Tema 2Tema 2

Al-Andalus e os reinos cristiánsAl-Andalus e os reinos cristiáns

A Andalus: nome que deron as terras da A Andalus: nome que deron as terras da Pen. Ibérica que ocuparon e habitaron Pen. Ibérica que ocuparon e habitaron

entre 711 3 1492entre 711 3 1492

1 Esplendor de Al Andalus e formación dos reinos cristiáns

1.1 Conquista e ocupación islámica• No 711 tropas bérberes de Musa dirixidas por Tariq cruzan o estreito de Xibraltar e derrotan ao ao rei Rodrigo.• Expansión favorecida pola división visigoda.•Pactos e capitulacións. Conversos (muladís). Cristiáns sometidos (mozárabes)

Grupos ocupantes:Árabes

Bérberes (740 sublevacións)

Evolución territorial de Al-Andalus

Mediados do séc. VIII Principios do séc. XI

Finais do séc. XII Mediados do séc. XIII e séc. XIV

Emirato e Califato de Córdoba

Ao principio forma parte do califato de Damasco. (Omeias).750 derrota do clan Omeia polos Abasís ( capital en Bagdad)756 Abd al Rahmán I proclama o Emirato de Córdoba.929 Abd al Rahmán III proclama o califato de Córdoba que se mantivo ata 1031.

Os Reinos de Taifas

3.5 Organización política de Al-Andalus

Monarquía absoluta centralizada e hereditariaEmir, califa, rei

Poder absoluto político, relixioso, xudicial e militar

ADMINISTRACIÓNCENTRAL

ADMINISTRACIÓN XUDICIAL ADMINISTRACIÓNTERRITORIAL

VisiresMinistros

HachibPrimeiro Ministro

KadísXuíces da lei coránica

tiñan autoridade na política local e nos ritos relixiosos

CorasProvincias

ValisGobernadores

MARCAS Nas zonas fronteirizas

Exército poderoso: Mercenarios e escravos

3.6 Economía de Al-Andalus3.6 Economía de Al-Andalus

• Renacemento das cidades : centros políticos, administrativos e comerciais. Córdoba 100000 hab.• Cidades novas con núcleo amurallado, a medina ( mesquita, alcázar, zoco) fora estaban on arrabaldes.

Predominio economía comercial Artesanía e técnicas agrarias (regadío), novos cultivos (arroz, cana de azucre, laranxas). Uso de moedas de ouro (dinar) e prata (dirhem).

3.7 A sociedade de Al-Andalus

DIVISIÓN RELIXIOSA

Musulmáns (crentes)Arabes, bereberes, muladíes

Podían desempeñar cargos públicosEstaban exentos do tributo persoal

Dinmis (non crentes)Mozárabes e xudeos

Tiñan as súas propias autoridadesresponsables ante as musulmanas

Pagaban impostos persoais

JassaArabes

Aristocracia terratenenteOcupaban os altos cargos

AyanArabes, muladíes, xudeos

Clases medias urbanasFuncionarios, xuristas, comerciantes, artesáns...

AmmaMuladís, mozárabes, eslavóns

Campesiñado, traballadores urbanos, soldados... (libres e escravos)

DIVISIÓN SOCIAL

Gran variedade de grupos Étnicos e relixiosos

Predominio de lazos tribaise falta de cohesión social.

Conflitos e revoltas

3.8 Arte e cultura en Al-Andalus

Melloraron a agricultura eimpulsaron as ciencias (matemáticas, medicina, astronomía...), a filosofía,a música, a literatura...

Mezquita de Córdoba

Alhambra de Granada (patio dos leóns) Noria

Vista aérea de Córdoba

A orixe dos reinos cristiáns

3.10 A conquista cristiá (¿Reconquista?)

Núcleos de resistencia nas Zonas montañosas do norteQue se expandironCovadonga 722? Paio. Orixe Reino de Asturias

Na zona oriental forte control musulmán. Núcleos de resistencias nos Perineos co apoio dos reis francos Inicio intervención dos francos en 778. Carlomagno derrotado en Roncesvalles. Creación da Marca Hispánica. Maior autonomía política: reino de Pamplona (816), condado de Aragón (820) e condado de Barcelona (988).

Repoboación dos territorios conquistados

Principais tiposde repoboación

OficialDirixida polo monarca

ou pola nobreza

ParticularAutorizada polo monarca

“presura” ou “aprisio” Realizada polo campesiñado

monacalRealizada por monxes

concellilRealizada polos concellos

Realizada polas Ordes Militares

nobiliarRealizada pola nobreza (condes)

“repartimentos”, “doazóns”Propiedades repartidas polo monarca entre quen o axudaban na conquista

Reconquista e repoboación.

Na zona ástur- cantábrica. Co rei Afonso I de Asturias arredor de 755 repoboación de Galicía, Asturias e Cantabria. Val do Douro Terra de Ninguén.

S, IX campañas de saqueo dos musulmáns. 813 co rei Afonso II de Asturias descubrimento da tumba do apóstolo intensifica o espírito de loita cristiá.

S. IX repoboación val inferior do Miño e val do Douro. Destaca o rei Afonso III. Novos reinos de León e de Galicia. Condado de Castela.

Loitas polo trono a mediados do s. X (dominio dos califas de Córdoba). Fernán González actúa de forma independente en Castela. A finas de século Condado de Portugal

Na zona oriental Avances máis febles. O reino de Pamplona conquista as terras altas do val do Ebro e anexiona o condado de Aragón. O condado de Barcelona repoboo o val do Llobregat

Incentivos para a repoboación

Concesión de privilexios polo rei

Campañas de Almanzor e fin do califato de Córdoba.

Finais s. X Almanzor primeiro ministro campañas de saqueo contra os condados e reinos cristiáns destruíndo as principais cidades ( Barcelona, León Santiago.( 997) Máximo poder do califato . Á súa morte (1002) longa guerra civil e desaparición do Califato (1031) . Reinos de Taifas.

Presenza mulsumá en Galicia

Lendas sobre mouros. A realidade amosa unha presenza escasa. Expedición de Musa (713-714) . Asentamentos na zona sur. Razzias de emires. Nobres musulmáns refuxiados.

A expansión cristiá e a fin de al- Andalus

• Alternancia de períodos de división e outros de unidade en al- Andalus (almorábides e almohades).

• Taifas, parias e reinos cristiáns: 1ªs taifas reinos de pequeno tamaño despois da fragmentación do Califato de Córdoba. Debilitadas ante os ataques cristiáns e rivalidades entre eles. As Parias son tributos que pagan aos reinos cristiáns a cambio de axuda militar

• S. XI Sancho III o maior de Navarra amplía territorios do reino repartido entre os fillos: nace o Reino de Aragón e Reino de Castela. A figura do Cid Campeador.

• 1085 Afonso VI conquista Toledo . 1086 victoria e expansión dos almorábides.

Creación da Coroa de Aragón e independencia de Portugal

• A reconquista avanza no s. XII. Carácter de cruzada.

• Na zona oriental Afonso I o Batallador conquista Zaragoza (1118), val medio do Ebro. Problema dinástico á súa morte: Reino de Navarra e Coroa de Aragón (1137)

• Na zona occidental Afonso I Henríquez fai independente o reino de Portugal ( 1143). Separación dos reinos de León e Castela (1157).

• 1145 destrución do poder almorábide por revoltas internas. Segundos reinos de Taifas. Avance reinos cristiáns nos vales do Ebro, Teixo e Guadiana.

• Loita contra os almohades: desembarcan en 1146. Recurso ás Ordes Militares (Temple, Hospital, Calatrava, Alcátara, Santiago) . Derrota dos almohades en 1212 (Navas de Tolosa)

Creación da coroa de Castela e conquista de Andalucía e Levante

• En 1230 coa unión definitiva de León e Castela (Galicia, Toledo, Sevilla) con Fernando III o Santo. Conquista de case todo o sur e Levante. Mudéxares: poboación musulmá en terras de dominio cristiá. A finais do s. XIII so queda en poder musulmá o reino de Granada. O impulso reconquistador quedou paralizado. Saqueos dos benimeríns a partir do 1275. Derrotados na batalla do río Salado en 1340.

• Cartas de poboamento e cartas forais: con privilexios a quen se establecese en vilas e cidades despoboadas ou conquistadas aos musulmáns.

• Doazóns ás Ordes Militares; para que ocupasen e defendeses os dominios: Entre o Teixo e Serra Morena, alto e medio Turia e Guadiana, serras de Cuenca e Teruel.

• Repartimentos: lotes de terras para os repoboadores segundo a súa categoría. Poboación musulmá case toda expulsada.

Expansión catalanoaragonesaReino nazarí Granada

• Expansión occitana S. XI e XII aos condados Ao norte do Perineos. Remata en 1213. Derrotados polo rei de Francia. Feudovasalática.

• Expansión mediterránea dos s. XIII, XIV e XV. Mallorca, Sicilia Malta, Menorca, Sardeña e Nápoles. Contratación de mercenarios almogávares.

• O reino taifa de Granada logrou manter a independencia: tratados, defensa natural, forte desenvolvemento. Conquistado en 1492