 – – 1 – – 1 – – – – 1 5

Konkursy 8 – – 1 – – – – – – 1 1 – – – – – – 1 – 4

Opracowania

Przygotowanie dokumentacji dla produktów i wytwórców

8 3 – – – – – – – – – 5 – – – – – – – – 8

108

Priorytet III: Wielofunkcyjny zrównoważony rozwój obszarów wiejskich Program 1. Reorientacja zawodowa mieszkańców oraz wspieranie rozwoju przedsiębiorczości na obszarach wiejskich

Działania KPODR Razem PT PE PR PS PM Działy Razem

Zadanie 1. Wspieranie rozwoju agroturystyki i turystyki wiejskiej oraz promowanie wsi jako atrakcyjnego miejsca wypoczynku Porady 221 – – 38 – – 38

Szkolenia stacjonarne 25 – – – – – – Szkolenia wyjazdowe 20 – – – – – –

Lustracje 102 – – 50 – – 50 Zadanie 2. Rozwój rękodzielnictwa szansą różnicowania dochodów na obszarach wiejskich

Porady 111 – – 2 – – 2 Szkolenia stacjonarne 56 – – 3 – – 3

Zadanie 3. Doradztwo i edukacja mieszkańców wsi w zakresie reorientacji zawodowej oraz w pozyskiwaniu pozarolniczych źródeł dochodu Porady 974 – – 419 – – 419

Szkolenia stacjonarne 35 – – 1 – – 1 Szkolenia wyjazdowe 5 – – 2 – – 2

Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej 21 – – 6 – – 6 Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw 17 – – 9 – – 9 Opracowania Indywidualne Plany Działania (w ramach reorientacji zawodowej) 360 – – 120 – – 120

Lustracje 13 – – – – – –

109

Priorytet III: Wielofunkcyjny zrównoważony rozwój obszarów wiejskich Program 2. Promowanie i wspieranie inicjatyw lokalnych

Działania KPODR Razem PT PE PR PS PM Działy Razem

Zadanie 1. Aktywizacja mieszkańców obszarów wiejskich jako liderów rozwoju lokalnego

Porady 88 – – 2 – – 2 Szkolenia stacjonarne 12 – – – – – – Szkolenia wyjazdowe 6 – – 6 – – 6

Konferencje 1 – – 1 – – 1 Konkursy 1 – – 1 – – 1

Zadanie 2. Podejmowanie działań na rzecz zachowania dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego wsi oraz tradycji kulinarnych regionu Porady 132 – – 6 – – 6

Szkolenia stacjonarne 24 – – – – – – Szkolenia wyjazdowe 5 – – – – – –

Konkursy 8 – – 4 – – 4

Opracowania Przygotowanie dokumentacji dla produktów i wytwórców 8 – – – – – –

110

Priorytet III: Wielofunkcyjny zrównoważony rozwój obszarów wiejskich Program 3. Edukacja z zakresu ekologii i ochrony środowiska

Działania KPODR Razem AL BR BY CH GD GR IN LI MG NA RA RY SE SW TR TU WA WL ZN PZDR

Razem

Zadanie 1. Gospodarka wodno-ściekowa oraz postępowanie z odpadami, w tym odpadami niebezpiecznymi Porady 158 14 11 5 – 11 – 13 18 4 9 – – 3 5 – 13 15 4 8 133

Szkolenia stacjonarne 37 6 1 1 – – – 2 2 3 2 7 1 1 1 – 3 4 3 – 37 Konferencja 1 – – – – – – – – – – – – – – – – – – 0

Pokaz kompostowania 11 – – – – – – – – 1 – – – – – – 10 – – – 11 Lustracje 70 5 – – – – – 11 – 30 – – – – – – 14 – – – 60

Zadanie 2. Promocja tradycyjnych sadów

Porady 37 6 – 3 – – 3 2 – – – – – – – – 3 7 10 3 37 Szkolenia stacjonarne 3 – – – – – – 1 – – – – – – 1 – – – – 1 3 Szkolenia wyjazdowe 1 – – – 1 – – – – – – – – – – – – – – – 1

Lustracje 5 – – – – – – 1 – – – – – – – – – – 4 – 5

Zadanie 3. Estetyka i zagospodarowanie zagrody wiejskiej Porady 229 14 5 15 5 5 10 1 17 2 5 22 – 15 20 20 4 7 35 7 209

Szkolenia stacjonarne 18 2 1 2 – – – – 1 – – 1 – 2 5 1 – – 2 1 18 Szkolenia wyjazdowe 5 – – – 1 – – – 1 – – – – – – 1 – 2 – – 5

Konferencje 1 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 0 Lustracje 190 10 – 15 – – 20 – 5 – – – – 15 10 15 – 5 20 – 115

Zadanie 4. Kształtowanie postaw społecznych sprzyjających ochronie środowiska w ramach programu Natura 2000

Porady 68 9 – 3 – – 5 3 2 1 – – – – – – 10 – 25 – 58 Szkolenia stacjonarne 4 – – 2 – – 1 – – – – – – 1 – – – – – 4 Szkolenia wyjazdowe 4 – – – – – 2 – – – – – – – – – – – 2 – 4

Lustracje 1 – – – – – – 1 – – – – – – – – – – – – 1

111

Priorytet III: Wielofunkcyjny zrównoważony rozwój obszarów wiejskich Program 3. Edukacja z zakresu ekologii i ochrony środowiska

Działania KPODR Razem PT PE PR PS PM Działy

Razem

Zadanie 1. Gospodarka wodno-ściekowa oraz postępowanie z odpadami, w tym odpadami niebezpiecznymi Porady 158 – – – 25 – 25

Szkolenia stacjonarne 37 – – – – – – Konferencja 1 – – – 1 – 1

Pokaz kompostowania 11 – – – – – – Lustracje 70 – – – 10 – 10

Zadanie 2. Promocja tradycyjnych sadów Porady 37 – – – – – –

Szkolenia stacjonarne 3 – – – – – – Szkolenia wyjazdowe 1 – – – – – –

Lustracje 5 – – – – – –

Zadanie 3. Estetyka i zagospodarowanie zagrody wiejskiej Porady 229 – – – 20 – 20

Szkolenia stacjonarne 18 – – – – – – Szkolenia wyjazdowe 5 – – – – – –

Konferencje 1 – – – 1 – 1 Lustracje 190 – – – 75 – 75

Zadanie 4. Kształtowanie postaw społecznych sprzyjających ochronie środowiska w ramach programu Natura 2000 Porady 68 – – – 10 – 10

Szkolenia stacjonarne 4 – – – – – – Szkolenia wyjazdowe 4 – – – – – –

Lustracje 1 – – – – – –

112

Priorytet IV: Promowanie postępu biologicznego i technologicznego w produkcji rolniczej Program 1. Upowszechnianie najnowszych rozwiązań technicznych i osiągnięć hodowlanych

Działania KPODR Razem AL BR BY CH GD GR IN LI MG NA RA RY SE SW TR TU WA WL ZN PZDR

Razem

Zadanie 1. Organizacja imprez wystawienniczo-targowych

Impreza wystawienniczo-targowa 13 – – – – – – – – – – – 1 – – – – – – – 1

Zadanie 2. Organizacja konkursów i olimpiad wiedzy rolniczej Konkursy 21 – – 7 1 – – – – – – – 1 – – – – – – – 9 Olimpiady 19 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 – 18 Zadanie 3. Wydawnictwa i publicystyka Audycja RTV 48 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Artykuły w wydawnictwach KPODR 371 9 13 14 8 11 9 14 12 7 8 8 10 5 16 8 4 6 20 8 190 Artykuły w wydawnictwach obcych 36 – – 1 – – – 1 – – – – 1 – – – 5 – – – 8 Opracowanie autorskie (broszury, ulotki, katalogi) 24 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Opracowanie redakcyjne (Wieś kujawsko-Pomorska, broszury, ulotki, plakaty, foldery, katalogi)

72 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

Aktualności – internetowy biuletyn informacyjny 24 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – Program 2. Współpraca z organizacjami samorządowymi, związkami producentów, instytucjami, szkołami i firmami rolniczymi Zadanie 1. Współpraca z organizacjami samorządowymi, związkami producentów, instytucjami, szkołami i firmami rolniczymi Udział w dożynkach wiejskich, gminnych, powiatowych 129 3 6 6 6 8 7 11 5 5 6 4 3 5 10 5 10 5 9 9 123 Udział w targach (przygotowanie stoiska KPODR) 41 2 – 3 – – – – – 2 – – 1 – 2 – – – – 2 12

Udział w komisjach klęskowych 75 4 – 8 6 – – 12 5 3 – 6 – – 9 5 5 – 10 2 75 Udział w komisjach konkursowych 58 2 4 – 3 6 3 5 1 – 2 3 – 1 5 1 3 – – 39 Udział w posiedzeniach rad gminy, powiatu, itp. 223 4 14 6 6 5 26 28 12 6 6 10 6 6 17 12 18 14 7 18 221

Inne 79 – 4 – – – – 6 – – – – – – 36 – – 13 – – 59

113

Priorytet IV: Promowanie postępu biologicznego i technologicznego w produkcji rolniczej Program 1. Upowszechnianie najnowszych rozwiązań technicznych i osiągnięć hodowlanych

Działania KPODR Razem PT PE PR PS PI Działy

Razem

Zadanie 1. Organizacja imprez wystawienniczo-targowych Impreza wystawienniczo-targowa 13 3 – 3 2 4 12

Zadanie 2. Organizacja konkursów i olimpiad wiedzy rolniczej Konkursy 21 3 – – 7 2 12

Olimpiady 19 – – – – 1 1

Zadanie 3. Wydawnictwa i publicystyka Audycje RTV 48 25 4 12 7 48 Artykuły w wydawnictwach KPODR 371 94 24 25 14 24 181

Artykuły w wydawnictwach obcych 36 11 10 6 1 28

Opracowanie autorskie (broszury, ulotki, katalogi) 24 10 3 4 7 24 Opracowanie redakcyjne (Wieś Kujawsko-Pomorska, broszury, ulotki, plakaty, foldery, katalogi) 72 72 72 Aktualności – internetowy biuletyn informacyjny 24 24 24 Program 2. Współpraca z organizacjami samorządowymi, związkami producentów, instytucjami, szkołami i firmami rolniczymi

Zadanie 1. Współpraca z organizacjami samorządowymi, związkami producentów, instytucjami, szkołami i firmami rolniczymi Udział w dożynkach wiejskich, gminnych, powiatowych 129 4 – 1 1 – 6 Udział w targach (przygotowanie stoiska KPODR) 41 19 – 1 7 2 29 Udział w komisjach klęskowych 75 – – – – – – Udział w komisjach konkursowych 58 9 – 4 5 1 19 Udział w posiedzeniach rad gminy, powiatu, itp. 223 2 – – – – 2 Inne 79 7 – 6 7 – 20

114