qt nhtm

GV: Nguyễn Thị Thương Email: [email protected]

1

Quản trị Ngân hàng thương mại

mailto:[email protected]

Chương 1: Tổng quan về quản trị ngân hàng TMChương 2: Quản trị vốn tự có, quản trị tài sản nợ, tài

sản có của NHTMChương 3 :Quản trị doanh thu, chi phí, lợi nhuận và

quản trị rủi ro trong kinh doanh ngân hàng TMChương 4 : Quản trị nguồn lực khác của ngân hàng

TM

NỘI DUNG :

3

GIÁO TRÌNH VÀ TÀI LIỆU THAM KHẢO

1) PGS, TS. Traàn Huy Hoaøng, Quaûn trò ngaân haøng thöông maïi. Nhaø xuaát baûn Thoáng keâ, TP. HCM 2007.

2) TS Trương Quang Thông.Quản trị Ngân hàng thương mại. NXB Tài Chính 2010

3) Commercial Bank Management, Peter S. Rose, Tröôøng Ñaïi hoïc Kinh teá Quoác daân Haø Noäi, Nhaø xuaát baûn Taøi chính, Haø Noäi 2001.

www.sbv.gov.vn

Chương 1

CHƯƠNG 1TỔNG QUAN VỀ

QUẢN TRỊ NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI

4

www.themegallery.com

NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI

Khái niệm:Là loại hình TCTD được thực hiện toàn bộ hoạt động ngân hàng (hoạt động kinh doanh tiền tệ và dịch vụ ngân hàng với nội dung thường xuyên là nhận tiền gửi, sử dụng số tiền này để cấp tín dụng và cung ứng các dịch vụ thanh toán) và các hoạt động kinh doanh khác có liên quan vì mục tiêu lợi nhuận.


CHỨC NĂNG CƠ BẢN CỦA NGÂN HÀNG


VỊ TRÍ CÁC NHTM TRÊN THỊ TRƯỜNG

Vị trí quan trong nhất thể hiện ở:• Quy mô tài sản• Sự đa dạng về nghiệp vụ kinh doanh và các sản phẩm

dịch vụ cung ứng• Sự phong phú về đối tượng khách hàng• Địa bàn hoạt động• Khả năng thỏa mãn lợi ích của các chủ thể tham gia

thị trường tài chính cũng như toàn nền kinh tế: Tận dụng lợi thế kinh tế nhờ quy mô, phạm vi Hạn chế sự không cân xứng về thông tin


HỆ THỐNG CÁC TRUNG GIANTÀI CHÍNH

NH hợp tác

NHTM

NH đầu tư

NH chính sách

NH phát triển

TCTD

TGTC khác

CÁC TRUNG GIANTÀI CHÍNH

Ngân hàng

TCTD phi NH

CT tài chính

CT cho thuê TC

CT bảo hiểm

Quỹ trợ cấp

CT đầu tư

Quỹ TT tiền tệ


VỊ TRÍ CÁC NHTM TRÊN THỊ TRƯỜNG

NHTM

Là tổ chức tín dụng Được thực hiện toàn bộ hoạt động NH Là tổ chức nhận tiền gửi Cung cấp dịch vụ thanh toán

Tổ chức TD phi NH

Là tổ chức tín dụng Được thực hiện một số hoạt động NH Là tổ chức không nhận tiền gửi Không cung cấp dịch vụ thanh toán


ĐẶC TRƯNG KINH DOANH CỦA NHTM

- Đối tượng kinh doanh của NHTM là tiền tệ- một loại hàng hóa đặc biệt.

- KH của NH cũng mang những đặc trưng riêng khác với KH của xí nghiệp sản xuất hàng hóa thông thường.

- Sản phẩm của NH là sản phẩm dịch vụ. Nó mang tính vô hình, không tách rời, không ổn định, không dự trữ được.

- Trong quá trình hoạt động, NH luôn phải đối mặt với một cường độ cạnh tranh cao trên thị trường

- Gắn với lĩnh vực tiền tệ nên hoạt động kinh doanh NH có mức độ rủi ro rất cao.

- NHTM phải chịu sự giám sát mạnh mẽ, thường xuyên của các cơ quan quản lý kinh tế vĩ mô.


RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH NGÂN HÀNG

RỦI RO ĐẶC THÙ TRONG KINH DOANH NGÂN HÀNG

RỦI ROTÍN DỤNG

RỦI ROLÃI SUẤT

RỦI ROHỐI ĐOÁI

RỦI ROTHANH KHOẢN


VAI TRÒ CỦA NHTM

Là nơi cung cấp vốn chủ yếu cho nền kinh tế

Là cầu nối doanh nghiệp với thị trường

Là công cụ để nhà nước điều tiết vĩ mô nền kinh tế

Là cầu nối nền tài chính quốc gia và nền tàichính quốc tế


CÁC MÔ HÌNH NHTM

Theo tính chất và lĩnh vực hoạt động- Ngân hàng chuyên môn hóa- Ngân hàng đa năng

Theo quy mô và khối lượng giao dịch- Ngân hàng bán lẻ- Ngân hàng bán buôn


NGÂN HÀNG CHUYÊN DOANH

Khái niệm:Là loại hình NH chuyên hoạt động trong một hoặc một số lĩnh vực nhất định hoặc trong phạm vi một hoặc một số địa bàn nhất định. Đặc điểm:- Tính tập trung cao- Hạn hẹp về đối tượng khách hàng, địa bàn hoạt động- Quy mô hoạt động không lớn


NGÂN HÀNG CHUYÊN DOANH

Ưu điểm◦Lượng khách hàng tương đối ổn định◦Có điều kiện để đào tạo nhân viên có trình độ

chuyên sâu Nhược điểm

◦Rủi ro cao◦Khả năng cạnh tranh không cao◦Khó nắm bắt được diễn biến của toàn bộ nền kinh tế◦Tạo ra sự phân cách trong chu trình tài chính của

mỗi quốc gia


NGÂN HÀNG ĐA NĂNG

Khái niệm:Là Ngân hàng cung cấp moi dịch vụ ngân hàng cho moi đối tượng Đặc điểm:- Phạm vi khách hàng rộng lớn- Sản phẩm, dịch vụ đa dạng- Lĩnh vực hoạt động rộng lớn


NGÂN HÀNG ĐA NĂNG

Ưu điểm◦ Thoả mãn nhu cầu đa dạng của khách hàng◦ Phân tán rủi ro◦ Tận dụng được lợi thế kinh tế nhờ quy mô và nhờ phạm vi◦ Cạnh tranh tốt hơn về chủng loại sản phẩm

Nhược điểm◦ Khó hơn trong vấn đề tuyển dụng và đào tạo nhân viên cũng

như cán bộ quản lý◦ Cạnh tranh ngày càng gay gắt◦ Phân tán về nguồn lực


NGÂN HÀNG BÁN BUÔN

Khái niệm:Là loại hình NH mà hoạt động của nó chủ yếu là thực hiện với các KH lớn như: các NH, các công ty tài chính, Nhà nước, các doanh nghiệp lớn. Đặc điểm:- Quy mô vốn lớn nhưng chỉ tập trung giao dịch đối với một số lượng nhỏ KH- Số lượng giao dịch của NH nhỏ nhưng giá trị của các khoản giao dịch lớn- Thường là các NH lớn, hoạt động tại các trung tâm tài chính quốc tế và phát triển mạnh về các hoạt động kinh doanh quốc tế


NGÂN HÀNG BÁN BUÔN

Ưu điểm:- Chi phí giao dịch bình quân nhỏ( số lượng giao dịch ít mà giá trị giao dịch lớn)- Mức độ trung thành của KH cao( phục vụ một số ít KH, số lượng các NH bán buôn cũng là không nhiều)- Cạnh tranh về giá( tiềm năng lớn) Nhược điểm:- Khó phân tán rủi ro( do chỉ tập trung vào một số ít KH, một số ít lĩnh vực)


NGÂN HÀNG BÁN LẺ

Khái niệm:Là loại hình NH mà hoạt động chủ yếu của nó là cung cấp các dịch vụ trực tiếp cho doanh nghiệp, hộ gia đình, các cá nhân, các khoản tín dụng nhỏ. Đặc điểm:- Quy mô vốn hạn chế nhưng phân tán nhỏ lẻ tới lượng

KH lớn, đa dạng- Tính ổn định của vốn thấp- Mạng lưới hoạt động rộng- Giá trị mỗi giao dịch nhỏ nhưng số lượng giao dịch lớn- Sản phẩm, dịch vụ đa dạng- Chi phí nhân viên chiếm tỷ trong lớn trong tổng chi phí


NGÂN HÀNG BÁN LẺ

Ưu điểm:- Dễ phân tán rủi ro- Dễ mở rộng giao dịch với nhiều đối tượng KH- Dịch vụ NH bán lẻ thường kết hợp sản phẩm đa tiện ích, được xây dựng trên cơ sở công nghệ hiện đại. Nhược điểm:- Chi phí hoạt động lớn

05/01/2023 22

Nhaän xeùt:

Ngaân haøng thöông maïi laø moät loaïi hình doanh nghieäp Ngaân haøng thöông maïi laø moät doanh nghieäp ñaëc bieätNgaân haøng thöông maïi laø moät trung gian tài chính

Doanh nghieäp, toå chöùc, kinh teá, hoä gia ñình, caù nhaân

Doanh nghieäp, toå chöùc, kinh teá, hoä gia ñình, caù nhaân

Huy ñoäng voán

Caáp tín duïng

NGAÂN HAØNG


QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN HỆ THỐNG NGÂN HÀNG VIỆT NAM

Trước khi Pháp xâm lược: chưa có NH Giữa TK XIX - đầu TK XX: thiết lập NH Đông Dương

và Pháp Hoa Ngân hàng (hoàn toàn trong tay người ngoại quốc)

1927: An Nam ngân hàng (tại Sài Gòn) 1949 – 1950: Việt Nam công thương NH 1954: hai miền đất nước có 2 hệ thống NH 1975: hệ thống NH cả nước được hoà nhập 1988: hệ thống NH chia thành 2 cấp 1988 – nay: hệ thống NH phát triển không ngừng

Cô caáu toå chöùc boä maùy Ngaân haøng Thöông maïi:

Kể tên 2 ngân hàng đang hoạt động tại Việt Nam◦ - Không phải là NHTM◦ - Là Ngân hàng đầu tư◦ - Là NHTM 100% vốn nước ngoài◦ - Là ngân hàng liên doanhNgân hàng có vốn điều lệ lớn nhất Việt NamNgân hàng có mạng lưới hoạt động rộng nhất Việt Nam

25

THẢO LUẬN

1. Khái niệm, chức năng của quản trị ngân hàng thương mại

2. Các nhân tố tác động tới hoạt động quản trị ở các ngân hàng thương mại

3. Nâng cao chất lượng quản trị tại ngân hàng thương mại - Một yêu cầu khách quan

26

QUẢN TRỊ NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI

Quaûn trò ngaân haøng laø vieäc thieát laäp caùc chöông trình hoaït ñoäng kinh doanh ñeå ñaït caùc muïc ñích, muïc tieâu kinh doanh daøi haïn vaø ngaén haïn cuûa ngaân haøng, laø vieäc xaùc ñònh vaø ñieàu hoøa caùc nguoàn taøi nguyeân ñeå thöïc hieän chöông trình, caùc muïc tieâu kinh doanh, ñoù laø vieäc toå chöùc, laõnh ñaïo vaø kieåm tra nhaân vieân cuûa ngaân haøng thöïc hieän chöông trình, caùc muïc tieâu ñaõ ñeà ra.

Khaùi nieäm veà quaûn trò kinh doanh ngaân haøng

1. Tối đa hóa doanh thu hoạt động của NHTM

2. Tối thiểu hóa chi phí hoạt động của NHTM

3. Giảm thiểu rủi ro hoạt động của NHTM

4. Tối đa hóa hiệu quả hoạt động của NHTM

28

Chức năng quản trị ngân hàng thương mại

• Quản lý thanh khoản &

vai trò của dự trữ• Quản lý tài sản có, tài sản nợ • Quản lý tài sản nợ• Quản lý vốn chủ sở hữu

29

Một số nghiệp vụquản trị ngân hàng thương mại

05/01/2023 PGS. TS Tran Huy Hoang 30

2. Caùc chöùc naêng cuûa quaûn trò kinh doanh ngaân haøng

Hoạch định Tổ chức

Lãnh đạo Phối hợp

Kiểm tra

31

THẢO LUẬN: Giải pháp nào cho vấn đề nhân sự hiện nay tại ngân hàng?1.Giải quyết tình trạng sinh viên ra

trường vẫn phải đào tạo lại2.Làm sao để giữ chân nhân tài3.Làm sao để sa thải nhân viên

nhưng không gây ra những vấn đề tiêu cực?

05/01/2023GV Nguyễn Thị Thương_K.TCNH

32

Chương 2: QUẢN TRỊ VỐN TỰ CÓ, QUẢN TRỊ TÀI SẢN NỢ, TÀI SẢN

CÓ CỦA NGÂN HÀNG

VỐN VÀ VAI TRÒ CỦA VỐN

Vốn của NHTM là những giá trị tiền tệ do NHTM tạo lập hoặc huy động được, dùng để cho vay, đầu tư hoặc thực hiện các dịch vụ kinh doanh khác.

VỐN VÀ VAI TRÒ CỦA VỐN

Vốn là cơ sở để Ngân hàng tổ chức moi hoạt động kinh doanh Vốn quyết định quy mô hoạt động tín dụng và các hoạt động khác của Ngân hàng Vốn quyết định năng lực thanh toán và đảm bảo uy tín của Ngân hàng trên thương trường Vốn quyết định năng lực cạnh tranh của Ngân hàng

NỘI DUNG& TÍNH CHẤT VỐN

VỐN TỰ CÓ VỐN HUY ĐỘNG VỐN ĐI VAY VỐN KHÁC

Caùc heä soá an toaøn ñeå ñaûm baûo möùc voán tự có hôïp lyù cuûa ngaân haøng

a. Heä soá giôùi haïn huy ñoäng voán : H1 > 5%.

b. Heä soá voán chuû sôû höõu so vôùi taøi saûn coù:H2 toái thieáu 5%

c. Heä soá Cooke (heä soá voán chuû sôû höõu so vôùi taøi saûn Có ruûi ro):H3

1Voán chuû sôû höõuH x 100%

Toång nguoàn voán huy ñoäng

2Voán chuû sôû höõuH x 100%Toång taøi saûn coù

3Voán chuû sôû höõuH x 100%

Toång taøi saûn coù ruûi ro qui ñoåi

37

Tyû leä ñoøn baåy taøi chính (Leverage ratio)

5,5%saûntaøiToångbaûncôVTC1chínhtaøibaåyñoønleäTyû

6%saûntaøiToångVTCToång2chínhtaøibaåyñoønleäTyû

VD

2,630

6,356

7,814 7,699

8,755 8,755

0

1,000

2,000

3,000

4,000

5,000

6,000

7,000

8,000

9,000

TỶ ĐỒNG

ACB BIDVNGÂN HÀNG

TÌNH HÌNH TĂNG TRƯỞNG VỐN ĐIỀU LỆ

VD

STT Tên ngân hàng Số, ngày cấp giấy phép

Vốn điều lệ tính đến năm 2009

Số CN &SGD

1 NH Hàng hải 0001/NHGP ngày 08/06/1991 2.240 tỷ đồng 26

2NH Nông nghiệp& Phát triển nông thôn VN

280/QĐ-NH5 ngày 15/01/1996 13.400 tỷ đồng 926

3 NH Kỹ Thương 0040/NHGP ngày 06/08/1993 3.642 tỷ đồng 46

4NH Ngân hàng Đầu tư& Phát triển Việt Nam

287 /QĐ-NH5 ngày 21/09/1996 8.755 tỷ đồng 111

CHỨC NĂNG VỐN TỰ CÓ

Là điều kiện tiền đề để thành lập NH VTC mang chức năng bảo vệ, là “tấm nệm” chống đỡ

rủi ro, là tài sản đảm bảo lòng tin đối với KH. Là căn cứ quyết định quy mô TS Có của mỗi NH.

Quy mô, sự tăng trưởng của VTC sẽ quyết định năng

lực và thế phát triển NHTM. …

1. Các áp lực buộc ngân hàng phải tăng vốn tự có. Lạm phát Nhu cầu duy trì và gia tăng lòng tin của công chúng. Những biến động kinh. Những giới hạn về cho vay, huy động vốn,… Chi phí trong hoạt động của ngân hàng gia tăng. Nhu cầu mở rộng quy mô. Do cơ quan quản lý buộc phải tăng vốn tự có. Do áp lực của cạnh tranh trong hội nhập kinh tế quốc tê.

Các phương pháp tăng vốn tự có

Xác định vốn ngân hàng theo giá trị sổ sách – Chuẩn mực kế toán đã được chấp nhận phổ biến (GAAP)

Giá trị sổ sách= Giá trị sổ sách của tài sản – Giá trị sổ sách của các

khoản nợ= Mệnh giá của vốn cổ phần + thặng dư vốn + lợi nhuận

không chia + dự phòng tổn thất từ tín dụng và cho thuê

Ưu điểm: dễ tính toán. Nhược điểm: không tính đến yếu tố lạm phát

Cách xác định vốn tự có

Xác định mức vốn ngân hàng theo chuẩn mực kế toán quy tắc (Regulatory accouting principle – RAP)

Vốn RAP = vốn cổ phần của các cổ đông (CP thường, thu nhập giữ lại và dự trữ) + Cổ phiếu ưu đãi vĩnh viễn + dự phòng tổn thất tín dụng và cho thuê + giấy nhận nợ thứ cấp có khả năng chuyển đổi thành cổ phiếu thường + các khoản khác (như thu nhập từ công ty con, vốn góp vào doanh nghiệp khác)


Xác định mức vốn ngân hàng theo giá thị trường (MVC – Market value Capital)

MVC = Giá trị thị trường của tài sản (MVA) – Giá trị thị trường của nợ (MVL)

Ngân hàng có thể nhanh chóng ước lượng gần đúng vốn ngân hàng theo giá trị thị trường bằng công thức:

MVC = Giá trị thị trường hiện tại của mỗi cổ phiếu x Số lượng cổ phiếu đã phát hành


Quy định của Ngân hàng nhà nước về quản lý vốn tự có

Yếu tố chi phí Yếu tố thời gian Rủi ro thanh khoản Quyền kiểm soát ngân hàng Lợi tức trên mỗi cổ phiếu Yếu tố linh hoạt

Các yếu tố ảnh hưởng đến việc lựa chọn phương pháp tăng vốn tự có

Bước 1. Xây dựng kế hoạch tài chính tổng thể cho ngân hàng

Bước 2. Xác định lượng vốn cần phải có để phù hợp với các mục tiêu đã chọn

Bước 3. Xác định số lượng vốn bên trong có thể tạo ra từ lợi nhuận giữ lại

Bước 4. đánh giá và lựa chọn phương cách tăng vốn thích hợp với nhu cầu và các mục tiêu của Ngân hàng.

Hoạch định nhu cầu vốn ngân hàng

05/01/2023GV Nguyễn Thị Thương_K.TCNH

47

2.1.1.3 Phương pháp tăng VCSH

Tăng vốn từ bên ngoài

Tăng vốn từ bên trong

Phát hành CP thường

Phát hành CPƯĐ vĩnh viễn

Giấy nợ thứ cấp

Tăng lợi nhuận giữ lại

1. Tình hình tăng vốn tự có của các ngân hàng thương mại

Mạng lưới kinh doanh được mở rộng◦ + 5 Ngân hàng thương mại nhà nước.◦ + 1 Ngân hàng Chính sách xã hội Việt Nam◦ + 32 ngân hàng thương mại cổ phần◦ + 50 Chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam◦ + 4 ngân hàng liên doanh◦ + 5 Ngân hàng 100% vốn nước ngoài◦ + 49 VP đại diện Ngân hàng nước ngoài◦ + 18 Công ty tài chính◦ + 12 Công ty cho thuê tài chính

THỰC TRẠNG NGUỒN VỐN TỰ CÓ CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM

1. Tình hình tăng vốn tự có của các ngân hàng thương mại Giai đoạn 1998-2006:


1. Tình hình tăng vốn tự có của các ngân hàng thương mại Giai đoạn 2006-2010


1. Tình hình tăng vốn tự có của các ngân hàng thương mại Giai đoạn 2010-2012


2. Tình hình tăng vốn tự có của các ngân hàng thương mại Tình hình tái cấu trúc vốn của các ngân hàng ở Việt Nam


STT Ngân hàng tiến hành tái cấu trúc Sau khi tái cấu trúc

1 SCB – Tín Nghĩa – Đệ NhấtSCB hiện có vốn điều lệ hơn 10.500 tỷ đồng. Năm 2013, SCB dự kiến phát hành 3.000 tỷ cổ phiếu để nâng mức vốn tự có lên.

2 Trustbank – Tập đoàn Thiên ThanhHoàn thiện cấu trúc Ngân hàng Đại Tín theo quy định của Ngân hàng nhà nước.

3 HDbank – Đại Á

Đây là 2 ngân hàng không nằm trong diện phải tái cơ cấu theo kế hoạch của NHNN. Đây là ý muốn và tự nguyện của các ngân hàng này, Ngân hàng Nhà nước ủng hộ và khuyến khích hình thức này để có những tổ chức tài chính quy mô và lành mạnh hơn.

4 SHB – HBB

Habubank chính thức sáp nhập vào SHB ở thời điểm 28-8-2012. Tổng tài sản của ngân hàng sau sáp nhập đạt 103.785 tỷ đồng, vốn điều lệ 8.866 tỷ đồng.Huy động vốn của ngân hàng SHB sau sáp nhập đạt hơn 69.900 tỷ đồng, tăng gần 42% so với thời điểm 30-6. Dư nợ cho vay tổ chức kinh tế và cá nhân đạt 47.080 tỷ đồng, tăng 53,4% so với thời điểm 30-6-2012.

2. Tình hình tăng vốn tự có của các ngân hàng thương mại Tình hình tái cấu trúc vốn của các ngân hàng ở Việt Nam


STT Ngân hàng tiến hành tái cấu trúcSau khi tái cấu trúc

5 PVFC – Ngân hàng Phương Tây Đang tiến hành các thủ tục để hợp nhất

6 Tienphongbank – Doji + Diana

Ngày 25/12, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước chấp thuận cho Ngân hàng thương mại cổ phần Tiên Phong (TienPhong Bank) tăng vốn điều lệ từ 3.000 tỷ đồng lên 5.550 tỷ đồng.TienPhong Bank cho biết các cổ đông hiện đã nộp đủ tiền và sẽ hoàn tất đợt tăng vốn này trước 31/12/2012

7 Vietinbank – Bank Tokyo-Mitsubishi UFJ

BTMU mua 20% vốn điều lệ Vietinbank và Vietinbank tăng vốn lên 32.661 tỷ đồng.

8 Sacombank – Eximbank Đã ký hợp đồng ghi nhớ về việc sáp nhập.

2. Tình hình tăng vốn tự có của các ngân hàng thương mại Tỷ lệ sở hữu của các ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam


55

1) Tại sao khi xaùc ñònh voán caáp 1 phaûi tröø ñi lôïi theá thöông maïi

2) Nêu sự khác nhau giữa QĐ 457 và Thông tư 13 của NHNN về quy định VTC của NHTM3) Nêu sự khác nhau giữa QĐ 457 và Thông tư 13 của NHNN về quy định các tỷ lệ an toàn trong hoạt động của NHTM

4) Suy nghĩ gì về Điều 18 của TT13 (Tỷ lệ cấp tín dụng so với nguồn vốn huy động)

THẢO LUẬN

56

Chöông 2(tt)

QUAÛN TRÒ NÔÏ(QUAÛN TRÒ VỐN HUY

ĐỘNG)

57

I. NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ CHUNG

1. Khaùi nieäm Nôï (Taøi saûn nôï)Quaûn trò taøi saûn nôï laø quaûn trò

nguoàn voán phaûi traû cuûa ngaân haøng nhaèm ñaûm baûo cho ngaân haøng luoân coù ñuû nguoàn voán ñeå duy trì vaø phaùt trieån moät caùch hieäu quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuûa mình, ñoàng thôøi ñaùp öùng kòp thôøi moïi nhu caàu thanh khoaûn ôû möùc ñoä chi phí thaáp nhaát.

58

2. CAÙC THAØNH PHAÀN CUÛA TAØI SAÛN NÔÏ

Tài khoản giao dịch Tài khoản phi giao dịch Phát hành giấy tờ có giá Vay vốn trên thị trường tiền tệ Tài khoản hỗn hợp Vay ngắn hạn qua hợp đồng mua lại Bán nợ Chứng khoán hóa nợ Vay thị trường đồng tiền châu Âu Vốn khác

1. Vì sao NHTM sẵn sàng vay qua đêm với lãi suất cao hơn vay của NHNN?

2. Tại sao NHTM thường yêu cầu khách hàng duy trì tài khoản TGTT tại NH của mình?

3. Vì sao NHTM được huy động vốn gấp nhiều lần Vốn chủ sở hữu?

59

Thảo luận

60

NGÖÔØI ÑI VAYMUA NHAØ

TIEÂU DUØNG

CAÁP TÍN DUÏNG

GIAÁY TÔØTHEÁ CHAÁP

CAÙC NHAØ ÑAÀU TÖ CAÙC TOÅ CHÖÙC TAØI CHÍNH

VAØ CAÙ NHAÂN

CHO VAY MÔÙIÑAÀU TÖ MÔÙI

CHÖÙNGKHOAÙN

HOAÙ

NHAÄN VOÁN

NGAÂN HAØNGNGÖÔØI KHÔÛI TAÏO

(ORIGINATORS)

Moâ hình chöùng khoaùn hoùa

62

3. Caùc nguyeân taéc

- Chaáp haønh caùc qui ñònh cuûa luaät phaùp vaø caùc cô quan quaûn lyù trong quùa trình tìm kieám nguoàn voán cho ngaân haøng nhö: + Toå chöùc tín duïng khoâng ñöôïc huy ñoäng voán quaù nhieàu so vôùi voán töï coù nhaèm ñaûm baûo khaû naêng chi traû veà sau.+ Aùp duïng laõi suaát huy ñoäng phuø hôïp so vôùi cô cheá quaûn lyù veà laõi suaát cuûa ngaân haøng Nhaø nöôùc.

- Đaûm baûo ñöôïc hai yeâu caàu chi phí thaáp vaø quy moâ cao cuûa nguoàn voán huy ñoäng.

- Ñaùp öùng moät caùch kòp thôøi nhu caàu thanh khoaûn cuûa ngaân haøng, haïn cheá ñeán möùc toái ña söï suït giaûm ñoät ngoät veà nguoàn voán cuûa ngaân haøng.

- Söû duïng caùc coâng cuï huy ñoäng voán ña daïng ñeå haïn cheá ruûi ro vaø phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng.

- Ña daïng hoùa caùc nguoàn voán huy ñoäng

Xác định nhu cầu vốn

huy động

Phân tích chi phí huy

động

Lựa chọn nguồn huy

động

Chính sách định giá sản

phẩm

Chính sách Marketing

63

4.Yêu cầu

Nhu cầu VHD

= Tổng nhu cầu TS dự

kiến

- Tổng nguồn vốn hiện tại

- Vốn tự có tăng thêm

64

4.1 Xác định nhu cầu

Phương pháp quá khứ bình quân Phương pháp tập trung nguồn vốn Chi phí huy động vốn hỗn hợp

65

4.2 Xác định chi phí

Chi phí lãi bình quân Chi phí huy động vốn bình quân Điểm hòa vốn Tỷ suất sinh lợi tối thiểu

66

4.2.1 Phương pháp quá khứ bình quân

67

voán nguoàn Toånglaõi phi & laõi phí chi Toångvoán nguoàn cuûab/qphíChi

Tyû suaát sinh lôøi toái thieåu treân voán huy ñoäng, vốn vay vaø voán chuû sôû höõu = Tyû suaát sinh lôøi toái thieåu ñeå buø ñaép chi phí huy ñoäng voán vaø ñi vay+ Tyû suaát lôïi nhuaän bình quaân toái thieåu ñeå duy trì voán chuû sôû höõu

100b/q vay ñi vaø ñoäng huy voán nguoàn Toång

laõi phí chi Toångtraû phaûi b/qsuaát Laõi

laõi sinh coù saûn Taøilaõi phi & laõi phí chi Toång

Điểm hòa vốn

68

Bài tập: Tình hình vốn huy động của ngân hàng thương mại cổ phần ABC như sau:

715Tổng nguồn vốn 6,2%28Vay ngân hàng NN

6,5%15Vay các NHTM khác

7,0%132Chứng chỉ tiền gửi 5,5%240Tiền gửi tiết kiệm 5,0%135Tiền gửi có kỳ hạn 1,2%165Tiền gửi thanh toán

Lãi suất bình quân

Số dư (tỷ đồng)Nguồn vốn ngân hàng

69

Yêu cầu tính:

• - Chi phí lãi trung bình trên tổng nguồn vốn huy động • - Điểm hòa vốn• - Tỷ suất sinh lợi tối thiểu để bù đắp chi phí huy động và vốn chủ sở

hữu 1. Biết rằng:2. Chi phí phi lãi bằng 60% chi phí lãi3. Tài sản sinh lợi 572 tỷ4. Vốn chủ sở hữu 104 tỷ5. Tỷ suất sinh lợi mong muốn đối với vốn chủ sở hữu 12%/năm6. Thuế lợi tức 25%

70

4.2.2. Phương pháp tập trung nguồn vốn:

Phương pháp này hướng đến tương lai: Tỷ lệ thu nhập NH phải tạo ra từ cho vay và đầu tư tối thiểu là bao nhiêu để bù đắp chi phí huy động nguồn vốn mới

tínhdöïñoänghuyVoántínhdöïñoänghoaïtphíchicaùcToångTV&TGchophíChi

môùi lôøi sinhTS trò giaùToångtính döï ñoänghoaït CP ToånglôøisinhTStreânthieåutoáinhaäpThu

71

4.2.3. Chi phí huy ñoäng voán hoãn hôïp Böôùc 1: Xaùc ñònh nhöõng nguoàn voán döï

kieán söû duïng ñeå ñaùp öùng nhu caàu taøi trôï.

Böôùc 2: Xaùc ñònh möùc khaû duïng moãi nguoàn voán.

Böôùc 3: Xaùc ñònh chi phí laõi vaø phi laõi moãi nguoàn.

Böôùc 4: Taäp hôïp chi phí laõi vaø phi laõi cuûa taát caû caùc nguoàn vaø xaùc ñònh töông quan vôùi toång nguoàn huy ñoäng.

Rủi ro lãi suất

Rủi ro thanh khoản

Rủi ro vốn chủ sở hữu

72

5.Rủi ro trong quản trị TSN

Chủ quan Khách quan

73

6. Nhân tố tác động?

74

6.1. Nhaân toá chủ quan:

Chất lượng sản

phẩm

Tính đa dạng sản

phẩm

Lòng tin công

chúng

Quy mô ngân hàng

Hoạt động

marketing

Lãi suất cạnh tranh

75

Chính saùch tieàn teä cuûa NHTW, Chính saùch taøi chính cuûa Chính phuû;

Thu nhaäp vaø ñoäng cô cuûa ngöôøi göûi tieàn.

6.2. Nhaân toá khaùch quan:

1. Chạy đua lãi suất gây ảnh hưởng gì đến hệ thống NHTM2. Biện pháp quản trị Tài sản nợ của NHTM3. Các NHTM đang vượt trần lãi suất bằng những cách nào?

Hậu quả của nó?4. Hạn chế trong huy động vốn hiện nay của NHTM

76

THẢO LUẬN

05/01/2023 77

Chöông 2(11)

QUAÛN TRÒ TAØI SAÛN COÙ (TÍCH SAÛN)

05/01/2023 78

I. NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ CHUNG VEÀ QUAÛN TRÒ TAØI SAÛN COÙ CUÛA NGAÂN HAØNG

1. Khaùi nieäm - Taøi saûn coù (noäi baûng): Laø nhöõng TS ñöôïc

hình thaønh trong quaù trình söû duïng caùc nguoàn voán cuûa NH (TM, TGNH khaùc, ñaàu tö, tín duïng, TSC khaùc).

- ÔÛ moät goùc ñoä tieáp caän khaùc, taøi saûn Coù laø keát quaû cuûa vieäc söû duïng voán cuûa ngaân haøng, laø nhöõng taøi saûn ñöôïc hình thaønh töø caùc nguoàn voán cuûa ngaân haøng trong quaù trình hoaït ñoäng.

- Moät nguoàn voán coù theå hình thaønh neân nhieàu TSC vaø ngöôïc laïi.

- - Quaûn trò taøi saûn coù laø vieäc quaûn lyù caùc danh muïc söû duïng voán cuûa ngaân haøng nhaèm taïo moät cô caáu taøi saûn coù thích hôïp bao goàm: ngaân quyõ, tín duïng, ñaàu tö vaø caùc taøi saûn khaùc ñaûm baûo ngaân haøng hoaït ñoäng kinh doanh an toaøn vaø coù laõi.

Phaân loaïi taøi saûn Coù cuûa ngaân haøng: - Caên cöù vaøo hình thöùc toàn taïi, taøi

saûn Coù cuûa ngaân haøng coù theå toàn taïi döôùi daïng taøi saûn thöïc, taøi saûn taøi chính vaø taøi saûn voâ hình.

- Caên cöù vaøo nguoàn goác hình thaønh, taøi saûn cuûa ngaân haøng ñöôïc hình thaønh chuû yeáu töø nguoàn voán chuû sôû höõu, voán tích luõy trong quaù trình kinh doanh, voán huy ñoäng vaø voán ñi vay...

- Caên cöù vaøo vò trí trong baûng Toång keát taøi saûn, taøi saûn cuûa ngaân haøng bao goàm taøi saûn noäi baûng vaø taøi saûn ngoaïi baûng.

Taøi saûn Coù = Voán chủ sở hữu + Taøi saûn Nôï

2. Caùc yeáu toá taùc ñoäng ñeán quaûn trò taøi saûn coù

- Caùc quy ñònh cuûa luaät phaùp: luaät ngaân haøng, luaät ñaát ñai, luaät daân söï, luaät thöøa keá…

- Moái lieân heä giöõa ngaân haøng vôùi khaùch haøng: vöøa laø ngöôøi ñi vay vöøa laø ngöôøi cho vay.

- Lôïi nhuaän maø ngaân haøng ñaït ñöôïc trong kinh doanh vaø nhu caàu taêng coå töùc cuûa caùc coå ñoâng.

- Söï an toaøn cuûa ngaân haøng trong kinh doanh vaø lôïi nhuaän maø ngaân haøng ñaït ñöôïc (ñaùp öùng nhu caàu thanh khoaûn).

05/01/2023 81

3. Caùc nguyeân taéc quaûn trò taøi saûn coù

- Ña daïng hoùa caùc khoaûn mục, danh muïc taøi saûn coù ñeå phaân taùn ruûi ro. - Phaûi giaûi quyeát ñöôïc moät caùch haøi hoaø moái quan heä giöõa thanh khoaûn vaø khaû naêng sinh lôøi trong moät khoaûn muïc taøi saûn coù.- Phaûi ñaûm baûo ñöôïc söï chuyeån hoaù moät caùch linh hoaït veà maïêt giaù trò giöõa caùc danh muïc cuûa taøi saûn coù.

4. Chieán löôïc quaûn trò taøi saûn Có

Muïc tieâu Toái ña hoaù lôïi

nhuaän. Toái thieåu ruûi ro. Ñaûm baûo nhu caàu

thanh khoaûn và khả năng sinh lời

05/01/2023 83

III. CAÙC PHÖÔNG PHAÙP QUAÛN TRÒ TAØI SAÛN COÙ

1. Phaân chia taøi saûn coù ñeå quaûn lyù1.1. Caên cöù vaøo thöù töï öu tieân cuûa

caùc khoaûn muïc taøi saûn coù (thanh khoûan)

a) Döï tröõ sô caáp: Bao goàm TM+TG NH khaùc; DTBB+DT vöôït troäi.

Taøi saûn chöùc naêng: Ñaùp öùng nhöõng nhu caàu thanh toaùn thöôøng xuyeân, haøng ngaøy taïi NH-Tuyeán phoøng thuû thöù nhaát cuûa NH

(DTBB chæ laø DTSC khi trong ngaøy NHNN khoâng kieåm tra)

b) Döï tröõ thöù caáp (caùc khoaûn döï phoøng): Taøi saûn chöùc naêng-Tuyeán phoøng thuû thöù 2 cuûa NH

Nhöõng chöùng khoaùn naøy phaûi thoûa maõn ñoàng thôøi ba ñieàu kieän:

+ An toaøn: Chöùng khoaùn phaûi chaéc chaén ñöôïc thanh toaùn khi ñeán haïn (traùi phieáu chính phuû, tín phieáu NHNN, traùi phieáu KB) .

+ Thôøi gian ñaùo haïn ngaén (thôøi haïn ban ñaàu, t/h coøn laïi döôùi moät naêm).

+ Coù tính thanh khoaûn cao, deã mua baùn, deã chuyeån ñoåi ra tieàn (chieát khaáu, taùi chieát khaáu, baùn treân thò tröôøng…) vôiù CP thaáp.

DTTC naèm trong khoaûn muïc ñaàu tö.Döï tröõ thöù caáp = Tyû leä döï tröõ Khoaûn

thöù caáp muïc ñaàu töHoaëcDöï tröõ = (Tyû leä thanh khoaûn Möùc huy

ñoängthöù caáp cuûa nguoàn voán thöù i nguoàn

voán thöù i)

Döï tröõ TC = Tyû leä thanh khoaûn Toång nguoàn voán

huy ñoäng

c) Ñaàu tö: Neáu muïc ñích ñaàu tö vì thanh khoaûn thì ñoù laø döï tröõ thöù caáp nhö ñaõ neâu treân, coøn neáu muïc ñích ñaàu tö vì lôïi töùc thì chính laø caùc traùi phieáu coâng ty, xí nghieäp coù thôøi haïn daøi, lôïi töùc cao.

d) Tín duïnge) Taøi saûn coù khaùc.

NÔÏ NGAÉN HAÏNTIEÀN GÖÛI HOAÏT KYØTKIEÄM KHOÂNG KYØ HAÏNVAY QUA ÑEÂMVAY MARKET TIEÀN TEÄ.

TAØI SAÛN NGAÉN HAÏNTIEÀN MAËTTG TAÏI CAÙC TCHÖÙC TDCHÖÙNG KHOAÙN NG/HAÏNCAÙC KHOAÛN TD NG/HAÏN

NÔÏ DAØI HAÏNTIEÀN GÖÛI ÑÒNH KYØTIEÁT KIEÄM COÙ KYØ HAÏNCDs DAØI HAÏNVAY DHAÏN.VOÁN TÖÏ COÙ.

TAØI SAÛN DAØI HAÏNCAÙC KHOAÛN TD DHAÏN.CHÖÙNG KHOÙAN KHO BAÏC DHAÏNGNÔÏ VAØ TRPHIEÁU CTY.

1.2. Caên cöù vaøo ñaëc ñieåm vaø tính chaát cuûa nguoàn voán hình thaønh neân taøi saûn coù

TSCĐ

1.3. Phöông phaùp taäp trung quyõ

TIEÀN GÖÛI COÙ KYøHAÏN

VOÁN VAY

VOÁN TÖÏ COÙ

QUYÕTAÄP TRUNG

DTTC

CHO VAY

ÑAÀU TÖ

TSCÑ

TIEÀN GÖÛI KHOÂNGKYØ HAÏN

DTSC

1.4. Thieát laäp caùc trung taâm Theo caùch naøy, trong moät ngaân haøng,

nhaø quaûn trò seõ thieát laäp moät soá trung taâm, moãi moät trung taâm seõ töông öùng vôùi moät loaïi nguoàn voán cuûa ngaân haøng. Ví duï: trung taâm tieàn göûi tieát kieäm, trung taâm tieàn göûi khoâng kyø haïn, trung taâm tieàn göûi ñònh kyø, trung taâm voán ñieàu leä vaø caùc quyõ. Caùc trung taâm naøy ñöôïc coi laø nhöõng ngaân haøng nhoû trong ngaân haøng lôùn vaø noù coù nhieäm vuï phaân chia nguoàn voán cuûa trung taâm mình ñeå hình thaønh neân nhöõng khoaûn muïc taøi saûn coù thích hôïp.

TIEÀN GÖÛI COÙ

KYøHAÏN

VOÁN VAY

VOÁN TÖÏCOÙ

DTTC

ÑAÀU TÖ

CHO VAY

TSCÑ

TIEÀN GÖÛI KHOÂNGKYØHAÏN

DTSC

05/01/2023 90

1.5. Phöông phaùp moâ hình laäp trình tuyeán tính

Khoaûn muïc Tyû suaát sinh lôïi (%)

Gía trò

1.Döï tröõ sô caáp2.Döï tröõ thöù caáp3.Tín duïng4.Ñaàu tö5.Taøi saûn khaùc

24861

X1X2X3X4X5

F(x) = 2X1+4X2+8X3+6X4 + X5 -> Max

2. Quaûn trò döï tröõ 2.1. Muïc ñích döï tröõ cuûa ngaân haøng: nhaèm

ñaûm baûo khaû naêng thanh toaùn toaøn boä caùc khoaûn nôï phaùt sinh, toaøn boä caùc khoaûn chi traû, chi tieâu vaø cho vay thöôøng xuyeân vaø khoâng thöôøng xuyeân cuûa ngaân haøng. Traùnh 1 trong 2 tröôøng hôïp döï tröõ quaù ít hoaëc quaù nhieàu.

Taøi saûn döï tröõ ≥ Caùc khoaûn nôï phaûi chi traû

Neáu xeùt khaû naêng chi traû trong moät giai ñoaïn ngaén thì:

Taøi saûn Coù ngaén haïn ---------------------------------≥1 Taøi saûn Nôï ngaén haïn (Tyû leä veà khaû naêng chi traû QÑ 457)

2.2. Caùc hình thöùc döï tröõ cuûa ngaân haøng

2.2.1. Neáu caên cöù vaøo yeâu caàu döï tröõ: döï tröõ phaùp ñònh vaø döï tröõ thaëng dö

2.2.2. Caên cöù vaøo caáp ñoä döï tröõ: Döï tröõ sô caáp vaø döï tröõ thöù caáp

2.2.3. Caên cöù vaøo hình thaùi toàn taïi, döï tröõ cuûa ngaân haøng goàm tieàn maët, tieàn göûi ngaân haøng khaùc vaø caùc chöùng khoaùn coù tính thanh khoaûn cao.

2.3. Taøi saûn döï tröõ vaø nhu caàu döï tröõ:

2.3.1. Döï tröõ phaùp ñònh (döï tröõ baét buoäc):

Tỷ lệ DTBB cao hay thấp phuï thuoäc vaøo: Nguồn vốn ngắn hay daøi hạn, loại hình TCTD, loại đồng tiềnDöï tröõ baét buoäc ñöôïc duy trì nhaèm hai lyù do nhö sau:- Baûo veä quyeàn lôïi cuûa ngöôøi göûi tieàn vaøo ngaân haøng.- Ñaûm baûo cho ngaân haøng Nhaø nöôùc coù theå ñieàu chænh ñöôïc khaû naêng taïo tieàn cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi nhaèm thöïc thi chính saùch tieàn teä cuûa mình.

CKH KKH

DTBB leäTyûgöûi tieàn DTBB leäTyûgöûi tieàn dö Soá dö Soá

DTBB tieàn Soá

Tröôøng hôïp phaàn thieáu döï tröõ baét buoäc baèng VND:

Möùc phaït = laõi suaát taùi caáp voán cuûa NHNN 150% phaàn cheânh leäch döï tröõ thieáu.

Tröôøng hôïp phaàn thieáu döï tröõ baét buoäc baèng ngoaïi teä:

Möùc phaït = laõi suaát SIBOR kyø haïn 3 thaùng cuûa USD 150% phaàn cheânh leäch döï tröõ thieáu.

QĐ số: 379/QĐ-NHNN Hà Nội, ngày 24 tháng 02 năm 2009

Cách tính dự trữ bắt buộc ở Việt Nam. Có gì khác với các nước?

Thành phần dự trữ bắt buộc Dự trữ bắt buộc ảnh hưởng gì đến lãi suất của NHTM

95

Thảo luận

II. CAÙC THAØNH PHAÀN CUÛA TAØI SAÛN COÙ1. Ngân quỹ2. Đầu tư3. Tín dụng4. TSC khác

97

Phần 1: Đầu tư

98

CÁC CÔNG CỤ ĐẦU TƯ SẴN CÓ ĐỐI VỚI NGÂN HÀNG

• Các công cụ trên thị trường tiền tệ

• Các công cụ trên thị trường vốn

99

CÁC CÔNG CỤ TRÊN THỊ TRƯỜNG TIỀN TỆ• Tín phiếu Kho bạc• Trái phiếu Kho bạc• Chứng khoán của các cơ quan trung ương• Chứng chỉ tiền gửi• Các khoản tiền gửi Đôla châu Âu trên TT quốc tế• Thương phiếu chấp nhận thanh toán• Giấy nợ ngắn hạn• Trái phiếu ngắn hạn của chính quyền địa phương

100

CÔNG CỤ TRÊN THỊ TRƯỜNG VỐN

• Trái phiếu Kho bạc

• Trái phiếu chính quyền địa phương

• Trái phiếu công ty

101

CÁC CÔNG CỤ TÀI CHÍNH MỚI

• Trái phiếu tái cấu trúc

• Tài sản được chứng khoán hóa

• Chứng khoán kết hợp

102

NHỮNG YẾU TỐ QUYẾT ĐỊNHLỰA CHỌN CHỨNG KHOÁN ĐẦU TƯ

(1) Tỷ lệ thu nhập mong đợi (2) Tác động của thuế

(3) Rủi ro lãi suất (4) Rủi ro tín dụng

(5) Rủi ro kinh doanh (6) Rủi ro thanh

khoản

(7) Rủi ro thu hồi (8) Rủi ro trả trước

(9) Rủi ro lạm phát

(10) Cam kết đối với nguồn vốn ngân hàng

Có nên tách rời hoạt động đầu tư ra khỏi NHTM tại Việt Nam hay không?

103

Thảo luận

104

Phần 2: Tín dụng

105

CÁC LOẠI HÌNH CHO VAY CỦA NGÂN HÀNG

• Cho vay kinh doanh bất động sản• Cho vay đối với các tổ chức tài chính• Cho vay nông nghiệp• Cho vay công nghiệp và thương mại• Cho vay đối với các cá nhân (tiêu dùng)• Tài trợ thuê mua• Các khoản cho vay khác

106

CHÍNH SÁCH CHO VAY

• Mục tiêu của chính sách cho vay• Nội dung chính sách cho vay

107

MỤC TIÊU CỦA CHÍNH SÁCH TÍN DỤNG

• Xác định những giới hạn áp dụng cho các hoạt động tín dụng

• Thiết lập môi trường nhằm giảm bớt rủi ro trong hoạt động tín dụng

• Bảo đảm mỗi quyết định tín dụng đều khách quan, tuân thủ quy định của Nhà nước và thông lệ quốc tế

108

NỘI DUNG CƠ BẢNCỦA CHÍNH SÁCH TÍN DỤNG

• Chính sách khách hàng• Chính sách quy mô và giới hạn tín dụng• Lãi suất và phí tín dụng• Thời hạn tín dụng và kỳ hạn nợ• Các khoản đảm bảo• Chính sách đối với các tài sản có vấn đề

109

NỘI DUNG CHÍNH CỦA QUY TRÌNH CHO VAY

• Quy trình cho vay và ý nghĩa của việc thiết lập quy trình cho vay (tín dụng)

• Các bước của quy trình cho vay

- Lập hồ sơ đề nghị vay vốn- Phân tích thẩm định - Quyết định tín dụng- Giải ngân- Giám sát, thu nợ và thanh lý khoản vay

110

KHÁI NIỆM QUY TRÌNH CHO VAY

Quy trình cho vay là tổng hợp các nguyên tắc, quy định của ngân hàng trong việc cấp tín dụng, bao gồm nhiều giai đoạn mang tính chất liên hoàn, theo một trật tự nhất định, đồng thời có quan hệ chặt chẽ, gắn bó với nhau

111

Ý NGHĨA CỦA VIỆC LẬP QUY TRÌNH CHO VAY

• Việc xây dựng quy trình cho vay hợp lý sẽ góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động quản trị nhằm giảm thiểu rủi ro và nâng cao doanh lợi

• Cơ sở xây dựng mô hình tổ chức thích hợp - Cơ sở thiết lập các thủ tục hành chính phù hợp với quy định luật

pháp và an toàn trong kinh doanh- Tiêu chuẩn để thống nhất những nghiệp vụ tín dụng trong nội bộ

ngân hàng- Cơ sở kiểm soát tiến trình cho vay và điều chỉnh các chính sách tín

dụng theo thực tiễn

112

CÁC BƯỚC CỦA QUI TRÌNH CHO VAY

Phân tích tín dụng

Quyết định cho vay

Giải ngân

Giám sát, thunợ, thanh lý

Lập hồ sơ vay vốn

(1)

(2)

(3)

(4)

(5)

Khách hàng A thế chấp một căn nhà trị giá 4 tỷ đồng để vay 2 tỷ trong 2 năm. Trong thời gian vay vốn, căn nhà bị cháy. Tái thẩm định giá trị còn lại 2 tỷ đồng. Cho biện pháp xử ly

Công ty X cầm cố một lô hàng hóa trị giá 15 tỷ để vay 10 tỷ tại NH trong vòng 6 tháng. Tuy nhiên trong thời gian vay, lô hàng bị cháy, giá trị còn lại 5 tỷ đồng. Nêu biện pháp xử lý

113

Tình huống

3.6. Xaùc ñònh chính saùch laõi suaát cho vay:

a) Caùc loaïi laõi suaát caàn xaùc ñònh:- Laõi suaát cho vay ñoái vôùi khaùch haøng

thoâng thöôøng, ñoái vôùi khaùch haøng ñöôïc öu ñaõi.

- Laõi suaát cho vay trong haïn vaø quaù haïn. - Laõi suaát cho vay thaû noåi vaø coá ñònh.

b) Caùc boä phaän lieân quan trong xaây döïng chính saùch laõi suaát cho vay:

Hoäi ñoàng quaûn trò, UÛy ban ALCO (UÛy ban quaûn lyù taøi saûn Nôï-Coù), Toång giaùm ñoác vaø Ban ñieàu haønh cuûa ngaân haøng:

- Hoäi ñoàng quaûn trò haøng naêm seõ xeùt duyeät chính saùch vaø quy trình xaùc ñònh laõi suaát cho vay, chi phí huy ñoäng voán, caùc ruûi ro tín duïng tieàm aån...

- UÛy ban ALCO (UÛy ban quaûn lyù taøi saûn Nôï-Coù) vaø Toång giaùm ñoác chòu traùch nhieäm ban haønh quy cheá xaùc ñònh laõi suaát cho vay, ñònh höôùng bieân ñoä laõi suaát, xaây döïng vaø ban haønh caùc bieän phaùp kieåm tra giaùm saùt vaø baùo caùo Hoäi ñoàng quaûn trò.

- Ban ñieàu haønh cuûa ngaân haøng seõ xaây döïng quy trình höôùng daãn xaùc ñònh laõi suaát cho vay cuûa töøng saûn phaåm tín duïng.

c) Caùc yeáu toá caáu thaønh laõi suaát cho vay:- Chi phí huy ñoäng voán (%) (a): Laø chi phí huy ñoäng

voán bình quaân (laõi phaûi traû) cuûa taát caû caùc nguoàn voán bao goàm tieàn göûi tieát kieäm cuûa daân cö, tieàn göûi khoâng kyø haïn cuûa doanh nghieäp vaø caù nhaân, tieàn göûi coù kyø haïn... vaø voán vay treân thò tröôøng lieân ngaân haøng, vay khaùc… tính theo töøng kyø haïn.

- Chi phí hoaït ñoäng (%)(b): Bao goàm chi phí tieàn löông, chi phí vaên phoøng, ñaøo taïo, ñi laïi vaø chi phí hoaït ñoäng khaùc.

- Chi phí döï phoøng ruûi ro tín duïng (%)(c): Ñöôïc xaùc ñònh phuø hôïp vôùi haïng khaùch haøng (qua vieäc chaám ñieåm tín duïng), möùc ñoä ruûi ro cuûa ngaønh haøng, cuûa phöông aùn vay voán...

- Chi phí thanh khoaûn (%)(d): Chi phí voán ñaûm baûo thanh khoaûn cho heä thoáng ngaân haøng.

- Chi phí voán chuû sôû höõu (%)(e): Laø möùc lôïi nhuaän ngaân haøng kyø voïng thu ñöôïc töø voán chuû sôû höõu, coù theå xaùc ñònh baèng laõi suaát tieàn göûi lieân ngaân haøng cuøng kyø haïn vôùi khoaûn cho vay.

d) Phöông phaùp xaùc ñònh laõi suaát cho vay:d1)Xaùc ñònh möùc saøn laõi suaát cho vay: = (a)+(b)+(c)+(d)+(e) ≤ Möùc laõi suaát cho vay bình quaân treân thò tröôøng lieân ngaân haøng (Neáu cao hôn phaûi ñieàu chænh laïi tyû leä lôïi nhuaän kyø voïng töø voán chuû sôû höõu)d2) Xaùc ñònh laõi suaát cho vay: i) Phöông phaùp ñieàu chænh ruûi ro treân giaù voán (RAROC: Risk Adjusted Return on Capital) Laõi suaát cho vay=Möùc lôïi nhuaän kyø voïng (f)+Chi phí voán cho vay

Trong ñoùChi phí voán cho vay = (a)+(b)+(c)+(d)+(e) Laõi suaát cho vay neâu treân khoâng ñöôïc thaáp hôn laõi suaát cho vay saøn; neáu thaáp hôn möùc laõi suaát thò tröôøng thì ñeà xuaát möùc laõi suaát phuø hôïp thò tröôøng, neáu cao hôn laõi suaát thò tröôøng thì phaûi ñieàu chænh laïi lôïi nhuaän kyø voïng (f).

ii) Phöông phaùp caïnh tranh theo laõi suaát thò tröôøng:

- Haøng thaùng, phoøng Keá hoaïch toång hôïp xaùc ñònh laõi suaát cho vay cuûa moät nhoùm ngaân haøng thöông maïi Nhaø nöôùc, moät nhoùm ngaân haøng thöông maïi coå phaàn, moät nhoùm ngaân haøng thöông maïi lieân doanh vaø moät nhoùm chi nhaùnh ngaân haøng thöông maïi nöôùc ngoaøi ñeå tính laõi suaát cho vay bình quaân cuûa thò tröôøng cho töøng kyø haïn.

- Döïa theo laõi suaát cho vay bình quaân treân, uûy ban ALCO seõ quyeát ñònh möùc saøn laõi suaát cho vay trình Toång giaùm ñoác pheâ duyeät, sau ñoù thoâng baùo cho caùc chi nhaùnh ñeå laøm cô sôû xaùc ñònh laõi suaát cho vay.

- Treân cô sôû töï caân ñoái “ñaàu vaøo”, “ñaàu ra”, möùc ñoä ruûi ro cuûa khoaûn cho vay vaø möùc ñoä caïnh tranh treân ñòa baøn cuûa chi nhaùnh, giaùm ñoác caùc chi nhaùnh töï quyeát ñònh möùc laõi suaát cho vay ñoái vôùi töøng khaùch haøng nhöng khoâng ñöôïc thaáp hôn möùc saøn laõi suaát cho vay.

iii. PHÖÔNG PHAÙP XAÙC ÑÒNH LAÕI SUAÁT TREÂN CÔ SÔÛ LAÕI SUAÁT CÔ BAÛN.

RL = RB + RC + RD

TRONG ÑOÙ:RL: LAÕI SUAÁT CHO VAY.RB: LAÕI SUAÁT CHO VAY CÔ BAÛN.RC: TYÛ LEÄ RUÛI RO TÍN DUÏNG DÖÏ KIEÁN RD: TYÛ LEÄ RUÛI RO KYØ HAÏN DÖÏ

KIEÁN .

PHAÀN TÍNH THEÂM

3.7. Chính saùch quaûn lyù ruûi ro tín duïng: Phaûi ñaûm baûo ñöôïc caùc nguyeân taéc sau: - Phaân taùn ruûi ro: Khoâng cho vay voán taäp trung

quaù nhieàu vaøo moät khaùch haøng hoaëc moät nhoùm khaùch haøng coù lieân quan, moät ngaønh haøng/lónh vöïc kinh teá hoaëc moät nhoùm ngaønh haøng/lónh vöïc kinh teá coù lieân quan vôùi nhau...

- Khi duyeät cho vay, ngaân haøng phaûi chuù yù 4 ñieàu kieän sau:

+ Khaû naêng traû nôï cuûa khaùch haøng≥Haïn möùc tín duïng

+ Mức cho vay≤70%Taøi saûn ñaûm baûo + Toång dö nôï cho vay ñoái vôùi khaùch haøng

≤15%VTC NH + Khaû naêng coøn coù theå cho vay theâm

cuûa ngaân haøng (H3 ≥9%)- Quy trình xeùt duyeät caáp tín duïng phaûi thoâng qua

nhieàu caáp, nhieàu ngöôøi hoaëc taäp theå: Caùn boä tín duïng, tröôûng phoøng tín duïng, giaùm ñoác hoaëc hoäi ñoàng tín duïng.

- Kieåm tra, giaùm saùt thöôøng xuyeân: Ñöôïc thöïc hieän bôûi caùn boä tín duïng vaø boä phaän kieåm tra, giaùm saùt tín duïng ñoäc laäp.

3. 10.2. Quy trình quaûn lyù vaø xöû lyù caùc khoaûn vay coù vaán ñeà:

3. 10.2.1. Daáu hieäu: + Ngöôøi vay coù nhöõng trì hoaõn khoâng bình thöôøng trong vieäc

noäp caùc baùo caùo taøi chính hoaëc khoâng lieân laïc vôùi nhaân vieân tín duïng cuûa ngaân haøng.

+ Chaäm treã trong vieäc traû nôï. + Ñoái vôùi nhöõng khoaûn vay cuûa doanh nghieäp: coù nhöõng

daáu hieäu ñaùng ngôø veà phöông phaùp tính khaáu hao, phaân phoái hay trích laäp caùc quyõ, xaùc ñònh giaù trò haøng toàn kho...

+ Coù nhöõng thay ñoåi baát hôïp lyù veà giaù caû chöùng khoaùn cuûa khaùch haøng doanh nghieäp ñang vay.

+ Lôïi nhuaän roøng cuûa naêm sau nhoû hôn naêm tröôùc. + Coù söï thay ñoåi veà doanh thu hoaëc löôïng tieàn maët thöïc teá

so vôùi döï kieán ban ñaàu. + Coù nhöõng bieán ñoäng lôùn veà soá dö tieàn göûi taïi ngaân

haøng. + Caùc chæ tieâu thaåm ñònh taøi chính coù dieãn bieán theo

chieàu höôùng xaáu: khaû naêng thanh toaùn giaûm suùt, thôøi gian thu hoài coâng nôï ngaøy caøng taêng, haøng toàn kho taêng ñaùng keå...

+ Ñeà nghò ngaân haøng cô caáu laïi thôøi haïn nôï thöôøng xuyeân...

3. 10.2.2. Phaân tích nguyeân nhaân: + Ngaân haøng ra quyeát ñònh cho vay trong

ñieàu kieän thoâng tin tín duïng khoâng ñaày ñuû.

+ Yeáu keùm veà trình ñoä nghieäp vuï: khoâng coù khaû naêng phaân tích caùc baùo caùo taøi chính neân khoâng ñaùnh giaù ñuùng veà khaùch haøng.

+ Quaù chuù troïng ñeán lôïi nhuaän daãn ñeán moät chính saùch tín duïng quaù maïo hieåm cho ngaân haøng.

+ Noùng voäi trong caïnh tranh: mong muoán coù thò phaàn cho vay nhieàu hôn caùc ñoái thuû canh tranh neân haï thaáp caùc tieâu chuaån ñaùnh giaù tín duïng.

3. 10.2.3. Thu hoài nôï: Sau khi ñaõ phaùt hieän ñöôïc khoaûn cho vay coù vaán ñeà, neáu ñaõ quaù haïn coâng vieäc caàn thieát keá tieáp laø ngaân haøng seõ duøng bieän phaùp naøo ñeå thu hoài voán. Vieäc thu nôï bao goàm caùc nguyeân taéc sau:

+ Phaûi luoân naém vöõng muïc tieâu toái ña hoùa caùc cô hoäi ñeå thu hoài voán cho ngaân haøng.

+ Phaûi taùch chöùc naêng xöû lyù nôï vay ra khoûi chöùc naêng cho vay ñeå ñeå ñaûm baûo ñöôïc tính khaùch quan (ngöôøi xöû lyù nôï vay khoâng ñöôïc laø ngöôøi ñaõ phaùn quyeát cho vay ñoái vôùi khoaûn vay ñoù).

+ Caùc nhaân vieân xöû lyù nôï vay cuûa ngaân haøng phaûi öôùc löôïng ñöôïc nhöõng nguoàn löïc saün coù cuûa ngöôøi ñi vay ñeå thu hoài phaàn naøo soá nôï vay. Ví duï: giaù trò thanh lyù taøi saûn öôùc tính, taøi khoaûn tieàn göûi cuûa khaùch haøng, taøi saûn ñaûm baûo...

+ Söû duïng nhöõng phöông aùn hôïp lyù ñeå laøm saïch nhöõng khoaûn vay coù vaán ñeà, bao goàm nhöõng bieän phaùp töø nheï nhaøng ñeán kieân quyeát tuøy theo tình traïng cuûa khoaûn vay vaø tình traïng cuûa khaùch haøng.

3. 10.2.4. Ñoái vôùi nhöõng khoaûn nôï khoù ñoøi coù hai bieän phaùp xöû lyù:

a) Bieän phaùp khai thaùc (Workout): laø quùa trình laøm vieäc vôùi ngöôøi ñi vay cho ñeán khi naøo thu hoài ñöôïc moät phaàn hoaëc toaøn boä khoaûn tín duïng maø ngaân haøng khoâng caàn söû duïng ñeán moät coâng cuï phaùp lyù naøo (chæ aùp duïng ñoái vôùi nhöõng khaùch haøng trung thöïc, coù traùch nhieäm vaø mong muoán traû nôï vay cho ngaân haøng)

a1 Xem xeùt giuùp ñôõ doanh nghieäp traû nôï: - Caùn boä Ngaân haøng coù theå ñeà nghò doanh

nghieäp baùn saûn phaåm, thu nôï, tieáp tuïc saûn xuaát kinh doanh…ñeå coù nguoàn giaûi quyeát nôï vay.

- Ñeà nghò ngöôøi vay giaûm bôùt keá hoaïch phaùt trieån daøi haïn ñeå taêng cöôøng voán saûn xuaát kinh doanh.

- Giuùp doanh nghieäp thu hoài caùc khoaûn nôï, xöû lyù haøng toàn kho…

a2 Neáu caùc giaûi phaùp treân khoâng theå caûi thieän ñöôïc tình hình traû nôï cuûa doanh nghieäp, Ngaân haøng seõ phaûi giaûi quyeát töø phía mình, nhö:

- Caáp theâm voán tín duïng - Cô caáu laïi thôøi haïn traû nôï. - Chuyeån nôï quaù haïn. - Boå sung taøi saûn ñaûm baûo - Thay ñoåi nhaân söï, chæ ñònh ñaïi dieän tham gia

quaûn lyù doanh nghieäp (bieán soá tieàn cho vay thaønh soá voán goùp vaøo DN...)

b) Thanh lyù (Liquidation):

Buoäc ngöôøi ñi vay phaûi thöïc hieän theo nhöõng ñieàu khoaûn cuûa hôïp ñoàng tín duïng baèng vieäc söû duïng nhöõng coâng cuï phaùp lyù ñeå thu hoài nôï duø chi phí cho giaûi phaùp naøy khaù lôùn. Coù theå laø :◦ Phaùt maõi taøi saûn ñaûm baûo: ◦ Nhaän hay mua laïi taøi saûn ñaûm baûo◦ Nhaän caùc khoaûn tieàn hay taøi saûn töø beân thöù ba ◦ Khai thaùc, söû duïng taøi saûn baûo ñaûm: Coâng ty Quaûn

lyù nôï vaø khai thaùc taøi saûn tröïc thuoäc ngaân haøng (Asset Management Company - AMC).

◦ Khôûi kieän theo quy ñònh cuûa phaùp luaät ◦ Xoaù nôï

127

Chương 3: QUẢN TRỊ DOANH THU, CHI PHÍ, LỢI NHUẬN VÀ QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG KINH DOANH NGÂN HÀNG

05/01/2023 128

Chöông 5

I. NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ CHUNG1. Khaùi nieäm veà ruûi roRuûi ro laø nhöõng bieán coá khoâng mong ñôïi

khi xaûy ra daãn ñeán söï toån thaát veà taøi saûn cuûa ngaân haøng, giaûm suùt lôïi nhuaän thöïc teá so vôùi döï kieán hoaëc phaûi boû ra theâm moät khoaûn chi phí ñeå coù theå hoaøn thaønh ñöôïc moät nghieäp vuï taøi chính nhaát ñònh.

Nhaän xeùt:- Ruûi ro vaø lôïi nhuaän cuûa ngaân haøng laø

hai ñaïi löôïng ñoàng bieán vôùi nhau trong moät khoaûng giaù trò nhaát ñònh.

- Ruûi ro laø moät yeáu toá khaùch quan cho neân ngöôøi ta khoâng theå naøo loaïi tröø ñöôïc haún maø chæ coù theå haïn cheá söï xuaát hieän cuûa chuùng cuõng nhö nhöõng taùc haïi maø chuùng gaây neân.

05/01/2023 129

P

Ruûi ro

A+

O B

05/01/2023 130

2. Quaûn trò ruûi ro

Quaûn trò ruûi ro laø quaù trình tieáp caän ruûi ro moät caùch khoa hoïc, toaøn dieän vaø coù heä thoáng nhaèm nhaän daïng, kieåm soaùt, phoøng ngöøa vaø giaûm thieåu nhöõng toån thaát, maát maùt, nhöõng aûnh höôûng baát lôïi cuûa ruûi ro. Quaûn trò ruûi ro bao goàm caùc böôùc: Nhaän daïng ruûi ro, phaân tích ruûi ro, ño löôøng ruûi ro, kieåm soaùt, phoøng ngöøa ruûi ro vaø taøi trôï ruûi ro.

05/01/2023 131

2.1. Nhaän daïng ruûi ro Laø quaù trình xaùc ñònh lieân tuïc vaø coù heä

thoáng. Nhaän daïng ruûi ro bao goàm caùc coâng vieäc theo doõi, xem xeùt, nghieân cöùu moâi tröôøng hoaït ñoäng vaø toaøn boä moïi hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng nhaèm thoáng keâ ñöôïc taát caû caùc ruûi ro, khoâng chæ nhöõng loaïi ruûi ro ñaõ vaø ñang xaûy ra, maø coøn döï baùo ñöôïc nhöõng daïng ruûi ro môùi coù theå xuaát hieän ñoái vôùi ngaân haøng.

2.2. Phaân tích ruûi ro Laø vieäc xaùc ñònh ñöôïc nhöõng nguyeân nhaân

gaây ra ruûi ro. Phaân tích ruûi ro laø nhaèm tìm ra bieän phaùp höõu hieäu ñeå phoøng ngöøa ruûi ro. Treân cô sôû tìm ra caùc nguyeân nhaân, taùc ñoäng ñeán caùc nguyeân nhaân thay ñoåi chuùng. Töø ñoù seõ phoøng ngöøa ruûi ro.

05/01/2023 132

2.3. Ño löôøng ruûi ro Taàn suaát xuaát hieän cuûa ruûi ro vaø

bieân ñoä cuûa ruûi ro-möùc ñoä nghieâm troïng cuûa toån thaát. Trong ñoù tieâu chí thöù 2 ñoùng vai troø quyeát ñònh.

2.4. Kieåm soaùt – Phoøng ngöøa ruûi ro Coù caùc bieän phaùp kieåm soaùt ruûi ro

nhö: caùc bieän phaùp neù traùnh ruûi ro, ngaên ngöøa toån thaát, giaûm thieåu toån thaát, chuyeån giao ruûi ro, ña daïng ruûi ro, quaûn trò thoâng tin…

2.5. Taøi trôï ruûi ro Khi ruûi ro ñaõ xaûy ra, tröôùc heát caàn

theo doõi, xaùc ñònh chính xaùc nhöõng toån thaát veà taøi saûn, veà nguoàn nhaân löïc, veà giaù trò phaùp lyù. Sau ñoù caàn coù nhöõng bieän phaùp taøi trôï ruûi ro thích hôïp. Caùc bieän phaùp naøy ñöôïc chia laøm 2 nhoùm: töï khaéc phuïc ruûi ro vaø chuyeån giao ruûi ro .

05/01/2023 133

3. Caùc nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro

- Nhöõng nguyeân nhaân thuoäc veà naêng löïc quaûn trò cuûa ngaân haøng

- Caùc nguyeân nhaân thuoäc veà phía khaùch haøng

- Caùc nguyeân nhaân khaùch quan coù lieân quan ñeán moâi tröôøng hoaït ñoäng kinh doanh

134

4. AÛnh höôûng cuûa ruûi ro ñeán hoaït ñoäng kinh doanh cuûa ngaân haøng vaø neàn kinh teá-xaõ hoäi:

- Ruûi ro seõ gaây toån thaát veà taøi saûn cho ngaân haøng, ruûi ro laøm giaûm uy tín, söï tín nhieäm cuûa khaùch haøng vaø coù theå ñaùnh maát thöông hieäu cuûa ngaân haøng..

- Ruûi ro khieán ngaân haøng bò thua loã vaø bò phaù saûn

- Söï phaù saûn cuûa moät ngaân haøng seõ daãn ñeán söï hoaûng loaïn cuûa haøng loaït caùc ngaân haøng khaùc vaø haøng aûnh höôûng xaáu ñeán toaøn boä neàn kinh teá.

Aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán neàn kinh teá caùc nöôùc coù lieân quan

05/01/2023 135

II. CAÙC LOAÏI RUÛI RO VAØ PHÖÔNG PHAÙP QUAÛN LYÙ

1. Ruûi ro tín duïng-Credit risk (Chaát löôïng TD)

1.1. Khaùi nieämRuûi ro tín duïng laø loaïi ruûi ro phaùt sinh trong

quaù trình caáp tín duïng cuûa ngaân haøng, bieåu hieän treân thöïc teá qua vieäc khaùch haøng khoâng traû ñöôïc nôï hoaëc traû nôï khoâng ñuùng haïn cho ngaân haøng.

2 cấp độ: - traû nôï khoâng ñuùng haïn - khoâng traû ñöôïc nôï

05/01/2023 136

1.2. Phaân loaïi ruûi ro tín duïng:

05/01/2023 137

Bao gồm ruûi ro giao dòch (Transaction risk) vaø ruûi ro danh muïc (Portfolio risk):

- Ruûi ro giao dòch: nguyeân nhaân phaùt sinh laø do nhöõng haïn cheá trong quaù trình giao dòch vaø xeùt duyeät cho vay, ñaùnh giaù khaùch haøng. Ruûi ro giao dòch coù ba boä phaän chính laø ruûi ro löïa choïn, ruûi ro baûo ñaûm vaø ruûi ro nghieäp vuï.

+ Ruûi ro löïa choïn laø ruûi ro coù lieân quan ñeán quaù trình ñaùnh giaù vaø phaân tích tín duïng, khi ngaân haøng löïa choïn nhöõng phöông aùn vay voán coù hieäu quaû deå ra quyeát ñònh cho vay.

+ Ruûi ro baûo ñaûm phaùt sinh töø caùc tieâu chuaån ñaûm baûo nhö caùc ñieàu khoaûn trong hôïp ñoàng cho vay, caùc loaïi taøi saûn ñaûm baûo, chuû theå ñaûm baûo, caùch thöùc ñaûm baûo vaø möùc cho vay treân trò giaù cuûa taøi saûn ñaûm baûo.

+ Ruûi ro nghieäp vuï laø ruûi ro lieân quan ñeán coâng taùc quaûn lyù khoaûn vay vaø hoaït ñoäng cho vay, bao goàm caû vieäc söû duïng heä thoáng xeáp haïng ruûi ro vaø kyõ thuaät xöû lyù caùc khoaûn cho vay coù vaán ñeà.

05/01/2023 138

- Ruûi ro danh muïc: Laø moät hình thöùc cuûa ruûi ro tín duïng maø nguyeân nhaân phaùt sinh laø do nhöõng haïn cheá trong quaûn lyù danh muïc cho vay cuûa ngaân haøng, ñöôïc phaân chia thaønh hai loaïi: Ruûi ro noäi taïi (Intrinsic risk) vaø ruûi ro taäp trung (Concentration risk).

+ Ruûi ro noäi taïi xuaát phaùt töø caùc yeáu toá, caùc ñaëc ñieåm rieâng coù, mang tính rieâng bieät beân trong cuûa moãi chuû theå ñi vay hoaëc ngaønh, lónh vöïc kinh teá. Noù xuaát phaùt töø ñaëc ñieåm hoaït ñoäng hoaëc ñaëc ñieåm söû duïng voán cuûa khaùch haøng vay voán.

+ Ruûi ro taäp trung laø tröôøng hôïp ngaân haøng taäp trung voán cho vay quaù nhieàu ñoái vôùi moät soá khaùch haøng, cho vay quaù nhieàu doanh nghieäp hoaït ñoäng trong cuøng moät ngaønh, lónh vöïc kinh teá; hoaëc trong cuøng moät vuøng ñòa lyù nhaát ñònh; hoaëc cuøng moät loaïi hình cho vay coù ruûi ro cao.

05/01/2023PGS.TS Tran Huy Hoang 139

1.2. Ñaùnh giaù ruûi ro tín duïng

Ø Heä soá nôï quùa haïn (non performing loan- NPL) “Nî qu¸ h¹n” lµ kho¶n nî mµ mét phÇn hoÆc toµn bé nî gèc vµ / hoÆc l·i ®· qu¸ h¹n.

Dö nôï quùa haïn Heä soá nôï quùa haïn = --------------------------- 100% ≤

5% Toång dö nôï cho vay Tyû leä treân chæ ñeà caäp ñeán nhöõng khoaûn nôï ñaõ quaù

haïn, maø khoâng ñeà caäp ñeán nhöõng moùn vay coù moät kyø haïn bò quaù haïn. Nhö vaäy, chính xaùc hôn, ta coù:

Toång dö nôï coù nôï quùa haïn

Tyû leä dư nôï quaù haïn =--------------------------------------- 100%

Toång dö nôï cho vay

05/01/2023 140

Ø Heä soá ruûi ro tín duïng Toång dö nôï cho vayHeä soá ruûi ro TD = ---------------------------

100% Toång taøi saûn coù Ø Tyû leä nôï xaáu: Nôï xaáu (Bad debt): laø

nhöõng khoaûn nôï quaù haïn 90 ngaøy maø khoâng ñoøi ñöôïc vaø khoâng ñöôïc taùi cô caáu.

Dö nôï xaáu (Nhoùm 3, 4, 5)Tyûleänôïxaáu=-----------------------------------

100%≤3% Toång dö nôï cho vay

05/01/2023 141

Caùc khoaûn xoùa nôï roøng

Tyû leä xoùa nôï=----------------------------------×100%

Toång dö nôï cho vay

1.3.2.4. Tyû leä xoùa nôï:

1.3.2.5. Tyû soá giöõa döï phoøng toån thaát tín duïng so vôùi toång dö nôï cho vay hay vôùi toång voán chuû sôû höõu


1.4. Phöông phaùp quaûn lyù

- Phaân taùn ruûi ro trong cho vay- Thöïc hieän toát vieäc thaåm ñònh khaùch haøng

vaø khaû naêng traû nôï- Baûo hieåm tieàn vay.- Phaûi coù moät chính saùch tín duïng hôïp lyù

vaø duy trì caùc khoaûn döï phoøng ñeå ñoái phoù vôùi ruûi ro. Chaáp haønh toát trích laäp döï phoøng ñeå xöû lyù ruûi ro.

Thöïc hieän quaûn lyù ruûi ro tín duïng thoâng qua coâng cuï tín duïng phaùi sinh – Credit Derivatives (Daãn xuaát tín duïng):

05/01/2023 143

2. Ruûi ro thanh khoaûn

2.1. Khaùi nieäm:-Thanh khoaûn (Liquidity): laø khaû naêng tieáp caän caùc khoaûn taøi saûn hoaëc nguoàn voán coù theå duøng ñeå chi traû vôùi chi phí hôïp lyù ngay khi nhu caàu voán phaùt sinh. - Taøi saûn, nguoàn voán coù tính thanh khoaûn cao- Ruûi ro thanh khoaûn: loaïi ruûi ro xuaát hieän trong tröôøng hôïp ngaân haøng thieáu khaû naêng chi traû, khoâng chuyeån ñoåi kòp caùc loaïi taøi saûn ra tieàn hoaëc khoâng coù khaû naêng vay möôïn ñeå ñaùp öùng yeâu caàu cuûa caùc hôïp ñoàng thanh toaùn. - Quaûn trò thanh khoaûn: Laø vieäc quaûn lyù coù hieäu quaû caáu truùc tính thanh khoaûn (tính loûng) cuûa taøi saûn vaø quaûn lyù toát caáu truùc danh muïc cuûa nguoàn voán.


2.2. Caùc nguyeân nhaân daãn ñeán thanh khoaûn coù vaán ñeà:

Thöù nhaát, ñaõ xaûy ra tình traïng maát caân xöùng giöõa ngaøy ñaùo haïn cuûa caùc khoaûn söû duïng voán vaø ngaøy ñaùo haïn cuûa caùc nguoàn voán huy ñoäng (doøng tieàn thu hoài töø caùc taøi saûn ñaàu tö nhoû hôn doøng tieàn phaûi chi ra).

Thöù hai, do sự nhaïy caûm cuûa tieàn göûi vôùi söï thay ñoåi laõi suaát ñaàu tö: Khi laõi suaát ñaàu tö taêng, moät soá ngöôøi göûi tieàn ruùt voán cuûa hoï ra khoûi ngaân haøng ñeå ñaàu tö vaøo nôi coù tyû suaát sinh lôïi cao hôn, coøn caùc khaùch haøng vay tieàn seõø tích cöïc tieáp caän caùc khoaûn tín duïng vì coù laõi suaát thaáp hôn.

Thöù ba, do ngaân haøng coù chieán löôïc quaûn trò thanh khoaûn khoâng phuø hôïp vaø keùm hieäu quaû: Caùc chöùng khoùan ngaân haøng ñang sôû höõu coù tính thanh khoûan thaáp, döï tröõ cuûa ngaân haøng khoâng ñuû cho nhu caàu chi traû...

05/01/2023 145

2.4. Ñaùnh giaù ruûi ro thanh khoaûn:

Traïng thaùi thanh khoaûn roøng: (Net Liquidity Position) = ƩCung thanh khoaûn – ƩCaàu thanh khoaûn

(NLPt) = (S1+S2+S3+S4+S5) – (D1+D2+D3+D4+D5)@ NLPt = 0@ NLPt > 0: ngaân haøng ô ûtrong tình traïng thaëng dö thanh

khoaûn (Lidiquity surplus ):Do neàn kinh teá hoaït ñoäng keùm hieäu quaû, ngaân haøng khoâng cho vay hay ñaàu tư đñược. Trong phaïm vi cuûa moät ngaân haøng, ñaây laø vieäc khoâng khai thaùc heát tieàm naêng sinh lôøi cuûa taøi saûn Coù, chieám giöõ quaù nhieàu taøi saûn Coù ôû daïng tröïc tieáp hay giaùn tieáp khoâng coù khaû naêng sinh lôøi (Toàn quyõ tieàn maët quaù lôùn); hoaëc cuõng coù theå do ngaân haøng taêng voán quaù nhanh trong khi chöa coù phöông aùn söû duïng voán hieäu quaû.

Ngaân haøng seõ söû duïng thanh khoaûn thöøa như sau :

- Mua caùc chöùng khoaùn döï tröõ thöù caáp. - Cho vay treân thò tröôøng tieàn teä. - Göûi tieàn taïi caùc toå chöùc tín duïng khaùc.

146

CUNG & CẦU THANH KHOẢN ĐỐI VỚI NGÂN HÀNG

Nguồn cung vốn thanh khoản Nguồn cầu thanh khoản

• Tiền gửi của khách hàng• Doanh thu từ bán các dịch

vụ phi tiền gửi• Thanh toán nợ của

khách hàng• Bán tài sản• Vay từ thị trường tiền tệ

• KH rút tiền từ tài khoản• Yêu cầu vay vốn từ những

khách hàng tín dụng chất lượng cao

• Thanh toán các khoản vay phi tiền gửi

• Chi phí bằng tiền & thuế xuất hiện trong quá trình sản xuất & cung cấp dịch vụ

• Thanh toán cổ tức bằng tiền

147

TRẠNG THÁI THANH KHOẢN RÒNG CỦA NGÂN HÀNG (NPL)

NPL = (Tổng nguồn cung thanh khoản) – (Tổng nguồn cầu thanh khoản) = (Lượng tiền gửi vào) + (Doanh thu bán các dịch vụ phi tiền gửi) + (Thanh toán nợ của khách hàng) + (Vay nợ trên thị trường tiền tệ) – (Lượng tiền bị rút ra) – (Qui mô xin vay được chấp nhận) – (Thanh toán nợ của ngân hàng) – (Chi bằng tiền khác trong hoạt động) – (Thanh toán cổ tức bằng tiền)

148

TRẠNG THÁI THANH KHOẢN RÒNG CỦA NGÂN HÀNG (NPL)

• Các trạng thái thanh khoản dòng của ngân hàng- NPL = 0: Tình trạng thanh khoản cân bằng - NPL < 0: Tình trạng thâm hụt thanh khoản- NPL > 0: Tình trạng thặng dư thanh khoản

• Đặc điểm của thanh khoản- Có tính thời điểm cao- Cầu thanh khoản dài hạn có tính thời vụ, chu kỳ- Hầu hết vấn đề thanh khoản đều xuất hiện từ ngoài NH

149

BẢN CHẤT CỦA QUẢN LÝ THANH KHOẢN

• Ngân hàng phải thường xuyên đối phó với

thâm hụt hoặc thặng dư thanh khoản

• Cần phải đánh đổi giữa khả năng thanh

khoản & khả năng sinh lời

150

TẠI SAO NGÂN HÀNG PHẢI ĐỐI MẶTVỚI CÁC VẤN ĐỀ VỀ THANH KHOẢN

• Ngân hàng luôn phải đối mặt với sự mất cân bằng về kỳ hạn giữa tài sản & nguồn vốn

• Ngân hàng luôn nắm giữ một tỷ lệ cao các nguồn vốn thanh toán tức thì

• Sự nhạy cảm của ngân hàng đối với vấn đề biến động của lãi suất

• Ngân hàng luôn phải ưu tiên cho vấn đề đáp ứng yêu cầu thanh khoản

151

CHIẾN LƯỢC QUẢN LÝ THANH KHOẢN

• Chiến lược quản lý thanh khoản tài sản

• Chiến lược quản lý thanh khoản nợ

• Chiến lược quản lý thanh khoản phối hợp

• Đường lối trong quản lý thanh khoản

152

CHIẾN LƯỢC QUẢN LÝ THANH KHOẢN TÀI SẢN

• Ngân hàng nắm giữ những tài sản có tính thanh khoản cao

• Chiến lược thường được các ngân hàng nhỏ áp dụng, có chi phí tương đối cao

• Đặc điểm của tài sản thanh khoản - Là tài sản có sẵn thị trường để chuyển đổi- Là tài sản có giá ổn định- Là tài sản có thị trường có khả năng đảo chiều

153


• Những tài sản có tính thanh khoản cao- Tín phiếu Kho bạc- Cho vay NHTW- Tiền gửi tại các tổ chức tín dụng khác- Chứng khoán theo hợp đồng bán lại (RP)- Tiền gửi đại lý với các ngân hàng khác- Trái phiếu chính quyền địa phương- Thương phiếu chấp nhận thanh toán- Giấy nợ ngắn hạn, ……………

154


• Hạn chế của chiến lược quản lý thanh

khoản tài sản- Làm giảm thu nhập tiềm năng

- Giảm qui mô ngân hàng do tổng tài sản

giảm

155

CHIẾN LƯỢCQUẢN LÝ THANH KHOẢN NỢ

• Đáp ứng nhu cầu thanh khoản bằng phương pháp vay nợ trên thị trường tiền tệ

• Thường được các ngân hàng lớn áp dụng• Đặc điểm

- Là cách tiếp cận rủi ro với ngân hàng- Chi phí vay vốn khó xác định- Chịu áp lực của tính bị động

156

CHIẾN LƯỢCQUẢN LÝ THANH KHOẢN PHỐI HỢP

• Kết hợp quản lý thanh khoản tài sản & quản lý

thanh khoản nợ• Cơ cấu

• Dự trữ một phần là các tài sản thanh khoản • Phần còn lại giải quyết bằng các hợp đồng hạn mức tín

dụng từ các ngân hàng đại lý• Yêu cầu tiền mặt bất thường giải quyết bằng vay vốn

157

ĐƯỜNG LỐITRONG QUẢN LÝ THANH KHOẢN

• Theo sát moi hoạt động của các bộ phận liên quan đến huy động

& sử dụng vốn trong ngân hàng, phối hợp chặt chẽ với bộ phận

quản lý thanh khoản

• Chủ động lập kế hoạch cho yêu cầu thanh khoản ổn định & sẵn

sàng đối phó với những yêu cầu thanh khoản bất thường

• Đảm bảo mục tiêu & những ưu tiên cho thanh khoản là rõ ràng

• Nhu cầu & quyết định về thanh khoản phải được nghiên cứu

không ngừng

158

ƯỚC TÍNH YÊU CẦU THANH KHOẢN CỦA NGÂN HÀNG

• Phương pháp tiếp cận nguồn vốn & sử dụng vốn

• Phương pháp tiếp cận cấu trúc vốn

• Phương pháp tiếp cận chỉ số thanh khoản

• Phương pháp xác định xác suất mỗi tình huống

159

PHƯƠNG PHÁP TIẾP CẬNNGUỒN VỐN & SỬ DỤNG VỐN

• Cơ sở của phương pháp(1) Khả năng thanh khoản tăng khi tiền gửi tăng & cho vay giảm

(2) Khả năng thanh khoản giảm khi tiền gửi giảm & cho vay tăng• Các bước của phương pháp

(1) Ngân hàng ước tính trạng thái thanh khoản

(2) Ngân hàng dự tính những thay đổi trong tiền gửi & tiền cho vay

(3) Nhà quản lý ước tính trạng thái thanh khoản ròng của ngân hàng

160


• Ước tính trạng thái thanh khoản ròng của ngân hàng(1) Thay đổi dự tính của tổng cho vay trong giai

đoạn tới = f(a, b, c, d, e)(2) Thay đổi dự tính của tổng tiền gửi trong giai

đoạn tới = f(g, h, c, i, e)(3) Mức thâm hụt (–) hay thặng dư (+) thanh

khoản dự tính = (2) – (1)

161


a) Tốc độ tăng trưởng dự tính của nền kinh tế nơi NH hoạt động. Ví dụ GDP hay tổng doanh thu

b) Thu nhập công ty dự tính theo quíc) Tỷ lệ tăng trưởng hiện tại của cung tiền quốc giad) Lãi suất cho vay cơ bản của NH trừ lãi suất giấy nợ ngắn hạne) Tỷ lệ lạm phát dự tínhg) Tốc độ tăng trưởng dự tính của thu nhập cá nhân trong nền

kinh tếh) Mức tăng dự tính trong doanh thu bán lẻi) Tỷ lệ thu nhập dự tính từ tiền gửi trên thị trường tiền tệ

162


• Cách tiếp cận ước tính lượng tiền gửi & tiền

vay thay đổi theo xu hướng, mùa vụ & chu

kỳ(1) Phần xu hướng

(2) Phần mùa vụ

(3) Phần chu kỳ

05/01/2023 163

Thanh khoaûn döï kieán thaùng i = (CVÑK –CV thaùng i) – (TG ñaàu kyø - TG thaùng i)

=(CV ñaàu naêm- CV cuoái thaùng i)-(TG ñaàu naêm- TG cuoái thaùng i)

=L

164


• Ví dụ: chúng ta đang quản lý một NH có tỷ lệ xu hướng tăng trưởng bình quân của tổng tiền gửi trong vòng một thập kỷ là 10% năm. Tốc độ này của cho vay thấp hơn là 8% năm. Tại thời điểm cuối năm, tổng tiền gửi của NH là 1200 tỷ $ & tổng dư nợ là 800 tỷ $. Với những dự tính về yếu tố mùa vụ & chu kỳ biến động của thanh khoản trong 6 tuần đầu của năm tiếp theo, ta có dự tính về thanh khoản trạng thái thanh khoản cho 6 tuần đầu của năm tiếp theo được tính cụ thể theo bảng sau đây

165


Dự báo TG theo tuần

Giá trị TG xu thế ($)

Yếu tố mùa vụ ($)

Phần chu kỳ

($)

Tổng TG ước tính

($)

Tuần thứ nhất 1.210 - 4 - 6 1.200

Tuần thứ hai 1.212 - 54 - 58 1.100Tuần thứ ba 1.214 - 121 - 93 1.000

Tuần thứ tư 1.216 - 165 - 101 950

Tuần thứ năm 1.218 + 70 - 38 1.250

Tuần thứ sáu 1.220 - 32 - 52 1.200

166


Dự báo cho vay theo tuần

Giá trị cho vay xu thế

($)

Yếu tố mùa vụ ($)

Phần chu kỳ ($)

Tổng ước tính cho vay

($)Tuần thứ nhất 799 + 6 - 5 800

Tuần thứ hai 800 + 59 - 9 850

Tuần thứ ba 801 - 25Tuần thứ ba 801 + 167 - 25 950

Tuần thứ tư 802 + 166 + 32 1.000

Tuần thứ năm 803 + 27 - 80 750

Tuần thứ sáu 804 + 98 - 2 900

167


Thời kỳ

Tuần thứ nhất ($)

Tuần thứ hai ($)

Tuần thứ ba ($)

Tổng TGe

Tổng CVe

Thay đổi TGe

Thay đổi CVe

(-), (+)

thanh khoản

1.200 800

1.100 850 - 100 + 50 - 150

1.000 950 - 100 + 100 - 200

Tuần thứ tư ($)

Tuần thứ năm ($)

Tuần thứ sáu ($)

950 1.000 - 50 + 50 - 100

1.250 750 + 300 - 250 + 550

1.200 900 - 50 + 150 - 200

168

PHƯƠNG PHÁP TIẾP CẬN CẤU TRÚC VỐN

• Chia các nguồn vốn của ngân hàng thành nhiều nhóm dựa trên khả năng bị rút vốn khỏi ngân hàng- Vốn nóng - Vốn kém ổn định- Vốn ổn định

• Đặt tỷ lệ dự trữ thanh khoản cho từng loại vốn. Ví dụ• Vốn nóng 95%• Vốn kém ổn định 30%• Vốn ổn định < 15%

(sau khi đã trừ phần dự trữ bắt buộc)

169


• (Yêu cầu thanh khoản đối với vốn tiền gửi & tiền vay) = (Tỷ lệ dự trữ thanh khoản) * (Vốn tiền gửi & phi tiền gửi nóng – Dự trữ pháp định) + (Tỷ lệ dự trữ thanh khoản) * (Vốn tiền gửi & phi tiền gửi kém ổn định +Dự trữ pháp định) + (Tỷ lệ dự trữ thanh khoản) * (Vốn tiền gửi & phi tiền gửi ổn định – Dự trữ pháp định)

• (Yêu cầu thanh khoản đối với cho vay) = (Tốc độ tăng trưởng cho vay) * (Qui mô cho vay tối đa) + (Qui mô cho vay tối đa – Tổng dư nợ hiện tại)

170


• (Tổng yêu cầu thanh khoản của ngân hàng) = (Yêu cầu thanh khoản đối với vốn tiền gửi & tiền vay) + (Yêu cầu thanh khoản đối với cho vay)

• Ví dụ: NH A có cấu trúc vốn tiền gửi & phi tiền gửi loại nóng, kém ổn định & ổn định lần lượt là 25 tr.$, 24 tr.$ & 100 tr.$. Dư nợ hiện tại của NH là 135 tr.$, nhưng cao nhất gần đây là 140 tr.$ & mức tăng trưởng cho vay dự tính hàng năm là 10%. Tỷ lệ dự trữ thanh khoản áp dụng cho mỗi loại vốn lần lượt là 95%, 30% & 15%

171


Với Rd = 3%, NH A sẽ có tổng nhu cầu thanh

khoản được tính như sau

Tổng nhu cầu thanh khoản của NH A = 0,95 * (25tr.$ - 0,03 * 25tr.$) + 0.3 * (24tr.$ - 0,03 * 24tr.$) + 0,15 * (100tr.$ - 0,03 * 100tr.$) + 140tr.$ * 0,1 + (140tr.$ - 135tr.$) = 23,04tr.$ + 6,98tr.$ + 14,55tr.$ + 19tr.$ = 63,57tr.$

172

PHƯƠNG PHÁP TIẾP CẬN CẤU TRÚC VỐN• Tiếp cận theo xác suất của trạng thái thanh khoản

- Trạng thái thanh khoản tốt nhất có thể xảy ra đối với ngân hàng- Trạng thái thanh khoản có khả năng xảy ra cao nhất- Trạng thái thanh khoản xấu nhất có thể xảy ra đối với ngân hàng

• Công thức tính(Yêu cầu thanh khoản dự tính) = (Xác suất của khả năng tốt nhất)*(Trạng thái thanh khoản tốt nhất) + (Xác suất của khả năng có khả năng cao nhất)*(Trạng thái thanh khoản có khả năng cao nhất) + (Xác suất của khả năng xấu nhất)*(Trạng thái thanh khoản có khả năng xấu nhất) + ……………

173

PHƯƠNG PHÁP TIẾP CẬN CẤU TRÚC VỐN – VÍ DỤ

Tình huống thanh khoản có thể xảy ra

tuần sau

Lượng tiền gửi bình quân dự tính tuần tới (tr.$)

Lượng cho vay bình quân dự tính tuần tới (tr.$)

Trạng thái thanh

khoản dự tính tuần tới (tr.$)

Xác suất phân bổ cho từng trường

hợp (%)

Trạng thái thanh khoản tốt nhất 170 110 + 60 15

Trạng thái thanh khoản có khả năng xảy ra nhất

150 140 + 10 60

Trạng thái thanh khoản xấu nhất 130 150 – 20 25

174

PHƯƠNG PHÁP TIẾP CẬN CẤU TRÚC VỐN – VÍ DỤ

• Yêu cầu dự tính thanh khoản của ví dụ =

(0,15) * (60tr.$) + (0,60) * (10tr.$) +

(0,25) * (-20tr.$) = 10tr.$

175

PHƯƠNG PHÁP TIẾP CẬN CHỈ SỐ THANH KHOẢN• Các chỉ số thanh khoản thông dụng

(1) Chỉ số về trạng thái tiền mặt = (Tiền mặt & TG)/(Tổng tài sản)(2) Chỉ số về chứng khoán thanh khoản = (CK’CF)/(Tổng tài sản)

(3) Trạng thái ròng của quĩ Liên bang = (CV quĩ Liên bang – Vay quĩ liên bang)/(Tổng tài sản)

(4) Chỉ số năng lực cho vay = (CV&Cho thuê ròng)/(Tổng tài sản)(5) Chỉ số chứng khoán cam kết = (CK’cam kết)/(Tổng CK’

nắm giữ)(6) Chỉ số tiền nóng = (Tài sản trên thị trường tiền tệ)/(Vốn từ thị

trường tiền tệ)

176

PHƯƠNG PHÁP TIẾP CẬN CHỈ SỐ THANH KHOẢN

• Các chỉ số thanh khoản thông dụng(7) Tỷ số đầu tư ngắn hạn trên vốn nhạy cảm = (Đầu tư

ngắn hạn)/(Vốn nhạy cảm)(8) Tỷ số tiền gửi môi giới = (Tiền gửi môi giới)/(Tổng

tiền gửi)(9) Chỉ số tiền gửi cơ sở = (Tiền gửi cơ sở)/(Tổng tài sản)(10) Chỉ số cấu trúc tiền gửi = (Tiền gửi giao dịch)/(Tiền

gửi kỳ hạn)

177

PHƯƠNG PHÁP TIẾP CẬN CHỈ SỐ THANH KHOẢN – VÍ DỤChỉ số thanh khoản

lựa chọn 1985 1987 1989

Chỉ số trạng thái tiền mặt (%) 12,5 11,9 10,6

Trạng thái ròng của quĩ Liên bang (%) - 3,3 - 3,7 - 3,9

1991 1993 1996

8,9 6,3 7,3

- 2,4 - 3,4 - 3,4

Chỉ số năng lực cho vay (%) 58,9 59,3 60,7

Chỉ số cấu trúc tiền gửi (%) 68,4 55,8 44,8

57,0 56,6 60,2

44,7 52,4 58,2

05/01/2023 178

Böôùc 1: Ngaân haøng phoûng ñoaùn khaû naêng xaûy ra moãi traïng thaùi thanh khoaûn theo 3 caáp ñoä:- Khaû naêng xaáu nhaát khi:

+ Tieàn göûi xuoáng thaáp döôùi möùc döï kieán.

+ Tieàn vay leân cao treân möùc döï kieán. - Khaû naêng toát nhaát khi:

+ Tieàn göûi leân cao treân möùc döï kieán.+ Tieàn vay xuoáng thaáp döôùi möùc döï

kieán. - Khaû naêng thöïc teá: naèm ôû caáp ñoä naøo ñoù giöõa 2 caáp ñoä treân.

Phöông phaùp xaùc ñònh xaùc suaát moãi tình huoáng:


Böôùc 2: Xaùc ñònh nhu caàu thanh khoaûn theo coâng thöùc: Traïng thaùi thanh khoaûn döï kieán

= Pi SDi

Trong ñoù: Pi: Xaùc suaát töông öùng vôùi moät trong 3

khaû naêng. SDi: Thaëng dö hoaëc thaâm huït thanh khoaûn

theo moãi khaû naêng.

Phöông phaùp xaùc ñònh xaùc suaát moãi tình huoáng:

180

TIÊU CHUẨN ĐÁNH GIÁ QUẢN LÝ THANH KHOẢN – TÍN HIỆU THỊ TRƯỜNG

Các dấu hiệu ngân hàng cần chú ý khi quản lý thanh khoản

(1) Lòng tin của công chúng

(2) Sự vận động trong giá cổ phiếu

(3) Phần bù rủi ro trên chứng chỉ tiền gửi

(4) Tổn thất trong việc bán tài sản

(5) Khả năng đáp ứng yêu cầu tín dụng của khách hàng

(6) Vay vốn từ ngân hàng trung ương

05/01/2023 181

Caùc yeáu toá maø ngaân haøng khoâng kieåm soaùt ñöôïc, bao goàm:

Nhoùm yeáu toá laøm taêng quõy tieàn teä: + Nhöõng khoaûn tieàn nhaän ñöôïc töø

nghieäp vuï thanh toaùn buø tröø + Caùc khoaûn thueá thu hoä, tieàn maët

trong quùa trình thu (tieàn ñang chuyeån). Nhoùm yeáu toá laøm giaûm quõy tieàn teä: + Caùc khoaûn phaûi traû trong nghieäp vuï

thanh toaùn buø tröø. + Thueá phaûi thanh toaùn cho ngaân saùch. + Khaùch haøng ruùt tieàn khoâng theo ñònh

kyø (tröôùc haïn).

05/01/2023 182

3. Ruûi ro tyû giaù (Foreign Exchange Rate Risk):

3.1. Khaùi nieäm:

Ruûi ro tyû giaù laø ruûi ro phaùt sinh trong quaù trình cho vay ngoaïi teä hoaëc quaù trình kinh doanh ngoaïi teä cuûa ngaân haøng khi tyû giaù bieán ñoäng theo chieàu höôùng baát lôïi cho ngaân haøng.

- NH cho vay, ñi vay baèng ngoaïi teä.- NH kinh doanh ngoaïi teä.

05/01/2023 183

3.2. Nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro tyû giaù:

Moät laø : Nhu caàu kinh doanh ngoaïi teä cuûa ngaân haøng, goàm 2 hoaït ñoäng sau :

- Mua vaø baùn ngoaïi teä cho khaùch haøng hoaëc cho chính mình nhaèm caân baèng traïng thaùi ngoaïi hoái ñeå phoøng ngöøa ruûi ro tyû giaù.

- Mua vaø baùn ngoaïi teä nhaèm muïc ñích ñaàu cô kieám laõi khi tyû giaù bieán ñoäng. Hai laø : Söï khoâng caân xöùng giöõa taøi saûn Coù vaø taøi saûn Nôï ñoái vôùi töøng loaïi ngoaïi teä

05/01/2023 184

3.3. Phöông phaùp quaûn lyù ruûi ro tyû giaù

Aùp duïng giaûi phaùp cho vay baèng loaïi ngoaïi teä naøy nhöng thu nôï baèng loaïi ngoïai teä khaùc oån ñònh hôn vôùi tyû giaù kyø haïn ñaõ ñöôïc aán ñònh tröôùc trong hôïp ñoàng tín duïng: Ngaân haøng chia seû ruûi ro vôùi khaùch haøng.

Ña daïng hoaù caùc loaïi ngoaïi teä trong döï tröõ vaø thanh toaùn, haïn cheá taäp trung.

Aùp duïng caùc bieän phaùp baûo hieåm ruûi ro tæ giaù nhö hôïp ñoàng kyø haïn (Forward), quyeàn löïa choïn (Option), nghieäp vuï Swap ngoaïi teä

Chuyeån giao ruûi ro tyû giaù cho cô quan baûo hieåm.

Duy trì traïng thaùi ngoaïi hoái = 0 vaø ña daïng hoaù caùc nguoàn voán ngoaïi teä trong kinh doanh.

Thöïc hieän toát vieäc döï baùo tæ giaù:+ Döï baùo tyû giaù taêng: tyû giaù taêng -> duy trì

traïng thaùi ngoaïi hoái ñoä leäch döông (tröôøng theá).+ Döï baùo tyû giaù giaûm: tyû giaù giaûm -> duy trì

traïng thaùi ngoaïi hoái ñoä leäch aâm (ñoaûn theá).

05/01/2023 185

4. Ruûi ro laõi suaát (Interest rate risk) 4.1. Khaùi nieäm :

Ruûi ro laõi suaát laø loaïi ruûi ro xuaát hieän khi coù söï thay ñoåi cuûa laõi suaát thò tröôøng hoaëc cuûa nhöõng yeáu toá coù lieân quan ñeán laõi suaát daãn ñeán toån thaát veà taøi saûn hoaëc laøm giaûm thu nhaäp cuûa ngaân haøng.

186

RỦI RO LÃI SUẤT - THÁCH THỨC LỚN NHẤT TRONG QUẢN LÝ TÀI SẢN – NỢ

• Tác động của thay đổi lãi suất• Những nhân tố quyết định lãi suất• Đo lường lãi suất• Các bộ phận cấu thành lãi suất• Phản ứng của ngân hàng với rủi ro lãi suất

187

TÁC ĐỘNG CỦA THAY ĐỔI LÃI SUẤTĐỐI VỚI NGÂN HÀNG

• Thay đổi mức của các nguồn thu ngân hàng• Thay đổi mức của các khoản chi của ngân hàng• Thay đổi giá trị thị trường của cả tài sản & nợ

của ngân hàng• Thay đổi giá trị VCSH của ngân hàng• Tác động đến toàn bộ cả bảng cân đối kế toán &

báo cáo thu nhập của ngân hàng

188

NHỮNG NHÂN TỐ QUYẾT ĐỊNH LÃI SUẤT

• Tương quan về cung cầu tín dụng• Ngân hàng không phải là người “tạo giá”

mà chỉ là người “chấp nhận giá” • Ngân hàng phải chấp nhận 2 loại rủi ro lãi

suất (1) rủi ro về giá & (2) rủi ro tái đầu tư• Giảm hiệu quả hoạt động của ngân hàng

05/01/2023 189

Nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro laõi suaát:

a) Khi xuaát hieän söï khoâng caân xöùng veà kyø haïn giöõa taøi saûn Coù vaø taøi saûn Nôï

b) Do caùc ngaân haøng aùp duïng caùc loaïi laõi suaát khaùc nhau trong quaù trình huy ñoäng voán vaø cho vay

c) Do coù söï khoâng phuø hôïp veà khoái löôïng giöõa nguoàn voán huy ñoäng vôùi vieäc söû duïng nguoàn voán ñoù ñeå cho vay.

d) Do khoâng coù söï phuø hôïp veà thôøi haïn giöõa nguoàn voán huy ñoäng vôùi vieäc söû duïng nguoàn voán ñoù ñeå cho vay.

e) Do tyû leä laïm phaùt döï kieán khoâng phuø hôïp vôùi tyû leä laïm phaùt thöïc teá -> voán cuûa ngaân haøng khoâng ñöôïc baûo toaøn sau khi cho vay.

190

CÁC BỘ PHẬN CẤU THÀNH LÃI SUẤT

• Lãi suất thị trường được hình thành bởi rất nhiều thành phần

• Lãi suất thị trường = Lãi suất thực phi rủi ro + Phần bù rủi ro

(1) Lãi suất thực phi rủi ro thay đổi theo biến động cung – cầu về vốn trên thị trường chịu tác động của dự tính phần bù rủi ro thay đổi luôn thay đổi thất thường

(2) Phần bù rủi ro có cấu trúc rất phức tạp, bao gồm rủi ro không thu hồi được nợ, rủi ro lạm phát, rủi ro kỳ hạn, rủi ro về khả năng tiêu thụ, rủi ro thu hồi,…

191

PHẢN ỨNG CỦA NGÂN HÀNGVỚI RỦI RO LÃI SUẤT

• Ngân hàng không có khả năng kiểm soát &

dự đoán chính xác lãi suất

• Ngân hàng cần có các biện pháp bảo vệ để

giảm tác động của rủi ro lãi suất (các

phương pháp quản lý rủi ro lãi suất)

192

QUẢN LÝ RỦI RO LÃI SUẤT CỦA NGÂN HÀNG

• Mục tiêu của hoạt động quản lý rủi ro lãi

suất của ngân hàng

• Phương pháp quản lý khe hở nhạy cảm

lãi suất

193

MỤC TIÊU QUẢN LÝ RỦI RO LÃI SUẤT CỦA NGÂN HÀNG

• Hạn chế tối đa những tác động xấu của biến động lãi suất đến thu nhập của ngân hàng

• Tập trung quản lý các tài sản & nợ nhạy cảm với lãi suất để duy trì tỷ lệ thu nhập lãi cận biên (NIM) cố định (ổn định)

• NIM = (Thu từ lãi – Chi phí trả lãi)/Tổng tài sản sinh lời = Thu nhập lãi/Tổng tài sản sinh lời

194

CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG THAY ĐỔI NIM• Những thay đổi của lãi suất thị trường• Chênh lệch giữa thu từ lãi & chi phí trả lãi• Tương quan về cơ cấu tài sản & nợ nhạy cảm với

lãi suất• Những thay đổi về giá trị tài sản sinh lời nhạy

cảm lãi suất khi NH thay đổi qui mô hoạt động• Những thay đổi về giá trị nguồn vốn• Qui mô của tài sản & nợ của ngân hàng

195

QUẢN LÝ KHE HỞ NHẠY CẢM LÃI SUẤT

• Là chiến lược phổ biến nhất các ngân hàng sử dụng quản lý rủi ro lãi suất

• Cơ sở của chiến lược quản lý khe hở nhạy cảm lãi suất

(1) Tác động của kỳ hạn đến lãi suất(2) Tác động của biến động lãi suất đến tài sản & nợ của

ngân hàng

196


• Phương pháp thực hiện(1) Phân tích kỳ hạn tài sản & nợ của ngân hàng(2) Điều chỉnh cơ cấu tài sản & nợ của ngân hàng nhạy

cảm với lãi suất• Cân bằng giúp ngân hàng được bảo vệ trước

những thay đổi của lãi suấtGiá trị tài sản nhạy cảm lãi suất (có thể được định giá lại)

= Giá trị nợ nhạy cảm với lãi suất (có thể được định giá lại)

197


• Các tài sản & nợ nhạy cảm với lãi suất- Những khoản cho vay sắp đáo hạn- Chứng chỉ tiền gửi sắp mãn hạn hoặc sắp tái gia hạn - Tiền gửi lãi suất thả nổi- Các khoản vay trên thị trường tiền tệ

• Ảnh hưởng đối với ngân hàng khi cân bằng tài sản & nợ nhạy cảm lãi suất bị vi phạm – khe hở nhạy cảm lãi suất

198

KHE HỞ NHẠY CẢM LÃI SUẤT

• Khe hở nhạy cảm lãi suất = Giá trị tài sản nhạy

cảm lãi suất – Giá trị nợ nhạy cảm lãi suất

• Các dạng khe hở nhạy cảm lãi suất

(1) Khe hở dương = (Tài sản nhạy cảm lãi suất – Nợ

nhạy cảm lãi suất) > 0

(2) Khe hở âm = (Tài sản nhạy cảm lãi suất – Nợ nhạy

cảm lãi suất) < 0

199


• Tác động của khe hở nhạy cảm lãi suất- Lãi suất tăng, khe hở dương tăng thu nhập lãi

cận biên của ngân hàng

- Lãi suất giảm, khe hở âm tăng thu nhập lãi cận

biên của ngân hàng

200


• Các phương pháp đo lường khe hở nhạy cảm lãi suất

(1) Khe hở tuyệt đối (IS GAP) = Tổng giá trị tài sản nhạy cảm lãi suất (ISA) – Tổng giá trị nợ nhạy cảm lãi suất (ISL)

(2) Khe hở tương đối (IS GAP tương đối) = (IS GAP)/Qui mô của ngân hàng (đo bằng tổng tài sản)

• Ví dụ 3: 1NH có ISA = 150tr.$ & ISL = 200tr.$ Sẽ có IS GAP = 150 – 200 = -50TR.$, khe hở tuyệt đối âm & IS GAP tương đối = (-50)/150 = (-0,33) cũng âm

201

TỶ LỆ NHẠY CẢM LÃI SUẤT (ISR)

• Nếu IS GAP tương đối > 0, ngân hàng ở trong tình trạng nhạy cảm tài sản. Nếu IS GAP tương đối < 0, ngân hàng ở trong tình trạng nhạy cảm nợ

• Tỷ lệ nhạy cảm lãi suất (ISR) = ISA/ISL = 150/200 = 0,75 (sử dụng thông tin ví dụ 3). Ngân hàng đang có nhạy cảm nợ (ISR < 1). Ngân hàng sẽ có tình trạng nhạy cảm tài sản khi ISR > 1

202

TỶ LỆ NHẠY CẢM LÃI SUẤT (ISR)

• Những lưu ý khi quản lý rủi ro lãi suất- Khe hở nhạy cảm lãi suất bằng 0 (khi ISA – ISL = 0), tỷ

lệ NIM được bảo vệ dù lãi suất thay đổi theo hướng nào chỉ có ý nghĩa tương đối

- Cả IS GAP tuyệt đối, tương đối & NIM đều có trạng thái ổn định tương đối

- Quản lý tỷ lệ nhạy cảm lãi suất hay rủi ro lãi suất cần được phối hợp với nhiều nội dung quản lý khác có liên quan đến hoạt động của NH thì mới có hiệu quả

203

CHIẾN LƯỢC QUẢN LÝKHE HỞ NHẠY CẢM LÃI SUẤT

• Chiến lược khe hở nhạy cảm lãi suất tích lũy

• Chiến lược khe hở nhạy cảm lãi suất năng động

• Chiến lược khe hở nhạy cảm lãi suất mang tính bảo vệ

204


• Khe hở nhạy cảm lãi suất tích lũy- Qui mô khe hở nhạy cảm lãi suất tích lũy = Thay đổi

trong thu nhập lãi/Thay đổi trong lãi suất (ví dụ tr.272, GT)

- NH có khe hở nhạy cảm lãi suất tích lũy âm sẽ có lợi khi lãi suất giảm & chịu tổn thất khi lãi suất tăng

- NH có khe hở nhạy cảm lãi suất tích lũy dương sẽ có lợi khi lãi suất tăng & chịu tổn thất khi lãi suất giảm

205

CHIẾN LƯỢC QUẢN LÝKHE HỞ NHẠY CẢM LÃI SUẤT• Khe hở nhạy cảm lãi suất năng độngDự báo của ngân hàng về thay đổi

của lãi suất

Giá trị khe hở nhạy cảm lãi suất tối ưu

Phản ứng của các nhà quản lý

Lãi suất thị trường tăng Khe hở dương

Tăng tài sản nhạy cảm lãi suất

Giảm nợ nhạy cảm lãi suất

Lãi suất thị trường giảm Khe hở âm

Giảm tài sản nhạy cảm lãi suất

Tăng nợ nhạy cảm lãi suất

05/01/2023 206

QUAN HEÄ GIÖÕA ÑOÄ LEÄCH TiỀN TỆ, LAÕI SUAÁT VAØ KHAÛ NAÊNG SINH LÔØITÌNH HÌNH GAP LAÕI

SUAÁT LN

> 0 (TSNC > NNC)

TAÊNG

GIAÛM

TAÊNG

TAÊNG

TAÊNG

TAÊNG

GIAÛM

GIAÛM

GIAÛM

GIAÛM

KHOÂNG THAY ÑOÅIKHOÂNG THAY ÑOÅI

< 0 (TSNC < NNC)

= 0(TSNC = NNC)

05/01/2023 207

BIEÄN PHAÙP QUAÛN TRÒ

ÑOÄ LEÄCH RUÛI RO

BIEÄN PHAÙP QUAÛN TRÒNHAÏY CAÛM TAØI

SAÛN (ÑOÄ LEÄCH TÍCH CÖÏC)

NHAÏY CAÛM NÔÏ(ÑOÄ LEÄCH TIEÂU CÖÏC)

LAÕI SUAÁT GIAÛM

LAÕI SUAÁTTAÊNG

GIAÛM TAØI SAÛN NHAÏY CAÛM.TAÊNG NÔÏ NHAÏY CAÛM

TAÊNG TAØI SAÛN NHAÏY CAÛM.GIAÛM NÔÏ NHAÏY CAÛM

208


• Khe hở nhạy cảm lãi suất nang tính bảo vệ- Đa số ngân hàng áp dụng vì khe hở nhạy cảm lãi suất có

hiệu quả hạn chế trong thực tế- Thiết lập khe hở nhạy cảm lãi suất gần bằng “0” tới mức

tối đa để giảm thiểu bất ổn định trong thu nhập lãi của ngân hàng

- Khi có khe hở nhạy cảm lãi suất gây rủi ro lãi suất cho ngân hàng, ngân hàng sẽ áp dụng những biện pháp phản ứng có thể

209

CHIẾN LƯỢC QUẢN LÝKHE HỞ NHẠY CẢM LÃI SUẤT• Khe hở nhạy cảm lãi suất nang tính bảo vệ - những

phản ứng có thể

Khe hở dương Rủi ro Những phản ứng có thể

Tài sản nhạy cảm lãi suất > Nợ nhạy cảm lãi suất (nhạy cảm tài sản)

Tổn thất nếu lãi suất giảm vì NIM của ngân hàng giảm

1. Không làm gì (có thể LS sẽ giảm hoặc ổn định)

2. Kéo dài kỳ hạn của TS hoặc thu hẹp kỳ hạn của danh mục nợ

3. Tăng nợ nhạy cảm LS hoặc giảm TS nhạy cảm LS

210

CHIẾN LƯỢC QUẢN LÝKHE HỞ NHẠY CẢM LÃI SUẤT• Khe hở nhạy cảm lãi suất nang tính bảo vệ -

những phản ứng có thể

Khe hở âm Rủi ro Những phản ứng có thể

Nợ nhạy cảm lãi suất > Tài sản nhạy cảm lãi suất (nhạy cảm nợ)

Tổn thất nếu lãi suất tăng vì NIM của ngân hàng giảm

1. Không làm gì (có thể LS sẽ giảm hoặc ổn định)

2. Thu hẹp kỳ hạn của TS hoặc kéo dài kỳ hạn của dạnh mục nợ

3. Giảm nợ nhạy cảm LS hoặc tăng tài sản nhạy cảm LS

05/01/2023 211

Ñaùnh giaù ruûi ro laõi suaát :Heä soá cheânh leäch laõi thuaàn (coøn goïi laø heä soá thu nhaäp laõi roøng caän bieân NIM – Net Interest Margin): =

(NIM)thuaàn laõileäch

cheânhsoáHeä%100

lôøisinh Coù saûn Taøi laõiphí Chi -laõinhaäpThu

Heä soá ruûi ro laõi suaát (R)- Khe hôû nhaïy caûm laõi suaát (Interest rate sensitive gap):

(R)suaátlaõiroruûisoáHeä

laõi nhaïy Nôï saûn Taøi - laõi nhaïy Coù saûn Taøi

Ví dụ về tài sản và nợ có thể và không thể tái định giá:

QUẢN LÝ KHE HỞ NHẠY CẢM LÃI SUẤT(INTEREST RATE SENSITIVE GAP MANAGEMENT)

Tài sản có thể tái định giá

Nợ có thể tái định giá

Tài sản không thể

tái định giá

Nợ không thể tái định

giáChứng khoán ngắn hạn của Chính phủ và của các tổ chức tư nhân (sắp mãn hạn)Các khỏan cho vay ngắn hạn (sắp mãn hạn)Các khoản cho vay và chứng khoán mang lãi suất thả nổi

Vay từ thị trường tiền tệ (vay quỹ liên bang, vay theo hợp đồng mua lại).Tiết kiệm ngắn hạn.Tiền gửi trên thị trường tiền tệ (với lãi suất có thể được điều chỉnh)Tiền gửi mang lãi suất thả nổi

Tiền mặt tại két hoặc tiền gửi tại ngân hàng Trung ƯơngCho vay dài hạn với lãi suất cố định.Chứng khoán dài hạn với lãi suất cố định.Tòa nhà, các thiết bị và các tài sản không sinh lời

Tiền gửi giao dịch (không được trả lãi hoặc mang lãi suất cố định)Tiền gửi tiết kiệm dài hạn và tiền gửi hưu tríVốn chủ sở hữu


Ví dụ chương trình máy tính mới nhất của ngân hàng có thể cho ra những số liệu sau:

Triệu USDKỳ hạn Tài sản

nhạy cảm lãi suất

Nợ nhạy cảm lãi suất

Khe hở nhạy

cảm lãi suất

Khe hở nhạy

cảm lãi suất tích

luỹTrong vòng 24 giờ tới7 ngày sau30 ngày sau90 ngày sau120 ngày sau...

40 USD12085

280455...

30 USD16065

250395...

+10-40+20+30+60...

+10-30-10+20+80...


NGHIEÄP VUÏ SWAP LAÕI SUAÁT

NGAÂN

HAØNG A

NGAÂN HAØNG

HOAËC TOÅ CHÖÙC TAØI CHAÙNH B

LAÕI SUAÁT COÁ ÑÒNH

LAÕI SUAÁT BIEÁN ÑOÅI


4.4.3. Khe hôû kyø haïn (Duration Gap):

Khe hôû kyø haïnDGAP

Kyø haïn hoaøn traû U× trung bình cuûa nôï (DL)

Kyø haïn hoaøn voán trung bình cuûa taøi saûn (DA)

= —

Trong ñoù:- Kyø haïn hoaøn voán cuûa taøi saûn laø thôøi gian trung bình caàn thieát ñeå thu hoài khoaûn voán ñaõ boû ra ñeå cho vay, ñaàu tö, laø thôøi gian trung bình döïa treân doøng tieàn döï tính seõ nhaän ñöôïc trong töông lai.- Kyø haïn hoaøn traû cuûa taøi saûn nôï thôøi gian trung bình caàn thieát ñeå hoaøn traû khoaûn voán ñaõ huy ñoäng, ñi vay, laø thôøi gian trung bình cuûa doøng tieàn döï tính ra khoûi ngaân haøng (Thanh toaùn laõi vaø voán vay).


DGAP = DA - uDL DGAP : Ñoä leäch thôøi löôïng DA : Thôøi löôïng cuûa toång taøi saûn DL : Thôøi löôïng cuûa toång nôï u : Hệ số đòn bẩy = Toång nôï / Toång

taøi saûnA: Quy moâ taøi saûnL: Quy moâ nôï


Giaù trò roøng cuûa ngaân haøng (NW) = A - L

A: Giaù trò cuûa toång taøi saûn L: Giaù trò cuûa toång nợ Khi laõi suaát thay ñoåi, giaù trò cuûa toång taøi

saûn vaø cuûa voán huy ñoäng thay ñoåi laøm cho giaù trò roøng cuûa ngaân haøng thay ñoåi theo:

Δ NW= ΔA – ΔL Cuï theå laø khi laõi suaát taêng, giaù trò thò

tröôøng cuûa toång taøi saûn vaø giaù trò thò tröôøng cuûa toång voán huy ñoäng coù laõi suaát coá ñònh vaø coù kyø haïn caøng daøi seõ giaûm.


Ta coù theå tính ñöôïc möùc taêng giaûm giaù trò roøng cuûa ngaân haøng theo coâng thöùc sau:

)1

()1

( Lr

DAr

DNW rL

rA

--

-Vôùi :Δ NW: Mức thay ñoåi giaù trò roøng cuûa ngaân haøng.DA: Kyø haïn hoaøn voán trung bình theo giaù trò cuûa danh muïc taøi saûn.A: Toång giaù trò cuûa taøi saûn.DL: Kyø haïn hoaøn traû trung bình theo giaù trò cuûa danh muïc nôï.L: Toång giaù trò nôï.Δr: Möùc thay ñoåi cuûa laõi suaát.r: Laõi suaát ban ñaàu.


MOÁI QUAN HEÄ GIÖÕA ÑOÄ LEÄCH, LAÕI SUAÁT, GIAÙ TRÒ VOÁN

GAPD LAÕI SUAÁT GIAÙ TRÒ VOÁN 0

[DA uDL] 0

[DA < uDL]= 0 [DA = uDL]

TAÊNG

TAÊNG

TAÊNGGIAÛM

GIAÛM

GIAÛMGIAÛM

GIAÛM

TAÊNGTAÊNG

KHOÂNG THAY ÑOÅI

KHOÂNG THAY ÑOÅI


Keát luaän: - Khi khe hôû kyø haïn döông (Kyø haïn hoaøn voán

trung bình cuûa taøi saûn>Kyø haïn hoaøn traû trung bình nôï):

+ Neáu laõi suaát taêng seõ laøm giaûm giaù trò roøng cuûa ngaân haøng.

+ Neáu laõi suaát giaûm seõ laøm taêng giaù trò roøng cuûa ngaân haøng.

- Khi khe hôû kyø haïn aâm (Kyø haïn hoaøn voán trung bình cuûa taøi saûn<Kyø haïn hoaøn traû trung bình cuûa nôï):

+ Neáu laõi suaát taêng seõ laøm taêng giaù trò roøng cuûa ngaân haøng.

+ Neáu laõi suaát giaûm seõ laøm giaûm giaù trò roøng cuûa ngaân haøng.

- Khi khe hôû kyø haïn baèng khoâng (Kyø haïn hoaøn voán trung bình cuûa taøi saûn=Kyø haïn hoaøn traû cuûa nôï): Giaù trò roøng cuûa ngaân haøng khoâng chòu aûnh höôûng bôûi söï thay ñoåi laõi suaát, nghóa laø möùc taêng giaûm cuûa giaù trò taøi saûn ñöôïc caân baèng vôùi möùc taêng giaûm cuûa giaù trò nôï.

05/01/2023 221

4.4 Phöông phaùp quaûn lyù ruûi ro laõi suaát :

- Ngaân haøng chuyeån giao toaøn boä ruûi ro laõi suaát cho cô quan baûo hieåm chuyeân nghieäp.

- Aùp duïng caùc bieän phaùp cho vay thöông maïi (cho vay ngaén haïn) hoặc CV dài hạn nhưng thời gian tái định giá phải ngắn: khi laõi suaát thò tröôøng thay ñoåi theo chieàu höôùng taêng, ngaân haøng seõ kòp thôøi taêng laõi suaát cho vay.

- Aùp duïng caùc bieän phaùp baûo hieåm laõi suaát nhö thöïc hieän hôïp ñoàng coù kyø haïn veà laõi suaát, quyeàn löïa choïn laõi suaát, Swap laõi suaát.

05/01/2023 222

- Ñaûm baûo caân ñoái giöõa taøi saûn Coù nhaïy caûm laõi suaát vôùi taøi saûn Nôï nhaïy caûm laõi suaát sao cho laø duy trì R = 0.

- Thöïc hieän döï baùo laõi suaát, coù nhieàu nhaân toá aûnh höôûng ñeán laõi suaát nhö cung caàu veà voán tín duïng, tyû suaát lôïi nhuaän bình quaân cuûa caùc doanh nghieäp, tyû leä laïm phaùt döï kieán, chính saùch tieàn teä cuûa ngaân haøng Trung öông trong töøng thôøi kyø ñieàu chænh danh muïc taøi saûn Coù, taøi saûn Nôï hôïp lyù nhaát:

+ Neáu döï baùo laõi suaát taêng -> R>0, khe hở kỳ hạn <0 (huy ñoäng voán daøi haïn, cho vay ngaén haïn).

+ Neáu döï baùo laõi suaát giaûm -> R<0, huy ñoäng voán ngaén haïn, cho vay daøi haïn.

Heä soá cheânh leäch laõi thuaàn caøng taêng caøng toát.

05/01/2023 223


ÑOÄ LEÄCH RUÛI RO


DÖÔNG

AÂÂM

LAÕI SUAÁTTAÊNG

LAÕI SUAÁTGIAÛM

RUÙT NGAÉN DA

NAÂNG CAO DL NAÂNG

CAO DARUÙT

NGAÉN DL

224

PHÂN TÍCH BÁO CÁO

TÀI CHÍNH CỦA

NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI

225

CÁC BÁO CÁO TÀI CHÍNH CHỦ YẾU CỦA MỘT NGÂN HÀNG

•Bảng cân đối kế toán (BCĐKT)•Báo cáo thu nhập (BCTN)•Báo cáo về nguồn vốn & sử dụng vốn (B/C NV & SDV)

•Báo cáo về vốn chủ sở hữu (B/C VCSH)

226

KHÁI NIỆM

• BCĐKT cho biết qui mô, cấu trúc các nguồn vốn mà NH huy động (các đầu vào tài chính) cũng như giá trị của những khoản cho vay, đầu tư chứng khoán & các hoạt động sử dụng vốn (các đầu ra tài chính) của NH tại một thời điểm nhất định

• BCĐKT cũng cho biết các đầu vào & đầu ra tài chính của một NH tại một thời điểm nhất định

227

KHÁI NIỆM

• Cụ thểCác đầu vào tài chính (Nợ của BCĐKT)

- Tiền gửi (TG)- Vốn vay phi TG- Vốn chủ sở hữu (VCSH)Các đầu ra tài chính (TS của BCĐKT)- Cho vay & cho thuê- Đầu tư chứng khoán- Tiền mặt & TG tại các tổ chức khác

228

CÁC KHOẢN MỤC CHÍNH CỦA BCĐKT

Tài sản của ngân hàng gồm 4 loại chính• C (Tiền mặt trong két & tiền gửi tại các tổ chức

nhận tiền gửi khác)• S (Chứng khoán công ty & chứng khoán Chính

phủ được mua trên thị trường mở) • L (Tiền cho vay & cho thuê khách hàng)• MA (Những tài sản khác)

229

CÁC KHOẢN MỤC CHÍNH CỦA BCĐKT

Nợ của ngân hàng được chia thành 3 nhóm• D (Tiền gửi)

• NDB (Tiền vay phi tiền gửi)

• EC (Vốn chủ sở hữu)

230

CÂN BẰNG CƠ BẢN CỦA BCĐKT

TS = Nợ + VCSH C + S + L + MA = D + NDB + EC

Theo cách khác

Sử dụng vốn tích luỹ của ngân hàng (Tài sản)

= Nguồn vốn tích luỹ của ngân hàng

(Nợ + VCSH)

231

NỘI DUNG CHÍNH CỦA MỖI KHOẢN MỤC

C được hình thành nhằm đáp ứng yêu cầu về thanh khoản của ngân hàng, còn goi

là dự trữ sơ cấp • Bao gồm tiền mặt trong két của NH, TG tại các NH khác,

tiền mặt trong quá trình thu & khoản dự trữ NH tại NHTW khu vực (áp dụng cho các nước), tại dự trữ Liên bang khu vực (áp dụng cho USA)

• Đặc điểm- Là vòng bảo vệ ngân hàng đầu tiên- Được các ngân hàng giữ ở mức thấp nhất

232


S được hình thành nhằm tạo thu nhập & cũng là nguồn hỗ trợ cho yêu cầu thanh khoản của

ngân hàng, còn goi là dự trữ thứ cấp, là hàng rào bảo vệ thứ 2 cho ngân hàng

• Bao gồm chứng khoán Chính phủ ngắn hạn, các chứng khoán khác trên thị trường tiền tệ

• Đặc điểm - Có kỳ hạn ngắn & có tính lỏng cao- Đem lại một phần thu nhập cho ngân hàng- Có 2 loại chứng khoán chịu thuế & không chịu thuế

233


L là hoạt động tạo thu nhập chính cho ngân hàng• Là tài sản lớn nhất của ngân hàng, chiếm từ 1/2 đến 3/4 tổng

tài sản• Là hoạt động tạo thu nhập chính cho ngân hàng• Cũng là hoạt động tiềm ẩn nhiều rủi ro nhất cho ngân hàng• Các ngân hàng cần trích lập Quĩ dự phòng tổn thất tín dụng

(ALL) • Cho vay quĩ Liên bang, mua chứng khoán theo hợp đồng bán

lại & thương phiếu được chấp nhận thanh toán

234


MA là tài sản cố định của ngân hàng & cũng là

phao đảm bảo an toàn cho ngân hàng• Chiếm tỷ lệ nhỏ 1% 2% tài sản của ngân

hàng

• Là một đòn bẩy hoạt động để ngân hàng tăng

thu nhập

235


D tạo nguồn vốn hoạt động chủ yếu cho ngân hàng

• Bao gồm- Tiền gửi giao dịch không hưởng lãi- Tiền gửi tiết kiệm- Các khoản tiền gửi trên thị trường tiền tệ (MMDAs)- Tiền gửi có kỳ hạn

• Đặc điểm- Tạo nguồn vốn hoạt động chính cho ngân hàng- Có tính lỏng cao & chi phí thấp

236


NDB vừa bổ sung nguồn vốn vừa hỗ trợ thanh khoản cho ngân hàng

• Bao gồm- Khoản vay từ NHTW- Bán chứng khoán theo hợp đồng mua lại- Những khoản vay thương mại trên thị trường tiền tệ- Những khoản vay trên thị trường tiền tệ quốc tế

• Đặc điểm- Không phải chịu áp dụng tỷ lệ dự trữ bắt buộc (Rd)- Có thể giảm chi phí nguồn vốn cho ngân hàng - Giảm tốn kém về mặt thời gian

237

EC cung cấp cơ sở tài chính dài hạn cho ngân hàng phát triển & trang trải những thua lỗ

lớn của ngân hàng• Bao gồm

- Vốn góp khi hình thành ngân hàng- Vốn huy động từ công chúng để mở rộng vốn chủ sở hữu,

tạo đòn bẩy hoạt động- Có các hình thức: cổ phiếu thường, cổ phiếu ưu đãi, thặng

dư vốn, thu nhập giữ lại, dự trữ bất thường, giấy nợ thứ cấp


238

NỘI DUNG CHÍNH CỦA MỖI KHOẢN MỤC (tiếp EC)

• Đặc điểm- Chiếm tỷ trong nhỏ không quá 10% giá trị tổng

tài sản- Thể hiện ngân hàng là doanh nghiệp có đòn bẩy

tài chính lớn nhất• Vai trò

- Chống đỡ sự sụt giảm mạnh giá trị của ngân hàng- Cũng là một điều kiện đảm bảo an toàn cho hoạt

động của ngân hàng thương mại

239

SỰ PHÁT TRIỂN CỦA CÁC KHOẢN MỤC NGOÀI BCĐKT

• Hợp đồng bảo lãnh tín dụng• Hợp đồng trao đổi lãi suất• Hợp đồng tài chính tương lai & hợp

đồng quyền chon lãi suất• Hợp đồng cam kết cho vay• Hợp đồng về tỷ giá hối đoái

240

BÁO CÁO THU NHẬP CỦA NGÂN HÀNG

• Khái niệm

• Kết cấu

• Tiếp cận báo cáo thu nhập theo các dòng tài

chính & dự trữ tài chính

241

KHÁI NIỆM

• Báo cáo thu nhập cho biết thu nhập của ngân hàng là kết quả của tổng các khoản thu nhận được trừ đi tổng các khoản chi phí phát sinh trong một thời kỳ nhất định

• Cũng cho biết đầu vào & đầu ra tài chính trong hoạt động tạo thu nhập của ngân hàng thương mại

242

KHÁI NIỆM

Cụ thể• Các đầu vào tài chính (các nguồn thu)

- Thu từ cho vay - Thu từ đầu tư chứng khoán- Thu từ tiền gửi tại các tổ chức khác - Thu từ các dịch vụ khác

• Các đầu ra tài chính (các chi phí)- Chi phí cho tiền gửi - Chi phí cho các khoản vốn vay phi tiền gửi - Chi phí cho nhân viên - Thuế - Các chi phí khác

243

KẾT CẤU CỦA BÁO CÁO THU NHẬP

• Quan hệ giữa Bản cân đối kế toán & Báo cáo thu nhập của ngân hàng

• Nguồn thu chính của ngân hàng • Chi phí chính của ngân hàng • Thu nhập của ngân hàng

244


Các khoản mục trong BCĐKT & BCTN có

quan hệ chặt chẽ với nhau. Tài sản trong

BCĐKT tạo ra phần lớn các khoản thu từ

hoạt động, trong khi các khoản Nợ tạo ra

hầu hết chi phí hoạt động của ngân hàng

245

KẾT CẤU CỦA BÁO CÁO THU NHẬP• Thu lãi từ các Tài sản sinh lời

- Từ các khoản cho vay (L)- Từ đầu tư chứng khoán (S)- Từ tiền gửi hưởng lãi tại các ngân hàng khác (C)- Từ các Tài sản sinh lời khác (M)

• Thu ngoài lãi- Từ các khoản phí dịch vụ tiền gửi- Từ các khoản phí dịch vụ khác của ngân hàng như

môi giới chứng khoán, bảo hiểm, tín thác,…

246


• Chi trả lãi- Tiền gửi (D)- Tiền vay (NDB)

• Chi ngoài lãi- Chi phí cho vốn tự có (EC)- Chi trả lương & phúc lợi cho nhân viên ngân hàng (SWB)- Chi phí quản lý Tài sản vật chất của ngân hàng (0)- Chi phí phân bổ dự phòng tổn thất tín dụng (PLL)- Chi trả thuế (T)- Chi phí khác (ME)

247

KẾT CẤU CỦA BÁO CÁO THU NHẬP• Thu nhập = (Tổng các khoản mục thu) –

(Tổng các khoản mục chi phí)• Công thức

Thu nhập =

(C*rcash) + (S*rsec) + (L*rloans) + (M*rM) – (D*id) – (NDB*indb) – (EC*iCC) – (SWB) – (0) –

(PLL) – (ME) – (T)

248

TIẾP CẬN BCTN THEO DÒNG TÀI CHÍNH & DỰ TRỮ TÀI CHÍNH

• Các dòng tài chính theo thời gian

• Kết cấu Báo cáo thu nhập theo lãi & ngoài

lãi

• Thu nhập ròng trước thuế

249


Các dòng tài chính theo thời gian • Dòng tài chính vào

- Thu từ cho vay- Thu từ chứng khoán- Thu từ các Tài sản bằng tiền- Thu khác

• Dòng tài chính ra- Chi phí cho tiền gửi- Chi phí cho tiền cho vay- Chi phí cho tiền lương- Chi phí khác- Chi cho thuế

• Thu nhập = Tổng các dòng tài chính vào – Tổng các dòng tài chính ra

250


•Thu nhập từ lãi- Thu từ lãi- Chi phí trả lãi- Thu nhập từ lãi = Thu từ lãi – Chi phí trả lãi

•Thu nhập ngoài lãi- Thu ngoài lãi- Chi phí ngoài lãi- Thu nhập ngoài lãi = Thu ngoài lãi – Chi phí ngoài

lãi

251


Thu nhập trước thuế =

Tổng thu từ lãi & ngoài lãi–

Tổng chi trả lãi & ngoài lãi, gồm cả PLL là phân bổ dự phòng tổn thất tín dụng

252

BÁO CÁO VỀ NGUỒN VỐN & SỬ DỤNG VỐN

• Nguồn vốn được cung cấp cho ngân hàng

trong một thời kỳ

• Sử dụng vốn của ngân hàng trong một

thời kỳ

• Nguyên tắc quyết toán phải đảm bảo

253

NGUỒN VỐN ĐƯỢC CUNG CẤP CHO NGÂN HÀNG TRONG MỘT THỜI KỲ

BAO GỒM•Vốn được cung cấp từ hoạt động kinh doanh

(+)•Những giảm sút về Tài sản của ngân hàng

(+)•Gia tăng về nợ của ngân hàng

254

SỬ DỤNG VỐN CỦA NGÂN HÀNG TRONG MỘT THỜI KỲ

BAO GỒM•Tiền trả cổ tức cho cổ đông

(+)•Gia tăng về Tài sản của ngân hàng

(+)•Giảm sút trong nợ của ngân hàng

255

NGUYÊN TẮC QUYẾT TOÁN

Nguyên tắc quyết toán phải đảm bảo

Vốn cung cấp cho ngân hàng trong một thời kỳ

= Sử dụng vốn của ngân hàng trong thời kỳ đó

256

BÁO CÁO VỀ VỐN CHỦ SỞ HỮU

•Khái niệm•Kết cấu

257

KHÁI NIỆM

• Báo cáo VCSH cho biết những thay đổi quan trong của khoản mục vốn, cho biết việc đầu tư của ngân hàng vào VCSH thay đổi như thế nào theo thời gian

• VCSH đại diện cho sức mạnh tài chính của ngân hàng, được sử dụng bù đắp thua lỗ, bảo vệ người gửi tiền & người cung cấp tín dụng khác,…

258

KẾT CẤU

•Số dư tài khoản vốn đầu kỳ•Thu nhập (hay lỗ) trong kỳ•Tiền trả cổ tức cho cổ đông•Chuộc lại cổ phiếu•Số dư tài khoản vốn cuối kỳ

259

CÁC TỶ SỐ TÀI CHÍNH

• ROE: Tỷ lệ thu nhập trên vốn chủ sở hữu • ROA: Tỷ lệ thu nhập trên tổng tài sản • NIM: Tỷ lệ thu nhập lãi cận biên • TLTNNLCB: Tỷ lệ thu nhập ngoài lãi cận

biên• TLTNHĐCB: Tỷ lệ thu nhập hoạt động

cận biên

260

CÁC TỶ SỐ TÀI CHÍNH

• NRST: Thu nhập cận biên trước những giao dịch đặc biệt

• EPS: Thu nhập trên cổ phiếu • CLLSBQ: Chênh lệch lãi suất bình quân• TLHSSDTSCĐ: Tỷ lệ hiệu suất sử dụng

tài sản cố định• TLTSSL: Tỷ lệ tài sản sinh lời

261

CÁCH TÍNH CÁC TỶ SỐ TÀI CHÍNH

• ROE = (Thu nhập sau thuế)/(Vốn chủ sở hữu) • ROA = (Thu nhập sau thuế)/(Tổng tài sản) • NIM = (Lãi thu từ các khoản cho vay & đầu tư chứng

khoán - Chi phí trừ lãi cho tiền gửi & nợ khác)/(Tổng

tài sản)• TLTNNLCB = (Thu ngoài lãi - Chi phí ngoài lãi)/(Tổng

tài sản)

262

CÁCH TÍNH CÁC TỶ SỐ TÀI CHÍNH

• TLTNHĐCB = (Tổng thu từ hoạt động - Tổng chi phí từ hoạt động)/(Tổng tài sản)

• NRST = {Thu nhập sau thuế + Lãi (Lỗ) từ hoạt động kinh doanh chứng khoán + Các khoản bất thường khác}/(Tổng tài sản)

• EPS = (Thu nhập sau thuế)/(Tổng số cổ phiếu thường hiện hành)

263

CÁCH TÍNH CÁC TỶ SỐ TÀI CHÍNH• CLLSBQ = (Thu từ lãi/Tổng tài sản sinh lời) - (Tổng

chi phí trả lãi/Tổng nguồn vốn phải trả lãi) • TLHSSDTSCĐ = (Tổng thu nhập từ hoạt động/Tổng

tài sản) = (Thu nhập lãi/Tổng tài sản) + (Thu nhập ngoài lãi/Tổng tài sản)

• TLTSSL = (Tổng tài sản sinh lời/Tổng tài sản) = (Các khoản cho vay + Các khoản cho thuê + Đầu tư chứng khoán)/(Tổng tài sản) = (Tổng tài sản – Tài sản không sinh lời)/(Tổng tài sản)

264

CÁC BIỆN PHÁP ĐO LƯỜNG RỦI RO

THỰC HIỆN ĐO LƯỜNG CÁC LOẠI RỦI RO• Rủi ro tín dụng• Rủi ro thanh khoản• Rủi ro thị trường• Rủi ro lãi suất• Rủi ro thu nhập• Rủi ro phá sản

265

ĐO LƯỜNG RỦI RO TÍN DỤNG

• Tỷ số giữa giá trị nợ quá hạn so với tổng dư nợ cho vay & cho thuê

• Tỷ số giữa các khoản xóa nợ ròng so với cho vay & cho thuê

• Tỷ số giữa phân bổ dự phòng tổn thất tín dụng hàng năm so với tổng cho vay & cho thuê hay với tổng vốn chủ sở hữu

• Tỷ số giữa dự phòng tổn thất tín dụng so với tổng cho vay & cho thuê hay tổng vốn chủ sở hữu

266

ĐO LƯỜNG RỦI RO THANH KHOẢN

• Tỷ số giữa cho vay ròng trên tổng tài sản• Tỷ số giữa tiền mặt & số dư tiền gửi tại các

ngân hàng khác so với tổng tài sản• Tỷ số giữa khoản mục tiền mặt & chứng

khoán Chính phủ so với tổng tài sản

267

ĐO LƯỜNG RỦI RO THỊ TRƯỜNG

• Tỷ số giữa giá trị sổ sách so với giá trị thị trường ước tính của các tài sản ngân hàng

• Tỷ số giữa các khoản cho vay & chứng khoán lãi suất cố định với các khoản cho vay & chứng khoán có lãi suất thả nổi

• Tỷ số giữa các nguồn vốn có lãi suất cố định với các nguồn vốn có lãi suất thả nổi

• Tỷ số giữa giá trị sổ sách & giá trị thị trường của vốn chủ sở hữu

268

ĐO LƯỜNG RỦI RO LÃI SUẤT

• Tỷ số giữa tài sản nhạy cảm lãi suất &

nguồn vốn nhạy cảm lãi suất

• Tỷ số giữa tiền gửi không được bảo hiểm

trên tổng số tiền gửi

269

ĐO LƯỜNG RỦI RO THU NHẬP

• Độ lệch chuẩn (б) hoặc phương sai (б2) của

thu nhập sau thuế

• Độ lệch chuẩn (б) hoặc phương sai (б2) của

thu nhập trên vốn chủ sở hữu (ROE) & của

thu nhập trên tài sản (ROA)

270

ĐO LƯỜNG RỦI RO PHÁ SẢN

• Chênh lệch lãi suất giữa các giấy nợ do ngân hàng phát hành so với chứng khoán Chính phủ cùng kỳ hạn

• Tỷ số giữa giá & thu nhập cổ phiếu hàng năm của ngân hàng

• Tỷ số giữa vốn chủ sở hữu so với tổng tài sản của ngân hàng

• Tỷ số giữa nguồn vốn vay so với tổng vốn huy động

271

CÁC DẠNG RỦI RO KHÁC

• Rủi ro lạm phát

• Rủi ro chính trị

• Rủi ro tội phạm

IV. CAÙC CHÆ TIEÂU ÑAÙNH GIAÙ HIEÄU QUAÛ HOAÏT ÑOÄNG CUÛA NGAÂN HAØNG:Ñeå ñaùnh giaù hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng, ngöôøi ta

thöôøng duøng caùc chæ tieâu lieân quan ñeán lôïi nhuaän nhö sau :1/ Tyû leä thu nhaäp treân voán chuû sôû höõu (ROE _ Return on

equity): ñöôïc tính baèng caùch laáy lôïi nhuaän ( lôïi töùc roøng) chia cho voán töï coù cô baûn trung bình (voán coå phaàn thöôøng, coå phaàn öu ñaõi, caùc quó döï tröõ vaø lôïi nhuaän khoâng chia).

ROE ño löôøng tyû leä thu nhaäp cho caùc coå ñoâng cuûa ngaân haøng. Noù theå hieän thu nhaäp maø caùc coå ñoâng nhaän ñöôïc töø vieäc ñaàu tö voán vaøo ngaân haøng.

Lôïi nhuaän roøngHeä soá ROE = ————————— Voán chuû sôû höõu (Voán töï coù bình quaân ) Heä soá ROE quaù lôùn: VTC cuûa NH qua thaáp2/ Tyû leä thu nhaäp treân toång taøi saûn (ROA: Return on asset): Lôïi nhuaän roøngHeä soá ROA = ————————— Toång taøi saûn (Taøi saûn coù bình quaân)

ROA laø chæ tieâu ñaùnh giaù hieäu quaû coâng taùc quaûn lyù cuûa ngaân haøng, cho thaáy khaû naêng trong quaù trình chuyeån taøi saûn cuûa ngaân haøng thaønh thu nhaäp roøng.ROA quaù lôùn Ruûi ro lôùn

Moái quan heä giöõa ROE vaø ROA: Lôïi nhuaän roøngHeä soá ROE = ————————— Toång voán chuû sôû höõu Lôïi nhuaän roøng Toång taøi saûnROE = ——————— —————————— Toång taøi saûn Toång voán chuû sôû höõu

Toång taøi saûnROE = ROA —————————— Toång voán chuû sôû höõu Toång voán chuû sôû höõuTrong ñoù, Tyû soá ñoøn baåy taøi chính= —————————— Toång taøi saûnMoái quan heä treân cho thaáy thu nhaäp cuûa moät ngaân haøng

raát nhaïy caûm vôùi phöông thöùc taøi trôï taøi saûn (söû duïng nhieàu nôï hôn hay nhieàu voán chuû sôû höõu hôn). Moät ngaân haøng coù ROA thaáp vaãn coù theå ñaït ROE ôû möùc cao neáu nhö söû duïng nhieàu nôï (goàm caû tieàn göûi cuûa khaùch haøng) vaø söû duïng toái thieåu voán chuû sôû höõu trong quaù trình taøi trôï taøi saûn.

Tyû leä thu nhaäp caän bieân: Ño löôøng tính hieäu quaû vaø khaû naêng sinh lôøi, Bao goàm:_ Tyû leä thu nhaäp laõi caän bieân (Net interest Margin_NIM): laø cheânh leäch giöõa thu nhaäp laõi vaø chi phí laõi, taát caû chia cho tích saûn sinh laõi. Heä soá laõi roøng bieân teá ñöôïc caùc chuû Ngaân haøng quan taâm theo doõi vì noù giuùp cho Ngaân haøng döï baùo tröôùc khaû naêng sinh laõi cuûa Ngaân haøng thoâng qua vieäc kieåm soaùt chaët cheõ taøi saûn sinh lôøi vaø vieäc tìm kieám nhöõng nguoàn voán coù chi phí thaáp nhaát. Heä soá laõi roøng bieân teá =

laõi sinh coù saûn Taøilaõi phíChi- laõi nhaäp Thu

Thu nhaäp treân coå phieáu (Earning Per Share-EPS): Ño löôøng tröïc tieáp thu nhaäp cuûa caùc coå ñoâng tính treân moãi coå phieáu hieän ñang löu haønh.

EPS = 5/ Cheânh leäch laõi suaát bình quaân (cheânh leäch laõi suaát

ñaàu vaøo vaø ñaàu ra): Laø chæ tieâu truyeàn thoáng ñaùnh giaù thu nhaäp cuûa ngaân haøng, ño löôøng hieäu quaû ñoái vôùi hoaït ñoäng trung gian cuûa ngaân haøng trong quaù trình huy ñoäng voán vaø cho vay, ñoàng thôøi ño löôøng cöôøng ñoä caïnh tranh trong thò tröôøng cuûa ngaân haøng. Trong ñieàu kieän caùc nhaân toá khaùc khoâng ñoåi, cheânh leäch laõi suaát bình quaân cuûa ngaân haøng seõ giaûm khi cöôøng ñoä caïnh tranh taêng leân, buoäc ngaân haøng phaûi tìm caùch buø ñaép möùc cheânh leäch laõi suaát bò maát ñi (thu phí töø caùc dòch vuï môùi).

= _

laõi traû phaûinguoàn Toånglaõi phíchi Toång

lôøi sinh saûn taøi Toånglaõi töø Thu

nh phaùt haøthöôøng phieáucoå soá Toångthueá sau nhaäp Thu

Chöông 4 : QUAÛN TRÒ NGUOÀN LÖÏC NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI

Noäi dung:1.Toå chöùc vaø phaùt trieån maïng löôùi

ngaân haøng thöông maïi2.Quaûn trò vaø phaùt trieån nguoàn

nhaân löïc ngaân haøng thöông maïi3.Hoaïch ñònh chieán löïợc marketting

ngaân haøng thöông maïi


4.1. TOÅ CHÖÙC VAØ PHAÙT TRIEÅN MAÏNG LÖÔÙI NHTM

4.1.1. Thaønh laäp ngaân haøng môùi

- Ngaân haøng phaûi coù giaáy pheùp thaønh laäp vaø hoaït ñoäng.

- Thaåm quyeàn vaø ñieàu kieän caáp giaáy pheùp thaønh laäp vaø hoaït ñoäng ngaân haøng

- Tính chaát cuûa caùc loaïi giaáy pheùp thaønh laäp vaø hoaït ñoäng ngaân haøng


4.1.2. Toå chöùc vaø quaûn trò ngaân haøng

4.1.2.1. Toå chöùc ngaân haøngMoâ hình toå chöùc ngaân haøng chi

nhaùnh ña dòch vuï - Hieän nay moâ hình toå chöùc ngaân

haøng phoå bieán nhaát treân theá giôùi laø ngaân haøng chi nhaùnh vaø quy moâ löôùi chi nhaùnh cuûa moãi ngaân haøng ngaøy caøng nhieàu. Ngoaøi caùc chi nhaùnh trong nöôùc – nôi ngaân haøng ñaët hoäi sôû chính, caùc ngaân haøng lôùn coøn môû chi nhaùnh ra nöôùc ngoaøi.


- Hệ thống ngân hàng Việt Nam cũng phát triển theo mô hình ngân hàng chi nhánh. Hiện nay, các ngân hàng thương mại Việt Nam đều có chi nhánh, trừ các Ngân hàng Thương mại Nông thôn và các ngân hàng Thương mại Đô thị mới thành lập

- Hiện nay theo quy định của pháp luật Việt Nam, Ngân hàng được phép thành lập các công ty trực thuộc và các chi nnhánh

- Ngoài các công ty trực thuộc do ngân hàng đầu tư 100% vốn, các ngân hàng còn tham gia liên doanh với nước ngoài để thành lập ngân hàng liên doanh và công ty bảo hiểm liên doanh. Hiện nay có các tổ chức liên doanh

- Cơ cấu tổ chức ngân hàng :các đơn vị trực tiếp kinh doanh, như phòng tín dụng, phòng đầu tư, phòng thanh toán quốc tế; các đơn vị tham mưu, như phòng kế toán , kiểm soát nội bộ, phòng tổ chức hành chính, phòng nghiên cứu phát triển

- Những yếu tố chủ yếu ảnh hưởng trực tiếp đến cơ cấu tổ chức của các ngân hàng

+ Quy mô ngân hàng và số lượng các dịch vụ tài chính do ngân hàng cung ứng

+ Tính chất hoạt động của ngân hàng + Năng lực quản trị và chuyên môn + Tính chuyên môn sâu mang tính đặc thù của dịch vụ

ngân hàng và hoạt động quản trị + Trình độ ứng dụng kỹ thuật và công nghệ + Những ràng buộc trực tiếp vá gián tiếp của pháp luật

và của các cơ quan quản lý ngân hàng

4.1.2.2 BỘ MÁY QUẢN TRỊ VÀ ĐIỀU HÀNH NGÂN HÀNG.

Bộ máy quản trị ngân hàng.- Ngân hàng thương mại Nhà nước. Quản trị Ngân

hàng thương mại nhà nước là Hội đồng quản trị. Các chức danh của Hội đồng quản trị do Thống đốc ngân hàng Nhà nước bổ nhiệm, miên nhiệm sau khi có thoả thuân với Ban Tổ chức – Cán bộ Chinh phủ (Nghị định số 49/2000/NĐ-CP ngày 12/09/2000)

Nhân sự điều hành ngân hàng Tổng giám đốc hoặc Giám đốc ngân hàng là người chịu trách nhiệm

trước Hội đồng quản trị điều hành hoạt động hàng ngày theo nhiệm vụ và quyền hạn được phân công và quy định của pháp luật.

Tổng giám đốc Ngân hàng thương mại Nhà nước do Thống đốc Ngân hàng Nhà nước bổ nhiệm và miễn nhiệm (kể cả Phó Tổng giám đốc) trên cơ sở đề nghị của Hội đồng quản trị.

Đối với Ngân hàng thương mại cổ phần Tổng giám đốc do Hội đồng quản trị quyết định bổ nhiệm sau khi được Chi nhánh Ngân hàng Nhà nước tỉnh, thành phố nơi Ngân hàng thương mại cổ phần đặt trụ sở chính có văn bản chấp thuận.

4.2. PHÁT TRIỂN CÁC CHI NHÁNH NGÂN HÀNG, PHÒNG GIAO DỊCH VÀ ĐIỂM GIAO DỊCH.

4.2.1 Các chi nhánh và các công ty trực thuộccác chi nhánh ngân hàng và các công ty trực thuộc chỉ được

thành lập khi được ngân hàng Nhà nước cấp giấy phép thành lập và hoạt động. Riêng đối với công ty chứng khoán trực thuộc ngân hàng, việc cấp giấy phép thành lập thuộc thẩm quyền của uỷ ban chứng khoán trên cơ sở cho phép thành lập của Thống đốc Ngân hàng nhà nước

4.2.2.TƯƠNG LAI CỦA MÀNG LƯỚI TỔ CHỨC NGÂN HÀNG.

- Các chi nhánh ngân hàng trong tương lai : không chỉ đơn thuần là nơi huy động tiền gửi mà còn cung cấp các dịch vụ phát sinh lợi nhuận. Các chi nhánh ngân hàng hiện đang từng bước trở thành các cửa hàng bán lẻ mà mục tiêu là bán cho khách hàng càng nhiều sản phẩm càng tốt

- Ngân hàng thương mại cổ phần. Đối với Ngân hàng thương mại cổ phần. Hội đồng quản

trị là cơ quan quản trị ngân hàng, có toàn quyền nhân danh ngân hàng để quyết định các vấn đề liên quan đến mục đích, quyền lợi của ngân hàng, trừ một số vấn đề quan trong khác thuộc thẩm quyền của Đại hội cổ đông.

- Phòng giao dịch ngân hàng:được thành lập ở các điểm có khách hàng tập trung

để thực hiện một số giao dịch ngân hàng, như Phòng giao dịch ngân hàng đặt tại các siêu thị, trung tâm thương mại, sân bay. Các điểm du lịch, các khu vực khách sạn quốc tế tập trung, trường đại học hoặc làng đại học.

4.3 SÁT NHẬP VÀ HỢP NHẤT CÁC NGÂN HÀNG 4.3.1 NHỮNG LÝ DO THÚC ĐẨY VIỆC SÁT NHẬP

VÀ HỢP NHẤT.- Sát nhập để tránh phải giải thể hoặc phá sản.- Giảm rủi ro - Tiết kiệm chi phí và nâng cao lợi nhuận

4.3.2 QUY CHẾ SÁT NHẬP, HỢP NHẤT VÀ MUA LẠI NGÂN HÀNG -Sát nhập. Phương thức sát nhập là một giao dịch tài chính, trong đó một hoặc nhiều

ngân hàng hay tổ chức tín dụng khác được sát nhập vào một ngân hàng ( goi là ngân hàng sát nhập

- Hợp nhất. Hợp nhất là việc hai hay nhiều ngân hàng cổ phần kết hợp với nhau tạo

thành một ngân hàng cổ phần mới, được goi là ngân hàng cổ phần hợp nhất

- Mua lại. Mua lại là việc một ngân hàng (goi là ngân hàng mua lại) mua lại một

ngân hàng khác (goi là ngân hàng cổ phần được mua lại).

QUẢN TRỊ NGUỒN NHÂN LỰC NHTM

4.4. TỔNG QUAN VỀ QUẢN TRỊ NHÂN LỰC 4.4.1. Khái niệm: Hoạch định → Tổ chức → Bố trí nhân sự →

Chỉ huy → Kiểm tra.4.4.2. Vai trò của quản trị nhân lực: Vấn đề nhân lực và quản trị nhân lực có tầm

quan trong đặc biệt đối với một tổ chức nói chung và đới với các nhà quản trị gia nói riêng.

QUẢN TRỊ NGUỒN NHÂN LỰC NHTMNhiệm vụ của quản trị nhân sự Bố trí đúng người vào đúng vị trí Đào tạo, bồi dưỡng nhằm nâng cao trình độ thực hiện công

việc của nhân viên. Phối hợp hoạt động giữa các cá nhân và phát triển các mối

quan hệ tốt đẹp trong tập thể. Giải thích các chính sách và thủ tục của tổ chức cho nhân

viên. Đánh giá tư cách và mức độ hoàn thành nhiệm vụ của nhân

viên. Kiểm tra, kiến nghị thực hiện chính sách đãi ngộ lương

thưởng, khuyến khích tinh thần…đối với nhân viên.

QUẢN TRỊ NGUỒN NHÂN LỰC NHTMTIẾN TRÌNH QUẢN TRỊ NHÂN LỰC Những nội dung cơ bản của phân tich công việc - Xác định nhu cầu thông tin để thực hiện phân tích công việc- Các phương pháp thu nhập thông tin để phân tích công việc Bảng mô tả công việc và Bảng tiêu chuẩn công việc Nhận diện công việc Mối quan hệ trong công việc Chức năng, trách nhiệm chính trong công việc

QUẢN TRỊ NGUỒN NHÂN LỰC NHTMBảng mô tả công việc và Bảng tiêu chuẩn công việc Thẩm quyền của người thực hiện công việc Tiêu chuẩn mẫu để đánh giá Điều kiện làm việc Bảng tiêu chuẩn công việc Trình độ văn hóa, chuyên môn và các khóa huấn luyện đã tham dự Kết quả hoc tập, huấn luyện Năng lực ngoại ngữ: cần biết ngoai ngữ gì và ở mức độ kỹ năng nào Thâm niên công tác, kinh nghiệm làm việc. Tuổi đời, sức khỏe, diện mạo. Những yêu cầu về phẩm chất cá nhân: nhân cách, cá tính, khả năng xử lý

độc lập, giao tiếp, tinh thần cầu tiến.

QUẢN TRỊ NGUỒN NHÂN LỰC NHTM Tuyển dụng nhân viên- Dự báo nhu cầu tuyển dụng - Xác định nguồn tuyển dụng nhân viên - Trình tự thực hiện các bước tuyển dụng nhân

viên:chuẩn bị, tuyển dụng, thu nhận và nghiên cứu hồ sơ, kiểm tra ứng viên, khám sức khỏe,quyết định tuyển dụng

QUẢN TRỊ NGUỒN NHÂN LỰC NHTM Tuyển chọn quản trị viên - Năng lực chuyên môn và tổ chức giỏi - Tham vọng quản trị chinh đáng - Khả năng phân tich, lý luân

QUẢN TRỊ NGUỒN NHÂN LỰC NHTMĐào tạo chuyên môn – năng lực quản trị - nội dung cơ bản của đào tạo và nâng cao năng lực

chuyên môn + Xác định “khuynh hướng nghề nghiệp của mỗi cá

nhân + Đào tạo chuyên môn kỹ thuật

QUẢN TRỊ NGUỒN NHÂN LỰC NHTMYêu cầu phát triển kỹ năng quản trị ở các cấp bậc quản

trị + Yêu cầu phát triển kỹ thuật ở mỗi cấp bậc quản trị: Kỹ

năng kỹ thuật , Kỹ năng nhân sự , Kỹ năng tư duy lý luận

+ Các hình thức đào tạo quản trị viên :tại nơi làm việc, ngoài nơi làm việc

QUẢN TRỊ NGUỒN NHÂN LỰC NHTM4.5. CÁC KHUYẾN KHÍCH TINH THẦN 4.5.1. Chương trình nâng cao chất lượng cuộc đời làm

việc ( Quality of work life QWL)4.5.2. Toå chöùc leã hoäi kyû nieäm,

ngaøy truyeàn thoáng vaø caùc bieän phaùp khích leä tinh thaàn khaùc

Hoạch định chiến lược marketing1. Cơ sở xây dựng - Phân đoạn thị trường : tính đồng nhất, tính nhỏ hơn

(296)- Biến phân khúc thị trường :tính xác đáng, tính có

thể đo lường, tính có thể tiếp cân, tính thiết thực, cho phép hành động(303)

- Căn cứ phân đoạn thị trường: kỹ thuật marketing là thị trường tiêu dùng, thị trường công nghiệp

Hoạch định chiến lược marketing

1.Cơ sở xây dựng- Căn cứ phân đoạn cơ bản: TT khách hàng cá nhân, TT

khách hàng doanh nghiệp- Căn cứ phân đoạn chi tiết: nhu cầu cá nhân, hộ gia đình- Căn cứ truyền thống : vùng, tầng lớp XH, tính chất giao

dịch… - Căn cứ đặc thù cho hoạt động ngân hàng: - Phân loại và hướng kết hợp các căn cứ phân loại: hình

thành ma trận theo định hướng Từ chung đến riêng, từ có thể đến không thể quan sát

Hoạch định chiến lược marketing2. Các chiến lược marketing- Chiến lược thị trường mục tiêu: định hướng

chiến lược, đánh giá các phân đoạn thị trường, xác định thị trường mục tiêu phù hợp với nguồn lực

- Chiến lược định vị thị trường mục tiêu: xây dựng hình ảnh khác biệt trong tâm trí khách hàng,xác định những thuộc tính khác biệt tiềm năng : về sản phẩm- dịch vụ, về qui trìnhdịch vụ, môi trường và phương tiện phục vụ, nhân sự, biểu tượng, về gía. Lựa chon sự khác biệt về : số lượng, ý nghĩa và thiết kế các thuộc tính

- Chiến lược quan hệ khách hàng: định hướng : thu hút khách theo từng phân đoạn thị trường bằng các phương tiện phù hợp; Khởi xướng quan hệ : tăng cường hình ảnh giao diện, cung cấp dịch vụ tốt nhất, xử lý dịch vụ nhanh chính xác, tỏ rõ sự quan tâm đặc biệt; Phát triển quan hệ; Duy trì quan hệ; Kết thúc quan hệ (theo dõi hồ sơ, phòng xa nhằm khôi phục, tăng phí dịch vụ đ/v khách hàng rắc rối

- Chiến lược chất lượng dịch vụ theo quan điểm Mar : đ/v khách hàng chất lượng dịch vụ/ phí hàng đầu NH thỏa mãn khách hàng bằng chất lượng cao, khả năng sinh lời thoả mãn. Quản trị chất lượng toàn bộ (TQM). Định hướng khách hàng : tìm hiểu nhu cầu của khách hàng. Đưa ra cam kết về đảm bảo chất lượng. Đặt ra các tiêu chuẩn chất lượng cao. Xây dựng hệ thống theo dõi và đánh giá kết quả chất lượng dịch vụ

qt nhtm

Business