SİNDİRİM SİSTEMİ SİNDİRİM SİSTEMİ HASTALIKLARIHASTALIKLARI

Ağız boşluğunun muayesiniAğız boşluğunun muayesini

İnspeksiyonİnspeksiyon Ağız kapalıyken dıştan bakılır(dişlere bağlı Ağız kapalıyken dıştan bakılır(dişlere bağlı

fistülizasyon)fistülizasyon) Dudaklar kaldırılıp diş etleri, yanak mukozası, Dudaklar kaldırılıp diş etleri, yanak mukozası,

diş taşı, aşınma yüzeyi değerlendirilir. Yaş diş taşı, aşınma yüzeyi değerlendirilir. Yaş saptanır. Ağız açılıp dilsaptülle bastırılıp saptanır. Ağız açılıp dilsaptülle bastırılıp farenks, larenk, tansilla kontrol edilirfarenks, larenk, tansilla kontrol edilir

Diş etlerinde gingivitis ya da diş çekimene Diş etlerinde gingivitis ya da diş çekimene bağlı enfeksiyonlar görülebilir.bağlı enfeksiyonlar görülebilir.

PalpasyonPalpasyon Regional lanf yumruları palpe edilirRegional lanf yumruları palpe edilir

Dişlerin röntgenle muayenesiDişlerin röntgenle muayenesi

Paradenditis marginalisParadenditis marginalis(diş yüzeyi yangısı)(diş yüzeyi yangısı)

Daima gingivitle başlarDaima gingivitle başlar Diş etlerinde küçük veya büyük poşlar (kese) gözlenir.Diş etlerinde küçük veya büyük poşlar (kese) gözlenir. Bu keseciklere yabancı isimlerin dolması ve diş taşlarının etkisi Bu keseciklere yabancı isimlerin dolması ve diş taşlarının etkisi

sonucu kanamalar başlar.sonucu kanamalar başlar. Yangı ilerleyerek diş alveollarına kadar ilerler ve dişin düşmesine Yangı ilerleyerek diş alveollarına kadar ilerler ve dişin düşmesine

sebep olursebep olur Klinik olarak:Klinik olarak:

Şiddetli salivasyon,Şiddetli salivasyon, Ağız kokusuAğız kokusu Gıda alamamaGıda alamama Soğuk gıda yememeSoğuk gıda yememe Ağız kokusu gözlenir.Ağız kokusu gözlenir.

Sağaltım: Sağaltım: Etken uzaklaştırılmalıdır.Etken uzaklaştırılmalıdır.Ağız boşluğu yıkanmalıdır (KMnO4)Ağız boşluğu yıkanmalıdır (KMnO4)Vit-C preparatları kullanılır.Vit-C preparatları kullanılır.

Diş çürükleriDiş çürükleri Dişin katı maddesinin (semen, dentis) kimyasal nedenlerle Dişin katı maddesinin (semen, dentis) kimyasal nedenlerle

dıştan dıştan içe doğru çürümesidir. Köpeklerde sık görülür.dıştan dıştan içe doğru çürümesidir. Köpeklerde sık görülür. Sağaltım: Sağaltım: diş dolgusu, koruyucu olarak fırçalama önerilir.diş dolgusu, koruyucu olarak fırçalama önerilir. Diş retensiyonu: Diş retensiyonu: dişin yarısına kadar çıkmamasıdişin yarısına kadar çıkmaması Diş taşları:Diş taşları: yumuşak ve sert olarak ikiye ayrılır.Yumuşak yumuşak ve sert olarak ikiye ayrılır.Yumuşak

diş taşı fibrin artıkları, bakteriler, epitel hücre kalıntıları, diş taşı fibrin artıkları, bakteriler, epitel hücre kalıntıları, tükrük ve gıda artıklarından oluşur. Diş etinde hiperemi ve tükrük ve gıda artıklarından oluşur. Diş etinde hiperemi ve hafif gingivit tablosu gözlenir.yanak mukozasında hafif gingivit tablosu gözlenir.yanak mukozasında sürtünmeye bağlı yangıal odakalr gözlenebilir. sürtünmeye bağlı yangıal odakalr gözlenebilir. Üremi ile Üremi ile karışabilir.karışabilir.

Sağaltım: Sağaltım: Mekanik temizlemeMekanik temizleme Haftada bir diş macunu veya Ca tozlarıyla fırçalanmalı ve Haftada bir diş macunu veya Ca tozlarıyla fırçalanmalı ve

yıkanmalıdır. (kireç ya da tebeşir tozuda kullanılabilir)yıkanmalıdır. (kireç ya da tebeşir tozuda kullanılabilir)

GingivitisGingivitis Tek başına veya genel olarak stomatitisle Tek başına veya genel olarak stomatitisle

birlikte görülür. birlikte görülür. Kedilerde aşırı vit-A enjeksiyonları gingivite Kedilerde aşırı vit-A enjeksiyonları gingivite

neden olabilir.neden olabilir.Klinik: Klinik:

Yüzeysel hiperemiYüzeysel hiperemiŞişlik, ülser, Şişlik, ülser, diş etinin gangrenöz parçalanması diş etinin gangrenöz parçalanması

Sağaltım:Sağaltım: Bilinen nedenlerle mücadele edilir.Bilinen nedenlerle mücadele edilir.Basit bir yangı ise lugol sol. veya % 2 tanen Basit bir yangı ise lugol sol. veya % 2 tanen

solüsyonu ile temizlenir.solüsyonu ile temizlenir.

gingivitgingivit

gingivettomigingivettomi

StomatitisStomatitis Ağız mukozasının akut ve kronik yangısıdır.Ağız mukozasının akut ve kronik yangısıdır. Sebepleri: Sebepleri:

Düzensiz gıda alımı(aşırı sıcak-soğuk gıda)Düzensiz gıda alımı(aşırı sıcak-soğuk gıda) Yabancı cisimler (diş taşı, kılcık vs)Yabancı cisimler (diş taşı, kılcık vs) Vit noksanlığıVit noksanlığı Enfeksiyöz hastalıklarEnfeksiyöz hastalıklar ÜremiÜremi D. mellitusD. mellitus Kedilerde civa ve I’u madde yalanmasıKedilerde civa ve I’u madde yalanması Mantar enfeksiyonları (Candida spp., Cephalosporium Mantar enfeksiyonları (Candida spp., Cephalosporium

patronii vs)patronii vs) Viral hastalıklar (kedi nezlesi, calici virus vb)Viral hastalıklar (kedi nezlesi, calici virus vb) Bakteriel enfeksiyonlar (Fusiform spp.)Bakteriel enfeksiyonlar (Fusiform spp.) Otoimmun hastalıklar (pemphigus)Otoimmun hastalıklar (pemphigus) I, civa, Pb, talium vb zehirlenmelerI, civa, Pb, talium vb zehirlenmeler

Akut stomatitis:Akut stomatitis: viral enfesiyonlar, yeni viral enfesiyonlar, yeni oluşmuş travmalar, zehirlenmeleroluşmuş travmalar, zehirlenmeler

Kronik stomatitis: Kronik stomatitis: sekonder bakteriyel sekonder bakteriyel enfeksiyonlar, üremi, D. mellitus, ağızda tümörenfeksiyonlar, üremi, D. mellitus, ağızda tümör

St. Simpleks: St. Simpleks: hiperemi, şişkinlik, ödem, ağrı, hiperemi, şişkinlik, ödem, ağrı, epitel arasında sıvı birikmesine bağlı kabarcık, epitel arasında sıvı birikmesine bağlı kabarcık, nokta veya daha büyük yüzeyli epitel nokta veya daha büyük yüzeyli epitel dökülmesidökülmesi

St. Papillomatoza: St. Papillomatoza: meme başına benzer meme başına benzer yandılardır. Tek veya çoklu olabiliryandılardır. Tek veya çoklu olabilir

Püstülöz stomatitis: Püstülöz stomatitis: kedi nezlesi (herpes kedi nezlesi (herpes virus) kanama ve ülserler dikkat çekicidir. Diş virus) kanama ve ülserler dikkat çekicidir. Diş eti kenarları birbirinden ayrılmış, şişkin ve eti kenarları birbirinden ayrılmış, şişkin ve ağrılıdır. ağrılıdır.

Ülseratif stomatitisÜlseratif stomatitis Eroziv stomatitis Eroziv stomatitis

Oral ülserasyonOral ülserasyon

Felin stomatitise bağlı farenkste ülserasyon

Periodantal hastalık nedeniyle ülserasyon

Noma (st. gangrenosa)Noma (st. gangrenosa)

Ağız boşluğunun kötü tabiatlı derin Ağız boşluğunun kötü tabiatlı derin yangısıdır. Öz. Fusiform bakteriler ve yangısıdır. Öz. Fusiform bakteriler ve sproketler tarafından oluşturulur. sproketler tarafından oluşturulur. İlerleyerek gingiva ve damağa kadar İlerleyerek gingiva ve damağa kadar yayılabilir. Ağız mukozası ve dilde yayılabilir. Ağız mukozası ve dilde parçalanma ürünler mevcuttur. Gri-parçalanma ürünler mevcuttur. Gri-yeşil, yumuşak, keskin ülserler, kötü yeşil, yumuşak, keskin ülserler, kötü koku,ağrı, iştah azlığı ve hastanın koku,ağrı, iştah azlığı ve hastanın zayıfladığı dikkati çeker. Lenf yumruları zayıfladığı dikkati çeker. Lenf yumruları şişkindir.şişkindir.

Prognoz:Prognoz: nedenlere bağlıdır. Kedi nezlesi gibi durumlarda prognoz nedenlere bağlıdır. Kedi nezlesi gibi durumlarda prognoz kötüdür.kötüdür.

Asıl neden ortadan kaldırılmalıdır.Asıl neden ortadan kaldırılmalıdır. Tanı: Tanı: ağızdan svap alınarak ekim yaptırılır, ağızdan svap alınarak ekim yaptırılır, Ayırıcı tanı: Ayırıcı tanı: tümör, farenks hastalıkları, yabancı cisimlerden ayırt tümör, farenks hastalıkları, yabancı cisimlerden ayırt

edilmelidir.edilmelidir. Sağaltım: Sağaltım: Asıl neden tespit edilmelidir. Sıcak ve soğuk gıda alımı engellenmeli, Asıl neden tespit edilmelidir. Sıcak ve soğuk gıda alımı engellenmeli,

yabancı cisimler uzaklaştırılmalıdır. Nefritis gibi durumlarda üremiye bağlı yabancı cisimler uzaklaştırılmalıdır. Nefritis gibi durumlarda üremiye bağlı stomatitislerde öncelikle kan üre düzeyi azaltılmalıdır. Bakteriyel stomatitislerde öncelikle kan üre düzeyi azaltılmalıdır. Bakteriyel durumlarda svap incelemesine göre tedavi edilmelidir.durumlarda svap incelemesine göre tedavi edilmelidir.

Ağız yıkanmalıdır. Ağız yıkanmalıdır. Her yemekten sonra temiz su veya papatya çayı ile Her yemekten sonra temiz su veya papatya çayı ile gargara önerilirgargara önerilir Dezenfektan: %0, 5 lik rivanol, % 3 asit borik Dezenfektan: %0, 5 lik rivanol, % 3 asit borik %3 H2O2 (bir bardak suya bir yemek kaşığı)%3 H2O2 (bir bardak suya bir yemek kaşığı) Astrenjan maddeler (büzüştürücü) aliminyum klorat, % 1 Nitrat de Astrenjan maddeler (büzüştürücü) aliminyum klorat, % 1 Nitrat de

argent, sirke kullanılabilirargent, sirke kullanılabilir Lokal anastesizkler (anestol pom, madecassol pom)Lokal anastesizkler (anestol pom, madecassol pom) Antibiyotikler (spiramisin, doxycycilin vb)Antibiyotikler (spiramisin, doxycycilin vb) Antimikotikler (mikostatin pom., mycospor krem, oceral pom)Antimikotikler (mikostatin pom., mycospor krem, oceral pom) Kortikosteroitler (lokal ya da genel etkili)*Kortikosteroitler (lokal ya da genel etkili)* Proliferasyon ya da kronik yangı uzaklaştırılmalıdır. Gerekirse Proliferasyon ya da kronik yangı uzaklaştırılmalıdır. Gerekirse

gingivektomi yapılabilir.gingivektomi yapılabilir.*: enfeksiyöz hastalıklarda kortikosteroitler kullanılmamalıdır.*: enfeksiyöz hastalıklarda kortikosteroitler kullanılmamalıdır.

Diş çekimi ile ülserin tedavisiDiş çekimi ile ülserin tedavisi

Squamöz hücre Squamöz hücre karsinomu(kedide)karsinomu(kedide)

GlossitisGlossitis Stomatititse neden olan etkenler glossitise de neden Stomatititse neden olan etkenler glossitise de neden

olurolur Apati, neşesizlik, zamanla kanlı salya, pis koku, dilin Apati, neşesizlik, zamanla kanlı salya, pis koku, dilin

ön uçlarında hafif şişikinlik ve kırmızılık, daha sonra ön uçlarında hafif şişikinlik ve kırmızılık, daha sonra kabarcıkşeklinde yangılanmalar ve patlaması sonucu kabarcıkşeklinde yangılanmalar ve patlaması sonucu ülser meydana gelir.ülser meydana gelir.

Başlangıçta dilin yüzeyi kepeklenmiş gibi görünebilir.Başlangıçta dilin yüzeyi kepeklenmiş gibi görünebilir. Tedavide: Tedavide: tetrasiklin grubu antibiyotikler, tetrasiklin grubu antibiyotikler,

kortikosteroitler(geosol, primamycine_LA)kortikosteroitler(geosol, primamycine_LA) Lokal olarak ülser bölgelerine terramycine gibi Lokal olarak ülser bölgelerine terramycine gibi

antibiyotikli pomadlar, apati olan hayvanlarda yeme antibiyotikli pomadlar, apati olan hayvanlarda yeme içme yoksa sıvı tedavisi gerekebilir.içme yoksa sıvı tedavisi gerekebilir.

Dekstrosol, elektrovet, Isolyte, Dekstrosol, elektrovet, Isolyte, Oral olarak sebzeli çorbalar önerilmelidirOral olarak sebzeli çorbalar önerilmelidir

MakroglossiMakroglossi

Yabancı cisimlerin batması veya halka şeklinde (lig Yabancı cisimlerin batması veya halka şeklinde (lig trachea gibi) gıdaların dolanmas sonucu dilde trachea gibi) gıdaların dolanmas sonucu dilde büyüme görülebilir.büyüme görülebilir.

Dil koyu mavi-kırmızı ve büyük, ağız açık, arasıra Dil koyu mavi-kırmızı ve büyük, ağız açık, arasıra dişler tarafındanısırılma nedeniyle dilde dişler tarafındanısırılma nedeniyle dilde yaralanmalar, salya, yemenin durması klinik yaralanmalar, salya, yemenin durması klinik bulgualrdırbulgualrdır

İnspeksiyon ve palpasyonla teşhis konulur.İnspeksiyon ve palpasyonla teşhis konulur. Kuduzdan, esaphagus ve farenks felçlerinden, çene Kuduzdan, esaphagus ve farenks felçlerinden, çene

kırıkları ve sinek sokmalarından ayırt edilmelidir.kırıkları ve sinek sokmalarından ayırt edilmelidir. Tedavide: Tedavide: yabancı cisim uzaklaştırılmalıdır. yabancı cisim uzaklaştırılmalıdır.

Negroz oluşmuşsa(dilden hareket sınırlı ya da Negroz oluşmuşsa(dilden hareket sınırlı ya da tamamen durmuş) şişlik ortadan kalkar yutma tamamen durmuş) şişlik ortadan kalkar yutma güçleşir. Aspirasyon pneomonisi sonucu ölüm güçleşir. Aspirasyon pneomonisi sonucu ölüm gelişir.gelişir.

Epulis (Diş eti tümörü)Epulis (Diş eti tümörü)

Mukoza, periost veya diş alveoller bölgesinde veya Mukoza, periost veya diş alveoller bölgesinde veya kemiklerden köken alan karnabahar şeklinde büyük kemiklerden köken alan karnabahar şeklinde büyük kırmızı yapılardır. İyi ya da kötü tabiatta olabilir.kırmızı yapılardır. İyi ya da kötü tabiatta olabilir.

Retrofarengeal ve larengeal lenf yumrularına Retrofarengeal ve larengeal lenf yumrularına metastaz yapabilir.metastaz yapabilir.

Semptom:Semptom: saplı veya geniş formda yayılmış saplı veya geniş formda yayılmış olabilir. Dişler içeri doğru basıktır. Ençok yaygın olabilir. Dişler içeri doğru basıktır. Ençok yaygın fibrom (netubifibrom) şeklinde tüm dişleri duvar fibrom (netubifibrom) şeklinde tüm dişleri duvar şeklinde kaplar. Dişlerde sallanma, düşme, kırılma şeklinde kaplar. Dişlerde sallanma, düşme, kırılma görülür. Diş dışa sarkabilir. Ağız pis kokuludur.görülür. Diş dışa sarkabilir. Ağız pis kokuludur.

Tedavi: Tedavi: total ektirpasyon. Dişlerin çekilmesi total ektirpasyon. Dişlerin çekilmesi gerekebilir. gerekebilir.

(kanamaları engellemek için transamin 2-5 ml, vit-(kanamaları engellemek için transamin 2-5 ml, vit-K verilebilir.)K verilebilir.)

Tonsillitis Tonsillitis Tonsillaların yangısı. Akut ve kronik seyreder.Tonsillaların yangısı. Akut ve kronik seyreder. Sıcak-soğuk gıda alımı gibi nedenlerSıcak-soğuk gıda alımı gibi nedenler Ani hava değişimleriAni hava değişimleri Yabancı cisimlerYabancı cisimler Bakteriler (Sterptococ spp, Staph. spp., E. coli, pasteurella, Cl. Bakteriler (Sterptococ spp, Staph. spp., E. coli, pasteurella, Cl.

perfiringens)perfiringens) Viruslar (HCC, Distemper, Herpes, panleukopeni)Viruslar (HCC, Distemper, Herpes, panleukopeni) Nefritis vsNefritis vs Patogenes: Patogenes: oral ve nasal alınan virus ve bakteriler önce oral ve nasal alınan virus ve bakteriler önce

tonsilla ve pharengeal lenf yumrularıyla karşılaşır. tonsilla ve pharengeal lenf yumrularıyla karşılaşır. Semptom: Semptom: 1-3 yaşlı kedi ve köpeklerde 411-3 yaşlı kedi ve köpeklerde 41°°C ani ateş, C ani ateş,

şiddetli salivasyon ağrıdan dolayı gıdayı reddetme, hafif şiddetli salivasyon ağrıdan dolayı gıdayı reddetme, hafif öksürük, başını burnunu yere sürtme, bulantı, kusma, sık sık öksürük, başını burnunu yere sürtme, bulantı, kusma, sık sık esneme görülür.esneme görülür.

larenkse hafifi bir basınç hayvanda öksürüğe neden olaiblir.larenkse hafifi bir basınç hayvanda öksürüğe neden olaiblir. inspeksiyonda: tonsiller cep şeklinde dışarı doğru büyümüştür. inspeksiyonda: tonsiller cep şeklinde dışarı doğru büyümüştür.

Distempera bağlı tonsillitte farenk ve Distempera bağlı tonsillitte farenk ve yumuşak damak da yangılanır. Yani yumuşak damak da yangılanır. Yani farengitis de söz konusu olabilir farengitis de söz konusu olabilir farenkste griye değişen mukus farenkste griye değişen mukus gözlenir. Bu döneme tonsillitis gözlenir. Bu döneme tonsillitis kataralis denir. İrinil ise tonsillitis kataralis denir. İrinil ise tonsillitis prulenta, adir de olsa kötü kokulu kirli prulenta, adir de olsa kötü kokulu kirli gri beyaz akıntı görülür ki tonsillitis gri beyaz akıntı görülür ki tonsillitis negroza denir.negroza denir.

Bu durumda genel durumda bozulur Bu durumda genel durumda bozulur septik şok gözlenebilir.septik şok gözlenebilir.

Başlangıçta yüksek ateş vardır sonra Başlangıçta yüksek ateş vardır sonra normalin altına düşer. normalin altına düşer.

Laboratuar bulguları:Laboratuar bulguları: Sedimantasyon hızı artar. Viral enfeksiyonlarda lökopeni Sedimantasyon hızı artar. Viral enfeksiyonlarda lökopeni

daha sonra lökositoz gözlenir.daha sonra lökositoz gözlenir. Akut tonsillitis zamanla kronikleşir. Semptomlar azalır Akut tonsillitis zamanla kronikleşir. Semptomlar azalır

haifi öksürük gözlenir. haifi öksürük gözlenir. Tanı: Tanı: svap kültür teşhisi, palpasyon ve inspeksiyonda svap kültür teşhisi, palpasyon ve inspeksiyonda

şişkin lenf yumruları.şişkin lenf yumruları.Ayırıcı tanı: HCC, Distemper, Nefrit, tonsilla tümörleri, Ayırıcı tanı: HCC, Distemper, Nefrit, tonsilla tümörleri,

yabancı cisimler. yabancı cisimler. Prognoz sebebe göre değişir akutta iyi, kronikte şüpheli, Prognoz sebebe göre değişir akutta iyi, kronikte şüpheli,

negrotikte kötüdür.negrotikte kötüdür.Sağaltım: Sağaltım: ampisilin, alfoxil (günde 3 kaşık), maxipor 125-ampisilin, alfoxil (günde 3 kaşık), maxipor 125-

250mg250mgTonsilla üzerine sülphanamid solüsyonlar(trivet, Tonsilla üzerine sülphanamid solüsyonlar(trivet,

atavetrin)etkilidir.atavetrin)etkilidir.II 1 gr 1 grKI 3 gr KI 3 gr Gliserin 30 gr karıştırılıp svapla tonsilla üzeirne tuşe yapılır.Gliserin 30 gr karıştırılıp svapla tonsilla üzeirne tuşe yapılır.Glikortikoitler verilebilir.Glikortikoitler verilebilir.Tonsillektomi.Tonsillektomi.