t.c. saĞlik bakanliĞi
DESCRIPTION
T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI STRATEJİ GELİŞTİRME BAŞKANLIĞI’NA YAPILAN İLAÇ İHALELERİNİN İŞLEYİŞİNDE YAŞANMAKTA OLAN TEMEL UYGULAMA SIKINTILARI SUNUMU KİTDER NİSAN 2011 / ANKARA. 20. TENSİP VE ONAYLARINIZI ARZ EDERİZ. SAYGILARIMIZLA. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
T.C.SAĞLIK BAKANLIĞI
STRATEJİ GELİŞTİRME BAŞKANLIĞI’NA YAPILAN İLAÇ İHALELERİNİN İŞLEYİŞİNDE YAŞANMAKTA OLAN TEMEL UYGULAMA
SIKINTILARISUNUMU
KİTDERNİSAN 2011 / ANKARA
Tespit Öneri
Mevzuat; ihale şartname satın alma bedelinin rekabeti
engelleyecek şekilde maliyetinin üzerinde
satılmasını önlemek amaçlı hükümler içerse de, şartname satın alma bedellerinin yüksek
olması rekabeti engellemektedir.
(Ortalama 50 sayfalık bir şartnamenin maliyeti 3 TL iken 2010 ort. Şartname bedeli 80
TL’dir)
Bakanlığımıza bağlı kurumların ilaç ihalelerindeki
ihale şartname satın alma bedellerinin makul bir tutarda standart hale
getirilerek sabitlenmesi gerekmektedir.
2
Tespit Öneri
Şartnamelerde ihaleden kaynaklanacak alacakların temlik
edilemeyeceğine hükmeden ibarelere yer verilmektedir. Ödemelerin geç yapılması
nedeniyle finansman açıklarının dış borçlanma ile karşılanması esnasında alacakların finans
kurumlarına ve / veya 3. şahıslara teminat olarak temliki
gerekebilmektedir. İtiraz süreçleri de çoğu zaman
çözüm getirmemekte ya da uzun sürmektedir.
Şartnamelerde alacağın temlik edilebilmesinin şarta
bağlanmaması gerekmektedir.
3
Tespit Öneri
Şartnamelerdeki teslim koşulları çoğu zaman , ülkenin coğrafi ve iklimsel
koşulları gözetilmeden, gerçekleştirilmesi imkansız yada çok zorlayıcı süreler ihtiva
edecek şekilde tanzim edilmektedir. Strateji Geliştirme Başkanlığı’mızın bu konuda yayınlamış olduğu genelgeye
rağmen , bu koşullar münferit alımlarda / çerçeve anlaşmalar da belirtilen sürelere
aykırı olarak düzenlenmektedir. Münferit alımlarda itiraz sürecinin kısa olması ve itiraz ücretlerinin çok yüksek olması da kanunen tarif edilmiş itiraz
sürecini kullanılamaz kılmaktadır.
Bakanlığımıza bağlı kurumların ihale şartnamelerinde ürün teslim sürelerinin tebligattan itibaren en
az 10 gün olarak standart hale getirilerek sabitlenmesi
gerekmektedir.
4
Tespit Öneri
İhale şartnamelerinde yer alan gecikme cezalarına ilişkin yüzde değerlerinin yüksek belirtilmesi
büyük bir sorun teşkil etmektedir. Ülkemizde tüketilen ilaçların çoğunun
ithal olması veya ithal girdiye bağlı olması, ilaçların piyasaya arzına ilişkin
bir çok konuyu dışa bağımlı kılmaktadır. Yüklenicilerin, tedarikçi firmalar nezdinde hiçbir yaptırım ve
müdahale olanağı da yoktur.
Gecikme cezası oranlarının Yüklenicileri mağdur etmeyecek
ancak caydırıcılık işlevini de yerine getirecek şekilde belirlenerek bir orana sabitlenmesi ve bu cezanın sözleşme tutarı üzerinden değil sadece geç teslim edilen ürün tutarı üzerinden uygulanması
yönünde düzenleme yapılması gerekmektedir.
5
Tespit Öneri
Teknik şartnamelerde ilaçların ambalajları üzerine ekleme ve/veya
değişiklik yapılması yönünde koşullar konulmaktadır. Mezkur mevzuat gereği
yüklenicilerin Bakanlığımızın ilgili yönetmelikleri gereği belirlenmiş ve izne
tabi tutulmuş ambalajlar üzerinde bir ekleme ve/veya değişiklik yapması
hukuken mümkün değildir. Ayrıca shrink yapılması, sticker yapıştırılması, renk kodlaması yapılması gibi koşullar da
konulmaktadır.
Bakanlığımıza bağlı kurumların ihale dokümanlarında ilaç
ambalajları üzerinde oluşan taleplerin ilgili ambalajlama
yönetmeliği çerçevesinde belirtilen hükümlere uygun olarak
engellenmesi gerekmektedir.
6
Tespit Öneri
Damga Vergisi kanunu çerçevesinde ihaleler sonucunda taraflar arasında imza edilecek
sözleşmeler, her bir nüshası %0,825 oranında Damga Vergisine tabidir. Ödeme sorumluluğu
yükleniciye, tahsil sorumluluğu ise kuruma aittir. Sözleşmenin her nüshası için ayrı vergi tahakkuk
ettiğinden nüshasının fazla olması; ihaleye katılım maliyetini ve dolayısıyla ihale fiyatlarını
arttırmaktadır. Sözleşme evraklarının tek nüsha tanzim edilmesi, yüklenici tarafından istenmesi
durumunda çoğaltılması, sözleşmeyi yapan kurum tarafından “aslının aynıdır” vb gibi bir ifade
yüklenicilerin ihtiyaç duyacağı sözleşme nüshasını çözecektir. Ancak hal böyle iken kurumlardan muhtelif sebepler ile sözleşmenin birden fazla nüsha tanzim edilmesi ve/veya sözleşmede bir
nüsha yazmasına rağmen birden fazla nüshada ıslak imza / kaşe istenmesi durumları ile
karşılaşılmaktadır. Bu ise hem kurumun hem yüklenicinin ilerleyen tarihlerde, yapılan incelemeler sonucunda vergi cezaları ile
karşılaşmasına neden olmakta ve ihale maliyetlerini arttırmaktadır.
Sözleşmelerin Bakanlığımıza bağlı kurumların ihale dokümanlarında tek
nüsha olarak tanzim edilerek imza edilmesinin standart hale getirilmesi ve
yükleniciler tarafından talep edilmesi halinde çoğaltılarak sözleşmeyi yapan
kurum tarafından “aslının aynıdır” vb gibi bir ibare ile aslına uygun olduğunun
belirtilmesi yönünde kurumların yönlendirilmesinin sağlanması
gerekmektedir.
7
Tespit Öneri
Kamu İhale Tebliğleri çerçevesinde ihalelerdeki birim fiyat teklif
mektuplarında birim fiyatın virgülden sonra iki hane olarak düzenlenmesi; ancak kurumun ihale dokümanında
belirtmesi koşulu ile virgülden sonra 4 haneye kadar birim fiyat teklif
verilebileceği hükme bağlanmıştır. Bazı kurumlarımızın virgülden sonra iki
haneye kadar teklif verilecek şekilde ihale dokümanı hazırladığı
görülmektedir. Bu durum rekabetin tam tesisinin önünde büyük bir
engeldir.
Bakanlığımıza bağlı kurumların ihale dokümanlarında teklif vermeye ilişkin
hükümlerin mevzuata uygun olarak virgülden sonra 4 hane teklif
verilebilecek şekilde ve standart hale getirilmesi gerekmektedir.
8
Tespit Öneri
İhalelerde bazı kurumların mevzuata rağmen “halen” götürü bedel liste ihalesi yaptıkları görülmektedir. Bu tarz ihaleler, alıma konu olan tüm
kalemler için rekabeti tesis etmemektedir.
Götürü bedelli liste ihalelerinin engellenerek, mevzuata uygun
standart “birim fiyat teklif usulü” uygulanması gerekmektedir.
9
Tespit Öneri
Bazı kurumlar, alıma çıkacakları her kalem için ayrı ihale açmaktadırlar. Bu
yöntem bir çok anlamda tüm paydaşlara zarar vererek, verimlilik kaybına sebep olmaktadır. Tedarik
zinciri aşamasında sipariş ve sevkiyat süreçlerinde idare edilemeyecek sayıda
ve küçüklükte sipariş lotlarına sebep olmakta; tedarikçi , lojistik ve yüklenici
bağlamında sorun yaratarak maliyetlere yansımaktadır.
İhale ve sipariş büyüklüklerine minimum standart getirilmesi ve az adetli ihtiyaçların stok seviyelerinin yükseltilerek soruna uygulanabilirlik
kazandırılması gerekmektedir.
10
Tespit Öneri
İlaç yüklenicilerine olan borçların 90 gün içinde yapılması Sağlık Bakanlığı S.G.
Başkanlığınca değişik zamanlarda duyurulmuştur. Ödemeler ise faturaların saymanlığa intikal tarihine bağlı olarak
yapılmaktadır. Maliye Bakanlığı’ nın ilgili mevzuatına göre ödemeye ilişkin evrakların fatura tarihinden itibaren 10 gün içerisinde
saymanlığa intikali istenilmiştir. Uygulamada kurumların bu hususlara uymadıkları,
faturaların ve/veya ödeme evraklarının kaybolduğu, izin/tayin vb nedenlerle
evrakların tekamül etmediği, gerçekleri yaşanmaktadır.
Sonuç olarak faturalar saymanlıklara 1-3 ay gibi sürelerde geçmekte, ödeme vadeleri 90
günü aşmakta ve ödeme listeleri ilan edilmeyebilmektedir.
İlgili mevzuata da uygun olarak ihale şartnamelerinde:
a. Ödeme vadelerinin 90 gün içinde yapılmasının,
b. Ödemeye esas olacak belgelerinin 10 gün içerisinde saymanlığa intikalinin belirtilmesinin,
ve Ödeme listelerinin asılmasının
sağlanması gerekmektedir.
11
Tespit Öneri
İhale şartnamelerinde ödeme sürelerine uyulamaması halinde alacaklıların ihtar
edemeyeceği, icra iflas kanunu uyarınca işlem yapamayacağı yönünde hükümler
konulmaktadır. Yargı kararlarının içinde, bu tip maddelerin
sözleşmenin bir tarafınca bu şartın konulmasının, “hakim durumun kötüye
kullanılması” olarak tespit edildiği kararlar mevcuttur. Ayrıca, Kamu İhale Mevzuatı
çerçevesinde yapılan itiraz işlemlerinde de KIK bu konuda bir karar üretmemektedir.
Ödeme sürelerine uyulmayan durumlarda alacaklıların ihtar edemeyeceği, icra iflas kanunu uyarınca işlem yapamayacağı yönündeki hükümlerin ihale
şartnamelerinden çıkartılması gerekmektedir.
12
Tespit Öneri
Tip sözleşmeler içerisinde mücbir sebeplerden bir tanesi de idarenin kabul
edeceği “diğer haller” olarak ihale dokümanlarında yerini almıştır. İlaçların
ithalat ve üretim sorunlarından kaynaklanan gecikmeler, mücbir sebep
olarak mütalaa edilmemektedir. Yükleniciden kaynaklanmayan bu
durumların idareler tarafından kabul edilmesi yönünde hukuki bir engel
bulunmamaktadır. Yüklenicinin herhangi bir müdahale şansının bulunmadığı tedarik gecikmelerinden yasaklama
kararları yaşanmaktadır.
Ürün teslimindeki gecikmelerin üretim veya ithalat sıkıntıları nedeninden
kaynaklandığının üretici/tedarikçi firma tarafından belgelenmesi halinde bu durumun mücbir sebep sayılması ve varsa muadil eşdeğer teslimine izin verilmesinin ihale şartnamelerinde
standart hale gelmesi gerekmektedir.
13
Tespit Öneri
İhale şartnamelerinin kargo ile satın alınması esnasında, kargo bedeli
olarak ek bir ücret talep edilmektedir. Oysaki; şartname alıcı ödemeli
gönderilmektedir. Ayrıca bazı kurumlar şartname alımı için yüklenicinin temsilcisinin bizzat başvurusunu talep etmektedirler.
Şartname bedellerinin kurum banka hesabına yatırılarak şartnamenin kargo
bedeli yükleniciye ait olmak üzere yükleniciye yollanmasının sağlanması ve şartnamenin bizzat alınması koşulunun
kaldırılması gerekmektedir.
14
Tespit Öneri
Doğrudan Temin usulü (22/D) ile yapılan alımlarda Damga Vergisi tahakkuku sorun teşkil etmektedir.
Maliye Bakanlığının bu konu ile ilgili yayınlamış olduğu tebliğ gereği, Karar - Damga Vergisinin
tahakkuk edebilmesi için Kamu İhale Mevzuatında belirtilen şekil ve usul şartlarına uygun bir Komisyon
Kararının olması, Sözleşme Damga Vergisinin olabilmesi için ise taraflar arasında bir sözleşmenin
bulunması gerekmektedir. Taraflar arasında Doğrudan Temine bağlı bir alımda sözleşme imzalanması bu alıma ilişkin ilanda sözleşme
tasarısının da ilan edilmesini gerektirmektedir. Aynı hukuki sürece göre bir komisyon kararının
olabilmesi içinde bu kararın oluşması için gerekli usul ve şekil şartları çerçevesinde yetkili kişiler
tarafından imza edilmiş kararın muhatabına tebliği gerekmektedir. Ancak kurumların bu hukuki
süreçleri dikkate almadan; bazen kurumlarının aleyhinde bazen de yüklenicilerin aleyhine damga
vergisi tahakkukları yaparak kesinti yaptıkları görülmektedir. Esasen bu işlemler yumağı 22/D
alımının ruhuna da aykırıdır.
Doğrudan Temin alımlarda yapılacak işlemlere ilişkin ilgili Damga Vergisi tebliği ve Kamu İhale Tebliğleri hükümleri ile
uyumlu ve her kurum tarafından standart şekilde uygulanacak bir
süreç belirlenerek bunun kurumlarca uygulanmasının sağlanması gerekmektedir.
15
Tespit Öneri
İhale yüklenimlerinin tamamlanıp; sözleşme süresinin bitmesine rağmen, miat taahhütleri vb
sebepler ile kesin teminatların iadelerinin yapılmadığı örneklerle
sıkça karşılaşmaktayız. İhalenin sözleşme süresine uygun işin
bitiminde muhtelif nedenlerle teminat mektubu iadeleri
gecikmektedir.
Bu konuda yüklenimi tamamlanmış ve/veya sözleşme
süreleri dolmuş ihaleler ait teminatların zamanında iadesi
yönünde kurumların uyarılması ve yüklenimi biten ihalenin teminat mektuplarına en geç 1 ay içinde
iadesinin sağlanması gerekmektedir.
16
Tespit Öneri
Kurumlar tarafından yapılan ödemelerde; bankalar tarafından fahiş havale
masrafları tahsil edilmekte, bazen de çift masraf alınmakta, havaleler bankalarda 48 saat
tutulmaktadır.
Bakanlığımızın, bu bankalar (Ziraat Bankası) ile ilgili
havale masraflarının kaldırılması şeklinde
yükleniciler yanında yer alması gerekmektedir.
17
Tespit Öneri
İhale adetleri kurumlarca belirlenmektedir. Kurumların yanlış ihale adeti belirlemeleri
sonucu % 20 azalışların yapılması sırasında başlangıçta ihalenin
tamamına göre Damga Vergisi ve Karar Pulu yatırılmış olduğundan,
azalış yapılması halinde bu vergiler kurumdan geri
alınamamaktadır.
% 20 azalışlarında mükerrer verginin geri alınmasının sağlanması
gerekmektedir.
18
Tespit Öneri
Çerçeve Anlaşmaları ihale katılım giderlerinde ekonomi yapılması
amacını taşır. İhale katılım ve sözleşmelerde istenilen
evraklardan Ticaret Odası belgesi (2) kez istenerek gereksiz gider
yaratmaktadır. (İhale esnasında ve sözleşme esnasında)
Ticaret Odası faaliyet belgesinin bir defa istenilmesinin sağlanması
gerekmektedir.
19
Tespit Öneri
İlaç ihalelerinde istenilen dokümanlar arasında teklif verilen ürünlerin tedarikçi firmalarına ait Ulusal Bilgi Bankası kayıtlarının
çıktıları istenmektedir. Oysa ki; bu bilgiler kurumlar tarafından online
olarak sorgulanabilecek bir bilgi olup, bu evrak çıktıları büyük bir kırtasiye masrafı yaratmaktadır.
Ayrıca, herhangi bir yasal ehliyeti bulunmayan evraklardır.
Ulusal Bilgi Bankası kayıtlarına ilişkin evrakların ihalelerde istenilen
dokümanlar içerisinden çıkartılması ve bu uygulamanın standart hale
getirilmesi gerekmektedir.
20
Tespit Öneri
Miat konularında şartnamelerdeki hususlar yerine getirilmesi olanaksız şekilde konulmaktadır. Buna rağmen
ve bununla beraber yükleniciden istenen “miat değişim”
taahhütnameleri ile çözüm bulunmakta iken bu taahhütnameleri
“üretici firma” dan alınması istenilmektedir.
Şartnamelerde istenilecek son kullanma tarihleri gerçeğe uygunluğu temin edilmeli ve yüklenici tarafından
(1) defaya mahsus verilecek miat değişimi taahhütlerinin yeterli
olmasının şartnamelerde standart hale getirilmesinin sağlanması veya üretici firmaların söz konusu belgeyi
vermelerinin temin edilmesi gerekmektedir.
21
Tespit Öneri
Her kurumun farklı ve çelişen maddeleri içeren şartnameleri
uygulamada rekabeti engellemektedir.
İhale şartnamelerinin Sağlık Bakanlığımız vb. resmi kurumlar ile
Derneğimizin hukukçularından oluşan bir komisyonca “tek tip” hale
getirilmesinin sağlanması önemle gerekmektedir.
22
TENSİP VE ONAYLARINIZI ARZ EDERİZ
SAYGILARIMIZLA