Di/sertatio Academica,Cogitationes sistens

De

Libertate G'saeciscallide aRomanis oblata;

QuamCons. Ampl. Fac. 'Finio/ in Reg. Acad. Aboenji,

Prae sideMag. HENRICQ GABRIELE

PORTHAN,Eloqu, ProseJJore Reg. & Ord. Reg. Acad. Litt, Human.

Hisl, Cs Antiquitt. Membro,

Pro GraduPublico Jubjicit Examini

MATTHIAs ENEGREN,OJirobotnienJis ,

In Auditorio Majori die XIV Junii A, MDCCXCIV,H. A. M. s,

A B 0 AE,Typis Frenckellianis,

v 0- - T 4' ■■ •.In

sacram Regiam MajestatemsPECTATA . FIDEI VIRO,

JUDICI TERRITORIALI

TERRITORII KORsHOLMENsIs MERIDIONALIs,

AMPLIssIMO ET CONsULTIssIMO

D:no MANNO ROss,

TT ''

-

‘ ■ V ;E-ias pagellas sacratas voluit , debuit

AMPLIssIMI et CONsULTIssIMI NOMINIs sUI

Cultor devotijjtmus

MATTHIAs ENEGREN.

5. I.

1 ,lias inter res ad doctrinam utilem posferitati praebe»-■*- dam comparatas, quas Historia expendendas ossert,lingularem meretur attentionem propeniio illa atque studium,quo civitates potentiores auxilium vicinis, aut ad Principun»contra libertatem civium suorum conatus reprimendos, autad vim Regum populorumque opibus valentiorum tempestivaprohibendam, obtulisle reperiuntur. Negari quidem non po-tert, caussas hujus studii plerumque satis apertas atque perrspicuas sese osserre; sed interdum tamen paullo obscuriores at-que implicatiores obveniunt. Conlilio potius suam potentiamaugendi, & aliorum populorum, inprimis aemulorum suorum,vires frangendi, quam amicitiae, benevolentiae & commiseratio-nis motibus haec conamina vulgo deberi, haud dissicile eltintellectu. Labores, sumtus & pericula pro aliis, privati e-tiam mortales aegrius suseipiunt; multo minus hoc de civita-tibus earumque rectoribus facile credas. Quod Hilloria lucu-lentissime confirmat. Imprimis cum Reges Principesque quosdominationi suas amiciores, quam aliorum libertati atque juri-bus suisse scimus, vindices tamen desensoresque libertatis Ci-vitatum vicinarum acerrimos atque amicistimos sese venditalscvidemus, eamque quam apud cives luos tanquara morbum

2

Imperii gravissimum, contagionemque pestiseram omni «iliaopprimere allaborarunt, apud vicinos suos tanquam sacramsalutis anchoram, privilegium hominum pulcherrimum, jusqueeorum sanctissimum tueri, ejusque amorem alere ac inflamma-re studuerunt; quid spectaverint & secuti sini, sugere potestneminem. Hoc enim consilio gentes illas liberas, sunesto il-lis dono osserendo, & tanquam esca hamo impolita sallendo,se facillime in servitutem eise redacturos sperajunt. sub a-micitiae igitur specie obicem harum Civitatum incremento,somentum discordiarum & turbarum perpetuum, compedesvirium unioni atque usui raoIeliisTimos sese objecisse', adhibuisse, impegisse exirlimarunt. Qvalium conliliorum, eventuuin-que quos habuerunt exempla, & antiquior & recentior aetastot tamque luculenta exhibet, ut ea proserre nccelle haud vi-deatur. Quis enim v, g Polonicae libertatis, diu a vicinisMonarchis diligenter assertae & vindicatae, ignorat Kiitonam?Qute igitur omnia admirationem excitare, nullo modo de-bent. Civitates autem liberas, quibus iplis libertas sua adeocara grataque suit, ut pro ea acerrime pugnarent, vitamquepotius quam eam amittere vellent, aliis tamen gentibus ean-dem, animo non amico & lineero, led sallaci & inimico, utidonum periculosum ac perniciolum obtulisse, rellituisse atque

id videri mirum debere, merito putes ?At hujustamen rei exempla Historia praebet nec pauca, nec dubia.Licet enim haud negemus, rationem amicitiae aeque benevo-lentiae, liberos populos nonnumquam impnlisse, ut pro liberta-te aliorum desendenda ac vindicanda laborarent atque pugna-rent; quales conatus erant Athenienlium & Eretrieulium proIpnum libertate contra Ferias detendenda, Corinthiorum prosyracusanis in libertatem vindicandis &c, adh bitij certum tamenest,eosdem Athenienses, polieiicrilus temporibus, non minus adPersarum formidololam sibi potentiam trangendana, GraecosqueAsiaticos non solum propugnaculi inltar illis oppoliti munien-dos , sed eosdem etiam libi adjungendos, imo subjiciendos,

3

quara ad horum libertatem juraque tuenda, conlilia. sua retu-iisTe. Unde conatus iEgyptiorum quoque & Cypriorum, Per-sicum excutere jugum conandum, Regesque suos Ubi crean-tium, adjuvare non negligehant, Romanos autem simili con-Ulio, aemulorum scilicet suorum infirmandorum / suique impe-rii extendendi causTa, Principibus ac populis, a vicinis po-tentioribus oppressis, auxilia studiose tuIisIe, plurima luculen-tissiraaque evincunt exempla. Quo eodem studio ducti, nonmodo ad eas Graeciae civitates, quae Macedonum jugo oppres-sae tenebantur, horum dominationi eripiendas magnam vehe-mentemque adhibuerunt operam; sed etiam cuique earum li-bertatem, Graecis tantopere dilectam, donarunt; quod Cummiinltar benesicii, & uti benignitatis honeltistimae, HberalisTimaeatque laudatissimae documentum luculentissimum, ab his sum-ma laetitia elatis, aestimatum & celebratum suilTe, aonstat,Instgne hoc lactum, causTasque ejus & consilium paucis conli-derare, tirocinium aliquod edituri Academicum, jam inilitui-mus; summa quali attigiise capita contenti, quod diligentiusrem pleniusque persequi, neque vires, neque tempus, nequefacultates permittunt.

§. II.

Res Romanorum in immensum anctas, virtutibus hujus po-puli, sortitudini, frugalitati, prudentiae, constantiae aliisquebonis artibus deberi, egregii qui getta ejus ad polteros pro-diderunt scriptores, uno ore tesiantur. Neque negari potesl,luculenta praeitantisTimaque harum rerum exempla haud paucaexstare; neque sine illis adjumentis tale tantumque imperiumnasci conservarique tamdiu potuisTe, quis facile contendat*sed sola tamen virtutis ope, non semper ad ingentem illamquam nactus est potentiam, hunc populum suisse grassatum jverum injuriis etiam, dolis & calliditate uiurn (quibus artibusmultum valuit) hunc apicem attigisTe, attentos gestorum suo-

4

rum ' lectores sugere minime poteil. Inter quas artes reserrehaud dubitamus, consilium quo sese portum atque refugiumgentium oppressarum venditavit, easque sibi ita ubique conci-liare, magisque igitur dandis quam accipiendis benesiciis , utsallustius scribit, amicitias parare, studuit. Fieri enimnon potuit, quin Romani, ita se gerentes, plurimos sibi de-vincirent amicos atque sautores. Principesque & populos im-becilliores ad silum contra potendores patrocinium amplecten-dum, allicerent: qua arte & his holles siiscitabant, & libicopiam rebus eorum, quoties videretur, sese ingerendi, com-parabant, Ita autem his illecebris & sua cupiditate, pvaesen-tium metu pexiculorum futurorumque spe commodorum oc-caecatae, in laqueos libi intenlos gentes multae irruebant, uscapertam non viderent fraudem, qua Romani populos a domi-natione aliorum non nili eum in sinem liberabant, ut eorum}psi mox arbitri ac domini sierent, atque tandem eos vecti-gales sibi redderent. Ossicia igitur illa aliis gentibus praeus-ta, ad silum augendum imperium, non ad libertatem alorumbona side desendendam, tendebant. Ac facile deinde suit,studio curaque ad controverlias gentium sociarum aut compo-nendas, aut dijudicandas oblatis, auctoritatem Romanorumsensim magis magisque in illas augere, atque ita tandem con-stituere, ut inflar provinciarum illae, nullo jam resicere au-so, tractarentur. Quae sane libertatem veram restisutam illishaud suisse, sed in aliam saepe graviorem servitutem esTe prae-cipitatas, apertissime demonilrant. Hujusmodi exempla plu-rima Annales lubminillrant j quorum pauca commcmorasTe,sat erit. Ita Civitatum sicularum, quas primo bello Punicocontra Carthaglnienles Romani tutabantur, conditio ea re o-lim melior haud reddebaturj nam omnis sicilia provinciatandem facta suit Romana: quae dominos itaque mutabat, do-minatione non liberabatur. Idem Hlitaniae ac Africae urbi-bus ad Romanorum optm confugientibus, contigit. Virtusitaque Romanorum, & tantopere celebrata animi magnitudo

? 5

atque liberaKtas, propius spectatae, multum de pretio suo a«mittunt. Ac interdum turpiter adeo hic populus se gessit,ut Romana sides, culpatae a se Punicae melior haud appareret.sed ad Graecos revertimur,

$. III.Praesutum his a Populo Romano benesicium, cum Orae’

ciae Civitatibus a Tyrannorum suorum & a Macedonumdominatione liberatis, post victum apud Cynoscephalas Fhilip-pum, immunibus esso suisque uti legibus permitteret, tantumGraecis visum suit, tanta laetitia, tanta exsultatione ab iisexcipiebatur, ut cum in ludis Isthmicis primum promulgare-tur, animo haud temperantes, vix esso mentis compotes vi-derentur. Essusam hanc eorum laetitiam, & Polybius {Legat.IX Hisiorinr. T. IV. C. XXIX. p. 100-104 Ed. sclmeig-hceujer. Lips, 1790, 8:o) & qui eum presso pede sequitur Li-ViUs {Hij7. L. XXXIII. C. XXXII sq.) vivide dcscribunt,sufficit hujus Verba attulisse, "Praeco cum tubicine, ut mos5,elt, in mediam arenam, unde solemni carmine ludicrum in-,*dici solet, processit, & tuba silentio facto, ita pronunciat:

senatus Romanus Cs T. Qvinstius Imperator , Philippo„Rege Macedonibusque devitiis , liberos, im munes, /uis legi*)ybus ejje jubet Corinthios , Phocen ses, Lccrensesque omnes ,

33o Insulam Fubceam# Magnetas , Tbessalos , Perrbrtbos ,

i}Ach(Eos

, Pbtbiotas. Percenluerat omnes gentes, quae lub„ditione Philippi Regis suerant. Audita voce praeconis majus„gaudium suit, quam quod universum homines caperent. Vix3, satis credere ie quisque audisle; alii alios intueri mirabundi,,velut somnii vanam speciem: quod ad quemque pertineret,,,tuarum aurium fidei minimum credentes, proximos interro-„gabant. Revocatus praeco, quum unusquisque non audire,„sed videre libertatis suae nuncium averet, iterum pronuncia-„ret eadem. Tura ab certo jam gaudio tantus cum clamore

6

x,plausus esl ortus, toties» ue repetitus, ut facile appareret,yiiihil omnium bonorum multitudini gradus, quam libertatem„esse. Ludicrum deinde ita raptim peractum elt, ut nullius,,nec animi nec oculi spectaculo intenti eslent. Adeo unum,,gaudium praeoccupaverat omnium aliarum senlum volupta-tum. Ludis vero dimilTis, cunu prope omnes tendere ad„lmperatorem Romanum: ut ruente turba in unum, adire,,,contingere dextram cupientium, coronas lemniseosque jacien-tium, haud procul periculo fuerit. sed erat trium serme.

triginta annorum, & quum robur juventae, tum gaudium,,cx tam insigni gloriae fructu, vires suppeditabant. Nec prae-,

sens omnium modo effrisa laetitia esl; sed per multos dies,,gracis & cogitationibus & sermonibus revocata; Elie ali-„quam in terris gentem, quae sua impensa, suo labore ac pe-lliculo ,

bella gerat pro libertate aliorum; nec hoc finitimis,,,aut propinquae vicinitatis hominibus, aut terris continenti

„juRctis pnestet; maria trajiciat, ne quod toto orbe terrarum„injultum imperium sit, & ubique jus, sas, lex, potentissimi

Una voce preconis liberatas omnes Graeciae atque A«,

r siae urbes. Hoc spe concipere audacis tuisse animi; ad es-5,sectura adducere virtutis & fortunae ingentis.” Quae adhucauget & amplificat Plutarchus in vita Flaminini : §. 10.Ed. Rei/k, (Lips. 1775 ,

8.o). Nec intra primum motum lu-xuriantis laetitiae sese continuerunt. Addit Appianus: sta-tuas etiam Imperatori Romano erigendas oppidatim decrevis-Je ; Legat osque cum aureis coronis in Capitolium veniae,qui publice gratias agerent , in tabulas [ociorum Romanipopuli nomina Civitatum Juarum injeriherent. (Excerpt.Libn IX de reb. Maced. C. VII. 2. p. 515. Vol. I. Ed.schweigh.eUsERI

, Lips. 1,785 , 8;o). Cumque ultimam quasioperi suo .manum Proconsul Romanus imponeret, Acrocorin-thi quoque, Chalcidis & Demetriadis praesidia Romana de-ductarum atque in Italiam sele omnem exercitum reportatu-rum, in conventu Legatorum totius Graeciae, Corinthi ed: cto,

7

publice pollicitus suislet, non sine manantibus omnibus gau-dio lacrimis auditum, Livius docet. (!. c Lib. XXXIV,Cap. 49 & 50), Quam gloriam Qvin&io etiam ipsi majoremvisam, quam aliam omnem ex rebi.s a se geliis redundantem,Plutarchus aliVrit, atque argumentis demonslrare nhuur.

s. IV.

Htec igitur Graecorum laetitia quam justa fuerit, quam-que generosum & smcere praeditum iis a Romanis benesicium,jam expensuri; primum haud quidem negamus, non inanemprorius aut intempellivam illam suisse , respectu ad conditio-nem suam proxime praecedentem habito, cui donata illis jamlibertas line dubio praeserenda erat. Macedonum enim jugohactenus pressi, aut a tyrannis afflicti illorum patrocinio ni-xis, respirandi quoddam sallcm nacti simi intervallum; quopaullo etiam diutius, rectius certe svaviusque uti iis iicuis-set, si consinis monitisque QninsHi saluberrimis parere no-vilTent p); ita ut nimis severum credas judicium Rollini,( Hist. Anc. T. VIII. L. VII. p. 392"', gaudium illud stupidumsuisse, asserentis. Verba ejus lunt; On peut dire que /esGrecs nlors se livrereni d une joic stupide. Cum vero li-bertatem hanc suam aut conslantem, ai omnique externa au-ctoritate imrauncm futuram hariolarentur, aut ex vera liucera-

(*) ”Libertate modice utantur; temperatam «am, salubrera <& lingu-lis & civitatibus e(Te; nimiam & aliis gravem, A iplis qui ha-lant, esfrenatam & prstcipitem esse. Concordiae in civitatibus,,,principes & ordines inter se, A in conuminc omnes civitates,„cotvsulerent, Adversns consendentss nec regem quemquam salis,,validum, nec tyrannum sore, Discordiam & seditionem omniaopportuna inlidiantibussacere , quum pars quae domestico cersarai-,,nc inserior (it, externo potius se applicet, quam civi cedat,’’ Lsc-vius 1, c, C, 49,

8

,que benignitate & sibi benefaciendi affecta, a Romanis c0ir-

ce sTam autumarent'} parum utique acute judicabant, aramoquevalde sallebantur. Nam primo mores eorum ita erant cor-rupti, factionum studia inter illos tam vehementia ardebant,inimicitiaeque & invidia inter multas civitates adeo invetera-veram, ut tranqvillitatc, concordia & libertate diu sore fru-ituras, verisiraile videri haud posset;, eademque res impedi-tura erat, ne vires unquam in communem desenlionem sincere& Itudiose conjungerent. Qvamobrera non potuit non brevievenire, quod contigit, ut Regum vicinorum partim interse, partim contra crelcentem nimis Romanorum potentiam mo-liminibus, mox immilcerentur, ejusque imperio qui superiorex bello dilcesTerat, parere cogerentur. Unde materia ob re-cuperatam libertatem impense laetandi, hoc intuitu admodumexigua suit: utpote qua diu gavisuri non erant. sed speciepraetentis boni capti, instabilitatem & fragilitatem ejus_ noncogitabant,

$. V.

Ad Romanorum jactatam tantopere & a sine gentis & a

Graecis scriptoribus benesicentiam, Achivis hac occasione prse-siitam, quod attinet 3 magnas admodum laudes non mereri,utpote non tam a vera benignitate & generositate animi,quam a callido suarum rerum augendarum studio protectam,facili intelligitur negotio. Primum enim quantum lucrum exipsa hac laude generositatis & benesicentiae, mentita licet, sed,

speciosa tamen, atque salso suo splendore Graecorum oculospraestringente, reportaverint, satis docet Plutarchus 1. c. §.

12 scribens: "Qvinctio vero & Romanis ob eorum in Grae-,,cos merita, non ad laudes modo relata gratia, sedadsidem„etiam apud omnes mortales Zs imperium est merito progre/-vsa. Neque enim accipiebantur modo Imperatores eorum,J ’sed & accercensentes & evocantes illos, fidei se committe-

9

,.,bant: neque populi solum & Civitates, sed & Reges quoque,,ab aliis violati regibus, decurrebant t.A illorum praesidium.„Unde brevi omnia iis paruere,” Ex simulata itaque hac li-beralitate multo plus lucrati sunt commodi, idque sine belloatque armis, quam si Graecos vi mox sibi parere coegissent.Deinde callido hoc consilio, ad Macedonum potentiam & kipraesenti vehementer frangendam, & ad futuram virium sua-rum vel rellaurationem vel amplificationem impediendam, essi-cacissimam inibant rationem. Post Carthaginiensium enim o-pes oppresTas, ultra tendentibus, & Graeciam Orientisque re-gna potellati sute subjicere meditantibus, Macedonicum impri-mis imperium; obstare videbatur, quod cum ob antiquamgloriam, tum ob hodiernas etiam vires ("), qvas Rex Philip-pus confirmaverat & auxerat, formidolosius quam caetera pu-tabant. Quum igitur ab una parte Graecorum cum Macedo-nibus veteres ac perpetuae inimicitiae, qui nihil intentius mo-liebantur, quam ut Civitates Graecas suo senlim jugo submit-terent, paratam sibi opportunitatem osserrent, his conciliandishosiem contra Macedonas his admodum incommodum sibi adjun-gendi & sustinendi, quam arripere haud neglexerunt} ab al-tera Philippum praecipuo potentiae suae subsidio privabant.Namque quamprimum se libertatem Graecorum contra Mace-donas tutaturos prositebantur} fieri non potuit, quin illi qui-bus haec maximi semper pretii visa suit, & de qua a majori-bus luis contra Perlas desensa vehementer gloriabantur, adliberatorum suorum partes mox transirent; quo ipso Philip-pus insigni illo privabatur auxilio, quod Graecia ei suppedi-taverat, cujus opes Plutarchus vocat nervos belli diuturnia-ris, promptuarium , refugium, organum denique PhalangisMacedonici. 1. c. Unde, licet iple nihil lucrari in praesenti popu-lus Romanus videretur, hoile tamen praecipuo qsasi enervatofacilem sibi in posierum dominationis extendendae viammunie’

(*) Csr. Justinus Hist, L. XXX C, 3, & Roulin 1, c, p, 39?

10

bat. Grrecia ipsa, quae non modo cum Macedonibus conjun-cta, sed etiam sola inter se unita negotium saceslere Roma-nis, subjugare illam conaturis, potuislet; dono libertatis libigratissimo sascinata, in facilem his praedam cessit. Opportu-nitas, hoc facto, optima Romanis parabatur Civitatum Grae-carum consinis se immiscendi, omniumque rerum gravium ar-bitrium libi vindicandi, Facile enim videbant, futurum idquod evenit, ut libertate reltituta, vehementes orirentur in-ter Graecos discordiae; ad quas sedandas Romanos adhibereIjecesse soret* Qui qua side illas compolituri essient, in prom-tu ell ad judicandum: eaque omnia Hilioria satis illustrat,Vid, Polybius 1. c, L. XXIV C. X, L. XX C. I, L. XXV C.1 sq. (Legat. 51, 53, 58) &c. Livius L. XXXVIII C. 30-33 &c, Csr. Rollin 1. c. (Resiexion sur la couduite des Ro-vtnins &V.). Amicitia Graecorum tamdiu Romanis curae suit,aut essio videbatur, quamdiu Macedoniae opes florentes erant; quavero subacta, dominationem asperam in illos exercere hauddubitabant. Cujus rei exemplum principes Achaeorum in Ita-liam post superatum Persen imperiose evocati, mox praebebantluculentum. Vid, Livius L, XLV C. XXXI. Magis vero,'ad-huc superbum animi sui in J'ocios suos dabant documentum,cum legatis ad lites inter Lacedaemonios & Achaeos compo-nendos in Peloponnesum miliis, mandarent, ut societatem sol-verent Achaicam: qua dislbluta, dubium non erat, quin o-mnes Graeci (Attolorum viribus jam antea protritis) obsequiimperio suo nacesse haberent. Quae quidem res eum even-tum habuit, ut Corintho deleta tota Graecia in formam pro-vinciae Romanae redigeretur. Ossicia igitur in Graecos col-lata, quo consisio quoque annuo his praedita suislent, luculen-ter apparuit.

§. VI.Circa quos mores consiliaque Romanorum, tantum licet siudi-

una tautamque admirationem libertatis prosessoxum, Rupere

11

haud pportet,- Nam libertatem ppqpe aq reliqua bona, qiuqgenti alicui ipsi maximis sunt in deliciis, in aliis tamqn,invidia & dominandi cupidine, animo haud aequo abspectati, saepe videmusj quod a Romanis factum esso, quorumcivitas a primo mox initio nil piii bella, dominationem &

immoderatum imperii proserendi studium spirabat, minus etiamhaberi mirum debet. Neque quod libertatem ipsi. deperibant,impedire potuit, quominus cernerent, ad vires populi non tamconjungendas, quam dissociandas, eam saepe pertinere? ubinimirum discordia invaluit, & studium partium animos civi-um sascinavit, Ubique invicem inseltos reddidit, ita ut alte-rius partis consinis altera omni conatu obsiltat, publicae sa-lutis nulla aut exigua plerumque habita ratione. Talem au-tem discordiam, ad quam levitas & servor ingenii Graecos per£e, in tanta morum corruptione, reddebant pronissimos, nonsovere Romanis haud suit consilium; cui quidem excitandae& alendae libera imperii constitutio faciliorem atque locuple-tiorem semper praebet opportunitatem. Praeterea, nec sanaintcgraque suit libertas, talisve qualem sapientiores Romanisuam esso cupiebant, illa quam Graecis tam liberaliter ossere-bant atque tradebant, sed turbida, coeca, corrupta: quambrevi servitutem & exitium iis esse parituram, probe scie-bant. Nec rarum est inter mortales, ut, quod libi commodo,recte illo uti doctis (quod facile de se quisque judicat),sore exi-stiment, id aliis animo nocendi, ut infanti gladium, porri-gant: atque ex subdola ac simulata hac gratificandi voluntateapud illos etiam laudem quaerant. Graecis autem eo tempore acci-dit, quod Civitatibus infirmioribus,' inter potentiores rivalesinterjectis, omni sevo experiri necesse suit: ut live huic liveilli seie parti adjungentes (nam mediis se gerere neque velcupientibus plerumque permittitur, nec tutissime semper hacvia ad metam pervenitur), sive ocius sive tardius victori inprodam cederent. Nam quod vulgo praecipitur, ut ad aequi-librium inter contendentes vicinos constituendum omnes vires

12conserant; id recte quidem consulitur, sed haud facile scm-per est factu. Atque in his, ut in aliis rebus humanis,fortuna, live rectius Divina regens cuncta atque gubernans

Providentia, dominatur, mortalium consiliis omnibussuperior atque potentior.