thiẾt kẾ vÀ sỬ dỤng hỆ thỐng bÀi tẬp hÓa hỌc lỚp 10 trung hỌc phỔ thÔng...
TRANSCRIPT
-
8/20/2019 THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG BÀI TẬP HÓA HỌC LỚP 10 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TRONG DẠY HỌC HOÁ HỌC…
1/241
Hướ ng dẫn khoa học: PGS.TS CAO CỰ GIÁC
0
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜ NG ĐẠI HỌC VINH
PHẠM NGỌC TUẤN
THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG BÀI TẬP
HÓA HỌC LỚ P 10 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
TRONG DẠY HỌC HOÁ HỌC BẰNG TIẾNG ANH
Chuyênngành: LíluậnvàPhươ ngphápdạyhọcbộmônhóahọc
Mãsố: 60.14.01.11
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Ngườ ihướ ngd ẫ nkhoahọ c:
PGS.TS. CAO CỰ GIÁC
TP. HỒ CHÍ MINH - 2014
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.FACEBOOK.COM/BOIDUONGHOAHOCQUY
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
-
8/20/2019 THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG BÀI TẬP HÓA HỌC LỚP 10 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TRONG DẠY HỌC HOÁ HỌC…
2/241
Hướ ng dẫn khoa học: PGS.TS CAO CỰ GIÁC
1
LỜ I CẢM Ơ NĐể hoàn thành luận văn này, tôi xin bày tỏ lòng biết ơ n sâu sắc đến:
- Thầy giáo PGS.TS. Cao Cự Giác - Trưở ng Bộ môn Lí luận và phươ ng pháp
dạy học hóa học, khoa Hóa trườ ng Đại học Vinh, đã gia đề tài, tận tình hướ ng dẫn và
tạo mọi điểu kiện thuận lợ i nhất cho tôi nghiên cứu và hoàn thành luận văn này
- Thầy giáo PGS.TS. Võ Quang Mai và cô giáo TS. Nguyễn Thị Bích Hiền đã
dành nhiều thờ i gian đọc và viết nhận xét cho luận văn.
- Phòng đào tạo Sau đại học, Ban chủ nhiệm khoa Hóa học cùng các thầy giáo,
cô giáo thuộc Bộ môn Lí luận và phươ ng pháp dạy học hóa học khoa Hóa học trườ ng
Đại học Vinh đã giúp đỡ , tạo mọi điều kiện thuận lợ i nhất cho tôi hoàn thành luận văn
này.
Tôi cũng xin cảm ơ n tất cả những ngườ i thân trong gia đ ình, Ban giám hiệu
trườ ng THPT Nguyễn Thị Minh Khai, THPT Lươ ng Thế Vinh, bạn bè và đồng nghiệp
đã động viên, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và thực hiện luận văn này.
TP.HCM, tháng 6 năm 2014
Phạm Ngọc Tuấn
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.FACEBOOK.COM/BOIDUONGHOAHOCQUY
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
-
8/20/2019 THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG BÀI TẬP HÓA HỌC LỚP 10 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TRONG DẠY HỌC HOÁ HỌC…
3/241
Hướ ng dẫn khoa học: PGS.TS CAO CỰ GIÁC
2
MỤC LỤCMỞ ĐẦU ....................................................................................................................... 4
1. Lý do chọn đề tài ........................................................................................................ 4
2. Mục đích nghiên cứu .................................................................................................. 5
3. Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................................. 64. Khách thể và đối tượ ng nghiên cứu ........................................................................... 6
5. Phươ ng pháp nghiên cứu ............................................................................................ 6
6. Giả thuyết khoa học ................................................................................................... 6
7. Đóng góp mớ i của đề tài ............................................................................................ 7
CHƯƠ NG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰ C TIỄN .................................................... 8
1.1. Mục đích và ý ngh ĩ a dạy học hóa học phổ thông bằng tiếng Anh .................... 8
1.1.1. Rèn luyện, nâng cao k ĩ năng sử d ụng ngôn ngữ tiế ng Anh trong học t ậ p. .......... 81.1.2. T ạo sự t ự tin trong giao tiế p học thuật bằ ng tiế ng Anh. ...................................... 8
1.1.3. H ội nhậ p và phát triể n cùng vớ i nề n giáo d ục ở các nướ c trên thế giớ i. ............ 9
1.2. Thự c trạng triển khai đề án dạy học các môn khoa học tự nhiên bằng tiếng
Anh ở trườ ng phổ thông ............................................................................................. 10
1.2.1. Giớ i thiệu Đề án “Phát triể n hệ thố ng tr ườ ng trung học phổ thông chuyên giai
đ oạn 2010 – 2020” (S ố 959/Q Đ-TTg ngày 24/6/2010) và Đề án “Dạ y và học ngoại
ngữ trong hệ thố ng Giáo d ục quố c dân giai đ oạn 2008 – 2020” (S ố 1400/Q Đ-TTg
ngày 30/9/2008). ........................................................................................................... 10
1.2.2. Điề u tra thự c tr ạng về d ạ y và học các môn khoa học t ự nhiên bằ ng tiế ng Anh, cụ
thể là môn hoá học Trung học phổ thông ..................................................................... 15
1.2.3. Đánh giá thự c tr ạng và k ế t quả bướ c đầu trong việc triể n khai đề án của Bộ GD
& ĐT về d ạ y học các môn khoa học t ự nhiên bằ ng tiế ng Anh ở các tr ườ ng THPT. .... 16
1.2.4. Phân tích nhữ ng thuận lợ i và khó khăn trong việc triể n khai d ạ y học các môn
khoa học t ự nhiên bằ ng tiế ng Anh ở các tr ườ ng THPT. ............................................... 18
CHƯƠ NG 2: THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG BÀI TẬP HÓA HỌC LỚ P
10 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG BẰNG TIẾNG ANH ........................................... 22
2.1. Cơ sở thiết kế bài tập hóa học bằng tiếng Anh .................................................. 22
2.1.1. Dự a vào cấ u trúc chươ ng trình SGK Việt Nam hiện hành ................................. 22
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.FACEBOOK.COM/BOIDUONGHOAHOCQUY
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
-
8/20/2019 THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG BÀI TẬP HÓA HỌC LỚP 10 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TRONG DẠY HỌC HOÁ HỌC…
4/241
Hướ ng dẫn khoa học: PGS.TS CAO CỰ GIÁC
3
2.1.2. Dự a vào cấ u trúc chươ ng trình SGK của các nướ c biên soạn bằ ng tiế ng Anh .. 25
2.2. Nguyên tắc thiết kế bài tập hóa học bằng tiếng Anh ........................................ 26
2.2.1. Đảm bảo bao quát chươ ng trình hóa học lớ p 10 THPT ..................................... 26
2.2.2. Diễ n đạt chính xác ngôn ngữ hóa học bằ ng tiế ng Anh ....................................... 28
2.3. Quy trình thiết kế bài tập hóa học bằng tiếng Anh .......................................... 292.3.1. Xây d ự ng hệ thố ng t ừ vự ng, thuật ngữ hóa học bằ ng tiế ng Anh ........................ 29
2.3.2. Phân loại các d ạng bài t ậ p và lự a chọn nội dung phù hợ p ................................ 29
2.3.3. Chuyể n đổ i ngôn ngữ Việt – Anh ....................................................................... 32
2.4. Xây dự ng hệ thống bài tập hóa học lớ p 10 THPT bằng tiếng Anh ................. 33
2.4.1. Nguyên t ử ............................................................................................................ 33
A. TỪ VỰ NG ................................................................................................................ 33
B. MẪU CÂU ............................................................................................................... 37
C. THIẾT KẾ BÀI TẬP VÀ LỜI GIẢI ........................................................................ 38
2.4.2. Bảng tuần hoàn các nguyên t ố hoá học và Định luật tuần hoàn ........................ 52
A. TỪ VỰ NG ................................................................................................................ 52
B. MẪU CÂU ............................................................................................................... 53
C. THIẾT KẾ BÀI TẬP VÀ LỜI GIẢI ........................................................................ 55
2.4.3. Liên k ế t hoá học .................................................................................................. 68
A. TỪ VỰ NG ................................................................................................................ 68
B. MẪU CÂU ............................................................................................................... 70
C. THIẾT KẾ BÀI TẬP VÀ LỜI GIẢI ........................................................................ 72
2.4.4. Phản ứ ng hoá học ............................................................................................... 96
A. TỪ VỰ NG ................................................................................................................ 96
B. MẪU CÂU ............................................................................................................... 98
C. THIẾT KẾ BÀI TẬP VÀ LỜI GIẢI ........................................................................ 99
2.4.5. Nhóm Halogen ................................................................................................... 122
A. TỪ VỰ NG ............................................................................................................... 122
B. MẪU CÂU .............................................................................................................. 128
C. THIẾT KẾ BÀI TẬP VÀ LỜI GIẢI ....................................................................... 132
2.4.6. Nhóm oxi ............................................................................................................ 159
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.FACEBOOK.COM/BOIDUONGHOAHOCQUY
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
-
8/20/2019 THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG BÀI TẬP HÓA HỌC LỚP 10 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TRONG DẠY HỌC HOÁ HỌC…
5/241
Hướ ng dẫn khoa học: PGS.TS CAO CỰ GIÁC
4
A. TỪ VỰ NG ............................................................................................................... 159
B. MẪU CÂU .............................................................................................................. 160
C. THIẾT KẾ BÀI TẬP VÀ LỜI GIẢI ....................................................................... 160
2.4.7. T ố c độ phản ứ ng và cân bằ ng hoá học .............................................................. 194
A. TỪ VỰ NG ............................................................................................................... 194B. MẪU CÂU .............................................................................................................. 195
C. THIẾT KẾ BÀI TẬP VÀ LỜI GIẢI ....................................................................... 196
2.5. Sử dụng bài tập trong dạy học hóa học bằng tiếng Anh ................................. 204
2.5.1. Rèn luyện t ư duy hóa học bằ ng tiế ng Anh ......................................................... 204
2.5.2. Rèn luyện k ĩ năng trình bày và giải bài t ậ p bằ ng tiế ng Anh .............................. 206
2.5.3. Rèn luyện k ĩ năng giao tiế p khoa học bằ ng tiế ng Anh ....................................... 206
CHƯƠ NG 3: THỰ C NGHIỆM SƯ PHẠM ............................................................ 208
3.1. Mục đích thự c nghiệm ........................................................................................ 208
3.2. Đối tượ ng thự c nghiệm ....................................................................................... 208
3.3. Nội dung thự c nghiệm ......................................................................................... 208
3.4. Tiến hành thự c nghiệm ....................................................................................... 209
3.5. Kết quả thự c nghiệm ........................................................................................... 212
3.6. Phân tích và đánh giá kết quả ............................................................................ 213
KẾT LUẬN ................................................................................................................. 216
1. Kết luận .................................................................................................................... 216
2. Kiến nghị .................................................................................................................. 216
TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................... 218
PHỤ LỤC .................................................................................................................... 220
Phụ lục 1: Các mẫu phiếu điều tra .......................................................................... 220
Phụ lục 2: Các bài kiểm tra bằng tiếng anh về nội dung trong tiết dạy ............... 232
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.FACEBOOK.COM/BOIDUONGHOAHOCQUY
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
-
8/20/2019 THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG BÀI TẬP HÓA HỌC LỚP 10 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TRONG DẠY HỌC HOÁ HỌC…
6/241
Hướ ng dẫn khoa học: PGS.TS CAO CỰ GIÁC
5
MỞ ĐẦU
1.
Lý do chọn đề tài
Chúng ta đang sống trên một đất nướ c có nền kinh tế phát triển nhanh chóng.
Bên cạnh đó, Giáo dục cũng đang phát triển, từng bướ c thay đổi để phù hợ p hơ n vớ i xu
thế hội nhập, đáp ứng đượ c nhu cầu của xã hội về đào tạo nguồn nhân lực. Trong giaiđoạn công nghiệp hoá – hiện đại hoá đất nướ c cùng vớ i đườ ng lối đổi mớ i và chính
sách mở cửa để thu hút nguồn lực, đẩy mạnh hợ p tác quốc tế của Đảng và Nhà nướ c thì
ngoại ngữ đóng vai trò hết sức quan trọng, trong đó đặc biệt quan trọng là tiếng Anh.
Bất kỳ hội nghị Quốc tế nào thì ngôn ngữ chính sử dụng khi làm việc cũng là tiếng
Anh. Hiện nay ở Việt Nam, Bộ giáo dục và đào tạo cũng như ngườ i dân có sự quan
tâm đặc biệt đến ngôn ngữ này, rất nhiều đề án cũng như chươ ng trình thí điểm đượ c
thiết lập để nâng cao năng lực sử dụng ngoại ngữ khi còn ngồi trên ghế nhà trườ ng.
Việc gia nhập WTO càng khẳng định rõ hơ n vai trò của tiếng Anh, nó là cầu nối cho
việc giao lưu văn hoá, học hỏi, trao đổi thông tin, thiết lập các mối quan hệ trong nhiều
l ĩ nh vực giữa Việt Nam và nhiều nướ c trên thế giớ i.
Nhằm đáp ứng nhu cầu hội nhập quốc tế về l ĩ nh vực giáo dục, khoa học, Thủ
tướ ng chính phủ đã ký quyết định phê duyệt Đề án “Dạy và học ngoại ngữ trong hệ
thống giáo dục quốc dân giai đoạn 2008 - 2020” và Đề án Phát triển hệ thống trườ ng
trung học phổ thông chuyên giai đoạn 2010 – 2020 do Bộ Giáo dục và Đào tạo đề nghị
vớ i mục tiêu đổi mớ i toàn diện việc dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc
dân, triển khai chươ ng trình dạy và học ngoại ngữ mớ i ở các cấp học, trình độ đào tạo,
nhằm đến năm 2015 đạt đượ c một bướ c tiến rõ rệt về trình độ, năng lực sử dụng ngoại
ngữ của nguồn nhân lực, nhất là đối vớ i một số l ĩ nh vực ưu tiên; đến năm 2020 đa số
thanh niên Việt Nam tốt nghiệp trung cấp, cao đẳng và đại học có đủ năng lực ngoại
ngữ sử dụng độc lập, tự tin trong giao tiếp, học tập, làm việc trong môi trườ ng hội
nhập, đa ngôn ngữ, đa văn hóa; biến ngoại ngữ trở thành thế mạnh của ngườ i dân Việt
Nam, phục vụ sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nướ c. Bên cạnh đó, các
trườ ng trung học phổ thông chuyên là hình mẫu của các trườ ng trung học phổ thông về
cơ sở vật chất, đội ngũ nhà giáo và tổ chức các hoạt động giáo dục. Do đó, việc xây
dựng và phát triển các trườ ng trung học phổ thông chuyên thành một hệ thống cơ sở
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.FACEBOOK.COM/BOIDUONGHOAHOCQUY
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
-
8/20/2019 THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG BÀI TẬP HÓA HỌC LỚP 10 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TRONG DẠY HỌC HOÁ HỌC…
7/241
Hướ ng dẫn khoa học: PGS.TS CAO CỰ GIÁC
6
giáo dục trung học có chất lượ ng giáo dục cao, đạt chuẩn quốc gia, có trang thiết bị dạy
học đồng bộ, hiện đại đảm bảo thực hiện nhiệm vụ phát hiện những học sinh có tư chất
thông minh, đạt kết quả xuất sắc trong học tập để bồi dưỡ ng thành những ngườ i có
lòng yêu đất nướ c, tinh thần tự hào, tự tôn dân tộc; có ý thức tự lực; có nền tảng kiến
thức vững vàng; có phươ ng pháp tự học, tự nghiên cứu và sáng tạo; có sức khỏe tốt để tạo nguồn tiếp tục đào tạo thành nhân tài, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nướ c trong
thờ i kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá, hội nhập quốc tế là hết sức cần thiết. Trong đó,
việc dạy và học các môn Khoa học tự nhiên bằng tiếng Anh đang đượ c hết sức chú
trọng không những nhằm nâng cao năng lực ngoại ngữ mà còn nâng cao khả năng
nghiên cứu, học tập, trao đổi kinh nghiệm trong các l ĩ nh vực khoa học cũng như tạo sự
tự tin khi đi học tập, tu nghiệp ở nướ c ngoài sau này.
Qua quá trình khảo sát cho thấy, thông qua việc dạy và học các môn khoa học
bằng tiếng Anh, trong đó có bộ môn Hoá học thì khả năng ngoại ngữ của học sinh đượ c
nâng cao rõ rệt,học sinh hoàn toàn có thể tiếp cận các tài liệu bằng tiếng Anh ở cùng
trình độ. Tuy nhiên,việc triển khai Đề án cũng còn rất nhiều khó khăn. Một trong số
nguyên nhân quan trọng nhất là các trườ ng vẫn chưa có sự thống nhất về giáo trình nên
chưa có chuẩn chươ ng trình mà chủ yếu tài liệu do tự mỗi trườ ng biên soạn hoặc dựa
vào một số tài liệu nướ c ngoài. Điều đó dẫn đến sự không thống nhất về chuẩn kiến
thức cần đạt đượ c ở học sinh theo chươ ng trình sách giáo khoa tiếng Việt của Bộ Giáo
dục và Đào tạo ban hành. Chính vì thế, chúng tôi chọn đề tài: “Thiết kế và sử dụng hệ
thống bài tập lớ p 10 trung học phổ thông bằng tiếng Anh” nhằm biên soạn tài liệu bài
tập hoá học lớ p 10 dựa trên sách giáo khoa chuẩn hiện nay để hỗ trợ tư liệutham khảo
cho giáo viên dạy bộ môn Hoá học bằng tiếng Anh trong quá trình giảng dạy.
2.
Mục đích nghiên cứ u
Đề tài nhằm mục đích phát triển ngôn ngữ tiếng Anh học thuật trong giảng dạy
và học tập, cụ thể là dựa vào chươ ng trình sách giáo khoa hoá học lớ p 10 để biên soạn
tài liệu giúp giáo viên có thêm nguồn tư liệu tham khảo phục vụ công tác giảng dạy,
đồng thờ i giúp học sinh có thêm tài liệu học tập, dễ dàng theo dõi bài giảng trên lớ p và
luyện tập thêm tại nhà. Qua đó làm phong phú hơ n vốn kiến thức về ngôn ngữ học
thuật, cụ thể là môn hoá lớ p 10 cho các em học sinh.
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.FACEBOOK.COM/BOIDUONGHOAHOCQUY
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
-
8/20/2019 THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG BÀI TẬP HÓA HỌC LỚP 10 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TRONG DẠY HỌC HOÁ HỌC…
8/241
Hướ ng dẫn khoa học: PGS.TS CAO CỰ GIÁC
7
3.
Nhiệm vụ nghiên cứ u
- Nghiên cứu kiến thức cơ bản chươ ng trình hoá học 10 Trung học phổ thông bằng
tiếng Anh.
- Điều tra thực trạng về việc triển khai đề án dạy các môn khoa học bằng tiếng Anh ở
các trườ ng Trung học phổ thông.- Nghiên cứu phươ ng pháp và cách thức giảng dạy nội dung kiến thức chươ ng trình
hoá học lớ p 10 bằng tiếng Anh.
- Thiết kế và sử dụng hệ thống bài tập hoá học lớ p 10 bằng tiếng Anh.
- Rút ra bài học kinh nghiệm và đề xuất giải pháp.
4.
Khách thể và đối tượ ng nghiên cứ u
- Đối tượ ng nghiên cứu: ngôn ngữ bài tập hoá học tiếng Anh thông qua dạy học hoá
học bằng tiếng Anh chươ ng trình lớ p 10 Trung học phổ thông.
- Khách thể nghiên cứu: quá trình dạy học hoá học bằng tiếng Anh ở trườ ng Trung
học phổ thông.
5.
Phươ ng pháp nghiên cứ u
- Phươ ng pháp nghiên cứu lý luận: đọc tài liệu, phân tích khái quát và chọn lọc kiến
thức. Chọn lọc những kiến thức và bài tập cơ bản trong chươ ng trình hoá học lớ p 10
làm cơ sở cho việc thực hiện đề tài.
- Phươ ng pháp nghiên cứu thực tiễn:
o Trò chuyện, phỏng vấn.
o Dự giờ .
o
Điều tra bằng phiếu câu hỏi.
o Xử lý thông tin, số liệu điều tra.
o Tổng hợ p, khái quát hoá.
6.
Giả thuyết khoa học
Nếu sử dụng phươ ng pháp dạy học phức hợ p một cách khéo léo, linh hoạt, nhất
là sự kết hợ p song song giữa lý thuyết và bài tập áp dụng sẽ giúp học sinh dễ so sánh
và tiếp thu những kiến thức hoá học lớ p 10 Trung học phổ thông bằng cả tiếng Việt và
tiếng Anh, phát triển tư duy cho học sinh và nâng cao chất lượ ng giảng dạy và học bộ
môn hoá học.
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.FACEBOOK.COM/BOIDUONGHOAHOCQUY
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
-
8/20/2019 THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG BÀI TẬP HÓA HỌC LỚP 10 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TRONG DẠY HỌC HOÁ HỌC…
9/241
Hướ ng dẫn khoa học: PGS.TS CAO CỰ GIÁC
8
7. Đóng góp mớ i của đề tài
- Cung cấp hệ thống bài tập hoá học lớ p 10 đượ c thiết kế trên cơ sở kết quả thăm
dò ý kiến giáo viên, học sinh.
- Cung cấp những giá trị cụ thể về mức độ thành công của việc đưa hệ thống bài
tập hoá học bằng tiếng Anh vào thực tiễn giảng dạy hoá học lớ p 10 trườ ng phổ thông.
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.FACEBOOK.COM/BOIDUONGHOAHOCQUY
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
-
8/20/2019 THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG BÀI TẬP HÓA HỌC LỚP 10 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TRONG DẠY HỌC HOÁ HỌC…
10/241
Hướ ng dẫn khoa học: PGS.TS CAO CỰ GIÁC
9
Chươ ng 1
CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰ C TIỄN
1.1Mục đích và ý ngh ĩ a dạy học hóa học phổ thông bằng tiếng Anh
1.1.1 Rèn luyệ n, nâng cao kĩ nă ng sử d ụ ng ngôn ngữ tiế ng Anh trong họ c tậ p
Tiếng Anh chuyên ngành là hệ thống từ ngữ chuyên dụng của một ngành trongkhi tiếng Anh Học thuật là thể loại tiếng Anh sử dụng trong giớ i học viện (ở đây đượ c
hiểu là bậc giáo dục cao đẳng, đại học tại các nướ c nói tiếng Anh) vớ i phươ ng pháp sử
dụng câu cú, ngữ pháp, từ vựng hoàn toàn khác biệt.Đây cũng là thể loại tiếng Anh đòi
hỏi ngườ i học phải có một nền ngữ pháp vững và vốn từ vựng phong phú để theo kịp
chươ ng trình học trên lớ p.
Tiếng Anh học thuật yêu cầu cao hơ n và phức tạp hơ n so vớ i tiếng Anh thông
dụng. Một ngườ i sử dụng thành thạo tiếng Anh thông dụng như ngôn ngữ thứ hai cũng
không có ngh ĩ a là sẽ thành thạo ở tiếng Anh học thuật. Tiếng Anh Học thuật sử dụng
các dạng văn bản khác nhau như bài luận, báo cáo, bài viết nghiên cứu, hoặc các bài
tóm lượ c, mỗi loại vớ i những chuẩn mực về cấu trúc và cách tổ chức riêng. Do vậy, nó
thườ ng mang sắc thái trang trọng và văn phong khách quan, hơ n thế thườ ng thiên về
các cấu trúc câu phức, câu ghép vớ i những cụm danh từ phức tạp và các mệnh đề phụ
trợ dài trong khi tiếng Anh giao tiếp thông dụng thiên về cấu trúc ngữ pháp đơ n giản,
dễ hiểu.
Tiếng Anh học thuật đươ ng nhiên đòi hỏi một sự đầu tư không nhỏ về cả thờ i
gian và tài chính. Nhưng sự đầu tư đó là nền tảng đồng hành vớ i bạn trong suốt những
năm đại học và cả sự nghiệp sau này.
Tiếng Anh trong hoá học cũng là một mảng nhỏ trong tiếng Anh học thuật. Vì
thế, sử dụng tiếng Anh trong hoá học cũng là hình thức, một phươ ng pháp để rèn
luyện, nâng cao khả năng sử dụng ngôn ngữ tiếng Anh trong học tập.
1.1.2 T ạ o sự tự tin trong giao tiế p họ c thuậ t bằ ng tiế ng Anh
Khi Cộng đồng kinh tế chung ASEAN đượ c thành lập vào cuối năm 2015, khu
vực ASEAN vớ i hơ n 600 triệu dân sẽ là một cộng đồng quốc tế thống nhất. Theo các
nhà tuyển dụng, vốn tiếng Anh hạn chế là một trong những thách thức rất lớ n đối vớ i
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.FACEBOOK.COM/BOIDUONGHOAHOCQUY
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
-
8/20/2019 THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG BÀI TẬP HÓA HỌC LỚP 10 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TRONG DẠY HỌC HOÁ HỌC…
11/241
Hướ ng dẫn khoa học: PGS.TS CAO CỰ GIÁC
10
lao động trẻ Việt Nam, làm mất đi sự tự tin trong giao tiếp bằng tiếng Anh, đặc biệt là
tiếng Anh học thuật trong đó có tiếng Anh về hoá học.
Cộng đồng kinh tế chung ASEAN (AEC) sẽ chính thức đượ c thành lập vào cuối
năm 2015, khi khu vực ASEAN vớ i hơ n 600 triệu ngườ i dân sẽ là một cộng đồng quốc
tế thống nhất, trong đó hàng hóa, tài sản sản xuất, vốn và cả lực lượ ng lao động có thể di chuyển tự do qua biên giớ i. Điều này đồng ngh ĩ a vớ i việc lao động Việt Nam sẽ phải
cạnh tranh vớ i lực lượ ng lao động trẻ từ các nướ c khác trong khu vực, khiến cho vấn
đề nâng cao chất lượ ng nguồn nhân lực của Việt Nam trở nên hết sức cấp thiết.
Theo ý kiến của phần lớ n các chuyên gia và nhà tuyển dụng, vốn tiếng Anh hạn chế là
một trong những thách thức rất lớ n đối vớ i học sinh, sinh viên Việt Nam. Bà Nguyễn
Thi Vân Anh, Giám đốc điều hành của Navigos – công ty tự vấn quản lý hàng đầu Việt
Namđã từng cho biết: “Sinh viên Việt Nam hiện nay rất thiếu kỹ năng làm việc độc
lập, hợ p tác làm việc theo nhóm, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng thuyết trình… đặc biệt là
giao tiếp trong tiếng Anh mà cụ thể là tiếng Anh học thuật trong một số các ngành tự
nhiên. Đây chính là rào cản cơ hội trong tuyển dụng công việc khi ra trườ ng của sinh
viên”.
Rèn luyện, nâng cao kỹ năng sử dụng tiếng Anh học thuật từ khi còn ngồi trên
ghế nhà trườ ng sẽ giúp học sinh, sinh viên có đượ c nền tảng vững chắc để có thể tự tin
trong giao tiếp, đặc biệt về học thuật cũng như xoá đi rào cản về ngôn ngữ khi học tập
ở các nướ c bạn. Sự tự tin về ngôn ngữ, đặc biệt là ngôn ngữ học thuật cũng là chiếc
chìa khóa giúp bạn vượ t qua trở ngại để hòa nhập vớ i cộng đồng sở tại và thành công
trên giảng đườ ng Quốc tế.
1.1.3 H ội nhậ p và phát triể n cùng vớ i nề n giáo d ụ c ở các nướ c trên thế giớ i.
Trong đề án “Đổi mớ i căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu
công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trườ ng định hướ ng xã hội chủ
ngh ĩ a và hội nhập quốc tế” của Bộ Giáo dục và Đào tạo có nêu rõ: Nướ c ta đang trong
quá trình hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng; sự phát triển nhanh chóng của khoa học
và công nghệ, khoa học giáo dục và sự cạnh tranh quyết liệt trên nhiều lĩnh vực giữa
các quốc gia đòi hỏi giáo dục phải đổi mớ i. Thực chất cạnh tranh giữa các quốc gia
hiện nay là cạnh tranh về nguồn nhân lực và về khoa học và công nghệ. Xu thế chung
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.FACEBOOK.COM/BOIDUONGHOAHOCQUY
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
-
8/20/2019 THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG BÀI TẬP HÓA HỌC LỚP 10 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TRONG DẠY HỌC HOÁ HỌC…
12/241
Hướ ng dẫn khoa học: PGS.TS CAO CỰ GIÁC
11
của thế giới khi bước vào thế kỷ XXI là các nước tiến hành đổi mới mạnh mẽ hay cải
cách giáo dục. Bên cạnh đó, khi cánh cửa hội nhập WTO đang dần rộng mở , việc hợ p
tác và đầu tư luôn là tâm điểm hàng đầu của mọi ngành nghề và chất lượ ng chất xám
trong lực lượ ng lao động đượ c đề cao thì đó là lúc cuộc chạy đua của tri thức và trí tuệ
bắt đầu. Vậy đâu là phươ ng tiện chính để tham gia cuộc đua và giành thắng lợ i? Có rấtnhiều phươ ng tiện, tuy nhiên phươ ng tiện cơ bản để tiếp cận và giành chiến thắng đó là
tiếng Anh, đặc biệt là tiếng Anh học thuật đối vớ i các môn tự nhiên, các ngành kỹ thuật
…
Có một thực tế là phần lớ n thanh niên, học sinh hiện nay còn yếu ngoại ngữ.
Trong khi đó, đây lại là nhân tố có vai trò rất lớ n trong việc quyết định hội nhập quốc
tế. Hiện nay, tiếng Anh là ngôn ngữ phổ thông nhất trên thế giớ i và nó cũng là ngoại
ngữ phổ biến ở Việt Nam. Phần lớ n các công ty khi tuyển dụng đều yêu cầu trình độ
Anh ngữ từ phía ứng viên. Chính vì vậy, thông thạo tiếng Anh, đặc biệt là tiếng Anh
học thuật sẽ là một lợ i thế rất lớ n cho việc xin việc làm cũng như nắm bắt đượ c nhiều
cơ hội khở i nghiệp, trau dồi chuyên môn từ sự hội nhập toàn cầu.
Việc luyện tập, rèn luyện kỹ năng giao tiếp tiếng Anh, đặc biệt là tiếng Anh học
thuật trong trườ ng phổ thông sẽ tạo đượ c nền tảng vững chắc về kiến thức cũng như
giúp học sinh có thêm công cụ để có thể tự tin hội nhập vớ i nền giáo dục trên thế giớ i.
1.2 Thự c trạng triển khai đề án dạy học các môn khoa học tự nhiên bằng tiếng
Anh ở trườ ng phổ thông
1.2.1 Giớ i thiệu Đề án “Phát triể n hệ thố ng trườ ng trung họ c phổ thông chuyên giai
đ oạ n 2010 – 2020” (Số 959/Q Đ-TTg ngày 24/6/2010) và Đề án “Dạ y và họ c ngoại
ngữ trong hệ thố ng Giáo d ụ c quố c dân giai đ oạ n 2008 – 2020” (Số 1400/Q Đ-TTg
ngày 30/9/2008).
Việc nhận thấy tầm quan trọng của tiếng Anh trong đờ i sống cũng như trong
việc đưa đất nướ c đi lên, hội nhập cùng vớ i nền kinh tế, giáo dục của thế giớ i, Bộ giáo
dục và Đào tạo cũng đã nghiên cứu để thực hiện 2 đề án “Phát triển hệ thống trườ ng
trung học phổ thông chuyên giai đoạn 2010 – 2020” (Số 959/QĐ-TTg ngày 24/6/2010)
và Đề án “Dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống Giáo dục quốc dân giai đoạn 2008 –
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.FACEBOOK.COM/BOIDUONGHOAHOCQUY
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
-
8/20/2019 THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG BÀI TẬP HÓA HỌC LỚP 10 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TRONG DẠY HỌC HOÁ HỌC…
13/241
Hướ ng dẫn khoa học: PGS.TS CAO CỰ GIÁC
12
2020” (Số 1400/QĐ-TTg ngày 30/9/2008) vớ i những nội dung chính đượ c tóm tắt như
sau:
Đề án “Dạy và học ngoại ngữ trong hệ
thống Giáo dục quốc dân giai đoạn
2008 – 2020”(Số 1400/QĐ-TTg ngày 30/9/2008)
Đề án “Phát triển hệ thống trườ ng trung
học phổ thông chuyên giai đoạn
2010 – 2020”(Số 959/QĐ-TTg ngày 24/6/2010)
MỤC TIÊU CHUNG
Đổi mớ i toàn diện việc dạy và
học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục
quốc dân, triển khai chươ ng trình dạy và
học ngoại ngữ mớ i ở các cấp học, trình
độ đào tạo, nhằm đến năm 2015 đạt
đượ c một bướ c tiến rõ rệt về trình độ,
năng lực sử dụng ngoại ngữ của nguồn
nhân lực, nhất là đối vớ i một số l ĩ nh vực
ưu tiên; đến năm 2020 đa số thanh niên
Việt Nam tốt nghiệp trung cấp, cao đẳng
và đại học có đủ năng lực ngoại ngữ sử
dụng độc lập, tự tin trong giao tiếp, học
tập, làm việc trong môi trườ ng hội nhập,
đa ngôn ngữ, đa văn hóa; biến ngoại ngữ
trở thành thế mạnh của ngườ i dân Việt
Nam, phục vụ sự nghiệp công nghiệp
hoá, hiện đại hoá đất nướ c.
Xây dựng và phát triển các trườ ng
trung học phổ thông chuyên thành một hệ
thống cơ sở giáo dục trung học có chất lượ ng
giáo dục cao, đạt chuẩn quốc gia, có trang
thiết bị dạy học đồng bộ, hiện đại đảm bảo
thực hiện nhiệm vụ phát hiện những học sinh
có tư chất thông minh, đạt kết quả xuất sắc
trong học tập để bồi dưỡ ng thành những ngườ i
có lòng yêu đất nướ c, tinh thần tự hào, tự tôn
dân tộc; có ý thức tự lực; có nền tảng kiến
thức vững vàng; có phươ ng pháp tự học, tự
nghiên cứu và sáng tạo; có sức khỏe tốt để tạo
nguồn tiếp tục đào tạo thành nhân tài, đáp ứng
yêu cầu phát triển đất nướ c trong thờ i kỳ công
nghiệp hoá, hiện đại hoá, hội nhập quốc tế.
Các trườ ng trung học phổ thông chuyên
là hình mẫu của các trườ ng trung học phổ
thông về cơ sở vật chất, đội ngũ nhà giáo và tổ
chức các hoạt động giáo dục.
MỤC TIÊU CỤ THỂ
- Triển khai thực hiện chươ ng trình giáo
dục 10 năm, bắt đầu từ lớ p 3 môn ngoại
- Tập trung đầu tư nâng cấp các trườ ng trung
học phổ thông chuyên thành các trườ ng đạt
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.FACEBOOK.COM/BOIDUONGHOAHOCQUY
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
-
8/20/2019 THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG BÀI TẬP HÓA HỌC LỚP 10 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TRONG DẠY HỌC HOÁ HỌC…
14/241
Hướ ng dẫn khoa học: PGS.TS CAO CỰ GIÁC
13
ngữ bắt buộc ở các cấp học phổ thông.
T ừ nă m 2010 – 2011 triể n khai d ạ y
ngoại ngữ theo chươ ng trình mớ i cho
khoảng 20% số lượ ng học sinh lớ p 3 và
mở rộng dần quy mô để đạt khoảng 70%vào năm học 2015 – 2016; đạt 100%
vào năm 2018 – 2019;
- Triển khai chươ ng trình đào tạo tăng
cườ ng môn ngoại ngữ đối vớ i giáo dục
nghề nghiệp cho khoảng 10% số lượ ng
học sinh dạy nghề, trung cấp chuyên
nghiệp vào năm học 2010 – 2011, 60%
vào năm 2015 – 2016 và đạt 100% vào
năm học 2019 – 2020;
- Triển khai chươ ng trình đào tạo tăng
cườ ng môn ngoại ngữ đối vớ i giáo dục
đại học (cả các cơ sở đào tạo chuyên
ngữ và không chuyên ngữ) cho khoảng
10% số lượ ng sinh viên cao đẳng, đại
học vào năm học 2010 – 2011; 60% vào
năm học 2015 – 2016 và 100% vào năm
2019 – 2020;
- Đổi mớ i việc dạy và học ngoại ngữ
trong chươ ng trình giáo dục thườ ng
xuyên vớ i nội dung, chươ ng trình đào
tạo phù hợ p vớ i các cấp học, trình độ
đào tạo, góp phần tích cực vào công tác
bồi dưỡ ng, nâng cao trình độ ngoại ngữ
cho nguồn nhân lực, đội ngũ cán bộ,
chuẩn quốc gia và có chất lượ ng giáo dục cao.
Đến năm 2015, có 100% trườ ng trung học phổ
thông chuyên đạt chuẩn quốc gia, trong đó có
15 trườ ng trọng điểm, có chất lượ ng giáo dục
ngang tầm các trườ ng trung học tiên tiến trongkhu vực và quốc tế.
- Phát triển đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý
đảm bảo đủ về số lượ ng, hợ p lý về cơ cấu và
đạt mức cao của chuẩn nghề nghiệp; nâng tỷ
lệ giáo viên, cán bộ quản lý có trình độ tiến s ĩ ,
thạc s ĩ đồng thờ i vớ i việc nâng cao trình độ
chuyên môn, nghiệ p vụ , ngoại ngữ , tin họ c
và khả năng nghiên cứu khoa học sư phạm
ứng dụng, đáp ứng nhu cầu vừa tăng quy mô,
vừa nâng cao chất lượ ng và hiệu quả giáo dục
trong các trườ ng trung học phổ thông chuyên.
Đến 2015, có 100% cán bộ quản lý, giáo viên
giỏi về chuyên môn, nghiệp vụ, sử dụng thông
thạo tin học và thiết bị dạy học hiện đại; 20%
cán bộ quả n lý, giáo viên sử d ụ ng đượ c
ngoại ngữ trong giả ng d ạ y, giao tiế p.
- Tạo chuyển biến cơ bản về chất lượ ng giáo
dục trong các trườ ng trung học phổ thông
chuyên theo hướ ng tiếp cận vớ i trình độ tiên
tiến của thế giớ i. Đế n nă m 2015, có ít
nhấ t30% họ c sinh đạ t bậ c 3 về ngoại ngữ ;
đế n nă m 2020, có ít nhấ t 50% họ c sinh đạ t
bậ c 3 về ngoại ngữ theo tiêu chí do Hiệp hội
các tổ chức khảo thí ngoại ngữ châu Âu ban
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.FACEBOOK.COM/BOIDUONGHOAHOCQUY
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
-
8/20/2019 THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG BÀI TẬP HÓA HỌC LỚP 10 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TRONG DẠY HỌC HOÁ HỌC…
15/241
Hướ ng dẫn khoa học: PGS.TS CAO CỰ GIÁC
14
viên chức; thực hiện đa dạng hóa các
hình thức học tập, đáp ứng nhu cầu
ngườ i học.
- Phấn đấu có 5% số cán bộ , công chứ c,
viên chứ c trong các cơ quan nhà nướ ccó trình độ ngoại ngữ bậ c 3 trở lên vào
năm 2015 và đạt 30% vào năm 2020.
hành
- Tăng cườ ng khả năng hợ p tác giữa các
trườ ng trung học phổ thông chuyên vớ i các cơ
sở giáo dục có uy tín ở nướ c ngoài nhằm trao
đổi kinh nghiệm về tuyển chọn, bồi dưỡ ng vàphát triển năng khiếu học sinh; đồng thờ i thu
hút nguồn lực vào phát triển hệ thống các
trườ ng trung học phổ thông chuyên. Đến năm
2020, mỗi trườ ng trung học phổ thông chuyên
hợ p tác đượ c vớ i ít nhất một cơ sở giáo dục có
uy tín trong khu vực, quốc tế.
NHIỆM VỤ VÀ GIẢI PHÁP
- Quy định môn ngoại ngữ đượ c dạy và
học trong các cơ sở giáo dục thuộc hệ
thống giáo dục quốc dân là tiếng Anh và
một số ngôn ngữ khác.
- Xây dựng và ban hành khung trình độ
năng lực ngoại ngữ thống nhất, chi tiết,
tươ ng thích vớ i các bậc trình độ ngoại
ngữ quốc tế thông dụng để làm căn cứ
biên soạn chươ ng trình, giáo trình, kế
hoạch giảng dạy và xây dựng tiêu chí
đánh giá ở từng cấp học, trình độ đào tạo,
bảo đảm sự liên thông trong đào tạo ngoại
ngữ giữa các cấp học.
- Tổ chức xây dựng các chươ ng trình
ngoại ngữ phổ thông 10 năm, biên soạn
sách giáo khoa, tài liệu học tập, giảng dạy,
phù hợ p mỗi cấp, lớ p học.
- Phát triển hệ thống thư viện, thư viện điện tử,
đầu tư mua sách, tài liệu tham khảo, cập nhật
thông tin về giáo dục trong và ngoài nướ c; xây
dựng thư viện câu hỏi, bài tập, đề kiểm tra, đề
thi quốc gia, quốc tế …
- Tăng cườ ng công tác bồi dưỡ ng nâng cao
năng lực chuyên môn, nghiệp vụ, tin học và
ngoại ngữ cho cán bộ quản lý, giáo viên
trườ ng trung học phổ thông chuyên.
- Tổ chức các khóa bồi dưỡ ng tiếng Anh, tin
học cho cán bộ quản lý, giáo viên; đưa đi bồi
dưỡ ng tiếng Anh tại nướ c ngoài các giáo viên
giảng dạy tiếng Anh trong các trườ ng trung
học phổ thông chuyên;
- T ổ chứ c các khóa đ ào tạ o ngắ n, dài hạ n
trong, ngoài nướ c về giả ng d ạ y bằ ng tiế ng
Anh cho giáo viên d ạ y các môn toán, vậ t lí,
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.FACEBOOK.COM/BOIDUONGHOAHOCQUY
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
-
8/20/2019 THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG BÀI TẬP HÓA HỌC LỚP 10 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TRONG DẠY HỌC HOÁ HỌC…
16/241
Hướ ng dẫn khoa học: PGS.TS CAO CỰ GIÁC
15
- Khuyến khích các cơ sở giáo dục chủ
động xây dựng, thực hiện các chươ ng
trình song ngữ, bồi dưỡ ng nâng cao trong
các cơ sở của mình.
- Xây d ự ng và triể n khai các chươ ng
trình d ạ y và họ c bằ ng ngoại ngữ cho
mộ t số môn như : Toán và mộ t số môn
phù hợ p ở các trườ ng trung họ c phổ
thông.
- Xây d ự ng và triể n khai chươ ng trình
d ạ y bằ ng ngoại ngữ mộ t số môn cơ bả n,
cơ sở , chuyên ngành và tự chọ n ở một số
ngành trọng điểm trong chươ ng trình đại
học ở năm cuối bậc đại học.
- Đổi mớ i phươ ng pháp kiểm tra, đánh
giá trong đào tạo ngoại ngữ; xây dựng
các dữ liệu ngân hàng câu hỏi, phục vụ
cho việc kiểm tra, đánh giá trình độ
ngoại ngữ của ngườ i học; tăng cườ ng
ứng dụng công nghệ thông tin trong đào
tạo môn ngoại ngữ; nâng cao hiệu quả
công tác khảo thí và kiểm định chất
lượ ng đào tạo các môn ngoại ngữ.
- Triể n khai d ạ y môn Toán bằ ng ngoại
ngữ ở khoảng 30% các trườ ng trung học
phổ thông tại các thành phố, đô thị lớ n:
Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, Hải
Phòng, Huế, Đà Nẵng và một số địa bàn
trọng điểm khác. Mỗi năm tăng thêm
hóa họ c, sinh họ c, tin họ c, để từng bướ c thực
hiện dạy học các môn học này bằng tiếng Anh
trong các trườ ng trung học phổ thông chuyên;
- Đổi mớ i chươ ng trình, tài liệu dạy học:
+ Chươ ng trình giáo dục trong trườ ngtrung học phổ thông chuyên xây dựng theo
hướ ng hiện đại, tiếp cận vớ i trình độ tiên tiến
khu vực và thế giớ i …
+ Biên soạn khung tài liệu chuyên sâu
giảng dạy các môn chuyên; tài liệu hướ ng dẫn
phát triển chươ ng trình các môn chuyên; tài
liệu phụ c vụ cho việ c thự c hiệ n giả ng d ạ y
bằ ng tiế ng Anh các môn toán, vậ t lí, hóa họ c,
sinh họ c, tin họ c; …;
+ Lựa chọn giớ i thiệu một số chươ ng
trình, tài liệu dạy học tiên tiến của nướ c ngoài
để các trườ ng trung học phổ thông chuyên
tham khảo, vận dụng.
- Xây dựng chươ ng trình giáo dục tổng thể
trong trườ ng trung học phổ thông chuyên …
về giả ng d ạ y bằ ng tiế ng Anh các môn toán,
vậ t lí, hóa họ c, sinh họ c, tin họ c …
- M ở các khóa đ ào tạ o trình độ thạ c sĩ , bồi
d ưỡ ng về quả n lý giáo d ụ c, giả ng d ạ y tiế ng
Anh, giả ng d ạ y các môn toán, vậ t lí, hóa họ c,
sinh họ c, tin họ c bằ ng tiế ng Anh trong nướ c,
nướ c ngoài và các khóa bồi d ưỡ ng nâng cao
trình độ ngoại ngữ , tin họ c…
- Nâng cao chất lượ ng dạy học ngoại ngữ, tin
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.FACEBOOK.COM/BOIDUONGHOAHOCQUY
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
-
8/20/2019 THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG BÀI TẬP HÓA HỌC LỚP 10 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TRONG DẠY HỌC HOÁ HỌC…
17/241
Hướ ng dẫn khoa học: PGS.TS CAO CỰ GIÁC
16
khoảng từ 15 – 20% số trườ ng, mở rộng
ra 5 tỉnh, thành phố và một số môn học
khác
học, dạy tăng cườ ng tiếng Anh, chuẩn bị triển
khai dạy và học các môn vật lí, hóa học, sinh
học bằng tiếng Anh …
1.2.2 Điều tra thự c trạ ng về d ạ y và họ c các môn khoa họ c tự nhiên bằ ng tiế ng Anh,
cụ thể là môn hoá họ c Trung họ c phổ thông
a. Mục đích điều tra
- Làm rõ thực trạng về dạy và học các môn khoa học tự nhiên bằng tiếng Anh, cụ thể là
môn hoá học tại các trườ ng Trung học phổ thông ở thành phố Hồ Chí Minh
- Phân tích và đánh giá đúng nguyên nhân của thực trạng trên, từ đó đề xuất một số
biện pháp về chuyên môn để cải thiện việc dạy và học các môn khoa học tự nhiên bằng
tiếng Anh, cụ thể là môn hoá học.
b. Phươ ng pháp điều tra
- Phươ ng pháp điều tra: điều tra bằng phiếu khảo sát lấy ý kiến của học sinh và một số
giáo viên có kinh nghiệm giảng dạy (phụ lục đính kèm)
- Phươ ng pháp phỏng vấn sâu: tiến hành phỏng vấn cán bộ quản lý, tổ trưở ng chuyên
môn và một số giáo viên trực tiếp giảng dạy.
- Phươ ng pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động: nghiên cứu giáo án và dự giờ một số
tiết học hoá học đượ c giảng dạy bằng tiếng Anh.
c. Phạm vi và đối tượ ng điều tra
- Phạm vi điều tra: trườ ng THPT Nguyễn Thị Minh Khai và trườ ng THPT Lươ ng Thế
Vinh ở Thành phố Hồ Chí Minh
- Đối tượ ng điều tra: cán bộ quản lý, tổ trưở ng chuyên môn, giáo viên, học sinh và phụ
huynh học sinh.
d. Nội dung điều tra
- Khảo ý kiến của giáo viên về việc giảng dạy bộ môn hoá học Trung học phổ thông
bằng tiếng Anh và hiệu quả của bộ môn này trong những năm gần đây
- Khảo sát ý kiến của học sinh về nhu cầu cũng như hiệu quả của việc học môn hoá học
bằng tiếng Anh trong nhà trườ ng.
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.FACEBOOK.COM/BOIDUONGHOAHOCQUY
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
-
8/20/2019 THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG BÀI TẬP HÓA HỌC LỚP 10 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TRONG DẠY HỌC HOÁ HỌC…
18/241
Hướ ng dẫn khoa học: PGS.TS CAO CỰ GIÁC
17
- Khảo sát ý kiến của phụ huynh học sinh có con em đang theo học chươ ng trình hoá
học bằng tiếng Anh tại trườ ng về nhu cầu và sự yêu thích của con em họ đối vớ i việc
theo học chươ ng trình này.
1.2.3 Đ ánh giáthự c trạ ng và kế t quả bướ c đầu trong việ c triể n khai đề án củ a Bộ GD
& ĐT về d ạ y họ c các môn khoa họ c tự nhiên bằ ng tiế ng Anh ở các trườ ng THPT
Từ khi bắt đầu thực hiện 2 đề án của Bộ Giáo dục và Đào tạo, ông Vũ Đ ình
Chuẩn - Vụ trưở ng Vụ Giáo dục Trung học (Bộ GD&ĐT) cho biết: đến nay đã có 20
trườ ng chuyên tổ chức thí điểm dạy môn Toán và môn khoa học bằng tiếng Anh.
Tuy thí điểm ở mức độ một số bài dạy nhưng đây là một bướ c chuyển biến tích cực
trong đổi mớ i giáo dục trong các trườ ng chuyên.
Theo ông Vũ Đ ình Chuẩn, việc giảng dạy ngoại ngữ nói chung và dạy tiếng
Anh trong các trườ ng chuyên hiện nay đã có nhiều chuyển biến tích cực so vớ i thờ i
điểm năm 2010. Từ việc đưa quy định thi môn Ngoại ngữ trong kỳ thi tuyển vào
trườ ng chuyên đến quy định thi các kỹ năng nghe, nói, đọc, viết trong kỳ thi học sinh
giỏi quốc gia môn Ngoại ngữ và đồng thờ i vớ i việc tổ chức các hoạt động liên quan
đến việc sử dụng ngoại ngữ trong thờ i gian qua đã góp phần thúc đẩy dạy và học ngoại
ngữ trong các trườ ng chuyên.
Một số trườ ng chuyên có nhiều hoạt động nhằm nâng cao trình độ tiếng Anh
cho giáo viên, học sinh như: Trườ ng THPT chuyên Khoa học tự nhiên (ĐHQGHN),
Trườ ng THPT chuyên Lào Cai, chuyên Quốc học Huế, chuyên V ĩ nh Phúc, Lê Hồng
Phong, Trần Đại Ngh ĩ a... Một số trườ ng tổ chức các câu lạc bộ tiếng Anh, tham gia các
kỳ thi có sử dụng tiếng Anh, như thi giải Toán Singapore mở rộng; thi Hóa học Hoàng
gia Úc, thi Toán Hà Nội mở rộng... để tăng cườ ng khả năng tiếng Anh cho học sinh.
Tuy nhiên, sau vài năm áp dụng, chươ ng trình đã sớ m bộc lộ nhiều điểm yếu,
các trườ ng loay hoay vớ i bài toán tìm kiếm giáo viên và nguồn giáo trình phù hợ p,
trong khi tiêu chuẩn đánh giá gần như chưa có.
Thực hiện đề án nâng cao năng lực sử dụng tiếng Anh cho học sinh phổ thông
của TPHCM và định hướ ng của Bộ GD-ĐT, trong năm học qua TPHCM đã triển khai
chươ ng trình thí điểm dạy các môn toán, khoa học tự nhiên ở 45 lớ p vớ i trên 1.600 học
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.FACEBOOK.COM/BOIDUONGHOAHOCQUY
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
-
8/20/2019 THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG BÀI TẬP HÓA HỌC LỚP 10 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TRONG DẠY HỌC HOÁ HỌC…
19/241
Hướ ng dẫn khoa học: PGS.TS CAO CỰ GIÁC
18
sinh theo học. Thế nhưng, do phải tự mày mò tìm hướ ng đi nên nhiều trườ ng THPT
cảm thấy đuối sức.
Mặc dù đượ c mệnh danh là “cái nôi” đào tạo ngoại ngữ cho học sinh THPT khu
vực phía Nam nhưng phải đến đầu năm học 2011-2012, Trườ ng THPT chuyên Trần
Đại Ngh ĩ a (quận 1 – TP. Hồ Chí Minh) mớ i dám triển khai thí điểm chươ ng trình giảngdạy hai môn Toán, Lý bằng tiếng Anh.
Nhìn chung học sinh ở bậc Trung học cơ sở theo học môn toán và các môn khoa
học bằng tiếng Anh có phần đông hơ n và các em hào hứng hơ n. Theo một số hiệu
trưở ng, ở bậc học này, học sinh chưa bị áp lực học tập và cảm thấy thích thú vớ i việc
làm quen vớ i các môn học bằng tiếng Anh. Hơ n nữa, nhiều học sinh ở những trườ ng
chuyên, trườ ng điểm còn có động lực học môn toán bằng tiếng Anh để tham dự kỳ thi
môn toán châu Á - Thái Bình Dươ ng (APMOS) đượ c tổ chức hàng năm. Tuy nhiên, ở
bậc học cao hơ n – Trung học phổ thông, nhiều học sinh chưa xác định rõ mục tiêu của
chươ ng trình này sẽ đượ c gì nên còn đắn đo.
Sau khi thí điểm dạy các môn toán, khoa học tự nhiên ở 5 trườ ng, năm học 2012
- 2013, Sở GD-ĐT TP HCM mở rộng thêm 5 trườ ng khác, nâng tổng số lên 10 trườ ng
triển khai chươ ng trình này. Việc ngành giáo dục Thành phố đặt mục tiêu nâng cao
năng lực sử dụng tiếng Anh, giúp học sinh tự nghiên cứu, tham khảo thêm tài liệu các
môn khoa học tự nhiên - toán, lý, hóa trên internet là cần thiết, phù hợ p vớ i xu thế hội
nhập, tiếp cận chuẩn giáo dục tiên tiến trên thế giớ i. Tuy nhiên, sau 1 năm thí điểm,
chươ ng trình mang lại kết quả không như mong đợ i và đa phần các hiệu trưở ng đều có
tâm trạng ngổn ngang, thậm chí cảm thấy “hụt hơ i” nếu tiếp tục đi tiếp vì nhiều lý do.
Lúc đầu học sinh lớ p 10 (năm học 2013 - 2014) đăng ký học tươ ng đối đông
nhưng đến cuối năm học rơ i rụng dần. Như trườ ng THPT Lươ ng Thế Vinh, khối lớ p 10
có 40 em theo học nhưng đến lớ p 11 này chỉ còn 30 em đăng ký học tiếp. Tươ ng tự,
Trườ ng THPT Nguyễn Thị Minh Khai có trên 30 em lớ p 10 theo học nhưng đến lớ p 11
chỉ còn lại 13 em và đầu năm 2014 – 2015chưa biết có bao nhiêu học sinh mớ i vào lớ p
10 đăng ký học (vì chưa họp bàn vớ i phụ huynh). Tại Trườ ng chuyên Trần Đại Ngh ĩ a,
tình hình cũng không khả quan hơ n vớ i môn toán đượ c khoảng 20 học sinh, còn môn lý
vỏn vẹn 8 em theo học. Ở các trườ ng còn lại, tình hình học sinh giảm dần vì lý do như
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.FACEBOOK.COM/BOIDUONGHOAHOCQUY
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
-
8/20/2019 THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG BÀI TẬP HÓA HỌC LỚP 10 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TRONG DẠY HỌC HOÁ HỌC…
20/241
Hướ ng dẫn khoa học: PGS.TS CAO CỰ GIÁC
19
đi du học hoặc không muốn học tiếp cũng trở thành nỗi băn khoăn của ban giám hiệu.
Có thể nói chỉ duy nhất Trườ ng THPT Lê Quý Đôn - đơ n vị thực hiện mô hình giáo
dục tiên tiến, vẫn duy trì ổn định s ĩ số của 3 lớ p 10 đầu khối A và lên lớ p 11 của năm
học mớ i này. Sở d ĩ số học sinh ở đây không hao hụt là do việc tổ chức dạy chươ ng
trình theo nguyên lớ p, phần đông học sinh có mục tiêu đi du học. Những trườ ng kháctổ chức lớ p học theo sự tự nguyện nên nguồn học sinh phải gom từ nhiều lớ p, cộng
thêm phải học giờ ngoại khóa và đóng thêm chi phí khoảng 100.000 - 150.000
đồng/học sinh/tháng nên khó duy trì s ĩ số.
Nếu chỉ đặt mục tiêu như đề án nâng cao năng lực sử dụng tiếng Anh cho học
sinh phổ thông là có thể đọc tài liệu, nghiên cứu tài liệu các môn khoa học tự nhiên thì
chươ ng trình chưa thật sự hấp dẫn học sinh. Trừ một số ít học sinh muốn đi du học,
hướ ng tớ i việc lấy chứng chỉ SAT thì mặn mà, còn lại đều cảm thấy chưa cần thiết phải
học. Đó là chưa kể học sinh khối 11 chuẩn bị cho kỳ thi đại học nên xác định mục tiêu
gần hơ n là xa. Đây là nguyên nhân khiến chươ ng trình khó có thể mở rộng vớ i quy mô
lớ n hơ n.
1.2.4Phân tích nhữ ng thuậ n l ợ i và khó khă n trong việ c triể n khai d ạ y họ c các môn
khoa họ c tự nhiên bằ ng tiế ng Anh ở các trườ ng THPT
Ở Việt Nam việc dạy học các môn khoa học tự nhiên bằng tiếng nướ c ngoài là
một vấn đề không mớ i. Chươ ng trình “Dạy học tăng cườ ng tiếng Pháp và bằng tiếng
Pháp” đã đượ c thực hiện trên toàn quốc ở Việt Nam từ năm 1993. Mục tiêu chính của
chươ ng trình là hình thành đội ngũ học sinh có thể sử dụng tiếng Pháp hoàn hảo và có
một trình độ khoa học tốt để có thể theo học đại học hoàn toàn hoặc một phần bằng
tiếng Pháp khi kết thúc giáo dục phổ thông. Chươ ng trình “Dạy học tăng cườ ng tiếng
Pháp và bằng tiếng Pháp” đã thu đượ c những thành công nhất định. Năm 2002, trong
số 503/749 học sinh vào đại học có 70.78% (356 em) tiếp tục theo các chươ ng trình
Pháp ngữ, trong đó 12.52% học trong các trườ ng đại học Pháp ngữ, 30.42% học trong
các khoa tiếng Pháp, 27.83% du học tại các nướ c nói tiếng Pháp. Như vậy có thể thấy
chươ ng trình “Dạy học tăng cườ ng tiếng Pháp và bằng tiếng Pháp” đã tạo điều kiện
thuận lợ i cho học sinh trong việc tiếp tục học các chươ ng trình Pháp ngữ ở bậc đại học.
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.FACEBOOK.COM/BOIDUONGHOAHOCQUY
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
-
8/20/2019 THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG BÀI TẬP HÓA HỌC LỚP 10 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TRONG DẠY HỌC HOÁ HỌC…
21/241
Hướ ng dẫn khoa học: PGS.TS CAO CỰ GIÁC
20
Gần đây chươ ng trình này gặp khó khăn vì cơ hội sử dụng tiếng Pháp ở Việt Nam ngày
càng hạn chế.
Mặc dù các nhà lãnh đạo, quản lý giáo dục, các giáo viên và phụ huynh học sinh
hoàn toàn nhận thức đượ c lợ i ích của việc có năng lực tiếng Anh tốt, một bộ phận học
sinh không cho là như vậy. Họ ngh ĩ rằng tiếng Anh cũng như một môn học trongchươ ng trình và chỉ cần học để đạt điểm cao hay để không bị trượ t. Thái độ này có tác
động tiêu cực đến việc dạy học nói chung, dạy song ngữ nói riêng. Tuy vậy nhiều học
sinh cũng nhận thức đượ c tầm quan trọng của việc học tiếng Anh như để đi du học, để
có nhiều cơ hội tốt trong tươ ng lai. Chính vì vậy nhiều phụ huynh sẵn sàng chi trả
những khoản tiền lớ n để con em mình đượ c học trong môi trườ ng song ngữ và thậm
chí hoàn toàn bằng tiếng Anh tại Việt Nam.
Có ý kiến cho rằng: “Nhiều trườ ng đang làm lãng phí thờ i gian của học sinh khi
dạy các môn học bằng tiếng Anh. Cố dạy các môn học phổ thông bằng ngoại ngữ, học
sinh vừa kém tiếng mẹ đẻ, vừa kém kiến thức, thậm chí kém cả… ngoại ngữ.”[4] Theo
đó, khi đạt đến 550 điểm TOEFL, các em có thể sang nướ c ngoài học bất kỳ môn gì mà
các em muốn bằng tiếng Anh. Đó là trình độ mà cả thế giớ i này yêu cầu, từ cả ngườ i
dạy lẫn ngườ i học, để tổ chức dạy học bằng tiếng Anh. Tuy nhiên ý kiến này chưa đề
cập đến những nỗ lực của ngườ i học (dù đã có vốn tiếng Anh tươ ng đối tốt) trong việcthích nghi vớ i các môn học ở nướ c ngoài. Đa số học sinh vẫn phải trải qua các khóa
học dự bị (Foundation Courses) kéo dài từ 6 tháng tớ i 1 năm, kể cả các em học sinh thi
đỗ học bổng Aus-Aid trướ c đây. Đây là thờ i gian mà các em phải học lại một số môn
học bằng tiếng Anh. Ngoài ra, nếu học trong nướ c thì hiện tượ ng một số ngườ i đạt
điểm IELTS/TOEFL cao mà vẫn không sử dụng đượ c tiếng Anh trong học tập và làm
việc là khá phổ biến.
Kết quả khảo sát trên 9 giáo viên, 160 học sinh và 160 phụ huynh cho thấy cónhiều yếu tố ảnh hưở ng đến việc dạy và học các môn khoa học bằng tiếng Anh, cụ thể
là môn hoá học: 77,78% giáo viên và 64,375% học sinh cho rằng trình độ và năng lực
tiếp thu của học sinh ảnh hưở ng nhiều đến việc dạy và học bộ môn này, đồng thờ i yếu
tố năng lực và trình độ ngoại ngữ của giáo viên cũng rất cần thiết vớ i 100% ý kiến của
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.FACEBOOK.COM/BOIDUONGHOAHOCQUY
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
-
8/20/2019 THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG BÀI TẬP HÓA HỌC LỚP 10 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TRONG DẠY HỌC HOÁ HỌC…
22/241
Hướ ng dẫn khoa học: PGS.TS CAO CỰ GIÁC
21
giáo viên và 58,75% ý kiến của học sinh. Ngoài ra còn có một số ý kiến về việc
phươ ng pháp giảng dạy của giáo viên cũng đóng vai trò rất quan trọng trong việc tạo sự
hứng thú, yêu thích bộ môn này vớ i 66,67% ý kiến của giáo viên và 81,875% ý kiến
của học sinh, cụ thể là 100% giáo viên và 94,375% học sinh cho rằng cần có sự hợ p tác
chặt chẽ giữa giáo viên và học sinh trong việc xây dựng nên một bài học hấp dẫn, hiệuquả, 77,78% giáo viên và 70,625% học sinh đều cho rằng học hoá bằng tiếng Anh khó
hơ n so vớ i môn Toán và Lý mà lại không có sự thống nhất về giáo trình. Chính vì thế,
có nhiều ý kiến của giáo viên và học sinh đưa ra cụ thể là cần có giáo trình thống nhất
do Bộ giáo dục và Đào tạo ban hành, sát vớ i chươ ng trình Trung học phổ thông để học
sinh dễ dàng tiếp cận kiến thức; nhiều giáo viên cho rằng cần có một lộ trình đào tạo
giáo viên vớ i sự tham gia của các chuyên gia nướ c ngoài để nâng cao khả năng ngoại
ngữ và cần có chính sách đãi ngộ đặc biệt đối vớ i giáo viên trực tiếp giảng dạy các bộ
môn này.
a. Thuận lợ i:
Nướ c ta đang thực hiện chính sách mở cửa, trên đà hội nhập quốc tế và tăng
cườ ng nguồn đầu tư của các nướ c trên thế giớ i. Chính vì thế, chươ ng trình đã bướ c đầu
đáp ứng đượ c nhu cầu học các môn khoa học bằng ngoại ngữ của học sinh phổ thông,
tạo điều kiện cho các em dễ dàng hội nhập khi du học quốc tế.
b. Khó khăn:
Nhận định về quá trình triển khai giảng dạy các môn tự nhiên bằng tiếng Anh,
hầu hết các trườ ng đều cho rằng chủ trươ ng là cần thiết, tiến bộ, song hiện nay còn quá
thiếu các quy định cụ thể về thờ i lượ ng giảng dạy, chuẩn giáo trình, trình độ giáo viên,
chính sách đãi ngộ... Ngoài ra, thang bậc đánh giá không rõ ràng cũng là một trong
những nguyên nhân khiến đề án mớ i dừng ở tính chất hô hào, kêu gọi là chính chứ
chưa thể triển khai như một môn học thực thụ. Điều này vô hình chung đã tạo nên áp
lực, khiến ngay cả những ngườ i tổ chức cũng hoài nghi về tính hiệu quả của chươ ng
trình.
Giáo trình giảng dạy các môn khoa học bằng tiếng Anh ở Việt Nam hiện nay
chưa có, một số trườ ng phải cử ngườ i sang học tập kinh nghiệm ở trườ ng bạn, về biên
soạn lại giáo trình cho phù hợ p rồi mang lên Sở GD-ĐT nhờ các chuyên viên thẩm
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.FACEBOOK.COM/BOIDUONGHOAHOCQUY
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
-
8/20/2019 THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG BÀI TẬP HÓA HỌC LỚP 10 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TRONG DẠY HỌC HOÁ HỌC…
23/241
Hướ ng dẫn khoa học: PGS.TS CAO CỰ GIÁC
22
định, phê duyệt mớ i dám đưa vào sử dụng. Mỗi trườ ng một kiểu và dạy theo đủ loại
giáo trình của Úc, Canada hoặc Cambridge. Tuy giáo trình của ĐH Cambridge đượ c
xem chuẩn nhất nhưng chi phí mua lại quá cao nên nhiều trườ ng không kham nổi. Về
giáo viên, các trườ ng đều bị động, phải tự đào tạo, tự bồi dưỡ ng hoặc tìm nguồn thuê,
hợ p đồng từ bên ngoài là chính. Trừ một số ít trườ ng có điều kiện, đưa giáo viên đinướ c ngoài đào tạo, bồi dưỡ ng, tập huấn việc dạy môn toán, lý, hóa bằng tiếng Anh.
Lo xong giáo trình, nhân lực giảng dạy lại trở thành vấn đề nan giải thứ hai.
Giáo viên có tuổi không lo về chuyên môn nhưng năng lực tiếng Anh không đảm bảo,
ngườ i giỏi về ngoại ngữ lại non tay nghề.
Giáo trình, giáo viên đã có, phân bổ giờ dạy thế nào cho phù hợ p bở i hiện nay
chưa có quy định riêng thờ i lượ ng giảng dạy tiếng Anh các môn khoa học, trong khi đó
thờ i khóa biểu của học sinh đã kín khiến một lần nữa những ngườ i tổ chức phải đau
đầu và không phải học sinh nào cũng có nguyện vọng và đủ trình độ theo học các môn
tự nhiên bằng ngoại ngữ.
Tiểu kết chươ ng 1.
Trong chương 1 chúng tôi đã đề cập đến các vấn đề cơ sở lý luận của đề tài
nghiên cứu như:
- Mục đích và ý ngh ĩ a dạy học hóa học phổ thông bằng tiếng Anh
- Thực trạng triển khai đề án dạy học các môn khoa học tự nhiên bằng tiếng Anh ở
trườ ng phổ thông qua việc:
+ Giớ i thiệu Đề án “Phát triển hệ thống trườ ng trung học phổ thông chuyên giai
đoạn 2010 – 2020” (Số 959/QĐ-TTg ngày 24/6/2010) và Đề án “Dạy và học ngoại ngữ
trong hệ thống Giáo dục quốc dân giai đoạn 2008 – 2020” (Số 1400/QĐ-TTg ngày
30/9/2008).
+ Đánh giá thực trạng và kết quả bướ c đầu trong việc triển khai đề án của Bộ
GD & ĐT về dạy học các môn khoa học tự nhiên bằng tiếng Anh ở các trườ ng THPT.
+Phân tích những thuận lợ i và khó khăn trong việc triển khai dạy học các môn
khoa học tự nhiên bằng tiếng Anh ở các trườ ng THPT.
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.FACEBOOK.COM/BOIDUONGHOAHOCQUY
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
-
8/20/2019 THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG BÀI TẬP HÓA HỌC LỚP 10 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TRONG DẠY HỌC HOÁ HỌC…
24/241
Hướ ng dẫn khoa học: PGS.TS CAO CỰ GIÁC
23
Chươ ng 2
THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG BÀI TẬP HÓA HỌC LỚ P 10 TRUNG
HỌC PHỔ THÔNG BẰNG TIẾNG ANH
2.1Cơ sở thiết kế bài tập hóa học bằng tiếng Anh
2.1.1 Dự a vào cấ u trúc chươ ng trình SGK Việ t Nam hiệ n hành
Chươ ng trình Hoá học Phổ thông bao gồm hệ thống kiến thức cơ bản về nguyên tử,
phân tử, các chất và hệ thống kiến thức cơ bản về phản ứng hoá học. Các kiến thức này
đượ c lựa chọn phù hợ p vớ i những mục đích dạy học và những nguyên tắc cấu tạo
chươ ng trình Hoá học trườ ng Phổ thông.
Do thờ i gian và khả năng nhận thức của học sinh bị hạn chế nên chỉ có thể lựa
chọn một số nhỏ các chất đưa vào chươ ng trình Phổ thông để nghiên cứu. Căn cứ để
lựa chọn là dựa vào ý ngh ĩ a về mặt nhận thức và thực tiễn của chúng. Theo tiêu chuẩn
này, sẽ chọn các chất sau đây:
a) Các chất có ý ngh ĩ a to lớ n về mặt nhận thức. Dựa trên các chất này sẽ hình thành
đượ c hệ thống các khái niệm, xây dựng đượ c cơ sở các sự kiện để nghiên cứu các lí
thuyết (chẳng hạn: hiđro, oxi; nướ c; một số kim loại và phi kim; các oxit, axit, bazơ .
muối điển hình).
b) Các chất có ý ngh ĩ a thực hiện to lớ n (như phân bón, thuốc trừ sâu, dầu mỏ v.v ..)
c) Các chất có vai trò quan trọng trong thiên nhiên (các hợ p chất của silic và canxi,
chất béo, protit, hiđrocacbon v v..).
d) Các chất giúp học sinh có những biểu tượ ng về các quá trình công nghệ và sản
xuất hoá học (chất xúc tác, cao su và tơ tổng hợ p, chất dẻo, kim cươ ng nhân tạo,
aminoaxit tổng hợ p v v..).
Phạm vi các chất trên đây là có hạn, nhưng cho phép dựa trên ví dụ của những chất
đại diện điển hình làm sáng tỏ đượ c những quy luật về thành phần, cấu tạo, tính chất
chung cho mỗi loại chất, chỉ rõ đượ c mặt ứng dụng của Hoá học.
Số lượ ng các nguyên tố hoá học đưa vào nghiên cứu ở chươ ng trình và sách giáo
khoa Hoá học trườ ng Phổ thông là rất có hạn. Trướ c hết đó là những nguyên tố của các
chu kì nhỏ. Đó là những nguyên tố mà D.I. Menđêleep gọi là những nguyên tố đặc
trưng.Ngoài khối lượ ng nhẹ ra, những nguyên tố đặc trưng còn thể hiện những tính
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.FACEBOOK.COM/BOIDUONGHOAHOCQUY
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
-
8/20/2019 THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG BÀI TẬP HÓA HỌC LỚP 10 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TRONG DẠY HỌC HOÁ HỌC…
25/241
Hướ ng dẫn khoa học: PGS.TS CAO CỰ GIÁC
24
chất của chúng khá rõ và tiêu biểu. Những kiến thức này sẽ giúp ích rất nhiều cho việc
hiểu biết tính chất của các nguyên tố đứng trong cùng một nhóm vớ i chúng.
Trong số các nguyên tố đặc trưng, những nguyên tố có tầm quan trọng thực tiễn
hơ n cả oxi, hiđro, cacbon, nitơ , natri, magie, nhôm, sắt, silic, photpho, lưu huỳnh và
clo. Đó là những nguyên tố cần đượ c nghiên cức tỉ mỉ. Những nguyên tố có ý ngh ĩ athực tiễn kém hơ n là heli, liti, berili, bo, flo, neon, agon. Về các nguyên tố này chỉ cần
giớ i thiệu một cách tổng quát để giúp học sinh hiểu đượ c sự biến thiên tuần hoàn tính
chất các nguyên tố hoá học.
Ngoài những nguyên tố đặc trưng, còn cần đưa vào chươ ng trình trườ ng Phổ
thông các nguyên tố thuộc các phân nhóm chính của bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá
học và chú ý tớ i những tính chất của chúng, những quy luật biến thiên các tính chất đó
ở trong nhóm. Không cần nghiên cứu sâu các nguyên tố này, vì có thể dùng phép so
sánh vớ i các nguyên tố đặc trưng đã đượ c nghiên cứu tỉ mỉ để giúp học sinh hiểu đượ c
tính chất các nguyên tố tươ ng tự (trong cùng phân nhóm chính) và quy luật biến thiên
của những tính chất này trong giớ i hạn của các nhóm tự nhiên.
Khi hình thành khái niệm về các nhóm tự nhiên và quy luật biến thiên tính chất
các nguyên tố và hợ p chất của chúng trong các nhóm đó, không cần nghiên cứu k ĩ tất
cả các phân nhóm chính của hệ thống tuần hoàn mà chỉ nghiên cứu tính chất một số
nguyên tố hệ thống tuần hoàn mà chỉ nghiên cứu tính chất một số nguyên tố các phân
nhóm chính VII và I. Trên cơ sở những ví dụ về các nguyên tố của những phân nhóm
này, học sinh thấy đượ c quy luật biến thiên tính chất các nguyên tố hoá học nằm trong
các nhóm tự nhiên.
Vớ i các phân nhóm chính thuộc nhóm VI và II, V và III, có thể trình bày gọn đủ
để chứng minh rằng quy luật biến thiên tính chất của các nguyên tố trong các phân
nhóm này cũng tươ ng tự như trong phân nhóm chính thuộc hai nhóm VII và I. Riêng
vớ i canxi và nhôm cùng các hợ p chất của chúng, do ý ngh ĩ a quan trọng của chúng
trong k ĩ thuật và đờ i sống, có thể nghiên cứu k ĩ hơ n.
Sắt thuộc phân nhóm phụ nhóm VIII cũng cần đượ c nghiên cứu k ĩ , vì nguyên tố
này có tầm quan trọng đặc biệt trong nền kinh tế quốc dân.
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.FACEBOOK.COM/BOIDUONGHOAHOCQUY
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
-
8/20/2019 THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG BÀI TẬP HÓA HỌC LỚP 10 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TRONG DẠY HỌC HOÁ HỌC…
26/241
Hướ ng dẫn khoa học: PGS.TS CAO CỰ GIÁC
25
Đối vớ i những nguyên tố thuộc các phân nhóm phụ, không yêu cầu nghiên cứu
tỉ mỉ. Về kẽm, đồng, bạc, vàng, platin, crôm, mangan, vonfam và những kim loại khác
có ý ngh ĩ a quan trọng trong đờ i sống, chỉ cần cho học sinh học nghiên cứu tính chất
chung của kim loại. Về uran và radi, có thể giớ i thiệu khi nghiên cứu sự phóng xạ và
cấu tạo nguyên tử.Muốn xác định đượ c khối lượ ng và chiều sâu của việc nghiên cứu các nguyên tố
hoá học, còn cần phải xác định xem cần chọn những hợ p chất nào của các nguyên tố
nói trên để đưa vào học trong chươ ng trình. Sự nghiên cứu đã đưa đến kết luận rằng:
cần đưa vào chươ ng trình Hoá học trườ ng Phổ thông những hợ p chất có hiđro, oxi và
clo của các nguyên tố hoá học cần nghiên cứu. Đối vớ i các nguyên tố phi kim, cần
nghiên cứu những hợ p chất vớ i hiđro, oxi (oxit, axit và muối) và các hợ p chất vớ i kim
loại. Còn đối vớ i kim loại, cần nghiên cứu những hợ p chất vớ i oxi (oxit, bazơ , muối)
và vớ i halogen. Những hợ p chất có tầm quan trọng lớ n về lí thuyết và thực tiễn thì cần
nghiên cứu sâu và tỉ mỉ hơ n.
Bên cạnh hệ thống kiến thức về các chất (các nguyên tố hoá học, đơ n chất và
hợ p chất của chúng), trong chươ ng trình Hoá học Phổ thông còn có hệ thống kiến thức
về phản ứng hoá học. Điều chủ yếu trong hệ thống này là những kiến thức về các dạng
cơ bản của phản ứng hoá học, những quy luật tiến triển của chúng và những phươ ng
pháp điều khiển quá trình đó. Để nghiên cứu những vấn đề này, cần lựa chọn những
phản ứng hoá học tiêu biểu nhất mà sự tiến triển của các phản ứng đó không có những
khó khăn về mặt động học và bản chất của chúng là hiểu đượ c đối vớ i học sinh.
Những kiến thức thực nghiệm về phản ứng hoá học đượ c đưa vào ngay từ đầu
chươ ng trình Hoá học. Sự phát triển các kiến thức đó đượ c tiến triển song song vớ i sự
phát triển các kiến thức về chất. Định luật bảo toàn khối lượ ng các chất tạo điều kiện
làm sáng tỏ mặt định lượ ng của các phản ứng. Để giúp hiểu sâu hơ n về các phản ứng
hoá học và để phản ánh ý ngh ĩ a thực tiễn của nó, ngườ i ta đưa vào chươ ng trình các
phép tính theo công thức và phươ ng trình hoá học. Mặt định lượ ng trong phản ứng hoá
học còn đượ c làm sáng tỏ trên cơ sở các định luật hoá học khác, như định luật
Avogađro về thể tích các chất khí. Các yếu tố của nhiệt hoá học đượ c nghiên cứu tiếp
theo cho phép khái quát hoá các kiến thức về mặt định lượ ng trong Hoá học theo quan
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.FACEBOOK.COM/BOIDUONGHOAHOCQUY
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
-
8/20/2019 THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG BÀI TẬP HÓA HỌC LỚP 10 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TRONG DẠY HỌC HOÁ HỌC…
27/241
Hướ ng dẫn khoa học: PGS.TS CAO CỰ GIÁC
26
điểm của định luật bảo toàn khối lượ ng các chất và năng lượ ng. Học thuyết về phản
ứng hoá học đượ c phát triển đầy đủ trên cơ sở thuyết electron. Những khái niệm về độ
âm điện, số oxi hoá, liên kết hoá học cho phép làm sáng tỏ bản chất của các phản ứng
oxi hoá – khử và cho một biểu tượ ng về cơ chế của phản ứng. Sự phát triển các kiến
thức này đượ c thực hiện tiếp tục khi nghiên cứu các phi kim, kim loại, hợ p chất hữucơ . Ở đây, kiến thức của học sinh về phản ứng hoá học đượ c làm giàu thêm bằng
những khái niệm về tốc độ phản ứng hoá học, xúc tác, cân bằng hoá học.
2.1.2Dự a vào cấ u trúc chươ ng trình SGK củ a các nướ c biên soạ n bằ ng tiế ng Anh
Chươ ng trình hoá học phổ thông của các nướ c biên soạn bằng tiếng Anh chủ
yếu tập trung vào các kiến thức tổng quát, cách tính toán hoá học cơ bản, chưa đi sâu
vào từng nguyên tố cũng như hợ p chất cụ thể. Tuy nhiên, chươ ng trình của họ cũng có
cấu trúc tươ ng tự như chươ ng trình sách giáo khoa Việt Nam hiện hành, đi từ việc giớ i
thiệu về bộ môn hoá học, khái niệm về chất, hợ p chất, sự thay đổi tính chất đến việc
nghiên cứu cấu trúc của nguyên tử - một thành phần quan trọng cấu tạo nên chất, hợ p
chất và các thành phần bên trong của nó – những vi hạt mang tính chất quyết định tính
chất của chất. Từ đó tiến đến việc nghiên cứu sự sắp xếp chúng theo một trật tự có quy
luật làm nên bảng hệ thống tuần hoàn các nguyên tố hoá học và sự biến đổi tuần