Przyszłość Wspólnej Polityki Rolnej po 2013 roku

- propozycje legislacyjne Komisji Europejskiej

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi

Łódź, 7.12.2011 r.

WPR po 2013 r. – plan prac

PREZ PL

• 12 października 2011 r. – publikacja pakietu rozporządzeń dot. WPR po 2013 r. wraz z Oceną Wpływu

• 20 października 2011 r. – prezentacja pakietu (Rada AGRIFISH)

• rozpoczęcie dyskusji na poziomie Rady, SCA (Ocena Wpływu) i grup roboczych

PREZ DK i CY

• kontynuacja prac nad pakietem legislacyjnym, negocjacje

• 2012 lub 2013 r. – przyjęcie ostatecznych tekstów aktów prawnych

• 1 stycznia 2014 r. – wejście w życie zreformowanej WPR

Pakiet 7 rozporządzeń dotyczących WPR

• Rozporządzenia PE i Rady dotyczące:

– płatności bezpośrednich;

– jednolitej wspólnej organizacji rynków;

– wsparcia rozwoju obszarów wiejskich;

– finansowania, zarządzania i monitorowania WPR („horyzontalne”);

– stosowania środków przejściowych za rok 2013;

– systemu płatności jednolitych i wsparcia dla plantatorów winorośli.

• Rozporządzenie Rady dotyczące niektórych dopłat i refundacji związanych ze wspólną organizacją rynków produktów rolnych.

Budżet WPR

• utrzymanie obecnego poziomu budżetu WPR w wymiarze nominalnym (spadek realny)

• utrzymanie obecnych proporcji finansowania między filarami na poziomie UE

• możliwość przesunięć do 10% kwot z filaru I do II (wszystkie PCz)

• możliwość przesunięć do 5% kwot z filaru II na podniesienie stawek płatności bezpośrednich (PCz o stawce płatności bezpośrednich poniżej 90% średniej UE: BG, EE, FI, LV, LT, PL, PT, RO, SK, ES, SE, UK)

Podział środków WPR

• stopniowe zmniejszanie dysproporcji w wysokości płatności bezpośrednich pomiędzy poszczególnymi państwami

• dla PCz o najniższych stawkach redukcja 1/3 różnicy między obecnym poziomem a 90% średniej UE (do 2017 r.)

• PL - wzrost stawki o 2,71%

• zrównanie jedynie na poziomie regionów/państw członkowskich (do końca 2019 r.)

• koperty PCz w ramach II filaru określone na podstawie nowych obiektywnych kryteriów

Redystrybucja płatności bezpośrednich

0

100

200

300

400

500

600

700

800

Mal

ta

Hol

andi

a

Bel

gia

Wło

chy

Gre

cja

Cyp

r

Dan

ia

Sło

wen

ia

Nie

mcy

Fra

ncja

Luks

embu

rg

Irla

ndia

UE

Aus

tria

Węg

ry

Cze

chy

Fin

land

ia

Szw

ecja

Buł

garia

His

zpan

ia

Wlk

. Bry

tani

a

Pol

ska

Sło

wac

ja

Por

tuga

lia

Rum

unia

Litw

a

Est

onia

Łotw

a

EUR/ha kwal.

Nowy poziom płatności EUR/ha Obecny poziom EUR/ha

średnia UE EUR/ha średniej UE EUR/ha 90%

Źródło: Komisja Europejska

1/3 różnicy pomiędzy obecnym poziomem a 90% średniej UE

Płatności bezpośrednie - uprawnienia

• wycofanie SAPS w nowych PCz

• wprowadzenie systemu opartego na uprawnieniach:

• przydzielenie uprawnień – złożenie wniosku do 15.05.2014 r.

• uprawnienia do płatności będą mogły zostać przyznane rolnikom, którzy otrzymywali płatności bezpośrednie w 2011 r. w ramach SPS lub SAPS

• rolnicy rozpoczynający działalność po 2011 r. mogą nabyć uprawnienia wraz z zakupem gospodarstwa albo z rezerwy krajowej, jeżeli spełniają warunki przewidziane dla młodych rolników (nie więcej niż 40 lat)

• liczba przydzielonych uprawnień zależna od liczby kwalifikujących się (i zadeklarowanych w 2014 r.) hektarów

Aktywny rolnik

• przyznawanie płatności tylko aktywnym rolnikom:

– wysokość płatności bezpośrednich rocznie >= 5% łącznej sumy przychodów z działalności pozarolniczej lub

– na gruntach rolnych składających się na gospodarstwo prowadzona jest minimalna działalność określona przez państwo członkowskie

– nie dotyczy rolników < 5 tys. euro (w PL 94% beneficjentów)

Capping

• mechanizm redukcji płatności powyżej 150 tys. euro rocznie:

– o 20% w przypadku kwot z przedziału 150 tys. - 200 tys. euro

– o 40% w przypadku kwot z przedziału 200 tys. – 250 tys. euro

– o 70% w przypadku kwot z przedziału 250 tys. – 300 tys. euro

• niewypłacanie kwot pow. 300 tys. euro

• redukowana kwota płatności obliczana po uwzględnieniu ponoszonych przez rolnika kosztów zatrudnienia (wynagrodzenia, podatki, świadczenia socjalne) oraz z wyłączeniem płatności za działania prośrodowiskowe

• uzyskane środki przeznaczone będą na realizację działań PROW

• 802 beneficjentów PB w PL uzyskało > 150 tys. EURO

Komponenty PB – udział w kopercie krajowej

Płatność podstawowa

• min. 43% koperty

• na podstawie posiadanych przez rolnika uprawnień

• rezerwa krajowa (do 3% puli środków przeznaczonej na płatność podstawową), z której uprawnienia rozdzielane młodym rolnikom rozpoczynającym działalność, rolnikom na obszarach podlegających restrukturyzacji lub objętych programami rozwoju

Płatność podstawowa

• Do płatności kwalifikują się:

– UR wykorzystywane rolniczo,

– UR uprawnione do płatności (SAPS i SPS) w 2008 r., które po tym okresie zostały zalesione.

• konieczność utrzymania przez rolnika warunków kwalifikowalności gruntu przez cały rok kalendarzowy

Płatność za działania prośrodowiskowe

• 30% koperty

• obowiązek spełniania działań mających korzystny wpływ na klimat i środowisko:

– dywersyfikacja upraw

– utrzymanie trwałych użytków zielonych

– obszary prośrodowiskowe (ecological focus area)

• gospodarstwa ekologiczne automatycznie włączone do płatności prośrodowiskowej

• gospodarstwa w całości lub w części położone na obszarach Natura 2000 uprawnione do tej płatności pod warunkiem, że będą przestrzegane wymogi z dyrektyw ptasiej i siedliskowej

• Z uwagi na wysoki poziom norm DKR w PL i dużą liczbę działek/gospodarstw „zielony” komponent PB nie musi okazać się bardzo wymagającym.

Dywersyfikacja upraw

• gospodarstwa, których powierzchnia gruntów ornych przekracza 3 ha,

• zobowiązanie do uprawy co najmniej trzech upraw (crops), z których każda zajmowałby nie mniej niż 5% gruntu ornego, a plon główny nie więcej niż 70 %.

• wyłączone byłyby gospodarstwa, które w całości są wykorzystywane jako łąki, czy pastwiska, w całości są pozostawione jako grunty ugorowane, lub w których uprawiane gatunki przez większość część roku znajdują się pod wodą;

Trwałe użytki zielone

• utrzymanie trwałych użytków zielonych na ustalonym poziomie w oparciu o rok referencyjny 2014 r.

• dopuszcza się zmniejszenie powierzchni trwałych użytków zielonych, ale nie więcej niż o 5 %.

Obszary prośrodowiskowe (ecological focus area)

• w ramach gospodarstwa rolnicy byliby zobowiązani do przeznaczenia na nie co najmniej 7 % gruntów kwalifikowalnych z wyłączeniem TUZ, na obszary ukierunkowane na działania prośrodowiskowe, takie jak:

– grunty ugorowane,

– elementy krajobrazu,

– tarasy,

– strefy buforowe oraz

– obszary zalesione.

Płatności dla młodych rolników

• do 2% koperty

• młody rolnik – rolnik rozpoczynający lub który rozpoczął działalność w przeciągu 5 lat poprzedzających złożenie wniosku o przyznanie płatności podstawowej, mający poniżej 40 lat oraz posiadający odpowiednią wiedzę i umiejętności w zakresie prowadzenia działalności rolniczej.

• Wsparcie przyznawane na okres nie dłuższy niż 5 lat

• płatność w wysokości 25% średniej wartości uprawnienia rolnika pomnożonej przez liczbę uprawnień

Płatność dla obszarów o ograniczeniach naturalnych

• mechanizm dobrowolny dla PCz

• do 5% koperty

• dodatkowe wsparcie dla rolników, których gospodarstwa są częściowo lub w całości położone na obszarach o naturalnych utrudnieniach wyznaczonych przez PCz zgodnie z projektowanymi przepisami o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich (na podstawie nowych, obiektywnych kryteriów biofizycznych)

• PL - prawdopodobne zmniejszenie pow. ONW (nowe kryteria delimitacji bez kryterium społecznego)

Wsparcie związane z produkcją

• mechanizm dobrowolny dla PCz

• do 5% koperty a w niektórych przypadkach (m.in. gdy w 2013 r. PCz stosowały system SAPS) do 10% koperty

• brak obecnie funkcjonujących odrębnych instrumentów pomocowych, np. płatności cukrowej, płatności do pomidorów, płatności do owoców miękkich czy płatności do krów mamek (wyjątek - pomoc do bawełny)

• Objęte sektory: zbóż, roślin białkowych i oleistych, ryżu, orzechów, skrobi ziemniaczanej, mleka i produktów mlecznych, nasion, roślin uprawnych, owiec, kóz, wołowiny, roślin strączkowych, oliwy z oliwek, jedwabników, lnu i konopi, suszu paszowego, chmielu, buraków cukrowych, trzciny cukrowej i cykorii, owoców i warzyw oraz zagajników o krótkiej rotacji.

• wśród objętych sektorów brak uprawy tytoniu

System wsparcia dla małych gospodarstw

• do 10% koperty

• alternatywa wobec pozostałych komponentów płatności – decyzja rolnika

• wyłączenie z obowiązku spełniania wymogów wzajemnej zgodności oraz obowiązku kontroli; Wyłączenie nie dotyczy obowiązku przestrzegania obowiązujących przepisów i podlegania kontrolom urzędowym oraz związanych z nimi sankcjami.

• płatność w przedziale 500-1000 euro

• PCz - wybór sposobu określenia wysokości pomocy dla małych rolników:

– wielkość nieprzekraczająca 15% średniego wsparcia na gospodarstwo w danym PCz (PL 335 euro 500 euro), albo

– średnia wartość uprawnienia w danym PCz pomnożona przez max. 3 hektary (PL 670 euro)

• 1/3 gospodarstw w PL < 3 ha (śr. wzrost stawki na ha w tej grupie o 50-60%)

Zmiany w zakresie cross-compliance

• uproszczenie listy wymogów i norm

• możliwość redukcji ilości kontroli „na miejscu” w przypadku dobrze i sprawnie funkcjonującego systemu kontroli przy małym wskaźniku błędu

• ułatwienia dla małych gospodarstw

• Uproszczenie listy wymogów i norm wzajemnej zgodności

• Zniesiono kontrole następcze w przypadku drobnych niezgodności, a kontrole w przypadku zastosowania zasady 100 Euro - ograniczono do próby beneficjentów.

Zmiany w zakresie GAEC

• zniesienie podziału na normy obowiązkowe i dobrowolne,

• dodano nowe normy:

– utrzymanie poziomu materii organicznej w glebie włączając w to zakaz wypalania rżyska, oraz

– ochrona terenów podmokłych i gleb zasobnych w węgiel włączając w to zakaz orania.

• rozszerzony zakres normy odnoszącej się do zachowania elementów krajobrazu o zakaz przycinania żywopłotów i drzew w czasie okresu lęgowego ptaków oraz obowiązek zachowania możliwych działań w celu uniknięcia gatunków inwazyjnych i szkodników.

Zmiany w zakresie GAEC

• Usunięto następujące normy:

– przeciwdziałanie wkraczaniu niepożądanej roślinności na grunty rolne;

– zachowanie tarasów (włączone do komponentu prośrodowiskowego PB);

– stosowanie odpowiednich maszyn;

– utrzymanie gajów oliwnych;

– tworzenie lub utrzymanie siedlisk;

– zakaz karczowania drzew oliwnych;

– minimalne wymogi dotyczące obsady zwierząt lub odpowiednie systemy;

– zmianowanie (włączone do komponentu prośrodowiskowego PB).

Zmiany w zakresie GAEC

• Wyłączono z zasady wzajemnej zgodności następujące wymogi:

– normy z dyrektywy ptasiej i siedliskowej, które były trudne do zweryfikowania, tzn: zakaz zrywania, niszczenia roślin objętych ochroną,

– zakaz chwytania, zabijania ptaków objętych ochroną;

– stosowanie osadów ściekowych;

– zgłaszanie chorób zakaźnych.

Rozwój obszarów wiejskich

Wspólne ramy strategiczne (WRS)Obejmuje EFRROW, EFRR, EFS, Fundusz Spójności i EFMR i odzwierciedla

strategię EU2020 poprzez wspólne cele tematyczne realizowane przez poszczególne fundusze

Umowy partnerstwa

Dokument krajowy określający planowaną alokację środków na realizację celów EU2020

PROW Pozostałe fundusze WRS(Regionalny, Społeczny, Spójności i Rybołówstwa)

Programy PROW

Strategia Europa 2020Definiuje główne cele do osiągnięcia przez UE

Włączenie społeczne, walka

z ubóstwem i rozwój

gospodarczy na obszarach wiejskich

Wzrost konkurencyjności

i rentowności gospodarstw

Sprawne funkcjonowanie

łańcucha żywnościowego

i zarządzanie ryzykiem

Odnowa, wspieranie i ochrona

ekosystemów zależnych

od rolnictwa i leśnictwa

Efektywne gospodarowanie

zasobami, przejście na gospodarkę

niskoemisyjną i odporną na zmiany

klimatyczne

Przyspieszony transfer Wiedzy

i innowacyjność Pri

ory

tety

Innowacyjność, ochrona środowiska i zmiany klimatyczne jako tematy wiodące

Źródło: MRiRW na podstawie materiałów KE

Wspólne Ramy Strategiczne

• Realizacja strategii Europa 2020 poprzez Wspólne Ramy Strategiczne (UE) i Umowy Partnerstwa (PCz)

• Silniejsze powiązanie WPR z innymi politykami, w tym z Polityką Spójności

• Szczegółowe priorytety inwestycyjne, obszary wsparcia, wyzwania terytorialne, mechanizmy koordynacji obejmujące zintegrowany rozwój lokalny w ramach funduszy WRS

• Odejście od osi i ukierunkowanie pomocy na realizację z góry określonych mierzalnych celów programu

• Nacisk na systematyczne badanie efektów realizacji programów

Umowa Partnerstwa

• Przygotowana przez PCz w ścisłej współpracy z właściwymi organami regionalnymi lub lokalnymi, parterami społeczno-ekonomicznymi itd.

• Opis głównych nierówności i potrzeb rozwojowych ze wskazaniem na cele tematyczne, szczegółowe priorytety w zakresie inwestycji i obszarów,

• Opis oczekiwanych rezultatów dla każdego z celów tematycznych priorytetów w zakresie ROW.

Cele i priorytety ROW

• Cele II filaru WPR:

– konkurencyjność rolnictwa,

– zrównoważone zarządzanie zasobami naturalnymi,

– zrównoważony rozwój terytorialny obszarów wiejskich.

• Cele mają być realizowane przez 6 priorytetów: – Wzmocnienie transferu wiedzy w rolnictwie i leśnictwie,

– Wspieranie konkurencyjności rolnictwa i żywotności gospodarstw rolnych,

– Wspieranie organizacji łańcucha żywnościowego i zarządzania ryzykiem w rolnictwie,

– Ochrona i poprawa stanu ekosystemów zależnych od rolnictwa i leśnictwa,

– Wspieranie efektywnego wykorzystywania surowców i wsparcie dla przechodzenia na gospodarkę niskoemisyjną w sektorze rolno-spożywczym i leśnym,

– Potencjał miejsc pracy i rozwój obszarów wiejskich.

ROW - obszary interwencji

• 25% alokacji EFRROW na działania środowiskowe

– Program rolno-środowiskowy, ONW, rolnictwo ekologiczne

• cele przekrojowe: innowacyjność, środowisko, klimat

• odejście od osi na rzecz 6 priorytetów nawiązujących do celów Europa 2020 (priorytety wpływają na osiągnięcie celów przekrojowych)

– w tym 2 priorytety środowiskowe

• obowiązkowy program rolno-środowiskowy

Priorytet Obszary interwencji Wzmocnienie transferu wiedzy w rolnictwie i leśnictwie

(a) Zwiększanie innowacyjności i bazy wiedzy na obszarach wiejskich (b) Wzmacnianie powiązań między rolnictwem i leśnictwem a badaniami i innowacją (c) Promowanie uczenia się przez całe życie oraz szkolenia zawodowego w sektorach rolnym i leśnym

Wspieranie konkurencyjności rolnictwa i żywotności gospodarstw rolnych

(a) Ułatwianie restrukturyzacji gospodarstw stojących przed problemami strukturalnymi, a szczególnie gospodarstw rolnych o niskim poziomie uczestnictwa w rynku, prowadzących działalność o charakterze rynkowym w określonych sektorach i gospodarstw wymagających zróżnicowania produkcji rolnej (b) Ułatwianie wymiany pokoleń w sektorze rolnym

Wspieranie organizacji łańcucha żywnościowego i zarządzania ryzykiem w rolnictwie

(a) Lepsze zintegrowanie głównych producentów z łańcuchem żywnościowym poprzez systemy jakości, promocję na rynkach lokalnych i krótkie cykle dostaw, grupy producentów i organizacje międzybranżowe (b) wspieranie zarządzania ryzykiem w gospodarstwach rolnych

Ochrona i poprawa stanu ekosystemów zależnych od rolnictwa i leśnictwa

(a) Odtwarzanie i zachowanie bioróżnorodności, w tym na obszarach Natura 2000, oraz rolnictwa o wysokiej wartości przyrodniczej i stanu europejskich krajobrazów (b) Poprawa gospodarki wodnej (c) Poprawa gospodarowania glebą

Wspieranie efektywnego wykorzystywania surowców i wsparcie dla przechodzenia na gospodarkę niskoemisyjną w sektorze rolno-spożywczym i leśnym

(a) Poprawa efektywności korzystania z zasobów wodnych (b) Poprawa efektywności korzystania z energii w rolnictwie i przetwórstwie spożywczym (c) Ułatwianie dostaw i wykorzystywania odnawialnych źródeł energii, produktów ubocznych, odpadów, pozostałości i innych surowców nieżywnościowych dla celów biogospodarki (d) Redukcja emisji podtlenku azotu i metanu z rolnictwa (e) Promowanie pochłaniania dwutlenku węgla w rolnictwie i leśnictwie

Potencjał miejsc pracy i rozwój obszarów wiejskich

(a) Ułatwianie różnicowania działalności, zakładania nowych małych przedsiębiorstw i tworzenia miejsc pracy (b) Wspieranie lokalnego rozwoju na obszarach wiejskich (c) Zwiększanie dostępności technologii informacyjno-komunikacyjnych na obszarach wiejskich oraz podnoszenie poziomu korzystania z nich i poprawianie ichjakości

Rozporządzenie ROW

• Możliwość uwzględnienia w PROW tematycznych podprogramów, np. młodzi rolnicy, małe gospodarstwa, obszary górskie, stworzenie krótkiego łańcucha dostaw,

• Europejskie Partnerstwo Innowacji (EIP),

• Pozorne zmniejszenie zestawu działań (z ok. 40 do ok. 20),

• Nowe działania PROW: instrumenty zarządzania ryzykiem, w tym: ubezpieczenia plonów, zwierząt i roślin (obecnie dostępne w ramach koperty PB), fundusze wzajemne oraz nowe narzędzie stabilizacji dochodu;

Rozporządzenie ROW

• brak premii zalesieniowej,

• brak rent strukturalnych,

• wielofunduszowy Leader,

• program rolno-środowiskowo-klimatyczny,

• wydzielenie rolnictwa ekologicznego jako oddzielnego działania.

ONW

• ONW zostanie zastąpione płatnościami dla obszarów z naturalnymi lub innymi specyficznymi utrudnieniami w II filarze,

• ONW - również w I filarze, powiązane z PB,

• Obszary ONW będą wyznaczane na podstawie nowych, obiektywnych kryteriów biofizycznych,

• Nowe kryteria delimitacji dotyczą wyłącznie obszarów innych niż górskie o specyficznych utrudnieniach naturalnych.

• Sposób wyznaczania obszarów górskich i o specyficznych utrudnieniach pozostaje bez zmian.

• Możliwość objęcia tym wsparciem innych obszarów objętych specyficznymi trudnościami, na których jest potrzeba utrzymania działalności rolniczej (np. ze względu na utrzymanie krajobrazu, ochronę środowiska lub walory turystyczne), przy czym nie mogą one stanowić więcej niż 10% powierzchni PCz.

Wspólna organizacja rynków rolnych

Jednolita wspólna organizacja rynkuZ

wię

ksze

nie

śro

dkó

w n

a b

adan

ia i

ro

zwó

jF

oru

m P

op

raw

y F

un

kc

jon

ow

an

ia Ł

ań

cu

ch

a Ż

yw

no

śc

iow

eg

o

Siatka bezpieczeństwa• Działania nadzwyczajne – większy zasięg i elastyczność • Interwencja/magazynowanie – uproszczone, szybsza reakcja na kryzys• Rezerwa kryzysowa

Kontynuacja polityki prorynkowej

Wspólne działania dla poprawy pozycji rolników w łańcuchu żywnościowym

• Ułatwione uznawanie przez państwa: organizacji producenckich (OP), zrzeszeń OP, organizacji międzybranżowych

• Większa przejrzystość zasad konkurencji• Dostęp do funduszy PROW (działania dot. rozpoczynania

działalności i współpracy)

• Koniec wsparcia dla OMP na paszę i kazeinę, chmiel, jedwabniki• Koniec kwot (cukier)

Programy „Owoce w szkole” i „Mleko w szkole”• Zwiększenie dofinansowania• Możliwość współfinansowania ze środków prywatnych

Budowanie więzi z konsumentem

Współpraca w zakresie ekonomii i ekologii

Konkurencyjność gospodarstwrolnych

Źródło: Komisja Europejska

Rozporządzenie WOR

• publiczna interwencja, dopłaty do prywatnego przechowywania i refundacje wywozowe będą także finansowane z „rezerwy uruchamianej w nagłych wypadkach” na lata 2014-2020 (oraz z I filara),

• uproszczenie i rozszerzenie na inne sektory mechanizmów rynkowych,

• wsparcie współpracy w ramach organizacji producentów i międzybranżowych,

Interwencja publiczna

• dostępna:

– w określonych okresach w roku (w zależności od sektora),

– stale (pszenica zwykła, masło, odtłuszczone mleko w proszku),

– uruchamiana w zależności od sytuacji rynkowej (jęczmień, kukurydza, ryż, wołowina i cielęcina).

• dopłaty do prywatnego przechowywania dotyczyć będą m.in.: cukru, masła, odtłuszczonego mleka w proszku, wołowiny, wieprzowiny,

• usunięto niektóre sektorowe mechanizmy wsparcia, dotyczące m.in. mleka odtłuszczonego, OMP.

Rozporządzenie WOR

• kwotowanie mleka wygasa od 1 kwietnia 2015 r.

• możliwość stosowania przez państwa członkowskie obowiązkowych umów kontraktacyjnych na dostawy mleka do mleczarni (z wyłączeniem spółdzielni) -negocjowania cen przez organizacje producentów i ich zrzeszenia (przy ograniczeniach ilościowych).

• kwoty cukrowe - likwidacja do 30 września 2015 r.

• rozszerzenie na wszystkie sektory ujęte w obecnej WOR uznawania przez PCz organizacji producentów, ich zrzeszeń oraz organizacji międzybranżowych (ujednolicenie i uproszczone przepisów).

Rozporządzenie WOR

• ogólna klauzula „kryzysowa”, rozszerzona na wszystkie sektory ujęte w obecnej Wspólnej Organizacji Rynku (WOR),

• mechanizm wsparcia rynku związany z wystąpieniem chorób zwierzęcych będzie dotyczyć: wołowiny i cielęciny, mleka i jego produktów, wieprzowiny, baraniny i mięsa koziego, jaj, mięsa drobiowego,

• mechanizm wsparcia związany z utratą zaufania konsumentów dotyczyć będzie również pozostałych produktów objętych WOR.

Kwestie przeniesione do II filara

• Zestaw narzędzi zarządzania ryzykiem, obejmujący ubezpieczenia upraw i zwierząt, fundusze wzajemne, instrument stabilizacji dochodów włączono do II filara WPR.

• Wsparcie dla tworzenia grup producentów w sektorze owoców i warzyw zostanie przeniesione do II filara WPR (rozwój obszarów wiejskich).

Nowy kształt działań rynkowych

• dalsze ograniczenie klasycznej interwencji (kwoty cukrowe i mleczne, skup interwencyjny),

• większy udział działań „miękkich” i nowych (klauzula kryzysowa, brak zaufania konsumentów, wsparcie grup i organizacji, rynki lokalne, krótkie łańcuchy, ubezpieczenia, instrument stabilizacji dochodów).

Wstępna ocena propozycji Komisji Europejskiej

Oczekiwania Polski

• Zasadnicza reforma WPR:

– polityka rozwojowa i konkurencyjna w skali globalnej,

– odpowiadająca na rosnące potrzeby żywnościowe Europy i świata,

– uwzględniająca finansowanie nowych zadań nałożonych na WPR po jej przeglądzie w 2008 roku.

• Uproszczenie - propozycji WPR prostych, zrozumiałych dla beneficjentów i podatników.

• WPR sprawiedliwa i wyrównana - zrównanie płatności bezpośrednich w całej UE.

Ocena ogólna – kwestie pozytywne

• poprawa dystrybucji wsparcia bezpośredniego pomiędzy gospodarstwami o różnych wielkościach poprzez:

– capping,

– wzrost stawek wsparcia jednostkowego dla małych gospodarstw (efekt zryczałtowanej płatności dla małych gospodarstw);

• wyeksponowanie roli małych gospodarstw w europejskim modelu rolnictwa i dla realizacji celów strategii Europa 2020;

• rozszerzenie zakresu instrumentarium WPR o działania nowe, wychodzące naprzeciw nowym wyzwaniom (np.: nowe instrumenty zarządzania ryzykiem, rozszerzenie zakresu działań: wsparcie dla grup producentów, rozszerzenie niektórych działań rynkowych na wszystkie produkty).

Ocena ogólna – kwestie negatywne

• nowe, dodatkowe zadania dla WPR (w tym ograniczenia dla praktyk produkcyjnych) z pozostawieniem dotychczasowego poziomu budżetu;

• niewielki zakres wyrównania wsparcia bezpośredniego pomiędzy państwami członkowskimi

• odejście od wzmacniania finansowego filaru II,

• wzrost złożoności WPR, szczególnie w ramach filaru I,

• objęcie aktami delegowanymi bardzo wielu istotnych kwestii, co oznacza istotne zwiększenie uprawnień KE i ograniczenie roli Rady w procesie stanowienia prawa rolnego UE;

Płatności bezpośrednie – ocena negatywna

• Wprowadzenie systemu płatności opartego na uprawnieniach, wycofanie SAPS w nowych PCz;

• możliwość kontynuowania do 2018 częściowego (do 60% koperty krajowej) zróżnicowania wsparcia bezpośredniego między gospodarstwami

• utworzenie komponentu prośrodowiskowego w ramach płatności bezpośrednich z przeznaczeniem 30% koperty krajowej na ten cel;

• definicja aktywnego rolnika,

• brak możliwości stosowania płatności powiązanych z produkcją w sektorze tytoniu;

Płatności bezpośrednie – ocena pozytywna

• możliwość zwiększenia wsparcia dla ONW poprzez dodatkowy, dobrowolny komponent płatności w filarze I (do 5% koperty, fakultatywnie dla PCz);

• odejście od podziału norm dobrej kultury rolnej GAEC na dobrowolne i obowiązkowe, co jest jednym z warunków ujednolicenia tych wymogów między państwami członkowskimi;

• utrzymanie i rozszerzenie na inne produkty możliwości powiązania wsparcia z produkcją, do 5% koperty z możliwością zwiększenia do 10% dla państw stosujących SAPS w 2013 r. lub innych uzasadnionych przypadkach; niemniej jednak projekt nie daje możliwości takiego wsparcia dla sektora tytoniu.

Rozwój obszarów wiejskich – ocena negatywna

• większe obciążenia administracyjne w zakresie wdrażania II filara WPR - bardzo napiętym i trudnym do realizacji harmonogramem programowania wsparcia obszarów wiejskich;

• pozorne uproszczenie dotyczące zmniejszenia liczby działań;

• wzrost wymagań względem działań rolno-środowiskowych i skomplikowanie całego systemu w związku z wprowadzeniem komponentu zielonego w I filarze;

• nowe, wyłącznie biofizyczne kryteria wyznaczania ONW;

Rozwój obszarów wiejskich – ocena pozytywna

• utrzymanie zakresu mechanizmów wsparcia finansowego II filara, z pozostawieniem dużej autonomii dla państw członkowskich,

• uwzględnienie kryterium spójnościowego w sposobie alokacji budżetu II filara WPR pomiędzy krajami członkowskimi;

• priorytety ROW zgodne z obecnie obowiązującymi, przy czym znaczny nacisk położono na kwestie klimatu i innowacyjności;

• wzmocnienie roli programowania strategicznego, dążenie do ukierunkowania pomocy w sposób zapewniający realizację celów;

• możliwość opracowania tematycznych pod-programów w ramach PROW ukierunkowanych na wybrane zagadnienia (młodzi rolnicy, małe gospodarstwa, obszary górskie, skrócenie łańcucha dostaw);

• poszerzenie instrumentarium ROW o instrumenty zarządzania ryzykiem w tym o instrument stabilizacji dochodów (zrekompensowanie rolnikowi poważnych strat w dochodach);

WORR – ocena negatywna

• likwidacja kwotowania mleka (od 1 kwietnia 2015 r.) i cukru (do 30 września 2015 r.), przy zapewnieniu możliwości stosowania obowiązkowych umów kontraktacyjnych i negocjowania cen przez organizacje producentów i ich zrzeszenia (mleko) i utrzymanie obowiązku podpisywania porozumień branżowych (cukier);

• zmiana mechanizmu dopłat do prywatnego przechowywania masła z obligatoryjnego na fakultatywny;

• likwidacja mechanizmu dopłat do odtłuszczonego mleka w proszku, wykorzystywanego w produkcji pasz oraz do mleka odtłuszczonego wykorzystywanego w produkcji kazeiny i kazeinianów;

• brak aktualizacji (podniesienia), ze względu na rosnące koszty produkcji, poziomu cen referencyjnych mięsa i zbóż;

• przeniesienie wsparcia organizowania się w grupy producentów sektora owoców i warzyw do II filara i pozostawienie wsparcia organizacji producentów w I filarze komplikuje system wsparcia tego sektora;

WORR – ocena pozytywna

• utrzymanie publicznej interwencji i dopłat do prywatnego przechowywania;

• wprowadzenie fakultatywnego mechanizmu dopłat do prywatnego przechowywania odtłuszczonego mleka w proszku;

• rozszerzenie stosowania:

– ogólnej klauzuli „kryzysowej” w przypadku ryzyka wystąpienia zakłóceń rynkowych, spowodowanych znacznymi wzrostami / spadkami cen na rynku wewnętrznym lub rynkach zewnętrznych albo innymi czynnikami oraz

– mechanizmu wsparcia związanego z utratą zaufania konsumentów, na wszystkie sektory ujęte w obecnej WOR;

• dążenie do wzmocnienia pozycji producentów rolnych w łańcuchu żywnościowym poprzez:

– rozszerzenie uznawania przez państwa członkowskie organizacji producentów i ich zrzeszeń, jak również organizacji międzybranżowych, na wszystkie sektory ujęte w obecnej WOR;

– specjalne podejście do celów WPR oraz producentów rolnych i ich związków w zakresie prawa dotyczącego konkurencji;

Projekty rozporządzeń dotyczących WPR po 2013 r.

dostępne są na stronie internetowej DG AGRI:

http://ec.europa.eu/agriculture/cap-post-2013/legal-proposals/index_en.htm

oraz na stronie internetowej MRiRW:

www.minrol.gov.pl/pol/Aktowka/Ogloszenia/Propozycje-legislacyjne-WPR2020

Wstępna ocena ww. projektów dostępna na stronie MRiRW:

http://www.minrol.gov.pl/pol/Aktowka/Ogloszenia/Wstepna-ocena-najwazniejszych-zalozen-pakietu-

legislacyjnego-WPR2020-z-perspektywy-Polski

Strony internetowe

Dziękuję za uwagę