salmonella ve shİgelladocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14salmonella...bulaŞ •İnsana bulaş...
TRANSCRIPT
![Page 1: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/1.jpg)
SALMONELLAVE
SHİGELLA
![Page 2: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/2.jpg)
GASTROENTERİT…
• Mide, incebarsak ve kalınbarsak
(gastrointestinal sistem) iflamasyonu
• Mide üşütmesi
Semptomlar:• Diyare
• Mide bulantısı
• Kusma
• Ateş
• Karın ağrısı
![Page 3: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/3.jpg)
GASTROENTERİT…
Etken
•Virus (%50-70)
•Parazit(%10-15)
•Bakteri(%15-20)
![Page 4: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/4.jpg)
GASTROENTERİT
DİYARE
Barsakta sıvı emiliminin azalması ve kandan barsak lümenine sıvı sekresyonunun artması
Diyare = Dehidratasyon
![Page 5: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/5.jpg)
GASTROENTERİT…
Bulaş Yolları
• Besin
• Kontamine su
• İnfekte bireyle direkt temas
![Page 6: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/6.jpg)
SALMONELLA
![Page 7: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/7.jpg)
SALMONELLA
• Enterobacteriaceae, G(-) çomak
• İnsan ve hayvanlarda yaşamaya adapte olmuş 2300’den fazla serotip
• PNL, makrofajlarda fakültatif intraselüler patojen
![Page 8: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/8.jpg)
• Typhoid Salmonella
S. typhi Typhoid ateşS. paratyphi
• Non-typhoid Salmonella
S.enteritidis GASTROENTERİT
S. typhimurium
![Page 9: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/9.jpg)
NON-TYPHOİD SALMONELLA
• ZoonozTavuk ReptilDomuzSığırKoyunKeçi
• Geniş konak spektrumuna sahiptirler.
![Page 10: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/10.jpg)
S. enteritidis
S. typhimurium
![Page 11: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/11.jpg)
BULAŞ
• İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur.
• Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık %95’i besin kaynaklıdır.
• Başlıca bulaş yolu fekal-oral yoldur.
• Genellikle yumurta, tavuk eti, az pişmiş et, pastörize edilmemiş süt ve süt ürünleri, kontamine sebze
• İnfektif doz 105-108 bakteri
![Page 12: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/12.jpg)
• Günümüzde yumurta kaynaklı S. enteritidis olguları hızla artış göstermekte
• S. enteritidis tavuk yumurtalığını ve yumurta kanalını infekte edip kabuk oluşmadan önce yumurta içeriğini kontamine eder.
• Daha az oranda ise kişisel temas, nozokomiyal infeksiyon, reptillerle direkt temas bulaştan sorumlu.
• Reptillerle temas S. arizona
![Page 13: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/13.jpg)
PATOGENEZ
• Besinle alındıktan sonra mideden ince bağırsağa geçip buraya bağlanır.
• Tip III salgı sistemi aracılığıyla salınan Inv/Spa ile barsak hücreleri içine girip barsak hücrelerini istila eder.
• Konak hücre içerisinde endozom içinde kalır ve hücrenin bazal kısmına hareket eder.
![Page 14: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/14.jpg)
• Prostoglandin ve sitokin salınımı sonucu adenilat siklaz aktivitesi artar.
• Adenilat siklaz cAMP
• Sonuç olarak barsaktan sıvı salınımı artar.
![Page 15: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/15.jpg)
• Endozom bazal membranla temas edince bakteri lamina propria içerisine geçer.
• Makrofaj tarafından fagosite edilir.
• PhoP/PhoQ makrofaj içerisine girişi algılar ve gen ekspresyonu değişir
![Page 16: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/16.jpg)
• LPS modifikasyonu ve dış membran proteini eklenmesiyle makrofaj içerisinde yaşamaya adapte olur.
• İmmun sistemi sağlıklı bireylerde bakteri lamina propria ötesine yayılmaz.
• İmmun sistemi baskılanmış hastalarda bakteri kana karışıp septisemiye yol açar.
![Page 17: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/17.jpg)
VİRULANS FAKTÖRLERİ
• LPS İnflamasyon
• Tip III salgı sistemi Efektör moleküllerin hücre içine girişi
![Page 18: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/18.jpg)
VİRULANS FAKTÖRLERİ…
• Inv/Spa Barsak epitel hücresine
giriş
• PhoP/PhoQ Makrofaj içerisine girişi sağlayan gen ekspresyonu
• Adezinler
• Flagella
![Page 19: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/19.jpg)
KLİNİK
• Kontamine besinin alınmasından 6-48 saat sonra bulantı, kusma,abdominal ağrı diyare başlar.
• Klinik olarak gastroenterit etkeni diğer patojenlerle aynı semptomlara neden olur.
• Semptomlar 1-3 gün sürer.
![Page 20: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/20.jpg)
• Dışkı gevşek ve genellikle kansız.
• İmmun yeterli kişilerde kendiliğinden iyileşme eğilimde
• İmmun baskılanmış kişilerde bakteriyemi ve mortalite riski yüksek
![Page 21: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/21.jpg)
• İmmun sistemi yeterli kişilerde bakteriyemi oranı %5
• İmmunsuprese hastalarda bakteriyemi oranı %40-80
• İnfekte kişilerin %0.1’i kronik taşıyıcı olmakta
![Page 22: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/22.jpg)
RİSK GRUPLARI
• Kreşe giden çocuklar
• Yurtta yaşayan öğrenciler
• Askeri personel
• Seyahat edenler
• Yaşlılar
![Page 23: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/23.jpg)
TANI
KÜLTÜR
• Selektif besiyerine ekim yapılmalı (Mc Conkey, HE, SS, EMB..)
• L (-) koloniler biyokimyasal deneyler
• İdentifikasyon için O ve H antiserumlarıyla aglutinasyon
• Çoğaltma besiyeri (S ve GN buyyon)!!!!
![Page 24: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/24.jpg)
TEDAVİ
İMMUN SİSTEMİ YETERLİ BİREYLERDE;
• Rehidratasyon ile sıvı kaybı dengelenmeli.
• Antibiyotik kullanımına gerek yok.
• Antibiyotik tedavisi hastalığın iyileşmesinde etkisiz ve taşıyıcılığı artıyor.
![Page 25: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/25.jpg)
TEDAVİ
• Bebekler (< 3 ay)
• Yaşlılar
• Immunsuprese hastalar gibi septisemi riski yüksek olan hastalarda
ANTİBİYOTİK TEDAVİSİ ŞART!!!!
![Page 26: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/26.jpg)
• Ampisilin
• Amoksisilin
• Gentamisin
• SXT
• Siprofloksasin
• 3. kuşak sefalosporinler
• Kloramfenikol
tedavide kullanılabilen antibiyotiklerdir.
![Page 27: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/27.jpg)
ANTİBİYOTİK
DUYARLILIK DENEYİ YAPILMALI MI?
![Page 28: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/28.jpg)
• Artan oranda antibiyotik direnci bildirimi !!!
• Antibiyotik duyarlılık deneyi şart!!!
![Page 29: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/29.jpg)
DİRENÇ
• 1980 oldukça duyarlı
• 1990 artan oranda Amp, C, SXT direnci
• 1990 S.typhimurium definitive faj tip 4 (Amp, C, SXT, T, S dirençli)
![Page 30: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/30.jpg)
• Amerika’da izole edilen suşların %8-9’u DT104
• Fransa, Yugoslavya, Tunus, Amerika, Afrika da GSBL (+) suşlar bildirildi
![Page 31: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/31.jpg)
• CDC’nin 2003 yılında yaptığı sürveyans çalışmasında, Nontyphoid salmonellaların
%17,9 CLSI altgruplarının 2 veya fazlasına
%10,1 CLSI altgruplarının 5 veya fazlasına dirençli
%9,3 Amp, C, S, SXT, T dirençli
![Page 32: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/32.jpg)
• Türkiye’de dışkıdan Salmonella izolasyonu oranı %2-11
• 1980 S. Typhimurium
• 1990 S. enteritidis
![Page 33: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/33.jpg)
TÜRKİYE’DE DİRENÇ
• Amp %25-60
• SXT %20-50
• CIP %1-2
![Page 34: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/34.jpg)
SHIGELLA
![Page 35: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/35.jpg)
• Enterobacteriacea, hareketsiz, L(-), G(-) çomak
• Moleküler açıdan E.coli’ye çok yakın
• Dizanteri etkeni
• Gelişmekte olan ülkelerde yüksek morbidite ve mortalite
![Page 36: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/36.jpg)
4 serogrup
• Serogrup A - S.dysenteriae :12 serotip
• Serogrup B - S.flexnerii :6 serotip
• Serogrup C - S.boydii :18 serotip
• Serogrup D - S.sonnei :1 serotip
![Page 37: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/37.jpg)
EPİDEMİYOLOJİ
Bulaş
• Fekal-oral yolla bulaş
• Sinekler mekanik vektör olabilir
• Dışkı ile kontamine sebze, su
• İnfeksiyöz doz 10-100 mikroorganizma!!!!
• Tek rezervuar primatlar
• İnsidens 1-4 yaş arasında en yüksek
![Page 38: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/38.jpg)
• Epidemik dizanterinin primer etkeni S.dysenteriae tip I
• Diğer serogruplar genellikle endemik shigellozdan sorumlu
• Ülkenin gelişmişliğine bağlı olarak topumdaki predominan serogrup ve serotip değişmekte
![Page 39: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/39.jpg)
• Gelişmekte olan ülkelerde, <5 yaş çocuklarda ishal vakalarının %10’undan; ishale bağlı ölümlerin %75’inden Shigella sorumlu
• Uzakdoğu ve Ortadoğuda S.dysenteriae tip I mortalite oranı %20-25
• Gelişmiş ülkelerde mortalite %1’den az
![Page 40: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/40.jpg)
WHO VERİLERİ
– Gelişmekte olan ülkeler 163.2 milyon vaka
– Gelişmiş ülkeler 1.5 milyon vaka
– Her yıl yaklaşık 1,1 milyon kişi ölmekte
– Gelişmekte olan ülkelere seyahat edenler arasında 58000 shigelloz vakası bildirilmiş
– Tüm vakaların %69’u ve ölümlerin %61’i 5 yaşından küçük çocuklar
![Page 41: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/41.jpg)
PATOGENEZ
• Ağız yoluyla alınan bakteri kalın barsağa geldiğinde M hücrelerine bağlanır.
• Endositoz yoluyla subepiteliyal boşluğa alınır.
• Makrofajlar tarafından fagosite edilir.
• Fagozom erir ve bakteri makrofajın sitoplazmasında serbest kalır
![Page 42: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/42.jpg)
• İnfekte makrofajdan IL-1 salınır ve infeksiyon bölgesine PNL göçü başlar.
• İnfekte makrofaj apoptozisle parçalanır ve bakteri bazolateral yüzeyde serbest kalır.
• Göç eden PNL’lerin hücreler arası sıkı bağlantıları bozmasıyla bakteri tekrar subepitelyal boşluğa girer.
![Page 43: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/43.jpg)
• Bakteri endositik vakuol aracılığıyla enterosit içine alınır.
• Endositik vakuol parçalanır ve bakteri hücre içinde serbest kalır.
• Hücre içinde çoğalırken polar aktin polimerizasyonu sonucu lokomotif hareketine benzer bir hareketle komşu hücreye geçerler.
![Page 44: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/44.jpg)
• Enfekte enterosit parçalanır ve böylece kalın barsak epiteli dejenere olur.
• Bu dejenerasyon sonucu kan, mukus ve inflamatuvar aracılar lümene geçer.
![Page 45: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/45.jpg)
SHIGA TOKSİN
• S.dysenteriae tip 1 Shiga toksin
• Vasküler endotele etki eder.
• Toksin A ve B yapıtaşlarından oluşur.
• Toksin, B subuniti ile hücre membranına bağlanır ve hücre içine girer.
• N-glikozidaz yapısında olan A subuniti ribozomun RNA yapısına etki eder.
![Page 46: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/46.jpg)
• Sonuç olarak protein sentezinin durmasına ve vasküler endotelin parçalanmasına neden olur.
• Esas hedef yeri glomerüllerdeki vaskuler endoteldir. Major ven ve arterlere etki etmez.
• Glomerüllerdeki damarlara etki ederek Hemolitik üremik sendroma neden olur.
![Page 47: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/47.jpg)
![Page 48: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/48.jpg)
KLİNİK
Semptomlar
• Şiddetli karın ağrısı
• Yüksek ateş
• Kanlı mukuslu ishal (herzaman değil!!!!!)
• Bulantı, kusma
• Günde 10-20 kez kadar sık ve miktarı az dışkılama
• Semptomlar diğer etkenlerden ayırıcı değil
• İnkübasyon süresi 2-4 gün
• Bağışıklı sistemi sağlıklı olanlarda 5-7 gün
![Page 49: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/49.jpg)
• Klinik bulgular etken olan serogruba göre değişiklik gösterir.
• S.sonnei hafif seyirli (sulu ishal)
• S.dysenteriae en ağır şigelloz tablosu
![Page 50: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/50.jpg)
Komplikasyonlar
• Hemolitik üremik sendrom ( Hemolitik anemi,trombositopeni ve akut böbrek yetmezliği)
• Reiter sendromu (artrit, üretrit, konjunktivit) (Özellikle HLA-B27 taşıyanlarda)
• Seizure!!!!!!
• Proktitis (Rektum iltihaplanması)
![Page 51: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/51.jpg)
TANI
1.KÜLTÜR
2.MOLEKÜLER YÖNTEMLER
3.ELISA
![Page 52: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/52.jpg)
KÜLTÜR
• Alınan örnek hemen laboratuvara gönderilmeli.
• Laboratuvara gelen örnek hemen işleme alınmalı.
• 2 saatten fazla bekletilmemeli
• Laboratuvara gönderilme gecikecekse örnek Cary Blair transport mediumu ya da buffered glycerol saline’e alınmalı.
![Page 53: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/53.jpg)
• Birden fazla dışkı örneğinin alınması izolasyon oranını artırır
• Dışkı örneği en azından 2 farklı selektif besiyerine ekilmeli
• Mac Conkey, Hektoen enterik agar, SS agar, EMB agar, XLD agar kullanılabilir
• Çoğaltma besiyeri kullanılmalı
![Page 54: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/54.jpg)
• Zenginleştiri besiyeri olarak GN buyyon kullanılabilir.
• Selenit buyyon Shigella için uygun değil.
• Zenginleştirici besiyeri 6-8 saat inkübe edildikten sonra selektif besiyerine yayılır.
• Selektif besiyerleri aerobik ortamda 37 °C’de 24 saat inkübe edilir.
• L (-) kolonilerden çeşitli besiyerlerine pasaj alınıp biyokimyasal analiz yapılır. (TSI,ureaz,lizin,MIO, sitrat, VP)
![Page 55: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/55.jpg)
Laktoz (-)
H2S (-)
Gaz (-)
Üreaz (-)
Lizin dekarboksilaz (-)
Ornitin dekarboksilaz (+) S.boydii ve S.sonnei
Lizin deaminaz (-)
Hareketsiz (S.flexnerii tip 6 hariç)
VP (-)
![Page 56: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/56.jpg)
• Serogrup ve serotip spesifik antiserumlarla aglutinasyon bakılıp identifikasyon tamamlanır.
• Laktoz (-) E.coli suşlarına dikkat!!!!!!!
• Mucate!!!! ve asetat reaksiyonları ayırımda yardımcı.
![Page 57: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/57.jpg)
PCR
• Spesifik gen bölgelerini (ıpa) çoğaltan pimerler kullanarak hızlı ve oldukça duyarlı tanı mümkün
• Oldukça pahalı
• Epidemiyolojik ve bilimsel araştırmalarda kullanılmakta
![Page 58: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/58.jpg)
ELISA
• Dışkıda S.dysenteriae’nin Shiga toksininin varlığını saptamaya yönelik testler mevcut.
• Ipa proteinlerine spesifik monoklonal antikorların kullanıldığı ELISA bazlı testler
![Page 59: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/59.jpg)
TEDAVİ…
• Dehidratasyonun dengelenmesi ilk adımolmalı.
• Antibiyotik tedavisi hastalığın ciddiyetine,hastanın yaşına ve infeksiyonun yayılmariskine bağlıdır.
• Antibiyotik tedavisi; hastalık süresini 5-7 günden 3 güne indirir, bakterinin dışkıda atılım süresini azaltır.
![Page 60: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/60.jpg)
…TEDAVİ
• Amp
• SXT
• CIP (>17 yaş)
• Nalidiksik asit
• CRO
![Page 61: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/61.jpg)
• 495 Shigella izolatının dahil edildiği bir sürveyans çalışmasında ( CDC, 2003)
S.sonnei %87,7
S.flexnerii %10,3
S.boydii %1,0
S.dysenteriae %0,4
![Page 62: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/62.jpg)
• Türkiye’de Shigella izolasyon oranı %2-9
• 1995’e kadar S.flexnerii predominan
• Daha sonraki yıllarda S.sonnei predominan hale geldi.
![Page 63: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/63.jpg)
%78,8 Amp direnci
%38,2 SXT direnci
%8,9 C direnci
%3,6 Amp, SXT, C, T, S
%9,1 Direnç saptanmadı
• CIP ve CRO direnci saptanmadı.
![Page 64: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/64.jpg)
TÜRKİYE’DE DİRENÇ
• Amp %30-50
• SXT %30-50
• CIP %1-2
![Page 65: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/65.jpg)
KORUNMA
• El yıkama alışkanlığı
• İnfekte bireyler yemek hazırlamamalı
• Meyveler ve sebzeler yıkanmalı
• Şüpheli durumlarda su içilmeden önce kaynatılmalı
• Besinler iyice pişirilmeli
• Çapraz kontaminasyonu önlemek için pişmemiş besinlerin hazırlanmasında kullanılan (bıçak, çatal kaşık) malzemeler işlem bittikten sonra iyice yıkanmalı.
![Page 66: SALMONELLA VE SHİGELLAdocs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/14Salmonella...BULAŞ •İnsana bulaş kontamine hayvan ürünleri ile olur. •Salmonella infeksiyonlarının yaklaşık](https://reader030.vdocuments.net/reader030/viewer/2022040510/5e55f981a1f93c11d46dace1/html5/thumbnails/66.jpg)