1

УЛААНБААТАР ХОТОД ШИНЭЭР БАРИХУЛААНБААТАР ХОТОД ШИНЭЭР БАРИХДУЛААНЫ ЦАХИЛГААН СТАНЦДУЛААНЫ ЦАХИЛГААН СТАНЦ

Улаанбаатар ДЦС-5 төслийн технологи

Улаанбаатар, Монгол улс2011 оны 10 дугаар сар

Гарчиг Зорилго Судалгааны үр дүн Дулаан хангамж ЦЭХ-ний хангамж Үндсэн тоноглол Цахилгаан систем Түлшний хангамж Усны нөөц Станцын зураг Үнс зайлуулах систем Химийн процесс Бохирдлыг бууруулах арга хэмжээ

3

Зорилго

• УБ хотын дулааны эрчим хүчний аюулгүй найдвартай байдлыг хангах

• ТБЭХС-н өсөн нэмэгдэж буй цахилгаан эрчим хүчний хэрэгцээний тодорхой хэсгийг хангах

Судалгааны үр дүн

Нүүрстөрөгчийн бага ялгаралтай ДЦС-ын техникийн

тойм зураг төсөл;

ДЦС-5-ын хүрээлэн буй орчны нөлөөллийн үнэлгээ;

Шинэ ДЦС-ыг барихад гарах эрсдлүүдийг тогтоох,

үнэлэх;

Төслийг санхүүжүүлэх хувилбаруудыг үнэлэх;

УБ-ын дулааны эрэлт хэрэгцээ

УБ-ын ерөнхий төлөвлөгөөний дагуу ДЦС-3 ашиглалтаас гарах тохиолдолд нэмэгдэх дулааны чадал:

• 2015 он гэхэд 527 MВт (453 Гкал/ц);• 2020 он гэхэд 1281 MВт (1101 Гкал/ц); • 2030 онд 2361 MВт (2030 Гкал/ц).

Дулаан (Гкал/ц)

Жил 2015 2020 2030

Ашиглалтаас гарах чадал 110 485 485

Нэмэгдэх дулааны хэрэгцээ

343 991 1,545

Нийт шаардагдах дулааны хэрэгцээ

453 1476 2030

Санал болгож буй дулаан хангамж

2015 оны түвшинд ДЦС-5 ашиглалтанд орсон үед УБ-ын дулааны шугам сүлжээний нийт чадал 2088 Гкал/ц болно:

ДЦС-4: 1045 Гкал/ц;

ДЦС-5: 504 Гкал/ц;

ДЦС-3: 485 Гкал/ц;

ДЦС-2: 54 Гкал/ц;

Гандан

8,3 Гкал/ц

Баянгол хороолол 34,1 Гкал/ц

Цэргийн хотхон

9,5Гкал/ц

Ханын материал 7,6Гкал/ц

Радио телевиз

7,9 Гкал/ц

Дэнжийн мянга

6,82Гкал/ц

7-р хороолол 18,9Гкал/ц

Хотын шинэ төв 19,4Гкал/ц

Буянт-Ухаа

34,1Гкал/ц

Яармаг

9,5Гкал/ц

Зүүнсэлбэ

5,7 Гкал/ц

14-р хороолол 22,7Гкал/ц

Ургах наран

20,4 Гкал/ц

100 мянган айлын орон сууц хөтөлбөрийн хүрээнд баригдах хорооллуудын байршил, дулааны хэрэгцээ

ЦЭХ-ний Хангамж

ТЭХС-ийн нийт суурилагдсан чадал 814 МВт. Одоогийн бололцоот чадал нь 615 МВт. (2010 оны байдлаар)

Үзүүлэлт Нэгж ТЭЦ-2 ТЭЦ-3 ТЭЦ-4 ТЭХС

Нийт ЦЭХ-ний үйлдвэрлэл Сая кВт/ц 124.8 672.0 2,940.6 4,127.1

Нийт түгээсэн ЦЭХ Сая кВт/ц 104.8 532.5 2,533.5 3,482.5

ТЭХС-д эзлэх хувь % 3 16 71 100

Дотоод хэрэгцээ % 16 21 14 16

Жишмэл түлшний нэгж зарцуулалт

гр/кВтц 610 359 307 --

АҮК % 21 39 40 --

Улаанбаатар хотын ЦЭХ-ний хэрэглээний өсөлтийн таац

2015 онд нэмж үүсэх хэрэглээ 310 МВт болно

2020 онд нэмж үүсэх хэрэглээ 499 МВт болно

51. 7104. 2

157. 8211. 8

267. 2310. 2

346. 2383. 3

421. 5462

498. 7

0

100

200

300

400

500

600

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

ЦЭХ-ний хангамж хэрэглээний үнэлгээ — Хангамж Хэрэглээний Баланс

ТЭЦ-5 болон одоо ашиглаж буй ТЭЦ-үүдээс гадна өөр эх үүсвэрээс хангавал зохих нэмэлт хэрэглээ нь: 2015 онд 158 МВт 2020 онд 173 МВт 2030 онд 766 МВт

ДЦС5 -ЫН ТОЙМ ЗУРАГ ТӨСӨЛ

Хэмжээ, үндсэн тоноглолын сонголт (зуух, турбин) ДЦС-5 -ын гол үзүүлэлт Түлшний хангамж Усны эх үүсвэр/хангамж Ерөнхий план Шаталтын систем Түлш дамжуулах, үнс зайлуулах Цахилгааны систем ДЦС-5 -ын ус боловсруулах Хэмжүүр, автоматикийн систем (КиП А)

Үндсэн тоноглол

525 т/ц уурын бүтээмжтэй өндөр даралтын 3 зуух байна.

Дулаанжуулалтын авлагатай 3 турбин:

Авлагын уурын тооцоот зарцуулалт: 280 т/ц

Тооцоот цахилгаан чадал: 150 МВт

Хамгийн их уурын авлагатай үеийн цахилгаан

чадал: 135 МВт

Зуухны технологийн сонголт Циклонт (хуйлралт), ул ширэмтэй, хийжүүлэлттэй хоёр орчилт, нүүрс усны холимог, эргэлттэй буцалмал давхрагын зэрэг шаталтын боломжтой технологуудыг харьцуулаад ЭБДШ (эргэлтэт буцламтгай давхаргын шаталттай) зуухыг зөвлөмж болгосон. Учир нь: Циклонт болон ул ширэмтэй зуухны технологи энэ чадлын зууханд тохиромжгүй;

Хийжүүлэлттэй хоёр орчилт технологи нь хязгаарлагдмал;

Нүүрс усны холимгийн технологи нь үнэ ихтэй, а.ү.к ЭБҮЗ -ынхаас бага;

ЭБДШ янз бүрийн түлш түлэх боломжтой, NОX, SO2 -г шүүж, орчинд хаяхыг нь багасгаж болно.

Эргэлтэт буцламтгай давхаргын шаталттай зуухны хялбаршуулсан схем

Турбины чадлын сонголт

Турбогенераторын нэгж чадал нь системийн нийт чадлын 10%- с ихгүй байх

150 МВт чадал техникийн хувьд тохиромжтой. 150 МВт чадалтай турбин голдуу уурын завсрын

халаалттай байх тул а.ү.к өндөр. Зуух, турбин, генератор блок схемтэй. Уурын завсрын халаалттай учир уурын ерөнхий

шугамгүй байна.

17

Цахилгааны систем

220 кВ -ын хуваарилах байгууламж нь хийн хөндийрүүлэгч (GIS) системтэй.

50 Гц цахилгаан систем, тоног төхөөрөмжийн хүчдэлийн түвшин нь 0.4, 6.0, 10.0, 35.0, 110, 220 кВ.

Өсгөх трансформатороор дамжуулан генераторыг хуваарилах байгууламжтай холбоно.

Генератор хүчдэлийн автомат тохируулгатай. Олон талт генераторын хамгаалалт хэрэглэнэ. ДЦС-5 -д явуулах трансформатор тавина.

Түлшний хангамж – Нүүрсний нөөц

Багануур, Шивээ-Овоогийн нүүрсний орд ДЦС-5 -ыг хангах хангалттай нөөцтэй.

Монголын төв хэсэг, Улаанбаатарын ойр орчны уурхай нь илчлэг багатай (2,900 ~ 3,300 ккал/кг) хүрэн нүүрстэй.

ДЦС-5 -ыг нүүрсээр хангахын тулд хоёр уурхайг шинэчилж өргөтгөх шаардлагатай.

Нүүрсийг төмөр замаар тээвэрлэх бөгөөд төмөр замын салаа болон дэд өртөөнүүдийн хүлээн авах чадлыг нэмэх шаардлагатай.

Түлшний хангамж – Нүүрсний хэрэглээ

Зарцуулалт Нэгж 2015 оноос

Өдөрт хамгийн их хэрэглэх 103 т/хоног 6.16Сард зарцуулах 103 т/сар 184.78Жилийн хэрэгцээ 106 т/жил 0.5

Нүүрсний зарцуулалт Нэгж 2015 оноос

Өдөрт хамгийн их хэрэглэх 103 т/хоног 7.22Сард зарцуулах 103 т/сар 216.64Жилийн хэрэгцээ 106 т/жил 1.33

Багануурын нүүрс (30%)

Шивээ-Овоогийн нүүрсний хэмжээ (70%)

Нийт нүүрсний хэрэглээ 1.83 сая тонн

Усны нөөц

ДЦС-5 -ын жилийн усны хэрэглээ 4.5 сая т/ж;

ДЦС-3 -ын усны бодит хэрэглээ жилд 9.0 сая т/ж;

Нөөц 41,300 м3/хоног гэж үнэлжээ. Энэ нөөцөөс өдөрт 16,000 м3 ус авч байна.

ДЦС -3- ын 17 худаг, өвөл 7, зун 4 худаг ажиллаж байна. Нэг бүр нь 36.8 л/с ус татах чадалтай 10 худаг бэлтгэлд байдаг.

Одоо байгаа худаг ДЦС-5 -ыг хангаж чадна.

21

Ерөнхий төлөвлөлт

Өндөр даралтын

хэсэг

Нам даралтын

хэсэг

Хөргөх цамхаг

Түлш дамжуулах

тоноглол

Хуваарилах байгууламж

Хуваарилах байгууламж

Ус хөргүүр

22

“ДЦС-3”-н ерөнхий план зураг

Нүүлгэн шилжүүлэх

газар

Үнс зайлуулах систем

Зуух бүрээс гарах үнсний хэмжээнд тохируулан үнс зайлуулах системийн зураг төслийг хийсэн.

Үнсийг хийгээр даралттай, өндөр нягттай хөөх систем санал болгосон.

Доод үнсийг хуурайгаар цуглуулах, зайлуулах систем (шаарга хөргөх, үнсний бункер, хутгуурт дамжуулга) хэрэглэнэ.

Бункерээс хуурай үнсийг барилгын материалын үйлдвэрт шууд хуваарилах бөгөөд шаардлагатай үед үнсэн сан уруу машинаар зөөнө.

ДЦС-5 -ын химийн процесс

Хими ус цэвэрлэгээнд урвуу осмосын систем, ион солилцуулах төхөөрөмж ашиглана.

Тоног төхөөрөмжийн хөргөлтийн усанд хаг үүсэх, зэврэхаас хамгаалах бодисоор боловсруулалт хийж эргүүлж ашиглана.

Станцаас гарах хаягдал ус цэвэрлэгээний нэгдсэн станцтай байна.

Эргэлтийн усны хөргөлтийн битүү системтэй. Дренажийн нэг ерөний системтэй. Уур усны нэгдсэн сорьцын цэгтэй, хэмжих

хэрэгсэлтэй

Барилгын зураг төсөл

Үндсэн цехийн барилга, яндан бусад гол барилгын зураг төслийг газар хөдлөлтийн зэрэг 8 магнитуд, газар хөдлөлийг даах идэвхи 9 магнитуд байхаар зураг төслийг хийнэ.

Бусад барилгын газар хөдлөлт даах идэвхижилт 8. Гол барилга ган хийцтэй, үүнд төмөр багана,

гулдан, төмөр дээврийн дам нуруу орно. Ус цэвэрлэгээний барилга, бусад барилга бетон

хийцтэй, төмөр бетан суурьтай байна.

Тоосонцор, SO2 ,NOx -ийн хаягдал

Тоосны хаягдлыг хянахад цахилгаан шүүлтүүр ашиглана, ялгах а.ү.к > 99.6%.

SO2 хаягдлыг багасгахын тулд шохойн чулууг галын хотолд нэмэж өгч SO2 шингээгч болгон ашиглана.

ЭБҮЗ -д шаталтын температур бага учир Nox-г шүүнэ.

NOx хяналтыг сайжруулахын тулд “сонгох катализаторгүй ангижруулах систем” нэмж ашиглана.

250м өндөр яндан нь утааг өндөрт хаяж, ойр орчинд үзүүлэх нөлөөллийг бууруулна;

Бохирдлыг бууруулахад чиглэсэн техник, технологийн арга хэмжээ

Он-лайн автомат системийг суурилуулан ДЦС-5 үйлдвэрийн янданд хяналт-шинжилгээ хийж агаар SO2 болон NOx ялгаралтын

хэмжээг байнга хянах

Хаягдал үнсийг зам, барилгын материалын үйлдвэрлэлд ашиглана

Зуух, агаар үлээгчид дуу намсгагч суулгаж, Генераторыг дуу чимээ нэвтэрдэггүй хатуулаг зүйлээр бүрж хамгаалан дуу чимээг багасгах

Үнс ашиглах

ДЦС-5 нь 2016-2020 онд нүүрснээс 0.2 сая тонн үнс гаргах ба 2020 оноос хойш 0.4 сая тонн үнс гаргана.

ДЦС-аас гарах үнсийг авто замын доорх хатуу хучилт материал, цементийн бүтээгдэхүүн, тоосгоны түүхий эд болгон ашиглаж болох юм

Барилгын материалын үйлдвэрүүд станцаас гарч буй үнсийг ашиглах сонирхолтой байдаг.

2015 оноос эхлэн Барилгын материалын үйлдвэрлэлд 1,1 сая тонн цахилгаан станцын үнсний хэрэгцээ бий болно.

Цацрагийн стандарт Монголын цацрагийн стандарт

/радийн эквивалент (Бк/кг)/: • < 370 - орон сууц, нийгэм ахуйн барилга• < 740 - үйлдвэрийн барилга, зам барилга

16 янзын барилгын материалтай үнсийг хольж туршсан ба хэмжээ нь 120-200Бк/кг гарсан.

Багануурын нүүрсний үнсийг барилгын ямар ч материал хийхэд ашиглаж болно.

Шивээ-Овоогийн нүүрсний үнсийг бусад түүхий эдтэй (жш: ердийн хөрс) хольж барилгын материал болгон ашиглаж болно.

Баярлалаа