salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner
TRANSCRIPT
![Page 1: Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042602/55aa46021a28ab78658b484d/html5/thumbnails/1.jpg)
AĞRI, AJİTASYON ve DELİRYUMUN
DEĞERLENDİRİLMESİ
Türk Yoğun Bakım Hemşireleri Derneğiİ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Anesteziyoloji A.B.D.
Yoğun Bakım Bilim Dalı Reanimasyon ÜnitesiEbru KIRANER
12-15 Kasım 2014
![Page 2: Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042602/55aa46021a28ab78658b484d/html5/thumbnails/2.jpg)
AĞRI• Ağrı subjektif ve
çok boyutlu bir deneyimdir
• Hastanın ifade ettiği, söylediği şeydir
• Söylüyor ise vardır
McCaffery, 1979
• YB deneyimi olan hastaların , %63’ünün hafiften şiddetliye ağrı yaşa-dıklarını,
• YB’da yatan 5150 hastanın, %61’nin
ağrı yaşadığını, %33’ünün ise neredeyse sürekli ağrılı olduğunu
(Puntillo KA., 1990;Puntillo KA, 1994; Puntillo KA, 2001; Stanik-Hutt J et al., 2001) Bruster S, Jarman B, Bosanquet N et al. (1994). National survey of hospital patient.British Medical Journal 309: 1542–1546.
![Page 3: Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042602/55aa46021a28ab78658b484d/html5/thumbnails/3.jpg)
• Çeşitli amaçlarla kullanılan kateterler, • Drenlerin takılması ve çıkartılması, • Endotrakeal tüp takılması ve çıkartılması, • Uzun süre hareketsiz kalma, pozisyon değiştirilmesi• Yaralar ve basınç yaraları, yara bakımı, • Noninvazif ve invazif ventilasyon yöntemleri, • Aspirasyonlar (trakeal ve endotrakeal), • Pansuman değişimleri, mevcut hastalık,• Ameliyat bölgesi, süresi, özelliği ile insizyonun tipi,• Ameliyat sırasında hastanın pozisyonu ve rehabilitasyonuygulamaları
NEDEN YB HASTASI AĞRI HİSSEDİYOR??
![Page 4: Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042602/55aa46021a28ab78658b484d/html5/thumbnails/4.jpg)
• Hastanın Kendisinin Ağrı Bildirimi (Self Reporting)
• Ağrıya neden olan durumların varlığını belirlemek
( pozisyon değişimi, aspirasyon, pansuman…)• Ağrı davranışlarını izlemek• Fizyolojik belirtilerden yararlanmak• Kayıt tutmak • Davranışsal ağrı ölçeklerinden yararlanmak• Hasta yakınlarının bilgisine başvurmak
YB’da AĞRI DEĞERLENDİRMEDE
![Page 5: Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042602/55aa46021a28ab78658b484d/html5/thumbnails/5.jpg)
YOĞUN BAKIMDA AĞRIHastanın Kendisinin Ağrı Bildirimi (Self Reporting)
![Page 6: Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042602/55aa46021a28ab78658b484d/html5/thumbnails/6.jpg)
YB’a özgü ağrının davranışsal ve davranışsal-fizyolojik belirtilerinin yer aldığı ağrı tanılama araçları;
• Davranışsal Ağrı Ölçeği (Behavioral Pain Scale)
• Yoğun Bakım Ağrı Gözlem Formu (Critical-Care Pain Observation Tool-CPOT)
• Ağrı Tanılama ve Girişim Formu (Pain Assessment And Intervention Notation Algorithm P.A.I.N.)
• Yetişkinler İçin Sözel Olmayan Ağrı Ölçeği (Nonverbal Adult Pain Scale)
• Ağrı Tanılama Algoritması (Pain Assessment Algorithm)
YOĞUN BAKIMDA AĞRI
![Page 7: Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042602/55aa46021a28ab78658b484d/html5/thumbnails/7.jpg)
Yetişkinler İçin Sözel Olmayan Ağrı Ölçeği (Nonverbal Adult Pain Scale)Yüz İfade veya
gülümseme yokBazen yüzünü buruşturma,ağlama, kaşlarını çatma,başını öne doğru eğme
Sıklıkla yüzünüburuşturma, ağlama,kaşlarını çatma, başını öne doğru eğme
Hareket Sessizce yatış normal pozisyon
Dikkatli ve yavaş hareket etme
Huzursuz, yerinde duramama, aşırı hareket etme
Uyanıklık Sessizce yatışVücudunu veellerini hareketettirememe
Ağrıyan vücut bölgesinde gerginlik ve hassasiyet
Katı, sert görünüm
Fizyoloji ( yaşam bulguları)
Stabil yaşam bulguları 4 saat içinde değişiklik yok
4 saat içinde*SKB>20mmHg artmaKalp hızı>20/dk artmaSS>10 /dk arttma
4saat içinde*SKB>30mmHg artmaKalp hızı>25/dk artmaSS >20 / dk arttma
Solunum **SS/ ***SpO2Ventilatöre uyumlu
4 saat içinde**SS>10 veya ventilatöreorta düzeyde uyumsuz***SpO2 %5 azalma
4 saat içinde**SS>20 ventilatöreciddi uyumsuzluk***SpO2 %10 azalma
*SKB= Sistolik kan basıncı, **SS= Solunum Sayısı, ***= SpO2= Oksijen satürasyonu
![Page 8: Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042602/55aa46021a28ab78658b484d/html5/thumbnails/8.jpg)
HASTA YB’a Geldiğinde; ölüm korkularının
canlandığı ( ANKSİYETE) kaygının
en üst düzeye yükseldiği görülür.
* Hastalar korkmuş, kaygılı ve engellenmiş hissederler
HASTAM NE HİSSEDİYOR??
![Page 9: Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042602/55aa46021a28ab78658b484d/html5/thumbnails/9.jpg)
• ANKSİYETE: Endişe, belirsizlik, huzursuzluk, Üzüntü “ İnsan varoluşunun temelinde vardır” “ Varoluşa karşı yokoluş gerçeğinin algılanmasıdır”
• Ajitasyon: Bedensel hareketlerinde eşlik ettiği heyecanlanma hali
HASTAM NE HİSSEDİYOR??
![Page 10: Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042602/55aa46021a28ab78658b484d/html5/thumbnails/10.jpg)
Neden Ajitasyon Oluyor??48 saatten uzun süre mekanik ventilatör tedavisi almış 150
yoğun bakım hastasında yapılan çalışmada hastaların bu deneyimlerini ortak tanımlama şekli;
• Anksiyete • Korku• Ağrı • Uykusuzluk• Çaresizlik • Kontrol kaybı• Yalnızlık
![Page 11: Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042602/55aa46021a28ab78658b484d/html5/thumbnails/11.jpg)
Neden Ajitasyon Oluyor Çevresel uyaranlar ( monitörler,
pompalar, ışık, gürültü...)
** Yoğun bakım ünitesinin alışılmadık karmaşık görüntüsü
İnvaziv işlemler ( kateterler, dializ, hemofiltrasyon...)
İletişimdeki yetersizlikler (entübasyon tüpü, trakeostomi)
Mahremiyet eksikliği
Uyku yoksunluğu…
![Page 12: Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042602/55aa46021a28ab78658b484d/html5/thumbnails/12.jpg)
AJİTASYONU NASIL DEĞERLENDİRELİM
Ramsay Sedasyon Skalası (RSS)Sedasyon Ajitasyon Skalası (SAS)Motor Aktivite Değerlendirme Skalası (MAAS)Ricmond Sedasyon Ajitasyon Skalası (RASS) Vancouver Etkileşim ve Sakinlik Skalası (VICS)Gözlemci Uyanıklık/Sedasyon Değerlendirme
Skalası (OAAS)COMFORT---sadece çocuklarda
![Page 13: Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042602/55aa46021a28ab78658b484d/html5/thumbnails/13.jpg)
RAMSEY SEDASYON SKALASI 11 Uyanık, endişeli, huzursuz,veya ikisi birden
2 2 Uyanık,koopere,oryante, sakin
33 Uyuyor,sözlü uyarıya yanıt veriyor
4 4 Uyuyor,ağrılı uyarıya ılımlı yanıt veriyor
55 Uyuyor, ağrılı uyarıya yavaş yanıt var
66 Uyuyor,ağrılı uyarıya yanıt yok
Ramsey MA, et al. BMJ 1974, 2:656-659
![Page 14: Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042602/55aa46021a28ab78658b484d/html5/thumbnails/14.jpg)
RİKER SEDASYON-AJİTASYON SKALASI (SAS)Skor DURUM AÇIKLAMA
7 Tehlikeli ajite Endotrakeal tüpü, kateterleri çeker, yataktan kalkmaya çalışır ve debelenir, çalışanlara saldırır.
6 Aşırı ajite ET ısırır, sık sözlü uyarılara rağmen sakinleşmez, fiziksel müdahale gerektirir.
5 Ajite Anksiyöz veya hafif ajite, oturmaya çalışır, sözlü uyarılar ile sakinleşir.
4 Sakin ve koopere
Sakin, kolayca uyanır, emirlere uyar.
3 Sedatize Sözlü veya hafif sarsma ile uyanır, tekrar uyur, basit emirlere uyar.
2 Aşırı sedatize Fiziksel uyarı ile uyanır fakat iletişim kurulamaz, emirlere uyamaz.
1 Farkında değil Uyarılara minimal yanıt veya yanıtsız, iletişim kurulamaz, emirlere uyamaz.
![Page 15: Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042602/55aa46021a28ab78658b484d/html5/thumbnails/15.jpg)
MOTOR AKTİVİTE DEĞERLENDİRME SKALASI (MAAS)
Skor DURUM AÇIKLAMA
6 Tehlikeli ajite Endotrakeal tüpü ve kateterleri çeker, yataktan kalkmaya çalışır ve debelenir, çalışanlara saldırır.
5 Ajite ETT ısırır, sık sözlü uyarılara rağmen sakinleşmez, fiziksel müdahale gerektirir.
4 Huzursuz vekoopere
Uyarıya gerek yoktur, hasta çarşafla veya tüple oynar, üzerini açar, emirlere uyar.
3 Sakin ve koopere Uyarıya gerek yoktur, hasta örtü ve giysilerini amaçlı olarak düzeltebilir, emirlere uyar.
2 Dokunma veyaadına yanıt veren
Dokunulduğunda ve adı ile seslenildiğinde gözlerini açar veya kaşlarını kaldırır veya başını uyarının geldiği tarafa çevirir veya ekstremitelerini hareket ettirir.
1 Sadece aşırıuyarıya yanıt veren
Sadece aşırı uyarı ile gözlerini açar veya kaşlarını kaldırır veya başını uyarının geldiği tarafa çevirir veya ekstremitelerini hareket ettirir.
0 Yanıtsız Aşırı uyarıya rağmen yanıt yoktur.
![Page 16: Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042602/55aa46021a28ab78658b484d/html5/thumbnails/16.jpg)
VANCOUVER ETKİLEŞİMİ VE SAKİNLİK SKALASI (VICS)
Etkileşim Skoru / 30Çok
uyumluUyumlu
Az Uyumlu
Az uyumsu
z
Uyumsuz
Ciddi Uyumsuz
Hasta etkileşimi 6 5 4 3 2 1
Hasta iletişimi 6 5 4 3 2 1
Hastadan alınan bilginin güvenilirliği 6 5 4 3 2 1
Hasta işbirliği 6 5 4 3 2 1
Sorulara cevap vermek için hastanın teşvik edilmeye ihtiyacı var
1 2 3 4 5 6
Sakinlik Skalası / 30Çok
uyumluUyumlu
Az Uyumlu
Az uyumsu
z
Uyumsuz
Ciddi Uyumsuz
Hasta sakin görünmekte 6 5 4 3 2 1
Hasta huzursuz görünmekte 1 2 3 4 5 6
Hasta endişeli görünmekte 1 2 3 4 5 6
Hasta yatağının içinde rahatsız hareket ediyor
1 2 3 4 5 6
Hasta tüp/damar yolunu çekiyor 1 2 3 4 5 6
![Page 17: Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042602/55aa46021a28ab78658b484d/html5/thumbnails/17.jpg)
GÖZLEMCİ UYANIKLIK/SEDASYON
DEĞERLENDİRME SKALASI (OAAS)
66 AjiteAjite
55 Normal tonla, doğru yanıt veriyorNormal tonla, doğru yanıt veriyor
44 Normal tonla, uykulu yanıt veriyorNormal tonla, uykulu yanıt veriyor
33 Bağırınca veya tekrarlayınca yanıt veriyor Bağırınca veya tekrarlayınca yanıt veriyor
22 Yanlızca, sarsınca yanıt veriyorYanlızca, sarsınca yanıt veriyor
11 Uyuyor,ağrılı uyarıya yanıt yokUyuyor,ağrılı uyarıya yanıt yok
Chernik DA, et al. J Clin Psychopharmacol. 1990;10:244-51.
![Page 18: Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042602/55aa46021a28ab78658b484d/html5/thumbnails/18.jpg)
RICHMOND AJİTASYON SEDASYON SKALASI (RASS)
![Page 19: Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042602/55aa46021a28ab78658b484d/html5/thumbnails/19.jpg)
DELİRYUM Hızlı başlayan, dalgalı seyir
gösteren, çok farklı nedenlerden dolayı ortaya çıkan
• bilinç, • algılama, • düşünce, • uyku değişimlerinin eşlik ettiği,
yaygın ve genellikle geri dönüşümlü bir organik mental sendromdur.
Treatment of ICU Delirium: Is It Time to Stop Being Tpycal? Caballero GC. ; 2010
![Page 20: Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042602/55aa46021a28ab78658b484d/html5/thumbnails/20.jpg)
NEDEN ÖNEMLİDeliryumun;
• Yoğun bakımda ve dolayısıyla hastanede kalış süresini uzattığını
• Hatta yüksek mortalite
oranlarıyla ilişkili olduğunu
• Yaklaşık %30 maliyet artışına neden olduğunu
Ely, et al, JAMA 2004; 291: 1753-1762Lin, SM CCM 2004; 32: 2254-2259Ouimet, et al, ICM 2007: 33: 66-73
• Uzun süreli bellek bozukluğu ile demansa gidebileceğini
• Rutin bakımda; protokol kullanarak, uyanık olma ve erken tanıma ile % 30 azaltılabilir olduğunu
• YB Hastalarında %70 gibi yüksek oranlarda deliryumun doğru teşhis edilemediğini biliyoruz
Pisani MA. Am J Respir Crit Care Med. 2009;180:1092-97Treatment of ICU Delirium: Is It Time to Stop Being
Tpycal? Caballero GC, et al. 2010.
![Page 21: Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042602/55aa46021a28ab78658b484d/html5/thumbnails/21.jpg)
HANGİ SIKLIKTA GÖRÜLÜR% 16 - % 89
Delirium in Critically Ill Patients
Epidemiology, Pathophysiology, Diagnosis and Management Irene J. Zaal and Ar jen J.C. Slooter Drugs 2012; 72: 1457-1471
% 45 - % 87 Delirium in the ICU: an overview Cavallazzi R, Mohamed Saad M, Marik P.E Annals of Intensive Care 2012, 2:49
% 9 - % 71 A Clinical Update on Delirium: From
Early Recognition to Effective Management Cerejeira J, Mukaetova-Ladinska E.B Nursing Research and Practice, 2011;12
%20-80 Cerrahi YB
%75 olgu fark
edilmez.
Ryan D J et al. BMJ Open 2013; Rothschild et al. Arch Int Med. 2000; Burns et al. JNNP. 2004
![Page 22: Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042602/55aa46021a28ab78658b484d/html5/thumbnails/22.jpg)
KLİNİK ÖZELLİKLERİ 1. Bilinç bulanık ve sislidir. Bilinçte
dalgalanmalar sık görülür
2.2. İstemli ve spontan dikkat fonksiyonları bozulmuştur
3.3. Ortam değişikliğinde ve geceleri hastada yönelim bozukluğu artar
4.4. Tespit, anlık ve yakın bellek bozulmuştur. Unutkanlık sık görülür
5.5. Görme, işitme ve dokunma halüsinasyonları ve illüzyonları sık görülür
![Page 23: Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042602/55aa46021a28ab78658b484d/html5/thumbnails/23.jpg)
KLİNİK ÖZELLİKLERİ 6.6. Amaca yönelik düşünme, planlama,
anlamlı bir şekilde entegre etme bozulmuştur.
7.7. Konuşma sıklıkla basınçlı ve tekrarlayıcıdır. Deliryumdaki bireyle iletişim kurmak oldukça güçtür
8.8. Bazı hastalarda maniyi andıran neşeli ve coşkulu bir durum bazılarında ise anksiyete ile birlikte depresyon görülebilir
9.. Gündüz letarjik, gece ise uyarılmış haldedir.
![Page 24: Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042602/55aa46021a28ab78658b484d/html5/thumbnails/24.jpg)
RİSK FAKTÖRLERİHAZIRLAYICI İleri yaş Hastalık şiddeti ( Büyük cerrahi
operasyonlar, yanık, diyaliz, terminal dönem, inme, kanser
Duyusal bozukluk (özellikle de görme ve işitme)
Dehidratasyon
TETİKLEYEN- ORTAYA ÇIKARAN
Fiziksel sınırlılık Malnütrisyon Üç ve daha fazla ilaç
kullanımı Üriner kateterizasyon Herhangi bir iatrojenik
olay
![Page 25: Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042602/55aa46021a28ab78658b484d/html5/thumbnails/25.jpg)
DSM-IV ÖLÇÜTLERİNE GÖRE
DELİRYUM
Akut Başlangıçlı
Bilinç Bozukluğu
Mental durumda
dalgalanma
Dikkat bozukluğuBiliş ve algı
değişikliği
İllüzyon / halusinasyon
Morandi A, et al. Intensive Care Med. 2008;34:1907-1915.
![Page 26: Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042602/55aa46021a28ab78658b484d/html5/thumbnails/26.jpg)
NEDENLERİ ve TANISI Deliryumun olası nedenleri çok fazladır, her
zaman nedeni / leri belirlemek kolay değildir “VITAMINS” (Packard, 2001) ve “I WATCH DEATH” (Krahne,Heyman ve Spies,
2007) kapsamlı iki rehber geliştirilmiştir.
icu.delirium.org
![Page 27: Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042602/55aa46021a28ab78658b484d/html5/thumbnails/27.jpg)
VITAMINSV: Vascular (Vasküler): Sağ nondominant hemisfer enfeksiyonu,
hipoksi iskemik ensefalopati, hipertansif ensefalopati, komplike migren.I: Infectious (İnfeksiyon): Herpes simplex ya da diğer viral ensefalit,
pnömoni, bakteriyal ya da fungal meningoensefalit, HIV ensefaliti, nörosfiliz, lyme hastalığı.
T: Traumatic (Travma): Kapalı kafa travması, subdural hematom. Toxic (Toksik): Alkol/madde etkileşimi ya da yoksunluğu, toksinler, fiziksel ajanlar.A: Autoimmune (Otoimmün): Sistemik lupus eritomatozus, serebral
vaskülit, antitiroid antibadiler.
M: Metabolic (Metabolik)I: Iatrogenic (Iatrojenik): Çok sayıda ilaç kullanımı, ilaç etkileşimleri,
opioidler, antikolinerjikler, steroidler, psikotrop ilaçlar gibi.N: Neoplastic (Neoplasm): Primer beyin tümörü, metastatik beyin
hastalığı.S: Seizures (Nöbetler): Nöbet sonrası durum, kısmi tam nöbet,
nonkonvulsif epilepsi durumu.
![Page 28: Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042602/55aa46021a28ab78658b484d/html5/thumbnails/28.jpg)
I WATCH DEATH:I ( Infections): İnfeksiyonlarW ( Withdrawal): YoksunlukA ( Acute metabolic): Akut metabolik durumlarT ( Trauma):TravmaC (CNS pathology): S. Sinir Sistemi patolojileriH ( Hypoxia): HipoksiD ( Deficiences):Yetersizlikler/ YetmezliklerE ( Endocrinopathies): EndokrinopatilerA ( Acute vascular events):Akut vasküler olaylarT ( Toxins/Drugs):Toksinler/ İlaçlarH ( Heavy metals): Ağır metaller
![Page 29: Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042602/55aa46021a28ab78658b484d/html5/thumbnails/29.jpg)
DELİRYUM TİPLERİ Hiperaktif- Hiperalert Tip:
Psikomotor hareketlilik çok belirgindir.
Hipoaktif – Hipoalert Tip:Tüm psikomotor faaliyette ve uyanıklıkta azalma ile karakterizedir.
Mixt Tip:Her iki durum da düzensiz olarak aynı hastada görülür.
Hiperaktif Deliryum
Mixt Deliryum
Hipoaktif Deliryum
![Page 30: Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042602/55aa46021a28ab78658b484d/html5/thumbnails/30.jpg)
• 614 Yoğun Bakım hastası
• Hiperaktif % 1.6• Hipoaktif % 43.5• Mixed % 54.1 Delirium and its motoric subtypes: a study of 614 critical ill patients Peterson JF, Pun BT, Dittus RS J Am Geriatr Soc, 2006;54:479-484
![Page 31: Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042602/55aa46021a28ab78658b484d/html5/thumbnails/31.jpg)
PROGNOZ
40%
25%
35%
Recovery Permanent Cognitive Impairment Mortality
![Page 32: Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042602/55aa46021a28ab78658b484d/html5/thumbnails/32.jpg)
A: Deliryum Belirleme TestleriA: Deliryum Belirleme Testleri1- Tarama araçları:
Hemşire Deliryum Derecelendirme SkalasıNEECHAM Konfüzyon SkalasıKlinik Konfüzyon Değerlendirmesi (CAC-C)Konfüzyon Derecelendirme Skalası (CRS)
2- Tanı koyma araçları:DSM-IV (DSM-IV-Diagnostic and Statistical Manual for Mental Disorders)Konfüzyon Değerlendirme Metodu (CAM)Deliryum Semptom Görüşmesi (DSG)Deliryum Skalası (D S )Global Erişilebilirlik Derecelendirme Skalası (GEDS)
B: Deliryum Şiddetini Belirleyen Testler :B: Deliryum Şiddetini Belirleyen Testler :Deliryum Derecelendirme Skalası (DRS) Memorial Deliryum Değerlendirme Skalası (MDDS)
![Page 33: Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042602/55aa46021a28ab78658b484d/html5/thumbnails/33.jpg)
Rathier MO, Hosp Pract (Minneap). 2011 Oct;39(4):96-106. .
Deliryum Tarama Araçları
Neelon and Champagne
(NEECHAM) Confusion
Scale
3 ölçekten oluşur
• bilişsel fonksiyon, davranış ve fizyolojik kontrol.
Yatak başında hemşire tarafından 10 dk da uygulanabilir
Skor: 0-19 ciddi deliryum,
20-24 hafif erken deliryum,
25-30 normal fonksiyon
Nursing Delirium Screening Scale
(Nu-DESC)
5 ölçekten oluşur; oryantasyon, davranış, iletişim, halüsinasyonlar, ve psikomotor retardasyon
1-2 dk da yatak başında uygulanabilir
Duyarlılık %86, özgüllük % 87
![Page 34: Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042602/55aa46021a28ab78658b484d/html5/thumbnails/34.jpg)
Rathier MO, Hosp Pract (Minneap). 2011 Oct;39(4):96-106. .
Deliryum Belirleme Testleri
Confusion Assessment Method
(CAM)
En sık kullanılan testtir, gözlemci 4 bileşeni değerlendirir duyarlılığı fazladır.
> 5 dk sürer
Confusion Assessment Method–
Intensive Care Unit
(CAM-ICU)
YB da en yaygın kullanılan testtir.
Hemşire tarafından 2 dk içinde yatak başında kolaylıkla uygulanabilir
Hastanın duyması gerekir.
Intensive Care Delirium Screening Checklist
(ICDSC )
8 bileşen ile değerlendirilen hasta kontrol listesidir.
Duyarlılık %99, özgüllük % 64.
skor >4 deliryum
![Page 35: Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042602/55aa46021a28ab78658b484d/html5/thumbnails/35.jpg)
Yoğun Bakım Deliryum İzlemi Kontrol Listesi ( (ICDSC )
Hasta değerlendirilmesi
Bilinç seviyesindeki değişiklik* A-E
Dikkatsizlik
Dezoryantasyon (zaman, yer, kişi)
Halüsinasyon-delüsyon- psikoz
Psikomotor ajitasyon veya retardasyon
Uygunsuz konuşma veya ruh hali
Uyku / uyanıklık bozuklukları (<4 st uyuma)
Değişken semptomlar
Total skor 0-8
Bilinç seviyesi A; yanıt yok-skor yok B; yoğun ve tekrarlanan uyarılara yanıt- skor yok C; hafif veya orta derecede uyarıya yanıt -skor 1 D; normal uyanıklık- skor 0 E; normal uyarıya abartılı yanıt- skor 1
Her komponentin skoru 1 puan • Skor= 1-3 = Subsendromal Deliryum• Skor ≥ 4 = Deliryum • Duyarlılık 99%, Özgüllük 64%
![Page 36: Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042602/55aa46021a28ab78658b484d/html5/thumbnails/36.jpg)
DELİRYUMUN DEĞERLENDİRİLMESİ• 1. adım = Sedasyonun değerlendirilmesi
(RASS= Richmond Ajitasyon Sedasyon Skoru) +4 kavgacı +3 çok ajite +2 ajite +1 huzusuz 0 uyanık sakin -1 uykulu -2 hafif sedasyon -3 orta sedasyon
-4 derin sedasyon -5 uyandırılamayan
Ely EW, et al. JAMA. 2003;289:2983-2991.Sessler CN, et al. Am J Respir Crit Care Med. 2002;166(10):1338-1344.
seslen
dokun
RASS ≥ -3 CAM-ICUdeğerlendir
RASS <-3 testi sonlandır
![Page 37: Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042602/55aa46021a28ab78658b484d/html5/thumbnails/37.jpg)
Mental durumda akut başlangıçlı değişiklik veya dalgalanma
Dikkat muayenesi*“S A V E A H A A R T * Resimler
Düzensiz düşünce Taş suda yüzer mi? • Denizde balık var mı?
• 1 kg 2 kg’dan daha mı ağırdır? • Çivi çakmak için çekiç kullanabilir misiniz?
Bilinç seviyesinde değişiklikRASS seviyesi
evet
2. adım= Deliryumun değerlendirilmesi (CAM-ICU)
Inouye, et. al. Ann Intern Med 1990; 113:941-948.1, Ely, et. al. CCM 2001; 29:1370-1379.4, Ely, et. al. JAMA 2001; 286:2703-2710.5http://www.icudelirium.org/delirium/CAMICUTraining.html
duyarlılık %93-100, Özgüllük %98-100
YB-KDÖ (-)deliryum yok
YB-KDÖ (-) deliryum yok
> 2 hata ve
0-2 hata
RASS >0 YB-KDÖ (+)Deliryum var
RASS=0> 1 hata
0-1 hata YB-KDÖ (-)Deliryum yok
hayır
![Page 38: Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042602/55aa46021a28ab78658b484d/html5/thumbnails/38.jpg)
Bart von Rampaey et.al. A comparison of the CAM-ICU and the NEECHAM Confusion Scale in intensive care
delirium assessment: an observational study in non-intubated patients Crit Care. 2008; 12(1): R16.
Neelon and Champagne (NEECHAM) Confusion Scale
NECCHAM konfüzyon skalası
Seviye 1: Yanıt-bilgi işlem alt ölçeği
Seviye 2: Davranış alt ölçeği
Seviye 3: Hayati fonksiyonlar
Dikkat ve uyanıklık 0-2 Genel davranış ve duruş
0-2 Vital bulguları 0-2
Sözlü ve motor tepkisi
0-5 Duyusal motor performansı
0-4 Oksijen satürasyonu
0-2
Bellek ve oryantasyon
0-5 Sözlü cevaplar 0-4 İdrar inkontinansı
0-2
Skor: 0 - 19 puan = ılımlı deliryum; 20 - 24 puan = hafif veya erken deliryum;25 - 30 puan = değil karışık veya normal fonksiyonu
![Page 39: Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042602/55aa46021a28ab78658b484d/html5/thumbnails/39.jpg)
Deliryum Observation Screening ScaleGözlem
Gündüz Akşam Gece Gün ük
t o t a l
SKOR
0-39
asla herzaman
yapamaz asla herzaman
yapamaz asla herzaman
yapamaz
1 Görüşme sırasındaki uyuklamaları ve hareketleri
0 1 - 0 1 - 0 1 -
2 Çevreden gelen uyarı ile kolayca dikkati dağılabilir
0 1 - 0 1 - 0 1 -
3 Konuşma süresince dikkatini korur 1 0 - 1 0 - 1 0 -
4 Soru veya cevapları bitiremez 0 1 - 0 1 - 0 1 -
5 Sorulara uygun cevap veremez 0 1 - 0 1 - 0 1 -
6 Emirlere yavaş yanıt verir 0 1 - 0 1 - 0 1 -
7 Başka yerde olduklarını düşünürler 0 1 - 0 1 - 0 1 -
8 Günün bölümlerini bilir 1 0 - 1 0 - 1 0 -
9 Son olayları hatırlar 1 0 - 1 0 - 1 0 -
10 Huzursuz, düzensiz 0 1 - 0 1 - 0 1 -
11 İV kateterleri, beslenme tüpleri, Ent tüpleri çekmek
0 1 - 0 1 - 0 1 -
12 Kolayca ve aniden duygusal değişme
0 1 - 0 1 - 0 1 -
13 Görsel /işitsel halusinasyonlar 0 1 - 0 1 - 0 1 -
Total skor 0-13 puan / her shift
Günlük toplam skor / 3 <3 DELİRYUM DEĞİL
≥ 3 DELİRYUM
Schuurmans MJ, et.al. The Delirium Observation Screening Scale: a screening instrument for delirium.
Res Theory Nurs Pract 2003;17(1):31-50
![Page 40: Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042602/55aa46021a28ab78658b484d/html5/thumbnails/40.jpg)
Ağrı, Ajitasyon ve Deliryum
Ağrı, ajitasyon ve deliryum en az 8 saatte bir değerlendirilmelidir Skorlama sistemleri kullanılmalıdır
Clinical Practice Guidelines for Management pf pain, agiation, and delirium in adult ICU patients Barr J, Fraser GL, Puntillo K, et al Crit Care Med 2012
![Page 41: Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042602/55aa46021a28ab78658b484d/html5/thumbnails/41.jpg)
Erişkin YB Hastalarında Ağrı, Ajitasyon ve Deliryum Yönetimi
Kılavuzu
• Clinical Practice Guidelines for the Management of Pain, Agitation, and Delirium in Adult Patients in the Intensive Care Unit Crit Care Med. 2013;41(1):278-280
Juliana Barr, MD, FCCM, Gilles L. Fraser, PharmD, FCCM, Kathleen Puntillo, RN, PhD, FAAN, FCCM, E. Wesley Ely, MD, MPH, FACP, FCCM, Céline Gélinas, RN, PhD, Joseph F. Dasta, MSc, FCCM, FCCP, Judy E. Davidson, DNP, RN, John W. Devlin, PharmD, FCCM, FCCP, John P. Kress, MD, Aaron M. Joffe, DO, Douglas B. Coursin, MD, Daniel L. Herr, MD, MS, FCCM, Avery Tung, MD, Bryce R. H. Robinson, MD, FACS, Dorrie K. Fontaine, PhD, RN, FAAN, Michael A. Ramsay, MD, Richard R. Riker, MD, FCCM, Curtis N. Sessler, MD, FCCP, FCCM, Brenda Pun, MSN, RN, ACNP, Yoanna Skrobik, MD, FRCP, Roman Jaeschke, MD
![Page 42: Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042602/55aa46021a28ab78658b484d/html5/thumbnails/42.jpg)
Yoğun Bakımda Ağrı, Ajitasyon ve Deliryum değerlendirilmesi
2013
Ağrı – Anksiyete – Deliryum ZİNCİRİ
![Page 43: Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042602/55aa46021a28ab78658b484d/html5/thumbnails/43.jpg)
Yoğun Bakımda Yoğun Bakımda Ağrı- Ajitasyon –Deliryum değerlendirme klavuzu -2013
Ağrı Ajitasyon Deliryum
RASS ≥ -3
Hedef 0 / -2
AĞRIYI MONİTÖRİZE ET
Her gün
Deliryum Tarama Aracı Kullan
![Page 44: Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042602/55aa46021a28ab78658b484d/html5/thumbnails/44.jpg)
Deliryum algoritması
Deliryum teşhisi
Deliryum klinik özellikleri
Deliryum risk faktörleri
evet hayır
evet
hayır
Hasta ve çevresel risk faktörleriYaşÖnceki kognitif bozukluk Deliryum öyküsü +Hastalık öncesi kişilik HipotermiİmmobiliteGürültülü ortam
Farmakolojik risk faktörleriÇoklu ilaç tedavisiİlaç ve alkol bağımlılığıPsikoaktif ilaçlar ve alkol kullanımıProbleme neden olan özel ilaç kullanımıBenzodiazepinlerNarkotiklerAntikolinerjik ilaçlar
2 veya daha fazla risk faktörü evet hayır
YB-KDÖ CAM-ICU
Deliryum var
Deliryum yok Deliryum belirtileri için uyanık ol.72 saat içinde tekrar değerlendir
Deliryum yokDeliryum yok
![Page 45: Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042602/55aa46021a28ab78658b484d/html5/thumbnails/45.jpg)
Yetişkin YBÜ hastalarında deliryumun rutin monitörizasyonu önerilir (+1B) CAM-ICU deliryum monitörizasyonunda en değerli ve yeterlidir (A). Yetişkin YBÜ hastalarında deliryumun rutin monitörizasyonu klinik pratikte uygulanabilir (B).
![Page 46: Salon 1 14 kasim 09.30 10.30 ebru kiraner](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042602/55aa46021a28ab78658b484d/html5/thumbnails/46.jpg)