Świat wartości w polskich współczesnych filmach dla dzieci i młodzieży Edukacyjny potencjał filmu „Tarapaty” (2017) w reż. Marty Karwowskiej

Podstawowe kierunki realizacji polityki oświatowej państwa w roku szkolnym 2017/2018

• Wdrażanie nowej podstawy programowej kształcenia ogólnego.

• Podniesienie jakości edukacji matematycznej, przyrodniczej i informatycznej.

• Bezpieczeństwo w internecie. Odpowiedzialne korzystanie z mediów społecznych.

• Wprowadzanie doradztwa zawodowego do szkół i placówek.

• Wzmacnianie wychowawczej roli szkoły.

• Podnoszenie jakości edukacji włączającej w szkołach i placówkach systemu oświaty.

„(…) podkreślamy rolę wychowawczą w szkole. W preambule, która mówi o wszystkich podstawach programowych, wskazujemy na wychowanie, na tolerancję, na szacunek i na godność człowieka”.

Zadaniem szkoły jest

ukierunkowanie procesu

wychowawczego na wartości,

które wyznaczają cele

wychowania i kryteria jego

oceny. Wychowanie

ukierunkowane na wartości

zakłada przede wszystkim

podmiotowe traktowanie ucznia,

a wartości skłaniają człowieka

do podejmowania odpowiednich

wyborów czy decyzji.

„Co takiego się dzieje, że coraz więcej dzieci ma problemy i sprawia problemy? Czy dzieci rodzą się gorsze niż 50 lub 30 lat

temu? Nie, dzieci rodzą się takie same, z takimi samymi potrzebami.

Dorastają jednak w zupełnie innym świecie niż ich dziadkowie, a nawet rodzice. Otrzymują coraz mniej tego, co jest im

niezbędne do zdrowego rozwoju: czasu i miłości rodziców, stymulacji intelektualnej, kontaktów z wysoką kulturą

i pozytywnych wzorców zachowań, a coraz więcej tego, co szkodliwe: samotności, skierowanej przeciwko nim przemocy,

przykładów agresji i prostactwa, antywzorców. Ich potrzeby emocjonalne – psychiczne, umysłowe i moralne – są zaniedbywane. Dzieci poddawane są wszechobecnej demoralizacji.

Współczesne dzieci cierpią na anemię emocjonalną”. Irena Koźmińska, Elżbieta Olszewska, Z dzieckiem w świat wartości, Warszawa, Świat Książki, 2014, s.16. Fundacja ABCXXI – Cała Polska czyta dzieciom

„Tarapaty”- tajemnice produkcji

Projekt był rozwijany w ramach warsztatów:

• Film For Kids.Pro - pierwszy w Europie program, którego celem jest rozwój produkcji filmowej dla młodej widowni (w wieku 5-12 lat). Trwające rok warsztaty skierowane do scenarzystów, pisarzy, filmowców, producentów i reżyserów, którzy chcą współtworzyć kino przeznaczone dla dzieci.

• MAIA - na program międzynarodowych warsztatów składają się trzy sesje, podczas których uczestnicy uczą się umiejętności niezbędnych do przeprowadzenia projektu audiowizualnego przez fazy developmentu, produkcji i dystrybucji. Chętni, którzy mają swój projekt mogą wziąć udział we wszystkich trzech sesjach.

• Film dostał dofinansowanie na produkcję w pierwszej sesji Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej w 2016 roku oraz dofinansowanie na koprodukcję z Mazowieckiego Funduszu Filmowego.

O czym to film?

o rodzinie

o w

alc

e d

ob

ra z

e z

łem

o dojrzewaniu i poznawaniu siebie

o przyjaźni

kreatywność, pomysłowość, fantazja

Materiały dydaktyczne CEO i Next Film, czyli nauczyciele o wartościach

Konstrukcja bohaterów sprzyjająca rozważaniom o wartościach

JULKA

• samotna („eurosierota”)

• skrywająca emocje

• zmienia się w trakcie trwania akcji filmu

OLEK

• spontaniczny

• otwarty

• szczery

Coraz więcej widzów na polskich filmach familijnych

• W 2015 roku wynikiem 131 tysięcy widzów w kinach może pochwalić się produkcja „Klub włóczykijów” Tomasza Szafrańskiego.

• W 2016 roku na ekrany polskich kin wszedł film „Za niebieskimi drzwiami” Mariusza Paleja, który jest ekranizacją popularnej książki Marcina Szczygielskiego. Do końca roku obejrzało go ponad 224 tys. widzów.

• „Tarapaty” po miesiącu wyświetlania w kinach (premiera 15 września 2017 r.) miały już 250 tys. widzów.

„Za niebieskimi drzwiami”- „Harry Potter” w polskim wydaniu

• fantastyka

• przeplatanie się świata realnego ze światem fantastycznym

• nadprzyrodzone moce

• grupa przyjaciół

• inicjacja i przemiany bohatera

• walka dobra ze złem

choroba, strata bliskiej osoby (śpiączka), samotność, strach – przyjaciel, czy wróg?, odrzucenie rówieśnicze

„Za niebieskimi drzwiami” – trudne tematy dla dzieci

Cztery fazy analizy filmu według Anthony’ego Higginsa

Faza I. Pobudzenie uczniów do myślenia na temat filmu i do wypowiadania się na jego temat.

Nauczyciel stawia szereg pytań o charakterze ogólnym, odwołuje się do przeżyć uczniów i do ich pamięci, np.

- Które sceny filmu przeżyliście najsilniej?

- Które fragmenty filmu najlepiej zapamiętaliście?

- Co Wam się najbardziej podobało?

Można zakończyć streszczeniem utworu.

Pytania dotyczące kryteriów „Jak

możesz stwierdzić, czy …?”,

„Kiedy…?”

Rozróżnianie „Jaka jest różnica

między… a …?”

•Jak stwierdzić, czy ktoś jest odważny, a

nie głupi?

•Kiedy udział w wojnie jest słuszny?

•…samotnością a byciem

samemu/samej?

•…byciem dobry/dobra, a byciem

uprzejmym/uprzejmą?

•Czy sprawiedliwość i równość to to

samo?

Definiowanie „Czym jest X?” Tożsamość „Co sprawia, że X jest

takie samo jak Y?”

•Czym jest sprawiedliwość?”

•Czy wszystkie dobre historie mają ze

sobą coś wspólnego?

•Jak być wyjaśnił/wyjaśniła …

przybyszowi z obcej planety?

•Czy szkoła wciąż jest tą samą szkołą,

kiedy odchodzą z niej wszyscy

uczniowie i uczennice?

•Co sprawia, że Ty jesteś sobą?

Formułowanie hipotez „Jeśli…,

to…?”

Zdystansowane pytania „Dlaczego

ktoś mógłby …?”

•Jeśli odkrylibyśmy, że delfiny potrafią

mówić, czy to by coś zmieniło?

•Dlaczego ktoś mógłby być rasistą?

Ja

k m

ów

ić o

wię

kszo

ści św

iata

? J

ak r

ze

teln

ie in

form

ow

ać o

kra

jach

glo

ba

lne

go

Połu

dnia

?, In

sty

tut G

lob

aln

ej O

dp

ow

ied

zia

lno

ści, W

ars

zaw

a 2

01

5,

ww

w.ig

o.o

rg.p

l

Podsumowanie O czym opowiadają polscy twórcy filmów dla dzieci i młodzieży?

• przyjaźń; rodzina, tęsknota za rodzicami, których brakuje; dorastanie; przygoda, ciekawość świata, kreatywność; świat marzeń, …

Czego unikają, stwarzając świat przedstawiony w filmie?

• nowych mediów, telefonów komórkowych, komputerów.

Receptą na szczęśliwe dzieciństwo, wg twórców współczesnego polskiego kina dla dzieci, jest kontakt z drugim człowiekiem, więzi rodzinne, zabawa na świeżym powietrzu, „świat analogowy”.

Anna Równy

annarowny@wp.pl