teyxos2

22ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

Eνα από τα ισχυρότερα επιχειρημα-

τικά σχήματα της χώρας με επεν-

δύσεις μακροπρόθεσμου χαρα

κτήρα σε στρατηγικούς τομείς έχει ανα-

πτυχθεί κάτω από την σκέπη του ομίλου

Ελλάκτωρ. Η Ηλέκτωρ, ως ο περιβαλ-

λοντικός και ενεργειακός βραχίονας

του ομίλου, μέσα από τις επενδύσεις

που πραγματοποιεί τα τελευταία χρό-

νια έχει αναδείξει τον σημαντικό ρόλο

του ομίλου σε θέματα ανακύκλωσης

απορριμμάτων, κατασκευής και λει-

τουργίας ΧΥΤΑ, επεξεργασίας επικίνδυ-

νων αποβλήτων και παραγωγής

ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσι-

μες πηγές. Με την εξαγορά της εται-

ρείας Herhof στη Γερμανία και την

ανάπτυξη νέων δραστηριοτήτων σε

ευρωπαϊκό επίπεδο, η Ηλέκτωρ έχει

πρόσβαση σε μια παγκοσμίως μοναδική

τεχνολογία σε θέματα επεξεργασίας

αστικών απορριμμάτων, εμποροβιομη-

χανικών αποβλήτων και ανάκτησης υλι-

κών και ενέργειας, καθιστώντας την

πλέον διεθνή παίκτη σε έναν χώρο με

σημαντικές προοπτικές. Σελ. 6

Ιδρύθηκε το ΣυμβούλιοΕνεργειακής ΑξιοποίησηςΑποβλήτων Ελλάδος “ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ”Η επίσημη παρουσίαση του Συμβουλίου Ενεργειακής

Αξιοποίησης Αποβλήτων ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ» - WTERT Ελλάς

πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 21 Νοεμβρίου 2008

στo πλαίσιο του 3ου Διεθνούς Συνεδρίου «ENERTECH 08»

για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και την Ενεργειακή

Αποδοτικότητα, παρουσία σημαντικών εκπροσώπων της

Ελληνικής και παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας, της

τοπικής αυτοδιοίκησης, επιχειρηματιών και λοιπών φο-

ρέων. Σημαντικής σημασίας υπήρξε η συμμετοχή της κ.

Ella Stengler, Διευθύνουσας Συμβούλου της Ευρωπαϊκής

Συνομοσπονδίας Μονάδων Ενεργειακής Αξιοποίησης

Αποβλήτων (CEWEP). Το Συμβούλιο Ενεργειακής Αξιο-

ποίησης Αποβλήτων (ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ, www.wtert.gr), συνι-

δρυτής του οποίου είναι η INTRAKAT, ιδρύθηκε τον

Ιούλιο 2008 από το Κέντρο Περιβαλλοντικής Μηχανικής

(Earth Engineering Center) του Columbia University της

Νέας Υόρκης, το Εργαστήριο Θερμοδυναμικής και Φαι-

νομένων Μεταφοράς της Σχολής Χημικών Μηχανικών

του ΕΜΠ, το Εργαστήριο Μετάδοσης Θερμότητας και

Περιβαλλοντικής Μηχανικής του Τμήματος Μηχανολό-

γων Μηχανικών του ΑΠΘ και την INTRAKAT ενώ συμμε-

τέχουν επίσης η CEWEP και καθηγητές από το

Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, το Πανεπιστήμιο

Ιωαννίνων, το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, το Πολυτεχνείο

Κρήτης, το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, το Τ.Ε.Ι. Δυτικής Μα-

κεδονίας και το Τ.Ε.Ι. Πειραιά. Κεντρική ιδέα του Συμβου-

λίου είναι η στενή συνεργασία ακαδημαϊκών,

ερευνητικών, δημοσίων και βιομηχανικών φορέων, η

οποία θα βοηθήσει την Ελλάδα να αναπτύξει την ενερ-

γειακή αξιοποίηση αποβλήτων και να διασώσει την πο-

λύτιμη Ελληνική γη για τις μελλοντικές γενιές. Καλές γιορτές

ΗΛΕΚΤΩΡ Α.Ε. Ερμού 25, Τ.Κ 145 64, Νέα Κηφισιά.Εθν. Οδός Αθηνών - Λαμίας (Κόμβος Ολυμπιακού Χωριού),Τηλ.: +30 210 8184700, Fax: +30 210 8184701, e-mail: [email protected], site: http://www.helector.gr

ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΜΕ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΚΛΙΜΑΤΟΣ

Παράγοντας πράσινη ενέργειαΕμποδiζοντας τη ρύπανση του περιβάλλοντος

Waste:Layout 1 11/12/2008 12:28 ΜΜ

10-11 Δεκεμβρίου Διεθνές συνέδριο και έκθεση στη ΒρέμηΓια ενεργειακή αξιοποίηση αποβλήτων ( waste to energy )Συμμετέχουν κορυφαίες & εξειδικευμένες κατασκευαστικές εταιρίες στην ενεργειακή αξιοποίηση αποβλήτων.Προσκεκλημένος στο συνέδριο και ομιλητής είναι ο πρόεδρος της Συνέργεια και επιστημονικός συνεργάτης στο περιοδικό water & waste Ευστράτιος ΚαλογήρουΔιδάκτωρ χημικός μηχανικός του ΕΜΠ.

ΕΙΔΗΣΕΙΣ02

*Σημαντική επιτυχία για την Ελ-

λάδα αποτελεί η εκλογή του Αν-

τώνη Μαυρόπουλου στη θέση

του προέδρου της επιστημονικής

– τεχνικής επιτροπής της ISWA για την επό-

μενη τετραετία. Η εκλογή του Α. Μαυρόπου-

λου έγινε στη Γενική Συνέλευση της ISWA

που πραγματοποιήθηκε στη Σιγκαπούρη με

τη συμμετοχή αντιπροσώπων από 50 χώρες.

Η θέση του προέδρου

της επιστημονικής –τε-

χνικής επιτροπής της

ISWA αποτελεί επιτε-

λική θέση και στα κα-

θήκοντα

περιλαμβάνεται η κα-

θοδήγηση των ομάδων

εργασίας της ISWA, οι

οποίες περιλαμβάνουν

πάνω από 250 experts

στη διαχείριση των στερεών αποβλήτων και η

χάραξη της επιστημονικής –τεχνικής πολιτι-

κής της οργάνωσης που έχει σαν στόχο να

συνεισφέρει σε μια πιο βιώσιμη διαχείριση

των στερεών αποβλήτων, σε όλο τον κόσμο.

Σημειώνεται ότι η ISWA δραστηριοποιείται σε

90 χώρες και συμπεριλαμβάνει πάνω από

8.000 μέλη παγκοσμίως .

Μέσα στο μήνα αναμένεται η δοκιμαστική λειτουργία του ΧΥΤΑ Τρικάλων, με οριστικήλειτουργία στις αρχές Ιανουαρίου. Με εντατικούς ρυθμούς εργάζονται τα μηχανήματα για

την κατασκευή του ορεινού τμήματος του δρόμου που οδηγεί στον ΧΥΤΑ, ενώ παράλληλατην άδεια διάθεσης στερεών μη επικίνδυνων αποβλήτων υπέγραψε ο αντινομάρχης Νίκος

Διαλεσιώτης. Η άδεια αφορά μόνο εργασίες διάθεσης στερεών (μη επικίνδυνων) αποβλήτων ,εξαιρουμένων των αποβλήτων που χαρακτηρίζονται ως εν δυνάμει επικίνδυνα.

Ο χώρος θα δέχεται μόνο οικιακά και αστικά απόβλητα, ενώ η άδεια λειτουργίας αφορά συ-νολική έκταση για την ανάπτυξη όλων των εγκαταστάσεων του ΧΥΤΑ που ανέρχεται σε 577,50στρέμματα.

Η συνολική ποσότητα απορριμμάτων προς ταφή θα είναι της τάξης των 81.500 τόνων ανάέτος, ενώ ο ΧΥΤΑ θα λειτουργεί για 10 χρόνια.

O Υπουργός ΠΕΧΩΔΕ Γιώργος Σουφλιάς συναντήθηκε με τον Sir Nicholas Stern, με τον οποίο συζήτησαν θέματα περιβάλ-

λοντος και οικονομίας, καθώς και το πρόβλημα των κλιματικών αλλαγών και τρόπους αντιμετώπισης του.

Κοινή πεποίθηση και των δύο είναι ότι πρέπει να υπάρξει παγκόσμια συνεργασία και συμφωνία για την σημαντική μείωση

των ρύπων αερίων θερμοκηπίου, στήριξη των φτωχών χωρών από τις πλουσιότερες για το κόστος αυτής της μείωσης,

εφαρμογή της πράσινης τεχνολογίας, καθώς και περαιτέρω ευαισθητοποίηση των πολιτών στο μείζον ζήτημα των κλιμα-

τικών αλλαγών. Ο Υπουργός ΠΕΧΩΔΕ Γ. Σουφλιάς, αποκάλεσε τον Λόρδο Νίκολας Στέρν, «πολίτη του κόσμου» και τον συ-

νεχάρη για τις προσπάθειες που έχει καταβάλλει για το περιβαλλοντικό πρόβλημα του πλανήτη.

Στο ποσό των 300,054 εκατ. ευρώ διαμορ-

φώθηκε κατά το εννεάμηνο του 2008 ο κύ-

κλος εργασιών της ΕΥΔΑΠ, έναντι 292,613

εκατ. ευρώ του αντιστοίχου περυσινού εννε-

αμήνου, παρουσιάζοντας αύξηση 2,5%. Η αύξηση αυτή προήλθε

κυρίως από την αύξηση των εσόδων από έργα για λογαριασμό

τρίτων και από τις υπηρεσίες αποχέτευσης, λόγω επέκτασης του

δικτύου σε νέες περιοχές. Η ανωτέρω αύξηση, ωστόσο, αντι-

σταθμίστηκε με σχεδόν ισόποση επιβάρυνση των εξόδων παρα-

γωγής, λόγω της ανάληψης λειτουργίας της Β’ φάσης του

Κέντρου Επεξεργασίας Λυμάτων Ψυττάλειας, καθώς και της αυ-

ξημένης χρήσης ηλεκτρικής ενέργειας για τις αντλήσεις νερού

από την Υλίκη.

Τα κέρδη προ φόρων, χρηματοδοτικών, επενδυτικών αποτελε-

σμάτων και αποσβέσεων (EBITDA) διαμορφώθηκαν στα 64,9 εκατ.

ευρώ, έναντι 66 εκατ. ευρώ του αντιστοίχου περυσινού διαστή-

ματος, παρουσιάζοντας μείωση 1,7%. Ομοίως, μείωση της τάξης

του 5,6% παρουσίασαν και τα κέρδη προ φόρων, χρηματοδοτι-

κών και επενδυτικών αποτελεσμάτων (EBIT), τα οποία διαμορφώ-

θηκαν στα 47,8 εκατ. ευρώ από 50,7 εκατ. ευρώ το εννεάμηνο

του 2007. Τα κέρδη προ φόρων διαμορφώθηκαν στα 43,3 εκατ.

ευρώ από 47,4 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2007, πα-

ρουσιάζοντας μείωση της τάξης του 8,6%.

Τέλος, τα κέρδη μετά από φόρους διαμορφώθηκαν στα 23 εκατ.

ευρώ από 34,5 εκατ. ευρώ πέρυσι, ήτοι μείωση 33,4%. Η μείωση

αυτή οφείλεται κυρίως στην μείωση της αναβαλλόμενης φορο-

λογικής απαίτησης, λόγω της σταδιακής μείωσης κατά 1% του

συντελεστή φορολογίας από το 2010 μέχρι το 2014 (από 25% σε

20%), σύμφωνα με τον νέο φορολογικό νόμο 3697/2008.

Waste:Layout 1 11/12/2008 12:31 ΜΜ

Πριν περίπου δυόμιση χρόνια η UR-

BASER επιλέχτηκε μετά από διε-

θνή διαγωνισμό για την κατα-

σκευή και λειτουργία για 25 χρόνια της

Ολοκληρωμένης Μονάδας Επεξεργασίας

391.200 τόνων ετησίως της Μασσαλίας

(Γαλλία), καλύπτοντας πληθυσμό

650.000 ατόμων. Η επιλογή έγινε με

βάση τα εξής κριτήρια:

• Ελαχιστοποίηση της ποσότητας εναπό-

θεσης υπολείμματος στον Χ.Υ.Τ.Α.

• Μεγιστοποίηση ανάκτησης αξιοποιήσι-

μων υλικών και παραγωγή ηλεκτρικής

ενεργείας.

• Μείωση εκπομπών ρύπων φαινομένου

θερμοκηπίου.

Σε αυτή την Μονάδα συνδυάζονται δυο

αποδοτικές και ευρέως διαδεδομένες τε-

χνολογίες επεξεργασίας:

• Αναερόβια χώνευση του οργανικού

κλάσματος.

• Ενεργειακή αξιοποίηση του κλάσματος

υψηλής θερμογόνου δυνάμεως.

Με αυτό τον συνδυασμό επιτυγχάνεται

ποσοστό τελικής εναπόθεσης στον

Χ.Υ.Τ.Α 9% της αρχικής ποσότητας εισερ-

χομένων Α.Σ.Α. Με την ενεργειακή αξιο-

ποίηση παράγεται ηλεκτρική ενέργεια

210.500 MWh ετησίως. Επίσης παράγον-

ται ανακυκλώσιμα υλικά και υψηλής ποι-

ότητας εδαφοβελτιωτικό (compost).

Για την Υπομονάδα Αναερόβιας Χώνευ-

σης επιλέχτηκε η τεχνολογία VALORGA

λόγω της εμπειρίας της σε κατασκευή

παρομοίων μεγάλων μονάδων:

• 12 Μονάδες αναφοράς χωρητικότητας

έως 240.000 τόνων ετησίως στην είσοδο

των χωνευτήρων.

• Επεξεργασία 1.400.000 τόνων Α.Σ.Α.

ετησίως.

• Παγκοσμίως ηγετική θέση με μερίδιο

αγοράς 68% στην αναερόβια επεξεργα-

σία Α.Σ.Α.

ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

1. Υπομονάδα Υποδοχής Αποβλήτων –

Μηχανικής Διαλογής

Η εκφόρτωση των Α.Σ.Α. γίνεται σε κλει-

στό κτίριο όπου τα απορρίμματα αποθη-

κεύονται προσωρινά σε έξη υποδοχείς

τύπου τάφρου και κατόπιν μεταφέρονται

με γερανογέφυρες υδραυλικής αρπάγης

στην Μηχανική Διαλογή. Εκεί με τεχνολο-

γία τυμπάνου (Trommel) γίνεται ο διαχω-

ρισμός των απορριμμάτων σε δυο

κλάσματα με βάση το μέγεθος τους.

2. Υπομονάδα Βιο-Μεθανοποίησης και

Μετα–Κομποστοποίησης

Εδώ πραγματοποιείται η ενεργειακή αξιο-

ποίηση του οργανικού κλάσματος μέσω

της παραγωγής βιοαερίου από την βιο-

αποδόμηση του με την διαδικασία της

μεθανικής ζύμωσης μέσα στους αναερό-

βιους χωνευτήρες υπό

σταθερές συνθήκες. Η

οργανική ουσία αποδομεί-

ται εντός 3 εβδομάδων

υπό σταθερή θερμοκρα-

σία 37οC σε δυο χωνευτή-

ρες χωρητικότητας 4.200

m3 έκαστος. Η παραγωγή

βιοαέριου κυμαίνεται στα

162 Νm3 ανά τόνο εισερ-

χομένου προϊόντος στους χωνευτήρες.

Το παραγόμενο βιοαέριο, το οποίο περιέ-

χει μεθάνιο σε ποσοστό 55% και αποτελεί

Ανανεώσιμη Πηγή Ενέργειας (Α.Π.Ε), με-

τατρέπεται σε ηλεκτρική ενεργεία και

θερμότητα σε αεριομηχανές. Από το

εξερχόμενο στερεό υπόλειμμα της Βιο-

Μεθανοποίησης παράγεται μετα από πε-

ραιτέρω βιο-αποδόμηση σε αερόβιες

συνθήκες το υψηλής ποιότητας εδαφο-

βελτιωτικό (compost).

3. Υπομονάδα Ενεργειακής Αξιοποίησης

Στην Υπομονάδα Ενεργειακής Αξιοποί-

ησης, αποτελούμενη από δυο παράλλη-

λες γραμμές επεξεργασίας, έκαστη

θερμικής χωρητικότητας 63 ΜW, με τε-

χνολογία σχάρας (Grate) επιτυγχάνεται

μέσω κύκλου ατμού η ανάκτηση της

ενέργειας του πλούσιου σε θερμογόνο

δύναμη κλάσματος των Α.Σ.Α. καθώς και

22.000 τόνων ξηραμένης βιολογικής

ιλύος από την Μονάδα Επεξεργασίας

Αστικών Λημμάτων της Μασσαλίας. Η

Υπομονάδα αποτελείται από:

• Αποθήκη καύσιμου τύπου τάφρου.

• Θάλαμος καύσης και λέβητας παραγω-

γής ατμού μέσης πίεσης.

• Σετ ατμοστρόβιλου συμπύκνωσης-γεν-

νήτριας για την παραγωγή ηλεκτρισμού.

Η URBASER σε πλήρη συμμόρφωση με

τις αυστηρότερες σε σχέση με την Νο-

μοθεσία απαιτήσεις της Μητροπολιτικής

Αρχής της Μασσαλίας επέλεξε για την

επεξεργασία των απαερίων την βέλτιστη

διαθέσιμη τεχνολογία:

• Επεξεργασία των απαερίων καύσης σε

ημι-υγρή τεχνολογία scrubber με επακό-

λουθη διέλευση τους από ηλεκτρόφιλ-

τρα.

• Τελική καταλυτική επεξεργασία των νι-

τρικών οξειδίων (ΝΟx) και πλεονάζουσα

εξασφάλιση κατακράτησης μέσω ενερ-

γού άνθρακα τυχόν υπολειμμάτων διοξι-

νών και φουρανών.

Βάσει του παραπάνω συνδυασμού επι-

τυγχάνονται τιμές εκπομπών ρύπων κατά

πολύ χαμηλότερες από αυτές που καθό-

ρισε η Μητροπολιτική Αρχή της Μασσα-

λίας. Το υπόλειμμα της ενεργειακής

αξιοποίησης μπορεί να χρησιμοποιηθεί

ως υλικό υποστρώματος στην οδοποιεία.

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ

• Μεγιστοποίηση της ανακύκλωσης με

αυτόνομη ενεργειακή αξιοποίηση μέσω

παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, η

οποία είναι προϊόν του οποίου η διάθεση

είναι μακροχρόνια εξασφαλισμένη σε εγ-

γυημένες τιμές βάσει Νόμου.

• Η συνολικά διατιθέμενη ηλεκτρική

ενέργεια στο δίκτυο είναι 210.000 MWh

ετησίως, ποσότητα που αντιστοιχεί στην

κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας μια

πόλης 40.000 κατοίκων. Ανά τόνο εισερ-

χομένων αποβλήτων στην Μονάδα Επε-

ξεργασίας Μασσαλίας διατίθενται στο

δίκτυο 540 kWh ηλεκτρικής ενέργειας.

• Ο συνδυασμός των δυο ως άνω διε-

θνώς αποδεδειγμένα επιτυχημένων τε-

χνολογιών έχει ως αποτέλεσμα την

ελαχιστοποίηση της τελικής ποσότητας

εναπόθεσης στον Χ.Υ.Τ.Α και την ως εκ

τούτου μεγιστοποίηση της διάρκειας

ζωής του.

• Η Μονάδα ανακυκλώνει και επαναχρη-

σιμοποιεί όλη την ποσότητα του νερού

που παράγεται σε αυτήν.

• Όλες οι διαδικασίες επεξεργασίας γί-

νονται σε κλειστούς χώρους χωρίς να

επιτρέπεται η διαφυγή ενοχλητικών

οσμών προς τα έξω καθόσον το σύνολο

του απορροφόμενου αέρα υπόκειται σε

επεξεργασία.

• Η Μονάδα έχει σχεδιαστεί να ανταπο-

κρίνεται στης ανάγκες της πόλης για τα

επόμενα 25 χρόνια και έχει την δυνατό-

τητα επέκτασης της χωρητικότητας επε-

ξεργασίας κατά 50%.

• Η ολοκληρωμένη επεξεργασία γίνεται

με τεχνολογίες απολύτως φιλικές προς

το περιβάλλον οι οποίες δεν έχουν καμιά

επίπτωση στη φύση, καθόσον όλες οι

διαδικασίες συμμορφώνονται πλήρως με

τα αυστηρότερα Πρότυπα της Ευρωπαϊ-

κής Νομοθεσίας.

Με βάση τα παραπάνω δεδομένα η Ολο-

κληρωμένη Μονάδα Επεξεργασίας της

Μασσαλίας αποτελεί την βέλτιστη λύση

και Ευρωπαϊκό πρότυπο για μεγάλες μο-

νάδες επεξεργασίας στερεών αστικών

αποβλήτων.

Μονάδα επεξεργασίας αστικώνΣτερεών αποβλήτων (Α.Σ.Α)Μασσαλίας

Ροδιανός ΑντωνακόπουλοςDeputy Manager URBASER HELLAS

BUSINESS 03

Waste:Layout 1 11/12/2008 12:35 ΜΜ

Waste:Layout 1 10/12/2008 12:01 ΜΜ

Waste:Layout 1 10/12/2008 12:02 ΜΜ

ΑΡΘΡΟ06

Eνα από τα ισχυρότερα επιχειρη-

ματικά σχήματα της χώρας με

επενδύσεις μακροπρόθεσμου

χαρα- κτήρα σε στρατηγικούς τομείς

έχει αναπτυχθεί κάτω από την σκέπη

του ομίλου Ελλάκτωρ. Η Ηλέκτωρ, ως

ο περιβαλλοντικός και ενεργειακός βρα-

χίονας του ομίλου, μέσα από τις επεν-

δύσεις που πραγματοποιεί τα τελευταία

χρόνια έχει αναδείξει τον σημαντικό

ρόλο του ομίλου σε θέματα ανακύκλω-

σης απορριμμάτων, κατασκευής και λει-

τουργίας ΧΥΤΑ, επεξεργασίας επικίν-

δυνων αποβλήτων και παραγωγής ηλε-

κτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες

πηγές. Με την εξαγορά της εταιρείας

Herhof στη Γερμανία και την ανάπτυξη

νέων δραστηριοτήτων σε ευρωπαϊκό

επίπεδο, η Ηλέκτωρ έχει πρόσβαση σε

μια παγκοσμίως μοναδική τεχνολογία σε

θέματα επεξεργασίας αστικών απορριμ-

μάτων, εμποροβιομηχανικών αποβλή-

των και ανάκτησης υλικών και ενέργειας,

καθιστώντας την πλέον διεθνή παίκτη

σε έναν χώρο με σημαντικές προοπτικές.

Ο Γιώργος Κοντόπουλος, χημικός μηχα-

νικός, M.Sc., υπεύθυνος Ανάπτυξης

Ενεργειακών Έργων της Ηλέκτωρ, μι-

λάει στο W&W για τις δραστηριότητες

της εταιρείας και τις αγκυλώσεις της ελ-

ληνικής κοινωνίας.

Δώστε μου την ταυτότητα των δραστη-

ριοτήτων σας.

Η Ηλέκτωρ ασχολείται με τα περιβαλ-

λοντικά και ενεργειακά έργα του ομίλου

Ελλάκτωρ. Κατά κύριο λόγο δραστηριο-

ποιούμαστε σε όλο το εύρος των δρά-

σεων που άπτονται της διαχείρισης

απορριμμάτων με βάση την κατασκευή

και λειτουργία ΧΥΤΑ, τη συλλογή και με-

ταφορά αποβλήτων, την ανάκτηση και

ανακύκλωση υλικών και την επεξεργα-

σία απορριμμάτων με σκοπό την ανά-

κτηση εμπορεύσιμων υλικών και την

ενεργειακή τους αξιοποίηση.

Ακόμα ασχολούμαστε με την κατασκευή

και λειτουργία μονάδων ανακύκλωσης

με πρόσφατο έργο την κατασκευή μο-

νάδας διαλογής και ανάκτησης υλικών

στον Δήμο Φυλής η οποία έχει ήδη ξε-

κινήσει τη λειτουργία της. Παράλληλα,

η εταιρεία έχει κατασκευάσει και λει-

τουργεί τον μοναδικό αποτεφρωτήρα

μολυσματικών νοσοκομειακών απορ-

ριμμάτων της χώρας που βρίσκεται στην

Αττική, δίνοντας λύση στο κρίσιμο ζή-

τημα της διαχείρισης αυτής της κατηγο-

ρίας ειδικών αποβλήτων.

Τέλος έχουμε ολοκληρώσει δύο πρω-

τοποριακά έργα όχι μόνο για τα ελλη-

νικά δεδομένα αλλά και σε παγκόσμιο

επίπεδο που αφορούν τη διαχείριση βι-

οαερίου και την ενεργειακή του αξιοποί-

ηση. Συγκεκριμένα ο σταθμός στην

Αθήνα, στα Άνω Λιόσια, έχει δυναμικό-

τητα γύρω στα 24MW γεγονός που τον

καθιστά τον μεγαλύτερο ίσως στην Ευ-

ρώπη και έναν από τους μεγαλύτερους

στον κόσμο στο είδος του. Ακόμα

έχουμε μια αντίστοιχη μονάδα ισχύος 5

MW στην Θεσσαλονίκη. Η ενεργειακή

αξιοποίηση των απορριμμάτων συνιστά

έναν από τους βασικούς άξονες δρα-

στηριοποίησης της εταιρείας, δεδομέ-

νου ότι εδώ και χρόνια αποτελεί τον

πυρήνα των έργων τεχνολογίας αιχμής.

Ιδιαίτερη σημασία έχουν για εμάς οι

δράσεις ανακύκλωσης και τα προγράμ-

ματα Διαλογής στην Πηγή, καθώς, εκτός

από τις μονάδες διαλογής και ανάκτη-

σης υλικών, έχουμε σημαντική εμπειρία

στην εκτέλεση έργων που αφορούν

συλλογή και μεταφορά και επεξεργασία

ανακυκλώσιμων υλικών, όπως το αντί-

στοιχο έργο στην Κύπρο ή των υπηρε-

σιών καθαρισμού και διαχείρισης

απορριμμάτων των Ολυμπιακών Αγώ-

νων της Αθήνας.

Η εταιρεία έχει επίσης σημαντική τεχνο-

γνωσία σε έργα διαχείρισης απορριμμά-

των με τη μέθοδο των ΧΥΤΑ, που

λειτουργούν ως τα πρώτα δομικά στοι-

χεία ενός ολοκληρωμένου συστήματος.

Έχουμε κατασκευάσει τις μεγαλύτερες

μονάδες στην Ελλάδα (Αττική, Θεσσα-

λονίκη) και στην Κύπρο. Εγκαινιάσαμε

πρόσφατα το νέο ΧΥΤΑ Μαυροράχης

στη Θεσσαλονίκη ενώ άλλα παραδείγ-

ματα πρόσφατων έργων αφορούν την

Λήμνο, τη Σάμο, τη Λειβαδιά και τη Θήβα.

Αυτά μας καθιστούν πρωτοπόρους στον

ελλαδικό τουλάχιστον χώρο αλλά και

σε ευρωπαϊκό επίπεδο μέσω της εται-

ρείας Herhof που εξαγόρασε η εταιρεία

το 2005.

Με τι ασχολείται η Herhof;

Η Herhof έχει αναπτύξει δύο διαφορετι-

κές τεχνολογίες διαχείρισης απορριμμά-

των. Η μία αφορά στην ταχεία

κομποστοποίηση σε κλειστούς αντιδρα-

στήρες, η οποία εφαρμόζεται κατά

κύριο λόγο σε προδιαλεγμένα πράσινα

και οργανικά απορρίμματα, και η άλλη

στην μέθοδο της βιολογικής ξήρανσης

η οποία εφαρμόζεται σε οικιακά απορ-

ρίμματα. Με την μέθοδο της κομποστο-

ποίησης έχουν κατασκευαστεί και

λειτουργούν 43 μονάδες παγκοσμίως,

ενώ αυτήν την περίοδο κατασκευά-

ζουμε μια νέα μονάδα στην Λάρνακα

της Κύπρου.

Με τη μέθοδο της βιολογικής ξήρανσης,

που θεωρείται μια καινοτόμος πρωτο-

ποριακή αλλά και τεχνικά δοκιμασμένη

σε εμπορική κλίμακα εφαρμογή, έχουν

κατασκευαστεί ήδη 8 μονάδες, έξι στην

Γερμανία, μία στο Βέλγιο και μία στην

Ιταλία.

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της τεχνο-

λογίας Herhof;

Η τεχνολογία βιολογικής ξήρανσης της

Herhof είναι μια από τις καλύτερες τε-

χνολογίες παραγωγής δευτερογενών

στερεών καυσίμων που διατίθενται σε

παγκόσμιο επίπεδο αυτή την στιγμή για

το λόγο ότι η βιολογική ξήρανση προ-

ηγείται της μηχανικής διαλογής καθι-

στώντας έτσι πιο εύκολη την ανάκτηση

υλικών.

Πρώτα δηλαδή ξηραίνονται τα σκουπί-

δια και μετά οδηγούνται σε μια μονάδα

όπου ανακτούνται εμπορεύσιμα υλικά,

όπως μέταλλα (σίδηρος, αλουμίνιο), και

καθαρίζεται το δευτερογενές καύσιμο

από τα άκαυστα υλικά τα οποία οδη-

γούνται στον ΧΥΤΥ. Με τη μέθοδο αυτή

πάνω από 50% των απορριμμάτων με-

τατρέπονται σε ενεργειακή ύλη, δη-

λαδή σε ένα δευτερογενές στέρεο

καύσιμο SRF (Solid Recovered Fuel), το

οποίο έχει υψηλά ποιοτικά χαρακτηρι-

στικά και συγκεκριμένα υψηλή θερμο-

γόνο δύναμη που μπορεί να είναι και

διπλάσια σε σχέση με αυτή των απορ-

ριμμάτων, ενώ έχει χαμηλή περιεκτικό-

τητα σε χλώριο και βαρέα μέταλλα,

είναι ομογενοποιημένο, μπορεί να απο-

θηκευτεί και άρα είναι ιδανικό καύσιμο

για ενεργειοβόρες βιομηχανίες όπως οι

τσιμεντοβιομηχανίες, οι εγκαταστάσεις

παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ή

ακόμα και εγκαταστάσεις για την απο-

κλειστική ενεργειακή αξιοποίηση αυτών

των υλικών.

Το σημαντικό στοιχείο αυτής της μεθό-

δου είναι ότι υπάρχει μεγάλη ευελιξία

σε πολλά επίπεδα. Κατ’ αρχάς ως προς

τις πρώτες ύλες που εισέρχονται και

επεξεργάζονται εντός της μονάδας,

γιατί η συγκεκριμένη μέθοδος μπορεί να

εφαρμοστεί ανεξάρτητα από τα εκά-

στοτε επίπεδα ανακύκλωσης που εφαρ-

μόζονται σε ένα δήμο. Μπορεί σήμερα

ένας δήμος να μην έχει καθόλου ή να

εφαρμόζονται προγράμματα ανακύκλω-

σης σε περιορισμένα επίπεδα της τά-

ξεως του 5-10% αλλά σταδιακά

σύμφωνα και με τις επιταγές τις ευρω-

παϊκής ένωσης επιβάλλεται η προ-

ώθηση συστημάτων με αποτέλεσμα να

αυξάνεται η ανακύκλωση.

Σύμφωνα με αναλύσεις που έχουμε

κάνει από τις εγκαταστάσεις που λει-

τουργούν με τη συγκεκριμένη μέθοδο

στο εξωτερικό προκύπτει ότι η μέθοδος

αυτή μπορεί να εφαρμοστεί ανεξάρτητα

από τα επίπεδα ανακύκλωσης και είναι

ευέλικτη σε βάθος χρόνου γιατί αντί-

θετα από μια μονάδα απευθείας καύσης

που χρησιμοποιείται για να καταστρέψει

τα σκουπίδια χωρίς να δίνει έμφαση

στην ανακύκλωση και επιπλέον δεν

λαμβάνει υπ’ όψιν της μεταβολές των

συνθηκών στην παραγωγή απορριμμά-

των σε βάθος 20ετίας. Αντίθετα εμείς

Πρότυπες πρακτικέςδιαχείρισης απορριμμάτωναπό την Ηλέκτωρ

Γιώργος ΚοντόπουλοςΧημικός μηχανικός, M.Sc., υπεύθυνος Ανάπτυξης Ενεργειακών Έργων της Ηλέκτωρ

Waste:Layout 1 11/12/2008 12:35 ΜΜ

ΑΡΘΡ0 07

και επειδή οι εγκαταστάσεις μας έχουν

συστοιχία από βιοαντιδραστήρες μπο-

ρούμε να είμαστε ευέλικτοι όχι μόνο

όσων αφορά τη σύσταση των απορριμ-

μάτων αλλά ακόμα και τις ποσότητες.

Εκτός από την ευελιξία στις εισερχόμε-

νες ύλες υπάρχει ευελιξία και ως προς

το παραγόμενο προϊόν. Ανάλογα με το

ποιός είναι ο τελικός αποδέκτης, μια τσι-

μεντοβιομηχανία η μια εγκατάσταση

ενεργειακής αξιοποίησης, μπορούμε να

δώσουμε στο καύσιμο τα χαρακτηρι-

στικά πού θέλει ο πελάτης.

Για παράδειγμα, μια τσιμεντοβιομηχανία

χρειάζεται πολύ χαμηλές εκπομπές σε

χλώρια άρα και το προϊόν περνά από

ανάλογη επεξεργασία. Μπορεί να μας

ζητηθεί το καύσιμο να είναι σε πελεττο-

ποιημένη μορφή ανάλογα με το σύ-

στημα τροφοδοσίας που χρησιμοποιεί ο

πελάτης. Ακόμα μπορεί το καύσιμο να

αποθηκευτεί και να διοχετευτεί σε βιο-

μηχανίες ανάλογα με την ζήτηση εκεί-

νης της περιόδου.

Ετοιμάζετε νέες μονάδες;

Αυτήν την περίοδο κατασκευάζουμε μια

μονάδα επεξεργασίας και διάθεσης

απορριμμάτων δυναμικότητας 175.000

τόνων ετησίως στη Λάρνακα της Κύ-

πρου, χρησιμοποιώντας τεχνολογίες

της Herhof. Η συγκεκριμένη μονάδα θα

αποτελέσει την πρώτη ολοκληρωμένη

εγκατάσταση διαχείρισης απορριμμά-

των στην Κύπρο και το έναυσμα για την

εφαρμογή περιβαλλοντικά φιλικών πρα-

κτικών.

Επίσης, πρόσφατα ολοκληρώσαμε μια

μονάδα για την ανάκτηση και ανακύ-

κλωση εμποροβιομηχανικών υλικών και

ανακυκλώσιμων υλικών από οικιακά

απορρίμματα η οποία λειτουργεί στον

Δήμο Φυλής στην Αττική και μπορεί να

παίρνει έως και εκατό χιλιάδες τόνους

το χρόνο ανακυκλώσιμα υλικά τα οποία

διαχωρίζει με πρωτοποριακές μεθόδους

για τα ελληνικά δεδομένα. Οπτικοί δια-

χωριστές, μαγνήτες και ειδικός εξοπλι-

σμός ανάκτησης αποβλήτων χρησιμο-

ποιούνται ώστε να επιτυγχάνεται ο δια-

χωρισμός υλικών όπως γυαλί, χαρτί, μέ-

ταλλα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Ακόμα η μονάδα μπορεί να παράγει και

δευτερογενές καύσιμο που μπορεί να

οδηγηθεί για ενεργειακή αξιοποίηση.

Τέλος, η εταιρεία είναι προσωρινός ανά-

δοχος για το έργο που αφορά τις εγκα-

ταστάσεις επεξεργασίας απορριμμάτων

στην Ημαθία, το οποίο αναμένεται να

είναι το πρώτο ολοκληρωμένο έργο

διαχείρισης απορριμμάτων στην Ελλάδα,

δίνοντας άμεσα λύση στα τεράστια πε-

ριβαλλοντικά προβλήματα της περιοχής

που στηρίζεται, όπως η πλειοψηφία των

Νομών της χώρας, σε ανεξέλεγκτες χω-

ματερές.

Τι είδους επεξεργασία γίνεται στη μο-

νάδα της Φυλής;

Στη Φυλή έχουμε μια μονάδα διαλογής

και ανάκτησης υλικών από εμποροβιο-

μηχανικά απόβλητα και οικιακά ανακυ-

κλώσιμα υλικά. Η επεξεργασία που γίνε-

ται περιλαμβάνει τον διαχωρισμό των

συλλεγόμενων αποβλήτων, όπως χάρ-

τινες, πλαστικές, μεταλλικές και γυάλι-

νες συσκευασίες, ανάλογα με το είδος

τους, χρησιμοποιώντας ειδικό εξοπλι-

σμό ανάκτησης υλικών, και τη μετέπειτα

προώθησή τους για επαναχρησιμοποί-

ηση και ανακύκλωση στους τελικούς

αποδέκτες.

Στην Ελλάδα υπάρχει έλλειψη μονάδων

συλλογής και επεξεργασίας υλικών και

εμείς ευελπιστούμε να συμπληρώ-

σουμε αυτό το κενό, τουλάχιστον για

την ευαίσθητη περιοχή του Λεκανοπε-

δίου. Υπάρχουν βιομηχανίες οι οποίες,

σύμφωνα με το νομοθετικό πλαίσιο,

είναι υπεύθυνες για τα απόβλητα που

παράγουν.

Γιατί δεν υπάρχουν στην Ελλάδα μονά-

δες επεξεργασίας απορριμμάτων;

Γιατί υπάρχει σημαντική υστέρηση στην

εφαρμογή του κεντρικού σχεδιασμού

της πολιτείας.

Από 1/1/2009 πρέπει να σταματήσουν

να υπάρχουν χωματερές και να λειτουρ-

γούν μόνο ΧΥΤΑ. Μέχρι το 2010 θα πρέ-

πει να έχουν καταργηθεί και οι ΧΥΤΑ και

να λειτουργούν μονάδες επεξεργασίας

απορριμμάτων και τα υπολείμματα

αυτών των εργοστασίων να πηγαίνουν

σε ΧΥΤΥ.

Αυτή την στιγμή υπάρχουν καθυστερή-

σεις στην υλοποίηση αυτών των υποδο-

μών, αν και η πολιτεία προσπαθεί να

προχωρήσει την αδειοδότηση και χωρο-

θέτηση νέων μονάδων ανά την περιφέ-

ρεια. Σε ορισμένες από αυτές τις

περιπτώσεις βρίσκονται αντίθετοι ορι-

σμένοι τοπικοί φορείς, όπως συνηθίζε-

ται να συμβαίνει σε τέτοιου είδους

δραστηριότητες. Έτσι τα πράγματα μέ-

νουν στάσιμα ή προχωρούν με πολύ

αργούς ρυθμούς.

Πρέπει να γίνει κατανοητό στους πολί-

τες ότι οφείλουμε όλοι μας να συμβάλ-

λουμε στην προώθηση ολοκληρω-

μένων συστημάτων διαχείρισης.

Η ανακύκλωση είναι προτεραιότητα για

την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι πρακτικές

αυτές έχουν αφετηρία τον καθένα μας

και θα πρέπει όλοι μας να συνεισφέ-

ρουμε στην περιβαλλοντικά βιώσιμη

διαχείριση των απορριμμάτων που εμείς

οι ίδιοι παράγουμε.

Η ενημέρωση των πολιτών σχετικά με

τις διαθέσιμες τεχνολογίες και τα πλεο-

νεκτήματά τους σε σχέση με την πρα-

κτική της ανεξέλεγκτης διάθεσης των

απορριμμάτων σε χωματερές έχει ιδιαί-

τερη σημασία. Η ελλιπής ενημέρωση

πολλές φορές οδηγεί σε άγονες αντιπα-

ραθέσεις ως προς τεχνολογίες φιλικές

προς το περιβάλλον, με σύγχρονα συ-

στήματα αντιρρύπανσης, χρησιμοποι-

ώντας προσχήματα και υιοθετώντας

προλήψεις.

Εμείς, ως Ηλέκτωρ, ως η πρωτοπόρος

εταιρεία διαχείρισης απορριμμάτων στη

χώρα, έχοντας ένα ευρύτατο πεδίο

δραστηριοποίησης και τεχνογνωσία που

περιλαμβάνει τεχνολογίες μηχανικής και

βιολογικής επεξεργασίας, θερμικής επε-

ξεργασίας (καύση), παραγωγής ηλεκτρι-

κής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές,

ανακύκλωσης και ανάκτησης υλικών και

ενέργειας, καθώς και συμβατικές πρα-

κτικές διαχείρισης των απορριμμάτων,

βρισκόμαστε σε θέση να μπορούμε να

εκμεταλλευτούμε την τεχνολογική μας

υπεροχή, να αξιολογήσουμε τις διαθέ-

σιμες τεχνολογίες και να προτείνουμε

λύσεις ευέλικτες σε βάθος χρόνου.

Ευελπιστούμε να εφαρμοστούν άμεσα

οι νόμοι και να υλοποιηθούν νέα έργα

ώστε να είμαστε σαν χώρα σύννομοι με

τις επιταγές της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Άλλωστε τα πρόστιμα που θα πληρώ-

νουμε από 1/1/2009 θα ανέρχονται σε

34.000 ευρώ ανά ημέρα ανά χωματερή!

Η δημιουργία νέων εγκαταστάσεων

είναι μονόδρομος και αργά η γρήγορα

θα γίνουν. Βασικότερο όλων είναι να

γίνει η επιλογή κατάλληλης τεχνολογίας

για την εκάστοτε περιοχή της χώρας η

οποία θα λαμβάνει υπ’ όψιν τα τεχνικά,

πληθυσμιακά, γεωγραφικά, κοινωνικά,

περιβαλλοντικά στοιχεία ώστε να

έχουμε το βέλτιστο αποτέλεσμα για το

κοινωνικό σύνολο.

Σε κάθε περίπτωση, η σύζευξη ενός μίγ-

ματος τεχνολογιών, λαμβάνοντας

υπόψη τα τοπικά χαρακτηριστικά της

κάθε περιοχής, είναι η μόνη λύση που

μπορεί να εγγυηθεί άμεσα την ορθολο-

γική διαχείριση του προβλήματος σε μα-

κροπρόθεσμο ορίζοντα.

Waste:Layout 1 11/12/2008 12:42 ΜΜ

ΟΕΣΔΚΝΑ, ο Φορέας Διαχείρισης

Αποβλήτων για την Ηπειρωτική

Αττική, Εξέδωσε Δελτίο Τύπου

την 10η Σεπτεμβρίου 2008, όπου

όπως επί λέξει αναφέρει «διερεύνησε

τις βέλτιστες τεχνολογίες από τεχνι-

κοοικονομική και περιβαλλοντική σκο-

πιά, με την εκπόνηση της ΜΕΛΕΤΗΣ

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΕΘΟΔΩΝ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΣΥΜΜΕΙΚΤΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ ΣΤΟ

ΝΟΜΟ ΑΤΤΙΚΗΣ που χρηματοδοτείται

από το Υπουργείο Εσωτερικών. Τα απο-

τελέσματα της Μελέτης, που ανέδει-

ξαν οι συγκριτικές αξιολογήσεις των

εναλλακτικών σεναρίων για κάθε μια

από τις βαθμονομήσεις που έγιναν,

καθώς και η τελική κατάταξη των σε-

ναρίων ανέδειξε τα εξής:

Ι. για την ΟΕΔΑ στην Δυτική Αττική προ-

κρίνεται το σενάριο της Εγκατάστασης

Μηχανικής Επεξεργασίας ΕΜΑ ΙΙ, δυνα-

μικότητας 400.000 τόνων ετησίως και

Εγκατάσταση Αναερόβιας Χώνευσης -

Μετακομποστοποίησης δυναμικότητας

67.000 τόνων ετησίως και τρίτον Εγκα-

τάσταση Μονάδας Βιολογικής Ξήραν-

σης 700.000 τόνων ετησίως.

ΙΙ. για τις δύο ΟΕΔΑ στην Ανατολική Ατ-

τική προκρίνεται το σενάριο της Μονά-

δας Μηχανικής Βιολογικής

Επεξεργασίας με Αναερόβια χώνευση

του οργανικού κλάσματος για παρα-

γωγή βιοαερίου και μετακομποστοποί-

ηση για την παραγωγή κομπόστ με

χαμηλή περιεκτικότητα σε οργανικά.»

ΟΛΑ ΤΑ ΑΝΩΤΕΡΩ ΕΙΝΑΙ σε πλήρη αντί-

θεση και αντιδιαστολή με τις πιο πρό-

σφατες μελέτες, δηλαδή σύμφωνα

τόσο με την Μελέτη του ΤΕΕ/2006,

όσο και την μελέτη των Δ. Λάλα, Α.

Μαυρόπουλου κ.α για το Ινστιτούτο

Τοπικής Αυτοδιοίκησης/ΙΤΑ-2007 και

σύμφωνα ακόμη και με την επικρα-

τούσα επικαιροποιημένη διεθνή βιβλιο-

γραφία και πραγματικότητα.

Πράγματι επισημαίνονται τα κάτωθι

από τα Συμπεράσματα της Μελέτης για

τον ΕΣΔΚΝΑ:

1. To κόστος επένδυσης μίας μεγάλης

μονάδας καύσης mass-burn με παρα-

γωγή ενέργειας, δυναμικότητας

700,000 - 850,000 τον./έτος, κυμαίνε-

ται μεταξύ 270-320 εκατ. € (σύμφωνα

με στοιχεία από την Συνομοσπονδία

Μονάδων Ενεργειακής Αξιοποίησης

Απορριμμάτων/ CEWEP). Περισσότερες

από 600 μονάδες ενεργειακής αξιοποί-

ησης αποβλήτων λειτουργούν ανά τον

κόσμο, 400 από τις οποίες βρίσκονται

εγκατεστημένες στην Ευρώπη ακόμη

και στο κέντρο πόλεων (όπως Βιέννη,

Παρίσι, Φρανκφούρτη, Μπρέσια, κ.α.).

Επομένως το κόστος επένδυσης των

482 έως 545 εκατ. € που αναφέρεται

στα συμπεράσματα της μελέτης/ΕΣΔ-

ΚΝΑ είναι υπερβολικά υψηλό και λαν-

θασμένο (βλ. και στοιχεία από τις

μεγαλύτερες ανά τον κόσμο κατα-

σκευάστριες εταιρίες Von Roll Inova,

Martin GmbH, Keppel Seghers, κ.α.).

Eίναι γνωστό ότι το ΕΜΑΚ στα Α.Λιόσια

κόστισε περίπου 80-90 εκατ. €, επομέ-

νως είναι ξεκάθαρο ότι το εργοστάσιο

καύσης έχει υπερτιμηθεί αδικαιολό-

γητα. Παρομοίως, το κόστος λειτουρ-

γίας της καύσης δεν ξεπερνάει τα

26-28 εκατ.€, αντί των 58 εκατ. € που

αναφέρει η μελέτη ΕΣΔΚΝΑ (για το σύ-

νολο της διαχείρισης). Σε αντιδιαστολή

το κόστος επένδυσης των μόλις 167

εκατ. € για το σύνολο της διαχείρισης

στο προκρινόμενο σενάριο 4 που

αφορά μηχανική-βιολογική επεξεργα-

σία, είναι υπερβολικά υποτιμημένο (βλ.

και προαναφερόμενες μελέτες ΤΕΕ και

ΙΤΑ).

2. Επίσης στην ίδια μελέτη αναφέρεται

ότι « η ενέργεια από μη ΑΠΕ είναι αυτή

που παράγεται από τις μονάδες αποτέ-

φρωσης.

Η ενέργεια αυτή, αν και με τη μέχρι

τώρα πολιτική / νομοθεσία δεν θεωρεί-

ται ότι προέρχεται από ανανεώσιμες

πηγές, θα συμβάλλει σημαντικά στη

συνολική παραγωγή ηλεκτρικής ενέρ-

γειας υποκαθιστώντας ορυκτά καύ-

σιμα».

Στο σημείο αυτό, προφανώς έχει

αγνοηθεί ο Νόμος 3468 (ΦΕΚ 129Α/27-

06-06) «Παραγωγή ηλεκτρικής ενέρ-

γειας από ανανεώσιμες πηγές

ενέργειας και συμπαραγωγή ηλεκτρι-

σμού και θερμότητας υψηλής απόδο-

σης και λοιπές διατάξεις», ο οποίος

ορίζει:

• σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρ. 2

ότι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ)

είναι «Οι μη ορυκτές ανανεώσιμες

πηγές ενέργειας, όπως η αιολική ενέρ-

γεια, η ηλιακή ενέργεια, η ενέργεια κυ-

μάτων, η παλιρροϊκή ενέργεια, η

βιομάζα, τα αέρια που εκλύονται από

χώρους υγειονομικής ταφής και από

εγκαταστάσεις βιολογικού καθαρισμού,

τα βιοαέρια, η γεωθερμική ενέργεια, η

υδραυλική ενέργεια που αξιοποιείται

από υδροηλεκτρικούς» και περαιτέρω

• σύμφωνα με την παρ. 8 του άρθρ. 2

ότι Βιομάζα είναι «Το βιοαποικοδομή-

σιμο κλάσμα προϊόντων, αποβλήτων

και καταλοίπων που προέρχονται από

τις γεωργικές, συμπεριλαμβανομένων

φυτικών και ζωικών ουσιών, τις δασο-

κομικές και τις συναφείς βιομηχανικές

δραστηριότητες, καθώς και το βιοαποι-

κοδομήσιμο κλάσμα βιομηχανικών

αποβλήτων και αστικών λυμάτων και

απορριμμάτων.»

Μάλιστα, η Επιτροπή Περιβάλλοντος

στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο την 17η

Ιουνίου 2008, πήρε μία σημαντική από-

φαση σύμφωνα με την οποία η ενερ-

γειακή αξιοποίηση αποβλήτων, είναι

μία διεργασία ανάκτησης ενέργειας.

Επομένως, εντελώς λανθασμένα έχει

αγνοηθεί η παραγωγή ΑΠΕ από την βιο-

μάζα των σύμμεικτων οικιακών απορ-

ριμμάτων.

Οι 14,000- 17,000 MWh/έτος που ανα-

φέρονται στη μελέτη σε καμία περί-

πτωση δεν ανταποκρίνονται στην

πραγματικότητα, καθώς η ικανότητα

παραγωγής ηλεκτρισμού από την

καύση ανέρχεται σε 450-550 KWh/ton

ΑΣΑ, δηλαδή παράγονται τουλάχιστον

350,000-400,000 MWh/ έτος με δυνα-

τότητα πώλησης στην ΔΕΗ με

73€/MWh, σύμφωνα με τον ανωτέρω

Νόμο (δηλαδή ετήσια έσοδα περίπου

29 εκατ. €).

3. Με την καύση με παραγωγή ενέρ-

γειας παράγεται ηλεκτρική και θερμική

ενέργεια και ταυτόχρονα ελαττώνον-

ται οι εκπομπές αερίων του Θερμοκη-

πίου καθώς μέρος της παραγόμενης

ενέργειας προέρχεται από το ανανεώ-

σιμο μέρος των ΑΣΑ. Αναφορικά με τον

δείκτη εκτροπής από την ταφή, είναι

γνωστό ότι το περίπου 55% του εργο-

στασίου βιολογικής ξήρανσης είναι το

δευτερογενές καύσιμο SRF και το 20-

25 % του ΕΜΑΚ ΙΙ είναι RDF, επομένως

500,000 τόνοι δευτερογενούς καυσί-

μου RDF/SRF, αποτελούν προϊόν το

οποίο όμως απαιτεί ένα ΔΕΥΤΕΡΟ εργο-

στάσιο Καύσης για να καεί (είναι γνω-

στή η αδυναμία συναποτέφρωσης

στην τσιμεντοβιομηχανία, για λειτουρ-

γικούς και περιβαλλοντικούς λόγους με

αποτέλεσμα μόνο ένα 6-8% του παρα-

γόμενου SRF να συναποτεφρώνεται

παγκοσμίως).

Επομένως, απαιτείται είτε μια αρκετά

δαπανηρή μετατροπή του υπάρχοντος

εξοπλισμού, είτε η δημιουργία ενός

νέου εργοστασίου καύσης με εγκατα-

στάσεις όπως αυτές που απαιτούνται

στη περίπτωση των σύμμεικτων απορ-

ριμμάτων.

Στο παραγόμενο SRF η περιεκτικότητα

του χλωρίου πρέπει είναι μικρότερη

του 0,5% και του θείου μικρότερη του

0,4%, σύμφωνα με τα ποιοτικά κριτήρια

που έχει θεσπίσει για το χλώριο και το

θείο η Ευρωπαϊκή Ένωση Εταιριών

Θερμικής Επεξεργασίας αποβλήτων

(EURITS) για την συναποτέφρωση

RDF/SRF στην τσιμεντοβιομηχανία προς

ΑΡΘΡΟ08

Η …παγκόσμια πρωτοτυπίατου ΕΣΔΚΝΑ

Ευστράτιος ΚαλογήρουΔιδάκτωρ Χημικός Μηχανικός Ε.Μ.Π.

Waste:Layout 1 19/12/2008 11:42 ΠΜ

αποφυγή σχηματισμού διοξινών και

φουρανίων που επιβαρύνουν το περι-

βάλλον. Συνήθως παρατηρείται από-

κλιση των ορίων (βλ. προδιαγραφές

διαγωνισμού Ν. ΗΜαΘιαΣ «Μελέτη, κα-

τασκευή, χρηματοδότηση και παραχώ-

ρηση της εκμετάλλευσης για 25 έτη

Μονάδας Επεξεργασίας απορριμμάτων

Νομού Ημαθίας"), γεγονός που θα οδη-

γήσει, παρ' όλη την επένδυση, στην

αδυναμία της μελλοντικής ενεργειακής

αξιοποίησης του παραγόμενου SRF.

Ετσι είναι τεράστιος ο κίνδυνος να οδη-

γηθούμε σε ανάλογες δυσμενείς κατα-

στάσεις όπως το Ε.Μ.α.Κ. στα α. λιόσια,

όπου μέχρι σήμερα δεν έχει βρεθεί

καμμία λύση εμπορικής διάθεσης των

βασικών παραγόμενων προιόντων RDF

και compost.

Ειδικότερα, ΠοΥΘΕΝα ΣΤοΝ ΚοΣΜο ΔΕΝ

ΥΠαρΧΕι Μονάδα Βιολογικής Ξήρανσης

700.000 τόνων που προτείνει η με-

λέτη/ΕΣΔΚΝα, η οποία εκτιμάται να Πα-

ραγΕι ΤοΥλαΧιΣΤοΝ 400,000 τόνους

δευτερογενούς καυσίμου SRF, το οποίο

είτε θα πετιέται στον ένα και μοναδικό

σήμερα ΧΥΤα α. λιοσίων (μαζί με τους

100,000 τον/έτος RDF που ΕΧοΥΝ ΤΗΝ

ιΔια ΤΥΧΗ-απόρριψη στον ΧΥΤα), είτε θα

πρέπει να κατασκευαστεί ΝΕο εργο-

στάσιο Καύσης για να καούν, αλλά τότε

ποιό το περιβαλλοντικό και τεχνικοοι-

κονομικό όφελος στην περίπτωση αυτή

σε σύγκριση με την απευθείας καύση

των 700,000 τόνων /έτος (σύμφωνα

και με τις προαναφερθείσες μελέτες

και την διεθνή βιβλιογραφία και πραγ-

ματικότητα);

Στις ανωτέρω περιπτώσεις διαχείρισης

και επεξεργασίας απορριμμάτων (Σενά-

ριο 1 και Σενάριο 2), είναι σαφές ότι το

Σενάριο 1 (πορτοκαλί χρώμα) δεν προ-

σφέρει κανένα οικονομικό και περιβαλ-

λοντικό όφελος διότι απαιτεί ΔΥο ΞΕΧΩ-

ριΣΤα ΕργοΣΤαΣια, ένα MBT για την πα-

ραγωγή του δευτερογενούς καυσίμου

RDF/SRF και ένα δεύτερο για την Ενερ-

γειακή αξιοποίηση αυτού, αλλιώς το

παραγόμενο SRF/RDF θα πρέπει να

απορρίπτεται ξανά σε ΧΥΤα.

Δηλαδή επεξεργαζόμαστε απορρίμ-

ματα για να παράγουμε εκ νέου απορ-

ρίμματα σημαντικού όγκου και βάρους.

αντιθέτως, η μέθοδος της απευθείας

ενεργειακής αξιοποίησης (Σενάριο 2)

είναι η πιο ενδεδειγμένη (πράσινο

χρώμα), γιατί επιλύει ριζικά το πρό-

βλημα. γι’ αυτό άλλωστε χρησιμοποιεί-

ται παγκόσμια σε περισσότερες από

600 Μονάδες εντός μεγάλων πόλεων

(και ιδιαίτερα των Μητροπολιτικών).

1. X. Θεοχάρη, α. οικονομόπουλος καιλοιποί, μελέτη του ΤΕΕ «Διαχείριση Στερεώναποβλήτων στην Ελλάδα / Η περίπτωση τηςαττικής», αθήνα 2006. 2. Ν. Θέμελης, Χ. Κο-ρωναίος, Columbia University, ΝΥ, USA «Σύγ-κριση της Θερμικής Επεξεργασίας Στερεώναποβλήτων για Παραγωγή Ενέργειας και τηςΥγειονομικής Ταφής», Τεχνικά Χρονικά, Επι-στημονικές Εκδόσεις Τ.Ε.Ε., τευχ. 1-2, 2004.3. Ενεργειακή αξιοποίηση απορριμμάτων(ημερίδα) – Πανελλήνιος Σύλλογος ΧημικώνΜηχανικών – αθήνα, Ε.Μ.Π., φεβρουάριος2004. 4. E. Καλογήρου, Συγκριτική αξιολό-γηση μαθηματικών προτύπων προσδιορι-σμού φυσικοχημικών μεγεθών που αφορούντην αέρια ρύπανση με αντίστροφη αεριο-χρωματογραφία, Διδακτορική Διατριβή,Ε.Μ.Π., 2001. 5. KYA 22912/1117/2005“Μέτρα και όροι για την πρόληψη και τον πε-ριορισμό της ρύπανσης του περιβάλλοντοςαπό την αποτέφρωση των αποβλήτων«φ.Ε.Κ. 759/B/06.06.2005». 6. Themelis N.,«An Overview of the Global Waste-to-Energy Industry», Waste ManagementWorld, 2003-2004 Review Issue, p. 40-47,2003 7. Δ. λάλας, Ε. γιδαράκος, και λοιποί,Μελέτη, «Εκτίμηση των γενικευμένων Επι-πτώσεων και Κόστους Διαχείρισης Στερεώναποβλήτων», ινστιτούτο Τοπικής αυτοδιοίκη-σης, αθήνα 2007 8. α. Karagiannidis, B.Bilitewski, G. Tchobanoglous, N.J. Themelis, M.Wittmaier, Th. Tsasarelis, «Waste To Energy onThermal Treatment and Energetic Utilizationof Solid Wastes, Waste Management ResearchTrends, Nova Science Publishers Inc., 2008 9.

Waste to Energy Research Technology Coun-cil (WTERT), Columbia University, NY, USA. 10.

4th CEWEP (Confederation of EuropeanWaste to Energy Plants) Congress, Waste toEnergy in Sustainable Waste and Energy Pol-icy, Bordeax, France, 2008. 11. Juniper Re-port , 2005. MBT: A Guide for Decision Makers- Processes, Policies and Markets.http://www.juniper.co.uk/Publications/mbt_report.html 12. S. Consonni, M. Giugliano, M.Grosso, Waste Management 25 (2005) 137–148

Β ι Β λ ι ο γ ρ αφ ι α

ΑΡΘΡΟ 09

Waste:Layout 1 11/12/2008 12:50 ΜΜ

ΑΡΘΡΟ10

Η μελέτη του ΕΣΔΚΝΑ για τα απορρίμματα «ξέχασε» το περιβάλλον

ΟΕνιαίος Σύνδεσμος Δήμων και Κοι-

νοτήτων Νομού Αττικής (ΕΣΚΔΝΑ)

εξέτασε πρόσφατα 5 Σενάρια για

την διαχείριση 1.100.000 τόνων αστικών

απορριμμάτων που παράγονται κατά προ-

σέγγιση ετησίως στην Δυτική Αττική. Το

παρακάτω κείμενο επιχειρεί μία αξιολό-

γηση των στοιχείων που δημοσιεύτηκαν

από αυτόν σε πρόσφατο σχετικό δελτίο

τύπου, καθότι κίνησαν πραγματικά την πε-

ριέργεια και το ενδιαφέρον στους συγ-

γραφείς λόγω του μεγέθους και της

σημασίας των συνεπαγόμενων έργων. Οι

τεχνολογίες που λήφθηκαν υπόψη και η

αντίστοιχη δυναμικότητα των μονάδων

σύμφωνα με το προαναφερθέν δελτίο

τύπου, συνοψίζονται στον Πίνακα 1. Όπως

είναι εμφανές, και τα 5 σενάρια αποτε-

λούνται από μονάδες επεξεργασίας πολύ

μεγάλης δυναμικότας, γεγονός που χρή-

ζει προσοχής καθώς δεν υπάρχουν πολλά

αντίστοιχα παραδείγματα μονάδων παγ-

κοσμίως με τέτοια δυναμικότητα. Χαρα-

κτη- ριστικά μπορεί να αναφερθεί ότι δεν

υπάρχει μονάδα ‘ΕΜΑ + Βιολογική Ξή-

ρανση (MBT)’ με δυναμικότητα 700.000

τόννων/έτος παγκοσμίως προς το παρόν,

ενώ από την άλλη υπάρχουν κάποια πα-

ραδείγματα μονάδων αποτέφρωσης

‘Mass Burn Incineration’ – ΜΒΙ - με δυνα-

μικότητα >800.000 τόνους/έτος (όπως

π.χ. ο ΜΒΙ του Άμστερνταμ). Καθώς η όλη

παρούσα ανάλυση από το ΑΠΘ βασίζεται

αποκλειστικά στο περιεχόμενο του προ-

αναφερθέντος δελτίου τύπου του ΕΣΔ-

ΚΝΑ και μόνον, σημειώνεται εδώ ότι

έκανε ιδιαίτερη εντύπωση στους εδώ

γράφοντες το ότι δεν δίνονται σε αυτό

κάποιες αναλυτικές πληροφορίες σχετικά

με τα 5 Σενάρια και το πώς έχουν διαμορ-

φωθεί. Π.χ., δεν αναφέρεται:

- ποια είναι η τελική χρήση του παραγό-

μενου δευτερογενούς καυσίμου SRF/RDF,

- πόση είναι η απόδοση (βαθμός απόδο-

σης %) ανάκτησης ηλεκτρικής ενέργειας

των αποτεφρωτήρων MBI

- αν έχει εξεταστεί/συνεκτιμηθεί η περί-

πτωση κατά την οποία το SRF/RDF κατα-

λήγει σε ΧΥΤΑ, όπως γίνεται ως τώρα.

2. ΣτοιχεIα κOΣτουΣ

Η ομάδα του ΑΠΘ επιχείρησε επανάληψη

κάποιων από τους δημοσιευμένους στο

δελτίο τύπου του ΕΣΔΚΝΑ υπολογισμούς.

Στον Πίνακα 2 παρουσιάζεται το αρχικό

κόστος επένδυσης για τα 5 Σενάρια, όπως

υπολογίστηκε από το ΑΠΘ για κάθε σενά-

ριο και σύμφωνα με βιβλιογραφικές ανα-

φορές για το αρχικό κόστος επένδυσης

των τεχνολογιών που χρησιμοποιούνται

σε κάθε σενάριο. Στην τελευταία στήλη

παρουσιάζονται οι αντίστοιχες τιμές που

δόθηκαν από τον ΕΣΚΔΝΑ. Αντίστοιχα

στον Πίνακα 3 παρουσιάζεται το λειτουρ-

γικό κόστος για κάθε σενάριο, ενώ στον

Πίνακα 4 παρατίθενται οι βιβλιογραφικές

πηγές που χρησιμοποιήθηκαν από το ΑΠΘ

για τον υπολογισμό του κόστος των τε-

χνολογιών που χρησιμοποιούνται στα 5

σενάρια.

Όπως φαίνεται υπάρχει σημαντική δια-

φορά μεταξύ των οικονομικών μεγεθών

όπως υπολογίστηκαν με βάση την βιβλιο-

γραφία από το ΑΠΘ και αυτων που παρα-

τίθενται από τον ΕΣΚΔΝΑ (βλ. και

διαγράμματα 1 και 2). Ιδιαίτερα πρέπει να

παρατηρήσουμε ότι η αρχική δαπάνη που

υπολογίστηκε για τα σενάρια 1, 2 και 5

(δηλ. που περιέχουν τις μονάδες MBI)

είναι ιδιαίτερα χαμηλή σε σύγκριση με

του ΕΣΚΔΝΑ. Αυτό που θα μπορούσε να

σχολιαστεί είναι ότι ο ΕΣΚΔΝΑ θα πρέπει

GRP

Αβραάμ ΚαραγιαννίδηςΑστέριος Παπαγεωργίου

Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Waste:Layout 1 11/12/2008 1:56 ΜΜ

να αποσαφηνίσει το πώς υπολόγισε τις τιμές που παρα-

θέτει, π..χ.:

-vστο λειτουργικό κόστος έχει λάβει υπόψη το κόστος

που θα προέκυπτε αν το SRF/RDF καταλήξει σε ΧΥΤΑ ή

αν οι τσιμεντοβιομηχανίες ζητήσουν gate-fee για το

RDF/SRF;

- ο υπολογισμός της αρχικής δαπάνης και του λειτουργι-

κού κόστους έγινε με βάση οικονομίες κλίμακας (εφόσον

τα σενάρια συμπεριλαμβάνουν τεράστιες μονάδες επε-

ξεργασίας);

3. ΗλεκτροπαραγωγHΟι τιμές που παραθέτει ο ΕΣΚΔΝΑ για την παραγωγή ηλε-

κτρικής ενέργειας σε κάθε σενάριο χρήζουν ιδιαίτερου

σχολιασμού καθώς είναι πάρα πολύ χαμηλές. Στον πί-

νακα 5 φαίνεται ότι η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας,

όπως υπολογίστηκε για κάθε σενάριο, με βάση τιμές που

δίνονται στην βιβλιογραφία, είναι πολλές τάξεις μεγέ-

θους μεγαλύτερη, από αυτή που δίνει ο ΕΣΚΔΝΑ. Π.χ.

στην μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής EC 2001 "Waste

Management Options and Climate Change", αναφέρεται

ότι η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ένα Mass

Burn αποτεφρωτήρα (MBI) με απόδοση 18% θα είναι 427

kWh ανά τόνο ΑΣΑ, ενώ σήμερα (2008) μιλάμε για βαθ-

μούς απόδοσης της τάξης του 25%. Η απόδοση αυτή

λαμβάνει υπόψη και το ποσό της ηλεκτρικής ενέργειας

που θα χρησιμοποιηθεί στην μονάδα για τις δικές τις

ανάγκες. Επομένως στην περίπτωση των Σεναρίων 1 και

2 (οπου 700.000 τόνοι ετησίως θα καίγονται σε ΜΒΙ), η

παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας θα είναι (σύμφωνα με

την σήμερα μετριοπαθή μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτρο-

πής) 298900 Mwh/έτος. Αντίστοιχα από τον καύση απορ-

ριμμάτων στον ΜΒΙ του Σεναρίου 5 (800.000 τόνοι/έτος)

η παραγωγή θα ήταν 362950 Mwh/έτος, δηλ. 21 φορές

μεγαλύτερη από την τιμή που δίνει ο ΕΣΚΔΝΑ. Στην ουσία

η τιμή που δίνει ο ΕΣΚΔΝΑ αντιστοιχεί για ένα αποτεφρω-

τήρα που ανακτά ηλεκτρική ενέργεια με απόδοση 0,84%,

πράγμα που είναι εμφανώς λάθος. Πάντως αξίζει να ανα-

φερθεί ότι και άλλες μελέτες δίνουν παρόμοιες ή και με-

γαλύτερες τιμές για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας

από ΜΒΙ, όπως φαίνεται στον Πίνακα 6. Ομοίως για εγκα-

τάσταση Αναερόβιας Ζύμωσης (AD) η μελέτη "Waste

Management Options and Climate Change", δίνει ότι μπο-

ρεί να παράγει 180 ηλεκτρική ενέργεια kWh ανά τόνο ΑΣΑ,

εκ των οποίων εξάγει στο δίκτυο 120 kWh. Επομένως στα

Σενάρια 2, 4 όπου 67.000 τόνοι/έτος θα επεξεργάζονται

σε εγκατάσταση Αναερόβιας Ζύμωσης, η παραγωγή ηλε-

κτρικής ενέργειας θα είναι 8040 Mwh/έτος, τιμή χαμηλό-

τερη από του ΕΣΚΔΝΑ (12.600 Mwh/έτος) . Η σύγκριση

των τιμών που παραθέτει ο ΕΣΚΔΝΑ με τις τιμές που υπο-

λογίστηκαν με βάση την βιβλιογραφία.

4. ΘερμοκΗπιακA αEρια Στην περίπτωση των θερμοκηπιακών αερίων (GHG) το

τοπίο διαπιστώνεται ως ακόμα θολότερο στην βάση των

δεδομένων του δελτίου τύπου. Παραθέτονται κάποιες αρ-

κετά υψηλές τιμές για τις εκπομπές GHG, χωρίς να αναφέ-

ρονται οι παραδοχές που έγιναν ώστε αυτές να

υπολογιστούν (π.χ. έχουν ληφθεί η όχι υπόψη οι βιογενείς

εκπομπές CO2). Επίσης δεν γίνεται καμία αναφορά για το

πώς χρησιμοποιείται το παραγόμενο RDF/SRF από τις μο-

νάδες κομποστοποίησης και βιοξήρανσης (ενώ γενικότερα

δεν γίνεται καμία αναφορά στο αν και πόσο RDF/SRF πα-

ράγεται). Είναι απαραίτητο να διευκρινιστεί το ποιά είναι η

τελική χρήση του RDF/SRF, γιατί διαφορετικές θα είναι οι

εκπομπές GHG εάν RDF/SRF καίγεται σε ένα αποτεφρω-

τήρα ρευστοποιημένης κλίνης από ό,τι εάν καίγεται σε ένα

κλίβανο τσιμεντοβιομηχανίας ή σε ένα καυστήρα ενός ερ-

γοστασίου παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.

Επίσης αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι οι τιμές που πα-

ραθέτει ο ΕΣΚΔΝΑ είναι θετικές σε όλα τα σενάρια. Στις πε-

ρισσότερες μελέτες του εξωτερικού, λαμβάνεται υπόψη

και η εξοικονόμηση ρύπων (emission savings) από την ανα-

κύκλωση υλικών και από την ανάκτηση ενέργειας, η οποία

συ νήθως είναι μεγαλύτερη από την παραγωγή GHG. Εν-

δεικτικά παρατίθονται στον Πίνακα 7 οι συντελεστές εκ-

πομπής GHG όπως υπολογίστηκαν στην μελέτη EC 2001

"Waste Management Options and Climate Change". Η συγ-

κεκριμένη μελέτη εξετάζει μόνο την περίπτωση MBT που

Πίνακας 1

Δυναμικότητα (t/έτος)

Εγκατάσταση ΕΜΑ + Αποτέφρωση ΕΜΑ + ΕΜΑ + Total

Μηχανικής Κομποστο- σύμμικτων Αναερόβια Βιολογική

Ανακύκλωσης ποίηση (ΜΒΙ) Χώνευση Ξήρανση

(ΕΜΑ)

Σενάριο 1 400000 700000 1.100.000

Σενάριο 2 700000 400000 1.100.000

Σενάριο 3 400000 700000 1.100.000

Σενάριο 4 400000 700000 1.100.000

Σενάριο 5 250.000 850000 1.100.000

Πίνακας 2; Αρχική Δαπάνη (Εκατομμύρια Ευρώ)

Εγκατάσταση ΕΜΑ + Αποτέφρωση ΕΜΑ + ΕΜΑ + Ολικό ΕΣΚΔΝΑ

Μηχανικής Κομποστο- (τόνοι/έτος) Αναερόβια Βιολογική

Ανακύκλωσης ποίηση Χώνευση Ξήρανση

(ΕΜΑ) (τόνοι/έτος) (τόνοι/έτος) (τόνοι

(τόνοι/έτος) /έτος)

Σενάριο 1 45,471497 237,1638197 0 0 282,6 482,0

Σενάριο 2 0 237,1638197 75,78582833 0 312,9 492,0

Σενάριο 3 45,471497 0 0 210 255,5 172,0

Σενάριο 4 0 0 75,78582833 210 285,8 166,8

Σενάριο 5 15 0 277,0161856 0 0 292,0 545,0

Πίνακας 3: Λειτουργικό κόστος (Ευρώ/τόννος)

Εγκατάσταση ΕΜΑ + Αποτέφρωση ΕΜΑ + ΕΜΑ +

Μηχανικής Κομπο- Αναερόβια Βιολογική

Ανακύκλωσης στοποίηση Χώνευση Ξήρανση

(ΕΜΑ)

(τόνοι/έτος) (τόνοι/έτος) (τόνοι/έτος) (τόνοι/έτος) (τόνοι/έτος) Ολικό ΕΣΚΔΝΑ

Σενάριο 1 22,97 12,35 0 0 35,3 52,3

Σενάριο 2 0 12,35 28,72 0 41,1 52,3

Σενάριο 3 22,97 0 0 45 68,0 50,0

Σενάριο 4 0 0 28,72 45 73,7 45,3

Σενάριο 5 29 0 11,86 0 0 40,9 52,2

Πίνακας 4: Capital and Operating Cost from literature

Capacity Capital Operating

tonnes/year Cost Cost

(Million (euro/

Euro) tonne) Source

MBT comp 400000 45,47 22,97 LCA/IWM, Tsilemou 2005, Economic Sustainability

Criteria and Indicators for waste management

ΜΤ+ ΑD 400000 75,79 28,72 LCA/IWM, Tsilemou 2005, Economic Sustainability


MBI 700000 237,16 12,35 LCA/IWM, Tsilemou 2005, Economic Sustainability


MBI 800000 263,90 11,86 LCA/IWM, Tsilemou 2005, Economic Sustainability


MBT + BioD 700000 210 45 DEFRA, 2007 MBT of MSW

MRF 250000 15 29 EC 2003 "Waste Management Options and Climate Change"

Πίνακας 5: Ηλεκτροπαραγωγή Mwh/y




(ΕΜΑ)


Σενάριο 1 298900 298.900 14000

Σενάριο 2 298900 8040 346.900 26600

Σενάριο 3 0

Σενάριο 4 8040 48.000 12600

Σενάριο 5 362950 362.950 17000

Πίνακας 6: Παραγωγή Ηλεκτρικής Ενέργειας (Από Βιβλιογραφία)

kWh/τόνο MWh/

ΑΣΑ έτος Source

MBI (700000) 427 298900 EC 2001 "Waste Management Options and Climate Change"

MBI (700000) 714 499800 Institution of Civil Engineers 2005, "Quantification of the potential

energy from Residuals in the UK"

MBI (700000) 515 360500 C-Tech 2003 "Thermal methods of municipal waste treatment"

MBI (800000) 427 362950 EC 2003 "Waste Management Options and Climate Change"

MBI (800000) 714 606900 Institution of Civil Engineers 2005, "Quantification of the potential energy

from Residuals in the UK"

MBI (800000) 515 437750 C-Tech 2003 "Thermal methods of municipal waste treatment"

AD (67000) 120 48000 EC 2003 "Waste Management Options and Climate Change"

Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

AΡΘΡΟ 11

Waste:Layout 1 11/12/2008 1:57 ΜΜ

ΑΡΘΡΟ12

Συνέδριο σχετικά με την καύση απορριμμάτων

με ταυτόχρονη παραγωγή ενέργειας έγινε

στη Θεσσαλονίκη την 31/10/2008

ΗINTRAKAT και η ΗΛΕΚΤΩΡ συμμε-

τείχαν ως χορηγοί στο Διεθνές

Συμπόσιο που διοργανώθηκε από

το Ελληνογερμανικό Επιμελητήριο υπό

την αιγίδα του Υπουργείου Ανάπτυξης

την Παρασκευή 31 Οκτωβρίου στη Θεσ-

σαλονίκη (MAKEDONIA PALACE). Το εξαι-

ρετικά επίκαιρο θέμα αυτού του

Διεθνούς Συμποσίου ήταν η Διαχείριση

των Οικιακών Απορριμμάτων – Καύση

Απορριμμάτων – Παραγωγή Ενέργειας.

Μεταξύ άλλων παρουσιάσθηκαν από

έγκριτους ομιλητές η Μονάδα Καύσης

Απορριμμάτων με Ταυτόχρονη Παρα-

γωγή Ηλεκτρικής Ενέργειας στο Zorbau

της Γερμανίας, η Μονάδα Θερμικής Επε-

ξεργασίας Οικιακών Απορριμμάτων με

Παροχή Αστικής Θέρμανσης και Ψύξης

στο Spittelau/Βιέννη της Αυστρίας, η μο-

νάδα προεπεξεργασίας και καύσης

απορριμμάτων στην Κολωνία και η μο-

νάδα βιολογικής ξήρανσης απορριμμά-

των στο Όσναμπρουκ της Γερμανίας.

Η φιλική προς το περιβάλλον λειτουργία

των εγκαταστάσεων καύσης απορριμ-

μάτων αποδεικνύεται ξεκάθαρα από το

γεγονός ότι η σύγχρονη τάση είναι να

κατασκευάζονται οι εγκαταστάσεις

αυτές οι οποίες ανέρχονται σε 400 σε

όλη την Ευρώπη, πολύ κοντά ή στο κέν-

τρο των πόλεων ώστε η παραγόμενη

θερμική ενέργεια να χρησιμοποιείται για

τη θέρμανση της πόλης ενώ η ηλε-

κτρική διοχετεύεται στο δίκτυο . Μάλι-

στα πρόσφατα, στα πλαίσια της

επίσημης επίσκεψης του Προέδρου της

Δημοκρατίας κ. Κ. Παπούλια στην Αυ-

στρία, η επίσημη αντιπροσωπεία συνο-

δευόμενη από τον εμπορικό ακόλουθο

της Πρεσβείας μας στην Βιέννη, επισκέ-

φθηκε την μονάδα θερμικής επεξεργα-

σίας απορριμμάτων εντός της πόλης

της Βιέννης (Spittelau), την Πέμπτη 03

Ιουλίου 2008, και έμεινε ενθουσιασμένη

από την υπερσύγχρονη αυτή εγκατά-

σταση ενεργειακής αξιοποίησης απορ-

ριμμάτων, μέσα στο κέντρο της πόλης,

μόλις λίγα μέτρα από τα σπίτια, χωρίς

ουδεμία περιβαλλοντική επιβάρυνση για

τους κατοίκους.

Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα προαναφε-

ρόμενα στοιχεία, οι μέθοδοι θερμικής

επεξεργασίας απορριμμάτων με παρα-

γωγή ενέργειας παρουσιάζονται όχι

μόνο ως ικανή, αλλά ίσως και ως η πιο

αξιόλογη λύση της Ελλάδας για την

ταυτόχρονη επίτευξη συγκεκριμένων

πολιτικών και περιβαλλοντικών στόχων,

αναφορικά με το φλέγον θέμα της δια-

χείρισης και επεξεργασίας των απορριμ-

μάτων, ώστε η Ελλάδα να μεταβάλλει

την θέση της στην Ευρωπαϊκή Ένωση

και να προωθηθεί από την τελευταία

θέση, μεταξύ των πρώτων.

παράγει κομπόστ και καταλήγει σε ΧΥΤΑ,

όπου και θεωρείται ότι γίνεται δέσμευση

του άνθρακα στο κόμποστ. Η μελέτη αυτή

δεν εξετάζει την περίπτωση ενός MBT με

βιο-ξήρανση, όπου το παραγόμενο

SRF/RDF καίγεται για ανάκτηση ενέργειας.

Η εξέταση αυτής της περίπτωσης έγινε με

χρήση της ίδιας μεθοδολογίας από τους

συγγραφείς του παρόντος και βρέθηκε ότι

αν το RDF/SRF καίγεται σε κλίβανους τσι-

μεντοβιομηχανιών, αντικαθιστώντας λι-

γνίτη, τότε συντελεστής εκπομπής θα είναι

-419 kg CO2-eq/tonne MSW. Και αυτός ο

συντελεστής εκπομπής παρατίθεται στον

πίνακα 7, από τον οποίο φαίνεται ότι ο ολι-

κός συντελεστής εκπομπής είναι θετικός

μόνο στην περίπτωση που η αποτέφρωση

των ΑΣΑ γίνεται χωρίς ανάκτηση ενέργειας.

Αν χρησιμοποιηθούν οι συντελεστές εκ-

πομπής του πίνακα 7, τότε οι τιμές για τις

εκπομπές GHG από τα Σενάρια 1-5 θα είναι

αυτές που φαίνονται στον πίνακα 8. Στον

ίδιο πίνακα παρατίθενται και οι τιμές από

την μελέτη του ΕΣΚΔΝΑ.

Όπως φαίνεται η διαφορά μεταξύ τους

είναι τεράστια και είναι προφανώς οφείλε-

ται στην μεθοδολογία που ακολουθήθηκε.

Σύμφωνα με την μεθοδολογία που χρησι-

μοποιείται στην μελέτη EC 2001 "Waste

Management Options and Climate Change",

πρέπει να ληφθεί υπόψη και η εξοικονό-

μηση ρύπων από την ανακύκλωση υλικών

και από την ανάκτηση ενέργειας, κάτι που

μάλλον δεν γίνεται στην μελέτη του

ΕΣΚΔΝΑ.

Επίσης δεν αναφέρεται αν λαμβάνονται

υπόψη από τον ΕΣΚΔΝΑ, οι εκπομπές από

την μεταφορά των ΑΣΑ.

Καταθέτουμε τα παραπάνω ελπίζοντας

στο να συμβάλουμε σε έναν γόνιμο και ει-

λικρινή διάλογο επί ενός τόσο σημαντικού

και μείζονος θέματος.

Σενάριο 1

(ΕΜΑ+κομποστο-

ποίηση+αποτέφρωση)

600

500

400

300

200

100

0Σενάριο 2

(ΕΜΑ+αναερόβια

ζύμωση+

αποτέφρωση)

Σενάριο 3

(ΕΜΑ+κομποστο -

ποίηση+βιολογική

ξήρανση)

Σενάριο 4


χώνευση+βιολογική

ξήρανση)

Σενάριο 5

(ΕΜΑ+


Αρχική δαπάνηΒιβλιογραφία

ΕΣΔΚΝΑ

Mill

ion

Eur

o

Διάγραμμα 1: Αρχική δαπάνη: σύγκριση ΑΠΘ - ΕΣΔΚΝΑ

Σενάριο 1

(ΕΜΑ+κομποστο-

ποίηση+αποτέφρωση)

80706050403020100

Σενάριο 2


ζύμωση+


Σενάριο 3

(ΕΜΑ+κομποστο -

ποίηση+βιολογική

ξήρανση)

Σενάριο 4


χώνευση+βιολογική

ξήρανση)

Σενάριο 5

(ΕΜΑ+


Αρχική δαπάνηΒιβλιογραφία

ΕΣΔΚΝΑ

Διάγραμμα 2: Λειτουργικό κόστος: σύγκριση ΑΠΘ - ΕΣΔΚΝΑ

Mill

ion

Eur

o

Πίνακας 7: GGHG EFs from study EC 2001 "Waste Management Options and Climate Change"

Energy Use(kg CO2- Process(kg CO2 Emission savings Carbon Total

eq/tonne MSW) -eq/tonne MSW) from materials Sequestration (kg CO2 -

and energy (kg CO2 eq/tonne MSW)

recovery(kg CO2 -eq/tonne MSW)

-eq/tonne MSW)

MBI (No electricity recovery) 0 245 -72 0 173

MBI (Electricity recovery) 0 245 -262 0 -17

MBT (Compost) 22 97 -162 -364 -407

MBT (RDF/SRF to cement kiln) 37 243 -699 0 -419

MB + AD 22 10 -252 -22 -242

MRF 24 0 -162 0 -138

Πίνακας 8: GHG (Tonnes-CO2-eq)




(ΕΜΑ)


Σενάριο 1 -162800 -11900 -174700 2730000

Σενάριο 2 -11900 -96800 -108700 2500000

Σενάριο 3 -162800 -293251 -456051 820000

Σενάριο 4 -96800 -293251 -390051 570000

Σενάριο 5 -34.500 -14450 -48950 3020000

Waste:Layout 1 11/12/2008 1:57 ΜΜ

Τεχνολογία απολύμανσηςπόσιμου νερού και αέρα με όζον

Το όζον (ο3), σε συνήθη θερμοκρασία, είναι αέριο με

ανοιχτό κυανό χρώμα και χαρακτηριστική οσμή. Είναι

ευρέως γνωστή η πολύ λεπτή οζονόσφαιρα 20-30

χιλιόμετρα πάνω από την επιφάνεια της γης η οποία προ-

στατεύει την ανθρώπινη υγεία απορροφώντας τις βλαβε-

ρές ακτίνες του ηλιακού φωτός. Εδώ και δεκάδες χρόνια

επιστήμονες έχουν κάνει διεξοδικές έρευνες σχετικά με

το όζον, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι:

«το όζον είναι ένα ισχυρό οξειδωτικό κατάλληλο για τις

λειτουργίες του καθαρισμού, απολύμανσης και αποστεί-

ρωσης του νερού, του αέρα και των τροφών».

Η συσκευή KFT-X88-C είναι ένα σύστημα παραγωγής

όζοντος, το οποίο κατά περίπτωση χρησιμοποιείται για τις

παρακάτω εφαρμογές. Τα υλικά που χρησιμοποιούνται

για την κατασκευή του υπερκαλύπτουν τις απαιτήσεις

της Κοινοτικής οδηγίας 2000/95/ΕΕ για την χρήση μη επι-

κινδύνων υλικών (RoHS/Restrictions of Hazardous Sub-

stances).

α. λειτουργικές ιδιότητες του Όζοντος μέσω της συ-

σκευής KFT-X88-C

1. Καθαρισμός του αέρα εσωτερικών χώρων

Τα κύρια συστατικά της ρύπανσης αέρα εσωτερικών

χώρων είναι οι οσμές του τσιγάρου, των ψαριών, του κρα-

σιού καθώς και άλλες δυσοσμίες, όπως π.χ. από αμμωνία,

υδρόθειο, μεθυλοσουλφίδια κλπ. Το όζον διαχεόμενο σε

ένα εσωτερικό χώρο εξαφανίζει άμεσα τις οσμές διατη-

ρώντας τον αέρα καθαρό και φρέσκο.

2. Καθαρισμός του νερού

Το όζον, διαλυμένο στο νερό, έχει την ιδιότητα να οξει-

δώνει άμεσα όλα τα βαριά μέταλλα και να εξαλείφει τα

θειούχα, τα φυτοφάρμακα καθώς και άλλες βλαβερές ου-

σίες με αποτέλεσμα να καθαρίζει το νερό σε πολύ μικρό

χρόνο.

3. αποστείρωση

Το όζον, διαλυόμενο στο νερό, έχει την ιδιότητα σε ευ-

ρύτατο μικροβιοκτόνο φάσμα να εξολοθρεύει τα βακτή-

ρια και τους ιούς μέσα σε ελάχιστα δευτερόλεπτα. Η

δράση του είναι 600 έως 3000 φορές ταχύτερη από την

δράση του χλωρίου και είναι πολύ πιο αποτελεσματικό

από την φορμαλδεΰδη. Όταν η συγκέντρωση του δια-

λυόμενου στο νερό όζοντος φθάσει μία κρίσιμη τιμή, έχει

την ιδιότητα να εξολοθρεύει άμεσα τα βακτήρια.

4. απολύμανση

Το όζον, διαλυόμενο στο νερό, με την εφαρμογή του

πάνω σε φρούτα και λαχανικά έχει την ιδιότητα σε ευρύ-

τατο μικροβιοκτόνο φάσμα να εξαλείφει τα οργανοφω-

σφορικά και λοιπά φυτοφάρμακα. Επίσης έχει την ιδιότητα

της απομάκρυνσης τυχόν υπολειμμάτων από ορμόνες και

αντιβιοτικά σε κρέατα. Επιπρόσθετα αδρανοποιεί (οξει-

δώνει) δηλητηριώδη αέρια όπως μονοξείδιο του άνθρακα,

οξείδια του αζώτου και το υδρόθειο.

5. Διατήρηση φρεσκάδας

Τα φρούτα και τα λαχανικά κατά την αποθήκευσή τους

ελευθερώνουν αιθυλένιο το οποίο επιταχύνει την ωρί-

μανση αυτών. Έτσι αυτά εύκολα σαπίζουν λόγω της επί-

δρασης των μυκήτων και των ενζύμων.

Το όζον έχει την ικανότητα να αναστέλλει τον μεταβολι-

σμό των φρούτων και των λαχανικών επιβραδύνοντας

την διεργασία της φυσικής γήρανσης και διατηρώντας

έτσι την φρεσκάδα τους. Κάτω από συνήθεις συνθήκες

το όζον μπορεί να επεκτείνει την περίοδο αποθήκευσης

των φρούτων και των λαχανικών κατά 3-10 φορές.

β. λειτουργικά Χαρακτηριστικά Μηχανήματος KFT-X88-C

Χαμηλός θόρυβος, μεγάλη διάρκεια ζωής

Το μηχάνημα χρησιμοποιεί υψηλής ποιότητας, υψηλής

αξιοπιστίας, βαθύτονη (χαμηλού θορύβου) αντλία αέρα,

με δυνατότητα συνεχούς λειτουργίας έξι μηνών χωρίς

αστοχία.

Άριστη επίδραση απολύμανσης και αποστείρωσης.

φιλικό προς το περιβάλλον και την υγεία: το μηχάνημα

απολυμαίνει και αποστειρώνει το νερό με την διάλυση σε

αυτό του παραγόμενου όζοντος, άμεσα και αποτελεσμα-

τικά. Ένα μικρό ποσοστό όζοντος το οποίο διαφεύγει στην

ατμόσφαιρα μπορεί ταχύτητα να εξαλείψει τις οσμές του

περιβάλλοντος χώρου. Το μόνο προϊόν διάσπασης από

το όζον είναι το οξυγόνο, με αποτέλεσμα να μην υφίστα-

ται δευτερογενής ρύπανση τυχόν παραμένουσας βλαβε-

ρής ουσίας. Βολικό και πολυλειτουργικό : απολυμαίνει

και αποστειρώνει το νερό , εξαλείφοντας αποτελεσματικά

τα υπολείμματα φυτοφαρμάκων και άλλων βλαβερών

ουσιών στα φρούτα και στα λαχανικά καθώς και τις ορ-

μόνες στα κρέατα.

γ. Εγκατάσταση – Περιγραφή λειτουργίας – Εκκίνηση

Εγκατάσταση

H συσκευή είναι κατά βάση φο-

ρητή και μπορεί να μεταφέρε-

ται εύκολα από χώρο σε χώρο.

Εντούτοις υπάρχει και η δυνα-

τότητα εγκατάστασης σε τοίχο.

Στην συσκευασία περιλαμβάνεται ένα σετ με ούπα και

βίδες για επίτοιχη τοποθέτηση σύμφωνα και με το παρα-

κάτω σχήμα.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Όταν χρησιμοποιείται αποκλειστικά για τον κα-

θαρισμό του νερού, συνιστάται να γίνεται επίτοιχη τοπο-

θέτηση π.χ. κοντά στην παροχή πόσιμου νερού.

Περιγραφή λειτουργίας και Εκκίνησης

➢ Τοποθέτηση της εξωτερικής πρίζας στον διακόπτη.

➢ Εκκίνηση συσκευής (μαύρο κουμπί στο οΝ).

➢ Πατώντας είτε το Timing + ή το Timing, γίνεται η εκκί-

νηση της λειτουργίας και ο προγραμματισμός (setting)

του χρονοδιακόπτη παραγωγής όζοντος. ο χρόνος πα-

ραγωγής όζοντος είναι από 5 μέχρι 35 λεπτά της ώρας

και η αυξομείωση γίνεται βηματιστικά ανά 5 λεπτά.

➢ Kλείσιμο συσκευής (μαύρο κουμπί στο OFF).

δ. Εφαρμογές

Το όζον από την συσκευή KFT-X88-C χρησιμοποιείται είτε

απ’ ευθείας πάνω στα προϊόντα προς καθαρισμό, απολύ-

μανση, αποστείρωση ή διαλυμένο μέσα σε νερό σύμ-

φωνα με τον παρακάτω Πίνακα.

Καθαρισμός αέρα Εσωτερικών Χώρων

Καθαρισμός Πόσιμου νερού

απολύμανση και φρεσκάρισμα φρούτων και λαχανι-

κών

Επεξεργασία ψαριού και κρέατος για μαγείρεμα

αποσυνθέτει τις ορμόνες στα κοτόπουλα, στο χοιρινό,

κ.ά.

ε. Παρελκόμενα και ανταλλακτικά του μηχανήματος

Μαζί με το βασικό μηχάνημα περιλαμβάνονται και τα πα-

ρακάτω:

➢ Εγγύηση δύο (2) ετών

➢ Πιστοποιητικό CE

➢ Πιστοποιητικό μη χρήσης επικινδύνων υλικών για την

κατασκευή - ROHS (Restriction of Hazardous Substances)

➢ Πιστοποιητικό ISO 9001/2000 του εργοστασίου κατα-

σκευής

➢ οδηγίες Χρήσης – Προδιαγραφές απόδοσης

➢ Δύο (2) ανταλλακτικές κεραμικές πέτρες. Η συχνότητα

αλλαγής είναι ανά 400 ώρες λειτουργίας που αντιστοι-

χούν σε ετήσια περίπου λειτουργία για κάθε πέτρα.

➢ Δύο (2) ανταλλακτικά πλήρη σετ πλαστικών σωλήνων.

Η συχνότητα αλλαγής είναι ανά 400 ώρες λειτουργίας που

αντιστοιχούν σε ετήσια περίπου λειτουργία για κάθε σετ.

➢ Ένα (1) σετ για επίτοιχη τοποθέτησηστ. Τεχνική Υποστήριξη

Η προσφερόμενη Εγγύηση είναι για δύο (2) έτη από την

ημερομηνία αγοράς (απόδειξη λιανικής) και καλύπτει κα-

τασκευαστικά σφάλματα. ζ. Τεχνικά Χαρακτηριστικά

Περιγραφή προϊόντος : Μηχάνημα καθαρισμού

νερού και αέρα

Μοντέλο: ΚFT-X88-C, ψηφιακό

Τάση – Συχνότητα λειτουργίας: 230VAC, 50 Hz, 1φ

Μέγιστη ισχύς: 20 W

Παροχή ο3: > 500 mg/hr

Θερμοκρασία λειτουργίας: 5° έως 40° C

Σχετική Υγρασία: < 85%

Διαστάσεις: 270Χ210Χ65 mm

Βάρος (με συσκευασία): 1,8 Kg

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

ΓΚΑΜΑ Α.Ε., Μαραθωνόκαμπου 1 & Παλαιάς Καβάλας

Τ.Κ. 12136 - Περιστέρι Αττικής, Τηλέφωνο επικοινωνίας

210 5711729, Email: [email protected]

Hole

Back View

οθόνη

εναρξη/timing+

εναρξη/timing-

εναρξη/timing-

Βαλβίδα

Συνδετήρας

Δια

κόπτη

ς ισ

χύος

Σωλήνας

φίλτρο αέρα

Κουτί

καλώδιο

Κεραμική πέτρα

OFF1. Ε. Καλογήρου, Το πόσιμο νερό και η ανθρώπινη

υγεία, Έκδοση Παπασωτηρίου, αθήνα, 1994 (2η έκ-

δοση, αθήνα 1999).

2. Μ. Μήτρακας, Ποιοτικά Χαρακτηριστικά και Επε-

ξεργασία Νερού, Εκδόσεις Τζιόλα, Θεσσαλονίκη,

2001

3. γ. Μανουσάκης, Τα ιχνοστοιχεία στην Υγεία του αν-

θρώπου, Έκδοση αφών Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη,

1991

4. Μ. Παπαπετροπούλου, α. Μαυρίδου, Μικροβιολο-

γία του Υδάτινου Περιβάλλοντος, Έκδόσεις Τραυ-

λός-Κωσταράκη, αθήνα, 1995

5. α. αναγνωστόπουλος, Η ρύπανση του περιβάλ-

λοντος , 2η έκδοση από τον συγγραφέα, Θεσσαλο-

νίκη, 1989

6. World Health Organization (W.H.O.), Guidelines for

Drinking-Water Quality, vol. 2, ''Health Criteria and

other Supporting Information'', Geneva, 1984

7. E. Καλογήρου, Συγκριτική αξιολόγηση μαθηματι-

κών προτύπων προσδιορισμού φυσικοχημικών με-

γεθών που αφορούν την αέρια ρύπανση με

αντίστροφη αεριο-χρωματογραφία, Διδακτορική Δια-

τριβή, Ε.Μ.Π., 2001.

Β ι Β λ ι ο γ ρ α φ ι α

BUSINESS 13

Waste:Layout 1 11/12/2008 1:59 ΜΜ

ΑΡΘΡΟ14

Παραγωγή-Τεχνολογίες μείωσης διοξινώνκαι φουρανίων από διεργασίες ενεργειακήςαξιοποίησης στερεών απορριμμάτων

Τα τελευταία χρόνια, οι απαιτήσεις

και η νοοτροπία των σύγχρονων

κοινωνιών έχουν οδηγήσει στην

παραγωγή τεράστιων ποσοτήτων από

απορρίμματα, που τείνουν να αυξάνον-

ται καθώς βελτιώνεται η ποιότητα ζωής.

Έχει γίνει συνεπώς φανερή η απαίτηση

για την εφαρμογή μεθόδων που θα στο-

χεύουν στη μείωση του όγκου των

απορριμμάτων αλλά και στην αποδοτική

αξιοποίησή τους. Η διάθεση των απορ-

ριμμάτων σε ΧΥΤΑ, που έχει χρησιμοποι-

ηθεί μέχρι σήμερα στην Ελλάδα ως η

κύρια και μοναδική μέθοδος διαχείρισης

των απορριμμάτων, τίθεται σε περιορι-

σμό αφού ελαττώνονται οι διαθέσιμες

εκτάσεις χαμηλού κόστους ενώ παράλ-

ληλα αυξάνονται οι περιβαλλοντικές

επιδράσεις. Η ενεργειακή αξιοποίηση

των απορριμμάτων με θερμική επεξερ-

γασία κερδίζει διαρκώς έδαφος έναντι

των άλλων μεθόδων διαχείρισης, αφού

παρουσιάζει αρκετά πλεονεκτήματα

όπως σημαντική ελάττωση του όγκου

των απορριμμάτων σε μικρό χρόνο, μεί-

ωση του κόστους λειτουργίας με αξιο-

ποίηση του ενεργειακού περιεχομένου

των απορριμμάτων, ελάττωση του κό-

στους μεταφοράς με κατασκευή των

μονάδων επεξεργασίας κοντά στο ση-

μείο παραγωγής και συλλογής των

απορριμμάτων. Kατά την θερμική επε-

ξεργασία των απορριμμάτων παράγον-

ται ορισμένοι ρύποι στα απαέρια, με

σημαντικότερη ομάδα τις οργανοχλω-

ριωμένες ενώσεις, που είναι πιο γνω-

στές με την ονομασία διοξίνες και

φουράνια. Στο άρθρο αυτό γίνεται μια

προσπάθεια να αναλυθούν τα σημαντι-

κότερα τεχνικά θέματα που αφορούν τις

διοξίνες και τα φουράνια όπως προ-

έλευση, σχηματισμός και τεχνικές μεί-

ωσής τους.

Χημικη συσταση-προελευση

Ο όρος "διοξίνες και φουράνια" χαρακτη-

ρίζει μια ομάδα από συνολικά 210 χλω-

ριωμένους αρωματικούς υδρογονάν

-θρακες. Οι διοξίνες αποτελούν χλωριω-

μένα παράγωγα της διβενζο-π-διοξίνης

(dibenzo-p-dioxin) και περιλαμβάνουν

συνολικά 75 ενώσεις ενώ τα φουράνια

αποτελούν χλωριωμένα παράγωγα του

διβενζοφουρανίου (dibenzofuran) και

περιλαμβάνουν συνολικά 135 ενώσεις.

Οι διαφορετικές ενώσεις προκύπτουν

από την παρουσία διαφορετικών υποκα-

ταστατών χλωρίου στη δομή τους όπως

παρουσιάζεται στο Σχήμα 1.

Οι διοξίνες και τα φουράνια σχηματίζον-

ται σε μικρό ποσοστό κατά τη διάρκεια

ορισμένων φαινομένων που λαμβάνουν

χώρα στη φύση, αλλά κατά το μεγαλύ-

τερο ποσοστό παράγονται από ανθρώ-

πινες δραστηριότητες.

Σήμερα είναι γνωστό ότι οι διοξίνες και

τα φουράνια παράγονται από ένα με-

γάλο αριθμό βιομηχανικών δραστηριο-

τήτων όπως η λεύκανση με χλώριο

προϊόντων κυτταρίνης, η παραγωγή διά-

φορων χημικών προϊόντων (φυτοφάρ-

μακα, εντομοκτόνα, διαλύτες,

συντηρητικά ξύλου κλπ), η τήξη μετάλ-

λων, η παραγωγή τσιμέντου και κυρίως

η ατελής καύση οργανικών ουσιών που

περιέχουν χλώριο σε οποιαδήποτε

μορφή (οργανική ή ανόργανη) [1, 2].

Από το σύνολο των 210 ενώσεων, τα

ισομερή με 1 ως 3 άτομα χλωρίου δεν

θεωρούνται τοξικά. Από τις υπόλοιπες

ενώσεις, τοξικές ιδιότητες εμφανίζουν

εκείνες οι οποίες παρουσιάζουν υποκα-

ταστάτες χλωρίου στις θέσεις 2, 3, 7 και

8. Έτσι, 7 παράγωγα από τις 75 διοξίνες

και 10 από τα 135 φουράνια παρουσιά-

ζουν υψηλή τοξικότητα, ενώ η 2, 3, 7, 8

τετραχλωρο-διβενζο-π-διοξίνη (γνωστή

ως διοξίνη του Seveso) έχει την μεγαλύ-

τερη τοξικότητα από όλες. Για πρακτι-

κούς λόγους, έχει αναπτυχθεί μια μέθο-

δος υπολογισμού της ισοδύναμης τοξι-

κότητας με την οποία εκφράζεται η

συνολική αθροιστική τοξικότητα των

διαφορετικών παραγώγων (Toxicity

Equivalent Quantity, TEQ) [3]. Είναι φα-

νερό ότι σημαντικό στοιχείο αναφοράς

για τις μετρήσεις αυτών των ρύπων

αποτελεί η συγκέντρωσή τους σε ισο-

δύναμα τοξικότητας και όχι η συνολική

συγκέντρωση των διοξινών και φουρα-

νίων που περιέχει όλα τα παράγωγα

(τοξικά και μη τοξικά).

Οι διοξίνες απαντώνται στον αέρα, στο

έδαφος και στα ιζήματα θαλασσών,

νερών και ποταμών. Στον αέρα η πα-

ρουσία τους οφείλεται στις εκπομπές

από πηγές ρύπων, ενώ στο έδαφος

οφείλεται στους μηχανισμούς εναπόθε-

σης από τον αέρα και στη χρήση ουσιών

επιβαρυμένων με διοξίνες (φυτοφάρ-

μακα). Λόγω του ισχυρά λιπόφιλου χα-

ρακτήρα τους, οι συγκεντρώσεις των

διοξινών στα νερά είναι χαμηλές και συ-

νήθως βρίσκονται προσροφημένες σε

σωματίδια οργανικής ύλης.

Διαφορετικές συγκεντρώσεις διοξινών

και φουρανίων στον αέρα έχουν παρου-

σιαστεί από πολλούς ερευνητές που

ποικίλλουν ανάλογα με το σημείο δειγ-

ματοληψίας, την απόσταση από βιομη-

χανικές περιοχές, το είδος της περιοχής

(αστική, αγροτική, βιομηχανική κλπ). Γε-

νικά οι συγκεντρώσεις των τοξικών

αυτών ενώσεων παρουσιάζονται μει-

ωμένες σε αγροτικές περιοχές (<0,1

pg/m3) και ιδιαίτερα αυξημένες σε βιο-

μηχανικές και μερικές φορές αστικές πε-

ριοχές. Για παράδειγμα στην Πολωνία το

1995 είχαν μετρηθεί στο κέντρο της

Κρακοβίας αρκετά υψηλές τιμές, περί-

που 12 pg TEQ/m3. Παρόμοιες τιμές

έχουν μετρηθεί στον αέρα μερικών βιο-

μηχανικών πόλεων της Ιαπωνίας. Οι συγ-

κεντρώσεις των ουσιών αυτών στο

έδαφος αγροτικών περιοχών δεν ξεπερ-

νούν συνήθως τα 2 pg TEQ/g, ενώ σε

βιομηχανικές περιοχές μπορούν να φτά-

σουν ακόμα και μερικές χιλιάδες pg/g [4].

μηΧανισμοι σΧηματισμου

Οι μηχανισμοί σχηματισμού αυτών των

ουσιών αποτέλεσαν το αντικείμενο της

έρευνας από το 1977, χρονιά κατά την

οποία ανακαλύφτηκε η παρουσία διοξι-

νών και φουρανίων στα απαέρια από

την καύση στερεών απορριμμάτων. Από

τότε έχουν γίνει πολλές υποθέσεις και

έχουν διατυπωθεί θεωρίες σχετικά με

τον σχηματισμό των ουσιών αυτών κατά

την καύση οργανικών ουσιών. Σήμερα

έχει αποδειχθεί από θεωρητικούς υπο-

λογισμούς ότι οι ουσίες αυτές σχηματί-

ζονται κυρίως μέσω ετερογενών

αντιδράσεων σε χαμηλές σχετικά θερ-

μοκρασίες παρά μέσω ομογενών αντι-

δράσεων. Επιπλέον, κατάλληλες

συνθήκες για τον σχηματισμό τους επι-

κρατούν στην περιοχή χαμηλής θερμο-

κρασίας που εντοπίζεται αμέσως μετά

από την ζώνη καύσης υψηλής θερμο-

κρασίας σε έναν αποτεφρωτήρα (post-

combustion zone).

Δύο μηχανισμοί έχουν προταθεί από

τους ερευνητές για να περιγραφούν οι

αντιδράσεις σχηματισμού των διοξινών

[1]: ο ένας μηχανισμός περιλαμβάνει αν-

τιδράσεις στην επιφάνεια του άκαυστου

άνθρακα που συνδέεται με τα σωματί-

δια της ιπτάμενης τέφρας (de novo syn-

thesis), ενώ ο άλλος μηχανισμός

περιλαμβάνει αντιδράσεις μεταξύ πρό-

δρομων ουσιών στην αέρια φάση (pre-

cursors). Σύμφωνα με τον πρώτο

μηχανισμό, άνθρακας, χλώριο, οξυγόνο

και χλώριο στην ιπτάμενη τέφρα ενώ-

νονται παρουσία οξυγόνου στην αέρια

φάση και σχηματίζουν χλωριωμένους

αρωματικούς υδρογονάνθρακες όπως

Διοξίνη Φουράνιο

Σχήμα 1. Η δομή των πολυχλωριωμένων διοξινών και των πολυχλωριωμένων

φουρανίων.

1

6

7

CLΥ

8

9

2

3

CLΧ 4

1

6

7

CLΥ

8

9

2

3

CLΧ 4

Waste:Layout 1 19/12/2008 11:40 ΠΜ

οι διοξίνες και τα φουράνια. Αρχικέςέρευνες και επόμενες μελέτες επιβεβαί-ωσαν την υπόθεση ότι ο μηχανισμόςαυτός λαμβάνει χώρα στην έξοδο ενόςαποτεφρωτήρα σε θερμοκρασίες περί-που 300°C. Επιπλέον, σήμερα έχει δια-πιστωθεί ότι τα μεταλλικά στοιχεία στηνιπτάμενη τέφρα και κυρίως ο χαλκόςπαίζουν σημαντικό ρόλο ως καταλύτεςσε αυτόν το μηχανισμό. Ο δεύτερος μηχανισμός περιλαμβάνειαντιδράσεις στην αέρια φάση μεταξύουσιών με δομή παρόμοια με τις διοξί-νες και τα φουράνια, όπως π.χ. οι χλω-ροφαινόλες που σχηματίζονται ωςπαραπροϊόντα ατελούς καύσης.Οι πρόδρομες αυτές ουσίες φαίνεται ότιαντιδρούν επίσης καταλυτικά με ορι-σμένα από τα στοιχεία της ιπτάμενης τέ-φρας. Ένας μεγάλος αριθμός ουσιώνέχει μελετηθεί ότι μπορεί να οδηγήσειστην παραγωγή τοξικών ουσιών όπωςαλειφατικές ενώσεις, μονοκυκλικοί καιπολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάν-θρακες. Η πενταχλωροφαινόλη ήταν η πρώτηουσία που δοκιμάστηκε ως πρόδρομηουσία για την παραγωγή διοξινών καιφουρανίων σε θερμοκρασίες μεταξύ150 και 400°C όπου φάνηκε ότι η παρα-γωγή των τοξικών ουσιών ελάμβανεχώρα σε σημαντικές ποσότητες στηνθερμοκρασιακή περιοχή από 250 μέχρι350°C, ενώ σε θερμοκρασίες έξω απόαυτή την περιοχή παρατηρήθηκαν σχε-δόν μηδενικές μετατροπές. Επιπλέον, από την εξέταση διαφορετι-κών ουσιών αποδείχθηκε ότι η παρουσίααρωματικών δακτυλίων, χλωρίου ή οξυ-γόνου στις πρόδρομες ουσίες δεν απο-τελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τονσχηματισμό των διοξινών και των φου-ρανίων. Ολοκληρώνοντας, είναι σήμεραπαραδεκτό ότι οι διοξίνες και τα φουρά-νια σχηματίζονται σε μια θερμοκρασιακήπεριοχή από 250 ως 450°C, παρουσίαάνθρακα, υδρογόνου, οξυγόνου καιχλωρίου σε οποιαδήποτε μορφή, ενώορισμένα στοιχεία που βρίσκονται στηνιπτάμενη τέφρα και κυρίως ο χαλκός,παρουσιάζουν σημαντική καταλυτικήδράση. Τέτοιες συνθήκες εντοπίζονταικυρίως στην περιοχή που βρίσκεται μετάτην ζώνη καύσης υψηλής θερμοκρασίαςενός αποτεφρωτήρα.

Τεχνολογιες μειωςης

Των εκπομπων διοξινων

και φουρανιων

Για την απομάκρυνση των διοξινών καιφουρανίων από απαέρια καύσης έχουνεφαρμοστεί σύγχρονες τεχνικές που κα-τατάσσονται γενικά σε δύο κατηγορίες:πρωτοβάθμιες και δευτεροβάθμιες τε-χνικές [5]. Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν μέθοδοιπου εφαρμόζονται κυρίως στην ζώνηκαύσης και έχουν ως σκοπό την μείωσητου σχηματισμού των τοξικών ρύπων,ενώ στη δεύτερη κατηγορία ανήκουντεχνικές απομάκρυνσης των ρύπων απότα απαέρια καύσης. Ένας μεγάλος αριθμός συσκευώνέχει χρησιμοποιηθεί για την απομά-κρυνση των διοξινών και φουρανίωναπό την αέρια φάση που περιλαμβά-νουν ηλεκτροστατικά φίλτρα, πλυν-τρίδες, σακκόφιλτρα, προσθήκη

προσροφητικών μέσων όπως ζεόλι-θοι και ενεργοί άνθρακες. Ένα σύ-στημα που παρουσιάζει σημαντικόβαθμό κατακράτησης τοξικών ρύπων,περίπου 95%, περιλαμβάνει πλυν-τρίδα και σακκόφιλτρο πριν από τοοποίο γίνεται προσθήκη ενεργού άν-θρακα. Τα πλεονεκτήματα ενός τέ-τοιου συστήματος είναι εύκοληπροσαρμογή σε υπάρχουσες εγκατα-στάσεις και δυνατότητα ευελιξίαςανάλογα με τις συνθήκες με κατάλ-ληλη ρύθμιση των παραμέτρων λει-τουργίας. Τα μειονεκτήματα περιλαμβάνουν με-ταφορά των ρύπων από την αέριαφάση στη στερεή (προσροφητικόμέσο) και σχετικά υψηλό κόστος εγ-κατάστασης και λειτουργίας. Μια άλλη τεχνική αποτελεί η καταλυ-τική διάσπαση παρουσία οξειδωτικώνή αναγωγικών καταλυτών αν και ηαποδοτικότητα της τεχνικής αυτής δενέχει αποδειχθεί σε θερμοκρασίες περί-που 200°C. Τεχνικές της πρωτοβάθμιας κατηγορίαςαποσκοπούν κυρίως στη μείωση τωνδιοξινών και φουρανίων πριν από τη δη-μιουργία τους και περιλαμβάνουν ελάτ-τωση του χρόνου παραμονής τωναπαερίων σε θερμοκρασίες μεταξύ 200και 500°C με ταχεία ψύξη των απαερίων,διαχωρισμό της ιπτάμενης τέφρας (καιεπομένως των καταλυτικών σωματι-δίων) από τα απαέρια πριν από την "κρί-σιμη" ζώνη, μείωση του χρόνουπαραμονής των σωματιδίων της ιπτάμε-νης τέφρας στα τοιχώματα του εναλλά-κτη θερμότητας με κατάλληλουςφυσητήρες, βελτιστοποίηση των συν-θηκών λειτουργίας ώστε να συμβαίνειπλήρης καύση, προσθήκη ορισμένωνουσιών στην "κρίσιμη" περιοχή όπως αμ-μωνία, διαλύματα βάσεων, τα οποίαπροκαλούν αναστολή των μηχανισμώνσχηματισμού τοξικών ρύπων.Η εφαρμογή των σύγχρονων τεχνολο-γιών σε περισσότερες από 600 εγκα-ταστάσεις παγκοσμίως θερμικήςεπεξεργασίας απορριμμάτων με παρα-γωγή ηλεκτρικής ενέργειας, έχει οδη-γήσει σε πολύ σημαντική μείωση τωνεκπεμπόμενων ρύπων από τέτοιες μο-νάδες. Κατά τη διάρκεια μιας μελέτης που εκ-πονήθηκε για λογαριασμό της Ευρω-παϊκής Ένωσης και περιελάμβανε τημέτρηση των διοξινών και φουρανίωνσε διάφορες παραγωγικές μονάδες σεευρωπαϊκές χώρες, σε δύο περιόδουςτο 1995 και το 2000, βρέθηκε ότι γε-νικά οι εκπομπές των τοξικών αυτώνρύπων είχαν μειωθεί σημαντικά μεταξύτων δύο χρονολογιών [6, 7]. Ειδικότερα είχε επισημανθεί ότι οι εκ-πομπές από εγκαταστάσεις αποτέφρω-σης απορριμμάτων είχαν ελαττωθεί

κατά 90%, εξαιτίας της εφαρμογής πιοαυστηρών ορίων αλλά και της εγκατά-στασης νέων τεχνολογιών επεξεργα-σίας των απαερίων. Μάλιστα από τη μελέτη αυτή φάνηκεότι σημαντικές πηγές των τοξικώνρύπων αποτελούσαν οι μονάδες τήξηςσιδήρου, ενώ σημαντική ήταν και ησυμμετοχή από μη-βιομηχανικές πηγές(π.χ. πυρκαγιές από ανεξέλεγκτες χω-ματερές, κίνηση οχημάτων, οικιακήκαύση σε κήπους κλπ). Σύμφωνα με πιο πρόσφατα στοιχείατης Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Μο-νάδων Ενεργειακής Αξιοποίησης Απο-βλήτων (CEWEP), από τις εκπομπέςτων καυσαερίων από τις εγκαταστάσειςαυτές, επιτυγχάνεται μείωση των διο-ξινών κατά 99-99,9% [8].Συνοψίζοντας, η ενεργειακή αξιοποίησητων στερεών απορριμμάτων αποτελείμια ελκυστική μέθοδο διαχείρισης, ηοποία σήμερα, με την εφαρμογή τωνσύγχρονων τεχνικών καύσης και επε-ξεργασίας των απαερίων, παρουσιάζει

επιπλέον το πλεονέκτημα της ελάχι-στης παραγωγής ρύπων. Παράλληλα, η επιβολή αυστηρώνορίων για τις συγκεντρώσεις των αέριωνρύπων (σύμφωνα και με την ΕυρωπαϊκήΟδηγία 2000/76) αλλά και η ανάπτυξηεξειδικευμένων τεχνικών δειγματολη-ψίας και ανάλυσης αυτών των ουσιών,μπορεί να εξασφαλίσει μηδενικές περι-βαλλοντικές επιπτώσεις κατά τη λει-τουργία αυτών των μονάδων.

αναφορες

1. Addink M. and Olie K., EnvironmentalScience and Technology, 29, 6, 1425,1995.2. Samaras P., Skodras G., Sakellaropou-los G. P., Blumenstock M., Schramm K.and Kettrup A., Organohalogen Com-pounds, 41, 259, 1999.3. McKay, G., Chemical Engineering J., 86,343, 2002.4. Lohmann R. and Jones K., The Scienceof the Total Environment, 219, 53, 1998.5. Buekens A. and Huang H., J. Haz-ardous Materials, 62, 1, 1998.6. Quass U., Fermann M. and Broker G.,Chemosphere, 54, 1319, 2004.7. Pulles T., Kok H. and Quass U., Atmos-pheric Environment, 40, 2321, 2006.8. 4th CEWEP Congress, Waste to Energyin Sustainable Waste and Energy Policy,Bordeaux, France, 2008.

Πέτρος Σαμαράς, Δρ Χημικός Μηχανικός

Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήμα Τεχνο-

λογιών Αντιρρύπανσης, ΤΕΙ Μακεδονίας

ΑΡΘΡΟ 15

Waste:Layout 1 11/12/2008 2:07 ΜΜ

ΑΡΘΡΟ16

AMRAυτόματη μέτρηση υδρομετρητών

To AMR είναι μία σχετικά νέα τε-

χνολογία που επιτρέπει σε μία

υπηρεσία ύδρευσης την λήψη

των ενδείξεων των εγκατεστημένων

υδρομετρητών ασύρματα. Η μετά-

δοση των ενδείξεων γίνεται χρησιμο-

ποιώντας ραδιοσυχνότητες οι οποίες

δεν επηρεάζουν την λειτουργία

άλλων συσκευών ή τηλεπικοινωνιών

και είναι ελεύθερες προς χρήση,

χωρίς να απαιτείται εκμίσθωση τους

ή υποβολή τελών στις αρμόδιες

αρχές.

Για την πραγματοποίηση της λήψης

των ενδείξεων είναι απαραίτητο ο

υδρομετρητής να διαθέτει παλμοδο-

τική έξοδο, κάτι το οποίο υποστηρίζε-

ται πλήρως από τους υδρομετρητές

νέας γενιάς της εταιρείας Sensus.

Στον υδρομετρητή τοποθετούμε

έναν παλμοδότη, ο οποίος κάθε

φορά που θα καταγράφει μία στα-

θερή ποσότητα νερού παράγει έναν

παλμό. Η αντιστοιχία παλμού/ποσό-

τητας νερού είναι επιλέξιμη κατά την

αγορά του παλμοδότη, π.χ. 1

λίτρο/παλμό ή 10 λίτρα/παλμό, κ.λπ.

Ο παλμοδότης προσφέρει επίσης την

δυνατότητα μέτρησης αντίστροφης

ροής.

Είναι προφανές ότι ένας παλμοδότης

μπορεί να χρησιμοποιηθεί και με

άλλα συστήματα καταμέτρησης,

όπως καταγραφικά, δοσομέτρηση,

κλπ. Ο παλμοδότης νέας γενιάς HRI

της Sensus, ανάλογα με τον τύπο, πα-

ρέχει επιπλέον δυνατότητες από

έναν απλό παλμοδότη.

Για την μετάδοση και την λήψη των

δεδομένων συνδέουμε τον παλμο-

δότη με έναν ραδιοπομπό αμφίδρο-

μης επικοινωνίας. Ο προηγμένος

ραδιοπομπός SensuScout, διαθέτει

την δυνατότητα αποθήκευσης μέχρι

και 12 αθροιστών, έναν για κάθε μήνα,

έτσι ώστε ακόμα και στην περίπτωση

που δεν λαμβάνουμε την ένδειξη του

υδρομετρητή κάθε μήνα, να είμαστε

σε θέση να γνωρίζουμε την κατανά-

λωση του κάθε καταναλωτή σε μηνι-

αία βάση. Το πολύ σημαντικό αυτό

στοιχείο, επιτρέπει στην υπηρεσία να

γνωρίζει ακριβώς την μηνιαία κατανά-

λωση και να προσφέρει καλύτερες

υπηρεσίες στους πελάτες της, αφού

θα είναι πλέον σε θέση να αναφέρει

την μηνιαία κατανάλωση στον λογα-

ριασμό που θα αποστείλει στους κα-

ταναλωτές. Επίσης θα είναι σε θέση

να αλλάξει τα στοιχεία του ιδιοκτήτη

του υδρομετρητή, σε περίπτωση αλ-

λαγής ενοικιαστών σε κατοικίες, χρε-

ώνοντας με ακρίβεια την

κατανάλωση που αντιστοιχούσε στον

προηγούμενο ενοικιαστή. Στην μνήμη

του ραδιοπομπού, μπορούμε να απο-

θηκεύουμε στοιχεία που αφορούν

τον πελάτη, όπως ονοματεπώνυμο,

σειριακό αριθμό υδρομετρητή, κλπ.

Κατά την διαδικασία της ανάγνωσης,

ο πομπός μας πληροφορεί πότε

πραγματοποιήθηκε τελευταία φορά η

ανάγνωση του υδρομετρητή, εάν

υπάρχει υπερβολική κατανάλωση σε

σχέση με τις τελευταίας ενδείξεις

λόγω εσωτερικής διαρροής στον πε-

λάτη, κλπ. Εάν υπάρξει αποκοπή του

καλωδίου από τον παλμοδότη λόγω

κακόβουλης ενέργειας,

αυτή θα εμφανιστεί ως

ιδιαίτερη ένδειξη,

κατά την διάρ-

κεια της

ανάγνω-

σης με

π λ ή ρ η

σ τ ο ι χ ε ί α

ημέρας και

ώρας που

έγινε.

Επιπρόσθετα

κάθε πομπός

μπορεί να λειτουργήσει

και σαν αναμεταδότης ώστε να επι-

τρέψει στον χειριστή την συλλογή

στοιχείων από κάποιο απομακρυ-

σμένο υδρομετρητή μέσω του κοντι-

νότερου σε αυτόν πομπού, χωρίς να

είναι απαραίτητη η προσέγγιση του

χειριστή σε κοντινή απόσταση από

τον συγκεκριμένο υδρομετρητή.

Μέχρι και 3 πομποί μπορούν να χρη-

σιμοποιηθούν σαν αναμεταδότες, ο

ένας με τον άλλον μεγιστοποιώντας

την απόσταση

λήψης των ενδεί-

ξεων. Σύμφωνα

με τον κατα-

σ κ ε υ α σ τ ή ,

μπορούμε να

λάβουμε τα

δεδομένα κα-

ταγραφής μέχρι

και σε απόσταση

300 μέτρων, από

έναν μόνο πομπό.

Για την λήψη των εν-

δείξεων καθώς και για τον

προγραμματισμό τους, χρησιμο-

ποιούμε ένα φορητό υπολογιστή χει-

ρός με ειδική ενσωματωμένη κεραία.

Ο υπολογιστής διαθέτει αρκετή

μνήμη ώστε να μπορέσει να αποθη-

κεύσει μέχρι και 20.000 ενδείξεις

υδρομετρητών. Για την λήψη των εν-

δείξεων υπάρχουν δύο λειτουργίες.

Η πρώτη ονομάζεται planned route

και σε αυτήν ο χρήστης ακολουθεί

συγκεκριμένη πορεία εντός της

πόλης. Εάν για κάποιο λόγο κάποιος

από τους υδρομετρητές δεν αποστεί-

λει την ένδειξη, καθώς ο χρήστης

ακολουθεί την προκαθορισμένη πο-

ρεία στους δρόμους της πόλης, ο

φορητός υπολογιστής αντιλαμβάνε-

ται την μη λήψη των στοιχείων και ει-

δοποιεί τον χειριστή ώστε αυτός να

πλησιάσει ή να ελέγξει τον λόγο για

τον οποίο δεν έλαβε τα δεδομένα.

Η δεύτερη λειτουργία ονομάζεται

free route και σε αυτήν ο χειριστής

απλώς συλλέγει τις ενδείξεις των

υδρομετρητών που βρίσκονται εντός

του πεδίου λήψης σήματος. Μπορεί

επίσης να επιλέξει από την λίστα των

υδρομετρητών που βρίσκεται αποθη-

κευμένη στον φορητό υπολογιστή και

να επικοινωνήσει με συγκεκριμένο

υδρομετρητή/πομπό για την λήψη

των ενδείξεων του. Κατά την λει-

τουργία free route ο χειριστής είναι

επίσης σε θέση να προγραμματίσει

τον πομπό με νέα στοιχεία, όπως έν-

δειξη αθροιστή – κατά την πρώτη εγ-

κατάσταση του συστήματος, αλλαγή

σειριακού αριθμού υδρομετρητή, αλ-

λαγή στοιχείων καταναλωτή, προ-

γραμματισμός ανάγνωσης ένδειξης

μέσω αναμεταδότη, κλπ. Αμέσως

μόλις ο χειριστής επιστρέψει με τον

φορητό υπολογιστή στο γραφείο και

τον συνδέσει με τον κεντρικό υπολο-

γιστή όπου «τρέχει» το κεντρικό πρό-

γραμμα/βάση, όλες οι πληροφορίες

και οι αλλαγές που έχουν πραγματο-

ποιηθεί, μεταφέρονται αυτόματα στο

πρόγραμμα βάση.

Το κεντρικό πρόγραμμα βάσης εγκα-

θίσταται σε κάποιον υπολογιστή της

υπηρεσίας, από όπου ο χειριστής

μπορεί να προβεί σε όλες τις ενέρ-

γειες για τον προγραμματισμό καθώς

και την λειτουργία του όλου συστή-

ματος. Ποιο αναλυτικά, ο χειριστής

μπορεί να προγραμματίσει διαδρομές

για την λήψη των στοιχείων, να επε-

ξεργαστεί όλες τις μετρήσεις να δη-

μιουργήσει στατιστικά, όσον αφορά

στις καταναλώσεις των πελατών, να

τροποποιήσει εγγραφές ή και να δει

ποιοι πελάτες παρουσιάζουν αυξημέ-

νες καταναλώσεις σε σχέση με τις

αντίστοιχες παρελθόντων ετών. Φυ-

σικά προσφέρεται η δυνατότητα σύν-

δεσης της βάσης με το πρόγραμμα

τιμολόγησης και έκδοσης λογαρια-

σμών της υπηρεσίας. Με αυτόν τον

τρόπο αμέσως μόλις οι ενδείξεις των

υδρομετρητών εισαχθούν στο σύ-

στημα αυτόματα μεταφέρονται στο

πρόγραμμα τιμολόγησης και εκδίδον-

ται αμέσως οι λογαριασμοί, χωρίς να

Waste:Layout 1 10/12/2008 2:46 ΜΜ

υπάρχει περιθώριο λάθους ή ο λογα-

ριασμός να εκδίδεται κατ' εκτίμηση,

όπως συνηθίζεται σε πολλές περι-

πτώσεις.

Στο πρόγραμμα βάσης ο χειριστής

μπορεί επίσης να προγραμματίσει νέα

στοιχεία τα οποία θα προγραμματι-

στούν στους πομπούς κατά την επό-

μενη διαδικασία ανάγνωσης.

Στα στατιστικά γραφήματα και τις

στατιστικές αναλύσεις που προσφέ-

ρει η βάση, ο χειριστής είναι σε θέση

να παρακολουθήσει το διάγραμμα

της καταναλώσης μετρολογικών

ζωνών ή περιοχών, καθώς επίσης να

έχει και μια καλύτερη άποψη για το

υδατικό του ισοζύγιο ανά μήνα/τρί-

μηνο/έτος ή για όποια άλλη μονάδα

χρόνου επιθυμεί.

Στην παρούσα έκδοση περιγράφεται

μόνο μία από τις δυνατότητες ασύρ-

ματης καταμέτρησης ενδείξεων

υδρομετρητων η οποία είναι και η

ποιό δημοφιλής στο εξωτερικό. Η μέ-

θοδος αυτή ονομάζεται walk-by ενώ

οι δυνατότητες AMR που παρέχονται

από την Sensus δεν περιορίζονται

μόνο σ' αυτή, αλλά επεκτείνονται και

σε τεχνολογίες ασύρματης καταμέ-

τρησης όπου τα σήματα παραλαμβά-

νονται μέσω δικτύου επικοινωνιών

κατ' ευθείαν στον κεντρικό υπολογι-

στή των υπηρεσιών ύδρευσης.

Tα πλεονεκτήματα του συστήματος

Αύξηση Εσόδων

Οι υδρομετρητές που τοποθετούνται

και μπορούν να χρησιμοποιηθούν στα

συστήματα AMR απαιτείται να είναι

υψηλής ακρίβειας και αξιοπιστίας με

αποτέλεσμα την αύξηση εσόδων από

τις πραγματικές αυξήσεις των μετρή-

σεων.

Μείωση λειτουργικού κόστους

Ο χρόνος συλλογής μειώνεται άρα

και ο χρόνος απασχόλησης του προ-

σωπικού μειώνεται επίσης δραστικά.

Ελαχιστοποίηση λαθών.

Σε πλήρη ανάπτυξη του συστήματος

ο αριθμός των λανθασμένων κατα-

μετρήσεων περιορίζεται στο ελάχι-

στο.

Μείωση χρόνου μεταξύ μετρήσεων

και είσπραξης

Η πλήρως αυτοματοποιημένη διαδι-

κασία επιτρέπει την τιμολόγηση και

είσπραξη των λογαριασμών κάθε 30

ημέρες για 500.000 υδρομετρητές με

10 καταμετρήτες!!!

Εύκολη αλλαγή τιμολογίων

Δίκαιη μεταχείριση των καταναλωτών

αφού υπάρχει απόλυτη ακρίβεια χρε-

ώσεων στις περιπτώσεις αλλαγής

ενοικιαστών ή ιδιοκτητών.

Μηδενική όχληση καταναλωτών

Η λήψη των μετρήσεων δεν γίνεται

αισθητή από τους καταναλωτές.

Δυνατότητα επέκτασης επιχειρηματι-

κής δραστηριότητας της υπηρεσίας

ύδρευσης

Επέκταση του συστήματος και σε

άλλες υπηρεσίες όπως τηλεθέρ-

μανση, φυσικό αέριο, κ.λ.π.

Γιατί το AMR είναι το ιδανικό σύστημα

Είναι σίγουρη και διασφαλισμένη η

αύξηση των εσόδων της επιχείρησης

συγκριτικά με την χειροκίνητη λήψη

μετρήσεων, για μεγάλο χρονικό διά-

στημα.

Αποφεύγονται λάθη χρεώσεων που

δημιουργούν παράπονα στους κατα-

ναλωτές.

Δεν είναι απαραίτητη η ενόχληση των

καταναλωτών για την λήψη των εν-

δείξεων και μάλιστα σε τακτική βάση.

Παρέχονται δυνατότητες καλύτερης

συνολικά διαχείρισης του πόσιμου

νερού. (Δημιουργούνται προφίλ κατα-

νάλωσης ανά διαμέρισμα, ημέρα, πε-

ρίοδο, περιοχή κλπ.).

Η επεξεργασία των στοιχείων αυτών

παρέχει την δυνατότητα στην επιχεί-

ρηση να αποφασίζει ακόμα και την

συνολική πολιτική με βάση δεδομένα

και όχι «εκτιμήσεις» ή «γνώσεις» δια-

φόρων «ειδικών».

Ο παλμοδότης νέας γενιάς HRI συν-

δεδεμένος με τον πομπό SensusS-

cout. Όλη η διάταξη έχει βαθμό

προστασίας ΙΡ68. Η εγκατάσταση του

παλμοδότη επί του υδρομετρητή γί-

νεται εξαιρετικά απλά βιδώνοντας

δύο (2) κοχλίες στην ειδική υποδοχή

του υδρομετρητή.

Υπάρχει επίσης μοντέλο πομπού που

μπορεί να δεχτεί μέχρι και τέσσερις

(4) παλμοδότες, ιδιαίτερα χρήσιμο σε

περιπτώσεις πολυκατοικιών όπου οι

υδρομετρητές βρίσκονται εγκατεστη-

μένοι κοντά ο ένας στον άλλο.

Ο νέος τύπος Sensuscout S είναι μαζί

παλμοδότης και πομπός σε μέγεθος

λίγο μεγαλύτερο από τον παλμοδότη

HRI. Βασικό πλεονέκτημα του είναι η

έλλειψη καλωδίων και οι πολύ μικρές

του διαστάσεις.

BUSINESS 17

Waste:Layout 1 11/12/2008 2:09 ΜΜ

ΑΡΘΡΟ18

Ανέκαθεν η προστασία της

εφαρμογής μιας εγκατάστα-

σης αποτελούσε βασική πηγή

ανησυχίας για κάθε τεχνικό. Την

λύση στα όσα προβλήματα μπορεί

να προκύψουν έρχεται να δώσει το

σύστημα προστασίας φορτίου

Emotron M20 , το οποίο διατίθεται

στην ελληνική αγορά αποκλειστικά

από την εταιρεία CONSTRAT Ε.Π.Ε. Το

σύστημα προ-

στασίας φορτίου

Emotron M20

χρησιμοποιεί μια

μοναδική τεχνική

για την παρακολούθηση της ισχύος

του άξονα του κινητήρα. Η απόδοση

ισχύος στον άξονα υπολογίζεται με

την μέτρηση της ισχύος εισόδου

αφαιρώντας τις απώλειες ισχύος. Το

αποτέλεσμα είναι η προστασία στα

μηχανήματα και στις παραγωγικές

διαδικασίες με ηλεκτροκινητήρα από

βλάβες και αναποτελεσματική λει-

τουργία. Το Emotron M20 αναγνω-

ρίζει αμέσως (Χρόνος απόκρισης

100 msec) την υπερφόρτωση ή το

ελλειπές φορτίο βάση της υπολο-

γισμένης ισχύος του άξονα του κινη-

τήρα και ενεργοποιεί το συναγερμό

ή διακόπτει την λειτουργία του μη-

χανήματος διασώζοντας έτσι την

εφαρμογή μας. Η απόδοση ισχύος

στον άξονα εμφανίζεται στην

οθόνη της συσκευής σε KW ή

ίππους HP ή με την μορφή

του ποσοστού της ονομα-

στικής ισχύος.

Μέσω ενός

αναλογι-

κού σή-

ματος

εξόδου μπορεί να

γίνει η βαθμονό-

μηση του

φορτίου του

μηχανήματος για

την πραγματική περιοχή

λειτουργίας. Έτσι για παρά-

δειγμα, το σήμα βαθμονομείται με-

ταξύ του ελάχιστου και του μέγιστου

φορτίου του κινητήρα(λειτουργία

άνευ φορτίου ή λειτουργία υπό πλή-

ρες φορτίο) του κινούμενου μηχα-

νήματος. Το σήμα εξόδου είναι ανά-

λογο προς το φορτίο του μηχανήμα-

τος και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως

σήμα εισόδου για τα όργανα ενδεί-

ξεων, τις μονάδες ελέγχου ή τα

PLC’s. Μερικά παραδείγ-

ματα εφαρμογών,

όπου το

Emotron M20

μπορεί και

προσφέρει απο-

τελεσματική προ-

στα- σία είναι:

• Στις αντλίες.

• Στις πρέσες.

• Στους αναδευτήρες.

• Στα συστήματα απόξε-

σης.

• Στα μηχανήματα τεμαχι-

σμού.

Τεχνικά στοιχεία

Το σύστημα προστασίας φορτίου

κινητήρων, Emotron M20, παρέχει

πολυλειτουργική παρακολούθηση

χάρη στα δύο ρελέ εξόδου, την ανα-

λογική έξοδο και την οθόνη όπου εμ-

φανίζονται οι ενδείξεις φορτίου και οι

ρυθμίσεις των παραμέτρων.

Τάση τροφοδοσίας 100-240

VAC / 380-500 VAC / 525-690 VAC

Συχνότητα 50 Hz / 60 Hz

Ονομαστικό ρεύμα Μέχρι 999 A

μέσω

μετασχηματιστή

Κατηγορία

προστασίας IP20

Εγκρίσεις CE, UL, cUL

Η CONSTRAT Ε.Π.Ε , ως αποκλειστι-

κός αντιπρόσωπος της κατασκευά-

στριας εταιρείας EMOTRON

αναλαμβάνει την προμήθειά του

Μ20, παρέχοντας πλήρη υποστή-

ριξη στον πελάτη τόσο κατά την

φάση της αγοράς, της εγκατάστα-

σης και της θέσης του Μ20 σε λει-

τουργία καθώς και μετά από αυτή

(ολοκληρωμένο Service).

Μπαλωμένος Σωτήρης

Ηλεκτρολόγος Μηχανικός Τ.Ε

CONSTRAT Ε.Π.Ε

Τηλ. 210 6621135-6

E-mail: [email protected]

E-mail: [email protected]

Σύστημα προστασίας φορτίουκινητήρων EMOTRON M20

Waste:Layout 1 11/12/2008 2:20 ΜΜ

Προστασία που καλύπτει τις ανάγκες σας

Εφαρμογή Πρόβλημα Λύση του Emotron M20 Αξία

Αντλίες Εν Ξηρό λειτουργία,Φαινόμενο Εντοπίζει την υπέρ-και την υπό- φόρτωση. Αυξημένη αξιοπιστία.

γενικά σπηλαίωσης και άλλες βλάβες. Στέλνει προειδοποίηση ή σταματάει Μειωμένο κόστος

την αντλία. συντήρησης. Μεγάλη

διάρκεια ζωής.

Ανεπάρκεια λόγω χαμηλής Εντοπίζει την υπέρ- και την υπό- φόρτωση. Βέλτιστη λειτουργία.

ροής, κλειστής βαλβίδας, Στέλνει προειδοποίηση ή σταματάει Αυξημένη αξιοπιστία.

φραγμένου σωλήνα ή την αντλία. Μειωμένη φθορά

πτερυγίου κλπ. εξαρτήματος.

Οι μηχανικοί διακόπτες ροής Η χρήση του μοτέρ της αντλίας Αυξημένη αξιοπιστία.

και οι αισθητήρες θερμοκρασίας ως αισθητήρα περιορίζει την Μικρότερη επένδυση,

είναι ακριβοί και παθαίνουν ανάγκη για εξωτερικούς αισθητήρες. μειωμένο κόστος

συχνά βλάβες. Η απουσία κινουμένων μερών αυξάνει συντήρησης και

την αξιοπιστία. τοποθέτησης.

Μεγάλη διάρκεια ζωής.

Οι αισθητήρες θερμοκρασίας Εντοπίζει την υπέρ- και την υπό- φόρτωση Αυξημένη αξιοπιστία.

και οι διακόπτες ροής δεν σε συνθήκες χαμηλού φορτίου. Μειωμένο κόστος

καταγράφουν τις Εν Ξηρό Η χρήση του μοτέρ της αντλίας ως συντήρησης και

καταστάσεις και απώλειας αισθητήρα περιορίζει την ανάγκη τοποθέτησης.

ροής σε συνθήκες χαμηλού για εξωτερικούς αισθητήρες. Μεγάλη διάρκεια ζωής.

φορτίου.

Οι αισθητήρες χρειάζονται Η χρήση του μοτέρ της αντλίας Μειωμένο κόστος

καθάρισμα και μηχανική ρύθμιση. ως αισθητήρα περιορίζει συντήρησης και

την ανάγκη για εξωτερικούς αισθητήρες. τοποθέτησης.

Εύκολη τοποθέτηση

και ρύθμιση.

Φυγο- Η συχνή Εν Ξηρό λειτουργία Κλείνει την α ντλία πριν αδειάσει Μειωμένο κόστος

κεντρικές προκαλεί βλάβες και χρόνους συντήρησης.

αντλίες εκτός λειτουργίας. Μικρότερος

χρόνος εκτός

λειτουργίας.

Μαγνητικές Η παρακολούθηση του ρεύματος Εντοπίζει την υπό- φόρτωση σε Αυξημένη αξιοπιστία.

αντλίες δεν είναι αξιόπιστη. Η υπό- συνθήκες χαμηλού φορτίου. Μειωμένο κόστος

φόρτωση δεν εντοπίζεται συντήρησης.

σε συνθήκες χαμηλού φορτίου. Μικρότερος χρόνος

εκτός λειτουργίας.

Η λειτουργία του μοτέρ Καταγράφει μικρότερο φορτίο Αυξημένη αξιοπιστία.

χωρίς κίνηση της αντλίας μοτέρ και εντοπίζει ότι το μοτέρ Προληπτική δράση

δεν εντοπίζεται. δεν κινεί την αντλία. που μειώνει τις ζημιές

και τους χρόνους


Κοχλιοφορες Το άδειασμα εντοπίζεται πολύ αργά. Εντοπίζει μικρά χρονικά διαστήματα Μειωμένο κόστος

αντλίες Οι αισθητήρες δεν καταγράφουν χαμηλού φορτίου μοτέρ. συντήρησης.

τα μικρά χρονικά διαστήματα Στέλνει προειδοποίηση ή σταματάει Μεγάλη διάρκεια

χαμηλού φορτίου μοτέρ καθώς την αντλία. ζωής. Μικρότερος

το υγρό που απομένει λιπαίνει χρόνος εκτός

ακόμα την αντλία. λειτουργίας.

Μίκτες Η λεπίδα του μίκτη έχει υποστεί Εντοπίζει την υπέρ- και την υπό- Βέλτιστη λειτουργία.

(Ανα- βλάβη ή έχει πέσει. φόρτωση. Στέλνει προειδοποίηση

δευτήρες) ή σταματάει τον μίκτη.

Δύσκολος ο καθορισμός του Ελέγχει το ιξώδες σύμφωνα με το Βέλτιστη λειτουργία.

σωστού ιξώδους. φορτίο του μοτέρ χρησιμοποιώντας Βελτιωμένη

την αναλογική έξοδο. ποιότητα προϊόντος.

Υπάρχουν ταλαντώσεις του άξονα. Εντοπίζει αφύσικες μεταβολές φορτίου. Μειωμένο κόστος

Στέλνει προειδοποίηση ή σταματάει συντήρησης και

τον μίκτη. μικρότερος χρόνος


Συστήματα Εμφανίζονται μπλοκαρίσματα. Εντοπίζει την υπερφόρτωση. Στέλνει Μειωμένο κόστος

απόξεσης προειδοποίηση ή σταματάει τη συσκευή. συντήρησης και

(Ξέστρα) μικρότερος χρόνος


Η λεπίδα της συσκευής απόξεσης Εντοπίζει την υπέρ- και την υπό- φόρτωση.

έχει υποστεί βλάβη ή έχει πέσει. Στέλνει προειδοποίηση ή σταματάει τη συσκευή. Βέλτιστη λειτουργία.

Πρέσες, Εμφανίζονται μπλοκαρίσματα. Εντοπίζει την υπερφόρτωση. Στέλνει Μειωμένο κόστος

συστήματα προειδοποίηση ή σταματάει τη διαδικασία. συντήρησης και

μεταφοράς μικρότερος χρόνος

κλπ. εκτός λειτουργίας.

"Τρέχει" το υλικό έξω από τον ιμάντα Εντοπίζει την υπό-φόρτωση. Στέλνει Βέλτιστη λειτουργία.

προκαλώντας απρόβλεπτες προειδοποίηση ή σταματάει τη διαδικασία.

καθυστερήσεις(Ιμάντες μεταφοράς).

BUSINESS 19

Waste:Layout 1 10/12/2008 12:51 ΜΜ

BUSINESS20

Στα πλαίσια του 3ου Διεθννούς Συνεδρίου «ENERTECH 08» για

τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και την Ενεργειακή

Αποδοτικότητα που διοργανώθηκε υπό την

αιγίδα των Υπουργείων Ανάπτυξης και ΠΕΧΩΔΕ

από 20 έως 23 Νοεμβρίου 2008 στο MEC

Παιανίας, την Παρασκευή 21 Νοεμβρίου 2008

και ώρες από 12:00 έως 14:15, στην ενότητα Β

με θέμα «Energy Utilization of Municipal Solid

Waste», συντονιστής της οποίας ήταν ο κύριος

Δημήτριος Τασιός, Ομότιμος Καθηγητής ΕΜΠ,

πραγματοποιήθηκε με εξαιρετική επιτυχία

παρουσία όλων των Πανεπιστημίων της χώρας

(και του Πανεπιστημίου Columbia της Νέας

Υόρκης), Δημάρχων, ΦΟΔΣΑ, εκπροσώπων

Υπουργείων,ΤΥΔΚ, Περιφέρειας, μελετητών και

εταιριών, η πρώτη επίσημη παρουσίαση του

Συμβουλίου Ενεργειακής Αξιοποίησης

Αποβλήτων «ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ» - WTERT Ελλάς.

Το Συμβούλιο Ενεργειακής Αξιοποίησης

Αποβλήτων (ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ, www.wtert.gr)

ιδρύθηκε τον Ιούλιο 2008 από το Κέντρο

Περιβαλλοντικής Μηχανικής (Earth

Engineering Center) του Columbia University

της Νέας Υόρκης, το Εργαστήριο

Θερμοδυναμικής και Φαινομένων Μεταφοράς της Σχολής

Χημικών Μηχανικών του ΕΜΠ, το Εργαστήριο Μετάδοσης

Θερμότητας και Περιβαλλοντικής Μηχανικής του Τμήματος

Μηχανολόγων Μηχανικών του ΑΠΘ και την Ελληνική εταιρία

INTRAKAT.

Η κεντρική ιδέα του Συμβουλίου είναι ότι μία

στενή συνεργασία ακαδημαϊκών, ερευνητικών,

δημοσίων, και βιομηχανικών φορέων θα

βοηθήσει την Ελλάδα να αναπτύξει την

ενεργειακή αξιοποίηση αποβλήτων και να

διασώσει την πολύτιμη Ελληνική γη για τις

μελλοντικές γενιές.

Αποστολή του είναι η ανάπτυξη της Αειφόρου

Διαχείρισης Αποβλήτων (ΑΔΑ) στην Ελλάδα, που

περιλαμβάνει όλο τον κύκλο ζωής της

διαχείρισης αποβλήτων, με κριτήρια τη

μεγιστοποίηση ανάκτησης υλικών και ενέργειας

όπως και την ελαχιστοποίηση των

περιβαλλοντικών επιπτώσεων, χρησιμοποιώντας

την επιστημονική γνώση των διαφόρων

τεχνολογιών διαχείρισης αποβλήτων στην χώρα

και παγκοσμίως. Ειδικά για τα σύμμεικτα οικιακά

απορρίμματα έμφαση δίνεται στην κυρίαρχη

σήμερα τεχνολογία της μαζικής καύσης (mass

burning) με ταυτόχρονη παραγωγή ενέργειας, η

οποία χρησιμοποιείται σε περισσότερες από 600

μονάδες παγκοσμίως, με στόχο την επίλυση του

εξαιρετικά επίκαιρου προβλήματος της διαχείρισης των 5,5 εκατ.

τόνων ετήσια παραγόμενων οικιακών απορριμμάτων στη χώρα

μας.

Ιδρυθηκε το συμβουλΙο «συνεργεΙα»

Διάθεση: ΓΚΑΜΑ Α.Ε. Μαραθωνόκαµπου 1 & Παλαιάς Καβάλας, Τ.Κ. 12136 - Περιστέρι ΑττικήςEmail : [email protected], Τηλέφωνο επικοινωνίας +30 210 5711729

ΣΥΣΚΕΥΗ ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗΣ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ ΚΑΙ ΑΕΡΑ ΜΕ

ΟΖΟΝ (Ο3)

• ΠΟΛΥΧΡΗΣΤΙΚΟ (ΤΡΕΙΣ ΧΡΗΣΕΙΣ: ΝΕΡΟ, ΤΡΟΦΙΜΑ, ΑΕΡΑΣ)

• ΑΡΙΣΤΗ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΣΤΕΙΡΩΣΗΣ

• 600 ΦΟΡΕΣ ΤΑΧΥΤΕΡΟ ΑΠΟ ΤΟ ΧΛΩΡΙΟ

• ΨΗΦΙΑΚΟ ΧΡΟΝΟΜΕΤΡΟ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΖΩΗΣ

• ΕΓΓΥΗΣΗ 2 ΕΤΗ ΧΩΡΙΣ ΑΝΑΛΩΣΙΜΑ

• ΠΛΗΡΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΓΓΥΗΣΗ

• ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

Η συσκευή διατίθεται στην ελληνική αγορά από την εταιρία ΓΚΑΜΑ Α.Ε.

Παρέχονται οι απαραίτητες πιστοποιήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης

CE και RoHS, καθώς και Πιστοποιητικό Ποιότητας ISO 9001/2000.

Οι μικροβιολογικές αναλύσεις από το έγκριτο χημικό εργαστήριο «ΑΝΔΡΕΟΥ»,

τεκμηριώνουν την 100% εγγυημένη απολυμαντική δράση του μηχανήματος

(καθαρίζει ακόμη και μολυσμένα νερά με πολύ έντονη μικροβιακή μόλυνση).

Έτσι, με τη χρήση του όζοντος εξασφαλίζεται φυσικό νερό, καθαρό, κρυστάλλινο, υγιεινό και διαυγές.

Waste:Layout 1 19/12/2008 11:37 ΠΜ

BUSINESS 21

Η νέα γενιά της πρωτοποριακής μονάδας λογικής σας προσφέρει

ακόμα μεγαλύτερη ισχύ στη χρήση αλλά και διαμόρφωση του

συστήματος σε κάθε εφαρμογή.

Επιτεύχθηκε ακόμα μεγαλύτερη

ισχύς στις επιδόσεις: οι νέες

συσκευές είναι σημαντικά

βελτιωμένες. Τα νέα LOGO! έχουν

50% περισσότερη μνήμη και

φθάνουν τα 200 μπλοκ λειτουργιών.

Πολλές επιμέρους λειτουργίες

έχουν βελτιωθεί. Οι ενσωματωμένες

αναλογικές είσοδοι έχουν γίνει 4 και

οι γρήγοροι απαριθμητές 4,

συχνότητας 5 kHZ. Πλέον μπορούν

να αξιοποιηθούν 50 μηνύματα

κειμένου των 4 γραμμών και 32

χαρακτήρων, έχουν προστεθεί μια

νέα αριθμητική λειτουργία και

λειτουργία διαμόρφωσης εύρους

παλμού (P.W.M.) όπως και λειτουργία Teleservice.

Στα νέα LOGO! υπάρχει η δυνατότητα σύνδεσης εξωτερικής

οθόνης ενδείξεων και χειρισμών ειδικά σχεδιασμένης για τις

μονάδες λογικής. Δεν απαιτείται εξειδικευμένη μονάδα

επικοινωνίας και το καλώδιο

περιλαμβάνεται στη συσκευασία της

οθόνης που έχει δυνατότητα

εμφάνισης μηνυμάτων 4 γραμμών –

12 χαρακτήρων, 6 standard πλήκτρα,

4 function keys, βαθμό προστασίας

στην πρόσοψη ΙΡ65. Επιλέγουμε

ελεύθερα αν τα μηνύματα

εμφανίζονται στην οθόνη του LOGO!

ή της εξωτερικής οθόνης ή και τα

δύο ή κάποια στην οθόνη (π.χ. για

χειρισμούς στην πρόσοψη του

πίνακα) και κάποια στη συσκευή (π.χ.

για service στο εσωτερικό του

πίνακα).

Ο φωτισμός της οθόνης

ενεργοποιείται από το πρόγραμμα.

Και πολλά ακόμα, στα νέα LOGO!...

www.siemens.gr/simatic

SIEMENS: ΝΕΑ ΓΕΝΙΑ συσκΕυωΝ LOGO!

Στην 3η έκθεση “ΕΝΕΡΓΕΙΑ 2008” - 1η Διεθνή

έκθεση “PHOTOVOLTAIC 2008” συμμετείχε η Energy

Solutions S.A. η οποία πραγματοποιήθηκε στο MEC

Παιανίας από 20 έως 23 Νοεμβρίου 2008.

Η Energy Solutions S.A., θυγατρική των εταιριών

ΧΑΛΚΟΡ Α.Ε. και ETEM Α.Ε., είναι η πρώτη εταιρία

παραγωγής φωτοβολταϊκών πλαισίων κρυσταλλικού

πυριτίου στα Βαλκάνια. Η παραγωγή της έχει

ξεκινήσει από τον Ιανουάριο του 2005 με

τεχνολογία και

τεχνογνωσία αιχμής και

πιστοποιημένα προϊόντα

άριστης ποιότητας,

δοκιμασμένα στην

απαιτητική αγορά της

Γερμανίας, καθώς και άλλων ευρωπαϊκών χωρών.

Η εταιρία, παρουσίασε στο περίπτερο της την γκάμα

των προϊόντων της που περιλαμβάνει φωτοβολταϊκά

πλαίσια 60 και 36 κυψελών με απόδοση έως 235

Watt καθώς και ειδικά πλαίσια όπως τα “glass-glass”

και τα “string modules”, τα οποία σχεδιάστηκαν για

τις απαιτήσεις των σύγχρονων αρχιτεκτονικών

εφαρμογών.

Τα φωτοβολταϊκά πλαίσια της Energy Solutions S.A.,

χρησιμοποιώντας την κορυφαία στον κόσμο

φωτοβολταϊκή τεχνολογία της Q-cells καθώς και

άλλων διακεκριμένων προμηθευτών του χώρου,

συνδυάζουν πλεονεκτήματα όπως αξιόπιστες

πρώτες ύλες, αντοχή στο χρόνο, πιστοποιημένη

ποιότητα και κατασκευαστική αρτιότητα, ώστε να

προσφέρουν την καλύτερη ποιότητα στην καλύτερη

τιμή.

Η έκθεση, στην οποία συμμετείχαν εταιρίες

παραγωγής, μελέτης και εγκατάστασης, καθώς και

εμπορίας φωτοβολταϊκών πλαισίων, αποτέλεσε

πόλο έλξης επενδυτών και ιδιωτών τόσο από την

Ελλάδα αλλά και το εξωτερικό, γεγονός που

επιβεβαιώνει το ολοένα αυξανόμενο ενδιαφέρον

για τη χρησιμοποίηση πράσινης ενέργειας, σε

επιχειρηματικό αλλά και ιδιωτικό επίπεδο.

ΕΝΕΡΓΕΙΑ 2008-PHOTOVOLTAIC 2008

Waste:Layout 1 11/12/2008 2:21 ΜΜ

ΑΡΘΡΟ22

“Αντιπαγωτικά” υδρόμετρα

Συλλογισμός: δεν υπάρχει υδρό-

μετρο-ανεξάρτητα από το μον-

τέλο ή το εργοστάσιο

κατασκευής, το οποίο να μπορεί να

χαρακτηριστεί ως «αντιπαγωτικό».

Δεν υπάρχει κανόνας, νομοθεσία ή

ντιρεκτίβα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

(Ιταλία, Γερμανία, Γαλλία, Αγγλία,

Ισπανία, Ελλάδα, Ολλανδία, Βέλγιο,

Σουηδία, Πολωνία κ.λ.π) τα οποία να

ορίζουν τον όρο «αντιπαγωτικό» (δηλ.

τις δοκιμές τις οποίες πρέπει να

περνά με επιτυχία ένα υδρόμετρο

ώστε να μπορεί να χαρακτηριστεί

«αντιπαγωτικό».

Για να καταλάβουμε αυτή την προ-

φανή αιτία της ανυπαρξίας κανόνων,

είναι απαραίτητο να εισέλθουμε σε

ορισμένες τεχνικές λεπτομέρειες

ώστε να γίνει κατανοητό ότι δεν

υπάρχει κανόνας γιατί δεν είναι δυ-

νατό να υπάρξει.

Τα υδρόμετρα με πτερωτή λοιπόν,

διακρίνονται σε δύο τύπους:

-Multi jet= πολλαπλής ριπής

-Single jet= απλής ριπής

Τα υδρόμετρα

πολλαπλής ριπής

(ακόμη και του

ξηρού τύπου), πε-

ριέχουν αρκετό

νερό στο εσωτε-

ρικό τους. Ένα υδρόμετρο υγρού

τύπου ονομαστικής παροχής

3κυβ/ώρα L=170mm περιέχει περί-

που 220κυβ.εκατοστά νερού.

Τα υδρόμετρα απλής ριπής, κυρίως

τα ξηρού τύπου, περιέχουν λιγότερο

νερό. Ένα υδρόμετρο ξηρού τύπου

ονομαστικής παροχής 3κυβ/ώρα

L=110mm περιέχει περίπου

50κυβ.εκατοστά νερού.

Έτσι τα υδρόμετρα απλής ριπής

έχουν ένα σημαντικό πλεονέκτημα σε

σχέση με τα υδρόμετρα πολλαπλής

ριπής, όσον αφορά την «αντοχή σε

συνθήκες παγετού». Όμως το «πλεο-

νέκτημα» αυτό όταν το υδρόμετρο

είναι εγκατεστημένο δεν είναι τόσο

σημαντικό. Στην πραγματικότητα σε

κανονικές συνθήκες, το νερό παγώνει

ΟΧΙ ΜΟΝΟ μέσα στο σώμα του υδρο-

μέτρου αλλά και ΜΕΣΑ ΣΤΟΥΣ ΣΩΛΗ-

ΝΕΣ οι οποίοι βρίσκονται πριν και μετά

το σώμα του υδρομέτρου (περίπου

30/40cm σε κάθε μεριά). Αυτή η πο-

σότητα του νερού είναι περίπου

150κυβ.εκατοστά. Είναι λοιπόν προ-

φανές ότι σε αυτές τις συνηθισμένες

συνθήκες παγετού, η συνολική μάζα

του παγωμένου νερού είναι αρκετά

μεγάλη και είναι δύσκολο να απορρο-

φηθεί η αύξηση του όγκου του νερού

που πραγματοποιείται κατά την μετα-

τροπή του από την υγρή σε στερεά

κατάσταση (πάγος).

Ανακεφαλαίωση:

-εάν ο παγετός αφορά τα υδρόμετρα

πολλαπλής ριπής (ξηρού, υγρού ή

λαδιού), εξαιτίας της μεγάλης ποσό-

τητας του νερού που περιέχουν, τα

υδρόμετρα θα σπάσουν ανεξάρτητα

εάν έχει παγώσει ή όχι και το νερό

στους σωλήνες.

-εάν ο παγετός αφορά τα υδρόμετρα

απλής ριπής ξηρού τύπου, και έχει

παγώσει μόνο το νερό στο εσωτερικό

του υδρομέτρου (όχι στους σωλήνες),

τα υδρόμετρα συνήθως αντέχουν

εξαιτίας της μικρής ποσότητας του

νερού που περιέχουν.

-εάν έχει παγώσει και το νερό στους

σωλήνες εισόδου και εξόδου του

υδρομέτρου τότε ακόμη και το υδρό-

μετρο απλής ριπής ξηρού τύπου θα

σπάσει εξαιτίας του μεγάλου όγκου

νερού που διαστέλλεται λόγω της

μετατροπής του σε πάγο. Αυτή είναι

μία συνήθης κατάσταση μια και τα πε-

ρισσότερα υδρόμετρα τοποθετούνται

εντός φρεατίων ή εσοχών σε τοίχους

οπότε σε συνθήκες παγετού, παγώνει

το νερό και εντός του υδρομέτρου

και εντός των σωλήνων.

“ΑΝΤΙΠΑΓΩΤΙΚΟ” ΥΔΡΟΜΕΤΡΟ ΜΕ ΕΣΩ-

ΤΕΡΙΚΌ ΕΛΑΤΗΡΙΟ ΤΥΠΟΥ BAUER

ορισμένοι κατασκευαστές υδρομε-

τρητών ξηρού τύπου απλής ριπής,

παράγουν ένα υδρόμετρο με τον

τίτλο «αντιπαγωτικό» χρησιμοποιών-

τας ένα εσωτερικό ελατήριο τύπου

bauer, όπως φαίνεται στο παρακάτω

σχήμα:

Η σκοπιμότητά του είναι να εξισορρο-

πεί την αύξηση του όγκου του νερού

στο εσωτερικό του υδρομέτρου

λόγω παγοποίησης, επιτρέποντας

την μετακίνηση της πλάκα πίεσης.

Θεωρώντας ότι η μετακίνηση του

ελατηρίου bauer προς τα πάνω είναι

περίπου 2mm (σε μεγαλύτερη μετα-

κίνηση υπάρχει ο κίνδυνος αποσύνδε-

σης των μαγνητών) και δεδομένου

ότι η διάμετρος της πλάκας πίεσης

είναι περίπου 50mm, ο επιπλέον

όγκος που δημιουργείται από την με-

τακίνηση του ελατηρίου είναι

3κυβ.εκατοστά. Με δεδομένο ότι ο

συνολικός όγκος του νερού μόνο

μέσα στο υδρόμετρο είναι

50κυβ.εκατοστά και στο εσωτερικό

των σωλήνων κοντά στην είσοδο και

έξοδο του υδρομέτρου περίπου

150κυβ.εκατοστά (συνολικά

200κυβ.εκατοστά) είναι φανερό ότι ο

επιπλέον όγκος που δημιουργείται

από την μετακίνηση του ελατηρίου

δεν μπορεί να απορροφήσει τη δια-

στολή που θα προκύψει λόγω παγο-

ποίησης όλου αυτού του όγκου

νερού και αναπόφευκτα το υδρόμε-

τρο θα σπάσει.

Όμως δεν είναι μόνον αυτός ο λόγος

για τον οποίο ΔΕΝ ΣΥΣΤΗΝΟΝΤΑΙ τα

υδρόμετρα αυτά. Υπάρχει και άλλος

ΠΙΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ:

Εξαιτίας της παρουσίας του ελατη-

ρίου bauer, η πλάκα την οποία πιέζει

το ελατήριο πρέπει να κινείται ελεύ-

θερα αλλιώς το ελατήριο είναι άχρη-

στο. Όμως η πλάκα πίεσης παίζει το

ρόλο του συστήματος ρύθμισης της

σωστής λειτουργίας του υδρομέ-

τρου:

Με την περιστροφή της πλάκας προς

τη μία ή την άλλη κατεύθυνση, η καμ-

πύλη σφάλματος του υδρόμετρου

μετακινείται προς τα πάνω ή προς τα

κάτω από το «επίπεδο μηδέν» όπως

φαίνεται στο σχήμα παρακάτω:

1. η πλάκα πίεσης είναι στη σωστή

θέση (η καμπύλη σφάλματος αγγίζει

το μηδέν).

2. η πλάκα πίεσης στρέφεται προς τη

μία κατεύθυνση λόγω της πίεσης που

δέχεται από τον πάγο (η καμπύλη

σφάλματος μετακινείται προς τη «θε-

τική» πλευρά).

3. η πλάκα πίεσης στρέφεται προς

την άλλη κατεύθυνση λόγω της πίε-

σης που δέχεται από τον πάγο (η

καμπύλη σφάλματος μετακινείται

προς την «αρνητική» πλευρά).

Μετά από παγετό και τα δύο (2,3) εν-

δεχόμενα είναι πιθανά.

ΣΕ ΚΑΘΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟ ΥΔΡΟΜΕΤΡΟ

ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΛΕΟΝ ΚΑΛΙΜΠΡΑΡΙΣΜΕΝΟ

ΚΑΙ ΜΕΤΡΑ ΛΑΘΟΣ ΤΟ ΔΙΕΡΧΟΜΕΝΟ

ΝΕΡΟ!!

Για αυτό και τα υδρόμετρα με ελατή-

ριο τύπου bauer ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟΔΕΚΤΑ

σε χώρες της Κεντρικής Ευρώπης

όπως η Γερμανία, όπου η πιθανότητα

παγετού είναι πολύ μεγαλύτερη

απ’ότι σε χώρες όπως η Ιταλία ή η

Ελλάδα!!!

Συνοψίζοντας:

Το ελατήριο bauer ή οποιοδήποτε

άλλο ελαστικό αντικείμενο δεν είναι

αρκετό σώσει (τις περισσότερες

φορές) τα υδρόμετρα από τον πάγο

και ακόμη και σε υδρόμετρα που ΦΑΙ-

ΝΟΜΕΝΙΚΑ λειτουργούν μετά από πα-

γετό (δεν είναι σπασμένα), το τελικό

αποτέλεσμα είναι η εσφαλμένη μέ-

τρηση της διερχόμενης ποσότητας

του νερού. Η μόνη αξιόπιστη λύση

στο πρόβλημα του πάγου, είναι η

υπενθύμιση ότι τα υδρόμετρα πρέπει

να έχουν στο εσωτερικό τους νερό

και όχι πάγο. Για να αποφύγουμε την

παγοποίηση του νερού πρέπει οι σω-

λήνες και τα υδρόμετρα να τοποθε-

τούνται βαθιά εντός του εδάφους

ώστε να αποτρέπεται η ψύξη του

νερού. Επίσης η κατάλληλη μό-

νωση/προστασία μπορεί να βοηθήσει.

Επίπεδο εδάφους

Μόνωση (π.χ από polysterene)

Τοποθετηση σε βάθος

τουλάχιστον 50cm

Όσο το δυνατό μικρότερη απόσταση , λίγα cm

ΕΛΑΤΗΡΙΟ BAUER

ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΟΓΚΟΣ ΕΞΙΣΣΟΡΟΠΙΣΗΣ

Waste:Layout 1 10/12/2008 2:49 ΜΜ

Δεκέμβριος'08 Δεκέμβριος'08 EXPOFORUM EXPOFORUM

Charleroi, Ενέργεια & Περιβάλλον, www.expo-forum.be, [email protected]

Bέλγιο

Ολλανδία

19-22/2/200919-22/2/2009ENERGYRES' 09ENERGYRES' 09

Ελληνικό, Εξοικονόμηση ενέργειας, [email protected], τηλ.: 210-9952884

Ελλάδα

Φεβρουάριος'09Φεβρουάριος'09

E-WORLD ENERGY & WATERE-WORLD ENERGY & WATER

Γερμανία, Essen, Eνέργεια- Υδάτινοι

Πόροι, www.e-world-of-

energy.com, mail@e-world-of-en-

ergy.com

Μάρτιος'09 Μάρτιος'09

ECOLOGY OF BIG CITY ECOLOGY OF BIG CITY

Ρωσία, St Petersburg, Προστασία

Περιβάλλοντος,

www.ecology.lenexpo.ru,

[email protected]


ALICANTE NATURA ALICANTE NATURA

Ισπανία, Alicante, Yδάτινοι πόροι

26-29/3/2009 26-29/3/2009

ΕΕNVIRONMENT ' 09NVIRONMENT ' 09

Ελλάδα, Παιανία, Τεχνολογίες

νερού και περιβάλλοντος,

www.leaderexpo.gr,

[email protected],

τηλ.: 210-6141164,6141223


IWWEIWWE

Ιρλανδία, Dublin, Ενέργεια

και Περιβάλλον,

www.ehvihment-ireland.com

3- 6 Απριλίου 2009 3- 6 Απριλίου 2009

ECOTECECOTEC

Ελλάδα, Expo Athens, «Ecotec – Τε-

χνολογίες Περιβάλλοντος & Φωτο-

βολταικά Συστήματα».

30-3/4/2009 30-3/4/2009

WASSER BERLINWASSER BERLIN

Γερμανία, Berlin, Υδάτινοι Πόροι,

www.wasser-berlin.com,

[email protected]

Επίσης...Επίσης...

*

Ιδιοκτησία :

A.Z. SUSTAINABLE MEDIA SERVICES

LIMITED

Εκδότης: Εύη Βροντίση

Νερούτσου 4β, Αθήνα Τ.Κ. 104-45

Στοιχεία επικοινωνίας:

Τηλ:6972-923740,

email: [email protected]

Ιστοσελίδα : www.water-waste.gr

Επιστημονικός Συνεργάτης :

Ευστράτιος Καλογήρου

Διδάκτωρ Χημικός Μηχανικός Ε.Μ.Π.

Απαγορεύεται η αντιγραφή, η αναδημοσίευση, αναπα-

ραγωγή ή μετάδοση με οποιαδήποτε μορφή και οπτι-

κοαουστικό μέσο ή μέρος του περιοδικού χωρίς την

έγγραφη άδεια του εκδότη. Το περιοδικό διατηρεί το

δικαίωμα να περικόπτει άρθρα και παρουσιάσεις χωρίς

να αλλοιώνει το περιεχόμενο τους.Τα ενυπόγραφα

άρθρα εκφράζουν την άποψη των συντακτών τους και

όχι απαραίτητα τη γνώμη του περιοδικού.

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΤΑΥΤΟΤΗΤΑ

Αγγλία

Φεβρουάριος'09Φεβρουάριος'09

ECOBUILDECOBUILD

London, Υλικά κατασκευών,www.ecobuild.co.uk

Φεβρουάριος'09Φεβρουάριος'09AQUATERRA AQUATERRA

Amsterdam, Υδάτινοι Πόροι, [email protected]

ΕΚΘΕΣΕΙΣ - ΣΥΝΕΔΡΙΑ 23

Waste:Layout 1 10/12/2008 1:07 ΜΜ

Waste:Layout 1 08/12/2008 1:22 ΜΜ

teyxos2

Documents