Mụclục

TỰALỜINGƯỜIDỊCHPHẦNI

1.2.3.4.5.6.7.8.9.10.11.12.13.14.15.16.17.18.19.20.21.22.23.

PHẦNII1.2.3.4.5.6.7.8.9.10.11.

12.13.14.15.16.17.18.19.20.21.

PHẦNIII1.2.3.4.5.6.7.8.9.10.11.12.13.14.15.16.17.18.19.20.21.22.23.24.

PHẦNIV1.2.3.4.5.

6.7.8.9.10.11.12.13.14.15.16.17.18.19.20.21.

PHẦNV1.2.3.4.5.6.7.8.9.10.11.12.13.14.15.16.17.18.19.20.21.22.23.24.

25.26.27.28.29.30.31.

PHẦNVI1.2.3.4.5.6.7.8.9.10.11.12.13.14.15.16.17.18.19.20.21.22.23.24.25.26.27.28.29.30.31.32.33.

34.35.36.37.38.39.40.41.42.43.44.45.46.47.48.49.50.51.52.53.54.55.56.57.58.59.60.61.62.63.64.65.

PHẦNVII1.2.3.4.5.6.7.8.

9.10.11.12.13.14.15.16.17.18.19.20.21.22.23.24.25.26.27.28.29.

PHẦNVIII1.2.3.4.5.6.7.8.9.10.11.12.13.14.15.16.17.

PHẦNKẾT

SÔNGĐÔNGÊMĐỀMNguyêntác:ТихийДон(AndQuietFlowsthe

Don)Tácgiả:MikhailAleksandrovichSholokhov

NguyễnThụyỨngdịchNhàxuấtbản:NXBVănhọcHàNội

Nămxuấtbản:2005(Lầnxuấtbảnthứsáu)Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com

Đánhmáy:NguyễnHọc(VnThuQuan)Tạoebook:Cotyba,hochanlam,tovanhung(TVE)

Ngàyhoànthành:07-02-2007Chỉnhsửa:09-09-2015(Que83)

Điềuchỉnhlại:QuocSan

http://sachvui.com/

LỜINGƯỜIDỊCHLầnxuấtbảnthứsáu

TôirấtsungsướngthấymìnhđãởcáituổibảymươichínmàcòncóthểsửachữachếbảncholầnxuấtbảnthứsáucủaSôngĐôngêmđềm.Tôilàmviệcnàyvìchỉmuốnbạnđọcthoảimáihơnkhilờivăngiữđược

tínhchínhxác,trongsáng,gọngàng,cùngcáithầntìnhcủatiếngViệtchúngta,mộtthứtiếnggiảndịlạlùng,trongđócáctừhoàntoànkhôngcóphụđầu,biếnvĩ,danhtừkhôngcógiốngđực,giốngcái,giốngtrungtính,sốnhiều,sốít,độngtừkhôngbiếntheothời, thái, tínhtừkhôngcóthểsosánh, thể tốicao,thậmchícáchưtừnhưgiớitừ,liêntừcũngrấtítdùng,thếmàvẫnphảnánh trọnvẹn tất cả cáckháiniệm,phạm trù, vàquanhệ lô-gich cần thiết,đảmbảođầyđủhiệuquảthôngtinđểtấtcảcácthếhệdântộctatrongmấychụcthếkỷcóthểcùngnhaubànbạclàmăn,nuôidạyconcái,xâydựngvàgiữgiữđấtnước,lạicóđủtínhkhoahọcđểviếtvềtấtcảcácmônkhoahọcchínhxác,đủchấtthơđểnuôidưỡngtâmhồntoàndânhoànthànhnhữngsựnghiệpđòihỏimộtnghịlựcvàóctưởngtượngphithường.Còn có một điều nữa mà tôi cũng chú ý rất nhiều, đó là cái “hơi

Solokhov”, cái “hơiCôdắc”, cáihơiSôngĐông êmđềm.Tôi cònnhớhồisửa chữa để in lần thứ hai, anhVũTúNam, giám đốc nhà xuất bản TácPhẩmMới,gặptôigầnthưviệnQuốcgiaphốTràngThi,đãdặnđidặnlại:“Cốgiữlấycáihơiđầutiên”.CólẽđúngcáihơinàyđãgópnhiềuphầnlàmchobạnđọcViệtNamyêuSôngĐôngêmđềmsuốtnửathếkỷ,đểđếnngàynaycòninđượclầnthứsáu.Một nhà điêu khắcNga,Konenkov thì phải, đã nói: “Muốn cómột tác

phẩmđiêukhắctốt,hãyđụcbỏtrênđáchohếtnhữngcáigìthừa”.Lầnsửachữanày,tôisẽlàmnhưthếvớibảndịchcủatôi,đặcbiệtcáctênngười,tênđấtsẽbớtlằngnhằng.Mongrằngcáiđầucủatôicònđủtỉnhtáo,sắcnhạyđểcùngvớichiếcmáy

vitính,giúptôilàmđượcnhưmongmuốn.Lầnxuấtbảnnàycòncómộtđiểmkháctấtcảcáclầntrước,làinthêmcác

bứcminhhoạcủabảntiếngNga.Khônghiểusaotôivẫnthathiếtmuốngiữlạitấtcảnhữnggìđãtừngcó

củaLiênXô.Chắccácbạncũngthấytôikhôngnói“LiênXôcũ”.Làmgìcó“LiênXômới”đểphảinói“LiênXôcũ”?Khinói“ĐếquốcLaMã”,hay“VươngquốcÁtxiri”,hẳnkhôngai cẩn thậnđếnphải thêmchữ“cũ”.TôithấychỉcómộtLiênXôthôi,cáiđấtnướcLiênXôdoLêninsánglập,mangtinhthầnCáchmạngThángMườimuônđờibấthủ,đãgópphầnkhôngnhỏlàmchoViệtNamcócáidángđứngViệtNamngàynay.

MàcáihơichúngtanhậnthấytrongSôngĐôngêmđềmkhôngđơnthuầnlà cái “hơiCô-dắc”,mà là cáihơi của toànbộcuộc sốnghừnghực laođitheolácờbúaliềm, theoLênin,đã lậtnhàotoànbộđếquốcNgacủaNgahoàng,đánhbạiliênquântámnước,xâydựngmộtchếđộhoàntoànmới,hạgụcHitlervàđạoquânQuanĐông,đưaconngườiđầu tiên lênvũ trụ, lạicònsángtáccholoàingườinhữngtácphẩmkhoahọc,vănhọc,nghệthuậttuyệtmỹ,trongđócóSôngĐôngêmđềm,bộtruyệndàitấtnhiênlàrấtCô-dắc,dướingòibútcủanhàvănSôngĐôngrấtCô-dắc.

Hànội27-01-2005NGUYỄNTHỤYỨNG

PHẦNI1.CơngơinhàMelekhovởngayrìathôn.Phíasânnuôigiasúccócáicổng

nhỏmởvềhướngbắc,hướngsôngĐông.Chỉxuốngmộtđoạndốcđứngdàitámxa-gien[1]nằmgiữanhữngtảngđáphấnđầyrêuxanhlàtớingaykhoảngbờsông lấmtấmnhữngvỏ traiốcóngánhnhưxàcừ.Nhữngđợtsóngâuyếmhônhítdảiđấtngoằnngoèođầynhữnghònđátrứngngỗngmàuxámxám.NhìnraxanữalàthấyđoạnsôngĐôngchảyxiết,sôisụcdướilàngió,vớinhữngvệtsónggợnmàuthépbiếc.Vềphíađông,saunhữngrặngliễuđỏtrồng làm hàng rào quanh sân đập lúa là con đường của các ghết-man,[2]nhữngđámngảicứulốmđốmtrắngnhưnhữnglàntóchoarâm,nhữngbụicỏxatiềnumtùmmàuhunghungbịvóngựadẫmnát.Chỗngãbacóngôinhàthờnhỏ,vàsaunhàthờlànhữngđồngcỏchìm

tronglànsươngmùuyểnchuyển.Vềphíanam,trậptrùngnhữngsốngnúiđáphấn.Phíatây,cómộtdãyphốxuyênquamộtcáibãirồichạythẳngrabãicỏhoangbênsông.Trong chiến dịch Thổ nhĩ kỳ lần trước,[3] chàng Cô-dắc Prokofi họ

Melekhov lại trở về thôn. Ở đất nước Thổ nhĩ kỳ về, Prokofimang theongười vợ,một người đàn bà nhỏ bé, từ đầu đến chân trùm khăn choàng.Ngườiấyluônluôngiấumặt,nămthìmườihoạmớiđểlộhaiconmắtâusầuvàmanrợ.Tấmkhănchoànglụatoảranhữngmùihươngxaxôihuyềnbí,vànhữngđườnghoathêungũsắctrênlụađãlàmđámđànbàtrongthônphảighentị.NgườiđànbàThổnhĩkỳbịbắttrongchiếntrậnhếtsứclảngtránhhọhàngcủaProkofi,vìthếchẳngbaolâuônggiàMelekhovđãphảichocontrai ra ở riêng. Ông không sao nguôi được giận, cho nên đến chết cũngkhôngbướcchânđếnnhàProkofinữa.Chẳng bao lâu Prokofi đã thu xếp xong nơi ăn chốn ở: căn nhà đã có

nhữngngườithợmộcdựngcho,cònsânnuôigiasúcthìProkofitựtayquâylấy,vàđếnkhitrờisắpsangthuthìanhchàngđưangườivợdịchủngcócáilưnggùgùvềcơngơimới.Khihaivợchồngđitheochiếcxebòchởgiatàivốnliếngquathôn,tấtcảgiàtrẻlớnbéđềuùaraphốxem.BọnđànôngCô-dắcchỉcườimỉamaimộtcáchkínđáosaunhữngchòmrâu,nhưngbọnđànbàthìcứgọinhauơiới,vàmộtbầylócnhócnhữngthằngCô-dắcconnhớpnhúa cứ lẵng nhẵng chạy theoProkofimà “lêu lêu”.TuyvậyProkofi vẫnhiênngangngẩngcaocáiđầucạodànhmộtbờm tócmàunhạt trước trán,phanhtàáotrermen,[4]bướclữngthữngnhưđangđitrênluốngcày.Bàntayđenthủicủaanhnắmchắcbàntaymảnhdẻcủavợ.Chỉthấynhữnghòntròntròn lồi lên,chạyđichạy lạidướihaigòmávànhữnggiọtmồhôi toát ra

giữahaihànglôngmàybaogiờcũngynguyên,bấtđộngnhưtạcđá.Từngàyấy,ítkhicóaigặpProkofitrongthôn,vàngayđếnbãihọpviệc

làng,anhcũngkhôngbướcchânranữa.Prokofisốngcôđộcnhưmộtconsóiđựcbỏđàn, trongngôinhàcủaanhvensôngĐông.XómlàngđồnđạithậtnhiềuđiềukỳquặcvềProkofi.Nhữngđứatrẻchănbêrongtrênđồngcỏkểlạirằngngàyngày,hễráng

chiều sắp bạc màu là chúng lại thấy Prokofi bế vợ đến nấm kurgan[5]Tatarsky.Anhtađặtvợngồitrênđỉnhnấmkurgan,lưngquayvềtấmđáđãbịbaothếkỷmàimònvàănthủnglỗchỗ,rồingồixuốngbêncạnh,vàhaingười cứ thế đăm đăm nhìn ra đồng cỏ rất lâu.Họ nhìn cho tới khi rángchiều tắthẳn, rồiProkofi lạibọcvợbằng tấmáochoàngvàbếvềnhà.Cảthônmoióctìmduyêncớcủanhữnghànhđộngquáidịấy,nhưngkhônglàmthếnàođoánđược.Bọnđànbàbậnbànratánvàovềchuyệnvợchồngnhànầynênchẳngcònđâuthìgiờbớilôngtìmvếtlẫnnhaunữa.VềngườivợcủaProkofithìmỗingườinóimộtphách:cóngườinóichắcchắnrằngngườiấycósắcđẹpkhácthường,cóngườilạinóikháchẳn.TấtcảchỉvỡlẽsaukhiMavra,mộtảvợlínhvắngchồngliềulĩnhkhôngaibằngđãmượncớxinmenrượnmớiđểđếnnhàProkofi.TrongkhiProkofixuốngnhàhầmđểlấymenrượn,ảđãkịpnhìnkỹvàthấyngườivợThổnhĩkỳmàProkofivớđượclàmộtảxấuđếnmứckhôngaicóthểxấuhơn.Chỉmột lát sauảMavrađãquangquác trongngõvớimộtđámđànbà,

mặtảđỏbừngbừng,chiếckhănbịtđầuxệchhẳnsangbên.-Cácbàcácchịyêuquýạ,chẳnghiểuthằngchaấythấyđượcnóđẹpnó

rònởchỗnào?Đànbàthìítnhấtcũngphảicóđủlệbộcủađànbàmớiđược,nhưngđằngnầy…ngựcchẳngcó,mông thìkhông, thẳngđuồnđuỗn.Bọncongáivùngchúngtacòncódacóthịthơnnhiều.Ngườicứthắtlạinhưconongbúngcáilàgãy.Haiconmắtthìđenngòmngòm,tođếnlàto,trợnlêncứ như quỷ dữXa-tăng, lạyChúa tha tội cho.À,mà đúng là nó đang cómang,thậtđấy!-Cómangà?–Bọnđànbàngạcnhiên.-Nàotôicócòncongáiconđứagìnữađâu,mộtnáchnuôibađứacon

chứcònítỏigì!-Thếmặtmũinórasao?-Mặtnóấyà?Vàngnhưnghệấy,haiconmắtnomthậtthảm,xemrasống

nơiđấtkháchquêngườithìcònsungsướngnỗigì?à,màcácbà,cácchịạ,tôiquênkhôngnóirằngnólạicòn…cònmặcquầncủaProkofinữa.-Sao?Thậtthếà?…–Bọnđànbàkinhngạcđồngthanhkêulên.-Chínhmắttôitrôngthấymà!Nómặcquầnthậtđấy,chỉcóđiềulàquần

không có nẹp thôi.[6] Có lẽ nó đã vớ được cái quần Prokofi mặc ngàythường.Nómặcmộtcáiáosơmidài,quầnbêntrongáo,ốngquầnlạiluồnvàotrongbíttất.Tôicứnhìnnómàlạnhcảgáy.TrongthônbắtđầucónhữnglờirầmrìnóirằngvợProkofilàphùthuỷ.

CondâunhàAstakhov(nhàAstakhovởgầnnhàProkofinhất)thềsốngthềchết rằngngày thứhaicủa lễBaNgôi,[7] trước lúc trời rạng,ảcó thấyvợProkofitóctrần,chânkhông,sangvắtsữamộtconbòtrongsânnuôigiasúcnhàả.Từngàyấy,vúconbòteolạichỉcònbằngnắmtaytrẻconrồicạnsữadầnvàchẳngbaolâuconbòđãchết.Năm ấy đã phát ra một nạn dịch gia súc tai hại chưa từng thấy. Trên

khoảng đất chăn bò bên sông Đông, ngày nào bãi cát cũng ngổn ngangnhữngxácbòlớnbòcon.Rồinạndịchlansangcảngựa.Cácđànngựanuôirongtrênbãicỏthuộcđịaphậncủatrấnmỗingàythưađi.Vìvậy,trongngõvàngoàiphốbắtđầulưutruyềnmộttinđồnmaquái…Sau cuộc họp toàn thôn, bọn đàn ông Cô-dắc kéo nhau đến ngay nhà

Prokofi.Chủnhàbướcrathềm,cúichào:-Thưacáccụbôlão,cáccụcóviệcgìmàbậntâmquábướcđếnnhàtôi

thế?Đámngườilặngthinhlừlừtiếntớibênthềm.Cuốicùngmộtlãogiàchếnhchoánghơimenquátlênđầutiên:-Lôicổconmụphùthuỷnhàanhrađâychochúngtôi!Bàconsẽđemnó

raxửđây!Prokofichạybổvàotrongnhà,nhưngvừatớiphòngngoàiđãbịđuổikịp.

Gãpháothủlựclưỡng,biệthiệulàLiusnhia,[8]nắmlấyđầuProkofiđậpvàotườngmàbảo:-Đừnglàmrầmlên,cógìmàlàmrầmlênnhưthế?Bàconkhôngđộng

đếnanhđâu,nhưngconvợanhthìchúngtôisẽchonóănđất.Hoákiếpnóđicònhơnđểcảthônphảichếtvìkhôngcóbòngựa.Nầycẩnthậnkhôngcóthằngnầyghèđầuanhvỡtoangrabâygiờ!-Conchócáiấyđâu,lôicổnórangoàisânnầy!–Đámngườingoàithềm

gàolên.MộtgãCô-dắctrướckiacùngđơnvịvớiProkofiđưamộttayxoắnlấytóc

ngườiđànbàThổnhĩkỳ, còn taykiabịt chặt cáimiệngđangmởhoác ratrongmột tiếng gào.Gã vừa chạy vừa lôi sềnh sệch vợ Prokofi ra phòngngoài rồi némvật xuống chânđámngười.Một tiếng rú xémàng tai át cảtiếngđámngườigầmthét.

ProkofihấtngãđượcsáugãCô-dắcrồinhảyvàobuồngtrong,giậtthanhgươm treo trên tường. Bọn Cô-dắc xéo lên nhau chạy dạt ra khỏi phòngngoài. Prokofi lao mình trên thềm xuống, thanh gươm múa loang loáng,quayvùvùtrênđầu.Đámngườirungchuyển,chạytảnrakhắpsân.Gãpháo thủLiusnhiachậmchânchỉchạyđượcđếnbênnhà thóc thìbị

Prokofiđuổikịp,choluônmộtnhátxảđôingười,chếchtừvaitráixuốngtớithắt lưng.BọnCô-dắcđãbắtđầunhổcọchàngrào, thấy thếbènchạyxốiquasânđậplúarađồngcỏ.Nửa giờ sau, đám người lấy lại được can đảm, lại mon men đến nhà

Prokofi. Hai tên được phái đi thăm dò, rón rén lẻn vào phòng ngoài. VợProkofiđangnằmtrênvũngmáubênngưỡngcửanhàbếp,đầungoặtsangbênvớimộtdángrấtlạlùng,cáilưỡibịcắnthèlègiữahaihàmrăngnheranomhếtsứcđaukhổ.CònProkofithìbếđứabéđẻnon,mộtcụcthịtnhỏbọctrongcáiáolôngcừu,chốcchốclạioeoekhóc.Đầuanhtalắclư,haiconmắtđờđẫn.NgườivợcủaProkofitắtthởngaytốihômấy.Bàcủađứabé,tứclàmẹ

củaProkofi,thươnghạiđứacháuđẻnon,đemnóvềnuôi.Thằng bé được ủ bằng cámhấp hơi nước, nuôi bằng sữa ngựa, vàmột

thángsau,khiđãchắcrằngthằngbédabánhmật,mặthơimangnétThổnhĩkỳnầycóthểsốngđược,ngườitađemnóđếnnhàthờlàmlễrửatộisơsinhvàlấytênngườiônglàPanteleyđặtchonó.Saumườihainămkhổ sai,Prokofi lại trởvề.Với chòm râuhunghung

xéntỉangayngắnđãđiểmvàisợibạcvàbộquầnáokiểuNga,nomProkofikháchẳn,khôngcònramộtanhchàngCô-dắcnữa.Prokofiđemconvềnuôivàbắttayvàoxâydựngcơnghiệp.Panteleylớnlên,thànhmộtthằngbéđenthuithủi,liềulĩnh,nghịchngợm.

Nóhaohaogiốngmẹởkhuônmặtvàdángngườidongdỏng.ProkoficướichoconmộtcôgáiCô-dắc,connhàlánggiềng.Từngàyấy,dòngmáuThổnhĩkỳtiếptụchoàlẫnvớidòngmáuCô-dắc,

đemlạichothônxómnhữngtayCô-dắchọMelekhovmũikhoằm,cómộtvẻđẹphơimanrợ,màngườitathườnggọibằngcáibiệthiệu“Thổnhĩkỳ”.Saukhichôncấtchobốxong,Panteleytựtayquánxuyếncôngviệclàm

ăn:ônglợplạinhà,muathêmchodinhcơnửađê-xi-a-chin[9]đấthoang,xâynhữngnhàkhovàmộtnhàthóclợptôn.Theoýôngchủ,ngườithợlợpmáitônđãlấynhữngmảnhtônthừacắtthànhcặpgàtrống,mắclênmáinhàkho.CáidángvôtưlựcủahaicongàđãlàmchocơngơinhàMelekhovnomvuivui,thậmchídươngdươngtựđắc,ravẻcócủaăncủađể.Năm tháng qua lúc nào không biết. Càng có tuổi, Panteley

Prokofievich[10] càng đẫy đà thêm: người ông thêm to ngang, lưng có gùxuốngmột chút, nhưngdù sao nomvẫn làmột ông già quắc thước.Tạngngườiôngvốntoxương,chânđikhậpkhiễng(hồicòntrẻ,nhândịphoàngđếduyệtbinh,ôngdựcuộcđuangựavàbịgãychântrái).Ôngđeobêntaitráimộtchiếchoataibằngbạchìnhbánnguyệt,giàrồimàrâutócvẫnđennhưmun,hễnổinónglênlàchẳngcònbiết trờiđấtphải tráigìnữa.Cólẽchínhvì thếmàôngđãlàmchobàvợgià trướctuổi.Bàlàmộtngườibéonúngnính,xưakiarấtđẹpgái,nhưngnaynhữngvếtnhăntrênmặtđãnhằngnhịtnhưmạngnhện.Petro,concảcủaPanteleyProkofievich,đãcóvợvàhaohaonhưmẹ:vóc

ngườianhtakhôngtolớn,mũihếch,tócrậmbùxùvàngnhưlúachín,mắtmàuhạtdẻ.Ngườiconthứ,Grigorilạigiốngbốnhưđúc;tuykémanhsáutuổi,nhưngGrigoricaohơnPetrohẳnnửacáiđầu.Cũngnhưcha,Grigoricócái mũi nhòmmồm nom nhưmỏ diều hâu, cặpmắt quả trám sáng bừngbừng,hơixếchvàthoángcóánhbiếc,gòmácaonhọnnhôlêndướilàndanâuhồng.Grigoricũnggùgùnhưchavàcảtrongnétcườihaichaconcũngđềucóchungmộtcáigìhơimanrợ.Dunhiaska,congáiyêucủaôngPanteleyProkofievich, làmộtcôbé tay

dài,mắtmênhmông.NgoàiratrongnhàcòncóDaria,vợcủaPetrovàmộtđứaconnhỏ.ĐólàtấtcảgiađìnhMelekhov.

2.Vàingôisao thưa thớthơi lấp lánh trênbầu trờimới rạngcònxámnhư

màutro.Gióthổitừdướinhữngđámmâyđentới.SươngmùbốcthẳnglêntừmặtsôngĐôngchồnglênnhautừnglớptrênnhữngnúiđáphấn,rồitrườntheonhữngbờdốcđứngvensông,nomnhưconrắnxámkhôngđầu.TrênvùngtảngạnsôngĐông,nhữngbãicát,nhữngkhoảngđấtsụttrũng,nhữngbãilaurậm,nhữngkhurừngmùsương,tấtcảđềuchìmtrongánhmailànhlạnhnhưnghừnghựcsứcsống.Mặt trờicònbảihoảichưamuốnngoi lênkhỏiđườngchântrời.Ông Panteley Prokofievich là người đầu tiên thức giấc trong nhà

Melekhov. Ông bước ra thềm, vừa đi vừa cài cúc cổ áo sơ-mi thêu đầynhữngchữthậpnhỏ.Ôngmởcửalùagiasúcrangõ.Dariachỉmặcváylótchạyravắtsữabò.Haibắpchânđểtrầntrắngmuốt,sươngbắnvàonomnhưsữanon.Dariađiquasânnuôigiasúc,dẫmnátcỏ,inlạinhữngvếtchânbốchơi.ÔngPanteleyProkofievichnhìnnhữngngọncỏbịhaibànchânDariadẫm

bẹpxuốngđangngốcdậy,rồibướcvàonhàtrong.Cửasổmở toang, trênbậucửasổ lả tảnhữngcánhhoahồnghồngchết

héo của cây anh đào đã nở rữa trong mảnh vườn con. Grigori còn ngủ.Chàngnằmsấp,mộttayvươnra.

-Griska,[11]màycóđicâukhông?-Gì thếcha?–Grigorikhẽhỏi rồingồidậy,hai chânbuông thõngbên

mépgiường.-Tađiđi,ngồicâumộtlátchođếnsánghẳn.Grigorithởphìphì,vớilấycáiquầntrênmắcáo,mặcvào,rồilồngđôibít

tấtlentrắngrangoàiốngquần.Chàngloayhoaymãimớiđixongđôiủngdavàsửalạiđượcbêngótủngbịtrẹo.Trongkhiđitheobốraphòngngoài,Grigorihỏigiọngkhànkhàn:-Thếmẹhấplúamạchlàmmồichưa?-Hấprồi.Màyrathuyềntrướcđi.Taoloángmộtcáilàrangay.Ônggiàbọccáiốngđựnglúamạchđenhấpchínthơmphứcvàoáosơmi,

nhặtthoănthoắtnhữnghạtrơivãibỏvàolòngbàntay,rồibướcxuốngdốcvớibênchântráihơikhậpkhiễng.-Chèođiđâubâygiờnào?-RachỗváchĐấtđenấy.Hãythửcâugầncáicâyngả,chỗchúngtangồi

lầntrướcxemsaođã.

Chiếcthuyềnnhỏquệtđuôivàobờđất,bậpbềnhmộtláttrênmặtnướcrồirờikhỏibờ.Dòngnướccuốnconthuyềnđi,rasứclắcnhưchỉtìmcáchlàmnólậtnghiêng.Grigorikhôngchèomàchỉbẻgiầm.-Thếnào,chèođichứ!-Taratớigiữadòngrồihãychèo.Conthuyềnbăngquakhoảngnướcchảyxiết,hướngvềbờbêntrái.Tiếng

gàđuanhaugáy trong thônvẳng ra trầm trầm trênmặtnước.Mạn thuyềnlướtsátváchđấtmềmđensịt,dựngđứngtrênmặtnướcnhưbịđẽophẳng,rồitrôitớimộtkhoảnglòngchảo:Cáchbờchừngnămxa-gienthấycómộtcây dâu da bị ngập còn vươn rộng những cái cành trênmặt nước. Luồngnướcxoáylênnhữngđámbọtnâunâuđuổinhauquanhcáicây.-Tháodâycâura,đểtaonémmồi,–ÔngbốkhẽbảoGrigorirồithọctay

vàoốngđựngmồi.Lúamạchrơirấtgọnxuốngnước,vanglênmộttiếngnhưcóngườikhẽ

kêu“suỵt”.Grigorimócvàihạtlúamòngmọngvàolưỡicâumỉmcườikhẽnói:-Cálớncábé,cámẹcácon,tìmmồimàcắn!Dâycâuvẽnhữngvòngtròn,rơixuốngnước,căngthẳngranhưsợidây

đàn,rồi lạichùngxuống,cóvẻnhưhònchìđãchạmtớiđáysông.Grigoriđưamột chân chặn giữ đầu cần câu, rồi xoài người ra với lấy túi thuốc,nhưngcốkhônggâytiếngđộng.-Chẳngănthuagìđâuchaạ…Trăngkhuyếtthếnầy…-Màycómangdiêmkhôngđấy?-Cóạ!-Châmtaocáilửa.Ônggiàchâmthuốchút,mắtnhìnđămđămvềphíavùngmặttrờicònbị

giamgiữsaugốccâycongqueo.-Cáchépthìkhôngnhấtđịnhchọnlúcnàomớicắncâu.Trăngkhuyếtmà

vẫncókhivớđượcđấy.Grigorithởdài:-Chaxemkìa,toànlànhữngconcánhéprỉamồi.Chợtthấynướcngaybêncạnhthuyềnlụcụcrútra,rồimộtconcáchép

dài chừng hai ác-sin,[12] đỏ như đúc toàn bằng đồng, quẫy cái đuôi congcong,rộngnhưtàu lángưubàng,rẽqualànnướcrồiócmộtcáinhảylên,làmnhữnggiọtnướctotướngbắntungtóekhắpthuyền.

-Bâygiờ thì chờmàxem!–ÔngPanteleyProkofievichđưa tay áo lênchùichòmrâuướtđẫm.Bêncâydâudachìm,trongkhoảngnhữngcáicànhtrầntrụivươnranhư

nhữngcánhtay,cùngmộtlúccóhaiconcáchépnhảylên.Rồimộtconthứbanhỏhơn, lộnnhàotrongkhôngkhí,bướngbỉnhquậtmìnhliềnmấycáivàobờsông.Grigorinóngnảynhaiđầumẩuthuốccuộnlấy,ngậmđãướtđẫm.Mặttrời

đãlêntớinửacâysồi,nhưngcònchưasánglắm.ÔngPanteleyProkofievichđãnémhếtchỗmồi,ôngbựcbộichúmmôi,nhìnchằmchằmcáiđầucầncâunằmlặng.Grigorinhổcuốngđiếuthuốc.Chànggiậndữnhìntheođiếuthuốcvăng

xatrongkhôngkhívàcứrủathầmbốđãđánhthứcmìnhquásớm,khôngđểchongủđẫygiấc.Chưacógìvàobụngmàđãhútthuốcnêntrongmiệngcứcómùi như lông lợn cháy. Grigori vừa cúi xuống cong bàn tay định vốcnướcthìđầuchiếccầncâunhôkhỏimặtnướcnửaác-sinchợtkhẽrungrồitừtừchìmxuống.-Cắncâurồi!–Ônggiàthởphào.Grigorigiậtmìnhnhấcvộicầncâu,nhưngđầucầncâuvẫnănthunthút

xuốngnước.Từchỗtaycầm,cáicầncongxuốngthànhmộtvòngcung.Nólàmbằnggỡliễuđỏkhỏenhưthếmàvẫnbịmộtsứcrấtlớnkéoxuốngdưới.-Giữchochắc!–Ônggià-đẩythuyềnraxabờkêulên.Grigorimímmôimímlợicốnhấccáicầnlênnhưngkhôngnổi.Cótiếngrăngrắckhôkhan,cáicầntođầnđẫnbịgãy.Grigorimấtthăng

bằnglảođảo:-Đúnglàmộtconbòmộng!–ÔngPanteleyProkofievichlẩmbẩm.Ông

cốmắcmũilưỡicâuvàomồinhưngkhôngtrúng.Grigoriđang rấthồihộpnhưngvẫnbậtcười.Chàngmắc thêmmồivào

mộtchiếccầncâukhácrồinémluônxuống.Chìvừachạmđáysôngthìđầucầncâuđãcongngayxuống.-Lạinórồi,conquỷdữ!…–Grigori“hừ”mộttiếng.Concácốngoira

chỗnướcxiết.Chàngphảitốnkhôngbiếtbaonhiêuhơisứcmớikéođượcnólênkhỏiđáysông.Cáicầncâu“phựt”mộttiếngrấtto,bậtlênkhỏimặtnước,vàliềntheođó,

nướcbắnvọtlênthànhmộtmặtvátxanhxanh.NhữngngóntaychuốimắncủaôngPanteleyProkofievichcứloayhoaymãivớicáicánvợt.-Kéonólênmặtnước!Giữchochắc,khéonócứađứtmấtđấy.

-Chađừnglo!Mộtconcáchéplớntướngmàuđỏđỏvàngvàngngoilênmặtnước,làm

nướcsủilên,nhưngnólạichúicáiđầubènbẹt,cócáitránrộngbè,laongayxuốngsâu.-Nólôighêkhông?Têcứngcảtayrồi!Nhưngđược,xemmàygiởđược

trògìnào!-Giữchochắc,Griska!-Convẫngiữđây!-Chúýđấyđừngchonóluồnxuốngđáythuyền…Chúýđấy!Chúcá chépphảinằmnghiêng.Grigori lấy lại hơi, lôi nóvàogầnmạn

thuyền.Ônggiàvừađưacáivợtrathìconcáđãthuhếtsứclựccònlại,ngụtxuốngsâulầnnữa.-Kéocaocáiđầunólên!Chonốcthêmítkhôngkhílàsẽbiếtđiềungay.Concáđãlửcòbợ,nênlạibịGrigorikéolên,lôisátvàomạnthuyền.Nó

há hốcmiệng ngáp lấy ngáp để, húcmũi vào bênmạn thuyền sần sùi rồiđứngyên,mấycáivâyóngánhdacamvẫyvẫy.-Thếlàmàychịuthuarồinhé!–ÔngPanteleyProkofievichèètrongcổ

họng,lấyvợthứngconcá.Haibốconcònngồithêmnửagiờ,nhưngkhôngthấycáquẫynữa.-Thudọnthôi,Griska.Cólẽtađãvớđượcconcuốicùngđấy,chờthêm

cũngchẳngtíchsựgìđâu.Hai cha con sửa soạn ra về, Grigori đẩy thuyền ra xa bờ. Về đến nửa

đường,Grigori nhìnmặt bố, thấy như ông đang có điều gìmuốn nói vớimình,nhưngônggiàvẫnnínthinh,chỉchămchúnhìnnhữngngôinhàtrongthônrảirácdướichânnúi.-Grigoriạ,cóchuyệnnầy…–Ôngngậpngừngrồibắtđầunói,hai tay

mânmêsợidâybuộcmiệngcáitúiđặtdướichân.–TaothấyhìnhnhưmàycóchuyệngìvớicáiảAcxinhianhàAstakhovthìphải…MặtGrigorichuyểnsangđỏtía,chàngquaynhìnrachỗkhác.Trêncáicổ

gânguốcnắngcháyđenthui,cổáosơ-mihằnlênthànhmộtvệttrắng.Ônggiànóitiếp,giọngbắtđầugaygắtvàbựcbội:-Đồranhcon,liệucáithầnhồn…TaokhôngnóichơivớimàyđâuStepan

làhàngxóm lánggiềngvớinhà chúng ta.Taokhôngchophépmàychimchuộtvợanhtađâu.Việcnầycũngđếngâyratộilỗithôi.Taobảotrướcchomàbiết:hễbắtđượclàtaonệnchomộttrậnnhừtửđấy!ÔngPanteleyProkofievichthunhữngngóntaylạithànhmộtnắmtaygân

guốc,cặpmắtlồilồinheolạinhìnkhuônmặtngườicontáidần.-Toànnhữnglờivuoangiáhoạ,–Grigorinhìnthẳngvàochỗtinhmũi

xanhxanhcủabố,miệnglầubầu.Giọngchàngtrầmtrầmnhưvọnglên từđáynước.-Câmcáimồmđi.-Miệngthếgian!-Câmngay,đồchóđẻ!Grigoricúirạpngườixuốngmáichèo.Conthuyềnchồmlêntừngđợttiến

vềphíatrước.Nướcđằngsauthuyềnlọcọccuộnlênthànhnhữngcáixoáy.Chođếnkhitớibến,cảhaichaconchẳngainóigìvớiai.Lúcsắpbước

chânlênbờ,ngườichamớidặnthêm:-Liệuhồnđấy,taobảogìthìchớcóquên,nếukhôngtừnaytrởđicấm

tiệtkhôngđượcchơibờinhảynhótgìnữa.Đừnghòngrakhỏinhànửabước.Dứtkhoátnhưthếđấy?Grigoricứngậmtăm.Thuyềnvàosátbờ,chàngmớihỏi:-ConđemcávềnhàchomẹvàchịDariachứ?-Đembánchobọnláibuônấy,–Ônggiàdịugiọng,–lấytiềnmàmua

thuốchút.Grigoricắnmôibướctheobố:“Được,chamuốnlàmgìthìlàm,tróicẳng

tôilại,hômnaytôivẫnnhảyđichơichomàxem”.Chàngnghĩthầmhằnhọcnhìnchằmchằmvàocáigáycaophẳng,tođầnđẫncủabố.Vềđếnnhà,Grigorirửarấtcẩnthậnchosạchnhữngđámcátđãkhôtrên

vảyconcáchéprồiluồnmộtnhánhliễunhỏquamangcá.Rađếncổng thìgặpMitkaKorsunov,một thằngbạncùng tuổichơivới

nhau đã lâu.Mitka vừa đi vừa nghịch nghịch đầu cái dây lưng làm bằngnhữngmảnhbạcghéplại.Haiconmắttrònxoecủanótrângtráođưađiđưalạisauhaihàngmivớimộtánhvànghoetrơnnhưdầu.ĐồngtửMitkadàivàthẳngđứngchẳngkhácgìmắtmèo,vìthếtrongconmắtcủanónhưcócáigìluônluônbiếnđổi,khónhậnra.-Đemcáđiđâuđấy?-Chiếnlợiphẩmhômnayđây.Mangđibánchobọnláibuôn.-ĐemđếnnhàMokhovphảikhông?-Đúngđấy.Mitkanhìnconcáchépvàthửđoán.-Mườilămphun-tơ[13]phảikhông?

-Mườilămrưỡi.Cânbằngcânlòxorồiđấy.-Chomìnhđicùngnhé,mìnhsẽmặccảcho.-Đithìđi.-Thếthếtmìnhmộtchầuchứ?-Chúngmìnhsẽthoảthuậnsau,khôngnóilờithừalàmgì.Nhữngngườivừadự lễmi-sadang toả ra cácphố.Baanh emmộtnhà

cùng đi thành hàng ngang trên đường. Cả ba cùng mang biệt hiệu là“Samin”[14]

NgườianhcảlàgãcụttayAlekseyđigiữa.Cổáoquânphụcquáchậtlàmcái cổgânguốc củagã cứphải vươn thẳng lên.Chòm râuxoăn thưa thớtvểnhhếchsangmộtbên,nhưcáinêm,nomrấtngangngạnh.Gãluônnháylia lịaconmắtbên trái,nhưngườimắcbệnh thầnkinh.Trướcđâyđã lâu,trongmộtcuộcthibắn,khẩusúngtrườngđãnổhậungaytrongtayAleksey,mộtmảnhquy-látđãxéráchmộtbênmágã.Từngàyấy,conmắtbêntráicứvôduyênvôcớnháyvôtộivạ.Nhưngcáisẹoxanhxanhnằmchéongangmá thìđượcnhữngsợi râucứngmọcchehết.Tuy tay tráibịphạtcụtđếnkhuỷunhưngAlekseyvẫn có thể chỉ dùngmột tay cuộn lấy thuốchút rấtkhéo,khôngbaogiờhỏng.Hắnkẹptúithuốcvàobộngựcnởnang,lấyrăngxémộtmẩugiấyđủdùng,uốnconglại,dốcthuốcvàothếlàmấyngóntaybắtđầucuộnthoănthoắt,xonglúcnàokhôngbiết.MắtngườixemcònchưakịptheodõithìđãthấyAlekseynhainhaiđiếuthuốcnằmgọnlỏntrênmôimànháymắtxinlửa.Tuychỉcómột tay,nhưngAleksey lại làquyền thủvôđịch trong thôn.

Nắm taygã thật ra cũngkhông tođặcbiệt, bất quá chỉ bằngquảdưadại,nhưngcó lầnđangcày,gãđiên tiếtvớiconbò. roi lại rơiđâumất,gãbèncholuônconbòmộtđấm.Conbòlănkềnhluônraluốngcày,máurỉcảratai,chữamãimớikhỏi.HaingườiemcủaAlekseylàMarchinvàProkhothìgiốnganhđếnchân

lôngkẽ tóc.Cũngcái tướngngũđoản,người tođầnđẫnbằngcâysồi, chỉkhácmộtđiềulàcảhaiđềutaychânđủđôi.GrigorichàohỏibagãSamin,cònMitka thì lặngthinhquaymặtđichỗ

khác, làmxương cổ kêu răng rắc.Trongmột cuộc đấu quyềnhôm lễ tiễnmùađông,AlekseySaminđãchẳngthươnggìhàmrăngnonnớtcủaMitka,vung tay chonómộtquyền trời giáng, thế làMitkađãphảinhổhai chiếcrănghàmlênlớpbăngxanhxanhđãbịdẫmnátdướinhữnggótủngđóngcásắt.LúcđitớingangGrigorivàMitka,Alekseynháymắtliềnnămsáucái:

-Bánchomìnhconcáđi!-Muathìmua.-Đòibaonhiêu?-Mộtđôibòmộng,thêmcáimụnhàanhnữa.Alekseynheomắtvungmẩutaycụt:-Kỳcụcthật,chà,thậtlàkỳcục?…Hà-hà-hà…thêmcáimụnhàmình…

Thếcònmấyđứanhóccólấykhông?Grigorinherăngcười:-Thôigiữlấymànuôi,kẻocáihọSaminnhàcácanhtuyệttựmất.Mộtđámngườixúmđôngtrêncáibãibêncạnhhàngràonhàthờ.Lãothầycảtrongnhàthờđứnggiữađám.Lãonângmộtconngỗngtrên

đầu,raoto:“Nửarúpđây?Cóngườitrảrồiđấy.Aitrảhơnkhông?”Conngỗngquayđầuđiquayđầulại,haiconmắtxanhnhưngọclamnheo

nheođầyvẻkhinhbỉ.Trongđámngườibêncạnh,mộtônggiànhỏbé,tócbạc,ngựcđeonhững

huânchươngchữthậpvàhuychương,đanghoachânmúatay.MitkađưamắtrahiệuchoGrigori:-ÔngGrisakanhàmìnhđangthiênlabátsátvềchuyệnchiếntranhThổ

nhĩkỳđấy.Lạinghecáinhé!-Chúngmìnhnghexongthìconcáđãcómùi,đãtrươnglênrồi:-Càngtrươngcàngnặngcân,chúngmìnhcànglợi.CáimáimàuxanhlácâycủanhàMokhovđãhiệnratrêncáibãisaunhà

khochứađồchữacháy.Trênbãingổnngangnhữngchiếcthùngchữacháyvàcàngxegãy.Trongkhiđiquanhàkho,Grigorinhổtoẹtmộtbãivàđưataylênbịtmũi.Từsaunhữngcáithùng,mộtlãogiàđira,taycònđangcàimócquần,răngcòncắngiữcáikhoádâylưng.-Khôngnhịnđượcnữahaysao?–Mitkahỏi.Lãogiàloayhoayxongvớicáikhuycuốicùngrồinhảcáikhoádâylưng

trongmiệngra.-Việcgìđếnmàyhử?-Phảidímũilãoxuốngmớiđược!Cảrâunữa!Cảrâunữa!Đểmụgiànhà

lãokỳcọhàngtuầnkhôngsạchchobiếtthân.Lãogiàphátkhùng:-Thằngchếttiệt,ônggiầmđầumàyxuốngbâygiờ!

Mitkađứnglại,cặpmắtmèocủanónheonheonhưchóinắng.-Hừ,lãotưởnglãoquíbáulắmđấyphỏng?Cútmẹlãođi,đồchóđẻ?Nếu

khôngthằngnầycholãovàicáidâylưngbâygiờ!GrigorivừacườivừabướctớibênthềmnhàMokhov.Lancanchạmđầy

nhữngdâynhodại.Nắnglườinhácinlênthềmnhữngcáibónglốmđốm.-ChàMitka,ngườitasốngnhưthếnầyđây…-Cảđếnquảđấmcửacũngmạvàng.–Mitkahémởcáicửathôngrasân

thượngrồiphìcười–Mìnhphảiđưaôngmìnhtớiđâymớiđược!-Aiđấy?–Trênsânthượngcótiếnghỏivọngra.Grigori rụt rè bướcvào trước.Đuôi con cá chépkéo lệt sệt trên sàngỗ

sơn.-Cácanhhỏiaithế?Mộtcôgáiđangngồitrênmộtchiếcghếchaobằngđồđan,trongtaycầm

mộtđĩadâu.Grigorinínlặngnhìntrântrâncặpmôimọnghồnghồnghìnhtráitimvừamútxongmộtquảdâu.Côgáinghiêngnghiêngđầunhìnhaianhchàngđangđitới.Mitkađằnghắng,nóiđỡlờiGrigori:-Côcómuacákhông?-Cáấyà?Chờmộtláttôisẽtrảlờingay.Côgáinóixongdấncáighếchaođứngdậy,cặpchânkhôngđibíttấtkéo

lệtsệtđôigiàyvảithêu.ánhnắngchiếuthấuquachiếcáodàitrắng,Mitkalờmờnhìnthấynhữngđườngnétcủacặpgiòmậpmạpvàđoạnđăngtenrộnglượnsóngdướigấuchiếcváylót.Nókhôngkhỏingạcnhiêntrướchaibắpchânđểtrầntrắngmuốtnhưsa-

tanh,chỉởchỗhaigótchântròntrònlàdahơivàngvàngnhưmausữa.MitkahíchkhuỷutayvàoGrigori:-Trôngkìa,Griska,váygìmà…mànhưthuỷtinhấy,nhìnsuốtquathấy

tấttầntật.Cô gái bước trong cửa hành lang ra, nhẹ nhàng ngồi xuống chiếc ghế

bành.-Haianhvàotrongbếpkia.Grigorirónrénbướcvàonhàtrong.Mitkađứngdạngchân,nheomắtnhìn

đườngngôitrắngtrắngnằmgiữahaimáitócvàngónghìnhbánnguyệtúphai bên đầu cô gái. Cô gái nhìn khắp ngườiMitka bằng hai conmắt tinhnghịchvàbướngbỉnh.

-Anhlàngườivùngnầychứ?-Vâng,tôiởngayđây.-Nhàaithế?-NhàKorsunov.-Thếtênanhlàgì?-Mitka.Côgáinhìnchămchúhaihàngmóngchânhồnghồngcủamìnhmột lát

rồilạithuphắtchânvề.-Tronghaianh,anhnàođánhđượccáđấy?-Grigoriđấy,cậuấylàbạnthâncủatôi.-Thếanhcóđánhbắtcáđượckhông?-Tôicũngcóđánhbắtcá,nhưngchỉkhinàothíchmớiđithôi.-Câubằngcầncâuà?-Cũngcócâubằngcầncâu,chúngtôigọilà“pritúc”.-Tôicũngmuốnđicâucáxemthếnào,–Côgáinínlặngmộtlátrồinói.-Đượcthôi,nếucôthíchthìchúngtathửđixem.-Nhưngviệcấylàmthếnàosắpxếpđược?Màanhnóithậtđấychứ?-Phảidậysớmlắmmớiđược.-Tôisẽdậyđược,nhưngphảiđánhthứctôicơ.-Đánhthứccũngđược…Nhưngcònchacô?-Chatôithìcócangì?Mitkabậtcười:-Lạicholàcótrộm…Xuachóracắn.-Chuyệnngớngẩn!Tôingủmộtmìnhtrongcănphòngởgócnhà,phòng

cócáicửasổkiakìa.–Côgáigiơngóntaychỉ–Nếuanhđếntìmtôithìcứgõvàocửasổ,tôisẽdậyngay.Trongbếpvẳng ranhững lờinóingắtquãng.GiọngGrigori thì ngượng

ngàngượngnghịu,còngiọngchịnhàbếpthìtrầmtrầm,trơnleolẻo.MitkanghịchnghịchnhữngmảnhbạcxỉntrênchiếcthắtlưngCô-dắccủa

nóvànínlặngmộtlát.-Thếanhđãcóvợchưa?–Côgáicườinửamiệngvàhỏi.-Côhỏilàmgìcơchứ?-Chẳnglàmgìcả,tôimuốnbiếtđấythôi.

-Thếthìchưa,tôicònởmộtmình.BỗngnhiênMitkađỏbừngmặt,còncôgáithìvẫnmỉmcườitinhquáivừa

nghịchmộtnhánhdâutrồngtrongnhàkínhrơidướisàn,vừahỏithêm:-ThếanhMitkanầy,bọncongáicóyêuanhkhông?-Cócôyêumàcũngcócôkhôngyêu.-Thếanhthửnói…vìsaomàmắtanhgiốngmắtmãnthế?-Giống…mắtmãnấyà?–ĐếnđâythìMitkamấthếtbìnhtĩnh.-Phải,tôimuốnnóilàgiốngmắtmèoấymà.-Cólẽlọtlòngmẹđãnhưthếrồi…Tôichẳngphảichịutráchnhiệmgìvề

chuyệnnầyđâu.-ThếanhMitkaà,tạisaoởnhàkhônglấyvợchoanhđi?Mitkabị bối rốimột lát, đến lúcnầyđã trấn tĩnh lại được.Cucậu cảm

thấytronglờinóicủacôgáicócáigìnhưtrêuchọc,bènlonghaiconmắtvànghoelên:-Ngườitôisẽlấylàmvợcònchưalớnlên.Côgáingạcnhiêngiươngcaohaihànglôngmày,đỏmặtđứngdậy.Phía

ngoàiphốcótiếngnhữngbướcchânđitrênthềm.CáimỉmcườikínđáothoángvẻgiễucợtcủacôgáilàmMitkacảmthấy

nhưbị gai châm.Chính chủ nhà làSergeyPlatonovichMokhovđang nhẹnhàngdậmđôigiàydahoẵngto tướng,đườngbệđưacái thânhìnhtobéocủalãoquachỗMitkavừabướclánhra.-Đếngặptôià?–LãochẳngthèmquaymặtnhìnMitka,cứvừabướcqua

vừahỏi.-Chaạ,họmangcáđếnđấy.Grigoribướcra,trongtaykhôngcòngìnữa.

3.Grigorivuianhvuiemvềthìgàđãgáymấyđợtđầu.Từphòngngoài,mùi

hốt-bố lênmenchua loétvàmùicỏĐứcmẹkhôngaingáixôngvàonồngnặc.Grigori rón rén đi vào nhà trong.Chàng cởi quần áo, treo cẩn thận cái

quầnrộngốngcónẹpmặcngàylễ,làmdấuphéprồinằmxuống.Chấnsongcửacắt tưvuôngánh trăngvàng, inmộthìnhchữ thập lênsànnhà.Tronggócphòng,vàibứctượngthánhphủnhữngtấmkhănthêunhấpnhoángmộtthứánhsángsinsỉn.Quanhcáimắcáođầugiường,đànruồibịthứcgiấcvovemãikhôngyên.Grigorivừathiuthiuthìtrongbếpcótiếngthằngcháutraiconônganhoe

oekhóc.Cáinôiọtẹtnhưchiếcxebòkhôngđượcbôidầu.Daria lầubầu,giọng

ngáingủ:-Cónínđikhôngnào,màythậtlàcontộiconnợ?Ngủchẳngchịungủ,

nằmyêncũngchẳngchịunằmyêncho.RồiDariakhẽru:ẢNgốc,ảNghếchẢtếchđiđâu?Nghếchđichănngựa.NgựaNghếchngựagì?NgựaNghếchthắngyên,Riềmthêukimtuyến.Grigorithiếpđidầntheonhịpruconđềuđặn,nhưngtrongbụngvẫncòn

nghĩ:“ÀmàngàymaianhPetrođãphảiđitrạirồi.ỞnhàchỉcònchịDariavớithằngbé…Thếlàlầnnầycắtcỏsekhôngcóanhấycùnglàmvớimình”.Grigori rúcđầuvào trongcáigốinónghổi,nhưng tiếng ruvẫncứquấy

rầybêntai:ThếngựaNghếchđâu?Đứngsaucổnglớn.Thếcổnglớnđâu?Nướclũcuốnrồi.Một con ngựa hí một tràng dài làm Grigori giật mình. Nghe tiếng hí,

GrigorinhậnraconngựachiếncủaPetro.Cònđànngỗngđâu?Ngỗnglẩnbãilau.Thếbãilauđâu?

LaucongáicắtThếcongáiđâu?Congáilấychồng.Chồngcongáiđâu?Lênngựaratrận…Cònngáingủ,Grigoriđãlầnratàungựavàdắtconngựarangõ.Mộtcái

mạngnhệnbấtngờbaytớivướngvàomặtlàmGrigorithấybuồnbuồn,thếlàbỗngnhiênchẳngcònngáingủchútgìnữa.Ánhtrănglàmhiện lênchếchngangsôngĐôngmộtconđườnggợnlăn

tăn,khôngaicưỡingựaquađược.Mặtsôngmùmịtsươngmai,nhưngtrênđầuthìsaolấmtấmkhắpbầutrời.ConngựađicẩnthậntừngbướcsaulưngGrigori.Đoạnđườngdốcxuốngsôngrấtkhóđi.Từbờbênkiavẳngsangtiếngvịtkêuquàngquạc.Gầnbờtrongđámrongrêu,mộtconcánhẹobơiquanhquẩnsăntìmcácon,cáiđuôicủanóquẫynướclọcọc.Grigoriđứng lặnggiờ lâubên lànnước.Bờsôngnặcmùingaingáicủa

các thứmụcẩm.Nhữnggiọtnước rung rungnốinhaunhỏxuống từmõmconngựa.TronglòngGrigoritrànngậpmộtcảmgiáctrốngrỗngnhưnglânglângthúvị.Dễchịuthật,chẳngcógìphảisuynghĩ.Trênđườngvề,Grigorinhìnvềphíamặttrờimọc.Đằngấy,mộtvùngtranhtốitranhsángphơnphớtxanhđãbắtđầurạng.Grigorivềđếngầntàungựathìgặpmẹ.-Màyđấyà,Griska?-Chẳngconthìcònai?-Màychongựauốngnướcrồichứ?-Chouốngrồi,–Grigoritrảlờicóvẻmiễncưỡng.Bàmẹđihơingửangườirasau,vìbàđangđùmtrongtạpdềmộtítphân

ngựakhôđểnhómbếp.Bàkéolệtsệthaibànchânđấtnhănnheonhưmọingườigià.-MàysanggọivợchồngStepandậyđi.Stepancũngsắpsửađicùngvới

thẳngPetronhàtađấy.Grigori tựanhưđượchơi lạnh lắp chomột cái lò xo căng thẳng, người

chàngnhưcókiếnđốt.ChàngnhảyngayquababựcthềmdộitiếngcủanhàAstakhov.Cửakhôngcàithen.Stepanngủtrênmộttấmthảmtrảitrongbếp,đầungườivợrútvàonáchanhta.Quabóng tốiđãsắp tanhết,Grigorinhìn thấycáiváycủaAcxinhia tốc

lênđếnquáđầugối,cặpchântrắngmuốtnhưgỗbạchdươngdạngramộtcáchhớhênh.Grigoriđứngnhìnmộtgiây,chàngcảmthấymiệngkhôbỏng,

đầuváng lênnhưvì những tiếngđậpvào răng.Chàng lấm lét nhìnquanhnhưthằngăncắprồikêulênkhànkhàn,lạccảgiọng:-Nầy,aithếnầy?Dậyđithôi!Acxinhiaụnịntronggiấcngủ.-Ôi chao, aiđấy?Ai thếnầy?–Nàng luốngcuống sờ soạng, luồnmột

cánh tay trầnxuốnggiữahaichân,kéocáiáo lótxuống.Vếtbãinướcbọtchảyratronglúcngủsayvẫncòntrêngối:trờisắprạnglàlúcđànbàhọngủsaynhất.-Tôiđây.Mẹtôibảosanggọianhchịdậy…-Chúng tôidậyngayđây…Nhàchúng tôi chẳngcònchỗnào lenchân

nữa…Rệpthìnhưsung,cứphảixuốngđấtnằm.AnhStepandậyđi,cónghethấykhông?Grigoringhegiọngnói,biếtAcxinhiangượng,nênvộivềngay.ChừngbamươichàngCô-dắc từgiã thônxómđến trạibinhdịch tháng

Năm.Nơitậptrunglàthaotrường.Lúckhoảngbảygiờ,thaotrườngđãđầynhữngchiếcxebốnbánhcómuibằngvảibạt,vớinhữngchàngCô-dắcmặcáo sơ-mi binh dịch thángNămmaybằngvải thô, ai nấy vũ trangđầy đủ,ngườithìcưỡingựa,ngườithìđichân.Trênthềmnhà,Petrođangvộivãkhâulạiđoạndâycươngbịrách.Ông

PanteleyProkofievichđiđilạilạibêncạnhconngựacủaPetro,chốcchốclạiđổthêmlúakiềumạchvàocáimángăn.Thỉnhthoảngôngkêulên:-Dunhiaska,đãkhâumiệngtúibánhmìkhôchưa?Đãrắcnhiềumuốivào

mỡchàichưa?Ynhưmộtđoáhoađỏrực,Dunhiaskachạyloangloángquasânnhưcon

én.Nghetiếngbốgọi,côbébậtcườitrảlời:-Chaơi,chacứloviệccủachađi,mặcconsửasoạncácthứchoanhcon,

đếnCherkask[15]cũngkhôngcógìxộcxệchđâu.Petronhấpnướcbọtvàosợichỉrồihấtđầuvềphíaconngựavàhỏi:-Nóănchưaxonghảcha?-Cònphảikịpchonónhaichứ,–Ôngbốđưabàntaysầnsùivuốtlạitấm

đệmlótyênhìnhnhưchỉlàđiềulặtvặt,nhưngchỉsaumộtchặngđườnglàđãcóthểlàmlưngconngựabịsướtđếnchảymáurồi.-ConHạtdẻănxongchachonóuốngnướcnhé.-ThằngGrigorisẽchonórasôngĐông.Nầy,Grigori,dắtconngựađi!ConngựagiốngĐônhétvừađivừanghịch.Dángnócaomàthanh, trên

tráncóvệttrắnghìnhngôisao.Grigorivừadắtnórakhỏicửahàngràođãđưataytráikhẽvỗvàovainórồinhảyphốclênyên,chophiluônnướcđại.Rađếnchỗđầudốc,Grigoriđịnhghìmngựalạinhưngnóchạyđãquáđà,nênvẫnphimỗilúcmộtnhanhvàcứlaothẳngxuốngdướinhưmộtcơnlốc.Grigoringảngườirasau,gầnnhưnằmngửatrênlưngngựa.Chợtthấyphíatrướccómộtngườiđànbàđangquẩyhaicái thùngxuốngdốc.Grigori láingoặt con ngựa sang bên cạnh đườngmòn, rồi cho nó xông thẳng xuốngnước,làmbụibốclênmùmịt.Acxinhialắclưđitrêndốcxuống.Từxanàngđãtrutréo:-Đồquỷsứphátrồhaysaothế?Suýtnữathìchongựadẫmphảingườita

rồicòngì?Chờđấymàxem,tôisẽđếnmáchôngcụnhàanhlàanhtếngựanhưthếđấy.-Thôichị lánggiềngơi,đừngxắnváyquai cồng lênnữa!Chịđưa tiễn

chồngđitrạirồithìviệcnhàcóthểnhờtôigiúpmộttayđấy.-Ngườitaviệcquáigìphảicầnđếnanh?-Bắtđầucắtrạlàphảinhờthôi,–Grigoricườihàhà.Acxinhiađứngtrênváncầu,thùngvẫnđểnguyêntrênđòngánh,haiđầu

gốikẹpcáiváybịgióthổilồnglên.NàngcúixuốngmúcrấtkhéomộtthùngnướcrồiđưamắtnhìnGrigori.-Thếnào,anhchàngStepannhàchịsửasoạnxongrồichứ?–Grigorihỏi.-Nhưngviệcấycangìđếnanh?-Làmgìmàđỏngđảnhthế…Hỏimộtcâucũngkhôngđượchaysao?-Ừ,thìsửasoạnrồiđấy…Đãsaonào?-Thìchịsẽởnhàsốngcáicảnhvợlínhphòngkhôngchứsaonữa?-Đạikháinhưthế.Conngựarờimõmkhỏilànnước,răngnónhaikenkét,làmnướcchảycả

xuống.Rồinóđậphaichântrướcxuốngnướcvànhìnramặtsông.Acxinhiamúc nốt thùng bên kia, đổi vai chiếc đòn gánh, rồi nhún nhảy lên dốc.Grigorithúcngựabámsátphíasau.GióthổiphầnphậtcáiváycủaAcxinhia,nghịchnghịchnhữngmóntócnhỏloănxoăntrêncáigáyrámnắngcủanàng.Chiếckhănbịtđầuthêubằngtơmàunhưcháyrựctrênbúitócdày.Chiếcáohồngkhôngmột vết nhăn,mặc luồnvào trong váy, ôm lẳn cái lưng ngayngắnvàcặpvaichắcnịch.Trongkhileolêndốc,Acxinhiahơichúingườivềphía trước, làmhằnrõđườngsốnglưngdưới lànáo.Grigorinhìn thấyhaiđámnâunâuởchỗnácháobạcmầuvìmồhôi.HaiconmắtchàngnhìntheotừngcửđộngcủaAcxinhiavàchàngchỉmuốnbắtchuyệnlại.- Chắc chắn chị cũng sẽ mong nhớ đức ông chồng đấy nhỉ? Có phải

không?Acxinhiavừađivừangoáicổlạimỉmcười:-Khôngthế thìcònsaonữa.Anhcứlấyvợđi,–Nàngvừanóivừa thở

hổnhển,–Cứlấyvợđirồisẽbiếtxavợxachồngcóbuồnnhớhaykhông.GrigorithúcngựatớingangAcxinhiavànhìnthẳngvàomắtnàng.-Thếmàlạicónhữngchịchàngđưatiễnchồnglàtrongbụngcứnhưmở

cờđấy.ÔngPetrođivắnglàchịchàngDarianhàtôiphâyphâyrangay.Acxinhiathởhổnhển,cánhmũirungrung.Nàngvừasửatócvừanói:-Chồngtuykhônglàđỉanhưngdùsaocũnglàmộtloàihútmáu.Thếhai

cụbênấysắphỏivợchoanhrồichứ?-Cònchưabiếtýôngcụnhàtôirasao.Cólẽchờtôihếthạnlínhhẵng

hay.-Anhcòntrẻchán,đừnglấyvợlàmgìvội.-Nhưngsaovậy?-Sẽchỉđượcmộtđiềulàphiềnmuộnthôi.Nàng cúi liếc nhìn Grigori cười tủm tỉm, không hé môi. Lần đầu tiên

GrigorithấyrằngAcxinhiacómộtcặpmôimọngmọng,dâmđếntrắngtrợn.Grigorilấytayrẽbờmconngựathànhtừngmónlông,nói:-Tôicũngchẳngmuốnlấyvợlàmgì.Cứthếnầyrồicũngtựnhiêncócô

yêu.-Cóđámnàorồisao?-Việcgìphảichọnđámnàolàmgì?…BâygiờcôsắptiễnStepanđirồi

đấy…-Nầychớcóỡmờvớitôi!-Ỡmờthìlàmgìđâychắc?-TôisẽmáchStepanchomàxem…-SợcáigìthằngStepannhàcô…-Liệuhồn,gancóctíachưa,chẳngsợrồicóngàykhóchếtnướcmắt.-NầyAcxinhia,côđừngcódoạtôi!-Tôichẳngdoạdẫmgìaicả.Việccủaanhlàtìmkiếmnhữngcôgáimà

tán.Đểchocáccôấykhâukhăntaychoanh.Còntôithìanhchớnhòmngólàmgì.-Nhưngđâycứnhòmthìsao?-Đượcmuốnnhòmthìcứnhòm.

Acxinhiamỉmcười làmlànhrồi rẽkhỏiconđườngmòn.Nàngcố tránhconngựa,nhưngGrigorirẽngựa,chắnngangđường.-Chotôiđinào,anhGriska!-Đâykhôngcho.-Đùadaivừachứ.Tôicònphảisửasoạnchochồngtôilênđường.Grigorimỉmcười, thúcchoconngựanổinóng.Conngựagiậmchântại

chỗ,épAcxinhiavàobênvách.-Néchotôiđi,đồquỷsứ,cóngườikiakìa!Bàcontrôngthấythìcònra

thểthốnggìnữa?Acxinhia hoảng hốt đưa mắt nhìn quanh rồi cau mày đi thẳng, không

ngoáiđầulạinữa.Trênthềm,Petrođangtừgiãnhữngngườithânyêu.Grigoriđóngyêncho

conngựa.Petronắmđốcgươm,hốihảchạytrên thềmxuống, tiếp lấydâycươngtrongtayGrigori.Đánhhơi thấymùiđường trườngconngựa,nóngnảygiậmhếtchânnọ

đếnchânkia.Nónhaynhayhàmthiếc,sùicảbọtmép.Petrođưataynắmmũiyên,đặtmộtchânlênbànđạp,rồiquaylạinóivới

bố:-Chađừngbắtmấycon“Hói”làmviệcmàhỏngmấtbòchanhé!- Sang thu ta sẽ đem bán đi. Còn phải sắm cho thằngGrigorimột con

ngựamớiđược.-Cỏtrênđồngcỏthìchanhớđừngbánđinhé.Chacũngthấycỏtrênbãi

nămnayxấuthếnàorồiđấy.-ThôicầuChúachechởchocon.Điđườngbìnhan,connhé.–Ônggià

vừanóivừalàmdấuphép.Bằngmộtđộngtácquenthuộc,Petrođưacáithânhìnhvạmvỡcủaanhta

lênyênrồisửalạinhữngnếpsaulưngchiếcsơ-mithắtdâylưng.Conngựabước ra cổng chính. Thanh gươm đập đều đều theo nhịp chân ngựa.Đốcgươmnhấpnhoángmộtánhđùngđụcdướinắng.Dariabếconbướctheo.Bàmẹđứnggiữasânnuôigiasúcđưatayáolên

launướcmắtvàsìcáimũiđỏhoevàogócchiếctạpdề.-Anhơi,cònbánhránnữa!Cómấycáibánhcũngquênmấtrồi!Bánhrán

khoaitâyngonthếnầy!Dunhiaskanhảycẫngracổngnhưmộtcondênon.-Màylàmgìmàgàolênnhưmộtconngớngẩnthế?–Grigoribựcmình

quátem.-Cómấycáibánhráncũngđểquên…Hư-ư-ư–Dunhiaskanépmìnhbên

cửaxéphàngrào,rênrỉ.Nhữnggiọtnướcmắtchảyxuốnghaigòmánhemnhuốcnóngrực,rồilạichảytừtrênmáxuốngcáiáongắnmặcngoàithườngngày.Dariađưataylênchemắtnhìntheobóngcáiáotrắngcủachồngvẫncòn

ẩnhiệnquamànbụi.ÔngPanteley lay laycái cọcmụcbêncổng, rồiđưamắtnhìnGrigori.-Màygánhlấyviệcchữacáicổngnầynhé,vànhớđóngthêmmộtcáicọc

nhỏvàogócđấy.–Ông trầmngâmmột lát rồinói thêmnhưbáochomọingườicáitin–ThằngPetrođirồi.Quahàngrào,GrigorithấyStepanđangsửasoạnlênđường.Acxinhia diện chiếc váy len màu xanh lá cây, dắt ngựa ra cho chồng.

StepanmỉmcườinóikhôngbiếtnhữnggìvớiAcxinhia.Vớicáidángđúnglàcủamộtôngchủnhà,anhtatừtốnhônvợvàđểrấtlâumộtbàntaytrênvainàng.BàntaynâusạmvìdãinắngvàlaođộnghiệnlênđennhưmộtcụcthantrêncáiáotrắngcủaAcxinhia.StepanđứngquaylưngvềphíaGrigori.Quahàngràocóthểnhìnthấycái

cổtođầnđẫncủaanhtavớibộtóccắtrấtđẹp,đôivairộngnhưnghơixuôi,vàmỗikhiStepancúixuốngvớivợlạithấyvểnhlênmộtđầucủabộriamàuhạtdẻnhạt.Acxinhiacườikhôngbiếtvìchuyệngìvàlắcđầuravẻkhôngmuốnnhận

điềugì đó.Chàngkỵ sĩ nhúnngười lênbànđạp, conngựahuyền cao lớnnghiênghẳnsangmộtbên.Stepanngồitrênyên,vữngnhưbànthạch.Conngựarảobướcracổng.Acxinhianắmbànđạpđibêncạnh.Nàngngướclênnhìnvàomắtchồngvớimộtvẻyêuđương,đắmđuốinhưmộtconchó.Haingườicứthếđiquanhàlánggiềngrồikhuấtsauchỗrẽ.Grigorinhìnmãikhôngchớptheohaingười.

4.Trờigầntốithìmộtcơngiôngsắpsửaậptới.Mộtđámmâyhunghungđỏ

hiệnralùlùbêntrênthônxóm.GióxémặtsôngĐôngnátranhưxơmướp,vàliêntiếpxôvàobờnhữngđợtsóngbạcđầu.Saunhữngkhoảngrừngởlềthôn,mộtánhchớpráohoảnhđốt loángbầu trời, rồivàiđợtsấmrền thưathớtầmầmdộixuốngmặtđất.Dướinhữngđámmâyđen,mộtcondiềuhâugiươngcánhlượnvòng,phíasaucómộtđànquạquangquácđuổitheo.Mâyđentừphíatrờitâydồntới,baycuồncuộndọctheosôngĐông,mangtheokhílạnh.Mảnhtrờisaubãicỏhoangvensônguámđếnghêngười,đồngcỏnínhơi

chờđợi.Trongthôn,cáccửachớpđãđóngcảmàvẫnbịgióđậprầmrầm.Vàibàgiànguyệnkinhchiềuxonghốihảravề,vừađivừaluôntaylàmdấuphép.Mộtcộtbụixámquaylộntrênthaotrường.Nhữnghạtmưađầutiênbắtđầurơilácđácxuốngmảnhđấtđangkhổvìkhínóng.Dunhiaskalúclắchaicáiđuôisamnhỏxíu,chạythoănthoắttrongsângia

súc. Đóng xong cửa chuồng gà, cô bé đứng lại giữa sân, cánhmũi phậpphồngnhưconngựabịngángđường.Ngoàiphố,bọntrẻconđangténướcnghịch.Miska,cậulánggiềngtámtuổicủaDunhiaska,đangngồixổmtrênmộtchân,chongườiquaytrònnhưchongchóng,cáimũcátkétcủacha,độiquárộng,tụtxuốngmắt,cũngxoaytheo.Miskakêuthethéđếnchóitai:MưađổchotoĐểtavàobụi,CầuđứcChúatrời.CầuChúaGiê-su.Dunhiaskaghen tịnhìnhaibànchân sần sùikhônggiàykhôngdépcủa

Miska đang dận văngmạng xuống đất. Dunhiaska cũngmuốn được nhảycỡndưới trờimưa,mặcchođầuướt,để tócmọc thahồ rậm, thahồxoăn.DunhiaskacũngmuốnbắtchướcthằngbạncủaMiskatrồngcâychuốitrênlớpbụivenđường,khôngkhéomộtchútlàngãdúivàobụigaingay.Nhưngbàmẹđangmímmôimímlợiđứngtrongcửasổnhìnra,mặtgiậnhầmhầm.Dunhiaskađànhthởdàichạyvàotrongnhà.Mưarơilộpđộpnhữnggiọtrấtto,rấtmau.Mộttiếngsấmnổngaybêntrênmáinhà, tiếngrềnlantớibênkiasôngĐông.Trongphòngngoài,Grigoriđangcùngcha lôi trongcháinhàramộtcái

lướiđánhcácuộntròn.- Chỉ thô và kim sào đâu, mang ra đây. Mau lên! – Grigori quát

Dunhiaska.Trongbếpđãnhómlửa.Dariangồiválưới.Bàgiàvừaruthằngcháu,vừa

lầubầu:-Cáiônglãonầy,xưanaychỉđượccáinghĩrahếttrònọđếntròkia.Đi

màngủchobéomắtcóhơnkhông?Dầumỗingàymộtđắtmàcứđốtphíđốthoài.Đihômnaythìđánhbắtđượccáigì?Khôngbiếtmadẫnlốiquỷđưađườngmấybốconnhàôngđếnđâubâygiờ.Đấtngoàisânmưađãnátnhưtương mà còn dẫm loạn cả lên. Xem kìa, xem kìa, chớp lóe lên có ghêkhông!LạyChúaGiê-sucứuthế,lạyNữhoàngtrêntrời…Trongmộtgiây,gianbếpbỗnglóelênmộtthứánhsángxanhlèloámắt.

Tấtcảchếtlặngđi,cóthểnghethấycảtiếngnướcmưađậpvàocửachớp.Rồisấmnổđánhrầm.Dunhiaskarúlên,rúcđầuvàocáilưới.Darialàmdấuphéplialịavềphíacửasổvàcửaravào.Bàgiàhốthoảngnhìnconmèoconnũngnịucọmìnhvàochânbà.-Dunhiaska!Đuổicổnóđichotao,cáiconmèochếttiệtnầy…LạyNữ

hoàngtrêntrời,xinngườixátộichocon,kẻtộilỗinầy.Dunhiaska,némconmèorasânchotao.Xéongay,đồquỷquái!Mày…Grigoricườikhôngratiếng,ngườirungbắnlên,đểrơicảmiếnggỗtrên

cáilưới.ÔngPanteleyProkofievichquátlên:-Thôiđilàmgìtrutréolênnhưthếhử?Cóimngayđikhông?Cánhđàn

bàválướimautaylênnào!Đãbảomấyngàynaylàngóxemcáilướimộtchútmàvẫn…-Cávớikiếc,hômnaythìđánhđượccáigì!–Bàgiàlẩmbẩm.-Khôngbiếtthìimcáimồmđi!Cánóvốnsợgiôngbão,sẽkéonhauvào

sátbờ.Cólẽnướcđụcngầurồiđấy.Nào,Dunhiaska,màythửchạyraxemnướcsônglêntochưa?Dunhiaskamiễncưỡngnghiêngnghiêngngườiđiracửa.Bàgiàvẫnkhôngchịuyên:-Thếnhữngaiđikéolướibâygiờ?ConDariathìkhôngchođiđượcđâu

rangoàiấycóthểlạnhvúráosữamất.- Tôi đi với thằng Griska. Còn một cái lưới nữa thì chúng ta sẽ gọi

Acxinhiavàthêmmộtngườinàođótrongcánhđànbà.Dunhiaskahổnhểnchạyvào,ngườinặcmùiđấtđenẩm,trênhaihàngmi

cònrungrungmấygiọtmưa.-Nướcsôngréoầmầmghêquá!-Màycóđikéolướivớichúngtaokhông?-Thếcònnhữngaiđinữa?

-Chúngtasẽgọivàichịbênlánggiềng.-Thếthìconsẽđi.-ĐượcmàykhoácáochoàngvàorồichạysangnhàchịAcxinhia.Nếuchị

ấycóđithìgọithêmcảchịMalaskaFrolovanữa.-Củaấy thìkhôngchếtcóngđượcđâu.–Grigorimỉmcười.–Mỡ trên

ngườimụấychẳngthuagìmỡmộtconlợnthiếnloạitốt.Bàmẹkhuyên:- Griska nầy, có lẽmày nên lấy rơm khômà lót vào ngực con ạ. Nếu

khônglạnhtimlạnhphổimấtđấy.-Grigori,chạyralấyrơmđi.Bàlãonóiđúngđấy.ChẳngmấychốcDunhiaskađãdẫnhaingườiđànbàvào.Acxinhiamặcchiếcáoráchvàcáiváylótmàuxanhdatrời,nơilưngong

buộc sợi dây.Nomnàng thấp hơn ngày thường, người thon hẳn đi.NàngcườivớiDaria,tháomảnhkhăntrênđầu,búitóclạichochặt.Rồinàngngửađầurasau,buộclạikhăn,vàđưamắtnhìnGrigorimộtcáchlãnhđạm.MụMalaskabéonúngnínhcònđứngbênngưỡngcửađểthắtlạibíttấtchochắc.Mụnóigiọngkhànkhànnhưphảicảm:-Cómangtúiđiđựngkhôngthế?LạyChúatôi,hômnaysẽđánhđượccá

đấy!Mọi người kéo nhau ra sân gia súc.Mưa rơi rất dày trênmặt đất nhão

nhoétnhưtương.NhữngvũngnướcngầubọttrànrasôngĐôngthànhnhữngconsuốinhỏ.Grigoriđiđầu,tronglòngkhônghiểusaothấyvuilạ.-Chaơi,cẩnthậnchỗnầycócáirãnhđấy.-Tốiơilàtối!-Nắm lấymình nầy,Acxinhia, phen nầy chị em nhàmình cùng sa địa

ngục,–Malaskacười,giọngkhànkhàn.-Grigorixemkìa,cóphảilàbếnMaidanikovrồikhông?-Đúngnóđấy.-Nàotabắtđầu…từchỗnầy…–ÔngPanteleyProkofievichcốquátto

hơntiếnggióquậttớitấp.-Bácơi,cháuchẳngnghethấygìcả!–Malaskakêukhànkhàn.-Bắtđầukéođi,cầuChúacứugiúp…Tôibắtđầutừchỗsâuđây.Bắtđầu

từ chỗ sâu, tôi bảokìa…Malaska, cái conquỷ tai lòi nầy, kéođi đâu thếnầy?Tôibắtđầutừchỗsâu!Grigori,Griska!Acxinhiađứngtrênbờmàthả

lướixuống!TiếnggầmrúvangkhắpsôngĐông.Gióxé lànnướcmưa tạtchéo làm

trămmảnh.Grigorikhoảchândòđáysông.Chàngngâmmìnhxuốngnướctớingang

thắtlưng.Nướclạnhlầynhầytrườndầnlênngực,bóchặtlấytimchàngnhưcái đai sắt. Một đợt sóng quật như ngọn roi vào mặt, hai con mắt nhắmnghiền.Cái lướiphồng lên trònxoayxoay, rồi chìmdần.ChânGrigori đibít-tất len,dẫmtrênđáysôngtoàncátcứ trơn tuột.Miếnggỗ trên lướirờikhỏitay…Nướcmỗilúcsâuhơn.ChânGrigoribướcbỗnghẫngmộtcái.Cócáihố.DòngnướccuồncuộnlôiGrigoriragiữasôngvàcứhútchàngtheo.Grigori cố hết sức bơi bằng tay phải để quay vào bờ. Chỗ nước sâu đenngòmchaođảo,làmanhchàngsợhơnbaogiờhết.Grigorisungsướngđặtđượcmộtchânvàochỗđấtmềmmềm.Khôngbiếtcóconcágìbơichạmvàođầugốichàng.-Đivòngsâuvàonữa,–Tiếngôngbốvẳngtớitừmộtchỗnàođótrong

bóngtốinhớpnhúa.Cáilướinghiêngsangmộtbênrồilạitrôixuốngchỗnướcsâu.DòngnướcđãcuốnmấtmôđấtdướichânGrigori.Chàngcốngoiđầulên

bơi,miệngnhổphìphì.-Acxinhia,cònsốngkhôngđấy?-Cònsốnghẳnđichứ.-Hìnhnhưhếtmưarồiđấynhỉ?-Cơnnhỏđãqua,nhưngcơnlớnlạisắpậptớirồiđấy.-Nóikhẽkhẽchứ.Kẻobốtôinghethấylạichửirầmlên.-Cũngbiếtsợbốcơà…Haingườilặngthinhkéolưới.Nướcdínhnhưbộtbánh,chântaylàmgì

cũngthấyvướng.-AnhGriskanầy,hìnhnhưbờsôngcócáicâychìmthìphải.Phảiđivòng

mớiđược.MộtngọnnướckhủngkhiếpxômạnhGrigori raxa.Nướcbắn tung tóe

trongnhữngtiếngầmầmghêgớm,tựanhưcótảngđấtkhổnglồvừalởtrênbờxuốngnước.-A-a-a-a!–KhôngbiếttừchỗnàotrênbờcótiếngAcxinhiarúlên.Grigorisợhếthồn,vộingoilên,bơivềphíatiếngkêu.-Acxinhia!

Chỉcótiếnggióàoàovàtiếngnướcréonhưthác.-Acxinhia!Grigorisợlạnhcảgáy,vộikêuto.-Ô-ôi!Grigori!–Tiếngôngbốvẳngtớitừxangheyếuđi.Grigoribơivàisải.Chàngthấycócáigìvướngchân,bènđưatayranắm

lấy,thìracáilưới.-Griska,anhởđâuthế?…–GiọngAcxinhiamếumáo.-Làmsaomàgọi từnãycứcâmnhưhếnthế?…–Grigorigiậndữquát

lênrồilổmngổmbòlênbờ.Haingườingồixổm,lẩybẩygỡcáilướirốitung,votrònthànhmộtđám.Trăngđãlóquakẽmộtđámmâyđenráchmướp.Tiếngsấmchỉcònầmì

saubãicỏhoangvensông.Mặtđấtchưahúthếtnướccònloangloáng.Bầutrờiđượctrậnmưarửasạchbong,trangnghiêmvàsángsủa.Grigorivừagỡcái lướivừanhìnAcxinhia.Mặtnàng trắngnhợtnhưđá

phấn,nhưngcặpmôihơiđỏhơnhớtđãbắtđầucónétcười.-Lúcbịđánhgiạtvàobờ,tôithậtchẳngcònhồnvíagìnữa,–Acxinhia

thởhổnhểnkểlại.–Sợchếtđiđượcấy!Cứtưởnganhđãchìmnghỉmrồi.Tayhaingườichạmvàonhau.Acxinhiathửluồnbàntaymìnhvàotrong

tayáoGrigori.-Trongtayáoanhsaomàấmthếnầy,–GiọngAcxinhiathanvãn,còntôi

thìlạnhơilàlạnh.Khắpngườicứnhưkimchâm.-Àrachỗconcánheochếttiệtxọcvàolàchỗnầyđây!Grigoricăngchỗthủngởgiữacáilướiraxem,thấyrộngcólẽđếnmộtác-

sinrưỡi.Cótiếngngườichạytừchỗdicátlại.GrigoriđoánlàDunhiaska,bèntừ

xađãgọi:-Màycóchỉtokhôngđấy?-Emcóđây.Dunhiaskahổnhểnchạytới.-AnhvàchịAcxinhiangồiđâylàmgìthế?Chabảoemđigọivềchỗcon

bơnngay.Đằngấyđánhđượcmộttúicáchiênrồiđấy!–Giọngcôbékhônggiấunổivẻđắcý.Acxinhiabắtđầunốilạichỗlướithủng,haihàmrăngnàngđánhvàonhau

lậpcập.Đểchongườinónglên,bangườicùngchạytếvềphíaconbơn.Ông Panteley Prokofievich đang cuộn điếu thuốc bằng những ngón tay

nhănnhúm,sưngphồngnhưtayngườichếttrôi.Ôngnhảycỡnlênkhoe:

-Mớimộtmẻmàđãvớngayđược támchú, thêmmộtmẻnữa…–Rồiôngngừnglời,châmthuốchútrồilặnglẽđưachânchỉcáitúi.Acxinhiatòmòghémắtnhìn.Trongtúicónhữngtiếnglọcxọcloạtxoạt:

mộtconcáchiêncònsốngđanggiãy.-Haingườiđiđâumàbiệttămthế?-Cóconcánheolàmthủngmấtlưới.-Válạichưa?-Mớinốiqualoavàimắt…-Thôiđượcchúngtachờnướcxuốngđếnđầugốirồisẽvềnhà.Thảlưới

thôi,Grigori,màycònđịnhlàmgìthế?Hai chân tê dại. Grigori phải liên tiếp giậm hết chân nọ đến chân kia.

Acxinhiarunghêquá,đếnnỗiGrigoricầmđầulướibênkiacũngcảmthấynàngđangrun.-Đừngrunnữa!-Aimuốnrunlàmgì,nhưngrétkhôngthởđượcnữađâynầy.-Lạicòntrògìthếnầy?…Kéomautaylên.Thậtlàmộtconcáchếttiệt.Mộtconcáchéplớntướngnhảyquacáilưới.Grigorirảobướclôimiếng

gỗtrênlưới, làmcái lướiconglại.Acxinhiakhomlưngchạyvàobờ.Trênmặtcát,nướcchảyluiàoào,concáquẫynhưchoichoi.-Chúngtavềquabãicỏhoangvensôngnhé?-Quarừngthìgầnhơn.Nầy,bênkiathếnào,sắpxongchưađấy?-Cứvềtrướcđi,bênnầysẽđuổitheosau.Còngiũlạilướiđã.Acxinhiacaumày,vắtbớtnướctrênváy,rồiđặtcáitúiđựngmẻlướilên

vai,vàgầnnhưchạynướckiệudọctheoconbơn.Grigorikhiênglưới.Chạyđượcchừngtrămxa-gien,Acxinhiabắtđầurênrỉ:-Tôikhôngcònsứcnàomàđinữađâu!Haichântêcứngrồi!-Cóđốngcỏnămngoáiđâynầy.Vàongồichoấmmộtchútnhé?-Đúngđấy.Khôngnghỉmộtlát thìchưadẫnđượcxácvềtớinhàđãbỏ

mạngrồi.Grigorikéocáichópđậyđốngcỏsangmộtbênrồibớimộtcáiổ.Cỏbị

nénlâuxônglênnồngnặcmộtmùimụcrữanónghổi.-Bòvàogiữađi.Ởđâycókhácgìtrênbếplòkhôngnào?Acxinhiahấtcáitúixuống,rồichuivàotrongđốngcỏ,chỉđểhởđầuvà

cổ.

-Đúnglàthiênđườngđâyrồi!Grigorirétrunbầnbật,nằmxuốngbêncạnh.TócAcxinhiacònướtđẫm

toảramộtmùihươngdịudịunhưngngâyngất.Nàngnằmngửađầurasau,hémôithởđềuđều.Grigoricúixuốngkhẽnói:-MùitócAcxinhiadễsaynhưmenrượuấy.Acxinhiacóbiếtkhông,cứ

nhưthứhoanhonhỏ,trăngtrắng…Acxinhiakhôngnóigìcả.Nàngđămđămnhìnvầngtrăngkhuyết,cặpmắt

xaxôinhưphủmộtlànsương.Grigori rút tay trong túi ra và bất thình lình kéo đầu Acxinhia vào sát

mình.Acxinhiagiằngmạnhra,nhỏmdậy.-Buôngtôira!-Đừnglàmrầmlênthế.-Buôngtôira,khôngtôilàmrầmlênbâygiờ!-Hượmđãnào,Acxinhia…-BácPanteley!-Saothế,lạcđườngà?–TiếngôngPanteleyProkofievichtrảlờingaygần

đấy,trongnhữnglùmsơntrà.Grigorimắmmôi,nhảytừtrênđốngcỏxuống.-Làmsaomàchịkêurầmlênthế?Lạcđườngà?–Ônggiàđitớigần,hỏi

lại.Acxinhiađứngbênđốngcỏ,sửalạicáikhănbịtđầutụtrasaugáy.Người

nàngbốchơingùnngụt.-Lạcđườngthìkhônglạcđường,nhưngmàchếtcóngđiđược.-Chà thật làđànbà,xemcóđốngcỏngayđâynầy.Thếmàkhôngbiết

vàonằmmộtlátchoấm.Acxinhiamỉmcười,cúixuốngnhấccáitúilên.

5.Nơi tập trung của trại được đặt ở thônSetrakov.Còn sáumươi vec-xta

nữamớitớinơi.PetrovàStepancùngđimộtchiếcbritka[16]NgoàiratrênxecòncóbachàngCô-dắckhác,cũngngườitrongthôn:FedotBodovskov,mộtanh chàng trẻ tuổi, mặt rỗ, nom hao hao như người Kalmys,[17] KhrisanfTokin, anh lính ngự lâm dự bị thuộc trung đoàn Atamansky, biệt hiệu làKhrixtonhia.Ngoài ra cònanh línhpháobinhTomilin IvanđiPersinovka.Sau khi cho ngựa ăn lần đầu, anh em thắng con ngựa hai véc-sốc[18] củaKhristonhiavàoxecùngvớiconngựahuyềncủaStepan.Baconngựakia,vẫnnguyênyêncươngchạysauxe.Khristonhiacầmcương.AnhchàngnầylựclưỡngvànomcóvẻgàtồcũngnhưphầnlớncácthầyquyềnthuộctrungđoànAtamansky.Khristonhiangồiphíatrước,lưngcongxuốngnhưmộtcáibánhxe,checảánhsángkhôngcholọtvàotrongxe.Thỉnhthoảnghắnlạicấtcáigiọngtrầmồmồmnhưsấmdoạhaiconngựa.Dướitấmvảibạtmớicănglàmmui.Petro,StepanvàchàngpháothủTomilinnằmdàihútthuốc.Fedotđibộphíasau.Xemraanhchàngnầykhôngcảmthấynặngnềchút

nàotrongkhidậncặpchânvòngkiềngkiểuKalmystrênconđườnglầmbụi.ChiếcbritkacủaKhristonhiadẫnđầucảđoàn.Phía saucòncóbảy tám

chiếcxekhác,chiếcnàocũngbuộcthêmnhữngconngựa,conthìcóđóngyên,cònthìkhông.Nhữngtiếngcười,tiếngkêu,tiếnghátngândài,tiếngngựahí,tiếngnhững

cáibànđạpbỏ thõngbên sườnnhữngconngựakhôngcóngười cưỡiđậpláchcách,tấtcảcácthứtiếngấyxoắnquyệnlấynhautrênmặtđường.Petrogốiđầulênnhữngtúibánhkhô,đưataylênvêbộriavàngdàidài.-Stepannầy!-Gìthế?-Nầy!Chúngmìnhcùnghátmộtbàihátlínhnhé?-Đangnóngchếtđiđược.Ngườiráohoảnhchẳngcònhộtnướcnàonữa

rồi.-Mấythônsắptớikhôngcóquánrượunàođâu,đừngchờđợigìvôích!-Đượcthế thìcậu lấygiọngđi.Nhưnggiọngcậucũngchẳngcừgìcho

lắm.Chà,cáithằngGriskanhàcậumớicómộtgiọngcaorõcao!Giọngnóvútlên,thítđicứnhưmộtsợichỉbạc,khôngcònratiếngngườinữa.Mìnhcóchoảngnhauvớinómộttrậnởngoàibãirồiđấy!Stepanngửacổ,dặnghắng, rồibắtđầuhátbằngmộtgiọng trầmnhưng

sangsảng:

Còntinhmơ,Ôngmặttrờiđãló…Tomilinnhạiđiệumộtngườiđànbà.Hắnáptaylênmá,hátbèphụbằng

mộtgiọng thanh thanh, thanvãn.Petronhétmộtchòmrianhỏvàomiệng,mỉmcườinhìnanhlínhpháobinhcóbộngựcrộngbèbèđanggâncổhát,làmchomấycáimạchmáutrêntháidươnghằnlênxanhxanh.Nhưngcônàngquẩynước,Mãigiờcômớithèmđi…

6.StepandựađầuvàolưngKhristonhiarồichốngtayxoayngười,cáicổto

đầnđẫnrấtđẹpđỏlên:-Khristonhia,hátgiúpmìnhvới?Cậucảđoáncóchuyệngì,Bènratàungựatứcthìđóngyên…StepanchuyểncặpmắtlồilồihấpháycườisangnhìnPetro.Petrobỏmấy

sợiriatrongmiệngra,bắtđầuháthoàtheo.Cảcáimiệng râu riaxồmxoàmcủaKhristonhia cũngmởhoác ra, gầm

lên,làmrungcảtấmvảibạtchexe:Đóngyênconngựamàuhuyền,Đuổitheocôả…Khristonhia đặt đứng bàn chân không đi giày dài hàng ác-sin của hắn

xuốngsànxe,chờStepanbắtđầuhát lại.Stepanquaykhuônmặtđầmđìamồhôivàotrongbóngrợp,dimmắthátcầmchịchbằngmộtgiọngdịudàng,vevuốt.Giọnganhtakhithìthítđichỉcònnhưtiếngthìthầm,khithìvútcaolên,runglênnhưtiếngkimkhí:Côemơi,xincôhãyné,Chongựaanhđượcuốngnướcsông…RồicáigiọngoangoangnhưlệnhvỡcủaKhristonhialạigầmlên,áttiếng

tấtcảmọingười.Trongmấychiếcxephíasaucũngcónhữnggiọngcấtlênhoàtheo.Nhữngbánhxequaylọcxọctrêntrụcsătnhữngconngựathởphảibụihắthơiphìphì,bàihátvừatrườngvừamạnh,chảycuồncuộntrênđườngcáinhưnướclũ.Từnhữngaođầmđangcạndầntrênđồngcỏ,từnhữngbụihươngbồcháyxémnâunâu, thỉnh thoảng lạicómộtcondẽmàobay lên,cánhtrắngloá.Conchimhốihảbaylớichỗđấttrũng,nhưngchốcchốcnóvẫncònngoái

cổ,giươnghaiconmắtxanhnhưngọcthạch,nhìnđoànxetảichemuitrắng,nhìnnhữngconngựađangnệnvóxuốngmặtđường,hốclênnhữngđámbụithơmhắc,nhìnnhữngngườiđibênvệđườngtrongnhữngchiếcsơ-mitrắngsẫmlạinhưnhựachưngvìbụi.Condẽmàođãsàxuốngmộtchỗđấttrũng,đámlôngđentrênứcnóđạp

vàobụicỏkhôquắtbịchânthúrừngdẫmnát,thếlànókhôngcònnhìnthấynhững gì xảy ra trênmặt đường nữa.Nhưng trên đường cái, những chiếcbritkavẫnlọccọcầmĩ,nhữngconngựakhôngđượctháoyêncương,mồhôitầmtã,vẫnmiễncưỡnglêbước.ChỉkháctrướcmộtđiềulàcónhữngchàngCô-dắc mặc sơ-mi xám chạy nhanh từ xe mình lên chiếc chạy đầu, vây

quanhnómàcườingặtnghẽo.Stepandướnthẳngngườiđứngtrênxe,mộttaynắmlấytấmvảibạttrên

mui,mộttaykhoalênloangloáng.Anhchàngliếnthoắnghátmộtđiệudồndập,thôithúc:Chớxángầntôi,Chớxángầntôi,Ngườitalạibảo:anhyêutôi.Yêutôi,ĐilạivớitôiNhưngtôiđâuphảiconnhàtầmphơ…Hàngmấychụcgiọnghátthômạnhvụtbaylên,gầmlên,trảirộngtrênbụi

đường:Nhưngtôiđâuphảiconnhàtầmphơ,.Nhàtôidanhgiácóthừa,VốndòngVorovsk[19]Vorovsk,Vorovsk,Tôilỡphảilòngconcụquậncông…FedotBodovskovhuýt sáomiệng.Hai conngựakhuỵuchân trướcđịnh

thoátrakhỏidâythắng.Petronhoàingườirangoàithùngxe,vungtròncáimũcát-két,cườihahả.Stepancườinhehaihàmrăngtrắngloá,vainhúnnhúnmộtcáchrấttinh

nghịch.Trongkhiđó,bụivẫnbốclêntrênmặtđườngnhưmộtngọngòdiđộng:Khristonhia ngồi sụpxuống, xoay trònnhư chong chóng, nhảyđiệupri-xi-át-ca,[20]vớicáiáosơ-miđãdàilạikhôngthắtdâylưng.Rồiđầubùtócrối,mồhôinhễnhại,hắnnhănmặtrênrỉ,bắtchướcmộtngườiphụnữCô-dắc.Haibànchânkhôngcủahắnđểlạitrênlànbụiđườngxámmịnnhưlụanhữngvếtchântokhótưởngtượng.

7.Đoànxedừnglạinghỉđêmbêncạnhmộtnấmkurgan[21]tobèbè,toàncát

vàng,chẳngcócâycốigìcả.Mộtđámmâytừphíatâybaytới.Mưanhỏgiọtdướicáicánhđenngòm

củanó.Ngựadã đượcđưa ra ao uốngnước.Trên con đê, những cây liễubuồnrũrượiuốnlưngdướilàngió.Mộtánhchớpinhìnhméomólênlànnước đầy rong xanh, sóng gợn lăn tăn như vẩy cá. Làn gió bủn xỉn vẩyxuốngvàigiọtmưa,nhưbancủabố thíchonhữngbàn tayđensìcủamặtđất.Saukhibịchằnghaichânsau,nhữngconngựađượcthảchođiăncỏ.Ba

anhchàngbịcắtgác.Nhữngngườicòn lạinhómlửa, treonồi lêngọngxenấuăn.Khristonhia được trao cho việc nấu nướng. Hắn vừa ngoáy cái muỗng

trongnồivừakểchuyệnchomấyanhchàngCô-dắcngồiquanhnghe:-Cómộtcáikurgancaođạikháicũngnhưcáinầy.Mìnhbènnóivớiông

cụnhàmình,ôngcụnayđãmồyênmảđẹp:“Chaơi,nếukhôngcóphéptắcgìmàchacontacứmoiruộtcáikurganra,thìôngataman[22]cólàmrầyràkhôngnhỉ?”.-Nóđangtánphétcáigìởđấythế?–Stepanhỏi.Anhtavừaởchỗnhững

conngựatrởvề.-Mìnhđangkểchuyệnmìnhvàôngcụnhàmìnhđitìmcủađây.Ôngcụ

nhàmìnhđãmồyênmảđẹprồi,cầuChúachocụđượchưởngphúcnơithiênđường.-Haichaconcậutìmcủaởđâuthế?- Chỗ ấy là sau cái khe Fechisovaya đấy cậu ạ. Mà cậu cũng biết cái

kurganMerkulovchứ?…-Phải,phải…–Stepanngồixổmbỏmộthònthannhỏlênlòngbàntay

lănđilănlạihònthan,chẩumôimãimớichâmđượcđiếuthuốc.-Thôimìnhkểnốtnhé.Ôngcụbènbảomình:“Thôiđược,Khristonhiaạ,

chacontađiđàocáikurganMerkulovđi”.Vốnlàôngcụnhàmìnhđãđượcôngnộimìnhchobiết rằng trongkurgancógiấucủa.Nhưngcủachôn thìđâuphảibấtcứngườinàocũngcó thểđượchưởng.ÔngcụnhàmìnhbèncầuChúa:“LạyChúacho tôiđượccủa, tôi sẽdựngmộtngôinhà thờ thậtđẹp”.Thếlàchaconmìnhquyếtchíđiđàokurgan.Kurganlàđấtcôngcủatrấn,chonênchỉcònlovềphíalãoataman.Trờisẩmtốithìchaconmìnhrađi.Chờđếnkhi trời tốihẳn,chaconmìnhbuộcchânsauconngựacái rồimangxẻngbòlênđỉnhkurgan,vàbắtđầuđàothẳngtừtrênđỉnhxuống.Đào

mãiđượcmộtcáihốchừnghaiác-sin.Chỗấykhônglàđất,màphảinóilàđámớiđúng:kurganđắpquálâuđờinênđãrắnchắc.Ngườimìnhướtđẫmcả.Ôngcụnhàmìnhluônmiệngcầunguyện,cònmìnhthìanhemạ,cáccậucó tin được không, trong bụng cứ sôi sùng sục…Mùa hè thường hay ănuốngbậybạnhư thếnào thì cáccậucũngbiếtđấy:hết sữachua lạinướckvas[23]Bụngđauthắt,tưởngchếtngayđược…ôngcụnhàmìnhnayđãmồyênmảđẹprồi,cầuChúachocụđượchưởngphúcnơithiênđường,ôngcụnhàmìnhbènbảomình:“Hừ,Khristonhia,màythậtlàmộtcủarácrưởi!Taothìcầunguyệnmàmàythìcócáiănvàobụngcũngkhônggiữlạiđược.Taokhông thểnào thởđượcnữa rồi”.Rồi ông cụnhàmình lại nói: “Thôi cútxuống dưới chân kurgan kia, không tao lại chomột xẻng chặt phăng đầumàyđi bâygiờ.Đồchết tiệt,màyđến làmchobaonhiêu củađều lẩnhếtxuốngđấtmấtthôi!”Mìnhnằmdướichânkurgan,bụngđaunhoinhóinhưkimchâm.Nhưngôngcụđãquácốnhàmìnhhồiấythậtlàquáiquỷxươngđồngdasắt!Cụvẫncắmcúiđàomộtmình.Cụđào,cụbớichotớikhithấymột tấmđá phẳng.Cụ bèn gọimình lên.Mình luồnmột cái thuốn xuốngdưới,bẩytấmđáấylên…Vàcáccậuạ,cáccậuhãytinmình.Hômấytrăngsáng,bêndướitấmđálónglalónglánhnhững…-ThôiđiKhristonhia,cậuchỉbịa!–Petrokhôngnhịnđượcnữa.Anhchàngvừanóivừamỉmcười,vêvêbộria.-Saolại“bịa”?Cútmẹcậuđiđằngnàothìđi!–Khristonhiaxốcxốccái

quầnrộngthùngthình,đưamắtnhìntấtcảmọingườiđangnghe.–Không,mìnhkhôngbịađâu?LạyChúatôi,đúngnhưthếđấy!-Ừthếthìcậukểhếtchongànhngọnđixemnào!-Thếlàcáccậuạ,cứthấylónglalónglánh.Mìnhnhìnkỹthìratoànlà

thancháydở.Tronghốtấtcảcótớibốnmươimera[24]ấy.Ôngcụnhàmìnhliềnbảo:“Khristonhiaạ,màythửmòxuốngbớiraxemnào”.Mìnhbènmòxuống,đàođàobớibớimãicáicủatộicủanợấychođếnlúcmặttrờimọc.Sángra,mìnhngướcmắtnhìnlênthìthấyngaylão,lãođãlùlùởđấyrồi.-Aicơchứ?–Tomilinđangnằmsoàitrêntấmáongựacũngphảichúý.-Lãoatamanchứcònainữa.Lãotớiđótrênmộtchiếcpraletka.[25]“Ai

chophépchúngmàylàmthế,haithằngliềulĩnhbừabãinầy?”Haichaconmìnhcứlàngậmtăm.Lãobèngiữcảhairồibắtlêntrấn.NămkiatoàánởKamenskaiađãcótrátgọi,nhưngôngcụnhàmìnhđoántrướcđượcchuyệnấy, nên cụ đã kịp về chầuChúa trước rồi.Họ bèn làm lấy lệmột tờ giấychứngthựcrằngôngcụkhôngcótêntrongdanhsáchnhữngngườicònsốngnữa.Nồicháobốckhóinghingút,Khristonhianhấcxuốngrồiđếnbênchiếcxe

đểlấycùidìa.StepanchờKhristonhialấycùidìavềrồimớihỏi:-Thếsauđóôngcụnhàcậulàmthếnào?Hứahẹncấtmộttoànhàthờrồi

khôngxâynữa,cóphảikhông?-Stepanạ,saocậuxuẩnthế,chỉđượcmộtđốngthanmàcũngxâynhàthờ

à?-Đãhứarồithìphảilàmchứ?-Thanvớicủithìchẳngcóđiềukiệnđiềukiếcgìcả.Cònnhưđượccủa

thật…Tiếngcườirộlàmrungcảngọnlửa.Khristonhiađangcắmcúivớicáinồi

cũngphảingẩngcáiđầungốcnghếch,rồichẳnghiểuđầucuatainheorasao,cũngphálêncườikhồkhồ,átcảtiếngmọingười.

8.AcxinhiabịgảchoStepantừnămmườibảytuổi.Ngườitađãđemnàng

vềtừthônDubrovka,từvùngcátbênkiasôngĐông.Một năm trước khi về nhà chồng,một ngàymùa thu, nàng đi cày trên

đồngcỏ,cáchthônchừngtámvec-xta.Đêmấy,chanàng,mộtlãogiànămmươituổi,đãlấydâybuộcchânngựatróitaynàngvàcưỡngdâmnàng.-Màychỉhérăngmộtlờilàtaogiếtngay.Nhưngnếumàygiữkín,taosẽ

muachomộtcáiáongắnbằngnhungvàmộtđôighệtcóđế.Taodặnthìphảinhớlấy:hễcóchuyệngì là taogiếtngay…–LãođoanchắcvớiAcxinhianhưthế.Ngayđêmấy,Acxinhiachạyvềthôn,trênmìnhchỉcòncáiváylótrách

mướp.Nàng lăn raôm lấychânmẹ,cốnénnhững tiếngnứcnở,kể lại tấtcả…Mẹ nàng và anh nàng thắng luôn cặp ngựa vào chiếc britka, cho cảAcxinhia lên, rồi phóng thẳng đến chỗ người cha.Anh nàng là lính trungđoànAtamanskyvừamãnhạntrởvề.Trênquãngđườngtámvec-xta,thiếuchútnữagãquậtchếthaiconngựa.

Bamẹconvớđượclãogiàgầnchỗnghỉchânngoàiđồng.Lãovẫncònsaybítỉ,đangnằmngủnhưchếttrênchiếcáochoàngtrảidướiđất,cạnhđấylănlócmộtchaivodkanốccạn.ChínhmắtAcxinhiatrôngthấyanhnàngtháothanhngangtrênxe,đáthốccholãogiàđangngủtỉnhdậy,rồichỉhỏigọnlỏnđôicâulàgiơluôncáithanhbọcsắt,giángcholãogiàmộtcáivàotinhmũi.Haimẹconthượngcẳngchânhạcẳngtaynệnlãogiàmộttrậnsuốtmộttiếng rưỡiđồnghồ.Bàmẹđãnhiều tuổi, baogiờ cũng rất nhumì, nhưnghômấybànhưphátđiên,cứnắmchặt lấy tócôngchồngbất tỉnhnhânsựchocontrairasứcđưachânđá.Acxinhianằmdướigầmxe,haitayômđầu,nứcnởkhôngratiếng…Lôilãogiàvềnhàthìtrờiđãsắphửng.Lãorênrỉ,rốnglênnhưconbòvàcứ luôn luônđưamắtvàonhà trongtìmAcxinhia.Lúcnầynàngđangphải trốnvàomộtxó.Lãogiàbị ráchđứtmộtbên tai,máuchảyđầmđìaxuốnggối.Đếntốithìlãotắtthở.Bàconlánggiềngđượcchobiếtrằnglãoquáchénngãlăntrênxexuống,nêntoimạng.Nămsaucónhữngngườimốiđichiếcbritkatranghoàngrấtđẹpđếndạm

Acxinhia.AcxinhiacảmthấythíchanhchàngStepancaolớncổtothânhìnhcânđối.Ngàycướiđượcđịnhvàothờikỳănmặnmùathu.Ngườitalàmlễcưới chođôi trai gái vàomộtngày sắp sangđông, tiết trời giá lạnh, thỉnhthoảng lại có tiếng băng nứt rất vui tai. Từ ngày ấy, Acxinhia về nhàAstakhovvớitưcáchlàmộtbàchủtrẻ.Mẹchồngnànglàmộtmụgiàcaolớn,lưngcòng,đangốmvìmộtbệnhácnghiệtcủađànbà.Vừachèchénvuichơi hôm trước thì bảnhmắt hôm saumụđã đánh thứcAcxinhia dậy, lôi

nàngvàobếp,rồicứluôntaychuyểnnhữngcáigắpthantừchỗnọsangchỗkia,chẳngbiếtđểlàmgì,vàbảonàng:-Thếnầynhé,cônàngdâuyêuquýcủatôiạ,ngườitacướicôvềkhông

phảiđểcôhúhíđúđởn,đểcôườnthânườnxácrađâu.Bâygiờthìcôđivắtsữamấyconbò.Sauđócôsẽvàovớicáibếp lòmà làmbữa.Tôigià rồi,khôngcòncósứcđểlàmgìnữađâu.Mọiviệclàmăntrongnhà,côhãynhậnlấy,mộttaycôphảithuvénlấythôi.Cũng ngay hôm ấy, Stepan lập tâm đem người vợ trẻ của hắn vào nhà

thóc,đánhchomộttrậnthừasốngthiếuchết.Hắnđánhvàobụng,vàongực,vàolưng,đánhcótínhtoánthếnàomàchongườikháckhỏinhậnbiết.Vàcũng từđấyhắnbắtđầuănmảnh, lăngnhăngvớinhữngmụvợ línhvắngchồngđĩrơiđĩrụng.HầunhưđêmnàohắncũngnhốtAcxinhiavàonhàkhohaytrongphòngđểđichơi.Acxinhiacắnrăngsốngnhụcnhưthếmộtnămrưỡitrời,tớikhisinhđược

mộtđứacon.Sauđócũngcódễthởmộtchút,nhưngStepanvẫnquádèsẻnnhữngphútgầngũivuốtvevàvẫnítngủđêmởnhànhưxưa.Nhànuôinhiềugiasúc,côngviệcnộitrợnặngnềlàmchoAcxinhiasuốt

ngàytốitămmặtmũi.Stepanchỉdàilưngtốnvải:ngàyngàyhắnchảiquacáibờmtócrồibỏđiđànđúmvớibèbạn,hút thuốc,đánhbài, tángẫuvềnhữngchuyệnmớixảyratrongthôn.GiasúcthìmộtmìnhAcxinhiaphảitrôngnom,baonhiêucôngviệctrong

nhà ngoài ngõ đều đổ cả lên đầu nàng.Mẹ chồng nàng thì chẳng đỡ đầnđượcchútgì:hễphảiđộngchânđộngtaymộtchútlàmụrênrỉnằmvậtragiường,ngườicoquắp,cặpmôinhợtnhạtvàngệchdànhramỏngdínhnhưsợichỉ,haiconmắtlonglênnhưmắtthúdữvìđaucứdánlêntrần.Trongnhữngphútnhưthế,mặtmụvốnđãlốmđốmnhữngnốtruồiđentotướng,lạiđổmồhôinhưtắmvànhữnggiọtnướcmắtcứnốiđuôinhautràora.ThếlàAcxinhialạivứtbỏcôngviệcđấy,chạytrốnvàomộtchỗnàođótrongxónhà,nhưngmắtvẫnkhôngrờiđượcmặtmẹchồng,tronglòngvừakinhsợvừathươnghại.Đượcmộtnămrưỡithìmụgiàquađời.SánghômấyAcxinhiacónhững

cơnđaubụng trướcgiờ sinhnở.Nhưngđếngiữa trưa,một tiếngđồnghồtrướckhiđứabérađời,mụgiàbỗnglănrachết,trongkhimụđangđigầncửachuồngngựacũ.LúcấyStepanđangsaybítỉ.Bàmụtừtrongnhàchạyratìmhắn,địnhbảohắnđừngdẫnxáctớitrướcmặtngườivợđẻ,nhưngbàvừađiđượcvàibướcthìđãthấymụmẹchồngcủaAcxinhiacòngqueođấyrồi.Sau khi đứa bé ra đời,Acxinhia cũng cảm thấy gắn bó với chồng hơn,

nhưngthật ranàngvẫnkhôngcó tìnhcảmgìvớianh ta,chẳngquachỉcó

niềm thương đầy cay đắng của người đàn bà và thói quen cùng sống vớinhaumàthôi.Chưađầytuổi tôi,đứabéđãchết.Vàcuộcsốnglạinhưcũ.Đến khi Grigori chòng ghẹo, ngáng đường không cho nàng đi, thì nànghoảngsợ,cảmthấyrằngchàngthanhniênngămngămđenvàđángyêuấycứhútmìnhtheoanhta.GrigoritheođuổitántỉnhAcxinhiamộtcáchbềnbỉ,cáibềnbỉgânbướng

củaconbòmộng.NàngthấyrõrằngGrigorikhôngsợStepan.TrongthâmtâmnàngcảmthấyGrigorisẽkhôngbuôngmìnhra,nhưngvềlýtrínànglạikhôngmuốnthế,màcốhếtsứccưỡnglại.TuynhiêntrongkhiđóAcxinhiavẫnnhậnthấyrằngngàylễcũngnhưngàydưng,mìnhbắtđầuănmặcchảichuốthơnvàcốlàmchoGrigorinhìnthấymìnhnhiềuhơn,dùnàngvẫntựdốimình.MỗikhiđượccặpmắtđencủaGrigorivuốtvemộtcách thô lỗvàđiên

cuồng,Acxinhia lạicảmthấyấmápvàrạorực làmsaoấy.Buổisáng, lúcthứcgiấcravắtsữabò,nàngcứmỉmcườimộtmìnhvàkhônghiểuvìsaolạicóýnghĩ:“Hômnaysẽcómộtchuyệngìvuilắmđây.Nhưngchuyệngìthếnhỉ?Grigori…Griska…”TìnhcảmmớimẻnầyxâmchiếmAcxinhiavàlàmnàng sợ. Trong ý nghĩ, Acxinhia cứ rụt rè, mòmẫm, như phải qua sôngĐôngtrongthángbatrênlớpbăngthủnglỗchỗ.SaukhitiễnStepanđitrạibinhdịch,AcxinhiaquyếtđịnhsẽgặpGrigori

càngítcàngtốt.Saulầnđithảlưới,quyếttâmấycàngvữnghơn.8.TrướcngàylễLáhaingày,bàcontrongthônchiabãicỏ.ÔngPanteley

Prokofievichđinhậnphần.Chiaxongôngvềănbữatrưa.Ôngèètronghọng,tháođôiủngrồikhoáitrágãigãicặpgiòđaunhưdần

vìphảiđinhiều.-NhàtađượcchiaphầnởgầnbờĐấtđỏđấy.Cỏcũngchẳngtốtgìcho

lắm.Đầutrênănđếnméprừng.Cóchỗtrầntrụichẳngđượcsợinào.Nhưngcóbăngsẽmọcnhanhđấy.-Thếbaogiờcắthảcha?–Grigorihỏi.-Đếnngàylễthìbắtđầucắt.-ThếcóbắtconDariađikhông?–Bàlãocaumàyhỏi.ÔngPanteleyProkofievichxuatayraýnói“thôiđừngquấyrầynữa”.-Nếucầnthìsẽbảođi.Nhưngdọnbữatrưarađichứ?Làmgìmàxùlông

xùcánhđứngđấythế?Bàgiàmởcửabếplòầmầmvàlôitronglòramónsúpbắpcảihâmlại.

Trongkhingồiởbànăn,ôngPanteleyProkofievichcònkểconcàconkêvềchuyệnchiacỏvàchuyệnlãoatamangiảoquyệtthiếuchútnữathìlừađược

tấtcảnhữngngườicómặttrongcuộchọp.-Mấynămtrướclãođãbịpđượcmộtmẻrồiđấy,–Darianóixenvào–

ChiaxongcảrồilãovẫncònxuiđượcmụMalaskaFrolovarútthămlại.- Lão vốn dĩ là một thằng đê tiện như thế đấy, – Ông Panteley

Prokofievichlầubầu.Dunhiaskarụtrèhỏibố:-Chaơicha,thếaisẽcàocỏvàđánhđống?-Cònmàylàmgìhử?-Mộtmìnhconchẳnglàmhếtđượcđâuchaạ.-TasẽgọiảAcxinhianhàAstakhovcùnglàm.MấyhômtrướcStepanđã

cólờinhờcắthộ.Phảigiúpanhtamớiđược.Sánghômsau,MitkaKorsunovcưỡimộtconngựanonchân trắng,yên

cươnghẳnhoi,đếnsânnhàMelekhov.Mưalấtphất.Mộtđámmâyđenlơlửngtrênthôn.Vẫnchễmchệtrênyên,Mitkakhomlưngmởcửahàngrào,rồicứthếchoconngựatiếnvàotrongsân.Bàgiàđứngtrênthềmtr