Śrī viṣṇu sahasranāma stotramvedas-knowledge.sub.jp/swfu/d/auto_bufh2b.pdfŚrī viṣṇu...

Śrī Viṣṇu sahasranāma stotram

1

श्रीविष्णसुहस्रनामस्तोत्रम ् ॐ विश्व ंविष्णिु वषट्कारो भतूभव्यभित्प्रभुुः। om viṣvam viṣnur vaṣatkaro

bhūta bhavya bhavat prabhuḥ| भतूकृदू्भतभदृ्भािो भतूात्मा भतूभािनुः॥१॥ bhūtakṛd bhūtabhṛd bhavo

bhūtatmā bhūta bhāvanaḥ ||(1) पतूात्मा परमात्मा च मकु्ताना ंपरमा गवतुः। pūtatmā paramātmā ca

muktānām paramā gatiḥ|

अव्ययुः परुुषुः साक्षी क्षते्रज्ञोऽक्षर एि च॥२॥ avyayaḥ puruṣaḥ sākṣī

kṣetrajño’kṣara eva ca ||(2)

योगो योगविदा ंनतेा प्रधानपरुुषशे्वरुः। yogo yoga vidāṁ netā pradhāna puruṣe śvaraḥ | नारवसहंिपुुः श्रीमान ् केशिुः परुुषोत्तमुः॥३॥ nārasiṁha vapuḥ śrīmān keśavaḥ puruṣottamaḥ ||(3)

सिवुः शि वुः वशिुः स्थाणभुू वतावदवन ववधरव्ययुः। sarvaḥ śarvaḥ śivaḥ sthāṇur

bhūtādir nidhir-avyayaḥ |

सभंिो भािनो भता व प्रभिुः प्रभरुीश्वरुः॥४॥ saṁbhavo bhāvano bhartā

prabhavaḥ prabhur īśvaraḥ ||(4) स्वयभंुूः शम्भरुावदत्युः पषु्कराक्षो महास्वनुः। svayaṁbhūḥ śambhurādityaḥ

puṣkarākṣo mahā svanaḥ |

अनावदवनधनो धाता विधाता धातरुुत्तमुः॥५॥ anādi nidhano dhātā vidhātā dhāturuttamaḥ ||(5)


2

अप्रमयेो हृषीकेशुः पद्मनाभोऽमरप्रभुुः। aprameyo hṛśīkeśaḥ

padmanābho’maraprabhuḥ |

विश्वकमा व मनसु्त्वष्टा स्थविष्ठुः स्थविरो ध्रिुुः॥६॥ viśvakarmā manustvaṣṭā

sthaviṣṭhaḥ sthaviro dhruvaḥ ||(6)

अग्राह्युः शाश्वतुः कृष्णो लोवहताक्षुः प्रतद वनुः। agrāhyaḥ śāśvataḥ kṛṣṇo

lohitākṣaḥ pratardanaḥ |

प्रभतूविककुब्धाम पवित्र ंमङ्गलं परम॥्७॥ prabhūtaḥ trikakub-dhāma

pavitraṁ maṅgalaṁ param ||(7)

ईशानुः प्राणदुः प्राणो ज्यषे्ठुः श्रषे्ठुः प्रजापवतुः। īśānaḥ prāṇadaḥ prāṇo

jyeṣṭhaḥ śreṣṭhaḥ prajāpatiḥ |

वहरण्यगभो भगूभो माधिो मधसुदूनुः॥८॥ hiraṇya-garbho bhū-garbho

mādhavo madhusū danaḥ ||(8)

ईश्वरो विक्रमी धन्वी मधेािी विक्रमुः क्रमुः। īśvaro vikramī dhanvī

medhāvī vikramaḥ kramaḥ |

अनतु्तमो दुराधष वुः कृतज्ञुः कृवतरात्मिान॥्९॥ anuttamo durādharṣaḥ

kṛtajñaḥ kṛtir ātmavān ||(9) सरुशेुः शरण ंशम व विश्वरतेाुः प्रजाभिुः। sureśaḥ śaraṇaṁ śarma

viśva-retāḥ prajā bhavaḥ | अहुः सिंत्सरो व्यालुः प्रत्ययुः सि वदश वनुः॥१०॥ ahaḥ samvatsaro vyālaḥ

pratyayaḥ sarvadarśanaḥ ||(10)


3

अजुः सिशे्वरुः वसद्धुः वसवद्धुः सिा ववदरच्यतुुः। ajaḥ sarveśvaraḥ siddhaḥ

siddhiḥ sarvādir acyutaḥ |

िषृाकवपरमयेात्मा सि वयोगविवनुःसतृुः॥११॥ vṛṣākapir ameyātmā

sarva yoga viniḥ sṛtaḥ ||(11) िसिु वसमुनाुः सत्युः समात्माऽसवितुः समुः। vasur vasumanāḥ satyaḥ samātmā saṁmitaḥ samaḥ |

अमोघुः पणु्डरीकाक्षो िषृकमा व िषृाकृवतुः॥१२॥ amoghaḥ puṇḍarīkākṣo

vṛṣakarmā vṛṣākṛtiḥ ||(12)

रुद्रो ुशिवशरा ुरुरवुि वश्वयोवनुः शवुचश्रिाुः। rudro bahu śirā babhrur viśvayoniḥ śuci śravāḥ | अमतृुः शाश्वत स्थाणिु वरारोहो महातपाुः॥१३॥ amṛtaḥ śāśvataḥ sthāṇur varāroho mahātapāḥ ||(13)

सिवगुः सि वविद्भानवुि वष्वक्सनेो जनाद वनुः। sarvagaḥ sarvavid bhānuhr viṣvak seno janārdanaḥ | िदेो िदेविदव्यङ्गो िदेाङ्गो िदेवित ् कविुः॥१४॥ vedo vedavid avyaṅgo vedāṅgo vedavit kaviḥ ||(14)

लोकाध्यक्षुः सरुाध्यक्षो धमा वध्यक्षुः कृताकृतुः। lokā dhyakṣaḥ surā dhyakṣo

dharmā dhyakṣaḥ kṛtā kṛtaḥ | चतरुात्मा चतवु्यू वहश्चतदंुष्ट्रश्चतभु ुवजुः॥१५॥ caturātmā caturvyūhaś

catur dam śṭraś catur bhujaḥ ||(15)


4

रुरावजष्णभुोजन ंभोक्ता सवहष्णजु वगदावदजुः। bhrājiṣṇur-bhojanaṁ bhoktā

sahiṣṇur-jagadādijaḥ |

अनघो विजयो जतेा विश्वयोवनुः पनुि वसुुः॥१६॥ anagho vijayo jetā

viśvayoniḥ punarvasuḥ ||(16)

उपने्द्रो िामनुः प्राशंरुमोघुः शवुचरूवज वतुः। upendro vāmanaḥ prāmśur

amoghaḥ śucir ūrjitaḥ | अतीन्द्रुः सगं्रहुः सगो धतृात्मा वनयमो यमुः॥१७॥ atīndraḥ saṁgrahaḥ sargo

dhṛtātmā niyamo yamaḥ ||(17)

िदे्यो िदै्युः सदायोगी िीरहा माधिो मधुुः। vedyo vaidyaḥ sadāyogī

vīrahā mādhavo madhuḥ |

अतीवन्द्रयो महामायो महोत्साहो महाुलुः॥१८॥ ati indriyo mahāmāyo mahotsāho mahābalaḥ ||(18)

महाुवुद्धम वहािीयो महाशवक्तम वहाद्यवुतुः। mahābuddhir mahā vīryo mahā śaktir mahā dyutiḥ | अवनदशे्यिपुुः श्रीमानमयेात्मा महावद्रधकृ॥्१९॥ anirdeśya vapuḥ śrīmān ameyātmā mahādri dhṛk ||(19) महषे्वासो महीभता व श्रीवनिासुः सता ंगवतुः। maheṣvāso mahībhartā

śrīnivāsaḥ satāṁ gatiḥ |

अवनरुद्धुः सरुानन्दो गोविन्दो गोविदा ंपवतुः॥२०॥ aniruddhaḥ surānando

govindo govidāṁ patiḥ ||(20)


5

मरीवचद वमनो हंसुः सपुणो भजुगोत्तमुः। marīcir damano haṁsaḥ suparṇo bhujagottamaḥ |

वहरण्यनाभुः सतुपाुः पद्मनाभुः प्रजापवतुः॥२१॥ hiraṇyanābhaḥ sutapāḥ

padmanābhaḥ prajāpatiḥ ||(21)

अमतृ्युुः सि वदृक ्वसहंुः सन्धाता सवन्धमान ् वस्थरुः। amṛtyuḥ sarva dṛk siṁhaḥ sandhātā sandhimān sthiraḥ |

अजो दुम वष वणुः शास्ता विश्रतुात्मा सरुावरहा॥२२॥ ajo durmarṣaṇaḥ śāstā

viśrutātmā surāriḥā ||(22)

गरुुग ुवरुतमो धाम सत्युः सत्यपराक्रमुः। guruḥ gurutamo dhāmaḥ satyaḥ satya parākramaḥ | वनवमषोऽवनवमषुः स्रग्िी िाचस्पवतरुदारधीुः॥२३॥ nimiṣo’nimiṣaḥ sragvī

vācaspatir udāra dhīḥ ||(23) अग्रणीग्रा वमणीुः श्रीमान ् न्यायो नतेा समीरणुः। agraṇīr grāmaṇīḥ śrīmān nyāyo netā samīraṇaḥ |

सहस्रमधूा व विश्वात्मा सहस्राक्षुः सहस्रपात॥्२४॥ sahasra mūrdhā viśvātmā sahasrākṣaḥ sahasrapāt ||(24)

आितवनो वनितृ्तात्मा सिंतृुः सपं्रमद वनुः। āvartano nivṛttātmā

saṁvṛtaḥ saṁpramardanaḥ |

अहुः सिंत वको िविरवनलो धरणीधरुः॥२५॥ ahaḥ saṁvartako vanhir

anilo dharaṇī dharaḥ ||(25)


6

सपु्रसादुः प्रसन्नात्मा विश्वधवृग्िश्वभवुग्िभुुः। suprasādaḥ prasannātmā

viśva dhṛg viśvabhug vibhuḥ | सत्कता व सतृ्कतुः साधजु विुना वरायणो नरुः॥२६॥ sat kartā sat kṛtaḥ sādhur jahnur nārāyaṇo naraḥ ||(26) असखं्ययेोऽप्रमयेात्मा विवशष्टुः वशष्टकृच्छुवचुः। asankhyeyo’prameyātmā

viśiṣṭaḥ śiṣṭa kṛt ṣuciḥ | वसद्धार् वुः वसद्धसकंल्पुः वसवद्धदुः वसवद्धसाधनुः॥२७॥ siddhārthaḥ siddha sankalpaḥ siddhidaḥ siddhisā dhanaḥ ||(27)

िषृाही िषृभो विष्णिुृ वषपिा व िषृोदरुः। vṛṣāhī vṛṣabho viṣṇur

vṛṣaparvā vṛṣodaraḥ |

िध वनो िध वमानश्च विविक्तुः श्रवुतसागरुः॥२८॥ vardhano vardhamānaś ca

viviktaḥ śruti sāgaraḥ ||(28) सभुजुो दुध वरो िाग्मी महने्द्रो िसदुो िसुुः। subhujo durdharo vāgmī

mahendro vasudo vasuḥ |

नकैरूपो ुहृदू्रपुः वशवपविष्टुः प्रकाशनुः॥२९॥ naika rūpo bṛhad rūpaḥ śipiviṣṭaḥ prakāśanaḥ ||(29)

ओजस्तजेोद्यवुतधरुः प्रकाशात्मा प्रतापनुः। ojas tejo dyuti dharaḥ prakāśātmā pratāpanaḥ|

ऋद्धुः स्पष्टाक्षरो मन्त्रश्चन्द्राशंभुा वस्करद्यवुतुः॥३०॥ ṛddaḥ spaṣṭākṣaro mantras

candrāṃśur bhāskara dyutiḥ ||(30)


7

अमतृाशंदू्भिो भानुुः शशवुन्दुः सरुशे्वरुः। amṛtāṁ śūdbhavo bhānuḥ

śaśabinduḥ sure śvaraḥ |

औषध ंजगतुः सतेुुः सत्यधमवपराक्रमुः॥३१॥ auṣadhaṁ jagataḥ setuḥ

satya dharma parākramaḥ ||(31)

भतूभव्यभिन्नार्ुः पिनुः पािनोऽनलुः। bhūta bhavya bhavan nāthaḥ

pavanaḥ pāvano’nalaḥ |

कामहा कामकृत्कान्तुः कामुः कामप्रदुः प्रभुुः॥३२॥ kāmahā kāmakṛt kāntaḥ

kāmaḥ kāmapradaḥ prabhuḥ ||(32)

यगुावदकृद्यगुाितो नकैमायो महाशनुः। yugādi kṛd yugāvarto

naikamāyo mahāśanaḥ |

अदृश्यो व्यक्तरूपश्च सहस्रवजदनन्तवजत॥्३३॥ adṛśyo vyaktarūpaś ca

sahasrajid anandajit ||(33)

इष्टोऽविवशष्टुः वशष्टषे्टुः वशखण्डी नशिषो िृषुः। iṣṭo viśiṣṭaḥ śiṣṭeṣṭaḥ

śikhaṇḍī nahuṣo vṛṣaḥ |

क्रोधहा क्रोधकृत्कता व विश्वुाशिम वहीधरुः॥३४॥ krodhahā krodhakṛt kartā

viśvabāhur mahīdharaḥ ||(34)

अच्यतुुः प्रवर्तुः प्राणुः प्राणदो िासिानजुुः। acyutaḥ prathitaḥ prāṇaḥ

prāṇado vāsavānujaḥ |

अपावंनवधरवधष्ठानमप्रमत्तुः प्रवतवष्ठतुः॥३५॥ apām nidhir adhiṣṭānam

apramattaḥ pratiṣṭhitaḥ ||(35)


8

स्कन्दुः स्कन्दधरो धयुो िरदो िायिुाहनुः। skandaḥ skanda dharo dhuryo

varado vāyuvāhanaḥ |

िासदुिेो ुहृद्भानरुावददिेुः परुन्दरुः॥३६॥ vāsudevo bṛhad bhānur

ādidevaḥ purandaraḥ ||(36)

अशोकस्तारणस्तारुः शरूुः शौवरज वनशे्वरुः। aśoka stāra ṇastāraḥ śūraḥ śaurirjane śvaraḥ |

अनकूुलुः शताित वुः पद्मी पद्मवनभके्षणुः॥३७॥ anukūlaḥ śatāvartaḥ

padmī padmanibhe kṣaṇaḥ ||(37)

पद्मनाभोऽरविन्दाक्षुः पद्मगभ वुः शरीरभतृ।् padma nābho’ravindākṣaḥ

padma garbhaḥ śarīrabhṛt |

महवद्धवरृद्धो िदृ्धात्मा महाक्षो गरुडध्वजुः॥३८॥ mahardhi ṛddhoh vṛddhātmā

mahākṣo garuḍa dhvajaḥ ||(38)

अतलुुः शरभो भीमुः समयज्ञो हविहववरुः। atulaḥ śarabho bhīmaḥ

samayajño havir hariḥ |

सिवलक्षणलक्षण्यो लक्ष्मीिान ् सवमवतञ्जयुः॥३९॥ sarva lakṣaṇa lakṣaṇyo

lakṣmīvān samitinjayaḥ ||(39)

विक्षरो रोवहतो मागो हतेदुा वमोदरुः सहुः। vikṣaro rohito mārgo

hetur dāmodaraḥ sahaḥ |

महीधरो महाभागो िगेिानवमताशनुः॥४०॥ mahīdharo mahābhāgo

vegavān amitā śanaḥ ||(40)


9

उद्भिुः क्षोभणो दिेुः श्रीगभ वुः परमशे्वरुः। udbhavaḥ kṣobhaṇo devaḥ

śrī garbhaḥ parame śvaraḥ |

करण ंकारण ंकता व विकता व गहनो गहुुः॥४१॥ karaṇaṁ kāraṇaṁ kartā

vikartā gahano guhaḥ ||(41)

व्यिसायो व्यिस्थानुः ससं्थानुः स्थानदो ध्रिुुः। vyavasāyo vyavasthānaḥ

samsthānaḥ sthānado dhruvaḥ |

परवद्धवुः परमस्पष्टस्तषु्टुः पषु्टुः शभुके्षणुः॥४२॥ parardviḥ paramaspaśṭah

tuṣṭaḥ puṣṭaḥ śubhe kṣaṇaḥ ||(42)

रामो विरामो विरजो मागो नयेो नयोऽनयुः। rāmo virāmo virajo

mārgo neyo nayo’nayaḥ |

Or विरामो विरतो (or) virāmo virato

िीरुः शवक्तमता ंश्रषे्ठो धमो धम वविदुत्तमुः॥४३॥ vīraḥ śaktimatāṁ śreṣṭaḥ

dharmo dharma viduttamaḥ ||(43)

िकुैण्ठुः परुुषुः प्राणुः प्राणदुः प्रणिुः परृ्ुुः। vaikuṇṭhaḥ puruṣaḥ prāṇaḥ

prāṇadaḥ praṇavaḥ pṛthuḥ |

वहरण्यगभ वुः शत्रघु्नो व्याप्तो िायरुधोक्षजुः॥४४॥ hiraṇya garbhaḥ śatrughṇo

vyāpto vāyuradho kṣajaḥ ||(44)

ऋतुुः सदुश वनुः कालुः परमषे्ठी पवरग्रहुः। ṛtuḥ sudarśanaḥ kālaḥ

parameṣṭhī parigrahaḥ |


10

उग्रुः सिंत्सरो दक्षो विश्रामो विश्वदवक्षणुः॥४५॥ ugraḥ saṁvatsaro dakṣo

viśrāmo viśva dakṣiṇaḥ ||(45) विस्तारुः स्थािरस्थाणुुः प्रमाण ंुीजमव्ययम।् vistāraḥ sthāvarah sthāṇuḥ

pramāṇaṁ bījama vyayam |

अर्ोऽनर्ो महाकोशो महाभोगो महाधनुः॥४६॥ artho anartho mahākośo

mahā bhogo mahā dhanaḥ ||(46)

अवनवि वण्णुः स्थविष्ठोऽभधू वम वयपूो महामखुः। anirviṇṇaḥ sthaviṣṭho’bhūr

dharma yūpo mahā makhaḥ |

नक्षत्रनवेमन वक्षत्री क्षमुः क्षामुः समीहनुः॥४७॥ nakṣatra nemir nakṣatrī

kṣamaḥ kṣāmaḥ samī hanaḥ ||(47)

यज्ञ इज्यो महजे्यश्च क्रतुुः सत्र ंसता ंगवतुः। yajña ijyo mahejyaś ca

kratuḥ satraṁ satāṁ gatiḥ |

सिवदशी विमकु्तात्मा सि वज्ञो ज्ञानमतु्तमम॥्४८॥ sarvadarśī vimuktātmā

sarvajño jñāna muttamam ||(48)

सवु्रतुः समुखुुः सकू्ष्मुः सघुोषुः सखुदुः सहुृत।् suvrataḥ sumukhaḥ sūkṣmaḥ

sughoṣaḥ sukhadaḥ suhṛt |

मनोहरो वजतक्रोधो िीरुाशिवि वदारणुः॥४९॥ manoharo jita krodho vīrabāhur vidāraṇaḥ ||(49)

स्वापनुः स्विशो व्यापी नकैात्मा नकैकम वकृत।् svāpanaḥ svavaśo vyāpī

naikātmā naika karmakṛt |


11

ित्सरो ित्सलो ित्सी रत्नगभो धनशे्वरुः॥५०॥ vatsaro vatsalo vatsī

ratna garbho dhane śvaraḥ ||(50)

धमवगबु्धम वकृद्धमी सदसत्क्षरमक्षरम।् dharmagub dharmakṛd dharmī

sad asat kṣara akṣaram |

अविज्ञाता सहस्राशंवुि वधाता कृतलक्षणुः॥५१॥ avijñātā sahastrāṁśur

vidhātā kṛta lakṣaṇaḥ ||(51)

गभवस्तनवेमुः सत्त्वस्थुः वसहंो भतूमहशे्वरुः। gabhasti nemiḥ sattva sthaḥ

siṁho bhūta maheśvaraḥ |

आवददिेो महादिेो दिेशेो दिेभदृ्गरुुुः॥५२॥ ādi devo mahā devo

deveśo deva bhṛd guruḥ ||(52)

उत्तरो गोपवतगोप्ता ज्ञानगम्युः परुातनुः। uttaro gopatir goptā

jñāna gamyaḥ purātanaḥ |

शरीरभतूभदृ्भोक्ता कपीन्द्रो भवूरदवक्षणुः॥५३॥ śarīra bhūta bhṛd bhoktā

kapīndro bhūri dakṣiṇaḥ ||(53)

सोमपोऽमतृपुः सोमुः परुुवजत्परुुसत्तमुः। somapo’mṛtapaḥ somaḥ

purujit purusattamaḥ |

विनयो जयुः सत्यसधंो दाशाहवुः सात्त्वतापंवतुः॥५४॥ vinayo jayaḥ satya sandho dāśārhaḥ sātvatāṁ patiḥ ||(54)

जीिो विनवयता साक्षी मकुुन्दोऽवमतविक्रमुः। jīvo vinayitā sākṣī

mukundo’mita vikramaḥ |


12

अम्भोवनवधरनन्तात्मा महोदवधशयोऽन्तकुः॥५५॥ ambho nidhir anantātmā

mahodadhi śayo’ntakaḥ ||(55)

अजो महाहवुः स्वाभाव्यो वजतावमत्रुः प्रमोदनुः। ajo mahārhaḥ svābhāvyo

jitāmitraḥ pramodanaḥ |

आनन्दो नन्दनो नन्दुः सत्यधमा व वत्रविक्रमुः॥५६॥ ānando nandano nandaḥ

satya dharmā tri vikramaḥ ||(56)

महवष वुः कवपलाचाय वुः कृतज्ञो मवेदनीपवतुः। maharṣiḥ kapilācāryaḥ

kṛtajño medinī patiḥ |

वत्रपदविदशाध्यक्षो महाशृङ्गुः कृतान्तकृत॥्५७॥ tri padas tri daśā dhyakṣo

mahā śṛṅgaḥ kṛtānta kṛt ||(57)

महािराहो गोविन्दुः सषुणेुः कनकाङ्गदी। mahā varāho govindaḥ

suṣeṇaḥ kanakāṅgadī |

गहु्यो गभीरो गहनो गपु्तश्चक्रगदाधरुः॥५८॥ guhyo gabhīro gahano

guptaś cakra gadā dharaḥ ||(58)

िधेाुः स्वाङ्गोऽवजतुः कृष्णो दृढुः सकंष वणोऽच्यतुुः। vedhāḥ svāṅgojitaḥ kṛṣṇo

dṛḍhaḥ sankarṣaṇo acyutaḥ |

िरुणो िारुणो िकृ्षुः पषु्कराक्षो महामनाुः॥५९॥ varūṇo vāruṇo vṛkṣaḥ

puṣkarākṣo mahā manāḥ ||(59)

भगिान ् भगहाऽऽनन्दी िनमाली हलायधुुः। bhagavān bhagahā nandī

vana mālī halāyudhaḥ |


13

आवदत्यो ज्योवतरावदत्युः सवहष्णगु ववतसत्तमुः॥६०॥ ādityo jyotirādityaḥ

sahīṣṇur gati sattamaḥ ||(60)

सधुन्वा खण्डपरशदुा वरुणो द्रविणप्रदुः। sudhanvā khaṇḍa paraśur

dāruṇo draviṇa pradaḥ |

वदिस्पकृ ्सि वदृग्व्यासो िाचस्पवतरयोवनजुः॥६१॥ diva spṛk sarvadṛk vyāso

vācaspatir ayonijaḥ ||(61)

वत्रसामा सामगुः साम वनिा वण ंभषेज ंवभषक।् tri sāmā sāmagaḥ sāma

nirvāṇaṁ bheṣajaṁ bhiṣak |

सनं्यासकृच्छमुः शान्तो वनष्ठा शावन्तुः परायणम॥्६२॥ sannyā sakṛt camaḥ śānto

niṣṭhā śāntiḥ parāyaṇam ||(62)

शभुाङ्गुः शावन्तदुः स्रष्टा कुमदुुः कुिलेशयुः। śubhāṅgaḥ śāntidaḥ sraṣṭā

kumudaḥ kuvaleśayaḥ |

गोवहतो गोपवतगोप्ता िषृभाक्षो िषृवप्रयुः॥६३॥ gohito gopatir goptā

vṛṣabhākṣo vṛṣapriyaḥ ||(63)

अवनिती वनितृ्तात्मा सकं्षपे्ता क्षमेकृवच्छिुः। anivartī nivṛttātmā

saṁkṣeptā kṣema kṛt ṣivaḥ |

श्रीित्सिक्षाुः श्रीिासुः श्रीपवतुः श्रीमतािंरुः॥६४॥ śrīvatsa vakṣāḥ śrīvāsaḥ

śrīpatiḥ śrīmatāṁ varaḥ ||(64)

श्रीदुः श्रीशुः श्रीवनिासुः श्रीवनवधुः श्रीविभािनुः। śrīdaḥ śrīśaḥ śrīnivāsaḥ

śrīnidhiḥ śrīvibhāvanaḥ |


14

श्रीधरुः श्रीकरुः श्रयेुः श्रीमालंोकत्रयाश्रयुः॥६५॥ śrīdharaḥ śrīkaraḥ śreyaḥ

śrīmāṁ lokatrayāśrayaḥ ||(65)

स्वक्षुः स्वङ्गुः शतानन्दो नवन्दज्योवतग वणशे्वरुः। svakṣaḥ svaṅgaḥ śatānando

nandir jyotir gaṇe śvaraḥ | विवजतात्माऽविधयेात्मा सत्कीवत ववश््न्नसशंयुः॥६६॥ vijitātmā vidheyātmā

satkīrtiś cinna saṁśayaḥ ||(66) उदीण वुः सि वतश्चक्षरुनीशुः शाश्वतवस्थरुः। udīrṇaḥ sarvataś cakṣur anīśaḥ śāśvata sthiraḥ | भशूयो भषूणो भवूतवि वशोकुः शोकनाशनुः॥६७॥ bhūśayo bhūṣaṇo bhūtir

viśokaḥ śoka nāśanaḥ ||(67) अवच वष्मानवच वतुः कुम्भो विशदु्धात्मा विशोधनुः। arciṣmān arcitaḥ kumbho viśuddhātmā viśodhanaḥ |

अवनरुद्धोऽप्रवतरर्ुः प्रद्यमु्नोऽवमतविक्रमुः॥६८॥ aniruddho’pratirathaḥ

pradyumno’amita vikramaḥ ||(68) कालनवेमवनहा िीरुः शौवरुः शरूजनशे्वरुः। kālanemi nihā vīraḥ śauriḥ śūrajaneśvaraḥ |

वत्रलोकात्मा वत्रलोकेशुः केशिुः केवशहा हवरुः॥६९॥ trilokātmā trilokeśaḥ

keśavaḥ keśihā hariḥ ||(69)

कामदिेुः कामपालुः कामी कान्तुः कृतागमुः। kāmadevaḥ kāmapālaḥ

kāmīkāntaḥ kṛtāgamaḥ |


15

अवनदशे्यिपवुि वष्णिुीरोऽनन्तो धनजंयुः॥७०॥ anirdeśya vapor viṣṇur vīro ananto dhanaṁjayaḥ ||(70) ब्रह्मण्यो ब्रह्मकृद ्ब्रह्मा ब्रह्म ब्रह्मवििध वनुः। brahmaṇyo brahma kṛt brahmā brahma brahma vivardhanaḥ | ब्रह्मविद ्ब्राह्मणो ब्रह्मी ब्रह्मज्ञो ब्राह्मणवप्रयुः॥७१॥ brahmavid brāhmaṇo brahmī

brahmajño brāhmaṇa priyaḥ ||(71) महाक्रमो महाकमा व महातजेा महोरगुः। mahākramo mahākarmā

mahātejā mahoragaḥ |

महाक्रतमु वहायज्वा महायज्ञो महाहविुः॥७२॥ mahā kratur mahāyajvā mahāyajño mahāhaviḥ ||(72)

स्तव्युः स्तिवप्रयुः स्तोत्र ंस्तवुतुः स्तोता रणवप्रयुः। stavyaḥ stave priyaḥ stotraṁ stutiḥ stotā raṇa priyaḥ | पणू वुः परूवयता पणु्युः पणु्यकीवत वरनामयुः॥७३॥ pūrṇaḥ pūrayitā puṇyaḥ

puṇya kīrtir anāmayaḥ ||(73) मनोजिस्तीर् वकरो िसरुतेा िसपु्रदुः। manojavas tīrthakaro vasuretā vasupradaḥ |

िसपु्रदो िासदुिेो िसिु वसमुना हविुः॥७४॥ vasuprado vāsudevo

vasur vasumanā haviḥ ||(74) सद्गवतुः सतृ्कवतुः सत्ता सदू्भवतुः सत्परायणुः। sadgatiḥ satkṛtiḥ sattā

sadbhūtiḥ satparāyaṇaḥ |


16

शरूसनेो यदुश्रषे्ठुः सवन्निासुः सयुामनुुः॥७५॥ śūraseno yadu śreṣṭhaḥ sannivāsaḥ suyāmunaḥ ||(75)

भतूािासो िासदुिेुः सिा वसवुनलयोऽनलुः। bhūtāvāso vāsudevaḥ

sarvāsu nilayo’nalaḥ | दप वहा दप वदो दृप्तो दुध वरोऽर्ापरावजतुः॥७६॥ darpahā darpado dṛpto

durdharo’thāparājitaḥ ||(76)

विश्वमवूत वम वहामवूत वदीप्तमवूत वरमवूत वमान।् viśva mūrtir mahāmūrtir dīptamūrtir amūrtimān |

अनकेमवूत वरव्यक्तुः शतमवूत वुः शताननुः॥७७॥ anekamūrtir avyaktaḥ śatamūrtiḥ śatānanaḥ ||(77)

एको नकैुः सिुः कुः वकं यत ् तत्पदमनतु्तमम।् eko naikaḥ savaḥ kaḥ kiṁ

yat tat padam anuttamam | लोकुन्धलुोकनार्ो माधिो भक्तित्सलुः॥७८॥ loka bandhur loka nātho mādhavo bhakti vatsalaḥ ||(78) सिुण विणो हमेाङ्गो िराङ्गश्चन्दनाङ्गदी। suvarṇo varṇo hemāṅgo varāṅgaś candanāṅgadī | िीरहा विषमुः शनू्यो घतृाशीरचलश्चलुः॥७९॥ vīrahā viṣamaḥ śūnyo

ghṛtāśīr acalaś calaḥ ||(79) अमानी मानदो मान्यो लोकस्वामी वत्रलोकधकृ।् amānī mānado mānyo

loka svāmī tri lokadhṛk |


17

समुधेा मधेजो धन्युः सत्यमधेा धराधरुः॥८०॥ sumedhā medhajo dhanyaḥ

satyamedhā dharādharaḥ ||(80)

तजेोिषृो द्यवुतधरुः सि वशिभतृा ंिरुः। tejo vṛṣo dyuti dharaḥ sarva śastra bhṛtāṁ varaḥ | प्रग्रहो वनग्रहो व्यग्रो नकैशृङ्गो गदाग्रजुः॥८१॥ pragraho nigraho vyagro

naika śṛṅgo gadāgrajaḥ ||(81) चतमुू ववत वश्चत ुु ा वशिश्चतवु्यू वहश्चतगु ववतुः। caturmūrtiś caturbāhuś caturvyūhaś caturgatiḥ | चतरुात्मा चतभुा विश्चतिुदेविदकेपात॥्८२॥ caturātmā caturbhāvaś caturveda videkapāt ||(82) समाितोऽवनितृ्तात्मा दुज वयो दुरवतक्रमुः। samāvarto’nivṛttātmā

durjayo duratikramaḥ |

दुलवभो दुग वमो दुगो दुरािासो दुरावरहा॥८३॥ durlabho durgamo durgo

durāvāso durārihā ||(83)

शभुाङ्गो लोकसारङ्गुः सतुन्तसु्तन्तिुध वनुः। śubhāṅgo loka sāraṅgaḥ sutantus tantu vardhanaḥ | इन्द्रकमा व महाकमा व कृतकमा व कृतागमुः॥८४॥ indrakarmā mahākarmā

kṛtakarmā kṛtāgamaḥ ||(84)

उद्भिुः सनु्दरुः सनु्दो रत्ननाभुः सलुोचनुः। udbhavaḥ sundaraḥ sundo

ratna nābhaḥ sulocanaḥ |


18

अको िाजसनुः शृङ्गी जयन्तुः सि वविज्जयी॥८५॥ arko vājasanaḥ śṛṅgī

jayantaḥ sarva vij jayī ||(85) सिुण ववुन्दरक्षोभ्युः सि विागीश्वरशे्वरुः। suvarṇa bindu rakṣobhyaḥ sarva vāgī śvareśvaraḥ | महाह्रदो महागतो महाभतूो महावनवधुः॥८६॥ mahāhrado mahāgarto

mahābhūto mahānidhiḥ ||(86)

कुमदुुः कुन्दरुः कुन्दुः पज वन्युः पािनोऽवनलुः। kumudaḥ kundaraḥ kundaḥ

parjanyaḥ pāvano’nilaḥ

अमतृाशंोऽमतृिपुुः सि वज्ञुः सि वतोमखुुः॥८७॥ amṛtāśo’mṛtavapuḥ

sarvajñaḥ sarvatomukhaḥ ||(87)

सलुभुः सवु्रतुः वसद्धुः शत्रवुजच्छत्रतुापनुः। sulabhaḥ suvrataḥ siddhaḥ

śatrujic chatrutāpanaḥ | न्यग्रोधोऽदुम्बरोऽश्वत्थश्चाणरूान्ध्रवनषदूनुः॥८८॥ nyagrodho’dumbaro’śvatthaś

cāṇūrāndhra niṣūdanaḥ ||(88) सहस्रावच वुः सप्तवजह्वुः सप्तधैाुः सप्तिाहनुः। sahasrārciḥ sapta jihvaḥ saptaidhāḥ saptavāhanaḥ |

अमवूत वरनघोऽवचन्त्यो भयकृद्भयनाशनुः॥८९॥ amūrtir anagho’cintyo bhaya kṛt bhaya nāśanaḥ ||(89) अणुु ृ वहतृ्कशुः स्थलूो गणुभवृन्नग ुवणो महान।् aṇur bṛhat kṛśaḥ sthūlo guṇabhṛn nirguṇo mahān |


19

अधतृुः स्वधतृुः स्वास्युः प्राग्िशंो िशंिध वनुः॥९०॥ adhṛtaḥ svadhṛtaḥ svāsyaḥ

prāgvanśo vaṃśavardhanaḥ ||(90)

भारभतृ ् कवर्तो योगी योगीशुः सि वकामदुः। bhārabhṛt kathito yogī

yogīśaḥ sarvakāmadaḥ |

आश्रमुः श्रमणुः क्षामुः सपुणो िायिुाहनुः॥९१॥ āśramaḥ śramaṇaḥ kṣāmaḥ

suparṇo vāyuvāhanaḥ ||(91)

धनधु वरो धनिुदेो दण्डो दमवयता दमुः। dhanurdharo dhanurvedo

daṇḍo damayitā damaḥ |

अपरावजतुः सि वसहो वनयन्ताऽवनयमोऽयमुः॥९२॥ aparājitaḥ sarvasaho

niyantā niyamo yamaḥ ||(92)

सत्त्विान ् सावत्त्वकुः सत्युः सत्यधमवपरायणुः। sattvavān sāttvikaḥ satyaḥ

satyadharma parāyaṇaḥ | अवभप्रायुः वप्रयाहोऽहवुः वप्रयकृत ् प्रीवतिध वनुः॥९३॥ abhiprāyaḥ priyārho’rhaḥ

priyakṛt prītivar dhanaḥ ||(93) विहायसगवतज्योवतुः सरुुवचशिवतभवुग्िभुुः। vihāya sagatir jyotiḥ surucir hutabhug vibhuḥ | रविवि वरोचनुः सयू वुः सविता रविलोचनुः॥९४॥ ravir virocanaḥ sūryaḥ savitā ravi locanaḥ ||(94) अनन्तो शितभगु्भोक्ता सखुदो नकैजोऽग्रजुः। ananto huta bhug bhoktā sukhado naikajo’grajaḥ |


20

अवनवि वण्णुः सदामषी लोकावधष्ठानमद्भतुुः॥९५॥ anirviṇṇaḥ sadāmarṣī

lokadhiṣṭhānam adbhutaḥ ||(95)

सनात्सनातनतमुः कवपलुः कवपरव्ययुः। sanāt sanātana tamaḥ

kapilaḥ kapiravyayaḥ |

स्ववस्तदुः स्ववस्तकृत्स्ववस्त स्ववस्तभकु्स्ववस्तदवक्षणुः ॥९६॥ svastidaḥ svastikṛt svasti

svastibhuk svasti dakṣiṇaḥ ||(96)

अरौद्रुः कुण्डली चक्री विक्रम्यवूज वतशासनुः। araudraḥ kuṇḍalī cakrī

vikramy ūrjita śāsanaḥ | शब्दावतगुः शब्दसहुः वशवशरुः शि वरीकरुः॥९७॥ śabdātigaḥ śabdasahaḥ

śiśiraḥ śarvarīkaraḥ ||(97)

अकू्ररुः पशेलो दक्षो दवक्षणुः क्षवमणािंरुः। akrūraḥ peśalo dakṣo

dakṣiṇaḥ kṣamiṇāṁ varaḥ |

विद्वत्तमो िीतभयुः पणु्यश्रिणकीत वनुः॥९८॥ vidvattamo vītabhayaḥ

puṇya śravaṇa kīrtanaḥ ||(98) उत्तारणो दुषृ्कवतहा पणु्यो दुुःस्वप्ननाशनुः। uttāraṇo duṣkṛtihā

puṇyo duḥsvapna nāśanaḥ | िीरहा रक्षणुः सन्तो जीिनुः पय विवस्थतुः॥९९॥ vīrahā rakṣaṇaḥ santo

jīvanaḥ paryava sthitaḥ ||(99) अनन्तरूपोऽनन्तश्रीवज वतमन्यभु वयापहुः। ananantarūpo’nantaśrīr

jitamanyur bhayāpahaḥ |


21

चतरुश्रो गभीरात्मा विवदशो व्यावदशो वदशुः॥१००॥ caturaśro gabhīrātmā

vidiśo vyādiśo diśaḥ ||(100)

अनावदभू वभ ुविो लक्ष्मीुः सिुीरो रुवचराङ्गदुः। anādirbhūr bhuvo lakṣmīḥ suvīro rucirāṅgadaḥ |

जननो जनजन्मावदभीमो भीमपराक्रमुः॥१०१॥ janano janajanmādir

bhīmo bhīma parākramaḥ ||(101) आधारवनलयोऽधाता पषु्पहासुः प्रजागरुः। ādhāra nilayo dhātā puṣpahāsaḥ prajāgaraḥ |

ऊध्ववगुः सत्पर्ाचारुः प्राणदुः प्रणिुः पणुः॥१०२॥ ūrdhvagaḥ satpathācāraḥ

prāṇadaḥ praṇavaḥ paṇaḥ ||(102)

प्रमाण ंप्राणवनलयुः प्राणभतृ्प्राणजीिनुः। pramāṇaṁ prāṇanilayaḥ

prāṇabhṛt prāṇajīvanaḥ |

तत्त्व ंतत्त्वविदकेात्मा जन्ममतृ्यजुरावतगुः॥१०३॥ tattvaṁ tattva videkātmā janma mṛtyu jarātigaḥ ||(103) भभू ुविुःस्वस्तरुस्तारुः सविता प्रवपतामहुः। bhūr bhavaḥ svas tarustāraḥ sa vitā prapitāmahaḥ | यज्ञो यज्ञपवतय वज्वा यज्ञाङ्गो यज्ञिाहनुः॥१०४॥ yajño yajñapatir yajvā yajñāṅgo yajñavāhanaḥ ||(104)

यज्ञभदृ ्यज्ञकृद ्यज्ञी यज्ञभगु ् यज्ञसाधनुः। yajñabhṛd yajñakṛd yajñī

yajñabhug yajñasādhanaḥ |


22

यज्ञान्तकृद ्यज्ञगहु्यमन्नमन्नाद एि च॥१०५॥ yajñāntakṛd yajñaguhyam

annam annāda eva ca ||(105)

आत्मयोवनुः स्वयजंातो िखैानुः सामगायनुः। ātmayoniḥ svayaṁ jāto vaikhānaḥ sāmagāyanaḥ |

दिेकीनन्दनुः स्रष्टा वक्षतीशुः पापनाशनुः॥१०६॥ devakī nandanaḥ sraṣṭā kṣitīśaḥ pāpa nāśanaḥ ||(106) शङ्खभनृ्नन्दकी चक्री शाङ्गवधन्वा गदाधरुः। śaṇkhabhṛn nandakī cakrī śārṅgardhanvā gadādharaḥ | रर्ाङ्गपावणरक्षोभ्युः सि वप्रहरणायधुुः॥१०७॥ rathāṅgapāṇir akṣobhyaḥ

sarva praharaṇāyudhaḥ ||(107) सिवप्रहरणायधु ॐ नम इवत। sarva praharaṇāyudha Oṁ namaḥ iti |

िनमाली गदी शाङ्गी शङ्खी चक्री च नन्दकी। vanamāli gadī śārngī

śankhī cakrī ca nandakī |

श्रीमान ् नारायणो विष्णिुा वसदुिेोऽवभरक्षत॥ु१०८॥ srīmān nārāyano viśnur vāsudevo abhirakṣathu ||(108) श्री िासदुिेोऽवभरक्षत ुॐ नम इवत। Srī vāsudevo’bhirakṣatu,

Oṁ nama iti.

॥हवरुः ॐ तत्सत॥् hariḥ Oṁ tat sat.

Śrī viṣṇu sahasranāma stotramvedas-knowledge.sub.jp/swfu/d/auto_bufh2b.pdfŚrī viṣṇu...

Documents