przewodnik po programie · 2017. 10. 4. · redakcja: małgorzata leszko, elżbieta krawczyk,...

PRZEWODNIK PO PROGRAMIE

Program PartnerzyOrganizator

PEłNOMOCNIK RZąDU DO SPRAW SPOŁECZEńSTWA OBYWATELSKIEGO

Informacje wydawnicze Autorki: Katarzyna Czubińska, Agnieszka Jarmuł, Ewa Stokłuska Redakcja: Małgorzata Leszko, Elżbieta Krawczyk, Joanna Gus Wsparcie merytoryczne: Joanna Gus, Anna Mitura, Jędrzej Witkowski, Mateusz Wojcieszak, Judyta Ziętkowska Projekt i skład graficzny: Żaneta Strawiak-Pulkowska Wydawca: Centrum Edukacji Obywatelskiej Publikacja bezpłatna

Wydanie I Warszawa 2017 CC-BY Uznanie autorstwa 3.0 Nakład: 600 sztuk Wydrukowano na papierze ekologicznym ISBN nr 978-83-65457-57-8 www.mlodziwakcji.ceo.org.pl

Wydawca: Centrum Edukacji Obywatelskiej Adres, kontakt: ul. Noakowskiego 10 00-666 Warszawa tel. 22 875 85 40

Patronat honorowy

Pełnomocnik Rządu do Spraw Społeczeństwa Obywatelskiego

Rzecznik Praw Obywatelskich

Program Młodzi w Akcji jest realizowany przez Centrum Edukacji Obywatelskiej w partnerstwie z Fundacją Banku Zachodniego WBK oraz Polsko-Amerykańską Fundacją Wolności w ramach programu Szkoła Ucząca Się.

WstępList od Fundacji Banku Zachodniego WBKUczniowski projekt edukacyjny w społeczności lokalnej – w pigułceKryteria jakości uczniowskiego projektu edukacyjnego

WARSZTATY PRZYSZŁOŚCIOWE Ewa StokłuskaKrok 1. Zanim zaczniemy działać – przygotowaniaKrok 2. Mapowanie osób zainteresowanych, czyli z kim chcemy pracować? Krok 3. Planowanie warsztatówKrok 4. Promocja warsztatówKrok 5. Rozmawiamy o przyszłości, czyli realizacja warsztatów Krok 6. Co dalej, czyli wykorzystanie efektów warsztatówKrok 7. Ewaluacja warsztatów, czyli co z tego wynika dla nas i dla społeczności lokalnej? Dobra praktyka

UDOSTĘPNIJ TO! Katarzyna Czubińska Krok 1. Dobrze współpracująca grupa projektowa – jak ją stworzyć?Krok 2. Rozeznanie w terenie, czyli komu i jak możemy pomóc? Diagnoza potrzeb Krok 3. Pomoc – ale czy nas potrzebują? Krok 4. SMART – mierz siły na zamiary. Określcie cele! Krok 5. Projekt krok po kroku – harmonogram Krok 6. S.O.S. – gdzie szukać wsparcia? Krok 7. Kampania społeczna. Udostępnij to! Krok 8. Polub! Metody i narzędzia informowania Krok 9. Crowdfunding – z czym to się je? Jak założyć i przeprowadzić zbiórkę pieniędzy?Krok 10. Jak nas widzą – prezentacja projektu przed społecznością lokalną. Pomysły Krok 11. Spójrzmy na to jeszcze raz – ewaluacja projektu i pomysł na kontynuację lub nowe działaniaDobra praktyka

TAŚMY PRZYSZŁOŚCI Agnieszka JarmułKrok 1. Grupa na start! Krok 2. Działajmy...! ale jak to zrobić? Krok 3. Co chcemy osiągnąć, czyli wyznaczanie celu Krok 4. Wspomnienia – wyprawa w przeszłość Krok 5. Marzenia – wyprawa w przyszłośćKrok 6. Co zrobić z zebranym materiałem? Krok 7. Podział zadań w grupie i harmonogram Krok 8. Do ludzi i z ludźmi! Krok 9. Kto nam pomoże? Krok 10. Promocja Krok 11. Akcja! Organizujemy wydarzenie Krok 12. Podsumowanie Dobra praktyka Odniesienie do podstawy programowejAneks Organizator i partnerzy

4568

1013161823263436

38

394044

46464651515456

59

59

60

6262666768707173767778798183

848998

Spis treści

Wstęp

Fundacja Banku Zachodniego WBK od lat chętnie angażuje się w dzia-łania wspierające społeczności lokalne. Program Młodzi w Akcji, który mamy zaszczyt współorganizować, ma za zadanie pokazać Wam w praktyce zasady funkcjonowania III sektora społeczno-gospodar-czego. Dzięki założeniom programu nauczycie się rozpoznawać pro-blemy i mocne strony swojej społeczności oraz wspólnie podejmować działania na rzecz najbliższego otoczenia.

Jesteśmy świadomi, że budowa społeczeństwa obywatelskiego jest procesem długofalowym i wymaga wysiłku wielu podmiotów. Chce-my włączyć się w ten proces, w szczególny sposób wspierając młode pokolenie.

Dostrzegamy ogromny potencjał, jaki tkwi w młodych ludziach – w ich chęci zdobywania nowej wiedzy, potrzebie aktywności, altruistycznej postawie oraz ciągłym poszukiwaniu autorytetów. Jesteśmy jednocze-śnie świadomi, że w dzisiejszym świecie nastawionym na konsumpcję ten potencjał może zostać zaprzepaszczony. Dlatego koncentrujemy się na pozytywnych, twórczych projektach włączających młodzież w orbitę życia publicznego. Inspirujemy do działania na rzecz dobra wspólnego, do świadomego korzystania z praw obywatelskich, do podejmowania wyzwań na miarę XXI wieku.

Stwarzamy możliwości dla ludzi ambitnych i odpowiedzialnych, kreu-jemy lokalnych liderów i liderki. Staramy się tworzyć projekty, dzięki którym młodzież może odkrywać bogactwo polskiego dziedzictwa narodowego i odnajdywać w nim punkty odniesienia dla własnych decyzji i refleksji.

Promujemy kreatywność i przedsiębiorczość młodych ludzi. Wspiera-my działania, które są niestandardowe, wymagają wyobraźni i odwagi w realizacji. Równocześnie chcemy podnosić poziom wiedzy ekono-micznej wśród młodego pokolenia.

Zdecydowaliśmy się postawić na młodzież w przekonaniu, że to dobra inwestycja.

List od Fundacji Banku Zachodniego WBK

Drodzy Nauczyciele i Drogie Nauczycielki, Edukatorzy i Edukatorki, Uczniowie i Uczennice!

Jest nam niezwykle miło powitać Was w pierwszej edycji programu Mło-dzi w Akcji. Pragniemy razem z Wami mobilizować młodzież do aktyw-ności obywatelskiej, do otwierania szkoły na zewnątrz i dzielenia się entuzjazmem ze społecznością lokalną. Mamy nadzieję, że zapropono-wane w niniejszej publikacji ścieżki tematyczne będą dla Was inspiracją do wielu kreatywnych i zaskakujących przedsięwzięć.

Celem programu Młodzi w Akcji jest promowanie wiedzy na temat spo-łeczności lokalnej oraz pokazanie sposobów, dzięki którym uczestnicy i uczestniczki mogą aktywnie działać w swoim najbliższym otocze-niu. Prowadząc lokalne projekty na rzecz mieszkańców i mieszkanek okolicy, młodzi ludzie dogłębnie poznają miejsce, w którym żyją, oraz zdobywają kompetencje przydatne w dorosłym życiu, zyskują poczucie sprawstwa i pewność siebie.

W końcowej części publikacji przedstawiamy najważniejsze odniesie-nia do podstawy programowej II, III i IV etapu nauczania tzw. starej podstawy programowej oraz II etapu nauczania tzw. nowej podstawy programowej. Przygotowaliśmy dla Was trzy ścieżki:

1. „Warsztaty przyszłościowe”, polegające na przeprowadzeniu spotkania przedstawicieli i przedstawicielek różnych grup (np. młodzieży, osób starszych, osób uprawiających sport), podczas którego zastanowicie się nad wizją swojej okolicy za 5, 10, 15 lat.

2. „Udostępnij to!”, polegające na przeprowadzeniu akcji crowdfundingo-wej wspierającej wybraną instytucję lub osobę w społeczności lokalnej oraz uwrażliwieniu młodych ludzi na potrzeby innych w ich otoczeniu.

3. „Taśmy przyszłości”, polegające na zachęceniu młodych ludzi do pozna-wania historii miejsc ciekawych i ważnych dla mieszkańców i miesz-kanek, zastanowieniu się wspólnie z nimi, jak wskazane miejsca mogą wyglądać w przyszłości, a następnie zaprezentowaniu wyników swojej pracy na forum lokalnym.

Przewodnik pomoże Wam przejść krok po kroku przez kolejne etapy realizacji projektu. Pamiętajcie jednak, że to tylko propozycja, której towarzyszą nasze wskazówki. Możecie ją dowolnie modyfikować, swobodnie wybierając ćwiczenia czy rozbudowując je o własne pomy-sły, tak aby jak najlepiej pasowała do Waszych potrzeb i zainteresowań.

Zanim jednak przystąpicie do działania, zapoznajcie się z krokami oraz z kryteriami jakości uczniowskiego projektu edukacyjnego. Kryteria te odnoszą się do wszystkich trzech ścieżek tematycznych – potraktujcie je jako drogowskazy do celu, jakim jest udany projekt uczniowski na rzecz społeczności lokalnej.

Życzymy Wam owocnej pracy i radości ze wspólnego działania!

Zespół programu Młodzi w Akcji Ania, Joanna i Mateusz

5M

ŁODZ

I W A

KCJI

MŁO

DZI W

AKC

JI4

KROK 1 ANALIZUJEMY SYTUACJĘ I WYBIERAMY WYZWANIA W każdej, nawet najlepiej zorganizowanej i najfajniejszej miejscowości są rzeczy, które można poprawić, jest też wiele niezaspokojonych potrzeb mieszkańców i mieszkanek. Pomyślcie, co powinno zmienić się w Waszej okolicy: miasteczku, wsi, dzielnicy czy ulicy. Zastanówcie się też nad mocnymi stronami tych miejsc. Skupcie się na tym co ważne i możliwe do zrealizowania. Sprawdźcie, ile możecie osiągnąć, działając razem.

CO WAS CZEKA?Zastanowicie się nad problemami, wyzwaniami, które trapią Was i Wasze otoczenie, oraz nad mocnymi stronami i zasobami Waszej okolicy.Zbierzecie informacje o zasobach Waszego otoczenia, o problemach, jakie pojawia-ją się w Waszej okolicy, oraz potrzebach i pomysłach, jakie zgłaszają Wasi koledzy i koleżanki oraz mieszkańcy i mieszkanki.Pomyślicie również o zasobach grupy – co potraficie jako grupa, w czym jesteście dobrzy i jakie umiejętności chcecie nabyć.Zdecydujecie, którymi z nich zajmiecie się w pierwszej kolejności w ramach programu Młodzi w Akcji.

KROK 2 ZBIERANIE INFORMACJI – DIAGNOZA LOKALNA Od tego, gdzie i w jaki sposób zbierzecie informacje na temat wyzwania, zasobu czy problemu, zależeć będzie powodzenie Waszego projektu. Jeśli dobrze wywiążecie się z tego zadania, Wasz projekt będzie wiarygodny i przekonujący, a przede wszystkim potrzebny. Przed Wami szybki kurs młodego badacza życia swojej okolicy.

CO WAS CZEKA? Wybierzecie instytucje, osoby oraz inne źródła, które umożliwią zebranie potrzebnych informacji. Dowiecie się, w jaki sposób można zebrać materiał informacyjny, w tym opinie ekspertów i ekspertek. Nauczycie się, jak powinien zachowywać się badacz życia społecznego.

KROK 3 NASZE ROZWIĄZANIE I PLANY Zapewne już podczas zbierania informacji pojawiły się pomysły, co można zrobić w sprawie, którą się zajmujecie. Następnym krokiem jest opracowanie rozwiązania problemu na podstawie zebranych informacji. Kiedy będziecie już wiedzieli, co dokładnie chcecie zorganizować, należy zabrać się do planowania.

CO WAS CZEKA?Przyjrzycie się wynikom swoich badań.Przygotujecie własną propozycję rozwiązania problemu, odpowiedzi na wyzwanie.Określicie cel swojego projektu. Zadacie sobie pytania, czego chcielibyście się nauczyć oraz co chcielibyście osiągnąć.Zaplanujecie, w jaki sposób zrealizujecie projekt.Przygotujecie harmonogram i podzielicie się zadaniami.

KROK 4 SZUKAMY SOJUSZNIKÓW Każdy projekt potrzebuje sojuszników. Aby zrealizować zaplanowane działania, często będziecie potrzebowali pozwoleń, wsparcia rzeczowego, a nawet finansowego.

CO WAS CZEKA?Zastanówcie się nad tym, kto może Wam pomóc w realizacji projektu.Pomyślcie, jakie działania mogą pomogą przekonać Waszych potencjalnych sojuszników.Zróbcie listę argumentów, które mogą przekonać Waszych rozmówców i rozmówczynie.

KROK 5 DZIAŁAMY I PREZENTUJEMY EFEKTY PRACY Wykonaliście już wszystkie kroki, które umożliwią Wam sprawną realizację projektu i osiągnięcie spektakularnego sukcesu. Teraz przed Wami najciekawsza część – dzia-łania. Część pełna nowych wyzwań, a jednocześnie świetnej zabawy. Zwieńczeniem działań powinna być publiczna prezentacja efektów Waszej pracy.

CO WAS CZEKA?Przyjrzycie się przygotowanemu wcześniej planowi działań w harmonogramie.Zaczniecie działać zgodnie z planem.Będziecie kontrolować, czy wszystko idzie zgodnie z planem.Na prezentację efektów Waszej pracy zaprosicie wszystkie osoby zaangażowane w projekt.

KROK 6 POROZMAWIAJMY Zachęcamy Was do rozmów – analizowania różnych etapów projektu. Powinny to być jednak rozmowy, które pomogą Wam wyciągnąć wnioski z dotychczasowej pracy. Do tego konieczne są precyzyjnie sformułowane pytania oraz dbałość o to, aby w trakcie dyskusji nie odchodzić od tematu. Jedno z ważniejszych pytań podsumowania brzmi: „Czego się nauczyłem/nauczyłam, realizując projekt?”. Warto podzielić się tą refleksją na forum grupy.

CO WAS CZEKA?Kiedy zrealizujecie już swój projekt, każdy z Was powinien zadać sobie kilka pytań, które pomogą określić, czym była dla Was praca nad projektem. Pytania warto zadać sobie indywidualnie, na poziomie autorefleksji, oraz podczas rozmowy w grupie.Czego się nauczyłem/nauczyłam realizując projekt?Co było dla mnie najcenniejszym doświadczeniem? Jak nam się wspólnie pracowało?Do czego przydać mi się mogą doświadczenia i umiejętności z realizacji projektu?

W programie Młodzi w Akcji działania toczą się w określonym rytmie i podzielone są na konkretne etapy. Takie zaplanowane wcześniej dzia-łanie w grupie, która ma nas czegoś nauczyć lub ułatwić przyswajanie wiedzy, nazywamy uczniowskim projektem edukacyjnym. Nie zosta-wiamy Was samych z tym twardym orzechem do zgryzienia. Zobaczcie, czym jest uczniowski projekt edukacyjny w społeczności lokalnej – to wiedza podana w pigułce! Logikę poszczególnych rozdziałów tej publi-kacji podporządkowaliśmy przedstawionym poniżej krokom w projek-cie, dlatego poznanie ich to dobry wstęp do dalszej pracy.

Uczniowski projekt edukacyjny w społeczności lokalnej – w pigułce

7M

ŁODZ

I W A

KCJI

MŁO

DZI W

AKC

JI6

Przeprowadzenie projektu społecznego z młodzieżą to szansa na zwiększenie kompetencji grona pedagogicznego oraz uczniów i uczen-nic, a także pretekst do bliższego poznania swoich podopiecznych. Dla-czego jeszcze tak bardzo cenimy projekt jako formę realizacji działań?

W Centrum Edukacji Obywatelskiej wierzymy, że jest to najlepszy sposób na zdobywanie kompetencji społecznych oraz doświadcze-nia. To nauka poprzez działanie. Projekt jest realizowaniem swoich pomysłów, rozwiązywaniem problemów, planowaniem i działaniem zespołowym. Umiejętności przyswajane w praktycznym działaniu we współpracy z rówieśnikami młodzież z większą łatwością wykorzysta w dorosłym życiu.

Realizując projekt w ramach programu Młodzi w Akcji, zyskujecie po-dwójnie – jako uczestnicy i uczestniczki, nabywając nowe kompetencje, które ciężko przyswoić poprzez samą naukę w szkole, a także jako część społeczności lokalnej, do której należycie i na rzecz której działacie. Opierając się na długoletnim doświadczeniu w pracy z grupami projek-towymi, wyróżniliśmy osiem najważniejszych kryteriów jakości udane-go projektu uczniowskiego, które przedstawiamy poniżej.

1. Projekt jest dziełem uczniów i uczennic Rola opiekuna lub opiekunki polega na wspieraniu młodzieży – przede wszystkim poprzez wprowadzenie jej w tematykę projektu, dokona-nie podziału na zespoły, wspólne ustalenie celów projektu i kryteriów sukcesu, zawarcie kontraktu i monitorowanie postępów prac. Osoba sprawująca pieczę nad projektem jest więc niczym iskierka na beczce twórczego prochu działania młodzieży, a jednocześnie drogowskaz, którym uczniowie i uczennice mogą się posiłkować podczas swojej projektowej wędrówki. Warto jednak pamiętać, że projekt jest dziełem młodzieży i nie należy wyręczać jej w realizacji poszczególnych działań.

2. Projekt ma jasno określone cele Młodzież przy wsparciu opiekuna lub opiekunki powinna wybrać temat i określić cele, czyli to, czego chce się dowiedzieć i co chce osiągnąć. W przypadku projektu społecznego niezbędne jest wytyczenie celów opartych na diagnozie lokalnych potrzeb.

3. Projekt ma rozpisany harmonogram i podział zadań Odpowiedzialność za poszczególne zadania leży po stronie konkret-nych uczniów i uczennic. Młodzież powinna samodzielnie wykonywać zadania określone w harmonogramie, pracując w małych zespołach, parach lub indywidualnie i wywiązując się z wcześniej ustalonych terminów.

4. Projekt wychodzi poza szkołę, znajduje sojuszników i sojuszniczki Kluczową cechą projektów realizowanych w ramach Młodzi w Akcji powinno być otwieranie szkoły na zewnątrz, czyli nawiązywanie współpracy z instytucjami, samorządami czy lokalnymi organizacjami pozarządowymi. Uczniowie i uczennice, działając razem ze społecz-nością lokalną i na jej rzecz, poznają nowe osoby, uczą się od nich, dodając świeże spojrzenie na otaczające ich problemy i wyzwania.

5. Projekt jest prezentowany publicznie Efekty projektu powinny zostać zaprezentowane publicznie i być widoczne, szczególnie dla osób, do których projekt jest skierowany. Forma prezentacji może być dowolna, jednak w każdym przypadku przekaz powinien dotrzeć do osób spoza grupy projektowej.

6. Projekt jest dokumentowany W miarę potrzeb i możliwości uczniowie i uczennice samodzielnie uwieczniają swoje działania za pomocą fotografii, filmów, nagrań audio itp. Nie chodzi tutaj o tworzenie licznych sprawozdań, ale o zgromadzenie dokumentacji, która może posłużyć do późniejszej ewaluacji projektu.

7. Projekt jest promowany lokalnie Uczniowie i uczennice nawiązują kontakt z lokalnymi mediami, za pośrednictwem których promują swoje działania. Projekt można promować zarówno przed publiczną prezentacją (zaproszenie na wystawę, imprezę finałową, podsumowanie warsztatów przyszłościo-wych itp.), jak i po niej, np. w formie artykułu podsumowującego pro-jekt. Do promocji warto również wykorzystać media społecznościowe (np. Facebook, YouTube), media lokalne (np. portal gminy) oraz media szkolne (np. szkolna gazetka czy radiowęzeł).

8. Projekt kończy się ewaluacją i podsumowaniem Ważny element realizacji projektu stanowi jego podsumowanie i wy-ciągnięcie wniosków na przyszłość. Uczniowie i uczennice powinni ocenić, w jakim stopniu udało im się zrealizować zamierzone cele; nazwać to, czego się nauczyli; zastanowić, co było wartościowe, a co się nie udało w kontekście pracy nad projektem. To także dobry czas, aby młodzież otrzymała od opiekuna lub opiekunki informację zwrot-ną na temat jakości swojej pracy. Warto chwalić za wykonane zadania oraz wskazywać, co ewentualnie należy poprawić lub zmodyfikować.

Rozwinięcie powyższych punktów znajdziecie w dalszej części publi-kacji wraz z konkretnymi pomysłami i ćwiczeniami ułatwiającymi ich realizację. Zachęcamy Was, abyście wracali do powyższych kryteriów jakości w różnych momentach projektu i sprawdzali, czy jesteście na dobrej drodze do szczęśliwego finału. Nie obawiajcie się również od-dać sterów młodzieży. Pozostawienie decyzyjności uczniom i uczen-nicom nie musi równać się ze słabszej jakości projektu – dajcie się za-skoczyć kreatywności i zaradności swoich podopiecznych. Zostawcie im również przestrzeń na błędy – to na nich młodzi społecznicy i spo-łeczniczki nauczą się najwięcej o wyzwaniach związanych z realizacją projektu i sposobach radzenia sobie z nimi. To właśnie dzięki temu będą lepiej przygotowani do dorosłego, obywatelskiego życia.

Kryteria jakości uczniowskiego projektu edukacyjnego

9M

ŁODZ

I W A

KCJI

MŁO

DZI W

AKC

JI8

Warsztaty przyszłościowe

Metoda warsztatów przyszłościowychWarsztaty przyszłościowe to sposób prowadzenia dyskusji o przyszło-ści miejscowości z udziałem mieszkańców reprezentujących różne punkty widzenia. Przebieg warsztatów przyszłościowych podzielony jest na cztery etapy: etap przygotowawczy → etap krytyki → etap utopii → etap realizacji

Podczas warsztatu uczestnicy i uczestniczki przechodzą w dyskusji od diagnozy i krytyki obecnej sytuacji, poprzez sformułowanie wizji „miejscowości idealnej”, do której dążą, aż po opracowanie propozycji działań, które byłyby remedium na dostrzeżone problemy i mogłyby doprowadzić do osiągnięcia pożądanego stanu rzeczy. Celem warsz-tatów przyszłościowych jest wspólne wypracowanie pomysłów na zmianę z uwzględnieniem potrzeb różnych grup docelowych. Praca na warsztatach oparta jest na doświadczeniach, wiedzy i przeżyciach osób uczestniczących.

Czego mogą dotyczyć warsztaty przyszłościowe?Jak sama nazwa wskazuje, na warsztatach przyszłościowych rozma-wia się o przyszłości – o tym, jak chcielibyście, żeby zmieniała się Wasza miejscowość. Dokładny przedmiot warsztatów można jednak określić bardziej szczegółowo, w zależności od potrzeb lub obszaru, w którym gmina będzie mogła w najbliższym czasie wygospodarować środki na wprowadzanie zmian. Temat warsztatów może więc brzmieć np. „Nasza gmina za 10 lat” (czyli dotyczyć złożonego zagadnienia rozwoju całej gminy) albo „Jak usprawnić działanie miejskiego domu kultury?” (czyli dotyczyć zmiany w konkretnym obszarze tematycznym albo wręcz w działaniu konkretnej instytucji gminnej, z której usług korzystają mieszkańcy i mieszkanki). Możecie też rozmawiać o całej miejscowości albo skupić się na jej części, np. jednej dzielnicy czy osiedlu. Wtedy oczywiście w warsztatach powinny wziąć udział osoby, które pracują lub mieszkają na danym terenie i są bezpośrednio zainte-resowane planowanymi zmianami.

Dzięki realizacji tego tematu: wspólnie z rówieśnikami i rówieśniczkami oraz mieszkańcami i miesz-kankami zaplanujecie rozwój swojej miejscowości, osiedla czy ulicy, nauczycie się realizować projekt metodą warsztatów przyszłościowych, umożliwiających tworzenie wspólnej wizji projektowanego miejsca, poznacie różne grupy mieszkańców i mieszkanek oraz nawiążecie nowe znajomości.

Czy potraficie sobie wyobrazić swoją miejscowość za 5, 10 czy 15 lat? Jak będzie wyglądała? Co się w niej zmieni, a co będzie takie samo jak dziś? Miejsca, w których żyjemy, zmieniają się wraz z nami. Kierunek tych zmian powinien jak najlepiej odpowiadać na potrzeby mieszkań-ców i mieszkanek. Aby mieć gwarancję, że pomysły na zmiany fak-tycznie trafiają w oczekiwania lokalnej społeczności, warto angażować jej członków i członkinie w dyskusję nad przyszłością miejscowości – wspólnie poddawać ocenie to, co działo się dotychczas, i planować to, co powinno wydarzyć się w przyszłości. Realizacją tego sposobu myśle-nia o samorządzie lokalnym jest partycypacja obywatelska.

Partycypacja to – mówiąc najprościej – uczestnictwo. To sposób na aktywny udział w wydarzeniach, które nas dotyczą – możliwość zabie-rania głosu, uczestniczenia w działaniach i decyzjach, które mają wpływ na nasze życie. Partycypacja obywatelska dotyczy angażowania się w kwestie, które dotyczą nas jako obywateli i obywatelek, czyli jako osób, które funkcjonują w relacjach z innymi ludźmi – sąsiadami i sąsiadkami, młodzieżą z naszej gminy czy innymi mieszkańcami i mieszkankami. Partycypacja polega na tym, że ludzie wspólnie debatują i zastanawiają się nad tym, jak powinna wyglądać ich miejscowość. Co bardzo ważne, w tym procesie współpracują ze sobą osoby reprezentujące władze, które bezpośrednio podejmują decyzje dotyczące np. wydatkowania pienię-dzy z budżetu gminy, oraz osoby, które na co dzień nie pełnią funkcji publicznych, ale zależy im rozwoju miejscowości i chcą mieć na niego wpływ. Ogromną zaletą takich działań jest to, że pozwalają na udział wszystkich zainteresowanych, w tym osób niepełnoletnich. To okazja, by zaangażować się w sprawy ważne dla lokalnej społeczności i wpłynąć na wygląd i funkcjonowanie swojej okolicy.

Partycypacja może w praktyce dotyczyć prawie każdego tematu z zakre-su życia publicznego: zagospodarowania przestrzeni publicznej, sposo-bu funkcjonowania lokalnych instytucji, a nawet decyzji o wydatkowa-niu lokalnego budżetu. Jedną z metod rozmowy o ważnych dla Waszej miejscowości kwestiach mogą być warsztaty przyszłościowe. W ramach tej ścieżki tematycznej zapraszamy Was do tego, żebyście przeprowa-dzili takie warsztaty w swojej miejscowości.

Autorka: Ewa Stokłuska

Przykładowe tematy warsztatów przyszłościowych:

TEMATY WARSZTATÓW

DO KOGO SKIEROWANE SĄ WARSZTATY?

JAKIEGO OBSZARU DOTYCZY WARSZTAT?

Co zmienić w budynku szkoły i okoli-cach, by było w niej przyjemniej?

Młodzież, grono pedagogiczne, rodzice z Waszej szkoły Wasza szkoła

Oferta sportowa (kulturalna) w naszej miejscowości

Mieszkańcy i mieszkanki miejscowości Cała miejscowość

Spędzanie czasu wolnego w naszej dzielnicy – pomysły na zmiany

Mieszkańcy i mieszkanki dzielnicy Dzielnica

Co zmienić w bibliotece, aby więcej osób chciało z niej korzystać?

Mieszkańcy i mieszkanki miejscowości Cała miejscowość

Rynek naszych marzeń – pomysły na nowe centrum miasta

Mieszkańcy i mieszkanki miejscowości

Wybrana część miejscowości

Miasto przyjazne zwierzętom Właściciele i właścicielki zwierząt domowych Cała miejscowość

Rozdział pochodzi z publikacji ,,Młody Obywatel rozmawia” (2016), wydanej w ramach programu Młody Obywatel, realizowanego wspól-nie przez Centrum Edukacji Obywatelskiej i Fundację BGK.

11M

ŁODZ

I W A

KCJI

MŁO

DZI W

AKC

JI10

Kto uczestniczy w warsztatach przyszłościowych?Ponieważ w miejscowości zawsze żyją obok siebie różne grupy miesz-kańców i mieszkanek (młodzież z pobliskiej szkoły, właściciele i wła-ścicielki sklepów z głównej ulicy, osoby korzystające z basenu itd.), stworzona podczas warsztatów wizja przyszłości powinna uwzględniać zróżnicowane perspektywy i potrzeby. Ważne jest więc, by w proce-sie wzięli udział różni członkowie i członkinie społeczności: osoby w zróżnicowanym wieku, pochodzące z różnych części danej miejsco-wości, pełniące różne role (np. osoby z lokalnych przedsiębiorstw lub administracji).

Jeśli tematem Waszych warsztatów będzie np. zmiana w jakiejś konkret-nej instytucji, to warto, by wzięły w nich udział osoby reprezentujące różne grupy jej odbiorców i odbiorczyń (np. użytkownicy i użytkow-niczki z miejskiej biblioteki, w tym osoby, które w danym momencie z niej nie korzystają, choć mogłyby to robić). Ich perspektywa pomoże zdiagnozować przyczyny tej sytuacji i określić obszary wymagające zmiany. W grupie warsztatowej powinno być łącznie nie więcej niż 30 osób.

Bardzo ważne jest, by uczestniczki i uczestnicy wzięli udział w całych warsztatach, ponieważ kolejne kroki w scenariuszu są ze sobą powią-zane i bazują na tym, co zostanie wypracowane na wcześniejszych etapach. Zwracajcie na to uwagę w zaproszeniu.

Ile trwają warsztaty przyszłościowe?Aby w trakcie warsztatów było odpowiednio dużo czasu na pracę w grupach i rozmowy na forum, powinny one trwać cały dzień. W za-leżności od tego jak szeroko zakrojony będzie temat spotkania, może być potrzebne nieco mniej lub nieco więcej czasu. Taki warsztat trwa zwykle około 5-6 godzin (razem z przerwami), dlatego najlepiej zorga-nizować go w weekend, kiedy tyle czasu mogą wygospodarować także osoby pracujące zawodowo.

Jeżeli zdecydujecie się na bardzo złożony temat warsztatów (np. roz-mowę o całościowej wizji rozwoju miejscowości w perspektywie 10 lat), plan spotkania możecie rozłożyć na dwa dni warsztatowe i pierwsze-go dnia przeprowadzić grupę przez etapy krytyki i utopii, drugiego zaś skupić się na wypracowaniu propozycji rozwiązań. W ten sposób zagwarantujecie uczestnikom i uczestniczkom odpowiednio dużo czasu na rozmowę i nie będziecie musieli ucinać dyskusji.

KROK 1 ZANIM ZACZNIEMY DZIAŁAĆ – PRZYGOTOWANIACo chcecie zmienić dzięki warsztatom przyszłościowym, czyli po co to robicie?Warsztaty przyszłościowe powinny mieć konkretny temat i cel – do-brze, by był on odpowiedzią na faktyczne potrzeby lokalnej społeczno-ści, z którą będziecie pracować. W tym celu powinniście przeprowadzić minidiagnozę lokalną. Możecie zacząć od rozmowy we własnym gronie i wypisania tematów i kwestii, które sami uznajecie za szczególnie

ważne, albo takich, o których słyszeliście od innych (rodziców, osób z sąsiedztwa, znajomych). W kolejnym kroku powinniście wybrać spo-śród tych tematów jeden, którego przedyskutowanie z mieszkańcami i mieszkankami uznacie za najistotniejsze.

Ćwiczenie: BURZA POMYSŁÓWZacznijcie od wypisania na tablicy albo dużej kartce wszystkich ważnych tematów, które przyjdą Wam do głowy jako warte porusze-nia na warsztatach. Na tym etapie wszystkie tematy są równie waż-ne – nie komentujcie ich, tylko zapiszcie w formie listy. Następnie przedyskutujcie po kolei wszystkie propozycje tematów, zapraszając ich autorów i autorki do krótkiego uzasadnienia, dlaczego dany temat jest wart omówienia na warsztatach. Inne osoby mogą zadawać pyta-nia lub dodawać komentarze. W trakcie takiej dyskusji każdy będzie miał okazję zastanowić się, które tematy najbardziej go przekonują. Na koniec wybierzcie kilka kwestii, które najwięcej osób uzna za szczególnie istotne. Wyboru możecie dokonać poprzez głosowanie, np. postawienie kreski przy trzech pomysłach, które każdy z Was uzna za najciekawsze. Możecie też głosować, przyznając najciekaw-szym pomysłom punkty (każdy może wybrać trzy propozycje i przy-znać im punkty w skali 1-3). Po zsumowaniu wyników powstanie lista trzech tematów – będziecie mogli przedstawić potencjalnym partne-rom wydarzenia kilka propozycji.

Mapowanie oczekiwańZanim zabierzecie się za organizację wydarzenia, ważne, żebyście wspólnie porozmawiali o swoich oczekiwaniach dotyczących udziału w projekcie: co chcielibyście, aby wydarzyło się w trakcie warsztatów? Czego chcielibyście się nauczyć przy tej okazji? Zachęcamy Was do skorzystania z poniższego ćwiczenia, które pomoże określić i zmapo-wać oczekiwania zespołu.

Ćwiczenie: MAPA OCZEKIWAŃPrzygotujcie trzy flipcharty i na każdym zapiszcie po jednym pytaniu: Co chciałbym, aby wydarzyło się w ramach projektu? Czego chciałbym się nauczyć podczas realizacji projektu? Czego się obawiam w związku z projektem?

Powieście flipcharty na ścianach. Rozdajcie każdej osobie w grupie karteczki w trzech kolorach (dobrze się sprawdzą karteczki samo-przylepne, ale mogą być po prostu pocięte kolorowe kartki). Niech każdy zapisze na nich swoje odpowiedzi na poszczególne pytania (odpowiedź na jedno pytanie na kartkach jednego koloru). Dajcie sobie czas na pracę indywidualną i spokojne zastanowienie się nad odpowiedziami.

Gdy będziecie gotowi, niech każdy po kolei opowie, co zapisał na swoich kartkach, i przyklei je na odpowiednim flipcharcie. Podob-ne odpowiedzi przyklejajcie koło siebie, grupując je tematycznie. Po zakończeniu tego etapu spójrzcie na mapę oczekiwań, która powstała na flipcharcie. Poświęćcie chwilę na wspólne zastanowienie się, co możecie zrobić, by odpowiedzieć na wymienione potrzeby lub zmniejszyć ryzyko wystąpienia sytuacji, których się obawiacie. Zanotujcie te pomysły na karteczkach samoprzylepnych w czwartym kolorze i przyklejcie je przy właściwych tematach. Taka mapa ocze-kiwań może zawisnąć w widocznym miejscu przestrzeni, z której

13M

ŁODZ

I W A

KCJI

MŁO

DZI W

AKC

JI12

-ĆWI- C Z E : N I E


będziecie korzystać w trakcie projektu (np. w Waszej klasie). Pracując nad przygotowaniem wydarzenia, pamiętajcie, by wracać do niej i sprawdzać, czy wcieliliście w życie działania istotne w realizacji Waszych potrzeb związanych z projektem. Mapa przyda się Wam także na zakończenie projektu, podczas ewaluacji.

Na samym początku ustalcie też ogólne ramy czasowe projektu – kiedy chcielibyście przeprowadzić warsztaty i ile macie czasu na ich przygoto-wanie, biorąc pod uwagę ferie, święta itp. Aby dobrze przygotować się do tego przedsięwzięcia, powinniście zarezerwować sobie przynajmniej trzy miesiące na jego realizację.

KROK 2 MAPOWANIE OSÓB ZAINTERESOWANYCH, CZYLI Z KIM CHCEMY PRACOWAĆ? Kiedy już ustalicie temat warsztatów, zastanówcie się, kogo ta sprawa dotyczy i kto powinien uczestniczyć w dyskusji. Spróbujcie wspólnie sporządzić mapę osób potencjalnie zainteresowanych kwestią, która będzie przedmiotem warsztatów. Mapa posłuży Wam do ustalenia, kogo należy zaprosić na warsztaty jako uczestników i uczestniczki, ale też np. z kim możecie współpracować przy promocji tego wydarzenia.

Ćwiczenie: MAPOWANIEMapę możecie sporządzić na flipcharcie lub na ścianie, wykorzystując pocięte na pół kartki A4, które będziecie do niej przyklejać (np. taśmą malarską). Na każdej kartce osobno wypiszcie grupy osób, konkretne osoby lub organizacje i instytucje, które są ważne z punktu widzenia tematu warsztatów: są odbiorcami lub odbiorczyniami jakiejś usługi (np. korzystają z oferty domu kultury), mają wpływ na to, co dzieje w gmi-nie (np. jako urzędnicy i urzędniczki ratusza), są grupą społeczną o szcze-gólnych potrzebach (np. osoby z niepełnosprawnością, rodzice z małymi dziećmi). Następnie posegregujcie kartki na trzy kategorie interesariuszy: grupy, których reprezentanci i reprezentantki koniecznie powinni być na warsztacie, grupy, które są kluczowe w kontekście partnerstw i sojuszy, oraz grupy, które mogą Was wesprzeć w promocji działania. Mapę będzie-cie mogli wykorzystać w dalszej pracy do opracowania kanałów promocji.

Jak pozyskać sojuszników i sojuszniczki?Pamiętajcie, że w rozmowie o przyszłości miejscowości bardzo ważny jest zawsze głos władz lokalnych. Na Waszej mapie osób zaintereso-wanych tematem warsztatów na pewno znajdą się lokalne instytucje lub osoby publiczne, które w jakiś sposób są związane z daną kwe-stią (np. szkoła, biblioteka, muzeum, burmistrz, radni i radne gminy). Warto zaprosić je do współpracy przy Waszym projekcie w charakterze współorganizatora lub patrona warsztatów.

Przekonanie kogoś takiego do większego zaangażowania się w Wasz pomysł może wymagać formalnego spotkania w ratuszu lub urzędzie. Warto się do niego dobrze przygotować! Przed takim spotkaniem zasta-nówcie się wspólnie nad kilkoma pytaniami: Dlaczego Wasz projekt jest ważny? Na czym polega Wasze działanie? Do czego jego efekty mogą się przydać osobie, z którą rozmawiacie?

1. Rewitalizacja osiedla

2. kolorowe kosze

3. Oznakowanie osiedla

4. ...!

1? 2? 3?


15M

ŁODZ

I W A

KCJI

MŁO

DZI W

AKC

JI14

Dlaczego chcecie, żeby to właśnie ta osoba zaangażowała się w Wasze działanie? Co możecie jej zaoferować w ramach współpracy? O co dokładnie chcecie prosić swojego rozmówcę lub rozmówczynię?

Osoby, które będą brały udział w spotkaniu, powinny przygotować sobie plan rozmowy i wypisać w punktach wszystkie kwestie, które chcą w niej poruszyć. Plan może służyć Wam jako ściągawka pod-czas spotkania. Przygotujcie też wydrukowany opis propozycji, który będziecie mogli zostawić rozmówcy lub rozmówczyni: streśćcie w nim najważniejsze założenia projektu, proponowany termin i typ wsparcia, na którym Wam zależy (np. użyczenie sali na warsztaty), a także ko-rzyści, jakie mogą płynąć z udziału w Waszym przedsięwzięciu (np. dla władz lokalnych korzyścią może być lepsze rozpoznanie potrzeb mieszkańców i mieszkanek, dla biblioteki czy domu kultury – nagło-śnienie ich działalności). Powinien być tam też koniecznie kontakt do kogoś z Was (telefon, adres e-mail). Jeśli macie adres e-mail rozmówcy lub rozmówczyni, warto też wysłać taką propozycję wcześniej, aby osoba, z którą się spotykacie, mogła zapoznać się z pomysłem jeszcze przed spotkaniem.

Pamiętajcie o władzach lokalnychW rozmowie o przyszłości miejscowości bardzo ważny jest głos władz lokalnych, dlatego dobrze, by ich przedstawiciele i przedstawicielki uczestniczyli w warsztatach. Ich rolą w czasie warsztatów nie jest po-dejmowanie wiążących decyzji, ale np. zwracanie uwagi na możliwości i kompetencje samorządu w określonych obszarach. Pomoże to stwo-rzyć listę działań dopasowaną do realiów konkretnej miejscowości.

KROK 3 PLANOWANIE WARSZTATÓWOrganizacja warsztatów przyszłościowych – podobnie jak przygoto-wanie i realizacja każdego projektu – wymaga dobrego planowania i podziału zadań. Poświęćcie osobne spotkanie na poszukanie odpowie-dzi na kilka kluczowych pytań organizacyjnych (znajdziecie je poniżej) oraz na szczegółowe rozpisanie projektu na etapy i konkretne zadania, które trzeba będzie wykonać. Poszczególne kroki powinny uwzględniać zarówno etap przygotowań, jak i przeprowadzania warsztatów oraz za-kończenia działania (np. podsumowanie spotkania i dotarcie z informa-cją o jego efektach do uczestników i uczestniczek).

Co powinniście ustalić w ramach przygotowań?Planując warsztaty, w pierwszej kolejności powinniście podjąć kilka kluczowych decyzji, od których będą zależały Wasze dalsze kroki. Najważniejsze z nich dotyczą: Współorganizatorów i współorganizatorek. Czy przygotowujecie wydarzenie sami, czy w partnerstwie z jakąś instytucją (np. urzędem gminy czy domem kultury)? Zawiązanie partnerstwa może Wam ułatwić wiele kwestii organizacyjnych, np. dotyczących dostępu do odpowiedniej sali czy promocji wydarzenia. Aby liczyć na takie partnerstwo, trzeba jed-nak zwrócić się do wybranej instytucji z odpowiednim wyprzedzeniem (przynajmniej trzy tygodnie przed planowanym wydarzeniem). Lokalizacji. Gdzie znajdziecie salę, która pomieści planowaną liczbę uczestników i uczestniczek oraz pozwoli Wam wygodnie pracować? Terminu wydarzenia. Czy pozwoli on na udział dużej liczbie osób? Czy nie będzie kolidował z innymi ważnymi wydarzeniami? Czy w wybranym dniu będziecie mogli skorzystać z upatrzonej lokalizacji? Planując termin spotkania, pamiętajcie o tym, kim są zapraszane osoby: jeśli organizujecie warsztaty jedynie dla uczniów i uczennic, możecie zaplanować je w ciągu dnia lekcyjnego (oczywiście wcześniej musicie ustalić taką możliwość z dyrekcją), jeśli jednak mają wziąć w nich udział także dorośli, którzy na co dzień pracują – powinniście wybrać weekend. Sprawdźcie, czy planowany termin nie koliduje np. z długim weeken-dem, kiedy wiele osób może wyjechać z miasta, albo z popularnym lokalnym wydarzeniem, które może odciągnąć uwagę potencjalnych uczestników i uczestniczek (np. imprezy z okazji dni miejscowości).

17M

ŁODZ

I W A

KCJI

MŁO

DZI W

AKC

JI16

Uczestników i uczestniczek. Czy chcecie pracować jedynie z konkret-nymi grupami mieszkańców i mieszkanek, czy też zależy Wam, by osoby zgromadzone na warsztacie były reprezentatywną próbką społeczności? Czy są jakieś konkretne osoby, na których udziale w warsztatach szczegól-nie Wam zależy?

W zależności od pomysłu na warsztaty możecie zdecydować, że pra-cujecie z określoną grupą lub grupami mieszkańców i mieszkanek (np. będziecie tworzyć wizję przyszłości Waszej gminy z perspektywy młodzieży gimnazjalnej). W tym wariancie rekrutacja będzie prostsza, bo możecie trafić do konkretnej grupy osób, do której najłatwiej dotrzeć przez szkoły, organizacje pracujące z młodzieżą czy kluby sportowe. Jeśli chcecie zająć się całościową wizją rozwoju Waszej miejscowości z perspektywy bardzo różnych grup (a na tym właśnie polega pierwot-na metoda warsztatów przyszłościowych), powinniście zadbać o to, by grupa uczestnicząca w warsztatach była możliwie reprezentatywna, czyli np. były w niej osoby w różnym wieku, z różnym wykształceniem, pochodzące z różnych części miejscowości. W ustaleniu, które grupy powinniście wziąć pod uwagę, mogą Wam pomóc urzędnicy i urzęd-niczki gminy, mający dostęp do danych statystycznych o osobach miesz-kających w Waszej miejscowości.

Czego będziecie potrzebować? Moderatorów i moderatorek. W trakcie warsztatów praca odbywa się w kilku grupach, a w każdej z nich powinna być osoba wspierająca pro-ces dyskusji. Ponieważ warsztaty trwają długo, najlepiej, by dyskusję moderowały dwie osoby – umożliwi to podzielenie się odpowiedzialno-ścią oraz lepszą kontrolę nad przebiegiem pracy.Odpowiedniej sali. Takiej, w której zmieszczą się wszyscy uczestni-cy i uczestniczki w trakcie rozmów plenarnych. Najlepiej mieć też do dyspozycji kilka mniejszych salek na pracę w grupach. Powinna być to przestrzeń, w której można też coś zjeść, bo w trakcie całodziennych warsztatów powinniście przewidzieć niewielki poczęstunek.Materiałów papierniczych. W trakcie rozmów na poszczególnych eta-pach warsztatów należy zapisywać wszystkie uwagi i pomysły – przyda się więc dużo papierów do notowania (np. arkuszy papieru flipcharto-wego, starych plakatów, na których odwrocie można pisać, albo papieru pakowego, który można kupić na poczcie), flamastrów (w różnych kolo-rach) i karteczek samoprzylepnych lub po prostu pociętych na mniejsze kawałki czystych kartek, a także taśmy do ich przyklejania (polecamy taśmę malarską – można ją przyklejać także do ścian bez obawy o ich zabrudzenie).

WSKAZÓWKA Gdy przygotujecie już listę zadań na papierze, możecie wprowa-dzić ją w formie tabeli do pliku elektronicznego, np. w programie Excel lub innym arkuszu kalkulacyjnym. Jeśli korzystacie z plików współdzielonych w tzw. chmurze (np. dokumentów Google), możecie umieścić tabelę w pliku, do którego wszyscy będziecie mieli dostęp, co pozwoli na bieżąco monitorować postęp prac z dowolnego miejsca.

19M

ŁODZ

I W A

KCJI

MŁO

DZI W

AKC

JI18

Podział zadańPomyślcie, kto w Waszej grupie chciałby zajmować się poszczególnymi zadaniami w projekcie i przypiszcie się do nich. Pamiętajcie też, że choć większość zadań będzie zapewne wymagała współpracy kilku osób, każdy „odcinek pracy” powinien mieć swojego lidera lub liderkę – osobę odpowiedzialną za doprowadzenie sprawy do końca i motywowanie swojej grupy.

Ćwiczenie: LISTA ZADAŃNajlepszym pomysłem na skuteczne zaplanowanie projektu jest stwo-rzenie listy, na której umieścicie wszystkie zadania do wykonania, po-trzebne do tego zasoby (rzeczowe i ludzkie) oraz osoby odpowiedzialne za przeprowadzenie każdej części działania. Zacznijcie od przygotowa-nia takiej listy w wersji papierowej, np. na tablicy w klasie lub dużym arkuszu papieru – wtedy najłatwiej będzie zobaczyć całość przedsię-wzięcia, które Was czeka.

Jak przygotować listę zadań?Podzielcie zadania na trzy etapy: przygotowania, warsztaty i podsu-mowanie. Przy każdym zadaniu wypiszcie wszystkie najdrobniejsze działania, które musicie wykonać, aby zrealizować dane zadanie (np. promocję wydarzenia możecie podzielić na mniejsze zadania, takie jak stworzenie komunikatu promocyjnego, kontakt z mediami, projekt plakatu, dystry-bucja plakatów na terenie miejscowości itd.). Wypiszcie zasoby potrzebne do realizacji każdego zadania, np. nie-zbędne materiały i sprzęty (rzutnik, komputer, papier do druku plakatów) czy osoby, których wsparcia potrzebujecie (np. grafik do projektowania plakatów). Ustalcie terminy realizacji poszczególnych zadań – pamiętajcie, że zawsze warto przyjmować pewien margines czasu na nieprzewidziane okoliczności. Warto doliczyć ok. 20% do czasu, w którym zakładacie re-alizację danego kroku. Pozwoli Wam to uniknąć stresu, gdy coś pójdzie nie do końca zgodnie z planem.

Przypiszcie się do poszczególnych zadań – pamiętajcie, że każdy powi-nien mieć swoje zadanie w projekcie, a jedna osoba nie powinna brać na siebie zbyt wiele. Ustalcie, kto będzie liderem lub liderką poszczególnych zadań, a kto bę-dzie nadzorował całość projektu (np. przypominał innym o zbliżających się terminach realizacji poszczególnych zadań). Stopniowo wykreślajcie z listy zrealizowane działania – pozwoli Wam to dostrzegać postępy w pracach i da poczucie, że faktycznie idziecie naprzód, w miarę jak kolejne punkty będą odhaczane jako wykonane.

Przykładowy podział zadań znajduje się w Załączniku nr 1 (Aneks, s. 89).

KROK 4 PROMOCJA WARSZTATÓWPromocja każdego wydarzenia ma ogromne znaczenie – to od niej zale-ży, ile osób dowie się o Waszym działaniu i ile osób przyjdzie na warsz-taty. Ze względu na specyfikę warsztatów przyszłościowych bardzo ważne jest też, by informacja ta dotarła do różnych grup odbiorów, tak aby udało się stworzyć zróżnicowaną grupę uczestników i uczestniczek warsztatów. Musicie więc poświęcić czas na przemyślenie i przeprowa-dzenie dobrej kampanii informacyjnej. Może to być osobne zadanie na Waszej liście, a podział pracy może przewidywać zbudowanie osobnego zespołu ds. promocji, który będzie się nią zajmował przez cały projekt (od zapowiadania warsztatów do informowania mieszkańców i miesz-kanek o tym, co wydarzyło się na warsztatach i jakie są ich efekty).

Ćwiczenie: KANAŁY INFORMOWANIAPrzy planowaniu działań promocyjnych wykorzystajcie mapę intere-sariuszy i interesariuszek, którą przygotowaliście na wcześniejszym etapie. Przejdźcie przez wszystkie propozycje, które udało Wam się zidentyfikować, i zastanówcie się, jakimi kanałami możecie trafić do każdej z tych grup. Starajcie się brać pod uwagę różne ścieżki specy-ficzne dla danej grupy, np. kanały internetowe, z których korzystają młodzi ludzie, albo miejsca, gdzie mogą szukać informacji osoby starsze. Na karteczkach samoprzylepnych wypiszcie pomysły dotyczą-ce kanałów dotarcia z informacją, a następnie przyklejcie je na kart-kach z nazwami wyodrębnionych grup – upewnijcie się, że dla każdej istotnej grupy macie pomysł na więcej niż jeden sposób komunikacji. W kolejnym kroku zastanówcie się i wypiszcie, co trzeba zrobić, żeby przekazać informacje o warsztatach za pośrednictwem danego kanału informowania. Jeśli chcecie, aby o warsztatach powiedziano w lokalnym radiu, powinniście skontaktować się z dziennikarzem lub dziennikarką lokalnej rozgłośni; jeśli chcecie, żeby napisano o Was w lokalnej gazecie – musicie przygotować informację prasową o wydarzeniu i skontakto-wać się z redakcją.

Jakie elementy uwzględnić, mapując kanały dotarcia do uczestni-ków i uczestniczek?Grupy oraz podgrupy mieszkańców i mieszkanek, do których chcecie dotrzeć, np. mieszkańcy i mieszkanki konkretnej dzielnicy, osoby star-sze i młodzież, osoby z niepełnosprawnościami. Rodzaje kanałów: instytucje, organizacje, media, sieci kontaktów. Typy komunikatów, które można przekazać za pośrednictwem

ĆWI-C Z E- N I E :


21M

ŁODZ

I W A

KCJI

MŁO

DZI W

AKC

JI20

poszczególnych kanałów (np. zaproszenie do zgłoszenia się na warszta-ty, informacje o kontekście projektu, podsumowanie spotkania). Formę komunikatów, która powinna być dopasowana do poszcze-gólnych kanałów (np. materiał prasowy, zaproszenie, ulotki i plakaty informacyjne, osobista prezentacja na spotkaniu z wybraną grupą mieszkańców i mieszkanek, taką jak członkowie i członkinie wspólnoty mieszkaniowej itp.).

Efektem takiego ćwiczenia powinien być plan promocji – spis konkret-nych zadań, które warto dodać do listy zadań całego projektu, wraz z terminami ich wykonania. Pamiętajcie, by zastanowić się nad rozło-żeniem działań promocyjnych w czasie – zaplanujcie różne działania, które podejmiecie w większych i mniejszych odstępach czasowych od wydarzenia. Przykładowy plan promocji znajduje się w Załączniku nr 2 (Aneks, s. 90).

Zastanawiając się nad kanałami promocji, pomyślcie nie tylko o trady-cyjnie rozumianych kanałach informacyjnych, takich jak media, ale też o instytucjach czy organizacjach, poprzez które możecie dystrybuować informacje. Weźcie też pod uwagę pewne grupy i sieci kontaktów, które mogą pomóc rozprzestrzenić informacje bezpośrednio wśród poten-cjalnych uczestników i uczestniczek warsztatów. Jeśli Waszym part-nerem w projekcie jest lokalny urząd, istnieje szansa, że pomoże Wam wykorzystać różne kanały, których na co dzień sam używa, np. miejską stronę internetową, newsletter. Nie bójcie się również prosić o pomoc w promocji inne instytucje, np. zapytajcie proboszcza lokalnej parafii o możliwość zawieszenia ogłoszenia na tablicy przy kościele.

Pamiętajcie, by koniecznie zaproponować współpracę lokalnym me-diom (gazeta, radio, telewizja, telewizja internetowa, portal) – mogą być zainteresowane śledzeniem Waszego projekt na wszystkich jego etapach, zwłaszcza jeśli partnerem inicjatywy będą władze lokalne. Korzystajcie z internetu – to stosunkowo łatwe w obsłudze i niedrogie narzędzie komunikacji. Możecie np. informować o swoich działaniach na blogu lub fanpage’u na Facebooku. To też dobre miejsce, by nie tylko pisać o projekcie, ale też zamieścić filmiki czy inne materiały wizualne, które przygotujecie, np. memy, które mogą stać się internetowym viralem!

Sprawdźcie też w kalendarzu wydarzeń w swojej miejscowości (np. na stronie internetowej gminy lub lokalnym portalu informa-cyjnym), czy przed terminem warsztatów nie ma jakiegoś otwartego wydarzenia, w którym weźmie udział wielu mieszkańców i mieszka-nek. Może to być okazja, by ustawić się tam z punktem informacyjnym i zapraszać uczestników wydarzenia na warsztaty przyszłościowe. Taki osobisty kontakt bywa najlepszą okazją, by zachęcić kogoś do zaangażowania się w działanie. Koniecznie przygotujcie ulotki z infor-macją, co będzie się działo na warsztatach i jak można się na nie zgłosić. Ustalcie wcześniej z organizatorem wydarzenia, czy możecie się na nim pojawić i gdzie możecie się ustawić.

Pamiętajcie, by w materiałach promocyjnych umieścić informację o programie, w którym bierzecie udział i w ramach którego organizuje-cie warsztaty. Opowiadając o swojej inicjatywie w lokalnych mediach, możecie wspomnieć, że jesteście częścią ogólnopolskiej akcji, w której biorą udział uczniowie i uczennice ze szkół w całej Polsce realizujący podobne projekty społeczne.

23M

ŁODZ

I W A

KCJI

MŁO

DZI W

AKC

JI22

Zaproszenia na warsztatyWykorzystując opracowaną wcześniej mapę, przygotujcie listę osób, które chcecie zaprosić do udziału w warsztacie. Pamiętajcie, by uwzględnić przedstawicieli i przedstawicielki wszystkich grup, które zidentyfikowaliście jako zainteresowane tematem warsztatów. Ustalcie, czy macie kontakty (e-maile, telefony) do wszystkich interesujących Was osób i ewentualnie kto mógłby Wam pomóc w ich zdobyciu.

Stwórzcie zaproszenie na warsztaty – wyjaśnijcie w nim, na czym będzie polegał udział w wydarzeniu, kiedy i gdzie się ono odbędzie oraz do cze-go posłużą jego rezultaty. Wymieńcie wszystkich partnerów, którzy po-magają Wam w organizacji przedsięwzięcia. Wyślijcie zaproszenia drogą elektroniczną lub w wersji papierowej – podajcie w nich informację, jak i do kiedy zaproszone osoby mogą potwierdzić chęć udziału w warszta-tach. Jeśli nie otrzymacie odpowiedzi, spróbujcie zadzwonić do adresa-tów i adresatek zaproszeń: upewnijcie się, czy je otrzymali i czy podjęli już decyzję dotyczącą udziału w spotkaniu. Na kilka dni przed warszta-tami (np. trzy dni wcześniej) wyślijcie e-mail lub zadzwońcie do osób, które potwierdziły swój udział, by przypomnieć o spotkaniu i poinfor-mować o szczegółach organizacyjnych, takich jak miejsce i czas spotka-nia, ewentualnym posiłku dla uczestników i uczestniczek itp.

Dla chętnych: otwarte zgłoszenia na warsztatyPrzygotowując warsztaty przyszłościowe po raz pierwszy, przygotujcie zawczasu listę potencjalnych uczestników oraz uczestniczek i zapro-ście na wydarzenie konkretne osoby. Przy kolejnym podejściu możecie spróbować wystosować otwarte zaproszenie do mieszkańców i miesz-kanek swojej miejscowości. Zapraszając te osoby do udziału w warsz-tatach, koniecznie informujcie o tym, jak się zgłosić, podajcie na ulotce czy plakacie numer kontaktowy lub adres e-mail. Wyznaczcie też datę, do której można się zgłaszać – ostateczny termin powinien upływać minimum pięć dni przed warsztatem. Dzięki temu będziecie wcześniej wiedzieć, ilu macie chętnych i czy brakuje Wam przedstawicieli oraz przedstawicielek grup, o których obecność warto zadbać.

Jeśli sprawie przeprowadzicie działania promocyjne, na Wasze warsztaty może zgłosić się znacznie więcej chętnych, niż będziecie mieli miejsc. Jeśli faktycznie się tak zdarzy, pamiętajcie, by wysłać do nich e-mail z podziękowaniem za zgłoszenie oraz informacją, gdzie i kiedy będą mogli się zapoznać z podsumowaniem warsztatów. Stwórzcie listę rezerwową oraz poproście uczestników i uczestniczki, by powiadomili Was o ewentualnej rezygnacji z udziału w warszta-tach. W takim przypadku będziecie mogli zaprosić do udziału kolejne zainteresowane osoby.

KROK 5 ROZMAWIAMY O PRZYSZŁOŚCI, CZYLI REALIZACJA WARSZTATÓWNajważniejszym elementem projektu będą oczywiście same warsztaty – to dość angażująca forma pracy, do której warto dobrze się przygotować.

Jak przebiegają warsztaty przyszłościowe?Warsztaty przyszłościowe mają ściśle ustrukturyzowany przebieg i skła-dają się z czterech głównych etapów:

1. Etap przygotowawczyNa tym etapie uczestnicy i uczestniczki warsztatów zapoznają się ze sobą oraz poznają dokładnie reguły i plan spotkania. Następuje też podział na grupy. W zależności od tematu warsztatów grupy mogą pra-cować nad jednym tematem lub nad różnymi zagadnieniami. Jeśli temat jest węższy, każda grupa może opracować własną wizję i plan działań dotyczący tego samego problemu; jeśli natomiast dyskutujecie ogól-nie o przyszłości miejscowości, wtedy warto, by każda grupa zajęła się inną kwestią, np. edukacją, kulturą, transportem. Praca poszczególnych grup złoży się na całościową wizję rozwoju miejscowości. Możecie też bardziej uszczegółowić zakres tematyczny prac grupowych: niech jedna grupa zastanowi się nad rozwojem ścieżek rowerowych na pobliskim osiedlu, druga – nad cenami biletów w komunikacji miejskiej czy sta-nem parków.

2. Etap krytykiPodczas tej części warsztatów uczestnicy i uczestniczki w poszczegól-nych grupach roboczych wspólnie analizują aktualną sytuację w swojej miejscowości i poszukują obszarów wymagających zmiany – wyszukują słabe strony, problemy do rozwiązania i niedoskonałości, które należy poprawić. Uczestnicy i uczestniczki próbują też określić przyczyny obec-nego stanu rzeczy. Wszystkie spostrzeżenia są spisywane, a następnie przedstawiane na forum całej grupy i omawiane – członkowie i człon-kinie innych grup mogą uszczegóławiać poruszane kwestie, wskazywać dostrzegane przez siebie przyczyny negatywnych zjawisk itd.

25M

ŁODZ

I W A

KCJI

MŁO

DZI W

AKC

JI24

3. Etap utopiiNa tym etapie zadaniem uczestników i uczestniczek w grupach jest zbudowanie wspólnej, idealnej wizji rzeczywistości, w której wszyst-kie ich potrzeby byłyby uwzględnione, a zidentyfikowane wcześniej problemy – rozwiązane. Na tym etapie „nie ma rzeczy niemożliwych” – uczestnicy i uczestniczki zapominają na chwilę o wszelkich ogranicze-niach i tworzą odważną wizję miejsca, w którym chcieliby żyć.

4. Etap realizacjiJego celem jest przekucie stworzonej wizji w konkretne pomysły na działania, które pozwolą zbliżyć się do wymarzonej przyszłości. Uczest-nicy i uczestniczki wspólnie wymyślają, co konkretnie trzeba zrobić, by osiągnąć cele założone w utopii. Na tym etapie uczestnicy i uczestniczki powinni formułować jak najbardziej realistyczne plany działania. Pla-nowane przedsięwzięcia powinny opierać się na dostępnych zasobach, a także zawierać propozycje konkretnych zadań dla jasno określonych instytucji czy osób (biorąc pod uwagę także niezbędne do wykonania tych zadań kompetencje). Swoje pomysły uczestnicy i uczestniczki spisują i ponownie prezentują na forum, po czym odbywa się otwarta dyskusja na temat poszczególnych pomysłów.

Zadania moderatorów i moderatorekWaszym kluczowym zadaniem w trakcie warsztatów będzie prowadze-nie całej dyskusji – tak w grupach, jak i na forum. To odpowiedzialne zajęcie, którego najlepiej uczy się w praktyce, właśnie prowadząc takie spotkania. Jeśli to Wasz pierwszy raz, nie martwcie się! Od czegoś trze-ba zacząć!

Przygotowując się do tej roli, możecie skorzystać z poniższych wskazó-wek dotyczących pracy moderatora.

Co należy do zadań moderatora/moderatorki?Prowadzenie dyskusji – zadawanie pytań, które zachęcą uczestników do formułowania opinii i dzielenia się spostrzeżeniami.Pilnowanie, by dyskusja nie zbaczała z tematu spotkania.Dbanie o to, by wszyscy mieli szansę zabrać głos, nikt nie dominował nadmiernie dyskusji; zachęcanie do wypowiedzi osób, które są bar-dziej nieśmiałe.Zachowanie „przezroczystości” – nieocenianie poglądów uczestników i uczestniczek dyskusji.Pilnowanie czasu i realizacji zadań – takie kierowanie dyskusją, by gru-pa wykonała zadanie przewidziane na tym etapie pracy i zmieściła się w wyznaczonym limicie czasu.

Jak zadawać pytania?Dąż do konkretnych i precyzyjnych wypowiedzi uczestników i uczest-niczek. Staraj się, by nie generalizowali i nie chowali się za ogólnikami. Dopytuj (np. „Czy mogłaby Pani podać jakiś przykład?”).Powtarzaj i podsumowuj wypowiedzi osób uczestniczących: służy to rozjaśnianiu tematu i upewnieniu się, że uczestnicy i uczestniczki przysłuchują się wypowiedziom innych.Zadawaj tylko jedno pytanie naraz i nie przechodź dalej, dopóki nie otrzymasz na nie odpowiedzi. Jeśli masz poczucie, że temat się wyczerpał, zapytaj, czy nikt nie ma nic do dodania i czy możecie przejść dalej.

Nie przerywaj ciszy, która zapada, gdy zebrani nad czymś się zastana-wiają: po zadaniu pytania przez chwilę nic nie mów. Prędzej czy póź-niej prawie na pewno ktoś się odezwie.Jeśli pojawiają się różne pomysły na rozwiązania, unikaj opowiadania się za którymś z nich. Kiedy pojawia się przydatny pomysł, zaproponuj, aby mu się przyjrzeć. Pozwoli to uczestnikom i uczestniczkom zgodzić się z nim lub odrzucić go bez obaw, że wychodzą przed szereg (np. „A co myślą państwo o tym pomyśle?”, „Czy sugerują państwo, że…?”).

Ćwiczenie: PRÓBA GENERALNANa każdym etapie warsztatów przed uczestnikami i uczestniczka-mi stoją konkretne zadania do wykonania. Ich wyjaśnienie jest rolą moderatorów i moderatorek grup. Aby dobrze przygotować się do tego zadania, spróbujcie przeprowadzić w klasie symulację warsztatów – wybierzecie jakiś temat, który dotyczy Waszej szkoły, i podzielcie się na grupy. Osoby moderujące pracę grup przetestują na Was pomysły na to, jak zaprosić uczestników i uczestniczki do pracy na poszcze-gólnych etapach warsztatów. Możecie skorzystać z propozycji pytań, które znajdziecie poniżej w opisie przebiegu warsztatów. Taką próbę generalną powinny przejść też osoby, które będą prowadziły całe spo-tkanie – mogą przećwiczyć powitanie oraz wprowadzenie zawierające informacje o celu i przebiegu spotkania. Na koniec ćwiczenia poroz-mawiajcie o swoich spostrzeżeniach. Czy o niczym nie zapomnieliście? Czy polecenia były jasno sformułowane?

Kwestie organizacyjneWarsztaty przyszłościowe angażują od kilkunastu do około 30 osób (maksymalnie), pracujących przez większość czasu w mniejszych, kilku-osobowych grupach. Koniecznie zadbajcie o salę, w której na pewno wszyscy się zmieszczą, i o odpowiednią liczbę krzeseł i stołów, by wszystkim wygodnie się pracowało. Miejsce musi mieć dostęp do łazie-nek, a najlepiej także do przestrzeni, w której można coś zjeść.

Jak prowadzić rozmowę w grupie? Wyjaśniaj, dlaczego o coś pytasz, odnosząc się do zadania, które stoi przed uczestnikami i uczestniczkami, np. „Naszym zadaniem jest zdiagnozowanie sytuacji w naszym mieście w obszarze oferty kultu-ralnej. Chciałabym więc spytać państwa na początek, czy korzystają państwo z oferty kulturalnej w naszej miejscowości, a jeśli tak, to jak ją państwo oceniają?”. Przygotuj uczestników i uczestniczki na pytanie, poprzedzając je krót-kim wstępem, np. mówiąc: „Chciałbym spytać państwa…”.Pokazuj, że słuchasz odpowiedzi: werbalne lub niewerbalne komuni-katy z Twojej strony zachęcą zebranych do rozwinięcia wypowiedzi. Może to być skinienie głową lub poproszenie wprost, by dana osoba rozwinęła temat.Zachęcaj do rozwijania wątków, dopytując: „Czy mógłby pan powie-dzieć coś więcej na ten temat? Czy mogłaby pani dodać coś do tego, co już powiedzieliśmy?”. Upewniaj się, że wszyscy rozumieją polecenia, np. „Czy to, co powie-działem jest dla państwa jasne?”.


27M

ŁODZ

I W A

KCJI

MŁO

DZI W

AKC

JI26

Pamiętajcie o kilku istotnych sprawach:Wybierzcie miejsce rozpoznawalne i łatwo dostępne dla różnych grup mieszkańców i mieszkanek – może to być dom kultury lub sala gimnastyczna w szkole. Ważne też, by można było do niego łatwo dotrzeć z różnych części miejscowości.Jeśli w spotkaniu będą brać udział osoby z niepełnosprawnościami, zadbajcie o miejsce, które będzie dla nich dostępne (np. z windą, toa-letą dostosowaną do potrzeb osób poruszających się na wózkach).Oznakujcie miejsce warsztatów, np. przyczepcie strzałki wskazujące dro-gę do sali. Jeśli w warsztatach będą brać udział osoby z małymi dziećmi, zadbaj-cie, by miały do dyspozycji ciche pomieszczenie, w którym można postawić wózek ze śpiącym dzieckiem lub je nakarmić.

Ponieważ warsztaty przyszłościowe trwają zwykle kilka godzin, przy-gotujcie napoje dla uczestników i uczestniczek, a w miarę możliwości także coś do jedzenia. Możecie poszukać lokalnego sponsora, który sfinansuje catering, albo podzielić się między sobą zadaniami i upiec ciasta lub przygotować kanapki. W zaproszeniu na warsztaty napisz-cie wyraźnie, czy zostanie zapewniony posiłek (osoby uczestniczące będą wówczas mogły się przygotować w razie jego braku i coś ze sobą przynieść). Możecie także zaplanować dłuższą przerwę obiadową, w trakcie której wszyscy będą mogli pójść na wspólny posiłek.

Przed rozpoczęciem wydarzenia:Spotkajcie się wcześniej na miejscu. Sprawdźcie, czy macie wszystkie potrzebne materiały, czy działa sprzęt, z którego planujecie korzy-stać (rzutnik, komputer, aparat fotograficzny).Zróbcie „odprawę”: spójrzcie na swoją listę zadań i upewnijcie się, że na miejscu są osoby odpowiedzialne za poszczególne zadania, a każdy wie, co dokładnie ma robić w trakcie spotkania.Zaplanujcie, na ile grup podzielicie osoby uczestniczące – dobrze, by grupy nie liczyły więcej niż 5-6 osób. Zadbajcie o to, by grupy były różnorodne – możecie to zrobić wcześniej, łącząc w grupy na podsta-wie tego, co napisały o sobie w zgłoszeniach. Przydzielcie moderatorów i moderatorki do grup. Każda grupa będzie potrzebowała swojego moderatora lub moderatorki, czyli osoby czu-wającej nad pracą zespołu – potrzebujecie więc co najmniej tylu moderatorów, ile stworzycie grup. Jeśli zdecydujecie się na pracę w grupach nad różnymi tematami, moderatorzy mogą być dobrani do grup tematycznych, np. moderatorem podgrupy zajmującej się spra-wami sportu może być osoba, która należy do klubu sportowego i zna się na tym temacie.Ustalcie, kto poprowadzi całe wydarzenie. Powinna to być jedna oso-ba lub para osób, które odnajdują się w takiej roli: mają silny głos, nie boją się wystąpień publicznych. Ich zadaniem będzie pilnowanie przebiegu wydarzenia zgodnie z planem. Od sposobu prowadzenia spotkania zależy często, czy uda się zbudować dobrą atmosferę pra-cy; powinny to więc być osoby, które mają łatwość komunikowania się z innymi.Wyznaczcie spośród grupy jedną osobę czuwającą nad kwestiami tech-nicznymi, np. uzupełnianiem materiałów papierniczych.

AKCJA! REALIZACJA WARSZTATÓW

Poniżej znajdziecie ramowy plan przebiegu warsztatów przyszłościo-wych. Planując własne warsztaty, dopasujcie je do lokalnego kontekstu. W mniejszej grupie warsztatowej możecie potrzebować mniej czasu na pracę w grupach na poszczególnych etapach – zwykle wystarczy na to około pół godziny na każdym etapie i kolejne pół na prezentowanie wyników pracy grup na forum.

Etap przygotowawczy: 1. PowitaniePrzywitajcie uczestników i uczestniczki, a także podziękujcie im za przybycie i zainteresowanie tematem.Opowiedzcie, skąd wziął się pomysł na warsztaty i kto je organizu-je. Pamiętajcie, by poinformować o współorganizatorach wydarzenia i o programie CEO, w ramach którego prowadzicie projekt. Wyjaśnijcie cel spotkania: powiedzcie, na jakie pytania będziecie wspól-nie szukać odpowiedzi i co się wydarzy po zakończeniu warsztatów (co planujecie zrobić z wypracowanymi wnioskami).

2. Prezentacja planu spotkaniaDokładnie wyjaśnijcie uczestnikom i uczestniczkom, jak będzie prze-biegała praca na warsztatach.Przedstawcie plan dnia i poinformujcie, kiedy będą przerwy oraz jak będzie wyglądał podział na grupy.Przedstawcie wszystkie osoby zajmujące się organizacją wydarzenia, któ-re powinny być rozpoznawalne dla uczestników i uczestniczki warszta-tów: osoby moderujące pracę poszczególnych grup, osobę odpowiedzialną za materiały papiernicze, robienie zdjęć itd.

29M

ŁODZ

I W A

KCJI

MŁO

DZI W

AKC

JI28

3. IntegracjaDajcie uczestnikom i uczestniczkom czas na to, by się poznali – na warsztatach spędzą ze sobą dużo czasu, warto więc wprowadzić dobrą atmosferę i stworzyć okazję do swobodnej rozmowy przed roz-poczęciem pracy. Zaproponujcie i przeprowadźcie proste ćwicze-nie, które da możliwość rozmowy w mniejszych grupach (może to być np. KWIATEK lub BINGO, których opisy znajdziecie poniżej). Zadbajcie też o kartki, na których uczestnicy i uczestniczki będą mogli zapisać swoje imiona – może to być taśma malarska, którą łatwo przykleić do ubrania.

Ćwiczenie: KWIATEKPodzielcie uczestników i uczestniczki losowo na kilka grup, np. po pięć osób. Każdej grupie dajcie flipchart i flamastry, a następnie poproście o narysowanie prostego kwiatka według poniższego wzoru. Ważne, by miał on środek i tyle płatków, ile osób jest w grupie. Następnie po-proście uczestników i uczestniczki, by rozmawiając ze sobą w grupach, znaleźli po trzy rzeczy, które wyróżniają każdego z nich na tle pozo-stałych osób w grupie (wyjątkowe cechy lub umiejętności, których nie ma nikt inny w tym gronie) oraz trzy rzeczy, które są wspólne dla nich wszystkich jako grup. Elementy wyróżniające zapisuje na swoim płatku, a cechy wspólne dla całej grupy – w środku kwiatka. Możecie też posta-wić warunek, by przynajmniej jedna z cech na płatku i w środku kwiatka dotyczyła w jakiś sposób Waszej miejscowości – może to być liczba lat, które każdy w niej spędził, ulubiona ulica itp.). Po wykonaniu zadania poproście wszystkie grupy o zaprezentowanie efektów na forum (np. każda osoba opowiada o osobie siedzącej na prawo od niej, korzystając z notatek zapisanych na płatkach). Na zakończenie członkowie i członki-nie grupy opowiadają, co ich łączy.

Ćwiczenie: BINGORozdajcie każdej osobie kartkę formatu A4, na której znajduje się od 10 do 12 osobnych kwadratów (pamiętajcie o wcześniejszym przygotowaniu kartek). Na każdym kwadracie powinna znajdować się inna informacja (np. na jednym „lubi herbatę”, na drugim „ma psa”, na trzecim „mieszka w naszej miejscowości od urodzenia”) oraz wykropkowane miejsce na zanotowanie imienia. Zadanie polega na tym, aby porozmawiać z innymi uczestnikami i uczestniczkami, zna-leźć przynajmniej po jednej osobie, której dotyczy dana informacja,

i wpisać po jednym imieniu w każdy z powyższych kwadratów. Uwaga: jedną osobę można przyporządkować tylko do jednego kwadratu na kartce! Kto pierwszy zapełni imionami wszystkie pola, krzyczy „bingo!”, co oznacza koniec zabawy. Gdy uczestnicy i uczestniczki usiądą z powrotem na swoich miejscach, odczytajcie na głos wszystkie stwierdzenia z kartki i poproście, aby podniosły rękę wszystkie osoby, które spełniają dany warunek.

Kto……woli herbatę

od kawy?…mieszka

w Śródmieściu? …nie ma prawa jazdy?

…od urodzenia mieszka w naszym mieście?

…przebiegł kiedyś 5 kilometrów? …ma dwoje dzieci?

4. Praca w grupachPrzedstawcie podział na grupy oraz moderatorów i moderatorki, którzy będą pracować z poszczególnymi zespołami.Wyznaczcie grupom ich przestrzenie pracy, np. osobne części dużej sali lub osobne pomieszczenia, do których się rozejdą.Ustalcie dokładnie, o której godzinie grupy spotkają się na część wspólną i precyzyjnie sformułujcie zadanie, które mają wykonać na poszczególnych etapach warsztatu.Na początku pracy w grupach warto też poświęcić kilka minut na ustalenie zasad współpracy i zawarcie tzw. kontraktu, obejmującego m.in. kwestię zwracania się do siebie (po imieniu czy na „pan”, „pani”), zasad prowadzenia dyskusji (np. szacunek wobec odmiennych poglądów, słuchanie się nawzajem, prawo do ucinania wątków nie na temat itd.).

Etap krytyki:Na tym etapie Waszym zadaniem jest zmapowanie wszystkich proble-mów dotyczących miejscowości (albo wybranego aspektu, który jest tematem warsztatów). Najłatwiej zrobić to w formule burzy pomysłów. Zacznijcie od kilku otwartych pytań, np.:

Czy jest coś, co nie podoba wam się w naszej miejscowości?Czego wam brakuje, jeśli chodzi o…?Czy jest coś, co waszym zdaniem należałoby poprawić?

W drugim kroku uporządkujcie odpowiedzi – pogrupujcie te podobne do siebie i spróbujcie nazwać najważniejsze obszary krytyki wymie-nione przez uczestników i uczestniczki: na czym dokładnie polega problem w każdym z nich i kogo dotyczy (czy wszystkich mieszkań-ców i mieszkanek, czy np. tylko osób starszych).

Etap utopii:To czas, by puścić wodze fantazji! Poproście, by wszyscy zapomnieli na chwilę o tym, jak teraz wygląda sytuacja, i wyobrazili sobie swoją miejscowość za 20 lat: Jak będzie wyglądać nasza miejscowość w roku 2037? Co się w niej zmieni – co nowego się pojawi, a czego już nie będzie?

Starajcie się nawiązywać do tych obszarów tematycznych, które wcze-śniej uczestnicy i uczestniczki wskazywali jako problematyczne. Mo-żecie dopytywać: „A co się zmieni jeśli chodzi o…?”, „Czy dalej będzie miało miejsce…?”. Możecie też wykorzystać wcześniej przygotowane

Daniel

Władysław

Krzysztof

Ania

Martyna

ĆWI-C Z E- N I E :

ĆWI-C Z E- N I E :

31M

ŁODZ

I W A

KCJI

MŁO

DZI W

AKC

JI30

materiały, np. zdjęcia i rysunki pokazujące różne części miejscowości albo punkty w innych miejscowościach. Zdjęcia mogą przedstawiać ludzi uprawiających różne aktywności, charakterystyczne obiekty użyteczności publicznej itd. Zachęćcie uczestników i uczestniczki, żeby na początku przejrzeli zdjęcia i wybrali po jednym, które koja-rzy im się z ich wizją przyszłości Waszej miejscowości.

Etap realizacjiPrzyklejcie w widocznym miejscu notatki z etapów krytyki i utopii – możecie zrobić to na dwóch krańcach sali, a pomiędzy nimi powiesić czyste kartki, na których będziecie zapisywali pomysły na działania. Wyjaśnijcie, że zadaniem grup jest wymyślenie, jak przejść ze stanu obecnego do stanu idealnego (możecie zadać pytanie „Co musi się stać, żeby do tego doszło?”). Zadbajcie o to, żeby pojawiły się pomy-sły, które dotyczą każdej z kwestii wskazanych na etapie krytyki. Jeśli uczestnicy i uczestniczki nie będą mieli pomysłu, jak poradzić sobie z daną kwestią, poddajcie ten temat do dyskusji w części plenarnej i zaangażujcie w rozmowę osoby z innych grup.

5. Sesja plenarnaWszyscy uczestnicy i uczestniczki powinni spotkać się na forum grupy po każdym etapie warsztatów, żeby przestawić innym swoje pomysły i móc je nawzajem komentować i uzupełniać. Ostatnia sesja plenarna jest kluczowa, ponieważ stanowi klamrę spotkania. Każda z grup powinna w trakcie dyskusji na forum przedstawić wypracowa-ny przez siebie całościowy model zmiany: od problemu do rozwiąza-nia, które ma doprowadzić do osiągnięcia stanu pożądanego.

Zacznijcie od opowieści każdej z grup i zebrania komentarzy od pozostałych osób. Każda grupa ma do dyspozycji od trzech do pięciu minut na streszczenie efektów swojej pracy. Pozostałe osoby mogą w tym czasie notować ewentualne pytania lub komentarze, którymi będą się chcieli później podzielić. Otwórzcie dyskusję nad tym, co zostało zaprezentowane – dajcie sobie na to około pół godziny.

Następnie zastanówcie się, czy wyłania się z tego wspólny pomysł na zmianę, czy raczej kilka odmiennych wizji – porozmawiajcie o tym na forum i oceńcie, które pomysły można ze sobą połączyć. Dążcie do tego, by odrębnych modeli było mniej, ale by łączyły w sobie różne perspek-tywy i w ramach jednej wizji uwzględniały potrzeby różnych grup (o ile nie są ze sobą sprzeczne). Na koniec możecie poprosić uczestników i uczestniczki, by spośród wszystkich wymyślonych zadań wybrali np. pięć takich, które uważają za najważniejsze do wykonania – może-cie wykorzystać do tego kolorowe karteczki samoprzylepne lub kolo-rowe flamastry, którymi osoby uczestniczące będą stawiać kropki przy upatrzonych zadaniach. W ten sposób powstanie lista zadań prioryteto-wych – uwzględnijcie ten element w raporcie podsumowującym.

6. Podsumowanie warsztatówPodziękujcie uczestnikom i uczestniczkom za ich pracę.Wyjaśnijcie, co będzie się dalej działo z jej efektami: jak przedstawicie podsumowanie, komu je przekażecie, gdzie zamierzacie je opubliko-wać. Jeśli Waszym partnerem są władze samorządowe, dobrze, by oso-ba reprezentująca urząd zapowiedziała, w jaki sposób władze zamie-rzają odnieść się do pomysłów wypracowanych podczas warsztatów.

KROK 6 CO DALEJ, CZYLI WYKORZYSTANIE EFEKTÓW WARSZTATÓWWynikiem warsztatów przyszłościowych powinna być możliwie szczegółowa lista pomysłów na to, co i jak można zmienić w Waszej miejscowości. Niewykluczone, że będzie to kilka alternatywnych pomy-słów przygotowanych przez różne grupy robocze. Wszystkie pomysły powinny zostać spisane, a następnie przekazane osobom decyzyjnym w samorządzie oraz upublicznione, tak aby mogli się z nimi zapoznać wszyscy mieszkańcy i mieszkanki.

Podsumowanie warsztatów może przybrać formę krótkiego raportu – pliku tekstowego lub prezentacji. Pamiętajcie, by zawierał on wprowa-dzenie z informacjami o przebiegu warsztatów: kiedy się odbyły, kto wziął w nich udział, jaki miały cel. Efekty spotkania opiszcie, zachowu-jąc logiczną formę przebiegu warsztatów: Stan obecny – nazwanie zdiagnozowanych problemów. Stan docelowy – opis wizji po zmianach, „stan idealny”. Plan działań – propozycje zadań, które mogą doprowadzić do zmiany, z podziałem na działania krótko- i długofalowe.

Zamieśćcie w raporcie zdjęcia z warsztatów pokazujące, jak przebiegała praca, a także jak wiele pomysłów udało się zebrać (np. zapisanych na flipchartach). Z pewnością urozmaicą one lekturę podsumowania.

Raport podsumowujący opublikujcie w internecie i roześlijcie drogą elektroniczną do wszystkich uczestników i uczestniczek spotkania, raz jeszcze dziękując im za udział w warsztatach. Wyślijcie do lokalnych mediów e-mail z informacją o zakończeniu warsztatów i raportem pod-sumowującym. Warto też przekazać go miejscowym radnym. Jeśli Wa-szym partnerem w projekcie były władze lub urząd gminy, koniecznie

33M

ŁODZ

I W A

KCJI

MŁO

DZI W

AKC

JI32

umówcie się z nimi na spotkanie podsumowujące, podczas którego wspólnie zastanowicie się nad tym, co dalej stanie się z efektami pracy warsztatowej i jak urząd będzie informował o tym mieszkańców i mieszkanki.

Zapraszając mieszkańców i mieszkanki do udziału w warsztatach, uru-chomiliście pewien proces zaangażowania w zmianę. Bardzo ważne jest, by nie zakończył się jedynie na pracy warsztatowej. Postarajcie się monitorować dalsze losy projektu: sprawdźcie, co dzieje się z efektami warsztatów, jak odnoszą się do nich członkowie i członkinie spo-łeczności, czy jest szansa na wprowadzenie w życie płynących z nich postulatów i rekomendacji.

Ćwiczenie: MONITOROWANIE EFEKTÓW WARSZTATÓWWróćcie do listy zadań i sprawdźcie, czy w dziale „Po warsztatach” wy-pisaliście zadania związane z monitorowaniem efektów warsztatów. Jeśli nie, to pomyślcie, jak takie monitorowanie mogłoby wyglądać. Ustalcie listę osób, do których trafią wyniki warsztatów, i oznaczcie te, które mają realny wpływ na Waszą gminę i mogłyby wykorzystać wnioski z warsztatów w swoich działaniach. Zaplanujcie, po jakim czasie i w jakiej formie wrócicie do nich z pytaniem o to, czy planują wykorzystać wnioski z warsztatów przyszłościowych. Śledźcie też, czy w lokalnych mediach nie pojawiają się jakieś wzmianki o szansach na realizację pomysłów, które pojawiły się na warsztatach. Jeśli coś takie-go się wydarzy, powiadomcie o tym koniecznie uczestników i uczest-niczki spotkania.

KROK 7 EWALUACJA WARSZTATÓW, CZYLI CO Z TEGO WYNIKA DLA NAS I DLA SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ?Ewaluacja to możliwość oceny, jak przebiegło wydarzenie i co z niego wynikło: co się sprawdziło, a co można w przyszłości zrobić inaczej. Warto przeprowadzić ewaluację na dwóch poziomach: z uczestnikami i uczestniczkami wydarzenia oraz w Waszej grupie projektowej.

Aby zdobyć informacje o ocenie wydarzenia od osób uczestniczących w warsztatach, możecie zadać im pytania jeszcze w trakcie spotkania. Pomoże Wam w tym proste narzędzie – kupon ewaluacyjny.

Ćwiczenie: KUPON EWALUACYJNYPrzed wydarzeniem zastanówcie się, jakie informacje zwrotne od uczestników i uczestniczek warsztatów będą Was interesować. Jeśli wiecie już z wcześniejszych zgłoszeń, kim są te osoby (np. w jakim są wieku, w jakiejś części miejscowości mieszkają), być może nie warto pytać o cechy demograficzne, a bardziej o ocenę różnych aspektów warsztatów, np. czy były one dobrze zorganizowane, czy uczestnicz-ki i uczestnicy dowiedzieli się na nich czegoś nowego. Wybierzecie najważniejsze pytania (nie więcej niż cztery) i przygotujcie własny kupon, wykorzystując poniższy wzór. Na każdej krawędzi kuponu umieśćcie inne pytanie. Wydrukujcie kupony i na odwrocie zostawcie

ĆWI-C Z E- N I E :

ĆWI-C Z E- N I E :

MŁO

DZI W

AKC

JI34

miejsce na ewentualne dłuższe komentarze, np. w formie punktu „Inne uwagi”. Rozłóżcie kupony na każdym krześle jeszcze przed rozpoczęciem warsztatów lub rozdajcie je pod koniec spotkania. Uczestnicy i uczestniczki udzielają odpowiedzi poprzez przerwanie kartki w odpowiednim miejscu i wrzucenie jej do specjalnego pojem-nika (lub oddanie komuś z prowadzących). Po wydarzeniu policzcie odpowiedzi na poszczególne pytania i podsumujcie wyniki ewaluacji. Możecie też porozmawiać o nich podczas spotkania podsumowujące-go w Waszym gronie.

Źródło: M. Durlik, K. Dziarmakowska,

„Miniporadnik ewaluacji dla realizatorów projektów

Edukacji kulturalnej”, [online], [dostęp

20.08.2017]. Dostępny w internecie:

www.goo.gl/8bXjHC

TAK TAKNIE NIE

chłopak

dziewczyna

podobało mi się

Czy to było coś nowego?Czy chcesz przyjść na podobne

wydarzenie?

wrzuć przerwany kupon do pojemnika

przerwij kupon w odpowiednich

miejscach

ani mi się podobało ani mi się nie podobało mi się

nie podobało mi się

mniej niż 7

7-9 lat

10-13 lat

14-16 lat

więcej niż 16

Gdy opadną już emocje po warsztatach, spotkajcie się, by porozmawiać o wydarzeniu. Możecie skorzystać z mapy oczekiwań, którą zrobiliście, przystępując do projektu – powieście ją w widocznym miejscu i przypo-mnijcie sobie, z jakimi założeniami zaczynaliście działanie.

Ćwiczenie: Z CZYM ZOSTAJĘ PO PROJEKCIE?Przygotujcie dwa duże flipcharty (podobnie jak przy ćwiczeniu dotyczącym oczekiwań dotyczących projektu) i rozwieście na ścia-nie. Na jednym zapiszcie pytanie dotyczące pozytywnych elementów projektu („Co się udało w trakcie warsztatów?”), na drugim – pytanie dotyczące tego, co nie wyszło („Co się nie udało w trakcie warszta-tów?”). Rozdajcie wszystkim po cztery kartki: na dwóch z nich niech każdy napisze swoje odpowiedzi na pytania z flipchartów, na trzeciej – wynotuje jedną rzecz, której nauczył się w trakcie realizacji projektu, a na czwartej – wymieni dowolną rzecz, z którą kończy projekt (może to być uczucie, obserwacja, coś, czego dana osoba się dowiedziała). Kartki z odpowiedziami na pytania z flipchartów przyklejcie na ścia-nie – niech jedna osoba pogrupuje je i krótko omówi powtarzające się odpowiedzi. Zatrzymajcie się na chwilę nad tym, co się nie udało, i porozmawiajcie o tym, co można zmienić w przyszłości. Następnie przeczytajcie, co się udało. Na koniec niech każdy odczyta swoją kartkę z jedną rzeczą, z którą kończy projekt.

ĆWI-C Z E- N I E :

MŁO

DZI W

AKC

JI36

DOBRA PRAKTYKABibliotekarki i bibliotekarze z Miejsko-Gminnej i Powiatowej Biblio-teki Publicznej w Kazimierzy Wielkiej (województwo świętokrzyskie) w kwietniu 2016 roku wykorzystali warsztaty przyszłościowe, by wraz z mieszkańcami i mieszkankami swojej miejscowości wypracować pomysły na ulepszenie tej instytucji. Zgodnie z oczekiwaniami miesz-kańców i mieszkanek powiatu wydarzenie odbywało się pod hasłem „Głos należy do Ciebie!”. Do udziału w warsztatach zaproszono osoby z różnych grup wiekowych i w różnym stopniu związane z biblioteką, m.in. uczniów i uczennice, nauczycieli i nauczycielki z gimnazjum, seniorów i seniorki z lokalnego związku emerytów, przedstawicieli i przedstawicielki rady miejskiej i starostwa oraz wiceburmistrza miej-scowości. Do osób pełniących funkcje publiczne pracownicy i pra-cownice biblioteki wystosowali imienne zaproszenia, a mieszkańców i mieszkanki zapraszali na warsztaty za pośrednictwem profilu biblio-teki na Facebooku i poprzez plakaty rozwieszone na mieście.

W warsztatach wzięło udział 30 osób, w tym także sami pracownicy i pracownice biblioteki. W pierwszym bloku warsztatów uczestnicy i uczestniczki przeszli przez etapy krytyki i utopii: najpierw wypisy-wali na samoprzylepnych karteczkach mocne i słabe strony biblioteki i grupowali je, a potem w mniejszych grupkach dyskutowali o swoich marzeniach i oczekiwaniach wobec biblioteki w czterech wyróżnio-nych w ten sposób obszarach: sposobie funkcjonowania instytucji (pracownikach i pracownicach, ofercie, godzinach otwarcia), księgo-zbiorze, wyglądzie i funkcjonalności budynku oraz promocji działań prowadzonych przez bibliotekę.

Ponieważ na całe warsztaty przewidziano jedynie trzy godziny, uczest-nicy i uczestniczki musieli wybrać jeden temat, na którym skupili się na ostatniej części spotkania, czyli tzw. etapie realizacji. Wyboru dokonali metodą głosowania poprzez przyklejanie kropek obok tych problemów, z którymi biblioteka powinna zmierzyć się w pierwszej ko-lejności. W efekcie wspólnie poszukiwano pomysłów na lepszą promo-cję działań oferowanych przez bibliotekę, zwłaszcza wśród seniorów i seniorek oraz młodzieży, którzy należą do grup stosunkowo rzadko zaglądających do placówki. Pojawiły się pomysły dotyczące m.in. stwo-rzenia newslettera dla czytelników i czytelniczek, docierania z infor-macjami o działaniach biblioteki za pośrednictwem innych miejskich instytucji oraz często odwiedzanych przez mieszkańców miejsc, takich jak sklepy czy punkty usługowe, a także podjęcia współpracy z kołem gospodyń wiejskich, w którym działa wiele starszych mieszkanek powiatu. Dzięki temu, że w warsztatach udział wzięli wiceburmistrz i przedstawiciel starostwa, można było od ręki ustalić listę miejskich i powiatowych tablic ogłoszeniowych, z których będzie mogła skorzy-stać biblioteka. Na koniec organizatorzy spotkania poprosili uczestni-ków i uczestniczki o krótką ocenę warsztatów. Wszyscy uznali, że takie spotkania mogą wnieść dużo w funkcjonowanie biblioteki i że warto je powtarzać co rok lub dwa lata, aby jej pracownicy i pracownice mogli dowiadywać się od mieszkańców i mieszkanek, jak zmieniają się ich potrzeby.

Dzięki realizacji tego tematu:dowiecie się, jak zorganizować i przeprowadzić kampanię w mediach społecznościowych, zrozumiecie, w jaki sposób działa crowdfunding, sami przygotujecie i przeprowadzicie zbiórkę charytatywną.

Śledząc media – radio, telewizję, strony internetowe czy portale spo-łecznościowe – spotkaliście się pewnie z akcjami pomocowymi orga-nizowanymi przez ogólnopolskie fundacje zajmujące się leczeniem dzieci lub dorosłych, kwestami na sprzęt służący do ratowania życia lub rehabilitacji. Są również akcje zbierania pieniędzy na powodzian i rodziny, które utraciły swój dobytek w wyniku kataklizmów. Przybie-rają one różną formę: koncertów, kwest, aukcji przedmiotów przekaza-nych przez znane osoby.

Coraz częściej tego rodzaju akcje posługują się narzędziem crowdfun-dingu, czyli finansowania społecznościowego. Być może słyszeliście o prowadzonych przez media społecznościowe zbiórkach pieniędzy dla chorych czy akcjach służących sfinansowaniu czyjegoś marzenia lub podróży, pokrycia kosztów nagrania i wydania płyty itp. Kto za tym stoi: czy zawsze fundacja, czy może osoby prywatne?

W jaki sposób pomóc tym, którzy aktualnie potrzebują wsparcia? A może zastanawiacie się, jak wspomóc organizowane co roku przed-sięwzięcie kulturalne w Waszej okolicy, które w tym roku akurat nie otrzymało dofinansowania?

Dzięki tej ścieżce dowiecie się, jak możecie przeprowadzić taką akcję pomocową. Przed jej rozpoczęciem przyjrzycie się dokładnie lokalnemu środowisku, działaniom indywidualnych osób lub instytucji. Zdecydu-jecie, której z nich spróbujecie pomóc.

Przekonacie się również, w jaki sposób pozyskać sojuszników, którzy wesprą Was w działaniach. Krok po kroku dowiecie się też, jak zorga-nizować kampanię promocyjną w mediach społecznościowych, czym jest crowdfunding i jak wprowadzić go w życie w Waszej społeczności lokalnej.

Wasze zadanie będzie polegało na zorganizowaniu zbiórki crowdfun-dingowej dla wybranej osoby lub instytucji, która aktualnie potrzebuje wsparcia finansowego. Sami wybierzecie potrzebujących, pamiętając jednak o tym, by uszanować ich decyzję dotyczącą zaangażowania się w Wasz projekt. Działania przeprowadzicie, pracując metodą projektu; dowiecie się też, jak stworzyć dobry, zgrany zespół, który pomaga sobie na każdym kroku. Projekt zakończycie podsumowaniem działań wraz ze społecznością lokalną zaangażowaną w zbiórkę. Sami przygotujecie spotkanie, wybierzecie miejsce, zorganizujecie akcję promocyjną. W re-alizacji zadania krok po kroku pomoże Wam poniższy przewodnik.

Autorka: Katarzyna Czubińska

Udostępnij to!

39M

ŁODZ

I W A

KCJI

MŁO

DZI W

AKC

JI38

KROK 1 DOBRZE WSPÓŁPRACUJĄCA GRUPA PROJEKTOWA – JAK JĄ STWORZYĆ?Przed pierwszym spotkaniem warto zastanowić się, kto wraz z Wami będzie tworzył projekt. Kim będą osoby, z którymi będziecie współpraco-wali przez kilka najbliższych miesięcy? Ile osób chcecie zaangażować do współpracy? Jak je o tym poinformować?

Jeśli chcecie włączyć do projektu kolejne osoby, warto przygotować informację o spotkaniu organizacyjnym. Przydadzą się do tego proste narzędzia do tworzenia plakatów czy też wizualnych postów do mediów społecznościowych.

Przydatne narzędzia:Canva: www.canva.com Piktochart: www.piktochart.com Easle: www.easel.ly/home

Canva, Piktochart czy Easle to tylko kilka wybranych narzędzi, które mogą przydać się już na tym etapie. Więcej narzędzi do promocji swojej akcji znajdziecie w kroku 7. („Polub! Metody i narzędzia informowania”).

Wasz plakat na pewno powinien zawierać informacje wstępne:Co chcecie zrobić?Dlaczego chcecie podjąć działanie?Kto jest jego inicjatorem (np. Marysia, Zosia, Bartek, kl. II)?Gdzie się zgłosić?Na plakacie posługujcie się hasłami, które przykują uwagę odbiorców i odbiorczyń, pamiętajcie jednak, by były one jasne i czytelne. Muszą oni wiedzieć, dlaczego warto się zgłosić na spotkanie organizacyjne. Może-cie poprosić o pomoc nauczyciela informatyki lub plakat przygotować odręcznie.

Pierwsze spotkanieRozpocznijcie od krótkiej informacji dotyczącej tematu projektu i przyję-tego sposobu pracy. Krótko porozmawiajcie o metodzie projektu, jej zasa-dach, a także o zadaniach zespołowych i indywidualnych. Ważne także, by podkreślić rolę współpracy w projekcie i rolę każdej osoby biorącej w nim udział, ponieważ wszystkie te elementy wpływają na działanie.

Budowanie zespołu i zasobyNa początku zadbajcie, by poznały się wszystkie osoby biorące udział w projekcie.

Ćwiczenie: PORTRETY PAMIĘCIOWEBy ośmielić przybyłych, poproście ich o przygotowanie portretów pamię-ciowych, zawierających ich podobiznę lub charakteryzujący ich emblemat, a także informacje o tym, czym się interesują, co lubią robić, z czego są szcze-gólnie dumni oraz dlaczego postanowili wziąć udział w działaniach grupy.

Zaprezentujcie portrety na forum lub w mniejszych grupach. W trak-cie prezentacji na dodatkowych arkuszach zbierzcie Wasze wspólne i indywidualne cechy. Wszystkie plakaty powieście w sali, abyście stale pamiętali o umiejętnościach poszczególnych osób i wykorzystywali je w realizacji projektu.


narysuj portret

Imię

Zainteresowania, hobby. Z czego jestem dumna/dumny?

Gram na gitarze, rysuję. Tworzę krótkie filmiki na YouTubie. Zajęłam I miejsce w konkursie matematycznym.

Dlaczego chcę dołączyć do projektu?

Lubię robić coś, co ma sens. Podoba mi się plan pracy zespołowej!

WSKAZÓWKA Ćwiczenie to pozwoli zorientować się, jakie macie zasoby osobowe i z jakich umiejętności możecie skorzystać jako grupa. Na tym etapie oprócz tematu projektu ważne jest dla was zbudowanie dobrze współ-pracującego zespołu, którego członkinie i członkowie będą mogli na sobie polegać.

Możecie również przeprowadzić grę, która pozwoli Wam określić role, jakie naturalnie przyjmujecie w grupie.

Ćwiczenie: WIEŻAPodzielcie się na mniejsze, maksymalnie sześcioosobowe zespoły. Wyznaczcie po jednym obserwatorze na każdą grupę. Osoby te będą przyglądały się pracy wszystkich uczestników i uczestniczek. Każdy z zespołów otrzymuje zestaw patyczków do szaszłyków i pusty kubek, na którym będzie budował wieżę. Gra polega na tym, by w określonym czasie (pięć minut) ustawić z patyczków stabilną wieżę, nie wbijając ich jednak kubek ani nie wsypując ich do kubka. Wygrywa grupa, której wieża jest najwyższa.

Omówcie grę, rozpoczynając od pytań o emocje uczestników i uczestniczek: Jak się czuliście, budując wieżę? Jak wam się współpracowało? Czy jesteście zadowoleni z efektu swojej pracy?

Następnie pozwólcie wypowiedzieć się obserwatorom, którzy przed-stawiają, w jaki sposób pracowała grupa, czy wyłonił się lider, kto sypał pomysłami, kto scalał grupę przy pierwszych problemach itp.

WSKAZÓWKA DLA OPIEKUNA/OPIEKUNKI Budowana przez uczniów i uczennice wieża przypomina miniprojekt, który muszą zrealizować wspólnie. Dzięki obserwacji pracy zespo-łów zorientujesz się, jakie role przyjmują uczestnicy i uczestniczki projektu. Zobaczysz, z czym mogą mieć problem: czy potrafią się porozumieć, kto z kim raczej nie może współpracować, kto woli pracę w mniejszej grupie lub indywidualną, a dopiero później włącza się w działanie zespołu, kto jest jedynie obserwatorem, a kto działa dopiero na końcu zadania. To bardzo cenne informacje, dzięki któ-rym już od samego początku zorientujesz się, jak wesprzeć uczniów i uczennice w doborze zadań i osób, z którymi chcą współpracować.

ĆWI-C Z E- N I E : 41

MŁO

DZI W

AKC

JI

MŁO

DZI W

AKC

JI40

WSKAZÓWKA DLA OPIEKUNA/OPIEKUNKI By zespół – nawet jeśli zna się z korytarzy szkolnych lub klasy – dobrze ze sobą współdziałał, warto w trakcie spotkania przeznaczyć czas również na gry integracyjne i budujące zespół. Dzięki temu łatwiej będzie Wam współpracować i polegać na sobie nawzajem.

Ćwiczenie: ISKIERKA Gra polega na podziale grupy na dwie drużyny, które następnie siadają na krzesłach lub na ziemi w dwóch rzędach naprzeciwko siebie. Każdy rząd ma swojego dowódcę – osobę, która siedzi na czele rzędu plecami do pozostałych, a przodem do prowadzącego. Wszystkie osoby w dru-żynie trzymają się za ręce. To między szefami lub szefowymi drużyn rozpoczyna się rozgrywka. Prowadzący rzuca monetą. Jeśli wypadnie orzeł, liderzy grup puszczają iskierkę (czyli uścisk dłoni) do kolejnej oso-by w swojej drużynie. Ostatnia osoba, która otrzyma iskierkę w rzędzie, podnosi rękę. Rząd, który zakończy pierwszy, wygrywa. Osoba z końca przesiada się na początek i staje się dowódcą drużyny.Jeśli wypadnie reszka, a iskierka w rzędzie i tak ruszy, wówczas cała ekipa cofa się o jedną osobę, czyli lider zasiada na swoim poprzed-nim miejscu. Podstawową zasadą tej gry jest porozumiewanie się bez słów, a jedynie przy pomocy iskierki. Istotne jest również to, by nie dać poznać przeciwnej drużynie, że to my właśnie puszczamy iskrę, zwłaszcza że przeciwna drużyna siedzi naprzeciwko! Grę wygrywa ta drużyna, w której wszyscy pełnili rolę dowódcy.

Ćwiczenie: POWITANIEDo tej zabawy potrzebujecie sporej przestrzeni, dlatego postarajcie się odsunąć krzesła i inne przedmioty, które mogą przeszkadzać. Stańcie na środku sali. Zabawa polega na poruszaniu się w charakterystyczny dla danej grupy wiekowej sposób i witaniu się na różne sposoby, o któ-rych informować będzie w trakcie gry osoba prowadząca. Oto kolejne etapy gry, które wprowadza prowadzący: Zaczynamy od grupy 90-latków: uczestnicy i uczestniczki poruszają się powoli, ostrożnie, a każdą napotkaną osobę witają delikatnym skinie-niem głowy. 70-latkowie: wszyscy poruszają się nieco szybciej i witają się skinie-niem głowy oraz słowami „dzień dobry”. 50-latkowie: uczestnicy i uczestniczki witają się uściskiem dłoni. 30-latkowie: powitanie polega na poklepaniu drugiej osoby po ramieniu. 20-latkowie: osoby uczestniczące witają się, obejmując drugą osobę. 15-latkowie: uczestnicy i uczestniczki witają się przez delikatne klep-nięcie w plecy, przy czym należy uważać, żeby w tym czasie nie zostać klepniętym przez inną osobę. Pamiętamy o zmianie w tempie porusza-nia, staję się ono coraz szybsze. 10-latkowie: powitanie polega na delikatnym klepnięciu w kolano przy jednoczesnym uniknięciu klepnięcia we własne. Chód zmienia się w bieg. Możecie wydłużyć lub skrócić zabawę oraz zmienić zasady. Gra świetnie pomaga pobudzić aktywność grupy.

Uwaga: ćwiczenie opiera się na wymyślonych sposobach witania. Nie są to normy, których każdy w odpowiednim wieku powinien przestrzegać; zostały wymyślone wyłącznie na potrzeby ćwiczenia.

KontraktW trakcie pierwszego spotkania powinniście ustalić zasady porozu-miewania się, czyli kontrakt. Warto przygotować obrazki symbolizują-ce niektóre obszary pracy, które reguluje kontrakt (np. spóźnianie się, prawo głosu). Ułatwią one układanie pierwszych punktów i pobudzą wyobraźnię. Ustalone zasady mogą wychodzić poza przygotowane ilu-stracje: te mają być jedynie motorem napędzającym dyskusję. Kontrakt spiszcie na dużym arkuszu i powieście go w widocznym miejscu.

WSKAZÓWKA DLA OPIEKUNA/OPIEKUNKI Każdy z punktów warto przedyskutować i ustalić, co dokładnie oznacza dla uczestników i uczestniczek, np. nie spóźniamy się, czyli szanujemy czas innych, przychodzimy o wyznaczonej godzi-nie. Pamiętajmy też, żeby uwzględnić wypadki losowe: opieka nad młodszą siostrą, spóźniony autobus itp. Przykładowy kontrakt grupowy znajduje się w Załączniku nr 3 (Aneks, s. 90).

WSKAZÓWKA Ponieważ od tej pory do kontraktu będzie stosowała się cała grupa, po jego spisaniu można odczytać ponownie wszystkie punkty i zapy-tać, czy wszyscy zgadzają się ze sformułowaniami, a nawet przepro-wadzić jawne głosowanie lub podpisać się pod zasadami!

Jaki będzie Wasz kolejny krok?Na tym etapie warto zastanowić się nad kilkoma sprawami: 1. Dlaczego zajmujemy się właśnie takim projektem? 2. Co dobrego możemy zrobić dzięki tym działaniom? 3. Jak będzie wyglądała nasza praca, jakie mamy plany, jak to sobie wyobrażamy? 4. Co chcemy osiągnąć? 5. Jak długo chcemy, żeby potrwał projekt? Przedyskutujcie te pytania przed kolejnym spotkaniem. Ważne, żeby-ście wiedzieli, dlaczego i po co chcecie działać, a przede wszystkim – dla kogo.

WSKAZÓWKA DLA OPIEKUNA/OPIEKUNKI Na tym etapie powyższe pytania mogą być nieco trudne dla grupy. Nie szkodzi, jeśli uczestnicy i uczestniczki nie będą potrafili udzielić na nie odpowiedzi. Ważne, by do działań podchodzili refleksyjnie i każde z nich przemyśleli pod kątem celu projektu. To też moment na to, by zorientować się, czy wszyscy uczestnicy i uczestniczki podobnie rozumieją założenia projektu.

Gra opracowana na podstawie materiałów ze strony Centrum Dobrego

Wychowania: www.kursy.cdw.edu.pl/

do-pobrania

ĆWI-C Z E- N I E :

ĆWI-C Z E- N I E :

43M

ŁODZ

I W A

KCJI

MŁO

DZI W

AKC

JI42

KROK 2 ROZEZNANIE W TERENIE, CZYLI KOMU I JAK MOŻEMY POMÓC? DIAGNOZA POTRZEBPrzed kolejnym spotkaniem Wasze zadanie polega na tym, żeby rozej-rzeć się wokół siebie, przyjrzeć się okolicy, swojemu bliskiemu i dalsze-mu otoczeniu, rozeznać się wśród osób, organizacji, rodzin, schronisk. Sprawdźcie, kto może potrzebować wsparcia, ponieważ robi coś dla wspólnego dobra lub pomaga konkretnej osobie (np. działa na rzecz zwierząt lub ochrony środowiska, szuka pieniędzy na leczenie lub sprzęt inwalidzki dla bliskich itp.).

Możecie rozdać wszystkim metryczki dotyczące osób lub instytucji, które będziecie chcieli otoczyć opieką i wesprzeć w działaniu.

Ekologia i ochrona zwierząt oraz ochrona dziedzictwa przyrodniczego.Działalność na rzecz organizacji pozarządowych: pomoc fundacjom i stowarzyszeniom przy realizacji projektów, które nie otrzymały dofinansowania.

Ćwiczenie: WORLD CAFÉW zależności od liczby opracowanych metryczek (pomysłów na organizację lub cel, który chcecie wesprzeć) do ich prezentacji na spotkaniu zespołu możecie wykorzystać metodę World Café. Polega ona na tym, że przy kilku stolikach siadają pomysłodawcy ze swoimi pomysłami (tzw. mentorzy) we-dług zasady: jeden mentor – jeden pomysł – jeden stolik (np. Marek jest po-mysłodawcą wsparcia lokalnego schroniska i reprezentuje ten pomysł przy stoliku najbliżej drzwi). Pozostali członkowie i członkinie grupy projektowej dosiadają się do wybranego stolika i zbierają informacje o danym pomyśle. Rozkład osób przy stolikach powinien być równomierny. Po 5-10 minutach następuje zmiana: każdy prócz samego mentora pomysłu zmieniają miej-sce na inne, wybierają inny stolik. Osoby siedzące przy stolikach zapoznają się z propozycjami pozostałych. W przypadku mniejszej liczby metryczek możecie dokonać ich przedstawienia i omówienia na forum, warto dodać wówczas zdjęcia lub prezentację.

Po zakończeniu prezentacji wypiszcie na tablicy propozycje, które naj-bardziej Was zainteresowały, i przeprowadźcie głosowanie, by wybrać te, którymi zajmiecie się w projekcie.

WSKAZÓWKA World Café – szczegółowo o metodzie World Café to tzw. metoda kawiarnianych stolików – bo gdzież dyskutuje się lepiej niż w małym gronie przy stoliku? Jednak zamiast herbaty i soku (choć w nie również możecie się zaopa-trzyć) będziecie mieć na stole metryczki z propozycjami instytucji oraz osób, którym chcecie pomóc.

Oto siedem zasad wdrażania metody World Café:1. Zawsze musicie mieć temat przewodni, którego będą trzymały się zespoły; w tym wypadku tematem jest wybór osoby lub instytucji, której będziecie chcieli pomóc.

2. Zwróćcie uwagę na miejsce, w którym organizujecie Word Café. Waż-ne, żeby zespoły mogły pracować swobodnie, nie przeszkadzając sobie nawzajem podczas omawiania kolejnych metryczek i dyskusji. Istotna jest również swoboda przemieszczania się między kolejnymi stanowiskami.

3. Uczestnicy i uczestniczki cały czas muszą pamiętać o celu, do które-go zmierzają. Ułatwi im to pytanie kluczowe: „Dlaczego dana osoba lub instytucja potrzebuje naszej pomocy?”. Warto, żeby uczestniczki i uczest-nicy stawiali je sobie, omawiając kolejne historie.

4. Model pracy w mniejszych grupach umożliwia wypowiedzenie się każdemu, postawienie pytań, rozwianie wątpliwości. Ważne, żeby o to zadbać i przy objaśnianiu zasad World Café zwrócić uwagę na możliwość dopytywania o szczegóły. Po to właśnie spotykacie się przy stolikach.

5. Możliwość poruszania się pomiędzy kolejnymi stolikami pozwala uczestnikom i uczestniczkom poszerzyć rozumienie tematu. Sprawia, że zaczynamy aktywnie myśleć, selekcjonować przekazywane informacje, zestawiać je i łączyć.

Tekst opracowany na pod-stawie materiałów ze strony Neuropedagogika.pl: S. Wysiołka, „Metoda World Café”, [online], [dostęp 15.08.2017]. Dostępny w internecie: www.goo.gl/3A9hy3

Informacje na temat metody World Café znajdziesz również na stronie CEO: A. Jarmuł, M. Tragarz, „Debata. Przewod-nik po metodach debatowania i dyskusji”, [online], [dostęp 20.08.2017]. Dostępny w internecie: www.goo.gl/LKUPzX

-ĆWI - C Z E : N I E

Przykładowa metryczka

Komu chcesz pomóc?

Opis obecnej sytuacji. Dlaczego osoba/organizacja potrzebuje Waszej pomocy?

Dlaczego zainteresowała Cię ta osoba/organizacja, dlaczego chcesz jej pomóc?

Gdzie szukać osób, którym można pomóc?Warto rozejrzeć się w najbliższym otoczeniu, popytać rodziców i dziad-ków. Przejrzeć organizacje pozarządowe aktywne w okolicy i fundacje organizujące różne działania dla lokalnej społeczności; sprawdzić domy pomocy, świetlice wiejskie, schroniska dla zwierząt.

Być może któraś z wspomnianych instytucji podejmuje działania, w któ-rych możecie ją wesprzeć. Oto przykładowe obszary:Działalność na rzecz dzieci i młodzieży, w tym ich wypoczynku: organi-zacja obozu, wycieczki dla grupy dzieci, które w innym razie z różnych powodów w takim wyjeździe nie mogłyby uczestniczyć.Wspieranie i upowszechnianie kultury fizycznej i sportu: organizacja zawodów czy treningów lub tworzenie miejsca do trenowania wybranej dyscypliny.Działania na rzecz kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego: organizacja działań kulturalnych, przeglądów filmowych, warsztatów teatralnych czy ochrony i renowacji zabytków na Waszym terenie.Działania dla osób starszych: organizacja zajęć, cyklu spotkań lub warsztatów.Działalność na rzecz kombatantów i osób represjonowanych: organiza-cja spotkań, upowszechnienie wspomnień w postaci broszury.

45M

ŁODZ

I W A

KCJI

MŁO

DZI W

AKC

JI44

6. Istotna jest również umiejętność aktywnego słuchania, pozwalająca na analizę i łączenie różnych elementów przedstawianych przy kolejnych stolikach.

7. Ostatni z punktów to tzw. żniwa, czyli prezentacja pomysłów na forum. W Waszym przypadku będzie to wybór poszczególnych projektów, które poddacie głosowaniu, by wyłonić pomysł do realizacji. Po zakończonych rozmowach stolikowych warto rozwiesić wszystkie metryczki, tak by oso-by, które mają wątpliwości na etapie głosowania, mogły do nich zerknąć i przypomnieć sobie, co mówił mentor lub mentorka.

Po omówieniu wszystkich propozycji przeprowadźcie głosowanie i wy-bierzcie propozycję, którą większość grupy będzie zainteresowana. Projekt uda Wam się dobrze przeprowadzić tylko wówczas, gdy wszyscy będą jednakowo zaangażowani.

Pamiętajcie też, żeby wytypować przynajmniej trzy działania, w które możecie się zaangażować, gdyż kolejnym etapem projektu będzie rozmo-wa z wybranymi osobami i instytucjami. Musicie sprawdzić, czy w ogóle takiej pomocy chcą lub oczekują. Ważne jest też to, że pomoc nie może być narzucona przez Was. To dana osoba lub instytucja organizuje wy-darzenia, współdecydując o projekcie. Nic nie może dziać się poza nimi: muszą wiedzieć, jakie działania podejmujecie, włączać się w nie, uzupeł-niać je własnymi pomysłami. Kampania społeczna nie może istnieć bez zainteresowanego!

KROK 3 POMOC – ALE CZY NAS POTRZEBUJĄ?W całym projekcie bardzo istotne jest współdziałanie z instytucjami i oso-bami, którym chcecie pomóc. Dlatego na tym etapie, po dokonaniu wybo-ru, powinniście udać się bezpośrednio do potencjalnych zainteresowanych i porozmawiać o swoim pomyśle. Ważne, żeby zapytać: Czy w ogóle takiej pomocy chcą? Jakie mają potrzeby? Jak widzą Waszą i swoją rolę w przedsięwzięciu?

Możecie podać tu swoje pierwsze pomysły na działania. Warto wspomnieć o chęci zorganizowania zbiórki crowdfundingowej i zapytać, co o tym są-dzą. Dopiero po takim spotkaniu możecie swobodnie określić cel i przejść do kolejnych kroków. Może też okazać się, że wybrana instytucja czy osoba nie oczekuje pomocy; wówczas skorzystajcie z kolejnych pomysłów, które wybraliście podczas głosowania.

KROK 4 SMART – MIERZ SIŁY NA ZAMIARY OKREŚLCIE CELE!Nadszedł czas na określenie konkretnego celu, ku któremu będziecie zmierzali. Wykorzystajcie do tego metodę SMART. Pozwala ona pra-widłowo wyznaczyć cele, dzięki czemu zwiększycie szanse na sukces.

Metoda wymaga precyzyjnej analizy tego, co chcecie osiągnąć, zastano-wienia się nad możliwościami osiągnięcia celu, a także drogami dojścia do niego. W uporządkowaniu tematu pomoże Wam tabela z pytaniami pomocniczymi.

Ćwiczenie: METODA SMARTMetoda SMART zawdzięcza swoją nazwę pierwszym literom angielskich słów: S (specific – konkretny), M (measurable – mierzalny), A (achievable – osiągalny), R (relevant – istotny), T (time-bound – określony w czasie). Właściwie wyznaczone cele projektu powinny spełniać właśnie tych pięć warunków.

Ćwiczenie wykonajcie w grupach, a wyniki pracy zapiszcie na dużych arku-szach, tak by przy omawianiu inne grupy wiedziały, o czym mówicie.

SMART

Nasz cel: co chcemy osiągnąć? Zakup wózka inwalidzkiego dla chorego kolegi Marka Nowaka

S SPECIFIC

KONKRETNY

Cel powinien być prosty i zrozumiały dla każdego. Spróbujcie odpowiedzieć na poniższe pytania, a następnie ponownie sformułujcie swój cel.

Co konkretnie chcemy osiągnąć? Zebrać pieniądze na zakup wózka inwalidzkiego. Kto będzie współpracował przy realizacji celu? Grupa projektowa, rodzice kolegi, Marek, nauczyciel opieku-jący się grupą, sojusznicy (o nich w kolejnym kroku). Gdzie (miejsce realne, internet itp.) i w jakim czasie będziemy realizować cel? Działania na terenie miejscowości oraz w internecie (za po-średnictwem mediów społecznościowych i portalu crowdfun-dingowego). Czas trwania projektu to dwa miesiące.

M MEASURABLE MIERZALNY

Cel powinien być mierzalny, w przeciwnym wypadku nie będziecie mogli określić swoich postępów oraz ostateczne-go wyniku pracy.

Co chcecie osiągnąć? (zastanówcie się nad kolejnymi, mniejszymi krokami, które doprowadzą Was do realizacji głównego celu)

Chcemy: Założyć akcję na stronie crowdfundingowej. Założyć stronę na Facebooku dotyczącą zbiórki, na której będziemy informowali o postępach w działaniu. Pozyskać sojuszników: osoby, które będą nam pomagały. Przeprowadzić akcję, zebrać określoną kwotę itp.

Po czym poznamy, że cel został osiągnięty? Opracujemy harmonogram ze szczegółowym podziałem zadań oraz czasem ich realizacji.


47M

ŁODZ

I W A

KCJI

MŁO

DZI W

AKC

JI46

A ACHIEVABLE OSIĄGALNY

Trzy działania, które pomogą nam osiągnąć zamierzony cel: Założenie akcji na stronie crowdfundingowej. Założenie strony na Facebooku, informowanie o działaniach w projekcie. Przygotowanie plakatów informujących o podsumowaniu projektu.

Jak wygospodarujemy na to czas: W każdy poniedziałek po lekcjach przeznaczymy na dzia-łania projektowe godzinę. Co drugą sobotę możemy uczestniczyć w spotkaniach lub udzielać się w mediach społecznościowych.

Pomogą nam (rzeczy): komputer, telefon, kartki, mazaki

Pomogą nam (ludzie): nauczyciel informatyki, plastyk, polonista, rodzice, rada rodziców

R RELEVANT ISTOTNY

Cel musi być dla nas ważny, żebyśmy nie stracili motywacji do pracy.

Dlaczego chcemy osiągnąć ten cel? Marek to chłopak w naszym wieku i bardzo chcemy, żeby mógł tak jak my opuszczać swój dom i przemieszczać się, do-kąd tylko chce. Dzięki wózkowi inwalidzkiemu będzie mógł realizować swoje pasje i spełniać swoje marzenia.

T TIME-BOUND OKREŚLONY

W CZASIE

Powinniście wyznaczyć czas na realizację celu. Do kiedy chcecie go osiągnąć? Osiągniemy ten cel do: końca listopada

KROK 5 PROJEKT KROK PO KROKU – HARMONOGRAMKiedy już upewniliście się, że możecie współpracować z wybraną instytu-cją lub osobą, przedyskutowaliście też wstępnie zadania, rozpiszcie je na konkretne działania z terminami realizacji oraz odpowiedzialnymi za każdą część zadania osobami. Dzięki temu będziecie wiedzieć, co robić po kolei, i nie zostawicie wszystkiego na ostatnią chwilę. Poza kolejnością działań, terminami ich wykonania i przypisaniem osób czuwających nad poszcze-gólnymi zadaniami uwzględnijcie też, co potrzebne jest do ich realizacji, ile pracy wymaga zadanie i czy podoła temu jedna osoba, czy też potrzebny jest większy zespół, a może zaangażować powinni się wszyscy uczestnicy i uczestniczki projektu.

Proponowany harmonogram

Przedstawcie swoje plakaty innym grupom. Jeśli macie dużo pomysłów na działania, to dyskusja nad treścią poszczególnych plakatów powinna Was zbliżyć do wybrania jednego celu. Możecie uwspólnić swoje stano-wisko w drodze dyskusji lub głosowania.

To ćwiczenie pomoże Wam również sformułować konkretne pomysły na wsparcie osób i instytucji, którym chcecie pomóc. Sprawi to, że w kon-takcie z potencjalnymi zainteresowanymi będziecie bardziej wiarygodni; pamiętajcie jednak, że to oni zdecydują, czy podejmą się współpracy przy zaproponowanych działaniach oraz wypracują z Wami nowe, czy też dodadzą własne propozycje!

WSKAZÓWKA DLA OPIEKUNA/OPIEKUNKI Może się okazać, że grupa ma już pomysł na to, komu pomoże, ponie-waż cały zespół łączą podobne zainteresowania, np. jeśli grupa bardzo lubi zwierzęta, to naturalnym wyborem może być schronisko. W tym przypadku pierwszy będzie cel, a dopiero potem będziecie szukali miejsca do realizacji, czyli schroniska, minizoo itp. Pamiętajcie o roz-mowie z zainteresowanymi!

ZADANIE KTO KIEDY MATERIAŁY

Przygotowanie plakatów infor-mujących o spotkaniach Magda i Asia Wrzesień – ostatni

tydzieńPapier, pisaki, kredki

lub komputer

Spotkanie z kierownictwem schroniska dla psów

Marek, Tosia, Marta oraz

opiekun

Październik – pierwszy tydzień

Wypełniona analiza SMART

Przygotowanie strony na Facebooku

Tomek, Karol, Marta, Magda

Październik – drugi tydzień Komputer

Wprowadzanie kolejnych infor-macji na stronę

Alicja, Kasia, Andrzej, Marek,

Zenek

Po każdym istotnym działaniu, nie rzadziej

niż raz w tygodniuZdjęcia z wydarzeń

Przygotowanie listów do so-juszników: prezydenta miasta,

kuratora

Kasia, Basia, Antek

Październik – trzeci tydzień

Wzór listu (podany

w kroku 6)

Wysłanie listów Kasia, Basia, Antek

Październik – trzeci tydzień Znaczki, koperty

Ćwiczenie: BURZA MÓZGÓW 635Jeśli Wasze pomysły na organizację kampanii zdają się zbyt oczywiste i nie pobudzają Was do działania, zastosujcie burzę mózgów 635. Pomoże Wam ona opracować kampanię, którą z przyjemnością będziecie realizowali.

Metoda ta ma ogromny potencjał pobudzania do działania wszystkich uczestników. Polega na podziale na sześcioosobowe grupy, w których każdy otrzymuje kartkę z tabelą: trzy rzędy to miejsca na kolejne pomysły, a sześć kolumn to miejsca dla kolejnych osób wpisujących swoje pomysły.

Zadanie polega na wpisaniu w tabelę trzech pomysłów przez każdą osobę w grupie. Po pięciu minutach następuje zmiana i karta wędruje do oso-by po lewej stronie, która dopisuje następne trzy pomysły. W ten sposób w sześciu rundach wszyscy wypisują pomysły na każdej karcie.

Należy zaznaczyć, że pomysły nie mogą się powtarzać, za to mogą być nie-realne, zwariowane, fantastyczne.

Ćwiczenie opracowane na podsta-wie materiałów Gdańskiej Fundacji Oświatowej: I. Kręczkowska, „Metody aktywizujące w naucza-niu”, [online], [dostęp 15.08.2017]. Dostępny w internecie: www.goo.gl/i3tCCK


49M

ŁODZ

I W A

KCJI

MŁO

DZI W

AKC

JI48

KROK 6 S.O.S. – GDZIE SZUKAĆ WSPARCIA?Kto i jak może nam pomóc?Zacznijcie od szkoły: zastanówcie się, w jaki sposób może wesprzeć Was rada rodziców: czy pomoże Wam zorganizować spotkanie z wybraną osobą lub instytucją, a może udzieli wsparcia finansowego?

Zastanówcie się również nad tymi, którzy są najbliżej Was – rodzicami. Być może będą chcieli zaangażować się w Wasze działania. Może któ-ryś z nich prowadzi własną firmę i mógłby wydrukować ulotki, plakaty, zorganizować przypinki, opłacić reklamę w mediach społecznościowych? A może będzie miał czas i uda się z Wami do urzędu, by towarzyszyć Wam w poszukiwaniu innych sojuszników?

Sprawdźcie też, kto w Waszym otoczeniu, wśród znajomych, znajomych rodziców, dziadków lub innych osób w rodzinie posiada własny sprzęt i inne zasoby rzeczowe: nagłośnienie, zbędny papier itp. Warto poprosić ich o pomoc i zaoszczędzić środki finansowe na inny cel. A może uda się pozy-skać sojusznika, który zakupi potrzebne materiały, pomoże w transporcie, nagłośnieniu, zorganizuje poczęstunek na podsumowanie projektu?

Nie zapominajcie również o patronatach, szalenie ważnych przy tego rodzaju akcjach. To one podnoszą rangę projektu w oczach społeczności. Warto postarać się o patronat radia, telewizji, prasy, portalu internetowego czy też fundacji. Można również poprosić o patronat honorowy prezydenta miasta, burmistrza czy sołtysa.

Pamiętajcie o dobrym kontakcie z sojusznikami również pod koniec projektu: zaproście ich na uroczyste podsumowanie, przygotujcie dyplom z podziękowaniem, zróbcie sobie grupowe zdjęcie i przekażcie je sojuszni-kowi z Waszymi podpisami.

Przykładowy list do sojusznika: Załącznik nr 4 (Aneks, s. 91).

KROK 7 KAMPANIA SPOŁECZNA: UDOSTĘPNIJ TO!By Wasze działania zostały zauważone, musicie dobrze przemyśleć, z czego będzie składać się akcja pomocowa, żeby nie utonęła w morzu docierających do nas codziennie informacji. Pomoże Wam w tym analiza doświadczeń kampanii społecznych.

Ćwiczenie: KLIPYObejrzyjcie dwa krótkie filmiki. Wasze zadanie polega na określeniu mocnych i słabych stron przedstawionych reklam społecznych. Zasta-nówcie się, jak wykorzystacie wnioski z tej analizy w planowaniu swojej kampanii.

1. Spot kampanii prowadzonej przez Fundację Cała Polska czyta dzie-ciom: www.goo.gl/rjGRwo Krótki filmik pokazuje rodzinę, która zbiera się przy tacie czytającym dzieciom książki.

2. Spot „Autyzm wprowadza zmysły w błąd” zrealizowany przez Fundację Synapsis w ramach kampanii „Autyzm – całe moje życie”: www.goo.gl/eCc62y Film pokazuje aktora Bartłomieja Topę znajdującego się w centrum Warszawy.

Ćwiczenie opracowane na podstawie materiałów Gdań-

skiej Fundacji Oświatowej: I. Kręczkowska, „Metody

aktywizujące w naucza-niu”, [online], [dostęp

15.08.2017]. Dostępny w internecie:

www.goo.gl/i3tCCK

ĆWI- CZE- NIE:

Po zakończeniu ćwiczenia następuje prezentacja pomysłów. Rozwią-zań nie oceniamy!

Ważne, żebyście dbali o przestrzeganie harmonogramu, a jeśli któreś z Was nie może wywiązać się z danego punktu, wspierali się na-wzajem. Istotne jest także, że możecie zrezygnować z podjętych już zobowiązań jedynie w przypadkach losowych, gdyż praca każdego z Was warunkuje sukces projektu.

WSKAZÓWKA DLA OPIEKUNA/OPIEKUNKI Uczniowie i uczennice mogą zgłaszać się także do tych zadań, których jeszcze nigdy nie podejmowali – projekt ma być dla nich przygodą, która pozwoli im się rozwinąć. Warto podkreślić to na początku i wspomnieć, że zawsze mogą liczyć na pomoc – zarówno Twoją, jak i pozostałych osób z grupy. Pamiętajcie też, żeby gotowy harmonogram skonsultować z osobami lub instytucjami, z którymi będziecie współpracować.

WSKAZÓWKA W trakcie realizacji dłuższego projektu zawsze zdarzają się słabsze chwile: momenty, w których coś nie idzie, ktoś stracił całkowicie chęć do działania, co odbija się na pracy innych. Wówczas warto zatrzymać się na moment i zastosować metodę karty kołowej.

Ćwiczenie: KARTA KOŁOWAUmożliwia opracowanie pomysłów na rozwiązanie pojawiających się problemów. Na dużej karcie rysujemy koło podzielone na cztery części. Każda z nich zawiera jedno pytanie: 1. Problem: co nie działa tak jak powinno, co się dzieje, co psuje atmosferę grupy? 2. Analiza: dlaczego tak jest? Od kiedy? 3. Podejście: jakie rozwiązania można zastosować w podobnych sytuacjach? 4. Pomysł na działanie: co konkretnie możecie zrobić, żeby zmienić obecną sytuację?

Metoda pozwala doraźnie przeanalizować sytuacje i stwierdzić, gdzie i dlaczego pojawił się problem oraz jak szybko zareagować, żeby móc dalej pracować w projekcie.

-ĆWI - C Z E : N I E 51

MŁO

DZI W

AKC

JI

Jego zachowanie wzbudza zainteresowanie, ale też obawy przechodniów. Aktor skacze, zatyka uszy, krzyczy. Film kończy się wypowiedzią aktora i hasłem: „Autyzm wprowadza zmysły w błąd!”.

Inne akcje społeczne możecie znaleźć na stronie Kampanie Społeczne: www.kampaniespoleczne.pl

Teraz już wiecie, że potrzebne jest Wam dobre hasło i pomysł na na kam-panię. Nie musi być to filmik – możecie zdecydować się na plakat, baner lub inne formy, które pomogą zdobyć pieniądze na cel działania, np. na wózek inwalidzki dla koleżanki z bloku. Ważne, żebyście w prosty i krótki sposób zachęcili społeczność do włączenia się w akcję.

Hasło akcjiJak znaleźć dobre hasło akcji? To jeden z najważniejszych momentów projektu, bo często kluczem do sukcesu kampanii jest właśnie ono: krótkie i proste, czasami oczywiste, a czasem zaskakujące.

Przykładowe hasła Zbiórka pieniędzy na wózek inwalidzki: Otworzyć świat Marka. Daj Markowi szansę na zdobywanie świata. Zbiórka na budowę miejsc do uprawiania sportu: Moje miejsce, moja energia! Zielone okno bramki! Zbiórka na schronisko: Zwierzęta też potrzebują jeść! Zwierzęta zza krat też potrzebują miłości!

Ćwiczenie: SUPERBOHATEROWIE I SUPERBOHATERKIPodziel uczestników i uczestniczki na grupy, rozdaj im hasła z nazwą bohatera lub bohaterki, np. król Julian, osioł ze „Shreka”, Elza z „Krainy lodu”. Zadaniem młodzieży jest wypisanie jak największej liczby cech, które charakteryzują daną postać i przydałyby się w akcji pomocowej gru-py. Ćwiczenie to pozwala uruchomić nieszablonowe myślenie, co pomoże Wam wymyślić twórcze hasła kampanii.

Zdjęcia i filmyNie zapomnijcie, że Wasza akcja powinna mieć też atrakcyjną formę wizualną, ponieważ ta bardziej niż samo hasło przemawia do odbiorcy (w końcu jesteśmy pokoleniem obrazkowym). Potrzebne będą więc zdję-cia, rysunki, może filmiki.

Włączcie społecznośćWarto zaangażować w działania również lokalną społeczność. Akcja jednej z kampanii społecznych, dotyczącej stwardnienia zanikowego bocznego, polegała na namówieniu odbiorców i odbiorczyń, by wylali sobie na głowę wiadro zimnej wody, umieścili przedstawiający to filmik na Facebooku oraz wytypowali do tego samego zadania kolejne trzy osoby. Oprócz szokującego wyzwania, akcja niosła ze sobą również informacje o mało znanym schorzeniu. Następny etap polegał na zbiórce pieniędzy na bada-nia nad stwardnieniem zanikowym. Szanse zbiórki wzrastały wraz z każdą kolejną osobą zaangażowaną w pozorną zabawę. Akcja biła rekordy popularności na Facebooku. Nie zachęcamy Was do jej powielania, ale do wymyślenia w ramach kampanii takiego działania, które będzie zabawą, a przy tym pozwoli włączyć się w akcję członkom i członkiniom społecz-ności. Na pewno przyczyni się to do większego zaangażowania w zbiórkę.

Media społecznościoweZastanówcie się, w jaki sposób rozpowszechnicie swoją kampanię. Jak wie-cie, moc mają media społecznościowe. Większość z nas korzysta z nich codziennie, więc warto się na nich skupić!

MEDIA SPOŁECZNOŚCIOWE –

NAZWADO CZEGO MOGĄ SIĘ PRZYDAĆ W WASZEJ AKCJI?

Facebook

Umożliwia założenie bezpłatnej strony akcji, udostępnianie na niej zarówno zdjęć, jak i informacji, filmików, tworzenie ankiet, założenie zamkniętej i tajnej grupy do komunikacji między uczestnikami i uczestniczkami projektu.

Możecie też utworzyć wydarzenie, np. zakończenie akcji z określoną datą, godziną i miejscem finału. Facebook automatycznie będzie powiadamiał użytkowników i użytkowniczki o nowych informacjach dodawanych przez Was na stronie wydarzenia. Przypomni też wszystkim zainteresowanym wydarzeniem, kiedy mają się na nie wybrać.

Zarówno wydarzanie, jak i posty mogą być udostępniane pozostałym użytkownikom i użytkowniczkom.

Instagram

Serwis społecznościowy przeznaczony do dzielenia się zdjęciami. Umożliwia dodawanie zdjęć oraz filmików o długości do 60 sekund. Nie ma możliwości udostępniania materiałów innym użytkownikom i użytkowniczkom. Post można udostępnić jedynie na Facebooku.

Jeśli wiecie, że będziecie publikować dużo informacji i zdjęć, być może warto założyć darmową stronę na Facebooku. Starajcie się nie zanudzić i nie zmęczyć odbiorców i odbiorczyń swoją aktywnością: dbajcie o atrak-cyjność treści, które wrzucacie na stronę. Do fanpage’a możecie dołączyć również wydarzenie związane z akcją. Pamiętajcie, żeby jasno opisać działania, tak by potencjalni odbiorcy i odbiorczynie (osoby, które chcecie zainteresować problemem), wiedzieli, po co i dla kogo mają coś zrobić.

WSKAZÓWKA Stronę, wydarzenie czy grupę na Facebooku możecie założyć, jeśli macie już konto w serwisie. Po wejściu na stronę główną swojego pro-filu w pasku narzędzi po lewej stronie znajdziecie przycisk z napisem: „Utwórz: stronę, wydarzenie, grupę”. Po kliknięciu przycisku wypeł-nijcie odpowiedni formularz danych. Warto wcześniej przygotować sobie zdjęcie, które umieścicie w tle strony lub wydarzenia, oraz krótką informację o celach akcji i prowadzonych działaniach.

Istotne jest również rozpowszechnienie akcji wśród znajomych: nie tylko Waszych, ale również Waszych rodziców, dziadków, nauczycieli i nauczy-cielek, trenerów i trenerek, bo to oni będą potencjalnymi odbiorcami i od-biorczyniami Waszej akcji, zwłaszcza w przy przypadku zbiórki pieniędzy.

ĆWI- CZE- NIE:

53M

ŁODZ

I W A

KCJI

MŁO

DZI W

AKC

JI52

Pamiętajcie również, żeby na stronie pojawiła się informacja o patro-nach, których uda Wam się pozyskać.

KROK 8 POLUB! METODY I NARZĘDZIA INFORMOWANIAAby więcej użytkowników i użytkowniczek polubiło stronę (co zwiększy zasięg Waszej akcji), warto udostępnić ją na stronie szkoły. Nie zaszko-dzi też polubienie strony kampanii przez fanpage szkoły na Facebooku. Starajcie się też tworzyć posty na bieżąco, pamiętając jednak, by nie po-paść w skrajność i nie zniechęcić odbiorców oraz odbiorczyń nadmierną ilością informacji. Lepiej wstawić jeden przemyślany post lub jedno dobre zdjęcie niż kilka słabych.

Zadbajcie o materiały wizualne: przygotujcie infografikę z najważniej-szymi działaniami lub z danymi statystycznymi dotychczasowych wejść, polubień. Wykorzystajcie wspomniane wcześniej narzędzia typu Canva lub Piktochart.

Jakie posty warto wstawiać na stronę:wizyta u burmistrza, sołtysa,spotkanie z osobami, którym pomagacie, nagranie krótkiej rozmowy z nimi,zdjęcia plakatów lub przypinek (jeśli je stworzyliście), albo zdjęcie miejsca, gdzie można je zobaczyć,informacje o otwartych wydarzeniach, np. koncertach,zbiórka w internecie, informacje o postępach (zebranej kwocie i brakującej sumie),informacja o dużej liczbie polubień, zaangażowaniu coraz większej liczby osób,informacja o uzyskanych patronatach, podziękowania,nagranie krótkich filmików, w których goście wydarzenia podsumowującego wypowiadają się na temat projektu.

Jeśli chcecie bardziej zaangażować odbiorców i odbiorczynie, zapytać ich o zdanie (np. o miejsce spotkania lub zbiórki) lub umożliwić nowym osobom zgłoszenie się do pomocy, możecie także zrobić ankietę. Ankie-tę można tworzyć tylko na grupach oraz na wydarzeniach. Jeśli chcesz udostępnić ankietę na swojej stronie na Facebooku, musisz ją utworzyć za pomocą innego narzędzia (np. formularze Google), a później wstawić na fanpage link.

WSKAZÓWKA Za tworzenie i dodawanie informacji na stronie powinien być odpo-wiedzialny jeden zespół z wyznaczonym redaktorem. Posty dodawane w mediach społecznościowych nie mogą być przypadkowe i nie-przemyślane: zespół powinien na początku zdecydować, jakie treści będzie umieszczać i jakich materiałów do tego potrzebuje (np. zdjęć, filmów). Warto w harmonogramie uwzględnić również plany związane z liczbą i rodzajem informacji, które zamieszczać będziecie w kolej-nych tygodniach. Pozwoli Wam to przewidzieć, ile czasu będziecie potrzebowali na przygotowanie materiałów.

Ćwiczenie: NARZĘDZIA INTERNETOWEWykorzystując jedno z podanych poniżej narzędzi, przygotuj-cie przykładowy post do mediów społecznościowych z pierwszego spotkania Waszej grupy: Canva, Piktochart – grafiki do postów – narzędzie obsługiwa-ne na komputerze PiZap, PiXlr – kolaż ze zdjęć, memy – komputer, telefon Aparat Cardboard – wideo 360 – telefon, tablet Magisto – prosty filmik do nagrania i zmontowania w telefonie – telefon, tablet Thinglink – interaktywna grafika, ożywi Wasze zdjęcia, mapy – komputer PicSay – zdjęcie z komiksowym komentarzem – telefon, tablet. Podzielcie się na zespoły i wypróbujcie kilka narzędzi.

WSKAZÓWKA Wszystkie z podanych narzędzi są bezpłatne, można korzystać z nich po wcześniejszym założeniu konta.

Kolejne fazy kampaniiWasze działania będą rozłożone na kolejne tygodnie lub miesiące, w których co jakiś czas będziecie informowali o postępach projektu. Przed samą akcją, np. koncertem czy dyskoteką charytatywną, warto nasilić działania w mediach społecznościowych. Podawajcie informacje, które utrzymają zainteresowanie wydarzeniem potencjalnych odbiorców i odbiorczyń. Wstawiajcie posty o miejscu, przygotowaniach, gościach specjalnych. Jeśli organizujecie koncert, na którym zagra jakiś lokalny zespół lub wystąpi osoba z Waszego otoczenia, która ma już podobne doświadczenia, koniecznie zamieśćcie informacje o wykonawcach i wy-konawczyniach, zdjęcia lub nagrania z ostatniego koncertu. Pamiętajcie jednocześnie o przestrzeganiu praw autorskich.

Post powinien być przemyślany i nieść ze sobą konkretną informację, tak by odbiorca czekał na kolejne wieści: kiedy? gdzie? jak?

Nie zapominajcie też o stałym informowaniu w trakcie wydarzenia: może-cie przedstawić relację na żywo z istotnego lub ciekawego momentu wyda-rzenia, która będzie ważna i dla osób uczestniczących, i dla tych, którym nie udało się dotrzeć, choć kibicują Waszym działaniom.

Kampania offlineJeśli macie taką możliwość, uzupełnijcie działania kampanią offline za po-średnictwem radia, regionalnej telewizji, gazety lub szkolnego radiowęzła.

Pamiętajcie też o uzyskaniu zgody na wykorzystanie wizerunku od osób, które filmujecie lub którym robicie zdjęcia.

Przykładowa zgoda na wykorzystanie wizerunku znajduje się w Załączniku nr 5 (Aneks, s. 92).

Ćwiczenie: NAGRYWAMY FILMNagrajcie wideo, w którym opowiadacie o projekcie. Przedstawicie się i w kolejnych odsłonach pokażcie, kim jesteście, czym się interesujecie, jaką rolę odgrywacie w projekcie i dlaczego bierzecie w nim udział.

Tworzenie przekazów medialnych jest trudne, ale dopiero gdy nagracie siebie, będziecie wiedzieli, co czuje Wasz rozmówca. Łatwiej będzie Wam



55M

ŁODZ

I W A

KCJI

MŁO

DZI W

AKC

JI54

tylko zebrać informacje i dostosować je do wymogów wybranego portalu. Poszczególne portale narzucają określony format opisu, jednak podstawo-we elementy są następujące: Tytuł: chwytliwy, dość krótki i wyjaśniający, czego dotyczy projekt. Opis: szczegółowa prezentacja projektu, informacja o autorach, sposobie realizacji. Warto dodać ciekawe zdjęcia, filmy, wizualizacje. Wideo: element nieobowiązkowy, który pozwala przedstawić projekt w prosty i atrakcyjny sposób, zachęca do wsparcia. Cel finansowy: minimalny budżet potrzebny do realizacji projektu. Należy ustalić go tak, by po zebraniu tej kwoty móc zrealizować przedsięwzię-cie bez obniżania jego jakości. Warto jednak, aby cel był jak najmniejszy, gdyż jego osiągnięcie jest warunkiem sukcesu zbiórki. Nagrody: wynikające z realizacji projektu bonusy, które wspierający otrzymują w zamian za wpłaty w przypadku osiągnięcia celu zbiórki. Mogą być to produkty lub usługi (bilet, egzemplarz książki, płyta CD), unikatowe wartości (wstęp na plan zdjęciowy, autograf, umieszczenie nazwiska w napisach końcowych) lub akcje (w przypadku crowdfundingu udziałowego).

WSKAZÓWKA Nagrodą dla wspierających Was osób może być dyplom, zdjęcie Waszej grupy wraz z podpisami, przygotowane ręcznie gadżety z masy solnej lub plasteliny z karteczkami zawierającymi podziękowania.

Niektóre z działających w Polsce portali crowdfundingowych:wspólnyprojekt.plwspólnicy.plpolakpotrafi.plwspieramkulture.plwspieram.to.

Większość portali zawiera informacje o opłacie za prowadzenie projektu wynoszącej do 10% całej kwoty. Jeśli nie uda Wam się uzbierać określonej wcześniej kwoty, portal zwraca pieniądze darczyńcom. Macie też przy-dzielonego do projektu opiekuna. Portale zapewniają Wam umieszczenie informacji o projekcie w swoim newsletterze, wyróżnianie tych najlepiej dopracowanych oraz umieszczanie ich na stronie głównej serwisu. Serwisy zbierają dla Was dane adresowe darczyńców, dzięki czemu po zakończeniu akcji możecie z łatwością rozesłać przygotowane dla nich nagrody. Serwis PolakPotrafi.pl ma również możliwość udostępnienia akcji na YouTubie.

Konto w serwisie może założyć osoba fizyczna lub instytucja. Dobrze jeśli będzie to osoba dorosła posiadająca konto bankowe, którego numer będziecie mogli podać w serwisie. Możecie też poprosić, by było to konto założone specjalnie na ten cel, należące do rady rodziców lub instytucji czy fundacji, którą wspomagacie. Każdy z serwisów sprawdza dokładnie dane osobowe użytkowników.

Serwis charytatywny PolakPomaga.plTo strona, która zajmuje się zbiórkami typowo charytatywnymi. Mo-żecie umieścić na niej akcje dotyczące zdrowia, wolontariatu, społecz-ności, potrzeb, ekologii, czyli wszystkie te, o których wspominaliśmy w kroku 2 („Rozeznanie w terenie, czyli komu i jak możemy pomóc? Diagnoza potrzeb”).

go wówczas przekonać do nagrania, ośmielić w czasie rozmowy, zadbać o jego dobre samopoczucie.

Materiał, który stworzyliście, to gotowy filmik na Waszą stronę! Może wymagać obróbki montażowej, do której możecie wykorzystać program Magisto, narzędzie do montażu na YouTubie lub bezpłatny program Movie Maker (ten ostatni wymaga instalacji).

WSKAZÓWKA DLA OPIEKUNA/OPIEKUNKI

Jeśli w Twojej grupie znajdują się osoby ruchliwe, którym trudno ustać w miejscu, poproś je, by nagrywały swoją wypowiedź w pozycji siedzącej. Wówczas unikniecie kiwania się i dreptania w miejscu przed kamerą.

Jak nagrywać innychJeśli zadajecie komuś pytanie, pamiętajcie, by dać mu czas na odpo-wiedź. W zmontowanym materiale lepiej wygląda ciągła wypowiedź gościa nakręcona na jednym ujęciu niż nagranie, w którym przerywa-cie rozmówcy lub rozmówczyni, uzupełniacie i dopowiadacie słowa. Unikajcie również potwierdzeń typu „aha”, „mhm”, które utrudniają zrozumienie słów, a dla odbiorców i odbiorczyń brzmią jak pomruki, nie zaś oznaki akceptacji wypowiedzi.

Wykorzystajcie też tradycyjne metody informowania: ulotki, naklejki, plakaty; rozwieście je w sklepie, przy kościele, w bibliotece, przy urzę-dzie miasta lub gminy itp.

Po wcześniejszym uzgodnieniu z policją możecie zorganizować na pla-cu stoisko, przy którym będziecie informowali mieszkańców i miesz-kanki o projekcie oraz przedstawiali już zrealizowane działania. Przy-gotujcie gadżety dla uczestników i uczestniczek, konkursy dla dzieci i inne atrakcje. Warto przeprowadzić takie działanie w weekend, gdy więcej osób może uczestniczyć w akcji. Podczas wydarzenia możecie zorganizować zbiórkę pieniędzy.

KROK 9 CROWDFUNDING – Z CZYM TO SIĘ JE? JAK ZAŁOŻYĆ I PRZEPROWADZIĆ ZBIÓRKĘ PIENIĘDZY?Czym jest crowdfunding?To inaczej finansowanie społecznościowe. Umożliwia wszystkim oso-bom, które mają pomysł na działania społeczne, kulturalne czy bizne-sowe, pozyskać pieniądze poprzez zbiórkę społeczną odbywającą się za pośrednictwem specjalnej strony internetowej. Realizacja projektów jest możliwa dzięki wielu małym wpłatom od znajomych, rodziny, wir-tualnej społeczności.

Jak przygotować ofertę projektuSamo przygotowanie oferty nie będzie dla Was wyzwaniem, zwłaszcza że częściowo opisaliście już działania w harmonogramie. Wystarczy

Informacje ze strony Crowdfunding.pl: www.crowdfunding.pl/cro-wdfunding-w-polsce

57M

ŁODZ

I W A

KCJI

MŁO

DZI W

AKC

JI56

Stronę akcji może założyć osoba fizyczna, fundacja lub stowarzyszenie. Opłata za jej prowadzenie jest najniższa – 3,9% zebranej kwoty, które pobierane są na potrzeby prowadzenia serwisu. Osoba fizyczna może założyć akcję z ograniczonym terminem, natomiast stowarzyszenie lub fundacja – bezterminową. Kampania jest rozpowszechniana w newslet-terze, nie ma jednak mowy o osobistym opiekunie kampanii.

Jeśli nie uda Wam się zebrać całej kwoty, pieniądze i tak są Wam wypłacane.

WSKAZÓWKA Korzystając z tego serwisu, unikniecie rozczarowania, jeśli nie uda Wam się uzbierać całej kwoty. Pozostałe serwisy zwracają wówczas pieniądze darczyńcom. W tym przypadku możecie pieniądze przeka-zać na ustalony cel i kontynuować akcję w inny, nowy sposób.

Prawna strona zbiórkiCrowdfunding jest w Polsce legalny, jednak wymaga przygotowania od strony prawnej i podatkowej. Dlatego zamiast organizować zbiórkę na własną rękę, warto skorzystać z przygotowanych portali, które zapew-nią Wam ochronę oraz mają już sprawdzony i wypracowany model roz-wiązań prawnych. Dokładnie zapoznajcie się z zasadami umieszczania projektów na wybranym portalu!

Na jakie konto zbierać pieniądze?Podczas rejestracji zbiórki na wybranym portalu crowfundingowym musicie podać numer rachunku bankowego, na który wpływać będą pieniądze ze zbiórki. Takim kontem nie może być konto szkoły. Zachę-camy do skorzystania z dwóch możliwości gromadzenia zebranych środków:Konto rady rodziców – wymaga działania w porozumieniu z radą, wszelkie środki zebrane przez samorząd mogą być gromadzone i wydawane z konta rady rodziców.Prywatne konto opiekuna i opiekunki grupy – dorosłe osoby zwykle mają rachunek bankowy.

W niektórych bankach taki rachunek można otworzyć bez żadnych opłat. Aby zachować transparentność, osoba, która decyduje się uży-czyć swojego konta na potrzeby zbiórki, może upublicznić swój wyciąg z konta (zakreślając wpływy i wydatki, które nie dotyczą zbiórki).

Dlaczego nie korzystamy z konta samorządu uczniowskiego? Środki finansowe na swoją działalność gromadzić mogą jedynie samorządy w szkołach dla dorosłych. W szkołach dla młodzieży uczniowie dzia-łać mogą tylko w porozumieniu z dyrekcją szkoły bądź radą rodziców. „W szkołach podstawowych, gimnazjach i szkołach ponadgimnazjal-nych dla dzieci i młodzieży nie przewiduje się gromadzenia funduszy przez samorząd uczniowski. Fundusze może gromadzić rada rodziców. Regulamin rady rodziców powinien regulować ogólne kierunki wy-datkowania gromadzonych środków, w tym na potrzeby samorządu uczniowskiego” – wyjaśniają pracownicy Ministerstwa (fragment listu adresowanego do Centrum Edukacji Obywatelskiej).

KROK 10 JAK NAS WIDZĄ – PREZENTACJA PROJEKTU PRZED SPOŁECZNOŚCIĄ LOKALNĄ – POMYSŁYGdy Wasz projekt dobiegnie końca, warto o tym głośno powiedzieć, nie tylko w sieci! Przygotujcie spotkanie podsumowujące projekt, na którym pochwalicie się swoją pracą, opowiecie jak wpadliście na taki pomysł, przedstawicie swoje kolejne kroki. Osoby, które Was wspiera-ją – ale też lokalna społeczność – bardzo często nie zdają sobie sprawy z tego, ile pracy wymaga taka akcja. Postarajcie się, by docenili Waszą pracę. To też dobry moment na symboliczne przekazanie środków – możecie przygotować wielki banknot z uzbieraną kwotą lub duży czek do wypłaty.

Nie zapomnijcie też o zdjęciach: warto przygotować wystawę i na dużych fotosach przedstawić to, co robiliście przez kilka miesięcy. Jeśli macie taką możliwość, wyświetlcie filmik lub prezentację dotyczącą projektu. Opowiedzcie publiczności o podjętych działaniach. Przygotujcie sobie wcześniej treść wypowiedzi, żeby nic Was nie zaskoczyło, zwłaszcza obecna na miejscu rodzina i znajomi.

Pomyślcie, gdzie chcielibyście przedstawić swoje działania, i skonsultujcie miejsce z osobami, którym pomagacie. Czy będzie to szkoła? A może, jeśli będzie ciepło, wyjdziecie na zewnątrz: do parku, na polanę lub łąkę w pobliżu zabudowań. Pamiętajcie, żeby zaprosić na wydarzenie wszystkich tych, któ-rzy Wam pomogli. Przydadzą się do tego zaproszenia przygotowane ręcznie lub z wykorzystaniem narzędzi komputerowych, takich jak Canva.

Żeby dobrze nagłośnić podsumowanie projektu, przygotujcie zarów-no akcję w mediach społecznościowych, jak i offline. Być może plakat będziecie mogli rozwiesić przy kościele, urzędzie gminy czy w sklepie, a może ksiądz wspomoże Was i wspomni o akcji po mszy.

KROK 11 SPÓJRZMY NA TO JESZCZE RAZ: EWALUACJA PROJEKTU I POMYSŁ NA KONTYNUACJĘ LUB NOWE DZIAŁANIAPodczas spotkania ewaluacyjnego zadbajcie o dobrą atmosferę. Warto na początku powiedzieć, że celem ewaluacji nie jest wskazywanie niedocią-gnięć poszczególnych osób, a jedynie ocena pracy zespołu i tego, w jaki sposób poradziliście sobie z wyzwaniem oraz co możecie poprawić w przyszłości.

Spróbujcie odpowiedzieć na kilka ważnych pytań:Z czego jesteśmy dumni?Co udało nam się zmienić lub zrobić?Które działania szczególnie nam się podobały lub dobrze wyszły?Jak przebiegała praca w zespole (bez oskarżania się nawzajem: skupcie się na tym, co można poprawić na przyszłość, zamiast kończyć projekt kłótnią)?

59M

ŁODZ

I W A

KCJI

MŁO

DZI W

AKC

JI58

Ćwiczenie: OŚ CZASUNaklejcie na ścianie oś, na której zaznaczycie poszczególne etapy projektu, oddzielając je pionowymi liniami. Na końcu osi znajdzie się wyznaczony przez Was cel.

Każdy z uczestników i każda z uczestniczek otrzymuje po dwie karteczki samoprzylepne na każdy etap projektu. Nad osią przykleja wszystkie rzeczy, które na danym etapie się udały, a poniżej wszystkie te, które można byłoby ulepszyć. W ten sposób każdy dokonuje indywidualnej oceny projektu i współpracy.

Liderzy i liderki zespołów odczytują każdy z etapów projektu, zaczyna-jąc od sukcesów, a dopiero później przechodzą do elementów, z którymi był problem.

Być może już w tej chwili pojawią się propozycje zmiany. Jeśli nie, prze-dyskutujcie trudności i postarajcie się znaleźć rozwiązania oraz alterna-tywne pomysły.

Przykład: za mało osób przyszło na spotkanie końcowe. Działania do ulepszenia: dokładnie rozpisać w harmonogramie, kto i za który ele-ment promocji jest odpowiedzialny (posty, plakaty, termin ich wyko-nania i oddania do druku oraz rozwieszenia). Dobrze przeanalizujcie, z jakim wyprzedzeniem trzeba informować społeczność w Waszym otoczeniu, żeby wzięła udział w spotkaniu.

Co dalej?Sukcesem jest na pewno osiągnięty cel, ale co dalej? Czy pozostajecie jedynie przy tym działaniu, czy też zaplanujecie na mniejszą skalę stałe wsparcie dla wybranej organizacji (np. w przypadku schroniska – regu-larne zbiorki karmy dla psów, dyżury wolontariackie)? A może za-czniecie kolejny projekt i będziecie grupą, która wspiera działania grup i lokalnych organizacji, pomaga im oraz pokazuje, jak dotrzeć do ludzi i osiągnąć cel!

DOBRA PRAKTYKADziecięca grupa edukacyjna „Nomada” zorganizowała w tym roku akcję Dodaj Jeden, czyli dodaj jedno dziecko z domu dziecka do swojej rodziny. Akcja miała na celu zwiększenie świadomości dorosłych na temat potrzeby wspierania domów dziecka przez tworzenie tzw. rodzin zaprzyjaźnionych.

Czworo dzieci przygotowało projekt, którego finalnym efektem był punkt informacyjny w Olsztynie, gdzie 1 czerwca młodzi opowiadali przechodniom o akcji „Zaprzyjaźniona rodzina”. Przeprowadzili także warsztaty literackie i plastyczne oparte na cytatach literackich, które mówiły o uczuciach dzieci znajdujących się w domach dziecka.

Całą akcję starannie przygotowywali przez kilka tygodni. W tym czasie założyli swoją stronę oraz wysłali listy do sojuszników: prezydenta mia-sta, rzecznika praw dziecka, marszałka województwa, a także różnych firm i instytucji. Postarali się także o patronat medialny radia i gazety, w której znalazł się artykuł o ich działaniach; opowiedzieli o nich rów-nież w trakcie krótkiego spotkania na antenie radia. Na swojej stronie

stale informowali o postępach akcji, zorganizowali również konkursy, które pozwoliły jeszcze bardziej rozpowszechnić projekt.

Dlaczego podjęli się takiego zadania? „Jest nas czworo, jesteśmy zwy-kłymi dziećmi, które po prostu pomyślały, że można zrobić taką akcję, żeby pomagać innym” – mówi Nina, jedna z uczestniczek.

ĆWI- CZE- NIE:

MŁO

DZI W

AKC

JI60

Taśmy przyszłości

Autorka: Agnieszka Jarmuł

Dzięki realizacji tego tematu:wspólnie z rówieśnikami i rówieśniczkami odkryjecie ciekawe i ważne dla Waszych sąsiadów i sąsiadek miejsca,poznacie historię Waszej okolicy,podejmiecie refleksję dotycząca zmian, które chcielibyście wprowa-dzić w okolicy.

Codziennie po drodze do szkoły czy pracy mijamy te same miejsca. Budynki, w których znajdują się sklepy, banki, apteki; ławki zajęte przez starszych ludzi dokarmiających gołębie; place, na których, gło-śno krzycząc, bawią się małe dzieci. Czasami coś przykuje naszą uwa-gę, wyciągamy smartfona i robimy szybkie zdjęcie. Zazwyczaj jednak mijamy je, nie zatrzymując się przy nich nawet na chwilę.

Jak te miejsca wyglądały dawniej? Jak pamiętają je nasi dziadkowie? Co mogłaby nam o nich powiedzieć starsza sąsiadka z klatki obok? Czy nasi rodzice podobnie jak my bawili się w wojnę na opuszczonym placu przy rzeczce? Czy to możliwe, że odbywały się tam kiedyś pik-niki albo znajdowała się wypożyczalnia kajaków? Jak to możliwe, że miejsce to zniknęło z mapy miasta? Co zrobić, żeby przywrócić o nim pamięć, aby znów zaczęło tętnić życiem?

W ścieżce „Taśmy przyszłości” zapraszamy Was do odkrywania cieka-wych i ważnych dla mieszkańców i mieszkanek Waszych społeczności miejsc. Zachęcamy do utrwalenia ich na taśmach poprzez zebranie związanych z tymi miejscami wspomnień i ciekawostek. Dlaczego więc mówimy o taśmach przyszłości, skoro zajmujemy się czasami minionymi? Zbieranie historii to pierwszy z etapów Waszej przygody, jednak kolejnym jest refleksja dotycząca zmian, które chcielibyście wprowadzić w okolicy. Co mogłoby się dziać w opuszczonym budynku kina? Jak mogłyby wyglądać zdewastowane obecnie przystanki auto-busowe? Gdzie będą spędzać popołudnia dzieci bawiące się dziś przy ruchliwej ulicy? Co stało się z lokalną opowieścią o skarbie zakopa-nym w pobliżu kościoła?

Od czego jednak zacząć? Jak utrwalić na taśmie wspomnienia oraz przedstawić społeczności marzenia i pomysły na zmiany? Zapraszamy Was do lektury.

KROK 1 GRUPA NA START!Zanim rozpoczniecie dyskusję na temat projektu, spróbujcie bliżej się poznać. Integracja zespołu jest szczególnie ważna w przypadku nowo zawiązanej grupy, która nie miała jeszcze okazji wspólnie pracować. A jeśli nie jest to Wasz pierwszy projekt i znacie się jak łyse konie? Integracji nigdy za wiele: im jej więcej, tym praca w grupie łatwiejsza.

Ćwiczenie: DYWANStańcie wszyscy na dywanie (możecie zastąpić go kocem lub dużą chustą). Pamiętajcie, że dywan nie może być zbyt duży – nie powinno być na nim dużo wolnej przestrzeni. Waszym zadaniem jest odwrócić dywan na drugą stronę.Jednak żadne z Was nie może z niego zejść ani dotknąć ziemi.

Udało się? Sukces tej gry polega na zgraniu się całego zespołu. W zada-niu ważna jest współpraca oraz wzajemne słuchanie się.

WSKAZÓWKA Ćwiczenie nie ma jednego rozwiązania, wszystko zależy od pomy-słowości grupy. Zazwyczaj osoby biorące udział w zabawie zawijają jeden z rogów dywanu, tak by stanąć na jego drugiej stronie. Sednem ćwiczenia nie jest jednak odwrócenie dywanu, tylko sprawdzenie, jak grupa ze sobą współpracuje oraz omówienie tego na forum.

Usiądźcie i wspólnie zastanówcie się, jak pracowało Wam się podczas tego zadania. Pomogą Wam w tym poniższe pytania:1. Co było najważniejsze podczas wykonywania zadania?2. Jak się czułem/czułam się w grupie?3. Czy była osoba, która przejęła stery, dowodziła grupą?4. Czy podczas zabawy słuchaliście się wzajemnie, czy też raczej

było dużo krzyku?5. Czy podczas gry ktoś się poddał?6. Kto miał najwięcej pomysłów na wykonanie zadania?7. Kto był najbardziej pomocny, np. pomagał innym nie przewrócić się,

podtrzymywał podczas manewrów?8. Jak można byłoby usprawnić wykonanie zadania w przyszłości?

Prawdopodobnie dowiedzieliście się o sobie nowych rzeczy. Wiecie, co jest dla Was ważne podczas pracy zespołowej, być może niektórzy z Was odkryli jakiś nowy potencjał lub umiejętność (np. przewodzenia grupie).

WSKAZÓWKA DLA OPIEKUNA/OPIEKUNKI Podczas omawiania ćwiczenia bardzo ważna jest rola moderatora. Zachowaj szczególną uważność na to, co i jak mówią do siebie człon-kowie i członkinie grupy. Przypomnij im o stosowaniu komunikatu „ja”. To ćwiczenie może być doskonałą okazją do wyłonienia się lidera lub liderki grupy. Zapytaj uczniów i uczennice, kto ich zdaniem sprawdziłby się w tej roli (odwołaj się do doświadczeń z ćwiczenia). Cenna dla uczniów i uczennic będzie również rozmowa o rolach grupo-wych, pokazanie im zalet każdej z nich, docenienie zarówno liderów, mediatorów, outsiderów, krytykantów itp.

Czas porozmawiać o tym, dlaczego zdecydowaliście się dołączyć do gru-py projektowej. Czego chcielibyście się nauczyć? Co jest dla Was ważne? Czego potrzebujecie, aby dobrze się czuć podczas pracy w grupie? Zapra-szamy Was do ćwiczenia polegającego na wizualizacji marzeń.


63M

ŁODZ

I W A

KCJI

MŁO

DZI W

AKC

JI62

Ćwiczenie: MAPA MARZEŃCzas na pracę samodzielną. Niech każdy z Was weźmie kartę A3 lub A4. Potrzebne będą również stare kolorowe gazety, nożyczki i klej.

Pomyśl, czego chciałbyś/chciałabyś nauczyć się w projekcie? Dlaczego się do niego zgłosiłeś/zgłosiłaś? Co możesz dać innym od siebie? Jakie masz umiejętności? Jakie masz pasje? Co chciałbyś/chciałabyś dostać?

WSKAZÓWKA DLA OPIEKUNA/OPIEKUNKI Do wykonania tego ćwiczenia potrzebne będą kartki, kolorowe gazety, klej i nożyczki. Poproś wcześniej uczniów i uczennice o ich przyniesie-nie. Przed rozpoczęciem pracy poinformuj grupę, że wykonane prace będziecie prezentować na forum. Wiedząc o tym, uczniowie i uczennice będą czuć się bezpieczniej podczas wykonywania zadania.

Korzystając z wyciętych z gazet obrazków i liter, stwórzcie swoje indywi-dualne mapy marzeń: planów dotyczących udziału w projekcie, nadziei związanych z tym, jak będzie wyglądała współpraca w grupie, informacji o tym, czego chcecie się nauczyć i jak chcecie się czuć.

Stworzone mapy zaprezentujcie na forum i omówcie przedstawione na nich elementy. Mapy zachowajcie: wrócicie do nich pod koniec pro-jektu, by zastanowić się nad tym, czy udało Wam się zrealizować plany i marzenia.

WSKAZÓWKA DLA OPIEKUNA/OPIEKUNKI Pierwsze spotkanie grupy projektowej to także dobry moment na zawar-cie kontraktu – zasad, które będą obowiązywały podczas wspólnej pracy. Kontrakt warto zawiesić w miejscu, w którym będziecie się spotykać. Wspomnij uczniom i uczennicom, że na każdym etapie projektu możecie do niego wrócić i dodać brakujące elementy (lub usunąć niepotrzebne).


Więcej na temat ról gru-powych w materiale CEO „Jakie role odgrywamy w grupach” www.goo.gl/BrL9ZL

MŁO

DZI W

AKC

JI64

KROK 2 DZIAŁAJMY…! ALE JAK TO ZROBIĆ?Zdecydowaliście się na ścieżkę „Taśmy przyszłości”. W projektach z tej ścieżki najważniejsze jest powiązanie w działaniu przeszłości i przyszłości. Jak to zrobić? Pierwszym krokiem jest znalezienie miejsca z historią, które z jakiegoś powodu przyciąga Was i intryguje. Może to być zaniedbany brzeg rzeki, który kiedyś tętnił życiem, albo opuszczony budynek kina, który stał się domem dla bezdomnych kotów. Jak znaleźć takie miejsce? Spróbujcie jednego z dwóch sposobów, które Wam proponujemy.

Ćwiczenie: GRUPOWA SENTYMENTALNA MAPA OKOLICYTo ćwiczenie pozwoli Wam samodzielnie znaleźć miejsce, które stanie się cen-trum Waszego projektu. Przyczepcie do tablicy duży arkusz szarego papie-ru i za pomocą rzutnika wyświetlcie na nim mapę okolicy (możecie skorzy-stać z map znalezionych w internecie, np. Google Maps, albo poszukać mapy na stronie internetowej gminy). Następnie odrysujcie na zaczepionym arkuszu papieru kontury, ulice, budynki oraz pozostałe istotne obiekty. Na tak powsta-łą mapę nanieście wszystkie miejsca, z którymi związana jest jakaś historia. Możecie wykorzystać karteczki samoprzylepne, znaczniki w kształcie budyn-ków lub po prostu markery, którymi podpiszecie odpowiednie miejsca na mapie. Jakie miejsca i historie warto zaznaczyć? Oto nasze propozycje:miejsca ważne dla mieszkańców i mieszkanekmiejsca zapomnianemiejsca, które kiedyś pełniły inną funkcję niż obecnie,miejsca ważne i ciekawe dla Was, Waszych kolegów i koleżanekmiejsca zaniedbanemiejsca, z którymi wiąże się ciekawa historiamiejsca, z którymi wiąże się jakiś problem.

Ćwiczenie: SĄSIEDZKA MAPA SENTYMENTALNA Drugi sposób na znalezienie miejsca-tematu wymaga włączenia mieszkań-ców i mieszkanek okolicy w akcję poszukiwawczą. Akcja polega na wyjściu w przestrzeń miasta z wywieszona mapą, na której przechodnie zaznaczać będą ważne dla nich miejsca (mapę możecie stworzyć na dużym arkuszu szarego papieru, wykorzystując technikę opisaną powyżej). Zadaniem prze-chodniów jest przypięcie do mapy małej karteczki z nazwą ważnego miej-sca; możecie również poprosić o krótkie uzasadnienie wyboru. Pamiętajcie, żeby dodać także własne punkty.

Prostszą wersją ćwiczenia jest przeprowadzenie sondy wśród przechodniów lub przygotowanie internetowej ankiety, którą wyślecie swoim kolegom i ko-leżankom, rodzicom, nauczycielom i nauczycielkom.

Bez względu na to, który sposób wybraliście, na Waszej mapie na pewno znalazło się wiele znaczników. Jak więc wybrać jeden temat, którym się zajmiecie? Przedyskutujcie, który z tematów jest Wam najbliższy. Który był najbardziej popularny wśród mieszkańców i mieszkanek? Czy jakieś miejsce pojawiało się wyjątkowo często? O których z wymienionych miejsc wiecie najmniej, a praca wokół niego mogłaby poszerzyć Waszą wiedzę? Które z oznaczonych miejsc wydaje się najistotniejsze dla Waszej społeczności lub ma potencjał, by takim się stać? Które z miejsc wymaga zmian, remontu, nowego pomysłu na działanie? O którym warto przypomnieć lokalnej spo-łeczności? Dyskusja nad tymi pytaniami na pewno pomoże Wam zdecydo-wać się na jedno miejsce, wokół którego rozpoczniecie działanie.

KROK 3 CO CHCEMY OSIĄGNĄĆ, CZYLI WYZNACZANIE CELUCzas sformułować realny i bardzo konkretny cel działania. Realny i kon-kretny, czyli jaki? Możliwy do osiągnięcia oraz ujęty w sposób prosty i zrozumiały.

Jak więc może brzmieć Wasz cel?Jeśli tematem Waszego projektu jest np. plac zabaw w parku – kiedyś tętniący życiem, dzisiaj zapomniany – to konkretnym i realnym celem dla takiego miejsca może być przypomnienie historii placu zabaw oraz pokazanie, jak może on wyglądać w przyszłości.

WSKAZÓWKA DLA OPIEKUNA/OPIEKUNKI Na etapie formułowania celu bardzo ważna jest rola opiekuna/opie-kunki. To moment, w którym należy wspólnie z młodzieżą sprawdzić realność wykonania zaplanowanego działania, biorąc pod uwagę zasoby grupy i czas, którym dysponujecie. To także czas na spraw-dzenie, czy każda z osób w grupie projektowej rozumie cel wspólne-go działania.

TUTAJ WPISZCIE CEL WASZEGO PROJEKTU

ĆWI- CZE- NIE:

ĆWI- CZE- NIE:

MŁO

DZI W

AKC

JI66

KROK 4 WSPOMNIENIA – WYPRAWA W PRZESZŁOŚĆWiecie już co jest tematem i celem Waszego działania. Czas na zebranie potrzebnego materiału. Na początek musicie cofnąć się do przeszłości, by zobaczyć i posłuchać, jak wybrane miejsce wyglądało dawniej.

Co zbierać:zdjęcia – archiwalne fotografie danego miejscadźwięki – archiwalne i współczesne wywiady, wypowiedzi dotyczące historii danego miejscafilmy – archiwalne nagrania wideo, materiały audiowizualnesłowa – wypowiedzi mieszkańców i mieszkanek, teksty z archiwum bibliotek, miasta.

Jak zbierać?Pomysłów na przeprowadzenie akcji, podczas której zbierzecie archi-walne materiały, jest nieskończenie wiele. Może to być zarówno jedno-dniowe wydarzenie, jak i długa, ciągła zbiórka połączona z odwiedzina-mi w archiwach oraz pukaniem do domów mieszkańców i mieszkanek.

WSKAZÓWKA DLA OPIEKUNA/OPIEKUNKI Zachęć młodzież do samodzielnego wygenerowania pomysłów na zbiórkę materiałów oraz sposób ich przedstawienia. Pozwól im na najbardziej szalone pomysły, które później będziecie wspólnie przekształcać w twórcze, ale możliwe do przeprowadzenia działa-nia. Przedstawione poniżej pomysły potraktujcie jako inspiracje; nie musicie ich odwzorowywać dokładnie tak, jak zostały opisane.

Zastanówcie się, w jaki sposób moglibyście zebrać potrzebny Wam ma-teriał. Poniżej przedstawiamy kilka inspiracji:

Inspiracja 1: GORĄCE KRZESŁAPodczas tego wydarzenia zapraszacie mieszkańców i mieszkanki do wspólnej dyskusji o wybranym miejscu. W bibliotece, domu kultury lub innym publicznym miejscu zorganizujcie dzień, podczas którego mieszkanki i mieszkańcy będą mogli przynieść archiwalne zdjęcia. Ustawcie w sali stoliki, a przy każdym z nich – dwa krzesła. Każdy z Was opiekuje się jednym ze stolików, przy którym wysłuchuje historii osoby biorącej udział w wydarzeniu oraz ogląda jej zdjęcia, a także nagrywa tę opowieść. Pamiętajcie, żeby wykonać skan zdjęcia, jego fotografię lub inna kopię cyfrową, ewentualnie obiecać właścicielowi lub właści-cielce pamiątki, że zaopiekujecie się zdjęciem do czasu zrobienia skanu i zwrócicie fotografię w bliskiej przyszłości.

Inspiracja 2: AKCJA ARCHIWUMMateriał archiwalny dotyczący Waszej miejscowości na pewno znajdzie-cie w lokalnych archiwach biblioteki, muzeum lub urzędu. Na miejscu możecie wykonać skany i zdjęcia lub poprosić o zgranie filmów i dźwię-ków. Upewnijcie się, czy możecie legalnie wykorzystać je podczas swojej prezentacji. Warto również przejrzeć zasoby online znajdujące się w do-menie publicznej, np. na stronie www.domenapubliczna.org/zasoby Na stronie znajdzie wiele odniesień do miejsc w internecie gromadzą-cych archiwalne materiały. Pamiętajcie, że materiały znajdujące się

w domenie publicznej to te, których autor nie żyje od minimum 70 lat. Z takich zasobów możecie korzystać bez ograniczeń, pamiętając jednak zawsze o podpisaniu autora wykorzystywanego materiału.

WSKAZÓWKA DLA OPIEKUNA/OPIEKUNKI Zachęć młodzież do odwiedzenia strony Narodowego Archiwum Cyfrowego, które digitalizuje materiały z archiwów państwowych z całej Polski oraz gromadzi, przechowuje, poddaje konserwacji i opracowuje fotografie, filmy oraz nagrania dźwiękowe.

Inspiracja 3: PUKAMY DO DRZWINajprostszym sposobem zebrania materiału jest przeprowadzenie rozmów z dziadkami, rodzicami, sąsiadami i sąsiadkami. Poproście ich o przypomnienie sobie miejsc, które były dla nich ważne, a o któ-rych inni już nie pamiętają. Na pewno mają jakieś zdjęcia z tamtych czasów – namówcie ich na wspólne przeglądanie albumów. Pomyślcie także o odwiedzeniu lokalnych klubów seniora czy uniwersytetów trzeciego wieku.

Pamiętajcie też, że możecie wykorzystać najprostszy ze sposobów, czyli krótkie ankiety prowadzone na ulicy z przechodniami lub ankietę inter-netową. Do przygotowania tej ostatniej możecie wykorzystać bezpłatne narzędzia internetowe np. Google Forms, Tricider czy ProfiTest.pl.

WSKAZÓWKA DLA OPIEKUNA/OPIEKUNKI Na tym etapie warto przybliżyć uczniom i uczennicom nowe pojęcie: digitalizacja. Najprościej rzecz ujmując, digitalizacja to utrwalenie różnego rodzaju materiałów: polega na przekształceniu treści analo-gowej na cyfrową, a służy przede wszystkim zabezpieczeniu cennych zbiorów archiwalnych w formie cyfrowej, a następnie udostępnianiu dokumentów online. Digitalizację można przeprowadzić poprzez skanowanie. Jakie materiały można dygitalizować? Teksty drukowa-ne, rękopiśmienne, filmy, zdjęcia, mapy, obrazy. Dzięki digitalizacji chronimy je przed zniszczeniem i zapomnieniem, a umieszczając je w internecie, zwiększamy ich dostępność dla innych.

MŁO

DZI W

AKC

JI68

KROK 5 MARZENIA – WYPRAWA W PRZYSZŁOŚĆCzas na następny krok, czyli przedstawienie pomysłów na zmianę wybranego przez Was miejsca. Jak to zrobić? Rozmowę o marzeniach i pomysłach na zmiany możecie rozpocząć jeszcze w poprzednim kroku. Zbierając wspomnienia, możecie od razu pytać rozmówców o to, jak wi-dzieliby dane miejsce za 20 lat, czy mają jakieś pomysły na jego funkcjo-nowanie. Możecie również zorganizować kolejną akcję, która da Wam odpowiedzi na powyższe pytania.

Kilka pomysłów na przeprowadzenie wyprawy w przyszłośćInspiracja 1: MIEJSCE MARZEŃJeśli chcecie zaangażować w projekt najmłodszych z pobliskiego przedszkola, dobrym pomysłem może być zorganizowanie dla nich konkursu plastycznego. Zajmujecie się tematem porzuconego i zanie-dbanego budynku starej remizy? Poproście dzieci, aby wykonały prace plastyczne pokazujące, jak to miejsce powinno wyglądać i co mogłoby mieścić się w środku. Podjęliście się projektu o rynku głównym w swojej miejscowości? Spytajcie dzieci, jak widzą go za 20 lat. Co się zmieni? Co powinno się zmienić i jak?

Inspiracja 2: FOTOAKCJAJeśli postanowiliście zająć się miejscem opuszczonym lub zaniedba-nym, do jego przedstawienia możecie wykorzystać fotoakcję. Na czym ona polega? Poproście osoby, które pamiętają lata świetności danego miejsca, aby na kartkach formatu A4 w formie krótkiego hasła zapisały wspomnienie związane z tą przestrzenią (np. „Tutaj tańczyłam podczas sobotnich dancingów!”, „Tutaj poznałem żonę!”, „Tu przychodziłam z tatą na lody”). Następnie poproście uczestników i uczestniczki, by zapozowali ze swoim hasłem do zdjęcia. O podobną rzecz poproście dzieci, młodzież i dorosłych, którzy nie mają wspomnień ze złotych czasów wybranego przez Was miejsca. Poproście jednak, aby na kartce zamiast wspomnień zapisali swoje marzenia i pomysły na to miejsce (np. „Tutaj chciałabym spacerować z moim psem!”, „Chciałbym grać na boisku z kolegami”).

Inspiracja 3: FORUM MARZEŃW holu szkolnym ustawcie tablicę, na której zaprezentujcie zgromadzo-ny materiał archiwalny dotyczący przeszłości danego miejsca: zdjęcia, fragmenty wywiadów, wycinki. Do wystawy dołączcie zapisane na dużej kartce pytania: „Jak chciałbyś/chciałabyś, żeby to miejsce wyglądało za 20 lat? Co mogłoby się tam znajdować? Jakie masz marzenia?”. Ustaw-cie stolik, na którym rozłożycie puste kartki i długopisy. Zachęćcie swoich kolegów i koleżanki, a także kadrę pedagogiczną do zapisania osobistych refleksji. Wypełnione kartki możecie przyczepiać na tabli-cy, zawieszać na sznurku lub wrzucać do przygotowanego pudła. Taką akcję możecie przeprowadzić również poza szkołą lub podczas zebrania dla rodziców.

KROK 6 CO ZROBIĆ Z ZEBRANYM MATERIAŁEM?Jak widać, pomysłów na przypomnienie o historii, potencjałach i proble-mach danego miejsca oraz zebranie związanych z nim planów i marzeń społeczności nie brakuje. Teraz zastanówcie się, jak połączyć zebrany materiał w całość, którą zaprezentujecie szerszej publiczności.

Zachęcamy Was do kreatywnego i nieszablonowego podejścia do tematu. Przygotujcie taką prezentację, z której będziecie dumni; wybierzcie taką formę, która będzie dla Was atrakcyjna.

W poszukiwaniu formyUsiądźcie i zastanówcie się, w jaką formę chcecie ubrać zebrane mate-riały. Puśćcie wodze fantazji i zapiszcie na tablicy wszystkie pomysły, na razie ich nie oceniając i nie komentując. Następnie z listy wybierzcie tę propozycję, która wydaje Wam się najbardziej atrakcyjna.

Dopadła Was chwilowa niemoc twórcza? Sięgnijcie po ćwiczenie pobu-dzające kreatywność. Po jego wykonaniu raz jeszcze zapraszamy Was do generowania pomysłów. Zawsze możecie także zapoznać się z przygoto-wanymi przez nas inspiracjami.

Ćwiczenie: OBUDŹ W SOBIE KREATYWNOŚĆWyobraźcie sobie rozmowę ŁAWKI z DRZEWEM. Opiszcie jej możliwy przebieg. Skorzystajcie z karty w Załączniku nr 6 (Aneks, s. 93).

Kilka inspiracji do twórczej i atrakcyjnej prezentacjiInspiracja 1: KOLAŻPołączcie materiały archiwalne z tymi wykonanymi współcześnie. Możecie w artystyczny sposób zmontować zdjęcia przedstawiające to samo miejsce kiedyś i dziś. Pomocne w tym mogą być bezpłatne narzę-dzia internetowe do tworzenia kolaży, np. PicMonkey, Google Picasa czy Canva. Do tak stworzonego fotomontażu dołączcie fragmenty wywiadów z mieszkańcami i mieszkankami, mówiące o ich wspomnieniach oraz nadziejach na przyszłość.

Inspiracja 2: MAPA ONLINEStwórzcie internetową mapę, na której zamieścicie cały zebrany materiał: zdjęcia, filmy, dźwięki. Możecie skorzystać z darmowych narzędzi inter-netowych, np. Google Maps. To bardzo proste narzędzie, które pozwoli Wam bezkosztowo stworzyć internetową mapę miejscowości, dostępną dla wszystkich użytkowników sieci. Do przygotowania mapy wystar-czy konto pocztowe założone na Gmailu. Następnie wejdźcie na stronę www.google.pl/maps i w menu po lewej stronie wybierzcie przycisk „Twoje miejsca”, a następnie „Utwórz mapę”. Możecie ustawić prywatność mapy tak, by widziały ją tylko osoby mające link. Wykorzystajcie różne znaczniki, dodajcie opis z legendą wyjaśniającą prezentowany materiał. Wykonajcie współczesne zdjęcia i połączcie je ze zdjęciami archiwalnymi. Nagrajcie dźwięki z przestrzeni, np. stukot butów na bruku, pęd samocho-dów, szczekające psy. Za pomocą smartfonów lub aparatów fotograficznych nagrajcie krótkie filmy oddające atmosferę miejsca, a także wypowiedzi mieszkańców i mieszkanek. A może uda Wam się dotrzeć do archiwalnych filmów oraz dźwięków i połączyć je z tymi współczesnymi? Pokażcie też, jak miejsce to może wyglądać za 20 lat: dodajcie skany prac wykonanych przez najmłodszych, wywiady z mieszkańcami i mieszkankami, wyniki ankiet.


71M

ŁODZ

I W A

KCJI

MŁO

DZI W

AKC

JI70

Inspiracja 3: BLOGZałóżcie blog na jednym z darmowych serwisów. Mamy kilka propozycji: .Blogger Jest bezpłatny, należy do narzędzi Google, daje duży wybór szablonów, które łatwo można dostosowywać do własnych potrzeb. Je-śli macie konto Google, nie musicie zakładać osobnego konta do bloga. Udostępnia 15 GB przestrzeni dyskowej. Wordpress.org Jest bezpłatny, ma duży wybór szablonów oraz wty-czek, wymaga wykupienia hostingu, czyli przestrzeni w internecie do gromadzenia własnych danych i treści. Tumblr Jest bezpłatny, wykorzystywany głównie przez młodzież. Przeznaczony przede wszystkim do tworzenia krótkich wpisów. Blox.pl Jest bezpłatny, ma bardzo prosty interfejs, należy do serwisu Gazeta.pl.

Na blogu zamieszczajcie zgromadzone materiały, twórzcie posty wzbo-gacone o zdjęcia i filmy. Możecie również wykorzystać blog do doku-mentowania działań w projekcie.

Inspiracja 4: VLOGTradycyjnego bloga możecie zastąpić wideoblogiem. Jego zasadniczą część stanowią materiały filmowe. Większość vlogerów zamieszcza swoje filmy w serwisie YouTube lub Dailymotion; wystarczy, że założy-cie konto w jednym z nich. Do montażu filmików możecie wykorzystać darmowe narzędzia internetowe lub skorzystać z aplikacji dostępnych na smartfony. Przykładem może być program Edpuzzle, z którego może-cie korzystać zarówno online, siedząc przy komputerze, jak i za pomocą aplikacji pobranej na telefon.

Inspiracja 5: WYSTAWANa wystawie możecie zaprezentować cały zgromadzony materiał. Cieka-wym pomysłem jest stworzenie wystawy multimedialnej, na której moż-na obejrzeć zdjęcia i odsłuchać uzupełniające je nagrania audio. Wystar-czy, że do zdjęć doczepicie odtwarzacze MP3 z słuchawkami. Możecie również przygotować zdjęcia wraz z fragmentami wypowiedzi poszcze-gólnych osób. Na wystawie świetnie sprawdzą się również wspomniane powyżej kolaże czy prace plastyczne stworzone przez dzieci. To także dobre miejsce na zaprezentowanie stworzonej przez mieszkańców i mieszkanki mapy sentymentalnej Waszej miejscowości.

KROK 7 PODZIAŁ ZADAŃ W GRUPIE I HARMONOGRAMNa tym etapie projektu zapraszamy Was do uszczegółowienia planu działania. Najlepiej zrobić to, tworząc harmonogram oraz dzieląc się zadaniami.

Podział zadań często jest trudny: wiele osób chce zająć się tą samą czyn-nością, a zwykle brakuje chętnych do zadań, które wydają się żmudne lub wyjątkowo trudne. Dlatego zanim zaczniecie dyskusję nad wyborem funkcji i zadań, zapraszamy Was do ćwiczenia na dobre rozpoczęcie wspólnej pracy.

Ćwiczenie: KOMPLEMENTUsiądźcie w kręgu. Na podłodze połóżcie dużą kartkę, a na jej środku dużymi literami napiszcie hasło „Słowa, które chciałbym/chciałabym usłyszeć”. Następnie stwórzcie bazę słów i zwrotów, którymi można komplementować innych, okazywać im sympatię i uznanie. Stwórzcie swój własny bank ciepłych słów. Po skończonej pracy zawieście kartkę na ścianie.

Następnie włączcie w tle delikatną muzykę i zacznijcie chodzić w jej rytm. Na sygnał opiekuna lub opiekunki projektu każde z Was podcho-dzi do dowolnej osoby i mówi jej komplement. Co ważne, nie może być standardowa pochwała: powinna mieć wyjątkową treść i formę. „Ładnie dziś wyglądasz” można zastąpić słowami „twoje niebieskie oczy zyskują szczególny blask w tym świetle” itp. Dajcie się ponieść fantazji. W tej zabawie chodzi o wprowadzenie pozytywnej atmosfery i poprawienie humoru każdemu członkowi i każdej członkini grupy.

WSKAZÓWKA DLA OPIEKUNA/OPIEKUNKI W tym ćwiczeniu bardzo ważne jest, aby uwrażliwić młodzież na wypowiadane słowa. Przypomnij im, czym jest komplement. Zauważ, że nigdy nie może być on ukrytą złośliwością.

wpisz w pola komplementy


73M

ŁODZ

I W A

KCJI

Wracamy do zadań projektowych! Zacznijmy od burzy mózgów: wy-piszcie na kartce lub tablicy wszystkie zadania, które należy wykonać. Im dokładniej omówicie i rozpiszecie konkretne zadania, tym lepiej. Następnie uporządkujcie je według kolejności wykonywania.

Stwórzcie teraz tabelę składającą się z trzech kolumn. W pierwszej pod hasłem „Zadania” wpiszcie wszystkie działania do wykonania. W drugiej pod hasłem „Osoba odpowiedzialna” dodajcie imię osoby, która podej-mie się danego zadania. W ostatniej rubryce „Termin” wpiszcie datę, do której dane zadanie należy wykonać.

WSKAZÓWKA DLA OPIEKUNA/OPIEKUNKI Warto pozwolić uczniom i uczennicom samodzielnie wybrać zadania, których chcą się podjąć. Dobrą praktyką jest zachęcenie ich do takich zadań, które wyposażą ich w nową wiedzę, przypomnienie, że nie liczy się bycie mistrzem w danej dziedzinie, a zdobywanie nowych umiejętności.

Harmonogram umieśćcie w widocznym miejscu, żebyście w każdej chwili mogli do niego wrócić. Dobrą praktyką jest również zrobienie zdjęcia i wysłanie go wszystkim osobom w grupie.

KROK 8 DO LUDZI I Z LUDŹMI!Macie już plan działania! To, czego teraz potrzebujecie, to wypowiedzi mieszkańców i mieszkanek Waszej okolicy, zdjęcia i filmy. Zanim wyru-szycie do swoich rozmówców i rozmówczyń, zapoznajcie się z poniż-szymi wskazówkami.

Prowadzenie wywiaduJeśli robicie nagranie audio lub wideo, sprawdźcie, czy miejsce nagrania jest wystarczająco ciche, żeby nic nie zakłócało jakości dźwięku. Zrób-cie próbne nagranie, żeby sprawdzić, czy wszystko jest dobrze usta-wione i czy nagrywa się tak, jak chcecie. Jeśli wszystko jest w porządku, możecie zaczynać. Na początku spotkania opowiedzcie rozmówcy lub rozmówczyni, w ramach jakiego projektu działacie oraz co będzie głównym tematem Waszej rozmowy (unikajcie słowa „wywiad”, które stresuje wielu ludzi). Jeśli zaczepiona przez Was osoba zgodzi się na rozmowę, poproście ją o przedstawienie się i... start! Zacznijcie zadawać przygotowane pytania.

Podczas rozmowy pamiętajcie o kilku rzeczach:Potakiwanie ruchem głowy wyraża zainteresowanie.Nigdy nie przerywamy wypowiedzi rozmówcy.Staramy się nie mówić „uhm”, „aha” – trudno będzie później zmonto-wać materiał.Po wyłączeniu dyktafonu poprosimy rozmówcę lub rozmówczynię o podpisanie zgody na wykorzystanie nagrania.

Jeśli prowadzony wywiad połączony jest ze zbiórką zdjęć, poproście o zgodę na zeskanowanie fotografii na miejscu lub wypożyczenie zdję-cia. Pamiętajcie o zaznaczeniu tego w formularzu zgody. Przykładowy wzór formularza zgody znajdziecie w Załączniku nr 7 (Aneks, s. 94).

WSKAZÓWKA DLA OPIEKUNA/OPIEKUNKI Na tym etapie bardzo ważne jest dopilnowanie, aby każda z nagrywa-nych osób podpisała zgodę na publikację nagrania. Czasem w fer-worze zadania zdarza nam się o tym zapomnieć. Warto więc przypo-mnieć o tym uczniom i uczennicom kilkakrotnie.

DigitalizacjaNa tym etapie projektu na pewno już wiecie, na czym polega digitaliza-cja. Ale jak to się robi?

Podczas digitalizacji pamiętajcie o kilku rzeczach:Najlepszą jakość uzyskacie dzięki wykorzystaniu skanera, a w razie jego braku zadowalającą jakość otrzymacie, robiąc zdjęcie danego materiału (innego zdjęcia, tekstu).Materiały przeznaczone do digitalizacji muszą być rozwinięte, wypro-stowane (np. zdjęcia nie mogą mieć zagiętych rogów); jeśli robicie skan zdjęcia, pamiętajcie, aby nie odbijało się na nim światło lub nie było zbyt ciemne.W programie graficznym (Google Photos, Gimp) możecie delikatnie poprawić niedoskonałości, np. usunąć skazy na czarno-białych zdję-ciach czy wybielić pożółkłe listy. Pamiętajcie, że o pomoc możecie

Przykładowy harmonogram

PROJEKT „Włóczykije na tropie” Termin: 15 października 2017 – 30 stycznia 2018

ZADANIE OSOBA ODPOWIEDZIALNA

Zbieranie materiałów archiwalnych

Zebranie materiałów w bibliotece Wojtek, Kasia

Zebranie materiałów w miejskim archiwum Ola, Ela

Przygotowanie pytań do wywiadów Marcin, Wojtek

Przeprowadzenie wywiadów Maciek, Arek, Ola, Ela

Zbieranie materiału o marzeniach

Przeprowadzenie wywiadów Maciek, Arek, Ola, Ela

Organizacja konkursu dla przedszkola Wojtek, Kasia

Promocja

Przygotowanie plakatów, wydarzenia na FB Ola

Publiczna prezentacja

Założenie bloga Ola

Umieszczanie materiałów na blogu Kasia, Ola

Prowadzenie publicznej prezentacji Ela, Maciek

Organizacja potrzebnego sprzętu Kasia

Dokumentacja fotograficzna Arek

Zakończenie projektu

Przygotowanie spotkania ewaluacyjnego Ela, Maciek

Rozesłanie sojusznikom podziękowań Kasia

75M

ŁODZ

I W A

KCJI

MŁO

DZI W

AKC

JI74

poprosić szkolnego informatyka albo kolegę lub koleżankę, którzy zaj-mują się fotografią. Wiele przewodników do aplikacji i programów gra-ficznych znajdziecie w internecie.Przed digitalizacją zebranych materiałów (zwłaszcza jeśli robicie to bezpośrednio podczas wywiadu i nie będziecie mieli szansy powtórzyć procesu skanowania czy kopiowania) wykonajcie w klasie próbę kopio-wania przykładowych materiałów. Przećwiczcie obsługę skanera, apa-ratu lub innego rodzaju sprzętu, którego używacie do digitalizacji.Pamiętajcie również, że czasami udostępnienie zdigitalizowanych treści jest niezgodne z prawem. Dzieje się tak, gdy majątkowe prawa autorskie do danego utworu jeszcze nie wygasły, czyli nie minęło jesz-cze 70 lat od śmierci jego autora lub autorki. Nie każdy zeskanowany tekst lub zdjęcie możecie więc wykorzystać w swoim projekcie. Oczy-wiście jeśli znacie autora lub autorkę i uzyskaliście zgodę na wykorzy-stanie materiałów, ta zasada nie obowiązuje.

WSKAZÓWKA DLA OPIEKUNA/OPIEKUNKI Inspiracją do działań związanych z digitalizacją może okazać się za-poznanie uczniów i uczennic z dobrymi praktykami w tym zakresie.

Kilka przykładowych inspiracji:Przewodniki po mieście Lublin: www.teatrnn.pl/przewodniki Wirtualne Muzeum Podkarpacia: www.wmp.podkarpackie.pl Otwarte Zabytki: www.otwartezabytki.pl Wizjer. Obraz w kulturze: www.wizjer.muzeum.bytom.pl Ogrody Sztuk. Festiwal Ulicy: www.facebook.com/OgrodySztukFestiwalUlicy Alternatywna Mapa Opola: https://goo.gl/S86kQp

Warto także zastanowić się nad umieszczeniem zebranych materiałów na wolnej licencji, która pozwala innym bezpłatne z nich korzystać. Na temat wolnych licencji można dowiedzieć się więcej na stronie Creative Commons: www.creativecommons.pl

KROK 9 KTO NAM POMOŻE?Każda miejscowość ma ukryte zasoby: miejsca, które nie są w pełni wykorzysty-wane albo używane są tylko w sposób oczywisty (np. przystanek). Duży potencjał mogą też skrywać ludzie, którzy mają konkretne umiejętności i wiedzę, a często też wolę, by się nimi dzielić.

Ćwiczenie: ODKRYWAMY POTENCJAŁ OSÓB I MIEJSCMacie już plan działania i wiecie, czego potrzebujcie do realizacji zadania. Zasta-nówcie się, jak wykorzystać potencjał wymienionych poniżej osób i miejsc. Mogą to być zupełnie oczywiste pomysły (pomoc w pozyskaniu starych fotografii), ale też najbardziej szalone, kreatywne i niestandardowe. Dobierzcie się w pary i wpiszcie pomysły w puste pola. (Załącznik nr 8: Aneks, s. 95).

Archiwum biblioteki:

Starsza pani, kolekcjonerka pocztówek:

Punkt ksero:

Pani sprzedająca tradycyjne wypieki:

Odrapany mur przy kościele:

Emerytowany nauczyciel historii:

Burmistrz:

Podzielcie się swoimi pomysłami na forum grupy.

WSKAZÓWKA DLA OPIEKUNA/OPIEKUNKI Do wykonania ćwiczenia potrzebne będą skserowane karty pracy dla każ-dej pary. Młodzież pracuje w tym zadaniu w parach. Proponujemy, żeby podział był losowy, przeprowadzony metodą „złap sznurek”. Należy przygoto-wać zestaw podobnych lub takich samych sznurków, pamiętając, że linek musi być dwa razy mniej niż uczestników i uczestniczek. Chwytamy je wszystkie w garść i prosimy każdego o złapanie jednej końcówki. Następnie pary muszą się odnaleźć i gotowe: możemy zaczynać pracę w parach.

-ĆWI - C Z E : N I E Ćwiczenie pochodzi z publikacji „Wyprawa w głąb społeczności. Zeszyt inspiracji dla młodych ludzi działających lokalnie”, P. Bielski, A. Markuszewski, s. 13.

77M

ŁODZ

I W A

KCJI

MŁO

DZI W

AKC

JI76

Wróćcie teraz do mapy, z której korzystaliście na początku projektu (mapa sentymentalna z kroku 2). Oznaczcie na niej miejsca, które znacie, a także charakterystyczne dla nich osoby. Wróćcie do uzupełnionych przed chwilą kart zasobów okolicy. Czy w Waszej okolicy mieszka star-sza pani, która kolekcjonuje pocztówki pomocne w stworzeniu wysta-wy o historii miasta? A może zapalony fotograf, który od lat wykonuje zdjęcia miasta? Być może Wasza biblioteka nie gromadzi archiwalnych artykułów i fotografii, ale robi to urząd miasta lub gminy? Nie zapomnij-cie także o osobach najbliższych (rodzicach, dziadkach, sąsiadach lub sąsiadkach) – oni także mogą zostać sojusznikami projektu. Rozejrzyjcie się również po szkole – może inni nauczyciele i nauczycielki mogliby Was wesprzeć? A może zaangażujcie koleżankę z innej klasy, która zajmuje się fotografią, lub kolegę, który potrafi świetnie montować filmy?

Stwórzcie na tej podstawie kartę zasobów WASZEJ okolicy!Co zrobić z tak powstałą listą potencjalnych sojuszników i sojuszniczek? Umówić się na spotkanie i opowiedzieć o swoim pomyśle! Do spotkania trzeba się jednak przygotować: stwórzcie pakiet informacji o projekcie, zawierający odpowiedzi na poniższe pytania: Kim jesteście? Dlaczego i jak działać? Jaki macie pomysł na finał działania? Jakie macie ocze-kiwania wobec sojusznika? Co możecie zaoferować w zamian?

Spróbujcie na forum grupy przetestować przygotowane informacje. Niech jedno z Was wcieli się w rolę potencjalnego sojusznika, a zadaniem drugiej osoby będzie przekonanie potencjalnego partnera do podjęcia współpracy. Powodzenia!

KROK 10 PROMOCJAW trakcie działań koniecznie pamiętajcie o promocji. Szczególnie ważna jest ona tuż przed publiczną prezentacją, ale warto poświęcać jej czas na każdym etapie projektu. Zastanówcie się, w jaki sposób możecie dotrzeć do jak najszerszego grona osób. Być może warto udać się do lokalnego radia – to szczególnie dobra metoda na dotarcie z informacją do seniorów i seniorek. Pamiętajcie o prasie oraz mediach społecznościowych. Warto także pomyśleć o imiennych zaproszeniach czy plakatach. Możecie rów-nież poszukać ambasadorów projektu, czyli osób, które będą publicznie go popierały: może być nim burmistrz, wójt czy proboszcz. Nie zapomnijcie o społeczności szkolnej – zawieście plakaty i informacje na korytarzu szkolnym oraz w pokoju nauczycielskim. Zachęcamy Was również do sięgnięcia po niestandardowe sposoby promocji. Poniżej znajdziecie dwa z nich! Możecie je wykorzystać lub potraktować jako inspirację do stworze-nia pomysłu na swoje własne niekonwencjonalne działanie reklamowe.

Inspiracja 1: KREDĄ PO ULICYJeśli tylko pozwoli na to pogoda, działania promocyjne mogą przybrać formę zabawy, którą z pewnością pamiętacie z dzieciństwa. Co mamy na myśli? Tak! Chodzi o malowanie kredą po ulicy i chodniku! Stwórzcie ha-sło promujące Wasze działanie, dodajcie do niego datę i miejsce spotkania finałowego i ruszajcie w teren! Wybierzcie miejsca uczęszczane przez mieszkańców i mieszkanki.

Inspiracja 2: ZRÓB SOBIE ZDJĘCIE!A może zorganizujecie mały happening (wydarzenie o charakterze arty-stycznym, zazwyczaj odbywające się w przestrzeni publicznej) promocyj-ny: akcję fotografowania mieszkańców i mieszkanek? Przygotujcie około półtorametrowy prostokąt wycięty z kartonu lub płyty (możecie wyko-rzystać również płytę paździerzową). Narysujcie na niej postać, która w jakiś sposób wiąże się z Waszym działaniem (np. jeśli chcecie, aby na starym pustym placu pojawił się plac zabaw, możecie narysować na pły-cie dzieci bawiące się na huśtawce, trzymające kartkę z napisem „Marzy-my o placu zabaw”). Następnie wytnijcie twarze narysowanych postaci, tak by w powstałym otworze zmieściła się twarz ludzka. Tak stworzoną makietę ustawcie w uczęszczanym miejscu i zachęcajcie ludzi do zrobie-nia sobie zdjęcia. Pamiętajcie, aby powiedzieć, w ramach jakiego projektu realizowana jest fotoakcja oraz gdzie i kiedy można dowiedzieć się więcej na ten temat. Wykonane zdjęcia możecie zamieścić na blogu lub fanpa-ge’u na Facebooku.

KROK 11 AKCJA! ORGANIZUJEMY WYDARZENIEZebraliście zdjęcia, zrobiliście nagrania, Wasz blog pęka w szwach od nadmiaru materiałów. Wiecie już, jakie marzenia mają mieszkań-cy i mieszkanki okolicy. Pora podzielić się efektami działań z innymi. Ale jak zaplanować wielki finał?

Ćwiczenie: ZWIZUALIZUJMY TO!Do wykonania tego ćwiczenia potrzebny będzie szary papier lub duży brystol, nożyczki, klej, kolorowy papier, mazaki.


79M

ŁODZ

I W A

KCJI

MŁO

DZI W

AKC

JI78

Na dużym szarym papierze narysujcie przestrzeń, w której odbędzie się prezentacja (sala gimnastyczna, sala w urzędzie gminy, plac w parku). Zaznaczcie na rysunku stałe elementy – drzwi, okna, krzesła, rzutnik zamontowany na suficie itp. Następnie wytnijcie z papieru wszystkie zaplanowane elementy prezentacji, np. sztalugi ze zdjęciami, mapę z wypowiedziami mieszkańców i mieszkanek. Na koniec wytnijcie także papierowe ludziki, które będą symbolizowały każdego z Was.

Ułóżcie na stworzonym planie wszystkie elementy. Przemyślcie plan: gdzie warto zawiesić mapę, by była widoczna z każdej strony? Czy usta-wienie sztalug wzdłuż sali nie zablokuje przejścia? Czy przynajmniej jeden papierowy ludzik znajduje się w drzwiach wejściowych, by witać przybywających gości? Czy w pobliżu sceny znajduje się fotograf?

Przemyślcie każdy szczegół! Pamiętajcie: wizualizacja jest doskonałą metodą pozwalającą lepiej wyobrazić sobie i zrozumieć daną rzecz – w tym wypadku przebieg publicznej prezentacji.

Sukces to plan, on uda się nam!Kolejnym elementem, który pomoże Wam zorganizować finał, jest scenariusz (program) wydarzenia uwzględniający kolejność działań minuta po minucie. Wypiszcie, co będzie się działo, kto powita gości w drzwiach, kto zaś oficjalnie rozpocznie finał i przywita wszystkich zebranych. W jaki sposób to robi, kogo wymieni? Co wydarzy się pod-czas prezentacji? Jakie aktywności zaproponujcie zebranym gościom? W którym momencie poprosicie dyrekcję szkoły o zabranie głosu? Kiedy wręczycie nagrody dzieciom, które brały udział w konkursie na wymarzony plac zabaw?

WSKAZÓWKA DLA OPIEKUNA/OPIEKUNKI Na etapie tworzenia ramowego planu bardzo ważne jest wsparcie opiekuna/opiekunki, i to zarówno techniczne (np. przy wypożyczaniu sprzętu), jak i logistyczne (wsparcie w planowaniu rozstawienia krzeseł itp.). Najważniejsze jednak, by wspierać młodzież w stworzeniu jak najbardziej szczegółowego i przemyślanego merytorycznie scenariusza.

Zanim przystąpicie do planowania, zastanówcie się: czy lubicie długie apele? Czy ciągnące się godzinami prezentacje są dla Was interesujące? Domyślamy się, że odpowiedź brzmi „NIE”! Pamiętajcie o tym, stojąc po drugiej stronie sceny. Zaplanujcie jak najwięcej aktywnych działań dla publiczności. Jeśli Wasz finał to prezentacja filmu, bloga czy mapy, pomyślcie nad tym, jak moglibyście zaktywizować zebraną publiczność. Poniżej przedstawiamy nasz pomysł na takie działanie.

Ćwiczenie: RAZ, DWA, PODSKOKPoproście wszystkich, aby wstali i odwrócili się twarzą do osoby stojącej obok. Powstaną w ten sposób pary. Następnie poproście, żeby pary od-liczały do trzech (pierwsza osoba mówi „raz”, druga „dwa”, a następnie ponownie pierwsza osoba mówi „trzy”). Pary nie przerywają liczenia.

Kiedy na sali zrobi się szum, poproście publiczność, aby cyfrę trzy za-stąpili podskokiem. Jak więc teraz wygląda odliczanie? Pierwsza osoba: „raz”, druga osoba: „dwa”, pierwsza osoba podskakuje.

Pary kontynuują zabawę. Następnie ponownie je przerwijcie i prosicie o zamianę słowa „dwa” na klaśnięcie w dłonie. Pary kontynuują zabawę. Ostatnia zmiana to zastąpienie jedynki obrotem dookoła własnej osi.

Dzień finału!Nadszedł Wasz wielki dzień! Zapewne trochę się denerwujecie i zasta-nawiacie, czy wszystko wypali. O czym należy pamiętać, aby wydarze-nie odbyło się zgodnie z planem?

Przed prezentacją:Spotkajcie się na miejscu godzinę lub dwie przed rozpoczęciem pre-zentacji. Dzięki temu będziecie mogli sprawdzić, czy wszystko działa-nia zgodnie z planem, a co najważniejsze, wciąż będzie czas na ewen-tualne poprawki.Zróbcie odprawę: odczytajcie listę zadań i sprawdźcie, czy są na miej-scu osoby odpowiedzialne za poszczególne zadania. Gdyby okazało się, że kogoś brakuje (np. z powodu nagłej choroby), podejmijcie decy-zję, kto przejmie jego obowiązki.Obejrzyjcie miejsce wydarzenia. Czy miejsce jest odpowiednio ozna-kowane? Czy zawieszono plakaty? Sprawdźcie, czy działa potrzeb-ny sprzęt: aparaty fotograficzne, kamery, mikrofony; czy baterie są naładowane.Pamiętajcie, by osoby odpowiedzialne za dokumentację uwieczniły wszystkie ważne momenty wydarzenia.

Zaproście zebraną publiczność do dyskusji na temat Waszych materia-łów i działań. Opowiadaliście o starym placu, który obecnie straszy po-rozbijanymi butelkami i zniszczonymi ławkami, a kiedyś był miejscem spotkań i potańcówek na świeżym powietrzu? A może udało Wam się dowiedzieć czegoś o ciekawym, ale zapomnianym pisarzu, który kiedyś zamieszkiwał jedną z kamienic przy rynku? Zaangażujcie publiczność w rozmowę o tym, czy wspólnie udałoby się coś zmienić. Być może są rzeczy, do których nie potrzebujecie ogromnych nakładów pieniędzy, które nie wymagają przytłaczających formalności? Może z pomocą dorosłych zdołacie odnowić stary plac, a przy wsparciu lokalnego koła historycznego – przypomnieć zapomnianego pisarza.

Jak to zrobić?Planując prezentację, uwzględnijcie czas na dyskusję. Może ona polegać po prostu na zadaniu publiczności pytania o pomysły na zmiany. Może być to również dłuższe działanie mające formę stolików tematycznych. Po części oficjalnej zaproście zainteresowanych do wybrania jednego ze stolików, przy których poruszane są różne tematy, np. zniszczony plac, zapomniany dom kultury, niszczejące kino. Każdy stolik musi mieć moderatora – jedną osobę z Waszej grupy, który wspiera zgromadzo-nych uczestników i uczestniczki w dyskusji i poszukiwaniu rozwiązań. Zastanówcie się, jak własnymi siłami możecie zmierzyć się z proble-mem, do kogo moglibyście zwrócić się o pomoc. Pomysły spiszcie na dużych kartkach.

KROK 12 PODSUMOWANIEJesteście już blisko mety! Już za chwilę czas na świętowanie i zasłużone lenistwo. Jednak zanim ono nastąpi, zachęcamy Was do podsumowania działań, czyli do ewaluacji.

ĆWI- CZE- NIE: 81

MŁO

DZI W

AKC

JI

MŁO

DZI W

AKC

JI80

Znacie już przepis na udany projekt, wiecie, jakie składniki są potrzebne do jego zrobienia, w jakich proporcjach należy dodać zaangażowanie i ciężką pracę, w jakich uśmiech i chęć pomocy innym. Czas więc stwo-rzyć przepis na udany projekt!

Ćwiczenie: PRZEPIS NA UDANY PROJEKTWzorując się na przepisie na sernik, stwórzcie w trójkach przepis na projekt doskonały. Zastanówcie się nad potrzebnymi składnikami, ich proporcjami, sposobem ich łączenia, gotowania czy pieczenia!

Ciasto: Pokruszyć ciastka, zmiksować z roztopionym masłem. Przygotowaną masą wyłożyć spód tortownicy, wstawić do lodówki. Masa: Twaróg ogrzać w ciepłej wodzie, wymieszać z cukrem pudrem. Roztopioną czekoladę połączyć z serem i mieszać aż do uzyskania gład-kiej masy. Masę wyłożyć na ciasto, wstawić do lodówki na trzy godziny.Polewa: Masło, olej i czekoladę roztopić. Polać masę, chłodzić minimum pół godziny. Spożywać, nie zastanawiając się nad kaloriami!

Jak może wyglądać taki przepis? 100 kg zapału do pracy, 350 szklanek uśmiechu, 4 łyżki pomysłów. Zapał do pracy wymieszać z pomysłami, zagniatać przez kilka tygodni, dodając szczyptę (lub szklankę) uśmiechu każdego dnia. Dalej już sami wiecie, jak upiec doskonały projekt. Zapisz-cie swój przepis, wykorzystując szablon z Załącznika nr 9 (Aneks, s. 96).

Podzielcie się na forum stworzonymi przepisami. Zachowajcie swoją wyjątkową książkę kucharską, by móc sięgać po przepisy przy kolejnych działaniach!

WSKAZÓWKA DLA OPIEKUNA/OPIEKUNKI Stworzone przez uczniów i uczennice przepisy warto zebrać i prze-analizować. Sprawdźcie, które elementy projektu były ocenione jako najważniejsze, i wzmocnijcie je przy kolejnym działaniu.

Zachęcamy Was również do autorefleksji, czyli samodzielnego zastano-wienia się nad tym, co każde z Was wniosło do projektu i pracy grupy.

Ćwiczenie: SŁOŃCA PODSUMOWUJĄCE Niech każdy z Was narysuje na dwóch kartkach A4 słońca i odchodzą-ce od nich promyki. W okręgu jednego ze słońc wpiszcie swoje imię, na drugim zaś hasło „Czego się nauczyłam/nauczyłem?”.

Następnie na promykach pierwszego słońca niech każdy z Was wpisze swoje zalety, mocne strony, cechy charakteru i zdolności, które okazały się pomocne podczas kilkumiesięcznej pracy nad projektem. Doceńcie się! Na promykach drugiego słońca wpiszcie wszystkie rzeczy, których nauczyliście się podczas pracy nad projektem, wszystko, co z niego wy-nosicie, ważne wydarzenia lub słowa, które usłyszeliście.

Jeśli macie ochotę, możecie podzielić się swoimi pracami w grupie, możecie je również zachować tylko dla siebie.

Co dalej?Zachęcamy Was do dalszej pracy nad projektem. Nie odkładajcie go na półkę. Zastanówcie się, jak moglibyście rozwinąć swoje działanie. Może zajmiecie się kolejnym miejscem w okolicy? A może powstał pomysł na zmianę miejsca, którym się zajmowaliście, i moglibyście wcielić go w życie? Być może w Waszej okolicy działała też inna grupa Młodych w Akcji? Zaproponujcie im współpracę, połączcie siły! Działajcie!

DOBRA PRAKTYKALublinLab jest projektem w zakresie edukacji kulturalnej realizowanym przez Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN” w partnerstwie ze Szkołą Podstawową nr 14 im. Tadeusza Kościuszki w Lublinie.

Podczas dwumiesięcznego „małego medialabu” (czyli metody pozwa-lającej na wzajemne uczenie się od siebie i wykorzystywanie potencja-łu różnych osób) uczniowie i uczennice ze Szkoły Podstawowej nr 14 w Lublinie identyfikowali problemy dzielnicy, w której mieszkają, oraz proponowali ich rozwiązania.

Stworzyli multimedialną mapę, wykorzystując bezpłatne Google Maps. Nanieśli na nią wykonane zdjęcia, filmy, dźwięki oraz skany wypowie-dzi. Zdiagnozowane przez nich problemy dotyczyły różnych kwestii: śmieci, bezdomnych psów, niebezpiecznego przejścia dla pieszych, zdemolowanego przystanku. Następnie grupa projektowa udała się do urzędu miasta, gdzie przedstawiła radnej odpowiedzialnej za ich dzielnicę zebrany materiał. Jednak nie poprzestali tylko na tym – zro-bili sondę, w której zapytali kolegów i koleżanki ze szkoły o marzenia związane z dzielnicą. Wypowiedzi również nanieśli na mapę. Kolejnym ich działaniem była organizacja sprzątania dzielnicy, w której wzięła udział społeczność szkoły – była to odpowiedź na jeden z problemów, dotyczący zanieczyszczenia miasta. Udało się również poradzić sobie z problemem szarego i zniszczonego budynku szkoły – powstał na nim duży, kolorowy mural. Uczniowie i uczennice zorganizowali też na sali gimnastycznej szkoły otwartą prezentację swoich dokonań dla całej spo-łeczności dzielnicy.

Więcej przeczytacie na: www.latarnia.teatrnn.pl/lublinlab/minilab

ĆWI- CZE- NIE:

ĆWI- CZE- NIE:

83M

ŁODZ

I W A

KCJI

MŁO

DZI W

AKC

JI82

Odnosimy się do nowej podstawy nauczania II etapu nauczania oraz do starej podstawy II, III i IV etapu nauczania. Wskazujemy odniesienia do wymagań ogólnych – jeśli chcielibyście odnieść się do wyma-gań i treści szczegółowych, zachęcamy do skorzysta-nia z dokumentów z pełną podstawą programową.

„WARSZTATY PRZYSZŁOŚCIOWE”NOWA PODSTAWA PROGRAMOWA

II etap edukacyjny

Język polski Cele kształcenia – wymagania ogólne III. Tworzenie wypowiedzi. 2. Rozwijanie umiejętności wypowiadania się w określo-nych formach wypowiedzi ustnych i pisemnych. 3. Kształcenie umiejętności wygłaszania, recytacji i inter-pretacji głosowej tekstów mówionych, doskonalenie dykcji i operowania głosem. 4. Rozpoznawanie intencji rozmówcy oraz wyrażanie intencji własnych, rozpoznawanie języka jako działania (akty mowy). IV. Samokształcenie. 1. Rozwijanie szacunku dla wiedzy, wyrabianie pasji po-znawania świata i zachęcanie do praktycznego zastosowa-nia zdobytych wiadomości. 2. Rozwijanie umiejętności samodzielnego docierania do informacji, dokonywania ich selekcji, syntezy oraz wartościowania. 6. Rozwijanie umiejętności efektywnego posługiwania się technologią informacyjną w poszukiwaniu, porządkowa-niu i wykorzystywaniu pozyskanych informacji.

Wiedza o społeczeństwie Cele kształcenia – wymagania ogólne I. Wiedza i rozumienie. Uczeń: 3. Wyjaśnia znaczenie aktywności obywatelskiej. II. Wykorzystanie i tworzenie informacji. Uczeń. 1. Znajduje informacje na temat życia społecznego, w tym publicznego. 2. Wykorzystuje informacje do tworzenia własnej wypo-wiedzi na temat wydarzeń z życia społecznego, w tym publicznego. III. Rozumienie siebie oraz rozpoznawanie i rozwiązywa-nie problemów. Uczeń: 1. Rozpoznaje własne potrzeby i potrzeby innych. 2. Powiększa treść własnej tożsamości lokalnej, regional-nej, etnicznej i obywatelskiej. IV. Komunikowanie i współdziałanie. Uczeń: 1. Komunikuje się w sprawach życia społecznego, w tym publicznego, oraz dyskutuje i przedstawia własne argu-menty w wybranych sprawach tego typu.

3. Współpracuje z innymi – dzieli się zadaniami i wywiązuje się z nich. 4. Wykazuje konieczność współdziałania w życiu społecznym i wyjaśnia istotę samorządności. Informatyka Cele kształcenia – wymagania ogólne III. Posługiwanie się komputerem, urządzeniami cyfro-wymi i sieciami komputerowymi, w tym znajomość zasad działania urządzeń cyfrowych i sieci komputerowych oraz wykonywania obliczeń i programów. IV. Rozwijanie kompetencji społecznych, takich jak ko-munikacja i współpraca w grupie, w tym w środowiskach wirtualnych, udział w projektach zespołowych oraz zarzą-dzanie projektami.

STARA PODSTAWA PROGRAMOWA

II etap edukacyjny

Historia Cele kształcenia – wymagania ogólne I. Chronologia historyczna. 1. Odróżnianie przeszłości, teraźniejszości i przyszłości. 2. Posługiwanie się podstawowymi określeniami czasu. III. Tworzenie narracji historycznej. 1. Konstruowanie ciągów narracyjnych przy wykorzystaniu zdobytych informacji źródłowych. 4. Tworzenie krótkich i długich wypowiedzi: planu, notat-ki, rozprawki, prezentacji. Język polski Cele kształcenia – wymagania ogólne I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Uczeń […] zdobywa świadomość języka jako warto-ściowego i wielofunkcyjnego narzędzia komunika-cji, rozwija umiejętność poszukiwania interesujących go wiadomości […]. II. Analiza i interpretacja tekstów kultury. Uczeń […] rozwija zainteresowania różnymi dziedzinami kultury; poznaje specyfikę literackich i pozaliterackich sposobów wypowiedzi artystycznej. Historia i społeczeństwo Cele kształcenia – wymagania ogólne IV. Zainteresowanie problematyką społeczną. Uczeń ma nawyk dociekania w kontekście społecznym – zadaje pytania „dlaczego jest tak, jak jest?” i „czy mogłoby być inaczej?” oraz próbuje odpowiedzieć na te pytania. V. Współdziałanie w sprawach publicznych. Uczeń współpracuje z innymi – planuje, dzieli się zadania-mi i wywiązuje się z nich.

Odniesienie do podstawy programowej

Zajęcia komputerowe Cele kształcenia – wymagania ogólne II. Komunikowanie się za pomocą komputera i technologii informacyjno--komunikacyjnych. III. Wyszukiwanie i wykorzystywanie informacji z różnych źródeł; opracowywanie za pomocą komputera rysunków, motywów, tekstów, animacji, prezentacji multimedialnych i danych liczbowych.

III etap edukacyjny

Język polski Cele kształcenia – wymagania ogólne I.Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Uczeń samodzielnie dociera do informacji […]. II.Analiza i interpretacja tekstów kultury. Uczeń doskonali sprawność analizy i interpreta-cji tekstów kultury […]. III. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń […] kształci umiejętność poprawnego wykorzy-stywania ich w różnych sytuacjach, pogłębia znajomość etyki mowy i etykiety języka; poznaje i tworzy nowe, coraz trudniejsze formy wypowiedzi. Wiedza o społeczeństwie I. Wykorzystanie i tworzenie informacji. Uczeń znajduje i wykorzystuje informacje na temat życia publicznego; wyraża własne zdanie w wybranych sprawach publicznych i uzasadnia je; jest otwarty na od-mienne poglądy. II. Rozpoznawanie i rozwiązywanie problemów. Uczeń rozpoznaje problemy najbliższego otoczenia i szuka ich rozwiązań. III. Współdziałanie w sprawach publicznych. Uczeń współpracuje z innymi – planuje, dzieli się zadania-mi i wywiązuje się z nich. IV. Znajomość zasad i procedur demokracji. Uczeń rozumie demokratyczne zasady i procedury i stosu-je je w życiu szkoły oraz innych społeczności; rozpoznaje przypadki łamania norm demokratycznych i ocenia ich konsekwencje; wyjaśnia znaczenie indywidualnej i zbioro-wej aktywności obywateli.

IV etap edukacyjny – zakres podstawowy

Wiedza o społeczeństwie I. Wykorzystanie i tworzenie informacji. Uczeń znajduje i wykorzystuje informacje na temat sposo-bu, w jaki prawo reguluje życie obywateli; wyraża własne zdanie w wybranych sprawach na różnych forach publicz-nych i uzasadnia je; jest otwarty na odmienne poglądy; gro-madzi i wykorzystuje informacje potrzebne do zaplanowania dalszej nauki i kariery zawodowej. II. Rozpoznawanie i rozwiązywanie problemów. Uczeń rozpoznaje prawne aspekty codziennych problemów życiowych i szuka ich rozwiązania. III. Współdziałanie w sprawach publicznych. Uczeń współpracuje z innymi – planuje, dzieli się zadaniami i wywiązuje się z nich; sprawnie korzysta z procedur i możli-wości, jakie stwarzają obywatelom instytucje życia publicz-nego; zna i stosuje zasady samoorganizacji i samopomocy.

Informatyka Cele kształcenia – wymagania ogólne II. Wyszukiwanie, gromadzenie i przetwarzanie informacji z różnych źródeł; opracowywanie za pomocą komputera: rysunków, tekstów, danych liczbowych, motywów, anima-cji, prezentacji multimedialnych.

„UDOSTĘPNIJ TO”NOWA PODSTAWA PROGRAMOWA

II etap edukacyjny

Język polski Cele kształcenia – wymagania ogólne III. Tworzenie wypowiedzi. 2. Rozwijanie umiejętności wypowiadania się w określo-nych formach wypowiedzi ustnych i pisemnych. 4. Rozpoznawanie intencji rozmówcy oraz wyrażanie intencji własnych, rozpoznawanie języka jako działania (akty mowy). IV. Samokształcenie. 1. Rozwijanie szacunku dla wiedzy, wyrabianie pasji po-znawania świata i zachęcanie do praktycznego zastosowa-nia zdobytych wiadomości. 2. Rozwijanie umiejętności samodzielnego docierania do informacji, dokonywania ich selekcji, syntezy oraz wartościowania. 6. Rozwijanie umiejętności efektywnego posługiwania się technologią informacyjną w poszukiwaniu, porządkowa-niu i wykorzystywaniu pozyskanych informacji. Wiedza o społeczeństwie Cele kształcenia – wymagania ogólne I. Wiedza i rozumienie. Uczeń: 3. Wyjaśnia znaczenie aktywności obywatelskiej. II. Wykorzystanie i tworzenie informacji. Uczeń: 1. Znajduje informacje na temat życia społecznego, w tym publicznego. 2. Wykorzystuje informacje do tworzenia własnej wypo-wiedzi na temat wydarzeń z życia społecznego, w tym publicznego. III. Rozumienie siebie oraz rozpoznawanie i rozwiązywa-nie problemów. Uczeń: 1. Rozpoznaje własne potrzeby i potrzeby innych. IV. Komunikowanie i współdziałanie. Uczeń: 1. Komunikuje się w sprawach życia społecznego, w tym publicznego, oraz dyskutuje i przedstawia własne argu-menty w wybranych sprawach tego typu. 3. Współpracuje z innymi – dzieli się zadaniami i wywiązuje się z nich. Informatyka Cele kształcenia – wymagania ogólne III. Posługiwanie się komputerem, urządzeniami cyfrowymi i sieciami komputerowymi, w tym znajomość zasad działania urządzeń cyfrowych i sieci komputero-wych oraz wykonywania obliczeń i programów.

85M

ŁODZ

I W A

KCJI

MŁO

DZI W

AKC

JI84

IV. Rozwijanie kompetencji społecznych, takich jak ko-munikacja i współpraca w grupie, w tym w środowiskach wirtualnych, udział w projektach zespołowych oraz zarzą-dzanie projektami.


II etap edukacyjny

Język polski Cele kształcenia – wymagania ogólne I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Uczeń […] zdobywa świadomość języka jako wartościo-wego i wielofunkcyjnego narzędzia komunikacji, rozwija umiejętność poszukiwania interesujących go wiado- mości […]. Historia i społeczeństwo Cele kształcenia – wymagania ogólne IV. Zainteresowanie problematyką społeczną. Uczeń ma nawyk dociekania w kontekście społecznym – zadaje pytania „dlaczego jest tak, jak jest?” i „czy mogłoby być inaczej?” oraz próbuje odpowiedzieć na te pytania. V. Współdziałanie w sprawach publicznych. Uczeń współpracuje z innymi – planuje, dzieli się zadania-mi i wywiązuje się z nich. Zajęcia komputerowe Cele kształcenia – wymagania ogólne II. Komunikowanie się za pomocą komputera i technologii informacyjno-komunikacyjnych. III. Wyszukiwanie i wykorzystywanie informacji z różnych źródeł; opracowywanie za pomocą komputera rysunków, motywów, tekstów, animacji, prezentacji multimedialnych i danych liczbowych.

III etap edukacyjny

Język polski Cele kształcenia – wymagania ogólne I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Uczeń samodzielnie dociera do informacji […]. II. Analiza i interpretacja tekstów kultury. Uczeń doskonali sprawność analizy i interpretacji tekstów kultury […]. III. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń […] kształci umiejętność poprawnego wykorzysty-wania ich w różnych sytuacjach, pogłębia znajomość etyki mowy i etykiety języka; poznaje i tworzy nowe, coraz trudniejsze formy wypowiedzi. Wiedza o społeczeństwie I. Wykorzystanie i tworzenie informacji. Uczeń znajduje i wykorzystuje informacje na temat życia publicznego; wyraża własne zdanie w wybranych sprawach publicznych i uzasadnia je; jest otwarty na odmienne poglądy.

II. Rozpoznawanie i rozwiązywanie problemów. Uczeń rozpoznaje problemy najbliższego otoczenia i szuka ich rozwiązań. III. Współdziałanie w sprawach publicznych. Uczeń współpracuje z innymi – planuje, dzieli się zadaniami i wywiązuje się z nich.

IV etap edukacyjny

Wiedza o społeczeństwie I. Wykorzystanie i tworzenie informacji. Uczeń znajduje i wykorzystuje informacje na temat sposo-bu, w jaki prawo reguluje życie obywateli; wyraża własne zdanie w wybranych sprawach na różnych forach publicz-nych i uzasadnia je; jest otwarty na odmienne poglądy; gromadzi i wykorzystuje informacje potrzebne do zaplanowania dalszej nauki i kariery zawodowej. II. Rozpoznawanie i rozwiązywanie problemów. Uczeń rozpoznaje prawne aspekty codziennych proble-mów życiowych i szuka ich rozwiązania. III. Współdziałanie w sprawach publicznych. Uczeń współpracuje z innymi – planuje, dzieli się zada-niami i wywiązuje się z nich; sprawnie korzysta z proce-dur i możliwości, jakie stwarzają obywatelom instytucje życia publicznego; zna i stosuje zasady samoorganizacji i samopomocy. Informatyka Cele kształcenia – wymagania ogólne II. Wyszukiwanie, gromadzenie i przetwarzanie informacji z różnych źródeł; opracowywanie za pomocą komputera: rysunków, tekstów, danych liczbowych, motywów, anima-cji, prezentacji multimedialnych.

„TAŚMY PRZYSZŁOŚCI”NOWA PODSTAWA PROGRAMOWA

II etap edukacyjny

Historia Cele kształcenia – wymagania ogólne I. Chronologia historyczna. 1. Odróżnianie przeszłości, teraźniejszości i przyszłości. 2. Posługiwanie się podstawowymi określeniami czasu III. Tworzenie narracji historycznej. 1. Konstruowanie ciągów narracyjnych przy wykorzystaniu zdobytych informacji źródłowych. 4. Tworzenie krótkich i długich wypowiedzi: planu, notatki, rozprawki, prezentacji. Język polski Cele kształcenia – wymagania ogólne III. Tworzenie wypowiedzi. 2. Rozwijanie umiejętności wypowiadania się w określo-nych formach wypowiedzi ustnych i pisemnych. 3. Kształcenie umiejętności wygłaszania, recytacji i inter-pretacji głosowej tekstów mówionych, doskonalenie dykcji i operowania głosem. 4. Rozpoznawanie intencji rozmówcy oraz wyrażanie intencji własnych, rozpoznawanie języka jako działania (akty mowy).

IV. Samokształcenie. 1. Rozwijanie szacunku dla wiedzy, wyrabianie pasji pozna-wania świata i zachęcanie do praktycznego zastosowania zdobytych wiadomości. 2. Rozwijanie umiejętności samodzielnego docierania do informacji, dokonywania ich selekcji, syntezy oraz wartościowania. 3. Rozwijanie umiejętności rzetelnego korzystania ze źró-deł wiedzy, w tym stosowania cudzysłowu, przypisów i od-syłaczy oraz szacunku dla cudzej własności intelektualnej. 4. Rozwijanie umiejętności efektywnego posługiwania się technologią informacyjną w poszukiwaniu, porządkowa-niu i wykorzystywaniu pozyskanych informacji. Wiedza o społeczeństwie Cele kształcenia – wymagania ogólne I. Wiedza i rozumienie. Uczeń: 3. wyjaśnia znaczenie aktywności obywatelskiej. II. Wykorzystanie i tworzenie informacji. Uczeń: 1. Znajduje informacje na temat życia społecznego, w tym publicznego. 2. Wykorzystuje informacje do tworzenia własnej wypo-wiedzi na temat wydarzeń z życia społecznego, w tym publicznego. III. Rozumienie siebie oraz rozpoznawanie i rozwiązywa-nie problemów. Uczeń: 1. Rozpoznaje własne potrzeby i potrzeby innych. 5. Powiększa treść własnej tożsamości lokalnej, regional-nej, etnicznej i obywatelskiej; IV. Komunikowanie i współdziałanie. Uczeń: 1. Komunikuje się w sprawach życia społecznego, w tym publicznego, oraz dyskutuje i przedstawia własne argu-menty w wybranych sprawach tego typu; 3. Współpracuje z innymi – dzieli się zadaniami i wywiązuje się z nich; 4. Wykazuje konieczność współdziałania w życiu społecznym i wyjaśnia istotę samorządności; Geografia Cele kształcenia – wymagania ogólne II. Umiejętności i stosowanie wiedzy w praktyce. 2. Korzystanie z planów, map, fotografii, rysunków, wykre-sów, diagramów, danych statystycznych, tekstów źródło-wych oraz technologii informacyjno-komunikacyjnych w celu zdobywania, przetwarzania i prezentowania infor-macji geograficznych. 3. Interpretowanie map różnej treści. III. Kształtowanie postaw 4. Rozwijanie w sobie poczucia tożsamości oraz wykazywanie postawy patriotycznej, wspólnotowej i obywatelskiej. 5. Kształtowanie poczucia dumy z piękna ojczystej przy-rody i dorobku narodu (różnych obiektów dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego własnego regionu i Polski, krajobrazów Polski, walorów przyrodniczych, kulturo-wych, turystycznych […]). Informatyka Cele kształcenia – wymagania ogólne III. Posługiwanie się komputerem, urządzeniami cyfro-wymi i sieciami komputerowymi, w tym znajomość zasad działania urządzeń cyfrowych i sieci komputerowych […].

IV. Rozwijanie kompetencji społecznych, takich jak ko-munikacja i współpraca w grupie, w tym w środowiskach wirtualnych, udział w projektach zespołowych oraz zarzą-dzanie projektami. Plastyka Cele kształcenia – wymagania ogólne II. Doskonalenie umiejętności plastycznych – ekspresja twórcza przejawiająca się w działaniach


II etap edukacyjny

Język polski Cele kształcenia – wymagania ogólne I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Uczeń […] zdobywa świadomość języka jako wartościowego i wielofunkcyjnego narzędzia komunikacji, rozwija umie-jętność poszukiwania interesujących go wiadomości […]. II. Analiza i interpretacja tekstów kultury. Uczeń […] rozwija zainteresowania różnymi dziedzinami kultury; poznaje specyfikę literackich i pozaliterackich sposobów wypowiedzi artystycznej. Historia i społeczeństwo Cele kształcenia – wymagania ogólne IV. Zainteresowanie problematyką społeczną. Uczeń ma nawyk dociekania w kontekście społecznym – zadaje pytania „dlaczego jest tak, jak jest?” i „czy mogłoby być inaczej?” oraz próbuje odpowiedzieć na te pytania. V. Współdziałanie w sprawach publicznych. Uczeń współpracuje z innymi – planuje, dzieli się zadania-mi i wywiązuje się z nich. Zajęcia komputerowe Cele kształcenia – wymagania ogólne II. Komunikowanie się za pomocą komputera i technologii informacyjno--komunikacyjnych. III. Wyszukiwanie i wykorzystywanie informacji z różnych źródeł; opracowywanie za pomocą komputera rysunków, motywów, tekstów, animacji, prezentacji multimedialnych i danych liczbowych.

III etap edukacyjny

Język polski Cele kształcenia – wymagania ogólne I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Uczeń samodzielnie dociera do informacji […]. II. Analiza i interpretacja tekstów kultury. Uczeń doskonali sprawność analizy i interpretacji tekstów kultury […]. III. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń […] kształci umiejętność poprawnego wykorzy-stywania ich w różnych sytuacjach, pogłębia znajomość etyki mowy i etykiety języka; poznaje i tworzy nowe, coraz trudniejsze formy wypowiedzi.

87M

ŁODZ

I W A

KCJI

MŁO

DZI W

AKC

JI86

Wiedza o społeczeństwie I. Wykorzystanie i tworzenie informacji. Uczeń znajduje i wykorzystuje informacje na temat życia publicznego; wyraża własne zdanie w wybranych sprawach publicznych i uzasadnia je; jest otwarty na odmienne poglądy. II. Rozpoznawanie i rozwiązywanie problemów. Uczeń rozpoznaje problemy najbliższego otoczenia i szuka ich rozwiązań. III. Współdziałanie w sprawach publicznych. Uczeń współpracuje z innymi – planuje, dzieli się zadania-mi i wywiązuje się z nich. IV. Znajomość zasad i procedur demokracji. Uczeń […] wyjaśnia znaczenie indywidualnej i zbiorowej aktywności obywateli. Geografia I. Korzystanie z różnych źródeł informacji geograficznej. Uczeń dokonuje obserwacji i pomiarów w terenie; potrafi korzystać z planów, map, fotografii, rysunków, wykresów, danych statystycznych, tekstów źródłowych oraz techno-logii informacyjno-komunikacyjnych w celu gromadzenia, przetwarzania i prezentowania informacji geograficznych. IV. Kształtowanie postaw. Uczeń rozwija w sobie: ciekawość świata poprzez zainte-resowanie własnym regionem […]; świadomość wartości i poczucie odpowiedzialności za środowisko przyrodnicze i kulturowe własnego regionu i Polski; patriotyzm i po-czucie tożsamości (lokalnej, regionalnej, narodowej) przy jednoczesnym poszanowaniu innych narodów i społecz-ności – ich systemów wartości i sposobów życia.

IV etap edukacyjny – zakres podstawowy

Wiedza o społeczeństwie I. Wykorzystanie i tworzenie informacji. Uczeń znajduje i wykorzystuje informacje na temat sposobu, w jaki prawo reguluje życie obywateli; wyraża własne zdanie w wybranych sprawach na różnych forach publicznych i uzasadnia je; jest otwarty na odmienne poglądy; gromadzi i wykorzystuje informacje potrzebne do zaplanowania dalszej nauki i kariery zawodowej. II. Rozpoznawanie i rozwiązywanie problemów. Uczeń rozpoznaje prawne aspekty codziennych proble-mów życiowych i szuka ich rozwiązania. III. Współdziałanie w sprawach publicznych. Uczeń współpracuje z innymi – planuje, dzieli się zada-niami i wywiązuje się z nich; sprawnie korzysta z proce-dur i możliwości, jakie stwarzają obywatelom instytucje życia publicznego; zna i stosuje zasady samoorganizacji i samopomocy. Geografia Cele kształcenia – wymagania ogólne I. Wykorzystanie różnych źródeł informacji do analizy i prezentowania współczesnych problemów przyrod-niczych, gospodarczych, społecznych, kulturowych i politycznych. Informatyka Cele kształcenia – wymagania ogólne II. Wyszukiwanie, gromadzenie i przetwarzanie informacji z różnych źródeł; opracowywanie za pomocą komputera: rysunków, tekstów, danych liczbowych, motywów, anima-cji, prezentacji multimedialnych.

Aneks

DZIAŁANIE CO JEST POTRZEBNE? KTO MOŻE W TYM POMÓC?

TERMIN REALIZACJI

ZADANIA

KTO CHCE SIĘ TYM ZAJĄĆ?

KTO ODPOWIADA ZA ZADANIE?

PRZYGOTOWANIAKwestie organizacyjne

Rezerwacja saliPrzedstawiciel lub przedstawicielka urzędu gminy

Nabór uczestników i uczestniczek

Treść zaproszenia, formularz zgłoszeniowy

Urząd gminy

PoczęstunekNapoje, zestawy obiadowe, kubeczki jednorazowe

Lokalny sponsor lub sponsorka

WARSZTATY

Prowadzenie wydarzenia Mikrofon i głośniki

2 osoby prowadzące, szczegółowy plan spotkania

Moderacja pracy w grupach

Flipcharty i flamastry dla każdej z grup, dyktafony do nagrywania przebiegu prac

Moderatorzy i moderatorki – po 2 na grupę

Obsługa fotograficzna Aparat

PO WARSZTATACHSpisanie wniosków z warsztatów

Nagrania/notatki z pracy w grupach i na forum

Wysyłka e-maili z podziękowaniem do uczestników i uczestniczek

Adresy e-mail uczestników i uczestniczek, tekst e-maila

Komunikat podsumowujący do mediów

Komunikat prasowy

Monitorowanie efektów warsztatów

Lista osób decyzyjnych, które otrzymały podsumowanie z warsztatów

Załącznik nr 1 Przykładowy podział zadań przy realizacji warsztatów przyszłościowych

MŁO

DZI W

AKC

JI88 89

MŁO

DZI W

AKC

JI

Załącznik nr 2 Plan promocji warsztatów przyszłościowych

ZADANIE PROMOCYJNE CO JEST POTRZEBNE? KTO MOŻE W TYM POMÓC? KIEDY TO ZROBIĆ?

Przygotowanie komunikatów prasowych

Jak najszybciej

Wysyłka informacji prasowych do mediów

Adresy e-mailowe redakcji

Biuro promocji w urzędzie gminy

Dwukrotnie – dwa tygodnie i tydzień przed wydarzeniem

Projekt i druk plakatów i ulotek

Plik graficzny (w formacie do druku)

Grafik, osoba znająca się na programach graficznych lub potrafiąca stworzyć rysunek na plakat

Rozwieszanie plakatów Osoby rozwieszające Trzy tygodnie przed wydarzeniem

Założenie wydarzenia na Facebooku

Jak najszybciej – przynajmniej jeden post dziennie

Przygotowanie filmiku promocyjnego Kamera, scenariusz

Publikacja filmiku w Internecie

10 dni przed wydarzeniem

Punkt informacyjny na święcie gminy

Ulotki z informacją o warsztatach

Biuro promocji w urzędzie gminy W dniu święta gminy

Wizyta na zebraniu spółdzielni mieszkaniowej

Ulotki z informacją o warsztatach Zarząd spółdzielni W dniu zebrania

1. Jesteśmy punktualni, nie spóźniamy się na spotkania.2. Pomagamy sobie w realizacji zadań.3. Szanujemy wypowiedzi innych, nie oceniamy ich, odnosimy się do wypowiedzi, a nie do osoby.4. Nie przerywamy nikomu.5. Mówimy w swoim imieniu.6. Proponujemy nowe rozwiązania, każdy pomysł na wagę złota!7. Każdy ma prawo wypowiedzi na tych samych zasadach.8. Pilnujemy harmonogramu, wspieramy się w jego realizacji!

Załącznik nr 4 List do sojusznika

Załącznik nr 3 Przykładowy kontrakt grupy

Poznań, 12.09.2017 r.

Grupa projektowa Szkoły Podstawowej nr 1 Maria Kowalska, Tomasz Nowak ul. Piękna 123 01-234 Nowaków E-mail: projekt@nowaków.pl Numer telefonu: 123 456 789

Pan Jan Nowak Prezydenta miasta Nowaków

Szanowny Panie Prezydencie,

zwracamy się do Pana Prezydenta z prośbą o przyznanie honorowego patronatu naszej kampanii społecznej. Jesteśmy grupą uczniów i uczennic ze Szkoły Podstawowej nr 1. W tym roku szkolnym podjęliśmy się reali-zacji kampanii społecznej na terenie naszej dzielnicy. Jej celem jest zebranie pieniędzy na wózek inwalidzki dla 13-letniego chłopca, Marka Nowaka. Bez wózka nie może on normalnie uczestniczyć w życiu szkoły, a także opuszczać domu i oddawać się swoim pasjom.

Wraz z rodziną Marka ustaliliśmy, jakie działania chcemy przeprowadzić, by uzbierać pieniądze na potrzebny wózek. Chcemy m.in. zorganizować internetową zbiórkę pieniędzy oraz przygotować minifestyn na terenie osiedla z udziałem lokalnych muzyków.

Dlatego bardzo zależy nam, by jako Prezydent miasta Nowaków objął Pan nasze działania honorowym patronatem.

Informację o patronacie umieścimy na naszej stronie internetowej i innych materiałach reklamowych.Będzie nam niezmiernie miło, jeśli przyjmie Pan również zaproszenie do udziału w organizowanych przez nas działaniach.

Z wyrazami szacunku Marysia, Tomek oraz cała nasza grupa projektowa

91M

ŁODZ

I W A

KCJI

MŁO

DZI W

AKC

JI90

93M

ŁODZ

I W A

KCJI

MŁO

DZI W

AKC

JI92

Wyobraź sobie rozmowę ŁAWKI z DRZEWEM. Opisz jej możliwy przebieg.

Ławka:

Drzewo:

Ławka:

Drzewo:

Ławka:

Drzewo:

Ławka:

Drzewo:

Ławka:

Drzewo:

Ławka:

Drzewo:

Ławka:

Drzewo:

Ławka:

Drzewo:

Ławka:

Drzewo:

Ławka:

Drzewo:

Ławka:

Drzewo:

Ławka:

Drzewo:

Ławka:

Drzewo:

Ławka:

Drzewo:

ZEZWOLENIEZezwolenie na wykorzystanie wizerunku w promocji akcji pomocowej „Zwierzęta też potrzebują jeść!”

Ja, niżej podpisany/podpisana, zamieszkały/zamieszkała w ………………………

…………………………..............……………......................……………...........................

...................................................................................................................

(PESEL: ……………………..), wyrażam zgodę na wykorzystanie mojego wizerun-ku, utrwalonego podczas dokumentacji fotograficznej/filmowej przez Orga-nizatora programu Młodzi w Akcji: Fundację Centrum Edukacji Obywatel-skiej z siedzibą przy ul. Noakowskiego 10, 00-666 Warszawa oraz Partnerów programu Polsko-Amerykańską Fundację Wolności oraz Fundację BZWBK. Niniejsza zgoda obejmuje nieodpłatne wykorzystanie, utrwalanie i powie-lanie mojego wizerunku, o którym mowa powyżej, w sposób nieograniczony terytorialnie w internecie oraz na płytach DVD – w ramach programu Młodzi w Akcji. Niniejsza zgoda na wykorzystanie wizerunku jest ograniczona czaso-wo do 2027 roku (do dziesięciu lat po zakończeniu bieżącej edycji programu Młodzi w Akcji).

.................................................................………………….……………………….......

...................…............................................................................................

miejsce podpisania i data, czytelny podpis (imię i nazwisko)*

*W przypadku osób nieletnich zezwolenie dodatkowo podpisują ich opie-kunowie prawni.

Załącznik nr 5 Zgoda na wykorzystanie wizerunku

Załącznik nr 6 Obudź w sobie kreatywność!

Archiwum biblioteki:

Starsza pani, kolekcjonerka pocztówek:

Punkt ksero:

Pani sprzedająca tradycyjne wypieki:

Odrapany mur przy kościele:

Emerytowany nauczyciel historii:

Burmistrz:

95M

ŁODZ

I W A

KCJI

MŁO

DZI W

AKC

JI94

FORMULARZ ZGODY NA WYKORZYSTANIE WYWIADU

Imię i nazwisko:

Wyrażam zgodę na nieodpłatne wykorzystanie wywiadu przeprowadzonego ze mną i zarejestrowanego przez:

(imię i nazwisko osoby prowadzącej rozmowę) w dniu: (data) oraz (proszę zaznaczyć właściwe):

☐ publikację całości lub fragmentów rozmowy pod moim nazwiskiem

☐ nieodpłatne wykorzystanie moich zdjęć

☐ nieodpłatne wykorzystanie kopii moich zdjęć

☐ nieodpłatne wykorzystanie moich pamiątek

☐ nieodpłatne wykorzystanie zdjęć moich pamiątek

w celach związanych z projektem:

(nazwa projektu)

Uwagi (np. zastrzeżenia):

Data Podpis

Załącznik nr 7Formularz zgody na wykorzystanie wywiadu

Załącznik nr 8 Odkrywamy potencjał osób i miejsc

Załącznik nr 9 Przepis na udany projekt

CIASTO:

MASA:

POLEWA:

97M

ŁODZ

I W A

KCJI

MŁO

DZI W

AKC

JI96

Organizator

Centrum Edukacji Obywatelskiej Centrum Edukacji Obywatelskiej jest niezależną instytucją edukacyjną istniejącą od 1994 roku. Upowszechnia wiedzę, umiejętności i postawy niezbędne w budowaniu społeczeństwa obywatelskiego. Wprowadza do szkół programy, które podnoszą efektywność kształcenia, pomagają młodym ludziom rozumieć świat, rozwijają krytyczne myślenie, wiarę we własne możliwości, zachęcają do angażowania się w życie publiczne oraz działania na rzecz innych. www.ceo.org.pl

Partnerzy:

Fundacja Banku Zachodniego WBK Powstała w 1997 roku jako Fundacja „Pomoc Ludziom” przy Ban-ku Zachodnim S.A. Po połączeniu Banku Zachodniego z Wiel-kopolskim Bankiem Kredytowym Fundacja zaistniała pod nową nazwą – Fundacja Banku Zachodniego WBK.

Przez szereg lat głównymi odbiorcami pomocy były dzieci z ubo-gich rodzin. Do nich skierowany był największy program granto-wy Fundacji: Bank Dziecięcych Uśmiechów. Powstał on w wyniku referendum przeprowadzonego wśród pracowników Banku Zachodniego WBK 2004 r. Program BDU został stworzony z myślą o instytucjach i organizacjach społecznych pracujących z dziećmi z rodzin dysfunkcyjnych lub ubogich.

W 2010 roku wraz z nową misją Fundacji powstał drugi program grantowy Fundacji: Bank Ambitnej Młodzieży. Program ma na celu uświadomienie młodym ludziom, że od wykształcenia, inicjatywy, aktywności i działalności społecznej zależy nie tylko ich własna przyszłość, ale także przyszłość lokalnego środowiska, narodu i państwa polskiego. Od dwóch lat program ten wyznacza główny nurt działań Fundacji w myśl hasła: „Kierunek młodzież”.

Od 2010 roku Fundacja koordynuje wolontariat pracowniczy w Banku Zachodnim WBK. Towarzyszymy pracownikom w orga-nizowaniu lokalnych akcji np. Dzień Dziecka dla dzieci z domów dziecka i szpitali, koncerty charytatywne, dni integracji osób niepełnosprawnych. W 2004 roku Fundacja Banku Zachodniego uzyskała status organizacji pożytku publicznego. Dzięki temu nasze działania wspierają co roku podatnicy, przekazując nam 1% swojego podatku.

W 2014 roku uruchomiony został program grantowy „Tu miesz-kam, tu zmieniam” skierowanego to społeczności lokalnych, które widzą potrzeby zmian w swojej okolicy. W 2017 roku uru-chomiliśmy kolejny program grantowy „Bank Młodych Mistrzów Sportu”, aby promować aktywność sportową i zdrowy styl życia wśród dzieci i młodzieży.

Głównym fundatorem Fundacji jest Bank Zachodni WBK.

Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności PAFW rozpoczęła swoją działalność w 2000 roku z podwójną misją: wspierania procesu konsolidacji polskich przemian zapoczątkowa-nych w 1989 roku, a także dzielenia się polskim doświadczeniem z transformacji z innymi krajami postkomunistycznymi. Swoją misję Fundacja realizuje poprzez programy w trzech głównych obszarach: edukacji, rozwoju społeczności lokalnych oraz dzielenia się polskim doświadczeniem w zakresie transformacji. Od początku przedsię-wzięcia te były skierowane przede wszystkim do mieszkańców wsi i małych miast.

Od 2000 roku Fundacja przeznaczyła na swoją działalność programo-wą ponad 185 mln USD, a jej fundusz wieczysty przekroczył 255 mln USD. W tym czasie, w ramach programów PAFW: sfinansowano ponad 28 tysięcy stypendiów, 13 tysięcy projektów lokalnych z udziałem setek tysięcy osób, zorganizowano szkolenia dla 70 tysięcy nauczy-cieli, a także dla 27 tysięcy liderów i pracowników organizacji poza-rządowych. Z oferty programowej Fundacji bezpośrednio skorzystało 14 tysięcy szkół a 27 tysięcy liderów i pracowników organizacji poza-rządowych oraz 9 tysięcy bibliotekarzy zostało objętych szkoleniami służącymi podnoszeniu ich kwalifikacji i kompetencji. W wizytach studyjnych do Polski uczestniczyło blisko 8,7 tysiąca osób z Ukrainy, Białorusi, Rosji, Gruzji, Mołdawii oraz innych krajów.

Od 2000 wspólnie z Centrum Edukacji Obywatelskiej realizuje pro-gram „Szkoła ucząca się”, w ramach którego prowadzone są komplek-sowe działania na rzecz poprawy jakości pracy szkół, w szczególności z terenów wiejskich i małych miast. Celem jest doskonalenie pracy nauczycieli i wspieranie szkół w rozwoju.

Więcej informacji: pafw.pl

99M

ŁODZ

I W A

KCJI

MŁO

DZI W

AKC

JI98

Notatki

MŁO

DZI W

AKC

JI10

0

przewodnik po programie · 2017. 10. 4. · redakcja: małgorzata leszko, elżbieta krawczyk,...

Documents