rozwój obszarów wiejskich w okresie programowania 2014-2020 – ujęcie horyzontalne
DESCRIPTION
Rozwój obszarów wiejskich w okresie programowania 2014-2020 – ujęcie horyzontalne. Bruksela, 19 września 2013 Krzysztof Sulima Komisja Europejska DG Rolnictwo i Rozwój Obszarów Wiejskich Dział: Polityka rozwoju obszarów wiejskich. Wyzwania dla rolnictwa. Wyzwania ekonomiczne - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
Ⓒ
Olo
f S
.
Rozwój obszarów wiejskich w okresie programowania 2014-2020 –
ujęcie horyzontalneBruksela, 19 września 2013
Krzysztof Sulima
Komisja Europejska
DG Rolnictwo i Rozwój Obszarów Wiejskich
Dział: Polityka rozwoju obszarów wiejskich
2
2
Wyzwania dla rolnictwa
Środowiskowe
Ekonomiczne
Terytorialne
• Wyzwania ekonomiczne
– Bezpieczeństwo żywnościowe
– Zmienność cen
– Kryzys ekonomiczny
• Wyzwania środowiskowe
– Emisja gazów cieplarnianych
– Degradacja gleby
– Jakość wody i powietrza
– Bioróżnorodność i siedliska
• Wyzwania terytorialne
– Witalność obszarów wiejskich
– Różnorodność rolnictwa w UE
Instrumenty reformy
3
3
Lepszy trwały rozwójWzmocniona konkurencyjność
Większa skuteczność
• Nowa "zielona" płatność w pierwszym filarze
• Wzmocniona zasada wzajemnej zgodności – zmiany klimatyczne
• Dwa priorytety środowiskowe w rozwoju obszarów wiejskich
• Transfer wiedzy, innowacje i lepszy system usług doradczych
• Instrumenty pozwalające reagować na zmiany rynkowe
• Rezerwa kryzysowa / Instrumenty zarzadzania ryzykiem
• Lepsza pozycja rolników w krótkim łańcuchu dostaw
• Transfer wiedzy, innowacje i lepszy system usług doradczych
• Restrukturyzacja dopłat bezpośrednich
• Wspólny kadr strategiczny dla funduszy EU
• Redystrybucja dopłat bezpośrednich pomiędzy i wewnątrz krajów członkowskich
• Dotacje związane z rozwojem obszarów wiejskich
Pierwszy filar
Drugi filarElastycznosc
4
Główne elementy reformy• Wspólne ramy z europejskimi funduszami strukturalnymi i
inwestycyjnymi Wspólne przepisy i umowy o partnerstwie: zapewnienie koordynacji,
harmonizacji i komplementarności
• Wzmacnianie podejścia strategicznego i zintegrowanego programowania Jasne i uporządkowane polityczne priorytety – odejście od systemu "osi" Zwiększona elastyczność wykorzystania i łączenia działań w celu lepszego
dostosowania do konkretnych potrzeb terytorialnych
• Zwiększony nacisk na efektywność i wydajność Zorientowanie na rezultaty: ustanowienie celów ilościowych na poziomie
programu Usprawniony system monitorowania i oceny
• Wzmocnienie komplementarności z Filarem 1 WPR Przepisy horyzontalne nt. kontroli i zarzadzania finansami
5
Unijne priorytety rozwoju obszarow wiejskich
55
6. Zwiększanie włączenia społecznego, ograniczanie ubóstwa i promowanie rozwojugospodarczego na obszarach wiejskich
2. Poprawa konkurencyjności wszystkich rodzajów gospodarki rolnej i zwiększenierentowności gospodarstw rolnych i promowanie innowacyjnych technologii
oraz zrównoważone zarządzanie lasami
3. Poprawa organizacji łańcucha żywnościowego, z włączeniem przetwórstwa i obrotu, promowanie zarządzania ryzykiem w rolnictwie, dobrostan zwierząt
4. Odtwarzanie, chronienie i wzmacnianie ekosystemów związanych z rolnictwem ileśnictwem
5. Wspieranie efektywnego gospodarowania zasobami i przechodzenia na gospodarkęniskoemisyjną i odporną na zmianę klimatu w sektorach rolnym, spożywczym i leśnym
1. Ułatwianie transferu wiedzy i innowacji w rolnictwie, leśnictwie i na obszarachwiejskich
Programowanie strategiczne
66
6. Włączenie społeczne,ograniczenie ubóstwa, rozwój ekonomiczny
2. Konkurencyjność i rentowność gospodarstw, technologie innowacyjne,
zrównoważone zarządzanie lasami
3. Organizacja łańcuchami żywnościowymi
(przetwórstwo, obrót),dobrostan zwierząt,
zarzadzanie ryzykiem
4. Odtwarzanie, chronienie i wzmacnianie
ekosystemów
5. Efektywne zarzadzanie zasobami i przechodzenie
na gospodarkę niskoemisyjną i odporną na zmianę klimatu
1. Transfer wiedzy i innowacji
Inn
ow
acy
jność, zm
iany klim
aty
czne,
środow
iskoPriorytety ROW Focus areas
(a) innowacyjność, współpraca, rozwój bazy wiedzy;(b) powiązania między rolnictwem, produkcja żywności, leśnictwem a badaniami i innowacyjnością;(c) uczenie się przez całe życie oraz szkolenie zawodowe.
(a) wyniki ekonomiczne gospodarstw, restrukturyzacja i modernizacja gospodarstw, szczególnie w celu zwiększenia udziału w rynku oraz zróżnicowanie produkcji rolnej;(b) ułatwianie startu odpowiednio wykwalifikowanym rolnikom oraz wymiana pokoleń.
(a) zintegrowanie głównych producentów z łańcuchem żywnościowym poprzez systemy jakości, promocję na rynkach lokalnych i krótkie cykle dostaw, grupy producentów i organizacje międzybranżowe; (b) zarzadzanie prewencja i ryzykiem w gospodarstwach.
(a) bioróżnorodność, obszary Natura 2000, obszary z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami, rolnictwo o wysokiej wartości przyrodniczej, staneuropejskich krajobrazów;(b) poprawa gospodarowania woda, zarządzanie użyciem nawozów i pestycydów;(c) przeciwdziałanie erozji gleb i poprawa gospodarowania glebą.
(a) efektywność korzystania z zasobów wodnych;(b) efektywność korzystania z energii;(c) odnawialne źródła energii, produkty uboczne, odpady, pozostałości i inne surowcenieżywnościowych dla celów bio-gospodarki;(d) ograniczenie emisji gazów i amoniaku;(e) pochłanianie dwutlenku węgla.
(a) różnicowania działalności, zakładanie i rozwój małych przedsiębiorstw i tworzenia miejsc pracy; (b) lokalny rozwój na obszarach wiejskich;(c) zwiększanie dostępności technologii informacyjno-komunikacyjnych na obszarach wiejskich.
Programowanie strategiczne
Cele przekrojowe
7
1. Employment • 75% of the 20-64 year-olds to
be employed
2. R&D / innovation • 3% of the EU's GDP (public and
private combined) to be invested in R&D/innovation
3. Climate change / Energy • greenhouse gas emissions 20%
(or even 30%, if the conditions are right) lower than 1990
• 20% of energy from renewables
• 20% increase in energy efficiency
4. Education • reducing school drop-out rates
below 10% • at least 40% of 30-34–year-
olds completing third level education
5. Poverty / social exclusion • at least 20 million fewer
people in or at risk of poverty and social exclusion
EU 2020 główne celePriorytety ROW
2. Konkurencyjność i rentowność gospodarstw, innowacje
3. Organizacja łańcuchów żywnościowych, zarzadzanie ryzykiem, dobrostan zwierząt
5. Efektywne zarzadzanie zasobami i gospodarka niskoemisyjna
4. Odtwarzanie, ochrona i wzmacnianie ekosystemów
6. Włączenie społeczne, ograniczanie ubóstwa, rozwój ekonomiczny
1. Transfer wiedzy i innowacji 1. Badanie, rozwój technologiczny, innowacyjność
2. Technologie informacyjno-komunikacyjne
3. Konkurencyjność MiSP, rolnictwo, leśnictwo
4. Niskoemisyjna gospodarka
8. Zatrudnienie i mobilność
6. Środowisko i efektywne zarzadzanie zasobami
5. Przystosowanie do zmian klimatycznych, przeciwdziałanie i zarzadzanie ryzykiem
9. Włączenie społeczne i zwalczanie ubóstwa
11. Efektywna administracja publiczna
10. Edukacja, dokształcanie przez cale życie
Cele tematyczne
Wsparcie techniczne
3. Konkurencyjność MiSP, rolnictwo, leśnictwo
5. Przystosowanie do zmian klimatycznych, przeciwdziałanie i zarzadzanie ryzykiem6. Środowisko i efektywne zarzadzanie zasobami
8
Europa 2020 Strategia dla
zrównoważonego, włączającego i inteligentnego
rozwoju
Wspólna PolitykaRolna
Rentowna produkcja żywności
Zrównoważone zarzadzanie zasobami
naturalnymi
Zrównoważony rozwój terytorialny obszarów
wiejskich
Europejskie Fundusze Strukturalne i Inwestycyjne
11 celów tematycznych
Horyzont 2020
Badania związane z rolnictwem
Europejskie Partnerstwo na rzecz innowacji
Wydajne i zrównoważone rolnictwo
Filar 2:Rozwój obszarów wiejskich
6 priorytetów
Filar 1
Nowe ramy polityki rozwoju obszarów wiejskich
9
Rozporządzenie dotyczące wspólnych przepisów dla funduszy
•obejmuje EAFRD, ERDF, ESF, CF, EMFF
•Odzwierciedlające EU2020 poprzez 11 wspólnych celów tematycznych uwzględnionych w każdym z tych funduszy
Umowy partnerskie
Dokument krajowy demonstrujący plany użycia funduszy by osiągnąć cele EU2020
Program(y) rozwoju obszarów wiejskich
•(Programy operacyjne innych funduszy)
Poziom krajowy lub regionalny
Koordynacja z innymi funduszami strukturalno-inwestycyjnymi
Nowe ramy polityki rozwoju obszarów wiejskich
Programowanie rozwoju obszarów wiejskich
10
1010
Program rozwoju obszarów wiejskich
Strategia
Ewaluacja ex-ante
SWOT
Priorytety Unii &
obszary
Łączenie działań dla priorytetów i
obszarów--------
Przygotowanie (włącznie z ewaluacją warunków ex-ante)
Wdrażanie (włącznie z ustanowieniem etapów i celów)
Podprogramy tematyczne
visa
Odzwierciedlenie strategii innych funduszy i ram strategicznych
Rodzaje programów rozwoju obszarów wiejskich
11 11
• Programy rozwoju obszarów wiejskich– Programy regionalne lub krajowe
– Ramy krajowe w przypadku programów regionalnych
• Podprogramy tematyczne:– Opcjonalne, w celu osiągniecia priorytetu/ów
– Przyczynienie się do realizacji priorytetów UE poprzez odpowiedz na specyficzne potrzeby: • Młodych rolników
• Małych gospodarstw rolnych
• Obszarów górskich
• Krótkich łańcuchów dostaw
– SWOT I identyfikacja potrzeb, które należy uwzględnić w podprogramie
– Szczegółowe cele oraz wybór środków
– Plan wskaźników
– (zarzadzanie środkami finansowymi wspólne z programem głównym)
12
Rozwój obszarów wiejskich: szeroki wachlarz działań
Transfer wiedzy Podstawowe usługi i odnowa wsi
Płatności dla obszarów z ograniczeniami
Usługi doradcze Inwestycje w rozwój obszarów leśnych
Dobrostan zwierząt
Systemy jakości Tworzenie grup producentów
Płatności leśno-środowiskowe i klimatyczne
Inwestycje w środki trwałe Programy rolno-środowiskowo-klimatyczne
Współpraca
Przywracanie potencjału produkcji rolnej
Rolnictwo ekologiczne Zarządzanie ryzykiem
Rozwój gospodarstw i działalności gospodarczej
Płatności dla obszarów Natura 2000 i Ramowa Dyrektywa Wodna
Leader
13
1313
Priorytet 1: ułatwianie transferu wiedzy i innowacji w rolnictwie, leśnictwie i na obszarach
wiejskich
Transfer wiedzy i działania informacyjne
Usługi doradcze
Inwestycje w nowe technologie w dziedzinie leśnictwa oraz w przetwarzanie i wprowadzanie do obrotu produktów leśnych
Współpraca (nowe technologie)
[….]
Obszary
-Projekty demonstracyjne lub innowacyjne formy kształcenia
-Szkolenia dla rolników na tematy związane z nowymi wymogami filaru I
- Tworzenie usług doradczych
Przykłady
zwiększanie innowacyjności i bazy wiedzy na obszarach wiejskich
promowanie uczenia się przez całe życie oraz szkolenia zawodowego wsektorach rolnym i leśnym
wzmacnianie powiązań między rolnictwem i leśnictwem a badaniami i innowacją
Priorytet 1 – przykładowe działania
14
• Inwestycje w nowe technologie w dziedzinie leśnictwa
- Beneficjenci: także gminy i ich stowarzyszenia
- Zawiera: inwestycje zwiększające potencjał leśny, przetwarzanie, wprowadzanie do obrotu produktów leśnych
Inwestycje związane z podwyższaniem wartości gospodarczej lasów mogą obejmować inwestycje w maszyny leśne i praktyki oszczędzające gleby i zasoby
• Transfer wiedzy / usługi doradcze
- Beneficjenci: rolnicy, posiadacze lasów, MŚP, dostawcy szkoleń i usług doradczych
14
15
1515
Priorytet 2: poprawa konkurencyjności wszystkich rodzajów gospodarki rolnej i zwiększenie rentowności gospodarstw rolnych
Inwestycje w środki trwałe
Rozwój gospodarstw rolnych i działalności gospodarczej
Systemy jakości produktów rolnych i środków spożywczych
Współpraca
Usługi doradcze
Obszary
- Inwestycje w celu poprawy konkurencyjności gospodarstw ;
- Inwestycje związane z przetwórstwem i marketing produktów
- Inwestycje w infrastrukturę związaną zprzystosowaniem się do zmian klimatycznych
Przykłady
ułatwianie restrukturyzacji gospodarstw stojących przed poważnymiproblemami strukturalnymi, a szczególnie gospodarstw rolnych o niskimpoziomie uczestnictwa w rynku
ułatwianie wymiany pokoleń w sektorze rolnym
Priorytet 2 – przykładowe działania
16
• Inwestycje w środki trwałe
- Beneficjenci: gospodarstwa rolne przy celu poprawy efektywności gospodarstwa rolnego ale również inni beneficjenci w przypadku pozostałych celów działania:
o przetwarzanie, wprowadzanie do obrotu produktów,
o Infrastruktura związana z rozwojem i dostosowaniem rolnictwa (np. dostęp do gruntów, scalanie i poprawa gruntów, gospodarka wodna itp.) oraz
o inwestycje nieprodukcyjne.
• Rozwój gospodarstw rolnych i działalności gospodarczej
- Beneficjenci: rolnicy, członkowie gospodarstwa rolnego, MSP
–Poprzez wsparcie dla:
• Młodych rolników
• Działalności pozarolniczej na obszarach wiejskich
• Rozwoju małych gospodarstw16
17
1717
Priorytet 3: Poprawa organizacji łańcucha żywnościowego i promowanie zarządzania ryzykiem w rolnictwie
Tworzenie grup producentów
Systemy jakości produktów rolnych
Współpraca
Zarzadzanie ryzykiem
Zapobieganie zniszczeniom i odtwarzanie lasów
Obszary
-Tworzenie grup producentów
- Współpraca rolników i przetwórców w celu rozwoju nowych produktów
Przykłady
wspieranie zarządzania ryzykiem w gospodarstwach rolnych
lepsze zintegrowanie głównych producentów z łańcuchem żywnościowympoprzez systemy jakości, promocję na rynkach lokalnych i krótkie cykledostaw, grupy producentów
Priorytet 3 – przykładowe działania
18 18
• Tworzenie grup producentów:
- Beneficjenci: wsparcie ograniczone dla grup zdefiniowanych jako MSP (max. 50 milionów €; 250 pracowników)
• Cele:
- Dostosowanie do wymogów rynkowych
- Wspólne wprowadzanie towarów do obrotu
- Ustanawianie wspólnych zasad dotyczących informacji o produkcji
- Rozwijanie umiejętności biznesowych, ułatwianie procesów wprowadzania innowacji
• Możliwość otrzymania zaliczki w pierwszym roku
• Inwestycje w celu przywrócenia potencjału produkcji rolnej zniszczonego przez klęski żywiołowe i katastrofy (odtwarzanie gruntów rolnych) oraz wprowadzanie odpowiednich działań ograniczających skutki prawdopodobnych klęsk i katastrof
- Beneficjenci: rolnicy ale również podmioty publiczne jeśli istnieje związek między inwestycją a potencjałem produkcji rolnej
19
1919
Priorytet 4: Odtwarzanie, chronienie i wzmacnianie ekosystemów zależnych od rolnictwa i leśnictwa;
Priorytet 5: Wspieranie efektywnego gospodarowania zasobami i przechodzenia na gospodarkę niskoemisyjną i odporną na zmianę klimatu
Zalesianie
Płatności rolno-środowiskowo-klimatyczne
Rolnictwo ekologiczne
Płatności związane z Natura 2000i Ramowa Dyrektywa Wodna
Inwestycje
Inwestycje zwiększające odporność ekosystemów leśnych
Obszary
-Inwestycje w celu redukcji zużywanej energii i wody
- Wsparcie na utrzymanie zagrożonych siedlisk
- Działania podtrzymujące dobry stan wód i gleb
Przykładyodtwarzanie i zachowanie różnorodności biologicznej, w tym na obszarach Natura 2000, oraz rolnictwa o wysokiej wartosci przyrodniczej i stanu europejskich krajobrazów
poprawa gospodarki wodnej;
poprawa gospodarowania glebą
Priorytet 4
Priorytet 5Korzystanie z zasobow wodnych
Korzystanie z energii
odnawialne źródła energii, bio-gospodarka
redukcja emisji
promowanie pochłaniania dwutlenku węgla
Priorytety 4 & 5 – przykładowe działania
21
• Działania leśne
- Beneficjenci: także gminy i ich stowarzyszenia
• Zalesianie dotyczy zarówno gruntów rolniczych i nierolniczych; wsparcie pokrywa koszty ustanowienia i utrzymania przez max. 10 lat
• Zakładanie systemów rolno leśnych – użytkowanie gruntów w których drzewa uprawia się w połączeniu z rolnictwem na tym samym gruncie: wsparcie pokrywa koszty ustanowienia i utrzymania przez max. 3 lata
• Zapobieganie zniszczeniom lasów oraz odtwarzanie lasów:
- Utworzenie infrastruktury ochronnej (np. pasy przeciwpożarowe)
- Lokalne działania zapobiegawcze na małą skalę
- Instalowanie I modernizowanie urządzeń do monitorowania pożarów lasów, występowania szkodników
- Przywracanie zniszczonego potencjału leśnego (wskutek pożarów, klęsk, w tym szkodników i chorób)
21
22
2222
Priorytet 6: zwiększanie włączenia społecznego, ograniczanie ubóstwa i promowanie rozwoju gospodarczego na obszarach wiejskich
LEADER
Rozwój gospodarstw i małych przedsiębiorstw
Podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarachwiejskich
Obszary
-Wdrażanie strategii rozwojulokalnego
- Rozwój i wprowadzanie agro-turystyki
-Wspieranie usług zdrowotnych
Przykłady
Różnicowanie działalności, zakładanie MSP, tworzenie miejscpracy
Wspieranie rozwoju lokalnego
Zwiększanie dostępności technologiiinformacyjno-komunikacyjnych, dostępudo nich i poprawy ich jakości
Priorytet 6 – przykładowe działania (1)
23
• Podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarach wiejskich
Wsparcie obejmuje:
- Sporządzenie i aktualizowanie planów rozwoju gmin na obszarach wiejskich oraz planów ochrony obszarów Natura 2000 i innych obszarów o wysokiej wartości przyrodniczej
- Inwestycje związane z mała infrastrukturą w tym te związane z energia odnawialną
- Infrastruktura szerokopasmowa oraz zapewnienie dostępu do łączności szerokopasmowej
- Inwestycje w tworzenie, ulepszenie i rozwijanie podstawowych usług dla ludności wiejskiej (kultura, rekreacja)
- Inwestycje organów publicznych w infrastrukturę rekreacyjną, informację turystyczną
- Badania i inwestycje związane ze stanem dziedzictwa kulturowego I przyrodniczego wsi
Inwestycje musza być zgodne z planami rozwoju gmin i z lokalna strategia rozwoju, jeśli takowe istnieją. 23
Priorytet 6 – przykładowe działania: Współpraca
24 24
-Różne formy kooperacji między różnymi podmiotami: ekonomiczna, środowiskowa, społeczna
-Rozwój nowych produktów, praktyk, procesów i technologii w sektorach rolnym, spożywczym i leśnym oraz projekty pilotażowe
-Współpraca między małymi podmiotami przy organizowaniu wspólnych procedur pracy, wspólnym korzystaniu z pomieszczeń i zasobów
-Współpraca horyzontalna i wertykalna między podmiotami łańcucha dostaw w celu promowania krótkich łańcuchów dostaw i rynków lokalnych
-Współpraca w celu przeciwdziałania zmianie klimatu lub przystosowania się do niej
-Wspólne podejście do projektów środowiskowych i ciągłych praktyk w zakresie ochrony środowiska
-Opracowanie planu urządzenia lasu
-Realizacja lokalnych strategii rozwoju dotyczących co najmniej jednego z priorytetów UE w zakresie rozwoju obszarów wiejskich
Priorytet 6 – Rozwój promowany przez wspólnoty lokalne
25 25
• Strategia Europa 2020: Rozwój terytorialny na poziomie sub-regionalnym jako element przekrojowy we wzroście sprzyjającym włączeniu społecznemu
• Propozycje legislacyjne dla funduszy UE 2014-2020:- zapewnia wspólne podejście do wspierania rozwoju społeczności
lokalnych (Art 28-31 Reg CSF), uzupełnione szczególnymi zasadami dotyczącymi poszczególnych funduszy
- umożliwia zintegrowane wykorzystanie wszystkich funduszy objętych zakresem wspólnych ram w poziomie sub-regionalnym do realizacji lokalnych strategii rozwoju
- definiuje jasno elementy i zadania lokalnych strategii i grup działania
Co nowego?
28
• Możliwość finansowania lokalnych strategii rozwoju z kilku funduszy
- Umowa partnerska powinna zdefiniować jak strategia będzie finansowana i z pomocą których funduszy
• "pakiet startowy LEADER"
- Ułatwianie tworzenia grup lokalnych i ich zdolności w tworzeniu strategii oraz wspieranie małych projektów pilotażowych; szkolenie i tworzenie sieci kontaktów w celu przygotowania strategii
• Wsparcie przygotowawcze dla projektów współpracy nieterytorialnej i transnarodowej
• Poziom wsparcia dla LEADER w ramach EFRROW do 80% (90% dla regionów słabiej rozwiniętych) (w obecnym okresie: 50 i 85%)
• W ramach EFRROW minimum 5% środków tego funduszu na poziomie każdego programu musi zostać przeznaczone dla LEADER
28
Przykład strategii rozwoju lokalnego
29
29
Lokalne grupy dzialania
EFRR
EFS EFRROW
EFMR
Wladze lokalne Lokalni przedsiebiorcy Lokalne org.pozarzadowe, spoleczenstwo obywatelskie
Staregia rozwoju regionalnego
Projekt 3EFRROW
Projekt 4EFMR
Koszty funkcjonowani
a przez fundusz glowny
Projekt 1EFRR
Projekt 2EFS
Dziękuję za uwagę!
30