programma_aspo_2009
TRANSCRIPT
ASPO CONGRES 2009
1
Belangrijke Informatie
Voor alle congresdeelnemers -Wilt u deze informatie doorsturen naar uw studenten en collega’s van wie u weet/denkt dat zij niet op de ASPO-mailinglijst staan? -Deelnemers die de inschrijfkosten nog niet hebben betaald dienen deze kosten contant en gepast (vermeerderd met €10) te betalen bij de registratie op het congres. -Deelnemers die de dinerkosten nog niet hebben betaald, dienen deze kosten contant en gepast (vermeerderd met €5) te betalen bij de registratie op het congres. -Deelnemers ontvangen bij registratie een kwitantie voor betaalde inschrijf- en dinerkosten. Voor alle sprekers -Aanpassingen in het programma zijn niet mogelijk. -Voor de sprekers in de parallelsessies is per presentatie 20 minuten ingepland (15 minuten spreektijd; 5 minuten voor vragen/discussie). -Sprekers kunnen een powerpointpresentatie op een USB-stick meenemen (niet mailen a.u.b.!) en deze minimaal 10 minuten voor aanvang van de relevante parallelsessie op de betreffende laptop kopiëren (i.s.m. de zaalassistent). In elke zaal is een standaard PC-laptop aanwezig. - BELANGRIJK: Zorg dat je ppt presentatie is opgeslagen in MS office 2000/2003 format, dan weet je zeker dat het werkt. Op de laptops is geen MS office 2007 geïnstalleerd. Voor alle zaalvoorzitters -Zaalvoorzitters verzorgen een ordelijk en ‘op tijd’ verloop van de parallelsessies. -Zaalvoorzitters wordt gevraagd de sprekers kort aan te kondigen en eventuele vragen en discussie te coördineren. -In de zaal zijn bordjes aanwezig waarmee zaalvoorzitters de resterende spreektijd kunnen aangeven. -De sessietijden zijn zodanig gepland dat er voor het publiek ongeveer 2 minuten tijd is om tussen de lezingen eventueel van zaal te wisselen Alle zalen bevinden zich direct naast elkaar. Congresorganisatie: Johan Karremans, Marijke Crum, Marjo van Mierlo Contact/informatie: [email protected]
ASPO CONGRES 2009
2
Programma ASPO 2009
Locatie: Triavium Van Rosenburgweg 2a, Nijmegen
(nabij NS-station Nijmegen Dukenburg) Donderdag 10 december 9:30 Inschrijving & koffie/thee 10:40 Opening congres (zaal Gamma) 11:00 Lezing binnenlandse spreker: Henk Aarts (Zaal Gamma) 12:00 Lunch op de Plaza 13.00 Jaarvergadering (Zaal Labda) 14.00 Parallelsessie 1 – (4 x 4 presentaties) 15.30 Koffie/thee 16.00 Parallelsessie 2 - (4 x 4 presentaties) 17.30 Borrel op de Plaza 19:30 Diner De Waagh, Grote Markt, Nijmegen (met na afloop van het diner
verrassingsoptreden) Vrijdag 11 december 9:30 Koffie/thee 10:00 Parallelsessie 3 - (4 x 4 presentaties) 11:30 Koffie/thee 12:00 lezing buitenlandse spreker : Alexander Todorov (zaal Gamma) 13:00 Lunch op de Plaza 14:20 Parallelsessie 4 - (4 x 3 presentaties) 15.30 Koffie/thee 15.55 Uitreiking en lezing winnaar ASPO Beste Jaarboek bijdrage (Gamma) 16:25 Uitreiking en lezing winnaar ASPO Dissertatieprijs (Gamma) 17.00 Sluiting ASPO 2009
ASPO CONGRES 2009
3
Key Note Speakers Henk Aarts Professor Sociale Psychologie, Universiteit Utrecht http://www.goallab.nl/
More News From Nowhere: De onbewuste oorsprong van doelgericht gedrag Experimenteel onderzoek in (met name) de sociale psychologie heeft ontdekt dat mensen onbewust gemotiveerd kunnen worden om doelgericht gedrag te vertonen. Hoewel deze onbewuste invloed van de omgeving op motivatie en gedrag intrigerend is en vaak een "wow" reactie ontlokt, wordt deze dikwijls verklaard in termen van behaviorisme dan wel afgedaan als vaag of zelfs onmogelijk. Recent onderzoek op dit terrein geeft echter wellicht een nieuwe kijk op de zaak. In deze presentatie wordt dit onderzoek kort uiteengezet en bediscussieerd om de potentiële mechanismen waarlangs onze motivatie tot doelgericht gedrag onbewust tot stand komt beter te begrijpen en te onderzoeken. Alexander Todorov Associate Professor of Psychology and Public Affairs Princeton University http://www.princeton.edu/~atodorov/
Evaluating Faces on Social Dimensions
The belief that personality can be read from a person’s face has persisted over the centuries. Moreover, social psychologists have accumulated evidence that trait judgments from faces predict important social outcomes ranging from electoral success to sentencing decisions, although these judgments are not necessarily accurate. Why, then, do people make these inaccurate judgments so reliably? Using data-driven methods, we have argued that faces are evaluated on two fundamental dimensions – valence/trustworthiness and power/dominance – and that inferences along these dimensions are based on similarity to expressions signaling approach/avoidance behavior and features signaling physical strength, respectively. We have also started exploring the determinants of idiosyncratic face preferences, showing that evaluation of novel faces is affected by their perceptual similarity to familiar faces. In general, our findings suggest that trait inferences from faces originate in functionally adaptive mechanisms. However, similarity to functionally significant features may be inappropriately generalized to trait attributions.
ASPO CONGRES 2009
4
Parallelsessie 1, donderdag 10 december, 14.00 – 15.30 uur
Zaal Gamma Zaal Labda Zaal Alpha Zaal Ypsylon Bewuste vs onbewuste processen
Voorzitter:
Ruud Custers
Relaties en aantrekkelijkheid
Voorzitter: Esther Kluwer
Stereotypen en vooroordelen
Voorzitter: Belle Derks
Consumenten-gedrag
Voorzitter: Jaap Ham
Wanneer het bewustzijn op eieren loopt Bijleveld, Custers, & Aarts Universiteit Utrecht
Spillover van werk naar de partnerrelatie: een kwestie van zelfregulatie? Danner-Vlaardingerbroek, Kluwer & van Steenbergen Universiteit Utrecht
Hoe het benadrukken van morele idealen (vs. verplichtingen) de steun van autochtone Nederlanders voor sociale gelijkheid vergroot Does,Derks, & Ellemers, Universiteit Leiden
Beïnvloeding door subliminale feedback Beute, Ham, & Midden Technische Universiteit Eindhoven
Beter goed gejat dan slecht bedacht! Onbewust plagiaat en macht Sjoerdsma, Jostmann, Dijksterhuis, & van Baaren
Radboud Universiteit
Seks en macht
Peggy M.J. Emmerink, Joris Lammers Universiteit van Tilburg
Ik Ben Anders dan Jij en Daarom Zijn Wij ‘Wij’: Sociale Identiteit en Distinctiviteit Jans, van der Zee & Postmes Rijksuniversiteit Groningen
Het temporeel framen van prijsveranderingen Evers & Keren Universiteit van Tilburg
Wanneer meer Geld Armer maakt: De Effecten van Bewuste en Onbewuste Beloningen op het Werkgeheugen Zedelius, Veling, & Aarts, Universiteit Utrecht
Wanneer lelijk niet slecht is: Niet behaalde doelen en afstand nemen verkleinen het onaantrekkelijkheids-effect Marlous Tuithof & Kees van den Bos Universiteit Utrecht
Bange Vermijding: Hoe Toenadering Vooroordelen kan Verminderen Wennekers, Holland, Wigboldus, & van Knippenberg Radboud Universiteit
De Rol van Gewoontes in het Effect van het Subliminaal Aanbieden van een Merknaam op Merkkeuze Verwijmeren, Karremans, Stroebe, & Wigboldus, Radboud Universiteit
Onbewust denken bij medische beslissingen: Classificatie van psychiatrische casusbeschrijvingen de Vries, Witteman, Holland & Dijksterhuis Universiteit Leiden
Oog in Oog met een Aantrekkelijk Alternatief: Relatiestatus Onthullen of Verbergen? Pennings, Debets, & Karremans Radboud Universiteit
“Mijn date mag me lief noemen, maar mijn collega niet” Koudenburg & Gordijn Rijksuniversiteit Groningen
Over thema’s en kenmerken: Het effect van het type imitatie op evaluatie en keuze van look-alike producten van Horen, Pieters & Stapel Universiteit van Tilburg
ASPO CONGRES 2009
5
Parallelsessie 2, donderdag 10 december, 16.00 – 17.30 uur
Zaal Gamma Zaal Labda Zaal Alpha Zaal Ypsylon Agency
Voorzitter: Nils Jostmann
Emoties
Voorzitter: Marcel Zeelenberg
Zelf-regulatie en cognitieve controle
Voorzitter:
Wilco van Dijk
Cognitieve flexibiliteit en
creativiteit
Voorzitter: Gerben van Kleef
Actieve zelfregulatie verhoogt illusoire gevoelens van zelfcausatie Dannenberg, Jostmann, & Förster, Universiteit van Amsterdam
Het Zelf in Schaamte en Groepsgebaseerde Schaamte Welten, Breugelmans & Zeelenberg Universiteit van Tilburg
Een Verwachte Interactie met een Vrouw Vermindert de Zelfregulatie van Mannen. Nauts, Metzmacher, Rommeswinkel, Verwijmeren, & Karremans Radboud Universiteit
Creatief omdat het functioneel is Roskes, De Dreu & Nijstad Universiteit van Amsterdam
Priming met Religie Leidt tot een Hogere Mate van Toegeschreven Agentschap aan Natuurverschijnselen Nieuwboer, van Schie, & Wigboldus Radboud Universiteit
Wanneer we denken over angst, leeft ons lichaam mee. Oosterwijk, Topper, Rotteveel & Fischer Universiteit van Amsterdam
Flirten onder Controle: Cognitief Functioneren Vermindert Flirtgedrag van Bezette Mannen Pronk, Karremans, & Wigboldus Radboud Universiteit
Weg, Boom, Baan: Hoe Past Alles Bij Elkaar? De Effecten van Fysieke Obstakels op Conceptuele Breedte Marguc, van Kleef, & Förster, Universiteit van Amsterdam
Actie of Uitkomst: Het Belang van Gedragsrepresentatieniveau bij het Primen van Uitkomsten op Ervaringen van Zelf-Causatie van der Weiden, Aarts & Ruys Universiteit Utrecht
Het Effect van Culturele Context op de Ervaring en Uiting van Trots van Osch, Zeelenberg, & Breugelmans Universiteit van Tilburg
Een gewaarschuwd mens verschiet zijn kruit niet te vroeg: Conservatie van zelfregulatieve energie verhoogt weerstand tegen sociale beïnvloeding Janssen, Fennis, Pruyn , Universiteit van Tilburg
Cognitieve flexibiliteit en impliciete motivatie: Het koppelen van positief affect aan verschillende niveaus van taakrepresentaties Marien, Aarts, & Custers Universiteit Utrecht
De rol van boosheid in altruïstisch straffen Elise Seip, Rotteveel, Van Dijk Universiteit van Amsterdam
Who’s afraid of red, yellow and blue? De relatie tussen Need for Cognitive Closure en esthetische oordelen. Wiersema & van der Schalk Universiteit van Amsterdam
ASPO CONGRES 2009
6
Parallelsessie 3, vrijdag 11 december, 10.00 – 11.30 uur
Zaal Gamma Zaal Labda Zaal Alpha Zaal Ypsylon Onbewuste
invloeden op attitudes en gedrag
Voorzitter:
Rob Holland
Moraliteit en Prosociaal gedrag
Voorzitter: Kees van den Bos
Gezondheids-gedrag
Voorzitter: Rob Ruiter
Gezichts-waarneming
Voorzitter: Martijn de Lange
Eens schuldig, altijd schuldig? Hoe Associatieve Sterkte het Effect van Negatie op Impliciete Attitudes Modereert Curfs, Holland, Kerstholt, Stor, van Leuven & Wigboldus, Radboud Universiteit
Met een zuivere blik. Het effect van aandachtscontrole op walging in morele oordelen. van der Wal, van Dillen, & van den Bos Universiteit Utrecht
Onvermijdelijke gewoontes: De effectiviteit van implementatie intenties gericht ohet vermijden van ongezond snackgedrag van Oosten, Adriaanse, & de Ridder Universiteit Utrecht
The Face of Love: Accommodatie, Gezichtsuitdrukkingen en Relatietevredenheid Smit, Snel, Vis, Ijzerman, & Häfner Universiteit Utrecht
The Sound of Music: Het Effect van Omgevingsvariabelen op de Selectie van Middelen in Doelgericht Gedrag Hendriks, van Hal, Veling, & Holland, Radboud Universiteit
Streven naar succes en oneerlijkheid vermijden: Zelfregulatie strategieën die groepsleden gebruiken als ze worden beoordeeld op competentie en moraliteit van der Lee & Ellemers Universiteit Leiden
Ik weet wat je eet: Mensen weten beter waar iemand van houdt dan waar iemand niet van houdt Pollmann, Universiteit van Tilburg
Impliciet vooroordeel beïnvloedt categorisatie van Marokkaanse gezichten Dotsch, Wigboldus, & van Knippenberg Radboud Universiteit
Agressie als positieve kracht: Hoe agressie onbewust leidt tot gemotiveerd gedrag Renes, de Groot, Geertjes, van Nunen, Ruys, & Aarts, Universiteit Utrecht
Het afweren van het boze oog: De angst voor afgunst leidt tot prosociaal gedrag van de Ven, Zeelenberg, & Pieters Universiteit van Tilburg
Lust of Verstand: De Invloed van Gezondheidsdoelen op Seksuele Risicobeslissingen. den Daas & Häfner, de Wit, Universiteit Utrecht
Face processing in social anxiety: Bias towards low spatial frequencies Langner Radboud University
For scent-imental reasons: Het koppelen van geuren aan specifiek gedrag. Nohlen, Hendriks, Brandtmeyer & Holland, Radboud Universiteit
Het voordeel van de twijfel: De invloed van dispositioneel vertrouwen en ruis op geattribueerde intentionaliteit van defectie. Leunissen, de Kwaadsteniet De Cremer Erasmus Universiteit
Laat Rokers Zichzelf Overtuigen! Hoe Zelfbetrokkenheid het Rookgedrag Positief Beïnvloedt Maaskant, Pennings, Müller, & Ritter Radboud Universiteit
De Rol van Vergelijkingscontext en Sociale Categorisatie in Emotieherkenning Bijlstra, Holland & Wigboldus Radboud Universiteit
ASPO CONGRES 2009
7
Parallelsessie 4, vrijdag 11 december, 14.20 – 15.30 uur
Zaal Gamma Zaal Labda Zaal Alpha Zaal Ypsylon Seksestereotypen
Voorzitter: Kirsten Ruys
Zelf en perspectief nemen
Voorzitter: Reintjan Renes
Normen en Waarden
Voorzitter: Jan-Willem van
Prooijen
Impliciete interpersoonlijke
processen
Voorzitter: Mariëlle Stel
Hinderende Hulp Noordewier & Stapel Universiteit van Tilburg
Ik Morgen, de Anderen Later: Het Effect van Perspectievenfit op Duurzaam Gedrag Meijers, Stapel, Universiteit van Tilburg
Wat is zelfaffirmatie? Waardeaffirmatie versus Attribuutaffirmatie
van der Linde, Stapel, Universiteit van Tilburg
Imiteren of Complementeren? Het Effect van Rechtvaardigheid en Status op Imiteren of Complementeren van Non-verbaal Gedrag Mastop, Stel, & van Dijk Universiteit Leiden
Seksuele mediabeelden, zelf-objectificatie en prestatie Meijs & Stapel Universiteit van Tilburg
Is de groep zoals ik? Hoe verschillen in zelfperceptie van invloed zijn op de cognitieve route naar groepsidentificatie. van Veelen, Otten, & Hansen Rijksuniversiteit Groningen
Doe maar normaal, dan ben je asociaal: Ongeremdheid vergroot de kans op aversie tegen onrecht in je eigen voordeel Venhoeven, van den Bos, Beudeker, Cramwinkel, van der Laan , & Smulders, Universiteit Utrecht
Communicatie op maat: hoe betrokkenheid van gesprekspartners de inhoud van een boodschap bepaalt Emans & de Lange Radboud Universiteit
Fris vrouwelijk leiderschap Lammers, Stoker & Stapel, Universiteit van Tilburg
Omgaan met onzekerheden: Het heden afzetten tegen het verleden van der Laan & van den Bos Universiteit Utrecht
Sociale waarde oriëntatie en doelgericht liegen Koning, van Dijk, van Beest & Steinel, Universiteit Leiden
ASPO CONGRES 2009
8
Routebeschrijving
De congreslocatie is congrescentrum Triavium in Nijmegen – Dukenburg: Triavium
Congressen, Van Rosenburgweg 2a, Nijmegen, tel: 024-3453093
De dinerlocatie is eet- en drinkhuis de Waagh in het stadscentrum van Nijmegen (Grote Markt
26, Nijmegen), tel: 024-3230757
Vanaf elk hotel in het centrum van Nijmegen is het congrescentrum eenvoudig te bereiken
door op station Nijmegen CS de trein te nemen naar station Nijmegen Dukenburg
Congres Routebeschrijving Triavium:
Openbaar vervoer: Het congrescentrum bevindt zich op slechts enkele honderden meters
afstand van station Nijmegen-Dukenburg. Voor diegenen die deelnemen aan het diner is het
raadzaam om een kaartje te kopen waarmee je ’s ochtends naar Nijmegen-Dukenburg kunt
reizen, en dat je ’s avonds kunt gebruiken om van Nijmegen-Dukenburg naar Nijmegen-
Centraal te reizen. Dit om te voorkomen dat ’s avonds ongeveer 200 congresgangers voor 2
kaartjesautomaten op station Dukenburg staan. Iedereen die uit de richting Arnhem komt, of
uit de richting Maastricht, raden we daarom aan om ‘s ochtends een kaartje te kopen
Nijmegen-Centraal via Nijmegen-Dukenburg. Voor iedereen die ‘s ochtends uit de richting
Den Bosch komt, en ook deelneemt aan het diner, is het handig om ‘s ochtends wel een
kaartje Nijmegen-Centraal te kopen; je kunt dan ‘s ochtends uitstappen in Dukenburg, en ‘s
avonds het kaartje gebruiken om verder te reizen naar Nijmegen-Centraal.
Auto: Vanaf de A50 (rijdende in zuidelijke richting) neemt u de afslag Nijmegen/Venlo A73.
Bij knooppunt Neerbosch blijft u de A73 volgen, neem de afslag Wijchen/Grave N326. Aan
het einde van de afrit gaat u linksaf richting Nijmegen. Bij het verkeersplein ¼ rond. Direct
onder de spoorbrug rechtsaf. Vanaf de A50 (rijdende in noordelijke richting) neemt u de
afslag Wijchen/Nijmegen N326. Bij het tweede verkeersplein ¼ rond. Direct onder de
spoorbrug rechtsaf. Vanaf de A73 (rijdende in noordelijke richting) neemt u de afslag
Wijchen/Nijmegen. Aan het einde van de afrit gaat u rechtsaf richting Nijmegen. Bij het
verkeersplein ¼ rond. Direct onder de spoorbrug rechtsaf. Triavium beschikt over een ruime
parkeerplaats , in beheer van Q-Park, voor circa 450 auto's (betaald parkeren).
ASPO CONGRES 2009
9
Diner Openbaar vervoer dinerlocatie vanaf congrescentrum Triavium: De totale reistijd
bedraagt ongeveer 20 a 30 minuten. Om bij de Waagh te komen kunt u op enkele honderden
meters van het congrescentrum vanaf Station Nijmegen-Dukenburg de trein nemen naar
Nijmegen CS (reistijd < 5 minuten). Vanaf Nijmegen CS is het ongeveer 15 minuten lopen
naar de Waagh, of u kunt een bus (bijvoorbeeld 85, 4, 5, 1, 2) nemen en uitstappen op halte
Plein 44 (3 minuten). Vandaar is het 2 a 3 minuten lopen naar de Waagh.
Auto dinerlocatie vanaf congrescentrum Triavium: U kunt uw auto het beste parkeren in
de overdekte parkeerplaats op de Eiermarkt. Vanaf het Triavium dient u via de N326
(Wijchenseweg, Graafseweg) Nijmegen-Centrum aan te houden. Vanaf de grote rotonde in
het centrum (Keizer Karelplein) houdt u de richting Arnhem aan. Op het einde van de
Oranjesingel houdt u de richting “Waalkade” aan, volg vanaf daar de richting P Eiermarkt.
Vanaf de Eiermarkt is het 3 minuten lopen naar de Waagh.
Voor een kaart van de locatie (inclusief Nijmegen CS, Plein 44, en Eiermarkt) zie kaart
hieronder
A = De Waagh, B = busstation Plein 44, C = Centraal Station
B
C
ASPO CONGRES 2009
10
ABSTRACTS Parallelsessie 1, donderdag 10 december, 14.00u-15.30u Zaal Gamma: Bewuste vs Onbewuste Processen Wanneer het bewustzijn op eieren loopt Erik Bijleveld, Ruud Custers, & Henk Aarts Universiteit Utrecht Zowel bewuste als onbewuste beloningen kunnen mensen motiveren om zich meer in te spannen. Met twee experimenten − waarin we kijken naar afwegingen tussen snelheid en accuratesse − laten we zien dat bewuste (maar niet onbewuste) beloningen nog iets extra’s doen: ze maken mensen voorzichtiger. Beter goed gejat dan slecht bedacht! Onbewust plagiaat en macht Aukje Sjoerdsma a, Nils Jostmann b, Ap Dijksterhuis a, &Rick B. van Baaren a a Radboud Universiteit Nijmegen b Universiteit van Amsterdam Onbewust plagiaat is het onbedoeld toe-eigenen van ideeën of opmerkingen van anderen. In deze studie onderzoeken we of macht invloed heeft op de mate waarin andermans producten worden geplagieerd. De resultaten tonen dat proefpersonen geprimed met veel macht andermans producten meer plagieerden dan proefpersonen geprimed met weinig macht. Wanneer meer Geld Armer maakt: De Effecten van Bewuste en Onbewuste Beloningen op het Werkgeheugen
Claire M. Zedelius (UU), Harm Veling (UU), Henk Aarts (UU) Beloningen beïnvloeden cognitieve prestaties verschillend, afhankelijk van of zij bewust of onbewust worden waargenomen. Subliminaal geprimede beloningen faciliteren het actief houden van informatie in het werkgeheugen. De bewuste waarneming van een hoge beloning kan daarentegen soms juist verstorend werken door af te leiden van de relevante informatie. Onbewust denken bij medische beslissingen: Classificatie van psychiatrische casusbeschrijvingen Marieke de Vries, Leids Universitair Medisch Centrum, Medische Besliskunde Cilia L.M. Witteman, Rob W. Holland & Ap Dijksterhuis Radboud Universiteit Nijmegen, We onderzochten het mogelijke effect van bewust versus onbewust denken op een complex onderdeel van medische beslissingen: classificeren. Ouderejaars psychologiestudenten classificeerden casusbeschrijvingen uit het DSM-IV Casusboek. Het aantal correcte classificaties was hoger na onbewust dan na bewust denken. Dit resultaat toont het mogelijke belang van onbewust denken bij medische beslissingen.
ASPO CONGRES 2009
11
Parallelsessie 1, donderdag 10 december, 14.00u-15.30u Zaal Labda: Relaties en aantrekkelijkheid Spillover van werk naar de partnerrelatie: een kwestie van zelfregulatie? Gerdientje Danner-Vlaardingerbroek, Esther Kluwer en Elianne van Steenbergen Universiteit Utrecht Het doel van dit onderzoek was om het mechanisme bloot te leggen dat verantwoordelijk is voor de spillover van werk naar de partnerrelatie, waarbij specifiek de rol van zelfregulatie werd onderzocht. We vonden dat werkervaringen indirect via tijdelijke zelfregulatie was geassocieerd met accommodatie, afhankelijk van de mate van dispositionele zelfregulatie. Seks en macht
Peggy M.J. Emmerink, & Joris Lammers - Universiteit van Tilburg
Mensen hebben seks om verschillende redenen; omdat het fijn is of om intimiteit te bevorderen. Wij laten zien dat mensen met weinig macht in hun relatie (ook) seks hebben uit een vermijdinsoriëntatie. Ze willen voorkomen dat hun relatie stuk gaat en zien seks als een mogelijkheid om dat te voorkomen. Wanneer lelijk niet slecht is: Niet behaalde doelen en afstand nemen verkleinen het onaantrekkelijkheidseffect Marlous Tuithof & Kees van den Bos Universiteit Utrecht Vaak worden negatieve eigenschappen toegekend aan onaantrekkelijke mensen. In ons onderzoek tonen we aan hoe dit onaantrekkelijkheidseffect kan verdwijnen. De resultaten van drie experimenten laten zien dat mensen die hun doelen niet bereiken of die anderen op een afstandelijke manier waarnemen geen of een zwak onaantrekkelijkheidseffect vertonen.
Oog in Oog met een Aantrekkelijk Alternatief: Relatiestatus Onthullen of Verbergen? Sanne Pennings, Lonneke Debets, & Johan Karremans In huidige studies werd gekeken hoe mannen hun relatie communiceren richting een aantrekkelijk alternatief. Uit de twee studies bleek dat mannen minder verbondenheid uitdroegen richting hun relatie en dat ze bovendien geneigd waren hun relatiestatus te verzwijgen. Deze resultaten zijn in lijn met evolutionair psychologische theorieën over partner selectie.
ASPO CONGRES 2009
12
Parallelsessie 1, donderdag 10 december, 14.00u-15.30u Zaal Alpha: Stereotypen en vooroordelen Hoe het benadrukken van morele idealen (vs. verplichtingen) de steun van autochtoneNederlanders voor sociale gelijkheid vergroot
Does, S., Derks, B., & Ellemers, N. Universiteit Leiden
In twee studies werd de invloed van het presenteren van sociale gelijkheid in termen van morele idealen (versus morele verplichtingen) op attitudes van autochtone Nederlanders onderzocht. Deelnemers in de morele idealen (versus verplichtingen) conditie rapporteerden meer steun voor positieve actie, meer positieve attitudes tegenover diversiteit en meer persoonlijke betrokkenheid. Ik Ben Anders dan Jij en Daarom Zijn Wij ‘Wij’: Sociale Identiteit en Distinctiviteit Lise Jans, Karen van der Zee en Tom Postmes Rijksuniversiteit Groningen We onderzochten de relatie tussen de behoeften aan distinctiviteit en erbij horen in groepen. Deze relatie bleek positiever te worden, naarmate de groep ruimte liet voor individualiteit. In tegenstelling tot groepen waarin weinig ruimte was voor individualiteit, droeg in groepen waarin individualiteit centraler stond, naast intergroepsdistinctiviteit, ook intergroepsdistinctiviteit bij aan identificatie. Bange Vermijding: Hoe Toenadering Vooroordelen kan Verminderen Annemarie M. Wennekers, Rob W. Holland, Daniël H. J. Wigboldus, & Ad van Knippenberg Radboud Universiteit Nijmegen Recent onderzoek heeft aangetoond dat toenadering van leden van andere etnische groepen vooroordelen kan verminderen. In twee studies onderzoeken wij het mechanisme dat het succes van toenaderingstraining kan verklaren. De resultaten suggereren dat toenaderingstraining werkt via het afleren van vermijding van leden van andere groepen door relatief sterk bevooroordeelde mensen.
Mijn date mag me lief noemen, maar mijn collega niet Namkje Koudenburg & Ernestine Gordijn Rijksuniversiteit Groningen Wij onderzochten metastereotypen (verwachte stereotypen van andere groep over eigen groep) in een date- en een werkcontext. Als verwacht wilden vrouwen zich positiever presenteren indien ze hun mannelijke date/collega sympathiek vonden. Dit veroorzaakte met name metastereotype gedrag in een date-context, omdat daar het metastereotype over vrouwen positief werd bevonden.
ASPO CONGRES 2009
13
Parallelsessie 1, donderdag 10 december, 14.00u-15.30u Zaal Ypsylon: Consumentengedrag Beïnvloeding door subliminale feedback Femke Beute, Jaap Ham, & Cees Midden Technische Universiteit Eindhoven
Dit onderzoek laat zien dat ook subliminale feedback menselijk keuzegedrag kanbeïnvloeden. Proefpersonen kregen tijdens een keuzetaak over energiegebruik van apparaten direct na iedere keuze subliminale, supraliminale of geen feedback. Resultaten laten zien dat prestaties na subliminale feedback even goed zijn als na supraliminale feedback, en beter dan zonder feedback. Het temporeel framen van prijsveranderingen Ellen Evers & Gideon Keren Universiteit van Tilburg Equivalente kortingen kunnen op verschillende manieren weergegeven worden, absoluut of relatief, en over korte tijdsframes (bv. per dag) of langere tijdsframes (bv. per jaar). In vier experimenten laten wij zien dat de manier van weergave effect heeft op de waargenomen hoogte, en de evaluatie van de korting. De Rol van Gewoontes in het Effect van het Subliminaal Aanbieden van een Merknaam op Merkkeuze Thijs Verwijmeren, Johan C. Karremans,Wolfgang Stroebe, & Daniel Wigboldus, Radboud Universiteit Nijmegen Subliminale aanbieding van een merknaam beïnvloedt productkeuze, mits het merk doelrelevant is. De huidige studie voegt toe dat bestaande gewoontes dit modereren. Als mensen een gewoonte-merk hebben, heeft het subliminaal aanbieden van dit merk geen effect, maar merkkeuze wordt wel gestuurd door het aanbieden van een alternatief merk.
Over thema’s en kenmerken: Het effect van het type imitatie op evaluatie en keuze van look-alike producten Femke van Horen, Rik Pieters & Diederik A. Stapel Tilburg Institute for Behavioral Economics Research (TIBER) Universiteit van Tilburg Look-alike producten imiteren meestal de distinctieve kenmerken van het A-merk (bijv., de paarse kleur van Milka). Dit onderzoek wijst uit dat de imitatie van distinctieve kenmerken echter minder effectief is dan de imitatie van abstracte thema’s (bijv., de versheid van Alpen-melk gecommuniceerd door Milka), doordat consumenten minder snel bewust worden van de gebruikte beïnvloedingstactieken.
ASPO CONGRES 2009
14
Parallelsessie 2, donderdag 10 december, 16.00 -17.30u Zaal Gamma: Agency Actieve zelfregulatie verhoogt illusoire gevoelens van zelfcausatie Laura A. Dannenberg, Nils B. Jostmann, & Jens Förster Wanneer de uitkomst van een handeling van tevoren subliminaal gepresenteerd wordt ervaren mensen sterkere gevoelens van zelfcausatie (Aarts et al., 2005). In twee studies laten we zien dat dit effect sterker wordt wanneer mensen op een taak gefaald hebben. De resultaten suggereren dat gevoelens van zelfcausatie belangrijk zijn voor gedragsregulatie. Priming met Religie Leidt tot een Hogere Mate van Toegeschreven Agentschap aan Natuurverschijnselen Wieteke Nieuwboer, Hein T. van Schie en Daniel H. J. Wigboldus Behavioural Science Institute, Radboud Universiteit Nijmegen Het huidige onderzoek laat zien dat primen van religie leidt tot het in hogere mate toeschrijven van agentschap aan niet-agenten (natuurverschijnselen). Deze bevinding is in lijn met de cognitieve theorie van religie die stelt dat hyperactieve agentschap detectie een belangrijke rol speelt bij religie. Actie of Uitkomst: Het Belang van Gedragsrepresentatieniveau bij het Primen van Uitkomsten op Ervaringen van Zelf-Causatie Anouk van der Weiden, Henk Aarts & Kirsten I. Ruys Universiteit Utrecht Het gevoel de oorzaak te zijn van een gedragsuitkomst kan worden versterkt door een representatie van de uitkomst te primen. Twee experimenten laten zien dat deze priming-effecten op zelf-causatie ervaringen afhankelijk zijn van of mensen hun gedrag representeren in termen van actie executie of in termen van actie consequenties.
ASPO CONGRES 2009
15
Parallelsessie 2, donderdag 10 december, 16.00 -17.30u Zaal Labda: Emoties Het Zelf in Schaamte en Groepsgebaseerde Schaamte. Stephanie C. M. Welten, Seger M. Breugelmans & Marcel Zeelenberg Universiteit van Tilburg. In een schaamte-ervaring wordt zowel het persoonlijke als het sociale zelf bedreigd. De vraag is of deze bedreiging hetzelfde is in groepsgebaseerde schaamte. Twee studies lieten zien dat schaamte leidt tot zowel een bedreiging van het persoonlijke als sociale zelf, terwijl groepsgebaseerde schaamte enkel leidt tot een bedreiging van het sociale zelf. Wanneer we denken over angst, leeft ons lichaam mee. Suzanne Oosterwijk, Maurice Topper, Mark Rotteveel and Agneta H. Fischer Universiteit van Amsterdam Volgens belichamingtheorieën bestaat er een link tussen emotieconcepten en het lichaam. De resultaten van dit onderzoek ondersteunen dit idee. Niet alleen ging het uitvoeren van een conceptuele angst-taak gepaard met lichamelijke reacties, ook traden lichamelijke reacties ten opzichte van nieuwe emotionele stimuli sterker op wanneer het angst concept actief was. Het Effect van Culturele Context op de Ervaring en Uiting van Trots Yvette M. J. van Osch, Marcel Zeelenberg, & Seger M. Breugelmans Universiteit van Tilburg Culturele context beïnvloedt de intensiteit en uiting van de emotie trots, niet haar ervaringsinhoud en evaluatie. Bicultureel Chinese Nederlanders voelen meer trots en uiten ook meer trots in een Nederlandse context, in vergelijking met een Chinese context. De rol van boosheid in altruïstisch straffen Elise Seip, Rotteveel, Van Dijk Mensen zijn bereid ten koste van zichzelf een ander die niet samenwerkt te straffen, ook wel altruïstisch straffen genoemd. Wij hebben de rol van boosheid onderzocht. Resultaten tonen dat iemand die niet samenwerkt, als oneerlijk wordt beoordeeld en boosheid oproept. Bovendien leidt het induceren van boosheid tot meer altruïstisch straffen.
ASPO CONGRES 2009
16
Parallelsessie 2, donderdag 10 december, 16.00 -17.30u Zaal Alpha: Zelfregulatie en cognitieve controle Een Verwachte Interactie met een Vrouw Vermindert de Zelfregulatie van Mannen. Sanne Nauts, Martin Metzmacher, Vera Rommeswinkel, Thijs Verwijmeren, & Johan C. Karremans Behavioural Science Institute, Radboud Universiteit Nijmegen Een interactie met een aantrekkelijke vrouw vermindert de zelfregulatie-capaciteit van mannen (Karremans, Verwijmeren, Pronk & Reitsma, 2009). In het huidige onderzoek wordt aangetoond dat de zelfregulatie van mannen ook vermindert wanneer ze niet weten of hun vrouwelijke interactiepartner aantrekkelijk is, en wanneer ze slechts een interactie met een vrouw anticiperen. Flirten onder Controle: Cognitief Functioneren Vermindert Flirtgedrag van Bezette Mannen Tila Pronk, Johan Karremans, & Daniël Wigboldus Behavioural Science Institute, Radboud University Nijmegen In het huidige onderzoek testen wij of cognitief functioneren mannen met een romantische relatie helpt om de verleiding van aantrekkelijke alternatieven te weerstaan. Onze resultaten wezen uit dat, alleen voor mannen met een relatie, een hogere mate van cognitief functioneren leidde tot minder flirten met de aantrekkelijke vrouw. Een gewaarschuwd mens verschiet zijn kruit niet te vroeg: Conservatie van zelfregulatieve energie verhoogt weerstand tegen sociale beïnvloeding Loes Janssen, Universiteit van Tilburg Bob M. Fennis, Universiteit Utrecht Ad Th. H. Pruyn , Universiteit Twente Vooraf waarschuwen voor blootstelling aan beïnvloeding motiveert personen met een verminderd vermogen tot zelfcontrole om resterende zelfregulatieve middelen te conserveren. Als gevolg bieden zij meer weerstand aan een persuasief verzoek dan ‘depleted’ personen die niet vooraf gewaarschuwd zijn, en evenveel weerstand als personen wier zelfregulatieve middelen niet zijn aangetast.
ASPO CONGRES 2009
17
Parallelsessie 2, donderdag 10 december, 16.00 -17.30u Zaal Ypsylon: Cognitieve flexibiliteit en creativiteit Creatief omdat het functioneel is M. Roskes*, C. K. W. De Dreu* & B. A. Nijstad** *Universiteit van Amsterdam **Rijks Universiteit Groningen Creativiteit onderscheidt excellente artiesten of wetenschappers van middelmatige. Mensen die gericht zijn op het bereiken van positieve uitkomsten (toenaderingsmotivatie) lijken creatiever te zijn dan mensen die gericht zijn op het vermijden van negatieve uitkomsten (vermijdingsmotivatie). Wij lieten echter zien dat zowel toenaderingsgemotiveerden als vermijdingsgemotiveerden creatief zijn zolang creativiteit een doel dient. Weg, Boom, Baan: Hoe Past Alles Bij Elkaar? De Effecten van Fysieke Obstakels op Conceptuele Breedte Janina Marguc, Gerben A. van Kleef, en Jens Förster, Universiteit van Amsterdam Twee studies laten zien dat fysieke obstakels een globale verwerkingsstijl kunnen induceren, waardoor mensen die taken en activiteiten graag willen afmaken (lage wispelturigheid) daarna beter presteren op ongerelateerde taken die conceptuele integratie van ogenschijnlijk ongerelateerde informatie vereisen. Bij mensen met hoge wispelturigheid leidde een obstakel niet tot verbeterde prestaties. Cognitieve flexibiliteit en impliciete motivatie: Het koppelen van positief affect aan verschillende niveaus van taakrepresentaties Hans Marien, Henk Aarts, & Ruud Custers Universiteit Utrecht Worden mensen flexibeler door positief affect? We onderzochten dit door positief affect te koppelen aan een taakhandeling of aan het doel van die taakhandeling. Proefpersonen waren flexibeler (in het wisselen van taakhandeling) wanneer het doel van de handeling positief was, maar juist meer rigide wanneer de handeling zelf positief was. Who’s afraid of red, yellow and blue? De relatie tussen Need for Cognitive Closure en esthetische oordelen. Daphne V. Wiersema & Job van der Schalk Universiteit van Amsterdam De resultaten van twee studies laten zien dat zowel individuele verschillen in Need for Cognitive Closure als situationele verschillen, zoals tijdsdruk, onze esthetische smaak beïnvloeden. Dit gegeven heeft implicaties voor de wijze waarop mensen geïnteresseerd kunnen worden voor niet-alledaagse kunstuitingen.
ASPO CONGRES 2009
18
Parallelsessie 3, vrijdag 11 december, 10.00 – 11.30u Zaal Gamma: Onbewuste invloeden op atitudes en gedrag Eens schuldig, altijd schuldig? Hoe Associatieve Sterkte het Effect van Negatie op Impliciete Attitudes Modereert Lieke Curfs, Rob Holland, José Kerstholt, Gerard Stor, Bert van Leuven & Daniel Wigboldus In deze studie onderzochten we het effect van het intrekken van een deel van de informatie waarop een attitude gebaseerd is, op zowel expliciete attitudes als impliciete associaties. Expliciete attitudes veranderden als gevolg van het intrekken van de informatie, terwijl impliciete associaties alleen in het geval van lage associatieve sterkte veranderden. The Sound of Music: Het Effect van Omgevingsvariabelen op de Selectie van Middelen in Doelgericht Gedrag Hanneke Hendriks, Radboud Universiteit Nijmegen, Joris van Hal, Radboud Universiteit Nijmegen, Harm Veling, Universiteit Utrecht Rob W. Holland, Radboud Universiteit Nijmegen Gedemonstreerd wordt dat alleen klanten van een videotheek waarvan de filmkeuze nog niet vaststond (studie1) en alleen deelnemers die van te voren een filmhuur doel hadden (studie2), beïnvloed werden door de muziek in hun filmkeuze. Wanneer we op zoek zijn naar een geschikt middel, kan de omgeving deze middelenselectie beïnvloeden. Agressie als positieve kracht: Hoe agressie onbewust leidt tot gemotiveerd gedrag Robert A. Renes, Jasper H.B. de Groot, Sarit Geertjes, Anna M. van Nunen, Kirsten I. Ruys, & Henk Aarts Agressie activeert negatieve evaluaties, maar kan ook een positieve motivator voor gedrag zijn. Getoond wordt dat het impliciet koppelen van agressieve gezichten aan een neutraal object ertoe leidt dat mensen dat object als negatief beoordelen, maar juist motiveert als de intrumentele context aangeeft dat men dat object persoonlijk kan verkrijgen. For scent-imental reasons: Het koppelen van geuren aan specifiek gedrag. Nohlen, Hendriks, Brandtmeyer & Holland, Radboud Universiteit Dit onderzoek bouwt voort op voorgaand onderzoek waaruit blijkt dat geuren ons gedrag onbewust beïnvloeden door associatieve processen (Holland, Hendriks, & Aarts, 2005). Resultaten laten zien dat wanneer onbekende geuren worden gekoppeld aan een gedrag, blootstelling aan deze geur een week later leidt beïnvloeding van dit type gedrag.
ASPO CONGRES 2009
19
Parallelsessie 3, vrijdag 11 december, 10.00 – 11.30u Zaal Labda: Moraliteit en prosociaal gedrag Met een zuivere blik: Het effect van aandachtscontrole op walging in morele oordelen. Reine C. van der Wal, Lotte F. van Dillen, & Kees van den Bos Universiteit Utrecht Dit onderzoek laat zien dat de invloed van walging op morele oordelen afhangt van aandachtsprocessen. Zo reageerden mensen na walgingoproepende filmfragmenten strenger op een morele overtreding als ze zich op hun gevoelens richtten dan als ze werden afgeleid. Individuele verschillen in aandachtscontrole modereerden dit effect als aandacht niet gemanipuleerd werd. Streven naar succes en oneerlijkheid vermijden: Zelfregulatie strategieën die groepsleden gebruiken als ze worden beoordeeld op competentie en moraliteit Romy van der Lee & Naomi Ellemers Universiteit Leiden Het effect van groepsoordelen over de moraliteit en competentie van individuele groepsleden op zelfregulatie strategieën is onderzocht. We laten zien dat een morele evaluatie leidt tot een preventie focus, een competentie evaluatie tot een promotie focus. Belangrijk hierbij is de eigen inschatting om met de evaluatie om te kunnen gaan. Het afweren van het boze oog: De angst voor afgunst leidt tot prosociaal gedrag Niels van de Ven, Marcel Zeelenberg, & Rik Pieters Universiteit van Tilburg De angst om afgunstig bekeken te worden kan ervoor zorgen dat mensen zich prosocialer gedragen wanneer dat de mogelijke negatieve gevolgen van afgunst voorkomt. Het voordeel van de twijfel: De invloed van dispositioneel vertrouwen en ruis op geattribueerde intentionaliteit van defectie. Joost Leunissen Rotterdam School of Management, Erasmus Universiteit Erik W. de Kwaadsteniet Universiteit Leiden David De Cremer Rotterdam School of Management, Erasmus Universiteit In de vertrouwensliteratuur is het onduidelijk hoe hoge vertrouwers de defectie van anderen interpreteren en hier op reageren. Wij toonden aan dat situationele onzekerheid intenties beïnvloed die worden toegeschreven aan voorgaande defectie. Deze toegeschreven intenties mediëren de relatie tussen hoog vertrouwen en coöperatief gedrag maar alleen wanneer ruis aanwezig is.
ASPO CONGRES 2009
20
Parallelsessie 3, vrijdag 11 december, 10.00 – 11.30u Zaal Alpha: Gezondheidsgedrag Onvermijdelijke gewoontes: De effectiviteit van implementatie intenties gericht ohet vermijden van ongezond snackgedrag Johanna M.F. van Oosten, Marieke A. Adriaanse, & Denise T.D. de Ridder Universiteit Utrecht Onderzoek naar de effectiviteit van implementatie intenties gericht op het niet uitvoeren van snackgewoontes. De resultaten van een cognitieve- (LDT) en gedragsmaat (snackdagboek) lieten zien dat deze vermijdings implementatie intenties tot ironische effecten leiden vergeleken met een gewone intentie of een implementatie intenties gericht op het vervangen van het gewoontegedrag. Ik weet wat je eet: Mensen weten beter waar iemand van houdt dan waar iemand niet van houdt Monique Pollmann, Universiteit van Tilburg In het algemeen heeft negatieve informatie meer impact heeft dan positieve informatie, maar niet als het gaat om voorkeuren van anderen. Mensen weten beter waar iemand van houdt dan waar iemand niet van houdt. Dit effect is bijzonder sterk wat betreft eetvoorkeuren en treedt ook op bij nieuw geleerde voorkeuren. Lust of Verstand: De Invloed van Gezondheidsdoelen op Seksuele Risicobeslissingen. Chantal den Daas & Michael Häfner, Universiteit Utrecht John de Wit, Universiteit Utrecht, University of New South Wales In twee experimenten is onderzocht in hoeverre lange termijn (gezondheids)doelen gedrag beïnvloeden in impulsieve ofwel reflectieve staat. Dual-process modellen veronderstellen dat mensen in impulsieve staat minder worden beïnvloed door lange termijn doelen. In tegenstelling daarmee vinden wij dat gezondheidsdoelen beslissingen in beide cognitieve staten in gelijke mate beïnvloeden. Laat Rokers Zichzelf Overtuigen! Hoe Zelfbetrokkenheid het Rookgedrag Positief Beïnvloedt Anna J. Maaskant*, Sanne Pennings*, Barbara C. N. Müller, & Simone M. Ritter Radboud Universiteit Nijmegen * De eerste twee auteurs hebben evenveel bijgedragen aan het artikel. Als reactie op negatieve waarschuwende informatie, zoals anti-rook boodschappen, kunnen mensen meer gaan roken. Echter, in deze studie bleek dat rokers die de boodschap in de vragende wijs te zien kregen langer wachtten voordat ze een sigaret opstaken dan rokers die de boodschap in de gebiedende wijs te zien kregen.
ASPO CONGRES 2009
21
Parallelsessie 3, vrijdag 11 december, 10.00 – 11.30u Zaal Ypsylon: Gezichtswaarneming The Face of Love: Accommodatie, Gezichtsuitdrukkingen en Relatietevredenheid Nathalie Smit1, Mark Snel1, Lonneke Vis1, Hans Ijzerman2, & Michael Häfner1 1 Universiteit Utrecht 2 VU Universiteit Amsterdam Uit onderzoek blijkt dat partners die accommoderen, meer tevreden zijn met hun liefdesrelatie. Accommoderen betekent constructief reageren op destructief gedrag van de partner. Uit huidig EMG-onderzoek blijkt dat accommodatie te meten is op spontaan niveau in gezichtsexpressies wat incongruent is met voorgaande onderzoeken die een gecontroleerd proces veronderstellen. Impliciet vooroordeel beïnvloedt categorisatie van Marokkaanse gezichten Ron Dotsch, Daniel H. J. Wigboldus, & Ad van Knippenberg Behavioural Science Institute, Radboud Universiteit Nijmegen De gangbare gedachte is dat vooroordelen cognitie pas beïnvloeden nadat een sociale categorie geactiveerd is. In deze presentatie wordt gesteld dat vooroordelen reeds hun invloed kunnen doen gelden vóórdat categorisatie plaatsvindt, namelijk door het beinvloeden van het categorisatieproces zelf, op het niveau van categorie-allocatie. Face processing in social anxiety: Bias towards low spatial frequencies Oliver Langner Behavioural Science Institute, Radboud University Nijmegen Socially anxious individuals process facial expressions differently, as indicated by eye tracking and attentional bias studies. Here, I present data showing that socially anxious individuals utilize rough, configural facial information with low spatial frequencies not used by non-anxious individuals for discriminating angry from neutral expressions. De Rol van Vergelijkingscontext en Sociale Categorisatie in Emotieherkenning
Gijsbert Bijlstra, Rob W. Holland & Daniël H. J. Wigboldus Radboud Universiteit Nijmegen, Behavioural Science Institute In deze presentatie worden twee experimenten besproken die als doel hadden de samenhang tussen sociale categorisatie en emotieherkenning te testen. Met behulp van deze experimenten laten wij enerzijds algemene evaluatieve effecten en anderzijds stereotype effecten op de herkenning van emotionele expressies zien.
ASPO CONGRES 2009
22
Parallelsessie 4, vrijdag 11 december, 14.20u-15.30u Zaal Gamma: Seksestereotypen Hinderende Hulp Marret K. Noordewier & Diederik A. Stapel Tilburg Institute for Behavioral Economics Research (TIBER), Universiteit van Tilburg Stimuleringsinitiatieven voor vrouwen blijken niet zonder gevolgen. Het bezoeken van de NWO-Talentendag voor vrouwelijke wetenschappers leidt tot een negatievere beoordeling van eigen werk en vrouwen en wetenschap in het algemeen. Vergelijkbare effecten werden gevonden na het lezen over coaching voor vrouwen en het expliciet uitnodigen van vrouwen voor sollicitaties. Seksuele mediabeelden, zelf-objectificatie en prestatie Maartje Meijs & Diederik A. Stapel Universiteit van Tilburg In twee studies wordt aangetoond dat vrouwen die seksuele beelden bekijken meer zelf-objectificeren en tevens significant slechter presteren op taken die niet congruent zijn met het stereotype weergegeven in dit mediabeeld (zoals wiskunde) vergeleken met een controlegroep. Op congruente taken, zoals seksuele vrouwelijke kennisvragen, werd een verbetering gevonden. Fris vrouwelijk leiderschap Joris Lammers (UvT), Janka I. Stoker (RuG), & Diederik A. Stapel (UvT) Hoe verschillen machtige vrouwen van machtige mannen? Machtige mannen worden jovialer. Maar voor vrouwen geldt dat niet. Joviale, warme vrouwen worden namelijk gestereotypeerd als incompetent. Dat komt een leider niet van pas. Vrouwelijke leiders zijn dus liever koel. Dat is jammer: Het beperkt hen in hun machtsuitoefening.
ASPO CONGRES 2009
23
Parallelsessie 4, vrijdag 11 december, 14.20u-15.30u Zaal Labda: Zelf en perspectief nemen Ik Morgen, de Anderen Later: Het Effect van Perspectievenfit op Duurzaam Gedrag Marijn Meijers, Diederik Stapel, Universiteit van Tilburg We laten in twee studies zien hoe een perspectievenfit kan leiden tot meer duurzaam gedrag. Wanneer de tijd en het persoonsperspectief mate vanschematisering en detaillering delen (ik, korte termijn / anderen, lange termijn), zijn deze perspectieven compatibel met elkaar. Dit creëert een perspectievenfit, wat leidt tot verhoogdegevoelens van actie-effectiviteit en vervolgens tot een toename van duurzaam gedrag. Is de groep zoals ik? Hoe verschillen in zelfperceptie van invloed zijn op de cognitieve route naar groepsidentificatie. Ruth van Veelen, Sabine Otten, & Nina Hansen Rijksuniversiteit Groningen Hoe komt groepsidentificatie gekenmerkt door zowel een ‘wij-gevoel’ als erkenning van individuele verschillen tot stand? Wij laten zien dat cognitieve projectie van individuele eigenschappen op de groep (self-anchoring) positief samenhangt met groepsidentificatie. Verder blijken vooral individuen met en hoge mate van interdependentie en uniekheid veel aan self-anchoring te doen. Omgaan met onzekerheden: Het heden afzetten tegen het verleden Jorien van der Laan & Kees van den Bos Universiteit Utrecht Persoonlijke onzekerheid heeft vaak negatieve consequenties. Het huidige onderzoek laat zien dat herinneringen aan het persoonlijk verleden deze effecten kunnen verminderen. De resultaten suggereren dat dit niet veroorzaakt wordt door nostalgische herinneringen aan een geïdealiseerd verleden, maar juist door minder positieve percepties van het verleden.
ASPO CONGRES 2009
24
Parallelsessie 4, vrijdag 11 december, 14.20u-15.30u Zaal Alpha: Normen en waarden
Wat is zelfaffirmatie? Waardeaffirmatie versus Attribuutaffirmatie
Lonneke A.J.G. van der Linde, Diederik A. Stapel Universiteit van Tilburg
In twee experimenten laten we zien dat verschillende zelfaffirmatieprocedures verschillende effecten hebben. Het affirmeren van persoonlijk belangrijke waarden (waardeaffirmatie) is een effectievere buffer tegen dissonantiebedreigingen dan het affirmeren van positieve kwaliteiten van het zelf (attribuutaffirmatie). Attribuutaffirmatie is echter een effectievere buffer tegen bedreigende sociale vergelijkingsinformatie. Implicaties voor zelfaffirmatietheorieën worden besproken.
Doe maar normaal, dan ben je asociaal: Ongeremdheid vergroot de kans op aversie tegen onrecht in je eigen voordeel Leonie A. Verhoeven, Kees van den Bos, Dagmar A. Beudeker, Florien M. Cramwinkel, Jorien van der Laan , & Linda Smulders In drie onderzoeken is nagegaan of deelnemers die in een staat van ongeremdheid waren gebracht, vaker in opstand kwamen tegen onrechtvaardigheid die in het voordeel van de deelnemer, maar in het nadeel van een andere deelnemer was. Ongeremdheid bleek een effect te hebben op zowel rechtvaardigheidsoordelen als op daadwerkelijk protestgedrag. Sociale waarde oriëntatie en doelgericht liegen Lukas Koning, Eric van Dijk, Ilja van Beest & Wolfgang Steinel Onderzoek naar sociale waarde oriëntatie kan het beeld schetsen dat prozelfs egoïsten zijn en prosocialen heilige boontjes. Wij onderzochten de relatie tussen sociale waarde oriëntatie en misleiding. Onze resultaten tonen aan dat prosocialen niet heilig zijn; evenals prozelfs gebruikten zij misleiding, maar wel om andere doelen te bereiken.
ASPO CONGRES 2009
25
Parallelsessie 4, vrijdag 11 december, 14.20u-15.30u Zaal Ypsylon: Impliciete en interpersoonlijke processen Imiteren of Complementeren? Het Effect van Rechtvaardigheid en Status op Imiteren of Complementeren van Non-verbaal Gedrag Jessanne Mastop1, Mariëlle Stel2, & Eric van Dijk1 1Universiteit Leiden 2Universiteit Utrecht Onderzoek laat zien dat we non-verbaal gedrag van anderen imiteren, maar dat we soms ook tegengesteld reageren. Hoe we reageren, hangt af van de status van de ander. We laten zien dat de rechtvaardigheid van de statuspositie van de ander ook invloed heeft op de getoonde reacties. Communicatie op maat: hoe betrokkenheid van gesprekspartners de inhoud van een boodschap bepaalt Daniëlle M. Emans & Martijn A. de Lange Radboud Universiteit Nijmegen "Effectieve communicatie vereist dat een spreker de boodschap aan het publiek aanpast. De verwachtte diepte van informatieverwerking kan daarbij een centrale rol spelen. In deze presentatie wordt gedemonstreerd dat sprekers rekening houden met de informatieverwerking door meer centrale of perifere informatie te gebruiken, afhankelijk van de betrokkenheid van de gesprekspartner."