the albanian london 15th of decembre 2011

8/3/2019 The Albanian London 15th of Decembre 2011

1/24

NR. 19/8 www.thealbanian.co.uk [email protected]

Tel: 02082169527LONDON 15 DHJETO


2/24

Aktualitet

DREJTOR: PETRIT KUAnAKryeredaktor: BASHKIM METALIA

REDAKSIA

Akil Koci, Daut Dauti,Pravera Smith,Brixhilda ndii,Blerim Ciroka,Majlid Goge,

Claire Fletcher,Flori Slatia,

Kastriot Dervishi,Ekeleid Omi,

Arta Zeeli,Jei Myftari,

Agim Shabai,Aila Hoxha,Shefit Domi,

Web-desig Shefdomi.comwww.thealbaia.co.uk

[email protected]

Tel/fax:02082169527

Me krenarin paksa t cenuar pr shkak t kumbaromanis n median Britanikeshqiptart e Britanis po shkojn drejt mbylljes s ktij viti. Arritjet dhemangsit do t kemi mundsin ti ndjekim n numrin e ardhshm t gazets,

ku e kemi menduar si numr special.

Jan t ftuara t gjithashoqatat, organizatat dhe

bizneset shqiptare tbhen pjes e urimit tmadh

Gzuar vitin e ri 2012!


3/24

For your FREE Lycamobile SIM

visitwww.lycamobile.co.ukor call 020 7132 0322

Call

Landline

Buy and top up online or in over 115,000 stores

Customers may not be able to use Electronic Top-Up at all locations where the top-up logo appears

Albania

No connection fees apply to national, International, (excluding Lycamobile World promotion) texts and mobile calls to different operators. Promotion is valid from 01/11/2011 until 30/12/2011. UK Lycamobile to Lycamobile calls are free Unlimited. Offer valid from 05/11/2011 to 30/12/2011. Free

call credit with online Top-up offer valid from 10.09.2011 to 30.12.2011. Any changes or withdrawal will be noti fied at www.lycamobile.co.uk. Prices are correct at the time of going to print 01.12.2011.

withonlinetop-up

10.00=12.00

5.00=6.0020.00=25.00

Join Lycamobile and keep your existing number!

Landline

/min /min

Mobile

Unlimited Free Callstofrom

Call

Call

Call

Albania

Call

Albania

Albania

Albania

Landline

Landline

f

Customers may not be able to use Electr

national, (excluding LNo connection fees apply to national, Inter

om 10.09.2011 to 30.12.2011. Any changes or withdrawal will be notified at wwwfervalid frp-up ofditwithonline Tcall cr

e the top-up logo appearsp- p at a ocatons w eroncCustomers may not be able to use Electr

omotion) texts and mobile calls to diforld prcamobile Wtional, (excluding LL

om 10.09.2011 to 30.12.2011. Any changes or withdrawal will be notified at www

f

e the top-up logo appears

omotion is valid frent operators. Prerand mobile calls to dif

.lycamobile.co.uk. Prices arom 10.09.2011 to 30.12.2011. Any changes or withdrawal will be notified at www

caom 01/11/2011until 30/12/2011.UK LLomotion is valid fr

ct at the time of going to print 01.12.2011e corrr.lycamobile.co.uk. Prices ar

ferveeUnlimited.Ofe frrycamobile calls armobile to LL

ect at the time of going to print 01.12.2011.

eeom05/11/2011to 30/12/2011.Fralid frr


4/24

Aktualitet faqe 4

Die Zeit

Angela Merkel dhe Nicolas Sarkozi me siguri kanhedhur nj hap t rndsishm drejt qllimit t tyre: bashkimi fiskale. Por me far mimi? Britaniasht prjashtuar dhe alternativa duket se vetm nj:shptimi i Bashkimin apo zhbrja e saj. Natn ekaluar ishte ajo e shptimit pr euron? Ose atodhjet or do t hyjn n histori si fillimi i fundit iBE-s? N do rast, Kryetart e shteteve dhe qev-erive t njzet e shtat vendeve nuk mund ta bninm dramatike skenn e prfundimit t prkohshmt shptimit t euros.

Edhe para takimit q filloi t enjtenmbrma, Angela Merkel, Nikolas Sarkozi dheDavid Kameron ishin takuar dhe m par. Nj gjsht e sigurt: n ort n vijim kryeministrit britanikdo t luante nj rol ky. Pastaj pati nj debat t nx-eht dhe t shtrnguar, nganjher I iltr e her i

pasjellshm, prpara se presidenti francez tnjoftonte se rreth ors pes t mngjesit se rezul-

tati i negociatave gjat nats.Pr t qen t sakt, ne duhet t flasim pr

dy rezultate, dhe n ditt e ardhshme shtja do t jet t kuptojm se cili nga t dy do t ket mshum pesh: lajmin se shtetet e eurozons kanrn dakord q t zbatojn rregulla t rrepta n jetn

politike apo financiare apo fakti se disa antar tBE-s do mbeten jasht ktij sistemi?

Gjermania q nga fillimi ka pasur njpozicion t qart dhe pa mdyshje: Angela Merkeldo kishte shpresuar pr t arritur nj ndryshim ntraktatet evropiane me t gjitha njzet e shtatvendet, por do t ishte e knaqur me miratimin e 17shteteve t Eurozons dhe vullnetar t tjer pr t

br progres n do mnyr. N syt e saj, pastajbashkim n kuptimin ishte m i rndsishm sesabashkimi i njzet e shtat vendeve.

Kancelarja gjermane ka qen n gjendje

t llogaris mbshtetjen e presidentit francez. Tani23 vende do jen t angazhuara pr t prfshir nlegjislacionin e tyre kombtar nj buxhet t balan-cuar, dhe ata do t vendosin sanksione gjysm-au-

tomatike pr vendet q do t shkelin rregullat edeficiteve. Traktati duhet t finalizohet n muajin e

marsit. Fatura pr kt premtim, megjithat,sht shum e kripur. Mbretria e Bashkuar dheHungaria njoftuan se nuk do t regjistroheshin. NSuedi dhe Republikn eke parlamentet do t duhett vendosin. Nuk sht udi q disa jan prpjekurt distancohen, ndrsa takimin po vazhdonte.Kush sht prgjegjs pr kt ndarje? Kameron, icili deri n momentet e fundit, krkonte prjashtime

pr t mbrojtur sektorin financiar n Mbretrin eBashkuar? Ose Merkel, i pari q vuri n rendin edits shtjen e ndryshimit t traktatit? Kameron kaluajtur kartat e dmshm. Tani ai sht n buz trrugs, pa marr asgj pr Mbretrin e Bashkuar.Duke njohur Merkelin, nj msuese e aft e

pushtetit, sht e leht t mendojm se ai pristegjrat ndodhn.

Dyshimet mbeten Pavarsisht, suksesi inegociatave ka nj mim t rnd: do t ishte gabim

t besojm se Gjermania mund t llogarismbshtetjen e palkundur t 22 shteteve. Shum ud-hheqs ndjekin Merkelin pa dshir, jo sepse atae besojn, por sepse dim se nuk ka zgjidhje prkrizn e borxheve dhe sht e mundur ti dalin paGjermanin. Edhe ata q n mnyr aktive kan

prkrahur krkesat gjermane pr disiplin m tmadhe fiskale nuk jan t bindur plotsisht se kohasht e drejt dhe rrugn e mir.

Shtetet e eurozons do t zhvillojn Trak-tatin e tyre, e cila do t shoqroj juridiksionin ak-tual t BE-s. Nuk ka dyshim se sht nj rrug qka shum t panjohura dhe rreziqet. Disa ekspertligjor dyshojn tek nj traktat paralel t jetlegjitim. Loja do t jet me t vrtet me vler?Fre-nat e borxheve dhe dnimet meritojn nj ndarje tBE? Ndoshta do t duket e papranueshme, por nfund jan tregjet q do t ken fjaln e fundit. Nse

do binden, Merkel do t hyj n histori si shp-timtarja e euros. Nse, megjithat, spekulimet do tvazhdojn, kancelarja gjermane do t mbetet n ku-

jtesn kolektive, si ajo q hapi nj arje n BE.

Lidert e 23 vendeveevropiane jan paj-tuar q t heqin dor

nga pjesa e sovranitetit nkuadr t marrveshjes s re,

por nuk kan arritur ti

shtyjn t gjitha 27 vendetantare t BashkimitEvropian q tiu

bashkngjiten n kt drej-tim.

Ndarja n mes tvendeve n marrveshjen ere dhe atyre jasht saj tregon se prpjekja prarritjen e unitetit t BE-s n baza t reja, meqllim t ndalimit t krizs buxhetore q kanisur n Greqi, nuk arriti q t realizohet ntrsi. Britania, e cila nuk prdor euron, shtkundrshtari kryesor i marrveshjes, e cila dot bashkonte t gjitha vendet antare t BE-sn nj union m t fort fiskal, duke pohuar senj marrveshje e till paraqet krcnim prsovranitetin dhe sektorin e saj financiar.

Gjermania dhe Franca, vendet me

ekonomin m t madhe n eurozon,angazhohen pr marrveshje, e cila do t prf-shinte t gjitha 27 vendet antare. Sipaskumtess zyrtare pas takimit t liderve t BE-s n Bruksel, qeverit duhet t ken buxhetet balancuara, q nnkupton se deficiti struk-turor nuk duhet t jet m i lart se sa 0,5 prqind i Bruto Prodhimit Vendor. Marrveshjado t prfshij korreksionin automatik tmekanizmit pr vendet, t cilat shkelin rreg-ullat, thuhet n kumtes. Detaje t mekanizmitende nuk jan harmonizuar.

Presidenti francez Nikola Sarkozifajin e ka hedhur te kryeministri britanik, De-

jvid Kameron. Dejvid Kameron ka dhn propozimin, i cili pr ne ka qen i pa- pranueshm. Ai ka krkuar protokoll nkuadr t marrveshjes me t cilin Britania do

t prjashtohej nga nj pjes e madhe e rreg-ullave fiskale, ka thn Sarkozi. Por,Kameron ka mbrojtur qndrimin e vet dukethn se propozimi i dhn nuk sht n in-

teresin e Britanis.Nuk e prdorim euron dhe m vjen

mir pr shkak t ksaj. Kurr nuk do t hyjmn eurozon dhe nuk do t heqim dor ngasovraniteti, ka thn ai.Presidenti i Francs ka prmendur se tash do t

punohet n marrveshjen ndrkombtarendrmjet 17 vendeve antare t eurozons dhegjasht shteteve tjera, duke prjashtuar Bri-tanin e Madhe, Hungarin dhe tash pr tashekin dhe Suedin, t cilat jan t pavendo-

sura sa i prket vendosjes s euros. Kryemi-nistri suedez, Fredrik Rejnfelt, pas takimit kathn se bendi i tij me siguri se nuk do ti

bashkngjitet marrveshjes.Do t ishte shum e uditshme q

t nnshkruhet marrveshje, e cila na trajtonsikur t ishim vend i eurozons. Kjo kurr nukdo t jet objektivi yn, ka thn Rejnfelt.Qeverit t cilat marrin pjes n marrveshjene re mund tiu nnshtrohen sanksioneve nsedeficiti i tyre buxhetor do t kaloj tre pr qindt vlers s Bruto Prodhimit Vendor. Pr t

parandaluar nj deficit t till, vendet duhettia dorzojn propozimet e buxheteve t tyreKomisionit Evropian, i cili do t autorizohett krkoj rishikimin e tyre. Shtetet n ktmnyr paraprakisht duhet t njoftojnUnionin lidhur me at, se sa planifikojn thyjn n borxh.

Ndryshe, marrveshja e re pritet t jet e gatshme deri n mars t vitit tardhshm.

Kameron: Kurr nuk dot hyjm n eurozon

Nj fitore q kushtonshtrenjt

N nj ceremonishtettore n PallatinPresidencial t Ir-

lands, ras an Uachtarin,Ambasadori Hamiti i dorzoiletrat Presidentit t Repub-liks s Irlands, Michael D.Higgins. Ceremonia prfsh-

inte intonim t himnit tKosovs nga orkestraushtarake, rivist gardsushtarake t Irlands, si dheparaqitjen e AmbasadoritHamiti para Presidentit Hig-gins.

Me ktt rast, Am-basadori Hamiti i prcollimesazhet e przemrta tPresidentes Jahjaga prmirqenien dhe prosperitetine popullit irlandez, si dheprkushtimin pr forcim t

mtejm t marrdhnievet mira n mes t Kosovs

dhe Irlands. Presidenti Hig-gins falnderoi pr mesazhete drguara dhe uroi qKosova e pavarur dhesovrane t shnoj pr-parime n rrugn e sajevropiane. Ai poashtu vurin pah ndjeshmrin qekziston n Irland prKosovn.

Irlanda e ka njohurzyrtarisht Republikn eKosovs m 29 shkurt 2008.

Ajo prfaqsohet n Kosovprmes ambasadorit t sajrezident n Budapest.

Ambasadori i Republiks s

K o s o v s ,M u h a m e tHamiti, i cilisht am-basador rezi-dent nMbretrin eBashkuar, qnga sot do tmbuloj Ir-landn. Hamitisht poashtua m b a s d o r

j o r e z i d e n tedhe pr Ze-land t Re.

Ambasadori Hamiti dorzoi letratkredenciale te Presidenti i Irlands


5/24

aktualitet faqe 5

nGA DAUT DAUTI

RECEnSIOn: ARBn XHAFERIRRFEn n TETOV

- n KRKIMT KUPTIMIT. AUTOR: EnVERROBELLI, BOTOI: KOHA, 2011

L

ibri i Enver Robellit, NTetov n krkim t kuptimit,

me brendin e mnyrs inter-vistuese, sjell prpara nesh mendimetkuptimplota t Arbn Xhaferit. Posmendimeve, t shtjelluara n aspektinsocio-filozofik, n kt libr, duke

prfshir parathnien e Veton Surroit,lexuesi njihet edhe me biografin eArbn Xhaferit. Me an t pyetje-

prgjigjeve, intervistuesi dhe i inter-vistuari, para lexuesit shpalosinaspekte t rndsishme historike t ng-

jarjeve n Ballkan e m gjer. Ky librsht ndr t rrallt q shklqen edhen aspektin gjuhsor, pr t ciln jankujdesur edhe bashkbiseduesit por, padyshim, edhe angazhimi i lektoritAgim Morina.

Arbn Xhaferi, me an tktij libri, vrteton se posedon nj af-tsi t madhe t shpjegimit sociologjikt ngjarjeve politike duke i radhitur

prpara shkaqet, domethnien dhe pa-sojat e ndodhive q rrodhn nga pro-ceset politike, kulturore dhe historike.Duket qart se Arbn Xhaferi, fal

personalitetit t tij t gjithanshm, pr-gatitjes profesionale dhe prvojs,arrin t shpjegoj n mnyr autorita-tive vargun e ngjarjeve q ndodhn nish Jugosllavi gjat dekadave t fundit.sht mahnitse thellsia dhe urtsia etij, e cila n rreshtat e librit del si

prgjigje e qet, e matur, e leht dhembi t gjitha, racionale.

N kt libr sht vshtirt gjendet ndonj gabim q paraqetzhvillimin e proceseve politike dhe

ndodhive tjera q u zhvilluan n Bal-lkan e q u pasqyruan n shtjenshqiptare. Kualitetet, t cilat ktu ekarakterizojn Arben Xhaferin, jan tnumrta, por mbi t gjitha mbizotronaftsia e identifikimit dhe e sqarimit tdukurive, n mnyr objektive. ArbenXhaferi nuk ka vetm njohuri t his-toris ballkanike, q nga koha eotomanve e deri sot, por ai e zbrthenn detaje domethnien e lvizjeve tcilat krijuan efekte t caktuara politike.Fal ksaj mnyre, lexuesi i sotm e kafare leht ti kuptoj problemet me tcilat ballafaqohemi sot n fushn e

politiks dhe kulturs shqiptare.Mnyra se si sht shpjeguar krijimi imozaikut t ndrlikuar politik ballka-

nik, sht mbreslnse. Sidomos, prdo lakmi, sht mnyra se si paraqitetkrijimi, zhvillimi dhe vdekja e Ju-gosllavis, gjithnj duke e vn n pah

pozitn dhe rolin e elementit shqiptarn t. Me mjeshtri t madhe paraqitenedhe ngjarjet m bashkkohore, nshumicn e t cilave, Arbn Xhaferisht edhe pjesmarrs aktiv dhevendimmarrs. Duhet nnvizuar

paraqitjen e situatave q ndodhn nKosov dhe n Maqedoni gjat dydekadave t fundit. Mnyra e shqyr-timit t rolit politik t shqiptarve dheefektit praktik n kto dy shtete, shtmonumentale. Arbn Xhaferi edhe mtutje konsiston n bashkimin kombtarsi zgjidhjen m adekuate t shtjesshqiptare. Prandaj, studiuesve t ksajfaze t historis do tu duhet patjetr tkonsultojn faqet e ktij libri. Libriduhet t lexohet dhe t mbahet n

mend edhe nga politikant e Kosovs,Maqedonis dhe Shqipris.

N mnyr t trthortArbn Xhaferi shtron parimet dhestrategjit politike q duhet ndjekur

politikant shqiptar. Ndodhit, paso-jat dhe domethnia e veprimeve poli-tike jan dhn n mnyr kaq tsakt statistikore sa q kjo vepr mundt shfrytzohet si Libr i Kaltr nga tgjith ata q pretendojn t merren ak-tivisht me politik apo nga ata qdshirojn ta studiojn kt faz.Duke e lexuar librin dhe duke e pasur

parasysh rolin dhe kontributin e deri-tanishm t Arbn Xhaferit n politik,vrejm, pr fat t keq, se ai, n botnshqiptare, sht pothuaj i vetmuar si

politikan intelektual. Madje, edhejasht politiks nuk jan t shumt atat cilt mund t maten me t n inter-

pretimin e saj.Fjalt e para dhe t fundit q

mund t thuhen pr Arbn Xhaferin,padyshim, jan: ai sht kolos i poli-tiks, sociologjis dhe filozofis poli-

tike ballkanike. Arbr Xhaferi shtunikat n politikn shqiptare dhe i

pashoq n hapsirn gjeografikeevropiane q quhet Ballkan. Por,Arbn Xhaferi e ka shoqin diku tjetr,shum larg nga Ballkani. Personalitetii tij sht uditrisht i ngjashm me att Micheal Ingateffit. Arbn Xhaferidhe Michael Ignatieffi jan t njmoshe, jan shkolluar larg vendlind-

jeve t tyre, kan punuar jashtshteteve ku kan lindur, jan marr mekritik filozofike-politike, kan punuar

pr organizata q merren me t drejtate njeriut dhe q t dy jan kthyer srishn vendlindjet e tyre (i pari n Maqe-doni i dyti n Kanada) pr t udhhe-qur partit politike me qllim q ti

ndryshojn gjrat n shtetet e tyredykombshe. N botn anglo-saksoneIgnatieffi sht vrtetuar t jet mendje

brilante ashtu si sht edhe Xhaferi

n botn e ndrlikuar t Ballkanit. Qt dy jan zbatues t ideve dhe nor-mave liberal-demokrate dhe q t dy

jan trhequr nga politika. Arbni meMichealin kan edhe nj ngjashmri:n rini q t dy kan bartur viet-namka.

Debati rrethSkderbeut

Libri fillon me trajtimin e rndsis sdisa qyteteve shqiptare, personalitetitt Sknderbeut, dhe n mnyr kro-nologjike, prfundon me prgjigjet n

pyetjet rreth Unionit Evropian. Dukefolur pr personalitetin e Sknderbeut,Arbn Xhaferi ka vn n pah rnds-in e pamohueshme t ktij person-aliteti madhor q pati n procesin eformimit kombtar dhe shtetror tshqiptarve. Megjithat, duke iu

prgjigjur pyetjes vijuese (f. 34), nlidhje me jehonn e librit t Oliver

Schmittit, jepet nj prgjigje q nuk dot knaqte lexuesin plotsisht. Fjalasht pr Sknderbeun i cili, sipasSchmittit, ishte kthyer kundr sulltanitkinse i shtyr nga motivet personale(vrasjes s t atit nga otomant). Nukdel shum e qart nga pyetja, por asnga prgjigja, nse kjo gj sipas autoritkishte luajtur rol vendimtar n mend-

jen e Sknderbeut. Logjika do ta vrte-tonte t kundrtn dhe do ta lintehistorianin n fjal n fush t gabuar.Pra, nse Schmitti e radhit arsyen per-sonale si kryesoren, ather ai e kagabim dhe Arbn Xhaferi ka dhn

prgjigje t sakt. Por ne nuk e kemidgjuar Schmittin t jet deklaruarqart rreth pozits hierarkike t ksaj

pyetjeje. Nse ai do t shtonte seshtja personale ishte vetm nj ngaarsyet jorelevante q zinte vend, fjala

vjen, n fund t lists, ather prgjigjae Arbn Xhaferit do t ishte joadeku-ate. N fakt, n opinionin publik nukqe br zhurm e madhe rreth ksajshtjeje por m shum rreth prejard-hjes s Sknderbeut, nga mnyra se sie kishte paraqitur historiani n fjal

dhe ku, ndoshta, sht dashur q t prqendrohej pyetja dhe prgjigja.Mendimi i Arbn Xhaferit, rreth ksajshtjeje, do t kishte kontribuarshum n mnjanimin e disadyshimeve t panevojshme q rndo-

jn kokat e shum njerzve.

DISA PYETJE QPRESIn PRGJIGJE

Lexuesi mund t ndahet i paknaquredhe n prgjigjen e pyetjes pr kor-rupsionin n t cilin jan prfshirqeveritart n Shqipri, n Kosov poredhe ata n Maqedoni ku ka qeverisuredhe partia t ciln e ka udhhequr

Arbn Xhaferi. Si zakonisht, prshkrimi i dukuris sht br nmnyr solide akademike. T gjith dot pajtoheshim se korrupsioni, m mestjerash, sht edhe shkaktar dhe pasoje erozionit moral q e ka vrshuarshoqrin shqiptare gjithandej. ArbnXhaferi thekson se korrupsioni nhapsirat shqiptare kryesisht sht

paraqitur pr shkak t (1) nevojs prpasurim, (2) bllokimit t bizneseve ngaburokracia dhe (3) urrejtjes q shqip-tart ushqejn kundr shtetit sigarantues t zbatimit t ligjit. Arsyeja efundit (3) q jep Arbn Xhaferi, qn-dron n kmb t qelqta. Nga kjomund t kuptohet, mbase edhegabimisht, se pr korrupsion duhet t

akuzohen tr shqiptart. Prgjigjjandaj korrupsionit, si konkludon ArbnXhaferi, do t ishte privatizimi. Kjotingllon bukur n teori, por pyetja qshtrohet sht se sa i besojn ktij sh-

pjegimi filozofik shqiptart t cilt nuk pushojn s akuzuari - me t drejt-udhheqsit e tyre politik n Shqipri,n Kosov dhe n Maqedoni. Privatiz-imi nuk do t sillte fundin e korrup-sionit nse n shoqrit shqiptare nukdo t eliminoheshin kushtet q mund-sojn lindjen dhe ekzistimin e ksajdukurie negative q po i drmon shqip-tart dhe po i mban kokulur paraEvrops. Ndoshta prgjigjja do t ishtem e vshtir nse pyetja do t shtrohejn kt form: pse politikant shqip-

tar kan aq shum prirje pr korrup-sion dhe pse ne nuk bhemi shummerak pr kt pun?

KOnVERTIMET

N mnyr interesante sht br edhesqarimi i konvertimit religjioz i popu-

jve t ndryshm, prfshir edhe shqip-tart. Trthorazi, Arbn Xhaferi na

bn t kuptojm se ai nuk i beson ntrsi tezs q shqiptarve u ndihmoiedhe feja islame q t shptonin ngaasimilimi. Duke e krahasuar mbi-

jetesn e arbreshve n Itali, ai thek-son se nj gj e till nuk qe e mundur

pr shqiptart q shkuan n Turqi. Kjosht e sakt por vetm me kaq nuk sh-

pjegohet n trsi natyra e ksajdukurie. Dukurin e konvertimit dhe

pasojat e saja duhet shikuar vetm

brenda territoreve etnike t shqiptarve. N kt rast plotsisht z vendteoria se feja islame u ndihmoi shqip-tarve q t mos asimiloheshin. ArbnXhaferi, me t drejt, e pranon ktfakt duke theksuar se efekti sht prod-huar n mnyr t pavetdijshme. Pra,

duhet t pajtohemi me qndrimin e tijse shqiptart nuk jan konvertuar nmysliman me qllim q ti ikin asim-ilimit. Efekti sht prodhuar rastsishtapo pa planifikim. Ndoshta kjo nuk karndsi nse sht realizuar shptimi.Kt fat nuk e kishin shqiptartortodoks t cilt kishin shum karak-teristika t prbashkta me grekt. Kurcaktoheshin kufijt e Greqis, sipasTraktatit t Berlinit, shqiptartortodoks nuk shihnin problem nsembeteshin n Greqi. Madje, ata u drej-toheshin Fuqive t Mdha pr ndihmdhe insistonin q t mos mbeteshin nnsundim otoman t ciln gj e kundr-shtonin shqiptart mysliman t tnjjtit rajon.

Kshtu ishte n jug por nveri ishte ndryshe, prsri pr shkak treligjionit. Prfaqsuesit e Fuqive tMdha kot mundoheshin ti bindninshqiptart katolik pr t rn vullne-tarisht nn sundim t Malit t Zi.Diplomatt e Fuqive t Mdha nShkodr nuk e kuptonin situatn dhehabiteshin kur hasnin n refuzim tshqiptarve katolik. T huajt ishikonin shqiptart katolik me tnjjtin sy q i shikonin edhe ataortodoks. Prandaj, nuk e kuptonin doturrejtjen q kishin shqiptart katolikkundr sllavve ortodoks t cilt

preferonin t mbeteshin nn sundimotoman e t mos binin nn sundimsllav. N mesin e arsyeve kryesore qofronin shqiptart katolik kundr

rnies nn Mal t Zi, ishin ato re-ligjioze. Ne shkojm n tjetr kishdhe bjm kryq ndryshe i thoshinkta shqiptar konsullit britanik dheatij austro-hungarez. T mos flasim

pr shqiptart mysliman se ata nukkishin gjasa t asimiloheshin n mesine popujve fqinj pasi q largimi n mestyre ishte me shum hallka. Ndoshtandryshe do t ishte situata nseotomant do t qndronin edhe njshekull pasi q n cepat e perandorisu rrezikuan edhe kta.

Duke vazhduar m tutje,Arbn Xhaferi flet edhe pr konver-timin e Tony Blairit duke theksuar searsyeja primare dhe e vetme q ai brikt hap, ishte gruaja e tij. Kjo duket

t jet nj prgjigje e ngutshme. Infor-matat e kohve t fundit, por edhe tmhershme, bjn me dije se ishkryeministri britanik, q n rini kaqen shum i interesuar pr shtjet re-ligjioze. Bhet me dije se ai, ende pa etakuar gruan e tij, ka qen vazhdimishti angazhuar n lexim t literaturs re-ligjioze, e cila sht prshkruar si ek-skluzive dhe e rrall edhe prspecialistt e asaj fushe. Duhet shtuaredhe arsye tjera q ndikuan n TonyBalirin t merrte kt hap. Natyrisht,nuk prjashtohet mundsia q gruaja etij katolike (Cherie Booth) tia ket

pshpritur shpesh n vesh gjat nats(pillow talk) t mirat q i ofron katoli-cizmi. Por, kur flasim pr konvertimete personaliteteve t kalibrit t Tony

Blairit, jemi t obliguar t shpenzojmm shum koh n mnyr q t ofro-

jm m shum fakte.

LIBRI I KALTR I POLITIKS SHQIPTARE


6/24

aktualitet faqe 6

nGA ADRIAn CIVICI

N vitin 1994, gjat inaugurimitt eurotunelit q lidhte merrug toksore kontinentin e

vjetr me ishullin britanik, kur treni ipar i nisur nga Parisi arriti n Londr,gazetat britanike, me humorin e tyre

karakteristik e prcaktuan kt si mo-menti kur m n fund Europa nuksht m e izoluar! Por, pr njohsit emarrdhnieve Britani e Madhe Eu-rop, m shum sesa humor britanik,kjo shprehte nj t vrtet dhe prob-lem t vazhdueshm protagonizmi,vizioni apo mbrojtjeje reciproke in-teresash.

Q nga 21 janari i vitit 1972kur Britania e Madhe u b antare eBE-s, ka korrespondon me zgjerimine par t BE nga 6 n 9 antar, mar-rdhniet e tyre nuk kan qen n doast roz. Europiant dhe institucionete BE-s kan vuajtur vazhdimisht prta pasur totalisht nn kontroll An-glin. Marrdhniet ndrmjet tyre pordhe logjika e kontradiktave, si kon-

statojn mjaft ekspert t ksaj fushe, ekan origjinn n nj keqkuptim rec-iprok ndrmjet britanikve dhe eu-ropianve. Shum europianvazhdojn t refuzojn marrjen n kon-siderat t faktorve specifik bri-tanik dhe logjikn politike eekonomiko-financiare q ato prodho-

jn n sjelljen e saj, ndrkoh qedhe mjaft britanik e nnvleftsojnapo keqinterpretojn procesin e gjatdhe t vshtir t ndrtimit t BE-s.Pr t ndriuar kto keqkuptime reci-

proke duhen njohur disa element his-torik, gjeografik, institucional apomite q kan t bjn me zhvillimet

britanike e europiane.Kjo histori paksa e komp-

likuar marrdhniesh dypalshe kaqen e kushtzuar nga disa faktor his-torik e institucional. Mbas SHBA-sdhe Bashkimit Sovjetik, Britania eMadhe, n fund t Lufts s DytBotrore u ndje fituesja e vrtet eu-ropiano-perndimore ndaj nazizmitgjerman dhe fashizmit italian. Nkoshiencn kolektive britanike, ky fakt

prodhoi nj ndjenj superioriteti dukeringacmuar ndjenjn e periudhs slavdishme t ekspansionit kolonial dhe

perandoris britanike. Opinioni publikdhe elita politike britanike i pan meskepticizm t gjitha tentativat dhehapat drejt krijimit t tregut t pr-

bashkt evropian, si nj rigrupimvendesh q po bashkoheshin pr t

mbijetuar prball dobsive dhe prob-lemeve t tyre. Nga ana tjetr, duke qen

vendi ku ideja e kombit u shfaq m sh- pejt se n vendet e tjera europiane,demokracia angleze mbshtetej n njt kaluar mjaft prestigjioze q prfsh-inte brenda saj dhe kalimin e pushtetitkushtetues e ligjor t mbretit drejt par-lamentit. Adhurimi pr institucionin e

parlamentit t Westminstr-it u trans-metua nga nj brez n tjetrin duke kul-tivuar bindjen e nj specifikeqeverisjeje krejtsisht angleze q nukmund ti jepej asnj institucionitjetr jasht Anglis. Britanikt jan t

bindur se juridikisht, lidhja me institu-cionet shprehet nga fakti se ligji, qsht shprehje e vullnetit t parlamen-

tit, sht nj norm supreme. Duke re-spektuar parlamentin, do qytetar

britanik sht i bindur se respekton

ligjin. N kto kushte, anglezt janmjaft t ngurt e dyshues pr t trans-feruar sovranitetin e Westminstr-it nBruksel apo Strasbourg, q sht njnga parimet baz t ndrtimit tBashkimit Europian.

Nj element tjetr i rnd-sishm i ksaj lidhjeje t veant Bri-tani e Madhe-Europ ka t bj dhe me

prioritetin q anglezt i japin marrd-hnieve speciale me SHBA-n, sido-mos n fushn e politiks s jashtmedhe t mbrojtjes. Pr britanikt soli-dariteti transatlantik duhet t ket pri-oritet ndaj solidaritetit europian. Enjjta zgjedhje edhe n raportet me

British Commonwealth dhe impon-imin e ktij realiteti krejtsisht bri-tanik n marrdhniet me kontinentine vjetr. Anglezt kan krkuar gjith-nj q t jen pjes e Europs pa u cen-uar n kto relacione speciale, dhe mbit gjitha duke u pranuar q n nj farmnyre t jen njkohsisht edhe an-tar t BE-s edhe t lir n menax-himin e ktyre elementve t tjer.Diskutimet pafund ndrmjet institu-cioneve t BE-s dhe atyre britanike

pr politikn e prbashkt bujqsore, politikat e konkurrencs, projektet etregtis s lir dhe qndrimet n Orga-nizatn Botrore t Tregtis, kooper-imin ekonomik, traktatet mbinacionaleetj., e dshmojn m s miri kt frym

dyshimi dhe mosbesimi reciprok.Por, prtej ksaj tabloje q

ndoshta t krijon prshtypjen e njfrakture t pashrueshme, raportet e

Britanis s Madhe me Europn kan prodhuar e vazhdojn t prodhojnmjaft eficienc e produktivitet. Nshum fusha, eksperienca dhe prvoja

britanike e cilsuar shpesh si anglo-saksone ka qen nj mbshtetje e kon-tribut i jashtzakonshm pr Europnduke filluar nga traditat dhe prvoja nliberalizmin ekonomik dhe funksion-imin e tregut, konsolidimin e tregut t

prbashkt evropian, politikn ekonkurrencs, derregullimin e tregut tenergjis, transporteve dhe telekomit,

politikat e hapjes ndaj tregtis botroreetj. Shum suksese europiane i dediko-hen influencs s qeverive britanike

dhe prfaqsuesve t Britanis sMadhe n Komisionin Europian, Par-lamentin Europian, etj.

Kjo klim dashurie dhe ur-rejtje e Britanis s Madhe me BE-nu shfaq prsri ditt e fundit gjatsamitit t 27 kryetarve t shteteve eqeverive europiane t mbledhur nBruksel, n nj takim delikat e njko-hsisht vendimtar pr fatet e euros dheeurozons. Ndrkoh q 26 vendetantare t BE, me dhimbje apo dshir

pranuan reformimin e disa prej traktat-eve baz t funksionimit t BE,Kryeministri anglez luajti kavalierine vetm duke mos pranuar nn-shkrimin e tyre, n emr t mbrojtjess City-t, qendrs financiare t Londrs

kundrejt do lloj rregulli apo tutele qvinte nga kontinenti dhe Brukseli.City prbn nj aktivitet apo industrifinanciare q prfaqson 10% t

ekonomis angleze, dhe nj vend kujan t punsuar mbi 300 mij eksperte menaxher financiar, qendra finan-ciare m e madhe ndoshta se shumqendra t mdha europiane s bashku.do mas apo politik q mund t

prek statusin e City-t perceptohet sinj krcnim direkt i interesave t Bri-tanis s Madhe. Sot m shum sekurr Londra ndjen kontinentin e vjetrq ti shtrngoj lakun rreth disa in-stitucioneve e aktiviteteve q kon-siderohen si primare pr interesat e sajkombtare.

Konkretisht, n Bruksel t27 vendet antare t BE-s duhet t

binin dakord pr nj pakt buxhetor icili parashikonte nj forcim t madh tdisiplins financiare n BE e veanr-isht n 17 vendet e zons euro. Thelbii ktij pakti qndronte n disiplinimine financave publike nprmjet ap-likimit t rregullit t art buxhetordhe sanksioneve ndshkuese au-tomatike pr t gjitha vendet q eshkelnin at, ndrkoh q pr vende tveanta si Greqia, Irlanda, etj., mundt shkohej deri n nj tutel europianet buxheteve dhe financave publike ttyre. E gjith kjo do bindte BanknQendrore Europiane pr t ndrhyrm shum n lehtsimin e krizs s

borxheve. Por, ajo q shtypi e quajtikleka juridike u shfrytzua men-

jher nga Britania e Madhe. Re-formimi i traktateve europiane duhet tfirmoset nga t gjitha vendet antare,ndrkoh q sipas Londrs, qllimi i

vrtet i ktij ndryshimi t propozuarnga dyshja franko-gjermane kishte siqllim final shptimin e euros dhe eu-rozons.

Gjat vitit t fundit, kurmonedha e prbashkt euro po pr-

ballej me sfida e dyshime t shumta qshkonin deri n parashikimin e shpr-

brjes s saj, britanikt, prvese ukrenuan q kishin ruajtur monedhn etyre duke mos u br pjes e euro-zons, u shfaqn edh si kritikuesit emdhenj t projektit t eurozons dukei krkuar vendeve antare t saj q t

bnin prpjekje maksimale pr ta nor-malizuar situatn e cila prekte direktdhe interesat jetike britanike.

N samitin e Brukseli

Kryeministri britanik David Cameronkrkoi me insistim q ekzekutivi dheinstitucionet europiane t qndroninashtu si deri tani n shrbim t gjith

bashkimit europian dhe tregut t pr-bashkt europian dhe jo t viheshin nshrbim t bashkimit monetar, osethn ndryshe, n shrbim t euro-zons dhe euros. Duke qen nj vendkryesisht tregtar, Britania e Madhe eka br vazhdimisht t qart se interesii saj vital sht pr tregun e prbashkteuropian dhe kt kndvshtrim ajombshtet do reform apo politik qe zgjeron apo zhvillon kt treg nkuadrin e BE-s, pa u merakosurshum pr problemet e eurozons dheecurin e monedhs s saj t pr-

bashkt. Megjithat, Britania e madhemund ta pranonte kt ndryshim ntraktatet europiane vetm me kushtinq Londra t kishte nj trajtim speci-fik n projektin e rregullave t reja fi-nanciare t propozuara nga Parisi dheBerlini t cilat cenonin n shum as-

pekte sovranitetin e institucioneve bri-tanike. Sipas Londrs, interesat eeurozons nuk mund ti imponohenCity-t. Londra po krkon gjithnj e mtepr q t mbaj rolin e nj zdhnsiautoritar t vendeve t mdha t BE-sq nuk jan antar t zons euro,duke krijuar kshtu nj kundr-tendenc me 17 vendet e eurozons tkryesuara nga Franca dhe Gjermania.

Mbetet pr tu par nsestrategjia partizane ball pr ball eDavid Camerun do t jet nj strategjie prkohshme apo nj tendenc e qn-drueshme, ndrkoh q shumica edeklaratave politike apo titujve tshtypit konvergonin n nj drejtimduke e cilsuar kt qndrim si njveprim izolues t Anglis, si njveprim q evidenton momentin shumt vshtir q po kalon BE dhe vet

projekti europian. Shtypi britanireagoi i ndar n dysh kundrejt ktijqndrimi duke e cilsuar Kryeministrinsi hero q shptoi sovranitetin e An-glis por dhe si negociator jokompe-tent q po e izolon Anglin. Siqndrim tipik britanik n kto ditmund t shrbej shprehja e nj fi-nancieri t City-t, q shprehet se ne

jemi vrtet m t izoluar, por jemi si aiudhtari i vetm q nuk mundi apo nukdonte t hipte tek Titaniku. Mapo

PRSE ANGLIA KUNDRSHTONRREGULLAT E BE-S


7/24

aktualitet faqe 7

Problemi m madhor i Maqe-donis jan marrdhniet ndret-nike Maqedonia ndrtohet

sipas formulave t ish-Jugosllavis, kukemi marrdhnie t mira mes elitave

politike multi-etnike, mirpo poshtpopullit gjithnj e m shum largohet,thot pr Radion Evropa e Lir analistiKim Mehmeti.

Zoti Mehmeti, si i vlersoi ju ra-portet dretike Maqedoi q,sipas vlersimeve t dryshme, japrshkallzuar, jo vetm bredafushave sportive, por edhe jashttyre?

Problemi m madhor i Maqedonisnuk sht ai q shihet n siprfaqe dhe

prmendet shtja e emrit. Problemim madhor i Maqedonis jan marrd-hniet ndretnike.Maqedonia, gjat ktyre 20 vjetve,dshmoi se nuk mund t prballet mekto probleme. Nuk di a nuk ka forc

politike, apo nuk ka vullnet politik qti shoh ato n sy dhe t konstatoj seky shtet, sa u prket marrdhnievendretnike, zhvillimin e vet e bnnjjt si ish-Jugosllavia.E kam prsritur shpesh se Maqedoniandrtohet sipas formulave t ish-Ju-gosllavis, ku kemi marrdhnie tmira mes elitave politike multi-etnike,mirpo posht popullit gjithnj e mshum largohet. Apo, sa m i afrt

bhet Ali Ahmeti me NikollaGruevskin, aq m e dobt bhet lidhjakohezive mes qytetarve n Maqedoni.Kjo dshmon se ktu nuk sht gjeturformula e vrtet se si duhet t ndrto-het nj shtet multietnik.

Medoi se lidert politik uk ja

t vetdijshm pr pasojat q mudt paraqite ga kto kostatime,pr raportet jo t mira dretike?

Do t ishte naive t mendohet se atanuk e din se far ndodh, mirpo unmendoj se ata jan t vetdijshm senuk kan kapacitet ta zgjidhin at

problem dhe veprojn sipas logjiks:Le t mos rrjedh uj derisa shtmjeshtri n shtpi..Kt e mbshtes edhe n at se edhemarrdhniet ndretnike rregullohensezonalisht, pas do katr vjetve,varsisht se cilt jan shokt e koali-cionit qeveriss. Ktu nuk ekzistonkoncept pr zgjidhjen e marrdhnievendretnike.

Andaj, edhe kjo sht nor-male, pasi ktu nuk ndrtohetDemokraci, por Tenderokraci,d.m.th. edhe marrdhniet ndretnike

jan pjes e tregtive ndrpartiake tpartive q vijn n qeveri.

Zoti Mehmeti, ku dodhe sotshqiptart Maqedoi, sa u prkett drejtave?

Mua, gjithnj e m shum meq jamnjeri n mosh dhe kam jetuar n sis-temin e kaluar m duket do gj sikure prsritur nga koha e socializmit;ather kishte shqiptar t nomen-klaturs qeverisse dhe partiake, qkishin vetm nj obligim q neveshqiptarve t na thoshin se do gj

sht n rregull dhe se do gj do tshkoj n t mbar.T njjtn e bjn edhe pushtetart e

sotm shqiptar. Nse e vreni, do-her q ne jemi kritik ndaj NikollaGruevskit, ata dalin dhe thon se nuksht ashtu, d.m.th. e mbrojn

pushtetin nga ne, shqiptart.

shtja e emrit vazhdo t mbetetaty ku ka qe para 20 vjetveBesoi zgjidhje e ktij kotesti,pasi zyrtart po shfaqi sheja opti-mizmi ga Gjykata ndrkombtaree Drejtsis, q pritet t proocohetrreth padis s gritur daj Gre-qis?

Cilido q t jet vendimi i GJND-s, let jet edhe n favor t Maqedonis, ai

nuk do t ket kurrfaravantazhi pr Maqe-donin, sepse aivendim nuk do t jetobligues pr asknd.Relacionet globaledhe ndrshtetrorembeten ato q jan iforti sht i fort, idobti sht i dobt.Un mendoj se kjovetm sa do tu shr-

bej qeveritarve tktushm q ta mbulo-

jn kt problem edhenj koh, ta bjn mt frytshm populiz-imin e vet dhe t dalin

para popullit dhe tthon se ja, ne kemit drejt dhe Greqiasht humbse. Por, e

vrteta sht se Maqedonia mbetethumbse dhe do t jet humbse emadhe.

Para zgjedhjeve t qershorit, tgjith prisi se BashkimiDemokratik pr Itegrim, si pjes eqeveris, do t dikoj qasje eqeveris apo t Gruevskit pr zgjid-hje e emrit. Kt opiio e prisiduke marr parasysh deklaratatkushtzuese t zyrtarve t ksajpartie Po kjo, deri m tai, uk kadodhur. Si e shihi roli e BDI-s?

BDI-ja nuk ka asnj vizion se si dhe kuduhet t shkojn shqiptart q i pr-

faqson dhe duke mos e pasur ktvizion, ajo merret me shtje globale.Ju, nse i dgjoni prfaqsuesit e BDI-s, keni ndjenjn se ata jan prfaq-sues t organizatave ndrkombtaredhe ktu kan ardhur vetm pr tvlersuar situatn dhe t tregojn secila sht zgjidhja, q, sipas tyre,qenka NATO-ja dhe BashkimiEvropian.

Pra, duke mos pasur konceptse si do t zgjidhet problemi i gjuhs, sido t zgjidhen problemet q neve do tna bjn bashksundues t shtetit e jovazal t shtetit, ata neve na ushqejnme at se ne, kur t shkojm n Bruk-sel, kur t bhemi antar t NATO-s,do ti kemi t gjitha.

Mirpo ne, nndrkoh, humbim. Nekemi humbur 20 bux-hete t ktij shteti, kundarja sht br n

parimet etnike, ku dogj i ka takuar palsmaqedonase e asgjasaj shqiptare.

Megjithkt, partiavazhdo ta ketmbshtetje e popul-lats. Kt e tregojt gjitha aketat. Si eshpjegoi kt fakt?

Populli ka t drejt t

gaboj. Un nuk kamt drejt, sepse un prfaqsoj vetmvetveten dhe gabimet e

mia i paguaj un. Populli ka t drejtt gaboj.Ciln alternativ keni kundr BDI-s?E keni nj parti tjetr q sht si atokompanit private, madje edhe m pri-vate se sht BDI-ja.mund t pritet prej popullit kur e dise partia t punson, partia t dnon,

partia t ofron lirin, se certifikata par-tiake ti ofron t gjitha, se partia sht

pronare e universiteteve.Prandaj, shqiptari jon e jep votn pr20 euro. Ai e jep votn pr nj punsimdhe kto mendoj se nuk jan pun tvogla pr nj familje q nuk ka as edhenj t punsuar. Un kam mirkuptimsepse ai ka ndonj hall q e bn kt.

Si e shihi gjedje media? Jambyllur mediat q ga pushteti ko-sideroheshi opozitare, drsa ttjera ka kaluar, th kush-timisht, a e qeveris?

Maqedonia ka dshmuar se nuk kaopinion publik. Ju nuk mund tuambyllni sllovenve nj televizionvetm pse ashtu i sht kujtuar qev-eris. Nuk sht e mundur q n asnjshtet demokratik, q ka opinion, qfrikohet nga opinioni, t veprohet ashtusi veprohet ktu.Mirpo, pushtetart ktu e kan kup-tuar se ktij populli, nse nuk ia rrnonmuret e shtpis, nuk shqetsohetshum pr at q ndodh jasht saj.

Duke e ditur kt, ata e bn at q ebn me televizionin A1 dhe me gaze-tat q botoheshin nga VelijaRamkovski.

MARRDHNIET NDRETNIKEPROBLEM MADHOR


8/24

Aktualitet faqe 8

ILVA TAREfar djehei se jei? Gazetar,

shkrimtar, strateg, ekspert komu-ikimi?

Mendoj se jam pak nga t gjitha kto.Nuk e mendoj shum se jam. Por ajoq bj me jetn time sht se prpiqemti bashkoj t gjitha gjrat q bej. P.sherdha n Shqipri pr nj konferenc e

pjesmarrjen e specialistve t komu-nikimit, takova edhe Kryeministrin,udhheqsin e opozits q t krijoja nj

prshtypje pr politikn shqiptare,takova ambasadoren britanike nTiran q t merrja dhe prshtypjen e

britanikve pr politikn shqiptare,

takova gjithashtu njerz pr kauzat ebamirsive ku jam i prfshir. Ndoshtado t shkruaj pr kto takime ose do ti

prdor njohurit q mora pr gjra ttjera n t ardhmen. Kam shkruar 6libra q kur jam larguar nga DowningStreet, 4 volume t ditarve t mi dhedy novela. N jetn e mparshme, ishaose gazetar q ishte nj angazhim i

plot, ose isha i prshir n politikdhe prap ishte angazhim i plotndrsa tani kam m shum liri dhe pr-

piqem ta prdor n mnyr sa mstrategjike, edhe pse strategjia tanindrtohet nga veprimtarit e ndryshmet jets sime profesionale dhe politike.Ju thrrasin shpesh mbreti i spin.

far do t thot kjo?

Nuk m shqetson kjo. Kur isha nShkup ishte nj poster i aktivitetit,Alastair Campbell live n shkup,mbreti i spin, dhe mendova kush emerr vesh n Shkup se do t thotkjo? Por besoj se m identifikon prkto lloj aktivitetesh. Spin prdoret sinj mnyr pr t thn se gjithkathuhet nuk sht e vrtet, jo vetm n

politik por dokush q prpiqet t sh-pjegoj dika sht duke br spin. Nt vrtet, si e shpjegova edhe n kon-ferencn n Tiran sht se n botnmoderne qofte n politik apo n biz-nese apo bamirsi media sht kaq e

pranishme n do moment dhe nse

nuk komunikoni mund t merrni fund,ndaj duhet t flisni me median.Si mund tia shpjegojm audiencsshqiptare do t thot spin doctor?Mnyra se si e konsideroja veten timekur punoja me Tony Blair ishte si njekspert komunikimi dhe shkmbimi iinformacioneve sipas meje sht nj

pjes legjitime e domosdoshme e qev-erisjes. Komunikimi strategjik sht

prcjellja e nj ideje, e nj projekti enj politike t veant, nj fakt apofardo qoft.

Dua tju pyes si dodhi q filluat tpuoi me dhe pr laburistt?

Kur isha gazetar, isha gjithmon prolaburistve. Punoja pr Daily Mirror

q sht nj gazet q mbshtetlaburistt dhe kur paraardhsi i TonyBlair, John Smith vdiq, Blair m krkoi

t punoja pr t. Mora nj muaj koh pr tu menduar mbi propozimin eBlair. Familja ime nuk e kishte meshum qejf, shum nga miqt e mi nukishin dakord gjithashtu, mendonin qdo t ishte e vshtir, detyr e rnd-sishme, plus q kisha kaluar nj depre-sion n vitet 80 dhe meqense

presioni m kishte uar n t kaluar nezaurim nervor, mund t prsritej sr-ish. Un nuk mendoja kshtu. Por isha

i vetdijshm se do te ndryshonte jetttona. I dija vshtirsit dhe sfidat, pornuk i rezistova dot, ishte nj sfidshum joshse pr mua pr ti thne jo.Gjithmon keni folur hapur pr depre-sionin tuaj. Pse e keni br kt?Pr dy arsye. S pari nuk kishamundsi tjetr. Ezaurimi nervor ndodhikur isha gazetar dhe kur fillova t

punoj pr qeverin. Njerzit m t ciltkisha punuar filluan t shkruanin prmua. Dhe ata e dinin. Nuk kishtendonj problem, por e lexoje kudo kushkruheshin profilet e mia dhe vendosat flisja hapur pr depresionin dhe nuk

jam penduar kurr pr kt. N fakt njnga gjrat me t cilat diskutova medisa njerz n Tiran ishte gjendja e

shrbimeve pr shndetit mendor nBallkan, q nuk mendoj sht e mir.Un tani jam i prfshir n fushatakundr paragjykimeve pr shndetinmendor dhe mund t behet pr t pr-mirsuar shndetin mendor n Britan-in e Madhe. Un u smura, u shtrovan spital isha i mendur, isha n planettjetr, por u ktheva nga ajo gjendje erindrtova veten dhe shkova t punojan nj pozicion q shum njerz mundta konsiderojn si tmerrsisht tvshtir. sht e rndsishme prnjerzit q po kalojn nj depresiontani apo nj ezaurim nervor, kan prob-leme me varsin apo cilido qoft

problem ata e dine se ka njerz qkan kaluar shqetsime t ngjashmedhe ja kan dal mban t ikin prejtyre.

Ju e kei prauar q depresioi ju

ka vazhduar edhe gjat kohs qpuoit me Toy Blair. A ka dikuarky fakt pu tuaj?

Ndoshta, por nuk mendoj. Un jam ivetdijshm se ndoshta do kem depre-sion n periudha t caktuara t jetssime, ndoshta prgjithmon, sht

pjes e gjendjes sime mendore. Kapasur vetm nj rast kur isha aq n de-presion sa nuk mund t shkoja n pun.

Ishte nj konferenc shtypi dhe moran telefon zvendsin tim dhe i thash:Un nuk vij dot, bje ti. Nuk ishtendonj ngjarje e madhe. Nuk duhet tndikoj n punn tnde, por nga anatjetr sht njsoj si t smuresh megrip. Duhet t fillojm t mendojm

pr shndetin mendor sikur t ishte njsmundje fizike dhe duhet ta kurojmn t njjtn mnyr. Nse dikushsht shum i smur mendrisht prnj koh t gjat, ather do t ishte evshtir ta imagjinoje t bnte nj punsi ajo q bra un apo t ngjashme met. Un do ta prshkruaja veten sidikush q ka dallga depresioni q shtnj smundje mendore, por mendoj seshum t tjer vuajn nga kjo dhe si

mund t ishte ndryshe, t gjith s-muremi fizikisht ndonjher shumrnd e her t tjera m leht. Un ufuta n ujin e akullt t pishins mbrmdhe ndoshta nesr do jem i ftohur. Poredhe po u smura nuk mrzitem se nukka ndryshim pr mua ftohja nga depre-sioni.

T flasim pak pr koh kur puoitme laburistt. Si ishte t puoje meToy Blair?

Ishte bukur. Me plqen Tony shum.M plqente ather. E njihja shum,shum mir.

Po tai te plqe?

Po shum. Besoj shum njerz q kan punuar pr politikan i plqejn m pak ata n fund sesa kur kan nisur

punn me ta. Un mendoj q e plqejTonin m shum tani. Ai sht shumnjerzor, sht nj politikan i nivelit tlart. Ai mund t jet egoist, ndon-

jher mendon vetm pr veten dhe nprojektet e tij ti ndodhesh vetm sepseduhet ta ndihmosh at. Ka raste q nuk

je dakord me vendimet e tij por duhetti thuash vetes q ai sht n maj t

pushtetit, un punoj pr t dhe kaq.Por, Tony ka aftsin ti kuptoj gjith-

mon vlerat e njerzve te tjer, ai i re-spektonte bashkpuntort e tij t doniveli, un do t thoja q ai sht njnjeri i njerzve t thjesht. Un jam siai. Un preferoj njerzit, ekipet, t

punoj me stafin, dhe s bashku meTonin ne ja dolm t ngrinim nj ekipnjerzish t jashtzakonshm qmundsuan at fitore t madhe n1997. Mendoj q ne ishim nj qeveri emir. Dhe pastaj fituam edhe dy palzgjedhje t tjera. Si e dshmojn edheditart e mi dhe libri i Blair, ne patmuljet dhe ngritjet tona dhe debate sisht e kuptueshme, por mund t themse e plqeva at m shum n fund sesan fillim.Cilat ishi pikat e forta t Blair?

Besoj se aftsia e tij m e madhe si ud-hheqs dhe veanrisht si liderlaburist ishte fakti q arriti t kuptontese publiku nuk jeton n t njjtn sferme at t politikanve. Ai e kishtegjithmon parasysh ndryshimin q kat besh dhe t thuash dika, sidomoskur je n opozit, kur ajo q thua sht

jetike, t besh dhe t thuash gjrat qkan lidhje me njerzit e thjesht qnuk jetonin n sfern politike,ndrkoh q shum politikan flasinkryesisht vetm pr fantazin politike.Blair ishte i zgjuar dhe me nj intelig-

jence naturale q e mendonte nj prob-lem nga fillimi n fund dhe ishte ifiksuar pr t kuptuar thelbin e nj de-

bati dhe kjo sht e rrall pasi shumicae politikanve nuk preferojn ti shko-

jn n zemr problemit por duan tivijn rrotull. Toni nuk e bnte kt. Ai

shkonte drejt aty ku ishte zemra e de-

batit dhe ky ishte nj mjedis interesantpr t punuar, sidomos pr dik si unqe kam nj mendje sfiduese dhe ide treja. Dhe ishte shum i mir n gjrat tjera, p.sh jepte besim dhe delegontedetyra tek stafi. Na lejonte t merrnim

prgjegjsi.

Po pika e tij m e dobt, q je prp-jekur tia fshehsh publik?

Nuk e di n t vrtet. Kur po zbardhjaditaret e mi kuptova q ai nuk kandonj pik thelbsore t dobt, porndonjher ndoshta paska hetues ekmbnguls pr gjrat, po kjo, po ajo.

Nj nga vlerat e tij ishte gjithmon op-timizmi. Un isha grindaveci. Nse mkrkon t t shkruaj nj list me pikate forta dhe t dobta e para do t jetshum m e gjat.

Ju kei reputacioi se kei qezv/kryemiistri i qeveris Blair. Psemedoi q jerzit kishi ktopiio pr ju?

Sdi. Shiko, ne e kishim nj zv/kryem-inistr. Ishte John Preskot dhe shum imir madje. M quanin t till sepseun isha duke br nj pun n njkoh kur media po ndryshonte jashtdo imagjinate. Dhe mendoj q unisha personi n kontakt t vazh-dueshm me gazetart sepse i takoja dyher n dit. M kujtohet nj gazetar,Andy Ronsly q punonte pr The Ob-

server ai m tha: Problemi sht se ti idukesh medias m interesant se pjesame e madhe e politikanve. Mbase kyishte problem im. Por, m duhej ta bja

punn ashtu si po e bja. Arsyeja qmendoj q m vun at nofk qe-sharake ishte se un nuk isha shum i

prqendruar tek politikat. Qeverisjamerret me politikat q harton dhevendimet pr to un merresha me shp-

jegimin e debatit q kto politika pro-vokonin. Mendja ime punontegjithmon pr t gjetur pasojatstrategjike dhe komunikimin e ktyre

pasojave. Un nuk shkoja tek TonBlair dhe ti thoja, un jam kundrksaj, ndonjher edhe e kam br pornuk i krkoja llogari pse e kishte marr

at vendim dhe ti sugjeroja se farduhet t bnte. Pr sa i takon politikaveun i thoja gjithmon: Hmm nuk jam isigurt pr kt sepse po e bre kjo gjmund t ndodh dhe po e bre kjo

pjes e koalicionit mund t preket, etj.Pra, un merresha me ato gjra q nukishin detyr e nj zv/kryeministri, i cilin fakt sht krejtsisht i angazhuar nmbrojtjen e politikave t hartuara. Qt jem i sinqert me ju ishte nj mnyrse si media donte t dukej m e rnd-sishme duke m quajtur muazv/kryeministr.

A ishte j emrtim qmedoi se ju ka krijuar armiq qeveri at koh?

Nuk besoj se m krijoi armiq. Kur jen nivele t larta t qeverisjes nuk doshkosh mir me t gjith njsoj, porun kam pasur marrdhnie t mira me

ALASTAIR CAMPBELL: JU TREGOJ SEKRETETE TONY BLAIR-IT DHE T GAZETARIS


9/24

Aktualitet faqe 9shumicn prej tyre. Nga natyra jam njlojtar ekipi dhe e shoh politikn dheqeverin si nj loj n ekip dhe pjes e

botkuptimit tim ishte ta mbaja ekipint bashkuar. A kisha armiq? Po, kisha.A kisha debate me ndonj? Po! A kanjerz n at libr me t cilt kam qeni ashpr? Po ka. Por armiqt e mi mt shumt ishin n media, sepse ata nuke plqenin mnyrn sesi punoja un.Dhe puna ime ishte tu thoja drejt e nsy se nuk punoja pr ata por pr TonyBlair dhe qeverin e tij. N disa rasteinteresat tona bashkoheshin, n t tjera

jo. Nj tjetr arsye pse ata nuk mplqenin ishte se un nuk i kisha frikgazetart. Zero. Nuk m bhej von.Arriti nj pik q sm bhej vonvrtet se far thonin. Dhe kur e arrinat pik sht shum liruese. Nsest bhet von se thon, kur vjenmomenti dhe t krahasojn me Raspu-tinin edhe Hitlerin nuk i llogarit m.

Po a i respektoje gazetart?

Po, disa prej tyre. Shum madje. Disat tjer i prmoja. Kishte nga ata qnuk i respektoja, disa i vlersoja, nukm plqen kultura q ka krijuar gaze-taria britanike, mendoj q skandali i

prgjimit t telefonatave sht vetmmaja e ajsbergut. Ndryshimi m imadh pr keq ka qen transformimikulturor, sipas t cilit lajmi prbnlajm vetm kur sht negative pr disanjerz q nuk na plqejn, n qeveri,n biznes, n spektakl etj, lajmi pr-

bn lajm pr shrbimin shndetsornse sht shrbim i keq. Nse pub-likohet ndonj raport ku thuhet se ku-

jdesi sht i mir askujt nuk i bhetvon. Nuk prbn lajm. Kjo kulturnegativiteti shto dhe kulturn e VIP-ave, shto edhe siprmarrsit e gazetavedhe kryeredaktort q i prdorin gaze-tat si instrumenta pr pushtet politik i

paprgjegjshm, si Murdoch, TheMail, apo edhe grupe t tjera gazetash,

t gjitha kto kan krijuar rrmujn kundodhet media aktualisht q sht egabuar pr vendin ton dhe pr kul-turn ton.

Po politika a ka gisht krijimi eksaj kulture?

Paksa, por jo aq shum sa media kadshir t na mbush mendjen. Do ikthehem argumentit qe ju dhash m

par, nse je n opozit prpiqesh tvish n pushtet, ose kur je n qeveridhe dshiron t ndryshosh vendin prmir, ideja se nuk ke nj makinerinjerzish dhe sisteme n dispozicionintnd q t komunikoj punn tndesht qesharake. Media paraplqen tthot q ky komunikim q vjen ngakrahu politik nuk sht legjitim, ivetmi lajm q ka rndsi sht ai q delnga duart dhe goja e gazetarve.do tu thonit atyre q shprehen se v-mendja e njerzve ndaj jush vdiq melargimin e Toni Blair nga pushteti?Sa mir do ishte! Nuk mendoj q shte vrtet. Madje sht interesante. Un

jam larguar n 2003, pra 8 vjet m par, kam br shum gjra n ktovjet, sport, bamirsi, kam shkruar libra,novela, fushata elektorale dhe prapidentifikohem pothuajse n t gjitharastet dhe nuk po ankohem pr kt sinjeriu q punonte me Toni Blair. Deridiku sht acaruese sepse do t thotq nuk mund t ecsh prpara t bshgjra t reja, por ather pse m solln

n Shqipri dhe m paguan shummir q t mbaja nj konferenc ktu?Prgjigja, q t jem i sinqert arsyeja

sht q emri im lidhet me at t atijburrit aty, Blarit.

Kjo sht e vrteta dhe sduata fsheh. Mbrm pash n Twitter sesi ne edhe pse nuk jemi m n pushtetarrijm t kontrollojm hapsirn ekulturn britanike. Ishte nj programhumori mbrm p.sh i quajtur Gjue-tia pr Tony Blair. Ne jemi duke znshum hapsir dhe nj pjes e imja

mendon q: Eh, kjo nuk sht gj emir sepse bjn humor me ne, porgjithashtu mesazhi sht q ne ishimnj qeveri dhe nj projekt q patindikim t fort pr t cilin njerzitflasin ende, ti ke sjell tri libra aty porun nuk i numroj dot m sesa libra

jans hkruar pr ne. Kam edhe Maya-n por e ka nj koleg q po e lexon..

Si ka qe takimi juaj i par mePricesh Diaa? Kam lexuar dikuga myra se si e prshkruaitishte sikur ju t kishit takuar Zoti.

Jo nuk m kujtohet tamam si Zoti, porndoshta ju duhet t flisni me partnerentime Fiona, sepse ajo mendon q un

jam patetik, por edhe sot e ksaj dite ekam dobsi kur e kujtoj takimin e parme t. Ajo kishte nj bukuri fizike dhesharm q ishte magjepsse dhe mbi tgjitha ajo e dinte kt. sht intere-sante se kur kam isha gazetar, un nuk

jam instinktivisht far mund t quhetnj monarkist, mendoj q Mbretreshaka br nj pun t shklqyer, nuk kadshir t prekshme n Britani pr njkalim n sistemin republikan, por un

jam rritur si dikush q nuk i ka przemr shtresat sociale, mendoj q imban njerzit mbrapa n koh, dhe kur

punoja si gazetar isha shum kritikndaj familjes mbretrore, t ciln nuk ekisha takuar kurr. Kshtu q kur mn fund e takova n nj dark privateme 5-6 vet. Pr her t par q etakova ishte n nj dark me TonyBlair. Ishte nata e zgjedhjeve lokale.Un shkova ta merrja me makinn e tijnga shtpia n qendr t Londrs. Irash ziles dhe dikujt q u prgjigj ithash a mund ti thuash z. Blair qmakina po e pret dhe duhet t ikim nselin e partis.

U ktheva n makin, dhegjja tjetr q kujtoj ishte nj trokitjen xham dhe ishte Diana, q kishtedal nga makina sepse donte t mtakonte. Ne patm nj bised t

jashtzakonshme n mes t rrugs, dhembaj mend q ajo tha, sepse pr tfotot ishin shum t rndsishme, dhem kujtohet q tha n bisedn ton t

par a nuk do ishte kjo nj foto e rrall,

ti dhe un n mes t rrugs duke folur,ndrkoh kalonin makina pa pushimdhe Tony dhe Cherie bashkshortja e

tij po qndronin n kmb n nj cep.M von e ngacmoja gjithmon Tony-n, sa n siklet do ket qen q gjja e

par q ajo tha ishte se donte t mtakonte mua.

I gjori Tony e gallata sikto Hern e dyt kur ishim prdark. Ajo ishte shum, e zgjuar jo nkuptimin akademik por kishte njsharm mind, mendje t mpreht. Men-

doj se arsyeja pse ishte e interesuar tm njihte mua ishte se e kuptonte se nekishim nj mnyr t prbashkt t

perceptimit t medias dhe mnyrs sifunksiononte ajo, si po ndryshonte,Diana ishte shum e interesuar prkt aspekt. Ishte e fiksuar pas fo-tografive. Ndonjher shtypi ishteagresiv ndaj saj dhe pasi Diana vdiqqasja ndryshoi paksa si ndodh shpeshme njerzit kur vdesin. M kujtohet qajo m thoshte, ata mund t bjn tduan me mua, por ata nuk do arrijn tm marrin kurr fotot e mia. Gjithashtukur flisnim prpara fushatave t 1997-ts Diana thoshte q duhet punuarvrtet shum me fotot, mendoni prfotot. Dhe kur Tony duhej t ikte pr

shkak t nj angazhimi n ParlamentCherie dhe Fiona qndruan m gjat,m kujtohet q kishte nj ndjesi q undhe Tony ishim mrekulluar uauu, dhegrat ishin hmm jo dhe aq. Por kurDiana vdiq, e dija q do t ishte nj ng-

jarje me prmasa t jashtzakonshme,por si thash me hert pr pikat e fortat Tonit, m kujtohet q at nat kurdgjuam lajmin, q fal ditarit q kammbajtur sht regjistruar gjithka dheToni ka thn: Kjo do t jet nj dhim-

bje dashurie e paprshkrueshme sinuk e kemi par kurr.

far medoi pr aksideti e saj.Besoi teorit kospirative?

Nuk u besoj fare teorive konspirative.

Ishte j aksidet fatal?

Them se po. Meqense po flisnim prshtypin, kam shkruar nj material prhetimet dhe praktikat e medias dheishte interesante t shihje se si media ektheu fokusin rrufeshm nga paparactq e ndiqnin n rolin qe ata patn nat ngjarje. Un besoj se ishte nj ak-sident.

A medoi se Aglia do ishtedryshe se Diaa do t ishtegjall?

Nuk e di. Kam menduar shpesh se sandryshe mund t kishte qen dhe sa

ndryshe mund t kishte qen edhe qev-eria, nuk po them q ajo do ishte prf-shir n politik, por kur mendon q

nj pjes e puns son ishte moderniz-imi i Britanis, modernizimi iekonomis, shrbimeve publike, or-ganet kushtetuese, institucionet, dhemendoj se ajo do t kishte qen nj fig-ur modernizimi, tani askush smundta thot, por mendoj se vendi do tishte ndryshe sot.

Kur ju puoit pr Toi Blair gjatperiudhs kur u shpalos newLabour prpara se t fitoit zgjed-hjet pr her t par. A medoiduhet mbshtetja e medias apo pub-likut pr t fituar zgjedhjet?

Publiku. Pa dyshim publiku. Mediamund t t bhet penges midis tejedhe publikut sikundr mund t kthehetedhe n nj ur komunikimi. Kshtu qsa m shum t arrish ta prdorsh me-dian si ur aq m mir sht. Por nditt e sotme media sht m pak erndsishme nga ka qen m par.

Nuk sht e thjesht. Shikoni tani EdMilliband sht lideri i laburistve aimbajti nj qndrim shum t ashpr

pr skandalin e prgjimeve dhe men-doj se pr kt arsye media sht abso-lutisht agresive kundr tij, jo nmnyr t shmtuar por prpiqet ta in-

joroje rolin e tij ta bj si t pavlefshm.N situata t tilla e vetmja gj q mundt bsh sht t vazhdosh rrugn pr-

para sepse politikant e rndsishmsi jan udhheqsit e partive kangjithmon akses n televizion, radio, jadalin t arrijn te publiku. sht m evshtir tia dalsh nse e ke mediankundr, por jo e pamundur.

Emri juaj sht prmedur sfudmi Kosov dhe shtypi serbme kritika pr roli tuaj si kshilltari kryemiistrit Thai i cili koht efudit sht prmedur j ra-port t Kshillit t Evrops si i prf-shir krime lufte Kosov? Si uprfshit at projekt?

Nprmjet British Council. Qeveria eKosovs kishte krkuar kshillim dhekomuniteti ndrkombtar sht iangazhuar ta ndihmoj Kosovn q tforcoj imazhin e nj vendi t pavarur.Takova njerz nga Kombet eBashkuara atje, ambasadorinamerikan, ambasadorin britanik,British Council dhe sigurisht edhe qev-erin e Kosovs. Intervistova disanjerz dhe shkruajta nj raport pr ta.Dhe serish pr mnyrn se far shkru-ajn mediat, gazetat angleze publikuanartikuj pr kt, ndrsa media serbe,m duket vetm nj gazetar morimundimin t m pyeste si ishte evrteta, por ndrkoh ata i mbushnfaqet me shkrime ku thuhej q un pozhvilloja nj fushat anti-serbe pr in-tegrimit ne BE, ku edhe Cherie ishte e

prfshir q sht nj tjetr e pavrtetdhe kishte edhe shkrime pr pagesntime, n fillim than nj erek miliondollar, pastaj u b tre t katrtat mil-lion dollar, gjithcka ishte imagjinat.

Pra, bra nj vizit nKosov, shkruajta nj raport munda e

bashkpunoj srish me ta, nuk e di. Tprpiqesh t ndihmosh nj vend q kadal nga ai konflikt, n t cilin ne lua-

jtm nj rol t konsiderueshm dhefakti q ata krkuan ndihm prmnyrn se si t veprojn me botn e

jashtme n lidhje me planet e tyre prtu zhvilluar un nuk kam asnj prob-lem ta jap kt ndihm.

Kei puuar ga afr me Bill Cli-to. far prshtypjesh kei pr t?

M plqen shum Bill Clinton. Men-doj q ai ishte njeri i jashtzakonshmdhe nj President i mir dhe e admirojmnyrn se si kur flet pr aftsi mbi-

jetuese, ai arriti t prballonte gjithkam s mir n rastin e skandalit tMonica-s.

sht j hamedsim se Blair dheClito i prkasi j brezi poli-tikash t rij. A medoi se mudt rikthehe politik?

Ata t dy jan n politik, por jo n politikn e zgjedhur me vota. TonyBlair sht i angazhuar me ndrm-

jetsimin n Lindjen e Mesme, Inicia-tiva e Klinton pr qeverisjen sht egjigande. Clinton ka nj projekt tmadh n duar, Blair gjithashtu. Men-doj se fakti q ngjiten n pushtet nmosh t re dhe largohen t rinj nga

pushteti nuk i ndalon ata t ken njjet politike por n nj mnyr shumt ndryshme. Por nuk I shoh t kthehensrish n politik aktive t zgjedhur mevota.

Meqese po flasim pr politikat moshe t re. medoi pr

Barack Obama?

Jam emocionuar kur ai u zgjodh. Brinj fushat t shklqyer. Ka pasur njdetyr shum t vshtir, pr shkak tekonomis, pr situatn n Afganistandhe pr natyrn polarizuese t politiksamerikane n kto koh. Mendoj q edjathta amerikane gjendet n nj situ-at t pakndshme ashtu si edhe mediae djatht sht e tmerrshme. sht njvend i vshtir pr t pasur nj debat targumentuar. Shpresoj q ai t fitoj

prsri dhe mendoj q ai mund t fitojprap

Z. Campbell ga roli i gazetarit krkim t s vrtets ju u kthyet

j meaxher t marrdhieve mepubliku, pra u prpoqt t prod-hoit dhe t meaxhoit t vrtettuaj. Si djehei pr kt kaprcim kahu tjetr?

Nuk e di. Dika brenda meje m bn tndjehem ende gazetar. Kam shum in-teres t msoj gjra t reja t shkoj nvende t reja t takoj njerz, dhe e pr-dor kt eksperienc pr t shkruar nnj mnyr t re qoft n websitein timapo kur shkruaj ndonj fjalim, ka rasteq m djeg dshira t shkruaj dika ngazet ose revist por e bj me kushtete mia. Tani kam arritur nj stad, kraha-suar me kohn kur Toni m krkoi t

punoja me t q kam kuptuar se nse je i interesuar pr politikn dhe nsevjen nj moment q e kupton se megazetarin je i kufizuar edhe pse shtnj profesion i privilegjuar, t jep emo-cion, t zbavit, por nse vrtet kdshir t ndryshosh botn pr m mirqe mendoj shumica e njerzve n poli-tik e mendojn ather duhet tu

bashkohesh radhve t politiks.

Ju a do t hyi politik?

Jo, e kam menduar n fakt dhe besoj sedo pendohem q nuk jam prfshir mhert. Tani jam 54 vje. T gjithdrejtuesit e partive n Britani jan mt rinj se un n mosh dhe tingllon

pak si e uditshme. Edhe Presidentiamerikan sht m i ri se un. Edhe ti

je m e re se un. T gjith jan t rinjse un, un u plaka m duketMarr me shkurtime ga Toight


10/24

DO DIT TE FRESKETA DHE ME KUALITET

NE KEMI GJITHKA QE I DUHET KUZHINESSHQIPTARE DHE MESDHETARE, EJANI DHE BINDUNI

37 Station Road Wood greenLondon N22 6AF

463-465 HERTFORD ROAD ENFIELDLONDON EN 5VTHAPET SE SHPEJTI

AKDENIZ SUPERMARKET


11/24

Aktualitet faqe 11

Transportojmmakina dhe mallrapr n Shqiperi apo

Kosov

Na kontaktoni:

07790950960

Eprditshmja DailyStar, n nj shkrimpr t krkuarin e

drejtsis shqiptare, thotse taksapaguesit britanikkan paguar nj shifrmarramendse pr azilan-tin shqiptar i cili akuzohet

pr tortur dhe pengmar-rje, dhe q tashm ndod-het n arrati. Ish-agjenti ishrbimeve sekreteshqiptare, sipas gazets,ka shtitur i lir n Londrprej vitesh, pasi fitoi sta-tusin e azilantit. 56-vjecariu prezantua n Britani meemrin e kosovarit ShaqaShatri dhe tha se ka qennj viktim e policis

serbe prandaj duhej t

largohej nga vendlindja.Gjat ksaj kohe ai prfi-toi strehim falas, prp-krahje sociale si edhe njpasaport britanike me tciln ka kryer shum ud-htime, duke shkuar edhen Kin.Identiteit i tij i vrtet u zbulua vetmtre vite m par, dhe gjat ksaj koheKumbaro ka luftuar kundr ekstradimitn Shqipri duke fituar edhe mbshtet-

jen e gjykats londineze. Duke e kon-

sideruar trondits vendimin e gjykatspr lirimin me kusht, gazeta citon njburim t agjensis s kufirit i cili thek-son se Kumbaro sht nj personkalkulativ dhe q ja ka dal mban mesukses t prfitoj t ardhura duke pre-tenduar se ishte viktim e torturs.Tashm autoritetet policore britanike

jan vn n krkim t 56-vjearit, dhesipas Pete Rance, nj zyrtar i agjensiss ekstradimit, ai nuk duhet t kishte

prfituar kurr liri me kusht ngagjykata. Rance shpjegon se tashm kjoshtje sht kthyer n nj gjuetindrkombtare, pasi mbi Kumbaronrndojn akuza shum t rnda.Ilir Kumbaro akuzohet n Shqipri pr

rrmbimin dhe torturimin e AvdylLoshaj, Zison Kristopulli dhe zhduk-

jen e Remzi Hoxhs.

100 mij paund i ka kushtuarIlir Kumbaro buxhetit t Britanis


12/24

E.U. FURNITURE LTDOfron mundesi fantastike per biznes

me Kinen dhe Vietnamin

Ne kemi zyrat tona ne keto vende dhe ofrojmemundesi per hapjen e bizneseve te reja qe ngatregeti mallerash, konfeksione, elekronike etj.

Na kontaktoni dhe ne ju ndihmojme E.U. FURNITURE LTD.

Unit 2, The Cromwell Centre, 24-30 Minerva RoadLondon NW10 6HJ Tel: 0208 961 8765


13/24

Ne kemi gjithka far i duhet shtpis, zyrs apo lokalit tuaj;karrige, tavolina, dollap, krevate etj etj, t gjitha t cilsis

s shklqyer. Ju mund t zgjidhni sipas preferencs suaj.

[email protected]

Tel: 0208 961 8765

Adresa 1:E.U. FURNITURE LTD.

Unit 2, The CromwellCentre,

24-30 MinervaRoad

London NW10 6HJ

Transportifalas kudoq t jenin Londr

Nese deshironi te pajisni me pajisjet me moderneSHTEPINE TUAJ NE SHQIPERI JU OFROJMETRANSPORTIN FALAS LONDER SHQIPERI


14/24

Aktualitet faqe 14

WALL STREET JOURnAL

Derisa shtetasit n mbarBashkimin Evropian jan oset papun ose t shqetsuar pr

sigurin e vendeve t tyre t puns,kursimeve dhe pensioneve, lidert eBE-s, kt t premte, mund t ken

pak oreks pr tu marr edhe meshtje t jashtme.

Megjithat, nj shtje do t jet n ag-jend, pas diskutimeve pa konkluzionen mesin e ministrave t BE-s, ditn ehn.

Marrveshja, sipas s cils Kroacia dot bhet vendi i 28-t antar i BE-s,n korrik t vitit 2013, do t nn-shkruhet, ndrsa rekomandimet eKomisionit Evropian pr lvizjet kahantarsimi pr Serbin dhe Malin eZi, jan t hapura pr diskutime.

Zgjerimi mund t jet politika m efek-tive e jashtme e BE-s, duke pasur

parasysh se tashm sht br shumpr bashkimin dhe lirin e kontinentit,por nuk sht saktsisht karakteristik

mujore e Evrops s kapluar nga kriza.

Siguria dhe stabiliteti n Ballkan endenuk mund t merren si t garantuara.Pr disa muaj, serbt e Kosovs i kan

barrikaduar rrugt, duke mos i prfil-lur forcat e NATO-s, pasi Prishtina qar-tazi e ka pohuar t drejtn e saj prkontroll t kufirit me Serbin.

Disa barrikada s paku kan filluar tlargohen nn presionin e BashkimitEvropian, por situata mbetet jostabile.

Veriu i Kosovs po bhet i paqeverisur,meq serbt atje refuzojn autoritetinsi t Prishtins, ashtu edhe t Beogra-dit.

Bosnj e Hercegovina mbetet e paral-izuar pr shkak t konfliktit etnik. Ka

pasur konflikte civile n Shqipri,ndrsa perspektiva e Maqedonis prn BE dhe NATO sht bllokuar ngakontesti pr emr me Greqin.

Kjo przierje eksplozive sht mbajturnn kontroll kryesisht, pasi i gjith ra-

joni ka ambicie pr integrim n BE.

Shum popuj n Ballkan ende e shohinantarsimin n BE si rrug t vendevet tyre pr n shptim.

Prandaj, shtrohet pyetja se a mund t

jet Ballkani viktima e ardhshme ekrizs s euros? Nuk duhet t j et.

Nnshkrimi i marrveshjes pr pranimme Kroacin do t drgoj mesazh te igjith rajoni, se prkundr krizs seuros, Bashkimi Evropian i mban

premtimet e veta ndaj vendeve q ikan br reformat e domosdoshme.

Ky mesazh duhet t mbahet edhe prSerbin dhe Malin e Zi, q jan t paratn rend.

Por, presidenti francez, NikolasSarkozi, po heziton t pajtohet pr

bisedime pr antarsim me Malin eZi, pasi zgjerimi i BE-s n Francmbetet shtje e ndjeshme, ndrsa zg-

jedhjet presidenciale n kt vend

mbahen pas pes muajve.

Zoti Sarkozi nuk dshiron t jap dritjeshile pr Malin e Zi t vogl, pr aqkoh sa rruga pr n BE e Serbis -miku kryesor francez n Ballkan -mbetet e paqart.

Serbia aktualisht meriton t lviz drejtBE-s, pasi ka br progres t theksuarn plotsimin e standardeve t BE-s

pr demokraci dhe paqe.

Nn presionin e BE-s, Serbia pr-fundimisht i ka zn kriminelt elufts, Ratko Mlladiq dhe Goran Hax-hiq, dhe i ka drguar n Tribunalin eHags pr gjykim.

Po ashtu, Serbia ka marr pjes n tetraundet e bisedimeve me Kosovn, tsponsorizuara nga BE-ja, duke arriturmarrveshje pr nj numr t shtjeve

praktike, t ndrlidhura me kontrollin ekufirit, pasurin, lirin e lvizjes dhe

procedurat doganore.

Por, prse BE-ja heziton t ndrmarrhap simbolik duke e br Serbin kan-didat zyrtar?

Pr t qen t sakt, marrveshjetekzistuese me Kosovn duhet t im-

plementohen. Ka edhe shtje t tjera

t rndsishme, si: gatishmria e serbve dhe e kosovarve t ulen s bashku n organizatat rajonale, qpunojn n fushn e energjis, trans-portit dhe tregtis.

Kancelarja gjermane, Angela Merkel,dshiron garantime se Serbia sht se-rioze pr pajtimin, nse statusi i kandi-datit i jepet t premten.

Zonja Merkel ka t drejt pr ta pr-dorur levn e BE-s, pr ta obliguarSerbin q t kryej pun. Kjo shtajo q forca e but e BE-s mund t

bj.

Duhet t prfundoj dhuna n KosovnVeriore dhe barrikadat e mbetura duhett largohen. Kosova, po ashtu, duhet t

bj m tepr pr ta forcuar sundimin eligjit dhe pr ta luftuar korrupsionin.

Por, ekziston edhe rreziku se presionim i madh i jashtm kundr Beograditmund ti ndal ose ti kthej prapa tarriturat aktuale n reforma. BE-jamund t pendohet pr kt, nse ish-lideri nacionalist, Tomisllav Nikoliq,duke br fushat n dshtimin e qev-

eris pr t arritur kthes n rrugn prBE, i mund mbshtetsit e presidentitreformist, Boris Tadiq, n zgjedhjet

parlamentare n majin e ardhshm.

STABILITETI N BALLKANNUK SHT I GARANTUAR


15/24

1-5 SalisburyPromenadeGreen Lanes

Harringay N8 0RX

HARRINGEY SNOOKER CLUBESHTE PER SHITJE

Mundesi fantastike per te zhvilluar biznesMe nje siperfaqe prej rreth 500 m2

*Teniss Tables X2*Snooker tabless X7*American pools X3

*English pools X 4*Table footbal X1*3 balls table X1*Big Screen TV

*Projektor per transmetimin

e te gjitha ndeshjeve sportive LIVE*Makineri Lojerash te fatit me lience te plote

*Tavolina per te luajtur bilardo dhe letra*Sistem kontrolli dritash

per te gjitha tavolinat e bilardove*E pajisurt me te gjitha Licencat

*License Alkoli*E pajisur me BAR dhe Kuzhine

*Te gjitha pajisjet e Barit dhe te kuzhinesme makina kafeje frigorifere bari

*Mundesi fantastike per shnderrimin ne cfaredolloj biznesi tjeter pasi ka rreth 500 m2

*16 vjet te drejte biznesi e rinovueshme*Ne zemer te Harringejt

*E hapur prej 17 vjetesh dhe vazhdon biznesi*Nese jeni vertet i interesuar na kontaktoni sa me

pare; preferojme qe takimet ti leme pasdite

Tel: 02088026259

www.haringeysnooker.co.ukFree membership

Tel:02088026259FOR SALE


16/24

aktualitet faqe 16

Partit dhe forcat politike q e kan rrzuarMillosheviqin nga pushteti, nuk kan pasurguxim politik pr t zgjidhur problemet m

t ndrlikuara, t mbetura nga koha e regjimit ttij. Kjo nuk sht br pr faktin se n mesin etyre ka pasur tepr forca nacionaliste.Jeta n Serbi shpesh i ngjan prsritjes s pa-

fundme t s keqes dhe gabimeve politike. Kjopo ndodh edhe tani me debatet e pufundme lid-hur me mundsin q Serbia t fitoj statusin ekandidatit pr antarsim n BE. Zhvillimet efundit n Kosov kan rrezikuar q Serbia t mosmarr kt status.Miti pr Kosovn rrezikon SerbinMiti pr Kosovn n Serbi ende sht gjall,ndonse si do mit tjetr, nuk ka kurrfar lidhjeme realitetin. N vend q t prballemi me re-alitetin, po prpiqemi edhe tani ta bindim botn sefajtor jan t tjert e jo ne.Goran Jeshiq, kryetar bashkie n qytetin Ingji,dhe prfaqsues i Partis Demokratike t presi-dentit Boris Tadiq, thot se situata e tanishme

dshmon se nuk sht dashur prballja me re-alitetin dhe me faktet. Nuk kemi dashur tuthemi njerzve si qndron puna. Pr ndarjen eKosovs kemi mundur t flasim n Rambuje, e jotani 12 vite m von. Pr shkak t mungess ssinqeritetit ndaj qytetarve, kemi ardhur n njsituat ku kemi probleme, t cilat pengojn edhezhvillimin e Serbis dhe ekzistencn e shtetit serbn shoqrin evropiane, thot Jeshiq.Barrikadaserbe n veriSerbia mendon si n kohn e Millosheviqit

Ndrsa gazetari Dimitrije Boarov pohon se zhvil-limet e fundit dshmojn, se Serbia ende mendon

pr Kosovn si n kohn e Millosheviqit. Prob-lemi qndron n faktin se pushteti pas vitit 2000

nuk sht prbr prej forcave politike t cilatjan shkputur nga politika nacionaliste e Millo-sheviqit. Kuptimi tradicional i shtetit dhe kombitedhe m tej mbetet pika qendrore e pushtetit dhe

programeve ideologjike n Serbi, pohon BoarovSociologu Aleksej Kishjuhas sht dakord me po-himet se Serbia ende nuk sht ndar nga politikae Millosheviqit pr Kosovn. N qarqet qever-itare ende ka forca q nuk jan liruar ngatrashgimia e regjimit t Millosheviqit. Ky lloj

kontinuiteti nuk sht ndrprer. Prandaj nuk tbefason fakti q edhe sot po prballemi me prob-lemet dhe temat e njjta, q edhe sot kemi bar-rikada dhe gjra t tilla q kemi pasur m par.Elitat politike nuk kan guxim q ti japin fundksaj politike, sepse kan mbetur robr t son-dazheve dhe friks. Ata i kan shitur n politikvlerat e veta njerzore, mendon ai.Serbia ende mendon pr Kosovn si n kohn eMillosheviqitForcat nacionaliste n pushtetDimitrije Boarov pohon se Serbia pas vitit 2000,ka mundur t ndryshoj politikn ndaj Kosovs.Nuk e kemi nisur me koh projektin politik, i cilinnkupton mbrojtjen institucionale t serbve n

Kosov. Kjo sht e mundur vetm prmesndonj autonomie personale, territoriale apondonj autonomie tjetr, vlerson Boarov.Tani n Serbi po pritet me padurim 9 dhjetori, pr

t par nse ajo do t fitoj statusin e kandidatitpr antarsim n BE, apo srish do t kthehet disahapa mbrapa, n t kaluarn e hidhur.

MITET PR KOSOVNN SERBI

www.flowersonline24.com

Drgoni lule n t gjith botn. Mundsia m fantastike

pr t kujtuar t dashurit tuaj n mmdhe apo n bot

A ka dhurat m t muar sesa nj tuf me lule pr t dashurn

tuaj n Tiran apo gjetiu? Drgoni Lule n Shqipri dhe Kosov!TELEFONO: 07788406825


17/24

Red Driving SchoolInstruktori Shqiptar

Artan Jakupine sherbimin tuaj

Menyra me e lehte per temarre patenten

anglezeJu ndihmojme edhe per

marrjen e testit te teorisePyetjet ne anglisht

tashmete perkthyera ne

gjuhen shqipe per vetem 25Mesimi i pare 15 ora

Mesimet e tjera 20Per 10 ore 190Kontaktoni Artanin

07769628835

Use your Lycamoney Card

to top up your Lycamobileand get 10% bonus credit

every time

Visit www.lycamoney.co.uk to get your

card today!

The Lycamoney Card is issued by Transact Network Limited pursuant to licence by MasterCard International.

MasterCard and the MasterCard Brand Mark are registered trademarks of MasterCard International Incorporated.


18/24

english faqe 23Histori faqe 18

nGA KASTRIOT DERVISHI

M 1 shtator 1928 AsamblejaKushtetuese e Shqiprisvotoi shpalljen e vendit

mbretri kushtetuese me n kryeMbretin Zog I Mbret i Shqiptarve.Prve organizimit shtetror t Min-

istris s Oborrit Mbretror dhe DegsUshtarake, pran Mbretit Zog njrndsi t madhe kishte familja e tij.Momenti i shpalljes s mbretris egjente Ahmet Zogun me nnn, motratdhe nj vlla.

Nna mori titullin NnaMbretresh, vllai titullin princ dhemotrat titullin princesha. N ktmnyr Shqipria kishte edhe Famil-

jen Mbretrore Shqiptare. Kjo e fundit prbhej nga Mbreti Zog, NnaMbretresh Sadije, Princi XhelalZogu (vlla pr baba i Ahmet Zogut),

princeshat Adile, Nafie, Senie, Myze- jen, Ruhije dhe Mexhide. Antart eFamiljes Mbretrore nuk mund t mer-rnin poste n administratn e shtetit

shqiptar dhe as mund t ishin deputet.Pjestart e Familjes Mbretrore g-zonin titullin e princit apo princeshave.Sipas Statutit Themeltar t MbretrisShqiptare, trashgimia e fronit bhejvetm n linj mashkullore. Para lind-

jes s Princit Leka I m 1939, n rast sembreti vdiste papritmas, kandidat prfronin ishin, sipas radhs, Xhelal Zogu,

princat Sali e Hysen Dohoshishti dheEsat (Tati) Kryeziu. Oborrit Mbretroremrohej drejtprdrejt nga Mbreti dhe

prbhej prej dy degve: Civile dheUshtarake.

nnA MBRETRESH

Sadije Zogu (1876 1934), Nna e

par Mbretresh ishte nj person meshum ndikim n jetn e Ahmet Zogut.U lind n Tiran m 1876. Ishte e bijae Emin Bej Toptanit. Nuk ishte e motrae Esat Pashs sikurse sht thnshum her n vitet e regjimit komu-

nist. N fakt lidhja e tyre e gjakut shtkjo: Strgjyshi i Sadijes, Sali beu dhegjyshi i Esat Pashs Ali Beu, ishinvllezr. Babai i Nns Mbretresh

Sadije, Emin Beu kishte prve saj qishte fmija m i madh edhe ktafmij:Vehiben, Nimetin, Nadiren, Feridindhe Saliun. Deri n vitin 1929 rezul-tojn t vdekur Nimetja, Feridi dheSaliu.

N vitin 1893 Sadije Toptanimartohet me Xhemal Pash Zogun,Prshtypje t veanta u ka ln ajodiplomatve t huaj, ndr t ciltmund t prmendet Pietro Kuarone, icili e prmend at n librin e tij me ku-

jtime Valixhja diplomatike.Nna Mbretresh ka vdekur m 24nntor 1934 n RezidencnMbretrore t Durrsit.

Ceremonia mortore sht zhvilluar thnn e 26 nntorit 1934 n Kodrn eGshtenjs.

PRInCI XHELALDHE ZIJA ZOGU

Princi Xhelal (1881 1944) ishte vl-lai i vetm i Ahmet Zogut. Para sh-

palljes s mbretris ai ishte deputet iDhoms s Deputetve. Djali i Xhe-lalit sht Sknder Zogu.

N Turqi jetonte xhaxhai i AhmetZogut, Zija Zogu.

PRInCESHAT

Prve Ahmet Zogut, (i lindur m 8tetor 1895), nga martesa e Xhemal

pash Zogut me Sadije Toptaninlindn princeshat:

-Adilja (1894 1966)-Nafija (1900 1955)-Senija (1908 1969)-Myzejen (1909 1948)-Ruhije (1910 1948)-Mexhide (1911 1969)

Nga fmijt e Sadije Toptanit, vajza emadhe Adilja u martua me EminDoshishtin;

Nafija u martua me Ceno bej Kryeziundhe Senija i martua me princin osmanAbid. Tre vajzat e fundit t NnsMbretresh Sadije, princeshat Myze-

jen, Ruhije dhe Mexhide vdiqn t pa-martuara.

27 PRILL 1938,

MBRETRE-SHA GERALD-

In

N vitin 1938 FamiljaMbretrore u shtua menj antar t ri. Kjoishte kontesha hun-gareze Geraldin. M10 janar 1938 pranoi t

bhej bashkshortja eMbretit Zog dhe njko-hsisht Mbretresha e

par e shqiptarve nkoh moderne.Gjithashtu ajo nuk ulargua nga Shqipria

para dits s dasmsduke dgjuar kshtu njrekomandim t MbretitZog. Gjat ksaj kohe

kontesha Geraldin pati mundsi t nji-hte m mir vendin dhe zakonetshqiptare. M 30 janar 1938 OborriMbretror shqiptar shpalli zyrtarishtfejesn e Mbretit Zog me konteshnhungareze Geraldin. T nesrmen eksaj dite Parlamenti shqiptar miratoi

pa asnj kundrshti fejesn mbretrore.Ky vendim i Parlamentit u kumtua me

breshri t shtnash topi. Pas shpalljess vendimit, drejt Pallatit Mbretrornisen prfaqsues t qeveris, parla-mentit, pushtetit lokal, etj.Martesa Mbretrore u celebrua m 27

prill 1938, sepse kjo dat korrespon-

HISTORIA E FAMILJESMBRETRORE SHQIPTARE


19/24

donte memartesn e Sknderbeut me Donikn tvitit 1451.

KODRA E GSHTEnJS

Familja Mbretrore kishte zgjedhur sivend varrimi t posam, n Tiran,Kodrn e Gshtenjs n rrugn e El-

basanit, afr pallatit t sotmmbretror. N kujtim t nns s tij,Ahmet Zogu ngriti nj mauzeleum tveant, me projektimin e t cilit u morarkitekti i njohur Qemal Butka.Pr ndrtimin e tij dhe pr sh-

pronsimin e truallit u shpenzuan165.291 franga ari. Mauzeleumi u hapm 30 dhjetor 1935, n nj ceremoni torganizuar nga kryeministri MehdiFrashri.

N vitin 1939, me ardhjen e regjimit

fashist n vend, parcela e prcaktuar sivarrez mbretrore, trualli prej rreth 6mij metrash katror e regjistruar me

numrin kadastral 58, dat 19 janar1935, u shtetzua, sikurse t gjitha

pronat e Familjes Mbretrore.

FAMILJAMBRETRORE M 1939

Viti 1939 ishte vit i vshtir prFamiljen Mbretrore Shqiptare. N

nj prag shprthimi konfliktindrkombtar Familja Mbretrorenjohu gzimin e lindjes s princit

trashgimtar dhe hidhrimin e push-timit fashist. Shqipria e vogl sakri-

fikohej n emr t kompromisevendrkombtare. N kt koh, pr au-

toritetet fashiste, t interesuar prshtjet pasurore,

FAMILJAMBRETROREPRBHEJ nGA

KTO PERSOnA:

1-Mbreti Zog I2-Mbretresha Geraldi3-Pricesha Adile Do-hoshishti4-Pricesha nafije Kryeziu5-Pricesha Seije Abid6-Pricesha Myzeje7-Pricesha Ruhije

8-Pricesha Mexhide9-Prici Xhelal Zogu10-Ruhije Zogu11-Prici Sali Dohoshishti

12-Prici Hyse Dohoshihti13-Pricesha Dyhter Dohoshihti14-Pricesha Vilda Do-hoshishti15-Prici Esat Kryeziu16-Zija Zogu (xhaxhai i AhmetZogut baues Turqi)

SHKATRRIMI IMAUZELEUMIT

Mauzeleumi i Nns Mbretreshishte edhe nj vepr e mirfillt artidhe klasifikohej si nj ndr m t rral-lat n Evrop. Me gjith kto t dhna,ky objekt u trondit m 17 nntor 1944,ditn kur komunistt morn kontrolline qytetit t Tirans. megjithat, munditi rezistoi hedhjes n er me dinamit.M 1967, i shikuar si objekt fetar,mauzeleumi u shkatrrua plotsisht,duke u kthyer n nj grmadh q umbulua nga ferrat. uditrisht prvendonj grabitje rrnojat e tij nuk u lua-

jtn m. Varri i Sadije Zogut ndodhetakoma i paprekur.

FAMILJAMBRETRORE

n MRGIM

Princi Leka I ishte nuk i kishte

mbushur dy dit jet kur familja e tij udetyrua t merrte rrugn e gjat tmrgimit. Familja Mbretrore qndroim pak se nj muaj n Greqi dhe m 2maj 1939 u largua me tren n drejtim tTurqis. Nga ktu qllimi i ardhshm iMbretit Zog do t bhej Britania eMadhe n funksion t ndrkombta-rizimit t shtjes shqiptare. N fund tqershorit 1939 sovrant lan Stam-

bollin dhe nisen me tren t marr meqira drejt Rumanis. M pas udhtimii Familjes Mbretrore vazhdon mendalesa n Poloni, Lituani, Finlanddhe Suedi. Nga Suedia n mesin emuajit gusht 1939 sovrant arritn nParis, nga ku u larguan vetm pak koh

para ardhjes s ushtrive gjermane, n

drejtim t Britanis s Madhe.N nntor 1945, pasi Britania e Madhee kishte njohur qeverin komuniste tEnver Hoxhs, Familja Mbretrore u

largua pr n Egjipt ku Mbreti Farukme origjin shqiptare kishte ofruarmikpritjen e tij. Pas prmbysjes s ktijt fundit nga revolucionart e Abdyl

Naserit n vitin 1952, jetesa e Famil-jes Mbretrore u b e vshtir. Pas njperiudhe tjetr t vshtir n korrik tvitit 1955 Mbreti Zog , MbretreshaGeraldin, Princi Leka dhe pjestart etjer t Familjes Mbretrore, u larguan

pr n Kan t Francs.M 9 prill 1961pas nj smundje disavjeare, Mbreti Zog ndrroi jet n spi-talin Fosh t Parisit. N prputhje mestatutin e Mbretris shqiptare t vitit1928 vendin e Mbretit Zog e zuriMbreti Leka i Par i cili bri edhe be-timin para Parlamentit shqiptar nmrgim.

N vitin 1962 me ndrmjetsin emiqve t tij Mbretit Simeon t bullgar-ve dhe Princit Juan Karlos t Bur-

bonve (sot Mbret i Spanjs), MbretiLeka vendoset n Spanj, ku ushtronedhe nj aktivitet privat.M 10 tetor 1975 Mbreti Leka marto-het me australianen Suzan Kalln-Uordin, dasma e t cilve zhvillohetme madhshti n kryeqytetin spanjollMadrid.Po n vitin 1977Mbreti Leka formonKshillin Ushtarak prlirimin e TokaveShqiptare dhe filloi

prgatitjet pr tndrhyr me UshtrinKombtare nShqiprin etnike prt prmbysur regjimine urryer komunist dhe

pr t liruar tokat epushtuara. Prpjekjet etij pr t pajisur ktushtri me arm jan

paraqitur nga propa-ganda komuniste si

przieje e tij n shtjet trafiqeve t armve.Projekti i Leks s Par

pr formimin e ksajushtrie, u sabotua ngaato shtete q ishin pr

mosprekjen e in-tegritetit territorial tJugosllavis. Nisur ngaky shkak, kto shtete i

bn presion edhe qeveris spanjolle tandalonte nj aktivitet t till n terri-torin e saj. N kto kushte Mbreti Lekala Spanjn m 31 janar 1979 pr tshkuar n Johanesburg.M 20 nntor 1993 ai erdhi pr her t

par n tokn shqiptare.Leka i Par do t vinte pr her t dytn tokn shqiptare m 12 prill 1997, nnj moment t vshtir pr vendin.

KTHIMI n ATDHE

M 28 qershor 2002, FamiljaMbretrore u kthye n Shqipri.

Mbaroi rrugtimi i gjat i ksaj familje,nj rrugtim i bartur me aq brenda, sh-

presa, sakrifica e mundime.Nna Mbretresh Geraldina erdhi meshum emocion n toks q i kishtedhn kurorn e mbretreshs. Ajo unda nga jeta m 22 tetor 2002. M 17korrik 2004, nj tjetr humbje jetetronditi Familjen Mbretrore,Mbretresha Suzan, u largua nga jeta.30 nntori 2011 solli humbjen e jetst Mbretit Lek I.

english faqe 23Histori faqe 19


20/24

histori faqe 20

nGA KASTRIOT DERVISHI

Gjat gjith vitit 1990 diktatorikomunist i Shqipris mo-honte prer se n Shqipri

mund t kishte ndryshim sistemi. Nvendin e fundit n Europ ku mund tgjeje monument t Stalinit, kishte

pllakosur si asnj her tjetr varfria etejskajshme. Lloj lloj teorish fillua t

propozohen si ato pr tufzat dhearrzat, i ashtuquajturi mekanizmii ri ekonomik (q nuk ishte gj tjetrvese prsosja e mekanizmit t vjetr),etj. M mir se kudo tjetr kt mundta shihje n mbledhjet e forumeve tPPSH-s.

M 22 janar 1990, n Plenu-min e 9-t, Alia diskutonte pr shtjete lidhjes s partis me masat, prsos-

jen e przgjedhjen e kuadrove, luftkundr burokratizmit, revolucionar-izmin e jets s vendit e prsosja edemokracis socialiste. Ai deklaronte

para KQ t PPSH-s:N vendet e Lindjes, n

Poloni, Hungari, ekosllovaki, RDGJ,Bullgari e Rumani, kan ndodhurndryshime t mdha. Vihet re q ktovende, duke mbetur antare t Traktatitt Varshavs, po zgjerojn lidhjet me

perndimin, sidomos n marrdhnietekonomike. Po vihen n lidhje me par-tit socialiste e socialdemokrate

perndimore, po afrohen t hyjn nBashkimin Evropian, po forcojn lid-hjet me Tregun e Prbashkt Europian,me Fondin Monetar Ndrkombtar dhe

institucionet e tjera t Perndimit.Vendet perndimore po i nx-

isin ndryshimet politike n EuropnLindore. Nn thirrjet pr zgjedhje tlira e pluralizm politik, pr krijimin esa m shum partive e grupeve tndryshme, ata krkojn t shkatrrohetdo gj q mund t kujtoj socializmin.

N propagandn borgjeze, ideali so-cialist sht shpallur anakronik. Reak-sioni e paraqet komunizmin si njfantazm krcnuese jo pr borgjezin,

po pr popullin. Ngjarjet n LindjenEvopiane n kuptimin e prgjithshm,nuk jan t papritura. Ndodhi ajo q

pati parashikuar prej dekadash Partia jon e shoku Enver dhe q, n atkoh, n botn e jashtme, pakkush e

besoi... sht e natyrshme t bhetpyetja: pse ndodhi kshtu? Si mundetq klasa puntore, masat, t bhen pro-

tagoniste e mbshtetse t rivendosjess kapitalizmit? E keqja sht seregjimin revizionist, burokracin e tij,dhunn e tij, stanjacionin ekonomik,

prapambetjen teknologjike etj, popujte ktyre vendeve i prjetuan si produktt sistemit socialist, t marksizm-leninizmit, q tani e refuzojn.

N vendet e Lindjes ishte vet realitetiq i oi masat n armiqsi me pushtetinshtetror, me subjektet politike.....Shqipria e lir dhe e pavarur, ka 45vjet q sht br objekt sulmesh e sh-

pifjesh. E filluan qarqe t ndryshme tPerndimit, q psuan nj goditje trnd kur n vendin ton triumfoi rev-olucioni popullor dhe u shpartalluanorganizatat tradhtare e kolabora-cioniste t Ballit Kombtar e t Le-galitetit, n radht e t cilave ishinedhe prfaqsuesit kryesore t klasaveshfrytzuese, tek t cilat kishin shpresanglo amerikant...

Armiqt tan me siguri do tdshtojn me turp. Lirin dhe pavars-in e fituar me gjak, fitoret tona, do t imbrojm si gjn m t shtrenjt, mevendosmri, me do mjet e pa asnjhezitim. Populli yn e ka zgjedhur vetrrugn e zhvillimit dhe pr kt nuk i

jep llogari askujt. Ai e askush tjetr e dise duhet br, kur duhet br e siduhet br, q procesi i ndrtimit so-

cialist t ec gjithnj prpara. NShqipri zot sht populli shqiptar, aidhe vetm ai sht sovran i fateve t tij.

N kto situata, n radh t par duhett rritet vigjilenca. Nga ana tjetr lipsett intesifikohet puna politike e propa-gandistike, veanrisht brenda vendit,

por edhe me botn e jashtme.Alia tha se thirrjet pr plu-

ralizm partish donin t thonin ring- jalje e Ballit Kombtar dhe eLegalitetit, ose krijim organizatash tngjashme politike, antisocialiste e an-tikombtare. Ai tha se kjo nuk do tishte shprehje e demokracis, pormjet pr dobsimin e unitetit komb-tar dhe krijim i kushteve pr shkatr-rimin e socializmit. Alia tha se

demokracin populli e ushtronte npr-mjet shoqatave t tij.

VEnDIMET E PLEnUMITT 9-T T PPSH-S

Plenumi i 9-t i KQ t Partis i zhvilloi punimet me 22 dhe 23 janar t vitit1990. Ai, duke u mbshtetur n fjalnq mbajti shoku Ramiz Alia, shqyrtoi

problemet q doln n zbatim tvendimeve t Plenumit t 8-t dhe pr-caktoi detyrat pr revolucionarizimin emtejshm t jets s Partis e t gjithvendit, nprmjet thellimit tdemokracis socialiste, rritjes s rolitt masave punonjse dhe perfek-

sionimit t marrdhnieve ekonomike.N kt mbledhje Komiteti Qendror ubri nj analiz t thell zhvillimeveaktuale n vendet e Evrops Lindore,

duke prcaktuar edhe qndrimetndaj tyre.

KOMITETI QEn-DROR KOnSTATOI:

1-Ndryshimet politike q kanndodhur n Evropn Lindore, nPoloni, n Hungari, n ekosllo-vaki, n RDGJ, n Bullgari e nRumani, solln n pushtet forcat edjathta. Borgjezia e reaksionindrkombtar krkojn e punojnq atje t shkatrrohet do gj qmund t t kujtoj socializmin.

N propagandn borgjeze idealisocialist sht shpallur anakronik.Reaksioni e paraqet komunizminsi nj fantazm krcnuese jo pr

borgjezin, po pr popullin.Procesi kundrrevolucionar nvendet e Lindjes u realizua menxitjen dhe ndrhyrjen e reak-sionit perndimor dhe tBashkimit Sovjetik. Por ai umbshtet edhe nga masat e

punonjsve, t cilat deziluzionuan nga sundimi re-vizionist, nga burokracia e dhunae tij, nga stanjacioni ekonomik. Ekeqja sht se kto fenomene

popujt e ktyre vendeve i prjet-

uan si produkt t sistemit social-ist, t marksizm-leninizmit.

Partia jon me t drejt nluftn titanike kundr revizion-izmit sht prqendruar n gris-

jen e maskave, socialiste, ndemaskimin e spekulimevemarksiste nga ana e tij. Komu-nistt shqiptare e kuptuan dheluftuan me sa mundn, me sa

DIKTATORI KOMUNIST: NUK PYESIMPR NDRYSHIMET N LINDJE

Viti 1990 dhe ndryshimet e mdha


21/24

histori faqe 21mjete kishin, me sa forc kishin, qnjerzit t kuptonin rrezikun e kom-

prometimit t socializmit, t ide-ologjis e t politiks revolucionare ttij. Por tragjedia ndodhi.Kt tragjedi ne e prjetojm me dhim-

bje, por, sigurisht, pa dshprim.Shoku Enver ka theksuar se

nj nga burimet kryesore q ndikuann lindjen e zhvillimin e revizionizmitishte burokratizmi e liberalizmi. Taniq kan kaluar m shum se tri dekadaq nga koha e shfaqjes s

the albanian london 15th of decembre 2011

Documents