tbrc: bioresource and biotechnology for the future
TRANSCRIPT
January 17, 2015
เทคโนโลยีชวีภาพการใชประโยชนจากจุลินทรียและผลิตภัณฑจาก
จุลินทรียในภาคอุตสาหกรรมนั้นมีความสําคัญเพิ่มขึ้นมากในยุค
เศรษฐกิจฐานชีวภาพ (Bio-based economy) หลายๆ ประเทศทั่ว
โลกไดใหความสําคัญกับการกําหนดนโยบายและแผนที่มุงสู
เศรษฐกิจฐานชีวภาพ (Bioeconomy) เชน ประเทศจีนไดจัดให
เศรษฐกิจชีวภาพเปนวาระแหงชาติในแผนการพัฒนาเศรษฐกจิ
ระหวางป ค.ศ. 2011-2015 (พ.ศ. 2554-2558)
TBRC: ศูนยชีววัสดุประเทศไทย (THAILAND BIORESOURCE RESEARCH CENTER)
Bioresource and Biotechnology for the future สวนประเทศสหรัฐอเมริกามีการประกาศใช “พมิพเขียวเศรษฐกิจ
ชีวภาพแหงชาติ” (National Bioeconomy Blueprint) เม่ือป ค.ศ.
2012 (พ.ศ. 2555) ที่มีเปาหมายการใชเทคโนโลยีชีวภาพเปน
เคร่ืองมือในการยกระดับคุณภาพชีวิต สิ่งแวดลอม และสุขภาพ
และทีส่ําคัญคือลดการพ่ึงพาพลังงานจากปโตรเลยีม
โครงสรางพ้ืนฐานเพ่ือเอ้ือในการเขาถึงจุลินทรียและ ชีววัสดุตางๆ ของประเทศไทย
ดังนั้นจลุินทรีย ชีววัสดุ และเทคโนโลยีชีวภาพเพื่ออุตสาหกรรม จึง
ถือเปนสวนสําคัญในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจฐานชีวภาพ
Copyright 2015 TBRC, BIOTEC _1
การพัฒนาโครงสรางพื้นฐานเพื่อเอ้ือในการเขาถึงจุลินทรียและ
ชีววัสดุตางๆ ของประเทศไทย ยอมสนับสนนุการเพิ่มความสามารถ
ของประเทศในการแขงขันทางเศรษฐกิจและความกาวหนาทาง
วิทยาศาสตรและเทคโนโลย ี
January 17, 2015
ศูนยพันธุวิศวกรรมและเทคโนโลยีชีวภาพแหงชาติ (BIOTEC) ได
จัดต้ังหองปฏิบัติการเก็บรวบรวมสายพันธุจลุินทรีย (BIOTEC
Culture Collection, BCC) ขึ้นต้ังแตป พ.ศ. 2533 เพื่อสนบัสนุน
การศึกษาวิจัย และการใหบริการตางๆ ทีเ่ก่ียวของกับจุลนิทรียที่มี
คุณภาพสูงตามมาตรฐาน ISO โดยมีความพรอมทั้งในดาน
หองปฏิบัติการ และบคุลากรที่มีความเชี่ยวชาญในการเก็บรักษา
จุลินทรีย ปจจุบัน BCC มีจุลินทรียที่เก็บรักษาอยูมากกวา 70,000
สายพันธุ เพื่อสนับสนุนการนําจุลินทรียเหลานี้ไปใชในการวิจัยการ
ใชประโยชนในดานตางๆ เชน จุลินทรียที่ผลิตเอนไซมที่ใชในอาหาร
สัตว หรือจุลินทรียสําหรับควบคุมศัตรูพืช เปนตน
พัฒนาการเก็บรักษา จุลินทรียจาก BIOTEC Culture Collection สู Thailand Bioresource Research Center
อยางไรก็ตามการเก็บรักษาสายพันธุจุลินทรียและชีววัสดุของ
ประเทศยังมีขอจํากัด เนื่องจากความหลากหลายของจุลินทรียมีสูง
มากจึงไมมีศูนยจุลินทรียใดที่สามารถรองรับการจัดเก็บรักษา
จุลินทรียไดทุกชนิด นอกจากนี้ยังพบวาจุลินทรียและชีววัสดุที่มีการ
วิจัยในสถาบันการศึกษาหรือตีพิมพเผยแพรในวารสารวิชาการ
เปนจํานวนมากนั้น ไมไดมีการเก็บรักษาอยางถูกตองเหมาะสม
สงผลใหเกิดการสูญหายหรือสูญเสียคุณสมบัติที่สําคัญ อีกทั้งมีการ
นําจุลนิทรียไปฝากเก็บสํารองที่ศูนยจลุินทรียมาตรฐานจํานวนนอย
มาก ทาํใหการเขาถึงจุลินทรียและชีววัสดุในสถาบันการศึกษา
เปนไปไดยาก สงผลใหจุลินทรียและชีววัสดุที่มีประโยชนจํานวน
มากไมเคยถูกนํามาศึกษาวิจัยตอยอดหรือใชประโยชนใน
อุตสาหกรรมตางๆ ทําใหเกิดการสูญเสียโอกาสในการใชทรัพยากร
ที่มีคุณคาของประเทศ
Copyright 2015 TBRC, BIOTEC _2
January 17, 2015
www.tbrcnetwork.org email: [email protected]
CO-Creation and Co-Innovation of BRC Services from a Network Perspective
TBRC: a Next Generation BRC
BIOTEC จึงไดเร่ิมโครงการจัดต้ัง TBRC (Thailand Bioresource
Research Center) หรือศูนยชีววัสดุประเทศไทย เม่ือป พ.ศ. 2555
มีวัตถุประสงคเพื่อสรางกลไกในการพัฒนาฐานทรัพยากรจุลินทรีย
พรอมกับเทคโนโลยีชีวภาพที่สามารถนําไปใชในการพัฒนา
เศรษฐกิจชีวภาพของประเทศ โดยสนับสนุนการเพ่ิมความสามารถ
การเขาถึงและการใชประโยชนจากจลุินทรียในภาคอุตสาหกรรมได
อยางมีประสิทธิภาพ
ปจจุบัน TBRC มีสมาชกิเครือขายจํานวน 131 ราย อีกทั้ง TBRC
ไดกอต้ังเครือขายการวิจัยการใชประโยชนจากจุลนิทรียทั้งใน
ประเทศและภูมิภาคอาเซียนในการยกระดับการวิจัยและการ
ประยุกตใชเทคโนโลยีชีวภาพในภูมิภาคอาเซียนใหมีความกาวหนา
และสอดคลองตอแนวโนมการพัฒนาเศรษฐกิจและการรักษาความ
หลากหลายทางชีวภาพของภูมิภาคอีกดวย
Copyright 2015 TBRC, BIOTEC _3
January 17, 2015
Public deposit Safe deposit Patent deposit Catalogue hosting Distribution Legal & Technical Services
การดําเนินงานของ TBRC ประกอบดวยการใหบริการจุลินทรียและ
ชีววัสดุที่มีการบริหารจัดการชีววัสดุ ขอมูล และกฎหมายชีวภาพที่
เชื่อมโยงกันอยางเปนระบบมีประสิทธิภาพไดมาตรฐาน เพื่อสราง
เสริมศักยภาพที่สําคัญของประเทศในการเปนผูนาํอาเซียนในดาน
ทรัพยากรชีวภาพ
โดย TBRC ไดคัดเลือกจลุินทรียและชีววัสดุที่ทราบคุณสมบัติและมี
คุณภาพจากคลังจุลนิทรียและชีววัสดุ BIOTEC และจากเครือขาย
สถาบันการศึกษา หนวยงานวิจัยทั้งในและตางประเทศเพ่ือให
บริการแกภาครัฐและอุตสาหกรรม การใหบริการรับฝากเก็บชีววัสดุ
แบบไมเผยแพร (Safe deposit) และเพื่อการย่ืนจดสทิธิบัตร
(Patent deposit) การบริการดานเทคนิคการเก็บรักษาและจัด
จําแนกจลุินทรีย รวมทั้งการบริการ Catalogue hosting บน
อินเทอรเน็ตเพื่อสงเสริมการเขาถึงจุลนิทรียจากเครือขาย และการ
ใหคําปรึกษาดานกฎหมายชีวภาพ
Copyright 2015 TBRC, BIOTEC _4
January 17, 2015
Copyright 2015 TBRC, BIOTEC _5
การเขาถึงและแบงปนผลประโยชนจากการใชชีววัสดุอยางเปนธรรม (Access and Benefit Sharing, ABS)
นอกจากนี ้TBRC ยังไดมีการดําเนินกจิกรรมตางๆ เพื่อเตรียมความ
พรอมและรองรับกฎระเบียบนานาชาติในเร่ืองการเขาถึง
และแบงปนผลประโยชน เพื่อเปนแนวทางในการแบงปน
ผลประโยชนอยางเปนธรรม ซึ่งเปนภารกิจที่สาํคัญในฐานะศูนย
ชีววัสดุของประเทศ โดยปจจุบันไดมีการจัดทํารางแนวทางการ
บริหารจัดการชีววัสดุ การจัดทํารูปแบบขอตกลงของการถายโอน
วัสดุทางชีวภาพ (Material Transfer Agreement) การบริหาร
จัดการเร่ืองกฎหมายที่เก่ียวของกับชีววัสดุโดยมุงเนนเร่ืองแนว
ปฏิบัติของการเขาถึงและแบงปนผลประโยชนจากการใชชีววัสดุใน
เชิงพาณิชย
TBRC ดําเนินการโดยบุคลากรที่มีความเชี่ยวชาญ ตลอดจนมีความ
พรอมดานเคร่ืองมือ สถานที่ ระบบการจัดการในการเก็บรักษาและ
การใหบริการชีววัสดุที่ไดมาตรฐานตามขอกําหนดของ OECD
(Organisation for Economic Co-operation and Development)
ซึ่งเปนมาตรฐานที่ยอมรับทั่วโลก จงึมีความพรอมในการใหบริการ
ชีววัสดุรวมทั้งการสรางความสามารถในการยกระดับศูนยชีววัสดุ
ของไทยสูการเปนผูนําระดับภูมิภาคอาเซียน Asean Economic
Community (AEC) และเอเชีย