proxectoterra identidade...

PROXECTOTERRAPROXECTOTERRA

IDENTIDADETERRITORIAL


IDENTIDADE TERRITORIAL

OBXECTIVOS

1.- IDENTIFICAR ALGÚNS DOS ELEMENTOS BÁSICOS QUE CONFORMAN ACTUALMENTE OTERRITORIO DE GALICIA, DENDE UNHA DOBRE DIMENSIÓN:

A) A TRANSFORMACIÓN E INTERVENCIÓN HUMANA NA NATUREZA (CÓMAROS,SOCALCOS, TERRAS DE LABOR, VÍAS DE COMUNICACIÓN,...)B) AS UNIDADES BÁSICAS DE POBOAMENTO: ALDEA, PARROQUIA, VILA, CIDADE,CIDADE DIFUSA, ÁREA METROPOLITANA.

2.- COMPRENDER AS ORIXES HISTÓRICAS DA IDENTIDADE TERRITORIAL NOS SEUSELEMENTOS MÁIS PERDURABLES E, TAMÉN, NAS MODIFICACIÓNS E CAMBIOSEXPERIMENTADOS NO TRANSCURSO DO TEMPO.

3.- RELACIONAR OS ELEMENTOS QUE CONFIGURAN O TERRITORIO, TANTO OS SEUSASPECTOS MÁIS DURADEIROS COMO OS CAMBIANTES, COAS DIFERENTES FORMACIÓNSECONÓMICO-SOCIAIS E OS CAMBIOS QUE NELAS SE PRODUCIRON.

4.- COMPARAR OS RESULTADOS DE DIFERENTES POLÍTICAS DE ORDENAMENTO DOTERRITORIO (OU DA SÚA AUSENCIA) EN DIFERENTES ÁMBITOS E NIVEIS.

5.- ASUMIR QUE É PRECISO UN ORDENAMENTO RACIONAL DO TERRITORIO PARA EVITAR ASÚA DEGRADACIÓN E PARA PODER PRESERVAR E POTENCIAR MELLOR OS RECURSOSDISPOÑIBLES PARA A POBOACIÓN ACTUAL E AS XERACIÓNS FUTURAS.

6.- COMPRENDER QUE NUN MUNDO CRECENTEMENTE INTERRELACIONADO, ODESENVOLVEMENTO RACIONAL É CONTRADITORIO CON POLÍTICAS LOCALISTAS QUEIGNORAN O CONXUNTO DO TERRITORIO NO QUE ESTÁN INTEGRADOS.


IDENTIDADE TERRITORIAL

ESQUEMA DA UNIDADE

1.- ACTIVIDADES INICIAIS (Presente)

1.1.- O PASADO SEGUE PRESENTE1.2.- A RUPTURA CO PASADO1.3.- OS CIDADÁNS OPINAN

2.- MODIFICACIÓNS HISTÓRICAS DA PAISAXE (Do pasado ao presente)

2.1.- OS ASENTAMENTOS CASTREXOS2.2.- A PEGADA DOS ROMANOS2.3.- ALDEAS E PARROQUIAS NA IDADE MEDIA2.4.- OS SÉCULOS MODERNOS2.5.- OS CAMBIOS CONTEMPORÁNEOS

3.- OS PROBLEMAS ACTUAIS (Presente)

3.1.- DENSIFICACIÓN E CAOS CONSTRUTIVO3.2.- CONXESTIÓN, TEMPO E INFRAESTRUTURAS VIARIAS

4.- CARA O FUTURO (Do presente ao futuro)

4.1.- A EURORREXIÓN GALICIA-NORTE DE PORTUGAL4.2.- A NECESIDADE DA PLANIFICACIÓN

5.- ACTIVIDADE FINAL


1.- ACTIVIDADES INICIAIS

1.1.- O PASADO SEGUE PRESENTE

As paisaxes actuais, as formas das cidades, os trazados dos camiños e estradas, a situación noterritorio das entidades de poboación (lugares, aldeas, vilas e cidades) e o seu emprazamento noterreo, a disposición das construcións, das leiras e terreos cultivados...teñen as súas orixes nunpasado que nalgúns casos se remonta a miles de anos atrás.

IT-0

01




Observa con atención o conxunto de cinco imaxes:

a.- Na fotografía aérea 1 aparece un val que descende en pendente cara o mar. ¿Trátase dunhapaisaxe natural ou humanizada? ¿Cres que as formas que observas son recentes ou veñende tempo atrás? ¿Como son esas formas? ¿Por que pensas que son así?

b.- Na fotografía 2 apareceunha aldea. Tamén hai terras delabor e montes non cultivados.¿Onde está situada esta aldeaen relación aos outros con-xuntos? (no medio dos cultivos;no monte...). ¿Que vantaxespode ter para o campesiñadoconstruír as súas casas neselugar e non noutro?. Algunhascasas de construción recenteestán situadas fóra dos núcleosorixinarios, ¿a que cres quepode deberse? ¿Cres que cadaun ten dereito a construír a súacasa onde lle pareza ou deberespectar unha certa orde? IT

-002

1

2




........

c.- Na fotografía 3 pódese aprezar un tipo de leiras denominadas socalcos, que é unha maneirade conseguir unha superficie horizontal, sostida por unha parede, para poder cultivar os terreosnas encostas. Algunhas destas construcións remóntanse á Idade Media. ¿Cres que se seguenfacendo socalcos na actualidade? ¿Por que razón? ¿Que razóns pensas que puideron sermáis importantes para quese construísen? (que a mande obra fose moi barata, queo valor do que se cultivabafose elevado, as dúas cousas...)

d.- En moitas zonas deGalicia e do norte de Portugala maioría das leiras estáncerradas por valados, algúnsson vexetais (sebes) e namaioría dos casos sonparedes de pedra. Isto nonsucede no resto da penínsulaibérica. ¿Ocórreseche algunhaexplicación? IT

-002

3

4


IT-0

03



Lugo foi unha cidade fundada polos romanos hai pouco máis de 2000 anos, e fortificada con murallasalgún tempo despois. Aínda que na actualidade a cidade de Lugo é moito máis grande que o perímetrocomprendido polas vellas murallas romanas, estas seguen condicionando a forma urbana e a vidacidadá, tal e como podes observar nas imaxes seguintes. ¿Poderías sinalar algúns aspectos queestán condicionados en Lugo pola existencia das murallas?

Noutro tempo existiu un proxecto de derrubalas para abrir a cidade vella.¿Cres que tería sido unha boa idea? ¿Por que? ¿Que valor cres que teñen uns muros de hai tantosséculos se xa non teñen a utilidade para a que foron construídos?

Na túa localidade (ouna que teñas próxima)posiblemente existanpegadas do pasado naactual paisaxe urbana.¿En que zonas seapreza a influencia dopasado? ¿Son fácilesde identificar? ¿Porque? ¿Están ben con-servadas?

5

6

7


IT-0

04


1.2.- A RUPTURA CO PASADO

Nestas imaxes aparecen distintas paisaxes urbanas . Descríbeas e responde en cada un doscasos ás seguintes cuestións: ¿Cres que existiu sensibilidade na construción recente paraconservar o patrimonio do pasado? ¿Cres que se pretendeu crear un espazo agradablepara a vida dos seus habitantes?

Se tiveses unha vivendafamiliar de toda a vidanun destes lugares,¿Que opinarías se unveciño construíse unbloque de moitospisos limitando coatúa casa? ¿A quenbeneficiou a cons-trución de edificios tanelevados? ¿A quenbeneficiaría que nonse construísen, ou seconstruísen doutramaneira os novosedificios, e se respec-tase o contorno doedificio histórico?.......

8

8


IT-0

05



Observa a fotografía aérea e o plano da páxinaseguinte. ¿Cales son os principais núcleos queaparecen no contorno de Ferrol?. Rodéaos cuncírculo nas imaxes do teu caderno.

¿Cres que a presenza da ría puido tercondicionado a ubicación destes núcleos? ¿Queoutros factores poden ter influído na mesma?.Razóao.

¿Por que cres que a xente se vai vivir fóra dacidade onde traballa? ¿Que vantaxes pode terpara eles? ¿Que problemas provoca o feito deque tanta xente viva nun lugar distinto ao doseu traballo? ¿Que desvantaxes pode ter paraesa poboación?

10

11

12


IT-0

06



Sen embargo, este proceso de urbanización que está a afectar xa á totalidade do mundo occidentalestá producindo resultados moi distintos, tanto dentro dos espazos urbanos como nas formas deocupación do territorio. E, da mesma maneira que hai roupa, libros ou discos que nos gustan máis caoutros, tamén uns entornos poden ser máis satisfactorios ca outros.

13 Ordena estas noveimaxes segundo a túapreferencia explicandoo porqué da clasificación.

MA

LPIC

A

CU

DIL

LER

O

A C

OR

UÑ

A

MO

NFO

RTE

A C

OR

UÑ

A

ALD

EA N

OVA

(AM

ES)

AM

STER

DA

M

PIA

DE

MA

IAN

CA

(OLE

IRO

S)

GAR

GAN

TA L

A O

LLA

(CAC

ERES

)



1.3.- A CIDADANIA OPINA

Explica se estás de acordo ou en desacordo con cada unha das seguintes afirmacións:

1.- No meu concello o urbanismo e a ocupación do territorio responden a un plan previo.

2.- Cada persoa na súa propiedade é libre de actuar conforme aos seus intereses.

3.- As infraestruturas (sanitarias, educativas, de comunicación, ...) deben planificarse enfunciónde intereses globais e non locais.

4.- Galicia está ben comunicada internamente e co resto de Europa.

5.- Galicia pronto terá un tren de alta velocidade.

6.- Para as empresas galegas o máis importante é mellorar as comunicacións co centro deEspaña.

7.- Para as empresas galegas é preferible articular unha boa rede de comunicacións entreGalicia e o Norte de Portugal, sen esquecer as conexións co resto de Europa.

8.- É preferible que Galicia trate de organizarse pola súa conta, porque os seus interesesnada teñen que ver cos dos portugueses.

9.- Se a economía de Portugal se desenvolve moito, pode ser negativo para Galicia.

10.-Se a economía de Portugal se desenvolve moito, pode ser positivo para Galicia.

14


IT-0

07

2.- MODIFICACIÓNS HISTÓRICAS DA PAISAXE

2.1.- OS ASENTAMENTOS CASTREXOS

A partir do século VI a.C. e nunha ampla zona donoroeste peninsular desenvolveuse un tipo peculiarde asentamentos, chamados castros, diferentes aosdoutras áreas.

O mapa 2 representa a área xeográfica que ocupoua cultura dos castros no noroeste peninsular e a súadistribución espacial. ¿Coincide cos límites actuais deGalicia?

15


IT-0

08



Os castros eran poboados fortificados situados nun lugar estratéxico para facilitar a súa defensa.Tiñan tamén que dispoñer de acceso fácil aos recursos alimenticios e á auga, polo que sesituaban habitualmente entre a zona de monte e prados e a de bosque e cultivos. Hai castros demoitos tamaños e tipos; entre estes destacan os da costa e os do interior.

CASTRO DE VILADONGACASTRO DE BAROÑA

O castro costeiro é o deBaroña (A Coruña); o deinterior é o de Viladonga(Lugo). ¿Como garantena súa defensa en cadaun dos casos? ¿Ondeestán situadas asmurallas do castro deBaroña, e por que alí?

Fíxate agora no plano efoto do castro deViladonga. Na dereita sópresenta un antecastro,mentres que na esquerdaas defensas se multi-plican. ¿Cal cres quepode ser o motivo?

16


IT-0

09



Aínda que non se sabe exactamente o seu número, a cantidade total, para todo o territorio donoroeste, debía rondar os 4000 ou 5000 o que indica unha elevada densidade de poboación paraa época. No seguinte mapa podescomprobar como estaban distribuídos osexistentes na Galicia actual. Fíxate nomapa:

¿En que zonas de Galicia existiu unhamaior concentración de castros?¿Que elementos físicos dificultaron aocupación dalgunhas partes doterritorio?¿Que elementos físicos favoreceron aocupación doutras?

Fíxate no mapa da páxina anterior e nomapa físico do inicio da unidade. ¿Ondecres que hai máis castros na zonanorte do actual Portugal?

17

18


IT-0

10


2.2.- A PEGADA DOS ROMANOS

Os pobos castrexos foron definitivamente derrotadospolos romanos no 19 a.C. Os romanos organizabanos territorios que dominaban en provincias,subdivididas en dióceses, conventus, municipios, eoutras fórmulas, o que lles permitía unha melloradministración, recadar impostos, impartir xustiza oumanter a seguridade interior e exterior. Nos casecinco séculos de dominación romana, o noroestepeninsular pasou por diferentes fórmulasorganizativas.

¿Cres que os romanos tiveron en conta asdiferenzas culturais dos pobos dominadoscando establecían as divisións administrativas?¿Por que?

¿Cando se creou a provincia da “Gallaecia”?¿Que territorio ocupaba?

19

20


IT-0

11



Para controlar a provincia romana da “Gallaecia”tamén se serviron da organización preexistente, unaorganización caracterizada pola existencia dediferentes pobos (“populi”), cada un deles integradoá súa vez por un certo número de núcleos depoboación (os castros).

Moitos dos nomes destes pobos seguen a estarpresentes na toponimia actual:

¿Por que falamos do “Golfo Ártabro”? ¿Cal é?

¿Con que comarca relacionas aos Límicos?¿Con que cidade aos Brácaros? ¿Que vilagalega recibiu o seu nome dos Grovios?

2122


IT-0

12



Polo que sabemos o hábitat indíxena permaneceu e moita xente seguiu a vivir nos castros, pero apegada dos romanos deixouse sentir. Apareceron castros de novo tipo (como os “castros mineiros”),houbo cambios dalgúns dos existentes,outros foron abandonados e a súapoboación ocupou a zona baixa dosvales pero, sobre todo, a presenzaromana notouse na creación de cidades.Ademais das capitais dos diferentesConventus (Asturica Augusta, BracaraAugusta e Lucus Augusti), crearon outrascomo Aquae Flaviae, Bergidum Flavium,Iria Flavia, Flavium Brigantium...

Esas cidades seguen existindo e moiprobablemente coñezas o nome actualde Bracara, Astúrica e Lucus, pero¿saberías indicar algunha outrapoboación galega de orixe romana?

23


IT-0

13



As cidades estaban comunicadas a través dunha rede de calzadas. Polo que sabemos existirontres vías principais: a Vía XVIII (Nova), a XIX e a XX (chamada “per loca marítima” que quere dicir“pola costa”), e numerosas vías secundarias.

Probablemente as vías romanas seguiron os camiños prerromanos. Pero o máis destacable é quedespois da desaparición do imperio romano esas calzadas se converteron nas principais vías decomunicación durante a Idade Media e a súa distribución influíu no trazado dos camiños e estradasda época moderna.

¿Que localidadesfundamentais enla-zaban cada unha dasvías principais?

¿Que vías de comuni-cación fundamentaisna actualidade coin-ciden aproximada-mente no seu trazadocoas vías romanas?

24


IT-0

14


2.3.- ALDEAS E PARROQUIAS NA IDADE MEDIA

A principios do século V (ano 411 despois de Cristo) asentouse no noroeste peninsular un poboxermánico, os suevos, formando un reino propio durante case dous séculos (até o ano 585). ¿Quelímites aproximados tivo oreino dos suevos? ¿Coincidencos da Galicia actual ou eranmáis extensos?

25




..... A parroquia é unha institución que apareceu na época sueva e que se mantén até a actualidade.As primeiras parroquias eran moito máis extensas (comprendían máis territorio) que as actuais eincluían varias igrexas (freguesías) que se encargaban de atender a un número variable de aldeas.Posteriormente esas igrexas (freguesías) foron adquirindo relevancia e, a partir de fins do XII,asumiron a función parroquial converténdose nas parroquias de territorio máis reducido quechegaron até os nosos días....

As parroquias, ademais da súa función relixiosa, foron para as comunidades campesiñas o marcode convivencia fundamental. ..... Cada parroquia tiña, ademais, un territorio e un patrimoniopropios, que normalmente era un conxunto de montes explotados de forma colectiva.

O seguinte documento, escrito a principios do século XX, describe a importancia das parroquias en Galicia:

“A parroquia é a reunión de lugares compostos cada un por un número pequeno de veciños eformando a mesma freguesía. A igrexa é o centro de reunión, o seu lugar dá nome á parroquia; ásaída de misa, sobre a terra do adro vense os amigos, fanse contratos, danse os recados, exprésanseopinións, saúdanse os forasteiros. O paisano é da parroquia, non do concello: o señor PerfectoCabanelas é do lugar de Souto do Río na parroquia de Santa Cruz de Arrabaldo. A ninguén se lleocorre dicir que é do Concello de Canedo”. [Otero Pedrayo, ano1927]

¿Cres que esta descrición segue sendo representativa da Galicia actual? Infórmate (pregunta aosanciáns do teu contorno): ¿Cres que era así hai algúns anos? ¿Que é o que cambiou ou o que estácambiando? ¿Por que cres que se produciron eses cambios?

26




Fíxate no mapa 2 da imaxe seguinte, onde aparecen representadas as parroquias: ¿Ondepredominan as de maior extensión? ¿Onde as máis reducidas? ¿Cal cres que pode ser omotivo? ¿Onde cres que vive máis xente?

O número de parroquiasmantívose con escasasvariacións desde aIdade Media até a épocaactual. Non coñecemosexactamente que canti-dade de parroquiashabía en Galicia durantea Idade Media, perosabemos que o seunúmero no ano 1587(durante o reinado deFelipe II) era de 3.571, ecatro séculos despois(en 1981) había unnúmero moi seme-llante: 3.786.

IT-0

15

27


IT-0

16



Compara estes mapas que reflicten a distribución das parroquias e a antiga distribución de castrosno territorio galego. ¿Pensas que existe algunha relación?¿En que zonas hai unha maiordensidade? ¿En que zonas menor?

28


IT-0

17



A aldea é un pequeno núcleo de poboación que inclúe un territorio cuns límites moi precisos e queconsta dunha serie de elementos: casas e edificacións necesarias para albergar as colleitas e os abeños,terras destinadas ao cultivo de frutais, hortas, terras de labradío e bosques e espazos incultos en xeral.

¿Que elementos dosque compoñen unhaaldea podes distinguirnesta imaxe?. Localizana imaxe 1 as distintaspartes ou elementos queconfiguran esta aldea.

29


IT-0

18



Este plano corresponde a unha parte da parroquia de Vilabade no Concello de Tordoia. Nel figuranunha serie de aldeas. ¿Que topónimos serían indicativos das distintas formas de poboamento?

Como ves, as aldeasson núcleos de hábitatconcentrado distan-ciadas entre si. ¿Quevantaxes pensas quepuido ter esta forma deorganizar a ocupacióndo territorio?

30

31


IT-0

19



Fíxate na ruta do Camiño de Santiago en Galicia. ¿Existe algunha relación coas vías romanas?

Compara a imaxe das vías de comunicación medievais coa actual rede de estradas que vichescon anterioridade. ¿Que semellanzas aprezas?¿Que vías aparecen reflectidas?

32


IT-0

20



Observa a imaxe da aldea de Leboreiro situada no Camiño de Santiago. ¿Ten a mesma formaque calquera das aldeas vistas?¿Que tipo de estrutura ten?33


IT-0

21



Dende a Idade Media e até o século XIX Santiago de Compostela foi unha das principais cidadesde Galicia. As formas actuais das rúas do seu casco vello teñen a súa orixe na Idade Media.¿Serías capaz de recoñecer no mapa actual as trazas da época medieval?

34


IT-0

22


2.4.- OS SÉCULOS MODERNOS

¿Que cidades galegas pasaban dos 5.000 habitantes no XVI? ¿Cal era a cidade que entóntiña maior número de habitantes?

¿Cantos habitantes suman no XVIII as principais cidades galegas? ¿Que cidades adquirironnese século maior importancia?

35

36

1571

5.3003.6002.7001.4401.8001.0801.8006.5402.644

903

1760

16.3147.3803.2862.5522.7922.2533.2504.7342.5091.177

Poboación das cidades galegas

SantiagoA CoruñaBetanzosLugoOurenseMondoñedoTuiPontevedraVigoFerrol

Cadro 1


IT-0

23



Os únicos cambios que se produciron nestes séculos sonos referidos a un importante incremento demográfico queimplicou unha maior ocupación do territorio. Sucedéronsefases de forte crecemento seguidas doutras deestancamento e recesión, pero a poboación galega, noseu conxunto, medrou máis que noutras zonas.

Observa os cadros estatísticos anteriores. ¿En queperíodo a poboación galega medrou máis ca doresto do estado?¿A partir de cando a poboacióngalega empezou a perder peso dentro do totaldo estado? ¿Ocórreseche algún motivo?

37

Densidade(Hab./Km2)

Porcentaxe da poboación galega sobre o total español

Gal

icia re

sto

doR

eino

de

Cas

tela

Anos Pob. Galicia Pob. España % 8.120.337 9.300.73010.409.87915.658.53118.616.63023.667.09528.117.87333.823.91837.746.26039.433.94241.116.842

629.3361.299.3121.345.8031.799.2241.980.5152.230.2812.604.2002.583.6742.753.8362.731.6692.695.880

7,7513,9712,9011,4910,639,419,267,637,296,936,55

Cadro 2

Ano

s

15911752178718601900193019501970198119912001

1818

2144

15911752


IT-0

24



Durante os séculos modernos (XVI, XVII e XVIII) incre-mentouse máis a poboación nunhas zonas ca noutras:

¿Que provincias medraron máis a partir doXVI? ¿As da costa ou as do interior?

Á vista do mapa da extensión do cultivo do millo ¿pensasque tivo algunha relación co maior incremento dapoboación nunhas zonas ca noutras? ¿Por que?

No interior de Galicia difundiuse otro cultivo, tamén de orixeamericana, a partir do século XVIII que favoreceu igualmentea diminución da mortalidade (por estar mellor alimentadas aspersoas) e, polo tanto, o crecemento da poboación ¿Sabesde que cultivo se trata? ¿Por que razón cres que non secultivou o millo nas zonas do interior?

Densidade no159120,7918,3118,5919,4923,3038,6921,36

Densidade no175242,6038,6559,3527,4937,9899,5544,11

Provincias

Coruña - BetanzosMondoñedoSantiagoLugoOurenseTuiGalicia

Cadro 3

38

39

40


IT-0

25



O desigual crecemento da poboación pódese aprezar mellor aínda se comparamos a evolución porzonas dentro das provincias.

¿Que zonas medraronmáis e se converteronnas máis densamentepoboadas? ¿Cres queesta distribución émoi diferente daactual?

¿Ten algunha relacióncoa distribución dapoboación represen-tada no Mapa dosCastros?. Explícao.

41


IT-0

26



Durante estes séculos (XVI, XVII, XVIII) estabilizouse a ocupación do espazo e fixouse a paisaxeagrícola rural que chegou basicamente igual até os nosos días. Galicia é un territorio densamentepoboado (se o comparamos co resto de España) no que podemos distinguir as seguintes zonas:

a) A zona costeira dosudoeste.

b) De Fisterra aRibadeo.

c) A Galicia interior

¿A cal das zonasanteriormente descri-tas atribuirías cadaunha destas catroimaxes?

42



2.5.- OS CAMBIOS CONTEMPORÁNEOS

O número total de habitantes de Galiciacontinuou aumentando durante os séculosXIX e XX.

A poboación de España neste períodotamén medrou. Proporcionalmente, e ávista do cadro 4, ¿que medrou máis: apoboación de Galicia ou a de España?.Trata de razoar a resposta.

En 1833 os liberais accederon ao poder emodificaron a organización do Estado,dividindo o territorio en provincias e concellosque, case sen cambios no número nin noslímites, chegaron até a actualidade. En Galicia,a creación destes efectuouse servíndose da antiga división parroquial na meirande parte dos casos.

Por debaixo dos concellos a parroquia continuou sendo a unidade fundamental de organización doterritorio e incluso asumiu, mesmo recentemente, novas atribucións: chamamentos a quintas, distritocensual para as eleccións, unidade básica para emprender os traballos de concentración parcelaria,...funcións que se sumaron ás prácticas tradicionais de carácter comunitario como o aproveitamento encomún dos montes, certos labores agrícolas, batidas contra animais daniños, axudas benéficas, etc. Senembargo, non lograron ningún recoñecemento xurídico, que quedou reservado só aos concellos.

Anos18601877188719001910192019301940195019601970198119912001

Galicia1.799.2241.846.7531.893.8951.980.5152.063.5892.124.2442.230.2812.495.8662.604.2002.602.9622.583.6742.753.8362.731.6692.695.880

España15.658.53116.634.34517.565.41318.616.63019.990.90921.388.55123.667.09526.014.27828.117.87330.582.93633.823.91837.746.26039.433.94241.116.842

% Galicia/España11,4911,1010,7810,6310,32

9,939,419,519,268,517,637,296,936,55

Poboación Galicia / EspañaCadro 4

43


IT-0

27



Os concellos, de nova creación, tiveron un tamaño moi diverso tanto en poboación como en territorio.Nos mapas seguintes podes aprezar os cambios na densidade de poboación (Hb/Km.2) de Galicia encada un dos concellos ao longo do século XX.

¿Que zonas están cadavez máis densamentepoboadas? ¿Que zonasperderon poboación?

Nas provincias de Lugoe Ourense ¿En torno aque localidades seestá concentrando apoboación? ¿Queáreas das provincias daCoruña e Pontevedraestán máis densa-mente poboadas?

......

44

45


IT-0

27



......¿Cres que pode aprezarse algunha tendencia que teña continuidade ao longo da historia enrelación coa distribución da poboación?. Axúdate revisando os mapas de densidades e dedistribución espacial das páxinas anteriores.

Podes aprezar que haicomarcas e territoriosque perden poboación¿Cres que iso é unproblema? ¿Por que?¿Por que pensas quese está a producir aconcentración dapoboación nunhasdeterminadas áreas?¿Pensas que se podefrear ese proceso deconcentración dapoboación en determi-nadas zonas a costadoutras? ¿Como?

46

47




Durante todo o século XIX e boa parte do XX, a poboación de Galicia seguiu a vivir maioritariamentedo campo e en aldeas. O papel das cidades foi limitado e, até a década de 1960, a rede urbanaestaba encabezada por un conxunto de pequenas e medianas cidades, que só influían sobre asparroquias e concellos máis próximos.

Anos19001910192019301940195019601970198119912001

Evolución da Poboación nas principais cidades galegasA Coruña 43.971

47.984* 62.022 74.132104.220133.844177.502189.654232.356252.694239.434

Pontevedra23.33024.22226.94430.28136.96843.221

50.483*52.45265.13775.14875.864

Lugo26.95935.72628.34631.13742.80553.74358.26463.38073.98687.60588.901

Santiago 24.120 24.637

25.870* 38.270 49.121 55.553 57.165 70.835 96.695105.851 98.381

Ourense 15.194 15.998 17.581 21.579

28.397* 55.574 64.153 73.379 96.085108.382109.051

Ferrol 25.281 26.331 30.350

35.563*59.82977.03074.79987.73691.76485.13280.347

Vigo 23.259* 41.213 53.100 65.012

85.272*137.873144.914197.144258.724278.050287.282

Cadro 5

* Indican a anexión dalgún concello nese ano: Oza (A Coruña); Bouzas e Lavadores (Vigo); Serantes (Ferrol); Canedo (Ourense); Conxo eEnfesta (Santiago); Xeve e Ponte Sampaio (Pontevedra)

Indica as tres cidades de Galicia con máis habitantes a principios do século XX.

En 1900 a poboación das sete principais cidades galegas sumaba 181.114 habitantes e a poboación totalde Galicia era de 1.980.515. Calcula a porcentaxe (%) da poboación total que vivía nesas cidades.

4849




.........

Anos19001910192019301940195019601970198119912001

Evolución da Poboación nas principais cidades galegasA Coruña 43.971

47.984* 62.022 74.132104.220133.844177.502189.654232.356252.694239.434

Pontevedra23.33024.22226.94430.28136.96843.221

50.483*52.45265.13775.14875.864

Lugo26.95935.72628.34631.13742.80553.74358.26463.38073.98687.60588.901

Santiago 24.120 24.637

25.870* 38.270 49.121 55.553 57.165 70.835 96.695105.851 98.381

Ourense 15.194 15.998 17.581 21.579

28.397* 55.574 64.153 73.379 96.085108.382109.051

Ferrol 25.281 26.331 30.350

35.563*59.82977.03074.79987.73691.76485.13280.347

Vigo 23.259* 41.213 53.100 65.012

85.272*137.873144.914197.144258.724278.050287.282

Cadro 5

* Indican a anexión dalgún concello nese ano: Oza (A Coruña); Bouzas e Lavadores (Vigo); Serantes (Ferrol); Canedo (Ourense); Conxo eEnfesta (Santiago); Xeve e Ponte Sampaio (Pontevedra)

Indica as tres cidades que teñen máis habitantes na actualidade.

En 2001 a poboación total das sete maiores cidades galegas sumaba 979.260 habitantes e apoboación total de Galicia era de 2.695.880. ¿Que porcentaxe da poboación total residía nestascidades?

5051


IT-0

28



A partir de 1960 puxéronse en marcha Polos de Desenvolvemento Industrial en Vigo e A Coruña eas cidades galegas experimentaron un notable crecemento a costa da diminución da poboaciónrural. Esta tendencia, ademais de reforzar a concentración da poboación na costa, supuxo oabandono progresivo de moitas aldeas da Galicia interior.

1 Km

Dende os anos 60 houboun crecemento urbanomoi importante nas cida-des galegas, construín-dose novos barrios comoA Agra do Orzán, Elviñaou Os Mallos na Coruña,e Coia ou O Calvario enVigo.


1 Km

IT-0

29



.......Nos planos da Coruña e Vigo, aparecen co número 1 os correspondentes a finais da década dos 50,mentres que os número 2 son máis recentes, de finais dos 90. Colorea no teu caderno sobre osplanos 2 as zonas novas que se urbanizaron dende entón. ¿Supoñen moita superficie?52


IT-0

30



A partir dos anos 80 apareceron novas tendenciasna ocupación do territorio:

a) En primeiro lugar, o crecemento das vilas distribuí-das por todo o territorio galego, que adoptaron unurbanismo concentrado con bloques de pisos.......

b) En segundo lugar, a aparición do fenómeno daperiurbanización que consiste no crecemento dosarredores dos centros tradicionais...... Por exemplo,mentres o núcleo da Coruña se estancou e mesmoperdeu poboación (pasa de 252.694 no ano 1991 a239.434 no ano 2001), os concellos limítrofes comoOleiros, Culleredo, Arteixo ou Cambre, experimentaroncontinuos incrementos......

¿Por que cres que están a medrar máis as zonaslimítrofes que as grandes cidades?

¿Que vantaxes ten para a xente vivir en zonaspróximas ás cidades en vez de en zonas urbanas?¿Que inconvenientes?

53


IT-0

31



Estamos asistindo a unha progresiva sustitución da cidade clásica, compacta, por espazos urbanosamplos, de contornos máis difusos. A cidade tradicional estase a converter nunha cidade difusa, na quea cidade central estende a súa influencia a lugares cada vez máis distantes, nos que se constrúen novasvivendas (permanentes ou de fin de semana) e se instalan industrias e servizos......

c) Na actualidade, nooccidente galego, póde-se falar dunha urbani-zación xeneralizada quese desenvolve en tornoa un eixo norte-sur, unhazona de urbanizacióndifusa onde se concen-tra boa parte da poboa-ción e das empresasmáis importantes.Trátase dunha amplaárea continua que ten asúa prolongación no nortede Portugal e que leva afalar dunha eurorrexiónatlántica, que iría dendeFerrol até Porto.


IT-0

33

3.- OS PROBLEMAS ACTUAIS

3.1.- DENSIFICACIÓN E CAOS CONSTRUTIVO

O forte crecemento do espazo construído namaioría das cidades e vilas de Galicia nasúltimas décadas fíxose sen unha planificaciónprevia. Os propietarios do solo e os construtoreslevantaron edificios guiados unicamente polaprocura dun maior beneficio económicoparticular. As autoridades dos Concellos edoutros ámbitos políticos non planificaron esecrecemento e as consecuencias estanse a sufrirhoxe: uns espazos urbanos caracterizados poladensificación e o caos construtivo.

IT-0

32

Nestas sete imaxes aprézanse algúns dos errosconstrutivos e de planificación que secometeron nas pasadas décadas. Sinala osque ti poidas aprezar.54


IT-0

34



O desenvolvemento da cidade difusa ......, trouxo consigo que aldeas e terreos adicados antes áagricultura e que estaban separadas do núcleo urbano por espazos baleiros, hoxe estean integradasna cidade, e resulta difícil distinguir os antigos núcleos de poboación.

¿Como podes identi-ficar as antigas aldeasou núcleos de poboa-ción que están a serabsorbidos pola cidadecentral?

Sobre as imaxes 2 e 3 doteu caderno de activi-dades, remarca esaszonas.

¿Que vantaxes e queinconvenientes ten vivirnas casas unifamiliaresse o comparamos coavida nos bloques?

55




......

As persoas que viven nesta ampla área efectúan frecuentes desprazamentos (ao traballo, á escola,a actividades de ocio, ...) ¿A disposición das casas facilita a construción de rúas, estradasou vías de ferrocarril que permitan uns desprazamentos rápidos?

Os habitantes das casas necesitan tamén unha serie de servizos, como o abastecemento deauga, unha rede de sumidoiros, liñas eléctricas e de telecomunicacións, recollida de lixo... ¿Cresque a dotación deses servizos é fácil e barata tendo en conta a localización das casas sobreo territorio? ¿Quen paga a instalación destes servizos? ¿Cres que é preciso algún tipo deplanificación á hora de construir a “cidade difusa”?. Razoa a resposta. ¿Que medidas sepoderían tomar para que as comunicacións e a dotación de servizos fosen máis doadas ebaratas?

A planificación ¿debe facela cada concello independentemente ou debe haber unhacoordinación entre concellos limítrofes? ¿Por que?

56

57

58



3.2.- CONXESTIÓN, TEMPO E INFRAESTRUTURAS VIARIAS

As melloras dos medios de transporte e a construción de infraestruturas viarias de gran capacidade(autoestradas, vías férreas de alta velocidade, aeroportos...) facilitan que os desprazamentos entre distintaslocalidades sexan máis fáciles e rápidos, facendo posible que a xente resida nun lugar e traballe noutro.Unha viaxe que no século pasado podía levar todo un día, pode facerse agora en poucos minutos. Antesda construción dos ferrocarrís e da utilización do automóbil, a velocidade media do transporte demercadorías (nun carro de vacas) era sempre inferior a 5 km/h, e a distancia que se podía percorrer nundía non superaba os 20 quilómetros. As persoas desprazábanse habitualmente a pé ou, os máis ricos,dacabalo pero ao paso, cunha velocidade media duns 6 Km/h nun caso e ata 10 no outro.

Na actualidade as distancias téñense acortado. Moitas persoas viven a unha hora ou máis doseu lugar de traballo, pero iso pode implicar distancias moi variadas dependendo dos medios detransporte e as infraestruturas que existan:

- Por autoestrada nunha hora percórrense 120 quilómetros. - Nun tren de cercanías de tracción diesel, pode oscilar entre os 70 e os 90 quilómetros. - Cun tren de elevada velocidade (en Galicia aínda non existe ningún) nunha hora poden

percorrerse até 300 quilómetros.

¿Como pode influír a construción de modernas infraestruturas de comunicacións na vida daxente? (Fai unha lista e non penses só na relación entre lugar de residencia e de traballo, senóntamén noutros aspectos da vida diaria: servizos como sanidade, educación, deportes, tempolibre, compras e comercio, diversións...) ¿Cres que poden alterar a maneira de vivir dentro decada localidade e as relacións cos veciños máis próximos? ¿Como? ¿Consideras que iso éfundamentalmente positivo ou negativo? ¿Por que?

59


IT-0

35



O medio de transporte que se ten popularizado máis é o automóbil, mentres que os colectivos,como o ferrocarril, están nunha situación precaria e pendentes dunha necesaria modernización.Nos últimos vinte anos, o tránsito medio diario nos accesos radiais ás cidades de Vigo e A Coruñaincrementouse máis do 400%. O uso masivo do automóbil está xerando problemas crecentes paraas persoas, para omedio ambiente epara a economía e obenestar en xeral,sobre todo nas áreasmetropolitanas e nointerior das cidades...

¿ O c ó r r e n s e c h ealgunhas medidaspara mellorar os pro-blemas de conxestióndo tráfico?

¿Cres que esta situa-ción pode empeorar nofuturo? ¿Como e porque?

60




......

A construción de grandes infraestruturas de transporte (autoestradas, rede ferroviaria, aeroportos)semella ser unha necesidade e ten, inevitablemente, repercusións no territorio, alterando a paisaxee condicionando o seu ordenamento.

¿Que aspectos cres que se deben ter en conta á hora de construír as infraestruturas? ¿Débeseconservar o patrimonio natural e cultural ou débese primar o custo da construción?61


IT-0

36



Fíxate nas seguintes imaxes. ¿Como valorarías o impacto destas infraestruturas na paisaxe?¿Cales pensas que están mellor integradas?

¿Que medio de transporte é o máis utilizado? ¿Cal é o medio de transporte cunhasinfraestruturas quealteran menos o terri-torio?

¿Quen pensas quedebe ter competenciasá hora de fixar otrazado das grandesinfraestruturas: osconcellos, as autori-dades autonómicas,as autoridades cen-trais ...?Debatídeo na clase.

62

63

64


IT-0

37

4.- CARA AO FUTURO

4.1.- A EURORREXIÓN GALICIA-NORTE DE PORTUGAL

4.1.1.- Unha eurorrexión con certa coherencia económica

¿En que situación están Galicia e o Norte de Portugal respecto ás principais zonas dedesenvolvemento europeo?65


IT-0

38

4.- CARA AO FUTURO



Para evitar que a costa atlántica se convirta nun espazo periférico e marxinal na Unión Europea, perigoque pode acrecentarse coa recente incorporación á Unión dos novos estados do leste de Europa, seríaoportuno potenciar a integración económica (comercial, financeira, de comunicacións) do espazo atlántico.

En 1989 trinta e unha rexiónsde cinco estados diferentes(Reino Unido, Irlanda, Francia,España e Portugal) crearon aComisión do Arco Atlántico,para defender conxuntamenteos seus intereses.

Dentro desta política decooperación, en 1992, Galiciae o Norte de Portugal estable-ceron o Pacto do Eixo Atlántico.Trátase dunha asociación de 18concellos e cámaras transfron-teirizas que pretende fortaleceras relacións comúns, tanto noeido económico como cultural.


4.- CARA AO FUTURO



Os beneficios desta cooperación poden ser moitos:

1.- A poboación e o territorio de Galicia non teñen un peso moi grande no conxunto da economía europea, ninsiquera na española, pero se consideramos a eurorrexión formada por Galicia e o Norte de Portugal, xa estamosante unha magnitude similar á que presentan outros espazos que na actualidade teñen un protagonismo maior.

A poboación sería semellante á deCataluña (que en 2001 tiña6.343.110 habitantes) e superiorá de toda a Comunidade deMadrid (5.423.384 habitantes).

Imaxina que un grupo musical moifamoso realizase unha xiramundial na que estivesen previs-tos tres concertos na PenínsulaIbérica ¿Que tres cidadeselixirían? ¿Con que criterios?

¿Por que é importante para odesenvolvemento económicoque exista unha concentraciónde poboación elevada?

66

67

Rexión Norte

Poboación dedereito (en 2001)

SuperficieKm2

Densidade dePoboación Hab/Km2

GaliciaA CoruñaLugoOurensePontevedra

3.657.813247.052391.010506.454

1.252.842547.425274.943218.343219.744

2.695.0001.096.027

357.468338.446903.759

21.2782.2101.2431.238

8172.629

8594.1128.170

29.5757.9519.8567.2734.495

171’91111’79314’57409’09

1.553’47208’23320’07

53’1026’90

95’5137’85

36’2746’53

201’06

Minho - LimaCávadoAveGrande PortoTámegaEntre Douro e VougaDouroAlto e Trás-os-Montes

Cadro 6


4.- CARA AO FUTURO



2.- A integración de Galicia e Norte de Portugal podería contribuír a mellorar os problemasdemográficos presentes hoxe na sociedade galega.

¿Onde hai unha porcentaxe máis elevada de poboación maior de 65 anos? ¿Onde hai menorestaxas de natalidade? ¿Que problemas presenta a demografía galega?¿Que problemas podenaparecer nun país no que o saldo dos movementos naturais de pobación (natalidade-mortalidade) sexan negativos?

68* en 2001

Poboación de dereito por grupos de idade en 2001Total

10.256.7003.687.2932.895.880

41.116.842

PortugalRexión NorteGaliciaEspaña

0-141.641.072

644.948319.566

6.044.176

15-241.466.708

558.278364.923

5.879.708

25-645.466.8211.969.3091.444.068

22.285.328

65 e máis1.671.842

514.758567.523

6.989.863

Indicadores demográficos en 2002Taxa de Natalidade (0/00)Taxa de Mortalidade(0/00)Saldo de Mov. Natural p/1000 hab.0/0 Poboación < 25 anos0/0 Poboación > 65 anos

Portugal11’010’3

0’729’716’5

Rexión Norte11’38’72’6

32’613’9

Galicia7’2

10’5-3’325’021’2

España10’1

8’91’2

28’217’1

Cadro 7

**


4.- CARA AO FUTURO



3.- Na medida en que aumente a integración económica entre Galicia e a rexión Norte de Portugalpode crearse un importante mercado que serviría de motor para xerar novas riquezas. De feito aseconomías de Galicia e do Norte de Portugal son bastante complementarias e cada vez hai máisintercambios de produtos, recursos e persoas entre o norte e o sur do Miño.

¿En que sectores daactividade económicaos intercambios songlobalmente positivospara Galicia (vende enPortugal máis do queimporta)? ¿En quesectores son favora-bles para o Norte dePortugal?

69

Comercio Intracomunitario:Trocos Comerciais entre a Rexión Norte e Galicia

(en millóns de euros)

1. Produtos Agrícolas, Gandeiros e Pesca

2. Produtos da Industria Alimentaria3. Minerais e as súas Manufacturas

4. Produtos da Industria Química

5. Téxtil e Confección6. Madeira, Pasta e Papel

7. Metais e as súas Manufacturas

8. Máquinas e Aparellos9. Material de Transporte

10.Outras Mercadorías

75’6010’1024’2030’40

206,’2030’3059’6034’2043’40

8’90522’90

2000ExpediciónsRexión Nortepara Galicia

1995ExpediciónsGalicia paraRexión Norte

210’8043’8049’7046’8094’8058’7073’8043’9045’0025’60

692’90

32’101’50

28’2016’1075’1031’2023’50

8’704’005’40

225’70

117,0026’7013’6023’1033’0031’6029’5025’7013’10

6’30319’50Total

Cadro 8

ExpediciónsRexión Nortepara Galicia

ExpediciónsGalicia paraRexión Norte


4.- CARA AO FUTURO


4.1.2.- Vantaxes da planificación conxunta do territorio de Galicia e Norte de Portugal

Neste mapa están as autoestradas actualmenteconstruídas:

¿Que outras autoestradas poderían articularmellor o territorio de Galicia-Norte de Portugal?

Dende Ferrol a Porto, antes de que existisen auto-estradas, a viaxe por estrada levaba de 6 a 7 horas. Naactualidade pode realizarse na metade de tempo. ¿Cresque isto pode favorecer a actividade das empresasde ámbalas dúas beiras do Miño?. Razoa a resposta.

Xa hai algún tempo que unha parte da claseempresarial galega é consciente das posibilidadesde crecemento que se lles ofrece coa eurorrexión . Anivel dos cidadáns galegos, ¿pensas que seproduciu algún cambio nas súas relacións copaís veciño?¿Cres que as cousas podenmodificarse no futuro? ¿En que sentido?

70

71

72

IT-0

39


IT-0

40

4.- CARA AO FUTURO



A maior deficiencia en transportes da eurorrexión atlántica é oferrocarril. Neste momento a distancia entre Vigo e Porto porautoestrada non chega ás dúas horas, e por tren é de caseseis. Se existise unha liña de elevada velocidade (como a doAVE) dende Coruña a Vigo podería tardarse menos de unhahora, e o mesmo desde Vigo a Porto. A viaxe entre Santiago eOurense non sobrepasaría os 30 minutos. Pero na actualidadenon hai ningún tren directo, e non existe ningunha liñainternacional que una Galicia co Norte de Portugal.

¿Se unha persoa quere facer unha viaxe en tren dende Portoa París, que traxecto debe realizar? ¿Que desvantaxes tenpara as empresas non contar con trens rápidos e directosque unan a eurorrexión atlántica co resto de Europa?

Se tiveses que trazar unha única liña de elevada velocidade paracomunicar o conxunto da eurorrexión atlántica coa gran dorsaleuropea, ¿por onde cres que debería efecturase esacomunicación?

73

74


4.- CARA AO FUTURO



Outro elemento básico das comunicacións dunha rexión marítima, como é a nosa, son os portos. Osportos son lugares nos que se intercambian mercadorías transportadas por barco (o medio detransporte máis económico para grandes volumes de carga) e o transporte terrestre (ferrocarril eestrada). As instalacións portuarias son moi caras polo que é precisa certa especialización para quesexan complementarios nunha escala ampla, xa que se pretenden dedicarse todos ao mesmo,serán moi pouco competitivos.

¿Saberías indicar que tipo de mercadorías son asmáis importantes nalgúns destes portos?75

Portos

Rexión NorteDouro e LeixoesViana do Castelo

GaliciaA CoruñaFerrol - San CibránMarín - PontevedraVigoVilagarcia

Mercadoríasdescargadas

10.93910.020

919

20.7499.3267.4281.0832.021

891

Tráfico portuario - 2000

Mercadoríascargadas

3.0702.981

89

5.4772.3291.089

5021.459

98

Cadro 9


4.- CARA AO FUTURO



O tráfico aéreo require tamén cada vez maiores infraestruturas e xera moitos problemas de contaminaciónacústica e inconvenientes de todo tipo para a poboación que vive a carón dun aeroporto, polo que asgrandes capitais do mundo tenden a situar os seus aeroportos en lugares bastante apartados dasgrandes aglomeracións, aínda que moi ben comunicados por trens rápidos e autoestradas co centro dasáreas metropolitanas. Por exemplo, o aeroporto de Gatwick en Londres está a case 100 quilómetros docentro, pero hai trens directos cada poucos minutos; o mesmo sucede co JFK de Nova York, o CharlesDe Gaulle de París, etc. O importante non é tanto onde estean situados, como a rapidez coa que se podechegar a eles dende calquera punto do territorio ao que serven.

Na eurorrexión Galicia-Norte de Portugal coexisten catro aeroportos comerciais moi próximos os uns aosoutros e cun volume reducido de tránsito. Son a herdanza do pasado cando as comunicacións terrestreseran moi deficientes. A continuación tes os datos do tráfico aéreo na nosa área.

Aeroportos

Tránsito Comercial nos aeroportos de Galiciae do Norte de Portugal - 2000

PortoA CoruñaSantiagoVigo

Avións(no 2004)

-6.827

16.97310.705

Pasaxeiros

2.732.000581.000

1.291.000721.000

Correo

-5.510

13.9729.201

Mercadorías(en Tm)

40.573869

6.6283.298

Cadro 10¿Que cres que resultaría máis beneficiosopara o conxunto da poboación de Galiciae do Norte de Portugal: gastar os cartosen ampliar os catro aeroportos, tratandode que cada un compita cos demais, ougastar os cartos en mellorar as infra-estruturas terrestres -trens rápidos- eespecializar os que xa existen nun tipode tráfico determinado?

76


4.- CARA AO FUTURO



......

Explica se estás de acordo ou en desacordo con cada unha das seguintes afirmacións:

1) É preferible que Galicia trate de organizarse pola súa conta, porque os seus intereses non teñen nada que ver cos dos portugueses.

2) É máis fácil que se desenvolvan antes Galicia e o Norte de Portugal se planifican conxuntamente as súas infraestruturas e comparten proxectos.

3) É máis probable que Galicia se desenvolva mellor se prescinde da colaboración co Norte de Portugal.

77


4.- CARA AO FUTURO

4.2.- A NECESIDADE DA PLANIFICACIÓN

A planificación do territorio non consiste só en dotar ao país de mellores infraestruturas (autoestradas,trens, aeroportos, portos ou polígonos industriais) senón de organizar racionalmente o espazo paramellorar a vida da poboación actual e asegurarlle o benestar ás xeracións futuras ...... Para iso é precisoun estudo previo dos recursos e das necesidades, unha planificación dos obxectivos e o investimentoeconómico que sexaaxeitado para lograreses obxectivos.

En moitas localidadesgalegas non existiu amenor planificación ninordenación do espazo.Nos últimos anos comoresultado da especu-lación urbanística, daincultura e da ausenciade regulación e vixianciapor parte dos poderespúblicos chegouse ádestrución da paisaxetradicional de moitaslocalidades e ao caosurbanístico. IT

-041


4.- CARA AO FUTURO

4.2.- A NECESIDADE DA PLANIFICACIÓN

Coas normas urbanísticas, coa planificación, preténdese o ben común; e iso implica poñer límitesa que cada persoa poida construír como queira e onde queira; terá que someterse a criterios quenon prexudiquen aos seus veciños nin hipotequen o futuro. Nese sentido na maioría dos paísescivilizados regúlanse os materiais de construción; impídense alturas excesivas que rompan a harmoníadunha paisaxe; prohí-bese a localización dasconstrucións en terrasfértiles para a agricul-tura, ou en lugares tanillados que a dotación deservizos resulte moicara, etc.

A planificación e orde-nación do territorio nonestá en contradición coainnovación e a novaarquitectura senón todoo contrario. Só unhasnormas claras e rigoro-sas poden favorecer quese busquen as máisavanzadas solucións. IT

-042


5.- ACTIVIDADE FINAL: A CIDADANÍA OPINA DE NOVO

Unha vez rematada a unidade, explica novamente se estás de acordo ou en desacordo con cada unhadas seguintes afirmacións:

1.- Cada persoa na súa propiedade é libre de actuar conforme aos seus intereses.

2.- As infraestruturas (sanitarias, educativas, de comunicación, ...) deben planificarse enfunción de intereses globais e non locais.

3.- Galicia está ben comunicada internamente e co resto de Europa.

4.- Para as empresas galegas o máis importante é mellorar as comunicacións co centro deEspaña.

5.- Para as empresas galegas é preferible articular unha boa rede de comunicacións entreGalicia e o Norte de Portugal, sen esquecer as conexións co resto de Europa.

6.- É preferible que Galicia trate de organizarse pola súa conta, porque os seus intereses nadateñen que ver cos dos portugueses.

7.- Se a economía de Portugal se desenvolve moito, pode ser negativo para Galicia.

8.- Se a economía de Portugal se desenvolve moito, pode ser positivo para Galicia.


FIN DA PRESENTACIÓN

proxectoterra identidade...

Documents