STUDENTENBROCHURE

IZ HARTCHIRURGIE - HEELKUNDE Sector Kritieke diensten

Ingang 12 / route 1262

2

1 INLEIDING

Van harte welkom op de verpleegafdeling Intensieve zorg Hartchirurgie en Heelkunde.

Met deze brochure willen wij je een idee geven over wie we zijn, wat we doen en wat je allemaal kunt leren

tijdens je stage.

Als je meer uitleg of hulp nodig hebt, contacteer gerust de (adjunct)hoofdverpleegkundige(n),

verpleegkundigen en artsen. Jouw opvang behoort tot onze taak.

We wensen je een leerrijke en boeiende stage toe.

Succes, namens het team!

3

2 VOORSTELLING VAN DE AFDELING

2.1 Locatie

Het intensieve zorg-plateau omvat twee afdelingen:

Intensieve zorg Heelkunde met zorgeenheid 1 en 2

hoofdverpleegkundige Veerle Bosschem en adjunct-hoofdverpleegkundige Patsy Priem

Intensieve zorg Hartchirurgie - Heelkunde met zorgeenheid 3 en 4

hoofdverpleegkundige Fabienne Van Lierde en adjunct-hoofdverpleegkundige Carine Gevaert

Elke zorgeenheid bevat acht bedden, rondom de centrale verpleegpost:

Eenheid 3 heeft zes bedden voor heelkunde en twee voor hartchirurgie.

Eenheid 4 heeft acht bedden voor hartchirurgie.

Grondplan

4

2.2 Organisatie

1. Het medisch team

Het medische team, onder leiding van prof. dr. Dominique Benoit, bestaat uit artsen-intensivisten die 24 op

24 uur instaan voor de opvolging van het volledige medische beleid bij alle patiënten. Zij worden dagelijks

bijgestaan door artsen-in-opleiding.

Prof. dr. Dominique Benoit, diensthoofd IZ

Dr. Ingrid Herck, verantwoordelijk afdelingsarts

Dr. Harlinde Peperstraete

Dr. Wim Vandenberghe

Dr. Hannah Schaubroeck

Het chirurgische team van de dienst Hartchirurgie (diensthoofd: prof. dr. Katrien François) ziet dagelijks de

hartchirurgiepatiënten.

2. Het verpleegkundig team

Het verpleegkundige team wordt geleid door de hoofdverpleegkundige Fabienne Van Lierde. Zij is

verantwoordelijk voor de organisatie, de opvolging van de kwaliteit van de patiëntenzorg, het opname- en

ontslagbeleid, het personeelsbeleid, vorming … Er is 7 dagen op 7 een leidinggevende aanwezig.

Dagelijks zijn er per eenheid vier verpleegkundigen in de vroegdienst, de laatdienst en de nachtdienst

aanwezig. Elke verpleegkundige staat in voor de totaalzorg en opvolging van twee intensieve zorg-

patiënten. De meerderheid van de verpleegkundigen is in het bezit van de Bijzondere Beroepstitel

Intensieve Zorg en Spoedgevallenzorg.

3. De andere teamleden

Opname- en ontslagcoördinator: Daniëlla Van der Jeught

Secretariaatsmedewerkers: Marina Van Durme en Sandrine Spitaels

Kinesisten: Jasmien Teerlinck en Stijn Van Der Sypt

Psycholoog volwassenen: Bo Van Den Bulcke

Psycholoog kinderen: Saskia Mels

Sociaal verpleegkundige: Veronique Vander Steene

Maatschappelijk werker kinderen

Medewerker biomedisch-technische dienst: Alex Vanderbeken

Diëtisten

Logopedisten

Logistieke medewerkers

Onderhoudspersoneel

5

3 INFORMATIE OVER DE AFDELING

3.1 Medisch patiëntenprofiel

Op eenheid 4 liggen zowel volwassenen als kinderen.

Redenen voor opname op IZ Hartchirurgie:

Revascularisatie van de hartspier (CABG)

○ kunsthart

○ kloppend hart

Klepvervanging

Correctie van congenitale hartafwijkingen

Harttransplantatie

Ingrepen op de grote bloedvaten

arterioveneuze ECMO

ECMO

6

Enkele karakteristieken van onze volwassen hartchirurgiepatiënten:

Karakteristieken volwassen hartchirurgiepatiënten UZ Gent

7

Enkele karakteristieken van onze pediatrische hartchirurgie patiëntjes:

Karakteristieken pediatrische hartchirurgiepatiënten UZ Gent

3.2 Beschrijving van de dienst

1. De artsen- en verpleegpost

Centraal in de eenheid bevindt zich de artsen- en verpleegpost met de centrale monitors waarop we de

belangrijkste parameters van de patiënten kunnen observeren. Ook de parameters van de patiënten in de

twee operatiezalen zijn te zien op de centrale monitor van eenheid 4.

8

2. Beschrijving van de uitrusting aan de bedden

Vaste uitrusting aan elk bed:

een balk met alarmknop, onderzoekslamp, zuurstof, vacuüm, perslucht, elektriciteit,

nachtverlichting,

een monitor met:

○ EKG-registratie

○ invasieve bloeddrukmeting

○ centraal veneuze drukmonitoring

○ linkeratriumdrukmonitoring

○ temperatuur

○ zuurstofsaturatiemeting

○ een niet-invasieve bloeddrukmeter

een beademingstoestel

een thermometer

een hoog-laagbed met een anti-decubitusmatras

een eettafel

een verzorgingswagen die dienst doet als voorraadruimte

een beademingsballon met verlengstuk voor zuurstof

een aspiratie-eenheid

aan het hoofdeinde zijn er verschillende spuitpompen met een voedingsbalk voor elektrische

stroom

○ zeepdispenser, alcoholische handontsmetting, handdoekdispenser

afvalzak en linnenzak

Voorbeeld bedpositie

9

3. De isolatiekamers

Er is een isolatiekamer met sas (twee op eenheid 3, één op eenheid 4), waar patiënten zowel in onder- als

bovendruk kunnen behandeld worden.

Die kamer is in de eerste plaats bedoeld voor de verpleging van patiënten in bronisolatie. Bij die patiënten

wordt de kamer in onderdruk geplaatst (er wordt lucht uit de patiëntenkamer gezogen). We gaan binnen in

de kamer via de hoofddeur en buiten via de sas.

3.3 Traject van de meeste hartchirurgische patiënten

In het laboratorium voor hartkatheterisatie wordt de aandoening opgespoord. Cardiologen en hartchirurgen

bespreken de patiënt aan de hand van de opnames en documenten, en spreken een datum voor de

operatie af. De behandelende cardioloog licht de patiënt grondig in. De patiënt komt op het

operatieprogramma. Het secretariaat informeert de patiënt.

De patiënt wordt opgenomen op de verpleegafdeling Hartchirurgie (ingang 12, route 1372).

De ochtend van de operatie gaat de patiënt naar de operatiezaal. De operatie duurt gemiddeld 4 à 5 uur.

Nadien begeleiden de anesthesist, chirurg, perfusionist en verpleegkundige de patiënt naar Intensieve

zorg.

Al naargelang de ernst van de ingreep, de toestand en de leeftijd van de patiënt verschilt de postoperatieve

zorg. Normaal verblijft de patiënt gedurende 48 uren op de afdeling Intensieve zorg. Na 18 à 24 uren wordt

de patiënt overgebracht naar de medium care op de verpleegafdeling Hartchirurgie.

Kinderen verblijven langer op de afdeling, afhankelijk van het soort ingreep.

3.4 Afdelingsgebonden informatie

1. Organisatie van de zorg

Op onze afdeling werken de verpleegkundigen in drie shiften:

Vroegdienst: 7 – 15 uur

Laatdienst: 14 – 22 uur

Nachtdienst: 22 – 7 uur

Elke verpleegkundige is verantwoordelijk voor de totaalzorg van de toegewezen patiënten, d.w.z. zowel de

somatische als de niet-somatische zorg voor de patiënt, aandacht voor begeleiding van de familie ….

Iedere verpleegkundige is eindverantwoordelijk voor de zorgverlening. Die omvat ook overleg met de

behandelende artsen, kinesisten, diëtisten, sociaal verpleegkundige …

10

2. Medisch dossier

Het medische dossier is opgesplitst in een elektronisch en papieren dossier. De beide dossiers kunnen op

vraag ingekeken worden als het nodig is voor de verzorging en/of voor rapporten. Het beroepsgeheim en

de privacy van de patiënt staan centraal. Het papieren dossier mag de dienst nooit verlaten.

3. Verpleegkundig dossier

Het verpleegkundige dossier van Intensieve zorg zit in het Intensieve Zorg Informatie Systeem (IZIS). Dat

elektronische dossier bestaat uit verschillende tabbladen waaronder een parameterblad, verzorgingsblad,

takenblad …

Parameterblad

Verzorgingsblad

11

4. Belangrijke aandachtspunten

Continue observatie en rapportage zijn van cruciaal belang.

Goede informatieverstrekking en goede communicatie tussen alle leden van het team zijn

essentieel in het bieden van kwalitatieve zorg.

Samenwerking is belangrijk en een zéér ruim begrip op IZ: van elkaar helpen om het werk rond

te krijgen tot interdisciplinaire samenwerking.

Patiënten op Intensieve zorg zijn erg gevoelig voor infecties. Extra aandacht voor handhygiëne

en een correcte toepassing van de standaardvoorzorgen zijn een must.

Bij elke patiënt moet continu nagegaan worden of de patiënt voldoende veilig in bed ligt. Indien

nodig moet er overlegd worden om eventueel fixatiemateriaal aan te brengen. De bedsponden

moeten ALTIJD omhoog geplaatst worden. Wakkere, alerte patiënten moeten ALTIJD

beschikken over een bel binnen handbereik.

Elke patiënt moet altijd een patiëntidentificatiebandje rond de pols dragen.

12

4 INFORMATIE OVER DE STAGE

4.1 Dienstgebonden stage-informatie

1. Eerste stagedag

Meld je op de eerste stagedag om 8 uur in burgerkledij aan bij de hoofdverpleegkundige of

adjunct-hoofdverpleegkundige. Eerst word je begeleid naar het studentenloket (ingang 12, route

1513) om de administratie in orde te brengen. Je krijgt een badge en een sleutel voor een

kleerkast. Er wordt een borg gevraagd van 20€ voor de sleutel + 20€ voor de badge, enkel via

bankcontact te betalen. Bezorg na de stage de sleutel en badge terug aan het S-loket.

Nadien begeleiden we jou naar de kledijautomaat en de kleedkamer.

Je krijgt een rondleiding op de afdeling.

Zorg dat je goed voorbereid naar de stage komt: lees de infobrochure, herzie je anatomie,

fysiologie en gespecialiseerde leerstof in verband met intensieve zorg. Formuleer heel duidelijk

jouw doelstellingen voor deze stage.

Breng je stagedocumenten mee en vul je doelstellingenblad vooraf in. De hoofdverpleegkundige

neemt ze eventueel samen met jou door en geeft je ook je uurrooster mee. Nadien maak je

kennis met je mentor die je verder op sleeptouw neemt.

Je ontvangt een infobundel over ons elektronisch patiëntendossier IZIS en een login. We vragen

om te werken met je eigen login. In het kader van het beroepsgeheim vragen we met nadruk om

GEEN documenten uit het elektronische patiëntendossier te printen.

Je krijgt een overzicht van het takenpakket in de vroeg-, laat- en nachtdienst.

Registreer je bij aanvang en op het einde van de shift met je badge aan de badgeklok aan de

ingang van onze afdeling.

2. De eerste dagen

Tijdens je stage moet je een brede kijk krijgen op het onderzoek en de behandeling van hart- en

hartvaatziekten, zowel voor volwassenen als kinderen.

In het begin loop je één dag stage op de hartkatheterisatie-afdeling om enkele onderzoeken bij te wonen bij

volwassenen en kinderen. Een verpleegkundige van de afdeling begeleidt jou.

Vervolgens loop je een dag stage op OK hartchirurgie. Je kunt ook daar een brede waaier aan

hartoperaties volgen: CABG, klepoperatie en, indien het programma het toelaat, ook een correctie van

aangeboren hartafwijkingen bij kinderen.

Die twee dagen geven een goed beeld van wat een patiënt pre- en peroperatief meemaakt zodat je je

stage op IZ met een behoorlijke bagage kunt starten en je je voldoende kunt inleven in de

gezondheidstoestand van de patiënt.

Je werkt samen met een of meerdere mentoren en krijgt de gelegenheid om bepaalde technieken in te

oefenen onder begeleiding van de mentor.

13

3. De volgende dagen

Na één week stage kun je:

Basisinstallatie en basiszorg van de patiënt uitvoeren.

Initiatief nemen om parameters te controleren.

Werken met infuuspompen en perfusies correct klaarmaken.

Basiskennis verpleegkundig rekenen aantonen a.d.h.v. toetsing door vpk.

Medicatie toedienen en kennis hebben van de werking van veelgebruikte medicatie.

Bloedafname via de arteriële/veneuze katheter uitvoeren.

Het arteriële en veneuze drukmetingssysteem ijken.

Het elektronische patiëntendossier IZIS invullen wat betreft de vitale functies

De basiswondzorg steriel uitvoeren.

Aspiratie via een endotracheale tube of tracheacanule uitvoeren.

De standaardvoorschriften infectiepreventie goed opvolgen.

Na twee weken stage kun je:

Een eerder eenvoudige totaalzorg plannen en uitvoeren.

Katheterzorg (centrale en arteriële) uitvoeren.

Katheters verwijderen.

Werken met spuitpompen en spuiten correct klaarmaken.

Met hulp van de verpleegkundige een endotracheale tube veranderen van mondhoek, fixeren en

de cuffdruk controleren.

De verzorging van een tracheostomie ( verband + wissel binnencanule) uitvoeren.

Notie hebben van de basisbegrippen ivm beademing en de nodige controles daarvan.

Isolatiemaatregelen toepassen.

Op gestructureerde wijze rapporteren aan de mentor.

Verder vervolmaken of inoefenen van

○ evaluatie hartritme

○ transport patiënt begeleiden voor onderzoek

○ hulp bij plaatsen centraal infuus, arteriële lijn, thoraxdrainage …

○ hulp bij cardioversie, intubatie

○ specifieke controles hartchirurgie: pacemaker, IABP, ECMO, LVAD

○ patiëntenoverdracht geven

○ inzicht verwerven in hemodynamiek en correlatie met ingreep en medicatie

Na drie weken stage kun je:

Schriftelijke rapportage in het elektronische dossier inbrengen.

Shiftoverdracht geven aan de verpleegkundige van de volgende shift.

Correct de parameters controleren en afwijkende waarden herkennen en rapporteren.

Het hartritme beoordelen en levensbedreigende ritmes herkennen.

Bloedgaswaarden kennen en afwijkende waarden interpreteren.

De neurologische toestand van de patiënt controleren.

Beginnend inzicht hebben in hemodynamiek en correlatie met ingreep en medicatie.

De totaalzorg van een stabiele beademde patiënt plannen en uitvoeren met aandacht voor het

opruimen van de bedpositie.

Verder vervolmaken of inoefenen van:

○ begeleiden transport patiënt voor onderzoek

○ hulp bij plaatsen centraal infuus, arteriële lijn, thoraxdrainage …

○ hulp bij cardioversie, intubatie …

14

○ specifieke controles hartchirurgie: pacemaker, IABP, ECMO, LVAD

Na vier weken stage kun je:

Zelfstandig de patiënt in zijn/haar totaliteit observeren en specifieke controles uitvoeren, onder

supervisie van je mentor.

Helpen bij plaatsen centraal infuus, arteriële lijn, thoraxdrainage, percutane tracheotomie,

andere procedures.

Verder je kennis uitbreiden in verband met beademing: de verschillende beademingsvormen

kennen en de bijbehorende controles kunnen uitvoeren.

Verbanden leggen tussen het therapiebeleid en de gevolgen van het ziektebeeld.

Zelfstandig labstalen afnemen, vb. sputum via endotracheale tube, urine via blaassonde.

De verzorging van een tracheostomie (wissel buitencanule) uitvoeren.

Levensbedreigende ritmestoornissen herkennen.

Een patiënt klaarmaken voor een onderzoek en/of OK en, samen met de mentor, een patiënt

begeleiden tijdens het onderzoek.

Zelfstandig, onder supervisie van de mentor, instaan voor de totaalzorg van een beademde

en/of comateuze patiënten.

Zelfstandig instaan voor een uitgebreide en gestructureerde mondelinge en schriftelijke

rapportage.

Actief participeren op een patiëntenbespreking en/of een interdisciplinaire vergadering.

4.2 Enkele afdelingsgebonden afspraken

We verwachten je elke dag tijdig op dienst = 15 min. voor aanvang van de shift om de

patiëntoverdracht te kunnen meevolgen.

Je draagt je badge op een zichtbare plaats. Je registreert je in werkkledij met je badge aan de

badgeklok (ingang van de afdeling) voor de aanvang én na het beëindigen van de shift.

Je wordt in de mate van het mogelijke toegewezen aan één of meerdere verpleegkundigen

tijdens jouw stageperiode. Je werkt steeds onder toezicht van die verpleegkundige(n). Je beslist

of doet niets alleen of op eigen verantwoordelijkheid. Voorkom het maken van fouten door

voldoende te overleggen met je mentor of de andere verpleegkundigen. Je stelt geen

handelingen waarvan je niet zeker bent of waarvoor je niet bevoegd bent. De mentor kan steeds

gecontacteerd worden bij problemen.

Je volgt de voorschriften van infectiepreventie op. Goede handhygiëne is een absolute vereiste:

geen juwelen (ringen, uurwerk, armband), korte verzorgde nagels (geen nagellak, geen

gelnagels), korte mouwen.

15

5 CONTACTGEGEVENS

Verpleegafdeling IZ Hartchirurgie - Heelkunde 09 332 27 86

(Bij ziekte moet je steeds de afdeling verwittigen)

Hoofdverpleegkundige: Fabienne Van Lierde

fabienne.vanlierde@uzgent.be

09 332 30 49