Socijalistika revolucija i boljevika drava

Februarska revolucija

Revolucija u Rusiji zapoela je u prestonici carstva Petrovgradu 23. februara (8. marta) 1917. godine.

Car Nikolaj II Romanov abdicirao je 2. (15.) marta u korist brata Mihaila, a Duma je formirala privremenu vladu.

Razlozi koji su doveli do revolucije bili su brojni: vojni porazi u Prvom svetskom ratu; ekonomske tekoe i glad izazvana nestaicom hleba...

Hleb i mir

Dvovlae

U Petrovgradu je dvovlae nastalo paralelnim delovanjem Dume i Sovjeta radnikih i vojnikih deputata.

Na elu Privremene vlade koju je formirala Duma bio je Georgij Lvov.

Sovjet su na poetku revolucije formirali menjevici i boljevici.

Jedina linost koja je lan oba tela bio je Aleksandar Fjodorovi Kerenski.

Privremena vlada se obraunavala sa pristalicama caristikog reima, obeala sazivanje Ustavotvorene skuptine i nastavila rat na strani Antante.

Sovjet je zahtevao radikalne reforme: podelu zemlje seljacima i istupanje iz rata.

Pobuna Sovjeta protiv Privremene vlade dovela je do formiranja nove koalicione vlade u koju uli i pripadnici Sovjeta.

Nova vlada tokom jula pokree neuspenu ofanzivu na Istonom frontu (150 hiljada rtava).

Boljevici u Petrovgradu

-Lider boljevika Vladimir Ili Uljlanov-Lenjin vratio se iz emigracije aprila 1917. godine.

-U Petrovgrad su doputovali i Josif Visarionovi Dugavili-Staljin (iz Sibira) i Lav Davidovi Brontajn-Trocki iz SAD.

-Lenjin publikuje takozvane Aprilske teze: kraj rata, zemlja seljacima, stvaranje republike sovjeta radnika i seljaka.

Tokom jula 1917. godine pobunili su se boljevici pomognuti od strane mornara iz luke Krontat.

Kerenski je uz pomo trupa sa fronta uguio pobunu.

Lenjin je pobegao u Finsku, a Trocki je bio uhapen. Boljeviki list Pravda je bio zabranjen.

Novi predsednik vlade postao je Kerenski.

Oktobarska revolucija

Organizator ustanka protiv privremene vlade bio je Lenjin.

Ustanici 25.oktobra (6. novembra) zauzimaju vitalne take u Petrovgradu (Zimski dvorac-sedite vlade).

Kerenski je pobegao u unutranjojst zemlje, a sva vlast je prela u ruke Sovjeta.

Na II Kongresu Sovjeta, koji je bio u toku, boljevici su preuzeli svu vlast. Pripadnici drugih partija otili su sa Kongresa.

II Kongres Sovjeta pod kontorlom boljevika izdao tri dekreta:

- dekret o miru;

- dekret o zemlji

- dekret kojim je ustanovljena nova vlada SOVNARKOM (Sovjet narodnih komesara).

Na elu SOVNARKOM-a Lenjin, ministar spoljnih poslova Trocki, min. za nacionalnosti Staljin.

SOVNARKOM zabranjuje opozicione novine i formira tajnu policiju (EKA).

Boljevici na vlasti

Boljevici nisu osvojili veinu na izborima za Ustavotvornu skuptinu decembra 1917.

Umesto Ustavotvorne skuptine januara 1918. odran III sveruski kongres Sovjeta pod kontrolom boljevika.

Boljevici su potpisali mir sa Centralnim silama 3. marta 1918. godine.

Lenjinov govor:

Graanski rat Rat izmeu crvenih i belih.

Na elu Crvene armije Trocki, a u taboru belih Kolak, Denjikin, Judeni, Vrangel...

Na stranu belih staju i drave lanice Antante.

Antanta je okupirala Murmansk i Arhangelsk na severu zemlje. Japanci su se iskrcali kod Vladivostoka.

Udarna snaga Antante bio je ehoslovaki dobrovoljaki korpus.

Rat se zavrio 1921. godine porazom belih.

Na suprotnim stranama graanskog rata

Lav Trocki Kolak, Denjikin i Vrangel

Stradanje carske porodice Romanov

-Nakon Februarske revolucije porodica Romanov je bila u kunom pritvoru u Carskom selu.

-Tokom leta 1917. godine Privremena vlada je prebacila Romanove u Tobolsk.

-Tokom graanskog rata Romanovi su bili zatoeni u Jekaterinburgu, gde su i likvidirani 17. jula 1918. godine.

Otvaranje nacionalnog pitanja

Revolucionarna 1917. godina pokrenula je nacionalno pitanje.

Bune se brojni narodi od Baltika do Kaspijskog jezera ( Finci, Litvanci, Estonci, Ukrajinci, Poljaci, Jermeni...)

Tokom 1920. godine boljevici su priznali nezavisnost Litvaniji, Letoniji i Estoniji, a potom i Finskoj.

Rat sa Poljskom 1920. zavrio se ustupanjem delova Belorusije.

Ratni komunizam

Ratni komunizam trajao je od 1917-1921.godine Boljevici su eleli da : unite privatnu svojinu,

sprovedu centralno planiranje i ukinu robnonovane odnose.

Drava je nacionalizovala fabrike, banke, eleznicu.

Drava je oduzimala hranu od seljaka to je dovelo do pobuna na selu.

Formiraju se kolektivna dobra: kolhozi i sovhozi. Zbog nestaice hrane dolazi do depopulacija

gradova (Moskva 44.5%, Petrovgrad 57.5%)

Uvoenje Nove ekonomske politike (NEP)

NEP je uveden 1921. godine kako bi se popravilo stanje seljaka nezadovoljnih politikom ratnog komunizma.

Naputena je ideja o naturalnoj privredi i uvedeno ogranieno trite.

Dozvoljena je prodaja vika proizvoda i dranje malih privatnih trgovina i zanatskih radnji.

Glad -Dravu je tokom 1921-1922. godine pogodila strahovita glad, usled ratnih razaranja i sue.

-Najvie je stradao basen Volge .

-Glad je odela nekoliko miliona ivota.

Formiranje SSSR-a

-Savez Sovjetskih Socijalistikih Republika formiran je 1922. godine

-Prve etiri republike: Rusija, Belorusija, Ukrajina i Transkavkaska republika (Jermenija, Azejberdan i Gruzija)

Borbe za Lenjinovog naslednika

Lenjin je umro januara 1924. godine.

Glavni pretendenti su bili Staljin i Trocki.

U borbi protiv leve opozicije (Trocki, Zinovjev i Kamenjev) Staljin odnosi pobedu 1927. godine.

Trocki je interniran u Alma Atu, a potom je emigrirao na Zapad. Ubijen je u Meksiku avgusta 1940. godine

Staljin- sledbenik Lenjina-Lenjinizam

STALJINIZAM-ekonomija

-Glavni zadatak na ekonomskom planu industrijalizovati zemlju.

-Staljin uvodi Prvi petogodinji plan 1928/9-1933. godine (energetika, teka industrija).

-Na selu dolazi do kolektivizacije i nacionalizacije zemlje bogatijih seljaka-kulaka.

-Poveava se broj kolektivnih gazdinstava: kolhoza i sovhoza. Na kraju Prve petoljetke oko 62% seljaka je radilo na kolektivnim gazdinstvima, a etiri godine kasnije ak 93%.

-Neposluni seljaci (kulaci) se deportuju.

-Ogroman privredni rast plaen brojnim ljudskim rtvama. Glad 1932-33 odnosi milione ivota.

-Iskorenjuje se nepismenost i uvodi besplatno kolovanje i zdravstvo

Staljin-kult linosti

Slavi se Staljinov roendan, svuda su njegovi citati i posteri, skulpture; po njemu se imenuju gradovi , fabrike....

Staljinizam -istke

istke poinju decembra 1934. godine-prva rtva istki Kirov.

Vrhunac istki bio je od 1936-1938. godine.

U sistemu logora (Gulag) za vreme Velike istke strada najmanje 1.6 miliona ljudi (partijski kadrovi, oficiri, inovnici, obini ljudi).

Pojedinci se briu i iz seanja (Trocki, Jeov)

Izbrisani iz istorije

Nikolaj Jeov- ef NKVD-a Trocki, Kamenjev, Kalatov

SSSR na meunarodnoj sceni Kominterna

III internacionala (Kominterna) je osnovana 1919 i trajala do 1943. godine.

Centrala je bila u Moskvi.

Prvi predsednik Kominterne bio je Zinovjev.

Cilj-istovetna politika svih komunistikih partija radi svetske revolucije.