prostorni plan cresa_2006

8/16/2019 Prostorni Plan Cresa_2006

1/318


2/318


3/318

USKLAĐENJE P P U GRADA CRESA S UREDBOM O UREĐENJU I ZAŠTITI ZAŠTIĆENOG OBALNOG PODRUČJA MORA

U R B A N I S T I Č K I I N S T I T U T H R V A T S K E d . d . Z A G R E B

1

NARUČITELJ: ŽUPANIJA PRIMORSKO-GORANSKA

GRAD CRES

Gradonačelnik: Gaetano Negovetić, prof.

Koordinator: Dubravka Fak, ing.arh.Stručni savjet za praćenjeizrade PPU Grada Cresa: - Gaetano Negovetić, gradonačelnik

- Stevo Filinić - Lino Sinčić - Đanino Sučić - Damir Preksavec- Jasminka Ćus Rukonić - Ognjen Marković - Višnja Morić - Šime Fučić

- Branimir Sudarević - Dubravka Fak

- predstavnici Vijeća mjesnih odbora Beli,Dragozetići, Orlec, Valun i Martinšćica

- Gordana Rafajlović, dipl.ing.arh.(predstavnik Županijskog zavoda za održivi razvoj i

prostorno uređenje)

IZVRŠITELJ: URBANISTIČKI INSTITUT HRVATSKE, d.d.

Direktor: mr.sc. Ninoslav Dusper, dipl.ing.arh.

Koordinator Plana: Lidija Škec, dipl.ing.arh.

Voditelj izrade Plana: Renata Fakin, ing.građ.

Stručni tim u izradi Plana: Mladen Kardum, ing.građ.Marija Babić, ing.građ.Dunja Ožvatić, dipl. ing. arh.

Stručni suradnici: • demografska obilježja: dr. Nenad Pokos, dipl.geogr.INSTITUT DRUŠTVENIH ZNANOSTI“IVO PILAR”, ZAGREB

• zaštita prirode:Miroslav Rukavina, dipl.ing.šum.DRŽAVNA UPRAVA ZA ZAŠTITUPRIRODE I OKOLIŠA, ZAGREB

dr. sc. Goran Sušić ORNITOLOŠKA POSTAJA CRESZAVOD ZA ORNITOLOGIJU HAZU,

ZAGREB


4/318



2

• korištenje mora:dr.sc. Bartolo Ozretić INSTITUT “RUĐER BOŠKOVIĆ” ZAGREBCENTAR ZA ISTRAŽIVANJE MORA ROVINJ

• gospodarske djelatnosti:dr. sc. Miro ŠverkoDunja Serdinšek, dipl.oec.

• turizammr.sc. Saša Poljanec-Borić, prof.INSTITUT DRUŠTVENIH ZNANOSTI“IVO PILAR” ZAGREB

• vodoopskrba i odvodnja:mr.sc. Ivica Plišić, dipl.ing.građ.

Nikola Skendžić, dipl.ing.građ.

INSTITUT GRAĐEVINARSTVA HRVATSKEPOSLOVNI CENTAR RIJEKA

• geološka građ a i geotehnič ke znač ajke:dr. Čedomir BenacGRAĐEVINSKI FAKULTET SVEUČILIŠTA U RIJECI

• prometni sustav:Ivan Domijan, ing.građ.

• šumske površine:Boris Lončar, dipl.ing.HRVATSKE ŠUME, ŠUMARIJA CRES

• elektroopskrbaDragutin Gecan, dipl.ing.el.Lovro Matković, dipl.ing.el.ELEKTROPRIMORJE - RIJEKA

• telekomunikacijski sustavMilan Mataija, ing.Vasilko Puharić, dipl.ing.elektr.HPT RIJEKA

• vrednovanje zemljišta:dr. sc. Matko Bogunović AGRONOMSKI FAKULTET SVEUČILIŠTAU ZAGREBU

• struč ni konzultant:Mario Bonifačić,CENTAR ZA MEDITERANSKU POLJOPRIVREDUPRIMORSKO-GORANSKE ŽUPANIJE


5/318



3

S A D R Ž A J : str.

A) TEKSTUALNI DIO

I. Obrazloženje

1. POLAZIŠTA.............................................................................................................................9

1.1. Položaj, značaj i posebnosti područ ja Grada Cresa u odnosuna prostor i sustave županije Primorsko-goranske i Republike Hrvatske............................................... 9

1.2. Osnovni podaci o stanju u prostoru ............................................................ .......................................... 101.2.1. Prirodni sustavi........ ..................................................................... ........................................................ 111.2.1.1. Geološka obilježja ......................................................... ....................................................................... 111.2.1.2. Seizmičnost .......................................................... ................................................................ ................ 131.2.1.3. Mineralne sirovine............ ...................................................................... .............................................. 141.2.1.4. Reljef ........................................................ ........................................................................ ................... 15

1.2.1.5. Hidrogeološka osnova - hidrologija Vranskog jezera................................................ ........................... 151.2.1.6. Klimatska obilježja............................................................. .................................................................. 171.2.1.7. Tlo ................................................................................................ ................................................... 191.2.1.8. Živi svijet................................ .......................................................... .................................................... 231.2.1.9. More ...................................................... ................................................................. ............................ 331.2.2. Stanovništvo i stanovanje .................................................................. ................................................... 361.2.2.1. Demografska struktura ......................................................... ................................................................ 361.2.2.2. Demografska perspektiva ................................................................ ..................................................... 501.2.2.3. Struktura i oblici stanovanja ................................................................... .............................................. 511.2.3. Naselja ............................................................... .................................................................. ................. 521.2.4. Sadržaji javnih funkcija ................................................................ ........................................................ 571.2.4.1. Državna uprava i područna (regionalna) samouprava ................................................................... ....... 571.2.4.2. Lokalna samouprava.............................................. ...................................................................... ......... 57

1.2.4.3. Predškolsko i školsko obrazovanje...................................................................... ................................. 571.2.4.4. Zdravstvena zaštita i socijalna skrb .............................................................. ........................................ 581.2.4.5. Kultura......... ................................................................ .................................................................. ....... 591.2.4.6. Vjerske zajednice................................................................... ............................................................... 591.2.4.7. Udruge građana i sportska društva ........................................................... ............................................ 591.2.4.8. Ocjena stanja društvenih djelatnosti ........................................................................... .......................... 601.2.5. Gospodarstvo.................. ........................................................... ........................................................... 601.2.6. Infrastrukturni sustavi.................................. ....................................................................... .................. 651.2.6.1. Prometni sustav ........................................................ ..................................................................... ....... 651.2.6.2. Sustav telekomunikacija i pošte.......................................................................................... .................. 701.2.6.3. Vodnogospodarski sustav........................................................................ ............................................. 731.2.6.4. Energetski sustav ...................................................................... ............................................................ 781.2.7. Zbrinjavanje otpada ...................................................... ............................................................... ......... 82

1.2.8. Zaštita prostora ............................................................... ............................................................... ....... 821.2.8.1. Prirodna baština ................................................................. ................................................................... 821.2.8.2. Kulturno-povijesna baština................... ..................................................................... ........................... 831.2.8.3. Kakvoća zraka ............................................................. ................................................................. ........ 911.2.8.4. Kakvoća podzemnih i površinskih voda... ...................................................................... ...................... 921.2.8.5. More ...................................................... ................................................................. ............................ 931.2.8.6. Tlo ................................................................................................ ................................................... 941.2.8.7. Buka ...................................................... ................................................................. ............................ 941.3. Prostorno razvojne i resursne značajke...................................................... ........................................... 941.4. Planski pokazatelji i obveze iz dokumenata prostornog uređenja šireg

područ ja i ocjena postojećih prostornih planova ........................................................................ .......... 961.5. Ocjena stanja, mogućnosti i ograničenja razvoja u odnosu

na demografske i gospodarske podatke te prostorne pokazatelje ....................................................... 117


6/318



4

2. CILJEVI PROSTORNOG RAZVOJA I UREĐENJA.........................................................122

2.1. Ciljevi prostornog razvoja županijskog značaja ....................................................... .......................... 1222.1.1. Racionalno korištenje prirodnih izvora .......................................................................... .................... 1232.1.2. Očuvanje ekološke stabilnosti i vrijednih dijelova okoliša............................................. .................... 124

2.2. Ciljevi prostornog razvoja gradskog značaja................. ................................................................ ..... 1262.2.1. Demografski razvoj ................................................................... ......................................................... 1272.2.2. Odabir prostorno-razvojne strukture..................................................................... .............................. 1282.2.3. Razvoj naselja, društvene, prometne i komunalne infrastrukture ....................................................... 1302.2.3.1. Osnove razvoja naselja ........................................................................... ............................................ 1302.2.3.2. Osnove razvoja društvenih djelatnosti..... ............................................................................ ............... 1322.2.3.3. Osnove razvoja sustava infrastrukture...................................................................... .......................... 1332.2.4. Zaštita krajobraznih i prirodnih vrijednosti i posebnosti i

kulturno-povijesnih cjelina ............................................................................ ..................................... 1362.2.4.1. Zaštita krajobraznih vrijednosti ........................................................ .................................................. 1362.2.4.2. Zaštita prirodnih vrijednosti i posebnosti ............................................................. .............................. 1372.2.4.3. Zaštita kulturno povijesnih cjelina......................................................................... ............................. 1392.3. Ciljevi prostornog uređenja naselja na područ ju Grada Cresa......................................................... ... 140

2.3.1. Racionalno korištenje i zaštita prostora................................................................. ............................. 1402.3.2. Utvr đivanje građevinskih područ ja naselja u odnosu na postojeći

i planirani broj stanovnika, gustoću stanovanja, izgrađenost, iskorištenosti gustoću izgrađenosti, obilježja naselja, vrijednosti i posebnosti krajobraza,

prirodnih i kulturno-povijesnih cjelina ..................................................................... .......................... 1422.3.3. Unapređenje uređenja naselja i komunalne infrastrukture.................................................................. 144

3. PLAN PROSTORNOG UREĐENJA...................................................................................146

3.1. Prikaz prostornog razvoja na područ ju Grada Cresa u odnosuna prostornu i gospodarsku strukturu Primorsko-goranske županije....... ........................................... 146

3.2. Organizacija prostora i osnovna namjena i korištenje površina ......................................................... 1483.2.1. Razvoj i uređenje površina naselja (građevinska područ ja naselja).................................................... 151

3.2.2. Površine za izdvojene namjene................................................... ........................................................ 1553.2.2.1. Gospodarska namjena...................... ....................................................... ............................................ 1553.2.2.2. Ugostiteljsko-turistička namjena ....................................................... ................................................. 1563.2.2.3. Javna i društvena namjena................................................................ .................................................. 1583.2.2.4. Sportsko-rekreacijska namjena..... ............................................................................ .......................... 1583.2.2.5. Groblja............... ........................................................... ............................................................... ....... 1593.2.2.6. Ostala namjena .................................................................... ............................................................... 1593.2.2.7. Infrastrukturna namjena.................................................... .................................................................. 1593.2.3. Kriteriji za građenje izvan građevinskog područ ja ........................................................... .................. 1593.2.4. Poljoprivredne površine................................... ........................................................... ........................ 1663.2.5. Šumske površine................................ ........................................................... ...................................... 1673.2.6. Vodne površine..................................... .................................................................... .......................... 1683.2.6.1. Morske površine .......................................................... ................................................................... .... 168

3.2.6.2. Vransko jezero...................... ............................................................... ............................................... 1693.3. Prikaz gospodarskih i društvenih djelatnosti ............................................................. ......................... 1713.3.1. Prikaz gospodarskih djelatnosti .................................................................... ...................................... 1713.3.1.1. Turizam ............................................................. .................................................................. ............... 1713.3.1.2. Poljoprivreda ....................................................... ................................................................ ............... 1753.3.1.3. Lov ........................................................... ................................................................ .......................... 1803.3.1.4. Šumarstvo................................................................ ............................................................ ............... 1823.3.1.5. Ribarstvo .............................................................. .......................................................................... .... 1833.3.1.6. Prerađivačka industrija ........................................................ ............................................................... 1833.3.1.7. Građevinarstvo ............................................................ ................................................................... .... 1843.3.1.8. Trgovina .......................................................... .................................................................... ............... 1853.3.1.9. Promet, skladištenje i veze ............................................................ ..................................................... 1853.3.1.10. Financijsko posredovanje i poslovanje s nekretninama.................... .................................................. 1863.3.2. Globalne projekcije gospodarskog razvoja do 2015.godine ............................................................... 1863.3.3. Razvoj društvenih djelatnosti ........................................................................... .................................. 191


7/318



5

3.4. Uvjeti, korištenja uređenja i zaštite prostora ........................................................................... ........... 1953.4.1. Uvjeti korištenja prostora .......................................................................... ......................................... 1953.4.1.1. Područ ja posebnih ograničenja u korištenju ....................................................................... ................ 2013.4.2. Uvjeti uređenja prostora .............................................................. ....................................................... 2083.4.3. Uvjeti zaštite prostora.... ............................................................................ ......................................... 2103.4.3.1. Zaštita prirodne baštine ........................................................................... ........................................... 210

3.4.3.2. Zaštita kulturnog naslijeđa................................................................. ................................................. 2173.5. Razvoj infrastrukturnih sustava .................................................................. ........................................ 2203.5.1. Prometni sustav ....................................................... ...................................................................... ..... 2203.5.1.1. Cestovni promet................................................................... ............................................................... 2203.5.1.2. Pješački promet ........................................................... .................................................................. ..... 2243.5.1.3. Promet u mirovanju ........................................................ .................................................................... 2253.5.1.4. Pomorski promet ............................................................ ............................................................... ..... 2263.5.1.5. Zračni promet ................................................................ ................................................................ ..... 2283.5.2. Infrastruktura telekomunikacija i pošta ................................................................ .............................. 2283.5.3. Infrastruktura vodoopskrbe i odvodnje............................. .................................................................. 2313.5.3.1. Sustav vodoopskrbe... ................................................................ ......................................................... 2313.5.3.2. Sustav odvodnje........................................................ ..................................................................... ..... 2323.5.4. Energetska infrastruktura................................. .............................................................................. ..... 233

3.5.4.1. Elektroopskrba................................. ................................................................ ................................... 2333.5.4.2. Opskrba plinom ......................................................... .................................................................... ..... 2343.5.4.3. Obnovljivi izvori energije.................................................. ................................................................. 2353.6. Postupanje s otpadom........................................................ ................................................................. 2353.7. Sprečavanje nepovoljnih utjecaja na okoliš.... ............................................................................ ........ 2363.7.1. Zaštita tla ........................................................... .................................................................. ............... 2373.7.2. Zaštita zraka ...................................................................... ................................................................. 2383.7.3. Zaštita voda ........................................................... ........................................................................ ..... 2403.7.3.1. Zaštita podzemnih i površinskih voda ................................................................. ............................... 2403.7.3.2. Zaštita od štetnog djelovanja voda ..................................................................... ................................ 2413.7.4. Zaštita mora............................................................. ....................................................................... .... 2423.7.5. Zaštita od prekomjerne buke ............................................................ .................................................. 2433.7.6. Mjere posebne zaštite ....................................................................... .................................................. 243

3.7.6.1. Sklanjanje ljudi.................................................................. ................................................................. 2433.7.6.2. Zaštita od rušenja.......................................... ....................................................................... ............... 2433.7.6.3. Zaštita od požara................................................................ ................................................................. 2433.7.6.4. Zaštita od potresa.................................. ............................................................................... ............... 244

II. Odredbe za provođ enje ...................................................................................................................242

1. UVJETI ZA ODREĐIVANJE NAMJENE POVRŠINA NA PODRUČJU GRADA CRESA .......... 252

1.1. Površine naselja ................................................................... ............................................................... 2531.2. Površine za izdvojene namjene.................................................................... ...................................... 2531.3. Poljoprivredne površine........................................... ...................................................................... ..... 255

1.4. Ostalo poljoprivredno tlo, šume i šumsko zemljište (pašnjačke površine) ......................................... 2551.5. Šumske površine................................... ................................................................ .............................. 2551.6. Vodne površine ...................................................................... ............................................................ 255

2. UVJETI ZA UREĐENJE PROSTORA ................................................................ ............................. 256

2.1. Građevine od važnosti za Primorsko-goransku županiju.................................................................... 2562.2. Građevinska područ ja naselja........................................................... .................................................. 2572.2.1. Opće odredbe ili kriteriji za korištenje izgrađenog i neizgrađenog dijela područ ja............................ 2572.2.2. Građevine stambene namjene............................................................ ................................................. 2582.2.3. Građevine društvene (ili javne) namjene ........................................................................... ................. 2642.2.4. Građevine gospodarske namjene ............................................................... ......................................... 2652.2.5. Građevine ugostiteljsko-turističke namjene.................................................................... .................... 267

2.2.6. Građevine infrastrukturne i komunalne namjene .............................................................. ................. 2682.2.7. Montažne građevine - kiosci, štandovi ........................................................................... .................... 269


8/318



6

2.3. Izgrađene strukture izvan naselja................................................................................. ....................... 2692.3.1. Građevinska područ ja izvan naselja za izdvojene namjene....................... ......................................... 2692.3.2. Građenje izvan građevinskih područ ja ............................................................ ................................... 276

3. UVJETI SMJEŠTAJA GOSPODARSKIH DJELATNOSTI .........................................................279

4. UVJETI SMJEŠTAJA DRUŠTVENIH DJELATNOSTI...............................................................281

5. UVJETI UTVR ĐIVANJA KORIDORA ILI TRASA I POVRŠINA PROMETNIHI DRUGIH INFRASTRUKTURNIH SUSTAVA ..........................................................................282

5.1. Prometni sustav ......................................................... ....................................................................... ..... 2825.1.1. Cestovni promet .................................................................. .................................................................. 2835.1.2. Pješački promet .................................................... ........................................................... ...................... 2865.1.3. Promet u mirovanju (parkirališna i garažna mjesta)............. ................................................................. 2875.1.4. Pomorski promet .............................................................. ................................................................ ..... 2895.1.5. Zračni promet .................................................................... ............................................................... ..... 2915.2. Infrastruktura telekomunikacija i pošta ......................................................................... ........................ 2915.3. Infrastruktura vodoopskrbe i odvodnje................................................................... ............................... 2925.3.1. Sustav vodoopskrbe................................................ ........................................................................... .... 2925.3.2. Sustav odvodnje ........................................................... ..................................................................... .... 2925.4. Energetska infrastruktura ........................................................................ .............................................. 2945.4.1. Elektropskrba ............................................................. ...................................................................... ..... 2945.4.2. Plinoopskrba....... ..................................................................... .............................................................. 2945.4.3. Obnovljivi izvori energije ............................................................................ ......................................... 295

6. MJERE ZAŠTITE KRAJOBRAZNIH I PRIRODNIH VRIJEDNOSTI I KULTURNO-POVIJESNIH CJELINA.................................................................................................................295

6.1. Mjere zaštite krajobraznih vrijednosti ........................................................................ ........................... 2956.2. Mjere zaštite prirodnih vrijednosti ..................................................................... ................................... 295

6.2.1. Zaštićeni dijelovi prirode...................................................... ................................................................. 2956.2.2. Dijelovi prirode predloženi za zaštitu - na kopnu............................. .................................................... 2966.2.3. Dijelovi prirode predloženi za zaštitu u moru ............................................................. ......................... 2976.3. Mjere zaštite kulturno-povijesnih cjelina .................................................................. ............................ 298

7. POSTUPANJE S OTPADOM ........................................................................................................299

8. MJERE SPREČAVANJA NEPOVOLJNA UTJECAJA NA OKOLIŠ .........................................301

8.1. Zaštita tla .............................................................. .................................................................. ............... 3018.1.1. Šumsko tlo.................... ............................................................... .......................................................... 3018.1.2. Poljoprivredno tlo.............................. ............................................................... ..................................... 301

8.1.3. Tlo za planiranje izgradnje ....................................................................... ............................................. 3028.2. Zaštita zraka ......................................................... .................................................................. ............... 3038.3. Zaštita voda ............................................................... ....................................................................... ..... 3038.3.1. Zaštita podzemnih i površinskih voda............................................................. ...................................... 3038.3.2. Zaštita od štetnog djelovanja voda ............................................................ ............................................ 3048.4. Zaštita mora................... ..................................................................... ................................................... 3048.5. Zaštita od prekomjerne buke .................................................................. ............................................... 3058.6. Mjere posebne zaštite ........................................................ ............................................................... ..... 3058.6.1. Sklanjanje ljudi..................... ..................................................................... ............................................ 3058.6.2. Zaštita od potresa .................................................................... .............................................................. 3068.6.3. Zaštita od rušenja .............................................................. ............................................................... ..... 3068.6.4. Zaštita od požara ............................................................. ................................................................. ..... 306


9/318



7

9. MJERE PROVEDBE PLANA........................................................................................................306

9.1. Obveza izrade dokumenata prostornog uređenja................................................ ................................... 3069.1.1. Prostorni plan područ ja posebnih obilježja ........................................................................ ................... 3069.1.2. Urbanistički planovi uređenja............................................................................. ................................... 307

9.2. Primjena posebnih razvojnih i drugih mjera...................................................... .................................... 3089.2.1. Uređenje zemljišta................ ..................................................................... ............................................ 3089.3. Rekonstrukcija građevina čija je namjena protivna planiranoj namjeni.......................... ...................... 309

10. PRIJELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE........................................................................................309

PRILOZI

1.

Dokaz o poslovnoj sposobnosti Urbanističkog instituta Hrvatske2.

Izvod iz sudskog registra3. Suglasnost za upis u sudski registar

4.

Rješenje o upisu u imenik ovlaštenih arhitekata za odgovornu osobu5. Suglasnosti nadležnih državnih tijela

B) GRAFIČKI DIO

a) Kartografski prikazi u mj. 1:25000

1. Korištenje i namjena površina 1:25 0002. Infrastrukturni sustavi i mreže 1:25 0003. Uvjeti za korištenje, uređenje i zaštitu prostora -

- područ ja posebnih uvjeta korištenja 1:25 000

3.A. Uvjeti za korištenje, uređenje i zaštitu prostora -- područ ja posebnih ograničenja u korištenju 1:25 000

b) Kartografski prikaz u mj. 1:5000

4. Građevinska područ ja:4.1. Beli 1:5 0004.2. Dragozetići, Filozići 1:5 0004.3. Ivanje, Predošćica, Važminec, Vodice 1:5 0004.4. Porozina 1:5 0004.5. Sv.Petar 1:5 0004.6. Cres 1:5 0004.7. Loznati, Merag 1:5 000

4.8. Orlec 1:5 0004.9. Lubenice 1:5 000

4.10. Martinšćica, Miholašćica, Vidovići 1:5 0004.11. Pernat, Zbičina 1:5 0004.12. Valun 1:5 0004.13. Stivan 1:5 0004.14. Predošćica, Pržić 1:5 000


10/318



8

I . O B R A Z L O Ž E N J E


11/318



9

1. POLAZIŠTA

1.1. POLOŽAJ, ZNAČAJ I POSEBNOSTI PODRUČJA GRADA

CRESA U ODNOSU NA PROSTOR I SUSTAVE ŽUPANIJEPRIMORSKO-GORANSKE I REPUBLIKE HRVATSKE

Područ je Grada Cresa nalazi se u sastavu Primorsko-goranske županije, na njezinom jugozapadnom dijelu, graniči na kopnu sa područ jem Grada Mali Lošinj, a uakvatoriju Kvarnerskog zaljeva sa područ jima Gradova Rijeka, Krk i Rab, općinamaMošćenička Draga, Kostrena, Omišalj i Malinska, te na zapadnom dijelu sa prostoromIstarske županije.Reorganizacijom teritorijalnog ustrojstva Republike Hrvatske 1992. godine na područ juPrimorsko-goranske županije te unutar bivše općine Cres-Lošinj formirana je novaadministrativno – teritorijalna jedinica pod imenom Općina Cres. Područ je Općine Cres

obuhvatilo je 25 statistički samostalnih naselja iz popisa stanovništva 1991. godine (tePorozinu, koja je kasnije dobila taj status), i to: Beli, Cres, Dragozetići, Filozići,Grmov, Ivanje, Loznati, Lubenice, Mali Podol, Martinšica, Merag, Miholašćica, Orlec,Pernat, Predošćica, Stanić, Stivan, .Sv. Petar, Valun, Važminec, Vidovići, Vodice,Vrana, Zbičina i Zbišina. Administrativno središte je u naselju Cres. Općina Cres je1997. godine dobila status Grada.Područ je Grada Cresa obuhvaća prostor od 291 km2 na kopnu (oko 8% ukupne površinePrimorsko-goranske županije) i oko 810 km2 u akvatoriju Kvarnerskog zaljeva.Prema aktualnoj nodalno-funkcionalnoj regionalizaciji područ je Grada Cresa u

potpunosti pripada riječkoj nodalno-funkcionalnoj makroregiji. Popisom stanovništva1991. godine na prostoru Grada ukupno je popisano 2.971 osoba, odnosno 0,9%stanovništva Županije. To znači da je opća gustoća naseljenosti početkom devedesetihgodina iznosila tek 10,2 stanovnika na km2, što je znatno manja gustoća naseljenosti od

prosječne gustoće naseljenosti Hrvatske (84 stanovnika na km2) kao i od Primorsko-goranske županije (89 st./km2). Prosječan broj stanovnika po naselju 1991. godineiznosio je samo 119, što je također neusporedivo manje od prosječnih pokazatelja zaHrvatsku u cjelini (704 stanovnika), kao i za Primorsko-goransku županiju (556stanovnika po naselju). Na sjedište Grada, tj. naselje Cres otpadalo je 1991. godine čak75,3% ukupnog broja stanovnika lokalne jedinice. U odnosu na Martinšćicu, kao drugonajnapučenije naselje Grada, stanovništvo naselja Cres bilo je 1991. godine 12-trostruko

brojnije. Iste je godine, uz Martinšćicu, jedino još naselje Orlec imalo više od 100

stanovnika.Prema privremenim podacima Popisa stanovništva, domaćinstava i stanova 2001.godine koji su podložni promjenama, na područ ju Grada Cresa popisano jeukupno 2.945 osoba, što je za 26 stanovnika manje nego u Popisu stanovništva iz1991. godine.

Funkcionalno, područ je Grada Cresa pripada mikroregiji “OTOCI” i prostornoj cjelini02 (prema Prostornom planu Primorsko-goranske županije).Osnovna značajka otoka jest ograničenost resursa i orijentacija gospodarskog razvitkana more i turizam kao osnovnu gospodarsku djelatnost, uz izrazitu očuvanost

krajobraznih i prirodnih vrijednosti.


12/318



10

1.2. OSNOVNI PODACI O STANJU U PROSTORU

U nastavku iznosimo pregled osnovnih pokazatelja o stanju u prostoru.


13/318



KARTOGRAM

BROJ 1

http://karte/kartogram-1.pdfhttp://karte/kartogram-1.pdfhttp://karte/kartogram-1.pdfhttp://karte/kartogram-1.pdf


14/318



11

Tablica br.2: POVRŠINA STANOVNICI

GUSTOĆA NASELJENOSTIst/km2

Popis 1981.g. Popis 1991.g. Popis 2001.g.Popis

1981.g.Popis

1991.g.Popis

2001.g

PODRUČJEGRADA

km2udio u

površiniGrada broj % broj % broj % broj broj broj

OTOČ NO 291,86 100 2895 100 2971 100 3085 100 9,91 10,18 10,57

UKUPNO 291,86 100 2895 100 2971 100 3085 100 9,91 10,18 10,57

1.2.1. Prirodni sustavi

1.2.1.1. Geološka obilježja

• Geološka građa

Na područ ju Grada Cresa ustanovljene su stijene isključivo sedimentnog tipa, koje prema geološkoj starosti pripadaju geološkim razdobljima krede i paleogena, kao i

najmlađe kvartarne tvorevine. Kredne naslage su u litološkom smislu karbonatne stijene(vapnenci, dolomitični vapnenci i karbonatne breče), a paleogenske naslage vapnenci ifliš. Kvartarne naslage su litogenetski različite i tvore slabovezani do nevezani pokrivač na krednim i paleogenskim stijenama.

Prema novijim geotektonskim koncepcijama smatra se da je na područ jusjeveroistočnog Jadrana došlo je do subdukcije Jadranske karbonatne platforme podDinarsku karbonatnu platformu. U skladu s navedenim, na područ ju Kvarnera razlikujuse tri regionalne strukturne jedinice: Dinarik, Adrijatik i Istra. Zato se na regionalnom

planu pojavljuje slijedeći odnos: navlačenje jedinice Dinarika na Adrijatik , te jediniceAdrijatik na Istru. Budući da po cresko-lošinjskom otoč ju prolazi granica izmeđugeodinamskih jedinica, smatra se da otoci Unije, Susak te Vele i Male Srakane, kao i

jugozapadne obale otoka Lošinja i Ilovika, pripadaju jedinici Istra (tektonska jedinicaUnije-Susak). Otok Cres pripada tektonskoj jedinici Cres-Lošinj koja je sastavni diogeodinamske jedinice Adrijatik.

Podvlačenje Jadranske karbonatne platforme pod Dinaride u izravnoj je svezi stektogenezom tog prostora. Oblikovanje današnjih strukturnih formi zbivalo se u dvijefaze. Pokreti početkom oligocena prouzročili su tektonsko sažimanje šireg područ jakoje je počelo boranjem, a zatim stvaranjem navlaka i reversnih struktura. U već spomenutoj tektonskoj jedinici Cres-Lošinj, koja obuhvaća i cjelokupno područ je otoka

Cresa, takve tektonske deformacije su posebice izražene. U drugoj tektonskoj fazi, zbog promjene smjera kretanja Jadranske ploče prema sjeveru, mijenja se globalni stres odsmjera SI-JZ na smjer S-J. Neotektonski pokreti od donjeg pliocena do danas imali su

presudnu ulogu u oblikovanju današnjih struktura. Odražavali su se u horizontalnim ivertikalnim pokretima različitih predznaka i intenziteta. Uslijed horizontalnih pokretarotirano je kvarnersko područ je prema jugu i jugozapadu, a također su poremećenestarije strukture pomicanjem blokova po paraklazama poprečnih i dijagonalnih rasjeda.

Kredne naslage su raznolike strukture i teksture, ali u cjelini karbonatnog litološkogsastava. Naslage donjokrednog perioda tvore litostratigrafski članovi barema, apta i alba(K 1). To su vapnenci, breče i dolomiti. Vapnenci su većinom tankoslojeviti (pločasti) i

sivosmeđe do tamnosmeđe boje. Breče su gromadaste, bez izražene slojevitosti,


15/318



12

sačinjene od fragmenata sivosmeđih vapnenaca povezanih kalcitnim vezivom. Prijelazne kredne naslage, između donje i gornje krede, tvore litostratigrafski članovialba do cenomana (K 1,2). To su pretežito dolomiti, unutar kojih se sporadično pojavljujudolomitne breče i vapnenci. Dolomiti imaju izraženu slojevitost i sivosmeđu do

bijeloružičastu boju. Breče su izgrađene od fragmenata dolomita i dolomitnih

vapnenaca, povezanih također dolomitnim vezivom. Vapnenci se pojavljuju u obliku proslojaka unutar dolomita. Gornjokredne naslage tvore litostratigrafski članovicenomana do turona (K 2

1,2) i turona do senona (K 22,3). To su strukturno i teksturno

različiti tipovi vapnenaca. Najčešće su bijele do sivobijele boje, a nalaze se kao slojevitiili gromadasti.Paleogenske naslage imaju slijedeće litostratigrafske članove: foraminiferski vapnenci

paleocena do donjeg eocena (Pc3 E1) i naslage fliša srednjeg do gornjeg eocena (E2,3).Foraminiferski vapnenci su svijetlosmeđe do smeđe boje i slabo izražene slojevitosti.

Naslage fliša sastoje se od glinovitih siltita do siltoznih glinaca s proslojcimasitnozrnastih pješčenjaka.Kredne karbonatne naslage izgrađuju gotovo cjelokupni pripadajući dio otoka Cresa

(od područ ja Tramuntane na sjeveru do Ustrina i uvale Koromačna na jugu teritorija),kao i na otoku Zeča. Paleogenske naslage vidljive su na površini terena samomjestimično u obliku manjih izoliranih pojaseva u područ ju Tramuntane (foraminiferskivapnenci), na zapadnoj obali od Lubenica do Martinšćice (foraminiferski vapnenci ifliš) i između naselja Merag i drage Krušćica na istočnoj obali otoka (foraminiferskivapnenci i fliš).Kvartarne tvorevine su genetski i litološki vrlo različite. Najznačajniji litološki tipovina kopnu su padinske tvorevine, crvenica i naplavine, a u pomorju marinski sedimenti.Padinske tvorevine susreću se u obliku aktivnih sipara ili vezanih sipara na strmimkarbonatnim padinama ili u podnožju vertikalnih litica. Čest je slučaj pojave

podmorskih sipara, najčešće kao nastavka onih na kopnu. Ovaj litogenetski član nije posebno izdvojen na karti.

Crvenica se često susreće kao pokrivač na karbonatnim naslagama, posebicevapnencima. Po sastavu je pretežito glinovito-prašinasti materijal karakterističnesmeđecrvene boje. Naslage koje se smatraju crvenicom vjerojatno nemaju istu

pedogenezu na različitim lokacijama. Neki dijelovi sadrže i ostatke lesa, koji je u procesu pedogeneze ocrvenjen. Površinski veće i kontinuirane nakupine crveniceustanovljene su na područ ju Tramuntane, posebice kod naselja Dragozetići i Beli, kao i

južnije kod naselja Lubenice i Stivan.Naplavine odnosno proluvijalni nanos susreće se u donjim, najčeće zaravnjenim

dijelovima bujičnih vodotokova. To su naj

češće šljunkovite do šljunkovito-pjeskovitenakupine, u kojima se ponekad nalaze valutice. Mjestimice se naplavine pokrivene

naslagama nalik crvenici. Veće površine pokrivene naplavinama nalaze se kod naseljaBeli, u dragi Krušćica, kod Valuna, na sjevernom i južnom kraju luke Cres i jezeraVrana, kao i kod naselja Martinšćica i Miholašćica.Marinski sedimenti pokrivaju veći dio podmorja koji pripada teritoriju Grada Cresa.

Na plićim, priobalnim dijelovima dno je kamenito ili pokriveno krupnim sedimentimaveličine šljunka. Ove zone su najčešće vrlo uske, što ovisi o morfologiji podloge iizloženosti lokacije valovima. U dubljim dijelovima akvatorija dno je pretežito

pjeskovito (zapadno od otoka Cresa) do muljevito (Riječki zaljev i Kvarnerić).


16/318



13

1.2.1.2. Seizmičnost

Seizmičnost nekog područ ja predstavlja skup značajki koje opisuju pojavu potresa u promatranom prostoru i vremenu njihovog pojavljivanja. Osnovni cilj istraživanjaseizmičnosti je ustanovljavanje zakonitosti pojave potresa te primjena mjera zaštite od

djelovanja potresa. U užem smislu, seizmologija obuhvaća istraživanje zakonitosti pojave kinematičkih značajki potresa i to koordinata žarišta, vremena nastanka potresa,dinamičke značajke energije, odnosno magnitude potresa. Razvoj istraživanjaseizmičnosti teži što potpunijem analitičkom prikazu potresa pri čemu su metodeistraživanja u funkciji poznatih podataka o potresima. Stoga se istraživanje seizmičnostistalno razvija na temelju novih seizmoloških mjerenja.

Područ je Kvarnera je seizmički aktivno. Istraživanja pokazuju da je uzrok seizmičkeaktivnosti već spomenuto regionalno podvlačenje Jadranske ploče pod Dinaride udubini, a bliže površini strukturne promjene u obliku navlačenja. Takve strukturne

promjene odražavaju se na površini pojačanim neotektonskim pokretima. Prema

dosadašnjim spoznajama, u visini Istre i Cresa podvlačenje je blago, pod nagibom oko150, dok se ploha Mohorovičićevog diskontinuiteta, koja obilježava granicu izmeđukore i plašta, nalazi na dubini od 18 km. Idući prema sjeveroistoku, u zoni većihgravimetrijskih gradijenata, počinje naglo tonjenje repernog horizonta na dubinu 10 do15 km, čiji nagib dosiže 300. Najveća seizmotektonska aktivnost je u zoni prosječneširine 30 km koja se proteže od Klane preko Rijeke i Vinodola, a obuhvaća isjeveroistočni dio otoka Krka. Ispod te zone je najveće tonjenje i najveća dubinaMohorovićićevog diskontinuiteta od preko 40 km. Sile stresa i reakcije na njega, kao igravitacija stvaraju koncentraciju napona u dubini što izaziva potrese. Područ je GradaCresa nalazi se jugozapadno od opisane seizmotektonski aktivne zone.

Osnovna značajka seizmičnosti u kvarnerskom područ ju je pojava većeg broja relativnoslabijih potresa u seizmički aktivnim razdobljima. Hipocentri, odnosno žarišta potresa,nalaze se na dubini od svega 2 do 30 km, što je relativno plitko. Zato su potresi lokalni iobično ne zahvaćaju šire područ je. Epicentralna područ ja su u Klani, samoj Rijeci,između Omišlja i Dobrinja, kao i između Bribira i Grižana u Vinodolskoj udolini.Prema Seizmičkoj mikrorajonizaciji Rijeke, u sklopu koje je najdetaljnije obrađen

priobalni dio Primorsko-goranske županije, u toj aktivnoj zoni, osnovni stupanjseizmičnosti je 70 MCS ljestvice, a prema Klani i Bribiru povećava se na 80. Idući

prema jugozapadnom rubu (Cresko-lošinjsko otoč je). kao i sjeveroistočnom (dioGorskog kotara), osnovni stupanj se smanjuje na 60 do 50 MCS ljestvice.

Dosad najjači potres na područ ju Primorsko-goranske županije dogodio se 1916. u zoniBribir-Grižane. Imao je magnitudu M = 5,8 i intenzitet u epicentu Io = 7-8

0 MCS. Premanovim saznanjima najjači potresi na područ ju Primorsko-goranske županije mogudoseći jačinu od M = 6,5. Seizmički valovi mogu doći do područ ja Grada Cresa i iz dvasusjedna epicentralna područ ja: furlanskog i ljubljanskog, gdje se mogu očekivati

potresi većih magnituda. Seizmički aktivno epicentralno područ je nalazi se i jugozapadno, u jadranskom podmorju.

Vrijeme pojavljivanja potresa gotovo da i ne podliježe nekoj zakonitosti. U pojedinimslučajevima jakom potresu prethode slabi potresi, a češće iza jakog potresa slijedi serija

slabijih naknadnih potresa. Razdoblja pojačane seizmičke aktivnosti izmjenjuju se srazdobljima smanjene seizmičke aktivnosti, a vrijeme trajanja tih razdoblja bitno su


17/318



14

različita. Promatrajući područ je Republike Hrvatske i šire, razdoblje pojačane seizmičkeaktivnosti bilo je od 1905. do 1928. godine, a nakon relativnog smirenja nastavlja se od1962. godine do danas. Međutim, i u naizgled seizmički mirnom razdoblju zbila su sena širem područ ju Kvarnera tri potresa velike snage: 1925. godine kod Senja (M = 4,8;Io = 5

0 MCS), 1939. godine između Omišlja i Dobrinja (M = 4,9; Io = 70 MCS) i 1951. u

Podvelebitskom kanalu (M = 4,6; Io = 60

MCS).

Na temelju dosadašnjih podataka područ je Grada Cresa ima slijedeće maksimalneočekivane intenzitete seizmičnosti:-Io = 5

0, 60; 70 MCS (Seizmološka karta iz 1982.);-Io = 5

0 - 60 MSK-64 (Seizmološka karta iz 1987. za period 50 g.);-Io = 6



0 - 70 MSK-64 (Seizmološka karta iz 1987. za period 500 g.).

Za najveće naselje - Cres, maksimalni očekivani intenziteti seizmičnosti su slijedeći:-Io = 60 MCS (Seizmološka karta iz 1982.);-Io = 5

0 MSK-64 (Seizmološka karta iz 1987. za period 50 g.);-Io = 6



0 MSK-64 (Seizmološka karta iz 1987. za period 500 g.).

Budući da su rezultati istraživanja potvrdili uzročno-posljedičnu vezu seizmičnosti itektonskih pokreta, može se govoriti o sezmotektonskoj aktivnosti nekog područ ja.Poznavanje prostornih, energetskih i vremenskih značajki seizmičnosti, te odnosaseizmičke i tektonske aktivnosti, osnova su za istraživanja prognoze mjesta, jačine pa i

vremena nastanka potresa.Poznavanje seizmičkih značajki pojedinog područ ja nužno je i u primjeni zaštite oddjelovanja potresa, te se kao podloge u projektiranju i prostornom planiranju koristekarte seizmičkog zoniranja, a za značajnije građevine izvode se i dodatna istraživanja zaodređivanje dinamičkih parametara za pojedinu lokaciju.

1.2.1.3. Mineralne sirovine

U skladu s podacima Prostornog plana Primorsko-goranske županije, sve postojećemineralne sirovine na područ ju Županije dijele se na nemetalne sirovine visokog i

srednjeg potencijala te na metalne sirovine. Jedino nemetalne sirovine visokog potencijala imaju dovoljno velike ukupne rezerve da se njihovom eksploatacijom mogutrajno zadovoljiti potrebe Županije. U toj grupi se nalazi tehnički kamen sedimentnog

podrijetla (vapnenci, dolomitični vapnenci i dolomiti) koji se povremeno eksploatira nanekim lokalitetima na područ ju Grada Cresa. U metalne sirovine spadaju nalazišta

boksita na Cresu. To su u cjelini mala i nerentabilna ležišta.

Kao što je već opisano, na velikom je dijelu otoka Cresa osnovna karbonatna stijena(vapnenci, dolomitični vapnenci i karbonatne breče) vidljiva na površini terena te jestoga i lako dostupna za eksploataciju, odnosno za osnivanje kamenoloma. To se

prvenstveno odnosi na kamenolome građevinsko-tehničkog kamena, a manje na

kamenolome arhitektonskog, odnosno ukrasnog kamena, zbog znatnije tektonskeoštećenosti stijenske mase.


18/318



15

1.2.1.4. Reljef

Smjer pružanja otoka je u smjeru Dinarida s izraženim grebenima. U sjevernom dijeluotoka su dva grebena koja su paralelna i imaju veću nadmorsku visinu od 400 metara.Čini ga niz vrhova; Mali Vrh (456 m), Sridnji (585 m), Orline (601 m), Gorice (648 m),

Sis (636 m), Barbin (468 m) i Gračišće (562 m). Istočno od tog grebena je nešto nižilanac koji se pruža od vrhova Halm (431 m), Oštri (436 m) i Veli Crni (529 m). Kod Velikog Gradišća, gdje je otok Cres najuži, glavni greben postepeno se spušta prema

jugu i od nadmorske visine preko 500 metara daljnji lanac čine vrhovi tek nešto višeiznad 300 metara. Tu je i početak srednjeg dijela otoka Cresa. U obalnom pojasu kodLubenica je drugi greben srednjeg dijela otoka, koji se pruža uz zapadnu obalu od rtaPernat do Martinšćice. Tu su vrhovi iznad 300 metara nadmorske visine. Najviši dio toggrebena je oko Lubenica i južnije, s vrhovima 447 metara i vrhom Helm 483 metra.Južno od Vranskog jezera teren se postepeno blago spušta prema Punta Križi. Izmeđugrebena Lubenica na zapadnoj obali i ostataka grebena na istočnoj obali smještena jekriptodepresija Vransko jezero. Na ovom dijelu otok Cres je i najširi.

1.2.1.5. Hidrogeološka osnova - hidrologija Vranskog jezera1

Ono što Vransko jezero čini fenomenom su njegove dimenzije u odnosu na veličinuotoka, kao i okolnost da nema vidljivih dotoka ni otjecanja iz jezera. Stoga još odsredine 19. stoljeća jezero zaokuplja pažnju istraživača. Pri tim je istraživanjima uvijek

bila isticana dilema oko porijekla vode u jezeru - da li voda u jezero dotječe s otočnogsliva ili se jezero takvih dimenzija, da bi opstalo kao slatkovodno, mora podzemnim

putem napajati vodom s kopna.

Vransko jezero je kriptodepresija s volumenom od čak 220 mil. m3. Površina jezeraiznosi 5,75 km2, a površina neposrednog - orografskog sliva Vranskog jezera iznosi 33km2. Jezero se nalazi u središnjem dijelu otoka, na udaljenosti od svega 3-5 km odmora. Najveća dubina u jezeru je 61,3 m ispod razine mora, a srednja razina u jezeru je13,1 m n.m.

Voda iz jezera je izuzetne kakvoće, pa se bez pročišćavanja koristi za vodoopskrbu.Jezero je jedini zahvat vode za vodoopskrbu otoka Cresa i susjednog otoka Lošinja. Urazdoblju 1985-1990.g. zabilježen je izraziti trend opadanja razine vode u jezeru od 48cm godišnje. Postavljalo se pitanje da li je moguće i dalje koristiti vodu iz jezera zavodoopskrbu, a da ne dođe do prodora mora u jezerski akvifer.

Stoga je započet kompleksni program istraživanja karakteristika Vranskog jezera(geološka, geodetska, biološka, istraživanja kemizma voda....), a kojeg su sastavni dio ihidrološka istraživanja, čiji zadatak je bio da se hidrološkim metodama utvrdi načinfunkcioniranja jezera, te utvrdi utjecaj crpljenja na eventualno sniženje razine jezera.

Crpljenja iz jezera za potrebe vodoopskrbe započela su 1952. godine, a od 1967.godine postoji i stalna evidencija crpljenih količina vode. Dosad zabilježene godišnje količinecrpljenja iznosile su do cca 2,3 x 106m3. Krajem 1995. godine na udaljenosti oko 300 i500 m od jezera izbušene su prve dvije pijezometarske bušotine, a krajem 1997. još

jedna. Na njima je započelo praćenje kolebanja razine podzemnih voda.

1 Korišteni podaci Studije: Hidrologija jezera Vrana na otoku Cresu, dr. N. Ožanić, J. Rubinić


19/318



16

Nositelji hidrogeoloških istraživanja u početnim su fazama istraživanja bili čvrstovezani uz postavku o dominantnom regionalnom - kopnenom porijeklu vode uVranskom jezeru (Biondić i dr, 1993.). Najbliže kopno nalazi se na udaljenosti od oko30 km zapadno od Vranskog jezera, te 55 km istočno od Vranskog jezera. Najvećadubina mora između kopna i otoka je oko 70 m. No, rezultati provedenih analiza

prirodne radioaktivnosti voda (Hertelendi, 1995.), kao i kemizma voda, razlog suznatnog ublažavanja tih postavki (Biondić i dr, 1995.).

Kako se i prihranjivanje i otjecanje iz Vranskog jezera odvija za sada nelokaliziranim podzemnim putevima, analiza funkcioniranja jezerskog sustava provedena je na osnovianalize dinamike kolebanja jezera obzirom na poznate utjecajne parametre: količine

pale oborine, količine crpljenja iz jezera, isparavanja s površine jezera i promjenevodostaja jezera.

Osnovni raspoloživi hidrološki podaci imaju slijedeće vrijednosti: prosječna godišnjakoličina oborina na slivu Vranskog jezera iznosi 1068 mm, prosječna godišnja

isparavanja s površine vode 1153 mm, a srednja godišnja razina jezera u razdoblju1929-1997. godine iznosi 13,10 m n.m. Promjene razine vode u jezeru tijekom godineu dosadašnjem su se razdoblju opažanja kretale između najvećeg zabilježenog opadanjavodostaja tijekom jedne godine od 198 cm (1938.) i najvećeg godišnjeg prirasta razinevodostaja jezera od 295 cm (1960.). Prosječna godišnja amplituda kolebanja razine

jezera iznosi 0,81 m. Utvr đeno je da zbog svojih dimenzija jezero pokazuje izrazitutromost reakcija. Provedena analiza autokorelacije srednjih mjesečnih vodostaja

pokazala je da postoji dugačko razdoblje trajanja značajne međuovisnosti vodostaja u jezeru - čak 38 mjeseci.

Do zaključno 1997. god. iz jezera je iscrpljeno ukupno 46x106m3 vode, što prisrednjoj razini jezera iznosi oko 7,3 m stupca vode. Kako se, unatoč izrazitom trenduopadanja razine jezera u razdoblju 1985-1990. godine, srednja razina nije snizila utolikoj mjeri, očito je da je taj gubitak kompenziran promjenom hidrološkog stanja. U

prvom redu, zbog smanjenja razine vode u jezeru smanjeni su i gubici iz akvifera jezera.Uz to, došlo je i do povećanog prihranjivanja jezera iz njegovog podzemnog dijelaakvifera aktiviranjem dijela dinamičkih rezervi. Izraziti trend povećanja crpljenja od90000 m3 godišnje zabilježen je do zaključno 1987. godine. Od tada su se crpljenjaustalila na srednjoj godišnjoj količini do cca 0,072 m3s-1, s time da su u ljetnomrazdoblju crpljenja značajnije veća - do 0,160 m3s-1. Kontinuirani porast količinacrpljenja, uz nastupanje nepovoljnijih hidroloških prilika koje su se očitovale u

ispodprosječnim koli

činama godišnjih oborina i promjeni njihovog unutargodišnjegrasporeda, uzrokovalo je u razdoblju 1985-1990. godine pojavu trenda opadanja

srednjeg godišnjeg vodostaja od 48 cm godišnje. Radi usporedbe, tijekom prethodnograzdoblja (1929-1984.) trend opadanja srednjih godišnjih vodostaja iznosio je 2 cmgodišnje.

Zbog relativno velike površine i volumena jezera u odnosu na količine crpljenja, utjecajcrpljenja gledajući samo kraća vremenska razdoblja evidentan je iako nije drastičnonaglašen. Tako je npr. utvr đeno da je u kolovozu, kada su crpljenja zbog sezonskogkaraktera i najizrazitija, povećan prosječan gradijent opadanja vodostaja. Unajučestalijem razredu zabilježenih vodostaja (12,00-13,00 m n.m.) prosječno opadanje

vodostaja nakon početka značajnijih crpljenja 1969. godine povećano je od prosječnih0,89 na 1,05 cm dan-1 (Rubinić, Ožanić, 1992.). Iako naoko male razlike, komulativno


20/318



17

izražene na razini mjesečnog podatka ili višegodišnjeg niza, značajne su i njihov seutjecaj ne smije zanemarivati.

Provedenim je analizama utvr đeno da stanje razine vode u jezeru tijekom prethodnegodine ima dominantan utjecaj na kolebanje razina i u narednoj godini, dok oborine

imaju dominantan utjecaj na dinamiku promjene razine vode u jezeru tijekom te istegodine.

Da bi se utvrdilo koliki je ukupan utjecaj crpljenja na sniženje razine vode Vranskog jezera, matematičkim modelom “Vrana” je, prema bilansnoj jednadžbi, provedeno imodelsko simuliranje ponašanja jezera uz uvjet nepostojanja crpljenja, kao i za slučajda su ona prosječno 0,100 m3s-1 , tj. veća od dosegnutih 0,072 m3s-1. Njime je utvr đenoda je aktivni volumen jezera uslijed crpljenja smanjen za oko 11,3 x 106 m3 vode.

1.2.1.6. Klimatska obilježja

Prema Koppenovoj klasifikaciji, more zajedno s uskim obalnim pojasom na sjevernomJadranu, gdje se nalazi područ je Grada Cresa, nadovezuje se na Cfa tip klime. PremaThorntwaiteovoj klasifikaciji, klima je na tom područ ju perhumidna ili čak mjestimicehumidna. Prema Conradovoj klasifikaciji, na temelju indeksa ohlapivanja, poštedna klimamjestimično traje od 4 do 10 mjeseci, a blago podražajna između 2 i 7 mjeseci godišnje.Sredinom ljeta, gdje nema dnevne cirkulacije zraka i gdje je zaštićeno od sjeverozapadnogvjetra, klima može biti pretopla. Jako podražajna klima traje na mjestima izloženim burioko 4 mjeseca, a na mjestima izloženim jugu oko 2 mjeseca. Detaljne studije indeksahlapenja mora pokazale su da na područ ju kvarnerskih otoka prevladavaju povoljniklimatski uvjeti za razvoj rekreacijskih i zdravstveno-turističkih djelatnosti. Bura znatno

više utječe na vrijednosti ovog indeksa u odnosu na jugo.

Glavni elementi klime

Insolacija. Meteorološki uvjeti za prijem solarne energije su povoljni. Do površine mora bi u idealnim uvjetima suhog i čistog zraka doprlo oko 9 GJ m2 godišnje. Međutim,obzirom na prosječnu naoblaku, godišnje dozračena energija na područ ju Istre i Kvarneraiznosi približno 4,7 GJ m2. Najpovoljniji uvjeti insolacije obzirom na duljinu svjetlogdijela dana, podnevne visine Sunca i na nedostatak naoblake vladaju ljeti, pa je zato odlipnja do kolovoza prosječno dnevno globalno zračenje oko 4,5 puta veće nego odstudenog do siječnja. Prirodno osvjetljenje između 11 i 12 sati pri vedrom vremenu može

iznositi 44,4 klx u siječnju, a 117,6 klx u srpnju. Godišnje trajanje insolacije najdulje je nauzdužnoj osi Jadrana i iznosi 2600 do 2700 sati.

Temperatura. Godišnji prosjek temperature zraka na sjevernom dijelu Jadrana iznosi oko14 oC. Siječanj kao najhladniji mjesec ima srednju temperaturu uglavnom iznad 6 oC, asrpanj i kolovoz oko 24 oC. Razdoblje kad je dnevni srednjak temperature zraka viši od 10oC traje približno 260 dana godišnje, a vruće vrijeme, s dnevnim maksimumom iznad 30oC, traje najviše 20 dana. Temperatura tla se u pravilu rijetko spušta ispod ništice, a niti uzraku to nije česta pojava.

Isparavanje i vlaga u zraku. Godišnje vrijednosti evaporacije s mora i evapotranspiracijes kopna su usporedive s godišnjim količinama oborina, no ljeti oborine ne mogu namiriti

potrebu za evapotranspiracijom, dok je zimi obilno nadmašuju. Granica evapotranspiracijeod 100 mm u srpnju poklapa se s granicom između prevladavajuće listopadne i zimzelene


21/318



18

vegetacije. Tlak vodene pare u zraku kreće se između 5 mbar zimi i 20 mbar ljeti.Relativna vlaga iznosi u godišnjem prosjeku oko 70%, a uz jugo je mnogo veća nego uz

buru.

Magla i naoblaka. Magla je na kvarnerskom područ ju rijetka pojava, manja od desetakdana godišnje i to se događa prvenstveno tijekom zimskih i proljetnih mjeseci. Naoblaka se

u pravilu smanjuje od obale prema moru i od sjevera prema jugu. U godišnjem prosjekuiznosi na pučini oko 4, a duž obale oko 5 desetina. Od studenog do veljače traje zimskirežim naoblake, kad ima više oblačnih nego vedrih dana. Srednja naoblaka za prosinackreće se oko 6 desetina. Proljetno povećanje naoblake u Kvarneru javlja se u ožujku.Sredinom lipnja nastupa ljetna vedrina. Najvedriji dio godine je kraj srpnja i početakkolovoza. Zatim se do kraja listopada izmjenjuju vedrija i oblačnija razdoblja, a zimskirežim povećane naoblake nastupa naglo početkom studenog. Prosječna oblačnost zimiiznosi 6/10 a ljeti kreće se između 2/10 i 4/10.

Oborine. Prosječne godišnje količine oborina na otoku Cresu iznose 1063 mm, sazabilježenim sezonskim maksimumom od 1419 mm i minimumom od 734 mm, s

povratnim periodom od 22 odnosno 24 godine. Maksimum padavina nastupa krajem jeseni, a minimum sredinom ljeta, ali za razliku od preostalog dijela istočnog Jadrana nakvarnerskom područ ju i u Istri postoji još i sporedni maksimum u travnju, te sporedniminimum u ožujku. Snijeg pada rijetko i brzo se topi, tako da ga na obali ima prosje čno 2do 3 dana godišnje. Tuča nastupa također 2 do 4 puta godišnje, a grmljavina oko 50 puta.

Tlak zraka i vjetar. U prosječnoj raspodjeli Jadran ima niži tlak od susjednog istočnogkopna. Zimi se izobare prostiru paralelno s obalom i osobito su gušće pri obalnom pojasu,gdje u predjelu Velebita horizontalni gradijent tlaka iznosi 3 mbar/40 km. Ljeti je gradijenttlaka znatno manji, ali nad morem ipak ostaje izražena dolina nasuprot grebenu visokogtlaka nad kopnom sjeverno od Alpa i Velebita. Najvažniji su vjetrovi sjeveroistočni -osobito zimi kao bura ili kao ljetni noćni burin, zatim jugoistočni - osobito kao jugo u

proljeće i jesen te sjeverozapadni - osobito kao trajne etezije ljeti (maestral). Drugi suvjetrovi manje učestali i kratkotrajni, a njihov smjer i intenzitet ovisi o putanji i o stupnjudepresije ciklonalnih poremećaja u odnosu na geografsku širinu. Na otvorenom moruvjetrovi uglavnom pušu u smjeru jadranske osi, a uz obalu su okomiti na obalnu liniju ili usmjeru međuotočnih kanala. Jugo, etezije i obalna cirkulacija slabije su izraženi nasjevernom Jadranu, dok je tamo bura upravo najjača.

Izmjena topline i vode s atmosferom. Iz raspodjele globalne radijacije nad Jadranom,uočljivo je da su, osim u siječnju i veljači, količine radijacije veće na otvorenom moru uodnosu na priobalje na istoj geografskoj širini. Inače, vrijednosti rastu od sjeverozapada

prema jugoistoku. Aproksimativni računi toplinskog budžeta, ukazuju da je Jadran

otprilike jednako toplo more kao i preostali dio Sredozemlja, bez obzira na pojavu nižihtemperatura zimi.U Jadranu, za razliku od drugih područ ja Sredozemlja, rijeke i atmosferske oborinedoprinose godišnje s oko 440 mm slatkih voda više od gubitka isparavanjem, koji zasjeverni Jadran iznosi u prosjeku 620 mm godišnje. Srednja brzina isparavanja je za dva i

pol puta manja u hladnijem dijelu godine (jesen i zima) u odnosu na ljeto.

Vlažnost. Prosječna relativna vlažnost zraka tijekom većeg dijela godine iznosi 65 %, ustudenom 75 %, a u ljetnim mjesecima 60 %.

Vjetar. Podaci o smjeru, brzini i pravcu vjetrova bilježe se na meteoroškoj postaji naMalom Lošinju. Tijekom jeseni i zime najučestaliji i najjači je vjetar iz smjera NE (bura).

Mjesečna prosje

čna u

čestalost tišine (broj dana bez vjetra) iznosi od 10-19 % zimi,odnosno od 16-22 % u jesen. Tokom proljetnih i ljetnih mjeseci značajno su zastupljeni i


22/318



19

smjerovi vjetra iz drugih kvadranata. Tada je prosječni broj dana bez vjetra 20-26 %. Uhladnijem dijelu godine karakteristično je naizmjenično pojavljivanje hladnije i suhe buresa I kvadranta, odnosno vlažnijeg i toplijeg juga iz II i III kvadranta. Ljeti tijekom dana

prevladava lagani sjeverozapadni maestral, a noću istočni povjetarac burin-levanat.

Valovi. Nema podataka o smjeru i visini valova za šire kvarnersko područ je, a najbliži

podaci za valove odnose se na područ je otvorenog mora, 30 km južnije od Lošinja, a za područ je Cresa mogu biti jedino orijentativni, kao pokazatelji stanja na područ ju sjevernogJadrana. U proljeće i ljeti prosječne mjesečne vrijednosti mirnog mora su u rasponu od 35-46%, posebno u lipnju i srpnju. Tijekom zime i jeseni učestalost mirnog mora je manja (urasponu od 20-31%), a more je najčešće valovito u siječnju i studenom. Zimi i u jesen

prosječne i maksimalne vrijednosti visine valova iznose 0,6-1,25 m, odnosno 1,5-3,5 m,dok su u proljeće i ljeti srednje visine valova manje, u rasponu od 0,4-0,9 m odnosno 1-2,5m. U siječnju i listopadu najveći su valovi iz južnog smjera. Za područ je Grada Cresa,obzirom na zaklonjenost pojedinih obala u odnosu na glavne smjerove vjetra i na blizinukopna, visine valova, pa tako i snaga mora, su znatno manje.

1.2.1.7. Tlo

Bonitiranje zemljišta bilo je osnova za razvrstavanje tala u određene kategorije zaštite. Na temelju unutarnjih i vanjskih značajki tala, reljefa i klime te drugih korekcijskihčimbenika (stjenovitost, kamenitost, poplave, zasjenjenost i dr.), vrednovana suzemljišta te je određen broj bodova i svrstavanje zemljišta u bonitetne razrede (klase).Rezultati vrednovanja kartiranih jedinica tala daju se u tablici br.3, a njihovarasprostranjenost prikazana je na kartogramu (u nastavku).

U koloni 1 dan je broj kartirane jedinice, a u koloni 2 naziv kartirane jedinice tla i postotni sadržaj nižih jedinica. Kartirane jedinice su većinom složene zemljišnekombinacije više nižih jedinica tla, koje se u prostoru javljaju u različitim odnosima iteško ih je međusobno izdvojiti. U koloni 3, u brojniku, date su brojčane vrijednosti

postotka stjenovitosti, a u nazivniku dinamika nagiba, kao bitnih svojstava za bonitetnuvalorizaciju prostora. U koloni 4 dati su ukupni brojevi bodova, a u koloni 5 navedena

je klasa i potklasa, odnosno razred i podrazred boniteta zemljišta. Treba spomenuti da prvi broj ispisan arapskim brojevima predstavlja klasu, a drugi potklasu zemljišta, npr.42 znači da tlo pripada četvrtoj klasi, a drugoj potklasi, a 81 osmoj klasi prvoj podklasi.Bonitet zemljišta izračunat je na temelju kriterija i metodike proračuna navedenih uPravilniku o bonitiranju. Prvih se pet klasa boniteta zemljišta (od 11-52 podklase) ne

bi smjelo trošiti izvan poljoprivredne namjene, odnosno za infrastrukturnepotrebe, tim više što je ovo isključivo krški i otočni kraj, koji ionako ima vrlo malopogodnih tala za poljoprivredu.Posljednja kolona 6 označava kategoriju prostora koja je determinirana na temeljuPravilnika o sadržaju, mjerilima kartografskih prikaza, obveznim prostornim

pokazateljima i standardu eleborata prostornih planova (N.N. 106/98).Utvrđeno je da na područ ju Grada Cresa nema osobito vrijednih tala P1kategorije. Naime, krški uvjeti i suha klima najbolja tla ovoga kraja svrstavajutek u P2 i P3 kategoriju ili u kategoriju ostalog poljoprivrednog tla, šuma išumskog zemljišta, tj. pašnjačkih površina (PŠ).Treba odmah istaći da na otoku Cresu imamo vrlo male površine tala koje spadaju u P2

kategoriju. Prema bonitetu to su tla 41 potklase. Ova tla su prvenstveno rasprostranjenauz krška poljica, a mogu se bez većih ograničenja obrađivati suvremenom


23/318



20

mehanizacijom. Tla su prema rubu polja ponegdje ograničena dubinom i skeletnošću.Obično su ova tla rasprostranjena uz veća naselja, kao što je slučaj s gradom Cresom.Ova su tla izdvojena u kartiranoj jedinici broj 1, a za poljoprivredu Grada imajustrateški značaj.

Druga po redu povoljnosti su tla u okviru kartirane jedinice broj 2 . To su antropogenatla u škrapama, gromačama i docima i počesto su terasirana, slabo do umjerenoskeletna. Rasprostranjena su po cijelom otoku, ali najviše ih nalazimo na krškoj zaravni

jugoistočno od grada Cresa. Pretežito su ograđena kamenim ogradama kao oznakamavlasničkog posjeda. Prema bonitetnoj vrijednosti spadaju u petu klasu drugu podklasu(52) i zbog toga su svrstana u P3 kategoriju.

Kartirana jedinica broj 3 predstavlja poljoprivredna tla na kojima su nasadi maslina ivinograda, a potom napušteni maslinici i propali vinogradi. To su tla s 2-5%stjenovitosti, ali sa puno kamena, koji je složen u zidine i gromače. Oštri nagib terenasužava mogućnost izrade terasa i parcela veće površine. Prema bonitetu spadaju u 61

klasu i nema izričite potrebe da se čuvaju za poljoprivrednu djelatnost.Slična tla nalazimo i na kartiranoj jedinici broj 4. To su također od ljudi stvorenaantropogena tla u kršu s terasama i gromačama. Imaju istovjetne bonitetne vrijednosti,

jer spadaju u 61 bonitetnu klasu.

Tla kartirane jedinice broj 5 spadaju u 61 bonitetnu klasu. To su većinom pašnjačka tlasa šumarcima makije i grmlja. Tu nalazimo smeđa tla na vapnencu i dolomitu, vapnenodolomitnu crnicu i rendzinu na dolomitu i flišu, svrstanu u PŠ prostornu kategoriju.Šume i ovdje imaju zaštitnu ulogu. Obično su to slabo do umjereno stjenoviti prostorina kojima je obrada nemoguća.

U 71 bonitetnu klasu spadaju tla još manje plodnosti, dakle tla s više stijena, eventualnovećim nagibom i plića po dubini. To su tla kartiranih jedinica broj 6,7,8 i 9. U kartiranoj

jedinici 6 i 7 rendzina je dominantan tip zemljišne kombinacije i nalazi se isključivo nakrškim zaravnima. U kartiranim jedinicama broj 8 i 9 smeđe tlo na vapnencu i dolomitudominira, dok se ono kod predhodnih kartiranih jedinica sporadično javlja. Sporedničlanovi zemljišnih kombinacija su crvenica i lesivirana tla. Naznačena tla razdvojena suu dvije prostorne kategorije. Šumske zone svrstali smo u kategoriju zaštitinih šuma(Š2), a poljoprivredna tla pašnjaka i livada u kategoriju ostalih poljoprivrednih tala, PŠkategoriju. Ovi prostori mogu se koristiti za sve izvan poljoprivredne djelatnosti,naravno, ako su za to pogodni.

Smeđe tlo na vapnencu, plitko i srednje duboko s vapneno dolomitnom crnicom,crvenicom i kamenjarom, čine kartiranu jedinicu broj 10. Prema bonitetu ona spada u 72 klasu odnosno podklasu. Većinom su to pašnjaci i livade, a u njima se nalaze šumarciotočne makije i grmoliko bilje. Zbog toga smo ih svrstali u PŠ odnosno Š2 prostornukategoriju. Šume i ovdje imaju zaštitnu ulogu sprečavanja erozije tla vodom.Istoj 72 bonitetnoj klasi i podklasi spadaju kartirane jedinice broj 11,12 i 13. Zemljišnukombinaciju čine smeđa tla na vapnencima i dolomitima s rendzinom, crnicom,crvenicom i kamenjarom u različitim odnosima. To su pretežito šumom pokrivena,visoko stjenovita područ ja, pa smo ih izdvojili u zaštitne šume (Š2). Manje

poljoprivredne oaze pašnjaka i livada (ili eventualno bivših oranica) izdvojene su kao

PŠ kategorija.


24/318



21

Ostale kartirane jedinice spadaju u 81 i 82 bonitetne podklase. Kartirane jedinice broj14, 15 i 16 čine prvu podklasu osme klase (81). To su veoma plitka tla i visokostjenovite zemljišne kombinacije koje čine smeđa plitka tla, te vapneno dolomitnacrnica kao dominantni članovi, a rendzina, crvenica i kamenjar čine sporedne članovezemljišnih kombinacija. Iako su visoko stjenovita tla s preko 50% stijena, ovi prostori

su većim dijelom pokriveni šumom, zbog čega smo ih i svrstali u Š2 kategoriju. Šumeimaju zaštitnu ulogu i sprečavaju eroziju posebno na strmim položajima. Manje oaze poljoprivrednih tala izdvojene su u PŠ kategoriju.

Kamenjari kao dominantni tip tla dolaze u kartiranim jednicama broj 17 i 18. Uasocijaciji s ovim tipom dolaze rendzina, vapneno dolomitna crnica i smeđe tlo navapnencu i dolomitu, plitko. To su goli prostori, visoko stjenoviti koji imaju vrlo niskugospodarsku vrijednost, a šumske oaze su malobrojne i teško opstaju zbog izloženostiterena buri i posolici.

Tablica br. 3.: Rezultati vrednovanja zemljišta područ ja Grada Cresa


25/318



22


26/318



KARTOGRAM

BROJ 2

http://karte/kartogram-2.pdfhttp://karte/kartogram-2.pdfhttp://karte/kartogram-2.pdfhttp://karte/kartogram-2.pdf


27/318



23

1.2.1.8. Živi svijet

A) Prikaz vegetacije

Na oblikovanje biljnog svijeta okoka Cresa najviše je utjecala transgresija Jadranskogmora, kada su porastom razine mora za približno 100 m viši predjeli područ ja postaliotoci, te klimatske prilike i litološka podloga.

Prije antropogenog utjecaja na Cresko-lošinjskom otoč ju prevladavale su hrastovešume. Ozbirom na svoj sastav, južno od linije Merag - Sv. Blaž bile su to vazdazelenešume s prevladavajućom vrstom Quercus ilex (crnika), bilo s udjelom listopadnih vrstaili bez njih, a sjeverno od te linije hrastove su šume bile listopadne s prevladavajućomvrstom Quercus pubescens (hrast medunac).Granica između ovih dviju zona(vazdazelene i listopadne), u fizionomskom i ekološkom pogledu jedna je odnajsnažnijih vegetacijskih pojava i u Europi. To je razlog da se često, upravo na tom

mjestu, povlači granica izme

đu sredozemne i eurosibirske regije.

Od svih jadranskih otoka, Kvarnerski su otoci po broju biljnih vrsta najbogatiji - nanjima raste više od 1.300 vrsta, a brojni su i endemi (pojedinačni, ili kao zajednice). Pritome osobito su važne pukotine okomitih stijena i točila, to je vegetacija koja se sastojigotovo sva od endemičnih biljaka, odnosno zajednica, npr. Campanula-Centaureetumdalmaticae - endemska zajednica istarskog zvončića i dalmatinske zečine (Campanulaistriaca i Centausea dalmatica). Neke od endemičnih vrsta naselile su se na ogoljele

površine nastale antropogenim djelovanjem, pa tako i kamenjarski pašnjaci imajuendemično obilježje, npr. endemična biljna zajednica Stipo - Salvietum officinalis (kamenjarski pašnjak ljekovite kadulje i kovilja). Ova biljna zajednica sa karakternimvrstama Stipa bromoides (kovilje) i Salvia officinalis (kadulja, kus) razvila se (nakon

mnogogodišnjeg nepovoljnog ljudskog utjecaja na šume) na velikim površinama koje suslužile i danas služe kao pašnjaci. Ona je proširena u zoni submediteranskih kao i u

područ ju eumediteranskih potencijalnih šuma. Nalazi se na staništima čije je tlodegradirano tako da se najveći dio površine sastoji od samog krša. U biljnom sastavuvećine kamenjarskih pašnjaka prevladavaju svojom ukupnom biomasom takve biljnevrste koje su raširene u panonskom ili čak kaspijskom stepskom područ ju, npr.Chysopogon gryllus (kršin), Botryochloa ischaemum (vlaska), Koeleria spendens(smilica), Festuca valesiaca (vlasulja) itd. Ove posljednje dvije vrste su karakterističneza biljnu zajednicu Festuco - Koelerietum splendentis koja je vezana za površinerelativno manje degradirane od staništa zajednice Stipo - Salvietum officinalis.

Inače u biljnom sastavu kamenjarskih pašnjaka zastupljen je veliki broj vrsta i podvrsta(više od 300), iako često izgledaju bez života.

Endemske vrste biljaka Cresa:

Ilirsko-jadranski biljni endemi:

Bunium alpinum W. et K. subsp. montanum (Koch) P. W. BallCampanula pyramidalis L.

Dianthus ciliatus Guss. Dianthus sylvestris Wulfen ssp. tergestinus (Reichenb.) Hay. Drypis spinosa L. ssp. jacquiniana Murb. et Wettst. ex Murb.

Euphorbia fragifera Jan Euphorbia wulfenii Hoppe ex Koch


28/318



24

Salvia bertolonii vis.Viola adriatica Freyn

Potentilla australis Krašan Astragalus illyricus Bernh. Astragalus vegliensis Sadl.Genista silvestris Scop. ssp. dalmatica (Bartl.) Lindb.

Daucus carota L. ssp. major (Vis.) Thell. Plantago holosteum Scop. ssp. scopulorum (Degen) H-i_fCynanchum adriaticum (Beck) Fritsch

Edraeanthus tenuifolius (W.K.) DC.Centaurea spinoso-ciliata Seenus

Picris hispidissima (Bartl) Koch Iris illyrica Tomm.

Kvarnersko-liburnijski biljni endemi:Campanula istriaca FeerCorydalis acaulis (Wulf.) Pers.

Phyllitis hybrida (Milde) Christens. Alyssum medium Host Alyssum montanum L. ssp. pagense (J. Baumgtr.) Hay.Centaurea dalmatica Kern.

Hieracium pilosella L.

Točan popis flore otoka Cresa tek treba napraviti, pa se još ne može utvrditi koliki je

ukupni broj vrsta. Ipak, već površnim istraživanjima za Cres je utvr đeno 28 vrstaorhideja, i to:Ophrys apifera Huds.; Ophrys bertolonii Mor.; Ophrys bombyliferaLink.; Ophrys

fuciflora Moenc.; Ophrys fusca Link.; Orchis coriophora L.; Orchis morio L.; Orchis purpurea Hudus.; Orchis quadripunctata Cyr.; Orchis simia Lamarck.; Orchistridentata Scopoli; Orchis laxiflora L.; Serapis lingua L.; Serapias bergonii E. G.Gamus; Serapias romeracea, Anacamptis pyramidalis L.C.M. Rich.; Planantherabifolia L.C.M. Rich.; Epipactis microphylla Schvartz.; Cephalanthera damasoniumDruce.; Cephalanthera longifolia Fritsch.; Limodorum aborttivum Swartz.; Spiranthes

spiralis Chev.; Listera ovata R. Brown.; Neotinea maculata Stearn.

Ukupno uzevši, u tvz. Crvenu listu ugroženih biljnih vrsta Primorsko-goranskežupanije uključeno je čak 27 biljnih vrsta otoka Cresa. Ipak, ono čime se otok Cres(pogotovo njegov sjeverni i južni dio, Tramuntana i Punta Križa) ističe, suvrijedne i značajne površine pod šumama.

Šume na područ ju Grada Cresa pripadaju dvjema klimazonalnim područ jima.Sjeverni dio otoka Cresa od linije Sv. Blaž – Merag pripada submediteranskoj zonilistopadnih šuma, dok je južno od te linije zona zimzelenih crnikovih šuma (Orno-Quercetum ilicis). Šume hrasta medunca i bijelog graba (Querco-C

prostorni plan cresa_2006

Documents