Stany Zjednoczone Stany Zjednoczone

w ogniu: Wojna w ogniu: Wojna secesyjnasecesyjna

(1860-(1860-1865)1865)

Północ i Południe – odwieczne różnice?

Stany Północy:-społeczeństwo industrialne-duże ośrodki miejskie skupiające przemysł-poszukiwanie robotników do pracy w fabrykach

Stany Południa:-kultura agrarna-ogromne znaczenie kodeksu honorowego-wyśmiewanie się z „groszorobów” z Północy-ogromne znaczenie niewolnictwa w gospodarce ze względu na słabo rozwinięty przemysł-brak silnych ośrodków miejskich-uprawa bawełny, tytoniu, pszenicy i kukurydzy

Kwestia niewolnictwa w XIX-wiecznej Ameryce

-niewolnicy niezbędni na plantacjach bawełny

-w miastach Południa organizowano targi niewolników

-czarnoskórzy niewolnicy nazywani często „dwunożnymi zwierzętami”

-1800 r. liczba niewolników – 857 tys.; -1860 r. – 4 miliony

-zabójstwo Murzyna nie traktowano jako morderstwo

-do metod wychowawczych należało m.in. chłosta, zamykanie w ciemnicach, ograniczanie dostępu do żywości.

-częste karanie na zapas

Niewolnictwo przenika cały nasz styl życia, wszystkie nawyki myślowe, ono leży u źródeł naszych doświadczeń i przekonań politycznych.William Trescot z Charleston

Abolicjonizm i jego Abolicjonizm i jego konsekwencjekonsekwencje

za i przeciw?za i przeciw?

Argumenty za utrzymaniem niewolnictwa:

-niewolnictwo jako instytucja wielowiekowej tradycji

-źródło dobrobytu wszystkich (także tych z Północy)

-zniesienie niewolnictwa oznaczałoby pogwałcenie praw konstytucji, która gwarantuje ochronę własności, a niewolnik był takową

-niektórzy fanatycy (jak Thomas R. Dew) głosili, że Bóg stworzył „czarną rasę”, by biały człowiek mógł ją cywilizować

Istnienie drogi awansu wśród niewolników – służba domowa lub nadzorcy niewolników

łac. abolitio, -onis zniesienie, uwolnienie

- od lat 30-tych XIX wieku tworzenie się towarzystw abolicjonistycznych

- od 1831 r. ukazywanie czasopisma „The Liberator” (twórca William Lloyd Garrison)

- 1833 r. założenie Amerykańskiego Towarzystwa Przeciw Niewolnictwu

- organizowanie ucieczek niewolników z Południa

- 1852 r. druk książki „Chata Wuja Toma”, będącej ikoną ruchu

Kilka uwag ogólnych:

-do wojny doprowadziła Północ wymagając bezkompromisowego zniesienia niewolnictwa (przemysł potrzebował wolnych rąk „zamrożonych” na Południu)

-objęcie w 1860 r. urzędu prezydenta przez Abrahama Lincolna (zdecydowanego zwolennika abolicjonizmu)

-zbliżająca się wojna secesyjna jako konflikt dwóch wizji wolności i koncepcji Ameryki

WOJNA !!!!WOJNA !!!!

- 20 grudnia 1860 r. z Unii wystąpiła Karolina Południowa

- w ciągu kilku miesięcy stan został poparty przez 10 kolejnych

- Maryland, Delawere, Wirginia nie poparły konfederatów

- secesjoniści stworzyli nowe państwo: Konfederację Południa, której prezydentem został Jefferson Davis.

Bezpośrednią przyczyną wybuchu wojny było zdobycie przez Konfederatów w czerwcu 1861 r. Fortu Sumter

- Północ poparło 23 stany (możliwość wystawienia ponad 1,8 mln żołnierzy)

- Południe mogło wówczas wystawić około 800 tys. żołnierzy)

- 22 września 1862 r. Lincoln zagroził, że jeżeli do 1 stycznia 1863 r. Konfederaci nie powrócą do Unii, to wówczas wyda akt znoszący niewolnictwo w całej Ameryce

- Jefferson Davis odmawia – Lincoln znosi niewolnictwo

- do momentu ogłoszenia poboru (przełom 1862/1863 r.) wojna miała charakter ochotniczy

- potem regularna wojna dwóch państw

Przełomowe znaczenie podczas wojny miała 3-dniowa bitwa pod Gettysburgiem (1-3 sierpnia 1863 r.), kiedy to w czasie działań zginęło około 8 tys. żołnierzy, a 43 tys. zostało rannych. Zatrzymanie ofensywy Południa.

Koniec wojny-9 kwietnia 1865 r. wojska konfederatów zostały otoczone pod Appomattox – 30 tys. Południowców dostało się do niewoli wraz z generałem Lee-kolejne oddziały konfederatów poddawały się Unii-w 2 poł. 1865 roku całe Południe było opanowane przez wojska Północy-na zdobytych terenach nie prowadzono żadnych akcji odwetowych

-podczas wojny stoczono ok. 200 bitew i 1000 potyczek. Rannych zostało ok. 1 miliona osób; zabitych ok. 660 tys.