Öğretmenlik mesleği - melike yigit koyunkaya,...

ÖĞRETMENLİK MESLEĞİYRD. DOÇ. DR. MELİKE YİĞİT KOYUNKAYA

MESLEK

Meslek, belli bir eğitim ile kazanılan, sistemli bilgi ve becerilere dayalı, insanlara yararlı

mal üretmek ve hizmet vermek karşılığında para kazanmak için yapılan, kuralları

belirlenmiş iş demektir.

2

ÖĞRETMENLİK MESLEĞİ

Öğretmenliğin bir meslek olup olmadığı hususunda geçmişte hep tartışmalar olmasına

karşın yasalarımızda buna yönelik bir takım hususlar belirlenmiştir.

3

ÖĞRETMENLİK MESLEĞİ

Milli Eğitim Temel Kanununa göre öğretmenlik, devletin, eğitim, öğretim ve bununla

ilgili yönetim görevlerini üzerine alan bir ihtisas mesleğidir.

Öğretmenlik mesleği, eğitim sektörü ile ilgili olan sosyal, kültürel, ekonomik, bilimsel ve

teknolojik boyutlara sahip, alanda özel uzmanlık bilgi ve becerisini temel alan akademik

çalışma ve mesleki formasyonu gerektiren, profesyonel statüde uğraşı alanıdır.

4

YASALARIMIZDA ÖĞRETMENLİK MESLEĞİ

1848 yılında Darülmuallimin adıyla bugünkü manada öğretmen yetiştiren ilk meslek

okulu kurulmuştur.

1850 yılında Darülmuallimin başına getirilen Ahmet Cevdet Efendi, Darülmuallimin için

bir nizamname kaleme almıştır. Bu nizamname ile Darülmuallimin köklü bir yasal ve

eğitimsel düzenlemeye tabi tutulurken aynı zamanda çağdaş anlamda öğretmenlik

mesleğinin temelleri oluşturulmuştur.

Bu nizamname, dolaylı olarak öğretmenliğin meslek olduğunu ve bu mesleğin bir

okulu olduğunu ifade etmektedir (Akyüz, 2006a).

5


1869 yılında çıkarılan Maarif-i Umumi Nizamnamesinde umumi mekteplere öğretmen

olmada öncelik hakkının Darülmuallimin’de eğitim görmüş muallimlere ait olduğu

belirtilmiştir.

6


1924 tarihli Orta Tedrisat Kanununun 1. maddesine göre, « muallimlik devletin umumi

hizmetlerinden sayılan bir meslektir» olarak tanımlanmıştır.

1926 tarihli Maarif Teşkilatına Dair Kanunun 12. maddesinde “maarif hizmetlerinde

asil olan muallimliktir “ denmiştir.

7


1973 tarihli ve 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunun 43. Maddesinde Öğretmenlik

Mesleği; devletin eğitim öğretim ve bununla birlikte yönetim işlerini üzerine alan

ihtisas mesleğidir. Şeklinde tanımlanmıştır.

8

GÜNÜMÜZDE ÖĞRETMENLİK MESLEĞİ

Günümüzde öğretmenlik artık, alanda uzmanlık, akademik çalışma, mesleksel

formasyon ve üniversite diploması gerektiren kendine özgü bir profesyonel meslek

statüsü kazanmış bulunmaktadır.

9

ÖĞRETMENLİĞİN MESLEKLEŞME ÖLÇÜTLERİ

1. Toplumca ve devletçe meslek olarak tanınma ve kabul görme.

2. Belirli bir uzmanlık bilgi ve becerisini gerektirme

3. Mesleğe girişte belirli bir seçim ve denetimden geçme

4. Mesleksel kültüre sahip olma

5. Yasal, tüzük, yönetmelik, statü ve güvenceye kavuşma

6. Tanımlanmış bir hizmet alanı olma ve o alanda hizmet verme

10

ÖĞRETMENLİĞİN MESLEKLEŞME ÖLÇÜTLERİ

7. Verdiği hizmetten ötürü yetiştirdiği kişiye-ailesine-topluma-devlete karşı sorumlu

olmak

8. Yeterince geniş ve yaygın bir hizmet alanına sahip olma.

9. Mesleksel örgütlere sahip olma

10. Mesleğin gerektirdiği etik kurallara sahip olma

11. Meslekte çalışma özgürlüğüne sahip olma

11

ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ

Öğretmenler devlet memurlarının çoğunluğunu oluşturur.

Ülkemizde 2013-2014 öğretim yılında ;

Okul öncesi eğitimde, İlkokulda, Ortaokulda ve ortaöğretimde 378.919′si erkek,

410.325′si bayan olmak üzere toplam 789.244 öğretmen bulunmaktadır.

12


Öğretmenlerin büyük bir kısmı devlet memurudur.

Öğretmenler genelde alt ve orta sınıf ailelerdendir.

Öğretmenlik mesleğinin geliri düşük sayılabilir.

13


Öğretmenlik sevgi ve özveri mesleğidir

Öğretmenlik mesleğinin statüsü çok yüksek değildir

Öğretmenlerin içinde yaşadıkları topluma karşı önemli görev ve sorumlulukları vardır

14

ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNİN STATÜSÜ

Toplumsal statü, bireyin toplum yapısı içinde işgal ettiği konum veya yerdir. İki tür statü

vardır;

Verilmiş statü: Bireyin hiçbir etkisi olmadan kazanılmış statüdür. Ör: Bireyin erkek

olarak doğması

Kazanılmış statü: Bireyin kendi çabasıyla elde ettiği statüdür. Ör: Belli bir eğitim

sonucunda öğretmen olmak, okul müdürü olmak.

15

MESLEĞİN STATÜSÜNÜ BELİRLEYEN UNSURLAR

Mesleğin gelir düzeyi

Mesleğe giriş için gerekli olan eğitimin süresidir

Mesleğin çalışma koşulları

Mesleki özerklik

Medyanın meslek ile veya mesleğin topluma sunduğu hizmet ile alakalı yayınlarının

etkisi

Mesleğin mesleki standartların geliştirilmesi durumu

Mesleğe atanmadaki standartlar

Mesleğe karşı toplumda oluşmuş kültürel saygınlık 16

ÖĞRETMENLİKK MESLEĞİNİTERCİH NEDENLERİ

Öğretmenlik mesleğinde güvenlik fazladır.

Öğretmenlik, entelektüel bir saygınlık taşır.

Bazıları için öğretmenlik mesleği, iktidar arzularının doyum sağlandığı alanı olarak

görülür.

Sürekli olarak çocuklarla ve gençlerle çalışılması ve böylece genç kalmak isteği de rol

oynamaktadır.

17

ÖĞRETMENİN GÖREVLERİ

Öğretmen, kendilerine verilen sınıfın veya şubenin derslerini, programda belirtilen

esaslara göre planlamak, uygulama ve deneyler yapmak, ders dışında okulun eğitim-

öğretim ve yönetim işlerine etkin bir biçimde katılmak ve bu konularda kanun,

yönetmelik ve emirlerde belirtilen görevleri yerine getirmekle yükümlüdür.

18

ÖĞRETMENİN GÖREVLERİNDEN BAZILARI

Her ders yılı başında, eğitim-öğretim sürecini planlama

Öğrenme ortamı hazırlama

Zümre öğretmenleriyle işbirliği içinde olma

Derste yoklama yapma

Laboratuvar, gezi, deney ve uygulamalarla ilgili müdüre rapor verme

Öğrencilerin notlarını not defterine işleme

Çizelgeye göre nöbet tutma

19

ÖĞRETMENİN GÖREVLERİNDEN BAZILARI

Öğretmen kurulu toplantılarına katılma

Okulun yönetim işlerine yardımcı olma

Komisyon, eğitici kol ve sınıf rehberlik çalışmalarına katılma

Tören ve milli bayramlara katılma

Tebliğler dergisini okuma ve imzalama

Verilen diğer görevleri yapma

20


Öğretmenin okuldaki görevleri şu şekilde belirlenmiştir:

1. Öğretmenler kendilerine verilen dersleri okuturlar. Serbest çalışma saatlerinde

öğrencileri gözlerler. Ders dışında okulun eğitim-öğretim ve yönetim işlerine de

katılırlar.

21


2. Öğretmenin öğretim işlerindeki görevleri şunlardır:

a- Öğretmenler her ders yılı başında yıllık eğitim planlarını yaparlar.

b- Etkili bir öğretim sağlayabilmek için, derslere hazırlıklı girmek ve okulda bulunan ders

araçlarından ve okul kitaplığında bulunan kitaplardan öğrencilerini yararlandırmakla

yükümlüdürler.

c- Öğrencilerini bireysel çalışmalara yöneltmek.

22


d- Aynı dersi okutan zümre öğretmenleri eğitim-öğretim yılı başında ve muhtelif

zamanlarda toplanarak eşgüdümüm sağlarlar

e- Derslerde öğrencilerine ödev ve araştırma konularını veriri ve bunları takip ederler

f-Verdikleri dersleri ve sınıf yoklamalarını her ders sınıf defterine yazarak imzalarlar.

23


3. Öğretmenlerin eğitim işlerinde ödevleri şunlardır:

a- Öğretmenler haftada en az bir gün nöbet tutarlar.

b- Öğretmenler kurulunca ya da okul yönetimince kendilerine verilen öğrenci

kurullarını yönetir ve her türlü eğitim çalışmalarına katılırlar.

c- Öğretmenler kurulu kararı ile kendilerine verilen sınıfın eğitim- öğretim işlerini

üzerlerine alırlar.

24


4. Öğretmenin yönetim işindeki görevleri şunlardır:

a- Okulun disiplin ve onur kurulu ile eğitim ve yönetim kurullarında kendine verilen

işleri yapmak.

b- Öğretmenler kurulu toplantısına katılmak.

c- Okul müdürünün uygun bulacağı şekilde okulun diğer yönetim işlerine yardımcı

olmak.

d- Düzenli olarak Tebliğler Dergisini takip etmek ve okumakla yükümlüdür.

25

ÖĞRETMENİN BAŞLICA ROLLERİ

Öğretmene yüklenen roller, kültürlere, toplumlara, zamana ve eğitim anlayışına göre değişiklik

göstermektedir.

Öğreticilik/Eğiticilik Rolü

Özel alan bilgisine sahip olma

Ders için gerekli materyalleri hazırlama

Çeşitli öğretim teknikleri deneme

Öğrenmeyi zenginleştirme

Sınıfı yönetme

26


Öğreticilik/Eğiticilik Rolü

Program geliştirme çalışmalarına katılma

Bilgi ve iletişim teknolojilerini başarılı bir şekilde kullanma

Öğrencileri güdüleme

Kendi dosyasında düzenli kayıtlar tutabilme

Danışmanlık yapma

Öğrencileri disipline sokma

Sınıfta çeşitli etkinlikler ve konularda karar verme

27


Temsilcilik Rolü

Yeni gelişmelere açık olma

Öğrenci aileleri ile çocukların gelişim süreçlerini tartışma.

Uygun kıyafet giyme

Liderlik rolü üstlenme

28


Liderlik Rolü

Öğrencilere öğrenme arzusu kazandırma

Öğrencilerin problemlerini çözebilmesine katkı sağlama

Öğrenmenin değerini ve önemini kavratma

Öğretme işini sınıflandırma

29


Sosyal Lider Rolü

Öğrenciler ve diğer görevlilerle iyi iletişim kurma

Takımla iyi ilişkiler kurarak çalışma

Yetişkinlerle iyi iletişim kurma

Espri anlayışına sahip olma

Toplumdaki sorunlara çözüm önerileri getirme

30


Model Olma Rolü

Uygun kıyafet giyme

Düzenli ve istikrarlı olma

Demokratik tutumlar sergileme

Söylemlerini davranışlarına yansıtma

31


Değişimci/Yenilikçi Rolü

Eğitim ve toplum alanında gelişmeleri yakından takip etme

Değişime ve yeniliklere karşı olumlu tutumlar sergileme

Öğrencileri değişime ve yeniliklere hazırlayabilme

Eğitim alanındaki değişiklikleri kolay uygulayabilme

32


Yargıçlık/Hakemlik Rolü

Öğrenciler arasında yaşanan sorunları objektif kriterler kullanarak çözümleyebilme.

İstenmeyen davranışları adil ve tarafsız davranarak giderebilme.

Doğru yargılarda bulunma.

Doğru kararlar alabilme.

33


Ana Baba Rolü

Özellikle okul öncesi ve ilköğretimde

Öğrencilere ilgi, şefkat ve nasihat gibi davranışlar gösterme

Öğrencilere giyimi, yemesi, içmesi gibi etkinlerde yardımcı olma

34

ÖĞRETMENİN ÇEVRESEL ROLLERİ

1. Çevre kalkınmasına katılma ve katkı sunma rolü

2. Çevre liderlik rolü

3. Toplumsal yabancılık rolü

4. Ahlak savunucusu rolü

5. Kültürlülük rolü

6. Çocuk eğitimi rolü

35

ÖĞRETMENİN SORUMLULUKLARI

1. Mesleki gelişim sorumluluğu

2. Öğrenciyi tanıma sorumluluğu

3. Karar verme sorumluluğu

4. Plan yapma sorumluluğu

5. Öğretim sorumluluğu

6. Strateji- yöntem ve teknik seçme sorumluluğu

7. Materyal geliştirme ve kullanma sorumluluğu

8. Sınıf yönetimi sorumluluğu

9. Okul-aile ve toplum ilişkilerini geliştirme

sorumluluğu

10. İzleme , ölçme ve değerlendirme sorumluluğu

36

ÖĞRETMENİN TAŞIMASI GEREKEN YETERLİKLER

Genel Kültür Bilgisi: Bir öğretmeninin sahip olması gereken genel kültür bilgisi

yeterliliğinin oranı %15- 20 ’tir.

Alan Bilgisi: Alanıyla ilgili bilgilere sahip olma. %50 - 60

Öğretmenlik Meslek Bilgisi: %25 – 30

Öğretmen adaylarının eğitim fakültelerinde gördüğü derslerin ağırlıkları bu oranlara

göre dağıtılmaktadır.

37

ETKİLİ BİR ÖĞRETMENİN TAŞIMASI GEREKEN BAŞLICA NİTELİKLER

Etkili öğretmenin temel özelliklerini şöyle sıralayabiliriz;

Öğretmen sınıfta yaratıcı bir ortam oluşturmalıdır.

Dersini ilgi çekici ve güçlü bir şekilde sunmalıdır.

Öğrencilere yardım etmelidir.

Öğrencilere öğrenme hususunda yardım etmelidir.

38

ETKİLİ BİR ÖĞRETMENİN TAŞIMASI GEREKEN BAŞLICA NİTELİKLER

Öğretmen hoşgörülü, sevecen, anlayışlı ve esprili olmalıdır.

Açık fikirli, cesaretlendirici ve destekleyici olmalıdır.

Genel kültür sahibi olmalıdır.

Meslek bilgisine sahip olmalı ve kendini yenilemelidir.

Öğretmen öğretme bilgisine sahip olmalıdır.

Öğretmen, öğrenciyi bilgi edinme sürecinde aktif tutmalıdır.

39

Öğretmen Yeterlikleri

40

ÖĞRETMENLERİN MESLEKİALANDAKİYETERLİK DURUMLARI

Yeterlik nedir?

Bir meslek alanına özgü görevlerin yapılabilmesi için gerekli olan mesleki bilgi, beceri ve

tutumlara sahip olma durumu.

Öğretmen yeterlikleri:

Öğretmenlik mesleğini etkili ve verimli biçimde yerine getirebilmek için sahip olunması

gereken genel bilgi, beceri ve tutumlar.

MEB yapmış olduğu çalışmalar sonucunda bir öğretmenin taşıması gereken yeterlik

alanlarını belirlemiştir.

41

Eğitimin temel

bileşenleri merkezde

öğrenci olmak üzere

programlar, öğretmen

ve okuldur.

Bu sistem başta

küreselleşme olmak

üzere doğrudan veya

dolaylı birçok dış

faktörden

etkilenmektedir.

42

ÖĞRETMENLERİN NİTELİĞİNİARTTIRMAYA YÖNELİKYAPILAN

ÇALIŞMALAR

Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri

Özel Alan Yeterlikleri

Okul Temelli Mesleki Gelişim (OTMG)

43

ÖĞRETMENLERİN NİTELİĞİNİARTTIRMAYA YÖNELİKYAPILAN

ÇALIŞMALAR

MEB tarafından, eğitimin niteliğinin arttırılması ve gelişim ihtiyacının karşılanmasına

yönelik olarak öncelikle Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri ve Özel Alan

Yeterlikleri hazırlanmıştır.

Bu yeterliklerin okul ortamında uygulanmasında öğretmenlere rehber olması için

Okul Temelli Mesleki Gelişim Modeli oluşturulmuştur. ve alanda pilot

uygulamasına başlanmıştır.

44

ÖĞRETMENLİK MESLEĞİ GENEL YETERLİKLERİ

6 ana yeterlik alanı,

31 alt yeterlik alanı

233 performans göstergesi

ile belirlenmiştir.

45

YETERLİK ALANLARI VE ALT YETERLİKLER

A- Kişisel ve Mesleki Değerler-Mesleki Gelişim

A1- Öğrencilere Değer Verme, Anlama ve Saygı Gösterme

A2- Öğrencilerin Öğrenebileceğine ve Başaracağına İnanma

A3- Ulusal ve Evrensel Değerlere Önem Verme

A4- Öz Değerlendirme Yapma

A5- Kişisel Gelişimi Sağlama

A6- Mesleki Gelişmeleri İzleme ve Katkı Sağlama

A7- Okulun İyileştirilmesine ve Geliştirilmesine Katkı Sağlama

A8- Mesleki Yasaları İzleme, Görev ve Sorumlulukları Yerine Getirme 46


B- Öğrenciyi Tanıma

B1- Gelişim Özelliklerini

B2- İlgi ve İhtiyaçları Dikkate Alma

B3- Öğrenciye Değer Verme

B4- Öğrenciye Rehberlik Etmek

47


C- Öğrenme ve Öğretme Süreci

C1- Dersi Planlama

C2- Materyal Hazırlama

C3- Öğrenme Ortamlarını Düzenleme

C4- Ders Dışı Etkinlikleri

C5- Bireysel Farklılıkları Dikkate Alarak Öğretimi Çeşitlendirme

C6- Zaman Yönetimi

C7- Davranış Yönetimi

48


D- Öğrenmeyi, Gelişimi İzleme ve Değerlendirme

D1- Ölçme ve Değerlendirme Yöntem ve Tekniklerini Belirleme

D2- Değişik Ölçme Tekniklerini Kullanarak Öğrencinin Öğrenmelerini Ölçme

D3-Verileri Analiz Ederek Yorumlama, Geri Bildirim Sağlama

D4- Sonuçlara Göre Öğretme-Öğrenme Sürecini Gözden Geçirme

49


E- Okul-Aile ve Toplum İlişkileri

E1- Çevreyi Tanıma

E2- Çevre Olanaklarından Yararlanma

E3- Okulu Kültür Merkezi Durumuna Getirme

E4- Aileyi Tanıma ve Ailelerle İlişkilerde Tarafsızlık

E5- Aile Katılımı ve İşbirliği Sağlama

50


F- Program ve İçerik Bilgisi

F1- Türk Milli Eğitimin Amaç ve İlkeleri

F2- Özel Alan Öğretim Programı Bilgisi ve Uygulama Becerisi

F3- Özel Alan öğretim Programını İzleme, Değerlendirme ve Geliştirme.

51

ÖZEL ALAN YETERLİKLERİ

Okul Öncesi

Sınıf Öğretmenliği

Hayat Bilgisi

Türkçe

Matematik

Sosyal Bilgiler

Müzik

İngilizce

Fen ve Teknoloji

Özel Eğitim

Teknoloji Tasarım

Beden Eğitimi

Görsel Sanatlar

Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi

Bilişim Teknolojileri

52

ÖZEL ALAN YETERLİKLERİ

Belirlenen yeterliklerin,

Öğretmen yetiştirme ve istihdam etme politikalarının belirlenmesinde,

Öğretmenlerin hizmet öncesi ve hizmet içi eğitiminde,

Öğretmenlerin seçiminde,

Öğretmenlerin iş başarımlarının değerlendirilmesinde,

Öğretmenlerin kendilerini tanıma ve geliştirmelerinde

kullanılması düşünülmektedir.53

OKUL TEMELLİ MESLEKİ GELİŞİM

Okul Temelli Mesleki Gelişim;

öğretmenlerde yeniliği, değişimi destekleyecek, özgüveni ve memnuniyeti arttıracaktır.

öğretmenlerde sürekli öğrenme oluşumunu destekleyecektir.

kurumda öğrenme kültürünün oluşumunu sağlayacaktır.

öğretmenler arasında iş birliğini arttıracaktır.

Öğretmenlerde sürdürülebilir liderlik ve rehberlik rollerinin oluşumunu

destekleyecektir.

54

Okul Temelli Mesleki

Gelişim ile

hedeflenen, okul

paydaşlarının

tümünün öğrenmeyi

öğrenmelerini ve

yaşam boyu

öğrenmenin hayata

geçirilmesini

sağlamaktır.

55

yaşam boyu öğrenme

Öğrenen öğretmen Öğrenen öğrenci

Öğrenen veli Öğrenen okul toplumu

OKUL TEMELLİ MESLEKİ GELİŞİM

Kaynakların etkili kullanımı,

Sorumluluk,

Bireysel mesleki gelişim planı hazırlama ve uygulama,

Deneyim paylaşımı ve rehberlik,

Yeni yaklaşımlarda bilinçlenme,

Yansıtma,

Deneyim ve bilgi paylaşımı

Okul-çevre işbirliği

sağlanacaktır. 56

OKUL TEMELLİ MESLEKİ GELİŞİM MODELİNİN ÖZELLİKLERİ

1. Öğretmen mesleki gelişim hedeflerini, öğrencilerinin öğrenme ihtiyaçları

doğrultusunda kendisi belirler.

2. Öğretmen mesleki gelişimini görevi başında, çalıştığı okulda ve eğitim-öğretim

sürecini aksatmadan gerçekleştirir.

3. OTMG uygulamalarının bakanlık bütçesine maliyeti düşüktür. Maliyet ve kaynaklar,

öğretmen ile okul yöneticisi tarafından belirlenir.

4. OTGM çalışmalarında öğretmen, gelişim planını ve içeriğini kendisi hazırlar.

5. Öğretmen kendi gelişim modelini kendisi oluşturur. Kendi mesleki gelişim planını

hazırlama, uygulama, izleme, yorumlama ve değerlendirme süreçlerinin etkin

katılımcısıdır. 57

OKUL TEMELLİ MESLEKİ GELİŞİM MODELİNİN ÖZELLİKLERİ

6. Öğretmen, mesleki gelişimini planlama, uygulama, izleme, sonuçlarını yorumlama ve

değerlendirme süreçlerini okul yöneticisiyle birlikte kanıtlara dayalı yürütür.

7. Öğretmen bireysel mesleki gelişim uygulamaları sonucunda belirlemiş olduğu

yeterlik alanının yanı sıra başka yeterlik alanlarında da gelişim sağlar.

8. Öğretmen yansıtıcı bir yaklaşımla, mesleki gelişiminin öğrenci öğrenmelerine

yansımasını izler, bir sonraki gelişim hedeflerini bu doğrultuda belirler.

9. Kaynak kullanımı, daha etkin, verimli ve ekonomiktir.

58

ÖĞRETMENLERİN MESLEK ÖRGÜTLERİ

1. Dünya öğretmen sendikaları federasyonu (DÖSF)

2. Uluslararası hür öğretmenler sendikaları federasyonu (UHÖSF)

3. Dünya eğitim meslek örgütleri konfederasyonu veya öğretim mesleği örgütleri

dünya konfederasyonu (DEMÖK/ÖMÖDK)

59

1. DÜNYA ÖĞRETMEN SENDİKALARI FEDERASYONU (DÖSF)

1946 yılında kurulan FISE’nin kökleri 1928’lere kadar iner.

DSF üyesi olup sosyalist, kapitalist ülkelerden ve 3. Dünya ülkelerinde 121 örgütü

vardır, üye sayısı 20 milyon kadardır.

Küba, SSCB, Nijer, Kolombiya, Şili vb. ülkelerin öğretmen sendikaları FISE’ ye bağlıdır.

TÖB-DER’in FISE üyeliği oybirliğiyle kabul edilmiş ama hükümetten gerekli izin ve

onay alınmadığı için üyelik başvurusu askıda kalmıştır.

60

2. ULUSLARARASI HÜR ÖĞRETMEN SENDİKALARI FEDERASYONU

(UHÖSF)

Kapitalist ve 3. Dünya ülkelerinden özellikle Avrupa ve K. Amerika’ dan öğretmen

örgütleri buna bağlıdır.

Amerikan öğretmenler sendikası, Fransa ulusal eğitim federasyonu, Belçika

öğretmenler sendikası, Norveç öğretmenler sendikası, İngiltere ulusal öğretmenler

sendikası vb. buraya bağlıdır.

61

3. DÜNYA EĞİTİM MESLEK ÖRGÜTLERİ KONFEDERASYONU

(DEMÖK)

WCOTP, 1951 yılında kurulmuş olup yaklaşık 12 milyon (1988 için) üyeye sahiptir.

Herhangi bir üst örgüte bağlı olmamakla birlikte başta ETUCE olmak üzere pek çok

örgütle yakın ilişkileri vardır.

Temel örgütlenme alanı eğitimdir.

Üyeleri arasında IFFTU veya FISE’ ye de bağlı olan sendikalar bulunduğu gibi bağımsız

sendikalar da bulunur.

62

ÖĞRETMENLİK MESLEK ETİĞİ

Öğretmenlik ve etik birbirine çok yakın kavramlardır.

İdeal bir öğretmen, yalnız kusursuz öğretme yetenekleri ile değil, aynı zamanda yaşama biçimi ile de örnek alınacak ahlaki bir modele dönüşür.

Yani bu anlamda öğretmen, öğrettiklerini örnek olarak yaşayan ideal biridir (Pieper,1999,118).

Öğretmenlik yalnızca birtakım bilgilerin aktarılmasını kapsayan bir meslek olmanın ötesinde ,genç nesillere değerler kazandırılması hedefini de içeren bir meslektir.

63

ÖĞRETMENLİK MESLEK ETİĞİ İLKELERİ

1. Profesyonellik ilkesi:

Öğretmenlik meslek etiğinden bahsedebilmek için öncelikle ,öğretmenin işinde profesyonel olması gerekir.

Öğretmenlik mesleğinin gerektirdiği görevleri belirtilen standartlar içinde yapabilecek yeterlilikte olmayan bir öğretmenin meslek etiği ilkelerinden söz etmek imkansızdır.

64


Öğretmenin profesyonel davranışları;

Görevle ilgili bilgi, beceri ve tutumları eksiksiz kazanmış olmak

Hizmeti zamanında ve kusursuz sunmak

Mesleği daha iyi yapabilmek için sürekli olarak özeleştiri ve değerlendirme yapmak

Hizmette kaliteyi sağlamak

Mesleğinin yöntem ve tekniklerini sürekli olarak geliştirmek

65


2. Hizmette Sorumluluk:

Öğretmen bir kamu hizmeti olarak eğitimde üzerine düşen büyük sorumluluğun bilinci

içinde olmalıdır.

Öğretmenler davranışlarından ve bunların topluma maliyetinden kendileri ve toplum

adına sorumluluk duymalıdır.

Öğretmenler kamu görevlileri olarak eylem ve kararlarının doğuracağı sonuçlar

konusunda topluma hesap verebilmektedir.

Sorumluluk, belirli bir görevin istenilen nitelik ve nicelikte yerine getirilmesidir.

66


3. Adalet:

Öğretmen her türlü eyleminde adil olmak ve öğrenciler arasındaki ilişkilerde de adaleti

sağlamak sorumluluğuna sahiptir.

Öğrencilere söz hakkının adil olarak paylaştırılmasından başlayıp, sınıf içi ve dışı etkinliklere

katılıma kadar uzayan her türlü etkinlikte adaletin sağlanması son derece önemlidir.

Öğretmen sınıf içindeki öğrenme fırsat ve olanaklarından öğrencilere adil yararlanma hakkı

tanımalıdır.

Öğretmen değerlendiren ve öğrenci performansı hakkında yargılarda bulunan biri olarak,

değerlendirmede adaleti sağlamalıdır.67


4. Eşitlik :

Eşitlik yararların, sıkıntıların, hizmetlerin dağıtılmasında sınırların belirlenmesini içerir.

Temel Bireysel Eşitlik: Bir okula kaydolan bütün öğrenciler eşittir. Öğretmen

sınıfındaki bütün öğrencilerine eşit davranmalıdır.

Kısmi Eşitlik: Farklı guruplara eşitlik sağlanması için farklı davranılmasını içerir. Buna

göre sınıftaki bütün öğrenciler eşittir ancak sınıfta bir engelli öğrenci varsa ona farklı

davranılarak onu diğer öğrencilerle eşit hale getirebilirsiniz.

68


Blokların Eşitliği: Toplumda doğal olarak ortaya çıkmış bloklar vardır. Kadın-erkek,

yaşlı-genç gibi.

Günlük uygulamalara bakıldığında öğrencilerin pek çok eşitsizliğe maruz kaldığı

görülebilir.

Bazı öğretmenlerin başarılı öğrencilerle daha çok ilgilenip, onlara daha çok zaman ayırdıkları, oysa başarısı

düşük öğrencilerin bu durumda daha da başarısız oldukları bir gerçektir.

69


Öğrencilerin velilerinin meslekleri de bir başka eşitsiz davranış nedenidir. Üst sosyo-

ekonomik düzeyden ve öğretmenlere katkı sağlayacak (doktor, avukat, esnaf, politikacı)

mesleklere sahip velilerin öğrencilerine, bazı öğretmenlerin daha yakın ve ilgili

davranabildikleri görülmektedir (Aydın, 2003, 64).

70


5. Sağlıklı ve güvenli ortamın sağlanması:

Öğretmenlerin en temel etik sorumluluklarından biri de sınıf ortamında düzen ve

disiplini sağlayarak, öğrenci sağlığını ve güvenliğini tehdit edecek her türlü unsurun

ortadan kaldırılmasını sağlamaktır.

71


6. Yolsuzluk yapmamak:

Maddi kazançlar sağlanabileceği gibi gibi parasal olmayan özel amaçlar da sağlanabilir.

Öğretmenin mesleğini kullanarak kendi kitabını yada ders materyallerini üstü kapalı ve zorlamayla satması

Öğrenci velilerinden pahalı hediyeler kabul etmesi beklenebilir.

Yolsuzluk bir çıkar karşılığında kamu yetkilerinin yasa dışı kullanımı olarak tanımlanabilir.

72


7. Dürüstlük, Doğruluk ve Güven:

Etik davranış başkalarıyla ilişkilerde dürüst olmayı gerektirir.

İçten ve dürüst davranmayan öğretmenler güven ortamını ortadan kaldırırlar.

Öğretmenler mesleki etkinlikleri yerine getirirken öncelikle kendilerine güvenmelidirler.

Bu özgüven onların toplumun güvenine ve saygısına layık olmalarını da sağlayacaktır.

73


8. Tarafsızlık:

Bireylerin nesnel olabilmeleri, karşılarındaki birey yada olaylar hakkında kendi ilgi,

gereksinim ve korkularını işe karıştırmadan, bu görüntüleri çarpıtmadan aradaki

farklılığın görülmesini gerektirir.

Nesnel olabilmek kişinin duygularını değil, aklını kullanmasını gerektirir.

Öğretmenin tarafsızlığı mesleki ve etik açısından son derece önemlidir.

74


9. Mesleki Bağımlılık ve Sürekli Gelişme:

Öğretmenler bir lider olarak hem kendi mesleki bağlılık ve gelişmesini hem de öğrencilerin mesleki bağlılık ve gelişmesini sağlamaya çalışmalıdır.

Mesleki bağlılığın bir gereği olarak sürekli gelişmeyi sağlamak için öğretmenlerin;

Meslekleri ile ilgili yeniliklere açık olması,

Mesleki performanslarını artırabilmek için kendilerine sağlanan eğitim olanaklarından en iyi şekilde yararlanması,

Mesleki yayınları ve teknolojik gelişmeleri sürekli izlemesi,

Yeni gelen meslektaşlarının işe ve çevreye uyumlarına yardımcı olması gerekir.75


10. Saygı

Öğretmenin insanın değerine ve bütünlüğüne saygı göstermesi gerekir.

Bu anlamda öncelikle öğrencinin varlığına ve bütünlüğüne saygı gösterilmesi gerekmektedir.

Öğrencilerin dayak, şiddet, hakaret, isim takma, belli özelliklerinden dolayı aşağılanma gibi

öğretmen davranışlarına maruz kalması etik açıdan son derece yanlıştır.

Öğrenci saygı gösterilerek, saygı duymayı öğrenecektir ve bunu yapacak olan kişide

öğretmendir.

Öğretmenin kendisinin bu tür davranışları, öğrencinin varlığı ve bütünlüğünde giderilmesi

olanaksız yaralar açmaktadır. 76


Yine öğrencilere ait gizli ve mahrem bilgileri diğer öğrenciler yada öğretmenlerle paylaşmak, öğrencinin yada ailesinin özel yaşamına karşı saygı göstermemek de etik dışı bir davranış olarak değerlendirilmelidir.

Öğretmenlik etiğinde bir başka unsurda velilere karşı gösterilmesi gereken saygıdır.

Öğretmenlerin etik bir yükümlülük içinde saygı göstermeleri gereken bir diğer grupta meslektaşlarıdır. Öğretmenlerin birbirlerinin yeterlilik ve kişiliklerine saygı göstermeleri beklenmektedir.

Bunun bir gereği olarak birbirleri hakkında sınıf içinde yada dışında, öğrenci yada velilerin yanında olumsuz yorumlar ve dedikodu yapmaktan kaçınmalıdırlar.

77


11. Kaynakların Etkili Kullanımı:

Kurumsal ve kamusal kaynakların etkili kullanımı öğretmenlerden beklenen bir başka

önemli etik davranıştır.

En kıt ve değerli kaynak zamandır. Bu açıdan öğretim ve eğitim zamanının etkili kullanımı

öğrencilerin yararını en üst düzeye çıkaracaktır.

78

Öğretmenlik mesleği - melike yigit koyunkaya,...

Documents