SAĞLIK YAPILARINDA

ERGONOMİ

SAĞLIK VE SAĞLIK YAPILARI;

• Dünya Sağlık Örgütünce; “bedensel, ruhsal ve sosyal iyilik hali” olarak tanımlanan sağlık kavramı,insana özgü gereksinimlerden etkilenen karmaşık bir olgudur. Dolayısıyla bu hizmetlerin gerçekleştirilmesini üstlenen sağlık ocağı, hastane, rehabilitasyon merkezi gibi sağlık yapılarının tasarımı ve yapımı özenli bir organizasyonu gerektirir. Sağlık yapılarında fonksiyonel açıdan işleyen, diğer bir deyişle kullanıcı (hastalar ve çalışan sağlık personeli) gereksinimlerini tam olarak karşılayabilen,ölçüleri, mekansal biçimleri, konumu ve yönlendirilmesiyle uygun mekansal niteliklere sahip, son teknolojiyle donatılmış mekanların tasarlanması, doğru ilişkilendirilmesi, ulaşım ve dolaşımın akıcılığı, söz konusu olanın insan hayatı olması nedeniyle çok daha fazla önem taşır.

• Tüm dünyada sağlık sektöründe yaşanan değişimler, hasta, hasta yakınları ve tıp personelini önemseyen, kullanıcı merkezli, insancıl tasarım yaklaşımıyla iyileştiren sağlık yapıları kavramını oluşturmuştur. Hastane binaları ve çevrelerinin hasta sağlığına etkilerini dikkate alan, yaşam ve bakım kalitesini yükseltecek, hasta sağlığını doğrudan ve olumlu etkileyecek çözümler aranmaya başlanmıştır

HASTANELERDE KORİDORLAR;

• Koridorlarda rahat ve birbirine bakan 4’lü veya 6’lı koltuklar konulmalıdır.

• Yönlendirme levhaları bulunmalıdır.

• Acil girişi, hastaneye yatacak hastalar ve personel girişinden ayrı olmalıdır.

Koridorlar olası en büyük ulaşımlara göre

boyutlandırılmalıdır. Toplu kullanılan

koridorlar en az 1,50 metre genişliğinde

olmalıdır. Hastanın sedyede sevkinin yapıldığı

koridorlar en az2,25metre genişlikte olmalıdır.

Koridorlar

tasarlanırken sedye

genişlikleri ve insan

geçişleri göz önünde

bulundurulmalıdır.

HASTANELERDE ASANSÖRLER;

• Kişilerin, ilaçların, çamaşırların, yiyeceklerin, hasta yatak ve sedyelerinin

dikey ulaşımını sağlamalıdır.Bakım muayene ve tedavi kısımları üst

katlarda olan binalarda, sedyelerin sevkinin yapıldığı asansörler en az 2

adet olmalıdır.

• Yatak taşınmasında kullanılan asansör kabinleri yatağın yanı sıra 2

personel sığacağı şekilde düzenlenmelidir.asansör kabinlerinin iç yüzeyleri

düz, yıkanabilir ve dezenfekte olabilir malzemeden yapılmalı ve zemin

kaygan olmamalıdır.

• Her 100 yatak için çok amaçlı asansör olarak, en az 2 asansör

tasarlanmalıdır. Bunun yanı sıra en az 2 küçük yük asansörü tekerlekli

ufak cihazlar, personel ve ziyaretçiler için mevcut olmalıdır. Asansör kabin

ölçüsü;90x120cm. Asansör boşluğu ölçüsü;125x150cm

HASTANELERDE MERDİVENLER;

• Emniyet nedeniyle merdivenler, gerektiğinde tüm dikey dolaşımı sağlayabilecek düzenlenmelidir.merdivenler her iki taraftan parmaklı küpeştesi ile birlikte tasarlanmalıdır. Acil merdiven olarak döner merdivenlere müsaade edilmez. Merdivenlerin kullanılabilir genişlikleri ve sahanlıkları en az 1,50metre olmalı ve 2,50 metreyi aşmamalıdır. Kapı kanatları merdiven sahanlığının kullanılabilir genişliğini daraltmamalıdır. İstenilen basamak yüksekliği 17cm basamak genişliği ise 28cm’dir. Hastane tüzüğüne göre kapılar acil çıkış yönüne doğru açılmalıdır.

HASTANELERDE RAMPALAR;

HASTANELERDE KAPILAR;

• Kapıların konstrüksiyonlarında hijyenik gereksinimlere önem

verilmelidir. Kapıların üst yüzey kaplamaları, uzun müddet

temizliğe ve dezenfeksiyon maddelerine dayanıklı olmalıdır.

Kapılar duvarlarda olduğu gibi ses yalıtım taleplerine uygun

olmalıdır.

• Normal kapılar: 210 – 220 cm

• Otomobil geçişleri için: 250cm

• Nakliyat araçlarının geçişleri için: 270 - 280cm

• Girişler ve sedyeli hastalar için min. yük.: 350 cm

Sızdırmazlık özelliğine sahip

hermetik otomatik kayar kapılar;

Hijyenik ve fonksiyonel hava

geçirmez kapılar ve kontrollü

geçişin yüksek öncelikte olduğu

yerlerde optimum hijyen ve ses

geçirmezlik özelliklerinin teminat

altına alınmasına olanak sağlar.

SAĞLIK EKİPMANLARİ;

HASTA ODALARI;

• Doğal ışıkla aydınlatılmalıdır.

• Odaların düzenlenmesi sınıf, tür ve hastalığın ağırlığına bağlıdır. 1 yada daha fazla yataklı olabilirler.

• Hasta odaları yeterli hareket serbestliği sağlanacak şekilde ve yataklar 3 taraftan ulaşılabilecek biçimde düzenlenmelidir.

• Yatağın yanında bir şifonyerin konulabileceği kadar yer bırakılmalıdır.

• Masa, televizyon, sandalye koltuk ve gömme dolaplar kullanılabilir.

• 1 yataklı odanın en az büyüklüğü 10 m², 2 ve3 yataklı odanın büyüklüğü

her bir yatak için 8 m² olmalıdır.

• Oda duvarları, yataklar, şifonyer ve vizite arabası ile hasara uğratılmaması

için plastikten veya ahşaptan korumalı yapılmalıdır.

• Yatakların arkasında servis ikmal rayı bulunur. Buradan özel prizlerle

oksijen,vakum ve basınçlı hava alınabilir. Bunun haricinde priz, okuma

lambası, telefon, hemşire çağırma ve radyo entegre edilmiştir.

• Yeni yapılarda lavabo ve wc nin her bir odada bulunması standardize

edilmiştir. Yıkama tezgehı en fazla 86 cm olmalıdır.

MUAYENE ODALARI;

• Görüşme odası en az 6 m² olmalıdır. Muayene odalarının büyüklükleri,

hastanın yatma ve oturma şekline göre tedavi yönünden farklılık

göstermektedir.

• Danışma,bulgu incelemesi, tedavi planlarının tasarımı, protokol fonksiyonları

için optik ve akustik olarak kapalı odalar tasarlanmalıdır.

• 1 yazı masası, en az iki sandalye, röntgen filmine bakma cihazı, soyunma

kabini ve gerektiği taktirde bir yıkama tezgahı donanım olarak düşünülmelidir.

ACİL SERVİSLER;

• Acil servis için en uygun yer giriş katıdır, böylece hasta girişinde

yükseltiye veya basamağa gerek kalmaz.

• İkinci derecede acil hasta bakım yeri, akut hasta bakım yeri ve ambulans

girişinden ayrı olmalıdır

• İkinci derece acil hasta bölgesinde çembersel akış en uygundur

• Kayıt birimi triaj birimine yakın olmalıdır.( Triaj, bu alanda deneyimli

hemşire tarafından gelen hastaların aciliyetinin saptanması işlemidir.)

• Hastanın yürüyerek girdiği bölümden kolaylıkla görünebilir ve ulaşılabilir

olmalıdır.

• Bekleme salonu triaj hemşiresi tarafından görülebilir olmalıdır.

• Hastaların muayene edildiği birimlere doğrudan geçişi olmalıdır.

Acil Hasta Bakım Odaları;

• Alan en azından 3x3.6 metre olmalıdır.

• Yataklar odanın ortasına yerleştirilmelidir.

• Malzemelerin depolandığı bölümler cam veya pleksiglass panellerle

ayrılmalıdır.

Yoğun Bakım Bölümü • Yoğun bakım odaları, tek kişilik ya da koğuş tipi veya her iki grup olarak bulunabilir. Ancak

tek kişilik odalar tavsiye edilmektedir.

• Tek kişilik odalar, en az 13 m2 lik boş alana sahip olmalıdır

• Hem pediatrik hem de erişkin tip yoğun bakımda yataklar arası

• mesafe en az 240 cm olmalıdır

Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesi

• Her hasta bakım alanında, lavabolar ve koridorlar hariç, kuvöz başına asgari 9 m2 lik bir alan bulunmalıdır. Bir kuvöz ortalama 100cmX60cm ölçülerine sahiptir.

• Birden fazla kuvöz olan odalarda iki yatak arası en az 90 cm olacaktır. Bir YDYBÜ odasında 12 bebek istasyonundan fazlası bulunmayacaktır.

Laboratuvarlar

• Öngörüldüğü takdirde üzerinde mikroskop, kimyasal analizatörler,inkübatörler, santrifüjler vb. gibi cihazların yerleştirilmesi için yer olan laboratuvar tipi çalışmalar için çalışma tezgâhı/tezgâhları ve saklama dolapları temin edilmelidir.

• Çalışma alanlarında su şebekesine bağlı lavabolar ve vakum, gaz, hava ve elektrik hizmetlerine erişim imkânı bulunmalıdır.

Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Servisi

• Mahremiyetin sağlandığı tek kişilik tedavi alanlardan oluşmalıdır. Masa veya sedye gerektiren bu alanların her birinde, boş zemin alanı 6,5 m2 den daha az olmamalıdır.

• Tek kişilik odalar şeklinde planlandığı durumlarda odanın büyüklüğü 8 m2 den az olmamalıdır

• Tüm terapi alanlarının tavan yükseklikleri en az 4m olmalıdır. Tedavi alanları gürültülü alanlardır. Bu sebeple ses izolasyonları çok iyi yapılmalıdır.

Aşağıda yer alan tedavi alanlarının çeşidi ve sayısı öngörülen şekilde olmalıdır. ─ Elektroterapi/Ultrasonoterapi; öngörülen sayıda kabinler şeklinde olmalıdır.Her kabin tek kişilik ve en az 8m2 olmalıdır. Kabinlerin en az birinde çok iyi ses izolasyonu olmalıdır. ─ Hidroterapi; küvetler ve havuzların boyutları ve özellikleri öngörülen şekilde olmalıdır. Hastaların havuza veya küvete taşınmasına yönelik düzenek bulunmalıdır. Mahremiyetin sağlandığı, hastaların soyunma ve giyinmesine imkân veren alanlar planlanmalıdır. Havlu/örtü dolapları bulunmalıdır. ─ Whirlpool, 4 hücreli galvanizli havuz, kontrast banyo, sauna, parafin odası ve Türk hamamı; Hidroterapi alanı içinde veya bileşik olabilirler. Ortak alanlar paylaşılabilir. ─ Spor Salonu; çeşitli dallarda hasta tedavisinin, ortak bir alanda hem malzeme hem de insan gücü paylaşılarak yapılmasına imkân veren bir salon bulunmalıdır. Salon en az 45 m2 olmalıdır. Salonun içinde egzersiz merdiveni,egzersiz bisikleti, kondisyon aleti, tam boy aynası, paralel bar, makara sistemli ağırlıklar gibi alet ve donanımlar bulunmalıdır

Morg

• Morg, gerek hastanede gerekse dışarıda ölen kişilerin cesetlerinin ailelerine veya görevli kişilere teslim edilmesi için bekletilen alandır. Burası personel hem de mevtanın yakınları için zor ve hassas bir ortamdır.

• Morgun bulunduğu alan, acil servis, poliklinik, ameliyathane, yoğun bakım, servisler, laboratuvar ve görüntüleme alanlarından bağımsız bir yerde olmalıdır.

Eczane

• Eczanenin büyüklüğü ve burada sunulacak hizmet türleri, kullanılan ilaç dağıtım sistemine, hizmet verilen hasta sayısına ve paylaşılan veya satın alınan hizmetlerin derecesine bağlı olacaktır.

• Eczane odası veya bölümü erişim kolaylığını personel kontrolünü ve güvenliğini sağlayacak bir yerde olacaktır. Bölümler ve donanım,vereceği hizmetin büyüklüğüne uygun olmalıdır. Alt birim eczanesi ise gerekli kalemleri içerecektir; asgari şartlar olarak aşağıdakiler dâhil edilecektir.

• Dağıtım/İlaç hazırlama/ Depolama (dolap, raf ve/veya ayrı oda veya dolap olabilir)