skrypt dla uczniÓw -...

SKRYPT DLA UCZNIÓW

DO LABORATORIUM

LOGISTYCZNO-SPEDYCYJNEGO

Opracowanie, wydruk oraz wysyłka publikacji współfinansowane przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Przekazujemy Państwu skrypt w wersji testowej. Skrypt powstał w ramach projektu “Wirtualne laboratoria - sukces innowacji” (numer projektu: WND-POKL.03.03.04-00-010/10), realizowanego przez Wyższą Szkołę Logistyki (Beneficjent / Lider Partnerstwa) oraz firmę L-Systems (Partner). Wydanie wersji testowej posłuży do opracowania finalnej wersji skryptu zawierającego wszystkie uwagi nauczycieli i uczniów testujących innowacyjny produkt opracowywany w ramach projektu.

strona www projektu: www.laboratoria.wsl.com.pl

projekt numer: WND-POKL.03.03.04-00-010/10

umowa o dofinansowanie projektu numer: WND-POKL.03.03.04-00-010/10-00

PUBLIKACJA BEZPŁATNA

Sylwia Konecka, Agnieszka Krupa, Joanna Lewandowska,

Paweł Fajfer, Adam Koliński, Robert Pawlak

SKRYPT DLA UCZNIÓW

DO LABORATORIUM

LOGISTYCZNO-SPEDYCYJNEGO

POZNAŃ 2011

Wydawca: Wyższa Szkoła Logistyki Ul. E. Estkowskiego 6 61-755 Poznań www.wsl.com.pl www.laboratoria.wsl.com.pl

ISBN: 978-83-62285-05-1

Copyright © by Wyższa Szkoła Logistyki

Poznań 2011 wyd. I – wersja testowa

Wszelkie prawa zastrzeżone. Beneficjent projektu, Wyższa Szkoła Logistyki, zgodnie z zapisami umowy o dofinansowanie projektu zobowiązał się do zawarcia z IP (Ministerstwo Edukacji Narodowej) odrębnych umów przeniesienia autorskich praw majątkowych do utworów wytworzonych w ramach projektu.

Opracowanie, wydruk oraz wysyłka publikacji współfinansowane przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Redakcja: Karolina Kolińska

Korekta: Karolina Zielińska

Skład i łamanie: Karolina Zielińska

Projekt okładki: Bartosz Osmola

Druk i oprawa: Zakład Poligraficzny GRAFIKA Tadeusz Magdziak, 61-062 Poznań, ul. Leszka 2

Spis treści

I. Funkcjonalność systemu iScala ......................................................................... 7

1. Systemy informatyczne klasy ERP ................................................................. 7

2. Korzyści wynikające z wdrożenia systemu klasy ERP .................................... 8

II. Oferowanie usług ............................................................................................ 20

3. Rynek i jego mechanizmy ............................................................................ 20

4. Popyt i podaż na rynku usług transportowych ........................................... 23

5. Modele usług logistycznych ........................................................................ 31

III. Analiza SWOT na rynku usług transportowo-spedycyjnych i przeprowadzenie w oparciu o nią działań marketingowych .................................. 54

6. Do czego służy analiza SWOT? .................................................................... 54

IV. Obsługa procesu wykonania usługi transportowej ..................................... 69

V. Przygotowanie harmonogramu czynności procesu logistycznego ............... 119

7. Harmonogram prac ................................................................................... 119

VI. Koszty eksploatacji środków transportu, ceny usług transportowych i taryfikatory, techniki informatycznego wspomagające realizację usług logistycznych ......................................................................................................... 142

8. Obliczanie kosztów eksploatacji środków transportu .............................. 142

VII. Formowanie ładunków do transportu ..................................................... 175

9. Rodzaje ładunków ..................................................................................... 175

VIII. Opracowanie planu zadania logistycznego ............................................... 192

10. Plan zadania logistycznego ................................................................... 192

7 | S t r o n a

I. Funkcjonalność systemu iScala 1. Systemy informatyczne klasy ERP

Informatyka znajduje zastosowanie we wszystkich strefach działalności przedsiębiorstwa. System informatyczny, którego zadaniem będzie nadzorowanie procesów, powinien być zintegrowany. Oznacza to, że raz wprowadzona do systemu informacja jest w nim zachowana i przetwarzana według potrzeb, a dostęp do niej mają wszyscy ci, którzy mają do tego uprawnienie. Pozwala to, na zmniejszenie wielokrotnego wprowadzania i przepisywania danych, co przekłada się na efektywniejszy obieg informacji i zmniejszenie ilości błędów. Przykładem zintegrowanego systemu informatycznego może być system klasy ERP (Enterprise Resource Planning).

ERP jest systemem obejmującym całość procesów produkcji i dystrybucji, który integruje różne obszary działania przedsiębiorstwa, usprawnia przepływ krytycznych dla jego funkcjonowania informacji i pozwala błyskawicznie odpowiadać na zmiany popytu1

Wśród wielu zadań systemów ERP charakterystycznym ich elementem jest generowanie wszechstronnych analiz finansowych na potrzeby naczelnego kierownictwa

.

2

Właściwie użyty system informatyczny jest potężnym i sprawnym narzędziem zarówno do wspierania codziennej działalności, zarządzania operatywnego, jak i strategicznego. Kierownictwo otrzymuje zagregowane informacje dotyczące różnych perspektyw czasowych. W krótkookresowym horyzoncie czasowym informacje dotyczyć będą zagrożeń bezpośrednich, takich jak zagrożenie płynności finansowej, groźba niedotrzymania terminów dostaw dla klientów, czy istotnych zakłóceń w toku produkcji. W horyzoncie średnioterminowym informacje dotyczyć będą prognoz i poziomu zamówień, zmian trendów rynku, poziomu współpracy

.

1 J. Majewski, Informatyka dla logistyki, Instytut Logistyki i Magazynowania, Poznań 2002, s.58 2 M. Ciesielski (red.), Instrumenty zarządzania łańcuchami dostaw, PWE, Warszawa 2009, s. 288

8 | S t r o n a

z klientami czy pozycji finansowej firmy. Długoterminowy horyzont to informacje do opracowania lub aktualizacji związane z wizją i strategią przedsiębiorstwa.

2. Korzyści wynikające z wdrożenia systemu klasy ERP

System informatyczny jest narzędziem wspierającym codzienną działalność przedsiębiorstwa, a także jest potężnym i sprawnym narzędziem do wspierania zarządzania operatywnego. W typowym przypadku kierownictwo otrzymuje zagregowane informacje dotyczące różnych perspektyw czasowych:

• krótkoterminowej: zagrożeń bezpośrednich (np. zagrożeń płynności finansowej, gróźb przekroczenia terminów dostaw do klientów, zakłóceń w toku produkcji itp.),

• średnioterminowej: prognoz i poziomu zamówień, zmiany trendów na rynku, pozycji finansowej, poziomu współpracy z klientami itp.,

• długoterminowej: dane do opracowania (bądź aktualizacji) wizji i strategii przedsiębiorstwa.

Dobrze wdrożony system informatyczny przynosi wymierne korzyści ekonomiczne. Dotyczą one między innymi:

• zmniejszenia poziomu zapasów (dzięki lepszemu planowaniu, oprócz redukcji poziomu zapasów zmniejszeniu ulegają również koszty związane utrzymaniem zapasów),

• precyzyjnego planowania i wytwarzania oraz zakupu tych materiałów i surowców, które są w danym momencie potrzebne (pozwala to skrócić cykl dostaw – od momentu przyjęcia zamówienia do jego realizacji, a to umożliwia zmniejszenie poziomu robót w toku i skrócić długość cyklu dostaw do klienta),

• zmniejszenia kosztów materiałowych (łączenie zamówień w grupy lub dostarczanie aktualnych informacji przydatnych w trakcie negocjacji z dostawcą),

• płynnego przepływu produkcji z niewielką ilością braków i przestojów, co jest możliwe dzięki sprawnemu planowaniu (dzięki temu zmniejszają się koszty robocizny bezpośredniej i pośredniej, skraca się czas realizacji wytwarzania, zyskuje na tym jakość produkcji i świadczonych klientom usług),

• szybkiego reagowania na zmiany w zamówieniach czy problemach z dostawami. Możliwa jest zmiana priorytetów dostaw, zawiadamianie

9 | S t r o n a

klientów o zmianach dostaw, a także elastyczne reagowanie na potrzeby klientów poprzez korekty w harmonogramie produkcyjnym,

• nadzoru nad należnościami (system ERP polepsza nadzór przepływu pieniężnych, ściągania należności, obsługi kredytów itp.).

Kilka słów o systemie iScala

System iScala to kompletny, zintegrowany system wspierający zarządzanie w średnich firmach produkcyjnych, handlowych i usługowych. iScala zawiera pakiet funkcjonalności, który odpowiada potrzebom nawet bardzo rozbudowanych przedsiębiorstw. Zarządzanie finansami, produkcja, zarządzanie serwisem, logistyka, zarządzanie łańcuchem dostaw (SCM), analizy i raporty, zarządzanie umowami, zarządzanie projektami, zarządzanie relacjami z klientem (CRM), kadry i płace to nazwy poszczególnych modułów systemu iScala, za którymi kryje się potężna funkcjonalność, która rozwijana jest od 30 lat tak, aby tworzyła bezkompromisową odpowiedź na potrzeby swoich klientów.

Oprogramowanie iScala łączy w sobie funkcje charakterystyczne dla różnych krajów i różnorodność dostępnych języków z najlepszymi funkcjami obsługującymi globalne modele biznesowe uwzględniające wiele firm lub wiele zakładów, które wymagają współpracy z klientami, dostawcami, firmami siostrzanymi i innymi partnerami w celu osiągnięcia operacyjnej i biznesowej doskonałości. Dzięki specjalnym, gotowym do użycia funkcjom, oprogramowanie iScala pomaga przedsiębiorstwom uzyskać przewagę konkurencyjną w takich branżach, jak przemysł chemiczny i farmaceutyczny, przemysł elektromaszynowy, projektowanie, elektronika, podzespoły samochodowe, pakowane artykuły konsumpcyjne oraz hotelarstwo.

Dzięki rozproszonemu modelowi oprogramowania iScala, firmy mogą standaryzować procesy w poszczególnych jednostkach i oddziałach operacyjnych, jednocześnie pozostawiając tę samą lokalizację i język charakterystyczny dla każdego zakładu w każdym kraju. Jeśli mowa by była o przedsiębiorstwie mającym wiele oddziałów w różnych krajach, to w każdym z nich pracownicy korzystaliby z języka rodzimego, co ułatwiłoby im pracę. Bez względu na wybrany model, centrale korporacji mają lepszy wgląd w informacje i operacje oraz mogą wdrożyć wspólne procedury, strategie i narzędzia kontroli w skali globalnej. Funkcje integracji dostępne w oprogramowaniu iScala umożliwiają konfigurację

10 | S t r o n a

procesów biznesowych i łączność z zewnętrznym i wewnętrznym łańcuchem dostaw w celu zapewnienia przejrzystości i automatyzacji handlu. Dzięki temu można obniżyć koszty operacyjne, skrócić czas obrotu towarami i zapewnić dostęp do informacji na temat podaży i popytu, co pomaga w podejmowaniu trafnych decyzji biznesowych.

Szeroki zakres funkcjonalności oprogramowania iScala, od zarządzania klientami, poprzez produkcję, do obsługi posprzedażowej, umożliwia szybkie wdrożenie i automatyzację procesów kluczowych dla branży w każdym zakątku świata.

Na Rys. 1 przedstawiono funkcjonalność systemu iScala. Można ją podzielić na pewne moduły:

• zarządzanie finansami,

• zarządzanie środkami trwałymi,

• zarządzanie produkcją,

• zarządzanie logistyką,

• zarządzanie magazynem i kontrola jakości,

• zarządzanie umowami,

• zarządzanie relacjami z klientem,

• zarządzanie projektami,

• i inne.

1. Zarządzanie finansami

Dla większości przedsiębiorstw, nadrzędną rolę w zarządzaniu działalnością gospodarczą, odgrywa obsługa procesów finansowych, takich jak: generowanie zamówienia, wystawienie faktury, wypłata wynagrodzeń pracownikom, kreowanie budżetu i odpowiednie wykorzystanie środków, współpraca z oddziałami i klientami z różnych krajów, raportowanie danych w walutach innych niż lokalna czy czynności związane z konsolidacją sprawozdań finansowych. System iScala, dzięki zintegrowaniu infrastruktury ksiąg finansowych, w skład których wchodzą: księga główna, księga sprzedaży, księga zakupów, zarządzanie środkami trwałymi

11 | S t r o n a

i fakturowanie bezpośrednie, daje pewność prawidłowego przechwytywania i zarządzania wielowymiarowymi transakcjami, tworzonymi automatycznie przez każdym z wielu procesów współpracujących z systemem. Niezależnie od sposobu inicjowania transakcji, można mieć pewność, że iScala przełoży zdarzenie gospodarcze na odpowiednie terminy księgowe. Procesy udostępniane przez system umożliwiają monitorowanie, kontrolę i uzgadnianie transakcji co skraca czas przepływu informacji do księgi głównej. Dzięki temu przedsiębiorstwo może funkcjonować w czasie rzeczywistym.

Rys. 1 Funkcjonalność systemu iScala

Źródło: Fajfer P., Pawlak R., Swoboda B., Procesowe zarządzanie w zintegrowanych systemach informatycznych na podstawie systemu iScala, Wyższa Szkoła Logistyki, Poznań 2009, s. 59

12 | S t r o n a

2. Zarządzanie środkami trwałymi

Przedsiębiorstwa posiadające wiele środków trwałych powinny móc w prosty sposób zarządzać procesami gospodarczymi związanymi z zakupem, wykorzystaniem i likwidacją środków trwałych oraz tworzyć raporty z nimi związane i równocześnie śledzić skutki finansowe tych procesów. Osoby zarządzające środkami trwałymi muszą także zwracać uwagę na ryzyko związane z danym środkiem, w tym na jego lokalizację, osobę odpowiedzialną, ubezpieczenie oraz terminy konserwacji i serwisu, aby zapewnić jego optymalne działanie przez cały okres eksploatacji.

3. Zarządzanie produkcją

Proces produkcyjny w systemie iScala służy do planowania, kontrolowania i realizacji działań produkcyjnych w oparciu o MRP II i zlecenia produkcyjne. System obsługuje większość powtarzalnych zadań związanych z produkcją i przerobem, począwszy od prostego montażu, aż do złożonych linii produkcyjnych z wieloma ośrodkami. Realizacja procesu możliwa jest dzięki połączeniu wielu funkcji, w tym struktury wyrobu (BoM) z wieloma poziomami i wariantami montażu oraz wieloma modelami kalkulacji kosztów - np. standardowym, czy rzeczywistym. Możliwa jest nawet symulacja kosztów w zależności od wybranej kolejności operacji, wariantów, stanowisk roboczych itp.

4. Zarządzanie logistyką

Dla przedsiębiorstw, dostarczających towary lub świadczących usługi, duże znaczenie ma proces zapewniający dostawę towaru we właściwe miejsce i we właściwym czasie. Aby to osiągnąć większość z nich korzysta z oprogramowania logistycznego. Może być ono autonomiczne, zintegrowane z innym oprogramowaniem dostarczonym przez niezależnego producenta lub opracowane na miejscu w firmie. Może to być również w pełni zintegrowany system informatyczny (ERP). Często zdarza się jednak, że używane oprogramowanie nie umożliwia współużytkowania informacji z działem księgowości lub centralą firmy dla celów sprawozdawczych i kontrolnych.

Ważną częścią operacji logistycznych jest zarządzanie zapasami, magazynami oraz lokalizacją i prawidłowym przechowywaniem towarów. Kierownik magazynu może zaoszczędzić mnóstwo czasu i uniknąć wielu błędów dzięki generowanym

13 | S t r o n a

automatycznie propozycjom lokalizacji partii towarów w magazynie. Pozwala to optymalnie wykorzystać powierzchnię magazynu oraz zapewnić prawidłowe warunki przechowywania wszystkich rodzajów towarów. Procesy zaopatrzenia mogą być bardziej lub mniej zautomatyzowane w zależności od tego, jak duże firma ma zapasy. W zależności od funkcji jaką pełni magazyn wykonywane przez system zadania związane z zarządzaniem zakupami muszą uwzględniać wszystkie czynności (od sporządzenia oferty zakupu na podstawie poziomu zapasów i kosztów materiałowych lub wysłania zapytania o cenę, poprzez odbiór towarów, aż po wystawienie faktury zakupu lub noty kredytowej w wypadku zwrotu dostawcy materiałów złej jakości).

Moduł ten wykonuje wszystkie opisane zadania i oferuje dużo innych możliwości. Zapewnia pełną integrację nie tylko z częścią finansową, ale także z innymi opcjami, takimi jak zarządzanie serwisem, zarządzanie projektami, zarządzanie umowami czy zarządzanie produkcją. Dzięki płynnej integracji wszystkich czynności powtarzanie tych samych działań zostaje wyeliminowane i nie występują problemy ze zgodnością, które w rozwiązaniach niezintegrowanych są nieuniknione.

5. Kontrola jakości

Moduł kontroli jakości jest oferowany jako zintegrowana opcja oprogramowania zarządzania logistyką. Umożliwia on działowi kontroli jakości sprawdzanie jakości produktów i surowców we wszystkich fazach działalności przedsiębiorstwa. Proces kontroli jest efektywny i bezpieczny.

Obejmuje wszystkie etapy, od odbioru towarów dostarczanych przez dostawców lub wyprodukowanych na miejscu po magazynowanie. Gwarantuje, że klienci otrzymują tylko produkty spełniające surowe kryteria jakości, dzięki czemu wzrasta ich zadowolenie.

6. Zarządzanie umowami

Kontrakty z klientami są często regulowane za pomocą umów zawierających konkretne uzgodnienia. W wypadku danego klienta w umowie mogą być zmienione typowe warunki transakcji, takie jak ceny, rabaty, wymagania czy zakres pomocy technicznej. Przestrzeganie tych zasad w transakcjach z poszczególnymi klientami jest dla przedsiębiorstwa bardzo ważne. Moduł

14 | S t r o n a

zarządzanie umowami umożliwia wyszukanie reguł w treści umów i wprowadzenie ich do programu, który następnie przy każdym opracowywaniu oferty podpowiada pracownikom odpowiednie dla danego klienta ceny i warunki.

7. Zarządzanie relacjami z klientem

Moduł zarządzania relacjami z klientem (CRM) umożliwia zwiększenie skuteczności sprzedaży, zapewnienie doskonalej obsługi klienta i podejmowanie przemyślanych decyzji gospodarczych na podstawie posiadanych informacji. Dostępny z programu Microsoft Outlook oraz przez Internet, moduł ten jest przyjazny dla użytkownika i prosty w obsłudze. Można go także łatwo dostosować do indywidualnych potrzeb. Za pomocą tego modułu można zwiększyć sprzedaż poprzez skrócenie procesu podejmowania decyzji, czy też poprzez poprawienie wskaźników zamknięcia kontraktów. Jest to możliwe dzięki funkcjom takim jak: zarządzanie prospektami, zautomatyzowane procedury sprzedaży, tworzenie ofert oraz zarządzanie zamówieniami. Zastosowanie dwupoziomowego podejścia do zarządzania informacjami o potencjalnych klientach pozwala na poprawienie ich jakości, dzięki czemu pracownicy działu sprzedaży mogą otrzymywać wyselekcjonowane informacje o najlepiej rokujących kontraktach, które są w zasięgu firmy.

8. Zarządzanie projektami

Zarządzanie projektami jest modułem w pełni zintegrowanym z innymi modułami systemu iScala, m.in. z modułami zarządzanie finansami oraz zarządzanie łańcuchem dostaw, stanowiąc optymalne rozwiązanie operacji związanych z „dostarczaniem usług sprzedaży" oraz projektami wewnętrznymi. Użytkownicy tego modułu mogą osiągać wymierne korzyści wynikające z używania tego zintegrowanego środowiska służącego do zarządzania projektami:

• do 20% redukcja czasu rozwoju produktów,

• do 30% redukcja czasu przygotowania projektu,

• do 20% poprawa terminowości wykonania,

• do 50% redukcja kosztów organizacyjnych.

15 | S t r o n a

Posumowanie

W dzisiejszych czasach bardzo istotna staje się nie tylko sama informacja, ale również kanał dostępu bądź też zestaw narzędzi, które wykorzystuje się do jej pozyskiwania i przetwarzania. Zdając sobie z tego sprawę, programiści systemu iScala dostosowali funkcjonalność systemu do realiów rynku. To właśnie łatwy i szybki dostęp do niezbędnych informacji decyduje o wartości posiadanego systemu. Funkcjonalność iScali umożliwia czerpanie z systemu kluczowych informacji biznesowych. W każdej chwili można uzyskać pełen obraz sytuacji finansowej i majątkowej firmy. iScala daje możliwość łatwego i natychmiastowego wygenerowania raportów dotyczących każdej sfery działalności firmy. Mając możliwość szybkiego zdobycia niezbędnych informacji, kierownictwo przedsiębiorstwa może wydajniej zarządzać firmą, wpływając na zwiększenie sprzedaży, rentowności i tym samym na zwiększenie osiąganych zysków.

Ćwiczenie 1

Proszę wykonać następujące czynności:

1. Połączyć się z Wirtualnymi Laboratoriami Logistyczno – Spedycyjnymi i Magazynowymi.

2. Zalogować się do systemu iScala wpisując użytkownika i hasło podane przez nauczyciela

3. Uruchomić następujące funkcje systemu: a. Kontrola zapasów Artykuły/Zapytania Zapytania o artykuły Sprzedaż/Budżet

b. Kontrola zapasów Artykuły/zapytania Planowanie zapotrzebowania magazynowego Ekran funkcji SRP

c. Zamówienia zakupu Wydruk dokumentów Wydruk zamówień zakupu

4. Uruchomić funkcję wprowadzania zamówień sprzedaży według poniższej ścieżki:

Zamówienia Sprzedaży Wprowadzanie zamów./Zapytania Wprowadzanie/ korekta zamówienia

Następnie w oknie pomocy użytkownika znaleźć opis typu zamówienia i wskazać jaki zamówieni jest typ zamówienia oferty oraz zamówienia zwykłego.

16 | S t r o n a

Instrukcje do ćwiczenia 1

Pamiętaj, sprawdź czy jest dostępna nowsza wersja instrukcji na stronie www.laboratoria.wsl.com.pl!

1. Logowanie do systemu

Po uruchomieniu systemu pojawia się okno logowania do iScala. Okno to nie pojawi się jeśli logowanie do systemu iScala jest zintegrowane z logowaniem do domeny, wówczas użytkownik automatycznie zostanie zalogowany do systemu.

Okno logowania można wywołać także poprzez wybranie opcji Logowanie w menu Plik.

W celu zalogowania się do systemu należy podać Nazwę użytkownika oraz Hasło. Po zweryfikowaniu poprawności logowania i praw dostępu wyświetlone zostanie okno wyboru Kompanii3 i Roku finansowego4

3 Kompania to jedna firma w systemie iScala.

. Użytkownik będzie miał możliwość zalogowania się tylko do takiej kompanii i roku finansowego do jakich ma prawa

4 Rok finansowy jest w systemie iScala odzwierciedleniem roku finansowego przedsiębiorstwa.

17 | S t r o n a

dostępu, pozostałe nie będą widoczne w opcji wyboru. Po wciśnięciu przycisku Zaawansowane mogą, w zależności od praw dostępu, pojawić się następujące opcje:

• uruchom nową sesję, • logowanie wyłączne, • tryb modyfikacji, • data systemowa.

Uruchamianie nowej sesji możliwe jest jeśli w systemie aktywowana jest funkcjonalność wielosesyjności. Pozwala ona na uruchomienie jednemu użytkownikowi kilku sesji systemu. Maksymalna liczba sesji zdefiniowana jest w parametrach instalacji.

Logowanie wyłączne blokuje możliwość logowania się do system dla innych

użytkowników. Jest ono stosowane w celu przeprowadzenia prac serwisowych np. usuwania historii zamówień sprzedaży, usuwania historii zamówień zakupu, rekonstrukcji magazynu.

W przypadku posiadania licencji obejmującej środowisko programistyczne

oraz zdefiniowania odpowiednich praw dostępu, można zalogować się do systemu w trybie modyfikacji. W trybie tym możliwe jest modyfikowanie systemu oraz dopisywanie nowych jego funkcji.

Podczas logowania można zmienić datę systemową5

5 Jest to domyślna data dla wszystkich transakcji wprowadzanych do systemu, data systemowa może być inna niż data bieżąca.

, dzięki czemu wszystkie transakcje, jakie będą wprowadzane do systemu podczas pracy z daną sesją, będą

18 | S t r o n a

w systemie widoczne, jako przeprowadzone w zmienionej dacie systemowej. Podczas zajęć wielokrotnie będzie zmieniana data systemowa w celu symulacji zdarzeń biznesowych.

2. Wylogowanie

W celu wylogowania z systemu należy wcisnąć klawisz ESC z poziomu głównego menu lub wybrać Wylogowanie w menu Plik. System nie pozwoli na wylogowanie zanim nie zostaną zamknięte wszystkie okna funkcjonalne.

3. Podstawowe zasady korzystania z menu

W celu wybrania pożądanej funkcjonalności należy dwukrotnie kliknąć na wybranej opcji w drzewie menu systemu.

Zmiany danych zapisywane są w momencie wyjścia z aktualizowanego pola poprzez wciśnięcie klawisza ENTER, TAB lub PageDown.

Niektóre zdarzenia, jak drukowanie dokumentów, konwersje czy aktualizacje zewnętrzne startują dopiero w momencie wpisania parametru w ostatnie pole.

W celu wyjścia z danej funkcjonalności należy wcisnąć ESC, czasami (linie zamówień sprzedaży, linie zamówień zakupu) wyjście za pomocą tego klawisza powoduje zapis wprowadzonych danych.

W systemie są także okna modalne to znaczy takie, które blokują dostęp do innych funkcjonalności do momentu wprowadzenia w okno modalne wymaganych danych. Niektóre okna modalne blokują wywołanie tego samego okna w innej sesji np. uruchamianie kalkulatora MRP.

Pasek stanu znajdujący się na dole okna systemu podzielony jest na dwa wiersze. W pierwszym wierszu wyświetlona jest informacja o użytkowniku, kompani, roku finansowym oraz dacie systemowej. W drugim wierszu wyświetlana jest informacja o aktywnym programie6 i kodzie ekranu7

6 Każda funkcjonalność systemu jest programem posiadającym swój kod.

.

7 Każdy ekran systemu posiada swój kod. Znając ten kod można w konsoli administracyjnej zmieniać opisy pól ekranu.

19 | S t r o n a

W celu uruchomienia systemu pomocy należy wcisnąć klawisz F1. Przechodząc przez kolejne pola formularza wyświetlana jest podręczna pomoc użytkownika (Rycina 3).

20 | S t r o n a

II. Oferowanie usług 3. Rynek i jego mechanizmy

Rynek – co to jest?

Rynek można definiować, jako:

• podstawowy mechanizm gospodarki rynkowej,

• miejsce, na którym dokonuje się wymiana,

• całokształt procesów odbywających się między jego uczestnikami czyli podmiotami gospodarczymi.

Rynek to wszelkie relacje zachodzące pomiędzy sprzedającymi, a kupującymi czyli podmiotami rynku. Mamy więc z jednej strony producentów i sprzedawców, a z drugiej nabywców/konsumentów. Na relacje pomiędzy wyżej wymienionymi podmiotami rynku wpływa szereg czynników kształtujących poziom popytu i podaży.

Odnosząc się do rynku usług transportowych należy stwierdzić, że konkretny rynek transportowy wiąże się z zespołem usług, które są przedmiotem analizy użytkowników transportu przy podejmowaniu przez nich decyzji transportowych, które zaspokoją ich potrzeby transportowe.

Potrzeby transportowe to potrzeby związane z przemieszczaniem osób, dóbr oraz informacji w danym czasie na określoną odległość. Można je zrealizować poprzez odbycie podróży, przewiezienie ładunków, przewiezienie wiadomości (list) lub jej przesyłanie (e-mail).8

Źródła potrzeb transportowych

Źródła potrzeb transportowych mogą być bardzo różne. Mogą wynikać z:

8 Na podstawie: M. Stajniak, M. Hajdul, M. Foltyński, A. Krupa, Transport i Spedycja, ILiM, Poznań 2008.

21 | S t r o n a

• różnic geograficznych,

• specjalizacji produkcji, celów politycznych i militarnych,

• stosunków społecznych,

• imprezy kulturalnych,

• rozmieszczenia ludności,

• korzyści skali takich jak: rozwój wiedzy, nauki i techniki, automatyzacja, operowanie znaczną masą dóbr.

Źródła potrzeb transportowych mogą także wynikać z przestrzennego rozmieszczenia9

• bogactw naturalnych,

:

• produkcji materialnej,

• działalności naukowej,

• działalności kulturalnej,

• działalności rekreacyjnej,

• ludności.

W końcu źródłem potrzeb transportowych są także czynniki związane z poza gospodarczą sferą życia społecznego, takie jak:

• przestrzenne rozmieszczenie dóbr kulturalnych, oświatowych oraz naukowych,

• standard życia ludności,

• zagospodarowanie czasu wolnego,

• akcje ratunkowe,

• potrzeby utrzymania więzi społecznej

• działalność administracji państwowej,

• obronność kraju i bezpieczeństwo publiczne.

Różne w związku z tym są też rynki transportowe.

Ogólnie na podział rynku mogą wpływać takie kryteria jak:

• przedmiot obrotu - wyróżnia się wtedy rynek dóbr i usług konsumpcyjnych oraz rynek czynników produkcyjnych (kapitału, ziemi, pracy);

9 E. Mendyk, Ekonomika i organizacja transportu, WSL, Poznań 2002, s. 25-26.

22 | S t r o n a

• zasięg gospodarczy i wtedy można mówić o rynkach lokalnych, regionalnych, krajowych, międzynarodowych czy światowych;

• sytuacja rynkowa: rynek sprzedawcy bądź rynek nabywcy;

• stopień legalności – poza rynkami legalnymi (białymi), istnieją również półlegalne (szare, tzw. szara strefa) występują wtedy gdy przepisy prawa są nie skutecznie egzekwowane lub nielegalne (czarne) takie transakcje ścigane są przez prawo np. handel i przewóz narkotyków, przemyt czyli przewożenie towarów przez granice z pominięciem ceł.

• stopień jednorodności przedmiotu transakcji: rynek homogeniczny (jednorodny) np. rynek pszenicy, ropy, lub rynek heterogeniczny np. rynek pracy

• stopień wyrównywania się cen: rynek doskonały i niedoskonały.

Wyróżniając rynki transportowe również można brać pod uwagę różne kryteria, wymieniono je i uwzględniono na rysunku 2. Wynika z niego, że rynek transportowy nie jest rynkiem jednolitym – różni się zasięgiem przestrzennym i strukturą. Poza tym występują rynki cząstkowe, które nazywa się segmentami rynku. Warto pamiętać, że rynki cząstkowe nie sumują się ze sobą, gdyż funkcjonują wokół wymiany dóbr i usług, które nie są wobec siebie konkurencyjne. Na rynkach tych występują odmienne grupy podmiotów po stronie popytowej i podażowej, odmienne zwyczaje, organizacja i technika sprzedaży10

10 A. Koźlak, Ekonomika transportu. Teoria i praktyka gospodarcza, Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2007, s. 206.

. To odrębność rynków cząstkowych umożliwia ich podział według różnych kryteriów.

23 | S t r o n a

Rys. 2. Kryteria podziału i rodzaje rynków transportowych Źródło: A. Koźlak, Ekonomika transportu. Teoria i praktyka gospodarcza, Wyd. Uniwersytetu

Gdańskiego, Gdańsk 2007, s. 206.

4. Popyt i podaż na rynku usług transportowych

Jak już wspomniano potrzeby transportowe znajdują odzwierciedlenie w popycie i podaży na rynku usług transportowych11. W wyniku potrzeb transportowych tworzy się popyt, rozumiany jako usługa transportowa, za którą nabywca jest skłonny zapłacić w określonym czasie ustaloną cenę12

Potrzeby transportowe realizowane są przez „producentów” usług przewozowych - przedsiębiorstwa transportowe lub spedycyjne. Można więc

.

11 W. Rydzkowski, K. Wojewódzka –Król (red.) Transport, PWN, Warszawa 2007, s.26. 12 K. Rokoszko, Potrzeby transportowe i polityka ich zaspokajania, [w:] A. Piskozub (red.), Ekonomika transportu, WKiŁ, Warszawa 1979

24 | S t r o n a

powiedzieć, że podaż usług transportowych to możliwość wyprodukowania danej usługi w celu zaspokojenia popytu, wynikającego z potrzeb transportowych.

Popyt i podaż są pojęciami, które definiuje się nie tylko w odniesieniu do rynku usług transportowych. Ogólnie popyt można zdefiniować jako ilość towaru, jaki nabywcy są skłonni zakupić po danej cenie w określonym czasie i na określonym rynku, przy założeniu, że inne czynniki (niż cena) pozostają stałe. Źródłem popytu zawsze są potrzeby. Natomiast podaż to ilość dóbr i usług oferowanych do sprzedaży na danym rynku, przy danej cenie i w określonym czasie przy założeniu, że inne czynniki (niż cena) pozostają stałe.

W ogólnej (mikroekonomicznej) definicji popytu i podaży przyjmuje się dość istotne założenie, że inne czynniki poza ceną pozostają stałe 13

Jednak na wielkość popytu wpływ ma właśnie szereg innych czynników – czynników pozacenowych. Są to:

• przeciętne dochody ludności i oczekiwania co do ich zmian w przyszłości (spadek lub wzrost),

• ceny innych dóbr (substytucyjnych i komplementarnych14

• gusty, upodobania, moda i preferencje konsumentów (sterowane np. reklamą),

) i oczekiwanie co do ich zmian w przyszłości,

• stopy procentowe (dotyczą głównie popytu na dobra trwałe),

• liczba gospodarstw domowych (przy analizie przestrzennej bądź długoterminowej popytu).

13 tzw. założenie ceteris paribus 14 Dobra komplementarne to dobra (towary lub usługi) wzajemnie się uzupełniające. Aby zrealizować określoną potrzebę musimy mieć jedno i drugie dobro np. samochód i benzynę (lub olej napędowy, prąd, wodór). Zależność ta ma swoje odzwierciedlenie na rynku - jeżeli rośnie popyt na dobro A (np. samochody) to popyt na dobro B (benzynę) także wzrasta. Także jeżeli cena jednego dobra komplementarnego rośnie, wpływając na zmniejszenie popytu, popyt drugiego dobra (komplementarnego względem pierwszego) również maleje. Przykładem jest np. załamanie się rynku silników z dużymi pojemnościami podczas kryzysu paliwowego w USA, kiedy to cena benzyny drastycznie skoczyła.

25 | S t r o n a

Podobnie na podaż poza ceną danego dobra wpływają:

• ceny czynników produkcji – pracy, podatków pośrednich,

• ceny produktów alternatywnych względem danych,

• subsydia (dotacje),

• liczba producentów,

• stawki ubezpieczeniowe,

• doskonalenie metod produkcji,

• warunki atmosferyczne,

• stopień fiskalizmu państwowego.

W przypadku uznania założenia o tym, że zmienia się tylko cena możemy mówić o prawie popytu zgodnie, z którym: Wartość popytu zmienia się w przeciwnym kierunku w stosunku do zmian cen – innymi słowy im wyższa cena tym niższy popyt.

Zgodnie z prawem podaży: W miarę wzrostu ceny ilości danego dobra oferowana sprzedaż rośnie i odwrotnie - w miarę spadku ceny oferta sprzedaży zmniejsza się.

Jak już wspomniano w niektórych przypadkach konsumenci są skłonni zwiększyć swoje zakupy pomimo tego, że cena pozostaje bez zmian. Wówczas działają pozacenowe czynniki wpływające na popyt.

Także producenci mogą być skłonni dostarczać więcej towarów przy danej cenie, np. wtedy, gdy zmniejszą się koszty produkcji.

Wówczas w literaturze mówi się między innymi o:

• paradoksie Giffena – dotyczy tylko dóbr podstawowych niezbędnych do zaspokojenia potrzeb . Rosnącej cenie odpowiada rosnący popyt;

• paradoksie Veblena (efekt prestiżowy) – niektóre gospodarstwa domowe nabywają tym większą ilość danego dobra, im jest ono droższe; demonstrując w ten sposób swoje możliwości konsumpcyjne. Wzrost ceny

26 | S t r o n a

przy wysokich dochodach może być powodem zakupów w celu dowartościowania siebie;

• efekcie snoba – niektóre gospodarstwa domowe mniej cenią te dobra, które konsumują inni, nabywają mniej lub wcale nie kupują;

• efekcie owczego pędu – pewne gospodarstwa domowe cenią niektóre dobra tym bardziej im więcej ich nabywają, bo więcej nabywają ich inne gospodarstwa domowe.

W odniesieniu do rynku usług transportowych również możemy wyróżnić czynniki, które wpływają na popyt i podaż15

.

Podstawowymi czynnikami determinującymi podaż usług transportowych są:

• czynniki techniczne – ilość i jakość infrastruktury oraz taboru,

• czynniki ekonomiczne – opłacalność świadczenia usług,

• czynniki organizacyjne – system sprzedaży,

• czynniki administracyjne – czyli wynikające z ograniczeń administracyjnych – licencje na wykonywanie zawodu przewoźnika, różnego rodzaju zezwolenia, ograniczenia dostępu do określonych rynków.

Natomiast rozpatrując każdą gałąź transportu można wyróżnić następujące czynniki wpływające na popyt na rynku usług transportowych:

W transporcie samochodowym popyt ten będzie kształtował się różnie dla przewozów towarowych oraz pasażerskich. Przewoźnicy pasażerscy są głownie zainteresowania realnymi możliwościami skorzystania z oferty przewozowej, czyli realnym popytem, który wynika z:

• uwarunkowań osadnictwa,

• lokalizacji dużych zakładów pracy,

15 Tutaj należy przypomnieć sobie treści kształcenia z przedmiotu Transport i Spedycja, w skrócie przedstawiono najważniejsze informacje, które pochodzą z podręcznika: M. Stajniak, M. Hajdul, M. Foltyński, A. Krupa, Transport i Spedycja, ILiM, Poznań 2008.

27 | S t r o n a

• lokalizacji ośrodków szkolnictwa i nauki,

• lokalizacji miejsc handlowych np. duże centra handlowe.

W transporcie samochodowym ładunków popyt na usługi transportowe różnicuje się ze względu na produkcję16

• przemysłową, w wypadku przemysłu wydobywczego, przetwórczego, środków produkcji czy produkcji artykułów konsumpcyjnych występuje różne zapotrzebowanie, choćby na środki transportu,

:

• rolną, różną dla przewozu płodów rolnych oraz zwierząt żywych,

• leśną w zakresie przewozu drewna,

• handlową, uwzględniającą potrzeby towarowej wymiany międzynarodowej oraz realizacji dostaw na terenie kraju,

• budowlaną, dotycząca dostaw materiałów na budowy, gospodarki komunalnej i mieszkaniowej, charakteryzującą się różnorodnością ładunków.

W kolejowych przewozach pasażerskich popyt na usługi transportowe, oprócz czynników wymienionych przy przewozach samochodowych, zmienia się także zależnie od:

• realnych dochodów ludności,

• stopy bezrobocia,

• rozwoju motoryzacji indywidualnej.

Popyt na towarowe przewozy kolejowe może zmieniać się między innymi w zależności od:

• zmian wielości importu, eksportu oraz tranzytu wybranych grup towarowych,

• przewidywanego tempa wzrostu produkcji przemysłowej,

• dostosowania oferty przewozowej do wymagań rynku.

W żegludze wodnej śródlądowej możemy wyróżnić dwie grupy czynników wpływających na popyt. Są to czynniki bezpośrednie i pośrednie. Czynniki

16 W. Rydzkowski, K. Wojewódzka –Król (red.) Transport, PWN, Warszawa 2007, s.51.

28 | S t r o n a

bezpośrednie to koszty transportu oraz specyfika taboru i sieci dróg wodnych. Natomiast czynniki pośrednie to:

• nakłady niezbędne na funkcjonowanie żeglugi wodnej śródlądowej,

• zużycie zasobów naturalnych oraz ich wpływ na środowisko,

• powiązanie z gospodarką wodną.

Kolejnym rodzajem transportu są przewozy lotnicze. Tu popyt na usługi transportowe zależy od:

• liczby mieszkańców w danym mieście,

• wielkości skupisk ludności wokół aglomeracji wielkomiejskich,

• zamożności mieszkańców miast,

• odległości do najbliższego portu lotniczego,

• istnienia lotniska oferującego szeroką gamę usług przewozowych.

Popyt na usługi transportowe drogą morską zależy wielu czynników takich jak potencjał zaplecza gospodarczego, wielkości i struktury handlu zagranicznego oraz pozycji konkurencyjności portu względem innych portów.

Równowaga

Równowaga rynkowa jest to taka sytuacja na rynku danego dobra, w której wielkość popytu równa jest wielkości podaży. Rynek, na którym występuje stan równowagi jest rynkiem stabilnym. W przeciwnym wypadku mówimy o rynku niestabilnym.

Mechanizm rynkowy działa w ten sposób, że jakakolwiek nierównowaga uruchamia szereg określonych reakcji nabywców i sprzedawców, które przywracają równowagę między popytem, podażą i ceną, np. gdy wzrasta cena dobra lub usługi, wówczas producenci zwiększają produkcję, a nabywcy ograniczają zakupy.

Gdybyśmy chcieli zobrazować to wykorzystując funkcje popytu i podaży równowagę rynkową można by przedstawić tak jak na rys. 3.

29 | S t r o n a

Gdzie:

P - cena Q - ilość produktu S - podaż D - popyt P0 - cena równowagi rynkowej A - nadwyżka popytu - kiedy P<P0

B - nadwyżka podaży - kiedy P>P0

Rys. 3. Równowaga na rynku

Źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/R%C3%B3wnowaga_rynkowa

Idealnym rozwiązaniem byłaby sytuacja, w której popyt byłby równy podaży. Wówczas nie występowałyby nadwyżki ani po jednej ani po drugiej stronie. Niestety w rzeczywistości sytuacja taka praktycznie nie występuje. Jednak w celu zminimalizowania różnicy pomiędzy popytem a podażą na usługi przewozowe firmy transportowe konkurują w odpowiedzi na rzeczywiste potrzeby transportowe.

Ćwiczenie 2

Poniższa tabela przedstawia kształtowanie się wielkości popytu i podaży na tachografy przy różnych cenach w okresie 1 miesiąca w mieście „X”. Utwórz wykres. Wykreśl krzywe popytu i podaży. Odczytaj cenę równowagi rynkowej oraz odpowiadające jej wielkości popytu i podaży.

30 | S t r o n a

Cena w zł Wielkość popytu Wielkość podaży

800 700 100

900 600 200

1000 500 300

1100 400 400

1200 300 500

1300 200 600

1400 100 700

Sposób wykonania ćwiczenia:

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) utworzyć (najlepiej w arkuszu kalkulacyjnym) wykres przedstawiający krzywe popytu i podaży,

2) odczytać z wykresu cenę równowagi rynkowej,

3) ustalić wielkości popytu i podaży odpowiadające cenie równowagi rynkowej.

Ćwiczenie 3

Analizie poddajemy rynek statków. Początkowa średnia cena 1BRT w tym sektorze wynosiła 200 zł. Budowano około 6 tysięcy statków rocznie o łącznej ładowności wynoszącej 5 mln BRT. Jak prognozujesz zmiany na tym rynku, jeśli wiesz, że w przeciągu kolejnych 8 lat znacząco ma wzrosnąć popyt na nowe statki, jednocześnie jednak spodziewany jest szybki wzrost płac robotników stoczniowych i specjalistów od budownictwa okrętowego?

1) Narysuj wykres opisujący warunki początkowe.

2) Określ i nanieś na wykres kierunek zmian popytu i ich przyczyny.

3) Określ i nanieś na wykres kierunek zmian podaży i ich przyczyny.

31 | S t r o n a

4) Znajdź nowy poziom równowagi podając prawdopodobny kierunek zmian cen i wielkości rynku.

5) Podaj wnioski płynące dla przedsiębiorstw działających w danej branży.

5. Modele usług logistycznych

Rynek usług transportowych

Rynek jest od dawna przedmiotem żywego oraz rozległego zainteresowania nauk ekonomicznych. Niemniej jednak dotychczas nie wykształciła się jedna powszechnie akceptowana definicja rynku. Wynika to głównie z brania za podstawę definicji różnych cech rynku. Terminem rynek może być określony ogół stosunków zachodzących między podmiotami uczestniczącymi w procesach wymiany. Tymi podmiotami są sprzedawcy i nabywcy, którzy reprezentują oraz kształtują podaż i popyt, a także wzajemne relacje między nimi17

. Opisane zależności na rynku przedstawia rys. 4.

Rys. 4. Relacje na rynku

Źródło: Opracowanie własne

Rynek usług transportowych jest zaliczany do kategorii ekonomicznej o charakterze przestrzennym i dynamicznym. Należy on do podstawowych pojęć i struktur funkcjonujących w teorii i praktyce transportu. Jest to miejsce, gdzie spotykają się popyt na usługi transportowe z ich podażą a także ośrodek

17W. Wrzosek: Funkcjonowanie rynku. PWE Warszawa 2002, s. 13.

32 | S t r o n a

komunikowania się producentów z nabywcami. Oznacza to, iż ów rynek należy postrzegać jako całokształt stosunków wzajemnych, związanych z działalnością gospodarczą firm transportowych, stanowiących podaż, zachowaniami ich nabywców, reprezentujących stronę popytową oraz strukturami organizacyjnymi sprzyjającymi konfrontacji popytu z podażą, stwarzającymi możliwości dokonania transakcji kupna - sprzedaży18

Do reprezentantów strony podażowej usługi transportowej zaliczamy: - organizacje gospodarcze i instytucje zaangażowane w wytwarzanie, organizowanie i wspomaganie ich sprzedaży.

.

Natomiast popyt na tego rodzaju usługi skupia się wśród:

- usługobiorców,

- pasażerów i kontrahentów firm transportowych, transportowo – spedycyjnych oraz spedycyjnych, biur podróży dysponujących odpowiednim taborem.

Rynek transportowy jest również określany mianem procesu, poprzez który kupujący i sprzedający określają, co pragną kupić i sprzedać i na jakich warunkach, czyli podejmują decyzję o cenach i ilościach dóbr19

Wydzielając rynek usług transportowych spośród innych rynków należy pamiętać, iż tworzą go:

, które będą transportowane.

producenci i konsumenci usług transportowych, określony podmiot transakcji i wymiany, czyli usługi transportowe

sprzedawane i świadczone przez różnych sprzedawców oraz operatorów gałęziowych,

miejsca dokonywania zakupów usług, tj. rynki lokalne, regionalne, krajowe, międzynarodowe oraz rynek światowy,

18 Ekonomika transportu. Red. J. Burnewicza. Wyd. UG, Gdańsk 1993, s. 121. 19 Transport i spedycja w handlu zagranicznym. Red. T. Szczepaniaka, PWE Warszawa 2002, s. 49.

33 | S t r o n a

formy i mechanizmy bezpośredniego uzgadniania między producentami, sprzedawcami i nabywcami warunków dochodzenia i powstawania transakcji,

procesy, w ramach których nabywcy i sprzedający usługi transportowe określają ich ceny i ilości oferowane do sprzedaży lub zakupu20

Systemy, występujące na rynku usług transportowych

.

Rynek transportowy to również system powiązań i współzależności pomiędzy stroną podażową i popytową. Sprawne funkcjonowanie tych dwóch elementów, jako mechanizmu wymiany usług transportowych, jest uzależnione od jednoczesnego występowania takich systemów jak:

• system płatniczy – przepływy finansowe,

• system informacji – dokładne dane firm transportowych i warunków realizacji usługi transportowej,

• system regulacji – znajomość warunków zawierania transakcji oraz przemieszczania osób i towarów.

Dla usprawnienia mechanizmów rynku usług transportowych przyjęto powszechnie akceptowany środek wymiany – pieniądz, za pomocą którego są regulowane zobowiązania finansowe (system płatniczy). Jednocześnie środek ten jest jednostką rozrachunkową.

Rynek występuje również w postaci systemu informacyjnego, który dostarcza określonych danych na temat możliwych do zawarcia transakcji, stron uczestniczących w wymianie, warunków i cen. Stwarza to stronie podażowej możliwość dokonania wyboru najkorzystniejszej oferty i maksymalizacji efektów ekonomicznych i produkcyjnych oraz nabywcom usług maksymalizacji korzyści i użyteczności.

Bez istnienia powszechnie przyjętych prawnych lub zwyczajowych norm, określających sposoby i warunki podejmowania rynkowych działań, nie byłoby możliwe zawieranie umów wymiany. Oznacza to uruchomienie systemu regulacji warunków zawierania transakcji.

20 Marketing na rynku usług lotniczych. Red. D. Rucińska i A. Ruciński. Wyd. UG, Gdańsk 2002, s. 11.

34 | S t r o n a

Definicja transportu

Przez transport rozumie się przemieszczanie osób, rzeczy i energii (np. energii elektrycznej). Natomiast przesyłanie wiadomości, informacji zaliczane jest do komunikacji21

Transport podlega prawom ekonomicznym, które przejawiają się w każdym procesie gospodarowania. Z jednej strony przemieszczanie odbywa się w warunkach ograniczoności zasobów, które na ten proces mogą i są przeznaczane, z drugiej natomiast zapotrzebowanie na usługi może być i jest, z punktu widzenia potrzeb, a zwłaszcza pragnień ludzkich, nieograniczone. Stąd możemy już bardziej precyzyjnie powiedzieć, że transport jest procesem produkcyjnym, poprzez który ludzie dokonują przemieszczania osób, rzeczy i energii w przestrzeni po to, aby zaspokoić swoje różnorodne potrzeby i pragnienia. Skoro transport jest procesem wytwórczym, to powstający w jego efekcie produkt, którym jest usługa przewozowa, jest poddawany działaniu praw ekonomicznych właściwych każdemu procesowi wytwarzania. Jest to też usługa, której nie tylko wytwarzaniem, lecz także wymianą i konsumpcją sterują te same prawa ekonomiczne, które przejawiają się w stosunku do wszystkich innych produktów

, a nie do transportu.

22

Transport i jego organizacja, jako system świadczenia usług przemieszczania ludzi i towarów, stanowią czynnik określający przestrzenny zasięg rynku, liczbę jego uczestników, szybkość i sprawność dokonywania wymiany.

.

Rynek transportowy jest weryfikatorem skali trafności podejmowanej produkcji oraz oferowanych usług przemieszczania pasażerów, dóbr i informacji na wyodrębnionych rynkach gałęziowych. Jest on zbiorem aktualnych i potencjalnych usługobiorców, a jego wysokość zależy od liczby nabywców wyrażających zainteresowanie oferowanymi usługami, dysponującymi odpowiednimi dochodami i akceptującymi warunki ich zakupu. Kształtujące się odpowiednie warunki wymiany usług transportowych sprzyjają dążeniu do zaspokojenia zgłaszanych i potencjalnych potrzeb zgodnie z oczekiwaniami

21 Transport Międzynarodowy. Red. T. Szczepaniak. PWE, Warszawa 1996, s.21. 22 ibidem, s.22.

35 | S t r o n a

ich nabywców, wyrównywaniu poziomów i struktury podaży usług i popytu za pomocą cen równowagi a także integracji społeczno – gospodarczej obsługiwanych obszarów.

Ewolucja rynku usług transportowych stwarza możliwości pobudzenia przedsiębiorczości i innowacyjności zgodnie z preferencjami potrzeb nabywców oraz poprzez zagrożenie konkurentów a także wpływa na stymulację rozwoju gospodarczego i kreowanie innych rynków w gospodarce w skali lokalnej, regionalnej, krajowej, międzynarodowej i globalnej23

.

Cechy rynku transportowego

Specyfika rynku usług transportowych tkwi w jego cechach, które nazywane są również prawidłowościami, wynikającymi z jego odmienności technologicznej i organizacyjnej. Szczególną cechą wyodrębniającą ten rynek jest oferowanie usług przemieszczania. Konsumpcja usług transportowych może odbywać się w dwojaki sposób, zarówno indywidualnie jak i zbiorowo, przy czym fakt zbiorowej konsumpcji może wpłynąć na obniżenie jakości i zmniejszenie ilości danych usług.

Szczegółowa analiza cech omawianego rynku pozwala na ich uporządkowanie, dokonanie charakterystyki oraz wyodrębnienie pewnych prawidłowości ograniczających swobodne funkcjonowanie rynku przewozów gałęziowych. Do owych cech możemy zaliczyć:

jednoczesność produkcji i konsumpcji usług transportowych, które mają charakter niematerialny, uniemożliwiających wytwarzanie ich na zapas. Należy dopasować rozmiary podaży do aktualnego popytu na obsługę transportową,

odmienność ciągów przewozowych na obu kierunkach danego szlaku (tzw. dwukierunkowość transportu), stwarzających problem braku pasażerów lub ładunków na kierunkach o mniejszym natężeniu przewozów,

23 Marketing na rynku..., op. cit., s.13.

36 | S t r o n a

wahania w czasie popytu na usługi przemieszczania, wymagające dostosowania podaży do okresowych i regularnych szczytów popytu na przewozy,

mała elastyczność cenowa popytu na przewozy wobec zmian dochodów i cen za usługi transportowe sprawiająca, że obniżenie stawek przewozowych ma znacznie ograniczony wpływ na rozmiary zapotrzebowania,

większa stabilność profilu produkcji transportowej w porównaniu z produkcją rzeczową, w wyniku której malejący popyt na usługi transportowe stwarza przewoźnikom poważne trudności dotyczące zmiany profilu działalności,

trudności w kształtowaniu stanu równowagi rynkowej, wynikające z rozproszonego popytu i podaży usług transportowych,

występowanie znacznej liczby cząstkowych rynków przewozowych nie objętych kompleksową koordynacją i wynikający z tego powodu brak powiązań funkcjonalnych oraz możliwości bieżącego monitorowania ogólnej sytuacji rynkowej,

niezależność kierunków i natężeń niektórych przewozów od ogólnogospodarczych przedsięwzięć transportowych i polityk cen za usługi transportowe na rynku24

.

Wyżej wymienione cechy należy uzupełnić jeszcze o dwie dodatkowe właściwości: - wysoki udział kosztów stałych wytwarzania usług transportowych,

- istnienie specyficznych stosunków konkurencyjnych na rynku transportowym25

Przedmiotem obrotu rynkowego na rynkach gałęziowych jest produkcja usług, która sprowadza się do działalności, stawiającej sobie za cel nadrzędny zaspokojenie potrzeb transportowych zgłaszanych w poszczególnych jego segmentach.

.

24 A. Piskozub: Gospodarowanie w transporcie. WkiŁ, Warszawa 1982, s. 62-63. 25 J. M. Thomson: Nowoczesna ekonomika transportu. WkiŁ, Warszawa 1978, s. 195-225.

37 | S t r o n a

Potrzeba transportowa oznacza chęć lub konieczność realizacji przemieszczania z jednego miejsca w drugie za pomocą środków transportu. Potrzeby transportowe mają charakter wtórny w stosunku do potrzeb gospodarczo – społecznych. Oznacza to, że aby zaistniała potrzeba transportowa, musi najpierw zaistnieć jakaś inna potrzeba pierwotna, której zaspokojenie wymaga pokonania pewnej odległości26

Popyt i podaż usług transportowych zmienia się w zależności od sytuacji na rynku, która jest uzależniona od wielu czynników, takich jak:

.

• rozmieszczenie ludności,

• wykorzystanie czasu wolnego,

• wysokość dochodu rozporządzalnego (stan zamożności społeczeństwa),

• lokalizacja ośrodków badawczo – naukowych i parków przemysłowych,

• lokalizacja działalności kulturalnej oraz rekreacyjnej,

• warunki klimatyczne,

• regulacje prawne,

• wielkość i rodzaj przemysłu,

• rozmieszczenie ośrodków przemysłowych,

• stan infrastruktury liniowej i punktowej poszczególnych gałęzi transportowych,

• lokalizacja zasobów naturalnych.

Przykład:

Ogólnopolska sieć sklepów sportowych „Sportex” postanowiła rozszerzyć swoją dotychczasową działalność o stoiska z odzieżą sportową. Podczas analizy rynku znaleziono firmę X, która jest znanym producentem odzieży sportowej o wysokiej jakości i renomie. Niestety najbliższa z 2 fabryk firmy X zlokalizowana jest w Tajlandii, w prowincji Ranong skąd można odbierać towary. Istnieje możliwość składania zamówień za pośrednictwem strony internetowej producenta, natomiast obowiązek wykonania czynności transportowych spoczywa na stronie kupującej. Przewóz zamówionej konfekcji może wykonać firma transportowo – spedycyjna „AzjaTrans” w korzystnej cenie.

26 A. Koźlak „Ekonomika transportu”, wyd. Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2008, str. 91

38 | S t r o n a

Pytania:

1. Która potrzeba jest potrzebą pierwotną? Kto reprezentuje stronę popytową a kto podażową?

2. Potrzeba transportowa jest potrzebą wtórną. Kto w tym przypadku reprezentuje popyt a kto podaż?

Źródło: http://gisdiary.wordpress.com z dnia 8.11.2010r.

Polecenie

Rozwiąż zadanie w formie graficznej.

39 | S t r o n a

Potrzeba posiadania konfekcji firmy X

Potrzeba transportowa

Relacje w ramach RYNKU

Polecenie

Opisz relacje 1, 2, 3A oraz 3B, które zostały przedstawione na rysunku.

40 | S t r o n a

1. ______________________________________________

2. ______________________________________________

3. A. ______________________________________________

3. B. ______________________________________________

Funkcje rynku transportowego

Funkcjonowanie działalności transportowej jest w dużej mierze uzależnione od administracji państwowej i podlega jej kontroli. Znaczącą rolę państwa widać przede wszystkim w ograniczonej decyzyjności podmiotów rynku transportowego, np. w odniesieniu do stawek taryfowych bądź amortyzacyjnych. Silne oddziaływanie państwa na działalność transportową wynika z faktu, że transport znacząco wpływa na tempo rozwoju gospodarki oraz współpracę danego kraju z rynkami międzynarodowymi. Odzwierciedleniem roli transportu w życiu gospodarczym państwa są jego funkcje. Rynek usług transportowych spełnia sześć istotnych funkcji:

Tabela 1. Funkcje rynku transportowego

Funkcja rynku transportowego Opis

Funkcja realizacyjna Polega ona na realizacji procesu wymiany usług transportowych na rzecz pasażerów i ładunków. Ułatwia on odnalezienie się właściwego przewoźnika i użytkownika.

Funkcja informacyjna

Rynek dostarcza informacji o stopniu zgodności popytu z podażą, o równowadze lub jej braku, o zaburzeniach w funkcjonowaniu rynku.

Funkcja regulacyjna Rynek reguluje przepływ informacji o występujących potrzebach

41 | S t r o n a

i możliwościach ich zaspokojenia, a także przepływ informacji między przewoźnikami.

Funkcja weryfikacyjna

Funkcja ta ma na celu dokonanie społecznej weryfikacji użyteczności poszczególnych usług transportowych, czyli na jakie usługi jest zapotrzebowanie a na jakie maleje popyt.

Funkcja integracyjna

Umożliwia powiązanie ze sobą przedsiębiorstw przemysłowych i handlowych, różnych branż i gałęzi produkcji, instytucji i urzędów w jeden organizm gospodarczy.

Funkcja kreowania innych rynków

Usługi transportowe są niezbędnym warunkiem zaopatrzenia, produkcji i konsumpcji i bez nich nie mogłyby istnieć inne, rynki towarowe i usług.

Źródło: Opracowanie własne na podstawie Ekonomiki transportu A. Koźlak, wyd. UG, Gdańsk 2008, str. 204-206.

Natężenie wpływów państwa na funkcjonowanie rynku transportowego zależy po części od struktury rynkowej, najsilniejszy wpływ jest w przypadku rynków monopolistycznych.

42 | S t r o n a

Tabela 2. Struktura europejskiego rynku transportowego

Gałąź transportu Struktura rynku

Kolej Monopol, dążenie do prywatyzacji na podstawie dyrektywy 91/440 UE

Żegluga śródlądowa Reńska Północ - Południe

Konkurencja

Przydziały ładunku według kolejności zgłoszeń (regulacja rządowa)

Transport samochodowy (towary)

Konkurencja

Żegluga: Liniowa Trampowa

Monopol i oligopol

Konkurencja

Lotnictwo Oligopol, monopol (na mniej ważnych trasach)

Transport publiczny Monopol operacyjny

Źródło: W. Grzywacz, K. Wojewódzka-Król, W. Rydzkowski ”Polityka Transportowa”, Wyd.UG, Gdańsk 2003, s. 259.

Powyższa tabela obrazuje struktury rynkowe poszczególnych gałęzi transportu na europejskim rynku transportowym. Pojęcie monopolu w danej gałęzi sugeruje ograniczenie działania konkurencji na tym terenie. Z uwagi

43 | S t r o n a

na zróżnicowany stan procesów deregulacyjnych i prywatyzacyjnych w poszczególnych gałęziach można wyróżnić kilka podstawowych form własności:

całkowicie prywatną, częściowo prywatną i częściowo państwową, w różnych

proporcjach, państwową.

Te formy własności w ostatnich latach uległy różnorodnym przekształceniom. Transport lotniczy stanowi tutaj idealny przykład obrazujący zmianę struktury własnościowej, gdzie przewoźnicy flagowi byli całkowicie lub w większej części własnością państwa, a obecnie znajdują się przynajmniej częściowo, w rękach prywatnych27

Pojęcie usługi logistycznej

.

Dynamiczny rozwój rynku logistycznego w Polsce oraz rosnące zainteresowanie problematyką doskonalenia działalności gospodarczej na szczeblu mikro- i makroekonomicznym spowodowały powstanie wielu teorii i opracowań dotyczących terminologii z tego zakresu. Zanim przejdziemy do wyjaśnienia pojęcia usługi logistycznej zaczniemy od przypomnienia sobie definicji logistyki.

Logistyka

Jest to proces kierowania ruchem surowców, półfabrykatów i gotowych produktów oraz przepływ związanych z tym informacji pomiędzy miejscami ich pochodzenia i konsumpcji, począwszy od pierwotnego producenta, a skończywszy na ostatecznym odbiorcy, przez wszystkie fazy procesów przetwarzania28

Przypomnienie definicji logistyki pozwoli nam teraz na zrozumienie istoty usługi logistycznej, opracowanie definicji oraz wskazanie jej cech. Pojęcie usługi jako odrębnej działalności zarobkowej, która dostarcza określonych korzyści, zaspokaja określone potrzeby nabywców, które nie muszą być związane w sposób

.

27 W. Grzywacz, K. Wojewódzka-Król, W. Rydzkowski: Polityka Transportowa, Wyd.UG, Gdańsk 2003, s. 259. 28 Transport i spedycja w handlu zagranicznym pod red. T. Szczepaniaka, PWE Warszawa 2002, str. 344.

44 | S t r o n a

bezpośredni ze sprzedażą produktów lub innych usług, ma znaczenie kluczowe. Ponieważ w szerokim ujęciu usługa logistyczna, obok czynności transportowo-spedycyjnych obejmuje usługi terminalowe, począwszy od cross-dockingu29

Tabela 3. Elementy składowe usługi logistycznej

, przez magazynowanie, po kompletację oraz czynności uszlachetniające tj. metkowanie, polonizacja, re-packing, drobne naprawy, tworzenie zestawów promocyjnych i inne. Co więcej zamawiając usługę logistyczną klienci oczekują od firmy logistycznej zarządzania stanem swoich zapasów, kompleksowej obsługi dystrybucji czy doradztwa logistycznego np. w zakresie wyznaczania trasy przewozu lub bazy dostawy.

Czynności transportowe Czynności spedycyjne

Crossdocking Magazynowanie

Kompletacja

Czynności dodatkowe, uszlachetniające - metkowanie, - foliowanie, - drobne naprawy, - polonizacja, - itp.

Kompleksowa obsługa dystrybucji

Doradztwo logistyczne

Źródło: Opracowanie własne na podstawie W. Rydzkowskiego Usługi logistyczne, Biblioteka Logistyka, Poznań 2007, str. 12

29 crossdocking – dostarczony do magazynu towar jest bezzwłocznie przeładowany i wysyłany do kolejnego punktu np. do odbiorcy. Towar ten nie jest składowany w magazynie, co pozwala na obniżenie całkowitych kosztów realizacji usługi.

45 | S t r o n a

Trzy elementy, które zostały wyróżnione z tabeli wchodzą w zakres usług terminalowych.

Cechy usługi logistycznej:

• odejście od typowo wtórnego popytu na tę usługę, podczas gdy usługa transportowa świadczona jest w wyniku powstania wtórnego popytu;

• cena usługi logistycznej jest funkcją cen magazynowania, transportu i procesu obsługi klienta;

• usługa logistyczna podnosi nie tylko wartość towaru, ale także konkurencyjność na rynkach międzynarodowych.

Postępujący wzrost złożoności systemów logistycznych zmusza przedsiębiorstwa do zlecania obsługi logistycznej wyspecjalizowanym firmom logistycznym sektora TSL (Transport, Spedycja, Logistyka). Jeszcze kilka lat temu, by przesłać towar do klienta, wystarczyło pośrednictwo firm transportowych lub spedycyjnych. Obecnie obserwuje się zainteresowanie szerszą gamą usług logistycznych, które rozwiązują problemy w sposób kompleksowy i bardziej sprawny. W wyniku tego zainteresowania wykształciły się nowe modele usług logistycznych, które są związane z pojęciem outsourcing’u usług. Jest to staranny dobór i zaangażowanie wyspecjalizowanych dostawców zewnętrznych. Zleceniodawca może we współpracy z dostawcą odnieść korzyści na poziomie strategicznym i w rezultacie skupić się na rozwoju kluczowych kompetencji, z których wynika jej przewaga konkurencyjna30

. W praktyce wykształciły się modele proste, które oferują proste usługi logistyczne, takie jak transport i spedycja, oraz bardziej złożone i świadczone przez operatorów logistycznych.

30 I. Fechner Zarządzanie łańcuchem dostaw, wyd. Wyższej Szkoły Logistyki, Poznań 2007, str. 232.

46 | S t r o n a

Klasyfikacja operatorów logistycznych

1PL 1st Party Logistics oznacza wykonywanie prostych usług logistycznych – najczęściej transportowych lub magazynowych realizowanych wewnątrz przedsiębiorstwa w ramach tzw. samoobsługi logistycznej.

Rys.4. Model 1PL Źródło: I. Fechner Zarządzanie łańcuchem dostaw, str. 237

47 | S t r o n a

2PL 2nd Party Logistics oznacza wykonywanie przez przedsiębiorstwo usługowe (operator logistyczny) prostych usług logistycznych takich jak transport czy spedycja.


3PL 3rd Party Logistics oznacza świadczenie przez operatora logistycznego bardziej złożonych usług logistycznych takich jak magazynowanie, pakowanie, kompletacja, transport do odbiorcy wykonywanych w ramach tzw. logistyki kontraktowej, w ramach której usługodawca logistyczny przejmuje od zleceniodawcy część procesu logistycznego angażując do tego celu przede wszystkim własne zasoby, ale podnajmując również innych usługodawców do świadczenia prostych usług – najczęściej przewozowych.

48 | S t r o n a


4PL

4th Party Logistics oznacza usługodawcę logistycznego, któremu jako jedynemu zleceniodawca powierza pełną obsługę logistyczną poprzez przekazanie mu zadania realizacji i koordynacji całego procesu logistycznego. Operator logistyczny typu 4PL nie jest jedynym wykonawcą tego zadania – może mieć wielu podwykonawców – operatorów typu 3 i 2PL.

49 | S t r o n a


Modele zachowań przedsiębiorstw transportowych na rynku

Warunki panujące na rynku usług transportowych mają charakter zmienny, co znacząco wpływa na sposób zarządzania przedsiębiorstwem transportowym. Strategie dotyczące prowadzenia firm transportowych sprzed 10 lat są już często nieaktualne i mało efektywne. Zmiana sytuacji na rynku, jaka nastąpiła na przestrzeni minionej dekady spowodowała, że wykształciły się nowe kierunki rozwijania działalności oraz innowacyjne sposoby prowadzenia firm na rynku TSL.

Polskie firmy transportowe mają bardzo zróżnicowane możliwości rozwojowe. Jedne z nich działają efektywnie w tych obecnie nietypowych (przejściowych) warunkach oraz mają stosowny potencjał strategiczny. Taka sytuacja pozwala na prognozowanie rozwoju. Trudności przedsiębiorstw transportowych:

50 | S t r o n a

• strukturalne,

• społeczne,

• organizacyjne,

• ekonomiczne.

Trudności te są charakterystyczne dla gospodarek wdrażających mechanizmy rynkowe. Dla tej grupy przedsiębiorstw aktualnie zasadniczym problemem nie jest ich rozwój, ale przede wszystkim przetrwanie i utrzymanie, przynajmniej w części, dotychczasowej pozycji na rynku transportowym. Modelowo rzecz ujmując, można umownie wyróżnić cztery typowo rynkowe sytuacje strategiczne dla polskich firm transportowych:

1) model zachowawczy 2) model na przetrwanie, 3) model poszukiwania szans rynkowych, 4) model kreowania rozwoju.

Model zachowawczy

Tabela 4. Zestawienie cech modelu zachowawczego z zalecanymi przedsięwzięciami

Cechy charakterystyczne dla modelu Zalecane przedsięwzięcia

• brak własnej wizji przyszłości, • pozycja rynkowa do obrony

przed konkurencją, • maksyma działania:

kontynuacja • brak bodźców do myślenia

strategicznego, • taktyka obronna w sytuacjach

zagrożenia, • sytuacja finansowa

zadowalająca

• ekspansja technologiczna, • ekspansja rynkowa

- umacnianie dotychczasowej pozycji

- wchodzenie na nowe rynki

• dywersyfikacja działalności

- inwestycyjna

- schodzenia z branży

- podtrzymująca

- zabezpieczająca

Źródło: Opracowanie własne na podstawie Transport pod red. W. Rydzkowskiego i K. Wojewódzkiej-Król, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006, str. 412

51 | S t r o n a

Model na przetrwanie

Tabela 5. Zestawienie cech modelu na przetrwanie z zalecanymi przedsięwzięciami


• kryzys organizacyjny i finansowy

• zagrożona pozycja rynkowa • brak własnej wizji przyszłości • w działaniu dominuje „dzień

dzisiejszy” • brak wyobraźni „co będzie

jutro” • pełzający kryzys „dziedzinowy” • sytuacja finansowa zagrażająca

istnieniu firmy • brak motywacji do tworzenia

strategii

• opracować strategię natychmiastową: - ustalić kierunek natarcia, bazując na analizie SWOT - konsekwentnie wdrażać strategię - analizować sytuację na rynku (co robi konkurencja)

• uwzględniać czynniki i elementy: - fachowość kadr - poziom technologiczny w branży - jakość oferowanych usług - rynek (trendy zmian w popycie) - wydajność załogi - ekonomikę skali - strukturę organizacyjną

• dokonywać zmian na bieżąco


52 | S t r o n a

Model poszukiwania szans rynkowych

Tabela 6. Zestawienie cech modelu poszukiwania szans rynkowych z zalecanymi przedsięwzięciami


• firma ma własną wizję przyszłości, ale nie sprawdza się ona w praktyce

• kryzys organizacyjny (skostniałe struktury organizacyjne)

• zagrożona pozycja rynkowa (stały spadek popytu na oferowane usługi, gwałtowne zmniejszanie się wpływów ze sprzedaży)

• pogarszająca się sytuacja finansowa: znaczny wzrost zobowiązań, brak funduszy na odnowę majątku rzeczowego itp.

• uzewnętrzniają się postawy prorynkowe wśród kadry kierowniczej i załogi

• wykorzystywać szansę, jaką stwarza kryzys, i dokonać reorientacji strategicznej

• strategia ucieczkowa

- stopniowe wycofywanie się z rynku

• strategia obronna

- konsolidacja

- program redukcji kosztów

• strategia ekspansywna

- inwestowanie w nowe segmenty rynku

• podtrzymywać proces rewolucyjnych zmian


53 | S t r o n a

Model kreowania rozwoju

Tabela 7. Zestawienie cech modelu kreowania rozwoju z zalecanymi przedsięwzięciami


• firma ma własną wizję przyszłości, która się sprawdza

• silna pozycja finansowa

• pojawiające się zagrożenia są do pokonania we własnym zakresie

• firma wie, czego chce i jak to osiągnąć

• zdolność do podejmowania ryzyka

• menedżerowie firmy są świadomi, że brak zagrożenia stwarza tendencje do dryfowania w kierunku mierności, a potem kryzysu

• poszukiwanie odpowiedzi na pytanie: jak zawojować świat organizacji i umocnić pozycję na rynku

- ekspansja i przywództwo kosztowe

• wykorzystanie w szerokim zakresie strategii przedsiębiorczych, jak:

- strategia silnego wynalazku

- strategia przewodzącego na rynkach produktu/usługi

- strategia mody

- strategia monopolu

- inne strategie


Ćwiczenie 3

Klasa zostaje podzielona na 4 grupy. W grupach 4-6 osobowych przedstawiają w kontekście przedsiębiorstw transportowych cechy jednego z zaprezentowanych 4 modeli, odgrywając scenki rodzajowe. Pozostałe grupy komentują i przedstawiają propozycje poprawy funkcjonowania(również z uwzględnieniem cech swojego modelu).

54 | S t r o n a

III. Analiza SWOT na rynku usług transportowo-spedycyjnych

i przeprowadzenie w oparciu o nią działań marketingowych

6. Do czego służy analiza SWOT?

Analiza SWOT to metoda analizy strategicznej, służy do badania otoczenia organizacji i analizy jej wnętrza.

SWOT jest akronimem31

Mocne strony organizacji to umiejętności lub potencjał umożliwiający organizacji rozumienie strategii i wprowadzenie ich w życie.

angielskich słów: Strengths – mocne strony organizacji, Weaknesses – słabe strony organizacji, Opportunities – szanse w otoczeniu, Threats – zagrożenia w otoczeniu.

Słaba strona organizacji to ta umiejętność, której brak uniemożliwia organizacji dokonać wyboru i wdrażać strategię wspierająca jej misję.

Szanse organizacji to obszary, które mogą być podstawą uzyskiwania przez nią lepszych wyników.

• Zagrożenia dla organizacji to obszary, które utrudniają organizacji osiągnięcie dobrych wyników.

Analiza SWOT polega na zidentyfikowaniu wymienionych czterech grup czynników, opisaniu ich wpływu na rozwój organizacji, a także możliwości organizacji osłabiania lub wzmacniania siły ich oddziaływania. Zderzenie ze sobą

31 Akronim to wyraz utworzony sztucznie z pierwszych liter kilku wyrazów

55 | S t r o n a

szans i zagrożeń z mocnymi i słabymi stronami firmy pozwala na określenie jej pozycji strategicznej, a także może być źródłem ciekawych pomysłów strategii.

Nie jest konieczne systematyczne wyodrębnianie i opisywanie wszystkich czynników, ale zidentyfikowanie czynników kluczowych, które mogą mieć decydujący wpływ na przyszłość przedsiębiorstwa.

W przeprowadzeniu analizy SWOT pomocne mogą być pytania zestawione w tabeli 8.

Tab. 8. Pytania pomocnicze do analizy SWOT

POTENCJALNE MOCNE STRONY POTENCJALNE SŁABE STRONY

Znacząca pozycja?

Wystarczające zasoby?

Duża zdolność konkurowania?

Dobra opinia u klientów?

Uznany lider rynkowy?

Dobrze przemyślane strategie funkcjonalne?

Korzystanie z efektu doświadczeń?

Brak silnej presji konkurencji?

Własna technologia?

Przewaga kosztowa?

Zdolność do innowacji produktowych?

Doświadczona kadra kierownicza?

Uprzywilejowana pozycja na krzywej doświadczenia?

Inne?

Brak jasno wytyczonej strategii?

Słaba pozycja konkurencyjna?

Brak środków?

Niska rentowność?

Brak liderów wśród kadry kierowniczej?

Brak kluczowych umiejętności?

Błędy we wdrażaniu strategii?

Niemożność rozwiązania wewnętrznych problemów organizacyjnych?

Podatność na nacisk konkurencji?

Nienadążanie za postępem naukowo-technicznym?

Za mały potencjał wytwórczy?

Słaby image firmy?

Brak przewagi konkurencyjnej?

Słaby poziom marketingu?

56 | S t r o n a

Brak środków na finansowanie zmian organizacyjnych?

Koszt jednostkowy wyższy niż głównych konkurentów?

Inne?

POTENCJALNE SZANSE POTENCJALNE ZAGROŻENIA

Pojawienie się nowych grup klientów?

Wejście na nowe rynki?

Możliwości poszerzenia asortymentów?

Możliwości dywersyfikacji wyrobów?

Możliwość podjęcia produkcji wyrobów komplementarnych?

Integracja pozioma?

Możliwość przejścia do lepszej grupy strategicznej?

Ograniczona rywalizacja w sektorze?

Szybszy wzrost rynku?

Inne?

Możliwość pojawienia się nowych konkurentów?

Wzrost sprzedaży substytutów?

Wolniejszy wzrost rynku?

Niekorzystne rozwiązania systemowe?

Podatność firmy na recesję i wahania koniunktury?

Wzrost siły przetargowej nabywców lub dostawców?

Zmiana potrzeb i gustów nabywców?

Niekorzystne zmiany demograficzne ?

Inne?

Źródło: G. Gierszewska, M. Romanowska, Analiza strategiczna przedsiębiorstwa, PWE, Warszawa 2003, s. 238.

Postępowanie w analizie SWOT jest następujące32

KROK 1. Udzielenie odpowiedzi na podstawowe pytania dotyczące profilu działalności przedsiębiorstwa, zakresu jego działania, określenia klientów

:

32 G. Gierszewska, M. Romanowska, Analiza strategiczna przedsiębiorstwa, PWE, Warszawa 2003, s. 237-241.

57 | S t r o n a

i ich potrzeb (określenie segmentów obsługiwanego rynku) oraz orientacji naczelnego kierownictwa organizacji.

KROK 2. Identyfikacja otoczenia firmy, zarówno makrootoczenia, jak i otoczenia konkurencyjnego oraz ich ocena w kategoriach szans i zagrożeń.

KROK 3. Sporządzenie analiz bieżącej sytuacji przedsiębiorstwa i prognoz na przyszłość w kontekście przewidywanych szans oraz zagrożeń występujących w otoczeniu.

KROK 4. Określenie słabych i mocnych stron organizacji oraz skupienie się na wewnętrznych zasobach przedsiębiorstwa, którymi będzie ono dysponowało w przyszłości.

KROK 5. Sformułowanie wariantów strategicznych dla przedsiębiorstwa

KROK 6. Określenie działań i taktyk, które musi podjąć przedsiębiorstwo, aby osiągnąć cele strategiczne. Ponowna analiza kroków od pierwszego do szóstego, test na logiczność, zwartość, określenie powiązań, wyeliminowanie ewentualnych sprzeczności.

KROK 7. Przygotowanie planu strategicznego, będącego wypadkową analizy słabych i mocnych stron organizacji w powiązaniu z szansami oraz zagrożeniami występującymi w otoczeniu.

Za pomocą analizy SWOT można sformułować strategię przedsiębiorstwa – również transportowego. Na rysunku przedstawiono schemat jej formułowania.

58 | S t r o n a

Tab. 9.Postępowanie w analizie SWOT

KROK 1. Określenie profilu przedsiębiorstwa

KROK 4. Określenie słabych i mocnych stron przedsiębiorstwa

Czynniki wewnętrzne

Czynniki zewnętrzne

KROK 5.

Sformułowanie wariantów strategicznych

KROK 6.

Strategie i taktyki działania

KROK 7.

Plan strategiczny

Lista mocnych stron organizacji (S)

Lista słabych stron organizacji (W)

KROK 2. Identyfikacja i ocena otoczenia przedsiębiorstwa

KROK 3. Prognozy

Lista szans w otoczeniu (O)

SO:

Strategia maxi-maxi

WO:

Strategia mini-maxi

Lista zagrożeń w otoczeniu (T)

ST:

Strategia maxi-mini

WT:

Strategia mini-mini

Źródło: G. Gierszewska, M. Romanowska, Analiza strategiczna przedsiębiorstwa, PWE , Warszawa 2003, s. 239

Strategia maxi–maxi to strategia silnej ekspansji i zdywersyfikowanego rozwoju. Przykładem może być firma, która dysponuje nowoczesną technologią i dużym potencjałem produkcyjnym, może przy szybko wzrastającym rynku jednocześnie inwestować w nowe produkty i zdobywać nowe segmenty rynku.

Strategia mini-maxi polega na wykorzystywaniu szans przy jednoczesnym zmniejszaniu lub poprawianiu niedociągnięć wewnętrznych. Przykładem są firmy

59 | S t r o n a

będące w słabej kondycji finansowej, które dążą do zawarcia aliansu strategicznego z innym przedsiębiorstwem w celu wykorzystania szans związanych z otwieraniem się nowych rynków zbytu.

Strategia maxi–mini

Tutaj źródłem trudności rozwojowych dla firmy jest niekorzystny układ warunków zewnętrznych. Przedsiębiorstwo może mu przeciwstawić duży potencjał wewnętrzny i próbować przezwyciężyć zagrożenia, wykorzystując do maksimum swoje liczne mocne strony. Na przykład w warunkach kurczącego się popytu silne przedsiębiorstwo, o dobrej kondycji konkurencyjnej, może wybrać strategię eliminowania z rynku lub wykupienia jednego z konkurentów i przejęcia jego udziałów rynkowych.

Strategia mini-mini

Firma w takiej sytuacji jest pozbawiona szans rozwojowych. Działa w nieprzychylnym otoczeniu, a jej potencjał zmian jest niewielki. Nie ma istotnych mocnych stron, które mogłaby przeciwstawić zagrożeniom i wykorzystać do poprawienia swoich słabych stron. Strategia mini-mini sprowadza się w wersji pesymistycznej do likwidacji, w optymistycznej zaś – do starań o przetrwanie lub połączenie się z inną organizacją.

Co składa się na marketing w odniesieniu do usług transportowych?

Marketing znajduje zastosowanie na rynku usług transportowych.

Marketing oznacza zespół działań polegających na przewidywaniu potrzeb nabywców oraz kształtowaniu oferty podażowej towarów i usług zgodnie z zapotrzebowaniem rynku. W szerszym ujęciu jest koncepcją działalności gospodarczej oraz zbiorem instrumentów i czynności związanych z badaniem i kształtowaniem rynku. (…)

Funkcja marketingu integruje poszczególne obszary zarządzania firmą i wpływa na realizację pozostałych funkcji w przedsiębiorstwie.

Segmentacja rynku to jego podział na jednorodne grupy z punktu widzenia reakcji konsumentów, na produkty marketingu. Dokładne zdefiniowanie rynku

60 | S t r o n a

docelowego jest najistotniejszym działaniem marketingowym w przedsiębiorstwie transportowym.

Wybór kryteriów segmentacji w dużym stopniu zależy od rodzaju usług, które przedsiębiorstw transportowe zamierza zaoferować. Nabywcy usług transportowych, należący do różnych segmentów, różnią się między sobą poziomem konsumpcji usług, wymaganiami co do ich jakości, sposobami reakcji na zmiany cen, środki promocji, w tym reklamy, itp. Podstawowe przesłanki segmentacji rynku przewozów pasażerskich wynikają z33

• Dążenia przewoźników do dostosowania świadczonych usług do oczekiwań klientów (przyczynia się to do zwiększania oferty usług transportowych i poprawy konkurencyjności przedsiębiorstwa);

:

• Potrzeby dotarcia do pasażerów, których preferencje są uwzględniane przy kształtowaniu zakresu i form usług transportowych;

• Możliwości szybszego reagowania na zmiany na rynku, dzięki stałym obserwacjom poszczególnych segmentów;

• Możliwości dokładniejszego określenia czasu wprowadzenia zmian na rynku.

Segmentacji rynku przewozów pasażerskich można dokonać przyjmując kryteria wyjściowe w stosunku do zachowań pasażera i cech usług transportowych.

Tab.10. Kryteria segmentacji przewozów pasażerskich

Kryteria odnoszące się do pasażera

Społeczno-ekonomiczne

demograficzne psychograficzne

Dochód

Zawód

Wykształcenie

Miejsce zamieszkania

Wiek

Płeć

Narodowość

Faza w cyklu życia rodziny

Styl życia

Aktywność

Zainteresowania

Opinie

33 L. Grabarski, Zachowania nabywców, PWE, Warszawa 1998, s. 36 za: A. Koźlak, op. cit. ,s. 185.

61 | S t r o n a

Miejsce pracy

Miejsce wypoczynku

Status rodzinny narodowość

Kryteria odnoszące się do usługi transportowej

Wzorce konsumpcji

Warunki zakupu Oferowane korzyści

Częstotliwość korzystania z usług danego przewoźnika

Dostępność do innych środków transportu

Lojalność wobec przewoźnika

Przyzwyczajenia pasażerów do danego typu usługi

Warunki zakupu usługi

Czas zakupu

Impuls

Okazje

Częstotliwość zakupu usług

Wielkość jednorazowego zakupu

Sposób płatności

Wiedza pasażera o oferowanych usługach

Postrzeganie korzyści(wygoda, ulgi, oszczędności)

Predyspozycje pasażerów

Źródło: A. Koźlak, Ekonomika transportu. Teoria i praktyka gospodarcza, Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2007, s. 186.

Instrumenty marketingowe są to wszelkie materialne i niematerialne środki, za pomocą których w sposób celowy wpływa się na postawy i zachowania nabywców. Zbiór narzędzi marketingowych na docelowym rynku działania, nazywa się marketingiem-mix34

Najbardziej popularną klasyfikacją instrumentów marketingu jest koncepcja 4P: produkt – product, cena – price, dystrybucja – place, promocja – promotion. Ze względu na specyfikę działalności usługowej oraz cechy

.

34 P. Kotler, Marketing. Analiza, planowanie, wdrażane kontrola, Felberg SJA, Warszawa 1999, s. 89.

62 | S t r o n a

odróżniające usługi od dóbr materialnych, w marketingu usług nieodzowne jest dodanie piątego P, czyli ludzi –personel firmy, people. Bezpośredni kontakt pracowników z klientami oraz jednoczesność wytwarzania i konsumowania wielu rodzajów usług, m.in. transportowych, decydują o roli, jaką odgrywają pracownicy firmy w procesie świadczenia usług35.

Rys.8. Instrumenty marketingu usług Źródło: Na podstawie rys. 6.12. Instrumenty marketingu usług, A Koźlak, Ekonomika transportu.

Teoria i praktyka gospodarcza, Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2007, s. 187.

Problemem jest niematerialność usługi transportowej i związana z tym niemożliwość zaprezentowania jej fizycznie. Nabywca usługi nie ma możliwości oceny jej walorów np. jakości usługi dopóki z niej nie skorzysta. W związku z tym nabywcy przy wyborze usługi kierują się głównie opinią o przewoźniku, a mniej reklamą usług. Dlatego też w transporcie szczególną uwagę należy zwrócić na dobór pracowników, którzy mają bezpośredni kontakt

35 A. Koźlak, op. cit., s. 187.

63 | S t r o n a

z klientem. Od ich kwalifikacji, predyspozycji, chęci i umiejętności zależy poziom świadczonych przez firmę usług. Promowanie marki usługi i jej producenta (nazwy firmy, logo, identyfikująca kolorystyka, atrakcyjna reklama) należy do ważniejszych instrumentów marketingowych w transporcie36

Jakość usług transportowych można ocenić poprzez cenę i takie cechy jak: komfort podróży, czas przewozu, marka firmy.

.

Cena jako element marketingu nie występuje sama, ale w powiązaniu z innymi instrumentami np.37

• Określanie polityki cenowej przedsiębiorstwa i sposobów jej realizacji,

:

• Analizowanie cen konkurencyjnych usług,

• Wybór właściwych metod ustalania cen danych usług,

• Wyznaczanie cen,

• Ustalenie warunków sprzedaży usług,

• Sztukę negocjacji cenowych,

• Ustalanie różnych form, metod i wielkości opustów, rabatów i innych sposobów zachęty do zakupu usług transportowych.

Należy pamiętać, że ceny nie mogą być kształtowane poprzez narzędzia marketingowe jeżeli występują w postaci taryf, ustalanych przez państwo lub organizacje międzynarodowe.

Marketingowa koncepcja kształtowania cen musi uwzględniać następujące założenia38

• Ceny muszą być dostosowane do rynku docelowego i strategii pozycjonowania usługi,

:

• Konieczne jest określenie relacji między ceną a pozostałymi elementami marketingu,

36 D. Rucińska, A. Ruciński, O. Wyszomirski, Zarządzanie marketingowe na rynku usług transportowych, Wyd. UG, Gdańsk 2004, s. 165-166 za: A. Koźlak, op. cit., 188. 37 W. Paprocki, Marketing usług kolejowych, KOW, Warszawa 1996, s. 26 za: A. Koźlak, op. cit., s. 188. 38 A. Koźlak, op. cit., s. 188.

64 | S t r o n a

• Należy wyznaczyć cenę podstawową poprzez określenie dopuszczalnego przedziału cenowego,

• Ceny podstawowe za usługę muszą być dostosowane do cen innych usług oferowanych przez przewoźnika oraz specyficznych warunków rynkowych.

W marketingowym podejściu do cen szczególną rolę odgrywa ich różnicowanie w zależności od konkretnych warunków sprzedaży, zwłaszcza gdy podobne usługi oferowane są w różnych segmentach rynku, charakteryzujących się inna elastycznością cenową popytu39. Ceny na rynku usług transportowych można różnicować w zależności od40

• Rodzaju relacji przewozowej, czyli np. trasy, połączenia, np. zwykłe, pospieszne,

:

• Przestrzeni, w obrębie której świadczone są usługi (np. w granicach miasta, kraju, długości przejazdu,

• Czasu świadczenia usług – w określonych dniach, godzinach,

• Wielkości jednorazowej sprzedaży usług,

• Formy płatności za usługę np. przed zrealizowaniem usługi, po jej zrealizowaniu, odroczony termin płatności.

Sprzedaż usług transportowych będzie tym lepsza im lepiej zostaną zorganizowane kanały dystrybucji i sieci punktów sprzedaży. Kanał dystrybucji w transporcie oznacza organizację sprzedaży usług obejmującą wszystkie podmioty zaangażowane w dostarczenie usług końcowym odbiorcom. Liczba pośredników w kanałach dystrybucji w transporcie zazwyczaj jest mniejsza niż na innych rynkach. Można wyróżnić dwa rodzaje kanałów dystrybucji: bezpośrednie i pośrednie.

39 Elastyczność cenowa popytu mówi o tym, o ile procent zmieni się chęć zakupu wyrażona w sztukach towaru, jeżeli cena danego towaru zmieni się o 1%. 40 D. Rucińska, A. Ruciński, O. Wyszomirski, op. cit. , s. 170-173 za: A. Koźlak, op. cit., s. 189.

65 | S t r o n a

Rys. 9. Kanały dystrybucji Źródło: Na podstawie rys. 6.13. Instrumenty marketingu usług, A Koźlak, Ekonomika transportu.

Teoria i praktyka gospodarcza, Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2007, s. 190.

W odniesieniu do dystrybucji działania i decyzje marketingowe obejmują41

• Wybór najkorzystniejszych kanałów dystrybucji (sprzedaży, prezentacji oferty),

:

• Opracowanie programów współdziałania z pośrednikami i klientami finalnym,

• Kreowanie nowych metod dystrybucji usług,

• Kształtowanie własnej sieci sprzedaży usług,

• Minimalizowanie kosztów sprzedaży.

Promocja usług transportowych jest formą oddziaływania na rynek i kompozycją różnych form komunikowania się z nabywcami oraz kształtowania więzi ze środowiskiem. Przedsiębiorstwa komunikując się z rynkiem ułatwiają

41 W. Paprocki, op. cit., s.34.

66 | S t r o n a

nabywcom dokonywanie wyboru takich usług transportowych, które najlepiej zaspokoją ich wymagania jakościowe.42 Promocja usług transportowych polega na oddziaływaniu na nabywcę, przekazywaniu mu informacji o cechach, jakości i korzyściach z tytułu nabycia określonych usług, a także na kształtowaniu wyobrażenia i wiedzy o przedsiębiorstwie transportowym w celu stworzenia lepszej sytuacji konkurencyjnej na rynku. Promocja jest sposobem komunikowania się przedsiębiorstwa z otoczeniem, który ma przyczynić się do zwiększenia popytu na świadczone usługi transportowe. Szczegółowe cele promocji na rynku usług transportowych mają za zadanie43

• Wzbudzić zainteresowanie usługami świadczonymi przez daną firmę,

:

• Utrwalić świadomość istnienia danej firmy transportowej na rynku,

• Kreować i utrwalać właściwy wizerunek firmy,

• Upowszechniać wiedzę o danej usłudze,

• Rozbudzać zainteresowanie nową ofertą wprowadzoną na rynek,

• Eksponować odrębność i oryginalność oferty,

• Podkreślać korzyści wynikające z nabycia danej usługi,

• Korygować i eliminować błędne rozumienie usługi lub intencji firmy,

• Sygnalizować każdą modyfikację lub innowację usługi,

• Zachęcać do kupna usług.

Stosowanie poszczególnych form i technik promocji zależy od44

• Celów promocyjnych przedsiębiorstwa,

:

• Rodzaju i stopnia rozpoznania rynku,

• Preferencji i zachowań nabywców,

• Stopnia nasycenia rynku usługami,

• Budżetu promocji oraz

• Specyficznych cech każdego z narzędzi promocji.

Ćwiczenie 4

42 D. Rucińska, A. Ruciński, O. Wyszomirski, op. cit. , s. 183 za: A. Koźlak, op. cit., s. 189. 43 R. Rogoziński, Nowy marketing usług, Wyd. AE, Poznań 2000, s. 154. 44 D. Rucińska, A. Ruciński, O. Wyszomirski, op. cit. , s. 184 za: A. Koźlak, op. cit., s. 192.

67 | S t r o n a

Załóżmy, że właśnie zatrudniono Cię do kierowania średniej wielkości firmą transportową, która zajmuje się transportem i spedycją. W ostatnich latach wyniki finansowe firmy stopniowo pogarszały się. Twoim zadaniem jest dokonanie zasadniczego przełomu na tym polu. Spotkania z obecnymi i poprzednimi menedżerami skłoniły Cię do przekonania, że potrzebna jest nowa strategia. Dawniejsze sukcesy firmy wynikały po części z niskiej konkurencji w branży pozycji co pozwalało firmie uzyskiwać wyższe ceny. Ostatnio jednak konkurencja się zaostrzyła również pod katem oferowanej jakości usług transportowo- spedycyjnych. Firma utraciła reputację, a koszty wciąż utrzymują się na względnie wysokim poziomie. Pragniesz zacząć od wykonania analizy SWOT.

Zadania wspomagające

1. Sporządź wykaz źródeł, w których będziesz poszukiwał informacji o mocnych i słabych stronach firmy oraz o otwierających się przed nią szansach i czekających ją zagrożeniach.

2. Uporządkuj poszczególne źródła z punktu widzenia prawdopodobnej wiarygodności.

3. Uporządkuj je ze względu na łatwość dostępu. 4. Jak pewny powinieneś być podejmując decyzję na podstawie otrzymanych

informacji?

Ćwiczenie 5

Przeprowadź analizę SWOT dla przedsiębiorstwa zajmującego się produkcją autobusów.

W ofercie firma ma około 20 rodzajów autobusów. Firma rozpoczęła

działalność w latach 90-tych. Jest firmą dużą − zatrudnia powyżej 1 000 pracowników. Przedsiębiorstwo osiągnęło pozycję równoprawnego konkurenta dla dotychczas działających producentów samochodów na rynku europejskim. Firma działa na rynku polskim, gdzie lokuje około 20% swojej produkcji, resztę produkcji eksportuje do krajów europejskich.

Jakie znasz firmy, które są konkurentami na rynku polskim?

68 | S t r o n a

Jakimi produktami może opisana firma konkurować, tzn. jakie byś wskazał innowacje produktowe, dzięki którym mogłaby ona uzyskać przewagę konkurencyjną?

Sprawdź (na przykład w roczniku statystycznym) jaka jest wielkość produkcji dla wskazanego produktu. Czy produkcja na poziomie 1000 szt. rocznie to dużo czy mało?

Jakie zalecił byś działania dla opisanej firmy jeżeli wiadomo, że jej celem sformułowanym w misji jest osiągnięcie długotrwałej pozycji na rynku europejskim?

Co mogłoby odróżniać firmę o wskazanym profilu działalności od konkurencji?

Jakie działania marketingowe mogły wspomóc firmę produkującą dla branży przewozów pasażerskich?

Strategia dalszego rozwoju firmy zakłada rozszerzanie oferty i jej dywersyfikację. Poza dostarczeniem produktów o wysokiej jakości firma chciałaby dostosować się różnorodnych potrzeb klientów.

Czy uważasz, że zasadnym byłoby rozszerzenie działalności produkcyjnej przedsiębiorstwa skoro firma eksportuje aż 80% swojej produkcji? Weź pod uwagę fakt, że autobusy nie są produktem masowym.

Czy firma powinna rozszerzać swoją ofertę produktów i rozpocząć produkcję innych środków transportu?

Na podstawie tabeli 3.1. przygotuj analizę SWOT opisanego przedsiębiorstwa

i spróbuj określić, która ze strategii − mini-mini, maxi-mini, maxi-maxi czy mini-maxi byłaby dla niej najbardziej odpowiednia?

69 | S t r o n a

IV. Obsługa procesu wykonania usługi transportowej

Proces transportowy to ciąg kolejno następujących czynności, które stanowią pewną całość, w wyniku których towar zostanie przewieziony od nadawcy do odbiorcy w jak najsprawniejszy sposób.

Procesy transportowe powinny być realizowane zgodnie z wymaganiami klientów, którzy przede wszystkim cenią sobie szybkość reakcji na zamówienie. Zarazem towar powinien być dowieziony bezpiecznie, sprawnym pojazdem, a firma powinna osiągnąć maksymalny zysk z danej usługi przewozowej.

Fazy przebiegu procesu transportowego

Rys.10. Etapy realizacji procesu transportowego Źródło: Opracowanie własne

70 | S t r o n a

Każde zadanie transportowe ma swoją specyfikę, która wyróżnia nowe zlecenie od poprzednich. Poziom złożoności obsługi procesu wykonania usługi transportowej jest uzależniony od następujących czynników:

• przedmiotu przewozu, czyli właściwości fizycznych i chemicznych ładunku;

• zasięgu gestii transportowej45

• wymogów zleceniodawcy dotyczy np. czasu dostawy;

eksportera i importera;

• sposobu przewozu, rodzaju środka transportowego oraz gałęzi transportu;

• liczby podmiotów w procesie transportowym;

• masy ładunkowej oraz możliwości stworzenia jednostki ładunkowej;

• odległości oraz trasy przewozu.

Zanim jednak przejdziemy do omówienia procesu realizacji usługi, warto przypomnieć sobie sposoby realizacji zadań transportowych (dot. fizycznego przemieszczenia ładunków) z wykorzystaniem ujęcia modelowego.

Modele organizacji zadań transportowych

W związku ze specyfiką przewozową oraz różnymi sposobami realizowania usług transportowych w praktyce rynkowej wykształciły się określone modele.

Rys. 11. Modele organizacji zadań transportowych Źródło: Opracowanie własne na podstawie Transport i spedycja. Podręcznik do kształcenia

w zawodzie technik logistyk. M. Stajniak, M. Hajdul, M. Foltyński, A. Krupa, wyd. Biblioteka Logistyka, Poznań 2008, str. 91-93

Obsługa procesu usługi transportowej

45 Gestia transportowa to zastrzeżone w kontrakcie prawo i obowiązek zorganizowania transportu towaru oraz pokrycia jego kosztów.

71 | S t r o n a

Obsługa procesu transportowego w transporcie krajowym nie należy do zadań bardzo skomplikowanych. Wiąże się ona z wypełnieniem dokumentów dwojakiego rodzaju. Pierwsza grupa dokumentów to dokumenty, które występują w usługach transportowych tj. oferta, zlecenie transportowe i list przewozowy. Drugą grupę stanowią dokumenty towarzyszące, przykładem może być faktura wystawiana przez przedsiębiorstwo transportowe, która stanowi potwierdzenie zawarcia umowy handlowej.

Obowiązek tworzenia dokumentów może wynikać z nakazu zamieszczonego w odpowiednim akcie normatywnym, tworzącym podstawę prawną albo wynikać z woli podmiotów chcących w formie pisemnej utrwalić dane zdarzenie gospodarcze46. Proces realizacji zamówienia na wykonanie usługi transportowej został przedstawiony na diagramie.

Rys.12. Proces realizacji usługi transportowej w aspekcie dokumentacyjnym Źródło: Opracowanie własne

Zapytanie ofertowe

46 I. Dembińska-Cyran, M. Gubała Podstawy zarządzania transportem w przykładach, wyd. Biblioteka Logistyka, Poznań 2005, str. 231

72 | S t r o n a

Jest to pytanie o możliwość wykonania usługi transportowej określonego towaru, kierowane przez klienta do firmy transportowej. Ma charakter rozpoznawczy, fakultatywny, nie jest wiążące, ponieważ nie ma w nim oświadczenia woli. Występuje ono najczęściej w formie pisemnej (e-mail, fax), w której określona jest specyfika towaru, miejsce załadunku i rozładunku oraz termin realizacji (zamknięcia) zadania. Obecnie możliwe jest zadanie pytania ofertowego przy wykorzystaniu formatki udostępnionej na stronie internetowej usługodawcy. Dopuszcza się również przyjęcie zapytania ofertowego w formie ustnej (np. rozmowa telefoniczna).

Oferta

W odpowiedzi na zapytanie ofertowe tworzona jest oferta przedsiębiorstwa transportowego kierowana do klienta. Nie ma ona charakteru wiążącego, stanowi jedynie zaproszenie do współpracy. W ofercie powinno znaleźć się kilka podstawowych elementów takich jak:

• cena,

• termin akceptacji oferty przez stronę zamawiającą.

Oferta powinna być sformułowana w taki sposób, aby umowa mogła dojść do skutku przez przyjęcie oferty bez potrzeby przeprowadzania dalszych pertraktacji47

Zlecenie transportowe

.

Może przyjąć dowolną formę, jednak forma pisemna ułatwia postępowanie dowodowe. W zleceniu powinny znaleźć się dane zleceniodawcy i zleceniobiorcy. Dodatkowo powinny pojawić się informacje na temat:

• przedmiotu usługi oraz rodzaju przesyłki,

• wymaganego pojazdu,

• terminu i miejsca załadunku,

• terminu i miejsca wyładunku,

47 Słownik ekonomiki i organizacji przedsiębiorstwa. PWE, Warszawa 1991

73 | S t r o n a

• stawki za transport oraz sposobu zapłaty.

Zlecenie transportowe jest dokumentem, którego autorem jest firma transportowa, a zatem każda firma transportowa może mieć inną oprawę graficzną tego samego dokumentu. Poniżej, dla porównania zostały przedstawione dwa zlecenia transportowe.

Rys.13. Zlecenie transportowe I Źródło: Opracowanie własne

74 | S t r o n a

Rys.14. Zlecenie transportowe II

Źródło: http://formularze.iform.pl z dn. 15.12.2010r.

75 | S t r o n a

Umowa przewozu

W umowie przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa do przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy. Umowa może być zawarta zarówno w formie pisemnej, jak i ustnej. Wysyłający powinien podać przewoźnikowi adres odbiorcy, miejsce przeznaczenia, oznaczenie przesyłki według rodzaju, ilość oraz sposób opakowania, jak również wartość rzeczy szczególnie cennych zgodnie z art. 779 k.c. Jeśli w umowie występuje odbiorca rzeczy to jej charakter jest na rzecz osoby trzeciej. Art. 780. §1 k.c. Na żądanie przewoźnika wysyłający powinien wystawić list przewozowy zawierający dane wymienione w art. 779 k.c., a ponadto wszelkie istotne postanowienia umowy.

W przypadku zawarcia umowy najmu środka transportowego do przewozu osób sporządza się odrębną umowę, która powinna zawierać takie informacje jak:

• dane zleceniodawcy,

• trasę przejazdu do miejsca przeznaczenia oraz trasę powrotną,

• ilość dni najmu,

• miejsce oraz dokładną datę i godzinę podstawienia środka transportowego,

• a także ilość przewożonych osób.

76 | S t r o n a

Rys.15. Przykładowa umowa wynajmu środka transportowego do przewozu osób Źródło: opracowanie własne

77 | S t r o n a

List przewozowy

Obowiązek wypełnienia listu przewozowego spoczywa na nadawcy, jednak w praktyce wypełniany jest on przez przewoźnika w oparciu o informacje dostarczone przez nadawcę w zleceniu transportowym. Przewoźnik dodatkowo musi wprowadzić informacje dotyczące ceny za wykonanie usługi. Aby dokument nabrał mocy wiążącej powinien zostać podpisany przez obie strony (nadawcę oraz przewoźnika). Za moment zawarcia umowy pomiędzy stronami przyjmuje się przekazanie ładunku oraz listu przewozowego.

Rys.16. Funkcje listu przewozowego Źródło: Opracowanie własne

List przewozowy składa się z czterech części. W tabeli został dokonany podział części listu przewozowego pomiędzy podmioty, biorące udział w obsłudze i realizacji usługi przewozowej.

Tabela 11. Elementy składowe listu przewozowego

Element listu przewozowego Przeznaczenie dokumentu

Oryginał listu przewozowego (I część) Towarzyszy przesyłce do momentu dostarczenie do odbiorcy. Oryginał wraz z przesyłką trafia do odbiorcy.

Ceduła przewozowa (II część) Towarzyszy przesyłce do momentu dostarczenia do odbiorcy. Podpisana przez odbiorcę ceduła pozostaje u przewoźnika i stanowi dowód wykonania usługi.

78 | S t r o n a

Grzbiet listu przewozowego (III część) Pozostaje w miejscu nadania.

Wtórnik listu przewozowego (IV część) Jest dokumentem, który potwierdza zawarcie umowy o przewóz, przeznaczonym dla nadawcy.

Źródło: opracowanie własne na podstawie Transport i spedycja w handlu zagranicznym pod red. T. Szczepaniaka, PWE Warszawa 2002

Protokół szkodowy

Jest to dokument sporządzany przed odbiorem towaru od przewoźnika. Sporządzenie tego dokumentu leży w obowiązku przewoźnika, który może go przygotować na żądanie osoby uprawnionej (odbiorcy) bądź z własnej inicjatywy. W przypadku odmówienia przez przewoźnika sporządzenia protokołu, odbiorca ma prawo opracowania komisyjnego protokołu szkodowego.

Obsługa procesu wykonania usługi transportowej dla materiału niebezpiecznego

Przewóz materiałów niebezpiecznych obejmuje wszystkie ładunki, które stwarzają w określonych warunkach zagrożenie dla otoczenia. Przewozy te zaliczane są do przewozów specjalistycznych. Z punktu widzenia prawa materiały niebezpieczne to takie materiały i przedmioty, których przewóz – na podstawie odpowiednich przepisów- jest albo zabroniony, albo dopuszczony jedynie na określonych w tych przepisach warunkach lub zastosowaniem częściowych zwolnień z tych warunków48

48 B. Hancyk, K. Grzegorczyk, Buchcar Transport drogowy materiałów niebezpiecznych ADR 2000, wyd. grupa IMAGE, Warszawa 2000, str. 7

. Nadawca takiego towaru powinien sklasyfikować go zgodnie z obowiązującymi oznaczeniami, sporządzić instrukcję postępowania w przypadku wystąpienia zagrożenia (uszkodzenia ładunku) oraz dostarczyć wymagane opakowanie.

79 | S t r o n a

Rys.17. Możliwości przewozu materiałów niebezpiecznych względem przepisów ADR Źródło: Opracowanie własne na podstawie B. Hancyk, K. Grzegorczyk, Buchcar Transport drogowy

materiałów niebezpiecznych ADR 2000, wyd. grupa IMAGE, Warszawa 2000, str. 7

Transport materiałów niebezpiecznych podlega szczególnym rygorom w zakresie klasyfikacji materiału, jego dopuszczenia do przewozu, doboru opakowania, oznakowania oraz wymagań wobec kierowcy, środka transportu, a także realizacji samego przewozu49

Tabela 12. Podział regulacji prawnych ze względu na gałąź transportu

. W zależności od gałęzi transportu mamy do czynienia z odmiennymi aktami prawnymi i konwencjami, które w sposób jasny i klarowny przedstawiają warunki realizacji przewozu materiałów niebezpiecznych. Ich podział został przedstawiony w tabeli.

Gałąź transportu Regulacja

Transport drogowy Umowa ADR

Transport lotniczy Regulacja IATA – DGR

Transport morski Kodeks IMDG

Żegluga śródlądowa Umowa ADN – ADNR

Transport kolejowy Regulamin RID

Źródło: opracowanie własne

49 Ibidem, s. 7.

80 | S t r o n a

Przepisy dotyczące materiałów niebezpiecznych ściśle określają:

• ich podział,

• dobór opakowań transportowych,

• wymagania konstrukcyjne dotyczące pojazdów,

• zasady oznakowania sztuk przesyłki z materiałami niebezpiecznymi,

• zakazy dotyczące łączenia lub przewożenia jednym środkiem transportowym ładunków sklasyfikowanych jako niebezpieczne,

• oznakowanie pojazdów, kontenerów i cystern,

• dokumenty wymagane przy przewozie,

• postępowanie w sytuacjach zagrożenia dla otoczenia.

Na rysunku 18 zostały zaprezentowane oznaczenia materiałów niebezpiecznych stosowane w praktyce.

81 | S t r o n a

Rys.18. Oznaczenia wybranych materiałów niebezpiecznych Źródło: http://www.alarado.pl z dn. 16.12.2010r.

Obsługa procesu wykonania usługi transportowej dla materiału ponadgabarytowego

Realizacja przewozów specjalnych polega przede wszystkim na kompleksowej obsłudze transportowo-spedycyjnej pojazdów z ładunkiem lub bez ładunku, o masie, naciskach osi lub wymiarach (długość, szerokość, wysokość) przekraczających dopuszczalne wielkości określone w przepisach o ruchu drogowym. Normy dotyczą również samego ładunku:

82 | S t r o n a

• wymiarów ładunku, a ściślej rzecz biorąc wymiarów zewnętrznych zestawu po załadowaniu. Przewóz specjalny występuje w momencie przekroczenia dopuszczalnej granicy choćby o 1 cm;

• wagi zestawu drogowego po załadowaniu, przy czym chodzi tu o łączną masę (dopuszczalne naciski na oś nie mogą być przekraczane ze względu na wytrzymałość drogi);

Ze względu na specyfikę ładunków możemy wyróżnić następujące grupy ładunków specjalnych, co ilustruje poniższy rysunek.

Rys.19. Rodzaje ładunków specjalnych Źródło: Opracowanie własne

W przypadku ładunków zaliczanych do grupy szczególnie ciężkich, okres oczekiwania na wydanie odpowiedniego zezwolenia może wynosić do 14 dni od daty złożenia wniosku.

Najbardziej typowe i najczęściej spotykane w Europie wymiary pojazdów przedstawiają się następująco:

• długość zestawu drogowego z naczepą - 16,50 m;

• długość z przyczepą - 18,50 m;

83 | S t r o n a

• szerokość pojazdu - 2,50 metra (dla chłodni - 2,60 metra, choć ze względu na sztywną zabudowę nie ma możliwości przekroczenia tego wymiaru);

• wysokość pojazdu – 4 metry.

Dopuszczalna masa zestawu drogowego w Europie wynosi od 38 do 42 ton, i jest to uzależnione od wewnętrznych regulacji danego kraju.

Rys.20. Ładunek wykraczający gabarytami poza zwykłe zestawy samochodowe Źródło: http://www.forum-budowlane.pl z dn. 12.12.2010r.

Zleceniodawca przewozu ładunków ponadnormatywnych nie ma odpowiedniej wiedzy czy doświadczenia, a zatem wymaga od przewoźnika objęcia nadzoru nad wykonaniem usługi transportowej zgodnie z obowiązującymi zasadami i wymogami prawnymi. W przygotowanej ofercie należy umieścić informacje dotyczące sposobu przetransportowania danego ładunku, technologii załadunku i wyładunku.

Przy opracowywaniu planu trasy przewozów specjalnych szczególną uwagę należy zwrócić na:

• szerokość dróg,

• występujące ronda oraz możliwości wjazdu i wyjazdu z nich bez spowodowania uszkodzeń samego ładunku i infrastruktury drogowej;

• wysokość wiaduktów,

84 | S t r o n a

• przy wysokościach zestawów transportowych powyżej 4 metrów należy uwzględnić linie energetyczne czy telefoniczne,

• nośność mostów.

Przed realizacją tego typu zlecenia transportowego w zaplanowaną trasę wysyłany jest samochód – pilot, który sprawdza trasę pod względem możliwości i bezpieczeństwa przejazdu.

Inwestor, który chce wybudować elektrownię wiatrową, w skład której wchodzi 20 konstrukcji wiatraków, musi liczyć się z koniecznością przeprowadzenia około 220 transportów ponadgabarytowych pod presją napiętego harmonogramu odbioru i montażu.

Obsługa ładunków w układzie gałęziowym

Specyfika ładunku, czyli jego właściwości fizyczne i chemiczne, istotnie wpływają na wybór technologii przewozu oraz samego przeładunku. O wyborze gałęzi transportowej najczęściej decydują takie czynniki jak podatność transportowa ładunku oraz czas realizacji danego zadania transportowego. Poniższej zestawione są informacje dotyczące cech specyficznych poszczególnych gałęzi transportowych – rodzaju przewożonych ładunków, dostępności gałęzi, prędkości eksploatacyjnej itp.

Cechy transportu wodnego śródlądowego

• mała dostępność (możliwość korzystania z określonych szlaków wodnych jest uzależniona od warunków naturalnych);

• duża zgodność układu dróg z przebiegiem ciągów ładunkowych, związaną z rolą dróg wodnych w zagospodarowaniu przestrzennym (duży popyt);

• mała szybkość techniczna;

• istotna rola sezonowości;

• duża ładowność i przestrzenność środka transportowego;

• masowość;

85 | S t r o n a

• duże bezpieczeństwo przewozu.

Cechy transportu morskiego

• światowy zasięg obsługiwanych szlaków przewozowych;

• zdolność do masowych przewozów ładunków o najszerszym wachlarzu podatności przewozowej;

• najkorzystniejsze stawki przewozowe na dużych odległościach;

• mała prędkość eksploatacyjna;

• niska częstotliwość oraz terminowość realizacji zadań transportowych;

• konieczność wykorzystania usług dowozowo-odwozowych w związku ze stosunkowo niską dostępnością przestrzenna portów morskich;

Cechy transportu samochodowego

• najlepsza ze wszystkich gałęzi transportu dostępność przestrzenna (gęsta i spójna sieć);

• możliwość wykonywania przewozów w relacji dom – dom;

• korzystna oferta pod kątem czasu realizacji zadań transportowych, wynikająca z dużej szybkości eksploatacyjnej;

• możliwości realizacji czynności dowozowo-odwozowych do innych gałęzi transportowych;

• przystosowanie taboru do przewozu prawie wszystkich ładunków;

Cechy transportu kolejowego:

• zdolność do przewozu ładunków masowych;

• niskie stawki przewozowe przy przewozach na średnie i duże odległości;

• stosunkowo rozległa sieć połączeń kolejowych dostosowana do lokalizacji głównych rynków zaopatrzenia i zbytu;

86 | S t r o n a

• specjalistyczny tabor przystosowany do przewozów ładunków o zróżnicowanej podatności transportowej;

• możliwość dostawy ładunku do innych gałęzi transportu;

• wysoka niezawodność przewozu, duża regularność i częstotliwość przewozów;

• najbardziej przyjazna środowisku gałąź transportu.

Cechy transportu lotniczego:

• możliwość przewozu stosunkowo niewielkiej partii produktów o specyficznej podatności naturalnej, technicznej i ekonomicznej;

• najkorzystniejsza oferta czasowa na duże odległości;

• rosnąca dostępność transportu lotniczego;

• najwyższy spośród wszystkich gałęzi transportu poziom bezpieczeństwa przewożonego ładunku;

• konieczność wspomagania się innymi gałęziami transportu (zwłaszcza transportu samochodowego) przy realizacji czynności dowozowo-odwozowych;

• wysokie koszty przemieszczania przy bardzo dużej degresji kosztów jednostkowych na dalszych odległościach.

87 | S t r o n a

Ćwiczenie 6

Do sprzedawcy Marcina Wieczorka, firma Crystal S. A. z Sieradza przesłała zapytanie ofertowe dotyczące przewiezienia artykułów spożywczych, niewymagających specjalnych warunków transportu, ze swojego magazynu głównego do magazynu regionalnego. Magazyn główny znajduje się w Sieradzu, a magazyn regionalny w Szczecinie.

Dodatkowe dane do ćwiczenia:

• termin realizacji zlecenia - 7 dni od daty bieżącej,

• długość trasy - 460 km,

• całkowita waga transportowanych artykułów - 3,2 t.,

• oferowana cena netto usługi transportowej wynosi 2,80 zł za kilometr dla samochodów ciężarowych o ładowności do 3,5 t.,

• osoba do kontaktów ze strony klienta (odnośnik klienta) - Maria Skonieczna,

• pozostałe dane nadzy przyjąć zgodnie z propozycją systemu.

Polecenie:

Wcielając się w rolę Marcina Wieczorka należy przygotować w systemie iScala ofertę dla firmy Crystal S.A. na wykonanie usługi transportowej według powyższych założeń, a następnie wyświetlić ją w postaci wydruku na ekranie. W kolejnym etapie należy, na podstawie oferty utworzyć zamówienie sprzedaży i wydrukować jego potwierdzenie.

88 | S t r o n a



1. Wpisanie oferty

Ścieżka: Zamówienia Sprzedaży – Oferty – Wprowadzenie/Korekta Ofert

Po rozwinięciu drzewa funkcji, należy wybrać odpowiednią ścieżkę za pomocą przycisku ENTER.

Numer zamówienia jest automatycznie generowany przez system iScala, z tego względu aby przejść do kolejnego okna należy wcisnąć przycisk ENTER.

W polu Typ (1) należy wpisać wartość „zero”, która oznacza, że wprowadzona zostanie oferta. Aby przejść do okna Sprzedawca (2) należy dwukrotnie zatwierdzić przyciskiem ENTER pola Statusu i Daty zamówienia. W oknie Sprzedawca (2) należy rozwinąć listę sprzedawców za pomocą przycisku F4 oraz wybrać sprzedawcę – Marcina Wieczorka, zatwierdzając wybór przyciskiem ENTER. W oknie Klient Zamawiający (3) za pomocą przycisku F4 należy rozwinąć listę klientów i wybrać klienta – Crystal S. A., zatwierdzając wybór przyciskiem ENTER. Do okna Odbiorca Dostawy (4), należy przejść za pomocą przycisku ENTER. W oknie Odbiorca Dostawy (4) należy wprowadzić adres dostawy. Jeśli adres dostawy jest identyczny co adres głównej siedziby firmy, to należy zostawić adres domyślny. Jeśli natomiast adres dostawy jest inny niż adres głównej siedziby, w oknie Odbiorca Dostawy (4) należy wpisać „!” i zatwierdzić przyciskiem ENTER.

89 | S t r o n a

W oknie wyboru system podpowie inny adres dostawy, pod który dany klient już wcześniej składał zamówienie. W tym przypadku system trafnie podpowiada magazyn regionalny w Szczecinie – wybór należy potwierdzić przyciskiem ENTER, co spowoduje przejście do kolejnej zakładki systemowej.

W przedstawionej zakładce jest możliwość zmiany adresu dostawy, telefonu, faxu, czy wprowadzenie adresu e-mail. W przeprowadzanym przykładzie należy zaakceptować wszystkie okna bez zmian – za pomocą przycisku PAGE DOWN system zaakceptuje nowy adres dostawy i powróci do zakładki Wprowadzenie Zamówienia.

W zakładce Wprowadzenie Zamówienia, należy sprawdzić czy w oknie Odnośnik Klienta (1) system podpowiedział osobę odpowiedzialną za kontakt z firmą – w przedstawionym przykładzie jest to Pani Maria Skonieczna. Za pomocą przycisku ENTER należy przejść do okna Nasz Odnośnik (2) i sprawdzić, czy system podpowiedział odpowiedniego sprzedawcę, który nadzoruje wprowadzane zamówienie – w przedstawionym przykładzie jest to Pan Marcin Wieczorek. Za pomocą przycisku ENTER należy przejść do okna Planowana Data Dostawy (3).

90 | S t r o n a

W oknie Planowana Data Dostawy (3) należy wprowadzić datę uwzględniającą termin realizacji zlecenia – w przedstawionym przykładzie termin realizacji wynosi 7 dni. Z tego względu w oknie Planowana Data Dostawy (3) należy wpisać „+1” i potwierdzić przyciskiem ENTER. Ta operacja przekaże systemowi informację, że do bieżącej daty należy doliczyć jeden tydzień.

Aby wprowadzić, co klient chce zamówić, należy za pomocą myszki komputerowej wcisnąć przycisk Wprowadzenie/Korekta Linii Zamówienia (4). Po wciśnięciu przycisku system uruchomi kolejną zakładkę.

W przedstawionym przykładzie firma Crystal S.A. chce zamówić usługę transportową. Z tego względu w oknie Wprowadzania Linii Zamówienia (1) należy wpisać „?T” i potwierdzić przyciskiem ENTER. Ta operacja spowoduje, że system wygeneruje listę wszystkich prowadzonych usług transportowych. Z listy należy wybrać odpowiedni rodzaj transportu zgodnie z założeniami przykładu oraz potwierdzić przyciskiem OK (2) za pomocą myszki komputerowej.

System automatycznie przekieruje Użytkownika do okna Ilość (3), gdzie należy podać ilość kilometrów zamówioną przez Klienta (460km). Potwierdzając tę wartość przyciskiem ENTER, system przeniesie Użytkownika do okna Cena (4), gdzie należy sprawdzić zgodność sugerowanej ceny, z ceną zawartą w przykładzie. Po zatwierdzeniu przyciskiem ENTER ceny, system wygeneruje linię zamówienia. Aby dokonać aktualizacji i zapisania oferty należy wpisać „*” w oknie Wprowadzania Nowej Linii Zamówienia (1). Aby zakończyć wpisywanie oferty należy wszystkie okna zamknąć za pomocą przycisku ESC.

2. Wydruk oferty

91 | S t r o n a

Ścieżka: Zamówienia Sprzedaży – Oferty – Wydruk Ofert


W oknie Nr Zamówienia (1) należy wybrać ofertę wygenerowaną dla odpowiedniego klienta. Rozwinięcie listy dostępnych ofert następuje po wciśnięciu przycisku F4. W przedstawionym przykładzie należy wybrać ofertę przygotowaną dla klienta – Crystal S.A. – wybór należy potwierdzić przyciskiem ENTER. W przypadku okna (2) sytuacja wygląda identycznie: należy rozwinąć listę ofert (F4) i wybrać ofertę przygotowaną dla odpowiedniego klienta (ENTER). Po wprowadzeniu danych należy wcisnąć przycisk PAGE DOWN, co spowoduje przygotowanie wydruku oferty.

Wydruk oferty należy zatwierdzić przyciskiem OK za pomocą myszki komputerowej.

Aby zakończyć proces wydruku oferty należy zamknąć powyższy ekran za pomocą myszki komputerowej oraz zamknąć wszystkie zakładki systemowe za pomocą przycisku ESC.

3. Konwersja oferty na zamówienie sprzedaży

Ścieżka: Zamówienia Sprzedaży – Oferty – Konwersja Ofert na Zamówienia


92 | S t r o n a

W oknie Numer Zamówienia (1) należy rozwinąć listę za pomocą przycisku F4, a następnie wybrać odpowiednie zamówienie i potwierdzić wybór przyciskiem ENTER. W oknie Typ (2) należy wpisać „3”, gdyż w systemie pod tą wartością zdefiniowane zostały zamówienia usług transportowych (3). Po kilkukrotnym zatwierdzeniu przyciskiem ENTER, system wygeneruje następującą zakładkę dialogową:

Ze względu na to, że ponowne przeliczenie harmonogramu ZCR i sprawdzenie ATP dla linii zamówienia nie jest konieczne – w przedstawionym przykładzie należy wcisnąć przycisk NIE, za pomocą myszki komputerowej. Wybranie tej funkcji spowoduje, że system wygeneruje kolejną zakładkę.

Aby dokonać konwersji oferty na zamówienie sprzedaży należy wybrać 4 pozycję Konwersja Oferty oraz zaakceptować wybór przyciskiem OK., spowoduje wygenerowanie kolejnego okna dialogowego:

1 2

3

93 | S t r o n a

Z tego względu, że zamówienie jest generowane na podstawie ceny zawartej w ofercie, nie ma potrzeby ponownego przeliczania cen i rabatów. W przedstawionym przykładzie należy wcisnąć przycisk NIE za pomocą myszki komputerowej.

Aby zakończyć konwersję oferty na zamówienie sprzedaży należy wszystkie okna zamknąć za pomocą przycisku ESC.

4. Wydruk potwierdzenia zamówienia sprzedaży

Ścieżka: Zamówienia Sprzedaży – Wydruk Dokumentów – Potwierdzenia Zamówień


W oknie Nr Zamówienia (1) należy wybrać zamówienie wygenerowane dla odpowiedniego klienta. Rozwinięcie listy dostępnych zamówień następuje po wciśnięciu przycisku F4. W przedstawionym przykładzie należy wybrać zamówienie przygotowane dla klienta – Crystal S.A. – wybór należy potwierdzić przyciskiem ENTER. W przypadku okna (2) sytuacja wygląda identycznie: należy rozwinąć listę ofert (F4) i wybrać ofertę przygotowaną dla odpowiedniego klienta (ENTER). Po wprowadzeniu danych należy wcisnąć przycisk PAGE DOWN, co spowoduje przygotowanie wydruku potwierdzenia zamówienia.

94 | S t r o n a

Wydruk potwierdzenia zamówienia należy zatwierdzić przyciskiem OK za pomocą myszki komputerowej.

Aby zakończyć proces wydruku należy zamknąć powyższy ekran za pomocą myszki komputerowej oraz zamknąć wszystkie zakładki systemowe za pomocą przycisku ESC.

Ćwiczenie 7

Firma Omega Elżbieta Banach przesłała do Anny Dulskiej zapytanie ofertowe dotyczące przewiezienia 160 rur PCV o długości 3 metrów, ze swojego magazynu ulokowanego w Brzegu, do klienta w Poznaniu. Każda rura waży 10 kg.

Dane do ćwiczenia:

• termin realizacji zlecenia- 7 dni od daty bieżącej,


• osoba do kontaktów ze strony klienta (odnośnik klienta) - Tomasz Kaszewski,

• adres dostawy - Instalacje Sp. J., ul. Naramowicka 91, 61-619 Poznań,

• pozostałe dane należy przyjąć zgodnie z propozycją systemu.

Polecenie:

Wcielając się w rolę Anny Dulskiej należy przygotować w systemie iScala ofertę dla firmy Omega Elżbieta Banach na wykonanie usługi transportowej według powyższych założeń. W tym celu należy w systemie iScala dobrać odpowiednią usługę transportową, a co za tym idzie środek transportu. Przygotowaną ofertę należy zaprezentować klientowi (wyświetlić na ekranie), a następnie po jej zatwierdzeniu przez klienta, utworzyć na jej podstawie zamówienie sprzedaży. W celu powiadomienia klienta o przyjęciu zamówienia i przedstawieniu ostatecznych warunków realizacji, należy wysłać do niego potwierdzenie realizacji zamówienia (wyświetlić wydruk na ekranie).

95 | S t r o n a



1. Wpisanie oferty




W polu Typ (1) należy wpisać wartość „zero”, która oznacza, że wprowadzona zostanie oferta. Aby przejść do okna Sprzedawca (2) należy dwukrotnie zatwierdzić przyciskiem ENTER pola Statusu i Daty zamówienia.

W oknie Sprzedawca (2) należy rozwinąć listę sprzedawców za pomocą przycisku F4 oraz wybrać sprzedawcę – Annę Dulską, zatwierdzając wybór przyciskiem ENTER.

W oknie Klient Zamawiający (3) za pomocą przycisku F4 należy rozwinąć listę klientów i wybrać klienta – Omega Elżbieta Banach, zatwierdzając wybór przyciskiem ENTER. Do okna Odbiorca Dostawy (4), należy przejść za pomocą przycisku ENTER.

96 | S t r o n a

W oknie Odbiorca Dostawy (4) należy wprowadzić adres dostawy. W przypadku wprowadzania jednorazowego adresu dostawy należy w oknie Odbiorca Dostawy (4) wpisać „AD” i zatwierdzić przyciskiem ENTER. W kolejnej zakładce należy wprowadzić: Nazwę Odbiorcy w oknie (1), Adres w oknach (2) i (3) oraz Kod Pocztowy w oknie (4).

Po wpisaniu Kodu Pocztowego (4) należy kilkakrotnie wcisnąć przycisk ENTER.

W zakładce Wprowadzenie Zamówienia, należy sprawdzić czy w oknie Odnośnik Klienta (1) system podpowiedział osobę odpowiedzialną za kontakt z firmą – w przedstawionym przykładzie jest to Pan Tomasz Kaszewski. Za pomocą przycisku ENTER należy przejść do okna Nasz Odnośnik (2) i sprawdzić, czy system podpowiedział odpowiedniego sprzedawcę, który nadzoruje wprowadzane zamówienie – w przedstawionym przykładzie jest to Pani Anna Dulska. Za pomocą przycisku ENTER należy przejść do okna Planowana Data Dostawy (3).


97 | S t r o n a


W przedstawionym przykładzie firma Omega Elżbieta Banach chce zamówić usługę transportową. Z tego względu w oknie Wprowadzania Linii Zamówienia (1) należy wpisać „?T” i potwierdzić przyciskiem ENTER. Z listy należy wybrać odpowiedni rodzaj transportu zgodnie z założeniami przykładu oraz potwierdzić przyciskiem OK za pomocą myszki komputerowej.

System automatycznie przekieruje Użytkownika do okna Ilość (1), gdzie należy podać ilość kilometrów zamówioną przez Klienta (240km). Potwierdzając tę wartość przyciskiem ENTER, system przeniesie Użytkownika do okna Cena (2). Po zatwierdzeniu przyciskiem ENTER ceny, system wygeneruje linię zamówienia.

Aby dokonać aktualizacji i zapisania oferty należy wpisać „*” w oknie Wprowadzania Nowej Linii Zamówienia (1). Aby zakończyć wpisywanie oferty należy wszystkie okna zamknąć za pomocą przycisku ESC.

2. Wydruk oferty



98 | S t r o n a

W oknie Nr Zamówienia (1) należy wybrać ofertę wygenerowaną dla odpowiedniego klienta. Rozwinięcie listy dostępnych ofert następuje po wciśnięciu przycisku F4. W przedstawionym przykładzie należy wybrać ofertę przygotowaną dla klienta – Omega Elżbieta Banach – wybór należy potwierdzić przyciskiem ENTER. W przypadku okna (2) sytuacja wygląda identycznie: należy rozwinąć listę ofert (F4) i wybrać ofertę przygotowaną dla odpowiedniego klienta (ENTER). Po wprowadzeniu danych należy wcisnąć przycisk PAGE DOWN, co spowoduje przygotowanie wydruku oferty.

Wydruk oferty należy zatwierdzić przyciskiem OK za pomocą myszki komputerowej.





99 | S t r o n a

W oknie Numer Zamówienia (1) należy rozwinąć listę za pomocą przycisku F4, a następnie wybrać odpowiednie zamówienie i potwierdzić wybór przyciskiem ENTER. W oknie Typ (2) należy wpisać „3”, gdyż w systemie pod tą wartością zdefiniowane zostały zamówienia usług transportowych. Po kilkukrotnym zatwierdzeniu przyciskiem ENTER, system wygeneruje zakładkę dialogową (3). Ze względu na to, że ponowne przeliczenie harmonogramu ZCR i sprawdzenie ATP dla linii zamówienia nie jest konieczne – w przedstawionym przykładzie należy wcisnąć przycisk NIE, za pomocą myszki komputerowej. Wybranie tej funkcji spowoduje, że system wygeneruje kolejną zakładkę:

Aby dokonać konwersji oferty na zamówienie sprzedaży należy wybrać 4 pozycję Konwersja Oferty oraz zaakceptować wybór przyciskiem OK., co spowoduje pojawienie się następującej zakładki dialogowej.


Aby zakończyć konwersje oferty na zamówienie sprzedaży należy wszystkie okna zamknąć za pomocą przycisku ESC.



100 | S t r o n a


W oknie Nr Zamówienia (1) należy wybrać zamówienie wygenerowane dla odpowiedniego klienta. Rozwinięcie listy dostępnych zamówień następuje po wciśnięciu przycisku F4. W przedstawionym przykładzie należy wybrać zamówienie przygotowana dla klienta – Omega Elżbieta Banach – wybór należy potwierdzić przyciskiem ENTER. W przypadku okna (2) sytuacja wygląda identycznie: należy rozwinąć listę ofert (F4) i wybrać ofertę przygotowaną dla odpowiedniego klienta (ENTER). Po wprowadzeniu numerów ofert należy wcisnąć przycisk PAGE DOWN, co spowoduje przygotowanie wydruku potwierdzenia zamówienia.



101 | S t r o n a

Ćwiczenie 8

Do Marii Sikorskiej zostało przesłane przez klienta Liver Sp. z o. o., zamówienie przewiezienia 32 000 dm3 kwasu siarkowego z siedziby firmy w miejscowości Czechowice-Dziedzice do siedziby klienta w Łodzi.

Dane do ćwiczenia:

• termin realizacji zlecenia - data bieżąca,


• osoba do kontaktów ze strony klienta (odnośnik klienta) - Anna Chojarska,

• adres dostawy - Montokwas S.A., ul. Krańcowa 18, 90-119 Łodź,

• dla uproszczenia należy przyjąć, że 1000dm3 waży 1 tonę,

• cena jednostkowa usługi sugerowana przez system odnosi się do tonokilometra,

• brakujące dane należy przyjąć zgodnie z sugestią systemu.

Polecenie:

Wcielając się w rolę Marii Sikorskiej należy zarejestrować w systemie iScala zamówienie klienta (zamówienie sprzedaży) na wykonanie usługi transportowej według powyższych założeń. W tym celu należy w systemie iScala dobrać odpowiednią usługę transportową, uwzględniając zarówno rodzaj transportowanej substancji niebezpiecznej oraz jej ilość. Obliczyć należy ilość tonokilometrów dla przyjętej usługi i wprowadzić ją jako ilość zamówioną. Po wprowadzeniu zlecenia do systemu, należy przesłać do klienta potwierdzenie przyjęcia usługi do realizacji (wyświetlić potwierdzenie zamówienia sprzedaży na ekranie). Ostatnim etapem ćwiczenia jest wystawienie faktury.

102 | S t r o n a



1. Wprowadzenie zamówienia sprzedaży

Ścieżka: Zamówienia Sprzedaży – Wprowadzanie Zamówienia/Zapytania – Wprowadzanie/Korekta Zamówień

Po rozwinięciu drzewa funkcji, należy wybrać odpowiednią ścieżkę za pomocą

przycisku ENTER.


W polu Typ (1) należy wpisać wartość „1”, która oznacza, że wprowadzone zostanie zamówienie sprzedaży. Aby przejść do okna Sprzedawca (2) należy dwukrotnie zatwierdzić przyciskiem ENTER pola Statusu i Daty zamówienia.

W oknie Sprzedawca (2) należy rozwinąć listę sprzedawców za pomocą przycisku F4 oraz wybrać sprzedawcę – Marię Sikorską, zatwierdzając wybór przyciskiem ENTER.

W oknie Klient Zamawiający (3) za pomocą przycisku F4 należy rozwinąć listę klientów i wybrać klienta – Liver Sp. z o. o., zatwierdzając wybór przyciskiem ENTER. Do okna Odbiorca Dostawy (4), należy przejść za pomocą przycisku ENTER.

103 | S t r o n a

W oknie Odbiorca Dostawy (4) należy wprowadzić adres dostawy. W przypadku wprowadzania jednorazowego adresu dostawy należy w oknie Odbiorca Dostawy (4) wpisać „AD” i zatwierdzić przyciskiem ENTER. W kolejnej zakładce należy wprowadzić: Nazwę Odbiorcy w oknie (1), Adres w oknach (2) i (3) oraz Kod Pocztowy w oknie (4).

Po wpisaniu Kodu Pocztowego (4) należy kilkakrotnie wcisnąć przycisk ENTER.

W zakładce Wprowadzenie Zamówienia, należy sprawdzić czy w oknie Odnośnik Klienta (1) system podpowiedział osobę odpowiedzialną za kontakt z firmą – w przedstawionym przykładzie jest to Pani Anna Chojarska. Za pomocą przycisku ENTER należy przejść do okna Nasz Odnośnik (2) i sprawdzić, czy system podpowiedział odpowiedniego sprzedawcę, który nadzoruje wprowadzane zamówienie – w przedstawionym przykładzie jest to Pani Maria Sikorska. Za pomocą przycisku ENTER należy przejść do okna Planowana Data Dostawy (3).

W oknie Planowana Data Dostawy (3) należy wprowadzić datę uwzględniającą termin realizacji zlecenia – w przedstawionym przykładzie termin realizacji jest równy bieżącej dacie, tak więc należy pozostawić domyślny termin, potwierdzając go przyciskiem ENTER.

104 | S t r o n a


W przedstawionym przykładzie firma Liver Sp. z o.o. chce zamówić usługę transportową. Z tego względu w oknie Wprowadzania Linii Zamówienia (1) należy wpisać „?T” i potwierdzić przyciskiem ENTER. Z listy należy wybrać odpowiedni rodzaj transportu zgodnie z założeniami przykładu oraz potwierdzić przyciskiem OK za pomocą myszki komputerowej. System automatycznie przekieruje Użytkownika do okna Ilość (2), gdzie należy podać ilość tonokilometrów zamówioną przez Klienta (32T x 250km). Potwierdzając tę wartość przyciskiem ENTER, system przeniesie Użytkownika do okna Cena (3), gdzie należy sprawdzić zgodność sugerowanej ceny, z ceną zawartą w przykładzie. Po zatwierdzeniu przyciskiem ENTER ceny, system wygeneruje linię zamówienia. Aby dokonać aktualizacji i zapisania oferty należy wpisać „*” w oknie Wprowadzania Nowej Linii Zamówienia (1). Aby zakończyć wpisywanie oferty należy wszystkie okna zamknąć za pomocą przycisku ESC.




105 | S t r o n a

W oknie Nr Zamówienia (1) należy wybrać zamówienie wygenerowane dla odpowiedniego klienta. Rozwinięcie listy dostępnych zamówień następuje po wciśnięciu przycisku F4. W przedstawionym przykładzie należy wybrać zamówienie przygotowana dla klienta – Liver Sp. z o.o. – wybór należy potwierdzić przyciskiem ENTER. W przypadku okna (2) sytuacja wygląda identycznie: należy rozwinąć listę ofert (F4) i wybrać ofertę przygotowaną dla odpowiedniego klienta (ENTER). Po wprowadzeniu danych należy wcisnąć przycisk PAGE DOWN, co spowoduje przygotowanie wydruku potwierdzenia zamówienia. Wydruk potwierdzenia zamówienia należy zatwierdzić przyciskiem OK za pomocą myszki komputerowej.


3. Realizacja Usług

Ścieżka: Zamówienia Sprzedaży – Dostawy/Fakturowanie – Wprowadzenie Realizacji Usług/Wprowadzenie WZ


106 | S t r o n a

W oknie Nr Zamówienia (1) należy wybrać zamówienie wygenerowane dla odpowiedniego klienta. Rozwinięcie listy dostępnych ofert następuje po wciśnięciu przycisku F4. W przedstawionym przykładzie należy wybrać zamówienie przygotowane dla klienta – Liver Sp. z o. o. – wybór należy potwierdzić przyciskiem ENTER. W oknie Data Dostawy (2) należy zostawić termin domyślny, potwierdzając przyciskiem ENTER. Ta operacja spowoduje, że system wygeneruje zakładkę dotyczącą realizacji zlecenia.

W oknie (1) należy określić, czy następuje realizacja całego zlecenia klienta. W przedstawionym przykładzie należy wpisać „S” i zatwierdzić przyciskiem ENTER.

Aby przejść do następnego etapu należy zamknąć wszystkie zakładki systemowe za pomocą przycisku ESC.

4. Wystawienie Faktury

Ścieżka: Zamówienia Sprzedaży – Dostawy/Fakturowanie – Wydruk Fakt./Fakt. Koryg.


107 | S t r o n a

W oknie Nr Zamówienia (1) należy wybrać zamówienie wygenerowane dla odpowiedniego klienta. Rozwinięcie listy dostępnych zamówień następuje po wciśnięciu przycisku F4. W przedstawionym przykładzie należy wybrać zamówienie przygotowane dla klienta – Liver Sp. z o. o. – wybór należy potwierdzić przyciskiem ENTER. W przypadku okna (2) sytuacja wygląda identycznie: należy rozwinąć listę ofert (F4) i wybrać ofertę przygotowaną dla odpowiedniego klienta (ENTER). Po wprowadzeniu danych należy zatwierdzić pozostałe okna. W oknie Potwierdź (3) należy wpisać „tak” i zatwierdzić przyciskiem ENTER, co spowoduje przygotowanie wydruku faktury.

Wydruk faktury należy zatwierdzić przyciskiem OK za pomocą myszki komputerowej.

Aby zakończyć proces wydruku należy zamknąć wszystkie zakładki systemowe za pomocą przycisku ESC.

108 | S t r o n a

Ćwiczenie 9

Do firmy wpłynęło zamówienie od klienta Draker A.S. na przewiezienie zabytkowej lokomotywy z czeskiej Pragi do Wrocławia. Długość lokomotywy wynosi 11 m, a waga 32t. Obsługą zamówienia zajął się Adam Nowak.


• termin realizacji zlecenia - 7 dni od daty bieżącej,


• osoba do kontaktów ze strony klienta (odnośnik klienta): Marek Hric,

• adres dostawy: Wrozamot S.A., ul. Kolejowa 1, 50-075 Wrocław,

• jednostką zamówieniową będą kilometry (stawka za kilometr transportu),

• cena jednostkowa za kilometr transportu 1,2 EUR.

Polecenie:

Wcielając się w rolę Adama Nowaka należy zarejestrować w systemie iScala zamówienie klienta (zamówienie sprzedaży) na wykonanie usługi transportowej według powyższych założeń. W tym celu należy w systemie iScala dobrać odpowiednią usługę transportową, uwzględniając rodzaj transportowanej załadunku oraz jego wymiary. Po wprowadzeniu zlecenia do systemu, należy przesłać do klienta potwierdzenie przyjęcia usługi do realizacji (wyświetlić potwierdzenie zamówienia sprzedaży na ekranie). Następnie, po wykonaniu usługi (należy zmienić datę systemową na 7 dni wprzód od daty bieżącej), należy wystawić i zamknąć fakturę. Płatność za fakturę należy zarejestrować w dacie terminu płatności, co wymagać będzie po raz kolejny zmiany daty systemowej.

109 | S t r o n a




Ścieżka: Zamówienia Sprzedaży – Wprowadzanie Zamówienia/Zapytania – Wprowadzanie/Korekta Zamówienia


przycisku ENTER.



W oknie Sprzedawca (2) należy rozwinąć listę sprzedawców za pomocą przycisku F4 oraz wybrać sprzedawcę – Adama Nowaka, zatwierdzając wybór przyciskiem ENTER.

W oknie Klient Zamawiający (3) za pomocą przycisku F4 należy rozwinąć listę klientów i wybrać klienta – Draker A. S., zatwierdzając wybór przyciskiem ENTER. Do okna Odbiorca Dostawy (4), należy przejść za pomocą przycisku ENTER.

W oknie Odbiorca Dostawy (4) należy wprowadzić adres dostawy. W przypadku wprowadzania jednorazowego adresu dostawy należy w oknie

110 | S t r o n a

Odbiorca Dostawy (4) wpisać „AD” i zatwierdzić przyciskiem ENTER. W kolejnej zakładce należy wprowadzić: Nazwę Odbiorcy w oknie (1), Adres w oknach (2) i (3), Kod Pocztowy w oknie (4) oraz Kod Kraju (5). Musimy również pamiętać o usunięciu nr telefonu oraz faxu.

Po wprowadzeniu zmian należy kilkakrotnie wcisnąć przycisk ENTER.

W zakładce Wprowadzenie Zamówienia, należy sprawdzić czy w oknie Odnośnik Klienta (1) system podpowiedział osobę odpowiedzialną za kontakt z firmą – w przedstawionym przykładzie jest to Pan Marek Hric. Za pomocą przycisku ENTER należy przejść do okna Nasz Odnośnik (2) i sprawdzić, czy system podpowiedział odpowiedniego sprzedawcę, który nadzoruje wprowadzane zamówienie – w przedstawionym przykładzie jest to Pan Adam Nowak. Za pomocą przycisku ENTER należy przejść do okna Planowana Data Dostawy (3).


111 | S t r o n a


W przedstawionym przykładzie firma Draker A. S. chce zamówić usługę transportową. Z tego względu w oknie Wprowadzania Linii Zamówienia (1) należy wpisać „?T” i potwierdzić przyciskiem ENTER. Z listy należy wybrać odpowiedni rodzaj transportu zgodnie z założeniami przykładu oraz potwierdzić przyciskiem OK za pomocą myszki komputerowej. System automatycznie przekieruje Użytkownika do okna Ilość (2), gdzie należy podać ilość kilometrów zamówioną przez Klienta (330km). Potwierdzając tę wartość przyciskiem ENTER, system przeniesie Użytkownika do okna Cena (3), gdzie należy sprawdzić zgodność sugerowanej ceny, z ceną zawartą w przykładzie. Po zatwierdzeniu przyciskiem ENTER ceny, system wygeneruje linię zamówienia, co przedstawia poniższy rysunek.

Ekran przedstawiający zatwierdzenie linii zamówienia został przedstawiony na powyższym rysunku. Aby dokonać aktualizacji i zapisania oferty należy wpisać „*” w oknie Wprowadzania Nowej Linii Zamówienia (1). Aby zakończyć wpisywanie zamówienia należy wszystkie okna zamknąć za pomocą przycisku ESC.




112 | S t r o n a

W oknie Nr Zamówienia (1) należy wybrać zamówienie wygenerowane dla odpowiedniego klienta. Rozwinięcie listy dostępnych zamówień następuje po wciśnięciu przycisku F4. W przedstawionym przykładzie należy wybrać zamówienie przygotowana dla klienta – Draker A. S. – wybór należy potwierdzić przyciskiem ENTER. W przypadku okna (2) sytuacja wygląda identycznie: należy rozwinąć listę ofert (F4) i wybrać ofertę przygotowaną dla odpowiedniego klienta (ENTER). Po wprowadzeniu numerów ofert należy wcisnąć przycisk PAGE DOWN, co spowoduje przygotowanie wydruku potwierdzenia zamówienia.



3. Zmiana daty systemowej

Zmiana daty systemowej polega na dwukrotnym kliknięciu myszką komputerową na symbol daty (1). W zakładce systemowej należy przesunąć datę o 7 dni i zatwierdzić zmianę przyciskiem ENTER.

113 | S t r o n a

Zmianę daty systemowej dokonuje się dlatego, żeby wykonać symulację w systemie iScala wprowadzenia Przyjęcia Zewnętrznego. Zgodnie z treścią zadania – dostawca zadeklarował, że w ciągu 7 dni zrealizuje dostawę.

4. Realizacja Usług



W oknie Nr Zamówienia (1) należy wybrać zamówienie wygenerowane dla odpowiedniego klienta. Rozwinięcie listy dostępnych ofert następuje po wciśnięciu przycisku F4. W przedstawionym przykładzie należy wybrać zamówienie przygotowane dla klienta – Draker A. S. – wybór należy potwierdzić przyciskiem ENTER. W oknie Data Dostawy (2) należy zostawić termin domyślny, potwierdzając przyciskiem ENTER. Ta operacja spowoduje, że system wygeneruje zakładkę dotyczącą realizacji zlecenia.

114 | S t r o n a






W oknie Nr Zamówienia (1) należy wybrać zamówienie wygenerowane dla odpowiedniego klienta. Rozwinięcie listy dostępnych zamówień następuje po wciśnięciu przycisku F4. W przedstawionym przykładzie należy wybrać zamówienie przygotowane dla klienta – Draker A. S. – wybór należy potwierdzić przyciskiem ENTER. W przypadku okna (2) sytuacja wygląda identycznie: należy rozwinąć listę ofert (F4) i wybrać ofertę przygotowaną dla odpowiedniego klienta (ENTER). Po wprowadzeniu numerów zamówień należy zatwierdzić pozostałe okna. W oknie Potwierdź (3) należy wpisać „tak” i zatwierdzić przyciskiem ENTER, co spowoduje przygotowanie wydruku faktury.

115 | S t r o n a

Wydruk faktury należy zatwierdzić przyciskiem OK za pomocą myszki komputerowej.

UWAGA!

W celu realizacji dalszych etapów ćwiczenia, należy zapamiętać termin płatności. Będzie on potrzebny przy zmianie dacie systemowej, aby rozliczyć fakturę.

9. Zamknięcie Faktury

Ścieżka: Zamówienia Sprzedaży – Dostawy/Fakturowanie – Zamknięcie K Fakt./Fakt.


W oknie Nr Zamówienia (1) należy wybrać zamówienie wygenerowane dla odpowiedniego klienta. Rozwinięcie listy dostępnych zamówień następuje po wciśnięciu przycisku F4. W przedstawionym przykładzie należy wybrać zamówienie przygotowane dla klienta – Draker A. S. – wybór należy potwierdzić przyciskiem ENTER. W przypadku okna (2) sytuacja wygląda identycznie: należy rozwinąć listę ofert (F4) i wybrać ofertę przygotowaną dla odpowiedniego klienta (ENTER). Po wprowadzeniu numerów zamówień należy zatwierdzić pozostałe

116 | S t r o n a

okna. W oknie Zamknąć (3) należy wpisać „t” i zatwierdzić przyciskiem ENTER, co spowoduje zamknięcie faktury.


Zmiana daty systemowej polega na dwukrotnym kliknięciu myszką komputerową na symbol daty (1). W zakładce systemowej należy przesunąć datę na termin płatności za fakturę oraz zatwierdzić zmianę przyciskiem ENTER.

11. Rozliczenie Faktury

Ścieżka: Księga Sprzedaży – Płatności/Dziennik/Przepływy – Wprowadzenie Płatności – Płatności Faktur


117 | S t r o n a

W oknie dialogowym (1) należy wcisnąć przycisk F4 i wybrać Kod Rejestru – Sprzedaż. Wybór zatwierdzić przyciskiem OK (2) za pomocą myszki komputerowej.

Okno Nr Transakcji zostanie wygenerowane automatycznie, po wciśnięciu przycisku ENTER. W oknie Data Zapisu (1) należy wcisnąć przycisk F6, który oznacza wprowadzenie daty bieżącej.

W przedstawionym oknie dialogowym należy pozostawić puste pole, zatwierdzając je przyciskiem ENTER.

Przedstawione okno służy do przywiązywania do numerów dokumentów księgowych poszczególnych klientów i kont księgowych. Przejście między kontrahentami a kontami księgowymi możliwe jest poprzez wpisanie w pierwsze pole wiersza „*”, potwierdzając przyciskiem ENTER.

Kolor wiersza informuje użytkownika o rodzaju wprowadzanych danych: biały wiersz – to konta księgowania, popielaty wiersz – to kontrahenci i dokumenty z nimi związane.

Pierwszym etapem jest wprowadzenie kontrahenta (kolor popielaty). W oknie Kod klienta należy wcisnąć F4 i wybrać odpowiedniego kontrahenta i potwierdzić

118 | S t r o n a

wybór przyciskiem ENTER. W oknie Nr Faktury należy wcisnąć F4, co spowoduje wyświetlenie poniższego okna dialogowego.

Przedstawione okno dialogowe należy zatwierdzić przyciskiem OK.

Zatwierdzamy kolejne okna przyciskiem ENTER, aż pojawi się drugi wiersz (1). Ze względu na to, że należy wprowadzić konto płatności, przypisujemy do kontrahenta właściwe konto księgowe. W tym celu należy wpisać w pierwszym oknie drugiego wiersza „*” zatwierdzając przyciskiem ENTER.

W przedstawionym ekranie należy wprowadzić konto rachunku bankowego (1) 13011, potwierdzić przyciskiem ENTER podaną kwotę (2). W oknie (3) po wciśnięciu przycisku ENTER nastąpi zarejestrowanie płatności.

Aby przejść do kolejnego etapu należy pozamykać wszystkie okna przyciskiem ESC.

119 | S t r o n a

V. Przygotowanie harmonogramu czynności procesu

logistycznego 7. Harmonogram prac

Harmonogram prac jest uzupełnieniem planu operacyjnego przedsiębiorstwa wykonywanym w systemie ciągłym. Wyznacza on czas rozpoczęcia, trwania i zakończenia każdej czynności, oraz ustala odpowiednią kolejność operacji, która wyklucza konflikty zasobów (np. materiałów, maszyn, ludzi, kapitału) potrzebnych do realizacji zadania. Dzięki opracowaniu harmonogramu można bardzo szybko i o wiele wydajniej planować zaopatrzenie, produkcję i dystrybucję w każdym przedsiębiorstwie.

Harmonogramowanie, występuje zwykle jako określony moduł działania w systemach informatycznych ERP. Dla kierownictwa przedsiębiorstwa harmonogramowane stanowi bardzo istotne narzędzie, wspomagające kontrolę procesu dzięki uwidocznieniu między innymi obciążenia zasobów w danym momencie i w przyszłości, wczesnemu ostrzeganiu o przewidywanych opóźnieniach w realizacji zleceń czy „wąskich gardłach” systemu.

Projektowanie przebiegu produkcji lub budowa łańcucha czynności procesu logistycznego w czasie i wyrażanie ich za pomocą harmonogramów jest zagadnieniem bardzo trudnym, ponieważ liczny zbiór działań musi być wzajemnie zsynchronizowany i uwzględniać odpowiednie wykorzystanie czasu pracy ludzi, maszyn i urządzeń oraz nakładów finansowych.

Harmonogram czynności procesu logistycznego może zawierać:

1. kolejność wykonywania czynności,

120 | S t r o n a

2. przewidywany (bądź oczekiwany) czas trwania czynności, 3. wymagane (lub wyliczone) terminy (data, godzina) początku i końca

realizowanych czynności.

Harmonogram umożliwia graficzne przedstawienie i kontrolowanie realizacji poszczególnych czynności oraz zależności między nimi, ułatwia też nadzorowanie i wczesne wykrywanie zagrożeń podczas ich realizacji. Pozwala on w przejrzysty sposób zobrazować tok kolejnych lub zachodzących na siebie czynności określonych w jednostkach czasu oraz kolejność ich realizacji.

Przepływ zasobów obejmuje 3 podstawowe fazy: zaopatrzenie, produkcję i dystrybucję.

W fazie zaopatrzenia pod uwagę należy wziąć:

1. rodzaj transportu i zastosowane środki transportu, 2. możliwości załadunku i rozładunku środków transportu oraz czas

przewozu materiałów niezbędnych do produkcji lub gotowych produktów do odbiorców finalnych,

3. porę dostawy (dzień/noc), 4. rodzaj, ilość i wydajność zastosowanych urządzeń do mechanizacji prac

ładunkowych, 5. sposób opakowania i zabezpieczenia ładunku, 6. możliwość konsolidacji ładunków i wykorzystanie ładowności pojazdu, 7. możliwość wykorzystania dobowego czasu pracy kierowcy i środka

transportu, 8. termin realizacji zamówienia.

Harmonogramowanie w fazie produkcji obejmuje planowanie:

1. stanów magazynowych i możliwości ich zaopatrywania, 2. wielkości produkcji i sprzedaży, 3. wykonania wyrobów i poszczególnych elementów produktów, 4. procesu produkcji, 5. obciążeń komórek produkcyjnych, 6. czasów przerw na remonty i konserwację maszyn i urządzeń,

121 | S t r o n a

7. zaopatrzenia i zużycia materiałów i narzędzi, 8. kosztów produkcji, 9. kontroli i monitorowania produkcji,

W fazie dystrybucji przy tworzeniu harmonogramy należy wziąć pod uwagę:

1. możliwości produkcyjne przedsiębiorstwa – porównanie zamówień składanych przez odbiorców z wydajnością systemu produkcyjnego,

2. czas wykonania zleceń za szczególnym zwróceniem uwagi na terminową ich realizację,

3. dostosowanie tempa pokrycia zapotrzebowania zgłaszanego przez klientów z rzeczywistym ich zaopatrzeniem – ilość asortymentu i częstotliwość dostaw,

4. terminowość dostaw, 5. ilość, lokalizację i wielkość magazynów.

Przygotowanie harmonogramu to określenie daty zakończenia procesu, w tym terminów rozpoczęcia i zakończenia poszczególnych operacji technologicznych oraz określenie kolejności wykonywania czynności na poszczególnych maszynach/stanowiskach roboczych. W celu automatyzacji czynności harmonogramowania stosowane są odpowiednie systemy klasy ERP w których określa się zasoby lub parametry dotyczące kolejności i trwania poszczególnych operacji. W procesie harmonogramowania ważne jest oszacowanie zapotrzebowania na zasoby wraz z ich jednoznacznym przydziałem do poszczególnych zadań. W pierwszej kolejności rozpatrywany proces należy rozłożyć na jak najmniejsze czynniki, a w nich określić możliwie najwięcej parametrów podstawowych.

Proces określania parametrów powinien obejmować:

1. opis operacji i kolejności ich wykonywania, 2. określenie produktów i surowców potrzebnych do wykonania każdego

etapu produkcji z dokładnymi parametrami jak np. wymiary 3. opis stanowisk roboczych na których wykonywane będą poszczególne

zadania, 4. czasy wykonania poszczególnych operacji.

122 | S t r o n a

Kompleksowy harmonogram powinien obejmować również koszty systemu logistycznego na które składają się między innymi koszty transportowania, składowania, sterowania zapasami i konieczności ich minimalizowania.

Przy złożonych projektach utworzenie harmonogramu jest dość trudne ze względu na możliwość ustalenia wielu wariantów następstwa planowanych czynności. W związku z tym istnieje problem optymalizacji harmonogramu.

Prawidłowe i dokładne opracowanie każdego harmonogramu zależne jest od ilości danych dostarczonych do systemu lub branych pod uwagę przy tworzeniu planu łańcucha logistycznego dlatego też może różnie się kształtować, a jego budowa uzależniona jest między innymi od okresu planowania, wielkości produkcji, zasobów przedsiębiorstwa, możliwości dostaw i dystrybucji gotowych produktów, wielkości i wyposażenia magazynów.

Ćwiczenie 10

Przedsiębiorstwo „AZ” planuje uruchomić nową linię produkcyjną i rozpocząć produkcję „jednodniowych” soków pomarańczowych skierowanych do odbiorców na rynku lokalnym. Dzienne zapotrzebowanie na pomarańcze (od niedzieli do piątku) do produkcji soku wynosi 20 ton. Czas dostawy surowców, produkcji i dystrybucji tego typu artykułów powinien być skrócony do minimum. Soki pakowane są w opakowania jednostkowe – butelki o pojemności 0.35l. Kierownik działu logistyki musi opracować harmonogram czynności procesu logistycznego z uwzględnieniem dostaw pomarańczy do zakładu oraz czasu przewidzianego na produkcję soku i jego dystrybucję do odbiorców. Harmonogram opracowany ma być od momentu wysłania załadowanych pomarańczami środków transportu drogowego, aż do dostawy soków do pierwszego z odbiorców z uwzględnieniem czasu trwania poszczególnych czynności.

Polecenie:

Przyjmując rolę kierownika działu logistyki opracuj harmonogram czynności procesu logistycznego z uwzględnieniem czasu trwania poszczególnych czynności dla jednego środka transportu.

W rozwiązaniu zadania należy zwrócić uwagę na:

123 | S t r o n a

Lp. Zakres wykonywanych czynności czasy/terminy/ odległości

1. dostawa pomarańczy od niedzieli do piątku w

godzinach 20.00 - 21.00

2. rozładunek pomarańczy u producenta soku 30 minut

3. kontrola ilościowa i jakościowa dostarczanego towaru 10 minut

4. rozpoczęcie produkcji soku od niedzieli do piątku -

godzina 22.00

5. produkcja soku z 20 ton pomarańczy i napełnianie butelek 0.35 l

6 godzin

6. pakowanie butelek 0.35 l po 6 sztuk w opakowania zbiorcze (karton i folia termokurczliwa)

1 godzina

7. przygotowanie do wysyłki zgodnie z zamówieniami klientów

30 minut

8. załadunek na trzy środki transportu drogowego w celu dostawy towaru do odbiorców

30 minut

9. odległość dostawcy pomarańczy od przedsiębiorstwa „AZ” 100 km

10. średnia prędkość przewozu do i z zakładu produkcyjnego 40 km/h

11. dostawy pomarańczy do przedsiębiorstwa realizowane są środkami transportu drogowego

ładowność do 12 ton

12. odległość od zakładu produkcyjnego do najbliższego odbiorcy soku

10 km

13. odbiór soków przez pierwszego odbiorcę od 6.00 od poniedziałku do

soboty

Na rampie rozładunkowo – załadunkowej jednocześnie mogą być obsługiwane trzy samochody.

Przewozy do odbiorców soku realizowane są trzema środkami transportu, którymi dysponuje zakład produkcyjny „AZ”.

Ćwiczenie 11

124 | S t r o n a

Zaopatrzeniowiec Alojzy Kawecki w wyniku analizy stanów magazynowych oraz prognozowanego popytu podjął decyzję o złożeniu zamówienia zakupu w firmie HUUP Polska S.A. na:

• 500 jednolitrowych soków jabłkowych,

• 300 jednolitrowych soków pomarańczowych.

Zamówienia podobne do powyższego, będą składane do firmy HUUP Polska S.A. regularnie, w związku z czym Alojzy Kawecki postanowił zbudować w systemie harmonogram czynności procesu logistycznego, aby mieć wiedzę, kiedy dokładnie powinien wyjeżdżać samochód do dostawcy, aby był u niego 1 dzień przed wskazanym w zamówieniu zakupu terminem dostawy, czyli datą zapotrzebowania.

Polecenie:

Przyjmując rolę Alojzego Kaweckiego należy:

1. Zbudować w systemie harmonogram czynności procesu logistycznego dla zakupu towarów w firmie HUUP Polska S.A. W harmonogramie należy zdefiniować etapy i ich parametry według danych zawartych w tabeli a. Poniższe parametry odnoszą się do transakcji o kodzie TBZAK, którą należy wybrać przy budowaniu harmonogramu czynności procesu logistycznego.

Tabela a. Operacje do zbudowania harmonogramu czynności procesu logistycznego

Poz. Nazwa elementu czasu realizacji Typ zadania Sposób dostawy

10 Dojazd do m. załadunku Zadanie zwykłe Odbiór własny

20 Załadunek Zadanie zwykłe Odbiór własny

30 Transport do magazynu Zadanie zwykłe Odbiór własny

40 Rozładunek Zadanie zwykłe Nie dotyczy

Następnie dla każdego z powyższych elementów należy zdefiniować czas trwania i pozostałe parametry:

• typ klucza – określa typ jednostki analizowanej podczas ustalania czasu realizacji danej czynności,

125 | S t r o n a

• kod klucza – określa wartość analizowanej jednostki.

Dane zawarte zostały w tabeli b.

Tabela b. Dane do zdefiniowania czasu trwania wykonywanych operacji

Poz. Nazwa elementu czasu realizacji Typ klucza Kod klucza Czas trwania

10 Dojazd do m. załadunku SUP 300001 3 godz.

20 Załadunek SUP 300001 1 godz.

30 Transport do magazynu SUP 300001 3 godz.

40 Rozładunek STD 1 godz.

W podanym przykładzie, pozycję 10 należy interpretować w następujący sposób: dojazd do miejsca załadunku u dostawcy o kodzie 300001 (w systemie można sprawdzić, że jest to firma HUUP Polska S.A.) trwa 3 godziny.

2. Wprowadzić zamówienie zakupu odpowiednie do podanych w treści ćwiczenia danych. Termin realizacji dostawy to 7 dni od daty bieżącej. Pozostałe dane przyjąć zgodnie z propozycjami systemu.

3. Po wprowadzeniu pozycji w zamówieniu zakupu sprawdzić kiedy powinniśmy rozpocząć działania związane z dostawą zamówionych towarów, aby były one do dyspozycji firmy w terminie podanym w zamówieniu zakupu.

126 | S t r o n a



1. Definiowanie harmonogramu czynności procesu logistycznego

Ścieżka: Kontrola zapasów – Harmonogram czynności pr. logist. – Wprowadzanie/Korekta elementu pr. logist.


W wyświetlonym oknie, należy w polu Kod transakcji biznesowej wcisnąć przycisk F4 oraz wybrać „Zakup”, potwierdzając przyciskiem ENTER.

127 | S t r o n a

W poniższej zakładce w kolumnie Moduł (1) wybrać z listy PC – Kontrola zakupów, następnie potwierdzić przyciskiem ENTER. W kolejnym polu (2) należy wpisać nazwę operacji zgodnie z tabelą 1, a następnie w oknie Typ Zadania (3) należy wybrać z listy (F4) odpowiedni typ zadania (zgodnie z tab. 1) oraz sposób dostawy. Następnie potwierdzić przyciskiem Aktualizacja (4).

Uwaga!

Pozostałe operacje należy wprowadzić identycznie do kroków przedstawionych powyżej. Aby dodać kolejną operację należy za pomocą myszki komputerowej kliknąć na okno (1), przedstawione na powyższym rysunku. Poniższy ekran przedstawia efekt końcowy wprowadzonych operacji.

Aby przejść do kolejnego etapu instrukcji należy pozamykać wszystkie okna za pomocą przycisku WYJDŹ.

1 2 3 4

128 | S t r o n a

Ścieżka: Kontrola zapasów – Harmonogram czynności pr. logist. – Wprowadzanie/Korekta reguły czasu realizacji

Należy potwierdzić wskazaną ścieżkę poprzez przycisk ENTER. W polu Kod transakcji biznesowej należy nacisnąć przycisk F4, w celu wyświetlenia zawartości okna. W oknie „Wybierz TTB” należy wskazać i potwierdzić drugi wiersz – Zakup i potwierdzić przyciskiem ENTER.

A w polu ECR # po wduszeniu F4 należy wybrać pierwszą operację, która zostanie zdefiniowana jako pierwszy etap harmonogramu.

Następnie należy uzupełnić pola zgodnie z danymi zawartymi w tabeli 2.

129 | S t r o n a

Po potwierdzeniu wyboru operacji w oknie ECR#, należy wprowadzić dane z tabeli 2 zamieszczonej w ćwiczeniu. Poziom definicji (1) należy ustawić jako Standard, a w kolumnie Typ klucza (2) wybrać SUP, rozwijając listę za pomocą przycisku F4 . W kolejnym oknie (3) należy wyświetlić listę dostawców za pomocą przycisku F4, z których należy wybrać Huup Polska S.A. potwierdzając przyciskiem ENTER. Po wprowadzeniu danych należy dokonać zapisu linii za pomocą przycisku Aktualizacja (4). Następnie w polu z numerem wiersza (5) należy wpisać numer 10 (numer przed chwilą wprowadzonej linii). Po wciśnięciu przycisku ENTER system podświetli po lewej stronie ekranu przycisk Czasy trwania (6). Należy go nadusić.

W otwartej zakładce należy wprowadzić wartości czasów zgodnie z tabelą 2 niniejszego ćwiczenia.

Przechodząc między polami poprzez wciskanie przycisku ENTER należy wprowadzić wartość i jednostkę czasu. W tym celu należy wcisnąć przycisk F4. Po wprowadzeniu czasu trwania, należy wcisnąć przycisk Aktualizacja oraz WYJDŹ.

Uwaga!

Przedstawione powyżej czynności należy powtórzyć dla pozostałych operacji. W tym celu należy przejść do okna ECR# za pomocą myszki komputerowej, gdzie należy wybrać z listy (F4) kolejną operację.

1 2 3

4

5

6

130 | S t r o n a

Po wprowadzeniu ostatniej czynności należy pozamykać wszystkie okna przyciskiem ESC.

2. Wprowadzenie zamówienia zakupu

Ścieżka: Zamówienia zakupu – Wprowadzenie zamów./Zapytania – Wprowadzenie/korekta zamówień zakupu


W otwartym oknie funkcyjnym wciskając przycisk ENTER należy przejść do okna Zaopatrzeniowiec (1), gdzie poprzez przycisk F4 należy wybrać z listy właściwego zaopatrzeniowca, potwierdzając wybór przyciskiem ENTER. Następnie w oknie (2) należy wybrać dostawcę z listy (F4). Wciskając przycisk ENTER należy przejść do okna Data dostawy (3), gdzie należy wpisać termin realizacji zamówienia, zgodnie z treścią ćwiczenia.

Po wprowadzeniu daty i naduszeniu przycisku ENTER należy wcisnąć przycisk PAGE DOWN. Wyświetli się okno dialogowe MENU, w którym należy wybrać punkt 1 – Wprowadzanie/Korekta Linii Zamów.

1 2

3

131 | S t r o n a

Następnie wprowadzić należy towar o którym mowa w treści ćwiczenia.

Podobnie jak w przypadku wprowadzania linii oferty lub zamówienia sprzedaży, w oknie (1) należy wybrać z listy (F4) towar zgodnie z treścią ćwiczenia. System automatycznie przekieruje Użytkownika do okna Ilość (2), w którym należy wprowadzić wartość ilościową zamówienia i potwierdzić przyciskiem ENTER. W oknie (3) należy potwierdzić przyciskiem ENTER cenę sugerowaną przez system informatyczny.

1 2 3

1

132 | S t r o n a

W oknie Wprowadzenia linii (1) należy wpisać „LT10”, w celu wyświetlenia harmonogramu procesu logistycznego. Ta czynność spowoduje wygenerowanie przez system harmonogramu analizowanego procesu logistycznego.

Po przeanalizowaniu wyników przedstawionych na harmonogramie, należy pozamykać wszystkie zakładki za pomocą przycisku ESC.

133 | S t r o n a

Ćwiczenie 12

Sprzedawca Piotr Lewandowski, otrzymał od klienta firmy Źródło Sp. z o. o. zamówienie oraz informację, że firma chciałaby, aby dostawy do jej magazynu były realizowane zgodnie z godziną podawaną w zamówieniu. W tym celu Piotr Lewandowski postanowił zbudować odpowiedni harmonogram czynności procesu logistycznego oraz wykorzystać go do obsługi otrzymanego i każdego kolejnego zamówienia firmy Źródło Sp. z o. o.

Opis zadania

Przyjmując rolę Piotra Lewandowskiego należy:

1. Zbudować w systemie harmonogram czynności procesu logistycznego dla sprzedaży i dostawy towarów do firmy Źródło Sp. z o. o. W harmonogramie należy zdefiniować etapy i ich parametry według danych zawartych w tabeli a. Poniższe parametry odnoszą się do transakcji o kodzie TBSPR, którą należy wybrać przy budowaniu harmonogramu czynności procesu logistycznego.

Tabela a. Operacje do zbudowania harmonogramu czynności procesu logistycznego

Poz. Nazwa elementu czasu realizacji Typ zadania Sposób dostawy

10 Przygotowanie dokumentacji Zadanie zwykłe

20 Załadunek Zadanie zwykłe

30 Transport do klienta Zadanie zwykłe Transport własny

40 Rozładunek Zadanie zwykłe Transport własny

Następnie dla każdego z powyższych elementów należy zdefiniować czas trwania i pozostałe parametry:

• typ klucza – określa typ jednostki analizowanej podczas ustalania czasu realizacji danej czynności,

• kod klucza – określa wartość analizowanej jednostki.

Dane zawarte zostały w tabeli b.

134 | S t r o n a

Tabela b. Dane do zdefiniowania czasu trwania wykonywanych operacji

Poz. Nazwa elementu czasu realizacji Typ klucza Kod klucza Czas trwania

10 Przygotowanie dokumentacji STD 1 godz.

20 Załadunek STD 1 godz.

30 Transport do klienta CUS 100001 2 godz.

40 Rozładunek CUS 100001 1 godz.

W podanym przykładzie, pozycję 30 należy interpretować w następujący sposób: dojazd do miejsca rozładunku u klienta o kodzie 100001 (w systemie można sprawdzić, że jest to firma Źródło Sp. z o. o.) trwa 2 godziny.

2. Wprowadzić w systemie iScala zamówienie sprzedaży dla klienta Źródło Sp. z o. o. według następujących danych:

• termin realizacji dostawy - 7 dni od daty bieżącej,

• zamówione towary: o nektar jabłkowy 1L - 100 szt., o nektar jabłkowo - brzoskwiniowy 2L - 100 szt., o napój wieloowocowy 1L- 150 szt.,

• pozostałe dane należy przyjąć według propozycji systemu.

3. Po wprowadzeniu pozycji w zamówieniu sprzedaży należy sprawdzić kiedy powinniśmy rozpocząć działania związane z dostawą zamówionych towarów, aby były one dostarczone do klienta o godzinie podanej przez niego zamówieniu. Analizę proszę przeprowadzić dla nektaru jabłkowego.

135 | S t r o n a



1. Definiowanie harmonogramu czynności procesu logistycznego

Ścieżka: Kontrola zapasów – Harmonogram czynności pr. logist. – Wprowadzanie/Korekta elementu pr. logist.


W wyświetlonym oknie, należy w polu Kod transakcji biznesowej wcisnąć przycisk F4 oraz wybrać „Sprzedaż”, potwierdzając przyciskiem ENTER.

W poniższej zakładce w kolumnie Moduł (1) wybrać z listy QR – Kontrola Sprzedaży, następnie potwierdzić przyciskiem ENTER. W kolejnym polu (2) należy

136 | S t r o n a

wpisać nazwę operacji zgodnie z tabelą 1, a następnie w oknie Typ Zadania (3) należy wybrać z listy (F4) odpowiedni typ zadania (zgodnie z tab. 1) oraz sposób dostawy. Następnie potwierdzić przyciskiem Aktualizacja (4).

Uwaga!

Pozostałe operacje należy wprowadzić identycznie do kroków przedstawionych powyżej. Aby dodać kolejną operację należy za pomocą myszki komputerowej kliknąć na okno (1), przedstawione na powyższym rysunku. Poniższy ekran przedstawia efekt końcowy wprowadzonych operacji.

Aby przejść do kolejnego etapu instrukcji należy pozamykać wszystkie okna za pomocą przycisku WYJDŹ.

Ścieżka: Kontrola zapasów – Harmonogram czynności pr. logist. – Wprowadzanie/Korekta reguły czasu realizacji

Należy potwierdzić wskazaną ścieżkę poprzez przycisk ENTER. W polu Kod transakcji biznesowej należy nacisnąć przycisk F4, w celu wyświetlenia zawartości

1 2 3 4

137 | S t r o n a

okna. W oknie „Wybierz TTB” należy wskazać i potwierdzić drugi wiersz – Zakup i potwierdzić przyciskiem ENTER.

A w polu ECR# po wduszeniu F4 należy wybrać pierwszą operację, która zostanie zdefiniowana jako pierwszy etap harmonogramu.

Następnie należy uzupełnić pola zgodnie z danymi zawartymi w tabeli 2.

Po potwierdzeniu wyboru operacji w oknie ECR#, należy wprowadzić dane z tabeli 2 zamieszczonej w ćwiczeniu. Poziom definicji (1) należy ustawić jako Standard, a w kolumnie Typ klucza (2) wybrać STD, rozwijając listę za pomocą przycisku F4. Okno (3) będzie aktywne jedynie w przypadku wprowadzania operacji nr 30 i 40, gdzie należy wprowadzić odpowiedniego klienta z listy (F4). Po wprowadzeniu danych należy dokonać zapisu linii za pomocą przycisku

1 2 3

4

5

6

138 | S t r o n a

Aktualizacja (4). Następnie w polu z numerem wiersza (5) należy wpisać numer 10 (numer przed chwilą wprowadzonej linii). Po wciśnięciu przycisku ENTER system podświetli po lewej stronie ekranu przycisk Czasy trwania (6). Należy go nadusić.

W otwartej zakładce należy wprowadzić wartości czasów zgodnie z tabelą 2 niniejszego ćwiczenia.

Przechodząc między polami poprzez wciskanie przycisku ENTER należy wprowadzić wartość i jednostkę czasu. W tym celu należy wcisnąć przycisk F4. Po wprowadzeniu czasu trwania, należy wcisnąć przycisk Aktualizacja oraz przycisk WYJDŹ.

Uwaga!

Przedstawione powyżej czynności należy powtórzyć dla pozostałych operacji. W tym celu należy przejść do okna ECR# za pomocą myszki komputerowej, gdzie należy wybrać z listy (F4) kolejną operację.

Po wprowadzeniu ostatniej czynności należy pozamykać wszystkie okna przyciskiem ESC.




przycisku ENTER.

139 | S t r o n a



W oknie Sprzedawca (2) należy rozwinąć listę sprzedawców za pomocą przycisku F4 oraz wybrać sprzedawcę – Piotra Lewandowskiego, zatwierdzając wybór przyciskiem ENTER.

W oknie Klient Zamawiający (3) za pomocą przycisku F4 należy rozwinąć listę klientów i wybrać klienta – Źródło Sp. z o. o., zatwierdzając wybór przyciskiem ENTER. Do okna Odbiorca Dostawy (4), należy przejść za pomocą przycisku ENTER.

Okno Odbiorca Dostawy (4) należy zaakceptować bez zmian przyciskiem ENTER.

Za pomocą przycisku ENTER należy przejść do okna Nasz Odnośnik (5) i sprawdzić, czy system podpowiedział odpowiedniego sprzedawcę, który nadzoruje wprowadzane zamówienie. Za pomocą przycisku ENTER należy przejść do okna Planowana Data Dostawy (6).

W oknie Planowana Data Dostawy (6) należy wprowadzić datę uwzględniającą termin realizacji zlecenia – w przedstawionym przykładzie termin realizacji wynosi 7 dni. Z tego względu w oknie Planowana Data Dostawy (6) należy wpisać „+1”

140 | S t r o n a

i potwierdzić przyciskiem ENTER. Ta operacja przekaże systemowi informację, że do bieżącej daty należy doliczyć jeden tydzień.


W oknie Wprowadzania Linii Zamówienia (1) należy wybrać towar zgodny z treścią zadania (F4) i potwierdzić przyciskiem ENTER. System automatycznie przekieruje Użytkownika do okna Ilość (2), gdzie należy podać ilość zamówioną przez Klienta. Potwierdzając tę wartość przyciskiem ENTER, system przeniesie Użytkownika do okna Cena (3), które należy potwierdzić przyciskiem ENTER. Po zatwierdzeniu przyciskiem ENTER ceny, system wygeneruje linię zamówienia.

W ten sam sposób należy wprowadzić pozostałe linie zamówienia.

Po wprowadzeniu wszystkich linii zamówienia, należy w oknie (1) wpisać „LT10”, aby zobaczyć harmonogram czynności dla wybranego zamówionego

1

141 | S t r o n a

towaru. Efektem końcowym ćwiczenia jest wyświetlenie harmonogramu procesu logistycznego.

Po przeanalizowaniu wyników przedstawionych na harmonogramie, należy pozamykać wszystkie zakładki za pomocą przycisku ESC.

142 | S t r o n a

VI. Koszty eksploatacji środków transportu, ceny usług

transportowych i taryfikatory, techniki informatycznego

wspomagające realizację usług logistycznych

8. Obliczanie kosztów eksploatacji środków transportu

Koszty eksploatacyjne mogą obejmować różne pozycje w zależności od tego jakiej gałęzi transportu dotyczą. Jednak w przypadku każdego ze środków transportu – zarówno samochodowego, kolejowego, lotniczego, morskiego i żeglugi śródlądowej ich elementem będzie amortyzacja.

Amortyzacja związana jest ze zmniejszaniem się wartości środka trwałego co nazywa się umorzeniem. Odniesienie wartości tego zużycia środka trwałego w ciężar kosztów nazywa się amortyzacją. Warto rozróżniać te dwa pojęcia chociaż kwota umorzenia jest taka sama jak kwota amortyzacji.

Użyto tu pojęcia środka trwałego – środki transportu również są przykładem środka trwałego i są ujęte w Klasyfikacji Śródków Trwałych. Inne środki trwałe to np. budynki, maszyny, komputery.

To jak długo będziemy dokonywać odpisów amortyzacyjnych wynika ze stosowanej stopy amortyzacji, czyli procentowego wskaźnika zużycia środka trwałego w danym okresie w stosunku do jego początkowej wartości. Tabela

143 | S t r o n a

stawek amortyzacyjnych czyli Wykaz rocznych stawek amortyzacyjnych poszczególnych środków trwałych jest załącznikiem do ustaw o podatku dochodowym od osób fizycznych i prawnych.

Można stosować różne metody wprowadzania odpisów amortyzacyjnych. Najpopularniejszą w Polsce jest metoda liniowa. Polega ona na dokonywaniu takich samych wartościowo odpisów w każdym jednostce czasu (roku, kwartale, miesiącu, tygodniu). Kwotę amortyzacji obliczamy mnożąc wartość początkową środka transportu i stawkę amortyzacyjna. Wartością początkową najczęściej jest cena zakupu, ale gdybyśmy zainstalowali np. instalację gazowego napędu lub dostosowali w inny sposób środek transportu do eksploatacji to możemy doliczyć poniesione w związku z tym koszty do wartości początkowej środka transportu.

Ka = Wp • a

Gdzie:

Wp - wartość początkowa środka transportu

Ka - roczna kwota amortyzacji

a -procentowa stawka amortyzacyjna oczytana z wykazu.

Stawki amortyzacji są różne dla różnych środków transportu na przykład dla samochodu ciężarowego wynosi 20%, dla samolotów – 14%, a dla taboru kolejowego i pływającego - 7%. Różnice te wynikają z krótszego lub dłuższego okresu amortyzacji, czasu zużycia się środka transportu.

Druga metoda to metoda degresywna, gdyż roczna kwota zużycia jest z roku na rok mniejsza. Dokonywane odpisy są wyższe w początkowym okresie i przez to (w porównaniu z metodą liniową) skraca się okres amortyzacji.

Zużycie środka transportu ustala się następująco:

• w 1-szym roku – od wartości początkowej,

• w następnych latach – od wartości resztowej (czyli tej wartości, która jeszcze została do zamortyzowania po dokonaniu odpisu za kolejny rok),

• od momentu zmniejszenia się kwoty odpisu obliczonego według metody degresywnej od kwoty amortyzacji obliczonej według metody liniowej – „przechodzimy na” metodę liniową.

144 | S t r o n a

Inne stosowane metody to metoda sum cyfr rocznych, metoda progresywna (opóźniona) w kolejnych okresach odpisujemy coraz wyższe kwoty, metoda „według 30%”(dla fabrycznie nowych środków, w pierwszym roku odpisujemy 30% wartości początkowej ,czy nie funkcjonująca od 1 września 2007 roku metoda naturalna.

Ćwiczenie 16

W poniższym ćwiczeniu masz za zadanie przećwiczyć poprzez wprowadzenie odpowiednich danych i formuł możliwości wykorzystania arkusza kalkulacyjnego do obliczania amortyzacji.

Dla każdej funkcji a jest ich 6 (w arkuszu kalkulacyjnym Excell), dotyczącej obliczania amortyzacji został podany odrębny przykład50

Funkcja SLN - zwraca wartość amortyzacji liniowej środka trwałego dla jednego okresu.

.

Jej formuła przedstawia się następująco: SLN(koszt; odzysk; czas_życia), gdzie:

Koszt- to koszt (wartość) początkowy środka trwałego,

Odzysk - to wartość środka trwałego po zakończeniu okresu amortyzacji (argument ten nazywany jest nieraz wartością odzyskaną środka trwałego).

Czas_życia - to liczba okresów, w których środek trwały jest amortyzowany (argument ten nazywany jest nieraz czasem użytkowania środka trwałego).

16.1. Załóżmy, że zakupiono ciężarówkę o wartości 300 000 zł. Czas użytkowania pojazdu określono na 10 lat, a wartość końcową na 7500zł. Ile wynosi odpis amortyzacyjny za każdy rok?

Postać funkcji będzie następująca: SLN (30 000;7500;10)

50 Wszystkie opisy i przykłady liczbowe kolejnych funkcji są dostępne i pochodzą z pomocy dotyczącej danej funkcji oferowanej przez firmę Microsoft Office.

145 | S t r o n a

Dane Opis30 000 Wartość7 500 Wartość odzyskana

10 Lata czasu użytkowaniaFormuła Opis (wynik)2 250,00 zł Odpis amortyzacyjny dla

każdego roku (2 250)

A arkusz kalkulacyjny przedstawia się tak jak powyżej. Dane i opis wprowadzasz bezpośrednio w komórki, które powinny mieć odpowiedni format. Wszystkie z napisami: format ogólny lub tekstowy, natomiast komórka A6 ma odpowiednią funkcję, tutaj w postaci: fx = SLN(A2; A3; A4). Funkcja DB - zwraca amortyzację środka trwałego w podanym okresie, obliczoną z wykorzystaniem metody równomiernie malejącego salda – odpisy są coraz mniejsze, czyli jest to metoda degresywna.

Jej formuła przedstawia się następująco:

DB (koszt; odzysk; czas_życia; okres; miesiąc)

Koszt, Odzysk, Okres użytkowania – jak w przypadku 16.1.

Okres - to okres, dla którego zostanie obliczona amortyzacja. Argument okres musi być wyrażony w tych samych jednostkach, co argument czas_życia.

Miesiąc - to liczba miesięcy w pierwszym roku. Jeżeli argument zostanie pominięty, przyjmowana jest liczba miesięcy równa 12.

16.2. Fabryka zakupiła nowy, specjalistyczny środek transportu, który kosztował 1 000 000 zł. Okres jego amortyzacji wynosi 6 lat. Po okresie amortyzacji wartość urządzenia będzie wynosić 100 000 zł. Przedstaw przebieg amortyzacji w okresie, w którym maszyna była używana. Wynik możesz zaokrąglić do pełnych złotówek.

146 | S t r o n a

Dane Opis1 000 000 Koszt początkowy

100 000 Wartość odzyskana

6 Okres użytkowania wyrażony w latach

Formuła Opis (wynik)186 083,33 zł Amortyzacja w pierwszym roku z uwzględnieniem w

obliczeniach tylko 7 miesięcy (186 083,33)259 639,42 zł Amortyzacja w drugim roku (259 639,42)

176 814,44 zł Amortyzacja w trzecim roku (176 814,44)

120 410,64 zł Amortyzacja w czwartym roku (120 410,64)

81 999,64 zł Amortyzacja w piątym roku (81 999,64)

55 841,76 zł Amortyzacja w szóstym roku (55 841,76)

15 845,10 zł Amortyzacja w siódmym roku z uwzględnieniem w obliczeniach tylko 5 miesięcy (15 845,10)

Funkcja DDB - zwraca amortyzację środka trwałego w podanym okresie, obliczoną przy użyciu metody podwójnie malejącego salda lub innej metody określonej przez użytkownika.

Składnia: DDB(koszt; odzysk; czas_życia; okres; współczynnik)

Koszt, Odzysk, Czas_życia, Okres – jak w 16.2.

Współczynnik - to szybkość zmniejszania się salda. Jeżeli współczynnik ten zostanie pominięty, to zakłada się, że wynosi 2 (metoda podwójnie malejącego salda). Wszystkie argumenty muszą być liczbami dodatnimi.

Funkcja DDB może być używana, jeżeli konieczne jest przełączenie do metody równomiernie malejącego salda wówczas, gdy amortyzacja jest większa niż obliczone malejące saldo.

16.3. Załóżmy, że firma kurierska zakupiła za 2400 zł nowy środek transportu. Jego czas eksploatacji określono na 10 lat. Wartość końcowa wynosi 300 zł. Poniższe przykłady pokazują amortyzacje w różnych okresach Wyniki zaokrąglono do pełnych groszy.

147 | S t r o n a

Dane Opis2400 Koszt początkowy

300 Wartość odzyskana

10 Czas życia wyrażony w latach

Formuła Opis (wynik)1,32 zł Amortyzacja w pierwszym dniu. Program Microsoft Excel

automatycznie zakłada, że współczynnik jest równy 2 (1,32)

40,00 zł Amortyzacja w pierwszym miesiącu (40,00)

480,00 zł Amortyzacja w pierwszym roku (480,00)

306,00 zł Amortyzacja w drugim roku, obliczona przy użyciu współczynnika równego 1,5 zamiast metody podwójnie malejącego salda (306,00)

22,12 zł Amortyzacja w dziesiątym roku. Program Microsoft Excel automatycznie zakłada, że współczynnik jest równy 2 (22,12)

Uwaga Wyniki są zaokrąglane do dwóch miejsc dziesiętnych.

Funkcja SYD – zwraca amortyzację środka trwałego w podanym okresie metodą sumy cyfr wszystkich lat amortyzacji.

Składnia : SYD(koszt; odzysk; czas_życia; okres)

Koszt -to początkowy koszt środka trwałego.

Odzysk - to wartość środka trwałego po zakończeniu okresu amortyzacji (argument ten nazywany jest nieraz wartością odzyskaną środka trwałego).

Czas_życia to liczba okresów, w których środek trwały jest amortyzowany (argument ten nazywany jest nieraz czasem użytkowania środka trwałego).

Okres to okres czasu; argument okres musi być podany w takich samych jednostkach, jak argument czas_życia.

16.4. Jeżeli kupiliśmy za 30 000 zł samochód ciężarowy, który ma czas użytkowania 10 lat i wartość odzysku 7500 zł . Ile wyniosą roczne odliczenia za pierwszy i dziesiąty rok?

148 | S t r o n a

Dane Opis30 000 Koszt początkowy

7 500 Wartość odzyskana

10 Rozpiętość czasu w latach

Formuła Opis (wynik)4 090,91 zł Roczne odliczenie amortyzacyjne za pierwszy rok (4090,91)

409,09 zł Roczne odliczenie amortyzacyjne za 10-ty rok (409,09)

Funkcja AMORLINC - zwraca amortyzację dla każdego okresu rozrachunkowego. Funkcja ta jest dostosowana do francuskiego systemu księgowego. Jeśli zakupu środka trwałego dokonuje się w połowie roku rozrachunkowego, to pod uwagę bierze się amortyzację podzieloną proporcjonalnie.

Składnia: AMORLINC(cena; zakup_data; pierwszy_okres; odzysk; okres; stopa; podstawa)

Daty powinny być wprowadzane przy użyciu funkcji DATA lub jako wynik innych formuł lub funkcji. Na przykład, aby wpisać dzień 23 maja 2008 roku, należy zastosować funkcję DATA(2008;5;23). Mogą wystąpić problemy, jeśli daty będą wprowadzane jako tekst.

Koszt - to cena zakupu środka trwałego.

Zakup_data - to data zakupu środka trwałego.

Pierwszy_okres - to data kończąca pierwszy okres.

Odzysk - to wartość na koniec okresu użytkowania środka trwałego.

Okres - to okres.

Stopa -to stopa amortyzacji.

Podstawa - to podstawa roczna, która ma być używana.

149 | S t r o n a

Podstawa System daty

0 lub pominięta 360 dni (metoda NASD)

1 Bieżący

3 365 dni w roku

4 360 dni w roku (metoda europejska)

16.5. Załóżmy, że urządzenie transportowe zakupiono 19 sierpnia 2008 roku. Cena początkowa wynosiła 2400 zł, a końcowa 300 zł przy 15% stopie amortyzacji. 31 grudnia 2008 roku jest końcem pierwszego okresu . Ile wynosi wartość amortyzacji w pierwszym okresie?

Dane Opis2400 Koszt2008-08-19 Data zakupu

2008-12-31 Koniec pierwszego okresu

300 Wartość końcowa

1 Okres15% Stopa amortyzacji

1 Podstawa bieżąca (patrz powyżej)

Formuła Opis (wynik)360 Pierwszy okres amortyzacji (360)

Funkcja AMORDEGRC - zwraca amortyzację dla każdego okresu rozrachunkowego. Funkcja ta jest dostosowana do francuskiego systemu księgowego. Jeśli zakupu dokonuje się w połowie roku rozrachunkowego, to pod uwagę bierze się amortyzację podzieloną proporcjonalnie. Jest to funkcja podobna do funkcji AMORLINC, oprócz tego, że współczynniki amortyzacji stosowane w obliczeniach zależą od okresu użytkowania środków trwałych.

150 | S t r o n a

Składnia AMORDEGRC(cena; zakup_data; pierwszy_okres; odzysk; okres; stopa; podstawa).

Daty powinny być wprowadzane przy użyciu funkcji DATA lub jako wynik innych formuł lub funkcji. Na przykład, aby wpisać dzień 23 maja 2008 roku, należy zastosować funkcję DATA(2008;5;23). Mogą wystąpić problemy, jeśli daty będą wprowadzane jako tekst.

Koszt - to cena zakupu środka trwałego.

Zakup_data - to data zakupu środka trwałego.

Pierwszy_okres - to data kończąca pierwszy okres.

Odzysk - to wartość na koniec okresu użytkowania środka trwałego.

Okres - to okres.

Stopa - to stopa amortyzacji.

Podstawa - to podstawa roczna, która ma być używana.

Podstawa System daty

0 lub pominięta 360 dni (metoda NASD)

1 Bieżący

3 365 dni w roku

4 360 dni w roku (metoda europejska)

16.6. Załóżmy, że w dniu 19 sierpnia 2008 roku firma zakupiła środek transportu. Cena zakupu wynosiła 2400 zł, a wartość końcowa 300 zł przy 15% stopie procentowej. 31 grudnia 2008 jest końcem pierwszego okresu. Wartość umorzeniowa za pierwszy okres wynosi?

151 | S t r o n a

Dane Opis2400 Koszt2008-08-19 Data zakupu

2008-12-31 Koniec pierwszego okresu

300 Wartość końcowa

1 Okres15% Stopa amortyzacji

1 Podstawa bieżąca (patrz powyżej)

Formuła Opis (wynik)776 Pierwszy okres amortyzacji (776)

Ćwiczenie 13

Po wykonaniu usługi transportowej związanej z przewiezieniem zabytkowej lokomotywy z czeskiej Pragi do Wrocławia, sprzedawca Adam Nowak zgromadził wszystkie faktury kosztowe związane w jej wykonaniem:

1. Faktura nr 210092325 na zakup paliwa od firmy Shell na kwotę 405 zł. brutto z terminem płatności- 14 dni od daty bieżącej. Faktura wystawiona została z datą bieżącą.

2. Faktura nr 14521 od firmy XTrans Sp. z o. o., która pilotowała ładunek. Dane faktury:

a. Dostawca: XTrans Sp. z o. o., ul. Przemysłowa 33, 52-333 Wrocław, NIP 894-24-50-212, termin płatności 14 dni od daty wystawienie faktury, wartość faktury netto 620 zł. Numer konta bankowego: 28 1240 4650 1111 0000 5147 4360.

Polecenie:

Wcielając się w rolę Adama Nowaka należy:

• Założyć dostawcę XTrans Sp. z o. o. w kartotece dostawców.

• Zarejestrować w systemie otrzymane faktury.

• Zarejestrować w systemie płatności za te faktury kosztowe.

152 | S t r o n a



1. Założenie dostawcy

Ścieżka: Księga Zakupów – Plik Dostawców – Wprowadzenie/Korekta Dostawców

2. Wprowadzenie faktur zakupowych

Ścieżka: Księga Zakupów – Faktury/Dziennik – Wprowadzanie Faktur Dostawców

3. Wprowadzenie płatności

Ścieżka: Księga Zakupów – Płatności Dziennik Przepływy – Wprowadzanie Płatności

Ćwiczenie 14

Do firmy wpłynęło zamówienie od klienta firmy Gasol Sp. z o. o. na przewiezienie 20 palet z komponentami metalowymi. Łączna waga ładunku wynosi 3,4 t. Wymiary każdej palety są następujące: wysokość - 1m, szerokość - 1m, długość - 1 m. Obsługą zamówienia zajął się Piotr Stankiewicz.


• termin realizacji zlecenia - piąty dzień roboczy od daty bieżącej,


• osoba do kontaktów ze strony klienta (odnośnik klienta): Zofia Szczęsna,

• adres dostawy: Stalex Sp. z o. o., ul. Kamienna 1, 30-001 Kraków,

• jednostką zamówieniową będą kilometry (stawka za kilometr transportu),

• pozostałe dane przyjąć według propozycji systemu.

Podczas wykonywania powyższej usługi transportowej poniesiono następujące koszty, co zostało udokumentowane następującymi fakturami i rachunkami:

153 | S t r o n a

1. Faktura 1234 na zakup paliwa od firmy Shell na kwotę 232 zł. brutto z terminem płatności- 14 dni od daty bieżącej. Faktura wystawiona została z datą bieżącą.

2. Rachunki R1209189 - 24,50 zł i R1209908 – 24,50 zł. za przejazd płatnym odcinkiem autostrady od firmy: Stalexport Autostrada Małopolska S.A. ul. Piaskowa 20 41-404 Mysłowice tel. 032 76 27 555 fax 032 76 27 556 NIP 634 22 62 054

Polecenie:

Przyjmując rolę Piotra Stankiewicza należy:

1. Zarejestrować w systemie iScala zamówienie klienta (zamówienie sprzedaży) na wykonanie usługi transportowej według powyższych założeń. W tym celu należy w systemie iScala dobrać odpowiednią usługę transportową, uwzględniając rodzaj transportowanej załadunku oraz jego wymiary. Po wprowadzeniu zlecenia do systemu, należy przesłać do klienta potwierdzenie przyjęcia usługi do realizacji (wyświetlić potwierdzenie zamówienia sprzedaży na ekranie). Następnie, po wykonaniu usługi (należy zmienić datę systemową na 5 dni roboczych wprzód od daty bieżącej), należy wystawić i zamknąć fakturę.

2. Zarejestrować w systemie otrzymane faktury dostawców. 3. Zarejestrować w systemie płatności za te faktury.

154 | S t r o n a






przycisku ENTER.



155 | S t r o n a

W oknie Sprzedawca (2) należy rozwinąć listę sprzedawców za pomocą przycisku F4 oraz wybrać sprzedawcę – Adama Nowaka, zatwierdzając wybór przyciskiem ENTER.

W oknie Klient Zamawiający (3) za pomocą przycisku F4 należy rozwinąć listę klientów i wybrać klienta – Gasol Sp. z o. o., zatwierdzając wybór przyciskiem ENTER. Do okna Odbiorca Dostawy (4), należy przejść za pomocą przycisku ENTER.

W oknie Odbiorca Dostawy (4) należy wprowadzić adres dostawy. W przypadku wprowadzania jednorazowego adresu dostawy należy w oknie Odbiorca Dostawy (4) wpisać „AD” i zatwierdzić przyciskiem ENTER. W kolejnej zakładce należy wprowadzić: Nazwę Odbiorcy w oknie (1), Adres w oknach (2) i (3) oraz Kod Pocztowy w oknie (4) .

Po wprowadzeniu zmian należy wcisnąć przycisk PAGE DOWN.

W zakładce Wprowadzenie Zamówienia, należy sprawdzić czy w oknie Odnośnik Klienta (1) system podpowiedział osobę odpowiedzialną za kontakt z firmą – w przedstawionym przykładzie jest to Pani Zofia Szczęsna. Za pomocą przycisku ENTER należy przejść do okna Nasz Odnośnik (2) i sprawdzić, czy system podpowiedział odpowiedniego sprzedawcę, który nadzoruje wprowadzane

156 | S t r o n a

zamówienie – w przedstawionym przykładzie jest to Pan Piotr Stankiewicz. Za pomocą przycisku ENTER należy przejść do okna Planowana Data Dostawy (3).

W oknie Planowana Data Dostawy (3) należy wprowadzić datę uwzględniającą termin realizacji zlecenia – w przedstawionym przykładzie termin realizacji wynosi 5 dni roboczych. Z tego względu w oknie Planowana Data Dostawy (3) należy odpowiedni termin i potwierdzić przyciskiem ENTER.


W przedstawionym przykładzie firma Gasol Sp. z o. o. chce zamówić usługę transportową. Z tego względu w oknie Wprowadzania Linii Zamówienia (1) należy wpisać „?T” i potwierdzić przyciskiem ENTER. Z listy należy wybrać odpowiedni rodzaj transportu zgodnie z założeniami przykładu oraz potwierdzić przyciskiem OK za pomocą myszki komputerowej. System automatycznie przekieruje Użytkownika do okna Ilość (2), gdzie należy podać ilość kilometrów zamówioną przez Klienta (280km). Potwierdzając tę wartość przyciskiem ENTER, system przeniesie Użytkownika do okna Cena (3), gdzie należy potwierdzić zgodność sugerowanej ceny. Po zatwierdzeniu przyciskiem ENTER ceny, system wygeneruje linię zamówienia.




157 | S t r o n a


W oknie Nr Zamówienia (1) należy wybrać zamówienie wygenerowane dla odpowiedniego klienta. Rozwinięcie listy dostępnych zamówień następuje po wciśnięciu przycisku F4. W przedstawionym przykładzie należy wybrać zamówienie przygotowana dla klienta – Gasol Sp. z o. o. – wybór należy potwierdzić przyciskiem ENTER. W przypadku okna (2) sytuacja wygląda identycznie: należy rozwinąć listę ofert (F4) i wybrać ofertę przygotowaną dla odpowiedniego klienta (ENTER). Po wprowadzeniu numerów ofert należy wcisnąć przycisk PAGE DOWN, co spowoduje przygotowanie wydruku potwierdzenia zamówienia.


3. Wystawienie faktury


158 | S t r o n a


W oknie Nr Zamówienia (1) należy wybrać zamówienie wygenerowane dla odpowiedniego klienta. Rozwinięcie listy dostępnych ofert następuje po wciśnięciu przycisku F4. W przedstawionym przykładzie należy wybrać zamówienie przygotowane dla klienta – Gasol Sp. z o. o. – wybór należy potwierdzić przyciskiem ENTER. W oknie Data Dostawy (2) należy zostawić termin domyślny, potwierdzając przyciskiem ENTER. Ta operacja spowoduje, że system wygeneruje zakładkę dotyczącą realizacji zlecenia.




159 | S t r o n a


W oknie Nr Zamówienia (1) należy wybrać zamówienie wygenerowane dla odpowiedniego klienta. Rozwinięcie listy dostępnych zamówień następuje po wciśnięciu przycisku F4. W przedstawionym przykładzie należy wybrać zamówienie przygotowane dla klienta – Gasol Sp. z o. o. – wybór należy potwierdzić przyciskiem ENTER. W przypadku okna (2) sytuacja wygląda identycznie: należy rozwinąć listę ofert (F4) i wybrać ofertę przygotowaną dla odpowiedniego klienta (ENTER). Po wprowadzeniu numerów zamówień należy zatwierdzić pozostałe okna. W oknie Potwierdź (3) należy wpisać „tak” i zatwierdzić przyciskiem ENTER, co spowoduje przygotowanie wydruku faktury.

W celu realizacji dalszych etapów ćwiczenia, należy zamknąć wszystkie zakładki za pomocą przycisku ESC.

4. Zamknięcie Faktury

Ścieżka: Zamówienia Sprzedaży – Dostawy/Fakturowanie – Zamknięcie K Fakt./Fakt.


160 | S t r o n a

W oknie Nr Zamówienia (1) należy wybrać zamówienie wygenerowane dla odpowiedniego klienta. Rozwinięcie listy dostępnych zamówień następuje po wciśnięciu przycisku F4. W przedstawionym przykładzie należy wybrać zamówienie przygotowane dla klienta – Gasol Sp. z o. o. – wybór należy potwierdzić przyciskiem ENTER. W przypadku okna (2) sytuacja wygląda identycznie: należy rozwinąć listę ofert (F4) i wybrać ofertę przygotowaną dla odpowiedniego klienta (ENTER). Po wprowadzeniu numerów zamówień należy zatwierdzić pozostałe okna. W oknie Zamknąć (3) należy wpisać „t” i zatwierdzić przyciskiem ENTER, co spowoduje zamknięcie faktury.

5. Wprowadzenie faktur zakupowych

Ścieżka: Księga Zakupów – Faktury/Dziennik – Wprowadzanie Faktur Dostawców


W oknie Kod Dostawcy (1) należy wybrać, zgodnie z treścią ćwiczenia, firmę Shell i potwierdzić przyciskiem ENTER. W oknie Nr Faktury (2) należy wprowadzić

161 | S t r o n a

podany w zadaniu numer: 1234 oraz Kwotę (3) 232 zł, potwierdzając przyciskiem ENTER. Za pomocą przycisku ENTER przechodzimy kolejne okna nie wprowadzając zmian, aż do momentu ukazania się nowego okna dialogowego:

W powyższym ekranie należy zaznaczyć opcję wprowadzenia transakcji i zatwierdzić ją przyciskiem OK za pomocą myszki komputerowej.

Po wybraniu ekranu transakcji należy wybrać Konto (1) „zakupy koszty” 3004, za pomocą przycisku F4. Po przejściu do okna Kwota (2) należy wcisnąć przycisk ENTER, co spowoduje, że kwota do alokacji zostanie rozliczona w całości. Po kolejnym wciśnięciu przycisku ENTER, faktura zostanie zaksięgowana i automatycznie zamknięta.

6. Wprowadzenie płatności

Ścieżka: Księga Zakupów – Płatności Dziennik Przepływy – Wprowadzanie Płatności

162 | S t r o n a


W oknie dialogowym (1) należy wcisnąć przycisk F4 i wybrać Kod Rejestru – Zakup. Wybór zatwierdzić przyciskiem OK (2) za pomocą myszki komputerowej.

W przedstawionym oknie dialogowym należy pozostawić puste pole, zatwierdzając je przyciskiem ENTER.

Okno Nr Transakcji zostanie wygenerowane automatycznie, po wciśnięciu przycisku ENTER. W oknie Data Zapisu (1) należy wcisnąć przycisk F6, który oznacza wprowadzenie daty bieżącej. System automatycznie przekieruje Użytkownika do okna Konto (2), w którym należy wybrać „zakupy koszty” 3004 potwierdzając przyciskiem ENTER. W oknie Kwota (3) należy zaakceptować przyciskiem ENTER sugerowaną kwotę, co spowoduje wygenerowanie kolejnego okna dialogowego:

163 | S t r o n a

Przedstawione okno dialogowe należy zatwierdzić przyciskiem OK.

Zatwierdzamy kolejne okna przyciskiem ENTER, do momentu przejścia do Kodu Klienta (1). W tym oknie należy wpisać „*” zatwierdzając przyciskiem ENTER.

W przedstawionym ekranie należy wprowadzić konto (1) 3004, potwierdzić przyciskiem ENTER podaną kwotę (2). Po kilkukrotnym wciśnięciu przycisku ENTER i wyczyszczeniu zawartości zakładki, nastąpi zarejestrowanie płatności.

Podobnie do przedstawionych powyżej czynności, wprowadza się płatność za rachunki dotyczące przejazdu płatnego autostradą.

164 | S t r o n a

Ćwiczenie 15

Do firmy wpłynęło zapytanie ofertowe od klienta Crystal S.A. na przewiezienie:

• 20 palet z panelami podłogowymi. Łączna waga ładunku wynosi 3,4 t. Wymiary każdej palety są następujące wysokość: 1m, szerokość: 1m, długość: 1,30 m. Opakowania z panelami będą zajmowały w samochodzie przestrzeń o długości ok. 4 m. Klient wymaga podania ceny tonokilometra,

• 50 kartonów z pralkami, łączna waga 3t. Klient wymaga podania ceny za jeden kilometr przewozu,

• mebli tapicerowanych o łącznej wadze 550 kg Klient wymaga podania ceny za całą usługę.

Klient wymaga, aby przygotować jedną ofertę transportu dla wszystkich powyższych pozycji, ale wymaga aby wycena transportu każdej pozycji odbyła się niezależnie od pozostałych, czyli dla każdego transportu należy przewidzieć odrębny środek transportu.


• termin realizacji zlecenia – drugi dzień roboczy od daty bieżącej,


• osoba do kontaktów ze strony klienta (odnośnik klienta): Piotr Skonieczny,

• adres dostawy: APIS - Wyposażenie wnętrz Sp. z o. o., ul. Handlowa 21, 80-554 Gdańsk,

• brakujące dane należy przyjąć zgodnie z sugestią systemu,

• cena jednego kilometra przewozu wynosi 2,8 zł netto,

• obsługą zamówienia zajęła się Zofia Ulatowska.

Polecenie:

Wcielając się w rolę sprzedawcy Zofii Ulatowskiej należy:

• W celu przygotowania oferty, obliczyć ceny dla poszczególnych pozycji oferty w jednostkach wymaganych przez klienta

• Przygotować w systemie iScala ofertę według powyższych danych oraz wyliczonych wartości, a następnie przesłać ofertę do klienta,

165 | S t r o n a

a po zaakceptowaniu przez niego zamówienia, na podstawie oferty utworzyć zamówienie zakupu

• Zrealizować usługę oraz wystawić fakturę sprzedaży w dacie wykonania usługi.



1. Wpisanie oferty




W polu Typ (1) należy wpisać wartość „zero”, która oznacza, że wprowadzona zostanie oferta. Aby przejść do okna Sprzedawca (2) należy dwukrotnie zatwierdzić przyciskiem ENTER pola Statusu i Daty zamówienia.

166 | S t r o n a

W oknie Sprzedawca (2) należy rozwinąć listę sprzedawców za pomocą przycisku F4 oraz wybrać sprzedawcę – Zofię Ulatowską, zatwierdzając wybór przyciskiem ENTER.

W oknie Klient Zamawiający (3) za pomocą przycisku F4 należy rozwinąć listę klientów i wybrać klienta – Crystal S. A., zatwierdzając wybór przyciskiem ENTER. Do okna Odnośnik Klienta (4), należy przejść za pomocą przycisku ENTER.

Następnie, należy sprawdzić czy w oknie Odnośnik Klienta (4) system podpowiedział osobę odpowiedzialną za kontakt z firmą – w przedstawionym przykładzie jest to Pan Piotr Skonieczny. Za pomocą przycisku ENTER należy przejść do okna Nasz Odnośnik (5) i sprawdzić, czy system podpowiedział odpowiedniego sprzedawcę, który nadzoruje wprowadzane zamówienie – w przedstawionym przykładzie jest to Pani Zofia Ulatowska. Za pomocą przycisku ENTER należy przejść do okna Planowana Data Dostawy (6).

W oknie Planowana Data Dostawy (6) należy wprowadzić datę uwzględniającą termin realizacji zlecenia – w przedstawionym przykładzie termin realizacji wynosi 2 dni. Z tego względu w oknie Planowana Data Dostawy (6) należy wpisać odpowiedni termin i potwierdzić przyciskiem ENTER.

Aby wprowadzić, co klient chce zamówić, należy za pomocą myszki komputerowej wcisnąć przycisk Wprowadzenie/Korekta Linii Zamówienia (7). Po wciśnięciu przycisku za pomocą myszki komputerowej system uruchomi kolejną zakładkę.

W przedstawionym przykładzie firma Crystal S. A. chce zamówić usługę transportową. Z tego względu w oknie Wprowadzania Linii Zamówienia (1) należy wpisać „?T” i potwierdzić przyciskiem ENTER. Z listy należy wybrać odpowiedni rodzaj transportu zgodnie z założeniami przykładu oraz potwierdzić przyciskiem OK za pomocą myszki komputerowej. System automatycznie przekieruje Użytkownika do okna Ilość (2), gdzie należy wpisać „J” aby zmienić jednostkę

167 | S t r o n a

na tonokilometry. Potwierdzając przyciskiem ENTER, system przeniesie Użytkownika do kolejnego okna dialogowego:

W oknie Kod Jednostki (1) należy wybrać z listy (F4) jednostkę tonokilometra i zatwierdzić wybór przyciskiem OK. Po wyborze jednostki, system powróci do zakładki wprowadzania linii zamówienia.

W oknie Ilość (1) należy podać ilość tonokilometrów (3,4x210=714) i potwierdzić przyciskiem ENTER. W oknie Cena (2) należy zatwierdzić cenę proponowaną przez system, za pomocą przycisku ENTER. Po zatwierdzeniu przyciskiem ENTER ceny, system wygeneruje linię zamówienia oraz umożliwi wprowadzenie kolejnych elementów zamówienia.

W oknie Wprowadzania Linii Zamówienia (1) należy wpisać „?T” i potwierdzić przyciskiem ENTER. Z listy należy wybrać odpowiedni rodzaj transportu zgodnie z założeniami przykładu oraz potwierdzić przyciskiem OK za pomocą myszki komputerowej. System automatycznie przekieruje Użytkownika do okna Ilość (2), gdzie należy podać ilość kilometrów zamówioną przez Klienta (210km). Potwierdzając tę wartość przyciskiem ENTER, system przeniesie Użytkownika do okna Cena (3), gdzie należy sprawdzić zgodność sugerowanej ceny, z ceną zawartą

168 | S t r o n a

w przykładzie. Po zatwierdzeniu przyciskiem ENTER ceny, system umożliwi wprowadzenie kolejnego elementu zamówienia.

W oknie Wprowadzania Linii Zamówienia (1) należy wpisać „?T” i potwierdzić przyciskiem ENTER. Z listy należy wybrać odpowiedni rodzaj transportu zgodnie z założeniami przykładu oraz potwierdzić przyciskiem OK za pomocą myszki komputerowej. System automatycznie przekieruje Użytkownika do okna Ilość (2), gdzie należy wpisać „J” aby zmienić jednostkę. Potwierdzając przyciskiem ENTER, system przeniesie Użytkownika do kolejnego okna dialogowego:

W oknie Kod Jednostki (1) należy wybrać z listy (F4) jednostkę sztuki i zatwierdzić wybór przyciskiem OK. Po wyborze jednostki, system powróci do zakładki wprowadzania linii zamówienia.

Ze względu, że klient wymaga podania ceny za całą usługę, w oknie Ilość (1) należy wpisać „1” i potwierdzić przyciskiem ENTER. Należy zauważyć, że system podpowiada cenę jednego kilometra równą 2,60 zł. W oknie Cena (2) należy jednak zmienić cenę uwzględniając ilość przejechanych kilometrów. Z tego

169 | S t r o n a

względu należy w oknie (2) wpisać wartość 546 zł (2,60 x 210km) i zatwierdzić za pomocą przycisku ENTER. Po zatwierdzeniu przyciskiem ENTER ceny, system wygeneruje linię zamówienia.

Ekran przedstawiający zatwierdzenie linii zamówienia został przedstawiony na powyższym rysunku. Aby dokonać aktualizacji i zapisania oferty należy wpisać „*” w oknie Wprowadzania Nowej Linii Zamówienia (1). Aby zakończyć wpisywanie oferty należy wszystkie okna zamknąć za pomocą przycisku ESC.

2. Wydruk oferty



W oknie Nr Zamówienia (1) należy wybrać ofertę wygenerowaną dla odpowiedniego klienta. Rozwinięcie listy dostępnych ofert następuje po wciśnięciu przycisku F4. W przedstawionym przykładzie należy wybrać ofertę przygotowaną dla klienta – Crystal S. A. – wybór należy potwierdzić przyciskiem ENTER. W przypadku okna (2) sytuacja wygląda identycznie: należy rozwinąć listę ofert (F4) i wybrać ofertę przygotowaną dla odpowiedniego klienta (ENTER). Po wprowadzeniu numerów ofert należy wcisnąć przycisk PAGE DOWN, co spowoduje przygotowanie wydruku oferty.

170 | S t r o n a





W oknie Numer Zamówienia (1) należy rozwinąć listę za pomocą przycisku F4, a następnie wybrać odpowiednie zamówienie i potwierdzić wybór przyciskiem ENTER. W oknie Typ (2) należy wpisać „3”, gdyż w systemie pod tą wartością zdefiniowane zostały zamówienia usług transportowych. Po zatwierdzeniu przyciskiem ENTER, system wygeneruje zakładkę dialogową (3). Ze względu na to, że ponowne przeliczenie harmonogramu ZCR i sprawdzenie ATP dla linii zamówienia nie jest konieczne – w przedstawionym przykładzie należy wcisnąć przycisk NIE, za pomocą myszki komputerowej. Wybranie tej funkcji spowoduje, że system wygeneruje kolejną zakładkę:

171 | S t r o n a

Aby dokonać konwersji oferty na zamówienie sprzedaży należy wybrać 4 pozycję Konwersja Oferty oraz zaakceptować wybór przyciskiem OK.

Kolejne okna w zakładce Konwersja Oferty na Zamówienie należy zatwierdzić przyciskiem ENTER, aż do momentu pojawienia się następującej zakładki dialogowej:


Aby zakończyć konwersje oferty na zamówienie sprzedaży należy wszystkie okna zamknąć za pomocą przycisku ESC.




W oknie Nr Zamówienia (1) należy wybrać zamówienie wygenerowane dla odpowiedniego klienta. Rozwinięcie listy dostępnych zamówień następuje po wciśnięciu przycisku F4. W przedstawionym przykładzie należy wybrać zamówienie przygotowana dla klienta – Crystal S. A. – wybór należy potwierdzić

172 | S t r o n a

przyciskiem ENTER. W przypadku okna (2) sytuacja wygląda identycznie: należy rozwinąć listę ofert (F4) i wybrać ofertę przygotowaną dla odpowiedniego klienta (ENTER). Po wprowadzeniu numerów ofert należy wcisnąć przycisk PAGE DOWN, co spowoduje przygotowanie wydruku potwierdzenia zamówienia.





W oknie Nr Zamówienia (1) należy wybrać zamówienie wygenerowane dla odpowiedniego klienta. Rozwinięcie listy dostępnych ofert następuje po wciśnięciu przycisku F4. W przedstawionym przykładzie należy wybrać zamówienie przygotowane dla klienta – Crystal S. A. – wybór należy potwierdzić przyciskiem ENTER. W oknie Data Dostawy (2) należy zostawić termin domyślny, potwierdzając przyciskiem ENTER. Ta operacja spowoduje, że system wygeneruje zakładkę dotyczącą realizacji zlecenia.

173 | S t r o n a





W oknie Nr Zamówienia (1) należy wybrać zamówienie wygenerowane dla odpowiedniego klienta. Rozwinięcie listy dostępnych zamówień następuje po wciśnięciu przycisku F4. W przedstawionym przykładzie należy wybrać zamówienie przygotowane dla klienta – Crystal S. A. – wybór należy potwierdzić przyciskiem ENTER. W przypadku okna (2) sytuacja wygląda identycznie: należy

174 | S t r o n a

rozwinąć listę ofert (F4) i wybrać ofertę przygotowaną dla odpowiedniego klienta (ENTER). Po wprowadzeniu numerów ofert należy zatwierdzić pozostałe okna. W oknie Potwierdź (3) należy wpisać „tak” i zatwierdzić przyciskiem ENTER, co spowoduje przygotowanie wydruku faktury.

Aby zakończyć proces wydruku należy zamknąć wszystkie zakładki systemowe za pomocą przycisku ESC.

175 | S t r o n a

VII. Formowanie ładunków do transportu

9. Rodzaje ładunków

We wcześniejszych rozdziałach scharakteryzowane zostały dwa klasyczne systemy uzupełniania zapasów:

• System oparty na poziomie informacyjnym,

• System oparty na przeglądzie okresowym.

Dla wymienionych systemów istnieje wiele ograniczeń, które w dużej mierze uniemożliwiają ich stosowanie w praktyce.

Zastosowanie systemu uzupełniania zapasów opartego o tzw. „punkt zamawiania” skutkuje utrzymywaniem mniejszego poziomu zapasu niż w przypadku modelu zakładającego „stały okres między zamówieniami”. Podstawową wadą tego systemu są jego ograniczenia i warunki brzegowe, do których zalicza się to, że:

a) dostawca akceptuje złożenie zamówienia w dowolnym momencie,

b) w każdej chwili, w praktyce po każdej transakcji magazynowej (przyjęcie lub wydanie), znany jest stan tzw. zapasu wolnego (dysponowanego) ZW,

c) zamówienie zostaje złożone wtedy, gdy po kolejnym wydaniu dobra materialnego, stan jego zapasu dysponowanego jest niższy od poziomu informacyjnego – przy czym znaczna wielkość poszczególnych wydań może utrudniać dokładne wychwycenie momentu kiedy ZW = ZI,

d) w klasycznym modelu, zamówienia składane są w stałej wielkości, np. zgodnie z obliczoną ekonomiczną wielkością zamówienia.

176 | S t r o n a

Ćwiczenie 17

Zaopatrzeniowiec Ireneusz Brus, po analizie dostępnych stanów magazynowych stwierdził, iż należy zakupić od firmy HUUP Polska S.A., następujące towary:

1. Napój jabłkowo - wiśniowy 0,33L – 400 sztuk. 2. Napój jabłkowo - wiśniowy 1L – 100 sztuk. 3. Napój jabłkowo - wiśniowy 2L – 50 sztuk. 4. Sok pomarańczowy 1L – 100 sztuk. 5. Sok pomarańczowy 2L – 50 sztuk. 6. Sok marchwiowy 1L – 40 sztuk. 7. Sok marchwiowy 2L – 20 sztuk..

Wymagana data dostawy, to czwarty dzień roboczy od daty złożenia zamówienia zakupu.

Ireneusz Brus przed otrzymaniem przesyłki został przez dostawcę poinformowany o szczegółach związanych z wysyłaną przez niego dostawą.

W związku z czym musi on zarejestrować:

1. Wysyłkę od tego dostawcy z następującymi parametrami

• metoda wysyłki: odbiór własny, 2. Listę załadunkową

• numer listy załadunkowej: 1005,

• kontakt u dostawy - Magdalena Suwała,

• waga netto: 500 kg.,

• waga brutto: 520 kg.,

• objętość: 2 m3. 3. Opakowania

• 3 opakowania dla każdego typu towarów (nektar, napój, sok),

• przyjęcie do magazynu 01. 4. Linie opakowania dla każdego z artykułów

• wszystkie parametry (w tym ilości) według sugestii systemu. 5. Elementy linii opakować

• wprowadzić następujące numery seryjne: o napój jabłkowo – wiśniowy 0,33L – 20101001213,

177 | S t r o n a

o sok pomarańczowy 1L – 20101001890, o sok marchwiowy 1L – 20101002990.

Polecenie:

Wcielając się w rolę Ireneusza Brusa, należy wprowadzić właściwe zamówienie zakupu oraz zarejestrować wysyłkę dostawcy i wszelkie parametry z nią związane w oparciu o dane zawarte w ćwiczeniu.




Ścieżka: Zamówienia Zakupu – Wprowadzanie Zamówienia/Zapytania – Wprowadzanie/Korekta Zamówienia


178 | S t r o n a

Numer zamówienia jest nadawany automatycznie przez system iScala po wciśnięciu przycisku ENTER. Okna Typ i Data zamówienia należy zaakceptować bez zmian za pomocą przycisku ENTER. W oknie Zaopatrzeniowiec (1) należy wybrać Ireneusza Brusa. Rozwinięcie listy następuje po wciśnięciu przycisku F4. Wybór zaopatrzeniowca należy potwierdzić przyciskiem ENTER. W oknie Kod Dostawcy (2) należy wybrać z listy (F4) dostawcę – w analizowanym przykładzie jest to HUUP Polska S. A. – oraz zaakceptować wybór przyciskiem ENTER. W oknie Adres Dostawy (3) należy wcisnąć przycisk ENTER. Ta operacja wygeneruje następującą zakładkę:

W powyższej zakładce należy pozostawić wszystkie dane podpowiadane przez system iScala za pomocą przycisku ENTER. Zaakceptowanie okna Nr Faksu (1) przyciskiem ENTER spowoduje powrót do zakładki Wprowadzenie Zamówienia Zakupu.

System automatycznie przekieruje Użytkownika do okna Odnośnik Dostawcy (1), a więc osoby odpowiedzialnej za kontakt z firmą – w analizowanym przypadku należy sprawdzić, czy jest to Pani Magdalena Suwała i zatwierdzić przyciskiem ENTER. Za pomocą przycisku ENTER przechodzimy do okna Nasz Odnośnik (2). W tym oknie system powinien podpowiedzieć, że osobą odpowiedzialną za to zamówienie jest Ireneusz Brus – okno (2) należy zaakceptować przyciskiem ENTER.

179 | S t r o n a

W oknie Data Dostawy (3) należy dodać do daty bieżącej 4 dni robocze, zgodnie z treścią ćwiczenia i zatwierdzić wprowadzoną datę przyciskiem ENTER. Przycisk PAGE DOWN uruchomi poniższe okno dialogowe:

Należy wybrać opcję 1. Wprowadzanie/Korekta Linii Zamówień i potwierdzić wybór przyciskiem ENTER.

W oknie Wprowadzania Linii Zamówienia (1) należy wybrać z listy (F4) towar zamówiony u dostawcy i potwierdzić przyciskiem ENTER. System automatycznie przeniesie Użytkownika do okna Ilości (2), gdzie należy ręcznie wprowadzić zamówioną ilość potwierdzając ją przyciskiem ENTER. System automatycznie podpowie Użytkownikowi cenę jednostkową zamówionego towaru. Z tego względu w Oknie Cena (4) należy podpowiedzianą wartość potwierdzić przyciskiem ENTER.

Ze względu na dużą liczbę zamówionych towarów – należy wprowadzić kolejne pozycje w oknie Wprowadzania Linii Zamówienia (1), podobnie, jak na przedstawionym powyżej rysunku.

Po wprowadzeniu wszystkich pozycji zamawianych u dostawcy, w oknie Wprowadzania Linii Zamówienia (1) należy wpisać „*” i potwierdzić przyciskiem ENTER. W ten sposób dokonamy aktualizacji i zapisu wprowadzonego zamówienia.

Aby przejść do kolejnego etapu, należy wszystkie zakładki zamknąć za pomocą przycisku ESC.

180 | S t r o n a

2. Wprowadzenie wysyłki

Ścieżka: Kontrola Zapasów – Obsługa Opakowań – Wprowadzanie/Korekta Wysyłki – Wysyłka


Numer wysyłki jest automatycznie generowany przez system po naciśnięciu przycisku ENTER. W oknie Dostawca (1) należy wybrać z listy (F4) odpowiedniego dostawcę – w przedstawionym przykładzie jest to HUUP Polska S.A. W oknie Metoda Wysyłki (2) należy wybrać z listy (F4) „odbiór własny” i zaakceptować wybór przyciskiem ENTER. Kolejne okna należy pozostawić bez zmian, przechodząc przyciskiem ENTER.

W oknie Numer Listy Załadunkowej (1) należy wpisać numer podany w treści zadania (1005) i zaakceptować przyciskiem ENTER. W oknie Kontakt u Dostawcy (2) należy ręcznie wprowadzić osobę odpowiedzialną za kontakt z dostawcą – w analizowanym przypadku jest to Pani Magdalena Suwała. W kolejnych oknach

181 | S t r o n a

należy ręcznie wprowadzić Wagę Brutto (3), Wagę Netto (4) oraz Objętość (5), zgodnie z treścią zadania. Wprowadzone dane należy potwierdzić przyciskiem ENTER.

Numer opakowania system iScala wygeneruje automatycznie po wciśnięciu przycisku ENTER. W oknie Opis (1) należy wpisać rodzaj towaru. Musimy pamiętać, że w treści zadania zostały opracowane 3 rodzaje opakowań: dla napojów jabłkowo-wiśniowych, soków pomarańczowych i soków marchwiowych. W oknie Magazyn (2), należy wybrać z listy (F4) „Magazyn Główny” i potwierdzić wybór przyciskiem ENTER. Za pomocą przycisku PAGE DOWN przechodzimy do kolejnej zakładki.

Numer linii opakowania system iScala wygeneruje automatycznie po wciśnięciu przycisku ENTER. W oknie Zamówienia Zakupu (1) należy wybrać z listy (F4) odpowiednie zamówienie. W oknie Numer Linii za pomocą przycisku F4 rozwinie się lista towarów zamówionych u dostawcy HUUP Polska S. A. W przedstawionym przypadku wprowadzamy Napój jabłkowo-wiśniowy 0,33L o ilości 400 szt. Pozostałe okna należy potwierdzić przyciskiem ENTER, aż do momentu ukazania się kolejnej zakładki.

182 | S t r o n a

Element linii opakowania jest nadawany automatycznie po wciśnięciu przycisku ENTER. W oknie Numer Seryjny (1) należy wprowadzić numer seryjny napoju jabłkowo-wiśniowego 0,33L i potwierdzić przyciskiem ENTER. Aby zapisać wprowadzone zmiany należy wcisnąć przycisk PAGE DOWN, który spowoduje wyczyszczenie ekranu. Za pomocą przycisku ESC należy cofnąć się do zakładki Linia Opakowania (2):

Numer linii opakowania system iScala wygeneruje automatycznie po wciśnięciu przycisku ENTER. W oknie Zamówienia Zakupu (1) należy wybrać z listy (F4) odpowiednie zamówienie. W oknie Numer Linii za pomocą przycisku F4 rozwinie się lista towarów zamówionych u dostawcy HUUP Polska S. A. W przedstawionym przypadku należy wprowadzić kolejny napój jabłkowo-wiśnowy. Kolejne czynności powtarzamy podobnie jak w przypadku napoju jabłkowo-wiśniowego 0,33L.

Po wprowadzeniu wszystkich napojów jabłkowo-wiśniowych, należy zamknąć zakładki za pomocą przycisku ESC do zakładki Opakowanie (1). W tej zakładce należy zdefiniować soki pomarańczowe oraz soki marchwiowe, podobnie jak napoje jabłkowo-wiśniowe. Po wprowadzeniu wszystkich wyrobów należy zamknąć wszystkie okna przyciskiem ESC.

183 | S t r o n a

Ćwiczenie 18

Do firmy wpłynęło zamówienie od klienta firmy Drink & Food Sp. J. na następujące towary w podanych ilościach:

1. Napój jabłkowy 0,33L – 500 sztuk. 2. Napój jabłkowo 1L– 200 sztuk. 3. Nektar jabłkowo - brzoskwiniowy 0,33L – 400 sztuk. 4. Nektar jabłkowo - brzoskwiniowy 1L – 100 sztuk. 5. Sok marchwiowy 1L – 100 sztuk. 6. Sok marchwiowy 2L – 200 sztuk.

Obsługą zamówienia zajęły się: Matra Tarka i Anna Dulska.

Po analizie Marta Tarka uznała, że trzeba wprowadzić zamówienie zakupu do dostawcy HUUP Polska S. A.. Wymagana data dostawy do klienta, to czwarty dzień roboczy od daty złożenia zamówienia zakupu.

Marta Tarka przed otrzymaniem przesyłki została przez dostawcę poinformowana o szczegółach związanych z wysyłaną przez niego dostawą. Dostawca przesłał następujące informacje:

1. Parametry wysyłki

• metoda wysyłki: odbiór własny 2. Lista załadunkową

• numer wysyłki dostawcy 1114,

• kontakt u dostawy- Magdalena Suwała,

• waga netto: 1100 kg,

• waga brutto: 1121 kg,

• Objętość: 4 m3. 3. Opakowania

• 3 opakowania dla każdego typu towarów (nektar, napój, sok), 4. Produkty mają następujące numery seryjne

o nektar jabłkowo – brzoskwiniowy 0,33L - 20101001312 o sok marchwiowy 1L – 20101002990

184 | S t r o n a

Polecenie:

Wcielając się w rolę Anny Dulskiej należy:

1. Zarejestrować zamówienie sprzedaży.

Wcielając się w rolę Marty Tarki należy:

1. Utworzyć zamówienia zakupu do dostawców na towary, które zamówił klient.

2. Przygotować odbiór zamówionych towarów od dostawcy oraz jednocześnie przygotować dostarczone towary do wysyłki do klienta.






przycisku ENTER.

185 | S t r o n a



W oknie Sprzedawca (2) należy rozwinąć listę sprzedawców za pomocą przycisku F4 oraz wybrać sprzedawcę – Annę Dulską, zatwierdzając wybór przyciskiem ENTER.

W oknie Klient Zamawiający (3) za pomocą przycisku F4 należy rozwinąć listę klientów i wybrać klienta – Drink & Food Sp. J., zatwierdzając wybór przyciskiem ENTER.

Następnie, należy sprawdzić czy w oknie Odnośnik Klienta (4) system podpowiedział osobę odpowiedzialną za kontakt z firmą – w przedstawionym przykładzie jest to Pani Magdalena Suwała. Za pomocą przycisku ENTER należy przejść do okna Nasz Odnośnik (5) i sprawdzić, czy system podpowiedział odpowiedniego sprzedawcę, który nadzoruje wprowadzane zamówienie – w przedstawionym przykładzie jest to Pani Anna Dulska. Za pomocą przycisku ENTER należy przejść do okna Planowana Data Dostawy (6).

W oknie Planowana Data Dostawy (6) należy wprowadzić datę uwzględniającą termin realizacji zlecenia – w przedstawionym przykładzie termin realizacji jest dłuższy od daty bieżącej o 4 dni robocze, tak więc należy wprowadzić nowy termin, potwierdzając go przyciskiem ENTER.

186 | S t r o n a


W oknie Wprowadzania Linii Zamówienia (1) należy wcisnąć przycisk F4. Z listy należy wybrać odpowiedni napój jabłkowy zgodnie z założeniami przykładu oraz potwierdzić przyciskiem OK za pomocą myszki komputerowej. System automatycznie przekieruje Użytkownika do okna Ilość (2), gdzie należy podać zamówioną ilość napoju. Potwierdzając tę wartość przyciskiem ENTER, system przeniesie Użytkownika do okna Cena (3), gdzie należy zaakceptować sugerowaną cenę, za pomocą przycisku ENTER. W podobny sposób należy wprowadzić pozostałe linie zamówienia.

Aby dokonać aktualizacji i zapisania zamówienia należy wpisać „*” w oknie Wprowadzania Nowej Linii Zamówienia (1). Aby zakończyć wpisywanie zamówienia należy wszystkie okna zamknąć za pomocą przycisku ESC.


Ścieżka: Zamówienia Zakupu – Wprowadzanie Zamówienia/Zapytania – Wprowadzanie/Korekta Zamówienia


187 | S t r o n a

Numer zamówienia jest nadawany automatycznie przez system iScala po wciśnięciu przycisku ENTER. Okna Typ i Data zamówienia należy zaakceptować bez zmian za pomocą przycisku ENTER. W oknie Zaopatrzeniowiec (1) należy wybrać Ireneusza Brusa. Rozwinięcie listy następuje po wciśnięciu przycisku F4. Wybór zaopatrzeniowca należy potwierdzić przyciskiem ENTER. W oknie Kod Dostawcy (2) należy wybrać z listy (F4) dostawcę – w analizowanym przykładzie jest to HUUP Polska S. A. – oraz zaakceptować wybór przyciskiem ENTER. System automatycznie przekieruje Użytkownika do okna Odnośnik Dostawcy (3), a więc osoby odpowiedzialnej za kontakt z firmą – w analizowanym przypadku należy sprawdzić, czy jest to Pani Magdalena Suwała i zatwierdzić przyciskiem ENTER. Za pomocą przycisku ENTER przechodzimy do okna Nasz Odnośnik (4). W tym oknie system powinien podpowiedzieć, że osobą odpowiedzialną za to zamówienie jest Marta Tarka – okno (4) należy zaakceptować przyciskiem ENTER. W oknie Data Dostawy (5) należy dodać do daty bieżącej 4 dni robocze, zgodnie z treścią ćwiczenia i zatwierdzić wprowadzoną datę przyciskiem ENTER. Przycisk PAGE DOWN uruchomi poniższe okno dialogowe:

Należy wybrać opcję 1. Wprowadzanie/Korekta Linii Zamówień i potwierdzić wybór przyciskiem ENTER.

188 | S t r o n a

W oknie Wprowadzania Linii Zamówienia (1) należy wybrać z listy (F4) towar zamówiony u dostawcy i potwierdzić przyciskiem ENTER. System automatycznie przeniesie Użytkownika do okna Ilości (2), gdzie należy ręcznie wprowadzić zamówioną ilość potwierdzając ją przyciskiem ENTER. System automatycznie podpowie Użytkownikowi cenę jednostkową zamówionego towaru. Z tego względu w Oknie Cena (4) należy podpowiedzianą wartość potwierdzić przyciskiem ENTER.

Ze względu na dużą liczbę zamówionych towarów – należy wprowadzić kolejne pozycje w oknie Wprowadzania Linii Zamówienia (1), podobnie, jak na przedstawionym powyżej rysunku.

Po wprowadzeniu wszystkich pozycji zamawianych u dostawcy, w oknie Wprowadzania Linii Zamówienia (1) należy wpisać „*” i potwierdzić przyciskiem ENTER. W ten sposób dokonamy aktualizacji i zapisu wprowadzonego zamówienia.

Aby przejść do kolejnego etapu, należy wszystkie zakładki zamknąć za pomocą przycisku ESC.

3. Wprowadzenie wysyłki

Ścieżka: Kontrola Zapasów – Obsługa Opakowań – Wprowadzanie/Korekta Wysyłki – Wysyłka

189 | S t r o n a


Numer wysyłki jest automatycznie generowany przez system po naciśnięciu przycisku ENTER. W oknie Dostawca (3) należy wybrać z listy (F4) odpowiedniego dostawcę – w przedstawionym przykładzie jest to HUUP Polska S.A. W oknie Metoda Wysyłki (2) należy wybrać z listy (F4) „odbiór własny” i zaakceptować wybór przyciskiem ENTER. Kolejne okna należy pozostawić bez zmian, przechodząc przyciskiem ENTER.

W oknie Numer Listy Załadunkowej (1) należy wpisać numer podany w treści zadania (1114) i zaakceptować przyciskiem ENTER. W oknie Kontakt u Dostawcy (2) należy ręcznie wprowadzić osobę odpowiedzialną za kontakt z dostawcą – w analizowanym przypadku jest to Pani Magdalena Suwała. W kolejnych oknach należy ręcznie wprowadzić Wagę Brutto (3), Wagę Netto (4) oraz Objętość (5), zgodnie z treścią zadania. Wprowadzone dane należy potwierdzić przyciskiem ENTER.

Numer opakowania system iScala wygeneruje automatycznie po wciśnięciu przycisku ENTER. W oknie Opis (1) należy wpisać rodzaj towaru. Musimy pamiętać, że w treści zadania zostały opracowane 3 rodzaje opakowań: dla napojów jabłkowych, nektarów jabłkowo-brzoskwiniowych i soków marchwiowych. W oknie Magazyn (2), należy wybrać z listy (F4) „Magazyn Główny” i potwierdzić

190 | S t r o n a

wybór przyciskiem ENTER. Za pomocą przycisku PAGE DOWN przechodzimy do kolejnej zakładki.

Numer linii opakowania system iScala wygeneruje automatycznie po wciśnięciu przycisku ENTER. W oknie Zamówienia Zakupu (1) należy wybrać z listy (F4) odpowiednie zamówienie. W oknie Numer Linii za pomocą przycisku F4 rozwinie się lista towarów zamówionych u dostawcy HUUP Polska S. A. W przedstawionym przypadku wprowadzamy Nektar Jabłkowy 0,33L o ilości 500 szt. W oknie Zamówienia Sprzedaży (3) należy wybrać z listy (F4) zamówienie od firmy Drink & Food Sp. J. i potwierdzić przyciskiem ENTER. W oknie Numer Linii (4) należy z listy (F4) wybrać produkt, który zamówił klient i potwierdzić przyciskiem ENTER. Pozostałe okna należy potwierdzić przyciskiem ENTER, aż do momentu ukazania się kolejnej zakładki.

Element linii opakowania jest nadawany automatycznie po wciśnięciu przycisku ENTER.

UWAGA!

W przypadku Napoju Jabłkowego oknie Numer Seryjny (1) nic nie wprowadzamy. Należy jednak pamiętać, by w przypadku wprowadzania innych towarów (nektar jabłkowo-brzoskwiniowy i sok marchwiowy) wprowadzić numer seryjny i potwierdzić przyciskiem ENTER. Aby zapisać wprowadzone zmiany należy wcisnąć przycisk PAGE DOWN, który spowoduje wyczyszczenie ekranu. Za pomocą przycisku ESC należy cofnąć się do zakładki Linia Opakowania (2):

191 | S t r o n a

Numer linii opakowania system iScala wygeneruje automatycznie po wciśnięciu przycisku ENTER. W oknie Zamówienia Zakupu (1) należy wybrać z listy (F4) odpowiednie zamówienie. W oknie Numer Linii za pomocą przycisku F4 rozwinie się lista towarów zamówionych u dostawcy HUUP Polska S. A. W przedstawionym przypadku należy wprowadzić kolejny napój jabłkowy. Kolejne czynności powtarzamy podobnie jak w przypadku napoju jabłkowego 0,33L.

Po wprowadzeniu wszystkich napojów jabłkowo-wiśniowych, należy zamknąć zakładki za pomocą przycisku ESC do zakładki Opakowanie (1). W tej zakładce należy zdefiniować soki pomarańczowe oraz soki marchwiowe, podobnie jak napoje jabłkowo-wiśniowe. Po wprowadzeniu wszystkich wyrobów należy zamknąć wszystkie okna przyciskiem ESC.

192 | S t r o n a

VIII. Opracowanie planu zadania logistycznego

10. Plan zadania logistycznego

Idea grupowania zamówień została opracowana w celu minimalizacji kosztów utrzymania i uzupełniania zapasów produktów/materiałów.

Zakład produkcyjny „ZETA” zużywa 10 ton makulatury w ciągu 5 dni na produkcję ręczników papierowych. Cena ewidencyjna zakupu 1 tony makulatury wynosi 20 zł, a wartość netto jednej rolki ręcznika papierowego wynosi 1,20zł (VAT 22%).

Ręczniki papierowe pakowane są w opakowania foliowe (zgrzewki) po 2 sztuki, a następnie w kartony po 16 zgrzewek i kompletowane na palety po 20 kartonów.

Dostawy od dostawców muszą być realizowane codziennie w systemie 1 dostawca - 1 dostawa.

Czas przewozu ręczników do odbiorców nie może być dłuższy niż 10 godzin. Średnia prędkość przewozu transportem samochodowym wynosi 40 km/h, przyjęty maksymalny czas rozładunku u pierwszego odbiorcy – 1 godzina.

Zakład produkcyjny musi dokonać wyboru jednego dostawcy spośród pięciu, metodą średniej ważonej w oparciu o wcześniej ustalone kryteria.

Opracuj projekt realizacji czynności logistycznych zakładu produkcyjnego „ZETA” związanych z wyborem dostawcy makulatury i przewoźnika ręczników papierowych.

Projekt realizacji prac powinien zawierać:

a) Tytuł pracy.

193 | S t r o n a

b) Założenia, czyli dane wynikające z treści zadania i załączników.

c) Wybór dostawcy i określenie dziennej wielkości dostaw.

d) Czas i koszt dostawy ręczników papierowych do każdego odbiorcy według wariantów przewozu.

e) Wybór wariantu przewozu i przewoźnika.

f) Obliczenie ilości i wartości sprzedanych wyrobów gotowych według cen ewidencyjnych.

g) Sporządzone dokumenty: dowód Pz i Wz, list przewozowy, faktura VAT sprzedaży ręczników papierowych dla jednego odbiorcy.

Załącznik 1. Kryteria wyboru dostawcy

Dostawca Cena

waga 0,2

Jakość

waga 0,2

Terminowość dostaw

waga 0,2

Elastyczność dostaw

waga 0,1

Wielkość dostaw

waga 0,1

Dostawca A 5 6 7 2 1

Dostawca B 6 4 4 2 7

Dostawca C 5 3 6 4 3

Dostawca D 8 5 6 8 2

Dostawca E 5 7 2 3 5

Załącznik 2. Dzienne zamówienia ręczników papierowych składane przez odbiorców

Odbiorca Ilość

ALFA 6 palet

BETA 7 palet

OMEGA 9 palet

Załącznik 3. Warianty przewozu

Wariant I Wariant II Wariant III

194 | S t r o n a

Bezpośrednie dostawy z ZETA do każdego z odbiorców

Bezpośrednia dostawa z ZETA do ALFA oraz łączona do OMEGA i BETA

Przewóz jednym środkiem transportu z ZETA do OMEGA a drugim do ALFA i BETA

Załącznik 4. Odległości odbiorców od zakładu produkcyjnego „ZETA”

195 | S t r o n a

Załącznik 5. Cennik przewozu

Firma przewozowa

Taryfa przewozowa

TR

do 60 km – 300 zł 61 – 100 km – 400 zł 101 – 200 km – 600 zł 201 – 300 km – 700 zł 301 – 400 km – 800 zł powyżej 401 km – 1000 zł

WR

1–1000 opakowań foliowych (zgrzewek): 1,50 zł za kilometr 1001 – 2000 opakowań foliowych (zgrzewek): 1,70 zł za kilometr 2001 – 3000 opakowań foliowych (zgrzewek): 2,10 za kilometr powyżej 3001 opakowań foliowych (zgrzewek): 2,30 zł za kilometr

BR

do 80 km – 50 zł do 150 km stawka jak do 80 km oraz za każdy następny kilometr ponad 80 km – 2,20 zł do 250 km stawka jak do 80 km oraz za każdy następny kilometr ponad 80 km – 2,00 zł do 350 km stawka jak do 80 km oraz za każdy następny kilometr ponad 80 km – 1,80 zł Powyżej 351 km stawka jak do 80 km oraz za każdy następny kilometr ponad 80 km – 1,60 zł

Załącznik 6. Dane kontrahentów

Zakład produkcyjny „ZETA”

ul. Wolna 12

60-120 Poznań

NIP 221 – 112 – 11 - 22

REGON 123 123 234

196 | S t r o n a

UM Bank

98 9999 6666 0000 2222 9999 0000

„ALFA”

ul. Wąska 9

65-432 Zielona Góra

NIP 123 - 124 - 23 - 24

REGON 234 345 456

„BETA”

ul. Szybka 129

48-260 Prudnik

NIP 566 - 222 - 88 - 00

REGON 200 456 890

„OMEGA”

ul. Zwycięzców 54

26-110 Skarżysko – Kamienna

NIP 765 – 230 – 00 – 23

REGON 987 999 88 65

Numer ostatniej faktury VAT : 132 / FV / 10

197 | S t r o n a

Ćwiczenie 19

Damian Iśko wysłał do kilku dostawców zapytanie ofertowe, w wyniku czego trzymał od nich oferty z gwarantowanym terminem realizacji, ceną za zakup i dostawę soku pomarańczowego w opakowaniach jednolitrowych. Po dokonaniu analizy Damian Iśko ustalił warunki współpracy z trzema wybranymi dostawcami:

L.P. Dostawca Cena Termin dostawy

1 HUUP Polska S.A. 1,85 3 dni

2 ARDE S.A. 1,75 5 dni

3 Tombat S.A. 1,80 4 dni

Jako preferowanego dostawcę Damian Iśko uznał firmę Tombat S.A.

W tym samym dniu, po zdefiniowaniu zasad współpracy z dostawcami w zakresie dostaw soku pomarańczowego, do firmy, na ręce Marcina Wieczorka wpłynęło zamówienie klienta (Sklep rolno- spożywczy) na 200 jednolitrowych opakowań soku pomarańczowego z terminem realizacji 3 dni od daty bieżącej. Pozostałe dane przyjąć według propozycji systemu.

Polecenie:

Wcielając się w rolę Damiana Iśko należy wykonać następujące czynności:

1. Dokonać parametryzacji cenników dostawców. 2. Wprowadzić dostawcę preferowanego w kartotece zapasów.

Wcielając się w rolę Marcina Wieczorka należy wykonać następujące czynności:

1. Wprowadzić zamówienie klienta (zamówienie sprzedaży), a następnie uruchomić przygotować tworzenie propozycji zamówień zakupu dla następujących wariantów wyboru dostawcy: a) dostawca z najniższą ceną, b) dostawca preferowany,

198 | S t r o n a

c) dostawca z najkrótszym terminem realizacji. 2. Spośród utworzonych propozycji dla każdego z wariantów, należy wybrać

propozycję zakupu, dzięki której możliwe będzie terminowe zrealizowanie dostawy do klienta przy najniższych kosztach zakupu. Należy założyć, że dostawa do klienta może odbyć się w tym samym dniu, w którym towar zostanie dostarczony przez dostawcę. Na podstawie propozycji tej należy utworzyć zamówienie zakupu.

3. Po zmianie daty systemowej na zgodną z zadeklarowanym przez dostawcę terminem dostawy należy zarejestrować przyjęcie (PZ)

4. Wystawić WZ i fakturę do zamówienia klienta.



1. Definicja terminów dostaw i cen wg dostawców

Ścieżka: Zamówienia Zakupów – Ceny/Rabaty na Dostawcę – Wprowadzanie Cenników Według Kodów Artykułów


199 | S t r o n a

W celu wybrania odpowiedniego dostawcy, w oknie Kod Dostawcy (1) za pomocą przycisku F4 należy rozwinąć listę dostawców – w przedstawionym przykładzie HUUP Polska S.A. Wybór dostawcy należy zatwierdzić przyciskiem ENTER. W oknie Kod Artykułu (2) za pomocą przycisku F4 należy wybrać odpowiedni towar – w przedstawionym przypadku jest to sok pomarańczowy jednolitrowy. W oknie Cena (3) należy wprowadzić cenę jaką oferuje dostawca (1,85) i zatwierdzić ją przyciskiem ENTER. Aby przejść do okna Termin Dostawy (4), należy zaakceptować bez zmian wszystkie okna przyciskiem ENTER. W oknie Termin Dostawy (4) należy wprowadzić czas dostawy oferowany przez danego dostawcę (3 dni) i zatwierdzić przyciskiem PAGE DOWN. System automatycznie zapyta o aktualizację cennika, co przedstawiono poniżej:

Powyższy ekran należy zaakceptować poprzez wybór przycisku TAK za pomocą myszki komputerowej.

Przedstawione powyżej czynności należy powtórzyć dla dostawcy ARDE S. A. oraz Tombat S. A.




200 | S t r o n a


W polu Typ (1) należy wpisać wartość „1”, która oznacza, że wprowadzone zostanie zamówienie sprzedaży. Aby przejść do okna Sprzedawca (2) należy dwukrotnie zatwierdzić przyciskiem ENTER pola Statusu i Daty zamówienia. W oknie Sprzedawca (2) należy rozwinąć listę sprzedawców za pomocą przycisku F4 oraz wybrać sprzedawcę – Marcina Wieczorka, zatwierdzając wybór przyciskiem ENTER. W oknie Klient Zamawiający (3) za pomocą przycisku F4 należy rozwinąć listę klientów i wybrać klienta – Sklep Rolno-spożywczy, zatwierdzając wybór przyciskiem ENTER. Za pomocą przycisku ENTER potwierdzamy bez zmian kolejne okna, aby przejść do określenia Planowanej Daty Dostawy (4). W tym oknie należy dodać do daty bieżącej czas realizacji (zgodnie z zadaniem – 3 dni) i zatwierdzić przyciskiem ENTER.


W przedstawionym przykładzie Sklep Rolno-spożywczy chce zamówić 200 jednolitrowych opakowań soku pomarańczowego. Z tego względu w oknie

201 | S t r o n a

Wprowadzania Linii Zamówienia (1) należy wcisnąć przycisk F4. Z listy należy wybrać odpowiedni rodzaj soku zgodnie z założeniami przykładu oraz potwierdzić przyciskiem OK za pomocą myszki komputerowej. System automatycznie przekieruje Użytkownika do okna Ilość (2), gdzie należy podać ilość zamawianych opakowań soku (200 szt.). Potwierdzając tę wartość przyciskiem ENTER, system przeniesie Użytkownika do okna Cena (3), gdzie należy sprawdzić zgodność sugerowanej ceny, z ceną zawartą w przykładzie. Po zatwierdzeniu przyciskiem ENTER ceny, system wygeneruje linię zamówienia.


3. Utworzenie propozycji zamówień zakupu

Ścieżka: Zamówienia Zakupów – Propozycje Zamówień Zakupów – Tworzenie Propozycji Zamówień Zakupów


Na przedstawionej zakładce w oknie Wpisania Wybranego Numeru (1) należy wpisać numer okna, które zamierzamy edytować – w analizowanym przykładzie należy wprowadzić Kod Artykułu, z tego względu w oknie Wpisania Wybranego Numeru (1) należy wpisać „1”.

202 | S t r o n a

W oknie Kod Artykułu należy wybrać sok pomarańczowy jednolitrowy. Rozwinięcie listy dostępnych artykułów następuje po wciśnięciu przycisku F4. Wybór soku należy zatwierdzić przyciskiem ENTER. W przypadku okna (2) sytuacja wygląda identycznie: należy rozwinąć listę towarów (F4) i wybrać sok pomarańczowy jednolitrowy (ENTER).

W oknie Wpisania Wybranego Numeru (3) należy zostawić wartość „zero”, zatwierdzając ją przyciskiem ENTER. Ta czynność spowoduje uruchomienie zakładki Tworzenie Propozycji Zamówienia.

Okna, w których należy zostawić dane proponowane przez system zatwierdzamy przyciskiem ENTER. Ćwiczenie nie przewiduje kontroli poziomu odnawiania oraz użycia transakcji budżetowych. Z tego względu w oknie Kontrola Poziomu Odnawiania (1) oraz w oknie Transakcji Budżetowych (2) należy wpisać „NIE”, akceptując wprowadzone zmiany przyciskiem ENTER. Jednym z celów ćwiczenia jest wybór dostawcy oferującego najkrótszy termin realizacji dostawy. Z tego względu w oknie Wybór Profilu Dostawcy (3) należy wpisać wartość „2”, która odnosi się w systemie do wyszukania dostawcy z najkrótszym terminem dostawy.

Pozostałe okna należy zaakceptować bez zmian, za pomocą przycisku ENTER, aż do chwili wygenerowania zakładki dotyczącej wydruku dokumentu, którą należy potwierdzić.

203 | S t r o n a


4. Utworzenie zamówień zakupu

Ścieżka: Zamówienia Zakupów – Propozycje Zamówień Zakupów – Konwersja Propozycji na Zamówienie


W oknie Numer Zamówienia (1) należy wybrać z listy (F4) zamówienie wygenerowane dla Sklepu Rolno-spożywczego i potwierdzić wybór przyciskiem ENTER. Aby przejść do okna Wykonania Konwersji (2) należy zaakceptować wszystkie okna za pomocą przycisku ENTER. W oknie Wykonania Konwersji (2) należy wpisać „Tak” zatwierdzając przyciskiem ENTER. Aby przejść do następnego etapu należy zamknąć wszystkie zakładki systemowe za pomocą przycisku ESC.

5. Wydruk zamówień zakupu

Ścieżka: Zamówienia Zakupów – Wydruk Dokumentów – Wydruk Zamówień Zakupów

204 | S t r o n a


W oknie Nr Zamówienia (1) należy wybrać zamówienie wygenerowane dla odpowiedniego klienta. Rozwinięcie listy dostępnych zamówień następuje po wciśnięciu przycisku F4. W przedstawionym przykładzie należy wybrać zamówienie przygotowana dla klienta – Sklep Rolno-spożywczy – wybór należy potwierdzić przyciskiem ENTER. W przypadku okna (2) sytuacja wygląda identycznie: należy rozwinąć listę ofert (F4) i wybrać ofertę przygotowaną dla odpowiedniego klienta (ENTER). Po wprowadzeniu numerów ofert należy wcisnąć przycisk PAGE DOWN, co spowoduje przygotowanie wydruku potwierdzenia zamówienia. Wydruk potwierdzenia zamówienia należy zatwierdzić przyciskiem OK. (3) za pomocą myszki komputerowej.


205 | S t r o n a


Zmiana daty systemowej polega na dwukrotnym kliknięciu myszką komputerową na symbol daty (1). W zakładce systemowej należy przesunąć datę o 3 dni i zatwierdzić zmianę przyciskiem ENTER.

Zmianę daty systemowej dokonuje się dlatego, żeby wykonać symulację w systemie iScala wprowadzenia Przyjęcia Zewnętrznego. Zgodnie z treścią zadania – dostawca zadeklarował, że w ciągu 3 dni dostarczy zamówioną ilość soku pomarańczowego jednolitrowego.

7. Wprowadzenie PZ

Ścieżka: Zamówienia Zakupów – Dostawy/Fakturowanie – Wprowadzenie PZ


206 | S t r o n a

W oknie Zamówienia Zakupu (1) należy wybrać zamówienie dotyczące dostawcy soku pomarańczowego. Rozwinięcie listy dostępnych zamówień następuje po wciśnięciu przycisku F4. Okno Nr Noty Przyjęcia Towarów (2) jest generowane automatycznie przez system iScala – należy wcisnąć przycisk ENTER. System podpowiada Datę Dostawy (3), którą należy zaakceptować przyciskiem ENTER. W oknie Nota Dostawy (4) należy wcisnąć przycisk PAGE DOWN, co spowoduje przełączenie do kolejnej zakładki systemowej:

W oknie Wprowadzania Noty Dostawy (1) należy wpisać „+”, co oznacza przyjęcie całej dostawy soków pomarańczowych.

Wszystkie okna w przedstawionej powyżej zakładce są automatycznie generowane i podpowiadane przez system iScala – należy je zaakceptować za pomocą przycisku ENTER. W oknie (1) system zasugeruje ilość soków w dostawie – w analizowanym ćwiczeniu wielkość dostawy jest równa wielkości zamówionej przez Sklep Rolno-spożywczy i wynosi 200 szt.

Uwaga!

W kolejnych dwóch zakładkach, które nie zostały zamieszczone w tej instrukcji, zostawiamy wszystkie wartości domyślne za pomocą przycisku PAGE DOWN.

207 | S t r o n a

Aby zakończyć proces przyjęcia dostawy należy zamknąć wszystkie zakładki systemowe za pomocą przycisku ESC.

8. Wprowadzenie WZ i wydruk faktury

Ścieżka: Zamówienia Zakupów – Dostawy/Fakturowanie – Wprowadzenie WZ


W oknie (1) należy wpisać „S”, co dla systemu iScala oznacza dostawę wszystkich elementów zamówienia od klienta, zatwierdzając przyciskiem ENTER. Ta operacja spowoduje uruchomienia zakładki wprowadzenia wielkości dostaw.

W oknie Wprowadzania Dostaw Partii (1) należy wybrać z listy partię, którą musimy przyjąć. Wybór partii zatwierdza się przyciskiem ENTER lub przyciskiem OK za pomocą myszki komputerowej. Po zatwierdzeniu wyboru partii, system automatycznie przeniesie Użytkownika do okna ilości Dostarczonej (2). W tym oknie system podpowiada jaką ilość sztuk powinna zawierać dostawa.

208 | S t r o n a

W analizowanym przypadku dostawa jest zgodna z podpowiedzią systemu, z tego względu należy zaakceptować wielkość dostawy za pomocą przycisku ENTER. Po wprowadzeniu dostawy należy pozamykać wszystkie zakładki za pomocą przycisku ESC.



W oknie Nr Zamówienia (1) należy wybrać zamówienie wygenerowane dla odpowiedniego klienta. Rozwinięcie listy dostępnych zamówień następuje po wciśnięciu przycisku F4. W przedstawionym przykładzie należy wybrać zamówienie przygotowane dla klienta – Sklep Rolno-spożywczy – wybór należy potwierdzić przyciskiem ENTER. W przypadku okna (2) sytuacja wygląda identycznie: należy rozwinąć listę ofert (F4) i wybrać ofertę przygotowaną dla odpowiedniego klienta (ENTER). Po wprowadzeniu numerów ofert należy zatwierdzić pozostałe okna. W oknie Potwierdź (3) należy wpisać „tak” i zatwierdzić przyciskiem ENTER, co spowoduje przygotowanie wydruku faktury. Aby zakończyć proces wydruku należy zamknąć wszystkie zakładki systemowe za pomocą przycisku ESC.

skrypt dla uczniÓw -...

Documents