کورد و مانەوە لە عێراقدا ل4

www.jamawarnews.com № 741 :هەفتەنامەیەکی سیاسییە حزبی سۆسیالیست دیموکراتی کوردستان دەریدەکات № سێشەممة № 29/ڕەشەمێ/2712 کوردی № 2013/03/19 زایینی № ساڵی 32 № 8 الپەڕە № ژماره

گاندى و خەباتى مەدەنی ل6

№

کوردەکان هەر بەئومێدى دەوڵەتن ل5

№ №

ئەندامێکى ئەنجومەنى نوێنەرانى عێراق:

نابێت حکومەتی عێراق دەست لەکاروباری سوریا وەربدات

بەڕێوەبەرى کشتوکاڵى پارێزگاى کەرکوک:

وەزارەتی دادی عێراق بڕیاری هەڵوەشانەوەی گرێبەستی کشتوکاڵی تەعریب جێبەجێ ناکات

وتەبێژی وەزارەتى کاروکاروبارى کۆمەاڵیەتى:تەنها دەرچوانى ساڵى ڕابردوو سودمەند دەبن لە بیمەى بێکارى

بەڕێوەبەرى ڕاگەیاندنى وەزارەتى ئەوقاف و کاروبارى ئاینى:

داواکارى هەیە پرسە بکرێت بە یەک ڕۆژ

ف��رۆک��ە 1988/3/16 رۆژی رووخاو بەعسی رژێمی جەنگیەکانی حوریەى سەربازى فرۆکەخانەى لە بەکر ف��رۆک��ەخ��ان��ەى و ک���ەرک���وک کیمیایان بۆمبای هێرشی لەزلوعیەوە تیایدا هەڵەبجەو ش��اری س��ەر ک��ردە ش��ەه��ی��دب��وون ک���ەس ه����ەزار پێنچ هەزارکەس پانزە نزیکەى ه��ەروەه��ا کۆمەڵگای ئەگەرچی ، برینداربوون بوون بێدەنگ کاتەدا لەو نێودەوڵەتی فەرمی بەشێوەیەکی ئامادەنەبوون و بەرپرسیاریەتیەکەى بخەنە سەر سەدام و دەست و پێوەندەکانی بەاڵم لەمرۆدا ئەنفالکردنی و هەڵەبجە کیمیابارانی پەرلەمانی لە بەشێک لەالیەن کورد جینۆساید ب��ە ئ��ەوروپ��ا وواڵت��ان��ی دەناسێنرێت ، لەدوای 16-3-1988 وە هەڵەبجە ناسنامەى کورد و هێمای زوڵم

و ئیلهامی سەرکەوتنی کوردە.ل��ەس��اڵ��ی��ادی ئ���ەو ک��ارەس��ات��ەدا و گیانی ڕاگرتنی ب��ەرز لەڕێورەسمی ڕۆژی هەڵەبجە قوربانیانی پاکی

ب��ارزان��ى نێچیرڤان 2013/3/16س���ەرۆک���ی ح��ک��وم��ەت��ی ه��ەرێ��م��ی به پارێزگا پرسى له باره ى کوردستان وه ک وتی: شه هید هه ڵه بجه ى بوونى

هه موو کوردستان هه رێمى حکومه تى الیه ک له وه دڵنیا ده که ینه وه که دواى یاساییه کانى کێشه چاره سه رکردنى زۆر هه رێم حکومه تى ب���واره ، ئ��ه و

بوارى ده خاته بابه ته ئه و به جددى جێبه جێکردنه وه و هه ڵه بجه ش ده کرێته رێککاره ته نها ئێستاش پارێزگاو

یاساییه کانى ماوه .

ئەنجومەنى ئەندامى جیهاد، حەسەن تایبەتى دیدارێکى لە عێراق نوێنەرانى ~ ئ��ام��اژە بۆ ئ��ەوە دەک��ات »بۆچوونى سونەکان سەبارەت بە کورد زۆر ڕوون نییە و بەشێکى زۆریان دژى

کوردن«.ن���اوب���راو ه��ێ��م��ا ب���ۆ ئ����ەوە دەک���ات و حکومەت ه��ەم هەیە »دەن��گ��ۆی��ەک لەگەڵ نیشتمانى هاوپەیمانى ه��ەم دیجلە ئۆپەراسیۆنەکانى کە ئ��ەوەن

هەڵبوەشێتەوە«.

ئەنجومەنى ئەندامى جیهاد، حەسەن نوێنەرانى عێراق بە ~ ڕاگەیاند

بە نییە ئەوەى تواناى کوتلەیەک هیچ زۆرینە یاساکان تێبپەڕێنێت، چونکە هیچ

کە نییە کورسی ئەوەنەى کوتلەیەک زۆرینە پێکبهێنێت ئەوەى ئەم جارەش دەوڵەتى لە بێجگە کە ئەوەبوو ڕوویدا یاسا کە دەیانویست بوودجە تێبپەڕێت تەیارى صەدرى و مەجلیسى ئەعال لەبەر دەنگى شەقام پەسەندیان کرد، چونکە لە پارێزگاکان ئەنجومەنى هەڵبژاردنى پێشە ئەگەر دەنگیان بە بوودجە نەدایە دژیان لە شەقامدا یاسا ئەوە دەوڵەتى ناچار ئەوانیش بۆیە دەهێنا، بەکارى

بوون دەنگ بەو پرۆژە یاسایە بدەن.لەبارەى پاشەکشەى کورد لە حکومەتى عێراق ناوبراو وتى تا ئێستا بە ڕەسمى لە ئەکەن پاشەکشە ن��ەدراوە کە بڕیار

حکومەتى ناوەند.

تا ئێستاش ئەو کۆبوونەوەیە نەکراوە کە بڕیارى کۆتایی تیادا بدەن ، الیەنەکان بڕیار و دەک��ەن خۆیان کۆبوونەوەى

دەدەن کە پاشکەشە بکەن یاخود نا .ئۆپراسیۆنى کردنى دروس��ت لەبارەى بادیە و جەزیرە ئەو ئەندامەى ئەنجومەنى نوێنەرانى عێراق ئەوەى خستەڕوو ئێمە بە نووسین بۆ نامەیەکمان ڕەسمى بە ناوى هەموو الیەن کوردیەکانەوە و باسی نادەستووریەکانى و یاسای نا خاڵە دیجلەمان ئۆپەراسیۆنى کردنى دروست کرد و ئێستا دەنگۆیەک هەیە کە هەم حکومەت و هەم هاوپەیمانى نیشتمانى ئۆپەراسیۆنەکانى کە ئ��ەوەن لەگەڵ

دیجلە هەڵبوەشێتەوە. ل3

م��ەه��دى م���وب���ارەک، ب��ەڕێ��وەب��ەرى دیدارێکى ل��ە ک��ەرک��وک کشتوکاڵى ئەوە بۆ ئاماژە ~ تایبەتى گەورەکانى کێشە لە یەکێک دەکات » و زەوى کێشەى کەرکوک پارێزگاى تەعریب زۆر یەکجار بەشێکى وە زارە کراون کە دەتوانم بڵێم لە 55% هەموو

زەویەکانى کەرکوکە«.م��ەه��دى م���وب���ارەک، ب��ەڕێ��وەب��ەرى ~ بە کەرکوک کشتوکاڵى

تایبەتى بوودجەى سااڵنە ڕاگەیاند دادەنرێت بۆ پێدانى قەرزى کشتوکاڵى بە جوتیاران بە تایبەتى ئەو جوتیارانەى نییە زاری��ان و زەوى کێشەى هیچ کە یاخود بۆ بوارە جیاجیاکانى تریش بێت وەکو لێدانى بیرى ئیرتوازى بێت یاخود کڕینى ئامێرى کشتوکاڵى بێت یاخود بۆ کڕینى پەلەوەر بێت ، لە هەر بوارێکدا

بێت قەرز دەرێت بە جوتیاران.بۆ کە بوودجەیەى ئەو وتیشى ناوبراو دەتوانن و کراوەیە زۆر دان��راوە ئێمە

بە باشی سەرفى بکەین ساڵى ڕابردوو نزیکەى 7 ملیار و 400 ملیۆنمان داوە بە پێشینەو تا ئێستا کێشەمان نەبووە لەگەڵ بڕى بوودجەکە و ئەو کێشانەش

کە هەن بۆ پرۆژە زۆر گەورەکانە.پارێزگاى کشتوکاڵى ب��ەڕێ��وەب��ەرى ک��ەرک��وک ئ��ام��اژە ب��ۆ ئ���ەوە دەک��ات »یەکێک لە کێشە گەورەکانى پارێزگاى وە زارە و زەوى کێشەى ک��ەرک��وک کراون تەعریب زۆر یەکجار بەشێکى هەموو %55 ل��ە بڵێم دەت��وان��م ک��ە

زەویەکانى کەرکوکە، بەاڵم پاش هەوڵ دەرچوو یاسایەک زۆر تێکۆشانێکى و لە عێراقەوە وەزیرانى ئەنجومەنى لە ئەو هەموو درا بڕیار کە 2012 ساڵى پێشتر کە هەڵبوەشێنرێتەوە بڕیارانە دەرچووە ئەم بڕیارە نزیکەى 900هەزار دۆنم زەوى کشتوکاڵ دەگرێتەوە کە هەر هەمووى موڵکى کوردن، بەاڵم وەزارەتی هەڵوەشانەوەی بڕیاری عێراق دادی گرێبەستی کشتوکاڵی تەعریب جێبەجێ

ناکات. ل3

ل��ه 2013/3/17 ب���������ەروارى گه شه پێدانى به ڕێوه به رایه تییه ک����انى وه زاره ت��ى پارێزگاکانى کۆمه اڵیه تى ده ستکرا کۆمه اڵیه تى کاروبارى کارو کارى بێ بیمه ى فۆڕمى به پێدانى په یمانگا زان��ک��ۆو ده رچ���ووان���ى ب��ۆ

حکومیه کان.وەزارەت��ى وتەبێژی ئەکرەم، عەباس حکومەتى کۆمەاڵیەتى کاروکاروبارى

~ بە کوردستان هەرێمى و زانکۆ دەرچ��وان��ى تەنها ڕاگەیاند 2012- 2011 ساڵى پەیمانگاکانى

سودمەند دەبن لە بیمەى بێکارى.ساڵى پێش دەرچوانى ئەو وتیشى لە نەبوون سودمەند 2011دەرچ���ون بیمەى بێکارى، بیمەکە نایانگرێتەوە.

کرد ئەوە بۆ هێماى ئەکرم عەباس ده رچ��ووان��ى ڕێنماییه کان به پێى بۆ داواک��ارى ده توانن 2012 – 2011

وه رگرتنى بیمه ى بێ کارى پێشکه ش به ڕێوه به رایه تییه کانى گه شه پێدانى به بکه ن ل��ه پ��ارێ��زگ��اک��ان ک��ۆم��ه اڵی��ه ت��ى له بنکه کانى به کارخستن ک��ۆدى و وه ربگرن. پارێزگاکان به کارخستنى ک��را ده س���ت 2013/3/17 ڕۆژی بۆ کارى بێ بیمه ى فۆڕمى به پێدانى – 2011 له ساڵى ده رچ��ووان��ه ى ئه و

2012 ده رچوونه .کارى بێ بیمه ى رێنماییه کان به پێى

ب���ه رده وام ب��ۆ م���اوه ى ش��ه ش مانگ )150000( ب��ڕى مانگانه و ده بێت به هه ر دی��ن��ار ه���ه زار په نجا س��ه دو له سه ر پێویسته ده درێت. ده رچووێک کارى بێ کۆدى سه ره تا ده رچ��ووان به کارخستنى له به ڕێوه به رایه تییه کانى و وه ربگرن له پارێزگاکان وه زاره ت پاشان له به ڕێوه به رایه تى گه شه پێدانى کۆمه اڵیه تى پارێزگاکان فۆڕمى بیمه ى

بێ کارى پڕبکه نه وه .

بەڕێوەبەرى ڕاگەیاندنى وەزارەتى ئەوقاف هەرێمى حکومەتى ئاینى ک��اروب��ارى و ک��وردس��ت��ان ب��ە ~ ڕاگ��ەی��ان��د یەک بە بکرێت پرسە هەیە »داواک���ارى

ڕۆژ«.ئاینى مامۆستایانى لە داوام��ان وتیشى ڕوون��ى شەرعیەوە الیەنى لە ک���ردووە بکەنەوە بۆ هاواڵتیان کە پرسە پەیوەندى

بە دینەوە نییە.بەڕێوەبەرى نەقشبەندى، م��ەری��وان ڕاگەیاندنى وەزارەتى ئەوقاف و کاروبارى پرسە ڕاگەیاند ~ بە ئاینى ئیسالمەوە ئاینى بە پەیوەندییەکى هیچ نییە دوور و نزیک نە لە شەرع و قورئاندا

هەیە«.

لە نییە ئاینى مامۆستاى یەک وتیشى بە پەیوەندى پرسە بڵێت کوردستاندا

شەرعى ئیسالم هەیە.ئەوە دابوونەریتیەکى کۆمەاڵیەتییە وەک کورد دەوروب���ەرى نەتەوەى زۆر چۆن پەیڕەوى ک��وردی��ش دەک��ات پ��ەی��ڕەوى

دەکات.وەزارەت���ى ڕاگەیاندنى ب��ەڕێ��وەب��ەرى ئەوقاف و کاروبارى ئاینى ئەوەى خستە هاتووە بۆ زۆرم��ان دواکارییەکى ڕوو یەک بە بکرێت دووڕۆژەوە لە پرسە لەسەر کارمان هێشتا ئێمە بەاڵم ڕۆژ، دەرناکەین لەسەر ڕێنمایشى نەکردووە، ئەزانین ئەوە هەروا ئاسان نییە پێویستى بە قسەکردنى زیاتر هەیە، پێویستى بە

کاتى زیاتریش هەیە. ل4

به یاننامه ى مه کته بى سیاسـى )حسدک( له یادى 25 ساڵه ى کیمیـابارانى هه ڵه بجه دا

جه ماوه رى تێکۆشه رى کوردستان خه ڵکى خۆڕاگرى شارى هه ڵه بجه

تێپه ر سه ده یه ک چاره که ،3/16 رۆژى ده بێت به سه ر کاره ساتى کیمیابارانکردنى شارى هه ڵه بجه دا له سه ر ده ستى ڕژێمى هه زار پێنج تیایدا که ڕووخاو، به عسى گه نج و پیاو و ژن له بێتاوان مرۆڤى له چه ند دیفاع، بێ هاواڵتى له مناڵ و و بوون ش�ه هید کۆمه ڵ به ساتێکدا بوون، ئاواره بریندارو تریش هه زارانى ئ���ازارو ئێستاش ت��ا ک��ه ب��ه ج��ۆرێ��ک و ب��ه رده وام��ه برینداره کان نه هامه تى سااڵنه ژماره یه کیان لێ شه هید ده بێت،

ئه مه جگه له ژه هراوى کردنى ژینگه و ژیانى ئه و شاره ، که سه رجه م ئه و تاوانانه له یاساکانى گه ردوونیدا به تاوانى جه نگ و دژ به مرۆڤایه تى ناسێنراون.

له 1988/3/16 دا ڕژێمى به عسى ڕووخاو به کیمیاباران کردنى هه ڵه بجه ، په رده ى له ڕووى تاوانباریى خۆى الداو الپه ڕه یه کى ڕه شى له مێژوودا تۆمارکرد که بووه له که به ته وێڵى ته واوى ده سه اڵتدارانى دنیاو مرۆڤایه تیه وه و بووه نموونه یه کى زیندووى ئه و قوربانیه گه ورانه ی که میلله تى کورد له مێژووى نوێى خۆیدا پێشکه شى کردووه و هه ڵه بجه بووه سیمبولى ناساندنى نه ته وه که مان له دنیادا.

جه ماوه رى کوردستانگه له که مان ڕۆڵه کانى شه هیدبوونى زیوینى یۆبیلى یادى له کاتێکدا ساڵ ئه م خۆیان دنیایى سزاى به کاره ساته ئه و تاوانبارانى که ده که ینه وه ، هه ڵه بجه له گه یشتوون و له الپه ڕه ى عارى مێژوودا تۆمار کراون و هه ڵه بجه ش وه ک ناسنامه ى کورد و گه النى مه زڵوم و ویژدانى زیندووى مرۆڤایه تى، ده بێته بابه تى نێو په رله مانه

زیندوو گه وره کانى جیهان و کۆڕو کۆنگره نێوده وڵه تیه کان.سوپاسى کوردستان، دیموکراتى سۆسیالیست حزبى له ئێمه بۆنه یه شه وه به و گه رمى په رله مانى به ریتانیا و سویدو واڵتانى ئه سکه نده ناڤى و ته واوى ئه و واڵتانه ى و ناساندووه تاوان�ى جینۆس�اید وه ک کوردیان گه لى کۆمه ڵکوژى که ده که ین تر سوپاسى ئه و که س و الیه ن و ڕی�کخ�راوه ح��کوم�ى و مه ده نیانه ى کوردی و بیانیش که یسى گه یاندنى بۆ زۆریانداوه ڕه نجى که ده که ین واڵت ن��اوه وه ى ده ره وه و له و ناوه نده ح�قوق�ى دادگاو به به کورد تاوانه کانى ترى دژ و ئه نفال هه ڵه بجه و س�یاس�ی�ه کانى گه وره ى دنیا. بۆ بکات زیاتر ک��ارى کوردستان هه رێمى حکومه تى هیوادارین ه��ه روه ک ساڕێژکردنى زامه کانى هه ڵه بجه و ئاوه دانکردنه وه ى زیاترى ئه و شاره و خزمه تکردنى خه ڵکه تێکۆشه ره که ى که له سه ده ى ڕابردووى مێژووى کورد دا داینه مۆى ئه ده ب و هونه رو هزرو داهێنان و هاوکات سوته مه نى شۆڕش و ڕه مزى قوربانیدانى مه زن

بوون.ساته و کاره ئه و بۆشه هیدانى نه مرى هه ڵه بجه دا کیمیابارانى کاره ساتى له یادى سه رجه م شه هیدانى نه ته وه که مان داده نه وێنین. داواکارین یادى هه ڵه بجه له ده ره وه ى هۆڵ وسه کۆکان به یه کێتى ڕیزه کانى گه ل و یه ک ده نگ و هه ڵوێستى هه موو الیه ک به رامبه ر به دوژمنانى مافه ڕه واکانى کوردو ئاوڕدانه وه له که س و کارى شه هیدان بکرێته وه و یوبیلى زیوینى کاره ساتى 3/16 بکرێته وێستگه ى ئاشته وایى نیشتمانى و ئاسوده کردنى گیانى شه هیدانى هه ڵه بجه و

ئاوه دانکردنه وه ى هه ڵه بجه و ڕێزگرتن له خواست و ئومێدى هه ڵه بجه ییه کان.به رز و شکۆدار بێت، ڕۆژى شه هید کردنى به کۆمه ڵى پێنج هه زار مرۆڤى بێتاوانى

هه ڵه بجه .سه ربه رزى و ڕووسوورى بۆ شه هیدان و که سوکارى خۆڕاگریان.

با به یه کێتى و ته بایی ڕیزه کان و ئاوه دانکردنه وه ى هه ڵه بجه و کوردستان و گه ڕانه وه کاره ساتى و ڕه ش ڕۆژان��ى کوردستان،هه ڵه بجه و گه لى جه ماوه رى خواستى بۆ

نه ته وه که مان و بیره وه رى گه ش و جه ژن و بۆنه کان یاد بکه ینه وه .

مه کته بى سیاسـىحزبى سـۆسـیالـیست دیموکراتى کوردستان

2013/3/15

هەڵەبجە ناسنامەی گەلی کوردە

تایبەت بە ~

تایبەت بە ~

تایبەت بە ~

تایبەت بە ~

تایبەت بە ~

№№

№

www.jamawarnews.com 2 | ساڵی 32 | ژماره 741 | 2013/03/19 | سێشەممەهەواڵ و ڕاپۆرت

ئاماده بوونى به 2013/3/16 ڕۆژی مه حمود حاجى محه مه دى ب��ه ڕێ��ز س��اڵ��ه ى 25 ی����ادى م��ه راس��ی��م��ى هه ڵه بجه ش��ارى کیمیابارانکردنى

کرایه وه .له و مه راسیمه دا که نێچیرڤان بارزانى وه زیرى و هه رێم حکومه تى سه رۆکى مافى مرۆڤى عێراقى و زیاتر له 400 جیهانى واڵتانى نوێنه رى و کونسوڵ که سوکارى ل��ه زۆر ژم��اره ی��ه ک��ى و هه ڵه بجه و کیمیابارانى شه هیدانى ئامادەی ناوچه که جه ماوه رێکى زۆرى بوون له مه راسیمێکدا یادى 25 ساڵه ى هه ڵه بجه ش��ارى کیمیابارانکردنى

به رزراگیرا.قائیمقامى له سه ره تادا گۆران ئه دهه م وته یه کدا ل��ه شه هید هه ڵه بجه ى عێراق پێویسته حکومه تى رایگه یاند: ب��ه زووی��ى ق���ه ره ب���ووى ک��ه س��وک��ارى هه ڵه بجه کیمیابارانى شه هیدانى بۆ مافه کانیان سه رجه م بکاته وه و

دابن بکات. سه رۆکى بارزانى نێچیرڤان پاشان حکومه تى هه رێمى کوردستان وته یه کى بۆته هه ڵه بجه وتى: پێشکه شکردو ناونیشانى هه ره دیار بۆ زوڵمێکى که م وێنه به رامبه به کورد، که به داخه وه رۆژئاوا و ئیسالمى جیهانى کات ئه و ئه مرۆ داب��وون. بێده نگى ل��ه وپ��ه ڕى هه ڵه بجه شه هیدانى یادى که لێره دا ده که ینه وه چاومان له وه یه کۆمه ڵگه ى نێوده وڵه تى چاو له هه ڵه بجه بنواڕێ و چه کى قه ده غه کردنى هۆکارى بیکاته

کۆمه ڵکوژی.ئه وه یه پرسیارمان »ئێمه وتیشى: جینۆساید به تاوانانه ئ��ه م بۆچى ن��ان��اس��ێ��ن��ن؟، ده ب��وای��ه ک���ورد چى کیمیاباران له چى لێبکرایه ؟ ترى سه ختتره ؟، ئه گه ر ئه و کاته ى هه ڵه بجه کیمیاباران کرا کۆمه ڵگه ى نێوده وڵه تى

هه ڵوێستى هه بوایه ئه نفال و تاوانه کانى دی��ک��ه ى ب��ه رام��ب��ه ر ک��ورد ب���ه رده وام ئه رکێکى وه ک پێویسته نه ده بوون، ن��ه ت��ه وه ی��ه ک��گ��رت��ووه ک��ان و ئه خالقى کۆمه ڵگه ى نێوده وڵه تییه ئه و تاوانانه

به جینۆساید بناسێنن«.ئێمه یه »ئ��ه رک��ى وتیشى: ب��ارزان��ى هه ڵه بجه بگێڕینه وه بۆ پێگه ى مێژوویى بۆ زیاترى خزمه تگوزاریى و خۆى »دوو وتیشى: بگه یه نین«، به ئه نجام هه فته له مه وبه ر 82پرۆژه مان به بڕى 183ملیار دینار و پرۆژه یه کى گه وره ى له م دۆالر 193میلۆن به برى ئاومان ناوچه یه ده ست پێکرد و ئه وه ده بێته و هه ڵه بجه زیاترى پێشکه وتنى هۆى

شاره زوور و هه ورامان.بارزانى نێچیرڤان وتاره که یدا له هه ر پارێزگاکردنى بۆ هه وڵدان به ڵێنى »به ڵێن رایگه یاند: و دا هه ڵه بجه ى و پارێزگا بکه ینه هه ڵه بجه ده ده ی��ن حکومه ت سه رۆکى جێگرى له گه ڵ ته نها ک����ردووه ، ل��ه س��ه ر ق��س��ه م��ان

رێککاره یاساییه کانى ماوه «.وتاره که یدا له حکومه تى سه رۆکى وتیشى: ئێمه ئاماده ین بۆ گفتۆگه یه کى کێشه کانى به کۆتاییهێنان بۆ جددى واڵت و مێژووى عێراقیش ده ریخستووه ، گوێ نه گرتن و فه رامۆش کردن یه ک له بریتیه ئه ویش هه یه ، ئه نجامى

ماڵوێرانى و رووخانى حکومه ته کان.هه رێم حکومه تى سه رۆکى هه روه ها ئێرانى ئیسالمى ک��ۆم��ارى رۆڵ���ى کاره ساتى گه یاندنى له به رزنرخاند ده ره وه و به هه ڵه بجه کیمیابارانى به واڵته شى ئ��ه و نه خۆشخانه کانى بریندارى سه دان بۆ ژیان گه رانه وه ى ل��ه و رووه ش��ه وه تریان رزگ��ار ک��ردو ئیسالمى کۆمارى بۆ خۆى سوپاشى ئێران و دانیشتوانى ئه و واڵته ده ربڕى. پرسى ل��ه ب��اره ى ب��ارزان��ى نێچیرڤان

شه هید هه ڵه بجه ى بوونى به پارێزگا هه رێمى ح��ک��وم��ه ت��ى وه ک وت���ی: دڵنیا له وه الیه ک هه موو کوردستان چاره سه رکردنى دواى که ده که ینه وه ب���واره ، ئ��ه و یاساییه کانى کێشه ئه و به جددى زۆر هه رێم حکومه تى بابه ته ده خاته بوارى جێبه جێکردنه وه و هه ڵه بجه ش ده کرێته پارێزگاو ئێستاش

ته نها رێککاره یاساییه کانى ماوه . هه ر له و مه راسیمه دا هه ریه ک له ئارام و شه هید کاروبارى وه زیرى ئه حمه د و کوردستان هه رێمى ئه نفالکراوانى محه مه د شه یاع سودانى وه زیرى مافى پێشکه شکردو وتاریان عێراق مرۆڤى باسى گه وره یى ئه و کاره ساته یان کرد ده رهه ق عێراقه وه رژێمى له الیه ن که به گه لى کورد و خه کى هه ڵه بجه کرا.الى خۆشیه وه بیرنارد کۆشنه ر وتارى پێشکه ش کوردی دۆستانى نوێنه رى کردو رایگه یاند: به ڵێنتان پێ ده ده م، ه���ه روه ک ک��ه گ����ه وره ، به ڵێنێکى په رله مانه کانى به ریتانیا و سوید هانى کارى هه مان که بده م فه ره نسیه کان ناساندنى به ڕه سمى بۆ بکه ن ئه وان له ک��وردس��ت��ان گه لى جینۆسایدى

فه ره نسا. محه مه دى به ڕێز مه راسیمه دا له و هه ر رێزو گولى چه پکه مه حمود حاجى شه هیدانى بۆ خۆشه ویستى وه ف��او دواى دان���او هه ڵه بجه کیمیابارانى خوێندنى سوره تى فاتیحه ، جارێکى تر نامرۆڤانه یه ى کاره ساته ئه و گه وره یى ئیدانه کرا کورد به گه لى ده رهه ق که ئاستى له سه ر زانى به پێویستى کردو عێراق و هه رێمى کوردستان سه رجه م مافى که سوکارى ئه و قوربانیانه دابین بکرێت و له رووى مه عنه وى و ماددیه وه

قه ره بوویان بۆ بکرێته وه .چه ندین مه راسیمه که دا له هه روه ها

چاالکى جۆراوجۆر ئه نجامدرا.

بەرواری 2013/3/17 یەکشەممە ڕۆژی حاجى محه مه دى به ڕێز به به شدارى مه حمود له هۆڵى وه لى دێوانه له قه زاى 25 یادى بۆ مه راسیمێک سه یدسادق

ساڵه ى کیمیابارانى هه ڵه بجه سازکرا.مه راسیمه که به ده قیقه یه ک وه ستان بۆ پێکردو ده ستى پاکى شه هیدان گیانى یادى بۆ رێزلێنان وه ک مۆم دواتر 25 شه هیدانى کیمیابارانى هه ڵه بجه له الیه ن له الیه ن دوات��ر داگیرسا، ئاماده بووان وت��ارى مه راسیمه که وه ئاماده کارانى به خێرهاتن پێشکه شکراو تیشک خرایه هه ڵه بجه و کیمیابارانى کاره ساتى سه ر شه هیدانى که سوکارى زانرا به پێویست و م��اددى ق��ه ره ب��ووى کاره ساته ئ��ه و

مه عنه وى بکرێنه وه .محه مه دى به ڕێز وته یه کیدا له دوات��ر ت��اوان��ه ل��ه و ب��اس��ى مه حمود ح��اج��ى دڕنده یه کرد که رژێمى به عسى له ناوچوو هه زار 5 له زیاتر ساتێکدا چرکه له شه هید هه ڵه بجه ى شارى دانیشتووى تاوانى و کاره سات رایگه یاند: ک��ردو ره شه په ڵه یه کى هه ڵه بجه کیمیابارانى به رووى رژێمى پێشووى رووخاوى عێراق و به شێکه له و تاوانه گه ورانه ى له ماوه ى ده سه اڵتى ئه و رژێمه دا ده رهه ق به گه لى

کورد و دانیشتوانى هه رێمى کوردستان ئه نجامى داوه .

هه روه ها باسى له بێده نگى کۆمه ڵگه ى ن��ێ��وده وڵ��ه ت��ى ک���رد ل��ه ئ��اس��ت ئ��ه و کاره ساته داو رایگه یاند: له و سه رده مه دا هات ک���ورده وه گه لى به هانى ئ��ه وه ى کۆمارى ئیسالمى ئێران و دانیشتوانه که ى ب���وون و ئ���ه و واڵت���ه ب���وو ت��وان��ى که گوێى بگه یه نێته هه ڵه بجه کیمیابارانى جیهانى ده ره وه و رێگربێت له کپکردنى ئه و کرده وه نامرۆڤانه یه که ده رهه ق به

خه ڵکى هه ڵه بجه و گه لى کورد کرا.هه ر له و وتاره که یدا به ڕێز محه مه دى حاجى حکومه تى زانى به پێویستى مه حمود باشترو هه وڵه کاتى کوردستان هه رێمى خێرتر بخاته کار له پێناو چاره سه رکردنى

ئێستا ت��ا نه خۆشانه ى ئ��ه و ه��ه م��وو و ده ناڵێنن برینه کانیانه وه به ده ست پێداویستییه کانى و م��اف س��ه رج��ه م ژیانیش بۆ که سوکارى شه هیدان دابین ئاستى له سه ر ب��دات ه��ه وڵ و بکات ئه و قه ره بووى و مه عنه وى و م��اددى هه روه ها بکاته وه ، زیانلێکه وتووانه کارکردنى هه مه الیه نه ى هه موو الیه کیشى به جیهانى له پێناو زان��ى به پێویست نامرۆڤه نایه ى تاوانه ئ��ه و ناساندنى

به رامبه ر گه لى کورد کرا. م��ه راس��ی��م��ه ک��ه ل���ه الی���ه ن ده س��ت��ه ى ه��ه س��ت��ان��ه وه ى رۆژن��ام��ه ن��ووس��ان��ى قه ئیمقامیه تى هاوکارى به سه یدسادق تیایدا رێکخرابوو سه یدسادق ق��ه زاى چه ندین چاالکى جۆراو جۆر پێشکه شکرا.

ڕۆژی 2013/3/16 له دواى مه راسیمى شارى کیمیابارانى ساڵه ى 25 یادى حاجى محه مه دى به ڕێز هه ڵه بجه ، مه حمود له باره گاى تایبه تى خۆى له گوندى گوڵه خانه ى ده ڤه رى شاره زوور له هه ریه ک له پێشوازیکرد به جیا دیموکراتى سۆسیال پارتى نوێنه رى ئه ڵمانیا و پارتى سۆسیال دیموکراتى

فینله ندا و ژماره یه ک مامۆستا زانکۆ.کاتژمێر 2ى پاشنیوه ڕۆ به ڕێز محه مه دى هایدى له پێشوازیی مه حمود حاجى میرک وه زیرى پێشووى دادى ئه ڵمانیا و ئه ندامى پارتى سۆسیال دیموکراتى ئه ڵمانیا و شیرین په روه ر هونه رمه ندى

ناودارى کورد کرد.دۆخى باسکردنى وێراى له دیدارێکدا جیهان و ناوچه که باس له کاره ساتى له الیه ن که ک��را هه ڵه بجه گ���ه وره ى چه ند له له ناوچوو یه عسى رژێمى خوله کێکدا نزیکه ى 5 هه زار هاواڵتى بێ تاوان شه هید کران و هه زارانى تر بریندارکران که هه تا ئێستاش زۆرێکیان

چاره سه رى برینه کانیان بۆ نه کراوه .به ڕێز محه مه دى حاجى مه حمود وێراى بۆ خ��ۆى سوپاسگوزارى گه یاندنى 25 یادى مه راسسیمى له به شداریان ساڵه ى کیمیابارانى هه ڵه بجه داواى کرد

ئه لمانیاو دادى پێشووى وه زیرى که ئه ندامى پارتى سۆسیالیستى ئه ڵمانیا له هه وڵه کانیان به رده وام بن و یارمه تى گه لى کورد بده ن تاکو ئه و کاره ساته کۆمه ڵگه ى ئاستى له سه ر گه وره یه بناسێنرێت به جینۆساید نێوده وڵه تى و گفتوگۆکانى ئه م دواییه ى په رله مانى له باره ى که نرخاند به رز ئه ڵمانیاشى ئه نفال و کیمیاباران ئه نجامیانداو هیواى کاره ساتانه ئه و واڵت��ه ئه و خواست

به جینۆساید بناسێنێت. له دیدارێکى تردا به ڕێز محه مه دى حاجى له پرۆفیسۆر مه حمود پێشوازیی کرد زانکۆى سه رۆکى حسن عباس حسن ئومه ى ام اسالمی و ژماره یه کى تر له

مامۆستاکانى زانکۆى سۆدان.ل��ه دی��دارێ��ک��دا ب���اس ل��ه س��اڵ��ی��ادى 25 ک��ه ک��را هه ڵه بجه کیمیابارانى کوردو گه لى به رامبه ر له مه وبه ر ساڵ دانیشتوانى شارى هه ڵه بجه ئه نجامدرا، حاجى محه مه دى به ڕێز دی��داره دا له و جه ختکردنه وه ى وێ���راى م��ه ح��م��ود ه��ه ردوو پێکه وه ژیانى و برایه تى له گه لى ک��وردو ع��ه ره ب، ئ��ه و ک��رده وه له دوور کارێکى ب��ه ق��ێ��زه ون��ه ش��ى که له قه ڵه مدا مرۆڤایه تى ئه خالقى له سه ر ده ستى رژێمى به عسى دیکتاتۆر

ئه نجامدرا، بۆ ئه و مه به سته ش داواى له و مامۆستایانه کرد که هه وڵ بده ن به شێک زانکۆکانیان خوێندنى پرۆگرامه کانى له تایبه ت بکه ن به مێژووى کوردو له ناویاندا کاره ساتى کیمیابارانى هه ڵه بجه بگه یه ننه خوێندکاران تا هه موو الیه ک بزانن چى به رامبه ر ناهه ق گ��ه وره ى کاره ساتێکى گه لى کورد و دانیشتوانى شارى هه ڵه بجه

کراوه . پاشنیوه ڕۆى 5ى کاتژمێر ه��ه روه ه��ا حاجى محه مه دى به ڕێز ڕۆژ هەمان شاندێکى له کرد پێشوازیی مه حمود پارتى سۆسیال دیموکراتی فینله ندا که پێکهاتبوون له توتا بوخ و د. مارکیتا سارا نیت و ریستۆ میکنین و محه مه د

نازری.حاجى محه مه دى به ڕێز له دیدارێکدا مه حمود سوپاسى شاندى پارتى سۆسیال دیموکراتى فینله نداى کرد بۆ به شداریی کردنیان له مه راسیمى یادى 25 ساڵه ى داواى هه روه ها هه ڵه بجه ، کیمیابارانى لێکردن که کار بکه ن له پێناو به جینۆساید ناساندنى کاره ساتى کیمیاباران و ئه نفال هیواى فینله نداو واڵتى ئاستى له سه ر خواست پارت و رێکخراوه کانى ئه و واڵته یارمه تى گه لى کورد بده ن له به جیهانى ناساندنى کاره ساتى هه ڵه بجه و ئه نفالدا.

ب��ه پ��ێ��ى س���ه رچ���اوه ه��ه واڵ��ی��ی��ه هه ردوو له پێده چێت عێراقییه کان پارێزگاى نه ینه واو ئه نبار هه ڵبژاردنى کاتێکى بۆ پارێزگاکان ئه نجوومه نى ئه ندامێکى وته ى به دوابخرێت تر نه ینه وا له کاندید 14 کۆمسیۆنیش پاشه کشه یان له به شداریی کردن له

هه ڵبژاردنى پارێزگاکه یان کردووه .سایتی سۆمه رییه نیوز باڵویکردۆته وه ،

بڕیاردراوه به دواخستنى هه ڵبژاردنى ئه نجوومه نى پارێزگاکان له هه ریه ک

له پارێزگاکانى نه ینه واو ئه نبار.هۆکارى که باڵوکراوه ته وه ئه وه ش ئه و بڕیاره ده گه ڕێته وه بۆ به رده وامى ئه و خۆپیشاندانه کانى و ناره زایى ئه منییه دۆخ��ه ئه و پارێزگایانه و بڕیاریشه ئاراوه و هاتۆته ناجێگیرى کۆمسیۆن به شێوه یه کى فه رمى ئه و

بڕیاره باڵوبکاته وه .پرێس م���ه دا س��ای��ت��ى ل��ه الی��ه ک��ى باڵویکردۆته وه که ئه مرۆ 14 کاندید خۆپااڵوتنیان نه ینه وا پارێزگاى له ب��ۆ ه��ه ڵ��ب��ژاردن��ى ئ��ه ن��ج��ووم��ه ن��ى ئه وه ش ره تکردۆته وه ، پارێزگاکه ئێستا تاکو که دێ��ت ئ��ه وه دواى له و کاندید سێ نادیار به هۆکارى

پارێزگایه کوژراون.

له سه ر جه نگى راپۆرتێکى گشتى به پێى عێراق و ئه مریکا له ساڵى )2003 ( وه هاوپه یمانان هێزه کانى کشانه وه ى تاکو به سه رکردایه تى ویالیه ته یه کگرتوه کانى هه شت که دا 2011 ساڵى له ئه مریکا گیانیان که س هه زار 120 خایاند ساڵى

له ده ست داوه .ئه و که رون��ک��راوه ت��ه وه له راپۆرته که دا هاواڵتیه عێراقیانه ى له ماوه ى جه نگه که 903 ه��ه زارو 116 له ده ستداوه گیانیان

800 هه زارو 4 و بوون مه ده نى هاواڵتى سه ربازى هێزه کانى هاوپه یمانان له ماوه ى جه نگى عێراق کوژرراون که زۆرترینیان هه زار 31 و ب��وون ئه مریکى سه ربازى سه ربازى ئه مریکیش به هۆى جه نگه که وه

بریندار بوون0راپۆرته که باڵویشى کردۆته وه که له ماوه ى 8 ساڵى جه نگى عێراق و هاوپه یمانه کانى ئه مریکا ، واشنتۆن برى 810 میلیار دۆالرى ئه مریکى خه رج کردوه که زۆرترین پاره ى

له ماوه ى جه نگى عێراق به کار هێناوه 0هه روها باڵویش کراوه ته وه به هۆى روخانى رژێمى سه دام له ساڵى )2003 ( ژینگه ى هاواڵتى هه زاران به کراوه و پیس عێراق ملیۆن پێنج و ب��ری��ن��دارب��وون عێراقى هاواڵتیش ئاواره ى واڵتانى دراوسێ بوون و جگه له وه ش سه دان هه زار هاوالتى ترى عێراقى له ناوخۆى واڵتى عێراق ئاواره ى له شوێنى شاره کانى ترى واڵت بوون و

خۆیان راگوێزراون0

سه رچاوه کانى هه واڵ باڵویان کردۆته وه ، خاتو ئه سماى خێزانى به شار ئه سه دى سه رۆکى سوریا له دیمه شقى پایته خت سه رهه ڵدانى ل��ه دواى یه که مجار بۆ ناره زاییه کانى ئه و واڵته وه که وته وه به ر

چاوى کامێراکان.ب��ه پ��ێ��ى س���ه رچ���اوه ه��ه واڵ��ی��ی��ه ک��ان ئه و دایکى چه ندین سه ردانى ئه سما سه ربازانه ى کردووه که له کاتى به رگرى کردن له رژێمى به شار ئه سه دى مێردی

کوژراون0ئ���ه وه ش ب��اڵو ک��راوه ت��ه وه ک��ه خاتو

له گه ڵ ده رکه وتنیدا له کاتى ئه سما تاقانه که یدا کچه و ک��وره ک��ه ى دوو کردوه و سه ربازه کانى ماڵه سه ردانى چاوى که وتوه به دایکى ئه و سه ربازانه و له ده ستدانى گ��ی��ان ب��ۆ ه��اوخ��ه م��ى

کوره کانى ده ر بڕیوه 0ک��ردن ه��اوس��ه رگ��ی��رى پێش ئه سما له گه ڵ به شار ئه سه د له والتى به ریتانیا خوێندویه تى و هه ر له ئه و والته ش له دایک بووه و خاوه نى سێ منداڵه هه روه ها ئه سما به یه کێک له پشتیوانه زۆر به هێزه کانى

ئه سه د ده ناسرێت0

دژى له ش��ۆرش سه رهه ڵدانى له کاتى سوریا سه رۆکى ئه سه دى به شار رژێمى ساڵى رابردوو حکومه تى روسیا دواى له بکاته روو ئه سه د کرد ئه سماى خێزانى والتى روسیاو له وێ نیشته جێ بێت، به اڵم سوریا والتى که ک��رده وه ره تى ناوبراو

جێبهێڵێت0ئه نیسه ئێستادا ل��ه باسه شایه نى بوشرا خاتو و به شار دایکى مه خلوف خوشکى به شار له کۆتایى ساڵى رابردوو رویان له والتى ئیمارات کردوو ئێستا دوور له ئه سه د ژیانى خۆیان به رێوه ده به ن0

به ئاماده بوونى به ڕێز محه مه دى حاجى مه حمود یادى 25 ساڵه ى کیمیابارانى هه ڵه بجه به رزڕاگیرا

به ڕێز محه مه دى حاجى مه حمود :

کیمیابارانى هه ڵه بجه به شێکه له و تاوانانه ى ڕژێمى به عس به رامبه ر کورد ئه نجامیدا

به ڕێز محه مه دى حاجى مه حمود پێشوازیی کرد له نوێنەری پارتى سۆسیال دیموکراتى ئه ڵمانیا و فینله ندا و ژمارەیەک مامۆستاى زانکۆ

هه ڵبژاردنى لە پارێزگاکانی ئه نبار و نه ینه وا دواده خرێت

له ماوه ى 8ى ساڵى جه نگى عێراقدا 120 هه زار که س کوژراون

دواى دوو ساڵ خێزانه که ى ئه سه د ده رکه وته وه

№

№№

№

www.jamawarnews.com3 | 32 سێشەممە | 2013/03/19 | ژماره 741 | ساڵی

دیدار

ئەنجومەنى ئەندامى جیهاد، حەسەن نوێنەرانى عێراق لە دیدارێکى تایبەتى دەکات ئ��ەوە بۆ ئاماژە ~بە س��ەب��ارەت سونەکان »بۆچوونى کورد زۆر ڕوون نییە و بەشێکى زۆریان

دژى کوردن«.دەک���ات ئ���ەوە ب��ۆ هێما ن���اوب���راو »دەن��گ��ۆی��ەک ه��ەی��ە ح��ک��وم��ەت و لەگەڵ نیشتمانى هاوپەیمانى هەم دیجلە ئۆپەراسیۆنەکانى کە ئ��ەوەن

هەڵبوەشێتەوە«.

هەنگاو ڕەوى ت��اک ب��ەرەو *عێراق دەنێت هەڵوێستى لیستى هاوپەیمانى ک��وردس��ت��ان چییە ل��ەو ب��ارەی��ەوە بە ب��وودج��ە ک���ورد ب��ەب��ێ ک��ە تایبەتی

پەسندکرا؟ خۆى لە ڕاستیدا ئەجنداى پەرلەمان وایە کە بە زۆرینە یاساکان جێبەجێ زۆر بۆ دەنگمان ئێمەش و دەکرێت تێپەڕیش و زۆری��ن��ە بە داوە یاسا مەسەلەى بە سەبارەت بەاڵم کراوە، کە ئەوەیە ئێمە ڕەخنەى بوودجە بوودجە قوتى خەڵکى هەموو عێراقە، بکرێت، لەسەر تەوافوقى پێویستە ئێمە دەڵێن ئەو پرۆژە یاسایانەى کە پێویستە نیشتمانیان هەیە، ڕەهەندى

تەوافوقى لەسەر بکرێت .*لە ساڵى 2003ەوە تاوەکو ئێستا ئەمە یەکەم جارە تەوافوقى نێوان شیعە و بە ئەویش تێکدەشکێنرێت کوردەکان تێپەڕاندنى بوودجە بەبێ ڕەزامەندى ئایا ئەمە چ سەرەتایەکە و کورد ،

ئێوە چ خوێندنەوەیەکى بۆ دەکەن؟ هیچ کوتلەیەک تواناى ئەوەى نییە بە چونکە تێبپەڕێنێت، یاساکان زۆرینە هیچ کوتلەیەک ئەوەندەى کورسی نییە

ئەم ئ��ەوەى پێکبهێنێت زۆرینە کە جارەش ڕوویدا ئەوەبوو کە بێجگە لە دەوڵەتى یاسا کە دەیانویست بوودجە تێبپەڕێت تەیارى صەدرى و مەجلیسى ئەعال لەبەر دەنگى شەقام پەسەندیان ئەنجومەنى هەڵبژاردنى چونکە کرد، دەنگیان ئەگەر پێشە لە پارێزگاکان بە بوودجە نەدایە ئەوە دەوڵەتى یاسا دەهێنا، بەکارى دژی��ان شەقامدا لە بۆیە ئەوانیش ناچار بوون دەنگ بەو شەرت ب��ەاڵم ب��دەن، یاسایە پ��رۆژە ، ڕووبدات ئەوە جارێک هەموو نییە بەڵکو بە پێچەوانەوە پار چەند جارێک ئەعال مەجلیسى و س��ەدرى تەیارى

دژى دەوڵەتی یاسا دەنگیاندا .*دەوت���رێ���ت ئ��ی��ب��راه��ی��م ج��ەع��ف��ەرى پرۆژەیەکى پێشکەش کردووە بۆ ئەوەى پاشکۆى بوودجە بێتە پەرلەمان ئایا لە ئێستادا هیچ ئامادەکاریەک کراوە بۆ ئەو پرسە یاخود هیچ پرسێک بە بۆ ک���راوە کوردستانى هاوپەیمانى

ئەوە؟ ئەگەر ئەوە ببێت ئەوە شتێکە باشە

یاسایەوە ڕووى لە نازنم هەرچەندە کە ب��اش��ە شتێکى ب���ەاڵم ، چ��ۆن��ە چارەسەرێکى بگەنە ناوەند و هەرێم بە من کێشەیە ئەو بۆ مامناوەندیانە شتێکى زۆر باشی دەزانم کە بێتە ناو

پەرلەمان .هاوپەیمانى وەفدێکی *دەوت��رێ��ت نیشتمانى دێتە هەولێر تا چەند ئێوە

ئاگادارى ئەو وەفدەن؟شتێکى و هەیە وا دەنگوباسێکى هەرێمى جار ، چونکە چەندین باشە حزبی و حکومى وەف��دى کوردستان ناردۆتە ناوەند و ئەوانیش دەبێت وەفد بنێرن بۆ ئەوەى چارەسەرى کێشەکان بە هەیە کە گرفتانەى ئەو و بکەن بۆ چارەسەریان گفتوگۆ و دیالۆگ

بکرێت.حکومەتى بۆ دەگەرێتەوە کور *ئایا ناوەند ؟ یاخود کورد بڕیارى داوە کە حکومەتى لە پاشەکشە یەکجارى بە

ناوەند بکات ؟بڕیار ڕەسمى بە ئێستا تا نەخێر، لە ئ��ەک��ەن پاشەکشە ک��ە ن���ەدراوە

ئەو ئێستاش تا و ناوەند حکومەتى بڕیارى ک��ە ن��ەک��راوە ک��ۆب��وون��ەوەی��ە الیەنەکان ، ب��دەن ت��ی��ادا کۆتایی بڕیار و دەکەن خۆیان کۆبوونەوەى دەدەن کە پاشکەشە بکەن یاخود نا .*سەبارت بە دروست کرنى ئۆپراسیۆنى ب��ادی��ە و ج��ەزی��رە ک��ە ک��ورد ن��اڕازى ئۆپەراسیۆنى کردنى دروس��ت لە بوو کە داوە بڕیارتان ئێوە ئایا دیجلە چەکدارەکان هێزە گشتی فەرماندەی بانگهێشتى ئەنجومەنى نوێنەران بکەن لەگەڵ ئەوە لەسەر لێکۆڵینەوەى و

بکەن ؟بۆ نامەیەکمان رەسمى بە ئێمە ن��ووس��ی��ن ب��ە ن���اوى ه��ەم��وو الی��ەن کوردیەکانەوە و باسی خاڵە نا یاسای کردنى دروس��ت نادەستووریەکانى و

ئێستا و کرد دیجلەمان ئۆپەراسیۆنى حکومەت هەم کە هەیە دەنگۆیەک لەگەڵ نیشتمانى هاوپەیمانى هەم و دیجلە ئۆپەراسیۆنەکانى کە ئ��ەوەن بە ئێستا تا بەاڵم هەڵبوەشێتەوە، لە یاخود بەر باس نەهاتۆتە ڕەسمى پەرلەمان پێمان بڵێن شتێکى واهەیە .سوونیەکان ن��اوچ��ە ئێستادا *ل��ە خۆپیشاندانى تیادایە و ڕۆژ بە ڕۆژ ڕوو ل��ە زی��ادب��وون��ە دەوت��رێ��ت ئەو

تیادا س��ەرب��ازى میلیشیاى ناوچانە وەدەرنانى حکومەت بۆ کراوە دروست و کێشەى نێوان شیعە و سوونەش لە عێراقدا تا دێت قوڵتر دەبێتەوە ئایا ئایندەى عێراق چی لێ دەخوێنرێتەوە؟کێشەى ئێستا بێت ڕاستى ئەوەى حکومەتى ئەبێت ئاڵۆزە زۆر عێراق لەگەڵ مامەڵە ووشیارانە بە عێڕاق بارودۆخەکە بکات و نابێت حکومەتى کێشەى هەندێک تەداخولى عێراق کێشەیەک کە کاتێک و بکات سوریا نابێت دەبێت دروست سنوور لەسەر یەکسەر پشتگیرى لە جەیشی سوری خۆى س��ن��وورەک��ان��ى دەب��ێ��ت بکات بەهێز بکات، چونکە بە ڕاستى ئەگەر نانەوەى هۆى ئەبێتە ئەوا وانەکات

کێشە لەناو عێراقدا .

*س���ەب���ارەت ب��ە ک��ێ��ش��ەى س��وون��ە و شیعە لە عێراقدا پێتان باشە کورد پشتگیرى سوونە بکات یاخود شیعە ؟سونیەکان بۆچوونى ئێستا خۆی نییە ڕوون زۆر ک��ورد بە سەبارەت ک��وردن دژى زۆری���ان بەشێکى و نین ڕێک خۆشیانا ناو لە ئ��ەوان ،و موتڵەگ صاڵح جەماعەتى ئەوەتا جەمال کەربولى دەڵێن دەچینەوە ناو

حکومەت و دژى بڕیارى لیستەکەیان دەوەستنەوە .

سەرۆکایەتى کە وایە پێتان *ئایا کۆمار بە غیابی سەرۆک کۆمار بودجە

پەسەند دەکات ؟ ئەوەى ڕاستى بێت ئاگادار نیم ئەگەر سەرۆک لەنێوان هەبێت پەیوەندیەک کۆمار و جێگرەکەى ، بەاڵم لەوانەیە مەسەلەیەش ئ��ەو بۆ حسابێکیان

کردبێت .*ب�������ە ب�����ۆچ�����وون�����ى ب����ەڕێ����ت����ان ب��ەڕێ��چ��وەن��ەچ��وون��ى ه��ەڵ��ب��ژاردن لە سیاسی پرۆسەى بە زیان کەرکوکدا

عێراق بە گشتى ناگەیەنێت ؟ بە دڵنیایەوە ئەبوایە هەڵبژاردن لەو یاسایەکى بەاڵم بکرایە، پارێزگایەش دادەنرێت پارێزگایە ئەو بۆ تایبەتى پارێزگاکانى هەموو وەکو پاشان و ت��ر ه��ەڵ��ب��ژاردن��ى ت��ی��ادا دەک��رێ��ت، وەک��و پارێزگاکانى ل��ە ئێستا وە هەڵبژاردن موصڵیش و ڕووم���ادى دەچێت لەوە و تێکەوتووە کێشەى زۆرى ژمارەیەکى نەکرێت،چونکە و دەن��گ��دان ب��ۆ ناچن دەن��گ��دەران هەوروەها هەندێک کاندید هەڕەشەیان ب��ااڵى کۆمسیۆنى وە ل��ێ��ک��راوەو هەڵبژاردنەکانیش دەڵێت ئەوە لیژنەى ئەمنى ئەو ناوچانە یەکالى دەکاتەوە یاخود تیادادەکرێت هەڵبژاردنى کە

نا.کورد لیستی یەک دەڕوانیتە *چۆن

لەو ناوچانە ؟ ئەو یەک لیستیەى کورد لەو ناوچانە کارێکى زۆر باشە و پشتگیریەکى زۆر ناوچانە لەو گەورەیە بۆ دۆزى کورد بۆ خەڵکیش هاندانى ه��ەروەه��ا و دەنگدان بە یەک لیستى زۆر باشترە و بە دڵنیایەوە دەنگى باشیش دەهێنین

لەو ناوچانە .

م��ەه��دى م��وب��ارەک، ب��ەڕێ��وەب��ەرى دیدارێکى لە کەرکوک کشتوکاڵى تایبەتى ~ ئاماژە بۆ ئەوە ئێمە کشتوکاڵدا »لەبوارى دەک��ات لەگەڵ نەبووە کێشەیەکمان هیچ نەبێت ئەوە تەنها وەزارەتێکدا هیچ خۆى کاتى ع���ەرەب هەندێک ک��ە ئەو بۆ هاتوون ک��ردن تەعریب بە ناوچە زۆربەیان ئەوانەش ناوچانە

جێهێشتووە«. کوردیەکانیان ناوبراو هێما بۆ ئەوە دەکات »یەکێک پارێزگاى گ��ەورەک��ان��ى کێشە ل��ە وە زارە و زەوى کێشەى کەرکوک کراون تەعریب زۆر یەکجار بەشێکى هەموو %55 لە بڵێم دەت��وان��م کە

زەویەکانى کەرکوکە«.

لەالیەن کشتوکاڵى پێشنەى *ئایا بە دەدرێ���ت عێراقیەوە حکومەتى

جوتیارانى کەرکوک؟تایبەتى بوودجەى سااڵنە بەڵێ، دادەن���رێ���ت ب��ۆ پ��ێ��دان��ى ق���ەرزى تایبەتى بە جوتیاران بە کشتوکاڵى کێشەى هیچ کە جوتیارانەى ئەو زەوى و زاریان نییە یاخود بۆ بوارە وەک��و بێت ت��ری��ش جیاجیاکرانى یاخود بێت ئیرتوازى بیرى لێدانى بێت کشتوکاڵى ئامێرى کڕینى لە بۆ کڕینى پەلەوەر بێت ، یاخود بە دەرێت قەرز بێت بوارێکدا هەر

جوتیاران.*ب��ڕی��ى ئ��ەو ق���ەرزەى ک��ە دەدرێ��ت یاخود ک��وردس��ت��ان��ە هەرێمى وەک��و

کەمترە یاخود زیاترە ؟ئەو بوودجەیەى کە بۆ ئێمە دانراوە باشی بە دەتوانین و کراوەیە زۆر

سەرفى بکەین ساڵى ڕابردوو نزیکەى وەک ملیۆنمان 400 و ملیار 7کەرکوک جوتیارانی داوەتە پێشینە و تا ئێستا کێشەمان نەبووە لەگەڵ بڕى بوودجەکە و ئەو کێشانەش کە

هەن بۆ پرۆژە زۆر گەورەکانە.*ئەو قەرزەى ئێوە لەسەر بوودجەى ک��ەرک��وک��ە ی���ان ل��ەس��ەر ب��وودج��ەى

وزارەتى کشتوکاڵى عێراقە؟جوتیاران دەیدەینە قەرزانەى ئەو ل��ەس��ەر ب���وودج���ەى وەزرارەت�����ى

کشتوکاڵە عێراقە .

140 ئایا لە *سەبارەت بە ماددەى کشتوکاڵى کەرکوک بە کوێ گەشتووە ک���ام ع��ەق��د م���اوە ه��ەڵ��وەش��ێ��ن��ەوە و ک��ام��ان��ەش ه��ەڵ��وەش��اون��ەت��ەوە و

گەڕێنراوەتەوە بۆ خاوەنەکانیان؟کێشە ل��ە ی��ەک��ێ��ک ڕاس��ت��ی��دا ل��ە گ��ەورەک��ان��ى پ��ارێ��زگ��اى ک��ەرک��وک بەشێکى وە زارە و زەوى کێشەى یەکجار زۆر تەعریب کراون کە دەتوانم زەویەکانى هەموو %55 لە بڵێم ک��ەرک��وک��ە، ب���ەاڵم پ��اش ه���ەوڵ و دەرچوو یاسایەک زۆر تێکۆشانێکى عێراقەوە وەزیرانى ئەنجومەنى لە

لە ساڵى 2012 کە بڕیار درا هەموو کە هەڵبوەشێنرێتەوە بڕیارانە ئەو پێشتر دەرچووە ئەم بڕیارە نزیکەى کشتوکاڵ زەوى دۆن��م 900ه����ەزار موڵکى هەمووى هەر کە دەگرێتەوە دەبێت بڕیارە ئ��ەم ب��ەاڵم ک��وردن، عێراقەوە دادى وەزراەت��ى لەالیەن داخە جێی بەاڵم بکرێت، جێبەجێ ئەم داد وەزراەت���ى ئێستا تا کە بڕیارەى جێبەجێ نەرکردووە ، ئەگەر ئەوا بکرێت جێبەجێ بڕیارە ئەم نزیکەى 70% کێشەى زەوى و زار لە پارێزگاى کەرکوک چارەسەر دەکرێت

زۆرى پەیوەندیەکى بڕیارەش ئەم و بە جێبەجێ کردنى ماددەى 140ەوە

هەیە.*ئ��ای��ا ئ��ێ��وە ب��ەدواداچ��وون��ت��ان بۆ ک����ردووە ک��ە ب��ۆچ��ى وەزارەت����ى داد

جێبەجێى ناکات ؟تەنانەت داوە زۆرمان هەوڵى بەڵێ لەالیەن جەنابی پارێزگارەوە نوسراو هەوروەها و مەبەستە ئەو بۆ کراوە کوردستانیەکان الی��ەن��ە وەف���دى سەردانى وەزارەتى دادیان کردووە بۆ ئەو مەبەستە وە بە نووسراو لەالیەن ئ��اگ��ادار عێراقیشەوە پەرلەمانى

ئەنجامێکى هیچ بەاڵم ، کراوەتەوە نەبووە .

وەزارەت��ى لەسەر زەوى *هەندێک ب��ەرگ��رى ب��وون ئایا ئ��ەم زەوی��ان��ە خاوەنەکانیان س��ەر خ��راون��ەت��ەوە وەزارەت����ى ل��ەس��ەر هێشتا ی��اخ��ود

بەرگرین ؟ڕێژەیەکى بەرگى وەزارەتى ئەوانەى بەرگرى وەوزارەتى بۆ ڕاستە کەمن تۆمار ناویانەوە بە ب��ەاڵم ب��وون، شوێن هەندێک لە بێجگە نەکراون ن��ەب��ێ��ت، ب���ەاڵم ئ���ەوان���ەى ک��ە بۆ زۆرى بەشێکى بەرگیشە وەزارەت��ى بەکارئەهێنرێت کشتوکاڵ بۆ ئێستا

لەالیەن خاوەنە ڕەسەنەکانیانەوە.لە وەبەرهێنان ب��وارى *دەوت��رێ��ت ئاستەنگى کەرکودا لە کشتوکاڵدا ئاستەنگەکانى ئ��ای��ا ل���ەب���ەردەم لە کشتوکاڵ وەبەرهێنانى ب��ەردەم

کەرکوک چین؟کێشەکانى بەردەم بوارى وەبەرهێنان دوو بۆ دەگ��ەڕێ��ت��ەوە ک��ەرک��وک لە زەوىو کێشەى یەکێکیان سەرچاوە زارە کە تا ئێستا زۆرێک لەو زەویانە یەکالى نەبوونەتەوە وە دووەمیشیان ئەوانى شارەکەیە ئەمنى کێشەى کە هەیە ترسیان س��ەرم��ای��ەدارن پ��ارەک��ان��ی��ان ب��ەگ��ەڕ ب��خ��ەن ل��ەو

پارێزگایەدا.*ب���ە چ���ی دەت���وان���رێ���ت ک��ەرک��وک ب��گ��ەی��ەن��رێ��ت��ە ئ��اس��ت��ى ئ����ەوەى کە بکات دابین خۆى پێداویستیەکانى

لە بوارى کشتوکاڵدا ؟لە ڕاستیدا کەرکوک پارێزگایەکى زۆر کشتوکاڵەوە ل��ەڕووى دەوڵەمەندە

هێنانى ب��ەره��ەم ب��ە ن��اس��راوە وە گ��ەن��م��ە ش��ام��ى کە و دان��ەوێ��ڵ��ە بوارى بۆ بەرهەمى گرنگن ئەمانەش دەتوانرێت ئەمانەش وە کشتوکاڵى زیاتر گەشەى پێ بدرێت و هەروەها ئێمە بەرنامەیەکى باشمان داناوە بۆ ئەوەى گەشە بەو بوارە بدەین و بە تەکنەڵۆژیاى نوێ ئەو بەرهەمانە زیاد بکەین و هەروەها بوارى کشتوکاڵى پێ گەشەى زیارت وەبەرهێنان بە

دەدرێت و بەرەو پێش دەچێت .هەیە یاسایەکتان هیچ ئێوە *ئایا بۆ ڕێگرى کردن لە کڕین و فرۆشتنى زەوى و زارى کشتوکاڵى لە پارێزگاى

کەرکوک ؟لە ف��رۆش��ت��ن ک��ش��ت��وک��اڵ��ى زەوى نییە کەرکوک زۆر کەمە یاخود هەر نێوان لە تەنها ئەوە بشبێت ئەگەر کوردەکاندا هەیە کە ئەمەش شتێکى

ئاساییە ، بەاڵم تا ئێستا من شتێکى کوردێک کە نەکەوتووە بەرچاو وام ئەو زەویانە بە عەرەبێک بفرۆشێت .کردۆتە ک��ەت��ەع��دای��ان *ئ��ەوان��ەى بێجگە کشتوکاڵیەکان زەوی��ە سەر لە ئەوانەى بۆ نیشتەجێبوون لەوێن

کێن؟هیچ ئێمە کشتوکاڵدا ل��ەب��وارى هیچ لەگەڵ نەبووە کێشەیەکمان نەبێت ئ��ەوە تەنها وەزارەت��ێ��ک��دا خۆى کاتى ع���ەرەب هەندێک ک��ە ئەو بۆ هاتوون ک��ردن تەعریب بە ناوچە زۆربەیان ئەوانەش ناوچانە بەاڵم ، جێهێشتووە کوردیەکانیان ئێستاش نەبێت ناوچە هەندێک لە کێشەکە یەکال نەبۆتەوە و پەیوەندى بە جێبەجێ کردنى ماددەى 140ەوە هەیە ئەویش لە ناوچەکانى داقوق و بەشیر هەیە لە پارێزگاى کەرکوک .

حەسەن جیهاد، ئەندامى ئەنجومەنى نوێنەرانى عێراق:

دەبوایە هەڵبژاردن لە کەرکوکیش ئەنجام بدرایە

بەڕێوەبەرى کشتوکاڵى کەرکوک:

حەوت ملیار و چوارسەد ملیۆن دینارمان وەک پێشینە داوە بە جوتیارانی کەرکوک

دیمانە: ~

دیمانە: ~

کورد بە یەک لیستی دەنگی باش دەهێنێت لە ناوچە

کوردستانییەکانی دەرەوەی هەرێم

№

№

لە 55%ی زەویە کشتوکاڵیەکانی کەرکوک

تەعریب کراون

№

№

№

www.jamawarnews.com 4 | ساڵی 32 | ژماره 741 | 2013/03/19 | سێشەممە

عێراقى دەوڵەتى بەڕێوەبردنى بۆ بەشداریکردنى بۆ ت��ەواف��وق بنەماى پێکهاتەکان بۆ بەڕێوەبردنى حکومەت لە واڵتدا دانراوە، بەاڵم بارودۆخى عێراق بە

قۆناغێکى تەنگەژاویدا تێدەپەڕێت.نوێنەرانى ئەنجومەنى ئەندامێکى عێراق ئاماژە بۆ ئەوە دەکات » تاکە عێراق حکومى ناتوانێ پێکهاتەیەک

بکات«.

هەلى دەوڵەتى کوردى کەم دەبێتەفیدراسیۆنى وتەبێژى گەردى، سیروان

ڕێکخراوە ناحکومیەکان بە ~ وت فیدراسیۆنى ڕێکخراوە ناحکومیەکان مەدەنى ڕێکخراوى 200 لە پێکهاتووە لە بکشێتەوە ک��ورد ئێستا پێمانوایە ، دەرفەتە باشترین عێراق حکومەتى ناوەند حکومەتى لەگەڵ چەند چونکە

بمێنینەوە بۆ بە هێزى حکومەتى عێراقە، هەرکاتێکیش حکومەتى عێراق بەهێز بوو

هەلى دەوڵەتى کوردى کەم دەبێتە.ناوبراو وتی: کشانەوەى کورد لە ئێستادا سلبى نابێت، هیچ شتێک نیە سودى بۆ لە پێدانى هەندێ گشتى هەبێت، جگە

پۆست بە هەندێ کەس. هەموو سیاسیەکان چاوەڕوانى ئەنجامى

هەڵبژاردنەکانى پارێزگاکان دەکەن

ڕەش��ی��د س��ۆف��ى، ڕۆژن���ام���ەن���وس بە نەماوە مەجالە ئ��ەو وت ~حکومەت، لە بکشێتەوە کورد ئەگەر وەک دەت��وان��ێ مالیکى دەس��ت��وری��ەن وەکالەت بە وەزی��ر تر وەزارەت��ەک��ان��ى ب��ەش��دارى ل��ە ڕووى ب���ەاڵم داب��ن��ێ��ت، لەسەر هەبێت کاریگەرى ڕەنگە حکوم

بەڕێوەبەردنى حکومەت لە عێراقدا.پێموایە دەک��ات ئەوە بۆ هێما ناوبراو فشار کارتێکى وەک کشانەوە ک��ورد

مالیکیدا، لەبەرامبەر دەهێنێت بەکارى چونکە لە غیابى سەرۆک کۆماى عێراق فەراغێکى دروست کردووە و کاریگەرى

هەبووە.ڕێکەتننامەى بۆ گەڕانەوە لەبەرامبەر ه��ەول��ێ��ر ئ���ەو ڕۆژن��ام��ەن��وس��ە وت��ى هەمەالیەن هەولێر ڕێکەوتننامەى کردووە،لە چارەسەر شتى زۆر ب��ووە جێبەجێکردنیدا کێشەى بۆ دروستکراوە.نزیک عێراق پەرلەمانى هەڵبژاردنى بگەڕێنەوە، الیەنەکان گەر بووەتەوە ئەو ئایا ئالیەتەکان چۆن دەبێت بەاڵم

وەقتە زەمەنییە لەبەردەست ماوە؟زۆر عێراقیەکان سیاسیەکانى الیەنە ئەزمەى و نەماوە یەک بە متمانەیان ه��ەی��ە.ه��ەم��وو ع��ێ��راق��دا ل��ە متمانە ئەنجامى چ���اوەڕوان���ى سیاسیەکان هەڵبژاردنەکانى پارێزگاکان دەکەن. کام الیەن سەرکەتوو دەبێت ئەوە میعیارێکە ئەو لەبەرئەوە داهاتوو، هەڵبژاردنى بۆ بە هەولێر ڕێکەتننامەى نەماوە ماوە ڕێکەتننامەى جێبەجێبکرێت، ج��دى هەولێر بووە بنەمایەک بۆ چارەسەرکردنى کێشەکان لەسەر ئەو بنەمایە حکومەتى

مالیکى دامەزراوە.تا مالیکى لەسەر حکوم بێت هیچ

مادەیەکى دەستوورى لەبەرژەوەندى کورد جێبەجێناکرێت

بە سیاسى چاودێرى سەعید، بەختیار

ئ��ەو دەس��ت��وورى کە ~ وت یەک پێدراوە دەنگى 2005دا ساڵى لە مادەى دەستوورى جگە لەو مادانەى کە عێراق وەزیرانى سەرۆک دەسەاڵتەکانى وە جێبەجێنەکراوە تر م��ادەى ی��ەک جێبەجێش ناکرێت، پێموایە تا مالیکى مادەیەکى هیچ بێت حکوم ل��ەس��ەر دەستوورى لەبەرژەوەندى خەڵکى عێراق

و کورد جێبەجێناکرێت.کێشەکانى چارەسەرى لەبارەى ناوبراو هیچ دەک��ەم پێشبینى « وتى عێراق عێراق بارودۆخى بتوانێ نییە خاڵێک هەیە شتێک تەنها بکات چ��ارەس��ەر ئەویش پەیوەندى بە کاتەوە هەیە تەنها دواج��ار چونکە عێراقە، دابەشبوونى هەتا بڕیارى هەڵبژاردنیش بێت مالیکى هەموو و جێبەجێکردن دەس��ەاڵت��ى کەسێک هیچ ک��ردووە پ��اوان شتەکانى و پارە بەو دەتوانێ نییە سەاڵحیەتى مادەى کە هەیەتى ئەو کورسیانەى کە

چارەسەر تەنها بکات، زیادى هەیەتى و عێراقە بونى داب��ەش کێشەکان بۆ هێشتا و هەیە کاتەوە بە پەیوەندى

ماوێتى.تاکە پێکهاتەیەک ناتوانێ حکومى

عێراق بکات

ئەنجومەنى ئەندامى محەمەد، بورهان نوێنەرانى عێراق لە لیستى هاوپەیمانى بەو وت ~ ب��ە ک��وردس��ت��ان دەوڵەتى و عێراق حکومەتى هیواین یاسا و هاوپەیمانى نیشتمانى سەردانى نزیکەوە لە ئەوە بۆ بکەن کوردستان گوێ لە داواکارییەکانى گەلى کوردستان ئەو کێشانە چارەسەر ئەوەى بۆ بگرن بکرێت پێشبینى دەکەم گفتوگۆ هەبێت، ڕەسمى ئاستێکى لە تائێستا ب��ەاڵم بۆ نەهاتووە وەفدیان ئ��ەوان ئاشکرا بێت وەف��دی��ان پێویستە کوردستان،

وەزیرانە ئەو بپرسن کە کوردستان بۆ هەڵوێستیان وەرگرتووە.

لەبەرامبەر کشانەوەى کورد ناوبراو وتى ئێمە گەر هاتوو ئەو بڕیارەمان بە کۆمەڵ لە کوردستانیەکان الیەنە هەموو دا بەغداد بڕیارماندا هەر بڕیارێکماندا دەبێت تەحەمولى میللەتەکەمان و خۆمان بکەین، بەاڵم بڕیارى یەک حزب و دوو حزب نەبێت، بەڵکو بڕیارى گەلى کورد دارا بڕیار کە الیەکەوە هەموو بە بێت بڕیارێکى دەکەم پێشبینى بڕیارە ئەو سەرکەتوو بێت کاریگەرى خۆى دەبێت.

هاوپەیمانى لیستى ئ��ەن��دام��ەى ئ��ەو »هیچ ڕوو خستە ئ��ەوەى کوردستان دەستوور جێگاى نییە ڕێکەتننامەیەک بگرێتەوە، بەاڵم دەکرێت دەستوور بکەینە بنەما وە ڕێکەتنى تریش واژۆ بکەین وە ڕێکەوتنى هەولێریش کارى لەسەر بکرێت

و پەیوەندییەکان چاکبکرێتەوە«.بورهان محەمەد وتیشى الیەنى شیعى بیەوێت بە تەنها حکومى عێراق بکات سوننەى و کورد گەر ناکرێت بۆى هەوڵێکى هەر ئەگەر نەبێت، لەگەڵ لەو شێوەیە بدرێت بۆ دوورخستنەوەى هەر پێکهاتەیەکى عێراق ئەو هەنگاوە هەنگاوێکى نەزۆکە، چونکە بە هەموو عێراق دەتوانین حکومى الیەکمانەوە ناتوانێ پێکهاتەیەک تاکە بکەین،

حکومى عێراق بکات.

بەڕێوەبەرى نەقشبەندى، مەریوان ڕاگەیاندنى وەزارەتى ئەوقاف و کاروبارى ئاینى حکومەتى هەرێمى کوردستان لە ئاماژە تایبەتى ~ دیدارێکى بۆ ئەوە دەکات » پرسە پەیوەندى بە دینەوە نییە، هەموو مامۆستایانى ئاینى لە نییە ئاینى مامۆستاى یەک کۆکن کوردستاندا بڵێت پرسە پەیوەندى بە

شەرعى ئیسالمەوە هەیە«.ناوبراو هێما بۆ ئەوە دەکات » داواکارى

هەیە پرسە بکرێت بە یەک ڕۆژ«.

*بەشداریکردنى پرسە لە ڕێگاى نامەو هۆى دەبێتە پێتانوانیە تەلەفونەوە

کەمکردنەوەى پێوەندى کۆمەاڵیەتى؟ب��ەه��ی��چ ش��ێ��وەی��ەک ن��اب��ێ��ت��ە ه��ۆى کەمکردنەوەى پێوەندیە کۆمەاڵیەتیەکان، پرسە بە کۆمەاڵیەتییەکان پەیوەندیە چارەسەر نابێت بە بەژداریکردنى پرسە چەند تر شارێکى بۆ شارێکەوە لە کاتژمێرێک لێبخوڕینى ئۆتۆمۆبیل دەوێت ، لەوێش ببیتە ئەرک و ماندووبون بۆ خاوەن پرسە و خواردنت بۆ ئامادەبکات دوات��ری��ش لێبکات، پ��ێ��ش��وازی��ت و بگەڕێتەوە بەو ڕێگاوبانە خراپەى ئێمە خوادەزانێت توشى ڕووداو نابیت، نازانم کەمبونەوەى هۆى ببێتە بۆ ئەمانە

پەیوەندیە کۆمەاڵیەتییەکان.کاتێک ه��ەر کۆمەاڵیەتى پەیوەندى گونجاودا کاتێکى لە بیەوێت کەسێک بکات کەسێک س��ەردان��ى ب��ی��ەوێ��ت بڕوات، ئێمە تەنها داواکاریمان کردووە، نەمانوتووە نابێت کەس بڕوات، وتومانە ئەگەر خەڵکە ل��ەب��ەرژەوەن��دى ئەمە لەبەر ئێمە ب��اش��ە، پێى خەڵکەکە خەڵک ئەوەى بۆ گشتى بەرژەوەندى

توشى ڕووداوى ناخۆش نەبێت، خاوەن نەکەوێتە ق��ورس��اى و ئ��ەرک پرسە

سەرشان.ئاینى ئەوا دواى ئەوە الیەنى شەرعى ئەوە بۆ ئاماژەى ئاشکرا بە ئیسالم کردووە » پرسە هیچ پەیوەندییەکى بە ئاینى ئیسالمەوە نییە دوور و نزیک نە لە شەرع و قورئاندا هەیە«. بۆیە بەڕاستى ئەم بابەتە تێکەاڵوکراوە بەسەر یەکتردا هەندێک دەیانەوێت وانیشانى بدەن بۆ پرسەکان، و قەرەباڵغى بە درێ��ژەدان دەک��ات ت��ەس��ەور وا ک��ەس هەندێک دەسکەوتێکى لەپرسەکەدا قەرەباڵغى لەوە بیر کاتێکدا لە بۆى بنەماڵەییە قەەباڵغکردنى هاتووچۆ کە نەکاتەوە

پرسەکەى کێشەى بە دواوەیە.ئاینى مامۆستایانى ل��ە *داوات����ان وتارەکانیانەوە ڕێگاى لە نەکردووە

ئەمە بۆ هاواڵتیان ڕوونبکەنەوە؟داوامان لە مامۆستایانى ئاینى کردووە

قسە بابەتە ل��ەو خاڵێکدا چەند لە شەرعیەوە الیەنى لە یەکەم بکەن ڕوون���ى ب��ک��ەن��ەوە ب��ۆ ه��اواڵت��ی��ان کە نییە، دی��ن��ەوە بە پەیوەندى پرسە هەموو مامۆستایانى ئاینى کۆکن یەک کوردستاندا لە نییە ئاینى مامۆستاى شەرعى بە پەیوەندى پرسە بڵێت

ئیسالم هەیە.ئەوە دابوونەریتێکى کۆمەاڵیەتییە وەک کورد دەوروب��ەرى نەتەوەى زۆر چۆن پەیڕەوى کوردیش دەک��ات پەیڕەوى

دەکات.الی��ەن��ێ��ک��ى ت��ری��ش پ��ەی��وەن��دى بە ئایا خەڵکێک گەر هەیە ئامۆژگاریەوە بەشدارى لە پرسەدا بکات لە شارێک بۆ شارێکى تر بە ئۆتۆمۆبیل بڕوات ئەمە لێکەتۆتەوە چەندین کارەساتێکى چى نمونە هەیە کەسانێک لە ناوچەیەکەوە پرسە ب��ۆ ت��ر ناوچەیەکى ب��ۆ چ��ۆن توشى ڕووداوى ناخۆش بوون.بەڕاستى مامۆستایانى ئاینى ئەمە ڕوون بکەنەوە

بۆ خەڵک ئەمە لە ڕووى شەرع لە ڕووى گشتى لە بەرژەوەندى خەڵک نییە لە دوورە ڕێگە هەموو ئەم ئ��ەوەى برى ببڕن بە ئۆتۆمۆبیل بە تەلەفونێک یان ئەلیکترۆنى سەرەخۆشى نامەیەکى بە بێت ل��ەوە گرفتەکە ڕەنگە بکەیت، بە نەکات ئەوە قبوڵى پرسە خاوەن بەاڵم تەلەفونێک، بە یان نامەیەک بیەوێت خۆى بۆ بزانێت کاتێکدا لە هەمان بکات پرسەیەک ب��ەش��دارى

حاڵەت هەیە.*هیچ پرۆژەیەک هەیە کاتى پرسەکان

کەمبکرێتەوە؟لە ڕاستیدا داواکارى هەیە پرسە بکرێت بۆ زۆرمان دواکارییەکى ڕۆژ، یەک بە هاتووە پرسە لە دووڕۆژەوە بکرێت بە کارمان هێشتا ئێمە بەاڵم ڕۆژ، یەک لەسەر ڕێنمایشى نەکردووە، لەسەر دەرناکەین ئەزانین ئەوە هەروا بە ئاسانى هەیە، زیاتر قسەکردنى بە پێویستى

پێویستى بە کاتى زیاتریش هەیە، بەاڵم بە دەکرێ ئافرەتان پرسەى لە ئەوە تەماین لە دواى پشووى نەورۆزەوە بە ئافرەتان ڕێکخراوەکانى لەگەڵ تەماین ئەوقاف وەزارەت��ى وەک الیان بچینە چۆن ئ��ەوان بزانین وەربگرین ڕای��ان

بەداخەوە بدەن یارمەتیمان دەتوانن تائێستا نەمانتوانیوە پرسەى ئافرەتان ناو ل��ە ل��ەب��ەرئ��ەوە کۆنترۆڵبکەین

ماڵەکاندایە.ئێمە وەک وەزارەتى ئەوقاف، چونکە شتەدا ئ��ەو بەسەر نییە دەستمان ئەو دەمانەوێت بۆى بڕۆین ناتوانین پرسەى بکەین کارێک ڕێکخراوانەوە زەبت پیاوان پرسەى وەک ئافرەتان ئیستغالل بکرێت، سنوردار و بکرێت زیادە پ��ارەى وەرگرتنى لە نەکرێت دەمانەوێت چارەسەرى بکەین، ئێستا خەریکى ئەوەین لەگەڵ ڕێکخراوەکانى ئافرەتان لە کوردستان گفتوگۆ بکەین وەزارەتى ئەوکاتە خاڵێک بگەینە و ئ���ەوق���اف ب��ۆ پ��رس��ەى ئ��اف��رەت��ان

بەرنامەیەک دابنێت.*ب�����ڕی�����ارت�����ان ه����ەی����ە ب����ۆ ئ���ەو مامۆستایانەى کە قۆرئان دەخوێن لە

پرسەکاندا؟ لە ه��ەی��ە ب��ڕی��ار ئ��اش��ک��را ب��ە زۆر بڕیارە ئ��ەو وە ئ��ەوق��اف وەزارەت���ى خوێنانە قورئان ئەو لەسەر مولزیمە ~ەوە ڕۆژنامەى ڕێگەى لە

دەکەم کوردستان خەڵکى لە داوا لەو کوردستاندا لە هەرجێگەیەک لە پەیوەندى ئەوا وەرگیرا زیاتر پارەیە یان ئ��ەوق��اف وەزارەت����ى ب��ە بکەن لە ئەوقاف بەڕێوبەرایەتى نزیکترین سنورەکەدا جگە لەوەى پارە زیادەکە پرسەکە خ��اوەن بۆ دەگەڕینینەوە لەگەڵ لێپێچینەوەى کەسەش ئەو دەکەین کە پارەى زیادى وەرگرتووە، و ئەوقاف وەزارەت���ى ڕێکەوتنى بە کۆمەڵەى قورئان خوێنانى کوردستان لە قورئانخوێندن کە ب��ڕی��ارداراوە تەنها پیاوان و ئافرەتان بۆ پرسەدا ئ��ەوی��ش تاقى ت���اق دەب��ێ��ت ی���ەک مافى ئافرەت قورئانخوێنى ئێواران لەناو ب��ڕوات بەیانیان تاقى نییە ڕۆژ یەک بۆ قورئانبخوێنێ پرسەدا قورئانخوێندن ئەو جیازەى کە پێیەتى قۆرئانى پێدەخوێنێ )60( هەزار دینارە یانى پرسە دوو ڕۆژە )120( هەزار دینار زیاترى لەوە هەرکەسێک وەردەگیرێت

لێوەرگیرا پەیوەندیمان پیوە بکات.دیجەى ئەوقاف وەزارەت���ى *پێشتر ئەمە پرسە هۆڵەکانى بۆ بەکارهێنا تاچەندە کارى پێدەکرێت لە ئێستادا؟

زۆر بە فراوانى کارى پێدەکرێت، لە زۆر شوێنى هەولێر و سلێمانى )سیدیەک( بە تایبەت دان��راوە سیدیەک دادەنێن قۆرئان خوێندنى پرسە و مەولود ئێستا بەکارهێنانى زۆر فراوان بووە، پێشبینى ئیتر نزیکدا ئایندەیەکى لە دەک��ەم قورئان خوێندن بە شەخسى نەمێنێت سیدیە ئ��ەو هەموى پرسەکاندا لە سیدیە ئ��ەو ڕەنگە چونکە دابنێت، نەگەشتبێتە هەموو شوێنێک، باشترین پرسەکاندا لە قورئانخوێندنە شێوازى

بێمەسرەفییە بۆ خاوەن پرسە.

ساڵی بەهاری راپەرینی دوای دژی کوردستان جەماوەری 1991ی ستەم و زوڵم و زۆری حزبی بەعسی پەرلەمانی هەڵبژاردنی و رووخ��او کوردستان سەرئەنجام بەشێوەیەکی

فەرمی خەڵکی کوردستان پەیوەندی ناوەندیەوە حکومەتی بە خۆیان رۆژی ئ���ەوەب���وو رێ��ک��خ��س��ت��ەوە نیشتمانى ئەنجومەنى 1992/4/15)پەرلەمانی ع��ێ��راق کوردستانى فیدرالیزمى یاساى ) کوردستان

ئەویاسایە بەپێى ک��ە دەرک����رد فیدراڵى عێراقێکى لەچوارچێوەى و ب��ژی��ت، ک��ورد گەلى یەکگرتوو

دەمێنێتەوە رژێمى رووخ��ان��ى ل��ە ب��ەر کورد هەڵوێستەى ئ��ەم بەعسیش

سیاسەتمەداران بەردیدى هاتە پتر عێراقی ئۆپۆزیسیۆنى سەرانى و رژێم رووخانى دواى بەاڵم ج��اران. خستنى تەگەرە هەوڵى الیەن زۆر کوردا هەڵوێستەى ئەم لەبەردەم ب��ەرێ��وەب��ردن��ى کاتیى ی��اس��اى ت��ا

لە کرا.سەرئەنجام ئیمزا دەوڵ��ەت کە عێراقیشدا هەمیشەى دەستوری لە 30 کانونی دوەمی ساڵی 2005 دا راپرسی لەسەر کرا ، فیدراڵیەت بە کێشەکانی چارەسەری چارەى رێگا ، ک��را جێگیرا بۆیە زان��را عێراق

بەاڵم ئێستا دەبینرێت کە یاساکانی نێوان پەیوەندیەکانی رێکخستنی هەرێم و ناوەند وەک خۆی جێبەجێ سیستەمی ه���ەم ب��ۆی��ە ن��اک��رێ��ن لە وواڵت ئایندەى هەم و فیدراڵی

مەترسیدایە.

سیروان گەردى

ڕەشید سۆفى

بەختیار سەعید

بورهان محەمەد

№№

ڕاپۆرت

ئەندامێکى لیستى هاوپەیمانى کوردستان:

الیەنى شیعى بیەوێ بە تەنها حکومى عێراق بکات بۆى ناکرێت

بەڕێوەبەرى ڕاگەیاندنى وەزارەتى ئەوقاف و کاروبارى ئاینى:

پرسە هیچ پەیوەندیەکی بە ئیسالمەوە نییە

کورد و مانەوە لە عێراقدا

ئا: ~

دیمانە: ~

سیروان توفیق

هەرکەسێک لە 120هەزار دینار زیاتری لێ وەرگیرا بۆ 2 رۆژ قورئان

خوێندن پەیوەندیمان پێوە بکات

№

№

www.jamawarnews.com5 | 32 سێشەممە | 2013/03/19 | ژماره 741 | ساڵی

بەرەوشى سەبارەت راپۆرتێکدا لە لەسەر کورد کاریگەرییەکانى عیراق و دەوڵەتى ئایندەى ئەم واڵتە، گۆڤارى )نیوزویک( لەژێرناوى )عیراقى ساڵى 1787(دا ساڵى ئەمریکاى و 2013

باڵوکردەوە.نێوان لە بەراوردێکە راپ��ۆرت��ە ئ��ەم دارشتنى لەکاتى ئەمریکا رەوش��ى )1787( لەساڵى خۆیدا دەستورى ئێستا ک��ە ک��وردس��ت��ان هەرێمى و لەسەر بڕیاردانە داڕشتن و سەرگەرمى

دەستورى واڵت.لە نوسیویەتى: ک���وردەوە ل��ەب��ارەى ئەمریکادا هەموو هاواڵتیانى ئەیالەتێک، خۆیان بە ناوى ئەیالەتەکەوە دەناسێنن

یاخود ڤێرجینیایى ه��اواڵت��ى وەک پێکهاتەیەکى عیراق بەاڵم نیویۆرکى، مەرجەعیەتێکى و دیاریکراو سیاسى کوردستانى لە تەنها نییە یاسایى ئەمجۆرە ت��ائ��ەن��دازەی��ەک ع��ی��راق��دا خەسڵەتانە دەبینرێت و زۆربەى خەڵکى حکومەتێکى خوازیارى ناوچەیە ئەو ئەمڕۆ هەربۆیەشە خۆبەڕێوەبەرن، سەرقاڵى کوردستاندا هەرێمى لە

دارشتنى دەستورێکن بۆ خۆیان.داڕشتنى بەکێشەکانى س��ەب��ارەت ک��وردس��ت��ان��دا، هەرێمى دەس��ت��ورى هەرێمى ل��ە دەڵ��ێ��ت: گ��ۆڤ��ارەک��ە کوردستاندا هەندێ حیزب بااڵدەستن، خوازیارى رۆڵى کاریگەرى خۆیانن لە

لە بەشێ بەاڵم دەستوردا، داڕشتنى کوردەکانى باکورى عیراق کە عەلمانین، حکومەتێکى دروستکردنى خوازیارى دەستور، بنەماى لەسەر دیموکراسین بەهێز مشتومڕى چەندین هەربۆیەشە دەسەاڵتى و ئۆپۆزسیۆن لەنێوان هاتۆتەئاراوە، کوردستان هەرێمى ببێتە دەستورەکە ئەوەیە گرنگیش نەک کوردەکان ژیانى بۆ سەرمەشق وەک دەستورەکانی ترى عیراق کانگاى

بەاڵ و ئاشوب بێت.ئەگەر چی هەرێمی کوردستانی عێراق بەشێکە لە عێراق بەاڵم بەتایبەتمەندی ئەوە لەبەر کوردەکانەوە جیاوازی و عێراقدا ل��ە ک��ە دەس���ت���وورەی ئ��ەو

دەگرێتەوە، کوردەکانیش نووسراوە بەاڵم دەشکرێت دەستووری تایبەت بە بەمەرجێک دەستووری خۆیان هەبێت ناوەند دەستووری پێچەوانەی هەرێم خاڵەکانی جێەجێکردنی نەبێت گرنگە ک����وردەوە ب��ەالی دەس��ت��وور پەیوەندی مادانەی ئەو بەتایبەتی لە هەیە ئ��ەوان��ەوە بە ڕاستەوخۆی ناویاندا مادەی 140 و یاساکانی نەوت و غاز کە دەبوایا لەپێشتردا ڕێکەوتنی لەسەر بکرایەو لەئەنجومەنی نوێنەران دەنگی لەسەر بدرایا تا ئێستا کوردەکان خۆیان بە پارێزەری دەستوور دەزانن هەندێک الیەنی تر ئەوان بە پێشلکاری

دەستووری تۆمەتبار دەکەن.

باڵوکردنەوەى پێشکەشکردن و دواى چەندین راپۆرتى ئەمریکى بۆ پاراستنى لەپێناو و عیراق خاکى یەکپارچەیى رەوینەوەى ترسى تورکیا لە دروستبوونی دەوڵەتى کوردی، دواى ڕیفۆرم کردن و چەند ڕاپۆرتەکەى پەسەندترکردنى هامیڵتۆن، بیکەر- لەمەوپێشى ساڵ ئاگادار زۆر س��ەرچ��اوەى بەگوێرەى لەالیەن سەربەخۆ کۆمیتەیەکى ئێستا کۆنگریسەوە لەسەر ڕەزامەندى سەرۆک ئۆباما، ڕاسپێردراون کە عیراق بۆ سێ بەشى سەرەکى هەرێمى ئۆتۆنۆم دابەش ئامادەکردنى ڕیفۆرمى بکەن، خەریکى نیشانەکانى لەکاتێکدا ڕاپۆرتەکەیانن، هێرشکردن تایفەگەریى و توندوتیژى لە ئاڵۆز بەچەشنێکى یەکتر سەر بۆ

کۆنتڕۆڵ چۆتەدەرەوە.بیرى هۆگرى ئەمریکی، کۆمیسیۆنى شیعە، ناوچەکانى لێکجیاکردنەوەى وەک عیراقە، ک��وردەک��ان��ى سوننەو تەنها ڕێگایەک کە بیکەر بە )دابڕان و ڕەوتەکە( )ڕاگرتنى یان دەربازبوون(

نزیک ناوزەدى دەکات. سەرچاوەیەکى هەر کوردەکان دەڵێت: واشنتۆن لە ئێستا بەشێوەیەکى کاریگەرانە خاوەن ناوچەى خۆیانن. فیدراڵیزم لە عیراقدا خەریکە بەرەو ڕێگەیەکى یەکالیەنە، یا هیتر بڕوات. هاوتاخوازیى لە بەرامبەر عیراقییەکاندا ئەوەیە کە چۆن لە ئاست

جێبەجێکردنیدا کارى بۆ بکەن.ئەو کۆمیسیۆنە لە بیرى ئەوەدایە کە نوێنەرایەتیەکە دواچانس سەبارەت بە بیرۆکەیەک لە ئاست عیراقدا پێشکەش لە عیراق لەکاتێکدا توندوتیژی بکات، نێوەشدا لەو و لەزیادبوونەدایە ڕوو بەرپرسیارێتى گومانى پۆلیس هێزى قورسەکانى دڵڕەقییە ل��ە بەشێک

لەئەستۆدایە. )جوداخوازى بە حەز ئەمریکا ئەمڕۆ لە ع��ی��راق( ن��اک��ات، ب��ەاڵم ب��ڕواى بە کردنێکى داب��ەش بۆ الیەنگریکردن واڵتەکە لەڕووى دەسەاڵت و ئاسایش بە

هەرێمەکان هەیە.ئەمڕۆ نیگەرانییەکى مەزن لە ئارادایە کە

ئەمریکا بەبێ بوونى هیچ نیشانەیەکى لە پشتیوانى ناتوانێ پێشکەوتن،

حکومەتى عیراق بکات. بوونى ب��ە ه��ی��وای��ان زۆر ک��وردێ��ک��ى لەکاتێکدا هەیە، خۆیان دەوڵەتێکى )نورى شیعە ئیسالمییەکانى ڕێبەرى وەزیرانە، سەرۆک ئەمڕۆ کە مالیکی( ناتوانێ لەگەڵ کورد و سوننەدا مامەڵەى

ئاشتیانە بکات..بەغداد لە بێسەروبەرییەکى تایبەتیدایە، لەمێژە رەگ��ەزى پاکتاوى هەرچەندە دیجلە ڕووبارى بەدرێژایى دانیشتوانى دابەش کردووە، شیعەش لە رۆژهەاڵت و

سوننە لە رۆژئاواى شاردا نیشتەجێن.ن��ادی��ار ئایندەیەکى ب���ەرەو ع��ی��راق نەتەوەکانیشى دەن��ێ��ت، ه��ەن��گ��او بەاڵم نادیارتر، چارەنووسێکى بەرەو دەوڵەتێک ئومێدن بە هەر کوردەکان بۆ خۆیان دابمەزرێنن و چیتر ئاڵودەى

کێشەکانى عیراق نەبنەوە.نوسینى: سارا باکستەرسەرچاوە: رۆژنامەى سەندەى تایمز

کوردەکان هەر بەئومێدى دەوڵەتن

دەستوری دیموکراسی بۆ کوردەکان

کورد لە میدیاکانەوە

№

ئەڵمانى، )شپیگل(ى رۆژن��ام��ەى راپ���ۆرت���ە ه��ەواڵ��ێ��ک��ى دەرب�����ارەى و ئ��ەن��ق��ەرە ن��ێ��وان کێشمەکێشمى

هەرێمى کوردستان باڵوکردەوە.هاتووە: راپۆرتەدا ئەو سەرەتاى لە )MIT(ى لەمەوپێش م��اوەی��ەک دەربارەى نهێنى ڕاپۆرتێکى تورکی تورکیا ستراتیژییەکانى ه��ەڕەش��ە زۆر ناونیشانێکى بە کە کرد ئامادە )PKK کەرکوک و )عیراق، سادەوە بۆ نوسینگەى سەرۆک کۆمارو سەرۆک س��ەرەڕاى نێردرا. تورکیا وەزیرانى پارتى گەریالکانى چاالکییەکانى ،)PKK( کوردستان کرێکارانى بۆ نیگەرانییەکى کۆمەڵە کەرکوکیش

ئەنقەرە دروست کردووە. لەم ڕاپۆرتەدا بەشێوەیەکى دیاریکراو لە سیاسییەکان ئاڵوگۆڕە بۆ ئاماژە

کراوە. عیراقدا کوردستانى هەرێمى سیخوڕییەکانى س��ەرچ��اوە بەپێ ى تورکیا ناوچەى کوردستان لە باکورى )1992(ەوە ساڵى ل��ە ک��ە ع��ی��راق ئەزموون دیاریکراوى سەربەخۆییەکى لە ناسەقامگیریى لەکاتى ک��ردووە، دەوڵەتێکى وەک لەوانەیە عیراقدا بێتەئارا. عێراق لەباکوری لە کوردى ک��وردى دەوڵەتێکى سەرهەڵدانى هاوسێ لەگەڵ پارێزگا کوردنشینەکانى ئەم خۆرهەاڵتى باشورو لە تورکیا کاریگەری بەدڵنیاییەوە واڵت���ەدا،

لەسەر ئەنقەرە جێدەهێڵێت. کەرکوک شارێکى نەوتاوییە، تورکیا کوردەکانى عیراق تاوانبار دەکات کە هەوڵ ئۆرگانیزەکراو بەشێوەیەکى بە کەرکوک دیمۆگرافیاى گۆڕینى بۆ

قازانجى کوردەکان دەدەن.

بەپێ ى ڕاپۆرتێکى رۆژنامەى )شپیگل(دواییدا س��ااڵن��ەى ل��ەم ئەڵمانى ى ک��ورد ه���ەزار )600,000( نزیکەى تورکیا، کەرکوک. بۆ گەراونەتەوە خستۆتەژێر عیراقى تورکمانەکانى سێبەرى پشتیوانییەکانى خۆیەوەو لە بۆ خاکى بنەڕەتدا چاوتێبڕینى خۆى کەرکوک لەڕێگەى پشتیوانى کردن لە گۆڕانە دەهێنێتەدى. تورکمانەکانەوە بەالى کەرکوک، لە دیمۆگرافییەکان بڕیاروایە کە هەستیارە تورکیاوە دەبێ عیراق دەستورى لەسەربنەماى ڕاپرسى لە کەرکوک ئەنجام بدرێت.

لەم ڕاپرسییەدا خەڵکى کەرکوک دەبێ بەشێک بە ببن کە بدەن لەوە بڕیار کوردستانى هەرێمى قەڵەمڕەوى لە عیراق یا کاروباریان بەدەست دەوڵەتى ع��ی��راق��ەوە ڕێ��ک��ب��خ��رێ��ت. ئ��ەن��ق��ەرە

دیمۆگرافییەکان گۆڕانە لەوبڕوایەدایە دەرەنجامى ڕەنگە کە بەچەشنێکە ڕاپرسییەکە، بەالى تورکیاوە ناخۆش

بێت.نەوت لە لێو لێوان کەرکوکى ئەگەر ک��وردى دەوڵ��ەت��ى پایتەختى ببێتە ناوچە لە ئەنقەرەش عیراق، باکورى ک��ەم گ��ەش��ەک��ردووەک��ان��ى ب��اش��ورو خۆرهەاڵتى تورکیا بەتوندى دەکەوێتە باکورى ئاڵوگۆڕەکانى فشارەوە. ژێر ساڵەى )22 ئ��ەم) لەماوەى عیراق دواییدا ئارام ئارام فۆرمێکى جددیترى جارێک ه��ەم��وو ب��ەخ��ۆوەگ��رت��ووە و ئ��ەن��ق��ەرە ب��ە وت��ەک��ان��ى واش��ن��ت��ۆن، ک��ردووە کۆنتڕۆڵ خ��ۆى حەزەکانى تورکیا )MIT(ى سەرۆکى ب��ەاڵم سیاسەتى وتى: لەمەوپێش ماوەیەک ئارامى و دان بەخۆداگرتن چیتر وەاڵمى

ناداتەوەو تورکیا پێداویستییەکانى سیاسەتى بە دەس��ت دەب��ێ تورکیا ه��ەن��گ��اون��ان��ى خ���ۆى ل��ە ع��ی��راق��دا تورکیا بێ ئارامی هەڵبەتە بکات. تورکیا هەیە، واقیعیانەى هۆکارى سەرکردەکانى کاتێ لەوبڕوایەدایە پ��ارت��ى ک��رێ��ک��اران��ى ک��وردس��ت��ان )PKK( بە ئاسانى بۆ درێژکردنەوەو نوێکردنەوەى هێزەکانیان بە ئامادەگى عیراق ب��اک��ورى لە ئەمریکاییەکان ناکرێ ک��ارە ئەم بکەن، چۆ ه��ات و بووبێت. ئەمریکا ڕەزامەندى بێ بە لە داواى بەڕاشکاوییەوە ئەنقەرە چۆن ه��ەروەک کە ک��ردووە ئەمریکا )11( ڕووداوى مەسەلەى لە تورکیا ى سێپتامبەردا پشتیوانى لە واشنتۆن کرد، ئەمریکاش دەبێ لەهەمبەر پارتى )PKK(دا کوردستان کرێکارانى

پشتیوانى لە ئەنقەرە بکات.لەهەمبەر ناڕەزایەتى ڕاب���ردوودا لە کە دەرب��ڕى ئەمریکادا هەڵوێستى بەگژداچوونەوەى ل��ەب��ەردەم ڕێگرە هێزەکانى پارتى کرێکارانى کوردستان ع��ی��راق، ب���اک���ورى ل��ە )PKK(هەتاهەتایێ تورکیا کە وتى ناوبراو بۆ بکات ئەمریکا چاوەڕێ ى ناتوانێ کرێکارانى پارتى بەگژداچوونەوەى

.)PKK( کوردستانسیاسییەکانى سەربازیى و جموجۆڵە تورکیا لە کوردستانى عیراق بێ وەاڵم ماونەتەوە، کوردیش دەڵێن: کەرکوک لە ترسمان کوردستان و لە بەشێکە نییە. جەختیش تورکیا هەڕەشەکانى لەسەر ئەم خاڵە دەکەنەوە کە ئێمەی جێبەجێکردنى پشتیوانی ک���ورد ماددەى )140(ى دەستورو نەهێشتنى لە تەعریبین ک��اری��گ��ەری��ی��ەک��ان��ى خانەقین و موسڵ ، سنجار، کەرکوک، ناوچەکانیترى کوردستانى عیراق. ئەم هەڵوێستە بەوردیی لەگەڵ هەڵوێستى تورکیا ناکۆکە کە پێ ى وایە کەرکوک تورکیا عیراقییەکانەو هەموو موڵکى فەرمانڕەوایى لەسەر نییە ڕەزامەند

نەتەوەیەک بەسەر کەرکوکدا. گرەنتى دەستور )140(ى م��اددەى ئ��اس��ای��ک��ردن��ەوەى ب��ارودۆخ��ەک��ان، سەرژمێرى پ��رۆژەى جێبەجێکردنى ڕاپرسى پراکتیزەکردنى دانیشتوان و کێشەدارەکانیتر خاکە کەرکوک و لە دەکات بۆ دەستنیشانکردنى خواستى جەخت ئەمریکاش دانیشتوانەکانیان، ڕاپرسییە ئ��ەم ئەنجامدانى لەسەر بێت، چەشنێک بەهەر دەک��ات��ەوە. کوردستان هەرێمى و ئەنقەرە ئەمڕۆ

لە قەیرانى دیالۆگدا دەژین.

قەیرانى دیالۆگی ئەنقەرە و کورد

№

www.jamawarnews.com 6 | ساڵی 32 | ژماره 741 | 2013/03/19 | سێشەممەبیرو ڕا

ناوچەکە و ناوەڕاست ڕۆژهەاڵتى پێویستە گ��ۆڕان��ک��اری��ی��ە ڕووەو ئاراستەى بە بنێت تورکیاش هەنگاو لە ک���ورد دۆزى چ��ارەس��ەرک��ردن��ى کە خواستانەى ئ��ەو واڵت��ەک��ەی��دا، کورد هەیەتى و مافى ڕەواى خۆیەتى دابینکردنى بە جێبەجێبکرێت بۆى تورکیا واڵت��ى ک��ورد خواستەکانى پێشەوە دەچێتە گەورە هەنگاوێکى

لە ڕووى ناوخۆى و دەرەوە.ئ��ەو ه��ەن��گ��اوان��ەى دەب��ی��ن��رێ��ت بۆ لە ک���ورد دۆزى چ��ارەس��ەرک��ردن��ى نیەت گەر باشە هەنگاوێکى تورکیا هەنگاوەکانى و بێت بەدوایدا پاکى ئاشتى هەبێت، بەردەوامیان ئاشتى

پەرەدەسێنێن لە تورکیا.تورکیا دەس��ەاڵت��ى و ک��ورد الیەنى لەسەر کە ڕوو بخەنە داوک��اری��ەک ب���وارى بچێتە واق��ی��ع��دا ئ����ەرزى سازى زەمینە و جێبەجێکردنەوەوە

لە کە گەورەتر هەنگاى بۆ بکرێت بۆ دى بێتە ناتوانرێت قۆناغەدا ئەم

هەردوو ال.ن���اک���رێ���ت دەس�����ەاڵت�����ى پ���ارت���ى لە ئێستادا ل��ە دادوگ��ەش��ەپ��ێ��دان بە دەبێت شەڕدابێت لە و ئاشتى بۆ بکاتەوە یەکالى خۆى یەکجارى گفتوگۆ و چارەسەرى پرسى کورد لە

واڵتەکەیدا.هەڵمەتى لە دووربگرێت بە خ��ۆى کورردستان ناوچەکانى بۆ سەربازى ئا سنورییەکان، ناچە بۆردومانى و بە درێژە دەتوانرێت ڕێگەیەوە لەم کێشەکانى چارەسەر و بدرێ ئاشتى

کورد بکرێت.گفتوگۆ لە جۆرێک هەر ئێستادا لە و دادوگەشەپێدان پارتى نێوان لە هەیە متمانە بە پێویستى ک��وردەوە

بۆ سەرکەوتنى گفتوگۆکان.بە کۆتاى گفتوگۆکان سەرکەوتنى تورکیا لە دەهێنێت ڕشتن خوێن

ئەو هاواڵتیانى و الیەنەکان هەموو بەرهەمى لە دەب��ن سومەند واڵت��ە تورکیا گفتوگۆکان، سەرکەوتنى ناوچەکە لە گرنگ قۆناغێکى دەباتە و دونیا، سەرکەوتنى پرۆسەى ئاشتى ئابوورى ڕووى لە تورکیا واڵتەدا لە گرنگ قۆناغێکى دەباتە سیاسى و

تورکیا دەکاتە واڵتێکى دەوڵەمەند.

ئاشتى هەنگاوەکانى سەرکەوتنى زیندانیانى ئازادکردنى تورکیا لە سیاسى و دانان بە مافى کورد وەک واڵت��ەدا لەو سەرەکى نەتەوەیەکى و دەس��ت��وور ل��ە واڵت���ەدا ب��گ��وڕێ و مافەکانى کوردى تێداجێگیر بکرێت.

تورکیا ل��ە گفتوگۆ س��ەرک��ەوت��ن��ى پارچەکانى لەسەر دەبێت کاریگەرى

ترى کوردستان. ئەو کێشەیەی لە نێوان کورد و تورکدا هەیە بەتایبەتیش لەدوای هەڵگرسانی شۆڕش بە ڕابەرایەتی PKK نزیکەی لەبەر لێکەوتەوە ک��وژرای 40ه��ەزار بەئاڕاستەی هەنگاوێک ه��ەر ئ��ەوە لەبەرژەوەندی پرسەکە چارەسەری

پێکهاتەکانی ئەو واڵتە دایە.

گاندى بە یەکێک لە گەورەترین بیستەمى س��ەدەى ڕاب��ەرەک��ان��ى لە یەکێک بە دادەن���رێ زای��ن��ى، گەورەترین مرۆڤ دۆستانى جیهان بەختەوەرى لەپێناو دەناسێنرێ، م����رۆڤ خ��ەب��ات��ى ل���ە ڕێ��گ��اى ناتوندوتیژیانە و ئاشتیخوازانەوە کە دەسەلمێنێ ئەوە ئەنجامدا، ڕێگەى لە نەیویستووە گاندى و بکات خ��ەب��ات توندوتیژیەوە زۆر م��رۆڤ��ى گیانى پاراستنى واب��وو ب���اوەڕی المەبەستبووە، ن��ات��وان��ێ��ت م���رۆڤ هێشتا ک��ە گیانى و بکات دروس��ت مرۆڤێک ڕووى ل��ە پێببەخشێت.گاندى هیندوان ئاینى لەسەر ئاینییەوە

بووە.گاندى بە تێکۆشانى

ناتوندوتیژى ئاشنا دەبێتیەکەمى تشرینى 2ى لە گاندى بەندەر( )ب��ور لە 1869 ساڵى ل��ە ن���اوچ���ەى )گ����اج����ارات( ى پارێزەر خێزانێکى لە هیندستان سیاسى ب��اک��گ��راون��دێ��ک��ى ک���ە دوورودرێ���ژی���ان ه��ەی��ە ل��ە دای��ک و باپیرى ڕاب�����ردوودا ب��ووە،ل��ە پاشانیش باوکى سەرۆک وەزیرانى ن��اوچ��ەى )ب���ور ب��ەن��دەر(ب��وون. خۆى هاوتەمەنەکانى الوە وەک بنبارى چۆتە زوو لەواڵتەکەیدا ساڵیدا 13 تەمەنى لە و ژنهێنان لەو منداڵى چ��وار هێناوەو ژنى

خێزانەى هەبووە.بۆخوێندنى 1888 ل��ەس��اڵ��ى ولەسەرەتادا لەندەن چۆتە یاسا گەنجێکى هەر وەکو ویستویەتى ڕۆژئ��اوا چووبێتە کە ڕۆژهەاڵتى هەرزوو بەرێت،بەاڵم ژیانبەسەر و وەرگ��رت��ۆت��ەوە خ��ۆى بەاڵنسى و خوێندن بە بۆتەوە پەیوەست ئاینەکەیەوە و بەردەوام لە هەوڵى

زیاتر خۆڕۆشنبیریکردندا بووە.پشتى ک��ە ب��ووە کەسێک ئ��ەو بەستووەو گیایى خ��وراک��ى ب��ە ل��ەوپ��ێ��ن��اوەدا کۆمەڵەیەکیشى خوێندنى وەختێک دامەزراندبوو. یاساى تەواوکردو و لەساڵى 1891 گەڕایەوە هیندستان هەستیکرد کە ئامانج، ناگاتە پارێزەریدا لەکارى یەکناگاتەوە، ویستى ل��ەگ��ەڵ ڕێگایەک نیە بۆ سەرکەوتن ،بۆیە دەمێک کارى عەریزەنووسى دەکات ماوەى بۆ بەگرێبەستێک ،پاشان کۆمپانیایەکى لەگەڵ ساڵ یەک ه��ی��ن��دی��روو دەک���ات���ە )ن��ات��ال(کارکردن. بۆ ئەفریقیا لەباشوورى تێکۆشانى بە سەرەتاکانى لێرەوە

ناتوندوتیژى ئاشنا دەبێت.گ���ان���دى ل���ەگ���ەڵ ب��ن��ەم��اڵ��ەى

زیندانییەکان ژیانى دەستپێکرد

یەکێ لەوهۆکارانەى کە بوو بەهۆى ساتیاگراها خەباتى تۆى چاندنى یاسایەک بوو کە لە ساڵى 1906ى لەو چەسپا، پارلەمان لە زایینى ئەرکدار هێندییەکان یاسایەدا کرابوون بۆ مۆرکردن بچنە بنیاتە

دەوڵەتییەکان.هەواڵە ئەو بیستنى دواى گاندى کەسى هەزار سێ مێتینگێکى لە مل کرد هێندییەکان لە داواى دا بۆ ئەو یاسایە ڕانەکێشن و خۆیان

بەو شوێنانە نەناسێنن.بەتاوانى گاندى 1908 ساڵى لە دژى ب��ە هێندییەکان ه��ان��دان��ى ماوەى بۆ حکوومەت یاساکانى دوو مانگ گیرا، بەاڵم بە قۆڵبەست ک��ران��ى گ��ان��دى ن��ەب��وو ب��ە هۆى

هاوکارى نەکردنى هێندییەکان.بە مەزرایەکى گاندى کاتەدا لەو نێوى مەزراى تۆلێستۆى دامەزراند زیندانییەکان بنەماڵەى لەگەڵ و گاندى دەستپێکرد، لەوێ ژیانى تایبەتى یاسایەکى ئەو شوێنە بۆ لەگەڵ ئ��ەوان��ى گاندى دان��اب��وو، فەلسەفەى خەباتى مەدەنى ئاشنا گاندى وانەکانى بەم شێویە کرد. لە کۆمەڵگاى هێند دا برەوى پەیدا و ت��رس نێوى بە شتێک و ک��رد نێویان لە دا، زیندان لە خۆف

نەما.سەدان بە کە بوو شێوەیە بەم ئافرەت و پیاو بە تاوانى هاوکارى بەیاسا ن���ەدان م��ل و ن��ەک��ردن ئەشکەنجە و ئازار دژەمرۆییەکان دران، بەاڵم هەمووى ئەوانە نەبوو

بە هۆى وەستانى بزوتنەوەکە.

زۆربەى ئەورپاییەکانى دانیشتووى ک��اری��گ��ەرى ژێ��ر ک��ەوت��ن��ە هێند ئ��ەو زووڵ���م و زۆری��ی��ەى ک��ە لە گوشاریان و دەک��را هێندییەکان دەخستە سەر دەوڵەتى خۆیان تا دەست لە تووندوتیژى هەڵگرن. لە پێداچوونەوە بۆ وەڤدێک ئاکامدا بەو کاروبارەوە ڕەوانەکرا، گاندیش

لەگەڵیان دانیشت.خەباتى ئاشتییانە ڕێگایەک بوو

بۆ گەیشتن بە هەقیقەتخەباتێک کە گاندى لە هێندستان بنیاتى نا، یەکەم خەباتى مەدەنى بەاڵم نەبووە، مێژوو درێژایى بە زیاتر ه��ەم��وان ل��ە ک��اری��گ��ەری��ى دوور خەباتى فەلسەفەى ب��ووە. لە خەباتە گاندی، توندوتیژیى لە کۆمەاڵیەتییەکاندا بوو بە نموونەى خەباتى ئازادى و یەکسانیخوازانەى واڵتانى تر، بۆ نموونە بزووتنەوەى رەشپێستەکانى مەدەنیى مافى ئەمریکا لە نیوەى دووەمى سەدەى کاریگەریى ڕاستەوخۆ بیستەم ل��ە ئ��ەن��دێ��ش��ە و ه���زرى گ��ان��دى وەرگرتووە، واڵتانى ترى جیهانیش ڕۆژه����ەاڵت، ئ���ەورووپ���اى وەک ی��ەک��ێ��ت��ى س��ۆڤ��ی��ەت، ئ��اس��ی��اى ئەمریکاى و ڕۆژه��ەاڵت باشوورى گاندى خەباتى شێوە لە التین، کەڵکیان وەرگرتووە. سەرهەڵدانى ئەو ناتوندوتیژییەکان، بزووتنەوە بوونى وات��اى بە گاندى وتەیەى خ��ەڵ��ک��دا، ل��ە گ����ەورە هێزێکى ناوى گاندى کە هێزێک سەلماند. ناتوندوتیژیى لەسەر دانا، بە بڕواى

رێگایەک ئاشتییانە خەباتى ئەو هەقیقەت، بە گەیشتن بۆ ب��وو فەلسەفییەکەشیدا ب���اوەرى ل��ە لە جگە نەبوو شتێک هەقیقەت

خوا.ڕێپێوانى خوێ بە ئامانج گەیشت

هیندییەکان بە ڕێگەى بەریتانیا خوێدا پیشەسازى ل��ە ن���ەدەدا بیرى گ��ان��دى ب��ۆی��ە ک��ارب��ک��ەن، ڕێگرى کە یاسایەى ئەو کردەوە خەڵکى و بکات پێشێلى دەکات ڕووەو بوو ئەوە بجووڵێنێت، بۆ خوێ دەرهێنانى بۆ ڕۆشت دەریا لەگەڵ ب��ڕى میلى ب��ەه��ەزاران و بێگومان پێناوەداو، لەو یاوەرانى دەریا لەسەر یەکەم چنگى خوێى بەریتانییەکان ئەمە گرتەدەست، ئەوەى هۆى بووە پەستکرد، زۆر کاتەى زی��ن��دان��ەوە،ل��ەو بیخەنە ئ��ەو ل��ەزی��ن��دان��دا ب��وو ه���ەزاران زیندانەوە کەوتنە لەالیەنگرانى لە زی��ن��دان��ەک��ان ل��ێ��وان��ل��ێ��وى و بوو ناتوندوتیژى تێکۆشەرانى درێ��ژەى هەر شەقامیش فشارى

هەبوو. بەریتانییەکان ناچارى بە دواجار 1931 ساڵى لە گاندیدا لەگەڵ ) ن لهییا د _ ی مە تننا و ێککە ڕ (م����ۆرک����رد ک����ە ب���ەن���دەک���ان���ى ل��ەب��ەرژەوەن��دى ه���ەردووالدا بوو، ئامانج بە خوێ ڕێپێوانى بەمەش

گەیشت و کۆتایى پێهات.گاندى هەوڵیدا یەکێتى

بپارێزێت نیشتمانى گ����ان����دى 1934 س�����اڵ�����ى

کارکردنى لە دەستیکێشایەوە ح��زب��ى ل��ەن��ێ��و ڕی����زى )ح��زب��ى بەتەواوى هیندستان(، کۆنگرەى خۆى داوە بەرکارکردن لە پێناوى ئابوورى کە گوندەکانى چاکسازى داواى و دەیاننااڵند پێوەى هیند لەحزبى پێشووى کرد کەبەشدارى 1937 ساڵى هەڵبژاردنەکانى تائاستێک نوێ یاساى کە بکات لە دەستەبەرکردووە شەفافیەتى سەرلەنوێ بەاڵم هەڵبژاردنەکاندا، دایەوە دەستى 1940 لەساڵى و ماوەى و درێژخایەن خۆپیشادانى ئەو خایاند. ت��ەواوى ساڵى یەک ش��ەڕى ب��ە بەریتانییەکان دەم ج��ی��ه��ان��ى دووەم������ەوە خ��ەری��ک ناردەالى وەفدێکیان بۆیە بوون، سەربەخۆخوازەکانى بزوتنەوە ئارامکردنەوە، ب��ارودۆخ بۆ هیند لەساڵى بۆیە ڕازینەبوون، بەاڵم گرنگى گوتارێکى گاندى 1942پ��ێ��ش��ک��ەش��ک��رد ک��ە ت��ی��ای��دا بە هیند گوتبوو) بەریتانییەکانى ڕێ���زدارن(، ت��اوەک��و بەجێبهێڵن ب��ەری��ت��ان��ی��ی��ەک��ان ب���ەم گ��وت��ارە ئەوەى وێ��ڕاى بۆیە ڕازینەبوون، ئەوانیکرد پشتگیرى گاندى کە خۆى ب��ەاڵم جیهانی، ش��ەڕى لە زیندانەوە، کەوتنە والیەنگرانى ئ���ازادک���را. 1944 ل��ەس��اڵ��ى ت��ا لەساڵەکانى 1944 و 1945 وەختێک سەربەخۆیى ب���ەرەو هیند ک��ە دەڕۆشت مەیلى جوداخوازى لەنێو هەڵدا ئەوێداسەری موسڵمانەکانى عەلی( بەسەرۆکایەتی)محەممەد شەڕێکى ه���ۆى ب���ووە ئ��ەم��ەش و موسڵمان لەنێوان خوێناوى هەوڵیدا گاندى هیندۆسەکان، بپارێزێت، نیشتمانى یەکێتى تاکارگەیشتە بێسوودبوو، بەاڵم ج��ی��اب��وون��ەوەو ئ���ەوەش ش��ەڕى بوو لێدروست پاکستانى هیندوو

بەهۆى کشمیرەوە.کەمینە هیندیشدا لەنێوخۆى ئامانجى ب��وون��ە موسڵمانەکان گاندى هیندۆسییەکان، تووندڕەوە کەڕێزیان داوای��دەک��رد ب���ەردەوام نەدرێن.ئەو ئ��ازار و لێبگیرێت ت��وون��دڕەوە گاندى هەڵوێستەى بۆیە ت��ووڕەک��رد، هیندۆسەکانى

بڕیاریاندا بیکوژن.گاندى بەدەستى توندڕەوێکى

هیندى کوژرا 1948 ساڵى یەکى مانگى ل��ە نزیک لە )78ساڵى تەمەنى لە کاتژمێر 5ى ئێوارە، کاتێک گاندى پەرستشى ب��ۆ پلەکانەکان ل��ە ئاسایى دەچووە سەرەوە بە گولەى هیندیەکان دەمارگیرە لە یەکێک کوژرا. پێش کوشتنى گاندى پێنچ

جاری تر هەوڵى کوشتنى درا.

سەرکەوتنى هەنگاوەکان لە تورکیا

گاندى و خەباتى مەدەنی

پشتیوان سابیر

ئا: عومەر غواڵمى

KaiwanAzad@yahoo.com

لێکدانەوە بۆ مێژووی جەژنی نەورۆز

یەکێک ب��ە ن����ەورۆز( )ج��ەژن��ی و جیهان جەژنەکانی دێرینترین لە کراوە، ئەژمار ناوەڕاست خۆرهەاڵتی و گەل و نەتەوە چەندین ئ��ەوەی تا وەک س��ااڵن��ە زەوی، س��ەر کۆمەڵی یادی مێژوویی بیرەوەرییەکی و بۆنە دەک��ەن��ەوە. ل��ە نێو ئ��ەو ن��ەت��ەوە و کۆمەاڵنەشی مێژووییەکی بۆ ئەو جەژنە یادکردنەوەی ب��ەاڵم )ک��ورد(ە، هەیە کورد وەک نەتەوەیەکی سەر ڕووی ئەم جیاوازە و ب��ووە جیاواز زۆر زەمینە نەتەوە و گەل و کۆمەاڵنی لە زۆربەی سەر ڕووی زەوی و هەموو ئەوانەی ئەو بۆنەیان پیرۆز کردووە، چونکە ئەوانەی گۆڕانکارییەکی وەک کردۆتەوە یادیان کۆتایی بە و ڕوانیووە لێیان ئاووهەوا وەرزی سەرەتایی و زستان وەرزی بە کوردە هەرچی زانیووە. بەهاریان چەندین شێوە بۆ مێژووی جەژنەکەیان بە بەشێکی ئ��ەوەی وەک ڕوان��ی��ووە. و زان��ی��ووە خ��ۆی نەتەوەیی جەژنی پێی وابووە، کە ئەوە جەژنی کوردە و خەڵکانی تر بۆنەکەیان لەو وەرگرتووە. سەرکەوتنی جەژنی بە دی بەشێکی ن��اوی ب��ە شۆڕشگێڕ س��ەرک��ردەی��ەک��ی )کاوە(، کە پیشەکەی )ئاسنگەر( بووە ناوی بە ستەمکار پادشایەکی بەسەر تریش بەشێکی زانیووە. )زوح��اک(ی��ان بە یادێکی دروستکراو و الدان لە ئایینی پیرۆزی ئیسالم زانیووە. ئەمەو کەمتریش نیشتمانییان و مێژوویی جەژنێکی بە بۆچوونی لە بەدەر ئەوە دیارە دان��اوە. نووسەر و مێژوونووس و کورد نەیارانی خۆرهەاڵتناسی و گەشتیار و توێژەر و جگە لە کورد، کە هەریەکەیان بۆچوونی تریان لەسەر ئەو جەژنە و وابەستەبوونی جەژنێک بۆیە ه��ەر ب��ووە. ک���وردەو بە چۆتە نێو تۆمارەکانی مێژوو، کە سەدان دیارە بۆ دروستبووە. بۆچوونی جیاوازی سەدان بۆچوون بۆ نەتەوەیەکی پەرتەوازە بوو بەسەر چەندین دەوڵەت و دابەش و عەوداڵ بە شوێن قەوارەیەکی سیاسی، تا بۆ زانستی پێناسەیەکی بگاتە بەهۆیەوە

جەژنی نیشتمانی و نەتەوەیی خۆی. لێرەوە لێکدانەوەی مێژوو بۆ )جەژنی بووە. دژوار و سەخت کارێکی ن��ەورۆز( کە نا، مانایە بەو دژواری��ش و سەخت ڕیشەی جەژنەکە وون و بێ ناسنامە بێت، بەڵکو بەو مانایەی، کە دەرهێنانی هەڵە و بیر لە جەژنە ئەو کەموکوڕییەکانی و هزری تاکەکانی کورد و تەنانەت دراوسێ دژوار و سەخت نەیارەکانی و دۆست و بیر لە بووە ئەستەم ئەوەی وەک بووە. دەربهێنرێت، ئەوە کوردا تاکی هزری و مرۆڤ )مار( لە سەرشانی کات هیچ کە پادشایەکی شانی لەسەر تا ن���ەڕواوە هیچ لە ئەمەو بڕوێت؟ )زوح��اک( وەک جەژنەکەی کە کۆندا، مێژوویی دەقێکی مرۆڤ ناوی بۆ )ک��اوە( گەڕاوەتەوە بۆ ئاسنگەر کاوەیەکی تا نەهاتووە، بەکار بەستنەوەی هەروەها شۆڕشگێڕ؟ ببێتە کە ئەفسانەیەک، بە ن��ەورۆز( )جەژنی هیچ بنەمایەکی مێژوویی نەبێت، نەک هەر نەتەوەیەکی مێژووی بەڵکو بووە، عەیبە خستۆتە ژێر پرسیارەوە؟ ئەمەو ئەوانەشی ئەو جەژنەیان بە الدان لە ئایینی ئیسالم بۆی، بەڵگەشیان و دەزان��ن و زانیووە پەپامبەری لەالیەن بووە یادنەکردنەوەی بوون، هەڵە لەوەدا ئەوا ئیسالم )د.خ(، )د.خ( ئیسالم پەیامبەری کاتێک کە بانگەشەی بۆ ئایینەکەی کردووە لە نێوان نە )13پ.ک-11ک/610-632ز(، سااڵنی لە ژێر سێبەری دەوڵەتی ئیسالمدا کورد ژی����اوە، ن��ە ئ��ەو ج��ەژن��ەش ب��ە خ��ودی تا بووە، ئاشنا موسڵمانان و پەیامبەر ڕایەکی لە بارەوە بدرێت، بۆیە هەڵە بووە بنەمایەکی کە پێوەر، بکرێتە حاڵەتێک بووە باشتر لەمەوە نەبووبێت. مێژوویی مێژووی جەژنەکە لە ساڵنامەی کوردییەوە سەرچاوە بگرێت، کە بۆ )700( ساڵ پێش زایین دەگەڕێتەوە. ئەو ساڵەی )دەوڵەتی یەکەمین بە کە دام���ەزرا، تێدا م��اد(ی خاکەکەی ل��ەس��ەر ک���وردی دەوڵ��ەت��ی -700( سااڵنی نێوان لە )کوردستان(

550پ.ز( دادەنرێت.

لێکدانەوەکانی مێژوو

د. کەیوان ئازاد

№

www.jamawarnews.com7 | 32 سێشەممە | 2013/03/19 | ژماره 741 | ساڵی

وەرزش

ڕاهێنەرى هەڵبژاردەى ئیتاڵیا چیزارى یاریزانەکانى ناوى لیستى براندیلى ئاشکرا کرد بۆ ئەو یاریە نێودەوڵەتیەی کە بڕیارە هەڵبژاردەى شین پۆشەکان ڕووب��ەڕووى ئیتاڵیا ، بدات ئەنجامى مانگە )21(ئەم لە دەبێتەوە بەڕازیل ، دواتر بەرامبەر مالتا یارى دەکات لە ڕۆژى )26(ئەم مانگە لە چوارچێوەى جیهانى جامى پااڵوتنى یاریەکانى )27( براندیلى . )2014(ب��ەرازی��ل یاریزانى بانگێشت کردووە بەم شێوەى

خوارەوە . ،) بۆفۆن)یۆڤانتۆس / گۆڵچى ،) )ناپۆلى سانتیس دى م��ۆرگ��ان فیدریکۆ مارکێتى )الزیۆ (، سالفاتورى

سێرجى )پاریس سان جێرمان (دى ماتیا و /ئەباتى بەرگرى هێڵى دافیدى ،) میالن )ئەیسى چیلۆ ئەندریا ،) )ک��ال��ی��ارى ئ��ەس��ت��ورى

لیۆناردۆ و کلینى و جۆرجیۆ بارزالى کریستیان ،) )یۆڤانتۆس بۆنوچى رانۆکیا ئەندریا ،) )ناپۆلى ماجیۆ

)ئینتەرمیالن (کاندریفا ئەنتۆنیۆ / ناوەڕاست هێڵى )الزیۆ (، ئەلیسیۆ سیرسى )تۆرینۆ (، دانێلى دى ڕوسى )ڕۆما (، ئەلیساندرۆ

)بۆلۆنیا ، دیامانتى )ئیمانوێل جاکرینى ،) )ی��ۆڤ��ان��ت��ۆس

)یۆڤانتۆس مارکیزیۆ (، ریکاردۆ مۆنتۆلیڤۆ )میالن (

ئەندریا پێرلۆ )یۆڤانتۆس (، ئەندریا بۆلى )سەمبەدۆریا (

)میالن بالۆتێلى / هێرشبەر هێڵى ،) )م��ی��الن ش��ەع��راوى ستیفن ،)سبستیان ،) )بۆلۆنیا جیالردینیۆ بابلۆ ،) )ی��ۆڤ��ان��ت��ۆس جۆفینکۆ

ئۆسفالدۆ )ڕۆما (

فرانسیسکۆ ( ڕۆما یانەى کاپتنى تۆتى( توانى بەتەنیا پلەى دووەمى کالچیۆى خولى مێژووى گۆڵکارى ئ��ەوەى دواى ، بگرێت ئیتاڵى توانى گۆڵى دووەم لەیانەى پارما لە یاریەى لەو ، بکات تۆمار بەرێوەچوو ئۆڵەمپیکۆ یاریگاى ئیتاڵیا پایتەختى یانەکەى و

ت���وان���ى ب�����ەدوو گ��ۆڵ��ى خ��اوێ��ن لە بهێنێت بەدەست سەرکەوتن یاریەکانى میانى )29( ه��ەف��ت��ەى . کالچیۆ خولى ژم��ارەى تۆتى گ��ۆڵ��ەک��ان��ى ب��ەرزب��وی��ەوە

بۆ )226(گۆڵ بەجیاوازى یەک گۆڵ پێش یاریزانى پێشووى هەڵبژاردەى سوید گۆنار تۆردال دێت کە خاوەن کالچیۆى خولى لە )225(گ��ۆڵ��ە دێت سێیەم پلەى لە وە ئیتاڵیا پلەى بیۆال سلفیۆ ئێستا تا وە ،دێت مێژویى گۆڵکارى یەکەمى

بەتۆمارکردنى )274(.

ی��اری��زان��ى ن��ێ��ون��ەت��ەوەى بایرەن یانەى و هۆڵەندى م��ی��ون��خ »ئ���اری���ان ڕۆب���ن« لە تیپەکەى دایە هۆشدارى قۆناغەکانى داهاتوو تەرکیزى

خ��ۆی��ان ل��ە دەس��ت ن���ەدەن ، ڕادەی��ەک��ى ت��ا ئ���ەوەى دواى

خولى نازناوى توانیویانە باش لە وە یەکالبکەنەوە لیگا بۆندس خولى یانە پاڵەوانەکانى ئەوروپا لە

قۆناغى هەشت چاوەڕوانى ئەنجامدانى یۆڤانتۆسى یانەى بەرامبەر ی��ارى ئیتاڵیە لە مانگى داهاتوو . رۆبن لە پێگەى لەگەڵ دا چاوپێکەوتنێکى ئێمە : دەڵێت لیگا بۆندس فەرمى خاڵ )20( ب��ەج��ی��اوازى دڵخۆشین

نگى پێشەخولى بۆندس ل���ی���گ���ام���ان بەاڵم ، گرتووە تەرکیزى پێویستە نەدەین دەست لە خۆمان ، داه��ات��وو یاریەکانى لە تیپێکى میونخ بایرەن وە تا پێویتسە گ���ەورەی���ە

خۆى تەرکیزى وەرزە ئەم کۆتایى لە دەست نەدات . رۆبن باس لەیارى یانەکەى بەرامبەر ئەرسناڵ دەکات ، کە ئەگەرچى کرد ماڵئاوایان تۆپچیەکان سەرکەوتنیان گ��ەڕان��ەوە ل��ەی��ارى گۆڵى دوو بەئەنجامى هێنا بەدەست تەواو یاریە ئەم : و دەڵێت خاوێن جیاواز بوو لەگەڵ یارى چوون ، چونکە چەند یاریزانێک بەشداریان دەکرد زۆر یاریان نەکردووە لەمەو پێش تووشى ڕاهێنەر کاتێک هاتین سورمان سەر پێکهاتەى سەرەکى دەست نیشان کرد بونیادنانەوەى لەسەرەتایى ئێمە ،توانایى جەستەیى داین بۆ ئەوەى لە بەرزتر ئاستێکى داهاتوو قۆناغەکانى

پێشکەش بکەین .

دواى ئەو پڕپاگەندانەى باڵوکرانەوە ڕیاڵ یانەى و پرتوگالى ڕاهێنەرى جارێکى مۆرینۆ« جۆزێ « مەدرید تر دەگەڕێتەوە یانەى چێڵسى ، بەاڵم یاریزانى پێشووى بلوز و هەڵبژاردەى فەڕەنسا فرانک لۆبۆف ئەم هەوااڵنەى ڕەتکردەوە ، ئاشکراى کرد سپێشەل وەن جارێکى تر ناگەڕێتەوە ستامقۆرد بریچ ، چونکە ئەم ڕاهێنەرە کۆمەڵێک بەدەست چێڵسى لەگەڵ دەسکەوتى هێناوە بۆیە هیچ ڕاهێنەرێک نایەوێت کەباشترین شوێنەى ئەو بگەڕێتەوە تیایدا. هێناوە بەدەست ئەنجامى سەرسامم زۆر من : دەڵێت لۆبۆف ڕاهێنەرێکى وایە ب��ڕوام ، بەمۆرینۆ بۆ ک��ەس��ە باشترین و ب��ەت��وان��ای��ە

چێڵسى. لۆبۆف لەقەسکانى بەردەوام دەبێت ڕاهێنەرێک ناکەم ب��ڕوا : دەڵێت و باشترین کە شوێنێک بگەڕێتەوە

. هێناوە بەدەست لەگەڵ ئەنجامى پالێوراوى یەکەم بۆ وەرگرتنى مەشقى پێشووى ڕاهێنەرى چێڵسى یانەى بەرشلۆنە پیپ گواردیۆال بوو ، بەاڵم خولى ک��ردە ڕووى دوای��ى ئەمەى بۆندس لیگا و بۆندى لەگەڵ بایرەن میونخ ئیمزا کرد ، لەم باریەوە فرانک دەڵێت : پیپ کەسێکى گونجاوبوو بۆ

وەرگرتنى مەشقى چێڵسى .جێگەى ئاماژەیە یانەى چێڵسى ئێستا بەدواى ڕاهێنەرێکى بەتوانا ل��ەوەرزى تاوەکو دەگەڕێ�ت داهاتوو سەرکردایەتى یانەى بلوز بکات بۆ گەڕانەوەیان ب�����ۆس�����ەر س���ەک���ۆى ئەگەرچى ، نازناوەکان بنیتزى ڕافایل ئێستا ئ��ی��س��پ��ان��ى ئ��ەرک��ى بلوزى ڕاهێنەرایەتى

لە ئەستۆیە ، بەاڵم چاوەڕوان

کۆتایى لە دەکرێت لەکارەکەى وەرزە ئەم

دووربخرێتەوە.

لێدوانێکى فوتبۆڵ ئینساید پێگەى ی��ان��ەى گۆڵچیەکانى ڕاه��ێ��ن��ەرى لۆلیشۆن کریستۆف یونایتد م��ان باڵوکردۆتەوە کە بڕواى وایە هێرشبەرى ئینگلیزى و یانەى مانچستەر یونایتد » واین ڕۆنى « دەتوانێت سەرکەوتن لە کردنى بەیارى بهێنێت بەدەست خولى فەڕەنسا یاخود ئیسپانیا ، وە یاخود هەریانەیەکى ترى ئینگلیزى . داهاتووى ڕۆنى لەچەند هەفتەى ئەم دوایەدا گرژى تێ کەوتووە لەگەڵ مان دەکرێت ڕۆیشتنى باسى ، یونایتد هاوینەى لە ئۆڵدترافۆرد لەیاریگاى پەیوەستە ڕۆن��ى ن��اوى . داه��ات��وو جێرمانى س��ان پ��اری��س ب��ەی��ان��ەى فەڕەنسى ، وە ئەگەر هەیە گۆڵدن بۆى بەرشلۆنە یانەى بە بکات پەیوەندى ، ئیسپانى م��ەدری��دى ڕی��اڵ یاخود لەالیەن خۆیەوە کریستۆف بڕواى وایە ڕۆنى لە هەر شوێنێک بێت سەرکەوتن دەڵێت .لۆلیشۆن دەهێنێت بەدەست ئێستا )27( تەمەن هێرشبەرى :لەگەڵ یانەکەى ئاستى دابەزیوە، هیچ ئەگەر ، نیە تواناکانى لە گومانێک لە فەڕەنسا یاخود ئیسپانیا وەیاخود یارى ئینگلیزى ترى یانەیەکى هەر بکات ، ئەوا دەتوانێت ئاستێکى بەرز ئاماژەیە .جێگەى بکات پێشکەش توانى ڕابردوو شەممەى ڕۆژى ڕۆنى مانچستەر سەرکەوتنى گۆڵى تاکە یانەى بەسەر بکات تۆمار یونایتد

ریدینگ .

ڕاهێنەرى هەڵبژاردەى ئەرجەنتین یاریەکانى بۆ سابیال ئەلیخاندرۆ پااڵوتنى جامى جیهانى بانگهێشتى ناوخۆى خولى یاریزانى ح��ەوت بڕیارە کە ک��ردووە ئەرجەنتینى ئەنجام داهاتوو هەفتەى یاریەکان پێشووى ئەستێرەى ، ب��درێ��ت لیڤەرپوڵ و م��ەدری��د ئەتلەتیکۆ کە ی��اری��زان��ان��ەى ل���ەو یەکێکە بڕیاریدا . سابیال کراوە بانگهێشت لەیاریزانان هەریەک بانگهێشتى کلیمنتى ، ئ��ۆری��ۆن ئەگۆستین ، ب��ی��رودزى جینۆ ، رۆدری��گ��ز سبستیان دۆمینگز ، فرناندۆ گاگۆ ماکسیملیانۆ ، بۆنزیۆ لیۆناردۆ ،ڕیزى لە ئێستا کە بکات رۆدریگز دەکات یارى بۆیز ئۆلد نیو یانەى . هەڵبژاردەى ئەرجەنتین لە )23(یارى فەنزویال بەرامبەر مانگە ئەم دەکات و دواى ڕۆژێ لەیارى یەکەم دووەم یارى خۆى بەرامبەر بۆلیڤیا چوارچێوەى ل��ە دەدات ئەنجام جیهانى جامى پااڵوتنى یاریەکانى ئەمەریکاى )2014(ک��ی��ش��وەرى تانگۆ هەڵبژاردەى ئێستا ، باشور پلەى )20(خ���اڵ بەکۆکردنەوەى هەڵبژاردەکانى ڕیزبەندى یەکەمى لە خاڵ سێ بەجیاوازى گرتووە پێش هەڵبژاردەى ئیکوادۆر دێت .

براندیلی ناوى یاریزانانى ئیتاڵیای بۆ یاریەکەى بەڕازیل ئاشکرا کرد

تۆتى دووەم گۆڵکارى مێژوویی خولى کالچیۆی ئیتاڵیە

ڕۆبنداوا لە

یاریزانانی یانەکەی دەکات تەرکیزی خۆیان لەدەست نەدەن

لۆبۆف : بڕواناکەم مۆرینۆ بگەڕێتەوە بۆ چێڵسی

پێدەچێت ڕۆنى مانچستەر یونایتد بەجێبهێڵێت

ماکسی ڕۆدریگێز بانگهێشتى ئەرجەنتین کرایەوە

№

№ خاوەنی ئیمتیاز

عەبدوڵـاڵ حاجی مەحمود

№ دیزاین

سەعید ئەحمەد

№ سەرنووسەر

پشدەر بابەکر

№ جێگری سەرنووسەر

عومەر غواڵمی

RebaziAzadi@Gmail.com www.JamawarNews.com 0748 010 8289

ناونیشان: هەرێمی کوردستان سلێمانی - گردی ریعایه - گەڕەکی 115 - کۆاڵنی 7 - دەرگای 6یەکەم ژمارەی ئەم ڕۆژنامەیە لە )1981/5/25( بە ناوی )رێگای ئازادی(یەوە دەرچووە

»نرخ: 500 دینار«

نەورۆز، جەژنێکی نەتەوەیی کوردە

بژار دیالن »یەکەم کلیپى کارتۆنى لە کوردستان«

جەستین بیبەر لەیدى گاگاى تێپەڕاند

)کۆمارى مولوسیا( تەنها خاوەنی)3( هاواڵتییە!

نازدار لە نوێترین ئەلبۆمیدا 67 گۆرانى فۆلکلۆرى دەژیێنێ�تەوە

بچوکترین مامۆستا لە جیهاندا...!

زۆر دابونەریتێکى ن��ەورۆز جەژنی کۆن و دێرینە و لە الیەن گەلی کورد شێوەیەکی بە میزۆپۆتامیا وگەالنی پیرۆز ساڵێک ه��ەم��وو ب���ەرف���راوان دەکرێت. هەندێ کەس بە هەڵە پێیان زوحاک بەسەر ک��اوە زاڵبوونى وای��ە س��ەرچ��اوەى ن���ەورۆزە، ب��ەاڵم ن��ەورۆز کۆنترە. زوحاکیش ئەفسانەى لە زۆر جەمشێد وایە بڕوایان کەلتوورناسان پێشدادییەکان پادشاکانى لە یەکێک ئەو ژیانى داهێناوە ، ن��ەورۆزى بووە، نییە ب��ەدەر ئەفسانە لە پادشایانە و خەیاڵین زۆر بەسەرهاتەکانیان و چاخى لە پێش سەردەمەکەشیان کتێبە زۆرب���ەی بۆیە ه��ەر م��ێ��ژووە، میژوویەکان باس لەوە دەکەن پێشینەی چاخە بۆ دەگەڕێتەوە نەورۆز جەژنی بووە وا پێیان ئاریایەکان دێرینەکان. پاکەکان« »گیانە نەورۆزدا مانگى لە سەردانى کەسوکارەکانیان لەسەر زەوى دەکەنەوە و ئاگر هەڵدەکەن و »خوانى ب��ەدەوری��دا و دەچنن سین« ح��ەوت پێش ڕۆژێ��ک چەند بۆیە دادەنیشن. دەکەن دەست ن��ەورۆز، خەڵک هاتنى بە تەکاندنى کەلوپەل و پاک و خاوێن لەبەر نوێ جلى و ناوماڵیان کردنی دەچنە ئاگرهەڵکردنەوە بە و دەکەن ن��ەورۆز لە ن��ەورۆز. دی��ارە پێشوازى ناوچە جۆربەجۆرەکانی مێزۆپۆتامیا بە شێوەى جیاواز دەگیرێ و دابونەریتەکانى

ن��اوچ��ەک��ەش نەورۆز الى گەالنى هەی���ە. ج��ی��اوازی��ى ج����ەژن����ى ن������ەورۆز

و هەیە دوورودرێ����ژى پێشینەیەکى کۆنترین جەژنى مرۆڤە لە سەر زەوی. بە پێى ئەو لێکۆڵینەوانەى لەو بوارەدا کراون، کۆنترین مرۆڤەکانى سەر گۆى ئەشکەوتەکاندا لە کاتەى ئەو زەوی، ژیاون، رۆژى یەکەمى بەهاریان کردووە ئیبراهیم مەولوود دکتۆر ج��ەژن. بە ح��ەس��ەن ن��ووس��ەری گ���ەورەی ک��ورد چووەتە وردى بە خۆیدا وتارێکى لە بەڵگە و م��ێ��ژووەوە بناوانى و بنج دێنێتەوە لەسەر ئەوەی کە ئەو جەژنە عەشتار( و )تەمووز جەژنى هەمان لە ئەوەى پێش کە سۆمەرییەکان ە، ئەشکەوتەکانى کوردستان بێنە دەر و ئێستا عێراقى واڵتى خ��وارووى بەرەو داگەڕێن، ئەو جەژنەیان پیرۆز کردووە. دانەرى )فیردەوسی( فارس شاعیرى

کتێبى شانامە، بنەچەى نەورۆز دەباتەوە سەر کۆنە ئەفسانەیەک، واتە ئەفسانەى فیردەوسى ئ��ەوەى ک��اوە و زوح��اک، باسى دەکات هیچ بنەمایەکى مێژوویى )ئاستیاگ( یان زوحاک دیارە نییە، مادەکان پادشاى دوایین و هەبووە ب��ووە، ب��ەاڵم ن��ەوەک ئەو ج��ۆرەى کە بە ئێستا دەک��ات، باسى فیردەوسى پێى بەڵگە مێژووییەکانیش دەرکەوتووە لە و کوردییە تەواو جەژنێکى نەورۆز ناوچەکانى و واڵتان بە کوردستانەوە دیکەى دەورووبەرماندا باڵو بووەتەوە.

ئاگر وەک هێمایەکى کۆنى کوردلە هەندێ لە کە ئ��ەوەی س���ەرەڕاى دەکرێ لەوە باس کۆنەکاندا ئەفسانە ئەو رۆژەى مرۆڤ بۆ یەکەم جار ئاگرى تێدا دۆزیوەتەوە، دەکەوێتە ئاخر شەوى

زستان و یەکەم رۆژى نەورۆز و هەموو ساڵێک ئەو رۆژەى وەک رۆژێکى ئەگەر نەشڵێین پیرۆز النیکەم سەیر و سەمەرە سەیر کردووە، بەاڵم بە گشتى ئاگر لە هێمایەکى کوردەواریدا کۆنى باوەڕى لە مێژینەیە. کەس نکۆڵى لەوە ناکات بەر لە هاتنى ئایینى ئیسالم کوردەکان ئاگرپەرست ئەوان بوون، زەردەشتى وەک بەالیانەوە ئاگر بەڵکوو نەبوون، لە هەر پ��ارێ��زراوە. پیرۆز هێمایەکى پێکهاتەى لە بیرى کە کۆنەوە مرۆڤ جیهان کردووەتەوە، پێى وابوە کە ئەم هاتووە. پێک توخم چوار لە جیهانە سێ ئاگر، �4 با �3 ئاو �2 خاک �1ل��ەو چ��وار توخمە وات��ە، خاک دان��ە دەبن. ئالوودە و پیس ئ��او، و با و زەوى کێشەرى هێزى سێکیان هەر

ئەوەى نێوەندەدا لەو رایاندەکێشێ. بەڵکوو نابێت ئالوودە و پیس نەک شتە پیسەکانیشى پێ پاکژ دەکەنەوە، ئاگرە. ئاگر لەگەڵ ئەوەدا کە توخمێکى نەک زەوی��ش هێزى کەرەوەیە، پاکژ بەڵکوو خۆى بەرەو ناکات پەلکێشى بەردەوام لە هەڵکشاندایە بەرەو ئاسمان و نیشانەى هەڵچوونى رۆحى پاک و بێ خەوش و بێ تاوانە بەرەو سەرچاوەى خۆى واتە خوا. لە الیەکى دیکەشەوە، ئایینى باوەڕییەکانى بنەما لە یەکێک بە دژ هێزى دوو بوونى زەردەش���ت ئەهورامەزدا، و ئەهریمەن واتە یەکە، رووناکى و ئەهریمەنە هێماى تاریکى ئاگریش ئ��ەه��ۆرام��ەزدای��ە. هێماى شەڕێکى لە تاریکیدا لەگەڵ بەردەوام نەبڕاوەدایە. هەروەک ئێستاش دەڵێن: ناتوانێ شەویش ئەنگوستەچاوترین بشارێتەوە. مۆمێک تیشکى تەنانەت حەق دەسەاڵتى ش��ەڕى هێماى ئاگر دزێویدا. و تاریکى بەسەر راستییە و لە شیعرى ئەو شاعیرانەشدا کە بارى ئەوە بەرەنگارییان هەیە، و نەتەوەیى رەنگى داوەتەوە و هەمیشە، دەسەاڵت بە شەوەزەنگ وەسف کراوە و الیەنى ئازادیخوازیش بە رووناکى و مزگێنیدەرى هەموو بەپێى گشتى بە روون��اک��ی. هێماکان نەورۆز کۆنترین جەژنى کوردە ناوچەکانى بە کوردستانیشەوە لە و دیکەى ئاسیادا بەتایبەتى بە ناوچەکانى ئێراندا باڵو بۆتەوە و ئێستا زۆر گەل و ئەو خاوەنى بە خۆیان هەن، نەتەوە جەژنە دەزانن، لەو نێوەدا ئەوەى زیاتر لە هەموویان بە هێما و باوەڕى کۆنەوە لە جەژنى نەورۆزدا ئامادەیە و مۆرکە مێژوویى و کۆنەکانى بە روخسارى ئەو

جەژنەوە دیارن، کوردە.

هونەرمەند بژار دیالن، بە سپۆنسەرى )AKE Production( کۆتاییان هێنا بە تەواوى کارەکانى ڤیدیۆکلیپى کارتۆنى شێوەى بە کە )نەرمیکە(، یەکەم ش��ێ��وازە ئ��ەم ئەنجامدراوە. دەدرێت ئەنجام کوردستان لە جارە لە کلیپە ئەم کارەکانى ت��ەواوى و ئەنجامدراوە. کوردستان ن��اوەوەى هونەرمەند تێکستى گۆرانیە ئەم

ئ��اواز ئیبراهیم(ە، سەعید )حەمە لە و دیالنە بژار هی دابەشکردنى و سەباح(، )سامى مۆنتاژ و دەرهێنان ئیبراهیم فایز، )عبدالمجید گرافیک ف��ای��ز(، ڕەن���گ )ه��ی��وا ع��وم��ەر( و سەید )تەمەن دەرهێنەر یاریدەدەرى ئەحمەد، هەرێم مەحەمەد(، بەڕێوبەرى ئەندام ئەمجەد، )ڕەوەن���د بەرهەم

جەمال( ە.

لەالتان سەیر نەبێ، ئەگەر چوونە واڵتێک )3( ئەو لەگەڵ بن، کەس تەنیا)3( کەسەشدا تەنیا )3( سەگى لێیە، ئەو واڵتە بچووکە ناوى )کۆمارى مولوسیا(دەرەوەى ناوچەکانى دەکەوێتە و یە پیاوێکى ئەمەریکی، نیڤاداى ویالیەتى سیاسەتمەدار لە ئێستاوە هەوڵدەدات کە

ئەو شوێنەى ببێتە واڵتێکى سەربەخۆ. کە شوێنى نیشتەجێیان نزیکەى )49( واڵتە ئەو چوارگۆشەیە، سەرۆکى میل ناوى دەک��ات کارێک هەموو خۆى کە بەرگى بە زیاتریش و بوو(یە )کیڤن س��ەرب��ازى خ��ۆى دەردەخ����ات و ئەو شوێنەدا لەو راگەیاندووە، کۆمارەى

کە تەنیا ماڵى سەرۆکى لێیە، چەندین کاریش بە خۆى ئەنجام دەدات، لەوانە وەرگرتنى خەڵک و لێدانى ڤیزەى چوونە ژوورەوە بۆ ئەو واڵتە بچووکە، لەالیەن خۆیەوە کۆمارەکەى راگەیاندووە و تەنیا ئەوە ماوە کە واڵتى ئەمەریکا دان بەو واڵتە بنێت کە لە )3( کەس پێکهاتووە.

گۆرانیبێژى خانمە گ��اگ��ا ل��ەی��دى ئایارى 18ى لەرێکەوتى ئەمریکى ریکۆردەکانى لەکتێبى ناوى 2011دا بوونى بەهۆى ک��را، تۆمار گینسدا زی��ات��ری��ن ب��ی��ن��ەرى پ��ۆس��ت��ەک��ان��ى لە زیاتر کات ئەو کە لەتویتەردا، جەستین ب���وو، ک��ەس ملیۆن 10

راب���ردوودا لەمانگى دووج��ار بیبەر ئێستا ک���ەوت و گاگا ل��ەی��دى پێش تویتەرە. ناو کەسى خۆشەویسترین کە تویتەر ژم��ارەک��ردن��ى سیستمى تۆڕە ئەو بەکارهێنەرانى چاودێرى لەوێبلۆگەکەیدا دەکات، کۆمەاڵیەتییە نوسیویەتی: »دواى بەربەرەکانییەکى

دوورو درێژ جەستین بیبەر تاجەکەى لەیدى گاگاى لەسەرنا«. لەو بابەتەدا بیبەر الیەنگرانى ژم��ارەى هاتووە لەتویتەردا زیاتر لە 33 ملیۆن و 342 الیەنگرانى ژم��ارەى کەسە و ه��ەزار هەزار 333 ملیۆن و 33 گاگا لەیدى

کەسن.

کوردستان باکوورى گۆرانیبێژى ژنە )نازدار( لە جەژنى نەورۆزدا ئەلبۆمێکى نوێى گۆرانى بەناوى »کەیف و شایی« دەک��ات. ه��ەواداران��ى بە پێشکەش بەرهەمە ئ��ەم خستەڕوو، ئەوەشى

پێکهاتووە، تراک شەش لە تراکانە ل��ەم هەریەک

لە ک��وک��ت��ێ��ل��ەک��ە چەند گۆرانییەکى ف���ۆل���ک���ل���ۆرى ک�����������وردی، ت����ێ����ک����ڕاى

گۆرانییەکانیش )67( گۆرانییە.

روونیشیکردەوە، ئ����ەو ب���ە گ��ۆران��ى

بە دەس��ت��ى فۆلکلۆرى کارى هونەرى کردووە، ، ئەم

کارەى نازدار یەکێک لە کۆکتێلەکانى ئەم ئەلبۆمە ماوەکەى )15( خولەکە بۆ ئەوەى خەڵک زیاتر گوێى لێبگرێت بوون و دووبارە بێزار نەبێتە هۆى و

ئاماژەى تراکەکە«. گ��ەڕان��دن��ەوەى ئەم گۆرانییەکانى کرد، ئەوەش بۆ بە تایبەت و فۆلکلۆرین ئەلبۆمە هەڵپەڕکێ و زەماوەندن، لە جۆرەکانى )تالنێ، مالنێ و بابلەکان( و یەکێک لە کۆکتێلەکان بە سۆرانییە. کورد گۆرانیبێژى ژنە لە ساڵى )ن��ازدار( لە )1987(بۆتان جزیرى ل��ە ب��اک��وورى ک��وردس��ت��ان دایکبووە، لە س�������اڵ�������ى )1 9 9 3 (ل��������ەگ��������ەڵ خ���ێ���زان���ەک���ەى رووی����ان ل��ە واڵت��ى تا ک���ردووە، ئەڵمانیا گۆرانى ئەلبۆمى دوو ئێستا کردووە، کلیپ گۆرانییەکى چەند و بەشدارى هونەریشى چاالکى دوایین کردنەوەى رێورەسمى لە بوو کردن

فیستیڤاڵى حەوتەمى هەولێر، بوو.

ئازاد سینغ ئەو مامۆستا هیندیەیە کە تەمەنى 22 ساڵە و بە جەستە منداڵێکى بچوکە و تەنها شتێک کە ئازاری بدات هۆرمۆنى کەمى دەست بە کە ئەوەیە گەشەوە دەناڵێنێت و ئەمەش ڕێگرە لە گەورە بونى جەستەى و هەروەها کێشى ئازاد 18,5 کیلۆیەو بااڵشى لە مەترێک تێ ناپەڕێنێت و جلى منداڵێکى 7 ساڵ

قوتابخانەیەکى ئازادلە دەکات. بەر لە ک��چ��ان ل��ە وی��الی��ەت��ى )ه��اری��ان��ا( لە بچکۆالنە مامۆستا ئ��ەم هندستانەو مامۆستا وات��ە ناسراوە »شوتو« بە بچوکەکە. دایکى ئازاد ناوى )بارفاتی(ئازاد دەڵێت: و ساڵە تەمەنى 51 ەو جێگەى شانازیە بۆمان و بە گەشبینى

یەوە بۆ کارەکەى دەڕوانین.

ئا:~

سەردار محەمەد

میوانى شار بفەرموون

بفەرموون بۆ خانەخوێ خنکاوەکەى شار.. بفەرموون

بفەرموون بۆ تابلۆى مەرگ و ڕووگەى ئازار... بفەرموون....!

میوانى شارئەگەر هاتى بەهێمنى پێ لەخاکنێ

بائەو باوکە لەبەر دەرگاى ئەو حەوشەدابۆهەتایە مناڵەکەى ڕابژەنێ ....میوانى شار بەهێمنى پێ لەخاکنێ

باچى کۆچەرى دوواکۆچمەکە کەس نەیوت نابێ بڕۆى نابێ بمریدڵى لەخۆى دانەمێنێ ...میوانى شار

بەهێمنى پێ لەخاکنێ .....!بەخێربێن بۆ شارى شەهید... بفەرموون

گوڵبارانتان پێ بەرەکەت .....ئەم هەوارە هەڵەبجەیە

کەڕەهێڵەى تەرزەو باران یەخەى ئەگرێ ئەم...ئاشتیەو لەلوتکەدا مێزەرێکى سپى

..سپى لەسە ئەگرێ ....ئەم هەوارە هەڵەبجەیە

کەتۆزى باى بیابانێک شانى بەشانیا ئەکێشێ ...

ئەم...درەختەو ڕەگوڕیشەى واڕۆچووەهەتا یەک چڵ بەپێوە بێت ئەتوانێ خۆى

دابپۆشێ ...ئەم هەوارە هەڵەبجەیە

هەژارێکى دەست ڕەنگینەویژدانێکى پێ سەنگینەهێماى مێژووى نەبەزینە

کام کاتە جەستەى ئەم شارە بەهۆى شوناسى خۆیەوە

لەسەر تا خوار گشت برینەئەم..سەد هێندە ...مەملەکەتى ژیان

دۆستى و خوواناسینەئەم هەوارە هەڵەبجەیە ..میوانى شار

..هەڵەبجەیە....!فەرموو...وەرن بمبینن و بمنوسن و

بمکێشنلەم هەوارە ...هەر گوێسەبانەیەو ئەڵێ

تراژیدیا نەوەى منە ...هەر کانى و جۆگەیەو ئەڵێ قیژەو هاوار ڕۆڵەى منە ...هەر داروو درەختەو ئەڵێ پاڕانەوە چڵى منە ....کۆاڵنەکانیش دەبێژن

ئەوەى ڕویدا...هەرگیز لەهیچ کۆاڵنێکا بەخەونیش بێت ڕوینەداوە...

بەخشینەوەى بۆنى مەرگ لە گشت الوە ...

بۆچى نەڵێم چۆنەماوى هەڵەبجەکەم ...چۆنە ماوى ...؟؟؟

ئەى خوودایە...لە 88 وااڵترو بااڵتریچۆنە ماوى ..شارەکەى من ...چۆنە

ماوى ...!ئەم هەوارە هەڵەبجەیە

ئەوەى ویستى هەناسەى ئەم شارە بباتئێستا خۆى بێ هەناسەیەو سەر لە

بەردى )الحد( ئەدات ..چۆنەماوى هەڵەبجەکەم ..چۆنە

ماوى؟؟؟ئا ئا ...مژدە .. بێنە هەڵەب

مزگێنى بەهارم ئەوێ قومێک ئاوى ) کانى عاشقان (م بۆ بێنە

...وەرە هەڵەبڕامەچڵەکێ و ڕامەکەرە ژێرخانەکەوەرە مەڕۆۆۆ...کوردم هەڵەب ....من دوکەڵ نیم دەستورى نوێم

ئەو دەستورەى بەدەستوپەنجەى لەرزۆکت نوسرایەوە ..

بە نم نمەى فرمێسکى چاوو ..بە ئاورنگى بەر خۆرەتاو شۆرایەوە ...

هاتووم بڵێم هەستە هەڵەببێنە ئاهێک ...بێنە گوڵێک

ئەوە ڕێگاى چارەنوسە تۆى بۆ خاکم گێرایەوە ....

ڕامەکەرە ژێرخانەکە.. وەرە ..مەڕۆ..کوردم هەڵەب ....!

سەر هەڵبڕەو نیگایەککەئیتر هیچ کەس دیموگرافیاى چۆغەکەت

و ئایەتێک لە قورئان نابائیتر هیچ کەس بەبێ مۆڵەت دەست بۆ

پرچى ڕەشت نابائیتر هیچ کەس )پێنج هەزار ( ڕۆحى

بەریئتبۆسەر ڕەفەى مێژوو نابا ....دە ژیربەوە هەستە هەڵەب

ڕامەچڵەکێ و ڕامەکەرە ژێرخانەکەسوێند بەخوداو خاک و ئاوت

ئێستا هەموو میوانى تۆیت ....بوین بەدڵ و بوین بەناوت

هەموومان تۆین هەڵەبجەکەم......!

پێشکەشە بەهەموو خوشک و برا هەڵەبجەییەکانم...لەساڵیادى کارەساتە جەرگبڕەکەى 3/16 دا

№

№