sơ đồ kết hợp

1

Bộ môn dịch tễ

Khoa Y Tế Công Cộng

Đại Học Y Dược TPHCM

SỐ ĐO KẾT HỢP

Dịch Tễ Học Cơ Bản

2

1. Tính được những số đo kết hợp, gồm nguy cơ tương

đối, tỉ số số chênh, tỉ số tỉ lệ hiện mắc, nguy cơ qui

trách, và nguy cơ qui trách dân số.

2. Lý giải được ý nghiã cuả một số đo kết hợp để xác

định một nguyên nhân gây bệnh, và định lượng được

tác động cuả một nguyên nhân đối với tình trạng sức

khoẻ cuả một cộng đồng.

Số Đo Kết Hợp

Mục Tiêu Bài Giảng

3

Số Đo Kết Hợp Tỉ Số


Nguy Cơ Tương Đối (RR: Relative Risk)

Nguyên nhân Hậu quả

Tỉ Số Tỉ Lệ Hiện Mắc (PR: Prevalence Ratio)

Tỉ Số Số Chênh (OR: Odds Ratio)

4

Nguy Cơ Tương Đối

5

Cholesterol huyết thanh cao có tăng nguy cơ mắc

bệnh mạch vành hay không ?

Chol. huyết

thanh (mg%)

Bệnh mạch vành Tổng

Có Không

≥ 245 51 371 422

< 210 16 438 454

Tổng 67 809 876



6

BMV / Chol. cao ~ BMV / Chol. bình thường

R1 = 51 / 422

R0 = 16 / 454 trong 6 năm

trong 6 năm



Chol. huyết

thanh (mg%)


Có Không

≥ 245 51 371 422

< 210 16 438 454

Tổng 67 809 876

7

R1 : R0 = (51 / 422) : (16 / 454) = 3,4

Người có cholesterol huyết thanh cao có

nguy cơ mắc BMV gấp 3,4 lần so với

người có chololesterol huyết thanh bình

thường.




8

R1 : R0 = RR

RR = Risk Ratio = Tỉ số Nguy cơ

RR = Relative Risk

NGUY CƠ TƯƠNG ĐỐI



9

Chol. huyết

thanh (mg%)

BMV Tổng

Có Không

Cao a b a + b

Bình thường c d c + d

Tổng a + c b + d a + b + c + d

RR = R1 / R0

RR = [a / (a + b)] : [c / (c + d)]



11

Nội tiết tố hậu mãn kinh và BMV

Sử dụng NTT

hậu mãn kinh

BMV Người-Năm

Có Không

Có 30 ………. 54.308,7

Không 60 ………. 51.477,5

Tổng 90 ………. 105.786,2

R1 = 30 / 54.308,7 / năm

R0 = 60 / 51.477,5 / năm



12

Sử dụng nội tiết tố hậu mãn kinh có liên quan

với BMV?

R1 = 30 / 54.308,7 / năm

R0 = 60 / 51.477,5 / năm

R1 : R0 = 0,47

Lý giải : …………………………….


Nguy Cơ Tương Đối _ Tỉ Số Tỉ Suất

13

Phơi

nhiễm

Bệnh Tổng

Có Không

Có a ………. NTG1

Không c ………. NTG0

Tổng a + c ………. NTG1 + NTG0

RR = Rate1 / Rate0 = Rate Ratio

(c / NTG0) RR = (a / NTG1) :


Nguy Cơ Tương Đối _ Tỉ Số Tỉ Suất

14

Tỉ Số Số Chênh

15

SỐ CHÊNH : ODDS

Số chênh = Nguy cơ / (1 - Nguy cơ)

O = 0 Nguy cơ =

O = 1 Nguy cơ =

O = ∞ Nguy cơ =

0

1

0,5



16

Số chênh BMV/Chol. cao = O1

= R1 : (1 – R1)

= (51 / 422) : [1 – (51 / 422)]

= 51 / (422 - 51) = 51 / 371



Chol. huyết

thanh (mg%)


Có Không

≥ 245 51 371 422

< 210 16 438 454

Tổng 67 809 876

17

Số chênh BMV/Chol. bình thường = O0

= R0 : (1 – R0)

= (16 / 454) : [1 – (16 / 454)]

= 16 / (454 - 16) = 16 / 438



Chol. huyết

thanh (mg%)


Có Không

≥ 245 51 371 422

< 210 16 438 454

Tổng 67 809 876

18

OR = O1 : O0

OR = ad : bc O1 = 51 / 371

O0 = 16 / 438

= (51 x 438) : (371 x 16)



Chol. huyết

thanh (mg%)


Có Không

≥ 245 51 (a) 371 (b) 422

< 210 16 (c) 438 (d) 454

Tổng 67 809 876

19

O1 = 51 / 371 O0 = 16 / 438

Cholesterol huyết thanh cao có tăng nguy cơ mắc

bệnh mạch vành hay không ?

O1 : O0 = 3,76


Lý giải : ………



20

O1 : O0 = OR

OR = Odds Ratio

TỈ SỐ SỐ CHÊNH



21

RR = a

a + b :

c

c + d

Bệnh Hiếm a + b # b

c + d # d

(c / d) RR = (a / b) : = ad / bc


RR và OR khi bệnh hiếm

= OR

22

Tỉ Số

Tỉ Lệ Hiện Mắc

23

Tỉ lệ nhẹ cân ở trẻ có mẹ uống rượu

P1 = 64 : 234


Tỉ Số Tỉ Lệ Hiện Mắc

Mẹ uống rượu Cân nặng sơ sinh Tổng

Nhẹ cân Bình thường

Có 64 170 234

Không 36 130 166

Tổng 100 300 400

Tỉ lệ nhẹ cân ở trẻ có mẹ không uống rượu

P2 = 36 : 166

24

Tỉ số tỉ lệ hiện mắc



Lý giải ……………………………

= P1 : P2

= (64 : 234) : (36 / 166)



Có 64 170 234

Không 36 130 166

Tổng 100 300 400

25



PR (Prevalence ratio) = P1 : P2

Tỉ số tỉ lệ hiện mắc = (64 : 234) : (36 : 166)

PR = [a / (a + b)] : [c / (c + d)]



Có 64 170 234

Không 36 130 166

Tổng 100 300 400

26

Số Đo Kết Hợp Hiệu Số

Nguy Cơ Qui Trách (AR: Attributable Risk)

Nguy Cơ Qui Trách Dân Số

(PAR: Population Attributable Risk)

Bệnh Mạch Vành

Tiểu đường

Hút thuốc lá

↑ Cholesterol

Số Đo Tác Động

27

Nguy Cơ

Qui Trách

28

Ở những người tăng cholesterol huyết

thanh, có bao nhiêu người bị BMV là vì

tăng cholesterol huyết thanh ?


Nguy Cơ Qui Trách

Chol. huyết

thanh (mg%)


Có Không

≥ 245 51 371 422

< 210 16 438 454

Tổng 67 809 876

29

R1 – R0 = (51 / 422) – (16 / 454)

= 0,0856 = 856 / 10.000 trong 6 năm


Nguy Cơ Qui Trách

Chol. huyết

thanh (mg%)


Có Không

≥ 245 51 371 422

< 210 16 438 454

Tổng 67 809 876

30

R1 – R0 = 856 / 10.000 trong 6 năm

Trong số 10.000 người tăng chol. huyết thanh,

trong 6 năm, chỉ có 856 người bị BMV là thực

sự vì tăng chol. huyết thanh

Ở 10.000 người tăng chol. huyết thanh, nếu

chol. huyết thanh trở lại bình thường, trong

6 năm có thể giảm được 856 người BMV


Nguy Cơ Qui Trách

31

AR = R1 – R0

RD = Risk Difference

= Hiệu số Nguy cơ

= Attributable Risk

NGUY CƠ QUI TRÁCH


Nguy Cơ Qui Trách

32

Không phơi

nhiễm

Phơi

nhiễm

AR

Số mới

mắc


Nguy Cơ Qui Trách

33

AR% = AR / R1

= (R1 – R0) : R1


Phần Trăm Nguy Cơ Qui Trách

34

AR% = AR : R1

= 0,708 # 71%

Ở những người tăng cholesterol, chỉ

có 71% các trường hợp BMV là

thực sự vì tăng cholesterol

Ở những người tăng cholesterol, nếu cholesterol

trở lại bình thường, tỉ lệ mới mắc BMV sẽ

giảm được 71%.


Phần Trăm Nguy Cơ Qui Trách

35

Nguy Cơ

Qui Trách Dân Số

36

Trong toàn bộ dân số, có bao nhiêu người bị

BMV là do tăng chol./ huyết thanh?



Chol. huyết

thanh (mg%)


Có Không

≥ 245 51 371 422

< 210 16 438 454

Tổng 67 809 876

37

PAR = Population Attributable Risk

= Nguy cơ qui trách dân số

PAR = (RT – R0)



38

PAR = RT – R0

= (67 / 876) – (16 / 454)

= 0,0412 = 412 / 10.000 trong 6 năm



Chol. huyết

thanh (mg%)


Có Không

≥ 245 51 371 422

< 210 16 438 454

Tổng 67 809 876

39

PAR = 412/10.000 trong 6 năm

Trong 10.000 người cuả toàn dân số, trong 6

năm, chỉ có 412 người bị BMV là

thực sự do tăng cholesterol.

Nếu toàn dân số không còn ai tăng cholesterol,

trong 6 năm, cứ mỗi 10.000 người, sẽ

giảm được 412 trường hợp BMV.



40

PAR% = PAR / RT


Phần Trăm Nguy Cơ Qui Trách Dân Số

41

PAR% = PAR / RT = 54%

Trong toàn dân số, chỉ có 54% các trường hợp

BMV là thực sự do tăng cholesterol.

Nếu toàn dân số không còn ai tăng

cholesterol, tỉ lệ mới mắc BMV sẽ giảm 54%


Phần Trăm Nguy Cơ Qui Trách Dân Số

42

Kết Luận

43

ĐỘ LỚN CUẢ HẬU QUẢ mà người có

phơi nhiễm phải gánh chịu, so với

người không phơi nhiễm



44

RR Nguy cơ tương đối

Dựa vào số mới mắc

Nghiên cứu đoàn hệ

OR Tỉ số Số chênh

Nghiên cứu bệnh-chứng

PR Tỉ số tỉ lệ hiện mắc

Dựa vào số hiện mắc

Nghiên cứu cắt ngang



45

RR , OR, PR = 1

Yếu tố PN Không Liên Quan đến bệnh

RR , OR, PR > 1

Yếu tố PN là Yếu Tố Nguy Cơ

RR , OR, PR < 1

Yếu tố PN là Yếu Tố Bảo Vệ



46

AR , AR% : Nguy cơ qui trách

ở nhóm có phơi nhiễm

TÁC ĐỘNG thật sự cuả yếu tố phơi nhiễm

PAR , PAR% : Nguy cơ qui trách

trong toàn dân số



47

Số Đo Tác Động

TÁC ĐỘNG thật sự cuả yếu tố phơi nhiễm

Ý nghiã SỨC KHOẺ CÔNG CỘNG



sơ đồ kết hợp

Documents