Sining ng Pagbigkas at Pagsulat na

Pakikipagtalastasan

Kahalagahan ng Pagbigkas

Sa pakikipagbahagian ng isipan o ideya, tayo

ay nagiging bukas na tumanggap ng kaalaman

ng iba.

Sa pakikipagtalastasan ay nagkakaroon ng

pagpapalitan ng kuro-kuro. Nilalaman ng mga

bagay na dapat bigyan ng pansin, punahin o

baguhin.

Mga Aspeto:

A. Aspetong Sosyal

- bahagi ng ating sariling kaisipan.

- tuwing nakikipag-usap, nakikisalamuha at

nakikipagpalitan ng kuro-kuro ay

inihahayag ang niloloob o nadarama.

Halimbawa:

Ganyan tayo, di pahuhuli. Sa anumang

larangan, pangkabuhayan, pangsibiko o pang-

edukasyon man kayat handang magpalit,

magdagdag ng naiiba upang patuloy na maiangkop,

makipagtalastasan tungo sa ikasusulong. Ang wika

natin ay kalasag sa pakikipagpingkian ng talino.

B. Aspetong Pampulitika

- pagpapahayag ng opinyon, paninindigan o

reaksyon sa isang isyu na may kinalaman sa

bansa, lipunan o komunidad.

- mas mainam na ginagamit sa malayang

talakayan na nagbubunsod sa isang pagkilos

o paggawa ng isang plano.

Halimbawa:

Bandilang Filipino malayang pumapagaspas

sa kanyang tadyang: simbolo ng kalayaan, kaisahan

at katatagan.

C. Aspetong Espirituwal

- sermon o homiliyang ibinibigay ng

isang pari o pastor.

- may kinalaman sa Diyos at

pananampalataya, asal at mga

pinahahalagahan, gawi at pananaw ng

tao.

Halimbawa:

Tayong mamamayan bigyang kahalagahan

Magandang bagay kaloob ng Maykapal

Lalawak, yayabong ating kabuhayan

Mahalin natin ito habang nabubuhay.

Mga Uri ng Pagpapahayag Ayon sa Layunin

1. Palahad

- ang paghahanay ng mga katuturan at

kahulugan ng isyu upang mabigyan ng maganda

at katanggap-tanggap na paliwanag o interpre

tasyon ang isang puntong pinag-uusapan.

Layunin: makapagbigay ng paliwanag.

2. Pasalaysay

- pagsasabi ng mga pangyayari,

katotohanan o bagay na may kaugnayan sa

paksa na may maayos at kapanipaniwalang

pagkakasunod-sunod ng data.

- Layunin: maghatid ng kabatiran ng mga

kapaki-pakinabang na ulat.

3. Palarawan

- pagbigkas na paglalarawan ng hugis,

anyo, kulay, sukat ng pinag-uusapan.

Binabanggit din ang katangian, kaibahan o

kakayahan ng pinag-uusapan.

- Layunin: mabigyan ng malinaw na

diskripsyon ng bagay na tinatalakay.

4. Pakatuwiran

- paghikayat ng tagapagsalita sa mga

nakikinig sa pamamagitan ng pagbibigay

dahilan, sanhi o katwiran hinggil sa paksa.

- Layunin: hikayating kumilos, magpasya

at gumawa ng desisyon ang nakikinig.

Mga Uri ng Sining ng Pagbigkas at

Pagsulat na Pakikipagtalastasan

TulaBinubuo ng katipunan ng mga salita na gumagawa

ng isang linya upang bumuo ng saknong at

bibigkasin ng may tugma sa dulo ng pantig kung

saan may magkakatulad na tunog.

Nagpapahayag ng kaisipan, damdamin, mensahe o

kasaysayan ayon sa kanyang uri.

Naka-aaliw pakinggan sa taglay niyang kakaibang

dating sa nakikinig.

Mahahalagang Bagay Tungkol sa

Tula

a) Ponolohiya

- tinutukoy nito ang wastong tunog ng salita.

- wastong paglalagay ng diin gayon din ng pag-

iiba ng tinig at paglalagay ng tamang paghinto

sa pagbigkas ng tula.

- dapat iayos ang paghinto o pagpapahaba sa

pagbigkas ng salita.

Halimbawa:

sulat

s u l a tu l a t

b) Ponema

- Ang pinakamaliit na makahulugang tunog sa

pagbigkas ng tula. Maaring magkatulad ang

baybay ng salita subali’t sa impit sa dulo ng

ponemang patinig ay naiiba ang kahulugan.

Aso Asô

c) Intonasyon

- ang pagbaba o pagtaas ng tinig

- 4 antas ng tono:

1 = mababa

2 = katamtaman/normal

3 = mataas

4 = pinakamataas

Pahayag:

ha 23

ka

2

pon

ka

ha

pon?

2

3

4Patanong:

d) Paggamit ng Tugma

- ang pagkakatulad o pagkakapare-pareho

ng huling tunog sa hulihan o ng mga huling

salita sa bawat taludtod.

Halimbawa:

Salitang banyaga ating sanayin

Dapat ding mahalin at linangin.

Mga Tuntunin sa Paggamit ng Tugma

1. Mga salitang nagtatapos sa l, m, n, ng, w, r,

y, b, k, d, g, p, t, s.

2. Ang mga huling salita na may nagkakatulad

na titik ay maari ring magkatugma

2 uri ng paglalarawan:

1. Karaniwan – kaanyuan o kaayusan, uri at klase na ordinaryo

lamang, katanggap-tanggap at ginagamitan ng mga salitang

payak at madaling maunawaan.

Halibawa:

Ang silid ay maliit, maayos, yari sa kahoy at may maliit

na bintana.

2. Makasining – ginagamitan ng piling-pili na salita na

nagpapatingkad sa anyo ng bagay.

Halibawa:

Animo’y bathaluman, lumalakad ito ng taas noo, buong

tiwala sa sarili tinutunton ang daan.

Dagdag na Ulat sa Tula

Ang isang uri ng tula na di gumagmit ngtugmaan, bilang at sukat ay tinuturing natulang di-pormal, o katumbas ng free-verse.

Minsa’y may isang anak

Lumapit sa giliw na ina At nagtanong ngganito

Inang, aniya, bakit ba kay gulo ng mundo?

Ako’y natatakot, ako’y nalulumbay

Ano ba ang magiging kapalaran ko?

Mula sa Salik Ng Karapatang Pantao

TANAGA – mahalagang ambag ni Ildefonso Santos. Ito

ay maaring iagapay sa HAIKU. Binubuo ng 7 pantig, ang

bawat linya. Bawat saknong ay binubuo ng apat na linya

at nagtataglay ng talinghaga.

Pag-ibig

Parang talang marikit

May taglay na pang-akit

Hangad njyang makamit

‘Wag sanang ipagkit.

Uri ng Tula Ayon sa Paksa1. Pandulaan – mga tulang may kwento, mahaba at karaniwang

pan-entablado. Ang tauhan ay buhay na kumikilos,

nagsasalita at gumagalaw. Maaaring malungkot, masaya,

nakakaiyak o nakakatawa.

2. Liriko – Mga tula na nagpapahayag ng damdamin ng saya,

lungkot, tagumpay, takot o pagkabigo. Ilan dito ay soneta,

ode at elehiya.

3. Epiko – Mga tulang may kuwento ng kagitingan, pakikibaka

at kabayanihan ng mga likhang isip at may mga pambihirang

kakayahan ang pangunahing tauhan o bida

Uri ng Paghahambing sa Tula1. Simili – Ito ay nagpapaganda sa tula, paghahambing na ginagamitan ng tulad,

paris, animo’y wangis, gaya.

Hal:

Wangis niya maputing ulap sa kaputian

Biglang naglaho na animo’y bulalakaw

Tulad mo sa ganda’y birhin sa dambana

2. Metapora – isang paghahambing ng bagay sa isang tao o tao sa isang bagay.

Hal:

Si inay ay ilaw, si itay ay matibay na haligi

Pinakamaganda sa balat ng lupa, diyosa sa ganda

Mapagpalang kamay, laging handang tumulong

Pamantayan sa Pagbigkas ng

Tula

1. Pagbigkas – ito ay pagpapahayag ng tula kung saan

gumagamit ng wastong diin sa pagbigkas. Malinaw

ang pagsasalita at gumagamit ng wastong pagputol

nito.

2. Tinig – isa sa mahalagang elemento sa pagbigkas ng

tula ay ang kalidad ng boses. Dapat buo, swabe at

maganda ang dating sa nakikinig.

3. Tikas – impresyon na ibinibigay ng bumibigkas sa

kanyang mga tagapakinig. Bahagi pa rin nito ay ang

tindigan ng bibigkas ng tula.

4. Galaw at Kumpas – ang paraan ng pagkilos at paggalaw

ng tumutula. Mula sa paghakbang pauna, pakaliwa o

pakanan man, pagkumpas ng kamay pataas, pababa,

pakaliwa o pakanan man. Kasama din ang paggalaw ng

ulo kung sumasang-ayon; pag-iling kung ito ay may

pagtutol. Tinitingnan din ang pagkislap ng mata na

nagpapakita ng katapatan ng bumibigkas.

Salamat!