pİsa 2009 tÜrkİye Örneklemİnde...

Ahi Evran Uumlniversitesi Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD) Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 Sayfa 183-203

PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin

Bilgisayar Oumlz-Yeterlik İnanccedilları ve Bilgisayar

Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Cem Oktay GUumlZELLER

1

OumlZ

Bu ccedilalışmanın amacı PISA 2009 Tuumlrkiye oumlrnekleminde oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedillarını ve bilgisayar tutumlarını belirlemektir Araştırmada oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumlarının cinsiyet okul tuumlruuml ve boumllge

değişkenlerine goumlre farklılık goumlsterip goumlstermediğine bakılmıştır Ayrıca oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ile tutumları arasındaki ilişki incelenmiştir Araştırma PISA 2009rsquoa Tuumlrkiyersquoden katılan oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumlarını ccedileşitli değişkenler accedilısından incelemeyi ortaya koymayı amaccedillayan bir ccedilalışma olması nedeniyle betimsel bir ccedilalışmadır Verilerin analizinde oumlncelikle bilgisayar oumlz-yeterliği ve bilgisayar tutum oumllccedileklerinin yapı geccedilerliği doğrulayıcı faktoumlr analizi (DFA) ile incelenmiş iccedil tutarlılığa dayalı olarak Cronbach Alpha katsayısı hesaplanmış ve gruplar arası farklılık t-testi ve varyans analizi (ANOVA) ile

incelenmiştir Oumlğrencilerin bilgisayara oumlz-yeterlik inanccedilları cinsiyete goumlre farklılık goumlstermezken bilgisayar tutumları cinsiyete goumlre manidar bir farklılık goumlstermekle birlikte bu farkın pratikte bir anlamı bulunmamaktadır Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumları okul tuumlruuml ve oumlğrenim goumlruumllen boumllge bakımından farklılık goumlstermektedir Anahtar kelimeler PISA bilgisayar oumlz-yeterlik inancı bilgisayar tutumları

An Investigation of the Relationship between

Studentsrsquo Computer Self-Efficacy Beliefs and Their

Computer Attitudes in PISA 2009 Turkey Sampling

ABSTRACT

The aim of this study is to determine the computer attitudes and computer self-efficacy beliefs of students in the sample of PISA 2009 Turkey It is examined whether computer self-efficacy beliefs and computer attitudes of students show variation by the variables of gender type of school and region or not in the study Moreover the relation between computer self-efficacy beliefs and attitudes of students was analyzed Since the study is a study aiming to examine computer self-efficacy beliefs and computer attitudes of students

participating in PISA 2009 from Turkey in terms of various variables it is a descriptive study Computer self-efficacy belief scale and computer attitude scale were used as the tool of data collection in the research In data analysis construction validity of computer self-efficacy and computer attitude scales was examined by confirmatory factor analysis (CFA) Cronbach alpha coefficient was calculated based on internal consistency and the

differences between the groups were tested by the t test and analysis of variance

(ANOVA) While computer self-efficacy beliefs of students do not differ by gender

1 YrdDoccedilDr Akdeniz Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Antalya Sağlık Yuumlksekokulu Tıp Eğitimi Anabilim Dalı cemgakdenizedutr

184 PISA 2009 Tuumlrkiye Oumlrnekleminde Oumlğrencilerin Bilgisayarhellip C O Guumlzeller

computer attitudes are significantly different by gender and this difference has no

practical significance Computer self-efficacy beliefs and computer attitudes of students differ by type of school and region of school Keywords PISA computer self-efficacy belief computer attitudes

GİRİŞ

Bilgi ve teknoloji ccedilağı olarak ifade edilen bu doumlnem tuumlm sektoumlrleri etkilemiştir

Bu doumlnemin en belirgin oumlzelliği bilginin suumlrekli bir değişim goumlstermesidir Bu

durum eğitim kurumlarının yapısında oumlzellikle de oumlğrenci ve oumlğretmen

rollerinde değişime sebep olmuştur Geccedilmişte oumlğrencinin roluuml oumlğretmen tarafından aktarılan bilginin alınması iken guumlnuumlmuumlzde oumlğrencinin roluuml

oumlğretmenin rehberliğinde kendisinin ihtiyaccedil duyduğu bilginin farkına varması

ihtiyaccedil duyduğu bilgiyi bulması bulduğu bilgiyi işlemesi ve yapılandırması

biccedilimindedir Oumlğrencinin bu işlemleri gerccedilekleştirebilmesi iccedilin bilgi okuryazarı

becerisine sahip olması gerekmektedir Bilgi okuryazarı bilgi gereksinimini

hissetme tanımlama bilgiye ulaşma ve bilgiyi değerlendirme olarak

tanımlanabilir (Henderson amp Scheffler 2003 Kurbanoğlu amp Akkoyunlu 2001)

Bilgi okuryazarlığı yaşam boyu oumlğrenme ile ilişkilendirilmektedir (Bruce 1997

Kurbanoğlu amp Akkoyunlu 2001) Lynch (2003) bilgi okuryazarlığı becerilerinin

oumln koşulunun teknoloji okuryazarı olduğunu belirtmiştir (Akt Kuş 2005)

Toplumların kalkınabilmesi iccedilin bireylerin teknoloji okuryazarı olarak ve kendi

kendine oumlğrenebilen bireyler olarak yetiştirilmesi gerekmektedir (Akkoyunlu amp Kurbanoğlu 2003 Ataseven 1999 Ersoy 2000 Kuş 2005) Bireylerin

teknoloji okuryazarlığı niteliklerinin geliştirilmesi oumlncelikle eğitim kurumlarının

sorumluluğundadır Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) 1990rsquolı yılların ortalarından

itibaren ilkoumlğretim ve ortaoumlğretim duumlzeyinde buguumlne kadar gerccedilekleştirdiği

program değişikliklerinde teknoloji ve bilgi okuryazarlığı kavramlarını temel

ilkeler olarak benimsemiş ve bu doğrultuda değişiklikler yapmıştır (MEB 1999

MEB 2006 Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı [TTKB] 2005) MEB (2009)

hedefinin ccedilağın bilgi birikimine sahip duumlnya ile rekabet edebilir genccediller

yetiştirmek bu sayede oumlnuumlmuumlzdeki yıllarda tuumlm duumlnyaya youmln veren lider uumllke

konumuna yuumlkselmesini sağlamak olduğu ifade edilmiştir Bu hedefin

gerccedilekleşebilmesi oumlğrencilere bilgi ve iletişim teknolojisi kullanımına ilişkin becerilerin kazandırılması bağlıdır Bilgi ve iletişim teknolojisinin en oumlnemli

parccedilası bilgisayarlardır Bilgi ve iletişim teknolojisi kullanımını etkileyen en

oumlnemli değişkenler bilgi ve iletişim teknolojileri oumlz yeterliği (Algan 2006

Aşkar amp Umay 2001 Hasan amp Ali 2006 Demir 2005 Işıksal amp Aşkar 2003)

ve bilgisayar tutumu (Deniz 2000 Hashim amp Mustapha 2004) olarak ifade

edilmektedir Oumlz-guumlven ve oumlz-yeterlilik kavramları birbirinden farklı olmasına

rağmen literatuumlrde birbirinin yerine kullanılmaktadır (Akın 2007 Chase 1998

Lee 2005 Nielsan amp Moore 2003) Bazı araştırmacılar oumlz-guumlvenin alana

genellenebilir ya da oumlzellenebilir olmasına karşın oumlz-yeterliliğin yalnızca alana

oumlzellenebilir olduğunu belirtmiştir (Bandura 1997 Shrauger amp Schohn 1995)

Kısaca oumlz-yeterlilik oumlz-guumlvenin duruma oumlzel formunu ifade etmektedir

(Vealey1986) Oumlz-yeterlilik belirli bir hedefi gerccedilekleştirmede kişinin yeteneğine ve kendine olan inancı ya da bir başka deyişle kişinin kendi

Ahi Evran Uumlnv Kırşehir Eğitim Fakuumlltesi Dergisi (KEFAD)Cilt 12 Sayı 4 Aralık 2011 185

potansiyelini performansadavranışa doumlnuumlştuumlruumlp doumlnuumlştuumlrmeyeceği ilgili algısıdır

(Bandura 1997) Bilgisayar oumlz-yeterliği kavramı sosyal psikoloji alanında

geliştirilmiş bir kavram olan oumlz-yeterlik kavramının bilgisayar alanına

uyarlanması ile ortaya ccedilıkmıştır (OrsquoLeary 1985 Lev 1997 Schunk 1985)

Bilgisayara youmlnelik oumlz-yeterlik inancıyla ilgili litertuumlrde birccedilok tanım

bulunmaktadır Guumlrcanrsquoa (2005) goumlre bilgisayar oumlz-yeterliği bireyin bilgisayar

başında bir goumlrevi gerccedilekleştirmek iccedilin bilgisayar kullanım yeteneği uumlzerine

kabul ettiği algısıdır En genel anlamda bilgisayar oumlz-yeterliği ldquobireyin bilgisayar

kullanma konusunda kendine ilişkin yargısıdırrdquo (Compeau amp Higgins 1995

Delcourt amp Kinzie 1993 Karsten amp Roth 1998 Khorrami 2001)

Bilgisayar oumlz-yeterlik inancı bilgi ve iletişim teknolojilerine olan pozitif eğilimle

yakından ilişkilidir (Zhang amp Espinoza 1998) Bilgisayar oumlz-yeterlik algısı

bireylerin bilgisayara olan ilgilerini ve bilgisayar kullanma isteklerini

etkilemektedir (Aşkar amp Umay 2001 Guumlrcan 2005) Bilgisayar oumlz-yeterlik

algısı yuumlksek duumlzeydeki bireylerin bilgisayarda ccedilalışma istekleri artmakta

bilgisayarla ilgili karşılaşılan guumlccedilluumlklerde kendilerine guumlvendikleri ve bu

guumlccedilluumlklerin ccediloumlzuumlmuumlnde de daha başarılı oldukları ifade edilmektedir

(Akkoyunlu amp Orhan 2003 Brosnan amp Lee 1998 Compeau amp Higgins 1995

Karsten amp Roth 1998 Langford amp Reeves 1998) Ayrıca oumlğrencilerin

bilgisayar yazılımlarını oumlğrenmesinde bilgisayar oumlz-yeterlik inancı temel

belirleyici durumundadır (Webster amp Martocchio 1993) Araştırmalar akademik başarısı yuumlksek olan bireylerin yuumlksek oumlzguumlven duygusuna nesnel bakış accedilısıyla

yaratıcı duumlşuumlnme yetisine sahip olduklarını goumlstermiştir (Hair amp Graziano 2003)

Bilgisayar oumlz-yeterliği yuumlksek olan bireyler duumlşuumlk bilgisayar oumlz-yeterliğine

sahip bireylere oranla teknolojik gelişmelere daha az tepki goumlstermekte ve

teknolojik gelişmelere daha ccedilabuk uyum sağlamaktadırlar (Guumlrcan 2005)

Bilgisayar oumlz-yeterliği ile bireylerin cinsiyetleri arasındaki ilişkiyi inceleyen

ccedilalışmalarda cinsiyet bakımından bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları arasında farklı

sonuccedillara ulaşmışlardır Algan (2006) Akkoyunlu ve Orhan (2003) Cassidy ve

Eachus (2002) Ekici ve Berkant (2007) Miura (1987) araştırmalarında

bilgisayar oumlz-yeterlik inancı puanlarının erkek oumlğrenciler lehine manidar farklılık

goumlsterirken Berkant ve Efendioğlu (2010) Cassidy ve Eachus (2000) Işıksal ve Aşkarrsquoın (2003) araştırmalarında kız oumlğrenciler lehine manidar farklılık

goumlstermiştir Akkoyunlu ve Orhan (2003) Karsten ve Roth (1998) Murphy

Coover ve Owen (1989) Yılmaz Gerccedilek Koumlseoğlu ve Soran (2006) Seferoğlu

(2005) Uzun Ekici ve Sağlam (2010)rsquoın araştırmalarında ise bilgisayar oumlz-

yeterlik inancı puanlarının cinsiyete goumlre farklılaşmadığı tespit edilmiştir

Bilgisayar kullanımını etkileyen bir diğer değişken de bilgisayar tutumudur

(Myers amp Halpin 2002) Bilgisayar tutumu bireyin bilgisayara bilgisayar

kullanımına bilgisayar kullananlara ve bilgisayarların toplumsal ya da kişisel

etkilerine youmlnelik olarak sahip olduğu duumlşuumlnce duygu ve davranışları iccedileren bir

eğilimidir Diğer bir ifadeyle bilgisayar tutumu insanların bilgisayara karşı goumlsterdiği tepkilerdir (Liao 1999) Bireyin bilgisayar tutumunu bireyin


bilgisayar kaygısı bilgisayar yeterliği bilgisayara ilgisi bilgisayardan

hoşlanması ve bilgisayara youmlnelik oumlnyargıları oluşturmaktadır (Deniz 1994)

Bilgisayar tutumu bir şemsiye konumunda olup pek ccedilok araştırmacı tarafından

ccedileşitli araştırmalarda farklı değişkenlerle (oumlrn cinsiyet boumllge okul tuumlruuml

deneyim bilgisayar oumlzguumlveni vb) birlikte ele alınmıştır (Deniz 2000 Gardner

Dukes amp Discenza 1993 Hashim amp Mustapha 2004 Levine amp Donitsa-

Schmidt 1998 Thomson amp De Bortoli 2007 Topccedilu 2009) Araştırmalarda

bilgisayar deneyiminin arttıkccedila bilgisayar kullanımına karşı olumlu (Deniz

2000) hiccedil deneyimi olmayan oumlğrencilerin bilgisayara youmlnelik olumsuz tutum

goumlsterdikleri (Hashim amp Mustapha 2004) tespit edilmiştir

Araştırmaların ccediloğu bilgi ve iletişim teknolojileri (BİT) kullanımının bireylerin

oumlğrenme suumlrecinde etkili olduğunu ortaya koymaktadır (Attewell amp Battle

1999 Berger Lu Beltzer amp Voss 1994Hannafin amp Scott 2001 James amp

Lamb 2000 Kim amp Seo 2008 Kubiatko amp Vlckova 2010 Naevdal 2007

Stephens amp Konvalina 2001 Yu 1998) Bireylerin bilgisayar oumlz-yeterlik inancı

ve bilgisayar tutumları bireylerin yeni teknolojileri kabul etmesi ve bu

teknolojileri yaygın olarak kullanmasını etkilemektedir Eğitimin amaccedillarından

biri toplumun gereksinimleri doğrultusunda bireyler yetiştirmek olduğu iccedilin

bilgi ccedilağına uygun bilgi toplumunun oumlzelliği goumlz oumlnuumlne alınarak oumlğrencileri

yetiştirmesi gerekmektedir (Şimşek 2002)

Bu ccedilalışmanın amacı PISA 2009 Tuumlrkiye oumlrnekleminde oumlğrencilerin bilgisayar

oumlz-yeterlik inanccedillarını ve bilgisayar tutumlarını belirlemektir Bu amaccedil

doğrultusunda araştırmada aşağıda belirtilen alt problemlere oumlğrenci goumlruumlşlerine

goumlre yanıt aranmıştır

1 Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumları

cinsiyete goumlre anlamlı bir farklılık goumlstermekte midir


yaşadıkları boumllgeye goumlre anlamlı bir farklılık goumlstermekte midir 3 Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumları okul

tuumlruumlne goumlre anlamlı bir farklılık goumlstermekte midir

4 Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ile tutumları arasında nasıl

bir ilişki vardır

YOumlNTEM

Araştırma PISA 2009rsquoa Tuumlrkiyersquoden katılan oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik

inanccedilları ve bilgisayar tutumlarını ccedileşitli değişkenler accedilısından incelemeyi ortaya

koymayı amaccedillayan bir ccedilalışma olması nedeniyle betimsel bir ccedilalışmadır

Betimsel ccedilalışmalar ldquoolayların objelerin varlıkların kurumların grupların ve ccedileşitli alanların ne olduğunu betimlemeye accedilıklamaya ccedilalışan incelemelerdirrdquo

(Kaptan 1998 s 59)


Araştırmanın Evren ve Oumlrneklemi

Araştırmanın evreni PISA 2009rsquoa katılan 65 uumllkeden tesaduumlficirc olarak seccedililen 15

yaşındaki 475460 oumlğrenci oluşmaktadır Araştırmanın Tuumlrkiye oumlrneklemi ise 12

istatistiki boumllge biriminden 56 il ve 11 farklı okul tuumlruumlne goumlre tabakalandırılarak

PISA uluslararası merkez tarafından seccedilkisiz atama youmlntemiyle belirlenen 170

okulda oumlğrenim goumlren 4996 Tuumlrk oumlğrenci oluşturmaktadır Analizlere

başlanmadan oumlnce kayıp veriler incelenmiş kayıp veri miktarı 5rsquoten fazla olan

362 birey analiz dışı bırakılmış (Allison 2001) ve ccedilalışma 4634 kişi uumlzerinde

yuumlruumltuumllmuumlştuumlr

4634 oumlğrenciden oluşan verilerin 2239 (483)rsquounu kız ve 2395(517)rsquoini

erkek oumlğrenciler oluşmaktadır Okul tuumlruumlne goumlre oumlğrenci dağılımı ise 115 (25) ilkoumlğretim 2609 (563) genel lise ve 1910 (412) meslek lisesi oumlğrencisinden

meydana gelmektedir PISA 2009rsquoa katılan oumlğrencilerin Tuumlrkiyersquodeki 12

istatistikicirc boumllge birimine (NUTS) goumlre dağılımları şu şekildedir İstanbul Boumllgesi

762 (164) Batı Marmara Boumllgesi 228 (49) Ege Boumllgesi 574 (124) Doğu

Marmara Boumllgesi 495 (107) Batı Anadolu Boumllgesi 466 (101) Akdeniz

Boumllgesi 584 (126) Orta Anadolu Boumllgesi 281 (61) Batı Karadeniz Boumllgesi

348 (75) Doğu Karadeniz Boumllgesi 200 (43) Kuzeydoğu Anadolu Boumllgesi

126 (27) Ortadoğu Anadolu Boumllgesi 201 (43) ve Guumlneydoğu Anadolu

Boumllgesi 369 (80) [toplam 4996 100]

Veri Toplama Araccedilları Bilgisayar oumlz-yeterlik oumllccedileği PISA 2009 kapsamındaki ileri duumlzey bilgisayar

kullanım oumlz-yeterliği 5 madde ile oumllccediluumllmeye ccedilalışılmıştır (Ek 1) Oumllccedilekteki

maddeler ldquoBunu kendi başıma ccedilok iyi yapabilirimldquo(=4) ldquoBunu birinin yardımı

ile yapabilirimrdquo(=3) ldquoBunun ne demek olduğunu biliyorum fakat yapamamrdquo

(=2) ve ldquoBunun ne demek olduğunu bilmiyorumrdquo (=1) şeklinde belirtilen 4rsquoluuml

dereceleme oumllccedileğinde duumlzenlenmiştir (PISA 2009)

Bilgisayar tutum oumllccedileği PISA 2009 kapsamındaki bilgisayar tutumu iccedilin 4

madde ile oumllccediluumllmeye ccedilalışılmıştır (Ek 2) Oumllccedilekteki maddeler ldquoKesinlikle

katılmıyorumrdquo (=1) ldquoKatılmıyorumrdquo(=2) ldquoKatılıyorumrdquo (=3) ldquoKesinlikle

katılıyorumrdquo (=4) şeklinde belirtilen 4rsquoli dereceleme oumllccedileğinde duumlzenlenmiştir

(PISA 2009)

Verilerin analizinde oumlncelikle bilgisayar oumlz-yeterliği ve bilgisayar tutum

oumllccedileklerinin yapı geccedilerliği doğrulayıcı faktoumlr analizi (DFA) ile incelenmiş daha

sonra iccedil tutarlılığa dayalı olarak Cronbach Alpha katsayısı hesaplanmıştır DFA

daha oumlnce ampirik ya da kuramsal ccedilalışmalarla tanımlanan oumllccedileğin faktoumlr

yapısının toplanan verilerle uyumunu ve geccedilerliliğini incelemek amacıyla

kullanılır Başka bir anlatımla araştırmacın belirlediği bir oumllccedilme modeli vardır ve

analizde bu modelin geccedilerliliği sınanır (Kline 2000 Suumlmer 2000 Tabachnick amp

Fidell 2001) DFArsquoda oumllccedileğin faktoumlr yapısının geccedilerliliğini değerlendirmek iccedilin

ki-kare istatistiğinin yanında sıklıkla kullanılan uyum istatistikleri arasında iyilik

uyum indeksi (GFI) duumlzeltilmiş iyilik uyum indeksi (AGFI) ortalama hataların karekoumlkuuml (RMR) ve yaklaşık hataların ortalama karekoumlkuuml (RMSEA) yer


almaktadır Model-veri uyumu iccedilin ki-kare değerinin manidar ccedilıkmaması ldquoki-

karesdrdquo değerinin uumlccedilten duumlşuumlk ccedilıkması GFI ve AGFI değerlerinin 90rsquodan

yuumlksek RMSEA ve RMR değerlerinin ise 05rsquoten duumlşuumlk ccedilıkması beklenir

(Joumlreskog amp Sorbom 1993 Marsh amp Hocevar 1988) Cronbach Alpha katsayısı

070 ve uumlzerinde (Hair Anderson Tatham ve Black 1998 Nunnally ve

Bernstein 1994) değer almalıdır Bilgisayar oumlz-yeterlik inancı ve bilgisayar

tutumu ile cinsiyet boumllge okul tuumlruuml değişkenleri arasındaki ilişkiler t testi tek

youmlnluuml varyans analizi ve korelasyon analizi ile incelenmiştir Ayrıca değişkenler

arasındaki ilişkinin guumlcuumlnuuml accedilıklamak iccedilin kısmi etki buumlyuumlkluumlk indekslerinden

birisi olan eta-kare (η2) katsayısı hesaplanmış ve bu doğrultuda yorumlanmıştır

Et-karersquonin yorumu iccedilin belli kesme noktaları belirlemiştir Etki buumlyuumlkluumlkleri η2= 01rsquode ldquokuumlccediluumlkrdquo η2= 06rsquote ldquoortardquo ve η2= 14 olduğunda ise ldquogenişrdquo olarak

gruplanmıştır (Koumlkluuml Buumlyuumlkoumlztuumlrk amp Boumlkeoğlu 2006)

Bilgisayar Oumlz-yeterliği ve Bilgisayar Tutumuna Ait DFA Sonuccedilları

Bilgisayar oumlz-yeterliği inancı ve bilgisayar tutum oumllccedileğinin yapı geccedilerliği

doğrulayıcı faktoumlr analizi ile incelenmiştir Model parametrelerinin kestiriminde

maksimum olabilirlik (maximum likelihood) hesaplanmıştır (Joumlreskog amp

Soumlrbom 2004) Modele ilişkin elde edilen uyum indeksleri Tablo 1rsquode

verilmiştir İccedil tutarlılığa dayalı olarak elde edilen Cronbach Alpha değeri

bilgisayar oumlz-yeterliği inancı ve bilgisayar tutum oumllccedilekleri iccedilin sırasıyla 86 84

olarak tespit edilmiştir Aynı zamanda bilgisayar oumlz yeterliği ortalaması

( X =314) ve bilgisayar tutum ortalaması ( X =293)rsquotuumlr

Tablo 1 Bilgisayar Oumlz-Yeterliği İnancı ve Bilgisayar Tutum Oumllccedileğine Ait Uyum

İyiliği Testlerine İlişkin Değerler

Oumllccedilekler X2 X2

df NFI RFI CFI GFI AGFI IFI RMSEA RMR

Bilgisayar

oumlz-yeterlik

inancı

2446 2 1 099 099 1 099 099 0049 0009

Bilgisayar

tutumu 2922 3 1 099 099 1 099 1 0043 0006

plt01

Tablo 1rsquode elde edilen uyum indeks değerleri iccedilin oumllccediluumlt değerler goumlz oumlnuumlnde

bulundurulduğunda model ve goumlzlenen veri arasındaki uyumun genel olarak sağlandığı ifade edilebilir

Verilerin Ccediloumlzuumlmlenmesi

Analizler yapılmadan oumlnce ccedilalışma gruplarının her birinde verinin tek değişkenli

normal dağılıma sahip olup olmadığı incelenmiş ve tuumlm ccedilalışma gruplarında

ccedilarpıklık ve basıklık değerlerinin -10 ve +10 arasında (Mutheacuten amp Kaplan

1985) yer aldığı tespit edilmiş ve verilerin tek değişkenli normal dağılıma sahip

oldukları goumlzlenmiştir Ayrıca ccediloklu bağlantı probleminin olup olmadığını

belirlemek amacıyla tuumlm gruplarda değişkenler arasındaki korelasyonlar

incelenmiştir Korelasyon değerlerinin 90 (Tabachnick amp Fidell 2001) ve

altında olması ccediloklu bağıntı probleminin olmadığını goumlstermektedir


Araştırmada yapı geccedilerliği iccedilin LISREL 871 paket programı ve diğer analizlerin

yapılmasında SPSS 160 paket programı paket programı kullanılmıştır

BULGULAR

Tablo 2 Oumlğrencilerin Cinsiyet Değişkenine Goumlre Bilgisayar Oumlz-yeterlik İnancı

ve Tutum Puanlarına İlişkin T Test Sonuccedilları

Değişkenler Cinsiyet N X SS Sd t P

Bilgisayar

oumlz-yeterlik inancı

Kız 2239 3148 692 4632 489 625

Erkek 2395 3138 785

Bilgisayar tutumu Kız 2239 2890 743

4632 -3254 001 Erkek 2395 2966 835

Tablo 2 incelendiğinde oumlğrencilerin cinsiyetleri ile bilgisayar oumlz-yeterlik

inanccedilları arasındaki farkın manidar olmadığı tespit edilmiştir [t (4632)= 489 pgt

005] Oumlğrencilerin cinsiyetleri ile bilgisayar tutumları arasında manidar farklılık

olduğu [t (4632)=-3254 plt 005 η2=0002] etki buumlyuumlkluumlğuuml bakımından elde

edilen Eta kare incelendiğinde bu farklılığın pratik anlamının olmadığı

goumlruumllmuumlştuumlr

Tablo 3 Oumlğrencilerin Okul Tuumlruumlne Goumlre Bilgisayar Oumlz-Yeterlik İnanccedil Duumlzeyine

İlişkin Ortalamalar ve Standart Sapmalar

Okul Tuumlruuml N X SS

A İlkoumlğretim okulu 115 2784 898 BGenel lise 2609 3160 728 CMeslek lisesi 1910 3142 744 Toplam 4634 3143 741

Tablo 3rsquo de oumlğrencilerin okul tuumlruumlne goumlre bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedil duumlzeyine ilişkin Ortalama ve Standart Sapmaları verilmiştir Bu tablorsquoya goumlre ilkoumlğretim

oumlğrencilerinin oumlz-yeterlik inanccedil duumlzeyi ortalaması 2784 genel lise oumlğrencilerinin

oumlz-yeterlik inanccedil duumlzeyi ortalaması 3160 meslek lisesi oumlğrencilerinin oumlz-

yeterlik inanccedil duumlzeyi ortalaması 3142rsquodir Bu ortalama değerler arasında

manidar bir fark olup olmadığı tek youmlnluuml varyans analiziyle sınanmış ve

aşağıdaki bulgulara ulaşılmıştır


İlişkin Tek Youmlnluuml Varyans Analizi

Kareler

toplamı sd

Kareler

ortalaması F p

Manidar

Fark Gruplar arası 15508 2 7754 14195 000 B-A Gruplar iccedili 2531600 4631 547 C-A Toplam 2547109 4633

Tablo 4rsquote oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedil puanları ile okul tuumlrleri

arasında manidar bir farklılık olduğu goumlzlenmiştir [F(2-4631)=14195 plt01

η2=01] Etki buumlyuumlkluumlkleri incelendiğinde okul tuumlrleri arasındaki farklılıkların


kuumlccediluumlk etkiye sahip olmakla birlikte pratik manidarlık taşıdığı goumlruumllmektedir

Buna goumlre bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları accedilısından okul tuumlrleri arasında

farklılıklar olduğu soumlylenebilir Farkın kaynağını belirlemek iccedilin yapılan

Dunnettrsquo C testinin sonuccedillarına goumlre genel lise ve meslek lisesinde oumlğrenim

goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar oumlz-yeterlik inancı puan ortalaması sırasıyla

X =3160 ve X =3142 olup ilkoumlğretim okullarında oumlğrenim goumlren

oumlğrencilerinin ortalamasından ( X =2784) daha buumlyuumlktuumlr Bunun sonucunda ilkoumlğretim okullarında oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar oumlz-yeterlik

inanccedillarının genel lise ve meslek lisesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerine goumlre

daha duumlşuumlk olduğu soumlylenebilir

Tablo 5 Oumlğrencilerin Okul Tuumlruumlne Goumlre Bilgisayar Tutumlarına İlişkin

Ortalama ve Standart Sapma Değerleri


Aİlkoumlğretim okulu 115 2374 861 B Genel lise 2609 2971 778 CMeslek lisesi 1910 2906 795 Toplam 4634 2929 793

Tablo 5rsquo de oumlğrencilerin okul tuumlruumlne goumlre bilgisayar tutum puanlarına ilişkin

ortalama ve standart sapmaları verilmiştir Bu tablorsquoya goumlre ilkoumlğretim

oumlğrencilerinin bilgisayara tutum ortalaması 2374 genel lise oumlğrencilerinin

bilgisayara tutum ortalaması 2971 meslek lisesi oumlğrencilerinin bilgisayara

tutum ortalaması 2906rsquodir Bu ortalama değerler arasında manidar bir fark olup

olmadığı tek youmlnluuml varyans analiziyle sınanmış ve aşağıdaki bulgulara

ulaşılmıştır

Tablo 6 Oumlğrencilerin Okul Tuumlruumlne Goumlre Bilgisayar Tutumlarına İlişkin Tek

Youmlnluuml Varyans Analizi Sonuccedilları

Kareler toplamı

sd Kareler

ortalaması F p

Manidar Fark

Gruplar arası 40995 2 20498 33087 000 B-A C-A

Gruplar iccedili 2868887 4631 619 B-C Toplam 2909882 4633

Tablo 6rsquoda oumlğrencilerin bilgisayar tutumları ile okul tuumlrleri arasında manidar bir

farklılık olduğu goumlzlenmiştir [F(2-4631)= 33087 plt001 η2=001] Etki

buumlyuumlkluumlkleri incelendiğinde okul tuumlrleri arasındaki farklılıkların kuumlccediluumlk etkiye

sahip olmakla birlikte pratik manidarlık taşıdığı goumlruumllmektedir Buna goumlre

bilgisayar tutumları accedilısından okul tuumlrleri arasında farklılıklar olduğu

soumlylenebilir Farkın kaynağını belirlemek iccedilin yapılan LSD testinin sonuccedillarına

goumlre genel lisede ve meslek lisesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar

tutum puanı ortalaması sırasıyla ( X = 2971) ve ( X =2906) olup ilkoumlğretim


okullarında oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin ortalamasından ( X =2374) daha

buumlyuumlktuumlr Ayrıca genel lisede oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar tutum

puanı ortalaması ( X =2971) meslek lisesi oumlğrencilerinkinden ( X =2906) daha

buumlyuumlktuumlr Bunun sonucunda ilkoumlğretim okullarında oumlğrenim goumlren

oumlğrencilerinin bilgisayar tutumları genel ve meslek lisesinde oumlğrenim goumlren

oumlğrencilere goumlre daha duumlşuumlk olduğu ve genel lisede oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutumlarının da meslek lisesi oumlğrencilerine goumlre daha yuumlksek olduğu

soumlylenebilir

Tablo 7 Oumlğrencilerin Oumlğrenim Goumlrduumlkleri Boumllgelere Goumlre Bilgisayar Oumlz-

Yeterlik İnanccedillarına İlişkin Ortalama ve Standart Sapma Değerleri

Boumllgeler N X Ss

1 İstanbul 762 3240 666 2 Batı Marmara 228 3272 627 3 Ege 574 3207 746 4 Doğu Marmara 495 3226 701 5 Batı Anadolu 466 3178 711 6 Akdeniz 584 3025 787

7 Orta Anadolu 281 3077 764 8 Batı Karadeniz 348 3140 715 9 Doğu Karadeniz 200 3058 770 10 Kuzeydoğu Anadolu 126 3178 753 11 Ortadoğu Anadolu 201 2952 818 12 Guumlneydoğu Anadolu 369 2984 833 Toplam 4634 3143 741

Tablo 7rsquo de oumlğrencilerin oumlğrenim goumlrduumlkleri boumllgelere goumlre bilgisayar oumlz-yeterlik

inanccedillarına ilişkin ortalama ve standart sapmaları verilmiştir Bu tablorsquoya goumlre

ilkoumlğretim oumlğrencilerinin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedil duumlzeyi ortalaması İstanbul

3240 batı Marmara 3272 ege 3207 doğu Marmara 3226 batı Anadolu

3178 Akdeniz 3025 orta Anadolu 3077 batı Karadeniz 3140 doğu

Karadeniz 3058 kuzeydoğu Anadolu 3178 Ortadoğu Anadolu 2952

guumlneydoğu Anadolu 3143rsquoduumlr Bu ortalama değerler arasında manidar bir fark

olup olmadığı tek youmlnluuml varyans analiziyle sınanmış ve aşağıdaki bulgulara

ulaşılmıştır

Tablo 8 Oumlğrencilerin Boumllgelerine Goumlre Bilgisayar Oumlz-Yeterlik İnanccedillarına İlişkin Tek Youmlnluuml Varyans Analizi Sonuccedilları

Kareler

toplamı sd

Kareler

ortalaması F p

Manidar

Fark

Manidar

Fark

Gruplar arası 44874 11 4079 7535 000 12345-6

Gruplar iccedili 2502234 4622 541 12345-11

Toplam 2547109 4633 12345-12

Tablo 8rsquode oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ile boumllgeler arasında

manidar bir farklılık olduğu goumlzlenmiştir [F(11-4622)=7535 plt001 η2=002]

Etki buumlyuumlkluumlkleri incelendiğinde boumllgeler arasındaki farklılıkların kuumlccediluumlk etkiye



bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları accedilısından boumllgeler arasında farklılıklar olduğu

soumlylenebilir Gruplar arası farkın kaynağını belirlemek iccedilin yapılan Dunnett C

testinin sonuccedillarına goumlre Akdeniz ( X =3025) Ortadoğu Anadolu ( X =2952)

ve Guumlneydoğu Anadolu ( X =2984) boumllgelerinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin

bilgisayar oumlz-yeterlik inancı puan ortalaması İstanbul ( X =3240) Batı

Marmara ( X =3272) Ege ( X =3207) Doğu Marmara ( X =3226) ve Batı

Anadolu ( X =3178) boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin ortalamasından

daha duumlşuumlktuumlr

Tablo 9 Oumlğrencilerin Oumlğrenim Goumlrduumlkleri Boumllgelerine Goumlre Bilgisayar

Tutumlarına İlişkin Ortalama ve Standart Sapma Değerleri

Boumllgeler N X SS

1 İstanbul 762 3021 784 2 Batı Marmara 228 2938 771 3 Ege 574 3064 749 4 Doğu Marmara 495 3010 762

5 Batı Anadolu 466 2979 778 6 Akdeniz 584 2884 784 7 Orta Anadolu 281 2805 850 8 Batı Karadeniz 348 2811 805 9 Doğu Karadeniz 200 2976 701 10 Kuzeydoğu Anadolu 126 2944 813 11 Ortadoğu Anadolu 201 2716 795 12 Guumlneydoğu Anadolu 369 2716 852 Toplam 4634 2929 793

Tablo 9rsquo da oumlğrencilerin oumlğrenim goumlrduumlkleri boumllgelere goumlre bilgisayar tutum

puanlarına ilişkin ortalama ve standart sapmaları verilmiştir Bu tablorsquoya goumlre ilkoumlğretim oumlğrencilerinin oumlğrenim goumlrduumlkleri boumllgelere goumlre bilgisayara tutum

ortalaması İstanbul 3021 batı Marmara 2938 ege 3064 doğu Marmara 3010

batı Anadolu 2979 Akdeniz 2884 orta Anadolu 2805 batı Karadeniz 2811

doğu Karadeniz 2976 kuzeydoğu Anadolu 2944 Ortadoğu Anadolu 2716

guumlneydoğu Anadolu 2716rsquodır Bu ortalama değerler arasında manidar bir fark


ulaşılmıştır


Tutumlarına İlişkin Tek Youmlnluuml Varyans Analizi Sonuccedilları

Kareler

toplamı sd Kareler ortalaması F p Manidar Fark

Gruplar arası 57952 11 5268 8538 000 13459-11


Toplam 2909882 4633


Tablo 10rsquoda oumlğrencilerin bilgisayar tutumları ile boumllgeler arasında manidar bir

farklılık olduğu goumlzlenmiştir [F(11-4622)=8538 plt01 η2=02] Etki buumlyuumlkluumlkleri

incelendiğinde boumllgeler arasındaki farklılıkların kuumlccediluumlk etkiye sahip olmakla

birlikte pratik manidarlık taşıdığı goumlruumllmektedir Buna goumlre bilgisayar tutumları

accedilısından boumllgeler arasında farklılıklar olduğu soumlylenebilir Gruplar arası farkın

kaynağını belirlemek iccedilin yapılan Dunnett C testinin sonuccedillarına goumlre Ortadoğu

Anadolu ( X =2716) ve Guumlneydoğu Anadolu ( X =2929) boumllgelerinde oumlğrenim

goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutum puanı ortalaması İstanbul ( X =3021) Doğu

Karadeniz ( X =2976) Ege ( X =3064) Doğu Marmara ( X =3010) ve Batı

Anadolu ( X =2979) boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutum

puanı ortalamasından daha duumlşuumlktuumlr Ayrıca Akdeniz (2884) Orta Anadolu

( X =2805) ve batı Karadeniz ( X =2811) boumllgelerinde oumlğrenim goumlren

oumlğrencilerin bilgisayar tutum puanı ortalaması İstanbul ( X =3021) Ege

( X =3064) ve Doğu Marmara ( X =3010) boumllgesinde oumlğrenim goumlren

oumlğrencilerin bilgisayar tutum puanı ortalamasından daha duumlşuumlktuumlr

Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ile bilgisayar tutumları arasındaki

manidar duumlşuumlk duumlzeyde bir 19 (plt01) olduğu tespit edilmiştir

TARTIŞMA


oumlz-yeterlik inancı ve bilgisayar tutumlarını belirlemektir Araştırmada

oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inancı ve bilgisayar tutumlarının cinsiyet okul

tuumlruuml ve boumllge değişkenleri farklılık goumlsterip goumlstermediği ve bilgisayar oumlz-

yeterlik inanccedilları ile tutumları arasındaki ilişki incelenmiştir Oumlğrencilerin

bilgisayar oumlz-yeterlik inancı ve bilgisayar tutum ortalaması 4 uumlzerinden sırasıyla

X =314 ve X =293 olarak bulunmuştur Araştırmanın bulgularına goumlre

oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları cinsiyet accedilısından

farklılaşmamaktadır Ancak oumlğrencilerin bilgisayar tutumları cinsiyete goumlre

farklılık goumlstermekle birlikte pratik accedilıdan bu manidar değildir PISA 2003

sonuccedilları sınava Tuumlrkiyersquoden katılan oumlğrencilerin OECD uumllkelerinden katılan

oumlğrencilere goumlre nispeten bilgisayara ilişkin daha olumlu tutumlara ve erkek

oumlğrencilerin kız oumlğrencilere goumlre manidar ve daha olumlu tutumlara sahip

olduğunu goumlstermiştir Buumltuumln uumllkelerde (Tayland hariccedil) bilgisayar oumlz-yeterliği erkek oumlğrencilerin lehine farklılık goumlstermesine rağmen Tuumlrkiyersquoden sınava

katılan oumlğrenciler arasındaki bu fark oldukccedila azdır (Şahinkayası 2008 Thomson

amp De Bortoli 2007) Yılmaz Gerccedilek Koumlseoğlu amp Soran (2006) Seferoğlu

(2005) Akkoyunlu ve Orhan (2003) Yağızrsquoın (2007) araştırmalarında da

bilgisayar oumlz-yeterlik inancının cinsiyete goumlre farklılaşmadığı tespit etmiştir


Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumları oumlğrenim

goumlruumllen okul tuumlruumlne goumlre farklılaşmaktadır Genel lise ve meslek lisesinde

oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar oumlz-yeterliği puan ortalamaları ilkoumlğretim

okullarında oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden daha yuumlksektir İlkoumlğretim

okullarında oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar tutum puanı ortalaması

genel lise ve meslek lisesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin puan ortalamalarına

goumlre daha duumlşuumlktuumlr Ayrıca genel lisede oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinin bilgisayar

tutum puanı ortalaması meslek lisesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden daha

yuumlksektir Benzer şekilde Tutirsquonin (2005) yaptığı bir araştırma oumlğrencilerin

bilgisayar oumlz-yeterliklerinin okul tuumlrlerine goumlre farklılaştığını ve oumlzel okullarda

oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin genel okullarda oumlğrenim goumlren oumlğrencilere goumlre manidar ve daha yuumlksek bilgisayar oumlz-yeterlik puan ortalamasına sahip olduğunu

goumlstermiştir Akkoyunlu ve Orhan (2003) yaptığı araştırmada da BOumlTE boumlluumlmuuml

oumlğrencilerinin bilgisayar kullanım oumlzguumlvenlerinin oumlğrencilerin mezun oldukları

okul tuumlruumlne goumlre farklılaşmış ve bilgisayar meslek liseleri ve genel liselerden

mezun olan oumlğrencilerin lehine bir manidar farklılık bulunmuştur


goumlruumllen boumllgeler goumlre farklılaşmaktadır Akdeniz Orta Anadolu ve Guumlneydoğu

Anadolu boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inancı

puanları İstanbul Batı Marmara Ege Doğu Marmara ve Batı Anadolu

boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden daha duumlşuumlktuumlr Orta Anadolu ve Guumlneydoğu Anadolu boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutumları

İstanbul Doğu Karadeniz Ege Doğu Marmara ve Batı Marmara boumllgesinde

oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinden daha duumlşuumlktuumlr Ayrıca Akdeniz Orta Anadolu ve

Batı Karadeniz boumllgesinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerin bilgisayar tutum puanları

İstanbul Ege Doğu Marmara boumllgelerinde oumlğrenim goumlren oumlğrencilerinkinden

daha duumlşuumlktuumlr Ancak bu farklar oldukccedila duumlşuumlktuumlr ve kapatılamayacak duumlzeyde

değildir PISA 2003 sonuccedilları sınava Avustralyarsquodan katılan oumlğrencilerin

bilgisayar oumlz-yeterlikleri ve bilgisayar tutumlarının coğrafik boumllgelere goumlre ccedilok

az değiştiğini ortaya ccedilıkarmıştır (Thomson amp De Bortoli 2007) PISA 2006rsquoa

İtalyarsquodan katılan oumlğrencilerin ileri duumlzey kullanım oumlzguumlvenleri coğrafik

boumllgelere goumlre manidar farklılık goumlstermekle birlikte farklılık oldukccedila duumlşuumlktuumlr

Uumllkenin sanayisinin ve ekonomisinin gelişmiş olduğu Bolzano ve Trento boumllgesindeki oumlğrencilerin bilgisayar oumlzyeterlikleri diğer boumllgelere goumlre oldukccedila

yuumlksek duumlzeydedir (Mallon Monseur Quittre amp Wastiau 2010) Benzer şekilde

PISA 2009rsquoa Tuumlrkiyenin İstanbul Ege Doğu Marmara Batı Marmara

boumllgelerinden katılan oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlikleri ve bilgisayar

tutumlarının diğer boumllgelerde oumlğrenim goumlren oumlğrencilere goumlre manidar ve yuumlksek

duumlzeyde olması bu boumllgelerin sanayilerinin ekonomilerinin ve imkacircnlarının

diğer boumllgelere goumlre daha iyi olmasından kaynaklanabilir


ilişki duumlzeyi 19 (plt001) olduğu tespit edilmiştir Literatuumlrdeki araştırmalarda

(oumlrn Contreras 2004 Gardner Dukes ve Discenzarsquonın (1993) Levine ve Donitsa-Schmidt (1998)) bilgisayar oumlzguumlveni ve tutumu arasında ilişki olduğu


goumlruumllmuumlştuumlr Gardner Dukes ve Discenzarsquonın (1993) 723 ilkoumlğretim oumlğrencisine

youmlnelik yaptıkları araştırma sonucunda bilgisayar oumlz-yeterliğinin de bilgisayar

tutumunu pozitif youmlnde etkilediği goumlruumllmuumlştuumlr Levine ve Donitsa-Schmidt

(1998) 7ndash12 sınıfta okuyan 309 oumlğrenci uumlzerinde bilgisayar tutumu bilgisayar

oumlz-yeterliği ve bilgisayar okuryazarlığı arasındaki ilişkiyi incelemiştir

Ccedilalışmanın sonucunda bilgisayar tutumuyla bilgisayar oumlz-yeterliği arasında

karşılıklı pozitif bir ilişkinin olduğu ve bu iki faktoumlruumln de bilgisayar

okuryazarlığını olumlu youmlnde etkilediği bulunmuştur Bu ccedilalışmada da

literatuumlrdeki ccedilalışmaların bulgularına paralel olarak oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-

yeterlik inanccedilları ile bilgisayar tutumları arasında manidar ve pozitif bir ilişki

bulunmuştur

SONUCcedil ve OumlNERİLER

Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedilları ve bilgisayar tutumlarının olumlu

youmlnde geliştirilmesine ihtiyaccedil duyulmaktadır

Bilgisayar oumlz-yeterlik inanccedil duumlzeyi ve bilgisayara youmlnelik tutumları oumlğrencilerin

oumlğrenim goumlrduumlkleri okul tuumlruumlne goumlre farklılaşmaktadır Bu farklılık kuumlccediluumlk

olmakla birlikte eğitim olanaklarının eşit dağıtılması ve yararlanılması

bakımından eşit ilkesi ile ccedilelişmektedir

Oumlğrencilerin bilgisayar oumlz-yeterliği inanccedil duumlzeyi ve bilgisayara youmlnelik

tutumları boumllgesel olarak farklılaşmaktadır Ancak bu farklılık oldukccedila

kuumlccediluumlktuumlr Sosyal bir uumllkede herkese eşit koşullardan yararlanma fırsatı

verilmelidir Ancak bu durum tam olarak gerccedilekleşmemektedir

Bu ccedilalışma sonucunda eğitim politikaları accedilısından alınması gereken bazı

kararlar bulunmaktadır Boumllge ve okul tuumlruuml bakımından kaynaklı farklılıkları

azaltacak yatırımların yapılması Milli Eğitim Bakanlığı kontroluumlnde hazırlanan

bilgisayar ders programlarının hızla goumlzden geccedilirerek yenilenmesi ve

oumlğrencilerin boş vakitlerinde yararlanabilecekleri bilgisayar olanaklarının

sağlanması gerekmektedir

KAYNAKLAR

Akın A (2007) Oumlz-guumlven oumllccedileğinin geliştirilmesi ve psikometrik oumlzellikleri [Self-

confidence scale development and psychometric properties] Abant İzzet Baysal

Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 7(2) 165ndash175 Akkoyunlu B amp Kurbanoğlu S (2003) Oumlğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı ve

bilgisayar oumlz-yeterlik algıları uumlzerine bir ccedilalışma Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 24 1-10

Akkoyunlu B amp Orhan F (2003) Bilgisayar ve Oumlğretim teknolojileri eğitimi (BOumlTE) boumlluumlmuuml oumlğrencilerinin bilgisayar kullanma oumlz-yeterlik inancı ile demografik oumlzellikleri arasındaki ilişki The Turkish Online Journal of Educational Technology 2(3) 86-93

Algan C E (2006) Oumlzel okullarda goumlrev yapan sınıf oumlğretmenlerinin eğitiminde bilgi

teknolojileri kullanımı oumlz yeterlikleri ve derslerinde bilgi teknolojilerinden


yararlanma durumları Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml

Yayınlanmamış yuumlksek lisans tezi İstanbul Tuumlrkiye Allison P D (2001) Missing data Sage University Papers Series on Quantitative

Applications in Social Science 07-136 Thousand Oaks CASage Aşkar P amp Umay A (2001) İlkoumlğretim matematik oumlğretmenliği oumlğrencilerinin

bilgisayarla ilgili oumlz-yeterlik algısı Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 21 1-8

Ataseven F (1999) Teknoloji ve ccedilağdaş okullara paralel modeller BTIE 99 Bildiriler Kitabı 121-124

Attewell P amp Battle J (1999) Home computers and school performance Information Society 15 1ndash10

Bandura A (1997) Self-efficacy The exercise of control New York Freeman Berger C F Lu C R Beltzer S J amp Voss B E (1994) Research on the uses of

technology in science education In D L Gabel (Ed) Handbook of research in science teaching and learning (pp 469-490) New York Macmillan

Berkant HG amp Efendioğlu A (2010) Sınıf oumlğretmenliği boumlluumlmuuml oumlğrencilerinin bilgisayarla ilgili oumlz-yeterlik algıları ve bilgisayar destekli eğitim yapmaya ilişkin tutumları 9 Ulusal Sınıf Oumlğretmenliği Eğitimi Sempozyumu Bildiri Kitabı 951-

955 Brosnan M amp Lee W (1988) A cross-cultural comparison of gender differences in

computer attitudes and anxieties The United Kingdom and Hong Kong Computers in Human Behavior 14 559-577

Bruce C (1997) The relational approach a new model for information literacy New Review of Information and Library Research 3 1ndash22

Cassidy S amp Eachus P (2002) Developing the computer self-efficacy scale Investigating the relationship between computer self-efficacy and experience with

computers Journal of Educational Computing Research 26(2)133-153 Cassidy S amp Eachus P (2000) Learning style academic belief systems self-report

student proficiency and academic achievement in higher education Educational Psychology 20(3) 307-22

Chase M A (1998) Sources of self-efficacy in physical education and sport Journal of Teaching in Physical Education 18 76-89

Compeau D R amp Higgins C A (1995) Computer self-efficacy Development of a measure and initial test MIS Quarterly 19(2) 189-212

Contreras C L M (2004) Predicting computer self-confidence from demographic and personality variables and computer use The Quarterly Review of Distance Education 5(3) 173-181

Delcourt M amp Kinzie M (1993) Computer technologies in teacher education The measurement of attitudes and self-efficacy Journal of Research and Development in Education 27 31-37

Demir K (2005) Oumlğretmen adaylarının iletişim ve bilgi teknolojilerine tutumlarını etkileyen faktoumlrler 5 Uluslararası Eğitim Teknolojileri Konferansı Sakarya

Deniz L (1994) Bilgisayar tutum oumllccedileğinin geccedilerlik guumlvenirlik ve norm ccedilalışması ve oumlrnek bir uygulama [Development of the attitudes toward computers A preliminary study] Unpublished doctoral dissertation Marmara University Istanbul Turkey

Deniz L (2000) Oumlğretmen adaylarının bilgisayar yaşantıları ve bilgisayar tutumları Marmara Uumlniversitesi Atatuumlrk Eğitim Fakuumlltesi Eğitim Bilimleri Dergisi 12 135-166

Ekici G amp Berkant H G (2007) Bilgisayar ve oumlğretim teknolojileri eğitimi (boumlte) lisans oumlğrencilerinin oumlğrenme stilleri ile bilgisayara youmlnelik tutumları ve

bilgisayarla ilgili oumlz-yeterlik algıları arasındaki ilişkilerin değerlendirilmesi 1th


International Computer and Educational Technology Symposium Ccedilanakkale 16-

18 Mayıs 2007 Ersoy A 2000 Bilgi toplumu olma suumlrecindeki Tuumlrkiye ilkoumlğretimde bilgisayar

kullanımı yoluyla bilgisayar okuryazarlığı kazandırılması ve internet BTIE 2000 Bildiriler Kitabı 7-15

Gardner D G Dukes R L amp Discenza R (1993) computer use self-confidence and attitudes a causal analysis Computers in Human Behavior 9(4) 427-440

Guumlrcan A (2005)Bilgisayar oumlzyeterliliği ile bilişsel oumlğrenme stratejileri arasındaki ilişkiler Eğitim Araştırmaları Dergisi 19 179-193

Hair EC amp Graziano W G (2003) Self-Esteem personality and achievement in high School a prospective longitudinal study in Texas Journal of Personality 71(6) 971ndash994

Hair JF Anderson RE Tahtam RL amp Black WC (1998) Multivariate data analysis New Jersey Pearson

Hannafin R D amp Scott B N (2001) Teaching and learning with dynamic geometry programs in student-centered learning environments a mixed method inquiry Computers in the Schools 17 121ndash141

Hasan B amp Ali J (2006) The impact of general and system-specific self-efficacy on

computer training learning and reactions Academy of Information and Management Sciences 9(1) 17-35

Hashim H R ve Mustapha W N (2004) Attitudes toward learning about and working with computers of student at Uitm The Turkish Online Journal of Educational Technology 3(2)

Hashim H R amp Mustapha W N (2004) Attitudes toward learning about and working with computers of student at Uitm The Turkish Online Journal of Educational Technology 3(2) Article 1

Henderson MV amp Scheffler A J (2003) New literacies standards and teacher education Education 124(2) 390-396

Işıksal M amp Aşkar P (2003) İlkoumlğretim oumlğrencileri iccedilin matematik ve bilgisayar oumlz-yeterlik algısı oumllccedilekleri Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 25 1ndash8

James R amp Lamb C (2000) Integrating science mathematics and technology in middle school technology-rich environments a study of implementation and change School Science and Mathematics 100 27ndash36

Joumlreskog KG amp Soumlrbom D (2004) LISREL 87 for Windows [Computer Software]

Lincolnwood IL Scientific Software International Inc Joumlreskog K G amp Soumlrbom D (1993) LISREL 8 Structural equation modeling with the

SIMPLIs command language Scientific Software Mooresville IL Kaptan S (1998) Bilimsel araştırma ve istatistik teknikleri Ankara Tekışık Ofset Karsten R amp Roth M R (1998) The relationship of computer experience and computer

self-efficacy to performance in introductory computer literacy courses Journal of Research on Technology Education 31(1) 14-24

Khorrami O (2001) Researcing computer self-efficacy International Educational

Journal 2(4) 17-25 Kim H Seo J amp Park H (2008) The impact of ICT use on students academic

performance based on PISA 2006 Korean data The Journal of Korean Education 35(4) 107ndash129

Kline P (2000) An easy guide to factor analysis London and New York Routledge Koumlkluuml N Buumlyuumlkoumlztuumlrk Ş amp Boumlkeoğlu Ouml Ccedil (2006) Sosyal bilimler iccedilin istatistik

Pegem A Yayıncılık Ankara Koumlse S amp Gezer K (2006) Buldan (Denizli) ilccedilesi lise oumlğrencı lerinin bilgisayara

youmlnelı k tutumları Buldan Sempozyumu Bildiri Kitabı 79-86 Pamukkale

Uumlniversitesi


Kubiatko M amp Vlckova K (2010) The relationship between ICT use and science

knowledge for Czech students a secondary analysis of PISA 2006 International Journal of Science and Mathematics Education 8 523-543

Kurbanoğlu S amp Akkoyunlu B (2001) Oumlğrencilere bilgi okuryazarlığı becerilerinin kazandırılması Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 21 81ndash89

Langford M amp Reeves T E (1998) The relationship between computer self-efficacy and personal characteristics of the beginning information systems student Journal of Computer Information Systems 38 (4) 41-45

Lee J (2009) Universals and specifics of math self-concept math self-efficacy and math

anxiety across 41 PISA 2003 participating countries Learning Individual Differences 19 355ndash365

Lev E L (1997) Bandurarsquos theory of self-efficacy applications to oncology Scholarly Inquiry for Nursing Practice 11(1) 21-42

Levine T amp Donitsa-Schmidt S (1998) Computer use confidence attitudes and knowledge a causal analysis Computers in Human Behavior 14(1) 125-146

Levine T ve Donitsa-Schmidt S (1998) Computer use confidence attitudes and knowledge A causal analysis Computers in Human Behavior 14(1) 125-146

Liao Y-K C (1999) Gender differences on attitudes toward computers A meta

analysis Society For Information Technology amp Teacher Education International Conferance San Antonio

Mallon M Monseur C Quittre V amp Wastiau P (2010) The contribution of ICT to education Comparative findings from international surveys and some innovative practice programma education FGA working paper

Marsh H W amp Hocevar D (1988) A new more powerful approach to multitrait-multimethod analysis Application of second-order confirmatory factor analysis Journal of Applied Psychology 73(1) 107-117

MEB (2006) Mesleki eğitim ve oumlğretim sisteminin guumlccedillendirilmesi projesi Tuumlrkiyersquonin başarısı iccedilin itici guumlccedil hayat boyu oumlğrenme politikası belgesi Ankara

MEB (2011) Oumlğretmen yetiştirme ve eğitimi genel muumlduumlrluumlğuuml oumlğretmen yeterlikleri-oumlğretmenlik mesleği genel ve oumlzel alan yeterlikleri Ankara httpotmgmebgovtrogretmen_yeterlikleri_kitabi adresinden 21 Mart 2011 tarihinde indirilmiştir

MEB (1999) Eğitimde ccedilağı yakalama 2000 projesi Ankara Muthen BO amp Kaplan D (1985) A comparison of some methodologiesfor the factor

analysis of non-normal Likert variables British Journal of Mathematical and Statistical Psychology 38 171ndash189

Myers J M amp Halpin R (2002) Teachersrsquo attitudes and use of multimedia technology in the classroom Constructivist-based professional development training for school districts Journal of Computing in Teacher Education 18(4) 133-140

Naeligvdal F (2007) Home-PC usage and achievement in English Computers amp Education 49(4) 1112ndash1121

Nielsen IL amp Moore AM 2003 Psychometric data on the mathematics self-efficacy

scale Educational and Psychological Measurement 63(1) 128ndash138 Nunnally JC amp Bernstein IJ (1994) Psychometric Theory New York McGraw-Hill OrsquoLeary A (1985) Self-efficacy and health Behavioral Research amp Technology 23

437-51 PISA (2009) Information communication technology (ICT) questionnaire

httpPISA2009acereduaudownloadsphp 20 Nisan 2011 tarihinde indirilmiştir Schunk D H (1985) Self-efficacy and classroom learning Psychology in the Schools

22 208-223 Seferoğlu S amp Akbıyık C (2005) İlkoumlğretim oumlğretmenlerinin bilgisayara youmlnelik oumlz-

yeterlik algıları uumlzerine bir ccedilalışma Eğitim Araştırmaları Dergisi 19 89ndash101


Shrauger J S amp Schohn M (1995) Self-confidence in college students

Conceptualization measurement and behavioral implications Assessment 2 255-278

Stephens L J amp Konvalina J (2001) Factors influencing success in intermediate algebra Computers in the Schools 17 77-84

Suumlmer N (2000) Yapısal eşitlik modelleri Temel kavramlar ve oumlrnek uygulamalar Tuumlrk Psikoloji Yazıları 3(6) 49-74

Şahinkayası Y (2008) A cross-cultural comparison modeling of information and communication technologies aspects affecting mathematical and problem solving

literacy and perceptions of policy makers Unpublished doctoral dissertation Orta Doğu Teknik University Ankara Turkey

Şimşek N (2002) Derste eğitim teknolojisi kullanımı Nobel yayınları Ankara Tabachnick B G amp Fidell S L (1996) Using multivariate statistics (3Edition) Harper

Collins College Publishers New York Thomson S amp De Bortoli L (2007) PISA 2003 Australia ICT use and familiarity at

school and home Camberwell Australian Council for Educational Research Thomson S amp De Bortoli L (2007) PISA 2003 Australia ICT use Familiarity at

School and Home ACER Research Monograph Number 62

Topccedilu P(2009) Cinsiyetin bilgisayar tutumu uumlzerindeki etkisi Bir meta analiz ccedilalışması Yayımlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml İstanbul Tuumlrkiye

TTKB (2005) İlkoumlğretim programları genel yaklaşım-yeni ilkoumlğretim programları ve yaklaşımlar httpiogmmebgovtrpagesphppage=program adresinden 21 Mart 2011 tarihinde indirilmiştir

Tuti S (2005) Eğitimde bilişim teknolojileri kullanımı performans goumlstergeleri Yayımlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Hacettepe Uumlniversitesi Fen Bilimleri

Enstituumlsuuml Ankara Tuumlrkiye Uzun N Ekici G amp Sağlam N (2010) İlkoumlğretim ikinci kademe oumlğrencilerinin

bilgisayar oumlz-yeterlik algıları uumlzerine bir ccedilalışma Kastamonu Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 18(3) 775-788

Uumlstuumlndağ N (2001) Muumlfredat laboratuar okullarında goumlrev yapan youmlnetici ve oumlğretmenlerin bilgisayar tutumları ile kaygı duumlzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Eğitim Bilimleri Enstituumlsuuml İstanbul Tuumlrkiye

Vealey R (1986) Conceptualization of sport confidence and competitive orientation Preliminary investigation and instrument development Journal of Sport Psychology 8 221ndash246

Webster J amp Martocchio J J (1993) Turning work into play implications for microcomputer software training Journal of Management 19 1127 ndash 1146

Yağız E (2007) The effects of game-based learning environments on studentsrsquo achievement and self-efficacy in ilkoumlğretimcomputer course Unpublished master thesis Hacettepe University Ankara Turkey

Yılmaz M Koumlseoğlu P Gerccedilek C amp Soran H (2006) Hacettepe uumlniversitesi biyoloji oumlğretmen adaylarının bilgisayarla ilgili oumlzyeterlik inanccedillarının incelenmesi Hacettepe Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi 30 278ndash287

Yu F (1998) The effects of cooperation with inter-group competition on performance and attitudes in a computer-assisted science instruction Journal of Computers in Mathematics and Science Teaching 17 381-395

Zhang Y amp Espinoza S (1998) Relationships among computer self-efficacy attitudes toward computers and desirability of learning computing skills Journal of Research on Technology in Education 30 (4) 420-436


SUMMARY

The purpose of this study is to determine the level of computer self-efficacy

belief and computer attitude of students in the sample of PISA 2009 Turkey

Moreover it was analyzed whether computer self-efficacy beliefs and computer

attitudes differed by various variables (gender region and type of school) or not

and there was a relation between computer self-efficacy beliefs and attitudes or

not

Since the study is a study aiming to examine computer self-efficacy beliefs and

computer attitudes of students participating in PISA 2009 from Turkey in terms of various variables it is a descriptive study

The universe of the study comprised of 15-years old 475 40 students selected

randomly from 65 states participating in PISA 2009 Turkey sample of the

research consists of 4996 Turkish students attending to 170 schools determined

by random designation method by PISA international center by stratification by

11 different school types and 56 provinces from 12 statistical region unit Before

starting analysis lost data were examined and lost data were not included in the

analysis and the study was conducted on 4634 persons

Computer self-efficacy belief scale and computer attitude scale were used as the tool of data collection in the research Before analysis it was examined whether

the data has univariate normal distribution or not and it was determined that

skewness and kurtosis values of all study groups were between -10 and +10 and

it was seen that data has univariate normal distribution Moreover to determine

whether multicollinearity problem was present or not correlations between

variables in all groups were examined The fact that correlation value is 90 and

lower than this value shows that multicollinearity problem is not applicable In

data analysis construction validity of computer self-efficacy and computer

attitude scales was examined by confirmatory factor analysis (CFA) and

Cronbach alpha coefficient was calculated based on internal consistency CFA is

used to examine the conformity of factor structure and validity of the scale

described empirically or theoretical studies before In other words a measurement model determined by the researcher is in question and validity of

this model is tested in the analysis To assess the validity of factor structure of

scale in CFA in addition to chi-square statistics goodness of fit index (GFI)

among frequently-used fit statistics adjusted goodness of fit index (AGFI) root

mean of square error (RMR) and approximate root mean of square error

(RMSEA) are used For model-data fit it is expected that chi-square value will

not be significant value of ldquochi-squaresdrdquo will be lower than three values of

GFI and AGFI will be higher than 90 value of RMSEA and RMR will be lower

than 05 It was seen that fit index found by DFA analysis and Cronbach alpha

value meet the criteria values requested


T test was conducted for significance of variation between sexes and computer

self-efficacy beliefs of students and no significant variation was determined T

test was applied for significance of the variation between sexes of students and

computer attitudes point average and although there was a significant variance it

was determined that this significance was not significant at the practical level

PISA 2003 results showed that students taking the exam from Turkey have more

positive attitudes about the computer compared to the students from OECD

states and male students have more significant and more positive attitudes than

female students Although computer self-efficacy varied in favour of male

students in all states this variance between students participating from Turkey is

quite a little It was determined in many studies that computer self-efficacy belief does not differ by gender

One way variance analysis for computer self-efficacy belief level of students by

types of school was carried out and no significant variation was found It was

seen that variation was lower for students attending to primary school for their

computer self-efficacy beliefs than students attending to general high school and

vocational high school No study result to support this finding is available

One way variance analysis for computer attitudes of students by school type was

performed and a significant variation was found It can be said that computer

attitudes of students attending to primary school are lower than students of general and vocational high school and computer attitude of students of general

high school is higher than students of vocational high school This case may

arise from change of attitude in time

One way variance analysis for computer self-efficacy beliefs of students by

region was performed and a significant variation was found For the significant

variation point average of students in the Mediterranean Middle East Anatolia

and South-east Anatolia is lower than students in Istanbul West Marmara

Aegean East Marmara and West Anatolia This finding shows parallelism with

the results of PISA 2003 Australia and PISA 2006 Italy This case may arise

from development of these regions

One way variance analysis for computer attitudes of students by region was

carried out and a significant variation was found For the significant variation

point average of computer attitude of students in Middle East Anatolia and

Southeast Anatolia is lower than point average of computer attitude of students

in Istanbul East Black Sea Aegean East Marmara and West Anatolia

Moreover point average of computer attitude of students in the Mediterranean

Middle Anatolia and West Black Sea is lower than students in Istanbul Aegean

and East Marmara region It was determined that a significant lower 19 (plt01)

was present between computer self-efficacy beliefs and computer attitudes of

students This case may arise from the fact that the region is an industry area and

its economy and opportunities are better than other regions


Computer self-efficacy beliefs and computer attitudes of students are required to

be developed in positive way Computer self-efficacy belief level and computer

attitude of students vary on school types Although this variation is minor it

conflicts with the principle of equality in terms of non-equal distribution of

education opportunities and principle of equality in terms of benefiting from

them Computer self-efficacy belief level and computer attitude of students vary

on regions However this variation is minor In a social state the opportunity of

benefiting from equal conditions should be granted to everyone However this is

not achieved exactly


Ekler

Ek 1 Bilgisayar oumlz-yeterlik oumllccedileği maddeleri

Bilgisayarda aşağıdaki işlemlerden her birini ne kadar iyi yapabilirsiniz

a) Dijital fotoğraf ya da diğer grafik goumlruumlntuumllerini biccedilimlendirme

b) Veri tabanı oluşturma (oumlrneğin Microsoft Access reg ile)

c) Grafik ccedilizmek iccedilin elektronik tablolama programı kullanma

d) Sunum oluşturma (oumlrneğin Microsoft PowerPoint reg kullanarak)

e) Ccediloklu ortam sunusu hazırlamak (ses resim ve video ile)

Oumllccedilekteki maddeler ldquoBunu kendi başıma ccedilok iyi yapabilirimldquo(=4) ldquoBunu birinin

yardımı ile yapabilirimrdquo(=3)

ldquoBunun ne demek olduğunu biliyorum fakat yapamamrdquo (=2) ve ldquoBunun ne

demek olduğunu bilmiyorumrdquo (=1) şeklinde belirtilen 4rsquoluuml dereceleme oumllccedileğinde

duumlzenlenmiştir

Ek 2 Bilgisayar tutumu oumllccedileği maddeleri

Bilgisayar ile ilgili deneyimleriniz duumlşuumlnduumlğuumlnuumlzde aşağıdaki anlatımlara ne

oumllccediluumlde katılıyorsunuz

a) Bir bilgisayarla ccedilalışmak benim iccedilin ccedilok oumlnemlidir

b) Bir bilgisayarla oynamanın ya da ccedilalışmanın gerccedilekten eğlenceli

olduğunu duumlşuumlnuumlyorum

c) Bir bilgisayarı kullanıyorum ccediluumlnkuuml ccedilok ilgileniyorum

d) Bilgisayarla ccedilalışırken zamanın nasıl geccediltiğini anlamıyorum

Oumllccedilekteki maddeler ldquoKesinlikle katılmıyorumrdquo (=1) ldquoKatılmıyorumrdquo(=2)

ldquoKatılıyorumrdquo (=3) ldquoKesinlikle katılıyorumrdquo (=4) şeklinde belirtilen 4rsquoli

dereceleme oumllccedileğinde duumlzenlenmiştir


computer attitudes are significantly different by gender and this difference has no

practical significance Computer self-efficacy beliefs and computer attitudes of students differ by type of school and region of school Keywords PISA computer self-efficacy belief computer attitudes

GİRİŞ

Bilgi ve teknoloji ccedilağı olarak ifade edilen bu doumlnem tuumlm sektoumlrleri etkilemiştir

Bu doumlnemin en belirgin oumlzelliği bilginin suumlrekli bir değişim goumlstermesidir Bu

durum eğitim kurumlarının yapısında oumlzellikle de oumlğrenci ve oumlğretmen

rollerinde değişime sebep olmuştur Geccedilmişte oumlğrencinin roluuml oumlğretmen tarafından aktarılan bilginin alınması iken guumlnuumlmuumlzde oumlğrencinin roluuml

oumlğretmenin rehberliğinde kendisinin ihtiyaccedil duyduğu bilginin farkına varması

ihtiyaccedil duyduğu bilgiyi bulması bulduğu bilgiyi işlemesi ve yapılandırması

biccedilimindedir Oumlğrencinin bu işlemleri gerccedilekleştirebilmesi iccedilin bilgi okuryazarı

becerisine sahip olması gerekmektedir Bilgi okuryazarı bilgi gereksinimini

hissetme tanımlama bilgiye ulaşma ve bilgiyi değerlendirme olarak

tanımlanabilir (Henderson amp Scheffler 2003 Kurbanoğlu amp Akkoyunlu 2001)

Bilgi okuryazarlığı yaşam boyu oumlğrenme ile ilişkilendirilmektedir (Bruce 1997

Kurbanoğlu amp Akkoyunlu 2001) Lynch (2003) bilgi okuryazarlığı becerilerinin

oumln koşulunun teknoloji okuryazarı olduğunu belirtmiştir (Akt Kuş 2005)

Toplumların kalkınabilmesi iccedilin bireylerin teknoloji okuryazarı olarak ve kendi

kendine oumlğrenebilen bireyler olarak yetiştirilmesi gerekmektedir (Akkoyunlu amp Kurbanoğlu 2003 Ataseven 1999 Ersoy 2000 Kuş 2005) Bireylerin

teknoloji okuryazarlığı niteliklerinin geliştirilmesi oumlncelikle eğitim kurumlarının

sorumluluğundadır Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) 1990rsquolı yılların ortalarından

itibaren ilkoumlğretim ve ortaoumlğretim duumlzeyinde buguumlne kadar gerccedilekleştirdiği

program değişikliklerinde teknoloji ve bilgi okuryazarlığı kavramlarını temel

ilkeler olarak benimsemiş ve bu doğrultuda değişiklikler yapmıştır (MEB 1999

MEB 2006 Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı [TTKB] 2005) MEB (2009)

hedefinin ccedilağın bilgi birikimine sahip duumlnya ile rekabet edebilir genccediller

yetiştirmek bu sayede oumlnuumlmuumlzdeki yıllarda tuumlm duumlnyaya youmln veren lider uumllke

konumuna yuumlkselmesini sağlamak olduğu ifade edilmiştir Bu hedefin

gerccedilekleşebilmesi oumlğrencilere bilgi ve iletişim teknolojisi kullanımına ilişkin becerilerin kazandırılması bağlıdır Bilgi ve iletişim teknolojisinin en oumlnemli

parccedilası bilgisayarlardır Bilgi ve iletişim teknolojisi kullanımını etkileyen en

oumlnemli değişkenler bilgi ve iletişim teknolojileri oumlz yeterliği (Algan 2006

Aşkar amp Umay 2001 Hasan amp Ali 2006 Demir 2005 Işıksal amp Aşkar 2003)

ve bilgisayar tutumu (Deniz 2000 Hashim amp Mustapha 2004) olarak ifade

edilmektedir Oumlz-guumlven ve oumlz-yeterlilik kavramları birbirinden farklı olmasına

rağmen literatuumlrde birbirinin yerine kullanılmaktadır (Akın 2007 Chase 1998

Lee 2005 Nielsan amp Moore 2003) Bazı araştırmacılar oumlz-guumlvenin alana

genellenebilir ya da oumlzellenebilir olmasına karşın oumlz-yeterliliğin yalnızca alana

oumlzellenebilir olduğunu belirtmiştir (Bandura 1997 Shrauger amp Schohn 1995)

Kısaca oumlz-yeterlilik oumlz-guumlvenin duruma oumlzel formunu ifade etmektedir

(Vealey1986) Oumlz-yeterlilik belirli bir hedefi gerccedilekleştirmede kişinin yeteneğine ve kendine olan inancı ya da bir başka deyişle kişinin kendi









































































bir ilişki vardır

YOumlNTEM





(Kaptan 1998 s 59)































(PISA 2009)





































Bilgisayar

oumlz-yeterlik

inancı

2446 2 1 099 099 1 099 099 0049 0009

Bilgisayar

tutumu 2922 3 1 099 099 1 099 1 0043 0006

plt01















BULGULAR




Bilgisayar


Kız 2239 3148 692 4632 489 625

Erkek 2395 3138 785


4632 -3254 001 Erkek 2395 2966 835



















Kareler

toplamı sd

Kareler

ortalaması F p

Manidar

























ulaşılmıştır



Kareler toplamı

sd Kareler

ortalaması F p

Manidar Fark


















soumlylenebilir



Boumllgeler N X Ss











ulaşılmıştır


Kareler

toplamı sd

Kareler

ortalaması F p

Manidar

Fark

Manidar

Fark

Gruplar arası 44874 11 4079 7535 000 12345-6


Toplam 2547109 4633 12345-12
















Boumllgeler N X SS










ulaşılmıştır



Kareler


Gruplar arası 57952 11 5268 8538 000 13459-11


Toplam 2909882 4633



















TARTIŞMA







































































bulunmuştur


















KAYNAKLAR



























































Uumlniversitesi



















































SUMMARY






not


















































































Ekler












duumlzenlenmiştir




















































































bir ilişki vardır

YOumlNTEM





(Kaptan 1998 s 59)































(PISA 2009)





































Bilgisayar

oumlz-yeterlik

inancı

2446 2 1 099 099 1 099 099 0049 0009

Bilgisayar

tutumu 2922 3 1 099 099 1 099 1 0043 0006

plt01















BULGULAR




Bilgisayar


Kız 2239 3148 692 4632 489 625

Erkek 2395 3138 785


4632 -3254 001 Erkek 2395 2966 835



















Kareler

toplamı sd

Kareler

ortalaması F p

Manidar

























ulaşılmıştır



Kareler toplamı

sd Kareler

ortalaması F p

Manidar Fark


















soumlylenebilir



Boumllgeler N X Ss











ulaşılmıştır


Kareler

toplamı sd

Kareler

ortalaması F p

Manidar

Fark

Manidar

Fark

Gruplar arası 44874 11 4079 7535 000 12345-6


Toplam 2547109 4633 12345-12
















Boumllgeler N X SS










ulaşılmıştır



Kareler


Gruplar arası 57952 11 5268 8538 000 13459-11


Toplam 2909882 4633



















TARTIŞMA







































































bulunmuştur


















KAYNAKLAR



























































Uumlniversitesi



















































SUMMARY






not


















































































Ekler












duumlzenlenmiştir










































(PISA 2009)





































Bilgisayar

oumlz-yeterlik

inancı

2446 2 1 099 099 1 099 099 0049 0009

Bilgisayar

tutumu 2922 3 1 099 099 1 099 1 0043 0006

plt01















BULGULAR




Bilgisayar


Kız 2239 3148 692 4632 489 625

Erkek 2395 3138 785


4632 -3254 001 Erkek 2395 2966 835



















Kareler

toplamı sd

Kareler

ortalaması F p

Manidar

























ulaşılmıştır



Kareler toplamı

sd Kareler

ortalaması F p

Manidar Fark


















soumlylenebilir



Boumllgeler N X Ss











ulaşılmıştır


Kareler

toplamı sd

Kareler

ortalaması F p

Manidar

Fark

Manidar

Fark

Gruplar arası 44874 11 4079 7535 000 12345-6


Toplam 2547109 4633 12345-12
















Boumllgeler N X SS










ulaşılmıştır



Kareler


Gruplar arası 57952 11 5268 8538 000 13459-11


Toplam 2909882 4633



















TARTIŞMA







































































bulunmuştur


















KAYNAKLAR



























































Uumlniversitesi



















































SUMMARY






not


















































































Ekler












duumlzenlenmiştir






































Bilgisayar

oumlz-yeterlik

inancı

2446 2 1 099 099 1 099 099 0049 0009

Bilgisayar

tutumu 2922 3 1 099 099 1 099 1 0043 0006

plt01















BULGULAR




Bilgisayar


Kız 2239 3148 692 4632 489 625

Erkek 2395 3138 785


4632 -3254 001 Erkek 2395 2966 835



















Kareler

toplamı sd

Kareler

ortalaması F p

Manidar

























ulaşılmıştır



Kareler toplamı

sd Kareler

ortalaması F p

Manidar Fark


















soumlylenebilir



Boumllgeler N X Ss











ulaşılmıştır


Kareler

toplamı sd

Kareler

ortalaması F p

Manidar

Fark

Manidar

Fark

Gruplar arası 44874 11 4079 7535 000 12345-6


Toplam 2547109 4633 12345-12
















Boumllgeler N X SS










ulaşılmıştır



Kareler


Gruplar arası 57952 11 5268 8538 000 13459-11


Toplam 2909882 4633



















TARTIŞMA







































































bulunmuştur


















KAYNAKLAR



























































Uumlniversitesi



















































SUMMARY






not


















































































Ekler












duumlzenlenmiştir















BULGULAR




Bilgisayar


Kız 2239 3148 692 4632 489 625

Erkek 2395 3138 785


4632 -3254 001 Erkek 2395 2966 835



















Kareler

toplamı sd

Kareler

ortalaması F p

Manidar

























ulaşılmıştır



Kareler toplamı

sd Kareler

ortalaması F p

Manidar Fark


















soumlylenebilir



Boumllgeler N X Ss











ulaşılmıştır


Kareler

toplamı sd

Kareler

ortalaması F p

Manidar

Fark

Manidar

Fark

Gruplar arası 44874 11 4079 7535 000 12345-6


Toplam 2547109 4633 12345-12
















Boumllgeler N X SS










ulaşılmıştır



Kareler


Gruplar arası 57952 11 5268 8538 000 13459-11


Toplam 2909882 4633



















TARTIŞMA







































































bulunmuştur


















KAYNAKLAR



























































Uumlniversitesi



















































SUMMARY






not


















































































Ekler












duumlzenlenmiştir
































ulaşılmıştır



Kareler toplamı

sd Kareler

ortalaması F p

Manidar Fark


















soumlylenebilir



Boumllgeler N X Ss











ulaşılmıştır


Kareler

toplamı sd

Kareler

ortalaması F p

Manidar

Fark

Manidar

Fark

Gruplar arası 44874 11 4079 7535 000 12345-6


Toplam 2547109 4633 12345-12
















Boumllgeler N X SS










ulaşılmıştır



Kareler


Gruplar arası 57952 11 5268 8538 000 13459-11


Toplam 2909882 4633



















TARTIŞMA







































































bulunmuştur


















KAYNAKLAR



























































Uumlniversitesi



















































SUMMARY






not


















































































Ekler












duumlzenlenmiştir



















soumlylenebilir



Boumllgeler N X Ss











ulaşılmıştır


Kareler

toplamı sd

Kareler

ortalaması F p

Manidar

Fark

Manidar

Fark

Gruplar arası 44874 11 4079 7535 000 12345-6


Toplam 2547109 4633 12345-12
















Boumllgeler N X SS










ulaşılmıştır



Kareler


Gruplar arası 57952 11 5268 8538 000 13459-11


Toplam 2909882 4633



















TARTIŞMA







































































bulunmuştur


















KAYNAKLAR



























































Uumlniversitesi



















































SUMMARY






not


















































































Ekler












duumlzenlenmiştir
























Boumllgeler N X SS










ulaşılmıştır



Kareler


Gruplar arası 57952 11 5268 8538 000 13459-11


Toplam 2909882 4633



















TARTIŞMA







































































bulunmuştur


















KAYNAKLAR



























































Uumlniversitesi



















































SUMMARY






not


















































































Ekler












duumlzenlenmiştir






























TARTIŞMA







































































bulunmuştur


















KAYNAKLAR



























































Uumlniversitesi



















































SUMMARY






not


















































































Ekler












duumlzenlenmiştir
































































bulunmuştur


















KAYNAKLAR



























































Uumlniversitesi



















































SUMMARY






not


















































































Ekler












duumlzenlenmiştir































































Uumlniversitesi



















































SUMMARY






not


















































































Ekler












duumlzenlenmiştir






























































SUMMARY






not


















































































Ekler












duumlzenlenmiştir































































Ekler












duumlzenlenmiştir












pİsa 2009 tÜrkİye Örneklemİnde...

Documents