purbaari - 1ka - nepal rastra bank - central bank … ^&_ k"jf {ltl/qmfÍ !s g ]kfn /fhkq...

163
g]kfn /fhkq g]kfn ;/sf/åf/f k|sflzt v08 ^&_ sf7df8f}+, j}zfv !) ut], @)&$ ;fn -k"jf{ltl/QmfÍ !s efu @ g]kfn ;/sf/ sfg"g, Gofo tyf ;+;bLo dfldnf dGqfno g]kfnsf] ;+ljwfgsf] wf/f @(^ sf] pkwf/f -!_ adf]lhdsf] Joj:yflksf–;+;bn] agfPsf] tn n]lvP adf]lhdsf] P]g ;j{;fwf/0fsf] hfgsf/Lsf] nflu k|sfzg ul/Psf] 5 . ;+jt\ @)&$ sf] P]g g+= ! a}+s tyf ljQLo ;+:yf ;DaGwL sfg"gdf ;+zf]wg / PsLs/0f ug{ ag]sf] P]g k|:tfjgf M d'n'ssf] ;du| a}+lsË tyf ljQLo k|0ffnLk|lt ;j{;fwf/0fsf] ljZj;gLotf clej[l4 ug{, lgIf]kstf{sf] xslxtsf] ;+/If0f / ;Da4{g ug{, a}+s tyf ljQLo ;+:yfx?aLr :j:y k|lt:kwf{åf/f u'0f:t/Lo tyf e/kbf]{ a}+lsË tyf ljQLo ;]jf pknAw u/fO{ /fli6«o cy{tGqnfO{ ;jn Pj+ ;'b[9 agfpg tyf ljQLo :yfloTj sfod ug{sf] nflu a}+s tyf ljQLo ;+:yfsf] ;+:yfkgf, ;~rfng, Joj:yfkg, lgodg, lg/LIf0f tyf ;'kl/j]If0f ;DaGwL k|rlnt sfg"gdf ;+zf]wg / PsLs/0f u/L ;dofg's"n agfpg jf~5gLo ePsf]n],

Upload: buikhuong

Post on 11-Mar-2019

214 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

g]kfn /fhkqg]kfn ;/sf/åf/f k|sflzt

v08 ^&_ sf7df8f}+, j}zfv !) ut], @)&$ ;fn -k"jf{ltl/QmfÍ !s

efu @ g]kfn ;/sf/

sfg"g, Gofo tyf ;+;bLo dfldnf dGqfno g]kfnsf] ;+ljwfgsf] wf/f @(^ sf] pkwf/f -!_ adf]lhdsf]

Joj:yflksf–;+;bn] agfPsf] tn n]lvP adf]lhdsf] P]g ;j{;fwf/0fsf] hfgsf/Lsf] nflu k|sfzg ul/Psf] 5 .

;+jt\ @)&$ sf] P]g g+= !

a}+s tyf ljQLo ;+:yf ;DaGwL sfg"gdf ;+zf]wg / PsLs/0f ug{ ag]sf] P]g

k|:tfjgfM d'n'ssf] ;du| a}+lsË tyf ljQLo k|0ffnLk|lt ;j{;fwf/0fsf] ljZj;gLotf clej[l4 ug{, lgIf]kstf{sf] xslxtsf] ;+/If0f / ;Da4{g ug{, a}+s tyf ljQLo ;+:yfx?aLr :j:y k|lt:kwf{åf/f u'0f:t/Lo tyf e/kbf]{ a}+lsË tyf ljQLo ;]jf pknAw u/fO{ /fli6«o cy{tGqnfO{ ;jn Pj+ ;'b[9 agfpg tyf ljQLo :yfloTj sfod ug{sf] nflu a}+s tyf ljQLo ;+:yfsf] ;+:yfkgf, ;~rfng, Joj:yfkg, lgodg, lg/LIf0f tyf ;'kl/j]If0f ;DaGwL k|rlnt sfg"gdf ;+zf]wg / PsLs/0f u/L ;dofg's"n agfpg jf~5gLo ePsf]n],

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

2

 

g]kfnsf] ;+ljwfgsf] wf/f @(^ sf] pkwf/f -!_ adf]lhdsf] Joj:yflksf–;+;bn] of] P]g agfPsf] 5 .

kl/R5]b–! k|f/lDes

!= ;+lIfKt gfd, lj:tf/ / k|f/De M -!_ o; P]gsf] gfd ……a}+s tyf ljQLo ;+:yf ;DaGwL P]g, @)&#Æ /x]sf] 5 .

-@_ of] P]g g]kfn /fHoe/ nfu" x'g]5 / g]kfndf :yflkt a}+s jf ljQLo ;+:yfn] g]kfn aflx/ vf]n]sf zfvf jf ;Dks{ sfof{no ;d]tdf nfu" x'g]5 .

-#_ of] P]g t'?Gt k|f/De x'g]5 . @= kl/efiff M ljifo jf k|;Ën] csf]{ cy{ gnfu]df o; P]gdf,–

-s_ æcbfntÆ eGgfn] g]kfn ;/sf/n] ;jf]{Rr cbfntsf] ;xdlt lnO{ g]kfn /fhkqdf ;"rgf k|sfzg u/L tf]lslbPsf] cbfntsf] jfl0fHo Ohnf; ;Demg' k5{ .

-v_ æcWoIfÆ eGgfn]] ;~rfns ;ldltsf] cWoIf ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] sfo{sf/L cWoIf ;d]tnfO{ hgfpF5 .

-u_ æOhfhtkqÆ eGgfn] /fi6« a}+sn] o; P]g adf]lhd a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ug{ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] gfddf hf/L u/]sf] Ohfhtkq ;Demg' k5{ .

-3_ æOhfhtkq k|fKt sf/f]af/Æ eGgfn] a}+s jf ljQLo ;+:yfn] o; P]g adf]lhd Ohfhtkq lnO{ u/]sf] a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ;Demg' k5{ .

-ª_ æOhfhtkq k|fKt ;+:yfÆ eGgfn] o; P]g adf]lhd a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ug{ Ohfhtkq k|fKt u/]sf] a}+s jf ljQLo ;+:yf ;Demg' k5{ .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

3

 

-r_ æpNn]Vo :jfldTjÆ eGgfn] s'g} JolQm jf ;+:yfn] PSn} jf cGo JolQm jf ;+:yf;Fu ldnL ;+o'Qm ?kdf s'g} a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] r'Qmf k"FhLsf] b'O{ k|ltzt jf ;f]eGbf a9L z]o/ lnPsf] jf z]o/ :jfldTjsf sf/0f a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] Joj:yfkgdf k|efj kfg{ ;Sg]] cj:yf ;Demg' k5{ .

-5_ æC0fLÆ eGgfn] a}+s jf ljQLo ;+:yfaf6 shf{ lng] JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yf ;Demg' k5{ .

-h_ æshf{Æ eGgfn] a}+s jf ljQLo ;+:yfn] JolQm, kmd{, sDkgL, ;+:yf jf cGo Jofj;flos k|lti7fgnfO{ lglZrt cjlwleq ;fFjf, Aofh jf cGo b:t'/ a'emfpg] u/L k|jfx ul/Psf] /sd, k|ToIf jf ck|ToIf k|Tofe"lt, shf{sf] Aofh jf cGo b:t'/, k'g{shf{, shf{sf] k'g;{+/rgf / gjLs/0f, shf{ r'Qmfsf] nflu hf/L ul/Psf] hdfgL tyf cGo jrga4tf ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] /fi6« a}+sn] ;fj{hlgs ;"rgf k|sfzg u/L tf]lslbPsf] s'g} klg lsl;dsf] C0f ;d]tnfO{ hgfpF5 .

-em_ æsfo{sf/L k|d'vÆ eGgfn] a}+s jf ljQLo ;+:yf ;~rfngsf] lhDd]jf/L kfPsf] k|d'v sfo{sf/L clws[t ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] sfo{sf/L k|d'vsf] ?kdf sfd ug]{ sfo{sf/L cWoIf / k|aGw ;~rfns ;d]tnfO{ hgfpF5 .

-`_ æsfof{noÆ eGgfn] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] /lhi68{ tyf s]Gb|Lo sfof{no ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] g]kfn /

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

4

 

g]kfn aflx/ /x]sf] zfvf sfof{no tyf ljb]zL a}+s jf ljQLo ;+:yfsf]] g]kfndf /x]sf] zfvf sfof{no ;d]tnfO{ hgfpF5 .

-6_ æv'b ;DklQ -g]6 jy{_Æ eGgfn] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] jf;nftdf /xg] ;DklQsf] s'n hf]8df jfx\o bfloTjnfO{ 36fO{ sfod x'g cfpg] /sd ;Demg' k5{ .

-7_ æu}/ sfo{sf/L ;~rfnsÆ eGgfn] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] b}lgs sfo{ ;Dkfbg ug]{ sfo{sf/L ;~rfns afx]ssf] cGo ;~rfns ;Demg' k5{ .

-8_ ærNtL vftfÆ eGgfn] u|fxsn] rfx]sf] avt hlxn] klg lemSg kfpg] u/L a}+s jf ljQLo ;+:yfdf /flvPsf] /sdsf] x/lx;fa n]lvPsf] vftf ;Demg' k5{ .

-9_ ær'Qmf k"FhLÆ eGgfn] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] hf/L ePsf] k"FhLdWo] z]o/wgLsf] tkm{af6 r'Qmf ePsf] k"FhLsf] c+z ;Demg' k5{ .

-0f_ æhf]lvdefl/t ;DklQÆ eGgfn] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] jf;nftleqsf] / jf;nftaflx/sf] k|To]s zLif{sdf /x]sf] /sdnfO{ /fi6« a}+sn] tf]s]sf] 9fFrfdf tf]lsPsf] hf]lvdef/n] u'0fg u/L lgsflnPsf] s'n ;DklQ ;Demg' k5{ .

-t_ æt/n ;DklQÆ eGgfn] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] gub df}Hbft, rNtL vftfdf /x]sf] df}Hbft, /fi6« a}+sdf /fv]sf] df}Hbft / /fi6« a}+sn] ;do ;dodf t/n ;DklQ egL lgwf{/0f ul/lbPsf] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;DklQ ;Demg' k5{ .

-y_ ætf]lsPsf]Æ jf ætf]lsP adf]lhdÆ eGgfn] o; P]g cGtu{t ag]sf lgod jf ljlgoddf

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

5

 

tf]lsPsf] jf tf]lsP adf]lhd ;Demg' k5{ .

-b_ ælwtf]kqÆ eGgfn] a}+s jf ljQLo ;+:yf jf ;+ul7t ;+:yfn] hf/L u/]sf] z]o/, :6s, a08, l8a]~r/, l8a]~r/ :6s jf ;fd"lxs nufgL of]hgf ;DaGwL k|df0fkq jf g]kfn ;/sf/n] hf/L u/]sf] jf g]kfn ;/sf/sf] hdfgtdf ;+ul7t ;+:yfn] hf/L u/]sf] k|df0fkq, artkq jf a08 ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] lwtf]kq ahf/dfkm{t sf/f]af/ x'g ;Sg] jf x:tfGt/0f x'g ;Sg] egL lwtf]kq af]8{n] tf]lslbPsf] cGo lwtf]kq jf To:tf] lwtf]kq vl/b laqmL jf ljlgdo ug{ ;Sg] clwsf/kq ;d]tnfO{ hgfpF5 .

-w_ ælgodfjnLÆ eGgfn] sDkgL ;DaGwL k|rlnt sfg"g adf]lhd agfOPsf] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] lgodfjnL ;Demg' k5{ .

-g_ ælgIf]kÆ eGgfn] Aofh jf ljgf Aofh lbg] u/L a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] rNtL, art jf d'2tL vftfdf u|fxs dfkm{t hDdf ePsf] /sd ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] /fi6« a}+sn] ;do ;dodf lgwf{/0f u/] adf]lhd a}+s jf ljQLo ;+:yfn] ljleGg a}+lsË tyf ljQLo pks/0fsf] dfWodaf6 :jLsf/ u/]sf] /sd ;d]tnfO{ hgfpF5 .

-k_ ælgIf]k ;'/If0fÆ eGgfn] bkmf !)* adf]lhd lgIf]ksf] ;'/Iff Pj+ To:tf] lgIf]ksf] ;'/If0f ug{] sfo{ ;Demg' k5{ .

-km_ ækbflwsf/LÆ eGgfn] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;~rfns, sfo{sf/L k|d'v, sDkgL ;lrj / s'g} ljifodf lg0f{o ug{] clVtof/L k|fKt clws[t:t/sf] sd{rf/L ;Demg' k5{ .

-a_ ækl/jf/Æ eGgfn] ;~rfnssf] klt jf kTgL,

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

6

 

5f]/f, a'xf/L, 5f]/L, wd{k'q, wd{k'qL, afa', cfdf, ;f}t]gL cfdf / cfk"mn] kfngkf]if0f ug'{ kg]{ bfh' efph', efO a'xf/L / lbbL alxgL ;Demg' k5{ .

t/ ;f] zAbn] c+zj08f u/L dfgf] 5'l§O{ cf–cfˆgf] k]zf Joj;fo u/L a;]sf] kl/jf/sf] ;b:onfO{ hgfpg] 5}g .

-e_ æk"FhLÆ eGgfn] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] clws[t k"FhL, hf/L k"FhL jf r'Qmf k"FhL ;Demg' k5{ .

-d_ æk"FhLsf]ifÆ eGgfn] /fi6« a}+sn] tf]s] adf]lhdsf] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] k|fylds k"FhL / k"/s k"FhLsf] of]u ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] /fi6« a}+sn] ;do ;dodf tf]s]sf] cGo sf]if jf /sd ;d]tnfO{ hgfpF5 .

-o_ æk"jf{wf/ ljsf; a}+sÆ eGgfn] bkmf $( sf] pkbkmf -%_ df plNnlvt ljQLo sf/f]af/ ug{ ;+:yfkgf ePsf] k"jf{wf/ ljsf; a}+s ;Demg' k5{ .

-/_ æk|tLtkqÆ eGgfn] s'g} Ps a}+s jf ljQLo ;+:yfn] s'g} csf]{ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] gfddf s'g} JolQmsf] lglZrt /sdn] vfd];Ddsf] r]s, 8«fˆ6, jf ljlgd]okq :jLsf/ ug'{ egL n]v]sf] kq ;Demg' k5{ .

-n_ æk|aGwkqÆ eGgfn] sDkgL ;DaGwL k|rlnt sfg"g adf]lhd agfOPsf] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] k|aGwkq ;Demg' k5{ .

-j_ æk|fylds k"FhLÆ eGgfn] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] r'Qmf k"FhL, z]o/ lk|ldod, lkmtf{ gx'g] cu|flwsf/ z]o/, ;fwf/0f hu]8f sf]if / ;l~rt gfkmf–gf]S;fg zLif{sdf /x]sf]

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

7

 

/sd ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] /fi6« a}+sn] ;do ;dodf k|fylds k"FhL egL tf]lslbPsf] cGo zLif{sdf /x]sf] sf]if jf /sd ;d]tnfO{ hgfpF5 .

-z_ æk|fKt ug{] ;+:yfÆ eGgfn] o; P]g adf]lhd Ohfhtkq k|fKt ;+:yfnfO{ cfkm"df ;dflxt ug{] d"n a}+s jf ljQLo ;+:yf ;Demg' k5{ .

-if_ æk|flKt ug{] -PSjLlh;g_Æ eGgfn] Pp6f Ohfhtkq k|fKt ;+:yfn] csf]{ Ohfhtkq k|fKt ;+:yfsf] ;Dk"0f{ ;DklQ tyf ;Defljt bfloTjsf] x/lx;fa u/L Ohfhtkq k|fKt ;+:yfsf] sfg"gL x}l;ot ;dfKt x'g] u/L cfkm"df ;dflxt ug{] sfo{ ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] nlIft ;+:yfn] k|fKt ug{] ;+:yfdf ljno x'g' k"j{ u/]sf ;Dk"0f{ s/f/Lo bfloTj ;d]t :jLsf/ ug{] sfo{ ;d]tnfO{ hgfpF5 .

-;_ æart vftfÆ eGgfn] u|fxsn] a}+s jf ljQLo ;+:yfdf artsf] lgldQ /fv]sf] /sdsf] x/lx;fa n]lvPsf] vftf ;Demg' k5{ .

-x_ æa}+sÆ eGgfn] bkmf $( sf] pkbkmf -!_ adf]lhdsf] a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ug{ ;+:yfkgf ePsf] ;+ul7t ;+:yf ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] g]kfndf /x]sf] ljb]zL a}+ssf] zfvf sfof{no, g]kfndf :yflkt a}+sn] g]kfn aflx/ vf]n]sf]] zfvf sfof{no tyf bkmf $( sf] pkbkmf -%_ adf]lhd sfo{ ug]{ k"jf{wf/ ljsf; a}+s / ;f] sf] zfvf sfof{no ;d]tnfO{ hgfpF5 .

-If_ æa}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/Æ eGgfn] bkmf $( adf]lhdsf] a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ;Demg' k5{ .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

8

 

-q_ æaf]g; z]o/Æ eGgfn] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] d'gfkmfaf6 ePsf] art jf cGo sf]ifnfO{ k"FhLs/0f u/L z]o/wgLnfO{ cltl/Qm z]o/sf] ?kdf hf/L ul/Psf] z]o/ ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] art jf cGo sf]ifnfO{ k"FhLs/0f u/L z]o/sf] r'Qmf /sd j[l4 u/]sf] cj:yf ;d]tnfO{ hgfpF5 .

-1_ æd'2tL vftfÆ eGgfn] u|fxsn] a}+s jf ljQLo ;+:yfdf lglZrt cjlw;Dd ;fdfGotof lgIf]k lemSg gkfpg] u/L hDdf u/L /fv]sf] /sdsf] x/lx;fa n]lvPsf] cfjlws vftf ;Demg' k5{ .

-ss_ æ/fi6« a}+s P]gÆ eGgfn] g]kfn /fi6« a}+s P]g, @)%* ;Demg' k5{ .

-sv_ æ/fi6« a}+sÆ eGgfn] g]kfn /fi6« a}+s ;Demg' k5{ .

-su_ ænlIft ;+:yfÆ eGgfn] o; P]g adf]lhd k|fKt ug{] ;+:yfdf ;Dk"0f{ ;DklQ tyf bfloTj ;d]t ;dflxt x'g hfg] Ohfhtkq k|fKt ;+:yf ;Demg' k5{ .

-s3_ æn]vfk/LIf0f ;ldltÆ eGgfn] bkmf ^) adf]lhdsf] n]vfk/LIf0f ;ldlt ;Demg' k5{ .

-sª_ ænfef+zÆ eGgfn] a}+s jf ljQLo ;+:yfn] o; P]g tyf k|rlnt sfg"g adf]lhd lbg] gub nfef+z, cGtl/d nfef+z jf af]g; z]o/ ;Demg' k5{ .

-sr_ ælnlSj8]6/Æ eGgfn] a}+s jf ljQLo ;+:yf vf]/hL ug{] sfd sf/afxL ug{ cbfntsf] cfb]z jf ;fx'x?sf] ;efaf6 kfl/t k|:tfj adf]lhd lgo'Qm JolQm ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] lnlSj8]zgsf] sfd ug]{ sfof{no ;d]tnfO{ hgfpF5 .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

9

 

-s5_ ælnlhËÆ eGgfn] lglZrt cjlwsf nflu rn crn ;DklQsf] :jfldTj Ohfhtkq k|fKt ;+:yf;Fu} /xg] u/L ef]uflwsf/ dfq k|fKt u/L ;f] afkt lglZrt ;dotflnsfdf u|fxsaf6 /sd a'emfpg] ;Demf}tf adf]lhdsf] sfo{ ;Demg' k5{ .

-sh_ æjf;nft aflx/sf] sf/f]af/Æ eGgfn] a}+s jf ljQLo ;+:yfn] bfloTj Joxf]g'{ kg]{ ;Defjgf ePsf] k|tLtkq, hdfgtkq, :jLsf/kq, k|lta4tf, ljb]zL ljlgdo ;DaGwL :jfk, cK;g, clu|d sf/f]af/ ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] /fi6« a}+sn] ;do ;dodf tf]lslbPsf pks/0fsf] sf/f]af/ ;d]tnfO{ hgfpF5 .

-sem_ æljQLo ;+:yfÆ eGgfn] bkmf $( sf] pkbkmf -@_, -#_ jf -$_ adf]lhdsf] a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ug{ ;+:yfkgf ePsf] ;+ul7t ;+:yf ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] ljsf; a}+s, ljQ sDkgL, n3' ljQ ;+:yf jf ljb]zL ljQLo ;+:yfsf] g]kfndf /x]sf] zfvf sfof{no / g]kfndf :yflkt ljQLo ;+:yfsf] ljb]zdf /x]sf] zfvf sfof{no ;d]tnfO{ hgfpF5 .

-s`_ æljQLo :jfy{Æ eGgfn] ;~rfns, Ps k|ltzt jf ;f]eGbf a9L z]o/ lnPsf] z]o/wgL jf sfo{sf/L k|d'v jf To:tf] JolQmsf] kl/jf/ jf ;~rfns dgf]lgt ug]{ clwsf/ kfPsf] JolQm, sDkgL jf ;+ul7t ;+:yfn] s'g} kmd{, sDkgL jf ;+ul7t ;+:yfsf] r'Qmf k"FhLsf] bz k|ltzt jf ;f]eGbf a9L x'g] u/L 5'§f5'§} jf ;+o'Qm ?kdf z]o/ vl/b u/]df To:tf] JolQm jf JolQmx?sf] bz k|ltzt jf ;f] eGbf a9L z]o/ :jfldTj /x]sf] ;+:yfdf /x]sf] lghx?sf] :jfy{ ;Demg' k5{ / ;f] zAbn]

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

10

 

/fi6« a}+sn] ;do ;dodf ljQLo sf/f]af/sf] k|s[lt / cj:yf x]/L ljQLo :jfy{ egL tf]lslbPsf] :jfy{ ;d]tnfO{ hgfpF5 .

-s6_ æljb]zL a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] zfvfÆ eGgfn] g]kfndf zfvf sfof{no vf]nL a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ug{ o; P]g adf]lhd /fi6« a}+saf6 :jLs[lt k|fKt s'g} a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] zfvf ;Demg' k5{ .

-s7_ æljB'tLo sf/f]af/Æ eGGffn] 6]lnkmf]g, 6]n]S;, sDKo'6/ jf DofUg]l6s 6]k jf To:t} k|sf/sf cGo ljB'tLo pks/0fsf] dfWodaf6 lgIf]k lng], e'QmfgL lbg], /sdfGt/ ug]{ sf/f]af/ ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] 6ld{gn, c6f]d]6]8 6]n/ d]l;g / Sof; l8:k]lG;Ë d]l;gsf] dfWodaf6 x'g] sf/f]af/, rfh{ sf8{, 8]la6 jf q]ml86 sf8{af6 x'g] sf/f]af/ ;d]tnfO{ hgfpF5 .

-s8_ æljj/0fkqÆ eGgfn] a}+s jf ljQLo ;+:yfn] bkmf * adf]lhd k|sfzg ug'{ kg]{ ljj/0fkq ;Demg' k5{ .

-s9_ æzfvf sfof{noÆ eGgfn] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] g]kfn / g]kfn aflx/ /x]sf] zfvf, pkzfvf, k|zfvf, Onfsf, k|ltlglw jf ;Dks{ sfof{no tyf ljb]zL a}+s jf ljQLo ;:yfsf]] g]kfndf /x]sf] zfvf jf k|ltlglw jf ;Dks{ jf cGo h'g;'s} sfof{no ;Demg' k5{ .

-s0f_ æz]o/Æ eGgfn] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] z]o/ k"FhLsf] ljeflht c+z ;Demg' k5{ .

-st_ æz]o/wgLÆ eGgfn] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] z]o/df :jfldTj ePsf] JolQm ;Demg' k5{ .

-sy_ æ;~rfnsÆ eGgfn] ;~rfns ;ldltsf]

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

11

 

;b:o ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] ;~rfns ;ldltsf] cWoIf / j}slNks ;~rfns ;d]tnfO{ hgfpF5 .

-sb_ æ;~rfns ;ldltÆ eGgfn] bkmf !$ adf]lhd u7g ePsf]] ;~rfns ;ldlt ;Demg' k5{ .

-sw_ æ;+:yfksÆ eGgfn] o; P]g adf]lhd a}+s jf ljQLo ;+:yf ;+:yfkgf ug{sf] nflu k|aGwkq tyf lgodfjnLdf sDtLdf Ps z]o/ lng dGh"/ u/L ;+:yfkssf] x}l;otn] x:tfIf/ ug]{ JolQm ;Demg' k5{ .

-sg_ æ;Da4 JolQmÆ eGgfn] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;~rfns, kbflwsf/L jf lghsf]] kl/jf/sf] pNn]Vo :jfldTj /x]sf] s'g} kmd{, sDkgL jf ;+:yf jf To:tf] kmd{, sDkgL jf ;+:yfdf pNn]Vo :jfldTj /x]sf] s'g} JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yf jf ;f]df pNn]Vo :jfldTj /fVg] ;f]sf] lxtflwsf/L ;Demg' k5{ .

-sk_ æ:jtGq ;~rfnsÆ eGgfn] bkmf !$ sf] pkbkmf -#_ adf]lhd :jtGq ;~rfnssf] kbdf lgo'Qm JolQm ;Demg' k5{ .

-skm_ æ:j]lR5s vf/]hLÆ eGgfn] kl/R5]b–!! adf]lhd a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] :j]lR5s vf/]hL x'g] cj:yf ;Demg' k5{ .

-sa_ æ;fx'Æ eGgfn] a}+s jf ljQLo ;+:yfn] ltg{' a'emfpg' kg{] JolQm jf ;+ul7t ;+:yf ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] vf/]hLsf] k|of]hgsf nflu lgIf]kstf{ tyf l8a]~r/ xf]N8/nfO{ ;d]t hgfpF5 .

-se_ æxfOkf]lys];g shf{Æ eGgfn] dfnj:t' :6ssf] ef]uflwsf/ ;DalGwt C0fLd} sfod

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

12

 

/fvL ;f]sf] lwtf]df a}+s jf ljQLo ;+:yf / C0fLaLr ;Demf}tf eO{ k|jfx ul/Psf] shf{ ;Demg' k5{ .

kl/R5]b–@

Af}+s jf ljQLo ;+:yf ;+:yfkgf ;DaGwL Joj:yf

#= Af}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;+:yfkgf M -!_ o; P]g adf]lhd a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ug{sf] nflu Af}+s jf ljQLo ;+:yf ;+:yfkgf ug{ rfxg] s'g} klg JolQmn] To:tf] a}+s jf ljQLo ;+:yf k|rlnt sfg"g adf]lhd klAns lnld6]8 sDkgLsf] ?kdf btf{ u/fpg' kg{]5 .

t/ of] P]g k|f/De x'Fbfsf avt ;~rfngdf /x]sf a}+s jf ljQLo ;+:yfn] of] pkbkmf adf]lhd btf{ ug{' kg{] 5}g .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd sDkgL btf{ ug{ k|rlnt sfg"g adf]lhd clVtof/ kfPsf] clwsf/Ln] sDkgL btf{ ubf{ bkmf $ sf] cwLgdf /xL ug'{ kg]{5 .

$= Af}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;+:yfkgf ug{' k"j{ :jLs[lt lng' kg]{ M -!_ bkmf # sf] k|of]hgsf] nflu a}+s jf ljQLo ;+:yf k|rlnt sfg"g adf]lhd btf{ ug{ lgj]bg lbg' cl3 ;DalGwt JolQm jf ;+:yfn] b]xfosf sfuhft ;+nUg u/L /fi6« a}+sn] tf]s]sf] b:t'/ ;lxt k"j{ :jLs[ltsf] nflu /fi6« a}+s ;dIf lgj]bg lbg' kg]{5 M–

-s_ k|:tfljt Af}+s jf ljQLo ;+:yfsf] k|aGwkq,

-v_ k|:tfljt Af}+s jf ljQLo ;+:yfsf] lgodfjnL,

-u_ k|:tfljt a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;DefJotf cWoog k|ltj]bg,

-3_ /fi6« a}+sn] tf]s]sf] 9fFrfdf lgj]bssf] JolQmut ljj/0f,

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

13

 

-ª_ k|:tfljt Af}+s jf ljQLo ;+:yf ;+:yfkgf ug{ lgj]bsaLr s'g} ;Demf}tf ePsf] /x]5 eg] To:tf] ;Demf}tfsf] k|dfl0ft k|ltlnlk,

-r_ lgj]bssf] nufgLsf] >f]t v'n]sf] ljj/0f / o; bkmf adf]lhd lgj]bg lbg' eGbf tTsfn cl3Nnf] cfly{s jif{;Ddsf] s/ r'Qmf u/]sf] k|df0f,

-5_ lgj]bs g]kfn jf ljb]zdf bfdf;fxLdf k/] gk/]sf], s'g} a}+s jf ljQLo ;+:yfaf6 shf{ lnP glnPsf], a}+s jf ljQLo ;+:yf;Fusf] s'g} sf/f]af/df sfnf];"rLdf k/] gk/]sf], k/]sf] eP ;f] k'ms'jf eO{ tLg jif{sf] cjlw Joltt eP gePsf] ljj/0f,

-h_ lgj]bssf] lj?4 7uL, hfn;fhL, jf k|rlnt sfg"g adf]lhd s;'/ dflgg] sfo{df g]kfn jf ljb]zdf s'g} sf/afxL grn]sf] Pj+ To:tf] s;'/hGo sfo{df ;hfo gkfPsf] :j3f]if0ff,

-em_ lgj]bs g]kfn jf ljb]zsf] s'g} klg lgodgsf/L jf ;'kl/j]If0f ug]{ lgsfo jf clwsf/Laf6 sf/afxLdf k/] gk/]sf], lgh ;+nUg /x]sf] sDkgL jf ;+:yfsf] Ohfhtkq lgnDag jf /2 ePsf] jf afWofTds vf/]hLdf k/]sf] jf kg]{ qmddf /x] g/x]sf] ljj/0f,

-`_ lgj]bssf] kl/jf/sf] ;b:osf] gfd, y/ / gftf tyf pNn]Vo :jfldTj jf pNn]Vo x}l;otsf] ljj/0f /

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

14

 

lghx? s'g} ;+:yfdf ;~rfns, kbflwsf/L jf sd{rf/L eO{ sfd u/]sf] eP k|To]s JolQmsf] bhf{ ;d]t pNn]v ul/Psf] ljj/0f,

t/, lgj]bs ;+ul7t ;+:yf ePdf ;f] ;+ul7t ;+:yfdf pNn]Vo :jfldTj jf x}l;ot /fVg] JolQmsf] ljj/0f, kl5NNff] tLg cfly{s jif{sf] n]vfk/LIf0f ul/Psf] ljQLo ljj/0f / ;f] ;+ul7t ;+:yfsf] s/ r'Qmf k|df0fkq ;d]t ;+nUg ug'{ kg]{5 .

-6_ lgj]bssf] ljQLo tyf Jofj;flos k[i7e"ldsf] ;DaGwdf hfFra'em ug{ jf u/fpg jf To:tf] ;"rgf tyf hfgsf/L cfbfg k|bfg ug{ u/fpg /fi6« a}+snfO{ lbPsf] lnlvt clVtof/L,

-7_ /fi6« a}+saf6 tf]lsPsf] ;Ldf;Ddsf] lgIf]k ;'/If0f ug{] k|lta4tf,

-8_ /fi6« a}+sn] ;do ;dodf tf]lslbPsf] cGo ljj/0f tyf sfuhft .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd k"j{ :jLs[ltsf] nflu k|fKt lgj]bg / ;f] ;fy ;+nUg sfuhftsf] hfFra'em ubf{ :jLs[lt lbg pko'Qm x'g] b]v]df /fi6« a}+sn] s'g} zt{ tf]sL jf gtf]sL To;/L lgj]bg kg{ cfPsf] Ps;o aL; lbgleq To:tf] a}+s jf ljQLo ;+:yf ;+:yfkgf ug{ k"j{ :jLs[lt lbg ;Sg]5 .

-#_ pkbkmf -@_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg b]xfosf JolQm / lghsf] kl/jf/sf] ;b:osf] pNn]Vo :jfldTj ePsf] kmd{ jf sDkgLnfO{ a}+s jf ljQLo ;+:yf ;+:yfkgf ug{ k"j{ :jLs[lt lbOg] 5}g M—

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

15

 

-s_ /fi6« a}+ssf] lgodgsf/L sf/afxLdf k/]sf],

-v_ a}+lsË s;'/df ;hfo kfPsf],

-u_ 7uL, hfn;fhL, lst]{df ;hfo kfPsf],

-3_ ;DklQ z'4Ls/0f tyf cft+sjfbL lqmofsnfkdf ljQLo nufgL ;DaGwL s;'/df ;hfo kfPsf],

-ª_ e|i6frf/ ;DaGwL s;'/df ;hfo ePsf],

-r_ dfgj a]rlavg, ckx/0f, z/L/aGws, hj/h:tL s/0fL h:tf uDeL/ k|s[ltsf s;'/df ;hfo kfPsf] .

%= ljb]zL nufgLdf a}+s jf ljQLo ;+:yf ;+:yfkgf ug{ k"j{ :jLs[lt lng' kg{] M -!_ s'g} ljb]zL a}+s jf ljQLo ;+:yfn] g]kfndf ;+:yfkgf ePsf] ;+ul7t ;+:yf jf g]kfnL gful/s;Fu ldnL ;+o'Qm nufgLdf jf /fi6« a}+sn] tf]s] adf]lhdsf] z]o/ :jfldTj sfod x'g] u/L ;xfos sDkgLsf] ?kdf o; P]g adf]lhd a}+s jf ljQLo ;+:yf ;+:yfkgf ug{ k"j{ :jLs[lt lng] k|of]hgsf] nflu lgj]bg lbFbf bkmf $ sf] pkbkmf -!_ df plNnlvt sfuhftx?sf cltl/Qm /fi6« a}+sn] tf]s]sf] b:t'/ ;lxt b]xfo adf]lhdsf sfuhft tyf ljj/0f ;d]t k]z ug'{ kg]{5 M–

-s_ ljb]zL a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] k|aGwkq, lgodfjnL tyf ;DalGwt d'n'sdf pQm a}+s jf ljQLo ;+:yf btf{ ePsf] k|df0fkqsf] k|ltlnlk / k"FhL ;+/rgf,

-v_ ljb]zL a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;DalGwt d'n'sdf a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ;~rfng ug{ k|fKt u/]sf] Ohfhtkqsf] k|ltlnlk,

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

16

 

-u_ sf/f]af/ ug]{ d'Vo :yfg ;DaGwL ljj/0f,

-3_ ljb]zL a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] n]vfk/LIf0f ul/Psf] kl5Nnf] tLg cfly{s jif{sf] jf;nft / gfkmf–gf]S;fg lx;fasf] k|dfl0ft k|ltlnlk,

-ª_ g]kfndf k|:tfljt Joj;fosf] of]hgf, Jofj;flos /0fgLlt tyf ;~rfng ug]{ sf/f]af/sf] lsl;d, cfGtl/s lgoGq0f / hf]lvd Joj:yfkg ;DaGwL ljj/0f,

-r_ ljb]zL a}+s jf ljQLo ;+:yfn] ;DalGwt d'n'ssf] sfg"g adf]lhd g]kfndf a}+s jf ljQLo ;+:yf vf]Ng u/]sf] lg0f{o / To:tf] d'n'ssf] lgodgsf/L lgsfon] lbPsf] clVtof/L .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd k"j{ :jLs[ltsf] nflu k|fKt lgj]bg / ;f] ;fy ;+nUg sfuhftsf] hfFra'em ubf{ :jLs[lt lbg pko'Qm x'g] b]v]df /fi6« a}+sn] s'g} zt{ tf]sL jf gtf]sL To;/L lgj]bg kg{ cfPsf] Ps;o aL; lbgleq ljb]zL a}+s jf ljQLo ;+:yfnfO{ tf]lslbPsf] ;Ldf;Ddsf] z]o/ nufgL jf ;+o'Qm nufgLdf a}+s jf ljQLo ;+:yf ;+:yfkgf ug{ k"j{ :jLs[lt lbg ;Sg]5 .

-#_ ljb]zL a}+s jf ljQLo ;+:yfn] /fi6« a}+saf6 k"j{ :jLs[lt lnO{ ;~rfngdf /x]sf] :jb]zL a}+s jf ljQLo ;+:yfdf /fi6« a}+sn] tf]s] adf]lhdsf] k|lqmof k"/f u/L ;+o'Qm nufgLsf] ?kdf z]o/ :jfldTj lng ;Sg]5 .

-$_ o; P]gdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg of] P]g k|f/De x'g'eGbf cl3 s'g} ljb]zL a}+s jf ljQLo ;+:yf jf cGo s'g} ljb]zL ;+:yfn] k|rlnt sfg"g adf]lhd :jLs[lt k|fKt u/L s'g} a}+s jf ljQLo ;+:yfdf

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

17

 

u/]sf] nufgL ;f] a}+s jf ljQLo ;+:yfdf oyfjt sfod /x]sf] dflgG5 .

^= a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] zfvf sfof{no vf]Ng k"j{ :jLs[lt lng' kg{] M -!_ cGt/f{li6«o >]0fLs[t -OG6/g]Zgn /]6]8_ s'g} ljb]zL a}+s jf ljQLo ;+:yfn] g]kfnleq a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ jf u}/ a}+lsË ljQLo sf/f]af/ ;~rfng ug{ zfvf sfof{no vf]Ng rfx]df To:tf] zfvf sfof{no vf]Ng' k"j{ /fi6« a}+ssf] :jLs[lt lng' kg]{5 .

-@_ pkbkmf -!_ sf] k|of]hgsf] nflu /fi6« a}+sn] tf]s]sf] k"FhL tyf b:t'/ ;lxt /fi6« a}+s ;dIf lgj]bg lbg' kg]{5 .

-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd lgj]bg lbFbf To:tf] ljb]zL a}+s jf ljQLo ;+:yfn] bkmf % sf] pkbkmf -!_ df plNnlvt ljj/0f tyf sfuhftsf] cltl/Qm b]xfo adf]lhdsf yk sfuhft tyf ljj/0f ;d]t k]z ug'{ kg]{5 M–

-s_ ljb]zL a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] g]kfnl:yt zfvf jf k|ltlglw jf ;Dks{ sfof{non] ug]{ Jofj;flos sfd sf/afxLsf] ;DaGwdf cfˆgf] ;Dk"0f{ bfloTj k"/f ug{ cfjZos x'g] /sd /fi6« a}+sn] dfu u/]sf] avt pknAw u/fpg] ;DaGwdf ;~rfns ;ldltn] u/]sf] lnlvt k|lta4tf,

-v_ ljb]zL a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] k|:tfljt zfvf sfof{no /xg] :yfgsf] ljj/0f,

-u_ ljb]zL a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] k|:tfljt zfvf sfof{nosf] ;Defljt kbflwsf/Lsf] ljj/0f .

-$_ pkbkmf -#_ adf]lhd k]z ePsf sfuhft jf ljj/0f hfFra'em ubf{ yk sfuhft jf ljj/0f dfu ug{' kg{] b]lvPdf /fi6« a}+sn] ;DalGwt lgj]bsaf6 cfjZos sfuhft jf ljj/0f dfu ug{ ;Sg]5 .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

18

 

-%_ pkbkmf -#_ adf]lhdsf] yk sfuhft tyf pkbkmf -$_ adf]lhdsf] sfuhft dfluPsf]df To:tf] sfuhft k|fKt ePkl5 k|fKt lgj]bg pk/ hfFrj'em ubf{ k"j{ :jLs[lt lbg pko'Qm x'g] b]v]df /fi6« a}+sn] s'g} zt{ tf]sL jf gtf]sL To;/L lgj]bg kg{ cfPsf] Ps;o aL; lbgleq To:tf] ljb]zL a}+s jf ljQLo ;+:yfnfO{ g]kfndf zfvf sfof{no vf]Ng :jLs[lt lbg ;Sg]5 .

-^_ pkbkmf -%_ adf]lhdsf] k"j{ :jLs[lt k|fKt u/] kl5 To:tf] ljb]zL a}+s jf ljQLo ;+:yfn] k|rlnt sDkgL sfg"g adf]lhd zfvf sfof{no btf{ ug'{ kg]{5 .

-&_ pkbkmf -^_ adf]lhd btf{ ePsf] ljb]zL a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] zfvf sfof{non] g]kfndf a}lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ug{] :jLs[ltsf] nflu /fi6« a}+sn] tf]s]sf] z'Ns jf b:t'/ ;lxt b]xfosf sfuhft tyf ljj/0f ;+nUg u/L /fi6« a}+s ;dIf lgj]bg k]z ug{' kg{]5 M–

-s_ zfvf sfof{nosf] ?kdf g]kfndf a+}lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ug{ k|rlnt sDkgL sfg"g adf]lhd btf{ ePsf] btf{ k|df0fkq,

-v_ ljb]zL a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;DalGwt d'n'ssf] sfg"g adf]lhd To:tf] d'n'ssf] ;/sf/ jf s]Gb|Lo a}+s jf lgodg ug]{ lgsfon] To:tf] ljb]zL a}+s jf ljQLo ;+:yfnfO{ g]kfndf zfvf sfof{no vf]Ng lbPsf] :jLs[lt jf ;xdlt kq .

-u_ ljb]zL a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] zfvf sfof{no :yfkgf ug{ /fi6« a}+sdf lgj]bg k]z u/]kl5 jf /fi6« a}+saf6 k"j{ :jLs[lt lnPkl5 To:tf] ljb]zL a}+s jf ljQLo ;+:yfn] o; P]g adf]lhd k"/f ug'{ kg]{ s'g}

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

19

 

s'/fdf km/s k/]sf] eP ;f]sf] ljj/0f,

-3_ /fi6« a}+sn] dfu u/] adf]lhdsf] cGo hfgsf/L tyf ljj/0f .

-*_ pkbkmf -&_ adf]lhd k|fKt lgj]bg pk/ hfFra'em ubf{ :jLs[lt lbg pko'Qm x'g] b]v]df /fi6« a}+sn] To:tf] ljb]zL a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] zfvf sfof{nonfO{ g]kfndf a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ug{ lgj]bg k]z ePsf] ldltn] gAa] lbgleq :jLs[lt lbg ;Sg]5 .

-(_ pkbkmf -*_ adf]lhd :jLs[lt k|bfg ubf{ /fi6« a}+sn] cfjZos zt{ ;d]t tf]Sg ;Sg]5 .

-!)_ a}+s tyf ljQLo ;+:yfn] /fi6« a}+ssf] :jLs[lt lnO{ g]kfn aflx/ zfvf sfof{no vf]Ng ;Sg]5 .

-!!_ pkbkmf -!)_ adf]lhd g]kfn aflx/ zfvf sfof{no vf]Ng] ;DaGwdf /fi6« a}+sn] ;do ;dodf cfjZos gLlt agfpg]5 .

&= k"j{ :jLs[lt lbg OGsf/ ug{ ;Sg] M -!_ /fi6« a}+sn] b]xfosf] cj:yfdf s'g} a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;+:yfkgf ug{ jf ljb]zL a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] zfvf sfof{no vf]Ngsf nflu k"j{ :jLs[lt lbg OGsf/ ug{ ;Sg]5 M–

-s_ k|:tfljt a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] gfd jf To:tf] ;+:yfn] ug]{ a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ;fj{hlgs lxt, wd{, hfthflt jf ;Dk|bfo cflbsf] b[li6sf]0fn] jf~5gLo gb]lvPdf,

-v_ k|:tfljt a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] p2]Zo k|rlnt sfg"g ljk/Lt ePdf,

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

20

 

-u_ k|:tfljt a}+s jf ljQLo ;+:yf ;+:yfkgf ug{ k|fljlws b[li6sf]0faf6 pko'Qm gb]lvPdf,

-3_ k|:tfljt a}+s jf ljQLo ;+:yfn] k]z u/]sf] ;DefJotf cWoog k|ltj]bg, ljj/0f tyf sfuhft / cGo k"jf{wf/nfO{ cWoog ubf{ ljQLo sf/f]af/ :j:y / k|lt:kwf{Tds 9+uaf6 ;~rfng ug]{ s'/fdf ljZjf; ug{ ;lsg] cfwf/ gePdf,

-ª_ k|aGwkq / lgodfjnLdf k|:tfljt a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;a} ;+:yfksn] cfˆgf] gfd, 7]ufgf cfk"mn] lng] z]o/ ;+Vof ;d]t v'nfO{ ;fIfLsf] /f]xj/df ;xL5fk u/L ;f] ;fIfLsf] gfd, 7]ufgf ;d]t gv'nfPdf,

-r_ k|lt JolQm z]o/ nufgL ;Ldf / z]o/ :jfldTj cg'kft ;do ;dodf /fi6« a}+sn] tf]s]] adf]lhd /x]sf] gkfOPdf,

-5_ /fi6« a}+sn] hf/L u/]sf] a+}s jf ljQLo ;+:yf ;+:yfkgf tyf Ohfhtkq ;DaGwL gLlt ljk/Lt ePsf] kfOPdf,

-h_ /fi6« a}+sn] tf]s]sf] cGo zt{ k"/f u/]sf] gkfOPdf .

-@_ pkbkmf -!_ df plNnlvt s'g} cj:yf k/L k|:tfljt a}+s jf ljQLo ;+:yfnfO{ /fi6« a}+sn] k"j{ :jLs[lt lbg OGsf/ u/]df ;f]sf] sf/0f v'nfO{ lgj]bsnfO{ hfgsf/L lbg' kg]{5 .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

21

 

kl/R5]b–# lwtf]kqsf] sf/f]af/ ;DaGwL Joj:yf

*= ljj/0fkq M -!_ a}+s jf ljQLo ;+:yfn] lwtf]kqsf] ;fj{hlgs

lgisfzg ug'{ cufj} lwtf]kq ;DaGwL k|rlnt sfg"g adf]lhd :jLs[lt k|fKt u/L cfkm\gf]] ljj/0fkq /fi6« a}+s ;dIf btf{ u/fpg' kg]{5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd ljj/0fkq btf{ gu/fP;Dd ;f] a}+s jf ljQLo ;+:yf jf To:tf] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] tk{maf6 s;}n] klg To:tf] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ljj/0fkq k|sfzg ug{ kfpg] 5}g .

-#_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg lwtf]kq af]8{af6 ljj/0fkq btf{ ug]{ ;DaGwdf :jLs[lt k|bfg u/]sf] hfgsf/L lnlvt ?kdf k|fKt gu/];Dd /fi6« a}+sn] To:tf] ljj/0fkq btf{ ug]{ 5}g .

(= z]o/sf] afF8kmfF6 M -!_ a}+s jf ljQLo ;+:yfn] cfˆgf] s"n hf/L k"FhLsf] sDtLdf tL; k|ltzt z]o/ ;j{;fwf/0fnfO{ laqmL ljt/0f ug{sf] nflu 5'6\ofpg' kg]{5 .

:ki6Ls/0f M o; bkmfsf] k|of]hgsf] nflu æ;j{;fwf/0fÆ eGgfn] k|fs[lts JolQmnfO{ ;Demg' k5{ .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd ;j{;fwf/0fnfO{ 5'6\ofPsf] z]o/ tf]lsPsf] cjlwleq ;j{;fwf/0fnfO{ laqmL ljt/0f ug'{ kg]{5 . o;/L laqmL ubf{ laqmL gePsf] To:tf] z]o/ cGo kmd{, sDkgL jf ;+:yfnfO{ laqmL ljt/0f ug{ ;lsg]5 .

-#_ a}+s tyf ljQLo ;+:yfn] pkbkmf -!_ df plNnlvt xb afx]ssf] )=% k|ltzt z]o/ sd{rf/Lsf] nflu 5'6\ofpg ;Sg]5 .

-$_ a}+s jf ljQLo ;+:yfn] rfx]df /fi6« a}+sn] tf]s]sf] k|lqmof k'/f u/L ;+:yfks z]o/ ;d"xsf] :jfldTj PsfpGg k|ltzteGbf sd gx'g] u/L afFsL c+z ;j{;fwf/0f z]o/ ;d"xdf kl/0ft ug{ ;Sg]5 .

:ki6Ls/0f M o; kl/R5]bsf] k|of]hgsf] nflu,–

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

22

 

-s_ æ;+:yfks z]o/ ;d"xÆ eGgfn] /fi6« a}+sn] tf]s]sf] ;+:yfks z]o/ ;d"x ;Demg' k5{ .

-v_ æ;j{;fwf/0f z]o/ ;d"xÆ eGgfn] ;+:yfks z]o/ ;d"x afx]ssf] cGo z]o/ ;d"x ;Demg' k5{ .

-%_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg g]kfn ;/sf/sf] pNn]Vo :jfldTjdf ;+:yfkgf x'g] a}+s jf ljQLo ;+:yf tyf k"jf{wf/ ljsf; a+}ssf] xsdf z]o/ :jfldTjsf] cg'kft pkbkmf -!_ adf]lhd x'g cfjZos kg]{ 5}g .

-^_ s'g} ljb]zL a}+s jf ljQLo ;+:yf jf cGo s'g} ljb]zL ;+:yfsf] ;+o'Qm nufgLdf ;+:yfkgf ePsf] a}+s jf ljQLo ;+:yf jf k"jf{wf/ ljsf; a}+sn] /fi6« a}+sn] tf]s] adf]lhdsf] z]o/ ;j{;fwf/0fnfO{ laqmL ljt/0f ug'{ kg]{5 .

-&_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] z]o/ vl/bsf] nflu ;j{;fwf/0faf6 b/vf:t cfXjfg ubf{ z]o/sf] c+lst d"Nosf] zt k|ltzt /sd b/vf:t ;fy dfu ug'{ kg]{5 .

!)= lwtf]kq sf/f]af/ M -!_ a}+s jf ljQLo ;+:yfn] cfˆgf] lwtf]kq ;j{;fwf/0fnfO{ lgisfzg ubf{ To:tf] lwtf]kqsf] laqmL, afF8kmfF6, ljlgd]o ;DaGwL sfo{ lwtf]kq ;DaGwL k|rlnt sfg"g adf]lhd ug'{ kg]{5 .

-@_ a}+s jf ljQLo ;+:yfn] s'g} lwtf]kq Joj;foL ;+:yf dfk{mt lwtf]kq sf/f]af/ ug]{ ;DaGwdf u/]sf] ;Demf}tfsf] Ps k|lt To:tf] ;Demf}tf ePsf] ldltn] ;ft lbgleq /fi6« a}+s ;dIf a'emfpg' kg]{5 .

-#_ a}+s jf ljQLo ;+:yfn] s'g} klg k|sf/sf] l8a]~r/ jf ljQLo pks/0f hf/L ubf{ /fi6« a}+ssf] k"j{ :jLs[lt lng' kg]{5 .

-$_ pkbkmf -#_ adf]lhdsf] :jLs[lt lbFbf /fi6« a}+sn] cfjZos zt{ tf]Sg ;Sg]5 / To:tf] zt{sf] kfngf ug'{ ;DalGwt a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] st{Jo x'g]5 .

!!= z]o/ laqmL jf lwtf]aGws ;DaGwL Joj:yf M -!_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;+:yfksn] ljQLo sf/f]af/ ;~rfng u/]sf]

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

23

 

sDtLdf kfFr jif{ gk'u];Dd cfˆgf] gfddf /x]sf] z]o/ laqmL ug{ jf lwtf]aGws /fVg kfpg] 5}g .

-@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg s'g} a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;~rfngdf s'g} afwf Jojwfg pTkGg eO{ ljz]if kl/l:yltsf] l;h{gf x'g uPdf jf ;+:yfks cGo a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ljQLo sf/f]af/df sfnf];"rLdf ;dfj]z x'g k'u]df /fi6« a}+ssf] :jLs[lt lnO{ ;+:yfksx?aLr Ps cfk;df z]o/ vl/b jf laqmL ug{ ;lsg]5 .

:ki6Ls/0f M o; pkbkmfsf] k|of]hgsf] nflu æljz]if kl/l:yltÆ eGgfn] u0fk"/s ;+Vofsf] cefjn] ;~rfns ;ldltsf] a}7s nuftf/ tLg k6s;Dd a:g g;s]sf] jf ;~rfnssf] cfk;L ljjfbsf] sf/0fn] s'g} klg lg0f{odf k'Ug g;s]sf] cj:yf ;Demg' k5{ .

-#_ ;+:yfksn] a}+s jf ljQLo ;+:yfn] sf/f]af/ ;~rfng u/]sf] ldltn] kfFr jif{ k'u]kl5 / ;j{;fwf/0fdf z]o/ hf/L u/]kl5 cfˆgf] gfddf /x]sf] z]o/ laqmL ug{ jf lwtf]aGws /fVg rfx]df /fi6« a}+ssf] :jLs[lt lnO{ laqmL u/]sf] To:tf] z]o/ ;+:yfks ;d"xdf g} /xg] u/L laqmL ug{ jf lwtf]aGws /fVg ;Sg]5 .

t/ r'Qmf k"FhLsf] b'O{ k|ltzteGbf sd z]o/ wf/0f ug{] ;+:yfksn] cfˆgf] z]o/ laqmL jf lwtf] aGws /fVbf /fi6« a}+ssf] :jLs[lt lng cfjZos kg{] 5}g .

-$_ bkmf ( sf] pkbkmf -!_ / pkbkmf -@_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg a}+s jf ljQLo ;+:yfn] sf/f]af/ ;~rfng u/]sf] bz jif{ k'u]kl5 k"FhL ahf/, a}+lsË nufot ;du| ljQLo If]qdf kg]{ k|efj ;d]tnfO{ ljrf/ u/L /fi6« a}+ssf] :jLs[ltdf ;+:yfks z]o/ qmdzM ;j{;fwf/0f z]o/df kl/0ft ug{ ;Sg]5 .

-%_ ;+:yfkssf] z]o/ s'g} sDkgL jf ;+ul7t ;+:yfn] lnPsf] cj:yfdf To:tf] sDkgL jf ;+ul7t ;+:yfsf] pNn]Vo :jfldTj ePsf z]o/wgLx?df x]/km]/, z]o/ laqmL jf x:tfGt/0f ug{' cl3 /fi6« a}+ssf] k"j{ :jLs[lt lng' kg{]5 .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

24

 

t/ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] r'Stf k"FhLsf] b'O{ k|ltzteGbf sd z]o/ wf/0f ug{] sDkgL jf ;+ul7t ;+:yfn]] z]o/ laqmL jf x:tfGt/0f ug{' cl3 /fi6« a}+ssf] k"j{ :jLs[lt lng cfjZos kg{] 5}g .

!@= lwtf]kq sf/f]af/ ug{df aGb]h M -!_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;~rfns, sfo{sf/L k|d'v, n]vfk/LIfs, sDkgL ;lrj jf a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] Joj:yfkg tyf n]vf ;DaGwL sfo{df k|ToIf ?kn] ;+nUg JolQmn] To:tf] kbdf axfn /xFbfsf avt jf To:tf] kbaf6 cjsfz k|fKt u/]sf] ldltn] Ps jif{;Dd ;DalGwt a}+s jf ljQLo ;+:yf jf To;sf] ;xfos sDkgLsf] lwtf]kq cfˆgf] jf cfˆgf] kl/jf/sf] ;b:o jf cGo s'g} klg JolQm jf To:tf JolQmsf] lgoGq0fdf /x]sf] kmd{, sDkgL jf ;+:yfsf] gfddf jf cGo JolQmnfO{ vl/b laqmL ug{ u/fpg, ug{ lbg, lwtf]aGws /fVg, /fVg nufpg jf bfg as; lng, lbg, x:tfGt/0f ug{ jf n]gb]g ug{ x'Fb}g .

t/ af]g; z]o/, xsk|b z]o/, sd{rf/LnfO{ 5'6\ofOPsf] z]o/ jf gofF z]o/ hf/L x'Fbf jf /fi6« a}+ssf] lgb]{zg sfof{Gjog ubf{ jf s'g} ;~rfns jf ;~rfns lgo'Qm ug{] clwsf/ kfPsf] ;+ul7t ;+:yfn] s'g} a}+s jf ljQLo ;+:yfdf cfˆgf] gfddf /x]sf] ;Dk"0f{ z]o/ laqmL ubf{ jf kl/R5]b–!) adf]lhd a}+s jf ljQLo ;+:yf Ps cfk;df ufEbf ufleFbf jf Pp6f a}+s jf ljQLo ;+:yfn] csf{] a}+s jf ljQLo ;+:yf k|flKt ubf{ jf a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;~rfngdf s'g} afwf Jojwfg pTkGg ePdf /fi6« a}+ssf] :jLs[lt lnO{ ;+:yfks ;~rfns jf ;~rfnsaLr Ps cfk;df lwtf]kq vl/b laqmL ug{ jf ;d:ofu|:t a}+ssf] ;'wf/fTds jf km/kmf/vsf] k|lqmofdf x'g] z]o/sf] vl/b laqmL jf x:TffGt/0f ug]{ u/fpg] sfdsf/afxLnfO{ of] pkbkmfn] afwf k'¥ofPsf] dflgg] 5}g .

-@_ s;}n] pkbkmf -!_ sf] ljk/Lt s'g} sfd u/]df To:tf] lwtf]kq ;DalGwt a}+s jf ljQLo ;+:yfn] hkmt u/L /fi6« a}+sn] tf]s] adf]lhd laqmL ljt/0f ug{' kg{]5 .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

25

 

!#= a}+s jf ljQLo ;+:yfn] cfˆgf] z]o/ cfk}mn] vl/b ug{ gx'g] M -!_ a}+s jf ljQLo ;+:yfn] cfˆgf] z]o/ cfk}mn] vl/b ug{ jf hdfgtdf /fvL shf{ lbg x'Fb}g .

-@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg b]xfosf cj:yfdf /fi6« a}+ssf] :jLs[lt lnO{ ;DalGwt a}+s jf ljQLo ;+:yfn] /fi6« a}+sn] tf]s]sf] k|ltztdf ga9\g] u/L nfef+zsf] ?kdf ljt/0f x'g ;Sg] ;l~rt d'gfkmfsf] /sdaf6 cfˆgf] z]o/ cfk}mn] vl/b ug{ ;Sg]5 M–

-s_ a}+s jf ljQLo ;+:yfn] hf/L u/]sf] z]o/sf] ;Dk"0f{ /sd e'QmfgL eO{ ;s]sf] eP,

-v_ a}+s jf ljQLo ;+:yfn] hf/L u/]sf] z]o/ lwtf]kq ahf/df ;"rLs[t eO{ ;s]sf] eP,

-u_ cfˆgf] z]o/ cfk}m vl/b ug{ ;Sg] Joj:yf ;DalGwt a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] lgodfjnLdf ePsf] eP,

-3_ cfˆgf] z]o/ cfkm} vl/b ug{ ;Sg] u/L ;DalGwt a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;fwf/0f ;efdf ljz]if k|:tfj kfl/t ePsf] eP,

-ª_ a}+s jf ljQLo ;+:yfn] r'Qmf ug'{ kg]{ C0f /sd a}+s jf ljQLo ;+:yfn] cfˆgf] z]o/ cfk}mn] vl/b u/L ;s]kl5 kF"hL tyf ;fwf/0f hu]8f sf]ifsf] /sdsf] cg'kftdf bf]Aa/eGbf a9L gx'g] eP,

:ki6Ls/0f M o; pkbkmfsf] k|of]hgsf] nflu æC0f /sdÆ eGgfn] a}+s jf ljQLo ;+:yfn]

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

26

 

lnPsf] ;'/lIft tyf c;'/lIft ;Dk"0f{ shf{ /sd ;Demg' k5{ .

-r_ a}+s jf ljQLo ;+:yfn] vl/b ug]{ cfˆgf] z]o/sf] /sd s'n r'Qmf k"FhL tyf ;fwf/0f hu]8f sf]ifsf] /sdsf] aL; k|ltzteGbf a9L gx'g] eP,

-5_ cfˆgf] z]o/ cfk}m vl/b ubf{ /fi6« a}+saf6 a}+s jf ljQLo ;+:yfnfO{ hf/L k"FhLsf]if ;DaGwL lgb{]zgsf] kfngf x'g] eP,

-h_ cfˆgf] z]o/ cfk}m vl/b ug]{ ;DaGwdf /fi6« a}+sn] ;do ;dodf hf/L u/]sf] lgb]{zg k|lts"n gx'g] eP .

-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd s'g} a}+s jf ljQLo ;+:yfn] cfkm\gf] z]o/ cfkm} vl/b ug{] :jLs[ltsf nflu b]xfosf] ljj/0f v'nfO{ /fi6« a}+s ;dIf lgj]bg lbg' kg]{5 M–

-s_ cfˆgf] z]o/ cfk}mn] vl/b ug'{ kg]{ sf/0f, cfjZostf, ;dofjlw / tl/sf,

-v_ cfˆgf] z]o/ cfk}mn] vl/b u/]sf] sf/0faf6 a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ljQLo l:yltdf kg{ ;Sg] ;Defljt k|efj d"NofÍgsf] ljj/0f,

-u_ vl/b ug{ k|:tfj ul/Psf] z]o/sf] lsl;d, z]o/sf] k|lt lsQf d"No / z]o/ ;+Vof,

-3_ v08 -u_ adf]lhdsf] z]o/ vl/b ug{ nfUg] clwstd jf Go"gtd /sd / ;f]sf] ;|f]t,

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

27

 

-ª_ cfˆgf] z]o/ cfk}mn] vl/b ug]{ ;DaGwdf /fi6« a}+sn] tf]s]sf] cGo ljj/0f,

-r_ k|rlnt sfg"g adf]lhd v'nfpg' kg]{ cGo cfjZos ljj/0f .

-$_ pkbkmf -#_ adf]lhd k|fKt lgj]bg / ;f] ;fy ;+nUg ljj/0fsf] hfFra'em ubf{ :jLs[lt lbg pko'Qm x'g] b]v]df /fi6« a}+sn] To:tf] a}+s jf ljQLo ;+:yfnfO{ cfˆgf] z]o/ cfk}m vl/b ug{] :jLs[lt lbg ;Sg]5 .

-%_ pkbkmf -$_ adf]lhd :jLs[lt k|fKt ePkl5 To:tf] :jLs[lt k|fKt u/]sf] ldltn] 5 dlxgf jf ;fwf/0f ;efaf6 ljz]if k|:tfj kfl/t u/]sf] afx| dlxgfdWo] h'g kl5Nnf] x'G5 ;f] cjlwleq ;DalGwt a}+s jf ljQLo ;+:yfn] b]xfosf] s'g} pkfoaf6 cfˆgf] z]o/ cfk}mn] vl/b ug{ ;Sg]5 M–

-s_ lwtf]kq ahf/ dfk{mt vl/b u/]/,

-v_ tTsfn sfod /x]sf] z]o/wgLaf6 ;dfg'kflts ?kdf vl/b u/]/ .

-^_ pkbkmf -%_ adf]lhd a}+s jf ljQLo ;+:yfn] cfˆgf] z]o/ cfk}mn] vl/b u/]sf]df To:tf] z]o/ vl/b u/]sf] ldltn] tL; lbgleq cfk"mn] vl/b u/]sf] z]o/ ;+Vof, ;f] afkt e'QmfgL /sd / cGo cfjZos ljj/0fx?sf] hfgsf/L /fi6« a}+snfO{ u/fpg' kg]{5 .

-&_ pkbkmf -%_ adf]lhd cfˆgf] z]o/ cfk+m}n] vl/b u/]sf] c+lst d"No a/fa/sf] /sd r'Qmf k"FhLaf6 36fO{ 5'§} k"FhL lkmtf{ hu]8f sf]if v8f u/L ;f] sf]ifdf bflvnf ug'{ kg]{5 / ;f] sf]ifsf] /sdnfO{ r'Qmf k"FhL ;/x sfod /fVg' kg]{5 .

-*_ pkbkmf -%_ adf]lhd a}+s jf ljQLo ;+:yfn] cfˆgf] z]o/ cfk+m}n] vl/b u/]sf]df cfk"mn] vl/b u/] hlt z]o/ To;/L vl/b u/]sf] ldltn] Ps ;o aL; lbgleq /2 ul/;Sg' kg]{5 .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

28

 

-(_ a}+s jf ljQLo ;+:yfn] cfˆgf] z]o/ cfk}mn] vl/b ug{] ;DaGwL cGo Joj:yf /fi6« a}+sn] tf]s] adf]lhd x'g]5 .

kl/R5]b–$

;~rfns ;ldlt / sfo{sf/L k|d'v ;DaGwL Joj:yf

!$= ;~rfns ;ldltsf] u7g M -!_ a}+s jf ljQLo ;+:yfdf sDtLdf kfFr / a9Ldf ;ft hgf ;~rfnsx? /x]sf] Ps ;~rfns ;ldlt /xg]5 .

-@_ ;~rfnssf] lgo'lQm o; P]g tyf lgodfjnLsf] cwLgdf /xL a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;fwf/0f ;efn] ug{]5 .

t/,–

-s_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] k|yd jflif{s ;fwf/0f ;ef geP;Ddsf] cjlwsf] nflu ;~rfnssf] lgo'lQm ;+:yfksåf/f ul/g]5 .

-v_ jflif{s ;fwf/0f ;ef x'g'eGbf cufj} s'g} ;~rfnssf] kb l/Qm x'g cfPdf csf]{ jflif{s ;fwf/0f ;ef geP;Ddsf] nflu ;~rfnssf] lgo'lQm ;~rfns ;ldltåf/f ug{ ;lsg]5 .

-u_ s'g} ;+ul7t ;+:yfn] z]o/ lnPsf] ePdf ;f] ;+:yfn] z]o/sf] cg'kftdf x'g cfpg] ;~rfns dgf]gog ug{ ;Sg]5 / To;/L dgf]gog ubf{ Pp6} JolQmnfO{ PseGbf a9L a}+s jf ljQLo ;+:yfdf dgf]gog ug{ kfOg] 5}g .

-3_ v08 -u_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg s'g} a}+s jf ljQLo ;+:yfdf ;~rfns /x]sf] JolQm

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

29

 

k"jf{wf/ ljsf; a}+sdf ;~rfns x'g eg] o; Joj:yfn] afwf k'¥ofPsf] dflgg] 5}g .

-#_ ;~rfns ;ldltn] bkmf !& adf]lhdsf]] of]Uotf tyf cg'ej ePsf JolQmdWo]af6 sDtLdf Ps hgf :jtGq ;~rfns lgo'lQm u/L ;f]sf] hfgsf/L To:tf] lgo'lQm kl5 a:g] klxnf] ;fwf/0f ;efdf lbg' kg]{5 .

t/ a+}}s jf ljQLo ;+:yfsf] ;+:yfks, ;~rfns jf z"Go bzdnj Ps k|ltzteGbf a9L z]o/ lnPsf] z]o/wgL tyf lghsf] kl/jf/ :jtGq ;~rfns x'g kfpg] 5}g .

-$_ pkbkmf -!_ / -#_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg Ps kl/jf/af6 Ps a+}s jf ljQLo ;+:yfdf Ps}k6s PseGbf a9L JolQm ;~rfns x'g kfpg] 5}g .

-%_ ;~rfnsn] cfk"mdWo] ax'dtaf6 5fg]sf] JolQm ;~rfns ;ldltsf] cWoIf x'g]5 .

-^_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] z]o/ lnPsf] sDkgL, ;+ul7t ;+:yf, ljb]zL a}+s jf ljQLo ;+:yfn] cfk"mn] lnPsf] z]o/sf] cg'kftdf ;~rfns lgo'lQm ubf{ ;~rfnssf] cltl/Qm lghsf] cg'kl:yltdf sfd ug{ ;Sg] u/L j}slNks ;~rfns ;d]t lgo'lQm ug{ ;Sg]5 .

!%= ;~rfnssf] kbfjlw M -!_ ;~rfnssf] sfo{sfn lgodfjnLdf pNn]v eP adf]lhd a9Ldf rf/ jif{sf] x'g]5 / lgh k'gM lgo'lQm tyf dgf]lgt x'g ;Sg]5 .

t/ :jtGq ;~rfns Ps sfo{sfnsf nflu dfq lgo'Qm x'g ;Sg]5 .

-@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg of] P]g k|f/De ePkl5 lgo'Qm ePsf] sfo{sf/L cWoIf jf k|aGw ;+rfns nuftf/ b'O{ sfo{sfn;Dd dfq /xg ;Sg]5 .

!^= ;~rfnssf] of]Uotf M -!_ ;~rfnssf] kbdf lgo'lQm x'g] JolQmsf] of]Uotf b]xfo adf]lhd x'g'kg]{5 M–

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

30

 

-s_ ljb]zL jf :jb]zL a}+s jf ljQLo ;+:yf jf ;DalGwt If]qsf ;+ul7t ;+:yfsf] ;~rfns jf kbflwsf/L txdf jf g]kfn ;/sf/sf] clws[t :t/df sDtLdf kfFr jif{ sfd u/]sf], jf

-v_ :gftsf]kflw xfl;n u/]sf] / ljb]zL jf :jb]zL a}+s jf ljQLo ;+:yf jf ;DalGwt If]qsf ;+ul7t ;+:yfsf] ;+rfns jf kbflwsf/L txdf jf g]kfn ;/sf/sf] sDtLdf clws[t :t/df sDtLdf tLg jif{ sfd u/]sf], jf

-u_ tf]lsP adf]lhd ;DalGwt ljifodf :gftsf]Q/ pkflw xfl;n u/]sf] .

-@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg …3Ú ju{sf] ljQLo ;+:yfsf] ;~rfnssf] z}lIfs of]Uotf tyf cg'ej /fi6« a}+sn] ;do ;dodf tf]s] adf]lhd x'g]5 .

t/ :jtGq ;~rfnssf] of]Uotf bkmf !& adf]lhd x'g]5 .

!&= :jtGq ;~rfnssf] of]Uotf M a}+s jf ljQLo ;+:yfn] :jtGq ;~rfnssf] lgo'lQm ubf{ b]xfosf] of]Uotf tyf cg'ej k|fKt JolQm dWo]af6 ug'{ kg]{5 M–

-s_ …sÚ ju{sf] a}+s jf …vÚ ju{sf] /fli6«o:t/sf] ljsf; a}+ssf] xsdf /fi6« a}+sn] tf]s]sf] ljifodf :gftsf]Q/ u/L /fi6« a}+sn] tf]s] adf]lhd cg'ej k|fKt JolQm,

-v_ …vÚ ju{sf] /fli6«o:t/sf] ljsf; a}+s afx]s …vÚ ju{sf] cGo ljsf; a}+s Pj+ …uÚ ju{sf] ljQLo ;+:yfsf] xsdf /fi6« a}+sn] tf]s]sf] ljifodf :gfts u/L /fi6« a}+sn] tf]s] adf]lhd cg'ej k|fKt JolQm,

-u_ …3Ú ju{sf] n3'ljQ ljQLo ;+:yfsf] xsdf /fi6« a}+sn] tf]s] adf]lhd of]Uotf tyf cg'ej k|fKt JolQm .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

31

 

!*= ;~rfnssf] cof]Uotf M -!_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;~rfns x'g b]xfosf] JolQm of]Uo x'g] 5}gM–

-s_ @% jif{ pd]/ k"/f gePsf],

-v_ duh lalu|Psf] jf dfgl;s ;Gt'ng 7Ls gePsf],

-u_ g]kfnleq jf ljb]zdf shf{ ltg{ g;sL ;fx'sf] bfdf;fxLdf k/]sf],

-3_ g]kfnleq jf ljb]zdf a}+s jf ljQLo ;+:yf;Fusf] s'g} sf/f]af/df sfnf];"rL jf l8kmN6/df k/L ;f] sfnf];"rL jf l8kmN6/af6 k'ms'jf ePsf] ldltn] sDtLdf tLg jif{ k"/f gePsf],

-ª_ a}+s jf ljQLo ;+:yf jf s'g} klg k|sf/sf] lgIf]k ;+sng ug]{ tyf ladf ;DaGwL Joj;fo ;~rfng ug]{ ;+ul7t ;+:yfsf] axfnjfnf ;~rfns jf sd{rf/L,

-r_ ;DalGwt a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] C0fL jf axfnjfnf n]vfk/LIfs jf ;Nnfxsf/ jf a}+s jf ljQLo ;+:yf;Fu s'g} lsl;dsf] 7]Ssf k§fdf lx:;]bf/ /x]sf] jf lghL :jfy{ /x]sf] JolQm, kmd{ / sDkgL,

-5_ lwtf]kq Joj;foLsf] ?kdf sfo{ ug{ lwtf]kq ahf/sf] ;b:otf k|fKt u/]sf] jf dr{]06 a}+s/,

-h_ Ohfhtkq k|fKt ;+:yfsf] ;+rfnsdf axfn /x]sf] JolQm,

-em_ z]o/ :jfldTjsf sf/0fn] ;~rfns x'g ;DalGwt a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] lgodfjnL adf]lhd

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

32

 

;~rfns x'gsf] nflu lng'kg]{ Go"gtd z]o/ glnPsf] JolQm,

-`_ g]kfn ;/sf/ jf g]kfn ;/sf/sf] :jfldTj k|fKt ;+ul7t ;+:yf jf /fi6« a}+s jf a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] axfnjfnf sd{rf/L,

t/ g]kfn ;/sf/ jf g]kfn ;/sf/sf] :jfldTj k|fKt ;+:yfn] z]o/ vl/b u/]sf] jf /fi6« a}+s jf a}+s jf ljQLo ;+:yfn] z]o/ vl/b u/]sf] n3'ljQ ;+:yf jf k"jf{wf/ ljsf; a}+sdf ;~rfns dgf]lgt ug{ o; Joj:yfn] afwf k'¥ofPsf] dflgg]] 5}g .

-6_ k|rlnt sfg"g adf]lhd ltg'{ kg]{ s/ r'Qmf gu/]sf],

-7_ rf]/L, 7uL, lst]{, hfn;fhL, e|i6frf/, g}lts ktg b]lvg] s'g} klg kmf}hbf/L s;'/ jf a}+lsË s;'/ u/]sf] cleof]udf g]kfn jf ljb]zL d'n'ssf] cbfntaf6 s;'/bf/ 7x/ eO{ ;hfo e'Qmfg ePsf] bz jif{ cjlw Joltt gePsf],

-8_ k|rlnt sfg"g adf]lhd lgodgsf/L lgsfon] sfg"g ljk/Lt sfo{ u/]sf] egL sf/afxL u/]sf] jf To:tf] sf/afxL ePsf] kfFr jif{ cjlw Joltt gePsf]],

-9_ :jtGq ;~rfnssf] xsdf lgh ;DalGwt a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;+:yfks jf z'Go bzdnj Ps k|ltzt eGbf a9L z]o/ :jfldTj /x]sf],

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

33

 

-0f_ cbfntsf] km};nf adf]lhd nfu]sf] s}b, hl/afgf ltg{ a'emfpg afFsL /x]sf], ;/sf/L afFsL ltg{ a'emfpg afFsL /x]sf] .

-@_ pkbkmf -!_ sf] v08 -ª_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] kbflwsf/L jf sd{rf/Ln] ;f]xL a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;xfos sDkgLsf] ;~rfns eO{ sfd ug{ ;Sg]5 .

!(= ;~rfnssf] kbdf axfn /xg g;Sg] cj:yf M -!_ b]xfosf cj:yfdf s'g} klg JolQm a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;~rfnssf] kbdf axfn /xg] 5}g M–

-s_ bkmf !^ jf !& adf]lhdsf] of]Uotf gePdf jf bkmf !* adf]lhd cof]Uo ePdf,

-v_ h'g ;d"xaf6 ;~rfns lgo'lQm ePsf] xf] ;f]xL ;d"xsf] sDtLdf PsfpGg k|ltzt z]o/sf] k|ltlglwTj x'g] z]o/wgLn] ;~rfnssf] kbaf6 x6fpg ;fwf/0f ;efdf k]z u/]sf] k|:tfj ax'dtn] kfl/t u/]df,

:ki6Ls/0f M o; bkmfsf] k|of]hgsf nflu æ;d"xÆ eGgfn] ;+:yfks / ;j{;fwf/0f z]o/wgLsf] ;d"x ;Demg' k5{ .

-u_ ;~rfnsn] cfˆgf] kbaf6 lbPsf] /fhLgfdf :jLs[t ePdf,

-3_ o; P]g jf /fi6« a}+ssf] lgb{]zg adf]lhd ;~rfnsn] ug{ gx'g] s'g} sfo{ u/]df,

-ª_ a}+s jf ljQLo ;+:yf jf lgIf]kstf{sf] xslxt ljk/Lt sfo{

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

34

 

u/]sf] sf/0f lgh a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;~rfns kbdf /xL sfo{ ;Dkfbg ug{ cof]Uo /x]sf] egL /fi6« a}+sn] lghnfO{ x6fpg lgb]{zg lbPdf .

-@_ a}+s jf ljQLo ;+:yfnfO{ cfˆgf] s'g} ;~rfns o; P]g jf /fi6« a}+s P]g adf]lhd ;f] kbdf axfn /xg cof]Uo 5 eGg] nfu]df jf ;~rfns kbdf axfn g/x]df To;sf] kGw| lbgleq /fi6« a}+snfO{ lnlvt ?kdf hfgsf/L lbg' kg]{5 .

-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd kbdf axfn /xg cof]Uo 5 egL n]vL cfPsf] ;~rfnssf] ;DaGwdf /fi6« a}+sn] cfjZos hfFra'em u/L pko'Qm lgb{]zg lbg ;Sg]5 .

@)= ;+j}wflgs kb wf/0f u/]sf] JolQmsf] ;DaGwdf M ;+j}wflgs kb wf/0f u/]sf] JolQm To:tf] kbdf axfn /x'~h]n s'g} klg a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;+rfns ;ldltdf / sfo{sf/L k|d'vsf] kbdf a:g ;Sg] 5}g .

@!= ;~rfns ;ldltsf] a}7s M -!_ ;~rfns ;ldltsf] a}7s jif{df sDtLdf afx| k6s a:g' kg]{5 .

t/, b'O{ j6f a}7ssf] aLrsf] km/s ;f7L lbgeGbf a9L x'g] 5}g .

-@_ sDtLdf Ps ltxfO{ ;~rfnsn] a}7sdf 5nkmn ug{' kg{] ljifo ;d]t v'nfO{ lnlvt cg'/f]w u/]df cWoIfn] h'g;'s} avt ;~rfns ;ldltsf] a}7s af]nfpg' kg]{5 .

-#_ cWoIfn] ;~rfns ;ldltsf] a}7ssf] cWoIftf ug]{5 . cWoIfsf] cg'kl:yltdf ;~rfnsn] cfk"mdWo]af6 ax'dtn] 5fg]sf] ;~rfnsn]] a}7ssf] cWoIftf ug]{5 .

-$_ s'n ;~rfns ;+Vofsf] sDtLdf PsfpGg k|ltzt ;~rfns pkl:yt geO{ ;~rfns ;ldltsf] a}7s a:g] 5}g .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

35

 

-%_ ;~rfns ;ldltsf] a}7sdf ax'dtsf] lg0f{o dfGo x'g]5 / dt a/fa/ ePdf cWoIftf ug{] JolQmn] lg0ff{os dt lbg kfpg]5 .

-^_ ;~rfns ;ldltsf] a}7sdf pkl:yt ;~rfnssf] gfd, 5nkmn ePsf] ljifo / tt\;DaGwdf ePsf] lg0f{osf] dfOGo'6sf] 5'§} clen]v /fVg' kg]{5 / ;f] clen]vdf a}7sdf pkl:yt ;Dk"0f{ ;~rfnsn] ;xL u/]sf] x'g' kg]{5 .

t/ ;~rfns ;ldltsf] lg0f{odf s'g} ;~rfnsn] km/s dt /fVg rfx]df ;f] km/s dt lghn] ;xL u/L lg0f{o k'l:tsfdf clen]v ug{ ;Sg]5 .

@@= ;~rfns ;ldltsf] sfd, st{Jo / clwsf/ M -!_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;fwf/0f ;efaf6 x'g] sfd afx]s o; P]g, k|rlnt sfg"g, k|aGwkq / lgodfjnLsf] cwLgdf /xL a}+s jf ljQLo ;+:yfn] ug'{ kg]{ ;Dk"0f{ sfd, st{Jo / clwsf/ ;~rfns ;ldltdf lglxt /xg]5 .

-@_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;du| hf]lvd Joj:yfkg u/L lgIf]kstf{, u|fxsju{ tyf ;j{;fwf/0f z]o/wgLsf] lxtdf a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;~rfng ug{' Pj+ a}+s jf ljQLo ;+:yfdf pko'Qm ;+:yfut ;'zf;g sfod u/L lgIf]k lng], shf{ lbg], nufgL ug{], sd{rf/L Joj:yfkg ug{] / ah]6 vr{ ug{] h:tf a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] b}lgs sfd sf/f]af/df x:tIf]k gug{] ljifosf] k|Tofe"lt ug{' ;~rfns ;ldltsf] st{Jo x'g]5 .

-#_ ;~rfns ;ldltsf] cGo sfd, st{Jo / clwsf/ b]xfo adf]lhd x'g]5 M–

-s_ a}+s jf ljQLo ;+:yfn] ug'{ kg]{ sfd ;'Jojl:yt ?kn] ;~rfng ug{ o; P]g, k|rlnt sfg"g tyf /fi6« a}+ssf] lgb{]zgsf] cwLgdf /xL cfjZos ljlgod, lgb]{lzsf / sfo{ljlw agfO{ nfu" ug]{,

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

36

 

-v_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] sf/f]af/df hf]lvd jf hf]lvdhGo kl/l:ylt pTkGg x'g glbg cfˆgf] gLlt / /0fgLlt cg'?k a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ xf]l;of/Lk"j{s ;~rfng ug{ cfGtl/s lgoGq0f k|0ffnL Pj+ hf]lvd Joj:yfkg dfkb08 tof/ u/L nfu" ug]{,

-u_ a}+s jf ljQLo ;+:yfn] ug{' kg{] ;Dk"0f{ sfd sf/afxLsf] nflu cfjZos gLltut Joj:yf ug{], sfd sf/afxLsf] lgoldt cg'udg u/L a}+s jf ljQLo ;+:yf Jojl:yt / ljj]szLn ta/af6 ;~rfng ug{] u/fpg],

-3_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] :ki6 ;+u7gfTds ;+/rgf tof/ ug]{, gLlt th'{df ug{] / sfof{Gjog ug]{,

-ª_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] jflif{s k|ltj]bg ;lxtsf] n]vfk/LIf0f k|ltj]bg jflif{s ;fwf/0f ;efdf k]z ug]{,

-r_ /fi6« a}+sn] ;do ;dodf tf]s] adf]lhdsf cGo sfo{x? ug]{ .

@#= ;~rfnssf] hjfkmb]xL / pQ/bfloTj M -!_ ;~rfnsn] a}+s jf ljQLo ;+:yf dfk{mt jf a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] sfdsf] l;nl;nfdf JolQmut nfe lng] s'g} sfd ug{ u/fpg x'Fb}g .

-@_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;~rfnssf] x}l;otn] sfd ug]{ ;~rfns cfˆgf] clwsf/If]q gf3L u/]sf] s'g} klg sfd sf/afxL k|lt :jo+ pQ/bfoL x'g]5 .

-#_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;~rfnsn] ;+:yfsf] s'zn Jofj;flos /0fgLltsf] cjnDag u/L hf]lvd

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

37

 

Joj:yfkg tyf cfGtl/s lgoGq0f ug{] ;DaGwdf pQ/bfloTj lng' kg{]5 .

-$_ ;~rfnsn] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] Joj:yfkgsf] b}lgs sfd sf/afxLdf x:tI]fk ug'{ x'Fb}g .

-%_ ;~rfnsn] /fi6« a}+sn] ;do ;dodf lbPsf] lgb]{zgsf] k"0f{ ?kdf kfngf ug'{ kg]{5 .

@$= ;~rfnssf] ljj/0f lng' kg{] M a}+s jf ljQLo ;+:yfn] ;~rfnssf] b]xfo adf]lhdsf] ljj/0f lng' kg{]5 M–

-s_ ;~rfnssf] gfd, y/, 7]ufgf, z}lIfs of]Uotf, k]zf / cg'ej,

-v_ cGo s'g} lgsfosf] ;~rfns, kbflwsf/L jf sd{rf/L eO{ sfd u/]sf] eP ;f]sf] bhf{ / lhDd]jf/L pNn]v ul/Psf] ljj/0f,

-u_ ;~rfnssf] kl/jf/sf] gfd, y/ Pj+ ;Da4 JolQmsf] ljj/0f tyf a}+s jf ljQLo ;+:yf / cGo lgsfodf lgh / lghsf] kl/jf/sf] ljQLo :jfy{, lgh / lghsf] kl/jf/sf] gfddf /x]sf] pQm ;+:yfsf] z]o/ :jfldTj,

-3_ ;~rfns jf lghsf] kl/jf/n] a}+s jf ljQLo ;+:yf jf To;sf] d'Vo jf ;xfos sDkgLdf lnPsf] z]o/ jf l8a]~r/sf] ljj/0f,

-ª_ kl/jf/sf] s'g} ;b:o a}+s jf ljQLo ;+:yfdf kbflwsf/L jf sd{rf/Lsf] x}l;otdf sfd ul//x]sf] eP ;f]sf] ljj/0f,

-r_ a}+s jf ljQLo ;+:yf;Fu lgh jf lghsf] kl/jf/sf] s'g} ;b:on] s'g} lsl;dsf] s/f/ u/]sf] jf ug{ nfu]sf] eP ;f]sf] ljj/0f,

-5_ sfo{sf/L k|d'v, sDkgL ;lrj tyf n]vfk/LIfssf] lgo'lQmsf] ;DaGwdf s'g}

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

38

 

k|sf/sf] :jfy{ jf ;/f]sf/ eP ;f]sf] ljj/0f,

-h_ ;~rfnssf] ljQLo tyf Jofj;flos k[i7e"ldsf] ;DaGwdf hfFra'em ug{ jf u/fpg jf To:tf] ;"rgf tyf hfgsf/L cfbfg k|bfg ug{ u/fpg /fi6« a}+snfO{ lbPsf] lnlvt clVtof/L,

-em_ o; P]g adf]lhd ;~rfns x'g of]Uo /x]sf] :j3f]if0ff,

-`_ /fi6« a}+s tyf ;~rfns ;ldltnfO{ hfgsf/L u/fpg' kg]{ egL /fi6« a}+sn] ;do ;dodf tf]lslbPsf] cGo ljj/0f .

@%= ;~rfnssf] hfgsf/L tyf clen]v M -!_ ;~rfnsn] cfkm" lgo'lQm ePsf] ;ft lbgleq a}+s jf ljQLo ;+:yf ;dIf bkmf @$ adf]lhdsf] ljj/0f k]z ug'{ kg]{5 .

-@_ a}+s jf ljQLo ;+:yfn] pkbkmf -!_ adf]lhd k]z ePsf] ljj/0f 5'§} clen]v u/L /fVg' kg]{5 .

-#_ ;~rfns jf lghsf] kl/jf/sf] s'g} ;b:osf] a}+s jf ljQLo ;+:yfdf k|ToIf jf ck|ToIf ?kdf pNn]Vo :jfldTj jf cGo s'g} klg k|sf/sf] :jfy{ /x]df To:tf] ;~rfnsn] ;f] s'/fsf] hfgsf/Lsf] k"0f{ ljj/0f ;~rfns ;ldltsf] klxnf] a}7sdf lbg' kg]{5 .

-$_ ;~rfnsn] cfˆgf] s'g} :jfy{;Fu ;DalGwt ljifodf ;~rfns ;ldlt jf cGo s'g} pk;ldltsf] a}7sdf 5nkmn x'Fbf a}7ssf] k|f/Dedf g} To:tf] :jfy{sf] af/]df hfgsf/L u/fpg' kg]{5 / To:tf] ljifodf x'g] 5nkmn jf dtbfgaf6 cnu /xg' kg]{5 .

-%_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] ljj/0f kl/jt{g ePdf jf ;~rfns x]/k]m/ ePdf To;sf] ;"rgf kGw| lbgleq /fi6« a}+sdf k7fpg' kg]{5 .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

39

 

-^_ pkbkmf -%_ df plNnlvt hfgsf/Lsf] ;DaGwdf hfFra'em ug{ cfjZos b]v]df ;f] pk/ hfF+ra'em ug]{ u/fpg] clwsf/ /fi6« a}+snfO{ x'g]5 .

@^= pk;ldlt u7g ug{ ;Sg] M -!_ o; P]gdf s'g} lgsfo jf kbflwsf/Ln] ug]{ egL :ki6 pNn]v ul/Psf]df afx]s ;~rfns ;ldltn] s'g} vf; k|of]hgsf] nflu /fi6« a}+ssf] lgb{]zgsf] cwLgdf /xL Ps jf PseGbf a9L pk;ldlt u7g ug{ ;Sg]5 .

t/ ;~rfns ;ldltsf] cWoIf pk;ldltdf /xg kfpg] 5}g .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd u7g ePsf] pk;ldltsf] sfd, st{Jo, clwsf/, sfo{ljlw / a}7sdf efu lnP afkt ;b:on] kfpg] kfl/>lds jf eQf ;~rfns ;ldltn] tf]s] adf]lhd x'g]5 / To:tf] pk;ldltaf6 ePsf] sfo{ / vr{ jflif{s k|ltj]bgdf :ki6 ?kdf v'nfpg' kg]{5 .

@&= clwsf/ k|Tofof]hg M ;~rfns ;ldltn] cfˆgf] /]vb]v / lgb]{zgdf /xL sfd ug{{ ;f]sf] cf}lrTo / sf/0f v'nfO{ cfkm"df lglxt clwsf/x? dWo] s]xL clwsf/ s'g} ;~rfns, bkmf @^ adf]lhd ul7t pk;ldlt, a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] sfo{sf/L k|d'v jf sfo{sf/L k|d'v eO{ sfd ug]{ s'g} JolQmnfO{ k|Tofof]hg ug{ ;Sg]5 .

@*= ;~rfnssf] eQf tyf ;'ljwf M ;~rfnsn] a}7sdf pkl:yt eP afkt kfpg] a}7s eQf tyf cGo ;'ljwf lgodfjnLdf tf]lsP adf]lhd x'g]5 .

@(= sfo{sf/L k|d'vsf] lgo'lQm / ;]jfsf] zt{ M -!_ ;~rfns ;ldltn] o; P]g, k|aGwkq / lgodfjnLsf] cwLgdf /xL a}+s jf ljQLo ;+:yfsf]] Joj:yfkg ug{ Ps sfo{sf/L k|d'vsf] lgo'lQm ug'{ kg]{5 .

-@_ sfo{sf/L k|d'vsf] sfo{sfn a9Ldf rf/ jif{sf] x'g]5 / lgh csf]{ Ps sfo{sfnsf nflu k'gM lgo'lQm x'g ;Sg]5 .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

40

 

-#_ pkbkmf -@_ df n]lvPsf] Joj:yf of] P]g k|f/De eP kl5 dfq nfu" x'g]5 .

-$_ pkbkmf -@_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg ;~rfns ;ldltn] sfo{sf/L k|d'vsf] sfo{;Dkfbg ;Gtf]ifhgs gePdf lghnfO{ h'g;'s} avt kbaf6 x6fpg ;lsg]5 .

t/ To;/L kbaf6 x6fpg' cl3 lghnfO{ ;kmfO{ k]z ug]{ dgfl;a df}sf lbg' kg]{5 .

-%_ sfo{sf/L k|d'vsf] lgo'lQm ubf{ b]xfo adf]lhdsf] of]Uotf tyf cg'ej ePsf] JolQmnfO{ lgo'lQm u/L To:tf] lgo'lQm u/]sf] ;ft lbgleq /fi6« a+}snfO{ hfgsf/L lbg' kg]{5 M–

-s_ Joj:yfkg, a}+lsË, ljQLo, df}lb|s, cy{zf:q, jfl0fHozf:q, n]vfzf:q, tYofÍzf:q, n]vf, ul0ft, Jofkf/ k|zf;g jf sfg"g ljifodf :gftsf]Q/ pkflw xfl;n u/]sf],

-v_ rf6{8{ Psfp06]G;L jf Joj:yfkg, a}+lsË, ljQLo, df}lb|s, cy{zf:q, jfl0fHozf:q, tYofÍzf:q, n]vfzf:q, ul0ft, Jofkf/ k|zf;g jf sfg"g ljifodf :gfts pkflw xfl;n u/L a+}lsË tyf ljQLo If]q, ;/sf/L lgsfo, ;+ul7t ;+:yf, ljZjljBfno jf To:tf] sfo{ ug]{ cGt/f{li6«o ;+3 jf ;+:yfsf] clws[t tx jf ;f]eGbf dflysf] kbdf sDtLdf bz jif{sf] sfo{ cg'ej ePsf],

t/, …3Ú ju{sf] ljQLo ;+:yfsf] sfo{sf/L k|d'vsf] xsdf /fi6« a}+sn] tf]s] adf]lhdsf] z}lIfs

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

41

 

of]Uotf tyf sfo{ cg'ej x'g' kg]{5 .

-u_ sfo{sf/L k|d'vsf] lgo'lQmsf] ;DaGwdf /fi6« a}+sn] tf]s]sf] dfkb08 k"/f u/]sf],

-3_ bkmf !* sf] pkbkmf -!_ adf]lhd cof]Uo gePsf] .

t/ bkmf !* sf] pkbkmf -!_ sf] v08 -em_ / -9_ df plNnlvt cof]Uotf ;DaGwL Joj:yf sfo{sf/L k|d'vsf] xsdf nfu" x'g] 5}g .

-^_ pkbkmf -!_ adf]lhd lgo'lQm ePsf] sfo{sf/L k|d'v o; P]g adf]lhd of]Uo /x]sf] gb]lvPdf /fi6« a}+sn] lghnfO{ x6fO{ o; P]g adf]lhd sfo{sf/L k|d'vdf lgo'Qm x'g of]Uo /x]sf] csf]{ JolQmnfO{ sfo{sf/L k|d'v lgo'Qm ug{ ;DalGwt a}+s jf ljQLo ;+:yfnfO{ cfb]z lbg ;Sg]5 .

-&_ sfo{sf/L k|d'vsf] kfl/>lds, ;]jfsf cGo zt{ tyf ;'ljwfx? ;~rfns ;ldltn] tf]s] adf]lhd x'g]5 / lgo'lQm ubf{sf avt g} lghsf] ;]jfsf] zt{ tyf ;'ljwf lgwf{/0f ug'{ kg]{5 .

-*_ s'g} a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] sfo{sf/L k|d'v csf{] s'g} Jofj;flos ;+:yfdf sfo{sf/L k|d'v, kbflwsf/L, sd{rf/L jf cGo s'g} kbdf /xL sfd ug{ kfpg] 5}g .

t/ a}+s jf ljQLo ;+:yfn] k"jf{wf/ ljsf; a}+sdf nufgL u/]sf] cj:yfdf ;f] ljsf; a}+ssf] ;~rfns x'g o; pkbkmfn] afwf k'¥ofPsf] dflgg] 5}g .

#)= sfo{sf/L k|d'vsf] sfd, st{Jo / clwsf/ M -!_ sfo{sf/L k|d'vsf] sfd, st{Jo / clwsf/ b]xfo adf]lhd x'g]5 M–

-s_ k|aGwkq / lgodfjnLsf] cwLgdf /xL ;~rfns ;ldltaf6 k|bQ clwsf/ k|of]u ug{], ;~rfns

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

42

 

;ldltsf] lg0f{o nfu" ug{] / a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] sfd sf/afxL tyf sf/f]af/sf] /]vb]v tyf lgoGq0f ug]{,

-v_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] jflif{s ah]6 / sfo{of]hgf tof/ u/L :jLs[ltsf] nflu ;~rfns ;ldlt ;dIf k]z ug]{,

-u_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] sd{rf/L ljlgodfjnLsf] cwLgdf /xL cfjZos hgzlQm Joj:yfkg ug]{,

-3_ ;fwf/0f ;efåf/f ul/Psf lg0f{o sfof{Gjog ug]{, u/fpg],

-ª_ o; P]g / /fi6« a}+ssf] lgb{]zg cg'?k ;+:yf ;~rfng ug{] / a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] k|efjsf/L cfGtl/s lgoGq0f Pj+ hf]lvd Joj:yfkg ug{],

-r_ o; P]g, /fi6« a}+ssf] lgb{]zg, k|aGwkq / lgodfjnLsf] cwLgdf /xL a}+s jf ljQLo ;+:yfn] /fi6« a}+s jf cGo s'g} lgsfodf k]z ug'{ kg]{ ljj/0f, sfuhft, lg0f{o cflb oyf;dodf k]z ug]{,

-5_ lgIf]kstf{, z]o/wgL tyf a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] pRrtd lxt x'g] u/L ;~rfng ug{],

-h_ ;~rfns ;ldltn] lgwf{/0f u/]sf] gLlt cGtu{t /xL pRr Joj:yfkgsf] nflu plrt dfkb08 nfu" ug{] .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

43

 

-@_ sfo{sf/L k|d'v cfˆgf] sfdsf] lgldQ ;~rfns ;ldltk|lt pQ/bfoL x'g]5 .

kl/R5]b–%

Ohfhtkq ;DaGwL Joj:yf

#!= a}+s jf ljQLo ;+:yf afx]s cGo s;}n] a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ug{ gkfpg] M -!_ bkmf #$ adf]lhd a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ug{ Ohfhtkq k|fKt ug]{ a}+s jf ljQLo ;+:yf afx]s cGo s;}n] klg o; P]g adf]lhdsf] a}lsÍ tyf ljQLo sf/f]af/ ug{ kfpg] 5}g .

-@_ /fi6« a}+sn] a}+s tyf ljQLo ;+:yfnfO{ Ohfhtkq k|bfg ug{] k|of]hgsf nflu a}+s tyf ljQLo ;+:yf ;DaGwL Ohfht gLlt th{'df u/L nfu' ug{]5 .

#@= a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] gfd k|of]u M -!_ s;}n] klg /fi6« a}+ssf] :jLs[lt glnO{ a+}lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ug]{ k|of]hgsf] nflu a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] gfd k|of]u ug{' x'Fb}g .

-@_ o; P]gsf] bkmf $( adf]lhdsf] a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ug{ Ohfhtkq kfPsf] a}+s jf ljQLo ;+:yf / g]kfndf zfvf sfof{no vf]Ng] ljb]zL a}+s jf ljQLo ;+:yf afx]s cGo s'g} klg JolQm, sDkgL jf ;+:yfn] /fi6« a}+saf6 k"j{ :jLs[lt glnO{ cfˆgf] gfd;F+u …a}+sÚ, …a}+lsËÚ, ljQ, ljQLo jf cGo To:t} cy{ cfpg] ;+s]t, ljz]if0f jf To:t} lsl;dsf cy{ nfUg] zAb k|of]u ug{ kfpg] 5}g .

-#_ pkbkmf -@_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg b]xfosf] ;+:yfsf] xsdf pkbkmf -@_ df plNnlvt Joj:yf nfu" x'g] 5}g M–

-s_ k|rlnt sfg"g jf cGt/f{li6«o ;Demf}tf jf k|rng adf]lhd :yflkt jf dfGotf k|fKt s'g} ;+:yf,

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

44

 

-v_ k|rlnt sfg"g adf]lhd ;+:yfkgf ePsf] 5 dlxgfleq a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ug{ Ohfhtkqsf nflu lgj]bg lbg] sDkgL .

-$_ pkbkmf -@_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg of] P]g k|f/De x'Fbfsf avt k|rlnt sfg"g adf]lhd ljQLo sf/f]af/ ug{ :jLs[lt k|fKt u/]sf] s'g} a}+s jf ljQLo ;+:yfn] To:tf] sf/f]af/ ug{ :jLs[lt k|fKt ubf{sf avt sfod /x]sf] gfd k|of]u u/L ljQLo sf/f]af/ ug{ ;Sg]5 .

-%_ ævÆ, æuÆ tyf æ3Æ ju{sf] ljQLo ;+:yfn] qmdzM ljsf; a}+s, ljQ sDkgL tyf n3' ljQ ljQLo ;+:yf eGg] gfd k|of]u ug'{ kg{]5 .

-^_ of] P]g k|f/De x'g' cl3 n3' ljQ ljsf; a+}s eGg] gfd k|of]u ug]{ Ohfhtkq k|fKt ;+:yfn] of] P]g k|f/De ePkl5 pkbkmf -%_ adf]lhdsf] gfd k|of]u ug'{ kg]{5 .

##= a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ug]{ Ohfhtkq k|fKt ug{ lgj]bg lbg' kg]{ M -!_ o; P]g adf]lhd a}+lsË jf ljQLo sf/f]af/ ug{ rfxg] a}+s jf ljQLo ;+:yfn] Ohfhtkq k|fKt ug{ /fi6« a}+sn] tf]lslbPsf] b:t'/ ;lxt /fi6« a}+s ;dIf lgj]bg lbg' kg]{5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] lgj]bgsf ;fy a}+s jf ljQLo ;+:yfn] b]xfosf ljj/0f tyf sfuhft ;d]t ;+nUg u/]sf] x'g' kg]{5 M–

-s_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] k|aGwkq, lgodfjnL / k|rlnt sfg"g adf]lhd ;+:yfkgf ePsf] k|df0fkqsf] k|ltlnlk,

-v_ sf/f]af/ ;~rfng ug{ cfjZos ;a} k"jf{wf/ tof/ ePsf] sfof{no ejgsf] ljj/0f jf ejg ef8fdf lng] eP axfn ;DaGwL ;Demf}tfsf] k|ltlnlk / ef8fdf lnPsf] ejgsf]

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

45

 

ljj/0f ;lxt a}+lsË tyf ljQLo ;]jf, ;'ljwf k|bfg ug{ ;Sg] kof{Kt cfwf/ /x]sf] ljj/0f,

-u_ ;+:yfksn] lng sa"n u/]sf] z]o/sf] /sd r'Qmf eO{ /fi6« a}+sdf hDdf u/]sf] k|dfl0ft x'g] sfuhft,

-3_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] sd{rf/L ;]jf, zt{ / ;'ljwf ;DaGwL ljlgod, cfly{s k|zf;g ;DaGwL ljlgod / shf{ ckn]vg ;DaGwL ljlgod,

-ª_ sf/f]af/ ug]{ d'Vo :yfg jf zfvfsf] :yfg olsg eO;s]sf]df ;f]sf] 7]ufgf,

-r_ a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ug{sf] nflu /fi6« a}+sn] tf]s]sf zt{x? kfngf ug]{ s'/fsf] d~h'/L,

-5_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] Jofj;flos /0fgLlt / ;~rfng ul/g] sf/f]af/sf] k|s[lt, cfGtl/s lgoGq0f / hf]lvd Joj:yfkg k|lqmof ;lxtsf] ;+u7gfTds ;+/rgfnfO{ ;d]6\g] u/L tof/ kfl/Psf]] Jofj;flos of]hgf,

-h_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;~rfns / kbflwsf/Lsf] gfdfjnL tyf o; P]g adf]lhd ;~rfns jf kbflwsf/L x'g of]Uo /x]sf] ljj/0f,

-em_ a}+lsË jf ljQLo sf/f]af/ ;~rfng u?~h]n /fi6« a}+sn] ;do ;dodf tf]lslbP adf]lhdsf] Go"gtd k"FhL sfod /fVg] k|lta4tf,

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

46

 

-`_ a}+s jf ljQLo ;+:yfn] ;Defljt ;a} hf]lvdx?sf] pko'Qm 9+uaf6 Joj:yfkg ug{ cfGtl/s lgoGq0f k|0ffnL sfod ug]{ k|lta4tf,

-6_ /fi6« a}+sn] ;do ;dodf tf]lslbPsf] cGo ljj/0f tyf sfuhft .

-#_ s'g} ljb]zL a}+s jf ljQLo ;+:yfn] g]kfndf ;+o'Qm nufgLdf ;+:yflkt ug{] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] xsdf pkbkmf -@_ df plNnlvt ljifox?sf cltl/Qm b]xfo adf]lhdsf sfuhft jf ljj/0f ;d]t /fi6« a}+sdf k]z ug'{ kg]{5 M–

-s_ …sÚ, …vÚ, …uÚ, / …3Ú ju{sf a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] xsdf ljb]zL a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;DalGwt d'n'ssf] sfg"g adf]lhd To:tf] d'n'ssf] ;/sf/ jf s]Gb|Lo a}+s jf lgodg ug]{ lgsfon] g]kfndf To:tf] ljb]zL a}+s jf ljQLo ;+:yfnfO{ a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ;~rfng ug{ lbPsf] :jLs[lt jf ;xdlt kq,

-v_ ljb]zL a}+s jf ljQLo ;+:yf :yfkgf ug{ /fi6« a}+sdf lgj]bg k]z u/]kl5 jf /fi6« a}+saf6 cg'dlt lnPkl5 To:tf] ljb]zL a}+s jf ljQLo ;+:yfn] o; P]g adf]lhd k"/f ug'{ kg]{ s'g} ljifo km/s k/]sf] eP ;f]sf] ljj/0f,

-u_ /fi6« a}+sn] dfu u/] adf]lhdsf] cGo hfgsf/L tyf ljj/0f .

-$_ pkbkmf -@_ jf -#_ adf]lhd k|fKt sfuhft jf ljj/0fx?sf] hfFra'em ubf{ s'g} sfuhft jf ljj/0f gk'u jf

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

47

 

ckof{Kt ePdf /fi6« a}+sn] To:tf] a}+s jf ljQLo ;+:yf;Fu yk sfuhft jf ljj/0f dfu ug{ ;Sg]5 .

#$= a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ug{ Ohfhtkq lbg ;Sg] M -!_ bkmf ## adf]lhd k|fKt lgj]bg / ;f] ;fy ;+nUg sfuhft jf ljj/0fx?sf] hfFra'em ubf{ o; P]g adf]lhd a}lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ug{ ;a} cfwf/ k'u]sf] kfPdf /fi6« a}+sn] lgj]bg k|fKt ePsf] Ps ;o aL; lbgleq To:tf] a}+s jf ljQLo ;+:yfnfO{ bkmf #& adf]lhdsf] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] juL{s/0fsf] cfwf/df a}lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ;~rfng ug{ s'g} Ps ju{sf] Ohfhtkq lbg ;Sg]5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd Ohfhtkq lbg' cl3 /fi6« a}+sn] b]xfosf s'/fx?sf] olsg ug'{ kg]{5 M–

-s_ a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ug{ Ohfhtkq lbFbf :j:y k|lt:kwf{Tds / ljQLo dWo:ytf ;DaGwL sf/f]af/ k|efjsf/L eO{ lgIf]kstf{sf] lxt x'g],

-v_ of] P]g jf o; P]g cGtu{t ag]sf] lgod, ljlgod jf lbOPsf] cfb]z jf lgb]{zg tyf k|aGwkq / lgodfjnLsf] cwLgdf /xL a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ;~rfng ug{ ;Ifd /x]sf],

-u_ bkmf ## adf]lhd Ohfhtkqsf] nflu lbPsf] lgj]bg ;fy ;+nUg ljj/0f tyf sfuhft k"0f{ /x]sf] tyf kof{Kt ef}lts k"jf{wf/ ePsf],

-3_ a}+s jf ljQLo ;+:yfdf lgo'Qm jf ;+nUg ePsf] jf lgo'Qm ul/g] jf ;+nUg x'g] s'g} klg kbflwsf/L a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ;~rfng ug{ ;Ifd /x]sf] .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

48

 

-#_ /fi6« a}+sn] a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ;~rfng ug]{ Ohfhtkq lbFbf Ohfhtkq nfu" x'g] ldlt tf]s]sf]df ;f]xL ldltaf6 / To:tf] ldlt gtf]s]sf]df Ohfhtkq hf/L ePsf] ldltaf6 To:tf] Ohfhtkq k|f/De ePsf] dflgg]5 .

#%= Ohfhtkq lbg OGsf/ ug{ ;Sg] M -!_ bkmf #$ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg /fi6« a}+sn] b]xfosf] s'g} cj:yfdf a}+s jf ljQLo ;+:yfnfO{ a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ;~rfng ug{ Ohfhtkq lbg OGsf/ ug{ ;Sg]5 M–

-s_ g]kfnsf] ljQLo k|0ffnLsf] :yfloTj, :jR5 k|lt:kwf{ / ljZj;gLotf pk/ k|lts"n c;/ kg{] ePdf,

-v_ lgIf]kstf{sf] lxt ;+/If0fsf] lgldQ ljQLo sf/f]af/ ;~rfng ug{ Ohfhtkq lbg plrt / pko'Qm gx'g] ePdf,

-u_ a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ;~rfng ug{] k"jf{wf/ k"/f gePdf,

-3_ o; P]g adf]lhdsf cGo ljj/0f jf zt{x? k"/f ePsf] gb]lvPdf .

-@_ o; bkmf adf]lhd a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ;~rfng ug{ Ohfhtkq lbg g;lsg] cj:yf ePdf /fi6« a}+sn] ;f]sf] sf/0f v'nfO{ lgj]bg k/]sf] ldltn] gAa] lbgleq ;DalGwt a}+s jf ljQLo ;+:yfnfO{ ;f] sf] ;"rgf lbg' kg]{5 .

#^= /fi6« a}+sn] zt{ tf]Sg ;Sg] M -!_ bkmf #$ adf]lhd a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ug]{ Ohfhtkq k|bfg ubf{ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ljBdfg cj:yf, ljQLo sf/f]af/sf] :j:y ;~rfng tyf lgIf]kstf{sf] lxtnfO{ Wofgdf /fvL /fi6« a}+sn] cfjZos zt{ tf]Sg ;Sg]5 . To:tf] zt{sf] kfngf ug'{ ;DalGwt a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] st{Jo x'g]5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd tf]lsPsf] zt{df /fi6« a}+sn] ;do ;dodf cfjZostf cg';f/ yk36 tyf x]/k]m/ ug{ ;Sg]5 .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

49

 

#&= a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] juL{s/0f M a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ug{ bkmf ## adf]lhd lgj]bg lbg] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] Go"gtd r'Qmf k"FhL / To:tf] a}+s jf ljQLo ;+:yfn] ;~rfng ug]{ sf/f]af/ tyf sfo{If]qsf] cfwf/df /fi6« a}+sn] a}+s jf ljQLo ;+:yfnfO{ æsÆ, ævÆ, æuÆ jf æ3Æ ju{df juL{s/0f u/L ;f]xL adf]lhdsf] Ohfhtkq ;DalGwt a}+s jf ljQLo ;+:yfnfO{ lbg]5 .

t/ k"jf{wf/ ljsf; a}+s s'g} klg ju{df ;dfj]z x'g] 5}g .

#*= dflyNnf] ju{sf] a}+s jf ljQLo ;+:yfdf kl/0ft x'g ;Sg] M -!_ tNnf] ju{sf] s'g} ljQLo ;+:yf Ps tx dflyNnf] ju{sf] a}+s jf ljQLo ;+:yfdf kl/0ft x'g rfx]df /fi6« a}+sn] tf]s]sf] ljj/0f ;lxt /fi6« a}+s ;dIf lgj]bg lbg' kg]{5 .

t/ …3Ú ju{sf] ;+:yf dflyNnf] ju{df kl/0ft x'g ;Sg] 5}g .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] lgj]bg / ;f] ;fy ;+nUg ljj/0fx?sf] hfFra'em ubf{ /fi6« a}+sn] To:tf] ljQLo ;+:yfnfO{ Ps tx dflyNnf] ju{sf] a}+s jf ljQLo ;+:yfdf kl/0ft ug{ pko'Qm x'g] b]v]df b]xfosf s'/fx?sf] cwLgdf /xL k"j{ :jLs[lt lbg ;Sg]5 M–

-s_ dflyNnf] ju{sf] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf nflu /fi6« a}+sn] tf]s] adf]lhdsf] r'Qmf k"FhL k"/f ePsf],

-v_ ljut kfFr jif{b]lv nuftf/ /fi6« a}+ssf] lgb{]zg adf]lhdsf] kF"hLsf]if kof{Kttf sfod /x]sf], nuftf/ kfFr jif{ gfkmfdf /x]sf] / ljut kfFr jif{sf] cf};t lgliqmo shf{ /fi6« a}+sn] tf]s]sf] ;Ldfleq /x]sf],

-u_ k|f/lDes vr{ ckn]vg ul/;s]sf],

-3_ ;fj{hlgs ?kdf lgisfzg ug'{ kg]{ z]o/sf] lgisfzg eO{ afF8kmfF6

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

50

 

eO;s]sf],

-ª_ dflyNnf] ju{sf] a}+s jf ljQLo ;+:yfdf kl/0ft x'g ;fwf/0f ;efn] ljz]if k|:tfj kfl/t u/]sf],

-r_ /fi6« a}+sn] tf]s]sf] cGo ;a} zt{ k"/f u/]sf] .

-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd k"j{ :jLs[lt k|fKt u/]sf a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] k|aGwkq jf lgodfjnLdf k|rlnt sfg"g adf]lhd ;+zf]wg ug{ nufO{ o; P]g adf]lhd /fi6« a}+sn] dflyNnf] ju{sf] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] Ohfhtkq lbg]5 .

#(= ;"rL k|sfzg ug'{ kg]{ M -!_ /fi6« a}+sn] k|To]s dlxgf a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ub}{ cfPsf a}+s tyf ljQLo ;+:yfx?sf] ;"rL /fli6«o:t/sf] b}lgs klqsf jf cGo s'g} dfWodaf6 k|sfzg ug]{5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd k|sflzt ;"rLdf a}+s tyf ljQLo ;+:yfsf] sf/f]af/ ;~rfng ldlt, r'Qmf k"FhL, k"FhLsf]ifsf] cj:yf, s'n shf{, lgliqmo shf{sf] cj:yf tyf /fi6« a}+sn] cfjZos b]v]sf] cGo ljj/0f ;d]t ;dfj]z ug{ ;Sg]5 .

$)= ljb]zL a}+ssf] zfvf ;DaGwL ljz]if Joj:yf M -!_ /fi6« a}+sn] s'g} cGt/f{li6«o >]0fLs[t ljb]zL a}+snfO{ g]kfndf zfvf dfk{mt a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ;~rfng ug{ :jLs[lt lbPdf ;f] adf]lhd g]kfndf k|rlnt sDkgL sfg"g cg';f/ btf{ ePsf] zfvf o; P]g adf]lhd ;+:yfkgf ePsf] a}+s jf ljQLo ;+:yf ;/x dflgg]5 / of] P]g jf o; P]g cGtu{t ag]sf]] lgod, ljlgod, cfb]z jf lgb]{zgn] cGoyf Joj:yf u/]sf]df afx]s cGo ;Dk"0f{ k|fjwfgx? To:tf] zfvfsf] xsdf ;d]t ;dfg ?kn] nfu" x'g] 5g\ .

-@_ ljb]zL a}+ssf] zfvfsf] sfd, st{Jo, clwsf/, lhDd]jf/L, bfloTj, hfoh]yf, n]vf cflb sfd sf/afxLsf] lhDd]jf/L lng] tyf To:tf] sfd sf/afxL ;Dkfbg ug]{

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

51

 

kbflwsf/L tyf sd{rf/Lx?sf] lhDd]jf/L ;DaGwdf /fi6« a}+sn] cfjZos lgb]{zg lbg ;Sg]5 .

-#_ ljb]zL a}+ssf] g]kfnl:yt zfvfn] cfkm\gf] bfloTj k"/f ug{] qmddf cfkm\gf] ;DklQ k|of]u ubf{ cGo s'g} sfg"gL Joj:yfdf k|lts"n c;/ gx'g] u/L g]kfnsf] bfloTjnfO{ klxnf] k|fyldstf lbO{ k"/f ug'{ kg]{5 .

-$_ o; P]gdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg ljb]zL a}+ssf] zfvfn] yf]s a}+lsË sf/f]af/ ug{ ;Sg]5 .

-%_ ljb]zL a}+ssf] zfvf sfof{nosf] sfd sf/afxL /fi6« a}+sn] tf]s] adf]lhd x'g]5 .

kl/R5]b–^

k"FhL, k"FhLsf]if / t/n ;DklQ ;DaGwL Joj:yf

$!= k"FhL sfod /fVg' kg]{ M -!_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] Go"gtd r'Qmf k"FhL /fi6« a}+sn] ;do ;dodf lgwf{/0f u/] adf]lhd x'g]5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] Go"gtd r'Qmf k"FhL a}+s jf ljQLo ;+:yfn] /fi6« a}+sn] lgwf{/0f u/]sf] ;doleq k'/f u/L ;Sg' kg{]5 .

-#_ /fi6« a}+sn] s'g} JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfn] s'g} Ps a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] r'Qmf k"FhLsf] a9Ldf kGw| k|ltzt;Dd dfq nufgL ug{ ;Sg] Joj:yf ug{ ;Sg]5 .

-$_ pkbkmf -#_ adf]lhd s'g} Ps a}+s jf ljQLo ;+:yfdf nufgL ug{] JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfn] csf{] a}+s jf ljQLo ;+:yfdf nufgL ubf{ pQm a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] r'Qmf k"FhLsf] Ps k|ltzteGbf sd x'g] u/L dfq nufgL ug{' kg{]5 .

-%_ ljb]zL ;+o'Qm nufgLdf v'Ng] a}+s jf ljQLo ;+:yf, æ3Æ ju{sf ljQLo ;+:yf / k"jf{wf/ ljsf; a}+sdf

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

52

 

s'g} JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfn] r'Qmf k"FhLdf nufgL ug{ ;Sg] xb ;DaGwL Joj:yf /fi6« a}+sn] tf]s] adf]lhd x'g]5 .

-^_ a}+s jf ljQLo ;+:yf ;+:yfkgf ug{ jf ;f] a}+s jf ljQLo ;+:yfdf s'g} JolQm jf ;+:yfn] nufgL ug{ ;Sg] z]o/ k"FhLsf] k|ltzt /fi6« a}+sn] ;do ;dodf lgwf{/0f u/] adf]lhd x'g]5 .

$@= k"FhLsf]if M -!_ a}+s jf ljQLo ;+:yfn] cfˆgf] s'n ;DklQ jf s'n hf]lvdefl/t ;DklQsf] cfwf/df /fi6« a}+sn] tf]lslbPsf] cg'kftdf k"FhLsf]if sfod ug'{ kg]{5 . /fi6« a}+sn] To:tf] cg'kft tf]Sbf cltl/Qm k"FhLsf]if cg'kft ;d]t tf]Sg ;Sg]5 .

-@_ s'g} a}+s jf ljQLo ;+:yfn] pkbkmf -!_ adf]lhdsf] k"FhLsf]if sfod ug{ g;s]df To:tf] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;~rfns ;ldltn] Ps dlxgfleq ;f]sf] hfgsf/L /fi6« a}+snfO{ lbg' kg]{5 .

-#_ pkbkmf -@_ adf]lhdsf] hfgsf/Ldf cGo s'/fsf cltl/Qm k"FhLsf]if sfod /xg g;s]sf] sf/0f tyf k"FhLsf]ifnfO{ j[l4 u/L /fi6« a}+sn] lbPsf] lgb{]zg adf]lhdsf] cj:yfdf Nofpg ;~rfns ;ldltn] tof/ u/]sf] of]hgf jf sfo{qmd ;d]t ;+nUg u/]sf] x'g' kg]{5 .

-$_ pkbkmf -@_ / -#_ adf]lhd ;~rfns ;ldltn] k]z u/]sf] hfgsf/L tyf of]hgf jf sfo{qmd dgfl;a b]v]df ;f]xL adf]lhd / To;df s'g} ;+zf]wg jf x]/k]m/ ug'{ k/]df ;f]sf] sf/0f v'nfO{ k|:tfljt of]hgf jf sfo{qmd ;+zf]wg jf x]/k]m/ u/L sfof{Gjog ug{ ;DalGwt a}+s jf ljQLo ;+:yfnfO{ /fi6« a}+sn] cfjZos lgb]{zg lbg ;Sg]5 .

$#= ;Defljt gf]S;fgL ;DaGwL Joj:yf M a}+s jf ljQLo ;+:yfn] cfˆgf] shf{ nufotsf ;DklQ / jf;nft aflx/sf] sf/f]af/sf] bfloTj ;DaGwL ;Defljt hf]lvdnfO{ vfDg ;Sg] u/L /fi6« a}+sn] tf]s] adf]lhd gf]S;fgL Joj:yf sfod ug{' kg]{5 .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

53

 

$$= ;fwf/0f hu]8f sf]if M -!_ a}+s jf ljQLo ;+:yfn] Ps ;fwf/0f hu]8f sf]if sfod /fVg' kg]{5 . To:tf] hu]8f sf]ifdf r'Qmf k"FhLsf] bf]Aa/ geP;Dd k|To]s cfly{s jif{sf] v'b gfkmfaf6 sDtLdf aL; k|ltzt / To; kl5sf cfly{s jif{df sDtLdf bz k|ltzt /sd yKb} hfg' kg]{5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;fwf/0f hu]8f sf]ifdf hDdf ePsf] /sd /fi6« a}+ssf] k"j{ :jLs[lt glnO{ cGo zLif{sdf /sdfGt/ ug{ jf vr{ ug{ kfOg] 5}g .

$%= ;6xL ;dLs/0f sf]if M -!_ ljb]zL ljlgdo sf/f]af/ ug]{ a}+s jf ljQLo ;+:yfn] k|To]s cfly{s jif{df ef/tLo ?k}ofFF afx]s cGo ljb]zL d'b|fsf] ljlgdo b/df kl/jt{g ePsf] sf/0faf6 cfh{g u/]sf] k'gd{"NofÍg d'gfkmfnfO{ ;f]xL cfly{s jif{sf] cGTodf gfkmf–gf]S;fg lx;fadf cfjZos lx;fa ldnfg ug'{ kg]{5 . To;/L gfkmf–gf]S;fg lx;fadf lx;fa ldnfg ubf{ s'g} cfly{s jif{df k'gd"{NofÍg cfDbfgL ePdf To:tf] d'gfkmfsf] sDtLdf kRrL; k|ltzt /sd ;6xL ;dLs/0f sf]ifdf hDdf ug'{ kg]{5 .

t/ ef/tLo ?k}ofFsf] ljlgdo b/df kl/jt{g ePsf] sf/0faf6 x'g] k'gd"{NofÍg gfkmf–gf]S;fgLsf] xsdf /fi6« a}+sn] tf]s] adf]lhd x'g]5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd ;6xL ;dLs/0f sf]ifdf hDdf ePsf] /sd ljb]zL d'b|fsf] ljlgdo b/df 36a9 ePsf] sf/0faf6 x'g] gf]S;fgL ;dfof]hg ug{ afx]s /fi6« a}+ssf] :jLs[lt glnO{ cGo sfddf vr{ ug{ jf /sdfGt/ ug{ kfOg] 5}g .

$^= t/n ;DklQ sfod ug{' kg{] M a}+s jf ljQLo ;+:yfn] /fi6« a}+sn] ;do ;dodf tf]s] adf]lhdsf] t/n ;DklQ sfod /fVg' kg]{5 .

$&= nfef+z 3f]if0ff / ljt/0f M -!_ a}+s jf ljQLo ;+:yfn]] nfef+z 3f]if0ff tyf ljt/0f ug'{ cl3 /fi6« a}+ssf] :jLs[lt lng' kg]{5 .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

54

 

-@_ a}+s jf ljQLo ;+:yfn] cfˆgf] ;Dk"0f{ k|f/lDes vr{, cl3Nnf] jif{;Dd x'g uPsf] gf]S;fgL, /fi6« a}+sn] tf]lslbPsf] k"FhL, k"FhLsf]if, ;Defljt gf]S;fgL Joj:yf / bkmf $$ adf]lhd ;fwf/0f hu]8f sf]ifdf 5'6\ofpg' kg]{ /sd k"/f gu/];Dd tyf ;j{;fwf/0fnfO{ 5'6\ofOPsf] z]o/ k"0f{ ?kdf laqmL ljt/0f gu/];Dd z]o/wgLx?nfO{ nfef+z 3f]if0ff ug{ jf ljt/0f ug{ kfpg] 5}g .

$*= k"FhL 36fpg cfb]z lbg ;Sg] M k|rlnt sfg"gdf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg /fi6« a}+sn] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] hf/L tyf r'Qmf k"FhL 36fpg cfb]z lbg ;Sg]5 .

kl/R5]b–&

a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ;~rfng ;DaGwL Joj:yf

$(= a}+s jf ljQLo ;+:yfn] a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ug{ ;Sg] M -!_ of] P]g, k|aGwkq / lgodfjnL tyf /fi6« a}+sn] tf]s]sf] ;Ldf, zt{ jf lgb]{zgsf] cwLgdf /xL æsÆ ju{sf] a}+sn] b]xfo adf]lhdsf] a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ug{ ;Sg]5 M–

-s_ Aofh jf lagf Aofhdf lgIf]k :jLsf/ ug{] jf ljleGg ljQLo pks/0f dfkm{t lgIf]k kl/rfng ug{] / ltgsf] e'QmfgL lbg],

-v_ ljB'tLo pks/0f jf ;fwgsf] dfWodaf6 lgIf]k :jLsf/ ug{], e'QmfgL lbg], n]gb]g ug]{, dWo:ytfsf] sfd ug]{ / /sdfGt/ ug]{,

-u_ xfo/ kr]{h, lnlhË, xfplhË, clwljsif{ nufotsf shf{ lbg],

-3_ kl/of]hgf tyf xfOkf]lys]zg lwtf] /fvL] shf{ lbg] Pj+

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

55

 

;xljQLos/0fsf] cfwf/df lwtf] ljefhg -kf/L kf;'_ ug]{ u/L cfk;df ePsf] ;Demf}tf cg';f/ ;+o'Qm ?kdf shf{ lbg] lbnfpg] Joj:yf ug]{,

-ª_ ljb]zL a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] hdfgtdf shf{ lbg],

-r_ cfk"m sxfF klxn] g} lwtf] /lx;s]sf] rn crn ;DklQsf] d"Non] vfd];Ddsf] /sd shf{ lbg] jf cGo a}+s jf ljQLo ;+:yfdf lwtf] /lx;s]sf] rn crn ;DklQsf] k'gM lwtf]df To;sf] d"Non] vfd];Ddsf] /sd shf{ lbg],

-5_ cfˆgf] u|fxssf] tk{maf6 hdfgtkq hf/L ug]{ / ;f] afkt u|fxs;Fu cfjZos zt{ u/fpg], lghsf] rn crn ;DklQ lwtf]aGws lng] jf t];|f] JolQmsf] h]yf hdfgt lng] / lwtf]aGws, ;'/If0fdf lnPsf] ;DklQ k|fKt ug]{, wf/0f ug]{ tyf ;f] ;DaGwL cGo sf/f]af/ ug]{,

-h_ cfjZostf cg';f/ /fi6« a}+saf6 k'gs{hf{{ lng] jf cGo a}+s jf ljQLo ;+:yfaf6 shf{ lng] lbg],

-em_ kl/of]hgfsf] k|a4{gsf] nflu g]kfn ;/sf/ jf cGo :jb]zL jf ljb]zL lgsfo dfkm{t k|fKt ePsf] /sdaf6 shf{ k|jfx ug]{ jf shf{ Joj:yfkg ug]{,

-`_ k|rlnt shf{ ckn]vg ljlgodfjnLsf] cwLgdf /xL shf{ ckn]vg ug{],

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

56

 

-6_ k"FhLsf]if k'/f ug{] k|of]hgsf nflu z]o/, l8a]~r/, C0fkq cflb hf/L ug{],

-7_ k|tLtkq, ljlgdokq, k|lt1fkq, r]s, ofq' r]s, 8«fˆ6 jf cGo ljQLo pks/0f lgisfzg ug]{, :jLsf/ ug]{, e'QmfgL lbg], l8:sfp06 ug]{ jf vl/b laqmL ug]{,

-8_ ljB'tLo sf/f]af/sf nflu l8lh6n jf sf8{ nufotsf ljQLo pks/0f hf/L ug]{, :jLsf/ ug]{, Joj:yfkg ug]{ / ;f] ;DaGwL sfo{ ug{ Ph]06 lgo'Qm ug]{,

-9_ k|rlnt sfg"gsf] cwLgdf /xL ljb]zL ljlgdo sf/f]af/ ug]{,

-0f_ /fi6« a}+sn] tf]s]sf] ;Ldf, zt{ jf lgb]{zg adf]lhd ;/sf/L sf/f]af/ ug]{]{,

-t_ g]kfn ;/sf/ jf /fi6« a}+sn] hf/L u/]sf] C0fkq vl/b–laqmL ug]{ jf ;sf/ ug]{,

-y_ g]kfnleq jf ljb]zdf ljlgdokq, r]s jf cGo ljQLo pks/0fåf/f /sd k7fpg] jf rnfg ug]{, ljb]zaf6 ljk|]if0f k|fKt ug{] / ;f] sf] e'QmfgL ug{],

-b_ u|fxssf] lgldQ sldzg Ph]06 eO{ z]o/, l8a]~r/ jf ;'/If0fsf] lhDdf lng], vl/b–laqmL ul/lbg], z]o/sf] nfef+z, l8a]~r/ jf ;'/If0fsf] Aofh cflb p7fO{ lbg] / ;f]sf] nfef+z, d'gfkmf jf Aofh g]kfnleq

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

57

 

jf ljb]zdf k7fpg], u|fxssf] nflu ;]km l8kf]lh6 eN6sf] Joj:yf ug]{,

-w_ jf;nft aflx/sf] sf/f]af/ ug]{,

-g_ ljkGg ju{, Go"g cfo ePsf] kl/jf/, b}jL k|sf]k kLl8t tyf d'n'ssf s'g} If]qsf afl;Gbfsf] cfly{s pTyfgsf] nflu JolQmut jf ;fd'lxs hdfgLdf /fi6« a}+sn] tf]s] adf]lhdsf] /sd;Dd shf{ lbg],

-k_ cfk"m tyf cGo a}+s jf ljQLo ;+:yfaf6 shf{ lng] jf s'g} k|sf/sf] ;'ljwf lng] C0fL jf u|fxssf] ljj/0f, ;"rgf jf hfgsf/L /fi6« a}+s, ;DalGwt lgsfo jf cGo a}+s jf ljQLo ;+:yfaLr lng] lbg],

-km_ ;'g, rFfbL vl/b–laqmL ug]{,

-a_ kl/of]hgf :yfkgf, ;~rfng / d"NofÍg ;DaGwL cWoog, cg';Gwfg, ;j]{If0f ug]{ u/fpg] tyf tfnLd, k/fdz{ / cGo hfgsf/L pknAw u/fpg],

-e_ o; P]g / k|rlnt sfg"g adf]lhd cfˆgf] :jfldTjdf cfpg] ;a} k|sf/sf hfoh]yfsf] plrt Joj:yfkg tyf laqmL ug]{,

-d_ k|rlnt sfg"g adf]lhd b'O{ jf b'O{eGbf a9L JolQmx?aLr x'g] s'g} sfo{ afkt ltg'{ a'emfpg' jf lng' kg]{ /sd pQm sfd ePkl5 e'QmfgL

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

58

 

lng] lbg] Joj:yf ug{ b'O{ kIfsf] ;xdltdf hdfgL a:g],

-o_ /fi6« a}+sn] tf]s]sf] cGo sfd ug]{ .

-@_ of] P]g, k|aGwkq / lgodfjnL tyf /fi6« a}+sn] tf]s]sf] ;Ldf, zt{ jf lgb]{zgsf] cwLgdf /xL ævÆ ju{sf] ljQLo ;+:yfn] pkbkmf -!_ sf] v08 -s_, -v_, -u_, -r_, -h_, -em_, -`_, -6_, -9_, -t_, -b_, -w_, -g_, -k_ / -e_ df plNnlvt a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/sf cltl/Qm b]xfo adf]lhdsf] cGo a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ;d]t ug{ ;Sg]5 M–

-s_ kl/of]hgf lwtf] /fvL] shf{ lbg], ;xljQLos/0fsf] cfwf/df lwtf] ljefhg -kf/L kf;'_ ug]{ u/L cfk;df ePsf] ;Demf}tf cg';f/ ;+o'Qm ?kdf shf{ lbg], lbnfpg] Joj:yf ug]{,

-v_ cfˆgf] u|fxssf] tk{maf6 hdfgtkq hf/L ug]{ / ;f] afkt u|fxs;Fu cfjZos zt{ u/fpg], lghsf] rn crn ;DklQ lwtf]aGws lng] jf t];|f] JolQmsf] h]yf hdfgt lng],

-u_ ljlgdokq, k|lt1fkq, r]s, ofq'r]s, 8«fˆ6 hf/L ug]{, :jLsf/ ug]{, e'QmfgL lbg], l8:sfp06 ug]{ jf vl/b–laqmL ug]{,

-3_ cfˆgf] rn crn ;DklQ lwtf] /fvL shf{ lng],

-ª_ /fi6« a}+ssf] k"j{ :jLs[lt lnO{ k|tLtkq / ljk|]if0fsf] sf/f]af/ ug]{,

-r_ u|fxssf] lgldQ sldzg Ph]06 eO{ z]o/, l8a]~r/ jf ;'/If0fsf] lhDdf lng], vl/b laqmL ul/lbg], z]o/, l8a]~r/ jf ;'/If0fsf] nfef+z,

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

59

 

Aofh, d'gfkmf cflb p7fOlbg], ;]km l8kf]lh6 eN6sf] Joj:yf ug]{,

-5_ g]kfnleq /sd :yfgfGt/0f ;DaGwL sfd ug]{,

-h_ kl/of]hgf :yfkgf, ;~rfng / a}+lsË, n]vf, ;DklQ, shf{ d"NofÍg ;DaGwL cWoog, cg';Gwfg, ;e]{If0f ug]{ u/fpg] tyf tfnLd, k/fdz{ / cGo ;]jf k|bfg ug]{ tyf hfgsf/L pknAw u/fpg],

-em_ /fi6« a}+sn] tf]s]sf] cGo sfd ug]{ .

-#_ of] P]g, k|aGwkq / lgodfjnL tyf /fi6« a}+sn] tf]s]sf] ;Ldf, zt{ jf lgb]{zgsf] cwLgdf /xL æuÆ ju{sf] ljQLo ;+:yfn] pkbkmf -!_ sf] v08 -s_, -v_, -r_, -h_, -`_, -6_, -t_, -b_, -g_, -k_ / -e_ df plNnlvt a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/sf cltl/Qm b]xfo adf]lhdsf] cGo a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ;d]t ug{ ;Sg]5 M–

-s_ xfo/ kr]{h, lnlhË, xfplhË nufotsf shf{ lbg],

-v_ cGo a}+s jf ljQLo ;+:yf;Fu ldnL ;xljQLos/0fsf] cfwf/df lwtf] ljefhg -kf/L kf;'_ ug]{ u/L cfk;df ePsf] ;Demf}tf cg';f/ ;+o'Qm ?kdf shf{ lbg],

-u_ cfˆgf] rn crn ;DklQ lwtf] /fvL shf{ lng],

-3_ cfˆgf] hfoh]yfsf] plrt k|aGw ug]{, laqmL ug]{ jf axfndf lbg],

-ª_ ljlgdokq, k|lt1fkq, r]s, ofq'r]s, 8«fˆ6 jf cGo ljQLo

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

60

 

pks/0f hf/L ug]{, :jLsf/ ug]{, e'QmfgL lbg], l8:sfp06 ug]{ jf vl/b laqmL ug]{,

-r_ /fi6« a}+ssf] :jLs[lt lnO{ ljb]zL d'b|fsf] sf/f]af/ ug{],

-5_ s'g} klg JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfnfO{ ;jf/L ;fwg, d]l;g cf}hf/, pks/0f, 3/fo;L l6sfp ;fdfg jf To:t} cGo rn ;DklQsf] nflu ls:tfaGbL jf xfo/kr]{h shf{ pknAw u/fpg],

-h_ s'g} JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfnfO{ ;jf/L ;fwg, d]l;g, cf}hf/ pks/0f, 3/fo;L l6sfp ;fdfg jf To:t} rn ;DklQ ef8fdf lng shf{ -lnlhË kmfOgfG;_ pknAw u/fpg] jf To:tf rn ;DklQ ef8fdf lng] lbg],

-em_ cfˆgf] u|fxssf] tk{maf6 hdfgtkq hf/L ug]{ / ;f] afkt u|fxs;Fu cfjZos zt{ u/fpg], ;'/If0f lng], lghsf] rn crn ;DklQ lwtf]aGws lng] jf t];|f] JolQmsf] h]yf hdfgt lng],

-`_ cfˆgf] ;DklQsf] s'g} c+z jf k"/} laqmL ug]{ jf lnhdf lbg],

-6_ vl/b ul/Psf] s'g} klg j:t'sf] tTsfn jf kl5 e'QmfgL ug]{ -l8km8{_ d"Nodf csf]{ vl/bstf{nfO{ laqmL ug'{ k/]df ljQLo ;+:yf / laqm]tfsf] ;xdlt cg';f/ ;f] j:t'sf] d"No to ug]{,

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

61

 

-7_ /fi6« a}+sn] tf]s]sf] cGo sfd ug]{ .

-$_ of] P]g, k|aGwkq, lgodfjnL / /fi6« a+}sn] tf]s]sf] ;Ldf, zt{ tyf lgb]{zgsf] cwLgdf /xL æ3Æ ju{sf] ljQLo ;+:yfn]] b]xfo adf]lhdsf] a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ug{ ;Sg]5 M–

-s_ /fi6« a}+sn] tf]s] cg';f/sf] kl/of]hgf, art sfod u/]sf] ;d"x jf ;d"xsf] ;b:onfO{ n3' Joj;fo ;~rfng ug{ s'g} rn crn ;DklQ ;'/If0f jf hdfgt lnO{ jf glnO{ n3'shf{ lbg],

-v_ a}+s jf ljQLo ;+:yf jf :jb]zL jf ljb]zL ;+3 jf ;+:yf cflbaf6 shf{ jf cg'bfg k|fKt ug]{ / To:tf] shf{ jf cg'bfg n3'shf{ ljt/0fdf jf ;f] sfo{nfO{ k|efjsf/L agfpg] sfddf k|of]u ug]{,

t/ ljb]zL ;+3 jf ;+:yf cflbaf6 shf{ jf cg'bfg lng' cl3 /fi6« a}+ssf] :jLs[lt lng' kg]{5 .

-u_ n3'shf{ pknAw u/fpg' cl3 h'g sfo{sf] nflu shf{ dfu ePsf] xf] ;f] ;DaGwL sfo{sf] d"NofÍg ug]{ / To:tf] sfo{sf] ;DefJotf 5, 5}g klxrfg ug]{,

-3_ n3'shf{ kl/rfng ;DaGwdf ;d"xnfO{ cfjZos kg{] ;]jf tyf k/fdz{ k|bfg ug]{,

-ª_ n3'shf{ ;dodf c;'n pk/ ug]{tk{m cfjZos sf/afxL ug]{,

-r_ /fi6« a}+ssf] :jLs[lt lnO{ /fi6« a}+sn] tf]lslbPsf] zt{ aGb]hsf]

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

62

 

cwLgdf /xL lgIf]k :jLsf/ ug]{ tyf To:tf] lgIf]ksf] e'QmfgL lbg],

-5_ k"FhLsf]if k'/f ug{] k|of]hgsf nflu z]o/, l8a]~r/, C0fkq cflb hf/L ug{],

-h_ cfk"m tyf cGo s'g} a}+s jf ljQLo ;+:yfaf6 shf{ jf s'g} k|sf/sf] ;'ljwf lng] C0fL jf u|fxssf] ljj/0f ;"rgf jf hfgsf/L /fi6« a}+s, ;DalGwt lgsfo jf cGo a}+s jf ljQLo ;+:yfaLr lng] lbg],

-em_ /fi6« a}+sn] tf]s]sf] cGo sfd ug]{ .

-%_ of] P]g, k|aGwkq, lgodfjnL / /fi6« a}+sn] tf]s]sf] ;Ldf, zt{ tyf lgb]{zgsf] cwLgdf /xL k"jf{wf/ ljsf; a}+sn] b]xfo adf]lhdsf] ljQLo sf/f]af/ ug{ ;Sg]5 M–

-s_ k"jf{wf/ ljsf; ;DaGwL kl/of]hgfx?df shf{ k|jfx tyf z]o/df nufgL ug]{,

-v_ k"jf{wf/ ljsf; ;DaGwL kl/of]hgf ;~rfng ug]{ sDkgLx?sf] lwtf]kqdf nufgL ug]{,

-u_ k"jf{wf/ ljsf; ;DaGwL kl/of]hgfx? lgdf{0f tyf ;~rfngsf] nflu cfjZos d]l;g pks/0f tyf cf}hf/sf] v/Lb, laqmL jf cfk"lt{ jf h8fg ;DaGwL sf/f]af/sf] nflu k|tLtkq vf]Ng] tyf hdfgt kqx? hf/L ug]{,

-3_ /fi6« a}+ssf] :jLs[lt lnO{ k"jf{wf/ ljsf; ;DaGwL kl/of]hgfx?df nufgL ug{ cfjZos /sd

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

63

 

h'6fpgsf] nflu ljleGg k|sf/sf :jb]zL jf ljb]zL d'b|fdf ljQLo pks/0f hf/L ug]{ tyf C0f k|fKt ug{]

-ª_ bL3{sfnLg k|s[ltsf] lgIf]k :jLsf/ u/L jf l8a]~r/ hf/L u/L ;|f]t kl/rfng ug{],

-r_ /fi6« a}+ssf] :jLs[lt lnO{ lnlhË sf/f]af/ ug{],

-5_ ljb]zL a}+s tyf ljQLo ;+:yfsf] hdfgt :jLsf/ u/L kl/of]hgfdf shf{ tyf ;'ljwf k|bfg ug{],

-h_ /fi6« a}+sn] tf]s]sf cGo sfo{ ug{] . %)= a}+s jf ljQLo ;+:yfn] ug{ gx'g] sfd M -!_ a}+s jf ljQLo

;+:yfn] b]xfosf sfd ug'{ jf u/fpg' x'Fb}g M–

-s_ Jofkf/ ug]{ p2]Zon] dfn;fdfg vl/b laqmL ug{ jf cfˆgf] k|of]hgsf] lgldQ cfjZos kg]{ afx]s ejg lgdf{0f ug{ jf crn ;DklQ vl/b ug{,

-v_ cfˆgf] z]o/sf] ;'/If0fdf shf{ lbg,

-u_ ;~rfns, r'Qmf k"FhLsf] Ps k|ltzt jf ;f]eGbf a9L z]o/ lnPsf] JolQm, sfo{sf/L k|d'v jf To:tf JolQmsf] kl/jf/sf ;b:o jf Dofg]lhË Ph]06 jf ;~rfns dgf]lgt ug]{ clwsf/ kfPsf] JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfsf] pNn]Vo :jfldTj jf ljQLo :jfy{ ePsf] s'g} kmd{, sDkgL jf ;+:yfnfO{ s'g} lsl;dsf] shf{ jf ;'ljwf k|bfg ug{,

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

64

 

-3_ Pp6} u|fxs, sDkgL, Ps} ;d"xsf] sDkgL jf ;fem]bf/L kmd{, ;Da4 JolQmnfO{ cfˆgf] k"FhLsf]ifsf] /fi6« a}+sn] tf]s]sf] k|ltu|fxs ;Ldf gf£g] u/L shf{ jf ;'ljwf k|bfg ug{,

-ª_ ;+:yfks, ;~rfns jf sfo{sf/L k|d'v hdfgt a;L s'g} JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfnfO{ s'g} lsl;dsf] shf{ lbg,

-r_ /fi6« a}+saf6 æsÆ, ævÆ / æuÆ ju{df juL{s[t a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] lwtf]kqdf nufgL ug{,

-5_ /fi6« a}+sn] tf]lslbPsf] ;LdfeGbf a9L /sd cGo ;+:yfsf] z]o/ k"FhLdf nufgL ug{,

-h_ a}+s jf ljQLo ;+:yfx? Ps cfk;df ldnL ljQLo sf/f]af/df s'g} lsl;dsf] Psflwsf/ jf cGo s'g} lsl;dsf] lgolGqt cEof; sfod ug{,

-em_ cfk"mn] gfhfoh nfe lng] lgotn] ljQLo If]qsf] k|lt:kwf{Tds jftfj/0fdf s[lqd cj/f]w v8f x'g] s'g} klg lsl;dsf] sfo{ ug{,

-`_ a}+s jf ljQLo ;+:yfn] ug{ gx'g] egL /fi6« a}+sn] ;do ;dodf tf]s]sf cGo sfo{ ug{ .

-@_ o; P]gdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg cfˆgf] a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ;~rfng ug{ jf cfˆgf sd{rf/LnfO{ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] k|rlnt sd{rf/L ljlgodfjnL adf]lhd cfjf; jf cGo ;'ljwf pknAw u/fpg, g]kfn ;/sf/ jf /fi6« a}+sn] hf/L u/]sf] C0fkq,

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

65

 

s'g} klg lgIf]k vftfdf /x]sf] /sd jf d'2tL /l;bsf] lwtf]df shf{ lbg / ;+:yfks, ;~rfns, sfo{sf/L k|d'v jf Ps k|ltzteGbf a9L z]o/ lnPsf] z]o/wgLx?nfO{ cfˆg} d'2tL lgIf]k, g]kfn ;/sf/ jf /fi6« a}+sn] hf/L u/]sf] C0fkqsf] lwtf]df shf{, tyf tf]lsPsf] ;Ldf;Ddsf] qm]l86 sf8{ ;'ljwf k|bfg ug{ afwf k'¥ofPsf] dflgg] 5}g .

%!= ;xfos sDkgL ;DaGwL Joj:yf M -!_ /fi6« a}+ssf] :jLs[lt lnO{ a}+s jf ljQLo ;+:yfn] ;xfos sDkgL vf]Ng ;Sg]5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd ;xfos sDkgL vf]Ng] :jLs[lt lbFbf /fi6« a}+sn] cfjZos zt{x? tf]Sg ;Sg]5 .

%@= ;Da4 JolQm;Fu sf/f]af/ ug{ gkfpg] M s'g} klg a}+s jf ljQLo ;+:yfn] ;Da4 JolQmx?nfO{ s'g} klg shf{ jf ;'ljwf lbg kfpg] 5}g .

%#= z+sf:kb sf/f]af/sf] hfgsf/L u/fpg] M a}+s jf ljQLo ;+:yfn] vftfjfnf jf cfkm";Fu sf/f]af/ ug]{ u|fxssf] klxrfg tyf z+sf:kb sf/f]af/sf] hfgsf/L u/fpg] ;DaGwdf ;DklQ z'4Ls/0f tyf cft+sjfbL lqmofsnfkdf ljQLo nufgL lgjf/0f ;DaGwL k|rlnt sfg"gdf Joj:yf eP adf]lhd ug'{ kg]{5 .

%$= /fi6« a}+sn] lgb{]zg hf/L ug{] M a}+s jf ljQLo ;+:yfn] o; kl/R5]b adf]lhd sfd sf/f]af/ ubf{ cjnDag ug{' kg{] k|lqmofut Joj:yf tyf cGo sfd s'/fsf ;DaGwdf /fi6« a}+sn] cfjZos lgb{]zg hf/L ug{ ;Sg]5 .

kl/R5]b–*

shf{ k|jfx tyf c;'nL ;DaGwL Joj:yf

%%= shf{ k|jfx ;DaGwL Joj:yf M -!_ /fi6« a}+ssf] lgb]{zg tyf ;~rfns ;ldltn] lgwf{/0f u/]sf] shf{ gLltsf] cwLgdf /xL a}+s jf ljQLo ;+:yfn] k|of]hg v'nfP/ dfq shf{ k|jfx ug'{ kg]{5 .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

66

 

-@_ a}+s jf ljQLo ;+:yfn] shf{ lbFbf cfk"mnfO{ dfGo x'g] rn crn ;DklQ ;'/If0f lnO{ jf cGo plrt hdfgL lnO{ cfˆgf] / lgIf]kstf{sf] lxtsf] ;'/Iff x'g] u/L shf{ k|jfx ug'{ kg]{5 .

-#_ o; bkmf adf]lhd shf{sf] ;'/If0f afkt lnPsf] ;DklQ s'g} klg Joxf]/faf6 s;}sf gfpFdf /lhi6]«zg jf bflvn vf/]h ug{ jf x:tfGt/0f x'g g;Sg] u/L a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] gfddf /lhi6]«zg jf bflvn vf/]h jf /f]Ssf /flvlbgsf] nflu a}+s jf ljQLo ;+:yfn] ;DalGwt sfof{nodf n]vL k7fpg' kg]{5 .

-$_ pkbkmf -#_ adf]lhd /lhi6«]zg, bflvn vf/]h jf /f]Ssf /flvlbgsf] nflu n]vL cfPdf ;DalGwt sfof{non] n]vL cfP adf]lhd /lhi6«]zg, bflvn vf/]h jf /f]Ssf u/L lbg' kg]{5 .

-%_ Go"g cfo ePsf tyf ljkGg ju{sf JolQm / s'g} vf; ef}uf]lns If]qdf a;f]jf; ug]{ afl;Gbfsf] cfly{s pTyfgsf] nflu k|fyldstf lbOPsf] ju{ tyf If]qdf shf{ k|jfx ug{ /fi6« a}+sn] lgb]{zg lbPdf ;f]xL adf]lhd a}+s tyf ljQLo ;+:yfn] shf{ k|jfx ug{' kg{]5 .

-^_ C0fLn] a}+s jf ljQLo ;+:yf;F+u lnPsf] shf{sf] zt{, efsf / Aofh ;DaGwL s'/fx¿ shf{ n]gb]g ;DaGwdf ePsf] lnvt jf s/f/df pNn]v eP adf]lhd x'g]5 .

-&_ C0fL, hdfgtstf{ jf kmd{, sDkgL jf ;+:yf C0fL eP ;f]sf ;~rfns, /fi6« a}+sn] tf]s]sf] k|ltzteGbf a9L z]o/ lng] z]o/wgL, ;fem]bf/ jf cGo s'g} k|sf/sf] :jfldTj x'g] JolQm, plNnlvt ;a} JolQmsf kl/jf/ tyf lghx? sxLF st} lxtflwsf/L eP ;f]sf] ljj/0f tyf k|rlnt sfg"g adf]lhd sf/afxL ug'{ kbf{ cfjZos kl/ro v'Ng] k|df0f ;d]t a}+s jf ljQLo ;+:yfn] lng' kg]{5 .

-*_ a}+s jf ljQLo ;+:yfn] shf{ k|bfg ubf{ C0fLnfO{ k|bfg u/]sf] shf{ /sd / ;f]df nfUg], Aofh, xhf{gf tyf ;f] ltg'{ a'emfpg' kg]{ ;dotflnsf ;d]t lnvt jf s/f/df :ki6

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

67

 

?kdf v'nfO{ ;f]sf] hfgsf/L C0fL tyf hdfgtstf{ eP hdfgtstf{ ;d]tnfO{ lbg' kg]{5 .

-(_ C0fLn] cfkm"n] ltg{ a'emfpg' kg{] jf lt/] a'emfPsf] shf{sf] ;fFjf, Aofh, xhf{gf tyf cGo z'Ns Pj+ shf{ k|fKt ug{sf nflu ul/Psf] lnvt jf s/f/ ;DaGwL sfuhft ;d]tsf] ljj/0f dfu ug{ ;Sg]5 / To:tf] ljj/0f a}+s jf ljQLo ;+:yfn] C0fLnfO{ pknAw u/fpg' kg{]5 .

%^= shf{ /sdsf] ;b'kof]u ;DaGwL cg'udg M a}+s jf ljQLo ;+:yfn] h'g k|of]hgsf] nflu C0fLnfO{ shf{ lbPsf] xf] ;f] k|of]hgdf C0fLn] shf{ /sd ;b'kof]u u/]sf] 5 jf 5}g eGg] ;DaGwdf cg'udgsf] tflnsf agfO{ ;f] adf]lhd lgoldt cg'udg ug'{ kg]{5 .

%&= shf{ c;'nL ;DaGwL Joj:yf M -!_ C0fLn] shf{ n]gb]g ;DaGwL lnvt jf s/f/df plNnlvt zt{ sa'lnotsf] kfngf gu/]df jf lnvt jf s/f/sf] efsfleq shf{ / ;f]df nfu]sf] Aofh jf xhf{gf r'Qmf gu/]df jf bkmf %^ adf]lhd cg'udg ubf{ C0fLn] h'g k|of]hgsf] nflu shf{ lnPsf] xf] ;f] k|of]hgdf gnufO{ b'?kof]u u/]sf] b]lvPdf shf{ n]gb]g ;DaGwL lnvt jf k|rlnt sfg"gdf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg C0fLn] a}+s jf ljQLo ;+:yfnfO{ n]lvlbPsf] jf lwtf] /fv]sf] ;'/If0fnfO{ lnnfd laqmL u/L jf cGo s'g} Joj:yf u/L ;DalGwt a}+s jf ljQLo ;+:yfn] cfˆgf] ;fFjf, Aofh c;'n pk/ ug{ ;Sg]5 .

-@_ k|rlnt sfg"gdf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg C0fLn] a}+s jf ljQLo ;+:yfnfO{ n]vL lbPsf] jf lwtf] /fv]sf] ;'/If0f s'g} lsl;dn] s;}nfO{ xs 5f]8L lbPdf jf cGo s'g} sf/0faf6 ;'/If0fsf] df]n 36\g uPdf a}+s jf ljQLo ;+:yfn] lglZrt Dofb lbO{ To:tf] C0fLnfO{ yk lwtf] ;'/If0f /fVg nufpg ;Sg]5 / C0fLn] a}+s jf ljQLo ;+:yfn] tf]s]sf] Dofbleq yk lwtf] ;'/If0f /fVg' kg]{5 .

-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd C0fLn] yk lwtf] g/fv]df jf /fv]sf] lwtf] ;'/If0faf6 ;fjfF Aofh c;'n pk/ x'g g;s]df a}+s jf ljQLo ;+:yfn] C0fLsf] :jfldTjdf /x]sf]

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

68

 

jf C0fLsf] xs nfUg] cGo rn crn ;DklQaf6 k|rlnt sfg"g adf]lhd cfˆgf] ;fjfF Aofh c;'n pk/ ug{ ;Sg]5 .

-$_ o; bkmf adf]lhd lnnfd laqmL jf cGo Joj:yf u/L ;fFjf, Aofh / xhf{gf /sd c;'n ubf{ ePsf] vr{sf] /sd / a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;fjfF, Aofh / xhf{gfsf] /sd s§f u/L afFsL /xg cfPdf To:tf] afFsL /sd ;DalGwt C0fLnfO{ lkmtf{ lbg' kg{]5 .

-%_ a}+s jf ljQLo ;+:yfn] o; bkmf adf]lhd lnnfd laqmL u/]sf] ;DklQ ;sfg]{ JolQmsf] gfddf k|rlnt sfg"g adf]lhd /lhi6]«zg jf bflvn vf/]h ul/lbgsf] nflu ;DalGwt sfof{nodf n]vL k7fpg' kg]{5 .

-^_ pkbkmf -%_ adf]lhd /lhi6«]zg jf bflvn vf/]hsf] nflu n]vL cfPdf ;DalGwt sfof{non] k|rlnt sfg"gdf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg To:tf] lnnfd ;sfg]{ JolQmsf] gfddf /lhi6«]zg jf bflvn vf/]h ul/lbg' kg]{5 .

-&_ o; bkmf adf]lhd lwtf] ;'/If0fdf /x]sf] rn crn ;DklQ lnnfd laqmL ubf{ s;}n] g;sf/]df To:tf] ;DklQ a}+s jf ljQLo ;+:yfn] tf]lsP adf]lhd cfˆgf] :jfldTjdf lng ;Sg]5 .

-*_ pkbkmf -&_ adf]lhd a}+s jf ljQLo ;+:yfn] cfˆgf] :jfldTjdf lnPsf] ;DklQ cfˆgf] gfpFdf /lhi6«]zg jf bflvn vf/]h ul/lbgsf] nflu ;DalGwt sfof{nodf n]vL k7fpg' kg]{5 . To;/L n]vL cfPdf k|rlnt sfg"gdf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg ;DalGwt sfof{non] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] gfddf To:tf] ;DklQ /lhi6«]zg jf bflvn vf/]h ul/lbg' kg]{5 .

-(_ s'g} JolQm jf a}+s jf ljQLo ;+:yfn] lwtf] lnnfddf ;sf/]sf] ;DklQ ;flas wgLn] ef]urng ug{ lbg OGsf/ u/]df jf afwf cj/f]w u/]df g]kfn ;/sf/sf] ;DalGwt lgsfon] k|rlnt sfg"g adf]lhd ef]u rng u/fO{ lbg]5 .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

69

 

-!)_ Ohfhtkq k|fKt ;+:yfn] k|rlnt shf{ ckn]vg ljlgodfjnLsf] cwLgdf /xL ckn]vg u/]sf] shf{sf] c;'nL sf/afxL /f]Sg kfpg] 5}g .

-!!_ C0fLn] a}+s jf ljQLo ;+:yf;Fu lnPsf] shf{ / ;f]df nfUg] Aofh tyf xhf{gf shf{ n]gb]g ;DaGwL lnvt jf s/f/df plNnlvt efsfleq r'Qmf gu/]df a}+s jf ljQLo ;+:yfn] To:tf] C0fLnfO{ k|rlnt sfg"g adf]lhd sfnf] ;"rLdf /fVg shf{ ;"rgf s]Gb| lnld6]8df n]vL k7fpg' kg]{5 .

-!@_ s'g} C0fL;Fu o; bkmf adf]lhd shf{ c;'nLsf] sf/afxL rnfpFbf ;d]t To:tf] shf{ c;'n pk/ x'g g;s]df a}+s jf ljQLo ;+:yfn] C0fLsf] ljb]zl:yt cGo s'g} ;DklQaf6 ;d]t To:tf] shf{ c;'n pk/ ug{ ;lsg] /x]5 eg] ;f]sf] k|of]hgsf] nflu k|rlnt sfg"g adf]lhd ;DklQ /f]Ssf /fVg] nufotsf shf{ c;'n pk/ ug]{ ;DaGwdf cfjZos sf/afxL rnfpg ;Sg]5 .

-!#_ o; bkmf adf]lhd C0f c;'nLsf ;a} sf/afxL rnfpFbf ;d]t C0f c;'nL x'g g;s]df ;DalGwt a}+s jf ljQLo ;+:yfn] C0fLsf] /fxbfgL /f]Ssf tyf hkmt ug{ / /fHon] k|bfg ug]{ s'g} ;'ljwfaf6 ;DalGwt C0fLnfO{ jl~rt u/fpg cfjZos Joj:yfsf nflu /fi6« a}+s ;dIf cg'/f]w ug{ ;Sg]5 . To:tf] cg'/f]w k|fKt ePkl5 /fi6« a}+sn] cfˆgf] /fo ;lxt cfjZos sf/afxLsf] nflu g]kfn ;/sf/ ;dIf k7fpg]5 .

-!$_ s'g} a}+s jf ljQLo ;+:yfn] shf{ c;'nL ug]{ ;DaGwdf s;} pk/ rnfPsf] s'g} sf/afxLsf] sf/0faf6 lgh pk/ k|rlnt sfg"g adf]lhdsf] s'g} s;'/df sf/afxL rnfpg /f]s nufPsf] dflgg] 5}g .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

70

 

kl/R5]b–(

n]vf, clen]v, ljj/0f tyf k|ltj]bg ;DaGwL Joj:yf

%*= lx;fa lstfa b'?:t /fVg' kg]{ M -!_ a}+s jf ljQLo ;+:yfn] cfˆgf] lx;fa lstfa, vftf, axL, >]:tf / n]vfsf] clen]v oyfy{ / b'?:t /fVg' kg]{5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd /flvg] n]vf bf]xf]/f] n]vf k|0ffnLdf cfwfl/t dfGo l;4fGt cg'?k a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] sf/f]af/sf] oyfy{ l:ylt :ki6 ?kdf k|ltljlDat x'g] u/L /flvPsf] x'g' kg]{5 .

-#_ pkbkmf -!_ / -@_ sf] ;j{dfGotfdf k|lts"n gx'g] u/L Ohfhtkq k|fKt ljb]zL a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] zfvf jf sfof{non] cfˆgf] ;DklQ, bfloTj, cfDbfgL, vr{ cflb v'Ng] u/L 5'§} n]vf, lx;fj lstfa, clen]v tyf gfkmf–gf]S;fg lx;fa nufotsf] ljQLo ljj/0f tof/ kf/L /fVg' kg]{5 .

-$_ pkbkmf -!_ adf]lhd /flvg] n]vf tyf cGo ljj/0f /fi6« a}+sn] cGoyf :jLs[lt lbPsf]df afx]s cfˆgf] s]Gb|Lo sfof{nodf /fVg' kg]{5 .

%(= jf;nft, gfkmf–gf]S;fg lx;fa tof/ u/L /fVg] M -!_ a}+s jf ljQLo ;+:yfn] cfˆgf] jf;nft / gfkmf–gf]S;fg lx;fa tyf gub k|jfx nufotsf cGo ljQLo ljj/0f /fi6« a}+sn] tf]lslbPsf] 9fFrf / tl/sf cg';f/ /fVg' kg]{5 .

-@_ a}+s jf ljQLo ;+:yfn] k|To]s cfly{s jif{ ;dfKt ePsf] tLg dlxgfleq cfˆgf] jf;nft tyf gfkmf–gf]S;fg lx;fasf] ljj/0f /fi6« a}+s ;dIf k]z ug'{ kg]{5 / To:tf] jf;nft / gfkmf–gf]S;fg lx;fasf] ljj/0f ;j{;fwf/0fsf] hfgsf/Lsf] nflu ;f]xL cjlwleq /fi6« a}+sn] tf]s] cg';f/ ;fj{hlgs ug'{ kg]{5 . a}+s jf ljQLo ;+:yfn] n]vfk/LIf0f ePsf] k|To]s cfly{s jif{sf] jf;nft / g]kfnleq tyf aflx/ ePsf] sf/f]af/sf] gfkmf–gf]S;fg lx;fasf] ljj/0f

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

71

 

tof/ u/L csf]{ cfly{s jif{sf] gf} dlxgfleq tf]lsPsf] 9fFrfdf ;fj{hlgs ug{' kg{]5 .

-#_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] jf;nft / gfkmf–gf]S;fg lx;fadf ;f] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;xfos sDkgL eP To:tf] ;xfos sDkgLsf] sf/f]af/ tyf ljQLo cj:yfnfO{ 5'§f5'§} / PsLs[t ?kdf ;d]t pNn]v u/]sf] x'g' kg]{5 .

-$_ o; kl/R5]b adf]lhd s'g} a}+s jf ljQLo ;+:yfn] tof/ kfg'{ kg]{ jf;nft / gfkmf–gf]S;fg lx;fasf] 9fFrf, ljifoj:t', k|dfl0ft ug'{ kg]{ tl/sf / ;fj{hlgs u/fpg' kg]{ ljj/0f ;d]t /fi6« a}+sn] tf]s] jf lgb]{zg lbP adf]lhd x'g]5 .

-%_ pkbkmf -@_ adf]lhd a}+s jf ljQLo ;+:yfn] ;fj{hlgs u/]sf] s'g} ljj/0fdf pNn]v u/]sf s'/fx? unt, ck"0f{, e|dk"0f{ jf em'§f ePsf] z+sf nfu]df /fi6« a}+sn] lnlvt ;"rgf lbO{ To:tf] a}+s jf ljQLo ;+:yfnfO{ b]xfo adf]lhd ug{ nufpg ;Sg]5 M–

-s_ 5'6] 5'6fOPsf] jf pNn]v gul/Psf] ljifo k|sfzg ug{, jf

-v_ unt, ck"0f{, e|dk"0f{ jf em'§f hfgsf/L ;RofO{ ljj/0f k'gM k|sfzg ug{, jf

-u_ /fi6« a}+sn] lgb]{zg dfkm{t tf]s] adf]lhdsf cGo s'/fx? ;RofO{ k|sfzg ug{ .

^)= n]vfk/LIf0f ;ldlt M -!_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;~rfns ;ldltn] u}/ sfo{sf/L ;~rfnssf] ;+of]hsTjdf tLg ;b:o ePsf] Ps n]vfk/LIf0f ;ldlt u7g ug'{ kg]{5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] n]vfk/LIf0f ;ldltdf a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] cWoIf, pk;ldltsf] ;+of]hs / sfo{sf/L k|d'vn] sfo{ ug{ ;Sg] 5}gg\ .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

72

 

-#_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] n]vfk/LIf0f ;ldltsf] ;b:o lgIf]k lng], shf{ lbg], lwtf]kqdf nufgL ug]{, :jLs[t ah]6 vr{ u/L lg0f{o lng' kg]{ nufotsf lgoldt b}lgs sf/f]af/df ;+nUg x'g kfpg] 5}g .

-$_ ;~rfns ;ldltn] a}7s af]nfPsf] cj:yfdf afx]s ;fdfGotof n]vfk/LIf0f ;ldltsf] a}7s tLg dlxgfdf Ps k6s a:g] 5 .

-%_ n]vfk/LIf0f ;ldltsf] a}7s ;DaGwL sfo{ljlw ;f]xL ;ldltn] lgwf{/0f u/] adf]lhd x'g]5 .

^!= n]vfk/LIf0f ;ldltsf] sfd, st{Jo tyf clwsf/ M n]vfk/LIf0f ;ldltsf] sfd, st{Jo tyf clwsf/ b]xfo adf]lhd x'g]5 M–

-s_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] n]vf, ah]6 tyf cfGtl/s n]vfk/LIf0f sfo{ljlw, cfGtl/s lgoGq0f Joj:yf pko'Qm eP gePsf] / ePdf ;f]sf] kfngf eP gePsf] cg'udg tyf ;'kl/j]If0f ug]{,

-v_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] n]vf / axLvftfsf] cfGtl/s n]vfk/LIf0f u/fpg] / To:tf sfuhft k|rlnt sfg"g, /fi6« a}+ssf] lgodg tyf lgb]{zg adf]lhd 7Ls;Fu tof/ eP gePsf] af/] osLg ug]{,

-u_ a}+s jf ljQLo ;+:yfdf nfu" ePsf] k|rlnt sfg"g k"0f{ ?kdf kfngf ePsf] 5 egL ljZj:t x'g a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] Joj:yfkg / ;~rfngsf] lgoldt Joj:yfksLo tyf sfo{ ;Dkfbgsf] k/LIf0f ug]{, u/fpg],

-3_ a}+s jf ljQLo ;+:yfdf of] P]g jf o; P]g cGtu{t ag]sf] lgod, ljlgod, gLlt jf lbOPsf] lgb]{zg adf]lhd sfd sf/afxL

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

73

 

eP gePsf] cg'udg ug]{ / ;f]sf] k|ltj]bg ;~rfns ;ldlt ;dIf k]z ug]{,

-ª_ afXo n]vfkl/Ifssf] lgo'lQmsf] nflu tLg hgf n]vfk/LIfssf] gfd l;kmfl/; ug{] .

-r_ ;~rfns ;ldltaf6 dfu ul/Psf] ljifodf /fo lbg] .

^@= n]vfk/LIf0f M -!_ a}+s jf ljQLo ;+:yfn] cfˆgf] jf;nft, gfkmf–gf]S;fg lx;fa nufotsf jflif{s ljQLo ljj/0f /fi6« a}+sn] tf]s]sf] 9fFrf / tl/sf cg';f/ tof/ u/L cfly{s jif{ ;dfKt ePsf] rf/ dlxgfleq afXo n]vfk/LIf0f u/fpg' kg]{5 . To:tf] ljQLo ljj/0fdf sDtLdf b'O{hgf ;~rfns, sfo{sf/L k|d'v / n]vfk/LIfssf] ;xL ePsf] x'g' kg]{5 .

t/ /fi6« a}+ssf] :jLs[lt lnO{ a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ug{] ljb]zL a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] zfvf sfof{nosf] n]vfk/LIf0f ;DaGwdf /fi6« a}+sn] tf]s] adf]lhd x'g]5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] cjlwleq n]vfk/LIf0f u/fpg g;Sg] a}+s jf ljQLo ;+:yfn] dgfl;a sf/0f vf]nL n]vfk/LIf0f u/fpg] Dofb yksf] nflu cg'/f]w u/]df /fi6« a}+sn] a9Ldf b'O{ dlxgfsf] cjlw yk ug{ ;Sg]5 .

-#_ afXo n]vfk/LIfsn] cfk"mn] u/]sf] n]vfk/LIf0fsf] k|ltj]bg ;DalGwt a}+s jf ljQLo ;+:yf / /fi6« a}+sdf lbg' kg]{5 .

^#= n]vfk/LIfssf] lgo'lQm tyf kfl/>lds M -!_ n]vfk/LIfssf] lgo'lQm a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;fwf/0f ;efaf6 x'g]5 .

-@_ ;fwf/0f ;efn] Pp6} n]vfk/LIfsnfO{ nuftf/ tLg k6seGbf a9L cjlwsf] nflu lgo'lQm ug{ ;Sg] 5}g .

-#_ ;fwf/0f ;efn] pkbkmf -!_ adf]lhd n]vfk/LIfs lgo'lQm ubf{ æsÆ, ævÆ / æuÆ ju{sf] Ohfhtkq k|fKt a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] xsdf rf6{8{ PsfpG6]06 / æ3Æ ju{sf] Ohfhtkq k|fKt a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] xsdf rf6{8{ PsfpG6]06 jf btf{jfnf n]vfk/LIfsnfO{ lgo'lQm ug'{ kg]{]{5 .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

74

 

-$_ pkbkmf -!_ adf]lhd a}+s jf ljQLo ;+:yfn] n]vfk/LIfs lgo'lQm gu/]df jf ug{ g;s]df /fi6« a}+sn] n]vfk/LIfs lgo'lQm ug{ ;Sg]5 .

-%_ s'g} sf/0fn] n]vfk/LIfssf] :yfg l/Qm ePdf afFsL cjlwsf] nflu ;~rfns ;ldltn] csf]{ n]vfk/LIfssf] lgo'lQm ug'{ kg]{5 .

-^_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] n]vfk/LIfssf] kfl/>lds /fi6« a}+sn] lgo'Qm u/]sf]df /fi6« a}+sn], ;fwf/0f ;efn] lgo'Qm u/]sf]df ;f] ;efn] / ;~rfns ;ldltn] lgo'Qm u/]sf]df ;f] ;ldltn] tf]s] adf]lhd x'g]5 .

^$= n]vfk/LIfsdf lgo'Qm x'g g;Sg] M -!_ b]xfo adf]lhdsf] s'g} klg JolQm jf To:tf] JolQm ;+:yfks jf lx:;]bf/ ePsf] kmd{, sDkgL jf ;+:yf a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] n]vfk/LIfsdf lgo'Qm x'g ;Sg] 5}gM–

-s_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;+:yfks, ;~rfns, sfo{sf/L k|d'v jf lghsf] kl/jf/sf] ;b:o,

-v_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] kbflwsf/L, sd{rf/L jf cfGtl/s n]vfkl/Ifs

-u_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;~rfns, sfo{sf/L k|d'v jf sd{rf/L;Fu ;fe]mbf/ eO{ sfd u/]sf] JolQm,

-3_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] C0fL, pNn]Vo :jfldTj ePsf] JolQm jf ;Da4 JolQm jf ljQLo :jfy{ ePsf] JolQm,

-ª_ g]kfn jf ljb]zdf bfdf;fxLdf k/]sf] JolQm,

-r_ ;DalGwt a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] Ps k|ltzt jf ;f]eGbf a9L z]o/ lnPsf] JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yf,

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

75

 

-5_ kmf}hbf/L s;'/df cbfntaf6 ;hfo kfO{ ;f] ;hfo e'Qmfg u/]sf] kfFr jif{sf] cjlw Joltt eO{ g;s]sf] JolQm,

-h_ k|rlnt sfg"g adf]lhd n]vfk/LIfs lgo'Qm x'g cof]Uo /x]sf] JolQm .

-@_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] n]vfk/LIfsdf lgo'lQm ePsf] s'g} JolQm pkbkmf -!_ adf]lhd cof]Uo ePsf] kfOPdf To:tf] JolQmsf] lgo'lQm :jtM /2 ePsf] dflgg]5 .

^%= ljj/0f lbg'kg]{ M -!_ n]vfk/LIfsn] n]vfk/LIf0fsf] l;nl;nfdf dfu]sf] lx;fa lstfa, vftf axL, >]:tf / n]vf nufot ;f];Fu ;DalGwt cGo ljj/0f a}+s jf ljQLo ;+:yfn] h'g;'s} avt k/LIf0f ug{ lbg' kg]{5 .

-@_ pkbkmf -!_ sf] k|of]hgsf] nflu n]vfk/LIfsn] dfu]sf s'/fsf] oyfy{ ljj/0f tyf hjfkm To:tf] ljj/0f jf hjfkm lbg] lhDd]jf/L ePsf] kbflwsf/Ln] t'?Gt} lbg' kg]{5 .

^^= n]vfk/LIfssf] sfd, st{Jo / clwsf/ M -!_ n]vfk/LIfssf] sfd, st{Jo / clwsf/ b]xfo adf]lhd x'g]5M–

-s_ n]vf tyf ljQLo ljj/0fsf] n]vfk/LIf0f ug]{,

-v_ cfkm"n] n]vfk/LIf0f u/]sf] n]vf, jf;nft tyf gfkmf–gf]S;fg lx;fa ;dfj]z u/L a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;~rfns ;ldltdf n]vfk/LIf0f k|ltj]bg tof/ u/L k]z ug]{,

-u_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] sfd sf/afxLdf clgoldttf ePsf] jf ;xL 9+un] sfd x'g g;s]sf] / To:tf] ljifon] a}+s jf ljQLo ;+:yfnfO{ xflg gf]S;fgL k'Ug hfg] b]lvPdf ;~rfns ;ldltnfO{ ;f]sf] hfgsf/L /fpg] .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

76

 

-3_ b]xfosf] cj:yf cfpg ;Sg] ;Defjgf b]v]df /fi6« a}+snfO{ ;f]sf] hfgsf/L u/fpg] M–

-!_ /fi6« a}+sn] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] Ohfhtkq lbFbf tf]s]sf zt{ jf of] P]g jf o; P]g cGtu{t ag]sf] lgod, ljlgod jf lbOPsf] lgb]{zg cflbsf] pNn+3g x'g],

-@_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] lgoldt sfd sf/afxLdf k|lts"n k|efj kfg]{,

-#_ n]vfk/LIfsnfO{ n]vf k/LIf0f k|ltj]bg k|:t't ug{af6 /f]Sg] jf unt n]vf k/LIf0f k|ltj]bg k]z ug{ nufpg] .

-@_ n]vfk/LIfsnfO{ cfˆgf] st{Jo kfngfsf] l;nl;nfdf h'g;'s} avt a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] vftf, lx;fa lstfa, n]vf, ef}r/ nufot ;a} sfuhft / nutsf] lg/LIf0f ug{] clwsf/ x'g]5 / n]vfk/LIfsn] cfˆgf] sfd pko'Qm 9+uaf6 k"/f ug]{ tyf st{Jo kfngf ug{] qmddf a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] kbflwsf/L;F+u lghn] cfjZos 7fg]sf] hfgsf/L / :ki6Ls/0f dfu ug{ ;Sg]5 .

-#_ n]vfk/LIfsn] cfˆgf] k|ltj]bgdf b]xfosf ljifo :ki6 ?kdf pNn]v ug'{ kg]{5 M–

-s_ dfu u/]sf] ljifodf hjfkm k|fKt eP gePsf],

-v_ jf;nft, jf;nft aflx/sf] sf/f]af/, gfkmf–gf]S;fg lx;fa / gub k|jfx ljj/0f nufotsf ljQLo ljj/0f /fi6« a}+sn] tf]s]sf] 9fFrf / tl/sf cg';f/ tof/ eP gePsf] / pQm ljj/0f a}+s jf

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

77

 

ljQLo ;+:yfn] /fv]sf] lx;fa lstfa, axLvftf, >]:tf / n]vf;Fu b'?:t /x] g/x]sf] ,

-u_ k|rlnt sfg"g adf]lhd lx;fa lstfa, vftf axL, >]:tf / n]vf 7Ls;Fu /fv] g/fv]sf],

-3_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] s'g} kbflwsf/Ln] k|rlnt sfg"g ljk/Lt s'g} sfdsfh jf clgoldt sfo{ u/] gu/]sf] jf a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] xflg gf]S;fgL eP gePsf],

-ª_ shf{ ckn]vg ljlgodfjnL jf /fi6« a}+ssf] lgb]{zg adf]lhd shf{ ckn]vg u/] gu/]sf],

-r_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] sf/f]af/ /fi6« a}+sn] tf]s] adf]lhd ;Gtf]ifk|b ?kaf6 ;~rfng eP gePsf],

-5_ z]o/wgLnfO{ hfgsf/L lbg'kg]{ ljifo,

-h_ k|rlnt sfg"gn] tf]s]sf] ljifo tyf /fi6« a}+sn] n]vfk/LIfsn] n]vfk/LIf0f k|ltj]bgdf v'nfpg' kg]{ egL tf]lslbPsf] cGo ljj/0f,

-em_ n]vfk/LIfsn] lbg cfjZos 7fg]sf] cGo ;'emfj .

-$_ n]vfk/LIfssf] k|ltj]bg k|fKt u/]]kl5 /fi6« a}+sn] cfjZos 7fg]df a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] n]vfk/LIfsnfO{ b]xfosf yk sfo{ ug{ cfb]z lbg ;Sg]5 M–

-s_ n]vfk/LIf0fsf ;DaGwdf /fi6« a}+sn] cfjZos 7fg]sf] cltl/Qm hfgsf/L k]z ug{,

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

78

 

-v_ a}+s jf ljQLo ;+:yf jf To;sf] ;xfos sDkgLsf] sf/f]af/sf] n]vfk/LIf0fsf] If]qnfO{ cem Jofks agfpg,

-u_ s'g} vf; ljifodf /fi6« a}+sn] tf]s] adf]lhd jf a}+s jf ljQLo ;+:yfnfO{ l;kmfl/; u/] adf]lhd cGo hfF+r ug{ .

^&= n]vfk/LIfsnfO{ sf/afxLsf] l;kmfl/; ug{] M -!_ o; P]g adf]lhdsf] st{Jo kfngf gug]{ n]vfk/LIfsnfO{ /fi6« a}+sn] s'g} klg a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] Ps jif{b]lv tLg jif{;Dd n]vfk/LIf0f ug{ gkfpg] u/L n]vfk/LIfssf] ;"rLaf6 x6fpg ;DalGwt lgodgsf/L lgsfodf l;kmfl/; u/L k7fpg]5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd l;kmfl/; eO{ cfPdf ;DalGwt lgodgsf/L lgsfon] k|rlnt sfg"g adf]lhd To:tf] n]vfk/LIfsnfO{ sf/afxL ug'{ kg]{5 .

^*= n]vfk/LIfsn] k|dfl0ft ug{' kg]{ M n]vfk/LIfsn] cfk"mn] k/LIf0f u/]sf] lx;fa lstfa, vftf axL, >]:tf / n]vfdf cfk"mn] hfFr]sf] ldlt ;d]t pNn]v u/L b:tvt u/L lg:;f nufO{ k|dfl0ft ug{' kg]{5 .

kl/R5]b–!)

a}+s jf ljQLo ;+:yf ufEg], ufleg] jf k|flKt ug]{ -PSjLlh;g_ ;DaGwL Joj:yf

^(= a}+s jf ljQLo ;+:yf ufEg jf ufleg jf k|flKt ug{ ;Sg] M -!_ of] P]g jf /fi6« a}+s P]g adf]lhd tf]lsPsf] k|lqmof k'/f u/L Pp6f a}+s jf ljQLo ;+:yf csf]{ a}+s jf ljQLo ;+:yfdf ufEg jf ufleg jf Pp6f a}+s jf ljQLo ;+:yfn] csf]{ a}+s jf ljQLo ;+:yf k|flKt ug{ ;Sg]5 .

-@_ æ3Æ ju{sf] ljQLo ;+:yf ;f]xL ju{sf] ljQLo ;+:yf;Fu dfq ufEg jf ufleg jf k|flKt ug{ ;Sg] 5g\ .

t/ k"jf{wf/ ljsf; a}+s / a}+s jf ljQLo ;+:yf Ps cfk;df ufEg jf ufleg jf k|flKt ug{ ;Sg] 5}gg\ .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

79

 

-#_ o; kl/R5]bdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg /fi6« a}+ssf] lg/LIf0f ;'kl/j]If0f k|ltj]bgaf6 s'g} a}+s jf ljQLo ;+:yfdf b]xfosf] s'g} cj:yf /x]sf] kfOPdf ;f]sf] sf/0f vf]nL /fi6« a}+sn] To:tf] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;DklQ, bfloTj / Joj;fo csf]{ a}+s jf ljQLo ;+:yfdf ufEg jf uflegsf nflu cfb]z lbg ;Sg]5 M–

-s_ k"FhLsf]if ckof{Kt /x]sf] jf ljut tLg jif{b]lv ljQLo l:ylt v:sb} uPsf],

-v_ lgIf]kstf{sf] lxt tyf lgIf]kstf{ k|ltsf] bfloTjdf k|lts"n k|efj kg]{ sfo{ u/]sf] jf To:tf] cj:yf ljBdfg /x]sf],

-u_ ljQLo k|0ffnLsf] :yfloTj, ljsf; / ;Da4{gsf] nflu /fli6«o / cGt/f{li6«o :t/df k|lt:kwf{Tds Ifdtf clej[l4 ug{ cfjZos ePsf] .

-$_ o; kl/R5]bdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg /fi6« a}+ssf] lg/LIf0f ;'kl/j]If0f k|ltj]bgaf6 s'g} a}+s jf ljQLo ;+:yfdf b]xfosf s'g} cj:yf /x]sf] kfOPdf ;f]sf] sf/0f vf]nL /fi6« a}+sn] a}+s jf ljQLo ;+:yfnfO{ k|flKt ug{ jf u/fpg cfjZos lgb]{zg jf ;'emfj lbg ;Sg]5 M–

-s_ Ps} ;d"xsf JolQm, kmd{, sDkgLsf PseGbf a9L a}+s jf ljQLo ;+:yfx? ;~rfngdf /xL c:j:y ljQLo ;DaGw sfod /x]sf],

-v_ a}+s jf ljQLo ;+:yf oyfl:yltdf ;~rfng u/fpFbf To;sf] gsf/fTds k|efjn] lgIf]kstf{, ;j{;fwf/0f z]o/wgL, cGo ;]jfu|fxLsf] xs lxt ;+/If0f x'g g;Sg] b]lvPsf],

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

80

 

-u_ k|0ffnLut hf]lvd a9\b} uO{ Ohfhtkq k|fKt ;+:yfx?n] bfloTj e'QmfgL ug{ ;Ifd g/x]sf],

-3_ lgwf{l/t ;dodf ;j{;fwf/0f ;d"xdf z]o/ lgisf;g gu/]sf], lgisfl;t z]o/ laqmL ljt/0f gePsf] jf tf]lsPsf] Go"gtd ;dfg'kflts r'Qmf k"FhL gk'¥ofPsf],

-ª_ tLg k6s jf ;f] eGbf a9L zL3| ;'wf/fTds sf/afxLdf k/]sf] jf Ohfhtkq k|fKt ;+:yfsf] ;~rfns ;ldltdf af/Daf/ ljjfb pTkGg eO{ ;'zf;gsf] cj:yf sdhf]/ ePsf] .

-%_ pkbkmf -#_ jf -$_ adf]lhd /fi6« a}+sn] a}+s jf ljQLo ;+:yf ufEg jf ufleg jf k|flKt ug{ cfb]z lbFbf To:tf] cfb]zdf ;f]sf] k|lqmof ;d]t tf]Sg ;Sg]5 .

&)= ufEg jf ufleg jf k|flKt ug{ lgj]bg lbg' kg]{ M -!_ s'g} a}+s jf ljQLo ;+:yf csf]{ a}+s jf ljQLo ;+:yfdf ufEg jf ufleg rfx]df ufEg jf ufleg rfxg] b'O{ jf ;f] eGbf a9L a}+s jf ljQLo ;+:yfn] cf–cfˆgf] ;~rfns ;ldltaf6 lg0f{o u/L ;}4flGts ;xdltsf nflu b]xfosf s'/f v'nfO{ /fi6« a}+sdf ;+o'Qm ?kdf lgj]bg lbg' kg]{5 M–

-s_ a}+s jf ljQLo ;+:yf ufEg', ufleg'sf] cfjZostf tyf cf}lrTo, ;f]af6 a}+lsË tyf ljQLo If]q / ljQLo k|0ffnLdf kg]{ c;/sf] ;fdfGo k|If]k0f,

-v_ ufEg] jf ufleg] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] kl5Nnf] cfly{s jif{sf] n]vfk/LIf0f ePsf] jf;nft, gfkmf–gf]S;fg lx;fa / gub k|jfx ljj/0f, v'b ;DklQ nufotsf]

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

81

 

ljQLo ljj/0f ;lxtsf] n]vfk/LIfssf] k|ltj]bg,

-u_ ufEg]] jf ufleg] a}+s jf ljQLo ;+:yfn] shf{ lnPsf ;fx'x?sf] lxt ;'/Iffy{ ul/Psf] Joj:yf,

-3_ ufleg] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] rn crn ;DklQ / bfloTjsf] e'QmfgL cjlw ;lxtsf] oyfy{ ljj/0f,

-ª_ ufEg] jf ufleg] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf sd{rf/Lsf] Joj:yfkgsf] ljj/0f,

-r_ ufEg] jf ufleg] k|of]hgsf] nflu k|rlnt sDkgL tyf lwtf]kq ;DaGwL sfg"g adf]lhdsf] :jLs[lt k|lqmof,

-5_ ;+:yfx?n] ufEg], ufleg] ;DaGwL u/]sf] k|f/lDes ;Demf}tfkq,

-h_ /fi6« a}+}+sn] tf]s]sf] cGo ljifo .

-@_ s'g} a}+s jf ljQLo ;+:yfn] csf]{ a}+s jf ljQLo ;+:yf k|flKt ug{ rfx]df ;DalGwt b'O{ jf ;f] eGbf a9L a}+s jf ljQLo ;+:yfn] cf–cfˆgf] ;fwf/0f ;efsf] ljz]if k|:tfj adf]lhd cf–cfˆgf] ;~rfns ;ldltaf6 lg0f{o u/L ;}4flGts ;xdltsf nflu b]xfosf ljifo v'nfO{ /fi6« a}+sdf ;+o'Qm ?kdf lgj]bg lbg' kg]{5 M–

-s_ a}+s jf ljQLo ;+:yf k|flKtsf] cfjZostf tyf cf}lrTo, ;f]af6 a}+lsË tyf ljQLo If]q / ljQLo k|0ffnLdf kg]{ c;/sf] ;fdfGo k|If]k0f,

-v_ d"n ;+:yf tyf nlIft ;+:yfsf] kl5Nnf] cfly{s jif{sf] n]vfk/LIf0f ePsf] jf;nft, gfkmf–gf]S;fg

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

82

 

lx;fa / gub k|jfx ljj/0f, v'b ;DklQ nufotsf] ljQLo ljj/0f ;lxtsf] n]vfk/LIfssf] k|ltj]bg,

-u_ d"n ;+:yf tyf nlIft ;+:yfsf sd{rf/Lsf] Joj:yfkgsf] ljj/0f,

-3_ k|rlnt sDkgL tyf lwtf]kq ;DaGwL sfg"g adf]lhdsf] :jLs[lt k|lqmof,

-ª_ a}+s jf ljQLo ;+:yf k|flKt ;DaGwL u/]sf] k|f/lDes ;Demf}tfkq,

-r_ /fi6« a}+sn] tf]s] adf]lhdsf cGo ljifo .

-#_ pkbkmf -!_ jf -@_ adf]lhd k|fKt lgj]bg pk/ /fi6« a}+sn] cfjZos hfFra'em ug]{5 / To:tf] hfFra'emsf] l;nl;nfdf /fi6« a}+sn] cfjZostf cg';f/ lgj]bs;Fu 5nkmn ug{ / yk sfuhft ;d]t dfUf ug{ ;Sg]5 .

-$_ pkbkmf -#_ adf]lhd ul/Psf] hfFra'emaf6 a}+s jf ljQLo ;+:yf ufEbf jf uflebf jf a}+s jf ljQLo ;+:yf k|flKt ubf{ /fi6«sf] a}+lsË tyf ljQLo k|0ffnLsf] ljsf;, :jR5 k|lt:kwf{ tyf k|rlnt sfg"gsf] kfngfdf s'g} klg lsl;dsf] gsf/fTds c;/ kg]{ 5}g eGg] s'/fdf /fi6« a}+s ;Gt'i6 ePdf To:tf] a}+s jf ljQLo ;+:yfnfO{ ufEg] jf ufleg] jf a}+s jf ljQLo ;+:yf k|flKt ug]{ k|lqmof cufl8 a9fpg ;}4flGts ;xdlt lbg ;Sg]5 / o;/L ;xdlt lbFbf /fi6« a}+sn] zt{ tf]Sg jf lgb]{zg lbg ;d]t ;Sg]5 .

&!= ;DklQ tyf bfloTjsf] d"NofÍg ;DaGwL Joa:yf M -!_ bkmf &) adf]lhd a}+s jf ljQLo ;+:yf ufEg] jf ufleg] ;}4flGts ;xdlt k|fKt u/]kl5 To:tf a}+s jf ljQLo ;+:yfx?n] cf–cfˆgf] ;DklQ, bfloTj tyf sf/f]af/sf] d"NofÍg ug{ sDtLdf a}+ssf] n]vfk/LIf0f ug{ of]Uo /x]sf] JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfnfO{ cfk;L ;xdltdf d"NofÍgstf{ lgo'lQm u/L ;f]sf] hfgsf/L /fi6« a}+snfO{ lbg' kg]{5 .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

83

 

t/ a}+s jf ljQLo ;+:yfn] To:tf] d"NofÍg /fi6« a}+sdf lgj]bg lbg' k"j{ g} ug{ ;Sg]5g\ .

-@_ bkmf &) adf]lhd a+}s jf ljQLo ;+:yf k|flKt ug{ ;}4flGts ;xdlt k|fKt u/]kl5 nlIft ;+:yfn] cfˆgf] ;DklQ / bfloTj tyf sf/f]af/sf] kl5Nnf] d"NofÍg ug{ cfˆgf] ;fwf/0f ;efaf6 lgo'Qm ul/Psf] jf ;fwf/0f ;efsf] clVtof/L adf]lhd ;~rfns ;ldltn] lgo'Qm u/]sf] n]vfk/LIfsaf6 ;DklQ / bfloTj tyf sf/f]af/sf] kl5Nnf] cjlwsf] d"NofÍg u/fpg' kg]{5 .

-#_ k|fKt ug{] ;+:yfn] nlIft ;+:yfsf] ;DklQ tyf bfloTjsf] lj:t[t d"NofÍg u/fpg ;Sg]5 .

-$_ pkbkmf -!_ jf -@_ adf]lhd lgo'lQm ePsf] d"NofÍgstf{sf] sfd sf/afxL ljZj;gLo gnfu]df /fi6« a}+sn] lghnfO{ x6fO{ csf]{ d"NofÍgstf{sf] lgo'lQm ug{ ;DalGwt a}+s jf ljQLo ;+:yfnfO{ cfb]z lbg ;Sg]5 .

-%_ d"NofÍgstf{sf] ;]jf, ;'ljwf ;DalGwt a}+s jf ljQLo ;+:yfn] lgwf{/0f ug{]5 .

-^_ d'NofÍgstf{n] ;DklQ, bfloTj, v'b ;DklQ tyf ;du| sf/f]af/sf] d"NofÍg ubf{ ;f] ;DaGwdf :yflkt dfGotf, cfwf/ / ljlw adf]lhd ug'{ kg]{5 .

-&_ ;DklQ tyf bfloTj d"NofÍg ug{] ljlw, d"NofÍgsf cfwf/ / If]qsf ;DaGwdf /fi6« a}+sn] cfjZos lgb{]zg lbg ;Sg]5 .

&@= ;Demf}tf ;DaGwL Joj:yf M o; P]g adf]lhd /fi6« a}+sn] cfb]z lbPsf]df afx]s ufEg jf ufleg jf k|flKt ug{ ;}4flGts ;xdlt kfPsf a}+s jf ljQLo ;+:yfn] ufEg], ufleg] jf k|flKt ug]{ ;DaGwdf b]xfosf ljifox? v'nfO{ ;Demf}tf ug'{ kg]{5 M–

-s_ lgIf]kstf{, ;fx' tyf z]o/wgLx?sf] lxt ;+/If0f ;DaGwL Joj:yf,

-v_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;DklQ tyf bfloTjsf] d"NofÍg k4lt / ldnfg ;DaGwL

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

84

 

Joj:yf,

-u_ nufgL tyf sf/f]af/sf] Joj:yfkg, cGt/;+:yf :jfldTj tyf cGt/;+:yf n]gb]g ljj/0f, hdfgt jf k|Tofe"ltsf] ljj/0f, u}/ a}+lsË sf/f]af/sf] Joj:yfkg, ;DklQ / bfloTjsf] plrt Joj:yfkg,

-3_ ufEg], ufleg] jf k|flKt ug{] k|lqmof, nfUg] ;do / nfutsf] ljj/0f,

-ª_ ;~rfng tyf Joj:yfkg ;+/rgf / ;~rfnssf] gfdfjnL,

-r_ ufEg, ufleg jf k|flKt ug{ ;}4flGts ;xdlt k|fKt a}+s jf ljQLo ;+:yf jf d"n ;+:yf / nlIft ;+:yfsf sd{rf/Lx?sf] tx ldnfg, ;]jf ;'ljwfsf] ldnfg ug{] Joj:yf,

-5_ pNn]Vo :jfldTj ePsf z]o/wgL tyf cGo z]o/wgLx?sf] ljj/0f,

-h_ gofF a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ?kdf ufEg], ufleg] eP ;f] ;+:yfsf] gfd, k|aGwkq / lgodfjnL, k"FhL ;+/rgf, k'g;{+/rgf tyf ju{,

-em_ ljb]zL a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] xsdf ;DalGwt lgodgsf/L lgsfosf] ;xdlt kq,

-`_ ljb]zL a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] xsdf g]kfndf /x]sf] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] Joj;fo k|flKt ug{] jf To:tf] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;Dk"0f{ Joj;fo g]kfndf laqmL ug{] eP ;f] ljifo,

-6_ ;/f]sf/jfnfsf] u'gf;f]] Joj:yfkg k4lt,

-7_ k|rlnt sfg"g / ;f]sf] kfngf ug{ rflng] k|lqmof,

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

85

 

-8_ /fi6« a}+sn] tf]s]sf] cGo cfjZos ljj/0f .

&#= :jLs[lt ;DaGwL Joj:yf M -!_ ufEg jf ufleg] jf k|flKt ug{ k|lqmof cufl8 a9fpg ;}4flGts ;xdlt kfPsf a}+s jf ljQLo ;+:yfn] cf–cfˆgf] ;fwf/0f ;efaf6 ;f] ;DaGwL ljz]if k|:tfj kfl/t u/L ufEg] jf ufleg] jf k|flKt ug]{ sfo{sf] clGtd :jLs[ltsf] lgldQ bkmf &@ adf]lhdsf] ;Demf}tf ;+nUg u/L ;+o'Qm ?kdf /fi6« a}+s ;dIf lgj]bg lbg' kg]{5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] lgj]bg pk/ cfjZos hfFra'em ubf{ To:tf] a}+s jf ljQLo ;+:yf;Fu yk hfgsf/L jf sfuhft dfu ug{ cfjZos b]v]df /fi6« a}+sn] yk hfgsf/L jf sfuhft dfu ug{ ;Sg]5 .

-#_ pkbkmf -!_ / -@_ adf]lhd hfFra'em ubf{ a}+s jf ljQLo ;+:yf ufEbf jf ufleFbf jf k|flKt ubf{ ljQLo If]qdf :j:y k|lt:kwf{sf] jftfj/0f, s'g} a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] Psflwsf/ jf lgolGqt cEof; sfod x'g;Sg], g;Sg] tyf ;du| a+}lsË tyf ljQLo ;+/rgf, ljQLo ahf/ tyf artstf{x?nfO{ uDeL/ c;/ kg]{ ;Defjgf tyf ufleP kl5sf] ;+:yfdf pNn]Vo :jfldTj sfod x'g] ;+:yfkssf] pko'Qmtf k/LIf0f -lkm6 P08 k|f]k/ 6]:6_ ;d]t u/L /fi6« a}+sn] a}+s jf ljQLo ;+:yfnfO{ Ps cfk;df ufEg, ufleg jf k|flKt ug{ zt{ jf ;Ldf tf]sL clGtd :jLs[lt lbg ;Sg]5 .

-$_ pkbkmf -#_ adf]lhdsf] :jLs[lt lbg pko'Qm x'g] gb]lvPdf /fi6« a}+sn] sf/0f v'nfO{ ;f]sf] hfgsf/L kF}tfnL; lbgleq ;DalGwt a}+s jf ljQLo ;+:yfnfO{ lbg]5 .

-%_ pkbkmf -#_ adf]lhd :jLs[lt k|fKt ;+:yfx?nfO{ uflePs} jf k|flKt u/]s} sf/0fn] o; P]gdf pNn]v ePsf / /fi6« a}+sn] hf/L u/]sf lgb{]zgx? k'/f ug{ sl7gfO ePdf cfjZostf / cf}lrTosf] cfwf/df /fi6« a}+sn] tf]s] adf]lhd 5'6 lbg ;Sg]5 .

-^_ ufEg], ufleg] jf k|flKt ug]{ ;DaGwL cGo Joj:yf /fi6« a}+sn] tf]s] adf]lhd x'g]5 .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

86

 

&$= sf/f]af/ k|fKt ug{ ;Sg] M /fi6« a}+ssf] k"j{ :jLs[lt lnO{ s'g} a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] s'g} klg zfvf sfof{no jf ;f]sf] s'g} klg ;DklQ tyf sf/f]af/ csf]{ s'g} a}+s jf ljQLo ;+:yfn] cfk;L ;xdltdf k|fKt jf x:tfGt/0f ug{ ;Sg]5 .

kl/R5]b–!!

a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] :j]lR5s vf/]hL

&%= a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] :j]lR5s vf/]hL M -!_ :j]lR5s vf/]hLdf hfg rfxg] s'g} a}+s jf ljQLo ;+:yfn] :j]lR5s vf/]hLsf] sfo{of]hgf ;lxt /fi6« a}+s ;dIf lgj]bg k]z ug'{ kg]{5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd k]z x'g cfPsf] lgj]bg pk/ hfFra'em u/L To:tf] a}+s jf ljQLo ;+:yf jf ljb]zL a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] g]kfnl:yt zfvf jf sfof{non] cfˆgf] C0f tyf bfloTj k"0f{ ?kdf e'QmfgL ug{ ;Ifd 5 eGg] s'/fdf /fi6« a}+s ljZj:t ePdf /fi6« a}+sn] zt{;lxt :j]lR5s vf/]hLsf] ;}4flGts ;xdlt lbg ;Sg]5 .

-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd /fi6« a}+saf6 ;}4flGts ;xdlt k|fKt ug{] a}+s jf ljQLo ;+:yfn] b]xfo adf]lhdsf sfo{x? ug'{ kg]{5 M–

-s_ ;}4flGts ;xdlt k|fKt u/]sf] ldltn] ;ft lbgleq sDkgL /lhi6«f/sf] sfof{nodf ;f]sf] hfgsf/L btf{ u/fpg],

-v_ ;}4flGts ;xdlt k|fKt u/]sf] ldltn] tL; lbgleq ;Dk"0f{ lgIf]kstf{, ;fx' jf ;DalGwt JolQmx?nfO{ l56f], 5l/tf]] / ljZj;gLo dfWodaf6 ;f]sf] ;"rgf k7fpg],

-u_ ;}4flGts ;xdlt k|fKt u/]sf] ldltn] tL; lbgleq /fli6«o:t/sf] b}lgs klqsfdf ;f] ;DaGwL ;"rgf k|sfzg ug]{,

-3_ /fi6« a}+sn] tf]s]sf cGo sfo{ ug]{ .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

87

 

&^= :j]lR5s vf/]hLsf] k|f/De M -!_ /fi6« a}+sn] :j]lR5s vf/]hL ug{ clGtd :jLs[lt lbPsf] ldltb]lv a+}s jf ljQLo ;+:yfsf] :j]lR5s vf/]hL ;DaGwL sf/afxL k|f/De ePsf] dflgg]]5 .

-@_ bkmf &% adf]lhd :j]lR5s vf/]hLsf] ;}4flGts ;xdlt k|fKt ug{] a}+s jf ljQLo ;+:yfn] /fi6« a}+saf6 :j]lR5s vf/]hLsf] clGtd :jLs[lt lng' cl3 b]xfosf sfo{x? k"/f ug'{ kg]{5 M–

-s_ ;Dk"0f{ lgIf]k tyf bfloTj tf]lsPsf] ;doleq lkmtf{ jf k"/f u/]sf] x'g'kg{],

-v_ sf/f]af/ ;~rfng aGb ug{'kg{] / s'g} gofF sf/f]af/ gug{],

-u_ :j]lR5s vf/]hL ug{ cTofjZos x'g] afx]s cGo clwsf/ k|of]u ug{ gkfOg] .

-#_ pkbkmf -@_ adf]lhdsf] sfd sf/afxL ug]{ l;nl;nfdf /fi6« a}+sn] cfjZos lgb]{zg hf/L ug{ ;Sg]5 .

-$_ pkbkmf -@_ sf] v08 -s_ adf]lhdsf] /sd tyf cGo bfloTj e'QmfgL kfpg] JolQmn] tf]lsPsf] ;doleq e'QmfgL lng gcfPdf pQm /sd /fi6« a}+sn] lgb]{zg lbP adf]lhdsf] vftfdf hDdf ug'{ kg]{5 .

-%_ :j]lR5s vf/]hLsf] nflu lbPsf] :jLs[ltsf] sf/0fn] To:tf] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf lgIf]kstf{ / cGo ;fx'x?sf] xslxtnfO{ s'g} klg lsl;dsf] k|lts"n k|efj kfg]{ 5}g .

-^_ :j]lR5s vf/]hLdf uPsf] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] o; P]g adf]lhdsf] sfd sf/afxL ;dfKt ePkl5 To:tf] a}+s jf ljQLo ;+:yfn] ;f]sf] n]vfk/LIf0f k|ltj]bg /fi6« a}+sdf k]z ug'{ kg]{5 .

-&_ o; bkmf adf]lhdsf] sfo{ k"/f ug]{ a}+s jf ljQLo ;+:yfnfO{ /fi6« a}+sn] :j]lR5s vf/]hLsf] clGtd

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

88

 

:jLs[lt lbg]5 . /fi6« a}+sn] To:tf] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ug]{ Ohfhtkq /2 ug]{5 .

-*_ :j]lR5s vf/]hLdf uPsf] a}+s jf ljQLo ;+:yfn] tTsfn bfaLdf gcfPsf] lgIf]k afkt ltg'{ a'emfpg' kg]{ /sd /fi6« a}+sn] lgb]{zg lbP adf]lhd 5'6\ofO{ /fVg' kg]{5 .

&&= bfloTjdf c;/ gkg]{ M o; kl/R5]b adf]lhd s'g} a}+s jf ljQLo ;+:yf vf/]h ePsf] sf/0faf6 o; P]g jf cGo k|rlnt sfg"g adf]lhd To:tf] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] s'g} z]o/wgL, ;~rfns, sfo{sf/L k|d'v, kbflwsf/L, sd{rf/L jf cGo JolQmsf] bfloTjdf s'g} c;/ kg]{ 5}g .

kl/R5]b–!@

a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] afWofTds vf/]hL

&*= a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] afWofTds vf/]hLsf] nflu cbfntdf lgj]bg lbg ;Sg] M -!_ /fi6« a}+sn] o; kl/R5]b adf]lhd s'g} klg a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] afWofTds vf/]hLsf] sf/afxL ;'? ug{ cbfntdf lgj]bg lbg ;Sg]5 / To:tf] sf/afxLsf] lgj]bgsf] ;"rgf /fli6«o:t/sf] b}lgs klqsfdf k|sfzg ug'{ kg{]5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd s'g} a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] vf/]hLsf] sf/afxL k|f/De ug{ cbfnt ;dIf k]z u/]sf] lgj]bg;fy /fi6« a}+sn] b]xfosf sfuhkq ;d]t ;+nUg ug'{ kg]{5 M–

-s_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] afWofTds vf/]hL ug{sf] nflu bkmf &( adf]lhdsf] cj:yf ljBdfg /x]sf] sf/0f ;lxtsf] ljj/0f, /

-v_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ljQLo ljj/0f .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

89

 

-#_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg b]xfosf] s'g} JolQmn] /fi6« a}+ssf] k"j{ :jLs[lt lnO{ bkmf &( adf]lhd a}+s jf ljQLo ;+:yf afWofTds vf/]hLdf kg{ ;Sg] cj:yf ljBdfg /x]sf] cfwf/ v'nfO{ cbfnt ;dIf vf/]hLsf] nflu lgj]bg lbg ;Sg]5 M–

-s_ e'QmfgL of]Uo lgIf]k /sd e'QmfgL dfu ubf{ To:tf] e'QmfgL gkfpg] kRrL; k|ltzteGbf a9L lgIf]k /sdsf] k|ltlglwTj ug{] jf Ps k|ltzteGbf a9L lgIf]kstf{sf] ;fd"lxs lgj]bg, jf

-v_ k|rlnt bfdf;fxL ;DaGwL sfg"g adf]lhd afWofTds vf/]hLsf] nflu lgj]bg lbg ;Ifd JolQm .

-$_ pkbkmf -!_ jf -#_ adf]lhdsf] lgj]bgsf] cfwf/df cbfntn] s'g} a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] vf/]hLsf] k|lqmof ;'? ug{ cfb]z lbPdf To:tf] cfb]z ePsf] ldltb]lv a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] afWofTds vf/]hLsf] k|lqmof ;'? x'g]5 .

&(= a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] afWofTds vf/]hL x'g ;Sg] cj:yf M b]xfosf] cj:yfdf a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] afWofTds vf/]hL x'g ;Sg]5 M–

-s_ e'QmfgL cjlw k"/f ePsf] jf tTsfn e'QmfgL lbg' kg]{ lgIf]k jf cGo cfly{s bfloTj lgwf{l/t ;dodf e'QmfgL ug{ g;sL afFsL /x]df,

-v_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] k"FhLsf]if C0ffTds ePdf,

-u_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] lg/LIf0f k|ltj]bgsf] cfwf/df /fi6« a}+sn] To:tf] a}+s jf ljQLo ;+:yf vf/]hLsf] nflu l;kmfl/; u/]df,

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

90

 

-3_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] pNn]Vo :jfldTj ePsf z]o/wgL jf kbflwsf/Laf6 lgIf]kstf{sf] xslxt tyf ljQLo k|0ffnLsf] ljsf;df af/Daf/ cj/f]w k'Ug] sfd sf/afxL u/]sf] kfOPdf,

-ª_ o; P]g tyf /fi6« a}+sn] lbPsf] lgb]{zgsf] af/Daf/ pNn+3g u/]sf] kfOPdf,

-r_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] afWofTds vf/]hL x'g] egL /fi6« a}+sn] lgwf{/0f u/]sf cGo cj:yf kfOPdf .

*)= sf/f]af/ :yug x'g] M -!_ bkmf &* adf]lhd a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] afWofTds vf/]hLsf nflu cbfnt ;dIf lgj]bg lbg] lalQs} /fi6« a}+sn] To:tf] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;Dk"0f{ ljQLo sf/f]af/ :yug ug{ cfb]z lbg]5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd ljQLo sf/f]af/sf] :yugsf] cfb]z lbFbf /fi6« a}+sn] To:tf] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] Ohfhtkq vf/]h ug{ ;Sg]5 .

*!= lnlSj8]6/sf] lgo'lQm M -!_ cbfntn] s'g} a}+s jf ljQLo ;+:yf afWofTds vf/]hLdf n}hfg] sfd sf/afxL k|f/De ug{ /fi6« a}+snfO{ lnlSj8]6/sf]] lgo'lQmsf] nflu l;kmfl/; ug{ cfb]z lbg ;Sg]5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd cbfntn] cfb]z lbPsf]df /fi6« a}+sn] kGw| lbgleq sDtLdf tLg hgfnfO{ lnlSj8]6/df lgo'lQmsf] nflu l;kmfl/; ug'{ kg]{5 .

-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd /fi6« a}+sn] cbfnt ;dIf lnlSj8]6/sf] l;kmfl/; ubf{ k|rlnt sfg"g adf]lhd bfdf;fxL Joj;foLsf] sfo{ ug{ Ohfhtkq k|fKt JolQm dWo]af6 a}+lsË tyf ljQLo If]qsf] cg'ej ePsf] JolQm l;kmfl/; ug'{ kg]{5 .

-$_ pkbkmf -@_ adf]lhd l;kmfl/; ul/Psf tLg JolQmdWo] s'g} Ps JolQmnfO{ cbfntn] lnlSj8]6/sf] ?kdf lgo'lQm ug{ ;Sg]5 .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

91

 

-%_ pkbkmf -$_ adf]lhd lnlSj8]6/ lgo'lQm ePkl5 To:tf] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;~rfns ;ldlt :jtM lj36g ePsf] dflgg]5 / lnlSj8]6/n] cGoyf cfb]z lbPsf]df afx]s To:tf] a}+s jf ljQLo ;+:yfn] lgo'Qm u/]sf ;Dk"0f{ kbflwsf/L tyf sd{rf/Lx?sf] ;]jf :jtM cGTo x'g]5 .

-^_ pkbkmf -$_ adf]lhd lgo'lQm ePsf] lnlSj8]6/n] /fhLgfdf lbPdf, lghsf] d[To' ePdf jf lgh tf]lsPsf] sfo{ ;Dkfbg ug{ c;Ifd ePsf] s'/f /fi6« a}+snfO{ nfu]df /fi6« a}+sn] lghnfO{ x6fO{ csf]{ lnlSj86/ lgo'lQm u/L kfpg o; bkmf adf]lhd cbfnt ;dIf lgj]bg lbg' kg]{5 .

-&_ lnlSj8]6/sf] kfl/>lds tyf ;]jf ;'ljwf /fi6« a}+ssf] l;kmfl/;df cbfntn] lgwf{/0f u/] adf]lhd x'g]5 .

*@= lnlSj8]6/sf] sfd, st{Jo / clwsf/ M -!_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] afWofTds vf/]hLsf] sfd sf/afxL k|f/De ug{] k|of]hgsf] nflu lgo'Qm lnlSj8]6/n] cfkm" lgo'Qm eP kl5 b]xfo adf]lhdsf] sfd sf/afxL ug{' kg]{5 M–

-s_ lgo'lQm ePsf] kGw| lbgleq a}+s jf ljQLo ;+:yfsf z]o/wgLx? tyf ;DalGwt JolQmx?sf] hfgsf/Lsf nflu /fli6«o:t/sf] s'g} g]kfnL / c+u|]hL efiffsf] b}lgs klqsfdf ;"rgf k|sfzg ug]{,

-v_ lgo'lQm ePsf] kGw| lbgleq afWofTds vf/]hL ;DaGwL cfb]zsf] k|dfl0ft k|lt ;+nUg u/L hfgsf/Lsf] nflu sDkgL /lhi6«f/sf] sfof{Nfo / lgIf]k ;'/If0f ug{ k|rlnt sfg"g adf]lhd :yflkt ePsf] ;+:yfdf k7fpg],

-u_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] sf/f]af/ x'g] d'Vo :yfg tyf ;f]sf] k|To]s

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

92

 

sfof{nodf ;a}n] b]Vg] 7fpFdf To:tf] cfb]zsf] ;"rgf 6fF; ug]{, u/fpg],

-3_ lgo'lQm ePkl5 k|To]s ;ftf sDtLdf Ps k6ssf b/n] rf/ ;ftf;Dd /fli6«o:t/df k|;f/0f x'g] Ps 6]lnlehg tyf Ps /]l8of]df ;f]sf] ;"rgf k|;f/0f ug]{,

-ª_ /fi6« a}+sn] tf]s]sf] cGo sfo{ ug]{ .

-@_ pkbkmf -!_ sf] v08 -v_ adf]lhd ;"rgf k|fKt u/]kl5 sDkgL /lhi6«f/sf] sfof{non] To:tf] a}+s jf ljQLo ;+:yf;Fu ;DalGwt btf{ lstfadf afWofTds vf/]hLsf] sfo{ k|f/De ug]{ cfb]z ePsf] Joxf]/f hgfpg' kg]{5 .

-#_ o; P]gdf cGoq plNnlvt sfd, st{Jo / clwsf/sf cltl/Qm /fi6« a}+ssf] lgb]{zgsf] cwLgdf /xL lnlSj8]6/sf] cGo sfd, st{Jo / clwsf/ b]xfo adf]lhd x'g]5 M–

-s_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] sfof{no, vftf axL, n]vf, clen]v tyf hfoh]yfsf] lhDdf lng],

-v_ a}+s jf ljQLo ;+:yf ;~rfng tyf Joj:yfkgsf cTofjZos lgoldt sfo{ ug]{,

-u_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] tkm{af6 / ;f]sf] gfddf ug'{kg]{ ;Dk"0f{ sfd ug]{, u/fpg],

-3_ cfˆgf] sfo{ ;Dkfbgdf ;xof]u k'¥ofpgsf nflu sd{rf/L lgo'Qm ug]{,

-ª_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;~rfng, Joj:yfkg tyf vf/]hLsf] sfd sf/afxL ug{ cfjZos vr{ ug{],

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

93

 

-r_ lgIf]k ;'/If0f ug{ k|rlnt sfg"g adf]lhd :yflkt ;+:yf;Fu ;dGjo ug{],

-5_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] z]o/wgL, ;fwf/0f ;ef, ;~rfns ;ldlt tyf kbflwsf/Ln] k|of]u ug]{ ;Dk"0f{ clwsf/ k|of]u ug{],

-h_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] Joj;fo / ljQLo cj:yfsf] hfFra'em ug]{{{],

-em_ /fi6« a}+ssf] :jLs[lt lnO{ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;Dk"0f{ jf cf+lzs ;DklQ tyf bfloTj csf]{ a+}s jf ljQLo ;+:yfdf ufEg] jf x:tfGt/0f ug]{,

-~f_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] hfoh]yf ;'/If0f /fvL C0f k|fKt ug]{,

-6_ s'g} ;DklQ a]rlavg ubf{ jf s'g} s/f/ jf bfloTj cGTo ubf{ a}+s jf ljQLo ;+:yfnfO{ kmfObf x'G5 eGg] nfu]df To:tf] ;DklQ a]rlavg ug]{ jf To:tf] s/f/ jf bfloTjsf] cGTo ug]{,

-7_ cfjZostf cg';f/ cfˆgf] sfddf ;xof]u k'¥ofpg Jofj;flos tyf of]Uo JolQmsf] ;]jf lng],

-8_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf]] s'g} ;fx' jf C0fL;Fu cfjZos 5nkmn / ldnfkq ug]{,

-9_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] hfoh]yf ;Íng ug]{, ;+/If0f ug]{, laqmL ug]{ / o; P]g adf]lhd ljt/0f ug]{,

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

94

 

-0f_ ;~rfns, kbflwsf/L, sd{rf/L jf s'g} JolQmn] a}+s jf ljQLo ;+:yf jf lgIf]kstf{ jf ;fx'x?nfO{ hfn;fhL, 7uL jf e'mSofpg] sfo{ u/] gu/]sf] af/]df hfFra'em ug]{ / To:tf JolQmsf] lj?¢df cfjZos sfg"gL sf/afxL rnfpg] jf a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] tkm{af6 s'g} d'2f jf s'g} sfg"gL sf/afxL rnfpg] jf To;sf] k|lt/Iff ug]{,

-t_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] s'g} ;DklQ s;}n] k|of]u u/]sf] eP ;f] lkmtf{ lng] jf To:tf] ;DklQ jf ab/ ePsf] sf/f]af/af6 /sd lkmtf{ lng sfg"gL sf/afxL rnfpg],

-y_ k|To]s tLg dlxgfdf /fi6«« a}+sn] lgwf{/0f u/]sf] 9fFrfdf vf/]hLsf ;DaGwdf ePsf] sf/afxLsf] k|ltj]bg tof/ u/L cbfnt / /fi6« a}+sdf k]z ug]{,

-b_ a}+s jf ljQLo ;+:yf vf/]h ug{ cfjZos cGo ;a} sfd sf/afxL ug]{, u/fpg],

-w_ /fi6« a}+sn] tf]s]sf] cGo sfo{ ug]{ .

-$_ lnlSj8]6/n] o; kl/R5]b adf]lhd s'g} clwsf/ k|of]u ubf{ jf st{Jo kfngf ubf{ s'g} afwf pTkGg x'g cfPdf ;f]sf] k'ms'jf ug{sf nflu lghn] cbfntdf lgj]bg lbg ;Sg]5 .

-%_ pkbkmf -$_ adf]lhd k]z x'g cfPsf] lgj]bgdf plNnlvt sf/0f dgfl;a b]lvPdf cbfntn] pko'Qm cfb]z lbg ;Sg]5 .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

95

 

*#= vf/]hL ;DaGwL cfb]zsf] k|efj M -!_ s'g} a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] afWofTds vf/]hL ;DaGwL sfd sf/afxL k|f/De ug{ cbfntn] cfb]z u/]sf]df To:tf] cfb]zaf6 b]xfosf ljifodf b]xfo adf]lhd x'g]5 M–

-s_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] s'g} bfaL jf clwsf/sf] ;DaGwdf k|rlnt sfg"g adf]lhdsf] s'g} xbDofb ;dfKt ePsf]df To:tf] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] vf/]hL ;DaGwL sf/afxL k|f/De ug{ cbfntaf6 cfb]z ePsf] ldltn] 5 dlxgf;Dd To:tf] bfaL jf clwsf/sf] xbDofb :jtM la:tf/ x'g]5 .

-v_ v08 -u_ df plNnlvt cj:yfdf afx]s a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;DklQ jf hfoh]yf s'g} klg lsl;dn] /f]Ssf /x]sf]] jf a}+s jf ljQLo ;+:yfn] lnPsf] shf{ afkt lwtf] /x]sf] eP ;f] :jtM km's'jf x'g]5 .

-u_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] lgIf]k lng] tyf shf{ lbg] sfd sf/afxL :jtM aGb x'g]5 .

-3_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf lj?4df s'g} cbfntdf /x]sf] cbfntL sf/afxLx? :jtM :ylut x'g]5 / cbfntn] cGoyf cfb]z u/]sf]df afx]s To:tf] a}+s jf ljQLo ;+:yf lj?4sf] cbfntL sf/afxL hufpg ;lsg] 5}g .

t/ To:tf] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf ;DaGwdf ;af]{Rr

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

96

 

cbfntdf s'g} d'2f ljrf/flwg /x]sf] ePdf jf ;jf]{Rr cbfntaf6 cfjZos lgsf;f lng h?/L ePdf /fi6« a}+sn] ;f] cbfnt ;dIf lgj]bg lbg' kg]{5 .

-ª_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] bfloTjdf Aofh jf cGo s'g} lsl;dsf] yk b:t'/ nfUg] 5}g .

-r_ To:tf] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] z]o/ x:tfGt/0f, lwtf]aGws jf bflvn vf/]h x'g ;Sg] 5}g .

t/ /fi6« a}+ssf] k"j{ :jLs[lt lnO{ x:tfGt/0f, lwtf]aGws jf bflvn vf/]h ug{ ;lsg]5 .

-@_ cbfntn] afWofTds vf/]hLsf] sfd k|f/De ug{ cfb]z lbPsf] ldltn] 5 dlxgf cl3 ul/Psf] s'g} klg sfd sf/afxLn] To:tf] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] lgIf]kstf{ / ;fx'x?sf] lxtnfO{ Iflt jf xflg gf]S;fgL k'¥ofpg] s'/fsf] s'g} lsl;daf6 lnlSj8]6/nfO{ hfgsf/L x'g cfPdf lnlSj8]6/n] ;f] s'/fsf] lgj]bg cbfnt ;dIf k]z u/L ;f]sf] hfgsf/L /fi6« a}+s ;d]tnfO{ lbg' kg]{5 .

-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd lnlSj8]6/n] k]z u/]sf] lgj]bgdf cbfntn] b]xfo adf]lhdsf] s'g} sfd sf/afxL ePsf] b]v]df To:tf] sfd sf/afxL cdfGo / ab/ ePsf] 3f]if0ff ug{ ;Sg]5 M–

-s_ pkxf/ k|bfg ug{] lg0f{o ul/Psf] ePdf,

-v_ lgIf]kstf{ jf ;fx'x¿sf] xs lxtnfO{ xflg gf]S;fgL k'¥ofpg] sfo{ ul/Psf] ePdf,

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

97

 

-u_ shf{ r'Qmf ug'{ kg]{ ldlteGbf cufl8 g} ul/Psf] e'QmfgL jf x:tfGt/0f jf shf{sf] Dofb e'Qmfg x'g' cl3 g} lwtf]sf] km's'jf, x:tfGt/0f jf bflvn vf/]h ePdf,

-3_ s'g} sfd sf/f]af/sf] l;nl;nfdf a}+s jf ljQLo ;+:yfnfO{ ;fdfGo jf k|rngdf /x]sf] eGbf yk bfloTj kfg]{ u/L s/f/ ePsf] kfOPdf,

-ª_ o; P]g adf]lhd ug{ kfpg] lgoldt a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/eGbf km/s Joj:yf u/L s'g} ;Demf}tf jf sf/f]af/ ePsf] kfOPdf,

-r_ ;Da4 JolQmnfO{ /f]huf/L lbg] u/L s/f/ ul/Psf] ePdf .

-$_ s'g} a}+s jf ljQLo ;+:yf afWofTds vf/]hLdf k/]sf] eP b]xfosf sf/f]af/x? ab/ x'g] 5g\ M–

-s_ afWofTds vf/]hL ;DaGwL sf/afxL k|f/De x'g'eGbf 5 dlxgf cl3 jf ;f] sf/afxL k|f/De ePsf] 5 dlxgfsf] cjlwleq ul/Psf cu|flwsf/o'Qm sf/f]af/x?,

-v_ afWofTds vf/]hL ;DaGwL sf/afxL k|f/De x'g'eGbf Ps jif{ cl3 jf ;f] sf/afxL k|f/De ePsf] Ps jif{sf] cjlwleq ;Da4 JolQm;Fu ePsf cu|flwsf/o'Qm sf/f]af/x?,

-u_ afWofTds vf/]hL ;DaGwL sf/afxL k|f/De x'g'eGbf Ps jif{ cl3 jf ;f] sf/afxL k|f/De ePsf] Ps jif{sf]

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

98

 

cjlwleq sd d"No /fvL s'g} sf/f]af/ eO{ ;f]sf] kl/0ffd :j?k a}+s jf ljQLo ;+:yf afWofTds vf/]hLdf k/]df jf a}+s jf ljQLo ;+:yf afWofTds vf/]hL ;DaGwL sf/afxL ;'? ePkl5 sd d"No /fvL eP u/]sf cGo sf/f]af/,

-3_ afWofTds vf/]hL ;DaGwL sf/afxL k|f/De ug'{eGbf b'O{ jif{ cl3 jf ;f] sf/afxL k|f/De ePsf] b'O{ jif{sf] cjlwleq eP u/]sf hfn;fhk"0f{ sf/f]af/x?,

-%_ pkbkmf -$_ adf]lhdsf sf/f]af/nfO{ ab/ u/fpg lnlSj8]6/n] cbfntdf lgj]bg lbg' kg]{5 .

-^_ s'g} sf/f]af/ ab/ x'g] s'/fdf cbfnt ;Gt'i6 ePdf cbfntn] b]xfosf] cfb]z hf/L ug{ ;Sg]5 M–

-s_ a}+s jf ljQLo ;+:yfn] To:tf] sf/f]af/sf ;DaGwdf e'QmfgL u/]sf] ;Dk"0f{ jf s]xL /sd lnlSj8]6/nfO{ e'QmfgL ug{ ;DalGwt JolQmnfO{ cfb]z lbg],

-v_ To;/L sf/f]af/ ePsf] hfoh]yf jf ;f] a/fa/sf] d"No lnlSj8]6/nfO{ a'emfpg ;DalGwt JolQmnfO{ cfb]z lbg],

-u_ To:tf] sf/f]af/sf] dfWodaf6 a}+s jf ljQLo ;+:yfn] lnPsf] C0f, ;f] C0fsf] nflu a}+s jf ljQLo ;+:yfn] lbPsf] ;'/If0f jf hdfgt k"/} jf cf+lzs ?kdf 5'6 jf d'Qm ug]{ cfb]z lbg],

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

99

 

-3_ ab/ x'g] sf/f]af/sf] kmn:j?k a}+s jf ljQLo ;+:yf / csf]{ JolQmaLr ePsf] dfkmL, ;'Dk'jf jf ;Demf}tf ab/ x'g], k|efjxLg x'g] jf sfof{Gjog x'g g;Sg] cfb]z lbg],

-ª_ o; pkbkmf adf]lhdsf] cfb]z sfof{Gjog ug{ cGo s'g} yk cfb]z lbg' kg]{ ePdf cbfntn] To:tf] cfb]z ;d]t lbg] .

-&_ pkbkmf -#_ jf -$_ adf]lhdsf] sfd sf/afxL s'g} ;~rfns, kbflwsf/L, sd{rf/L jf cGo JolQmn] u/]sf] sf/0faf6 a}+s jf ljQLo ;+:yfnfO{ s'g} xflg gf]S;fgL k'Ug uPsf] /x]5 eg] To:tf] xflg gf]S;fgL lghx?n] JolQmut ?kdf Joxf]g'{ kg]{5 .

*$= ;DklQ tyf bfloTjsf] nut M -!_ lnlSj8]6/n]] o; P]g adf]lhd afWofTds vf/]hLdf uPsf] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;DklQ, bfloTj jf ;DefJo bfloTjsf] cljnDa nut tof/ u/L Ps k|lt /fi6« a}+s ;dIf a'emfO{ Ps k|lt ;DalGwt a}+s jf ljQLo ;+:yfdf /fVg' kg]{5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] nutdf b]xfo adf]lhdsf] ljj/0f ;dfj]z ug'{ kg]{5 M–

-s_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] lgIf]kstf{ tyf ;fx'x? k|ltsf] bfloTj,

-v_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;Dk"0f{ ;DklQ tyf ;a} k|sf/sf bfloTjsf] ljj/0f / ;f]sf] cg'dflgt d"No,

-u_ a}+s jf ljQLo ;+:yfn] ;]jf k|fKt ug{ u/]sf] s/f/,

-3_ afWofTds vf/]hLsf] k|lqmofdf hfg] cfb]z x'g' eGbf 5 dlxgf cl3sf] cjlwdf a}+s jf ljQLo ;+:yfn] u/]sf] dxTjk"0f{ sf/f]af/ .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

100

 

-#_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] nutnfO{ lnSjL8]6/n] q}dfl;s ¿kdf cBfjlws ug'{ kg]{5 / ;fx'x?n] lg/LIf0f ug{ rfx]sf] avt pknAw u/fpg' kg]{5 .

*%= sf/f]af/ cGTo ug{ ;Sg] M -!_ lnlSj8]6/n] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf afWofTds vf/]hLsf] sfd sf/afxL k|f/De ug{ cbfntn] cfb]z lbPsf]] ldltn] 5 dlxgfleq To:tf] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] lgDg sf/f]af/ cGTo ug{ ;Sg]5 M–

-s_ a}+s jf ljQLo ;+:yfn] u/]sf] /f]huf/L ;DaGwL s'g} s/f/,

-v_ a}+s jf ljQLo ;+:yf kIf ePsf] s'g} klg ;]jf afkt ul/Psf] s/f/,

-u_ a}+s jf ljQLo ;+:yfn] ;+/Ifs -6«i6L_ sf] x}l;otdf ub}{ cfPsf ;Dk"0f{ sfo{ tyf s/f/,

-3_ cfjZostf / kl/l:ylt adf]lhd a}+s jf ljQLo ;+:yf jf a}+s jf ljQLo ;+:yfsf zfvf sfof{nosf s'g} klg lgoldt sfd sf/afxL,

-ª_ s'g} ;Ldf lagf a}+s jf ljQLo ;+:yfn] bfloTj axg ug'{ kg]{ egL eP u/]sf s'g} klg bfloTj,

-r_ /fi6« a}+sn] tf]s]sf] cGo sfd sf/afxL .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd cGTo ePsf s'g} klg sfd sf/faf/ afkt To:tf] sf/f]af/ cGTo ul/Psf] lbg ;Ddsf] a}+s jf ljQLo ;+:yfn] ltg'{ a'emfpg' jf axg ug'{ kg]{ bfloTj afx]s cGo s'g} klg lsl;dsf] yk /sd tyf Ifltk"lt{ bfaL ug{ kfOg] 5}g .

*^= bfaL k]z ug]{ ;"rgf M lnlSj8]6/n] o; P]g adf]lhd afWofTds vf/]hLdf uPsf] a}+s jf ljQLo ;+:yfdf s'g} klg lsl;dsf] bfaL x'g] JolQmn] o; bkmf adf]lhd clGtd ;"rgf k|sfzg jf k|;f/0f ePsf] ldltn] Ps dlxgfleq cfˆgf] bfaL

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

101

 

tyf cfkm"n] kfpg ;Sg] /sd a'em\g] dfWod pNn]v u/L ljj/0f k]z ug{ /fi6« a}+sn] tf]s]sf] ;doleq b]xfo adf]lhd ;"rgf k|sfzg ug'{ kg]{5 M–

-s_ /fli6«o:t/sf] s'g} g]kfnL / c+u|]hL efiffsf] b}lgs klqsfdf ;"rgf k|sfzg ug]{,

-v_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] sf/f]af/ x'g] d'Vo :yfg tyf ;f]sf] k|To]s sfof{nodf ;a}n] b]Vg] 7fpFdf ;"rgf 6fF; ug]{ u/fpg] .

*&= lnlSj8]6/n] bfaL :jLsf/ jf c:jLsf/ ug{ ;Sg] M -!_ bkmf *^ adf]lhd bfaL k/]sf] gAa] lbgleq ;f] pk/ cfjZos hfFra'em u/L lnlSj8]6/n]] k|fKt k|df0fsf] cfwf/df ;f] bfaL k"0f{ jf cf+lzs ?kdf :jLsf/ jf c:jLsf/ u/]sf] hfgsf/L bfaLstf{nfO{ lbg' kg{]5 / ;f]sf] ;fj{hlgs ;"rgf ;d]t k|sfzg ug'{ kg]{5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd cfkm\gf] bfaL cf+lzs :jLs[t jf c:jLs[t ePsf bfaLstf{n] ;f]sf] hfgsf/L kfPsf] kGw| lbgleq cfˆgf] yk k|df0f eP ;f] ;d]t ;dfj]z u/L bfaL k]z ug'{ kg]{5 .

-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd k]z ePsf] bfaLdf s'g} ;+zf]wg ug'{ kg]{ b]lvPdf lnlSj8]6/n] cf+lzs jf k"0f{ ¿kdf ;+zf]wg ug{ ;Sg]5 .

-$_ pkbkmf -!_ jf -#_ adf]lhd lnSjL8]6/n] u/]sf] lg0f{odf lrQ ga'em]df To:tf] lg0f{osf] hfgsf/L kfPsf] ldltn] PSsfO{; lbgleq bfaLstf{n] cbfntdf k'g/fj]bg lbg ;Sg]5 .

**= bfaLsf] jlu{s/0f M -!_ lnSjL8]6/n] bkmf *& adf]lhd :jLs[t, cf+lzs ?kdf :jLs[t jf c:jLs[t bfaLnfO{ ;f]xL adf]lhd 5'§f5'§} zLif{sdf 5'6\ofO{ /fVg' kg]{5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd cf+lzs ¿kdf :jLs[t bfaLnfO{ :jLs[t ePhlt :jLs[t / afFsLnfO{ c:jLs[t bfaLsf] ;"rLdf ;dfj]z ug'{ kg]{5 .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

102

 

-#_ bfaLsf] ;"rL tof/ ubf{ To:tf] ;"rLdf bfaLstf{sf] gfd, 7]ufgf, e'QmfgL x'g] :yfg, ldlt, /sd tyf bfaL ;'/lIft ug]{ lwtf] eP gePsf] ljj/0f ;d]t k|i6 ?kdf pNn]v ug'{ kg]{5 .

-$_ s'g} bfaLsf] af/]df ljjfb /xL ;f]sf] lg0f{o geP;Dd To:tf] bfaLnfO{ ljjflbt bfaLsf] ;"rLdf /fVg' kg]{5 .

-%_ :jLs[t / d"No lglZrt gePsf bfaLnfO{ lnlSj8]6/n] cfk"mn] tf]s]sf] ;"rL cGtu{t ;"rLs[t ug'{ kg]{5 .

-^_ ;'/lIft ;fx'x?sf] bfaLsf] 5'§} juL{s/0f ug'{ kg]{5 .

-&_ :jLs[t bfaLnfO{ o; P]g adf]lhdsf] e'QmfgLsf] k|fyldstf qmddf /xg] u/L ;"rLs[t ug'{ kg]{5 .

*(= ;fx'x?sf] ;ef M -!_ afWofTds vf/]hLsf] sfd sf/afxL k|f/De ePsf] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf ;fx'x?n] cfk;L 5nkmn / ;xdltsf] nflu ;fx'x?sf] ;ef u7g ug{ ;Sg]5g\ .

-@_ /fi6« a}+sn] tf]lslbPsf] zt{ tyf lbPsf] lgb]{zgsf] cwLgdf /xL afWofTds vf/]hLsf] k|lqmofdf uPsf] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] lnlSj8]6/n] To:tf] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;fx' / C0fLx?;Fu cfjZostf cg';f/ jftf{ u/L ;xdlt sfod ug{ ;Sg]5 .

()= vf/]hL of]hgf M -!_ bkmf ** adf]lhd bfaLsf] juL{s/0f ug]{ sfo{ ;dfKt ePkl5 ;f]sf]] tL; lbgleq lnlSj8]6/n] ;f] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] vf/]hL k|lqmofsf] lj:t[t of]hgf tof/ kf/L :jLs[ltsf] nflu cbfnt ;dIf k]z u/L ;f]sf] hfgsf/L /fi6« a}+snfO{ lbg' kg]{5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd k]z ul/g] vf/]hL of]hgfdf b]xfosf ljifox¿ ;dfj]z ug'{ kg]{5 M–

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

103

 

-s_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;DklQ jf bfloTjsf] lj:t[t ljj/0f, ;f]sf] k|s[lt / kl/0ffd,

-v_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ljut / k|If]lkt cfo tyf Joosf] ljj/0f,

-u_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] jt{dfg cfly{s sf/f]af/ hf/L /fVg] jf /2 ug]{ ;DaGwL lj:t[t ljj/0f,

-3_ cbfntaf6 ePsf] lg0f{o jf cfb]z,

-ª_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;~rfns, kbflwsf/L jf sd{rf/Ln] u/]sf] s;'/ jf cGo u}/sfg"gL sfd sf/afxL afkt Ifltk"lt{ dfu ug{ ul/Psf] sf/afxLsf] ljj/0f,

-r_ bfaL juL{s/0f tyf e'QmfgL k|fyldstf ;lxtsf] lj:t[t ljj/0f,

-5_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] d'Vo ;DklQ jf ;DklQx?sf] ;d"xsf] laqmL tyf t/ntf ;DaGwL of]hgf,

-h_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] bfloTj tyf cfufdL gAa] lbgleq lgIf]kstf{ / ;fx'x?nfO{ ltg'{kg]{ ;DefJo e'QmfgL ljj/0f tflnsf,

-em_ afWofTds vf/]hLsf] nfut tyf vr{,

-`_ /fi6« a}+sn] tf]s]sf] cGo ljj/0f .

-#_ lnlSj8]6/n] pkbkmf -!_ adf]lhdsf] vf/]hL of]hgfnfO{ q}dfl;s ¿kdf cBfjlws ug'{ kg]{5 .

-$_ vf/]hL of]hgfnfO{ cbfntn] :jLs[t u/]kl5 ;f] of]hgfdf bfaL pNn]v ePsf] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf ;fx'x¿nfO{ lg/LIf0fsf] nflu pknAw u/fpg' kg]{5 .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

104

 

-%_ o; P]gdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg afWofTds vf/]hLdf uPsf] a}+s jf ljQLo ;+:yfnfO{ k"0f{ jf cf+lzs ¿kdf nufgL u/L k'gM kF"hLs[t ul/g] 5}g .

(!= lgIf]kstf{nfO{ tTsfn k]ZsL lbg ;lsg] M -!_ o; kl/R5]bdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg lnlSj8]6/n] afWofTds vf/]hLsf] k|lqmofdf uPsf] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] lgIf]kstf{x?nfO{ lgIf]k ljt/0fsf] ;dodf lx;fa ldnfg x'g] u/L k]ZsLsf] ?kdf k|lt vftf a9Ldf Ps nfv ?k}ofF;Dd ljt/0f ug{ ;Sg]5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd lbPsf] k]ZsL bkmf ($ adf]lhd e'QmfgL ubf{sf avt ;dfof]hg ug'{ kg]{5 .

(@= ;DklQ laqmL ug]{ clwsf/ M /fi6« a}+sn] lbPsf] lgb]{zgsf] cwLgdf /xL lnlSj8]6/n] afWofTds vf/]hL k|lqmofdf uPsf] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;fx'sf] :jLs[t bfaLsf] ;'/If0f afkt lbOPsf] ;DklQ nufot To:tf] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] cGo ;Dk"0f{ ;DklQnfO{ b]xfo adf]lhd lnnfd laqmL ug{ u/fpg ;Sg]5 M–

-s_ ahf/df ;lhn};Fu laqmL ug{ ;lsg] lwtf]kq, ljb]zL d'b|f jf ahf/df t'?Gt} laqmL x'g ;Sg] ;DklQnfO{ sf/f]af/ x'g] :yfgdf,

-v_ ;fx'sf] shf{ ;'/If0f afkt lbPsf] ahf/df ;lhn} laqmL x'g] lwtf]kq, ljb]zL d'b|f jf cGo ;DklQ lwtf] lng] ;fx'x? :jo+n] laqmL ug{,

-u_ ;DklQ lnnfd laqmL ubf{ dgfl;a d"No k|fKt x'Fb}g eGg] lnlSj8]6/nfO{ nfu]df cGo s'g} klg ta/af6 laqmL ug{,

-3_ /fi6« a}+sn] tf]s] adf]lhd cGo Joj:yf ug{ .

(#= bfaL km5\of}{6sf] ;"rgf M lnlSj8]6/n] bkmf () adf]lhdsf] vf/]hL of]hgf adf]lhd bfaL km5\of}{6 ug{ bfaLsf] k|s[lt,

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

105

 

kl/df0f / e'QmfgL k|fyldstf ;d]t v'nfO{ ;fj{hlgs ;"rgf k|sfzg tyf k|;f/0f ug'{ kg]{5 .

($= e'QmfgLsf] k|fyldstf M -!_ afWofTds vf/]hLdf uPsf] a}+s jf ljQLo ;+:yfn] b]xfosf] k|fyldstf qmdfg';f/ bfloTj e'QmfgL ug'{ kg]{5 M–

-s_ afWofTds vf/]hLsf] nflu ePsf]] vr{,

-v_ lgIf]kstf{sf] s'n :jLs[t bfaL /sdsf] ;Ldfdf ga9\g] u/L k|rlnt sfg"g adf]lhd ePsf lgIf]k aLdf ;'/If0f;Ddsf] /sd jf To:tf] /sd lgIf]k /sd sfg"g adf]lhd :yfkgf ePsf] lgIf]k aLdf ;'/If0f ug{] ;+:yfnfO{ e'StfgL u/]sf] eP ;f] a/fa/sf] /sd .

-u_ v08 -v_ adf]lhd e'StfgL eO{ afFsL x'g cfPsf] lgIf]k,

-3_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf sd{rf/Lx?nfO{ lbg' kg]{ tnj eQf tyf cGo bfloTj afktsf] /sd,

-ª_ g]kfn ;/sf/, :yfgLo lgsfo jf /fi6« a}+snfO{ ltg'{ a'emfpg' kg]{ /sd,

-r_ cGo a}+s jf ljQLo ;+:yfnfO{ ltg{ afFsL z'Ns jf d"NofÍg afkt ltg'{kg]{ /sd,

-5_ cGo ;fx' jf cGo bfaL afktsf] /sd,

-h_ k|rlnt sfg"g adf]lhdsf z]o/wgLx? .

-@_ o; kl/R5]bdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg bkmf (! adf]lhd laqmL ljt/0f ubf{ laqmL ljt/0f gePsf] s'g} ;DklQ s'g} ;fx'n] a}+s jf ljQLo ;+:yfaf6 cfkm"n] kfpg ;Sg] /sd afkt a'em\g d~h'/ u/L lgj]bg lbPdf To:tf] ;DklQsf] d"No /fi6« a}+sn] lgwf{/0f ul/lbPsf] dfkb08sf] cwLgdf /xL lnlSj8]6/n] To:tf] ;fx'nfO{ ;f] ;DklQ x:tfGt/0f ug{ ;Sg]5 .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

106

 

-#_ o; kl/R5]bdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg ;'/lIft ;fx'x?sf] ;'/If0f afkt s'g} ;DklQ /flvPsf] eP To:tf] ;DklQ lghx?sf] bfloTj k"/f ug{ dfq k|of]u ul/g]5 .

(%= a'em\g gcfPsf] j:t' jf /sd M bfaL jf bfloTjsf] ljj/0f cg';f/ cfˆgf] /sd jf j:t' lkmtf{ lng o; kl/R5]b adf]lhd ;"rgf lbOPsf]df tf]lsPsf] ;dodf To:tf] /sd jf j:t' lkmtf{ lng ;DalGwt JolQm gcfPdf To:tf] j:t' jf /sd /fi6« a}+sn] lgb]{zg lbP adf]lhd lnlSj8]6/ jf cGo lgsfosf] lhDdfdf /fVg' kg]{5 .

(^= vf/]hLsf] lg0f{o M -!_ o; kl/R5]b adf]lhd afWofTds vf/]hLdf /x]sf] / /fi6« a}+saf6 Ohfhtkq /2 ePsf] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] vf/]hLsf] nflu lnlSj8]6/n] vf/]hLsf] sfd ;DkGg eP kl5 ;f] sfd sf/afxLsf] ljj/0f ;lxt cbfnt ;dIf lgj]bg lbg' kg]{5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd lnlSj8]6/n] cbfnt ;dIf lgj]bg u/]df ;f] pk/ cbfntn] cfjZos hfFra'em u/L To:tf] a}+s jf ljQLo ;+:yf afWofTds vf/]hLdf uPsf] lg0f{o lbg ;Sg]5 .

-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd cbfntn] lbPsf] lg0f{o lnlSj8]6/n] g]kfnL jf c+u|]hL efiffsf Ps Ps j6f /fli6«o:t/sf] b}lgs klqsfdf sDtLdf Ps Ps k6s k|sfzg ug'{ kg]{5 / To;/L k|sfzg ubf{ cbfntaf6 ePsf] cfb]z tyf vf/]hL k|ltj]bgsf] d'Vo ljifo ;d]t pNn]v ug'{ kg]{5 .

-$_ pkbkmf -#_ adf]lhd ;"rgf k|sflzt ePkl5 lnlSj8]6/n] ;f] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] gfd sDkgL btf{sf] ;"rLaf6 x6fpg sDkgL /lhi6«f/nfO{ cg'/f]w ug{]5 / ;f]xL adf]lhd sDkgL /lhi6«f/n] pQm a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] gfd sDkgL] btf{ lstfaaf6 x6fOPsf] ;"rgf g]kfn /fhkqdf k|sfzg ug'{ kg]{5 .

-%_ pkbkmf -$_ adf]lhd vf/]hLdf uPsf] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] gfd x6fOPsf] ;"rgf g]kfn /fhkqdf k|sfzg ePkl5 pQm a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] afWofTds

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

107

 

vf/]hLsf] sfd sf/afxL cGTo x'g]5 / To:tf] a}+s, ljQLo ;+:yf ljlwjt lj36g ePsf] dflgg]5 .

-^_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] afWofTds vf/]hLn] ;f] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] s'g} ;~rfns, sfo{sf/L k|d'v, kbflwsf/L, sd{rf/L, ;f]sf] z]o/wgL jf cGo JolQmsf] o; P]g jf k|rlnt sfg"g adf]lhdsf] s'g} bfloTj eP To:tf] bfloTj sfod g} /xg]5 .

(&= PseGbf a9L d'n'sdf sf/f]af/ ug]{ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] afWofTds vf/]hL M PseGbf a9L d'n'sdf sfd sf/f]af/ ug]{ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] zfvfsf] afWofTds vf/]hLsf] k|lqmof /fi6« a}+sn] cGt/f{li6«o k|rngnfO{ dWogh/ u/L lgwf{/0f u/] adf]lhd x'g]5 .

t/ PseGbf a9L d'n'sdf sfd sf/f]af/ ug]{ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;xfos sDkgLsf] ?kdf sfd ug]{ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] afWofTds vf/]hL o;} kl/R5]b adf]lhd x'g]5 .

(*= bfaL gnfUg] M bkmf *^ adf]lhd cfˆgf] bfaL k]z ug{ ;"rgf ubf{ tf]lsPsf] ;doleq bfaL k]z gug]{ ;fx' tyf cGo JolQmn] bfaL k]z ug]{ cjlw ;dfKt eP kl5 s'g} bfaL k]z ug{ kfpg] 5}g .

t/ lgIf]kstf{sf] vftfdf /x]sf] /sd pk/ bfaL gk/]sf] sf/0fn] lghsf] xsdf s'g} c;/ kg]{ 5}g .

kl/R5]b–!#

sf/afxL, s;'/ tyf b08 ;hfo ;DaGwL Joj:yf

((= lgodgsf] sf/afxL ug{ ;Sg] M -!_ of] P]g jf /fi6« a}+s P]g jf ;f] cGtu{t hf/L ul/Psf] lgod, ljlgod, lgb]{zg jf cfb]zsf] pNn+3g ug]{] a}+s jf ljQLo ;+:yfnfO{ pNn+3gsf] k|s[lt / uflDeo{ x]/L /fi6« a}+sn] b]xfo adf]lhdsf] s'g} Ps jf Ps eGbf a9L sf/afxL ug{ ;Sg]5 M–

-s_ ;r]t u/fpg] jf lnlvt r]tfjgL lbg],

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

108

 

-v_ ;'wf/fTds sbd rfNgsf nflu ;~rfns ;ldltnfO{ sa'lnotgfdf u/fpg],

-u_ of] P]g jf /fi6« a}+s P]g jf ;f] cGtu{t hf/L ul/Psf] lgod, ljlgod, lgb]{zg jf cfb]zsf] pNn+3g gug{ jf ;'wf/fTds sbd rfNg lnlvt cfb]z hf/L ug{],

-3_ a}+s jf ljQLo ;+:yfn] cfˆgf] z]o/wgLnfO{ lbg] nfef+zsf] ljt/0f jf af]g; z]o/ hf/L ug{ jf nfef+z ljt/0f jf af]g; z]o/ hf/L ug]{ sfo{df k|ltaGw nufpg],

-ª_ a}+s jf ljQLo ;+:yfn] :jLsf/ ug{ ;Sg] lgIf]k jf lbg ;Sg] shf{ jf lgIf]k :jLsf/ ug{ jf shf{ lbg] sfo{df ;Ldf tf]Sg] jf k|ltaGw nufpg],

-r_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] sf/f]af/df cf+lzs jf k"0f{ k|ltaGw nufpg] .

-@_ /fi6« a}+sn] b]xfosf cj:yfdf a}+s jf ljQLo ;+:yfnfO{ lbPsf] a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ug]{ Ohfhtkq lgnDag jf /2 ug{ ;Sg]5 M–

-s_ a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ug]{ Ohfhtkq k|fKt u/]sf] ldltn] 5 dlxgfleq a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ;'? gu/]df,

-v_ /fi6« a}+ssf] :jLs[lt glnO{ a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ug{ aGb u/]df,

-u_ lgIf]kstf{sf] xslxt ljk/Lt x'g]

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

109

 

u/L a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ;~rfng u/]df jf dfu]sf] jf Dofb k'u]sf] lgIf]k dfu ubf{ lkmtf{ gu/]df jf ug{ g;s]df,

-3_ /fi6« a}+s P]g, o; P]g jf ;f] cGtu{t ag]sf] lgod, ljlgod, lgb]{zg, cfb]z jf /fi6« a}+sn] tf]s]sf] zt{ pNn+3g u/]df jf kfngf gu/]df,

-ª_ e'm§f ljj/0f k]z u/L a}+s jf ljQLo ;+:yfn] Ohfhtkq k|fKt u/]sf] kfOPdf,

-r_ k|rlnt sfg"g adf]lhd lgIf]k ;'/If0f gu/fPdf .

-#_ s'g} klg a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;+:yfks, z]o/wgL, ;~rfns, sfo{sf/L k|d'v, kbflwsf/L, sd{rf/L jf cGo s'g} ;DalGwt JolQmn] of] P]g jf /fi6« a}+s P]g jf ;f] cGtu{t hf/L ePsf] lgod, ljlgod, lgb{]zg jf cfb]zsf] pNn+3g u/]df /fi6« a}+sn] pNn+3gsf] k|s[lt tyf uflDeo{ x]/L b]xfo adf]lhdsf] s'g} Ps jf PseGbf a9L sf/afxL ug{ ;Sg]5 M–

-s_ lghn] lnPsf] ;DalGwt a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] z]o/ hkmt tyf /f]Ssf ug]{ / ;f] z]o/ cGo JolQmnfO{ laqmL ug{ ;~rfns ;ldltnfO{ lgb]{zg lbg],

-v_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;~rfns ;ldlt, ;~rfns, kbflwsf/L / cGo sd{rf/Ln] kfpg] a}7s eQf, dfl;s kfl/>lds nufotsf s]xL jf ;a} ;'ljwf /f]Ssf jf lgnDagdf /fVg ;~rfns ;ldltnfO{ lgb]{zg lbg],

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

110

 

-u_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] cWoIf, ;~rfns, k|d'v sfo{sf/L clws[t jf k|d'v sfo{sf/Lsf] x}l;otdf sfd ug{] s'g} klg JolQm jf sd{rf/LnfO{ /fi6« a}+ssf] lg/LIf0f jf cg'udgaf6 lgIf]kstf{, z]o/wgL tyf Ohfhtkq k|fKt ;+:yfsf] lxtdf sfd gu/]sf] kfOPdf lghnfO{ lnlvt ;"rgf lbO{ ;f] kbaf6 x6fpg],

t/ o; v08 adf]lhdsf] sf/afxL ubf{ lghnfO{ cfkm" pk/ nfu]sf] cf/f]ksf] ;kmfO k]z ug{ tLgb]lv kGw| lbgsf] ;do lbg' kg]{5 . To:tf] JolQmn] cjsfz kfP afktdf s'g} klg Ifltk"lt{ jf sd{rf/L ljlgodfjnLdf Joj:yf ePsf] ;'ljwf kfpg] 5}g / /fi6« a}+saf6 Ohfhtkq k|fKt s'g} klg a}+s tyf ljQLo ;+:yfdf kfFr jif{;Ddsf nflu ;]jfdf axfn /xg cof]Uo dflgg]5 .

-3_ v08 -u_ adf]lhdsf] sf/afxL ubf{ To:tf] sf/afxLdf kg{] ;~rfns, kbflwsf/L jf cGo sd{rf/Ln] sf/afxLsf] kq ga'em]df jf kq a'emL :ki6Ls/0f k]z gu/]df ;fj{hlgs ;"rgfsf] dfWodaf6 /fi6« a}+sn] sf/afxL u/]sf] hfgsf/L lbg ;Sg],

-ª_ o; P]g ljk/Lt jf c:jfefljs tnj eQf tyf cGo ;'ljwf s'g} a+}s jf ljQLo ;+:yfn] lnPsf] jf lbOPsf] ePdf To:tf] ;Dk"0f{ ;]jf

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

111

 

;'ljwf jf ;f] afkt nfUg] /sd tyf k|rlnt sfg"g adf]lhdsf] Aofh To:tf] ;]jf ;'ljwf lbg] JolQmaf6 c;'n pk/ ug]{,

-r_ a}+s tyf ljQLo ;+:yfsf] ;~rfns, kbflwsf/L jf sd{rf/L Jofj;flos ?kn] ;Da4 ePsf] lgsfo ;dIf sf/afxLsf nflu n]vL k7fpg ;DalGwt a}+s jf ljQLo ;+:yfnfO{ cfb]z lbg] .

-$_ a}+s jf ljQLo ;+:yfn] ltg'{ a'emfpg' kg]{ /sd s'g} ;~rfns, kbflwsf/L jf sd{rf/Lsf] x]nr]qm\ofFO{ jf ablgotsf] sf/0f ltg{' a'emfpg' kg{] b]lvg cfPdf To:tf] /sd To:tf] ;~rfns, kbflwsf/L jf sd{rf/Laf6 c;'n pk/ ug{ /fi6« a}+sn] cfb]z lbg ;Sg]5 .

-%_ pkbkmf -$_ adf]lhd lbPsf] cfb]zsf] hfgsf/L kfPsf] ldltn] k}FtL; lbgleq To:tf ;~rfns, kbflwsf/L jf sd{rf/Ln] To:tf] /sd JolQmut ?kdf ltg'{ a'emfpg' kg]{5 .

-^_ pkbkmf -%_ adf]lhdsf] cjlwleq glt/] ga'emfPdf To:tf] ;~rfns, kbflwsf/L jf sd{rf/L jf lghsf] kl/jf/sf] gfddf /x]sf] s'g} a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] vftf jf lgh jf lghsf] kl/jf/sf]] s'g} klg rn crn ;DklQaf6 ;/sf/L afFsL ;/x c;'n pk/ ul/g]5 .

&_ o; bkmf adf]lhd /fi6« a}+sn] s'g} a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] lgodg, lg/LIf0f, ;'kl/j]If0f jf cGo s'g} sfd sf/afxL u/L ;f]sf] ;"rgf ;fj{hlgs ?kdf k|sfzg jf k|;f/0f u/]df To:tf] ;"rgf k|sfzg tyf k|;f/0f ubf{ nfu]sf] vr{ To:tf] a}+s jf ljQLo ;+:yfn] e'QmfgL ug'{ kg]{5 .

!))= hl/afgf ug{ ;Sg] M -!_ of] P]g jf /fi6« a}+s P]g jf ;f] cGtu{t hf/L u/]sf]] lgod, ljlgod, lgb]{zg jf cfb]z adf]lhd lbg' kg]{ hfgsf/L glbg] jf k]z ug'{ kg]{ sfuhft

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

112

 

tyf ljj/0f tf]lsPsf] ;doleq k]z gug]{ jf cg'udg, lg/LIf0f jf ;'kl/j]If0f ubf{ /fi6« a+}s jf ;f] sfo{sf nflu /fi6« a}+saf6 vl6Psf] s'g} clwsf/Ln] dfu u/]sf] sfuhkq, ljj/0f, tYof+s jf clen]v tf]]s]sf] cjlwleq pknAw gu/fpg] a}+s jf ljQLo ;+:yfnfO{ /fi6« a+}sn] b]xfo adf]lhd hl/afgf ug{ ;Sg]5 M–

-s_ Dofb gf3]sf] b'O{ xKtf;Dd b}lgs Psnfv ?k}ofF,

-v_ Dofb gf3]sf] Ps dlxgf;Dd b}lgs Psnfv kRrL; xhf/ ?k}ofF,

-u_ v08 -v_ sf] cjlw gf3]kl5 hlxn] ;'s} ePklg b}lgs Psnfv krf; xhf/ ?k}ofF .

-@_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;+:yfks, z]o/wgL, ;~rfns, sfo{sf/L k|d'v, kbflwsf/L, sd{rf/L jf cGo s'g} ;DalGwt JolQmn] of] P]g jf /fi6« a}+s P]g jf ;f] cGtu{t hf/L ePsf] lgod, ljlgod jf lbOPsf] lgb{]zg jf cfb]z jf zt{sf] pNn+3g u/]df jf /fi6« a}+sn] bkmf (( sf] pkbkmf -#_ sf] v08 -v_ adf]lhd lbPsf] lgb]{zg sfof{Gjog gu/]df /fi6« a}+sn] pNn+3gsf] k|s[lt tyf uflDeo{ x]/L bznfv ?k}ofF ;Dd hl/afgf ug{ ;Sg]5 .

-#_ pkbkmf -!_ adf]lhd ul/Psf] hl/afgfsf] /sd a}+s jf ljQLo ;+:yfn] lg0f{osf] hfgsf/L kfPsf] ldltn] tLg lbgleq /fi6« a}+snfO{ ga'emfPdf To:tf] a}+s jf ljQLo ;+:yfn] /fi6« a}+sdf vf]n]sf] vftfdf /x]sf] /sdaf6 s§f u/L c;'n pk/ ul/g]5 .

-$_ pkbkmf -!_ / -@_ adf]lhd /fi6« a}+snfO{ k|fKt x'g] gub hl/afgf ;/sf/L sf]ifdf bflvnf ug'{ kg]{5 .

!)!= sf/afxLsf] sfo{ljlw M -!_ o; P]gdf cGoyf n]lvPsf]df afx]s bkmf (( adf]lhd sf/afxL jf bkmf !)) adf]lhd hl/afgf ubf{ /fi6« a}+sn] b]xfosf] sfo{ljlw cjnDag ug'{ kg]{5 M–

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

113

 

-s_ k|:tfljt sf/afxL jf hl/afgf ug'{ cl3 cf/f]lkt a}+s jf ljQLo ;+:yf jf JolQmnfO{ k|:tfljt hl/afgf jf sf/afxLsf] af/]df lghn] u/]sf] sfo{sf] k|s[lt, ;f]sf] ;+lIfKt Joxf]/f tyf ;f] cg'?k nufpg ;lsg] hl/afgfsf] /sd jf k|:tfljt sf/afxL ;d]t pNn]v u/L cfˆgf] ;kmfO k]z ug]{ ;ft lbgsf] Dofb lbO{ lnlvt ;"rgf lbg' kg]{5 .

-v_ v08 -s_ adf]lhd lnlvt ;"rgf k|fKt u/]sf] ldltn] ;ft lbgleq ;DalGwt a}+s jf ljQLo ;+:yf jf JolQmn] cfkm\gf] ;kmfO lnlvt ?kdf k]z ug'{ kg]{5 .

-u_ v08 -v_ adf]lhd k]z ePsf] lnlvt ;kmfO dgfl;a b]lvPdf /fi6« a}+sn] To:tf] cf/f]knfO{ ;+zf]wg, ;Lldt jf vf/]h ug{ ;Sg]5 .

-3_ v08 -v_ adf]lhd k]z ePsf] lnlvt ;kmfO lrQ a'em\bf] gb]lvPdf To:tf] a}+s jf ljQLo ;+:yf jf JolQmnfO{ /fi6« a}+sn] bkmf (( adf]lhdsf] sf/afxL jf bkmf !)) adf]lhdsf] hl/afgf ug]{5 .

-@_ o; P]g adf]lhd /fi6« a}+sn] ug]{ sf/afxL jf hl/afgf ubf{ cjnDag ug'{kg]{ cGo sfo{ljlw /fi6« a+}sn] tf]s] adf]lhd x'g]5 .

!)@= Ohfhtkq k|fKt ;+:yf pk/ lgoGq0f M -!_ o; P]gdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg s'g} Ohfhtkq k|fKt

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

114

 

;+:yfn] of] P]g jf /fi6« a}+s P]g jf ;f] cGtu{t ag]sf] lgod jf ljlgod jf ;f] cGtu{t hf/L ePsf] cfb]z jf lgb]{zgsf] pNn+3g u/]sf] jf /fi6« a}+ssf] lg/LIf0f tyf ;'kl/j]If0f k|ltj]bgaf6 Ohfhtkq k|fKt ;+:yfn] lgjf{x ug'{ kg]{ bfloTj k"/f ug{ g;s]sf] jf g;Sg] ;Defjgf ePsf] jf a}+s jf ljQLo ;+:yf ;'rf? ?kn] ;~rfng gePsf] jf z]o/wgL jf lgIf]kstf{sf] clxt x'g] sfo{ u/]sf] s'/fdf /fi6« a}+s ljZj:t ePdf /fi6« a}+sn] To:tf] Ohfhtkq k|fKt ;+:yfsf] ;~rfns ;ldltnfO{ a9Ldf tLg jif{;Dd lgnDag u/L To:tf] Ohfhtkq k|fKt ;+:yfnfO{ cfˆgf] lgoGq0fdf lng ;Sg]5 .

-@_ /fi6« a}+sn] pkbkmf -!_ adf]lhd s'g} Ohfhtkq k|fKt ;+:yfnfO{ lgoGq0fdf lnPkl5 To:tf] Ohfhtkq k|fKt ;+:yfsf] Joj:yfkg cfkm} jf s'g} pko'Qm JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yf lgo'Qm u/L ;f] dfk{mt ug{ u/fpg ;Sg]5 .

-#_ /fi6« a}+sn] pkbkmf -@_ adf]lhd cfkm} jf cGo s'g} JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yf dfk{mt Joj:yfkg u/] u/fPsf] Ps jif{leq ;DalGwt Ohfhtkq k|fKt ;+:yfsf] ljQLo tyf Joj:yfkg k/LIf0f u/L jf u/fO{ ;f]sf] k|ltj]bg ;fj{hlgs ?kdf k|sfzg ug'{ kg]{5 .

-$_ pkbkmf -#_ adf]lhdsf] k|ltj]bgaf6 ;DalGwt Ohfhtkq k|fKt ;+:yf cfk"mn] k"/f ug'{ kg]{ bfloTj k"/f ug{ ;dy{ ePsf] jf ;'rf? ?kn] ;~rfng x'g] cj:yfdf k'u]sf] s'/fdf /fi6« a}+s ljZj:t ePdf /fi6« a}+sn] b]xfo adf]lhd ug{ ;Sg]5 M–

-s_ Ohfhtkq k|fKt ;+:yfsf] ;~rfns ;ldltnfO{ pkbkmf -!_ adf]lhd u/]sf] lgnDag k'ms'jf u/L k'gM ;f]xL ;~rfns ;ldltnfO{ ;f] ;+:yfsf] Joj:yfkg lhDdf nufpg], jf

-v_ pkbkmf -!_ adf]lhd Ohfhtkq k|fKt ;+:yfsf] lgnlDat ;~rfns

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

115

 

;ldltnfO{ avf{:t u/L Ohfhtkq k|fKt ;+:yfsf] z]o/wgLdWo]af6 gofF ;~rfns ;ldltsf] u7g u/L ;f] ;+:yfsf] Joj:yfkg lhDdf nufpg], jf

-u_ Ohfhtkq k|fKt ;+:yfsf] ;fwf/0f ;ef af]nfO{ ;f] ;efaf6 gofF ;~rfns ;ldltsf] u7g u/L ;f] ;+:yfsf] Joj:yfkg lhDdf nufpg], jf

-3_ /fi6« a}+sn] pko'Qm b]v]sf] cGo s'g} sf/afxL rnfpg] .

-%_ pkbkmf -#_ adf]lhdsf] k|ltj]bgaf6 ;DalGwt Ohfhtkq k|fKt ;+:yf cfk"mn] k"/f ug'{ kg]{ bfloTj k"/f ug{ c;dy{ ePsf] jf ;'rf? ?kn] ;~rfng x'g g;Sg] cj:yfdf k'u]sf] s'/fdf /fi6« a}+s ljZj:t ePdf /fi6« a}+sn] To:tf] Ohfhtkq k|fKt ;+:yfsf] ;DaGwdf lgDg adf]lhd b'O{ dWo] s'g} Ps sf/afxL ug{ ;Sg]5 M–

-s_ o; P]gsf] kl/R5]b—!@ df ul/Psf] Joj:yf cg';f/ afWofTds vf/]hLsf] k|lqmof ;'? ug]{, jf

-v_ /fi6« a}+s P]g adf]lhd km/kmf/vsf] sf/afxL cufl8 a9fpg] .

-^_ /fi6« a}+sn] pkbkmf -!_ adf]lhd Ohfhtkq k|fKt ;+:yfnfO{ cfˆgf] lgoGq0fdf lng' cl3 ;DalGwt Ohfhtkq k|fKt ;+:yfnfO{ cj:yf x]/L kGw| lbg;Ddsf] Dofb lbO{ cfˆgf] ;kmfO k]z ug]{ df}sf lbg' kg]{5 .

-&_ /fi6« a}+sn] o; bkmf adf]lhd Ohfhtkq k|fKt ;+:yfnfO{ cfˆgf] lgoGq0fdf lnO{ u/]sf] sfd sf/afxLsf] ;Dk"0f{ vr{ ;DalGwt Ohfhtkq k|fKt ;+:yfn] Joxf]g'{ kg]{5 .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

116

 

-*_ /fi6« a}+sn] pkbkmf -!_ adf]lhd s'g} Ohfhtkq k|fKt ;+:yfnfO{ cfˆgf] lgoGq0fdf lnPsf] hfgsf/L g]kfn ;/sf/, cy{ dGqfnonfO{ lbg' kg{]5 .

!)#= s;'/ M -!_ s;}n] of] P]g jf o; P]g cGtu{t hf/L ul/Psf] lgod, ljlgod, lgb]{zg, cfb]z jf zt{ jf ;Ldf ljk/Lt x'g] u/L b]xfosf] s'g} sfd sf/afxL u/]df o; P]g adf]lhd s;'/ u/]sf] dflgg]5 M–

-s_ Ohfhtkq glnO{ a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ u/]df,

-v_ unt jf em'§f ljj/0f lbO{ a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ug]{ Ohfhtkq lnPdf,

-u_ a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ ug]{] Ohfhtkqsf] zt{ ;Ldf ljk/Lt x'g] u/L a}+lsË tyf ljQLo sf/f]af/ u/]df,

-3_ Ohfht ljgf ljb]zL ljlgdo ;DaGwL sf/f]af/ u/]df,

-ª_ o; P]g ljk/Lt shf{ k|jfx jf cGo nufgL u/]df,

-r_ shf{ k|jfx ubf{, lwtf] d"NofÍg ubf{, shf{ c;'nL ubf{ jf ;f];Fu ;DalGwt s'g} klg sfo{df clgoldttf u/]df, lwtf]df lnPsf] ;DklQ lnnfd laqmL ubf{ jf u}/ a}+lsË ;DklQsf] ?kdf ;sf/ ug{' kbf{ jf u}/ a}+lsË ;DklQ ;sf/ u/L laqmL ubf{ lwtf] lnFbf ul/Psf] d"NofÍg agfj6L d"Nodf u/]df,

-5_ ufEbf uflebf, k|flKt ubf{, vf/]hL ubf{ jf n]vfk/LIf0f ubf{ s'g}

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

117

 

;~rfns, kbflwsf/L, sd{rf/L tyf cGo JolQmn] clgoldttf u/]df,

-h_ v08 -s_ b]lv -5_ ;Ddsf] s;'/ ug{ pBf]u ug]{ jf To:tf] s;'/ ug{ s'g} lsl;dn] d2t k'¥ofPdf .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] s;'/ x'Fbfsf avt cfˆgf] kbdf axfn /x]sf] ;~rfns, kbflwsf/L jf sd{rf/L jf s;'/df ;xof]u ug]{ cGo s'g} JolQm ;d]tn] To:tf] s;'/ cfˆgf] ;xdlt lagf ePsf] jf To:tf] s;'/ x'g glbg cfkm"n] e/dUb'/ k|of; u/]sf] s'/f k|dfl0ft u/]sf] cj:yfdf afx]s To:tf] s;'/ lgh :jo+n]] u/]sf] dflgg]5 .

-#_ ljb]zL a}+ssf] zfvfsf] s'g} klg kbflwsf/L jf sd{rf/Ln]] zfvfsf] lgoldt sf/f]af/sf] l;nl;nfdf afx]s To:tf] zfvfsf] s'g} ;DklQ csf]{ d'n'sdf :yfgfGt/0f u/]df, ;f]sf] :jLs[lt lbPdf, To;f] ug{ clVtof/L lbPdf jf ;f] sfo{nfO{ d2t ug]{ jf k'Ug] s'g} sfo{ u/]df o; P]g adf]lhd s;'/ u/]sf] dflgg]5 .

!)$= b08 ;hfo M -!_ b]xfosf] s;'/ ug]{ JolQmnfO{ b]xfo adf]lhdsf] ;hfo x'g]5 M–

-s_ bkmf !)# sf] pkbkmf -!_ sf] v08 -s_ adf]lhdsf] s;'/ u/]df lauf] hkmt u/L lauf]sf] tLg u'0ff;Dd hl/afgf / kfFr jif{;Dd s}b,

-v_ bkmf !)# sf] pkbkmf -!_ sf] v08 -v_ adf]lhdsf] s;'/ u/]df lauf] eP ;f]] hkmt u/L lauf]sf] b'O{ u'0ff;Dd hl/afgf / b'O{ jif{;Dd s}b,

-u_ bkmf !)# sf] pkbkmf -!_ sf] v08 -u_, -3_, -ª_, -r_ jf -5_ adf]lhdsf] s;'/ u/]df lauf] eP

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

118

 

;f] hkmt u/L lauf] a/fa/sf] hl/afgf / Ps jif{ ;Dd s}b,

-3_ bkmf !)# sf] pkbkmf -!_ sf] v08 -h_ adf]lhdsf] s;'/ u/]df lauf] eP ;f] hkmt u/L d'Vo JolQmnfO{ x'g] ;hfosf] cfwf .

-@_ pkbkmf -!_ sf] k|of]hgsf nflu lauf] sfod ubf{ sf/f]af/ ePsf] ;Dk"0f{ /sdnfO{ lx;fa u/L lauf] sfod ug{' kg{]5 .

-#_ pkbkmf -!_ sf] v08 -s_ b]lv v08 -3_ ;Ddsf] hl/afgf ubf{ lauf] v'n]sf]df ;f]xL lauf] adf]lhd / lauf] gv'n]sf]df bz nfv ?k}ofFb]lv krf; nfv ?k}ofF ;Dd hl/afgf x'g]5 .

-$_ bkmf !)# sf] pkbkmf -#_ adf]lhdsf] s;'/ ug]{ JolQmnfO{ lauf] adf]lhdsf] hl/afgf / kfFr jif{;Dd s}b x'g]5 .

-%_ bkmf !)# adf]lhdsf] s;'/ s'g} kmd{ sDkgL jf ;+:yfn] u/]df To:tf] kmd{, sDkgL jf ;+:yfsf] ;DalGwt ;~rfns, kbflwsf/L, sd{rf/L jf ;DalGwt JolQmnfO{ o; bkmf adf]lhd ;hfo x'g]5 / To:tf] ;DalGwt JolQm olsg x'g g;s]df ;f] kmd{, sDkgL jf ;+:yfsf] k|d'vnfO{ ;f] adf]lhdsf] ;hfo x'g]5 .

-^_ bkmf !)# adf]lhdsf] s;'/ u/L s;}n] cfk"m, cfˆgf] kl/jf/, gft]bf/ jf cGo s'g} JolQmsf] gfddf ;DklQ /fv]sf] jf n'sfPsf] kfOPdf ;f] /sd / ;f]af6 a9] a9fPsf] ;DklQ ;d]t hkmt x'g]5 .

!)%= k'g/fj]bg M -!_ /fi6« a}+sn] bkmf (( adf]lhd u/]sf] sf/afxL jf bkmf !)) adf]lhd u/]sf] hl/afgf pk/ lrQ ga'emfpg] a}+s jf ljQLo ;+:yf jf ;f]sf ;~rfns, kbflwsf/L, z]o/wgL jf sd{rf/Ln] To:tf] sf/afxLsf] cfb]z kfPsf] ldltn] k}FtL; lbgleq cbfnt ;dIf k'g/fj]bg ug{ ;Sg]5 .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

119

 

t/ a}+s jf ljQLo ;+:yf pk/ bkmf (( adf]lhd u/]sf] sf/afxL jf bkmf !)) adf]lhd u/]sf] hl/afgf lj?4 s'g} z]o/wgLn] k'g/fj]bg ubf{ tTsfn sfod /x]sf] r'Qmf k"FhLsf] sDtLdf kRrL; k|ltzt z]o/sf] k|ltlglwTj x'g] u/L z]o/wgLx?n] cfk"mdWo]af6 r'g]sf] k|ltlglwn]] k'g/fj]bg ug'{ kg]{5 .

-@_ s'g} ;~rfns, kbflwsf/L, sd{rf/L jf JolQmn] JolQmut sf/afxL jf hl/afgf lj?4 pkbkmf -!_ adf]lhd k'g/fj]bg ubf{ cfkm"nfO{ hl/afgf u/]sf] jf s'g} /sd ltg{ a'emfpg cfb]z lbPsf] eP To:tf] /sdsf] krf; k|ltzt /sd w/f}6L /fVg' kg]{5 .

-#_ kbaf6 x6fOPsf] jf avf{:t ul/Psf] s'g} a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;~rfns, kbflwsf/L jf sd{rf/L To:tf] sf/afxL ePsf] ldltn] kfFr jif{ gk'u];Dd jf lghn] cbfntdf k'g/fj]bg u/]sf] ePdf ;f] cbfntaf6 ;kmfO gkfP;Dd s'g} a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;~rfns, kbflwsf/L jf sd{rf/L eO{ sfd sf/afxL ug{ ;Sg] 5}g .

!)^= ;hfo ug{ afwf gkg]{ M s'g} JolQmn] a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] s'g} kbdf axfn x'Fbf bkmf !)# adf]lhdsf] s'g} s;'/ u/]sf] kfOPdf lgh ;f] kbaf6 cjsfz ePsf] jf kbdf axfn g/x]sf] sf/0fn] o; P]g adf]lhd ;hfo ug{ afwf k'Ug] 5}g .

kl/R5]b–!$

ljljw

!)&= k"jf{wf/ ljsf; a}+s ;DaGwL ljz]if Joj:yf M -!_ /fi6« a}+sn] k"jf{wf/ ljsf; a}+ssf] :Yffkgf, ;~rfng, lgodg, ;'kl/j]If0f, sf/afxL, ufEg] ufleg], k|flKt ug{] jf vf/]hLsf ;DaGwdf k"jf{wf/ ljsf; a}+ssf] k|s[lt, kl/df0f tyf nufgLnfO{ cfwf/ dfgL 5'§} ljz]if gLltut Joj:yf ug{ jf lgb]{zg lbg ;Sg]5 .

-@_ o; P]gdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg k"jf{wf/ ljsf; a}+ssf] ;+:yfks jf z]o/wgLn] lng]

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

120

 

clwstd z]o/ jf s'g} ljb]zL a}+s, ljQLo ;+:yf jf cGo ;+ul7t ;+:yfn] To:tf] a}+ssf] z]o/, l8a]~r/ jf cGo ljQLo pks/0fdf nufgL ug]{ ;Ldf /fi6« a}+sn] ;do ;dodf lgwf{/0f u/] adf]lhd x'g]5 .

!)*= lgIf]ksf] ;'/If0f u/fpg' kg{] M Ohfhtkq k|fKt a}+s tyf ljQLo ;+:yfn] k|rlnt sfg"gdf Joj:yf eP adf]lhd jf /fi6« a}+sn] tf]s]sf] lgIf]k vftfdf /x]sf] /sdsf] ;'/If0f u/fpg' kg{]5 .

!)(= a+}lsË uf]kgLotf sfod /fVg' kg]{ M -!_ a}+s jf ljQLo ;+:yf / u|fxsaLrsf] ;DaGw tyf a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] lx;fa lstfa, n]vf, vftf, axL, n]h/, >]:tf / n]vfsf] ljj/0f ;DalGwt JolQm afx]s cGo s;}nfO{ hfgsf/L lbOg] 5}g .

-@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg a}+s jf ljQLo ;+:yfdf /x]sf] s'g} JolQmsf] ljj/0f jf hfgsf/L b]xfo adf]lhd s;}nfO{ lbPdf uf]kgLotf eË u/]sf] dflgg] 5}gM–

-s_ of] P]g jf /fi6« a}+s P]g jf ;f] cGtu{t ag]sf] lgod, ljlgod jf lbOPsf] cfb]z jf lgb]{zg adf]lhd /fi6« a}+snfO{ ljj/0f jf hfgsf/L lbPsf]df jf a}+s jf ljQLo ;+:yfx?aLr shf{ ;"rgf cfbfg–k|bfg ug]{ l;nl;nfdf ljj/0f jf hfgsf/L lbPdf,

-v_ d'2f jf cGo sfg"gL sf/afxLsf] l;nl;nfdf s'g} ljj/0f jf hfgsf/L cbfntnfO{ pknAw u/fPdf,

-u_ k|rlnt sfg"g adf]lhd cg';Gwfg ug]{, cleof]hg ug]{ jf hfFra'em tyf cg';Gwfgsf] l;nl;nfdf hfFRfa'em ;ldlt jf cGo k|rlnt sfg"g adf]lhd clwsf/ k|fKt

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

121

 

clwsf/LnfO{ ;DalGwt kIfsf] ;"rgf lbPdf jf lgodgsf/L lgsfonfO{ To:tf] ;"rgf lbPdf,

-3_ n]vfk/LIf0fsf] l;nl;ndf n]vfk/LIfsnfO{ s'g} ljj/0f jf hfgsf/L lbPdf,

-ª_ k|rlnt kf/:kl/s sfg"gL ;xfotf ;DaGwL sfg"g adf]lhd ljb]zL /fHonfO{ s'g} ljj/0f jf hfgsf/L pknAw u/fPdf,

-r_ s'g} vf; k|s[ltsf] ck/fw cg';Gwfgsf] l;nl;nfdf sf/0f ;d]t v'nfO{ s'g} JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfsf] gfddf a}+s jf ljQLo ;+:yfdf /x]sf] vftfsf] s'g} ljj/0f jf a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] vftfsf] ljj/0f dfu u/L g]kfn ;/sf/, cy{ dGqfnoaf6 cg'/f]w eO{ cfPsf]df /fi6« a}+sn] ;f] adf]lhd lgb]{zg lbPsf]df .

-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd k|fKt x'g cfPsf] hfgsf/L jf ljj/0f s;}n] klg cglws[t JolQmnfO{ lbg jf lbnfpg' xF'b}g .

-$_ pkbkmf -@_ df plNnlvt cj:yfdf afx]s a}+s jf ljQLo ;+:yfsf ;~rfns, kbflwsf/L, sfo{sf/L k|d'v, sd{rf/L, n]vfk/LIfs, ;Nnfxsf/ tyf ;DalGwt s'g} klg JolQmn] a}+s jf ljQLo ;+:yf / To;sf u|fxsaLrsf] ;DaGwdf vnn kg]{ u/L a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] lx;fa lstfa, vftf, axL, >]:tf, n]vf tyf cGo s'g} klg lsl;dsf] uf]klgotf sfod ug'{ kg]{ ljifosf] uf]klgotf eË ug'{, u/fpg' x'Fb}g .

!!)= vftf /f]Ssf /fVg lgb]{zg lbg ;Sg] M -!_ b]xfosf] cj:yfdf s'g} a}+s jf ljQLo ;+:yfdf /x]sf] vftfaf6 s'g} JolQm, kmd{,

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

122

 

sDkgL jf ;+:yfsf] gfddf s'g} klg lsl;dn] e'QmfgL lbg jf /sdfGt/ ug{ gkfpg] u/L vftf /f]Ssf /fVg /fi6« a}+sn] ;DalGwt a}+s jf ljQLo ;+:yfnfO{ s'g} klg avt lgb]{zg lbg ;Sg]5M—

-s_ s'g} s;'/sf] cg';Gwfgsf] l;nl;nfdf clwsf/ k|fKt clwsf/Ln] /fi6« a}+s ;dIf cg'/f]w u/]df,

-v_ ;DklQ z'4Ls/0f tyf cft+ssf/L lqmofsnfkdf ljQLo nufgL ;DaGwL s;'/nfO{ lgjf/0f ug{, e|i6frf/, ;+ul7t ck/fw tyf a}+lsË tyf ljQLo ;+:yfsf] sf/f]af/df x'g ;Sg] s;'/hGo sfo{sf] lgoGq0f u/L /fli6«o lxt sfod /fVg .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd /fi6« a}+sn] lbPsf] lgb]{zgsf] kfngf ug'{ ;DalGwt a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] st{Jo x'g]5 .

!!!= lgIf]k pk/sf] xs bfaL M -!_ a}+s jf ljQLo ;+:yfdf /x]sf] lgIf]k pk/ ;f] lgIf]k /fVg] JolQm afx]s c? s;}sf] xs bfaL nfUg] 5}g .

-@_ lgIf]k /fVg] JolQmsf] d[To' ePdf lghn] s;}nfO{ OR5fPsf] eP To:tf] OR5fOPsf] JolQmsf] / To:tf] OR5fOPsf] JolQmsf] klg d[To' ePsf] /x]5 jf s;}nfO{ OR5fOPsf] /x]g5 eg] b]xfosf] JolQmdWo] k|fyldstf qmdfg';f/ h'g JolQm hLljt 5 ;f]xL JolQmsf] To:tf] lgIf]k pk/ klxnf] xs bfaL nfUg]5 M–

-s_ ;uf]nsf] klt jf kTgL,

-v_ ;uf]nsf] 5f]/f jf 5f]/L, wd{k'q jf wd{k'qL jf ljwjf a'xf/L,

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

123

 

-u_ ;uf]nsf] afa', cfdf, gflt jf gfltgL,

-3_ leGg a;]sf] klt jf kTgL, 5f]/f, 5f]/L, afa' jf cfdf, 5f]/f, a'xf/L jf ljjflxt 5f]/L,

-ª_ ;uf]nsf]] afh], aHo}, bfh', efO, ebf, eb}, lbbL jf alxgL, leGg a;]sf afh], aHo},

-r_ ;uf]nsf] ;f}t]gL cfdf, leGg a;]sf] 5f]/f kl§sf] gflt jf cljjflxt gfltgL,

-5_ leGg a;]sf] bfh' jf efO, ebf, eb}, lbbL, alxgL, elthf, elthL

-h_ ;uf]nsf] sfsf, ljwjf sfsL, efph', efO a'xf/L jf gfltgL a'xf/L,

-em_ ljjflxt lbbL, alxgL, leGg a;]sf] gfltgL a'xf/L .

-#_ pkbkmf -@_ adf]lhdsf] k|fyldstf qmddf sf]xL JolQm geO{ k|rlnt sfg"g adf]lhdsf] xsjfnfsf] To:tf] lgIf]k pk/ bfaL g/x]sf] cj:yfdf ;f] lgIf]k /fi6« a}+ssf] a}+lsË ljsf; sf]ifdf hDdf u/L a}+lsË ljsf;df k|of]u ul/g]5 .+

-$_ k|rlnt sfg"gdf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg a}+s jf ljQLo ;+:yfdf /x]sf] lgIf]k pkbkmf -!_ adf]lhd xs k'Ug] JolQmsf] d~h'/Ln] afx]s cGo s'g} JolQmnfO{ lbOg] 5}g .

!!@= bfaL gk/]sf] lgIf]ksf] ljj/0f M -!_ a}+s jf ljQLo ;+:yfn] bz jif{b]lv rNtL gePsf] jf o; P]g adf]lhd xs bfaL gk/]sf] lgIf]k vftfx?sf] ljj/0f k|To]s cfly{s jif{sf] klxnf] dlxgfleq /fi6« a}+sdf k7fpg' kg]{5 .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

124

 

-@_ a}+s jf ljQLo ;+:yfn] pkbkmf -!_ adf]lhdsf] /sd lng cfpg] ;"rgf k|To]s kfFr jif{df Ps k6s /fli6«o :t/sf] b}lgs klqsfdf k|sfzg ug'{ kg]{5 . ;f]sf] lj:t[t ljj/0f a}+s jf ljQLo ;+:yfn] cfkm\gf] j]a;fO6df ;d]t /fVg' kg{]5 .

-#_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] /sd aL; jif{;Dd lng a'em\g gcfPdf ;f] /sd /fi6« a}+ssf] a}+lsË ljsf; sf]ifdf hDdf u/L a}+lsË ljsf;df k|of]u ul/g]5 .+

!!#= lgIf]k e/L e/fp jf hkmt x'g ;Sg] M a}+s jf ljQLo ;+:yfdf /fv]sf] lgIf]k /sd lwtf] jf hdfgt /fvL shf{ n]gb]g sf/f]af/ u/]sf] jf g]kfn ;/sf/ jf g]kfn ;/sf/sf] :jfldTj ePsf] ;+:yfsf] txljn df;L ;f] df;]sf] /sdaf6 jf k|rlnt sfg"g adf]lhd s'g} s;'/ dflgg] sfd u/L ;f] s;'/sf] lauf]af6 jf cft+ssf/L jf a}+lsË, ljQLo ck/fw jf ;+ul7t ck/fw ;DaGwL sfd sf/afxLaf6 ;+sng u/L lgIf]k /fv]sf] /x]5 eg] ;f] lwtf] jf hdfgt /x]sf] jf txljn d:of}6 u/]sf] lauf] k|rlnt sfg"g adf]lhd ;f] lgIf]kaf6 e/L e/fp jf hkmt x'g ;Sg]5 .

!!$= ;~rfnsaf6 c;'n pk/ ul/g] M a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] sf/f]af/sf] l;nl;nfdf s'g} ;~rfnsn] JolQmut nfe x'g]] u/L s'g} /sd jf lhG;L lnPsf] kfOPdf ;f] /sd jf lhG;L a}+s jf ljQLo ;+:yfn] To:tf] ;~rfnsaf6 c;'n pk/ u/L lng' kg{]5 .

!!%= bfaL ug{ g;lsg] M ;~rfnsn] cfˆgf] JolQmut lxtsf nflu jf a}+s jf ljQLo ;+:yfnfO{ xflg gf]S;fgL k'¥ofO{ s'g} sf/f]af/ ug{ nfu]sf] xf] eGg] hfgL hfgL jf ljZjf; ug]{ kof{Kt sf/0f eP/ klg s;}n] To:tf] ;~rfns jf lghsf] k|ltlglw;Fu s'g} sf/f]af/ u/]sf] /x]5 eg] ;f] sf/f]af/sf] ;DaGwdf To:tf] JolQmn] a}+s jf ljQLo ;+:yf pk/ s'g} bfaL ug{ ;Sg] 5}g .

!!^= g]kfn ;/sf/ afbL x'g] M -!_ bkmf !)# df plNnlvt s;'/ ;DaGwL d'2f g]kfn ;/sf/ afbL eO{ bfo/ ul/g]5 / To:tf]

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

125

 

d'2f k|rlnt ;/sf/L d'2f ;DaGwL P]gsf] cg';"rL–! df ;dfj]z ePsf] dflgg]5 .

-@_ bkmf !)# adf]lhdsf] s;'/ ug]{ s'g} ;~rfns, kbflwsf/L, sd{rf/L, C0fL jf cGo s'g} JolQmsf lj?4 hf] s;}n] klg ;f] sf] k|df0f ;lxt lnlvt jf df}lvs ?kdf glhssf] k|x/L sfof{nodf ph'/L lbg ;Sg]5 . o;/L ph'/L lbFbf gfd pNn]v ug{ cfjZos x'g] 5}g .

-#_ bkmf !)# adf]lhdsf] s;'/sf] cg';Gwfg, txlssft tyf d'2f bfo/ u/L k'k{If ug]{ h:tf ;a} sfo{df /fi6« a}+sn] cfjZos ;xof]u ug'{ kg]{5 .

!!&= kf/blz{tf ;DaGwL Joj:yf M -!_ a}+s jf ljQLo ;+:yf jf ljb]zL a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] zfvfn] sf/f]af/ ;DaGwL kf/blz{tfsf] nflu cfˆgf] ljQLo cj:yf tyf hf]lvdsf] l:yltsf ;DaGwdf sDtLdf x/]s tLg dlxgfdf cfjlws k|ltj]bg k|sfzg ug{' kg{]5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] k|ltj]bgdf ;dfj]z ul/g' kg{] Go"gtd s'/fx? /fi6« a}+sn] tf]lslbP adf]lhd x'g]5 .

!!*= pkef]Qmf lxt ;+/If0f ;DaGwL Joj:yf M pkef]Qmfsf] lxt ;+/If0f ug{] k|of]hgsf] nflu /fi6« a}+sn] b]xfosf sfo{ ug{ ;Sg]5 M–

-s_ Ohfhtkq k|fKt a}+s jf ljQLo ;+:yfn] sfg"g adf]lhd cfˆgf] ljQLo sf/f]af/ ;~rfng ul//x]sf / pkef]QmfnfO{ kf/bz{L{ tyf :jR5 lsl;dn] ljQLo ;]jfx? pknAw u/fO/x]sf] 5g\ eGg] s'/fsf] ;'lglZrttf ug{],

-v_ ljQLo If]qdf pkef]Qmf lxt ;+/If0fsf] ljifodf ;dGjo ug{],

-u_ a}+lsË If]qdf pkef]Qmf lxt ;+/If0fdf ;'wf/ Nofpg tyf ljQLo ;fIf/tf Nofpg cfjZos ;"rgf ;+sng ug{] .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

126

 

!!(= 5'6 / ;'ljwf M -!_ s[lif, 3/]n' tyf ;fgf pBf]u, l;FrfO, hn ljB't pTkfbg tyf g]kfn ;/sf/n] tf]s]sf] cGo s'g} Joj;fosf] lgldQ a}+s jf ljQLo ;+:yfn] g]kfnL gful/s jf k|rlnt sfg"g adf]lhd ;+:yflkt ;+:yfnfO{ lbg] a9Ldf bz nfv ?k}ofF;Ddsf] rn crn ;DklQsf] lwtf]sf] lnvt /lhi6«]zg ug'{ kg]{ 5}g .

-@_ shf{ / lgIf]ksf] efsf a}+s jf ljQLo ;+:yfn] tf]s] adf]lhd x'g]5 .

-#_ a}+s jf ljQLo ;+:yf;Fu ;DalGwt s'g} klg lsl;dsf] lnvtdf cfo l6s6 b:t'/ nfUg] 5}g .

!@)= vr{ Joj:yfkg M a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] k|f/lDes, ;+:yfkgf, k|zf;lgs, Jofj;flos, Joj:yfkg tyf cGo vr{sf ;DaGwdf /fi6« a}+sn] cfjZos lgb]{zg lbg ;Sg]5 .

!@!= ;DklQ ljj/0f k]z ug'{ kg]{ M a}+s jf ljQLo ;+:yfsf ;~rfns, kbflwsf/L / sfo{sf/L k|d'vn] cfˆgf] / cfˆgf] kl/jf/sf] gfddf /x]sf] rn crn ;Dk"0f{ ;DklQ tyf bfloTjsf] ljj/0f k|To]s cfly{s jif{ ;dfKt ePsf] ;f7L lbgleq tof/ u/L ;DalGwt a}+sdf k]z ug'{ kg]{5 / ;f]sf] hfgsf/L /fi6« a}+snfO{ lbg' kg{]5 . To;/L ljj/0f k]z ubf{ ;f]sf]] cfo ;|f]t ;d]t v'nfpg' kg]{5 .

!@@= C0f, bfloTj tyf C0fsf] lwtf]df /x]sf] xs vl/b laqmL x'g ;Sg] M k|rlnt g]kfn sfg"gdf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg C0f ;DaGwL ;Demf}tfdf cGoyf Joj:yf ul/Psf]df afx]s s'g} a}+s jf ljQLo ;+:yfn] s;}nfO{ lbPsf] C0f jf cfkm"n] :jLsf/ u/]sf] bfloTj / ;f]sf] ;'/If0fsf] nflu lwtf]sf] ?kdf k|fKt u/]sf] jf lbOPsf] rn crn ;DklQdf /x]sf] lwtf]sf] xs vl/b laqmL x'g ;Sg]5 .

!@#= ljjfbsf] ;dfwfgM -!_ a}+s jf ljQLo ;+:yfx?sf aLrdf s'g} ljjfb pTkGg ePdf cfk;L ;xdltaf6 To:tf] ljjfbsf] ;dfwfg ug'{ kg]{5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd cfk;L ;xdltaf6 ljjfb ;dfwfg x'g g;s]df /fi6« a}+sn] d]nldnfksf] k|lqmof jf

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

127

 

cGo k|rlnt sfg"g adf]lhd ljjfb ;dfwfgsf pkfox? cjnDjg u/L ljjfb ;dfwfg ug]{5 .

-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd /fi6« a}+saf6 ePsf] lg0f{o clGtd x'g]5 .

!@$= c;n lgotn] u/]sf] sfdk|lt hjfkmb]xL x'g gkg]{ M -!_ o; P]g jf /fi6« a}+s P]g jf ;f] cGtu{t ag]sf] lgod, ljlgod jf lbPsf] cfb]z jf lgb]{zg adf]lhd c;n lgotn] u/]sf] s'g} sfdsf/afxLsf] ;DaGwdf /fi6« a}+s, a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] kbflwsf/L jf sd{rf/L JolQmut jf ;fd'lxs ?kn] hjfkmb]xL x'g] 5}gg\ .

-@_ o; P]g jf /fi6« a}+s P]g jf ;f] cGtu{t ag]sf] lgod, ljlgod jf lbOPsf] cfb]z jf lgb]{zgsf] kfngf ug]{ qmddf c;n lgotn] u/]sf] jf ug{ vf]h]sf] s'g} s'/fn] x'g cfPsf] jf x'g] xflg gf]S;fgLsf] ;DaGwdf /fi6« a}+s, a}+s jf ljQLo ;+:yf jf ;f]sf] kbflwsf/L lj?4 s'g} lsl;dsf] d'2f k/]df To:tf] d'2fsf] vr{ ;DalGwt ;+:yfn] Joxf]g]{5 .

t/ å]if, nfk/jfxL jf ablgotaf6 ul/Psf] s'g} sfdsf] ;DaGwdf ;DalGwt JolQm g} lhDd]jf/ x'g]5 / To:tf] ljifodf k/]sf] d'2fsf] vr{ /fi6« a}+s jf a+}s jf ljQLo ;+:yfn] Joxf]g]{ 5}g .

!@%= sfd sf/afxL ab/ gx'g] M a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;~rfnssf] lgo'lQm jf ;~rfns ;ldltsf] u7gdf s'g} clgoldttf ePsf] jf s'g} ;~rfnssf] kb l/Qm /x]sf] sf/0fn] dfq ;~rfns jf ;~rfns ;ldltn] u/]sf] s'g} sfd sf/afxL ab/ x'g] 5}g .

!@^= cWoog ;ldlt tyf pk;ldlt u7g ug{ ;lsg] M -!_ /fi6« a}+sn] a}+lsË tyf ljQLo sfg"g, shf{ c;'nL, ljQLo If]qsf] :yfloTj Pj+ ljQLo k|0ffnLsf] ;d;fdlos ;'wf/sf ;du| kIfdf cWoog u/L k|ltj]bg k]z ug{ /fi6« a}+s, a}+s jf ljQLo ;+:yf tyf ;DalGwt lgsfosf k|ltlglw Pj+ lj1x? ;lDdlnt Ps lj1 cWoog ;ldlt u7g ug{ ;Sg]5 .

-@_ /fi6« a}+sn] pkbkmf -!_ sf] k|of]hgsf] nflu

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

128

 

cfjZostf cg';f/ pk;ldltx? ;d]t u7g ug{ ;Sg]5 .

-#_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] cWoog ;ldlt jf pkbkmf -@_ adf]lhdsf] pk;ldltsf] sfd, st{Jo, clwsf/ / ;'ljwfx? /fi6« a}+sn] tf]s] adf]lhd x'g]5 .

!@&= zky u|x0f M -!_ a}+s jf ljQLo ;+:yfdf lgo'Qm ePsf] k|To]s ;~rfns, kbflwsf/L, sfo{sf/L k|d'v jf sd{rf/Ln] cfˆgf] kbsf] lhDd]jf/L ;'? ug'{ cl3 cg';"rLdf tf]lsPsf] 9fFrfdf kb tyf uf]kgLotfsf] zky lng' kg]{5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] ;ky cWoIfn] /fi6« a}+s ;dIf, ;~rfns tyf sfo{sf/L k|d'vn] cWoIf ;dIf / cGo kbflwsf/L tyf sd{rf/Ln] sfo{sf/L k|d'v jf lghn] tf]s]sf] kbflwsf/L ;dIf lng' kg]{5 .

!@*= k|aGwkq tyf lgodfjnLsf] ;+zf]wg M k|rlnt sfg"gdf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] k|aGwkq / lgodfjnLsf] ;+zf]wg /fi6« a}+saf6 :jLs[t geP;Dd nfu" x'g] 5}g .

!@(= o; P]g adf]lhd x'g] M -!_ of] P]g jf o; P]g cGtu{t ag]sf] lgod, ljlgod, sfo{ljlwdf jf of] P]g jf o; P]g cGtu{t ag]sf] lgod adf]lhd lbOPsf] cfb]z jf lgb]{zgdf n]lvPsf s'/fdf ;f]xL adf]lhd / cGodf /fi6« a}+s P]g / cGo k|rlnt sfg"g adf]lhd x'g]5 .

-@_ o; P]g adf]lhd :yfkgf ePsf a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] lgodg, lg/LIf0f tyf ;'kl/j]If0f tyf km/kmf/v ;DaGwL sfd sf/afxL /fi6« a}+s P]g adf]lhd x'g]5g\ .

!#)= afwf c8\sfp k'msfpg] M -!_ o; P]gdf n]lvPsf] s'g} s'/f sfof{Gjog ug{ s'g} afwf c8\sfp k/]df /fi6« a}+sn] g]kfn ;/sf/sf] :jLs[ltdf To:tf] afwf c8\sfp k'msfpg cfjZos cfb]z hf/L ug{ ;Sg]5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd afwf c8\sfp k'msfpg] cfb]z hf/L ubf{ ;f]sf] sf/0f / cf}lrTo ;d]t v'nfpg' kg]{5 .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

129

 

!#!= cfb]z jf lgb]{zg lbg ;Sg] M of] P]g jf o; P]g cGtu{t ag]sf] lgod jf ljlgodsf] cwLgdf /xL /fi6« a}+sn] a}+s jf ljQLo ;+:yfnfO{ cfjZostf cg';f/ cfb]z jf lgb]{zg lbg ;Sg]5 .

!#@= lgod jf ljlgod agfpg ;Sg] M -!_ o; P]gsf] sfof{Gjog ug{ /fi6« a}+sn] cfjZos b]v]sf s'g} klg ljifodf cfjZostf cg';f/ lgod jf ljlgod hf/L u/L nfu" ug{ ;Sg]5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd /fi6« a}+sn] agfPsf] lgod g]kfn ;/sf/af6 :jLs[t ePkl5 dfq nfu" x'g]5 .

!##= ljlgodfjnL tyf sfo{ljlw agfpg] clwsf/ M -!_ of] P]g jf o; P]g cGtu{t /fi6« a}+sn] tf]lslbPsf] zt{, ;Ldf tyf dfkb08sf] cwLgdf /xL a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] ;+:yfut, k|zf;lgs tyf Jofj;flos sf/f]af/ ;'Jojl:yt ?kn] ;~rfng ug{ ;~rfns ;ldltn] /fi6« a}+ssf] :jLs[lt lnO{ b]xfosf ljifodf ljlgodfjnL agfpg ;Sg]5 M–

-s_ sd{rf/Lsf] lgo'lQm, a9'jf, ;?jf, avf{:tL, tna, eQf, pkbfg, lgj[Qe/0f, ljbf, cfr/0f, cg'zf;g tyf ;]jfsf zt{ / To:tf] ;]jfsf] u7gsf] ;DaGwdf,

-v_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] cfly{s k|zf;g ;DaGwdf,

-u_ shf{ ckn]vg ug]{ ;DaGwdf,

-3_ /fi6« a}+sn] ;do ;dodf tf]lslbPsf cGo ljifosf ;DaGwdf .

-@_ pkbkmf -!_ df plNnlvt ljifox?df afx]s a}+s jf ljQLo ;+:yfn] b]xfosf ljifodf cfjZostf cg';f/ sfo{ljlw agfpg ;Sg]5 M–

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

130

 

-s_ ;~rfns ;ldltsf] a}7s / ;fwf/0f ;efsf] sfo{ljlwsf ;DaGwdf,

-v_ ;~rfns ;ldltn] ;~rfns, sfo{sf/L k|d'v, kbflwsf/L jf sd{rf/LnfO{ clwsf/ k|Tofof]hg ug]{ ;DaGwdf,

-u_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf tk{maf6 ul/g] s/f/ ;DaGwL zt{x?sf] ;DaGwdf,

-3_ a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] 5fk k|of]usf] sfo{ljlwsf ;DaGwdf,

-ª_ shf{ lbFbf /fVg] lwtf] ;'/If0f jf lnnfd laqmL ug'{ kg]{ u}/ a}+lsË ;DklQsf] d"NofÍg ;DaGwdf,

-r_ o; P]g adf]lhd a}+s jf ljQLo ;+:yfn] ug'{ kg]{ cGo sfd sf/afxLsf] ljifosf] ;DaGwdf,

-5_ sfuhft w'Nofpg] ljifosf ;DaGwdf,

-h_ /fi6« a}+sn] ;do ;dodf tf]lslbPsf cGo ljifosf ;DaGwdf .

!#$= vf/]hL tyf arfp M -!_ a}+s tyf ljQLo ;+:yf ;DaGwL P]g, @)^# vf/]h ul/Psf] 5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd vf/]h ul/Psf] P]g adf]lhd eP u/]sf sfd sf/afxL o;} P]g adf]lhd eP u/]sf] dflgg]5 .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

131

 

cg';"rL -bkmf !@& sf] pkbkmf -!_ ;Fu ;DalGwt_

zky u|x0f kmf/fd d=================================, ==========================================a}+s÷ljQLo

;+:yfsf] ============================== kbdf lgo'Qm÷dgf]gog÷lgjf{lrt ePsf]n] ;f] kbsf] st{Jo k|rlnt sfg"g tyf g]kfn /fi6« a}+ssf] lgodg / lgb]{zgsf] cwLgdf /xL ljQLo k|0ffnLsf] ;Da4{g tyf a}+s÷ljQLo ;+:yfsf] lxtnfO{ ;b}j Wofgdf /fvL cfˆgf] st{Jo Odfgbf/Lsf ;fy kfngf ug]{5' . a}+s÷ljQLo ;+:yfsf] sf/f]af/ tyf uf]Ko /fVg' kg]{ s'/fx? sxLF st} k|sfz kfg]{ 5}g . ============================== sf] x}l;otn] ;~rfns ;ldltn] clwsf/ lbPsf] / sfg"gn] afWo u/]sf] cj:yfdf afx]s d]/f] hfgsf/Ldf cfPsf s'g} klg hfgsf/L tyf ;"rgf kbdf axfn /x]sf] jf g/x]sf] h'g;'s} cj:yfdf klg k|ToIf jf ck|ToIf ?kdf s'g} klg k|sf/n] s;}nfO{ hfgsf/L lbg] 5}g egL Odfg wd{ ;DemL ;To lgi7fk"j{s kb tyf uf]kgLotfsf] zky u|x0f ub{5' .

zky u|x0f ug]{ JolQmsf] – gfdM kbM b:tvt M ldltM

zky u|x0f u/fpg] kbflwsf/Lsf] – gfdM kbM b:tvt M ldltM

k|df0fLs/0f ldltM @)&$.!.!)

cf1fn], sdnzfnL l3ld/]

g]kfn ;/sf/sf] ;lrj

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

132

 

efu @ g]kfn ;/sf/

sfg"g, Gofo tyf ;+;bLo dfldnf dGqfno g]kfnsf] ;+ljwfgsf] wf/f @(^ sf] pkwf/f -!_ adf]lhdsf] Joj:yflksf–;+;bn] agfPsf] tn n]lvP adf]lhdsf] P]g ;j{;fwf/0fsf] hfgsf/Lsf] nflu k|sfzg ul/Psf] 5 .

;+jt\ @)&$ sf] P]g g+= @

;Í6fkGg jGohGt' tyf jg:kltsf] cGt/f{li6«o Jofkf/nfO{

lgodg tyf lgoGq0f ug{ ag]sf] P]g

k|:tfjgf M g]kfn kIf ePsf] ;Í6fkGg jGohGt' tyf jg:kltsf

k|hfltsf] cGt/f{li6«o Jofkf/ ;DaGwL dxf;lGw, !(&# sf] sfof{Gjog

ug{ ;Í6fkGg jGohGt' / jg:kltsf ljleGg k|hfltsf] ;+/If0f /

To;sf] cGt/f{li6«o Jofkf/nfO{ lgodg tyf lgoGq0f ug{sf] nflu

cfjZos sfg"gL Joj:yf ug{ jf~5gLo ePsf]n],

g]kfnsf] ;+ljwfgsf] wf/f @(^ sf] pkwf/f -!_ adf]lhdsf]

Joj:yflksf–;+;bn]of] P]g agfPsf] 5 .

kl/R5]b–! k|f/lDes

!= ;+lIfKt gfd, lj:tf/ / k|f/DeM -!_ o; P]gsf] gfd æ;Í6fkGg

jGohGt' tyf jg:kltsf] cGt/f{li6«o Jofkf/ lgoGq0f P]g,

@)&#Æ /x]sf] 5 .

-@_ of] P]g g]kfne/ nfu" x'g]5 / g]kfn aflx/ hxfF;'s}

/xL a;L o; P]g cGtu{t s;"/ dflgg] sfd ug]{ JolQmsf]

xsdf ;d]t nfu' x'g]5 .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

133

 

-#_ of] P]g t'?Gt k|f/De x'g]5 .

@= kl/efiffM ljifo jf k|;Ën] csf]{ cy{ gnfu]df o; P]gdf,–

-s_ æcg'dltkqÆ eGgfn] bkmf ^ sf] pkbkmf -!_

tyf bkmf * sf] pkbkmf -#_ adf]lhd

lbOPsf] cg'dltkq ;Demg' k5{ .

-v_ æcg';Gwfg clws[tÆ eGgfn] bkmf @#

adf]lhdsf] cg';Gwfg clws[t ;Demg' k5{ .

-u_ ætf]lsPsf]Æ jf ætf]lsP adf]lhdÆ eGgfn]

o; P]g cGtu{t ag]sf] lgoddf tf]lsPsf]

jf tf]lsP adf]lhd ;Demg' k5{ .

-3_ æb'n{e jGohGt' jf jg:kltÆ eGgfn]

dxf;lGwsf] cg';"rL–! df plNnlvt

jGohGt' jf jg:kltsf] s'g} k|hflt jf

pkk|hflt ;Demg' k5{ .

-ª_ ægd'gfÆ eGgfn]]] b]xfosf s'/f ;Demg' k5{M–

-!_ ;Í6fkGg jGohGt'sf] hLljt jf

d[t z/L/ jf To:tf] jGohGt'sf]

z/L/sf] s'g} cË, c+z, /ut, bfFt,

¥ofn, xf8, 5fnf, /f}+, l;ª jf s'g}

kbfy{ jf To:tf] kbfy{sf]

;lDd>0faf6 ag]sf] jf tof/ ePsf]

jf k|of]u ePsf] s'g} j:t', /

-@_ ;Í6fkGg jg:klt jf To:tf]

jg:kltsf] s'g} efu, 6'qmf, 8fF7,

xfFuf, kft, kmn,k"mn, lap, af]qmf,

h/f jf s'g} kbfy{ jf To:tf]

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

134

 

kbfy{sf] ;lDd>0faf6 ag]sf] jf

tof/ ePsf] jf k|of]u ePsf] s'g}

j:t' .

-r_ ælgsf;LÆ eGgfn] g]kfn aflx/ lgsf;L ug]{

sfd ;Demg'k5{ / ;f] zAbn] k'gM lgsf;L

;d]tnfO{ hgfpF5 .

-5_ ælgolGqt k|hgg\ -SoflK6e la|l8Ë_Æ eGgfn]

b'n{e jGohGt'sf] k/:yfgLo -PS;l;6'_

;+/If0f u/L j+z ;+/If0f ug]{ p2]Zosf] nflu

k|hgg\ u/fO{ To;af6k|yd k':tfsf] jGohGt'

k}bfug]{ jf b'n{e jg:kltsf] k/:yfgLo

-PS;l;6'_ ;+/If0f u/L j+z ;+/If0f ug]{

p2]Zosf] nflu /f]Kg], x'sf{pg], a9fpg] /

To;af6 lap jf la?jf k}bf ug]{ sfd

;Demg' k5{ .

-h_ ædxf;lGwÆ eGgfn] ;+o'Qm /fHo cd]l/sfsf]

jfl;Ë6g l8=;L=df ;g\ !(&# sf] dfr{ #

tf/]vsf lbg ;DkGg ePsf] ;Í6fkGg

jGohGt' tyf jg:kltsf k|hfltsf]

cGt/f{li6«o Jofkf/ ;DaGwL dxf;lGw

-sGe]G;g cg OG6/g]zgn 6«]8 Og O08]Gh8{

:k]l;; ckm jfON8 kmfpgf P08 ˆnf]/f_

;Demg' k5{ .

-em_ ænf]kf]Gd'v jGohGt' jf jg:kltÆ eGgfn]

dxf;lGwsf] cg';"rL–@ df plNnlvt

jGohGt' jf jg:kltsf] k|hflt jf pkk|hflt

;Demg' k5{ .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

135

 

-`_ æj}1flgs lgsfoÆ eGgfn] bkmf !*

adf]lhdsf] j}1flgs lgsfo ;Demg' k5{ .

-6_ æJoj:yfkg lgsfoÆ eGgfn] bkmf !^

adf]lhdsf] Joj:yfkg lgsfo ;Demg' k5{ .

-7_ æ;Í6fkGg jGohGt' jf jg:kltÆ eGgfn]

b'n{e jGohGt' jf jg:klt, nf]kf]Gd'v

jGohGt' jf jg:klt / ;+/lIft jGohGt' jf

jg:klt ;Demg' k5{ .

-8_ æ;+/IfsÆ eGgfn] /fli6«o lgs'~h, cf/If,

;+/If0f If]q jf dWojtL{ If]qsf] ;+/If0f tyf

Joj:yfkgsf] nflu g]kfn ;/sf/n] v6fPsf]

JolQm ;Demg' k5{ .

-9_ æ;+/lIft jGohGt' jf jg:kltÆ eGgfn]

dxf;lGwsf] cg';"rL–# df plNnlvt

jGohGt' jf jg:kltsf] k|hflt jf pkk|hflt

;Demg' k5{ .

-0f_ æ;+:yfÆ eGgfn] jGohGt' jf jg:klt

;DaGwL sfo{ ug]{ p2]Zon] k|rlnt sfg"g

adf]lhd :yfkgf ePsf] ;Ël7t ;+:yf

;Demg' k5{ .

kl/R5]b–@ ;Í6fkGg jGohGt' jf jg:klt jf ;f] sf] gd'gfsf] sf/f]af/ ;DaGwL

Joj:yf

#= b'n{e jf nf]kf]Gd'v jGohGt' jf jg:klt jf ;f] sf] gd'gfsf]

sf/f]af/ jf Jofkf/ ug{ jf u/fpg gx'g]M -!_ s;}n] klg b'n{e

jf nf]kf]Gd'v jGohGt' jf jg:klt jf ;f] sf] gd'gf vl/b

laqmL ug{, cfk"m;Fu /fVg, k|of]u ug{, /f]Kg, x'sf{pg, lgolGqt

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

136

 

k|hgg\ ug{, cf];f/k;f/ ug{ jf lgsf;L jf k}7f/L ug{ jf

u/fpg x'Fb}g .

-@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg

bkmf ^ adf]lhd cg'dltkq lnO{ tf]lsP adf]lhdsf] zt{sf]

cwLgdf /xL b]xfo adf]lhdsf] p2]Zosf] nflu b'n{e jf

nf]kf]Gd'v jGohGt' jf jg:klt jf ;f] sf] gd'gf /fVg, k|of]u

ug{, lgolGqt k|hgg\ ug{, cf];f/k;f/, lgsf;L jf k}7f/L ug{

;lsg]5 M–

-s_ jGohGt'sf] kfngkf]if0f ug{,

-v_ jg:klt /f]Kg, x'sf{pg,

-u_ jGohGt' jf jg:klt jf ;f] sf] gd'gf pTkfbg

ug{, :jb]z jf ljb]zdf vl/b ljqmL ug{,

-3_ cWoog, cg';Gwfg, k/LIf0f, tfnLd, k|bz{gL,

;+/If0f lzIff, h}ljs ;|f]t ;+/If0f jf z}lIfs

k|of]hgdf pkof]u ug{ .

$= cg'dltkq dfu ug'{ kg]{ M bkmf # sf] pkbkmf -@_ adf]lhdsf]

s'g} sfo{ ug{ rfxg] JolQm, ;+:yf jf lgsfon] tf]lsP adf]lhd

Joj:yfkg lgsfo ;dIf cg'dltkq dfu ug'{ kg]{5 .

%= k/fdz{ dfu ug'{ kg]{ M -!_ bkmf $ adf]lhd cg'dltkq dfu

ePdf Joj:yfkg lgsfon] ;f] ;DaGwdf j}1flgs lgsfoaf6

l;kmfl/; ;lxtsf] k/fdz{ dfu ug]{5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd l;kmfl/; ;lxtsf] k/fdz{

dfu ePdf j}1flgs lgsfon] ;f] ljifodf cWoog u/L To:tf]

cg'dltkq lbFbf g]kfndf /x]sf b'n{e jf nf]kf]Gd'v jGohGt'

jf jg:kltsf] k|hfltsf] cl:tTjnfO{ k|lts"n c;/ gkg]{

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

137

 

s'/fdf ljZj:t ePdf To:tf] cg'dltkq lbg Joj:yfkg

lgsfonfO{ l;kmfl/; ug]{5 .

-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd j}1flgs lgsfon] l;kmfl/;

ubf{ ckgfpg] sfo{ljlw tf]lsP adf]lhd x'g]5 .

^= cg'dltkq lbg ;Sg]M -!_ j}1flgs lgsfoaf6 bkmf % adf]lhd

l;kmfl/; k|fKt ePdf / Joj:yfkg lgsfo b]xfo adf]lhdsf]

cj:yf ljBdfg ePsf] s'/fdf ljZj:t ePdf;f] lgsfon]

cg'dltkq dfu ug]{ JolQm, ;+:yf jf lgsfonfO{ tf]lsP

adf]lhdsf] cg'dltkq lbg ;Sg]5M–

-s_ k}7f/L afx]ssf] cGo sfo{sf] nflu cg'dltkq

dfu ePsf]df To:tf] jGohGt' jf jg:klt jf

;f] sf] gd'gf cg'dltkq dfu ug]{ JolQm, ;+:yf

jf lgsfosf] :jfldTj jf lgoGq0fdf /x]sf]

b]lvPdf,

-v_ k}7f/L afx]ssf] cGo sfo{sf] nflu cg'dltkq

dfu ePsf]df To:tf] jGohGt' jf jg:klt jf

;f] sf] gd'gf cg'dltkq dfu ug]{ JolQm, ;+:yf

jf lgsfon] k|rlnt sfg"g adf]lhd k|fKt u/]sf]

b]lvPdf,

-u_ ;DalGwt lgsfoaf6 To:tf] jGohGt' jf

jg:klt jf ;f] sf] gd'gfsf] :j:ytfsf]

k|df0fkq k|fKt ePsf] b]lvPdf,

-3_ hLljt jGohGt' eP To;nfO{ 9'jfgL ug{ ;lsg]

kof{Kt / pko'Qm aGbf]a:t ePsf] / 9'jfgL ubf{

To;nfO{ 3fp, rf]6 gnfUg], To;sf] :jf:Yodf

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

138

 

xflg gf]S;fgL jf To; pk/ lgd{d Jojxf/

gx'g] s'/fdf ljZjf; ug{ ;lsg] cfwf/ ePdf,

-ª_ h'g d'n'sdf To:tf] jGohGt' jf jg:klt jf

;f] sf] gd'gf lgsf;L ug{ nfluPsf] xf] ;f]

d'n'ssf] clwsf/k|fKt lgsfon To:tf] jGohGt'

jf jg:klt jf ;f] sf] gd'gf k}7f/L ug{ lbPsf]

cg'dltkq jf cg'dltkq lbg] dg;fokq jf

h'g d'n'saf6 To:tf] jGohGt' jf jg:klt jf

;f] sf] gd'gf g]kfndf k}7f/L ug{ nfluPsf] xf]

;f] d'n'ssf] clwsf/ k|fKt lgsfon] To:tf]

jGohGt' jf jg:klt jf ;f] sf] gd'gf lgsf;L

ug{ lbPsf] cg'dltkq jf cg'dltkq lbg]

dg;fokq k|fKt ePsf] b]lvPdf,

-r_ h'g k|of]hgsf nflu g]kfndf To:tf] jGohGt'

jf jg:klt jf ;f] sf] gd'gf k}7f/L ug{

nfluPsf] xf] ;f] k|of]hgsf nflu dfq k|of]u x'g]

/ Jofkfl/s k|of]hgsf nflu k|of]u gx'g]

b]lvPdf,

-5_ h'g d'n'sdf To:tf] jGohGt' jf jg:klt jf

;f] sf] gd'gf lgsf;L ug{ nfluPsf] xf] ;f]

d'n'sdf To;sf] k|of]u Jofkfl/s k|of]hgsf

nflu gx'g] u/L To:tf] d'n'ssf] clwsf/k|fKt

lgsfoaf6 cfZjf;gkq k|fKt ePsf] b]lvPdf .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] cj:yf /x]sf] s'/fdf

ljZj:t x'gsf nflu cfjZostf cg';f/ Joj:yfkg lgsfon]

s'g} ;Ssn sfuhft jf k|ltlnlk dfu ug{ ;Sg]5 / o;/L

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

139

 

dfu eP adf]lhdsf sfuhft ;DalGwt JolQm, ;+:yf jf

lgsfon] Joj:yfkg lgsfo ;dIf k]z ug'{ kg]{5 .

-#_ pkbkmf -!_ adf]lhd cg'dltkq lbFbf Joj:yfkg

lgsfon] cg'dltkqdf To:tf] jGohGt' jf jg:klt jf ;f] sf]

gd'gfsf] k|of]u, Joj:yfkg, kfngkf]if0f, ;+/If0f, af;:yfg,

9'jfgL ;fwg jf dfu{ cflbsf cfjZos zt{x? tf]Sg ;Sg]5 /

To:tf zt{x? kfngf ug'{ ;DalGwt cg'dltkq k|fKt JolQm,

;+:yf jf lgsfosf] st{Jo x'g]5 .

-$_ pkbkmf -!_ adf]lhd Joj:yfkg lgsfoaf6 h'g

k|of]hgsf] nflu cg'dltkq lbPsf] xf] cg'dltkq k|fKt JolQm,

;+:yf jf lgsfon] ;f]xL k|of]hgsf nflu dfq To:tf] jGohGt'

jf jg:klt jf ;f] sf] gd'gfsf] k|of]u ug'{ jf u/fpg' kg]{5 .

-%_ o; bkmf adf]lhd k|bfg ul/Psf] cg'dltkq h'g

JolQm, ;+:yf jf lgsfon] k|fKt u/]sf] xf] ;f]xL JolQm, ;+:yf jf

lgsfosf] k|of]hgsf nflu dfq dfGo x'g]5 / cGo JolQm,

;+:yf jf lgsfon] k|of]u ug]{ u/L x:tfGt/0f x'g ;Sg] 5}g .

-^_ pkbkmf -#_, -$_ jf -%_ sf] k|lts"n x'g] u/L

cg'dltkq k|fKt JolQm, ;+:yf jf lgsfon] s'g} sfd u/]df

Joj:yfkg lgsfon] tf]lsP adf]lhdsf] sfo{ljlw k"/f u/L

h'g;'s} avt cg'dltkq /2 ug{ ;Sg]5 .

-&_ cg'dltkqsf] cjlw, gjLs/0f, b:t'/ / vf/]hL

;DaGwL Joj:yf tf]lsP adf]lhd x'g]5 .

&= nf]kf]Gd'v jGohGt' jf jg:klt jf ;f] sf] gd'gf dflgg] M o;

P]gdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg bkmf ^ sf]

pkbkmf -!_ adf]lhd k|bfg ul/Psf] cg'dltkq adf]lhd s'g}

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

140

 

JolQm, ;+:yf jf lgsfon] tf]lsP adf]lhd k/:yfgLo ;+/If0f

u/L pTkfbg u/]sf] b]xfo adf]lhdsf] jGohGt' jf jg:klt jf

;f] sf] gd'gfnfO{ nf]kf]Gd'v jGohGt' jf jg:klt jf ;f] sf]

gd'gf dflgg]5 M–

-s_ lgolGqt k|hgg\ u/fO{ k|yd k':tf -Pkm–!

h]g]/]zg_ k}bf ug{ cg'dltkq adf]lhd lapsf]

?kdf k|of]u ePsf] b'n{e jGohGt' jf ;f] sf]

gd'gfaf6 pTkfbg ul/Psf] k|yd k':tf / ;f]af6

pTkfbg ul/Psf jGohGt' tyf ;f] sf] gd'gf,

-v_ s[lqd ?kdf x'sf{pg jf pTkfbg ug{ cg'dltkq

adf]lhd lapsf] ?kdf k|of]u ePsf] b'n{e

jg:klt jf ;f] sf] gd'gfaf6 x'sf{OPsf] jf

pTkfbg ul/Psf] jg:klt tyf ;f] sf] gd'gf .

t/ To:tf jGohGt' jf jg:kltsf]

pTkfbg ug{ lapsf] ?kdf k|of]u ePsf]

cg'dltkq adf]lhdsf] jGohGt' jf jg:klt jf

;f] sf] gd'gfnfO{ b'n{e jGohGt' jf jg:klt jf

;f] sf] gd'gf g} dflgg]5 .

*= ;+/lIft jGohGt' jf jg:kltsf] gd'gfsf] sf/f]af/ ug{ ;lsg] M

-!_ ;+/lIft jGohGt'sf] kfngkf]if0f ug{ jf ;+/lIft jg:klt

/f]Kg, x'sf{pg jf To:tf] jGohGt' jf jg:kltsf] gd'gf

cfk"m;Fu /fVg, k|of]u ug{, pTkfbg ug{, lapsf] ?kdf Jofkf/

ug{, cf];f/k;f/ ug{ jf lgsf;L jf k}7f/L ug{ rfxg] JolQm,

;+:yf jf lgsfon] cg'dltkq lng' kg]{5 .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

141

 

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd cg'dltkq lng rfxg] JolQm,

;+:yf jf lgsfon] Joj:yfkg lgsfo ;dIf tf]lsP adf]lhd

lgj]bg lbg' kg]{5 .

-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd lgj]bg k/]df ;f] sf] hfFra'em

ubf{ b]xfosf s'/fdf ljZj:t ePdf j}1flgs lgsfo;Fu k/fdz{

u/L Joj:yfkg lgsfon] pkbkmf -!_ adf]lhdsf] s'g} jf ;a}

k|of]hgsf nflu tf]lsP adf]lhd cg'dltkq lbg ;Sg]5 M–

-s_ k}7f/L afx]ssf] cGo sfo{sf] nflu cg'dltkq

dfu ePsf]df To:tf] jGohGt' jf jg:klt jf

;f] sf] gd'gf cg'dltkq dfu ug]{ JolQm, ;+:yf

jf lgsfosf] :jfldTj jf lgoGq0fdf /x]sf]

b]lvPdf,

-v_ k}7f/L afx]ssf] cGo sfo{sf] nflu cg'dltkq

dfu ePsf]df To:tf] jGohGt' jf jg:klt jf

;f] sf] gd'gf cg'dltkq dfu ug]{ JolQm, ;+:yf

jf lgsfon] k|rlnt sfg"g adf]lhd k|fKt u/]sf]

b]lvPdf,

-u_ hLljt jGohGt' 9'jfgL ug{sf] nflu kof{Kt

aGbf]a:t ePsf] / To;nfO{ 9'jfgL ubf{ 3fp,

rf]6 gnfUg], xflg gf]S;fgL gx'g] jf To; pk/

lgd{d Jojxf/ gx'g] s'/fdf ljZjf; ug]{ cfwf/

ePdf .

-$_ pkbkmf -#_ adf]lhd cg'dltkq lbFbf Joj:yfkg

lgsfon] cfjZostf cg';f/ To:tf] jGohGt' jf jg:klt jf

;f] sf] gd'gf /fVg], k|of]u ug]{, kfng kf]if0f ug]{, /f]Kg], x'sf{pg]

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

142

 

tyf pTkfbg ug]{ tl/sf ;DaGwdf tyf To:tf] jGohGt' jf

jg:klt jf ;f] sf] gd'gf lapsf] ?kdf Jofkf/ ug{,

cf];f/k;f/ ug{ jf lgsf;L jf k}7f/L ug{sf] nflu dfu{, 9'jfgL

ug]{ tl/sf, af;:yfg / cGo cfjZos ljifodf zt{ tf]Sg

;Sg]5 / To:tf zt{x? kfngf ug'{ ;DalGwt cg'dltkq k|fKt

JolQm, ;+:yf jf lgsfosf] st{Jo x'g]5 .

-%_ pkbkmf -$_ adf]lhdsf zt{x? kfngf gePdf

Joj:yfkg lgsfon] tf]lsP adf]lhdsf] sfo{ljlw k"/f u/L

h'g;'s} avt To:tf] cg'dltkq /2 ug{ ;Sg]5 .

-^_ o; bkmf adf]lhd lbOPsf] cg'dltkqsf] cjlw,

gjLs/0f, vf/]hL, b:t'/ tyf ;f] sf] sfo{ljlw ;DaGwL cGo

Joj:yf tf]lsP adf]lhd x'g]5 .

(= pTklQsf] k|df0fkq / lgsf;L cg'dltkq cfjZos x'g] M bkmf

* df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg s'g} klg ;+/lIft

jGohGt' jf jg:kltsf] gd'gf k}7f/L ubf{ To:tf] jGohGt' jf

jg:kltsf] k|hflt dxf;lGwsf] cg';"rL–# df ;dfj]z ug]{

d'n'sn] k|bfg u/]sf] pTklQsf] k|df0fkq / lgsf;L cg'dltkq

cfjZos kg]{5 .

!)= k'gM lgsf;L ;DaGwL ljz]if Joj:yf M -!_ Psk6s g]kfnleq

k}7f/L ul/Psf] ;Í6fkGg jGohGt' jf jg:klt jf ;f] sf]

gd'gf o; bkmf adf]lhd k'gM lgsf;Lsf] cg'dltkq k|bfg geO{

lgsf;L x'g ;Sg] 5}g .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd ;Í6fkGg jGohGt' jf

jg:klt jf ;f] sf] gd'gf k'gM lgsf;L ug{ rfxg] JolQm, ;+:yf

jf lgsfon] Joj:yfkg lgsfo ;dIf lgj]bg lbg' kg]{5 .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

143

 

-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd lgj]bg k/]df / k'gM lgsf;L

ug{ nfluPsf] ;Í6fkGg jGohGt' jf jg:klt jf ;f] sf] gd'gf

o; P]g jf k|rlnt sfg"g adf]lhd g]kfndf k}7f/L ul/Psf]

ePdf Joj:yfkg lgsfon] To:tf] jGohGt' jf jg:klt jf ;f]

sf] gd'gf bkmf ^ jf * adf]lhdsf] k|s[of k'/f u/L k'gM

lgsf;L ug{ cg'dltkq k|bfg ug{ ;Sg]5 .

!!= jGohGt' jf jg:kltsf] cl:tTjpk/ hf]lvd x'g gx'g] M -!_

bkmf ^, * / !) df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg ;f]

adf]lhd cg'dltkq k|bfg ubf{ To:tf] jGohGt' jf jg:kltsf]

cl:tTj nf]k gx'g]] jf To;sf] yk vt/f jf hf]lvd gx'g] /

h'g k|of]hgsf nflu cg'dltkq k|bfg ePsf] xf] ;f] k|of]hgsf

nflu dfq k|of]u x'g] s'/fdf ;'lglZrt x'g] u/L k|bfg ug'{

kg]{5 .

-@_ o; P]g adf]lhd ;Í6fkGg jGohGt' jf jg:klt

jf ;f] sf] gd'gfsf] sf/f]af/ ug{ cg'dltkq k|bfg u/]kl5

To:tf] cg'dltkq k|fKt JolQm, ;+:yf jf lgsfon] To:tf]

jGohGt' jf jg:klt jf ;f] sf] gd'gf s] s;/L k|of]u u/]sf]

5 ;f] sf] Joj:yfkg lgsfo jf ;f] lgsfon] clVtof/L lbPsf]

lgsfon] lgoldt cg'udg jf lgu/fgL ug'{ kg]{5 .

-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd cg'udg jf lgu/fgL ubf{

cg'dltkq k|fKt JolSt jf ;+:yf jf lgsfon] cg'dltkqsf]

zt{ k|lts"n x'g] u/L ;Í6fkGg jGohGt' jf jg:klt jf ;f]

sf] gd'gfsf] k|of]u u/]sf] kfOPdf cg'udg jf lgu/fgL ug]{

lgsfon] h'g;'s} jvt To:tf] jGohGt' jf jg:klt jf ;f] sf]

gd'gf hkmt ug{ jf lgoGq0fdf lng ;Sg]5 .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

144

 

-$_ cg'dltkq k|fKt JolQmn] ;Í6fkGg jGohGt' jf

jg:klt jf ;f] sf] gd'gfsf] lgsf;L u/]sf] ePdf Joj:yfkg

lgsfo jf ;f] lgsfon] clVtof/L lbPsf] lgsfon] lgsf;L

ul/Psf] d'n'ssf] clwsf/k|fKt clwsf/L;Fu o; bkmfsf]

k|of]hgsf nflu lgoldt ?kdf tf]lsP adf]lhd ;Dks{ ug'{

kg]{5 .

!@= dxf;lGwsf] kIf /fi6« x'g' kg]{ M o; kl/R5]bdf cGoq h'g;'s}

s'/f n]lvPsf] eP tfklg ;Í6fkGg jGohGt' jf jg:klt jf

;f] sf] gd'gf dxf;lGwsf] kIf ePsf] /fi6«df dfq lgsf;L ug{

cg'dltkq lbOg]5 .

kl/R5]b–# ;Í6fkGg jGohGt' jf jg:klt jf ;f] sf] gd'gfsf] btf{ ;DaGwL Joj:yf

!#= ;Í6fkGg jGohGt' jf jg:kltsf] k|hflt btf{ ug'{kg]{ M -!_ of]

P]g k|f/De x'Fbfsf avt s;}n] cg'dltkq lnO{ jf glnO{ s'g}

hLljt ;Í6fkGg jGohGt' jf jg:klt cWoog, cg';Gwfg,

k/LIf0f, k|lzIf0f, k|bz{g, ;+/If0f lzIff, h}ljs ;|f]t ;+/If0f,

z}lIfs k|of]hg jf cGo s'g} k|of]hgsf nflu /fv]sf], k|of]u

u/]sf] jf s'g} ;Í6fkGg jg:klt /f]k]sf], x'sf{Psf] jf s'g}

;Í6fkGg jGohGt'nfO{ kfngkf]if0f u/]sf] jf 3/ kfn'jf agfO{

To;af6 nfe k|fKt u/]sf] eP of] P]g k|f/De ePsf] Ps

jif{leq To:tf] jGohGt' jf jg:klt btf{ ug{ ;DalGwt JolQm,

;+:yf jf lgsfon] Joj:yfkg lgsfo ;dIf tf]lsP adf]lhd

lgj]bg ug'{ kg]{5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd lgj]bg k/]df To:tf] jGohGt'

jf jg:klt k|rlnt sfg"g k|lts"n gx'g] u/L /fv]sf] jf k|of]u

u/]sf] s'/fdf Joj:yfkg lgsfo ljZj:t ePdf ;f] lgsfon]

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

145

 

To:tf] jGohGt' jf jg:klt tf]lsP adf]lhd btf{ u/L

;DalGwt JolQm, ;+:yf jf lgsfonfO{ btf{ k|df0fkq k|bfg ug'{

kg]{5 .

-#_ o; bkmf adf]lhdsf] sfo{ljlw k"/f gu/L /fv]sf]

jGohGt' jf jg:klt tf]lsP adf]lhd hkmt x'g]5 .

-$_ o; bkmf adf]lhd lbOg] btf{ k|df0fkqsf] cjlw,

gjLs/0f, btf{ z'Ns tyf cGo Joj:yf tf]lsP adf]lhd x'g]5 .

!$= k}7f/L ul/Psf] ;Í6fkGg jGohGt' jf jg:klt jf ;f] sf]

gd'gf btf{ ug'{ kg]{ M -!_ of] P]g jf o; P]g cGtu{t ag]sf]

lgod adf]lhd g]kfndf k}7f/L ul/Psf ;Í6fkGg jGohGt' jf

jg:klt jf ;f] sf] gd'gf tf]lsP adf]lhd btf{ ug'{ kg]{5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf jGohGt' jf jg:klt jf ;f]

sf] gd'gf btf{ ug{sf] nflu ;DalGwt JolQm, ;+:yf jf lgsfon]

To:tf] jGohGt' jf jg:klt jf ;f] sf] gd'gf k}7f/L u/]sf]

k}+tL; lbgleq b]xfosf sfuhft ;+nUg u/L Joj:yfkg lgsfo

;dIf lgj]bg lbg' kg]{5 M–

-s_ To:tf] jGohGt' jf jg:klt jf ;f] sf] gd'gf

lgsf;L ug{ ;DalGwt d'n'ssf] clwsf/ k|fKt

lgsfon] lbPsf] cg'dltkq,

-v_ To:tf] jGohGt' jf jg:kltsf] gd'gfsf]

pTklQsf] k|df0fkq,

-u_ Joj:yfkg lgsfon] k}7f/L ug{ lbPsf]

cg'dltkq,

-3_ eG;f/ dx;'n r'Qmf u/]sf] lg:;f,

-ª_ To:tf] jGohGt' jf jg:kltsf] gd'gfsf]

:j:ytfsf] k|df0fkq .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

146

 

-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd k/]sf] lgj]bgsf ;DaGwdf

cfjZos hfFra'em u/L To:tf] jGohGt' jf jg:klt jf ;f] sf]

gd'gf of] P]g jf o; P]g cGtu{t ag]sf] lgod adf]lhd k}7f/L

ul/Psf] b]lvPdf Joj:yfkg lgsfon] To:tf] jGohGt' jf

jg:klt jf ;f] sf] gd'gf btf{ u/L ;DalGwt JolQm, ;+:yf jf

lgsfonfO{ tf]lsP adf]lhd btf{ k|df0fkq lbg]5 .

!%= x:tfGt/0f ug{ gx'g] M -!_ bkmf !# jf !$ adf]lhd btf{ ePsf

s'g} klg ;Í6fkGg jGohGt' jf jg:klt jf ;f] sf] gd'gf

Joj:yfkg lgsfo jf tf]lsP adf]lhdsf] clwsf/Lsf] cg'dlt

lagf xs x:tfGt/0f jf gfd;f/L x'g] 5}g .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd ;Í6fkGg jGohGt' jf

jg:klt jf ;f] sf] gd'gfsf] xs x:tfGt/0f jf gfd;f/L ug{

cg'dlt k|bfg ug]{ ;DaGwL Joj:yf tf]lsP adf]lhd x'g]5 .

kl/R5]b–$ Joj:yfkg lgsfo tyf j}1flgs lgsfo ;DaGwL Joj:yf

!^= Joj:yfkg lgsfoM -!_ o; P]gsf] k|of]hgsf] nflu b]xfosf

lgsfonfO{ Joj:yfkg lgsfo dflgg]5M–

-s_ jGohGt' jf ;f] sf] gd'gfsf] ;DaGwdf

/fli6«o lgs'~h tyf jGohGt' ;+/If0f

ljefu,

-v_ jg:klt jf ;f] sf] gd'gfsf] ;DaGwdf

jg ljefu .

-@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg

g]kfn ;/sf/n] g]kfn /fhkqdf ;"rgf k|sfzg u/L s'g} vf;

jGohGt' jf jg:klt jf ;f] sf] gd'gfsf] ;DaGwdf s'g} vf;

lgsfonfO{ Joj:yfkg lgsfosf] ?kdf tf]Sg ;Sg]5 .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

147

 

!&= Joj:yfkg lgsfosf] sfd, st{Jo / clwsf/ M o; P]gdf

cGoq plNnlvt sfd, st{Jo / clwsf/sf] cltl/Qm

Joj:yfkg lgsfosf] sfd, st{Jo / clwsf/ b]xfo adf]lhd

x'g]5 M–

-s_ of] P]g jf o; P]g cGtu{t ag]sf]

lgod adf]lhd ;Í6fkGg jGohGt' jf

jg:klt jf ;f] sf] gd'gf lgsf;L jf

k}7f/L eP jf gePsf]] ;DaGwdf

lgoldt ?kdf cg'udg ug]{,

-v_ cg'dltkq k|fKt JolQm jf ;+:yf jf

lgsfon] of] P]g jf o; P]g cGtu{t

ag]sf] lgod jf cg'dltkqdf plNnlvt

zt{ pNnª\3g u/]df cg'dltkq /2 ug]{,

-u_ ;Í6fkGg jGohGt' jf jg:kltsf]

;DaGwdf cWoog cg';Gwfg tyf

k|rf/ k|;f/ ug]{ jf u/fpg],

-3_ dxf;lGwsf] sfof{Gjogsf] l:yltsf

;DaGwdf ug'{ kg]{ gLltut, ;+:yfut /

sfg"gL pkfosf ;DaGwdf g]kfn

;/sf/sf] tkm{af6 cfjlws k|ltj]bg

tof/ ug]{,

-ª_ dxf;lGw sfof{Gjog ;DaGwdf cGo

cfjZos Joj:yf ug]{, /

-r_ tf]lsP adf]lhdsf cGo sfo{ ug]{ .

!*= j}1flgs lgsfo M -!_ o; P]gsf] k|of]hgsf] nflu b]xfosf

lgsfonfO{ j}1flgs lgsfo dflgg]5M–

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

148

 

-s_ jGohGt' jf ;f] sf] gd'gfsf] ;DaGwdf

k|fs[lts lj1fg ;ª\u|xfno, lqe'jg

ljZjljBfno,

-v_ jg:klt jf ;f] sf] gd'gfsf] ;DaGwdf

jg:klt ljefu .

-@_ pkbkmf -!_ df h'g;''s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg

g]kfn ;/sf/n] g]kfn /fhkqdf ;"rgf k|sfzg u/L s'g} vf;

jGohGt' jf jg:klt jf ;f] sf] gd'gfsf] ;DaGwdf s'g} vf;

lgsfonfO{ j}1flgs lgsfosf] ?kdf tf]Sg ;Sg]5 .

!(= j}1flgs lgsfosf] sfd, st{Jo / clwsf/ M o; P]gdf cGoq

plNnlvt sfd, st{Jo / clwsf/sf] cltl/Qm j}1flgs

lgsfosf] sfd, st{Jo / clwsf/ b]xfo adf]lhd x'g]5 M–

-s_ g]kfn ;/xbleq kfOg] ;Í6fkGg

jGohGt' jf jg:kltsf] cl:tTjsf]

cj:yf af/]df lgoldt ?kdf cWoog

cg';Gwfg u/L Joj:yfkg lgsfonfO{

cfjZos k/fdz{ k|bfg ug]{]{ / To:tf]

cWoog cg';Gwfgsf] ;DaGwdf

cfjZostf cg';f/ k|ltj]bg k|sfzg

ug]{,

-v_ ;Í6fkGg jGohGt' jf jg:klt jf ;f]

sf] gd'gfsf] :j:ytfsf] k|df0fkq hf/L

ug]{,

-u_ ;Í6fkGg jGohGt' jf jg:kltsf

k|hfltx?af/] Joj:yfkg lgsfonfO{

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

149

 

cfjZostf cg';f/ ;Nnfx jf k/fdz{

pknJw u/fpg],

-3_ ljleGg k|hfltsf ;Í6fkGg jGohGt'

jf jg:kltsf] kl/ro, klxrfg /

jlu{s/0faf/] lg0f{o ug]{,

-ª_ dxf;lGwdf ;"rLs[t ;Í6fkGg

jGohGt' jf jg:kltsf k|hfltx?sf]

j}1flgs tyf k|fljlws ljifodf k|rf/

k|;f/ ug]{ jf u/fpg],

-r_ ;Í6fkGg jGohGt' jf jg:kltsf]

;+/If0fsf nflu dxf;lGw;Fu ;DalGwt

ljleGg lgsfo aLr ;dGjo ug]{, /

-5_ tf]lsP adf]lhdsf cGo sfo{ ug]{ .

kl/R5]b–% s;"/ / ;hfo

@)= s;"/ u/]sf] dflgg] M s;}n] b]xfosf] s'g} sfd u/]df o; P]g

adf]lhdsf] s;"/ u/]sf] dflgg]5 M–

-s_ bkmf # ljkl/t b'n{e jf nf]kf]Gd'v

jGohGt' jf jg:klt jf ;f] sf] gd'gf

v/Lb laqmL ug]{, cfkm";Fu /fVg], k|of]u

ug]{, kfngkf]if0f ug{], /f]Kg], x'sf{pg],

lgolGqt k|hgg\ ug]{, cf];f/k;f/ ug{],

lgsf;L jf k}7f/L ug]{ sfo{ u/] jf

u/fPdf,

-v_ bkmf * ljkl/t ;+/lIft jGohGt' jf

jg:klt jf ;f] sf] gd'gfsf] vl/b

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

150

 

lalqm ug]{, cfk"m;Fu /fVg], k|of]u ug]{,

kfngkf]if0f ug{], /f]Kg], x'sf{pg],

cf];f/k;f/ ug]{, lgsf;L jf k}7f/L ug]{

sfo{ u/] jf u/fPdf,

-u_ bkmf !# jf !$ adf]lhd ;Í6fkGg

jGohGt' jf jg:klt jf ;f] sf] gd'gf

btf{ gu/]df,

-3_ bkmf !% adf]lhd cg'dlt glnO{

;Í6fkGg jGohGt' jf jg:klt jf ;f]

sf] gd'gf xs x:tfGt/0f jf gfd;f/L

u/fPdf, jf

-ª_ v08 -s_, -v_, -u_ / -3_ df n]lvP

b]lv afx]s o; P]g jf o; P]g cGtu{t

ag]sf] lgod ljkl/t s'g} sfo{ u/]df .

@!= ;hfo M -!_ b]xfosf] s;"/ ug]{ JolQmnfO{ b]xfo adf]lhd ;hfo

x'g]5 M–

-s_ bkmf @) sf] v08 -s_ adf]lhd b'n{e

jGohGt' jf ;f] sf] gd'gf ;DaGwL

s;"/ ug]{nfO{ s;"/sf] dfqf cg';f/

kfFr jif{b]lv kGw| jif{;Dd s}b jf

kfFrnfv ?k}ofFb]lv bznfv ?k}ofF;Dd

hl/afgf jf b'a} / b'n{e jg:klt jf ;f]

sf] gd'gf ;DaGwL s;"/ ug]{nfO{

s;"/sf] dfqf cg';f/ Ps jif{b]lv

kfFrjif{;Dd s}b jf Psnfv ?k}ofFb]lv

kfFrnfv ?k}ofF;Dd hl/afgfjf b'a} .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

151

 

-v_ bkmf @) sf] v08 -s_ adf]lhd

nf]kf]Gd'v jGohGt' jf ;f] sf] gd'gf

;DaGwL s;"/ ug]{nfO{ s;"/sf] dfqf

cg';f/ b'O{ jif{b]lv bzjif{;Dd s}b jf

Psnfv ?k}ofFb]lv kfFrnfv ?k}ofF;Dd

hl/afgfjf b'a} / nf]kf]Gd'v jg:klt jf

;f] sf] gd'gf ;DaGwL s;"/ ug]{nfO{ 5

dlxgf b]lv Ps jif{;Dd s}b jf

krf;xhf/ ?k}ofFb]lv Psnfv

?k}ofF;Dd hl/afgfjf b'a} .

-u_ bkmf @) sf] v08 -v_ adf]lhd

;+/lIft jGohGt' jf ;f] sf] gd'gf

;DaGwL s;"/ ug]{nfO{ Ps jif{ b]lv

kfFrjif{;Dd s}b jf aL;xhf/ ?k}ofFb]lv

Psnfv ?k}ofF;Dd hl/afgf jf b'a} /

;+/lIft jg:klt jf ;f] sf gd'gf

;DaGwL s;"/ ug]{nfO{ s;"/sf] dfqf

cg';f/ Ps dlxgfb]lv 5 dlxgf;Dd

s}b jf Psxhf/ ?k}ofFb]lv krf;xhf/

?k}ofF;Dd hl/afgf jf b'a} .

-3_ bkmf @) sf] v08 -u_ / -3_ ljkl/t

sfo{ ug]{nfO{ s;"/sf] dfqf cg';f/

krf;xhf/ ?k}ofFb]lv Psnfv

?k}ofF;Dd hl/afgf .

-ª_ bkmf @) sf] v08 -ª_ adf]lhdsf] s'g}

sfo{ ug]{nfO{ s;"/sf] dfqf cg';f/

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

152

 

Psxhf/ ?k}ofFb]lv kRrL;xhf/

?k}ofF;Dd hl/afgf .

-r_ o; P]g adf]lhdsf] s'g} s;"/ ug{ d2t

ug]{, b'?T;fxg ug]{, pS;fpg] jf To:tf]

sfo{ ug{ pBf]u ug]{ JolQmnfO{ d'Vo

s;"/bf/nfO{ x'g] ;hfosf] cfwf ;hfo

x'g]5 .

-@_ o; P]g adf]lhd s;"/ 7xl/g] s'g} sfo{ ug]{

JolQmnfO{ d2t ug]{ jf s'g} lsl;dn] ;xof]u k'¥ofpg]

dltof/nfO{ d'Vo s;"/bf/nfO{ x'g] ;hfosf] cfwf ;hfo

x'g]5 .

-#_ o; P]g cGtu{tsf] s;"/sf] cg';Gwfg ;DaGwL

sfo{df afwf lj/f]w ug]{nfO{ tLg dlxgf;Dd s}b jf kfFrxhf/

?k}ofF;Dd hl/afgf jf b'a} ;hfo x'g]5 .

@@= hkmt x'g] M o; P]g cGtu{tsf] s;"/;Fu ;DalGwt ;Í6fkGg

jGohGt' jf jg:klt jf ;f] sf] gd'gf tyf To:tf] s;"/df

k|of]u ePsf cGo j:t', ;fdu|L, xftxltof/ tyf ;jf/L ;fwg

;d]t hkmt x'g]5 .

kl/R5]b–^ d'2fsf] cg';Gwfg tyf bfo/L

@#= cg';Gwfg clws[tM -!_ o; P]g cGtu{tsf] s;"/sf] cg';Gwfg

ug]{ clwsf/ /fli6«o lgs'~h, cf/If, ;+/If0f If]q / dWojtL{

If]qsf] xsdf ;DalGwt ;+/Ifs jf lghn] tf]s]sf]

clws[t:t/sf] sd{rf/L / cGo If]qsf] xsdf lhNnf jg

sfof{no /x]sf] lhNnfdf lhNnf jg clws[t jf lghn] tf]s]sf]

clws[t:t/sf] sd{rf/L tyf lhNnf jg sfof{no g/x]sf]

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

153

 

lhNnfdf g]kfn ;/sf/n] tf]s]sf] clws[t:t/sf] sd{rf/LnfO{

x'g]5 .

-@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg

g]kfn ;/sf/n] g]kfn /fhkqdf ;"rgf k|sfzg u/L o; P]g

cGtu{tsf] s;"/sf] cg';Gwfgsf] nflu ;+o'Qm cg';Gwfg 6f]nL

u7g ug{ jf g]kfn ;/sf/sf] s'g} clws[tnfO{ tf]Sg ;Sg]5 .

-#_ pkbkmf -!_ jf -@_ adf]lhdsf] cg';Gwfg clws[t jf

6f]nLn] s;"/sf] cg';Gwfg ubf{ b]xfo adf]lhdsf] clwsf/

k|of]u ug{ ;Sg]5 M–

-s_ s;"/bf/nfO{ tTsfn lu/ˆtf/ u/L

cfjZos sf/afxL ug]{,

-v_ o; P]g cGtu{tsf] s;"/df cg';Gwfg

ubf{ jf ;a'b k|df0f ;Íng ubf{

k|rlnt sfg"g adf]lhd h'g;'s}

sfof{no, 3/, ejg, uf]bfd, ;jf/L

;fwg jf cGo s'g} :yfgsf] vfgtnf;L

lng] jf lng nufpg],

-u_ s;"/;Fu ;DalGwt ;Í6fkGg jGohGt'

jf jg:klt jf ;f] sf] gd'gf tyf

To:tf] s;"/df k|of]u ePsf cGo j:t',

;fdu|L, xftxltof/, ;jf/L ;fwg tyf

bzL k|df0f k|fKt ePdf a/fdb ug]{,

-3_ s;"/sf] cg';Gwfg ubf{ k|rlnt sfg"g

adf]lhd cg';Gwfg clws[tsf]

x}l;otdf cfjZos clwsf/ k|of]u

ug]{ .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

154

 

-$_ cg';Gwfg clws[tnfO{ o; P]g cGtu{tsf] s;"/df

cg';Gwfg ubf{ cleo'QmnfO{ aofg u/fpg], ;/hdLg d'r'Nsf

tof/ ug]{ ;d]tsf cg';Gwfg sfo{sf] ;DaGwdf k|rlnt sfg"g

adf]lhd k|x/L clws[tnfO{ eP ;/xsf] clwsf/ x'g]5 .

-%_ o; P]g cGtu{tsf] s;"/sf] cg';Gwfg tyf

txlssftsf] sfo{df cfjZos ;xof]u ug'{ ;'/Iff lgsfosf]

st{Jo x'g]5 .

@$= cleo'QmnfO{ y'gfdf /fVg ;lsg] M -!_ o; P]g cGtu{t

sf/afxL rnfOPsf] s'g} JolQmn] s'g} k|df0f nf]k jf gfz ug{

;Sg] jf cg';Gwfgdf afwf, Jojwfg jf k|lts"n k|efj kfg{

;Sg] kof{Kt sf/0f ePdf cg';Gwfg clws[tn] sf/0f v'nfO{

lghnfO{ k|rlnt sfg"g adf]lhd y'g'jf k"hL{ lbO{ y'gfdf /fVg

;Sg]5 .

-@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg

s'g} cf/f]lkt JolQmnfO{ y'gfdf /fVg' k/]df af6fsf] Dofb

afx]s kqmfp u/]sf] rf}aL; 306fleq d'2f x]g]{ clwsf/L ;dIf

pkl:yt u/fO{ lghsf] cg'dlt lnP/ dfq y'gfdf /fVg' kg]{5 .

-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd y'gfdf /fVg] cg'dlt dfu

u/]sf]df d'2f x]g]{ clwsf/Ln] cg';Gwfg ;Gtf]ifhgs eP jf

gePsf] ljrf/ u/L Psk6sdf tL; lbgdf ga9\g] u/L a9Ldf

gAa] lbg;Dd y'gfdf /fVg] cg'dlt lbg ;Sg]5 .

@%= d'2fsf] bfo/LM -!_ o; P]g cGtu{tsf] s;"/ ;DaGwL d'2f g]kfn

;/sf/ jfbL x'g]5 .

-@_ o; P]g cGtu{tsf] s;"/sf] cg';Gwfg ;DkGg

ePkl5 cg';Gwfg clws[tn] d'2f rNg] jf grNg] lg0f{osf]

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

155

 

nflu ;DalGwt ;/sf/L jsLn ;dIf k7fpg' kg]{5 / ;/sf/L

jsLnaf6 d'2f rNg] lg0f{o ePdf cg';Gwfg clws[tn] d'2f

bfo/ ug{' kg]{5 .

@^= d'2f x]g]{ cbfntM o; P]g cGtu{tsf] s;"/ ;DaGwL d'2f x]g]{

clwsf/ ;DalGwt lhNnf cbfntnfO{ x'g]5 .

kl/R5]b–& ljljw

@&= g]kfn ;/sf/sf] ljz]if clwsf/ M -!_ bkmf # / * df h'g;'s}

s'/f n]lvPsf] eP tfklg ;Í6fkGg jGohGt' jf jg:kltsf]

;+/If0fdf g]kfn ;/sf/sf] k|of;nfO{ ;xof]u k'¥ofpg] jf ;f]

k|of]hgsf] nflu cWoog jf cg';GwfgnfO{ pknlAwd"ns

agfpg k|fljlws ;xof]u k'¥ofpg] s'g} d'n'ssf] cg'/f]wdf

cWoog, ;+/If0f lzIff jf cg';Gwfgsf] k|of]hgsf nflu g]kfn

;/sf/n] Ps cfly{s jif{df Ps hf]8L;Dd s'g} k|hfltsf]

;Í6fkGg jGohGt' jf;f] sf] s'g} gd'gf jf tf]lsP adf]lhdsf]

;ª\Vof jf kl/df0fdf s'g} ;Í6fkGg jg:klt jf ;f] sf] gd'gf

g]kfnL hgtf / g]kfn ;/sf/sf] ;b\efjgfsf] k|tLssf] ?kdf

pkxf/ :j?k To:tf] d'n'snfO{ pknJw u/fpg ;Sg]5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd pknJw u/fPsf] jGohGt' jf

jg:klt jf ;f] sf] gd'gf Jofkfl/s k|of]hgsf nflu k|of]u

gul/g] cfZjf;g ;DalGwt d'n'saf6 To;/L pknJw u/fpg'

cl3 g} g]kfn ;/sf/n] s'6g}lts dfWodaf6 k|fKt ug'{kg]{5 .

-#_ pkbkmf -!_ adf]lhd jGohGt' jf jg:klt jf ;f]

sf] gd"gf pknAw u/fPsf] jflif{s ljj/0f jgtyf e"–;+/If0f

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

156

 

dGqfnon] k|To]s cfly{s jif{ ;dfKt ePsf] tLg dlxgfleq

;ª\3Lo ;+;bsf] ;DalGwt ;ldlt ;dIf k]z ug'{ kg]{5 .

-$_ o; P]gdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg

g]kfn ;/sf/n] s'g} klg ;Í6fkGg jGohGt' jf jg:klt jf

;f] sf] gd'gf cWoog, cg';Gwfg, cjnf]sg, ko{j]If0f, k/LIf0f,

h}ljs ;|f]t ;+/If0f jf ;+/If0f lzIffsf] k|of]hgsf nflu /fVg,

k|of]u ug{ jf b'n{e jGohGt' eP lgolGqt k|hgg\ u/fO{ klxnf]

k':tf k}bf ug{ / b'n{e jg:klt eP s[lqd ?kdf lap / a]gf{

pTkfbg ug{, /f]Kg jf x'sf{pg ;Sg]5 .

@*= kf/jxgdf /x]sf] cj:yfdf nfu" gx'g] M -!_ bkmf #, * / !) df

h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg ;Í6fkGg jGohGt' jf

jg:klt jf ;f] sf] gd'gfsf] lznaGb afs; -sG;fOG6d]G6_

csf]{ d'n'saf6 g]kfnsf] Onfsfdf kf/jxg eO{ t];|f] d'n'sdf

9'jfgL ubf{ o; P]gsf] Joj:yf nfu" x'g] 5|}g .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] lznaGb afs; g]kfndf

/xFbfsf] cjlwdf j}1flgs lgsfo jf ;DalGwt Sjf/]G6fOg

clwsf/Lsf] lgu/fgLdf /xg]5 .

@(= Jofkfl/s k|of]hgsf] nflu sf/f]af/ ePsf] gdflgg] M k|rlnt

sfg"gdf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg ko{6sLo,

;fF:s[lts, k/Dk/fut 1fgsf] k|j4{g, z}lIfs, dgf]/~hgfTds,

v]ns'b, cg';GwfgfTds, ;f}Gbo{k/s k|of]hgsf nflu tf]lsP

adf]lhdsf] b/df ga9fO{ ;fdfGo z'Ns lnO{ s'g} ;Í6fkGg

jGohGt' jf jg:klt jf ;f] sf] gd'gfsf] b[Zofjnf]sg jf

k|bz{gL u/fpg] sfdnfO{ Jofkfl/s k|of]hgsf nflu ePsf]

sf/f]af/ dflgg] 5}g .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

157

 

#)= hkmt ePsf jGohGt' jf jg:klt jf ;f] sf] gd'gfsf] Joj:yfkg M

-!_ o; P]gsf] k|lts"n x'g] u/L s'g} sfd sf/afxL ePsf] sf/0fn] o; P]g adf]lhd hkmt ePsf ;Í6fkGg jGohGt' jf jg:klt jf ;f] sf] gd'gf Joj:yfkg lgsfon] b]xfo adf]lhd Joj:yfkg ug'{ kg]{5 M–

-s_ hLljt g/x]sf] ;Í6fkGg jGohGt' jf jg:kltsf] gd'gf gi6 ug]{,

-v_ ;Í6fkGg jGohGt' jf jg:klt hLljt g} /x]sf] ePdf / ;+/If0f ug{ cfjZos b]lvPdf g]kfnleqsf] k|fs[lts af;:yfgdf 5f]8\g jf /f]Kg jf ;fg{ jf ;+/If0fsf] nflu cGo cfjZos pkfo ckgfpg ;DalGwt lgsfodf k7fpg],

t/ hLljt g} /x]sf] eP tfklg ;+/If0f ug{ xflgsf/s x'g]] jf g]kfnsf /}yfg] ;Í6fkGg jGohGt' jf jg:kltnfO{ k|lts"n k|efj k'¥ofpg] jGohGt' jf jg:klt jf ;f] sf] gd'gf gi6 ug'{ kg]{5 .

-u_ ;+/If0f ug{ cfjZos gb]lvPsf] jf ;+/If0f ug{ ;Dej gePsf] nf]kf]Gd'v jf ;+/lIft jGohGt' jf jg:klt jf ;f] sf] gd'gf k|rlnt sfg"g adf]lhd lnnfd ug{],

-3_ cfjZos zt{ tf]sL z}lIfs, j}1flgs, cWoog, cg';Gwfgsf] k|of]hgsf nflu jf wfld{s sfo{sf nflu ;fj{hlgs ;+:yf jf lgsfonfO{ pknJw u/fpg],jf

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

158

 

-ª_ tf]lsP adf]lhd cGo tl/sfn] Joj:yfkg ug]{ jf u/fpg] .

-@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg o; P]g adf]lhdsf] sfo{ljlw k"/f geO{ k}7f/L ePsf] sf/0fn] hkmt ePsf] ;Í6fkGg jGohGt'jf jg:klt jf ;f] sf]gd'gf h'g d'n'saf6 k}7f/L ePsf] xf] ;f]xL d'n'sdf lkmtf{ k7fpg ;DalGwt clwsf/LnfO{ g]kfn ;/sf/n] n]vL k7fpg]5 .

-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd n]vL k7fpFbf ;DalGwt d'n'sn] To:tf] jGohGt' jf jg:klt jf ;f] sf] gd'gf lkmtf{ n}hfg rfx]df jf To:tf] d'n'ssf] clwsf/k|fKt lgsfon] cg'/f]w u/]df g]kfn ;/sf/sf] lg0f{oaf6 To:tf] jGohGt' jf jg:klt jf ;f] sf] gd'gf ;DalGwt d'n'snfO{ lkmtf{ lbg ;lsg]5 .

-$_ pkbkmf -#_ adf]lhd ;Í6fkGg jGohGt' jf jg:klt jf ;f] sf]gd'gf lkmtf{ ubf{ nfUg] vr{ To;/L lkmtf{ n}hfg] d'n'sn] Joxf]g'{ kg]{5 .

-%_ pkbkmf -#_ adf]lhd lg0f{o ePsf] ldltn] gAa] lbgleq ;DalGwt d'n'sn] To:tf] jGohGt' jf jg:klt jf ;f] sf] gd'gf lkmtf{ n}hfg' kg]{5 .

-^_ pkbkmf -@_ adf]lhd n]vL k7fpFbf ;DalGwt d'n'sn] lkmtf{ n}hfg OR5f JoQm gu/]df jf OR5f JoQm u/] tfklg pkbkmf -%_ adf]lhdsf] cjlwleq lkmtf{ n}hfg g;s]df To:tf jGohGt' jf jg:klt jf ;f] sf] gd'gf Joj:yfkg lgsfon] pkbkmf -!_ adf]lhd Joj:yfkg ug'{ kg]{5 .

-&_ pkbkmf -!_ adf]lhd s'g} ;Í6fkGg jGohGt' jf jg:klt jf ;f] sf] gd'gf gi6 ug'{ cl3 To:tf] jGohGt' jf jg:klt jf ;f] sf] gd'gfnfO{ j}1flgs k/LIf0fsf nflu tf]lsP

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

159

 

adf]lhdsf] k|of]uzfnfdf k7fpg' kg]{5 / ;f] k|of]uzfnfsf] k|ltj]bgaf6 To:tf] jGohGt' jf jg:klt jf ;f] sf] gd'gf gi6 ug'{ kg]{ b]lvPdf ;DalGwt lhNnf cbfnt, lhNnf k|zf;g sfof{no / :yfgLo txsf k|ltlglwsf] /f]xj/df tf]lsP adf]lhd gi6 ug'{kg]{5 .

#!= ;Í6fkGg jGohGt' tyf jg:klt /fli6«o ;dGjo ;ldlt M -!_ of] P]g tyf dxf;lGwsf] k|efjsf/L sfof{Gjog ug{sf] nflu ;Í6fkGg jGohGt' jf jg:kltsf] k|hfltsf] ;+/If0f / ;+jw{g ug{ ckgfpg' kg]{ gLltut, sfg"gL / ;+:yfut pkfosf ;DaGwdf g]kfn ;/sf/nfO{ l;kmfl/; ug{ / o; P]gsf] sfof{Gjogdf cfjZos ;xof]u / ;dGjo ug{ b]xfo adf]lhdsf] Ps ;Í6fkGg jGohGt' tyf jg:klt /fli6«o ;dGjo ;ldlt /xg]5 M–

-s_ ;lrj, jg tyf e"–;+/If0f dGqfno– ;+of]hs -v_ ;x;lrj, sfg"g, Gofo, tyf ;+;bLo

dfldnf dGqfno – ;b:o -u_ dxflgb]{zs, eG;f/ ljefu – ;b:o -3_ dxflgb]{zs, /fli6«o lgs'~h tyf

jGohGt' ;+/If0f ljefu – ;b:o -ª_ dxflgb]{zs, jg ljefu – ;b:o -r_ dxflgb]{zs, jg:klt ljefu – ;b:o -5_ dxflgb]{zs, x'nfs ;]jf ljefu – ;b:o -h_ k|x/L gfoj dxflg/LIfs, s]Gb|Lo

cg';Gwfg Ao"/f], g]kfn k|x/L – ;b:o -em_ cg';Gwfg lgb]{zs, /fli6«o cg';Gwfg

ljefu – ;b:o -`_ sfo{sf/L lgb]{zs, /fli6«o ljlw

lj1fg k|of]uzfnf – ;b:o

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

160

 

-6_ k|d'v, k|fs[lts lj1fg ;ª\u|xfno, lqe'jg ljZjljBfno – ;b:o

-7_ ;ldltn] tf]s]sf] kbflwsf/L – ;b:o–;lrj -@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] ;ldltsf] j}7sdf

cfjZostf cg';f/ ;DalGwt If]qsf] lj1nfO{ cfdGq0f ug{ ;lsg]5 .

-#_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] ;ldltsf] a}7s ;DaGwL sfo{ljlw tf]lsP adf]lhd x'g]5 .

#@= jGohGt' / jg:kltsf] gfd k|sfzg ug]{ M -!_ g]kfn ;/sf/n] dxf;lGwsf] cg';"rL–!, cg';"rL–@ / cg';"rL–# df plNnlvt jGohGt' tyf jg:kltsf] ljleGg k|hflt jf pkk|hfltsf] j}1flgs gfd, cª\u|]hL gfd tyf ;Dej eP;Dd g]kfnL gfd ;j{;fwf/0fsf] hfgsf/Lsf] nflu g]kfn /fhkqdf k|sfzg ug]{5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd gfd k|sfzg ubf{ To:tf jGohGt' jf jg:klt g]kfndf kfOg] xf] xf]Og ;f] ;d]t v'nfpg' kg]{5 .

##= ljj/0fsf] clen]v /fVg] M -!_ Joj:yfkg lgsfon] k|To]s cfly{s jif{sf nflu b]xfosf] ljj/0fsf] clen]v /fVg' kg]{5 M–

-s_ bkmf ^ sf] pkbkmf -!_, bkmf * sf] pkbkmf -#_, bkmf !) sf] pkbkmf -#_, bkmf !# sf] pkbkmf -@_, bkmf !$ sf] pkbkmf -#_ / bkmf !% sf] pkbkmf -!_ adf]lhd k|bfg ul/Psf] cg'dltkq / btf{ k|df0fkqsf] ;ª\Vof, cg'dltkq jf k|df0fkq k|bfg ul/Psf] ldlt / To;sf] lsl;d,

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

161

 

-v_ ;Í6fkGg jGohGt' jf jg:klt jf ;f] sf] gd'gf lgsf;L, k}7f/L, v/Lb, laqmL tyf cf];f/k;f/ ug]{ JolQm, ;+:yf jf lgsfosf] gfd tyf ;f] sf] kl/df0f / ;Dej eP;Dd To:tf jGohGt'sf] cfsf/sf] ljj/0f / efn] jf kf]yL s] /x]sf] xf] ;f] v'Ng] ljj/0f,

-u_ bkmf @@ adf]lhd hkmt ePsf] jf bkmf @# sf] pkbkmf -#_ sf] v08 -u_ adf]lhd a/fdb ePsf] ;Í6fkGg jGohGt' jf jg:klt jf ;f] sf] gd'gfsf] ljj/0f,

-3_ bkmf @& sf] pkbkmf -!_ adf]lhd g]kfn ;/sf/n] ljb]zL d'n'snfO{ pknJw u/fPsf] ;Í6fkGg jGohGt' jf jg:klt jf ;f] sf] gd'gfsf] ljj/0f,

-ª_ o; P]g adf]lhd hkmt jf a/fdb ePsf ;Í6fkGg jGohGt', jg:klt jf ;f] sf] gd'gfsf ;DaGwdf bkmf #) sf] pkbkmf -!_ adf]lhd ul/Psf] Joj:yfkg ;DaGwL ljj/0f,

-r_ bkmf #) sf] pkbkmf -#_ adf]lhd ;DalGwt d'n'sn] lkmtf{ nu]sf] ;Í6fkGg jGohGt' jf jg:klt jf ;f] sf] gd'gfsf] ljj/0f .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] ljj/0f Joj:yfkg lgsfon] k|To]s jif{ tf]lsP adf]lhd ;fj{hlgs ug'{ kg]{5 .

#$= sf]if v8f ug{ ;lsg]M -!_ ;Í6fkGg jGohGt' jf jg:kltsf] ;+/If0f, ;+jw{g, cWoog tyf cg';Gwfg ;d]tsf] nflu Pp6f sf]if v8f ug{ ;lsg]5 .

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

162

 

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] sf]ifdf hDdf ul/g] /sd, sf]ifsf] ;~rfng tyf Joj:yfkg / To;sf] cfGtl/s lgoGq0f tf]lsP adf]lhd x'g]5 .

-#_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] sf]ifsf] n]vfsf] n]vfk/LIf0f dxfn]vf k/LIfsaf6 x'g]5 .

#%= k'/:sf/ lbg ;lsg] M -!_ o; P]g adf]lhd s;"/ dflgg] sfo{ ePsf] jf x'g nfu]sf] ;"rgf lbg] / cg';Gwfg tyf ;a'b k|df0f ;Íngsf] sfo{df ;xof]u k'¥ofpg] JolQmnfO{ Joj:yfkg lgsfon] Psnfv ?k}ofF;Dd k'/:sf/ lbg ;Sg]5 .

-@_ o; P]g adf]lhd s;"/ dflgg] sfo{sf] cg';Gwfg tyf ;a'b k|df0f ;Íngdf pNn]vgLo of]ubfg k'¥ofO{ ;Í6fkGg jGohGt' jf jg:klt jf ;f] sf] gd'gfsf] Jofkf/ lgoGq0fdf ;xof]u k'¥ofpg] JolQm jf sd{rf/LnfO{ Joj:yfkg lgsfon] Psnfv ?k}ofF;Dd /sd k|f]T;fxg k'/:sf/ :j?k pknAw u/fpg ;Sg]5 .

#^= k|rlnt sfg"g adf]lhd x'g] M o; P]gdf n]lvPsf s'/fdf o;} P]g adf]lhd / cGo s'/fdf k|rlnt g]kfn sfg"g adf]lhd x'g]5 .

#&= lgod agfpg ;Sg]M g]kfn ;/sf/n] of] P]g sfof{Gjog ug{sf] nflu cfjZos lgod agfpg ;Sg]5 .

#*= lgb]{lzsf agfpg ;Sg] M -!_ g]kfn ;/sf/n] of] P]g / o; P]g cGtu{t ag]sf] lgodsf] clwgdf /xL lgb]{lzsf agfpg ;Sg]5 .

-@_ pkbkmf -!_ n] lbPsf] clwsf/sf] ;j{;fdfGotfdf k|lts"n c;/ gkg]{ u/L g]kfn ;/sf/n] ;Í6fkGg jGohGt' jf jg:klt jf ;f] sf] gd'gfsf] cGt/f{li6«o Jofkf/ lgodg /

v08 ^&_ k"jf{ltl/QmfÍ !s g]kfn /fhkq efu @ ldlt @)&$.!.!)

163

 

lgoGq0fsf] nflu vf;u/L b]xfosf ljifodf lgb]{lzsf agfpg ;Sg]5 M–

-s_ ;Í6fkGg jGohGt' jf jg:klt jf ;f] sf] gd'gfsf] sf/f]af/sf] nflu cg'dltkq k|bfg ug]{ ljifo,

-v_ k}7f/L ul/Psf ;Í6fkGg jGohGt' jf jg:klt jf ;f] sf] gd'gf btf{ ug]{ ;DaGwL ljifo,

-u_ ;Í6fkGg jGohGt' jf jg:klt jf ;f] sf] gd'gfsf] clen]v /fVg] ;DaGwL ljifo,

-3_ hkmt ePsf ;Í6fkGg jGohGt' jf jg:klt jf ;f] sf] gd'gf Joj:yfkg ug]{ ;DaGwL ljifo,

-ª_ cGo cfjZos ljifo . k|df0fLs/0f ldltM @)&$.!.!)

cf1fn], sdnzfnL l3ld/]

g]kfn ;/sf/sf] ;lrj

!^#

d'b|0f ljefu, l;+xb/af/, sf7df8f}+df d'lb|t . d"No ?= &%.– uf]=x'=b=g+= !^.@)^@.^#