saukunis qalebi - wicge.org

saukunis qalebi

Tbilisi

2009

wigni gamoica qalTa sainformacio centris mier proeqtis `saukunis qalebi“

farglebSi.

dafinansebulia Sveicariis ganviTarebis saagentos mier.

© qalTa sainformacio centri

ISBN 978-9941-0-2162-6

Schweizerische EidgenossenschaftConfederation suisseConfederazione SvizzeraConfederaziun svezra

Swiss Agency for Developmentand Cooperation SDC

gamocemis xelmZRvaneli:

elene rusecki

saredaqcio jgufi:

Tamar gogolaZe

dali kuprava

nino modebaZe

qeTevan mumlaZe

ekaterine sxilaZe

marine xuciSvili

dizaini:

goga davTiani

dakabadoneba:

paata mamforia

teqnikuri asistentebi:

mamuka gaCeCilaZe

TamTa gelaSvili

Tamar Wexani

mari SaraSiZe

daibeWda `qalTa poligrafiul servisSi“

misamarTi: winamZRvriSvilis q. π 40.

saqarTvelo, Tbilisi, 0102.

tel./faqsi: (995 32) 942 699.

el-fosta: [email protected]

wignis eleqtronuli versia SegiZliaT ixiloT veb-gverdze www ginsc.net

abzianiZe manana . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

azikuri nanuli . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

anTaZe ciuri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

barTaia Tamar . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

baxutaSvili nino . . . . . . . . . . . . . . . . 19

gadavaZe mzia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

garuCava inga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

gelaSvili marine . . . . . . . . . . . . . . . . 27

gigoSvili ia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

gociriZe meri . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

guledani maia . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

davTiani Jana . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

epitaSvili elisabedi . . . . . . . . . . . . 39

vardosaniZe mania . . . . . . . . . . . . . . . . 42

virsalaZe dini . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

zaaliSvili nino . . . . . . . . . . . . . . . . 47

zRudaZe darejan . . . . . . . . . . . . . . . . 49

TabukaSvili marina . . . . . . . . . . . . . . 51

TikanaZe ia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53

TomaSvili nino . . . . . . . . . . . . . . . . . 56

iakobiZe regina . . . . . . . . . . . . . . . . . 59

ivaniSvili marina . . . . . . . . . . . . . . . . 62

kalandaZe nana . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64

kacitaZe lika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67

kolxidaSvili marina . . . . . . . . . . . . . 70

korZaia-samadaSvili ana . . . . . . . . . . . 73

kuprava nino (Cuka) . . . . . . . . . . . . . . . 75

koSoriZe ira . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78

kuWuxiZe mediko . . . . . . . . . . . . . . . . . 81

lavrinenko irina . . . . . . . . . . . . . . . . 84

magamedova manaba . . . . . . . . . . . . . . . . 87

malaciZe irma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90

mgelaZe irma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92

mdivniSvili-grize sofo . . . . . . . . . . 95

mefariSvili nana . . . . . . . . . . . . . . . . 98

miqaberiZe maia . . . . . . . . . . . . . . . . . 101

oati rusudan . . . . . . . . . . . . . . . . . 103

razikaSvili lela . . . . . . . . . . . . . . 106

revaziSvili nana . . . . . . . . . . . . . . . 109

sakandeliZe ia . . . . . . . . . . . . . . . . . 111

samxaraZe zaira . . . . . . . . . . . . . . . . 114

safariSvili eka . . . . . . . . . . . . . . . . 117

siraZe tatiana . . . . . . . . . . . . . . . . . 119

sulaberiZe ia . . . . . . . . . . . . . . . . . 122

sxirtlaZe Tamar . . . . . . . . . . . . . . . 124

fanculaia nana . . . . . . . . . . . . . . . . . 127

filfani lile . . . . . . . . . . . . . . . . . 130

qoTilaiZe cisana . . . . . . . . . . . . . . . 132

yiasaSvili maia . . . . . . . . . . . . . . . . . 135

SaverdaSvili maka . . . . . . . . . . . . . . 138

SiukaSvili-konlan lali . . . . . . . . . 140

CxeiZe xaTuna . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143

wkeplaZe naTia . . . . . . . . . . . . . . . . . 146

WabaSvili Tamari . . . . . . . . . . . . . . . 149

xabuliani xaTuna . . . . . . . . . . . . . . . 151

xaJalia valentina . . . . . . . . . . . . . . 154

xomeriki irina . . . . . . . . . . . . . . . . . 157

janeliZe maia . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159

jinWaraZe manana . . . . . . . . . . . . . . . . 161

jorbenaZe Tea . . . . . . . . . . . . . . . . . 163

jorjaZe maka . . . . . . . . . . . . . . . . . 166

sarCevi

7

Zvir fa so mkiT xve lo!

Cve ni sur vi li iyo Seg veq mna wig ni, ro mel Sic Tav moy ri li iq ne bo da in for ma cia sa qar-

Tve lo sa da mis far glebs ga reT moR va we qal ba ton Ta cxov re bi sa da saq mi a no bis Se-

sa xeb. Ta vad sur vi li ki war moS va ga re mo e bam, ro me lic dro dad ro Tavs gvax se nebs da

xSi rad gar kve ul ar gu men ta dac gvev li ne ba: sa qar Tve lo Si ar ari an, an sul TiT ze Ca-

mo saT vlel ni ari an is qal ba to ne bi, ro mel Tac unari aqvT Secvalon sazogadoebrivi

azri da xeli Seuwyon faseuli Rirebulebebis damkvidrebas.

wig nze mu Sa o bis pro ces Si sa in te re so da war ma te bu li qal ba to ne bis sak ma od di di nus xa Sed ga. maT saq mi a no bas mniS vne lo va ni ad gi li uka via ara mar to Cve ni qvey nis cxov re ba Si, ara med msof lio gan vi Ta re bis pro ces Sic. am in for ma ci am Ta vi mo i ya ra e.w. ,,sa in for ma cio skiv rSi“. zo gi er Ti maT ga ni al baT nac no bia Tqven Tvis, mag ram am wig nSi Sex vde biT ise Ti qal ba to ne bis sa xe leb sac, ro mel Ta Se sa xeb jer ki dev ara fe-ri smenia Cvens sa zo ga do e bas. isi ni gul wrfe lad sa ub ro ben Ta vi anT war ma te ba sa da wa ru ma teb lo ba ze, miR we veb ze, ini ci a ti veb ze, per speq ti veb ze, im sa in te re so ada mi a-neb ze, rom leb mac mniS vne lo va ni ro li Se as ru les maT cxov re ba Si, am qal ba to ne bis saq mi a no ba da in te re se bi Zal ze mra val fe ro va nia, isi ni Cu mad iR vwi an da Tav mdab lad ake Te ben Ta vi anT saq mes.

Cve ni mi za ni ma Ti Se moq me de bis, ma Ti saq mi a no bis war mo Ce naa. vin icis, es wig ni ma va ni-saT vis axa li ide e bis saw yi sad iq ces, ma va ni saT vis ki – sti mu lad, uf ro me ti ener gi i-Ta da gu li Ta do biT Ca er Tos qvey nis gan vi Ta re bis pro ces Si.

Cve ns mier genderul Tematikaze dasmul erTsa da imave SekiTxvebze respodentebs gansxvavebuli pasuxebi hqondaT; maTi Sexedulebebi sainteresoa rogorc rigiTi mkiTxvelisaTvis, aseve eqspertebisTvisac, vinaidan wignSi naTlad aris naCvenebi ras fiqroben Semoqmedi da warmatebuli adamianebi qalTa da genderul sakiTxebze. yve la maT gan Si naT lad vxe davT av tors Ta vi si in di vi du a lo biT. maT Tvis er Tgva ri as pa re-zia wi nam de ba re wig ni, rom lis meS ve o bi Tac Ta vi an Ti saT qme li far To sa zo ga do e bam-de un da mi i ta non. Cven maT ub ra lod amis sa Su a le ba di di si xa ru liT mi ve ciT. gan sja Tqven Tvis mog vin dvia.

,,sa in for ma cio skiv ris“ mo cu lo ba, ra Tqma un da, dro Ta gan mav lo ba Si kvla vac ga iz-rde ba da Se iv se ba. amjerad ki informaciis mowodebisaTvis madlobas vuxdiT qalba-ton Tamar barTaias da nino zaaliSvils, romelTa daxmarebiTac araerT saintereso qalbatons SevxvdiT. Zvir fa so mkiT xve lo, vi me dov nebT, Tqvenc Ca eb me biT am pro ces-Si: mog vaw vdiT in for ma ci as sa in te re so da aq ti u ri qal ba to ne bis, an su lac Tqven Se-sa xeb. Cven ki maT si a mov ne biT ga vec no biT da ga vac nobT sa zo ga do e bis far To wre sac.

ele ne ru sec ka ia #

9

`mad lo ba ufals,

rom var is, rac var~.

ma na na ab zi a ni Ze _ me To ji ne

da ba de bis dRe _ 14 no em be ri

var is, rac var

mu si ka lu ri aT wle di rom da vam Tav re, im wels ba to ni re zo gab ri a Ze ma ri o ne te bis

Te atrs qmni da. mov xvdi Te at rSi. iq yve la ase mox vda, arap ro fe si o na le bi vi ya viT.

ba to ni re zo mu si ka lu ri sme nis mqo ne axal gaz rdebs ar Cev da. sko li dan pir da pir Te-

at rSi da viw ye mu Sa o ba. To ji nebs va ta reb di.

me re Te at ra lur in sti tut Si Ca va ba re. im pe rod Si me To ji ne e bis spe ci a lu ri jgu fi

Se iq mna in sti tut Si. Ce mi spe ci a lo ba me To ji ne o baa, To ji ne bis dam za de ba da ta re ba.

swav lis pa ra le lu rad vmu Sa ob di. te le vi zi a Sic vi muS ve `di de bis zRa par ze“, Sem deg

– mec xre ar xze. sa in te re so iyo re Ji sor da To si xa ru li Zes Tan mu Sa o ba, te le vi zi ac

kar gi iyo, Tan Ce mi pro fe si iT vmu Sa ob di.

Tbi li sis sa xel mwi fo uni ver si te tis me o ra di fa kul te tic da vam Tav re 80-ani wle bis

bo los. am pe ri od Si xel saq me Se vis wav le. Jur na le bi dan gad mom qon da Tar ge bi, vqsov-

di tra di ci u lad, swo rad, Se sa ba mi si fe ri Ta da or na men tiT. sa qar Tve los yve la re-

gi o nis win da da or na men ti Se vis wav le. yve la kuT xes Ta vi si fe ri da teq ni ka aqvs.

To ji ne bis Tvis dRe sac ar ga mi ne be bia Ta vi. gvaqvs me To ji ne Ta klu bi. rus Ta vel ze,

`sar daf Si“ vTa ma SobT or speq takls. sxva ga nac vTa ma SobT, sa kon cer to nom rebs erT

yuT Si Ca va la gebT xol me da dav di varT mTa Si, bav Svebs vumarTavT warmodgenebs. le-

i ke mi iT da a va de bu li bav Sve bi saT vis sa avad myo fo Si speq tak lic dav dgiT. uded ma mo

bav Sve bi saT vi sac vdgamT speq tak lebs. mwe ral ma na i ra ge laS vil ma `kav ka si ur sax lSi“

Se mog vTa va za sak vi rao sko lis Seq mna bav Sve bi saT vis. 20 so ci a lu rad da uc vel da dev-

nil bav SvTan Sa baT-kvi ras vmu Sa ob diT. er Tad va ke Teb diT To ji nebs da speq tak lic

ga mog vi vi da.

10

Sem deg pro eq te bis gan xor ci e le ba da viw yeT. pir ve li pro eq ti as pin Zis bav SvTa sax-

lSi gan va xor ci e leT. naW re bi sa gan bav Svebs To ji ne bis ker va Se vas wav leT. me re isini

Ta vianT na mu Sev rebs yid dnen. Cven gvyavs ame ri ke li fil dme i ke ri. mi si dax ma re biT

da viw yeT bav Sveb Tan mu Sa o ba. sa mi Tvis gan mav lo ba Si yo vel or Sa baTs as pin Za Si mi-

vem gzav re bo di da pa ras kevs vbrun de bo di. sa xe los noc mo ew yo. Sem deg ana lo gi u ri

pro eq te bi kas pSic gan va xor ci e leT da gor Sic. ar c er Ti pro eq ti ar yo fi la wa ru ma-

te be li. am de ni ni Wi e ri ada mi a nic ar mi na xavs er Tad.

Ce mi cxov re bis bo los al baT ga vi geb, ra iq ne ba Ce mi yve la ze di di miR we va.

iR ba li iyo, rom am sa xe los no Si mov xvdi, sul ra Ra cas va ke Teb di, aq Wkvi a ni ada mi a-

ne bi dam xvdnen da Ce mi gza maC ve nes. ax la mu si kas aq ti u rad vus men. yve la ni mu si ko se bi

ari an: Ce mi dis Svi le bi, ma ma, me gob re bi. xan da xan kon cer tze rom mov xvde, ma Ti vi o li-

no Ti da Ce lo Ti Sev di var sa mo sam sa xu ro Se sas vle li dan.

ra Ra ce bi ga mud me biT ic vle ba. be bi a Ce mic am bob da, Cems dros ase da ase iyoo. qa le bi

Za li an aq ti u re bi ari an dRes da bevrs es kar gad ga mos dis. qals Se uZ lia bevr ra me ze

mo ax di nos gav le na. ka cis su bi eq ti aris qa li da es Za li an sa in te re soa. ur Ti er To be-

bis zo mi e re ba yve las mar Tebs, zo ma ze me ti aq ti u ro bac bevrs ara fers iZ le va.

me xe liT va ke Teb yve la fers da Ce mi Si na ga ni tem pi maqvs, sa zo ga do e ba ki Tav bru dam-

xve vi tem piT vi Tar de ba. Ta vad ase ar Se miZ lia, mag ram ara vis ver Ci. Jur na leb Si, ma ga-

li Tad, sac vle biT aC ve ne ben xol me sa ku Tar Tavs, mgo ni, es bu neb ri vi ar aris da arc

mom wons. me yve la fers bu neb rivs va ni Web upi ra te so bas. ara so des mi fiq ria, ka cad dav-

ba de bu li ya vi, mad lo ba ufals, rom var is, rac var. me ma ma kacs va ni Web upi ra te so bas.

ek le sia am bobs, ka ci aris oja xis Ta vi. ma ma kacs Ta vi si ad gi li aqvs, qals – Ta vi si.

`sa far Si“ (sa dac Za la do bis msxver pli qa le bi cxov ro ben) qa lebs Te qa ze mu Sa o ba vas-

wav le. iq Se Wir ve bu li qa le bi iy vnen. mas Sem deg, rac es saq me is wav les, aRar fiq rob-

dnen Ta vi anT oja xur prob le meb ze. aris ra Rac am Te qa Si... `sa far Si“ Za li an ga be du li

qa le bi iy vnen, ame ri kul ki no Si me go na Ta vi. me zo bels rom Sens ga sa Wirs mo uy ve bi, es

sxvaa. war mo id gi neT, or moc da a Ti qa li, ro me lic er Tma neTs uy ve ba Ta vi si ga sa Wi ris

Se sa xeb. es qar Tve li qa li saT vis ar aris da ma xa si a Te be li. sa mi dRis me re mec mo min-

da, rom Cem Se sa xeb mo me yo la. Za li an sa sa ci lo iyo, Za li a nac vi xa li se. ma nam de ar cki

vi co di, rom Za la do bis msxver pli Ta va dac vi ya vi. `sa fa ri“ Zal ze sa Wi ro saq mi a no bas

ewe va. Sem deg es xal xi as parez ze ga mo dis da is, rac `sa far Si“ is wav les, maT Tvis ar-

se bo bis wya ro xde ba.

re gi o neb Si bevrs dav di var da vfiq rob, riT Se miZ lia xal xi mi vi zi do, maT gan vis wav-

lo da Cem ga nac is wav lon; Za li an bev rma ga ci le biT ukeT icis xel saq me, ub ra lod, da-

viw ye bu li aqvT. Za li an mi xa ria, ro ca vxvde bi ni Wi er axal gaz rdebs, rom le bic sa o car

ra Ra cebs ake Te ben.

11

amqveyniuri sikeTis

gvirgvini

"er Tma mo xuc ma miT xra:

`mo va dro, yve las yve la fe ri

bev ri eq ne ba, arc ya nis mka das Wi

r de baT,

arc wyal-Wa la da wis qvi li, yve

la fe ri

mza eq ne baT, mag ram er Tma ne Tis

siy va ru li aRar eq ne ba To~ _ yve

la ze

me tad am dro is dad go mi sa me Si ni

a".

na nu li azi ku ri _ eTnologi,

istoriis mecnierebaTa doqtori,

qar Tu li teq sti lis jgu fis wevri

da ba de bis dRe _ 11 maisi

37 we li vi mu Sa ve sa qar Tve los mec ni e re ba Ta aka de mi is is to ri i sa da eT no lo gi is in-

sti tu tis sa qar Tve los ma te ri a lu ri kul tu ri sa da sa mec ni e ro yo fis eT nog ra fi u li

Ses wav lis gan yo fi le ba Si, var xu Ti wig ni sa da or mo cam de sa mec ni e ro sta ti is av to-

ri.

1997 wels Cem ma me gob reb ma – ni no yif Si Zem, iri ne ko Si ri Zem, ni no CaC xi an ma da ni no

kup ra vam Seq mnes ara sam Tav ro bo or ga ni za cia `qar Tu li teq sti lis jgu fi“ (GTG), rom-

lis wev ric var. jgu fi sa in te re so saq mi a no bas ewe va qar Tu li xal xu ri rew vis aRor-

12

Zi ne bis saq me Si. Cve ni jgu fis mon do me bi Ta da do no ri or ga ni za ci e bis (msof lio ban ki,

qal Ta fon di, ev ra zi is fon di) dax ma re biT sa qar Tve los sxva das xva kuT xe Si (qar Tli,

ka xe Ti, sam cxe-ja va xe Ti, Tu Se Ti...) Se iq mna qal Ta xel saq mis sa xe los no e bi, sa dac dRem-

de mu Sa o ben qa le bi.

bo lo wle bis si dux Wi re Si Za li an miS ve la tra di ci ul ojax Si aR zrdam, sa dac TiT-

qmis fe xi sa da enis ad gmisTanave xel saq me s aC ve ven go go nebs. in sti tut Si da mu Sa ve bu-

li sa mec ni e ro ga mok vle va – `xal xu ri fe iq ro ba sa qar Tve lo Si,“ amas Tan er Tad Ce mi

praq ti ku li ga moc di le ba – bav Svo bi dan mi Re bu li Sro mi Ti Cve ve bi Ta na med ro ve yo-

fa Si Za li an ga mo mad ga. me miy vars xel saq me da sxva sac si a mov ne biT ga dav cem Cems cod-

nas. kar gi grZno baa, ro ca Sen gan nas wav li xel saq me co ta Ti ma inc ex ma re ba ada mi a nebs

cxov re bis mow yo ba Si. Sro miT, mar to xel naq na riT Se iZ le ba ver gam did rde, mag ram Tu

jan mrTe lo bam xe li Se giw yo, mSvi dad ic xov reb. qve ya na ro ca da lag de ba, ime dia, xal-

xur rew va sac me ti per speq ti va ga uC nde ba. ar se bo bi saT vis bev ri Sro maa sa Wi ro. sa ve-

le-eT nog ra fi u li mu Sa o bi sas Sev xved ri var ada mi a nebs, mTva ris Suq ze rom ba rav dnen,

an igo neb dnen, Tu ro gor mkid nen ya nas. max sovs, er Tma mo xuc ma miT xra – `mo va dro,

yve las yve la fe ri bev ri eq ne ba, arc ya nis mka das Wir de baT, arc wyal-Wa la da wis qvi-

li, yve la fe ri mza eq ne baT, mag ram er Tma ne Tis siy va ru li aRar eq ne ba To“– yve la ze

me tad am dro is dad go mi sa me Si nia. bevrs Sro mob dnen ada mi a ne bi. Cve ni wi na Ta o be bi

mar Tla did ja fa Si iy vnen. de da Ce mi rom gar da ic va la, xu Ti Svi li dan er Tma ikiT xa –

`gax sovT de da ro go ri iyo uq mad dam jda rio“ da verc er Tma ver ga vix se neT; zaf xul Si

xom Sro mob da da Sro mob da: ve na xi, rwyva, wis qvi li, Se Sa sul mis ki ser ze iyo, ma ma

mec xva re da me jo ge gax ldaT da sul wa su li iyo, we li wad Si or jer Tu Se mo iv li da

sax lSi sa Zo va ri dan sa Zo var ze ga das vlis dros. zam Tar Si, vi Tom uf ro mo ca le o bis

Jams, de da isev Sro mob da, sul Ti Tis ta ris xma ze vi Zi neb di da viR vi Zeb di. meq mne bo da

STa beW di le ba, rom mTe li Ra me ase iyo. ra Rac na i rad yve la fe ri de das ukav Sir de ba

dRem de. nam dvi li sas wa u lia de daS vi lo ba. Cem Tvis uc xoa Zi Zis in sti tu ti, ara na i ri

sam sa xu ri ara Rirs imad, rom bavSvs Zi Za auy va no. qa li yve la ze bed ni e ri ma Si naa, ro-

ca Svi le bi mis kal Tas ari an Cab Ra u We bu li, si coc xlis es mo nak ve Ti xe li dan ar un da

ga uS vas qal ma, Svi le bis bav Svo ba ise Ti tkbi li bed ni e re baa, ise Ti sa o ca ri mo nak ve Tia

ada mi a nis si coc xli sa, rom sa xel sac ki ver da ar qmev. me re, ro gorc Rmer Tis sa Cu qa ri,

mo di an axa li Svi le bi, anu Svi le bis me uR le e bi da pa ta ra, sa o ca ri ar se be bi – Svi liS-

vi le bi – gvir gvi ni yve la na i ri am qvey ni u ri si ke Ti sa. ro ca Se ni pa ta ra Svi liS vi li,

Sen Tan er Tad vi Tom xel saq miT gar Tu li, Se a Ce rebs Ta maSs, amog xe dav da get yvis – na-

na lo be bo, ra kar gi xar, go go!” da Tan Ca gex ve va (Cans, Se ni mo yo li li am ba vi mo e wo-

na), aq uk ve yve la fe ri ga viw yde ba da grCe ba mxo lod usaz Rvro mad li e re bis grZno ba

uf li sad mi im di di sas wa u li saT vis, Svi le bi rom ga Rir sa.

gu li mwyde ba, dRes Cems qve ya nas ase Se Wir ve buls rom vxe dav. iq neb me ti siy va ru lia

sa Wi ro, avad myof de da sam Sob los rom eS ve los. es yve lam er Tad un da mo vin do moT.

yov lad Se u gu e be lia am de ni WuW yi da si bin Zu re qve ya na Si. max sovs, so fel Si qa le bi

di liT Zro xas rom ga de nid nen, iw yeb dnen qu Cis dag va-da suf Ta ve bas, me re ezo ebs ala-

geb dnen da bo los sax lSi Se di od nen. qa la qeb Sic di liT ga rec xi li qu Ce bis ra Rac-

na i ri su ni tri a leb da da sa zo ga do eb ri vi tran spor tic dak ri a le bu li ga mo di o da.

13

ax la ra xde ba – qar sa dev ne bu li ce lo fa nis par ke bi Taa sav se qve ya na, qu Cis mTel ga-

yo le ba ze, tra seb ze, gzis ga daR ma po li e Ti le nis par ke bi da boT le bi yria. amis ga mo

sa Sin lad mrcxve nia. es xom ma inc Cvens xelT aris – ar dav ya roT, ar da va nag vi a noT!

ra tom Rac yo vel Tvis ekiT xe bi an Cve ni Jur na lis te bi uc xo el stum rebs, xom la ma zia

Cve ni qve ya nao, es sa mar cxvi no kiT xvaa. stu ma ri yo vel Tvis de li ka tu ria, is, ra Tqma

un da, get yvis, la ma zi ao, Senc ije reb da WuW ysa da na gav Si Cam xrCva li qvey niT ama yob,

es sa Si ne li avad myo fo baa, ro mel sac Cven un da vum kur na loT. la ma zi mTe li de da mi-

waa, sa dac yva vi li xa robs yvel gan si la ma zea, udab no sac aqvs Ta vi si si la ma ze. la ma zi

da mo sa wo nia la ma zi qa li, pir sac Tu da i bans, ase Tia Cve ni qve ya na – pir da u ba ne li,

ga sa co da ve bu li, ga par ta xe bu li, mi to ve bu li da daT rgu nu li. iq neb uf ro me ti vi-

fiq roT ama ze, mtri sa gan ga par ta xe ba ar gve yo fa? mter Se u xe bi ad gi le bic par tax de ba,

mag ram ra qnas xal xma? naT qva mia: `ga Wir ve ba qva ze ma ga ri ao“ da ga ik ri fen qar Tve le bi

sa qar Tve lo dan. Zve lad ase io lad ver to veb dnen ad gi lis de das, mag ram ax la, mar-

Tlac, ro ca ase da uc ve li xar, ga Wir ve ba qva sa da rki na zec ma ga ria.

gle xe bi Car Ce bi sa ga nac ki ve ra gvyavs da cu li, amas uk ve ka no ni un da awes ri geb des. Zve-

lad Tbi lis Si, ro ca sof lis pro duq tebs Ca mo i tan dnen gle xe bi ga sa yi dad, saxelmwifo

ka no ni iyo da am wess ara vin ar Rvev da, 12 sa a Tam de mo sax le o ba ivaW reb da, uSu a lod

gle xe bi sa gan iyid da, rac sur da da mxlod amis Sem deg dar Ce nil pro duqts CarC-vaW-

re bi Se is yddnen Ta vi an Ti duq ne bi saT vis. ax la ra xde ba? baz ram de glexs ara vin uS-

vebs, mTe li sof lis pro duq ti vaW re bis xel Si xvde ba – an ad gil ze ve yi du lo ben, an

qa la qis Se mo sas vlel Si ve xvde bi an gle xebs.

dRes yve la na ir ukuR mar To bas so ci a lur fons ab ra le ben: nar ko ma ni a sac, lo To ba sac,

usaq mu ro ba sac. Zne li so ci a lu ri yo fa Zve lad ar iyo? Zve lad xalxs uWir da, mag ram

cxov re ba uxa ro daT da mci re di Tac kma yo fi le bi iy vnen. sel sa da ka nafs Zve lad sul

sxva miz niT iye neb dnen. ka na fi sa da se lis qso vi le biT, ase ve ze TiT, sa qar Tve lo gan-

Tqmu li iyo an ti kur sam ya ro Si.

ise Ti mok le da war ma va lia wu Ti so fe li, rom pi ra dul sa da ma te ri a lur ze fiq ric

ara Rirs. iq neb ama zec ifiq ron Cve ni qvey nis mes ve u reb ma da ga da ar Ci non msof lio

ru ka ze erT pa ta ra wer ti lad das ku pu li Cve ni sam Sob lo, ro me lic zog jer meC ve ne-

ba, rom yof na-ar yof nis zRvar zea, uf ro ar yof nis ken ga dax ri li. me miy vars Ce mi sam-

Sob lo, Ce mi wi nap re bis saf la ve bi, Ce mi is to ri u li fes ve bi da ver gav cvli ve ra na ir

oq ros sa sax le eb ze.

14

Sromismoyvareobasa da mi zan swra fu lo bas vu mad li imas, ra sac cxov re ba Si mi vaR wie.

ase ve, uzo mod mad lo be li var im ada mi a ne bis, rom le bic am Tvi se bebs xe dav dnen Cem-

Si da win svla Si xels miw yob dnen. saq mi a no bis ne bis mi er etap ze vcdi lob di re a lu ri

saq me me ke Te bi na da bev ri sa Wi ro saq mec ga mi ke Te bia. ara so des dam za re bia sxva Ta dax-

ma re ba da amis Tvis dro, Za la ar da mi zo gavs. Cem Tvis yo vel Tvis mtkiv ne u li iyo saq-

vey no prob le me bi da pi ra di ke Til dRe o ba Se fa se bis mTa var kri te ri u mad ara so des

mqo nia. Se uZ le be lia Ta vi ig rZno kom for tu lad, ro ca qve ya na Si am de ni ga Wir ve bu lia.

amas Tan, sul uf ro iz rde ba mo sax le o bis qo neb ri vi di fe ren ci a cia da ma tu lobs

"qali, Tavisi bunebidan gamomdina

re,

ufro metad midrekilia partnioro

bisa da

Tanasworobisaken, vidre ufrosobi

sa da

mbrZaneobisaken. Sesabamisad, sazo

gadoebaSi

qalis rolis gazrda ojaxis ins

titutis

ganmtkcebas gamoiwvevs".

ci u ri an Ta Ze _ eko no mi kur

mec ni e re ba Ta doq to ri,

mig ra ci is sa er Ta So ri so

or ga ni za ci is `da saq me ba ze

in for ma ci is, kon sul ta ci i sa da

mi mar Tvis cen tris~ ko or di na to ri

da ba de bis dRe _ 30 iv li si

qa li pro fe si o na li

da qa li de da

15

Ra ta ki mo sax le o bis ra o de no ba. si Ra ri bis daZ le va ur Tu le si am oca naa, ram de na dac

igi mo iT xovs did Za lis xme vas ro gorc sa xel mwi fos, ise sa zo ga do e bi sa da pi rov ne-

be bis mxri dan.sa qar Tve lo Si si Ra ri bis gan ma pi ro be be li Zi ri Ta di faq to re bia umu-

Sev ro ba da da saq me bi dan mi Re bu li Se mo sav le bis sim ci re. Se sa ba mi sad, da saq me ba da

Se mo sav le bis sfe ro Si swo ri sa xel mwi fo po li ti kis ga ta re ba xels Se uw yob da si Ra-

ri bis Sem ci re ba sa da daZ le vas. msof lio ga moc di le ba mow mobs, rom e. w. ̀ li be ra lu ri

po li ti ka“ am sfe ro eb Si so ci a lu ri ris ke bis zrdas ga na pi ro bebs da saf rTxes uq mnis

so ci a lur sta bi lu ro bas. aseT si tu a ci a Si sa qar Tve lo Si da saq me bis sa xel mwi fo sam-

sa xu ris ga uq me ba ga u mar Tle bel na bi jad mi maC nia. 2005 wli dan qve ya na Si ar ar se bobs

sa xel mwi fo da we se bu le ba, ro me lic sa mu Sa os ma Zi e bels da ex ma re bo da Se sa fe ri si sa-

mu Sa os mo Zi e ba sa da da saq me ba Si. swo red am va ku u mis Sev se ba da vi sa xeT miz nad, ro ca

2007 wels, Ce xi da po lo ne li ko le ge bis dax ma re biT, da va ar seT `da saq me ba ze in for-

ma ci is, kon sul ta ci i sa da mi mar Tvis cen tri“. mig ra ci is sa er Ta So ri so or ga ni za ci-

is sa qar Tve los mi si is xel mZRva ne lo bis mxar da We riT ram de ni me Tve Si Sev qme niT da

ava moq me deT sis te ma, rom lis Seq mna sac 6 we li wa di vcdi lob di sa qar Tve los Sro mis,

jan mrTe lo bi sa da so ci a lu ri dac vis sa mi nis tro Si, ro ca iq da saq me bis po li ti kis

sam mar Tve los uf ro sad vmu Sa ob di. am pa ta ra, mag ram efeq tur cen trSi mom xma re bels

mra val mxriv da kom pleq sur ser viss vTa va zobT. ker Zod, sa mu Sa os ma Zi eb lebs vaw vdiT

in for ma ci as da saq me bis, ga dam za de be bis, kva li fi ka ci is amaR le bis Se saZ leb lo be bis

Se sa xeb; vu wevT kon sul ta ci ebs pro fe si is ar Ce vi sa da Se sa fe ri si sa mu Sa os gan saz-

Rvris sa kiT xeb ze; va re gis tri rebT mo na cem Ta spe ci a lur ba za Si da vex ma re biT Se sa fe-

ri si sa mu Sa os mo Zi e ba Si; vu ta rebT spe ci a lur tre nin gebs, ra Ta maT SeZ lon Se sa ba mi si

do ku men ta ci is (CV, sa mo ti va cio we ri li) pro fe si ul do ne ze da we ra, sa Ta na dod mo em-

za don dam saq me bel Tan ga sa ub re bi sa da TviT pre zen ta ci i saT vis; dam saq me bels ope ra-

ti u lad vur CevT da vaw vdiT mi si moT xov ne bis Se sa fe ris kadrs; or ga ni ze bas vu wevT

dam saq meb li sa da sa mu Sa os ma Zi eb lis Sex ved ras. cen tris mom sa xu re ba ro gorc sa mu-

Sa os ma Zi eb li saT vis, ise dam saq meb li saT vis ufa soa. gu lis xmi e re ba, ope ra ti u lo ba,

pro fe si o na liz mi da mo bi lu ro ba Cve ni or ga ni za ci is sa vi zi to ba ra Tia.

sa mu Sa os ma Zi eb leb Tan da dam saq meb leb Tan Ta nam Srom lo bis pro ces Si bev rma mwva ve

prob le mam iCi na Ta vi. prob le me bis na wi li-dam saq meb lebs, na wi li ki sa mu Sa os ma Zi eb-

lebs ukav Sir de ba. rac Se e xe ba gen de rul Ta vi se bu re bebs, qa le bis uf ro ma Ra li aq ti-

u ro ba da pro fe si u li gan vi Ta re bi saT vis me ti mza o ba ik ve Te ba. cno bi lia, rom mZi me

so ci a lur-eko no mi kur pi ro beb Si qa le bi aq ti u ro bi sa da adap ti re bis uf ro ma Ral

xa risxs aC ve ne ben, vid re ma ma ka ce bi. asea Ta na med ro ve sa qar Tve lo Sic.

Ce mi az riT, qa lis mdgo ma re o ba sa qar Tve lo Si zo ga dad dis kri mi na ci u li ar aris. qar-

Tul sa zo ga do e ba Si qa lis ro li da mis da mi da mo ki de bu le ba, Zi ri Ta dad, Rir se u lia,

Tum ca ga mo nak li se bic gvxvde ba. max sen de ba erT-er Ti uc xo e li eq sper tis Se fa se ba:

`sa qar Tve lo Si qa li, upir ve les yov li sa, aRiq me ba ro gorc de da, Svi li, me go ba ri

da ara ro gorc seq su a lur par tni o ri“.…anu sa qar Tve lo Si qa lis cne ba uf ro me tad

aso cir de ba mis so ci a lur sta tus Tan, vid re mis fi zi o lo gi as Tan. me ve Tan xme bi aseT

Se fa se bas, ram de na dac es did wi lad gan saz Rvravs qa li sad mi da mo ki de bu le bas. Tum ca

qar Tul sa zo ga do e ba Sic gvxvde ba qal Ta pir da pi ri dis kri mi na ci is Sem Txve ve bi, ara-

pir da pi ri dis kri mi na cia ki uf ro xSi ria. tra di ci ul qar Tul ojax Si aR zrdi lis

16

Se sa ba mi sad, Ca mo mi ya lib da war mod ge na, rom bi Wad yof na upi ra te so ba iyo da bav Svo-

ba Si bev rjer mi nat ria bi Wi vyo fi li ya vi. mog vi a ne biT ki Se vig rZe ni da ga vi Ta vi se,

rom qa lad yof na gar kve u li upi ra te so bac kia. rac un da vi la pa ra koT gen de rul

Ta nas wo ro ba ze, qa li da ma ma ka ci er Tma ne Tis gan gan sxva ve bu lia, rac ga na pi ro bebs er-

Tma ne Tis mi marT in te ress. rac Se e xe ba qa lis ojaxs ga reT da saq me bas, qar Tul sa zo-

ga do e ba Si sul uf ro mkveT rad ixa te ba am sa kiT xi sad mi ne ga ti u ri da mo ki de bu le bis

Sem ci re bis ten den cia. Sro mam di di xa nia da kar ga mxo lod Semosavlis wya ros fun qcia

da pi rov ne bis TviT re a li za ci is mniS vne lo van ber ke tad ga da iq ca. sa gu lis xmoa, rom

sxva das xva qve ya na sa da sa qar Tve lo Si Ca ta re bu li kvle ve bis Se de ge bi Tac, qa lis mu-

Sa o bis mom xre Ta wi li uf ro me tia da o ja xe bul ma ma ka ceb Si, vid re da sa o ja xe bel Si.

es aix sne ba im ga re mo e be biT, rom da o ja xe bul ma ma ka ce bi uf ro kar gad ac no bi e re ben,

rom qa lis mu Sa o bas mar to eko no mi ku ri fun qcia ki ar aqvs, ara med di di so ci a lu ri

dat vir Tvac ax lavs – sa zo ga do e ba Si gasuli qali, uf ro nak le ba daa ga Ri zi a ne bu li,

vid re sax lSi Cam jda ri di a sax li si. mo mu Sa ve qa li uf ro mo wes ri ge bu li da or ga ni ze-

bu lia, ukeT ana wi lebs dros, afa sebs ur Ti er To bebs, me tad gam ge bi da mim te ve be lia.

ojax Si fun qci e bis swo ri ga na wi le ba, par tni o ro ba, da ba lan se bu li ur Ti er To ba xels

uw yobs oja xis gan mtki ce bas, rac da de bi Tad ai sa xe ba bav SvTa aR zrdis xa ris xzec. mag-

ram es Se saZ le be lia im Sem Txve va Si, Tu da cu lia mo mu Sa ve qa lis Sro mi Ti uf le be bi

da ar se bobs au ci le be li pi ro be bi de do bi sa da mo mu Sa vis fun qci e bis Se sa Tav seb lad.

qa li pro fe si o na li da qa li de da – es ise Ti Se Tav se baa, ro me lic au ci le be lia sa zo-

ga do e ba sa da ojax Si qa lis Rir se u li so ci a lu ri sta tu sis mo sa po veb lad da Se sa nar-

Cu neb lad.

bevrs da o ben ima ze – un da iyos Tu ara qa li po li ti ka Si da ra ro li ekis re ba mas am

sfe ro Si. vfiq rob, rom qa le bis po li ti ka Si Car Tu lo ba xels Se uw yob da da ba lan se-

bu li, kar gad ga az re bu li, awo nil-da wo ni li ga daw yve ti le be bis mi Re bas. ase Ti mo saz-

re bis sa fuZ ve lia is faq ti, rom ma ma ka ceb Tan Se da re biT qa le bi xa si aT de bi an uf ro

nak le bi ris ki a no bi Ta da me ti sif rTxi liT. amas Tan, az rov ne bis gan sxva ve bu li sti lis

mqo ne ada mi a ne bis (cno bi lia, rom ma ma ka cebs uf ro ukeT aqvT gan vi Ta re bu li stra te-

gi u li az rov ne ba, qa lebs – ope ra ti u li) Ta nam Srom lo ba ra ci o na lu ro bis wi na pi ro-

baa. es vrcel de ba saq mi a no bis sxva sfe ro eb zec. ami tom gen de ru li ba lan si sa zo ga do-

eb ri vi cxov re bis har mo ni za ci is mniS vne lo va ni ber ke tia.

17

qa lis pri o ri te ti

`rac un da did war ma te bas

mi aR wi os qal ma, yve la fe ri er Ti

pa ta ras gu lis tke na dac ar Rirs.

al baT ar se bo ben qa le bi, rom le bic

yve la fers as wre ben da yvel gan

yve la fe ri ga mos diT~.

Ta mar bar Ta ia _ dra ma tur gi,

sce na ris ti

da ba de bis dRe _ 9 Te ber va li

sce na ris tis pro fe sia da mo u ki deb lad ar amir Ce via. Ta vi dan Te at ris re Ji so ro ba min-

do da, mag ram pro fe sia mi xe il Tu ma niS vil ma Se mir Cia da miT xra, Seni bu ne bis ada mi ans

ga u Wir de ba Te at rSi mu Sa o ba, mag ram ise wer, rom dar wmu ne bu li var, dra ma tur gi a Si

war ma te bas mi aR we vo. pir ve la di pro fe si iT ki nos ce na ris ti var da mimaCnia, rom es

saq me yve la ze ukeT ga mom dis, Tum ca, sam wu xa rod, dRes sa qar Tve lo Si ki no in dus tria

TiT qmis aRar ar se bobs. ami to mac te le vi zi i dan pir ve li ve Se mo Ta va ze ba ze dav Tan xmdi

da dRem de iq vag rZe leb mu Sa o bas, ram de ni me war ma te bu li pro eq tis sce na ris av to ri

var da wlis sa u ke Te so te les ce na ris tis pri zi ca maqvs mi Re bu li, mag ram am sfe ro Si

Ce mi ad gi li ar aris da rom ara fi nan su ri in te re si, gul wrfe lad vam bob, er Ti dRec

ar gav Cer de bo di te le vi zi a Si. Tum ca, RmerTs yo vel dRe mad lo bas vwirav, rom una-

ri mom ca da aseT mZi me dros, ase Tu ise, Ta vi ga maqvs. ga Ce re bis uf le ba Ta vis Tvis

aras dros mi mi cia. te le vi zi is er Tfe rov ne ba Cems saq mi a no ba Si ram de ni me do ku men tu r

fil mze mu Sa o bam ga a coc xla, rom lis pro di u se ri da sce na ris av to ri var. me gob reb-

Tan er Tad am saq mi a no bas ax lac di di si xa ru liT vag rZe leb. am pro eq tebs Zi ri Ta dad

sa ek le sio Te ma ze va ke TebT, mTe li sa qar Tve lo fe xiT maqvs mov li li da mimaCnia, rom

18

ram de ni me kar gi fil mic ga da vi ReT. di di xa ni ar aris, rac Te at ris dra ma tur gi a Sic

vca de be di da pi e sebs vwer. TiT qmis yve la pi e sa da id ga an id gme ba sa qar Tve lo Si, zo-

gic-bri ta neT Si. Za li an mi xa ria, mag ram ver vit yvi, rom Ce mi pi e se bis mi xed viT dad gmu-

li speq tak le bis pre mi e reb sac ase Ti ve si xa ru liT ves wre bi. am dros ise vner vi u lob,

rom si xa ru lis Tvis ad gi li aRar mrCe ba. gan vic di, rom vin mes ra me ar da a viw ydes,

ma yu re bels mo e wo ne ba Tu ara – Te at ri xom coc xa li or ga niz mia, ami tom yve la fe ria

mo sa lod ne li. Se iZ le ba iT qvas, rom Cems speq tak lebs mxo lod re pe ti ci eb ze vna xu lob

da ro ca speq tak li axa li aRar a ris, ma Sin, ro gorc ri gi Ti ma yu re be li vjde bi sad Rac

kuT xe Si da di di si a mov ne biT vu yu reb im am bavs, ro me lic, Tur me, dam viw ye bia, ara da

es yve la fe ri xom er Txel uk ve mox da, me xom TiT qmis ara fers vi go neb.

xSi rad am bo ben, rom esa Tu is pro fe sia ar aris qa lis saq me, dra ma tur go ba zec igi-

ve az ria. al baT, asec aris, rad gan am pro fe si as Za li an di di dro da ener gia mi aqvs.

qa lis Tvis ki mTa va ri bav Svia, oja xi da ro ca ojax ze ga da ver Tve bi, pro fe si u li saq-

mi a no ba uk ve ,,mo sac del Si aR moC nde ba xol me”, me lo de ba. xSi rad ise Ti mi ze ze bi ga mom-

Ce nia, rom ua ri miT qvams pro fe si ul saq mi a no ba ze. maqvs pro fe si u li dab rko le bac,

ar ga mom dis, rom yve la pi e sis kiT xvas da ves wro, yve la ga moq vey ne bu li axa li pi e sa

wa vi kiT xo, yve la spek tak lze wa vi de... amas ver va ke Teb, rad gan Svi li myavs da yve la

pi rad prob le mas pro fe si a ze win va ye neb. Tu ra me kar gi da war ma te bu li ga mi ke Te-

bia, xSi rad, imis xar jze, rom ojax Si ra Rac ga mi fu We bia. er Txel Cem ma Svil ma, ro ca

vkiT xe, da ba de bis dRe ze ra ga Cu qo-meT qi, mi pa su xa, Sen iya vi mTe li dRe Cem Tan, sxva

sa Cu qa ri ar min dao. im pe ri od Si Za li an vi ya vi ga dar Tu li Se moq me de biT saq mi a no ba-

ze. fil me bic ga max sen da pa ta re bis gu lis tke na ze, TiT qos ar am bo ben, mag ram maT Tvis

Za li an mniS vne lo va nia Ti To e u li mok le bu li sa a Ti. war mo id gi neT? ro gor iq ne biT:

mi di xar de das Tan, gin da ra Rac uam bo da mas ar aqvs mos me nis dro, ge ub ne ba, Ta vi da-

ma ne be, ax la ar mca li ao. vi Tomc ara fe ri?! Za li an di di gu lis tke naa!!!

dRem de mu si rebs is az ric, rom ka ci uf ro Wkvi a nia, vid re qa li, me ase ar vfiq rob.

mimaCnia, rom kacs me ti dro aqvs, oja xis ga reT ake Tos saq me. Tu ka ci uf ro Wkvi a nia,

ma Sin ra to maa ir gvliv ase Ti qa o si. dRes xom qa le bi uf ro Zli e re bic aR moC ndnen, uf-

ro una ri a ne bi, pa su xis mgeb lo bi a ni da Tur me Za li an mZi me tvir Tis ta re ba SeZ le bi aT.

qa li de daa, qa li daa, Svi lia –qa li sus tia?! ma Sin qa lis fun qcia… si sus tiT gaZ li-

e re baa, sa u ke Te so ga ge biT. is po li ti ka Sic Ta vi si qa lu ri mom xib vle lo biT, ke Ti li

vne biT moq me debs, ro mel sac Se uZ lia mo SuR ar Ta So ris man di li Ca ag dos. qa lu ri mom-

xib vle lo ba ki isaa, rac kacs ar aqvs. ide a lu ri qa li aris is, vi sac Se uZ lia swo rad

da sa xos Ta vi si pri o ri te te bi da Se as ru los isi ni. me dRem de mi Wirs xol me ga daw yve-

ta, vfiq rob da me re xSi rad vna nob ki dec, ai, ma Sin ise rom mov qce u li ya vi ... ide a lu ri

qa li aris is, ro mel sac sax lSi yve la fe ri ise aqvs aw yo bi li, rom mas yve la pa tivs

cems. es, al baT, qa lis dam sa xu re baa. ara so des az rad ar mom svlia ka co ba me nat ra. qals

`si sus tis pri o ri te ti“ aqvs da ami Tia mom xib vle li. ami to mac mgonia, rom rac un da

did war ma te bas mi aR wi os qal ma, yve la fe ri er Ti pa ta ras gu lis tke na dac ar Rirs. al-

baT ar se bo ben qa le bi, rom le bic yve la fers as wre ben da yvel gan yve la fe ri ga mos diT.

Cems Sem Txve va Si es ase ar aris, me pir vel rig Si de da var da Sem deg Se moq me di.

19

ni no ba xu taS vi li _ ar qi teq to ri

da ba de bis dRe _ 11 ma i si

Cem Tvis ste re o ti pi

mi u Re be lia

`pro vin ci a Si qa lis ro li

gan sa kuT re biT dak ni ne bu lia,

xo lo, zo ga dad, po li ti ka Si qa le

bis

sim ci ris mi ze zi, vfiq rob, isev men

ta li te ti

da aR zrdaa~.

samxatvro aka de mi is ar qi teq tu ris fa kul te ti da vam Tav re da sa ek le sio xu roT moZ-

Rvre bis cen trSi vmu Sa ob di. mi Re bu li maqvs pat ri ar qis si ge li sa me bis taZ ris pro-

eq ti re ba Si mo na wi le o bis Tvis. Sem deg oja xi de dof lis wya ro Si Sev qme ni da Ce mi ar qi-

teq to ro bac aq Sew yda. qi zi yi saT vis tra di ci u lad da ma xa si a Te be li far da ge bis qso va

da viw ye. es Cven Si mi viw ye bu li saq mi a no ba iyo. ra Tqma un da, tra di ci is aR sad ge nad

sa u ke Te so gza saq me Si bav Sve bis Cab ma iyo. Sev qme ni bav SvTa jgu fi, sa dac iy vnen 13- dan

16 wlam de go go ne bi. uZ ve le si far da ge bi erov nul mu ze u meb sa da sax leb Si mo vi Zi eT,

su ra Tebs vu Reb diT. mir za an Si, fi ros ma nis saxl-mu ze um Sic vna xeT eq spo na te bi. Sem deg

am su ra Te bi dan vswav lob diT or na men tebs. ama so ba Si msof lio ban kis da fi nan se biT

mci re gran te bis kon kur si ga moc xad da ,,tra di ci u li xel saq mis aR gde na gan vi Ta re bis-

Tvis”. dav we reT pro eq ti, Se vi ta neT da ga vi mar jveT.

amis Sem deg Sev qme ni axa li, uf ro se bis jgu fi da yve la fe ri da viw yeT nu li dan. far-

da ge bis Za febs vRe bavT mxo lod bu neb ri vi sa Re ba ve biT: Ca iT, ko wa xu ris fes ve biT,

20

kak lis wen go Ti, qris te sis xla Ti, Win WriT, Tav Sa va Ti. ad re xom am teq ni kiT Re bav dnen

Za febs da yve la ojax Si qsov dnen far da gebs, mag ram ax la far da ge bis qso vis os tats

Zne lad Tu na xav.

Cve ni na xe la viT sxva das xva qvey nis ga mo fe na ze vmo na wi;le obT: san ta fe Si, teq sti lis

baz ro ba ze, va Sin gton Si ,,Na ti o nal ge og rap hic“ ga mo fe na Si. sa qar Tve lo Si ki TiT qmis yve-

la ga mo fe na Si vmo na wi le obT – me te xis sa So bao baz ro ba ze, sa me bis ta Zar Si, erov nul

mu ze um Si, xal xu ri rew vis dRe eb zec vi ya viT da ma Ti si ge lic ki mi vi ReT. `qar Tu li

far da gis“ sa xe liT va pi rebT Sve i ca rul-qar Tul ga mo fe naSi mo na wi le o bas. 30 seq tem-

bers gvqon da war ma te bu li ga mo fe na ame ri kis sa el Co Si. kul tu ris sa mi nis tro Si pro-

eq ti gvaqvs Se ta ni li da gvsurs ga va far To voT Cve ni saq mi a no ba.

Cven ki dev er Ti se ri o zu li geg ma gvaqvs: de dof lis wya ros sam xreT-aR mo sav le TiT,

azer ba i ja nis saz Rvar Tan in gi lo e bi cxov ro ben da gvin da, rom isi nic Cav rToT Cvens

saq mi a no ba Si da aR vad gi noT in gi lo u ri far da ge bi. sa er Tod ki, Cve ni mi za nia, gav xdeT

,,bren di“ da ga vi deT msof lio ba zar ze.

Ce mi saq me arc po li ti kur moR va we o ba Si miS lis xels. 2003 wli dan me mar jve ne e bis

qal Ta klu bis xel mZRva ne li var. par ti a Si ada mi a neb Tan ur Ti er To bis di di ga moc di-

le ba mi vi Re, rac da mex ma ra far da gis jguf Si qa leb Tan ur Ti er To ba Sic. Cve ni jgu fi

sta bi lu rad mu Sa obs im Sem Txve va Sic, ro ca Se mo sa va li ar aris.

saq mi a no ba qa leb Tan er Tad mi wevs da dis kri mi na cia, Se sa ba mi sad, ga mo ric xu lia, mag-

ram sqe sis ga mo ra i me dab rko le ba arc sxva pi ro beb Si Sem qmnia. Cem Tvis ne bis mi e ri ste-

re o ti pi mi u Re be lia. gaT xo ve bis Sem deg Svi di we li sax lSi vi je qi da ro ca vig rZe ni,

rom min da da Se miZ lia sxva saq mis ke Te bac, Cem Tvis es prob le mad ar ga daq ce u la. mgo-

ni qa le bis di di na wi li, gan sa kuT re biT sof leb Si, ste re o ti pu li az rov ne bis msxver-

plni ari an – qa li mu dam sax lSi un da iyos, bav Sve bi sa da sa o ja xo saq mis ga re moc va Si,

sxvag va rad ver war mo ud ge ni aT.

yo fi la Sem Txve ve bi, ro ca ka cad yof nac mi nat ria. vfiq rob, ma ma ka ci rom vyo fi li ya vi,

mets gav ris kav di. pro vin ci a Si qa lis ro li gan sa kuT re biT dak ni ne bu lia, xo lo, zo ga-

dad, po li ti ka Si qa le bis sim ci ris mi ze zi, vfiq rob, isev men ta li te ti da aR zrdaa.

21

Ta vis dro ze Ce mi pro fe si is ar Ce va na wi lob riv ga ba to ne bul ma ste re o tip mac ga na pi-

ro ba - sa qar Tve lo Si gav rce le bu li iyo az ri, rom qa lis Tvis mas wav leb lo ba yve la ze

kar gi pro fe si aa, rad gan qa li-mas wav le be li uke Te sad zrdis Svi lebs, bav Sveb Tan er-

Tad is ve nebs, sul maT Tan er Tad aris. ve Tan xme bi mo saz re bas, rom de da mud mi vad Svi-

lis gver diT un da iyos, mag ram igi ve exe ba ma ma sac. ka ci-mas wav le be lic sWir de ba sko-

la sa da mos wav les! swo red is qmnis uam rav prob le mas, rom es ba lan sia dar Rve u li.

,,qa lis Te mis cal ke

ga mok ve Ta aras wo rad mi maC nia,

rad gan qa lis fe no me ni am qvey nad

yve la fers ga na pi ro bebs da mi si g

a mo yo fa

ar Se iZ le ba _ is yve la fer Sia,

Ti To e ul Cven gan Sia~.

mzia gal da va Ze _ ger ma nis ti,

av stri u li bib li o Te kis

xel mZRva ne li

da ba de bis dRe _ 22 ap ri li

ga naT le ba

sa zo ga do e ba Si Seq mnil

va ku ums Se av sebs

22

ga su li sa u ku nis 70-ian wleb Si ar se bob da xel Sek ru le ba ie nis (gdr) uni ver si tet-

Tan, rom lis far gleb Sic sa u ke Te so qar Tve li stu den te bi swav lis ga sag rZe leb lad

ger ma ni a Si ig zav ne bod nen. es mos ko vis gav liT xde bo da, mTa var ga sa ub re bas mos kov Si

ssrk ga naT le bis sa mi nis tro ata reb da. amis ga mo pro cess uar yo fi Ti mxa re e bi, ra Tqma

un da, hqon da, mag ram, vfiq rob, da de bi Ti is iyo, rom Sem Txve vi Ti ada mi a ne bi iq ver

xvde bod nen. ger ma ni a Si ga ta re bu li 4 we li sa u ke Te so iyo Cems cxov re ba Si, es iyo Ce mi

pir ve li gas vla Ca ke ti li siv rci dan. ma Sin me go na, rom es iyo nam dvi li Ta vi suf le ba.

ax la rom max sen de ba, me ci ne ba... ra Tqma un da, gdr-s sa ku Ta ri Ca ke ti lo bis di di prob-

le ma hqon da, mag ram Cven Tvis, sab Wo Ta kav Si ri dan Ca su le bi saT vis, es ma inc er Tgva-

ri Ta vi suf le bis kun Zu li iyo. Cven si la Re, Ta vi su fa li xed vis una ri Ca mo vi ta neT

iqi dan, rac ga mo i xa ta im sko lis cxov re ba Si, dRes rom ger ma nu li sko lis sa xe li Taa

cno bi li – es sko la 1981 wels ga ix sna da Zi ri Ta dad uc xo e Ti dan Ca mo su li axal gaz-

rda mas wav leb le biT kom pleq te bo da. ma Sin am sko la Si mu Sa o ba Za li an pres ti Ju lad

iT vle bo da. ga vi da wle bi da miv xvdi, rom mar Tla karg saq mes vem sa xu re bo diT.

dRes av stri u li bib li o Te kis xel mZRva ne li var. bib li o Te ka imi tom hqvia, rom, Cven-

gan gan sxva ve biT, av stri e le bi saT vis ,,bib li o Te kas“ uf ro me ti fun qci u ri dat vir Tva

aqvs. sa qar Tve lo Si es bib li o Te ka 2000 wli dan fun qci o ni rebs. es aris av stri is res-

pub li kis sa ga reo saq me Ta sa mi nis tros pro eq ti.

ram de ni me wlis win av stri el par tni o rebs Sev Ta va ze, Cve ni bib li o Te kis Tvis sa xe li

Seg vec va la da av stri u li kul tu ris cen tri gve wo de bi na, rad gan qar Tul re a lo ba-

Si es ga ci le biT met pres ti Ju lo bas Ses Zens-meT qi. co ta ar iyos ga ik vir ves, sit yva Si

`bib li o Te ka“ uf ro me ti ikiT xe ba, vid re kul tu ris cen trSio, mi pa su xes. am pro eq tiT

di dad ama yo ben – maT ase Ti bib li o Te ka msof li os 52 qve ya na Si aqvT. Cvens bib li o-

Te ka Si Se dis sa in for ma cio bi u roc, sa er Ta So ri so sa ga moc do cen tric da mTar gmne-

lo bi Ti sa xe los noc. ase rom, pro fi li mra val mxri via. bib li o Te kis yve la aq ti vo ba Si

pi ra dad vmo na wi le ob, gan sa kuT re biT we ri lo bi Ti Tar gma ni mi ta cebs. sam wu xa rod,

amis Tvis bev ri dro ar mrCe ba, mag ram dro dad ro ma inc va xer xeb. Za li an min da vTar-

gmno er Ti av to bi og ra fi u li wig ni sa xel wo de biT `Ce mi cxov re ba“, ro me lic cno bi li

av stri e li kom po zi to ris gus tav ma le ris me uR lem, al ma ma ler-ver fel ma da we ra. am

qa lis ir gvliv mTe li ve nis kul tu ru li cxov re ba tri a leb da da es am wig nSia aR we-

ri li. aq kar gad Cans, Tu ra ro lis Ses ru le ba Se uZ lia qals ara mxo lod viw ro oja-

xur Car Co Si, ara med sa zo ga do eb riv cxov re ba Si. al ma ma ler-ver fe li sa in te re sod da

uC ve u lo mxri dan aC ve nebs qa lis fe no mens, sam ya ro Si mis usaz Rvro Se saZ leb lo bebs.

Tum ca am sa oc rad Zli er qal sac hqon da Ta vi si si sus te e bi da xSi rad Tavs da Cag ru-

la dac grZnob da.

qa lis Te ma, zo ga dad, Za li an ma in te re sebs, amas Tan, vfiq rob, rom Cven Tan qa li gan sa-

kuT re bu lad da Cag ru lia, maT So ris – war ma te bu li qa le bic ki. sakuTar Tavs nak-

le bad vgu lis xmob, rad gan me ga mi mar Tla, gver diT ise Ti ada mi a ni myavs, ro mel Ta nac

sa er To Se xe du le be bi da Ri re bu le be bi ma kav Si rebs, aras dros Sem Slia xe li Cems saq-

mi a no ba Si da aras dros mig rZvnia val de bu le ba, rom sax lSi un da vij de da mxo lod

Svi le bis aR zrdiT vi yo da ka ve bu li. me da Ce mi me uR le yo vel Tvis vex ma re bo diT

er Tma neTs da Svi le bis gaz rda ar gag vWir ve bia. mag ram me vici mra va li ma ga li Ti imi-

23

sa (da sxva Ta So ris, zog jer sa ku Ta ri Ta vic da mi We ria msgavs si tu a ci a Si), rom qa li,

war ma te bu li Ta vis pro fe si a Si, sa zo ga do e ba Si, oja xur ga re mo Si sul sxva na i ri sa xiT

gvev li ne ba-uc na u rad da pa ta ra ve bu li, Za li an Cve u leb ri vi, ne biT Tu uneb li eT, me-

uR lis diq tats da mor Ci le bu li. ami tom, zo ga dad, qa li Za li an me co de ba. da Cag ru lia-

meT qi qa li, ro ca vam bob, im qa leb sac vgu lis xmob, rom le bic iZu le biT ga da ix vew nen,

oja xi mi a to ves da wle bis gan mav lo ba Si uc xo eT Si mu Sa o ben. dab ru ne bu le bi ki dev uf-

ro me co de bi an, rad gan ojax Si sam wu xa ro re a lo ba xvde baT: eW viT gan wyo bi li qmre bi,

daz rdi li da ga uc xo ve bu li Svi le bi, rom le bic sxva na i rad fiq ro ben da az rov ne ben

da ro mel Ta ga ge bac de debs Za li an uWirT. Se iZ le ba vin mem mi say ve du ros, rom io lad

vsji, me uz run vel yo fi li var, maqvs sa mu Sao, xel fa si, yo vel wli u ri miv li ne be bi da

a.S. aseT Sem Txve va Sic maqvs pa su xi, rom es ar aris fu fu ne ba da nu ra vin Ca mo mar Tmevs

am bi ci u ro ba Si, Tu me uf ro me ti moT xov ni le be bi maqvs, vid re ze moT Ca moT va le. min-

da mqon des uke Te si anaz Ra u re ba, uke Te si sa mu Sao pi ro be bi, Se meZ los ojax Tan er-

Tad saz Rvar ga reT Sve bu le bis ga ta re ba. Ce mi xSi ri miv li ne be bi vi Ra cis Tvis Se iZ le ba

mog za u ro baa, Cem Tvis ki – Sro mi Ti gas vla, zog jer uf ro me tad dam Rle li, vid re

aq mu Sa o ba. ma inc, vfiq rob, rom Cvens Ta na mo qa la qe ebs, pir vel rig Si, qa lebs ak li aT

ga naT le ba, ver er kve vi an sa ku Tar uf le beb sa da mo va le o beb Si, ar ari an sa Ta na dod

in for mi re bu li. swo red am va ku ums un da av seb dnen qal Ta uf le be bis dam cve li sa er-

Ta So ri so Tu ad gi lob ri vi or ga ni za ci e bi.

24

dramaturgi -

reJisorisa da

geologis tandemi

TbilisSi davibade. mama qarTveli myavs, deda – poloneli, Cemi poloneli winaprebi

saqarTveloSi kosciuSkos ajanyebis Semdeg Camoasaxles. sxvaTa Soris, cimbirSi

vinc gadaasaxles, TiTqmis yvela daiRupa, aq Camosaxlebuli polonelebi gadarCnen,

adaptacia ganicades, fesvebi aq gaidges. dedaCemi kosciuSkos gvaris warmomadgenelia,

am gvaris warmomadgenlebi yvelani gadaasaxles poloneTidan. ajanyebis meTauri Cemi

winapari iyo. axla gaeros Senobis win kosciuSkos Zegli dgas. saqarTveloSi bevri

poloneli iyo, gansakuTrebiT Tbilissa da quTaisSi. babua, solomon garuCava, foTSi

cxovrobda. mas mSoblebi adre gardaecvala da kadetTa korpusSi gagzavnes saswavleblad

peterburgSi, is jer samxedro, Semdeg ki wminda giorgis ordenis kavaleri gaxda. Cemi

winaprebiT vamayob. qarTuls aqcentiT vlaparakob da es uxerxulobas miqmnis.

profesiiT reJisori var, moskovSi `gitisi“ davamTavre, moskovSive vmuSaobdi. iqve

gavicani petre xotianovski, Cemi meuRle. petre geologia, geologiur partias

xelmZRvanelobda. mogvianebiT profesia Seicvala. axla Cven dramatugiiT varT

dakavebulebi. SemoqmedebiTi dueti gvaqvs.

mSobliur qalaqSi dabrunebis Semdeg saqarTvelos televiziaSi vmuSaobdi –

interviziis redaqciaSi. mxatvrul-dokumentur filmebs vqmnidi, ramdenjerme oqros

prizic miviRe.

inga garuCava _ mwerali, scenaristi,

reJisori

dabadebis dRe _ pirveli dekemberi

`saqarTvelo ukeTes

xvedrs imsaxurebs~.

25

studentobisas me da petrem ardadegebze gadavwyviteT scenari dagvewera. mere rezo

TabukaSvils vaCveneT. es scenari iyides Cvengan, TabukaSvili ki Cveni naTlia gaxda.

mere piesac davwereT – `winaparTa miwa“, piesa gadaTargmnes da giga lorTqifaniZem

dadga marjaniSvilis TeatrSi, mere moskovSic daidga.

guranda gabunias TxovniT davwereT monopiesa `mitevebis kvira“, romelic qeTi

doliZem dadga. Zalian saintereso gamodga, idea ki ase daibada: Cvenma quTaiselma

naTesavebma wagviyvanes sofel maranSi, sadac Zalze lamazi mamapapeuli saxli hqondaT.

rodesac kari gaxsnes, iq mTeli samyaro aRmovaCineT miuxedavad imisa, rom iq aRaravin

cxovrobda. saxlSi mTeli dRe gavatareT, swored aq iSva piesis idea. axalgazrda

qali Cadis Tavisi winaprebis saxlSi da ixsenebs yvelas, vinc iq cxovrobda, piesa

moskovSic dadges, Tumca cota sxvanairad, Zalian kargi gamovida. premieris Semdeg

CvenTan movida acremlebuli qarTveli qali, romelic gagvecno da gviTxra, rom

Tqven Cemsa da Cemi saxlis Sesaxeb werT; sofel maranSi daketili saxli maqvs, mis

gayidvas mTavazoben da ar gavyidio.

sofiko Wiaurelmac gvTxova dagvewera piesa misTvis. es misi bolo piesa iyo –

`planetebis dabadeba“, romelic misi mSoblebis cxovrebas eZRvneboda. Zalian

saintereso iyo sofikosTan muSaoba, am speqtaklis Canaweric arsebobs. Temad aviReT

is momenti, rodesac sofikom gadawyvita mamis gadasveneba dedis gverdiT, mTawmindaze.

es misTvis Zalze Zneli iyo. vcdilobdi, arcerTi Zvali ar damkargvodao. speqtakli

Cven TviTon davdgiT. patriarqi movida da gvakurxTa.

`mistifikatori“ ukve aTi welia gadis peterburgis komisarJevskaias saxelobis

TeatrSi. igive piesa `bibisis“ msoflio konkurszec gavagzavneT. petres deda – irina

petrova, inglisuris saukeTeso specialisti iyo saqarTveloSi. maSin jer kidev

cocxali iyo da man gadaTargmna Cveni piesa `bibisisaTvis“. arafers velodebodiT

da ori prizi miviReT saukeTeso piesisa da saukeTeso inglisurisaTvis. petres deda

am ambavs veRar moeswro, Semdeg piesa dadges kidec `bibisize“. ai, maSin gavigeT,

ras niSnavda saavtoro uflebebi dasavleTSi. reJisori maSinac ki gvirekavda da

nebarTvas gvTxovda, rodesac winadadebebisaTvis ubralod adgili iyo Sesacvleli.

igive piesa budapeStSic dadges, axlaxan ki norilskSi ganaxorcieles. ̀ mistifikatori“

yvelaze Zalian miyvars, Tumca yvela naSromi SviliviT Zvirfasia CemTvis. magaliTad,

`qaRaldis guli“, telearx `kulturaze“ daidga. televiziis oqros fondSi Sevida,

es piesa grimiorisa da msaxiobis siyvarulzea. igi giga lorTqifaniZem naxa da

telefilmis gadaReba gadawyvita. mayurebeli mas male ixilavs.

petres wlobiT esizmreboda stalini. davwereT piesa-fantasmagoria `gafrindi, Savo

mercxalo“, romelic stalinis cxovrebis bolo ori Ramis Sesaxebaa. speqtakli ukve

meoTxe sezonia, rac ̀ sovremennikSi“ midis. axalgazrda reJisorma ageevma dadga. mTavar

rols TamaSobs igor kvaSa. Cveni piesa ise Secvales, rom speqtaklis dros mindoda

dameyvira: xalxo, me es ar damiweria-meTqi. speqtaklma azrTa didi sxvadasxvaoba

gamoiwvia. erTgan isic ki daiwera, rom stalini aris eSmaki, romelic, SesaZloa,

angelozi yofiliyoo.

26

axlaxan ori piesa davwereT. erTs hqvia ̀ sauzme napoleonTan“, romelic marjaniSvilis

TeatrSi idgmeba, meores – `dila mSvidobisa, asdolarano“, romelic tragikomediaa

da qeTi doliZe dgams `TeatrSi aTonelze“.

Cven bednieri col-qmari varT, gviyvars erTmaneTi, SemoqmedebiTi kavSiri gvaqvs,

erTmaneTis azrebs vkiTxulobT. erT dilas yavis WiqiT xelSi Cems qmars veubnebi,

Cveni momavali piesis saxelwodeba iqneba `fraki nobelisaTvis-meTqi“. diaxo, miTxra

man, da es iqneba piesa iosif brodskis Sesaxebo.

CvenTan ori deda cxovrobda: petres deda da dedaCemi. cxovrobdnen rogorc debi,

megobrulad, orive mZimed avadmyofobda da maTi cxovrebis dasasruli daemTxva

Zalze rTul periods – uSuqobasa da uwylobas. isini sakuTar Tavebs napoleonis

jariskacebs uwodebdnen, romlebic ruseTSi moxvdnen. es ori araCveulebrivi

qalbatoni-CeqmebiT, kaSneebiTa da qurqebiT-ijda did saxlSi erTi navTquris amara.

yvelanairad vcdilobdiT, rom maTTvis sicocxle gagvexangrZlivebina.

saqarTvelo, rogorc qveyana, da misi xalxi sxva, ukeTes xvedrs imsaxurebs. areulobis

periodSi mamakacebs uWirdaT ufro. bevrs samsaxuri ar hqonda, saukeTeso qalebi ki

avadmyofebis mosasvlelad wavidnen saberZneTsa da TurqeTSi. qalebma bevri ram

gaakeTes imisaTvis, rom maTi mamakacebi Wkuidan ar gadasuliyvnen, ojaxebs rom ver

inaxavdnen. minda erT mSvenier dRes karg saqarTveloSi gaviRviZo, iseTSi, romelsac

Cven, yvelani vimsaxurebT.

27

qal ma op ti miz mi ar

un da da kar gos

ma ri ne ge laS vi li _ kul tu rul-

sa gan ma naT leb lo mu Sa o bis

or ga ni za tor- me To dis ti,

bor jom-li ka nis sam Tav ro bo

re zi den ci is aga ra kis di a sax li si,

bor jo mis me o re sa ja ro sko lis

sa me ur veo sab Wos wev ri

da ba de bis dRe _ 23 mar ti

`er Ti ada mi a nic rom dar Ces msur

ve li

im saq mi sa, ra sac me va ke Teb, mis T

vis

vic xov reb da Sev qmni~.

ser go za qa ri a Zis sa xe lo bis kul tu rul-sa gan ma naT leb lo sas wav le be lis da mam Tav re-

bel kur sze siR na Ris Te at rma mi miw via. ma Sin kar gad ar vic nob di aR mo sav leT sa-

qar Tve los da miw ve va sac ami to mac dav Tan xmdi, or wli a ni xel Sek ru le ba ga mi for mes.

Te at rma Cems cxov re ba Si di di ro li iTa ma Sa. siR na Ris Te at ri uaR re sad war ma te-

bu li iyo sab Wo Ta pe ri od Si, msof li os mra val qve ya na Si iw vev dnen, sa er Ta So ri so

fes ti va leb Si vmo na wi le ob diT. Te at rTan er Tad mec mi wev da gas tro leb ze si a ru li.

dra ma tur geb Tan, re Ji so reb sa da sxva sa in te re so ada mi a neb Tan mu Sa o bam bev ri ram

mom ca. Sem deg Si es ur Ti er To ba da me gob ro ba gag rZel da. sru li ad axal gaz rda, cxra-

me ti-oci wli sa ve zi a re Te atrs, da vi na xe, ro gor cxov rob dnen uc xo eT Si Te at re bi

da kul tu rul-sa gan ma naT leb lo da we se bu le be bi, ro go ri fes ti va le bi imar Te bo da

28

da, sa er Tod, riT sun Tqav da ma Sin de li ev ro pa. aman di di ga moc di le ba da si Ta ma me

Sem Zi na. sur vi li ga miC nda, dav bru ne bo di mSobliur qa laqs da Ce mi ga moc di le ba aq

ga mo me ye ne bi na.

bor jom Si sa mo qa la qo omis pe ri od Si dav brun di. daq ce u li iyo qve ya na, uxa li so, ufe-

ru li da Ca Ja me bu li. say maw vi lo Te atr-stu di is Seq mna min do da. ra Tqma un da, ar

iyo sax sre bi, ar iy vnen spon so re bi, mag ram en Tu zi az miT Tur me yve laf ris ke Te ba

Se iZ le ba. dav di o di, vak vir de bo di da qu Ci dan vkref di bav Svebs, ro mel Tac hqon daT

ni Wi da una ri, sWir de bo daT ad gi li, sa dac niWs ga na vi Ta reb dnen. erT-er Ti pir ve li,

ro mel mac stu dia ,,na car qe qi is” Seq mna mo mi lo ca, le i la aba Si Ze iyo. man Ta vi si bav-

Svo bis fo to su raT ze wa mi we ra: ,,di di mad lo ba am mSve ni e ri wa mow ye bis Tvis, odes Rac

mec xom bav Svi vi ya vi”. sak ma od di di war ma te ba gvqon da, ma le po pu la ru le bi gav xdiT

ara mxo lod bor jom Si, ara med – mTel sa qar Tve lo Si. gvi re kav dnen, gvex mi a ne bod nen,

gve pa ti Je bod nen. Ce mi pe da go ge bic ki Ca mo vid nen, ad gil ze rom gas cno bod nen stu di as.

Cve ni stu di iT da in te res da cno bi li sa zo ga do moR va we ros tom Cxe i Ze, ,,aleq san dre

or be li a nis sa zo ga do e ba Si” ga wev ri a ne ba Se mog vTa va za. aman ki dev uf ro me ti sti mu li

mog vca. Cvens Ro nis Zi e bebs es wre bod nen me o ce sa u ku nis ga mo Ce ni li moR va we e bi: oTar

Cxe i Ze, va xuS ti ko te tiS vi li. mec me ti ener gi iT, me ti xa li siT vud ge bo di saq mes. yve-

la fe ri en Tu zi az miT, da fi nan se bis ga re Se keT de bo da.

ax lac axal gaz rdo bis prob le me biT var da ka ve bu li. bor jo mis me o re sa ja ro sko la Si

sa me ur veo sab Wos Tav mjdo ma ris, ge de van fof xa Zis, xel Sew yo biT mci re pro eq tebs va-

xor ci e lebT ni Wi e ri bav Sve bi saT vis. war ma te bul mos wav le ebs sti pen di e bi Tac va jil-

do vebT, vaZ levT sa Su a le bas da es wron sa in te re so speq tak lebs, vaw yobT eq skur si ebs,

Sex ved rebs cno bil ada mi a neb Tan.

mi maC nia, rom ga u naT le be li ada mi a nis Tvis ve ra na ir pro eq tebs ver ga na xor ci e leb,

ga u naT le be li ada mi a ni ve ra fers Seq mnis. Cve ni qvey nis war ma te ba mTav rde ba iq, sa dac

iw ye ba ga u naT leb lo ba. ami tom, pir vel rig Si, bav Svebs un da miv xe doT, vas wav loT,

erov nu li cno bi e re ba ga vuR vi ZoT da sam Sob lo Se vay va roT... ise un da uy var deT mi wa,

kbi liT un da icav dnen yve la fers mSob li urs, xes, wya ros...

qa li so fel Si bev rad uf ro met da sa sar geb lo saq mes ake Tebs, uf ro jan saR ga re mo Si

zrdis Svi lebs. bor jom Si xalxs igi ve prob le me bi awu xebs, rac da nar Cen sa qar Tve-

lo Si. Za li an bev ri ni Wi e ri, ga naT le bu li, aq ti u ri qal ba to ni zis sax lSi umu Se va ri.

yve las ar Se uZ lia Cem sa viT mxo lod en Tu zi az miT mu Sa o ba. ram de ni re sur sia ga mo-

u ye ne bu li... yve las ar Ses wevs Za la op ti miz mi Se i nar Cu nos. pir vel rig Si, ra i on ma

ise Ti ada mi a ni un da air Ci os xel mZRva ne lad, vi sac bi u je tis swo rad mar Tva Se uZ lia.

ra mox de ba, fu li axal gaz rde bis, an Tun dac qa le bis prob le me bis mog va re ba ze da i-

xar jos? bev ri sa in te re so ra mis ga ke Te ba Se iZ le ba ra i on Si. vi sur veb di, par la men tSi

imu Sa os Cem ma ar Ce ul ma iseT ma ada mi an ma, ro me lic Cems prob le mebs mi xe davs, sa gan ma-

naT leb lo pro eq tebs da a fi nan sebs da iz ru nebs, rom ra i o nis bi u jets ami saT vis fu li

hqon des.

29

ro de sac ra Ra cas ake Teb da aq ti u ri ada mi a ni xar, ie ri Se bis Tvi sac mzad un da iyo

ka ce bis ga nac, qa le bis ga nac, po li ti ko se bis ga nac... ro ca po pu la ru li xar da sa zo ga-

do e bas uy var xar, xSi rad vi Ra cas un da Se ni xel Si Cag de ba imis Tvis, rom ga mo gi ye nos

Ta visi sa ar Cev no kam pa ni is Tvis.

rac uf ro meb rZvi an, miT uf ro vZli er de bi da ener gi as vik reb. er Ti ada mi a nic rom

dar Ces msur ve li im saq mi sa, ra sac me va ke Teb, mis Tvis vic xov reb da Sev qmni.

qa lis aq ti u ro ba au ci leb lad mi maC nia, sa qar Tve los is to ria aq ti u ri qa le bis ma ga li-

Te bi Taa sav se. ro go ri ga sa Wi ric un da iyos qve ya na Si, sa ku Ta ri ad gi li ma inc un da eZe-

bo. qa leb ma Cve ni aq ti u ro biT un da Sev qmnaT sa ku Ta ri ga re mo. verc pre zi den ti, verc

mi nis tre bi, verc po li ti ko se bi ver dag vi la ge ben imas, rac Ta vad un da da va la goT.

mir Cev nia po li ti ka Si ra o de nob ri vad co ta qa li iyos, mag ram saq mis gam ke Te be li.

30

`Cven ni Wi e ri, Wkvi a ni da

ga naT le bu li xal xi varT,

vim sa xu rebT da Seg viZ lia

ke Til ga re mo Si cxov re ba~.

ia gi goS vi li _ mxat va ri


rac mom do me bia,

yve la fers vis ru leb di

bav Svo bi dan miy var da xat va da mSob leb ma pi o ner Ta sa sax le Si xat vis wre ze mi ma ba res,

me re sam xat vro aka de mi is mo sam za de bel kur seb ze vme ca di ne ob di, Za li an kar gi mas wav-

leb le bi myav da. Sem deg aka de mi a Si Ca va ba re. mir Ci es sam rew ve lo gra fi kis fa kul te ti,

es aris li Tog ra fia, ofor ti da li nog ra vi u ra. mo qan da kec si a mov ne biT ga mo vi do di,

mag ram sax lSi sa a mi so pi ro be bi ar mqon da da ax la arc vna nob. aka de mi a Si swav la ada-

mi ans ar gzRu dav da da ra sa gan sac gin da, imas da es wre bo di. dRes tix rul mi nan qars

vas wav li, ram de ni me xnis win Ci ka go Si vi ya vi da mi na Si vmu Sa ob di. ax la Tavs mi nis os-

ta tad vTvli. aka de mi is dam Tav re bis Sem deg ser go qo bu la Zis sa xe los no Si uCa ja fa-

ri Zes Tan vswav lob di, me re sax lSi vmu Sa ob di, Svi le bi ga miC nda – gi or gi da erek le.

qma ri mxat va ri myavs, oTar vef xva Ze, ke ra mi ka Si, qan da ke ba sa da di za in Si mu Sa obs.

1978 wels mqon da pir ve li per so na lu ri ga mo fe na, bed ma ga mi Ri ma da mos kov Si gra-

fi kis cen trSi mi miw vi es, mxat vris Tvis Se sa niS na vi pi ro be bi iyo, ne bis mi e ri sab Wo Ta

qa la qis ne bis mi e ri mu ze u mis nax va Seg veZ lo. bed ma ga mi Ri ma, aseT ad gil ze rom aR-

mov Cndi. wle bis gan mav lo ba Si dav di o di iq da bevr sa in te re so si ax le ze mi miw vde bo-

da xe li, mov le ne bis cen trSi vi ya vi. oTa ri Za li an mex ma re bo da, zog jer ori Tvi Tac

mi wev da oja xis da to ve ba, mag ram Cven yo vel Tvis gver dSi ve de qiT er Tma neTs, raTa

gvec xov ra da cxov re bas ar Ca ve Zi reT. es to ne li mxat vre bis gan ga ve ca ni im dro is-

31

Tvis sa qar Tve lo Si uc nob Sol kog ra fi is teq ni kas da am wle bis dam sa xu re baa isic, rom dRes me cno bi li var sam xat vro wre eb Si, Ce mi na mu Sev re bi mos ko vis, le nin gra dis mu ze u meb sa da cno bi li ada mi a ne bis ker Zo ko leq ci eb Sia. am pe ri od Si Cven Tan va Sin-gto nis art in sti tu tis mxat vre bi Ca mo vid nen. am in sti tu tis mu ze um Si im pre si o nis te-bis, re ne san si sa Tu Ta na med ro ve mxat vre bis na mu Sev re bis Se sa Su rad kar gi eq spo zi ci-aa. ame ri ke li mxat vre bi Sil kog ra fis te bi iy vnen da war gvad gi nes, ro gorc am saq mis mcod ne ni. maT Se sa niS na vi ma sa la Ca mog vi ta nes, Sev qme niT sa xe los no da es im dros im de nad no va to ru li ram iyo, rom mnax ve leb sa da cno bil sa xe ebs ver avu di o diT. ame-ri ka Sic gag vag zav nes, ga mo fe nac mog viw yves niu-ior kSi, sa u ke Te so sam xat vro cen tre bi gvi Reb dnen. es Se sa niS na vi Se moq me de bi Ti xa na iyo.

Sem deg ki mZi me pe ri o di dad ga Cvens is to ri a Si, xe lov ne biT cxov re ba ga Wir da. mag ram beds arc ma Sin mi vu to ve bi var. ori ger ma ne li re Ji so ri Ca mo vi da, de da Ce mi da ram-de ni me msa xi o bi mi iw vi es ger ma ni a Si `oi di pos me fe Si“ mo na wi le o bi saT vis. maT Ce mi da Ce mi qmris na mu Sev re bic mo e wo naT da sa mu Sa od ger ma ni a Si mig viw vi es. si xa ru liT wa-ve diT. ase aR mov CndiT mTe li oja xi ger ma ni a Si, va for meb diT speq tak lebs, vaw yob diT ga mo fe nebs. iq Za li an kar gi pi ro be bi gvqon da, oTar ma ga a ke Ta Za li an kar gi pla ka ti da sa xe li ga iT qva, me Te at ra lur kos ti u mebs vxa tav di. esen Si xe lov ne bis moy va ru li xal xi cxov robs da Cven Za li an gva fa seb dnen, mag ram ro ca un da ag ver Cia iq Tu aq, Cven Ca mos vla var Ci eT. Za li an mniS vne lo va nia, rom mxat va ri Ta vis mi wa ze cxov rob des.

Ce mi cxov re bis sa u ke Te so miR we vad Ce mi Svi le bi mi maC nia, rac un da mniS vne lo va ni ram ga me ke Te bi na cxov re ba Si, Svi le bi Cem Tvis yve la ze mTa va ria. pro fe si u lad, ase mgo-nia, yve la fe ri win maqvs. Za li an min da gav xsna, Tun dac pa ta ra mi nis sa xe los no. me da oTar ma ame ri ka Si ar se bu li mi nis teq no lo gi e bis sko la ga vi a reT, aqam de rac mo min-do me bia, yve laf ris Ses ru le bas va xer xeb di da vfiq rob, am sur vil sac Se vis ru leb.

aras dros mi mi to ve bia gra fi ka. si a mov ne biT vmu Sa ob Cems baR Sic. Cve ni sax lis yo ve li niv Ti Cve ni Se moq me de baa da odes me, al baT, me da Ce mi qma ri ga mo fe na sac ga va ke TebT am niv Te biT. Cven yo vel Tvis er Tma ne Tis dax ma re biT ga dag vqon da cxov re bis sir Tu le e bi, iq ne bo da es Se moq me de bas Tan Tu yo fas Tan da kav Si re bu li. is Se sa niS na vi ada mi a nia da Cven sa u ke Te sod gves mis er Tma ne Tis, es ki Za li an mniS vne lo va nia oja xis Tvis, Tum ca ir gvliv bev ri prob le maa, mag ram xSi rad qa le bi da ka ce bi, swo red imis ga mo, rom er-Tma a ne Tis ar es miT, ver axer xe ben Ta vi sa u ke Te so sa xiT war mo ad gi non. Za li an mniS vne-lo va nia eko no mi u ri mdgo ma re o ba. is, rac ev ro pa Si sa Su a lo oja xebs aqvT, sa qar Tve-lo Si amis miR we va mo sax le o bis sa mi me oT xe dis Tvis jer Sor saa. ar vtra ba xob, mag ram yve las Cem na i ri qma ri rom hyav des, mer wmu neT, qar Tvel qals prob le ma ar eq ne bo da.

ka cis fsi qi kas uf ro rTu lad ga da aqvs cxov re bi se u li siZ ne le e bi, vid re qa li sas – is mo na di rea, ojax Si na na di re vis Se mom ta ni da war mo id gi neT, rom na na di re vis ga re Se rCe ba. es prob le mis ga mom wve vi erT-er Ti faq to ria. me o re faq to rad me aR zrdas mi viC nev, ga uz rde li mas wav le be li ver aR zrdis bavSvs, ara da, ir gvliv in for ma ci-is mi Re bi sa da ga mo ye ne bis uam ra vi sa Su a le baa imis Tvis, rom is wav lo. ka cad yof na aras dros mi nat ria, mag ram me ti fi zi ku ri Za la ki mdo me bia da, mi u xe da vad imi sa, rom yo vel Tvis kar gi mxat va ri vi ya vi, fi zi ku ri Za lac rom mqo no da, bevrs mi vaR wev di. es faq to ri xSi rad uS lis xels qals, rom uf ro war mo Cin des, Tun dac – po li ti ka Si. Cven niWieri, Wkviani da ganaTlebuli xalxi varT, vimsaxurebT da SegviZlia keTil garemoSi cxovreba.

32

pro fe si o na li qa li

me ri go ci ri Ze _ kar di o qi rur gi,

kar di o qi rur gi u li kli ni ka

`Ria gu li~


dRe sac gu li mwyde ba, ra Se sa niS na vad vwer di Txzu le bebs da ver cxlis me da li sko la-

Si imi tom mom ces, rom swo red ru sul ena Si da mi we res oT xi. ma Sin sa me di ci no in sti-

tut Si mox ved ra Zne li iyo, co tas da isic mxo lod eqi me bi sa da cno bi li ada mi a ne bis

Svi lebs iReb dnen, ami to mac ga mag zav nes bi Zas Tan ba qo Si da iq Ca va ba re. Tbi lis sa da

le nin grad Si swav lis Sem deg sam wli a ni mdi da ri sa me di ci no praq ti ka mqon da tyi bul Si.

rTul pi ro beb Si rTu li avad myo fe bis mkur na lo bam di di ga moc di le ba Sem Zi na. Sem deg

Tbi lis Si dav brun di da pir vel kli ni kur sa a vad myo fo Si qi rur gi-re a ni ma to lo gi vi-

ya vi. mo u lod ne lad, Se saZ loa ge ne ti ku ri mo na ce me bis ga mo, da me mar Ta tu ber ku lo zi.

vim kur na le da sa bo lo od ga mo sa jan mrTe leb lad abas Tu man Si wa ve di. mox da ise, rom

abas Tu man Si eqi mic sWir de bo daT da ori we li iq vi mu Sa ve, bo los ,,ga mo mag des”, ra Ta

xe lax la ar Sem yro da tu ber ku lo zi. iqi dan rom dav brun di, uk ve zo ga di qi ru ru gia

aRar mi zi dav da, gu lis qi rur gi a ze ga da ver Te. ga mag zav nes mos kov Si qi rurg bu ra kov-

skis Tan or di na tu ra Si, es iyo sa u ke Te so ram, ra zec Se iZ le bo da me oc ne ba, mag ram ma-

le ve da mab ru nes, rad gan Tbi lis Si kar di o lo gi u ri cen tri Se iq mna. no vo si bir ski dan

Ca mo iy va nes cno bi li qi rur gi fu fi ni da mas Tan er Tad da viw yeT qar Tu li kar di o lo-

gia nu lo va ni ba zi dan. me dRem de er Ta der Ti qa li kar di o qi rur gi var sa qar Tve lo Si.

dRes ope ra ci ebs aRar va ke Teb, mag ram pa ci en te bis ga mok vle va, di ag no zis das ma da

sa o pe ra ci od mom za de ba Ce mi pa su xis mgeb lo biT xde ba.

cxov re ba Si Za li an ga mi mar Tla. oja xi yo vel Tvis gver diT med ga da ar max sovs, vin-

mes esay ve du ros ga dat vir Tu li sa mu Sao gra fi kis ga mo. Ce mi yve la pa ci en ti max sovs

da dar wmu ne bu li var, ma Tac vax so var. gu li sa ma Cu ye be lia, mag ram sa si a mov no faq tia,

`yve la Ce mi pa ci en ti

max sovs da dar wmu ne bu li var,

ma Tac vax so var~.

33

ro ca Sens sa pa tiv ce mu lod Svils Sens sa xels da ar qme ven, an sru li ad ara a dek va tur

si tu a ci a Si da sax ma reb lad mog mar Ta ven ... mi u xe da vad sa in te re so pro fe si u li ka ri e-

ri sa, Ce mi udi de si miR we va Ce mi Svi lia da ki dev im ada mi a ne bis siy va ru li, rom le bis-

Tvi sac me ope ra cia ga mi ke Te bia, Za li an xSi rad-TiT qmis imed ga da wu rul TaT vis. RvTis

mad liT, yve la fe ri kar gad mTav rde bo da. kar di o qi rurgs gan sa kuT re bu li tem pi da

rit mi esa Wi ro e ba. Tum ca, kar gi mo cek va vi sa ar iyos, ne bis mi er pro fe si a Si dro u lad

gac la sjobs, ro ca ze nit Si xar. ka cad yof nas ki mar to imi tom Tu vi nat reb di, rom

me ti Za la meq ne bo da da Cems pro fe si as jer ar dav to veb di.

rac un da ma ma ka cu ri pro fe sia hqon des, qal ma qa lu ro ba da mom xib vle lo ba un da Se-

i nar Cu nos. un da iyos pro fe si o na li da, miT ume tes, Tu is mmar Tvel Ta nam de bo ba zea,

es mas as gzis mets aval de bu lebs. me ga mi mar Tla cxov re ba Si, To rem bev ri kar di o qi-

ru ru gi vi ci ru seT Si, rom le bic `brZo las“ kac qi rur geb Tan age ben. qa li, ro mel mac

sam kvdro-sa si coc xlo ope ra cia un da ga a ke Tos, xSi rad, ver iq ne ba oja xis de da, mas

daT mo ba uwevs. me oja xis dax ma re bis ga re Se ver viq ne bo di kar di o qi rur gi. me da Cems

qmars bav Svo bi dan gviy var da er Tma ne Ti da mTe li cxov re ba er Tma neTs da u zar lad

vex ma re bo diT, me mas xe li Se vuw yve, ra Ta ar qti ka sa da an tar qti da Si wa su li yo, da ec-

va di ser ta ci e bi. Cven yo vel Tvis er Tma ne Tis zur gi vi ya viT.

ara mgo nia, rom qa lis uf le be bi sa qar Tve lo Si Se la xu li iyos. msof li os sxva das xva

qve ya na Sic mi wev da yof na da Cem ir gvliv ar Se mim Cne via sqe sob ri vi niS niT qa lis Se u-

rac xyo fa. sa qar Tve lo ki odiT gan gan Tqmu lia qa lis kul tiT. Se saZ loa sad me miy ru-

e bul kuT xe Si ki iCag re bo des qa li, mag ram cen trSi es ar xde ba.

Cven tra di ci u li eri varT. mar Ta lia, bo lo xa neb Si es tra di ci e bi mo i Sa la, mag ram

ga va co ta dro da sa zo ga do e ba pirs kar gis ken ib ru nebs. uam ra vi ka tak liz mis Sem deg

Ri re bu le be bi ga da faq sda, fsi qi ka Se ir ya da Se saZ loa amis mi ze zi caa Za la do ba. dRes

fuls uf ro me ti Ri re bu le ba mi e ca, vid re iyo, ga u fa sur da pe da go gis ro li. ime dia,

uf ro di di yu rad Re ba mi eq ce va pro fe si o na lebs. uam ra vi sa me di ci no umaR le sia gax-

sni li sa dac swav le ba ar aris sa Ta na do do ne ze. di di ime di maqvs, ga mo valT am ko laf-

si dan – Cven da vim sa xu reT ev ro pu li cxov re ba.

34

vfiq rob, cxov re ba Si Za li an ga mi mar Tla. me did ojax Si viz rde bo di da aman pi rov ne-

bis for mi re baSi xe li Se miw yo. Ce mi cxov re bis bed ni er wu Tebs Cems ded ma miS vi leb sa

da mSob lebs vu mad li. dRes, ro gorc aras dros, ise vgrZnob maT Ta nad go mas.

1997 wels Ca vi ric xe da 2003 wels da vam Tav re Tbi li sis sa e ro uni ver si te ti `ga e na-

Ti“, zo ga di pro fi lis eqi mis kva li fi ka cia mo me ni Wa. 1999 wli dan dRem de ev ro pis

sxva das xva qve ya na Si vi maR leb kva li fi ka ci as.

oT xi wlis win ga va far To ve Ce mi biz ne si, ax la 20 ada mi a nia da saq me bu li Cven Tan. viz-

ru ne maT kva li fi ka ci a ze, sas wav leb lad gav gzav ne uc xo eT Sic da dRes Ta ma mad Se miZ-

lia vTqva, rom es Te ti kis centr ̀ ne fer tit Si“ kva li fi ci u ri da ga moc di li ada mi a ne bi

mu Sa o ben.

Ce mi yve la ze did miR we va Ce mi oja xia. me da Cem ma me uR lem cxra me ti wlis asak Si vi-

qor wi neT. ma Sin rTu li dro iyo, Zne li iyo sa qar Tve lo Si ga naT le ba mi ge Ro an ra i me

biz ne si wa mo gew yo. iqi dan mo yo le bu li dRem de er Tad vmu Sa obT, er Tad vad genT biz-

nes geg mebs da vwyvetT sa or ga ni za cio sa kiT xebs. al baT Cve ni er Ti a no ba iyo da aris

Cve ni biz ne sis war ma te bis ga sa Re bi.

`cxov re ba Si yve laf ris

mi Re ba Se iZ le ba, mag ram er Tad

_ ara,

es Se uZ le be lia~.

ma ia gu le da ni _ eqi mi kos me to lo gi,

es Te ti kis centr `ne fer ti tis~

mflo be li

da ba de bis dRe _ 3 seq tem be ri

er Ti a no ba war ma te bis

ga sa Re bia

35

2005 wels sa dis tri bu cio qse li Sev qme niT-sa qar Tve lo Si ka nis, Tmis da frCxi lis

te le sa di ag nos ti ko apa ra tu ra Se mog vaqvs. pro duq cia sa af Ti a qo qsel Si gav rcel da,

der ma to lo gi is cen trsa da in sti tu teb Si da i ner ga.

ide a lu ri qa li cxov re ba Si yve la fers as wrebs. ar aris kar gi, ro de sac erT sfe ro Si

mi aR wev mwver vals da me o re sfe ro mo u wes ri ge be li grCe ba. vfiq rob, cxov re ba Si yve-

la fe ri un da ga a wo nas wo ro.

sa qar Tve lo Si qa lebs bev ri prob le ma aqvT. dRes, ro gorc aras dros, qa le bi cdi lo-

ben sa ku Ta ri Ta vis dam kvid re bas, da mo u ki deb lad ra Ra cis Seq mnas. es Za li an Zne lia.

ma ma ka ce bis prob le ma ki is aris, rom eko no mi ku ri do ne qve ya na Si da ba lia, rac maT

yo fa ze ai sa xe ba. qar Tve le bi me tad ama yi xal xi varT, uf ro me tad, vid re gvgo nia. ar

gviy vars kom pro mi seb ze was vla. ga mo sa vals xSi rad aras wo ri gze biT ve ZebT da swo-

red es aris Cve ni prob le ma.

sam wu xa rod, dRes qa le bi bev rad mar ti vad ere vi an yve la prob le mas, vid re ma ma ka-

ce bi. qals Rir se u li ad gi li un da eka vos ma ma ka cis gver diT, is qa lu ri Tvi se be biT

Sem ku li cxov re bis ide a lu ri Ta nam gzav ri un da iyos, swo red ase Ti qa li im sa xu rebs

ma ma ka cis pa ti vis ce mas. sam wu xa rod, qa lis ro li sa zo ga do eb riv as pa rez ze Za li an di-

dia. qa li Se da re biT sus ti ar se baa da ami tom mi si ro li uf ro nak le bi un da iyos

sa zo ga do e ba sa da ojax Si. oja xis Ta vi ma ma ka cia, ro de sac qa li iRebs sa da ve ebs xel Si,

es ai sa xe ba mis jan mrTe lo ba sa da emo ci ur mdgo ma re o ba ze.

Tu qa li in te leq tu a lu ria, mas yve la sfe ro Si Se uZ lia Ta vi si wvli lis Se ta na, maT

So ris, po li ti ka Sic da ase ve sxva uam rav, me tad sa in te re so sfe ro Si. Tum ca me po li-

ti ku rad ne it ra lu ri var da amgvari ka ri e ra ar mxib lavs.

Cve ni mo ma va li geg me bi biz ne sis ga far To e bas ukav Sir de ba. gvaqvs or wli a ni biz nes-

mow ve va di di bri ta ne Ti dan, sa dac pa ra le lu rad sas wav lo prog ra mebs ga viv liT Cvens

biz nes par tni o reb Tan er Tad.

sa fuZ vli a ni ime di maqvs, rom Za li an ma le sam ya ro Si mSvi do ba da siy va ru li da i sad-

gu rebs... da me am dros si a mov ne biT da ve lo de bi...

36

Tu mZi me dro da gid ga,

iz ru ne dRe sas wa u lis

mow yo ba ze

`ma ma ka ci me sa kuT rea Ta vi si

az rov ne biT aqac da ev ro pa Sic,

ub ra lod, iq es kar gad aris Se ni

R bu li. ra

aris ima Si cu di, Tu Sen gver diT

sa in te re so ada mi a nia, ro mel sac

uzar ma za ri Si na ga ni sam ya ro aqvs

?!~

sa ku Ta ri Ta vi ori wli dan max sovs. Za li an sa in te re so bav Svo ba mqon da. max sovs mzis

dab ne le ba da maSindeli SfoT vis Seg rZne ba. is ka bac ki max sovs, ro me lic im dRes

de da Cems ec va. sta li nis sik vdi li max sovs, gan ga Sis da us ru le be li za re bi da xal xis

ti ri li. ma Sin yve la ti ro da da de dam miT xra, be la di mo gik vdao. im dros ori ve ba bua

dav kar ge, so me xi ba bua – ma ma Ce mis ma ma da ger ma ne li ba bua – de dis mxri dan. bol Se vi-

kur ma man qa nam ma Tac ga da u a ra. Cven Tan, sax lSi, ro go ri uc na u ric un da iyos, sta li nis

por tre tis pir da pir ba bu as su ra Ti eki da. uk ve sko las vam Tav reb di, uceb vTqvi

Ja na dav Ti a ni _ mu si ko si da me To ji ne


37

`ba va kan“ (som xu ri sit yvaa, qar Tu lad niS navs ̀ kma ra“) da Ca mo vi Re sta li nis por tre ti.

be bi am Tav Si xe li ita ca da viS vi Si da iw yo: ra gveS ve le ba, ra mog vi vao!..

...kar gad vswav lob di, mu si ka lur sas wav le bel Si Ca va ba re, Sem deg – kon ser va to ri a Si.

am dros go go na Se me Zi na da leq ci eb ze si a ru li Zal ze ga miZ nel da, rad gan bavSvs mov-

la sWir de bo da. ma inc Ca va ba re po li teq ni kur in sti tut Si, sa in Jin ro ze. ma ma Ce mi sa in-

Jin ro fa kul te ti dan ga mo ric xes mas Sem deg, rac ma ma da u pa tim res. in Jin ro ba ma ma Ce mis

oc ne ba iyo da me avas ru le igi. me sa me kur sze miv xvdi, rom es Ce mi saq me ar iyo.

Ce mi saq me al baT ga ri dav Ti a nis, os ta tis co lo ba iyo. ase Ti ar Ce va ni ga va ke Te da

mi maC nia, rom swo rad mo vi qe ci. ro gorc am bob dnen ma Sin, ga ris `Se ve rie“. di ax, es Za-

li an kar gia, ro ca qa li say va rel ma ma kacs `Se e re va“, mi Tu me tes, Tu is Se ni Svi le bis

ma maa. er Tad 33 we li ga va ta reT, sa in te re so ric xvia ara? 30 we li col-qma ri vi ya viT,

sa mi we li er Tma neTs vxvde bo diT. verc ki ga vi ge, ro gor gav Txov di. me da ga ri sa u-

ke Te so me gob re bi vi ya viT. ax la ga ri coc xa li aRar aris. xSi rad am bo ben, wa vi da da

gu li ga mi te xao, me ase ver vit yo di. pi ri qiT, ga ri wa vi da da Ce mi gu li Se av so, amas

sit yve biT ver av xsni, es un da ig rZno. siy va ru li RvTis ar se bo bis ga mov le naa da ro ca

siy va ru lia, RvTa eb ri vi grZno biT xar ga re mo cu li da Se uZ le be lia sev da mo ge Za los,

dam wux rde da da iT rgu no. siy va ru li dep re si as ga mo ric xavs. dep re sia ego is tis xved-

ria, im ada mi a ni sa, ro me lic sa ku Ta ri Ta vi sa da sa ku Ta ri prob le me bis gar da ve ra-

fers xe davs.

dRes me im sam ya ros mfar ve li var, ro me lic ga ri dav Ti an ma da to va. es Za li an sa in te-

re so sam ya roa – siy va ru lis, si naT lis, si ke Tis sam ya ro, ro mel mac bevr ada mi ans mis ca

sa Su a le ba, Se e nar Cu ne bi na sa ku Ta ri Ta vi. jer ki dev `pe res tro i kis dros“ ga ri am bob-

da, rom rTu li dro e ba dad ge ba da mTa va ria ada mi a neb ma sa ku Ta ri sa xe ar da kar go no.

9 ap ri lis Sem deg, ro de sac Za li an cu di dro dad ga, man Tqva, Za li an mZi me dro mo vi-

da, ese igi dRe sa sa wa u li un da mo vam za do To. me ax la am dRe sas wa u lis mfar ve li var.

uf lis sa si ke To saq mes ro de sac ake Teb, miR we vac esaa. yve la ze di di cod va si a ma yea.

si tu a ci is ga mos wo re ba mxo lod siy va ru liT Se iZ le ba.

Cvens sa zo ga do e ba Si aris qa li sa da ma ma ka cis prob le me bi, xo lo im sa zo ga do e ba Si,

ro me lic me min da da vi na xo, es prob le me bi ar un da iyos. qa li sa da ma ma ka cis ga yo fa

ar Se iZ le ba. Cven Tan bev ri mar to su li ma ma ka ci da qa lia. qa li sa da ma ma ka cis yve la ze

di di prob le ma cxov re bis Ta nam gzav ris swo ri ar Ce vaa.

pro fe si ul cxov re ba Si ara so des miS li da xels is, rom qa li var. Se saZ loa imi tom,

rom ara so des mi vi wev di ie rar qi ul ki be ze ze viT.

ar Ce va ni Ta vad ga va ke Te oja xis sa sar geb lod. me uR les es ar da u Za le bia.

ma ma ka ci me sa kuT rea Ta vi si az rov ne biT, aqac da ev ro pa Sic, ub ra lod, iq es kar gad

aris Se niR bu li. ra aris ima Si cu di, Tu Sen gver diT sa in te re so ada mi a nia, ro mel sac

uzar ma zi ri Si na ga ni sam ya ro aqvs? ro de sac Tavs va bez reb di xol me ga ris, Ta vad me-

38

ub ne bo da – sad aris Se ni saq me? Se ni saq me ake Teo. aseT dros Cven da Za bu lo ba gvqon-

da xol me, mag ram ara ro gorc me gob rebs, ara med ro gorc me uR le ebs. is me ub ne bo da,

mor Ca, Sen sru lad aR mav se, sak ma ri si ao, To ji ne bis ke Te bas Tavs ane beb da da mi di o da

sa xe los no dan.

ma ma ka ci Se moq me dia, qals Se uZ lia mi si Seq mni lis ga nad gu re baca da Se nar Cu ne bac,

axal si maR le ze ay va na. ma ma kacs Se nax va, TviT Se nar Cu ne ba ar Za luZs. xSi rad gi na xavT

qa lis ga re Se dar Ce ni li ma ma ka ci, ro mel sac sa ku Ta ri ie ri Se u nar Cu ne bia? Zal ze iS-

vi a Tad da isic im Sem Txve va Si, ro de sac mis gver diT de da an qa liS vi lia.

qa li po li ti kas Tan ar un da mi vuS vaT. me aR mo sav le li var da es Ce mi az ria. qa li oja-

xia, oja xu ri ur Ti er To be bis, yo fis dam la ge be li da am wyo bi. Tu mas po li ti ka surs,

dae, wa vi des win, mag ram es bu neb ri vad un da mox des. vi ci po li ti ko si qa le bi, mag ram

isi ni er Te u le bi ari an. ufal ma ukeT icis, ram de ni qa li un da iyos po li ti ka Si. re-

vo lu ci e bi sa da xe lov nu ri Ca re ve bis wi na aR mde gi var. yve la fe ri bu neb ri vad un da

mox des. rac bu neb ri via, swo ria. Tum ca qa lis ro li Zal ze mniS vne lo va nia. po li ti ka Si

moR va we qa li po li ti ka Si in ten si u rad un da ere o des... an sam za re u lo Si un da ij des,

mag ram nam dvi lad vi ci, rom ar un da yvi ro des da wu wu neb des. ro de sac sa i dan me ga-

mud me biT uar yo fi Ti mo dis, qal ma un da aR kve Tos es, mo ag va ros. mag ram ar Ce va ni mas

au ci le b lad un da hqon des, ra Ta Ta vad ga daw yvi tos, wa vi des Tu ara po li ti ka Si.

speq tak lis msvle lo bi sas dar baz Si ar vi yu re bi, mag ram vgrZnob ener ge ti kas, ro me-

lic ma yu reb li sa gan mo dis. yve la ze mad li e ri ma yu re be li bav Svia, mas Si ara fe ria cu-

di: po za, si a ma ye, Ci niT uf ros Ta wi na Se qed mox ra. bav Svebs ara fe ri aqvT ise Ti, rac

zrdas ru lo bi sas ada mi ans afu Webs, ryvnis.

Tu yve la ada mi a ni sa ku Tar Tav Si Ca i xe davs, Ta vis im mTa var Tvi se bas aR mo a Cens, rom-

li Tac igi ufal ma da a jil do va. cu di ad mi a ne bi ar ar se bo ben, ar se bo ben avad myo fi

ada mi a ne bi imi tom, rom jer ki dev sa ku Ta ri Ta vis Zi e ba Si, ur wmu no ba sa da SfoT va Si

ari an. mag ram, mi u xe da vad ami sa, yve la ada mi ans aqvs er Ta der Ti, mxo lod mi se u li uni-

ka lu ri ta lan ti, ro mel sac gaf Txi le ba sWir de ba.

39

Semoqmedeba did dros

moiTxovs

`sa ku Ta ri pro fe sia au ci leb lad

Za li an un da giy var des,

ma Sin yve la na ir sir Tu les ga da l

a xav~.

Zer wva bav Svo bi dan ve Za li an miy var da. sam xat vro aka de mi a Si qan da ke bis fa kul tet ze

Ca va ba re, Tum ca Cems mSob lebs es ar un do daT, rad gan mi aC ndaT, rom qan da ke ba qa lis-

Tvis rTu li pro fe sia iyo. me ase ar vfiq rob...

qan da ke ba Si dRe sac vmu Sa ob, mag ram, sam wu xa rod, mxo lod mci re for mis qan da ke ba Si...

dRe van del dRes rTu lia na mu Sev ris ma sa la Si ga da ta na, iseT ma sa la Si, ro gorc aris

brin jao an ne bis mi e ri sxva li To ni... Za li an miy vars qva, ro gorc ma sa la.

ga mo fe neb Si mo na wi le o ba sam xat vro aka de mi is dam Tav re bis Sem deg da viw ye. dRem de

100-ze met ga mo fe na Si maqvs mi Re bu li mo na wi le o ba, Tu ar Cav TvliT stu den tur ga-

mo fe nebs.

Ce mi stu den to bis pe ri od Si qan da ke bis fa kul tet ze ram de ni me go go na swav lob da,

rom le bic araf riT Ca mo u var de bod nen bi Webs Ta vi an Ti pro fe si o na liz miT. Za li-

an kar gad vix se neb stu den to bis pe ri ods... araC ve u leb ri vi ur Ti er To ba mqon da Cems

eli sa bed epi taS vi li _ mxat va ri,

mo qan da ke, sa qar Tve los mxat var Ta

kav Si ris li Tog ra fi is sa xe los nos

me ne jer-ko or di na to ri

da ba de bis dRe _ 19 ag vis to

40

kur se leb Tan, gviy var da Cve ni pro fe sia, mu Sa o ba sac vas wreb diT da dro sac er Tad

va ta reb diT.

Cem Tvis ase ve mniS vne lo va nia qan da ke bis sa kav Si ro Se moq me de biT sa xe los no Si

swav lis pe ri o di, am pe ri ods em Txve va sim po zi u me bi da fo ru me bi, ro mlebSic me

vmonawileobdi.

pe da go gi u ri moR va we o ba ele ne ax vle di a nis bav SvTa su ra Te bis ga le re a Si da viw ye.

yo vel Tvis ma in te re seb da bav Sveb Tan mu Sa o ba, uc xo eT Si cxov re bis dros ga ve ca ni ma-

Ti swav le bis sis te mas da sa qar Tve lo Si Ca mos vlis Ta na ve Ca mo va ya li be Se moq me de bi-

Ti stu dia, ro mel sac dRe sac vxel mZRva ne lob. qan da ke bis sko la sa qar Tve lo Si sak ma-

od Zli e ria, ami tom au ci le be lia am tra di ci is gag rZe le ba da gan vi Ta re ba.

rad gan or ga ni za ci ul sa kiT xeb zec vmu Sa ob di, Cem ma ko le geb ma da me gob reb ma CaT va-

les, rom ga vuZ Rve bo di sa qar Tve los mxat var Ta kav Si ris li Tog ra fi is Se moq me de biT

sa xe los nos. Ta vi dan ar min do da, me re Se miy var da sa xe los no... ama ve dros kar gad da vi-

na xe, Tu ram de nad mniS vne lo va ni da per speq ti u lia es sa xe los no mxat vre bis Tvis. li-

Tog ra fi is – gra fi kis am uni ka lu ri dar gis di di xnis tra di cia ar se bobs sa qar Tve-

lo Si. igi ger ma ni i dan jer ki dev me-19 sa u ku nis 60-ian wleb Si da i ner ga, sa i da nac me re

mTel ami er kav ka si a Si gav rcel da. li Tog ra fi is sa xe los no dRe sac izi davs mxat vrebs,

mim di na re obs axa li teq no lo gi e bis Zi e ba. sa xe los no Si mud mi vad tar de ba vor qSo fe-

bi da mas ter kla se bi msof li o Si cno bi li os ta te bis mo na wi le o biT. am mi mar Tu le biT

bev ri sa in te re so pro eq ti gan va xor ci e leT, maT Soris - ga mo fe na `qva kuT xe di~, ga mo-

fe na ze Ca tar da mas ter kla si, sa dac mnax ve lis Tval win amo i beW da es tam pe bi, naC ve ne bi

iq na spe ci a lu rad am pro eq tis Tvis ga da Re bu li li Tog ra fi is is to ri is, mi si dRe van-

de lo bi sa da per speq ti ve bis am sax ve li do ku men tu ri kli pi. mo ew yo ga mo fe na ba Tum Si,

aWa ris xe lov ne bis mu ze um Si, pro eq ti miz nad isa xav da li Tog ra fi is po pu liari za ci-

as sa qar Tve los re gi o neb Si da im is to ri u li tra di ci e bis gan vi Ta re bas, ro mel sac

safuZ ve li jer ki dev sa u ku ne-na xev ris win Ca e ya ra.

xe lov ne bis sxva dar ge bis gan gan sxva ve biT, qan da ke ba Si mu Sa o ba gan sa kuT re bul pi ro-

bebs mo iT xovs. Zal ze sa in te re soa axal, Ta na med ro ve ma sa leb Si mu Sa o bac, mag ram Ta-

na med ro ve qan da ke ba mo iT xovs sul sxva ga re mos. qan da ke bis gar da vmu Sa ob xe lov ne bis

sxa dar geb Sic - gra fi ka Si, ke ra mi ka Si. miy vars To ji ne bis ke Te ba, To ji na praq ti ku-

lad sxva ma sa la Si Ses ru le bu li qan da ke baa (sam gan zo mi le bi a nia da siv rce Si ar se-

bobs), Tum ca is Ta vis Tav Si xe lov ne bis sxva das xva dar geb sac aer Ti a nebs.

pro fe sia um niS vne lo va nes ad gils ika vebs ada mi a nis cxov re ba Si, aya li bebs mis az rov-

ne bas. ga mi Wir de bo da mar ti vad da me yo qa li sa da ka cis pro fe si e bi. au ci le be li pi-

ro baa giy var des Se ni pro fe sia da ma Sin yve la na ir sir Tu les ga da la xav.

Ce mi cxov re bis yve la ze bed ni e ri wu Te bi Svi lis Se Ze nas Tan aris da kav Si re bu li.... am

pe ri od Si ram de ni me we li qan da ke ba Si ver vmu Sa ob di, mi u xe da vad imi sa, rom oja xis

wev re bi mex ma re bod nen. Ta vi su fal dros mxo lod es ki ze bis ga ke Te ba Se meZ lo. Se moq-

me de ba Za li an did dros mo iT xovs...

41

qan da ke ba Si mu Sa o ba mxo lod ma Sin gan va ax le, ro de sac Ce mi jor ji co ta wa mo i zar da.

Tav da pir ve lad Cems Svils sxva das xva sim po zi u meb sa da ple ne reb ze Tan va ta reb di,

ma Sin iu gos la vi a Si vcxov rob diT. dRes, Ta na med ro ve teq ni ku ri sa Su a le be bis dax ma-

re biT qa lis Tvis bev rad ga mar ti ve bu lia qan da ke ba Si mu Sa o ba.

am Ja mad Cems Zi ri Tad pro fe si as Tan er Tad or ga ni za to rul sa mu Sa o sac vas ru leb da

vfiq rob, rom esec Zal ze Se moq me de bi Ti saq mea. ga mo fe nis mow yo bis dros ise Ti grZno-

ba maqvs, TiT qos vxa tav, vZer wav an ra Ra cas vqmni...

avtori elisabed epitaSvili

42

niWs gan vi Ta re ba

sWir de ba

ma nia var do sa ni Ze _ fi lo lo gi,

res pub li kis dam sa xu re bu li

Jur na lis ti, per so na lu ri pen si o ne ri


Za li an gab ra ze bu li var am qve ya na ze. di lis cxris na xev ri dan Su a Ra mem de vmu Sa ob di

da ax la Zal ze mci re pen sia maqvs. es Sro ma ze gu lis ay raa,

xal xic ara fers ake Tebs sa xel mwi fo saT vis. ma ga li Tad, sof lis ar xis ga saw men dad mTe-

li so fe li Sa ba To beb ze ga mo di o da xol me. ax la ar xe bi ga saw men dia da ara vis adar-

debs. xal xi in di fe ren tu li gax da, mo qa la qe e bi ha er Si ari an ga mo ki de bul ni. Cve ni Seg-

ne bis do ne ar aris ise Ti, rom da vi na xoT, rac keT de ba da mTav ro ba amiT wa va xa li soT,

moT xov niT ki, bevrs viT xovT.

in sti tu tis dam Tav re bis Sem deg kom kav Si ris ra i ko mis aR ric xvis seq to ris gam ge vi ya-

vi zes ta fon Si, Sem deg – mas wav leb lis sax lis di req to ri, mog vi a ne biT – kom kav Si ris

ra i ko mis pir ve li mdi va ni. kom kav Sir Si 7 we li vi mu Sa ve da Za li an miy vars es wle bi.

did pa tivs vcem diT er Tma neTs, gu lax di li ur Ti er To be bi iyo; axal gaz rdo ba ze, mis

su li er Ca mo ya li be ba ze zru nav dnen, Sro ma au ci le be li iyo.

1953-dan 1998 wlam de zes ta fo nis ra i o nu li ga zeT `le ni ne lis“ re daq to ri vi ya vi.

sa o ca ri is to ria maqvs. re daq to ro bac da pre sa Si mu Sa o bac Zal ze mZi mea. cxris TxuT-

met wuT ze yve la Ta vis sa mu Sao ma gi das Tan un da yo fi li yo, wes ri gi iyo. ga ze Ti xe-

`oja xi sa xel mwi fos uj re dia,

ram de na dac oja xi Zli e ria,

im de nad Zli e ria qve ya nac.~

43

liT ew yo bo da, li no ti pi ax la xans Se mo vi da ra i o neb Si. mu Se bi ga u naT leb le bi iy vnen,

cu dad aw yob dnen teq stebs, xSi rad Ra mis 4 sa a Tam de mi wev da mo ri ge o ba. ra i o nu li da

cen tra lu ri ga ze Te bis er Tma neT Tan Se da re bac ar Se iZ le ba, cen tra lur ga ze Teb Si

ga ci le biT ma Ra lia pro fe si o na liz mi, uke Te sia teq ni ku ri ba za.

sab Wo Ta wleb Si qa li mamakaci as jer uf ro me tad iyo dat vir Tu li. sam sa xu reb ri vi mo-

va le o bis Ses ru le bac eva le bo da da di a sax li so bac. mo ax le e bi ar Se iZ le bo da, mTe li

tvir Ti qal ze ga da di o da. ax la aS ve bu lia qve ya na. Zeg leb sac ki xel yo fen. bar ba ro so-

baa Zeg le bis dan gre va, vi si da ri si Zeg lic un da iyos, mi u Re be lia. es is to ri aa.

sab Wo Ta wleb Si bev ri ram ga keT da. Cems so fel Si, ma ga li Tad, sul is liT da xu ru-

li sax le bi id ga. ma ma Ce mi far ma cev ti iyo da er Ta der Ti agu ris sax li so fel Si Cven

gvqon da. ma Sin ko leq ti u ri Sro ma iyo, es qals Za li an tvir Tav da. de da Ce mi xuT Svils

uv li da da Ca ic un da ek ri fa. es mZi me Sro ma iyo. ka ce bi uf ro me ve na xe o ba Si iy vnen

da saq me bu le bi. ma ma Ce mi co ta Wir ve u li ka ci iyo: ro ca sam sa xur Si mi di o da, de da Ce mi

jag ri siT xel Si WiS kram de mih yve bo da. me re, sa Ra mos, ma ma Sin we rils ga mog zav ni da:

ma ri am, ga Sa le suf ra, mov di varT aTi ka cio. Za li an mZi me su ra Ti iyo. ma ma Ce mi na xev-

rad in te li gen ti, na xev rad gle xi iyo, TefSs ar ga dad gam da gver diT, esec mxo lod

qa lis saq med mi aC nda.

drom Za li an ga a u xe Sa ada mi a ne bi, ax la bevr ojax Sia Za la do ba. qa lebs xSi rad sce men.

ami si sa fuZ ve li pi ra di ukul tu ro ba da uxe So baa, Tum ca esec in di vi du a lu ria, zo gi-

er Ti aR mer Tebs me uR les. bav Sve bi qa laq Si aT jer uf ro mZi me mdgo ma re o ba Si ari an.

aq, sof lad, ar ga mi gia, rom vin mem bav Svi aSim Si los, sa maT xov rod ga uS vas. ax la sa-

bav Svo ba Re bic prob le maa sof lad, qa la qel qa lebs me ti sa Su a le ba aqvT kul tu ru-

li yo fi saT vis. sof lelebs ki ga sa qa ni nak le bi aqvT. ami to mac um rav le so ba oja xis

rCe nis miz niT uc xo eT Si ga da ix ve wa. mi di an, sa i Tac xe li mi uw vde baT. ax la yve la fe ri

Tbi li si sa da Tbi li se le bi saT vis keT de ba. ga na Tbi li sia mTe li sa qar Tve lo?

kul tu ris Se mo ta nas ori mxa re aqvs - uar yo fi Tic da da de bi Tic. xSi rad kul tu ris

Se mo ta na mig ra ci as iw vevs. sof li dan mig ra cia di dia. so fels in fras truq tu ra un da

hqon des. gza da wya li sof lis udi de si prob le maa. mar qsi am bob da, rom oja xis kul-

tu ra ga ni saz Rvre ba sa mi ra miT – wig niT, we ri liT da imiT, Tu ram den wyals mo ix mars

oja xi. Se iZ le ba dRes sa qar Tve lo Si so fels wya li ar hqon des? am epo qa Si we ri lic

sa er Tod ga mo i ric xa, aRa ra vin swers er Tma neTs we rils, mo i Sa la ko mu ni ka cia.

oja xi sa xel mwi fos uj re dia, ram de na dac jan sa Ri oja xe bi gveq ne ba, im de nad jan sa Ri

iq ne ba mo ma va li Ta o bac, ama zea da mo ki de bu li qvey nis mo ma va lic.

Cem Tvis in for ma ci is er Ta der Ti wya ro te le vi zo ria, asea bev ris Tvis, gan sa kuT re biT

– bav Sve bi saT vis. speq tak le bi ar id gme ba, Se mec ne bis sa Su a le ba ar aqvT. sax li, ma te-

ri a lu ri kom for ti ara fe ria su li e re bis ga re Se.

vinc am bobs, qals qaT mis tvi ni aq vso, Ta vad aris qaT mis tvi na. qals jer ki dev ara

aqvs Ta vi si ni Wis gan vi Ta re bi saT vis xel Sew yo ba. ma ga li Tad, ma ri ka ba ra TaS vi li, ma-

44

ri ka lor Tqi fa ni Ze da mra va li sxva ga mo Ce ni li qa le bi ari an, mag ram ari an ise Te bic,

ro mel Ta ni Wi Cak vda, rad gan ma Ti Se moq me de bi saT vis ara vis eca la. niWs gan vi Ta re ba

sWir de ba.

cxov re bi se u li prob le me bi ma ma ka ceb ze uf ro me tad qa lebs awu xebT. it yvi an xol me,

qa li gan vi Ta re bis do niT ma ma kacs Ca mo u var de bao. qals sxva fun qcia aqvs, oja xis ga mo

sa ku Ta ri gan vi Ta re bi saT vis dro ar rCe ba. qa li iyo Ta mar me fec...

qa li aq ti u rad un da iyos Cab mu li po li ti ka Si. qals bev ri ra mis ga ke Te ba Se uZ lia,

amas xel Sew yo ba un da. sa xel mwi fo eb ri vi mow yo ba jer ar aris ise Ti, rom qa li da saq-

mdes da Ta vi si in te leq tic sru lad ga mo av li nos.

45

di ni vir sa la Ze _ jaz mu si ko si,

pi a nis ti, kom po zi to ri


mu si ka lur ojax Si da vi ba de. di di be bia, anas ta sia vir sa la Ze, sa qar Tve los pi a nis tu ri

sko lis fu Zem de beb lia, eli so vir sa la Zi sa da bev ri sxva ga mo Ce ni li pia nis tis pe da-

go gi. ma ma eqi mi nev ro pa To lo gia, is Zal ze mu si ka lu ri ada mi a nia, mu si ka lu ri sko la

da am Tav ra da dRe sac uk ravs sme niT. de da mu si ko sia. swo red is iyo Ce mi pir ve li

mas wav le be li, man da mi ye na xe li, Ca mi ner ga mu si kis siy va ru li, gan mi vi Ta ra ge mov ne ba.

ja zu ri mu si ka ki bi Za Cem ma Se may va ra, ko ba ji ji xi am, ase ve eqim ma, ro mel sac ja zu ri

mu si kis fir fi te bis ko leq cia hqon da da xSi rad mas me ni neb da xol me. mu si ka lur aT-

wled Si rom Ca va ba re, uk ve ma Sin vcdi lob di da mek ra ja zu ri kom po zi ci e bi.

Tbi li sis sa xel mwi fo kon ser va to ria for te pi a nos kla siT da vam Tav re, Tum ca dRes

ja zis mu si ko si var. ro de sac vswav lob di, kon ser va to ri a Si ja zu ri mu si kis gan yo fi-

le ba ar iyo. yve lam ico da, rom me jazs vuk rav di, mag ram es viw ro wre Si xde bo da.

ara so des mi fiq ria se ri o zu lad, rom jazs sce na ze da vuk rav di.

moR va we o ba da viw ye ka me ru li or kes triT, ro mel sac va dim Sub la Ze xel mZRva ne lob da.

vmu Sa ob di pi a nis tad da me ne je rad. imav dro u lad vmu Sa ob di kon ser va to ri a Si so lo

sim Re ris ka Ted ra ze da ase ve – xe lov ne bis sko la Si kon cer tme is te rad.

1993 wels Sed ga Ce mi, ro gorc jaz mu si ko sis de bi u ti – fi lar mo ni a Si ja zu ri mu si-

kis fes ti val Si mo na wi le o ba Se mom Ta va zes. amis Sem deg Ce mi cxov re ba ra di ka lu rad

`ada mi ans amo u wu ra vi

Se saZ leb lo be bi aqvs,

is ga mud me biT un da iz rde bo des~.

sa qar Tve lo Si min da

cxov re ba

46

Se ic va la. er Ti Tvis Sem deg ja zis fes ti val ze uk ve no vo si bir skSi ga mag zav nes. iqi dan

rom dav brun di, ga da Re be bi da iw yo, ga da ce meb Si vmo na wi le ob di. Sem deg iyo sxva das xva

jaz klu bi, ma ga li Tad, `da Tos jaz klu bi“ sas tum ro `aWa ra Si". mqon da sa av to ro ga da-

ce ma `ja zis sa Ra mo e bi“ te le vi zia `ibe ri a Si“. es 2003 we li iyo. bo lo wleb Si vmu Sa ob

`Tbi li sis sa kon cer to big ben dSi“, ro mel sac gi vi ga Ce Ci la Ze xel mZRva ne lobs.

Se moq me de bis sxva das xva pe ri o di mqon da. es iyo speq tak leb ze mu Sa o ba ga mo Ce nil re-

Ji so reb Tan: av To var si maS vil sa da oTar ega Zes Tan. speq tak leb sac va for meb di mu si-

ka lu rad da kon cer tme is te ric vi ya vi.

vmu Sa ob di mo de lad di za i ner ma ka nac vliS vil Tan. ram de ni me ki no fil mSic ga da mi Res,

maT So ris, 2009 wel sac. Tbi li sis Se sa xeb mok le met ra Ji an fil mSi mTa var rol Si ga-

da mi Res, fil mis mu si kis av to ric Ta vad var.

ada mi ans amo u wu ra vi Se saZ leb lo be bi aqvs. man ga mud me biT un da imu Sa os sa ku Tar Tav-

ze, ga mud me biT iz rde bo des, ra Ta axal si maR le ebs mi aR wi os sa ku Tar Se moq me de ba Si.

mi u xe da vad imi sa, rom bevrs vmu Sa ob, aq ti u rad vcxov rob, vwer mu si kas da eq spe ri-

men tebs ar ga vur bi var, mi maC nia, rom uf ro me ti un da vi mu Sao sa ku Tar Tav ze, rom

sru lad ar var re a li ze bu li. vgrZnob, uf ro me tis ga ke Te ba Se miZ lia. yve la fe ri win

maqvs.

sa qar Tve lo Si ja zu ri mu si kis dar gSi mu Sa o bi sas Za li an Zne lia ra i mes ga ke Te ba. ame-

ri ka sa da ev ro pa Si mu si ko sebs TviT re a li ze bis me ti sa Su a le ba aqvT.

Se mom Ta va zes, wav su li ya vi qvey ni dan da uc xo eT Si me mu Sa va er Ti-ori wliT. Se iZ le ba

wav su li ya vi ki dec sad me, mag ram mxo lod mok le va diT, imi tom, rom oja xi maqvs. Za li-

an miy vars kon cer te bi, gas tro li, Tum ca ram de ni me xnis Sem deg sax li me nat re ba xol-

me. Ce mi me uR lec xe lo va nia, mu si ko si jar ji ma Ra laS vi li. is Zal ze ga ge biT eki de ba

Cems saq mi a no bas da mex ma re ba pro fe si ul zrda Si.

mTe li qar Tu li sa zo ga do e bis yve la ze di di prob le ma yve la sa da yve laf ris kri ti kaa.

Cven yve la fe ri vi ciT, ro gor un da mo viq ceT da ra ga va ke ToT, ro de sac saq me sxvebs

exe ba, sa ku Tar Tav ze mu Sa o ba, sa ku Ta ri wa ru ma teb lo bis mi ze ze bis Zi e ba ki rTu lia.

Za li an bev ri ni Wi e ri ada mi a nia, ro me lic odes Rac ra Ra cas war ma te biT ake Teb da, ax la

gan vi Ta re ba Se a Ce ra da az ri ans ara fers ake Tebs, Tum ca Za li an kma yo fi lia sa ku Ta ri

saq mi a no biT. es yve la fers exe ba: biz ness, mec ni e re bas, kul tu ras, po li ti kas, ne bis mi er

sfe ros. Cve ni sa zo ga do e ba ga Cer da, ne la vi Tar de ba, mag ram, sa bed ni e rod, ar se bo ben

er Te u le bi, rom le bic am tvirTs sa ku Tar Tav ze iRe ben.

ro gorc xe lo va ni, voc ne bob, sa qar Tve lo ay va ve bu li vna xo, min da, rom Cems qve ya na Si

pro fe si o na le bi ise ar cxov rob dnen, ro gorc ax la sta bi lur qve ya na Si cxov re ba min-

da. upir ve les yov li sa sa qar Tve lo Si min da cxov re ba, iseT sa qar Tve lo Si, ro mel Sic

da fas de bo da pro fe si o na liz mi ne bis mi er sfe ro Si.

47

ni no za a liS vi li _

xe lov ne baT mcod ne, mxat va ri,

xe lov ne baT mcod ne o bis doq to ri,

Tbi li sis sam xat vro aka de mi is

bib li o Te kis xel mZRva ne li

da ba de bis dRe _ pir ve li de kem be ri

Ce mi sa ub ri dan sak ma od emo ci u ri qa lis por tre ti da i xa te ba, ise Tis, ro me lic mxo lod

sakuTar Seg rZne beb zea kon cen tri re bu li, gar Se mo ar se bul ara kom for tul si tu a ci as

ga nic dis da ar aRel vebs re a lu ri saq mi a no ba. si nam dvi le Si me uf ro prag ma tu li var,

sit yve bis sim rav les im saq me e bis ke Te ba mir Cev nia, ro me lic mniS vne lov nad mi maC nia

– iq ne ba es ,,kul tu ra Ta di a lo gis” mi mar Tu le biT sam xat vro-sa ga mo fe no pro eq te bis

gan xor ci e le ba (qar Tu li sax vi Ti Seq spi ri a na, sa ber Zne Ti qar Tvel mxat var Ta Se moq-

me de ba Si da a.S), qar Tu li xe lov ne bis po pu la ri za cia, mxat var Ta uf le be bis dac va Tu

mxat var Ta sa in for ma cio ba ze bis Seq mna...

bu ne biT meb rZo li ar var, ad re Za li an mor cxvic vi ya vi. Tu cxov re bis ad rin del

etap ze yve la saq mi an Tu sa zo ga do eb riv aq ti u ro bas ,,me tiC ro ba d", Ta vis ga mo Ce nis

sur vi lad Ca vuT vli di sa ku Tar Tavs, dRes sxvag va rad vfiq rob. TiT qmis ori aTe u li

wlis win sa qar Tve lo Si gan vi Ta re bu li mov le ne bis (Tbi li sis omi, sa mo qa la qo omi)

sa Si ne li dro is Sem deg Cem Si ̀ gar daq mna~ da iw yo. vig rZe ni, rom un da Se mec va la da mo ki-

de bu le ba sam ya ros mi marT, To rem stress ve Rar ga vuZ leb di. min do da da mem tki ce bi na,

rom ada mi a nebs sa qar Tve lo Si, ngre vis gar da - Se ne ba, cu dis ga ke Te bis gar da er Tma-

ne Tis ga ta nac Se eZ loT; ar min do da ada mi a ne bi Sem Zu le bo da. swo red es im pul se bi

da Rir se bis grZno bis Se nar Cu ne bis sur vi li da mex ma ra xe lax la me po va Ta vi. pir ve li

sxvis Tvis sa sar geb lo saq mes

va ke Teb, ra Ta Ta vad `ga dav rCe~.

emo ci u ri qa lis

por tre ti

48

ga mo fe na `qar vas la Si~ mo vaw yve – `ger ma nu li li te ra tu ra da mu si ka qar Tul mxat-vro ba Si~. va ma yob imiT, rom ger ma ni is kon sul ma, ro me lic sa qar Tve lo Si im pe ri od Si miC ve u li iyo, rom yve la fer Si da sax ma reb la d mas mi mar Tav dnen, ga o ce bul ma ikiT xa: es `uC ve nod~ ro gor ga a ke Te To?! Ce mi moR va we o bis sfe ro (mxat vro ba, XX sa u ku nis qar Tu li xe lov ne bis is to ri is, kul tu ra Ta di a lo gis sa kiT xe bis kvle va, sa ga mo fe no-sa gan ma naT leb lo pro eq teb ze mu Sa o ba, pe da go gi u ri saq mi a no ba) miy vars. Ce mi az riT, yve la qals un da hqon des Ta vi si, gan sa kuT re bu li sa ke Te be li. ad re mi maC nda, rom es um Tav re si iyo, dRes am sa kiTxs sxvag va rad vu yu reb: ojax Si saq mi a no bis ga re Se srul-yo fi li cxov re ba ar ga mo va. oja xi is say rde nia, ro me lic qa lis ka ri e ra sac ga na pi-ro bebs. xSi rad qa li ver aR wevs war ma te bas imis ga mo, rom oja xi ver an ar da ex ma ra. rom ara me uR lis mxar da We ra, ver Sev Zleb di Ce mi saq mis ke Te bas. va ke Teb di imas, rac miy var da. iq neb es ego iz mi caa, mag ram sa Wi ro ego iz mia – sxvis Tvis sa sar geb lo saq mes va ke Teb, ra Ta Ta vad `ga dav rCe~.

.sam xat vro sfe ro Si Za li an xe lov nu ria `qa le bad da ka ce bad~ da yo fa. qar Tul si nam-dvi le Sic, mxat vro bis sfe ro Si, mi u xe da vad imi sa, rom XX sa u ku nis da saw yis Si - 20-30-ian wleb Si - mxat va ri qa le bi um ci re so ba Si iy vnen, ̀ Zal Ta ga da na wi le ba~ qal sa da kacs So ris (mniS vne lo bis mxriv) yo vel Tvis Ta na ba ri iyo, ar ga nas xva veb dnen mxat vrebs sqe sis mi xed viT (ele ne ax vle di a nis, qe Te van ma Ra laS vi lis da sxva Ta ma ga li Te bi). me re da me re qa li mxat vre bis axal-axa li jgu fe bi ga moC ndnen (gan sa kuT re biT 70-ia ni wle-bi dan), rom le bic ax lac mniS vne lo van rols Ta ma So ben. oT xmoc da a Ti an wleb Si, Zal ze rTul vi Ta re ba Si, pir ve li ga le ris te bic qa le bi gax dnen. aka de mi a Si stum rad myof ma ful bra i tis swav lul ma erT-er Ti leq cia ame ri ke li mxat va ri qa le bis TviT dam kvid-re bis rTul pro cess da uT mo. Se niS na, rom au di to ri am ver ga i go prob le mis ar si. mi ze zi is iyo, rom sxva das xva faq to ris ga mo am gva ri prob le ma sa qar Tve lo Si ar id ga da, Se iZ le ba iT qvas, rom qar Tul mxat vro ba Si sru li gen de ru li Ta nas wo ro baa (es ar niS navs rom sir Tu le e bi ar aris). Cem Tvis uc xo ar aris spe ci fi ku rad qa leb Tan da kav-Si re bu li saq mi a no bac; Se vad gi ne da ga mo ve ci wig ni `mSve ni e ri qar Tve li qa li~; ase ve, kre bu li: `qar Tve li qa li - mxat vre bi sa da po e te bis mu za~. Za li an mom wons qar Tve li qa lis si la ma ze, mag ram, zo ga dad, mgo nia, rom Ta vi se bu ri Sar mi Tu ar dah kravs, ne bis-mi e ri si la ma ze fer mkrTa le ba da pi ri qiT, bev ri Sem Txve vaa, ro ca er Ti Se xed viT ula-ma zo qa li Ta vi si gan sa kuT re bu lo biT mSve ni e ri ga moC nde ba. pi ra dad me qa lo bis ga mo TviT dam kvid re ba ar gam Wir ve bia, xo lo ris ga moc ukan da mi xe via, es wi na aR mde go be bi, ka ci rom vyo fi li yav, ma inc Se meq mne bo da, pi ra du li Tvi se be bi dan ga mom di na re. di di sur vi li maqvs, rom Cve ni in te leq tu a lu ri sim did re msof li os ga vac noT, rom mar to `suf ri Ta da sad Reg rZe lo e biT~ ki ar gvic nob dnen, ara med mec ni e re biT, xe lov ne biT, spor tiT, teq ni ku ri miR we ve biT. di di po ten cia gvaqvs, mag ram un da vis wav loT saq mis ra ci o na lu rad ke Te ba – qal mac da kac mac. vi yoT nak le bad emo ci u re bi da uf ro prag-ma tu le bi (rac Za li an Zne lia). Cve ni Ti To e u li sit yvi sa da qme de bis pa su xis mgeb le bi un da gav xdeT. mje ra, rom sa qar Tve lo iq ne ba ise Ti qve ya na, sa dac mec mec xov re ba, Cems Svi liS vil bar ba re sac da sa i da nac ar sad was vla ar min da (arc min da, rom mo min des).

49

`qals Tu kar gi oja xi aqvs,

ese igi kar gi stra te gia aqvs da

po li ti ka Sic ivar gebs.~

da re jan zRu da Ze _ as pin Zis bav SvTa

aR mzrde lo bi Ti da we se bu le bis

xel mZRva ne li


ma ma Ce mi de di ser Ta iyo, Ce mi me uR lec de di ser Taa. ami to mac min do da, mra val Svi li a ni de da vyo fi li ya vi. sa mi ve Svi li rTu lad, wo li Ti re Ji miT ga va Ci ne. Sem deg sru li ad ga uc no bi e re be li ram mox da. mag ram Ta vi dan miv yve bi.

pro fe si iT mSe ne be li in Ji ne ri da fi zi ko si var. vmu Sa ob di as pin Za Si, sap ro eq to-sa xar-jTaR ric xvo bi u ro Si mxaz vel-kon struq to ris Ta nam de bo bi dan mTa var in Jin ro bam de. Sem deg sko la Si vas wav li di fi zi ka-as tro no mi as. sko lis Sem deg ra i o nis sak re bu los de pu ta tad amir Ci es. mog vi a ne biT bav SvTa sa aR mzrde lo da we se bu le ba Si di req to ro ba Se mom Ta va zes. di req to rad 1999 wlis 1 marts da vi niS ne. dRem de am ad gi las vmu Sa ob. as pin Za pa ta ra ra i o nia, es iyo Za li an rTu li da spe ci fi ku ri sfe ro, Ta nac Za li an mZi-me mem kvid re o ba mi vi Re. Se no ba Si wvim da, xel fa se bi ga u ce me li iyo. Cve ni kon tin gen ti eq vsi dan Tvra me ti wlis asa kam de mo zar de bi sa gan Sed ge ba. es ise Ti sfe roa, sa dac arc Sa ba Ti ar se bobs, arc kvi ra. Cvens sa aR mzrde lo da we se bu le ba Si mci rew lo van bav Svebs epar qi ac gvig zav nis.

er Txel Cven Tan rus Ta vi dan ori go go na mo iy va nes, mSob leb ma mi a to ves. bav Sve bi avad gax dnen, ga ci e bu le bi iy vnen da Ra mec me ti yu rad Re ba sWir de bo daT. vi fiq re, Ra me sax-lSi wa viy van da di liT mo viy van-meT qi. ori ves mov la mi Wir da, me uR le mex ma re bo da. me da li ka sa Zi ne bel Si vi we qiT, ma ri da Ce mi me uR le – cal ke. ma ri uf ro pa ta ra iyo da mes mo da, Ra me ro gor da hyav da Cems me uR les xel Si ay va ni li. ase ga vi da ori-sa mi we li. erT dRe sac ma mam mo a kiT xa bav Svebs, Tan viRaceebi ax ldnen da bav Sve bis mi yid va maT-Tvis un do da. es iyo 2002 wels. ame ri ka Si vaS vi le bo. vuT xa ri, mSob le bi un da ga vic no,

mra val Svi li a ni de da

50

ise ver ga vuS veb-meT qi. ma Sin vaW ro ba da miw yes da miv xvdi, rom bav Sve bis mo ma va li Za-

li an ga ur kve ve li iyo. Ta nac ga go ni li mqon da, rom bav Sve bis or ga no e biT vaW rob dnen

ki dec. ame ri ki dan mi re kav dnen, mSo be li ma ma Ta nax maa da Tqven ra tom gvi wevT wi na aR-

mde go ba so. swo red ma Sin ga daw yvi ta Cem ma me uR lem Cven Tvi Ton gveS vi la es bav Sve-

bi. li ka da ma ri ax la uk ve ofi ci a lu rad ari an Ce mi Svi le bi. ma mam mxo lod er Txel

mo a kiT xa da verc ic nes er Tma ne Ti. da ba de bis dRe ebs ma mi da te le fo niT ulo cavs. arc

ma mas da arc ma mi das maT ar da va kar gvi neb, mag ram maT de das pa tivs ar vcem.

ro ca dat vir Tu li var, uf ro geg ma zo mi e rad mi dis yve la fe ri, vid re Ta vi su fal dros.

azar tia, ro ca xe dav bav Sve bis did siy va ruls, xvde bi, rom mar to Sen Tavs ar ekuT vni,

TiT qos Rmer Tma Sen wil ra Rac da ga kis ra. es ise Ti pa su xis mgeb lo baa, rom ver uRa-

la teb. xan da xan mi fiq ria, Rrmad ar Se val ur Ti er To ba Si aR saz rdel Tan, rad gan me re

di di gan cde bi ma kav Si rebs xol me maT Tan, mag ram ar ga mom dis. xan da xan Ce mi ko le ge bis

mSurs ki dec, zo gi er Ti Ta vis aR saz rdels sa xe li Tac ki ar ic nobs. me ki yve las Tan

araC ve u leb ri vi ur Ti er To ba maqvs, yve las mo na ce me bi, tan sac mlis, fex sac mlis zo ma

vi ci. wels Cven ma eq vsma aR saz rdel ma da am Tav ra sko la. sam ma erov nu li ga moc da Ca a-

ba ra, ori ko lej Si mox vda. vi sac wa sas vle li ar aqvs, aq ve myavs. sa xel mwi fo ver uz-

run vel yofs maT dax ma re bas. dRis cen tris bav Sve bic myavs, sa di lo ben, me ca di ne o ben

da Ra me sax lSi mi di an. sof lad ar aris gar To bis ara na i ri sa Su a le ba, bib li o Te ka,

sam sa xu ri. amis ga mo axal gaz rde bi ener gi as ver xar ja ven da Za li an Se ic val nen. da saq-

me bis prob le mis mog va re ba sof lad bevr ra mes Sec vli da.

so fel Si bev ri sa mu Sa oa, yve la fers vas wreb, Tum ca xSi rad vma lav xe lebs, rad gan da-

koJ ri li maqvs am de ni Sro mi sa gan. fer mac maqvs da aTi ka ci myavs da saq me bu li. saq me

yve las ga na wi le bu li gvaqvs, yve la ni er Tad vcxov robT. araC ve u leb ri vi oja xi, Svi-

le bi, me uR le, de dam Til-ma mam Ti li myavs. 18 wli sa siy va ru liT gav Txov di. wleb ma

uf ro ga aZ li e ra Cve ni siy va ru li. dRes uk ve Tva le biT vu gebT er Tma neTs, sit yve bi

sa Wi roc ki ar aris.

ko mu nis te bis dros qal Ta ra o de no bis gan saz Rvru li kvo ta ar se bob da yvel gan da yve-

la fer Si. ase un da iyos ax lac. qa li uf ro moq ni lia po li ti ka Si. mi si xed va sxva na i ria,

Sem wyna re be lia. qals Tu kar gi oja xi aqvs, ese igi kar gi stra te gia aqvs da, aqe dan ga-

mom di na re, po li ti ka Sic ivar gebs. qa li sax li dan un da ga mo vi des. Ta vad qa leb ma un da

mis cen er Tma neTs me ti ga sa qa ni.

um Tav re si qa li saT vis de do baa, Sem deg – pro fe si o na liz mi saq me Si. qa li sa zo ga do e bis

aq ti u ri wev ri un da iyos. Tu ar xar pro fe si o na li da zi xar skam ze, ro me lic Sen ar

ge kuT vnis, un da grcxve no des.

mi zan da sa xu li var, mje ra uw min de sis da dar wmu ne bu li var, rom sa qar Tve lo gab-

rwyin de ba.

51

far Tod ga xe li li

Tva le biT...

`qa le bi da ka ce bi Ta na av to re bi

un da iy vnen ro gorc ojax Si,

ase ve sa xel mwi fo mmar Tve lo ba Si~

.

ma ri na Ta bu kaS vi li -

fond `ta sos~ ge ne ra lu ri di req to ri

da ba de bis dRe - 22 ag vis to

sa xa re bi dan: geT si ma ni is baR Si ie so qris te sTxovs Ta vis mo wa fe ebs, nu da i Zi neb To,

mag ram, mi u xe da vad Txov ni sa, maT ma inc da i Zi nes - imi tom, rom maT Tvis `ar xde bo da~;

ga lak ti o ni am bobs, rom qa ri ara Cans da ma inc mwver va lebs ki ede bao, anu mwver va li,

ken we ro, uf ro mgrZno bi a rea da imi tom xde ba mis Tvis is, ra sac ar ga nic di an sxve bi; an,

ili as gan de gils gu li rom us kde ba ma Sin, ro ca mwyems qals mSvi dad sZi navs cec xlis

pirs. sa Wir bo ro toc esaa: Tva lis ga xe la da da nax va. xalxs imi tom uWirs, rom dam na-

xav ma me re un da imoq me dos ki dec, pa su xis mgeb lo ba ai Ros, imu Sa os, saq me ga mo as wo ros.

esaa, rac uWirT, mag ram, mwams, yve las Se uZ lia.

asea, sa zo ga do e ba Si mgrZno bi a re ada mi a ne bi Wirs. aba, ro gor ar ga mik vir des im qa le-

bis gan cxa de bi sa, rom le bic ̀ qa lis prob le mas~ ver xe da ven, ma Ti naT qva mi ma Ti mgrZno-

be lo bis daq ve i Te ba ze mi u Ti Tebs. Cven Ra rib qve ya na Si vcxov robT. qvey nidan mi li on-

na xe va ri ada mi a nia sa So var ze ga su li, ra Ta pu ris fu li ga mo ug zav nos ojaxs. maT gan

um rav le so ba ara le ga lu rad cxov robs, anu ma Ti si coc xle saf rTxe Sia, um rav le so ba

qa le bi ari an. ada mi a ni, ro me lic am bobs, rom ver xe davs prob le mas, is an izo li re bu-

lia sa zo ga do e bis gan, saT bu ris pi ro beb Si cxov robs , an Tavs it yu eb s. miT uf ro sam wu-

xa roa xol me, Tu amis ver dam na xa vi xe lo va nia, mwe ra lia, Se moq me di, rad gan, pas ter naks

da ve ses xe bi, Tu ar Ca i sun Tqe qa o si, kos moss ver amo i sun Tqav.

52

ro ca vsa ub robT qa leb ze, ar dag va viw ydes, rom mo sax le o bis um rav le so ba ze vsa ub-

robT - mci re ga mo nak li sis gar da yve la qve ya na Si mo sax le o bis ume te so ba qa lia. sa-

qar Tve lo ag ra ru li qve ya naa, Cvens so fels ki dRes sa ku Ta ri qvey nis ba za ric ki ar

aqvs, uRa ri be sia. sof lis mo sax le o bis um rav le so bac qa lia. Tu sa xel mwi fos, maT

So ris Cvenc, sa mo qa la qo sa zo ga do e bas, de mok ra ti a ze gvaqvs pre ten zia, mar Tvis sxva-

das xva do ne ze qal Ta war mo mad gen lo ba mo sax le o bis Se mad gen lo bis pro por ci u li un-

da gvqon des, mag ram qvey nis par la men tSi qal Ta war mo mad gen lo ba ga Wir ve biT oT xi

pro cen tia. sa er Ta So ri so xed viT, es skan da lu ri mo na ce mia da ro ca xe li suf le ba amas

se ri o zul prob le mad ar aRiq vams, mar ti vad iT qmis: `ver xe davs~, `ver grZnobs~, ase Ti

mdgo ma re o ba pir da pir mi a niS nebs de mok ra ti is da bal xa ris xze da Tu ase Ti xa ris xi

ar aris prob le ma, ma Sin aq di di sa mu Sa oa Se sas ru le be li, ra Ta Tva li ae xi los sa zo-

ga do e bas im kav Si reb ze, rac de mok ra ti is Zi re u li prin ci pe bis ugul ve bel yo fa sa da

qvey nis gan vi Ta re bis maC ve neb lebs So ris ar se bobs.

de mok ra ti is ga ran ti mo sax le o bis sa Su a lo fe naa, ro me lic sa qar Tve lo Si ve ra da ver

Sed ga. vfiq rob, dad ga dro ra di ka lu ri cvli le be bis au ci leb lo bi sa, ro ca qa le bi

un da mo vid nen po li ti ka Si. droa ase ve, rom me di am, gan sa kuT re biT ki – sa te le vi zi-

om, is wav los de mok ra ti is ana ba na da uf le beb ze, Ta nas wo ro ba ze, gen de ris sa kiT xeb ze,

so ci a lur da ag ra rul po li ti ka ze, Za la do bis sa kiT xeb ze ke Til sin di si e rad imu Sa-

os, ar `ina di ros~ mxo lod de teq tur, skan da lur epi zo deb ze. qal Ta or ga ni za ci e bis

moR va we o ba sa da mcde lo bas jer je ro biT Se de gi ki aqvs, mag ram arcTu mniS vne lo va ni.

amis mi ze zi isaa, rom Cve ni Ra ri bi da xva lin de li luk mis Sov na ze ga fa ci ce bu li mo sax-

le o ba ver aya li bebs moT xov nebs, rac qal Ta or ga ni za ci e bis er To bas qal Ta nam dvil

moZ ra o bad gar da sa xav da da gag vaZ li e reb da Cvenc da er Ti a nad qvey nis sa mo qa la qo sa-

zo ga do e ba sac. iq neb droa ga vac no bi e roT, rom qal Ta moZ ra o ba aris ara mxo lod moZ-

ra o ba qa le bis Tvis, ara med moZ ra o ba mTe li mo sax le o bi sa qvey nis sa ke Til dRe od.

rac kar gia qa lis Tvis, ra Tqma un da, mi si oja xis Tvi saa kar gi. sa yo vel Ta od cno bi lia,

rom qa le bi sa u ke Te so `gam ta re bi~ ari an. ama ze met yve lebs Tun dac is faq ti, rom qvey-

neb Si, sa dac Sim Si lo baa, yve la ze me tad qa le bi Sim Si lo ben, rad gan vid re ar da a pu re-

ben oja xis wev rebs, Ta vad ar eka re bian saW mels. qa li aras dros mo iq ce va Ta vi si Svi le-

bis sa zi a nod, qa le bi iseT ra mes ma inc ar da u We ren mxars, rac saf rTxes uq mnis ada mi a nis

si coc xles, jan mrTe lo bas da uf ro hu ma nur su lis kve Te bas Se i ta nen po li ti ka Si.

qal Ta da ma ma kac Ta sa gan ga Sod dis pro por ci u li po li ti ku ri mo na wi le o bis pa su xad

qve ya na Si sa gan ge bo zo me bia ga sa ta re be li, anu mdgo ma re o bis ga mo sa sa wo reb lad kvo te-

bia Se mo sa Re bi. ra Tqma un da, di di mniS vne lo ba aqvs po li ti ku ri moR va we e bis mom za-

de bas, sxva Ta So ris, ro gorc qa le bis, ase ve ka ce bi sas. amis Tvis sa gan ge bo da fi nan se bac

ga moC nde ba, Tu ki xe li suf le bam po li ti ka Si qal Ta Car Tvis ke Ti li ne ba ga moxata.

gen de ru li Ta nas wo ro bi sa da, maT So ris, qal Ta po li ti ka Si moR va we o bis uz run vel-

sa yo fad um niS vne lo va ne sia Ta nas wo ro ba da Sro mis ga da na wi le ba ojax Si. qmreb ma da

ma meb ma say va re li qa le bis miz ne bi un da ga i zi a ron, ojax Si co leb Tan er Tad dat ri al-

dnen, Svi le bis aR zrda sac er Tad un da mi xe don.

53

saCuqari - adamianebTan

urTierToba

`qalma Tu moindoma da

mxardaWerac moipova, yvelafers S

eZlebs~.

ia TikanaZe - germanisti, fridrix

ebertis fondis saqarTvelos

warmomadgenlobis direqtori

dabadebis dRe - 17 noemberi

ori we li iva ne ja va xiS vi lis sa xe lo bis Tbi li sis sa xel mwi fo uni ver si tet Si da sav-

leT ev ro pu li ene bi sa da li te ra tu ris fa kul tet ze vswav lob di. Sem deg mos ko vis

uc xo ena Ta in sti tut Si Ca va ba re, sa dac xu Ti we li vis wav le. dam Tav re bis Sem deg Tbi-

lis Si dav brun di da da viw ye mu Sa o ba mec ni er Ta nam Srom lad mec ni e re ba Ta aka de mi is

erov nul ur Ti er To ba Ta kvle vis cen trSi. ga mi mar Tla, sta Ji re ba ze ger ma ni a Si mov-

xvdi, bo nis sa ga reo po li ti kis ger ma nu li sa zo ga do e bis kvle viT cen trSi.

ger ma ni a Si yof ni sas Ce mi oja xi mxar Si amo mid ga. gan sa kuT re biT me uR le mex ma re bo da,

we li wad ze me ti ger ma ni a Si vi ya vi. sax lSi bav SvTan er Tad Ce mi me uR le da de da Ce mi

dar Cnen, Tum ca Za li an mo vin do me, rom zog jer Ce mi oja xis wev re bi Cem Tan er Tad yo-

fi liy vnen bon Si.

ger ma ni a Si Se mom Ta va zes, ga mex sna sa qar Tve lo Si frid rix eber tis fon dis war mo mad-

gen lo ba. fon dis pir ve li na bi je bi Zal ze rTu li iyo. sa qar Tve lo Si im pe ri od Si

mwva ve kri zi si iyo, prob le me bi eleq tro mo ma ra ge ba Si, ko mu ni ka ci i sa da tran spor tis

ga u mar Ta o ba, rTu li kri mi no ge nu li si tu a cia da sxva. rac mTa va ria, po ten ci u ri par-

tni o re bic ar gvyav da, im dros sa zo ga do eb ri vi or ga ni za ci e bi jer fexs iki deb dnen.

bevrs dav di o di, vcdi lob di mo me Zeb na cal ke u li pi rov ne be bi da or ga ni za ci e bi, rom-

leb Ta nac Sev Zleb di Ta nam Srom lo bas.

54

max sovs, 1996 we li iyo, ra i o ni dan uc nob ma da re ka, di req tor Tan sur da sa u ba ri... me

var-meT qi rom vuT xa ri, arao, ka ci mo vi des te le fon Ta no, iyo mi si moT xov na. araf riT

ar un do da Cem Tan la pa ra ki.

ara mgo nia, ax lac War bob des am gva ri ste re o ti pi. mas Sem deg Cvens qve ya na Si bev rma

qal ma war mar Ta aq ti u ri saq mi a no ba. Tum ca me mu dam gan vas xva veb di ma ma ka ci sa da qa-

lis mo va le o bebs, maT fun qci as ara mar to ojax Si, ara med sa zo ga do e ba Sic. vfiq rob,

rom Cven mniS vne lov nad gan vsxvav de biT er Tma ne Ti sa gan cxov re bis aR qma Si, pri o ri te-

te bis gan saz Rvra sa da, rac mTa va ria, cxov re bis stil Si, gan sa kuT re biT ki – sa qar-

Tve lo Si. mgo nia, rom Cvens qa lebs bev rad me ti sa fiq ra li aqvT da vi me dov neb, rom

ro de sac Cve ni cxov re ba da yo fa ga um jo bes de ba, Se saZ loa Cve ni ur Ti er To be bic uf ro

har mo ni u li gax des.

sko lis asak Si Za li an ma in te re seb da, Tu ro gor aRiq va men Ce mi Ta na to li bi We bi cxov-

re bas. im dros met wi lad maT Tan vme gob rob di da, ase Tu ise, ga ver kvie, ra aRel-

veb daT maT yve la ze me tad da ra ga daw yve ti le bebs Re bu lob dnen isi ni go go ne bis gan

gan sxva ve biT. am Se kiT xva ze im asak Si ve mi vi Re da mak ma yo fi le be li pa su xi.

sa qar Tve lo Si aras dros Sem qmnia prob le ma imis ga mo, rom qa li var, pi ri qiT, Cvens

qve ya na Si mu dam ar se bob da mo wi we ba qa lis mi marT, ra sac, mad lo ba RmerTs, TiT qmis

yo vel dRe grZnob aq. Tum ca gu li mtki va, ro de sac axal gaz rde bi nak le bad iCe nen

Ta va zi a no bas Ta na to li go go ne bi sa Tu qal ba to ne bis mi marT, ara da, es Tbi li se li ma-

ma ka ce bis gan sa kuT re bul Tvi se bad mi maC nda.

sa zo ga do e ba Si Se mor Ce ni lia pro fe si e bis gen de ru li da yo fa. Tum ca, Tu ar Cav TvliT

mZi me fi zi kur Sro mas, rac uf ro vi Tar de ba cxov re bis tem pi da teq no lo gi e bi, rac

uf ro mets mu Sa obs ada mi a ni Ta vis ga naT le ba sa da pro fe si ul zrda ze, miT uf ro

swra fad iS le ba gan sxva ve be bi tra di ci u lad qa lur da ma ma ka cur pro fe si ebs So ris.

bed ni e rad vgrZnob Tavs ro gorc qa li, ro mel sac hyavs mo siy va ru le oja xi da ax lob-

le bis wre, mag ram ara nak le bi kma yo fi le ba da gan cda mo aqvs Cem Tvis imis Seg rZne bas,

rom mi xa ria sam sa xur Si was vla, miy vars Ce mi saq me da ada mi a neb Tan ur Ti er To ba. vfiq-

rob, rom Cem Tvis es di di sa Cu qa ria.

Cem Tvis sa in te re so qa li – ni Wi e ri da Se moq me di qa lia. Cem Tvis su ler Tia, ra ga-

reg no bi saa is. ni Wi e ri da saq mi a ni ada mi a ni pa ti vis ce mis Rir sia, Tum ca igi Se iZ le ba

ide a lu ri arc iyos.

da mo u ki deb lo bis pe ri o di dan mo yo le bu li dRem de sa yo fac xov re bo sir Tu le e bis

mTe li tvir Ti met wi lad Cvens qa lebs da aw vaT. ara da, yo fi Ti prob le me bi Za li an

bevr dros akar gvi nebs ada mi ans, Zneldeba, me ti dro mi uZ Rvnas ax lob lebs, sa ku Tar

Tavs, jan saR das ve ne bas, sa zo ga do eb riv cxov re bas. sxva dab rko le bas oja xis mxri dan

ver vxe dav. ara mgo nia, rom ro me li me Ta na med ro ve o jaxs ar un do des qa lis saq mi a no-

ba sax lis ga re Tac. qar Tvel qa lebs xom bev rad me tis ga ke Te ba Se uZ li aT...

qa le bis moR va we o ba po li ti ka Si av to ma tu rad ar niS navs mSvi do bi an, ukon fliq to

mid go mas TeT ri man di liT xel Si. bev ria ise Ti qve ya na, sa dac zRva ri qal Ta da ma ma kac-

55

Ta mar Tvis stil sa da fun qci e bis gan saz Rvra Si sak ma od pi ro bi Tia. amis na Te li ma ga-

li Tia mar ga ret tet Ce ri sa da kon do li za ra i sis moR va we o ba. da sav leT Si ar mi iC ne ven,

rom qa li yo vel Tvis rbi li da har mo ni u li po li ti kis gam ta re be lia. aR mo sav leT Si

ki gan sxva ve bu li kul tu raa, Tum ca, mTli a no ba Si un da vi va ra u doT, rom par la men ta ri

qa li Ta vi se bu rad Se a fa sebs ar se bul prob le mebs da gan sxva ve bu li lo gi ki Ta da pa su-

xis mgeb lo biT mi ud ge ba ma Ti ga daW ris gze bis Zi e bas. vfiq rob, rom mi si ga daw yve ti le-

ba uf ro ba lan si re bu li da kom pro mi su li iq ne ba. aRi a re bu li faq tia isic, rom qa le bi

nak le bad Ca di an uka no no bas, naklebad mi di an usa mar Tlo ga ri ge beb ze, ma Ti ko ruf ci a-

Si Car Tvac uf ro iS vi a Ti mov le naa, vid re es ma ma ka ce bis Sem Txve va Si gvxvde ba.

Ta vi su fal dros qa laq ga reT gav di var, bu ne ba Si. es kar gi gan tvir Tvaa, rad gan kom pi-

u ter Tan mu Sa o ba dRe da Ra me mi wevs. sa er Tod, Ce mi ho bia ada mi a neb Tan ur Ti er To ba,

axa li ur Ti er To be bi. ad re vnat rob di ise Ti sam sa xu ri mqo no da, sa dac bevr sa in te re-

so ada mi ans Sev xvde bo di. mad lo ba ufals, nat vra amis rul da.

qa lebs vur Cev di, arc erT si tu a ci a Si ar da ya ron far-xma li. Tu sa Ta na dod ga new yo-

bi, Za lis mok re fa yo vel Tvis Se iZ le ba. qals sa o ca ri po ten cia aqvs da mi maC nia, rom

bevr si tu a ci a Si qa li ga ci le biT uf ro Zli e ria, vid re ma ma ka ci. amas Ta na ve, qal ma ar

un da da kar gos Ta vi si mSve ni e re ba, qa lu ro ba. Tu qa li grZnobs, rom mis gver diT aris

ma ma ka ci, ro me lic mi si say rde nia, mi si oja xis Rer Zia, Se uZ lia CaT va los, rom bed ni-

e ri yo fi la.

Tu qals ga daw yve ti le bis mi Re ba uWirs, me tad un da imu Sa os sa ku Tar Tav ze, ra Ta uf-

ro prin ci pu li gax des da ndo ba da im sa xu ros ro gorc ojax Si, ase ve, sa zo ga do e ba Si.

kvo te bis wi na aR mde gi var. qal ma Tvi Ton un da mo i po vos Ta vi si ad gi li imi tom, rom

es mas Se uZ lia, xo lo Tu ver SeZ lebs, ma Sin es kvo te bic ar iq ne ba sar geb li a ni, me tic,

es Se u rac xmyo fe lia. yve la fe ri un da ga keT des qve ya na Si imi saT vis, rom qal ma Ta vi si

una re bis gan vi Ta re ba mo in do mos, in te leq tu a lur da fi zi kur srul yo fa ze imu Sa os

da, rac mTa va ria, amis Se saZ leb lo ba mi e ces.

sa qar Tve lo Si Za li an co ta qa lia, ro me lic mniS vne lo van ga daw yve ti le bas iRebs. par-

la men tSic da mTav ro ba Sic qa le bis nak le bo baa. ara da, qal ma Tu mo in do ma, da geg ma da

mxar da We rac mo i po va, yve la fers SeZ lebs.

56

`fi lo so fi u ri kiT xve bi ma ra di u lia

,

pa su xe bi ki yve la Ta o bas Ta vi si

aqvs~.

de da di a sax li si iyo. 4 Svi li vyav diT. yve la ze mniS vne lo va ni saq me mis Tvis Cve ni

aR zrda iyo. qa liS vi le bi ki ma ma Cems nam dvi lad ar ve me te bo diT sax lSi da saj do mad,

mi aC nda, rom sa ku Ta ri Ta vis re a li za cia un da mog vex di na.

Tbi li sis me-14 sko la da vam Tav re. Sem deg Tbi li sis sa xel mwi fo uni ver si tet Si fi-

lo so fi is fa kul tet ze Ca va ba re. mxib lav da sib rZnes Tan da kav Si re bu li mec ni e re ba

da es kar gi iyo. mov xvdi sa u ke Te so pe da go geb Tan, fi lo so fos Ta Se sa niS na vi ple a da

moR va we ob da ma Sin uni ver si tet Si: zu rab ka ka ba Ze, ni ko Wav Wa va Ze, Ta maz bu a Ci Ze, le ri

mWed liS vi li, me ri We li Ze, gu ram Tev za Ze da sxva ni. ma Sin, ra Tqma un da, mar qsis tul

sag neb sac vswav lob diT, mag ram, amis mi u xe da vad, maT Za li an kar gad gag var kvi es, ra iyo

nam dvi li fi lo so fia.

Ca vi ric xe Tu ara, Ce mi in te re se bi lo gi ki sa ken wa vi da. mo meC ve na, rom swo red is fi-

lo so fia min do da da mWir de bo da, ro me lic az rov ne bas awes ri geb da. Tum ca Za li an

sa in te re so iyo me ta fi zi ku ri prob le me bic. uni ver si te ti war Ci ne biT da vam Tav re, ko-

te baq ra Zis sa xe lo bis sti pen dia mqon da da Za li an va ma yob amiT. baq ra Zes ger ma ni a Si

hqon da mi Re bu li ga naT le ba, mTe li sab Wo Ta kav Si ris umaR les sas wav leb leb Si lo gi-

ka mi si sa xel mZRva ne lo Ti is wav le bo da.

ni no To maS vi li _ fi lo so fi is

mec ni e re ba Ta kan di da ti,

fi lo so fi is in sti tu tis uf ro si

mec ni er-Ta nam Sro me li

da ba de bis dRe _ 15 de kem be ri

fi lo so fi as qa lu ri

saw yi si aqvs

57

uni ver si te tis dam Tav re bis Sem deg sa qar Tve los mec ni e re ba Ta aka de mi is fi lo so fi-

is in sti tu tis as pi ran tu ra Si Ca vi ric xe, as pi ran tu ris Sem deg in sti tut Si dav rCi da

dRem de aq vmu Sa ob. ga vi a re yve la sa fe xu ri – ri gi Ti Ta nam Srom li dan di req to ris

mo ad gi lem de. ax la uf ro si mec ni er-Ta nam Sro me li var.

me da Ce mi me uR le Ta na kur se le bi vi ya viT. is ar dar Ca fi lo so fi a Si, Tum ca di ser ta-

ci ac da ic va. xSi rad me ub ne ba – Sen mox vdi iq, sa dac un da yo fi li ya vio. di di fi nan su-

ri Se mo sa va li ara so des gvqon da mec ni e rebs, su li e rad ki Za li an did Za las maZ lev da

fi lo so fia.

mZi me epo qa Si gvi wevs cxov re ba. me pi ra dad ma te ri a lu ri prob le me bi ma wu xebs. amis

mi u xe da vad, ver Se vic va le pro fe sia, vcdi lob, fi nan su ri prob le me bi ga dav Wra Ce mi

pro fe si u li saq mi a no biT, anu imiT, rac vi ci.

dRes xSi rad am bo ben, rom fi lo so fi u ri kvle ve bi di di fu fu ne baa, sa zo ga do e bas es

aRar sWir de ba. me o ce sa u ku nis 70-ani wle bi dan da iw yo mTel msof li o Si ima ze fiq ri

da la pa ra ki, rom fi lo so fi am amo wu ra Ta vi si Ta vi. me ase ar mgo nia. mi maC nia (erT

sta ti a Sic aR vniS ne amis Se sa xeb), rom fi lo so fia is mec ni e re ba ar aris, ro me lic Se-

iZ le ba moZ vel des. fi lo so fi u ri prob le me bi ar Zvel de ba, kiT xve bi mar di u lia da

er TmniS vne lo va ni pa su xe bi ar ar se bobs. yve la dro Si fi lo so fia aye nebs kiT xvebs,

rom leb sac yve la Ta o bam yve la sa u ku ne Si Ta vi si pa su xi un da gas ces.

fi lo so fia qa lu ri saw yi sis ma ta re be li mec ni e re baa, man So ba Ta vis wi aR Si sxva mec ni-

e re be bi, Tum ca Ta vad fi lo so fo so ba ma ma ka cu ri pro fe si aa, is to ri u lad, Zi ri Ta dad

ma ma ka ce bi iy vnen fi lo so fo se bi. xSi rad mi kiT xavs ma ma ka ci fi lo so fo se bi saT vis, Tu

ra tom ar aris cno bi li is to ri a Si qa li fi lo so fo sis sa xe li, nu Tu ar ar se bob dnen

qa le bi, ro mel Tac fi lo so fia ain te re seb daT? mi iC ne ven, rom Zve lad es ar iT vle bo-

da qa lis saq med. Se iZ le ba es ste re o ti pic iyos. brZen qa lebs ra ga mo levs qve yana ze,

Tum ca vfiq rob, rom fi lo so fos qa lebs pro fe si u li si ma ma ce ak li aT, ma ma ka ce bi uf-

ro Ta ma me bi ari an.

Tu ra i me ar ga mi ke Te bia, ara imi tom, rom ma ma ka ci saT vis da miT mia sa ke Te be li mi si

ma ma ka co bis ga mo. gul wrfe lad min da vTqva, ami sa gan Ta vi su fa li vi ya vi. Tum ca uf ro

me tad vis men di da mje ro da Cems gver diT myo fi ma ma ka ci fi lo so fo se bi sa mxo lod

imi tom, rom isi ni sxva ma ma kac da qal fi lo so fo seb ze go ni er ni iy vnen, da ara imi tom,

rom ma ma ka ce bi iy vnen. ro gorc qa li, dis kri mi ni re bu li ar vyo fil var a ra so des im

wre Si, ro mel Sic me vsaq mi a nob di.

ro de sac da me va la fi lo so fi is in sti tu tis di req to ris mo ad gi le o ba, did pa ti vad

mi viC nie. es di di da fa se ba iyo. Ce mi war ma te baa isic, rom fi lo so fi is in sti tut Si

vi mu Sa ve ga mo Ce ni li fi lo so fo se bis gver diT da ma Ti sa mec ni e ro xel mZRva ne lo biT.

Ce mi war ma te ba iyo isic, rom Cems me gob reb Tan er Tad Sev qme ni sas wav lo-sa mec ni e ro

cen tri ,,io a ne pet ri wi” da cen trTan ar se bul ga mom cem lo ba Si, rom lis di req to ri

dRe sac var, ga mo ve ciT fi lo so fi is kla si kos Ta Sro me bi. maqvs oja xi, myavs sa mi Svi-

58

li. Ce mi oja xi Ce mi di di miR we vaa. Cvmma Svi leb ma fi lo so fo so ba ar isur ves, saq mi a-

no bis sfe rod iu ris pru den cia da so ci o lo gia air Ci es.

vfiq rob, rom sa qar Tve lo Si fi lo so fo si qa le bi Crdil Si ari an. ele ne To fu ri Ze,

Ta mar ku ka va, me ri We li Ze, da li da ne lia Se sa niS na vi fi lo so fo se bi da mec ni e re bi

iy vnen da ari an. sa u ke Te sod wer dnen da as wav lid nen. mi maC nia, rom Cve ni sa zo ga do e ba

kar gad ar ic nobs da sa Ta na do yu rad Re bas ar aq cevs mec ni er qa lebs.

dRe van del sa qar Tve lo Si mec ni e re ba Si qa le bi nak le bad mo di an. isi ni uf ro po li-

ti ka Si, xe lov ne ba Si Ca nan. qa lis saq mi a no ba po li ti ka Si kon fliq tu ri si tu a ci e bis

gan mux tvas un da em sa xu re bo des.

ojax Si uf ro so bis mom xre ar var. min da, rom oja xis wev re bi Ta nas wo ruf le bi a ne-

bi vi yoT. ada mi a ne bi Ta nas wor ni ari an, zo ga dad. mzad var vzi do ne bis mi e ri tvir Ti,

ro gorc pir da pi ri, ase ve ga da ta ni Ti mniS vne lo biT (ra Tqma un da, rac Cems Se saZ leb-

lo bebs ar aRe ma te ba), Tu es ra Rac mo men tSi Cems me uR les ar Se uZ lia da amiT ar

vig rZnob Tavs dam ci re bu lad, mag ram pi ri qi Tac amas ve li da vi Reb ki dec. sa qar Tve-

lo aR mo sav lu ri qve ya naa da aq ma ma ka cis pri ma ti ar se bobs. Ta nam de bo beb ze ma ma ka ci

ur Cev ni aT, Tum ca sa dac mkveT rad ga mo xa tu li ni Wi e re baa, Za li an ga mok ve Ti lia qa lis

una re bi, ver am bo ben qal ze uars. vfiq rob, Te o ri e bi gen de ru li Ta nas wo ro bis Se sa xeb

un da gax des Ta na med ro ve ga naT le bis na wi li. Cven sa zo ga do e bas es sWir de ba.

Cem Tvis ide a lu ri qa li pro fe si o na lia, ro me lic ama ve dros kar gi me o ja xe caa. mxo-

lod di a sax li so ba Cem Tvis ara so des yo fi la ide a li, arc mxo lod da mxo lod Ta vi si

pro fe si u li saq mi a no biT ga ta ce bu li qa le bi mxib lav nen bo lom de. kar gia, ro ca qa li

cxov re bis am or mniS vne lo van saz riss war ma te biT uTav sebs er Tma neTs.

59

daugavas kunZulidan -

mtkvris sanapiroze

`Ce mi qma ri da de dam Ti li fiq rob

dnen,

rom ar un da me mu Sa va da bav Sve b

i

ga me zar da. es qar Tu li prob le ma

a da

es ste re o ti pi dRe sac aq ti u rad mu

Sa obs~.

re gi na ia ko bi Ze _ sa qar Tve lo Si

lat vi is sa pa tio kon su li da

la Ti nu ri sa Te mo or ga ni za ci is

,,Ave Sol-is'' Tav mjdo ma re

da ba de bis dRe _ 6 ianvari

da vi ba de lit va Si, ri ga Si da did xans me go na, rom es pro vin cia iyo, rad gan Cve ni sax-

li mdi na re da u ga vas kun Zul ze id ga da ri gis cen trSi mis vlas did xans vun de bo diT.

sko lis dam Tav re bis Sem deg iq ve da vam Tav re pe da go gi u ri sas wav le be li, ge og ra fi is

gan xriT, vfiq rob di, rom mas wav leb lo ba ze uke Te si saq me ar ar se bob da. me re Ca va ba-

re eko no mi kis fa kul tet ze da iq ve dam to ves ka Ted ra ze, Sem deg mos ko vis sa xel mwi fo

uni ver si tet Si miz nob riv as pi ran tu ra Si Ca va ba re da Tum ca ru su li praq ti ku lad ar

vi co di, ru sic ki ar me na xa 25 wlam de, lat vi a Si Ca ma ba res stu den ti-bi o lo ge bis ru-

su li jgu fi da maT Tan er Tad ru su lic ki vis wav le. mos ko vis uni ver si tet Si swav li sa

da spe ci a li za ci is wle bi yve la ze sa in te re so iyo Cems cxov re ba Si, ise Ti cod na mi vi-

Re, ra sac al baT sxva gan ver mi vi Reb di da iq ve ga vi ca ni Ce mi mo ma va li me uR le da viT

ia ko bi Ze. dav qor win diT da ma le ga miC nda va Ji, da vi Ti. as pi ran tu ris dam Tav re bis

Sem deg me isev lat vi a Si dav brun di, qma ri ki Tbi lis sa da ri gas So ris orad iyo gaW-

ri li, mi di-mo di o da, vid re er Txel ka te go ri u lad ar mog vTxo va wav su li ya viT mas Tan

er Tad sa qar Tve lo Si. ai, ase aR mov Cndi Tbi lis Si, di du be Si. Tav da pir ve lad Cem Tvis

60

dep re si u li iyo uc xo, ume gob ro ga re mo Si yof na, mag ram ma le oja xis me go bar ma Se mom-

Ta va za puS ki nis sa xe lo bis pe da go gi ur in sti tut Si mu Sa o ba da Sve ba vig rZe ni. Sem deg

yve la fe ri Tan mim dev ru lad wa ri mar Ta, ro gorc sa Wi ro iyo: ma Ra li kva li fi ka ci iT

jer leq ci e bis wa kiT xva Se mom Ta va zes, me re Tpi -Si mi miw vi es, sa dac 15 we li vi mu Sa ve,

da vi ca vi di ser ta cia. in sti tut Si mu Sa o ba ma Sin Za li an sa in te re so iyo, bev ri sa in-

te re so stu den ti myav da, rom leb sac, mi u xe da vad imi sa, rom mkac ri leq to ri vi ya vi,

Za li an vuy var di. Sem deg iyo `al ma ma te ris~ sa xel mwi fo uni ver si te ti, er Ti we li vas-

wav li di da dRem de max sovs is Se sa niS na vi kur si - Ti na xi da Se li, la Sa Jva nia, irak li

oq ru aS vi li. kur si dan TiT qmis yve la ga mo Ce ni li ada mi a ni gax da da me si a ma yiT vam bob,

rom maT Sem dgom ka ri e ra Si Ce mi mci re wvli li caa. am wleb Si ver da vi ca vi sa doq to ro

di ser ta cia, rad gan qar Tu lad gad mo Tar gmna ki dev bevr dros da ma kar gi neb da da uk ve

im de nad are u li wle bi dad ga, rom es aRa ra vis sWir de bo da, Tum ca, dRem de mi maC nia,

rom am dar gSi Ce mi mas Sta bu ri na mu Se va ri axa li da no va to ru li iyo.

2005 wels da vas ru le Ce mi pe da go gi u ri ka ri e ra, ro gorc Tsu-is pro fe sor ma. ax la

var sa qar Tve lo Si lat vi is sa pa tio kon su li da la Ti nu ri sa Te mo or ga ni za ci is "Ave Sol-is" Tav mjdo ma re, ro me lic 90-ani wle bis da saw yis Si Sev qme niT. mos ko vis uni ver-

si te tis as pi ran tTan ro ma nis Se de gad sa qar Tve lo Si ager uk ve 33 we lia vcxov rob

kac Tan, ro me lic Sem deg qar Tu li la ris ma ma - sa qar Tve los fi nan sTa mi nis tri gax da.

lat vi is xe li suf le bam 2007 wlis 27 ap rils gad mom ca or de ni "Atzi ni bas Krusts", es aris

meT vra me te sa u ku ne Si kur lan di is her co gis frid rix ka zi mi ris mi er da ar se bu li

or de ni - Rir se bis jil do, ro me lic im pi rebs eZ le o daT, rom le bic saz Rvar ga reT

sa her co gos sa xes unar Cu neb dnen. is to ri ul ma si tu a ci am lat vi e le bi sa qar Tve lo Si

or mag uc xo e le bad aq cia, rad gan Cven ru su le no va ne bi gav xdiT lat vi a Sic da aman bev-

ri oja xis rRve vac ga mo iw via. 1992 wli dan Cvens is to ri ul sam Sob lo Si vi zis ga re Se

ve Rar miv di o diT, au ci leb lad un da dav kav Si re bo diT mos ko vis lat vi is sa kon su los

da es yve la fe ri gar Tul da, gaZ vir da. aman ga na pi ro ba is, rom mTel sa qar Tve lo Si

mo vi Zi eT Cven na i ri - `lat vi e lo bis ga mo~ dis kom for tSeq mni li ada mi a ne bi, Sev qme niT

saT vis to mo. lat vi u ri saT vis to mos moR va we o ba imiT da iw yo, rom qar Tve lebs ga va ge-

bi neT, mi u xe da vad imi sa, rom Cven ru su le no va ne bi varT, ru se bi ar vi ya viT, rom Cven

Cve ni ena da kul tu ra gvqon da, rac ar dag vi kar gavs da das tu rad pir ve li er Tob li vi

dRe sas wa u li `li go~ mo vaw yveT, ro mel sac xmo va ni is to ri u li fes ve bi aqvs da ro-

mel sac sab Wo Ta xe li suf le ba dev ni da. `li go~ ker pTay va nis mcem lo bi dan Se mo na xu li

dRe sas wa u lia, ro mel sac 23-24 iv niss aR niS na ven. lat vi e le bis Tvis es uC veu;lo dRea,

ro ca ma Ti sax li, xu to ri Ri aa ara mar to me zob le bis Tvis, ara med Sem Txve vi Ti stum-

re bis Tvi sac.

lat vi e le bi Ca ke ti li xal xia, xu to rul ma in di vi du a lur ma me ur ne o bam Ta vi si qna,

isi ni mxo lod sa ku Tar Tav ze ari an da mo ki de bu li. lat vi e le bi Te me bad aras dros

cxov rob dnen da aqe da naa ma Ti in di vi du a liz mic. `li go~ Cven, sa qar Tve los lat vi e-

lebs gva er Ti a nebs. un da aR vniS no, rom igi Za li an mos wonT Cvens Svi leb sa da me uR-

le ebs. qar Tve le bi dar wmun dnen, rom lat vi e leb sac Se uZ li aT dro is ga ta re ba. Cve ni

saT vis to mos msof lmxed ve lo ba Tan da Tan ga va far To veT da da vin te res diT im lat-

vi e le bi Tac, rom le bic Cve nam de cxov rob dnen sa qar Tve lo Si. dRe van de li lat vi u ri

saT vis to mo ara or di na ru li, ma Ral pro fe si u li ada mi a ne bi sa gan Sed ge ba, igi ve iT qmis

61

Cve nam de mcxov reb lat vi el mo sax le o ba zec. pir ve li saT vis to moc pir ve li msof lio

omis Sem deg Se iq mna, ro ca aq Ca mo vid nen ltol vi le bi. lat vi e le bi sa gan gan sxva ve biT,

qar Tve le bi es aris xal xi `val de bu le be biT val de bu le be bis ga re Se~: dag pir de bi an

yve la fers, mag ram iS vi a Tad as ru le ben. Ce mi qma ri am bobs, rom Tu qar Tvels er Txel

sTxo ve, is amas se ri o zu lad ar aRiq vams, ai, me sa med Tu sTxov, Se iZ le ba ra me ga a ke-

Tos. qa le bi uf ro rTul dRe Si ari an, vid re ka ce bi, rad gan maT oja xi da me ur ne o ba

aqvT mo sav le li. Ta vi dan Ce mi qma ri da de dam Ti li fiq rob dnen, rom ar un da me mu Sa va

da bav Sve bi ga me zar da. es qar Tu li prob le maa da es ste re o ti pi dRe sac aq ti u rad

mu Sa obs.

62

mxolod drom icis -

Who is who

"var skvla vebs ar eSi ni aT, rom

vi Ra cas isi ni ci ci na Te leb Si Se e

S le ba".

ma ri na iva niS vi li _ mo qan da ke


sa qar Tve lo pos tsab Wo u ri, ne o qar Tu li siv rcea da am siv rce Si fsev do e rov nu li,

dro moW mu li, da sav lu ri ten den ci e bi Tav ze gvey re ba. xe lov ne ba da ib na da ori en ti-

re bi da kar ga. me ki xe lov ne bas Tan ur Ti er To bis mya ri kri te ri u me bi maqvs: ar Cav yvin-

To su li er "Se cond hand’’-Si da vi yo ma Ra li kla sis `pro fi~. `iz meb Si~ ver ve te vi.

me – mo qan da ke, mxat va ri, xat mwe ri, gra fi ko si – zog jer vwer. es yve la fe ri sa ku Ta ri

Se saZ leb lo be bis re a li za ci aa.

so ci a lis tu ri re a liz mis epo qa Si da ba de bu li yve la fer Si re a lis ti var. mTa va ria,

rom vfiq rob.

Tav mdab lo ba Cems Rir se ba Ta So ris ara so des yo fi la. ro ca ada mi ans arc er Ti Rir-

se ba ar ga aC nia, Tav mdab lo bas uqe ben xol me. ad gi lob ri vi art-mar ke tis fa vo ri ti ar

var.

"var skvla vebs ar eSi ni aT, rom vi Ra cas isi ni ci ci na Te leb Si Se eS le ba", Tqva odes Rac

ra bin dra naT Ta gor ma. mxo lod drom icis – Who is who !!!

qan da ke be bi, na xa te bi, xa te bi, wig ne bi, Cog ne bi, ti lo e bi, qoT ne bi, fo to al bo me bi, aR-

vi ri, uzan ge bi, far da gi ap li ka ci iT da xu Ti ZaR li – es aris Ce mi oja xi.

qan da ke be bi ste laJ ze dga nan da Ca mos xmas elo de bi an...

63

SiS ve li sxe u li umaR le si su li e re baa. es Ce mi kon cef ci aa. iu mo ris grZno bas mok le-

bu li ar var TviT sa ku Ta ri Ta vis mi marT.

mas Sem deg, rac ufal ma ta la xi sa gan ada mi da eva ga mo Zer wa, ada mi a ni ar kvevs da-

mo ki de bu le bas sa ku Tar sxe ul Tan. ada mi a nis sxe u li sad mi da mo ki de bu le bas ar kve ven

re li gi e bi, ide o lo gi e bi, ere bi, epo qe bi da cal ke u li ada mi a ne bi, var kvevT Cvenc, mo-

qan da ke e bi.

kom pe ten tu ri az ri: SiS ve li sxe u li xe lov ne ba Si – por nog ra fi aa, is ki vinc mas ga mo-

sa xavs – pa To lo gi.

fsi qo lo gi: si SiS vle mi u Re be lia qar Tu li erov nu li cno bi e re bi saT vis! aqe dan ga mom-

di na re – cec xli Cem ken!

ax la ki mTa va ri Te ma – saq mi a ni qa le bi. Tur me am ka te go ri as gan ve kuT vne bi. dRe van-

de lo bam sxva na i rad war mo a Ci na qa li sa qar Tve lo Si. azi u ri men ta li te ti, ro me lic

si a mov ne biT Se fu Tav da mas Cad riT, xo lo Sar vlis Cac mi saT vis ana Te mas ga das cem da,

praq ti ku lad da mar cxda. ka non zo mi e ri caa – men ta li te tis pa ra dig ma eq stre ma lur ma

re a lo bam ga ar Rvia.

vin, Tu ara qal ma ga i ta na sa qar Tve lo arc Tu ise So re ul war sul Si – ara pat ri ar-

qa lu rad sax lSi jdo miT, ara med Sors, saz Rvar ga reT, sa So var ze ga dax ve wil ma; usaS-

ve lo, da mam ci re be li Sro miT sam Sob lo Si dar Ce nil oja xebs, qmar-Svils ar Cen dnen.

qa le bi kul tu ra Si, po li ti ka Si, mec ni e re ba Si, xe lov ne ba Si, spor tSi, me di ci na Si... sa-

qar Tve lo sa Tu msof li o Si – Se Ra va Te bis ga re Se, ka ce bis gver diT.

sa er Tod mom bez rda ki dec suf ra Jis tu li, fe mi nis tur-gen de ru li lo zun ge bi... Tum ca

dRe sac sa qar Tve lo ba ton zig mund fro i di saT vis sa in te re so as pa re zi iq ne bo da.

64

qa lo bas erov ne ba ar

ga aC nia

`ri si ga Re bac Se giZ lia,

un da ga i Ro da mTli a nad da i xar j

o~.

na na ka lan da Ze _ mu si ko si,

kom po zi to ri, fi lo lo gi

da ba de bis dRe _ 12 oq tom be ri

mTaw min de li var, Tbi li sis Zir Zve li ub ne li da dRem de aq vcxov rob me uR le sa da qa-

liS vil Tan er Tad. mSob le bi rep re si re bu le bi iy vnen, me ma Ti gvi a ni Svi li var. ma ma

or jer ga da a sax les – jer cim bir Si, Sem deg ki ya za xeT Si, sa dac de das Sex vda da da-

qor win da ki dec. me Tbi lis Si da vi ba de. de da Ce mi sa da ma ma Ce mis oja xe bi dan 9 su li iyo

ga da sax le bu li; aman gar kve u li gav le na iqo nia Cem ze.

10 wlis asak Si da vob ldi. Cve ni oja xi gan sa kuT re bu li ma te ri a lu ri mdgo ma re o biT

ar ga mo ir Ce o da da de da Ce mis Tvis ad vi li ar iyo Ce mi uma mod gaz rda. Tu qa li mar to

rCe ba, saz ru na vi uaT kec de ba, Tum ca es ro di niS navs, rom igi un da `gar ki nis qal des”.

man un da ata ros er Tgva ri oja xu ri pa su xis mgeb lo bac da ama ve dros dar Ces qa lad.

zo gi `rki nis qals“ Ta ma Sobs da es ar var ga. de da Ce mi Zli e ri qa li iyo, bev ris am ta ni

da ga dam ta ni; ase Te bi iy vnen Ce mi ma mi da, naT lia, gam zrde li, mag ram saT no e ba da qa-

lu ri Tvi se be bi aras dros da u kar gavT.

mu si ka lu ri sme na ad re aR mo maC nda. sa mi wli dan vme ca di ne ob di qal ba ton Ta mar daf-

qvi aS vil Tan. is cno bi li pi a nis ti iyo, kon ser va to ri is pro fe so ri. swav la e.w. `ni Wi-

er Ta aT wled Si“ ga vag rZe le. da vam Tav re pro fe sor Ta mar Ca re qiS vi lis kla si, ri Tac

Za li an va ma yob. di di sko la ga vi a re da Ce mi mas wav leb le bis gan bev ri ram mi vi Re.

ro de sac ga dis wle bi, me re ufiq rde bi, rom es yve la fe ri araC ve u leb ri vi yo fi la.

gvyav da Se sa niS na vi pe da go ge bi, rom le bic sa o ca ri siy va ru li Ta da er Tgu le biT ake-

Teb dnen Ta vianT saq mes. dRe van del Ta o bas es fu fu ne ba nak le bad aqvs.

65

bav Svo bi dan ve mi veC vie da mo u ki deb lo bas. mu si ka lu ri aT wle di er Ta der Ti sko la

iyo, sa dac mos wav le ebs sti pen dia hqon daT. 14 wlis asak Si fri a dos nis sti pen dia

mqon da – 20 ma ne Ti. Ce mi Sro mi sa da mo nag ris ge mo pa ta ra o bi dan ve vi co di.

sko lis dam Tav re bi sas xe li da vi zi a ne da kon ser va to ri a Si ve Rar gan vag rZe swav la. Ca-

va ba re fi lo lo gi ur ze, Tbi li sis sa xel mwi fo uni ver si tet Si. mu si ka yo vel Tvis Ce mi

cxov re bis Tan mde vi `Su qi“ iyo. dRes ki ori ve sfe ros vem sa xu re bi...

uni ver si te tis dam Tav re bis Sem deg sa mec ni e ro Tar gma nis ko le gi a Si da viw ye mu Sa o ba

re daq to rad. 27 we li am sam sa xur Si ga va ta re. ko le gi a Si mu Sa o bam Za li an bev ri mom ca:

ore no va ni – ru sul-qar Tu li praq ti ka, sa xe lo van Tu axal be da mec ni e reb Tan er Tad

mu Sa o ba; re daq ti re ba Si ga vi wa fe, ga ve ca ni mec ni e re bis mra val dargs da maT ter mi no-

lo gi as. es sam sa xu ri, Ta vi si sa u ke Te so ko leq ti viT, Ce mi cxov re bis nam dvi li epo pea

iyo.

pir ve li sim Re ra 1970 wels dav we re, mu si ka lur aT wled Si swav li sas. Cem ma me gob reb-

ma icod nen, rom mu si kas vTxzav di, Tum ca ar vam xel di. 1991 wels trio `Tbi lis ma“

ope ra Si ga mar Ta sa i u bi leo kon cer ti da Ce mi sim Re ra Se as ru la. ta Si rom da mik res

da sce na ze mix mes, mux le bi mi kan ka leb da...

1993 wels Fri en dship For ses-is gac vli Ti prog ra miT ho lan di a Si vi ya vi, pa ta ra qa laq

zut fen Si. erT dRes kon cer tze dam pa ti Jes. mas pin Zel mu si ko sebs qar Tu li xal xu ri

sim Re re bis Ca na we ri va Cu qe. si a mov ne biT mi i Res Ce mi su ve ni ri, mo ma val Si Sex ved ris

sur vi lic ga mo xa tes, mag ram miv xvdi, rom me tad dat vir Tu li gra fi kis ga mo CD-is

mos me na sac ver mo a xer xeb dnen, ara Tu Sex ved ras. di liT, rvis na xe var ze te le fon ma

da re ka da wi na dRis kon cer tis mas pin Zleb ma pir da pir `saq mi an“ sa uz me ze mi mi pa ti Jes.

miv xvdi, rom es mo u lod ne li za ri qar Tu li sim Re ris dam sa xu re ba iyo. isi ni aR frTo-

va ne bas ver ma lav dnen da ro me li me qar Tul fol klo rul jguf Tan er Tad sa So bao

prog ra ma Si mo na wi le o ba Se mom Ta va zes. es RvTis ne ba gax ldaT. ase da vu kav Sir di ho-

lan di as da im mu si ko sebs, ro mlebic ara mxo lod qar Tul xal xur sim Re rebs, ara med

Cems Se moq me de ba sac ax los ga ec nen. da iw yo Ce mi cxov re bis axa li eta pi.

pir ve lad ho lan di a Si an sam bli `Tbi li si“ wa viy va ne. Sem deg `mas ter kla se biT“ mi miw vi-

es; yve la fe ri ain te re seb daT sa qar Tve los Se sa xeb. es ur Ti er To ba did me gob ro ba Si

ga da i zar da. Se miZ lia vit ra ba xo Ce mi ho lan di e li me gob re biT. bev ri gun di ga vi ca ni;

qar Tul sim Re rebs vas wav lo di, 800 ada mi a ni ma inc mRe ris qar Tu lad, maT So ris Cems

mra val xmi an sim Re reb sac. ho lan di is Sem deg Ce mi sim Re re bi (ro gorc qar Tu li, ase ve

in gli su re no va ni) uk ve sxva qvey neb Sic mox vda. 2000 wels di di mu si ka lu ri tra di ci e-

bis mqo ne erT-erT qa laq Si Se sa niS na vi si ur pri zi mo miw yves – Ce mi pir ve li sa av to ro

kom paqt-dis ki ga mo uS ves. am dis kze Cems `ali los“, ro me lic 1999 wels dav we re da

Cven ma uw min des ma da lo ca, ho lan di u ri gun di as ru lebs. 7 ian vars tra di ci ul sa So-

bao ali lo ze es sim Re ra xSi rad is mis Tbi li sis qu Ceb Si `qar Tu li xme bis“ Ses ru le-

biT. es udi de si bed ni e re baa Cem Tvis – uw min de sis mo wo ne bu li sim Re ris av to ri var.

Cems bo lo kom paqt-dis kze, ro me lic 2007 wels ga mo i ca, mxo lod sa So bao sim Re re bia

Ca we ri li, maT So ris `ali loc“.

66

wle bis man Zil ze dav di o diT ho lan di a Si gas tro leb ze, ko mer ci ul in te res ze la pa-

ra kic ar Rirs. aq mxo lod me gob ro baa. ri si ga Re bac Se giZ lia, un da ga i Ro, mTli a nad

da i xar jo...

am Ja mad `kav ka si is fon dSi“ vmu Sa ob. fon dis mi za nia kav ka si el xal xTa So ris mSvi do bi-

an ur Ti er To ba Ta aR dge na, rac bo lo wle bis is to ri am, sam wu xa rod, ga a fer mkrTa la.

Cven er Tma ne Tis na Te sa ve bi varT sis xliT, ge niT, gar kve u lad, eni Tac. au ci le be lia

Zvel ya lib Si da vab ru noT es ur Ti er To be bi, ra Sic, mi maC nia, rom erT-erT wam yvan

rols kul tu ra Ta ma Sobs. me swo red kul tu rul ur Ti er To ba Ta ko or di na to ris saq-

mi a no bas ve we vi.

qal Ta sa er Ta So ri so saq vel moq me do aso ci a ci is IWA-s wev ric var. aq ume te sad uc xo-

el dip lo mat Ta me uR le e bi ari an ga er Ti a ne bul ni. saq vel moq me do Ro nis Zi e bebs xSi-

rad va ta rebT; Se mo sa va li Zi ri Ta dad bav Svebs xmar de ba. uc xo e li qal ba to ne bi Zal ze

mon do me bul ni ari an. qa lo bas da de do bas ar ga aC nia erov ne ba da saz Rva ri.

Ce mi yve la ze di di miR we va Ce mi qa liS vi lia. kar gi Svi lis de do ba di di bed ni e re baa.

qa le bi sa gan zog jer ga mi go nia, ne tav ma ma ka cad gav Ce ni li ya vio. ase Ti sur vi li ara so-

des mqo nia.

bed ni e re baa em sa xu ro pro fe si as, ro me lic giy vars. iZu le bis ga mo mu Sa o ba, rac un da

pa ti os nad iR va wo, uxa ris xo bi sa da arap ro fe si o na liz mis daRs ata rebs. mag ram mi-

maC nia, rom mxo lod pro fe si i sa da sam sa xu ris Tvis sa ku Ta ri Ta vis miZ Rvnac ar aris

ga mar Tle bu li, gan sa kuT re biT - qa lis Tvis.

qa li yo vel Tvis kar gad un da ga mo i yu re bo des, ris Tvi sac su lac araa sa Wi ro gan sa-

kuT re bu li si la ma ze da sim did re. ke Til So bi le bas, uSur ve lo bas, Ri mil sa da dax ve-

wil iu mors sas wa u lis mox de na Se uZ lia.

67

cxov re ba di na mi ku ri

speq tak lia

`qa li sa da ma ma ka cis bu ne ba

mkveT rad gan sxva ve bu lia,

qa li in tu i ci a sa da grZno bebs ey

rdno ba,

ma ma ka ci lo gi ki Ta da prag ma tiz mi

T

xel mZRva ne lobs~

li ka ka ci ta Ze _ ger ma nis ti, di za i ne ri


Svid wlam de be bi a sa da ba bu as Tan viz rde bo di qar Tlis erT pa ta ra so fel Si da

sko lis ar da de geb sac TiT qmis sul iq va ta reb di. es yve la ze di di si ke Tea im mra-

val Ta gan, rac bed ma mar gu na wi lad. be bi a sa da ba bu as siT bom, ub ra lo ada mi a neb Tan

ur Ti er To bam, bu ne ba sa da mi was Tan si ax lo vem mom ca is sa si coc xlo Za la, rac dRem de

ma saz rdo ebs.

Cems war mod ge na Si cxov re ba di na mi ku ri speq tak lia, mas Si si u Je tic da par tni o re-

bic ga nuw yvet liv ic vle bi an. am speq tak lSi ada mi a ni er Tdro u lad mra val ro lis

as ru lebs. mec, ise ve, ro gorc yve la sxvas, Ce mi cxov re bi se u li ro le bi maqvs: Svi lis,

Svi liS vi lis, uf ro si di sa da me gob ris. me uR lis ro li 21 wli sam mo vir ge. es sak ma-

od rTu li, mag ram amas Tan sa in te re so ro lia, ro mel sac gan sa kuT re bu li sif rTxi le

esa Wi ro e ba. am mo u lod ne lo be bi Ta da wi na aR mde go be biT aR sa ve speq tak lSi mTa va ri

ma moZ ra ve be li Za la da er Tgu li mo kav Si re, ro me lic ex ma re ba ada mi ans, ar da ib nes,

far- xma li ar da ya ros da bo lom de wel ga mar Tul ma ia ros cxov re bis gza ze - siy va ru-

68

lia. qa li sa da ma ma ka cis bu ne ba mkveT rad gan sxva ve bu lia, qa li in tu i ci as da grZno-

bebs ey rdno ba, ma ma ka ci lo gi ki Ta da prag ma tiz miT xel mZRva ne lobs. gan ge bam Ti To e-

ul maT gans gan sa kuT re bu li da gan sxva ve bu li ro le bi mi a ni Wa. yve la ze ga sa o ca ri ki

isa, rom swo red am sa pi ris pi ro bu ne ba Ta ur Ti er Tkav Si ri qmnis erT mTli a no bas.

ki dev er Ti, sa si coc xlod au ci le be li ro li ada mi a nis cxov re ba Si, pro fe si u li ro-

lia. qals gan sa kuT re bu li vir tu o zu lo ba mo eT xo ve ba, rom ar da ib nes da ro le bi ar

au ri os. mec bev rjer vmdgar var ar Ce va nis wi na Se, oja xi, Tu sam sa xu ri. mag ram dro da

Se u pov ro ba nel-ne la yve la fers Ta vis ad gils uCens, qa o si mSvid de ba da Tan da Tan

Ta ma Sis we seb sac al Ros uReb.

Ce mi ka ri e ra uc xo ena Ta pe da go gi ur in sti tut Si da iw yo, sa dac ger ma nu li enis mas-

wav leb lad vmu Sa ob di ori wlis gan mav lo ba Si sru li ad sim bo lur anaz Ra u re ba ze. Cem-

Tvis es pro fe si u li da pi rov nu li zrdis kar gi San si iyo. ima ve pe ri od Si Cvens in-

stu tut Si sin qro nu li Tar gmnis umaR le si kur se bi ga ix sna da ga dav wyvi te, ki dev er Ti

da ma te bi Ti kva li fi ka ci ac Se me Zi na. am na bij ma mniS vne lo va ni ro li iTa ma Sa Cems cxov-

re ba Si. Tar jim nis di na mi kur ma pro fe si am mdi da ri pro fe si u li da cxov re bi se u li

ga moc di le ba Sem Zi na da sa Su a le ba mom ca, sa in te re so da mra val fe ro va ni cxov re biT

mec xov ra. pir vel xa neb Si sxva das xva dro e biT sa mu Sa o ebs vas ru leb di sa qar Tve los

sa vaW ro-sam rew ve lo pa la ta Si, mag ram co ta xan Si bed ma ga mi Ri ma da pir vel qar Tul-

av stri ul er Tob liv sa war mo Si mi miw vi es Tar jim nis Ta nam de bo ba ze. Sem deg iyo `do-

i Ce ban kis“ war mo mad gen lo ba, go e Tes in sti tu ti, da bo los bed ma ger ma ni is sa xal xo

uni ver si tet Ta aso ci a ci is, dvv in ter na ti o nal-is sa qar Tve los fi li al Si mi miy va na, sa dac

2002 wli dan dRem de di req to ris mo ad gi le var.

Cve ni or ga ni za cia sa qar Tve lo Si mTa var aq cents zrdas rul Ta da ma te biT pro fe si ul

mom za de ba sa da ga dam za de ba ze, zrdas rul Ta swav le bis Ta na med ro ve prog ra me bi sa da

me To de bis da ner gva ze, ara for ma lu ri ga naT le bis or ga ni za ci e bis ad gi lob ri vi, re-

gi o na lu ri da sa er Ta So ri so Ta nam Srom lo bis xel Sew yo ba ze, po li ti kur ga naT le ba sa

da lo bis tur saq mi a no ba ze ake Tebs. dvv in ter na ti o nal-is mTa va ri da fi nan se bis wya ro ger-

ma ni is mTav ro baa, Tum ca ev ro ko mi si is sxva das xva prog ra mis far gleb Si ga moc xa de bul

ten de reb Si mo na wi le o ba Cven da ma te bi Ti sax sre bis mo zid vis sa Su a le bas gvaZ levs.

swo red am gva ri pro eq te bis ricxvs ga ne kuT vne ba 2006-2008 wleb Si sam cxe-ja va xeT Si

gan xor ci e le bu li pro eq ti, rom lis far gleb Sic axal ci xe sa da axal qa laq Si zrdas-

rul Ta ga naT le bis cen tre bi ga ix sna. sul ax la xans dvv in ter na ti o nal-is sa qar Tve los

fi li al ma es pa nel par tni or Tan er Tad Acci on contr el Hambre (ACH) axa li pro eq te bi wa-

mo iw yo omis Se de gad iZu le biT ga da ad gi le bul pir Ta da sax ma reb lad sa meg re lo sa da

qve mo qar Tlis re gi o neb Si.

da sav le Tis gan vi Ta re bul qvey neb Si ga naT le bis sis te ma oTx mTa var say rdens efuZ-

ne ba: sas ko lo, umaR les, pro fe si ul da zrdas rul Ta ga naT le bas. sa qar Tve lo Si es

uka nas kne li mxo lod ax la ikrefs Zalebs. Ta na med ro ve swra fad cva le bad sam ya ro Si

kad re bis mom za de bi sa da ga dam za de bis prob le ba gan sa kuT re biT mniS vne lo va nia qvey-

nis eko no mi ku ri win svlis Tvis. Cve ni or ga ni za ci is de vi zia Zve li qar Tu li sib rZne

- swav la si be rem deo. mec swo red es ga vi xa de Ce mi cxov re bis miz nad.

69

bav Svo bi dan Za li an miy var da xat va, Zer wva, tan sac mlis mo de li re ba, ker va da qso va.

sa mi wlis vi ya vi, ro de sac Cxi re biT qso va mas wav la me zo bel ma mar to xe la ru sis qal-

ma. max sovs, pir ve li, rac ga va ke Te ba le ri nas paC ka iyo. ro gorc mix vdiT, vgiJ de bo di

ba le ri neb ze. me re Wra-ker va ze ga da ve di. vin moT vlis, ram de ni met ri qso vi li, Za fi

da nem si Se i wi ra am Cem ma ga ta ce bam. mi u xe da vad ami sa, 45 wel ze me ti dam Wir da, ra Ta

ki dev er Ti ga mow ve va mi me Ro. am je rad mo de li er-di za i ne ris am bi ci ur rols Se ve-

Wi de. Ta vi dan Ce mi na bi je bi am sar bi el ze ga u be da vi da frTxi li iyo. bev ri eW vis

Tva liT uyu reb da Cems axal wa mow ye bas, mag ram im de nad miy var da es saq me, rom siZ ne-

le e bs araf rad vagdebdi. ma le mci re sa war mo da va ar se (www.bissoni.ge), pro fe si o na li

Ta nam Srom le bis gun dic Sev kri be da tan sac mlis di za i nis sa ku Ta ri, pa ta ra sa lo nic

gav xse ni ve ris erT myud ro uban Si. 2006 wels pir ve li war ma te bu li per so na lu ri de-

fi le Ca va ta re Tbi lis Si. aqe dan mo yo le bu li sis te ma tu rad vmonawileobdi sxva das-

xva sa er Ta So ri so ga mo fe neb sa da fes ti va leb Si ger ma ni a Si da vaw yob di per so na lur

Cve ne bebs pa ta ra qa laq min de nis xe lov ne bis ga le rea `Spi gel Si“.

mar ti vi nam dvi lad ar aris ori, er Tma ne Tis gan ab so lu tu rad gan sxva ve bu li saq mi a-

no bis Se Tav se ba. es did kon cen tra ci as mo iT xovs. pi ra di cxov re bis Tvis, das ve ne bi sa

da ax lob le bis Tvis dro TiT qmis aRar mrCe ba. mag ram oja xic da me gob re bic ga ge biT

eki de bi an Cems mo uc le lo bas. saq mi a no ba Si me uR le da Svi lic mex ma re bi an. xels isic

miw yobs, rom sa lo ni da dvv in ter na ti o nal-is ofi si sax lTan Za li an ax los maqvs. bev rjer

mi fiq ria, yve laf ris Tvis da me ne be bi na Ta vi da mSvi di da wyna ri cxov re biT mec xov ra.

sa bed ni e rod, ase Ti gan wyo ba ma le isev en Tu zi az mi Ta da axa li Se mar Te biT mec vle ba

da speq tak lic Ta vi dan iw ye ba.

er Txel er Tma brZen ma mo xuc ma man di lo san ma ga sa o ca ri sit yve bi miT xra: Ce mi Za le bis

da ener gi is erT mis xal sac ki ar wa vi Reb saf lav Si Ta no. mec bo lom de min da da vi xar-

jo, aba, mi wa Si daf lul ta lan tebs ra fa si aqvs.

70

siy va ru li cxov re bis

sa Zir kve lia

`siy va ru li ga u tan lo ba ze,

eW vsa da Ra lat ze maR la dgas,

siy va ru li yve laf ris safu Zvelia~.

ma ri na kol xi daS vi li _ mu si kaT mcod ne,

ki nos re Ji sor-mon ta Jo ri,

fsi qo lo gi, ara sam Tav ro bo

or ga ni za cia `ina nas~ Tav mjdo ma re,

fol klo rul ansmbl `ina nas~

xel mZRva ne li


31 de kem bris 12 sa aT ze da vi ba de. Ce mi da ba de bis dro aris wlis da saw yi si ca da da sas-

ru lic. ami tom, ro de sac ra i mes da vam Tav reb, ma Sin ve viw yeb axal saq mes da vi ci, rom

es aris Ce mi da ba de bis dRis bra li. de da da ma ma ki nos tu di is Ta nam Srom le bi iy vnen.

gav xdi Tu ara ori kvi ris, wa miy va nes sam sa xur Si, sa mon ta Jo sa am qro Si, fi ris Ca say-

rel yuT Si Ca maw vi nes da ase viz rde bo di ki nos tu di a Si. mu si ka lu ri sas wav le be li

Te o re ti ko sis spe ci a lo biT da vam Tav re da me mon ta Jed da viw ye mu Sa o ba ki nos tu dia

`qar Tul fil mSi“. da ax lo e biT 10 we li `mos fil mSic“ vmu Sa ob di, da vam Tav re `vgi kis“

umaR le si kur se bi mxat vru li fil mis re Ji sor-mon ta Jo ris spe ci a lo biT da gor kis

sa xe lo bis ki nos tu di a Si vmu Sa ob di. ga ke Te bu li maqvs 100-mde mxat vru li da do ku men-

tu ri, ro gorc qar Tu li, ase ve uc xo u ri fil mi, ax lac vmu Sa ob am spe ci a lo biT.

mos ko vi dan rom dav brun di, mxo lod er Ti Svi li myav da, 25 wlis vi ya vi. miv xvdi, rom

es Za li an co ta iyo da amis Sem deg 5 we li wad Si oT xi va Ji ga va Ci ne. ax la myavs eq vsi

va JiS vi li. bev ri sas wa u li mox da Cems cxov re ba Si.

71

90-ani wleb Si Cem ma Svil ma in sti tut Si Ca a ba ra da mec mas Tan er Tad Ca va ba re, is eko-

no mi kur ze swav lob da, me – fsi qo log-ana li ti ko sis pro fe si as da ve uf le. vxe dav di,

rom mud mi vad aris Si na ga ni kon fliq ti cno bi er sa da qvec no bi ers So ris, min do da Ta-

vad gav rkve u li ya vi ama Si.

me re isev mox da sas wa u li – ie ru sa lim Si mov xvdi, Rmer Tma ine ba da uf lis gza ze ma ta-

ra. yve la ad gi li mo vi lo ce, ma Sin im de nad ar mes mo da, rom es di di mad li iyo. iqi dan

rom dav brun di, ki dev er Ti sas wa u li mox da Cems Tavs – mi ve di ta Zar Si, sa dac qar-

Tu li xal xu ri sa ga lo be li mo vis mi ne da ga voc di. da viw ye ga lo ba, ga lo bam mi miy va na

xal xur sim Re ram de. xal xur ma sim Re ram ki ìav na nam de“, ìav na nam“ Cem ze wa ruS le li

STa beW di le ba da to va.

ma ka bur dul Tan er Tad ga va ke Te fil mi, ro me lic ber li na les ga mar jve bu lia da am

wuT Si sa u ke Te so ar tad iT vle ba ev ro pa Si. films `wa di li“ da var qviT. aq aris bav-

Svis da ba de ba, mti ral bavSvs mxo lod de dis Zu Zu da ìav na na“ am Svi debs. aq vim Re re

ìav na na“ pir ve lad. amis Sem deg da me ba da sur vi li, mo me Zi e bi na sxva ìav na nac“. aR moC-

nda, rom sa qar Tve lo Si uam ra vi `na na“ da ìav na na“ ar se bobs. dRes Cvens re per tu ar Si

oc da a Tam de na na da iav na naa. gav di o diT re gi o neb Si, sva neT Si, Tu SeT Si, 90 ìav na na“

Se vag ro veT.

me uR le biz nes me nia. Ta vi dan is Za li an aq ti u rad iyo Car Tu li Svi le bis aR zrda Si.

Ce mi Svi le bi kar gad ari an aR zrdi le bi, war ma te bu le bi ari an Ta vi anT saq me sa da oja-

xeb Si, uy varT ada mi a ni. de di saT vis es yve la ze di di si xa ru li da nu ge Sia.

me eq vse va Jis is to ria co ta sxva na i ria. ro de sac Ce mi qma ri biz nes me ni gax da da fu li

iSo va, ,,say va re li“ xom un da hyo lo da? am dros ga moC nda er Ti qa li, ro mel mac ga daw-

yvi ta, rom mis Tvis Svi li ga e Ci na. bav Svi ga a Ci na, mag ram mis gaz rdas SeZ leb da Tu ara,

ama ze ar ufiq ria.

min da vuT xra mad lo ba Cems me uR les ndo bis Tvis – ro de sac bav Svi wli sa da rva Tvis

gax da, Cem ma me uR lem Cven Tan mo iy va na. dRes is Ce mi Svi lia, ma le 12 wlis gax de ba. icis

si mar Tle, da dis de das Ta nac. mas iras eZa xis, me ki – de das.

Tu WeS ma ri ti ada mi a ni xar, ro ca qve ya nas stki va, Senc gtki va. yve la da na Sa u li gul-

gri lo bis ga mo xde ba. yve la ze di di bo ro te ba gul gri lo baa. gul gril Ta Cu mi Tan-

xmo biT xde ba mkvle lo bac, ga u tan lo bac. Tu ara Cve ni gul gri lo ba, Cve ni qve ya na am

dRe Si ar Ca var de bo da. Tu ada mi ans er Txel Se uZ lia Ra la ti, me o red da me sa me dac

SeZ lebs.

po li ti ka Si qa li uf ro me tad un da iyos Car Tu li, rad gan qa li frTxi lia, jer Se-

deg ze fiq robs da me re dgams na bi jebs. qa li ise ar ris kavs, ro gorc ka ci, ka ci jer

ris kavs da me re fiq robs Se deg ze, uf ro glo ba lur na bi jebs dgams. dRes qa le bi ar

Ca nan asparezze, rad gan ka ce bi dga nan da ax lo sac ar giS ve ben. es da ma xin je bu li qar-

Tu li men ta li te tia. sva neT Si max vSis in sti tu ti ar se bob da da Tu mi iC nev dnen, rom

qa li Wkvi a nia da gaZ Ro la Se uZ lia, sof lis Tav ka ca dac ir Cev dnen.

72

Ce mi qal Ta or ga ni za cia ma ma ka ce bi saT vis Se iq mna. ma ma kacs rom da ub run des Ta vi si

ad gi li ojax sa da sa zo ga do e ba Si. ka ci mo na di rea Ta vi si bu ne biT, igi un da mi di o des,

So u lob des, moh qon des. ax la na di ro ben qa leb ze, isic – cu dad, Za li an da ib nen Cve ni

ma ma ka ce bi. es ga sab ra ze be li ar aris, amas mi xed va un da. mTa va ria, mix vde Se ni avad myo-

fo bis mi zezs da me re mi si ga mos wo re ba ad vi lia.

un da da fas des qa li, ro gorc de da. ar ar se bobs ka no ni, ro me lic icavs mra val Svi li an

de das, ara da – sa Wi roa. amiT Cvens de mog ra fi as win wav wev diT. uc xo e Tis ka non mdeb-

lo beb Si ar se bobs kvo te bi qa leb Tan mi mar Te ba Si, un da iyos kvo te bi Cven Ta nac da

ama ze se ri o zu lad un da vi fiq roT. ax la axa li sa ar Cev no ko deq si ya lib de ba da ar

iq ne bo da uri go, rom Cven, qa le bi ga ver Ti an deT.

ie rar qia ar se bobs yvel gan: ojax Sic, ek le si a Sic. ie rar qia au ci le be lia su lis xsni-

saT vis. glo ba li za ci am es mo Sa la. mo vi da mSob le bis Ta o ba, rom le bic Tvi Ton ari an

cno bi e re bas aci le bul ni, sak ma ri si cod na da ga naT le ba ar aqvT, rom Svi le bi kar gad

aR zar don. tra di ci e bi da ir Rva, sa zo ga do e ba nev ro tu li gax da. ga i xe deT, Ri mils ver

na xavT, si cils ver na xavT, mo kis ki se xalxs ve Rar na xavT, eri se ri o zu lad avad aris.

am si tu a ci a Si qa lis ro li udi de sia.

ide a lu ri qa li re a li ze bu li, Ta vi si xved riT kma yo fi li qa lia... ojax Si yve la ni er-

Tad vcxov robT: Svi le bi, oT xi rZa li, Svi liS vi le bi. me mo va xer xe, rom Cvens ojax Si

yve las uy vars er Tma ne Ti. saW mels me va ke Teb, saxls me va la geb, di la o biT ori sa a Ti

vqa ragv oq rom ke diT, maqvs an sam bli, ara sam Tav ro bo or ga ni za cia, dav di var ta Zar Si.

dRes siy va rul ma mia to va sa qar Tve lo. ada mi a nebi gaucxovdnen, er Tma neTs ara fers pa-

ti o ben, siy va ru li ki mi wi er ze maR la dgas, eW vze, Ra lat ze, ga u tan lo ba ze maR la dgas,

siy va ru li yve laf ris safu Zvelia.

73

qa lia, ada mi a ni...

`po li ti ka Si, ise ve ro gorc sxva s

fe ro Si,

zus tad ima ves ga a ke Tebs qa li,

ra sac ne bis mi e ri ada mi a ni,

ga nur Cev lad sqe sis, erov ne bi sa d

a

ori en ta ci isa, ga a ke Tebs Ta vi si

pro fe si o na liz mi Ta da

qa lu ri ada mi a no biT~.

ana kor Za ia-sa ma daS vi li _ mwe ra li.

Jur nal `cxe li So ko la dis~

Jur na lis ti


ga naT le biT sla vis ti var da pro fe si iT – Ta vi su fa li Jur na lis ti, vwer moT xro bebs.

Jur na lis ti ka Si imi tom aR mov Cndi, rom uke Te si sa mu Sao ver vna xe. moT xro be bis pir-

ve li kre bu li fsev do ni miT ga mo vuS vi. ver vit yvi, es Si SiT ga va ke Te Tu siy va ru liT,

mgo ni am ori dan erT-er Tma grZno bam mi kar na xa, Se saZ loa – ori vem er Tad. siy va ru li

xom cxov re bis saw yi si caa da bo loc, rac cxov re bas dRem de amoZ ra veb da da amoZ ra vebs

ma nam, vid re Cven vi coc xlebT. mTa va ria, rom am moZ ra o bas miv yveT. ada mi a ne bi miy vars

Ta vi anTi nak li Ta Tu sa u ke Te so Tvi se be biT. xSi rad swo red ada mi a nis uar yo fi Ti

mxa re gam xda ra Cem Tvis sa in te re so da me re - Ta vad is ada mi a nic. mje ra, rom yve las

axa si a Tebs kar gi ca da cu dic. mTa va ria, Sen ro go ri re aq cia geq ne ba, ro gor mi i Reb,

74

Ta nam grZno bi iq ne bi Tu ver iq ne bi. ar miy vars TviT kma ri ada mi a ne bi. mi u xe da vad imi sa,

rom bev rjer gam te xia gu li, ara so des mi na nia, ra tom miy var da-meT qi.

Cem Tvis uk ve di di miR we vaa, rom 41 wlis var. ase Tu ise, war ma te biT vmoR va we ob, vmog-

za u rob, ver To bi, vkiT xu lob, vis men, mag ram 41 we li xum ro ba xom ar aris?! ram de ni

xa nia mi tans de da mi wa – vmad lob mas amis Tvis. saq me Si ki, vfiq rob, rom sa u ke Te so yve-

la fe ri win aris, Jur na lis ti ka Sic da mwer lo ba Sic – sa u ke Te so moT xro ba da ro ma ni.

uc na u ria da sa sa ci loc, rom sa zo ga do e bis na wi li fe mi nis tad mi miC nevs, am sit yvis

ra di ka lu ri Se fe ri lo biT, To rem ega li ta riz mis gan Sors ar var. me ara fe ri ar ma xa-

si a Tebs ise Ti, rac ste re o ti pu lad fe mi nis to ba daa ga ge bu li. ar se bu li ste re o ti pi

ki mar to sa qar Tve lo Si ar aris. yvel ga naa gan sxva ve ba qal sa da kacs So ris, mag ram

es gan sxva ve ba `Cag vras“ ar gu lis xmobs, mxo lod bi o lo gi iTaa ga mow ve u li da ara-

fe ri sa er To ara aqvs qa le bis da Cag vras Tan, ro gorc amas Ce mi me go ba ri fe mi nis ti

qal ba to ne bi am bo ben – ada mi a ni, ka ci Tu qa li, Tavs Tu ar da i Cag ravs, ar da i Cag re ba.

mam ro biT sqe sis er Ta der Ti `upi ra te so baa“, rom fi zi ku rad me ti Za la aqvs, mag ram

amas Tu qa lis wi na aR mdeg ga mo i ye nebs, es uk ve mis uZ lu re ba ze met yve lebs. ro gorc

er Tma ada mi an ma me o re ada mi a ni ar un da da Cag ros, ase ve kac ma qa li ar un da da Cag ros

da qal ma – ka ci, sxvag va rad har mo nia iS le ba, wo nas wo ro ba ir Rve va da de da mi wa yan-

yals iw yebs. ara mgo nia, sa qar Tve lo Si spe ci fi ku rad qa lis prob le me bi ar se bob des,

zo ga da da mi a nu ri prob le me bi ki, icoc xle, bev ria. qa lu ri prob le ma Tu is aris, rom

qa li met dros uT mobs ojaxs, Svi lebs da nak le bi dro rCe ba sa ga reo saq mis Tvis, es

nor ma lu ria – qa lis da niS nu le ba swo red esaa da man es ar Ce va ni ga a ke Ta, Seq mna oja xi,

ga a Ci na Svi le bi, un da mi xe dos mas da efo fi nos, es sa u ke Te so ra maa qa lis cxov re ba Si.

mag ram, me amas ma mis ga re Se ver gan vi xi lav, uma mo oja xi ar aris oja xi, ise ve, ro gorc

Se uZ le be lia ka cis mo na wi le o bis ga re Se Svi lis ga Ce na (kol bas da mec ni e re bi sa da

teq ni kis miR we vas an ga riS ga sa we vad ar mi viC nev). Svi li ma Sin un da gaC ndes, ro ca es or

ada mi ans un da – qal sa da kacs, me re ki er Tma neTs un da ga uf rTxil dnen, ra Ta kar gi

Svi li ga zar don, es Ce mi Te o ri aa. praq ti ku lad ki aras dros Sem qmnia pro fe si a Si ra-

i me dab rko le ba imis ga mo, rom qa li var. pi ra dul, in ti mur mo men tebs ar vgu lis xob,

es Ce mia. co ta gi na xavT am mxriv da Cag ru li ka ci?! aba, Tu da Cag vra araa, ra vu wo doT

imas, rom qa le bis na wi li Svils ia ra Rad – xan xmlad da xan fa rad iye nebs?!

ide a lur qal zec ma ma kac ma un da im sje los, is ukeT ga daw yvets. vi ci, ro go ric min da

vi yo, mag ram es hi po Te tu ria, Tum ca yve la ada mi a ni cdi lobs, an hgo nia, rom cdi lobs

ide als mi u ax lov des. aras dros mqo nia prob le ma qa lo bis ga mo da arc mi fiq ria, ne ta-

vi ka ci vi yo-meT qi, pi ri qiT, kma yo fi li var, Za li a nac mom wons, rom qa li var, mag ram

ka ci rom vi yo, ma Sin ka co biT viq ne bo di kma yo fi li. qa le bi po li ti ka Sic au ci leb lad

un da iy vnen, mag ram Tu amis Tvis cod na aqvT da una ri Ses wevT, ise ve, ro gorc ka cebs.

To rem mxo lod imis Tvis, rom `qa le bic xom un da iy vnen“ – ara. ara mgo nia, rom qa li

uf ro ke Ti lia, uf ro go ni e ria, uf ro mSvi do bi a nia, ise ve, ro gorc, zo ga dad, arc kac-

ze ar maqvs ase Ti Se xe du le ba. po li ti ka Si, ise, ro gorc sxva sfe ro Si, zus tad ima ves

ga a ke Tebs qa li, ra sac ne bis mi e ri ada mi a ni, ga nur Cev lad sqe sis, erov ne bi sa da ori en-

ta ci isa, ga a ke Tebs Ta vi si pro fe si o na liz mi Ta da qa lu ri ada mi a no biT.

75

win di di gzaa

ga sav le li

`min da ga mud me biT Zi e ba Si vi yo,

Ce mi saq me

siy va ru liT va ke To da es siy va ru l

i sxveb sac

ga dav ce~.

ni no kup ra va-Cu ka _

mxat var-di za i ne ri, teq sti lis

teq no lo gi, ab re Su mis sa xel mwi fo

mu ze u mis sas wav lo prog ra me bi sa da

eq spo zi ci is me ne je ri

da ba de bis dRe _ 21 iv ni si

dRes cxov re bis yve la sfe ro Si da maT So ris, mxat vro ba Sic Za li an bev ri si ax lea,

amitomac ne bis mi e ri asa kis Ta na med ro ve ada mi ans sxva na i ri, ad rin de li sa gan gan sxva-

ve bu li xed va un da hqon des. bev ri sa Su a le baa in for ma ci is mi sa Re bad, sam ya ro uf ro

gax sni lia, bo los da bo los, in ter ne ti ar se bobs. ara da, dRes, ro ca ves wre bi aka de-

mi a Si dip lo me bis dac vas, TiT qos ara fe ri Sec vli la, igi ve Se fa se bis kri te ri u me bia.

dros Tu ver ah ye vi, ar da gic dis, Ca mor Ce bi. Sen dros ver ai yo leb. aka de mi a Si bev ri

sir Tu lis Sem deg Ca va ba re, swav la yo vel Tvis miy var da da bev rsac vmu Sa ob di, cod na

ki Tan da Tan, praq ti kas Tan er Tad mo vi da da daixvewa. ram de ni me pe da go gis mniS vne lo-

van ma rCe vam da Se fa se ba mac Se miw yo xe li Ca mo ya li be ba Si da Sev de qi, ro gorc mxat va-

ri. dRes sam xat vro aka de mi is ga re Sec Se iZ le ba mxat vrad ga i zar do, mag ram ad re es

Se uZ le be li iyo.

var teq sti lis jgu fis dam fuZ ne be li da es ia-var diT mo fe nil dros ar mom xda ra –

Za li an rTu li 1993 we li id ga. Ta vi dan Cve ni amo ca na iyo, rom ro gor me gag ver Rvia

76

da xu ru li siv rce da gag ve go, ra xde bo da Cvens sfe ro Si. dRe van de li ga da sa xe di dan

rom vu yu reb – Cven es Sev Ze liT. mog vi a ne biT da va fuZ neT teq sti lis sa er Ta So ri so

Tbi li sis sim po zi u mi da ga mo fe na. gav xdiT ev ro pis teq sti lis qse lis wev re bi, gag-

viC nda bev ri me go ba ri, vi RebT bevr in for ma ci as da gvaqvs ga moc di le bis gac vlis

sa Su a le ba, va ta rebT sa mu Sao Sex ved rebs, kon fe ren ci ebs, tre nin gebs. es ga moc di le ba

re gi o na lur proq teb Si war ma te biT ga mog vad ga. ax la ab re Su mis sa xel mwi fo mu ze um Si

vmu Sa ob sas wav lo prog ra me bi sa da eq spo zi ci is me ne je rad. iq mu Sa o ba imi Tac mxib-

lavs, rom vi ci da Se miZ lia, mu ze u mi, es TiT qos uZ ra vi, da be re bu li cne ba, Ta na med-

ro ve da axa li gav xa do – sa in te re so axa li Ta o bisTvis. dRes ori ve saq mi a no ba er-

Tma neTs Se vu Tav se da GTG-is Tan er Tad vam za debT sas ko lo, sa o ja xo, axal gazrdul

Tu zrdas rul Ta sa gan ma naT leb lo pro eq tebs. er Tob li vad vmu Sa obT dro e bi Ti ga-

mo fe ne bis mo saw yo bad. sul ma le uf ro aq ti u rad amu Sav de ba mu ze u mi – cxov re ba

duRs. ax la Za li an min da kom pi u te ru li teq sti li vis wav lo, kom pi u ter ze mo vam za-

do qso vi lis teq no lo gi u ri na xa ti. es si ax lea, spe ci a lu ri prog ra miT kom pi u te ri

uer Tde ba daz gas, mas ukav Sir de ba da prog ra mis mi xed viT qsovs. Ce mi teq no lo go bis

Zi ri Ta di ar si swo red is aris, rom na xa tis teq ni ku rad ga ke Te ba Se miZ lia. Tu pro-

fe si is ar Ce van Si ge ne ti ka „mu Sa obs“, ma Sin ma mis gan ga mom yo lia teq sti lis teq no lo-

gi e bis Seswavlis una ri.

imas, rom qa li var, Cems saq mi a no ba Si xe li aras dros Se uS lia, se ri o zu la dac aras-

dros aR miq vams da va – vin uf ro kar gi mxat va ria, ka ci Tu qa li. Cem Tvis amas mniS vne-

lo ba ar aqvs, Tum ca, mxat vro ba Si ka ce bi uf ro met ni ari an, aq xe lov nu rad gen de ru li

ba lan sis dac va Se uZ le be lia.

Cem Tvis war ma te ba ara na i rad ar aris Ta nam de bo beb Tan, mra val ga mo fe nasa da sa qe bar

pub li ka ci eb Tan da kav Si re bu li – kar gad da bo lom de miy va nil yve la na ir saq mes war-

ma te bad aR viq vam da vcdi lob, gul gri lad ara fe ri ga va ke To. ar mom wons ze re led

ga ke Te bu li saq me da uxa ris xo bis, Se iZ le ba iT qvas, rom Za li an mrcxve nia. miy vars ada-

mi a ne bi da Tu ra me ar mo me wo na, maT sqess aras dros vab ra leb – qal sa da kacs er Tna-

i rad vu yu reb. qa li fe no me na lu ri da sa in te re so ar se baa. qa li kac ze uf ro kre a ti u-

lia, ga ci le biT did xans inar Cu nebs si ax lis moT xov ni le bas da un da, rom gan vi Tar des.

ka ci ki Sem dgar sta tuss ve Rar ama tebs ve ra fers. qa li yo vel Tvis ipo vis re surss,

rom da kav des, ra Rac mo i moq me dos. qals Se uZ lia ka cis xed va Sec va los, Tum ca, ari an

qa le bi, ro mel Ta saq me mxo lod si la ma zea, ro mel sac wa i Rebs qa ri. aseT qa lad Ta vi

ver war mo mid ge nia

di di imed gac ru e ba ga mo iw vi es Cem Si po li ti kos ma qa leb ma, ve ra na i ri moq ni lo ba,

stra te gia ver da vi na xe maT Si, ase Ti sur vi lic ver vna xe. Se saZ le be lia, sa a mi sod sa-

qar Tve lo Si jer ar aris po li ti ku ri siv rce ise mom za de bu li, rom qal ma aq ra me ze

sa si ke To ze moq me de ba mo ax di nos?!

ide a lu ri qa li ki yve la fers as wrebs, war ma te bu li da mo siy va ru lea, saq mi a nia, mxi-

a ru lia, mom xib vle lo bas ar kar gavs, Se uZ lia sul ra Rac ake Tos. Ce mi ide a li de da-

Ce mia – mas mxo lod siy va ru liT Se eZ lo yve laf ris ke Te ba, yve la fers as wreb da. mec

min da ase Ti de da vi yo.

77

Seg rZne ba ar mto vebs, rom win ki dev di di gza maqvs ga sav le li da sas wav leb lad un da

wa vi de, ki dev un da vis wav lo. si a mov ne biT wa val sas wav leb lad. Tum ca swav lis sa u ke-

Te so for ma iq ne ba Cems sam sa xur Si Sev qmna is, ra zec voc ne bob – prog ra me bi, sa xe los-

no e bi, mud mi vi kre a ti vi. min da ga mud me biT ve Zi eb de, axal gaz rde bis Tvis sa xa li so gav-

xa do mu ze um Si mos vla, raTa Si na ar si a nad ga a ta ron dro da kma yo fi le bi wa vid nen.

78

Ta vi su fa li droc

sa mu Sao droa

`mu ze u mi sa xea qvey ni sa da

ise ga mo i yu re ba, ro go ric qve ya naa

~

iri na ko So ri Ze _ xe lov ne baT mcod ne,

sa qar Tve los erov nu li mu ze u mis

aR mo sav lu ri ko leq ci e bis

uf ro si ku ra to ri


mu ze um Si eq skur si am ZRo lo biT da viw ye da ie rar qi is TiT qmis yve la sa fe xu ri ga vi a re

uf ros ku ra to ro bam de. vas wav li Tsu-Si is la mur xe lov ne ba sa da mu ze um Tmcod ne o-

bas, ase ve – sa qar Tve los uni ver si tet Si. var mu ze u me bis aso ci a ci i i sa da teq sti lis

jgu fis vi ce-pre zi den ti, vmo na wi le ob sa er Ta So ri so prog ra meb Si, mu ze u me bis tre-

nin geb Si, sa er Ta So ri so ga mo fe neb Si, vmu Sa ob ka ta lo geb sa da sa mec ni e ro sta ti eb ze

da vuv li ojaxs – me uR le sa da oTx Svils. me Ta vi su fal dro sac vmu Sa ob – bu ne ba Si

vis ve neb da vwer an vfiq rob, es Ce mi cxov re bis we sia.

yve la ze di di miR we va Ce mi oT xi Svi lia, Ce mi oja xi da mxo lod maT Tan er Tad da ma Ti

dax ma re biT va xer xeb pro fe si ul saq mi a no bas. me uR li sa da oja xis sxva wev re bis dax ma-

re bis ga re Se ver Sev Zleb di amas. Ce mi ma ga li TiT da ara mxo lod Ce miT, mi maC nia, rom

Tu ada mi a ni erT sfe ro Si war ma te bu lia, is me o re sac ase ve war ma te biT uv lis. Za li an

kar gi oja xi maqvs: di na mi ku ri, me gob ru li, eq sce se bis ga re Se mov di varT uk ve 28 we-

lia da ama ve dros pro fe si a Sic va xer xeb TviT re a li za ci as. mar Ta lia, es ada mi a nis pi-

rov nul Tvi se beb zec aris da mo ki de bu li, un da iyo am ta ni, mi zan mi mar Tu li. ase ve di di

mniS vne lo ba aqvs ada mi a neb Tan, ko le geb Tan ur Ti er To bis unar sac – me oT xe di req to-

ris xel mZRva ne lo biT vmu Sa ob da prob le ma ar c er TTan ar mqo nia. Cvens sfe ro Si bev-

ri prob le maa, mag ram um Tav re sia is, Tu ro gor aRiq vams sa zo ga do e ba mu ze ums. Cven Tan

79

wle bis man Zil ze es sa zo ga do e bis yu rad Re bis miR ma dar Ce ni li da we se bu le ba iyo ma-

Sin, ro de sac sxva qvey neb Si, ma ga li Tad, ame ri ka Si, mu ze u mi dRes yve la ze po pu la ru li

kul tu ru li da we se bu le baa. mu ze u mi viT pres ti Ju li, mer wmu neT, ame ri ka Si arc er Ti

kul tu ru li da we se bu le ba ar aris. Se iZ le ba ban kis Ta nam Sro mel Tan Se da re biT mu-

ze u mi sa xel fa siT ar ga mo ir Ce o des, mag ram dRes niu-ior kSi met ro po li ten mu ze u mis

Ta nam Sro me li rom xar, es di di sa xe lia. ame ri ke li sa Cu qars yi du lobs mu ze um Si,

rad gan mu ze u mi sa xea qvey ni sa da ise ga mo i yu re ba, ro go ric qve ya naa. Cve ni mu ze u me bi

dRes Cve ni ve re le van tu ria – xSi rad Ca mot ya ve bul ked leb ze Se dev re bi hki dia. dRes

nel-ne la Se i niS ne ba gar kve u li Zvre bi da is, rac dRes keT de ba sa mu ze u mo sfe ro Si, ra

Tqma un da, sa xel mwi fos ne baa, rad ga nac sa qar Tve lo Si mu ze u me bi sa xel mwi fo sa kuT re-

baa. erov nu li mu ze u mis saq mi na o bis ga aq ti u re ba Si udi de si ro li da viT lor Tqi fa-

ni Zes mi uZ Rvis, ro me lic mra va li sa er Ta So ri so or ga ni za ci i sa da da fond `qar Tus“

dax ma re biT dRes sa er Ta So ri so stan dar tebs am kvid rebs. Cvens mu ze um Si swra fi aR mSe-

neb lo bi Ti di na mi kaa. xal xi amis Tvis mzad aris, kul tu ris Sim Si li ar se bobs da mar to

xal xis bra li ro dia, rom ar da dis mu ze um Si, es niS navs, rom Sen (mu ze u mi) ver xvde bi

mas sa Ta na dod. saz Rvar ga reT yo vel dRi u rad ra Rac axa li xde ba mu ze u meb Si – leq ci-

e bia, sim po zi u me bia, kon cer te bia – anu mu ze u mi ar aris mar to ke del ze Ca mo ki de bu li

su ra Te bi. Cve ni mi za nic esaa, ga va coc xloT mu ze u mi. es Se saZ le be lia, rad gan re sur si

gvaqvs da Se iZ le ba, Tun dac, TxuT me ti eq spo na tiT ise Ti ga mo fe nis ga ke Te ba, ro me lic

aTa so biT dam Tva li e re bels mo i zi davs, mTa va ria, ro gor mi a wo deb.

mu ze um Si wle bis man Zil ze ume te sad qa le bi mu Sa ob dnen imi tom, rom erT-er Ti yve la ze

da ba la naz Ra u re ba di Ta nam de bo be bi aq iyo. dRes es saq mi a no ba ra tom Rac arap res ti-

Ju lia. sru li ad gan sxva ve bu li mid go maa ev ro pa sa da ame ri ka Si, es eli tu ri dar gia.

mar Ta lia, sxva pro fe si eb Tan Se da re biT met ro po li ten mu ze um Si ku ra tors da ax lo e-

biT 5 000 do la ri aqvs xel fa si, es ki niu-ior kSi ara sak ma ri sia, mag ram iq sxvas das xva

pro eq ti ar se bobs da, rac mTa va ria, iq sa a ma yoa ro de sac mu ze um Si mu Sa ob. mi xa ria,

rom es si ax le ne la, mag ram Cven Ta nac Se mo dis da ma inc, mu ze um Si mu Sa o ba Se mo sav li an

saq med ar sad ar iT vle ba. bev ri Ce mi ko le ga wa vi da mu ze u mi dan, me Se mov rCi, rad gan

sa Su a le ba mqon da Ce mi 46 an 120 la ris ama ra ar vyo fi li ya vi, oja xi yo vel Tvis mex-

ma re bo da.

imis ga mo rom qa li var, uar yo fi Ti gan cda aras dros mqo nia, Tu ar Cav TvliT is la mur

qvey neb Si iZu le biT Cad riT si a ruls, Tum ca es ma Ti kul tu ris na wi lia da pa tivs vcem.

Te i ra nis mu ze u mis di req to ri qa lia da isic Cad riT da dis. ho, ki dev, Se iZ le ba, ira-

nel ma xe li ar Ca mo gar Tvas imi tom, rom qa li xar, To rem sa qar Tve lo Si me aras dros

ar mqo nia gan cda, ra cu dia, rom qa li var-meT qi. Se saZ loa es Ce mi meb rZo li xa si a Ti-

da nac ga mom di na re obs, qa lo bis ga mo io lad ver dam Cag ra ven.

re gi o neb Si xSi rad dav di var, rad ga nac ara sam Tav ro bo or ga ni za cia `qar Tu li teq-

sti lis jgu fi“ pro eq tebs axor ci e lebs qa le bi saT vis xal xu ri rew vi sa da xel saq mis

xel Sew yo bis miz niT da kar gad vxe dav, rom iq di di prob le me bia, Cvenc un dob lad gvi-

yu re ben, eza re baT am ti pis mu Sa o ba da xSi rad arc sje raT, rom Sen nam dvi lad ma Ti

dax ma re ba gin da, mag ram nel-ne la er Tve bi an da in te res de bi an. Cven maT Tan mok le va di-

a ni pro eq te bi gvaqvs, mag ram, aris grZel va di a nic, Tun dac, san ta fes baz ro ba aSS-Si,

80

sa dac Cve ni jgu fis ko or di na to re bi yo vel wli u rad sa qar Tve los sxva das xva re gi o-

nis qa le bis na mu Sev rebs war mo ad ge nen da yi di an. per speq ti vi sa da mo mav lis da nax va

am qa le bi saT vis kar gi sti mu lia. Cven Tan ur Ti er To bis Sem deg isi ni xSi rad Ta va dac

ake Te ben pro eq tebs da saq mi a no bis axal, da mo u ki de bel etap ze ga da di an, rac Cven Tvis

gan sa kuT re biT sa si xa ru lo da sa a ma yoa rad gan maT Si TviT re a li za ci i sa da mo mav lis

rwme nis gaR vi ve ba Sev Ze liT.

maT oja xeb Si ra xde ba, ar vi ci, mag ram Cve ni pro eq te bi nam dvi lad ex ma re ba qa lebs

TviT re a li ze ba Si, acoc xlebs maT. Ce mi dak vir ve biT, qa le bi yo vel Tvis yve la fer Si

uf ro aq ti u re bi ari an, mTel msof li o Si asea da zog jer isic ki mik virs, pat ri ar qat-

ze ro gor ga da vi da ka cob ri o ba. qa le bi po li ti ka Sic Ca nan. vfiq rob, rom mdo me bo da

po li ti ka Si was vla, wa vi do di da au ci leb lad war ma te bas mi vaR wev di, amis po ten cia

maqvs. po li ti ka Si Cab mas sur vi li da cod na sWir de ba. mgo nia, rom po li ti ka war ma-

va lia, xo lo ra sac me vem sa xu re bi – ma ra di u li. es mar to Ce mi az ri ki ar aris, Cem

ir gvliv bev ri Ce mi ko le ga ase fiq robs. ra sac va ke Teb, ama ze uke Tess po li ti ka Si ver

ga va ke Teb di. vi sac po li ti ka Si yof na un da da Se uZ lia, Rmer Tma Se ar gos. me ki Za li an

min da mSvi di sa qar Tve lo, ro ca ri giT mo qa la qes ga u Wir de ba ga ix se nos, vin aris mi si

pre zi den ti Tu mi nis tri, mas eq ne ba kul tu ri sad mi me ti in te re si da qve ya na ar iq ne ba

uge mov nod da uTav bo lod po li ti zi re bu li.

81

Se u va li

an tig lo ba lis ti

`mo az rov ne sam ya ros mo ma va li

or ga nu lad aris da kav Si re bu li si

Zul vi lis

Za le bis siy va ru lis Za le bis ken

mob ru ne bas Tan~.

me dea ku Wu xi Ze _ re Ji so ri,

sa qar Tve los sa xal xo ar tis ti,

mar ja niS vi lis pre mi is la u re ti


Tbi li sis qal Ta I sko la da vam Tav re. arc me da arc Cem Ta nak la se lebs cal-cal ke swav-lis ga mo ra i me gan sa kuT re bu li usi a mov ne ba an Ta vi suf le bis Sez Rud va ar gvig rZnia; va Jeb Tan ur Ti er To bas ara vin gvik rZa lav da da vme gob rob diT ki dec maT Tan. sxva Ta So-ris, mo wi na ve ia po ni a Si Se re u leb Tan er Tad dRem de ar se bobs qal Ta da vaJ Ta sko le bi.

yve la Ce mi ko le ga sa viT kom par ti is wev ri ar gav mxdar var, arc bi Za an ma mi da ar myo-lia ce kas mdi va ni, mag ram amis ga mo ara vis da vu Cag ri var. mar Ta lia, sa mi speq tak li mo-mix snes ide o lo gi u ri Se u Tav seb lo bis ga mo, mag ram es, sxva Ta So ris, qve mo dan, mo Sur-ne Ta mxri dan, wa su li da bez Re be bis ga mo mox da. sam wu xa rod, Su ri mu dam Tan mdev da da ra o den ga sak vi ric un da iyos, Zi ri Ta dad qa le bis mxri dan mo di o da. ro gorc Cans, ver mpa ti ob dnen, rom Zli e ri mfar ve li ar myav da da mar to va xer xeb di Ta vis ga ta nas.

Ce mi cxov re bis man Zil ze ro gorc qals dis kri mi na cia ar gan mic dia, mi u xe da vad imi sa, rom ara qa lu ri pro fe sia avir Cie: re Ji su ra ma ma ka cis pro fe si ad iT vle bo da da ara mar to imis ga mo, rom msof lio Te at ris is to ri a Si swo red ma ma ka ce bi iy vnen di di re-Ji so re bi; amas isic ga na pi ro beb da, rom re Ji su ra Za li an mZi me da rTu li saq mi a no baa;

82

aq ni Wis gar da li de ris Tvi se be bi, or ga ni za to ris una ri, gam Zle o ba, di di ener gi aa

sa Wi ro. qals ki, gar da imi sa, rom yo vel Tvis sust ar se bad mo ix se ni eb dnen, oja xis

mov lis, Svi le bis aR zrdis, mSob leb ze mzrun ve lo bis mZi me tvir Ti awevs mxreb ze. pi-

ra dad me, mar Ta lia, ke Til sin di si e rad vzi dav di am Wa pans – oja xur saq mi a no ba sac

ve we o di, vke rav di, vqsov di, Tan mar to xe la de da vi ya vi da yo fac ga u saZ li si iyo da

zog jer ma ma ka co bac ki mi nat ria, – al baT Se moq me de bi Ti saq mi a no ba Za li an ga mi Wir de-

bo da, rom ara de da Ce mis Ta nad go ma - sa o ca ri pi rov ne ba iyo.

mu Sa o ba Tbi li sis san kul tu ris Te at rSi (dRe van de li sa bav Svo Te at ris Se no ba Si iyo)

da viw ye Ce mi mas wav leb lis, mi xe il Tu ma niS vi lis re ko men da ci iT, sa dac wi na sa dip lo mo

da ki dev er Ti speq tak li dav dgi. Sem deg ma Sin del ma kul tu ris mi nis trma, Se sa niS nav ma

pi rov ne bam T. bu a Ci Zem da mi ba ra da mkiT xa, sa qar Tve lo giy var so? Tu giy vars, dRes

sa qar Tve los yve la ze me tad so xum Si sWir de bio. da mec so xum Si ga vem gzav re.(sxva Ta

So ris, cxo ne bu li de da Ce mi did gva ro van af xaz Ta STa mo ma va li iyo – al Si ba ia da

ro ca 70-ian wlebSi af xaz ma se pa ra tis teb ma ga mos vle bi daw yes, ba bu a Cem ma, ro mel sac

pas por tSi erov ne ba – af xa zi ewe ra, da xia es pas por ti da axal pas por tSi erov ne ba –

qar Tve li Ca a we ri na). so xum Si qar Tu li sit yva sce ni dan is mo da da iq mu Sa o ba me tad

sa pa su xis mgeb lo iyo.

Sem deg Te at ra lu ri in sti tu tis ma Sin del ma re qtorma i. Ta va Zem gad mo miy va na pe-

da go gad Te at ra lur in sti tut Si da amav dro u lad, 1964 wels gi ga lor Tqi fa ni Zem

gri bo e do vis Te at rSi mi miw via `ana fran kis dRi u ris“ da sad gme lad. speq takls Za li an

di di war ma te ba xvda wi lad da mar ja niS vi lis Te at ris ko ri fe eb ma ve ri ko an ja fa ri-

Zis me Ta u ro biT Ta vi anT Te at rSi wa miy va nes, sa dac TiT qmis na xe va ri sa u ku ne vi mu Sa ve

da Za li an bev ri speq tak li dav dgi. mqon da war mod ge ne bi rus Ta ve lis Te at rSic s. za-

qa ri a Zis miw ve viT. bevr qve ya na Si vi ya vi gas tro leb ze Ce mi speq tak le biT. ia po ni as Tan

ur Ti er To ba i miT da iw yo, rom 1981 wels m. Ci ka ma cus `Sey va re bul Ta TviT mkvle lo ba

ci ur ba de Ta kun Zul ze“ dav dgi da aR moC nda, rom Tur me es ma Ti kla si ko sis ia po ni-

is ga reT dad gmis pir ve li Sem Txve va yo fi la. ia po ne leb ma sa o ca ri gul mxur va le biT

ga mo xa tes mad li e re ba, ra sac dRem de mag rZno bi ne ben. wle bis gan mav lo ba Si ar Sew yve-

ti la ia po nel moR va we Ta Tbi lis Si Ca mos vla speq tak lis sa na xa vad, ka bu kis Te at ris

gran di o zu li gas tro le bis CaT vliT, Sem deg ia po ni a Sic mig viw vi es, war mod ge nas Ta-

vad tax tis mem kvid re es wre bo da da mo mi bo di Sa ki dec, ma pa ti eT, Tbi lis Si rom ver

Ca mo ve dio, mag ram Cem Tvis yve la ze mniS vne lo va ni `ia po ni is coc xa li gan Zis“ ti tu lis

mflo be lis uta e mon VI-is da fa se ba iyo, ro me lic sa o car me gob ro ba Si ga da i zar da.

ra Tqma un da, bed ni e ri vi ya vi, ro ca ase Ti pi rov ne be bi aRi a reb dnen Cems xe lov ne bas.

ge ni o sebs ar ved re bi, mag ram vTvli, rom kar gi re Ji so ri vi ya vi, mqon da war ma te bu li

speq tak le bi, mag ram Cems yve la ze did war ma te bad Ce mi Svi li da Svi liS vi li mi maC nia.

Ce mi dis kri mi na cia bo lo dros da iw yo, mag ram ara ro gorc qa lis, ara med ro gorc

pro fe si o na lis: var de bis re vo lu ci ad wo de bu li xe li suf le bis uzur pa ci is Sem deg

`Ca sa rec xe bad“ ga mog vac xa des. XXIs. da mo u ki de bel sa qar Tve lo Si ga su li sa u ku nis 20-

ia ni wle bis bol Se vi ku ri `Cis tke bi“ ga na xor ci e les yve la sfe roSsi. mar ja niS vi lis

aka de mi u ri Te at ris am Ja min del ma `kma rel ma“ mes ve u reb mac da iw yes cu di TviT Se moq-

me de bis da ner gva; sam wu xa rod, na cod vi la ri epi go no ba da aS ka ra qurd - ba ca co ba

saR de ba no va to ro bad, yve laf ri er Tfe ro va ni da stan dar tu li xde ba.

83

cno bi lia, rom pos tmo der niz mis mxat vrul Tu Te o ri ul mim di na re o bebs, ro gorc sru luf le bi a ni wev ri, fe mi niz mic da e ma ta. ami tom bev ri wig ni wa vi kiT xe fe mi niz mTan da kav Si re biT da maT So ris ra di ka lu ri fe mi nis tis Don na G. Ha ra way-s `ki bor gis ma-ni fes tic“. ras ar Sex vde bi fe mi nis te bis naS ro meb Si: pos tqris ti a nu li eTo sis wi nas-war met yve le ba, vir tu a lu ri seq si, Te o lo gi is axa li for ma da a.S! da rac yve la ze Tval Si sa ce mia – es aris mo War be bu li ag re sia. sam wu xa rod, Ta nas wo ro bis uke Til So-bi le si Te ma ara mar to stan dar ti za ci is sa xiT, ma xin ji for me bis da ide e bis sa xi Tac ga dag var da. cno bil ma fran gma dra ma tur gma Jan-pol sar trma `pe de ras tu li mat ri-ar qa ti“ uwo da `hib ri du li ar se bis“, `fal si fi ci re bu li qa lu ro bis“, `po li mor fu li seq su a lo bis“ ide e bi dan ga mom di na re vi Ta re bas.

Ta nas wo ruf le bi a no ba Se sa niS na vi ra maa, mag ram da ak vir diT Rmer Tis mi er Seq mnil sam ya ros da miT xa riT, - rom mo en do me bi na da sa Wi rod Ca eT va la, ga na ver Seq mni da ma-ma ze ci e ri ab so lu tur iden tu ro bas? aki bib li is apok ri feb Si es va ri an tic gvxvde ba, mag ram ar mo e wo na ufals da ga nas xva va yve la fe ri, li li ti ede mi dan gan dev na da eva ada mis nek nis gan Seq mna.

me Se u va li an tig lo ba lis tic var, ar mom wons mon di a liz mis ide o lo gia – ar min da, yve lam erT ena ze ila pa ra kos da yve la fe ri er Tna i ri iyos; Rmer Tma es sam ya ro mra-val fe ro va ni Seq mna da es aris sa in te re so. ka ci un da iyos ka ci da qa li - qa li. Zvel-mo du ri xa ro, – zog jer Svi liS vi li msay ve du robs.

did ma in gli sel ma mo az rov nem h. Ces ter ton ma, ro me lic Ta vi si Zvel mo du ro biT ama-yob da, jer ki dev XXs. da saw yis Si Tqva: yve la mo ve lo diT, rom sa zo ga do eb riv as pa rez-ze ga mos vliT qa le bi po lit ka sa da cxov re ba Si saT no e basa da si ke Tes Se mo i tan dnen, mag ram pi ri qiT mox dao. mar Ta lia, Ta na med ro ve po li ti ko si ma ma ka ce bic araf ris maq-ni se bi da bo ro te bi ari an, mag ram ra i me si ke TiT arc qa le bi ga mo ir Ce vi an. Cve ni dro is Rir se ul qa lad de da te re za mi maC nia, mag ram sad Raa.

1996w. mar ja niS vi lis Te at rSi ro mis pa pis io a ne-pav le me o ris pi e sa dav dgi-òq rom-Wed lis sa xe los nos Tan.“ es RvTTsni e ri ada mi a ni Ta vis na war mo eb Si im sig na le bis Se-sa xeb mog viT xrobs, rom leb sac ma ma ze ci e ri gvig zav nis, mag ram imis Tvis rom am sig na-le bis mi Re ba SesZlo, mza o baa sa Wi ro. im qve ya nasa da im xalxs vnat rob, vi sac eq ne ba am gva ri Si na ga ni mza o ba. es, me mgo ni, mxo lod ma Sin mox de ba, ro ca qar Tve le bi Su ris da am par tav ne bis bo ro te bas ga nud ge bi an da siy va ru lis ken Set ri al de bi an. Tum ca, es Cem ze uW kvi a nes ma ada mi a neb ma ukeT ga moT qves:

ol dos haq sli: èko no mi kis, sa zo ga do eb ri vi da sa er Ta So ri so ur Ti er To be bis ax lan-de li mdgo ma re o ba Zi ri Ta dad siy va ru lis or ga ni ze bu li ar ar se bo biT aix sne ba.“

te i ar de Sar de ni: ìm sis wra fis dros, ro go ri Tac sam ya ros Seg ne ba da moT xov na iz rde ba, is afeT qde ba, Tu siy va ruls ar is wav lis. mo az rov ne sam ya ros mo ma va li or ga nu lad aris da kav Si re bu li si Zul vi lis Za le bis siy va ru lis Za le bis ken mob ru-ne bas Tan.“

84

ma moZ ra ve be li Za la

Seq mnis sur vi lia

`qa li po li ti ka Sio? ra to mac

ara?! ka ceb ma ise Ti ra ga a ke Tes,

qa li rom ver ga a ke Tebs. me mgo n

i,

swo red am mi mar Tu le biT xde ba q

a lis

dis kri mi na cia~.

ad re u li bav Svo bi dan uk ve vi co di, rom sam xat vro aka de mi a Si Ca ba re ba min do da da

mxat va ri un da gav mxda ri ya vi. Ce mi oja xi dan ga mom di na re, sa dac ara vin xa tav da da kav-

Si ric ar hqo ni aT xe lov ne bas Tan, es ar Ce va ni sak vir ve li iyo – oja xi spor tsme ne biT,

Jur na lis ti Ta da kve bis teq no lo giT iyo da kom pleq te bu li. ded-ma ma myav da sab Wo Ta

kav Si risa da sa qar Tve los Cem pi o ne bi cur va Si, ba bua – cno bi li fex bur Te li, 35-e sa-

fex bur To sko lis erT-er Ti da ma ar se be li. ma ma Ce mi 1952 wels hel sin kSi Ca ta re bul

olim pi ur Ta ma Seb Si mo na wi le ob da. we siT da ri giT, me spor tu li ge ni un da ga mom-

yo lo da, mag ram, ro gorc it yvi an, bu ne bam Cem ze da is ve na, gak va lul spor tul bi liks

gul gri lad da mSvi dad avu a re gver di. ro gor vic xov re?! ama ze aqam dec mi fiq ria,

mag ram pa su xis Ca mo ya li be ba ar mic dia. ro gorc qal ma, da viw ye sak ma od kar gad. me re

avur da vu rie da dRem de are u li var am kuT xiT. mes mis yve la fe ri, mag ram ga mos wo re ba

ar Se miZ lia. al baT si zar ma cis ga mo, an be di maqvs ase Ti da gan wyo bac tra di ci u li,

qar Tu li – me ra mi Savs, mTa va ria, rom Svi le bi iy vnen kar gad. ara, es, mar Tlac, mTa va-

iri na lav ri nen ko _ mxat va ri-

qvil Te ri, qar Tu li qvil Tis da

teq sti lis jgu fis (GTG) wev ri

da ba de bis dRe _ 10 ian va ri

85

ria, mag ram rom da vu fiq rde bi, yve las xom er Txel gveZ le va si coc xle da zo gi er Tebs,

Ce mi CaT vliT, ra tom ar gvyavs saT va lav Si sa ku Ta ri Ta vi?! ga u ge ba ria!!! Ce mi az riT, es

Cve ni sa zo ga do e bis se ri o zu li prob le maa. TiT ze Ca mo saT vle li arian qa le bi, rom le-

bic nor ma lu ri, srul fa so va ni, qa lu ri cxov re biT cxov ro ben. prob le mis ar se bo ba Si

ori ve sqe sis war mo mad ge nels mi uZ Rvis bra li. sqe sis ga mo dis kri mi na ci is gan cda nam-

dvi lad aras dros mqo nia da arc aras dros mi nat ria ka cad da ba de ba. mgo nia, rom qa li

uf ro sa in te re so da la ma zi qmni le baa, vid re ma ma ka ci.

dRe van de li dRis ki dev er Ti se ri o zu li prob le ma isaa, rom mox da sqe sis aR re va. bev-

ri qa li, sxva das xva mi ze zis ga mo, Ta vis da u ne bu rad, da em sgav sa kacs, ka cebs ki ga uC ndaT

qa lu ri Tvi se be bi. xSir Sem Txve va Si qals uwevs ma ma ka cisa da qa lis fun qci e bis Se Tav-

se ba. ra Tqma un da, ase cxov re ba ar ma tebs qa lu ro bas da sa er Tod, qa li na zi da sus ti

ar se ba ki aRar aris, dRes is xSi rad ma ma kac ze me tad av lens vaJ ka cur Tvi se bebs.

Se moq me de biT cxov re ba ze ga vix se neb imas, rom aka de mi is dam Tav re bis Sem deg 13 we li

mor Ci lad Cav je qi sax lSi, Ta vi ojaxs mi vuZ Rve ni – vuv li di Svi lebs, qmars da, ro-

gorc Se e fe re ba nam dvil me o ja xes, me ti ara fe ri ar ma in te re seb da. es iyo Ce mi ar Ce-

va ni. ax la ki vna nob, rom am de ni we li dav kar ge, Se iZ le bo da Se me Tav se bi na ojaxi da

saqme,.dad ga dro da ga max sen da, rom qva bis xex visa da sa di lis ke Te bis gar da, am qvey nad

uf ro sa in te re so saq me e bic ar se bobs. mag ram ca met wli a ni pa u za ar ma pa tia arc sa ku-

Tar ma Tav ma, arc Cem ma ar Ce ul ma spe ci a lo bam – sam rew ve lo gra fi kam. cxov re ba win wa-

vi da, gra fi kam di di nax to me biT ia ra da mi si da we va uk ve war mo ud ge ne li iyo. mag ram

mTa va ri isaa, rom, ro de sac ada mi ans ra Ra cis Seq mna un da, is amas au ci leb lad ake Tebs

imi tom, rom sxva na i rad ar Se uZ lia. ro gor ga mos dis, sxva Te maa, ma moZ ra ve be li Za la

ki aris swo red Si na ga ni fo ri a qi, sur vi li, rom ake To is, rac Sen Tvis au ci le be lia,

sa Wi roa da rac ggo nia, rom Za li an mniS vne lo va nia. Tu Se ni saq mi a no ba ro me li me ada-

mi a nis mo wo ne ba sa da aR frTo va ne ba sac da im sa xu rebs, ma Sin xom ubed ni e re si ada mi a ni

xar. da va ne be Ta vi gra fi kas da ga da ver Te teq stil ze, anu Se miZ lia vTqva, rom me o red

vi po ve sa ku Ta ri Ta vi. dRem de vmu Sa ob teq stil Si, ri Tac kma yo fi li da bed ni e ri var.

mi xa ria, rom es mxa re ma inc mog va re bu li maqvs. qvil Tze mu Sa o bis ki dev er Ti po zi ti-

u ri da mim zid ve li mxa re isaa, rom iZ le va jgu fu ri mu Sa o bis, qa le bi saT vis gar kve ul

asak Si sa si a mov no da Se moq me de bi Ti ur Ti er To bis, Tav Sey ri sa da ga moc di le bis ga zi-

a re bis sa Su a le bas, gar kve ul wi lad, fsi qo Te ra pi a caa. gar da ami sa, es uti li ta ru li

saq mi a no baa da arc ori gi na lu ro ba saa mok le bu li.

me vfiq rob, sa qar Tve lo Si az rov ne ba ste re o ti pu lia yve la fer Si – Cac ma iq ne ba, sax-

lis in te ri e ri, cxov re bis we si, gar To bac ki yve las er Tna i ri gvin da, saq mi a no bac. Tu

fo tog ra fi aa mo da Si, mTe li Tbi li si fo tos iRebs, an mTe li Tbi li si Te qas Te lavs.

yve la ni er Tna i re bi varT. Tu od nav ma inc gan sxva ve bu li xar, sa la pa ra ko xde bi. Cven

er Tna i ri nac ris fe ri fi gu re bi varT pa ta ra mom wva no-mo nac ris fro qve ya na Si. qu Ca Si

do mi ni rebs Sa vi fe ris tan sac me li. sa in te re soa, ra tom gviy vars Sa vi fe ri ase Za-

lian?!

mgo nia, rom gve Si nia Ta vis ga mo xat vis, imi si, rom sxvis gan gan sxva ve bu li vi yoT. yve-

la fe ri er Tna i ri kar gia – ai Cve ni men ta li te ti, iq neb esec tra di ci aa?! qa li po li-

86

ti ka Sio? ra to mac ara?! ka ceb ma ise Ti ra ga a ke Tes, qa li rom ver ga a ke Tebs. me mgo ni,

swo red am mi mar Tu le biT xde ba qa lis dis kri mi na cia. sa Wes Tan qa li nam dvi lad Ca mo-

u var de ba ma ma kacs, po li ti ka Si ki – ara mgo nia. ide a lu ri ka ci ke Til So bi li, sa mar-

Tli a ni, vaJ ka cu ri un da iyos da Tu ga reg no bac kar gi eq ne ba, xom sul ga da sa re via,

Wkvi a nic un da iyos, au ci leb lad. qa li ki un da iyos la ma zi, mim zid ve li, ke Ti li, sa-

sur ve lia, rom saq mi a ni da Wkvi a nic iyos. mag ram aseT ni ar se bo ben ki?!.

87

qa li oq rom We de li -

ga gi go ni aT?!

`Se saZ loa qa le bis mi marT Za la d

o bac

ka ce bis umaq ni so bis Se de gi iyos,

kar gi ada mi-

a ni mo Za la de aras dros ar gax de

ba~.

ma na ba ma go me do va _ ga mo ye ne bi Ti

xe lov ne bis os ta ti, sa qar Tve los

sa pat ri ar qos saq vel moq me do fond

`la za res Tan~ ar se bu li

sa oq rom Wed lo sa xe los nos

kon sul tan ti


sa i u bi leo sa Ra mo ze, ro mel zec ma na ba ma ga me do vas 80 we li mi u lo ces, sxva mo go ne ba Ta

So ris isic ga ix se nes, ro gor ga da ar Ci na ma na bas na xe lav ma Tbi li sis sam xat vro aka de-

mia da xur vas. Tur me, ssr kav Si ris yo fil li ders, xruS Covs, 60-ian wleb Si ri gi sa da

Tbi li sis sam xat vro aka de mi e bis da xur va ub rZa ne bia, pe ter bur gis aka de mi is ar se bo ba

sak ma ri si ao. ma Sin Tbi li sis aka de mi is req torma apo lon qu Ta Te la Zem ma na bas kul tu-

ris mi nis tris Tvis sa Cuq rad sa qar Tve los erov nul mu ze um Si da cu li iS vi a Ti oq ros

yel sa ba mis as lis ga ke Te ba sTxo va. yel sa ba mi mi nistrs Zal ze mos wo ne bia da aka de mi ac

da xur vas ga dar Ce ni la, is ki ara, aka de mi is ezo Si axa li kor pu sic ki au Se ne bi aT.

ku baC Si da vi ba de, da Res tnis ma Ral mTi an so fel Si. Cven ad ri dan gvaC vev dnen Sro mas,

rac Za li an Wkvi a nu ri saq ci e li iyo. 6 wli sam qar gva da qso va uk ve kar gad vi co di.

88

30-ian wleb Si, ro ca sxveb Tan er Tad Ce mi oja xic ga a ku la kes, Ce me bi Tbi lis Si gad mo-

sax ldnen, me ki be bi as Tan dam to ves. ar ma viw yde ba, erT sa Ra mos bux ris win xa li Ca ze

vi je qi da vqsov di. mi u xe da vad imi sa, rom sax lSi ram de ni me xa li Ca Ra iyo dar Ce ni li,

ori ve e ber Te la ka ci Se mog vi var da da yve la fe ri wa i Ro. er Ti Tvis Sem deg be bia

gar da ic va la da bi Za Cem ma Cems ojax Tan Ca mo miy va na. Za li an gvi Wir da, de da di a sax-

li si iyo, ma ma - uk ve gar dac vli li. Sro mas pa ta ra o bi dan ve SeC ve u li vi ya vi da ar

gam Wir ve bia, da viw yeT „Cus te bis“ ker va – vyi du lob diT fa ra jas da mis gan vke rav diT.

Sem deg miv di o diT sof leb Si da vcvli diT pro duq tSi. omis dros saW me li aras dros

gvak lda, xan da xan me zob leb sac ki vu na wi leb diT xol me. ma le ma ma Ce mis me go bar Tan, am-

bro si ji qi as Tan da viw ye mu Sa o ba, ro mel mac bev ri ram mas wav la da Za li an da mex ma ra.

1944 wlis 2 ma i si iyo, pu ris sa yid lad vi ya vi wa su li, gza Si wa mar Tves mTe li Tvis

ufa so ta lo ne bi. pu ri ma Sin 100 ma ne Ti Rir da, qu Ca Si ti ri liT mov di o di; Se mom xvda

ba to ni am bro si ji qia da ro de sac ga i go Ce mi am ba vi, Se miy va na Ta vis Tan du qan Si da 3

ki log ra mi a ni pu ri mom ca. aras dros ar da ma viw yde ba es dax ma re ba.

1958 wels aka de mi a Si `li To nis fa kul tet ze“ Ca va ba re, Tan vswav lob di da Tan vmu-

Sa ob di. kar ga xans sam za re u lo Si mqon da sa mu Sao ad gi li, 90-ian wleb Si mom ces sa xe-

los no.

1958 we li iyo, miv di o di rus Ta vel ze da da vi na xe, ada mi a ne bi Sej gu fu liy vnen – Tur-

me gu di aS vi lis ga mo fe na un da gax sni li yo da mec dav rCi. ma Sin es iyo si ax le, rad gan

iS vi a Tad ew yo bo da mxat var Ta ga mo fe ne bi. ga mo fe na gax snam de da xu ru lad ga moc xad-

da, mag ram xal xis tal Ra ar Se e pua ak rZal vas da Se no ba Si Se iW ra. swo red ga mo fe nis

dros ga dav wyvi te am sa o ca ri ada mi a nis Tvis Se meq mna na mu Se va ri. iq ve dar baz Si ga vi ge

mi si mi sa ma Ti da sa na xa vad wa ve di. 60-ian wleb Si ki mi vuZ Rve ni ver cxlis gra vi u ra

se va diT.

1958 wels mos kov Si sa qar Tve los kul tu ris dRe e bi sad mi miZ Rvnil ga mo fe na ze Ce mi

na mu Sev re bic mqon da war dge ni li. kon fe ren ci a ze mos ko vel ma xe lov ne baT mcod nem Ce mi

na mu Sev re bi ax se na da xe lov ne bis am dar gis aR dge na ze isa ub ra. Cems ukan ele ne ax vle-

di a ni ij da da al baT gver diT mjdom ma uT xra Cem ze, es ari so. ele nem zur gSi „wam-

cxo“, – `es ma ma ZaR li ao“? ukan mi vi xe de da vuT xa ri ro gor min da Tqvens sa xe los no Si

mo vi de da ver mov di var meT qi. Tbi lis Si rom Ca mox val, mo dio, miT xra, mag ram im de nad

me u xer xu le bo da, rom ver wa ve di da me re Tvi Ton ar mo vi da Cem Tan?! mas Sem deg me pa-

ti Je bo da Ta vis ga mo fe neb ze da yvel gan Tan dav yav di.

ver get yviT, ro gor wa ri mar Te bo da Ce mi cxov re ba, ku baC Si rom dav rCe ni li ya vi, oq-

rom We de li gav xde bo di Tu ara. Tum ca ad rin del Tan Se da re biT dRes qa lis ro li Za-

li an Se ic va la. ad re Tu qa lis mo va le o ba oja xisa da bav Sve bis mi xed va iyo, dRes qa li

oja xis ga re Taa da mu Sa obs. Ce mi az riT, ka cis go ne bas un da gar daq mna da man men ta-

li te ti un da Se ic va los. Za li an co doa qa li Svi lebs mo ci le bu li an usaq mu ri ka cis

xel Si. dRes qa lia Zi ri Ta di Se mom ta ni ojax Si, kacs ki ami si aRar rcxve nia. „vaJ ka ci

ka ci“ aRar ar se bobs – vaJ kac ma yo vel Tvis ico da, rom co lis um Tav re si saq me Svi le-

bis ga Ce na da gaz rda iyo. Se saZ loa, qa le bis mi marT Za la do bac ka ce bis umaq ni so bis

Se de gi iyos, kar gi ada mi a ni mo Za la de aras dros gax de ba. mi u xe da vad Ce mi pro fe si i sa,

89

ma ma ka co ba ma inc ar mi nat ria, Ce mi me uR le Ce mi yve la ze di di me go ba ri iyo. axal gaz-

rdo ba Si, de da Ce mis Tvis rom ar mew ye ni ne bi na, gav ye vi biWs, ro mel mac, da Res tnu ri

tra di ci i sa mebr, Cems uf ros Zmas sTxo va Ce mi xe li. gran di o zu li qor wi li ga da i xa des.

40 dRe, we si sa mebr, so fel Sic vic xov reT da Sem deg wa mo ve diT Tbi lis Si. Cems me uR-

les Tan er Tad 46 we li ga va ta re da mis ma Se sa niS nav ma vaJ ka co bam igi Tan da Tan Se may-

va ra. isic mxat va ri gax ldaT, Tbi li sis aka de mia da am Tav ra.

90

sa bav Svo li te ra tu ra

Ce mi kom for tia

`qal ze bev ri ra maa

da mo ki de bu li, is sa zo ga do eb ri vi

da po li ti ku ri cxov re bis ne bis mi e

r sfe ro Si

aq ti u rad un da iyos Car Tu li~.

ir ma ma la ci Ze _ mwe ra li,

ga mom cem lo ba `gor gas~ re daq to ri


di di xnis gan mav lo ba Si vmu Sa ob di sxva das xva ga zeT sa da te le kom pa ni a Si. es er Tgva-

ri mo Tel va iyo mwer lo ba Si mo sas vle lad. sak ma od rTu li da dat vir Tu li re Ji mis

mi u xe da vad, am pro fe si is wya lo biT di di ga moc di le ba SeviZine – sxva das xva pro fe-

si is ada mi an Tan mix de bo da ur Ti er To ba, bevr, er Tma ne Ti sa gan gan sxva ve bul Te ma ti-

ka ze mi wev da we ra, rac, Ta vis Ta vad, ga moc di le bas maZ lev da. am dros cxov re bas sxva

ada mi a ne bis Tva li Tac vu yu reb da er Ti prob le mis ga daw yve tis mra val gvar xerxs

gan vi xi lav. mog vi a ne biT, ro ca we ra da viw ye, es ga moc di le ba Za li an ga mo mad ga. xSi-

rad ama Tu im na war mo e bi saT vis ram de ni me fi na lic ki mqo nia Ser Ce u li da ar Ce va ni

ro me li me ze Se mi Ce re bia. Tum ca, mi fiq ria, rom ne bis mi e ri fi na li mkiT xve li saT vis

sa in te re so iq ne bo da. Se saZ loa er Txel es xer xic ga mo vi ye no da mkiT xvels bev ri fi-

na li Sev Ta va zo – vi sac ro me li mos wons, is mi iC ni os sa sur ve lad. li te ra tu ra sa da

ki no Si es Se saZ le be lia. ai, cxov re ba Si ki ase ar ga mo dis... am Ja mad vmu Sa ob ga mom cem-

lo ba Si re daq to rad. bev ri sa in te re so av to ri sa da kar gi sa bav Svo mwer lis wig ne bis

re daq ti re ba mi wevs, rac did si a mov ne bas ma ni Webs – bav Svo ba max sen de ba, ro de sac am

av to re bis na war mo e bebs vkiT xu lob di. cxov re ba Si ga mud me biT vic vli di saq mi a no bis

sfe ros. dRem de ver vxsni, Tu ra tom da ro gor aR mov Cndi po li teq ni kur in sti tut Si.

91

am wlebs da kar gu la dac mi viC nev. Tum ca, al baT, am faq tma ra Rac sa si ke To ma inc da mi-

to va. dRes sak ma od ga Si na u re bu li var kom pi u te rul teq ni kas Tan, ra sac, al baT, Cems

teq ni kur ga naT le bas un da vu mad lo de. Sem deg Jur na lis ti kam ga mi ta ca. sa bo lo od

sa bav Svo mwer lo ba Si `da vi de bi na“, sa dac yve la ze kom for tu lad vgrZnob Tavs. de do-

bis mo lo din Si amek vi a ta bav Svo bis dro in del wig neb ze fiq ri da rad gan xelT ara fe ri

aR mo maC nda, av de qi da Ta vad dav we re. es iyo `sat kbi le Tis qve ya na“, ro me lic yve la

da nar Cen ze bev rad war ma te bu li ga mod ga. Tum ca, Tav da pir ve lad mis `ga mo Ce nas“ arc

va pi reb di. bav Sveb ma Se iy va res mi si tkbi li gmi re bi. al baT es iyo is biZ gi, ro mel sac

un da vu mad lo de, rom dRes sa bav Svo mwer lad mo mix se ni e ben. ra sak vir ve lia, vmu Sa ob

eg reT wo de bul `sa di do“ pro za Sic. pir ve li moT xro bis da we ra am Sem Txve va Sic de-

do bis in stin qtma ga na pi ro ba. saq me isaa, rom mqon da Za li an sa in te re so si u Je ti. uf ro

swo rad, am ba vi, ro me lic in va lid Ta pan si o nat Si mox da, sa dac co ta xans vmu Sa ob di, iq

er Ti in va li di qa li da fex mZim da. eqi me bis rCe vis mi u xe da vad, bavSvs ver ga a Cen, da i-

Ru pe bio, man ar Ce va ni ga a ke Ta – mSo bi a ro bi sas da i Ru pa. ram den jer vca de, mag ram mxo-

lod Svi lis Se Ze nis Sem deg Sev Ze li ama ze moT xro bis da we ra. moT xro ba `fa tia“ erT

dRe Si dav we re da dRem de Ce mi usay var le si moT xro baa, pir vel kre bul sac `fa tia“

hqvia. yve la ze di di war ma te bis imeds sa mo mav lod vi to veb, mag ram rac aqam de yo fi la,

sa bav Svo li te ra tu ras ukav Sir de ba: kon kur sSi – `axa li sa xe le bi qar Tul sa bav Svo

mwer lo ba Si“– Cem ma moT xro bam, `lo ko ki na, sa xe lad qe ra mu Wa“, pir ve li pre mia mi i Ro.

uf ro si go go na ma Sin 4 wlis iyo. yo vel di liT, ro de sac sa bav Svo baR Si mim yav da,

gzad xe dav da lo ko ki nebs da iseT gu li Tad sa u bars ga u bam da xol me, mos me na erT ra-

med Rir da. erT dRes Sev Ta va ze, mo di, sa xe li da var qvaT-meT qi, – qe ra mu Wao – da ase

da i ba da qe ra mu Wac.

ka cad da ba de ba aras dros mi nat ria. mom wons, qa li rom var, Tum ca, xa si aT Si bevr ma-

ma ka cur Strixs vxe dav, rac ar mom wons. dRes qals bev ri prob le ma aqvs. prob le mis

gan zo ga de ba rTu lia, ga aC nia, sof lad cxov robs is Tu qa laq Si, ra pro fe si i saa, mu Sa-

obs Tu ara, ro gor so ci a lur ga re mo Si uwevs cxov re ba. yve la kon kre tu li Sem Txve va

gan sxva ve bu lia. Cem Tvis prob le ma sa zo ga do eb ri vi saq mi a no bi sa da ojax ze zrun vis

er Tma neT Tan Se Tav se baa. max sen de ba Ce mi bav Svo bis mul tip li ka ci u ri fil mi di de bi-

saT vis; `oja xu ri ma ra To ni“, ho da, xSi rad am fil mis mTa va ri gmi ri mgo nia Ta vi... qal-

ze bev ri ra maa da mo ki de bu li, is sa zo ga do eb ri vi da po li ti ku ri cxov re bis ne bis mi er

sfe ro Si aq ti u rad un da iyos Car Tu li, Se sa ba mi sad, Ta vi si kva lic da to vos da Sec-

va los bev ri ram, Tun dac, po li ti ka Si . Ta nac qa li un da iyos qa li-mar tis amin di viT

cva le ba di xa si a TiT, Tan Wir ve u li, Tan dam Tmo bi. aler si a ni, Tbi li, yu rad Re bi a ni,

gul wrfe li-prag ma tu li da ro man ti ku li er Tdro u lad.

92

eman si pa cia Si na ga ni

mdgo ma re o baa

,,sam Sob lo dan rac uf ro Sors xa

r,

miT me tia sur vi li, rom Sens qve

ya nas

em sa xu ro".

ir ma mge la Ze _ fi zi ko si, pe da go gi.

1998 wli dan cxo vobs da moR va we obs

Sve i ca ri a Si. Sve i ca ri a Si sa qar Tve los

di as po ris vi ce pre zi den ti


de da ger ma nu li enis pe da go gi iyo, ma ma in Ji ne ri – sa sof lo-sa me ur neo teq ni kis msxvil

sa war mo Si mu Sa ob da. da sa da Zmas Tan er Tad siy va ru liT sav se ojax Si ga vi zar de.

sko lis dam Tav re bis Se meg Tbi li sis sa xel mwi fo uni ver si te tis fi zi kis fa kul tet ze

Ca va ba re da Te o ri u li fi zi ka avir Cie spe ci a lo bad. Sem deg izo to pe bis in sti tut Si

vmu Sa ob di. uni ver si tet Si swav li sas Ce mi mo ma va li me uR le ga vi ca ni. o ri ve Te o ri ul

fi zi ka Si vmu Sa ob diT, ro gorc mkvle v re bi. Sem deg Ce mi me ugRle dub na Si bir Tvuli

fi zi kis in sti tut Si sa mu Sa od ga da vi da. mec ga da ve di da ima ve in sti tut Si da viw ye

mu Sa o ba. Za li an sa in te re so wle bi iyo. im dros uk ve ori qa liS vi li gvyav da. Sem deg

Cem ma me uR lem sa mu Sao miw ve va Sve i ca ri i dan mi i Ro. kvlav ar Ce va nis wi na Se dav de qi,

sac xov re be li ad gi li isev un da ga mog vec va la. es Za li an rTu li iyo, rad gan sa in te-

re so sam sa xu ri mqon da. vi fiq re da or Svil Tan er Tad mar to dar Ce nas Sve i ca ri a Si

was vla vam jo bi ne. ber nis uni ver si tet Si da viw ye mu Sa o ba, pa ra le lu rad ger ma nuls

vswav lob di.

93

dro Ta gan mav lo ba Si miv xvdi, rom sa mec ni e ro mu Sa o ba da oja xis er Tma neT Tan Se Tav se-

ba Cem Tvis did siZ ne les war mo ad gen da. kvle va Se moq me de bi Ti sa mu Sa oa, Za li an Zne lia

Tqva, rom sa mu Sao dRe zus tad 6 sa aT ze mTav rde ba, ara da am dros bav Sve bi sa bav Svo

ba Ri dan un da ga mo iy va no. ra Tqma un da, yvel gan Se iZ le ba kom pro mi se bis mo Zeb na, mag-

ram Cem Tvis mi u Re be lia kom pro mi se bi ro me lic, bav Svebs exe ba. a mi tom ga dav wyvi te

pro fe sia Se mec va la da ise Ti saq mi a no ba amer Cia, rac Cem in te re sebs Se e sa ba me bo da.

mov sin je pe da go go ba da sak ma od da ma in te re sa. miv xvdi, rom di di xe lov ne baa, Sen Tvis

nac no bi ma sa la axal gaz rde bis Tvis mi saw vdo mi da sa in te re so ga xa do. a mi saT vis sa Wi-

ro iyo pe da go gi u ri ga naT le bis mi Re ba. gar da dip lo mi sa, ber nis uni ver si tet Si Za-

li an di di pro fe si u li sko la ga vi a re. ga ve ca ni Cem Tvis uc nob ev ro pul pe da go gi kas

da fi zi kisa da ma Te ma ti kis swav le bis Ta na med ro ve di daq ti kas.

uk ve 7 we lia ga naT le bis sfe ro Si vmoR va we ob. gim na zi is gar da vmu Sa ob Ta na med ro ve

teq no lo gi e biT ma Te ma ti kis swav le bis di daq ti kis sfe ro Si. am dar gSi vkiT xu lob leq-

ci ebs gim na zi is mas wav le bel Ta mom za de bis fa kul tet ze, ro gorc miw ve u li do cen ti.

cno bi li ga moT qmaa: ,,ro mi dan rac uf ro Sors xar, uf ro me tad ka To li ke xar”. rac

uf ro Sors xar sam Sob lo dan, uf ro me tia sur vi li, Sen qve ya nas em sa xu ro. am sur vi-

lis gan sa xor ci e leb lad, sxva Ta na mo az re eb Tan er Tad, 2008 wlis mar tSi da va ar seT

ara po li ti ku ri da ara ko mer ci u li or ga ni za cia: ,,sa qar Tve los di as po ra Sve i ca ri-

a Si”. am or ga ni za ci is mi za nia qar Tu li kul tu risa da tra di ci e bis Sve i ca ri u li sa-

zo ga do e bis Tvis gac no ba. gar da ami sa iq mcxov re bi qar Tve le bis Tvis, gan sa kuT re biT

axal gaz rda Ta o bis Tvis, so ci a lu ri kon taq te bi da qar Tu li ga re mos Seq mna, Tun dac

1-2 Ro nis Zi e bis sa xiT.

di as po ra di di ar aris. ro gorc axalSeq mnil or ga ni za ci as, aq ti u ro ba ak lia, mag ram

ime di maqvs, es saw yi si eta pia. or ga ni za to reb ma pir ve li na bi je bi ga dav dgiT, ga dav la-

xeT sa zo ga do e bis un dob lo ba. da nar Cens dro mo i tans.

mi u xe da vad imi sa, rom di as po ra po li ti ku ri or ga ni za cia ar aris, 2008 wlis ag vis tos

omis dRe eb Si ga mok ve Ti lad ga mo xa ta Ta vi si po zi cia ru si oku pan te bis wi na aR mdeg.

Ce mi Se kiT xvis pa su xad, pir ve lad gan cxa de ba da omis pir ve li ofi ci lu ri Se fa se ba

ga a ke Ta Sve i ca ri is mTav ro bam, ker Zod sa ga reo saq me Ta de par ta men tis uf ros ma qal-

ba ton ma klmi-re im (Mic he li ne Calmy-Rei) . ama ve pe ri od Si SevxvdiT Sve i ca ri is po li ti-

ko sebs, sa dac maT sa qar Tve los Tan Ta nam Srom lo bis sur vi li ga mo iT qves. es sak ma od

kar gi sig na lia iyo.

di as po ris mi za nia im pro eq te bis gan xor ci e le ba da xe lSew yo ba, ro me lic sa qar Tve-

los gan vi Ta re bas wa ad ge ba.

am far gleb Si ga dav wyvi te da vex ma ro qar Tu l pro fe si u l sko las. kon kre tu lad Ce-

mi mi za nia Sve i ca ri a Si xe li Se vuw yo pro fe si is mas wav le bel Ta mom za de bas (ga dam za-

debs).

94

ro gorc qar Tu li di as po ris war mo mad ge ne li, Su a ma va li viq ne bi, vi mu Sa veb ga dam za de-

bis ad gi le bi sa da fi nan se bis mo Zi e ba ze.

Ce mi yve la ze di di miR we va Ce mi Svi le bia. Sve ac ri a Si 32 wlis asak Si Ca mo ve di, pro fe-

sia 34-35 wlis asak Si ga mo vic vle. ori Svi lis de das ar Sem Si ne bia isev stu den ti gav-

mxda ri ya vi, mi Tu me tes im dros Ce mi me uR le ita li a sa da Sem deg ger ma ni a Si mu Sa ob da.

is dRe sac bo nis uni ver sitet Si mu Sa obs.

Sve i ca ri a Si qa leb ma sa ar Cev no xmis uf le ba mxo lod 1971 wels mi i Res. es rom ga vi-

ge, Cems ga o ce bas saz Rva ri ar hqon da. Sve i ca ri a Si Ca a ta res re fe ren du mi, ro mel zec

ma ma ka cebs un da ga da ew yvi taT, mi e RoT Tu ara qa le bs ar Cev neb Si mo na wi le o ba. am re-

fe ren dums win uZ Ro da fe mi nis tu ri moZ ra o bis uzar ma za ri Sro ma, Sve i ca ri a Si qa lebs

mi e RoT po li ti kur pro ce seb Si mo na wi le o ba. saq me isaa, rom Sve i ca ria pir da pi ri

de mok ra ti is qve ya naa. ne bis mi e ri sa kiT xi re fe ren dum ze wyde ba. dRes sa qar Tve lo Si

msgav si re fe ren du mi rom Ca va ta roT ma ma ka cebs So ris, ar vi ci, ras mi vi RebT... qar-

Tve li ma ma ka ce bis 51 % mzad aris ki xma mis ces ab so lu tur Ta nas wo ro bas qa leb Tan?

Ta nas wo ro ba ara mxo lod po li ti ku ri ga daw yve ti le bis mi Re ba Si, ara med cxov re bis

yve la as peq tSi Ta na ba ri mo na wi le o baa.

Tavs eman si pi re bu lad vTvli, rad gan Cem mi er mi Re bu li yve la ga daw yve ti le ba pi ra-

dad Ce mia da ara visi ze gav le niT ar mi mi Ria. yo vel Tvis vTvli di, rom qar Tve li qa le-

bi Zal ze eman si pi re bul ni ari an Sve i ca ri e leb Tan Se da re bi Tac ki. mag ram eman si pa cia

ga na mxo lod Sro mis uf le baa, es gar kve u li Si na ga ni mdgo ma re o baa.

ra Tqma un da, arc Sve i ca ri a Si da ar sad ar aris ab so lu tu ri Ta nas wo ro ba. ma ga li-

Tad bevr sfe ro Si qa lebs imave sa mu Sa o saT vis uf ro da ba li anaz Ra u re ba aqvT, mag ram

prob le meb ze Ri ad sa ub ro ben, eZe ben gzebs mdgo ma re o bis Se sac vle lad.

qa le bi au ci leb lad un da monawileobdnen po li ti ku ri ga daw yve ti le bis mi Re bis pro-

ces Si. Cven Ta vad un da da va na xoT sa zo ga do e bas, ri si ga ke Te ba Seg viZ lia, un da da-

vam tki coT, rom ise Ti ve pro fe si o na le bi varT, ro gorc – ma ma ka ce bi. swo red Cven gan

un da mo di o des es im pul si au ci leb lad. Tu ase Ti im pul si da moT xov na ar ar se obs,

ma Sin ara vin ga iT va lis wi nebs Sens sur vi lebs. sa qar Tve los po li ti ka Si co ta qa lia.

es ar niS navs, rom pro fe so na li da da in te re se bu li qa li co taa. al baT, prob le ma

sxva ra mea. es prob le ma au ci leb lad un da ga mo vik vloT.

Cem Tvis yve la ze mTa va ri Ce mi oja xia, me gob re bi, pro fe sia, is, ra sac va ke Teb yo vel-

dRe. ide al Tan mi ax lo e bu li qa li Cem Tvis de da Ce mia – si coc xliT sav se, ro mel sac

uy var da oja xi da ro me lic uy var daT.

95

ide a lu ri oja xi

`qals si nam dvi lis amoc no bi sa

da ram de ni me saq me ze er Tdro u lad

fiq ris

me ti una ri aqvs. asea ojax Sic d

a ase

iq ne ba po li ti ka Sic~.

so fo mdiv niS vi li-gri ze _

go e Tes in sti tu tis ad mi nis tra ci is

xel mZRva ne li


go e Tes in sti tu ti xels uw yobs ger ma nu li enis po pu la ri za ci as saz Rvar ga reT da

zru navs sa er Ta So ri so ur Ti er TTa nam Srom lo ba ze kul tu ris sfe ro Si. in sti tu ti sa-

qar Tve lo Si 1994 wels da ar sda. ba to ni pe ter ho e Se le mi si pir ve li xel mZRva ne li

iyo. me sul Sem Txve viT mov xvdi aq da uk ve 15 we lia, rac vmu Sa ob. Za li an miy vars Ce mi

saq me da go e Tes in sti tu tis ga re Se cxov re ba verc ki war mo mid ge nia.

Ce mi yve la ze di di miR we va cxov re ba Si Ce mi qal-va Jia, ana-so fia da de vi. Ce mi me uR le

ger ma ne lia. sa qar Tve lo dan was vlis sur vi li aras dros mqo nia, ami to mac Cem ma me uR-

lem Ce mi sur vi li ga iT va lis wi na da isic sa qar Tve lo Si gad mo vi da sac xov reb lad. mas

xSi rad uwevs miv li ne beb Si si a ru li, mag ram Zi ri Tad dros Tbi lis Si, Cven Tan er Tad

ata rebs. mi maC nia, rom ide a lu ri oja xi maqvs. sxva Ta So ris, mSob le bis oja xic ase Ti

iyo. sam wu xa rod, ma ma 1996 wels gar da ic va la da mi si sa xiT me di di me go ba ri dav kar-

ge. sa bed ni e rod, myavs de da, ro me lic Za li an mex ma re ba Svi le bis gaz rda Si. rom ara

de da Ce mi, nam dvi lad ver Sev Zleb di imas, ra sac mi vaR wie. Ce mi araC ve u leb ri vi ma mis

ma ga li TiT vzrdi Svi lebs, vaZ lev Ta vi suf le bas, var maT Tan me gob ru li da, amas Ta na-

ve, co ta mkac ric.

96

Ta vi suf le ba da da mo u ki deb lo ba Ta va dac mWir de ba. am mxriv Ce mi me uR le Za li an

miw yobs xels. Ce mi nak li is aris, rom xSi rad bevr saq mes vi Reb Tav ze. xan grZli vi

Sve bu le ba ar miy vars da sa mu Sao rit mi dan di di xniT amo var dnas or-sam dRi an xSir

das ve ne bas var Cev.

Cems sfe ro sa da am sam sa xur Si me ti win svla Se uZ le be lia. si mar Tle rom giT xraT, amis

di di sur vi li arc maqvs. qals, ra Tqma un da, Se uZ lia saq me Si did war ma te bas mi aR wi-

os. amis Tvis is un da iyos prin ci pu li da uci lob lad saq mis Tvis Se sa fe ri si una ri Ta

da cod niT aR Wur vi li.

dRes zo gi erT sfe ro Si qa li, ro gorc de ko ra cia, ise aRiq me ba, ma ga li Tad, par la men-

tSi. ar mi na xavs qa lis az ri an ra i me wi na da de ba vin mes se ri o zu lad mi e Ros an ga e zi a-

re bi nos. me ar vgu lis xmob bur ja na Zes, mas Ta nam de bo ba hqon da da ami tom izi a reb dnen

mis azrs. ki, biz nes Si ari an war ma te bu li qa le bic, mag ram da mo u ki deb lad, qmris dax-

ma re bis ga re Se – nak le bad.

ra Tqma un da, ro gorc mTel msof li o Si, sa qar Tve lo Sic qa lis mTa va ri fun qcia oja xi

da Svi le bis aR zrdaa. amis Tvis ki Za li an mniS vne lo va nia eko no mi u ri faq to ri. imis

ga mo, rom Svi leb ma uCe mo ba ar ig rZnon, iseT sko la Si mi viy va ne bav Sve bi, sa dac xuT

sa a Tam de ari an. vcdi lob, rac Se iZ le ba me ti Ta vi su fa li dro da vuT mo Cems ojaxs.

amis ga mo sag rZnob lad Sev zRu de sa zo ga do eb riv ad gi leb Si si a ru li. mi u xe da vad Ce mi

ma Ra li anaz Ra u re bi sa, me uR le rom ar mex ma re bo des, me amas ver mo va xer xeb di. fi nan-

su ri mxa re Za li an mniS vne lo va nia, rac ga na pi ro bebs ro gorc da mo u ki deb lo bas, ase ve

oja xu ri cxov re bis sim Svi des. ger ma ni a Si xSi ri praq ti kaa, rom qa lis nac vlad sa dek-

re to Sve bu le bas qma ri iRebs – es ima zea da mo ki de bu li, vis uf ro ma Ra li anaz Ra u-

re ba aqvs. sa qar Tve lo Si ase Ti ram ro gor war mo gid ge ni aT, ga a ke Tebs amas qar Tve li

ka ci, ro mel sac gam jda ri aqvs, rom is aris oja xis pat ro ni?!

ara, ver war mo mid ge nia, rom qar Tve li qma ri myo lo da. Cem Tvis um rav le so bas ga u ge-

ba ri men ta li te ti aqvT. ma ga li Tad, iyi dis Zvir fas man qa nas, mag ram ben zi nis fu li ar

aqvs; Se uZ lia iyos usaq mu ri da ic xov ros co lis kma yo fa ze im mi ze ziT, rom mis Tvis

Se sa fe ri saq me ver iSo va. ima sac vfiq rob, Cem Tvis rom mo eT xo va qmars sax lSi da-

je qio, Sev Zleb di?! qa li xom au ci leb lad ojaxs ga re Tac un da saq mi a nob des. amiT is

ojaxs yu rad Re bas ar ak lebs. Ce mi az riT, me Cems Svi lebs uf ro met dros vuT mob, vid-

re Svilebis gazrdis motiviT sax lSi Cam sxda ri qa le bi. ide a lu ri qa li co ta mkac ri

un da iyos, sa ku Ta ri Ta vi uy var des, Tavs mi xe dos, rom sa sur ve li iyos qmar-Svi li sa

da ga re Se mo myof TaT vis. me xSi rad ve kiT xe bi rCe vas Svi lebs – ro go ri uf ro mov-

won var, anu vcdi lob mo viq ce ise, ro gorc iq ce o da ma ma Ce mi, ro mel Ta nac aras dros

kon fliq ti ar mqo nia, mag ram mqon da mi si ri di da ga mo xed viT vxvde bo di, Tu ro gor

afa seb da Cems saq ci els.

qa li sa da ka cis spe ci fi kur prob le mebs ver ga mov yof. Tum ca am bo lo aT wle u leb ma

dag va na xa, rom qal ba to neb ma uf ro mo a xer xes gar daq mna da sxva cxov re bis rit mze ga-

das vla, vid re mam ka ceb ma. oT xmoc da a Ti an wleb Si mom rav lda ma ma ka ce bis in far qtiT

gar dac va le bis Sem Txve ve bi, rad gan ka cebs uf ro ga u Wir daT `ga das xva fe re ba“, vid re

97

qa lebs. ka ce bi ar kad ru lo ben nak le bad res peq ta be lur saq mes, vid re wi naT hqon-

daT. qa leb ma ki sru lad it vir Tes oja xis prob le mis mog va re ba. bev ri ax lob lis gan

ga mi gia, as la ri an sam sa xurs sax lSi vij de, mir Cev ni ao. ar aris swo ri ga daw yve ti le ba,

ass me o re asi moh yve ba, mag ram aseT men ta li tets ise Ti Tvi se be bi un da, Cven Tan rom

nak le bad aqvT. mi u xe da vad ami sa, ka ce bi uf le be bis ga Ta nab re ba ze uars ac xa de ban. me

yve la fer Si vgrZnob Ta na sworobas Cems qmar Tan: Tan xis gan kar gva iq ne ba es Tu az ris

gaT va lis wi ne ba. ro ca qmris gver diT var, ab so lu tu rad mi si Ta nas wo ri var uf le bi-

Tac da mo va le o bi Tac. gen de ru li Ta nas wo ro ba ur Ti er To bis kul tu ras em ya re ba da

amas ga naT le ba ga na pi ro bebs. Cems ma ga liT ze get yviT: Ta nam Sro mel ka ceb Tan ur Ti er-

To ba ima Si ma je rebs, rom qar Tve li ka cis Tvis qa li jer ki dev `To ji naa“; ki, Se as ru-

le ben da va le bas, mag ram mxo lod imi tom, rom uf ro sis gan kar gu le baa, To rem su lac

ar fiq ro ben, rom ra me sa Wi ros ve ub ne bi. min da, rom sa qar Tve lo Si dis ku si is mcod ne

sa zo ga do e ba Ca mo ya lib des, kon sen su sam de mis vli sa da ar Ce va nis una ri rom eq ne ba, ise-

Ti. sa zo ga do e ba un da gar da iq mnas. de i daS vil ma mi daS vi lo bis in sti tu ti un da aR mo if-

xvras. er Tsac da va ma teb – qal sa da kacs So ris uf ro Sed ge ba dis ku sia, vid re mxo lod

ka cebs So ris. qals si nam dvi lis amoc no bi sa da ram de ni me saq me ze er Tdro u lad fiq ris

me ti una ri aqvs. asea ojax Sic da ase iq ne ba po li ti ka Sic. au ci leb lad un da ar se bob-

des sa par la men to qvo ta. nu iq ne ba or moc da a Ti or moc da aT ze, iyos or mo ci sa moc ze,

es saq mes au ci leb lad wa ad ge ba.

98

pir ve lo ba �-

Ce mi cxov re bis

moT xov ni le ba

`yve la qals un da hqon des

Ta vi si ka ri e ra da amaSi mas

oja xi un da ex ma re bo des...~

na na me fa riS vi li _ ar qi teq to ri

da ba de bis DdRe _ 28 de kem be ri

Ce mi pro fe si is ar Ce va Si ara vin Ca re u la. po li teq ni kur in sti tut Si Zal ze io lad

mov xvdi. pir ve lo ba Ce mi cxov re bis moT xov ni le ba iyo da sa ga moc do si a Sic pir ve li

aR mov Cndi. in sti tut Si bev ri axa li ram ga vi ge da vis wav le, Tum ca, vi sur veb di, me ti

mi me Ro. dip lom ze mu Sa o bi sas me rab gag ni Zis sa xe los no Si aR mov Cndi da miv xvdi, rom

ara fe ri vi co di ar qi teq tu ra ze, rom ki dev bev ri mqon da sas wav li da sa na xa vi. iq, Cems

mo ma val me gob reb Tan, vna xe ra aris es ki zis, ma ke tis ke Te ba. me xu Te kur sze pir ve lad

dav fiq rdi, ra sa in te re so pro fe sia amir Ce via, ra kar gi yo fi la ar qi teq tu ra.

in sti tu tis dam Tav re bis Ta na ve mu Sa o ba ,,ar qstu di a Si“ da viw ye. oT xi we li vi mu Sa ve,

Ta vi dan – ar qti teq to rad, Sem deg di req to reb ma Ce mi `ga mo us wo re be li“ mo wes ri ge bu-

lo ba Se am Cni es da Ce mi sa me ne je ro mo na ce me bis gan vi Ta re bac iq da iw yo.

Za li an sa in te re so iyo pe da go gi u ri ga moc di le bac – xaz vas vas wav li di Tbi li sis 111-e

sa Su a lo sko la Si. sa sa ci lo xel fa sis mi u xe da vad, bav Sveb Tan mu Sa o ba Za li an rTu li,

Tum ca sa in te re so iyo Cem Tvis.

99

iyo dro, me gob reb Tan er Tad Sek ve TiT sa rek la mo war we reb sac va ke Teb di. 90-ia ni

wle bi, Ce mi stu den to bis xa na, yve las Tvis Za li an rTu li iyo.

2002 wels Cem Tvis sa bed ni e ro Sem Txve vis wya lo biT, kom pa nia ̀ ar sSi“ mov xvdi. am dros

kom pa ni a Si er Ti dam kve Ti mo vi da, ro mel sac ime reT Si sac xov reb lis aSe ne ba un do da.

sax li au ci leb lad qar Tu li, mag ram Ta na med ro ve un da yo fi li yo. Ta na med ro ve ime ru-

li oda ur Tu le si amo ca naa ar qi teq to ris Tvis. in sti tut Si qar Tu li sac xov reb lis

ar qi teq tu ra TiT qmis ar gvis wav lia. avi Re fo to a pa ra ti da Tbi li sis eT nog ra fi ul

mu ze um Si ave di. 4 Tve vi Reb di. fo to e bi kar gi ga mo vi da. Tan da Tan da vi na xeT is, rac

sWir de bo da dam kveTs da ime ru li odis pro eq tic Tan da Tan da i xa ta. ma Sin miv xvdi,

rom ra Rac Za li an di di devs tra di ci ul qar Tul sac xov re bel Si.

àr sSi ve“ da i ba da idea, rom am Te mas wa mo we va da da fa se ba sWir de ba, rad gan qar Tve-

lebs nam dvi lad gvaqvs sa a ma yod saq me – tra di ci u li sim Re ris, cek vis da sxva dar ge-

bis gver diT sac xov reb lis ar qi teq tu rac Za li an mdi da ri da TviT myo fa di gvaqvs... da

da i ba da pro eq ti `qar Tu li sax li“.

teq ni kur uni ver si tet Si ar qi teq tu ris fa kul te tis stu den te bis Tvis mo vam za deT

sas wav lo kur si qar Tu li tra di ci e bis Se sa xeb. kur si ar iyo aka de mi u ri da oTx Te mad

iyo fo da: zo ga dad – tra di ci is ra o ba, qar Tu li sac xov reb lis tra di ci e bi, ar qi teq-

tu ru li tra di ci is gan vi Ta re bis uc xo u ri ma ga li Te bi da qar Tu li tra di ci e bis gan-

vi Ta re ba xe lov ne bis sxva sfe ro e bis ma ga li Teb ze (cek va, mu si ka, tan sac me li da sxv.).

leq ci ebs mow ve u li pro fe si o na le bi kiT xu lob dnen – yve la Ta vis sfe ro Si. kur sma

stu den tebis di di in te re si ga mo iw via.

ki dev er Ti idea gaC nda: uk ve or jer Ca va ta reT kon kur si `qar Tu li di za i ni“, rom lis

mi za nic Se moq me de bi Ti az rov ne bis sti mu li re baa. kon kur san te bi iReb dnen Zvel qar-

Tul tra di ci ul ele ments (ro gorc ide is pir vel wya ros) da mi si gan vi Ta re biT Ta-

na med ro ve qar Tu li pro duq tis pro eq tebs qmnid nen. pir vel wels 30 na mu Se va ri iyo,

me o re wels uk ve – 61. da in te re se ba aqac di dia.

Sem deg gaC nda ki dev ori mi mar Tu le ba: mTi a ni aWa ris ar qi teq tu ra da xev su reT Si, Sa-

ti li dan 13 ki lo met rSi mde ba re mu cos uni ka lu ri kom pleq sis re a bi li ta cia.

or jer mo vaw yveT eq spe di cia mTi an aWa ra Si aWa ru li tra di ci u li sax lis da sa fiq si-

reb lad. ase ve or jer vi mu Sa veT mu co Si (pi ri qi Ta xev su re Ti): pir ve lad àr si sa“ da

`Ti bi si ban kis“ da fi nan se bis meS ve o biT av zo meT es mar Tlac uni ka lu ri kom pleq si,

ro me lic dRe sac Za li an mZi me mdgo ma re o ba Sia da Sve las sa Wi ro ebs. me o red, 2008

wels, kul tu ris sa mi nis tros mi er ga moc xa de bu li ten de ris far gleb Si da va mu Sa veT

mu cos re a bi li ta ci is pro eq ti.

2009 wli dan `qar Tu li sax li“ àr sis gan“ da mo u ki deb lad ga nag rZobs mu Sa o bas. eq-

vswli a ni Ta nam Srom lo bis Sem deg àr sma“ ga daw yvi ta Cve ni sa ku Tar as pa rez ze gaS ve ba.

ime di maqvs, `qar Tu li sax lis“ da mo u ki de bel cxov re ba Si yve la fe ri kar gad wa ri mar-

Te ba...

100

Ce mi az riT, yve la qals un da hqon des ka ri e ra da ama Si mas oja xi un da ex ma re bo des.

Tavs kar gad vgrZnob ma Sin, ro ca Cems saq mes va ke Teb, Tum ca Ce mi yve la ze di di miR-

we va ma inc Ce mi oja xia. Cve ni sa mi wlis Svi li ni ko Ce mi da Ce mi me uR lis sa u ke Te so

`pro eq tia“. rac un da va ke To, ra sac un da mi vaR wio, Svi leb ze uke Tess ma inc ve ra fers

Sev qmni.

iyos war ma te bu li Ta vis saq me Si – Se uZ lia ro gorc kacs, ase ve – qals. iyos kar gi de-

da – mxo lod qa lis pre ro ga ti vaa.

qal mac da ma ma kac mac ra Rac un da da to von Ta vi an Ti cxov re bis Sem deg. Tu es Svi le bis

aR zrdaa – mSve ni e ria, Tu amas ka ri e rac ema te ba, ide a lu ria.

101

es saukune qalis saukunea

,,ise Ti saq mea es da loc vi li

sim Re ra, rom yve la fers

sa u ke Te sos war mo a Cens".

ma ia mi qa be ri Ze _ lot ba ri,

So Ta rus Ta ve lis Te at ra lu ri

uni ver si te tis asis tent-pro fe so ri


qar Tul fol klors vem sa xu re bi. sxva pro fe si a ze arc mi oc ne bia. es iyo, rac min do da

mTe li gu li Ta da su liT. TiT qos bu neb ri vad wa mo vi da yve la fe ri. Tbi li sis sa xel-

mwi fo kon ser va to ri is dam Tav re bis Sem deg ori an sam bli Ca mo va ya li be: `sa ga lo be li~

da `man di li”. `man dil Si~ go go ne bi mRe ri an.

tra di ci u li oja xi gvaqvs, Cven Tan yve la mRe ris. Cvens ojax Si yo vel Tvis sa in te re-

so xal xi ik ri be bo da, ma mas me gob re bi: ham let go naS vi li, an zor er qo ma iS vi li. ma ma,

ra min mi qa be ri Ze Ta va dac mu si ko sia, an sambl `rus Ta vis~ so lis ti, ham let go naS vi lis

uc vle li par tni o ri, an sambl `mar Tves~ erT-er Ti da ma ar se be li an zor er qo ma iS vil-

Tan er Tad. Cvens ojax Si Za li an sa in te re so sa Ra mo e bi imar Te bo da, ra sac moh yve bo da

qar Tu li suf ra da es ki dev uf ro sa in te re so iyo. amas yve la fers vu yu reb di da vus-

men di pa ta ra o bi dan.

an sambl `mar Tve Si~ eq vsi wli sa mi miy va nes da er Ta der Ti go go na vi ya vi. Cem ze bev rad

uf ro si, 15 wlis bi We bi iy vnen, mag ram Za li an Tbi lad mi mi Res. dRe sac ix se ne ben, pir-

ve lad ro go ri ka ba mec va da ro gor viq ce o di. ma Sin kri man Wu lis Sem sru le bels eZeb-

dnen da ver na xes. an zor er qo ma iS vils Ce mi sim Re ra mos me ni li hqon da da ami to mac

mi miy va na `mar Tve Si~. es Ce mi cxov re bis sa u ke Te so wle bi iyo da ax lac er Ti oja xi viT

varT. `mar Tve~ dRe sac moq me di an sam blia da mas Ce mi me go ba ri xel mZRva ne lobs.

an sam bli `sa ga lo be li~ da ,,man di li~ ima ve tra di ci e bis mim de va ria, ra sac Cve ni wi-

nap re bi mih yve bod nen. vas wav li qar Tul xal xur sim Re ra sa da ga lo bas. rac mTa va-

102

ria, bav Sve bi qar Tul fes veb Tan ax los ari an. guls uxa ria, ro ca maT vu yu reb. co ta

Ta vi su fa li dro rom aqvT, cdi lo ben im Re ron, er Tma neTs ga u zi a ron az re bi. er Ti

oja xi vi Taa es di di an sam bli. ase mgo nia, rom yve la Ce mi Svi lia da mo ma vals ime di a-

nad vu yu reb, rad gan ise Ti saq mea es da loc vi li sim Re ra, rom yve la fers sa u ke Te sos

war mo a Cens.

vga lobT sa me bis sa ka Ted ro ta Zar Si pat ri ar qis loc va-kur Txe viT. gas tro leb zec

dav di varT uc xo eT Si: vi ya viT eg vip te Si, Tur qeT Si, 2-jer – ger ma ni a Si, miw ve u le bi

varT es pa neT Sic...

So Ta rus Ta ve lis Te at ra lu ri uni ver si te tis dra mis fa kul tet ze tra di ci u li sim-

Re ri sa da ga lo bis pe da go ga dac vmu Sa ob.

Cem Tvis pro fe si a Si araf riT Se uS lia xe li Cems qa lo bas, pi ri qiT, uf ro met Za las

maZ lev da. yve la ze mniS vne lo va ni ki is aris, rom gver diT me gu le ba di di me go ba ri

me uR lis sa xiT; rom ara mi si mxar da We ra, ver Sev Zleb di oja xis pa ra le lu rad me ke-

Te bi na Ce mi say va re li saq me.

Zne lia da kon kre te ba, Tu ro go ria ide a lu ri qa li, mag ram qa li au ci leb lad un da

iyos re a li ze bu li. dedisaTvis Svi le bis aR zrda yve la ze mniS vne lo va nia, mag ram sa-

sur ve lia maT Tvis coc xa li ma ga li Ti iyo. sit yviT Se iZ le ba im de ni ver as wav lo, ram-

de nic saq miT da a na xo. qa le bi uf ro am ta ne bi, pro duq ti u le bi ari an, ana li zis me ti

una ri aqvT, Se uZ li aT la vi re ba. es sa u ku ne, mgo ni, qa lis sa u ku nea. vfiq rob, qa lebs

uf ro me ti Se uZ li aT, ax lan de li ma ma ka ce bi ki co ta daT rgu nu le bi ari an. Se saZ loa

es ome bis bra lia. qar Tve li ma ma ka cis men ta li te tis Tvis ad vi li ar aris me o re plan-

ze yof na. axal gaz rda Ta o ba uk ve mi zan mi mar Tu lad ake Tebs yve la fers.

Ce mi yve la ze di di ti tu lia is, rom xu Ti Svi lis de da var. oja xis tra di ci ebs vag rZe-

leb. vcdi lob mo ma val Ta o bas swo ri mi mar Tu le ba miv ce. Cems xel Si ga mo i a ra 2000-ze

met ma bav Svma, zo gi er Tma sim Re ra pro fe si ad air Cia. maT So Ta rus Ta ve lis Te at ra lu-

ri uni ver si te tis dra mis fa kul tet ze tra di ci ul sim Re ra sa da ga lo bas vas wav li.

ai, es aris Ce mi bed ni e re ba. Za li an miy vars Ce mi saq me da vfiq rob, mo ma val Si ama ze uke-

Tes verc ga va ke Teb ve ra fers.

103

To be a Wo men

`qa li yo fa Si do mi nan tia

Ta vi si siZ li e ri Ta da fun qci iT.

xSi rad is uf ro in te leq tu a lu ri c

aa,

uf ro gax sni li, mag ram ka ce bi dR

em de

ar aRi a re ben amas~.

ru su dan oa ti _ xe lov ne baT mcdo ne,

`niu art ga le re a sa~ da

niu art ka fes~ di req to ri


12 wlis win ara sam Tav ro bo or ga ni za cia `NEW ART“-i da va fuZ ne. Cve ni saq mi a no ba Ta na-

med ro ve xe lov ne bis po pu la ri za ci a sa da gan vi Ta re ba zea ori en ti re bu li. wle bis gan-

mav lo ba Si vmu Sa obT sxvad asxva sa er Ta So ri so, re gi o na lur da ad gi lob riv pro eq teb-

ze, va ke TebT ga mo fe nebs sa qar Tve lo sa da uc xo eT Si. gvaqvs eleq tro nu li da na beW di

pub li ka ci e bi. Cvens ba za ze moq me debs sa xe lov ne bo da li te ra tu ru li sa xe los no e bi.

da va fuZ neT li te ra tu ru li kon kur si `alub lo ba“, ro mel sac yo vew li u rad va ta rebT.

pro fe si iT xe lov ne baT mcod ne da kri ti ko si var, Ce mi Zi ri Ta di saq mi a no ba ku ra to-

ru li praq ti kaa, sxva das xva ar tpro eq te bi sa da ga mo fe ne bis mow yo ba, xo lo Zi ri Ta di

mi mar Tu le ba – Ta na med ro ve me di a xe lov ne ba, ro mel Sic dRes dRe o biT qa le bi da ma-

ma ka ce bi Ta na ba ri ra o de no biT ari an war mod ge nil ni. er Tgva ri ten den ci aa, rom qar-

Tve li ar tis te bis Tvis tra di ci ul-kla si ku ri ga naT le ba Zi ri Tad ba ziss war mo ad gens

da amav dro u lad bev ri maT ga ni swo red per for man sSi, in sta la ci a Si, fo tog ra fi a sa

da vi de o ar tSi mu Sa obs. am mi mar Tu le biT gen de ru li da pro fe si o na lu ri ba lan si

sak ma od pa ri te tu lia. ara er Ti sa in te re so Ta na med ro ve mxat va ri qa li mu Sa obs me di-

a ar tSi da war ma te biT mo na wi le obs sxvad sxva ga mo fe naSi sa qar Tve lo sa da uc xo eT Si.

104

gen de ru li prob le me bi, ra Tqma un da, ar se bobs, es Cve ni sam wu xa ro re a lo baa. qa li

yo fa Si do mi nan tia Ta vi si siZ li e ri Ta da fun qci iT. xSi rad is uf ro in te leq tu a lu-

ri caa, uf ro gax sni li, mag ram ka ce bi dRem de ar aRi a re ben amas.

er Tma Sve i ca ri el ma ar tis tma qal ma, fren sis bel sler ma, ro me lic sa qar Tve lo Si iyo

Ca mo su li, Tqva ase Ti ram: sa qar Tve lo Si bev rad uf ro sa in te re soa ur Ti er To ba qa-

leb Tan, vid re ma ma ka ceb Ta no. ro de sac es erT qar Tvel `tra di ci u lad aR zrdil“ ma-

ma kacs vuT xa ri, ga uk vir da, mag ram ro ca ar gu men te bi mo vuy va ne da gver di dan da va na xe

sa ku Ta ri Ta vi, mi si iner tu lo ba, fsev do ba qi a o ba, ara o bi eq tu ro ba da ara gul wrfe-

lo ba, da me Tan xma.

qa li dRes bev rad uf ro gax sni lia men ta lu rad. Ce mi uc xo e li me gob re bis yo fa Si

wyvi le bi Ta nab rad ina wi le ben yve la saq mes. Cven Si qa lis saq me da ka cis saq me ste re-

o ti pia, ro me lic gar Rve va dia. Zal ze ma Ri zi a nebs mi mar Tva - `qa lo“. es aso ci a ci u rad

ma go nebs cno bil ga mo naT qvams sab Wo Ta fil mi dan `sa ba ka drug Ce lo ve ka“.

umec re ba da ga u naT leb lo ba, ga nur Cev lad sqe si sa, aris ada mi a nis in te leq tis Zi ri Ta-

di da mniS vne lo va ni prob le ma. dRes har mo nia da kar gu lia. ro ca ma ma ka ci qals scems

pa tivs da qal sac Se nar Cu ne bu li aqvs Rir se ba, gvyavs ori mo de ra to ri. qa li sa da

ma ma ka cis ur Ti er To bis kar gi ilus tra ci aa cek va. cek viT ur Ti er To bas swav lob. ma ga-

li Tad, tan go ab so lu tu rad de mok ra ti u li cek vaa gen de ru li Tval saz ri siT, par tni-

o re bi Rir se bi Ta da ur Ti er Tpa ti vis ce miT ari an gan msWva lul ni er Tma ne Tis mi marT.

Ta vis dro ze tan go me Za ve bis cek va iyo, mag ram ax la eli tu rad iq ca. es aris cek va,

ro me lic un da icek vo mxo lod. cud to nad iT vle ba is, rom qa li da ma ma ka ci, rom leb-

mac er Tad icek ves tan go, er Tad ga vid nen klu bi dan. es er Tgva ri in spi ra ci aa.

pros ti tu ci is le ga li za ci is mom xre var. me Za ve bi saT vis es pro fe si aa, ma ga li Tad, ho-

lan di a Si. bevr maT gans mos wons ki dec es saq mi a no ba da sa ku Ta ri sur vi liT, ab so lu-

tu rad Seg ne bu lad ir Cevs mas. ami to mac es uf le ba maT un da Se u nar Cun deT. es aris

ma ra di u li pro fe sia, ka ce bic ari an pros ti tu te bi. Tu pros ti tu cia le ga li ze bu li

iq ne ba, ada mi a ni da cu li iq ne ba.

arc ara jan sa Ri ra di ka liz mi sa da fa na tiz mis mom xre var. amas wi naT ba qo Si Ca tar da

qal Ta sa er Ta So ri so ga mo fe na da art fo ru mi To Be a Wo men. mas Si mec mi vi Re mo na wi le-

ba, ro gorc ku ra tor ma. war vad gi ne pro eq ti `Ce mi ko le ga“, ro mel Sic eq vsma qar Tvel-

ma mxat var ma qal ma mi i Ro mo na wi le o ba. spe ci a lur kon fe ren ci a ze erT-er Tma nor ve-

gi el ma mxat var ma war mo ad gi na ar qi teq tu ru li pro eq ti – sax li mar to xe la de de bi sa

da ma Ti va JiS vi lis Tvis. mi u xe da vad ide i sa da fun qci o na lu ro bis kon cep tu a lu ri

ga daw yve ti sa, na mu Se var ma, co ta ar iyos, sar kas tu li grZno be bi ga mo iw via Cem Si, rad-

ga nac, faq tob ri vad, mi si pro eq ti fro i dis tu li pan si o na tis STa beW di le bas to veb da

oi di po sis kom pleq siT Sep yro bi li de de bi saT vis, gan msWva lu li iyo izo li re bi sa da

mo zar dis sak mao do zis uzur pi re bis su liT. zog jer mgo nia, da sav leT Si im de nad me-

qa ni ku re bi gax dnen, rom fa na tiz mSi ga da var dnen. iu mo ris grZno bac ki da kar ges. Ce mi

az riT, yo ve li `iz mi“ bo los Ca ke til ra di ka liz mad gar da iq mne ba da Ta vis or ga nul

sub stan ci as kar gavs, maT So ris – fe mi niz mic.

105

seq su a lu ri aR zrda-ga naT le ba au ci le be lia. ram de ni me wlis win bun ti ga mo iw via ga-

mom cem lo ba ̀ di o ge nes“ bro Su ram seq su a lu ri aR zrdis Se sa xeb. sa zo ga do e ba ar aR moC-

nda mzad. ara da, ada mi an ma un da ico des Ta vi si sxe u li. ro de sac igi araa in for mi re-

bu li sa ku Ta ri sxe u lis Se sa xeb, fsi qo ti pi aras wo rad ya lib de ba.

re li gi u ri sa kiT xe bic prob le ma tu ria bev ri mi mar Tu le biT. es Zal ze in ti mu ri sa kiT-

xia. re li gia ar un da iq ces in sti tu ci o na lu ri ze wo lis, Za la do bis ia ra Rad. xSi rad

sar wmu no eb ri vi in sti tu cia (da ar aqvs mniS vne lo ba ro me li) Sors dgas rwme ni sa gan.

re li gia am eta pis Tvis sa baz ro-sa vaW ro faq to rad ga xa des Cven Ta nac. aTe is ti ada-

mi a ni, ro me lic Cve u leb ri vi ke Til sin di si e ri mo qa la qea, ara nak leb icavs mo ra lur

ka te go ri ebs, al tru is tic aris da qvel moq me dic, riT aris cu di? mor wmu ne ada mi a ni

var, mag ram ri tu a lu ri ara, Rmer TTan mi sas vle li gza yve lam Ta vad un da Se ar Ci os.

ada mi a ni Ta vi su fa lia am ar Ce van Si.

Cem Tvis de da mi wa ze uze na e si mar Tvis sa Su a le ba ka no nia, ro me lic yve la fers un da

are gu li reb des. re li gia Zal ze mniS vne lo va nia eris Tvi sac da be ris Tvi sac, mag ram is

su bi eq tu ri faq to ria. ka no ni WeS ma ri te bas un da efuZ ne bo des, WeS ma ri te ba ki er Tia,

Tu si mar Tle da WeS ma ri te ba er Ti ada mi a nis mxa re zea, is um rav le so baa.

Ce mi TviT mi za ni ar aris gam did re ba da arc qvel moq me de baa Zi ri Ta di ar si. mu Sa o ba

Ce mi su bi eq tu ri sur vi lia da di di azar tic, azar ti imi sa, rom saq me, ro mel sac va ke-

Teb, mud mi vad iyos da vi Tar de bo des.

qvel moq me de ba im de nad Cve u leb ri via, rom arc vfiq rob mas ze – va ke Teb im dens, ram-

de nis ga ke Te bac Se miZ lia. Cven Tan qvel moq me de bis kul tu ra ga nu vi Ta re be lia. sis te ma

ar aris, fu li ar aris. Tu Sen ji be Si gi devs bo lo 50 TeT ri da is maT xo vars mi e ci,

ara mgo nia, rom kar gad mo i qe ci. si Ra ri bis ba lan si amiT ver ga mo as wo re, sam ya ro Si ga-

Wir ve bu li ada mi a ni ima ve ra o de no biT dar Ca. eTi ku ri Tav gan wir va ki uk ve si ma ma ci sa

da did su lov ne bis sa kiT xia.

vin icis, ra sWir de ba ada mi ans da ro gor un da da ex ma ro mas re a lu rad?

106

qa li ojax Si mSvi do bis

ga ran tia

`qa li, ro mel mac icis Ta vi si

ro li sa zo ga do e ba Si, sa ku Tar

ojax Si mSvi do bis ga ran tia~.

le la ra zi kaS vi li _ Jur na lis ti,

va Ja-fSa ve las saxl-mu ze u mis

di req to ri


uk ve me oT xe we lia, rac va Jas saxl-mu ze u mis di req to rad vmu Sa ob Car gal Si. vfiq rob,

me da vu de sa fuZ ve li imas, rom am dRe sas wa ul ze ara mxo lod va Jas vix se nebT, ara med

mi si Ta na med ro ve yo fis su ra Teb sa da ri tu a leb sac va coc xlebT xol me. yo vel Tvis

vcdi lob, ra Rac axa li Se vi ta no va Ja o bis dRe sas wa ul Si, es aris lu dis mo du Re bis,

do Ris, mi zan Si sro lis, qar Tu li Wi da o bis tra di cia, is, rac va Jas Tna med ro ve cxov-

re ba Si xde bo da. es Za li an mom ge bi a ni gax da, Se uy var da xalxs da rac dro ga dis, miT

uf ro me ti tu ris ti, va Jas me ti Tay va nis mce me li da sa na xa o bis moy va ru li da dis am

Ro nis Zi e beb ze. Ta vis mxriv es Ro nis Zi e be bi em sa xu re ba imas, rom xal xSi gav rcel des

sur vi li ga re mos si la ma zis Sec no bi sa, ra Ta rac Se iZ le ba me ti stu ma ri mo vi zi doT

mu ze um Si, rac mi si in fras truq tu ris gan vi Ta re bi saT vis Zal ze mniS vne lo va nia.

vcdi lobT, Se mec ne bi Ti kuT xiT gav zar doT da gan va vi Ta roT saq mi a no ba mi u xe da vad

imi sa, rom Za li an rTu li pe ri o dia sa qar Tve lo Si. mu Sa o ba Si mex ma re ba Ce mi Zma, za za

ra zi kaS vi li, ro me lic erT-er Ti Zli e ri sam Se neb lo kom pa ni is pre zi den tia da, praq-

ti ku lad, saq vel moq me do saq mi a no bi dan daw ye bu li, fil me bis ga da Re biT das ru le bu li,

yve la fers mi si mxar da We ri Ta da dax ma re biT va ke Teb. Ce mi mxriv, Ce mi Zmis kom pa ni as

107

kon sul ta ci as vu wev sa zo ga do eb riv ur Ti er To beb Si, es Ce mi saq mi a no bis ki dev er Ti

mxa rea.

saxl-mu ze u mis di req to ris saq mi a no bas Tan da kav Si re bu li sxva das xva sa xis Ro nis Zi e-

be bis or ga ni ze bis gar da vmu Sa ob va Jas axal ga mo ce meb sa da uc xo e no van Tar gma neb ze.

mi maC nia, rom qar Tve li eris ni Wi sa da po ten ci a lis meS ve o biT un da gav WraT fan ja ra

da ev ro pam da mTel ma ka cob ri o bam ga i gos Cve ni ide a le bis, Se moq me de bis Se sa xeb, qar-

Tve li eri Ta vis fun qci i Ta da mas Sta be biT ka cob ri o bis sa kuT re baa da va Jac, ra Tqma

un da, erT-er Ti maT ga nia. 1961 wlis Sem deg, ro de sac va Ja-fSa ve la mSvi do bis msof lio

sab Wom aRi a ra, ro gorc msof lio mniS vne lo bis Se moq me di, sa qar Tve lo Si iZu le bu le-

bi gax dnen far To mas Sta biT aRe niS naT va Ja-fSa ve las asi wlis Ta vi da mas Sem deg dam-

kvid rda di di sa xal xo dRe sas wa u li ,,va Ja o ba". va Ja sad mi qar Tve li eris siy va ru li am

erT dRes, va Ja o ba ze iy ris xol me Tavs va Jas so fel Car gal Si, sa dac mas ix se ne ben da

bev ri Ro nis Zi e bac tar de ba.

Cems saq mi a no ba Si gen de ru li prob le me bis wi na Se ara so des dav mdgar var, mag ram Tu

Ca vuk vir de biT, xde ba ise, rom so ci a lu ri fun qci is Tval saz ri siT, qa li ma ma kac ze

uf ro me tad datvirTulia. Cemi cxovrebis magaliTze mogaxsenebT: ro ca Cems me uR les

an cod na ara aqvs sak ma ri si an si zar ma cis ga mo ra Ra cis mog va re ba ar un da, amis ga-

mo kon fliqts ar vqmni da vag va reb yo vel Tvis me – ne bis mi e ri sa xis sa yo fac xov re bo

prob le ma iq ne ba es Tu fi nan su ri. zog jer Ce mi aq ti u ro bi sa da pro fe si is ga mo uf ro

me ti Se mo sa va li maqvs da Tu aris gen de ru li ba lan si dar Rve u li, dar Rve u lia Cems

sa sar geb lod. bev ri mi na xavs ase Ti oja xi, uf ro – sof leb Si. mag ram ma inc mgo nia, rom

sa qar Tve lo Si nak le bad dgas gen de ru li prob le ma.

sa qar Tve los par la men tSi qa li ara mxo lod gen de ru li Ta nas wo ro bis, ara med fun-

qci u ri Tval saz ri si Tac ar aris war mod ge ni li ise, ro gorc un da iyos. ax la Za li an

co ta qa lia iq. ro gorc aR vniS ne, sa qar Tve lo Si gen de ru li Ta nas wo ro ba Tu ir Rve va,

xSi rad – qa lis sa sar geb lod. qals uf ro me ti fun qcia aqvs, zog jer ojax Si Se mom ta ni-

caa. am fon ze, ro de sac gaz rdi lia qa lis fun qcia, qa lis wo na, mi si war mo mad gen lo bac

gaz rdi li un da iyos par la men tSi. qals Se uZ lia Sec va los ki dec si tu a cia, ro de sac

Za li an kri ti ku li si tu a ci e bi da mwva ve de ba te bia. aseT Sem Txve va Si qa li gan sa kuT-

re bu lad ga wo nas wo re bu lia. qar Tu li tra di ci ac ise Tia, rom man dils Se ri ge bis fun-

qcia aqvs da igi au ci leb lad Se uw yobs xels da pi ris pi re bu li mxa re e bis po zi ci e bis

da ax lo e bas. par la men tSi nam dvi lad dar Rve u lia ba lan si, Se iZ le ba es ar xde ba Seg-

ne bu lad, ub ra lod, es xde ba pro ce du ru lad, Se iZ le ba qa le bi nak le bad aq ti u ro ben...

mag ram es ga mos wo re ba dia da ga mos wor de ba ki dec.

ide a lur qals mxo lod Ta vi si fun qci e bi, maT So ris, so ci a lu ric, un da hqon des. Zi ri-

Ta dad da ka ve bu li un da iyos Svi le bis aR zrdiT, ma Ti yve la na bi jis (kar gi ga ge biT)

ga kon tro le biT, dar Ce nil dros so ci a lur-kul tu rul aq ti vo beb Si un da Ca er Tos da

Se sa ba mi si wvli li Se i ta nos. ase Tia, Ce mi az riT, ide a lu ri qa lis ti pi. qa li, ro mel-

mac icis Ta vi si ro li sa zo ga do e ba Si, Ta vis ojax Si mSvi do bis, sta bi lu ro bis ga rants

war mo ad gens, mi si fun qci aa Svi le bis aR zrda, ojax Si sim Svi dis Se nar Cu ne ba da mi si

mof rTxi le ba.

108

jer je ro biT ver vit yvi, rom ra mes mi vaR wie, mag ram yve la ze sa oc ne bo saq mi a no ba

Cem Tvis is iq ne ba, rom eko no mi ku rad mo me ces sa Su a le ba, mci re diT ma inc vem sa xu ro

va Jas ide a lebs, ga mov ce mi si wig ne bi, gavmarTo Ro nis Zi e be bi, ra Ta mTels msof li os

ga vac no va Ja. min da mTe li Ce mi sax sre bi mo vax ma ro imas, rom am ge ni a lur ada mi ans, mis

ge ni a lur az rebs ga vux sna gza msof li o Si. amis Sem deg Cav Tvli, rom ra Ra cis ga ke Te ba

Sev Ze li. msof li o Si Za li an bev rma icis, rom ham le ti Seq spi ris na war mo e bis gmi ria.

xo lo va Ja–fSa ve las ar cer Ti gmi ri arc Rir se biT, arc sin di siT, arc az re biT ar Ca-

mo u var de ba ham lets da vfiq rob, rom Tu msof lio maT ga ic nobs, Zal ze Se iy va rebs.

sul ma le va Jas fran gu le no va ni Tar gma ni ga mo va.

qa lis Sro ma ara mxo lod sa qar Tve lo Si, ara med bevr qve ya na Si Za li an xSi rad da u fa-

se be lia. bi o lo gi u rad qals ma ma kac ze uf ro me ti ener gia aqvs. im saq mis gaZ Ro la, ra-

sac qa li uZ Rve ba, bevr ma ma kacs uWirs. Za li an kar gia, rom gax Sir da ise Ti pro eq te bi,

ro me lic saq mi a ni qa lis ro lis, mi si si la ma zis war mo Ce nas uw yobs xels. vfiq rob, rom

ise Ti sa xis fil me bi, ga da ce me bi Tu pro eq te bi, sa dac xde ba qa le bis, ma Ti ro lis, ma Ti

bu ne bis si la ma zis war mo Ce na, di di sti mu lia Ti To e u li qa lis Tvis. Ce mi az riT, am gva-

ri wig nis Seq mnis idea araC ve u leb ri via da mas war ma te ba ga ran ti re bu li aqvs.

109

gogo, romelic qviSiT

xatavs

,,vfiq rob, ada mi a ni uf ro ji u tad

un da mi i wev des da sa xu li miz ni sa k

en da

ro ca mi u ax lov de ba, ar un da Se S

in des,

ukan da xe vas ara vis vur Cev".

na na re va ziS vi li _ mxat va ri


bav Svo bi dan vxa tav di fan qriT, pas tiT, tu SiT – yve laf riT, ri Tac ki Se iZ le bo da

xat va. mom won da mi qe lan je lo Tavisi Zli e ri fi gu re bis ga mo. mec ada mi a nis fi gu ris

xat va uf ro miy vars, vid re pe i za Jis. mi maC nia, rom qa li la ma zi qmni le baa. bav Svo bis

na xa teb Si isi ni uf ro zRap ris gmi re bi iy vnen, mi ni a tu ru le bi da yva vi le bi dan Cnde-

bod nen. Sem deg Si ma T Zli e ri for me bi, pro tes tis ga mom xat ve li, ra Rac uar yo fiT Tan

sab rZo lod Sem za de bu li, mkac ri ga mo met yve le ba Se i Zi nes.

pa ta ra vi ya vi, fet vi aS vi lis ga mo fe na ze rom mov xvdi, co ta Sem Sur da, gav Sri, zog na-

xat ze vi xi le ar se be bi Ce mi fan ta zi i dan.

vswav lob di ma ri o ne te bi sa da gri mis ga ke Te bas. is pe ri o di Te at reb Si, sag ri mi o ro eb-

Si, xe lo van Ta ga re moc va Si ga va ta re. dRes es sa zo ga do e ba Za li an mak lia.

pa ta ra rom Se me Zi na, swav lis Sew yve ta mo mix da. al baT qa li ro ca de da gax de ba, es ki

mis Tvis mniS vne lo va ni mi si aa, say va rel saq mi a no ba ze uars uf ro io lad am bobs, vid re

ma ma ka ci. vfiq rob, xe lo va ni ma ma ka ci Ta vis say va rel saq mes oja xis ga mo ar daT mobs.

110

cno bil mxat vrebs xom hyav daT co le bi, say va re li qa le bi, mag ram pir vel rig Si isi ni

mxat vre bi iy vnen. amas win ve ra vin da ve ra fe ri ud ge bo da.

ram de ni me wlis Sem deg swvla ga vag rZe le xe lov ne bis in sti tut Si, ax la mxat var-de-

ko ra to ri var, Tum ca min do da mo qan da ke an res tav ra to ri gav mxda ri ya vi. ra ki bavSvs

mar to vzrdi di, dro ar mqon da mes wav la yve la fe ri, rac min do da. mxat var ma ma ma mac,

ro me lic Cven Tan ar cxov rob da, ga mo mic xa da, rom qan da ke ba qa lis Tvis Se sa fe ri si

pro fe sia ar iyo da ama ze dro is xar jvas az ri ar hqon da. Cem ze Za li an moq me debs

sxvi si az ri – kar gic da cu dic, aman da mab rko la. ax la vfiq rob, rom am sa u ku ni saT vis

sak ma ri si Tavda je re bu lo ba ar maqvs.

say va re li saq mis ke Te ba Cem Tvis Zvi ri si a mov ne ba aR moC nda. sas wra fod sam sa xu ri mWir-

de bo da, rom yo ve li Tvis bo los ga ran ti re bu li anaz Ra u re ba mi me Ro. Ce mi pa ta ra bi Wi

ver mo ic di da. er Ti, rac Se meZ lo, is iyo, rom sa dac mov xvde bo di, yvel gan yve la fers

Se moq me de bi Tad vud ge bo di, va for meb di. did yu rad Re bas vaq cev di vi zu a lur mxa res.

erT-erT aseT mo rig mci re anaz Ra u re bad sam sa xur Si fe rad qvi Sas, sxva das xva for mis

mi nebs da ga sa for me bel ma sa las ga da ve ya re, ri si da niS nu le bac arc myid vel ma da arc

gam yid vel ma zus tad ar ico da, mec ar vi co di, mag ram da vak vir di, eq spe ri men te bi Ca-

va ta re da bev ri sa in te re so ram ga mo mi vi da. aman mo wo ne ba da da ga o ce bac ga mo iw via

uf ro so bis mxri dan, ra sac yve la fe xis na bij ze vgrZnob di, mag ram qvi SiT xat va ma inc

ga vag rZe le, rad gan es uka nas kne li bev rad sa in te re so da mra val fe ro va ni iyo. Cem ma

na mu Sev reb ma Tay va nis mce me le bi Se i Zi na. bevr kom pli ments vi Reb di sru li ad uc xo

ada mi a ne bi sa gan da es iyo Ce mi jil do. gan sa kuT re biT mi xa ro da, Tu es ada mi a ne bi xe-

lov ne bis sfe ro dan iy vnen da ase Ti bev ri iyo: mxat vre bi, mu si ko se bi, msa xi o be bi. me

maT yve las vic nob di da pa tivs vcem di. mar Ta lia, Ce mi sa xe li da gva ri ar ici an, mag-

ram maT sax leb Si er Ti Ta vi su fa li kuT xe xom Se av so Cem ma na mu Se var ma da ro ca vin me

Se am Cnevs, da in te res de ba: qvi SiT aris na xa ti? isi ni et yvi an: xo, iq er Ti go go iyo, qvi-

SiT xa tav dao. amis ga fiq re ba ze uc na u ri grZno ba da sa xe ze arc ise io lad ga mo sac no bi

Ri mi li miC nde ba, amas war ma te bas ver vu wo deb.

Ce mi ki dev er Ti oc ne ba mog za u ro baa. ime di maqvs, gan va xor ci e leb, Tu Za las mo vik reb

da op ti miz miT da vi mux te bi.

vfiq rob, ada mi a ni uf ro ji u tad un da mi i wev des da sa xu li miz ni sa ken da ro ca mi u ax-

lov de ba, ar un da Se Sin des. ukan da xe vas ara vis vur Cev.

111

mu si ka sa yo vel Tao enaa

`pe da gogs Za li an di di Za la aqvs

,

ami tom yve la pi ro ba un da hqon de

s

Seq mni li da mxo lod ima ze fiq r

ob des,

bavSvs ra ga das ces~.

ia sa kan de li Ze _ mu si ko si,

So Ta rus Ta ve lis sa xe lo bis

sa xel mwi fo aka de mi u ri Te at ris

mu si ka lu ri gam for me be li,

sa pat ri ar qos te le vi zi is

mu si ka lu ri ga da ce me bis av to ri


Tbi lis Si da vi ba de. ma ma, kar lo sa kan de li Ze, Rvaw lmo si li msa xi o bia. Sar San rus Ta ve-

lis Te at ris win var skvla vi ga ux snes. de da, Jor Je ta ko ba xi Ze, fran gu li enis pe da go-

gi iyo. is Za li an uy var daT Ta vis mo wa fe ebs. sam wu xa rod, ad re gar da ic va la.

Tbi li sis sa xel mwi fo kon ser va to ri is for te pi a nos kla si ma na na do i jaS vi lis xel-

mZRva ne lo biT da vam Tav re 1981 wels. ma na na sul axal gaz rda iyo. dRes igi kon ser va-

to ri is req to ria da mis sa xels ukav Sir de ba Tbi li sis kon ser va to ri is aRor Zi ne ba

da ga nax le ba.

kon ser va to ri is dam Tav re bis Sem deg te le vi zi a Si da viw ye mu Sa o ba. Za li an ga mi mar Tla,

te le Te at rSi rom mov xvdi mu si ka lur gam for meb lad.

te le Te at ri mi xe il Tu ma niS vil ma da ar sa I ar xze. me re Te mur Cxe i Zem da ka xa ka xab-

riS vil ma ga ag rZe les es araC ve u leb ri vi saq me. bev ri kar gi te les peq tak li da id ga.

112

Za li an mom won da Ce mi sa mu Sao, Te at ri Cem Tvis uc xo ar iyo da swra fad avu Re al Ro

te les peq tak le bis mu si ka lur ga for me bas. pa ra le lu rad vmu Sa ob di te le ga da ce meb ze,

te le fil meb ze, mxat vru li fil me bic ga mi for me bia mu si ka lu rad.

1988 wels re Ji sor ma na na kvas xva Zem mi miw via rus Ta ve lis Te at rSi Ta vi si speq tak-

lis, `le on si da le nas’’ mu si ka lu rad ga sa for meb lad. es Ce mi pir ve li na mu Se va ri iyo

te le vi zi is ga reT da gar kve u li war ma te bac mo mi ta na. speq tak li imi Tac iyo mniS vne-

lo va ni rom, mas ze mu Sa o bis pro ces Si fex mZi med vi ya vi, me o re sap re mi e ro speq tak lis

dRes va Jic Se me Zi na.

udi de si si xa ru li gan vi ca de mi xe il Tu ma niS vil Tan mu Sa o bi sas speq tak lze `zaf xu-

lis Ra mis siz ma ri“. speq tak li ba ton mi Sa sa da mis msa xi o bebs TiT qmis mzad hqon daT,

mxo lod mu si ka ak lda; Tur me ram de ni me mu si kos ma sca da be di, mag ram ma Ti na mu Se va ri

re Ji so ris kon cef ci as ar em Txve o da. Cve ni Sex ved ra iR bli a ni ga mod ga. sak ma od mok le

xan Si amo vi ca ni ba to ni mi Sas Ca na fiq ri da Ce mi Ser Ce u li mu si ka, sa bed ni e rod, mo i wo-

na. a ra so des da ma viw yde ba `zaf xu lis Ra mis siz mris” pre mi e ra: ga To Si li ma yu re be li

ga yi nul dar baz Si Te at ris sas wa u lis gan gaT ba da ga bed ni er da. es nam dvi li dRe sas wa-

u li iyo! ba ton mi Sas Tan mu Sa o bam ga moc di le ba da gam be da o ba Sem Zi na. mas me re, mgo ni,

ar dar Ce ni la sa qar Tve lo Si Te at ri, sa dac ar mi mu Sa via. uk ve ram de ni me we lia maqvs

bed ni e re ba iseT did Se moq med Ta gver diT vi mu Sao, ro go re bic ari an ro bert stu rua

da gia yan Ce li.

fil mi sa Tu speq tak lis mu si ka lu ri ga for me bi sas mTa va ria amo ic no, ris Tvis sWir de-

ba av tors mu si ka: at mos fe ros Se saq mne lad, emo ci is ga saZ li e reb lad, kon tras tis Tvis,

da fa ru li az ris wa sa kiT xad Tu aq cen tis Tvis... bed ni e re baa, Sen Tvi Ton Tu wer, Tu

qmni mu si kas. er Ti te les peq tak lis Tvis mec dav we re sim Re ra `gan qrnen Jam ni oc ne bis“

(aka kis leq sze) da, sa bed ni e rod, go gi do li Zis Ses ru le biT Se vi da Ce mi me gob ris, ni no

Sa ra bi Zis te les peq tak lSi `msxver pli“, ro me lic man da viT kldi aS vi lis pi e sis mi xed-

viT dad ga. sim Re rebs ad rec vwer di, mag ram Ca we ri li co ta maqvs. ga sa for meb lad Zi ri-

Ta dad sxva das xva av to re bis mu si kas vi ye neb da maT wi na Se Tavs mdab lad vxri. ro de sac

ama Tu im speq tak lis an te le ga da ce mis Tvis mu si ka lur ma sa las swo rad mi vag neb, udi-

de si mad li e re bis grZno biT vim sWva le bi kom po zi to re bi sa Tu Sem sru leb lis mi marT.

Cem Tvis cxov re ba Si yve la ze di di miR we va oja xis Seq mnaa. myavs me uR le irak li ge laS-

vi li da va Ji aka ki. kar gi iq ne bo da, me ti Svi li myo lo da, mag ram, mad lo ba RmerTs, rom

de da var da de daS vi lo bis grZno bis gan cdis ga re Se ar dam to va ufal ma. im pe ri od Si,

ro ca bav Svi Se me Zi na, Ce mi pro fe si u li ni Sa uk ve na pov ni mqon da. 3 we li dek re tul

Sve bu le ba Si vi ya vi da es dro mSvi dad da vuT me Ce mi Svi lis aR zrdas. me re Se da re biT

uf ro rTu li pe ri o di dad ga, ma te ri a lu ri ga Wir ve bac ga mo vi a reT. sa Ta ma So eb sac ki

Ta vad vqmni di bav Svis Tvis, ta ni sa mos sac vqsov di. erT oTax Si vcxov rob diT sa mi ve.

iZu le bu li gav xdi ro i a lic ga me yi da – ase Ti ra Ra ceebic mox da Cems cxov re ba Si. mag ram

Cven sul vSro mob diT da Cve ni Svi li xe dav da amas. Cve ni ga sam rje lo dan au ci leb lad

ra i me sa Ta ma Sos an mis Tvis sa in te re so wigns Se vu Zen diT xol me. max sovs, sul ve ub ne-

bo di, rom ase Ti sa si a mov noa sa ku Ta ri Sro mis Se de gi. min do da Cems Svils scod no da

113

Sro mis fa si da Cems sam sa xurs isev mi si aR zrdis Tvis vi ye neb di. al baT bev ri de da fiq-

robs ase.

dRes axal gaz rda de debs ara aqvT xan grZli vi dek re tu li Sve bu le ba da ma Ti um rav-

le so ba iZu le bu lia Zi Za aiy va nos da mas mi an dos Ta vi si Svi lis aR zrda. de dac da

Svi lic bevr si xa ruls ak lde ba amis ga mo. swo red 3 wlam de ya lib de ba bav Svis Zi ri-

Ta di pi rov nu li Tvi se be bi da yve la ze ad vi lia ma Sin da uk vir de da swo rad mi mar To

bav Svis mid rek le be bi.

mi maC nia, rom is bed ni e re ba, ra sac hqvia Svi le bis aR zrda, yve la qal ma un da ga ni ca-

dos. dek re tu li Sve bu le ba au ci le be lia: de da wyna rad un da iyos, rom Svi li ga zar-

dos, ama Si devs Svi lis mo ma va li bed ni e re ba.

mu si ka lu ri ga for me bis pa ra le lu rad, sa pat ri ar qos te le vi zi is wya lo biT, kla si ku-

ri mu si kis qar Tve li Sem sru leb le bis po pu la ri za ci as ve we vi. ga da ce ma Si `Cven vuk-

ravT kla si kas“ mxo lod mos wav le e bi mo na wi le o ben. gvin da bav Sveb ma Tvi Ton da i na xon

Ta vi an Ti di di Sro mis Se de gi. Cven ve ZebT ni Wi er bav Svebs, Cve ni ka ri yve la saT vis

Ri aa.

mu si ka lu ri ena sa yo vel Tao, uni ver sa lu ri enaa. mu si ka yve la saT vis ga sa ge bia, mas

Tar gmna ar sWir de ba. Cve ni mu si ko si bav Sve bi saz Rvrebs ga re Tac did war ma te bebs aR-

we ven, amas da nax va da aR niS vna un da.

oja xi Tu sus tia, ma Sin sko las eni We ba di di ro li. yve la pro fe si a ze win pe da go gis

pro fe si as va ye neb, ami tom mas un da hqon des yve la fe ri, ra Ta mTe li cod na da siy va ru-

li ga das ces bavSvs. uz run vel yo fi li un da iyos... mSvi dad, uSur ve lad da moT mi ne biT

aR zar dos sxvi si Svi le bi, siy va ru liT ga we u li Sro ma ar ikar ge ba.

de das mos wav le e bi ax lac, ro ca igi di di xa nia coc xa li aRar aris, ik ri be bi an mis

da ba de bis dRe ze Cven Tan. pe da gogs Za li an di di Za la aqvs, Tu is nam dvi lad mo wo de-

bu lia si ke Tis sa ke Teb lad.

114

loc vis fe ri

`si coc xle mud mi via, mxo lod

sxva das xva for miT ar se bobs~.

za i ra sam xa ra Ze _ enaT mcod ne,

es pa nu ri enis spe ci a lis ti,

li te ra to ri, mwe ra li. 1961 wli dan

cxov robs da moR va we obs ru mi neT Si.


bav Svo ba Si zaf xu lo biT xa ra ga u lis ra i on Si dav di o di. araC ve u leb ri vi be bi e bi myav da.

sof lad Za li an kar gi iyo, bu ne bas vuf rTxil de bo di, miy var da xe e bi. bu qa res tSic maqvs

sa mi xe, ve sub re bi xol me. Tbi lis Si, vo ron cov ze, mo de le bis sax lis win mag no lia id ga,

Za li an miy var da. ma sac ve sa ub re bo di xol me. moT xro be bic ki maqvs da we ri li amis Se sa-

xeb. Cem Tvis sik vdi li ar ar se bobs, ar se bobs mxo lod gar dac va le ba da dar wmu ne bu li

var, rom iqiT uke Te sia. ax la, ro ca vu ax lov de bi am zRvars, Za li an bevrs vkiT xu lob

da vswav lob si coc xle ze. si coc xle mud mi via, mxo lod sxva das xva for miT ar se bobs.

1959 wels ru mi neT Si sa mog za u rod ga mag zav nes. ad gil ze Cvens jgufs gi di dax vda,

aleq san dru cal ciu. ori dRis gan mav lo ba Si gvi mas pin Zla. pir ve li da nax vis Ta na ve

Seg viy var da er Tma ne Ti. Sem deg ori we li mi wer-mo we ra gvqon da. iyo gan cde bi, mtkiv ne-

u li brZo la. Za li an Zne li iyo sa qar Tve lo dan gas vla, mag ram da mex mar nen, vi za mom ces

da ga ma ci les.

be bi a Ce mi, olin ka cic qiS vi li, ide a lu ri qa li iyo, Se sa niS na vi ada mi a ni, uaR re sad

mor wmu ne. man araC ve u leb ri vad ga zar da Ta vi si Svi le bi, araC ve u leb ri vi da mo ki de bu-

le ba hqon da maT da mi. mec bev ri ram mas wav la. ro de sac ru mi neT Si mi vem gzav re bo di,

yan wi da lia ae ro por tSi, da mi lo ca gza da miT xra, ru mi ne Ti qris ti a nu li qve ya naa da

ar ga gi Wir de bao, Se geZ los xal xis mos me na da me re ila pa ra keo. es rCeva uc xo qve ya na-

Si Zal ze da mex ma ra. ru mi ne Ti be diT sa qar Tve los hgavs.

115

ide a lu ri ma ma ka ci Ce mi me uR lea. mas rTu li xa si a Ti aqvs, mag ram qa li mis Tvis ara-

so des ber de ba. ro gorc aR mo sav le le bi - sa gan Zurs, ise uyu rebs qals, cdi lobs ar

aw ye ni nos da upat ro nos. mec ase mep yro ba. me ki Sev Ze li is, rom kar gi qar Tve li vyo-

fi li ya vi, es ma xa rebs.

vcdi lob di yve la fer Si we si e re ba da mec va. ojax Si ara so des ma viw yde ba, rom qa li var.

Ce mi me uR le mo si a ru le en cik lo pe di aa. ra Rac rom mWir de ba, ar aris sa Wi ro wa vi kiT-

xo an sad me mov Zeb no, vkiT xav Cems qmars da mi pa su xebs. mas mec vuy var var da sa qar Tve-

loc uy vars, Ce mi wig ne bi saT vis Se sa niS nav wi na sit yva o bebs wers xol me.

Svi le bi ar gvyavs, yve la fer Si bed ni e ri ar Se iZ le ba iyos ada mi a ni. qa lis Tvis Zal ze

mtkiv ne u lia is, rom ver ig rZnobs de do bas... Za li an miy vars bav Sve bi, am siy va ru lis

ga mo we ra da viw ye. mwe ral Ta kav Si ris wev ri gav xdi, ro gorc sa bav Svo mwe ra li. ax lac

vwer bav Sve bi saT vis, Tar gma ne bic maqvs, mag ram qar Tu lad Ce mi na war mo e be bi ar ga mo-

ce mu la. Cems Se moq me de bas sa qar Tve lo Si ar ic no ben.

er Ti wig ni sa qar Tve los pat ri arqs, uw min des sa da une ta ress, ilia me o res mi vuZ Rve ni.

`loc vis fe ri“, ase hqvia wigns da mas Si Tav moy ri lia moT xro be bi yva vi leb ze, qveb ze,

bu ne ba ze, rac Za li an uy vars pat ri arqs.

Cems Se moq me de ba Si ara fe ri gan sa ku Te bu li ar aris, we ra Ce mi Sve baa. ro de sac sam Sob-

los gan Sors xar, ra Rac kom pen sa cia un da gqon des, ase Tia Cem Tvis we ra. we ra Za li an

da mex ma ra da dRem de mex ma re ba.

vax tang We li Zis `qro ni ke bis“ mi xed viT ru mi nu lad sa qar Tve los is to ria vTar gmne

mok led. min do da sa in te re so yo fi li yo da ara mo saw ye ni. va Ja-fSa ve lac ga dav Tar gmne

ru mi nu lad. va Ja araC ve u leb ri vi mwe ra lia. va Jas wig ni la do gu di aS vi lis na xa te biT

ga va for meT. ru mi nu li Tar gma ni rom ga mo vi da, er Tma mwe ral ma da mi re ka da miT xra,

`Svlis nuk ris na am bo bi“ wa vi kiT xe da mTe li Ra me ar mZi ne bi ao.

qa li, upir ve le sad, kar gi de da un da iyos. de do bac pro fe si aa da qal ma es un da is wav-

los. am pro fe si a Si qals fuls ar ux di an. ru mi neT Si mra val Svi li a ni de debs Za li an

ex ma re ba sa xel mwi fo. ma ga li Tad bo Se bi, rom le bic ru mi neT Si cxov ro ben, spe ci a lu-

rad aCe nen Svi lebs da dax ma re be biT cxov ro ben. ru mi ne Ti di di qve ya naa, 21 mi li o ni

ada mi a ni cxov robs, mag ram ma inc mim di na re obs So ba do bis xel Sew yo ba da wa xa li se ba.

ma ma kacs ro ca xe dav, ma Sin ve xvde bi, mis gver diT ro go ri qa lia. Tu ma ma kacs gver-

dSi kar gi qa li hyavs, is bed ni e ria, da ba ni lia, suf Tad Cac mu lia. qa li mgrZno bi a rea,

mag ram mok led xe davs, ma ma ka ci yve la fer Si pir ve lia. qa li sa da ma ma ka cis na xa tic ki

gan sxvav de ba er Tma ne Ti sa gan, gan sxva ve bas ma Sin ve vgrZnob xol me.

ro ca Ca mov di var, ime reT Si, Cems so fel Si, qrol Si mi ve Su re bi, iq ek le si as va Se nebT.

mSe ne be lo bis daw ye bi sas Sev xvdi sof lis mo sax le o bas da vTxo ve, Tu vin mes ra i me

gaqvT sof lis ek le si i dan wa Re bu li da Se mo na xu li ojax Si, iq neb da ab ru noT-meT qi. me-

o re dRes mar Tlac vi Ra cam da ab ru na Zve li bib lia. is axal ek le si a Si da i debs bi nas.

116

ada mi a ni ga mud me biT un da swav lob des, mxo lod sko la an umaR le si sas wav le be li sak-

ma ri si ar aris. enas, mi Tu me tes, ga mud me biT swav lob. me da Cem ma me uR lem Teq vsme ti

we li mo van do meT ru mi nul-es pa nu ri leq si ko nis mom za de bas. Cve ni er Tob li vi moR va-

we o bis na yo fi es leq si ko nia, is Cve ni Svi lia, Cven ro ca aRar viq ne biT, is dar Ce ba.

117

ada mi a ni Tavs Tvi Ton ve

iq mnis

`ga nuw yvet liv vcdi lob `ga mov Zer

wo~

sa ku Ta ri Ta vis gan ise Ti qa li,

ro go ric min da rom vi yo~.

eka sa fa riS vi li _ mu si ko si.

jan suR ka xi Zis sa xe lo bis sim fo ni u ri

or kes tris me vi o li ne. mu si ka lu ri

aT wle dis mas wav le be li


Cems cxov re bas eta pe bad ar vyof, uf ro ki bes Se va da reb, av di var erT sa fe xurs da iq ve

me o rec iw ye ba, gvar de ba er Ti prob le ma da ga moC nde ba me o re. ga nuw yvet liv vcdi lob

,,ga mov Zer wo” Ce mi Ta vis gan ise Ti qa li, ro go ric min da rom vi yo. ra sac yve la ze prob-

le mu rad vix se neb bav Svo bi dan, vi o li no ze me ca di ne o baa. ax la vxvde bi, rom es prob le-

ma Ta vi se bu ri `pe da go gi kis“ bra li iyo: say va re li ada mi a ni, ma ma, mkac rad mo iT xov da

sa u ke Te so xa risxs, max sen de ba mi si er Ti fra za: `mir Cev nia ori or kes tri va me ca di no,

vid re Sen – er Ti“. dro Ta gan mav lo ba Si vi o li no Ce mi cxov re bis ga nuy rel Ta nam gzav-

rad iq ca, ga Wir ve bi sa Tu si xa ru lis me gob rad. aras dros so lis to ba ze ar mi fiq ria,

an sam blu ro baa Ce mi bu ne bi sa da pro fe si is ma xa si a Te be li da ami tom Ce mi ar Ce va niT

kma yo fi li var. 19 wli dan vmu Sa ob yvel gan, sa dac ki Se iZ le bo da Ce mi pro fe si iT me-

mu Sa va, or kes tre biT daw ye bu li da res tor ne biT dam Tav re bu li. 8 wlis gan mav lo ba Si

sa Ra mo o biT res to ran Si vuk rav di. iq mi veC vie Ce mi uf le be bis dac vas, rad gan sa qar-

Tve lo Si rTu li mi sa Re bi iyo res to ran Si mu si ko si qa li da amis ga mo xSi rad mi wev da

Ta vis dac va: `me aq vmu Sa ob da saf lir ta od ar mca lia, Ce mi Ses ru le biT sa si a mov no

at mos fe ro un da Se giq mnaT“. am pe ri od Si Cems cxov re ba Si mrav lad iyo da mam ci re be li

da Se u rac xmyo fe li mo men te bi, rad gan vid re aTi dan cxra mu si ko si qa li pro fe si is

118

pa ra le lu rad if lir ta vebs, asec iq ne ba. gvi an mi veC vie imas, rom yve la fe ri, ra sac va-

ke Teb, mxo lod sa si a mov no ar Se iZ le ba iyos, sa Wi ro caa, ra Ta pa su xis mge be li iyo Sens

Tav sa da ax lob leb ze. Cems ojaxs fi nan su ri mxar da We ra sWir de bo da. es pe ri o di did

ga moc di le ba sa da, ama ve dros, daR li lo bas Ta naa da kav Si re bu li da RmerTs vTxov,

rom aRa ra so des gan me or des, Tum ca, Tu dam Wir de ba, mzad var ga vi me o ro. ise ki, ra sac

ake Teb, la za Ti a nad un da ake To – qu Cas gvi Tu vi o li no ze uk rav... Cem ma pe da gog ma

Tam ri ko bu li am bev ri pro fe si u li da cxov re bi se u li ram mas wav la, ma ga li Tad, dro-

is Seg rZne ba, sa mu Sao dRis swo ri da geg mva mis gan vis wav le. dRes Za li an mi Wirs iseT

ka te go ri is ada mi a neb Tan ur Ti er To ba, ro mel Tac ara or ga ni ze bu li go ne ba aqvT – ver

vge bu lob maT naT qvams. Cems cxov re ba Si ada mi a ne bi did rols Ta ma So ben, myavs uf ro si

me gob re bi, rom leb mac di di wvli li Se i ta nes Cems Ca mo ya li be ba Si. ma Ti rCe va, siT bo

yo vel Tvis mex ma re ba. bav Svo bi dan vap ro tes teb Za la dob riv da mo ki de bu le bas – kar-

gi ur Ti er To ba mxo lod ke Til gan wyo bi Ta da Ta va zi a ni da mo ki de bu le bi Taa Se saZ le-

be li. sam wu xa rod, mu si ko si ma ma ka ce bis Zi ri Tad na wi li iner tu lia. Cems di ri Jors

ur Cev nia or kes trSi ka ce bi aiy va nos, mag ram ko leq tiv Si mis vlis dRi dan vib rZvi amis

wi na aR mdeg. vfiq rob, far dis miR ma Tu dav dge biT, Zne li mi sax ved ri iq ne ba, qa li uk-

ravs Tu ka ci. ra upi ra te so ba aqvT ma ma ka cebs?! or ga ni ze bu lo biT, moT mi ne biT, siZ-

li e ri Ta da ta lan tiT Ta na bar ni varT. sam wu xa roa, rom Cven jer ki dev pat ri ar qat Si

vcxov robT, Tum ca me mat ri ar qat sac ar vem xro bi, su lac ar min da vit vir To is, rac

ka cis sa ke Te be lia, mag ram wi na aR mde gi var imi sac, rom xSi rad kacs Ta vi si sqe sis ga-

mo me ti epa ti e ba. zog jer Cems qa lo bas Cem Tvis saq me Si xe li Se uS lia, ar gu men tad ki

is moh qon daT, rom qa li var, gav Txov de bi, Svi li me yo le ba, sa dek re to Sve bu le ba Si

ga val, me re bav Svi rom avad gax des, me xom un da dav jde Sin da az rad ara vis mos dis,

rom es ma mis mo va le o ba caa. Ce mi az riT, am sfe ro Si, ra mniS vne lo ba aqvs mu si ko si qa-

lia Tu ka ci, pro fe si u li prob le me bi ori ves er Tna i ri aqvT. ori ve sqess Ta nab rad

aqvs pa su xis mgeb lo bis prob le ma, ori ves er Tna i rad uWirs ga az re bu lad mu Sa o ba – sa-

qar Tve lo Si xom ada mi a nebs eza re baT pi rov nu lad gan vi Ta re ba, ga mo nak li sebs ar vgu-

lis xmob. oja xe bic emo ci i sa da vne bis sa fuZ vel ze iq mne ba, ami to ma caa gavrcelebuli

Za la do ba. Cem ir gvliv co taa oja xi, rom le bic prob le ma ze msje lo ben. oja xis Se mo-

sa vals rom ar sWir de bo des, qa lebs arc amu Sa veb dnen. bevr me go bars da u Civ lia, rom

ara ga Wir ve ba, isi ni co lebs sam sa xur Sic ar ga uS veb dnen. uy varT ka cebs upi ra te so bis

Seg rZne ba. swo red am gva ri mi ze zis ga mo das rul da Ce mi ur Ti er To ba say va rel kac Tan:

miT xra, rom Cem Tan ver iq ne ba, rad gan va kom pleq seb Ce mi upi ra te so biT.

zo gi erT qve ya na Si ka no ni are gu li rebs, rom po li ti ka Si ori ve sqe sis war mo mad ge ne-

li Ta nab rad iyos, rad gan ma ma ka ce bis si War be ag re si is wi na pi ro bas war moq mnis, xo-

lo qa le bi sas Ta vi si prob le me bi aqvs... Sors var po li ti kis gan, mag ram mom wons Ti na

xi da Se li. mi maC nia, rom qa le bi rom ar iy vnen, so ci a lu ri prog ra me bic ar iq ne bo da,

rad gan ka ce bi saT vis es me o re xa ris xo va ni prob le maa. qa le bi po li ti ka Si au ci leb lad

un da iy vnen – mo az rov ne, prog re su li, Zli e re bi da Ta vi si saq mis pro fe si o na le bi.

Cvens sa zo ga do e bas pir vel rig Si mo az rov ne ada mi a ne bi sWir de ba da mxo lod amis

Sem deg Seg viZ lia vi sa ub roT qa le bis kvo ti re bis sis te ma ze, Tum ca es ma ma ka ce bis did

wi na aR mde go bas ga mo iw vevs. Cve ni qvey nis Tvis yve la ze di di de fi ci ti ga naT le ba da

ga naT le bis sur vi lis ar qo naa.

119

sa ke Te be li ar un da

ga mo i li os

`qar Tvel msro lel Ta mec xre

di vi zi as Tan er Tad ga vi a re ur Tu l

e si

gza ma xin ja u ri dan ke nin gsber gam d

e,

ga mar jve ba ke nin gsber gSi vi ze i meT

~.

ta ti a na si ra Ze _ eqi mi pe di at ri,

omis ve te ra ni


Co xa ta u ris ra i on Si da vi ba de, so fel go ra be re Jo ul Si. sa me di ci no teq ni ku mi ozur-

geT Si da vam Tav re. ates ta tis aRe bac ver mo vas wa ri, omi da iw yo. ga moc xad da sa yo vel-

Tao mo bi li za cia da jar Si wa ve di.

me-9 sam To-msro lel di vi zi a Si mov xvdi, ro me lic ma xin ja ur Si id ga. kar pa te bis mi-

sad go meb Tan TiT qmis mTe li di vi zia ga nad gur da. vinc ga dav rCiT, kras no da ris me-9

mco cav Ta di vi zi as Se vu er TdiT. amis me re sul 48-e ar mi a Si vi ya viT. uk ra i nis pir vel,

me o re, me oT xe fron tze vib rZo diT, sul bo los ga mar jve ba ke nin gsber gSi vi ze i meT.

di liT, riJ raJ ze ga mo ve di, sad Rac miv di o di da ras vxe dav – yvi rod nen, omi dam Tav-

rdao... vin vis koc ni da da vin vis ulo cav da, aRarc max sovs...

omis dam Tav re bis Sem deg Tbi lis Si Ca mo ve di. oq tom be ri iyo, sa me di ci no ze Ca ba re ba

min do da. ga naT le bis mi nis trTan, kup ra vas Tan Se ve di. mker dze or de ne bi da med le bi

me ke Ta. ua ri miT xres, ax la dag vi a ne bu li ao. Cems me zob lad ru su lis mas wav le be li

ve ra Wi Wi na Ze cxov rob da. 45-sit yvi a ni de pe Sa da ma we ri na. er Ti sa kav Si ro ga naT le bis

sa mi nis tro Si gav gzav ne, me o re – sta li nis sa xel ze, kan ce la ri a Si.

120

dav brun di mSob li ur so fel Si... sa di le bis ke Te ba miy var da. er Txe lac vzi var da vWri

mwva nils, mo dis Ce mi da da me ub ne ba, Ca a la ge bar gi, Tbi lis Si mi di xa ro. sta li nis

brZa ne biT Ca vi ric xe sa me di ci no in sti tut Si. sta li nis aTi pi ra di mad lo ba, ro me lic

Cems pi rad saq me Si ido, in sti tu tis dam Tav re bis Sem deg ukan aRarc wa mo mi Ria, sad Rac

gaq ra.

omis dros uf ros med dad vmu Sa ob di sa o pe ra ci o Si. sa me di ci no in sti tuts rom vam-

Tav reb di, mos ko vi dan Ca mo sul ma sa xel mwi fo ko mi si is Tav mjdo ma rem Ce mi sa bu Te bi

na xa da Se mom Ta va za, mos kov Si wa mo di da Sen gan karg qi rurgs da va ye ne bo, mag ram ver

wa ve di, mSob le bi mo xu ce bu le bi myav da. qo bu leT Si ga ma na wi les, bav SvTa Zval-sax sris

tu ber ku lo zis sa na to ri um Si.

qo bu leT Si 1953 wels Ca ve di da or di na to rad vmu Sa ob di. bev ri da mZi me avad myo fi

bav Svi gvyav da, Zval-saxsarTa tu ber ku lo zu ri pa To lo gi e bi ma Sin Zal ze gav rce le bu-

li iyo. or di na to ro bis Sem deg gan yo fi le bis gam ged ga da miy va nes, me re mTa var eqi mad

dam niS nes. mZi me sa mu Sao mqon da. bav Sve bi xer xem lis pa To lo gi iT Ta ba Sir Si gvew va,

yve la fe ri ad gil ze xde bo da, pro ce du re bic, kve bac. sa mi-oT xi we li iw vnen xol me.

Cve ni Ta o bis eqi mebs Rrma cod na hqon daT. me o re msof lio om Si Cven Tan mu Sa ob dnen

pir ve li msof lio omis dro in de li fer Sle bi, rom le bic sof leb Si eqi me bad mu Sa ob-

dnen. ise Ti cod na da ga moc di le ba hqon daT, yve la fers maT ve kiT xe bo diT.

1956 wels gav Txov di, ori Svi li myavs. me uR le Za li an mex ma re bo da, xSi rad dam yve bo-

da ga mo Za xe beb ze.

sa na to ri um Si 45 we li vi mu Sa ve, dam sa xu re bu li eqi mis wo de ba mo me ni Wa, xal xTa me gob-

ro bis or de ni Ta da bev ri sxva med liT da ma jil do ves. pen si a Si rom ga ve di, ori STa-

beW di le bis wig ni wa mo vi Re sa na to ri u mi dan, sa dac mad li e ri pa ci en te bis Ca na we re bia.

es Ce mi cxov re bis na wi lia. ro gorc ta ta eqi mi, yve las vax so var. ax la sa na to ri u mi

da i xu ra da yve la fe ri ga nad gur da.

Ce mi cxov re bis yve la ze di di war ma te ba isaa, rom bev ri avad myo fi gan vkur ne. ax lac

mi re ka ven pa ci en te bi da ma Ti mSob le bi. ra i o nis xel mZRva ne lo ba did pa tivs mcem da.

ro gorc qals, wi na aR mde go ba ara so des Sem xved ria. 1982 wels, Ce mi mTa va ri eqi mo bis

dros, sa na to ri um Si yo fi li pa ci en te bi mo viw vie da dis pan se ri za cia Ca va ta re. oja xe-

biT mo vid nen. Ra me dar Cnen, sa di lic ga vu mar Te, Se sa niS na vi Ro nis Zi e ba ga mo vi da.

uk ve 86 wlis var. min do da ra Rac dam rCe no da cxov re ba Si. ami to mac xan daz mul qal Ta

aso ci a ci is Seq mna ga dav wyvi te. Cve ni aso ci a cia qo bu le Tis ra i on Si da fuZ nda. Za li an

kar gi xal xi Se mo vik ri be, axal gaz rde bic da xan daz mu le bic. er Tma neTs Wir-va rams ga-

vu zi a rebT. ma T cod na sa da ga moc di le ba ze dgas ax la qve ya na. axal gaz rde bis ga re Se

ver Sev ZlebT Cve ni miz ne bis gan xor ci e le bas. mo xu cebs zogs arc qma ri hyavs da arc

Svi li. er Tma Ta vi si saf la vis su ra Tic ga i ke Ta – mar to xe la var da Cems saf lav ze

vin iz ru neb so. 50 we li imu Sa va ada mi an ma da 50 la ri pen sia ra aris? Za li an min da

xan daz mul qal Ta so ci a lu ri dac vis cen tri Sev qmnaT, ro mel sac mar to xe la da um weo

xan daz mu li qal ba to ne bis dax ma re ba Se eZ le ba. mo xu ci saT vis yve la ze di di ube du re ba

121

mar to o ba, ur Ti er To bis nak le bo ba, Si Sia. mo xu cis moT xov ni le be bi Za li an mok rZa le-

bu lia: co ta o de ni yu rad Re ba, pro duq ti da wam le bi. wa ma li Za li an Zvi ria. ra i on Si

80 wels ga da ci le bu li 950 qa li aR vric xeT, aqe dan 90 wels ga da ci le bu li 118-ia.

er Ti 122 wli saa, su rie za qa ri a Ze, mTa Si cxov robs. aTi wlis Sem deg, Se saZ loa ase Ti

xan daz mu lebs ve Rar Sex vdeT – sak ve bi, ha e ri mo wam lu lia.

Cven Tan Ca mo su li iyo 90 wlis po lo ne li qal ba to ni, xan daz mul Ta aso ci a ci is Tav-

mjdo ma re. mis ma Se mar Te bam mom xib la. ev ro pa Si mo xu ce bu lebs mTav ro ba Za li an ex ma-

re ba da ma Ti uf le be bic uf ro da cu lia. vxe dav, ra dRe Si ari an xan daz mu li qa le bi

Cven Tan, xan daz mu lo bis Jams mwi ri pen si is anab rad dar Cen lebs mZi me pi ro be bi Se eq-

mnaT. omis ve te ra nebs ara vin yu rad Re bas ar gvaq cevs. er Txel de mon stra ci a ze sa u-

bars mov ka ri yu ri – ese ni omis mo na wi le e bi ari an?.. ro gor, ki dev coc xle bi ari a no?

gu li met ki na, vis ras vu Sa vebT, om Si yve la xom ar da i xo ce bo da?

Cvens ojax Si ase Ti tra di cia iyo – sa nam ma ma Sin ar mo vi do da, saW me lad ar dav sxde-

bo diT, de da sa u ke Te so naW rebs ma mas mi ar Tmev da xol me, is oja xis uf ro si iyo, Za li an

da fa se bu li. drom da po li ti kam ise mo i ta na, rom mo xu ce bis tra di ci u li pa ti vis ce ma

da i kar ga. Ce mi oc ne baa Cve ni qvey nis xan daz mu le bi saT vis dar Ce ni li cxov re ba iyos ara

si coc xlis da sas ru lis mo lo di ni, ara med srul fa so va ni cxov re bis mo ri gi, ka non zo-

mi e ri eta pi.

122

`me ar var eva~

`da vum tki ceT ki qa leb ma ka cebs,

rom uf ro mag re bi varT da

maT xe li Seg vi Sa les?! ar max sen

de ba

ise Ti Sem Txve va, rom meT qvas an

me fiq ros:

ra tom ar gviS ve ben ma ma ka ce bi win

?!~

ia su la be ri Ze _ po e ti, rus Ta vis

kul tu ris cen tris di req to ri

da ba de bis dRe _ 22 ag vis to

ga naT le biT pe di at ri var. xu Ti we li vi mu Sa ve eqi mad da miv xvdi, rom es ar iyo Ce mi

sa ke Te be li saq me. po e ti var, po e zi i saT vis Ta vi aras dros da mi ne be bia, me di ci nas dro-

ze Ca mov Sor di da Ce mi gza ga vag rZe le. vwer ,,ara geg mi u rad", leq si dan leq sam de Cems

qvec no bi er sa da cno bi er Si STa beW di le be bi grov de ba, Cnde ba im pul si da emo cia, ro-

me lic Se na xu li iyo `pa siv Si,“ Sem deg gad mo dis `aq tiv Si,“ anu leq sad gar da i sa xe ba. es

in di vi du a lu ri pro ce sia da for mu la – ̀ ro gor vwer“, ar ar se bobs: am qvey nad ram de ni

po e ti caa, leq sic im den na i rad ve iwe re ba, me tic: er Ti av to ris yve la leq sic ki sxva-

das xvag va rad iwe re ba. sa mi kre bu li maqvs ga mo ce mu li. bo lo wig nis sa Ta u ria `me ar

var eva“ da vi gu lis xme is, rom ar var kon kre tu li eva, To rem, sa bo loo jam Si, yve la

qa li evaa, mac du ne be li ar se ba da yve la ma inc ma ma ka cis nek nia. ama Si ara fe ria da mak ni-

ne be li. mar Ta lia, TiT qmis yve la dar gSi ma ma ka ci uf ro me ti Cans, vid re qa li, mag ram

er Ti ki da nam dvi le biT vi ci: saq me Si war ma te bu li ma ma ka ci, imis ga mo, rom ma ma ka cia,

uf ro war ma te bu li ver iq ne ba, vid re war ma te bu li qa li, iq ne ba es eqi mi, in Ji ne ri Tu

mZRo li... da, ma inc, ka ce bi me tad Ca nan. iq neb imi tom, rom qa lis Zi ri Ta di fun qcia did

dro sa da ener gi as mo iT xovs?!

me, pi ra dad, dRes ki dev rom myav des pa ta ra ga saz rde li, ra Tqma un da, Svi lis mov-

las var Cev di – uf ro sa si a mov no saq me qa lis Tvis ar aris. amas Zi Za ise ver ga a ke Tebs,

123

ro gorc de da. ka ri e ra Si qals qa lo ba nam dvi lad ar uS lis xels, mag ram de do ba – ki.

max sen de ba, rom ad re ul asak Si bi Wo ba min do da, bi Wu ri Ta ma Se bi da sa Ta ma So e bi mom-

won da, mag ram Svi le bis ga Ce nis Sem deg aRar mqo nia eg sur vi li, pi ri qiT, kar gia, rom

qa li var – de da da co li. xe lax la rom vCnde bo de, isev qa lo bas vi nat reb di.

cu dia, ro ca ojax Si ur Ti er To ba ar Sed ge ba, ar aris or mxri vi ga ce ma da mi Re ba. ai,

aseT dros Se iZ le ba, inat ros qal ma, ne ta vi ka cad dav ba de bu li ya vio, kac ma ki – pi ri-

qiT. Tu qals ar umar Tlebs da Za la do bis msxver plia, es uf ro kon kre tul prob le mad

mi maC nia, vid re zo gad, so ci a lur prob le mad. is, rom ro me li me qals ar ga u mar Tla,

mi si kon kre tu li, ada mi a nu ri sat ki va ria. Tu ki qals mos wons da si a mov nebs sa ku Ta ri

oja xis wev re bis mom sa xu re ba da say va re li ada mi a ne bi saT vis si a mov ne bis mi ni We ba, ra-

to maa es eq splu a ta cia?! ma Ral mTi a ni, su bal pu ri zo nis so fe li gvaqvs ra Wa Si da me iq

,,da Cag ru li", qa li ar mi na xavs. pi ri qiT, vfiq rob, rom dRes sa qar Tve lo Si ma ma ka cebs

uf ro uWirT. maT me ti prob le ma aqvT, vid re qa lebs, imi tom, rom ka cis erT-er Ti Zi-

ri Ta di fun qcia, daw ye bu li ada mi dan, sar Cos mo po ve baa. dRes fun qci is ga re Se yof na

uf ro me tad ka cis prob le ma aa da ka cis fsi qi kas Trgu navs. ma ma ka cis ag re si ac, Se saZ-

loa, aqe da naa da jaW vu ri re aq ci aa, ro de sac yo fi Ti prob le me bis gan daT rgu nu li

ma ma ka ci qal sac Trgu navs, Se de gad ki man ki er ojaxs vi RebT. qal sac da kac sac si coc-

xlis gag rZe le bis gan sxva ve bu li fun qci e bi aqvT, da nar Ce ni ab so lu tu rad er Tna i ria.

rus Tvel ma xom Tqva: ,,lek vi lo mi sa swo ria, Zu iyos, Tun da – xva dia“. Tu ma ga ri xar,

mi di, ga a ke Te Se ni saq me, me re ra, rom qa li xar – Tu ggo nia, rom un da iyo war ma te bu-

li po li ti ko si, ke Ti li ine be da iya vi, Tu mi gaC nia, rom un da iyo sxva po et ze ma ga ri

po e ti, ajo be mas da Tu ver sjob ni, es Se ni prob le maa. da vum tki ceT ki qa leb ma ka cebs,

rom uf ro mag re bi varT da maT xe li Seg vi Sa les?! ar max sen de ba ise Ti Sem Txve va, rom

meT qvas an me fiq ros: ra tom ar gviS ve ben ma ma ka ce bi win?!

mi maC nia, rom war ma te bu li ada mi a ni var. Ce mi udi de si war ma te ba Ce mi ori, Ta vi an Ti

asa ki saT vis Za li an war ma te bu li va JiS vi lia. Ce mi war ma te ba Ce mi leq se bia. min da ise

gaZ li er des sa qar Tve lo, rom Cems Svi leb sa da maT Svi leb sac ar da ud geT xor ci e li

saz rdos prob le ma, me ti dro da uT mon su li er saz rdos.

124

swav li sa da si ax lis

sur vi liT...

`mi maC nia, rom sa qar Tve lo Si

di di Se moq me de bi Ti ener gi aa da

vi sur veb di, es ener gia cxov re bis

yve la

sfe ro sa da yo vel dRi u ro ba Sic cno

bi e rad

iq nas ga mo ye ne bu li".

Ta Tia sxir tla Ze _ mxat va ri,

cxov robs da moR va we obs av stri a Si


sa qar Tve lo Si Ta vi ara so des cu dad ar mig rZvnia. swav li sa da si ax lis Se mec ne bis

sur vi lis ga mo wa mo ve di sam Sob lo dan. aTi we lia uc xo eT Si var, aqe dan cxra Tve –

in glis Si, ori we li ki ho lan di a Si vcxov rob di, mag ram Ce mi mTa va ri sac xov re be li

ad gi li ve naa.

pir ve lad ve na Si er Ti aw gar dac vlil av stri e li qal ba to nis ani ia nis xel Sew yo biT

aR mov Cndi. man mir Cia ve na Si wa mov su li ya vi. ve na Si aR mo sav le Ti da da sav le Ti er-

Tma neTs xvde ba da Sen, ro gorc qar Tve li, Tavs kar gad ig rZno bo. mar Tlac, ve na Cems

xa si aTs Se e sa ba me ba. qal ba to ni ani da mex ma ra ve nis sam xat vro aka de mi a Si Ta vi su fal

msme ne lad mov wyo bi li ya vi, iq rva Tve dav ya vi. Sem deg ki Tbi lis Si dav brun di da ia-

kob go ge baS vi lis sa xe lo bis sa xel mwi fo umaR le si pe da go gi u ri sas wav le be lis sax vi-

Ti xe lov ne bis fa kul tet ze gan vag rZe swav la, ro me lic 1999 wels da vam Tav re.

2008 wlis ag vis tos omam de xSi rad mi wev da sa qar Tve lo Si Ca mos vla, ko mer ci u li xa si-

a Tis sa te le vi zio kli pebs vi Reb di. sa mu Sao mqon da. Cem Tvis ide a lu ri iq ne bo da, rom

125

av stri a sa da sa qar Tve lo Si, anu ori ve qve ya na Si vcxov rob de. mag ram ba za, mir Cev nia, av-

stri a Si mqon des. ar min da ev ro pa Si Ta vi suf lad moZ ra o bis Se saZ leb lo ba dav kar go.

ve na Si me da Cem ma yo fil ma pe da gog ma bernd klin ger ma da va ar seT bi u ro, ro mel sac

hqvia SuK - SKHIRTLADZE und KLINGER (sxir tla Ze da klin ge ri) ori ve ni xe lov ne bi dan mov-

di varT, me di a Si vmu Sa obT. Cve ni sur vi lia ko mer ci u li da ara ko mer ci u li ga mo sax vis

for me bi da Si na ar se bi er Tma neTs Se vax ved roT. faq tob ri vad, ga mo dis, rom ide ebs

vyi diT.

qal Ta sa kiT xi Cem Tvis Za li an mniS vne lo va nia. ToT xme ti wlis vi ya vi, ma ma rom gar da-

mec va la. ojax Si mxo lod qa le bi dav rCiT: sa mi da, de da Ce mi da ma mi da Ce mi. yo vel dRi-

ur da mniS vne lo van ga daw yve ti le bebs Ta vad vi Reb diT. mi maC nia, rom sa qar Tve lo Si

qa le bi Za li an bevrs Sro mo ben, xo lo ma ma ka cebs pa su xis mgeb lo bis grZno ba ak li aT.

ro de sac ma ma ka ce bis pa su xis mgeb lo bis grZno bis nak le bo ba ze vsa ub rob, al baT un da

da va kon kre to: sa qar Tve los is to ri is bo lo oci we li ma ma ka ce bis mi er ga ta re bul im

tra gi kul re a lo bad mi maC nia, ro mel sac ga mar Tle bas ver vu Zeb ni. ama Si, ra Tqma un da,

qa leb sac mi uZ RviT wvli li. ka ce bi xom qa le bis gaz rdi le bi ari an. yo vel dRi u ro ba Si

qa le bis di di ro lis mi u xe da vad, saq me saq me ze rom mid ge ba, arc ojax Si da arc sxva

sfe ro eb Si qa le bi wi na plan ze ma inc ar Ca nan. ase Ti qce va al baT ga na pi ro ba pat ri ar-

qa lur ma tra di ci eb ma, rom leb sac qa le bi mo er gen. qa lis rol ze dRes nak le bad sa ub-

ro ben. sam wu xa rod, ver vxe dav qa lebs mniS vne lo va ni ga daw yve ti le be bis mi Re bis dros.

ime di maqvs, rom es au ci leb lad Se ic vle ba.

Cem Tvis mi u Re be lia is po zi cia, rom lis mi xed vi Tac, qa lis ro li mxo lid sam za re u-

lo Si dgo ma da Svi le bis gaz rdaa. ev ro pa Si xSi rad ka non mdeb lo ba are gu li rebs, rom

ma meb ma iz ru non Svi leb ze, ro de sac qa le bi mu Sa o ben. ami saT vis oja xe bi fi nan sur dax-

ma re ba sac ki iRe ben. am Sem Txve va Si mo va le o be bi ̀ arat ra di ci u lad“ iyo fa. ev ro pas Tan

Se da re biT, ase Ti sa xiT ro le bis ga da na wi le ba sa qar Tve lo Si nak le bia, rac uda vod

so ci a lur ga re mo e beb zea da mo ki de bu li. ase Ti sa kiT xe bi nak le bad dge ba dRis wes-

rig Si sa qar Tve lo Si. vi ci, rom sa qar Tve lo Si aris qal Ta par tia, mag ram, sam wu xa rod,

ma Ti `xma“ ar ga mi gia.

qal Tan mi mar Te ba Si av stri a Sic igi ve ste re o ti pe bia, rac sa qar Tve lo Si. ara da, so ci-

a lur ga re mos Tu ga viT va lis wi nebT, ase ar un da iyos. av stri a Si po li ti ka Si, ga daw-

yve ti le bis mi Re ba Si qa le bi nak le bad ari an Car Tul ni. Tum ca isic un da aR vniS no, rom

mwva ne Ta par ti is li de ri da eq vsi mi nis tri qa lia.

qa leb Tan da kav Si re biT ste re o ti pis ar se bo bis erT-er Ti ma ga li Tia isic, rom, ma-

ga li Tad, av stri a Si qa lebs nak lebs ux di an, mi u xe da vad imi sa, rom isi ni ima ve saq mes

ise ve ar Tme ven Tavs da ima ve dros an do me ben, ra sac ma ma ka ce bi. bo lo wle bis gan mav-

lo ba Si qal Ta sa mi nis tros ini ci a ti viT sqes Ta ga Ta nab re bis po li ti ka mim di na re obs,

xe lov ne bis sa mi nis tro Sic spe ci a lu ri prog ra me bi xor ci el de ba, rom le bic qa le bis

kul tu ris sfe ro Si da saq me bas iT va lis wi nebs.

sxva Ta So ris, av stri ul ful ze er Ta der Ti qa lia ga mo sa xu li, 2-ev ro i an mo ne ta ze

aR beW di lia ber ta fon zut ne ri – pa ci fis ti, mwe ra li da no be lis pre mi is la u re a ti

126

mSvi do bis dar gSi. es qal ba to ni mec xra me te sa u ku nis bo los rva wlis gan mav lo ba Si

sa meg re lo Si da di a neb Tan cxov rob da.

xe lov ne bis sfe ro Si moR va we ada mi a ni xSi rad xvde ba si tu a ci a Si, sa dac mi si `ga qaC va“

xe lov ne ba Si war ma te bu li da gav le ni a ni ada mi a ne bis xel Sew yo biT xde ba. es uda vod

nor ma lu ria, Tum ca, praq ti ki dan ga mom di na re, xSi rad xe lo van qals aseT dros xel-

Sew yo bis sa fa su rad ma ma ka ce bi in ti mur ur Ti er To bebs sTa va zo ben. ase Ti praq ti ka

ma ma ka ci sa da qa lis im ste re o ti pul rol Ta ga da na wi le bis ma ga li Tia, ro me lic mec-

xra me te sa u ku nis bo lo sa da me o ce sa u ku nis da saw yis Si ar se bob da.

ga mok vle u lia, rom asi xe lo va ni dan mxo lod sa mia qa li. xe lo va nis pro fe sia Zal ze

rTu lia, mi Tu me tes – qa li saT vis. es al baT imiT aris ga mow ve u li, rom Svi le bi da

oja xi did ener gi as mo iT xovs qa li sa gan. Sesabamisad qa li pro fe si as fi zi ku rad ve-

Rar mis devs. ami tom Za li an co ta qa li Tu `rCe ba“ xe lov ne ba Si.

me bevrs vmu Sa ob, es Ce mi pi ra di cxov re bis xar jze xde ba. aq, av stri a Si mxo lod xe-

lov ne bis sfe ro Si maqvs fu lis ga mo mu Sa ve bis uf le ba da esec mxo lod ho no ra ris ba-

zis ze. es imas niS navs, rom sa ku Ta ri Ta vis dam saq me be li Tav dve var.

sa qar Tve lo dan Sors var. vmu Sa ob iq, sa dac vcxov rob da Ce mi na mu Sev re bic am ga re-

mos na yo fia. Ce mi as pa re zi ax la aq aris, ve na Si. sa qar Tve lo Si mxo lod Ce mi da Ce mi

mas wav leb le bis Ta o bis mxat vre bi mic no ben. met wi lad es nac no bo ba jer ki dev im pe-

ri o di dan mo dis, ro de sac sa qar Tve lo Si vcxov rob di da vswav lob di. am ada mi a neb Tan

ur Ti er To bas dRem de vi nar Cu neb.

mi maC nia, rom sa qar Tve lo Si di di Se moq me de bi Ti ener gi aa da vi sur veb di, es ener gia

cxov re bis yve la sfe ro sa da yo vel dRi u ro ba Sic cno bi e rad iq nas ga mo ye ne bu li. ro-

gorc qals min da, rom Ce mi Se saZ leb lo be bi sa da oc ne be bis ax de nis rwme na ar gam qro-

bo des.

127

fe mi niz mi ide a lia

,,sam wu xa rod, sa zo ga do e ba,

jer je ro biT, ver xe davs Ta nas wo ro

bis

sa Wi ro e ba sa da au ci leb lo bas".

na na fan cu la ia _ qal Ta fon di

sa qar Tve lo Si _ aR mas ru le be li

di req to ri


sko la Si Cve u leb riv mer xeb ze ar vis xe diT, ar gvi wer dnen niS nebs da, sa er Tod, Zal-

ze de mok ra ti u li da li be ra lu ri ka no ne bis far gleb Si gvi wev da swav la. eq spe ri men-

tul klas Si da iw yo Ce mi, ro gorc Ta vi su fa li az rov ne bis mqo ne ada mi a nis for mi re ba.

mag ram erT dRe sac Cve ni Ta vi suf le ba das rul da. Car Co e biT ga da tix rul ga re mo Si

aR mov CndiT. iZu le bul ni gav xdiT Sev gu e bo diT ar se bul si tu a ci as, mag ram, mi u xe da-

vad ami sa, yo vel Tvis Seg veZ lo Ta vi su fa li az ris ga mo xat va, yo vel Tvis vib rZo diT

da ami to mac da u mor Ci le bel bav Sve bad viT vle bo diT. Cve ni kla si dan bev ri kar gi da

sa in te re so ada mi a ni ga mo vi da, maT So ris ga mov yof di go go nebs, rom le bic uf ro mo bi-

li zi re bul ni iy vnen da li de ris Tvi se be biT ga mo ir Ce od nen.

sko lis dam Tav re bis Sem deg vi co di, ra min do da da uni ver si tet Si, aR mo sav leT mcod ne-

o bis fa kul tet ze Ca va ba re. im dro i saT vis fa kul te ti swav le bis Zal ze ma Ra li do niT

ga mo ir Ce o da. uni ver si te tis dam Tav re bis Sem deg aR mo sav leT mcod ne o bis in sti tut Si

da viw ye mu Sa o ba. Tur qu li xe lov ne ba ma in te re seb da. mas gan sxva ve bu li ele men te bi

aqvs, mra val Sri a nia da, zo gi er Ti mec ni e ris Se fa se biT, pa ra doq su lic ki aris. mi mu-

Sa via por tre teb ze ja lal-ed-din ru mi sa, ro me lic Ce mi kvle vi sa da di di ga ta ce bis

sa ga ni iyo.

in sti tut Si mu Sa o bis wle bi sa qar Tve los Tvis yve la ze mZi me pe ri ods da em Txva. sam sa-

xur Si ar dav di o diT, yve la fe ri mo i Sa la, ara vin ara fers gvTxov da. wli ur geg ma sac

128

ki erT Ra me Si vwer diT. sa mec ni e ro saq mi a no bis sur vi li Za li an co tas Tu hqon da, yve-

la ga dar Ce na ze iyo ori en ti re bu li. amis ga mo in sti tu ti dan wa ve di.

gar kve u li dro is gan mav lo ba Si oja xiT vi ya vi da ka ve bu li, mag ram, et yo ba, es ar iyo

sak ma ri si. swo red am dros ga moC nda Ce mi me go ba ri, ro me lic aya li beb da or ga ni za ci as

`bav Svi da ga re mo“. or ga ni za ci is mi za ni qu Cis bav Sve bis dax ma re ba da maT Tvis Tav Se-

saf ris da ar se ba iyo. es mo va xer xeT Cve ni sa er To Za le bi Ta da ub ra lo ada mi a ne bis

wya lo biT, rom leb mac ga ma og nes Ta vi an Ti uan ga ro da gul wrfe li dax ma re bis sur-

vi liT. mog vi a ne biT miv xvdiT, rom mxo lod qvel moq me de ba ar iyo sak ma ri si da sxva

ram gvWir de bo da. gaC nda fi lan Tro pi is gan vi Ta re ba ze ori en ti re bu li or ga ni za ci is

da fuZ ne bis idea. amas moh yva kvle vi Ti sa mu Sa o e bi, ro me lic da kav Si re bu li iyo sa-

zo ga do e ba Si prob le ma tu ri sfe ro e bis ga mov le na sa da ma Ti ga daW ris gzeb Tan. kvle-

vis Se deg ma gviC ve na, rom qa lebs me tad esa Wi ro e bo daT dax ma re ba. ga ve ca niT qal Ta

or ga ni za ci e bis war mo mad gen leb sa da maT saq mi a no bas. aman Za li an dag va in te re sa da

ga dav wyvi teT qal Ta sa kiT xeb ze gve mu Sa va. da va ar seT `qal Ta fon di sa qar Tve lo Si“

– ad gi lob ri vi gran tis gam ce mi or ga ni za cia, ro me lic mxars uWers qal Ta jgu fe bis

saq mi a no ba sa da ini ci a ti vebs.

Cems ojax Si yo vel Tvis Ta nas wo ro ba su fev da. saq me ga da na wi le bu li iyo oja xis wev-

rebs So ris. ma ma Cems, er Ti mxriv, Cve u leb riv tra di ci ul ada mi ans, Se eZ lo ga e rec xa,

da e u To ve bi na. es mis Si na gan kul tu ra ze met yve leb da. Ce mi mSob le bis oja xis gan gan-

sxva ve biT, Cems sa ku Tar ojax Si es prob le ma yo vel Tvis mqon da. kar gad max sovs, ro ca

gav Txov di, me uR les vTxo ve nag vis ga ta na da pa su xad mi vi Re gak vir ve ba: na ga vi me un da

ga vi ta noo? ase Ti ve dis ba lan si Cems Svi lebs So ri sac ig rZno ba. go go fe mi nis tia, bi-

Wi ki gan sa kuT re bul mov le nad mi iC nevs Tavs da hgo nia, rom yve la da yve la fe ri mis

gar Se mo un da tri a leb des.

ga re mo Si Ta nas wo ro bis kuT xiT did cvli le bas ver vxe dav. TiT qos bevrs sa ub ro ben

fe mi niz msa da gen de rul Ta nas wo ro ba ze, Tum ca re a lu ri meb rZo li ar Cans. sam wu xa-

rod, sa zo ga do e ba jer je ro biT ver xe davs Ta nas wo ro bis sa Wi ro e ba sa da au ci leb lo-

bas. pi ro be bis ra di ka li za cia ki Cem Si ra di ka lu ri fe mi niz mis moT xov ni le bas iw vevs.

ar se bu li men ta li te tis gan ga Ta vi suf le ba sak ma od rTu lia. ax la kar gad Cans er Ti

mniS vne lo va ni ram: sab Wo Ta kav Si ris dros ada mi a nis uf le bebs ara na i ri Ri re bu le ba

ar ga aC nda, yve la fe ri, rac ki xde bo da, xde bo da ze da pi ru lad da for ma lu rad. dRe-

sac TiT qmis ara fe ri Sec vli la. es si yal be isev ar se bobs, oRond sxva ide o lo gi is

fon zea aR beW di li. ase aR mov CndiT sa Si ne li saf rTxis – re li gi u ri fun da men ta liz-

mi sa da na ci o na liz mis wi na Se.

Cvens or ga ni za ci a Si mxo lod qa le bi vmu Sa obT. ma ma ka ce bis mxri dan xSi rad das mul Se-

kiT xva ze – ra tom mxo lod qa le bi? ma ma ka ce bis sa wi na aR mde go ra gaqvT? ro dis da i cavT

Cvens uf le bebs? – me vpa su xob: ada mi a neb ma er Tma ne Tis uf le be bi un da da vic vaT. ase

vi ci, ase mis wav lia, ase wa mi kiT xavs, ada mi a ni xom ori ve saw yiss er Tna i rad mo i cavs?!

Ce mi az riT, sa Wi roa, rom bev ri qa li iyos war mod ge ni li ad gi lob ri vi TviT mmar Tve-

lo bis or ga no eb Si, ami saT vis di di mu Sa o ba da re sur se bia sa Wi ro. ax la rom mqon des

129

di di Tan xa, gav cem di, rom ara sam Tav ro bo eb ma imu Sa on am kuT xiT. mom xre var, rom bev-

ri qa li moR va we ob des po li ti ka Si, mag ram, mi u xe da vad ami sa, kvo ti re bas ar vem xro bi.

mgo nia, rom es ar imu Sa vebs sa qar Tve lo Si. xal xi varT ase Ti – yve la fers ga va for-

ma lu rebT.

Ta vi su fal dros leq sebs vwer – es aris Ce mi ho bi. sa in te re soa is faq ti, rom sxva

qal Ta fon de bis bev ri war mo mad ge ne li ama ve ho biT aris ga ta ce bu li, xSi rad vxum-

robT ki de vac am Te ma ze. al baT es yve la fe mi nists axa si a Tebs, rad gan po e zia, ise ve,

ro gorc fe mi niz mi, Cven Tvis is ide a lia, ra Sic say rdens vxe davT da sa i da nac Za las

vik rebT.

ga i sad `qal Ta fon di sa qar Tve lo Si“ 5 wlis xde ba. Za li an bev ri saq me gvaqvs ga sa ke-

Te be li. va pi rebT axa li 5-wli a ni stra te gi is Se mu Sa ve bas. ga dav wyvi teT Sev cva loT

mu Sa o bis fo ku si. or ga ni za ci is saq mi a no ba uf ro Ria da fe mi nis tu ri gav xa doT. un da

ve ca doT, rom sa zo ga do e bis yve la jgufs miv wvdeT. qal ma sa ku Ta ri Ta vi da ad gi li

Tvi Ton un da gan saz Rvros, sa zo ga do e ba mas ar un da uwe seb des Car Co ebs. ami tom Cve ni

xed vaa – qa li qa lis Tvis da ara qa li sa zo ga do e bis Tvis. vfiq robT bren din gze, si ax-

lis Se Ta va ze ba ze. qal Ta ara sam Tav ro bo seq tor Si gvic no ben, mag ram sa zo ga do e ba Si

cno ba do bis asa maR leb lad sa Wi roa uf ro xil va de bi gav xdeT. mi u xe da vad yve laf ri sa,

Cvens qve ya na Si de mok ra ti u li pro ce se bi mim di na re obs. Cven dRes ise Ti sa kiT xe bis

wa moW ra Seg viZ lia, ra zec 10 wlis win sa u ba ri war mo ud ge ne li iyo. vi me dov neb, rom

sam ya ro Se ic vle ba da ada mi a ni uf ro li be ra lu ri da hu ma nu ri gax de ba.

130

ra sWir de ba qals?!

`yo ve li dRe miy vars,

miy vars ada mi a ne bi da miy vars si c

oc xle~.

li le fil fa ni _ mar ja niS vi lis

Te at ris msa xi o bi, `Te qis sax lis~

dam fuZ ne be li

da ba de bis dRe _ pir ve li mar ti

msa xi o bi var. er Ti pe ri o di Te at rSi nak le bad vi ya vi da ka ve bu li da Te qa ze da viw ye

mu Sa o ba, me go bar ma mas wav la. me re ram de ni mem mi nan qris teq no lo gia vis wav leT da er-

Tad da viw yeT mu Sa o ba me gob reb ma. Se mo sa va lic gvaqvs, Ta nac si a mov ne biT vmu Sa obT.

sa lo neb Sic va ba rebT Cvens na mu Se vars, Cvens sa xe los nos Sek ve Te bic aqvs xol me, Tum-

ca – sti qi u rad.

ka cebs sxva na i ri os ta to ba aqvT, qa lebs – sxva na i ri. na mu Se vars et yo ba, fer Sic aris

sxva o ba. ka cebs fe ri uf ro dam jda ri aqvT. qa le bi uf ro naz na ke To bebs qmni an.

qa li saT vis yve la ze di di prob le ma ma ma ka cis mxri dan uyu rad Re bo ba da da u fa seb lo-

baa. ma ma ka ceb ma al baT ar ici an, ra sWir de ba qals da imi tom ver ake Te ben imas, rac da

ro gorc sa Wi roa. ad re yve lam Ta vi si saq me ico da. qals Ta vi si saq me hqon da. dRes ki

ka ci Ta vis ad gils ver po u lobs da qa lic uyu rad Re bod rCe ba. ka cis cxov re ba ga ad-

vi le bu lia. es, al baT, ful Ta nac aris da kav Si re bu li. ka ce bi gul ci ve bi gax dnen, Se ic-

val nen, amis ga mo qa le bic Se ic val nen. er Txel te le vi zo ric ki ga va ke Te da Se me Sin da

– nu Tu esec Se miZ lia-meT qi? im de nad yve la fe ri Se miZ lia, rom... rad gan vi Rac ra Ra cas

ar ake Tebs, iZu le bu li xar Ta vad ga a ke To. ga mog dis da ake Teb. ami tom is vi Rac, ro-

me lic Sen gi yu rebs, fiq robs – ake Tebs da ra to mac ar un da ga a ke To so. rac Se uZ li aT,

ima sac aRar ake Te ben. ro de sac sxvebs pa su xis mgeb lo ba mox sni li aqvT, iZu le bu li xar

sa ku Tar Tav ze ai Ro yve la fe ri.

me uR le ar myavs, Ce mi Svi li arc sTxovs ma mas ara fers, rad gan icis, rom yve laf ris ga-

ke Te ba Se miZ lia. mec ar ve ub ne bi, wa di ma mas sTxo ve-meT qi, esec al baT Ce mi bra lia...

131

mi maC nia, rom cud dros mo mi wia cxov re ba. 1989 wlis 9 ap ri li dan ai ria yve la fe ri.

bav Svic im pe rod Si Se me Zi na. Ce mi Svi li sa da Cems Ta o bas So ris did gan sxva ve bas ver

vxe dav. al baT esec ur Ti er To be bis ga moa. Cems qa liS vils ver veC xu be bi imi tom, rom

ra sac Tvi Ton ake Tebs, imis ga ke Te ba mec min da. si a mov ne biT ga ver To bo di mis msgav sad,

mag ram xa li si aRar maqvs, Tum ca ener gia ki di di maqvs. Ra mis ga Te ne ba, mu Sa o ba Cem-

Tvis prob le ma ar aris, di lis re pe ti ci a ze ener gi iT aR sav se miv di var xol me.

si mar Tle giT xraT, sul ar ma Ri zi a nebs, ro ca am bo ben, qals qaT mis tvi ni aq vso. ver

vbraz de bi. oja xu ri Za la do ba ra aris, war mod ge nac ki ar maqvs. ka ci Za li an pa ta ra

un da iyos, rom qal ze xe li awi os. al baT, aseT kacs sxva araf ris ga ke Te ba ar Se uZ lia,

saw ya lia da ami tom eq ce va ase qals. sa er Tod, Za li an mniS vne lo va nia Ta vi dan ro gor

da a ye neb sa kiTxs. va Ri a reb, rom mqo nia Sem Txve va, ro de sac Ta vad si a mov ne biT da var-

tyam di kacs. bev ri ram dav Tme, Tum ca yve la fe ri Ta vad ga dav wyvi te.

me sva ni var. sva ne bi Zal ze Tbi le bi da gu lis xmi e re bi ari an. iq yve las Ta vi si saq me

aqvs, tra di ci e bi Cve u leb ri vad grZel de ba, ka ci sa Tib Sia, qa li – ya na Si, mo aqvs tom-

re bi da ara vin am bobs, rom es mi si saq me ar aris. yve lam Ta vi si saq me icis. sva neT Si

Se sa niS na vi da jan mrTe li kar to fi li moh yavT. ne ta im fa sad iyi de bo des, rac Rirs.

yve la ze Za li an is mom wons, rom kar gi xa si a Ti maqvs da araf riT ar Se miZ lia cu di

vi fiq ro ada mi an ze. ara so des vit yvi na uc ba Te vad iseT ra mes, rom ada mi ans gu li vat-

ki no.

yo ve li dRe sa in te re soa. yo ve li dRe miy vars, miy vars ada mi a ne bi. vgiJ de bi, ise miy-

vars si coc xle. mTe li bav Svo ba so xum Si maqvs ga ta re bu li. Ce mi Zma so xum Si da i kar ga,

am Te ma ze ar vsa ub robT sa er Tod, ta bu gvaqvs da de bu li, omis Te ma Zal ze mZi mea. ma ma

bav Svo ba Si da me Ru pa. Cem gar Se mo sul qa le bi ari an. ag vis tos omis win zRva ze wa ve di.

af xa zeT Si ise Ti ga moc di le ba mqon da mi Re bu li, rom es Cem Tvis aRa ra fe ri iyo. vi co-

di, rom ve ra fers gav xde bo di da ga dav wyvi te, sa ku Ta ri Ta vis Tvis mi me xe da, ara fer ze

me fiq ra. Ta vis ga wir va Se miZ lia, mag ram vi ci, rom es ara vis sWir de ba, amis Rir si ara-

vin aris da ra tom ga va ke To?

qa lis Tvi sac da ma ma ka cis Tvis yve la ze di di miR we va oja xia. ax la 42 wli sa var. di di

si a mov ne biT ga va Cen di bav Svebs, mo vuv li di ojaxs. pro fe si e bi, pa tar-pa ta ra saq mi-

a no be bi aris pa tar-pa ta ra si la ma ze, rac Sen Se iZ le ba sa ku Tar cxov re bas mis ce da

isi a mov no. mTa va ri ma inc kar gi oja xia. Cem Tvis sa ma ga li Toa le van xa ra na u lis oja xi,

sa dac ax la mer ve Svi li gaC nda. ro de sac da qor win dnen, col ma mu Sa o bas Ta vi da a ne ba,

wa vid nen Ti a neT Si, iq mo iw yves sa xe los no, cxov re ba. sa o ca ri Svi le bi hyavT da ax lac

ise ve uy varT er Tma ne Ti, ro gorc qor wi ne bis pir vel Tves. cxov robs es ori sa oc rad

ga naT le bu li ada mi a ni, bed ni e re bi ari an imiT, rom am de ni Svi li hyavT da ici an, rom

gaC ndnen ami saT vis.

132

`na ru qi~ - TeT ri ra Sis

mo lo din Si

`Sec do mebs yve la uS vebs,

mag ram ada mi an ma zne ob ri vi

ka no ni ar un da da ar Rvi os~.

ci sa na qo Ti la i Ze _ msa xi o bi, mxat va ri

da ba de bis dRe _ pir ve li mar ti

Tu Si var da Te qa gen Si maqvs. erT mSve ni er dRes me da Ce mi de bi av de qiT da er Ti Cve-

u leb ri vi pa no mov Te leT be bi is teq no lo gi iT. mog ve wo na da ga dav wyvi teT teq sti lis

mo der ni ze ba – TiT qmis qaS mi ris xa ris xam de mi viy va neT. Sem deg iyo bev ri war ma te ba

da wa ru ma teb lo ba. mTa va ria, rom Se de gi mi vi ReT. am je rad sax lSi vmu Sa obT. eq vsi da

varT, yve la sxva das xva pro fe si is: er Ti teq no lo gia, me o re-mxat va ri, me ide e bi ma wu-

xebs...

deb ma axa li teq no lo gia mo vi go neT, ro mel sac `na ru qi“ da var qviT. sul xan-sa bas mi-

xed viT, na ru qi `uc xo da axa li xe lov ne biT Se mo Re bu li saq mea“. Cve ni `na ru qi“ xe liT

na ke Ti qa Ral dia. es Cve ni aR mo Ce naa, si ax lea. Te qa ze bev ri mu Sa o bis Sem deg uam ra vi

ma sa la ga mo vi ye neT, maT So ris – xis mer qnis boW ko, ro me lic ga da mu Sa ve bis Sem deg

matyls wa a gavs da bu neb ri vad ya vis fe ria, me re iRe be ba. swo red mis gan mzad de ba qa-

Ral di. qa Ral dis gan ki – Spa le ri, sa na Teb le bi, ga na Te bu li We ri, ga na Te bu li ke de li,

ave ji, vit ra Je bi da a. S. ro gorc Te qa iZ le va yve laf ris Se saZ leb lo bas, ase ve `na ru-

qic“, mag ram sxva das xva teq no lo gi aa. Cve ni na xe la vi jer je ro biT ar iyi de ba. gvqon da

ga mo fe ne bi: tms-is, cis fer ga le re eb Si, `Tbi li si-me ri ot Si“. `qor Ti ard-me ri ot Si“ or-

jer ga mov fi neT. Sem deg iyo `Ta vi su fa li Te at ri“ da bo los, sa pat ri ar qos Ta nad go-

miT, sa me bis did sa ka Ted ro ta Zar Si gan va Tav seT Cve ni na mu Sev re bi.

133

ax lo mo ma val Si ma Ra zi is gax snas va pi rebT. sa zo ga do e ba Si in te re si di dia. per speq ti-

vas vxe davT ame ri kis ba zar zec.

Te at rSi 18 we li vi mu Sa ve. sxva das xva av to ris 20-ze met speq tak lSi vi Ta ma Se: va Ja-

fSa ve la, ui li am Seq spi ri, an ton Ce xo vi, aga ta kris ti, Jan anui... va Jas `bax tri on Si“ na-

Ta ma Se bi le las ro li saT vis pri zic avi Re qa lis ro lis sa u ke Te sod Ses ru le bis Tvis.

am je rad we ram ga mi ta ca. sce nar ze vmu Sa ob ki no re Ji sor Tan er Tad, vmu Sa ob, ase ve,

pi e sa ze da To tu raS vil Tan er Tad. Ce mi pro fe si is Tval saz ri siT ki yo vel Tvis mzad-

yof na Si var. ra ici, ro dis Ca mo gif rens TeT ri ra Si...

sa in te re so da mra val fe ro va ni cxov re ba maqvs. mud mi vad vi mar jveb da mud mi vad vmar-

cxde bi. erTs ki miv xvdi – ori ve Sem Txve va Si er Tna i rad ga mo i yo fa ad re na li ni. Ce mi

si su le lis ga mo ci xe Sic ki mov xvdi. iq yof ni sas pa ti mar Ta da saq me bis pro eq ti gan va-

xor ci e le da qa lebs Te qa Se vas wav le.

ci xe Si ga ta re bu li wle bi rTu lic iyo da sa in te re soc. ar ar se bobs ga re mo, sa dac

da de biTs ver ipo vi. kos mos Si gaf re nas war mo vid gen di, mag ram ci xe Si mox ved ras – ve-

ra so des. ro ca ukan da sa xe vi gza aRar ar se bobs, ga mo sa vals yo vel Tvis po u lob. Tu

ga ac no bi e reb, rom yve la fe ri uf lis ne baa, rac Sens Tavs xde ba da uZ lu ri xar ra me

Sec va lo, ma Sin jan saR az rov ne bas iw yeb. es cxov re baa. is Sen ase Ti gi bo Za ufal ma.

guls, suls da go ne bas xom ar gi pa tim re ben... me re ra, rom sxe u li sad Rac aris ga mo ke-

ti li... Ta vi suf le bas ve ra vin wa gar Tmevs, Tu Tvi Ton ar wa ar Tmev sa ku Tar Tavs.

ci xe Si ga ta re bul wleb ze ar mi Wirs sa u ba ri, rad gan Ce mi Tavs iqa ur re a lo ba Si ver

aR viq vam di, gver di dan vu yu reb di mov le nebs, es pro fe si u li Tvi se baa. Ce mi az riT,

ada mi an ma zne ob ri vi ka no ni ar un da da ar Rvi os, Sec do mebs ki yve la uS vebs. er Txel

Cem ma moZ Rvar ma, ma ma ta ri el ma miT xra, yve la da na Sa u li cod va ar aris, mag ram yve la

cod va da na Sa u li ao. gan sac del Si myofs yve las vur Cev di – rwme na da ime di ar da kar-

gon. ci xe Si Sro ma au ci le be lia. mec av de qi da da saq me bis pro eq ti mo vi fiq re. me re

`rus Ta vi-2-s“ ga vug zav ne te le So us Tvis – `idea, fu li da er Ti San si". pro eq ti Zal ze

re i tin gu li aR moC nda. biz nes me ne bi: ar Cil ge ge na va, la Sa pa paS vi li, ma ia rCe u liS vi li

mxar Si amo mid gnen. ax la ci xe Si yve la qa li Te qas Te lavs, es su li e ri da eko no mi ku ri

re a bi li ta ci aa. yve las Za li an mo e wo na saq me – es ra Seg vZle bi ao. ga mo fe na-ga yid vebs

vaw yob diT. na mu Sev ris ga reT ga mo ta na prob le ma ar aris, uars ara vin ge ub ne ba, Tu

sa si ke To saq mes ake Teb.

ci xe, faq tob ri vad, fsi qi at ri u lia, sa dac ada mi a nebs Za li an uWirT. TviT mkvle lo be-

bic mi na xavs ci xe Si. iq iy vnen eqi me bi, iu ris te bi, di za i ne re bi, Za li an kar gi qa le bi.

Tum ca ci xe Si yof ni sas pro fe si as ara na i ri mniS vne lo ba ar aqvs, mniS vne lo va nia az-

rov ne bis we si. me me vax Sem mi Civ la da ci xe Si imi tom mov xvdi. ga i xa ros ci sa nas me vax-

Se mo, ase am bob dnen ci xe Si qa le bi, Cems me vax Ses sul lo cav dnen. arc me maqvs mas Tan

cu di ur Ti er To ba, mi u xe da vad mi sa, rom man mi Civ la. me mas Tan pir na Te li vi ya vi, Tum-

ca Ce mi si mar Tle ver da vam tki ce.

pa ti ma ri qa li ca da ka cic er Tna i ria. yve la fe ri da mo ki de bu lia ima ze, Tu ram de nad

Se giZ lia sa ku Ta ri Ta vis gaZ li e re ba. sa er Tod, qa li uf ro Zli e ria ma ma kac ze, Tum ca

134

qals am bi cia nak le bi aqvs.. qar Tvel qals kar gi al Ro aqvs, fex da fex mih yve ba cxov-

re bas, ma ma ka ce bi co ta Ca mor Ce bi an. wa ru ma teb lo bi sas Si Si xSi rad ka cebs ip yrobs,

es ma Ti Tvi se baa. ara so des mdo me bia ka cad dav ba de bu li ya vi. zed me tad ris ki a ni var,

ami tom ara so des var daz Rve u li Sec do mi sa gan.

yve la ze di di miR we va, ra Tqma un da, Svi le bia. ori go go na myavs: 15 da 7 wlis. me da

Ce mi me uR le er Tad ar vcxov robT, mag ram me gob ru li da mo ki de bu le ba Se vi nar Cu neT.

yve la gan sac de li su lis saz rdod un da ga mo i ye no. es ga jan sa Rebs. cxov re ba rom Ta-

vi dan da mew yo, ara fers Sev cvli di.

135

ada mi an ma sa ku Tar ena ze

un da iaz rov nos

,,qa li ana wi lebs Ta vis siT bo sa d

a

yu rad Re bas, rac ma ma ka cebs ar

Se uZ li aT. amis ga mo Ce mi ur Ti er

To ba

ma ma ka ceb Tan rTu lia~.

ma ia yi a saS vi li _ mTar gmne li,

lin gvis ti, mec ni e re ba Ta doq to ri,

Sps `in gli su ri enis cen tris~

di req to ri


ga vi zar de im pe ri od Si, ro de sac ru su lis ga re Se na bijs ver ga dad gam di. ax la, ro-

de sac amis sa Wi ro e ba ar aris, xe lov nu rad iner ge ba in gli sur ena ze moT xov na. sam sa-

xurs sxvag va rad ver iSo vi. ga mo dis, rom ru su li Ca va nac vleT in gli su riT, es ki uk ve

zRvars scil de ba.

qar Tve leb ma ru su lic icod nen, ara bu lic, spar su lic imis mi xed viT, Tu vin mo di o-

da qve ya na Si. ax la bevr umaR les sas wav le bel Si swav le ba in gli su rad mim di na re obs,

mag ram ra sa Wi roa es? pi ra dad me amas Ra mu ras fe no mens vu wo deb da es sa kiT xi di di

xa nia ma wu xebs. ro gorc mec ni e ri (ro de sac enaT mec ni e re bas exe ba saq me), vfiq rob ru-

su lad, yo fiT sa kiT xeb ze vsa ub rob da vfiq rob qar Tu lad da uk ve di di xa nia, vwer

mxo lod in gli su rad. ase maqvs ga naT le ba mi Re bu li – uc xo e no va ni wig nis kiT xva da

fil mis nax va ru su lad an in gli su rad mir Cev nia. ar mgo nia, Ce mi Sem Txve va kar gi ma-

ga li Ti iyos.

136

ada mi an ma sa ku Tar ena ze un da iaz rov nos. ga mo dis, rom Cve ni stu den te bi swav lo ben

in gli surs arcTu ise kar gad, anu ma Ti met yve le ba Sez Ru du lia, es ki niS navs, rom

az rov ne bac Sez Ru du lia. ada mi a ni az rov nebs cne be biT im sit yve bis far gleb Si, rac

aqvs, Se sa ba mi sad, enis cu dad cod na maT pro fe si a Sic afer xebs. mo zar de bis met yve le-

ba Si zed sar Ta vi sa xe li dan dar Ca mxo lod `ma ga ria,“ ara da uam ra vi zed sar Ta vi sa xe-

li gvaqvs. es, sa va ra u dod, mo dis bra lia. sa Si Sia, ro de sac sa xel mwi fo do ne ze xde ba

uc xo e no va ni ga naT le bis da ner gva, rac Se maS fo Te be li, Tumc ga uc no bi e re be li ten-

den ci aa. ga mo dis, rom Cven mSob li ur ena ze uars vam bobT. Cve u leb riv, er Ti ena aris

wam yva ni, da nar Ce ni mxo lod gvex ma re ba.

jo bia sa ku Ta ri pro fe sia ico des ada mi an ma kar gad da Sem deg is wav los ena. iq mne ba

STa beW di le ba, rom Cve ni xe liT va ke TebT imas, rac 200 we li ver mo a xer xa ru seT ma,

ro de sac cdi lob da ru su liT Ca e nac vle bi na qar Tu li. qar Tu li xom ga dar Ca – ki no,

Te at ri qar Tu li gvaqvs. ara vin gva val de bu lebs, rom ga naT le ba uc xo ena ze mi vi RoT,

Cven Tvi Ton ve va ke TebT imas, rom 20 we li wad Si aRar gveq ne ba qar Tu li sa mec ni e ro

ena. faq tob ri vad, veb rZviT TviT ga mo xat vis for mas. ra tom Rac Cven Tan yo vel Tvis

karg to nad iT vle bo da, ro de sac er Ti ada mi a nis gu lis Tvis 99 ada mi a ni uc xo ena ze

la pa ra kobs. Cve u leb riv, pi ri qiT xde ba xol me.

ras niS navs enis srul yo fi lad cod na? ga na vin mem icis qar Tu li srul yo fi lad? mo-

zar deb ma aRar ici an qar Tu li. ra tom? es, al baT, isev mo dis bra lia. igu lis xme ba, rom

mwi ri in gli su riT da we ri li sjobs qar Tu lad kar gad da we rils an naT qvams. ase Ti

da mo ki de bu le bis ga ge ba mi Wirs.

sa qar Tve lo Si mTar gmne le bi uf ro me tad qa le bi ari an. mTar gmne lebs pro fe si u li

niS niT ver gan vas xva veb, Tum ca, zo ga dad, qa li ena Si kar gia. enob ri via Ta vi si fi zi o-

lo gi iT, mets la pa ra kobs, uf ro mdi da ri leq si ka aqvs, Tum ca sin qro nis te bi ma ma ka ce-

bi uke Te se bi ari an.

vTar gmni Zi ri Ta dad qar Tu li dan in gli su rad – pi e sebs, fil mebs, sce na rebs. ma ma Ce mis,

ni ko yi a saS vi lis mTe li cxov re bis Zi ri Ta di naS ro mi – je ims jo i sis `uli se” un da ga-

mov ce da am Ja mad ama ze vmu Sa ob. ma ma Se sa niS na vi mo qar Tu le iyo. ro de sac mis na wers

vkiT xu lob, vkom pleq sde bi. Zi ri Ta dad vTar gmni Ta na med ro ve qar Tvel mwer lebs. mag-

ram mTa va ri war ma te bis Tvis jer ar mi miR we via. imeds vi to veb, rom mo ma val Si me lo-

de ba is, ra sac war ma te bas da var qmev.

qar Tvel ma qal ma bev ri ram it vir Ta, Se iZ le ba, ima ze me tic, rac Se uZ lia. ram de ni ka ci

vi ci, sax lSi rom wa mo wo li la da gmi navs, sam sa xu ri ar maq vso. qa li ase ar iq ce va – mi-

dis, eZebs da ma Sin ve iw yebs mu Sa o bas. fsi qo lo gebs mi aC ni aT, rom qals da ba li TviT-

Se fa se ba aqvs. qar vTel kacs pir da pir di req to ro ba un da, qals ki Se uZ lia ne bis mi er

sam sa xurs das Tan xmdes.

ram de ni ram xde ba ojax Si, aTa si ube du re ba tri a lebs, mag ram qa li amas ara vis eub ne-

ba da cdi lobs Tvi Ton ve mo ag va ros. qa li mu Sa obs mTe li dRe, mi dis ba zar Si, ake Tebs

sa dils da ka ci ki dev uk ma yo fi loa. qa li ki, imis ma giv rad, rom kacs Tef Si Ca ar tyas

137

Tav Si, ara fers am bobs. es ra Rac ut ri re bu li uf ro so baa. pa pa Cems Se eZ lo bav Svi wa ey-

va na par kSi, Wur We lic ga e rec xa da sa di lic ga e ke Te bi na da ar mi aC nda, rom mi si ma ma-

ka cu ri Tav moy va re o ba ila xe bo da. ase iyo ga na wi le bu li saq me Cvens ojax Si, ro me lic

mra va li pa ra met riT ar war mo ad gen da `ti pur qar Tul” ojaxs.

isev da isev Ta vi si bu ne bi dan ga mom di na re, qa li er Tdro u lad ake Tebs bevr ra mes:

sa dils, sax lis sxva saq mes, uyu rebs te le vi zors, bav Svsac aq cevs yu rad Re vas. ka ci saT-

vis, ro me lic te le vi zors uyu rebs, sxva ara fe ri ar se bobs.

qa li ana wi lebs Ta vis siT bo sa da yu rad Re bas, aTav sebs ka ri e ra sac, rac kacs ar Se uZ-

lia. swo red ami tom, Ce mi da ma ma ka ce bis ur Ti er To ba sak ma od rTu lia. ram den jer me

vca de ur Ti er To bis aw yo ba, mag ram ar ga mo vi da.

me ziz Re ba usu su ri qa li, ro me lic am bobs, rom ka ci ara myavs ojax Si da ro gor Ca-

va We do lur sma nio. ga an Zrie tvi ni – Tu sxvam is wav la? Tu sxvas Se uZ lia? Sen ra tom

ver SeZ leb?

Cven Si bev ri ra mea azi u ri. is to ri u la dac ar vyo fil varT Cven ev ro pis na wi li. ga i-

a reT ka xe Tis ,,bir Jeb ze” – ka ce bi sxe dan, qa le bi mu Sa o ben. xmel Ta Sua zRvis qvey neb-

sac igi ve axa si a Tebs. sa qar Tve lo ag ra ru li qve ya naa da ra tom ar Se iZ le ba ,,bir Ja ze”

jdo mis nac vlad sof lis mcxov reb ma sak ve bi mo iy va nos? si zar ma cis ga mo ra tom un da

vyi du lob de Tur qul bos tne uls?

ide a lu ri qa lica da ma ma ka cic dax ve wi li un da iyos. ico des, sad iw ye ba da sad mTav-

rde ba mi si uf le be bi da Ta vi suf le be bi. ada mi ans es an gaqvs, an ar gaqvs Si na ga nad.

nu ra vin it yvis, rom ase Ti ram ga naT le bi dan mo dis, es uf ro taq tis sa kiT xia, Tumc

bev ri ra mis swav lac Se iZ le ba. Se ni Ta vi suf le ba mTav rde ba iq, sa dac iw ye ba sxvi-

si. de mok ra tia aris sa yo vel Tao uf le be bis dac va, rac, sam wu xa rod, Cven Si sru li ad

ugul ve bel yo fi lia.

138

qals di di Za la aqvs

`viq ne bo di ojax Si, mo vuv li di

bav Svebs da ki dev ga va Cen di Svi l

ebs

say va re li ada mi a ni sa gan~.

ma ka Sa ver daS vi li _

mxat va ri-vi za Jis ti, mo de li,

te le kom pa nia `ime dis~ vi za Jis ti


mo se To i Zis sa xe lo bis sam xat vro sas wav le be li da vam Tav re, Za li an miy var da xat va.

Sem deg ori we li Ten giz Can tla Zis Te at rSi vi mu Sa ve, pa ra le lu rad vem za de bo di,

sam xat vro aka de mi a Si un da Ca me ba re bi na. am dros sru li ad Sem Txve viT mov xvdi mo de-

le bis sax lSi, mo de lad da viw ye mu Sa o ba. 1990 wels ra i sa gor ba Co vas `bur da mo den Si“

yve la res pub li ki dan Ti To go go na, mo de li mi iw vi es. ase mov xvdi mos kov Si, mo dis

cen trSi, sam xat vro aka de mi a Si ki – ve ra. 10 we li mos kov Si vcxov rob di da mo de lad

vmu Sa ob di, pa ra le lu rad iq ve vis wav le vi za Ji. ni Wi da Sro mis moy va re o ba bevrs niS-

navs. Se sa niS na vi xel fa si mqon da, kar gi dro iyo. bevrs vmu Sa ob di, xan da xan – ga dab miT

or dRe Ra mes. ro de sac bav Svi Se me Zi na, Zu Zus va wo veb di. mkerds plas ti riT vik rav di

da Cve ne ba ze gav rbo di. ener gia 30-is Sem deg mo vi da Cem Tan, ma nam de me Zi na.

30 wlis asak Si sa qar Tve lo Si dav brun di. Tbi lis Si dab ru ne bis Sem deg vi za Jis tad

vmu Sa ob. am Ja mad `te le i med Si“ var, pa ra le lu rad vTa nam Srom lob sa rek la mo sa a gen-

to eb Tan.

ma ki aJ Si ka no ne bi ar se bobs, Tum ca yve la kli ents in di vi du a lu rad vud ge bi. Ta nac

Za li an mex ma re ba Ce mi pir ve li, mxat vris pro fe sia. Cven. vi za Jis te bi ko req ci as va ke-

TebT. ide a lu ri ma ki a Jis dros nak li un da da fa ro da sa u ke Te so nakvTs xa zis ga us va.

ar ar se bobs ide a lu ri sa xe da Cem Tvis mu Sa o ba yve las Tan sa si a mov noa. ro de sac vxe-

139

dav, rom ada mi a ni kma yo fi lia, emo ci e bic da de bi Ti aqvs da mec kma yo fi li var. mi maC nia,

rom Ce mi saq mi a no ba aris kar gad anaz Ra u re ba di ho bi. mom wons, ra sac va ke Teb.

Ta vad ma ki aJs ar vi ke Teb, uf ro bu neb ri o bas va ni Web upi ra te so bas. vuv li kans da

sports miv dev. vcdi lob vi yo for ma Si. ax la Za li an bev ri sa Su a le baa ka nis mov li sa

da ga a xal gaz rda ve bi saT vis. ar mom wons sa Ra mos ma ki a Ji dRis gan mav lo ba Si. Tbi lis Si

amas xSi rad vxvde biT da yve las vux sni, rom es arc bav Svebs da arc ma ma ka cebs ar mos-

wonT. ide a lu ri Cem Tvis aris spor tu li, jan mrTe li sim pa Ti u ri qa li, ro me lic kar gi

de da caa, mov li li da saq mi a nia.

yov lTvis min do da me xa ta, Tum ca dro ar mqon da. ar Ce va nis sa Su a le ba rom mqon des,

mxo lod dav xa tav di, Se moq me de biT dav kav de bo di. sa er Tod ar vi mu Sa veb di, ma te ri a-

lu ri mo men ti rom ar iyos. viq ne bo di ojax Si, mo vuv li di bav Svebs da ki dev ga va Cen di

Svi lebs say va re li ada mi a ni sa gan.

qmar Tan gay ri li var, is yve la ze kar gi ma ma ka cia, ro mel sac ki odes me vic nob di. Za-

li an kar gi ada mi a nia, in te li gen tu ri. di di asa kob ri vi sxva o bis ga mo ver ga vu geT er-

Tma neTs. 18 wliT Cem ze uf ro sia, 20 we lia er Tma neTs vic nobT. dRe sac mex ma re ba. man

ma i Zu la Se mes wav la vi za Ji.

sur vi li, rom ma ma ka ci vyo fi li ya vi, ara so des mqo nia, Tum ca Tavs yo vel Tvis ma ma ka-

cad vgrZnob di, rad gan bevrs vmu Sa ob di. ukeTesi iqneboda, rom am de ni ar me mu Sa va.

ma ma qar Tve li myavs, de da - po lo ne li. mzrdi da be bia, ma ma Ce mis de da, ro me lic mas wav-

li da, rom mTa va ri is ki ar aris, rom kar gad vis wav lo da vi mu Sao, ara med is, rom au-

ci leb lad qal wu li gav Txov de, vi yo dam je ri co li da kar gi di a sax li si. Ta vis dro ze

ma mas ar un do da, rom de das emu Sa va, de dam ki mu Sa o ba da iw yo, be bi a sac ar un do da,

rom de das emu Sa va da cec xlze navTs as xam da. amis ga mo Cxu bi xSi rad imar Te bo da da

bav Sve bi amas vu yu reb diT, sa Si ne le ba iyo.

sa qar Tve lo Si qa lebs, pir vel rig Si, fi nan su ri prob le me bi aqvT. aqe dan mo dis yve la

da nar Ce ni prob le ma. qar Tve li qa le bi co ta da kom pleq se bu le bic ari an, da mo u ki deb-

lo ba ak li aT. ara da, qals di di Za la da Se saZ leb lo be bi aqvs ojax Sic da po li ti-

kaSic.

min da vic xov ro nor ma lur, sta bi lur qve ya na Si, uk ve ar vfiq rob ima ze, rom ra i mes

miR we va min do da an min da. mTa va ri miR we va Cem Tvis iq ne bo da is, rom Ce mi Svi le bi iy-

vnen bed ni e re bi da war ma te bu le bi, Cem Tvis mTa va ri Ce mi Svi le bia.

140

tyu il ze oja xi ver

da fuZ nde ba

,,biz nes me nebs Ce mi ame ri ke li qm

a ri ur Cev-

da, qar Tve li qa le bi aey va naT sam s

a xur Si,

rad gan mi aC nia, rom isi ni ga naT l

e bu li,

Sro mis moy va re da una ri a ne bi ari

an".

la li Si u kaS vi li-kon la ni _

ra dio `Ta vi suf le bis~, A`ame ri kis xmis~,

`Вестник~-isa da ,,Ge or gi an Jo ur nal''-is

Jur na lis ti.


da vi ba de Tbi lis Si. de da ru su li eni sa da li te ra tu ris pe da go gi iyo, ma ma ki – mxat-

va ri. swav la da viw ye Tbi li sis erT-erT sko la Si. mSob le bis da So re bis Sem deg ma ma

mos kov Si ga da vi da sac xov reb lad da axa li oja xi Seq mna. de dis ga daw yve ti le biT, swav-

la ma mas Tan mos kov Si un da ga meg rZe le bi na, rad ga nac 50-ian wleb Si mar to xe la de di sa

da mo zar di go go nas mar to cxov re ba oj xis uf ro sis ga re Se sak ma od sa xi fa To iyo.

amas da e ma ta is faq ti, rom da viw ye sko li sa da mu si kis gak ve Ti le bis gac de nac. aqe dan

ga mom di na re, de da mix vda, rom ve Rar ma kon tro leb da, rad gan igi Za li an de mok ra ti-

u li da rbi li xa si a Tis qa li iyo. dRe van de li ga da sa xe di dan vfiq rob, rom man swo ri

ga daw yve ti le ba mi i Ro.

ma ma Za li an da ka ve bu li iyo Ta vi si mxat vro biT da mis ma ojax ma ga daw yvi ta Ce mi gag-

zav na dip lo mat Ta Svi le bis in ter nat Si. iq Se vi Zi ne cxov re bis swo rad aR qmis una ri.

mgo nia, rom sab Wo Ta sko leb Si, sa er Tod, yve la fers kargs as wav lid nen – imas, rac

bib li a Sia, Tum ca amas xma maR la ar aRi a reb dnen.

141

in ter na tis dam Tav re bis Sem deg dav brun di Tbi lis Si. Tav da pir ve lad da viw ye mu Sa-

o ba Tbi li sis mo de le bis sax lSi mo zar dTa tan sam lis mo de lad. Sem deg gav Txov di.

ga dav wyvi te Te at ra lur in sti tut Si ga moc de bis Ca ba re ba. vi na i dan mos kov Si cxov re-

bis dros qar Tul enas dav Sor di, di di Sro ma dam Wir da am prob le mis ga da sa la xad.

sa bo lo od ga moc de bi ki kar gad Ca va ba re, mag ram a mas uar yo fi Ti re aq cia moh yva de-

dam Ti lis mxri dan. mi si az riT, qa lis yve la ze sa pa su xis mgeb lo mi sia Svi le bis ga Ce na

da gaz rda iyo. dRes me ve Tan xme bi am azrs, mag ram im dros sxvag va rad vfiq rob di. ase

das rul da Ce mi pir ve li qor wi ne ba.

Te at ra lur in sti tut Si karg mo cek va ved viT vle bo di da Cem ma cek vis mas wav le bel-

ma mir Cia an sambl `su xiS vi leb Si“ mis vla. qal ba ton ni no ra miS vils mo ve wo ne, mag ram

mo ma va li eq vsTvi a ni gas tro le bi me sa me kur sel stu dents xels ar maZ lev da. Sem deg

vca de be di an sambl `rus Tav Si“, sa dac Se mom Ta va zes Cem Tvis mi sa Re bi pi ro be bi. sak-

ma od da ka ve bu li vi ya vi – in sti tu ti, re pe ti ci e bi, mo de le bis sax li. saq me ada mi ans

zrdis – usaq mu ro ba da bev ri fu li ki kacs ryvnis. Te at ra lu ri in sti tu tis dam Tav-

re bis Ta na ve an sambl `rus Ta vis“ erT-er Ti so lis ti gav xdi da 70-ian wleb Si saz Rvar-

ga reT gas tro leb ze dav di o di. ama so ba Si ma ma Ce mi Ta vis eb ra el col Tan er Tad aSS-Si

emig ra ci a Si wa vi da da am dro i dan Ce mi saz Rvar ga reT gas tro le bic da ib lo ka – aRar

men do bod nen, eSi no daT, rom ma mas Tan dav rCe bo di. miv xvdi, rom Ce mi sa cek vao ka ri e rac

das rul da. ra me un da mo me fiq re bi na. swo red ami tom ga dav wyvi te ma mis kvals gav yo lo-

di da da me to ve bi na ax la uk ve yo fi li ssrk.

po lo ne li na Te sa ve bis xel Sew yo biT ga vem gzav re po lo neT Si, sa dac mud mi vi cxov re bis

uf le ba mo vi po ve. po lo ne Ti dan Se meZ lo sxva qvey neb Si up rob le mod gam gzav re ba. vi-

sar geb le Sem Txve viT da qar Tu li saT vis to mos pre zi den tis, ba ton viq tor xo me ri kis

dax ma re biT fran gu lis Se sas wav lad ga vem gzav re pa riz Si. ama so ba Si ba ton ma viq tor ma

mi i Ro we ri li mi un xe ni dan, rom ra dio `Ta vi suf le bis“ qar Tu l re daq ci as qa lis xma

sWir de bo da. did xans vor Wo fob di, sa bo lo od ki mo viT xo ve po li ti ku ri Tav Se sa fa ri

da da viw ye mu Sa o ba, ase vTqvaT, `mtrul ra di o Si“.

ra dio “Ta vi suf le ba“ sar geb lob da ame ri kis kon gre sis fi nan su ri mxar da We riT. aqe-

dan ga mom di na re, Cven Tan xSi rad stum rob dnen ame ri ke li ko le ge bi, ma Ti dax ma re biT

Se vav se `ame ri kis xmis“ an ke ta da Se sar Ce vi kon kur si mi un xe nis bi u ro Si ga vi a re. gar da

pro fe si u li kri te ri u me bi sa, sa Wi ro iyo e.w. `fil tra ci is“ gav lac da, bi og ra fi u li

mo na ce me bis Se mow me bis Sem deg, sa bo lo od mi mi Res. ase mov xvdi aSS-Si.

Ce mi cxov re bis yve la ze sa a ma yo pe ri o di ukav Sir de ba 13 wli an pe da go gi ur moR va-

we o bas dip lo ma ti ur sko leb Si, sa dac da viw ye mu Sa o ba ra di o Si kad re bis Sem ci re bis

Sem deg. vas wav li di sam xed ro dip lo ma tebs ru sul da mog vi a ne biT qar Tul ena sac. yo-

vel Tvis vcdi lob di Ce mi mos wav le e bis Tvis da me na xe bi na qar Tu li enis sim did re da

si la ma ze. dav we re sa xel mZRva ne lo “Ba sic Ge or gi an for Fo re ig ners” da “Bo ok of Ge or gi an Verbs”.

aSS-sa da ssrk-Si udi de si cvli le be bi xde bo da. am dros Sed ga re i ga ni sa da gor ba-

Co vis is to ri u li Sex ved ra, ro ca ra ti fi ci re bul iq na Se Tan xme ba sa Su a lo da ax lo

si So ris ra ke te bis lik vi da ci a ze. Cve ni sko la mu Sa ob da am do ku men tze, swav lob da da

142

aa na li zeb da yve la punqts, amow meb da in gli su ri teq stis ru sul Tan Se sat yvi so bas. me

vi ya vi am di di pro ce sis pa ta ra na wi li da mo na wi le.

sa qar Tve lo Si dav brun di 2000 wels. im dro i dan mo yo le bu li da ka ve bu li var mwer-

lo bi Ta da Jur na lis ti kiT. dav we re wig ni ele ne ax vle di a nis mu ze um ze, ga va ke Te vrce-

li in ter viu edu ard Se var dna Zes Tan. am Ja mad vTa nam Srom lob Jur nal-ga ze Teb Tan da

ga mo ve ci mo go ne be bis wig ni `war su lis kva dak val“.

nu ra vin ifiq rebs, rom qals ka ri e ra Si ga reg no ba ex ma re ba. ame ri ka Si ka ri e ra pro fe si-

o na liz mzea da mo ki de bu li, ara aqvs mniS vne lo ba, qa li xar Tu ka ci, Sa vi Tu – yvi Te-

li. Tu dam qi ra ve be li Se ni re li gi u ri mrwam siT da in te res de ba, uf le ba gaqvs amis Tvis

igi sa sa mar Tlos ga das ce. es, mar Tlac rom, de mok ra ti u li qve ya naa. sa qar Tve lo Si ki

ra xde ba? ab so lu tu ri un dob lo baa. ar en do bi an arc um rav le so bas, arc – opo zi ci as.

li de re bi ga u ge ba ri sit yve biT esa ub re bi an xalxs. ase Ti Se sa niS na vi leq si kis pat ro-

nebs ra Si gvWir de ba am de ni uc xo sit yva?! Cve ni sa xel mwi fos dog ma ada mi a nis dam ci-

re baa. qar Tve le bi erT-er Ti pir ve li qris ti a ni eria, mag ram, mi u xe da vad ami sa, maT

ada mi a nis pa ti vis ce ma ar ici an. ir gvliv cu di sit yve bis ko ri an te lia. gan sa kuT re biT,

es sa te le vi zio ga da ce me bi dan Cans.

dRes qa le bi uke Te sad war mo a Ce nen Tavs, vid re ka ce bi. Cems ame ri kel qmars, jon kon-

lans ara er Txel uT qvams, rom qar Tve li ka ce bi ver afa se ben qar Tvel qa lebs. biz nes-

me nebs ki ur Cev da, qar Tve li qa le bi aey va naT sam sa xur Si, rad gan mi aC nia, rom isi ni

ga naT le bu li, Sro mis moy va re da una ri a ne bi ari an, xo lo Tu qa le bi po li ti ka Si ar

er Tve bi an, vfiq rob, rom es ma Ti tra di ci u li xa si a Tis bra lia. Se saZ leb lo beb ze Tu

vim sje lebT, qar Tvel qa lebs is uf ro ad re hqon daT, vid re ame ri ke lebs, rom leb mac

mxo lod 1920 wels mi i Res sa ar Cev no xmis uf le ba. sa qar Tve lo Si aris po ten ci a li,

mag ram ar aris eko no mi ku ri sa fuZ ve li, rom qa leb ma po li ti kis Tvis mo i ca lon - qve-

ya na in gre va, ra qa lis uf le beb ze vsa ub robT? ara vin ara fers kiT xu lobs da ar cdi-

lobs gan vi Tar des.

ide a lur qal ze ve ra fers get yviT, rad gan Ta vad var qa li. ide a lu ri ma ma ka ci ki Cem-

Tvis suf Ta su li sa da moq ni li una ris mqo ne pi rov ne baa. ame ri ke lebs mi aC ni aT, rom

kacs Tu co lic hyavs da say va re lic, ori ves at yu ebs da aseT kacs ar en do bi an. sa qar-

Tve lo Si ki am sa kiTxs qa le bi nor ma lu rad aRiq va men - `ka cia da ra qnas?!“. qvey nad

dam kvid re bu lia aras wo ri mo ra li. ro de sac qa li da ma ma ka ci ojaxs qmnis, iq tyu i li

ar un da iyos. aq ki la mis mo du ri gam xda ra qmris gan Ra la ti, ro mel sac, sam wu xa rod,

qa le bi egu e bi an.

msurs iseT sa qar Tve lo Si cxov re ba, sa dac yo ve li ada mi a ni iq ne ba da saq me bu li, Se sa-

ba mis anaz Ra u re bas mi i Rebs, ga da ix dis ga da sa xa debs da mas da i cavs ka no ni.

143

xel Se u xe be li emo cia

`min da ada mi a nebs siy va ru li

Se e ya roT da me re yve las ga das d

on,

usiy va ru lod rom aRa ra vin da di o d

es

de da mi wa ze~.

xa Tu na Cxe i Ze _ mxat va ri, di za i ne ri,

am Ja mad cxov robs da moR va we obs

aSS-Si.

da ba de bis dRe _ 6 oq tom be ri

so xum Si da vi ba de. oT xi wlis vi ya vi, ro de sac Tbi lis Si gad mo ve diT, sadac me oT xe

kla sam de vswav lob di, me oT xe kla si dan ki sul emig ra ci a Si var. Ce mi mSob le bi al-

Jir Si mu Sa ob dnen, ma ma bi o qi mi ko si iyo. mer ve kla sam de al Jir Si vswav lob di, me re

Tbi lis Si dav brun diT.

bav Svo bi dan vxa tav di, Tum ca, oja xis ga daw yve ti le biT, sa me di ci no in sti tut Si va ba-

reb di. ver mov xvdi. Sem deg ojax ma pa ti vi sca Cems mis wra fe bas. mos kov Si mo de li re bas

sa mi we li vswav lob di, sa i da nac Tbi li sis sam xat vro aka de mi a Si gad mo ve di. Ce mi sa-

dip lo mo Te ma iyo `aso ci a ci e bi mwe reb ze“. es iyo ab stra hi re bu li, Te at ra li ze bu li

kos ti u me bi, Za li an sa in te re so da sa sa ci lo. ka Ted ris gam ge Ta vi dan uar zec ki iyo,

rom dip lo mi am for miT da mec va. ma Sin yve la fe ri Car Co eb Si un da yo fi li yo moq ce u-

li. mos ko vis ko mi sia un da Ca mo su li yo da ka Ted ris gam ge Za li an Re lav da. dip lo mi

xu Ti an ze da vi ca vi da ma Sin ve gav xdi mxat var Ta kav Si ris wev ric, rad gan mos ko vis ko-

mi si as Za li an mo e wo na Ce mi na mu Sev re bi. jer sa er Tod ar miS veb dnen dip lom ze da me re

ki mox da ase Ti fe i er ver ki...

aka de mi is das ru le bis Sem deg gav Txov di da 90-ian wleb Si, aq rom ai ria qve ya na, stam-

bul Si wa ve diT sac xov reb lad. Cems me uR les iq biz ne si hqon da. Sem deg me o re Svi li

144

Se me Zi na. iq ve vmu Sa ob di. tan sac mlis es ki zebs mik ve Tav da erT-er Ti fir ma, ro me lic

tya vi sa da bew vis na warms uS veb da. Ce mi na mu Sev re bi iyi de bo da. fer we ra Sic vmu Sa ob di

Cem Tvis. zaf xu lo biT Tbi lis Si Ca mov do di. Za li an kma yo fi li var imiT, rac stam bul-

Si ga va ke Te. un da dav rwmu ne bu li ya vi, ra da ram de nad Se miZ lia. mog vi a ne biT mos kov Si

mo ew yo Ce mi es ki ze bis ga mo fe na da sul ga i yi da.

Sem deg Tbi lis Si dav brun diT da ori we li vic xov reT sam Sob lo Si. Sem deg kvlav emig-

ra cia – ame ri ka Si wa ve diT. iq me sa me Svi li Se me Zi na. ame ri ka Si ram de ni me we li Ca var dna

mqon da – ara fe ri ga mi ke Te bia. er Txel, sru li ad Sem Txve viT, Jur nals vaT va li e reb-

di da gan cxa de bas wa vaw ydi kon kur sis Se sa xeb. Cem ma me uR lem mir Cia, sca deo. Cem Tvis

war mo ud ge ne li iyo, rom niu-ior kSi ra Rac ga me ke Te bi na me, ax la da Ca sul mxat vars.

Ta nac aq ti u ri, meb rZo li ar var. Tu Ta vis Ta vad ra Rac mox de ba, mox des... mainc vca de,

ga vag zav neT sla i de bi da mo vi da pa su xi, rom ga vi mar jve. sru li So ki iyo. me re me o re

kon kur sze ga vag zav ne da 2000 wels or jer ga vi mar jve, kar gi we li iyo Cem Tvis. amis

Sem deg ki da iw yo mow ve ve bi ga le re e bi dan, ga vaq ti ur di, es yve la fe ri Ta vis Ta vad

xde bo da. ise aew yo, rom er Ti wlis gan mav lo ba Si ram den jer me ze di zed mqon da ga mo-

fe ne bi. aTi ga mo fe na mqon da niu-ior kSi, ga mo i fi na Ce mi fer we ra, gra fi ka, mag ram am aT

ga mo fe nas Cem Tvis ara fe ri da u to ve bia, rad gan Zal ze uc xo ga re mo Si vi ya vi – mo di o da

uam ra vi uc xo ada mi a ni, ara vis vic nob di, ar vner vi u lob di.

2007 wlis zaf xul Si sa qar Tve lo Si Ce mi um cro si bi Wi mo iw vi es kon kurs `ana-ba na Si“

mo na wi le o bis Tvis. kon kur si rom Ca Tav da, yve las eti re bo da, yve la aR frTo va ne bu li

iyo. sa er Tod, yo vel zaf xuls Ca mov di varT Tbi lis Si. Tbi lis Si Za li an da Za bu li var

xol me, aq yve la Se ni a nia, yve la giy vars. min do da aqac ga me ke Te bi na ra i me, ma ga li Tad,

siy va ru lis dRe e bi. siy va ru li da de bi Ti emo ci aa. mSvi do ba, bed ni e re ba, si xa ru li siy-

va ruls ukav Sir de ba. es grZno be bi min do da ga me er Ti a ne bi na, erT mTli a no bad meq cia

da Tbi li si saT vis siy va ru lis xe me Cu qe bi na. siy va ru lis xe wi Te li un da yo fi li yo,

TeT ri gu le biT. Cems war mod ge na Si xis wi Te li ta ni si coc xlis ar te ri aa, xis to te bi

- ar te ri i dan ga mo ma va li gan Sto e ba ni da ener gia; ar te ri a ze TeT ri gu le bi – TeT ri

ne it ra lu ri fe ria – jer xel Se u xe bi emo cia. wi Te li xe Sar de nis qu Ca ze un da mdga ri-

yo da iq ga va ke Te ki dec. me o re wels rom Ca mo ve di, xe ga daW ri li dam xvda, Sur du lis

ta ri viT ga mo i yu re bo da. ar mi i Res Ce mi siy va ru lis xe, Za li an met ki na gu li. bev ri

viw va le am xis ga sa ke Teb lad. Tan xac ar mqon da, me gob re bi da mex mar nen. min do da yve-

la saT vis si ur pri zi mo mew yo, qa la qi ki ami saT vis mzad ar aR moC nda.

me re me ri am Se mik ve Ta ana lo gi u ri xe – sa qar Tve los pat ri ar qis, ilia me o res aR say-

dre bis iu bi les Tan da kav Si re biT. rus Ta vel ze am dag va ri siy va ru lis xe Sev qme niT.

Ce mi Ca mos vla 2007 wlis no em bris dRe ebs da em Txva. vi fiq re, ra dros siy va ru lis

xea-meT qi. mag ram ma inc ga va ke TeT. sas tum ro ̀ me ri o tis“ win id ga is xe, ro me lic gvWir-

de bo da. xe ga coc xlda, speq tak lic ga va ke TeT, sce nac ava Se neT. min do da, rom am siy-

va ru lis xiT da vi ru se bu li yo mTe li Tbi li si, siy va ru li ga dam de bi yo fi li yo. rac

uf ro me ti siy va ru lis una ri gaqvs, miT uf ro mets mi aR wev da mets ga a ke Teb, ma Sin

Zli e ri xar.

145

im zam Tars Tbi lis Si vi ya vi, xSi rad miv di o di rus Ta vel ze da ras vxe dav di? vi Ra ce bi

id gnen da sur vi lebs awer dnen Cems siy va ru lis xes. qa Ral dis na ku webs, sa dac sur vi-

le bi ewe ra, xis tan ze Se mox ve u li qso vi lis na ke reb Si ku Wav dnen. did xans iyo es xe.

me re, ro gorc vi ru si un da mo vi des da wa vi des, es xec wa vi da.

2008 wlis iv nis Si ga le rea `ho bi Si“ mo ew yo Ce mi per so na lu ri ga mo fe na. ga mo fe na ze

oT xmet ri a ni, di di, naW ris gan Se ke ri li qa li war mo vad gi ne. min do da Ta vi si ma si u ri

sxe u liT srul yo fi li yo fi li yo: Tbi li, rbi li da xel Se sa xe bi. is arc evaa da arc

ve ne ra. ij da dar baz Si, iyu re bo da ca Si ama yad da gar Se mo gvi ri le bi eya ra, ro gorc

si suf Ta vi sa da siw min dis sim bo lo. amis me re aRa ra fe ri ga mi ke Te bia, gan wyo ba ar

maqvs, yve la fers gan wyo ba un da.

Cve u leb ri vi ada mi a ni var da miv yve bi di ne bas, gan sa kuT re bu li mi za ni ar da mi sa xavs

ara so des, yve la fe ri Ta vis Ta vad wa mo vi da. Ce mi miR we va Ce mi di di oja xia – sa mi Svi-

li. mi u xe da vad imi sa, rom ga mud me biT uc xo eT Si cxov ro ben, Cems Svi lebs qar Tve lo ba

ar da vu kar ge.

ka cad da ba de bis sur vi li ara so des mqo nia. qa li de da un da iyos. ada mi a ni iba de ba siy-

va ru liT, siy va ru lis Se de gad, siy va ru li mas Sia. Tu siy va ru li dat kep ne da amog li-

je, ma Sin man qa na xar. qal ma ara so des ar un da da kar gos siy va ru lis grZno ba, rad gan

yve laf ris Rer Zi siy va ru lia.

min da vi xi lo bed ni e ri, mSvi di sa qar Tve lo, min da iyos er Tma ne Tis gver diT dgo mis

si xa ru lis Seg rZne ba, min da, rom siy va ru li sul en Tos...

146

aq ti u ri, go ni e ri da

xa li si a ni

`kon fliq tis mog va re ba qals

ukeT Se uZ lia, swo red ami tom sa j

a ro

xe li suf le bis or ga no eb Si me ti

qa li

un da iyos~.

na Tia wkep la Ze _ iu ris ti,

sa qar Tve los uze na e si sa sa mar Tlos

mo sa mar Tle


mo sa mar Tle o bas Tan er Tad pe da go gi ur saq mi a no bas ve we vi, sxva das xva uni ver si tet Si

ad mi nis tra ci ul sa mar Tals vas wav li. pro fe sia uf ro ga uc no bi e reb lad avir Cie, iu-

ri di u li ga naT le bis mi Re ba mxib lav da. ar Ce va nis sis wo re Si mog vi a ne biT dav rwmun di.

Ce mi pro fe sia Tan da Tan, mu Sa o bas Tan er Tad, mo me wo na da Se miy var da, mo me wo na mi si

ma Ra li miz ne bi sa da da niS nu le bis ga mo. Ta vi dan es gac no bi e re bu li ar mqon da. ro ca

uni ver si tets vam Tav reb di, vfiq rob di, rom sxva ga naT le ba sac mi vi Reb di.

Cems yve la ze did miR we vad mo sa mar Tle o ba Se iZ le ba Ca iT va los. ara nak leb miR we vad

mi maC nia pe da go gi u ri saq mi a no ba da misi Se de ge bi, rad gan Za li an miy vars stu den te bi

da maT Tan ur Ti er To ba. ad mi nis tra ci u li sa mar Ta li sa mar Tleb ri vi sa xel mwi fos sa-

mar Ta lia da Tu qve ya na Si am sa mar Tlis in sti tu te bi, prin ci pe bi, nor me bi srul fa sov-

nad dam kvid rde ba, sa qar Tve lo Tvi seb ri vad sxva ti pis sa xel mwi fo iq ne ba, sa zo ga do-

e bis mar TlSeg ne bis xa ris xi ga iz rde ba, ka no nis uze na e so bis stan dar ti uz run vel yofs

ada mi a nis uf le be bis maq si ma lur dac vas ise, ro gorc Ta na med ro ve, kar gad gan vi Ta re-

bul sa xel mwi fo eb Si xde ba.

147

Cvens sa zo ga do e ba Si qa li sa Tu ma ma ka cis prob le ma zo ga dad ar se bobs, rad gan da mo-

ki de bu le baa ase Ti – ara se ri o zu li, ze re le. ga naT le bul sa zo ga do e ba Si es sa kiT xi

nak le bad mwva ved dgas. qar Tvel qals aqvs rwme na, rom Se uZ lia iyos ara nak leb war ma-

te bu li, eru di re bu li, no va to ri, ab so lu tu rad kon ku ren tu na ri a ni. da es asec aris.

qar Tvel qals Se uZ lia sa ku Ta ri Ta vis sje ro des.

ra tom Rac iT vle ba, rom qa lis az rov ne ba, mi si qce va eq stre ma lur si tu a ci a Si, das-

kvne bi uf ro emo ci u ria, vid re – ra ci o na lu ri. es ma Ri zi a nebs. Wkvi an qals Se uZ lia

kon kre tul Sem Txve va Si uf ro swo ri da mi sa Re bi ga daw yve ti le ba mi i Ros, vid re ma ma-

kac ma.

dax ma re ba yve las, qal sac da ma ma kac sac, Ta nab rad sWir de ba. dax ma re ba mec mi mi Ria,

upir ve le sad – oja xi dan. mo ra lu ri da ma te ri a lu ri dax ma re ba, Ta nad go ma, ga ge ba

imi sa, ra sac ake Teb – es mniS vne lo va ni mxar da We raa. ka ri e ris da saw yis Si Ce mi xel-

fa si mi ni ma lu ri iyo da, bu neb ri via, oja xi rom ar dam xma re bo da, sa ja ro sam sa xur Si

ver dav rCe bo di. wmin da pro fe si u li, di di dax ma re ba mi mi Ria Ce mi uf ro si ko le ge bi-

sa gan. Cem Tvis Za li an mniS vne lo va ni iyo ma Ti sa sar geb lo, pro fe si u li rCe ve bi. Ce mi

war ma te ba ima sac efuZ ne ba, rom Svi di we li sa sa mar Tlo apa rat Si vmu Sa ob di da di di

ga moc di le ba mi vi Re.

mar Tlmsa ju le ba ndo bis ga re Se ar ar se bobs. un dob lo bas bev ri mi ze zi ga na pi ro bebs,

upir ve le sad, es ga mow ve u lia sa xel mwi fo eb ri o bis, Se sa ba mi sad, erov nu li sa sa mar-

Tlos tra di ci is ram de ni me sa u ku no va ni wyve tiT. Cven Tan ar ar se bobs da mo u ki de be li

sa sa mar Tlo xe li suf le bis tra di cia. Tum ca, qve ya na Si yo vel Tvis (maT So ris sab Wo-

Ta re Ji mis pi ro beb Si) iy vnen er Te u li da mo u ki de be li, prin ci pu li mo sa mar Tle e bi,

mag ram es ar aris sak ma ri si ase Ti in sti tu tis Se saq mne lad da mis da mi ndo bis da sam-

kvid reb lad. dRes ndo bis mo po ve bis er Ta der Ti wi na pi ro ba obi eq tu ri, pa ti o sa ni,

mi u ker Zo e be li da sa mar Tli a ni mar Tlmsa ju le bis gan xor ci e le baa.

ro ca saq mes siy va ru liT ake Teb, is Sen Tvis mxo lod mo va le o ba ar aris, is uk ve su-

li e ri moT xov ni le baa.

kon fliq tis mog va re ba, mgo nia, qals ukeT Se uZ lia. Cem Si kon fliq tis mog va re bis dros

qa lu ri saw yi si uf ro War bobs. swo red ami tom Za li an vwux var, rom sa ja ro xe li suf-

le bis or ga no eb Si co ta qa lia.

Cem Tvis ide a lu ri qa li aq ti u ri, go ni e ri, mo az rov ne, xa li siT sav se, qa lu ri qa lia.

ga mud me biT vkiT xu lob. Ce mi Ta vi su fa li dro Zi ri Ta dad kiT xvas xmar de ba. bev ri da

mra val fe ro va ni in te re si maqvs. ma in te re sebs Ta vi ga mov ca do sxva das xva am plu a Si. ar

vi ci, ro gor mo va xer xeb, mag ram ama ze sul vfiq rob.

po li ti ka Ce mi sfe ro ar aris. amas jer ki dev stu den to bi sas miv xvdi. po li ti ka uf ro

kva li fi ci u ri un da gax des.

vi ci, ro gor sa qar Tve lo Si min da vic xov ro da ima Sic dar wmu ne bu li var, rom sa zo-

ga do e bis Za lis xme viT vic xov reb aseT sa qar Tve lo Si. es un da iyos sa xel mwi fo, sa dac

148

yo ve li ada mi a ni da cu li, xo lo xe li suf le ba Se bo Wi li iq ne ba ka no niT, uz run vel yo-

fi li iq ne ba mra va las peq ti a ni Ta nas wo ro ba: sqe sis, ra sis, re li gi is, war mo So bis...

qve ya na Si ise Ti ga re mo un da Se iq mnas, rom yve la ada mi ans hqon des gan vi Ta re bis, Sro-

mi sa da Ta vis dam kvid re bis sa Su a le ba. mje ra, rom ase iq ne ba, rad gan Cve ni Zi ri Ta di

sim did re in te leq tu a lu ri, ni Wi e ri, mSro me li ada mi a ne bi ari an. vfiq rob, rom ka no-

ni e ri, Ta nas wo ri, kon ku ren tu li ga re mos Seq mna ada mi a nebs sa Su a le bas mis cems, iy vnen

war ma te bu le bi.

149

Public Space With A Roof

"Ta ke ca re… es tab lish the pro tec ti ve stra te gi es and a re la ti on ship to

yo ur ini ti al ho me and try to con struct a "new ho me"... It’s a lot of

work but, it pays off... as well as it hurts, it has ot her ad van ta ges that

wo uld ne ver show up if one wo uld not fa ce the si tu a ti on of a dis pla ced per son…" D.S.

Ta mar Wa baS vi li _ mxat va ri,

mu Sa obs ho lan di a Si, sa er Ta So ri so

ar tpro eq teb Si


Sem Txve vi To bam mi miy va na sa ir mis erT pa ta ra sam xat vro sko la Si. Sem deg uk ve mi zan-

da sa xu lad ga da ve di ia kob ni ko la Zis sa xe lo bis sas wav le bel Si, mere ki - sam xat vro

aka de mi a Si. aka de mi a Si swav lis in te re si ma le ve dav kar ge. iqa u ri ga naT le bis sis te ma,

ro me lic uzo mod tra di ci u li da dog ma tu ri iyo, ewi na aR mde ge bo da da ab rko leb da

Cems moT xov ni le bebs. 1998w. ori kur sis da xur vis Sem deg ho lan di e li me go ba ri qa lis

dax ma re biT ho lan di a Si, xe rit riT fel dis sam xat vro aka de mi a Si ga vag rZe le swav la.

mas Sem deg Ter Tme ti we lia, iq vcxov rob da vmoR va we ob.

2003w. am ster dam Si me da Cem ma ko le geb ma gav xse niT sa ga mo fe no siv rce – stu dia, sa-

xel wo de biT Pub lic Spa ce With A Ro of (Se mok le biT PSWAR). ro gorc dam wyeb ma mxat vreb ma,

Cven ga vac no bi e reT ise Ti al ter na ti u li siv rcis sa Wi ro e ba, romelSic yu rad Re ba

da eT mo bo da ar tis tul pro cess (xe lov ne bis yvela sfe ro dan) da mis ir gvliv ar se bul

dis ku si as Te o ri u li da vi zu a lu ri ma sa le bis Ta na ba ri ga mo ye ne biT. PSWAR-is meS ve o-

biT Sev Ze liT Cve ni ide e bis gan xor ci e le ba da sa ku Ta ri ar tis tu li enis Ca mo ya li be-

ba, ra mac sa bo lo od pro eq te bis for ma mi i Ro.

sa ku Tar pro eq teb ze mu Sa o bi sas Cven sa Su a le bas vaZ lev diT sxva ar tis tebs, ga mo e-

ye ne bi naT Cve ni sa ga mo fe no siv rce. Ti To e u li Cve ni pro eq ti TiT qmis na xe var wli a ni

kvle vi sa da mu Sa o bis Se de gi iyo, ro mel Si mo na wi le o bas 20-40 ka cam de iReb da (ga-

mo fe na, pre zen ta cia, leq cia, fil mi, per fo man si, dis ku sia). Cve ni pro eq te bi Sem deg

eta pebs mo i cavs: aq tu a lu ri kiT xve bis Ca mo ya li be ba, Te ma tu ri ga mok vle va, kon cep tis

Ca mo ya li be ba, in sta la ci is Seq mna, da ma te bi Ti prog ra ma: leq cia, per fo man si, dis ku sia,

150

sa bo loo etap ze das kvne bis ga mo ta na da sa mo mav lo kiT xve bis Ca mo ya li be ba. am gva rad,

yo ve li Sem de gi pro eq ti wi na pro eq tis gag rZe le bas war mo ad gens. Cve ni pro eq tis mTa-

va ri da ga ma er Ti a ne be li na wi lia ar qi teq tu ru li in sta la cia, ro me lic mo ce mu li

siv rcis Tvis aris age bu li. Cvens sa ga mo fe no siv rce Si oT xi di di pro eq ti gan va xor ci-

e leT, sa dac mo na wi le e bi sxva das xva sfe ro dan da qvey ni dan iy vnen mow ve u le bi.

2007 wlis bo los Cven dav xu reT PSWAR-is sa ga mo fe no siv rce da ga dav wyvi teT Cve ni

pro eq te bi axal da sa er Ta So ri so as pa rez ze gve ca da. a man Ta vis Ta vad bev ri si ax le

da cvli le ba Se mo i ta na Cve ni mu Sa o bis pro ces Si da dag vex ma ra axa li for me bis Ca mo-

ya li be ba Si, rac mxo lod pro eq tiT ki aRar Se mo i far gle ba, ara med wig nis, fo to in-

sta la ci is, zog jer teq stis for mi Tac ev li ne ba ma yu re bels. Pub lic Spa ce With a Ro of-is jgufs war mo ad gens: Ta mu na Wa baS vi li (mxat va ri), adi hol lan der (mxat va ri) da ves na

mad jos ki (Te o re ti ko si).

Ce mi ho lan di a Si saq mi a no ba uT bi li so bas sru li ad ar niS navs. 2003 wels pro eq ti

`uc xo e lis~ wev ri vi ya vi Tbi lis Si. 2004 wels ar Cev ne bis Sem deg Tbi lis Si Ca mo ve di

da oT xdRi a ni aq cia mo vaw yve qar vas la Si. am na mu Sev riT msur da Ta vi su fa li sit yvi sa

da moq me de bis plat for ma Se meq mna. Ti To e ul msur vels Se eZ lo Ta vi si moq me de biT

cvli le ba Se e ta na da sa ku Ta ri az ri ga mo e xa ta er Tob liv pro ces Si. mci re bi u je ti

na mu Sev ris Tvis ma sa lebs uz run vel yof da. mTli a no ba Si mo na wi le o ba 20-mde ada mi an ma

mi i Ro. Ce mi Zi ri Ta di mi za ni iyo ga mo mek vlia, Tu ro gor fun qci o ni rebs sa ga mo fe no

siv rce, ro go ri da mo ki de bu le ba aqvs Ti To e ul mxat vars er Tob liv pro ces Tan, ra

ro li aqvs ma yu re bels, ra kiT xve bi Cnde ba, imar Te ba Tu ara dis ku sia. sa qar Tve lo Si

jer je ro biT ar ar se bobs ise Ti sa ga mo fe no siv rce e bi, sa dac Se iZ le ba eq spe ri men te-

bi sa da ga mok vle ve bis Ca ta re ba, sxva das xva dis cip li nisa da dar geis er Tma neT Tan

da kav Si re ba, kri ti ku li Ro nis Zi e be bi sa da aq ci e bis or ga ni ze ba, rac mud miv xa si aTs

mi i Rebs. am pro eq tiT me di di ga moc di le ba mi vi Re da ime di maqvs, rom sa mo mav lod

Sev Zleb amis ga mo ye ne bas sa qar Tve lo Si ve.

151

prob le ma, ro me lic

sqe sis miR maa

`sa qar Tve lo Si jer ki dev ar se bob

s

ste re o ti pe bi. qals uf ro me ti mu S

a o ba

sWir de ba ka ri e ri saT vis, vid re _ k

acs,

ka cis Sro ma uf ro Cans~.

xa Tu na xa bu li a ni _ xe lov ne baT mcod ne,

ku ra to ri, me di ap ro eq te bis av to ri.

mu Sa obs sam xat vro aka de mi a Si,

mih yavs ori kur si _ uax le si

ten den ci e bi Ta na med ro ve vi zu a lur

xe lov ne ba Si, sa ga mo fe no pro eq ti da

eq spo zi ci is di za i ni


Ce mi mSob le bis pro fe sia Cems pro fe si as araf riT ukav Sir de ba, de da fi zi ko sia, ma ma

– uze na e si sa sa mar Tlos wev ri. sam xat vro aka de mi is dam Tav re bis Sem deg Ta na med ro ve

xe lov ne biT da vin te res di, im pe ri od Si am mxriv sru li va ku u mi iyo. Ce mi kvle va pos-

tsab Wo Ta sa qar Tve los xe lov ne bis ten den ci ebs Se e xe bo da. es sfe ro Za li an ma in te re-

seb da, amas ara vin afi nan seb da, Tum ca me ener gi as ar vi Su reb di.

ara sam Tav ro bo or ga ni za cia `kul tu ris gan vi Ta re bis kav ka si u ri cen tri“ da in te res da

Ta na med ro ve xe lov ne biT, mTxo ves Ta nam Srom lo ba da bev ri pro eq tic gan va xor ci e-

leT. ram de ni me sa er Ta So ri so ga mo fe na ga va ke Te, pe da go gi u ri moR va we o bac da viw ye.

152

ve ne ci is bi e na le ze (2009) qar Tu li pa vi li o nis ku ra to ri vi ya vi, in sta la cia vi de o-

na mu Sev riT war vad gi neT. kul tu ris sa mi nis trom mi miw via. es Ta vis Ta vad kar gia, rom

kul tu ris sa mi nis tro da in te res da Ta na med ro ve xe lov ne biT. ve ne ci is bi e na le ze tra-

di ci ul fer we ras ar wa rad ge nen – vi de o ar ti, Se re u li in sta la cia, kon cep tu a lu ri

fer we ra an fo to e bia war mod ge ni li. ase Ti Se moq me de ba sa qar Tve lo Si jer ki dev ar

aris po pu la ru li. Cven ko ka ra miS vi lis na mu Sev re bi war vad gi neT.

kul tu ra am did rebs Cvens cxov re ba sa da ga moc di le bas. mxat vro ba Si ar se bob da kli-

Se Te me bi, rom lis iqi Tac ar Se iZ le bo da gas vla, sab Wo Ta sis te mis es `dam sa xu re ba“

dRem de Se mor Ca. iyo ta bu i re bu li Te me bi, rom le bic dRem de ar se bobs. seq su a lu ri

re vo lu cia da sav leT Si bu neb ri vad mox da, gab ra ze bul ma axal gaz rdo bam ga moc di le ba

Se i Zi na, ra mac Ta vi si kva li da to va xe lov ne ba Si. gaC ndnen qa le bi, rom leb mac fiq ri

da iw yes sqe sis Te ma ze, gen de rul iden ti fi ka ci a ze, ase Ti dis kur si Cve ni siv rcis Tvis

uc xo iyo.

Cven Tan, ma ga li Tad, ana li ti ku ri mxat vro ba ar gan vi Ta re bu la. Cve ni mxat vro ba uf ro

grZno bi e ria, ga uc no bi e re be li, Tva li saT vis la ma zi. ana li ti ku ri, in te leq tu a lu ri

mxat vro ba, ro mel sac kon cep tu a lu ri sa fuZ ve li aqvs, ra Rac dis kur sis na wi lia. da-

sav leT Si 60-ian wleb Si iyo ase Ti moZ ra o ba – fe mi nis tu ri mxat vro ba, ro me lic sxva-

das xva na i rad vlin de ba fsi qo lo giz miT: bav Svo bis tram ve bi, fsi qo a na li zi, sxe u lis

Te ma, mded ro bi Ti sqe sis do mi nan tu ri in stin qte bi...

qa lis Te ma fe mi nis tur xe lov ne ba Si ut ri re bu lia – qa li Se iZ le ba iyo ag re si u li.

ste re o ti pi, rom qa li ar Se iZ le ba iyos ag re si u li, uk ve in gre va.

su zan bor do, Ta na med ro ve fe mi niz mis fi lo so fo si kar gad wers pos tom der nis tul

ten den ci a ze – `gen de ru li skep ti ciz mis“ Te o ri a ze. mi si az riT, sqe si ar Se iZ le ba

iyos ana li zis ka te go ria, Tu ro me li me sa zo ga do e ba Si qa li dis kri mi ni re bu lia, es

aris kul tu ris, sa zo ga do e bis da ara fsi qi kis Se de gi. Ta na med ro ve sa zo ga do e beb Si es

aRar aris prob le ma. Ta na med ro ve sa zo ga do e ba Si aris is prob le me bi, rom le bic sqe-

sis miR maa. Cven Tan, sa qar Tve lo Si jer ki dev ar se bobs ste re o ti pe bi. qals uf ro me ti

mu Sa o ba sWir de ba ka ri e ri saT vis vid re kacs, ka cis Sro ma uf ro Cans.

pat ri ar qa lu ri kul te bi Cven Si jer ki dev gvxvde ba. sqes Ta So ris ur Ti er To bis prob-

le ma Se iZ le ba qa leb sac hqon deT da ma ma ka ceb sac, es so ci a lu ri yo fi dan ga mom di na-

re obs. prob le me bi mam ro biT sqes ze uf ro did gav le nas ax dens. ma ga li Tad, ufu lo bas

ka ci dep re si am de mih yavs da me re qa lebs uwevT sa ku Tar Tav ze uf ro me ti pa su xis mgeb-

lo bis aRe ba. isi ni uf ro Zli e re bi ari an, bev rad mets ita nen. ga dar Ce nis in stin qti

qa leb Si uf ro mu Sa obs, Tun dac Svi le bis ga mo. rac uf ro me ti pa su xis mgeb lo baa ada-

mi an Si, miT uf ro Zli e ri da Ta vi su fa lia igi.

Ce mi Si na ga ni mdgo ma re o ba Ce mi yve la ze di di miR we vaa. Za li an mSvi di var, in tri ga ar

ma Rel vebs, sa ku Tar Tav ze bev ri mu Sa o ba mo mix da, rom Ta vi ag re si sa gan da mec va, tram-

vi re bu li ar vyo fi li ya vi si tu a ci i sa gan. kma yo fi le bis grZno ba iS vi a Tad me uf le ba,

miT ume tes sa ku Ta ri naS ro mis Se fa se bi sas. Ce mi kva li fi ka ci is ada mi a nebs di di ho no-

153

ra re bi aqvT, mag ram me es ar ma wu xebs, rad gan va ke Teb saq mes, ro mel Sic vgrZnob Tavs

ise, ro gor Tev zi - wyal Si.

im siv rce Si, sa dac yof na mix de ba, prob le me bi ar maqvs. qa lo bas Cem Tvis pro fe si a Si

xe li ara so des Se uS lia. vfiq rob, pi ri qi Taa. qa li rom var, swo red ami to mac Se miZ lia

me tis ga ke Te ba.

qa lis Tvis mZi mea, rom kacs sTxo vos fu li ra Ra ci saT vis, me pi ra dad aras rul fa sov-

nad aR viq vam di Tavs, es rom mom xda ri yo.

axal Ta o ba Si ma ma ka ce bi uf ro met dros uT mo ben Svi lebs, vid re ad re.

Cve ni kul tu ris se ri o zu li prob le ma da mo u ki deb lo baa. es gar da ma va li si tu a ci is

kul tu raa da did xans gag rZel de ba, es er Ti luk mis did xans ReW vas wa a gavs.

ada mi an ma un da ico des is sfe ro, ro mel Sic kom pe ten tu ria, po li ti ka Si ara so des wa-

val, Cven varT Za li an axal gaz rda de mok ra ti is qve ya na, Sec do me bi gvaqvs da gveq ne ba

ki dec.

154

ga naT le bu li

sa qar Tve lo min da

`qa li is to ri u lad isea ojax Si s

im Svi di sa

da har mo ni is dam ya re bas miC ve u li

,

rom is dip lo ma ti ur sar bi el ze a

rc erT

dip lo mat ma ma kacs ar Ca mo u var de b

a, Tu

ga sa qa ni mi e ce ma~.

va len ti na xa Ja lia _ fi lo lo gi,

da ar se bis dRi dan 2004 wlam de

sa qar Tve los te le vi zi is mxat vrul

ga da ce ma Ta re daq ci is xel mZRva ne li


88-e wel Si ga dav de qi da dRem de mtki va Ce mi cxov re bis er Ti dRe, 1948 wlis pir ve-

li ag vis to, ro ca bel gi a Si mi ma vals, lvo vis ae ro por tis me saz Rvre eb ma sa di ser ta-

cio naS ro mi: „va Ja-fSa ve las es Te ti ka“ Ca mo mar Tves, me uR le bel gi a Si ssrk-s sa el Cos

pres-ata Se iyo da mas Tan miv fri nav di, Ce mi ga mo uc de lo biT naS ro mic Tan mim qon da.

oT xi wlis Sem deg, ro ca dav brun di da Cems xel mZRva nels, pro fe sor Sal va ra di ans

Sev Civ le, man da mam Svi da, nu ner vi u lob, ma inc ver da i cav di, rad gan kom par ti is ce kam

dRes va Ja ze xe li ag va Re bi nao. Sem deg iyo iu nes ko Si me uR lis oTxwli a ni miv li ne ba

pa riz Si, sa dac ne ba dam rTes in sti tut Si mov wyo bi li ya vi, sa in te re so gasaubreba iyo:

nac vlad imi sa rom pro fe sors ga mo ve kiT xe, bal zak sa da sten dal ze me sa ub ra, ga o ce-

bu li pro fe so ri me kiT xe bo da; nu Tu `ai e tis STa mo mav le bi dRe sac ar se bob To“. imis

ga ge bam, rom sa qar Tve lo Si ara mar to ici an saf ran ge Tis Se sa xeb, ara med Cems pa ta ra

155

mSob li ur qa laq zug did Si na po le o nis me mo ri a lu ri niv Te bic ki ina xe ba, pro fe so ri

ga a og na da mec si a mov ne biT vsa ub rob di Cem Tvis mSob li ur Te ma ze - nac vlad hi u gosa

da zo la si. kar gi ga naT le ba mi vi Re jer sa qar Tve lo Si, araC ve u leb ri vi pro fe su ris

xel mZRva ne lo biT, xo lo Sem deg - sor bona Si. am ga naT le bas uk va lod ar Ca uv lia: di di

xa ni mo van do me qa r Tu li da fran gu li ene bis Se da re bi Ti fo ne ti ku ri da or Tog ra-

fi u li Se da re bi Ti an ba nis Sed ge nas, ro me lic Sem deg ìu nes kos“ fi nan su ri uz run vel-

yo fiT da i beW da.

ki dev erT dRes ga vix se neb, ro mel mac Zi re u lad Sec va la Ce mi cxov re ba. bri u se li dan

dab ru ne bis Sem deg ùf le ba mom ces“ imel Si mTar gmne lad me mu Sa va. er Txel ope ra Si,

an traq tis dros Sev xvdi ma Sin del kul tu ris mi nistrs, ro mel mac Se mom Ta va za sa qar-

Tve los te le vi zi a Si da mew yo mu Sa o ba, ad re da sa bu Te bu li ua ri mqon da naT qva mi da

am je ra dac ga vu me o re, rom me te le vi zi a ze, sit yvis gan mar te bis me ti ara vi co di ra,

mag ram pa su xad mi vi Re, rom `meC ve ne bi na ada mi a ni, vinc ico da te le vi zia da mi i Reb dnen,

ase mov xvdi sa qar Tve los te le vi zi a Si, 1956 wlis 30 de kem bri dan 2004 wlis pir vel

de kem bram de vu er Tgu le mas. pir vel eTer Si 30 de kem bers ga ve di, zam Tris civ, sus xi an

sa Ra mos sa qar Tve los te le vi zi is pa ta ra ko leq ti vi Se vik ri beT fu ni ku li or ze or-

moc kvad ra tul met ri an stu di a Si, sa dac 50 gra du si sic xe iyo. vRe lav di, vfa ci fu cob-

diT. pir ve li po e ti io seb gri SaS vi li mo viw vie. man ga da ce mis daw ye bam de ram de ni me

wu TiT ad re ua ri gan mic xa da, ùa u di to ri od leqss ver wa vi kiT xa vo“. di di Txov na-mu-

da ris Sem deg ga da ce ma ga vi da, mag ram mTe li ko leq ti vi uR mer Tod gag va ner vi u la. im

dRi dan mxat vru li ga da ce me bis re daq to ri vi ya vi. 48 wlis gan mav lo ba Si mra val ma sa-

in te re so mov le nam Ca i a ra Cems Tval win, qar Tul li te re a tu ra sa da xe lov ne ba Si mniS-

vne lo va ni ara mom xda ra, rom ar ga ga ve Su qe bi na. 2004 wels ga ma Ta vi suf les. mar Ta lia,

82 wlis vi ya vi, mag ram asaks ar Se uS lia Cem Tvis xe li, ax lac max sovs axal gaz rda ko-

le ge bis sit yve bi – `qal ba to no va lia, ne ta vi Tqve ni ener gia mog vcao.“ ar vwu wu neb,

ra tom ga mo miS ves-meT qi, pre ten zi ac ar maqvs, mag ram er Ti kia - sam sa xu ri dan wa mos-

vlis Sem deg TiT qos mo vi ce leo. dRes te le vi zi is ma yu reb la dac aRar vvar gi var.

min do da sam xat vro sa ga mo fe no saq miT dav ka ve bu li ya vi, mud mi vi sag fa mo fe no dar ba zi

ga me ke Te bi na, mag ram ma te ri a lu rad ver Sev Ze li. te le vi zi is praq ti kam kar gad ga mac-

no mxat var Ta sam ya ro. iseT yu rad Re bas vaq cev diT am sfe ros, rom ssrk-s mxat var Ta

kav Si ris Tav mjdo ma rem an dria vos ne cov ma ga nac xa da: `gad mo sa Re bia sa qar Tve los te-

le vi zi is ma ga li Tio.“ xo lo saf ran ge Ti dan stum rad Ca mo sul ma mxat var-aka de mi kos ma

ar no da ot riv ma: `xe lov ne bis me qa Si, pa riz Sic ki ar gviT mo ben ame den yu rad Re ba so.“

sis te ma tu ri ga mo fe na ver ga va ke Te, mag ram 1996 wels saf ran geT Si-di Jon Si, sa pa tio

stum rad miw ve ul ma, sa er Ta So ri so ga mo fe na Si, oT xi mxat vris na u Sev re bi, mo na wi le o ba

mi vi Re da da saf ran ge Tis Rir se bis dip lo miT da ma jil do ves. saqa rTve los Rir se bis

or de ni ca maqvs, mag ram Ce mi yve la ze di di jil do Ce mi ori va Jia - ori di di ime dia.

qar Tve li qa lis fe no me ni an ti kur xa na Sic iyo cno bi li. sit yva qa lis si no ni mi saq-

arTve lo Si - `de da ka ci“ - Sem Txve vi Ti ro dia. igi met yve lebs ima ze, rom qar Tve li

qa li yo vel Tvis iyo ara mxo lod oja xis di a sax li si da aR mzrde li, ara med sa Wi ro-

e bi sas - wi nam ZRo lic. vfiq rob, rom dRe sac asea. qa lis fun qci a Si isic Se dis, rom

ma ma kacs ar da u kar gos oja xis bur jis sa xe, rad gan es Za li an mniS vne lo va nia Svi le-

156

bis aR zrdis Tvis. mo sa yo lad ar ma gon de ba Sem Txve va, mag ram dar wmu ne bu li var, rom

er Txel manc mi nat ria, ka cad gav Ce ni li yav-meT qi. es bu neb ri via, rom qa li da ka ci

Ta na ba ri uf le be biT sar geb lo ben da er Tma ne Ti un da ga i ta non. xde ba, rom er Tna i ri

Se saZ leb lo be bis qal sa da ma ma kacs So ris ka ci me ti pri vi le gi iT sar geb lobs, Tum ca,

pi ri qi Tac mi na xavs. ver vit yvi, rom, zo ga dad, ro me li me uf ro da fa se bu lia. ise, kar gi

qa li yo vel Tvis ec de ba ma mis ro li war mo a Ci nos ojax Si. qa li is to ri u lad isea ojax-

Si sim Svi disa da har mo ni is dam ya re bas miC ve u li, rom kac ze uke Te si dip lo ma ti iq ne ba

dRe sac. mom xre ar var, rom ra Rac au ci le be li ra o de no biT ga ni saz Rvros qa lis ro li

po li ti ka Si, mag ram Tu ga moC nda moq me di, mo az rov ne da po li ti ku ri saq mi a no bis mo-

sur ne qa li, mas ise Ti ve as pa re zi un da mi e ces, ro goric kacs. vfiq rob, rom qal ma da

kac ma ki ara, zo ga dad, ada mi a neb ma un da is wav lon er Tma ne Tis mxar Si dgo ma. es isaa,

rac ga dag var Cens da uke Tes cxov re bas Seg viq mnis. Za li an mniS vne lo va nia ga naT le ba,

rom lis mo sur ne sa qar Tve lo yo vel Tvis iyo, Tum ca, bev rad me tia sa Wi ro. ai, ase Ti

sa qar Tve lo min da: er Tma ne Tis gam ta ni ga naT le bu li ada mi a ne biT da sax le bu li. mar to

stum ris moy va re da mi si gam Rmer Te be li ara, Tvis to mis gam Rmer Te be li.

157

me yve la fer Si

sta bi lu ro bas var Cev

`Cve ni men ta li te ti pro fe si ebs qa

li sa da

ka cis pro fe si e bad yofs, es cu dia,

mag ram jer je ro biT asea da ve ra f

ers

gax de bi~.

iri ne xo me ri ki _ sa er Ta So ri so

sa mec ni e ro-teq ni ku ri cen tris

re gi o nu li gan yo fi le bis

xel mZRva ne li, sa qar Tve los

teq ni ku ri uni ver si te tis pro fe so ri


yo vel Tvis vcdi lob di Car Tu li vyo fi li ya vi qal Ta prob le meb Tan da kav Si re bul saq-

mi a no ba Si; vcdi lob di, rac Se iZ le ba me ti qa li mo me zi da teq ni kis sfe ro Si. msof li os

sxva das xva qa laq Si Ca ta re bul kon fe ren ci a Si vmo na wi le ob di, ro gorc eq sper ti. Za-

li an ama yi vi ya vi, ro ca 2007 wels aSS-Si miv Re ani ta bor gis sa xe lo bis qa le bi sa da

teq no lo gi e bis in sti tu tis gac vliT prog ra mis jil do, ro me lic msof li os gan vi Ta-

re ba di qvey ne bis mxo lod sa mi qal ba to nis Tvis iyo gaT va lis wi ne bu li.

xSi rad pro fe si e bi qa li sa da ma ma ka cis pro fe si e bad iyo fa, es cu dia, mag ram asea da

ve ra fers gax de bi. Tu sta tis ti kas ga dav xe davT, te qni kur mec ni e re beb Si da saq me bu li

qa le bi co taa. ara gvyavs aka de mi ko si qa le bi teq ni kis dar gSi, vgu lis xmob sa qar Tve-

los mec ni e re ba Ta erov nul aka de mi as. co ta qals uka via xel mZRva ne lis ma Ra li pos-

ti. ra tom? ar un daT? Tu sa Su a le bas ar aZ le ven? Zne lia upa su xo. gar da `sa ga reo“

saq me e bi sa, qals uam ra vi `sa Si nao“ saq me aqvs, ama ve dros, qar Tu li men ta li te tic did

158

rols Ta ma Sobs. qa li ma inc Sem sru le be lia, is uf ro pro fe si o na lu rad as ru lebs

kon kre tul saq mes da mar Tva Si kacs prob le mebs ar uq mnis. ami to ma caa, ka ce bi qa lebs

uf ro daq vem de ba re bul Ta nam Srom le bad ir Ce ven, vid re me ne je ris po zi ci eb ze. ka ci

miC ve u lia `pa ra dis“ xel mZRva ne lo bas, mag ram ama ve po zi ci a ze is qals ver egu e ba da

ar mos wons. qa lis po li ti ka Si Car Tu lo bis Se sa xeb ki vit yvi, rom mci rea li de ri po-

li ti ko si qa le bis pro cen tu li wi li da aq ti u ro bis mi u xe da va dac ki isi ni nak le bad

Ca nan po li ti kur as pa rez ze. sa er Tod ki vfiq rob, rom mTa va ria Cve ni da mo ki de bu le ba

Se ic va los sa zo ga do e bis gan vi Ta re ba Si qa lis ro lis mi marT, To rem amis ga re Se po-

li ti ka Si bev ri qa lic rom Ca er Tos, es ve ra fers axals ver mo i tans. sa mar Tli a na daa

miC ne u li, rom qa le bi uf ro hu ma nu re bi ari an da maT ra di ka lu ri cvli le be bi ar

Se uZ li aT. Ce mi Ta o ba ssrk-s dros da ba de bu li Ta o baa, im pe ri od Si un do daT qa li

hi pe raq ti u rad war mo e Ci naT. max sovs, ma Sin Ca tar da ga mo kiT xva, un da gve pa su xa kiT xva-

ze: mi aC ni aT Tu ara qar Tvel qa lebs Ta vi dam ci re bu lad imis ga mo, rom isi ni qa le bi

ari an? qa le bis ume te so bam ma Sin uar yo fi Tad upa su xa. mi maC nia, rom ada mi a ne bi Ta vi-

anT saq mes un da ake Teb dnen, dRes ki yve la isea aner vi u le bu li da aJi ti re bu li, rom

zog jer sa ku Ta ri kon kre tu li saq mis ke Te ba ar Za luZT. kon kre tu li prob le me bi ar-

se bobs, maT So ris, qa leb ze Za la do ba caa. sa qar Tve los Tvis, sam wu xa rod, aq tu a lu ria

prob le ma, ro ca qa le bi saz Rvar ga reT mi di an da tre fi kin gis msxver plni xde bi an. es

Za li an mZi mea, mag ram qa le bi iZu le bul ni ari an ga em gzav ron da, sir Tu lis mi u xe da vad,

fu li am gziT iSo von. es prob le ma Za li an ma Rel vebs.

Ce mi yve la ze di di miR we va Ce mi ori qa liS vi lia da, mi u xe da vad imi sa, rom ka ri e ra Sic

co tas ar mi vaR wie (var sa er Ta So ri so sa mec ni e ro teq ni ku ri cen tris sa qar Tve los re-

gi o nu li gan yo fi le bis xel mZRva ne li, sa qar Tve li os teq ni ku ri uni ver si te tis sru li

pro fe so ri, sa xel mwi fo pre mi is la u re a ti mec ni e re bi sa da teq ni kis dar gSi, po lo ne-

Tis mec ni e re ba Ta aka de mi is bi o ki ber ne ti kis sa er Ta So ri so cen tris sa mec ni e ro sab Wos

wev ri, ev ro pu li cen tris `qa le bi da teq no lo gi e bi“ sa kon taq to pi ri sa qar Tve lo Si

da a.S.), nor ma lur ojax sa da Svi leb Tan Se da re biT es ara fe ria. mar tom mi aR wio ra-

mes, Zne lia, ve ra fers gax de bi, Tu oja xi mo ra lu rad da fi zi ku rad ar gex ma re ba, ar

gaZ levs dro sa da sa Su a le bas ga a ke To is saq me, rac mog wons, rac sa mo mav lo per speq-

ti veb Ta naa da kav Si re bu li. mi maC nia, rom ma ma ka cu ri pro fe sia da Ta nam de bo ba maqvs.

mi u xe da vad imi sa, rom wle bis man Zil ze e.w. `ka ce bis uni ver si tet Si“, teq ni kur uni ver-

si tet Si vmu Sa ob, sqe sob ri vi prin ci piT dis kri mi na ci a Si ar mov yo lil var, an iq neb, me

ar mo miT xo via zed me ti? al baT, asec Se iZ le ba aix snas.

mgo nia, rom ka ce bi uf ro sus te bi ari an qa leb ze da maT mof rTxi le ba esa Wi ro e baT.

da ba de bi sa sac bi We bi uf ro sus te bi ari an, da uc ve le bi. Sem dgom Sic ma Ti si coc xlis

xan grZli vo ba uf ro mci rea, vid re qa le bis. sta tis ti ku rad cno bi lia, rom mTel msof-

li o Si uf ro me ti va Ji iba de ba, vid re qa li, Sem deg ki qa le bis ra o de no ba War bobs

ka ce bis ra o de no bas. qal ma qa lo ba ar un da da kar gos, ar un da da i viw yos, rom is de daa,

co lia, ga reg nu la dac mom xib vle li un da iyos da Si na ga na dac, yo vel Tvis mo wo de bis

si maR le ze un da id ges.

Za li an min da mSvid, ara po li ti zi re bul sa qar Tve lo Si cxov re ba. sxag va rad droc ki

ar dag vrCe ba sa ku Ta ri cxov re bis Tvis. me yve la fer Si sta bi lu ro bas var Cev.

159

qaluri qali

mar Ta lia, qar Tve li qa li mo ri de

bu li da

mok rZa le bu lia, mag ram ojax Si m

Ta va ri

Za la ma inc qa lia

ma ia ja ne li Ze _ me di ci nis

mec ni e re ba Ta doq to ri,

kli ni ka `ka ras med la i ni sa~ da

`ci tos~ me an-gi ne ko lo gi,

rep ro duq to lo gi


vfiq rob, ga mi mar Tla pro fe sia mSob leb ma rom Se mir Ci es, rad gan Za li an pa ta ram, 16

wli sam da vam Tav re sko la. Cems mSob lebs Za li an un do daT, rom eqi mi gav mxda ri ya vi da

mec dav ye vi maT ne bas. in sti tu ti 21 wli sam da vam Tav re, Za li an pa ta ra vi ya vi eqi mo bi-

saT vis da did xans ve Zeb di me di ci nis sa sur vel sfe ros Sem dgo mi mu Sa o bis Tvis.

in ter na tu ra Te ra pi a Si ga vi a re en dok ri no lo gi is gan xriT, gar kve u li pe ri o di re a-

ni ma ci a Sic vi mu Sa ve. Sem deg zes ta fo nis rki nig zis sa a vad myo fo Si ga ma na wi les. Za li an

min do da was vla, rad gan ma Sin vfiq rob di, rom sam Sob los iq sWir de bo da yve la ze me-

tad eqi me bi. mag ram mSob leb ma ar ga miS ves da mu Sa o ba rki nig zis po lik li ni ka Si da viw-

ye of Tal mo lo gad. Ta vad saT va les va ta reb da Za li an ga mi Wir da of Tal mo lo gi a Si

mu Sa o ba. ram de ni me we li vi mu Sa ve da mar ne u lis sam So bi a ro sax lSi me a nad ga da ve di. 8

we li vi mu Sa ve mar ne u lis sam So bi a ro sax lSi, 2-ka ci a ni bri ga da dRe-Ra me Si 15-20 mSo-

bi a ro bas vi Reb diT. Tu sad me sa wo li id ga, yvel gan qa li mSo bi a rob da. Za li an kar gi

pe ri o di iyo Cems cxov re ba Si, aq ti u ri. im de nad mo me wo na iq me a no ba, rom ga dav wyvi te

kva li fi ka cia ame maR le bi na.

160

9 ap ri lis Sem dgom pe ri od Si Za li an ga mi Wir da mar ne ul Si si a ru li ut ran spor to bis

ga mo, ami tom 31-e sa a vi a cio qar xnis qal Ta kon sul ta ci a Si gi ne ko lo gad gad mo ve di da

mas Sem deg me a no ba Si aRar dav bru ne bul var.

Tu giy vars Se ni pro fe sia, SeZ leb Za le bis mo bi li za ci Ta da siy va ru liT ga a ke To Se ni

saq me. mi u xe da vad imi sa, rom 21 wlis asa kis me re ar yo fi la Sem Txve va 8 sa aT ze gvi an

av mdga ri ya vi an sam sa xu ri ga mec di na, vfiq rob, rom es ar aris swo ri. qa lis yve la ze

di di pro fe sia Svi le bis aR zrda da ojax Si de dad mu Sa o baa. es ar niS navs imas, rom

qa li un da daj des sax lSi. man Ta vi si pro fe sia Svi le bis swo rad aR zrdi saT vis un da

ga mo i ye nos.

ro de sac har mo ni as mi aR wev pi rad cxov re ba Si, mo a wes ri geb so ci a lur da sa zo ga do-

eb riv mdgo ma re o bas, har mo nia geq ne ba ojax Sic, Svi leb Ta nac. vfiq rob, rom es aris

yve la ze di di miR we va.

yve la ze me tad ma Ri zi a nebs qa lis mi sa mar TiT ga moT qmu li fra ze bi: `vaJ ka cu ri qa li,”

`ma ma li qa li”. ra tom un da iyos qa li vaJ ka cu ri? Tu es Se qe baa, ma Sin ma ma ka cis mi mar-

Tac un da vam bob deT `nazs~ da `mok rZa le buls~, ro gorc kom pli ments. qa li un da iyos

qa lu ri da ka ci – ka cu ri.

mar Ta lia, qar Tve li qa li mo ri de bu li da mok rZa le bu lia, mag ram ojax Si mTa va ri

Za la ma inc qa lia. vfiq rob, dRes qa lis po zi cia uf ro gam yar da. qals Se uZ lia dam la-

geb lad wa vi des da sa ar se bo Tan xa mo i po vos, ma ma kacs es ar Se uZ lia.

mi ve sal me bi im qa lebs, rom le bic xvde bi an, rom aRar Se uZ li aT me uR les Tan cxov re-

ba da ga az re bu lad Sor de bi an da ara ub ra lo kin kla o bis ga mo. ro de sac qals aqvs

una ri ic xov ros da mo u ki deb lad, ra tom ic xov rebs iseT ma ma kac Tan, ro mel Tan cxov-

re bac ar si a mov nebs? Se iZ le ba ma ma ka ci sak ma od war ma te bu li iyos, mag ram me uR les

scem des, fi zi kur Se u rac xyo fas aye neb des. es ada mi a nis bu ne ba zea da mo ki de bu li. Tu

qa li cxov robs iseT ma ma kac Tan, ro me lic scems, ma Sin qals mos wons mas Tan cxov re ba

da dae, ic xov ros.

161

qals Se uZ lia cxov re ba

mwva ne sim su bu qed

aq ci os

`dRe van del sa zo ga do e ba Si,

rac un da mon do me bu le bi vi yoT

gen de ru li

prob le me bis mosagvareblad, ma inc

ar se bobs

qal Ta da kac Ta prob le ma~.

ma na na jin Wa ra Ze _ fi lo lo gi,

Co xa ta u ris mu ni ci pa li te tis

#1 sa ja ro sko lis di req to ri


kar gi qar Tu lis mas wav le be li myav da, qal ba to ni le ni ko Ci go gi Ze, sa ga nic miy var da.

bevrs vkiT xu lob di, enac miW ri da da kar ga dac vwer di. Cve ni sa gan ma naT leb lo sis te ma

aseT mos wav le ebs, ro gorc we si, fi lo lo gad mo i az reb da. ma Sin Jur na lis to ba po pu-

la ru li ar iyo. Ce mi mas wav le be lic xels miw yob da, rom mi si pro fe sia ga meg rZe le-

bi na, Tum ca mas wav leb lo ba ze ara so des mi oc ne bia. dRem de Tavs iu ris tad mo vi az reb,

Zi ri Ta dad – ad vo ka tu ra Si. Za li an min do da iu ris to ba, mag ram ojax ma wi na aR mde go ba

ga mi wia da ase Sev rCi sa gan ma naT leb lo sis te mas.

gac ve Ti li az ria, mag ram, rad gan ara fe ri Sec vli la, vit yvi: Ce mi sqe sis ga mo cxov re-

ba Si al baT imi tom ar Sem qmnia dab rko le ba, rom ma ma ka cebs, da ara mar to maT, dRem de

hgo ni aT, rom mas wav leb lo ba qa le bis pro fe si a Ta ricxvs mi e kuT vne ba: sko la Si xar,

sa dac co ta ka cia, an su lac ar ari an ka ce bi. we li wad Si ori Tve das ve ne baa, sa ku Tar

162

Svi lebs yu rad Re bas aq cev, Se ni saq me dRis mxo lod erT na xe vars ika vebs, ua res Sem-

Txve va Si 3 sa aT ze sax lSi xar da oja xis Tvis bev ri dro grCe ba. prin cip Si es ,,upi ra-

te so be bi“ dRe van del sko la Si mox sni lia, Tum ca sko la sac ga aC nia.

Ta nam de bob ri vad prob le ma ar Sem qmnia, mag ram, ro ca sko lis mSe neb lo ba da vam Tav re,

sas wav lo sis te ma fex ze da va ye ne da sko la erT-er Ti war ma te bu li gax da sa qar Tve lo-

Si, pi ra dad ki ara vis ukad re bia, mag ram ga ma go nes: sa sur ve lia, ase Ti di di sko lis di-

req to ri ka ci iyos, ka ci aa Se nebs, Seq mnis, da geg mavs, mid geb-mod ge ba, mis vla-mos vlis

sa Su a le ba kacs me ti aqvs, sxvebs Se a wu xebs, al baT ma sa viT mxo lod ka cebs, da mwva ne

Suqs ain Tebs ne bis mi er saq me Sio – asea miC ne u li. Ce mi sko lis di req to ri tra di ci u-

la dac ka ci iyo. Cem ma wi na mor bed ma qal ma es mi Ti da ar Rvia, Tum ca uam ra vi prob le ma

Se eq mna. fa rul ag re si as dRe sac ver vcde bi. Se sa ba mi sad, zo gi erT ma ma kac Tan saq mi a ni

ur Ti er To bis po li ti ka yo vel Tvis gan saz Rvru li, da mu Sa ve bu li da moq ni li maqvs

da igi ra tom Rac ma Ti ,,upi ra te so bis aRi a re bas“ ey rdno ba. mok led, xan da xan da zo-

gi er TTan saq mis Tvis vmliq vne lob, qa leb Tan uf ro Ri ad da gul wrfe lad vmoq me deb.

dRe van del sa zo ga do e ba Si, rac un da mon do me bu le bi vi yoT gen de ru li prob le me bis

mosagvareblad, ma inc ar se bobs qal Ta da kac Ta prob le ma. amas an ar aRi a re ben, an ver

ac no bi e re ben.

aras dros mi nat ria ka cad dav ba de bu li ya vi, fiq rSi ac ki ara so des mi mi cia ma ma ka ce bi-

saT vis am upir te so biT tkbo bis uf le ba, ub ra lod, ara so des dam Wir ve bia. Ce mi az riT,

ne bis mi e ri, yve la ze Cve u leb ri vi qa lic ki Ta vis Ta vad ide a lu ria. wle bi das Wir de ba

im ste re o ti pis Sec vlas, rac sa zo ga do e ba Sia, imi tom, rom is, ra sac Cven ste re o tips

ve Za xiT, me ti wi li sa qar Tve los Tvis tra di ci aa, fa se u lo baa, es ta bua, ro mel sac ar

exe bi an. gen de ru li Tval saz ri siT mas ze, uke Tes Sem Txve va Si - emo ci u rad, xo lo ua-

res Si ag re si u lad sa ub ro ben. axal gaz rdeb Si Si ga da Sig ko ke to ben, Te miT po zi re ben,

ar un daT, rom ra Ra cas Ca mor Cnen, mag ram ma Ti moq me de be bi sxva ze mi u Ti Tebs.

qals Se uZ lia ga a ke Til So bi los, dax ve wi li, zo mi e rad emo ci u ri, mim zid ve li da rbi-

li, uf ro to le ran tu li ga xa dos po li ti ka, da Za bu lo ba mox snas, sa zo ga do e bas kom-

pro mi seb ze was vla as wav los, fer Ta pa lit ra da a la gos, aay va vos, mag ram uf ro ga am-

wva nos – mwva ne xom yve la ze srul yo fi li, Tva lis Tvis, su lis Tvis mSvi di fe ria. qals

Se uZ lia, rom po li ti ko so bas, ro gorc pro fe si as, sim su bu qe da Cve u leb ri vi, mi wi e ri

el fe ri Ses Zi nos, uf ro ax lo be li da ga sa ge bi ga xa dos Cve u leb ri vi ada mi a ne bis Tvis.

Tum ca am azrs yve la ze ver ga vav rce lebT.

me qa li var da, ro gorc yve la ada mi a ni, upir ve les yov li sa Ce mi oja xiT va ma yob. ka ri-

e ra Si Ce mi yve la ze di di miR we va miR we u liT da uk ma yo fi leb lo baa, me re al baT - pro-

fe si u li zrda da aRi a re ba, ro gorc kar gi spe ci a lis tis. amis kri te ri u me bia Ses ru-

le bu li sa mu Sao, gan xor ci e le bu li pro eq te bi, sa gan ma naT leb lo sis te ma Si Se ta ni li

da dam kvid re bu li uam ra vi si ax le. me mom wons miR we ve bis es ka la cia, rac gan vi Ta re bis

ni Sa nia da es sa zo ga do e bis `se ni“ un da gax des.

163

mTa va ri siy va ru lia,

Za la ki er To ba Sia

ìav na naa~ Cem Tvis sam sa xu ri

ara so des yo fi la,

is Ce mi si coc xlis na wi lia".

Tea jor be na Ze _ sce na ris ti,

fond ìav na nas~ sam xat vro

xel mZRva ne li


ma ma kom po zi to ri iyo, mu si ka lur wre Si viz rde bo di, ro gorc it yvi an xol me, Tbi-

li sur ojax Si. ro ca Cven Tan suf ra iS le bo da, me zob le bi fan jrebs aReb dnen da em-

za de bod nen sim Re ris mo sas me nad. ma mas un do da mu si kas gav yo lo di, sas wav le be li da-

vam Tav re, teq ni ku rad cu dad ar vuk rav di, mag ram ami saT vis sul sxva mo wo de ba iyo

sa Wi ro, me ki ga me bi sa da eti u de bis dak vra sa Sin lad mtan jav da. sa bo lo od, sko la

me dal ze da vam Tav re da sa me di ci no in sti tut Si ga dav wyvi te Ca ba re ba, Tum ca pa Ta na-

to mi is ka Ted ra ze sa mi dam wva ri gva mis nax vis Sem deg miv xvdi, rom es pro fe sia ki dev

uf ro Sors iyo Cem gan.

Za li an mniS vne lo va nia, rom mSo be li ak vir de bo des bav Svis mo na ce mebs. ram de ni me we-

li dav kar ge, rad gan ver vpo u lob di sa ku Tar Tavs da gan vic di di. bo los aR moC nda,

rom pa ta ra is to ri e bis we ra da Txro ba iyo Ce mi saq me. ma mas me gob ris, mwe ral be sik

maR la ke li Zis dam sa xu re baa, rom Te at ra lur fa kul tet ze, dra ma turg-sce na ris tTa

jguf Si mi mi Res. in sti tu tis dam Tav re bis Sem deg te le vi zi is me o re ar xze Stat ga re Se

av to rad vmu Sa ob di. er Ti pe ri o di Jur nal-ga ze Teb Si vwer di, kul tu ris gver dis re-

daq to ric vi ya vi. mniS vne lo va ni eta pi iyo ko ka yan di aS vil Tan Ta nam Srom lo ba stu dia

àu dien ci a Si“, ga da ce mis ̀ mi am beT Tqven ze“ sce na ris tad vmu Sa ob di, pa ra le lu rad – mo-

zard ma yu re bel Ta Te at rSi li te ra tu ru li na wi lis gam ged. uf lis wya lo ba iyo, rom

164

mo mi wia vax tang ro do na i as Tan, be sik xa ra na ul Tan da So Ta qav Ta ra Zes Tan, qar Tu li

enis sa u ke Te so mcod ne eb Tan erT re daq ci a Si Ta nam Srom lo ba. sa bo lo od Ce mi pro fe-

si u li ar Ce va ni Cven ma say va rel ma ma es trom er lom ax vle di an ma ga daw yvi ta, re Ji so ri

gia ki tia ki, ub ra lod, ge ni a lu ri pe da go gia, mas Tan ur Ti er To bam bev ri ram mom ca da

dRem de mis mo wa fed vrCe bi. qar Tu li we ri sa da dra ma tur gi is ka no ne bis swav las di di

dro mo van do me da Tu ki ra i me ga mom dis, es am ada mi a ne bis di di dam sa xu re baa.

fond ìav na nas“ pro eq te bis ume te so ba gar kve ul wi lad al baT Cems sce na ris to bas

efuZ ne ba. ìav na nas“ ana lo gi ar ar se bobs. aq mi veC vie, rom Cems yve la dRes vi Ra ci saT-

vis si ke Tis mo ta na Se uZ lia da es ki dev uf ro zrdis mo ti va ci as.

ma ma Za li an ad re, 55 wlis asak Si sru li ad mo u lod ne lad gar da ic va la. Cem Tvis es

di di tram va iyo. bav Svo bi dan mwam da, rom ge ni a lu ri mu si ko si iyo, sa oc rad har mo-

ni u lad uk rav da, ri si swav lac ub ra lod Se uZ le be lia. mi si was vlis Sem deg Cem Tvis

usa mar Tlo bis sa xe mi i Ro im faq tma, rom ma ma ar iyo aRi a re bu li. rac, ra Tqma un da,

upir ve le sad mis ma uc na ur ma xa si aT ma ga na pi ro ba: Tav mdab lo bas Tan er Tad, ga da me te-

bu li pa su xis mgeb lo bis grZno ba hqon da, kom po zi tor Ta kav Sir Si me gob reb ma Za liT ga-

a wev ri a nes. mok led, xe li mov ki de mis ar qivs da Se vu de qi na war mo e be bis ga coc xle bas.

pa a ta bur Wu la Ze kon ser va to ri a Si ma mas Tan er Tad swav lob da da me gob rob dnen. Sev-

Ta va ze em Re ra ma mas mi er Seq mni li `zam Ta ria, si ci ve as“ ori gi na li. pa a tam sa oc re ba

mo ax di na. is Za li an ni Wi e ri da la Ri ada mi a nia, ro mel sac ar eSi nia eq spe ri men te bis.

bev ri sa o pe ro mom Re ra li aseT eq spe ri ments – em Re ra gi ta ris Tan xle biT – ar das-

Tan xmde bo da. nam dvi lad sa o ca ri nam Re ria. me Se miy var da mas Tan er Tad Se moq me de bi-

Tis, kre a ti u lis ke Te ba, kar gad ga vu geT er Tma neTs. am dro i saT vis pa a tas uk ve hqon da

fur cel ze pro eq ti ̀ iav na na“ da ori Ca ta re bu li Ro nis Zi e ba. ̀ zam Ta ria, si ci ve as“ vi de-

ok li pis pre zen ta ci is Sem deg pa a ta ga em gzav ra da me gu li dam wyda, rad gan Se miy var da

am ada mi an Tan mu Sa o ba. ga ta ce ba da siy va ru li Se moq me de biT ur Ti er To beb Si yo vel-

Tvis gam Zaf re bu lia.

erT dRe sac pa a tam da mi re ka da fon dSi mu Sa o ba Se mom Tav za. ar gvqon da arc ofi si, arc

te le fo ni. max sovs di di si xa ru li, ro ca faq si Se vi Zi neT. pa a tas sax lSi de i da nu num,

mis ma de dam ga mo mi yo er Ti oTa xi da es iyo Ce mi ofi si. ase da iw yo ìav na na“. pir ve li ve

dRe e bi dan Za li an ga mo mad ga cxov re bis man Zil ze dag ro vi li sxva das xva pro fe si u li

ga moc di le ba – sce na re bis we ri dan daw ye bu li, Te at ri Ta da te le vi zi iT dam Tav re bu-

li. ìav na na“ Cem Tvis sam sa xu ri ara so des yo fi la, is Ce mi si coc xlis na wi lia.

ara so des mqo nia dab rko le ba imis ga mo, rom qa li var. mTa va ria saqmes pro fe si u lad

ud ge bo de. mi maC nia, rom zo ga dad ar var prin ci pu li ada mi a ni. prin ci pu lo ba da na-

WuW Si Ca ket va ada mi a nis gan vi Ta re bas afer xebs. mag ram, ro de sac saq me ra i me Se moq me-

de biTs exe ba, Za li an prin ci pu li vxde bi da ar vTmob aras dros.; ro ca dar wmu ne bu li

var, rom Ce mi xed va swo ria, meb rZo li su li STa me be re ba xol me.

Za li an bev ria ise Ti bav Svi, ro mel sac ver da vex ma reT. Cven Tan uam ra vi we ri li Se mo-

dis; ma ga li Tad, jan mrTe lo bis prog ra mas sa er Tod ver va xor ci e lebT. Cven di di fu-

165

li ar gvaqvs. ub ra lod, gul Tan ax los mig vaqvs yve la bav Svi sa da oja xis sat ki va ri

da Sem deg er Tma neTs vac nobT maT, vi sac dax ma re ba sWir de ba da maT, vi sac am dax ma re-

bis aR mo Ce na Se uZ lia. amis das tu ria is, rac mox da 2009 wlis sam marts. 170 000-mde

ada mi an ma da re ka da gad mo ric xa Ti To la ri. Cven ve lo diT, rom Seg rov de bo da sa mi

bi nis Tan xa, mag ram ada mi a ne bis si ke Tis ke Te bis sur vil ma sas wa u li mo ax di na da Svi di

oja xis Tvis Sev Ze liT bi nis Se Ze na. amas hqvia – Za la er To ba Sia! ro de sac gul wrfe li

ini ci a ti vaa, qar Tve lebs Seg viZ lia ga er Ti a ne ba. 5 wlis man Zil ze, Cve ni pa ta ra fon-

dis mu Sa o bis pi ro ba ze, Se de gi se ri o zu lia, 49 ojaxs vu yi deT bi na. Cven ar va ri gebT

bi nebs ev ro re mon tiT va ke Si, Cven ub ra lod, Sanss vaZ levT ada mi a nebs, vaZ levT Wers,

pi ro bi Tad rom vTqvaT, ga mog vyavs av to fa re xe bi dan da, sxva das xva sa er Ta So ri so or-

ga ni za ci e bi sa da ker Zo pi re bis Ta nad go miT, vcdi lobT xe li Se vuw yoT maT Sem dgom

gan vi Ta re bas.

sa qar Tve lo Si di di prob le maa is, rom ada mi a ni ar ake Tebs Ta vis ga sa ke Te bel saq mes

da ga mud me biT sxvas elo de ba. co ta vin me Tu ekiT xe ba sa ku Tar Tavs – me ra ga va ke Te

ama Tu im sa kiT xis mo sag va reb lad. Cve ni sa zo ga do e ba TiT qos or na wi lad aris ga-

yo fi li. er Ti ake Tebs ra Ra cas, me o re Ca saf re bu lia, rom ra i me Si ga mo i Wi ros, pa su xi

mos Txo vos da yve la fers ak ri ti kebs. `Ca saf re bu lo ba“ la mis pro fe si ad iq ces. dRes

sa qar Tve los ase ve di di prob le maaa xal xis da u saq meb lo ba, ara re a li ze bu lo ba.

5 wlis win sa bav Svo sax leb Si mcxov re bi 5 200 bav Svi dan mxo lod 156 iyo uded ma mo,

am sta tis ti kam ga ma og na. bav Sve bis ume te so bas hyavs axal gaz rda, jan mrTe li, coc xa-

li ded-ma ma da isi ni Svi lebs ag zav ni an bav SvTaA sax leb Si imis ga mo, rom Sim Si liT ar

da e xo coT. ara da yve la bavSvs aqvs uf le ba iz rde bo des sa ku Ta ri de dis gver diT, am

tra ge di is Seg rZne bam mom ca Za la da bav Sve bis mSob leb Tan da sab ru neb lad aq ti u rad

da viw yeT pro eq tis gan xor ci e le ba. `iav na nas“ sa me gob ro e bic kon kre tul oja xebs ex ma-

re bi an, zo gi – Tan xiT, zo gi – pro duq tiT, vi sac ra Se uZ lia.

dRes Cven Tan TiT qos dar Rve u lia har mo nia. sxva Ta So ris, mra val Svi li a ni da ga Wir ve-

bu li oja xe bi dan ma ma ka ce bi xSi rad gar bi an, Cven Tan ase Ti ara er Ti Sem Txve va Se mo su-

la. qa le bi Svi le bis ga mo sak ve bad bevr ra me ze mi di an, uars ar am bo ben dam la geb lad

mu Sa o ba ze. ma ma ka ci ki daT rgu nu lia, ara re a li ze bu li, gar kve ul wi lad kar gavs `oja-

xis say rde nis“ fun qci as, zog jer gaq ce vas ir Cevs da ki dev uf ro ua res mdgo ma re o ba Si

var de ba ma Sin, ro ca qa li cdi lobs Se q mnas ise Ti ga re mo, sa dac yo fi Ti prob le me bi ar

ig rZno ba. dRes qa lebs uf ro aq ti u ri cxov re ba uwevT da uf ro met pa su xis mgeb lo-

bas iRe ben sa ku Tar Tav ze. me ma inc vfiq rob, rom xSi rad rac uf ro Zli e ri Cans qa li,

si nam dvi le Si miT uf ro sus tia da qa lu ri. Se saZ loa uc na u rad mo geC ve noT, mag ram

rom ar vgrZnob de, rom Cem ukan Zli e ri ma ma ka ci dgas, ro me lic yo vel Tvis da mi cavs,

xan da xan mgo nia, sa er Tod ve ra fers ga va ke Teb di.

yve la ze mTa va ri ma inc isaa, rom ara so des da i kar gos siy va ru lis gan cda da sur vi li;

Se moq me de bi Ti mid go ma da Car Tu lo ba au ci le be lia ne bis mi er pro fe si a Si, swo red es

aris yve la saq me Si cal ke u li ada mi a ne bi sa da Sem deg uk ve kom pa ni e bis war ma te bis sa-

win da ri.

166

de da - di req to ri

`qa le bi da ka ce bi Tanas wor ni

un da iy vnen ara mar to uf le be biT

,

ara med Se saZ leb lo be bi Tac~.

ma ri am (ma ka) jor ja Ze _ bi o lo gi,

bi o lo gi ur me ur ne o ba Ta aso ci a cia

èl ka nas~ di req to ri


me uR lis gar dac va le bis Sem deg mxo lod Svi le bis aR zrda iyo Ce mi saq me ca da cxov-

re bis um Tav re si in te re sic. Svi leb Tan er Tad, de kem bri dan mo yo le bu li ap ri lam de,

gu da ur Si vi ya vi xol me, `se zo nu rad“ vcxov rob diT da im dro in de li are u lo bis ga nac

Sors vi ya viT – ami Ti TiT qos Tav sac vim Svi deb di da Svi lebs im qa os sac va ri deb di,

rac sa qar Tve lo Si su fev da. oja xi mex ma re bo da. me re Tan da Tan, bav Sve bis gaz rdas Tan

er Tad, prob le me bic gam rav lda, miv xvdi, rom `mec un da ga men Zria xe li“ da ax lob-

le bis da Ji ne bu li moT xov niT mu Sa o ba da viw ye uni ver si tet Si eko lo gi is ka Ted ra ze,

mag ram vgrZnob di iq mu Sa o ba ar mom won da da di d xans ver gav Zleb di. ma le yo fil ma

leq tor ma aq, èl ka na Si“ mu Sa o ba Se mom Ta va za, saq mi a ni qa Ral de bis mo wes ri ge ba da sa-

zo ga do e bas Tan ur Ti er To ba me va le bo da. 1996 wli dan èl ka na Si“ var. ro gorc it yvi-

an, saq mi a no ba nu li dan da viw ye da cxov re bis we sic Se mec va la – mo u lod ne lad Za li an

aq ti ur cxov re ba ze ga da ve di...

mi u xe da vad imi sa, rom ka ri e ra miz nad aras dros da mi sa xavs da gar kve ul war ma te bas

ma inc mi vaR wie, Ce mi cxov re bis yve la ze di di miR we va Ce mi Svi le bi da Svi liS vi le bi

ari an. es is `sfe roa“, sa dac Ce mi cxov re bis yve la ze di di na wi li Cav de, yo vel Sem-

Txve va Si, ase min da, rom iyos. dRes me var di req to ri, xel mZRva ne li. es mo u lod ne lad

mox da. Ta vi dan èl ka na Si“ saq mi a no ba me xa li se bo da. di req to ro ba ze aras dros mi fiq-

ria. er Txel uc na u ri Se mo Ta va ze ba mi vi Re yo fi li di req to ris gan: ro de sac do no reb-

ma Tqves, rom Tu wi na di req to ri ar wa vi do da, isi ni uars it yod nen Ta nam Srom lo ba-

ze, xo lo di req to ri wa vi do da im Sem Txve va Si, Tu me dav Tan xmde bo di di req to ro bas.

167

ga da saw yve tad rTu li iyo, mag ram aqa u ro ba Cem Tvis im de nad ax lo be li gax ldaT, rom

dav Tan xmdi. dRes ki Se de gad da pi rad miR we vad mi maC nia is, rom xel mZRva ne lo bam bev-

ri sa Wi ro Tvi se ba Sem Zi na Tu `ga mo mi aS ka ra va“ – ga daw yve ti le bis mi Re bi sas nak le bad

emo ci u ri var, ro ca saq me exe ba or ga ni za ci as, Se iZ le ba ara po pu la rul, mag ram mis Tvis

sa ke Til dReo na bijs vdgam. dRe van de li ga da sa xe di dan bev ri ga daw yve ti le ba, ro me-

lic Ta vis dro ze `Zvi rad“ da mij da, swo rad ga dad gmu li na bi ji aR moC nda.

ver get yviT, Cems ad gil ze sxva ro gor mo iq ce o da, Se iZ le ba me tad war ma te bu lic

yo fi li yo, mag ram me Cem Si xel mZRva ne lis Tvis sa Wi ro Tvi se be bi aR mo va Ci ne da, mi u xe-

da vad imi sa, rom ga dam wyvet mo men teb Si Se iZ le ba Za li an prin ci pu li da mkac ri vi yo,

la vi re ba Se miZ lia. iq neb es qa lu ri bu ne bis ma xa si a Te be li caa?!

Cven Svi di wlis win ga dav wyvi teT, rom or ga ni za ci as prog ra miT emu Sa va da pro eq-

te bi mis Tvis dag veq vem de ba re bi na. dRe sac iS vi a Tad vmo na wi le obT ten de reb Si, mxo-

lod prog ra mis Se sa ba mis sa mu Sa os va xor ci e lebT, Zi ri Ta dad ki sof lis me ur ne o bis,

bi o ag ro war mo e bis gan vi Ta re bi sa da ag ro bi om ra val fe rov ne bis aR sad ge nad viR vwiT.

vmu Sa obT re gi o neb Si, Ta vi dan Sez Ru du li ge og ra fia gvqon da, mag ram ax la uk ve sa-

qar Tve los yve la re gi on Si ga ve diT, aWa ri sa da sva ne Tis CaT vliT. spe ci fi ku ri qal Ta

prog ra me bi ar gvqo nia, mag ram Sar San gen de ru li Se fa se ba ga vi a reT da sak ma od kar gi

Se de ge bi vaC ve neT. prog ra mu la dac vgeg mavT, rom gar kve u li pri vi le gi e bi mi va ni WoT

qal Ta jgu febs. Cve ni sa mu Sao kad ric, mi u xe da vad imi sa, rom gam ge o ba Si mxo lod er Ti

qa lia, gen de ru lad da ba lan se bu lia da, sa er To dac, qa le bi uf ro ma Ra la naz Ra u re bad

Ta nam de bo beb zec mu Sa o ben.

cxov re ba Si bev rjer gam Wir ve bia, mag ram aras dros mi fiq ria, ma ma ka ci vyo fi li ya vi.

sam uf ros Zmas Tan er Tad bav Svo bi dan Ta nas wor saw yi seb ze viz rde bo di. swav li sa da

mu Sa o bi sas xSi rad ka ceb ze Wkvi a na dac Ca miT vlia Ta vi da ma ma ka cis gan dis kri mi na cia

aras dros mig rZvnia, Ce mi qa lo bis ga mo ar Sev zRu dul var... me Ta vi suf le ba miy vars.

ar miy var da, ro ca Cem ze da u dev rad uf ro sob dnen, `Ta vi suf le ba Si“ yo vel Tvis me tad

efeq tu ri vi ya vi, ukeT vas ru leb di Cems saq mes da dRe sac ase var.

ara mgo nia, rom dRes qa lebs vin me zRu dav des biz nes sa an po li ti ka Si, ub ra lod, maT

am saq mi a no bi saT vis sur vi li an Cve ve bi ar hyof niT. mi Tu me tes ax la, ro ca yo vel-

dRi u rad ra Rac ic vle ba. Ce mi az riT, dRe van de li qa li-po li ti ko se bi ise ve, ro gorc

ka ce bi, saq mi sa gan Sors dga nan da po li ti ku ri arap ro fe si o na liz mi uf ro sa er To

su ra Tia, vid re ma in ca da ma inc qa le bis ma xa si a Te be li. dRes xSi rad qals uwevs `oris“

nac vlad mu Sa o ba da amis ga mo Za li an uWirs qa lad dar Ce na. oja xu ri Za la do bis prob-

le meb ze msme nia da vfiq rob, rom uf ro sa zo ga do eb ri vi az ris erT-er Ti ma xin ji ga-

mov le naa is, rom qa le bi Za la do bas iT me nen, ar ax ma u re ben. ga mo dis, rom moT me na uf-

ro ma Ti ga daw yve ti le baa, ma Ti ar Ce va nia, vid re au ci leb lo ba. ase Ti Sem Txve ve bi dRes

uf ro iS vi a Tia, mag ram jer ki dev aris. mi maC nia, rom ma ma ka ceb Tan Se da re biT qa lebs

me ti pa su xis mgeb lo bis grZno ba aqvT. sa qar Tve lo Si Za li an fa sobs qa lis es Tvi se ba,

iqam dec, rom xSi rad es faq to ri qa lis sa zo ga do eb riv win svla Si xe lis Sem Sle lic

xde ba. ide a lu ria qa li-de da, ro me lic Svi lebs zrdis da sa zo ga do eb ri vi saq mi Ta caa

da ka ve bu li. me ka te go ri u lad ar vfiq rob, rom Tu qa li ga daw yvets xel mZRva nel Ta-

168

nam de bo ba ze yof nas, mas es ar Se uZ lia – ra to mac ara! mag ram ma inc, Ce mi az riT, qa lis

um Tav re si fun qci aa ga zar dos mo ma va li Ta o ba. xo lo ka ce bi da qa le bi Ta nas wor ni

rom un da iy vnen ara mar to uf le be biT, ara med Se saZ leb lo be bi Tac, es aS ka raa. voc-

ne bob Ta vi su fal sa qar Tve lo ze, sa dac eco di ne baT er Tma ne Tis mos me na, ar iar se bebs

ara na i ri dis kri mi na cia.

saukunis qalebi - wicge.org

Documents