4/2014 (105) biuletyn informacyjny ELEKTROBUDOWY SA ISSN 1428-3328

2014 Szlachetna Paczka

2

grudzieƒ 2014 grudzieƒ 2014

spis treÊci

12 15

16 17

4

REDAKTOR NACZELNAAleksandra Krzemieƒtel.: 32/ 25 90 313fax: 32/ 25 90 216tel. kom.: 601 388 428e-mail: komunikacja@elbudowa.com.plELEKTROBUDOWA SAKatowice, ul. Porcelanowa 12

Sk∏ad i ∏amanie:KOLORESKatowice, ul. Kiliƒskiego 36/1Nak∏ad: 1500 egz.

Drodzy CzytelnicyPo ostatniej publikacji o przygarni´tym piesku telefonom i e-mailom z ofe-rowanà pomocà nie było koƒca, a tym-czasem Cyganek pewnego dnia sobie poszedł, mamy nadziej´, ˝e nabrał sił i wrócił do dotychczasowych właÊcicieli. Pragn´ zatem poinformowaç, ˝e skar-bonka została opró˝niona, a pieniàdze przeznaczone na Szlachetnà Paczk´, o idei której przeczytajà Paƒstwo sze-rzej w dalszej cz´Êci „Eleksu”.

Informuj´ tak˝e, ˝e konkurs Multisport został rozstrzygni´ty, a laureaci to Sła-womir Tatara, u którego została odno-towana najwi´ksza liczba aktywnoÊci sportowych, oraz Damian Baranow-ski, u którego został odnotowany najwi´kszy przyrost aktywnoÊci sporto-wych. Otrzymajà oni karty podarunko-we o wartoÊci 200 zł do sieci sklepów sportowych Decathlon. Zwyci´zcom goràco gratulujemy!

Magdalenie Zwanieckiej z ZZL, któ-ra cz´sto goÊciła na naszych łamach, a która rozpoczyna nowy rozdział swe-go zawodowego ˝ycia, ˝yczymy suk-cesów w dalszej karierze zawodowej. Dzi´kuj´ Ci goràco za współprac´.

Naczelna

Respect Index3 ELEKTROBUDOWA SA po raz ósmy wÊród liderów odpowiedzialnego biznesu

kluczowe realizacje4 W krainie tysi´cy megawatów

aktualnoÊci10 Ile pracy w przyszłym roku?11 Kalendarz dni pracy i dni wolnych od pracy

w ELEKTROBUDOWIE SA w 2015 r.12 Technologia GIS w Êcianach Clean Room

targi i nagrody15 Konkurs znajomoÊci przepisów i wiedzy o BHP15 Nagroda dla OPTIMY 14515 Francuzi w Katowicach16 II Kongres Elektryki Polskiej16 95-lecie OZW SEP

Êwiàtecznie17 By szlachetnej tradycji stało si´ zadoÊç18 Horoskop

Turniej w Łebie 2013 r.

3

grudzieƒ 2014

kluczowe realizacje

Szanowni Paƒstwo

Pragn´ poinformowaç, i˝ ELEKTROBUDOWA SA po raz ósmy z rz´du została uczestnikiem RESPECT INDEX, pierwszego w Europie Ârodkowo-Wschodniej in-deksu zrzeszajàcego spółki giełdowe stosujàce najwy˝sze standardy społecznej odpowiedzialnoÊci biznesu. Jest to niewàtpliwie ogromny zaszczyt, ale tak˝e zobowiàzanie i odpowiedzialnoÊç za doskonalenie standardów działania zorientowanych na działalnoÊç pro-ekologicznà i Êrodowisko naturalne, polityk´ pracy, zaanga˝owanie społecz-ne oraz Êrodowisko biznesowe, obejmujàce przede wszystkim transparentnoÊç działalnoÊci oraz przestrzeganie zasad ładu korporacyjnego. To tak˝e wyzwania zwiàzane ze stosowaniem i doskonaleniem strategii zrównowa˝onego rozwoju, kodeksu etyki oraz polityki zarzàdzania ryzykiem nadu˝yç na trwałe wpisanych w kultur´ organizacyjnà ELEKTROBUDOWY SA.Pi´ç lat min´ło, od kiedy w listopadzie 2009 r. po raz pierwszy ogłoszono skład RESPECT INDEX. W trakcie tych lat wartoÊç rynkowa spółek notowanych w tym indeksie znaczàco wzrosła, zaÊ dynamika wzrostu przewy˝szyła dynamik´ po-zostałych indeksów na Warszawskiej Giełdzie Papierów WartoÊciowych. Jest to dobitny dowód, i˝ stosowanie w biznesie standardów społecznych zwi´ksza wiarygodnoÊç spółek w otoczeniu gospodarczym, pozwalajàc osiàgaç sukcesy biznesowe, oraz idzie w parze ze wzrostem ich wartoÊci rynkowej. Jako Pełnomocnik Zarzàdu ds. Społecznej OdpowiedzialnoÊci Biznesu pragn´ pogratulowaç i podzi´kowaç wszystkim pracownikom Spółki, których postawa przyczyniła si´ do tego sukcesu. Sukcesu trwałego, bo pi´cioletniego. Pragn´ tak˝e zadeklarowaç, i˝ w swojej działalnoÊci, tak˝e na trwałe, b´d´ rozwijał i doskonalił obszar odpowiedzialnoÊci i strategii zrównowa˝onego rozwoju oraz b´d´ stosował i promował zadeklarowane wartoÊci etyczne, do czego zach´cam tak˝e wszystkich pracowników.

Piotr JanczykPełnomocnik Zarzàdu

ds. Społecznej OdpowiedzialnoÊci Biznesu

Katowice, 18 grudnia 2014 r.

Apator, Bank BPH, Bank Handlowy, Bank Millennium, BZ WBK, Budimex, ELEKTROBUDOWA SA, Energa, GPW, Grupa Azoty, Grupa Lotos, ING Bank Âlàski, JSW, KGHM, Kogeneracja, LW Bogdanka, Orange Polska, Pelion, PGE, PGNiG, PKN Orlen, PZU, Rawlplug, Tauron.

Respect Index

ELEKTROBUDOWA SA PO RAZ ÓSMY WÂRÓD LIDERÓW ODPOWIEDZIALNEGO BIZNESU

wrzesieƒ – listopad 2014

W KRAINIE TYSI¢CYMEGAWATÓW

kluczowe realizacje

Bloki 1000 MWe o parametrach nadkrytycznych dla nowych polskich

elektrowni na w´giel kamienny

Tekst: Jacek Nowicki

Mak

ieta

Blo

ku 1

1 El

ektr

owni

Koz

ieni

ce.

fot.

Jac

ek N

owic

ki.

grudzieƒ 2014

5

wzrostu ciÊnieƒ i temperatur wyznacza technologia materiałów stosowanych w nowoczesnych obiegach pary. Moce jednostkowe nowoczesnych bloków o parametrach nadkrytycznych wy-noszà 800–1050 MWe dla jedno-stek opalanych w´glem brunatnym i 900–1100 MWe dla jednostek opa-lanych w´glem kamiennym. Wyso-kie parametry pary zasilajàcej turbin´ oraz optymalizacja obiegu cieplnego umo˝liwiajà uzyskanie sprawnoÊci blo-ku rz´du 45–46,5% dla bloków z mo-krymi chłodniami kominowymi, które u˝ywane sà do usuwania spalin na zewnàtrz bloku. Jak stwierdził podczas konferencji w Kazimierzu Dolnym prof. Tade-usz Chmielniak z Instytutu Maszyn i Urzàdzeƒ Politechniki Âlàskiej, pier-wowzorem współczeÊnie budowanych bloków o parametrach nadkrytycznych stała si´ zbudowana przed kilku laty w Niemczech elektrownia Reference Power Plant North Rhine-Westphalia (RPP NRW) na w´giel kamienny, o mocy 600 MWe, o zoptymalizowanej techno-logii wytwarzania i sprawnoÊci 45,9%.Kwestià dyskusyjnà jest, czy tysiàc-megawatowe bloki sà odpowiednie dla energetyki polskiej. Profesor Janusz Le-wandowski z Instytutu Techniki Ciepl-nej Politechniki Warszawskiej stwier-dził nawet, ˝e sà one zbyt du˝e jak na sumarycznà zdolnoÊç generacyjnà naszych elektrowni (moc zainstalowa-na ok. 38,5 GWe) i ˝e bardziej pasujà do energetyki niemieckiej (moc zain-stalowana ponad 170 GWe). Wyso-ka sprawnoÊç jest w nich uzyskiwana jedynie podczas pracy z obcià˝eniem bliskim znamionowemu i przy małym obcià˝eniu spada do poziomu typo-wego dla dotychczasowych jednostek o mocy 100–200 MWe. Profesor Le-wandowski podkreÊlił, ˝e zmodernizo-wane jednostki 200 MWe w energe-tyce polskiej sprawujà si´ znakomicie,

Czy w XXI wieku w Europie jest jesz-cze miejsce dla klasycznej energe-tyki wykorzystujàcej nieodnawialne êródła energii pierwotnej, w tym przede wszystkim w´giel kamienny, „na którym Polska stoi”? Tyle si´ prze-cie˝ mówi o energetyce odnawialnej wykorzystujàcej wiatr i promieniowa-nie słoƒca, a tak˝e o energetyce nukle-arnej (patrz „Eleks” 3/2014). Paradok-salnie odpowiedê brzmi: tak!Nowo budowane i projektowane obecnie bloki polskich elektrowni sà bliskie, osiàgajà lub przekraczajà po-ziom mocy znamionowej 1000 MWe, stanowiàcy nowoÊç w naszej energety-ce (najwi´kszy pracujàcy obecnie blok w Elektrowni Bełchatów, uruchomiony w 2011 r., ma moc 858 MWe). Wo-bec coraz wi´kszej liczby odstawia-nych starych bloków o mocy poni˝ej 200 MWe pochodzàcych jeszcze z lat szeÊçdziesiàtych i siedemdziesiàtych ubiegłego stulecia, nowe „tysiàczki” wprowadzà polskà generacj´ w ko-lejne dziesi´ciolecia XXI wieku, kiedy êródła odnawialne i energetyka nukle-arna przynajmniej cz´Êciowo zacznà uniezale˝niaç nas od polskiego „czar-nego złota”, czyniàc zadoÊç postula-tom ekologów radykalnego zmniej-szenia emisji dwutlenku w´gla i innych szkodliwych substancji do atmosfery. Szerokiemu spektrum zagadnieƒ dotyczàcych tego tematu poÊwi´cona została II Konferencja Techniczna pt. „Realizacja Bloków na Parame-try Nadkrytyczne”, która odbyła si´ w dniach 19–21 listopada 2014 r. w Kazimierzu Dolnym i na terenie Elek-trowni Kozienice z udziałem przedsta-wicieli ELEKTROBUDOWY SA.

Bloki o parametrach nadkrytycznychPrawda jest doÊç brutalna. Polskie elektrownie starzejà si´ w szybkim tempie. Według niektórych prognoz

w perspektywie najbli˝szych szesnastu lat – do roku 2030 konieczne b´dzie wyłàczenie a˝ 60% obecnie eksplo-atowanych bloków o łàcznej mocy ok. 20 GWe. Bioràc pod uwag´ obec-ne trendy w europejskiej energetyce i rosnàce wymagania polityki klima-tycznej Unii Europejskiej wymuszajàce redukcj´ emisji dwutlenku w´gla oraz innych szkodliwych substancji do at-mosfery, oczywiste jest, ˝e nie uda si´ odtwarzaç potencjału wytwórczego krajowej elektroenergetyki tylko po-przez nowe, „bezemisyjne” elektrow-nie nuklearne, wodne, wiatrowe i sło-neczne. Musimy zatem w dalszym ciàgu, przy-najmniej w znaczàcej cz´Êci, bazowaç na tradycyjnych paliwach naszej ener-getyki – w´glu kamiennym i brunat-nym. Z tych dwóch zdecydowanie mniej szkodliwe dla Êrodowiska jest spalanie w´gla kamiennego – praktycznie pod ka˝dym wzgl´dem – emisji CO

2, SO2, NOX oraz pyłów. Nic wi´c dziwnego, ˝e nowe wielkie bloki polskiej energetyki o mocy znamionowej rz´du 1000 MWe bazowaç b´dà właÊnie na spalaniu w´gla kamiennego.Nowoczesne wielkie bloki na w´giel kamienny b´dà jednostkami o para-metrach nadkrytycznych. W obecnym stanie techniki cieplnej graniczne pa-rametry pary Êwie˝ej dostarczanej do turbiny si´gajà temperatury 630OC i ciÊnienia 30 MPa oraz tempera-tury pary wtórnej równie˝ 630OC. W Niemczech podejmowano ju˝ próby skonstruowania bloków pracujàcych przy jeszcze wy˝szych parametrach pary: 35 MPa, 700/720OC i temperatu-rze wody zasilajàcej 330OC. Dla porów-nania: klasyczna turbina typu 13K215 o mocy znamionowej 215 MWe pro-dukcji elblàskich zakładów Zamech charakteryzuje si´ parametrami pary pierwotnej 535OC / 12,75 MPa i pary wtórnej 535OC / 2,55 MPa. Granice dla

Uczestnicy konferencji „Realizacja Bloków na Parametry Nadkrytyczne” na budowie w Kozienicach. 21 listopada 2014 r.

fot.

Jac

ek N

owic

ki

6

grudzieƒ 2014

kluczowe realizacje mimo swego zaawansowanego wieku, nie mówiàc ju˝ o znacz-nie nowoczeÊniejszych blokach o mocy rz´du 500 MWe.Innym zagadnieniem wzbudzajàcym goràce dyskusje jest przyszłoÊciowa technologia wychwytu i składowania dwu-tlenku w´gla CCS (ang. Carbon dioxide Capture and Stora-ge). Warto tu dodaç, ˝e obecnie ka˝dy nowo budowany du˝y blok elektrowni musi byç przystosowany do zainstalowania w przyszłoÊci urzàdzeƒ CCS. Profesor Wojciech Nowak z Cen-trum Energetyki Akademii Górniczo-Hutniczej przybli˝ył na kon-ferencji w Kazimierzu realizowane w ró˝nych krajach Êwiata prace zmierzajàce do wprowadzenia tej technologii, majàcej w zało˝eniu zmniejszyç negatywne dla klimatu skutki działania energetyki wykorzystujàcej spalanie w´gla, ropy i gazu. Techno-logia CCS bywa jednak ostro krytykowana przez naukowców. Zdaniem prof. Lewandowskiego z Politechniki Warszawskiej jest ona sprzeczna z zasadà zrównowa˝onego rozwoju i pozostawi przyszłym pokoleniom niechciany „prezent” w postaci pot´˝nych podziemnych składowisk CO2.Nowe bloki o parametrach nadkrytycznych sà najwa˝niejszymi inwestycjami polskiej elektroenergetyki w nadchodzàcych kilku latach. Poni˝ej opiszemy pokrótce realizowane i przygotowywa-ne inwestycje. Skupimy si´ przy tym na najwi´kszych jednostkach na w´giel kamienny.

Elektrownia Kozienice – Blok 11 (1075 MWe)Najbardziej zaawansowana jest budowa nowego bloku tysiàcmegawatowego na w´giel kamienny realizowana w Elek-trowni Kozienice nale˝àcej do koncernu ENEA Wytwarzanie. Budowa została zaprezentowana uczestnikom konferencji 21 li-stopada 2014 r. Blok 11 o mocy elektrycznej 1075 MWe (moc cieplna 2216 MWt) budowany jest przez konsorcjum firm: Mitsubishi Hitachi Power Systems Europe GmbH – MHPSE (lider konsorcjum wyst´pujàcy do listopada 2013 r. pod starà nazwà Hitachi Power Europe) i Polimex-Mostostal. Łàczna wartoÊç inwestycji finansowanej z emisji obligacji i Êrodków własnych firmy ENEA wynosi 5,2 mi-liarda złotych. Budowa rozpocz´ła si´ od przekazania placu bu-dowy wykonawcom, co nastàpiło 2 paêdziernika 2012 r. Zakres dostawy MHPSE obejmuje kocioł parowy z zasobnikami w´gla, młyny w´glowe, układ paleniskowy, instalacj´ oczyszcza-nia spalin, system AKPiA oraz niektóre instalacje pomocnicze. Mitsubishi Hitachi Power Systems, Ltd. (MHPS) dostarczy turbin´ parowà oraz komponenty powiàzane. Z kolei firma Babcock-Hi-tachi (BHK), jako podwykonawca, b´dzie zajmowała si´ budowà instalacji odsiarczania spalin. Polimex-Mostostal jest odpowie-dzialny za cz´Êç budowlanà, monta˝ oraz wi´kszoÊç urzàdzeƒ i instalacji pomocniczych.Wi´kszoÊç w´gla spalanego w pracujàcych blokach Elektrow-ni Kozienice pochodzi z kopalni Lubelski W´giel Bogdanka poło˝onej w odległoÊci 125 km od elektrowni. Dostawy uzupeł-nia transport w´gla z kopalƒ Êlàskich. Z tych samych êródeł za-opatrywany b´dzie w paliwo nowy – jedenasty blok.Nowy blok wyposa˝ony b´dzie w kocioł przepływowy, wie˝owy typu Benson o sprawnoÊci 95% i wydajnoÊci nominalnej 2962 t/h. Komora paleniskowa ma mieç kwadratowà podstaw´ o boku 19,8 m i wysokoÊç 93 m. Do turbiny dostarczana b´dzie para Êwie˝a o parametrach 603°C / 257 bar i para wtórna o pa-rametrach 621°C / 55,6 bar.Warto przez chwil´ zatrzymaç si´ nad szczegółami pot´˝nego turbozespołu produkowanego ju˝ dla kozienickiego Bloku 11 w japoƒskich zakładach Mitsubishi Hitachi, o wadze 1900 ton i całkowitej długoÊci 54 m. Turbina b´dzie jednostkà akcyjnà,

fot.

Jac

ek N

owic

kifo

t. J

acek

Now

icki

fot.

Jac

ek N

owic

ki

fot.

Jac

ek N

owic

ki

Budowa wyspy kotłowej Bloku 11 w Elektrowni Kozienice. Uwag´ zwracajà dwa pot´˝ne pylony, stopniowo „obrastajàce” konstrukcja-mi stalowymi.

Pot´˝na chłodnia kominowa Bloku 11 si´ga ju˝ wysokoÊci 145 m.

Powstajàcy szkielet budynku maszynowni.

Wre praca u podstawy chłodnikominowej.

7

grudzieƒ 2014

które otrzymało zamówienie na re-alizacj´ przedsi´wzi´cia o wartoÊci ok. 4,4 miliarda złotych. Symboliczne rozpocz´cie budowy: pierwsze wbicie łopaty w ziemi´ nastàpiło 18 wrzeÊnia 2014 r.Elektrownia ma równie˝ zapewnio-ny dost´p do wody chłodzàcej wyso-kiej jakoÊci pochodzàcej ze zbiornika Dzieçkowice. Wyprowadzenie wy-twarzanej w Jaworznie mocy do sieci 400 kV zapewniaç ma niedaleka roz-dzielnia PSE w Byczynie. Nowy blok odznaczaç si´ ma sprawnoÊcià 45%. Temperatura pary Êwie˝ej to 600OC, a pary wtórnej 610OC. CiÊnienie pary pierwotnej wynosi 27,5 MPa. Ârednie zu˝ycie w´gla przez blok wynosiç ma 340 ton na godzin´. Rocznie blok produkowaç ma 6,4 TWh energii elek-trycznej.Podpisanie kontraktu z Głównym Wy-konawcà bloku nastàpiło 17 kwietnia 2014 r. Projekt elektrowni ukoƒczono jesienià br. i 14 listopada wykonaw-cy wkroczyli na plac budowy. Dosta-wa generatora przewidziana jest na grudzieƒ 2016 r., a turbiny i powierzch-ni ogrzewalnych na styczeƒ 2017 r. W maju 2017 r. na plac budowy przyjadà transformatory blokowe, na sierpieƒ zaÊ tego˝ roku przewidziano dostaw´ głównego systemu automaty-ki (DCS).Pierwsze rozpalenie kotła planowane jest na sierpieƒ 2018 r., a synchronizacja blo-ku z krajowà siecià elektroenergetycznà na listopad 2018 r. Na styczeƒ 2019 r. zaplanowano rozpocz´cie ruchu prób-nego, a na koniec marca 2019 r. pełne przekazanie do eksploatacji. Nowy blok w Jaworznie budowany jest tak, aby w przyszłoÊci mo˝na go było rozbudowaç o instalacj´ CCS.

jednowałowà, czterokadłubowà, kon- densacyjnà z jednym przegrzewem mi´dzystopniowym. B´dzie ona wiro- waç z pr´dkoÊcià 3000 obr./min. Ostatnie stopnie wirnika turbiny wyposa˝one b´dà w łopatki o długoÊci a˝ 1500 mm (60 cali) wykonane ze stopu tytanu, stanowiàce innowacj´ w skali Êwiatowej. Zastosowana zostanie nowoczesna technologia uszczelnieƒ kadłuba turbiny, dysze parowe typu Vortex, zmodyfikowane wyloty pary i łopatki reakcyjne wirni-ków o zoptymalizowanych kształtach. Projektowa sprawnoÊç netto nowego bloku wynosi 45,59%. B´dzie on speł-niał wszystkie wymagania Unii Euro-pejskiej w zakresie najlepszych aktual-nie dost´pnych technologii – BAT (ang. Best Available Techniques). W chwili uruchomienia b´dzie to najbardziej ekologiczny blok w Polsce, posiadajà-cy wszystkie wymagane instalacje redukujàce emisj´ zanieczyszczeƒ i za- pewniajàcy całkowite zagospodaro-wanie ubocznych produktów spalania w´gla: gipsu, popiołu i ˝u˝la. B´dzie on oczywiÊcie przystosowany do dobu-dowania w przyszłoÊci instalacji CCS. Podczas wizyty uczestników konferen-cji w Elektrowni Kozienice stan reali-zacji projektu został zaprezentowany przez Marka Ró˝yckiego, zast´pc´ dyrektora ds. budowy bloku z ENEA Wytwarzanie, oraz przez Wiesława M. Ró˝ackiego, dyrektora wykonaw-czego firmy Mitsubishi Hitachi Po-wer na Polsk´. W listopadzie 2014 r., tj. po upływie 26 z zaplanowanych 58 miesi´cy kontraktu, stan zaawan-sowania procesu projektowania wy-nosi ok. 64%. Z zaplanowanych robót budowlano-monta˝owych wykonano dotàd:

płyt´ fundamentowà turbozespo-łu;

konstrukcj´ ˝elbetowà płaszcza chłodni kominowej do poziomu ok. 145 m;

konstrukcj´ ˝elbetowà pylonów (klatek schodowych) budynku głównego;

zakoƒczono monta˝ głównej kon-strukcji stalowej kotła z rusztem oraz stropu goràcego kotła;

rozpocz´to monta˝ konstrukcji bu-dynków kotłowni i maszynowni;

wykonano fundamenty: elektrofil-trów, wentylatorów spalin, obiek-tów instalacji odsiarczania spalin i magazynu gipsu EUOSILO;

wykonano konstrukcj´ absorbera.

Próba wodna kotła ma nastàpiç w 40 miesiàcu od rozpocz´cia budowy, pierwsze rozpalenie kotła (przy u˝yciu mazutu) w 46 miesiàcu, a ruch prób-ny bloku w 56 miesiàcu. Deklarowana data przekazania bloku do eksploata-cji komercyjnej to 21 lipca 2017 r., co rozpocznie 36-miesi´czny okres gwarancyjny.

Elektrownia Jaworzno III (910 MWe)Sztandarowà inwestycjà koncernu TAURON w omawianej dziedzinie ener-getyki generacyjnej jest nowy blok na parametry nadkrytyczne 910 MWe w TAURON Wytwarzanie SA Oddział Elektrownia Jaworzno III. Na konferen-cji w Kazimierzu Dolnym została ona zaprezentowana przez Eugeniusza Bia-łonia, dyrektora Departamentu Realiza-cji Inwestycji TAURON Wytwarzanie.Przedstawiciele TAURONU Wytwarza-nie podkreÊlajà znakomite zalety loka-lizacji Elektrowni Jaworzno. Znajduje si´ ona w bezpoÊrednim sàsiedztwie kopalƒ spółki TAURON Wydobycie, z których w´giel ma byç w zdecydo-wanej wi´kszoÊci (ok. 80%) spalany w nowym bloku 910 MWe, a to wià˝e si´ z niskimi kosztami transportu, cze-go nie mo˝na powiedzieç o innych projektach generacyjnych realizowa-nych obecnie w Polsce. Elektrownia ma byç zaopatrywana w w´giel dostarcza-ny z ZG Sobieski i KWK Janina. Łàczny koszt inwestycji szacowany jest na 6 miliardów złotych. W 2011 r. TAURON uzyskał pozwolenie na bu-dow´ nowego bloku, a w 2012 pod-pisana została umowa przyłàczeniowa z PSE SA. W 2013 r. wybrany został generalny wykonawca inwestycji: konsorcjum firm Rafako i Mostostal,

Elektrownia Jaworzno III – tak ma wyglàdaç w 2019 r. ry

s. T

AU

RON

Wyt

war

zani

e

8

grudzieƒ 2014 grudzieƒ 2014

powiat pszczyƒski), eksploatowanej w latach 1985–2005, nazwanej od na-zwiska prof. Henryka Czeczotta (1875–1928), wykładowcy krakowskiej Aka-demii Górniczo-Hutniczej. Przygotowujàc model biznesowy Elek-trowni Czeczott, Kompania W´glowa zdecydowała si´ na jego realizacj´ we wspomnianym wczeÊniej schemacie EPC. Zakłada si´, ˝e dług zaciàgni´ty na budow´ spłacany b´dzie z przy-szłych przychodów elektrowni. Kom-pania W´glowa, zdajàc sobie spraw´ z własnego braku doÊwiadczenia w projektach generacyjnych, zdecy-dowała, ˝e utworzy spółk´ z wi´kszo-Êciowym (poczàtkowo mniejszym lub równym 51%, obecnie rozszerzonym do 90%) udziałem partnera strate-gicznego z Dalekiego Wschodu, która zajmie si´ realizacjà projektu. Kom-pania W´glowa wnieÊç ma do pro-jektu teren dawnej kopalni, studium wykonalnoÊci, raport Êrodowiskowy, infrastruktur´ kolejowà oraz kontrakt na długoterminowe dostawy pali-wa do elektrowni. Z kolei po stronie partnera strategicznego znajduje si´ know-how, technologia i finansowa-nie przedsi´wzi´cia. W wyniku rozpisanego zapytania ofertowego do Kompanii W´glowej wpłyn´ły oferty z trzech firm: Sepco Power z Chin, Samsung z Korei Po-łudniowej i Mitsui z Japonii. Po oce-nie ofert przez Komisj´ Negocjacyjnà Kompanii W´glowej wybrana zosta-ła firma japoƒska Mitsui. Partnerem technologicznym zaproponowanym do projektu Elektrowni Czeczott przez Mitsui jest Mitsubishi Hitachi Power

Elektrownia Opole – Bloki 5 i 6 (2 x 900 MWe)Budowa Bloków 5 i 6, po 900 MWe ka˝dy, w Elektrowni Opole zlokalizo-wanej w Brzeziu k. Opola uwa˝ana jest za najwi´kszà inwestycj´ infra-strukturalnà w Polsce po 1989 r. reali-zowanà przez firm´ PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna SA. Jej wartoÊç to a˝ 11,6 miliarda złotych. Budowa realizowana jest według sche-matu EPC (ang. Engineering, Procure-ment, Construction). WartoÊç kontrak-tu dla generalnego wykonawcy wynosi 9,4 miliarda złotych, z czego 42% przy-pada na Polimex-Mostostal, 34% na Ra-fako (udział podzlecony firmie Alstom Power), a 24% na Mostostal Warszawa. Generalnym projektantem i dostawcà urzàdzeƒ wyspy kotłowej (w tym tur-bogeneratorów, systemów pomocnicz-nych i instalacji ochrony Êrodowiska) dla Bloków 5 i 6 jest Alstom Power. Łàczne zamówienie dla Alstoma ma wartoÊç ok. 1,25 miliarda euro. Przewiduje si´ udział ok. 350 firm-podwykonawców przedsi´wzi´cia.Prace ziemne na budowie rozpocz´ły si´ w lipcu 2014 r. We wrzeÊniu br. zakoƒczono prace przy wykopach pod dwie kotłownie i maszynow-nie obydwu bloków. W paêdzierniku ukoƒczono wykopy pod chłodni´ kominowà Bloku nr 5. Zakoƒczony został równie˝ proces wykonania tzw. baret (Êcian szczelinowych) pod fun-damenty pylonów kotłowni Bloku nr 5 i 6 oraz prace zwiàzane z palowaniem próbnym w wykopach maszynowni i kotłowni Bloku 5 i 6. 3 listopada 2014 r. w fundamenty nowej elek-trowni wmurowany został kamieƒ w´gielny w obecnoÊci Premier Rzàdu RP Ewy Kopacz i prezesa zarzàdu PGE GiEK Jacka Kaczorowskiego.

Obecnie trwajà ju˝ prace przy budo-wie chłodni kominowej, a tak˝e fun-damentów pod 120-metrowe pylony obu kotłowni oraz trwajà przygoto-wania do budowy płyty dennej pod turbiny obu bloków. Przewiduje si´, ˝e budowa pochłonie 65 tysi´cy ton stali, 250 tysi´cy ton betonu i a˝ 3 tysiàce kilometrów kabli. Przewiduje si´, ˝e Blok 5 zostanie uru-chomiony w lipcu 2018 r., a bliêniaczy Blok 6 w lutym 2019 r. Nowe bloki produkowaç b´dà do 12,5 TWh ener-gii elektrycznej rocznie, zu˝ywajàc przy tym od 4 do 6 milionów ton w´gla kamiennego dostarczanego z kopalƒ Górnego Âlàska na podstawie 20-let-niego (okres od 2018 do 2038 r.) kon-traktu z Kompanià W´glowà.

Elektrownia Czeczott (1000 MWe)Bardzo ciekawym projektem budowy nowoczesnego tysiàcmegawatowego bloku opalanego w´glem kamien-nym jest projektowana Elektrownia Czeczott. Projekt powstaje dzi´ki ini-cjatywie Kompanii W´glowej, która w ten sposób dà˝y do zaj´cia pozycji najwi´kszego w Polsce niezale˝ne-go producenta energii elektrycznej (tzw. IPP – ang. Independent Power Producer). Na listopadowej konferencji w Kazimierzu Dolnym zało˝enia tego projektu prezentował dr in˝. Tade-usz Soroka, dyrektor Biura Projektów Strategicznych Kompanii W´glowej. Projekt jest kontynuowany, pomi-mo powa˝nych kłopotów Kompanii W´glowej zwiàzanych z niskimi cena-mi w´gla na rynku i protestami pra-cowniczymi.Elektrownia Czeczott powstaç ma na terenie nale˝àcej do Kompanii W´glowej nieczynnej kopalni Czeczott w miejscowoÊci Wola (gmina Miedêna,

Elektrownia Opole, Bloki 5 i 6 – wizualizacja. Uwag´ zwraca oryginalna propozycja malowania chłodni kominowej.

Elektrownia Czeczott – wizualizacja.

rys.

PG

E G

iEK

rys.

Kom

pani

a W

´glo

wa

kluczowe realizacje

grudzieƒ 2014

z kopalnià w´gla kamiennego Lubelski W´giel Bogdanka dla Elektrowni Pół-noc. Planowane jest podpisanie dłu-goterminowej umowy sprzeda˝y ener-gii elektrycznej w celu umo˝liwienia finansowania projektu w formule project finance. Polenergia zamierza uzyskaç ostateczne pozwolenie na budow´ elektrowni do koƒca 2015 r. i prawdopodobnie odsprzedaç pro-jekt innemu inwestorowi w 2016 r. NajwczeÊniejsza data uruchomienia Elektrowni Północ to 2019 r.

Rozwiàzanie kompromisowePolskiej elektroenergetyce niełatwo przyjdzie rozstaç si´ z w´glem jako podstawowym êródłem energii pier-wotnej, niezale˝nie od tego, jak wiel-kie b´dà naciski Unii Europejskiej na zredukowanie emisji dwutlenku w´gla i innych zanieczyszczeƒ emitowa-nych do atmosfery. Musimy jeszcze na całe dziesi´ciolecia pozostaç przy w´glu, szczególnie wobec naturalnych ograniczeƒ, jakie napotyka energety-ka odnawialna, i ze wzgl´du na pro-testy społeczne, jakie mo˝e wywołaç energetyka jàdrowa. Skoro ma ju˝ byç w´giel, to przynajmniej wyko-rzystywany optymalnie, z najwi´kszà sprawnoÊcià i najni˝szym poziomem zanieczyszczeƒ. Budowane obecnie nowe bloki stanowià racjonalny kom-promis pomi´dzy wymogami ochrony Êrodowiska, bezpieczeƒstwem energe-tycznym kraju i konkurencyjnoÊcià go-spodarki narodowej.Ogromne inwestycje w nowà infra-struktur´ energetyki generacyjnej w Polsce sà dla ELEKTROBUDOWY SA szansà na dalsze umocnienie pozycji wiodàcego dostawcy cz´Êci elektrycz-nej bloków elektrowni konwencjonal-nych.

Systems. Projekt cieszy si´ poparciem władz japoƒskich, które widzà w nim znakomità platform´ do rozbudowy obecnoÊci w energetyce generacyjnej w krajach UE. Ambasador Cesarstwa Japonii w Polsce stwierdził, ˝e nie ma obecnie wa˝niejszego projektu reali-zowanego przez firmy z jego kraju w Europie Ârodkowo-Wschodniej. Oczekuje si´, ˝e blok Elektrowni Cze-czott o mocy ok. 1000 MWe o para-metrach nadkrytycznych osiàgaç ma sprawnoÊç 46,2%. Wytwarzaç ma on 7,6 TWh energii elektrycznej rocznie, z czego cz´Êç pójÊç ma na potrzeby własne Kompanii W´glowej – przede wszystkim do Êlàskich kopalƒ. Za-potrzebowanie na paliwo w iloÊci ok. 3 milionów ton na rok zapewniaç majà KWK Piast i KWK Ziemowit. Pra-ce przygotowawcze potrwaç majà do koƒca 2015 r. Rozpocz´cie inwestycji spodziewane jest na 2016 r., a urucho-mienie elektrowni na 2021 r.

Elektrownia Północ (2 x 800 MWe) Projekt Elektrowni Północ zakłada zbu-dowanie docelowo dwóch bloków o mocy 800 MWe (poczàtkowe infor-macje mówiły o dwóch blokach po 1000 MWe) w rejonie kraju, w którym nasycenie du˝ymi jednostkami wytwór-czymi jest najmniejsze, a odległoÊç od kopalƒ w´gla kamiennego najwi´ksza. Przewidywana lokalizacja elektrowni to okolice miejscowoÊci Rajkowy i Gr´blin w gminie Pelplin w powiecie tczewskim w województwie pomorskim. W celu przygotowania i realizacji inwe-stycji powołano spółk´ o nazwie Elek-trownia Północ Sp. z o.o. nale˝àcà do Kulczyk Investments z siedzibà w Luk-semburgu, obecnie wchodzàcà w skład grupy energetycznej Polenergia.Zakłada si´, ˝e w´giel kamienny do-starczany b´dzie do Elektrowni Pół-noc kolejà, poprzez przebiegajàcà w rejonie planowanej lokalizacji ma-gistral´ wiodàcà ze Âlàska do portów Gdaƒska i Gdyni. Elektrowni´ ma chłodziç woda doprowadzana z Wi-sły rurociàgiem przebiegajàcym przez gmin´ Subkowy. Elektrownia powstaç ma na terenach inwestycyjnych o powierzchni 223 hektarów. Projekt przeszedł etap konsultacji z lokalny-mi społecznoÊciami sàsiadujàcymi z przyszłà elektrownià. We wrzeÊniu 2010 r. uzyskano pozytywnà decyzj´ o uwarunkowaniach Êrodowiskowych (DÂU). Podstawà do jej wydania był

pozytywny wynik oceny oddziaływa-nia elektrowni na Êrodowisko oraz na obszary Natura 2000. Decyzja została wydana przez regionalnego dyrektora ochrony Êrodowiska w Gdaƒsku. 26 sierpnia 2013 r. kilka organizacji eko-logicznych (w tym Greenpeace, Client- Earth Polska, Eko-Kociewie, Stowarzy-szenie Pracownia na rzecz Wszystkich Istot i Fundacja WWF Polska) zwró-ciło si´ do Generalnego Dyrektora Ochrony Ârodowiska z wnioskiem o uniewa˝nienie decyzji Êrodowiskowej dla budowy Elektrowni Północ. Orga-nizacje ekologiczne obawiajà si´, ˝e nowa elektrownia zagrozi ekosystemo-wi dolnej Wisły, mo˝e spowodowaç powa˝ne negatywne skutki dla rolnic-twa, jak ska˝enie gleb i wód podziem-nych, oraz zagro˝enie dla miejscowych zabytków, w tym zamku krzy˝ackiego w Malborku. W wyniku przeprowadzo-nego post´powania GDOÂ zachowano prawomocnà decyzj´ Êrodowiskowà, ograniczajàc si´ jedynie do jej niewiel-kich zmian. 6 grudnia 2013 r. inwestor zawarł z firmà Alstom Power umow´ na bu-dow´ pierwszego etapu elektrowni –bloku 800 MWe. Alstom zobowiàzał si´ do zakoƒczenia prac zwiàzanych z budowà, monta˝em i uruchomie-niem pierwszego bloku elektrowni realizowanych według schematu EPC w terminie 73 miesi´cy od momentu podpisania umowy. Blok ma byç do-stosowany do ewentualnej rozbudowy o instalacj´ wychwytywania i składo-wania CO

2 – CCS. Ocenia si´, ˝e dotychczasowe koszty projektu Elektrowni Północ wyniosły 80,7 miliona złotych. Jest ju˝ podpi-sana umowa przyłàczeniowa. Grupa Polenergia zawarła 20-letnià umow´ na dostaw´ w´gla kamiennego

Elektrownia Północ – wizualizacja.ry

s. P

olen

ergi

a

9

grudzieƒ 2014

10

aktualnoÊci

ILE PRACY W PRZYSZŁYM ROKU?

MiesiàcLiczba godzin pracy

Liczba dni pracy

Liczba dniwolnych

Styczeƒ 160 20 11

Luty 160 20 8

Marzec 176 22 9

Kwiecieƒ 168 21 9

Maj 160 20 11

Czerwiec 168 21 9

Lipiec 184 23 8

Sierpieƒ 160 20 11 *

Wrzesieƒ 176 22 8

Paêdziernik 176 22 9

Listopad 160 20 10

Grudzieƒ 168 21 10 *

Łàcznie 2016 252 113

* wliczono 1 dzieƒ wolnego za Êwi´to w sobot´

Komunikat Dyrektora Zarzàdzania Zasobami Ludzkimi w sprawie czasu pracy w 2015 r.

Ustalono, i˝ w 2015 r. za Êwi´ta przypadajàce w dniu wolnym od pra-cy z tytułu stosowania przeci´tnie pi´ciodniowego tygodnia pracy dni wolne zostanà ustalone w nast´pujàcych terminach: za 15 sierpnia 2015 r. (sobota) wolne 14 sierpnia 2015 r. (piàtek) za 26 grudnia 2015 r. (sobota) wolne 24 grudnia 2015 r. (czwartek)

Ponadto postanowiono wprowadziç dodatkowe dni wolne od pracy w nast´pujàcych terminach: 2 stycznia 2015 r. (piàtek) 5 stycznia 2015 r. (poniedziałek) 5 czerwca 2015 r. (piàtek)

W zwiàzku z tym postanowiono wprowadziç dodatkowe dni robocze w nast´pujàcych terminach: 17 stycznia 2015 r. (sobota) 31 stycznia 2015 r. (sobota) 13 czerwca 2015 r. (sobota)

PRELIMINARZ WYDATKÓW Z ZAKŁADOWEGO FUNDUSZU ÂWIADCZE¡ SOCJALNYCH

1 Po˝yczki mieszkaniowe 750 000 zł

budowa domu, zakup domu lub mieszkania 250 000 zł

remont mieszkania, domu 500 000 zł

2 Dofinansowanie wypoczynku dzieci i młodzie˝y oraz „zielonej szkoły” 150 000 zł

3 Dopłaty do usług i Êwiadczeƒ w zakresie ró˝nych form działalnoÊci kulturalno-oÊwiatowej, sportowo-rekreacyjnej oraz imprez okolicznoÊciowych

650 000 zł

4 Dofinansowanie działalnoÊci Koła Emerytów i Rencistów 70 000 zł

5 Zapomogi losowe bezzwrotne 220 000 zł

dla pracowników 170 000 zł

dla emerytów i rencistów 50 000 zł

6 Karty przedpłacone (Êrodki pieni´˝ne) 800 000 zł

7 Razem 2 640 000 zł

Postanowiono kwot´ 100 000 zł z puli przeznaczonej na po˝yczki mieszkaniowe przeznaczyç na zwi´kszenie puli przezna-czonej na spotkania integracyjne. Posiedzenia Komisji Socjalnej w 2015 r. odbywaç si´ b´dà w ka˝dy ostatni czwartek miesiàca.Podstawa odpraw emerytalno-rentowych w 2015 r. to kwota 2500 zł.W 2014 r. Êwiadczenia w formie kart przedpłaconych przyznawane były w wysokoÊci 380 zł dla pracowników oraz 200 zł dla pracowników młodocianych.

Wszystkie niniejsze informacje zostały uzgodnione z zakładowymi organizacjami zwiàzkowymi.

grudzieƒ 2014

11

aktualnoÊci

KALENDARZ DNI PRACY I DNI WOLNYCHOD PRACY W ELEKTROBUDOWIE SA W 2015

grudzieƒ 2014

12

aktualnoÊci

Jakie były przyczyny podj´cia prac nad własnà rozdzielnicà GIS w ELEKTROBUDOWIE SA?Przez kilka lat konstrukcja przetargów na budow´ nowych stacji 110 kV/SN w krajowej elektroenergetyce Êwia-domie bàdê nieÊwiadomie faworyzo-wała producentów przedstawiajàcych kompletnà ofert´ aparatowo-roz-dzielnicowà, w tym oczywiÊcie pro-ducentów rozdzielnic w izolacji gazo-wej – GIS (ang. Gas Insulated Switch-gear). Na rynku polskim takà pełnà ofertà dysponowała tylko pierwsza liga Êwiatowych koncernów elektro-technicznych. Chcàc z nimi skutecznie konkurowaç w przetargach na budow´ stacji „pod klucz”, kierownictwo ELEK-TROBUDOWY SA doszło do wniosku, ˝e musimy mieç własnego GIS-a.Poza tym majàc ugruntowanà i do-minujàcà pozycj´ na polskim rynku

Rozmawiał: Jacek Nowicki Foto: Jacek Nowicki

TECHNOLOGIA GIS W ÂCIANACH

CLEAN ROOM

rozdzielnic SN w izolacji powietrz-nej, zdaliÊmy sobie spraw´, ˝e bez Êmiałych decyzji wejÊcia w nowe asor-tymenty produkcji mo˝emy zostaç szybko zepchni´ci na znacznie słabszà pozycj´ przez konkurentów zarów-no krajowych, jak i zagranicznych. Odpowiedzià na zakusy konkurencji mogło byç tylko skonstruowanie wy-robu o wysokiej wartoÊci dodanej, zapewniajàcej nam przewag´ rynkowà i technologicznà.

Co było najwi´kszym wyzwa-niem konstrukcyjnym podczas pro-jektowania i konstruowania Optimy?Najwi´ksze wyzwanie to oczywiÊcie zaprojektowanie i przetestowanie wyłàcznika wysokiego napi´cia oraz jego nap´du. Przyst´pujàc do pra-cy nad GIS-em i jego wyłàcznikiem, musieliÊmy stworzyç w naszej firmie

unikalne kompetencje techniczne i zdobyç odpowiednie doÊwiadczenie. W Polsce pierwsze prace nad GIS-em 110 kV podj´to w warszawskich za-kładach ZWAR Z-2 jeszcze w latach osiemdziesiàtych ubiegłego wieku. Niestety z ówczesnego projektu nie-wiele zostało do dziÊ. Przyst´pujàc do prac nad GIS-em w 2010 r., nie mieliÊmy dost´pu do eks-pertów technicznych w tej dziedzinie. Praktycznie nie ma polskiej literatury technicznej na temat GIS. Krajowe in-stytuty naukowo-badawcze i uczelnie majà tylko ograniczone doÊwiadczenia w wykonywaniu prób takiej aparatury. Poniewa˝ nie jesteÊmy w stanie wszyst-kiego wyprodukowaç sami, kompo-nentów do produkcji GIS-a musieliÊmy szukaç na rynku krajowym, a tak˝e na rynkach zagranicznych. Chciał-bym tu zwróciç uwag´ na wysokà jakoÊç cz´Êci mechanicznych, jakie kupujemy od polskich dostawców – np. elementów obrabianych skrawa-niem, spr´˝yn czy odlewów. Od lat na-sze małe i Êrednie firmy specjalizujà si´ w ich produkcji, dostarczajàc je prze-mysłowi niemieckiemu i innych krajów o wysoko rozwini´tych gospodarkach. Wiele cz´Êci do naszego GIS-a pocho-dzi z odległych stron Êwiata: Korei Po-łudniowej, Indii, USA i oczywiÊcie kra-jów europejskich: Szwajcarii, Hiszpanii, Niemiec i Szwecji. W Polsce nie ma obecnie laboratorium zdolnego do wykonania kompletu prób typu wyłàcznika 110 kV i innych elementów GIS-a wysokiego napi´cia. Dlatego zdecydowaliÊmy si´ na testo-wanie naszego produktu w znakomi-tym laboratorium KEMA w Arnhem w Holandii...

Jak przebiegały próby w labora-torium KEMA i jak nasza ekipa trak-towana była przez Holendrów?To był niewàtpliwie najtrudniejszy, a jednoczeÊnie najciekawszy czas w projekcie. Nie ukrywam, ˝e pierwsze

Rozmowa ze Sławomirem Staszakiem – dyrektorem strategicznego projektu rozdzielnicy gazowej Optima 145 w ELEKTROBUDOWIE SA.

Sławomir Staszak (ur. 1973 r.) jest absolwentem Wydziału Elektrycznego Politechniki Łódzkiej w specjalnoÊciach Stacje i Systemy Elektroenergetyczne oraz Informatyka w Elektrotechnice i Zarzàdzaniu. Prac´ zawodowà zaczy-nał w koniƒskiej ELEKTROBUDOWIE SA w latach 1998–2001 jako kon-struktor rozdzielnic SN. W latach 2002–2009 pracował w Elektromonta˝u Poznaƒ na stanowisku dyrektora Zakładu Produkcji Urzàdzeƒ, w latach 2009–2010 był dyrektorem zakładu Vector w Wotkiƒsku w Rosji. Na obec-nym stanowisku pracuje w ELEKTROBUDOWIE SA od 2010 r. Jest ˝onaty, ma 13-letniego syna. Po pracy jego pasjà sà motocykle.

grudzieƒ 2014

13

próby były nieudane. Ich wyniki zmu-siły nas do weryfikacji pierwotnych zało˝eƒ technicznych Optimy. Zaraz potem przyszła refleksja: „to nie jest takie proste, jak nam si´ wydawało…”. Przy pierwszych próbach specjaliÊci z KEMA traktowali nas z du˝ym dystan-sem. RobiliÊmy prób´, dostawaliÊmy jej wynik i... zero komentarza ze stro-ny laboratorium. Wyglàda na to, ˝e poczàtkowo nie mieli zaufania do nas i skonstruowanych przez nas urzàdzeƒ. Terminy naszych prób wyznaczano na nocne zmiany, gdy w laborato-rium jest najmniej personelu. Jednak z czasem podejÊcie Holendrów do no-wego GIS-a „made in Poland” uległo radykalnej zmianie. Gdy zacz´liÊmy zaliczaç kolejne testy, było ju˝ zde-cydowanie łatwiej. Laboratorium zacz´ło uwzgl´dniaç nasze proÊby zwiàzane z przyÊpieszeniem prób typu. OdczuliÊmy wyraênà ˝yczliwoÊç, na którà ci´˝ko zapracowaliÊmy. Holendrzy stali si´ dla nas wzorem organizacji pracy i profesjonalizmu. Konsultacje merytoryczno-technicz-ne ekspertów KEMA bardzo nam po-mogły. Poza tym jest to najwi´kszy i najlepszy oÊrodek badawczy apa-ratury rozdzielczej wysokich napi´ç na Êwiecie. Równolegle do nas próby w KEMA wykonywały zespoły kon-struktorów z ABB, Siemensa, Chin-ta i wielu innych firm z pierwszej ligi Êwiatowych producentów.

Dlaczego musieliÊmy zbudowaç Clean Room w zakładzie w Koninie? Rozdzielnice w izolacji gazowej wy-magajà kontrolowanego Êrodowiska w wysokiej czystoÊci podczas produk-cji, poniewa˝ parametry powietrza (Êrodowiska) majà bezpoÊredni wpływ na jakoÊç i trwałoÊç izolacji gazowej i stałej. ˚adna tradycyjna hala pro-dukcyjna nie zapewnia właÊciwych warunków do monta˝u rozdziel-nic GIS wysokich napi´ç. DoÊç powiedzieç, ˝e w warunkach czystoÊci panujàcych w naszym Clean Roomie mo˝na by przeprowadziç operacj´ kardiochirurgicznà na otwartym sercu albo zmontowaç komponenty elektro-niczne sondy kosmicznej przeznaczo-nej do lotu na Marsa. Daje to poj´cie o skoku technologicznym, jakiego do-konaliÊmy w ELEKTROBUDOWIE SA.

Jakie doÊwiadczenia zdobyliÊmy podczas monta˝u i uruchomienia pierwszej Optimy na stacji elektro-energetycznej RPZ-11 w Białymstoku?Przede wszystkim zweryfikowaliÊmy procedury prób wyrobu w zakładzie produkcyjnym – FAT (ang. Factory Acceptance Tests) jak i na budowie stacji elektroenergetycznej – SAT (ang. Site Acceptance Tests). Praktycz-nie sprawdziliÊmy sposób monta˝u: ile potrzebujemy czasu, persone-lu oraz niezb´dnego wyposa˝enia w narz´dzia i urzàdzenia. Monta˝ roz-

dzielnicy GIS jest wymagajàcy – składa si´ ona z wielu ci´˝kich przedziałów docelowo wypełnianych gazem pod ciÊnieniem, które muszà byç na bu-dowie połàczone ze sobà z zachowa-niem iÊcie zegarmistrzowskiej precyzji. SprawdziliÊmy słabe i mocne stro-ny Optimy podczas monta˝u, tak˝e w aspekcie bezpieczeƒstwa ludzi. Na ju˝ zmontowanej rozdzielnicy mogliÊ-my na ˝ywo przekonaç si´ o jej ergo-nomii – np. dost´pie do wskaêników, nap´dów itp., własnoÊciach ruchowych i bezpieczeƒstwie eksploatacji. Nale˝y tu zwróciç szczególnà uwag´ na ˝ycz-liwe przyj´cie i profesjonalizm osób, które koordynowały projekt ze strony inwestora – Polskiej Grupy Energetycz-nej Dystrybucja Oddział Białystok.

Czy rzeczywiÊcie mo˝emy uwa˝aç RPZ-11 za wzorcowe rozwiàzanie dla modernizacji stacji GPZ w polskiej elektroenergetyce dystrybucyjnej?Oceniamy, ˝e w polskiej elektroener-getyce dystrybucyjnej, transmisyjnej, generacyjnej i przemysłowej mamy kilkaset stacji 110 kV/SN zbudowanych z wykorzystaniem starych wyłàczników małoolejowych i pneumatycznych. Wymagajà one pilnej moderniza-cji polegajàcej praktycznie na pełnej wymianie obwodów pierwotnych i wtórnych. Kolejne 100–200 stacji zbudowanych zostanie od zera, tam gdzie trzeba rozbudowaç istniejàcà

WejÊcie do Clean Roomu nast´puje po przejÊciu przez specjalnà Êluz´ powietrznà usuwajàcà drobiny kurzu i innych zanieczyszczeƒ, jakie mogà trafiç na odzie˝y pracowników do wn´trza czystej strefy. Na zdj´ciu Sławomir Staszak i Zbigniew Janiak wewnàtrz Êluzy.

14

grudzieƒ 2014

infrastruktur´ elektroenergetycznà. Na RPZ-11 w Białymstoku zbudowaliÊmy rozdzielni´ WN w tradycyjnym dla na-szych spółek dystrybucyjnych układzie H5. Dzi´ki uniwersalnoÊci naszego produktu jesteÊmy gotowi zrealizowaç praktycznie ka˝dy schemat strony 110 kV, tak˝e z podwójnym lub nawet potrójnym układem szyn zbiorczych. Zaletà Optimy jest zwarta konstrukcja, całkowita eliminacja wpływu czyn-ników klimatycznych i atmosferycz-nych na aparatur´ wysokonapi´ciowà i mo˝liwoÊç zbudowania stacji prak-tycznie całkowicie bezobsługowej. Wszystkie łàczenia mogà si´ odbywaç z systemu dyspozytorskiego. Optima to przyszłoÊç naszej energetyki.

Czym nasz wyrób ró˝ni si´ od analogicznych urzàdzeƒ produko-wanych przez konkurentów? Optima to produkt całkowicie polski b´dàcy efektem myÊli technicznej, prac badawczo-rozwojowych oraz kon-strukcyjnych naszych in˝ynierów. Gwa-rantujemy najwy˝szà jakoÊç, jakà daje współczesny stan Êwiatowej techniki, w tym przede wszystkim w dziedzi-nie bezpieczeƒstwa izolacji i obudów, wynikajàcà z bezkompromisowego podejÊcia do spraw bezpieczeƒstwa eksploatacji i obsługi. Trzymamy si´ daleko od tak cz´sto spotykanego

u naszych konkurentów „odchudza-nia konstrukcji” dla zaoszcz´dzenia na kosztach produkcji. Zapewniamy lokalny serwis, który do najodleglej-szych zakàtków Polski mo˝e dojechaç w czasie krótszym ni˝ osiem godzin od zgłoszenia przez klienta. Urzàdzenie charakteryzuje si´ prostà budowà, łatwà do zrozumienia przez perso-nel obsługi, a tak˝e podwy˝szajàcà bezawaryjnoÊç pracy.

Czy Optima przeznaczona jest wyłàcznie dla odbiorców krajowych, czy te˝ b´dziemy szukaç dla niej ryn-ków eksportowych?Na dzieƒ dzisiejszy musimy zdobyç niezb´dne referencje z rynku polskie-go obejmujàce przynajmniej kilkadzie-siàt pól GIS 110 kV. PrzystàpiliÊmy ju˝ do produkcji 5-polowej rozdzielnicy w układzie H5 przeznaczonej dla PGE Dystrybucja Oddział Warszawa, dla stacji 110 kV / 15 kV w Pruszkowie. Kolejne zamówienie to 13-polowy GIS dla stacji GST dla koncernu KGHM Pol-ska Miedê SA. Z natury rzeczy rozdzielnica GIS wyso-kich napi´ç jest produktem globalnym i docelowo chcemy, aby znaczna cz´Êç naszej produkcji trafiała na eksport. Na jakie kierunki? Na pewno na tradycyjne dla nas rynki wschodnie. Spodziewamy si´ du˝ego zainteresowania ze strony

energetyki białoruskiej, ukraiƒskiej, krajów bałtyckich, a docelowo tak˝e rosyjskiej. Kolejne priorytety to Bliski Wschód i południe Europy.

Co mo˝esz powiedzieç o swych współpracownikach i roli, jakà ode-grali w realizacji projektu?O powodzeniu tego projektu zadecy-dował głównie silny i zmotywowany zespół, który fanatycznie wierzył w su- kces pomimo napotykanych pora˝ek i niepowodzeƒ. W wielu przypadkach wiara w sukces była jedynym motywato-rem, który nie pozwolił nam si´ poddaç. O sukcesie zadecydował tak˝e znako-mity miks specjalnoÊci elektrycznych i mechanicznych zespołu konstrukcyjne-go. Poza tym mój zespół to ludzie zdol- ni, kreatywni, odpowiedzialni, uparci, otwarci na nowe idee oraz innowacje, majàcy zaufanie do własnej pracy.

Jak na tle swej dotychczaso-wej Êcie˝ki zawodowej oceniasz doÊwiadczenia zdobyte w tym pro-jekcie?Mam wielkie szcz´Êcie, ˝e mog´ kierowaç takim projektem – to spełnie-nie moich in˝ynierskich marzeƒ.

Dzi´kujemy za rozmow´ i ˝yczy-my Tobie i Twojemu zespołowi dal-szych sukcesów.

Sprawdzanie izolatorów przeznaczonych do zainstalowania wewnàtrz rozdzielnicy Optima przez pracowników zespołu GIS, od lewej: Sławomir Staszak, Łukasz Nowak i Zbigniew Janiak.

aktualnoÊci

15

grudzieƒ 2014

OPTIMA 145 otrzymała NAGROD¢ TARGOWÑ podczas VII edycji Targów Energetycznych ENERGETICS i na IV Tar-gach Technologii Szerokopasmowych IN-FOSTRADA w Lublinie. AK

Francuzi w KatowicachEDF i AREVA zorganizowały kolejny „Dzieƒ dla Dostawców“ (Suppliers Day), tym razem w Katowicach. Szósta edycja – 6 listopada 2014 r. – odbyła si´ przy udziale polskiego Ministerstwa Gospodarki oraz Konfederacji Lewiatan zrzeszajàcej pol-skich pracodawców prywatnych. Prezydent Katowic Piotr Uszok objàł imprez´ ho-norowym patronatem. Tego typu spotkania gromadzà ka˝dorazowo blisko stu re-gionalnych przedsi´biorców. Na zdj´ciu Aleksandra Krzemieƒ, Jacek Faltynowicz, Jean Andr Barbosa (AREVA, Country Chef Representative) oraz Jacek Nowicki. ELEKTROBUDOWA SA mogła poszczyciç si´ najciekawszà prezentacjà, oczywiÊcie w wykonaniu Jacka Faltynowicza – prezesa naszej firmy. AK

Konkurs znajomoÊci przepisów i wiedzy o BHPW ramach organizowanych szkoleƒ okresowych dla osób kierujàcych pracownikami oraz kadry in˝ynieryjno-technicznej Dział BHP RWE, ze wspar-ciem Dyrektora Oddziału RWE p. Janusza Juszczy-ka, od kilku lat cyklicznie organizuje konkurs ze znajomoÊci przepisów i wiedzy o BHP.Celem konkursu jest promowanie bezpieczeƒstwa i zwi´kszenie zaanga˝owania pracowników w po-praw´ warunków pracy oraz przestrzegania przepi-sów BHP obowiàzujàcych w Spółce.Jest to konkurs dla wszystkich pracowników bioràcych udział w szkoleniu dla osób kierujàcych pracownika-mi oraz dla kadry in˝ynieryjno-technicznej i dotyczy znajomoÊci przepisów i zagadnieƒ BHP, prawa pracy oraz zagro˝eƒ wyst´pujàcych w Êrodowisku pracy. W tym roku podczas szkolenia okresowego dla osób kierujàcych pracownikami w dniu 15 paêdziernika 2014 r. rozstrzygni´ty został kolejny konkurs.

Przyznano nast´pujàce nagrody:I miejsce – Dorota Adamczewska

– odtwarzacz MP4II miejsce – Tomasz Witek

– golarka do włosówIII miejsce – Zbigniew Stolarczuk

– telefon komórkowySerdecznie gratulujemy! MB

targi i nagrody

grudzieƒ 2014

Kongres był miejscem spotkania Êrodowisk politycznych, naukowych, zawodowych i społecznych zainte-resowanych problematykà wyzwaƒ, jakie nowe techniki i technologie, oparte na zdobyczach elektryki i tech-niki cyfrowej, stawiajà przed osobami i Êrodowiskami decydujàcymi o kierun-kach rozwoju Polski w XXI wieku.Tematyka sesji plenarnych obejmowała istotne obecnie i w przyszłoÊci zagad-nienia, takie jak:

bezpieczeƒstwo energetyczne („Czy grozi nam elektroenergetyczna apo- kalipsa”),

95-lecie OZW SEPGłówne uroczystoÊci zwiàzane z ob-chodami 95-lecia Stowarzyszenia Elek-tryków Polskich na Âlàsku i w Zagł´biu odbyły si´ 15 grudnia 2014 r. w Biblio-tece Âlàskiej w Katowicach. Ustanowiony w bie˝àcym roku Medal im. dr. in˝. Zbigniewa Białkiewicza – zasłu˝onego badacza historii OZW SEP – z numerem 1 wr´czony został syno-wi patrona koledze Krzysztofowi Biał-kiewiczowi – dyrektorowi sprzeda˝y w Rynku Wytwarzania Energii. BC

cyberbezpieczeƒstwo i bezpieczeƒs-two informacyjne („Jak zmniejszyç ryzyko cyfrowej katastrofy”),

badania naukowe a innowacyjna gospodarka („Kierunki i strategia rozwoju”).

W sesjach tematycznych poruszane były zagadnienia energetyki jàdrowej, trakcji elektrycznej, elektroenergetyki, przemysłu elektrotechnicznego, odna-wialnych êródeł energii…W cz´Êci poÊwi´conej historii otwarta została wystawa poÊwi´cona in˝. Ka-zimierzowi Szpotaƒskiemu – przemy-słowcowi, współzało˝ycielowi i pre-

zesowi SEP – oraz wyÊwietlony został film „Dziecko jego ˝ycia”. W kongresie uczestniczyło ponad 450 osób. Szkoda, ˝e nie mo˝na było uczestniczyç we wszystkich interesujàcych sesjach, albowiem wie-le z nich odbywało si´ w tym samym czasie.Nale˝y przypomnieç, ˝e głównym sponsorem I Kongresu w 2009 r. była ELEKTROBUDOWA SA.

Bogdan CzarneckiPrezes Koła SEP nr 19 przy

ELEKTROBUDOWIE SA

II KONGRES ELEKTRYKI POLSKIEJW dniach 1–2 grudnia 2014 r. w Domu Technika NOT w Warszawie odbył si´ II Kongres Elektryki Polskiej zorganizowany przez Stowarzyszenie Elektryków Polskich i Politechnik´ Warszawskà przy współpracy z WAT, NOT i UKSW.

Uczestnicy kongresu. Od lewej prof. Stanisław Bolkowski – Politechnika Warszawska, były prezes SEP, Aleksy Kuênik – OZW SEP, Jan Kurek – OZW SEP, Teresa Machoƒ – OZW SEP, prof. Jerzy Barglik – Politechnika Âlàska, prezes OZW SEP, były prezes SEP, Bogdan Czarnecki – ELEKTROBUDOWA SA, OZW SEP, Artur Kozłowski – ITI EMAG.

BY SZLACHETNEJ TRADYCJI STAŁO SI¢ ZADOÂå

WspomogliÊmy rodzin´, odpowiadajàc w miar´ mo˝liwoÊci na potrzeby, które zostały ocenione jako niezb´dne, a najwa˝niejsze dla rodziny było nowe łó˝ko dla chłopców.ZebraliÊmy wszystkie potrzebne produkty oraz rzeczy wymienione przez Panià Monik´, a pieniàdze zebrane w skarbonce (1450 zł) przeznaczyliÊmy na: buty, odzie˝, r´czniki, poÊciel, zegarki, a tak˝e brakujàce artykuły spo˝ywcze i przemysłowe. Jak co roku akcj´ sprawnie koordynowały nasze kole˝anki z ZZL – Magda, Kinga i Asia, które najpierw skontaktowały si´ z organizatorami akcji w celu zebrania niezb´dnych danych dotyczàcych rodziny w potrzebie, a nast´pnie zgromadzi-ły artykuły, aby zaspokoiç wszystkie potrzeby. Kolejnym krokiem było posegregowanie produktów, spakowanie, opisanie, a nast´pnie przewiezienie ich do rodziny. Na tym etapie włàczył si´ do akcji niezawodny jak zwykle Hubert. Wszystkim, którzy zaanga˝owali si´ w akcj´ Szlachetna Paczka, bardzo dzi´kujemy.

Ju˝ po wszystkim na darczyƒców czekała czekolada Milka, przekazana nam przez koordynatora akcji w podzi´kowaniu za pomoc.

Ka˝dy z nas miał okazj´ zostaç Êwi´tym Mikołajem. Ka˝dy z nas miał szans´ spełniç czyjeÊ marzenia. Dzi´ki nam wszystkim jeszcze jedna rodzina sp´dzi Êwi´ta radosne i szcz´Êliwe.

Dzi´kujemy!

Po raz czwarty udało nam si´ wspólnie wziàç udział w akcji Szlachetna Paczka i pomóc potrzebujàcej rodzinie – Pani Monice samotnie wychowujàcej czwórk´ dzieci: osiemnastoletnià Basi´, szesnasto-letniego, chorego Maçka, oÊmioletniego Adriana i dwuletnià Ol´.

17

Relacja ze spotkania z rodzinà przy wr´czeniu paczki.Ogólnie Pani Monika cały czas dzi´kowała. Dwuletnia Ola na poczàtku była wystraszona i wolała oglàdaç rozpakowanie paczki z dystansu. Po chwili przyszła starsza z córek Pani Moniki i dołàczyła do rozpakowywania. Gdy natkn´ła si´ na paczk´, gdzie były pluszaki, zaraz zabrała je do małej, po czym zacz´ły si´ nimi bawiç. Mała Ola była bardzo szcz´Êliwa. Basia za-niemówiła na widok tylu rzeczy, razem z mamà bardzo cieszyły si´ z nowych r´czników, łó˝ka i ˝ywnoÊci. Reszty dzieciaków nie było niestety w domu, dlatego nie znamy ich reakcji.

Co chce paƒstwu przekazaç wolontariusz:Bardzo, ale to bardzo dzi´kuj´ za współprac´. Za cz´ste telefony, za to, ̋ e był kontakt i wszystko było zapi´te na ostatni guzik. A paczka była przygotowania na bardzo wysokim poziomie. ˚ycz´ wesołych Âwiàt :)

Co chce paƒstwu powiedzieç od siebie rodzina:Z całego serca dzi´kuj´ w imieniu całej rodziny. Chc´ ˝yczyç paƒstwu jak najlepiej. Ta paczka jest dla nas naprawd´ wielkà pomocà.

grudzieƒ 2014

aktualnoÊci

18

Baran (21.03–19.04)W tym roku opłaca si´ planowaç swojà przyszłoÊç. Zastanów si´, co chciałbyÊ robiç za rok, dwa? Czy dalej widzisz siebie w tym miejscu? Ten rok mo˝e byç przełomowy, pojawiç si´ mogà nowe perspektywy rozwoju, ale musisz od siebie wymagaç, mo˝e jakieÊ dobre rady intu-icyjnego Bliêniaka? Mo˝e jakiÊ rozwój osobowoÊciowy? Finanse powinny byç w normie, a mo˝e nawet ciut lepiej. Ten rok to bardziej czas siewów ni˝ zbiorów.

Byk (20.04–20.05)Decyzje, na które czekasz, na razie nie majà szans realizacji, negocja-cje raczej niewskazane, mogà tylko pogorszyç sytuacj´. CoÊ, na co czekasz, potrzebuje jeszcze czasu. Walka wskazana w stopniu umiar-kowanym, mo˝e przynieÊç wi´cej złego ni˝ dobrego. JeÊli szukasz pracy, wybór nie b´dzie łatwy, ˝adna z paru ofert nie b´dzie do koƒca zadowalajàca. Uwa˝aj na zdradzieckiego Lwa, zwłaszcza w sferze finansowej, do-brze wiedzieç, kiedy si´ wycofaç.

Bliêni´ta (21.05–21.06)Uwierz wreszcie, ˝e jesteÊ najlepszy, a awans nadejdzie pr´dzej ni˝ póêniej, bo na niego zasługujesz. Ten rok to gromadzenie energii i siły na nowe, kreatywne projekty. JesteÊ stworzony do działania, wykorzy-staj zatem swoje niespotykane umiej´tnoÊci i ruszaj do przodu.Uwa˝aj na finanse, jesteÊ zbyt hojny, a ludzie uwielbiajà naciàgaç ta-kich naiwniaków jak Ty. Daj szans´ swej intuicji.

Rak (22.06–22.07)Rok, w którym wyjdziesz z cienia, poka˝esz si´ wreszcie jako osoba zdecydowana, potrafiàca zadbaç o swoje potrzeby. B´dziesz walczyç i… wygrywaç. PracowałeÊ na swojà pozycj´ przez ostatnie lata bar-dzo ambitnie i skutecznie, teraz b´dzie ju˝ tylko lepiej. Mo˝e wreszcie dojrzałeÊ do tego, ˝e warto myÊleç równie˝ o sobie, nie tylko o innych.Tym bardziej ˝e finansowo wreszcie odbijesz si´ od dna i ju˝ na nie nie wrócisz. Trudno namawiaç na hazard, ale drobne losowania, wy-pełnianie kuponów nie zaszkodzi.

Lew (23.07–22.08)Poczujesz si´ znudzony, a nawet wypalony dotychczasowà pracà, a zwłaszcza osiàgni´tà pozycjà. Wydaje Ci si´, ˝e robisz to samo od bardzo dawna, wi´c zaczniesz rozglàdaç si´ za projektami, które przyniosà Ci satysfakcj´. Twoja lwia walecznoÊç i tym razem da si´ we znaki najbli˝szemu otoczeniu. Ale dasz rad´ i tym razem, tym bardziej ˝e sytuacja finansowa rysuje si´ wyjàtkowo korzystnie. Zdob´dziesz w tym roku tyle pieni´dzy, ˝e nie zdołasz ich wydaç. A to pozwoli przetrwaç nawet nudnà Pann´.

Panna (23.08–22.09)Twoja ci´˝ka praca zostanie wreszcie dostrze˝ona, a co wi´cej – do-ceniona. Uda Ci si´ w tym roku zebraç plony swych dotychczasowych trudów. To dostarczy wiele satysfakcji, tym bardziej ˝e oszcz´dna na-tura Panien spowoduje wreszcie pomno˝enie majàtku, i to doÊç znacz-ne i zauwa˝alne dla całego otoczenia. Dzi´ki temu Panny w tym roku stanà si´ bardziej aktywne i interesujàce dla innych.

grudzieƒ 2014

Êwiàtecznie

grudzieƒ 2014

Waga (23.09–22.10)Ten rok to wzrost energii i zapału w pracy. Wag´ trudno odczytywaç jako wulkan energii, ale oka˝e si´, ˝e wszystko jest mo˝liwe. Nowe projek-ty, nowe znajomoÊci, nowe pomysły – to wszystko b´dzie zauwa˝alne zwłaszcza dla Twoich przeło˝onych. B´dziesz tak optymistycznie na-stawiona, ˝e nie zwrócisz uwagi na finanse, które niestety nie pójdà w parze z energià do pracy. Dlatego w tej sferze ˝ycia akurat nale˝y byç czujnym i nie daç si´ ponieÊç fantazji.

Skorpion (23.10–21.11)Nale˝y zwróciç uwag´ na fakt, i˝ w tym roku nie b´dziesz tak silny jak do tej pory, dlatego uwa˝aj na iloÊç obowiàzków. Dobrze b´dzie ten rok potraktowaç nieco l˝ej i bardziej wyluzowaç. Mo˝e lepiej doszkoliç si´, zaanga˝owaç w zdobywanie dodatkowej wiedzy i kompetencji, które zaowocujà w kolejnych, ambitnych projektach. Finansowo kiepsko, nie daj si´ namówiç na ryzykowne przedsi´wzi´cia, które nie przyniosà kokosów.

Strzelec (22.11–21.12)Bardzo aktywny rok, ale te˝ ambitny i przynoszàcy wiele satysfakcji. Z łatwoÊcià rozwiàzywaç b´dziesz skomplikowane problemy w swoim zespole. Praca z ludêmi, pokonywanie trudnoÊci w tym roku b´dzie dla Ciebie wr´cz przyjemnoÊcià. Rok wyjàtkowy pod kàtem aktywnoÊci, ale nie b´dzie si´ to przekładaç na Twoje przedsi´wzi´cia finansowe. Z tym ostro˝nie, nieodpowiedzialne decyzje skutkowaç mogà jeszcze bardzo długo.

Kozioro˝ec (22.12–19.01)Zdaj si´ na innych, posłuchaj, co majà do powiedzenia, uwierz – warto. Realizacja pomysłów generowanych przez osoby z Twego otoczenia nie tylko poprawi ich dobre samopoczucie, ale i Tobie przyniesie wie-le satysfakcji. Razem łatwiej b´dzie oprzeç si´ niełatwej w tym roku rzeczywistoÊci. Ta współpraca mo˝e przynieÊç te˝ wymierne korzyÊci materialne, a na ich zbytek wszak Kozioro˝cu nie narzekasz.

Wodnik (20.01–18.02)Niespodziewanie pojawià si´ nowe mo˝liwoÊci. Byç mo˝e do tej pory robiłeÊ coÊ, do czego nie byłeÊ stuprocentowo przekonany. Zatem rok nowych kierunków działania, a mo˝e nawet odkrycia swego praw-dziwego powołania? Na rozruch b´dziesz potrzebował jednak troch´ wi´cej gotówki, wi´c bàdê oszcz´dny, a byç mo˝e nowa praca, nowe miejsce wynagrodzà Ci to w dwójnasób. Spróbuj, nigdy nie jest za póêno na zmiany.

Ryby (19.02–20.03)Wreszcie długo wyczekiwane zmiany w Twoim ˝yciu. Mo˝e awans, mo˝e zmiana pracy, mo˝e tylko podwy˝ka. Ten rok rozwià˝e wi´kszoÊç Twoich problemów, a pomo˝e Ci w tym ponadprzeci´tna intuicja. Bàdê jednak ostro˝na i kieruj si´ oprócz intuicji jeszcze rozsàdkiem, dopiero połàczenie tych dwóch aspektów pozwoli wreszcie osiàgnàç spokój, nie tylko ducha, i ustabilizowaç sytuacj´ finansowà. W tym wszystkim pomogà Ci przyjaciele spod znaku Barana.

Wesołych Świąt

i szczęśliwego 2015 roku

życzy wszystkim Jacek Faltynowicz