systemy taryfikacji rozmów dla elektronicznych central

Systemy taryfikacji rozmów dla elektronicznych central telefonicznych.

Produkcja urzdze elektronicznych do przetwarzania informacji.

Usługi projektowe z zakresu elektroniki.

Producent: MikEL s.c., 44-217 Rybnik, skr. poczt. 28tel/voice (32)42-22-108, tel/fax (32)42-42-449, email [email protected]

INSTRUKCJA OBSŁUGI SYSTEMU TARYFIKACJIStrona 2

INSTRUKCJA OBSŁUGI SYSTEMU TARYFIKACJI Strona 3

SPIS TRECI

1. INFORMACJE OGÓLNE.................................................................................................................................................. 4

2. WYMAGANIA SYSTEMOWE. ......................................................................................................................................... 4

3. INSTALACJA PROGRAMU TARYFIKACJI. ............................................................................................................... 5

4. OGÓLNE ZASADY OBSŁUGI TARYFIKACJI............................................................................................................. 5

5. OBSŁUGA PROGRAMU UNIBOX.EXE . ....................................................................................................................... 7

5.1. PROGRAMOWANIE BUFORA .................................................................................................................................. 8

6. OPIS PROGRAMU UNITAR.EXE. ................................................................................................................................ 10

6.1. KONFIGURACJA OGÓLNA PROGRAMU.............................................................................................................. 126.1.1. Taryfikacja grupowa............................................................................................................................................ 136.1.2. Konfiguracja haseł............................................................................................................................................... 136.1.3. Konfiguracja drukarki. ........................................................................................................................................ 146.1.4. Konfiguracja modemu.......................................................................................................................................... 15

6.2. TARYFIKACJA ROZMÓW. ...................................................................................................................................... 166.2.1. Konfiguracja obliczania kosztów. ........................................................................................................................ 166.2.2. Archiwum taryf. ................................................................................................................................................... 186.2.3. Konfiguracja struktury uytkowników.................................................................................................................. 196.2.4. Raporty. ............................................................................................................................................................... 196.2.5. Archiwizacja danych............................................................................................................................................ 206.2.6. Filtry. ................................................................................................................................................................... 216.2.7. Statystyka. ............................................................................................................................................................ 21

6.3. WYSTAWIANIE DOKUMENTÓW SPRZEDAY. ................................................................................................. 226.4. NARZDZIA POMOCNICZE.................................................................................................................................... 23

7. OPIS URZDZENIA UNIBOX. ...................................................................................................................................... 25

7.1. ZASILANIE URZDZENIA UNIBOX...................................................................................................................... 267.2. PORTY SZEREGOWE RS-232. ................................................................................................................................. 277.3. DANE TECHNICZNE URZDZENIA UNIBOX. .................................................................................................... 287.4. OPIS STOSOWANYCH KABLI POŁCZENIOWYCH. ......................................................................................... 28

8. OPIS MODUŁU MCOP.................................................................................................................................................... 30

9. WYKAZ POŁCZE URZDZENIA UNIBOX Z RÓNYMI TYPAMI CENTRAL. ........................................... 31


1. INFORMACJE OGÓLNE.

Do podstawowych zada SYSTEMU TARYFIKACJI naley:

♦ odbieranie i archiwizowanie raportów wysyłanych przez abonenck central telefoniczn;

♦ obliczanie kosztów rozmów abonentów wewntrznych tej centrali;

♦ przygotowanie raportów i ich wydrukowanie.

Do realizacji powyszych zada SYSTEM TARYFIKACJI wyposaono w:

♦ mikroprocesorowe urzdzenie buforujce o nazwie UNIBOX oraz opcjonalne urzdzenie MCOP (moduł czujnikówodwrócenia ptli);

♦ komputerowe programy do obsługi tego urzdzenia i do przetwarzania danych.

Urzdzenie UNIBOX stanowi zewntrzny bufor centrali telefonicznej, spełniajcy nastpujce funkcje:

♦ odbieranie raportów wysyłanych przez central telefoniczn;

♦ weryfikacj odbieranych danych na podstawie analizy linii miejskich;

♦ przesyłanie zgromadzonych danych do komputera;

♦ bateryjne podtrzymywanie zgromadzonych danych w przypadku zaniku napicia zasilania.

Oprogramowanie komputerowe stanowi dwa podstawowe programy:

1. UNIBOX.EXE zapewniajcy komunikacj pomidzy komputerem a urzdzeniem buforujcym, a w szczególnoci:

♦ zmian konfiguracji pracy bufora;

♦ odbieranie danych zgromadzonych w pamici tego bufora.

2. UNITAR.EXE umoliwiajcy:

♦ przegldanie i drukowanie przetworzonych danych;

♦ generowanie raportów czasowych z uwzgldnieniem struktury uytkowników i linii zewntrznych;

♦ analiz statystyczn połcze telefonicznych;

♦ filtrowanie zgromadzonych danych;

♦ wystawianie dokumentów sprzeday za wykonane rozmowy i usługi;

♦ archiwizowanie danych;

♦ konfigurowanie parametrów majcych wpływ na obliczanie kosztów, kształtowanie struktury uytkowników, modyfikacjparametrów drukowania, ustalenie hierarchii haseł, itp.

2. WYMAGANIA SYSTEMOWE.

Główny program do obliczania kosztów rozmów UNITAR.EXE jest napisany za pomoc biblioteki Turbo Vision 7 firmyBorland oraz rozbudowanej przez firm MikEL biblioteki ProCLIP do obsługi baz danych. Kompilacja tego programu w tzw.trybie chronionym (DPMI) narzuca nastpujce minimalne wymagania na sprzt komputerowy:

♦ komputer klasy PC z procesorem 386,

♦ zainstalowany system operacyjny DOS w wersji 5.0,

♦ pami operacyjna RAM co najmniej 4MB,

♦ 3MB wolnego miejsca na twardym dysku;


♦ zainstalowany port szeregowy do komunikacji z buforem.

Dodatkowym wymogiem jest zapewnienie deklaracji zmiennej rodowiskowej FILES=60 (co najmniej) w plikukonfiguracyjnym CONFIG.SYS komputera. Program instalacyjny w razie koniecznoci dokonuje automatycznieodpowiedniego wpisu, informujc o tym poprzez zalecenie ponownego uruchomienia komputera.

3. INSTALACJA PROGRAMU TARYFIKACJI.

Program taryfikacji jest dostarczany na dyskietce 3.5” wraz z programem instalacyjnym INSTALUJ.EXE. W celuuruchomienia instalacji naley uruchomi ten program np. za pomoc zlece:

A: <Enter>instaluj <Enter>

Po uruchomieniu tego programu naley dostosowa si do wymaga poszczególnych faz instalacji. Dodatkowym ułatwieniemjest „podrczna” pomoc uruchamiana klawiszem <F1>.

Przyjto nastpujce załoenia instalacji taryfikacji:

1. domylnym katalogiem do którego zostan zainstalowane programy taryfikacyjne jest katalog C:\ROZMOWY;

2. zawarto dyskietki (kopia bezpieczestwa) jest przenoszona np. do katalogu C:\ROZMOWY.611, gdzie rozszerzenienazwy katalogu jest zwizane z aktualnie instalowan wersj oprogramowania (np. wersja 6.11);

3. nie mona wykona instalacji do istniejcego katalogu, w którym nie ma poprzedniej wersji tego programu;

4. wartoci domylne podczas instalacji mog by zmieniane;

5. aktualizacja oprogramowania do nowszej wersji jest realizowana w nastpujcy sposób:

♦ jako katalog instalacji naley poda katalog z ju istniejc taryfikacj;

♦ przed właciw aktualizacj program instalacyjny kopiuje starsz wersj w niezmienionej postaci do katalogu o tejsamej nazwie, ale z rozszerzeniem KOP, np. C:\ROZMOWY.KOP;

♦ podczas instalacji mona wybra do skopiowania niektóre dane zawarte na dyskietce, np. w celu odtworzenia danychprzygotowanych przez producenta taryfikacji.

Jeeli program instalacyjny dokonał zmian w pliku konfiguracyjnym komputera CONFIG.SYS, na zakoczenie informujeo tym poprzez podanie komunikatu o koniecznoci ponownego uruchomienia komputera.

Programy taryfikacji mog by uruchamiane w rodowisku Windows 3.1x, w systemach operacyjnych Windows 9x,Windows 2000, WindowsNT oraz Windows Millennium. W katalogu z zainstalowan taryfikacj dostpna jest ikonaprogramu UNITAR.ICO oraz plik uruchomieniowy UNITAR.PIF. W przypadku stwierdzenia przez program instalacyjnyistnienia katalogów Windows, jest umieszczony skrót do tego programu na PULPICIE systemu operacyjnego.

4. OGÓLNE ZASADY OBSŁUGI TARYFIKACJI.

W skład SYSTEMU TARYFIKACJI firmy MikEL wchodzi:

1) Mikroprocesorowe urzdzenie buforujce UNIBOX, umieszczone w obudowie metalowej (moliwo powieszenia nacianie) lub w obudowie z tworzywa sztucznego ABS. Wraz z nim dostarczany jest komplet kabli do połczeniaz komputerem i central abonenck.

2) Moduł czujników odwrócenia ptli MCOP, umieszczony w obudowie metalowej lub w obudowie KRONE BOX 30.Moduł ten stanowi wyposaenie opcjonalne, słuce do weryfikacji danych odbieranych z centrali abonenckiej.

3) Oprogramowanie komputerowe umoliwiajce obsług bufora i modułu MCOP oraz przetwarzanie odebranych danych.

Konfigurowanie SYSTEMU TARYFIKACJI jest zalene od nastpujcych czynników:

1) Spodziewanej iloci danych wysyłanych przez central. Ma to wpływ na dobór pojemnoci pamici bufora.

INSTRUKCJA OBSŁUGI SYSTEMU TARYFIKACJIStrona 62) Moliwoci rozróniania przez central abonenck, które połczenia telefoniczne miały miejsce w rzeczywistoci. Mona

w tym zakresie rozróni nastpujce sposoby:

a) Odbiór impulsów 16 kHz (impulsy teletaksy) nadawanych przez central miejsk, a odbieranych przez karty liniimiejskich centrali abonenckiej. Jeeli połczenie telefoniczne doszło do skutku, liczba odebranych impulsówteletaksy odpowiada liczbie impulsów zarejestrowanych przez central miejsk.

b) Odbiór informacji o koszcie faktycznego połczenia telefonicznego, moliwy na liniach cyfrowych ISDN.

c) Analiza momentu rozpoczcia rozmowy na podstawie zmiany kierunku prdu płyncego w linii miejskiej. Zmiana tazwana odwróceniem ptli jest realizowana przez central miejsk, a czas rozpoczcia i trwania rozmowy musi byrejestrowany przez urzdzenie abonenckie. Urzdzeniem tym moe by karta linii miejskich zainstalowana w centraliabonenckiej lub dostarczany przez firm MikEL moduł o nazwie MCOP. W tym drugim przypadku centralaabonencka wysyła do bufora dane praktycznie o kadym zajciu linii miejskiej, niezalenie od tego czyw rzeczywistoci rozmowa si odbyła. Urzdzenie UNIBOX na podstawie analizy stanów obwodów modułu MCOPdecyduje, czy naley zapamita odebran informacj z centrali. W tym sposobie weryfikacji rozmów bardzo istotnajest prawidłowa konfiguracja wszystkich parametrów programu UNITAR.EXE, majcych wpływ na obliczeniakosztów rozmów.

d) Rejestracja czasowa wszystkich zdarze w ruchu wychodzcym centrali, stosowana w przypadku braku w/wmoliwoci. Umoliwia ledzenie rozmów wykonanych za porednictwem centrali abonenckiej, ale bez pewnoci czydane połczenie miało miejsce w rzeczywistoci.

3) Sposobu połczenia bufora z komputerem. Mona je zrealizowa za pomoc:

a) Połczenia kablowego umoliwiajcego transmisj według standardu RS-232 na maksymaln odległo 15 m;

b) Połczenia wykorzystujcego opracowany przez firm MikEL mechanizm separacji galwanicznej podłczanychurzdze z jednoczesn moliwoci oddalenia ich na odległo ok. 300 m.

Po zainstalowaniu czci sprztowej taryfikacji naley:

1) Sprawdzi czy urzdzenie buforujce jest zaprogramowane do obsługi posiadanej centrali abonenckiej. W omawianejtaryfikacji przyjto, e wybór nazwy centrali ma bezporednio wpływ na:

a) domylne ustawienie parametrów transmisji szeregowej bufora na porcie do którego jest podłczona centrala;

b) sposób analizy odbieranych danych zarówno przez bufor jak i oprogramowanie komputerowe.

2) W przypadku wykorzystywania modułu MCOP naley sprawdzi, czy linie miejskie podłczone fizycznie do zaciskówmodułu MCOP odpowiadaj konfiguracji w programie komputerowym UNIBOX.EXE. Jest to bardzo wany elementkonfiguracji SYSTEMU TARYFIKACJI, majcy wpływ na póniejsz analiz danych napływajcych z centraliabonenckiej.

3) Zmodyfikowa parametry konfiguracyjne programu UNITAR.EXE majce wpływ na obliczanie kosztów. Mona do nichzaliczy m.in.:

a) Koszt jednostki obliczeniowej (np. koszt impulsu TP S.A.)

b) Przypisanie właciwych grup taryfikacyjnych dla numerów kierunkowych specyficznych w danym regionie kraju.

c) Weryfikacj sposobu obliczania kosztów dla poszczególnych linii zewntrznych.

d) Czasami moe by konieczna modyfikacja tabel dni witecznych oraz kosztów dodatkowych, jakie program madolicza do kadego impulsu i rozmowy.

Konfiguracja całego SYSTEMU TARYFIKACJI winna by sprawdzona poprzez wykonanie przykładowych rozmów. Naleypodkreli, e ewentualne niecisłoci w ustawieniach programu UNITAR.EXE mona zawsze zweryfikowa, np. przezwykonanie opcji REKALKULACJI, ale błdne skonfigurowanie urzdzenia UNIBOX moe doprowadzi do utraty danychwysłanych przez central abonenck.


5. OBSŁUGA PROGRAMU UNIBOX.EXE .

Zgromadzone dane w pamici bufora musz by co pewien czas odebrane i zapisane na dysku twardym komputera. W tymcelu naley uruchomi program UNIBOX.EXE:

bezporednio z systemu operacyjnego, np. po wprowadzeniu z klawiatury nastpujcych polece:C: <Enter>CD C:\ROZMOWY <Enter>UNIBOX <Enter>

lub porednio za pomoc programu UNITAR.EXE, po uruchomieniu opcji BUFOR -> ODBIÓR DANYCH.

Za pomoc programu UNIBOX.EXE mona (a czasami wrcz trzeba) zmieni konfiguracj bufora pod ktem współpracyz dan central abonenck i modułem czujników odwrócenia ptli MCOP. Podobnie jak wyej dokonuje si tego przez:

uruchomienie z systemu operacyjnego:C:\ <Enter>CD C:\ROZMOWY <Enter>UNIBOX /PROG <Enter>

lub porednio za pomoc programu UNITAR.EXE, po uruchomieniu opcji BUFOR -> PROGRAMOWANIE.

Po uruchomieniu programu do odbioru danych dostpne s nastpujce opcje:

♦ parametry pracy, umoliwiajce:

Wybranie stacji do zapisu, czyli dysku gdzie maj by zapamitane dane odebrane z bufora;

Ustawienie portu do transmisji, czyli podanie portu szeregowego do komunikacji z buforem;

Zadeklarowanie sposobu obsługi pliku inne.ubx, czyli pliku w którym pamitane s te dane z centrali, które niezawieraj informacji o wychodzcych rozmowach telefonicznych. Moliwe s ustawienia:

brak – ignorowane s wszystkie zbdne dane;

tworzenie - kade uruchomienie odbioru danych powoduje utworzenie pliku INNE.UBX i zapamitanie informacjiodrzuconych tylko podczas danej transmisji;

dopisywanie - kade uruchomienie odbioru danych powoduje dopisywanie do istniejcego pliku INNE.UBXnowych, odrzuconych informacji.

♦ start transmisji, umoliwia odbiór danych z bufora;

♦ koniec pracy, czyli zakoczenie działania programu;

♦ ustawianie czasu, opcja ta pojawia si tylko w przypadku, gdy w buforze jest zainstalowany układ zegara czasurzeczywistego. Za jej pomoc mona zmieni dat i godzin jednoczenie w buforze i w komputerze. Podczas kadegouruchamiania programu UNIBOX.EXE jest sprawdzana rónica pomidzy czasem komputerowych a czasem podawanymprzez bufor. Jeeli rónica ta jest wiksza od 15 minut wymuszana jest automatycznie omawiana opcja.

Po wybraniu opcji START TRANSMISJI i wczeniejszym zaprogramowaniu SYSTEMU TARYFIKACJI dla obsługikonkretnego typu centrali, dane zostan zapisane do zbiorów, których nazwy powizane s z dat wykonania rozmów, wedługnastpujcego schematu:

TLrrmmdd.BX gdzie: rr (rok), mm (miesic), dd (dzie) jest dat przeprowadzenia rozmów (zbiór zawiera daneo rozmowach z jednego dnia).

UWAGA: Tylko zbiory o nazwach jak przedstawiono powyej, bd przetwarzane przez program UNITAR.EXE.

Jeeli SYSTEM TARYFIKACJI został zaprogramowany według parametrów transmisji szeregowej (brak konkretnego typucentrali), dane zostan równie odebrane, ale zapisane do zbioru o nazwie:

TLrrmmdd.UBX gdzie: rr, mm, dd jest dat komputerow odebrania danych z UNIBOX-u.


5.1. PROGRAMOWANIE BUFORA

Po uruchomieniu programu UNIBOX.EXE z parametrem /prog (czyli: unibox.exe /prog <Enter>) w celu programowaniakonfiguracji urzdzenia buforujcego, zostaj udostpnione opcje:

♦ wyboru portu szeregowego w komputerze do KOMUNIKACJI Z UNIBOX-em;

♦ wyboru centrali, czyli zadeklarowanie na podstawie nazwy centrali, jak informacje maj by analizowane przezurzdzenie buforujce i oprogramowanie komputerowe. Sposób tej analizy jest zaleny od wyboru:

standardowa – dane wysyłane przez central abonenck s pamitane w buforze praktycznie bez adnychmodyfikacji;

z MCOP - o tym, czy dana informacja o połczeniu telefonicznym zostanie zapamitana w buforze, decyduje analizalinii miejskich prowadzona za pomoc modułu MCOP;

nie znana – opcja umoliwiajca sprawdzenie moliwoci odbioru danych z centrali poprzez zmian parametrówtransmisji szeregowej w buforze. Dane te nie s analizowane przez bufor jak i nie s przetwarzane przez programUNITAR.EXE;

♦ zaprogramowanie – czyli wysłanie poprzednio przygotowanych ustawie nazwy centrali oraz modułu MCOP do buforai zapisanie ich w plikach konfiguracyjnych programów komputerowych;

♦ koniec programowania, czyli zakoczenie programowania konfiguracji.

UWAGA:Warunkiem wyjcia z tej czci programu jest zgodno konfiguracji urzdzenia oraz programu. Moemy j uzyskaprzez przeprogramowanie urzdzenia lub dostosowanie konfiguracji programu do konfiguracji bufora.

Podczas uruchamiania programu UNIBOX.EXE s sprawdzane konfiguracje urzdzenia oraz programu. Jeeli z jakichkolwiekprzyczyn zostan stwierdzone rónice, zostaje automatycznie uruchomiona opcja programowania bufora.

Bardzo wanym elementem programowania bufora i modułu MCOP jest właciwe przypisanie linii zewntrznych doobwodów modułu MCOP. Linia zewntrzna jest podłczana do centrali abonenckiej, przez co „uzyskuje” pewien numerlogiczny wynikajcy z numeracji obwodów tej centrali. Numer ten bdzie pojawiał si w raportach wysyłanych do bufora jakoinformacja, na jakiej linii odbyło si dane połczenie. Zainstalowanie modułu MCOP wymaga, aby ta linia (para drutów)została równie do niego podłczona. Punkty podłczenia do MCOP (nazywane równie obwodami) zostały ponumerowaneod 00 do maksymalnie 31. Za pomoc programu UNIBOX.EXE mona zapisa w buforze, jakie linie miejskie zostałypodłczone do poszczególnych obwodów MCOP. W momencie odbioru informacji z centrali, bufor odczytuje zawarty w niejnumer logiczny linii miejskiej i odszukuje go w zaprogramowanej tablicy przypisa numerów linii do obwodów. Na podstawietej tablicy odczytuje numer obwodu modułu MCOP do którego jest podłczona dana linia. Historia zdarze danego obwodupozwala jednoznacznie okreli, czy była zmiana polaryzacji prdu, czyli pocztek rzeczywistej rozmowy. Jeeli tak,informacja z centrali zostanie zapisana w pamici bufora wraz z rzeczywistym czasem trwania analizowanego połczeniatelefonicznego. W przeciwnym wypadku odebrana informacja z centrali zostanie zignorowana.

UWAGA:Błdne przypisanie numerów logicznych linii miejskich do poszczególnych obwodów modułu MCOP moespowodowa: Brak rejestracji połcze telefonicznych; Rejestracj połcze, które w rzeczywistoci nie miały miejsca; Rejestracj połcze, które faktycznie si odbyły, ale czas ich trwania nie bdzie odpowiadał rzeczywistemu.

Programowanie obwodów MCOP jest dostpne w opcji WYBÓR CENTRALI -> Z MCOP -> „nazwa centrali” -> <Enter>.W tym celu:1) przesuwamy podwietlony kursor na dany obwód. Liczba dostpnych obwodów jest zalena od zainstalowanego

modułu (8, 16, 24 lub 32);

2) po naciniciu klawisza <Enter> w dodatkowym okienku mona:

a) przypisa inny ‘NUMER LINII’ dla danego obwodu, gdzie numer ten jest numerem logicznym, jakim dany typcentrali oznacza linie miejskie w swoich raportach.

UWAGA:

Nie wymaga modyfikacji przyporzdkowa numerów linii i obwodów MCOP taka instalacja centralitelefonicznej oraz SYSTEMU TARYFIKACJI, w której zachowano domylne numery linii miejskich w centrali,przy jednoczesnym podłczeniu ich do kolejnych obwodów MCOP.

b) po zaakceptowaniu numeru linii klawiszem <Enter> wybra sposób analizy linii miejskiej podłczonej do danegoobwodu. Jeeli jest ‘AKTYWNA’, rozliczanie rozmów bdzie na podstawie czasu naliczonego za pomoc modułu

INSTRUKCJA OBSŁUGI SYSTEMU TARYFIKACJI Strona 9MCOP, w przeciwnym wypadku rozliczanie bdzie na podstawie czasu podanego przez central telefoniczn.Wybrany sposób analizy potwierdzamy równie klawiszem <Enter>.

UWAGA:

Jeeli linia zewntrzna (w szczególnoci linia miejska) nie sygnalizuje rozpoczcia rozmowy przez tzw."odwrócenie ptli", a jednoczenie ustawimy dla niej aktywn analiz połcze, raporty wysyłane przez centralbd ignorowane przez SYSTEM TARYFIKACJI.

3) Po zakoczeniu wprowadzania zmian w tabeli przyporzdkowa obwodów i linii, mona:

a) zrezygnowa z tych modyfikacji za pomoc klawisza <Esc>;

b) potwierdzi te zmiany przez podwietlenie kursorem napisu <OK> i nacinicie klawisza <Enter> (równoznacznenaciniciu litery <O>).

4) Przygotowane dane s zapisywane do bufora i pliku konfiguracyjnego programu dopiero po wykonaniu opcjiZAPROGRAMOWANIE. Na zakoczenie jest zalecane ponowne uruchomienie opcji programowania obwodówi wykonanie funkcji testowania obwodów MCOP. Realizuje si to przez podwietlenie napisu <TEST> i nacinicieklawisza <Enter> (równoznaczne naciniciu litery <T>). W dodatkowym oknie programu moliwa jest bieca analiza(monitorowanie) stanu linii podłczonych do modułu MCOP. Wybieranie z aparatu telefonicznego poszczególnych liniimiejskich powinno zosta odzwierciedlone w kolumnie STATUS LINII. Zajcie linii powinno by potwierdzone statusemZAJTA, a nawizanie połczenia - statusem ROZMOWA. Jeeli prowadzimy rozmow a na ekranie nie pojawi si statusrozmowy, prawdopodobnie mamy do czynienia z lini bez mechanizmu „odwrócenia ptli”. W takim przypadku naleystan analizy danego obwodu modułu MCOP zaprogramowa na ‘NIEAKTYWNA’.

UWAGA:

Urzdzenie UNIBOX zaprojektowano w ten sposób, e dla kadego obwodu modułu MCOP jest przypisany licznikzajtoci linii. Jeeli dany obwód jest zaprogramowany na aktywn analiz „odwrócenia ptli”, to zawartolicznika jest zwikszana o jeden przy kadym zajciu linii oraz zerowana, przy wykryciu zmiany polaryzacji prduw linii. Jeeli licznik osignie warto 253 to obwód przechodzi w stan awaryjny obwodu. Podczas normalnej pracypraktycznie niemoliwe jest, eby ta sama linia była kolejno tyle razy zajmowana, a połczenie nie doszło doskutku. Przyczyna tego tkwi albo w uszkodzeniu obwodu albo w linii miejskiej bez „odwrócenia ptli”. Stanawaryjny powoduje, e od tego momentu wszystkie raporty dotyczce linii podłczonej do takiego obwodu spamitane w buforze z odpowiednim komentarzem. Na tej podstawie program UNIBOX.EXE sygnalizuje stanuszkodzenia obwodu po zakoczeniu odbioru danych z bufora.

W przypadku współpracy bufora z modułem MCOP, po zakoczeniu odbioru danych, program UNIBOX.EXE podaje krótkiraport o:♦ iloci odebranych rekordów z rozmowami;

♦ ewentualnym uszkodzeniu obwodu linii miejskiej w module MCOP (odebrane rekordy s zapisane w pliku TLrrmmdd.BXoraz wyrónione znakiem "@");

♦ iloci zarejestrowanych przerw w transmisji pomidzy urzdzeniem a central telefoniczn (nie wszystkie centraleumoliwiaj wygenerowanie tego raportu);

♦ iloci zarejestrowanych wyłcze zasilania urzdzenia UNIBOX od ostatniego zbierania danych.

Uruchomienie programu UNIBOX.EXE z parametrem /go (piszemy: unibox /go) spowoduje wykonanie bezporedniotransmisji danych z bufora do komputera (tak jak w opcji START TRANSMISJI), a po jej zakoczeniu automatyczne wyjciez programu do systemu operacyjnego (pod warunkiem, e nie stwierdzono adnych nieprawidłowoci w pracy modułu MCOP,jak i podczas transmisji). Czynnoci obsługowe zostały maksymalnie uproszczone w celu umoliwienia zautomatyzowaniaodbierania danych z urzdzenia.

Program ten mona równie uruchamia w innym katalogu ni instalacyjny (typowy przypadek odbierania danych za pomockomputera przenonego). Naley wtedy skopiowa do nowego katalogu pliki UNIBOX.EXE i BOX.CFG. Utworzone zbioryTL*.BX z raportami rozmów telefonicznych mona nastpnie skopiowa do katalogu roboczego taryfikacji.


6. OPIS PROGRAMU UNITAR.EXE.

Wszystkie opcje programu UNITAR.EXE maj przypisan pomoc „podrczn”, wywoływan klawiszem <F1>.Z tego powodu w niniejszej instrukcji zrezygnowano ze szczegółowego opisywania poszczególnych okien pojawiajcych siw tym programie.

W programie mona wyodrbni pewne grupy opcji tematycznie powizanych ze sob:♦ Taryfikacja rozmów, zwizana cile z przetwarzaniem danych i generowaniem na ich podstawie rónych zestawie;

♦ Wystawianie dokumentów sprzeday (faktur i rachunków uproszczonych) z wykorzystaniem danych z taryfikacji rozmów;

♦ Narzdzia pomocnicze, umoliwiajce wykorzystanie programu np. do uruchamiania innych programów, testowaniaportów szeregowych komputera, przegldania plików tekstowych, konfigurowania drukarek i modemów, itp.

Program UNITAR.EXE ma wbudowan obsług polskich znaków na ekranie monitora w standardzie LATIN2. Znakipolskie mona wprowadza przez jednoczesne nacinicie klawisza <Ctrl> i odpowiedniej litery, np. <Ctrl><e> wprowadzaznak "" (wyjtek stanowi nacinicie klawiszy <Ctr><x>, który generuje znak ""). Wprowadzenie duej polskiej literynaley poprzedzi przytrzymaniem klawisza <Shift> lub wciniciem klawisza <Caps Lock> (musi wieci si lampkakontrolna na klawiaturze Caps Lock), a nastpnie wprowadzi polsk liter jak powyej. Podczas drukowania na drukarkznaki ze standardu LATIN2 s konwertowane według ustawie konfiguracyjnych drukarki.

Program UNITAR korzysta z własnych procedur obsługi dat i operacji na nich wykonywanych. Procedury te traktujprzestrze czasow jako funkcj liniow, co daje gwarancj poprawnych działa w zakresie od roku 0001-01-01 do9999-12-31. Z uwagi na to w programie nie wystpuje tzw. problem roku 2000.

Wybór poszczególnych opcji i funkcji programu jest moliwy za pomoc klawiatury (poruszanie si klawiszem <TAB>lub <Shift><TAB>) i myszki (musi by wczeniej zainstalowana).

Nazwy opcji lub funkcji w których widnieje wyróniona litera mona uaktywni poprzez jednoczesne nacinicieklawisza <Alt> i wyrónionej litery lub poprzez nacinicie na klawiaturze bezporednio wyrónionej litery. Czynnoci te szalene od aktualnego stanu obsługi programu.

Kade okno przegldania baz danych charakteryzuje si:♦ Umieszczonym pod nim opisem o postaci np. POZ=> 1234/50. Oznacza to, e w przegldanej bazie s 1234 rekordy,

a biece ustawienie dotyczy 50-tego rekordu;

♦ Poprzeczk pionow, umoliwiajc przewijanie ekranu w gór – w dół. Ułatwia ona poruszanie si w oknie bazowymprzy duej iloci rekordów, poniewa jest ona "wyskalowana" proporcjonalnie do liczby rekordów przegldanej bazy.Np. przejcie do pozycji w okolicach połowy liczby rekordów moemy osign przez naprowadzenie kursora myszki nasuwak poprzeczki, nacinicie i przytrzymanie lewego przycisku oraz przecignicie suwaka na dan pozycj. Takiepozycjonowanie bazy jest zdecydowanie szybsze od wielokrotnego naciskania klawisza <PageUp> lub <PageDown>;

♦ Czasami pojawiajc si poprzeczk poziom, umoliwiajc przewijania ekranu w lewo – prawo;

♦ Domylnie ustawion liczb "zamroonych" kolumn, co ułatwia przewijanie ekranu w lewo - w prawo, nie tracc z oczuskrajnych lewych (waniejszych) kolumn. Moliwa jest tymczasowa (na czas otwarcia okna bazowego) zmiana liczby"zamroonych" kolumn w zakresie 0..4. Dokonuje si tego poprzez naciskanie szarego klawisza <+>, co powodujezwikszenie tej liczby o jeden. Jeeli w danym momencie cztery kolumny s nieruchome, to po naciniciu klawisza <+>wszystkie kolumny bd przesuwane, kolejne nacinicie to "zamroenie" jednej kolumny, itd.

♦ Moliwoci zaznaczania poszczególnych rekordów, ale nie zawsze jest to wykorzystywane przez program. Zaznaczeniarekordu dokonuje si za pomoc klawiszy <Shift><Insert>, co jest potwierdzane odpowiedni zmian koloru wybranegorekordu. Zaznaczenie ju wczeniej zaznaczonego rekordu powoduje przywrócenie go do normalnego wywietlania.Kasowanie wszystkich zaznacze mona dokona za pomoc klawiszy <Shift><Delete>. Aktualny stan zaznaczonychrekordów jest pamitany na dysku wraz z innymi danymi.

Niektóre istotne zdarzenia zwizane z obsług i działaniem programu s zapisywane w pliku tekstowym SERWIS.TXTw podkatalogu \WYDRUKI. Rejestracja dotyczy:♦ Wykrycia uszkodzonych baz i plików indeksowych;

♦ Uruchamiania opcji serwisowych baz;

♦ Uruchamiania wybranych opcji programu za pomoc haseł;

♦ Konwersji baz z poprzedniej wersji taryfikacji (przegldanie wyników tej konwersji).

INSTRUKCJA OBSŁUGI SYSTEMU TARYFIKACJI Strona 11Pliki tekstowe zapisywane przez program do podkatalogu \WYDRUKI (np. podczas drukowania „do pliku”) mona

przeglda za pomoc opcji URUCHOM -> PRZEGLDANIE PLIKÓW TEKSTOWYCH. Do jej realizacji wykorzystanodostarczany wraz z systemem operacyjnym DOS i WINDOWS program EDIT.COM. Omówienie w całoci tego programuwykracza poza ramy tej instrukcji.

W przypadku stwierdzenia przez program uszkodzenia pliku bazowego, przyjto nastpujce kroki działa awaryjnych:♦ Ponowne indeksowanie bazy;

♦ Skopiowanie poprzedniej wersji bazy z katalogu \KOPIE;

♦ Utworzenie nowej „pustej” bazy, a uszkodzonej bazie zostaje nadana nowa nazwa *.da~ (np. uszkodzonej bazie'swieta.dat' nadaje si nazw 'swieta.da~').

Podczas przegldania szczegółowych danych o połczeniach mog si zdarzy rekordy zaznaczone wyraniekontrastowym kolorem (standardowo ółte litery, czerwone tło). Sygnalizuje to, e program z powodu braku kompletnychdanych (np. brak numeru kierunkowego) nie był w stanie poprawnie policzy kosztu rozmowy.

Podczas przegldania zarejestrowanych połcze przyjto nastpujc posta zapisu czasu trwania rozmowy:

d_gg:mm:ss lub d!gg:mm:ss

gdzie:d - liczba dnigg - liczba godzinmm - liczba minutss - liczba sekund! - sygnalizacja, e czas rozmowy przekroczył 10 dni

Podczas przegldania wszelkich podsumowa (np. w raporcie czasowym, statystykach), zapis łcznego czasu trwania rozmówprzyjmuje posta:

ddd_gg:mm:ss lub ddd!gg:mm:ss

gdzie:ddd - liczba dnigg - liczba godzinmm - liczba minutss - liczba sekund! - sygnalizacja, e łczny czas rozmów przekroczył 1000 dni

Praktycznie kada opcja programu moe by zabezpieczona przed dostpem osób niepowołanych za pomocrozbudowanego systemu haseł. Konfiguracja haseł umoliwia edycj 8 haseł, nadrzdnego hasła administratora oraz dowolneprzypisanie tych haseł do wybranych opcji programu. Mona w ten sposób uzyska róne struktury uprawnie, np.:♦ kilka osób majcych róne hasła moe mie dostp do tych samych opcji;

♦ kada opcja lub ich grupa moe by obsługiwana przez wybrane hasło, czyli jedn osob;

♦ struktura mieszana wynikajca z połczenia powyszych.

Warunkiem zabezpieczenia danej opcji jest przypisanie jej co najmniej jednego z omiu haseł. Hasło administratora umoliwianiezaleny dostp do wszystkich zabezpieczonych opcji.

Operacje kasowania rekordów (danych) w plikach bazowych polegaj na zaznaczaniu tych rekordów jako skasowane.Rekord taki jest pomijany podczas przegldania rekordów, ale cigle zajmuje miejsce na dysku w ramach bazy. Kondensacjaplików bazowych jest operacj fizycznego usunicia skasowanych rekordów, co szczególnie przy duych plikach dyskowychmoe przyspieszy ich obsług. W programie wprowadzono kontrol skasowanych rekordów baz danych w stosunku do całejbazy. Jeeli skasowane rekordy zajmuj co najmniej 30% całego pliku, pojawia si pytanie:

Czy przeprowadzi teraz kondensacj bazy bbbbb ?

gdzie bbbbb jest nazw bazy aktualnie uywan przez program. Zaleca si potwierdzenie wykonania tej funkcji, chocia niejest to konieczne do dalszego działania programu.

Program UNITAR moe by uruchamiany równie z dodatkowym parametrem, okrelajcym sposób uruchomienia tegoprogramu. Realizuje si to według schematu:

UNITAR [parametr] <Enter>

INSTRUKCJA OBSŁUGI SYSTEMU TARYFIKACJIStrona 12Aktualne parametry uruchomieniowe programu UNITAR s wymienione w pomocy podrcznej tego programu, wywołanejklawiszem funkcyjnym <F1> zaraz po jego uruchomieniu. W wersji 6.00 programu s dostpne nastpujce parametry:♦ prz:on - program ustawia bufor w stan "przeroczystoci" i koczy działanie. Wszystkie dane wychodzce z centrali

s przekazywane bezporednio do komputera (i na odwrót) oraz nie s pamitane w buforze. Funkcja ta umoliwiauruchamianie programów serwisowych (obsługowych) centrali abonenckiej bez koniecznoci "trzymania" w pamicikomputera programu UNITAR.EXE. Bufor naley przywróci do normalnej pracy (czyli do zbierania danychtaryfikacyjnych) przez uruchomienie programu z parametrem prz:off lub przez wyłczenie i załczenie zasilania bufora;

♦ prz:off - zakoczenie stanu "przeroczystoci";♦ odb - odbiór danych z bufora i zakoczenie programu. Funkcja umoliwia automatyczny odbiór danych z bufora

np. w momencie uruchomienia komputera. Jeeli jest aktywna obsługa kilku central (taryfikacja grupowa), to nastpujeodbiór danych z wszystkich zadeklarowanych buforów (równie poprzez modem). W przypadku uaktywnienia uywaniahaseł odebrane dane s od razu przetwarzane. W celu automatycznego odbioru mona w pliku AUTOEXEC.BAT lubinnym pliku wsadowym dopisa nastpujce zlecenia (po znakach // napisano komentarz):

... //inne zleceniaC:CD C:\ROZMOWY //przejcie do katalogu z taryfikacjUNITAR.EXE odbCD .. //przejcie do katalogu głównego... //inne zlecenia

♦ ekr - uruchamia program od razu w opcji biecej obserwacji odbieranych rozmów (opcja EKRAN).

6.1. KONFIGURACJA OGÓLNA PROGRAMU.

W opcji OGÓLNE zawarto te parametry konfiguracji, które maj ten sam wpływ na działanie rónych opcji programu. Donich zaliczono:♦ Wygaszanie ekranu. Uaktywnione powoduje, e po 90 sekundach „bezczynnoci” programu pojawi si wdrujcy na

ekranie aktualny czas komputerowy. Wygaszanie koczy nacinicie dowolnego znaku klawiatury, ruch myszk lub w opcjiobserwacji rozmów na ekranie - odebranie znaku z portu szeregowego;

♦ Kilka central. Uaktywnienie tego parametru umoliwia obsług co najmniej dwóch buforów (czyli kilku central, tzw.taryfikacja grupowa) podłczonych do portów szeregowych komputera lub/i poprzez modem;

♦ Wykrywanie modemu. W przypadku obsługi taryfikacji grupowej, gdzie istnieje konieczno odbierania danych zapomoc modemu, naley ustawi stan tego parametru na aktywny;

♦ Wykrywanie przerwa. Wykrywanie przerwa ma szczególne znaczenie przy nietypowych konfiguracjach kart portówszeregowych lub przy współpracy z modemami wewntrznymi, gdzie technika Plug&Play wymusza ustawienie odmiennychprzerwa od standardowych (np. z powodu konfliktów sprztowych z innymi urzdzeniami komputera);

♦ Wybór monitora. Umoliwia dopasowanie sposobu wywietlania programu do posiadanego monitora;

♦ Czekaj na modem. Jest to czas oczekiwania na odpowiedzi z modemu. Ewentualne problemy w komunikacji z modememmona korygowa przez zwikszenie tego czasu;

♦ Czekaj na bufor. Jest to czas oczekiwania na odpowied podczas nawizywania łcznoci i transmisji danychz urzdzenia buforujcego;

♦ Hasła. Funkcja ta umoliwia konfiguracj struktury haseł stosowanych w programie. Jeeli uywanie haseł zostałowczeniej uaktywnione, dostp do tej opcji ma tylko osoba znajca hasło administratora;

♦ Drukarka. Funkcja umoliwiajca konfiguracj sposobu drukowania dla wszystkich opcji programu. Udostpnionopraktycznie wszystkie kody sterujce wysyłane przez program, co daje moliwo ich modyfikacji stosownie do uywanejdrukarki;

♦ Modem. Komunikacj z modemem wykorzystywanym do odbioru danych oparto na standardowych rozkazach AT.Uruchomienie tej funkcji umoliwia jednak ich modyfikacj, zalen od zastosowanego modemu;

♦ Połczenie. Parametr umoliwiajcy skonfigurowanie kilku urzdze, w tym poprzez modem, w ramach tzw. taryfikacjigrupowej. Ogólnie polega ona na odbieraniu danych z rónych buforów i po ich przetworzeniu zapamitanie wewspólnych plikach bazowych.


6.1.1. Taryfikacja grupowa.

Zastosowana w programie taryfikacja grupowa polega na odbiorze danych z kilku buforów, podłczonych do rónych central.Odebrane dane s przetwarzane na jednym komputerze i zapisane do tego samego raportu biecego. Aby mona byłorozróni z której centrali pochodz zarejestrowane połczenia, program dopisuje własny numer logiczny do kadego numeruwewntrznego (telefonu) i linii zewntrznej. Numer logiczny wynika z numeru porzdkowego kolejnych buforów włczonychdo taryfikacji grupowej, czyli porednio z obsługiwanych central. Tak przetworzone dane umoliwiaj:♦ Rozrónienie „przynalenoci” poszczególnych telefonów i linii miejskich do centrali abonenckiej;

♦ Łatwy podział uytkowników SYSTEMU TARYFIKACJI na poziomie lokatorów, którymi mog by firmy korzystajcez poszczególnych central;

♦ Proste przypisanie telefonów do danego lokatora, ze wzgldu na unikatow numeracj aparatów;

♦ Wydrukowanie w raporcie czasowym szczegółowych raportów z linii zewntrznej dla danej centrali.

Aby rozpocz taryfikacj grupow naley w opcji OGÓLNE:♦ Uaktywni parametr kilka central;

♦ Uaktywni parametr wykrywanie modemu, jeeli do komunikacji z buforem jest konieczne połczenie telefoniczne;

♦ Wpisa numery pocztowe w polu połczenie – jest to konieczne tylko przy korzystaniu z modemu;

♦ Uruchomi funkcj aktualizuj połczenia.

Przyjto nastpujce zasady edycji pól kolumny ‘połczenie’:♦ Jeeli komunikacja odbyła si za porednictwem portu szeregowego - pojawi si numer tego portu (np. COM1). Edycja

tego pola jest zablokowana.;

♦ Komunikacja poprzez modem wymaga wpisania numeru telefonicznego. Miejsce wpisu jest praktycznie dowolne - monaw ten sposób przypisa numer telefoniczny do konkretnego numeru logicznego centrali, ale naley pamitao preferencjach wpisywania numeru portu szeregowego. Jeeli taryfikacja grupowa obejmuje np. jeden bufor podłczonydo portu szeregowego a drugi poprzez modem, konieczne jest wpisanie numeru telefonicznego od pozycji drugiej;

♦ Kade nawizane połczenie moemy włczy do listy urzdze obsługiwanych w ruchu automatycznym (uruchomienieprogramu UNITAR z parametrem ‘odb’). Taka kontrola numerów pocztowych pozwala ustrzec si przed automatycznymwybieraniem przez program „niesprawdzonych” numerów telefonicznych;

♦ Program wysyła do modemu numer telefoniczny zawierajcy: znaki cyfr 0..9, przecinki oraz liter "w". Std wpisanynumer telefoniczny moe zawiera znaki zwikszajce jego "czytelno" np. (0,32)42-22-108. Znak chwilowej przerwyw wybieraniu numeru moe by znakiem ‘,’ (przecinek) lub liter "w". Przecinek powoduje wyczekanie przez modemokrelonego czasu, za litera "w" umoliwia dalsze wybieranie zaraz po rozpoznaniu przez modem sygnału zgłoszeniacentrali miejskiej.

6.1.2. Konfiguracja haseł.

Praktycznie kada opcja programu moe zosta zabezpieczona przed dostpem osób niepowołanych. W tym celuwprowadzono system zabezpiecze oparty na 8-poziomowej strukturze haseł i niezalenym od niej hale administratora (opcjaOGÓLNE -> HASŁA). Kade hasło posiada swój opis, którym program posługuje si podczas rejestracji zdarze zwizanychz uywaniem haseł. Informacje o tym „kto” i „kiedy” uruchomił dan opcj s wpisywane do pliku tekstowego SERWIS.TXTw podkatalogu \WYDRUKI.

Aby rozpocz kontrol dostpu do uruchamianych opcji za pomoc haseł naley:♦ Uaktywni funkcj sprawdzania haseł;

♦ Przypisa do wybranych opcji programu jedno lub kilka haseł;

♦ W razie koniecznoci zmieni brzmienie haseł i ich opisów. Szczególnie dotyczy to hasła administratora (domylnie jestnim słowo ‘mikel’) oraz tych haseł, które zamierzamy wykorzystywa;

INSTRUKCJA OBSŁUGI SYSTEMU TARYFIKACJIStrona 14Od tego momentu kade uruchomienie opcji programu jest realizowane według nastpujcych zasad:♦ Ponowne uruchomienie edycji haseł jest moliwe tylko po podaniu hasła administratora;

♦ Opcje do których nie przypisano adnego hasła s uruchamiane normalnie;

♦ Jeeli do dowolnej opcji przypisano co najmniej jedno hasło, to w momencie jej uruchomienia pojawia si pytanie o hasło.Dostp do tej opcji bd miały tylko te osoby, które znaj prawidłowe hasło oraz zawsze osoba znajca hasłoadministratora. Moliwe s przypadki, e dan opcj uruchomi kilka osób, posługujcych si tym samym hasłem lub kilkaosób znajcych tylko „własne” hasło. Dopuszczalne s równie przypadki, e dana osoba zna kilka haseł,umoliwiajcych uruchomienie rónych opcji programu.

6.1.3. Konfiguracja drukarki.

W celu optymalnego wykorzystania posiadanej drukarki, mona zmodyfikowa nastpujce parametry dostpne pouruchomieniu funkcji DRUKARKA w opcji OGÓLNE:

♦ Typ drukarki. Przyjto w programie podział drukarek uwzgldniajcy dwa standardy kodów sterujcych (jzykówprogramowania) prac drukarki:

PCL3 drukarki laserowe, niektóre atramentowe;

ESC2/2 P drukarki igłowe, atramentowe.

Wybór danego typu udostpnia domylne kody sterujce, praktycznie wykorzystywane przez program do realizacjiwydruków. W przypadku problemów z drukowaniem naley zweryfikowa stosowane kody sterujce, posługujc sidokumentacj uywanej drukarki;

♦ Polskie znaki. Parametr ten umoliwia wybranie jednej z najczciej spotykanych tabel symboli obejmujcych polskieznaki (np. Latin II, Mazovia). Dobór tych tabel został opracowany na podstawie opisu standardu PCL firmy HewlettPackard „PCL5 Comparison Guide”. Po wybraniu dnej tabeli s udostpnione kody odpowiadajce polskim znakom,które mog by w razie koniecznoci zmieniane. Wybór zestawu znaków jest cile uzaleniony od tego, jaki zostałzainstalowany w drukarce. Program nie korzysta z mechanizmu tzw. czcionki ładowalnej (wpisywanie do pamici drukarkiodpowiednich matryc znaków), poniewa jest on praktycznie róny dla kadego modelu drukarki. W przypadkukorzystania z drukarki bez polskich znaków zalecany jest wybór tabeli ‘ASCII’.

♦ Port drukarki. Parametr ten umoliwia wybór portu równoległego w komputerze, do którego podłczono drukark.Moliwoci wyboru s zalene od fizycznego wyposaenia komputera w porty równoległe. Przewidziano równiedrukowanie do pliku dyskowego. Po wydrukowaniu plik ten zostanie zapisany w podkatalogu \WYDRUKI.;

♦ Opcje drukowania. Pomocnicze parametry które po uaktywnieniu zmieniaj posta wydruków:

Pisz nagłówek. Uaktywnienie powoduje, e podczas drukowania zestawie tabelarycznych kada nowa strona bdzierozpoczynała si od nagłówka tabeli;

Oblicz interlini. Podczas drukowania tabel aktywno tego parametru powoduje wysłanie do drukarki kodówsterujcych odstpem midzy drukowanymi wierszami. Jeeli na wydruku linia pionowa dzielca tabel naposzczególne kolumny jest lini „przerywan”, zaleca si uaktywnienie tego parametru;

Znaki sterujce do pliku. Jeeli jest on aktywny, to wszystkie wydruki do pliku bd zawierały równie wszystkieznaki sterujce, wysyłane normalnie do drukarki. Przygotowane w ten sposób pliki mog by w terminie póniejszym„wydrukowane” bez koniecznoci uruchamiania programu UNITAR, np. za pomoc zlece systemu operacyjnego:

Copy <nazwa_pliku> LPT1: <Enter>

co spowoduje wysłanie pliku do drukarki podłczonej do pierwszego portu równoległego, a posta uzyskanegowydruku bdzie taka sama jak bezporednio z programu;

♦ Znaki sterujce. Konsekwentnie do wybranego typu drukarki istnieje moliwo modyfikacji domylnie uywanych przezprogram znaków sterujcych. W praktyce moe by potrzeba zmiany argumentów (wartoci) nastpujcych rozkazów:

Linie/stron–argument. Jest to liczba wierszy na stronie, co pozwala efektywnie wykorzysta stosowany papieri moliwoci drukarki w jego zadrukowaniu;

Lewy margines-argument. Ilo znaków lewego marginesu, która przesuwa zawarto strony o podan liczbznaków, liczc od lewej krawdzi stronicy roboczej;

Załcz pismo wskie. Deklaracja szerokoci drukowanych czcionek, zwana równie gstoci poziom, stosowanadla potrzeb drukowania tzw. pisma wskiego. Ten kod sterujcy ma szczególne znaczenie w programie podczasdrukowania tabel w celu optymalnego wykorzystania szerokoci strony.

♦ Kody stosowane do rysowania tabel. Do rysowania tabel program domylnie stosuje udostpnione znaki semigraficzne.W przypadku „niekształtnych” linii tabel, mona zamieni stosowane znaki na podobne, dostpne w danej drukarce.


6.1.4. Konfiguracja modemu.

Szczegółowe ustawienia parametrów pracy modemu moemy weryfikowa po uruchomieniu funkcji MODEM w opcjiOGÓLNE. Komunikacja z modemem opiera si na wykorzystaniu komend AT. Na podstawie testów przeprowadzonych przezfirm MikEL modemach US Robotics, ZOOM, Request oraz MultiTech została sporzdzona lista komend AT, niezbdnych dopoprawnej komunikacji z buforem poprzez modem. Jeeli pojawi si problemy z obsług modemu, naley podane komendyAT zweryfikowa z list komend podanych w instrukcji obsługi danego modemu.

W niektórych instalacjach modemu mog by konieczne zmiany nastpujcych parametrów:♦ Czekaj na sygnał. Parametr ten okrela, czy po zajciu linii modem ma albo czeka na sygnał zgłoszenia centrali albo

odczeka pewien czas okrelony w parametrze ‘czas oczekiwania na sygnał’, a dopiero potem wybiera właciwy numertelefoniczny. Parametr ten jest istotny przy podłczeniu modemu jako aparatu wewntrznego centrali abonenckiej. Sygnałzgłoszenia centrali abonenckiej moe by sygnałem przerywanym lub cigłym. Jeeli modem czeka na sygnał zgłoszeniacentrali, który w danej centrali bdzie sygnałem przerywanym, dalsze wybieranie numeru pocztowego jest przerywaneprzez modem z jednoczesnym wysłaniem komunikatu NO DIALTON (brak sygnału). W takich przypadkach naleyparametr ‘czekaj na sygnał’ ustawi na nieaktywny;

♦ Wybieranie tonowe. Aktywno tego parametru powoduje wysyłanie przez modem kolejnych cyfr numeru telefonicznegoza pomoc tzw. tonu wieloczstotliwociowego, w przeciwnym razie numery bd wybierane za pomoc impulsów(znormalizowane czasy zwarcia i przerwy w linii miejskiej). Sposób wyboru jest cile uzaleniony od centrali, do którejmamy podłczony modem;

♦ Kod wyjcia na „miasto”. Podłczenie modemu do centrali abonenckiej powoduje, e naley wybra najpierw koddostpu do linii „miejskiej”. Program dopuszcza maksymalnie dwucyfrowe kody dostpu (wyjcia);

♦ Głonik. Parametr ten pozwala ustawi rodzaj „podsłuchu” pracy modemu. Standardowo jest ustawiony tryb ‘załczonydo połczenia’, co oznacza, e bdziemy słysze w głoniczku modemu tylko moment wybierania i nawizywania łcznociz drugim modemem;

♦ Czas oczekiwania na sygnał okrela jak długo modem ma czeka na sygnał zgłoszenia z centrali. Jeeli w tym czasiesygnał ten nie pojawi si, dalsze wybieranie numeru jest zaniechane ;

♦ Czas czekania na połczenie okrela jak długo modem ma oczekiwa na zgłoszenie si drugiego modemu. Jeeli w tymczasie drugi modem nie zgłosi si, modem inicjujcy przerywa oczekiwanie ;

♦ Czas przerwy midzycyfrowej okrela na jak długo modem ma wstrzyma dalsze wybieranie cyfr w przypadku napotkaniaw numerze wybieranym znaku ‘,’ (przecinka).

Parametry ‘czasowe’ podawane s w sekundach. Dla niektórych typów modemów podanie mniejszego czasu ni to wynikaz moliwoci jego zaprogramowania powoduje, e dany modem bdzie realizował operacje na najniszych, dopuszczonychfabrycznie czasach.

Dodatkowego omówienia wymaga konfigurowanie modemu podłczonego do urzdzenia UNIBOX, poniewa bufor ten niejest przygotowany do standardowo stosowanej w modemach transmisji sprztowej (wykorzystanie prawie wszystkichsygnałów łcza standardu RS-232). W tym celu naley podłczany modem przeprogramowa (ustawi jego standardowyprofil, czyli konfiguracj z jak si „zgłosi” modem po załczeniu zasilania lub po wysłaniu komendy zerowania ATZ),kierujc si nastpujcymi zasadami:♦ wymuszenie tej samej prdko transmisji danych w linii i na porcie szeregowym równej 9600 b/s ;

♦ zablokowanie automatycznego rozpoznawania prdkoci transmisji ;

♦ zablokowanie programowej kontroli transmisji (FLOW CONTROL nieaktywny) ;

♦ brak reakcji modemu na zmiany sygnału DTR ;

♦ ustawienie sygnału CDC (zawsze równy 1) ;

♦ zlikwidowanie „echa” (zablokowanie zwrotnego wysyłania na porcie szeregowym odebranych znaków) ;

♦ ustawienie automatycznego odbioru rozmowy (AUTOANSWER).

Poniewa konkretna realizacja powyszych ustawie jest cile zalena od konkretnego modelu modemu, trzeba posłuy sijego instrukcj.


6.2. TARYFIKACJA ROZMÓW.

Taryfikacja rozmów jest najobszerniejszym składnikiem programu UNITAR.EXE. W niniejszej instrukcji zostały omówionezasady, jakimi kierowano si przy konstrukcji poszczególnych opcji, za ich realizacja szczegółowa została opisana w pomocypodrcznej tego programu, wywoływanej klawiszem funkcyjnym <F1>. Rozwizanie to jest o tyle wygodniejsze, ejakiekolwiek zmiany w działaniu opcji i funkcji bd miały odzwierciedlenie włanie w tej pomocy.

6.2.1. Konfiguracja obliczania kosztów.

Aby uzyska prawidłowe koszty rejestrowanych połcze naley dostosowa niektóre parametry programu do regionu kraju,gdzie taryfikacja została zainstalowana. Po zainstalowaniu programu dostpne s pewne dane, przygotowane przez producentataryfikacji, których wartoci s domylne i w szczegółach mog si róni od wymaga uytkownika. Nale do nich:

♦ Numery kierunkowe, zawierajce zasady obliczania kosztów dla połcze krajowych i zagranicznych;

♦ Jednostki obliczeniowe (nazywane te powszechnie kosztami impulsów);

♦ Grupy taryfikacyjne, zawierajce zasady obliczania kosztów dla rónych numerów kierunkowych;

♦ Strefy czasowe okrelajce jak w poszczególnych porach dnia powinny by obliczane koszty rozmów;

♦ Typy rozmów, ułatwiajce ustalenie kosztów dodatkowych rozmów i filtrowanie zarejestrowanych połcze.

Modyfikacja parametrów majcych bezporedni wpływ na obliczany koszt jest dostpna w opcji RAPORTY ->KONFIGURACJA -> TARYFY.

Konstruowanie parametrów obliczania kosztów zostało zrealizowane według poniszego schematu.

Podczas konfiguracji linii zewntrznej naley okreli:♦ Numer linii odpowiadajcy numerowi, jaki bdzie si pojawiał w informacji wysyłanej przez central abonenck do

bufora;

♦ Opis linii;

♦ Tabel numerów kierunkowych;

DNI WITECZNE

GRUPA STREF CZASOWYCH TYP ROZMOWY JEDNOSTKA OBLICZENIOWA

LINIA ZEWNTRZNA

TABELA NUMERÓW KIERUNKOWYCH

GRUPA TARYFIKACYJNA


♦ Minimalny czas trwania rozmów, decydujcy o „pokazywaniu” tylko tych połcze z danej linii, których czas trwania jestrówny co najmniej wprowadzonej liczbie sekund;

♦ Minimaln liczb impulsów, decydujc o „pokazywaniu” tylko tych połcze z danej linii, których liczba impulsów(obliczonych lub odebranych) jest równa co najmniej wprowadzonej liczbie;

Sposób obliczania kosztu – albo według czasu trwania rozmowy albo według impulsów 16 kHz albo automatycznie. Jeelizostanie wybrany sposób 'automatycznie', to podstaw obliczania kosztów jest:

a) liczba impulsów z centrali, jeli ich liczba jest wiksza od 0 b) czas rozmowy w pozostałych przypadkach.

Przypisanie wczeniej przygotowanej tabeli numerów kierunkowych mona potraktowa jako deklaracj operatoratelekomunikacyjnego, według którego bd obliczane koszty. Mona w ten sposób przypisa linie zewntrzne do np. TP S.A.,NETIA, PLUS GSM itd., w zalenoci od lokalnych potrzeb.

Tabela numerów kierunkowych zawiera zbiór zasad naliczania kosztów rozmów telefonicznych pod ktem danegooperatora telekomunikacyjnego. Ogólnie tabela ta składa si z tych numerów kierunkowych, które decyduj o zmianie sposobunaliczania kosztu. Pozwala to unikn takich kombinacji numerów pocztowych, dla których koszt rozmowy mógłby by„zerowy”. Jednake wprowadzenie wikszej liczby numerów kierunkowych pozwala na bardziej precyzyjne okreleniekierunku dzwonienia np. podczas drukowania szczegółowych raportów z połcze telefonicznych. Podczas modyfikacjiwybranej tabeli mona zmienia:♦ Nazw tabeli, która najczciej kojarzy si z konkretnym operatorem (np. ‘TP S.A.’);

♦ Numery kierunkowe (np. ‘03’, ‘0601’, itp.);

♦ Opis numeru kierunkowego (np. ‘Katowice’, ’do sieci PLUS GSM’, itp.);

♦ Grupy taryfikacyjne (zwane równie taryfami);

Dla poszczególnych numerów kierunkowych przypisuje si jedn z przygotowanych wczeniej grup taryfikacyjnych. Kilkarónych numerów moe mie przypisan te sam grup. Przykładowo połczenie telefoniczne w ramach sieci TP S.A.z Katowic do Szczecina lub do Gdaska wymaga wybrania innego numeru kierunkowego, ale koszt rozmowy bdzie liczonywedług tej samej grupy – obowizuje ta sama zasada obliczania kosztu dla połcze powyej 100 km. Przygotowaniepotrzebnych grup taryfikacyjnych wymaga okrelenia:♦ Nazwy grupy;

♦ Jednostki obliczeniowej;

♦ Tabeli stref czasowych;

♦ Typu rozmowy;

♦ Wartoci kosztu lub czasu w zalenoci od zadeklarowanego typu jednostki obliczeniowej.

Jednostka obliczeniowa nazywana jest czsto „kosztem impulsu”. Odmienna nazwa uywana w programie wynika z tego, eu rónych operatorów telekomunikacyjnych istniej róne zasady naliczania kosztów za połczenia telefoniczne. Np. w TPS.A. mona faktycznie mówi o koszcie impulsu (jednostka typu ‘zł/imp’), albowiem koszt impulsu jest wielkoci stał,a o koszcie rozmowy decyduje czas trwania impulsu w zalenoci od wybranego kierunku. U operatora sieci komórkowychmona w ogólnoci mówi o stałym czasie trwania impulsu (typ jednostki ‘sek/imp’), gdzie o koszcie połczeniatelefonicznego decyduje koszt tej jednostki czasowej w zalenoci od wybranego kierunku. Rónica midzy wymienionymitypami jednostek jest szczególnie widoczna podczas wprowadzania zmian cen przez danego operatora. W TP S.A. zmianakosztu impulsu to w konsekwencji zmiana kosztów wszystkich rozmów, u operatora sieci komórkowej zmiana kosztu impulsuto zmiany stawek we wszystkich grupach taryfikacyjnych (utworzonych pod ktem danego operatora).Edycja jednostki obliczeniowej wymaga wpisania wartoci, których interpretacja jest zalena od typu jednostki. I tak:♦ Typ jednostki zł/imp wymaga wpisania wartoci „złotówkowej” (np. 0.3538 zł);

♦ Typ jednostki sek/imp wymaga wpisania czasu trwania impulsu (np. 60 sekund).

W niektórych przypadkach obliczania kosztów rozmów istnieje konieczno zdefiniowania danej jednostki obliczeniowejz rozrónieniem wartoci pierwszego i nastpnych impulsów. Przykładem tego moe by:♦ Usługa pocztowa, polegajca na innym koszcie za pierwsze trzy minuty rozmowy i innym koszcie za kad nastpn

minut;

♦ Operator sieci ERA GSM, gdzie pierwszy impuls trwa 30 sekund, a nastpne - 60 sekund.

W konsekwencji w programie wprowadzono moliwo wpisywania wartoci jednostki obliczeniowej dla „pierwszegoimpulsu” i „nastpnych impulsów”.

Bardzo czsto koszt połczenia telefonicznego zaley od tego kiedy było zrealizowane. Wtedy ma znaczenie pora dnia, dzietygodnia czy dzie witeczny. W programie przewidziano obsług maksymalnie piciu stref czasowych. Na dzie dzisiejszynajwiksz liczb stref s objte rozmowy krajowe (4 strefy) w ramach sieci TP S.A. Wiersze tabeli stref czasowych

INSTRUKCJA OBSŁUGI SYSTEMU TARYFIKACJIStrona 18reprezentuj poszczególne dni tygodnia (od poniedziałku do niedzieli) oraz „ósmy” dzie tygodnia symbolizujcy dziewiteczny. Kolumny to poszczególne godziny (od 00 do 23) w ramach doby. Taka konstrukcja tabeli stref czasowychpozwala wpisywa poszczególne numery stref z dokładnoci jednej godziny.

Typ rozmowy został wprowadzony w celu wzbogacenia mechanizmu obliczania kosztów o nowe moliwoci. Mona tutajmówi przykładowo o rozmowach ‘bezpłatnych’, ‘krajowych’, ‘midzynarodowych’ czy ‘do sieci teleinformatycznych’.Zaproponowany podział rozmów mona dowolnie rozszerza, a te które zostały dostarczone na dyskietce instalacyjnej monawykorzysta do:♦ Naliczania kosztów dodatkowych do poszczególnych typów rozmów. Mona w ten sposób ustali koszt doliczany do

kadego impulsu i do kadej rozmowy, niezalenie dla kadego typu realizowanych połcze. W przypadkuwykorzystywania tego mechanizmu naley, podczas edycji struktury uytkowników, zadeklarowa z których aparatówwykonywane rozmowy powinny mie doliczany dodatkowy koszt;

♦ Filtrowania rozmów. W tym przypadku typ rozmowy jest jednym z parametrów ograniczania liczby przegldanychrekordów. Mona w ten sposób wyselekcjonowa np. rozmowy ‘midzynarodowe’, ‘’do aparatów komórkowych’, itd.

♦ Drukowania zestawie według typów rozmów na zakoczenie drukowania szczegółowych informacji z wybranej liniizewntrznej. Uzyskana w ten sposób informacja okrela m.in. ile było rozmów np. ‘krajowych’, ‘do sieciteleinformatycznych’ czy ‘midzynarodowych’ zrealizowanych na danej linii zewntrznej.

Wpisywanie dat do tabeli dni witecznych ma wtedy sens, kiedy:♦ Uytkownik systemu taryfikacji pracuje w te dni;

♦ Operator telekomunikacyjny do którego podłczone s linie zewntrzne, uzalenia koszt połcze od tych dni.

Sposób obliczania kosztów w te dni okrela tabela stref czasowych na podstawie wpisanych numerów stref.

6.2.2. Archiwum taryf.

Opcja ta umoliwia zapamitywanie biecych ustawie taryf, odtwarzanie poprzednich taryf oraz ich aktualizacj np. napodstawie danych odebranych z Internetu. Głównym jej celem jest usprawnienie rekalkulacji kosztów rozmów wykonanychw czasie, kiedy obowizywały inne taryfy ni obecnie. W tym celu przewidziano nastpujce funkcje:♦ modyfikacj istniejcego archiwum taryf;

♦ zarchiwizowanie biecej taryfy;

♦ odtworzenie taryfy z archiwum;

♦ aktualizacj biecej taryfy np. na podstawie danych z Internetu;

Taryfa archiwalna jest tworzona z baz:♦ jednostek obliczeniowych

♦ stref czasowych

♦ typów rozmów

♦ grup taryfikacyjnych

♦ tabel numerów kierunkowych.

Dane archiwalne taryf zawieraj informacj o:♦ dacie do której obowizuje dana taryfa, co ułatwia odtworzenie odpowiednich danych;

♦ nazwie archiwum, która jest cile powizana z nazw katalogu w którym przechowywane s odpowiednie bazytaryfikacyjne.

W przypadku rekalkulacji kosztów rozmów oraz podczas odbioru danych z bufora, program na podstawie datyzarejestrowanego połczenia automatycznie wyszukuje ustawienia taryf koniecznych do obliczania kosztu. Aktualnie wybranataryfa (bieca lub archiwalna) nie ma wpływu na poprawno obliczania kosztów rozmów.


6.2.3. Konfiguracja struktury uytkowników.

W danych wysyłanych przez abonenck central telefoniczn do bufora znajduj si m.in. informacje z jakiego aparatu byławykonana dana rozmowa. Numery tych telefonów mog by wpisane do programu w opcji RAPORTY -> KONFIGURACJA-> TELEFONY.

Numery telefonów s wpisywane do struktury uytkowników, któr mona porówna do struktury „odwróconego drzewa”.W ten sposób mona podzieli uytkowników według:♦ Lokatorów („korze”)

♦ Wydziałów („gałzie”)

♦ Telefonów („licie”).

Lokatorem moe by właciciel centrali abonenckiej, który dzieli si na wydziały, a na kocu kady wydział składa si z grupytelefonów. Mona zadeklarowa rozbudowane struktury podziału, np. w hotelach, gdzie pierwszym lokatorem jest właciciel(czyli hotel), a drugim – gocie hotelowi. Obaj lokatorzy mog by podzieleni na grupy telefonów z których korzystajodpowiednio - pracownicy hotelu i gocie w pokojach hotelowych. Najprostsz struktur stanowi układ jednego lokatoraz jednym wydziałem, do którego przypisane s wszystkie telefony firmy.

Zasadniczym celem takiego układu uytkowników jest szybkie uzyskanie sumarycznych kosztów dla poszczególnychpoziomów tej struktury (osobno dla lokatora, osobno dla wydziałów i oddzielnie dla telefonu). Cecha ta została wykorzystanapodczas generowania raportu czasowego.

Moliwa jest modyfikacja ju istniejcej struktury uytkowników przy zachowaniu nastpujcych reguł:♦ Warunkiem „przeniesienia” telefonu jest jego uprzednie skasowanie i dopisanie do danego miejsca w strukturze;

♦ Lokator moe zosta skasowany dopiero po skasowaniu wszystkich podległych wydziałów;

♦ Wydział moe zosta skasowany wraz z podległymi telefonami, mimo pojawiajcego si komunikatu informujcego o nie„pustych” wydziałach.

Podczas edycji nazwy telefonu mona zmienia nastpujce parametry:♦ Numer telefonu;

♦ Opis tego telefonu;

♦ Czy rozmowy wykonane z danego aparatu maj mie doliczane dodatkowe koszty;

♦ Czy dany aparat ma zosta włczony do listy aparatów w raporcie hotelowym.

Pewnym ułatwieniem w konfigurowaniu struktury uytkowników moe by opcja weryfikacji telefonów. Polega ona nasprawdzeniu wszystkich zarejestrowanych połcze w raporcie biecym pod ktem wystpujcych w tym raporcie telefonów.Jeeli stwierdzono, e dany telefon nie jest jeszcze wpisany do tej struktury, to nastpuje jego dopisanie według schematu:♦ Jeli brak, to dopisany jest lokator o nazwie ‘lokator dopisany przez program’;

♦ Jeli brak, to dopisany jest do powyszego lokatora wydział o nazwie ‘wydział dopisany przez program’;

♦ Do powyszego lokatora i wydziału dopisywany jest dany telefon o nazwie ‘telefon dopisany przez program’.

6.2.4. Raporty.

Odebrane informacje z urzdzenia buforujcego zostaj przetworzone przez program UNITAR.EXE i zapamitanew plikach bazowych. Program umoliwia przegldanie tych danych w raporcie biecym (opcja RAPORTY -> BIECY).Raport ten zawiera informacje o wszystkich połczeniach telefonicznych od momentu instalacji taryfikacji, które nie zostałyprzeniesione do bazy archiwalnej.

Najczciej wykonywan operacj na danych w raporcie biecym jest generowanie zestawie za okrelony czas. Dotego celu słuy raport czasowy (opcja RAPORTY -> CZASOWY), który na podstawie wpisanego zakresu dat umoliwiasumowanie kosztów rozmów:♦ Z uwzgldnieniem struktury uytkowników, gdzie suma kosztów lokatora wynika z sumy kosztów podległych wydziałów,

sumy kosztów wydziałów s zalene od kosztów przypisanych telefonów, a sumy kosztów telefonów zale odzarejestrowanych połcze;

INSTRUKCJA OBSŁUGI SYSTEMU TARYFIKACJIStrona 20♦ Dla poszczególnych linii zewntrznych. Dodatkowo po wydrukowaniu rozmów z danej linii, jest wypisywane

podsumowanie zawierajce sumy kosztów, impulsów i łczny czas rozmów z podziałem na typy zarejestrowanych na danejlinii rozmów;

♦ Uwzgldniajce wprowadzone w programie kody ksigowe. Aby je uzyska musz by spełnione dwa warunki:

Centrala abonencka musi posiada moliwo obsługi połcze wychodzcych z uyciem kodów ksigowych.Mechanizm ten ogólnie polega na przydzieleniu pracownikom unikatowych kodów (cyfr), które musz by wpisanez klawiatury aparatu po podniesieniu słuchawki. Na ich podstawie centrala abonencka decyduje o przydzieleniusygnału linii zewntrznej, czasami te kontroluje wybierane cyfry numeru pocztowego pod ktem restrykcji połcze(róne kody ksigowe mog mie róne uprawnienia do realizacji rozmów). Konieczno wprowadzania cyfr koduksigowego wydłua moment nawizania rozmowy, ale za to mona kontrolowa rozmowy włacicieli kodówniezalenie z którego aparatu skorzystali;

Kody ksigowe musz by wprowadzone w programie w opcji RAPORTY -> KONFIGURACJA -> KODYKSIGOWE. Poniewa ze zrozumiałych powodów wprowadzane kody musz by mie charakter „tajny”, podczasedycji naley równie wpisa jego opis. T nazw właciciela kodu program posługuje si w raportach i ichwydrukach.

Niezalenie od rodzaju uzyskanego raportu czasowego, dane wynikowe mona podzieli na tzw. rozmowy prywatnei słubowe. Program „rozrónia” rozmowy na podstawie wybranego numeru pocztowego i tabeli numerów słubowych (opcjaRAPORTY -> KONFIGURACJA -> NUMERY SŁUBOWE). Do tej tabeli mona wpisa kilka pocztkowych cyfr lub pełnenumery pocztowe. Przyjto zasad, e wszystkie rozmowy, których numer wybrany nie został zidentyfikowany na podstawietej tabeli, s uwaane za tzw. rozmowy prywatne. Podczas drukowania w raporcie czasowym szczegółowych danycho połczeniach telefonicznych, w kolumnie ‘UWAGI’ pojawi si opis zidentyfikowanego numeru słubowego. Istnieje jednaktutaj pewien wyjtek. Jeeli wybrany numer pocztowy „w całoci” zostanie równie wpisany do tabeli numerów prywatnych(opcja RAPORTY -> KONFIGURACJA -> NUMERY PRYWATNE), w kolumnie ‘UWAGI’ zostanie wydrukowany opis napodstawie tej tabeli. Naley podkreli, e wpisane cyfry do tabeli numerów prywatnych nie decyduj o „prywatnym”charakterze rozmowy – program selekcjonuje rozmowy na podstawie wczeniej opisanego mechanizmu.

Raport czasowy umoliwia uzyskanie sumarycznych kosztów dla poszczególnych telefonów z dokładnoci jednego dnia.Taki sposób jest mało praktyczny w takich firmach, w których osoby korzystajce z danego aparatu czsto si zmieniaj i tow ramach doby o dowolnej porze (np. wymiana goci hotelowych). W tym celu wprowadzono w programie pojcie raportuhotelowego (opcja RAPORTY -> HOTELOWY). Podczas edycji struktury uytkowników mona wybra, które telefony majby obsługiwane w tym raporcie. Celem raportu hotelowego jest dopisywanie rozmów telefonicznych dla zadeklarowanychaparatów, niezalenie od przechowywania przetworzonych danych w raporcie biecym. Przyjto nastpujce zasady obsługitego raportu:♦ Dane s dopisywane do danego telefonu w momencie przetwarzania danych. Tak wic nowo wprowadzony aparat nie

moe mie „dopisanych” rozmów, które zostały zarejestrowane w raporcie biecym przed tym faktem;

♦ Kasowanie rozmów w ramach raportu hotelowego nie ma adnego wpływu na dane zgromadzone w raporcie biecym.

W praktyce opcja ta moe by podstaw do rozliczania i wystawiania dokumentów sprzeday w instytucjach hotelowych.Dlatego wprowadzono dodatkowe ułatwienia:♦ Przed udostpnieniem telefonu hotelowego nastpnemu gociowi mona „wyzerowa” stan tego telefonu;

♦ Drukowanie rozmów z danego aparatu moe dotyczy wszystkich lub wybranych zarejestrowanych połcze. Drugisposób umoliwia naliczanie kosztów dla osób z rónych firm i zajmujcych jeden pokój;

♦ Po wystawieniu dokumentu sprzeday, program umoliwia automatyczne kasowanie tych rozmów, które były podstaw dojego wystawienia (zabezpieczenie przed wystawieniem innego dokumentu za te same rozmowy).

6.2.5. Archiwizacja danych.

Odebrane z bufora i przetworzone dane s zapisywane do raportu biecego. Liczba rekordów w plikach bazowych moe mieistotny wpływ na szybko ich obsługi. Dlatego wprowadzono moliwo przepisania wybranych danych do bazy archiwalnej(opcja RAPORTY -> ARCHIWUM). Na podstawie wprowadzonego zakresu dat nastpuje fizyczne ich usunicie z raportubiecego (zmniejsza si objto pliku bazowego) i zapisanie do innego pliku (archiwalnego).

Do obsługi baz archiwalnym przewidziano jeszcze:♦ Przegldanie bazy archiwalnej;

♦ Przepisywanie wybranych danych z bazy archiwalnej do raportu biecego. Czynno ta jest szczególnie potrzebnaw przypadku koniecznoci ponownego przeliczenia kosztów, poniewa opcja rekalkulacji działa tylko na danychzgromadzonych w raporcie biecym i hotelowym;

♦ Kasowanie wybranych rekordów. Praktycznie do archiwum s przepisywane najstarsze rozmowy, które te zajmujmiejsce na dysku. Opcja ta powoduje bezpowrotne skasowanie zarejestrowanych połcze bez koniecznoci uywaniainnych narzdzi systemowych do usuwania zbdnych plików.


♦ Pakowanie archiwum. Dane przepisane z raportu biecego do archiwum co prawda „odciaj” t baz, ale nadalzajmuj miejsce na dysku. Wykonanie opcji pakowania powoduje przepisanie całej zawartoci bazy archiwalnej do plikówo postaci:

arch????.da_ , gdzie znaki ???? zastpuj numer nadawany przez program kolejnym spakowanym plikom.

Objto tych plików została tak dobrana, aby nie przekroczyła objtoci dyskietki 3.5”. Praktycznie plik ten osigarozmiar ok. 1.4 MB przy pakowaniu około 45 tys. rozmów. Przy czstym wykonywaniu tej funkcji powstanie wiele plikówo rozmiarach dalekich od optymalnych. Zaleca si w takim wypadku wykonanie opcji rozpakowania do archiwumi ponowienie opcji pakowania. Innymi słowy – im wicej jest rozmów w archiwum w momencie pakowania, tymefektywniej zostan wykorzystane dyskietki;

♦ Rozpakowanie archiwum. Zawarto spakowanych plików archiwalnych o postaci arch????.da_ moe zosta przepisanaz powrotem do bazy archiwalnej. Opcja działa tylko na tych plikach, które znajduj si w katalogu z zainstalowantaryfikacj. Jeeli znajduj si one np. na dyskietce, to naley je wczeniej do niego skopiowa.

6.2.6. Filtry.

Wyszukiwanie okrelonych rozmów w raporcie biecym jest czynnoci mudn i mało efektywn. Dlatego w programiewprowadzono opcj filtrowania rozmów (opcja RAPORTY -> FILTRY), umoliwiajc na podstawie rozbudowanegosystemu parametrów ograniczy liczb przegldanych połcze telefonicznych.

Wszystkie parametry filtrowania rozmów działaj w sposób łczny, tzn. e wszystkie musz by spełnione, aby uzyskadane rozmowy. Przed uruchomieniem tej opcji naley okreli:♦ Zakres czasowy analizowanych rozmów przez wprowadzenie zakresu dat i zakresu godzin. Analiza danych jest

uzaleniona od sposobu interpretacji godzin w ramach dnia. Mona w ten sposób uzyska dwa schematy analizy czasowej:

od daty od godziny -> do daty do godziny (np. od 1999-01-01 godz. 08:00:00 do 1999-01-31 godz. 15:00:00)

od daty -> do daty, ale codziennie od godziny -> do godziny (np. od 1999-01-01 do 1999-01-31 wszystkie rozmowymidzy godzin 08:00:00 a 15:00:00).

♦ Numer wybrany, gdzie wprowadzone cyfry mog by konkretnym numerem pocztowym lub numerem kierunkowym(np. wpisanie cigu ‘050’ pozwoli wychwyci wszystkie rozmowy do sieci IDEA);

♦ Koszt rozmowy, który pozwala wybra rozmowy „drosze ni”, „tasze ni” oraz koszty rozmów w zakresie od .. do .. ;

♦ Typ rozmowy, który moe by wybrany tylko z listy ju wprowadzonych typów. Stanowi on w tym wypadku parametro szerszym działaniu ni grupa taryfikacyjna (np. wybranie typu ‘krajowa’ selekcjonuje wszystkie połczenia krajowe,niezalenie od ich kierunku);

♦ Grup taryfikacyjn, bdca parametrem podobnym do poprzedniego, ale umoliwiajc sprecyzowanie rozmówo okrelonych kosztach, zalenych od numeru kierunkowego (np. wybranie grupy ‘05’ selekcjonuje rozmowy krajowe„powyej 100 km”);

♦ Kod ksigowy pozwalajcy przeledzi rozmowy wykonane przez wybranego właciciela kodu ksigowego;

♦ Numer wewntrzny, czyli zadeklarowanie z którego aparatu lub z jakiego zakresu aparatów chcemy filtrowa rozmowy;

♦ Linia zewntrzna, czyli zadeklarowanie z której linii lub z jakiego zakresu linii chcemy filtrowa rozmowy.

Niezalenym parametrem od powyszych jest parametr „błdnych kosztów”. Umoliwia on wychwycenie połcze z zerowymkosztem rozmowy, wynikajcym z braku danych do prawidłowego obliczenia kosztu (np. rozmowa zagraniczna do kraju,którego nie ma jeszcze w odpowiedniej tabeli numerów kierunkowych).

Wyniki otrzymane na podstawie działania filtrów mog by podstaw do generowania:♦ Raportu czasowego, co ułatwia dalsz analiz danych pod ktem „kto”, „kiedy” i „za ile” wykonał dane rozmowy;

♦ Raportu statystycznego, jeeli interesuj nas dane pod ktem „jak czsto” lub „kto naj...”.

6.2.7. Statystyka.

Opcja statystyk (RAPORTY -> STATYSTYKA) umoliwia analiz danych zgromadzonych w raporcie biecym lubuzyskanych w opcji filtrowania rozmów. Za jej pomoc mona uzyska informacje na temat iloci wykonanych połczetelefonicznych, sumy kosztów rozmów oraz sumy czasów trwania rozmów, z jednoczesn moliwoci uporzdkowaniaotrzymanych danych według tych wyników. Ich interpretacja zaley od ustawie parametrów statystyk. Istotny jest

INSTRUKCJA OBSŁUGI SYSTEMU TARYFIKACJIStrona 22wprowadzany zakres czasowy analizowanych danych, poniewa niektóre wskaniki procentowe odnosz si do tego czasu.Jeeli przykładowo okres obejmie cały zeszły rok, a w analizowanym raporcie bd rozmowy tylko z grudnia tamtego roku, touzyskane liczby procentowe bd miały niewspółmiernie małe wartoci.

Przed uruchomieniem tej opcji naley uaktywni co najmniej jedn z wymienionych poniej analiz:♦ Według telefonów. Dla kadego aparatu, który zostanie znaleziony w analizowanym okresie s liczone sumy kosztów,

sumy czasów rozmów oraz ilo wykonanych rozmów. Zmieniajc porzdek uzyskanych danych według tych składnikówuzyskujemy pogld na to, kto dzwonił najdroej, najdłuej a kto najczciej;

♦ Według linii zewntrznych. Dla kadej linii s wykonywane obliczenia jw. Na ich podstawie mona okreli, jakwykorzystywane s linie centrali abonenckiej w ruchu wychodzcym. Program udostpnia dodatkowo prezentacjgraficzn uzyskanych danych, która przedstawia wykorzystanie danej linii w poszczególnych godzinach w ramach dobylub w poszczególnych dniach tygodnia;

♦ Według kodów ksigowych, która w swoim działaniu jest podobna do analizy według telefonów, ale z uwzgldnieniemwłacicieli kodów ksigowych;

♦ Według typów rozmów. Obliczane iloci połcze, sumy kosztów i czasów rozmów umoliwiaj okrelenie, jakich typówrozmów jest wykonywanych najwicej, które najwicej kosztuj, a które trwaj najdłuej;

♦ Według pory dnia. W tym wypadku program oblicza czasy trwania rozmów w poszczególnych godzinach w ramach dobyoraz w poszczególnych dniach tygodnia. Czasy te w stosunku do łcznego czasu trwania wszystkich analizowanychrozmów ułatwiaj okrelenie, kiedy centrala abonencka jest najbardziej obciona w ruchu wychodzcym. Prezentacjagraficzna tej statystyki przedstawia rozkład godzinowy w ramach dnia lub z podziałem na dni tygodnia;

♦ Według numerów wybranych. Kada rozmowa jest analizowana na podstawie wybranego numeru pocztowego.Dokładno uzyskanych danych zaley cile od zadeklarowanej liczby analizowanych cyfr numeru wybranego. Jeeliustawimy t liczb równ jeden, to uzyskamy analiz wybranych numerów na podstawie pierwszej cyfry. Np. ile byłorozmów zaczynajcych si na ‘2’, ile kosztowały rozmowy zaczynajce si na ‘0’, jak długo trwały połczenia zaczynajcesi na ‘3’, itd. Im wiksza bdzie liczba analizowanych cyfr, tym precyzyjniejsza bdzie statystyka, a do uzyskaniainformacji np. ile razy był wybierany konkretny numer pocztowy;

♦ Według rozmów najdłuszych. Kada rozmowa jest analizowana na podstawie czasu jej trwania. Przedstawiane sszczegółowo tylko rozmowy najdłusze, a ilo pokazywanych rozmów zaley od ustawie odpowiedniego parametru(oddzielne okno edycyjne);

♦ Według rozmów najdroszych. Kada rozmowa jest analizowana na podstawie jej kosztu. Przedstawiane s szczegółowotylko rozmowy najdrosze, a ilo tych rozmów zaley od ustawie odpowiedniego parametru.

6.3. WYSTAWIANIE DOKUMENTÓW SPRZEDAY.

Uytkownikami centrali abonenckiej mog by równie firmy obce, którym właciciel wynajmuje swoje telefony. W takichwypadkach moe zachodzi konieczno okresowego wystawiania dokumentów sprzeday za przeprowadzone rozmowy i inneusługi z tym zwizane. W programie UNITAR.EXE przewidziano opcj FAKTURY, która umoliwia wystawianie:♦ Faktur VAT;

♦ Rachunków uproszczonych;

♦ Faktur korygujcych;

♦ Rachunków korygujcych..

Za pomoc opcji faktur mona wystawia dokumenty sprzeday na dowolne towary, jednak nie jest prowadzona adnarejestracja sprzedanych towarów i usług (brak opcji magazynowych). Konstrukcja programu jest szczególnie ukierunkowanana korzystanie z danych taryfikacyjnych w zakresie:♦ Korzystania z kosztów obliczonych w raporcie czasowym;

♦ Korzystania z zarejestrowanych połcze w raporcie hotelowym;

♦ Odbiorców dokumentów (kontrahentów), których nazwy skrócone mog by wpisane do struktury uytkowników;

W przypadku korzystania z obliczonych kosztów rozmów bardzo wane jest dopasowanie sposobu obliczania podatkuVAT (od cen netto lub brutto) do charakteru uzyskanych kosztów (koszty „netto” lub „brutto”).

Przygotowanie opcji wystawiania faktur powinno obejmowa:1) Ustawienie podstawowych parametrów konfiguracyjnych:

a) Pocztkowy numer dokumentu, który umoliwia łatwe dopasowanie numeracji do wszystkich wystawianychdokumentów w ramach firmy (istotne przy uywaniu kilku programów fakturujcych). Mona równie ustali

INSTRUKCJA OBSŁUGI SYSTEMU TARYFIKACJI Strona 23standardowe nazwy nagłówka wystawianych dokumentów, np. ‘Faktura VAT ZPCHr’ (uytkowanie systemutaryfikacji przez zakład pracy chronionej) oraz opis dodatkowy numeracji dokumentów, np. ‘TFV/0001/1999’;

b) Warto wykorzystywanych stawek VAT;

c) Ilo stron oryginału i kopii drukowanego dokumentu;

d) Sposób obliczania podatku VAT (od cen netto lub od cen brutto);

e) Sposób drukowania na poszczególnych stronach napisu: osobno ‘ORYGINAŁ’ i ‘KOPIA’, czy te razem‘ORYGINAŁ/KOPIA’;

f) Czy podczas wystawiania dokumentu program ma automatycznie korzysta z raportu czasowego;

g) Czy podczas edycji odbiorców dokumentów program ma automatycznie dopisywa nazwy skrócone wystpujcew strukturze uytkowników taryfikacji (czyli nazwy lokatorów, wydziałów i telefonów);

h) Standardowy tekst uwag, jaki ma by drukowany na wszystkich wystawianych dokumentach.

2) Wpisanie danych firmy wystawiajcej dokumenty;

3) Wpisanie szczegółowych danych poszczególnych klientów – odbiorców dokumentów, obejmujcych:

a) Nazw skrócon, któr mona posługiwa si w momencie wystawiania dokumentu. Jest ona równie istotna przykorzystaniu z kosztów obliczonych w raporcie czasowym. Jeeli dana nazwa uytkownika bdzie identyczna z nazwskrócon odbiorcy faktur, program bdzie na tej podstawie mógł proponowa odpowiedni koszt z raportu czasowego.

b) Numer NIP;

c) Pełn nazw odbiorcy i adres;

d) Opis odbiorcy faktur, co moe by wykorzystane w stosunku do tych klientów, którzy wystawili stałe upowanieniedo wysyłania i wystawiania faktur bez podpisu odbiorcy (np. opis moe brzmie: ‘UPOWANIENIE ODBIORCY’);

e) Opis standardowej formy płatnoci (np. ‘PRZELEW’, ‘GOTÓWKA’);

f) Termin płatnoci jest podawany jako liczba dni od momentu wystawienia dokumentu, ale na wydrukach dokumentupojawi si on w postaci obliczonej daty upływu tego terminu;

g) Informacje dodatkowe typu telefon, faks czy własne uwagi dotyczce klienta.

Ogólne zasady obsługi wystawiania dokumentów:♦ Kady typ dokumentu (np. faktura, rachunek uproszczony) posiada niezalen numeracj, zwikszan automatycznie

o jeden po kadym wystawieniu dokumentu;

♦ Dokumenty korygujce mona wystawia tylko do faktur i rachunków uproszczonych wystawionych za pomocomawianego programu;

♦ Modyfikacja ju wystawionego dokumentu jest moliwa podczas wystawiania nowego dokumentu i zmianypodpowiadanego numeru na numer danego dokumentu. Potwierdzeniem odnalezienia tego dokumentu jest pytanieprogramu, czy rzeczywicie chcemy modyfikowa wybrany dokument;

♦ Dopuszczone jest równie kasowanie dokumentów. Realizuje si to przez funkcj modyfikacji dokumentu i skasowaniawszystkich przypisanych do niego towarów. W momencie ponownego zapisu tak zmodyfikowanego dokumentu pojawia sipytanie, czy rzeczywicie chcemy skasowa wybrany dokument;

♦ Przegldanie wystawionych dokumentów umoliwia ponowne ich wydrukowanie w niezmienionej postaci;

♦ Program umoliwia drukowanie rejestru sprzeday za wybrany okres czasowy. Wydruki obejmuj zestawienia:

Pomocniczy rejestr sprzeday VAT, zawierajcy wykaz wszystkich dokumentów z wyszczególnieniem dla kadegoz nich sum sprzeday z rozbiciem na poszczególne stawki VAT;

Suma rejestru sprzeday VAT, zawierajca odpowiednie sumy całej sprzeday w podanym okresie czasowym,z rozbiciem na poszczególne stawki VAT.

6.4. NARZDZIA POMOCNICZE.

W programie istniej podstawowe opcje, które mona pogrupowa w moduły programowe dotyczce obsługi bufora,taryfikacji rozmów i wystawiania faktur. Oprócz tego s dostpne opcje uzupełniajce:1) Bezobsługowa obserwacja rozmów na ekranie monitora (opcja EKRAN). Opcja ta umoliwia biec obserwacj na

ekranie monitora raportów o przeprowadzonych rozmowach, jak równie pozwala ustali konfiguracj wywietlaniaposzczególnych aparatów centrali. Uruchomienie tej opcji powoduje, e program samoczynnie sprawdza, czy s dane

INSTRUKCJA OBSŁUGI SYSTEMU TARYFIKACJIStrona 24w buforze lub buforach (jeli jest aktywna taryfikacja grupowa), ale tylko podłczonych do portów szeregowychkomputera (opcja ta nie obsługuje modemu), i jeeli tak - to s one od razu odbierane, przetwarzane i wywietlane naekranie monitora. Moliwe jest przegldanie 200 ostatnio zarejestrowanych w tej opcji rozmów.Konfiguracja wywietlania aparatów umoliwia wybór tych telefonów centrali abonenckiej, dla których powinny bypokazywane rozmowy z nich zrealizowane. Lista z tymi aparatami moe obsługiwana w nastpujcy sposób:a) Wywietlane s wszystkie rozmowy z wszystkich aparatów, niezalenie od aktualnej zawartoci tej listy;b) Na ekranie pojawi si tylko te rozmowy, które zostały wykonane przez aparaty wpisane do listy aparatów;c) Obserwacja wszystkich rozmów za wyjtkiem wykonanych przez aparaty wpisane do tej listy.

2) Uruchamianie innych programów. Opcja ta pozwala w szybki sposób, za pomoc klawiszy funkcyjnych <F2> (opcjaURUCHOM -> WEWNTRZNY) lub <F3> (opcja URUCHOM -> ZEWNTRZNY), uruchamia inne programy.Warunki uruchamiania innego programu polegaj na ustawieniu:

a) katalogu roboczego, czyli cieki dostpu do katalogu uruchamianego programu (np. C:\DOS). Jeeli brak tejdeklaracji, uruchamiany program jest szukany w biecym katalogu lub według cieki podanej w nastpnymparametrze. Podanie katalogu uruchomieniowego jest istotne wtedy, kiedy uruchamiany program korzysta z danychzapisanych we „własnym” katalogu. Program UNITAR.EXE przed uruchomieniem danego programu zmieniakatalog biecy na wprowadzony w tym parametrze;

b) nazwy programu, czyli nazwy uruchamianego programu wraz z rozszerzeniem (np. EDIT.COM) lub z podaniempełnej cieki dostpu (np. C:\DOS\EDIT.COM);

c) parametru uruchomieniowego, o ile uruchamiany program tego wymaga (np. C:\AUTOEXEC.BAT).

Powysze przykłady mog by realizacj polecenia uruchomienia edycji pliku AUTOEXEC.BAT, co odpowiadanastpujcym zleceniom napisanym z klawiatury:

cd c:\dos <Enter>edit.com c:\autoexec.bat <Enter><powrót do katalogu taryfikacji>

3) Uruchamianym programem moe by równie program do obsługi centrali (opcja URUCHOM -> SERWIS). Opróczwarunków uruchamiania omówionych powyej, musi by nawizanie komunikacji z urzdzeniem buforujcym poprzezport szeregowy komputera. Praktycznie opcja ta umoliwia uruchamianie programów serwisowych centrali, które toprogramy wykorzystuj ten sam port szeregowy centrali do taryfikacji i np. do programowania. Bufor jest ustawianyw stan „przeroczystoci” i sterowanie jest oddawane do uruchamianego programu. Zestawione połczenie urzdze(komputera i centrali) jest moliwe dziki zastosowaniu w buforze dwóch niezalenych portów szeregowych.

4) SYSTEM TARYFIKACJI firmy MikEL to m.in. współpraca programów komputerowych z zewntrznym urzdzeniembuforujcym. Komunikacja z buforem odbywa si za porednictwem portu(ów) szeregowych komputera. W przypadkuproblemów z komunikacj lub dla innych zastosowa przydatna jest opcja BUFOR -> PORTY -> OBSŁUGA. Jest tonarzdzie umoliwiajce:

a) Konfiguracj parametrów transmisji szeregowej dla wybranego portu szeregowego komputera;

b) Nadawanie i odbiór dowolnych znaków poprzez wybrany port szeregowy;

c) Obserwacj danych wysyłanych przez central w oryginalnej postaci;

d) Testowanie portów szeregowych w komputerze.

5) W niektórych przypadkach taryfikacji rozmów przetestowanie poprawnoci obliczania kosztów wie siz wykonaniem kilkunastu rónych, nieraz kosztownych połcze telefonicznych. Aby temu zapobiec, wprowadzonowygodne i szybkie narzdzie do „podrcznego” (a wic bezpłatnego !) obliczania kosztów w opcji URUCHOM ->KALKULATOR ROZMÓW. Na podstawie wprowadzonych danych o „połczeniu telefonicznym” takich jak:

Data i godzina „rozpoczcia rozmowy”,

Numer aparatu z jakiego została „wykonana” rozmowa;

Numer linii zewntrznej na jakiej „odbyła si” rozmowa;

Czas „trwania” rozmowy;

Liczba „odebranych” impulsów 16 kHz;

Numer wybrany

uzyskujemy dane wynikowe:

koszt „rozmowy”;

obliczon liczb impulsów;

zidentyfikowan grup taryfikacyjn;

typ rozmowy;

INSTRUKCJA OBSŁUGI SYSTEMU TARYFIKACJI Strona 25 dzie tygodnia „rozpoczcia” rozmowy;

opis zidentyfikowanego numeru kierunkowego;

dat i godzin „zakoczenia” rozmowy;

uwagi do wykonanych oblicze.

6) Podczas pracy programu tworzony jest plik tekstowy SERWIS.TXT w podkatalogu \WYDRUKI. W tym katalogu zostajzapisane równie pliki tekstowe podczas wydruków „do pliku”. Aby ułatwi przegldanie plików tekstowych bezkorzystania z innych narzdzi, a tym samym bez zamykania programu UNITAR, wprowadzono opcj URUCHOM ->PRZEGLDANIE PLIKÓW TEKSTOWYCH. Do jej realizacji został wykorzystany program EDIT.COM, dostarczanywraz z system DOS i WINDOWS. Opis tego programu wykracza poza ramy tej instrukcji, jednak naley doda, e jest onuruchamiany od razu do przegldania plików w podkatalogu \WYDRUKI, a wybór pliku jest dostpny w opcji WIDOK.

7) W przypadku stwierdzenia nieprawidłowoci pracy programu podczas przegldania baz lub podczas generowaniaraportów, zaleca si uruchomienie opcji URUCHOM -> SERWIS BAZ. Wyróniono dwie grupy działa serwisowych:

a) Serwis bazy raportu biecego;

b) Serwis pozostałych baz.

Podział ten wynika głównie z odmiennego podejcia do kontroli plików bazowych:

a) Wszystkie bazy, oprócz bazy raportu biecego, podlegaj procesowi kondensacji, czyli fizycznego usuwaniarekordów zaznaczonych jako skasowane;

b) Wszystkie bazy maj tworzone od nowa pliki indeksowe;

c) Rozmowy w raporcie biecym s dodatkowo kontrolowane pod ktem poprawnoci danych, bdcych podstawobliczania kosztów (np. czy nie jest „pusty” numer wybrany, czy jest nierealna data, czy brak numeru liniizewntrznej, itp.).

d) Na zakoczenie serwisu raportu biecego jest wykonywana opcja rekalkulacji, czyli ponownego obliczeniakosztów.

8) Aby odebra dane z bufora lub dokona zmian w jego konfiguracji, naley uruchomi program UNIBOX.EXE. Mona tozrealizowa bezporednio z systemu operacyjnego lub z wykorzystaniem programu UNITAR.EXE w opcji BUFOR ->ODBIÓR DANYCH lub BUFOR -> PROGRAMOWANIE.

7. OPIS URZDZENIA UNIBOX.

Firma MikEL jest autorem i producentem mikroprocesorowego urzdzenia zwanego UNIBOX. Urzdzenie to posiada dwaniezalene porty szeregowe standardu RS-232C oraz blok do komunikacji równoległej. Wyposaone jest równiew podtrzymywan bateryjnie pami danych o pojemnoci od 32kB do 256kB. Podstawowym zastosowaniem urzdzeniaUNIBOX jest zbieranie informacji w postaci cyfrowej za pomoc łcza RS-232, ich gromadzenie we własnej pamici danych,ewentualne sterowanie urzdzeniami zewntrznymi oraz przesyłanie zgromadzonych danych do jednostki nadrzdnej (np.komputera PC) za pomoc drugiego łcza szeregowego RS-232. Std te omawiane urzdzenie moe równie odbierainformacje wysyłane przez elektroniczne centrale telefoniczne. W tym wypadku urzdzenie stanowi zewntrzny bufor centralitelefonicznej realizujcy nastpujce funkcje:♦ odbieranie raportów wysyłanych przez moduł SMDR centrali telefonicznej;

♦ sterowanie modułem MCOP;

♦ korekcja odbieranych raportów, ich kompresja i przechowanie we własnej pamici;

♦ sygnalizacja optyczna stanu zajtoci własnej pamici danych;

♦ przesyłanie zgromadzonych danych do komputera;

♦ wykrywanie i sygnalizacja przerw w transmisji danych z centrali (tam, gdzie jest to moliwe);

♦ bateryjne podtrzymywanie bazy danych w przypadku zaniku napicia zasilania;

♦ statystyk zaników napicia zasilania UNIBOX-a;


7.1. ZASILANIE URZDZENIA UNIBOX.

Urzdzenie UNIBOX zasilane jest stałym napiciem stabilizowanym o wartoci 6V (±5%). Napicie to podawane jest zeródła zasilania za pomoc wtyku zasilajcego typu M4052-5,5/2,1 mm, który naley włoy do gniazda znajdujcego si naspodzie urzdzenia (Rys. 7.1). Przyjto, e na bolcu gniazda zasilajcego znajduje si dodatni zacisk napicia. Wewntrzurzdzenia jest wbudowana dioda, która zapobiega uszkodzeniu jego elementów w przypadku podania napicia o przeciwnejpolaryzacji. Niektóre typy central posiadaj wyprowadzone zaciski z napiciem o wartoci 5V. Istnieje moliwobezporedniego podłczenia urzdzenia UNIBOX do tego typu zasilania. Producent w takim przypadku zwiera diodzabezpieczajc i w zwizku z tym trzeba zwróci szczególn uwag na prawidłow polaryzacj napicia zasilajcego.Informacja o tym, e urzdzenie moe by zasilane ze ródła 5V znajduje si na tabliczce znamionowej. Dla urzdzeniaUNIBOX dedykowane s trzy rodzaje ródeł zasilania:♦ zasilacz stabilizowany AC/DC ≈ 220/6V o prdzie obcienia 600mA;

♦ przetwornica DC/DC (10÷36)/6V, z minusem na ‘masie’;

♦ przetwornica DC/DC (20÷54)/6V, z minusem na ‘masie’;

UWAGA:W przypadku korzystania z przetwornic DC/DC, z uwagi na brak separacji galwanicznej pomidzy wejciemi wyjciem, naley upewni si, czy centrala telefoniczna posiada równie minus na ‘masie’.

Rys. 7.1

W górnej czci obudowy znajduj si trzy diody wiecce LED sygnalizujce nastpujce stany:♦ stan zapełnienia pamici bufora;

♦ brak komunikacji z central;

♦ brak komunikacji z modułem MCOP.

Sposób wiecenia tych diod okrela stan w jakim znajduje si urzdzenie UNIBOX. Przedstawia to ponisza tabela.

Sposób wiecenia Opis stanu urzdzenia

Miga dioda rodkowa (zielona) 1 raz na 2s Brak komunikacji z modułem MCOP

Migaj wszystkie diody 1 raz na 1s Brak komunikacji z central (tylko w przypadku centralw których taka kontrola jest moliwa)

Miga skrajna dioda zielona Stan zapełnienia wewntrznej pamici w przedziale odminimum do 1/3

Miga rodkowa dioda zielona, skrajna zielona wieciwiatłem cigłym

Stan zapełnienia wewntrznej pamici w przedziale od 1/3do 2/3

DSUB F25łcze RS-232 do komunikacji centraloraz do podłczenia MCOP

DSUB F9łcze RS-232 dokomunikacji z PCOpis pinów:2. RxD3. TxD5. GND6. TX+7. TX-8. RX-9. RX+

Gniazdo zasilania6V DCplus na bolcu


Miga dioda czerwona, pozostałe wiec wiatłemcigłym

Stan zapełnienia wewntrznej pamici w przedziale od 2/3do maksimum

Wszystkie diody wiec wiatłem cigłymPrzepełnienie pamici UNIBOX-a, dalsze zbieranie danychjest wstrzymane, sygnał DTR na łczu DSUB F25 jestnieaktywny

Brak wiecenia, przypadkowe zawiecanie i gaszeniektórejkolwiek z diod lub wszystkich jednoczenie

Urzdzenie nie działa najprawdopodobniej z powodu brakulub awarii zasilania

W przypadku braku komunikacji urzdzenia z komputerem lub stwierdzenia nieprawidłowoci w wieceniu diodsygnalizacyjnych naley przeprowadzi pomiar napicia zasilajcego. Dokona tego mona przy zamknitym urzdzeniuprzykładajc zaciski woltomierza do pinów 7 (zacisk ujemny) i 11 (zacisk dodatni) na złczu DSUB F25. Przy prawidłowymzasilaniu woltomierz powinien wskazywa napicie w granicach 4,8V do 5,3V. Gdy napicie to róni si od podanego naleywymieni zasilacz. Pomocn przy ocenie nieprawidłowoci działania bufora jest równie dioda wiecca (LED), znajdujca siwewntrz urzdzenia, widoczna po otwarciu obudowy. Gdy urzdzenie działa poprawnie lub napicie jest nisze odnominalnego dioda ta nie wieci, natomiast przy prawidłowym zasilaniu, lecz złym działaniu mikroprogramu dioda bdziemigała co 1,5 sekundy.

7.2. PORTY SZEREGOWE RS-232.

Jak ju wspomniano wczeniej UNIBOX dysponuje dwoma portami szeregowymi RS-232C. Na rys. 7.1 przedstawiono ichrozmieszczenie w obudowie urzdzenia. W gniedzie typu DSUB F25 wyprowadzono sygnały portu RS-232 oraz sygnałysterujce modułem MCOP (Tabela 7.1). W przypadku braku modułu MCOP gniazdo to słuy do bezporedniego podłczeniaz wyjciem danych typu SMDR w centrali telefonicznej. Jeeli natomiast system taryfikacji jest wyposaony w MCOP, to zapomoc tamy 25-cio yłowej (dostarczanej przez producenta w komplecie) moduł ten jest podłczony do bufora właniepoprzez gniazdo DSUB F25. Kabel łczcy SMDR centrali telefonicznej z urzdzeniem jest wówczas wyprowadzonyz modułu MCOP.

Tabela 7.1

Nr pinu Nazwa sygnału Typ OpisSygnały dotyczce portu szeregowego RS –232C

2 TxD Wy Nadawanie (UNIBOX centrala)3 RxD We Odbiór (UNIBOX ⇐⇐⇐⇐ centrala)4 RTS Wy danie nadawania5 CTS We Zezwolenie na nadawanie7 GND -- Masa sygnałowa8 DCD We Gotowo do nadawania

20 DTR Wy Gotowo do odbioruSygnały sterujce modułem MCOP

11 VCC -- Zasilanie modułu MCOP (+5V)14 PD7 We dana D0 (kierunek prdu)15 PD6 We dana D1 (kierunek prdu)16 PD5 We Sygnał informujcy o wyposaeniu MCOP17 PD4 -- nie wykorzystany18 PD3 Wy adres A319 PD2 Wy adres A221 PD1 Wy adres A122 PD0 Wy adres A013 BSTB -- nie wykorzystany25 RDYB -- nie wykorzystany24 BSTA -- nie wykorzystany23 RDYA -- nie wykorzystany

Drugi port RS-232C wyprowadzony jest za pomoc gniazda DSUB F09 i słuy do komunikacji z komputerem PC.Wyprowadzone sygnały (Tabela 7.2) umoliwiaj połczenie dwoma sposobami:♦ za pomoc zwykłego kabla RS (max odległo 15m)

♦ za pomoc ptli prdowej (max odległo 300m, separacja galwaniczna)

INSTRUKCJA OBSŁUGI SYSTEMU TARYFIKACJIStrona 28Tabela 7.2

Nr pinu Nazwa sygnału Kierunek Opis2 RxD we Odbiór3 TxD wy Nadawanie5 GND -- masa sygnałowa6 TX+ wy ptla prdowa − nadawanie7 TX- wy ptla prdowa − nadawanie8 RX- we ptla prdowa − odbiór9 RX+ we ptla prdowa − odbiór

7.3. DANE TECHNICZNE URZDZENIA UNIBOX.

Parametr Jednostka Warto znamionowa UwagiMin Nom Max

Napicie zasilania [V] 5,6 6 6,2 patrz punkt 12.1Pobór prdu [mA] - 320 400Pojemno pamici danych [kB] 32 - 256

prdko [bit/s] - 9600 -Komunikacja słowo danych Bit - 8 - patrz punkt 12.2z komputerem bity STOPU - - 1 -

kontrola - - Brak -Komunikacja prdko [bit/s] 300 - 9600z centralami słowo danych Bit 7 8 8 patrz punkt 12.2

bity STOPU - 1 1 2Odległo kabel RS-232 [m] - 3 15 zgodnie ze standardem RS-232CUrzdzenia od PC ptla prdowa [m] - - 300 w warunkach przemysłowychCzas podtrzymania danych Dzie 60 60 - przy braku zasilaniaWaga urzdzenia (*) [kg] Ok. 3Wymiary zewntrzne (*) [mm] 150 x 195 x 50 wysoko x długo x głboko

(*) Parametry dotycz obudowy metalowej. Na zamówienie urzdzenie moe by zamontowane w obudowie z tworzywa ABS,model „Futura” produkcji firmy BOPLA.

7.4. OPIS STOSOWANYCH KABLI POŁCZENIOWYCH.

Zwykłe kable połczeniowe RS-232C wykonane s za pomoc przewodu 4 x 0,15 o długoci około 3m. Standardowoproducent dostarcza kabel zakoczony od strony bufora złczem 9-cio pinowym DSUB M09 (mskim), a od strony komputera9-cio pinowym DSUB F09 (eskim). Jednake na specjalne yczenie klienta od strony komputera moe zosta wykonanezłcze 25-cio pinowe DSUB F25. Połczenia ył w takim kablu przedstawia ponisza tabela.

UNIBOX (DSUB M09) PC (DSUB F09) PC (DSUB F25)2 (RxD) 3 23 (TxD) 2 35 (GND) 5 7

zwora 8−−−−9

Kabel połczeniowy typu ptla prdowa oprócz przewodów, wtyków i gniazdek zawiera w sobie równie podzespółelektroniczny znajdujcy si w przelotce DSUB 25/25, który konwertuje sygnały standardu RS-232C na sygnały ptliprdowej oraz wprowadza separacj galwaniczn. Separacja ta zapewnia izolacj pomidzy wejciem i wyjciem rzdu 5kV.W komplecie ptli prdowej producent dostarcza:♦ dwa gniazdka telefoniczne;

♦ kabel (ok. 1,5 m) zakoczony z jednej strony wtykiem RJ6P4C, a z drugiej wtykiem DSUB M09, do połczenia od stronybufora;

♦ kabel (ok. 2 m) zakoczony z jednej strony wtykiem RJ6P4C, a z drugiej gniazdem DSUB F25 do podłczenia od stronykomputera;

♦ przelotk DSUB 25/25 z wbudowanym podzespołem elektronicznym;


Aby ptla prdowa mogła zosta uyta do transmisji pomidzy komputerem a buforem uytkownik we własnym zakresie musiwykona połczenie kablowe pomidzy gniazdkami telefonicznymi w sposób pokazany na rysunku 7.2. Mona do tego celuwykorzysta istniejc instalacj telefoniczn, jeeli tylko znajd si w niej dwie wolne pary. W przypadku stosowania ptliprdowej na znaczne odległoci pary nadawcza i odbiorcza powinny by prowadzone osobnymi skrtkami. Ich całkowitarezystancja w zamknitej ptli musi by mniejsza ni 20 Ω.

Rys. 7.2

W prawidłowo połczonej ptli prdowej napicie pomidzy yłami w jednej parze (nadawczej lub odbiorczej) powinnomieci si w granicach 0,8V do 1,2V. Najłatwiej mona to sprawdzi mierzc woltomierzem napicie na odpowiednichrubkach w gniazdku telefonicznym. W przypadku zamiany ył w parze napicie to wyniesie około 4,5V. Gdy zmierzonenapicie jest bliskie zeru, naley sprawdzi:♦ czy podłczone yły nale do tej samej pary;

♦ czy pomidzy yłami nie ma zwarcia;

♦ czy pomidzy pinami na złczach DSUB M09 i DSUB F25 jest ‘przejcie’ ( Tabela 7.3);

Tabela 7.3

DSUB M09(wejcie do bufora)

DSUB F25(wejcie do układu optoizolacji)

6 17 28 39 4

W przypadku wystpienia napi wikszych od 5V, naley sprawdzi, czy dana para jest wolna od obcych napi. Jeeli takjest naley zmieni par transmisyjn, bd usun przyczyn pojawienia si obcego napicia. Jest ono praktycznie jedynymznanym producentowi ródłem uszkodze ptli prdowej.Połczenie za pomoc ptli prdowej naley stosowa wszdzie tam, gdzie zachodzi podejrzenie o zastosowanie rónychsystemów ochrony przeciwporaeniowej, tzn. uziemienia i zerowania. Jednoczesne podłczenie bufora do centrali abonenckieji do komputera powoduje zwarcie „masy” tych urzdze. Istnieje z tego powodu moliwo połczenia ze sob rónychsystemów ochrony, co jest niedopuszczalne. Dodatkowo poprzez takie podłczenie w wyniku wystpienia rónicy potencjałówpomidzy systemami ochrony moe ulec uszkodzeniu jeden z portów szeregowych RS-232 podłczonych urzdze.

Firma MikEL nie bierze odpowiedzialnoci gwarancyjnej za uszkodzenia wynikłe w takiej sytuacji.

UNIBOXMCOP

max 300m

DSUB 25/25ptla prdowaz optoizolacj

Port RS-232


8. OPIS MODUŁU MCOP

Moduł czujników odwrócenia ptli (MCOP) słuy do analizy rónych stanów wystpujcych w liniach telefonicznychmiejskich, przyłczonych do centrali abonenckiej. MCOP moe wykry trzy stany linii miejskiej:– linia wolna - napicie rzdu kilkudziesiciu Voltów; przewanie 48V– linia zajta - napicie spada do około 8V– rozmowa - napicie takie jak dla linii zajtej, lecz o przeciwnej polaryzacji (odwrócenie ptli)

UNIBOX korzystajc z analizy przeprowadzonej za pomoc modułu MCOP dokonuje weryfikacji napływajcych z centraliabonenckiej raportów SMDR. W wyniku tego zapamitywane s tylko rekordy z rozmowami, które doszły do skutku; a cilerzecz biorc wykonane zostały na liniach, na których wystpiło odwrócenie ptli. Z powyszego stwierdzenia wynika jednaz najwaniejszych właciwoci współpracy UNIBOX-a z modułem MCOP, a mianowicie ta, e UNIBOX porównuje opis liniimiejskiej znajdujcy si w rekordzie raportu SMDR z fizycznym obwodem przyłczonym do MCOP. Aby cała weryfikacjabyła poprawna przypisanie opisów linii miejskich do ich obwodów musi by zgodne z fizycznym umiejscowieniem na moduleMCOP. Ewentualne korekty mona przeprowadzi na drodze programowej lub sprztowej, poprzez zamian par przewodówlinii miejskiej pomidzy obwodami modułu MCOP. Rozmieszczenie obwodów modułu MCOP przedstawione jest zawsze natabliczce opisowej znajdujcej si na wewntrznej stronie drzwiczek w lewej czci obudowy. W podstawowej wersji MCOPskłada si z 8 obwodów. Kady obwód ma niezalene dwupinowe wejcie (IN) oraz wyjcie (OUT). W przypadku analizywikszej liczby linii telefonicznych płyty 8-mio obwodowe łczy si kaskadowo za pomoc tamy 10-cio yłowej. ModułMCOP moe analizowa maksymalnie 32 linie telefoniczne (4 płyty podstawowe). Z uwagi na przepicia wystpujce czstona liniach telefonicznych przewidziano zabezpieczenia obwodów MCOP w postaci odgromników gazowanych typu PMT 3(310). Ich wspólny, rodkowy zacisk jest połczony z bolcem uziemienia znajdujcym si wewntrz komory czujnikówMCOP. Do bolca tego naley podłczy prawidłowy uziom. Jeeli na istniejcej w centrali abonenckiej głowicy linii miejskichnie ma zabezpiecze, naley bezwzgldnie stosowa zabezpieczenia na MCOP. W przeciwnym wypadku firma MikEL niebdzie uwzgldniała napraw gwarancyjnych w razie uszkodze spowodowanych czynnikami zewntrznymi (np.wyładowanie atmosferyczne).Sposób rozmieszczenia obwodów na module podstawowym przedstawia rysunek 8.1. Z modułu podstawowegowyprowadzony jest kabel do podłczenia do centrali telefonicznej na jej złcze SMDR. Wykaz połcze w tym kabluprzedstawiono w tabeli 9.1.

Rys. 8.1

Dane techniczne modułu MCOP przedstawiono w poniszej tabeli:

Parametr Jednostka Warto nominalna Uwagi

min nom max

Prd płyncy w obwodzie linii telefonicznej [mA] 5 20 50 rednia warto prdu

Liczba analizowanych obwodów - 8 - 32 wynika z konstrukcji płyt

Separacja galwaniczna [kV] 5 5 - pomidzy lini miejska UNIBOX-em

MCOP-08

T R G D

I-00

O-00

I-01

I-02

I-03

I-04

I-05

I-06

I-07

O-01

O-02

O-03

O-04

O-05

O-06

O-07

I-input

O-output

T=TxD

R=RxD

G=GND

D=DTR

para linii miejskiej

para do centrali abonenckiej

połczenie do centrali:

DTRGNDTxDRxD

uwaga: wykorzystanie sygnałów zaley od typu podłczanejcentrali


9. WYKAZ POŁCZE URZDZENIA UNIBOX Z RÓNYMI TYPAMI CENTRAL.

Tabela 9.1 zawiera list znanych producentowi typów central i ich złczy SMDR. W przypadku zastosowania urzdzeniaUNIBOX do nowych typów central tabela ta bdzie uzupełniana.

Tabela 9.1

UNIBOX Gniazdo 25 pin 2(TxD)

3(RxD)

7(GND)

20(DTR) Zwory

CENTRALA (1) Złcze w centrali prdko Parzysto daneALKATEL 4100 (2) - 1200 None 8ALKATEL 4200 Gniazdo 25 pin 3 2 T - - 9600 None 8ALKATEL 4400 Gniazdo 25 pin 3 2 7 - - 9600 None 8APX256 RJ 12 (3) 3 2 4 1 - 1200 Even 7BOSCH I3E Gniazdo 9 pin 4 3 1 - 7-8, 2-9 1200 None 8BOSCH I33xE Wtyk 9 pin 2 3 5 6 7-8 9600 None 8BusinessPhone 24 Gniazdo 9 pin 3 2 5 4 - 9600 None 8BusinessPhone 150 Gniazdo 25 pin 2 3 7 20 - 9600 None 8COREX Wtyk 25 pin 2 3 7 20 - 1200 None 8CORAL Gniazdo 25 pin 3 2 7 - - 1200 None 8DCS (Samsung) Gniazdo 25 pin 2 3 7 20 - 9600 None 8DEFINITY G3 Gniazdo 25 pin 2 3 7 20 5-6 9600 None 8DIGITAL KEY BX RJ45 (3) 5 6 4 - - 1200 None 8EMS30, EMS 80 Gniazdo 25 pin - 3 7 22 - 600 Even 7EUROGENERIS STOCKO9 2 3 9 1-8 4-6 9600 None 8EUROSETLINE Optoizolacja - 9600 None 8GDK 100 Wtyk 9 pin - 3 5 - - 9600 None 8GSX 816 Wtyk 9 pin 3 2 5 4 - 1200 None 8HICOM 110, 120, 130 Gniazdo 25 pin - (2) 2 7 5 - 9600 None 8HICOM 118 Optoizolacja 9600 None 8HICOM 150 Gniazdo 25 3 2 7 6 4-5 9600 None 8HKP 820E Gniazdo 25 pin 2 3 7 20 - 1200 None 8KAREL MS-128 Wtyk 9 pin 3 2 5 - - 4800 Even 8KX-T, TD, DB, EMSS 336 Gniazdo 25 pin - 2 7 5-6 - 4800 None 8MACROTEL Gniazdo 25 pin 3 2 7 - - 4800 None 8MATRA 6500 Gniazdo 25 pin 3 2 7 - - 9600 None 8MD 110 Gniazdo 25 pin 2 3 7 4-20 - 9600 None 8MDX 832 Wtyk 9 PIN 2 3 5 - - 4800 None 8MEGA II CENTRONICSMERLIN RJ-6P4C - 3 4 5 - 1200 None 8PARTNER +, PARTNER 48 RJ-6P4C - 3 4 5 - 300, 1200 None 8PRIME 2001 Gniazdo 25 pin 2 3 7 - - 4800 None 8SAE 1248 PC01 1b 1a 8b 2b - 600 Even 8SKP 816H Gniazdo 25 pin 2 3 7 - - 4800 None 8SKP 816 (polski SMDR) Gniazdo 25 pin 2 3 7 6 - 4800 None 8SKP 36HX AMP CON2 39 14 38 - - 4800 None 8SR 1000 Gniazdo 9 pin - 3 1 5 - 9600 None 8SX 50 Gniazdo 25 pin 2 3 7 - - 9600 None 8SX 100, SX 200 Gniazdo 25 pin 2 3 7 5-6 - 1200 None 8TELCOM 25S STOCKO 2 1 3 - - 1200 Even 8TELCOM S1 Gniazdo 9 pin 3 2 5 - - 9600 None 8TopLine Gniazdo 25 pin - 2 7 - - 300 None 8

Uwagi:(1) Format danych we wszystkich typach central ma 1 bit STOPU.(2) Puste miejsce oznacza brak danych (łcze niestandardowe), znak ‘-’ oznacza brak połczenia.(3) Numeracja pinów złcza RJ12 i RJ45 jak na rysunku 9.1

rys. 9.1

1 6 1 8

RJ 12 RJ 45


1) Zastrzega si prawo do wprowadzania zmian.

2) Firma MikEL jest otwarta na propozycje lub sugestie dotyczce niniejszej instrukcji i SYSTEMUTARYFIKACJI oraz dzikuje za wyrozumiało w przypadku znalezienia błdów.

3) Firma MikEL informuje, e dane uzyskane bezporednio lub porednio z zainstalowanego SYSTEMUTARYFIKACJI ROZMÓW nie stanowi podstawy do rozlicze z operatorem sieci.

systemy taryfikacji rozmów dla elektronicznych central

Documents