Skipta öll móðurmál málií íslenska grunnskólanum?

April 21, 2023Kristín Hjörleifsdóttir Meira en að segja það

Almennt viðurkenndar niðurstöðurMálþroski og málkunnátta byggja á þóun móðurmálsinsMálþroski er forsenda vitsmunaþroskans Móðurmálið tengist sjálfsmyndinni og hefur því

táknrænt gildi fyrir einstaklinginn – mikilvægt sameiningartákn minnihlutahópa

Áhættuþætir ef móðurmálþroskinn staðnar eru m.a. félagsleg einangrun erfiðleikar með að ná dýpri skilningi og merkingu á máli

sem ekki er aðstæðubundið aukið brottfall innflytjendabarna úr framhaldsskóla

April 21, 2023Kristín Hjörleifsdóttir Meira en að segja það

Mikilvægi móðurmálsins fyrir einstaklinginn og samfélagið

Mikilvægi móðurmálsins fyrir annað nám

Formleg kennsla í móðurmálinu hefur forspárgildi um árangur í námi annars máls. (Thomas og Collier 1997)

Ef börn ná ekki valdi á blæbrigðaríku móðurmáli þá eru þau í áhættu hvað varðar að ná valdi á meirhlutatungumálinu sem hefur síðan neikvæð áhrif á áframhaldandi skólanám ( Corson 1994)

Móðurmálskennsla er mikilvæg ef stefna á að virku tívtyngi. (Københavnerstudier i tosprogedhed )

April 21, 2023Kristín Hjörleifsdóttir Meira en að segja það

Mikilvægi fjölskyldunnarNauðsynlegt að nota móðurmálið sem samtalsmál við börnin

eykur Ef um fleiri mál á heimili er að ræða þá á hver og einn þá á hver og einn að tala sitt móðurmál við barnnið

Að lesa fjölbreyttan texta er mikilvægt fyrir orðaforðann og almennan skilning

Að ræða við börnin um það sem þau eru að læra í skólanum Auðveldar þeim skilninginn á nýrri þekkingu

Mikilvægt er að börnin hitti reglulega aðra sem tala sama tungumál

April 21, 2023Kristín Hjörleifsdóttir Meira en að segja það

Hver er stefna menntayfirvalda? Hlutverk grunnskóla m.a. að haga störfum sínum í sem fyllstu

samræmi við eðli og þarfir nemenda og stuðla að alhliða þroska, heilbrigði og menntun hvers og eins. Þessi lagagrein á líka við um nemendur sem hafa annað móðurmál en íslensku og stunda nám í íslenskum skólum.( Lög um grunnskóla2. gr, nr. 66/1995

Allir nemendur nemendur í grunnskólum, er hafa annað móðurmál en íslensku og hafa fasta búsetu hér á landi, eiga rétt á sérstakri kennslu í íslensku (Reglugerð nr. 391/1996)

Í námsskrá í íslensku frá 2007 segir enn fremur: Mikilvægt er að nemendur í grunnskólum með annað en íslensku viðhaldi móðurmáli sínu eftir því sem kostur er.

Stefnt er að því að nemendur öðlist virkt tvítyngi ( aðalnámsskrá 2007)

April 21, 2023Kristín Hjörleifsdóttir Meira en að segja það

Virkt tvítyngi??Markmiðin námsskrár 2007 fela í sér að íslenska sem annað tungumál sé lykill aðíslensku skólastarfi íslensku samfélagi virku tvítyngi tveimur menningarheimum (AÐALNÁMSKRÁ GRUNNSKÓLA – ÍSLENSKA 2007)

Í drögum að nýrri námsskrá í íslensku 2012 segir hins vegar einungis :

“Það er mikilvægt fyrir sjálfsmynd nemenda með annað móðurmál en íslensku að tekið sé tillit til þekkingar þeirra og færni í eigin

móðurmáli og nauðsynlegt að þeir viðhaldi því svo sem kostur er.

April 21, 2023Kristín Hjörleifsdóttir Meira en að segja það

Getum við uppfyllt markmiðin með því sem er í boði?

Íslenska –miðuð við nemendur sem hafa íslensku sem móðumál- skylda

Íslenska sem annað mál (ISA) – í boði í flestum skólum fy rtu árin

Stuðningskennsla á móðurmáli – sjaldgæf

Námsgreinabundin íslenskukennsla -í boði í einstaka skólum, kemur fyrir sem valgrein, eða innbökuð í ISA

Móðurmálskennsla nemenda með annað móðurmál en íslensku; - ekki skylda , er ekki á vegum skólans- en getur verið í samstarfi við skólann. Kennsla utan skólatíma, í heimaskóla eftir því sem kostur er eða í fjarnámi.

Móðurmál sem valgrein - heimilað

Móðurmál í stað náms í erlendu tungumáli ( oftast dönsku)- heimilað.

April 21, 2023Kristín Hjörleifsdóttir Meira en að segja það

Erum við í takt við rannsóknarniðurstöður? Það tekur tíma að ná valdi á námstengdu máli ( akademic skill) í

nýju tungumáli.

Að gera málaskipti á viðkvæmun skeiði í máltökuferlinu hefur áhrif á þróun málþroskans og getur haft áhrif á þróun vitsmunaþroskans

Til að tryggja vitsmunalegan og fræðilegan árangur nemenda í öðru máli er mikilvægt að fyrsta málkerfi nemenda, munnlegt og skriflegt, hafi þróast á hátt vitrænt stig (Thomas og Collier 1997)

Tungumálakunnátta í öðru málinu virðist hafa áhrif á kunnáttu í hinu málinu hjá tvítyngdum einstaklingum (Thomas og Collier 1997)

Virkt tvítyngi næst aðeins ef aðstæður bjóða upp á að þróa bæði tungumálin í fjölbreyttu samhengi og góð tengsl skapist við báða menningarheima.

April 21, 2023Kristín Hjörleifsdóttir Meira en að segja það

Lærum af reynslu nágrannalandannaDæmi: Svíðþjóð

Lögbundin réttur til móðurmálskennslu

Markmið: Móðurmálskennslan er til þess ætluð að auðvelda börnum og unglingum að þroskast sem tví/fjöl- tyngdir einstaklingar sem samsama sig fleiri menningarheimum

Móðurmálskennsla er á vegum og kostuð af sveitafélögunum

Þeir hafa rétt á móðurmálskennslu sem nota málið í daglegum samskiptum

Réttur til stuðningskennslu á móðurmálinu (sv.Studiehandledning) eftir þörfum sérhvers nemanda

Námsgreinin hefur námsskrá eins og aðrar námsgreinar

Háskólarnir stunda markvissar rannsóknir á ýmsum þáttum er varða kennsluna í þeim tilgangi að bæta hana

April 21, 2023Kristín Hjörleifsdóttir Meira en að segja það

Hvernig gera nágrannalöndin? frh

Násskrá fyrir móðurmál í Stokkhólmi (Lgr 11)- samandregin markmið

I námsgreininni MÓÐURMÁL eiga nemendur að öðlast forsendur til að þroska hæfileika sína til að:

tjá sig munnlega og skriflega

nota móðurmálið sem verkfæri fyrir málþroska sinn og nám

geta aðlagað mál sitt að mismunandi markmiðum, viðmælendum og aðstæðum

greina uppbyggingu tungumáls og fylgja málvenjum tungumáls

lesa og greina bókmenntatexta og aðra texta í margvíslegum tilgangi

hugleiða um hefðir, menningaleg fyrirbrigði og samfélagstengd málefni í þeim samfélögum /svæðum þar sem móðurmálið er talað út frá samanburði við við sænskar aðstæður.

April 21, 2023Kristín Hjörleifsdóttir Meira en að segja það

Jafnrétti í námi – málleg mannréttindi Til að geta nýtt sér nám verður maður að skilja tungumálið

sem það fer fram á

Ekki er hægt að tengja fyrri þekkingu við nýja ef tenginguna vantar

Kennsla í og stuðningur á móðurmáli er nauðsyn til að brúa bilið svo nemandinn geti notið jafnréttis við infædda nemendur

Að viðhalda tungumáli sínu og menningu eru mannréttindi hvers einstaklings!

April 21, 2023Kristín Hjörleifsdóttir Meira en að segja það

Tillögur til úrbóta Móðurmálkennsla verði á ábyrgð skólayfirvalda

Markviss námsvísir til að samræma innihald kennslunnar og tengja við markmiðin fyrir Íslenska sem annað mál

Skipulögð samvinna móðurmálskennara og kennara í íslenska sem annað mál

Móðurmálskennslan sé innbökuð í skóladag nemenda

Aukinn stuðningur í námsgreinakennslu á móðurmálinu

Aukin fræðsla til foreldra og skólafólks um þýðingu móðurmálskennslunnar

April 21, 2023Kristín Hjörleifsdóttir Meira en að segja það

April 21, 2023Kristín Hjörleifsdóttir Meira en að segja það

Móðurmál allra skipta alla í skólasamfélaginu máli!

Heimildir m.a.

Aðalnámsskrá Grunnskóla 1999 Menntamálaráðuneytið

Aðalnámsskrá Grunnskóla 2007 Menntamálaráðuneytið

Corson,D (1994). Bilingual education policy and social justice. Í Teaching Bilingual Children. Ritstj. Adrian Blackledge England, Stoke-on-Trent

Félagsmálaráðuneytið Janúar 2007 ; Stefna stjórnvalda um aðlögun innflytjenda

Göteborgs Univeristet Institutionen för svenska språket; rapport från forskningscirkeln 2012

Thomas og Collier (1997

Stockholms stad heimasíða; slóð http://www.stockholm.se/Utbildningsforvaltningen/Sprakcentrum/Modersmalsundervisning-/

April 21, 2023Kristín Hjörleifsdóttir Meira en að segja það