tema_administrimi i os

7/23/2019 Tema_Administrimi i OS

http://slidepdf.com/reader/full/temaadministrimi-i-os 1/4

Prezantimi: Pershendetje si jeni?

Për sot do jem unë ai që do ju shpjegoj temën e radhës për këtë lëndën. Atëherë fllimisht po bëjnjë prezantim të shkurtër për veten që të më njihni se kush jam dhe pse jam këtu. Mua mëquajnë Markelian Laho jam ! vje"# kam mbaruar studimet e larta ne nivelin ba"helor per

$eknologji %n&orma"ioni dhe 'omunikimi në universitetin (Aleksandër Moisiu) këtu në *urrës dheaktualisht pres të diplomohem në Master +hke"or për +hken"a 'ompjuterike të Aplikuara. 'amzgjedhur këtë profl pasi jam i apasionuar pas %$.

Për sa i përket eksperien"ave në punë# për gati d, vjet e gj,sëm kam punuar në rolin teknikkompjuteri dhe spe"ialist rrjetesh në një servis kompjuterash. -dërsa aktualisht jam përqëndruarnë një tjetër &ushë të %$ që ka të bëjë me programimin duke programuar aplika"ione të ndr,shmenë gjuhë të ndr,shme programimi# kr,esisht të nivelit desktop. Përsa i përket mësimdhënies kjoështë eksperien"a ime e par me ju dhe si e tillë shpresoj që të jetë një piknisje e mbarë për muanë këtë eksperien"ë gjithashtu dhe për juve. Atëhere k, ishte pak a shumë një prezantim nëlidhje me mua.

Apeli:

Atehere në këtë lëndë ju më pro&essor glentin keni trajtuar disa /ështje të ndr,shme në lidhjeme administrimine 0+. 1ne do doja që në një diskutim të shkurtër të më thoni së /&arë njohurishkeni përvetësuar ju deri më tani në këtë lëndë. -ëse është i gatshëm ndonjëri mundet të 2aës

për këto kon"epte. 3ë dhe unë mos ju vë në siklet më p,etje është e mira që ju të 2isni vetë përatë "ka keni përvetësuar në këto javë.

Çfarë është një sistem shfrytëzimi, përmendi një të tillë?

Çfarë është Windows Server, për cfarë përdoret dhe për kë është projektuar ai?

4indo5s +erver është një sistem operativ i kompanisë Mi"roso&t# i "ili paraqet besueshmëri#shkathtësi dhe siguri unike duke o&ruar një mjedis server dhe duke mbrojtur kështu rrjetin ekorporatës. -evojat për përdrimin e kësaj plat&orme i kanë bizneset e mëdha si organizata#korporata# frma të ndr,shme. Më shumë kontroll# 6leksibilitet i lartë# Mjete më të mira# Mbrojtjee lartë.

Çfarë kuptoni me termin adresë IP?

Çfarë kuptoni me një host?

+është gjë tjetër ve" se i re&erohet /do n,jeje në një rrjet kompjuterik 7per&shihen kompjuterat#printerat# &akest#serverat8.

Çfarë është !S?

-jë *-+ është shërbimi që përdorët për të konvertuar emrat e hosteve 7lehtësisht të le9ueshmedhe te memorizueshme nga njerëzit8 në adresa %P. *uke e bërë të lehtësueshëm përdorimin ekopmjuterave nga njerëzit. 6unksionon në analogji të plotë me një numerator tele&onik.

"omponentët kryesorë të !S

. ;gjidhësi<gjeneruesi 7resolver8: quhet pjesa e sistemit e "ila dërgon kërkesën për konvertimdhe bën pjesë në anën e klientit si pjesë e konfgurimit.. mri i serverit: është përgjegjës për kthimin e përgjijgeve "do kërkesë që gjenerohet ngaelement i parë!.=aza e të dhënave për ruajtjen e burimeve



Çfarë është tra#ku i replikimeve?

Pro"esi i re2ektimit të të gjitha të dhënave të përditësuara në një *-+ në server të ndr,shëm nëmën,rë që të sigurohet që të kemi një sinkoronizim të plotë të të dhënave në serverat lo"alfllimisht pastaj qendror .

$ema% &yrje në shër'imet e (ctive irectory

)* Çfarë ëshrtë (ctive irectory?

Active Directory është truri i funksionimit të rrjetit të WindoWs Server. Ajo është një shërbim iofruar nga WindoWs Server i cili në mënyrën më esenciale mund të konsiderohet si një bazë tëdhënash ku ruhet një grumbull i madh informacioni dhe na jep ne një mundësi të centralizuar

për të kontrolluar dhe menaxhuar gjithë rrjetin me pajisjet përdoruesit dhe burimet.

Për të kuptuar më qartë kon"eptin e A"tive *ire"tor, le të marrim në konsideratë se /&arë ndodhnë një sistem me shumë përdoruesa ku nuk ekziston A"tive *ire"tor,. -ë një botë të tillë /dokompjuter në rrjet ka të lokalizuar në mëmorien e vet një bazë të dhënash të vogël në të "ilënruan të dhëna si emri i përdoruesit 7username8 dhe &jalëkalimi 7pass5ordi8. Mi"roso&t këtë llojskeme e quan ndr,she dhe si 4orkgroup 7pro"esi për ngritjen e një grupi pune8. -jë grup punepërbëhet nga /do përdorues në mën,rë të pavarur dhe jo i kontrolluar në mën,rë të "entralizuar.'ëshu nëse një përdorues i "aktuar dëshiron të aksesojë burime apo të dhëna nga një pajisje

tjetër në rrjet# username dhe pas5ordi i tij aktual dërgohet në pajisjen destina"ion. Megjithatëpër të mundësuar aksesimin e të dhënave në një kompjuter tjetër duhet që të krijohet një llogaripër atë përdorues 7me username>in dhe pass5ordin e tij8. Por këtu lindin d, problematika tëmëdha kur bëhët &jalë për rrjetin e një"orporate:

Pro'lemi): +ë pari nuk kemi një shkallëzueshmëri të mirë të sistemit. 7/do të thotë kjo ?8 .Atëhere nëse kemi të bëjmë më një numër të vogël kompjutërash 7>@ P8 mena9himin e t,re ekemi nën kontroll pa qenë nëvoja për shumë aspekte administrative. Por problem qëndron nëmomentin kur kemi një numër më të madh të kompjuterave 7@>!@8. -ë këtë rast për aksesimine një të dhënë apo burimi të "aktuar# ose nër astin e heqjes së një përdoruesi të vjetër# duhet qëpërdoruesi që është i interesuar për atë in&orma"ion të vizitojë të gjithë P>të duke kr,erpro"esin e autentifkimit ne se"ilin P# dhe për të &shirë llogarinë e përdoruesit të vjetër do tëkr,het tek të gjitha P>të. %magjinoni nëse k, rrjet do të shtohej dhe me @>@@ kompjutera tëtjerë# atëhere ju shumë shpejt do të kuptoni që një logjikë e tillë do të ishte komplet epamena9hueshme dhe jo efkase.

Pro'lemi+: -dodh kur një përdorues i "aktuar dëshiron që të bëjë ndr,shime në kreden"ialet eti 7psh. dëshiron që të ndr,shojë pass5ordin e tij8. 'ur k, &enomen ndodh dhe po k, përdorues dotë aksesojë pajisje të tjera atij i duhet që në ato pajisje të autentifkohet me kreden"ialet emëparshme sepse ndr,shimi që ai bëri u bë vetëm në P ku ai ndr,shoi &jalëkalimin e tij. 0se njëmën,rë tjetër është që të bëhet përditësimi i &jalëkalimit në remote për të kr,er aksesimin meatë &jalëkalim. Por gjithsesi ekziston problem sepse nuk ka ndonjë mën,rë që të mund të kr,ejësinkronizimin e username>it dhe pass5ordit me njëri tjetrin.



-daj si zgjidhje për këto probleme# lind ideja e implementimit të një sistemi me kontroll të"entralizuar si/ e o&ron shërbimi i A"tive *ire"tori>isë. Ajo që bën një A"tive *ire"tori është semundëson ruajtjen e qëndërzuar të username>ve dhe &jalëkalimeve. -ë këtë mën,rë /dondr,shim që ndodh me këto d, atribute# regjistrohet në A* dhe e gjithë pjesa tjetër ekopmjuterave mund ta aksesojnë këtë in&orma"ion 7ndr,shimin që u bë8.

+* ( wshtw i nevojshwm njw shwr'im direktorie si (ctive irectory?

-ormalisht instalimi i sistemeve si/ është A* kanë një kosto të konsiderueshme dhe për mëtepër kanë nevojë për instalimin e serverave të dedikuar në të "ilat do qendërzohet *= eA*. 'ështu që para se të vendosim nëse duhet ta përdorim ose jo A* duhet të kemi paras,sh se

/&arë qëllimi ka biznesi apo veprimtaria që ne do të krijojmë. Përve/ rolit të një kontrolli të"entralizuar A"itve *ire"tor, ka një 2eksibilitet të mja&tueshëm për të qenë e shpërndarëjerësisht në zona të ndryshme lo'ale. Përve/ ruajtjes së emrit të përodruesit dhe të&jalëkalimit A"tive *ire"toria ruan edhe 'urime të tjera 7si psh: printerat dhe folderat eshpërndarë>share folders8. -jë jetër shërbim që përdor An"tive *ire"torinë janë dhe shërbimete>mail. Bjithashtu një A"tive *ire"tori ruan dhe "ilësimet për politikat e rupit*

Çfarë janë politikat e rupit -.roup Policy/?

Politikat e grupit na mundësojnë neve që të kruejmë ndr,shime të "entralizuara 7të qendërzuara8për kompjuterat në rrjet në mën,rë të shpejtë dhe të thjeshtë

*eri më tani me kaq sa thamë mund të duket që A"tive *irektoria ka një ngarkesë të madhe# por

nuk duhet të harrojmë që një A* është në thelb një *=. Cdo gjë që ruhet në bazën e të dhënavetë A"tive *irektorisë konsiston në një objekt. Pra /do gjë që ruhet në A* quhet një objektpavarësisht nëse ai ka trajtën e një llogarie përdoruesi# politike grupi# apo të një printer.

-ë vend që përdoruesit apo kompjuterat të vendosen në një strukturëmena9himi logjik# Mi"roso&t ju lejon juve që të krijoni një domain. -jëdomain mund ta përkufzojmë si një grup logjik të kompjuterave të"ilat ndajnë të njejtën bazë të dhënash të një A*. $ë gjithë këtakompjutera në këtë domain gjithashtu ndajnë të njejtën hapsirëemërore. Për shembull nëse ne kemi një domain me hapësirë emërorebeqir/ela."om atëherë /do kompjutër brenda këtij domain do të ndajëtë njejtën hapësirë emërore psh: !ab".be#ir$ela.com apo

!ab%.be#ir$ela.com. -ëse kjo shkollë dëshiron të ketë një flial tësajën në një q,tet tjetër 7psh në +hkodër8 të shqipërisë atëherë bëheti mundur krijimi i një domaini tjetër në mën,rë të ndarë nga domainprind dhe që realizon administrim më vete nga ai. Atëherë k, llojdomain do të emërtohej si +D'.beqir/ela."om.



-ga një këndvështrim administrative i tillëkëto domaine janë të ndara të "ilat kanëbazën e të dhënave të t,re përkatëse. -ëse

ju dëshironi të bëni një ndr,shim nëpolitikat e grupit në një domain# k,ndr,shim nuk do të prekë domainet e tjera.+i/ do të shikoni dhe më pas në vazhdimësitë kursit# ju mund të ndani burime dhellogari përdoruesish mes domaineve edhe

pse ato mund të jenë të ndara.

-jë nga komponentët kr,esorë t ënjëdomain ndr,she njihet dhe si domain"ontroller 7domain i kontrollit8: -jë domain"ontroller# në terma të thjeshta bën të

mundur ekzekutimin e shërbimeve të A* brenda domainit ku bën pjesë. -jë rol tjetër i domain"ontroller>it mban një kopje të bazës së të dhënave të A*. -jë * bën replikimin e /do ndr,shimitë bërë në kompjuterin e tij ne *= lo"ale te A* me kompjuterat e tjerë. 'jo është mën,ra se si A*me ndihmen e * mban të dhënat e përditësuaranë *= e saj 7'opje të ndr,shme të kësaj *=mund të gjenden në /do vëndodhje< të shpërndara gjeografkisht sin ë rastin e serverave tëtatimeve8.

*he së &undi det,ra kr,esore e një * është që të autorizojë përdoruesit për të marrë shërbimenë rrjet nëpërmjet pro"esit të autentifkimit. -ë këtë mën,rë një * vendos për një përdoruesatnë rrjet së /&arë burimesh kanë të drejtë të aksesojnë dhe për /&arë burimesh nuk janë tëautorizuar të aksesojnë. Pra në qendë të një sistemi kontrolli të "entralizuar qëndrojnë së bashkukëto tre komponentë:

)* (ctive irectory+* omain0et1* he omain 2ontroller0at

tema_administrimi i os

Documents