UNIT 4 LAUT DAN LAUTAN

4.1 TERUMBU KARANG4.2 KEPENTINGAN DAN POTENSI LAUT DAN LAUTAN4.3 KESAN KEGIATAN MANUSIA TERHADAP LAUT DAN LAUTAN

4.1 TERUMBU KARANG

PENTAS BENUAPentas benua ialah dasar laut yang cetek dan

bercerun landai.

Kedalamannya kurang daripada 180 meter.

Kelebarannya berbeza-beza antara 80-1500 kilometer.

Bahagian dasar lautan mempunyai suhu yang sederhana panas kerana cahaya matahari dapat menembusi air lautan dengan mudah.

Penting untuk pembiakan ikan dan pembentukan terumbu karang seperti di Pentas Sunda dan Pentas Sahul di rantau Asia Tenggara.

Pentas Benua

JURANG LAUTANJurang lautan merupakan bahagian lautan yang

paling dalam.Kedalaman jurang lautan adalah antara 7000-

11000 meter.Jurang lautan terbentuk akibat daripada

pergerakan bumi dasar lautan oleh gerakan tektonik.

Jurang lautan yang paling dalam di dunia ialh Jurang Mariana(11034 m) yang terletak di Filipina.

Banyak kawasan jurang lautan dihubungkaitkan dengan gempa bumi dan gunung berapi.

Jurang Lautan

4.1 Terumbu Karang

TERUMBU KARANG

TERUMBU KARANGTerumbu karang terbentuk daripada tulang dan kulit

karang, polip-polip, alga kalkaria, kerang dan tiram yang telah mati.

Tulang dan kulit ini akan dimendapkan di dasar laut bersama-sama bahan-bahan mendapan yang lain.

Seterusnya polip-polip baru akan tumbuh pada bahan-bahan mendapan yang lama dan secara beransur-ansur akan membentuk terumbu karang.

Proses pembentukan terumbu karang mengambil masa yang sangat lama.

Apabila musnah, terumbu karang amat sukar dipulihkan.

POLIP-POLIP

Kawasan yang terdapat terumbu karang

Malaysia

Lautan PasifikLautan HindiKepulauan KaribiaKawasan pentas benua di rantau Asia

Pulau Redang di TengganuPulau Tioman di PahangPulau Balambangan dan Pulau Sipadan di Sabah

Luar Negara

Faktor mempengaruhi pembentukan

Terumbu karang

Suhu Air Laut

Kejernihan Air LautTindakan Ombak, Arus

dan Pasang Surut

Kedalaman Air LautKemasinan Air Laut

SUHU AIR LAUTTerumbu karang hanya tumbuh di kawasan air laut

yang mempunyai suhu antara 23ºC hingga 25ºC yang sesuai untuk pertumbuhan dan pembiakan polip.

Terumbu karang banyak ditemukan di zon antara latitud 30ºU dan 30ºS seperti di kawasan laut di sekitar Asia Tenggara dan Kepulauan Hawaii.

Kepulauan Bermuda di Lautan Atlantik yang terletak di kawasan beriklim sederhana sesuai untuk pertumbuhan terumbu karang kerana arus Panas Telukan meningkatkan suhu air laut di kawasan itu.

KEDALAMAN AIR LAUT

Terumbu karang tumbuh dengan pesat di

kawasan air laut yang cetek dan kedalamannya kurang daripada 55 meter.

Cahaya matahari boleh diterima oleh polip-

polip dan karang untuk hidup dan tumbuh.

KEMASINAN AIR LAUT

Hanya air laut yang mempunyai kemasinan antara 30% hingga 40% sahaja sesuai untuk pembentukan terumbu karang.

KEJERNIHAN AIR LAUT

Terumbu karang hanya dapat hidup di kawasan air yang jernih.

Air laut yang keruh atau mempunyai bahan mendapan yang sungai seperti lanar atau lumpur yang terlalu banyak akan mengganggu pernafasan polip dan menyebabkan polip mati

Tindakan Ombak, Arus dan Pasang Surut

Terumbu karang terbentuk dengan baik di kawasan yang menghadap laut.

Kawasan air laut yang mengalami tindakan ombak yang kuat, arus laut dan pasang surut membolehkan polip-polip mendapat oksigen dan bekalan makanan seperti plankton yang mencukupi.

Tindakan ombak yang kuat akan membawa kelodak dan lumpur ke laut dalam supaya air di pinggir laut menjadi jernih

Kawasan yang terdapat terumbu karang

Malaysia

Pulau Redang, Terengganu

Pulau Tioman, Pahang

Pulau Balambangan dan Pulau Sipadan di Sabah

Luar NegaraLautan PasifikLautan HindiKepulauan KaribiaKawasan pentas benua di rantau Asia

Jenis-jenis Terumbu karang

Terumbu Pinggir Terumbu Sawar/

Terumbu Penghalang

Atol/ Pulau Cincin

TERUMBU PINGGIR

Bhg karang yg menghadap ke laut

Bhg karang yg menghadap daratan

Merupakan satu barisan karang yang terbentuk di sekeling sebuah pulau atau di sepanjang benua.

kadang-kadang, lagun memisahkan terumbu pinggir dari daratan.

Terumbu Pinggir

Lebih curam dan menjunam ke dasar laut

Berbentuk cekung

Kawasan yang terdapat terumbu pinggir

MalaysiaTumbuh kira-kira 1km ke arah laut dan menceruni ke laut sedalam 30 m mengelilingi Pulau Redang,

Pulau Kapas dan Pulau Perhentian di Terengganu.Taman Tunku Abdul Rahman di Sabah

Luar Negara Kepulauan HawaiiLautan Pasifik SelatanBeberapa pulau di Laut Karibia

Saksikan………(Terumbu Pinggir)

TERUMBU SAWAR/TERUMBU PENGHALANG

Terbentuk selari dengan pinggir laut dan terpisah agak jauh dari daratan.

Lagun atau selat yang dalam memisahkan terumbu penghalang dari daratan.

Lebar terumbu penghalang berbeza, iaitu antara 1-15km.

Beberapa bahagian terumbu penghalang terputus-putus.

Ciri ini membolehkan kapal dan bot melaluinya tanpa menyebabkan kerosakan pada terumbu karang atau kapal.

Terumbu Sawar/ Terumbu Penghalang

Kawasan yang terdapat terumbu sawar/terumbu penghalang

Malaysia

Luar Pulau Labuan dan

Pulau Manukan di Sabah.

Luar NegaraTerumbu Sawar yang terbesar di dunia yang terletak di timur laut Australia, dengan panjangnya melebihi 2000 kilometer.

Saksikan….................(Terumbu Sawar/Terumbu Penghalang)

ATOL/PULAU CINCIN

Atol terbentuk apabila berlaku proses peneng- gelaman sesebuah pulau akibat pertumbuhan terumbu karang yang pesat.

Atol juga terbentuk daripada pasir dan dan puing-puing batu kapur yang terkumpul dalam tempoh yang lama.

Ditengah-tengah atol itu akan terbentuk sebuah lagun yang luas dan cetek.

Bahagiannya yang terputus-putus membolehkan air laut keluar masuk dengan mudah.

Atol/Pulau Cincin

Kawasan yang terdapat atol/pulau cincin

Luar Negara

Pulau Bikini, Pulau Gilbert, Pulau Elice, Pulau Cook dan Pulau Suradiva di Kepulauan Maldives, Lautan Hindi.

Atol tetiaroa dan Atol Kwajalein di Lautan Pasifik.

Atol Kwajalein merupakan atol yang terbesar di dunia.

MalaysiaPulau Layang-layang di Sabah.

Saksikan……….(Atol/Pulau Cincin)

Teori Pembentukan Terumbu Karang

Teori Darwin (Teori Ataman Bumi)

Teori Daly (Teori Kawalan Glasier)

TEORI DARWIN

Terumbu Pinggir

Ataman Pulau

Terumbu pinggir menjadi terumbu penghalang

Atol

Pulau tenggelam di bawah aras laut dan mewujudkan sebuah lagun

Terumbu pinggir, terumbu penghalang dan atol terbentuk melalui suatu proses yang berterusan

Terumbu karang yang tumbuh di sekeliling pulau membentuk terumbu karang

Terumbu ini terus membesar, lama-kelamaan pulau tenggelam. Terumbu pinggir menjadi terumbu penghalang

Apabila terumbu penghalang membesar dengan giat, pulau tenggelam di bawah aras laut lalu terbentuknya atol

TEORI DALY

Pulau kecil

Terumbu karang

Laut

Aras laut semasa zaman ais

Terumbu karang terhakis

Lagun

Aras laut naik

Terumbu karang terhakis

Sebelum Zaman Ais

Semasa Zaman Ais

Selepas Zaman Ais

Sudah terbentuk terumbu karang di sekeliling pulau

Suhu yang sejuk menghalang pertumbuhan karangTerumbu karang di sekeliling pulau terhakis akibat tindakan ombak apabila ombak surut

Suhu laut yang panas menggalakkan pertumbuhan terumbu karangterumbu mulai tumbuh semula mengikut aras laut yang naik selepas ais mencairSecara beransur-ansur terumbu karang akan membentuk atol

Saksikan…………(Video klip)Etika Pemeliharaan Terumbu karang

etika pemeliharaan terumbu karang.flv

4.2 Kepentingan dan Potensi Laut

Dan Lautan

Kepentingan Laut dan Lautan

Sumber Bahan Mentah

Sumber Bahan Mentah

Sumber Mineral

Sumber Mineral

Sumber Makana

n

Sumber Makana

n

Jalan Pengangkutan dan

Perhubungan

Jalan Pengangkutan dan

Perhubungan

Kawasan Perlancongan

Kawasan Perlancongan

Penyederhana Suhu

Penyederhana Suhu

Peluang Pekerjaan

Peluang Pekerjaan

SUMBER MAKANAN

Hasil tanggapan laut menyumbangkan 50% drpd keperluan protein penduduk dunia.

Ikan dan sumber laut juga membekalkan sumber iodin yang penting.

Beberapa jenis tumbuhan laut seperti rumput laut alga merupakan sumber makanan laut yang berkhasiat.

SUMBER MINERAL

Jenis mineral

petroleum, gas asli, natrium klorida (garam), mangan, nikel, kuprum dan kobalt.

Kawasan perlombongan mineral

Malaysia

Petroleum dan gas asli dilombong di luar pantai Terengganu, Sabah dan Sarawak

Luar Negara

Petroleum dan gas asli dilombong di Indonesia, Teluk Mexico, Laut Utara, di sekitar Kepulauan Britis, pinggir selatan Alaska di Amerika Utara, Teluk Parsi dan Laut Merah di Asia Barat.

Peta Sumber Mineral di Malaysia

SUMBER BAHAN MENTAH

Jenis Kegunaannya

Petroleum bahan mentah untuk industri

petroleum

Gas asli sumber tenaga

Batu karang dan Siput

barang hiasan dan kraf tangan

Ikan dan hidupan laut

industri makanan

Jalan Pengangkutan dan Perhubungan

Banyak syarikat pelancongan menawarkan pakej percutian laut dengan kapal persairan mewahKapal atau feri juga digunakan untuk membawa orang dan kenderaan

Pengangkutan laut sangat penting untuk mengangkut bahan- bahan berat dan pukal seperti petroleum, arang batu, kayu balak dan sebagainya untuk dieskport.

Kapal-kapal besar dapat mengangkut barang dalam kuantiti yang banyak tetapi pada kadar yang murah

Kapal yg membawa kontena

KAWASAN PELANCONGAN

Pantai dan pulau bukan sahaja sesuai untuk beristirehat tetapi juga sesuai untuk melakukan aktiviti seperti lunjur air,jetski, belayar, berenang dan sebagainya.Pengunjung juga berpeluang melihat terumbu karang cantik.

PENYEDERHANAAN SUHU

Kawasan di tepi laut mengalami suhu yang lebih sederhana berbanding dengan kawasan pendalaman disebabkan oleh bayu laut dan bayu darat.

Waktu Siang Waktu Malam

Bayu laut yang bertiup ke darat pada waktu siang menyederhanakan suhu di kawasan daratan

Bayu darat bertiup ke arah laut dan menyederhanakan suhu di kawasan laut

Contoh Arus

Arus Panas Hanyutan Atlantik Utara

Meningkatkan suhu musim sejuk di kawasan pantai timur Pulau Honshu di Jepun

Arus Panas Kuro Shio

Menyederhanakan suhu di kawasan pinggir laut Eropah Barat.

Arus Canary

Menurunkan suhu musim panas di kawasan pantai barat laut Afrika.

PELUANG PEKERJAAN

Perikanan merupakan kegiatan manusia yang penting di negara yang terletak di pentas benua.

Malaysia:Pantai timur dan pentai barat semenanjung Malaysia

Luar Negara:Thailand, Filipina, Australia, Jepun, China, Taiwan Amerika Syarikat, Kanada dan Norway.

Industri perikanan juga menggalakkan pertumbuhan industri lain seperti industri pemproses ikan, mengetin ikan, membuat keropok, dan industri membina dan membaiki kapal.

Potensi Laut dan Lautan

Sumber Tenaga Hidroelektrik

Sumber Air Tawar

Menebus Guna Tanah

SUMBER TENAGA ALTERNATIF

Tenaga Ombak

tenaga yang dapat diperbaharui, bersih dan tidak menghasilkan sisa-sisa toksik.

Tenaga ombak digunakan untuk memutarkan turbin yang dipasang di kawasan pinggir laut.

Penjanaan kuasa elektrik melalui kaedah ini telah digunakan di Norway(tahun 1985), Jepun, Australia, United kingdom dan sebagainya.

Penjana Kuasa Ombak di Norway

Pasang Surut Laut

Kuasa pasang surut juga digunakan untuk menjana kuasa elektrik.

Loji kuasa pasang surut laut di La Rance, Perancis merupakan projek yang sangat berjaya kerana telah menghasilkan hampir 90% daripada keperluan elektrik di Brittany, Perancis. Loji Pasang Surut di

La Rance, Perancis

Sumber Air TawarLaut juga menjadi sumber air tawar melalui

proses panyahgaraman.

Kebanyakan negara yang menggunakan proses penyahgaraman menerima hujan tahunan yang sedikit.

Hampir 60% loji penyahgaraman di dunia terdapat di Asia Barat yang mengalami iklim yang kering.

Arab Saudi mempunyai loji penyahgaraman yang paling banyak dan berupaya memproses 560 juta liter air laut setiap hari.

Loji penyahgaraman di Arab Saudi

Proses Penyahgaraman

Peta Penyahgaraman di Dunia

Menebus Guna LautKawasan pinggir laut dapat ditebus guna untuk

tujuan perumahan, perindustrian, pertanian, pembinaan jalan raya dan sebagainya.

Usaha menebus guna laut biasanya dilakukan di negara-negara yang mengalami kekurangan tanah.

Malaysia:Pinggir laut di Melaka dan Pulau PinangLuar negara:Kawasan laut di Jurong, Kranji dan Changi SingapuraKawasan pinggir laut Zuider Zee di BelandaKawasan pinggir laut east Anglia di Great Britain

Menebus Guna Laut

4.3 Kesan Kegiatan Manusia Terhadap Laut dan Lautan

Saksikan…………(Video Klip)Pencemaran Laut dan Lautan

Ocean Pollution 1.flv

PuncaPencemaran

Laut dan Kesan Sampingan

Bahan Buangan Kilang

Pembungan Sampah Sarap

Penggunaan Bahan Kimia

Tebus Guna Tanah

Tumpahan MinyakUjian Nuklear

Perlombongan di Laut

KumbahanDomestik

Bahan Buangan KilangBahan Buangan kilang

seperti bahan kimia dan sisa toksid akan menyebabkan air laut tercemar dan beracun lalu membunuh ikan dan hidupan laut.

Contohnya, hal ini berlaku di muara Sungai Juru di Seberang Perai, Pulau Pinang.

Pembuangan Sampah Sarap

Sampah sarap seperti beg buangan plastik, barang mainan plastik, botol plastik, paip getah tiruan, dan pita perakam dibuat daripada bahan polimer sintetik yang tidak mudah dilarutkan.

Pembuangan sampah sarap di tepi laut atau ke dalam laut akan mengancam hidupan laut.

Penggunaan Bahan Kimia

Penggunaan racun rumpai dan racun serangga perosak secra berlebihan di sawah padi, ladang getah, ladang kelapa sawit dan sebagainya yang terletak berhampiran dengan laut akan mencemari air laut.

Contohnya, air laut di pesisir pantai Kuala Selangor tercemar oleh racun rumpai dan racun serangga.

Kumbahan Domestik

Kumbahan domestik yang seperti kumbahan najis binatang ternakan, sisa pepejal dan sebagainya ke lautan.

Hal ini akan menyebabkan berlakunya pencemaran air laut seperti berbau busuk dan kekeruhan air.

Tebus Guna Laut

Penebusgunaan laut akan mencemari laut.

Ini kerana sebahagian tanah yang digunakan untuk menambak pinggir laut dibawa oleh ombak ke laut lalu menjejaskan hidupan laut.

Kejadian ini dapat dilihat di:

Batu Feringgi dan Teluk Bahang di Pulau Pinang

Kuah di Pulau Langkawi

Melaka

Tumpahan Minyak

Tumpahan minyak yang berlaku akibat kemalangan kapal menyebabkan pencemaran air laut yang serius seperti yang pernah berlaku di Selat Melaka.

Pembersihan kapal, tumpahan daripada telaga minyak dan tumpahan daripada kilang penapis minyak juga akan menyebabkan pencemaran.

Ujian Nuklear

Ujian peralatan nuklear yang dijalankan oleh Amerika syarikat, Rusia dan Perancis di Lautan Pasifik telah menyebabkan air laut dicemari oleh bahan-bahan radioaktif.

Perlombongan di LautPerlombongan petroleum dijalankan di dasar laut.

Oleh itu, air laut di sekitar pelantar minyak tercemar dan akan mengancam hidupan laut.

Langkah Pemeliharaan dan Pemuliharaan Laut dan Lautan

Langkah Pemeliharaan Langkah Pemuliharaan

Kawasan Taman Laut

Penguatkuasaan

Undang-undang

Penyelidikan

Pendidikan Alam Sekitar

Aktiviti Akuakultur

Pembinaan Tukun Tiruan

Pembersihan Laut dan

Pantai

Kerjasama antara

Negara

Langkah Pemeliharaan Laut dan Lautan

Pemeliharaan laut merujuk kepada penjagaan alam sekitar laut

supaya tidak dicemari

Kawasan Taman Laut diwujudkan untuk memelihara hidupan laut seperti Terumbu karang, ikan dan sebagainya.

Di kawasan tersebut, kegiatan penangkapan ikan, pengambilan terumbu karang adalah tidak dibenarkan.

Lokasi Kawasan Taman Laut: Taman Laut Tunku Abdul Rahman dan Manukan di Sabah

Taman Laut Pulau Redang, Pulau Kapas, Pulau Tioman

dan Pulau Tinggi di pantai timur Semenanjung Malaysia.

Taman Laut Pulau Payar di pantai barat Semenanjung

Malaysia

Kawasan Taman Laut

Taman Laut Tunku Abdul Rahman

Taman Laut Pulau Payar

Penguatkuasaan Undang-undangAkta Perikanan 1985 telah digubal bagi

mengharamkan aktiviti meniruk ikan, perlumbaan boat laju, pengumpulan karang dan penangkapan ikan di kawasan taman laut.

Undang-undang juga digubal untuk mengawal pembuangan bahan kimia dan sisa toksid oleh kilang.

selain itu, terdapat peraturan yang menetapkan lokasi pembinaan kilang-kilang yang banyak menghasilkan bahan kimia dan sisa toksid.

Penyelidikan

Penyelidikan tentang hidupan laut telah dijalankan untuk memelihara khazanah laut.

Usaha penyelidikan dijalankan oleh agensi kerajaan dan universiti tempatan.

Pendidikan Alam Sekitar

Pendidikan alam sekitar boleh disampaikan kepada masyarakat melalui media cetak dan media elektronik.

Pendidikan ini bertujuan untuk meningkatkan kesedaran memelihara alam sekitar serta memupuk rasa tanggungjawab dalam usaha menjana khazanah laut.

Aktiviti Akuakultur

Aktiviti akuakultur merujuk kepada penternakan ikan, udang, kerang, siput dan tiram di dalam bekas lombong, tasik, empangan, sawah padi dan kawasan paya.

Langkah ini dapat meningkatkan bekalan ikan, udang dan hidupan laut yang lain untuk menampung permintaan pasaran tempatan.

Oleh itu, kadar kepupusan ikan dan hidupan lain di laut dan lautan dapat dikurangkan.

Langkah Pemuliharaan Laut dan Lautan

Pemuliharaan laut melibatkan pemuliharaan ekosistem laut yang tercemar dengan pelbagai cara dan

kaedah supaya dapat berfungsi seperti sediakala

Pembinaan Tukun Tiruan

Tukun tiruan dibina untuk dijadikan tempat pembiakan ikan.

Tukun tiruan selalunya dibina daripada tayar terbuang ataupun tukun tiruan buatan manusia.

Di Malaysia, Jabatan Perikanan bertanggungjawab untuk membina tukun tiruan di sekitar dasar laut.

Dengan pembinaan tukun tiruan dapat meningkatkan hasil hidupan laut.

Pembersihan Laut dan Pantai

Jika berlaku tumpahan minyak di laut, tindakan segera harus diambil untuk membersihkannya.

Hal ini kerana, tumpahan minyak akan merebak dengan cepat kerana dibawa oleh ombak dan angin yang kuat.

Tumpahan minyak yang tidak diurus dengan baik akan menyebabkan pencemaran laut yang serius sehingga mengancam hidupan laut, burung dan haiwan yang tinggal di pinggir laut.

Kerjasama antara Negara-negaraSemua negara harus bekerjasama untuk

menangani masalah pencemaran laut dan lautan.

Pada tahun 1992, Persidangan Kemuncak Bumi di Rio de Janerio telah mengumumkan satu revolusi untuk memelihara dan memulihara sumber laut bersama-sama.

Pelbagai usaha telah disyorkan dalam laporan Persidangan Bangsa-bangsa Bersatu(PBB) untuk memelihara dan memulihara semua pulau, laut dan kawasan pantai.